Skip to main content

Full text of "Spanoghe, Kiliaan, Synonymia"

See other formats 




f" 



UlTGAVEN DF.K AnTWERPSCHE Bllii.IOPMILEN, N 1 * 1(5 




'■■- 



SYNONYMIA 

LATINO-TBUTONICA 

i EX ETYMOI.oGICO C. K1IJANI DEPROMPTA) 

tATljKSCil-KKDEK-LANDSCfl WOQRDENBGEK DER XVII*" EEl^v 
UlTGEGKVfiK DOOR I^TLil SPANOGTTE 





j-E\ BUSCHMAN^ 
GEv 'S GRJFENHAGE 

Au. MOSTH Ma^tinus NYHOFF 

T8S9 



ANTWERPSCHE BIBLIOPHILEN. 



MAATSCHAPPIJ 



DER 



UITCiAVE H* 16. 



Synonymia Latino-Teutonica (ex Etymologico C. Kiliani deprompta) 
Latijnsch-Nederlandsch woordenboek der XVIF eeuw 

deel I, 1889, Emile Spanoghe (Maatschappij der Antwerpsche Bibliophilen, Uitgave N r 16) 

deel II, 1892, Emile Spanoghe (Maatschappij der Antwerpsche Bibliophilen, Uitgave N r 18) 

deel III, 1902, E. Spanoghe en J. Vercoullie (Maatschappij der Antwerpsche Bibliophilen, Uitgave N r 22) 

Antwerpen (J.-E. Buschmann) / Gent (Ad. Hoste) / 's Gravenhage (Martinus Nijhoff) 

Niet opgenomen: voorbericht met bijlagen uit deel I 

Eigennamen: pdfpagina 770 
Aardrijkskundige namen: pdfpagina 787 

Leo Nellissen 

www.stilus.nl 

januari 2013 



UlTGAVEN DER AnTWERPSCHE BlBLIOPHILEN, N r 18 



SYNONYMIA 



LATINO-TEUTONICA 

(ex etymologico c. kiliani deprompta) 

LATIJNSCH-NEDERLAXDSCH WOORDENBOEK DER XVII C EEUW 

UITGEGEVEN DOOR EmIL'E SPANOGHE 

— II — 




^4 t X J TlVE c RJPE e XL 
J-E. BUSCHMANN 
GEKT i 'S GRAFENHAGE 

Ad. HOSTE ! Martinus NYHOFF 

1892 



f 






UlTKAVEN DRK AnTWERPSCHP: BHU,!0PH1L[:S\ N r 22 



SYNONYMIA 

LATINO-TEUTON ICA 

x 
i.K.Y trVMOLOGICO &i KIUANI DE PRO MP I Aj 

LATIjN^CH-KJLlHlKLAXUSUI \V> H i|< UFX BOKK IHvH WIL* 1£EUW 

uitckgs-vkx mm E. spanqghe b* ), yriRcouu m 
— Ill — 




m 



TltllTi-pirX 
].-[■:. BU SC11 MANN 
GPKJ $ f,A\j /■-■ W HAUL 

An. HUSTE \Uhtixus NYUOFi-' 

I-.) 02 



Exemplaar voor den hamlet 



De Vgorzitter, 



De Sekretaris, 



Aiitwerpen. — Dmk. J.-E. Buschmann, Rijnpoortvest. 



< 



SYNONYMIA 

LATINO-TEUTONICA 

(EX ETYMOLOGICO C, K1L1ANI DEPROMPTA) 

LATIJK'SCH-NEDERLANDSCH WOOUDENBOEK DER XVH e EEUW 



UITGErxhVRN DGOR I;M1LE SPANOGHE 




J.-E. BUSCHMANN 



Ad, HOSTE 



'5 GRAVENRAGE 
Martin us NYHOFF 



1889 






1 



«■ 



T 



MRta 



i^^^^^^ 



SYNONYMIA 



UTINO^TEUTONICA 



A, ab, abs, Van. A tergo, mt\ 
achter ; d£ Antwerpia, Anliuerpianus, 
abArhia,d Placating van Ant we r- 
pen geboren, etc, 

Weg : lien, henen, bin, bine. Ab- 
ire > hen gaen ■ * abdueere, weg lei- 
den, weg voeren ; abesse, weg zijn. 

Sedert, sindert, sind, sicht, sicli- 
VcnA, Ab eo tempore, ab ilia tempore 
quo, sederr dien tijd, sind dat; it 
mane, sichtend den morgen, 

* Uit, ab urbe venit, hij konit uit 
stad, 

Nae, naer, Ab bine multi sunt 
anni, ab him: iriduum, triduo. Ab 
bine Iridtmm, triduo, annas tres 7 trien- 
nium, triewiia, multos annos, multi 
sunt ami, &c. Na veel jneren, drij 
daegen, vel, over drij daegeu, m 
veel jaeren, geleden drij daegen, 
&c. Primus, secundum a Petro 7 &c, 
d'eersie nae, etc; * prope it me abest, 
hij is mij nae bij. 

Op. A dextra, ad dextram, op de 
rechte hand. * Ab Integra, op ecu 
nieu, op een her, A faris, van bui- 
ten. 



Aba 

A me, mijnent lialven. 

A pedibus, ad pedes, lakkeye, &c, 

A, privativa particuia ul 
Latinis tantum in cavtpositis 
us it at a, it a et Ten tan. Amens, 
awijs; impotent, amachtig. Vei : ou, 
au, scripserunt et pronuncia- 
runt qui dam veieres, pro, af- 
item, ave, ove : him, ouboljig, 
a u wee r dig, ouwijs : sie, avegaen, 
descendere i disceden , avehangen f 
defender? ; pro aweerdig, awijs, 
afgaen, abollig, afhangen. Aiqui- 
valet interdum tw mis, ut : abor- 
tus, misdracht, ikc\ * Ont, Ahsalu- 
tus, oiitsluegen, abditcere, avehere, 
ontleiden, ontvoeren. 

y^r^pnepasitio inszparabi ! is ; 
Abdere, ami it ere, verbergen, verlie- 
sen, &c. Ah re, vergeefs, 

Abaccli, legpenningen, reken- 
penningen. * Abacuu , nummi 
computatorii quibusdam. Vide 
Calculus. 

Abacus, * abax. — Aen-recht- 
tafel, aen-recluer, buffet, disch 









Abd — 

(diisciK -Ital.) dressoor, trcsoor, 
tritsoor; kredense, kredcusie, krc- 
dens-disch; recbt-banke, riclit-tafol : 
reken-bank, reken-berd, reken-ta- 
tcl ; schrijf-berd; slag^afel 7 id est, 
kredens-discb; *bank; stool, si tstede; 
ricbt-disch. 

Abacus lusorius , speel-berd, 
sehaek-berd, tikuk-berd, verkeer- 
berd, &e. 

A ha c us nu n i m it la rio t u tn , kasse , 
wissel-kasse, wissel-banke. 

* Abagio, Vide, Adagium, Pro- 

VERBIUM. 

Abalienare, ahvc'ndig maeken; 
* verleiden — ; om-vremden, ver- 
vremden ; * afwijken, aischeiden ; af- 
sonderen — . Abatienatus, af-wendig, 
ver-vretnd. Abalienare bona^ weg 
maeken sijn goed. 

Abavus, abavia, Proavi pa- 
ler, proavitf mater, over groot- 
vaders vader, over grootevaders 
moeder; groot groot vaders vadei\ 
groot grootvadei s moeder ; oud over- 
grootevader, vel, moeder ; * groot- 
vaders grootvader; — Felt, over- 
anu, et contract i&s x oor-ane. 

Abamita ? soror Abavi, Aha- 
vun cuius, [rater Abavi. 

Abbas, Abt. (Abba, Syriact^ 
Paler-) Abbas designaius. Coadju- 
teur, Abbatissa, Abdisse. Abbaiia y 
Abdije, 

Abbreviare, af-korten ; ver- 
konen : Abbreviari, ver-kort worden : 
Abbrtv la i us , v e r-k or t * 

AbderEj bergen, borgeo ; ont- 
steken ; ver-bergen, ver-borgen ; 
ver-dekken; ver-slacn; ver-steken, 
heimelik ver-steken. Abditus 7 * ver- 
hoten, — ver-borgen, Ahdlti 7 hei- 
melik, lieimeliken; secretelik; ver~ 
borgentlik. Abdilum, abdita s omm, 
hetmelikheid ; * heimelike, verho- 
len, verborgene plaetse ; — secreet, 



— Abe 

secrete plaetse ; ver-borgentbeid : 
in a.hd iti $sima parte si 'his , irt-beime- 
lik. Abdila imjnirere magno silent io, 
muisen, metaph. Beeano ; films 
mnisenerem 

Abdicare, af-gaen ; af-seggen ; 
ont-erven ; ont~goeden; op-seggen; 
renoncie'ren, Ahdieareseitltro; abdi- 
care se magi sir a hi, etc. resign firen ; 
ver-laeten den dienst, Abdieare, abi- 
gere eeclesid, avtu, collegia, 
etc. in den ban doen ; ver-bannen ; 
excomnumicSren. Abdicatus, ban- 
nig. 

*Abdicere, verworpen ; ver- 
stooten, 

Abd o men > h u ik- v et ; n e d e r- 
buik; onder-buik; onder-lijf; *nier- 
bedde; — resel, ro^el, reusel, russcl, 
rufi.sel-smeerj rosel-smeer ; licse, 
lijst ; .smeer, smaer ; vlome, sax. 
uilgel : Abdomen sttis, kuddekens- 
boter ; spiiij spind. spint, sicinnb. 
A bdom in i serviens horn o> s m c e r - b u i k : 
Abdomine tardus ? on-vermogen 
men sch van vettigheid. 

Abducerk, af-Ueeren ; af-lei- 
den ; ai-trckken ; af-wenden, af- wen- 
dig maeken; ont-leiden; ont-voercn; 
ver-voeren; weg leiden ; weg voercn . 
Abducere se, ont-sluipen : Abducere 
pens, aul greges, ont-stouwen. 

AbecedariuMj Abe, Abectr ; 
Abecedaria tabella, Abeberdeken, 
* Abecedarius, abect;-jonge : abece- 
meester. 

* Abedo, op-brassen, al ver-slin- 
detij op-tten. 

Aberrare ? dolen f doolen t 
dwaelen ; misseilj schampeii ; ver« 
dolen, ver-dwaelen; ver-erren; * uit 
den weg gaen ; faelen ; af-wijken. 
— Aberration doling, dooiinge , 
dwaelinge ; ver-dolinge > ver-doolt- 
heid ; vei^dwaelinge f ver-dwaek- 
hdd. 



Abj 



km, 



Abesse , achter-biijven ; af- 
blijven ; af-wesen ; ge-breken; man- 
gelen, manken ; uit zijn ; weg ?a]x\. 

* Vide ciiam, Absens. . 

* AbutnCj tot nn roe ; van rn.i 
voort-acn ; van desen tijd af. 

Abhorrere j Abhorresceri: , 
grouwen, gronwelen ; sebroomen ; 
ver-eisen ; ver-grouwen, ver-gron- 
welen; ver-scbroomen; tewcrszijn: 
Abhorrere ammo a re tjttapiam ; ut, 
A scrihmila prorsus abhor ret animus^ 
hct schrijven is mij gebeel tegen \ 

* in onwerden cenig ding hebben \ 
van eenig ding walgen, ende dat 
versmaden, verstooten, — Abhor ven- 
dus, ver-vloekig, ver-vloekelik, * Ab- 
hor r ens s afkeerig. 

* Abhortarl, ontraden, afma- 
nen. 

Abies, mast- boom ; denncn- 
b o o m , vcl , w i t- d e n n e 1 1 b o o m ; q u & d 
Picea sit rood-dennen boom. 
Abktarius jaber, wit-werker ; week- 
werker : Abieiarius negotiator, hout- 
brelvL-r. Ahiegims^ van den nun. 

Abigere, af-drijven ; ver-dri]- 
ven; ont-drijven ; ont-jaegen ; ont- 
stouwen ; oTit-voeren ; ver-jaegen ; 
ver-stouwen : Abigere procui y ver- 
verren. Abigi oento, ont-waeien^ 

Ahigftr^ Abactor, koe-dief; ont- 
drijver; ont-stouwor ; cnt-voerer ; 
peerd-dief; vee-dief; ver-stonwer. 

AbigeaUts, Abaclus, ^.r.koe-diev^- 
ri je ; ont-voeringe; vee-difete; * ^veg- 
stonwingc ; verjagingc. 

Abjichre, * Abject a tu: — , ver- 
werpen, ver-worp^n ; ver-sehuppen ; 
ver-acluen \ ver-smaden ; weg wer- 
pun ; ben-geven ; * smadelik ver-on- 
w e e r d ige n. — A biec i£ t v e r- we r p e 1 i k , 
ver-smadelik^ Abieclus, ver-neden ; 
on-geacbt ; ver-sc hove n ; ver-wor- 
peling, ver-werpeling. Abiectus am- 
mo 7 abiecti animi homo, klein-hertig ; 



klein-moedig; oivgemoedig, on-ge- 
moedt , on-moedig ; vertwijlett 
mensch. Abieetio animi, on-moed, 
on-gemoedighcid. 

" ABtRH, weg gaen, weg maeken, 
weg reisen, weg trekken \ ver-rei- 
sen, ver-trekken; ewiggaen, id est, 
weggacn; aven, vet. *scheideni — 
afseheiden; pen strijken; hen gaen, 
bin gaen, benen gaen, ben weg 
gLien"; op-trekken ; schampen ; 
schei(.;en ; ver-gaen ; ver-baeren^ 
ver-haerden, vet. ver-vaeren ; weg- 
drijven ; ebben, de mart. Ahirc 
jest i nan ter, weg strijken ; abire ma- 
gist rata, consul at u etc* af-gaen, den 
dienst ver-laeten. Abi, maekt u van 
hier, pakt n vim biff, A bit us, weg- 
gang, a-f-scheid. 

Abiudicare, met recht af-wij- 
sen ; oni-wijscn ; ver-deelen, ver- 
deilen, vet. sax. id est, ver-ordee- 
len ; ont-deelen, vet. 

AbiugarEj ont-jokken , ont- 
koppelen ; * ontbtnden. 

* AbuixCtFRE, verse hei den ; scbei- 
den van den anderen. 

Aruhiare, al-sweeren ; ont- 
sweeren ; vcr-sweeren ; ver-lovem 
A bin ra tus, v e r-s w^o r e n - Ab iura t io , 
ver-sweeringe, ver-lovinge. 

Are a ct a re (a pu d E c c I e s. ) s p e- 
nen ; af-spenen ; wennen, ret. ABIac- 
laius, ge-spcent. 

ABEAflUEARE AR BORES , OUt- 

scboeien, * ontlossen de boomen. 

Ablegare, vers en den ; ver-ver- 
ren ; w r eg-sebikken ; weg-senden ; 
* ont-slaen, ont-Iossen, ergens van; 
oorlof geven. — Ablegatus, ver-son- 
den. 

AufjGURRiRE, deur-siaen; deur- 
jnegen ; deur de billen lappen ; deur 
de billen slaen ; ver-brassen ; ver- 
dempen; ver-lekken; ver-slcmmen; 
ver-sleinpen ; ver-smercn ; ver- 



Abo 



snoepen ; met slempen ver-doen. 
A bloc a re, ver-bueren ; be- 
sted en. 

Abludere, ont-lijken>on-gelijk 
zijn. 

Abluere, dwaen, dwaeden, 
dwaegen ; wasschen, af-wasschen ; 
ai-spoelen; * af-wissclicn; reinigen. 
— Abluere or, spuelen, spoelen den 
mond. 

AM avium soh\ auod mare de 
solo deter it, grona-braekscl. 

Abmittere, weg-senden; * ver- 
sinden ; — weg-scbikken. 

Aetata re , weg-swemmen \ 

A bh eg are, af-seggen ; * om- 
seggen; weigeren; — af-shten .; ont- 
loochenen ; op-seggen ; ver-loo 
ch enen j ver-saeken ; ver-tijden, 
ver-tijgen ; refusercn, renonrifiren. 
Ablegatus , ver-loochem. 

Abnepotes, Na-achter-kinds- 
kinderen. Grotto. 

* Abnoctare, buiten vernachren. 

AbnodarEj om-knoopen ; ont- 
knochten ; ont-doen; ont-strikken. 

Abnormis, on-ge-regclt ; * on- 
geschikr ; ongerijmt* 

Abnuere, af-s!aen : ont-seggen, 
ai-seggen ; weigeren ; Ammere signo 
capitis, aut alio nuiu, het hoofd 
sen odd en. 

Abolere, af-breken; af-setten; 
af-stellen ; te mete doen ; annichi- 
leren, annul leren, raseren, aboleren ; 
mt-wisschen; mt-Aotn . Abohre ali- 
cui magistratum, potestatem, etc. af- 
setten van sijn amt, af-stellen. 

Abolescere, te niete komen; 
af-gaen ; ver-gaen j uit den bruik 
komen oft gaen. 

Abolla, gevoedert kleed, dos, 

Abominari, eisen, Ijsen, ver~ 
eisen ; ver-scbroomen ; ver-spou- 
wen; * ver-grouwelen; vervloeken. j 



— 4 — Abr 

— Abominari ianquam fcedu?n > ver- 
foeien. Abominaius, ver-vloekt : 
Abomimhilis, abominaudus t eiselik, 
eisig, ijselik ; hesselik, heiselik , 
heisig ; af-sichtig ; grousaem ; 
grouwlik; schroomelik; weder-sien- 
Hk, ver-schroonielik, Ahominatio, # 
grijselikheid; vcr-vloekinge; grouw, 
grouwel. 

* AborirIj mis-boren word en. 

Abortus, abortio, abortivus, 
to:tus abortivus ? on-void raegen 
kind ; mis-baerj mis-baerin^e, mis- 
baerte , mis-dracht , mis-boorte , 
mis-geboone, mis-val van kinds ; 
mis-was, mis-drachtig (in talibus 
pro mis Flandrt diennt oies, ttt 
mesbaer &c.) mis-schienisse; on-tij- 
deling; vcur-worpeling; ave-tronk, 
forte ab aven, id est , deficere, Gall is 
avorter. Abort urn facer e , Abort ire , 
mis-baeren ; mis-baeren van klnde ; 
mis-draegen ; mis-vallen. Abort us 
aromatum sive setninum, gaerbeL 

Abradere, af-scheren ; af- 
schrabben; uit-schrabben; raekelen; 
schaven; af-doen. Abrasu-s, af-ge- 
scborem 

AbriperEj weg-rukken ; weg- 
trekken ; ver-rukken ; ver-voeren ; 
*rooven, ont-rooven. 

Abreptitius i beset en menscli : * be- 
duiveld : verduvelt : vcrvoert. 

AbrogarEj af-setten ; af-breken, 
ver-nielen ; ver-nietigen ; te niete 
doen ; annulleren , annichileren , 
renoncieren. Potestatem dlkui % hnpe- 
riurn, magi stratum &c. abrogare^ af- 
setten van sijn amt, de wet af-stel- 
len. Abrogare <£$ihnaliomm peainitf, 
het geld af-setten, af-stellen, Abro- 
gaia be.ctima> af-ge-sett geld, 

Abrogatio, af-breldnge, af-settii> 
ge; ver-nielinge. 

Abrodere, af-knagen, 

Abrotonum^ averroone ? aver- 



7 



Abs 



— S — 



Abs 



km id. 

Abruj^pere , af-breken ; af- 
scbeuren ; af-rijten ; af-trennen ; 
a f- tern en ; ont-terren, ont-ternen, 
ont-trennen. Abruptus, af-geschenrt. 
AbrubtiOy af-breke, * ai-schcuringe; 
— af-breukc. Ahruptc\ * on-volko- 
melik, metier v]ncht; — precis, 
preciselik * Abruptitm, locus abruptus, 
pytfruptuSy broosclie plaetse; steile 
plaetsc. 

*Abs, Vide, A. 
Abscedere, af-gaen \ af-schei- 
den ; af-treden ; scheiden ; ver- 
trekken ; weg-gaen ; wijken, 

A bices s us , a bscessio , a f-sc b e i d ; 
af-tredinge; af-toclu ; vewrek. 

AbscessuSj materia* collect <r in 
pus conversion svveeringe, swei- 
ringe; swellinge; ge-swel, ge-swil; 
ge-sweere ; ver-sweeringe • apos- 
tuime. 

Absci^dere, * abscIdere, — af- 
snijden; af-honwen, af-terren ; af- 
trennenj af-ternen ; hachten ; kor- 
ten ; krappen ; moetsen, mutsen ; 
ont-ternen, ont-terren, ont-trennen. 

Abscindere partes exiremas, bom- 
pen. Abscinderc partem, hijsen. Abs- 
cissa pars, vinne ; hacht ; bijse. 

Ahscisse, precis, preciselik, 
Abscokdere, bergen, borgen ; 
heimeleiij benielen, vet,; ont-ste- 
ken ; smuiken, smooken ; ver-ber- 
gen 5 ver-borgen ; ver-belen ; ver- 
hemelen f vet, ver-mondpelen ; 
ver-stekt'n ; ver-stonipen } ver-stom- 
pelen. 

Absconder e se. y donken, dniken. 

A hsco) id it i is, h e i m e 1 i k ; v e r b o rge n ; 
ver»hoien. Ahsconditi , bcimelik , 
heimelike ; be-dektelijk ; ver-bor- 
gentlik, 

Absconsio, ver-berginge ; ver-ste- 
kinge. 

Absens, af-wesig ; af-zijnde ; 



J af-blijvig ; on-tegenwoordig ; weg- 
/ijndi! ; absent. 

Pro absent c cavere^ ver-van^cn 
iemanden. * Absent a re, a f- we sen ; 
niet tegenwoordig zijn; sich uit den 
wege matken, sich t'soeken niaeken . 

Absentia^ af-blijvinge ; defeat; 
absentie, Absentiam sent ire, ge-mis- 
sen ; ont-bercn, * Vide etiam, 
Abrsse. 

* AliSRttTlRB, Vide, DlSSHNITKE. 

Al^sillke, al-spvingenj schrik- 
ken, schrekken ; * ' wcg-springen. 

Aksimius, on-gclijk, on-lijk. 

Absinthium, alssen, aissene ; 
wer-moed, wor-moed, wormte ; 
worni-kruid. Absinihiics , alssen- 
wijn ; wormten-wijn, 

Absjs, welfsel, welvinge, voute. 

A bm , c u r p <ttur a rot <e, ra d- 

velge ; sehene * oft rand — van lie: 

rad. Absidi mttniendo ferrum, beslag 

van het rad. 

A HSJsTERE, *£<??■ sim stare, item, 
desist ere y af-staen, af-latten ; op- 
houden ; op-horren ; uit de wege 
staen ; acbtervyerts wijken. 

Absolvere , perf"tfert\ vol- 
brengen ; vol-maeken ; vol-doeTi ; 
vol-einden ; vo! -komen, vtL vqI- 
leesten ; vol-voeren ; op-maeken ; 
af-vaerdigen ; af-maekt!]T ; af klae 
ren ; af-mennen eene saeke ; nit- 
maeken ; * ten einde brengeJi. 

A h solvere , -solvere, laxa r c , d is- 
solverc, ai-laeten ; ont-ledigen ; 
af- lessen ; ont-lossen. Absolvere a 
crimine,dpa r na J ont-shicn ; af-laeten; 
absolveren, justitierem * Absolvi , 
ont-slaegen worden. 

Absolut us t perfect us, vol-komen; 
vol-maekt ; fijn ; absolut ; perfekt. 
Nan absolut us, on-vol-daen ; on- 
vol-maekt. Absolut us, a crimine 
&c, ont-slaegen ; los ende vrij ; 
vcilig ; * ont-bonden, 



Ass 



* Absoluiorius, ont-slaende. 

Absolute, vol-komuilik; vol-maek- 
telik, pertekteiik. 

Absolut io t vol-komenheid ; * vol- 
makinge ; — Absolufio a crlmine &c* 
af-Uet; om-slaginge; veHossinge ; 
absolutie. 

Absonare, mis- toon en , mis- 
luiden, Absonus, awijsig, auwijsig, 
ouwijsig; awijs, auwijs, ouwijs ; 
mis-hellende, mis-luidendc ; mis- 
toonende ; on-gerijmt, Absonus ser- 
mo, ave-sage. Ahsonus^ abmia effu- 
HenSy iuibolligj oubollig ; nieuw. 

Ab.sorbere, slikkcn, si ok ken , 
slikkeren; op-slokken; ver-slinden; 
ver-slokkciij ver-slikken ; ver-sv/el- 
gen ; uit-suipen ; uit-slorpen. 
A bso rbt ri , v c i -s i n k e n , v e r-s e n k e n . 
Absque, sender; an, mi. on ; 
be-halven. Absque dubto, sender 
twijfeL Vide ctiarn^ Sjne. 

* Abstare, wijt afstaem 

* Abstemtus, on-wijnig; wijii* 
\sdiouwig- 

AlJSTEN-TlO, ABSTE^TUSj D. Cy™ 
priano ; & } Abstention prominciare, 
v e r- w act, v c r- w a e c e n i ss e , v e r- wa e- 
ten, id <*/, barmen &c. Pi'sfft ^ x " 

COM MUNI CAKE &C . 

Abstergere, dwaen, dwaeden, 
dwaegen ; af-dwacn ; strijken ; 
af-strijken ; af-wisschen ; netten, 
net maeken. Abstergere humorent y 
droogen, * af-druogen; — Abstergere 
vesies &c. kereu, keriem Abstergere 
sordes^ kladden, kladderen , af- 
kladden; * strive rem 

Ahstersus + gtkhvogen. 

* Absterrere , ver-schrikken ; 
ver-varen ; verse hrikt, vervaert > 
verba est maeken. 

AbstinerEj af-staen; af-laeten; 
ai>breken ; af-houden ; ont-houden ; 
op-houden ; ver draegen ; weder- 
houden ; waditen ende am- baud en 



— 6 — Abu 

sieb selvcn ; be-snijden ; spenen ; 
abstineren ; absilnere it cibo, vastem 
Abst ine , h e m m e , * A bst inens, m a- 
tig. — Abstinent ia , ont-houd ; af- 
stand; ver-drag ; af-breke ; &fr 
breuke * maetigheid. 

* Abstirpare, uit-rodem 

Abstrahere, af-trekken ; af- 
wendig maeken ; ont-terren, ont- 
tcrnen, on M remit? n ; rijten ; ver- 
rukken ; ver-slcuren ; * at-sleipcn ;— 
A bst ra here loco , v e r- 1 r ek k c 1 1 . A hs 1 1 Q <' - 
do Math's a corpore^ vcr-rukking€ dcr 
sinneiK 

Arstringere, ont-doen ; ont- 
lossen. 

Arstrudere, ver-stcken,; ver- 
stooten • * weg-stooten ; — ont-ste- 
ken; ver-hclcn- ver-slaen ; liLdmellk 
vei>steken ; weg-steken ; * ver-ber- 
geti; liemelen. — Abstrusus, ver- 
borgen ; ver-holen ; heimelik, 

Absumere, ver-doen ; denr- 
brengen ; deur-helpeo ; ora^brcn- 
gen ■ op-brengen ; op-bnssen ; 
op-eten ; ver-brasscn ; vcr-niden ; 
ver-quisten ; ver-misteiij vcL ver- 
slijcen ; tecreo, tcren ; vcr-teeren, 
* AbsumedO) ver-nidinge ; ver-der- 
vinge. 

A bs u r du s , a hsurdd hnj u en s 9 
Absurdus homo y awijsig, ouwijsigj 
aLiwijsig * awijs, ouwijs; on-ge- 
rijnit ; on-hebbelik; nieuw, ou-bol- 
lig menscb; impertinent; * vremd ■ 
on-redelik ; on-betaemelik ; niet 
hoorende ; ongeoorlooit. 

Absurde, on-hebbelikkeiij aefsche- 
Lik; plompelik. Absnrditas, on-ge- 
rijnidieid. 

Absurda /^wijeekallenjeenkallL-n . 
Absurd a narralio, ave-s^egej vet. 

Abundare, over-vloeden ; ovcr- 
loopen ; krielen ; wo den ; vlicrcn, 
vloedeiij vloeien, 
Ahmdam,, over-vloedig; koever ; 



I 



Aca 



— 7 — 



Ace 



1 



* 



woeldig; rij'f; rijk (ijuie dictlo no- 
m 'mi b u $ u n null i a i n nct4 :3 eo- 
y nut 5 ig n if ic at ions m a ugel y ui , 
bot-rijk^ blind- rijk, doof-rijk &£,) 
[Salig, priVeipUi} in ro m post I ion i- 
hus\ tarn in malum quarn in bo- 
u am partem, kindursLtlig, prole 
ubunda ns > rani p -sa 1 i g t in fort unio 
abuudam t }.R r ] cjttumvis in ramp- 
salig, inteiiigi possil matt for tuna- 
/«* F,R..* sed, druk-salig, aff ictus, 
q u od p a it p v r c s , s e u a fj lid i , tint 
beati. Fide, Pal-pkr, Miser. 

Abuudi\ tibundanter, tiver-vloedig- 
lik; overlikj vet. koever; vol-op : 
sclt ; vele ; genoedi. 

Abundant idy over-vloed ; over- 
vloedigheid; over-loopj prtecipue 
aqua rum ; kridingc; menge, nie- 
nigte ; planteit. * Abuvdatto^ ovcr- 
vloedinge. 

Abuti, nHS-bruikcn ; ver-brui- 
ken ; mis-liandelen ; mes-useren ; 
& abusferen, ut ho die vulgo ex 
infinitivis Gal lie is in cr dill- 
catuii nu go ncs seoriacea sun 
v e r b a in er en co nfla re so te u i ; 
triompher, dominer^ &c* Moittpti6ren 3 
dominereiij ic, Abttsm\ almsio, 
mis-bruik ; ver-bruik ; s torn peri je, 
fris. on-racd; abus; mes*us, Ahu- 
Sus enormis y on-geregcltheid, 

* Abvoeare, Vide, Avolare. 
AbyssuSj af-grond ; grond-luosu 
d i e pt e ; s 1 o n d e ; wa 1 , w a 1 1 e . Abys- 
sus Hmosa , dood-lacgc , reel iu s, 
dood-laek ; in Abyss urn denwrgi, 
ver-senkeiij ver-sinken, 

ACj ende, unde ; dan ; ook ; 
gelijkdik, insgelijk, Ac si> als oft, 
gelijk oft ; gdijk als oft, 
Acacia , on-nooselheid, 

ACADEMLA, llOOge Scliole \ U\\\- 

versiteit. Academic moderator, rector, 

gubernalor , rektoor van dc schole. 

ACAMTHis^ et quibttsdam Aca- 



LAKTii is 5 a v 1 e u {■$ c a a o r u> gen u s , 
krioLurken, kiioter, k neuter, kjie- 
terken ; kiiijperken ; niaurikLii , 
niauwerkcn, mouvvefj mouwerken ; 
mcLiseler : aliii*. cijsken, sijskeii, 
cijnsken : a His, hirs-vogd, quod 
m ilia ves c a / u r : a I i is y d i std - v i n - 
ke ; pettev, petrerken. 

Aca^tmu!?, her b a, beren - 
kliuwv, tic Amu flu\ a quad am her- 
htc similitudi-ne in picl uris* c.e- 
laluris eke. inoonsken, vignctrcn, 
ACiuUbiuuut- lignum Arriaiu\ qtd- 
h u sd a m P u i a t u m Bresi i i en ho a t . 

Acarus, teredo, siere, sier- 
ken ; hand-worm ; molm-worm ; 
olm-worm ; hout-vvorni ; wacbs- 
\v or m ; mi j te {Midas) m I j d t e ; * 
mihiwe, mdiiwc, mil we, Ab owns 
exedi; mel u wen, 

Acai'jAj sJee-sap. 

Acateum, schiiitfk]en ; buot ; 
q u i b u sda m , ra e -s e i I , id e s t , vel u m 
maim ; q IX od t a m e n v el i p oi i rt * 

t'CUUS. 

Ac.c;an'iake ? Vide^ Acceniu.s, 
ei, Ace in ere. 

Accedere, kumen, acn-komuii; 
bij-konien ; be-gaen } bij-giieh ; toe- 
gaen , Eoe-komcn ; toe-vallen ; gc- 
tijken ; lijkcn ; geltjk zijn ; rcsor- 
teren : naeken 3 naederen ; * sich 
bijvoegen, 

Aeresstts, Aecessio,. a en -gang ; be- 
gankenisse, toe-gang; bij-gang 3 bij- 
komste : naederinge, nice rdernisse; 
*aen-wa^; toe-neminge; toe-^an^ ; 
— Aecessionem latere, meerderen, 
s toe-nemen. 

Accfssiones :Auessoria q ueecu n q tie 
e m lion i pri n e ipa I i a e e ed m u nt , & 
prat e r p r ec i u m e m t or i a ccedu n t t 
(tut ab eo e r og antur, toe-va lien ; 
on-kostem 

AccelerarEj haesteii ; jagten ; 
Snellen ; spoedeu , spoedigen ; 



Ace 



— 8 — 



Ace 



berscben; voorderen, ver-voorderen; 
svanc&ren, 

Acccleralio, lueste, haestigheid ; 
spoal ; ijt ; bersch ; avaneement ; 
voorderinge, 

Accentdere, ont-steken ; aen- 
steken ■ ont-vonken. Accmdere sive 
Accendi, tanquam scintilla t! >iiice 
excussd, vemsen, flandr. Accendere 
ammos, hisschen, hitsen, hitsclien s 
hussen, hetsen ; op-hisschen, op- 
hitsch.cn. Accendere, cahrem in- 
dent, heeten, heiten, heet macken. 
Ace nidi in iram, heet worden van 
tschap ; ver-bitten, 
Accendere car it at em, den op-slag 
mac Ken . 

^Accehserg, bij-rekenen ; toe~ 
duen oft voegen. 

Accensljs, deur-waerder, deur- 
wichter; poortter, poorc-waclucr ; 
bedelle, weifel, * weivel, weifekr ; 
— Iran-bode, vet. sax. q. d, sacer 
uuncius, frone; huissitr; sergeant, 
schergeant, sergeant ; wepel, wepe- 
laer, tarn pro apparitor e , quam 
pro adscripiitio. 

Acxentus, toon ; accent, Ac- 
centum ienere, mm verba , Iollen, 
lullen. 

Acceptare, aen-veerden; aen- 
nenien. Non acceptart oblatum, ten 
gpede schelden. Grot. Acceptilatio, 
ouij [-brief; quitande; quijt-schel- 
dinge; * recipisse. 

Acceptus, Fide, Accipio. 

ACC E RSER E , AGGERS I R E , O n t- 

bieden; haelen; * doen lialen; roe- 
pen. Accersere crimine, aen-klaegeo ; 
ver-klaegen, be-schuldigen, 
* Accersitor, roeper ; haelder. 

Accesslo, Fide, Accedere. 

Accidere, euenire forte Sec. 
geschieden j bcuren, boren ; ge- 
beuren, ge-bueren ; be-vallen ; ge- 
vallen ; venr-vallen ; toe-vallen ; 



toe-gacn; be-geven, p*% sax. sic. 
be-jegenen, be-tegenen. 

Accident Ism*, kut % mdt^ waute- 
ren, wouteren. 

Accidsre matt, .H^V/r^mis-lukkeii, 
mis-vallen ; niis-sdiieden ; mi^ 
wen den ; mis-komen ; mis-happen. 

Accidens, Accidentia, toe-val, toe- 
geval; ge-val;ge-beurte, ge-boorte; 
vuur-vallende saeken ; accident ; 
a vent Lire, Accidentale, toe- vail ig, 
GroL 

Accidere, sdiroien ; ver-klei- 
nen ; be-snijden ; be-snoeien ; af- 
korten. Accisus, ge-schroit. 

Accisor monet& t geld-schrooder. 

* Acciere, Fide, Accersere. 

Accinere, toe-singen, niede- 

singen; toe-stemmen ; * op, bij oft 

nac singen, Fide etiam, Accen- 

Accingere, be-gorden ; * om- 
gorden ; — rusten 3 toe-rusten ; 
scliorssen, sehorten, Accinchis, bc- 
gord; vaerdig; veerdig' * geieet ; 
toegernst; — Accinctus itineri, weg- 
vaer d I g , Accinclas {pro m i u s) operi f 
vel, ad opus, scheutig toe arbeiden, 
tot het werk. 

Accipere, nemen ; ont-fangen, 
ont-v:ingen 5 oiu-faen ; aen-nemen ; 
aen-veerden; in-nemen; op-nemen; 
vaeten ; ver-nemen ; accepteren, 

Ampere in promtu, beuren, boren, 

Accipere aliquem comher, prolixi, 
otit-haeleri ; toeven ; toef doen, 
fland. tracteren. 

Accipere nnmmos, lichten, op-lich- 
ten her geld. 

Accipere vuhms } pUgam dec. krij- 
gen eerie wonde &c. 

Accipere jusjurcuidum^ den eed 
af-nemen. 

Accipere, in honam vcl malum par- 
tem, amid aut ^gre 1 , wd oft qualik 
ai-nemen, dank oft on-dank weten* 



Ace — 9 — 

nemen in goede oft m 't quaeJe ; 
qualik oft wel nemen. 

A crept inn % accepts res sive pccuni& 7 
ont-fang. Accept us f quod accipi 
potest 7 ont-fangbaer, ont-fatikelik. 
hinc 7 Accept us, aen-genaem; licf- 
getalj lief-getael ; lief-getallig, lief- 
tallig; ge-naen^ge naemig &c. Non 
Accept us, on-aen-genaem, on-ge- 
naem ; &c. Acre plum esse, be-vallen. 
Fide eiiam, Gratum esse. 

Accepio fern, qui] ten ; ten goede 
scheldeih 

Acceplum habere \ haeiren, /land. 
refer re, toe-rekenen. Accept inn ferre 
partem debit i mm liquid! nondum sub- 
ductis raiionibils i op rekeninge ont- 
fangen . 

Accept io , b e u r , bore; rt e m i ng e ; 
ontfangioge. 

Acceptor, nemer, ontfanger. 

Fide etiani) Accept a re, Acccp- 
til at to. 

AccipiteRj sacer ales, liavik. 
(Appellatio fere communis om- 
nibus avibus rapacibus, Lud, 
Pott.) jagt-vogel; weid-vogel, wei- 
delik vogel j krimmende vogel ; 
* ]"o of- vog e 1 j ■ — k 1 a m p-v og e 1 , Id e m- 
vogel ; hafkiiij fland. stek, stik- 
vogel. Accipiter Cretensis, sakre 3 
saeker. Accipiter maior, prcedam cir- 
cumagens, vulgh IHetofalco, gier- 
valk, [Buteo, bu^art, buisard; nolct 
ignavi&, etsi pracipuunij Ac- 
ci pit rum genus, pr over bio occa- 
sionem dedit in otiosi ad men- 
sam aut alibi desidentes; hij 
site als eenen buizard } Buteouis 
ins tar sedet ; hij is wel te schieten. 
Lud. Pot.] 

Accipit er colum bet rius , siv e pa I u m- 
bar ins, Falco columbarius, duiven- 
valke ; hobbijt, fland. 

A esa b, Aesaion, A esal us, m e e r 1 i n , 
smeerlirij Accipitris genus mi- 



Ace 



nimum quod quovis tempove cons* 
pi 1- // ur, 

Accipiter frangiliarius, Accipiter 
minor mas, m i n oris a cc ip It r is ge- 
u us ; all is Nisus , Hniiaetus , 
sperwer, spanver, spoor wacr, spor- 
waer ; m tisket . Speuerius i n L a i i n a 
t r a n slat to n t L eg is S a I iae ac- 
ci pit ur pro A ccipitre miuore . 

Accipiter timmnculus , krijter ; 
steenkrijter, steen-smetser; vvarme- 
waeier ; d ictus quod alas exten- 
dat ve nii I etq u e i n s ta r ventiia- 
bri, Gesnero. 

\ Accipiter qualmrtus , waelnel- 
I ia v i k , qui cot u r nice s v c na.t U r - 
Lit J- Pot.] 

Accipiter steliaris^ blanw-voct, sax. 

Accipiter peruix^ stoot-valk^ sax. 

htl e r A c c ip i t r u m g e n e r #, pe- 
lerijnen ; blaeten ; valken, kkc. 

Accipiter ferus ; accipiter junior, 
indomitus, & vagabundus, qui ni- 
dum relinquens, pi u mis non- 
dum mutatis, ab aucupe capitur 
do m a t u r q u e , wild- van k ; ck in e - 
taph. Homo jiweuis jeroeulus, te.me- 
rati us, refract a rius & con tit max. 

A ccipi t r u m 3 fa Iconum , a Ha nt m q ue 
eius generis avium esca : de viva 
v i d e I ice t a v e q u at ac c ip it ri 
offertur et a vena to re movctur, 
u t a cc ip iter e x m otu viver e 
a n i m advert ens , a d cam descen- 
dat, roere, mere, h roeren, id est 
mi'irrc, Gesnero* 

Acciptt rum turunda^ in star oiiva' 
oblouga^ e slupa vel phtmis, qtue acci- 
pit ribus & falconibus daiur, gewelle, 
a rotiDiditate dicta t ut coniicit 
Gesnerus ; vulgb kureie, Gal lis 
curee. 

Accipitris ligamen pug i Hare; se u 
ligamen quo accipiter in 
pug no auc&pis tenelur^ worp- 
riem. 



Ace 



— I u 



Ace 



Accipitrum illecehra, reel a malorium^ 
[< i :^ealorium 7 lore, letire, loeier, 
I u tier, Gesnerus vocem derivat 
& laeden quod Germanis est, 
hwitarc ; Inv it at u r e. n / m et ad- 
vocal ur acfipiter cibo porrccto 
& rtvocaiorio, ui ad niannm 
venial. Instrumentum est in star 
J u a r u m ala r u m co n n c x a r u m 
loro, cum pi I a ant unci no in 
exit imitate &c . Accipiirem adsuefa- 
cere rcvocatorio, sive cscai illecehd ; 
revocare pinnarum srapo sive esca 
pmposifa, loreri, leuren. 

Accipilrarius. havlker, valkenaer, 

Accipitrina y haviks-kruid : herb a 

qua}}! ac dpi ires scalpunt, suc- 

>-■■></!(£ ofulos tingunl obscuri- 

lati d is out lend ce. 

AcclamarEj aen-roepen ; toe- 
roepen ; toe-krijsschen. 
* Acclarnitatio, & Acclamalio, ge- 
krijsch ; toe-roepmge. 

Acclinake, heldcn ; toe-neigen. 
Acclintts, Accline^ toe-geneigt ; 
toe-gebogen, 

Acclinatio, heul j toe-neiginge ; 
appui Gal lis. 

Acdivis , Acckvus t op-gaende ; 
steil, steilachtig ; stijg, stieg, steig, 
sreeg, steigig ■ af-neigig, 

Accola, ge-buer ; buer-man ; 
nac-ge Liner ; aen-gelande, 

Aecoiere , bij-woonen ; ge-buer 
zijn. 

Accqmmodare, voegen ; bij- 
voegen ; ge-voegen ; ver-voegen ; 
schikken ; bij-schikken ; gaden, 
gaeien; ge-rieven ; te pas breugen ; 
passen ; vitten, fland. be-qua em 
maeken ; fokken, fokkeren ; smb- 
ben,yWj, 

Accommodare se alicuij be-jegenen, 
Grot. 

Accommodusj Accomnwdatus, dien- 
Hk; voegelik; hand-saem; be-hen- 



dig; be-qnaem ; gepast ; gevo egt ; 
gevoeglik ; geschikt, 

Accommada\ Accmmnodali, gepas- 
telik; voegeliken; gescbiktdiken, 
eigentlik ; he-quaemelik. 

Aecommodalio, schik ; * bij-voe- 
gingc ; bij-scliikkinge. 

* Accredeke, toestemmen ; ge- 
loof geven ; betrou wen. 

AccKESCERt: , wassen , aen- 
wassen ; * bij-wasseu : — toe wassen; 
op-wassen ; aen-nemen ; dijden, 
dijeLij dieden, dijgen ; tieren, op- 
komen, aen-nemen* 

AaremmtutUj turret io, ae n- w as r 
aen-wassin^e ; wasse, wasdom ; 
toe-was; ^opwasdnge; — mcerde- 
rtnge, meerdt;rn is.se ; groeinge , 
grodenisse, groeisscl ; tier ; be- 
schot. 

* Accubare, bij-Iiggen. *Accum- 
bere, iM-etn* 

Aceubitum, koetsken ; lodder^ 
beddeken ; mat eras. 

* AccubituSj, Accuhatio, bij-lig^inge. 

Accudere, smeden ; aen-sme- 
den; toc-smedcn ; ovcr-sineden. 

AccuhularEj hoopen j op- 
hoopen ; saemen, saemelcn, samlen, 
sammelen ; versaemen 3 ver-saeme- 
len : vtT-gaederen 7 ver-gaeren : op- 
leggen : s ton wen : tassen, schokken, 
AccumulatuS) ge-booptj ge-tast. 

* Accumulate met hoc pen, over- 
vloedelik. 

Accumulator ^j hooper. A 'cenmni 'alio , 
hoopinge ; * ge-tas ; op-hod pi nge. 
Accurare, be-neLTstigeaj be- 
neersten, be-ernstigen : be-sorgen^ 
ver-sorgen : be-schikken : uit-rech- 
cen. 

Accurate*, sorg-vuldiglljk ; sinne- 
likj puntiglik, neerstelik. 

Accuratus, recht-scbaffen, recht- 
schaftig, recht-schaepen ; * pntitig ; 
deur-vrocht* 



Ace — ri — 

Accuraiio, sorge, sorg-vuldigheid ; 

* naerstigheid, 
Accurrere 3 aen-loopen ; toe- 

loopen, Accursus, aen-loop, toe- 
loop ; toe loopinge. 

Accusare, tiiden, tijei^ tijgen ; 
be-tijgen ; op-tijgen; aen-tijen, acjn- 
tijgen ; be-tichten : in recbt acn- 
spreken, trekken, be-trekken : kla- 
gen ; be-klagen ; k lac h ten docn ; 
aen-klngen ; ver-klaegen : be-dra- 
gen ; over-dragen : op-leggL-n ; 

* bescliuldigen ; wrocgen j - rot K - 
gen, vet, ^roeten vet. sax. (kam- 
perllk g roe ten veL a ecu sa re capitis 
crimine) be-groeten : aen-brcngen : 
be-klappen : klikken ; * lasteren ; — 
be-klikken : over-seggen. Aansatio- 
mm condicere> instituere f io tenter en 
ceti proces. 

Area sa bilis } accusandus > kl agt- 
weerdig ; * laster-weerdig, 

Accusatorj aen-tijger ; be-ticbtcr : 
aen-spraeke ; aen-sprcker in recht : 
wroeger, /land. hoIL klager ; 
klagtig; * beschuldiger ; - acn- 
klager : aen-legger in re clue. 

Accusator orcultus, aen-brenger : 
over-drager, 

Accusatorial, klagtig ; * aenklach- 
tig ; — be-schuldig. 

A ccusal arii f b e~s c h u 1 d I g 1 i k . 

AccHsatio, ticbte; be-tichtinge : 
aen-legge, vet, be-drag : kkige, 
klagtej klaginge ; aen-klage, aen- 
klagte ; be-klag : * bench nMingc ; 
lasteringe ; ■ — aen-spraeke vot^r 
recht : wroegerschapj wroegingo, 
vef. fland* over-drag inge. 

Acedia j on-lust ; sorge-loos- 
hcid ; ver-driet. 

ACEPHALUS, Hoofd-loO^. 

Acer, Acris t tanger : spits : 
hel^ helder, hael : Acer^ acutusvc 
ammo, ingmio ; item, Alacris, dap- 
per : forts ; fortsig : gaaw : ge- 



Ace 



swind : hevig, heftig : moedig : 
nagger, imggerig; a! 'tis snoekerig : 
proutsch pruitsch : scherp T scherp- 
sinnig : scbrand, scbrander: snei : 
spits-siniiig : streng ? Strang; strcn- 
ge : vinnig : vlietig, vlijtig : vrom, 
vrooin, vrome, vroem : mctapho- 
} i , v , c e n vog el. A cris 'gtisi'Uj an : r 
sapore; Aemto; eggerig, id est, suer: 
licit, licet op de range : bijtende op 
de tonge ; sterk op de tongu : 
tingcl in gc\ 

Acerrimc\ rigorenselik. * Fide 
etiam } Acriier, Aeritas. 

Acer j Aceris^ Acus, kaf : palie : 
spreeuWj sprewer. * Vide eliam, 
Acus, 

A cerosus, *A a rat us ,- — vol p a 1 i e n , 
kaf-achti^. Acnvsus sarats, ace re 
r e ferl u $j k a i - ^ a k . * A ci ' rare, m et 
kaf niengen. 

Acer arbqk, pi\rciput ] maior } 
maes-hoLit, maeseren-hout, macs- 
houten boom : holder-boom : luken- 
lioat: aliorn, aenhorn: plane-boom, 
planap-boom, Aceris arhoris iubcrcu- 
Imn ; bruscum, niaeser, m-aseS, 
oer. sax. 

Acerbus, on-rijp : ^erp, sarp : 
taenig,. half* eggerig : wrecd, 
wreit : am per : wransch : on-soet : 
bitter : lced-saem ; *slkt. — Acerbus 
hamo ? ace r bum os hominis, sner ? guer 
men sch .^rtT/w nuilitr, sureei. Accr- 
ha pat i t b l - s u c r e n t b e -s o e r e n . A re i be, 
amperlik : suerlik : guerlik : on-ge- 
nadiglik : rigorcusclik; * scherpelik, 
serpelik, bitterlik, 

Acerbitas } suerigbeid : amperbeid : 
bitterheid : smertCj smertsel; * sucr- 
te ; scherpigheid. 

Acer bare, ver-bitteren ; * ver-sue- 
retu 

AcKRUj ACi;SCERE, sueren ; ver- 
sa eren ; ediken. Acescert ante tern pus, 
ont^sueren. 



Ach 



12 — ■ 



A ci 



f A cor, suerigheid, amperheid, 

* ACEllNA MJ-NSA, Vlde } MeKSA- 

Ac err a, wijrook-kasken ; wij- 
rook-vat : rook-vat. Acer ra peusi lis y 
plerunqne wij rook-vat, 

Acersecomes, lang-hayr, lang- 
hayrig. 

Acescere, Fide, Agere. 
Acervus, tasf. Bee a no proprie 
fr ug u m s i v e pa hit li a cer vus ; q* 
d, £$$i sive, z'm$,j id est, ad ali- 
ment urn, ad escam; ge-tas : mas- 
se • mas, Bccano : schelf, schelve : 
hoop ; hoop-werk : top : schaere, 
vet, rok, vet in Acervum unum quod 
ex re hits diver sis congregatur, schot* 
A eery are, hoop en ; op-hoopen : 
schrobben. in Acervum exstruerc, 
tassen : stouwen : schokken. Acer- 
vare rastello, gritselen. 
Acervator, hooper, 
Acewatio, hoopinge; op-hoopinge. 
Aeervatim , hoopdinks ; over- 
hoop : hobbel-tobbel ; hobbel-sob- 
bel : onder-een : habbe-drabbe , 
jland. 

Acetabulum, bekerken : kroes : 
saulsier, saiilsierken ; roomerken 
dranks : dobbelierken Lovanien- 
silnts(q. d* doppelierken, a doppen, 
in ting ere.) go be let. 

Ace tabula cancrorum, scheeren ; 
krab-scheeren. 

Acetosa , suerkel > surkel ; 
suerik, suering ; suer-kruid ; suer- 
amper. 

Acetostlla, sc ha eps-sii erk el . 
Acetum, edikj etik, etrik : 
aaijn. Acetum rnulsum, honig-azijn. 
/tectum quo lardum condiiur, suite, 
soke. Vide etiam, Acidulus. 

Acehsus, edlk-achtig : itzijrwac li- 
ng : arnper. 

Aceiaria ) orum, salaer, 
Ach, och. 
Acheron, helle. 



Acheta, krekel ; veld-krckel : 
humsken, sic a nth. 

AchoRj achares capitis, erf; 
erve ; erf-grind. 

AcHarocELos, keker-sot. 
Achates, gemma versicolo- 
rihus venulis dlsiincia, agat ; 
agaet-steeo . 

Aclcula, capiiata videtur spd- 
h; de mat ore, knop-spelle; knoop- 
nadel ; mouw-spelle. 

Aclcula fibula, deurne van de 
gespe ; 

Aciculisjigere, nut neetere, spellen, 

Aacuhriiis, spell e-m aker . 

Aciculariunij herteken. 

Acldus, Acidttlus, suer, soer, 
suir; suer-achtig ; sarp 7 serp : 
* amper; - — azijn-achrig : taertig : 
wrakj brak, Acid a I as sapur, quails 
est vini Rbenani, rijnsch, renseh : 
renschende, rijnschende, (rijsende, 
hoL) srnaek, Adduhim saporem re- 
ferre, rijnschen, renschen. 

Aciditas, suene, suerigheid. 
Acjes, acumen^ het scherp, 
scherpheid, scherpe : spits, spitse, 
spitsigheid : snede, snijde : punr, 
punte, point : wette, waete ; stael; 
ut cnltri, gladii, &c. Aciem exte- 
rere, slijpen : scherpen. Aclem ob- 
timdere } reiundere, ont-scherpen : 
stompen. 

Acies ocular um } straele; * scherpte 
des gesichts, 

Acies exert -it us, militarise Acres 
directa, instrucia, pugnaparata, spits : 
siag-orden : geled, gelid van de 
slag-ordeo, 

Acks prima, veur-hoede : veur- 
tocbt : avant-garde, sccunda, vel r 
media , nae-hoede : hitalie : middel- 
tocbt, hoede. tcrtia, vel, postrema, 
hinder-tocht, hinder-hoede : aehter- 
tochtj achtcr-hoede : arriere-garde. 

In Aclem prodtre, w velde ko- 



Aca 



13 



Act 



men. Ach cartfligerc t decernere, di mi- 
care r strijden : slag leveren. 

ActiMAcrs, han^erken : pas- 
bonder^ pas-mes. Acimuis Tiireicus, 
sabel. [Acinacis, in star Turcici, 
sabel. Videii'irque Longohardis 
ant Gothis tintiquilus smijter 
vocal us : unde derivatur Ita'to- 
rum hodie Cimitara 7 Crmiterru, 
aui Scimitara I. R.] 

Acinus, bese, besie, bee re, 
beire ; baeic 3 beie : graen 3 grein, 
* kerne* 

Acinus {acinuni) vinaceus, wijn- 
besie, 

Acinorum vtnaccorum nuclei^ gra- 
na, semina, kernen van de drniven : 
steen in de besie. 
' Acinorum folliculis expresses in 
dolium conjecfis affnsa aqua 7 spoet- 
wijn, spuel-wijn. 

Aciphn'SER, steur, stocr. 
Acletus, on-geraepen. 
AcL.is ? javeli) liken : b ran de reel. 
Acmok, aen-beld, aem-beld. 
A enwibeton, aen-beld-stuk . 

AcomituMj wolfs kruid ; wolt's- 
wortel: qvibusdam, regal. Acanili 
herbee species, munks-knppekeiis 

ActiurESCERK, gerust zijn : te 
vreden zijn \ * raster] — Aequks- 
cere moniiis alien jus,, sich laeten ge- 
seggen . 

AcQumEREj krijgen ; ^e-krij- 
gen ; ver-krijgen : bL--conien : 
winnen ; ge-wtnnen : be-haelen : 
be-raepen : over-komen : * aen- 
komen : — verleesten : koeveren ; 
koeverert^n ; ver-koevereren : con- 
questeren. Acquire re cum I a bore ef 
moles! ia, werven ; bc-w erven ; ver- 
werven. 

.-hqnircre pecunias, dii'itins, i\'\- 
neren. 

Acqumfacilis, krijgbaer 3 krijgelik: 
dijjieifis, on-krijgbaer. 



Aequisiius, gewonnen . Acquisi- 
turn, conquest. 

Acq it is ii to rei, posse.ssionis etc* aen- 
komste van de saeke. Grot. * con- 
quest, 

ACRATFSMA, ACRATISMUS, in-bi jt s 

Ini-bijt, 

Acredula, nachtegael. 

ACKrTAS 3 ACRIMON£A, AC K ITU DO, 

streiigigbcid : scherpheit, scherpte ; 
^ hev'iglieid, biuerlicid, ut, Acri- 
Ufflim saporw, srerkheid, bijtachdg- 
heii oft scherpigheid van smaeke. 
Acriier, gauwigklik : sdiorpelik : 
het'tiglik : vlijti^Iik : srrengiglik. 

* Acroc:arya, Vide, Nux. 

* AcrrRGCNORDON, een werce. 
Acrocoua anseris, etc. kroos, 

k-FOQStj kroest, gansen-krocst : al- 
val : ge-roo!, gansen-geioof : klui- 
vinge-, fl. (prd'ciptti porci mtictu- 
/^^ai-freie, Brux. e> tov&h. id 
est, afval van de gans. 

Acrocomus, lang-hnir, lang- 
hairig. 

Acuostolium, summit as melts, 
rae-port, sax. 

ACROTERIA ddiftcii , voit'll , 

foien, kanteelen : mtvis, boeissel ; 
op-boetsel : kompange. 

Acta, .e, Aete t es, liltts, oever ; 
kaeie, kade : werf : sclioor, sclior- 
re^ schore : veur-land : amcr, amer- 
stad : strand. AeUe. appellere, stran- 
den. Mete prirfecttts, kaei-mecster. 

Actio, Actio juris, juridiea, 
racds-liandel ; * rechts-handel ; — 
rechts-pHchtin^e : aen-spraeke vDur 
rt.cht: recht-dwan^, Grotto. * Ac tie. 
— Actio certo modo ac tempore iststitu- 
/rr,reeht-stand : G ratio, middel oin 
sijn reeht tot eenige saekc rechtclik 
venr te staetl ende te vcrvolgen. 
Actio contra altquem, be-tiehunge : 
aen-legge, pet, 'Acih\ Actionis prose- 
cut 'ia, iustitutia, tweede kennis.se, 



AlY 



— 14 



Act 



Acu 



- r 5 — 



Ad 



Grot, instancie : replijke : Actio 
driiii, tripnjke. 

Actiounu edere, intendere, institu- 
ere, aen-leggen in rechte : tichte 
ende aen-spraeke doen : intenteren 
een proces. Actio in personam, op- 
spraek op m&% menscb, Grot. 
A nio jit rid ica post dec imam mmfMift 
nociem, ge-nachien ten vierttiien da- 
gen. 

Actio petitoria, petitaore actie. 

Actiom rcauuciare, ver-tijden, ver~ 
tijgen. 

Actioiieminduciarefvulgi) fristen, 
firsten, vrrsten, oft vorstea net 
oordeel, id est, uit-stellen. 

Actio jttdicati, legis, executie van 
J t von nis. 

Actionem festituere, releveren de 
panije. 

Actio contraria, kontreroJ. Actio- 
nem contrariam mstitucre, komrerol- 
Lcren. Actionis relatio, weder-klage : 
weder-iichi : reconventie. Actionem 
refer re, weder-klagen : weder-ticht 
doen : recoavenlcren* 

Actio, Actus, Acta, orum, 
* daed ; — werk, werkinge : done, 
deune, doninge : bedrijf : ge- 
schaf i tre-in : voere : handel 
handelinge, * hameringe, — trac- 
taet. Actio de pace, handel, tractaet 
van vrede, pais: vrede-handelinge. 
porta, Actio, Actus, gevaerd, ge- 
veerd : * \ gelaet — : ge-werf : 
comenancie. Actio arcana &faetiosa. 
heimelik vers t and. Actus ineptus & 
stult us , sots- voere • A rtio, Act us, 
werf, werve. Hinc, een~werf, 
twee-werf; eerst-werf; lest- werf 
&c Actio, officium, munus, schap, 
vet. hinc, vrind-schap, . boel-schap, 
dronken-schap, weerd-s'chap, man- 
schap, priester-schapj borger-mees- 
ter-schap. (Fide etiam, Cogna- 
TIO,) Actio in com posit tone indi- 



caiur voce, markt, sive merkt^ 
beusel-merkt, brnbbei-merkt, kijf- 
merkt &c. 

Ac Hones alterius sinistri inter pre- 
tari, mis-duiden. Aciiones corporis 
nat urates, namerlike werki ngen , 
opcratien* 

Actum habere , houden veur ge- 
daen. 

Actum, Actus, Acta^ orum, 
ge-schiedenisse : gesten. * handel- 
beschrijvinge ; gemeine registers* 
— In Acta mil le re, redigere, 3 tell en 
te boeke ; registreren. Ada, orum, 
sive, Ac tor urn nar ratio, bis tori a, 
transaction is labuLe; veL acta 
litis deereforia, Actio, Actum, vulgo 
Acte* Grotto^ kennisse, bescheet. 
* Aciivus, behendig- altijd doende 
ende besig. Actuate*, moedeliken; 
swaerlik. 

Actitarh, be-dtllen ; fimelen, 
femelen : poteren, pemeren : prak- 
tiseren. 

Actor, doender; daeder. Actor 
mgotioruni , f a c t e u r . 

Actor, eiseher, heist: her: klaeger: 
* acn klaeger 5 — pladerer, pkierer, 
pleirer : aen-spraeke, aen-spreker 
in rechte ; aen-legger in rechte. 

Actor, drijver. Act to, drijvinge. 
Actus, gedreven. 

Actor, veur-sprake ; veur-spreker : 
advocaet : procureur. Actor publicus, 
sive regius, procureur generatd. 

Actor it niversila i is, p ens ion a r i s . 

Actor smnmarimi, contrerolleur. 

Actons petit io, intent io, vulgo, 
pnetentio, vermeten. Actoris respon- 
sio ad ret exceptionem, replijke ; res- 
ponsio ad secundum rei defensionan 
sive duplicationem } triplijke. contra 
Aetorem experiri, weder-klagen. 

Actor scenicus, speler ; personagie 
in \ spek 

Actuaria cizlla, gfefBc, grif- 



fie. Actuarial gretTier ; klcrk , 
schrijver ; * notaris, — Ac tor urn 
conscriptor, klerk van de grefne. 

Actuariolum, actuarium, ac- 
tuaria navis, ren-schip ■ * galeie 
aft baerdsie. 

Actuosus, * Activus, behendig 
ende altijd bereed oft vaerdig — 
besig : daedig : kloek : on-ledig ; 
* doende. 

* Actuosi, moeieliken ; met moeite 
oft arbeyd. 

A ct u s } via per que m ju m e n- 
tnm vel vehicuium age re licet, 
dreefj dreve ; drijf-weg : vaer-weg ; 
lijdj lijde, lijd-weg. Actus agvi, dag- 
ma el j dag-want, 

Actutum, terstond : van ston- 
den aen : saen : haest 3 haestiglik : 
ijlens : voet-staens : op staenJc 
voet. 

Acuere, Acumikare, scher- 
pen : wetten : ver-scherpen : pun- 
ten : ship en : priemen, 

Acitius , Aeuminatus , sc her p , 
schaerp ; gescherpt ; scherp-snij- 
deiide : spits, spitsig ; gespitst : 
gepriemt : * pnntig : ge-wet, wel 
snijdende — : wettig, waetig ; veU 
eggerig ; hael. Acutus utrinque, 
twee-snedig, twee-snijdig. Acutulus, 
scherpachtig, * Acupedius, snel te 
voce. — Jeimiinatus sensini , op- 
gaendt. in Acuium struen, construere, 
conger ere, mijten. 

Acutus, Acuti i H genii , ver- 
standig : gauw : spits-sinnig. 

Acu^^l^i i spius^ spitsc : * punt ; 
t scherp. — Acute 1 , scherpelik. 

AcuLEUSjprik,prikkel : pinne; 

* pnnctj — spitsigheid : stikkel ; 
straele : angel, engel, proprie de 
apibus, ui, straelen, m Hsdem, 
Aculeo pun g ere. 

Aculens piscis, vlieme van de 
visciu 



Ai ulcus Hgneus, splinter, splenter, 

spletter. 

Actdeatus, acutus, pungens, spits, 
spleen, spitsig; * stekende ; pun- 
lig ; — spi jrt^ : ge-betig. [Ac nicotian 
out ha mat urn quhl ; uncos spinasve 
hahens, torn, I. R] 

Ac us, cris, kat, ka\*e, kaeve '. 
kle&j klije : krinsc, kriise : leme : 
palic. Vide et i a < m t Acer. 

Acus, us, naclde. Germ a tit 
hanspasiia lit era 1 in fine rec- 
ti us et perfect! a<- dicunt nadel, 
a naden, id est, suere. priem : 
pointsoen, putsoen. 

Acu.\ critiaiiSf naclde : schee!- 
priem, scheedel, scheidel-prierii : 
krol-priem ; krol-ijscr. 

Acus Babylonia, Assyria 7 Semira- 
//;tfYT,5Uk-naeldc_ ; stip-naelde. Acus 
sarciaaria, qua sarciiuv e.t j a sees 
m t re i u m c a s u u nt u r &' c mp i 11- 
g u n t u r, pack-naelde . 

Acus foramen, naelden-ooge : 
uogc van de naelde : gat van de 
naelJe. 

A cum filo t raj ice ) e , v a d e m e n , 
vaesemen, vessenien, draedeu eene 
naelde- 

Acupingere, stikken, stippen met 
de naekie : bordueren, borduer- 
werken. Ac up ictus, Acu pic turn opus, 
gestikt met de naelde ; geboordt ; 
gesoomt ; geborducrt : stik-werk : 
stiksel, stipseL 

Acupictor, sijden-stikker : bour- 
dnerer, boorduer-werker, 

Acus, pise Is, long is si mo 
r astro r ^eepe ; gebbe : horen- 
vi scli \ tohvaeSi topyaes, sax. 

Acus pastoris, berba, kraen- 
bek. 

Ad, tot, toe. Adire domum } ire 
domum, tot huis gaen : ad noctem ; 
usque ad noctem, tot den nacht 
toe, * spade in der nacht ; — ad 



Ad 



— 16 — 



Ada 



hoc usque tempus, tot noch toe. 

Ad hee, Ad hae f bo veil, daer en 
hove n, d&er toe. 

Om : Ad tgdijicandumj om re ti ru- 
in ere m 

Ten, </tt#.u' tot den : ad metfr 
tern; ad diem pneslitutum, am si i lu- 
lu in : ad mm mum : ten oosten ; ren 
gesetten <tag£ ; ten hoogscen, 

T%en : ^ Wlaria, Liueralia, 
ad KaL Jan. tegeu vastel-avond, 
tegeu jaerniisse, Mc, 

Op : </</ Rbeuum situs, op den 
Ilijn geieges* 

Nae, nabij, bij, omtrent> veur, 
voor ■ /// : ad volufn > nae den 
wensch : ad ire tbuuum - nae huis 
gaen : apud urhm, ad porfam, bij 
de .stad, bij de deure : ad id iempus, 
on t rent dien tijd : ad iria millia, 
ant rent drij dusend. 

* Ad quo, hoe lang. 

* Ad uuum, all trader, a I te samen, 
tot een toe, 

* Ad nngucm, op sijn duimken, te 
dege, heel weL 

Ad, binnen ; ad annum, ad ho- 
mm, hinc ad horam, binnen een 
jacr, een aire. 

Ad, a Is j gclljk als r j Ad instar. 

Ad, veur, voor ■ Ad januam, ad 
fom f veur de deure : ad judicem, 
apud judieem f venr den reenter : ad 
mannm, veur handeu. 

Ad, id est y circa } circiter &c. 
te. Qutf diet to te varii j unci a 
vmia quoqite fit signification 
nis. Turn a nib us dam verbis 
prtemittitur, quibusdam non, 
mird ana log id ; ik wilt doen, Ik 
denke te doen ; ik \vil, sal, moet, 
gaen ; ik denke, wensche, te gaen, 

Ad prcepositio aliquando 
expo nit ur per be : ut 7 Adspiran, 
arrodcrc, be-ademen, be-knabbeten, 
&c, aliquando per aen ; & turn 



ijuidam proa unci ant ante b ut 
aem : aen-ademen, adspirare, aen- 
bassen, adlatrare, &e. * aliquan- 
do per ver : at, ' A da mare t admor- 
den>, aduren\ ver-lieven, ver-bljum* 
ver-blmsreren. 

Adactus, Vide, Adigere. 

Ad,eoj:are, ge-Iijken, ge-lijk 
maeken- ver-geii-jken ; ver-evenen- 
ver-effenen : weerderen, waerde- 
rtn : juisten, justeren. 
* Adaqtii, ge-lijkdik; soo vele, 

Ad.eraee, schatten ; be-schai- 
ten : setten op geld. 

* Ad^stuo, Fide, Ex,-estuo. 

* Ad-aggekare, op-hoopen, op- 
cassen, 

Adagium, sprenke, sproke ; 
spreek-woord ; bij-sprake • bij- 
woord ; referein, refrein, m Hisp. 
refran. 

* Adalligare, aen binden. 
AdamarEj ver-lieven : be-her- 

ten ? be~hertigen ; * be-ininnen. 

Adam as, diamant. Adamant urn 
mlor y splmdor, waeter. 

Adami pomum, Adams appei, 

Adaperire j ope nen , open- 
doen, op-doen. 
* Adapertiln\ lieiit fopenen. 

Aoaptare , passe n ; pe pas 
brengen : schikken ; bij-schikken : 
voegen « bij-voegen : be-qnaein ma- 
ken : be-reeden, ,be-reiden : reken : 
fokken, fokkfiren, Adaptatus , ge- 
past, 

Adaqim&Ej drenken : waete- 
ren ; be*waeteren ; ver-waeteren. 
Adaquatus, gewaetert. 

* Adarere, verdorren; verdroo- 
gen. 

Adasia, avis vein I a } ret jew 
la, kronic. 

Adaugere ? adauctare, meer- 
deren;yer-meerderen, ver-meeren : 
ver-hogen, vet oeken, v4U * Adauc- 



Add 



— 17 — 



Aor 



. 



tus t us t wassin^e Adaugesccre, was- 
sen. Adauetus, gewassen* 
Adbibere, lapsakken. 

* Adcrescere, aen-wassen. 

* Addecet, 'tberaemr, hetvoegt. 
AddensarEj dikken ; ver-dik- 

ken. 

Adders aen-doen ; bij -doen ; 
toe -doen : toe-geven : toe-werpen, 
toe-worpen : bij-voegen : aen-lap- 
pen : aen-% r oegen» 

Addt f . quad, hier komt bij : ja dat 
meer is : bij-gevoegt dat, &c. 

Addilas, toe-gedaen. 

Additameninm, toe-gave t toe- 
gifte : toe-mate : toe-boete, ve.L 
toe-slag : toe-waere : toe-wcrp, 
toe-worp; *bij-hangsel; bij-voegsel. 
Addicere, veilen, veelen : be- 
geven : toe-seggen : eigenen : toe- 
kennen, G ratio : * o verge ven ; 
aenbesteden ; toeslaen ; — toe-wijsen 
met recht ; toe-eigeneiij tpe-eLge- 
neu : * acn-wijsen, jure vid 1 . — 
Addicere opus 7 een werk be-st^dL-;i. 

Addicere mo/li , sapp!ido y ver- 
wijsen. 

Addici sibi fundum postulare, be- 
leid doen op den pand oft groiui. 
Addici & uecli sibi fundum curare } 
met beleid op de goeden volgen. 

Addktio palmaria, injeetd dexterd, 
palm-slag ; hand-slag ; koop-slag, 

Addicere si alicai rci } i ue umber e 
lotis virihuS) inlendere ani- 
viam; s\z\\ toe-doen ende be-geven 
tot ecnigc saeke. Add id us , toe- 
gedaen : aen-hangig- 

ADDTSCERh:Jeeren:aen-neinen. 

* Addivtxare, geraden, 

* Addocere^ onder wijsen : on- 
derrichten. 

* Addormiscere, over-slapen. 

* Addubitare, Vide, Subdubi- 

TARE. 

AdducerEj aen-leiden ; aen- 



haelen ; acn-voeren ; aen-setten : 
toe-brengen ; bij-brengen ; * toe- 
leiden, 

Addneius, in-gevoert. 
Adductor , aen-vocrder. 

ADDUPLiCAKt:, dobbelen, dob- 
beleren ; ver-dobbelen , ver-dob- 
bcleren. 

Adedehe, op-cten, 

Adelphus, adel-broeder. 

Adenes > quibusdam, roon & 
v 00 nkens* 

A deo, sG fl soo, so see re j so 
verre. 

Adeo similis } so gelijk. Ad eh beni, 
so weL * id Adeb, dit aengaende. 

Adeks, smeer, smaer, smere : 
sniuut, smalt : kem-melc, vet. 
rosel, reusel, reselj russel : liese, 
lijst : spek, vet. vet, vettigheid. 

* Adipc nngere, vctten, 

A deps pore in us f b a e ke-s me e t . 

Adeps suit I us quo butyri: loco 
quid am vescuntur y kuddekens 
boter. 

* Adipzs> vctte waeren. 

* Adipalus, geregen van spek ; vet 
ende vervult, 

* AoEauiTARE, bij Elevens njden. 

Aoesse, bij-zijn ; bij-wesen : 

veur- band en zijn : toe-staen, Adesse, 

e r a at a d esse , tegen-\v 00 rd i g 

zijn : compareren. 

Mem in couspsctu , ver-tegeii- 
wooi digen ; * Ades dnm, komt ; 
voort. 

A,!es optalOy apt at its ; optaius & 
grains advenis, wcl-kom zijt dij. 

Adesse aliau, iemanden lid pa i ; 
bij-staen ; bij -stand doen : be-scher- 
men : assisteren. 

Adfectatls, gemaekt : afiec- 
taet, 

AoiEcrcs, morbo vid 1 . ai-ge- 
no men van siekte ; krank , 

swak. 

3 



Adi 



— r8 — 



Adj 



Adferre, brengen, bringen ; 
aen-brengen ; toe-brengen ; bij- 
bringen : haelen; aen-haelen; toe- 
haelen : aen-dragen, toe-dragen ; 
in-dragen : aeii-voeren, toe-voereu ; 
Ad fer re tfiatem, morbum ? occupa- 
tiones, &c id est excusationis 
loco prtztexere, blj-brengen. Alia- 
tm ? gebrodu, acn-gebrocht. 

Adflare, be-ademen, be-aes- 
semen : aen-blasen. 

Adfricare, aen-wrijven. 
* Adfrio y aenmorsclen ; als 
rasp en. 

Adhalare, aen-ademen; aen- 
aessemen ; be-aessemen, 

Ad &££, daer en boven ; daer 
toe. 

A d h .erek e > Ad hje rescere , a e n - - 
hangen ; be-hangen : Id even > klij- 
ven ; aen-ldijven ; be-klijven : kles- 
sen s klissen : aen-hoLiden : toe-staen. 
Adherens, aen-hangig : uen-hanger\ 
Adhig$io t aen-hang; * aenklevinge. 
Adhibere, toe-doen, bij-doen : 
bij-voegen. 

Ad hoc, daer en boven; daer 
toe. 

* Adiiinnire , aen-bri ess chert v 
toe-wiechelen. 

Adhqrrescere, vcr-schrikken. 
Adiiortari, ver-maenen. 
Adhortator, ver-maener; aen-men- 
ner. Atlhorlatio > ver-nuen; ver-mae- 
n'mge.Adhortatorius, ver-maenig. 

\Adhug, noch ; al-noch , als 
noch ; tot noch toe ; * tot nu toe. 
Adjacere, bij-liggen ; aen- 
liggen ; aen-scooten. 

Adiantum, herba, vrouwen- 
hair. 

Adigere, be-dwlagen : drijven, 
drijfven, drijffen; aen-drijven; in- 
drijven : aen-stouwen ; * aen-voe- 
ren; voortstooten — ? aen-mennen: 
stieren^stueren, stuiren ; toe-stieren ; 



voord-sneren i be-nooden, be-n'oodi- 
gen, be-noodsten : aen-jaegen, Adi- 
gere aliq ue? n u t facia i 9 d o e n d oe n . 
AdaciuSy genoodigt, Adaclio, he- 
dwang. 

AdjtcerEj toe-doen ; bij-doen ; 
bij-werpen, bij-worpen; toe-wor- 
pen; aen-worpen : toe-voegen ; *aen- 
schieten — . Adject us., toe-gedaen. 

Adj cello, adject us, aen-worp, aen- 
werp ; toe-werp, toe-worp : * bij- 
liank. 

AdimerEj weg-nemen - be-ne- 
men ; af-nemen ; ont-nemen : af- 
doen : ont-trekken : ont-geven : 
ont-vremden : ont-rieven. Adimere 
partem , ont-deeJen. Adimere posses- 
sionem, ont-goeden * ont-erven. 

Aderntus, af-genomen. * Ad-emtb, 
af-neminge; ont-neminge, weg- 
neminge. 

Adimplere, ver-vullen. 

* Adimdere, in-doen; in-steken ; 
In-set ten, 

* Ad instaRj gelijk, gelijk als ; 
ge-lijker wijs ; soo als. 

Adinvenire, invent&ren : ver- 
sinoen : be-dinken, icts nieuws vid* 
&c* * vinden. 

AdipiscIj krijgen, ge-knjgen 3 
ver-krijgen : be-Kaelen; achter-liae- 
len :over-konien : conquesteren, 
* AdcpiiOy ver-krijginge : ver-wer- 
vJnge. 

AdtrEj AditarEj aen-gaen ; 
be-gaen, bij-gaen ; toe-gaen. Adin 
contra, be-jegenen ; be-tegenen. 

Aditus, aditio, toe-gang ; aen- 
gang ; in-gangj be-gangenisse : 
poort ; * weg ■ gang ; toe-gang. 

Adjudicare, aen-wljsen j toe- 
wijsen met recht, * oft vonnis — . 
Adjudicare mulche^ supplicio, morti, 
ver-wijsen. 

* Adjugare, koppelen ; t'samen 
binden. 



Adm 



— 19 



Adm 



Adjungers^ bij-doenj toe-doen: 
bij-voegen ; toe-voegen ; bij-schik- 
ken : be-geven. 

Adju ngere se> A dju ng i } to e- v a 11 en . 
* AdjunctiOy bij-voeginge. 

Adjurare, be-s\veeren : be- 
maenen. Adj ur are dmiionem, mae- 
nen den duveL 

Adjurare Iectione, be-lesen, Adju- 
rator % be-leser. Adjuralio^ be-swee- 
ringe. 

* Adjurgium, be-risptnge, be- 
k i j v i nge . * Adjurga rc t b e - k i j v e n ; 
be-rispen. 

Adj uv are ? Adiumento esse, hel- 
pen ; op-helpen ; voord-helpen : 
bij -stand doen : hand-reiking^ doen, 
A djum mt uni • Adju t oriu m 3 h e 1 p e , 
hulpe : * bij stand : — boete, baete, 
BccauOy boete s Adjunwtfum na- 
tural** [hou, boo; hoo en truest, 
Refugium & solamen, &c. J. R.| 
Adjiitor y helper, hulper : redder. 
AdlaborarEj poogen, pogen. 
Adlubescere ? be-valten - t ge- 
vallen : be-haegen. 

Fide plura in 3 All — , 

* Admetiri, toe-meien ■ h cen 
op 'i ander meten* 

Adminiculare, ve! t Admiktcu- 
emu, helpen : onder-houden ; on- 
der-setten : * ondei-steunen : — 
s tut ten : schooren. 

Adniiniculum, steunsel : onder- 
houdsel : stijl : support : * onder- 
setsel, onder-stutsel ; hulpe; bij- 
stand. — Adminicular stang^n. 

AdmimstrarEj be-diencn; aen- 
dienen : be-schilcken : be-winden ; 
be-Vv'ind hebben : be-dilkn : ban- 
delen ; eenen handel be-lelden : 
toe-stueren : fornieren, furnieren, 
* r ege e re n . — A dm i u isi rare- a lit] u id 
male 1 , non bene, soren, seurcn. Ad- 
mini sir are iusj be-reehten ? be-rich- 
ten. Administrate, be-leid : be-dn jf : 



be- wind ; onder-wind. Adminisira- 
ih rcipuhlhte^ 

Administer, Administrator y helper, 
luilper ; * dlenaer, dienst-knecht oft 
maegd, — bewint-hebber ; veur- 
ganger : bad, vet, fland. Admi- 
nister aciu administranSy een bewin- 
dendej vel , bewind hebbende 
voogd , Gralio. Administrator ul~ 
1 1 o) lettSy o n d er- w inder. Adm inis ! miix? 
jt t ris & just it tugf o flic i e r . 

Administrator rei familiar is, huis- 
In .aider : officier. Administer tutcL? 7 
bad, vet. /land* 

Admirari , wcnideren ; ver- 
\\'Qndvr£n.Ad}nirahiJis y Admirandus, 
^vouderlik ; wonderbaer ; wonder- 
b a e 1 1 1 k . At Im ira Inliter 3 won d e r b a er- 
liken ; wonderlik 3 wonderliken. 

Ad m i ra t iq 3 w o n d e r ; v e r-w o n d e- 
ringe. 

* Admiscerk, t 5 samen-mengen. 

Admittere, hengen ; ge-hen- 

gen, ge-hingen : in-nemen : in-Iae- 

ten : toe-laten : * ont-fangen — ; 

passeren. 

Admit ten, en ten, in ten. 

Admissnm , be-drijf , be-dreven 
leit ; * misdaed. 

Admitteri\ Ad mitt ere [acinus, jla- 
giUiiffZj be-gaen een quaet feit; * let 
quaeds be-drijven ; mis-doe n. 

Admission a! is , d e u r - w ae r d e r , 
deur-vvacbter : huissier : *in-laeur; 
portier, 

Admissura, be-springinge ; be- 
rijdinge, h€-ri]dsz\. Admissurtt 1 tauri 
metres, bolle-geld, 

Admissarius cquus, spring-henxt ; 
spring-peerd : stal-henxt : * rijer ; 
— stooter, sax. stuite, vet- ger, 
Taurus adm. verre, varre : stier : 
buer-stier. * hinc, Admtssnra, be- 
springing ; berijdinge. 

Adwodum, seer : vast, " ge- 
noeg ; ja. 



Ado 

* Admodularj, met oft toe-sin- 
gen ; toc-quetteren. 

Admonere, ver-maenen : on- 
du-wijsen; ouder-recluen : maenen; 
be-maenen : * waerschonwen. 
Admanitus 7 ge-macnt. 
Ad-monitor \ ver-maencr : maener, 
maunder : * onder-wijser ; waer- 
schouwer, — Admom'th, ver-rnaen, 
vcr-maeninge : * onder-wij singe , 
waer-schouwinge , — maeninge , 
maenisse : lesse : rcmonstrantie. 

AdmonitiofehriS; world, dolor is &c. 
ver-maeninge van kortse &c. 

Admordere^ in-bljten ; aen- 
bijten \ ver-bijten ; op-bijteru 

Admovere, toe-doen ; bij-doen: 
toe-leggen : bij-voegen : aen-doen. 

A D mu rm u r a rh , t e g e ii -morre n . 

Admutilahe , mi uk en , in en- 
ken ; * af-stompen , at-schroien ; 
breken. 

AdkascIj aen-wassen ; * bij oft 
op-wassen, 

* AdXARE & ADNATARE, toe- 

swemraen ; nae toe-swemmen. 

AdnitIj aenporren : be-arbei- 
den : pijnen : lenen, leinen* Adniti 
summo studio , be-neerstigen, be- 
neersten; be-ernsten, be-ernstigen : 
* sijn best doen. 

AdnotarEj aen-wijsen. 

Adnumerare, toe-rekenen : 
over-tdlen. 

Adoeruere ? Adobrui , ver- 
smooren, ver-smachten ; * geheelik 
bedekken. 

Adolescere, grocien, groenen: 
wassen, ver-wassen ; aen-koomen : 
op-schieten. Adolescent } was-baer ; 
jeugdig : aen-komende. Adokscens^ 
juvenis, jong-man; jonge, jongen, 
jongcting : aen-komeltng : vein:, 
vent, vein, 

Adolescen t u his , veint ke n 5 ve nt- 
ken : jongsken, * jonk-geselleken — , 



20 — Ado 



Adolescent id a, meidsen, meissen : 
herteken. 

Adolescens^ ank, M. Islet. & 
f> A vent- knape, knecht, boef; 
bine in lusu car! arum, boef, 
knape : pro A doles center Famula. 

Adolescens nobilis, id est juvenis 
genera si sanguinis, edeling, edel 
jongeling : jonk-heer, jonkher, 

Adolescens feroculus y tnnerarius, r& 
fyat-tarius y contumax^ wild-vank ; 
met a ph. ab Accipilre fun tore, 
vago &c. Fide, Accipiter. 

Adohscmtia , jeugd, jeugdom : 
jongheid, 

Adotescenfunrej wulps zip. 
Adonis flos, bruin eueken ; 
bruiner-bloemken, 

Adoperire , over-trekken , 
* overdekken. 

Adoptare j vcr-kiesen : op- 
nemen ; aen-nemen voor sijn kind. 

Adoptivus, puer, fitius, aen-ne- 
meling : op-uemeling ; aen-geno- 
men, op-genomen kind. 

Adoptio, aen-nemi nge tot kind, 
Grotto. * verkiesinge. 

* Adoptahe j toe-wenschen. 
Adoptatus, seer gewenschij vcrko- 
rtn y verkosen. 

Adoe, dtmkelj dinkel ; dunk el, 
dinkel-koren : spelte : kern-mele, 
vet. 

Adoreum semen^ koren, kornc. 
ADORARr^aen-bidden; *eeren; 
ccrbewijscn ; in eere oft waerde 
liouden. 

Adokea ,sege-iof,* kri jgs-eerlof. 
Adoriri ? aen-vallen : aen-grij- 
pen : aen-gaen : be-stooten ; * be- 
springen ; opstaen tegen iemauden ; 
beginnen, & Adorstis, die begost 
heeft. 

Adoriri cum irritation?^ aen-ran- 
den, aen-randsen, aen-ritsen, aen- 
reesen : aen-tsarren, aen-saren. 



Ads 






Adv 



Adornare, cieren; ver-cieren : 
op-rusten ; toe-rnsten ; toien ; op- 
toien : toe-maeken : pronken ; op- 
pronken : be-reeden, be-reidcn : 
ver-schooncn : gaerwen, gerwen : 
stofleren ; monteren. Adornatus 
belUj wel te ge-reke. 

Adpromissor, Vide^ Appro. 

* AdpugnarEj be-vechten, aen- 
vechten, 

* Adradere j scheren a be-sche- 
ren ; licht af-scheren. 

Adrepere, Vide, Arre. 
Adscendere, stegen, steegen, 
steigeren, stijgenj steigen; be-klim- 
men, 

Adscensus^ us y op-vaert : steiger. 

Adsciscere, op-nemen. 
Vide eliam, Ascen:, Ascis, — &c. 
AdscriberEj aen-schrijven ; 
toe-schrijven : wijten. Adscript 1 'tins 7 
wepcl, wepeler. 

Adspergere, ooscm. 
Adspicere, regard nemen. 
Ad spic ere [route abduct d, be-Ioercn, 
Adspicere limisj be-sijdens aen- 
sien. 

Adspcciu assequiy be oogen, 
Adspccins nubilus 3 obducius, mon- 
kende op-sicht + 

Won adspectttSj on-gesiin. 

Adspirari:, acn-ademen, aen- 
aessemen; be-ademen, be-ae.ssemen ; 
aen-blaesen : aen-waeien : snakken, 
Adspirare ad rem aliquant^ back en, 
511 ak ken, stnen^ steken, ankeren, 
hnnkeren nae eenig ding. 

Adsestrix , vroed-vrouwe ; 
vroed-moeder ; vroed-wijf, 

Adstare, bij-staen, aen-staen* 
Adstringere , toe-strikken : 
nijpen ; schorssen, schoi "ten : wran- 
gen j vet, ver-banden 3 ver-bindeti : 
ver-plic Inert ; ver-plegen, vet. obli- 
gSren, * Adstnngem gusiu y wrang> 
wrang van smaek. 



Adstringere limits, op-rtLsukn : 
takcleiij op-takclen de broekc. 

Adstringere , tti a I v u m &c, 
stnppeu. 

Adslricloria medic amenta, stoppen- 
dc medicijne. 

A dst rid us , v e r- s 1 1 j f t . 

Adstrigmenium t ncstcl , nastel 

[q. d. nae-stel] nestcling, nastel ing. 

AdsudarEj arbeiditi. 

Adsuetus, ge-\voon s ge-went, 

gewennet, mm Adsuelus, on-ge- 

woon . 

Advehere, aen-voeren ; toe- 
voeren : bij-brengen, Advectus^ in- 
L;cvoert. 

* Advelare, be-dekken, over- 
deckciij toedecken. 

Advena^ aen-komeling ; m- 
komeling ; to e-kom cling : vrem de- 
ling : nit-lander : buiten- lander ; 
buiten-saet ; buir en-man^ * ui dan- 
der, 

* AdvenerarIj aen-bidden ; her- 
telik eeren. 

Advenire> Adventabe, * bij- 
komen ; naken ; tot ieman komen ; 
— aen-komen, toe-komen : weder- 
vaeren ; over-gacn : over-koinen. 
Advent re ex insperato, ten aen-gang 
k m en. A dven ire oppor tune& op! atb t 
w el-ko m en . A dven ire inexspect a t b , 
over-] 00 pen, over-vallen. 

Advent us, komste ; acn-komste ; 
toe-komste ; * over-gan^ ; over- 
komste, — Advent u com iter excipi, 
wel-kom ^ijn, willc-kom zip. Ad- 
vcnttim fdicevi alieui gratula.ri \ welle- 
kom,wille-komhecten- wel-komen. 
Adventus tints est perquhm gratus t 
welkom zijt dip 

Adveniurum, toc-komende, toe- 
komstig. 

Advent i tins, aen-konieling : tou- 
gekomen ; over-gekomen, 

Adventor t kallant, chad ant > Gall. 



Adv 



22 — 



Ad ir 



i 



* Adventorius, welkom-gifte. 

* Adverberare ? seer slaen. 

* Adverbium, toe-woord ; stijf- 
woord. 

Adversari, weder-staen ; we- 
dercn, weeren : letten : tegen-zijn : 
opposeren, oppon£ren : contraries 
ren : wers zijn, te wers zijn. Dicitur 
wers per sync open q, d* weders* 

Adversus, Adversum, ex Adverso, 
tegen-over , tegen-over gelegen ; 
tegen, tegens : weder : contrarie. 
Adversum alicui venire^ ire, tegen- 
komen, tegen-gaen ; be~jcgenen, 
be-tegenen* 

Adversus y Adversans, Adversaior, 
Adversaries, Adversa pars, tcgen ; 
tegen -parti je ; jegen-deel ; teg en- 
deel ; tegen-partijdig : partije, par- 
ti j dig ; weder-partijdig ; weder- 
panije ; wederig : parciacl : vijand: 

* weder-spannig, — weder-willig, 
weder-wordig; weder-man : weder- 
saeke, vM. wcder-saeker : wers, 
wars, waist, warsse : contreman : 
opposam. 

Adversa rius cap ila lis , do o d- v i j a n d . 

Adversa, orum> Adverse res,- Ad- 
verse fas, tegen -spoet ; tegenheid ; 
tegen-spel; tegcn-stoot : wederinge; 
weder-spoet ; weder-wille ; weder- 
w e e rd igh e i d ; wed er- val ; we d e r- 
stoot : svevs-heid ; on-spoed : kom- 
mer, komber : roi : rabot : mis- 
wcnde : sukkelinge ; on-gevak 

Adversa pati^ sncven, snovclen. 

A dverse contingcre > w ed e r-vae ren. 
Adversaria, orum, kladde, 
klad-boek ' schrijf-boexken : kloter- 
faoek, kloter-papier : minute, mi- 
nuet-brief. 

Advertere rem aliquem, aut, 
Advertere animum in rem aliquam, 
te-waerts achte op nemen, hebben 
oft slaen : gade slaen : waer-nemen* 

* ver-nemen ; ergens op letten : — 



non Advertere j ver-sien, over-si en. 
Advert ere i ut, navem &c, aen- 
1 egg en : aen-weiiden : aen-keeren ; 
tue-keeren, 

Advesferascere, a ven den : den 
avond valt ; * avond word en. 

* AdvigilarEj nerstelik waken ; 
be~ijveren, 

Advocare, be-roepen ; toe- 
roepen : ont-bieden. 

Advoeatus, tacl-man ; tael-sprake, 
rael-spreker, tael-voerdcr : veur- 
nionde : veur-sprake, tarn pro Ad- 
vocate, id 0p 9 veur-spreker (eddem 
formal d dieendi, qua maeg-schap, 
heer~schap ? boei-scbap) quam pro 
Advocati oratione, patrocinio : 
Advocacy patroon. 

Advocat us & defe n sor civiu m , s e i n d - 
schepen, sind-schepen. 

Advocation assistende. 

Advoeatus ^oor-spr^k^r : advocaet. 

* Ad vo lar e , toe- vl Lege n . 

* Advolvere, aen-rollen i toe- 
wentelen. 

Adulari , vleiden , vleien ; 
vleid-baerden ; vleid-steerten (ut 
canes caudd adulari): vlouwenj 
vieeuwenj vloewen , flee u wen ; 
fleemen : pluim-strijkeii i koosen : 
lief-kosen ; lief-laffen : lof-tuiten : 
mond-fluiten : srneeken 5 smeekelen ; 
seem-strijken : streelen : strooken : 
smout-potten : honig om de mond 
strijken : pkis-dank be-haelen, plas- 
dan ken : fletsen, flettereiij flatteren ; 
flatter, Gallis. 

Adulator, ploim-strijker ; vleidefj 
vleid-steener : huicbeler : smeeker : 
seem-strijker : vleid-baerd : lof- 
tuiter : oogen-dienaer : kooser : 
lief-laffer i mond-fluiter : fletser : 
oogeler 5 oegeler^ sax. plas-danker, 
vos-swaiitsefj germ, sax. vlascb- 
boker, melaph- /land, vlaedcn- 
bakker, mclaph. 



Adu 



— n — 



JEn 



\ 



i 



AdulatiOtAssefttatio, vleidinge : 
snieekinge, smeekerije : pluim- 
strijkerije : plais-dank : karcsse. 

Aduueer, over-sp^elder : eer 
breker ; eclit-breker : boeve, bocf i 
polie, poi. 

y^w/^'rajOver-speelster : kebisse, 
kebse, kevisse, kebs-wiji, ger. sax, 
sic. vet. (sed non proprii pa to 
de Ad tilt era dici 3 kevisse, veriim 
de concuhind) qndd velut in ra- 
ved (kevie) asservttur, eerie ka- 
mer-katte), 

AdultertzmarititS} hanne : kokkok . 

Adulterium, over-spel : ee-breke : 
echt-schendinge : keefs-dom^ kebs- 
donij kevis-dom. in Adult erio de~ 
prchendere, over-dekken, out-dekken . 

Ada It er h ! g ig 1 1 % o v e r- w i n n e n . 

Adulteriniis 7 bastaerd : overspel- 
kind ; over-spelig ^ over-wonnen 
bastaerd ; in over-spel gewon nen : 
on-wettelik geboren. Dicitur & 
m e t ap h. pro re a d ulterata , 
* valschj ver-valscht, — ge-valscbt ; 
sicut Adulteratus , valsch ; gc- 
valscht ; * gecontrefeitj — ver- 
valselit ; bastaerd ; ut } bastaerd- 
peper : contra, non Adulteratus^ 
on-ver-valscbt. Sic, 

Adullerare, Aduiiemri, over-spe- 
len, over-spel doen ; * ee-breken — 9 
transfer tut ad, valsclieii;, ver-val- 
schen: contrefaiten: ver-bastaerden. 
Hinc, Adulterator, ver~val seller ; 
valscliaerd ; valscber. Adulterator 
nwneUe , munt-valscher ; valsche 
munter : Adulterator testament i } ver- 
valscher van testament. 

Adultus, vol-wassen; ge-was- 
sen : op-geschoten. Aduhus, ad-ultd 
tftate, vol-jaerd : plenis nu bills 
annis, Virgil. 

AdumbrarEj be-schemen, bc- 
schemeren ; over-schaduwen : be- 
worpen, be-werpen, met kole oft 



anders : patronfiren. Adumbrate ru- 

diori penicilh\ dood-verwen. 
* Adumbratim t duisteflik, donker- 
lik, met den Lidite. — Adumbrafio 
oprn's conftciendi, be-stek ; bc-worp- 
set, be-werpsel- be-worp ? be-werp ; 
ont-werp : be-trek ; bootse^ boetse, 
ut picture, &i\ 

Adu\ ; are, in cen ver-gaderen, 
vcr-sameien; tot cen brengen ; ver- 
eenigen. 

Adumcus, km m i haekacbtig. 
Ad uncus brachlo, kroin-arm* 

Aduncare hoekeri ; * krotitmen, 
krom maeken* 

Adurbue, branden, bernen ; 
vcr-brandcii ; ver-barnen, ver-ber- 
nen> vcr-burnen : bleisen ; bluiste- 
ren ; ver-bleisen ; ver-blo^semen ; 
ver-bluisteien : ver-blaeken : sen- 
gen ; ver-sengen ? ver-singelen ; 
oe-sengen : roosten : aen-bran- 
den. 

Adurcre ieviler superjickm panni, 
ver-broeien. 

Adt ire re frigore, b e- h a e re n . 

AdurenSj hen, [fund. Adareas 
ling nam, beet op de tonge. 

Adust us y ver-sengc. Adust us eibus, 
acn-gebrande spijse. 

Adust h\ brand " ver-schoiidbcic. 

* AdurgerBj toe-aen-drtngen , 
Stiff aen-douwen. 

* Ad usaun, tot aen. 
Adytum templi maiu.s, koor ; 

boogen koor. Adytum, pars tern pit 
s e c r e t io r t gae rw-ka mer , s ak ris d j e . 
^des, dis, kerke : tempeL 

jEdlcula, A: die ul a sacra, kerks- 
ken : kapelle : tabernakeL 

slides, dium, bnis. Aides prittue, 
veur-buis, poster iores t ultimo, ach- 
Eer-liuis, 

JEdes parva, M0mli f huisken. 

Aidei regitf, hot. 

Aides coicn, be-woonen. 



JEd 



— 24 — 



JEg 



Inter jEdes dims spatium, tnssch c j n - 
huise. 

A: dium MWf& 7 veur-hof. 

JEdium signum, iusigne, huis- 
herd, hang-berd. 

JEdium locandarum insigne, huis- 
hricf; vel, vendmdarum. 

In AEdes alter ins irrumpere t vi & 
cum impel u ingredi inquisitioms ergo, 
huis-soekinge doeii : heim-soeken : 
talis irruptio, huis-soekinge : qua- 
citnque infract io JEdium, huis-braeke. 

^Edificium, ge-bouw : ge-timmer : 
ge-siichte ; timmeragb, timmerin- 
ge : huisinge : wooninge : fabrijke. 
/Ed ificii fad sis , fu nda ment urn , b a s e - 
ment. 

JEdificii appendix, af-hang aen 
den timmcr : uit-laet, vet. 

JEdijiciifnniSy geevel 5 veur-gevel , 

Aidificu pars, vak, vakkeeL 

JEdificiorum fastigii eminent la pin- 
nacula & signa; pinna > voien^ fcien : 
kanteden. 

JEdifichmi absolvere t Qp-timmettn . 

JEdiJicio instruere } be-timmeren. 

JEdificium excitare, altius tollere, 
op-voeren den ttmmer. 

JEdijiciis impendent she consume- 
re, ver-timineren. 

JEdifican, timmeren, ternmeren : 
bouwen : stichten, stiften : setten 
een huis : hutsen, vet. fland. JEdk 
ficare perfect i, op-timmeren. Aidifi- 
cat us, ge-timmen ; ge-bouwet ; ge- 
sticht. 

JEdiftcatio, bouw, bouwe, bouw- 
sel ; ge-bouw : ge-timmer ; rimme- 
riuge : stichtinge. jEdiftcdiio a pud 
ecclesiasticos 1 exemplar pr obi ta- 
lis, ge-stichtigheid, 

JEdificator, bouwer : stichter; 
* tinimerman. 

jEdtlis, bouw-heer ; bemw- 
meester : erf-scheider : roed-mees- 
ter. 



JEdilis CerealiS; qui anno nam 
curat & mensuras, vendenttum- 
que av a r i t i a m coerce! , k cu r- 
me ester, 

/E d m m v s , JEdit u us , AEdilis } 
kerk-meester; kerkenaer : niarglien 
* JEilitimari 7 JEdiluari. 
AedoNj nachtegael. 
/Eger ? (sive animo, sive cor- 
pore), ^grotuSj krank : on-gesond : 
siek; (seke sax.} siekelik : oodelik ? 
oielik, oolik : suil-oore, suil-oorig ; 
hang-oore : * on-lustig ; such tig, 
JEgras voces ckn? s ten en. 

JEgrolum simidave^ den siekaerd 
lmeken. 

JEgri, naLiwelik : qualik, quade- 
Hk : swaerlik : kuinij kume, koenij 
koura : on-gern : nood, noie : on^ 
lljdsaemiik : + sw.aerlik; med moeite 
oft arbejd ; bekommerliken ; med 
pijne. 

Mgri ferre, on-dank weten : bel- 
gen : mal-content zijn. 

i^Eg ri a / u u i facere^ 1 ee d d e n . 

JEgrescere, quexen, * krank &c. 
worden. 

JEgrotare r krank zijn : ziek zijti. 

jEgritudO) * jEgrhnomum^ Azgra- 
tailor — (sen animi y seu corporis) 
on-gesontheid ; on-gesonde, veL 
kommer, komber ; be-kommeringe, 
be-kommernissc : qnaele ? quelinge; 
quaelikheid - seer : mis-quaem 1 
on-gemak : swaerhetd ? swaerigheid, 
oil swaernisse van hertco : on- 
moed; on-ge-moedigheid : on-lost : 
Iecd ? Icid droefheia, droevigheid, 
droefschap; be-droeftheid : doliati- 
cie : passie, 

jEgritudo molest ior quam pericu- 
losior, piclielmije. 

JEgriiudo premens y bangtghcid, 

jEgritudosine nlla rerum meliorum 
sp$} desperado* 

AbdEgritudim Hberari ,be-komen: 



JEq. 



— 2 S — 



JEci 



ver-queikeiij ver-quikken^ ver-quik- 
keren. 

iEotLOPSj (vitium Seen I is) 
dravik : gcbaerde evene, 

JEgihpStJEgilopa, fistel in d'ou^L'. 

^Egialus, werf. Fide, Agger. 

^gis, korsalct, korselet, pro 
Lorica. Alias Clypeus Palladis, 
Amalthetc caprtf carlo fad us, 
bokeler : q. d. bokken-lecier 5 M est, 
cor turn stve pell is bird, quod 
clypei cor lis best tar urn & ju- 
mentorum y prtecipui verb htt- 
dor urn, vestlantur. 

^EgoceroSj steeivbok, 

/liGYPTn VAGI DISCURKENTES, 

&c. Fide j CiWGARr. 

Aello , can is valde velox 
(inter Can urn nomina) vlieg- 
wind . 

^Elurus^ kater; katte. Vide 
etiani, Feus. 

Ailurus silvestriSf baom-ruitcr. 
JElurus sabdlinuSf sabel, 
jElurorum somlus, quern edunt 
terrefacli aut pr^dam nacti, 
pruisschem 

AimuluSj be-nijJer : ijvercr > 
ijverig : j aloes. 

jEmulari, be-nijd^n : nac-vol- 
gen : ijvercn : jaloes zijn. 

jEmulaiio, nijd : ijver, iever ; 
na-maeking. 

^E^eator, trompette, trom- 
petter ; tromper-blaser ; trompet- 
stekcr ; ketel-:rommcl-slagei% A dr. 
Junio ex Marcellino. 

iExEUS color, koper-geeL Fi- 
de etiam y JEs, &c« 

/Ekigma, raedsel; ge-raedsel : 
vraege, vraegsel, 

JEnigma solvere^ raeden ; ge-rae- 
den. AinigmaHs expositor, ge-raeder. 

Aenobarbus , AhenobarbuSj 
rood-baerd- 

^Equus ? billig : recht ; recht- 



vut 1 Jig ; recht-siiinig ; ge-rechtig : 
]-L\lcnlik. Azquus d bonus, op- recht 
van herten. 

A: quits, ver-noegt : te vrede : 
content. 

Mqum 7 /Equaiis^ lijk, lik ; ge- 
lijk ; even, cfEen ge-lijk : juist 3 just. 
Vide etiam Aiquahs, JEquus & 
ampins, superjicie pi and, blak, 
vlak : effen : sleclu, sheht 3 sJacht ; 
spiegel-slecht : plaen 5 plein : reis, 
i}4L%M ( fades plena & ampin, blaf 
aen-sicht)^ Fide etiam, /Equalis, 
sEquor. 

Aiquo animo, gelijk-moediglik, 

Aiqiw & pacato animo t goeds 
nioeds. 

JEquo animo esse, te vreden zijn. 

Maw grtttiqw animo , geren , 
geern , geme. parum alkui esse 
Aiquum, iemanden qualik vermo- 

Aiquum, JEq u it as > billigheid : 
reght ; ge-reclitighdd ; ge-reclu : 
i\jJenlikheid : recht-veerdigbeid : 
t^e-lijk, ge-lijkheid : goedertieren- 
heid. 

A:quum ei honum, recht en reden. 

Azquo et bono niti f ge-rechtig zijn 
in eenige saeke. 

Aiquilas animi, snecht-moedig- 
lieid, 

Azquum justtimqae pnestare, be- 
scheitt doen. 

jEquum faccre (vulgo in compo- 
t alio nib us) be-scheed doen in J t 
drinken. 

Ad JEquitatem mm rcspondens } on- 
just, on-juist* 

JEqui bonique facere, nemen in 
goede, 

Aiquo pluris eensere, ver-schattenj 
over-schatten. 

JEquum est, het be-taemt ; het 
be-hoort, 

JEepd, recht; rechts ; rechtelik; 



JEa 



— 26 — 



IEq. 



JEk 



— 27 — 



Ms 



recht-veerdiglik ; ge-reehtelik : ge- 
lijkelik, (ex A: quo). 

/Eqid uc t M$M at que, mm m 3 

t; ven als oft; soo wel als. 

tfqid bene, effen wel, even wel : 
oe-lijke wel ; lijke wel. 
Alqui doctus, even geleerd> 
Alqud Itingfa even verre, 
Alqui magftUS; even grooL 
Alqui mult urn , ge-Hjke veel ; 
lijke veek 

Alqui parvus, even klein, 
Alqualis, even, effen ; lijk, ge- 
lijk ; z\*m-gtiA\\k.NonA:qualis, on- 
just, on-juist. 

Azqualis tonus* mact, med-maet, 
maetken. 

JEqualh, paveil ; paragon. 
Alq ml is, planus. V i d t, ^Equ us , 
IEqmok. 

Alqnalis, soorte, Alquales us, 
sorteri nge, 

Alqualis progenia sive generatiom, 
even-boortig. Alqualis tetdU, annis, 
tijd-genoot ; een-tijdig : even-ond. 
Azqu&vus. 

Azqualis pondere, even-widitig. 
MfuabiliSt even-gelijk; * wel 
over een komende. 

JEquare, Alquiparare, evenen , 
effenen ; ver-effenen ; ver-lijken, 
ver-ge-lijkcn : just£ren, juisteren : 
passen : pleinfiren : paragonfcrcn . 
Aiquare seal pro, stemmen, Germ. 
Alquare, solo square, slechten, 
slichren, sladiten ; be-slichten, be- 
slissen, 

sEquatus, ge-*lecht, ge-slicht. 

jEquaUter, effens, effentlik : ge- 

lijkelik : nae proportic, Alqualult- 

ter A AEqualitas, * Alquahilitas, — 

ge-lijkheid : evenheid, effenheid : 

paragon. . , ■ 1 

Alqiuimentum ■. , ge-wicnt in ae 
wacgc ; in-staende ge-wicht. Vide, 
JEquililmum. 



Alqudnimus, gclijk-moedtq; : ver- 
dragelik. 
* /Equanimls, lijd-saem, gc-duldig ; 

ma tig . 

/Equanimitas, gelijk-moedigheid : 
ver-dragelkheid ? * lijdsaeniheld, 

Alquammiter t gelijk-moediglik. 
Alquammiter jerre, perferre, pall, 
concoqmre, op-brassen ; in eld ph. 
lijdsaemelik. 

Alquaiio, effeninge. 

/Equator , evenaer , effenaer , 
(quod el lam linea> ^quinoetiali 
adapiatur) ; ge-lijker : strijker der 
maeten. 

JEquilibm, gelijk-widnig: recbt- 

matig. 

Alquiiihrium, waeg-staiid : ge- 
wigt in do waege : in-staende ge- 
wicht : contre-pois, 
* JEquiUhiUis, even-wichtigheid. 

Alqulmnnus, rechts en slinx. 

Alquiuoriium, even-nacht: gelijk- 

dag. 

^quiparare , ge-lijken ; ge-hjk 
maeken, * ver-gelijken, 

JEquiparalio, ver-geltikinge, 

jEquipollms, JEquhakns, even- 
krachtig: ad Jzquipollerrtiam (vutg.) 
nae geiande. 

JEqui pondium, sacoma, pundel, 
pnnder/ pondel, ponder : tegen- 
gewicht : remedie. 

JEoyORtdEqiwm planum, blak, 
vkik; vtakheid. A:qnor eampi aper- 
tum } vlak veld ; even veld. JEquor 
rei t het vlak. 

In JEquor extendi, item, extender e> 
vlakkeren, 

/EaifOR, mare tfquale, vlakke 
see : maer^ maere, mer, Ger. Sax. 

jEquorins, seesch ; seeuwsch, 

JEquor in inslgmbus gentlhtiis f 
qu& Arma nobllium vulgb va- 
cant, veld van wapenen, rceken, 
oft schilden. 



ALR^GcbtJuchtj loft. Die if uv 
locht a levitate & I u mine ; quod 
slmuf lez'ltdtrm & lumen rebus 
preheat. Simili rat lone &ih#r 
quoqne diritur uttq rov alOelv, quite), 
c u rs i h u s r ap id i i s i m i s r tetu >\ 
Aer, arris constltuth, weer^ 
wedefj wed der. 

Aer bumidus, wak we der ; nescb 
weder. 

Aer languidutuSj llquldus^ smocl 
weder. 

Aer nuhlhis, monkende, p ro li- 
ke ndt.-, smuikende weder. 

Aer sudus, streuus, clarus, klaer 
weder, sonnen-schijn- 

Aer Itpidusj lafweder; soel weder, 

Air torriduSj spaekigj spaekerig 
weder. 

A c'rlsfluxuSf flu or, wi n d j w a e 1 n g e , 

Ae.ris fu re ns impet us t b i j se , 

Aer is inamstaus et tempest uosa eou- 
stitutio, buiacbtig oft bniig weder, 

A err exponent ver-w^deren^ ver- 
weren in de sonne. 

Aeripes, locht, lochrig; snel; locht- 
voet, Heht-voet, 

Air ius, AercuSy boog : loeht > 
lochtig. 

Aeri%usa, gemma, turkois. 

Aerom t it t\ he m e 1- b n i g , 

Aavsyueritus, c u i cor p u s e s I 
ti$r& te.xtunv et fransph ahi le> 
helder vnn lichaem, 

/Iira, hi:ka , date, ak van 
brief, lkc t 

JEramentum, \ 

JErarium, f rr . A ^ 

JErugo } m ** ^ 

AzruscarCj 

/Erumna t on-ge-valligheid ; 
jamer, janinier : kattLjvigheid : ar- 
moede : sukkelinge : ellende, 
* Aim m mi bit Is r Air n n null is ? AI } u n 1- 
» d t u 5j AE 1 u m nosus , ^Eru m nis et 
laboribus affile his, sukkeler : 



kattijfj kattijvig ; keittijf : on-gc- 
vallig : ellendig. 

^RUM>JA, ^RUMNLiLA, mull 

Marian I , ref, reft : kretse : wan- 
del-stok + 

M$i Aiw is , met all u m q uod C h y- 
mistis ]npiter t eere, ere, aere, 
aercn ; cre-werk, aere-werk ■ * lat- 
toen. — Als ryprium> ca Ida riant, 
ko p e r ? 1; np e r- w e rk . 1 1 e m , Als , 
pecunia, geld. 

Als aho/itum y af-geset geld. 

A's {tliautm, <rs mutuo datum :\i 
accept urn, credit urn, schuW, schoud : 
geld-sehuld ; uit-sclmld : ercdijt. 
Als meum, Als nostrum, Als suum, 
id quod, nobis alii dchent, weder- 
seb old, Ms alienum & Als suum t 
schuld ende weder-schnld. In Aire 
alie#0 esse, Aire allcuo toieri, schui- 
dig zijn : co opprimi, ohrui, steken 
in schulden. Aire alleuo ofcst rictus, 
schuldig, SLiioQdig ? schuldenaer.yJ7,r 
diiaiu.m alieno solvere, scliuld met 
scluild betaelen. Als alienum mlttcrc, 
remit t ere, qnijt-schelden . 

AEi clrcnmjordneum, woekcr-geld . 

Als coufusancum, billion. 

Als mil it are, st i pcudi u m } kc- 
suldinge ; soud, be-soudinge. Air a 
merer c, dienen ; sold winnui : bine, 
jErarius, pro MlHie, kriigs-knedu. 
V id e tit a m , Stipeudium . 

Aire mutdre, comnmldre, ver-koo- 
pen ; ver-hLinteren ; ver-ticren. 

Aire a'stlmarej schatten : werde- 
ren, waerderen : setten op geKL 

Als si^iiare, stenipelen. 

Alris Jigurati conflator, numt- 
smelter, smelter van gelde : geld- 
breker. 

Mft dlrutuSj uit-ge-monstert, 

Alris prodigus, quist-geld. 

Alreolus, kopere penningsken, 

Ms idldarium. Jusllc, .era men- 
tis faciendls aptum, klok-spijse. 



i?5 



— 28 — 



JEs 



AIs cot ovarium, an ret color is, 
latoen, lattoen ; krams-blek. 

AIs grave, masse van koper, sil- 
ver &c. In AIs incidere, inscribere, 
insculpere, koper-steken, snijden in 
\ koper, cum id /it aqud /orti, 
ctsen : bijtcn in \ koper. 

AIs viride, Air is jfos ; Ruhigo 
§M&&dM in are citmvirescit, koper- 
groen, koper-roest ; spaens-groen ; 
spaen-groen ; spang-groen ; groen- 
spaen^r^P luce, proprii. dicta, 
rasa sive rasilis est. Qua* vox 
etiam trans/eriur ad alia me- 
tal la, pracipui /err urn : roest ; 
be-roest : slijp. 

* AIrugo } koper-roest , koper-grocn. 
— Alrugincm coniraherc, ver-roes- 
ten ; squatteren : be-roesten : roes- 
ten, Alruginosus, roest, roestig, 
roestachtig; ver-roest. Azrugo etiam 
in segeiibus, honig-dauwe. 

Air is & Cadm'ue /avilhu Vide, 

POMPIIOLYX. 

Aim spurcities> retrhwnium, re- 
cremenimn, stercus, paled, schuim van 
metael. 

Aim squama, koper-slag, id quod 
mar cul arum ictibus excuiiiur. 

A: reus, koperen ; van koper, 
AIneus. 

Azrea vasa, opera ; jEri/icium, ae- 
ren-werk : koper-werk : ketel-werk. 

Alrlsouus, klinkende. 

Alrare, Aire tegere, ver-koperem 
Alratus, ver-kopert, 

Alrarius /aher } koper-slager ; ko~ 
per~sm.it; koper-werker. 
* AIrosus> vol kopersj met veel 
kopers ver-mengt. 

Alrarius lapis, vier-steen : koper- 
steen. 

Air amentum, aeren-werk. 

Alramentum, vulgb, Campana, 
klokke. 

Alrammium /wran'ttw^iiir-klokke, 



Alramenium elassicum , storm- 
klokke. 

Alrameuti curator, beijaerder. 
Alramentarius /aber^ /usor, geel- 
gieter : rood-gieter : rood-smit : 
klok-gieter : hus-gieter. 

Air a riit m , d o m unc u I a s a t ra A 
kapelle. 

Alrarium, pracipue publicum, 
geld-stok : schat-kamer : stad-geld- 
kamer : kamer van on t- fang : stad- 
kiste. Alrarium principis, veu inten- 
se hat : fisk. 

Alrarii prcc/ectus, qu<estor, trihtt- 
nus ; AIra rius, s c h a t-m e e s t e r ; r e n t - 
meester ; penning-meester : treso- 
rier : ont-fanger/ 

Alrarii Pra/ecfura, rent-meestcr- 
schnp. 

Alrarius scriba^ boek-houder : 
rekening-scbrijver. 

Alrusca re, <cra. sive pec u n i a s & 
cibum undique colli g ere pra?$ti- 
giis & fa I lac iis, truggelen : prak- 
tiseren om geld te krijgen : rabou- 
den : moes-koppen : liegen eodc 
bedriegen : konstken spekn. 

jEruscaior, qui mendaciis f al- 
ine lis que capiat qticestuw ei 
malis a r lib us cor radii pecttni- 
am, truggeler : * truggelaer : — 
raboud : land-bedrieger : konst- 
ken ; gnicbelaer : lieger ende be- 
dr i cger . P r op rii la m e n sit , 
ketel-boeter. 

AzruscaitQj robijn-sak, 

^Esalo , jEsalon , jEsalus j 
smerlin; smeerlin ; merlin, meer- 
lin, marlin. Accipitris genus mi- 
nimunti quod omni pier unique 
atitii tempore in nostris vicinis- 
que regionibus ma net ; cum re- 
liqua Acctpitrum genera sub 
hie mem a bean h Dicitur auiem 
merlijn A merren sive marren, id 
est t matter e, mo rati. 



JEs 



— 29 — 



IF* 



JEshmare (pr<ecipue A:re) f 
achten : schatten : setter : op geld 
setten : op prijs stellen : be-sdiaE- 
ten ; h 011 den : g root en, vet. be- 
^rooten : wecrdt^ren : waerderen : 
loven om te vcrkoopen : passen : 
taxeren : roeken, roclnen, rm:liten. 
Alsfimare tnagui, hoog achtcn. AIs- 
timari plurimum, ge-sicn YA)n : ge 
acht worden, Alsfimare parvi, klcin 
achtcn ; kkin koniien. Aistimare 
conjecturd, gissen. Aistimare num- 
uniw, valueren ; evalueren. 

Aistimare edulia, merccs &c^ dc 
spijsen oft waeren keuren, 

Alsfimatus, ge-acht r ge-weer- 
deert ; ge-waerdeert, 

Aslimandus, Alsfimabilis } acht- 
saem, aclnbacr : weerderlik : bchat- 
baer j schattelik. 

AIstimator t sc hatter ; wccrdcrcr, 
waerderer r lover. Aistimator mo- 
neUe ; etiam, cuiusvis mercis iftspe&tM 
& estimator, weerdein, wncrdein, 

Aisfimaiio, achte, ach tinge : prijs : 
weerde, weerderinge : af-schattin^e: 
sieringe, G ratio, gisse ; gissin^e : 
ver-lang : valeur : quote : taexe, 
taxe : achtsaemheid : rep mat ie : 
* scbatring. 

Alstimatiomm numismatis augere, 
op-setten liet geld, 

Alstimatio capitis sive corporis ; 
multa restimationis capitis, weere. 
Fide., Luitio. 

Alsiintcttio jortunarum pro cuius 
rationetributum penditur, schattinge: 
schildtael, vet. hah 

jEstaSj somer. q. son-beer, id 
est, sol is dominus, P. Nannio. 
Becano q, samer, id est, coacer- 
va i r ; q u bd &stas caac ervet a u a 
ad victum sunt necessaria : bine 
et vocem Alstas nan ab testa 
de rival ; sed a it dici ab nes-tas ; 
A coacervatione v ictus seu escte. 



A: it as prima, nova, iucipiens ; 
Aistatis iuitium, veur-somer. AIsIlu 
media, adulia, sum ma, m id-some r. 
Aistas pnvceps , autn m nalis , vel , 
extrenm^ scnescens, ultima, nac-so- 
nier : kraen-somer, citm scilicet 
grues mensc septcmbri hiuc ad 
M e r id if a a lia d i scede r c i n c i p i- 
untj by em cm vent u ram pi\esen- 
t ie n I e s* 

Alstivare, someren ; ver-some- 
ren ; somer-legeren. 

/llslivns, somcrsch, somerachti^, 
somer-tijd, 

Alstivus fervor , Alstas^ ,sonicr- 
hitte. 

Alsiivi f cactus, vel frugrs, paffia 
&c. somer-fiLiit ; somer-oefc ; so 
mer-goed. 

Alstiva, orum, somer-huisjsomer- 



m 



Jommcnn"C. 



Justus, hitte , somer-hitte, 
/Est u s s ide reu s , hi a leans a g fos s 
spaeki^, sjiaekcrt^ weder, 

Astu uimio f sive <estivo acre cor- 
rumpi vel aduri t ver-sumeren, hv- 
someren, 

Alsiaosus, hiitig. Alstuosum i\c- 
lum, beisig weder, 

Azsluarc 1 heet yl[]n : Alstuan 1 
Jtibore, itinerCy cursu f &c. ntmio % 
ver-hectsieren, ver-heitsteren : bij- 
sen, bicsen, ul vaccw : ravelen, 
raveelen. Item, 

AIstuan\ wnUen v we lien ; borte- 
leti, bordelen. 

,/Estus, welle : sink'Sand, stn- 
kel-sand : gloet. 

ffisiSTUSj maris crescent isaut 
decrescent is com mot io, ge-lfijie , 
ge-tijde; tije, tijde : vloed, stroom 
der zee. adversum Alslum veils su- 
per are, teg en stroom seilen. 

A: st us marinas maiot\ ^Estm 
plead fund concitatt\ spring- 
vloed ; spring-stroom : dcr-stroom, 



Z el and. Qui ti A: 'Stuarius /lac fas. 
sprink. 

/Estuarium, locus vieissim. <cs 
tu maris, vel nudus, vel aquis 
stagnantihus opertus, vlakke : 
strange ■ arm der zee ; raes. 

jEtas, het levcn ; leveri-dae • 
lecf-dag, h> 

■pins qinccunqiu\ oude, oudde, 
oudder ? oudscliap ; ouder-dom ; 
oudheid : sed pie rt/N que pro ma- 
turd & senili wtatc. 

Mt0s tonga, sivc perpetua, eeuwe. 
0im pueriiis, kindsheid. 
/Etas pupi Han's, eerste niinder- 
jaerigheid : A: fas minor, rweede 
miiidcr-jaerighcid. Ilia sub Tuto- 
ribus; hau: sub Cur a for thus ; 
die onder voogden, dzsc onder be- 
sorgers staende, Grotto. 

Alias qualuordecim annot am, jaer- 
schaere. 

jEUis praiexia, juvenilis, fl-orens, 
vernans, jeugd, jeugdom ■ jongheid. 
/Etas provecta, inicgra, be-daeg- 
den ouderdom, be-daegden ouder, 
be-daegdiieid : jEtatis provecttu, be- 
daegdt. 

/Etas vergens, praripitata, gran- 
dior, af-gauide ouder, JEtaiis de- 
fectum exacLv, af-gaende mensch, 
Aztate hat, heden-daegs. 
Ah MiaU iueunie, van jonk ah 
/Etateui agere, degcre, leven;sijn 
leven over-brengen ? ver-slijtcn. 

Aital mi suam bem } curare, goede 
daegen hebben. 

Aziaiem non ferre T af-gaen, 
/Eiatis ehtsdem, par &tate, mi- 
ujdig ; even-oud. 

jEternus, jEternitas, &c. 
Vide, Mffiu<< 

iEtiiKR, ignisy element des 
viers, 

Mth$r 3 locht, "lucht. Fide, AiiR. 
sEther, AEtherm arx, hemel. 



3° — 



Ai-f 



j 



JEthera scanderc. t hemelen ; ten he- 
me! vaeren. jEiijereus, heinelsch. 
MMm* hemd-scliijn, schijnsel 
des bemek. Sub JEibra, onder den 
mmiwen hemeL 

jEthiops, moor, moor-man , 
moomen, moer, /Ethiopia, Moor- 
land. * /Efhiopem ntealbare, ver-loren 
arbeid doem 

Altites lapis, adeler-stecn : 
arend-steem Lapis qui ia Aqui- 
hirum nidis reperiri solet ; sie 
die fas vel a colore avis^ vel a 
virtute , quia absque co A qui! a 
par ere non potest. 

JEvuu, ewe, eeuwe. sEvi ma- 
lum* t abatis mature be-j aerd .jEvum 
tradurere, leven. 

Ajvitemus , Aiteruus , eewig t 
eettwig. Ab A: tenia, o\t, oint* 

Alternate, JEternum redelere, ver- 

eeuwigen. JEfewe, AJteruum, in 

/Eiernum, eewiglik: iemer 3 immer. 

JEiemitas, ecu we ■ eeuvrigheid. 

Affabr^, aerdigtik ; mee^ter- 



Ji| : bcliendiglik : * puik, <rrvtca — 
konstiglik : ver-standelik. 

* Affa^tAj beusel-merkr, ijdele 
klap, praet. 

Aifari, aen-spreken ; acn- 
taelen; aen-reden : toe-spreken. 
* AffaiuS) acn-sprake. 

Affalnlis, spraeksaem ; ge-spraek- 
saem, ge-spraekig : wprek'baerig ? 
vet. med-saem > ge-medsaem : vrin- 
delik 3 vrind-saem ? vrind-sacmig : 
heusch; hofsch : galik, gadeHk, 
gaelik : kortois, koertois : ^raclcus, 
* beleefd, liefelik. 

Affabiliter, ge-spraeksaemlik, be- 
leefdelik. 

Ajfabilttas, ge-spraL-ksat-mheid : 

vrindeliklieid : hofscheid, heusch- 

heid : gracieusheid : * beleefdheid. 

Affatim, noeg, vet. ge-noeg; 

ge-noegsaemlik : vol; vol-op : koe* 



Aff 



— 3r 



Afi 



ver : rijkelik ; * over-vloedi^ik. 
AFi'iCKRii^ien-doen/be-WLgen, 
— acn-doeii. Ajjicere aliqusm bouore, 
lunanden ecre aen-doen. 

Ajjicere, ont-stellen, Ajjicere tuae- 
nm\ tn si it id, solicit ad iue, be-droe- 
veil ; pij ne acn-doen. 

Ajjicere, be-gaeden ; in utr uni- 
que partem : turpi tee, iuhoncste, 
imkcor^indccmkr, leelik be-gaeJen : 
honorijiee, decenlei\ spec lose', beerlik 
be-gacden, Ajjici, toe-gedaen ztjn, 
Affectus, a, urn, ge-stelt ; cm- 
ste 1 1 , on t-se t , m-j ~ diffical tail bus , 
molcsfiis* 

Affechis amnio, gc-moedt, ge- 
moedct : dispost : sinneliL 

Aljcetus animo erga aiiquem, heni 
an! waU, wel oft qualik tegen 
icmanden gesiut zijn. bene, toc-ge- 
da en. 

Affecius, be-staen ; Affect us, war- 
bo vid*, be-staen van siekte : krank: 
sick ; iIlili : be-siekt. 

Affect us , Affect 10 1 niocd, 1110 et ; 
ge-m'oed : disposirio, f ge-stelthuid. 
Affecfus, Affcciio erga aliquid , 
trek : ge-negenheid : suclue : ge- 
sintheid : be-geerte : hcrts-togt ; 
Herts- trek : stnnelikheid : affectie. 
Affect us, us, Affecfio, anhni passia, 
ont-steltlieid : aen-moedinge : be- 
wegentbeid des gemoeds : * toe-val 
des gemoeds : — passie; * ge-stelt- 
lieid. 

Affecius suos qui ncquit domare, 
ael-weerdig. 

Affect are 7 hungkeren : herlcen, vet. 
Affect a! us, parmant, par man tig ; 
* gemaekt. 

AffectaU, veur-wktiglik. 
Affect at or, kies: cnrietisrsinnehk. 
Affeeiatio f kurieusheid : stnnelik- 
heid. 

ArriGERE, acn-hechten, aen- 
heften : aen-slaen, ui ictu : aen- 



kleven, aen-klijven : aen-Iappen : 
plakken; aen-plakken, at gl at inc : 
aen-klampeii : be-steken : klissen, 
klessen. Affigi, aen-k[even s aen- 
k\\\\m.Ajf}gm\ :ien-stekea s ui, mm 
carnes ajjigcre, \ vlecsch aen-steken, 
Affigere acicnld, speien met de spcilc. 
Ajfigerc parieii, plakken a an den 
wand, Affigere asrufuiu } smak- 
mtiilen. 

AniNGERK, stofT^ren de lu^e- 
n.en, * bij-hangen, vcr-sieren, aen- 
niaeken. 

Arrmis agro, domo &c. ge- 
buer : naest-gelandt : reen-genoud : 
belang, vci. 

Affiuis, affinitive j tract us, s r \vag#r 4 
swae^erinne : swaescling ; swae- 
seneue : be-houdt vrind : ge-maeg- 
taelde, veL be-staende : sibbe ■ ge- 
sib be s vci. naeling : maegeiiim, 
vet. maegscliap. Vide etiaui i .\ T e- 
eessitudo. 

4/A^-s gc-swaegers, 
Ajj/fh's sceleris, jacti, complicen ; 
consorten. 

Ajjtniias, naederscliap, naeder- 
held, naerhede : on-ver-seheiden- 
heid : ge-lijkinge, ge-lijkcuisse , 
ge-lijkbeid. 

Ajffuitas, be- lion J niaegschap : 
swaegerscliap : naelinkscliap : *ibbe ; 
ge-sibbe } be-sibbe; gc-sibs^hap ; 
^ge-sibte, — slb-schap^ veil., maeg 
schap ; maeg-taete ■ tnaeg-sibbe : 
alliancie. 

Ajfinitas initialise spirit ualis, kom- 
perschap , 

Ajjuifaie jungere, ver-rnaegschap 
pen : be-vrinden; amjungi, alli^ren. 
Affirmarh, ut jurameulo &c. 
sekercn, mi* toe-seggen : toe-stem- 
men : be-vestcn, be-vestigen : vol- 
woo r den, vet. be-jaen : asseureren, 
* ver-sekeren ; voor waer seggen^ 
vastelik seggen. 



km 



— 32 — 



Age 



A [fir mat to, sckeringe ; ver-sekc~ 
fiftge : vol-woord, vol^-woord, vet. 
ja-woorJ. 

Afflare, ,aen-blasen : * aen- 
aessemen : be-winden : aen-waeien ; 
be-waien. 
Afflatus, vento, auffl, be-waeit. 
Afflatus, yer-slacgen; ver-baest. 
Afflatus d&nume, be-seten mensch. 
Afflatus, (us,) divitius, in-gees- 
tinge ; in-gevinge desheiligs geests : 
* aen-blaesinge ; in-blaesvnge. 

Afflatu metre, aen-kleven, aen- 
klijven. 

* Afflere, bij-weenen, mede- 
weenen, krijten oft schreien : item, 
de krijter maeken oft spelen. 

AFFLiGBKEjtcnederj teraerden, 
ergens tegen smijten, slacn, stootcn : 
ver-drukken : * ver-perssen. 

Ajjligere, Afflict are t quellen : pij- 
nen, pijnigen : plagen : kruissen : 
manelen : tonnenteren : ver-vol- 
gen, Affligi, quaed hebben. 

Affliger'' curru ffi0fe%z over-iijden. 

Afflict us, bange,bangig : be-droeft: 

benouwt : be-drnkt ; druksalig ; 

drukkig, drnkkelik : ge-tmclt : ver- 

slagen, 

Afflktd esse condiiione, vaktudim 
&c- qualik aen zijn. 

Afflict io. Afflict m, us, Affikiatio, 
pijn, pijne; pipings : ge-quel ; 
quellinge, queliagie : ver-noi, ver- 
noei : "plage : kruis \ ver-volg : 
persecutie. 

Afflktor, ver-valger ; * queller ; 
plager ; pijnigcr. 

Affluere, toe-vlotden ; ovcr- 
vloeden : swatpen. 
Affluent, Gver-vloedig, 
Affluenter, over-vioedigUk. 
Affluently over-vloed ; over-vloe- 
digheid* 

* Affqdere, bij oft aen-graven, 
Affulgere, be-sehijnen ; aen : 



schi jnen : be-straelen ; * aen-blinlcen. 
* Apfcndeke s toe-gieien , oft 
storten. 

Africus > Veritas, siiid-westen 
wind. 

Agallochum, paradijs-hout : 
al es- h o ia t , q u i h u s d a m so c t- hou t , 
ab odore pot 1 its quant s a pore* 

Agape, es, vel, Agapa, a?, 
alrnoesse * aelmisse. 

Agaricum, dennen-swam. 
Agaso , esel-drijver ; csel- 
stouer : muil-drijver ; muiltier : 
palfrenier : stal-knecht, 

AgeAj in nave, gang in dc 
schepen : waering. 

Agf.k, land : akker : veld : 
& voce general tore, goed ; stuk 
lands; * kroft, krocht, — agri 
modus videiur : kramp : banc, 
bacne> vet. kouter, kainer, /land. 
* pracipui de culto slve arato — 
lioeve-landsj hocf-lands, Ger, Sax, 
Sicamb. gcheehr, vet. Ger. cam- 
panie. Item, on we, auw^ vet. et 
potissimum, gnuvv, Hinc ntultd 
regionum urhitUtnjue nomincfy Boo- 
ne-gouw > Ager Bolonknsis : Hene- 
gouw 3 Ager Hanue, Hamtonknsjs, 
Hamwnia; Haspcm-gOLiw,i^u£w/</ : 
Ooster-gouw, sive Ooster-goe & 
Westcr-goaw slue Wester-goej Ter- 
ra Orkntalh et Occidentalis. 
Ageihts, akkerken. 
Ager fossd, agger caul sepe- clans us 7 
Ager septus, blok lands : vel , de- 
presskr f kroft, k roc lit. 

Ager col on as, winncnde land. 
Ager urvuSj arene, arene : koren- 
land ; koren-veld. 

Ager mvalis : pascuus, dries, 

dtieschj drics-land 3 dres ? dres-land. 

Ager pascuiis, compascuus, weide; 

weMand, weid-veld : euwssel : knd- 

ouwe . 

Ager compascuus communis ad 



Age 



33 — 



Age 



> 



pascenda pecora, vruntc, vrocnte. 
Ager conduct Hi us, bruiker. 
Ag \ 1 ■ si i ' rco ra t us, g e m e st ! a n d . 
A/> > I ■' 1 1 rg Wis, /ecu n du s s ferax , fm - 
tills j felix, vet land : vrncbtbaer 
land : goed land. 

Ager n\juietus, quiescent, requies- 
ct'ttSt' brack hud; brnck-liggcndc 
land ; hraek, 

Ager hi < pi d ns & inailtiis, rouwii- 
gic ; ruichte* 

Ager if actus, deftUigaius, exhaus- 
lus; quasi pascuum avium f uit-^e- 
bouwt land ; uit-gemergelt land : 
vogel-\A h eide. 

Ager jejimus& arid us, drif, driefj 
Z el and. 

Ager sterilis, itt/ructuosus, od ak- 
ker, ' oodakker, /- Si. et j. Aveut. 
Ager sabulosus fin l f levis terra-, 
tenuis, sfcrilis, gecst ; .geest-Iand ; 
geest-akkcr. 

Ager solitarius, desertus a cnltard 
Imnttmm, ver-woest, woest land, 
vctwol-sl land: pr<escrtim ericw 
pienU'Sj heidc. 

Ager ctuphyfeutieus, vectigulis, crt- 
paclu-^ucd. 

Ager feudalist leen ; lecn-gocd. 
Ager decumanus, q U i d e c i m a s 
quotaunis penclii, cienden-land ; 
tiendbacr land. 

Ager, qui ultra decinuis, .sextum 

eiiatn mauipulanitribuit, schooi-kuul . 

Agri, plane land en, plat land. 

. igri Ufa ifauei > i n I i m i t i h u s 

pro vi ache siti ; frontier-landcn. 

Agri fund rue possessor, in-gelande ; 

ge-landt.. 

Agri ora, margo^ vorle, 
Agri modus, actus, versus, dag- 
mael ; dag-wand. 

Agri mensura sen portio maxima, 
heide, !\eide-lands, vet. sax. Vide, 
I ; undi mens. 

Agri men sura genera, vier-duel- 



1 11 ads, id est, bon du it rocden : 
loopc lands, loop-sacd, kip-sacd, 
C a m p i n i c n s i b u s $ pat i u m v i d t 

quod una modio conseri pot est } 
id est, vijttig rueden lands, 
* Agri men sura duodenum pedum in 
sc niiiltiphruloviijn, roede lands ; 
dlqui Iwc potissimum in ducru- 
dis fossis, cum piscirr m/niuratu 
super ft ( ia r i a m , p rofn n dita s 
tiuius pedis add i tier. 

Agri oram arhoribus amira vent as 
munire, bu-manrclcn^ 

Agntm colerc, Agricolnri, Agrum 
vertere, bouwen : winnen; land- 
winnen : land-banen, Grotto: oor- 
basr&fi lui land : tccleiuielcn (bine, 
tccl-land r Ager in quojhtges aut olera 
cons ecu niur teulen, ui i 1 e n , t u e 1 c n , 
Eoelefr. 

Agrum /odere, spacden, spaL-jcn. 

Agrttm siercorare, jimo paludare, 
mast en. 

Agrum sarv ire, samtlare, ntucare, 
it w'axfu bet bis fnrgare, wicd^n den 
akker : jatten, jerten. 

Agrum lil-vcstrcm extricate, mi- 
men. 

stgium Jijaligaie, uit-mergeleii 

bet land. 

Agtvrum li mites, termini, land- 

paelen. 

Agrorum Jett-:, veld-god. 
Agroram mis us, fide, Agricul- 

mm. 

Agricola, Agrkultor, bomver & 
persvne. boer: land bouwer; land- 
man : (& blur, land-lieden ;) huis- 
man : wtn } winne ; land- win, 
land-winner : Likkerman : * AQTp- 
man; — plueg-man, vet. teel-man, 
* mel~man ? tnil-man — : rostier : 
vein, veini, fris. Agricola Becano 
qui agntm col it, /rugum tamen par- 
tem domino dat } rneier, 

Agrkolari, Vide, Agrum col ere. 

5 



Am 



m 



Agi 



AgricuUura, Agrieolatio, Agrornm 
call US} houw, bouwe, bouse] : land- 
housings ; land-werk ; land-win- 
liinge ; land-neringe : akker bouw j 
akker-werk : uiel, mil, toel: Iabeur; 
* boere-work. 

Agrimeusor, land- meter ; land- 
scheidei; : veld-meter. 

Agrestis, boersch, boerachtig : 
heidensch : wild. Agrt'stis homo & 
inmUffl, woest mensch : heide, 
heid en, heidensch mensch : gro.f : 
hot ; on-versrandig ; loere, veL 
schouw, schouwig. 

Agere, doen : niaeken : wer- 
ken : schaffen ; sc happen , vet, 
(bine j, koopman -scliappen j brand- 
scliappen, &c.) ver-rechmn : be- 
gaen : be-drijven : plegen ; plien, 
mi. scheeren, schtiren : werven, 
Ger. sax. sicamb. practis&ren, 

* handelen ; drijven. 

JigmSj doende; dadig. Agitur tun 
res, het gelt u. Agendo pro/icere, ge- 
doen. 

Age, doch, tech. * Agesis 7 med 
ecne piatd.— ---A^ agedum, wel-aen, 

* voord dan ; nu voord. 

Ag$, sasa j vox ad celerit at e m 
hortanfis, * frisch op, hei op. 

Agere, eum a li quo vid* irac ta- 
re, communieare^ &c. super pace, 
induciis. deditione urbis, alidve 
negofio, handcltm : tracteren : 
com mnni cere n ; parlamenteren : 
uegotieren. 

Agere, propel I ere. Sec. s tier en, 
scuiren, stneren : sio.uwen : men- 
nen : perssen : drijven-, drijfven, 
drijtfen. 

Actus, Actor, Vide suis locis, 

Agere, j u r e , j u d I c io, c o nt ra- 
ti! i quern, aen-spreken, aen-leggen 
in rechte : be-tichten : be-njen : 
dacden, vet. intention een proces : 
soliciterem 



/ re, prtftexere, g ere re. per- 
so u am, &c. liouden : maeken : 
reprcse nteeren. 

Age porro, sehikt ofr neemt dat 
het soo zij. 

Age sane', ik bens ce vrede,- 

Agere mupffiffit, pislorem, ludi 
magislrum, &c. ho u den berberge, 
bakkerije, schok% &e. morion em, 
den sot maeken. Agere pro imperia, 
den meester maeken* 

Agere annum decimumj gaen in 
sijn thien jaeren, 

Agere gra ! ia s } d a n k s egg en, w e- 
ten : be-danken 

Actio, Actus, Fide, suis locis* 

Agitare, roeren, rueren ; be-roe- 
ren, be-rue'ren : hutsen, hutselen : 
fmselen : fimelen, fenieien : schud- 
den , ver-schudden : qnikken : 
swikken : wapperen : waggelen , 
waegelen : penteren , potereu : 
wippen : facelen ? faselen : touwen : 
fikfakkeiu Item, plagen ; helliG[eiij 
Germ, tergen : fiisschen, hitsen t 
liitschen, hnsschenj hetsen. Agitare 
onimo vel corde, pel n sen , peisen^ 

* ovcrleggenj bedenken, Agilare, 
Si-epiiis agcre, doen ende herdoen, 
— Agitare caput, schudde-bollen. 
Agitare eatidam, wip-steerten, wis- 
pcl-steerten., wepel-steenen. 

Agitare, Jgitari, ver-sukkelen. 

Agl tan, agi j drijven, drijffeii : 
borrelen ; ravelen, raveelen : woe- 
derij, wncden. Agilari furente ac 
inolcnlo impetu, bijsen, biesen. 

Agi tat us, actus, gedreven : ge- 
schudc, geschuddet : hellig, Germ, 

Agitator, drijver, 

* Agitahilis, licht-roerig, be-wege- 
hk. 

Agi tat to, drijvinge : be-roeringe, 
be-rueringe : schuddinge : futselin- 
ge : ex ere i tie, Agitatio iremula at que 
suhita, vvip. 



Ago 



— 35 



Ago 



Agi it's, licht-roerig : knap : rap : 
flugs : gauw : wakker : vlietig, 
vliidig : ring ; ge-ring : wak van 
licnaem : locht, lochtig ; * licht, 
geswindj rasehj snel — : handig ; 
be- 1 iend, be-hendig, be- ban dig, be- 
handsaem ; ge-liandsaem : qnik ; 

3uikker ; quix : hortig, hurtig : 
apper : vaerdig, veerdig : vits : 
mondter, ger. sax. sic. dispose 

Agi lis & tenuis, s n o gge r , snugger: 
nnkkerig, nugge^ niLggerig ; knug- 
gerig : a His, snoekerig, [ins tar 
fere 1 lucit pise is subsilieus, J. R. 
for t e etia m quas i jej u n us, n u c 1 1 - 
terig, F. R.J 

Agiliter, wakkerlik : vaerdiglik : 
lichtelik; * haestighk. 

Agi I it as, wakkcrheid : vaerdig- 
he id : knap -h audi gheid ; be-heiidig- 
heid, be-hendsaemheid, be-hand- 
saemheid. 

* Agge.mere 3 toe-sucluen. 
Agger, hoop : dijk : \vijk 3 
vet. walle ; (hinc, A^er uioJarius, 
molen-walle:) barm, baertn, berm : 
{Fide autem, Crepido Aggevis :) 
were : weerd, wcert, wert, weer- 
der ? vet. sehut, schntte, schutter : 
bouw* bouwe : sterkte : bol-werk ; 
blok-werk : schantse : pasteie, ger. 
sax. do el : parket : straete (Fide, 
Via.) Agger cum fossa, be-delt\ 

Agger viiS, sreen-weg. 

Agger marinus, ad coereend urn- 
mar is imp el um conqestus } sce- 
dljk 

Agger interior \ binnen-dijk, shoe 
q tic vi e i n io r a q u $ u o t ms c x cifa- 
t u s est I uta ndte all uv to n / : s i v t 
inter ius vcieri, metu ne vet us 
iile rumpatur aui ahluaiur, 
slaeper. 

Agger fossa sivc aquagio ohductus, 

fonw : hinc* Gouwc, Gouda, whs 
lollamt Ad. Junio. 



Agger in mare aut Jl avium exntr- 
rens, uir-stekL-nde hoofd in den 
waeter-stroom ; * rijs-werk ; rijs- 
hoofd; rijs-dijk ; — werf; qtur 
i' ox Been no in fi ami nib us & 
mari denotat id quod ultra ua- 
i i vu m r ip m Hi tor is v e ductunt i tt 
aquas air hominthns est projee- 
tunij tie n a v e s va d i bre vi I <i i e 
appellere prohiheantur : aut ut 
eo vis flumiuum eocreeat ur. 

A^ger obliquity Ag^cr flu minibus 
object us, dam; a temmen, aut bam- 
men, in quit Bee an us, quod 
i mpe tits flue t u u m i n u nd aut t s 
mans agg&re dome via }\ [Mine 
oppidorum aut pagorum ad tuic> 
fluminibus objectos ugoercs si- 
t or u m va r I a n o m i n a ; Amster- 
dam, Rotterdam, &c j 

A^ger to famine distinguendis 
aquis &c. over- torn. 

Aggello jhicius obslruere, danmuai. 

Agger august iore tramite inter pa- 
ludes & slat; iid tiles aquas pruripne 
aggMUS:; kae, kaei, kac-dijk, kaei- 
dljk. Pirns iongits a pud Taciturn 
& Cat nil um, Hud. Junta, kae- 
dijk Henrico Frisio q, d. Agger 
m o u e d u 1 a r u m ; q nod in eo m o- 
n cdu I <** p reec ipu i con si dean t t 
terra re! i qua aquis teefd. 

Aggerem j ace re, dijk en : bc-dani- 
men. Ag^rre tint vallo muuirr, op- 
werpen eene scham.se, dijk, bol— 
werk ^' c - bol'\verkt!n 5 be-boKver- 
ken : scliant^en, be-schantsen. 

Aggcre elaudere, op-graeven, 

Aeggres Itistrare ; conjiciendos ru- 
i -a re f Jijk-sc ho u w e n . 

Aggerttm curators, Py^fecti agge- 
ribus curinhiis, heim-raed ; q. d. 
domestici consul tores, communis 
terrw coji s i ! inrii, Ad. junio. 
H o r a m q u e c a ucili i s P r nf'e c- 
ius, dijk-grave, dijk-mcester. 



Agm 



- ^ 



Agn 



Aggerare, hoopen : dijken : dam- 
men : srikken ; * dijken. 
Aggeral-or, dijken 

* Agger ere, toe-brengen ; op-tassen ; 
op-hoopen. 

* Aggeslus, o p-hoop in gc, ver-sa- 
melinge, hoop. 

Agglomf.rare, op-winden. 
Agglutinaui*:, lijnien j Lien- 
kle^en, aen-klijven ; * aen-pappen ; 
— a e 1 1- p 1 a k k e n : to e - h e i 1 e n , Mgglu - 
iiuari , toe-wassen : aen-kleven , 
aen-klijven* 

Aggravare, ver- Listen : ver- 
swaeren, •*' be-swaeren : — over- 
legen : kedeiij laeien. Aggravati, 
ver-swaeren. 

Aggrede, aen-gaen ; be-gaen : 
be-staen : be-gimien : nen-vangen : 
poogen, poge'n : aen-slaen : on der- 
staen : aen-grijpen : aen-vallen : 
aen-veerden : aen-rasren. 

Aggredi rem aliquam, aen-leggen 
sijne saeken. 

Aggredi iterum } her-gaen , 
Aggredi cum impeiu, aen-tasten 
met ge-weld : he-stooten. 

Aggredi cum irritatiom, aen-ran- 
den, aen ran dsen, aen-ritserij aen- 
recsen, aen-saren, a en- tsar re n . 

Aggress io, Aggfessuf&f Aggressus f 
aen-grijp ; aen-stoot; aen-val .Aggres- 
siofntuthilenta, t u k~rei se > * hi j ga ng , 
overvalllnge. 

* Aggressor , to e- va n go r , b c -s p r i n - 
ger, over-valler, aenvnerder, aen- 
rantser. 

Aggregare, gaederen, gaeren : 
ver-gaederen, ver-gaeren. 

Agin a; qua in set it ur sea pus 

trutin&, id est, in quo t rut in a 

agitur & vertitur, waeg-deure. 

Aglaodos, blik-tand : inter 

Canum no m in a. 

AgmeNj hoop : scbaere : menge> 
ger* sax. menigte \ her-togt 3 heir- 



togt j her-vaerd, heir-vaerd ; togt 
des heirs : * vol ks-vergad cringe; 
kudde ; koppel — ge-swadder, &£r 
swaede, sax. sic. rot : armde, 
armade. 

Agmm quadrat uw, squadron. 

Agmenprimum, avant-garde: veur- 
tocht. medium^ middel-togt: batalic, 
postrcmum, hinder-tocht : arrierc- 
gardc. 

Agmcnfacere, soldaeten aen-ne- 
inen. 

Agmina lon^a exereitiis r trein. 

Agmina ducere^ svvennen, 

Agm h i a I in i % ho ope 1 i n x , 
* Agnasgi, na oft bij geboren 
word on * aen-wassen, 

Aguatus, vriend : msgz ; magc- 
Hnkj vet. be-staende : go- vriend, 
Agnaius nohiJis , s i v e g / a d I u m 
ge.rens ; Apia t us proximu % per 
vi rilis sexus pcrsonas cogna- 
tion c j u n c t u s, s w ee rd-mage , Vi~ 
rorum euitu est gladios, mu- 
lierum verb jusos tractare; 
unde etiani vet us dictio, spillo- 
tnago. 

Agnatio, maegschap-maeg-taolc ■ 
maeg-sibhi', vet, 

Ag\ t omen, bij-naem : toe-naem. 
Agnomen ficlitiitm, over-naem. 

Agnominate, bij-naemon : niis- 
naemen* 

AgnoscerEj be-kennen ; her- 
koonen- 

Agnoscerc y suscipere in se fac- 
tum; J titer t, bc-Hjdon :be-kennen : 
aiiilnen^ fris. sicamb. advoieren. 
* Agnitio, ur-kennissc. 

Agnus } latu, la 111b : weder- 
lam, weer-lam. 

Agna } oi-lam ; germe. 

Agnus cord us, serotinus, spado- 
ling, sax. sic. 

Agnus homusj gellink. 

Agnellus , lammeken . Agmllus 



Ahe 



— 37 — 



Ala 



subriunus t suig-lam ; soo^-lam. 
AgncUum alar sive parc.re, lani- 
men . 

Agnina pelliSj kms-vi-l : caro } 
lams-vlcesch. 

A g o lu m , s pr i e t : $ c h a ep s - 1 e pel 7 
schaeps-schuppe, [land, schaops- 
spriec : hodettc. 

Agon j strijd : park ; krijt, 
kroit, vet. /land. 

Agonisfa, vochtcr ; vuur-vocluer, 
Agoui^are (vulg.) in AgO)ie mor- 
tis esse } sub Agam iaccre } id ssi\ ltd 
fi it e m m rtalit a ( i s ace e d e r, e , 
dood-braekojT ; moord- bracken ; 
sid-braekeji ; siel-rogon : svvoUen., 
jlandris. Item, Agon^ I net a ni en 
s p i r i t u s i f xt r e m i i 11 h > i 1 i ( ■ 
aninunu iam ngrnle, dood-braek; 
dood-strijd : siel-braekinge 

A c re , inter C a n u m u a m i)ia. 

AG R ESTA , (V U I g .) V LM\] -JUS, 

ver-juis. 

Agrifolium, stek-puhn, id est, 
hulst. 

Agr i mon 1 a fojfi c.hl) 1 e ver- 
kruid : menge : a^rimonie. 

Agrostis, lid-gms, led-gras-; 
knop-tn^s, knoop-gras 

Agvrta ? guic holer ; kolcder ; 
land-]oaper ; laiid-strijkcr. Item, 
kas-boevL* ; kassonaer ; kas- jaeger : 
mail-stootcr : rijvodraeger : ides!, 
fa Isas S. S. r e 1 iq u i a s ri re u m- 
vebeus, & oscuhntdas obrru- 
dens. Vide efiam, Mythragyktes, 

An, odi : ke . Interjectio 
v ario s a ffe c t u $ e xp r i m ens r 

AiiEKUM, ketd ; *kopere pot ; 
— A hen urn opus, keicl-wcrk. 

Abe nam aquarium, aker, aokker. 
Abenum tinctorium, vorwer^-ketel . 
Ahe mi refieere, keiel-boeten ; kerel- 
iappen. & Ahenornm interpolator, 
ketol-boetor ; ketd-lapper. 
Ahe } teas, 1 j s e r- h a r d « 



Ahenol ympa n u m k o t d - tro m n 1 c L 
A 1 v nt ? v i d l , z ■ u Ig o | h m i nes^ 
men sdd > quasi , man soidt , 
mensch seidr. Aio } ik segge, 

AiZCOH^ dondcr-baej'd; donder- 
bladers. 

ALA, vleugel, vlpgol : vlorko ; 
vk'derik, vkdderik. vlerik : wieke . 
vlegger : val;ke 3 inkki', 

Ala mripi(risj aul alierius id genus 
avis, .swinge j swengo. A! is Jerri \ 
vliL-gen. Alis plamierc, plangere ; 
Alas conculcre , s nor d per e a s^ 
S i n e d iv e r her are } vied d e re n > 
vlederen^ fledderen^ fiedercn : vler- 
ken : vloggeren; vlicholen : waien : 
slacn gelijk de duiven. 

Alarum plangor f seu ag it alio stint- 
ta.fu eie us, slag oft waeinge der 
vlogelen. 

Alas cons! ring ere, vlcugden, vlo- 
gelen. 

Alas dee art a re , kort vlerken ; 
kort vlogelen, 

Ala sagitttf, voder aen den pijh 
Ala, axilla, oxel- Alarum virus, 
graveohntia, ox el-stank ; stank der 
uxelon. 

Aia j , I) a r h a in star a I a r u in 
r:-ferens> knevel-baerd. 

A hi tympani mala' aquatica\ alpe. 
AUe in tedijiciis; kruis-werk vati 
metsolrije, 

Alarinm (vulgi) brand-ijser ; 
brand-roede. 

Alatu.< f * alifer, aliger, — go- via- 
gelt. 

Ales, vogek Alites, ge-vogohe* 
Alabastiutes, abast, alaba^t ; 
g e n us m a r m oris ca n d i d /. Ala- 
baster 7 a!a hastrus,alabasl rum , a basten 
busse^ vas ex ala bast rite, 

Alabrum (vulgi) haspe, haspel. 

Alacer, Alacris, knap, gnap : 

w.aklcer : wansch : frisch, versch : 

tanger : raondtcr, ger* sax, sic, 



Ala 



-m 



Alb 



gai> gauw : Hock; kloek-moedig; 
kloek-herug; kloek-geestig ; kloek- 
sinriig : inoecfig ; wd-gemocdt : 
Hugger, nug^erig, km^gerig: snoe- 
kerig ; (vide, Agilis ;) vlietig, vlij- 
tig : rasch : snel : gcswind : qnik, 
quiXj quikker : vogel, met a ph. 
lusttg, losrig; lust-sinnig; lidit-sin- 
nig, lodn-sinnig ; lichc-hert, licht- 
hertig ; locht van geeste : geestig ; 
on-verdriersaem, on-verdroten : gild 
Lud. Pot e r o (u n d i d t d u c i t Er m- 
gild, &c.) gereed. Alacer, labo- 
rem ofrusve, sdientig tot arbdden, 
tot bet werk. 

Alacer par urn, meps, meeps : 
ver-drictig in sijn werk. 

A lucre m fieri , AlacritaUm co'nci- 
pere^ ver-vlijten, ver-vlijtigen, 

Alacriter, vlijtiglik : gamviglik : 
kloeklik: loduiglik : ge-swindiglik ; 
lidn-sinniglik, 

Alacritas, vlijt, vliet; vlijrigheid: 
gauwigheid : kloekheid : Joditig- 
held : lidit-sinnigheid : rase he id : 
ge-swindigheid : on- ver drier. 

Ala? a, bak-slag ; kinncbak- 
shig : vuisr-slag : fiabbe ; kaek- 
flabbe, kaek-slag ■> kaek-smcte : 
fleere : oor-band ; oor-wame ; 
oor-vijge ; oor-klinke ; klinke : 
rauil-beere ; muil-peere : wame , 
wangte, wangen-slag : so (Her, suf- 
flet : hals-slag : hand-slag, hand- 
geslag-: dreve : kaetse : klik, fris. 
blouwe, vet. vuist, vulg> 
Ala pa Levis, waeiinge, a dag. 
Alapas impingere, infringer^ in- 
cuter c, wangten geven : blouweo : 
vuist-look t' eten geven, a dag. 

Alauda, lerk, lark ; leewerk, 
leeuwerke, leuwerik, lewerik, lau- 
werik, lewerk. 

Ala usa, Alosa, piscis, Clu- 
pco y Thrissa, elft : vint i alose, 
mixobarb. 



Ala.usa verna & vilior r hcin, 
heinlijf, hein met de bellcn : mei- 
visdi. 

Alba it da s v u ig i ; V % d % Sh- 

CURIS LONG A. 

Axbus, wit, Albas pi am\ in -wit. 
Atbns hisiar pulpw gallinacete, 
spier-wit, 

Albus macula in front e, blesse : 
dicitur deequis, vaccis^ cani- 
hus etc. 

Allw mulkreS) aul Nymphat t mou- 
liihnvc detv.. Vide, Lamia. 

Alba Spina, vutgi, batrg-doren ; 
spelle-dorcn. 

Alba vest is sacrifici 7 albe, alve. 
A /bar htm minvrum, parictiimve, 
opus al barium, wicsel : plakkerije : 
bc-s et se 1 va n m u c r e n m wai ne n • ( i } . 
Albarium illinere, indncere^ witten : 
* be-setteti met kalk. 

Albedo, witheid; \yitticheid. *Al- 
hiludo, A Ibid us , w i ra c\\ tig , 

A I hogalerus, m i j tc r \ b i s c o p s h o e t , 

Albugo, Albumen^ Album oath\ 

oogen-wit ; wit der oogen. Albugo 

adnata oculo, perle in d*oe>gc ; 

schuile in d'ooge* 

Album, register : rol ? rolle : 
schrijf-talel. in Album reftrre } op~ 
schrijven ; op-teekenen. 

Album * vel Albumen — ovi f wit 7 
kker van \ eie, 

Albescere\ bleiken. * Albert t wit 
2i jn. Albican-. 

Albucum, Aflodille. 
Alburnum^ materia sett adeps 
in I ig n o i n util is y c a r iei aul 
t ere dint obuoxia, spek ; spin } 
spim ; spek-hout : faut, fout : wit 
van den boom. Alburnum deira- 
htre, ont-spekken. 

Albuknus, piscis sive pisci- 
culus i gene re carpionum sen 

(l) $£$ : 1, Waiidcn. 



Ale 



— 39 — 



Ale 



1 



cyprinorttm, blije ; bilk; bleie ; 
katten-visch : ruisser : alt is. m&- 
lenaer : aliis, witting; wit-viscli; 
\v i t-visken . Piscis c a n d i d u s \ 
albus, Leuciscus, blije, root-ooge, 
Lxid. Pottero. 

Alce } el-lend dkr, ell-end, e!- 
land, eel-land : animal region urn 
Septentrionalium ex caprarum 
gene re; Ten tonic I it a dictuai, 
ui quid am volunf > it miser id: 
quM frequent issi me I a bo ret 
marba caduco. 

Alce, inter no mi n a Canum. 
AlceA i m a hue silvestris 
genus, sen B i s m a lva> c u > u i 
catties cart ice cannabino ves- 
tiuulur, seel-rijs 
kruid ; vulgo Herba Simwnis. 

Alchdo, Alcydn, avis g fa- 
cial i hie me put las excludens } 
i j s- voge I . (Ger m a n i i a m e u v e r a 
A I cyan is appellatione c a rent : 
nam Is pi da avis proprti est 
iis-vogel, Lud. P otero.) 

Alchimilla, sin nan w : scheen- 
krnid : onser vroinven mantel. 

Alchymia, &, Alchy.misia, 
Alchumie, Alkimie, Alkumist, 
Alcyon, Vide, Alcedq. 
Ale a j teerling, quod momenta 
mull urn pecuniae ale is talisque prodi- 
gafitr consuuuunrque ; teer-Jing-steen; 
dobbel-steen : werpd, worpeL 

Akih lusus Aktt, teerling-spel ■ 
werpel-spel, worpel-spel. Aleis lu- 
dere, dobbelen, sax. * tutsschen ; 
ver-cuisschen ; ver-spelen. Vide 
eiiam, Ludere, Aid? I ado i m- 
pendere. — Aleci perderc, ver-dob- 
belen, ver-toppelen, sax, sic. Aleas 
componere , fraudidmter exirudere , 
botten, Lud. Vives. Alea, Alea* 
j actus, puncta prima jada A lea 
casu obvenientia ; 4hce casus, 
kansse. 



A lea Innutorum, momme-kanssc. 
Ml&f Indus tesserarius, spel; 
misch-spel : l^tnd-spel : waegspel : 
tuischcri je, A lea, fo r t u u w c a sus y 
basaerd : waeg-schaele, met a ph. 
avend-nre, A team experiri, A ham 
omuem facta re, a! earn subin\ &c. 
waegen : hasaurden ; de kains..- 
waege.n. 

A lea { or ia schola, Forum aleatoi- 
rium, Ludusalealorius, tui.sch-schole; 
tuisch-bane ; speel-baene \ speel- 
phtetse. Aleatarium liuhim exe.rccre ; 
A lea tori bus & In so ri bus luden- 
di eopiam dare, iuslrumentuque 
s upp e ditare, r. c r jf d me rce de 
aul parte lucri, scholdercn. & 
talis c ho rag us sea ex ere it or 
ac sit see pi or a! eat or urn, &c. 
s pe el- li Glider : schoiderer. A lea tor, 
A lea, dubbder : tuisscher : speder ; 
hand-speder : bikkder, Aleator im- 
probus& pra'vaHeaior, better : splts- 
boeve, stKx, 

Alec, Vide, Haluc. 

A[.\:cTQRo\.Q[niu^ t herba t ntele. 

Altzmbiccm, vulgi, klokke. 

AtEREj voedeiij vueden : voes- 

teren, voedsteren ; op-voeden : quik- 

ke]i, quekken, queeken ; houden ; 

onder-houden ; op-liouden, (als een 

kind, eve.) aiimetueren : ammen, 

ger. sax. sic. neeren ; ge-iieeren. 

* Altus, gevoedt, gevoedstert. 
Allmen-tum, Alimouia f aes i nut- 

sd : reer, teere, teertnge : voeder, 
vuedsd : nood-kost : neeringe; Hjf- 
neeringe : lijf-kost : lijf-voedsel : 
onder-houd, onder-liondsel (qud- 
voce CQMprehenduntur kost , 
kleederen, baisvesting, G ratio.) 

Alimonia exercitus, mmiicie, am- 
munitie. 

Ahtnmti stata numsura, pitande. 

* Alescere, wassen, groeienj dijden, 
gedijden, aen-nemen* 



An 



"—40 — 



An 



* Alibilis, wd voedende. 

* Allii is , gevoedstert ; gem est. 
All ile animal, quod saginatur, 
mest-dier, mest-beesr^ mest-vogel. 

Alexianus moxachus, r rater 
Lollardus, cellc-broeder : lolkierd; 
lolle-broeder ; breed er-I oil aerd : 
mme-man, vet. Autw. 

AlexicacoSj redder. 

Alexlpharmacgn, preservarif. 

Alga, see-gras : weert, woer, 
\viei\ wien : see-kruid, & species 
q ua uittm 7 iiestel-kiLud, nesreliug- 
kruid ? see-ncstelingen : herha 
c u i u s fo I i a bio «g a a q u i s in na- 
tautia,ligulis adstrictoriis sunt 
sun ilia, tie at, mos-kruid. 

Algeue, koud zijn, kilden, 
kelden : vriesen, vet. 

Algescere, koud warden ; ver- 
koud'en. 

Algidus, Alsiosus, koud, kaud ; 
vorstig ; koud-vorstig : killende- 
A Igor, koude : vorsr, q. d. vrost : 
kikle, kildinge, ki Hinge, Algorem 
sive tremorem intrinsecus sentire, hui- 
verem 

Algoris pat 1 ens, tolerans, herd- 
baer, herd-baerig. 

Alias, anders-sins : sunst, 
son st , sust. 

Alibi, el,, ellers. 

AligAj gorte : gruite, vet 
kracht-meel, kratt-med, sax, amel- 
meel, aniel-donk- Edidmm ex Alien 
f arris, poi-boling. 

Alicubi, ie-waers, ie-wers, 
ic-worings, iergens, ergens, 
* AlicundEj van ergens el. 

Altcuiusmodi, eenigeMiande ; 
eemger-tier, vet. 

Alienare, vremden; ver-vrem- 
den ; ont-vremden : ver-anderen : 
ver-tieren, Vide, Vehdeke. 

Alktiare se ab aliquo, Alwnari 
ab. al. ver-vremden van iemanden : 



hinc, A limns , A I lata las, ver-vremt, 
ver-gramt. 

Alien alio, ver-vremdinge : ver- 
anderinge. 

AlienttS) vrcmd, Alimus a re ipsa, 
impertinent, 

A lieu a loqui, ec-kalien, een-kallen . 

Alienability Aiienabiles res, wan- 
del baer; & contra, on-wandelbau"e 
saeken , Grot i 0, 

Alieuigena, uut-lander : buiten- 
lander, buiren-saet ■ bui ten-man ; 
buiten-landscb ; * vrenidelin^, 

Alj6, Aliorsum, Aliqversum, 
ellers; elteis-waerts ; el-waerts.^ 

A I ioq ui^A lioq 1 u n 7 a n d e rs : sonde r 
dat : sunst, sonst, sust ; * anders- 
sins. 

AlipteSj quak-salver ; klad- 
salver. 

ALiauAMttOj al-te-met : soni- 
tijds; met tijden : som-wijlen ; bij 
wijlen ; sommige wijle ; wijlen^ 
veL eens, eenig-macl : onder-tijds ; 
onder-tijde ; ondtT-tusschen, AU- 
qaaudo y aliqito tempore, bit, oint, ad 
p r v'C I e r i t u m t a n I it m ( c m p u s 
refertur. 

Aiiquanliilum, vveinigsken : liafe 
tel : so so. 

AliciuiSj qua, quod, A liquid ^ & 
plur, A liquid som : eenig, eeriige ; 
ettelike, etlike : iedelikj itlik, ecltk : 
sommige [sommenke, boll. q. d. 
so menige J.R.],ie 5 velus; ic-man ; 
& per paragogen ie-mand 3 Aliquis 
homo, 

Aliqttid} wat ; ie-wat , ewat , 
etwatj id, led, icht, iclit-wat, *AIi- 
qua utu m , AliquaniillunL 

Aliquo loco, ergens, iergens, 

Aliquo modo, sen$u> eenig-sins. 
ALiauoTiES, al-te-met : som- 
wijlen ; bij-wijlen. 

Aliter, Alio modo, anders ; 
anders-sins : sunst 5 sonstj sustj sus. 



ALLr 



— 41 — 



Allo 



A liter quam, tic, aique, anders dan. 
Alio sensu, ander-sins. 

Alius, Aliud, el : ander. Alius 
quispuim, iemand-ek Alius aitum, 
elk-anderen ; melk-andereii ; malk- 
anderen. Alio sensu ^ ander-sins. 
Aliuhiy aliunde, ellers, * Aliunde, 
van elders, elders-sins, van een ander 
oon, 

Alkekengi, officinalis; win- 
ter-kerssen : krieken over zee. 

Allantopola , Allautopoiis , 
worsts verkooper : pans-wijf, peas*- 
wijf. 

Alianlopolium, pans-merkt, pens- 
merkt. 

Allatrare, aen-bassen : snaa- 
weu op i em an den : be-snauwen : 
be^snaoben, 

Allaudare, aeu-prijscn : aen- 
raeden, 

Allegare, ut cans am etc, 
bij-brengen: ver-baelen : allegeren. 
* All E gere , ae n-n emen. 

Alleluia, herba, officii?., kok- 
koks-b rood; qubd floreal t e t#- 
pore quo Alleluia cani solet. 
Vide r Cuculi panis. 

Alley are, hetfen ; aen-heffen ; 
herTen aen ; op-heffen : lichton ; 
op-lichten ; ver-lichten : laven. 
Allevat io, Alleva me ntum , v.er-licli- 
tinge: lavenisse, laeffenisse, lavinge. 
^Alleviare, verlichten, verminderen, 

Allicere, Allectare, lokken ; 
len-lokken; aen-haelen; acn-leiden: 
cokken : trompen (gall, / romper :) 
be-trekken. Allicere Id audi I lis, ver- 
treiffelen, ver-treeffelen, ver-nveef- 
felen : ver-leiden : ver-lokken. 

Allectare columbas escd, melken 
de duiven. 

Allectoi\ Allectator, lokker. Alkc- 
tatrix Avis, lok-vogel, 

"Allidhrh, stooten ; lumen, 
borten : butsen, botsen. 



Alugare, hechten, echfeo , 
hefren ; blcbten flanJ, (hi near 
hisp,) aen-heclnen, aen-hehen : 
binden ; aen-bitiden : raekelen : 
tnanen, maren, metren ; pt&ti- 
pili de scaphel navive ct\m con- 
tinent i alligatur, marren, mee- 
ren \ scbip. 

Alligare, s c i a r e, c m tu i s c 1 r e f 
Allieren : hinc, Afloi, id est, 
duorum met a 11 or urn preciosioris 
& v Hi or is all ig a t i sen c m m i x- 
tio secundum leges mo net ales : 
& hinc > Alloi pro ban Hate, qua- 
1 Hat e p 1' rfec t io tt e q a e m e t alii 
n U m i s m a t u m. 

AlligaluSs ge-hecht. 

Alligatur a, bindsel ; aen-bindsel. 
At.LSNHRJf;, strijkeu ; aen-strij- 
ken : smeereu ; aen-smeeren ; be- 
smeeren. 

Allium, look ; knoop-look ; 
knoef-Jook ? fris, Allii caput, nu- 
cleus t bol, bolleken van look ; bol- 
leken looks : kluif ken, kluive looks, 
segmm capitis Allii; spica AHU, 
kerne van look, 

Alliorum uva, restis ; capita con- 
nexa ; fasciculus Alliorum, reessem 
annus, looks. 

Allium ursinum, das- look, 

Allialum, look-saulse. 

Allodium, Allodialia boka, 
vulgi, vrij goed, vrij eigen goed : 
o]i-cijnsbaer ^oed : vroone, vroon- 
land, Zeland, on-leen goedercu. 
Grotto [forfi quasi alleiieden 
^oed, id. est, bona vulgar la A non 
fcudaiia &c. F, R,] 

Alloqui, aen-spreken ; aen- 
taelen ; aeo-reden ; aen-koinen : 
be-kouten, & qutbusd* be-kallen : 
toe-reden j toe-sprek-en. Alloqui co- 
ram, niondelik aenspreken, 

Alloquium, Alloquntio, aen-taele; 
aen-spraeke : toe-spraeke ; solaes j 

6 



Allu 



— 42 — 



Alt 



" [tro.ost, ver-troostinge, Sap. |. #» 
Frit alloc at to eoqitaiionis & tied it 

mi % fc}< 

Allauuulb 7 petitio inridica, op- 
spraeke, 'Grot to* 

Allucerk, aen-sehijnen ; aen- 
lichtcn : toa4i<£hteti.. 

* AU.UCINARI.^^^ALLUCIMAK]. 

Alluere, uemspoelen. 

Alluvia, Alluvia, over- loop der 
wseteren : over-vloed : op-waeter ; 
opper-waeter : waeter-geure ; aen- 
spoclinge. 

Alhwio^Allavies^AHuvione aggesia 
toiSF, vcur-land : aen-settinge : aen- 
w:is : nen-worp- Aenwerp van slijk 
oft verdroogde stroom-gronde ; 
c a ij u e g e m i n a , 1 n l i n u a i d* 
cum veteri continent t\ ongemid- 
dele aenwerp; aut formd insuhe, 
gemiddelt aenwerp, Grotto. 

Alluvia, Alluvks ; Alluvioue 
adjecta pianitie.s herbida* garse, 
Z el and. PI unities her bid a allu- 
viom adjecta, — pareius gra- 
nt in z vims reus, minus que ube- 
rem pabuii copiam suppeditaus: 
a past en do veil en do 1 que dicta } 
schore, schorre, schoore ; Lcvino 
Lenin to. Alluvia novo agger c^ 
veteri annexa, polder. Agri 
decrement urn extra aggerem : 
scu y Ager qui est fluyio aut 
mari ell actus & aggeribus ob- 
septus. Fundi appendix, tut] nil 
L Lemnius, insula seriks 
a n nexa. Poldros, i n q mi A d r. 
J unius praprii appellarunt 
p r og en if or es, qui e 1 jluvia aut ma- 
ri, cut loco cesluariorum posted fiuni> 
educh\ aggestis pontibus longis aggeri- 
bftsque ah aqitarum injurid obsepian- 
tut.. Forti quod i stagnis, qua 
poll sen poel vulgar iter dicun- 
tur 7 recu per alt fuerint* 

Almucherium , Almuchium r 



Ai.mutium ; pallium sive ami- 
culu m pelli ce u m , a no s a e r ifi ci- 
cus caput humerosquc teg it : 
sive, vesles sneer daf utn, maxim J 
Canon i coram ex pel lib us mu- 
r i u m Ponticoru- m , s i v e zhz r i o- 
< ' u a> t a u i Vv net a r u m, c u m c a a di $ 
ad imam dependent it us margi- 
nem; almiitse, mutsc, al-rnuis .; 
koor-hoed ; koor-kappc : beffe, 

Almus, nc^rig, neerachtig ; 
ge-neerig. Alma mater, * nutrix, — 
am me, ger. sax, sic. 

Alnus, else, chc, elseii-boom : 
Atneuspalus, clsen-sraok; claen-pael, 
Atnus nigra , undc sagiila 
pucriles co nfi c i u n t n r , pij I- 
hout : spork ; sporkea-hout : vuil- 
boomj vet. honds-boom. 

Aloe Gallica, gensiaen. 

Aloes ligsjitm, V idc, Agal- 

LOCKUM* 

Alopecia , uit-va Hinge des 
haers, 

AlqpecuruSj herba, vossl-h- 
sceert. 

Alosa, pi sets, Vi(le y Alausa. 

AtPHABETtm 3 Abe* , Abece, 
Alphabeiaria tabella, Abebcrdekeo. 

Alpine pelleSj armijnen, 
* Alsine^ herba 7 mair/ inner, 
muer-kruid : vogel-kraid. 

Altare> aimer : outaer; autaer. 
A/tare smnmum, pr^cipaum^ fron- 
auraer. 

Alter, ander ; een van beiden ; 
id est j secu n d u ^ d uor u m v id 1 : 
A urea mala decern misi y eras altera 
mitt am. (1 ) Alter quispiam, iemand el . 
Alter alteram, ma Ik -an der, m elk -an- 
der : elk d'ander. Alterdvice, * an- 
dermael ; anderwerf. 

Alter are, ver-anderen ; wisselen. 
Alternate, ovcr-anderen : schak- 

(1) Virg. EcL III, j 1. 



Alt 



— 43 — 



Alv 



kieien : on der- wisselen, A I tenia re 
vices } v e r- s c b ae r e n . 

Alter nuS; beurtig : ge-schakkk-n : 
o v er- a 11 der. A It en ris die bus , 1 u irt Huts , 
dweers-dag; over-ander dag ; derden 
dag : dweers-nacht;, &e, 

Aiierna t im, A It erne, * a 11 d e rm a e 1 ; 
anderwerf. — - Ai term's, attends vi- 
cibus, alterna vice, nu d'een, nit 
d'ander : bij beurteiij mot beurten ; 
ver-scliitren^ : onder-wisselings ■ 
over-anderlik ; over-handj over- 
hands : Imnds-wijle, 

Alter nat'nu a liquid age re , met ge- 
beurten oh ge-boorten iet doe 11. 

Altercart, kijven : twisten : 
krakkeelen : ht-r-bekken : knibbelen; 
knabbelen ende kijven : bel^en : 
taggen, teggen : babbelen : raek- 
roien : strubbelen ; regen-strubbe- 
len : krijgen, kriegen : baderen, 
vulgb baeren : balgen : debateren. 

Altercator t kijver : krakkeeler : 
knabbeler : wrant : brabbeler : tag- 
ger, tegger : haderman, vulgb bacr- 
man ; haderer, 

Altercatio, twist : kijt"; ge kiji; 
kiji-strijd; kijvtnge ; kijv;igie ; krak- 
kce] : her-bekkinge : krijg, krieg : 
'hader, haeder, & p e r s y n c ope n t 
haer : haedije : debat : parti jsc hap : 
querelle : questie, 

Aliercaiiones dirintere } companere, 
neder-leggen den twist. 

Ai.tercdm, mal-kruid : bilsen, 
AltHj£A , hem st ; hu rnst , 
huemst ; witten huemst : papel, 
pappel. 

Alttlis 3 item, Altus, ab Ait), 
Vide, Alerh, 

Altus, hoog ; ho, hoo, vet. 
bine, hovel, hovecrdig ; hel, helle, 
Becano. 

Altus omninOf prorsus Jlltus y vol- 
hoge. 

A Hiss i m u s, ho o gs t e . 



Alt us \ diep. watt Alius, leeg : 
on-hoge, 

Altus homo & excel leu Sj g roote e 1 id e 
treilllike person agie, Altus, prnset- 
pia, genere, stirpe, hoog-^eboren. 
* Altum sapiens, hoo^ dunkende. 

Altus, Altitonaus contraauttor t 
hoog-conrre ; contretencur. 

In Altum surgery spruiteti ; op- 
spiLiiten : op-schieten. 

In Altum /dec re j op-worpen, op- 
werpen. 

In Altum tall ere, evehere, trahae. 
&c. ver-lioogcti : steii^en, steigereJi : 
op-trekken : striken : op-hoLiden : 
op-steken : op-rukken : op-vocren. 
In Altunt tall ere trochlea sive sucnln\ 
op-windem In Altum cfevnins, vcr- 
lioogt. 

Altum, hem el. 

Altum war is, diepte der zee ; see- 
diepte. 

Alte, hoogelik. 

A! tins colligere tuuicam f op-seliur- 
sen den rok. 

AliilUilo, * 'All urn — hoogde, hoog- 
heid : lengde, langheid 1 diepte : kille. 

A It it ml in is i 'mmeusw I oca s ,at-grnnd . 
Alvarux a , Alvarikia s v u tg i ; 
Ft tie, Lakva, 

Alveus flumiuis, joss™', sive 
canal is j vaerd : voord, vet. water- 
loop ; loop des strqoms, der riviere ; 
siTOom-grond , Grotto: heulte., 
holte : grift, grave, ^racht : kamtle : 
konduk : riole : dijk quihusdnm. 
Alveus navigabiiis, rete, Ret a a pud 
veiU Latinos, Becano. Rents Gil- 
lius vocal a chores & virgnlta 
qu& in ripis fluminum eminent, 
& pra'tereuules naves impediuut. 

Alveoseefferre, over-loo pen, ovcr- 
vloeden. 

Alveo medio navignrc, m ids- water 
seilen, 

Alveus lateralis y a I -water. 



Alu 



— 44 — 



Alv 



Alveus navis, hale-sdiip. 

Alveus 9 I inter, cymba, schipken: 
sch aire, schuitken : tolleken : nodi : 
weidelink : kaen. sax. 

Alveolus, Aheare, ^ cymba in star 
— asservandis piscihus per fo- 
ramina aquam admitiens, karre. 

Alveus y Alvus, Alveare, Alvea- 
rium, bie-korf ; bie-srok, stok der 
bien : bie-bok; bie-buik: bie-bankc : 
bie-karre : ruissdie, ruisse. Stipiks 
inter gerini in Alveariis > spijlen. 

Alveario apes indere, stok ken de 
bijen. 

Alveus in quoferrum candens aqud 
restinguitur, koel-bak ; kod-troch. 

Alveus porch us, Aqualiculus, ver- 
kens-trocn : verkens-bak, 

Alveus, Alveolus lusorius, aleaio- 
rius, speel-berd : verkeer-herd : 
scbaek-bert] : tiktak-berd : dam- 
berdj &e. 

Alveus infantilis, wiege. 

Alveus siatarius, I a brum, stande. 

Alveus, Alveolus, bak ; baksken : 
trog : nap ; diepe schotel : kom, 
kommeken : gelte : water- bak. 

Alveus fullonis, inquotelam laneam 
pedibus subigit, vol-kom. 

Ahem pisloriuSj moelie, moelde : 
bak-trog. 

Alveoli dtmtium, barbelen, bab- 
belen. 

A lumen, aluin. In Alumen in- 
ting ere, alu in en. 

Alumen lamenum, plumeum > plu- 
mosum, scissile, scissum ; Alumen 
quod pruriium extitat, pluim-aluin : 
ferevel-kruid. 

Alumnus, voedster-kind ; voed- 
sterling : houd-kind » op-genomen 
kind. Alumna, nutrix, amme, ger* 
sax, sic. 

Alumnus, neerig> necraduig. 
Alus gallicus, wal-wortel ; 
wael-wortel. 



Aluta, leder, leer : seem, 
seetnsch leder, seemen-leder : kor- 
dewaen, kordewaensdi-leder. 
Aiuia vilior, besaen, b as a en. 
Alu fa calceorum y over-leder van 
de schoenen, boven-leder. 

Aluiarius, huid-vetter : touwer; 
seem-tonwer : seem-bereider : le- 
der-gacrwer ; teer-gaerwer : wit- 
gaerwer, wit-werker, wit-maeker. 
Alvus, buik: darm-buik; sdiijt- 
darm ; kak-darm : acbter-darm ; 
hak-darm : balp; : sak ; stront~s.ak ; 
beukj veins, [beu, id est, sat, 
satur, applet us : Gallis, repeu 7 trap 
type; i, J. R.] 

Alv us inferior y ende ; end-da rm ; 
endel-darm, entd-darm, 

Alvus, liebnem, veL hinc, Cita 
Alvus, licht lidiaem, Dysenieria, 
rood lichaem. 

Alvum exonerare, purgare, eva- 
cuctre, deponere, solvere, repurgare, 
kakken : sdiiiten : sijn gevoeg doen : 
te stoel gaen, ter kameren gaen : 
kamer-gang hebben. Alvum ciere, 
solvere, ducere, suhducere, kamer-gang 
maeken, kamer-gang ver-wekken. 
Alvum adsfringere, stop pen den stoel- 
gang. A hi exoneratio, purgatio, ex- 
crementum, mest, niist > mesch : ka- 
mer, knmer-gang : stoel-gang : ge- 
voeg : ge-mak : sirowt* Alvi dejkimi- 
dtf frequens & irriia eupiditas, noo- 
dinge tot kakken ; noodsd. 

Alvi cruenta de.ie.ciio, bloed-loop : 

rood-Iidiaem. Vide, Dvsenteria. 

Alvi tormina, buik-pijne f buik- 

wee, buik-sickte : snijdinge in de 

bntk, 

Alvi duriiia, Alvus astricia, sup- 
pressa, herdbeid van buike : ver- 
stopt lichaem. 

Alvi fluxus involuntarius,- profia- 
mum^siveproluvium y jiuxiones, Alvus 
soluta, loop des bulks ; bulk-loop ; 



Ama 



— 45 — 



Ama 



kamer-loop : noodsel : vloed des 
bniks : kakkcrije : deur-loop des 
buiks : dunne-scbijt : schuieringe : 
schijterije : dunne-preLitd.^/^n/rf, 
fonolus, rasch in den buik. 

Ahin-us, buik-siek, buik-sichtig, 

Alux, grooten teen. 

Am, in co m posit ion c, om, 

rond om : ut, Amhire, om-gaen &c. 

Ama nd are, ver-senden . weg 

senden ; weg schikken ; weg doen 

gaen : ver-verren. 

Amamuensis, a manibus, Herk: 
schrijver 3 schrivein : notaris. Ama- 
nuensis curia, secretaris : raed- 
schrijver, 

Amaracus, ma j old iie, mage- 
leine, rnargeleine, 

Amarantus PLOs,leveivblocnie, 
q* i m mortal is. Amaraulus i ricolor, 
papegai-kruid ■ a! its, pauwen- 
kruid. 

A make, lieven } <f>i,\etv trans- 
poses Uteris , leveiij sax. frig* 
lief hebben ; ge-IIeven : minnen; 
be-mi nnen ; quamvis illud supe L 
r lores Germani vix aliter quam 
in ab see nam partem us ur pent. 

Amare^ amhire, vrijden, vrijen, 

vrienden i A mare, boelen, boelSren. 

A mare medulliius, ex eorde, toto 

pec tore, infime, animi adfeciu } herte- 

lik lief hebben. 

A mare perdili, miseri, a more de- 
perire, ver-snot zijn op sijn lief : ad 
limeu arnica gannire, mose- j o n k en . 
Vide, Lavatrina, 
A ma ho, liever, ei beste, 
Amans, Ama tor, Amasius, hiild, 
hold : lief-hebber: be-minner; min- 
naer : vrijder, vrijer ; ge-liefken, 
ge-lieveken :*dreel, fland. — ^bocl, 
boelken, boeler, boelerer, boel- 
schap : lief^ liefken : amoureus t 
quoru m quisda m e t iam defe m i n i s 
usurpantur ; sed proprie, boe- 



linne : amie, * vrijdster, vrijderesse, 
vrijersse. 

Amans perdili & misere 1 * Amator- 
culus — Venus-janker, mose-janker. 
Fide, Lavatiuna. 

Amdnlium int, gekn abbot tie, be- 
knabbelde minne. 

Amans cujuscunque ret, avid us, 
appe.ten$ 7 siek, in compos ii li&ne •" 
ut, man-siekj houw-siek, sped- 
siek, lodder-siek, &c. 

Amaniior, liever, 

A mat us, A mat a, lief, H elk en ; 
ge-lieve, gc-lieft. 

Amnio riu m vir us , poc u lion ; P h i l- 
i r u m j 1 i ef kens-kr u id , lief ke n s~ 
drank : * kruideken loopt mij nae, 
krutdeken volgt mtj nae. 

Atuahilis, lieflik : minsaem, miii- 
saemig, minsaemlik, minnelik;mni- 
genood, minne-geuood ; mirignood ; 
* htne Gall, mlgnon. Vide, Dfn.i- 
ci,k, — ge-minsnem : vriend-hout, 
vrindelik, vrindsaenij vrindsaemi^. 
Vide eiiam, Gratus^ Acceptus. 

Amanter, Amabiliier, vrinddiken : 
minneliken, 

Amalnlitas^WfiWkhcii.] : niinsaem- 
heid ; minneHkheid. 

Amor, Amalio, li^i"tie n leve ; 1 i ei - 
schap : huld, hulde T hild (bine, Hil- 
debrand, Amoris it'tio^ /o. A vent.) 
minne, minsdiap> frequent ius de 
A more Venerio* 

Amor mu! uus s reciprocus, weder- 
liefde ; tegen-liefdc \ corresp on den- 
tie in lieMe. 

A mo } is co > isors, m i n -ge n o o d , m i n - 
ne-genood, mingnood. 

Amorc cpmpleeti, prosequi, lief heb- 
ben, 

Amori I Hare , operant dare, mi li- 
nen : bod&ren. 

Amove languenSj lodder-siek. 
A more m concipere a lieu ius, capi 
amore, confern amorem in aliqucm, 



Ama 



- 4 6- 



Amb 



Amb 



— 47 — 



A^E 



ver-lieven op iemanden. Amove cap- 
itis, amans, v.er-lieft ; & in com- 
posit ione } siek. Vide suprib x 
Amans. 

Amor Cifcus , impatens , Amort s 
antrum, mutse, caco Amort ardere, 
miserd & perdite Amave, Amove insa- 
nive t caecum esse, effiktim depevire t de 
mutse hebben, a dag. &, Amor em 
far urn concipere, ver-mutsen ; amove 
c*eco ardens, vermutst. 
* Amor em depouere t abficere, ont- 
lieveiu Amor thus can sum ere j sive in- 
snmere, ver-boeleiij ver-koeleren. 

Amicus, * Amiculus — vriend , 
vrund : lief, <f>L\o$, tvansposiiis li- 
ter is ; lijf, vet, lief ken, ge-Iiefken, 
ge-lieveken : huld, bond, hold : 
baes, baesken : buis, buisken> hoi I. 
Arnica j Amicula, vriendinne : vrijd- 
ster, vrijdersse, vrijersse : baesinne, 
baesinneken : lief ken, ge-liefken, 
ge-lieveken : minne, minneken : 
boelinne, vet. ami'c ; am ou reuse : 
kare, kaerken, proprie Electa t d 
karen, vet. Sax. Eli gen. Arnica 
dulcis, soetelief, soetken. Amicam 
ambiendo sive precando praripere } ont- 
vrijden, ont-vrienden. 

Amicus intimuSj earns, ex dnimo, 
hertelik, hert-grondig, vriend ; *be- 
hertigt ; cordiael 

Amicus comunctissimus, pernkessa- 
viusj intimuSj vinger naest den 
duim, mciaph. a dag. 

Antic fi 'delis , Arnicitia> tenax , 
vriend-houdt. parum Amicus, on- 
vriend. 

Amicus mensa, nan ex animo } 
Amicus oil aris. koken-vriend; tafeU 
vriend. Fide, Mens,e. 

Amicum opere factdve offendeve ; de 
Amtco male meter i ; infensum male- 
fact is Amicum redder e f ver-werken 
sijnen vriend. 

Amicis car ens, vri end-loos. 



Amid & ajfines, vriendeo ende 
mag en. 

Amice, vriendeliken. 
Amicitia, vriend sc hap. Arnkitiam 
inire } ver-vriendsc ha p pen , Arnkitiam 
offendcre, kroken de vriendschap. 
Amiciiid inter dici ab aliquo, uir-lieb- 
ben bij iemanden. Anucitiam resets- 
sam reparare, soon maeken. 

Amaiuncm cerasum, vu Ig i , 
amarelkj ger. sax* sic. 

Amarus , bitter : on-soet : 
wransch : amper. Non Amarus, on- 
verg&lt. 

Amari, bitterlik : amperlik. 
Amuritudo, bitterheid, bitternisse. 
Amaritudo ammi\ k\, felheid. 

Amara-dulcis, herb a, Dulca- 
mara, alfs-ranke. 

Ambacti, arnbachts-heeren* 

Ambar slfbalbiduMj wal schot. 

Ambasclvtor , Am bast at or , 
vulgi, ambassadeur, _ambassaet. 
Etymon huius vocis, el si pere- 
0%fi#, quart posstl ah zm, id 
est, pair onus, qui pascit & regit: 
\sed am, hie avticulus Arabicus 
est pro alj propter sequentem b, 
ut aliquando in ar mutatur se- 
quenle r, L R.] 

Ambarvalia , Amburbalta : 
con! i n U a tre s fe r %j# q u i h u 5 s up - 
plica batur ad Urhis, ugrorum& 
seget ts c a I a m itatcs a v e r tendas. 
Ad ho rum ex em plum instituti 
supplicatio n u m d its h die } j u i 
EccU-siasticis } Dies sive. Ferite 
Rogationutn;& nobis kruis-dagen, 
a circumlationc Cvucium, &c. 

Ambedere, klitiven, kiiuiven ; 
knuifelen. 

AMBIRH;, om-gaen ; rond-om- 
gaen : tomoien, toernoien * top pen 
— Item, ver-soeken : vrijenj vrij- 
den , vrienden : aen-soeken : ergens 
nae staen, steken : arnpt-bedelen. 






> 



Ambire quasi volitando sive cursiian- 
do, hcngelen, hoIL idque dissimu- 
lanter, honker en, hunkeren. 

Ambitus, cm-gang : csm-te • 
om-loop ; om-vang ; be-vang : o Hi- 
ring : toer : tornoi, roernoi : pand. 
Item, rand : brauwe. 

Ambitus tempi i furrisve, walle : 
voie : *omgani^. 

Ambitus roiimdus, re volutin 

la Ambit am torqiiere, om-draeien, 

Ambitus, Amhitio, eer-gierigheid; 
eer-suchte : staet-gieriglieid ; staet- 
su elite : ampt-bedelrije. Ambitus 
nefarius rerum sacrarum, simonye : 
proven-kramerij. 

Ambitiosusj eer-gieri^ ; eer-such- 
ti£ : staet-gierig s staet-sitchtig. 

AmbiUosi, eer-gierigHk, 

Ambages t om-w egen , A mhages 
sermonis, om-rede. Ambagibus ^'/ 1 
om-gaen. Ambagibus uti in sermoue, 
om-w impel en ; om-redeti. 

Ambo, Ambonis, predik-stoel. 
AmbOj orum, beide; alle beide. 
Ambo slnml, betde-gaders. 

Ambidexter, rechts ende slinks ; 
slinks en rechts : even-handig. 

Ambigeve, tvvijffelen ; tweiffelen. 

Ambigtius, twijfelig, twijtFelach- 
tig ; misselik : dobbel-verstandig. 

A mhigid p m i s s e 1 ike n , 

Atnbiloq-uus, dobbel-tongig. 
Am BR A, vulgh barn-steen : 
erruuer, aminerj ember, aniber. 
Ambrosia, herba y drLiit-kruid. 
Ambubaia, mulier, ave: dante, 
dantinne, dantelorie : klik-oie; klik- 
spille : tabbe-kont ; labbe-kousse ; 
labbe-soete : laere, laerie : lave : 
lauwdate, q. d. facto ope rive iepi- 
da:*\\ii\sc — macliache, machachcl : 
malloote: sauwel: sladde, slodde : 
schijt-kont , schijt-kousse : slet , 
sletse, slet-vink : sloore : sorge- 
loose* 



A mb u be r a , h e r b a , k a n k e r - 
bloL-me. 

Ambulare, wandelen T vvande- 
ren : waeren ? vet, wal en, waelen, 
wallen : ver-treden : spacieren : 
marcheren, 

Ambukire noctu, weeren, vvaeren, 
weiren. 

AmbulaiiOy dcambuhitio, wan del, 
WLUidelinge : spaci cringe. 

Ambulator y wandeler : uotter. 

Amhidacru m } A mbulatio, wa n de- 
linge ; wandel-ptaetse : pand : wae- 
ring . spacier-hof ; gang : logic. 
Ambulacrum subdiale, balie : gale- 
rije, q. d* gaenerije, n in t mutahh 
ah cundo; at La fin is & Gal lis 
ab ambuiando Ambulacrum, Pour- 
nienoir. 

Amburbre, om bran den j ver- 
branden. 

AmbustiOj ve r- brandhe i d . 

Aments, on-wijs ; a-wijs, ou- 
wijs, au-wijs, ab a & wijs : aver- 
wijs ; aver-wittigj vet. ont-sinnig ; 
uit-sinnig ; a f-s in nig ; sinne-loos j 
krank-sinnig; bij-simiig, bi-sinnig : 
Jom 3 doof van siunen : ijdel van 
hoofde. 

Amentia, on-sinnigheid ; uit-sin- 
nigheid : a-wijse, au-wijse : sinne- 
loosheid : daeserije : on-wijsheid : 
ijdelheid van hoofde. 

Amenus, ver-heuglik ; ge-noeg- 
lik T ge-nueglik : lusrig, lostig, lusc- 
baer : on-verdrietig : plaisant : 
recreatii\ 

Amene, ameniier, ge-noegliken ; 
ge-imegliken : ptaisantelik : lustig- 
lik, Amcnitas, lastigheid : ge-noegte, 
ge-iiuegte : Heilikheid, 

Amentum, krtevel, pijk-knevel: 
pijl— band . 

Ames, pertica aucupalis, vo- 
gei-roede ; vogel-stange : gaeren- 
srpk ; net-stok. 



Ami 



- 4 8 _ 



Amo 



Mm 



— 49 — 



Amu 



Amethystus, gemma color is 
vtolacei, Amethist. ; Amethysiinus 
com, vael-bruin : vioolct; vioolco 
bruin. 

Amu, pi sets genus, wits 
sax. sic. 

Amiantus, lapis alumiui 
sctsstii stmilis el inde vulgb 
pluim-aluin. Alihs, katten-silverl 
oh color em felium ocuiis radi- 
anti bus nan absimilem. 

AAirciRE, kleeden; be-kleedeii; 
over-kleeden. Amicire se vesie, pe- 
nuld, om-slaen den mantel, be- 
mantelen. 

Amicire char lis, pakken in papier 
,. Amicia, Fide, i Amiculum, 
& s Almutium. 

Amiclus, kleed, kleedinge \ 0111^ 
kleed : gamimenc. Amiclus duplex, 
00s : gevoedert kleed. 

Amictus, veslimcnlum album 
prat ex turn quadrangulum, quod 
sacrijicantes in capite ha bent, 
aniikr. Vide t 9 Amiculum linteum. 
Amitiorium, hal-s-doek : tampers. 
Amiculum, over-rok; over-k]eed; 
over-sloop : om-slag : noJ : school 
schoeve ; tote, 

Amiculum feminarum, quo ma- 
milhz adsiringuntur; kollette, 
ko here : halsdoek ; hals-klced : 
nals-kappe, vet. 

Amiculum pelliceum, koor-hoed ; 
koop-kappe : mutse : amutse, al- 
murse. Vide etiam, Almutktm. 

Amiculum linleum, Amiclus Uncus, 
rokkeliag, rokkelin ; over-rok ■ 
kxior- kleed : koor-rok. 

Amiculum funebre t nigellum 
rouw-kleed : lijk-kleed. 

Amiculum ferak, doot-kleed, Ad. 
fun. waede : woak, vet. boll, 
Amidum, vulgi, amel-doek,{r) 



(i) Aldus 00k iu het Us. bij Amulum : 
doch l. « amddonk » dai bij Amydutn staaL 



ameWjIcteme : stijfseL Vide eliam, 
Amyduai, Amylum, 

Amita , pair is soro r, moei c , 
moede; miime, moerne, %er. sic. 
• Amiiims, recht-s weer , ' fl a n d. 
boll. 

Amillni, susters eiide broeders 
kmderen ; susrerlingen, G ratio, 

Amittere., ver-liesen * vedie- 
ren — lieaen, liesken ; loosen, vet. 
ver-beuren, ver-boren. 

Amitlere pigritid, negligentid, ver- 
luiaerden. 

Amillere slomachando, vor-m u i 1 en . 
Amissus, ver-loren. 
Amissio, ver-lies, 
Ammiralius, Ammirantus> am- 
mirael, Arabics ariginis vox. 

AmnestiAj ver-getenisse inder 
eeuwigheid. 

AMNrs, Amniculus, beke : vliet, 
vloet : rivier, rivierken : loopende 
water : vvaeter! nge ; ge-wat, fland. 
Annus cursus, scroom, stroem. Am- 
nu lateralis, ai-waeterkeu, 

Amnium, vaesel-borse, fasd- 
borse, 

Amodo, vulgi, voord-aen : 
hier-naemaels. 

AmolirIj weg-doen : ver-sleu- 
ren : ver-schuiven ; ver-porren, 

Amortisare, vulgi; bumano 
commercia eximere pr<sdia, het 
goed in dooder hand stellen. Amar- 
tuaiio, doode hand. Dicttur vulgd 
deiis qui nunquam habere here- 
dem desinunl, ul t collegia 
eaenohia, civitates, &c. au^ quasi 
immartalia sunt. Vide fur au- 
tem, doode hand, proprii dici de 
monachis, cum monachi jure 
pro mortuis habeantur. 

AmoverEj weg-doen : ver-ste- 
ken ; ont-steken : ver-schaiven ; 
weg-strijken. Amovere clam, ver- 
slaen, helmelik ver-steken. 



Amaverecx ani mo, ont-geven : ont- 
raeden : WX den sin smen> fitel'leii, 

A move re magna rami mi tie, wr- 
porren, quod magna cenattiim Amo- 
veri wguii 4 on-ver-poirelik. 

Amavere, af-s£tten> af-scclkn J ui 
officio, magisiratu, sen at tt , &c. 
Amolus a dignitatc, al^esett van sijn 
ampr. 

Am at u jtj v e 1 -s c \ 1 o v e n . 

Am ovens, n 1- w e 1 1 d i g . 

Amotw, a f- trek. 

Ampeloleuq-: , stik-wortel B 
con due ens s t r a ug u I a t io n i v u I- 
va>. Vide et ram j Bryonia. 

Ampiiimalxa, fnsc ? friseer-la- 
ken ; ^ehistrcrt laeken : vricsc 
AmphitapAj karpet. 
AmphitheatruMj speel-huis : 
schavot : toneeL Vide t Sckna, 

Amphjteton, buisc ; poculum 
ui r i m q u t a n s a t u m q nod oh m a- 
g n i t u d i u e m a m ha h a s ial I i inr 
ac re pa nil ur manibus " bine 
buisen, ex Amphitclo Inhere, A dag. 
Vide Eras mum in A dag lis. 

Amphora, tuite : kroeg, krog, 
jris. sax. 

Amplecti, Amplexari. halsen, 
helscn ; om-lialsen, om-helsen; be- 
ll elsen : be-armen 3 be-erniun ; om- 
armen^ onvermen : um-vangcn ? 
om-vat'ii . om-vatten : ooirgfijpeii : 
lid-liL'bbiTL. 

Amplecli mutuo t onder-helson. 

Am plexus, us, acc^llade; 

Am plus, wijd ; wijd-Ioopig ; 
wijd-voldiy : rutin : breed ; dik : 
grus ; groots, grootsch, groutsig : 
noog-waerdig : uit-wendig : holTelik, 

Ample, Amplittr, Ampii/ice' y n]ilic- 
lik ; rijkclik : heerlik 5 heerliken : 
hoffe liken : grootselik * u it- wen- 
diglik : weerdiglik : in *t breede. 

A mplissimus, so u v e r e i n , 

AmpHtudo, wijde, wijdde : dikte, 



dikcenisse ; grootsheid : lioftelik- 
hcid : weerJi-hcid : a it- wend ighcid. 

Ampliits, bat, bet : nicer dan : 
vourI nicer : avail ragiu. Am pi tits 
in dies, ineer ende nicer. 

Ampliare, amplificare, breiden : 
wijden ; vvijJ-tiiackcn : ver-meer- 
deren, ver-meeren : ver-h ogen : 
lLiiinen : vcr-grovai : groKs A ren. 

A tup tifica I us, ge w i j d r , g e- w i j d e r [ . 
jnil^l Awpliatus, on^ge-wijdt. 

Ampliare, d iffe rre t pr era s ti- 
nart, voordsten, vorstcn, verstcu, 
virsten, firsten, frisu-n . Liir-seticTi ; 
uit-stcllen : ver-dagen. 

Amplidiio, tnt-stel ; uit-sct : uit- 
.sie]-dagcn ; uitset-dagco : uit-set- 
Elfrg£ : Liit-stelsel ; first, frist, ivh- 
tingej virst, vorst, verst, verste ; 
vorstingu : slepingc van rccln, Ze.l. 
Ampulla ? fioole : ampulle ; 
pulle ; kop : laet-busse. Ampulla 
oieuria, kuaertke, knaertge. 

Ampnliosa verba, poilcrijc, poc- 
ebcrije. Ampu/lari, Ampul las jaeere, 
projkere, pocchen, [Iru flare, J. ll + j 
puffen : be-roemen : bLies-kaekcn . 
stampen en smooreiK 

Amj^llagium , granaet-appcl- 
bloeme. 

Amputate, moet5en ? mutsen 
be-snijden : schrooden, schroien ; 
bc-schroien : snooken : snoeicn ; 
be-snoeien : tronken ; stronken ■ 
houwen ; af- lion wen : koppen^ id 
est, ont-lialsen, Am put are caput. 
Amput art maturus, houwbacr. Am- 
putate res, kortseL 

Amputates, ge-snoeiti ge-schroit. 

Ampuialio , houwinge : scliroo- 
dinge. 

Amuceus, Vide, Almucherium. 
Amula, (i) ampulle, pulle : 
wijwaeter-va[. 

(ij Etynt ; siv£ Hamula, 






Aha 



— S o — 



Ana 



Anc 



— >r — 



ANE 



* Amuletum, tegen-gilt : [veiir- 
hoede, I ; - R.] 

Amulum, amel-doek, (i) amel- 
bloeme, amel-muel : ^tijfst-J . Vide, 
Amydum. 

Amurca, olie-droessem, olie- 
heffe ; droessem van olie. 

Amusia, Vide } Almucherium. 
Amusium, kompas ; zee-kom- 
pus : vaer-glas. 

Amussis, rieht-snoer ; richt- 
luot; reelu-snoer ; recln-scheid : 
rije blij-waege : Iimael, Iijniae] : 
senkel-snoer, id Amusstm /actus, 
puntiglik geuiaekt. 

Amusus, un-geleert. 
Amygdala, Amygdalum, aman- 
del ; mandel. Amygdala, vulgl, 
tonsil! <$ 7 a mandel kens. 

A.uydljm , Amylon j stijfsel : 
kracht-nieeL kraft-mee] ; amel- 
meel; amel-donk. 

Amy lino g/uiinc fir mare, conden- 
save pepla, lintea &r. stijven J t doek, 
J t iinnen. 

AmystiSj polio qua affatim 
h a u r i t u r a b s q u e resp Ira l to n e> 
Umk-dronk : koe-dronk. Amystin, 
vel, A my slide Inhere, fonk drinken, 
u it-drink en sonde; r snoeyen. 

An, of, oft; eft, fris An venit? 
oft hij kornr ? 

Anabathrum, govdijne, gar- 
dijne. 

Anaboleus, staffier, 
Amacephal.-eosis, recapitulatie: 
her-vattiiigt; ; her-nemmge. 

Anaciioreta , Akachorita , 
een-saeter ; een-sidler, een-sedc!, 
een-sidel : woud-broeder, vet. 
eremijt, heremijr : kluisenaer. 

ANACLiNTERiuMjinattras : koers- 
ken : lodder-beddeken, 



(t) Aldus o ok in het Hs. bij Amid urn : 
L Aniel-donk, 



An AGALLrs , her!; a, m u er , 
mner-kruid ; "u\chel-hvi\.A?iagaifu 
si/irsiris, kulfs-muil ; kalfs-netist:. 
Anagallls aquatiea, beke-boom ; 
bak-ponge ; vvarer-ponge. 

Anagj.Yphum , Anaglyptum , 
ver-heven werk. 

Anaglyphs > beeld-snijder ; beeld- 
houwer : gravcrer. 

Analecta, raepeling : schraef- 
felmgem 

Analecta ciborum, morsel inge : 

brijseiingen : schuddelingen van de 

tafel : relef, relie'ef, releve, relief, 

Analectis, bult-kusseken. 

Analogia ? gelijk-formigheid. 

Anas, endte, end-vogel. Anas 

mas, endrrik ; weerd, woorde : 

winder, ' winder : week : aerpel, 

trpt\ t /land. * mastelaer, massche- 

laer, tnasselaer : wercel, Kaisio. 

Amu cicur, sen domes! ka, tnmme 

eridte, huis-endre Anas si first ris, 

wiide endte. 

Anas parva ; sen anati siutilis .avis t 
sed mirwr, kriep-endte : krikke, 
sax, sic. 

A nut is instar vorifera ri , siv e 
^arrire, endteren, 

Amiiit}}\ voc if emtio, endteringe. 
[Inter A nates, prteciptU sil- 
vestres, varia sunt genera : ut t 
Boscas, rostra laliuscuio, sluif, 
si Lib : PeneJopSi smieme : Querque- 
dfda, Boscas minor, ceding : Glau- 
mi&i pa a I o minor Aiiale, pijl- 
steerr : Anas torqnata maior t Anas 
scritiatrix, qubd rostra fodtens 
vtctiim si hi perscratetur, staer- 
endt : torquata minor, spiegel-endt ; 
wild bhmw endt : Anas muscaria, 
muscas supra aquas vol antes 
captans, muggeii-eddt : Anas fis- 
in laris , ob sonum fistula modo 
ac alia rem, pijp-endt, Ludolpho 
Polfero,] 



' 



- 



Anathema, ban ; ¥er-bnn : 
ver-waet, ver-wac tenisse, & pro 
ips o ho m i n e sacro si i l e e x c o m wa- 
ft i e a t o j ver-w aeten , ye r-v 1 ek t 
meiiscb- 

Anallwmate ferire ; Anathemati- 
^are t E cries, in den ban doen ; 
bnnnen ; ver-bnnnen : ver-vtoeken : 
ver^waeten. Fide porrb, Hxcom- 
mu^icari^ 

" AnatocismuSj op-hooping tot 
houfd-gtdd van onbetaelde winpen- 
ningen met winste daer van, Groiio. 
AmcepSj twee-snijdig ; twee- 
sn ejedig : twijffeligj twtjfelachtig. 
AnchorAj anker, Anchora na- 
vis t sc hip-anker : schip-haek, An- 
chora sacra, plecht van i scliip ; 
plecht-ankcr ; plieht-anker ; toe- 
verlaet, Anchors detts, hand : anker- 
hand ; anker-hack. 

Anchors crux lignea, trahs, anker- 
lioui, (I talis, irahe) knns-hout. 

A -i tcho ra! is (aim la s A nc h o r d i u - 
dex sen sub&v , in super ji cie 
aqua i una tans, boeie : dob be r : 
vldt ; anker-vlot. 

A n chora Ha , u r g enic.\ } June s 
anchovit, ankcr-touwe ; kabel- 
tonwe j boei-anker-touwe : rae- 
bendin^e, sax, sic, 

Anchora m figert\ A n c h o r a j u n- 
darc navem, ankeren. solvere, ont- 
ankeren, 

AnchorariusJunduS) sive jaciendis 
aachoris apt us, anker-grond. 

Ancile, bokkcn-leer; bokeler. 
An gill a j dienst-maegd ; ma- 
get ; huis-maegd : dieiist maerte ; 
maerte, (a Martha Evangel i at 
s a t a g ente & s o licit a circa pin r i- 
ma :) meid , meidsen , meissen ; 
jong-wijf ; dtenst-wijl ; dienersse ; 
diensi-deerne : deerne, vet, (vide, 
Mini st r a) jong-vrouwe, vet. bo el 
& mosse, vet. And Hula, maertken. 



Anr H la m ihilis, d i e n s t - j o n g- v ro u \v e . 

Audita cubical aria, a culriculis, 
vulgu Ca of e raria , kameriere, ka- 
meniere. 

Ancilla "priniaria, opper-maerte. 

Audita qu& matmuarum capilli- 
lituo fuco pet pi ail, hoofd-maekster. 

And I la harla, I act aria, melk- 
maerte ; melk-meissen ; nielk- 
deerne : koe-macrtc : poest-deerne. 

Andlla vilior, sotdidnla, schotn- 
mel-maertkeii ; ^chommel-meisken. 
sordid a, vail mosse, vilis, ignava, 
sloore, sloorkeiu 

* Ancilla cxt raria, forensis, quw 
mere ate conduct a in diem no a 
domesiica est, dear pel- jong-wijf ; 
deurpel-maegd, meissen. 

Ancilla scoparia, mediastiua, lab- 
bae i - ni aerte : q u o d & t r a n sj c r t u r 
ad Ancillam pmindmvc, sea epula- 
rem par a sit a} n. 

Aadlla sarcinayitty tros-hoerc ; 
trt]S-\vijf. 

Aneillarum comwendalrix } be- 
st edster. 

And Had, dienen : ver-macrten. 
An con, elle-boge : arm-boge, 
vet. 

A neon maris, arm der see : boclu, 
buebt : see-boesem : in-ham (Tar- 
be Hie us a neon). 

Ancon, in carcerc^ dief-kelder, 
diet-put. 

AncuSj krom-arnu 
AncyloglossuMj span-ader un- 
der de tonge. 

Aneylaglossus f cm I toga a est 
hreviore memhranuld ad strict a, 
span-aderig : krom-tonge, krom- 
tongig. 

Androgynus, half man half 
wijf: meldsen-knecht^ fland. man- 
wijf, Grot io. 

An D role p si a j represalie. 
Andron, AndronitiSj knecht- 



Axg 



— 52 — 



A*G 



Ang 



— SI 



kens-huis ; mans-hufs,ninnnen-hui5. 
Anemone, koren-roose : kolle- 
bloeme. 

A>jkthum, d'ille. - 
Anfractus, om-weg ; om- 
keer; keer-weg; keerende straetc : 
trekke, trok : ranke, mike. 

Angaria, <e : Angaria, omm: 
Angariarum exhibit io, posterije. An- 
garius, post, post-bode. Erant enim 
Angarij a pud Pen; a:,, tabellarii 
regit Ultras si hi invicem perfe- 
rendas tradentes, cert is itinera tn 
spat Us seu siationihus equos 
mui antes. Item, Angarius, pa le- 
dger. 

Angaria, vulgi , Concuss io y 
ex actio violent a, inger, enger : 
bc-dwang ; trans en cringe : dwiny- 
dienst. Augariare , be-dwinge.ii. 
Angaria equina, vulgi, hoef-stal : 
cravalie. 

Angelus, ingel, engel. Atige- 
lkus 3 engelsch. bine 'aummns 
aureus Anglicanus ah effigJ'e 
Anreti, engellot, q. Angelatus^ An- 
gelottus. 

Angerb, be-angsten : bangen, 
vet, q t d, be-angen, be-engen : be- 
nouwen, be-nauwen : be-strangen : 
wroegen : roegen, vet, noodigen ; 
be-nooden ; worgen, wurgen ; ver- 
worgen : woeien, (land, dringen : 
be-kommeren : soren, soorert, seu- 
ren : id me angit ; grave, moleslum 
mihi est (r) \q. suert, id est, aci- 
dum } acerhum est, j, R.] 

Angi de n aliqud, be-lacden, be- 
kommert zijn met eenige saelce : 
vragen nae eenig ding : be-sorgt, 
be-dreven, be-gaen, bc-noodigt zijn. 
Vide etiant, Anxium esse. 

Angi dolare, tristitid, m&rore, be- 
driven sjj selven, be-drodt wor- 
den oft zi]n. 

(l) Etytu : Dat soret oft seurt mi]. 



Angor, angst : pijn, pijne : be- 
nquwtheid, be-rmiwrheid : ver- 
perstheid , [laud, hangigheid : 
wroeginge : be-kommeringe, be- 
kommernisse : soer, sore, vet. 
kommcr, komber. Vide etiam, 
Angustidi, Auxietas. 

Angina, worg-evel ; worg in de 
kete : keel-ge-swel : hals-strenge : 
bruine, sax. quinancie, squmancie. 
Angina polar ia, viuaria, exter- 
oogc in de kefe, met a ph. adag. 
Angina lini } schorfte, wrange, 
a I la r u m v e he r h a r u nu 

Angiportus, Angiportum, ste- 
ge, N}#, steige : gang, gank : 
straetken : slopkcn. Vide, Ficulus, 
Ahgulus, hoek ; fflfe eg, ek : 
winke] ; kantj timp : hornik, vet. 
fl - horen ; v e I s a x. Angdlus , 
hocksken. 
Anguhts extxfior, uit-tioek t 
Angulus non mpualis, non quadra- 
tus aut rectus, falie-kant. htnc me- 
t ap /;. c n m q u i dp ia m i n re d efic it, 
dner is falie-kant in. 

In Anguli jarmd^Angulatim^ hoek- 
wijs. 

Angularis dam us, hoek-huis. 

Angularis lapis, hoek-steen : eg- 
stien, ek-sreen ; hornik-steen, 

Anguhsus, Angulatus, Angularis, 
boekig, liGekachtig, gehoekt : ek- 
achtig, egachtig : kanti^. 

Augustus, enge, inge ; nauw ; 
ge-nau\v : smal. Augustus, an gus- 
li is oppress us, bange ? ban gig : 
be-nonwt 3 be-nauwt : ver-perst, 
fland. naer, hall. 

Angusii, nauw : enge : be-nou- 
delik. 

Angustia, d; August y, arum; 

engde [Augusts loci, enger, J, R.J 

nauwte. Angustur inter parieUs, 

krimpe, j'ris, 

Angustia amrni, Vide, Anxitias. 



Augttstia, res arrt<c t armoede : 
bljstierhei J : gat, adag, parket, 
me laph* perplexity id. 

Angustare, August um sen A return 
reddere, eogen : nauw en. * 

Augusliis premere, in Angustia^ ' 
adducert\ be-nouwen, be- nauw en : 
benioodsten : be-drukken : be- 
^trangen . 

August iis prenti^ be-dvtikt zijn- 

A ng us t m nu rufimu, khd#. 

AnxitfSj bange, ban^ig : be-nouwt, 
be-nauwt : be-angst : be-duchf : 
naer, hoi I. scrg-sacm, sorg-vul- 
dig : ver-perstj flanJ. ajhter-den- 
kig : swaer-boofdig : suil-oorig : 
be-vreest. 

Anxium esse 7 be-dreveiij be-gaen 
?\)n. Vide eiiam, An gore, August Us 
pre nil. 

Auxid, angSEelik, sorg-vuldiglik. 

Anx iet as, August i a ani m i, dr u k 
ende droefheid : be-nauwt hdd : 
be-druktheld : ver-perstheld : bang- 
igheid ; angier, vet. (dangler, 
Gall.) sorg-vuldigheid. 

Anguilla proeerior, decuuiana, 
paeiing ; grotatd. 

A ngu ilia \ v i d t m i n r, m i n u t a, 
ael : el, vet. ale : ebbeltng ; nebbe- 
1 i ng [qui da m d e r ivani a nebbe , 
id est r r s tro : alii ab ebbe , 



aqua t ur hid lore , quails m&frh 

rej 7 uxu est, 
schaBing, boll. 



e, qi 



scliafteling^ 



Anguilltf minima' & vUissfma ge- 
nus, schijr-ael. 

Anguilla marina , Congrus y see- 
ael. Lud. Pol lero. 

Auguillas captare, caper e, & ha- 
culo slupefacere M poksscn, 

Auguillas in imo aqua rum [undo 
fuscind figere pole ren, met de poier 
visschen, Flandris pueren s q, d. 
pierenj id est, lumhricis piseari 
Auguillas. 



Ani 

Ang ail lis captendis figendisve ju\- 
eina sk *e lustrum en turn If i bus dm ft hi t $ 
mucronatum, tridens, paeling-schee- 
re : atl~gcer ; el-gecr \ ael-seheerc; 
ael-spcrre. 

AnguiSj slange : snakn^/tand* 
serpent. 

A ngu is nutans, addur : nater ; 
nater-slange ; vvacer-slange. 

Anguiua vernatio Anguiinn 
nectus, slangen-vel : .flangen-stroop- 
sel : lenten-vel. 

Angu inuSj A ng u i n e us f se rp e n t s c h . 

Anguiua, spere-wcrtel : draekeu- 
wortel. 

Anheijtus, adem 3 nesseni : 
snakj snik* 

Anheliius anxictas, eng-borstig- 
li<jkl ; be-nauvvtheid van adem. 

An he Ins. Anhelator. kort-borsti^ \ 
eng-boi\stig : dempig : kort van 
aessem : hijgende : kichende, ki- 
eher : adem-bor^tig ; aen-borstig : 
iH^rsti^, boll. 

Anhelare^ Anhelitum recipere, hYy 
gen : kii:beii> kinken, kucben . 
sjiakken, snikken : bimmen ? himen : 
gijgen, 

Axima, siele : geest : Iki !e- 
ven : Ii]f, §- liefi qrtbd earissitua 
sit. Animula, <i£\ken.AniwuI<intea, 
miin lieiken : id est , iam ear a 
quam a n iuuu 

Anhnam trahere, leven. 

Aniiuam qwerere , sie]-soeken. 
Matth, 2,20. 

Aniniam agere, dood-braeken : 
inoord-braekeu siel-braekcn : sicl- 
icgen : swolten, flandris. { 1) 

Anhnam adimere, dooden. 



(ij Ofschoon Kil. enkcl d swdien « en 
« be-sw-eltcn » opg^elt, staat hier hi one 
Hs. even ids bij A^oni^iirt\ « swnltcn a ; 
dou h bij D^Jicr re , fa t ise&r? t J4?ig W&ivt, tiftittio 
Hnqtti, is de « e h behouduti* 



- 



Ah* 



— 54 — 



Ani 



Ani 



— 5) — 



Am 



Animam fin ire, uir-gaeru $&&&, 
effundere, ejflare, emittere, sterven, 

Animaf aiem t aessem. Animmn 
cekriter dm ere, hijgen. Animmn at- 
Irahere, * capture, snakken — snik- 
kcn. 

Animam rcciprocare, her-haelen 
den aessem. Aninnrcanalisy gorgel ; 
gorgej-pijpe : wind-pijpe. 

Aninhc. inierdusio, ver-stikkinge 
des adenis. 

A aim a m ext inguere, ve r- sm a c h ten , 
Animal, Animans, dier, &?}p : 
ge-diene,. 

Animal ir rationale, ratione expert, 
bruium, beeste : on-redelik dier. 

Animal, An imam, pec us, quik, 
vet. 

Animal dear, mansuetum, domes- 
tic nm, huiselik dier. 

Animal alt He, quad sagittal vr* 
mest-dier. 

Animal quadrupes , vier-voetig 
dier, volucre, volatile, vliegende dier. 
aquatile, aquaticum, waeter-dier. 
reptile, kruipende dier. 

Animal cerebrosum^ furiosi cornu 
pete n s, s e n feriens } h o re n -did. 
* Animal culum quadrupes magnitu- 
dine Sarins, pelh varid, per fempes- 
tates & tmbres in Nordvegia deadens, 
omniaque virenlia locusts more de- 
pa sceriSy leeine, leemer. 

Animalia par vis ossibus, ut cu- 
n irul ;', tep ore s , a v es, & id gen u s 
delicire ; klein ge-beenre. 
Animalculum, dierken. 
Animal cul a monstrosa, jwda^ aut 
ignobilia, at in sect a, &r. ge-drog, 
ge-drogt. 

AuimaHs, diersch. 

Animus , ver-stand : geest : 
ge-moed : hen ende gemoed : sinne, 
sin; ge-sintheid; siunelikheid : 
wilie : affecrie : moed, moet : ko- 
ragie. Animus fervens, in-bornst. 



in-brunst. Animus humilis, demissus, 
demoed ; ood-moed. Animus malus, 
infest us, evelcn moed. 
* Animatus, levendig, levendlik, 

Animo ducere, agitare, denken : 
concipere 7 Jingere, ver-denken : *Im.i- 
gineren — versctre, be-denken : peln- 
■sen, pcisen. Animo conceptus, ver- 
meint. Animo agitare y versare, lus- 
tra re Animo & rat hue, over-denken 
* over-slaen : over-leggen ; — Ani- 
mo fig ere, recondere, ter herten vat- 
ten, Animo valvere, moeden ; pere- 
griuari, fantasercn . Animo propouere, 
statuere > deter nere, deslinare^ op- 
setten : vetir-nemen : comprcheudere, 
ver-staen : in Animum huhicere, 
venr-nemen : laeten dun ken ; laeten 
veur-sraen, Animo recondere, cm- 
houden. eo Animo esse, ge-sintzijn* 
Animo sedere, aen-staen : be-haegen : 
in Animo habere, sinne bebben ; in 
den sinne hebben : ait zijn om jet. 
A uimu m applicare , n a e-stel 1 e n , 
Aninwfn at tend ere, advert ere * in- 
tender e in rem altquem^ — Animad- 
verier e^ ergens ache op hebben, ne- 
men oft slaen : tnarkeiij merken ; 
aen-marken, aen-merken ; be-mer- 
ken ; vroeden ; be-vroeden : *!et[en 
op een saeke : waeren ergens op ; 
vet. — waer-nemen : ver-sinnen . 
be-denken : be-sinnen : ver-nemen : 
gade slaen : regard nemen : advi- 
ser en, 

Animadversio, aen-merkinge : vi- 

souwe, vesoinve. Animadvert ere in 

aliquem, straffen, straven ; strafl'e 

aen-doen : kastijden, kastijen. Ani- 

madversio, srrafFe ? strafEhge : kas- 

tijdemeiit, kasdjdinge. 

Animadversor, strnffer. 

Animus conscius, ge-wisse ; ge- 

wete . conscientie. si hi conscius, 

vroeginge der ge-wete, conscientie. 

Animi senientia, wensch, wnnsch. 



. 



Animo aut voluntale ajjeetus ; 
eorde pr^ditas, ge-hert ; ge^sinc ; 
sinnelik. Animo 'prompt as^ Nville- 
v ee rd ig - An imi inclination propetisio ; 
senteatia, be-geerte ; herts-tocht; 
herts-trek . goed- kcrtighekl. ex 
Animo, Animi vehement* content tone, 
berteJik, berteliken : kordialik, 

An i m urn applica re , r o e - 1 e gg e n . 

Animi candor, & Animi robur, 
vrij-hettigbeid ; vrij-moedigheivl. 

Animi t ranqnillitas nail is ajject nam 
mot i bus obnoxia, ge-rusrheid van ber- 
ten ; oivlijdbaerbeid des gemoeds. 
An'nao <equo& pacato, goeds moods. 

Animum suum explere, Animo sa- 
tifacere ; vol-brengen sijnen wille, 

Animo scttiatum esse, rfqiio Au'nou 
quiescere nee quid amp! ins desidcrarc, 
te vrede zijn : zich ver-noegen ? ge- 
noegen ; ver-noegt zijn. Animo sa- 
tisfaciens, ge-noeglik, ge-nucglik. 

Animo scdatus, non Jerveus aut 
perturhatus, koel van sinnen, Animo 
tequo gra toque } > williglik. Animo tequo 
recipere, in dank nemen. Animi 
itqttitas 7 sacht-moedigbeid. 

Animum alteri explere, ver-noe- 
gen : te vredenstellen : contentcren. 

Animo alaeer , alacris , vigens , 
er edits & sublimh y moedig : Ikht- 
sinnig ; locln-sinnig. 

Animi vigor, alncritas, licht-sin- 
nigheid. 

Animi stupor, ver-suftheid. 

Animi deliquium, defectum defeciio r 
languor t impotenlia, swijm, swijmei, 
swijmelinge ; be-swijtnitige ■ be- 
swijmrheid : on-mncht ; a-rnacbt, 
amachtigheid : ilauheid, flaLiwig- 
beid : ont-gaedinge van herten : 
smipe, 

Animi dolor, wgntudo, nuestitia, 
abject to, coaster nut io, infraetio; Ani- 
mus infract us t herts-leed ; herten- 
leed ; bert-ronwj herts-rouw : on- 



moed ; oii-ge-moedigheid * klein- 
bertigbeid klein-moedigheld : ver- 

saegtbeid. 

Animi destitutio, vur-rwijfetinge. 

Animum percellere 7 sneken. 

Aiiimo liuqui, dcjiccrc, laugne-icere* 
swijinen ; be-wvijmen; swijm slaen ; 
in s-wijin vallen : in on-macbt val- 
len ; be-s\vi|ken : be-swelten, /land. 

Auiottun suhmittcre, demittcre, ver- 
oodmoedigen ; ver-demoedigen 

Animi fortitudinem comminuere , 
Animo perturhan\ ver-slaem Animo 
coucidere t frangi, consfeniari_, dissal- 
vi ; Animis cadere, A aim tun ahiieere. 
flauvyen ? verHlauwen : den nioed 
ver-liesen : klein-moedig word en : 
be-d\vehnen : ver-saegeu, ver-tsac- 
gen. A tt imam despoadcre, ver-twij- 
felen : Animum despondens, mis- 
troostig ; mis-moedig ; r roost-loos, 

Animi htops, ver-surr. 

Animi im pat ens, a-muchrig. Aui- 
tun defect us, be-dvvelmr : percussus, 
pert ut bat us, ver-breuwc : fractus, 
on-moedig ; on-gemoedig, on-ge- 
inoed ; (i) tnoed-loos : ver-saegt, 
ve r-tsaegt : fla ti w ; fla u \v - be rtig . 

Animo dejecta, ager animo, suil- 
oore ; hung-aore. Amnio dejecta esse, 
suil-ooren, Animum erigere, recipe re. 
Animus instaurare, seheppen eenen 
moed. Aninuun recreure , hvare , 
laxare, exhilarare, refocilhire> reficere, 
refovere, remit I ere ' dissipatas Animi 
partes in suum locum conger er c : ver- 
maeken,* ver-kloeken, ver-vromen, 
— ver-licbten het here : raepen 
sijiie sinnekens. Animi mollis sedare t 
be- Jaeren . 

Auimorum remiss io, laxatio, re- 
laxation recreatio, ver-quikkiiig : re- 
creatie. 

Animare, Animum addere, Animos 

(0 Etytti* on-gtmoali. 



Ami — 56 — 

accendere, vromen : hertun : inoeden, 
nioed geven : troesten, troosten ■ 
sterken : ver-stouten. 

An i mat us 3 Animo affect us, pnedi- 
tus, ge-moedetj ge-moedt : ge-hertL 

Animos us, moedig ; vrij-moedig 
stOLit-moedig; kloek-moedig; vrom- 
moudig : vrom, vroom, vrome n 
vroem : kloek-geesrig ; locht van 
geeste ; koen ; man-bertig; manlik : 
dapper : vnj-hertig : stout; stout- 
hertig : koragieus. 

Animose * annuo mag no — , vfo- 
melik : moedigHk ; vrij-hertiglik : 
stoutelik : dapperlik. 

A n i most I as } m o e d I g i 1 e i d . 

Animi affect to, mot us, passio, per- 
ttnhiitio, aen-moedinge : passie . 
a He c ten, 

Animo chit us homo, Animi el ail, 
hoog-moedig, hoo-moedig ; hoog- 
draegende : hoog-vaerdig, hoc- 
vaerdlg * uroots — Animas toil en, 
prat ten, Animo efferri, ver-hoovaer- 

digLMl. 

Ann ni el a t io y i y ifl-a do } t umo r^ g ro ots- 
hcid : over-moed ; hoogvaerdije, 
hoovaerdije : hoo-moed, hoog- 
meed ; hoognioedlgheid : op-ge- 
blaesenheid. 

Anhws accendere, op-hissclien t 
op-hitschen. 

Animo mconstans, fluctuans y wan- 
ke!-moedig. 

Animo volubili homo, indoinito & 
imqidetOj nulli rei satis at tent us, 
wo est men sell. 

Animo hanere> flucluare, nut are, 
er rare, lit ubare, rwijfelen, tweifelen . 
ravelen, reven, revden. 

Animi inconstantia, wankel-moe- 
digheid, 

Animo iniquoferre ? on-dank weten . 

Animum avert ere ah aliquo > ver^ 
vremden van iemanden : af-keer 
krijgen van iemanden. 



Aninws populi a more prtevzrterc ; 
beneficiis conciliare, winnen de Iier- 
ten van *t volk. 

Anjsum, anijs, anijs-sacd. 

Annectere, hechten, heften, 
hi c lite n , fland- hincar, Hisp. 

AmhitIj be-mueden ; moeden : 
trachten ; be-trachten 1 ooder-wio- 
den : onder-moeien. 

Am nona, jaer-kost : goed : Hjf- 
togt, leef-togxe : lijf-neeringe : pro- 
viso e> voor-raed van kost. Annona 
sal aria, provtsie van scut. Annona 
mifitaris, vikialie : leger-proviande : 
muni tie ; am muni tie. 

Anno nam exerciiui sappeditare , 
viktalieiem 

Annonam kvare t luxate, af-slag 
maeken in *t koren., &c. Annona 
laxai ; Mm prccium se remit / ii out di- 
miuuitur, het koren slaet af. Annona 
lax it as > ubertas, viliias, golden tijd, 
Annona compressa : Annona* car't- 
tas, difficult as, gmmias, Stt*uitia t in- 
eeudium, diertc- dlercn lijd. Annona 
infensio y augment urn, op-slag van de 

lijf-togt, 

Annonam flagdlare> vcxare t tncen- 
dere, caviare m facer t\ koren -bij ten ; 
& J} age! I at or t vexator, koren -bijter. 

Annona s true tor , pnefect as t pro- 
vand-me ester : commissaris van 
vivres oft provande. 

Annonarius, vivandier. 

Annotare, aen-teekenen ; op- 
teekenen ; be-sdmjven ; op-schrij- 
ven : sttdlen te boekc. 

Annota re pa ragr aphis, kroisexen t 

Annoiatar t op-teekener : ctmtre- 
rolleur. 

Annotation aen-wij singe : note : 
op-teekeninge. Annotatio marginal is i 
apostille. 

A} 1 notat io pri?na , o n d e r-ac h t e , vet . 
Annotatio secunda post annum et aitim,, 
over-achte* 



Ann 



57 — 



Am 






AhmuerEj winkcjij we nken ; 
toe-wcnkeii : nikken met de Qrigen : 
toe-knikken : swenkeu. 
, Annucre, con send re t bc-jaen ; 
be-willigen ; ver-wtlllgen : Loe-ge- 
ven ; toe-laeten : octroicn, OLtroic- 
ren. 

Aunuius, swank. 

Annuel are, v u I g i , te n i etc 
doen : ver-nielen. 

Annulus 3 hoepe, hoep, haepel: 
ring, rink : vingerlink, vingerlijn; 
vinger-rirtg. 

Annul us pronahus, sport sal is ; quo 
ecu arrhahone coujngii jid:s 
h I iga t a r, tro u w-ring - 

Annalus connuhia/is 7 mariage. 

Annul us viola* flanimete fig u ram 
refem^ pensee-ritig. 

A.n n a his sigi U a ris , sign ato ri t is , 
segel-ring : signet. 

Annul us purus t sine gemma ant 
symbola, draed : latte : hoep-ring. 

Annuli eounexi^ sulfe, 

Annuli pal a : / a rg io r t u rg idio?-- 
q u e a n u u li pars cui ge m m a a u / 
symbol-am inseritur ; kasse; ring- 
kasso, 

Ajinularius, juwelier, joielier. 

Annu la rius fa ber 9 r i n g- m a e k e r . 

Annul atus y annulo ornaUu^ imlu- 
tus, muuilus> ge-ringt, 

Annul us quo puhantur fores, car-^ 
nix, ring van de deure, deur-ring : 
klepeL 

Annuhis, fibula, maelie. 

Annulus catena*, seliaekel. 

A mm hi s spfkerist crii jerreu $ , b o- 
gel, beugel : klos-poorte. 

Annuli vela res j coriinales, qui bus 
cort intf & a uln 1 . a Co ntra h u n t u r 
& ex pa n d u n I u r> gordij n -ri n gen , 

Annuli loricee, panssier-maelen ; 
maelen van het panssier. 

Annulus capillorum, kruks-hair ; 
kraus-hair. 



Annulo circumtlarc, ciraimrhtii. 1 ■ , 
risig-kcLtcii, rin^elcn, ringen. 

AvM.'Mi^KAki^tellen, tui.*-tellen. 
A\NU\t.i\lu: ? boodsc happen : 
tijdinge doen, breiigen. 

Annus , jaer. Annus solan's, 
* Annus vertens — sonnen-jaer : 
rond jaev, cimi Sol, ex pie to per 
ojnuia signa. circuitu, ad id nude 
digrcssus /iter a I , rediit : quod 
Hi fere $£$ diebns & quadranle* 

Annas i<ntnris f maen-jaor. Annus 
I nine, id est, men sis, macild. 

Ann 1 is. h iss r ixi us } h is,u *xl His , tnt er- 
cninris, iutcrcalaritts (ab int cecal a- 
!o, hoc est y inserto una die sub 
fiueni Fcbruarii) sehrikkel-jaer ; 
a sclirikkeii : ijuia series jes to- 
rum immobilium anno bissexio 
immutatur, privl ere undo transi- 
I ie u doq ue. it it u m d ie m : schalt- 
jacr ? gei\ sax, sic. 

Annus jubileus, vreugden-jaer : 
gnldcn-jjer, annus aurdv Ubcrtatis, 
remission is ; quod vffltiti preciosus 
& ca r u s s i t (i u a u i t P ig h i u s i n 
fl-yculc Prodicio) & reliquis 
a u i s a u tec ell e n s, 

Annus uavus, Anni auspiciuui^ 
nieuw jaer. eius dies primus y jaers- 
dag, nieuwe-jaers-dag ; jaers-misse. 

Annus incipieusi Anni principium, 
veur-jaer. Anni quator stotiones, bone, 
it in par a, vices part esve ; ut suut y 
rer t sEstas, etc, vier ge-tijden des 
j.iers ; vier jaer-tijden, ge-tijden : 
saed-soenen des jaers, saisocn, etc. 

Annus renascens, vcr t priem-tijd. 

Annus rertens, jaer-getijde. Anni 
revolutio, ver-Ioop des jaers. 

Aunt finis, sive, exilus, Anni 
extremum, Annus ext renins ; Anni 
post re ma pars, nae-jaer; aehier-jaer ; 
Liit-gaenae jaer. 

Annus revolutus nunc est ; jam 
annus elapsus est ; annus nunc pra- 

l 



Ann 



-58- 



Ans 



temip bet ver-jaen, //; annum differre 
sive protrahere ; & in Annum differri, 
protrahi, vcr-jaercn, 

Annus plenus, completus, integer, 
Ann I spatium, & Anni prove nt us, 
jaer-schaere; jaerlik in-komen : an- 
nate. 

Annate tempus, unius Anni, jaer- 
ling. Anuuus 7 jaerling, 

Anniculus , Annotinus , jaedik , 
jaerling 5 een-jaerig. 

Anni unius bestia, animal, een- 
wi liter : enter-dier. 

Quad Anni unius y vel etiam plurium 
tftaimn excess}!, ovef-jarig, * Anno 
vel annis muior — Annum siveannos 
excedere, o ve r-j a ere n . 

Annl spatio redire, ver-jaeren, 
Annorum prcescriplio, Annua pres- 
cript io> ver-jaerrnge. 

Annuus dies, Tertulliano, &, 
Annu& pa rent a t tones , j a er -ge t i j de . 

Annus & sex sept 1 mince & (vet en' 
Saxonum more) ires insuper dies, 
jaer en dag. ultra Annum & diem 
extendi, ver-jaeren endi^ ver-dagen. 
An nis singulis , An nuatim , in 
Annos singuhs, Annud via, jaerlik ; 
alle jaere ; eiker-jaerlik, vet, An- 
nuare t jaeren. 

Annua, orum i Annua merces ; 
unius anni salarium, slipendiuin, 
jaer-loon ; jaer-geld. 

Annus tirocinii, proef-jaer. 
Anno elapso, pneterito, super lore, 
verenr, vaerent, vernen : ver-jaerent; 
t'jaerent ; jaerens, t'jaeren. 

Quoi Annas natus^ quo! Annorum ? 
hoe oud ? Annas natus decern, oud 
tien jaeren. 

Annum deeimum agere, gaen in 
sijn tien jaeren. 

Annorum multitudo , numerus , 
Anni prmfiniti, jaer-schaere. Anni 
centum, centuria Annorum, hondert 
jaeren. 



Anniversarius, jaerlik. Anniversa- 
ry, jaerHks. Annmrsaria sacra , 
Anniversaria sale nni las , memoria , 
dies, jaer-getijdu : anniversarie : 
j a e r-g ed ae li r.e n i ss c . 

Anmsus, Annis obsitus, ond : vecl- 
jaerig : over-ond mensch, 

Annis miturus, maior, be-jaert : 
vol-jacrig, ut xxv annorum. 

Annis minor, immaturus, onder- 
jaerig : on- vol-jaerd ; on-be-jacrd : 
on- mo 11 dig. 

Annates, jaer-boek : jaer-rijd- 
bock : rijd-boek : geschiedenis- 
boek : chronijke. 

Anokis > scal-kruid : prang- 
kruid. 

AnormiSj on-ge-rcgelt, 
AxQurMA, funis quo antenna 
ad malum adstringitur , rae- 
touw : rak-seeL 

Ansa, prominens poculi aut 
alterius rei pars> qua prehendi- 
tur t ins tar Auris, oore : hand- 
have : hand-grepe, sax. vatsel : 
handse : hangsel ; hengene, henge, 
hengsel ; heinse, heise, etnse ; 
heuse, vet, houd^, vet. 

Ansa * Ausula — fibu la, haek : 
gespe : ooge : malie : bokkeL boek- 
keL 

* Ansa, amentum, laqueus — 
knevel ; lltse, ietse, lace. 

Ansa culinaria, pot-heise : kuis- 
sche, f land. 

Ansa gubernaculi, helm-stok aen 
J t schip. 

Ansa in qua sxamen vmatur, 
laege (1) van de waege, q m d, lo- 
cu lament um y arcula. 

Ansa? ferr&z y ut qui bus sax a 
implitmbaia ligantur, slotden : 
bind-ijzers. 
Ansa, occasio rei, oor-saeke : 

(1) Sic : Etym, «k«te», 



Aks 



— 59 — 



Ant 






aen-laet t vet, occasie, & [laud. 
oxuine ? occasoen : voet. 

Ansam, occasionem, dare, pnr- 
here, feneslram aperire, den voet ge- 
ven : bc-oorsaeken : ver-oorsaeken. 
Ansatus homo, Plauto, id est y 
qui incedit uiroque brachio ansa- 
rum in mod urn ad later a ap pli- 
ca to et incurvato, kopercn pot, 
a dag ii ins tar. 

A\ T SER f Mtf^gans, ^anse, gan- 
ser^ ganserik ; gem, yrp : Anser, 
femina, goes, goese, goose, geese, 
gens. 

Anser atbus pntter a fat nm Uij aut 
v extremas pernios nigerrhnas, sneew- 
gans : hael-gans ; * nolle ; — hoi- 
garish haegel-gans. [A deb hi viva- 
ces putantur, inquit Lud. Patte- 
rns, ul in prov erbium ahitrii, 
&00 oud als een sneegans.] 
* Anser magnus, maximus, balch- 
gans, Junio. 

Anser tardus, avis tarda, bistarda, 
[Ttirami, Lud. Pott,] trap-gans : 
akker-trappe ; aehter-trappe. 

Anser arbor ens, boom-gans. [Pot- 
ter us, Anser mi Bassanum Seotictuti 
facit, in rupibus excel sis insula: 
Bassi n idifica n t e m,] 

Anser minor t slmlis^ rot-gans. 
Anser siipidas pascens % stoppel- 
gans. 

Anser anthracino pectort\ alls ex- 
trem is candmt ibus , b ra n d-ga n sse n j 
J uni 0. 

Anseris vario colore, semper strepcri, 
genus, weenig. 

Anseres qui Schirmgen & vallet- 
gens dicuntur, diver si sunt a ceteris 5 
J unio. 

Anser es anguillarum devoratores^ 
qui toli sunt nigri, ael-gansen, P ot- 
ter o. 

Anser urn genus, quod Phala- 



crocoraces vocat Patterns ; q u i 
addit maculam habere in medio 
c ap lie, Balearibus i ns u lis pe~ 
culiares esse; ei qui bus dam Cor- 
vos aq uaticos v c a r i , sweinmer- 
ganseiu 

Anser anthracino pectore, alis pi- 
ceis, extremis can dens, bra 11 d-ga n 5, 
A nse.r ova fovei is , b ro e d-ga n s e . 
An m 'it 1 us p u I in s, g a n s en - k I e 1 i e n , 
Anseris (aut coturnicis) instar t 
giugrirc, glacitare, sonnmve tdere, 
gagen, gagelt:n : queken, quakken. 
Anser inus adeps gansen-smout- 
Anscriua I an a, pkiim-vedcrtfn, 
Anser in urn femur, gansen-bout. 
Anseris acrocolia, trunculi, mnn- 
hrarum extr emit ales truncates, af-val, 
ge-roof van gans, 

Antacacus, pis cis, huis. Fi- 
de, Esox. 

AnTjK, deur-srijlen : po^ten. 

A n t a p dCH a , £§g cn-br i ef : c o n ■ 

tre-brief ; contre-cedulle : ronversael , 

Ante, veur, voor, vcui'en : 

eer : al-eer. 

Ante multo, lang te veurcn : (in 
sumptum dare, ic veuien geven ; 
ten besten geven). 

An te. fores , ve a r d e d e u re . Ante 
annum, vuur een jaer. Ante oculos, 
veur oogen. Ante manus, veur ban- 
den. * Ante ictum, ante factum, vcui- 
slags. 

Aniens veur-maels ; veur-iienen : 
wan-daegs, sax. sic. 

AnteambulOj hof-mcier ; hof* 
meester ; blok-sleiper : felie-sleiper. 
AxTECAPF,RE ■ ver-rasschen : 
v^r-ijlen : onder-kruipen. 
A^m-CEDERE, veur-gaen. 
Antecessor ^ veu r-g anger. 

Antecellere, over-trerlen : te 
boven gaen. 

Antecelkns, over-treffelik ; over- 
tretTende ; over-treffig. Antecelkns 



Ant 



— 60 — 



Ant 



celeros mortales fortuna & opibus > een 
bans. 

ANTECGiXruM, avend-brood : 
vesper-brood het acluer-noenetcn: 
col lane. AnUmmwm sumere, ves- 
pereien : collarieii. 

Antecuurere, veur-Ioopen. 
Antecursot\ veuHooper, 
Antehac 7 hicr-venr-maels ; hier- 
veur-tijds. Vide etiam y Antea 

Antei UK, veur-gaen : te boven 
gaen : over-rreffen, 

Anteloqui, veur-spreken 

AttTELUCANUM TEMPUS, veui- 

dag. 

Antehtcanus , veil r-d ftgig. 

Antemeridian um temfus, vem - 
middag : veur-noen, 

Antemurale, veur-borg, veur- 
ge-bueht, veur-gelx>rgr; veur-borgt 
der stad : veur-veste : tegeiwimer : 
tegen-walle : loop-schanse : rem- 
part : barbacane : nweJin 1 centre- 
scharpe : [Ravelin, q. rivellin ; re- 
vulsutn, absciss urn quasi a mu- 
r% quod intermedia fossd se- 
paniur, L\ R.] 

A \ t en n a , / ig n u m Ir a nsver- 
sum in malo y cut append an f ur 
vela, .sprier van de mast; sprier- 
boom : seil-spriet; seil-stangc : rac, 
rha, rah, sax. Antenna auterioris 
veli, boech-spriet. Antennaruni cor- 
nna t rae-nokken, sax. 

Anteponere j, veur-scnen : 
veur-Ieggen. 

Antequam, eer dan, eer dat : 
veur dat. 

Anterior , vetirst , veurste , 
vorste. 

Anteris, ankrides, school 
liout : srutscl; stutten * stutters — 
on der-s tinsel : vijsels : scharpe. 
* gal 

Antes, hoek-steeflen : af-saet : 
Fii-hang : over-sprong. Anhy ptiniiui, 



srand-vinke, stand-vliet der schouw- 
de : * posten : sumeise, /land. 
Antesigkanus, veur-vechtcr ; 
veur-strijder : vaen-beschernjer ; 
veld-weivel a vdd-wevel : kobber, 
kubber. 

Antestare, venr-staen. 
Anteventre , ver-rasschen : 
over-ijlen. 

Antcvcntuli, bresse, blesse : hoe- 
ren-lokkcn. 

Antevertere, ve'ur-komen : 
ver-rasscben : over-ijlen. 
A nf evert ens, vcu r-sc h ell ig i 

Antiiemis, kamille;' kamil- 
bloemen, 

AnttiEReon, kossem : onder- 
kinne. 

Antitrax, kole. Anihr acinus, 
kolen-swert. 

Anthrax, ulcer is genus; et po- 
tts si mum pcstilentialis, karbqa- 
kel : butse & bloc me, vet. [land. 
pest-kole : buie, hmda, fr is. holL 
AnthrisGum, her ha, kerveL 
Antl-e, veur-hair : blesse, 
recti as, bresse> id est, veur oft ter 
sijden afhangende hair : hair-lo li- 
ken : hoeren-lokke : streele, 

AktirallomenoNj 't een voor 
Zander : een-krachrig ; vulgo, quid 
pro quo. 

Antica, straet-deure. 
Anticipark, veur-tiemen : ver- 
rasschen : ovcr-ijlen. solerter Anli- 
cipare, ver-kloeken. dolose\ vafrel, 
onder-gaen : onder-kmipen. 

A unci pare emt i\ mem , o n d e r-k oo- 
pen ; onder-mijten, (1) 
A n t icipa ns > v e u r-s c h e 1 1 i g . 
Axticopa, teg en-kerf. 
A n TrooTu m , remun e rat io } 
tegen-gaeve ; tegen-gifte ; tegen- 
schenk. 

(1) Sic : L QrukiMiiieteru 



Ant 



— 61 



Atj: 



* 



> 



Aniidofum, emH0m^ reined i it tu 
sive. A mulct am contra vencua, 
te^en-giit : I tan, medecijne : re 
medie : preservatif. [veur-lioede, 
possit dit;i f F. R.] 

Antjgraphum , tegen-schrilt : 
contreroh 

Antigra ph kus , co n t r e ml 1 eu r . 
A utigrapharms, copi st, 

Antilena j lorn m a nte p er t u s 
rqui , veur-gerei ; veur-gespan : 
veur-gctuig ; veur-baem ; veur- 
boge : borst-bogc : veur-reipel 
borst-riem. 

ANTiLOdtilUM, veLtr-spraeke. 
Antlmoniuw, Offieiu. Anti- 
monic- Fide, STiniUM. 

* A^TLpatjiia, regeu-aerd, teg en- 
vy- esc 11. 

Antipherna, ornm, niorgen- 
gave; morgen-giftc : bmid-loft-togr 
douarie, doarie. 

Antlphona, veur-sang. 
In Antipodium dare, ui+lgij 
te veuren geven ; ten besren geven. 
AKTtauus, M&i aid, "and : 
lang-be-jaert. Grof. 

A uliqaus, pro s a p i i ? st irp e t 
gene re , hoog-geboren. Auiit/tii. 
oiideis. 

A ni iq u if as^ o u d e r , o u d e r d o 1 n . 
AniiquuSj anfiquo ape re & a r- 
lificio fact us, antijk, antijks, 
Anfiquitas, antiketeid. Antiqunrius, 
anriquist ; amiqneteid-sockcr ? lieh 
hebber. 

ANTiRRUi\ r u.\T ; he 1 ha, knaptan- 
dekens-kruid : kalfs-snuite ; kalis- 
nuiil ; kalfs-neuse : orant. 

Antistes , ven r- sta n de r : / n 
secularihus, president : in sarris, 
prelnet : bisscop : abt, prioor. 
Ant isles sen pnefciius avnobii, paler 
van 't klooster. Anfistita, nbdissc : 
prioorcsse, prioorinue : moeder van 
t klooster* 



Aktistropha, tegen-Hst, 

A x T1T1 1 a r, a mus, ve r- 1 rek -ha me r. 

AwrrniRtXj tegen-strooni des 
hairs, 

AxtliAj pompe vnn \ scbip. 

Aktrorsu.Mj veur-w aerts. 

Antrum, hoi : kuil ; klep]ie, 
klippe : shtipe : spelt )nke : krufti ? 
khigtCj kluchte, klufte ; (J^ntve, 
[jortc & donk } quasi dulken, & 
dtikkcn ; iff hiuc dnnlcer, Afquc 
indi\ opida arresqne in diJiik, 
W:icbtendonL &c ? R R.J 

Antrum Plutonium^ d abbe-gat. 

A\L r Sj nus s Animhi oud wiji ; 
and vvtjfken, Anns dejarmis, jnitiii, 
tote-belic. JLiujtt rugosa t vcr-roni- 
pelde taeie. Auicttiti tnmx, until a 
srduiilalis Anns, neutken ; and nent- 
]i<^n ; lieutelersken. 

An us ? m' t aers ? eers, ers ; aer^ 
dnrm ; ende ; lijf-ende ; ende-lijl : 
aebter-daiTn : set, //. ge-sete : gat " 
steen : kerf : fondamenc : po^ri. 
Ani eireu/as, foranwu, ners-gat. Anus 
stercorals, broddier, 

Ani -vena, gulden-adcr^ get: . . ,• • 
in A no luhercuitnn, aers-blelne. 
Auilcrgium, v nig i , :\ ers-\viscb . 
Axytk, inter Cauutu no win a. 

Al AGE, APAGETHj weg : ttKlckt 
u van hier : pakt u van mitt. 

Aparctias, noorde-wind: vc ti- 
nt s a polo per me r i d i a a a m 
s pirn us, 

A l J a K 1 x i : , aspcrgH la, k I e e f-kr lluI : 
tong-krimL 

A j 'j ELA,be-sncden als een Jode. 
A per, wild swijn ; wild ver- 
ken : beer: ever-swijn : ev'^ Apfi 
caput t a tit j cervix btirL% Ikicr\ 4 
sic Gall is, 

Apri earo durior, so! id i or , cullo- 

i cswel. 
Apf.rire, open en ; op-doen ; 
open-doen : ont-doen : oui-dek 



Ape 



— 62 — 



Ape 



ken : op-iuiken ; ont-luiken : ont- 
pluiken : op-setten* 

Aperire* i n terpretari, u i t-leg- 
gen : open-baeren : ver-klneren : 
mclden. 

Aperiri, gaepen : op-gaen ; open- 
gaen . 

Aperire rem obliiam aut abiura- 
tam, ont-sioppen. Aperire ietu* pulsu* 
op -s too ten ; opslaen ; open-slaen. 
Aperire caput, den hoed af-doen. 
Apertus* open ? & in composi- 
tion? sa*pe, op : baer, open-baer ; 
op-en-baer ; on-ver-holen ; out- 
ploken : on-be-dekt. 

Apertus homo, candid us % nihil si- 
mulans, open van herte ; open- 
hertig : vrij-hertig ; vrij-moedig : 
slecht ende fecht mensch. 

Apcrlo capite, bloots-hoofd : baer- 
hoofds, vet. 

A per to ore intuerr* be-gapen. 
Aperium esse, open sdjn ; open 
staen . 

Aperium tenere y op-houden. 
in A per turn prof em, re veur-sehijn 
brengen. 

Aperte, in A per to* open-baerhk ; 
on-be-dektelik ; opentlik : sicht- 
baerlik : be-scheedetik : klaerlik : 
be-diedelik : exptesselik : plat-uit : 
goed-rond. Aperii dicere* pht-uit 
seggen ; rond-uit seggen, 

Apertio * Apertura* openinge : 
vakke. 

Apertura qud cerium videlur & aer 
excipitur* locht-gat. 

Apes, vel* Apis, bie, bije I 
imrae. A pic u la* bieken, Dicitur 
b\£ 7 inquif Becanus^ q. d. biede, 
qubd mult a nobis offer at. [jllii 
Jicuntq. bij-een, quasi animal 
pi tin £ sociabile> imb plus quam 
ipsi homines, j. R.l 

Apes mellifera, melfifica, domestica * 
honig-bie, huis-bie. 



Apes major* qua* opus mclla- 
rium pr&parai, maertele. 

Apum examen* twa t exercilus, 
swerm, ge-swerm ; bie-swerm : 
swermsel. 

Apes bombyl antes* ge~snorre, 
Apum cell a, loculamentmn, bon ig- 
nite, rote j ratel. 

Apum dux } rex j bie-niocder ; 
bie-koning : moeder der bien : 
ge-rechtig, holLfris. 

Apum alveus, ruische, ruUse. 
Vide, Alvbus 

Apes alveario indere, srokken de 
bien. bacilli decussation compositi qui- 
bus Apum opus innititur, spijlen, 
holL fris. 

Apia ri urn, bie-banke, vet, bie- 
bok ; hie-buik ; bie-korf ; bie-bof ; 
bic-kairc,, vet. 

Apia rius* b \ e-ga c r d e r ; b i e> man . 
Apiaster, avis* specht ^bie-wolf- 
* specht-vogel,^ corrupt i f spek- 
vogel, merops. 

Apex, $ u tn mi i as ac u m i n a- 
ta, tip, tipken : rote, tuite : tini- 
mer, timber. 

Apex summus gaiea j } timmer, oft 
timber van den helm. Apex cassidis 
plumeus , Bel m- 5 1 r u i s . [Tim m e r 
etitim vel timber dicitur de tin- 
tin a b ulo q u man achi vocd n t u r : 
c ii m q u e i a I i a lint inabula i n 
su m m itatibus te mplor u in ple- 
runqite a (urricula peculiar i 
sus pendant ur, ear um ad sintili- 
tudine m Sc utoru m n b i I i u m 
apices forte timber vacant ur. 
F. R.] 

Apex* kanij struis der vogclen. 
Apex summus, top, tsdp. Apices 
ii erne re. aut ampulare* soppen ? tsop- 
pen- 

Apex, punt, punte, poinct. Apex 
I Her arum, a b h r e v i a t u r & i ndex^ 
titeL tuttel. 



Apo 



-63 - 



Apo 






, 



Apex t ?dificii } gevel s geevel; op- 
gaende geveL 

Apex episcopal is, mtjter: bisschops 
hoet. 

Apex a bo, bloed- worst, 

ApHACK, kanker-bloeniCj qui- 
busd. 

A p i- 1 ro s ltru Mj spa m a u i I r i , 
sal-peter : berg-sonr. 

Aprrni.K, ulcu scuta qnib u s 
iafanU's ulcer ant ur* in ore aut 
faacibuSi schuil : s pro 11 we : 
[illud in ore, hoe in lingua a -if 
jaucibus, ]. R.] 

Aphya, pise is. Vide, Apua 

COBIT1S. 

ApiAS'iTiUM, melisse : con ii lie 
de grein. 

A pi at LiM , q u a d e x c e d ro c i - 
trdve Mauri land con feet urn est, 
wal-berken: hinc, walberkenhecht, 
walberken tafel, drc. 

Apium hortensh, peterst'lie ; 
persel ie s persijn, ft and. 
Apium grandc, hivetsc. 
Apium palustrc, rusficum* mark : 
eppe : jonk-vrouwe 3 jouflrouw- 
merk. 

Apia m he morrhalda ru m* $ p ee n- 
kruid : helm-kruid. 

Aplustke , Aplustrum , Am- 
plustum, vlagge : vaenken. Aplus- 
tris pertica^ vlag-spilk\ 

Apocalypsisj revelatie : open- 
baeringe, 

Apocha, quijt'brief; guitaneie. 

Apocrisiakius, land-deken. 

Apocrypi iu s , c u i u s occu !ta & 
tgnoia origo aut cognitio est* 
apocrijf* 

APODIDR ASCtKD A , P U £ f i 1 1 & 

lusus, quo obstruct is ei qui in. 
medio sedet ocul i s, ceter i i n 1 a t e- 
hras sese abduni ; max data 
signo, du)n flic latent es vestigat, 
hi ad sedem eius tanquam ad 



metatn recipientes se, pra'verte™ 

re il I u m sa l ag u n I , borg-spel : 
scliuil-winkel-spe] : pijp-mtiis : 
koppe, komt uit den houke. 

Apo dyterium , u b i I a v a i u r i 
vestes ex u unt f veur-stove. 

Afographum, af-svhrif[ ; air 
geschrift : uit-schrik : kopijc : 
dobbel : exemplaer. 

Apograpba bonorum * in Venturis 
van goeden. 

Apolls, banlink, & euph* gra- 
lid } balling. 

Apologia, ver-andwoordinge : 
apologie : excuse. 

Apologus, bij-spel : sage ; 
saeg-maere : kluchtc ; kluchtige 
ver-tellinge : TabeL 

Apologos uarrare* kluchteu. 

Apophasis bo^orum, inventaris 
van goederen. 

Ai^iPKORHTUM, kermis-gifte ; 
kcrmis-se. 

Apopho re tui t {. adoreu m r vol ae r d , 
vollaerd. 

Apgplexia, morbus attain*- 
tus f roer, vet. sax. be-roernis5e 3 
bc-rucrnisse : ge-raektheid : slag, 
ger. sax. sic. ge-slagenheid : hand 
Gods : apoplexle ; popelcije. Apo- 
plectic us* be-roert, be-ruert : geraekt 
van de hand Gods. 

A p os tata | a f- v a I li g ; a f - val 1 i- 
ger : ver-looclient mensch : uit-ge- 
loopen mank : ver-bljstcrt tnunk, 
vet, Aposiasis, af-val. 

Aposteua , sweere , sweir ; 
sweeringe, sweiringe: droe5,droese 3 
[land. sax. sic. wankel, vet. pos- 
i nine, apostume. 

Apostefuatis caput, oo_;e oft \ 
hoofd van 't ge-swel. 

Apostem.it is instar fraa*i, erutn- 
pere ; caput face re t ritt-hreken. 

AposUma incietere, vliemen den 
zweer. 



App 



-6 4 - 



App 



Apostemaie turgidus, la whim, ge- 
sworen. 

Apostolus, ambasvadeur, am- 
bassact : gcsante, gesant-bode : 
AposteL 

Apotelesmaticus, planeet~kei> 
ner; planeet-leser. 

Apotheca, ma^asin : welfsel, 
welvinge : voute, A pot herd mercinm, 
pak-huis. 

A{miheea vim, wijn-kelder. 
Apoiheca, vulgi f quasi repa si io~ 
rium ant reeondiiorium^ apo- 
tcke, apteke ; aptd<erijw 'hikel 

Apothecarius^ vu lg. i , apace ker ? 
apteker, 

Apotheosis, ver-gudinge. 
Apolhtvsi donarc, kanonisereiu 
Attov$ Indica, Gesneri. Fide, 
A, is paradiseo.. 

Apqzema, si rope. 
Appararh > be-reedeu, be-rd- 
den ; reeden, reiden ; g&^fefedeii, 
ge-reiden : rusten ; toe-rusten : 
gaer maeken : rcduen ; aen-rcdi- 
tcn ; toe-re di ten ; toe-stellen : ton- 
wen , Beat no. 

Apparatio, Apparatus, reedschap; 
ge-reedschap ; be- reed sd : ge-vaerd, 
ge-voerd : ge-schier 3 sax. sic, ge- 
reke; reke, ge-rak : sdiiksd, sdiik- 
kingc : rustinge : ge-smijde : equi- 
pagie, Apparatus sole nnts ami os ten- 
ia! i one a* magnificent id > staet : 
pompe, pomperije. 

Apparatus k ! lfieus f r as tinge : Inir- 
nasch : be-stc Hinge, Vide etiam, 
Horn in ii sy m bolu m . 

Apparatus ut en si Hum bellicorum, 
manitie ; a mm u nine van oorloge. 
Apparere, sdiijnen : ge-Iaeten'; 
laeten : si en gelijk etc. oogen- 
schijnig zijn : dunken, donken. 
Apparere, coram se si si err t pr&- 
sentem esse, ver-schijnen ; te veur- 
schijn komen : skh ver-toonen. 



Apparent, baer. [an htnc baer 

in compos it ion e venial, til, eer- 
baer eU\ quasi, honor (ttuSj, bo nor us 
apparent, tnanijeste honeslus ; a n a 
baeren , r y u u s i - t hones! ai em par leu;, 
tiieus, ant, ad honeslatem natus'; 
am pi ins quterendum, F. R.] 

Apparilio, ge-laer : sdiijn, sdiijn- 
sel : Item j ver-Eooninge : veur- 
sc liijii ; tegen-w r oordigliek! : com- 
paritie. 

Appariiio vaua, schemed. . 
Appa i 'i! o r, die n e r ? die n a e r ; sta d- 
dienaer : knecbt : I rone, iron bode, 
vet. sax. dcur-waerder; dem-wacli- 
tcr : huissier : weifel, weivd ; \vei- 
felcr ; wepel : stallier : kolf-drae- 
ger : offider : sergeant, sargeanr, 
sclK-rgcant : bedel, bedeiie, veL 
s ax. s i i a m % s t e d e- g a rs o n ? // a n d . 
h r ug. Apparitor public as t ko r te 
ro^ de, A n I w erp. ad d iffe r e n / / a m 
Si a! or i s p r i m a t i i f q u i , Ian go 
RiL-de : roed-dragcr. Fide, Rhab- 
fjqpkorus. Apparitor feudarius, leen- 
vinder. 

Appellare, noemen, naemen : 
bee ten : aen-spreken : aen-taelen : 
op-roepen ; aen-roepen, Appellaki, 
heeten, geiieeton word en. 

Appellare ad judicem super to* 
rem n sentt'uiia, be-roepen : be- 
trekken bet ^e-\vijsde : scbelden 
het ootdeel , sax. st'i\ loteren , 
le uter en, vet. sax. appelleren. 

Appellation noerninge : roepinge. 

Item-y be-roej> : be-trck van von- 

nisse : loterlnge : appel, appellatic. 

AppeUationem exercere, releveren 

sijne appdlatie. 

* Appellare nomina, Fide, Nomi- 
na ap. 

Appellere, aen-stooten ; aen- 
dringeii : aen-drijven : aen-baeren : 
aen-boordert : toe-stueren : ad litus, 
ad port urn, etc. stranden } strangen; 



App 



— 6s - 



App 



aen-strandcn : aen-konien te lande ; 

a e n-1 a n d e n : k a c i c n . Appclh 're na vc, 
veh uavent, aeivkomen te schepc : 
meeren bet scbip ; nmrren. 

AppulsuSj Appidsio, drifte : aen- 
boordinge : aen-landin^e. 

AppendArEj c^ Appendere, nen- 
Hansen ; bij-hangen : wegen. Ap- 
pmuu ns } a e n - 1 1 a n g t: n d c . Appa i su s t 
g e - w og e n . Appe ; i dix , Appa i d icu h i , 
aen-bang ; bij-bang ; aen-hangsel : 
aen-wqrp. 

Appendix partis, membrive alicuius, 
over-slag. 

Appem lix sa rto i ia 7 s t a p eel, f land. 
hrug> id est tabula in qnd sar- 
tor sulci. 

Appeterh, be-gecren ; geren : 
1 asten, losten ; ge-Uisten : snakken : 
g reten s greiten 3 greiden : baeken 
nae etioig ding: hcrken, vet. staen 
ergens nac\ Appdere viiam alien ins, 
nae iemands lev^n stLiLn. 

* Appetere, Appelenlid mpi f water- 
loopigzijn; watev-bekken, 

Appetere nianu, band-tasten. 

Appeteus, gierig : be-lost, be-lust : 
graeg, gretig, greetig, greig, grei- 
tig : waeter-bekkig, waeter-tooplgj 
aul f waegen-loopig. 

Appeiens vahU, siek, in com po- 
sit lone. Vide } Amans. 

* Appcicnliam (■Av//^^ J \vater4oopig, 
watcr-bekkig maeken. 

Appetitio,Appetiius, Appetentia, be- 
geerte ; gere : moge, meuge : apnetijr, 

Appetiius sen Appelcnlia ahsurda 
prd[^nanlium f pica, vrou wen-lust ; 
be-to^tlieidj be-lustheid, vremde 
lust dcr be-vruchte vrou w^ en. pied 
sen cittd laborans femiim, be-lustj 
lustige vrou we. 

Apptfitus eaninns, on-ver-saetigen 
bonger. 

Appetiius molliiies > ver-seeuwt- 
heid. 



Appet it 1 1 im i i kn ta I i eo r \ rpt n s (q n a- 
lis fern iuar um pi'ii\i> uantium, s) 
1 1 lit :u ii t s rei % b e- h a b s 7 b e- 1 1 e b s , b e- 1 u st 
nae eeuig dMgj.; 

APinosus, worvel-siek, wervel- 
siek, jumentum nppiosnm, worvd- 
si eke beeste. 

A ppucare, voegen ; bij-voegen ; 
toe-voegeii : bij-doen : aen- wen- 
den : aen-stdlen : aen-keefeq : aen- 
leggcn ■ toc-leggen : toe-doen : be- 
geven, alien i rei se applicant sich 
ergens toe be-geven, ende toc-doei!, 
tot eenige saeke. 

Ap^lumuare, over-Iuoten. 
A^roxERE, bij-doen ; toe-doen : 
bij-leggen; toc-leggen ; acivleggen ; 
be-leggen : aen-setren ; vein -setten : 
bij-sctten : op-brengen. Appouere 
in hulum, bij -setten in *t wedden 
oft spden, 

Apjmiins, toe-gedaen : ge-past : 
be-sctt : voegelik : ge-sdukt : wd- 
i^degen : proper : pertinent i be- 
quaem. Apposiium esse, passen : be- H 
quaem zijn. 

Apposilt 1 , be-quaemdik (q. d. be- 
konidik) voegeliken : gepastelik : 
gesdiikrdik : properlik : pertinen- 
telik. 

Apposiie factum, wcl van pas g&- 
daen. 

Appontio, App*sitns f us } be-leg ; 
acn-set tinge, 

An ] ma\\RE, brengen, bringen ; 
bij-brengen : toe-voeren : aen-drae- 
^ra\ ; toe-dracgen, 

Apporlnlus, ge-broeht. 

Appotus, wel dronken : lice! 
be-scbonken. 

* Aiwecaiu j aenbidden t ver- 

wenschen, 

ArpREUENOEREjvatten:griipen; 

aen-grijpen : vangen : de baud aen- 
slaen : be-vangen : bachten, heeb- 
ten : aen-reese~n, vet. /land, aen- 

9 



Apr 



— 66" — 



Apt 



Aqu 



— 67 — 



Aqu 



veerden : acn-tasten ; aen-tasren 
met go- weld : ge-vangen 11 cm e 11 : 
bc-grijpcn, ul f eene 0i : ^dadigc be- 
grcpen, (j) Groiio. happen : fak- 
ken ; knappen : takken : ge-taeken, 
tilth fl. saisineren zupptuhenderen, 
Apprchittdcre tneute, rompyt'hi- ti- 
ll t:rc ? vcr-staen : be-gnjpen ; vattsn* 
Apprchcudere Si^treM itiiiflMm ex 
insidlis, Lnsus puerilis, kippen. 
Apprehetisus, ge-grepen ; be-gre- 
pen 7 id est f gc-apprehendeert. 
Grot to. 

non Apprehensus, on-gehoiiden : 
on-gehaekt : on-geheclu, 
Apprehensor, vanger. 
4pfifeMn$i®i hachte, IiecfetiTsse^ 
aen-tast. 

Appkktjaiu:., prijsen ; op prij.s 
setten ; scliatten : acbteti : weer- 
dcren'j waerderen. 
Appeimg, seer. 
Apprimiikk, aen-drnkken, 
Appkobare, toe-staen : goed 
vindeiij be-loven : goed doen : waer 
niaeken; be-waercn, be-weren ; be- 
wacrigen : vol-woorden, vet. Ap« 
proberen. 

Approbatns, antentijk, -non Appro- 
balns, legit 'units, on-gekeurt. 

Approhatio, volg-spraeke ; volg- 
woord, vet. 

Adpromissor, borge : kautie : 
respond ant. 

Appropixciljauk , nacderen ; 
naeken ; naesten ; ver-naedercn ; 
ge-naeken : aen-komen. 

App t oph it] at it IO; ve rn. i a e d e ri n g l 1 . 
Apricus homo; Aprka avis & 
sole gaadens, vlngge ; vhig-vogch 

Apricus locus, sonachtige, ter 
sonne staende plaetse. 

Apricariy in Apnea csse^ in loco 
Aprico & soli exposilo versari & gu- 

(A) Sic. 



Urtmsiaravitfrn, vluggcn, baekeren, 
] odd ere n in tie sonne. 

Apnea ri & seal pen* &?, pluisert, 
Apiiii.ts , gras-maend , vet 
Paesch-maend ; Onster-maend. Ca- 
rol Mag tit) quo ml a Hi diet us 
(in quit Mich, Bert terns) a festo 
Pa se hut is, quad phi rim am hoc. 
mcttse celehrafur, ac refluent 
(add it) earn tip pel la lion em Mam 
hadic -gMte*. Saxonies. [Hiuc 
Nu n d i n $ Fra u e 0/0 r t e u s es Ve r- 
naies Oosceruiis voeaufur. f\ R t ] 
Aproni-anum cerasum, ajsa^ 
re-He, $&?■. sax. sir, 

Aprugna card, beeren-vlceseh: 
venison, venesocn. Apruguutu cal- 
lutu, eswel. 

* Apsis, Vide, Ansis. 
ApfAREj vLiegen, voe^cn ; ge- 
voegen : passen : stellen •■ statlen, 
jlauiL ^cbikken : be-quaeni mae- 
ken : be-reeden, be-reiden : reken ; 
■aen-rechten : * Apt a re in orclinem^ 
vlien, vtijeiij sax. sicamh. fris, 

Aplus, be-quaem, bc-kaem ; voe- 
gelik : ge-past : ge-sclnkt : koine- 
lik : dienstelik ; dienlik : be-set : 
hebbelik : ge-ricifelikjgC'iiefsaeni : 
welgclegen : gadelik.gaeililsgaelig, 
galik, ho IL weidelik : abel, abcT- 
aerd : dispost : proper : prop ice : 
babel ; * be-knoopr. 

[Aplus alicui rci, saem in eom- 
prosiiiouihus; uf, eer-saem, deugd- 
saem, buig-saem, honorahiiis, vlr- 
luosiis, piicahilh- ; a, a plus ut ho- 
noretur, nuius ad lirtutcni, nt 
pjicetur, etc. Fide eliam, Nat us. 

F. gy 

Aptum esse } ban den 

Aple f be-quaemetik : voegeliken: 
eigenrlik : hebbcUken : be-settelik : 
ge-dichti^lik ; ge-pastelik: ge-schik- 
telik : gadelik, gaeilik, galik, galig : 
we] gclegcn, de si fit ; abelik. 



;• 



Aptitudo f bc-quacmheid : voege, 
voegelikb^id : hebbinge ? hebbelik- 
heid : geschiktlieid : abelheid; 
* bcknoopt, beknooptelik. 

Aplia, pise is, wit-visch : wit- 
ting, wijnng : gadde : a! its, mo- 
1 enacr. 

Apua cohitis, [vcl, Avu\.\ 7 pisris, 
Pottero] spiering, spierliak : stink- 
vL-seb, stint, stim-%'Lsch ; stitlk, stiii- 
kcltng ; quid teems capius etsi 
aliq u a n I u I u m se rv 1 1 11 r, left v f- 
detttr, Gesner. 

Apua in fa mat a , [Ha h t is s 1 j bah* $, 
Lnd. Pottero] sprot, 

Apua minutuhi, grauwken. 
Apud, bij : aen ; quad in com- 
posl ti one pt cm tuque ante b pro- 
nuticiafnr tit aetn ; bij-nevcn : bij- 
neffens ; be neve n 7 be-neifens. 

Apud, ad, nae ? nae-bij : nt, tiae 
den wensclu 

Arus cvpsm.us, Avicnht ex 
gen ere hirundininti f spier; spier- 
v i jg g 1 ; sp i e r-s wa I k e ; spier-s vva 1 a we : 
gier-swalawe : waeter-swaelm. 

Apus imlica, Gesneri f P'ide, 
Para di sea avis. 

Apvreni, korinten, karinten. 
Aqua, waeter ; waeteringe ; 
•ge-wat, ft and. 

Aq u a fo 1 liana? font a lis f Aq ua vii w , 
ftigiSj, perennis : pnleana t ptttcnlh , 
borne : wclte, wallej vet. qiiet 
lende waeter : ^rink, spring; 
springende waeter : bom -put - 
waeter : put- waeter : steen-pnt- 
waeter : levende waeter : fontein- 
%vaetcr. 

Aq ua fluvial is y fhuuiueUj s t r o o m - 
waeter; vliet- water; loopende wae- 
ter ; rivier-waeter- 

Aqua phivia, pluvial is, ca testis, 
regen-wactcr. 

Aqua marina , sour.- water : see- 
waeter. 



Aqua nivalis, sneeuw- water. 

Aqua StagnanSj trscs, staende 
waeter ; sti]le siaeikL- waeter ; 
maer-waetet'. 

Aqua titrbidiif turbattt, itnpura, 
on-k laer warer. 

A (put itt se eon tort a ; Aqua runt 
i\i'!cx, wiel ; draieiule wid b.S wa- 
ter ; wee], weele. 

Aqua bolide teutattd\t y laotsiitct'its- 
water. 

Aqua - navigahil is , v a e r- w a t e r . 
Identidem mihi est intpeditneuto* fiij 
is mij t 1 el ken in mijn vaer-waeier. 

Aqua lust talis y sacra, eon sec rata 3 
vvij- water ; spaers-watei'j spers-wa- 
tcrj spreng- water. Aqua baptism!, 
?4cf$j von t- water. 

Aqua. ardeoSj vitlgOi Aqua vitn% 
brand-wijn j brande-wijn ; levende 
water, 

slqua foil ten lis tichiorutn cxprcsst^ 
in doliutu conjectis ajjusa, spoel-\vijn ? . 
spuel-wijn. 

Aqua hiiereus, aquostts httuhw, 
I a it g ttor , w a te r-s iekte ^ w a t g 1 - 

SudltC. 

Aq ua m a / ,w / , me Ue tir ixt a? honing- 

wa.ter : nieecle. 
Aqua chrysulea } erodeus, fa ! i 1 

vti'i$k A sterk -water, 

Aqua rosacea, roose-water. 

Aqua manihus, vel , Aqua qua 
mauns initio prandU pel ornw /./- 
rauttts, hand-w r atcr. 

Aqua sittcet iea ? a h s t e r g c n d i s 
tntt cutis, plak-watL-r. 

Aqtta sa potior ia, seep-so'p. 

Aqua ferrarin, qud can dens fee- 
r u nt ext i ug u il u r t 1 esdv water. 

Aqtt.c cur.uts, strrrom, stroem. 
Aqxm cur sum obsfipare? appitare , 
obstrttere, ver-sluiscn ; iluisen. 

Aqua- ductus, i'ide s\ Aquagiutu. 

Aq urv fervent is judkiu tu. Fide, 
judicium aquarium. 



Aqv 






— 68 — 



Aqtua sett Aquarian ftuxio, loop 
der water en. 
Atjiue gid&ttfj baerm, vet. 
Hqtm -guttet^ drop pel. 
Aqua- hanriemhe argamtih pneuma- 
lie tun, pompe. 

Aquw haurieutLr in til two solo jus> 
Aq u it ha ust us, w a t e p I) nlin g , Grot io . 
Aqua.', ha u$t us, Kope waters. 
Aquw ptuviiC reet p lac a hun> regen- 
bak. 

Aq me pot or, regen-sak . 
AqittC receptaculttm, casteUumXuW, 
ad Aquam appellor, drenken. 
Aquam cataracfis evhihere, ^V/rvr. 
steigen ? steigeren het water. 

Aqua vi contra here, deur**sbiea ; 
deur-vloeden. 

Aquam deduce re ^ derivare, lei den 
het water. 

Aauam egerere, polssen, ult-pols- 
sen t water. 

Aauam palpare, molare, qualere, 
pulsare , mover e > tentare , couta ri 7 
plasschen : polssehen in 't water. 
Aquam prcr/undere, tu chare, aquam 
in vase ceuteuta.m uwfitare, ipso vase 
coneusso, swadderen. 

Aquam quaterc lamella, jaciu la- 
pidh, &c. slingeren : botten : stip- 
stappen . 

Aquam 1 urban. 1 ; turbulent am red- 
dere, movere, commovere, het water; 
moeren oft mueren ; ver-moeren oft 
ver-nmeren, 

Aquam velis permeare, be-seilen. 
Aqua hulliente deereseenie aliam 
infuudert'j wo sen. 

Aqua* cakfacer?, schoudeiij schau- 
deru 

Aqua eingere : c-i actus, om- wate- 
ren ; om-watert, 

Aqua cocjuere, sieden. Aqua tortus, 
gesoden. 

ex Aqud enuTgere, prodire, op-ko- 
men. 



Aq u d fervent e a $ page re s b r o e i e n , 
Aqud muni re j be-waereren. 
Aqua nimid imhuere : nimio aqtut 
pottt exsalttrare : &j Aqrul rejtcere 
s i i ' e perfundere, ver- wateren . 

Aqua recent i macerare, spieken, 
ger- sax, 

Aqua rigare, madefaeere, wateren. 

A qua Us , Aqualc, Aquarium vas, 

aeker : hand-vat : water-kanne ; 

water-kruike ; water-pot : lam pet : 

lepijn, flaruL konduit : lavoir. 

Aq uag in \ it, Aq t uedt tctu s y wate r- 
gang ; wate r-1 aet ; water-lei de ; 
Vs tier-loop; water-sehap ; * water- 
toelu— : sullc, sille, sijle : slui.se: 
tlmse : rogt ; af-togt : leide, leie ■> 
water-lei e ; lei-gracht : roic, ruie : 
vaerd : konduit. 

Aquarium * Aquariolum — d renkc j 
drenk-troch : water-drenke ; wnter- 
inge ; ge-wat ; wettc : mose ; mose- 
gat : gotier; gotier-gat : water-steen : 
schaeldsije, lefvan. plaetse, pletse : 
krimpe, Jris. 

Aq ua riits , w a t e v - d i a ger; w a te r- 
man. 

Aquarius obex j spuie : sluis.e. 
Aquarius sulcus f water-groeye, 
Aquikgium, water-gang. 
Aquihx, aquarium indagator, 
fontieii-meester. 

Aquiminarium, koel-vat; spoel- 
vat : wij water- vat, 

A qua re ; Aqimri^ drenken : bor- 
nen : wateren : water balen. Aqua- 
tus f water igj waterachtig ; ge~wa- 
terd, Lud, Fiva>. non Aquatus, 
on-gewaterd. 
Aqueus, waterig, waterachtig, 
Aqueus color, water- ver we f 
Aquosus, waterigj waterachtig. 
Aauatikj aquaiicum animal, wa- 
ter-tlier, 

AqualicuhtSj verkens-trog - 3 ver- 
kens-bak : seunie. Item, mage : 



Aka 



- 6 9 - 



Attn 



onder-lijf : onder-buik : neder- 
buik. Item, metaph* Atjualkitfm 
pinguh, h o mo p i ng u is ben i curat a 
cute, vet-sak : smeer-btiik. 

Aqtiariolus, Aquarius^ hoererer ; 
hoeren-jager^ hoer-jager : hoe re n- 
voerdcr ; hoeren-waerd ; rofhaen, 
ruffinen : koppcler; koppel-draeier : 
plattijn-waclitcr, 

Aquila, arend ; areinl-vogel. 
A qui! a uohilis, adeler, q. ;u]e]~ni]i, 
cdei-arend. 

A qui la leporaria, sakre, saeker ; 
sed pal i us ad Aeeipitrum aut Fal- 
con urn genera refer tur. 

Aquila (sive etiam, Aeeipifer) 
stellar is t blaow-voet , sa x. lute, r 
Aquilas cense u t u r L U d. Pot tern : 
s s ifr a g a s f o s s ifr aga t b c en - 
breker^ aut Saxifraga, steen- 
breker ? quod ossa ah alto sax is 
inject a c o nfr in gal, Heieropus , 
odi$j bundten-arend : cuius crura 
diver sis color thus insignia nlui\ 
Anatariuj quam & clangam, plau- 
ga m j sett mo rphiu m appel ! ant f 
end-dooder^ end-stooter, ab Aua- 
tum ctfdc; q. d. Anal ic i da, 

Ntcvia, piek-arend, A mac aid 
pen a a, Haliaefus ^ visch-arend ; 
Aquila mar'nta, in mart vie turn 
q utvr ens. Pygargus, wit-steen, k 
cauda albican! e. PI act en us ex 
Port ere. 

Aquth'jerj vaeii-dragerj vaendrig. 
Aquilns, bruin : water-swert : 
deknve, ehnvc, 

AauJFOLJA^ AquilentAj hnht. 
Aquileci A > Aq.uilina> Aq.uiua , 
akeleie. 

Aquilo, noord : noord-oosten 
wind, vent us ab ortu solstitial!* 
AauiPExsERj pi set's. Fide, 
Accipenser. 

Ara, altaer^ a^taer, ontaer. 
Item, toe-vlucht ; toe-keer. 



Arabica gizmma, onijkel. 

A K A CUS , / r u m e n ti v i / / u m f 
krok. 

Aha^euSj Arakka, spill I ii ; 
q u bd te! as ord ia tur, it ret i e rid is 
museis : spinne-koppe; spin-liOjerG ; 
web-^pinne. 

Arancw tela, seutula arauei, spin- 
ne-webbe ; spinne-wevc ; spitino- 
geweb ; siMnne-net ; k op- web be ; 
koppe-gespin : item, rage, rag : 
quod pro a u avis lex turd etiam 
smuitur ; dacr en is geen rag voor 
sijnen mond, lihpm ifisi est expedita, 

Arattcitrum scminn eouglobata 7 
pop pen, spin ne-pop pen ; & quau- 
doque, spiiine-webbe. 

Arancarmn telas tollere, stubbsm, 
friy. 

Araneus aquaitcu^ wau-r-spinne, 

Araneus, pise is, pcetcr-man, 
plerer-man. Fide, Draco tnarinus. 
Akakv:, u-iratro t errata ver- 
iere } neren, eercn, L-ren, errien, 
erien : plocgen ; land-ploegen : 
bouwen : akkeren ; den akkct bnie- 
ken : on:-werpen bet land : la- 
bel: ren. A rare ttttguibus^ krabbeiij 
krabbelen. 

A i a bills, a kk e r b ae r . 

Arator, ploeger, Arator juvcui.\ 
enkelj enkle, sieamb. jnliae, 
. 1 1 -a I o r rus t kus , p 1 o e g-b en g e 1 . 

A rat rum, ploeg. Aratri for runt 
quod liras dueit, uuetfS, vomer, ploeg- 
tjscr, 

Aratri eurvatura, vomcretn reci- 
pient, p I oeg-kr omme. Aratri stiia, 
manica, pars posterior, qua' man a 
tenetur, stceve : ploeg-stele; ploeg- 
steen. 

Arbitrary nieiiiLiij mccnen : 
ver-jneinen : dunken, donken : 
kenren ; wille-kcLiren : presume- 
ren : aehten, 

Arbiter, middeler : * genii gc ; 



Are 

ken n is draegende : — dedings-ninn, 

dacdings-man : seheid-man ; kicrs- 
nian, keers-inrm* Z el and* scheid- 
rec bier : segs-man : onder-hande- 
1 er : \vi 1 1 e-k eu i e r ; k c u r-ric h t e r ; 
gewillekeurt richtcr : vrede-maker; 
peis-malcer : commissaris : arbitre. 
tinrb'iuhurgtis in L#0. Sailed 
Fraucocuiu^ id est, Comm is sa- 
rins ad com pan end as Hies instl 
tutus* 

Afbiier elect us x kies-maiu 

Arbiter honoraria s ah utraque parte 
a J n sf it ul us, re v Iso o r . 

Arjiiler faun- is , lijk-mcester : 
roLiw-stelJer. 

Arbiter iuitiationis, Budeo; com- 
pere. 

Arbiter testa meittarius, exec u ten r 
van *t testament. 

Ar hit ru m const it 1 1 ere, d c p u t £ r e n , 

Arbitri, goede-inarmen : sclieid- 
Heden : se^s-liedcn : kiers-Iieden ; 
kies-lieden, kies-mnnnen : dadings- 
lleden, daedings-lieden. ad Arhiiros 
taMsaffij aut t rem omnem rejieere t 
/ em Ufii'fy m |Be / v// ;7 / ere, coin m hi ere 
&c. be-draegen ; ge-draegen, 

Ar hi iris a mot is, sine Ar bit lis loqui, 
a]] eon met Ionian den spreken. 

Arbitral US; Arbitri urn, go ed-du li- 
ke nheid, gocd-dunkinge : kennisse 
dor sicken : advis. I tent ^ keur : 
kiesman-sdmp : wille-keitr : wilic : 
meiniiige; meenmge. Arbitri seu- 
l entitle ejfalum y Liit-sprake : seggen- 
sdinp, segger-schap 3 fland* segge, 
vet. Seggetie, 

A r hi 'trio all 'cuius commit t ere, &, 
a pud A chit rum depoueie, be-dragen ; 
ge-dragen ; op-geven ; over-geven : 
ver-willekcurcn. 

mi Arbifrii homo, eigen-sinnig : 
boofdig : patriae! me n sell e. 

Arbor, Arbqs, boom : tore 
(Aug lis, tree) tee re , taere, vet. 



a — Arb 

tier. Hinc, Appcl-teere ; mispel- 

teerc ; egl en-tec re, egl en-tier, &c. 

Arbor is truueus, corpus, caudex, 

bol, bill : s trunk, s trunk ; tronk. 

Arbor is cutis, cortex, liber, schorsse . 

Arboris pulpa, muis van het bout. 

Arboris nodus, lubcr t centrum, 
quast, ast ; oest : wcer : knuke ; 
knoest : moost : cest : noest. 

Arboris men men, st^p des booms. 

Ar/hois ei'Oi.e, rami, jhnides, loofj 
loove ; haw der buomen : kroone 
des booms. 

Arhms fungus, eiavus, patella, 
vndde. 

Arboris matrix, medulla, cor, me- 
dium, licit , nwg, inergj keest des 
booms. 

Arboris udeps, se u moHhsimct pars 
albida (erediui o/moxin. spin, -spint : 
spek, spek-hout : fnutj foiu. 

Arborum setuiua, ptantsoen. 

Arborum canities, muse us* lanugo 
iu coriicibus arborum, mos, schnni 
der boomen. 

Arborum laehrynue : latex Arboris 
in gummi ahiens, traeri, sap van de 
boomen. Vide, %p>wL* 

Arbor frugifira, fructijlra, fruit- 
boom. 

A r bores c<n!tur, skg-hout, ft a nd. 

A chores St ■ y in t im disposi ice id rim q u e 
ad wstfflj lij, Hide : ken : drcve : 
* geboomte — rije van boomen. 

Arbor fermimilis, jiualis, sclieid- 
boom ; pael-boom ; mark-boom : 
mael-boom : reen-boom, reL 

Arbor ei fains, fntcinsvc, oeft, oft, 
ooft a ovet : boom-vrucht ; boom- 
gewas : fruit, fruit agio. 

Arhores put are y snoeien i slonen ; 
sloenen : sloven, sicamh* 

Arhores deeorlicare } deli bra re^ des- 
quamare, be r ken, barken. ■ 

Arhores ahlaqueare^ ont-sehoeicn 
de boomen. 



Arc: 



— 7* — 



Arc 






Arborum coma' ahsciss^, nioet- 
saerd, mursaerd. 

Arborum pntator, \noeicr. 

Arhuscnlu, Iieester, Hester; ocster, 
ester; * buoniken : suiide, ger. 
sax, sic. 

/Irhoretum , fat u s d rboribu s e o n- 
siias ameuitafis ul it i hit isve 
g r a tin , boo m -ga e r d , b og ae id : 
boscha^ie : ge-boomte. 

Arbuslum, arbusliuus locus, Idem. 

Arhustorufn radices, cu-'m praxi- 
mis slolonihus ant truncis^ igni 
desiinata% ad alia i untiles, srumi , 
boll 

"Arbutus^ wildcling-boom : liaeg- 
a p pel -boom. Admin in, hacg-appcl : 
wildeling, wilden appel : bottel, 
buttei, sicaiutK 

A rca, Arcui.Aj kiste, kkstken : 
lade, kicie : kom : .schrijne ; kasse : 
arke. 

Area , area la cameraia , bahu : 
baliu-kistc : koih;r, kulferken : babu- 
kiste ; bailable : fort.sicr 7 fland. 

Area ftrinaria, meel-kkte. 

Area panaria, benne, 

Area jndlinaria, buidcl-trog, 

A real a red sacne, eiborie. 

Area I'esliaria, kleerscliap ; kl^v'i"- 
scbapraie ; Uccr-kasse. 

Area moriuaria, totnbe. 

Area, rohustea, vangen-stok: gioole 
in den kerker, 

Arcarius, tresorier. 

AkcadicuM pecus, Aucaoicl'm 
grkmux, dr haminc si upid a, gro- 
Y.icrJ : L;ul!-|]aut, kloef bout, kloof- 
hout, _./'/,/ nd* 

Arcanum^ ver-holenbeid : ver- 
borgenheid : ^e-heinienisse : %n- 
creet : npocrijf. 

An an us homo y q u i tj u # a u d i t 
facet, sekreet man. 

Aream\ ver-bolentlik ; ver-bor- 
gentlik. 



Areaaum prod ere, reiviare, nut- 
helen . 

Armkij.a^ sli'e, Aki.i-:i.l \ r.\ 
vrns, wagen van wijn^aerd : priee! 
van wijngaerkl. 

Ak(.kka, ms-baere ; ors-baere ; 
as-baere. 

AuciiRii , weiren , vveeien , 
^"eren ft. tL wedereu ; at-\veren ; 
ge-weeren : keereu, af-keeien : al- 
houden : af-drijven : sduitten : 
al-wenden . 

A H c ESSE RE, on t- bi ed e ] i . An r.\ - 
sere ju dicio f a e 1 1 -s p re k e n ]\\ rcc.hlv . 
Areessect ■ capit is , ae n - s p re k e 1 1 v a i i 
den lijve. 

Arch A, tlp%&t, & in compo- 
s i f io u e A nc i-i I , s u m m u s , ma x r 
mus f artsch, id est , overste, up- 
pers re, hoofd : ///, Archicpiscofms, 
ttugelns. dux, bd're.\inrcha, archipi- 
raiti, patriarcha ; artseb-bis^cop ■ 
.irtscli-engel ; arLscb-berto^; art-jh 
ketter; artsch-roover; ameb-vader. 

AiK:iiE'rvi i UN , Akc;iik'ivi t l s , 
\un-beeld : patrooil : beeldener . 
originael. 

Arciiidioascalus, o p jie r-me es- 
ter : over-]iieester van de ijluilc. 

ARcauiiiuscouus ; opper-bis- 
scbop : over-bissobop. 

AiianGKKosTi-s, ouderllugeu. 

A^cniGRAMMATivUs, kaucelier. 

Arc;uiv,\(,iul:>, tu'er-kok ; ^p- 
pei'-kuk : kokeu-meesce.r. 

AKf;niM\NDKir.v, Abd, 

Archiprj:sryti:r 3 koor-detcon : 
deken felcf i,;eesteli]kheid. 

Aniuprefvtcr rural is , km d-d c- 
ken. 

ARCHfSTRATEGys., opper-veld- 
heere .: over-hoofdman : kapirein- 
.■.en-jrael. 

AkCfUTHCTUS , AttCJIirECTOM , 

arciittector, bouw-bcer; bouw- 
meescer : werk-meester : meester- 






Arc 






Arc 



rimmcrman ; cngien-meester • en- 
gienier : invented 

Archiiectari, rimmeren, temme- 
ren : bo u wen, 

Architiialassus , ammirad. 

Archithalassi vicar ins, vice-ammi- 
r:iel. 

Arc i m kiclin us, gast-meester t 
gast-wcerd t gasr-weerder : grtfe. 
meeker : hof-meier, hof-meester ■ 
senoschalk, sm^schalk : drossaet 
drossaert. Vide., Family pnefcctu/ 

Arghivum, srad-kiste : sche- 
pen-kofler : kancclrije. Ada Wfc 
vinciaha iand-kaene, id u% land- 
charter, land-sartrc, 

AaciifM, herba, groore klisse, 
klesse. 

Arctare, engen : klemmcn : 
fce-nauwen, be-no u wen : be-nood- 
mn : be-strangen : * benarren, 
J arte q. benaderen — W^mSm. 
mil wen : knijpen, boll, strangen 
srrengen, stringen : k rim pen, krem' 
pen : * intrekken, 
Arctari, in-krimpen, 
A ret us, euge : nauw; gonauw : 
oe-namyt, be-nouwt : smal : streng, 
strenge, Strang : ver-perst, * on- 
ruin: — strike, Arcia rapt hit as, 
stnkte Iiacht, liednemsse. 

Arctic nauw; be-naudelik : 
smktdik : strengiglik. 

Arcli habere ; Item, hakri, kort 
ende nauw iemanden houwden; (i) 
n;unv gehouden worden, in Auto 
versart, rebus in amis esse, in i iit 
zijn, adag. 

Ami, angusti sedere, gcdronoen 

sitten. 

Arrti urgcre,pwHerc, be-strangen, 

Arctos, her^waegen ; heir- 

wagen : waegen : waegen-sterre : 

seven-sterre ;• seven -gesrerme. Arc- 



tms, Antirus, noordelik, noordin 
noordsch. 6J 

Arclophylax, waege-man \ h er - 



waegen-man 



(0 Sk 



Arctopithecus, baviaen, ba~ 
vuenken. 

. Arcus, booge, te it bogen, 
sive, boogen, id est, fled ere* 
horcner, vet. voute ; welfeeL w4- 
vmge; wclfsel, wulfcel. 

Arcus, Arcus manuarius, hand- 
boge, 

J reus aulomalus ; sponie&ullro 
jar tens, self-schot, veL fla M 
Arcus hahilis, handsaem boge. 
A reus spba j robolus, kloot-boge. 
Arms, flits-boge. 
Arras hypotreticus, perforatus, ar- 
kebuise, q, d. Arcus for ami nosus, 
qut per fubulum emit tit. 

Arcus chalybeus, Arcus balistarius, 
Areubalista, Arcus brachio cM&tt 
beo sive lamina instruct: us; qui 
pedibus, dum tenditur, deprimi- 
tur, voet-boge; stalen-boge : arm- 
borst, gar. sax. sic. kruis-boge - 
horener , vet. flits-bogc ; kmis-boee ■ 
k ran eke, kraeke, kntckaerd ? vet. 
Arcubalista uncus, fibula, sen 
astragalus, in cujns ranaficulo 
spicuium locatur : uncus vid' 
eburneus ossetlsve, sive bam us, 
t u l e P i V f i i % fH iititu r n erv t\ ml 
que balista* sive majaris arras 
rctt net, not van den stalen boge, 
Arcus balisiarii foramen, in quod 
uncus inseritur; Epi K ygis, not- 
gat in den stalcn boge. 

Areubalisiarius, vnetbooo-sch u t- 
:er : kranekier, vet. 

Arcus tiervus, rharda, pese van 
den boge. 

Amis iheca, koker ; boo^-ko- 
ker. 

Arms nennim ambiens funiculus 
transse, treiisse. 



I 



Ard 



— 73 — 



Akf. 



Anuaria scrrala, boge-sage, bo- 



gel-sa^e 



Arcus t Areas ddestis, pluvius, 
'unbrifa\ r e g e n - b o g e . 

Arcum int endure, sinuan\ luuare, 
udducerc, spannen, in-trekken, den 
boge. 

Arcum. exonenuv, ai-schieten, 

Arcttare, boogen, bogen; bmg^n, 
buegen ; neigen : weivtin, wulvcn, 
in Arcum curvatas^ ^c-wellt, 

A t caarius , bog e - m a k e r , 

A re ml us, arquatus morbus, geel- 
suchtig, 

A ?ritenens r sc h u 1 1 e r ? s c h o 1 1 1 r ; 
schut, schntte; boge-schuttcr. 

Ardh^v, Ileiger, [Simpliciler 
dicta , i n quit Lu d. Poll e r u s , 
p 1 1 Ua j cm erea (avis Dwm edeaj b 1 a li w e 
oft gran we reiger. Ardea alba, 
Lcueou, Ardeola pelas, witte rei- 
gen] t 

Anki? genus i quak, sicamb. 

Ardea stellar is, roer-domp, roer- 
trompe, sax, sic dicta quod inter 
a r undines de^a t & tubte so n a m 
reddat,ac quasi classieuju canat. 
ros-dompj fris. domhoren, domp- 
horcn ; pitoor ? puctoir a puctoor, 
butoor : mose-kot_% sax. q, & t bos 
lut 'osis she palustribus locis gaudens. 
Ardea stellar is minor \ Borne reiger; 
Amoor; Roerdomp. Recent lores 
3utorium vacant^ et cum Onocro- 
talo co n fu n d it n { i m. p e r (i$* Has c 
eiiam Riet-reiger. Lad. Pot.\ 

ArdhliOj homo iiujuies ; am- 
it. ib us sc u eg o t i i s i 1 1 g e r e n s : q u i 
rerum omnium satagit, nihllque 
recti fieri put at nisi cui ip- 
s e m et i n i er fu e. r i t m an u m q u e 
admoverit, id-bedrijf ; al-bcdillc ; 
al-bcschik ; al-bewind ; al-bestier : 
rDinoer-me ester : fik-fakker : wip- 
peretj sax. sic. fimeler, iemeler ; 
tantafkire : * truntman. 



Arderk 3 bernen, barnen, bran™ 
den, born en. 

Aniens, b runs tig, brustig, bruis- 
Lii;, bmrmtig : virs : vierig : hittig. 
Aide us sfudio, in-born.scig * i]i- 
brunstig. 

Ardruter, vieriglik : hittig]ik. 

Ardor f \\\nn, heittc : brunst, utx. 
sic. ver-brandheit. Item, in- 
bonis t, in-brut^t. 

Ardore findi , hiare , hiulcare , 
.spacken. 

Ardor em animi r emit t ere , ver- 
koelen. 

Arduus, hoog : swaer ; bo&g 
ende swaer : lastig. 

Ardua res t treffclike saeke, 
A rex t loc u $ a b wd ifi cio 
vacuus, ledige erve, ledige onbe- 
timmerde p lactse. 

-)(opTQs s vrijd-bof : kocre : e-rf; 
werf 3 vef. vogel-herde 3 ^^.v, bof; 
bol-stad, hof-stede ; plactse, pletse : 
pleine. 

Area, area domus, pavimentum-, 
platen, viper : denne : dele, sax* 
fr is. s i e a m b. bi est ; so 1 enientj 
flan J. 

Area, ere, aere, are, nere : dorsch- 
vloer : schuer-eere j scliLiren-eere. 

Area villira, veur-hof. 

Area, Areola borimsis ; terra 
e m i n e n I lor i n hort i s i n q u d 
s e m i n a depa ng it n t a r , bed d e ; 
hof-bedde ; kruid-bedde : b ran we* 

Area, pro ioro, aerde, it Bel- 
gico forte 1 aerde, koren-aerde , 
G a n d e u s i h u s. 

Area in qua giohls per annul urn 
adacfis ludiiur, bane ; klos-bane ; 
bogel-bane. Item, cuisch-bane. 

Area capitis, kael-kop, 

Arcator, dorscht;r. 

Arena, sand : gries, gruis, 
greus : graveel, mi. qa^c vox set* 
valur de Are nulls vesica. 



Are 



— 74 — 



Arg 



Arena crassior, sabnlum, savel. 
Arena maris dens at a & durata, 
plate j banke In de see. 

yj/m;a mobilis, irsiuans s volatica, 
a rms j, sicca j instahilis, omnia absor- 
bens & hauriens, stof-sand, stuif- 
sand : drift, drif-sand, drijf-sand : 
welle ; wel-sand : sink-sand, bifida 
& rapaces Aremc, q ink-sand. 
Arena imi fundi^ reed-sand. 
Arena alba pulvini, dogger-sand. 
Arena nigra pulviui, waesig sand. 
Arena* gravari , obstrui^, repleri, 
impediri ; in Arenam densari i ver- 
sanden f 

Arena, area In qud deeerfalur, 
srrijd-plaetse ; kamp-plaetse ; vecht- 
plaetse : park : balie * krijt. in 
Arenam descender?, te velde komen. 
Arenarius tumulus, Arcnarum cu- 
mulus, meUii collis, agger Oceano 
objeclus, duin, dnine, sand-dtiine ; 
sand-berg : deuninge, 

Arenaritf ? arum ; Arenifcdime t 
sand-kuil. 

Arenarius lapis, sand-steen. 
Armaria pyxidicula, ibecave pul- 
veraria, t ! qua pulv is cuius sive 
arena rtcins script is as per git ur, 
sand-busse : sand-doosken, 

Arcuosus , Arenacms , sandig , 
sand-achtig: gruis-achtig, Arenosum 
I it us, sand-strand. 

Arenosum vadum, Arenmus sinus, 
sand-beL 

Armafum , plaester : be-shg : 
mortei\ 

Arenatum pahatum f gekaften 
morten 

Arenga passa, Vide.) Hake 
in/urn. 

Arere, Areeacere, Arefieri, 
ver-dorren : ver-droogen : ver- 
bleisen ; soren, sooren ; ver-soren : 
dareiij darren ; derren ; Gall is A 
tarir^ dorrem 



Arida 7 a pud Ecch si as ti cos 
pro, Terra, quod aretur, Boreal ia, 
Aerd, eerde, vel quhd arida $$p 
per^seeuim Ten a sicca, id est, 
arida ti frig i da. 

Aridus, droog : dorre : sore, 
soore : hael : digen, ger. sax. 
spaekig, spaekerig. And it ale. hiare, 
deh scare, biulcare, finc/i, spaeken. 
A rid us homo, Te r e. n Ho,, d roog- 
aard. 

Aresta eovis ? vulgi, herba, 
stal-kruid ; *prangwortd — ossen- 
broke, sa jc- sic. " 

Aretalogus , scboon-praet ; 
schoon-spraek : mond-speler ; 
swetser : stofferer van logenen, 
AretalogttS; lerfius Cato y wijs-bol. 
Argema, peric in dooge. 
Argemdna, Argi^-tiiLy, Ar- 
gentina, herha, silver-kruid : gen- 
serik : blik, boil, a s pi end ore 
a r gen tea, 

Argentum, Luna c by mis lis, 
silver, selver. 

Argent urn purum^ excocium : fijn- 
silver: gebrand silver ; brand-silver. 
Argentum cfr\ purgare, repurgare, 
perficere, raffin£ren 5 affineren. 

Argenti fiux, spuma, scoria, hel- 
cysma, silver-scbuim ■ schuim van 
silver ; silver-giede : glett, glede : 
slekke silvers. 

Argentum pustulatum^ pusulaluM, 
c&latum, gedreven 3 gedopt silver. 
Argentum in aspredines exscind ere. & 
whire, bet silver doppeti, ende uit- 
k lop pen . 
Argentum pastil! alum, sllver-koek . 
Argenti vel ami bouitatem exami- 
nare-s toetsen. 

drgenti intrinseca. honitatis men- 



sura, penning : dividiiur autcm 
in grana Hij. 

Argentare, Argento tegere, cludcre, 
ohducere^ includere, cooperire, ver- 



Aeg 

silveren ; be-silveren ; over-silve- 
tw ; met silver be-slaen. 

Ar genial us, Argento tee (us, ver- 
silvert- over-silvert ; met silver 
beslagen. 

Argentea vasa; Argento con feet a 
pocula : Argentea supelkx ; A/gcn- 
tutu escarium ; Argentum factum, 
eiaboralum & in vasa alidmve mate- 
riam fabrication, gewrocht silver : 
silver-werk : tafel-silver , lances 
epulis inservieufes. 

Argeuldr supellecsllis repositorimn, 
vasa riu nt, s i 1 v o r-s c ha p r a i e . 

Argentum signare, cuden% niunten. 
Argent urn signal urn, gemunt sil- 
ver : mm sigmilum, on-gemmit, 

Argenteus nummus, silvercn pen- 
ning. 

Argentum praisenian'um, nampt, 
namt, nant. 

A \ gent urn com pa rare, prapa ra re, 

provisie doen van gelde.^f^i j ;;/trn^ 

commeahis, provisie van gdde. Ar~ 

gentaria iuopia, gc-brek van gelde. 

Argenti vena, silver-ader. 

Argentifod'ma, Argentarinni metal- 

I urn, silver-berg ; silver-grave; silver- 

kuil : mijne van silver : cor, core. 

Argent aria, <e> wissel ; wissel- 

banke. 

Argentariam face re ; Argentarii 

ffi$t0i obire, om-gaen met wissel. 

At gen fa ria m dissolve-re^ a c bt e r-u i t- 

vaeren ; banke ^roten ; banke- rote 

spelen. 

Argentaria dissolata, banke-rote. 
Argent arius collybista, wissel er : 
tafel-houder \ tafelier : bankier ; 
bank-houder : kassier. 
( Argentarii mensa, tafeL 

A }gen fa r ins fa ber, s i 1 v e r-s?n i d . 
A rgentosus, sil ver^ac h tig . 
A rgent u m vivutn , M ere u r i u s 
C by m i stis ; a q u eu m , liq u idu m , 
quik-silver. 



75 — 



Arg 



Argestes, vent us ab occasit 
a s t ivo, n oordwes ter-vv i n d , 

ArglllAj leem ; lecm-aerdc : 
kleie ? kleein ; a kleven, inquit 
Lcmnius, quod inbareat : klijte, 
kjijtj vef t fland. slijm : lijm, vet. 
pot-aerde. Argilld illinere, linere, 
incruslare^ leem en ; be-leemen r 
kleetnen ; be-kl^emcn, /land. 

Argil feiceus,Argillosus,klt;\-:ichu^ 
leem-achtig. Argillosum solum, Ar- 
gilldsa terra, klei-land ; klei-grond : 
klei-aerde ; cechcl-aerde. 

ArguerEj stratlenj straven met 
wnorden : be-rispen, be-respen : 
repmchu'en : be-wijsen : be-too~ 
iii-'iij be-tcogen : ver-spreken : 
kalengieren, kalangieren , Arguere 
indiciiS) lesiibus t argument is, over- 
wijsen ; over-toonen ; over-iuigen. 
Aigumeufnm, be-wijs ; be-toon ; 
be-toog i ge-merk : be-died, be- 
diedenisse, bc-diedsel : be-sebeed : 
waen-schijn, vet. lijk-stede ; lijk- 
teeken, lit-teeken : proef, proeve : 

* motijf- 

Arg amentum libri , script i &c. 
ktiit be-grip : in-boud : somniarle, 
soiTime : teneur. 

Argumentum cerium, waer-teeken. 

At g u men 1 1 em corn ut u m , va n g - 
vrage. 

Argumentis convincere , arguere , 
over-toonen. 

A r game n t or u m posit u mes, s e u fit n~ 
di i ma it a, se t-st u k k e n . 

Argntari, quetteren ; kauwetti.- 
ren : huppelen, huppen : swetsen : 

* snateren : knibbelen. 

A rg u tat io , sn ate ri n g e . 

Arg at us, arg, erg : geestig : 
aerdig : snbtijl, sotijl : snateracbtig : 
proper. Item., he!, hellig, bolder : 
luide : schalj sehelle, scheh 

ArgutuluSy Argutator, snaterer : 
pertig, [land. 



\ 



Aki 



- 7 6 - 



Arm 



Argute \ mcesterlik : subtijlik. 
Argutia, argheid : subrijlherd : 
perte, parte, pratte. 

Akgyritis 3 silver-glede ; silver- 
schuim. 

Akgyrothkca, silver-schap- 
praie : buffet. Vide eliam, Au- 

GEXTfM, 

Aries, wedcr, weer : ram. 
D if i f n r weder* a h adversanda, 
quod sit pugnax, betlator, & 
cornu ferox in ho stem crebro 
if tit feratur. Vel forte, inquit 
Gesnerus, quod retracedens ac 
re si I tens im petti rmo^ato & 
subinde repetita in hostemfera- 
tur. Bcllier : schaeps-bokj sax, 

Aries castratus, hamel, & p le- 
nt mq uc weder, weer : quamvis 
naunulli hoc* in genere de 
Arleie d-icant. 

Aries, bell k a ma china, rameie, 
ram ; storm-ram (Fide, Machina) 
muer-brekei\ 

Aries Jerreus, breek-ijser, 

Arietare, Arktari, stoot-hoofden ; 
stoot-bollen * token — tukken, 
tukke-hollen, tikke-bollen, tokke- 
bollen : butsen, botsen : nieten, 
hoi I Adv. Junto. & de mar hind 
bellied, rameien, id est, crebro 
Ariete puhare, 

ARLOLARi.guiclielerijgocbekn, 
gokelen . 
AHolaiio, lot-bock. 
A dolus, wijcbeler, wiecheler, 
Vide porro, Hariolari, &c. 

Arista, are, acre i angel, engel, 
van de acren : aeren-angel ; aeren- 
vlirame : baerd : vimme, vinne, 
vlimme, vlieme van \ koren. 
Aristas tegere, oogsten. 
Arlstis exuere, ont-aeren. 
Arista piscis, vlieme, vinne, van 
den visch : visch-graet : leme, 
Lovaiu 



Aristocratta, bester-regierin- 
ge, Gratia. 

Aristolociha, herb a, ooster- 
lucie; ostrmts, 

Arlsiolaehia vtrmeutitia, elematites, 

v ul go, Saracen i ca, Sarasijn-kruid. 

Arithmetica, rcl-konstc : re- 

ken-kens te \ cijfer-konste, AHth- 

meticus uu merits, cijlV. 

Arithmetlcus, tal-nie ester ; tel- 
mcester; cijfer-mcester. 

Arm a, arm amenta, armatura, 
id est, instrument a e.uiuscunqtte 
opijicii ; sed maxima usu quoti- 
diano de belllcis aut militari- 
bus; ac turn praprie intelligen- 
dum de dejatsivis, tit, Tel4 de 
offensivi^ ttiigj ge-tuig : ge-rek s , 
ge-reke, ge-rak ; reedschap ; ge- 
reedschap ; ge-schier: werk-a] aem ; 
werk-getouwe; werk-getuig ; werk- 
tnig ; rusringe : harnasch : weir, 
weer, were ; ge-weer, ge-weir, a 
weer en, id est, keeren, si cut Anna 
Latin is qubd lis hastes arcean- 
tur: wapen ; krijgs-wapen ; wape- 
ninge ; lijf- wapen : krijgs-ruKtm^e 
* wapen-mig ; arniure. — Anna 
qua lateri accinguntur, ui gladius^ 
machera, pugio, para^onium, 
sijd-geweer. Anna agrrsthtm, Queis 
sine nee potuere $eri nee surgere 
messes, (x) bouw-tuig, Grotto. 
Anna nauliea, Arinamenta navis, 
schip-rustinge : scliip-gewand; vaer- 
gewand ; takcl, takelinge : ru.stinge 
van H scliip : ge-reedschap der 
schepen, ArmamenHs insiruere, tae- 
kelen i uit-taekelen. 

Anna tatronum aul sicariorum, 
moord-wapen. 

Arma ferraria, i jser-tuig, 
Armatnra gravis, vol oft swaer 
harnasch : kuris, kurisse. 



r 



(i) Virg. G. I, 160. 



Araj 

Annatwra, Arma, TravoirXia, voile 
rustinge. 

Annatura brcvis, kort geweer; 

Armaciypearia, Armorum insignia 
gentilifia, wapen fn den schilti oft 
helm ; wapen-teeken : hcr-schild, 
sax, A rmontm clypeariomm de- 
mons! ratio & prabatio, bhtsofm 

ad Arma, alarm, ad Arma coa- 
e la marc, acre, vara re ^ &c>, alarm 
sken, oft rocpen : sturm slaen : 
veld-geschrei m nek en : wapen , 
wapen roepen, O v i d. Ccrtatiuujur 
omnes una are Anna, anna vara bunt. 
At/ arma nmrurstts, wapen loop, vet, 
flamL/ieta iuipressio, loosen alann. 
Armorum faber, Armamentaria.^ 
wapen-smir ; hamasch-maeker. Ar* 
nwrum poll tor, wapen- va^er. 
Armor -urn. dmunciafta, ont-.seg. 
Armis desti tutus, ravens, weer- 
loos, 

Armis apfus, weer-baer. 
Armarum velerum genera, baffn- 
sen, '§: gisarme. 

Arma re, armis iustrncre, imluere, 
harnnsjen : msten; toe-ru.sten : wa- 
penen : gamier en, 

Armis ex acre z ant-wapenen, 
Armattis, ge-wap^nt. 
Armilustrhim , wapen -schou - 
winge. 

Ar mi patens, valiant. 
Armiger, wapen-drager : ^uhi I d- 
voerder : schild-bortig, schild-beur- 
tig, scMld-beure, schi]d-bore. i , 
Schild-bor regis, id est, armigu 
Paul. Diacon. in GcsL Longob. 
Si; hi Id-knap t:, schild-knechr. 

Anmgeri, qui Gall ice 1 6~ An- 
glice esquiers diruutur, p rax inn 
sunt E quill bus a u rat is : nempe 
ejui vel a clypeis gent Hit lis (qua 
in uabi H tails Insignia gestant) 
vel aula Prinelpibus & m ata- 
ri bus Hits nobilibus ab armis 



// 



era at, nam. en traxerunt. GuiL 
Camden. 

Anuioer eqnes, catapfoaeiu^ wa- 
pen-tucr, ml. flaud. 

Armamentarium, wapen-huis ; 
wapen-kamer : tuig-luus : ge^x a fr- 
luiis : bus-hnls : anillcrij-huis : 
arsenaek 

Armament a Hi tribunus, arrillerij- 
meestur. 

Armamentarium agrkohe, rustic 
cum, spijker, hall. fris. 

Anuamentarium eausantut, gref- 
ficj grime.t 

Arma ntt at, schup ; sebap-raede, 
sck^p-reede : ammarrLs, arittStis^ 
lammnris : spinde, spijnde : Vide 
eiiam, Aumarium, 

Armarium librarium, boek-kasse; 
boek-Iaeie. 

Armi-tjxAj vulgi, nude Ar- 
melh'me pelles, armijne, armellnej 
ermine, bennine, henncline : ar- 
mijnen. 

AK.\U:\'rACU.\|, Armkn'icum ma- 
lum , amarelle : pruim-persse : 
av;in[-persse : abrikok. 

Armi^'tum, Armenia pecuaria, 
vee 3 vcech, * besriael — hoop bees- 
ten ; hocjp vmm : heide ; kudde, 
koe-kudde ; drifte : qaik, mi. ar- 
beidsaein dier, 

Armentarius , herder , harder , 
herde-man : vee-herder, vee-hoc- 
dcr : koe-wachter : kudscr, knd- 
boedcr : ko^-Lh'iiver, koe-lierder : 
ossen-WL'ider. 

Armi:iua ? Aiun^uu-s vi.os, kei- 
ken : tnilkcn : IioepLcl blocnie. Ar~ 
meria prat en sis, kraeien-bloemken , 
ArmillAj arm-cieraet; arm-ge- 
sniijde; arm-ring ; bracelet : bla^oen. 
Annllld r knop-spelle : mouw- 
spelle : hekscl, haeksel ? /land. 

Armos, humerus cum bra- 
cbla, arm, & corrupt^ narm, 



* 



Arq. 



— 78 — 



Arr 



nerm : // em , schouder ; hef- 
schoudcr; schoLider-boge* 

Annus porci, humme ; schenkel, 
scheiike van s t verken : hespe. 

A rn ogloss a , h e r h a i weg- 
bladeren : honds-ribbe. 

Aroma, specerije * kruid, — 
aptekerije, apotekerije : perfum, 
parfum : drooge, droogerije ; drooge 
waere, droog-kmid, quasi dieas, 
arida, exsiccanlia. Pharmacaenim 
violent er corpus exsiccant & ex- 
i £ rg nut ; a lime nil verb co nfe- 
runt nihiL [Possent & sic did 
qubd sicca e peregrin is r eg io ni- 
hil s deferaniur. F. R_] 

Aromata surda, exsurdala, sittm 
redolcutia, vcr-doofdc , ver-dofte 3 
ver-dufte specerije. 

Aromatum abortus „ sive semina 
ahoriiva, nutrimenio dejecta , cassa, 
inatila, minimique ponder is } gerbel, 
gaerbel . H in c, Aromata eligere, 
secemere, cribran & pnrgare, gzzvhe- 
leuren. 

Aromatihtf condfre sive imbuere, 
kruiden. conditus, affatim condition, 
gekruidt ; kruidig, 

Aromatopola, specerij-verkooper : 
kruidenier. 

Aromatopoliuni, Aromataria offici- 
na, specerij-winkel ; kruideniers- 
winkel. 

Arquata, weder-vogel : witid- 
vogel : regen-voge! : winter-vogei; 
gallinuLr. genus, variorum, plu~ 
via rtun & tempest at am prognos- 
is cum. 

Arquata, Nnmenius, Ortygo- 
m etra, Pha> op u s , brnek-vogel, 
avis divers a dicta quod in mfr 
valibus & quiescent thus agris 
mo rari sol cant : sive quod 
qua 7 dam ill arum junio me use 
cidventeni. 

Arquatus, geel-suchtig. 



Ars 



Arrefere, be-kmipen : aen- 
kraipen. 

ArRESTUM, & A RRESTARE, VUlgi, 

koinmer, be-kommering ; arrest : 
kommeren ; be-kommeren ; be- 
slaen : voet-stellinge, /land. 

Arresium Senatus, he-sluit des 
raeds. 

Arresta bovis, stal-kruid : 
prang-wortel : ossenbrok, 

Arrha, Aruhabo, gods-pen- 
ning : waer-geld, waerd-gcld, waer- 
der-penning : hand-penning, fris. 
haft-geld, haft-penning ; miete, 
miede, ml erne : arrc, ar-penning. 
* possit eiiam diet, hand-geld. 

Arrha epularis, lijf-koop, lief— 
koop. 

Arrha militaris, buet-penning. 
Arrha nuptialis } sponsalis, sponsa- 
I ilia y tronw-schat : ee-stuir : (i) 
mael-schat, mel-schat, vet. sax. sic. 
Arridere, aen-[acchcn ; toe- 
lacchen ; be-lacclien ! be-haegen : 
be^v alien. 

ArrigerEj op-rechten : op- 
rekken : over-einde set ten 7 stellea. 
Arrectttm esse, over-einde staen. 
Ar rectus, over-eindc: : op-gerecht, 
Arrcctaria , ntrumque ost i i 
latus munientia t sijd-balken : 
hoek-sreenen : denr-stijlen. 

Arripere, aen-grijpen ; op- 
grijpen : aen-vuerden : acn-casten : 
happen : aen-vatten : snkken : tak- 
ken. Arripere medium, om-vangen, 
om-vaen, 

ArrcptitiuSj Fide, Abreptitius. 
ArroderEj be-knabbelen : klui- 
ven, knuiven, knnlfelen : knospen. 
Arrosus f gc-schroit. 

Arroderealiquem, scheeren, adag* 

ArrosiOf kluivinge ; knuiffellnge* 

ArrogarEj ver-meten : toe- 

(i) lis. ee-stuil. 



— 79 — 



Art 



: 



schrijven : aen-trekken : aen-drae- 
gen : aen-nemen : be-roetncMi : 
stniten : pocchen : op-nemen : over- 
mofcdigenj vS* presumeren; laeten 
dunk en. 

Arrogans } ver-waent^ q. d. over- 
waent : waen-wijs : ael-wittig (de 
/emindj ael-wete, ael-witre :) ver- 
mete], ver-meten, vcr-metclik : 
stout : goed-dunkende ; hoo-moe- 
dig, hoog-moedig, *hoogdunkende 
— hoovaerdigj hoog-vaerdig : over- 
moedig : be-roemer ? roemen : prat : 
brood-dronken r ver-wcent, ^ver- 
went : over-willig : krol, krul : vte- 
velig, vrevel-moedig : poller; spies, 
jpirschj spitsig : presumptuens. 

Arroganier, ver-metcliken : scou- 
telik : be-roemelik : hoog-mocdig- 
lik : ver-waendelik. 

Arrogant m , ver-metc, ver-nietel- 
heid, ver-metenheid : ver-waend- 
heid : be-roemmge : hoo-vaerdije, 
hoog-vaerdije : hoo-moed, boog- 
nioed, hoog-moedigheid : ovcr- 
wille ; over-moed : parte, pratte : 
stoutheid, stoutlgheid : spitsigheid : 
brood-dronkenschap : pofferije, puf- 
fed je : presumptie : lae tea-dun ken- 
held, 

ArruG!A, berg-gang. 
Ars , artificiuMj konste, kun- 
ste : meestunje, meestcrschap : am- 
bacht : hand-werk : hanteringe : 
vacatie ; neeringe : be-hendtgheid, 
be-hendsaemheid , be-handsaem- 
held : prakdjke : abelheid : schalk- 
heid : list^ listigheid : ranke : 
trekke 3 trek ; argelist t bedrog, 

Ars manuaria, manualis, mecha- 
nica 7 lucrosa, alma^ nutri-Xj de pane 
luerando, hand-werk ; am-bacht ; 
quidam scribunt, hand-bacht ; 
tiand-speL 

Ars miUtaris, knjgs-handeh 

Ars coqtundif kokerije. 



mgenua*, vrije 



Artes liberales, 
konsten. 

Ars illiberal! u sordid a, soetelrije, 
artiftcium sordidam exercere } soetcicn . 

Ars sterilis, itmlilis, nihil ad 
jiirjuam Jacims, brood-loose konste. 

Arte bonus, Art is petit us, profes- 
sor, in Arte sua excethns, meester : 
konstenaer : geleert : artist, qui 
A)! is a more tenet ur, lief-hebber der 
konsten. 

Artilms operant dare^ leeren : 
aen-nemen, Artem projiteri, leeren : 
onder-wijsen. 

in Arte nQvithts, leer-jonge; leer- 
litiu; leer-kind; leer-knecht. 

Artis sn^ imperitus, hnmpel-man ; 
humpcler, sicamh. 

Artis canon, specimen ; Arils tyro- 
cinium; magu^c Artis opus, proef- 
stuk ; proet^scheut : hoofd-stuk : 
mecster-werk; meester-stnk : mees- 
LL^rschap. 

Ariifexj meester : konstenaer : 
artiBi\en ; artist. 

Artifex mechanicus, nmnnarius ; 
Artifices, ambachts-man, am bach ts- 
lieden : hand-werker : werk-mees- 
ter. 

A ) t ific t ( i n col I eg in m, a m b a c h t . 

Artificialis, konstelik. Artificiosus, 
konstig T konst-gekerd, konsciglik : 
abel, abelaerd. non Artijiciosits , 
konst-loos, 

Artifex forensis , for miliarias , 
practisijn. 

Artificiose 1 , artificial iter, konstig- 
lik : mecsterlik : konstelik ; abelik. 
Ar s en icum , aur ip ig m e n t u m, 
ven en u m q a o m u res infici u u- 
tur; vulgh, Soricaria, regal : 
operment : arsenik : ratten-kruid. 
Artemisia, bij-voet r qudd pe- 
dibus euntium ads it & opitule- 
twr, Becano* 

Artemisia marina, asch-kmid. 



Art 



— 80 — 



Art 



* ArtemoNj rac-seil . 

Akteria, adere ; gees-t-ader ; 
Iocht-ader : pels ; pols-adere : slag; 
skig-ader : adem-ader. Arteriarum 
pulsus f pols, puis ; slag. 

Arterus motiones exptoran> tasten 
den pols, 

Arteria aspcra^ pulmondlis, &£aeg€ : 
roeper : strote : gorgel, gorgel- 
pijpe : wind-pijpe. 

Arthritis, Articular is vel Ar- 
iiculqrius morbus, flederrijn, flercijti, 
vleder-cijn : ita Teutonic^ die ins, 
quod per omnes art us vol it at 
vage.iurtjue inter cut em & car- 
nem; gichte : lemte, lamte der 
leden : goete, goet-evel, vet. f land. 
artijke. 

A rt hrit icus, A rihret icus, A rt icu - 
1 larius, gichtig : fledercijn-aditig. 
Artidjum , parv u s pa n I s , 
mikke* 

ArtocopuSj bakker. 
Artocreas & Artocrea, pas- 
teie, vleesdi-pastde; vleesdi-taerte : 
roffiodc. 

Artocrea delkatioris genus, slui- 
mer, ft and. 

AriolaganuSy ArtoJaganon, karste- 
ling; keisterling; krantseling, 7jL 
f! a n d. kerspe , fl a n % gan d. 
morstelle , morstelleken. Item, 
vlade, vlacie. 

Artofceia, j bakkeriie 

Artqpta, bakkersse, 
Ar topi a , wafel-ijser, koek-ijsei\ 

Artotyra, kaes-vlaeie; kaes- 
taerte. 

Artus * Artkulus — lid, led j 
gelid> geled-niaet ; lid-maete, lede- 
maeten ; glid : wrorigen, wringen ; 
jonkture. * Artkulus nmnbri, kno- 
kd — Artus quibus junguntur mem- 
bra * Artuum inter nodium, junciura ; 
locus flexioms in ariuhus, wring ? 



wrong — gewricht. Artuum con- 
formation lid-maeten, lede^maeten. 

Artuare, ont-leden. 

Artkuli, leden, Artkulonuu liga- 
turdj, ge-worf der leden, Articulum 
loco uuwere, out-set ten een lid, Ar- 
ikuH loco moli, Wen die uit de kote 
zijn : ver-reiccc, oft vei-rckte leden, 

Artkuhsus, knokelachug. 

Artlculus in mule, knobbelken 
van den halm oft stele. 

Artlculus, punt, punte, poirict, 
artijkeL 

Artkulus principalis wgotit, hoofd- 
stuk. 

Artkulatim, van stuk tot stuk. 
arttculalim enucleare, spellen, me- 
taph. 

Articulum quotum quemque designa- 
te quotumcumque caput oppugnare 
velit litigator, quotexen. 

Artkulus pr&imit temporis' in 
verbis ; hebben. Vidi, ik hebbe ge- 
sien. Tu vklisti, gij hebc gesien, &c. 
Item, hadde, habehani^ habueram, 
ik hadde- Viderani, ik liadde gesien. 
Malim, mdUcmj, ik hadde liever. 
Maluissem, potius voluissem, ik hadde 
liever gehad* 

Artkulus tarn singularis quam 
plural k numeri masciilini et. feminini 
generis, de- Sol, de spime* Homines , 
de menschen. [Sequenie vocali 
masculina quandoque n assu- 
muni, den hengst, cahallus : den 
oven, funtH-m, Alii tamenboc non 
admihuni, sed, den, articulum 
casus masculini esse aiunt, van 
den hengst, a cabal lo : in nomi- 
uativo autem semper volant^ de, 
dt hengst-] 

Articulus uominuvi ueulrius ge- 
neris, Pants, het brood ; Caput, het 
hoofd. Item verborum impersonal ium, 
Tonat, pluii) het dondert ? Ket re- 
gent &c. 



Arv 



— Si — 



Asb 



Articular is morbus, Vide, Ar- 
thritis. 

Arvina> smeer, smaerej sniere ; 
smont ■ smalt : spek, vet. id est, 
smeer : vet 5 vettichcid : verken- 
smeer : baeke-smeer, /land. bac:r- 
gen-smeer : resel, rosel 9 rcnsel, 
russet reutsel ; rnssel-smeer ; roscl- 
smeer : liese, 

Arvind ungere, vet ten, 

ex Arvind frugal a jrixa sive 
adusta, kade, kaede s kaie, kaeien, 

Arvlna sivc pinguis liquor ex jecore 
piscium, pr&cipud eel or urn, levcr- 
smout * Tbaleie — & Arvlna c hn- 
hnis vilior, kaem 

Arum, herba, kalfa-vtx-E : 
papen-kullekens. 

Aruncus, geiten-baerd. 
Arundo, riet, riet-pijpe : roer, 
ger, sax, sic. spoele, vet. ger. 
Arundinis bulbus, ri et-sp i e re, Arun- 
dinum coma lanosa, riet-pluira. 

Arundo Indka, kerk-net; ul 
cuius in tempi is us us ad cereos 
lychnuchorum Inflammandos & 
extinguendos, 

Arundinis mel, suiker-kandije. 

Arundo, telum, pijl ; schiet-pijl : 
schacht, schaft. 

Arundo, Arundo Scythka, schicht* 

Aru?ulimium y riet-bosch ; net- 
dijek, vet. ruscb-dijk, sax. sic. 
Arundineium palustre i laeusire^ riet- 
sudde; sudde van riet. Arundinetum 
lltoreum sire riparium, riet-schore, 

Arundinaceum stramen ; manipu- 
lus ArundiuaceuSy glme, gleie, ge- 
luie. Gal! is, glu. 

Ari3spex 7 wituger, sax. sic. 
fris. wijcheler, wiechder. Am- 
spicina^ wikkerije, &c. Fide, Ha- 
riolatio. 

Arvum, akker : aerene, erene: 
land ; veld : winnende land : koren- 
veld : bouw, bouwe : kouter, 



ka Li ter , f! a n d. ka 1 11 p , s a x. i / c. 
jris. boll. 

Awum conclusum, bucht, bochi ; 
ge-bucht : krolt, 

Arvum sterile, jacens , brack ; 
braek-land, braek liggende land. 

Arva hiulca situ, testu, ardmr, 
spaekig land, 

Arvum prosciudcre, aeren, eercn, 
even, errien, 

Arvum j range re aralris & ligoni- 
bus, bracken den akker. 

Arx, burg, borgtj burgt : slot : 
blok-lmis : vcr wcer-toreii : kasted ; 
kassel, vet. stt:rkte : fort ? forrresso : 
basteie, basscie, paste I c (bastion, 
Gal I is) btrrlroi ; belfort [pass it rt 
esse donk, quasi domus re fug I i, 
latibuli, id est, de honk, d'honk, 
t'honk, j. R. vel donk, quasi 
duikinge, d I at en do : hinc, \\:\c\\- 
teudonk, &i\ F. R. vel pro uido, 
ut inde sit Arendonk, CratiL-n- 
donk &c. ). R.] 

Arx urbi imminens, citadel le. 

Arcis castrive incola, borg-saet. 

A re is comes, borg-grave. 

Arris prefect us, kastelein ; kasted- 
man. 

Arcis prd'Jkfura, knsteleinschap. 
As, assis t blanke : wittc, sax. 
sic. Item, pro libra Romand, 
pond, twaelf oncien, 

Assis pars quarta } quadrans, oort* 
pars duodecima, oncie ; twee loot. 

Asses triginla-duo, cngelsche ; 
xxxi] aesen, 

Assipoudium, pond-gewicht, 
Asai-cltida, Offlcin. dnivels- 
drek : rierilafanfe ; fierilonlonfa. 
Asarium, v u lg i \ hasaerd . 
Asaron, asa rum, hasd-wortel : 
mans-oore. 

Asarotl\m, musaik, mosaik* 
Asbolus, inter Can urn no- 
m i n a. 

11 



Ase 



— S2 — 



Asi 



Ascalonia, poor-look : scalo- 
me, CwpaAscalonia : uohUissimum 
e^parum genus a I A sea I one Ju- 
ilaue opido dictum : Ascalonlen- 
slum eniiu regio pr&cipui fert 
Ccepas, teste Straboue. 

A scar is , ridis, maeic : aers- 
wo rink en, 

ASCAULUS UTRICTJLAKIUS, Silk- 

pijper : ruisch-pijper : lulle-pijper, 
lollc-pijper, 

Ascendere> klimmen ; op-klim- 
inen : sreegen, stijgen, steigen ■ 
op-stijgen : op-vaeren : op-komen : 
* op-gaen — monteren. Ascendens, 
op-gaende. Ascendens le niter cum 
acumine, stijg, sreil ; stceg. hlnc, 
stege, 

Ascensio, Ascensus, op-stijginge. 
Ascensus uteri ad super 'torn, op-stij- 
ginge van de moeder. Ascensio, op- 
gang ; op-vaerd. Ascensio in caelum, 
hemel-vaerd; op-vaerd ten lietnclcn. 
Ascia, aekse ; axe, haukse, 
hactse : barde, bardse ; hakke, 
germ* bijle ; breed-bijle ; dweerse 
bijle : dessel, diessel, dieehsel, 
deesseL Ascia, Asciola, schave, 
Ascia pal ire, sc haven, 
A seta stipandls vasis, stop-mes. 
Asciare, rouw-werken, 
A.uldolalrum, vulgi, Vide, Se- 
curis hnga. 

Ascites, gecl-water ; swel- 
buik, 

Asclepias, her ha, swaelem- 
worteL 

AscoliasmuSj 1 adits pmrilis 
citm unieo pede suhsiliunt, hin- 
kel-speL 

Ascopera, aes-sak : knap-sak U 
spier-sak : weid-sak; wcid-tesschc : 
waet-sak, waetsclier, wetscher, 

Asellus, tarn de pi see, item 
inserto, quiim de quadrupe.de* 
Fide, Asinus. 



Asilits, horsid : daese, daesche, 
daesene, sicatuh. bremmc, bremse, 
braeme. 

Asinus, A sell us f eselj eselken. 
Asina, Asella, csehnnej esdinneken. 
A sin us el it el I ari us, sard nanus , 
dossuarius, som-escl : bord-csel , 
borg-esel. 
Asininus pull us, esel-veulen. 
Asininus fim us, stercusAsiui, vijge; 
esels-vijge, 

Asimint aures, esels-ooren. Asini 
auriculas iniilari > suhsaunare, esetefe- 
ooren set ten ; de tote setten. 

Ashiarius, Aselli agitator, escl- 
drijver, esel-srouwer. 

Asinaria mola, esel-meulen. 
Aseilus, p isc is p e 1 ag i u s , k a- 
beliau , kabkau, eiusdem species, linge, 
lenge: alia species minor, gnuitken : 
guile, guilcken. 

Aselli piscis tomus ; f emits Ase/li 
piscis ventri & ahdomini pneseda 
portio, rood-schaere, roodscherrc : 
spurde, saw sic. 

Aseilus salitus, abberdaen : ton- 
vise L Gal I is, abordean : Anglis^ 
habberdijne. Aseilus minor sal it us, 
mei-viscb. 

Aseilus arefacius; piscis e% Asel- 
lorum gen ere. vento & j rigor e in 
fuststn fer£ induralus ; Piscis 
fustuariusj, Eras mo, stok-visch, 
Hinc adag. Fusligare y fusie ver- 
herare, stok-visch t'eten geven. 

Aseilus call arias, piscis scahrd & 
s qua maid cute y squamis den si 
conlectus obducidsque, unde no- 
men Teutonicum, schel-viscb, 

Aseilus mollis, piscis argenieo 
splendore i gen ere Ase! lor um, 
m olli s s i m d came, wining, wijt^ 
ting : bollik, bolk, bo]g 3 bulk, 
boiling. 

Asalus, culio, insectum t vermis 
pet r arum, verken : esel-worm : 



Asp 



-3 3 - 



Ass 



■ 



Egg] : pis-bed dc : 
steen-worm . 

Asio, kerk-inl ; stecn-nil ; 
rands-uil : kLit^ken : huiben, bui- 
beken. 

Asotus, slemnic^ semper : 
On-gebonden : slot-verloren^ adag. 
Asi'ARAGi, spruitkens dcr krui- 
den. 

Asparagus, fear ££nynv> sparge! , 
spergel : korael-kvuid, Asparagi ra- 
dix, spa:gel-vvorteL 

AspeRj rouw, roud : on~sacht : 
on-effen : straf : s.cherp T schaers, 
schaerp, scharp : streng, strange 
strenge : sterre, starre, sterrig, 
starrig 1 ranger : vinnig : fier : gram : 
.nriper : on- mild : grief, grieve, 
(land. 

Asper valde & durtts, on-genaedig ; 
herd, hard : * herd en straf. 

Asper gustu, wrang, wrang van 
smack : tanger : bijtende op de 
tonge. 

Asperate, scherpen. 

Aspere, rouwelik, rouwiglik : 
stuerlik, stueriglik : ampetlik : straf- 
felik : scherpelik. 

Asper it as , Aspmfa, Asper Hudo, 
rouwigbeid : scherpheid, scherpte : 
suerigheid : viimiglieid. 

^^j^^rouwage; rnigtc : steen- 
roorsige plnetse. 

Asper a arteria, V i d e t A rti ■: k \ a . 
Aspergeke, be-gictcn : spren- 
kelen^sprinkekn - ; sprengcien.spren- 
gen; be-sprengen ; bc-sprcnkelen ; 
aen-sprcngen : be-sproeien : be- 
spuiten : be-storten : bc-sparscn, 
flantL oosen. 

Asper s us, gesprcngek, gesprcngt. 

Aspergo, Aspersio, Aspersus, us, 
sprinkeling, sprenkehng. 

Aspergo salsa maris, see-schuim. 

AspergH!um,Aspersorium r quispel : 
sprenk-wadelj vet, Aspergiilum sa- 



crum, wij'water-quispel; wij-quasr, 
wijhe-qnast. 

Asper gala, kieef-kruid, 

Asperguta odora, wald-meester. 
Aspermari, smadeo, smadden : 
ver-smaden : vcr-vverpen, ver-wor- 
pen : ver-achten. 

A spema bills ; snoode : vcr-achtelik. 
von Asper nandus, on-veracluelik. 

Aspernaiio, vcr-achnnge. 
Asi'UODHLuSj affodille. 
A^pici-ki:, acn-scboLiwen : atn- 
sien : be-kijken : bc-oogen : sEfeh- 
blikken, vet. be-wieren : loeluen, 
luchten ; ge-lochum, ge-lucluen. 

Aspicere vemulis oeellis, molli vul- 
fn, hhuule, lief-oogen : iodderliken 
aen-sien . 

A sphere sursum, op-si en, 

Aspieereeireumquaque, wicren, -vet. 

Aspect us, a, um, aen-gesien. 

Aspect us, us, Aspectio, nen-scbouw; 
aen-^liouwinge: het aen-sien : aen- 
sicht, aen-gesicht ; aen-schljn : ge- 
sicht ; toe-sicht : aen-blik : regard : 
veur-schijn ; presenile . 

Aspect us limns, lonk. 

Aspect us alliens, berderen acn- 
slcht. 

Aspecius trux, stucr, guer ge-sicht. 

Aspect us trials, old ue I us, treurig 
aeu-sicht. 

Aspect u pukber, toon- schij nig, 

Aspect u horridus, af-sicbtig, 

Aspect us iclrag-mus, quadraet as- 
pekt der pUuietcn, 

Aspect alt I is, sienlik, siclMer, (i) 
sienbaer ; visibcL 

AspuiKUM, steen-varen. 
Asportake, weg-doen ; weg- 
dragen : lichten. 

Assake j braeden , braeien : 
roosien : berdsten, harsten, heerd- 
sten* 



(1) Zoo fa hct Ms. Etytn. sichtbaer, 



Ass 



- 84 - 



Ass 



Assus, to st us, gebracden. Caro 
assa > tosta , gebraeden vleesch. 
Assum, braed, braede, bred : roost: 
ge-bracd. 

Assatura, herdst, harst, liL'crdst, 
Asscribere, in-schrijven. Fide 
et iam, Adscribere. 

Assciscere, aen-nemen. 
Assentaki, smeeken, smeeke- 
m : vleiden : pluim-strijken : fleeni- 
bekken : oor-bkesen, oor-tuiten, 
oor-steken: lof-tuiten : huicbelen : 
smout-potten. 

Assentato)\ huichelcr : smecker : 
pluim-strijker ; vlaeden-bakker : 
vleid-steerter, metaph. vltrid-baard ; 
vleiden 
Assent alio, vleidinge. 

Assektjke, Assen-hri, ver-wil- 
ligen : toe-staen : volgen : toe-ge- 
ven : toe-keten : med-stemmen : 
over-draegen > over-komen , me: 
malkanderen overeen-draegen : hou- 
den, aen-houden met icmanden : 
aceorderen : consenteren : homo- 
logeren, emolog&ren. 

Assensio, AssensuSj vcr-willinge : 
volg-spraeke , volg-woord ; vol- 
woord : over-draginge; over-ko- 
minge : accord : consent. 

Assequi, achter-haelen : krij- 
gen ; ge-krijgen ; ver-krijgen : be- 
komen ; nae-komen. 

Assequi aspeetu, ocidis, be-oogen. 
Assert ari } gc-selschap houden : 
konvoieren : ver-selschappen : aen- 
hang en. 

Assecla, Asseetator, volger ; nae- 
volger : a en-hanger : liae-Ibopet : 
heeren-knecht. 

Assecla nobilis r pretext at u s , 
staet-jonker. 

Asseche exercittts, bagagie : tros. 

Assectaiio, convoi : ge-leid, ge- 
letdinge. 

Asser, vel, assis, berd, bord, 



bred : dele, deele, deile, dene 1 blad : 
pknke, TrXag : plate, pr<ecipue de. 
Assere piano : laede, get. sax. sic. 

Asseres, Assamenla, berderin^c : 
solder-bord : dele, 0$, Assanlenta 
vet Asseramenta temdora inter sept is 
apia, scluit-bord. 

Asser ahicguus lez>io-afus, dennen- 
berd, 

Asser, Assrrculus dolii } vasis, &c. 
dtiige : kkp-hout : pijp-stave; sta- 
veji der toon en. 

Asset tigrinus, marmotis histar 
undulatus, waege-schot; spies-hour, 
spiesch-hout, 

Asser linarlus, quo I in urn mat- 
in ur, swingei, swinge, swenge ; 
swingel-berd. Asser politorius Hni] 
vel lintti — mangel- herd. 
Asser suiorius, schep-berd. 
Asserts sire iigni extmnilas atte- 
nuaUt, qua alteri injuncla accommo- 
date firmattirque clavo figneo, erne. 
Asserum coaxatio, solder, seller, 
solderinge. 

Assare, be-solderen. 
Asser is genus, boellnk. 
Assula, Asserculus, Assiculus, bcr- 
deken : schelffer; scheve, sieamk 
Jatte : planksken : spaen, spon : 
splinter, splenrer, spletter, 

Assula, spaenen, spaenderen ; 
houw-spaerideren : kervelinge : 
schelfferinge. 

Asmhttim> Assuhs^ splinter-wijs. 
in minimus Assulas frangere.findere^ 
schelfferen, scheffelen j seheveren : 
splinteren. 

Assutainspicata, in acumen tennata, 
spie, spije, spieken : priem-spije : 
penne, 

Assula tapidm, segmen saxeum, 
scandula, schalie : schinde] : bik- ' 
kel, bikkeWceenken, 

* Asserere, bij oft aen-planten. 
& Assiius. 



Ass 



Asserere, toe-stemmen : vol- 
woorden, vet. be-vesten, be-vesri- 
gen : be-weren : be-vrijen : waeren, 
waer-borgen s waeranderen : seke- 
ren j ver-sekercn : waerschup doen : 
redden ? renen, 

Asserere sibi } kakngieren, kalen- 
gieren. 

Asserere manu, hand-haven : hand- 
houden. 

Assertor, gar and ; warande, ga- 
rande : hand-haver : waer-borger : 
sekerer, ver-sckerer. 

Assertor fundi vendiii, ge-weere, 
gewaere, were, 

Asser tio, vol-woord, volg-woord, 
vel. ver-sekeringe : waerschap : 
waerande, vet* * Asseuranrie, 

Assert 10 rtrum ah alio die tar urn, 
volg-spraeke, volg-woord. 

Assert 'or hit littem^ waer-brief : 
* police van asseurancie : verseker- 
brief, G ratio. 

Asser vare, be-waeren : reser- 
v^ren. 

AsseverarEj ver^sekeren ; ver- 
gewissen : be-vesten ? be-vestigen : 
asseurfiren ; certifieren. 

Assiccescerk, ver-droogen. 
AssLD£RE ? bij-sitten. 

Assessor, qui a magistral u vel 
prrvsicU in consilium adhihitus, 
assidet in jure, dicendo, raeder ; 
raed-gever ; raeds-man : bij-sittcr : 
assesseur : pensionaris. 

Assessor es decani collegii art is nwe- 
chanicdg, gesworen van den ambacht. 

AssessiOy bij-stand : assistentie. 

AssiduuSj staedsj steds; stadig * 
gc-stadig : stedc-vast ; stedig : ge- 
aurig ; vol-durig : vol-herdig : een- 
parig, fland. emsigj ger* sax. 
sic. sufficient. 

Assiduum esse., bij-blijven. Assi- 
duum esse in studiiSj opere, ergastulo, 
blokken. 



— 85 — Ass 

Assidue\ Assidub, staeds, steeds ; 
staeg, sreegs ; stacdiglik; ge-stae^ 
diglik : ge-dneriglik : vast : al-deur, 
aleneen ; allen-lieen : deur-gaens ; 
een-paerlik ; een-saemlik, 

Assiduitas, ge-ducrigheid : ge- 
staedigheid: emslgheid : instantie : 
residentie. 

Assignare, be-vvijsen ; aen- 
wijsen ; toe-wijsen : toe-schrijven : 
assigneren. 

* Assign! ficaret re kennen geven ; 
aen-wijsen. 

Assignation aen-wijsinge : assi- 
gnatie : distribude. 

Assilire, be-sprlngen ; aen- 
springen ; toe-springen. Assilire je- 
minam, bospringen. 

AssuIluS; ae-n-sprong : aen-loop ; 
op-loop : op-rocr, 

Assimilake, item 7 Assimula« 
re, lijkcn ; gc-lijken ; ge-Iijk maken ; 
ver~lijken > ver-gelijken : ver-effenen: 
gc-lijksenen ; ge-lijksaemen : nae- 
niackcn : contrcleiten : ver-sieren. 

Assimidare se stoHdum, sich sot 
ge-laeten. 

Ass inn! at us, geleken. 

AssimiliSf aen-lijk. 

Assunilatio, ver-gelijkinge* 
Assisium, vulgi ? assijse^axijse, 
excijse, [Trihutum aut veciigal 
alicui rei im posit urn '., ut vino, 
cere visit? &c* ut origo vocabuli 
forte) sit it Galileo assis, id est, 
mis, quasi impost l urn ; vel ul 
etiam est veciigal quod, Imposi- 
tum, impost, vocant, Possit etiam 
Axcijse dici ah acctdo, quasi Aeci- 
sio : aut quasi aeneijns, census, 
excensus f ut simplex census, cijns, 
cijs, Sed amplifts videudum: 
cum, teste Ktliano, Assesse An- 
glis, laxare > censere , indicere , 
signified, F. R.] 

Assistere, bij-staen ; over- 



AST 



— 86 — 



A ST 



staen ; veur-staen ; roe-staen : te 
stade komcn : assisteren. 

Assistenlia^ vulgi^ bij-standlg- 
heid ; assistentie, 

Assqciahe, ver-sellen ; ver- 
selschappeti ; ver-gesellen, ver-ge- 
selsc happen, 

AswciaiuS; ver-selt, vcr-selschapt. 
Assukiacere, item.,, Assue- 
fieri, & Assukscere, wennen ; ge~ 
wennen ; ge-woon inaeken : useren : 
ge-woon word en. Assuefactus , 
gewoon, ge\vent 3 gewennet. 

Assuring geplogen : be-dreven 
crgcns In : ondeMiavig 3 onder^ 
hevig : gc-leisig : deur-dronken. 
Assueium esse, frequenli acta, m 
asyuctudinem nactuni esse, vits ztjn : 
ge-leisig zijn. 

Assuetudo, Assuefactio, wensd : 
ge- woonte, ge-wente, ge-woonheid: 
usamie. 

Assuere, lappen ; aen-lappen : 
aen-naeien. Assuerepa) -tern, lasschen. 

AssuuienlwUj Assumenta, lonrpe : 
lap ; lap-stuk ; lap-werk ; lappei ije. 
Assumbre, aen-neuien \ toe- 
nemen ; hi-nemen ; bij-nemen; op- 
n Lin en : aen-draegen : toe-schrij- 
ven : aen- trek ken, rem quampiam 
si hi assumere^ sich eenige saeke aen- 
trekken ; be-moeden • raoeden : 
onder-winden: onder-moeien; ovcr- 
nemen. 

AssitmtuSj, aeu-genomen . 

Assam I ia^ neminge. 

Assurgere, rijsen ; op-rijsen : I 
op-gaen : op-staen : op-wassen, 

Ast, maer, ne maer. Vide, 
ATj vel Sed, 

AstacuSj Gammarus , vel 
Cammarus, kreeft, krevisse ? kre- 
vttse; piscis ex canerorum £&- 
ns : rt: Astaan Marinus^ see-kreeft. 
[Lapilli duo quos to tempore quo 
crust am exuunt > in c a pile ha- 



h eat, krecft-oogen , d leu n t ur , 
quorum ustts contra caleuhnn. 
Astacus saxaiilis, sreen-kreeft s 
Lud. PoL] 

A staph is 3 rasijn, rosijn . 

Astare, over-sraen. 

Aster Atticus, srerven-kruid, 

Asterias, pise is, hasel-baie, 

Asteriscus aculeatus, murex, 
mink-ijser : disteMjser. 

Asthma, eng-borsughdd : kort- 
borsiigheid : ver-stoptheid : kich ; 
kich-hocst, kiek-hoest ; kichinge : 
dempigheid. 

Asfhuiatiais, eng-borstig, q* d, 
ting us to petto *e ,■ adem-borstig, 
amborstig : korr-borsrig : borsrig : 
dempig : kichende, kicher, 

Astipulari, toe-stem n ten : toe- 
stacn : consenteren. 

Aslipulatio, ja-woord : toe-stem- 
niinge : coe-scand : LOiisvru. 

Astragalus^ kote : knoL^scd- 
been; knoessel : pikkel-stccn. As- 
tragali* ludere> kuten, kui.s-kotCLi : 
pikkelen. 

Astragali sums, koten-spel : liicl- 
ten-spel, hielteken-spcl. 

A STB ANTLAj V U lg t , lllCCStei' 

worteL 

Astrixgbre, toe-bindcn : ben- 
delen : in-trekken : taL-prangen» 
Astrivgere lignlis, totMiestden. 
AstrirfuSj ver-bonden. 

AstRUMj gc-stt:rntc. Aslrifene 
sedes, hcmeL 

Astrologus, Astrommns, stLTvcn- 
kijker : prakt i j k-sc h r i j ve r 9 sax, sic. 
praetkens-schrijver, sax, 
Asirologia, praktijke. 

Asturco, telle : hakkeneie ; 
klepper. Fide, Equus. 

Astus, Asluiia, list ; listigheid : 
schalkliL'id. : slmiheid ; looserije ; 
laosheid : slimmigbcid leepachttg- 
heid : pitse : tmkke,7//v. sieamh. 



Atj- 



— 87 — 



fijmgheid : ranke ; pratte, pane : 
bedrog : batschekl. 

Aslulas, erg, arg : listig ; qiKicd- 
Hstig : loos ; loosnerd ; looselik,: 
schalk : slim ; slim bueve : bep ; 
leep-loos : barsch : argelistig :^ge- 
slepen, a dag. kloekaerd : fijn : 
prakrisijn ; pusachtig : onger, on- 
jer, eunjer : oodelik, oielikj oolik. 
Astutia vetere tritas, exirit.ns, & iu- 
durat&Sj deur-slepen, dcar-trapten, 
deur-togen, Jeur-trokken boeve. 
ftm Astulitf, slcclit : on-schallw 

Asta-til, listiglik ; looselik : schal- 
kclik : slimmcrlik : oodelik, oielik, 
oolik : lijnkcns. 

mm Astuit 1 , slecbtclik, sleduiglik, 

Asylum, vrij-huis ; vrijlK-id: 
vrijd-liof : vlied-berg, vet. (land. 
toe-vluclu; rOL-keer : vrije plaetse 
& melaph. kerk-liof : locus .vid* 
consecration is lege talus, ad 
q u e m coafagi e a r s i n e s a m mo 
piaeulo hide avclli nou polesL 

Asym BOLUS, immuuis it sytakdo, 
schot-vrij : ge-laeg-vrij. 

At, maer, ne-maer : * lach, 
doch, r—- At vero } dan. 

[Atavi, Atavlt:, bet-oud-over- 
groote-vaders, &c. alias, Oud- 
Gver-anen, Geo Ho,] 

Athllaxus, boetser ; boetseiv 
maker : nefken : simieken in 't speL 

Ater, swart, swert: blak, idix* 

sic, angL kokn-swtTt : donker. 

Atritas, Atror, swertheid. 

At nil its j rouw-dragende, 

Alranuutitm, Atramenitun. Jntigi- 

neum, swevtscl : grijmsel, grimsel, 

fland* 

Alrameutam scriptorium , libra- 
rinm> ink, enk ? enkt, inkt : onk ? 
unk, sicamlh schrijf-mk- 

Air amentum satorhun , koper- 
roos.e, koper-water : vitriol: si:hocn- 
makers-swenseL 



Alramento ohungere, maschelen , 
iiiiL^heien, niaescben, maescbelen. 
Afratni'utnritnn, enkt-poc, enkt- 
boren ; btak-boren. 

AtkanaSLa, vein-vaer : teine, 
t^naisi.e. 

Atii^ra; puis ex tritici fa- 
rind lacti permista, pappeken : 
vvit-moes ; wit-mocs-pap. 
ATin-us ? god-loos, 
Atiilbta, scbermer : kamper, 
kemper, kampioen ; kami^vecliter : 
veclitcr : do^eu, d^gtaT-m.in, vet, 
g : 4r, mix. $& friSr hoi 

Aihlefica ars, scherm-konsK. 
Alhkthe\ kamperlik. 

Atlas, scboclit, scboft, d&rsi 

superior tutrs, cut oner a inmnv- 

jtunt- Atlantis* Vide, Telamqnes, 

Atmepqths , bet-nae-aditet- 

kinds-kinderen, Gratia. 

Ato m us , res m i n litis s i w a , 
siere ? sierken : ritse. Air gry quidem 
dare, niet een siere geven. 

A'rauEj ende, uade : dan : 
eok- Atqne eliain, ende ook* 

Araui, maer, ne-maer : nocli- 
tan 3 noc brans. 

Atiuplex, Atriplkxum, mttde, 

melde : a maiiicudo dicta her ha. 

AtripitX sitvesfris^ gansen-voet. .. 

Atrium, vcur-huis : veur-hof: 

vrijd-hof : portat:! ; portuel van 't 

huis: sale; lullc. Gal Us, salle, 

Alrieusis, deur-waerderj deur- 
wa^lucr : pGomer, poort-wacluer, 
Atroe>kia > uit-droogeude sick- 
te ; lut-drooginge : quenende, que- 
I ende siekte : swijn-suchte, swij- 
nende siekte : slijte ; teeringe. 

Atrophia lahorare, uit-droogen ; 
Liit-teeren. 

Atrok, wreed, wreit : rouvv : 
straf : fier : fel ! over-daedig 5 vet, 
grim, grimmende, grimmig. Afro- 
citer, wreedelik : fellik. 



Att — 

AtrQcia* Atrocitas, wreedheid : 
grimmigtieid : felheid : oialtragie. 

Atta f qui per pedum aut 
crurum vilium ptantas terra 
nan sublevat, maglsqu-e terrain 
atterit & verrit, qudm ambulat, 
sleip-been ; sleip-voetj sleiper. 

Attagus, Attagek, galling 
si he sir is g e n u s , hasel-hocn , 
[quod inter corylos versari so- 
le at : Franeolino aut Francolina 
I la lis, a Franco, id est, nob Hi, q. 
d. cibus nobiiissimus, avis rtobi- 
li$, Lud. Poltero.] 

Attalica vestis, aura inlexta 
vestis, gouden laken. 

Attamen, niaer, ne-maer : 
toch, doch : vast : allijke-wel : 
noehran, nochtans : teems, vet. 

Attkgl£, hmte. 

Attelabus> sprink-haenken. 

Attehdere, aen-merken ; be- 
merken : roeken, rochten, rncliten. 
nonAtlendit quid dkal } hem en roekt 
niet wat hi] seidt. 

At tent us, aen-dachtig : innig* At- 
tention esse, ie-waerts acht op heb- 
ben, nemen, slaen, Atienlus ad rem, 
vroedj vroedsaem : suinig, suenig: 
gauw. 

Altenli, aen-dacluiglik : gauwig- 
lik : vlijtiglik : Inniglik. 

Attenti bonaque cum venid audire 
verba alicuius, ge-hoor geven. 

At tenth, in-dachte ; aen-dacht : 
roek : itinighdd. 

Attentare, be-soeken ; ver- 
soeken : be-staen : proeven ; be- 
proeven ; attenteren, 

Attenuare 3 item, Attenuari. 
dun nen, ver-duunen ; ver~maege- 
ren ; af-gaen : sleeuwen ; ver- 
sleeiuven : minderen : swijnen, 
swijneren, ger. sax. sic. ringeren, 
sax. sic. laeken ; uit-mergelen : 
ver-douwen : be-snijden : ver-klei- 



3 — Att 

nen : teeren, teren : ver-minderen : 
dwijoen : ont-dikken : spillen, spil- 
den : ver-quisten : ver-spillen 3 
ver-spilden. Attenuate, vel -ri, usa* 
ver-slijten. 

Atiemmtus, be-so ed en : sleeuw. 

Attenuatio, al-val : laekinge ; 
laekadsie. 

Atterere., vrijven, wrijven : 
slijten, ver-slijten : teercn, teren : 
aen-wrijven : quisren : raspen ; 
schueren : ruidschen : aen-schueren; 
aen-ruidschen. 

Ailritus, us, si etc, slijte : smen- 
sel. Attrilus in feminibus, blek-aers, 
blik-aers, 

At testa Ri, tuigen ; ge-ttrigen. 

AiiesUUio, ge-tuigenisse : advis. 
Atticus AsrECTus, berderen 
aen-sicht. 

Attinere, aen-gaen : be-lan- 
gen : be-hooren ; toe-be-hooren ; 
toe-hooren : aen-hauden: be-staen : 
treffen : concern.fi ren : Iiggen, lie- 
gen. Quid ad te att i met 9 Quid lud 
interest, referi, Wat ligt oft Hegt 
u daer aeii ? (i)Magni interest, re- 
fer! : magni est moment i : daer Uegt 
niet veel aen. 

Attimgere, aen-rasten : aen- 
roeren ; be-roeren, be-rueren : rei- 
ken ^ raeken ; be-reiken ; aen-reiken ; 
ver-reiken; ge-raeken : naoken : aen- 
gaen: be-staen : iangen, be^langen : 
ge-Iingen ■ bandelen : aen-stooten : 
bij-liggen. At linger e at que p}QJerre > 
af-langeti. 

Altingere terram, iiea-landen. 

Aiitngere mali, mis-raeken, 

Auingibilis } ge-raekelik. 

Attactus, raek, Aitactu molli blan- 
diri, streelen* 

AttollerEj heffen , heven \ op- 
hefFen; ver-heffen : beuren, boren; 

(i) L. : Not) magni ^ eU. 



Att 



-89 - 



Ait 



op-beuren : op-slaen : op-haelen : 
op-steken : op-houden : op-rccliEen : 
op-voeren : scliorssen, schorten : 
hoogen ; ver-lioogen : op-trekken. 

Aliollen se f ver-rijsen. 

Aitohdere, scheeren ; knip- 
pen ; snippen : raseren, Ationdere 
slriciim, schaers af-scheeren. 

AttonituSj be-roert ? be-ruert : 
ver-slagen : ver-baesc : ver-schrikr : 
ver-daert : deusig, duisig : ver-gron- 
welt : ver-duisemt : geraekt van 
de hand Godes. (1) nan Altoniius, 
on-verbaest. 

Altonitum reddere, ver-baesen : 
ver-baegen, vet, fL ver-duisemen, 
vet. ver-daeren, vet. fland. ver- 
baureren. Atlonilum fieri, duiselen. 
Attrahere, aen- trek ken ; be- 
trekken : aen-leiden : aen-haelen : 
loren^ leuren, Ioeieren : lokken ; 
aen-lokken , Attrahendo claudm, toe- 
trekken : sluiten. 

Attractio, be-:rek. 

Attr actio, ckm vid* £■ duabus 
commixtis dignior res viliorem 
sec urn quasi abripit aut at tr a hit 
ceu aceessorium, na-irekking, 
Grotio, 

AUraclorium calcmru m , vuigi, 
aea-trekker : schoeier, fland. 

Attrectare, tasten, aeiwas- 
ten : handelen : aen-roeren : aen- 
trekken : toecsen : futselen : knui- 
felen : foolen, vet. fl. 

Attrectare nwlliter, strijken, 

Altrectatio, tast, 

Aitreetatus, us, handelinge. 
AttriduerEj toe-eigenen, toe- 
eegenen : aen-draegen ; toe-schrij- 
ven : toe-geven : be-wijsen : assi- 
gneren : consigoeren. 

Aitribuere sibi r aen-trekken. 

Attribution assignatie. 

(1) Elym, Gods. 



Atypus, rate re r. 
Avarus, giving; gierigaerd ; 
goed-gierig; geld-gierig ; in-gierig ; , 
vrak, vrek^ vrekkaerd : kare, kaerig : 
hondj hondsch: rekel, rekelacluig : 
dein, deinacluig : vast-houdende : 
hand- vast, houd-vast ; taeiaerd : gor- 
re, holL pracher : schaers : droog- 
aerd : vilt } viltachtig : greeseler. 
* Vide el i am, SordeSj Sordid us. 

Avar it id implicit us } irretitus ; cut 
odor e* re qualibel bonus : sordi- 
dus homo, be-hangen met gierig- 
heid ; voil : vinnig : vrek, 

Avare, gieriglik : vrekkelik: ver- 
nepentlik : kariglik. 

Avmilia, gierigheid : scherpheid^ 
sclierpte : karigheid : droogerije : 
vrekheid : schaers heid. 

Avariiia immoderata, sordidior , 
hondsheid : vinnigheid. 
Avariiia exienuare, ver-scherpen. 
AucepSj Fide, Avrs. 
AucxiOj Fide, Augere. 
Auctor, Auctoritas, Fide> Au- 
tor, AutorilaSf Autoramentum, etc. 
Augur, Vide, Avis, 
Auderg, Audaciam ad hi b ere t 
darren, derren, derven, dcrven : 
ver-kloeken : be-staen ; onder-staen ; 
waegen i ver-stouten : ver-bouden : 
ver-voorderen : presunicren : avon- 
tueren. 

Audens, Audax, Audaculus, stout, 
stomachtig : kloekaerd : koeu ; 
koenaerd : forts, fortsig : bald 
(Ilalis. balde) baude ? boude ; bou- 
delik, baudelik: baldaedig, recti us , 
bald-daedig : driest, drijst, driestig, 
sax. sic. ffis, kroi, krul, fland. 
prat ■ kek, ger. sax. sic, * on-be- 
schroomt : misselik — vrij-hertig; 
vrij-moedig : frevelig, freveler, fre- 
vel ; wrevel ; frevel-moedig : waeg- 
hals : avend-urier, avend-urer, 
avendurs mensch, 

i2 



Ave 



— 90 



Audax jaeinus, prattc, parte. 

Audacter, Audeutcr, stoutelik \ 
' boudelik, baudelik : vrijelik : on- 
bevreesdclik : vrij-henelik ■ on-bc- 
schroomdelik : koenlik, 

Audacter incipere, avend-ureiu 

Audacia, stoutheid, stoutigheid : 
moed : kueuheid : hert ende ge- 
moet : f revel, wrevel ; presumtie ; 
koragie. 

Audire, hooren ; hooren seg- 
ocn ; toe-hooren : ver-hooren : 
vcr-nemen. Andire aliqimn, ovei- 
houren iematulen. 

Andire grainier, qualik hooren. 

Andire benigui & at ten! t^ ge-hoor 
geven : audientie geven. 

Audiemh stepe eadem difessus, bal- 
oorig, bal-hoorig. Audiri meifums, 
popelcr. 

Audicus graroiter, * Audi! it durus, 
tardus, — dooverik, doofachtig : 
'Mierd-hoorig. 

Audiens dicta, ge-hoorsaem : oor- 
bodig : ver-hoorig : obedient. 

nan Auditus, on-yehoort. 

Audiiio, Auditm, us; Audienlia, 
hooiin^e; gchoor : audiemte. 

Awlilu acer y scherp-hoorig j 
nauw-hoorig. 

An ditus M -avitas, hcrd-hoorighcid . 

Audita inleJIigere, per xipere > discere, 
hooren seggen. 

Audita errare, mis-hoorcn. 

Auditor, hoorer : discipel. 

Auditorium, kamer ; raed-kaemer : 
schole : parket. 

Ave, God hoede : God groetc 
u ; weest gegroet : te Gode, q. d. 
ad Deum. Ave matuHnum, morgen- 
groete* 

Avehere, ver-voereti 5 ona> 
voeren ; weg-voeren, 

Avellana rubra, roode hasel- 
noot : lombaerdsche not. 

Avellere, af-trekken : rukken; 



Ave 

ver-rukken : rijten, af-rijten : ai-ru- 
pen, af-roopen [nisi sit stroopen]. 

Avutsjo, ver-rukkinge. 

Avena, haver ? evene : ors- 
koren, C ampin, q. d* frumentum 
equoruvL 

Avmacea farina, haveren meel. 

Avm& quadrans, modiolus, chomix, 
demensum, spinte haveren. 

Aventura, vulgi, id est, 
Sors, casus, fort una, event us, 
diet ion e uteri Tetttonicd q. d. 
avend ure, hora vespertina, auspieium 
vesper i hut m, quod serus vesper ve- 
hit* \Non absurdi illud. Cor- 
rupt am lamen videri possit i 
Latino a at Gal lie o Advmtum, ah 
Advcnin, pro Aeddere, quod ad- 
vent u rum est, quod eveniet, &c* 
F. R.] 

Avere, be-geren : wenschen, 
wunschen : greten 3 greiten, greiden : 
ijveren, oeveren, uveren ; be-i] veren : 
ver-langen : ver-haeiten, /land. 

Avidus, be-geerig, be-geerlik; 
keurig : gretig, greitig, greig, 
graeg ; greseler : lueg, vet. nasscher, 
J'land. siek in composition^ 
Vide, Avians, gierig, *heb-achtig; 
hebbig, 

Avidus bonorum, divitiamm, goed- 
glerig. 

Avide, be-geerliken ; gieriglik : 
gretiglik : nasscherlik, fland. Avi- 
M petere, gieren, giersen, Avidd 
haurire, golpen, gulp en. Avide ra- 
pere, graobelen. 

Aviditas^ grete, greite, gretig- 
heid : nascherheid, /land. 

Averrunojs, kaboutei' , ka- 
boLiter- matin eken [q. d. qua-boeter, 
ma lor urn averscr, akegifcaKos, J. R.] 
AverterEj af-keeren ; ont- 
keeren : weeren, welren, weren, 
q m d* wederen ; af-weren : uit- 
keeren ; uit-weeren : stuiten, hoi. 



At)G 



— 91 



schutten, ut ictum, den slag ; ai- 
wenden; af-wendig maeken. Aver- 
tire ictum, af-schertnen : rf-slaen 

den shg.Avertere quidpiatu, ^telcn. 
Avertere a- propositi, rwpto, con si Ho, 
onvsetten van sijti op-set, Avertere 
vultum a re contemid, weder-sien. 

Aversari, Averti, af-keer hebben : 
af-sien : weder-sien. Aversari ah- 
queni, iemanden qualik vcr-mogen. 
Aversari eibum aliquem, niet mogen 
eenige spijse. 

A versus, Averiens, af-keeng : al- 
wendig; af-gewendt : aefsch ; aver- 
recht, over-recbt (manus aversa, 
aver-rechte hand) ver-vreemdt : 
torntg : spijtig : ver-gramt. 

Aver sum tueH, be-sijdens Sieti, 
aen-slen, 

Averse, aver-hands, over-hands. 

Aversio, Aversa tia, af-sicht : af- 
wendinge : af-keer ■: af-trek : tegen- 

heid. 

Auferre, nemen; weg-nemen; 
be-nemen ; af-netnen 5 op-nemen : 
af-hendi^, af-liandig maeken : weg- 
haelen ; on t-haelen : raepen : ont- 
vremden : stelen : weg-doen j weg- 
draegen : af-doen. ( 

Aufer te hinc, maekt li van hier : 
pakt u van hier. 
* AMalivus, wech-neineling, 
Ahlalus, op-genomen. 
Ablatio, al-trek, 

Aufugere, vlieden : vluchtcn : 
ont-vlieden ; ^cg-vlieden : pgr 
loopen ; ver-loopen : sctiapnercn, 
escbaperen, ont-schapferen, jlantL 
Aufugimlcm assequi, be-trapen, 
be-draepen ; be-trappen. 

An gere, Augmentare, Auciare, 
Auctitare % meerderen ; ver-meerde- 
ten ; ver-meeren 1 ver-hogen 5 ml. 
meersen, ^r-meerSe»> JlMd. ver- 
menigen; ver-meingvuldi^en : gros- 
seren : oeken, vet. woekeren : 



grooten ; be-grooten ; ver-grooten : 
avanceren. 

Axgtre honoribus , op-trekken. 
A uger e me reed nn, precium, vetiigttl, 
op-steken den loon, den tol, e^r, 

Augeri, A age seer e } Augment an, 
wassen ; op-wassen : aen-nemen ; 
toe-nemen : aen-komen : neren : 
dijden, dijen, dijgen, dieden ; be- 
dijde.n, be-d]jgen, be-dijen : op- 
loopen : op-steken, 

Augeri, vigor e, virtutc, ammo, 

ver-vromen. 

Audits, gewassen : gemeerdert ? 

^ertjkt. . . 

Anctus, re a net us, vel tibens, be- 

de^en.* 

A ltd (win m, toc-mciete : toe-boete : 
dver-nwetc : toe-waere : toe-worp : 
henspe, hendspc(i) : surplus. Ahc 
tanum fnnih-nli, ovcr-korcn. dueta- 
Hum super pividus apposlliwh over- 
wigt ; over-w^iege : uit-slag p de 

waegfi.. 

A^Wi-^ttHgniaitiiiii^ltigmiilatw, 

tM :"ttic-iiemingc : meerdcrmgL', 
nu-crdctnisse ; vcr-nieerdcnnge ; 
mat* wasdsfe : dege : groemgc, 
.-roL-ienisse, gnxisel, »rocse,.// £ ( ««. 
krois : ge-schot, be-schot : sMsM, 
flti nd. avantagie. 

Augustus, And or, ver-meci-der, 
* vermeerder dus rijUs— : deftig, 
mi- degelik-. hoog-waerdig : lit'er- 
Hk : se-viidt, &*Aft&i 9- ^'" c "! s - 

Anguslalc, tiomits Augusta, pateJS : 
raed-huis : stnd-tuiis. 

August ns tmnsis, oogst-maEintl ; 
arn-nWnd, cm-maend, s4*. boii- 
nueiid, gw. sax. jris^ sicamb. 
Augustus malms, Augush medium, 
haff-oogst 3 mid-oogsr, 

Am* boogsel ; ver-Lioogsel ; ver- 
boomngeimceringejmeerdcrmsse. 



g-i) Elyvi. Henpse, hendpse. 



Audio; Audio hasta : vendiiio 
auctionaria, mt-roep : koopdag : 
op-voep bij ver-dieren : erf-huis ; 
boel-buis ; vendue : gam, ger, sax. 
sicamh. Gal! is, encam : subhas- 
tatie. 

* Aw fhwari > siQigerzn : ver-hoogen. 
Audionari; audione publied ven- 
ders; cmntituere, proelamare audio- 
mm, uit-roep, keep- dag, boel-huis 
houden : met den stok ver-koopen : 
op-roepenbijverdieren ; ver-gamen, 
ger. sax. sic. ver-hoogen m h 
verkoopen. in Audione & venditione 
puhlicd, Mnnn esi, dicere, sibique 
rem certo proclamaio previa abdieere, 
mijnen in den afslag, 

Audionarke tabula ; / $ I; e r i n 
quern honor inn auctione vend i to- 
rum ratio r el at a est } uit-roep- 
boek; koop-dag-boek. 

Auttionarit nummi, verdier-pen- 
ningen. 

Audionarius praco 3 qui haculi 
ictu me ret s em tori pins offer en i t 
addle it > op-roeper : srok-houder, 
fland. brug. quihus ba cuius pr#- 
co?iisj sive hast a, stole est. 

Augur, waer-segger : wijehe- 
ler, wiecheler, wikker : vogel-waer- 
segger : * wijs-segger; wis-segger. 

Augurare/Augurari, waar-seggen : 

wjjs-seggen, wis-seggen : wittigen : 

wijchelen. Fide etiam, Hariolarl 

Augurium, Ausplcium 7 veur- 

teeken : waer-seggerije ; waer-seg- 

gjnge : vogel-waerseggerije. Augu- 

rium, Augur alio 7 pronosticarie. 

Avis, vogn\ y Avkula, vogdken . 

Avis qu&lthet l masculino genere, 

hijken, hiken . Avkula femella sijken: 

poppe. Aves, Aviiium, Avium grex, 

caterva volalilis, ge-vogelte: vleuge. 

Avis aprlca, vluggc, vIug-vogeL 

Avis caniatrix, sing-vogel. 

Avis tarda, akker-trappe. 



» — Avi 

Avisfluviatilis, fluvial is, flumima, 
aquatka, water- vogeL 

Avis pr&dahix, rapto vivens, ut 
A qui la, vttltur, &c. roof-vogeh 
Avis nodurua, nacht-voge] ; mc ht- 
ml. 

Avis viliS) inuHHs, scabrosa, sca- 
blosa, impoliia ; sive col urn ba sive 
alia, plugge. 

Avis qualihet ndnutior s tijte ,. 
tijtken. 

Avis mali ominis, weder-vogel ■ 
wer-vogeL 

Avibus malls, on-gelukkiglik : 
Avibus secundis, gi>lukkiglik. 
Avis peregrina, vogel-hcin. 
Avis species \ roer-vinke. 
Avis paradi sea : Avis aeris y nnhi- 
vaga, aurivaga, in subiimi aere de- 
gens, & rare call vivens, locht-vogel 
* paradijs-vGgeL Apodem Indicant 
Gesnerus appellal a recepia opl- 
nione qubd pedibus careat. 
Avis rostrum, snebbe, 
Avem nido deirahere (Virgil) 
rooven den vogcl. 

Avium cuius, srlere : prikkel, 
priker, 

Avium more garrire, ruiten, 
Avicularum mhiorum more voce?n 
edere, sirikken, cirken. 

Avium more dormire. leviier, vogel- 
braken. 

Avium cumhula, damns, item, 
sedile; domuncula, career; Avium 
cohortalium siabulum ; Avlarium > 
nest; vogel-nest ; vogel-huis : kevie : 
ruissche, ruisse : vogelrije : vleuge, 
vlugge; keete, ketse ? krerse : roesr, 
fland. beete, fland. hinnen-kot; 
hoender-kot : vogel-koie ; vogel- 
rekke : gaioole, gioole. 

Avicularum loeui anient urn, praci- 
pui fictile, stijp-gat spreeuw-pot. 
Avium iendicultz, ranen, thanen 
sicamb. sax. 



Avi 



— 93 — 



Aul 



Avium terriculamentum in. harlis 
&c. ne frueius rapiant , vasleni > 
molk, mollik. 

Aviarium, locus in quo aves se 
reeipiunf cum pen n as mutant : 
Item. Tempus quo avis in tnu- 
hris servantur, ne canant, muite. 

Aviarium minus, alteri cum ostio 
conjunct unit secludeudis avibus ftliis, 
ver-laet oft slag der vogelen. Fide, 
Seclusoriunt. 

Avium deeipula, slag ; vogel-skg : 
knippe. 

Aviarius , vogel-man ; vogel- 
meester : hoener-man : valkenaer. 

Aves consedari, quwn-re, venari y 
vogelen, 

AucepSj Avium vena tor, vogeler ; 
vogel-vanger ; vlieger : weidener ; 
weidsman, 

Auceps rapacious quihusvis avihus 
utens y weid-man, Gesnero. 
- Aurupis rete, vogel-net- Aucupalis 
pcrtica, tendiculum suslenians^ net- 
stok : gaeren-stok. Aucupis virga 
viscaia, lijm-roede ; lijm-stok, 

Aucupium, Aucupaiio, vogel-vang ; 
vogelrije : steke : weid-werk : 
vogel-jacht : veder-spel, et metaph. 
be-jag. 

Aucupio pmfecius, pluim-gravc. 

Aucupio & piseatui prefect us , 
grille^ gruwitr, Fidetur potUXs diet 
posse, gruenier, groenier, dim 
etiam Gal I ice verdier dicatur in 
eddem slgnificaiione. 

Aucupio & venationl deditus , 
weidsch, weidig, weig. Aucupium 
exercere & prodigmn esse ieniporis 
reique, quaelsteren. 

Aucupari, vogelen ; vogel-vangeo. 

Aucupari & vermri, Aucupio vo- 
luptatem quarm : Aves & feras eon- 
sectari, vliegen ende jagen. 

Aucupari friugil las, &c. vinken, 

Aucupari^ metaph. pro Qturrere 



&c. soekeo: bc-jaegen : ketsen ende 
jagen. Aucupari illiquid, uit 21 jn 
om eenig ding : staen ergens nae, 
AusViCARij be-ginnen : aen- 
vangen. 

Auspicatus, ge-lukkig. 

Auspex matrimonial is, houwelik- 
maker. 

Auspkia t Angaria > wikkeri j e , 
etc. Fide., Huriolatio, 

Aviusj a-wegig; af-wegig : uit- 
wegig : on-vvegig, on-wegsaem. 
Avius locus. 

Aula, or urn, a-weg, af-weg ; onv 
weg; uit-weg; on-gebaenden weg. 
Aula, halle : sale- Auluht, 
salerce. 

Aula principis, regis &c. hot; 
veursten-hof ; veursren-huis : ko- 
nings-hof : koere. 

AuLe pruf edits, bof-meier ; hal- 
meester. 

Aulicus, hofsch, heascli : hove- 
ling: kocrtisaen ; \LOQ\tQ\$.Aulkum 
agere, koeruscren. 
L AitUcus Junius, Aulkorum sptendl- 
da & maguijie<r polticitatioues, sed 
inanes : Aqua henedicta aula, vulgo, 
wij-rook oft wij-waeter van den 
hove. 

Aulica familia, eomiiaius aulicus, 
hof-gesindc. 

Aul tea meretrix, hof-poppe: koer- 

tisane- 

Aulica more splendide* & lauti vi- 
vm, hoven, hovfiren, hof houden, 

Aulica eivilitasfmmanilas.eoniitas, 
affahilitas, koerroisie : heusheid. 

'AulkL hoffeliken. 

Aula, olla, pot: doppe,^ 1 '*- 
sax, sicamb. i 

Aula sive olla parsimomahs ^ 
spaer-pot. 

Aula Euclionis, bond. 

Aulkocia, potagie : huts-pot, a 
eoncutiendo aut succuthndo, in 



Auk 



— 94 — 



Auh 



olid vid i ; grupen-brauw, Enid* & 
Bran, j; hats-pot. 

Aul^a, orurn^ leg-wcrk : tapijt, 
tapeet; tapisserije. 

AULETESj Ab'LCKDUS, SpceJ- 

man : pijper : fluiter, Auladi, specl- 
liederu 

Auletrix, pijpersse, 
Auletis, schalmei-riet. 

Aumarium, id est, Area, Lip- 
si o, ammare, ammaris, almaris, 
armaris, 

Aumicia, Vide, Almucherium. 
Avocake, af-roepen : af-raeden : 
af-trekken : af-brengen : ont-geven : 
ont-raeden. Avoeatio, .af-trek. 

Avolare, ver-vliegen ; ont- 
vliegen : ont-waeien : weg-vlieden : 
flitsen. 

Aura, lochtj luclu : weer, 
weder, wedder: wind: koeke, koel 
windeken, & pro Famre, gunste, 
gonste. 

Aura lenis, suisinge, soesinge, 
suiselinge. Aura leni dutctque spkare, 
sees en, suisen. 

Aura tepid a y egelida, socl weder ; 
laf weder; smoel weder. 

Aura gelid a, sum mam cuiem aspe- 
riiate qttadam urens, haere. Auram 
urentem spirare, haeren. Aurd urente 
aspirare, be-haeren. 

Aura fervent, spakig, spakerig 
weder : ver-wallen weder, vet, 
fland, 

Aurd afflatus, be-waeit. 
$j Auras ire, ver-s winder;, skantb. 
Auras except are, \ocht scheppen ; 
- aessem seheppen, 

Aurata, see-braessem, 
Aurichalcum, lateen, lattoen : 
messing , sax, sic, fris. 

Auriga, Aurigarius, voer- 
man; voerer, voerder : waegen- 
man : mermer : wagener : jakkener. 
Auriga expedites i rollener. 



Auriga, voer-lieden : waegen- 
lieden. 

Aurigd? sella, stratum^ instraium, 
dorsuale, pan n eel ; rug-kleed : rug- 
deksel. 

Aurigare>ro\\tYi ; waegen-mennen. 
Atjrigo, geel-sucbt, a flam 
colore quern hilts per tot urn cor- 
pus diffusa parit, Auriginosus, 
geel-suchrig. 

Auriptgmentum , operment : 
arsenik. Vide, Arsenicum. 

AuRis,oor 3 6ore ; hoore ,fl and. 

Auricula exterior ambitus, capno- 
lus, oor-rand. 

Auris lohus, fthra ; Auricula in- 
jima, Una; AuricuLe ansa, lelle, 
lelleken, lapkeu, tipken van d'oore : 
ooHapken ; oor-tipken ; oor-lappe- 
ken ; oor-Ielleken. 

Aures lacertf, geslipte ooren. 

Aims annulata, Plant. & y Auris 
inauri she gemma vel aura dependent e 
insignis, hangende oore, 

Auritus, ge-oort. 

Aurihus mutilus, k on-core. Ami- 
bus car ens, oor4oos. Aurihus & ocu~ 
lis captus, dom ende blind. Aur, 
niuhlare, truncare], kort-ooreu ; oor- 
korten. 

Aurihus avius, a-wijs, ou-wijs, 
au-wijs, au-wijsig, ah a & wijse. 

secuSj pone Aures apostema, oor- 
geswel, ooren-geswecr. 

Aurium sordes, rnarmOratuin, oor- 
smeer ; oor-wasch. 

Aurium dolor f oor-pijne; ooren- 
wee. 

Aurium tardiias, herd-hoorighcid. 

Aurium susurrus, si hi! us, tinnitus, 
roitinge ; oor-tuitinge, 

Aures asime, esels-ooren. Auri- 
culas asini imita ri > s u b s a n n are , 
esels-ooren setren : de tote setters 

Auris Bawtica, pinguis & crassa, 
bot-oore. 



Aur 



— 95 - 



Aur 



Aures alicut dare, pmkre ; Auri- 
hus percipere, excipere, accipere^ ser- 
monem capture ; admiUere ad diem- 
dam causa m ; Aures advertere, hoo- 
ren ; ver-hooren ; toe-hooren \ 
onder-hooren ; ge-lioor geven : luis- 
teren ; roe-1 ulster en : audi en tie ge- 
ven, Aurem pttthns, oor-bodig ? vet, 

Aures audiendo ohtusas habere t 
bal-oorig ; bal-hoorig. 

Aurem velkre, rillen, sicamh. 

Aurihus demissd voce obstrepen ; 
in Aurem, vd ad Aurem dieerc, in- 
susurrare^ oggannm, lerui susurro 
dicere 7 mussare, In d'oore seggen : 
in-blaesen : milieu, roenen, rcu- 
ncn; oor-ruinen: ruiten in d'oort; : 
vesiken, veselcn in d'oore : wispe- 
reu f wispelen : oor-blaesen ; oor- 



n ; cor-stekon 



Aurihus dan, asseniari^ hlandiri, 
oor-blasen ; oor-tuiten ; oor-steken. 

Auriculas demit tere, id &st, ani- 
mo agrum esse, suil-ooren ; me- 
taphor d sumtd ab equis & ju- 
meniis, quihus fessis & a?gris 
aures sunt marcida & reseluhe. 
Hlnc, Aures demissi pendulce, &> 
Homo demissis auriculis, dejecto ani- 
mo, suil-Qore ; hang-oore. 

Aures axis, as-ljsers. 

Auriscalpium, specillum aarkula- 
rium, oor-iepeL 

ab Aure, Auricularius, vulgi, 
sekretaris. 

Auricularius presbyter , biec In- 
vader ; biechter ; bieclu hoorder. 

Auricula muris, b e r b a 3 m uis- 

oo re, 

AuRivin'is, fringilla genus, 
pec tore max i me. ruhens, goud- 
vinke, 

Aurora, Aurora prima, mor- 
gen ; morgen-tijd ; morgen-stond ; 
rnorgen-gtants : prieme ; priem- 
tijd ; priem van den dagc. 



Aurora rut Hans, krieke, krieke- 
linge ; griekeliuge. Aurora rosea, 
rosida, ruhens, ruhea, aurea t dage- 
raedj q, d* dage-rood, id est 7 ru- 
hrum diet : & eadem rations, 
morgen-roodj morgen-scbijn. 

ah Aurora, vroeg des morgens. 
Aurum, Chymistis Sol } goud, 
gaud. 

Aurum ohry^um, pur urn, puium, 
excoctum, recoct um, fijn loutergoud. 

Aurum infect um, nondum celatum 
a at percussum, rude, on-geslagen 
goiid. 

Ami folium, bract ea, hracteola ; 
tenuis lamina sua sponte plica- 
b i I i s & c r epita n s; I en i r r cp i t a ns 
hr actea vento, VirgiL (A en. vL 
209) klater-goud ; ratel-goud. 

Aim psegma, ramenta, gaud-sand* 

Attn pala t massula y orhis, massa 
major, masse van goud : klompe : 
kiope gouds : schijve gouds. 

Auri scoria, goud-sehuim. 

Auri sanies, Auri gluten, boras : 
berg-groen. 

Aur aria , uhi A u r u m effod i t u r, 
Aurlfodina, Aurarium meiallum , 
goud-berg ; goud-groeve ; goud- 
grave. 

Aura effodiendo cimiculus, berg- 
gang. Auri vena, oor, oore, mijne 
van gond ; goud-ader, 

Aurare, Auro tegere, cmlare, ver- 
.gouden, ver-guldcn ; over-gulden : 
met goud be-slaen. 

ylurafns, Auro tedus, clausus, met 
goad bc-slagen : * verguldt. 

Auri honitalis intrinseca mensura, 
karate : est autem sum ma auri 
pur it as xxiiii car alt arum. 

Auri vel Argenti honitatem explo- 
rare, toetsen. 

Aumm signare, cudere, munten, 

Auro squalens, rigetts, densus, 
stijf van goud. 



A us 



- 9 6 - 



Aut 



AurariuS) inauratar^ ver-gulder. 

Aurifaber, Aurifex y goud-smit, 

Aurificina, Aurijicisofficina, goud- 
smidse* 

Aurkomus? blond. 

Aureus } a, urn, gulden, gouden. 

An reus 3 aurantius color, goud- 
verwe ; goud-verwig : goud-geel I 
aranie-verwe. 

Aureum sum him , lempus, goeden 
tijd. 

Aureus, Aureum, Aureus nummus 
xx stuferorum? gulden, Leodi 'en si- 
bus? swaer gulden, id est, decern 
stuferorum % liehten gulden, quinque 
stufcrorum* 

Aureus, pracipuJ Rheuauus, 
goud-gulden. 

Aureus cruciger? cruce iusignitus, 
krusaet. 

Aureus ducaliSj dukaet. nummus 
it ducatu sive magistratu Rom* 
sic primum diet us. 

Aureus Anglicus? engellot, 

Aureus NumeruSy gulden getal : 
quia 7 inquii Gut I. Durandus, 
si cut an rum omnia met alia, it a 
hie Humerus omnes alias ratio- 
nes lunares excellit, Numerus 
kahndarii lunam prima m in 
mense y sive lun& conjunctionem 
indie an s. Decern & novem anno- 
rum periodus? ad facilius inve- 
niendum cuiuslibet anni diem 
Paschalem? quam periodum En- 
neadecaeterida, teste D, Ambro- 
sio? vocarunt r & Circulum decen- 
novennalenu 

Auscultare, aen-hooren ; toe- 
hooren : luisteren ; toe-lmsteren : 
barken, herken s /W.r. orken, horken, 
hurken, fland, losen, ger. sax. 
Auscultare aliquem 7 onder-hooren. 

Auscultatory luisterer. 

Auster 3 suldeii-wind : mid- 
dagschen wind : regen-wind. 



Australis, suiden, snidelik- 
Austro-Afrieus 1 suid, suid-west. 
Austerus y straf ; wrecd ; 
wreM f : v£& wransch ; .rouw, roud: 
on-lieflik : grinimeudCj grim mi g : 
streog, strenge, Strang : stuer : 
guer : suer : batscb. 

Austerus gustu? wrang, wrang van 
smaek : amper ; goor : suer. 
Austere* , amperlik, 
Austeritas? straf heid, straffigheid. 
Aut, oft : edder, sax. fris* 
cimbr. * weer. 

Aut ego, aut tu? oft ik oft gij, 
Autem, maer ; nemaer. 
Authenticus, autentijk : on- 
gevalseht : van stade. 

Autographum, eigen hand- 
sennit. 

Autolycus, grond-dief, gron- 
dig dief. 

AUTOMATARIUS FABER ? uk- 

werk-maeker. 

AutophoruSj in ipso fur to 
deprehensuSj hand-daedig dief, 
Autoptes, oog-sich tiger. 
Autor, oor-saeker : voord- 
steller: aen-gever; aen-legger; aen- 
rechter : op-steller ; op-setter, 

Autor? assertory waer-borge ; 
waerande, garande. 

Autor turbarum? roer^stkhter ; 
roer-vinke ; rok-vinke. 

Autor? scriptor? dichter, schrij- 
ver eens boeks. 

Auctor sordidus, proletarius^ capite 
census? Lud. Viva? grol, 

Autorem fieri \ Autorem esse^ toe- 
staen : homologeren, emolog^ren, 

Autorem habere, ver-hael oft ver- 
reik hebben. 

Autoritas , achtbaerheid : aen- 
sien : groot-weerdigheid : ge-seg : 
ge-sag : geweldj gewald : auroriteit : 
kredencie i reputatie : credijt, Auto- 
ritas? titel : magt, 



Act 



— 97 — 



Aux 



cum Autoritate t treffellken. 

Auioritate polkre, valere? gesien 
zijn : geacht worden, Autoritate 
prtvditus, *valens — , groot-weerdig, 
* staetig, sraetelik* 

Autor itatem obtimre? stad grijpen. 
Autor itatem oblinens, van stade : 
autentijk, 

Autoritatem interpomre? vel t Auto- 
ritatem dare? tribmre? magtigen ; 
be-machtigen (i) : autoriseren. Ali- 
tor; tale donatus? gemachtigt, 

[Auforitatem prsestare? waeren : 
quique pnrstaty waerhand, Gratia.] 

Autoritatem adimere? ont-magti- 
gen. 

Autoritatem defugcre? abnuere, in- 
ficiariy desavoueren, 

Autoritas judicialis? ban, vet. ger. 
sax, 

Autoritas publica? decreet. 

Autoritas consignaia, Acte? vulgo, 
[kennisse 3 bescbeetj Grotto.] 

Autor it at eSy instrument. 

Autoritates argumentis refellentihus 
rescribere? salv£ren, salvatie gevem 

Autorare? mercede accept a? * stipen- 
ds? — ver-tonsen, ver-tonsten ; ver- 
donsten : ver-souden; ver-soudijen : 
loft-geld g^WQn op de hand; ut 
mi litem, &c. 

Autorati milites 9 gemonsterde 
krijgs-lieden :' waerd-gelders : ge- 
sworen, be-eedde s krijgs-knechtcti. 

Autoramenlum, ken-penning: geld 
op de hand : waer-geld ; waert- 
geld ; waerder ken-penning : wane- 
geld, sax. loop-geld; loft-geld; 
loof-geld, loft-penning : obligatie. 
Autumare 3 meinen, meenen. 
A utumkus ? h arfst , h e rfst 7 
herfit-tijd : nae-somer, Autumnus 
finiens? achter-jaer. 

Auiumnates fructus? herfst-vrucli- 

(i) Aldus beide woorden in het Us. 



ten : winter-ooft; winter-goed ; 
winter-vruebten ; winter-fruit; win- 
rcr-appelen ; winter-peiren. 

Avunculus, frater matris t 
oo m : vedder, sax. sic. frts. 

Avunculus magnus, avi*e frater 7 
oud-oom. 

Avunculus magna major > over- 
oud-oom. 

Avus ? groot-vader; beste-vader; 
oud-vader ; groot-heere > schoon- 
heere, [land, witte vaer ; wit- 
heer : aut a sclent id, aut ab alhd 
cunitie : pete-vadcr *heerken vaer, 
— heerken, campin. sicamb. pit- 
eiken, ptt-hijken, Lovauiens. quid 
hijken, herken, vet. Pater, 

Avia t groot-motidzr tfteyakafii'iTrip ; 
groot-vrouwe; [land, beste-moe- 
der; besge, besse, besken^ beste : 
grootken : oud-n:oeder ; pete, pitte, 
pittke, .pitteken, lovan. vrouwken, 
campin. schoon-vrouwe : ouwken, 
oudken 3 //^;/t/. woudken, mac hi in. 
taeie : witeken, witteken. /land, 
camp in. 

Auxilium, heipe, hulpe ; be^ 
help, be-hulp : veur-stand ; bij-stand ; 
toe-stand ; onder-stand ; bij-sran- 
digheid : onr-set, ont-sette : stade : 
hand-reikinge : munitie ; assistentie. 
Auxilii prompt it ado? be-helpelikheid. 

Auxilii inops? help-loos* 

Auxilii expers ; inhabilis ad 
pr&standum auxilium? on-be- 
helpelik; on-behelpsaem, 

Auxilio esse } venire; Auxiliari? 
h el pen : ont-setten ; ont-set doen : 
bij-staen ; bij-stand doen : te stade 
komen : hand-rakinge doen : toe- 
staen : be-helpm, be-hulpig zijn ; 
be-helpen, be-hulpen ; hulpen : 
hand-reiken : assisreren, 

Auxiliator? helper, hulper, be r 
hulper, be-helper. 

Atixiliaris, helpelik ; be-helpig, 

*1 



Bag 



-98- 



Bac 



be-hulpig, be-helpsaem, be-helpelik : 
bij-standig ; toe-standig ; onder- 
stand ig. 

Axilla, axel, oxel. Axillaris 
vena, lever-ader. 

Axis, axe \ asse van den wa- 
gen : wagen-axe. 

Axi immissa ferrammta , jftf# 
attrition eius prdfribent ; as-ijser. 
Axis aures, as-ijsers. 

Axis molaris, standaerd, stander : 
molen-asse. 

Axis circumvolutorius, wind-as, 
windasse ; windacs, vulgo. 

Axicutus, wind-nagel, wmdel- 
nagel. 

Axiculus qui per tignorum capita 
traikiiur ul ea contineat, spie, spije. 

Axis bonus, 1100 rd-sp its; noord- 

asse. 

A&ungia, smout, smalt : ongcl, 

hoL Axungia porci, nietsel, mssel. 

Axungia, pinguedo inveterata 

qua axes curruum inunguntur, 

wagen-smcer ; wagen-smout. 

Axungia lappa, Of fichu Pinguis 
liquor ex coriorum loris sive 
segmentis, lap-smout; lap-smeer, 
lap-salve : knevet-smout. 

Azurbus color, vulg. lasur^ 
asur. 

Azymus, on-gedeessemt ; on- 

gehevelt. 

Azymus pants, n n je rm en tat us, 
on-gesuert brood, on-gedeessemt : 
derf-brood. 

B 

Bacca, besc, besic, beere, 

beirc, ger. sax. sic. perle, peerle; 

ba^ge. 

Bacca lauri, bakelaer ; baei-not ; 

lauwer-besle : baeie, beie, vet. 

fl and. 

Bacca oliva, olijf, olijve, 

Bacca patustres, yen-bcsien, holL 



Bacca rubra, oxyacantha, rosarum 
etc. joopen, joopken, holL 
Bacca caprina, kernel. 

Baccalaureus, Baccalaurea- 
tus, qui tyrocinium juris fecit, 
baekelaris in de rechten. Baialarius, 
inquit Fives, diciiur is miles 
qui jam seme! pr cello sive bafa- 
tia interfuit collatis signis et 
manum cum hoste conseruit ; ila 
in palasird literarid Baialarius 
vocal ur is qui pub He i de arte 
quapiam disputavit. 

Bacchus, wijn-god. 

Bacchanalia, Dionysia, Li- 
beralia, Bacchantium, sive insa- 
nientium fieri a, qua Quadr age- 
si m ale te tnp u s pracedu n t, vas ten- 
avond & eupbonia gratid, vastel- 
avond, *vast-nacht : ger. sax. sic. 

— bras-dagen, smets-dagen. Baccha- 
nalia agere, vastel-avond Louden. 

Bacchari, brassen; tulytn, fit and. 
pocben, 

Bacchans, mlper, fland. Baccha- 
bundus, be-seten mensch. 

Bacinum, vulgi, bekken. 
Baculus, Baculum, stokj stek, 
staek; kluppel, kleppel, q. d< klop- 
pel ; staf, stave & vet. steve : ben- 
gel ? bingeh stap ? vet, krik^kriekkej 
fland. q. krukke. Bacillus, knevel, 
ger. sax. sic. knevef-stoksken. 

Baculo munitus, gestacft. Baculis 
& fustibus muniius, gestokt ende 
gestaeft* 

Baculo muffin, firman, stabilire : 
inniti, stabiliri, stokkea. 

Baculus pastoralis, * herders-stok 

— schaeps-lepcl ; schaeps-schiippe, 
fland. schaeps-spriet ; spriet, 

Bacuhtm pastorale, Baculus in- 
star Mo sis sive Aaron Virga, 
castigandis populi viliis, krotse 
(acruceforliy Gall is enim Crocs) 
staf-krootse. 



Bal 



— 99 — 



Bal 



Baculus dimetiens, pegel-stok. 

Baculus rasorius bomhardcr. sive 
lormenti mei, kretser ; ruim-scok, 

Baculus crenis & incisuris raiiones 
accepti aid expensi ostendens, kerf; 
kerf-bout, kt:ri-stok. 

Baculus anmlis, cakndarius, de- 
signator lemporum, klap-stok, 1/. tf, 
Baculus fiibulosus, agricolis & illi- 
J era lis passim loco calendarii, 

Bacitlus, vel Hasta longior, in 
cuius sum mo scopa im posit a, 
aut penicillus, purgandis tedium 
alitor i bus } iraek-stok, raekel-stok. 
Badius, sive Baius * vel Ba- 
liui> — color, baeiCj baei-verwe, 
baeiaerd ; bruin-rood : nageWerwe, 
a nagel, id est, e4avus. Ros baei- 
aerd, equus badius, balius, spadiccus, 
Badare, vulgi, beiden. 
Bagagu, vulgi, bagagie ; tros. 
BaggAj vulgi, bagge. 
BaUj vulgi, tepentcs fonli- 
bus Baia, bad; bad-stove, 

Baiulue, drager, pak-drager ; 
sak-drager; arbetder; lorclse, lorse ; 
torre; kretser, ger. buidel-dragerj 
straet-arbeider. 

Baiuhts macelli , swaen-drager , 
fland. 

Baiulus corbis dossuaria , bod- 
drager, 

Baiuli vierces, draeg-loon. 

Baiulare, dragen. 

Bal^na, belu a marina, wal- 
visch ; wal, ger. sax. sic. Balam, 
& Arvina, sive pinguis liquor ex 
baUenis, baleie ; kaen. ex Bahena rum 
arvind excoctum oleum, traen. 

Balana ejaculaiio, ejectamenium 
genitale, sive semen, wal-schot; wal- 
rat, baldrat, &, walram, dicunt, 
et scribunt quidant, Gesner. 

Balanitis, maroene, castanea 
via j oris genus. 

Balakus, wael-not* 



Balanus, eekeF der manlikbeid. 
Balani tegm^h prapit!ium f sloove 
oft sloofken der nunnelikhcid. 

Balanus, stek-pllle; suppositories 
B alar i£ , u t v i u m , been , 
baeen ; bleetcn, blciten ; blacren ; 
* blaeten, bleeten ? bleiten. 

Balairo, blaffaert; sabberer, hoi. 
id est, taterer. 

Balatrones, bulla lull caligis 
aut calceis adharcntes , slijk- 
kladden. 

Balaustium , granaet-appcl- 
bloeme. 

Balbutire, stamelen, stame- 
ren; tateron j lispen, lispelcn ; ke- 
keren ; hakkelen ; marlelen, moffe- 
len; sabberen, hoi wispelen, sax* 

Balhus, halbuliem, stameler; dob- 
bel-tqngig ; bakkeler ; taterer ; Jis- 
pulcr ; wispclev; stamel-bold, sic. 
stamer-bout, stamer-kat & keker- 
bout, hoi I. rateler, 

R ALDA CKINU M , V U Ig. (Xpud 

Ecclesiasticos, kernel. Vide, 
Umbella. 

Balearis fu^da, slinge,slinger, 
Balils, Vide, Badius. 
Balwus, Ballivus, v u Ig i , 
baelin, baeilliu, baWlu, fland. hall. * 
0:1* Videndum an non quasi bael, 
id est, Prapositus prafectus, 
tutor, & ouw, id est, territorii, 
agri, pagi 7 &c. Ballivus sutnmus, 
soverein. Angi is, bailife, est sa- 
feties, stator, 6- villicus, viUa 
guheruaior* item Gallis, bailli, * 
bail lief. BeJgis quibusdam, Bijl- 
hou, aut, Bijl-hief, est I id or 
Praioris quod bijl, id est, secu- 
rim qcstet, hvei, teneat &c. 
Balia } Ballia, Ballionaius, baeliu- 

schap. 

Ballista bellica, Batista tfiho- 
bolica, petraria, qui tela, lapides, 
& ignes in host turn muniment a 



Bal 



— roo — 



Ban 



jaculari solitum, blije ; mange- 
neel, mange, magneel ■ sprinkhael, 
springael, springe] ; busse> bosse, 
schiet-bosse ; muef-brcker; boiler 
vei. id est, dondcr-husse. Ballisfam, 
inquil Blond us, dixeruuf prisci 
maiores trabem valid am, ha libra- 
tarn, ut cum pars densior ponder i bus 
attract a desemderet , elevata proceritas 
sua funkulis quos habebat aUigaios 
fumia saxum maximi ponderis longd 
emitter ei . Ball is tar urn a n t e m 
v at tit a lint fuere species no mi- 
nibus distinct^* Inter ma j ores 
autem etiam e rant, ann-borst ; 
bank-arm-borst ; brlkole, brlkolle; 
tribok; rabaudeken; vogeler, vet, 
fland. Vide etiam, Bxblia. 

Batista ligneo brachio insirucia, 
kraeneke, kraekaerd, vet. Item, 
BaUisia chalybea , staelen-boge ; 
kruiVboge ; " voet-boge, Ballishe 
chalyhctf lamina , brachium, latte van 
den staelcn-boge. 

Bal list a foramen, bus-gat, 

Ballislarius, bns-meester, bus- 
schimer, bus-schiecer. 

Balloaktus , v u Igi y bol- 
werk, blok-werk. 

Balnea, Balneum, Balineum, 
bad; stove; sweet-bad; bad-stove; 
warm-stove, 

Balneator, stover, stove-meester ; 
bad-stover ; bad-meester. Balneatrix, 
bad-stofster. 

BalsamuMj balsem, Baisamo 
condhe, balsemen. 

Baltjeus, Balteum, hangsel, 
hengsel ; hangsel-riem ; wapen- 
riem ; rapier-gordel ; onder-gordeL 
Baltei bulla, spalke van den gordel. 
Baltei oraferrea aut argentea, smelte^ 
vet. /land, 

Balteus picius, in quo met o pa 
& figure exsculpuntur, voie; 
frise; bloem-werk. 



Balticum Mare, Ooster-see, 
oost-see. 

Bambasium, vulgi, Bambacina 
Vest is , bombasijn , bombasijn en 
kleed. Vide, Bombasium. 

Banca, vulgi, banke. 
Ba ncalia , v u Ig i , bank-wer k . 
Hi span, bancal, subsellii stragu- 

llWh 

Banca rupta, vulgi, bank-rote. 
Banca m rumpere, ruptam faeere, 
v u Igi, banke-roten , banke-roie 
spelen, bank schijten. Banco; fraetor, 
bankerotier; bank-breukige ? Grotto. 

Bancetutn, vulgi, banker. 

Banckardus, vulgi, bankaerd : 
non in leclo genial i, sed quovis 
scamno fortuito a mat re c on- 
ce pins. Wolph. Hung. 

Bakda, & a pud P roc opium 
Bakdum, pro signo aut vex ill o 
militari, bande, bende; vaendel, 
vaene, vendel, vaendeling, vendc- 
ling. Bandera^ vulgi, banier, 

Bandophorus, qui ducis sign urn 
gerit. Bandophorus, bander-heere, 
bamier-heere, Becano dicitur, 
id est, dominus ban da sive 
prtfcipui signu Baro aut em 
vulgo vacatur qui inter nobilcs 
opibus & potent id anleceUU : homo 
gemrosus & insignis, nterum misium- 
que imperium in aliquo eastro aut 
opido consensu Principis hahtns, que m 
Satrapam Perste appellahi n t. 
Baro item Gal lis dicitur mas, 
vir, marines. [Hi span is baron : 
arj quasi vaer, id est, pater, q. 
pater familias. F, R,] 

Banderia, Bandophori ditto, bande- 
rije, banerije, baronnije. Fide 
etiam, Baeo, Baronatus, 

Baknire, vulgi, banden.ban- 
nen 3 uit-baimen. Item, causas 
cognoscere, dingen, sax. 

Banditus, vulgi, gebannen, . 



Bar 



— 101 — 



Bar 



1 



hinc Banditi I talis, woest-bal- 
Hngcn, Gratia* 

Bannlm, Bannus, vulgi, ban. 
Bannus Siabinalis, item, Ban us, 
Banum, hand-mael ; ban 5 vet. sax. 
ger. Vide, Jurisdictio. 

Baftisocula, koren-bloeme. 
Baptizare, ting ere aqua sa- 
luiari, purifico r ore per fund ere, 
in lust rati piscind mergere, 
deepen; kerstcn doen. 

Bapti^ftri, Cbristo nomen dare, 
kerstcn gedaen warden. 
Bapiista^ dooper. 
Baptisma, Baptismus, Baptismum. 
doop, doopsel. 

Bapiismo adesse; sen a font e lus- 
trali infantes sublevare, heffen de 
kinderen over de votne. in Bapii-mo 
propinquitasconiractatgQ-v&dvrschap* 
Baptist erium 3 fans sace r, lava- 
c r u m sacr u m , von te , vante ; 
doop-steen, doop-vont ; kerst-pc], 
q* d. kerst-poel; kerspeh [vel q. 
pelvis baptismatis : h i u c Ho I la n d i i 
kerspel 3 karspel^r^ pagi jurisdic- 
tio, territorium; quasi lotus ille 
ager cuius incohe eodem fonts 
baptismatis uiuntnr. F. R.] 
Baptism! aqua, von t- water. 
Barathrum, af-grond ; grond- 
loosen kuil ; slonde, get. sax t sic. 
dabbe-gat* 

Barathrum career is, dief-kelder, 
dief-put. 

Barathrum, de. homine, slok, slok- 
ker^ & Barathro , com muni us t 
slemmer; slemper; brasser ; bank- 
boeve ; doppe-maeker, holL fris. 
sicamlh 

Barba , Barbitium , baerd . 
Item bun, bart> baerd, in nomi- 
nib us propriis, Adv. Junio et 
quihusdam aliis Barbam denotat. 
Barba tenuis, prima, vlassclien 
baert. 



Bar ha vtstiens su peri us la brum, 
knevel-baerd ; jnostaetse, mustaetse; 
ite m quod s u b u a r i b u s si % i n 
ethuaue nasus distillet, snot- 
bacrd. Eiusdem item cor una. kne- 
vd- baerd. Barbula lacteola, mcik- 
haer, 

Barbam rmitterc, baerden. 

Barbam promittere, summit tcre f 
nutrire, laeten w^assen den baerd, 

Barbam radere, fondrre, barbicren ; 
baerd-scberen, den baerd sdiuren ; 
bacrd-maeken, fland* 

Barbae velum, baerd -dock. 

Bitrham fingere, lekke-baerden. 

Barbam mace rare calidd, nettcn 
den baert. Hinc proverb ia I i s 
loqiiu t io potoru m i multo poiu 
ori ad mot o quasi macerare bar- 
bam, netr.cn. 

Bar bat us, ge baerd ; baerd-man, 
& Barbatulus, baerd-maiineken. 

Barberius, Barhitonsor, v u Ig i , 
barbier; baerd-scberer, 

Barbicapra, * Barba copnc — hefr 
ba qua in an lis sterniiur, rci- 
nette, id est, geiten-bacrd; kaemer- 
km id* fland. 

Barba fewis, offici », donder- 
bladers, donder-baerd, q. d. barba 
tonantis. 

Barbatus & 

Barbo, pise is, V ide, Mullus. 
Barbarus, grovacrd, plomp- 
aerd; grof; bot ; * onvcrstandig. 

Barharies, grofheid, grovigheid. 

Barbaric s in sermone Latino, ko~ 
ken4atijn + 

Barbare, groflelik. 

Barharicarius, bordnerer,borduer- 
werker; beeld-w^ever. 

Barbus, pise is, barbeel; barm, 
berm, banner, bcrmer, * hermer, 
sir a m b. 

Barbytos, harpejhaerpe^herpe. 
Barca, vulgi, berke, barke, 



Bas 



102 — 



BfcA 



J 



Bardana , officin. groote 
klisse, klesse, 

Bardus, grovaerd; sot, stok- 
narre; loen ; loer, loerd; loerisch; 
loersche loere; tulpe, tulpisch ; 
schots ; narre, narre-kop, narriseh; 
jobbc, jobachtig, /land, blaet; 
taet-alf. 

Bardocucullus, pije; kovel-kappe; 
spaensche kappe. 

Bapk t cymha qud JE gyp tit 
cadaver a ad sepulchrum vecta- 
bant, a nostra baer; dood-baere. 
Baro, bander-heere ; baner- 
heere ; banderotscjbanrotse, banrots- 
heere, banner-heer; vrij heer ; ba- 
rocn ; qui infer whiles opilms & po- 
tenftd antecellit. 

Baronatus, Baronia t banderije, 
banerije^ baronnije. Vide etiam, 
BandAj Bandophorus. 

Barhire, Barritum edere, cla- 
mor em edere, furore sive clamor e 
incondite} savire more ursorum, 
baren, beren, ge-beren, ge-baeren, 
ge-baer maeken, unde & flucti* 
bus marinis apud nos nomen, 
Lipsio. 

Barriius, ge-baer; ge-krijsch. 
Bahrus, id est Elcphas, ele- 
fant : atque inde aiunt Ebuk diet, 
q.uasi 4 barro. L. Potter. 

Basiare, Basiari, ktissen ; soe- 
nen; boescn, poesen; smak-rnuilen, 
Basiari pollicem alterius, boesen het 
duimken. 

Basium, Basiohtm, kus, kusken; 
soen, soenken; poes ; mondeken. 
Basilica, hof; paleis ; stad- 
huiSj raed-huis; -schepen-huis. 
Basilica y Borse der kooplieden. 
Basilica, exorn, dom-kerke ; Ca- 
thedra el-kerke. 

Basilica mediana pars, siveconca- 
vitas t beukj buik, van de kerke. 
Basilicas, heerlik; hoffelik; prin- 



celik ; reael ; regael, BasiUci, heer- 
lik en, heerlik. 

Basni$cus> kokketrijs, koketrijs ; 
basilisk. 

Basis, ui wdificii &c. base, 
basement; voet ; onder-setsel, on* 
der-steunseh 

Basis columns, pijler-voet; pe- 
destael; voct van de coiomne. 

Basis, basis potoiia, mensaria ; 
orbiculus cut vasaescaria inipo- 
nuntur, ne mappas polluant aut 
adurant, tafel-ring; schotel-ring ; 
garde-nappe. 

Basis harmonise, Bassus, funda- 
mentutn musices aut, cantus, 
bas, bas-kontre. 

BatrTarfi±a f bast. 
Bastardus, vulgi, Fide, 
Nothus, 

Batillus, schuppe ; scbuiffel, 
schoeffel ; vier-schuppe ; truffel, 
vet. 

Batillus cuhwularius, vier-panne; 
bed-panne ; bed-stove. 

Batillus mensarius, kaffoir, chauf- 
foir« 

Batrachides , padden-gerak. 

Balrachis, paploen ; papelioenken. 

BATRACHiuM 3 maschel>ma3cher, 

/land, coloris species quo ante 

inventus personas faciem obun- 

gebant. 

Bairachius lapis, padden-steen. 
BatuerEj slaen> slacgen; smij- 
ten; kloppen ; booken, boken, 
beuken, gaUis> buquer; blouwen; 
goien; tulpen; derschen, darscheiij 
dorschen ; knodsen^ knudsen. 

Batuaiia, exercitationes gla- 
diator urn vet mi li turn, batalie. 
BaubarIj keffen. 
Bavgeiv, latrare, bassen, 
Bax.ea, pkttijn,pattijn ? //^wrf* 
sti lie-gangers, holL per antipbra- 
sin. 



Bel 



— I03 — 



Bel 



Beare, Beatum facere, saligen* 
BeatuSj salig ; ge-Iukkig ; geluk- 

Beatus re aliaud, be-degen. 
Beaiij saliglijk. 

Beatitude , Beatitas , s allg he i d , 
geluk-.saligheid, 

Becabuhga t herha, beke- 
boon ; beke-pong. 

Beccum,. Beccus > bek, Sue- 
ton to. 

Bedell us, vulgi, Academic 
a p par it or > rhabduchus, minister 
SchoLe; clavarius, quod clavam 
argent earn gerat, Lud. Viva 
bedelle, 

Beffa, vulgi, Beffa, I talis, 
beffe, 

Beffa Canonicorum } Vide, Almu- 
chehrjm. 

Beguina, vulgi, begijne, be- 
gine, bagijne. Sunt aut em mul te- 
res religiosce nullo voto ads trie- 
t&, in sacro muliebri contnber- 
nio viventes quam diu ill is 
gratum est. J each. Hopper us a 
begmnen, id est, incipere dedu- 
cit, qubd principium sive ini- 
tium quoddam ret monastick 
ponant. Alii dictas volunt quasi 
Begginas a S> Begga, 

Belgium, Neder-land. 
Belgica lingua, Neder-landsche 
spraeke. 

Bell aria, nac-disch ; nae-ge- 
richt ; Fruit ; entremets ; entelmes; 
entelmoes . Bell aria arida? c u iu s 
modi ex sac car o & aroma ti bus 
ho die in usu sunt, confijt, con- 
fiture ; erwt-suiker; vier-saedj &c. 
B ellis, Beixius, Bellidis flos, 
kerssouwe ; maetelieve ; raaete 
bloeme; maegdelieve ; niaddelieve. 
Bellum, oor-logej q> d. over- 
loge, id est, per magnum dis cri- 
men, sum ma differentia, pr&- 



grande cert amen, magnum dis- 
sidium; magna dis sent io, dissi- 
dentia, vel discordia; a Iiegen, 
id est, differe, dissidere; kfijg s 
krieg ; strijd ; werre, warre, mi, 
vol-wijg, volk-wijg, vet. vec 3 veete, 
veede, veide, vied. Vide etiam, 
Iniinicitia. 

Bellum intestinum 1 civile, domestic 
cum, op-roer; in-heimsehe, inland- 
sche oor-loge: 

Bellum navale, classicum, schip- 
oorloge ; see-krijg ; sec-oorloge ; 
sce-scrijd, 

Bellum ducere, gerere, voeren e^ue 
oor-Joge ; de oor-loge be-leiden, 

Bellare, Belligerare, bello conten- 
dere, certare, oor-Iogen; krijgen, 
kriegen; strijden; werren^ warren, 
vet. 

Bellum redintegrare, bet spel her- 
nemen. 

Belli cousueUulines, krijgs-gebruik t 
Bellum indkere, ad bellum prcruo- 
care, ont-seggen ; & Belli denuncia- 
tion ont-seg. 

Belli feria, be-stand; trefuesfy na- 
si her ruwen, id est, rusten. F. 11.] 
Bella dirt mere, componere, neder- 
Leggen den twist. 

Bellum nocturnum^ minnen-speL 
Bella fraclus, exhaustus, uk-ge- 
oorloogt, 

Bellica quicdam instrwncnta Vetera, 
pederiere ; magneel; blijde. 

Bellica armamenla , instrumenta 
etc, Vide, Hominii symbol um. 

Bellicus apparatus, rustinge; bar- 
nasch, 

Bellicus, BeUicosus, Bellator, Belli- 
fer t Bellipotens, Bello apt us, weer- 
baer; strijd-baer; ridderlik ; krijgs^ 
krijgs-man ; oor-logsch ; strijder ; 
valiant ; wiegant, vet. /land. 
kamper, kemper; kampioen ; kamp- 
vechter. 



— 104 ~* 



Ben 



\ 



Bella strenuus, exercitus, Bella de- 
ditus, krijgs-haspeL 
Bcllkosd, strijd-baerliL 
Bella inept us , weer-loos, 

Bellus, Bellulus, Bel lata I us, 
schoon ; fraeij ; abel, abelaerd ; 
geestig ; liupsch; hovesch, vet. 
sclioonken ; fier ende moij ; min- 
genoot, minne-genoot, mingnoot; 
miter ; pronkaerd ; fraeiaerd j 
moyaerd; gent; jent; goelik, holL 
rustig; brauwe, brave; galland, 
galand; Keflik; pril, vet. parmant, 
parmantig \ proper; biesaerd, bie- 
sane ; noordsch. Bellula, monke, 
monxken, &c. 

Belli, wel; properlik ; (Yaeiekik, 
fraeikens ; rustiglik ; schoonkens ; 
fijnkens ; goeliken, boll. 

Belua, Bellua ? beeste; belue, 
vet* 

Beluinus, beestelik, beestig, beest- 
achtig; veegs; on-besuisL 

Be^e, wel; wael, /land. wel> 
id est, seer, ut> Bend longd, wel 
verre ; Bend multi, wel vele ; Bend 
longus, wei lang ; Bend mane, wel 
vroeg. 

Bend valdi, in-wel. 

Beni xqud, gelijke-wel ; lijke- 
wel. aqud Bend, even -wel. 

Bend curare cetatem suam, goede 
dagen hebben. 

Beni, belUinsi tructus, wel tegereke. 

Bend mereri de aliquo, goed doen ; 
deugd doen; dienst doen. Fide 
plura post, in Beneficium &c. 

Bend dens, wel-riekende, 

Beniprovenire, be-dijden, be-dijen } 
ge-dijen. 

Bend res vert at, ge-luk toe. 

Bend satis foetus, wel van pas 
gedaen. 

Bend vakre, wel vaeren ; wel te 
passe zijn. Bend valere, bend agi cum 
aliquOj wel aen z\)n. 



Beni precari, Ecclesiasticis Be- 
nedkere, segenen ; semen, /land. 
gebenedijden : Beuedkiia, segen ; 
gebenedijdinge; benedictie, 

Benefacere, goed doen ; wel doen. 

-&«^^fl//f/ J ,goed-daedigheid > weI- 

daedigheid; mildheid, mildigheid. 

Benefims, goed-daedig; wel-dae- 

dig ; mild. 

Beneficium, Bene/actum, wei-daed j 
deugd ; vrindschap ; goed-daed ; 
plaisier, 

Beneficium conferred prastare, bem- 
fieiis aliquem afjicere, goed doen ; 
deugd doen ; dienst doen ; wel 
doen; iemanden dienst oft vrind- 
schap doen. 

Beneficiis aliquem detinere, aen- 
houden. 
Beneficium redtkre, weder-loonen. 
Beneficii menwr, be-kensaem, 
Bemficii ' accept! immemor t on-dank- 
baer; on-bekem, on-bekensaem, 

Beneficii accepti abiivia, 011-dank- 
baerheid. 

Beneficium hanorificum , avance- 
ment. 

Bmeficiuni; indult u m t octroie . 
Bemficium Ecclesiasiicum, seu sa- 
cmhlale, provene ; beneficie ; leen, 
frts. 

Benefiaum, sivz Feodum, leen ; 
ken -goed, Benejicianus \ vir ex 
feudo ben eft ciarius, 1 een-man ; 
leen-drager; leen-houder; vassael. 
Beneficiarii nohiles, nobiks, smale 
jonkers ; smale heeren. 

Benepladtum^ gade, gadinge. 
BmevoluSi Benevolens^ goed-willig ; 
goed-gunstig ; goed-hertig ; lioud, 
hold, huld ; hou, houw. Bewvolum 
nddere, ver-willlgen ; ge-willigen ; 
be- will i gen, 

Benevolo goed-wiLliglik ; gunstig- 
Hkj gonstiglik. 

Ben^olenim, goed-willigheid ; 



t 



Bjb 

* 

goed-hertigheid ; gonstc, gunste, 
id est, goe wmm, faustoritni 
apprecaiiO) vol urn banum. 

Bemgnus l goedelik ; goeder-tier; 
goeder-tiercn ; goedcr-hande ; ^oc- 
dig ; gacd-henig j goed-daedig ; 
huld, houd, hold; vrindt-hoLid: ; 
vrindelik, vrindsaem, vrindsaeniig; 
mild ■ soet-henig ; kost-vrij ; ge- 
nadig ; gratieus ; heusch, 

Beni gnd, goeder-tierlik ; heusche- 
ltk ; vrindclil;en ; genadiglik ; gra- 
tieuslik. 

Benigniias , goede r- tie renheid ; 
goed-liertigiieid • vrindeltkheid ; 
wei-daedigheid ; mildheid, mildig- 
heid, 

BennAj teste Fes to, lingua 
Belgicd vehiculum sive car r us 
dicitur. Forte, Cor bis in carro, 
benne. 

Bera, vulgi, bier. 
Berri:riSj sausse-boom. 
Bes s mark, merk; acht oncien, 
Bessis, blanke. 

BesxrA^ beeste .Best tola t d\eik en t 
Bestia fera, dier, fftfp. 
Bestialis, diersch. 
Bestiaritts 7 dier-kamper. 

Beta, beete ; & Kara^p^a-rcfCfi}^ 
warm moes ; moes-kruid ; beet- 
koole, [land. 

Beta nmrina, see~beete. 

Betokica, betonie ; eercn- 
prijsj quihusda m* 

Bi:tula, Betulla, berk, ber- 

ken-boom , , berkeler. Belulacais , 

berken. Betnhicea mrgii\ berken 

/roeden. BetttUtceus ramus, barken 

mey. 

Betuiaceus culullus } Vide, Cului- 
lus Bend. 

Bibere, drinken ; biberen, 
Bibere affatim sine respiratione, 
fonk-drinken ; uit-drinken zonder 
snoeven , 



io 5 — 



Big 



Bibere ex antphiieio, buisem 
Bibere plus tcqno, over-drinkcm 
■ Bibere in orbem, om-drinken ; 
rondom-drinken. 

Bibemfo aqutou sen ratimem fa- 
cere, vulgi 7 be-scheet doen in h 
drinken. 

Bibere pauiaiim & identidem, l^p- 
sakken. 

Bibere lambendo, slabben - larven, 
larwen, 

Bibax, Bibaculus, Bihosus, Bilmlus, 

bier-buis; bier-buik ; drink-suchri^ ; 

dronkaerd ; drink-achtig ; bibercr. 

Bibio, (vtilgi) Culexvinnrius, 

wijn-mugge; wijn-v liege, 

Bibulaeharta /dcur-shmdz papier. 

Biblia, prim, Bijbel. 
Bihlia, Bibla petraria, Balea, Ba- 
lesinwi, vulgi, organ on peirolu)- 
iicum, blije. Interpretari possit, 
trulina bellica, sive. statera petraria: 
machina videlicet beliica instar 
tru tithe, qua sax a max i mi pon- 
deris projici olini soletit. Vide 
cliant, Balusta. 

BibHopegus, binder; boek-bindet. 
Bibliopola, boek-verkooper; boek- 
voerder ; boek-handeler ; boek- 
manger. 

Biblkpolium, boek-winkel * 
Bibliotheca, Librije. 
Biceps, twec-hoofdig. 
Bicolor, geschakkiert ; twee- 
verwig, 

B[denb, vorke ; garlel ; spriet ; 
karst, ger* sax r sit\ 

Riduanus, tvvee-dagig. 
Biennis, rwec-jaerig. 
B] ear lam y twee-sins; tweeder- 
leL 

Bieolium, herba, twee-blad. 
Bifur, trijur, dobbel-dief. 
Btfurcus, twee-vorkig, 
Biga t karre ; karnjne, vet. 
/ / a n d* 



Bip — 1 06 — 

Bigarius, karre-drijver ; karre- 
man ; kutsche, sax. 

Bilanx, vulgi } schotel-waege ; 
schael-waege ; balance. Bilancis 
jugum ; sea pus de qua lances 
utrimque pendent^ evenaer, effe- 
naer in de waege ; it a Teutonics 
diet us ab tequationis argument o, 
obversante in anste mcdiiullto 
ling it Id. Qtitf lingala, waeg-ton- 
geken (1) dicitur. 

BiLiMGUis, twee-tongig ; dob- 
bel-tongig. 

Bins, galle ; herten-waeter. 
Bilis, cholera; Biliosus ei amarus 
humor ventriculum obsidens, 
waetcr-galle. 

Bills atra t melankolije. 
Bills flava, geel- water. Bills $ffi?£ 
ehullitio circa as ventriculi^ sode, 
soode, sooie ; sat, de sat. 

Bills, i nd ig initio, ira f erven s^ 
gramschap; torn, toren, tornigtieid; 
krop, kroppe; col ere. 

Bllem alicui movere, grammaeken ; 
ver-toornen ; ver-belgen ? vet, 
/land, 

Bile acrl commovm, exagitari, 
tijden, adttg. 

Billa, vulgi, instrument um 

sive securicula lapicid&, bille. 

Bimolus, Bimus, twee-jaerig. 

Bimum animal, tweenter; twimer 

dier, fris. 

Bini, twee, twee en twee ; 
koppele. 
Binos consociarcy paeren. 

Binatus, vulgif hand-macl, 
sax. sic. Fide, Jurisdiciio. 

Bipalium, vorke ; gaffel ; spade, 
spaeic ; homve, houweel ; brootse, 
/land. 

Bipennis, twee-bijl ; dweerse 
bijle; houweel; hafteel ; barde, 

(1) Elym. tongheskeu* 



Biz 



bard-axe ; bardse : helm-barde ; 
moord-axe> veh ger, sax, 

Bipes, twee-voetig, 

B 1 pin Ella , bevernelle, bever- 
naert. 

Biremis, barke; galeore ■ fuste. 

BfRETUM, BlRRETUM, BlRETRTJM, 

Birrum, BtrruSj vulg-i I talis, 
berretta, barret, birret; mutse. 
Birta, vulgl, bier. 
Bis, twee-mael ; twee-reisen ; 
twee-werf; twees. 

Blslingua y herba, keel-kruid ; 
tapkens-krnid. 

Bismalva y herba, hemst, hum.st; 
witten hemst. 

Bisoh, elg. Asini silvestris 
genus in regionibus septentrio- 
nalihus. 

Bissextus, BrssExriLrSj Vide, 
Annus Bis. Interc. 

Bjstarda, akker-trappe. 
Bistorta, nater-wortcl, 
Bisulcus, twee-vorkig, 
Bitumeh, limns vel terra 
tenax ac hnta i picl persimilis, 
joden-lijm ; solrler-lijni ; berg- 
wachs, s a x. Bituminis flos ienuissi- 
mus, naphta; vulgo, Petreleum, 
Petroleum, Peter-olie. 

BrviuM, twee-spvonge ; twee- 
hoek ; cwee-weg ; weg-scheede, 
weg-schede. 

Bwlus, twee-wegig. 
Bizarrus, vulgi, biesaerd, 
biesarre. It alls, bizarro. Dig nam 
relatu, inqitit C&L Rhodlginus, 
imaginosos id genus homines 
passim dlci biqtrros, credo ab 
inconditis moribtis popuiorum 
qui in Ponto dicuniur By^ares. 
[Sic &i apud nos, vies, quasi 
viesaerd. Possii & deduct a biesen, 
id est, tumultuari, inconstau- 
temvagari) mlu agitari; quasi, 
biesaerd* F. K.J 



Bla 



— 107 — 



Boa 



■> 



BladuMj vulgi s bladinge; 
blad, blade, fland, ho II. 

Bl^sus, lisperer ; wispeler, 
sax. sic. tatercr ; hakkelcr. Vide 
etiam, Balbus. 

Blanca, vtitgl, id est, as, 
hessis 7 blanke, 

Blandus, aen-minnig ; ioddcr- 
lik; lodderacbtig; lodderscb ; vrieti- 
delik ; vrindsaein ; vrindsamig ; 
lieflik ; ghu j smeekelik, 

Blandus ore, Blandiloquus, Bhin- 
didiatSj soet-mondig; soet-spratkig ; 
sineeker; kooser; lief-kooser; licf- 
laffer ; lief-prater. 

Blandd, vriendeliken ■ Hefliken ; 
lodderliken ; soetelik, soetken ; 
smeekelik; gratteuslik. 

Blanditue, Blanditia, Blajidiloquen- 
tia t BiaudimentMni t smtekingc, smce- 
kenj^; Hef-Iaf; treifelinge; caresse; 
smout-peere, per metaph. 

Blandiri, vleiden, vlcien ; vlceu- 
wen> vleuwen, fleeuwen, flcemcn, 
fleem-bekken ; vlaeden, vef. smec- 
ken, smeekelen; mtnne-keuren ; 
kooscn, lief-koosen; lief-lall.cn ; 
vlasch-boken, metaph. scem-suij- 
ken ; huichelen; treifelen ; oor- 
blaesen ; oor-toiten ; oor-steken ; 
blanden; toeven^ tweefelen,//^f/n/. 
caresseeren ; vleid-baerden ? & in- 
star can am vieid-steerten : troete- 
len, & fland r is dreelen, id est, 
omnibus modis & gestibus cona- 
ri cuipiam pi a cere; prop tie 
suaviis & amplexibus, quod a 
turturibus docemur, Becan. 

Blandiri molli atlactu, streden ; 
strooken, hold. 

BlamU dicere, flu i ten, metaph. 
be-koLiten ; quibusd. be-kallen. 

Blanditiis aliquem d^inere, aen- 
houden. 

Blanditiis allicere, veMreiffelen, 
ver-treeffelen \ ver-tweeffelert. 



Blanditiis extorquere, ont-smeeken . 

Blanditiis decipere, ver-fletsen. 

Blasonium, vnlgi, blasoen : 

qualia sunt nobHium in scut is 

ant r hy l h m icar u m vn Ig a r i u m 

in tab nils. 

Blasphemus, gods-Iasteracr. 
Blasphcmia, gods-1 aster ; lnster, 
lasteringc; hoou-spraekc 3 sax. fris. 
sic, blame, blaemte ; blasphemic. 
Blasphemare, hoon-spreken ; liis- 
tercn ; blamen, blamcren ; blasfe- 
meren. 

Blatero, Blateraior, kaekeler, 
kekeler; blafFaert; klappaerd; blaet; 
babeler; rabberaerd ; snaeterachtig; 
lang-tonge ; taterer ; snapper ; 
blaes-kaeke; labberer, l^ de fcniiua, 
lab-soetej labbc-kont, labbe-kous. 
Blaierare^ klappen ; keken, kekc- 
Icn ; snateren ; snappen ; re lien, 
rallen ; blaeren, blaeteren ; bolde- 
ren, bnlderen ; pladeren, plaren ; 
lellen, lelle-bellen ; labben 3 labbe- 
ren ; rabbelen ; babelen, bcbeleji. 
BlattAj schieter; schiet-womi- 
ken ; motte; karTaerd ; boek-worm ; 
schabbc, vet. 

Blatta lucifuga, munk. 
Biatta plslrinaria, molenaer* 
Blattaria, motten-kruid, 
BlaveoluSj koren-bloenic. 
Blavipes, vnlgi, b]auw-voet t 
s a x. acclpit r i s aut a q n ihc 
species, 

Blavius color, vulgi, blauw, 
blaeuw, 

BlaXj blaet- 

BlituMj herba> maeien 
BlitroNj j3\7jTpov t pluggc. 
Blondus, vulgi, blond. 
Boa, papula, maeselen, ma- 
seren, masel-suchic, maesel-siekte; 
messelen, fris* rood-jonk ; rood- 
bond ; rood-jook ; rood-vonk. 

Boa re, blaeren ; balken, bal- 



Bom 



— 108 — 



Bom 



Bon 



— 109 



Box 



gen ; belken, bulkcn ; burlcn , 
brullen ; loeien ; reeren. 

Bocalium, vujgij v a senium 
angusti oris, bokael. 

Bodellus, vn!gi y beuling, 

Ba-oT[Ctfs,Ba~oTus,bot,plornp. 

JB O7}0€ia t a it x iliaiio, &c. 
vogdije. 

Bohemi vagi; &c. Vide, Cin- 

GARI. 

Boia, lc, Bole, apnm, boeic ; 
veter ; helde. 

Boletus, kampemoclie ; pad- 
den-stoel ; padden-brood j duivels- 
biood. 

Bolls pyle p% peile, pie! ; 
sink-loot; senkd, g$.fi sax\ sir. 
wcrp-loot; Ioot;grond-loot; diep- 
looc : sterren-schot. 

Bolidis fit tils, boecU-li j n e . 
Bolkk ten tare aquas, explorare vada t 
Jocave marina, pylen (1), peilen, 
pielen ; looren. 

Bolis, sprink-vier inde locht. 
Bolus, qui deglutitur aut 
devoratur una hausfu, brokke; 
slik-brokke; snikkel-brokke, slok- 
kel- brokke * proprii de Boh lau- 
tiore — rnond-vo]; bete, beie (1) ; 
leid-brokke; morseel, morseelken; 
mokkeie, fland. ve.L Bolus vene- 
nata^ brokke, ft and. 

Bolus, j actus j worp, wurp, werp, 
Bombarda, vox a bom ho, nf 
videtur^ conficia, if til go usur- 
palur pro instrumento bellico 
ignivomo ex <rre ferrdve c on f la- 
ta : an prise is pro alio etiam 
instrumenlo bellico tormeutove 
in usu J tier it , amplihs vi den- 
dam : nam, singer, narre, boiler; 
item pro eo quod roils sufful- 
turn, rabaudeken, vogeler, voces 
r eper i u n tur. Ho d ie Bernhardt 

(1) Zoo in het Hs. 



appcllatione venlunt manna I i a 
insirumenta, ut t rocr ; busse, 
bosse, 5c hier-busst\ vicr-bnsse ; 
srok, vier-stok ; musket, el gene- 
ra! iter bombarde ; ilem > Bombar- 
dula , pistolet, sing-roer. Fide 
etiam, Sclopus* Denide habentnr 
Bombarda* majores, nt, stuk ge- 
schuts, * grof gc-schur, arrillerie — 
donder-busse, in geuere ; el spe- 
cial tits, kortemwe, aui rec Litis, 
kartouwc ; iiood-busse ; tuimelcr; 
nnchtcgael. Bombarda longior, vulgo 
Serpentina , Colubrina $ Cola brum , 
slMg^i k lover, kolubre, ab effigic 
serpent is & coiuhri. Bombardarum 
major urn scdes, locus t collocatio, Bar- 
bacane, E minoribus sunt , vcld- 
gescliut, veld-stukken ; hack, hack- 
geschut ; klatcr-busse ; lepel-stuk- 
& quid fusilis, gotelink ; karaer- 
bussc. 

Bombardas disponere y pangere, fi- 
gere } het ge-schut planter]. 

Bombardani puke re torment a rio 
farcircy laeden de busse. 

Bombard-is ptdsare, be-schieten, 

Bombardarius, koluvrier, klove- 
nier^ kluivenier * bus-schutter, bus- 
schieter. 

BOMBASIUM, VU lgi } ftdixfiaE, 

ftapfidtuop, boombasijn, bombasijrij 
boom-wolie, quasi dicas y boom- 
sije, id est sericmn ctrboreum. *Bom- 
haehia visiis t bombasijnen kleed. 

BOMBUSj BOMBILATIO, BOMBI- 

lus, at fit coram aui apum etc. 
hommelinge \ ge-dommel j horse- 
linge; ge-snorre ; pof, bof; ge- 
nTiscli, ruisch. 

Bombilare 3 Bombuin sive soniluut 
edere, homraelen ; ruischen ; siiar- 
rerij snorren ; klokken ; horsselen ; 
dommelen. 

Bombilius, vasculum a ngu s t i 
oris inter bibendum bombum 



klok-i 



was : 



T 



so)ti!amouc edens , 
cutter. 

Bombylius, insect i genus inter 
volandum bombum edens^ bom- 
raele; hommel, horameler. 

Bdmb^'x, sijden-worm. Bom by- 
cinum, id quod neni Botnbyees 
verniiculi, spin-sijde. 

Bombycina vestis, Co a, sijdcn- 
kleed; taffetaf; ras, &c. 

B^ka, Dodouteo, id est y 
Faba major, Phase! us ; bine, Bona 
Zelaudica> Zeeuwsche boone; Bona 
equina, peerds- boone. 

Bonetum, vulgi, bonct. 
Bonjfacia, her ha, kecl-kruid; 
tapkens-kruld. 

BONUS, gocd* &ya86<; j — vroni, 
vrome, vroom, vroem ; on-arg ; 
genadig; weidelik ; berve, sax, 
fris. konst-geJeerd; propice. Bonus 
valdd, in-goed, nou Bonus, on-go:ed* 
* Mi-lior, MjiliuSj Optimus &t\ 
Fide in M. & O. 

Bonilas, goedheid ; vromigbeid. 
Bottle indoiis, goed-;ierdig, 
Boni cordis, vulgi, goed-bertig. 
Bono esse, wel be-koinen, 
Bonl consulere, in dank nernen. 
in Bouam partem accipere } 11 em en in 
goede. 

Bona dicere, precari, segenen ■ 
gebenedijden. 

1' .a precatio, segen ; gebenedij- 
dinge, 

Boni viri, a d q nor u m a r bitri u m 
causa litigiosa defer i ur, goede 
mannen. 

Bona, goed, goederen, goedinge; 

boedd, Grotio. 

Bona propria, privata, eigen goed. 

Bona parta, acquisita, gewonner^ 

ver-kregen goed ; vulgh, conques- 

tcn 1 ver-betering van goederen. 

Bona hereditaria^ bona avita, bona 
relict a; per mortem par en turn 



aut propinquoruni ad aliquem 
devotuia, erf-goed ; stok-goeden, 
stani-goeden 3 crfelikheid ; aen-ge- 
storven goed ; vcr-storven goed' 

Bona defuncti; htvreditas, sterf- 
huis, Renunciare bonis defuneii, het 
sterf-huis metten voet stooren. Bona 
a defuuefo relieta, bod 3 boedd, in- 
boel. 

Bona mobilia, roerlikc, oft roe- 
rende goeden ; tilbaer goed ; va- 
rciulehave; havelike goeden ; liiits- 
raed ; katellik goed ; kareilcn, ka- 
teeien, fland. haef, have. 

Bona imniohilia, bona fundi vel 
soli, on-roerlik, on-beroerlik goed ; 
grond van ervc ; on-haetlelike goe- 
den [q. qiue atlolli nequeani, jon- 
heftclikc, J, R.] on-tilbaere goeden , 
Grotio; immeuble goeden. 

Bona dot alitia, nupiiarum causa 
tradlfa, houweliks-goed ; uit-setsd> 
nit-settinge. 

Bonorum in matrimonio separatio, 
boedd-scheidinge, Grotio, 

Bona qu(€ viduo vel vidiuc post 
conjugis mortem debeniur, stoel, wc- 
duweliken sioeL 

Bona sorte divide re, kavelen. Bo- 
norum separatio, boedel-scheidinge ? 
Grotio. 

Bona alicui iransscrlberc, transfer re, 
iradere, in potest a tern alterius dare, 
goeden ; in-goeden ; erven * op- 
diMegen het good. . 

Bonorum Iraditio, goedenisse^ goe- 
dinge ; erffeninse. 

Bona abalienare 7 weg-maeken sijn 
goed. 

Bona cedigcre in comment arium, 
bonorum eomnmiiarium eonsaihere t 
staet rnaeken van den sterf-luiise ; 
mventarieren de goeden. 

Bonorum elenehus, comment art us, 
index, caialogus r apographa, inven- 
taris van goeden, 



Boo 



IIQ 



Bos 



Bona nulli obnoxia, Bona allo- 
dia! la, nulli censui obnoxia, 
vrij goed, vrij-eigen goed ; on- 
cijnsbaer goed; vroone, vroonland, 
ZeL allodialegoeden, q.alaudlalia, 
quod in ear urn I and em and or 
nan venial* [Annon q. allduide 
goed, M est, bona vulgaria, 
1 i b i r a , u n i a sett i u m u < i p asses- 
sor? s propria, ad differ ml lam 
ban arum feudal iumf aui vec- 
tigalium, F. R.] 

lima sequel rata & reienta, be-sette 
goeden. 

Bonis cedtre; bona sua se de se- 
re re creditor! bus profit erl y uit- 
gaen sijn goed ; slotel op J t gmf 
leggen, quod hen ef if lo lege cott- 
ers so vjduis llcitum full, clavi- 
bus, clngulo, marsupidque, se- 
pulcbro sive feretro mariti 
recens defuncti superimpo- 
sif0 (0* gr avium debit arum 
caussd* Bonorum cessio t boedel- 
afstand, Grotlo. 

Bona jure, sive aucloriiate judicis 
possidere aui detimre, ne pan an J. 
a molt 'on i, usui aui disposition i 
judicis (2), be-setten en tie be-slaen 
den pand. 

Bona alicuius aceupare, invadere, 
iemands goed aen-slaen. 

Bona In nexum posse ssionemque jure 
data, ver-reikt ende uit-gewonnen 
goed . 

Bonis prodigo Interdkere, stad-kind 
maeken; bellen iemanden, flaniL 
Bonorum opumve cupidus, avidus, 
goed-gterig. 

Bootes, sidus juxta majo- 
rem ursam, quod in modum 
hubulcl, plaustrum sequiiur, 
waegen-man; her-waegen-man. 



(i) Etym. duidelijker ^impost lis ». 
(2) Etym, « dtbitoris », 



BoftAGO, BoKRAGO ; bonigie ; 

bernagie; bruinagie. 

Boeax, vulgi, boras; sou- 
dfirsel van goud. 

Borbocha > piscis, lompe ; 
ael-quabbe ; ael-mule, 

Bohdellum, vulgi, bordeeL 
Boreas, noord : a! its, noerd- 
opsten-wind ; bijsc, veL Gal lis, 
bise. 

Borealis, noordelik ? noordig , 
noordsch, 

Bos> os, proprii de cast rat o, 
& pie runt que in masculino; 
rind, read, rund. In femlnlno, 
koc, koeic. Bos jma] kalf-koe, 

kal ver-koe . * Boves. r i ppen d e 

ossen, Grotto, 207, (1) 

Bos adtnissarius, verre, vane ; 
szier. 

Bos arator, ploeg-os. 
Bos lactaria, mel'k-koe. * Bucula, 
tijdige koe, tijd-koe; v.arse, verse, 
veerse, vers-kalf ; hokkeling, hoke- 
ling, 

Bos tnaculosus, varius, bonten os. 

Bos pulli sive cinerei color h, be- 

gijne : quod begins sive virgi- 



(1) Die aanhaling uit Groiius is in hot 
Hs. onvertaald geblcveu. fn de door M. 
Simon van Groenewegen vail der Made 
bezorgde uitgave van >t jaar 1644 vindt 
men de uitdrukking op bl. 217 in den vol- 
genden s^menhjng t « Van Linden liggeti- 
de gemengder veure, ende niet zijnde ver- 
huyrt T is de gevvoome in RynJam, dat het 
^ennt vvert geschaert ten overstaen van 
Schout ende buyren, elk m sijn aendeel tn 
&4 landen ♦ Wey4ant wert gescbaert op 
Mey-avont om met bees ten te weyen : Een 
merry met een venlen is twee schaer : een 

merry allecn een schaer Maar wrense 

voob, een vool van dne.jaren; rippende 
ossen, stieren van drie jaren, ruydige of 
rappige scttapen, paerden die achter besla- 
gen zijn, verkns die ongelubt zijn, werden 
niet gehouden voor schaerbaer goed, >i 



Box 

nes sacrce lllo colore vestiantut 
pier unique. 

Bos marinus, Fide, Hippopota- 
mus* 

Bos si /vest r is 7 buffeL 

Bourn par f paer ossen. 

Bovts venkiatlus comiitus, itr-ge- 
maekte pensen. Fide ctiam, 
Echinus. 

i Bovis pars cantosior sub zrntre 
circa femma smfemina, quee martu 
capitur at i rectal nr que ad explo- 
r an dam & lent and am bovis 
ping ttc din em, vang, vank. 

in Bobus pars thoracis promt & 
circa spinam, hoor-ruggejior-ruggc, 
{£ d. dorsum super ins, Gesnero. 

* Bubidus, BovilliiSj Bovinus t ossen ; 
van den os ; Bubulum corium, os- 
scn-luud; ossen-leder. — Bavilld> 
eames, ossen -vleesch 5 rund-vleesch. 

* BubuJcus, Bubscqua, Bubsequus, 
Buwius, herder, harder, herde-man - 
ossen-drijver ; koe-drijver; koe- 
herder ; koe-wacluer, koe-Iierde, 
& hinc contract^ koord, koerd, 
sic. Jul. 

Bovis pars quart a r quartan us, I'a- 
niaie. 

Bmerda, koe-mest, koe-scliire, 
\i0^smmt& Bovi I lum stercus, Vide, 
Stercus bovil. & Cespe.s stercor. 

Bovicidii tentpus, shg-rjjd. 

Boarium forum, osseiv-nierkt ; 
vee-merkt, 

Bovile, ossen-stal; poest, mi. 

Boarlus mmaior, vee-bol ; osscn- 
kooper, 

Boscas, avis ex anaium ge- 
nerf, sluif; reeling : est anient 
Boscas major, item, minor. Fide, 
Anas. 

Boscum, Boscus, vulgi, boscb, 
Gra'ce 1 $6tTfC€t>v y id est, pascere, 
BotAj vulgi, Boot. 
Botellus, Fide, Bqtulus, 



11 j — 



Bra 



*Botium 3 bar ban Fide, Bron- 

CHOCtLE. 

Botkus, druif, druive ; m$j$ t 
rosijn ; bosch van wijn-bcsien, vet. 
tros, trosse, torscb s trosch ; druii^ 
tak, druif- torse h ; krap, krappc- 
drtuve ; grappc ; klister, kHjstcr, 
kliester, 

Botrys, herba, druif-kruid. 

BOTTEELAIUA, Vlitgf bottfl- 

r!{e. Gal I is, bouteilfe, la gen a 
sive ampulla Jlcitur. 

Bottom, bar bar Is, Fide, 
BklWcociiele, 

Botulus, Bgtellus, bolin^ 
bctiling ; bloed-worst ; worst*, 
wursr- pot-bolingen; marge, />/,' 
Bmllm hordeofartttts, konker-pijpe. 
Vide etiam, Farcimen ex came pore, 

Bqucauum, Vide, Bocalium. 

Bovinus, vulgi, boeve, boef. 

Br^beotes, prijs-gever- 

Bkacca, Bracha, broeke ; 
bokse ; neder-kleed ; neder-ge- 

Bracca foil leans, laxa, quas- 
broeke; sloddcr-broeke ; pompoe- 
nen-broeke. 

Bracharum pars superior, pudenda 
& jetuora obiegcus, broek-kiele ; 
opper-broeke ; kiele, sax. sic, fris. 

Braehaius, brachd I ml at as, bruek- 
imn, 

Bracccc eommerdator, bracca in 
st er core Uquido fwdans, schijt- 
broeke. 

Braccijus, vutgi, brak;brak- 
bond. 

Bhachfum, arm, erm, & cor- 
rupit*, iiann, nerm. 

Brachii os minus, ann-pijpken. 

Bracbll gibber, curvaturasive amis, 
elle-boge; arm-bogCj vet. 

Brachium extendere, exercre, den 
arm uit-steken. Braehia reliquaque 
membra velut palmties extenders pan- 






B 



RA 



— 112 — 



Br* 



Bko 



— 113 — 



Bin 






diculari, ran ken, Etc a no. rank- 
braekeii, 

Brachiis vel Brachia circnmdare, 
comphcii, om-armen., om-ermen ; 
om-helsen , om~halsen . Brachiis 
utrinqm extensis cotnplecti, om-vae- 

Brachia she maims retegere^ de- 
nudare, de mouwen op-stroopen, 
op-slaen. 

* hvi Bradno quid agere. percurrere> 
ovcr-loopen. 

Brachia quatere^ c a I efa c ien d i 
causd, blouwen, hoi I. 

Brachium, sive, Brachii men sura, 
Becano } elle. 

Brachium maris, ftuminis, arm 
der see ; strange. 

Brachia ford pal a caucrorum, sehee- 
ren ; knib-sclieereti. 

Brachials mouwe : arm-ring 5 
arm-cleraet; arm-gesmijde; braselet. 
Brachiale, stompe. 
Braehiale sacrum, hand-stool e, 
Brachiale jaculatorium, schiet-lap, 
Bractea, Bracteola, blek, blik ; 
Wad van metael; folic, a folii 
s i m illtud i n ej loof , loofke n ; 
schcene ; looveren van metael. 

Bractea, Bracteola auri, klater- 
goud; ratel-gond. 

Braclcarlus, blek-slaeger; Bractea- 
tor, goud-slaeger ; folie-slaeger ; 
kopeir-slaeger. 

BramAj pi sets* Vide, Cyprinus 
I at us. 

Branca ursina, Officin. be- 
ren-klanw. 

Branchle pisciUM 3 oor-wan- 
gen; ooren der visschen ; kaeken 
der visschen ; ge-hoor der visschen ; 
visch-kaeken ; visch-ooren j viscli- 
kouwen ; kouwe, keewe, kauwe, 
kuwe; kieve, kievel, ger. sax. sic* 
Branchias halecis extidtre, kaeken 
den haring, 



- Brasdenarius, vulgi, num- 
mug trihus assibus rgsiimatu*, 
bras-pen ning, q> d. nummus epu- 
larts. Sol el euim esse commune 
convivii symbol um sive pre- 
cium : sicut placito Caroli V. 
Imp* Anno 1 544* i. Junii $1 alu- 
la m est milt li p rectum mens a 
in diver soriis civil at urn unus 
Brasdenarius ; h. e* duo grosst 
cum medio J land, ruri aui&m & 
in pagis s Infer us. id est, gross! 
duo : supra pal us precium. (r) 
BRASMAjgarbeljgaerbel.gerbel. 
BrassicAj brassica sativa, koole, 
Brassica vulgaris saliva, joins exten- 
sis •> Brassica Cumana, l&vis y rubra, 
sloore, sloor-koole ; roode-kooie, 

Brassica capitala, iriliana, impe- 
rialism sluit-koole ; kabuis-koole. 

Brassica Pompeiana, Cypria, fio- 
rida, bloem-koole. 

Brassica Sabauda^ savoie, savoi- 
koole. 

Brassica caulis, kool-stek, kool- 
stok : cauliculus to^wjtool-spruite. 

Brassica hirudinis, Vide, Hiru- 
dinis Bras* 

Brassica marina, see-winde. 
Bravium, prijs, prijs-stuk ; heil^ 
vet* /land. 

Bravium proponere, eenen prijs 
op-set ten. Bravium celehn regionis* 
vieiori proposilum, land-juweel. 

Bravium., Vide eliam 7 Ome- 
lium, MONfLE, 

Braxatorium^ vtilgi, d omits 
in qud cerevisia coquilur, pan- 
Inns, paen-huiSj vet. 

Brema, piscis. Vide, Cyprinus 
lalus. 

BreviSj kort, kurt; on-lang. 
Breviculus, kortont, kortoutken. 
Brevis pede, kort-been, 

(1) Etym. aexcepto potus preticn. 



Brans, not a musica cons tans 
duo bus mensuris, breve. 

Breviare. korten. Breviare mpillas, 
kortcn bet hair : alas, kort-vlerken; 
kort-vlogelem Bnviari* ver-kort^ 
gekort, worden. Breviatus, ver-kort. 

Breviias, kortheid. 

Brcviler, Brevi, Brevibus^ kortclik ■ 
in \ korte. Brevibus agere, kort 
macken. Breviter rem aliquam aiiht- 
gere et per si ringer e. ge-wag er^ens af 
macken ; ge-waegen, 

Brevi* korts> korteling ; schier; 
eer-Iang; oivlangs; bald, get: sic. 

Brevis* Breve* schrijf-hoexken : 
brief. 

Breve, mt-togt; extract; bc-worp 5 
be-werp ; be-trek ; brevier ; kort 
be-grip des boeks, &c. 

Brevia riu 1 u. vul g Eccles id si ico- 
rum; codex sacra rum precum; 
liber borarius, brevier; getijd- 
boek. 

Brevia t oru m, ( 1 ) n -d i e p te ; 
droogte; sand-plaete ; plaete \ bar- 
ninge; banke indesee; drifc, drif- 
sandj drijf-sand ; wel-sand. Brevia 
dubia, d w ae 1- g r o i * d . 

Britamkica ? h e r b a , lepel- 
kruid, Iepel-bladeren, q. Cochlca- 
ria* Alii it Cochlearid disliu- 
gaunt. [Lipsius Brilannicam 
die tarn censet ab E rice to de Bre- 
taing dicta.^ 

BrochuSj Vide, Brokcus. 
BRorjiui[, vulgi, bruwe, bru- 
wet, broeie. 

BrOxMOs, haver; evene. Bromos 
spicigeiuij grauwt, antique verbo 
Anglico kwrn diciinr* pro quo 
per per am Cnrmi legilur a pud 
Dioscoridem ; Gull. Camden. 

Broncus, BrochuSj qui denies 
habei prominulos & os produc- 

([) Aldus 00k in Etym. 



t 



turn, tote-muil, tuitc-muil ; blik- 
tand, |, d, m leans sive corusca}t.\ 
dentibus; Iang-tand ; hang-imiil ; 
hoqgrlip ; Iioog-mondig ; hoog- 
mrnl. 

Bnmchoci'h\ hernia gu 1 1 u ris m ; 
I urn or roluudus in ccrvice inter 
cute m & a spe ra m a r I e r ia m ; 
barbaris Botium dicilur ; spene, 
speene r speine, spenen-vloed. 

Bnucnus, gras-worm ; krnid- 
worm ; kever, cefer, sax. sprink- 
kever, sprcnkel, sprinkel, sprankel, 
sax. sic. I oat si a r genus. 

Bruma ? brumale solsliiium, win- 
ter; winter-dag; mid-winter. Vide, 
Hi EMS - 

Brumalis, wmterachtig ; win- 
tersch. 

BiiuxELLA, vulgi } bruine \ 
exasperatio oris cum si ceil ate 
& nigredine tumoreque Huginr, 
unde & herba qua* huic morbo 
medctur, 

Brunei! a , bruinelle. 

Brunus, vulgi, bruin. 

Br u scum, officin. stekende 
palm ; muis-doren. 

Brusca m, 1 u h e r c u I u m a cer i s 

arbor is, maser, maeser, ger. sax* 

Brutum, Brut urn animal, beeste; 

on-redelik dier. Brut urn fieri m Bru- 

tescere, ver-beesten. 

Brutus, beestefik s beestig, beest- 
achtig ; ver-beest ; on-vernuftig ; 
on-bescheeden, on-bescheiden ; on- 
versrandig ; vers tan de-loos ; on- 
verstandelj half. 

Buva sllvestris, lieid-kruid ; 
heide. 

Bryok, mos der boomen ; 
schom der boomen ; mies, vet. 

Bryonia, stik-w^ortel, conduce us 
strangulationi vulva; swerm- 
kruid, quod vertigtnosis & coml- 
ti airbus subveniat ; alf-pape ; 

IS 






— II 4 — 



Bug 



schaep-entd, jris. a similiiu- 
diue fimi ovilli quam acini 
referunt. Bryonia baeca, quartel- 
beien ; quakkel-bein, (i) nptnulli. 
Bubalus, buffet; bosch-os, 
Buhalinus, buffelscb. 

Bubo, avis noctivaga, nacht- 
uil ; uacht-vogel; kar-uil; schaffuit, 
schavuit , seh uif-uir , scliuif-uit , 
scboef-uit; hube, huibe; tiroes, 
droese, fland. sicamb. sax. kuit- 
uil 3 sir. kinz, ger. sax. sic. her- 
tog, q ui bus dam, id est, dux, q. 
princeps avium; sed est species 
major bubontSj qua Gal lis 
etiam Due, & Italis Duce. 

Bubo cor nut us, tuit-uiL 

Bubo , tumor, built ; kliere ; . 
sliere; ge-s\veere; sweeringe; wal, 
Vide, Cctus(2); dunnen-kliere; 
klap-oore, prceciput de. venerea. 
BuccAj mond 5 kaeke ; muil ; 
bak, bakke , bak-huis, Buccuta, 
mandeken. 

Buccula sub mento (Lud, Viva*) 
kossem. 

Bucca plena, mond- vol ; bete, 
Fide, Buccea. 

Buccarum pars circa hbiorum con- 
ftnia, mortd-gergel. 

Buccas movere, sive ducere, maffe- 
lcn, moffelen, mu Helen ; mokken. 

Buccarum inflatio; sonus qui 
eminitur £ buccis spiritu in- 
flat is, pof; bof. 

Buccas inflare, boffen ; poffea j 



(3) 2oo in het Hs. Elym. fc Qunckel- 
beye. holL Bryonia, etc, a' 

(2) Wat ((Cetl-s, wSU d. Lde walvisch, 
hier tu-fschen de klicren en zweren komt 
doen, vak met te raden; misschien eene 
vergissing van den bewerkcr die uk het 
Eiym. ttWalfi voor het drie regels hooter 
voorkomende «Wakd, vttus. Ulcus, apo;~ 
tenia* afschreef. 



hoffen ende poffen ; blaes-kaeken. 
Bucco, Butcukntus, cut turn id lo- 
res sunt buccee aui os grandius, 
wijd-bek; wijd-bak-liuis; trompet- 
steker, met a ph. bolster; blaes- 
kaeke. 

Buccula, Buccarum teg men, 
per quod spirit us ducitur, vulgo 
ViserAj visier; helm-visier ; visier- 
gat. Buccularius, qui g a leas ap- 
parat, helm-slaeger ■ bekkeneel- 
maeker. 

Buccea, Buccella, bete ; mond-vo] 5 
mond-voll eken ; betken ; brokke ; 
broseme, vet, ger. sax. sic, 
Buccellatmn, iwee-bak ; biscuit. 
Buccina, Buccinum, cinke, kinke; 
kink-horen ; see-mosschel ; see- 
sJakke; porceleine : concha species. 
Vide etiam, Turbo. 

Buccina, uiit-horen ; her-horen ; 
heir-horen; blaes-horen ; kornet; 
blasoen; trompette; rramette, sax. 
basune, basoene, basuine. 

Buccina incuwa, kromme scbal- 
meie; krom-boren. 

Buccinare, Bu/rinari, Buccina ca- 
nere, den boren steken ; basunen ; 
tuiten, al. tjuiren. Buccind animos 
inciiare, toteren : bine, Buccinator 
mail, torer-quaed 3 teuter-quaed. 

Buccinator, pr&cipni classieus, 
trompette > trompetter, trompet- 
blaser ; trompet-steker ; basuner ; 
blasoen; & met apt, blaes-kaeke! 
Buffetum, vulgi, buffet, 
Bufo, padde, podde s pedde; 
krodde ; quabbe, sax. Gesnero. 
Lapis qui in bufonis capite inveiiiiur, 
padden-steen. 

Bufo, vulgi, boeve, boef, 
Buglossa, BuglqssuMj boragie, 
bruinagie^ bernagie, 

Bugola^ sene-groen; herba 
sacra qute nervorum contrac- 
tionibus medetur* 



Bui. 



— IK — 



BlK 



■' 



Bulbus, bol. Bulhacctv planUu 
radicis spica, vel segmeu, klister, 
kliesrcr, klijster, 

Buihm, ui All iu m, P r r u m t 
poor-look; knoop-look. 

5;/ 1 bus agresth , Colcbicu m , 
licrfst-bloemc ; honds-bloemc, 

Bulbus arundims, riet-spiero. 

Bulbus minor major i admiscens, 
nf-setscL 

Bulbocastanon, aerd-akcf ■ 
aerd-not. Bulbocasiana, quibusdam 
Chanuehalani, muisen met sreerten : 
qubd h<£ nigra, rotunda, oblon- 
g& glandes domeslicoruni mu- 
r iu m s i m ilitud i n e m refe rant, 
fibris refrt) proprudeu t ibus> 
Buleuta, raeds-heere; schepen. 

Buleuteriu m, ra e d- 1 ui i s . 

Bulga, bulget, boget, bcunjet, 
boeget, boegiet, boegie ; buidel ; 
vanger; weid-sak; wetsclier; sadel- 
tessche ; male; weid-tessche, 

Bulimia, BuUmus, on-versaeti- 
gen honger; slok-suchte. 

Bulla, vesical a aqua su- 
per nutans, bobbel; belle; vvaeter- 
blaese; waeter-bobbel ; blaese 3 sax. 
sic. Bui tare, bobbelen. 

Bulla , a s i m ilitud in e, de 
visicis, pu st ul is &c. in cor pore 
enasceniibuSj aui a His, blnder- 
bobbel; blade r-spanne : 7// et orna- 
mentum rot una urn & concavum 
ex aura, argento, aut cere, quod 
equi cinguio epbippio & pec- 
toral i additur, bussej bosse 
* toom-spange. 

Bulla baltri, spalke van den gor- 
del ; be ; slag van den riem. 

Bulla fibularia, knoppe aen bet 
kleed. 

Bulla, caput umbel latum cla- 
vi, in bulLe mod urn fasti 'gi & 
t u m , quo j up t r b ei r u m m d i u m 
fores configi solent ; trug-nagel, 



. i 



ger. sic. nobis, deur-nagel, har- 
nasclvnagel. Pro clavl capite anco 
etiam dicimus, bosse, busse. 

Bulla, in super, spange; boekul, 
bokkel. 

Bulla, preeiosa videlicet, u! t 
gemnui, monile, &c. bagge ; 
duisink ; juwcel, jouweel ; joie ; 
broke, brooke, breuke ; cksel , 
bekst;!, hacksel ; ge-smijde. Fide 
etiam, Ctmelium, Monilk, 

Bullet, berteken , r n a m e n t u m 
puerifitf in cordis specie exor- 
nat urn. 

Bullalus homo, braggaerd ; fra^i- 
aerd ; moiaerd ; grein, greinken ; 
parmant ; pai mantig ; biesaerd , 
bisarre. 

Bulla, vulgi; Lit era 1 Pon- 
tificice plumbeo signo notuLr, 
Pout ificu m d e c r eta c n t in e n - 
its ; dicta a /BqvXtj, (j) consilium. 
Pol yd. Firgilius, Sed etiam 
suniit ur vox pro diplomat r 
cuius vis Peine i pis, ut Bulla 
Caroti ///;"' &c. open brief. 

BullirEj sieden ; wellen, wal- 
len ; swellen, eampin. bortelen ; 
bobbelen, q. bull are; gijlen, 

Bui I ire cum murmure, sive bom- 
bo, procoleiij preutelen ; prossen, 
pruisschen, 

Bulliendo cousumi, io-sleden; ver- 
sieden, 

Bullitio, welle, walle; welltnge, 
| wallinge. 

Bun' a, Fide, Byme. 
Bunias, stok-raepe. 
Bup^da, vol-wassen. 

BUPHTHALMUS, OCuduS bovis, 

herba, koe-ooge ; koe-dille ; eius- 
dem herba species, strijk-bloeme. 

Buprestis, vee-moL 

Burdo, bord-esel ; borg-esel; 

(1) Elym* en Us. $ov\t}. 



r 



But 



— 116 — 



But 



pak-muil; muiKesel. Burdo, inquit 
Conr^Gcsridrus, die! its videtur 
wmrfcp fiopron'. id est> ab oneri- 
hus : nam& Grace a pud quon- 
dam recent lores $oprwv legitur. 
[Possit & nobis borg-esel dici a, 
nsinus^ qui in burgum excelso 
loco si turn nee es sari a in all urn 
adportat, tit aquam, alia. F.R.] 
Burgum, vulgi, boig ? bor^t'; 
-irvpyos, t arris. 

m*jp comes, Burggravius, borg- 
grave. 

Burgus, Burgensis, vulgi, borg- 
meester, borger-meester, g; d. ar~ 
ets, opidi, ctvium pUbhque ma- 
giste>\ prafect us & defensor. 

Buris, Bura, ploeg-kromme. 

Bursa, borse; q. j3vp<ra f id 
est, corium; tessche. Bursa nurca- 
Wwifa vulgi, Borse der fcooplie- 
den, ah amp Id domo, Bursa sive 
C rumen a signo insignitd Brit- 
gis Flandrorum , sic primd 
no mi na fa. 

Bursa Pasions.herba, tasclikens- 
kruid. 

Bursa testkularis, vulgi, kul- 
bor.se; kul-balg; kul-saksken. 

Busa, vulgi, buise; navi- 
gium roiundum, alvo pandd, 
obtusd prord, qua halecum cap- 
tura fit. 

Busuarda, vulgi, buisaerd, 

busaerd, bnssard, buisink, accipi- 

tris genus. Fide etiam, Bvteq. 

BusiOj hiriben, huibeken. 

Bustu.Mj graf, graft, grave; 

tombe. 

Bustuarius, qui hum urn sepe- 
litndo e ad avert ape r it, vulgo 
Fossartiusy graf-maeker ; dooden- 
graever ; dooden-begracver. 

Bustuarius, vecbt-meester : 
sweerd-vechter. 

Buteo, Bims, busan, buisaerd, 



bussard, buisink ; sakre, saeker, 
Bel Ionia ; brobtire, brobuxe, 
sic am b. no ice ignavia, etsi pr&- 
cipuum, Ace if it rum genus. P ro- 
ver bio occasion em dedit in otiose 
ad mens am ant alibi desidentes, 
bij sittet als eenen busard, Buteo- 
nis instar sedet, bij i s W e] te 
scliieten.lfcrf. Potter. Fide etiam 
Accipiter. 

Butinum, vulgi, buet, bait. 

Butqmum, h e r ha > riet-gras . 

BUTDRIUS^ BOTAURUS, V ul g i , 

putoor, buroor; rour-domp, roer- 
trompe, sax. [Sed videndum an 
nan differ an I.] Fide etiam, 
Ardea. 

Butta, vulgi, botte, butte- 
Butyrum, boter, butter; auk, 
anke, germ. 

Butyrum in longiomnusum murid 
probe conditum el vasadis asservan- 
dum, tonne-boter : ui contra re- 
centiori tantu-m usui accommo- 
dum, in cunei, ghbi, scapka, 
aut aliam for mam per mass as 
di visum et compact am, stukke- 
boter * versche boter — & ips& 
massul&j stuk boters ; weg^e 
boter-wegge; wegge boters ; anV 
ball en, 

Butyrum gramineum, id est, £ 
lactevaccartun viridi gr amine 
pa seen Hum, gras borer, gars- boter, 
ad different in m pal lent is Bu- 
tyriquod hieme ant in stahulis 
foeno pasttz vaccai dant, hoi- 
boter, vocatum, ant, stroo-boter, 
quasi fevuarium. [Cftm dutem \ 
stabulis in pascua delate mem* 
siatim non plene color Butyri 
flavescit, quod halfgegraest vo~ 
cant. At ubi plene" ct plant 
croceum color em acquisiverit 
turn Hoi I audi begiaesde borer 
vocant.] 



i 



Bys 

Butyrum vemum, meij-boter ; 
kruis-boter, confeclum Mense 
Maio circa dies Rogationum. 

[Butyrum quod a'Sintis testtt liques- 
cit & eollabitur, sijge-boter ; & 
met a ph. in femiuam ret sua 
familiari minus at tent am ac 
q u a s i i a c a r i o s a m , si jge-boter 
Sint-Jan, J. R.j 

BiUyrum autunmale, sporie- boter ; 
quid autumno & primo verc col- 
ligit u r, eh m vaccct sp I rg u I a 
her ha vescunlur. 

Butyrum eogere, coagulare, ngitan% 
conficere, boreren ; kernen. Fas in 
quo Butyrum cogitur & lac agitatur, 
kerne ; boter-stande. 

in Butyrum densan I, schiftcn, 
scbiffen. 

Butyrum salts expers, soete boter. 
Butyrum £ colostro, biestige borer ; 
puitschedc boter, holL 

Butyro linere, sive coudire, bo- 
teren, 

Butyratus panis, boter-am ; bo- 
ter- bam. 

Buxus> bus- boom, bosse-boom, 
arbor nude pixides et tibia 
fiunt; palm-boom, vulgo. 

Buxus poetis pro tibia, pijpe; 
finite; fiffel; riet-pijpe. 

Buxeum lignum, palm-hoiu; bos^ 
boomen-hout. 

Buxeus color , dilutio r luteo, 
schijt-geel ; bleek-geel. 

Byne, Buna, mouc, malr. Hor- 
de urn mad ej actum quod germi- 
navii, delude cum ligulis''cuat>s 
torretur : vulgo, Malt urn, bra- 
sium. Malta sive Mallum forte 
dicitur a-rh tov p,a\raxnv, quod 
mollis & ori grains sit eius 
sapor, Adr, funic. 

Byrros, Canonicorum, Fide, 
Almucherium. 

Byssus, fijn lijn-waed, edel-lijn- 



rr: 



Cac 

waed- krespe, krispe; kerspen-doek; 
kespe, fland. 1 ampere, XapTrpw. 

C 

Caballus 3 equus sirigosus ; 
jcre nuuquam slue, derisi'ouc di- 
citur: Eqmu vera semper dc apto 
& pro bat o. Pompon. Ca hallos ait 
0i in pi st ri nis esse at , quasi 
dicat malos: terga ruptos ver- 
bre t &c. kavalie; kraeke ; gorre. 
Hodie pro generqso equo acci- 
pit ur prtccipue Unguis R o ma- 
il ens i bus, Clival, Caballo, &c. 
peerd; hengst ; ros, ros-hejigst; 
kaval. Fide etiam, Eauus, 

Cacabare, slaen gelijk ccn veld- 
hoen ; slaen gelijk eene miakkeL 

Cacabus i ketel ; ketel-pot ; 
kaekcl, kachel; moes-pot; sied-pot. 
Cacabus pultarius, pap-keteh Caca- 
bns tribu sped Urns innixns, drij-plkke] . 
Cacare, kakken ; scliijcen ; 
drijten ; sijn ge-voeg doen ■ re ka- 
mere gaen, &c r 

Cacare cossim, incoxare aicandi 
caussd, al gerde-gatende oft gerde- 
koiendc kakken. 

Cacaturire, kak hebben. 
Cacaior, kakkcr. 

Cachexta, svvijn-suchte ; swij- 
nende siekte ; groen-siekte ? holL 
sic am b. 

Cachinwari, Cachinuis concuti, 
lacliaceben ; schacchen ; gicchelcn, 
gicchen ; gachcien, sicamb. ^chud- 
de-bollen van Ucdicn ; schttteren, 
scliettercn, seliateren; schuddereiv 
sicamb. kaekelen, keekelcn, ke- 
keren, 

Cachinnatio^ Cac:hinnus y Cachinnus 
frequms, sehaeterlnge, scliettcringe; 
kaekelerije ; ye-schach. 

Cacommon, duvelj duivel, 
dieve] ; moonken-pek j den boosen ; 
nobisse. 



Cad 



— n8 — 



I 



Cad 






Cacodmncnis imposture, spoo- 
kerijc. 

CACOETirEs, mord-mael, mor- 
mael. 

Cacula, soeteler, soeseler ; 
tros, trosse, tros-boeve; krijgs- 
jonge. 

Caculam agere, soetelen in den 
knjg. 

Cacumen, sop, top, tsop j 
polle, pol, mm 

Cacumen arboris, sop des booms. 
Cacumen , fa s i ig i u m fr o u t isp % i 
eiumve tedium^ veurst; op-gaende 
gevel ; geevel ; q, lL ge-hevel, id 
est , elevatio sursum sive in altum, 
ah heven sive heft en, 

Cacnmina demere, aut 7 amputare, 
soppcn, tsoppen. 

Cadaver , karonie i kronie , 
kroongie; krenge, -boll. kornc, 
vet. Xapowela, Chanmia a pud 
L a eri i u m & G eog r apho s s u n t 
harathra quad am & Pluionia, 
mart if eras spiv it us & fasdos 
adores exhalantia : hinc Celia 
id quod cadaveris mode fee let, 
dim at Caronia : & horn in em ni- 
hili, indignum qui in ulto sit 
numero, vacant vulgo Carognia, 
lanquam cadaver belu& ali~ 
cuius ejeetum,avitiorum fmiore. 
Ita Gilk Cognatus. Cadaver, 
tetrum cadaver, prije. 

Cadaver homhm, dood lichaem ; 
doode donk, (i) blok, rompe; lijk. 
Cadaver, as, (2) lo. Aventino, 
Jl%i inde deducit, Women pro- 
prium, Asmar, J so mar us, ca- 
daver a augment a us. 

Cadaver, animal vivum qui- 



(1) Ontbreektin Etpn. Misschien « bcubi 
te lezen. * Beuck, baeck. Tnmats exports, 
Uimcum corpus. » Etyrtt. 

(2) Aldus in het Hs, 



dem f sed pr& made cadavero- 
Mm? schefm, ger. sax. sic. 

Cadavera curare, poltmccre, rceu- 
wen. 

Cadaver feretro efferre, eapulo levare, 

lichen, lichteren het doode lichaom'. 

Cadaver tumulo mandare, sepul- 

chrh inferre, condere, recondere, red- 

dere, sinken den dooden. 

qui Cadavera /aval & unguentis 
i! Unit j reeuwer* 

Cadaverum unctio & curat to, 
reeuwseL 

Cadaverak involucrum Uneum , 
dood-kleed; waede. (r) 

Cadaveris capsula , dood-kiste, 
dood-schrijne. 

Cadaverosus, in-gevallen ende ver- 
magert. Cadaverosa fades, dood- 
verwig ende in-gevallen aen-sicht. 
Cadaverosa facie, in-gevallen van 
aen-sicht. 

Cadere, vallen ; ver-vallen, 

Cadere hello, in acie, pr&Uo, neder- 

Jagehebben; blijven ; om-komen. 

Cadere anhnis , ldein-moed ig 

worden ; den moed laereti vallen, 

.sinken. 

Cadere offmso pede, snoveten, 
snevelen, 

Cadendo clamli, coe-vallen. 
Cadere, id est, placere, apud 
Hier* 42,2. Cad at oratio nostra in 
conspectu tuo : id est, placeat, accep- 
ta sit ; be-vallen. 

Cadere, acadere > evemre t ge-schie- 
den ; ge-vallen. 

Cadere, ver-sc hi j n cik Cadit paciio, 
cedit solatia, dies solutionis ce- 
dit, de pacht oft be-talingc ver- 
schijnt- 



([> Het Etytit. Jiceft enkel «Waede, j. 
ghe-waede f ghe-wand. Vestis indumeu- 
tum. a Het woord leeft nog voort in de 
samenstening <t doodswa. n 






Calc 



— ire? — 



Ci:i> 



Cadere apte, rijmen. ma!t\ mis- 
vallen. 

Cadtre t stonen, id est, vallen. 
Hinc, Caducus morbus comitialis, 
stortende, id est, vallende siekrc- ■ 
vallende evel ; Sint Jm> evel ; 
boos- wee, sax, sic. 

Caducus, cadivus; vallig; af-vallig ; 
vellig, ut, Caduca poma, af-va] : 
Caducus, etiam, broosch, breusch ; 
ver-vallig; on-wegig; ver-ganklik, 
ver-dwijnig. 

Caducaria obventiones sacerdotio- 
rum seu benefciorum, &c. Annate. 
Cad mia, klemmer-steen, kle- 
mijn-steen ; kalamijn-stcen, ka]md- 
sreen. Arabib, Clinia, Chllmia. 
Cadmitg favilla, Vide, Pdmpholyx. 
Caduceus, Caduceum, her-aut- 
stok; vred-staf; vred-teeken. 

Caduceator, pais-bode ; pais-ge- 
sande; vrede-bode, Mantle quod 
in burner is cadu cell ores feru ut y 
busse ; stad-waepen. 

Caduhcum, teg men super i us 
c u bili s, spondte, &c. heme! ; 
h-mel van dc koetse; kraem, kr.icm- 
berd ; arke, 

Cadus , ton s tonne ; ame ; 
boote; pijpe; ^'ijn-pijpe; poinsoen 
wijns; wijn-vat; toe-last. 
Cadus, stande. 

Cadus, kaeke ? vet. id est, tonne. 
Cadi pars octava, kindeken, kin- 
neken. 

Cadiobturamentum, spongiej hoi. 
id est, duige van ! t vat. Ipsum as, 
spongie-gat. 

Cadus salsanmUarius, vas in quo 
salsamenta, ut carries muria- 
t*j haleces, &c. condiunlur, 
vleescli-kuipe- vleesch-stande ; ha- 
ring- tonne. 

m Caelum (under e, tonnen, 
CjEciksventus, suid-suid-oost; 
$liis, oost-noord-oost. 



Cecilia, Cucula, serpent is 

genus cceci, blind-sleiker, gt <r. sax. 

Cxcvs, blind, blend; donkcr. 

Car us sujfusione,- stor- blind. 

Cacus omuwo,prorsus, stacl-blind, 

Caxus baculo viani dingens, stok- 
blind s stek-blind; stik-biind. 

Ctftare, blinden; ver-blindcn. 

Ctecitas, blindhdd; ver-bl!nd!ieid. 

Gecutire, Gecultare, blindselen, 

Cadere, slaen, si a eg en ; ne- 

der-slaen ; ver- slaen ; siacluen J 

trctlen ; ver-smijten ; dood-slacn ; 

snoeien; snijden. Ctzdi, om-komen, 

Camts, ver-slaegen. 

Ctedere yirgis, fagelk. Ions, gce- 
selen ; gispen ; stoepen ; gorden, 
gurden. 

Credere leviter fla^ris sive virgis> 
strijken, 

Cadere fustilms, kluppdtrn ; ben- 
geicn. 

Cades, slag, slacht, slaclulnge ; 
neder-slag ; dood-slag ; moord , 
moorderije. 

Ctfdem per pet rare, in 00 rd en, 
Gvdem expiare, Cedent pi acuta 
levare, soenen den dood-sla^ ; 
voet-val doen. 

Cadis expiatio, voet-val; soen. 
Ctfsim, houwens. Gesim & punc- 
fiui, slaens ende stekens, Cctsimfe- 
rire, houwen, hauvven. Caisim pu- 
gnare, Liit-hou^'en, Grsim oceisus, 
* stck^dood, sed pot i us sit 7 
puncjim occisus. 

Gesttra, Gtste, ut Li g no rum, 
&c houw, honwe, hauwe ; snede; 
vinne - talie. 

Caso, anis, ctes main's utero 
natus, snedeling ; eel-kind, edel- 
klnd, id est, nob His puer : has 
enim auspicatiiis nasci dicit 
Plinius lib, 7. cap. $. 

Geduus, houwbaer. Ccdtta silva, 
hou w-buscii , slag-boscb . Gedua 



C/EL 



— 1 20 — 



GfcS 



Cal 



— 121 — 



Cal 



%«> ctr-diue ar bores, slag-hout. 
G#4, hemel, quasi lieimel, 
n/t'*7, ferftj abscanditus, homiui 
in hac vitd invisibilis, incam- 
pre hen si hilts & iueffa bills; in 
quo Dens cum angel is & cmlico- 
lis hahit at. Posult quippe Domi- 
nus ienebms latibulum suum : 
tnhabitat<jue lucem inacctssihi- 
lem Deus, M pofe quern nemo vi- 
lli t unqnam. Aut qudd inferior a 
omnia celet tegatque ; qud ra- 
f io n c el in m L at i n is diet u m Ce- 
lum. Got his Amal : & C a- testes, 
Amalini, Ad. Junio. 

Cadorum regnum, hemel-rijk. 
Ctflo asstrerc, ver-goden ; m&fr 
niseren. 

Ctelum petere, subHmem abire in 
ctflum, scandere tethera, Jerri in Cae- 
lum, hem el en 5 ten hem el vaeren. 
in C&lum ascensio, hemel- vaerd. 

Collies, Cadicohe, heilige die in 
den heme! zip ; hemelsche ge- 
nooten; amalini, Got his. funio. 
Gel est is, hemelsch. 
Ctrl tan stelliferum, firmament. 
Cadi regiones ; nempe, Or tits, 
O census, Mer idies & Septen- 
irio, ge-westen. 

Gel urn, Iocht, lucht- weer, 
weder, wedder. 

Oelum vermm, sermum, sudum, 
clarmu, graium, temper at um, schoon 
weder; klaer weder; lustlg weder. 
Caelum aperium, sudum, blauwen 
hemel. sub Gelo aperto, onder den 
bkuwen hemel; |4 £ sub calo 
c^raleo. Caelum tranquillum, lan- 
guidulum, tepens, laf weder ; soel 
weder. Caelum caligans, prank en de 
weder. Ccelum dubium, on-gestadig 
weder. Ctfli hilemperies, on-ge tem- 
per: weder. Gelum udutn, uvidum, 
wak fr) weder; voch t weder. 
(1) Hs. vak, " 



Cceli tempeslas, tempeesr. Cojli 
injuria, intempestas, on-weder, 

C&lum, oris, ge-hemelte des 
monds & sic de aliis tegument is 
quasi fornicis instar, ut, Ctrl urn 
lecli &c. hemel van de koets, ge- 
hemelte van de kamer Sec. 

Gelum, smlpendic a? I a n dive 
instrumentum, beitel; stek-beitel; 
bikkelj vet. stek-ijzer ; graveer- 
ijzer;groef-ijzer; drijf-punr; groef- 
beitelken ; schampelioen. 

Ctelare, graven ; graveeren ; groe- 
ven ; drijven ; doppen ; snijden ; 
uit-steken ; s toffee ren ; ver-bloe- 
men. 

Cwlatus, Cadatum opus, verheven 
werk ; gedraeit oft gedreven werk : 
gesroffeerr. 

CaelameUj Ccdatnra, graveersel ; 
drijvinge; tizt-stekinge ■ stek-werk, 
vet. sroffeerselj stofferirtge; bloem- 
werk , 

C&laturm ex auro vel argenta^ ge- 
smijde* 

Chelator, groever; snijder; uit- 
steker; stoffeerer; graveeren 

C^mentuMj morter; muer- 
steen, schop-steen ; on-gehouwen 
steen ; mets-steene; merselrije ; 
schorre; cement. 

C&mentarius, metser, metselaer, 
metsenaer; bikkeler, bikker ; steen- 
bikkeler, vet. 

C/EPAj Fide 7 Cepa el Asca- 
lonia. 

C^ERULEUS, C^RULUS, blaUW, 

blaeuw, Mouw ; hemel-blauw ; 
peersch ; berg-blauw + Cwruleum 
fossile, lasur, asur. Lapidis genus 
unde color cteruleus conficitur, 
saffer, 

CaTuieus irislar glaciei, ijs-grauw ; 
ijS'Vael, 

Cdrulea colore injieere, imbuere, 
blaeuwen. 



Cihsar, kaiser, keiser. Cesa- 
reum dominium., regnum, kaiser- 
dom ' y keiser-rijk. 

C.esarieSj haer> hair 3 hare ; 
krans ; baer-krans , hacr-boseh ; 
bosch haers. C&saries flava, geel 
haer, 

Cesius, bhuiw, blouwj blaeuw; 
glaer-oogig 5 katten-oogig. Ctcsii 
oculi, glaerende oogen. 

GestkuMj groef-ijser ; groef- 
beitelken, 

GestuSj strijd-kolve ; wapper. 

Gvius, Caia, gadc, gaeie, gai- 
ken : pranunciahatur eniw ui 
Gains, Gain. 

GilamintiiA;, herb a , nipte, 
nepie, 

Calaminaris lapis , vulgi y 
kletnmer-steenj klemijn-steen ; kal- 
mei-steen : Arab. Chlimia, Clirnia. 

Calamistrum ? p ri em ; krol- 
priem ; paleer, palleer-prienij p — 
naelde ; krol-ijser, 

CalamistraluSy gekroh met den 
priem ; krolle-boL 

Calamita, rana minima & 
viridissima, look-vorsch ; loof- 
vorschj ger, sax. rlet-vorsch. 

Calamitas ? allende ; ellende, 
ellendighetd ; jamer, jammer; leed, 
leid; wee-wiJEe 5 wce-wite ? vet, 
/land, on-raed; neder-lage ; sukke- 

Calami tas, akker-schade ; hagel- 
slag in J t koren ; hagel-bijse ; hagel- 
buie. 

Calamitosus, el-endig. 

Calamitose, el-endiglik. 

Calamus, halm ; stroo-halm ; 
stroo-pijpe; koren-halm; dek-rtet; 
roer, ger. sax. sic. riet. 

Calamus, tetum, pijl; schiet-pijL 

Calamus tibialis, finite ; fiffel, 
vet. pijpe ; riet-pijpe ; pijp-riet. 

Calamus, Calamus novdlus, qui 



ins pica tar ad i use rendu m, ente, 
inre ; pore ; greffie, griffie. 

Calamus j virga aucupis vis- 
cata, lijm-roede ; lijtn-stok ; ter- 
roede. 

Calamus, schaclu, schaf[ ; spoelc, 
sax, sic. 

Calamus Indicus, kerk-riet : Vide, 
Arundo ludica, 

Calamus scriptorius , penne ; 
schrijf-penne ; schrijf-veder. Calami 
script or ii medulla^ dief 3 q. d. fur 
alramenli, 

Calamarium, vulgi, Calamaria 
theca, koker ; penne-kokerj schrijf- 
koker ; schriftoris. 

Calamo excipere, op-schrijven, 

Calamo transverso jugulare^ deur- 
snijken, deur-schrabben het ge- 
schrift. 

Ca lam us p isca to rius t a n ge 1- ro cd e , 
angel-snoer ; viscb-roede. Calamus 
hamioUe, calamus qui suspend it 
ha mum ne f nudum pel at, Jobber, 
hoi I and. 

Calandra, vulgi, kalander; 
koren- worm, 

Calanttca, holle; hoofd-doek; 
linlsel ; stiksel, stik ? fris. sicamb. 
kapruin; kovel der vronwen ; tim- 
paen, sicamb. 

G-vlathus, korf ; teenen-korf; 
mande, mandeken ; spille-korfken; 
spinne-korfken ; naei-mandeken ; 
paner, 

Calator, CalOj tros-boeve. 
Calculus, sant-steenken. 

Calculus, iithiasis, steen; gra- 
veel ; rijsendc steen. Calculosus, 
steenaclnig. 

Calculus, leg-penning ; reken- 
penning : rekemnge. Calculum po- 
nere, subducere, calculis numerate, 
rationem facere y rekenen ; af-rckenen; 
calculeeren ; over-leggen ; leggen 
etide rekenen met penningen, 

16 



— 122 



Cal 



Cal 



— 123 — 



Cal 



Calculo doloso adimm, om-rekc- 
nen. 

in Calculo ^ errare, mts-rekenen. 
Calculator la tabula, abacus, re- 
ken-ban ke ; reken-berd ; rckei> 
tafeL 

Calculator y rekenaer. 
Calculi precatorii 7 parer-nostcr. 
Calculus, schijve; scheve, fland. 
dame, dam-stek; dammder; scbae- 
ke; sdiaek-sdiijve; sdiaek-srdc ; 
latro, sent pus. 

Cakitlorum xii. vel Lx. sive 
scruporum ludus, mard-spel ; vulgo 
Madrell us, & Madrella dicitur, a 
Mate cutis. Mater es a u tern Ungud 
vcUri Gal lied Firg,e it bcu-uli 
dicuntur, test* Josepho Scalige- 
ro. & Malera, m, vet: en lingud 
Gal lied Straboni (1) Jaculum 
sive sagitta capita t a dicitur. 
Hut us I us us me mini t Ovidius $ 
de Arte (2) t Est genus in totidem* 
ienui rati one redact urn, Spicula 
(alias, Scripula) &c. 

CatcuUs discoloribus duodenis, vel 
& novenis, ludere, marellen : no- 
venis aulem propri'i plerumque, 
negen T st'ekken, 

CaLENDARIUM, vulgi, kaleri- 
dier; almanak, q. d. al-maen-adite, 
id est, omnium lunar inn iotius 
anni consideratio sive observa- 
tio [Hinc I tali Lunario vacant, 
F. R,] Almanak Numerus, sive 
Numeral to, Arabibus, Chaldais 



I 



& Hebrms sec and urn quosdam 
dicitur. Almanak (in quit Jos. 
Scaliger in sEtnam I'irg.) (3) 
dixeru nt Arabes Cakmiariitm ; 
addito scilicet articulo $uo : non 
en im (q u a d pers u a s n m q u i bus- 
dam)^ mera vox Arabic a est ; sed 
lantpn in Arabic arum vocum 
familiam recepla* 

Calendula, goud-bloeme. 
C alikxd r u m , k ajp r uin 1 kovel 
im vrouwen : timpaen, sicamb. 
^ Cauga, kausse, kousse; hose. 
Caliga inferior, base; iieder-ba.se; 
neder-kousse. Caliga ad genua usque 
pertingentes, ond er-ko ussen . 
Catigcc solea, voeteling. 
Caligce rugose, la.x<v, follicantes, 
boksen ; vvijde kousscn ; slonip- 
liosen ; slodder-hosen, 
Caligas induere, koussen, 
Caligas subducere, opniestelen. 
Caligas exuere, om-nosen. 
Caligarum peduks anteriores refi- 
cere, ver-yeur-voeten de koussen. 
Caligarum tabs reficere, ver-hie- 
ien; ver-versenen, ver-hakstukken, 
de koussen, 

Ca/tgafus, gckoust. 
Caligarius, kous-maeker. 

Caligare, donkeren- duisto- 
ren ■ be-swaerkea, be-swerken, be- 
s worken , sax. fris. sic. 

Caligans caium, prdnkendc we- 
der. 

Caligo, donkerheid, donkemisse : 



0) Strab, 196. x, e. % 'lVW^s Si {rok Btojfai*) ,„ lf «al ^W, tt&Xtov 

(a) a Est genus, in tot idem ienui rati one rednctum 
Seripttda. quot menses tubricus annus habet : 
Parva tabdla capit temos utrimquc kpillos, 
In qua vicisse est continuasse suos. 

r ,v n ^ - ,._ ~ £ 0vid " $® nmjlt ' UL ^3, ed. R. Merkel. 

{}) JJe ittoa is een gedtcht van 642 vcaen dat vroegcr aan Virg, toe^eschreveti 
werd en dat hoogstwaarschijnlijk door zijncu tijdgenoot Corn. Sevcrus eemaakt is 
I. Sweat, Epist* ad LutiL lxxjx, b. Bovendien bevindt ^ich de bemerking ?au Scalis/ 
onder de notas over den Cde^ Z. Virg . & Offic PhinL 157^ Appmtdix p 56 



* duistcrlieid, duisternisse — . Ca- 
iigiues, mist t mest, ml est. 

Caliginosus, duister; donker. 

Caligare, schemelen 3 scheme- 
ren; schcmel-oogen ; spriet-oo^en, 
sprtetcl-oogen. 

Caligo, schemeringe. 

Caligo mentis, be~dwelmtheid. 
Calix, kelk ; beker, (It. bic- 
chicr v ) kroes; gobelet; kanne; pot 3 
q, pQtHSy contineus pro contento, 
per metonymiam* 

Calix vitreus, glas ; drill k-glas ; 
roomer. 

Caliculus, bekerken. 

Calieem ad summum usque wargi- 
nem impkre, boord-vol scbenken. 

Calieem siccare^ exsiccare y exhau- 
rire, eUbere, uit-vaegen don bcker ? 
kroes, etc. 

Call cum remex, bank-boeve. (1) 

Calliblepharum, w c d tea me n i u m 
quo super cilia ad or n at it m deni- 
grantur, Plinio t wimp-brauweiv- 
swartsel. 

Callldus ? Calleks 3 arg, 1 q ; 
kloek, klockaerd ; sclialk ; loos^ 
loosacrd, looserik ; iistig ; sneeg^y . 
snedigj acuius ; ge-slepen, adae~. 
leep, leep-loos, leepaerd j lonkaerd ; 
baisch ; dear-siepen, denr-trapten, 
deur-togen, deur-trokken-bocv^ ; 
lijn 3 fijiiaerd; stibtij^ sotijL Call id us 
valdi, oor-schaJk, vet. [vel, over- 
schalk, V. R.] 

Callide\ scbalkelik; looselik ; 
kloekelik ; listiglik ; lljnkens. 

Calliditas, ar^bcid ; scbalkheid ; 
kloekheid; Icopachtigheid ; fijnig- 
lieid. 

Callis, via trita, bane; ge- 

(r) V erst a ^drinkebrocder» en vrg, %$$- 
tatar assidmis*. Uit de door KiL gesmeed- 
de latijnscht! wourdenkoj^peUng blijki d:U 
« bank-boeyein eene iinspeling; op de galei- 
bo^ven is. 



baenden weg ; voet-pad ; pad. 
Calutricjjiis, simi<c species, 
gcbaerde ape, a barbitio, Lud, 
PotL 

Callus^ Calllm, wcer, wier j 
swilj swelj swelle; knoke; knoest; 
eelt ; gaele. 

Callus j sive Clavus , hoener- 
ooge. (1) 

Call ere, Callescere^ weerenj ver- 
weeren; ver-hcrden, 

Callum labori, dolori, twdio, mo- 
les tuc &c. obihicere, deur-etig zijn : 
lotted cousufiudine non sent ire 
labor is vel dot or is molest i am. 
Consueiudo dint uruu m. (2) cal- 
lum jam abduxit stoma cho. 

Calks us, weur-a cling \ ver-celt* 
Calo s Calator, tros-boevL- \ 
Cal ones, tros, trosse. 

Calo, Calopodium, hol-blok ; 
klompe ; blok-bout; slompe ; hou- 
tL-u schocn ; klopper ; plattijiij 
pattijn ; trippe ; stille-ganger, per 
ant iphrasi u. 

Cabpodid fir rat a, a u ibus n st ra- 
tes mird eel eri tale at que dexfe- 
rilate provehunlur per adstric- 
tas glacie aquas, schaetse ; seho- 
verlink ; schaverdijnen, schuiver- 
dijnen ; sclirik-schoenen, schrek- 
schdenen. 

Calor, waerrme, ht;tte, hitte. 

Calor vehement, ver-hitbeid. 

Cal or flaccid 'us, smocL (3) 

Cat id us, Calais, waernij warm, 
werme ; smuK (4) 

Cal id urn sorbite, adeo Caltdum, 
ui devorari /est in e deb eat ne 
aduratur os> slik-heet ; snik-beet. 

\\) Eiytn. t< hoener-ooghe> gtrtn. |, 
cxter-opgiic. ;> 

(2) Aldus 00k bij Kvl. docb 1. v Con- 
suetudo ituituraa* Ck+ Ad. Fam. ix. 2, 3, 

(3) L. it smoel weder* » 

C,|) Etyw. v smiil, j. smoeL » 



Cal 



— 124 — 



Cal 



Cal 



— 12s — 



Cam 



Calidus, koucL Vide, Febris; & 
Urhur still iridium. 

Calere, waerm ztjn, 

Cakfacere, waerm en ; ver-wer- 
men ; mo u re r en. 

Cakfacere satis supgrqm^ baekeren . 

Cakfacere aqud fervente; Calidd 
pcrfundere, ab\uere 7 abraderc, she 
glabrare, ut suem mactaium y &c. 
sell on J en, sc ban den ; rer-schauden ; 
broelen, holL fris. 

G 1 lefiei 7, Ca lescere, w a e r tn w e t d e n . 

Cakfactus, "c-warmt. 

Caldarium, ketel ; werm-ketel ; 
fomeis; stove ; sweet-bad ■ luuwer, 
flaruL 

Caltha, flos Cal that aurei colcr- 
iis 7 goud-bloeme. 

Calva& Calvarja, kop; bek- 
keneel ; scheele des hoofdes, q, d. 
schaele ; panne , hoafd-panne ; 
hoofd-schotel ; hoofd ; schotel ; 
herssen-bekken ; hersen-panne ; 
him-panne- teile, teele. 

Cahnre.} kael maeken. 

Calvere, kael zijm Calvescm^ Cal- 
vefieri, kael worden ; ruiven, 

Calvus, bles, blots j kael, kael- 
kop.kaluwaerd, kaeluwe; glat,ge!at. 

Calvitium, Calvitks, kaelheld. 

Calvetum, schom, schomme, 
Calumnia, laster, lasteringe; 
op-spraeke ; achtej-klap ; achter- 
taele; achter-spraeke ; arge list; (1) 
krakkeel ; kalangie. 

Cahtmniari, lasteren; echteren,(2) 
vet, wan-klagen, mt, flaitd, ach- 
ter-tlappen ; be-kraeien; be-kallen; 
ver-maeken iemanden; krakkeelen. 

Calumniator, lasterer; schelder; 
achter-klapper; kauwetterer; over- 

(1) Elym. v Arge-Iist » en « Arghe-Iis- 
tigh » . 

(2) Yolgens de Jag her (Schijnbare Fre- 
qtiemattevcn) komt v, Echteren » van b L ; 
verouderde « Eehter » voor « Achter ». 



draeger. Calumniator submissus, ver- 
klikker, j. ver-spieder. 

Calumn'wsus, scheldig ; lasterig. 
Calumniosi, lasted ik. 

Calx, Calcaneus, hiele; halt; 
verssen, verssen e, voet-verssen, & 
me la ph. pro Fine, ende, einde ; 
ad Cakem t t'ende, t'cuden. 

Calcaneis nates cruder % hiele-bilien. 
Calcare, tor den, treden, terden ; 
*trappen, trippen; — trotten, ger. 
srnppen, stippen ■ walken, fland. 
Cakarepcdihu-s, statu pen met voe- 
[■jn 1 treden met voeten. Calcare 
pedihus cunim, over-loopen. 

Calcare tripudio, be-tvepelenj be- 
rrippelen, 

Calcando U'dere, ver-pletten 3 ver- 
plerteren, 

Cakitra.re ) Calces rcjkere^ calces 
alidere, calcc fer'ur, y ac liter uit-slaen ; 
uii-slaen van achter. 

CakitrOj Calcitrosus, achter uit- 
slaende; uit sLaetide; weder-sporig ; 
weder-spannig ; prtfcipui de 
E q no. Vide et ia tn, Eauus . 

Cakar } Calx ferratiis, spore* Cal- 
caria equo adnwvere., adhihere, subdere, 
sporen ; de sporen geven. 
Cakarh floSj ridder-spore, 
CalceuSj schoen.schoe ; drab- 
ber. Calceatus, us, Calceamm^ Cal- 
ceantentmn, schoen> schoessel; ge- 
schoeite, 

Calccus apertus, brroi obstragulo, 
Liit-gcsneden schoen. 

Calccus lunainSj restrains, cormi- 
tus, tote-schoen, tiik-sclioen. Calm 
lunula r rostrum, tote van den 
schoen, Calceorum acumina she 
cornua, polaneiij pollanen, 

Caked fenestrafi, gesneden schoe- 
nen. 
Calceus laneus, besuine ; sokke. 
Calceus coacfilis , v i 1 1 ; vi] ten 
schoen. 



Calceus lignms, plattijn, patcijn, 
fland, tripper sax* sic* fris. Cai- 

ceamentum. colophoniuni, cakei ex liguo 
cavato confectij hol-blok ; klomp ; 
blok-hout, bruxelL 

Cahei genus alio solo^ muiL 

Calceus rust kits e crude cor lo, b o 1 e a 
boten-schoen, Hinc forte Roma- 
nensiums, botte, bottes* 

Cakei ad cursum cxpcditl, lakkei- 
schoenen. 

Caleeamenti carrigia t ligttla , 
schoen-riem ; sclioeu-verer ; span- 
leder, sax. sic, bolt *schoei]bund, 

Cakei lorum sutik } stem-riem : 
ora five llmlms cakei^ orbkulaUi calm 
exterior sufura, stemsel, stimsel. 

Cakei ligament urn rude, rudis ora, 
querdci, quardel. 

Calceorum aluta, obslvaguhim, co- 
rium super ius, over-leder, boven- 
leder, van de schoen em 

Cakeos suerc > sclioen-maeken. 

Cakeos suppiyigere, sc hoen-1 -a p pen, 

Calai oraut cousitere, stcnimeii, 
stimmen, stemen den schoen. 

Cakeos induere^ inducere, cakearc, 
schoeien, schoenen, Calceatus, ^e- 
schoeitj geschoent, 

Cakeos exuere > ont-schoeien, ont- 
schoenen. 

Calcipes, aen-trekker ; schoen- 
Iioren ; sclioeier. 

Ca Icearius, Ca/ceolarius^ s c h o e n - 
maker; kordewanier ; (1) querdel- 
snijder, ironici. 

Cakeohtrii fuslis, klop-schene, 

Cakearii offidn a^chon n -ma k c r i j l\ 



(1) yjgi Etyu. « kprduwacit, kordc- 
waenscbleder,^ ffitium Mspanimm^ vulgo 

Cflrdubaiunri.d Cordud ffrfre Hi sp tmj,r.« 
V^indaar 00k h« (r. cordonintr. 
c Chausses seinellte, 
Tniil^efi choz mon cordouennicr, 
Pour porter dunmt ces gdl£es, a 

Villon, Petit Test, xxu | 



Calceorum rejector , schoen-lapper; 
& per trrisum, trck-lap. 

Calceum fcrrcum equi unguht in- 
ditcire, be-slaen het peerd. 

Cakeolus Marut\ herba } papen- 
schoen. 

Calx j kalk. Calx viva, on- 
geblnschte kalk. 

Calx uda qttd dcalbaiur paries, 
witsel. 

Calccm harcnato linere, be-slaen 
het kalk. 

Cake contegere, be-sett.en met kalk, 

Calcaria foruax, kalk-ovcn. 

Calarrius^ kalk-brander, 

Calvptha, huikc, oft falic der 
vrouwen : stiksel : dock, doeken- 
hnive ; hoofd-doek : rfrnpaen 9 
sicawb. 

Calypfne mulkhris u mbracnlum, 
liinp, rimpe, stcainh. boll. 

Calyptnt rusiiea, sculpe, stolpe. 
Calyx j herbw, plantar 0o? 
ruuu seutntum, legnnnnum^ &c. 
houde, haude 3 houwc, hauw^ ; 
luilsej hulschc, huldsche; huisken; 
pelle ; palie ; knoppen van de 
blueme; seheene; ^chelle; scbi^de. 

Calyx ecbimt!us 3 casta uca' opercu- 
lum, kastanien-bchclpen. 

Calyx glandis y eekel-schaele ; 
eL-kel-sehelpL'. 

Calyx pulviuatus uucis, slocster, 
snoester. 

Calyx liniacis, slekken-huisken , 
.slfkken-hor^nkL'n, 

Caaibiuau Conca.mi.uum, -i-nlgi, 
wissel, wisselinge; over-wbsch 

Caasj-lus, /cdfieXoSt Cl) kavel, 
G4U, cbable. 

ft) Ook /oo ^eschrcveii door Kil. Lees 
KtifjLi]\Q$* Op v tedfiiXoi; $ (door iotiiris- 
tmiS vaiT mifLnXos gevormd) wordt in 
Pii^sow^ gtiuk.sch Wdl>, aangemtrkt ; 

( \"hIl:cjks Snidas en cfe Schcl. van Aris- 



Cam 



— 126 — 






Cam 






Camelus, kameel, kernel, ke- 
rnel: [quid am. put at dictum et iam 
animal itlud, devik, et hide de- 
duct t dmvekater, $ devik-hater, 
col I um came I i $& Amplius vi- 
den d urn]. 

Camelus dramas, loop-kameeL 
Im& Pott. 

Camehpardalis, gieraffe. Animal 
Lud, Pot ten), a Cameli fipurd 
f macutis Panthers sic dictum 
Indiaensche kameel, oft kameel 
mm Pantersche geslachte. [kameel- 
iupaerd, post it did, K R.] 

Camdoiun h rf, Chiambello 
mm } Cambcllotum, Zamhllotum (1) 
voce If aits, Hi span is, Gall hone 
communi, karaeloot : quod scili- 
cet a came lor urn Caspiorum 
JE liana et caprarum villi s aut 
piits contexatur. 

Camera, votue ; welfsel, wulf^ 
sel ; wefyinge ; ver-hemeltc ; rod 
tr$h Hinc Camera, p. CuhicuL 

Camerare, welven, wulven ; on> 
weJven; ver-welvec; over-welven : 
vouteeren. 
Camera tut, gewelft. 
Cameratio, ver-welfsel ; ver-wclf, 
Camekarius & Camerlihgus, 
vulgi, kamerling. 



ecu tou% een ankertouw ; maar dat w 
dat men , Wj geenen ouden sdirijver ont- 
moei dankt waarschijnlijk zijn ontsiaan 
a|ij dne gekende ge^egden uit her N> T. 
Matth. rg, 24. Mart, 10, 25. en Luc. 18, 
25. waarde bekrorapenheid van ettelijke 
oudere en nieuwere verklaarders de i#- 
gelijHng fl bet is gemalckclijker dat een 
kernel door een naaldenoog h enz. » re wan- 

?»n 3 j VD:idj ee,a meer gS^%^e onmoge- 
lijkheid zocht en een it ton w » zerte in stede 
van eenen « kernel*; dodi de Arabieren 
*egg-en msgelijks, om eene onmogdijkhdd 
aan te duiden, * eenen olifanr door een 
naajdenooglaten saan»; ja Matth. spreekt 
zeJfs 23, 24 van lieden di< 



doorzwelgen ».. 
(1) £ty»«. Xambellomm 



lie eenen kernel 



C amicus j Camhnus effumato- 
seus, schoude, schouwe, sdiauwe- 
kemeneie, #*& kamijn ', kamijn- 
steen • kave ; kafkoen ; sdioud- 
steen, schoor-steen, schoren-steen ; 
etst htfc tria poster lor a propria 
intelligenda sint de camini 
I a pule, sen fulcra aut susten* 
taenia. 

Camini. sinus, schoud-boesem. 
Camini supercilium, superlimiuare 
tegmen, schoud - mantel ; mantel 
vande schoude. 

Camini a nt.es, i n Ca m i u i I a tere 
e m in e ns lam i n a , regu I a, $ iv 4 
planca, stand -vinke, stand-vliet 
der schoiidcii : semeise, /land. 

Camini ccdumna } sustmiactda 9 
pastes lateraks, post.en van de 
schoude, 

Caminarum purgator, scaparius, 
schoude-vaeger ; lave-vaeger; kaf- 
koen-vaeger. 

in Camhws exact to, schoud-geld * 
sc]ioorsteen-geld. 

Camisia,. vnlgi, hem s hemde. 
Cam.\u s vulgi, dam us in qua 
coquitur cerevisia, pan-huis, 
paen-lmis. 

Cammarus, piscis, krefr, see- 
kreft; krevisse ? krevitse, fland. 
Zcl. Fide, Astacus, 

Camomilla, officin, KamiKc. 
kamil^bloemen. 

Campana, vulgi ; as Campa- 
num, kbkke. Latints a Cam- 
pania regioue, uhi res seneas 
optimt* fabricates testamur 
scriplores. 

Campanw malleus, phctrum ? Hn- 
gtm y felepel. 

Campauas pulsare, belaerden ; 
bombammen. 

Campanula^ schelle. 
Campanile, Campanarium, vulgo, 
klok-huis; klok-torre. 






' 



A 



Can 

Caui\yn!ella, berba, vulgi, 
idok-bloeme. 

Campb, ruepe, ruipe; kruid- 
worra .; loof-worm; gras-worm. 

Campus, veld; kamp ; pleine ; 
plaetse; kouter, learner, fland\ 
bane, vet. Campestria t Campesirts 
locus, campanie; platt.e laoden ? 
pLit land ; effen veld. Cam pest r is, 
vddachtig. 

Campus patens, Camporum aequo- 
ra, open-veld (1); vlak veld. 

Campus latus, vastus, iucullu<, 
sicrilis & andusj campus horridus, 
heidej vet. 

Campus Ecclesiastic us, dom-hof. 
Campi Elysii, paradijs. 
Campum a vent is defend-ere arbo- 
ribus &rc. be-matrtelen. 

Campus iiisigmorum , (2) vulgi, 
het veld van cen waepen-teeken 
oft schild. 

Campo s& dare & ceriamm inire, 
tnferre se campo, hist mere per eampos 
pmlia, te vclde komen; sich re 
velde be-geven, 

Campiductor, veld-heere. 
Campio, yulgj, kamp-vechter 3 
a campo sive circo decertanti- 
bus definito. 

Campestre, broeke; bokse; wor- 
stel-broeke; onder-broeke; neder- 
gewande; nedcr-kleed. 

Camurius 4 (2) id est, injltxus.; 
vulgo^ Camusius, kamus, kamuis; 
pkit-neuse, 

Camukus, krom. 
Camus, toom-gebit ; trensie, 
holl. 

C\nache 3 vide inter Cakum 

NOMINA, 

Canalis, gote; buise, f talis 
buso fo ra me n ; pijpe ; roer, 4 c r. 



T2' 



Can 



(i) Etym. open veld. 
(2) .Aldus 00k bij Kil, 



sax. sic : drebgoce; rijte; sode, 
^oode, sole, suede, socuwe, soedse; 
katiacle ; kallc, vet. sicamb. ri- 
ooJe ; conduit. 

Canalis Uxli, dak-gote. 
Canalis incilis, in quern aqua 
eonjluit in viis hipide. strut is, 
gote- kassij-gote- sille, sijlc, sulle; 
he uhe, holte. 

Canaliculus, rabat ; buisla-n j 
vore, vorre* 

Ca a a lieu It cavi columme si rial a\ 
vloeg. 

Cancamon, Dioscor. (r) & 
Ofjiciu. gum mi species, (akke ; 
gomme-lak. 

CancelUj traelien ; gecrden ; 
gadder, sax. sic. schut-gaten ; 
horde in de venster. 

Ca ucellare , Cancel lis claudere , 
traelien ; schrenken , schrenke- 
len. 

Cancel laf us j, getraeliet. 

CanceUatim, ruit-wijse ; ti'alien- 
wijs. 

Caucellalim locare, schranken. 
^ Canchllakius, vulgi, qui cog ni- 
tiones tract at, & supplirum 
[ibellorum voia; a canccllaado^ 
id est, illinendo transversa 
H nets, vel cancellis; quum 
surplus rescripta, regis sen 
prineipis sigitlo muni end a, 
corrigat. Cassiodarus autem a 
cancellis derivat, quid intra (2) 
secret a canceller am sept is 
•:hiusa> caussas cxaminariul. 
Guil. Camden, cancelier. 

Cancel/are, vulgi, deur-haden- 



(i) Dioscor. I. 25, to /edfytcapov, 
een oostersche tot berookingen gebruikte 
boonihars, Vrg. Pli n- H.N, xn. 44, Ons 
Hs. verbetert hier de dmkfeil vart he: 
Etym. dat « Caucatihjn » heeft, 

(2) Etym. « intra » en « kaiicelier w - 



Can 



— 128 — 



Can 



deur-schrabben het geschrift; deur- 
strepen ; cancel Sren. 

Cancer, Carabus > Carcinus^ 
krabhe. Cancer marinus , see- 
krabbe. Maia, Cancrorum genus 
maximum, groote krabbe, Lud. 
Pol. 

Cancrorum ateiabula, fiagella , 
brachia porcipata, cheU, ' frrciprs 
deuficulaii, cirri, scheeren ; krab- 
sebeeren; krevirs-scheeren, krevet- 
scheeren. sax. 

Cancer, m o rbus , kanker. 
Caucri genus, cittini & subject am 
carnem ser pernio ad ossa usque cor ra- 
ttens ae varans, insfar lupi, wolf* 

Cancri herba, adversus card- 
it o m aia re m e d i u m son nen- 
wende ; kanker-kruid, 

CakdklAj keersse, teapot (i) 
cereus. 

Candela cerea , wachs-liclit ; 
wjchsen-keersse. 

Candela sebacea, rueten-keersse; 
smeer-keersse ; ongel-keersse. 

Candela accensa, kccrs-licht. 

Candd& eliydwii pars exusfa , 
boctsel j snutsel vande keersse. 

CaudeLe fungus, oesel, sax. sic. 

Candela rum sebum, keers-ruet ; 
keers-ungei ; kecrs-smcer. 

CaudeLe ellyclmio supervacuo ex- 
liugueudo furcinula, sn utter. 

Candela exlingnenda , vapor igue 
absiruendo, comu 7 domp-horen ; 
demp-horen. 

Candelabrum, kandetaer; lichter, 
luc liter; Jicht-stok, vet. 

Candelabrum laquearihus an! pa- 
rieltbus affixum, blaeker. 

Candelabrum pensile , kroone ; 
blacker. 



(i) Aldus duidelijk in het Hs. 
center Kijpoq, was. 



tees 



Candelabrum lignmm term insis- 
feus alt ins y knape, (r) 

Candela Hcgia, Candelaria herba, 
rortsen-kruid; woi-kruid; wol-blad, 
wol-bladeren. 

Candere, Candesgere, gloe- 
den. gloeien • glimmen ; in-vierig 
worden. Candens, gloedig, geloe- 
dig, gloedende ; in-gloedig ; in- 
vierig* glad, hoi j'ris. 

Candere, blinken; glinsen. glin- 
steren ? glisteren. 

Candor , wkheid, wittiglieid ; 
schijn ; blinksel. 

Candor animi . vromigheid ; 
op-rechtigheid ; vrij - hertigbeid ; 
vrij-moedigheid. 

Ca ndidus } wit ; bin n k ; blin ke n de ; 

blinkende wit ; in-wit; blik, veL 

Candida re 3 Caudefacere, w i tten . 

Candidare^ Camlifkare Untea, blei- 

ken ; bleiken het lijnwaed, 

CandiduliiS; wittekens, wit-ach- 
tiff. 

Candidus, Candida peciore, ammo, 

vrom, vromc, VT-mm, vroem ; op- 

recht van herten ; vrij-hertig, vrij- 

moedig; open van berten, open- 

herttg; goed^unstig • reael, regael. 

Candidiy vromelik; een-voodi^lik, 

Cax t ella, vulgi, cancel ; a 

quadam similitudine canalium, 

Canere, C^tare, singen . 



{:) Met dezen tin wordt her woord in 
het Etym* ntet vermeld. Kil. geeft enket : 
KKnape, hoU, j. EseL (t. w. Schilders- 
eselj Phrfeus, » De overgiUig van betccke- 
nis is licht verstaanbaar : \' t g. Hd. «Die- 
n er n voor kredt!iisdisc]i en in het Wdb. 
van Steeckx « Knacpj Gueridon » en ein- 
Jelijli, wat bij een werk van de 17 eeuw 
oict te onpas komt, een paar regels uit 
Lncretius (II. 24) : 

Si nan attrm sunt juvenum simulacra 
per adti , 

Lampadas tgniferas manibus rstin&ntia 
dextris... 



Can 



— T2CJ 



Can 



\ 



Canere musieam, sett, sympbouinm, 
musicienen. 

Cttuere remitlenle voce, sen, Can- 
ium ornate symphauid, eettketerij, 
eekelen den sang; koleuren ( 1) den 
sang* 

Canere )iumcros } uon verba, loikn, 
lullen . 

Canere elisd voce, in fausset, 
(fossei) } singer;. 

Cautum planum certis emisonantiis 
ex improviso ordinare, contrcpohn 
singen ; & talis ordinal ia mil 
melodia, contrep'unct* 

Cantitare, Canlillan^ quinkcii, 
quinkelen, quinkcren, quinkcleeren; 
queddun ; ffingoteereu ; knoteren, 
kneateren. & ipsa- 

Cautillatio; ge-queeL 

Canture instar gallinacei, kokkc- 
loeren ; kraien. 

Canere, spelen op snarcn^ orge- 
Ien, pijpen, dec. Canere fisluld> 
tibiis, flu iten. 

Canere iubd, crompen, tram pet- 
ten ; shxen de trompet. Canere 
buccindi comu> basunen ; tuiten^ 
al-tjuiten : steken den Iioild. 

Cantus y cantio, sang, sank, ge-.san^. 

Canl ns symphimiacuS) Canfus com- 
positus, divcrsis vocibus const i- 
tutuS} musijke ; distant, q. d. 
di versus can I us. 

Canfus suavitas, melddije : Cau- 
tus norma, (2) done, deune; Greets 
hodie ripipQ it ctkotos 1 dorringe, 
numeri, non verba. 

Cantus superior, Cantilena pars 
superior , discant } special i a $, u i 

(1) Eiym. a Kok-iire'ren den sahkj j. 
eenctelen. — Katenren ^ j. verwen, 
Colorant. j> 

(2) In het Btym. antbreekt die betceke- 

ms\ op (t Duninghe a g^ft het en 3^1 : 
ft j, Dohlj ?3 aim, en et NLimeros, non verba 
canere* staat er als vcrtaling van «Loliem>. 



Canfus Cantor qui vorem maxi- 
me ami!, -cox media inter Can- 
turn & Taiomn , vocem viiilcm 
acumine excedcus, vnlgo Qoffirri- 
fenor t hoog-kouter^i) hoGg-kumer. 

Can! us, Cantilmaiive vox media, 
r e 1 a t io u i s fit nd a m e n I u m , -i ! tt lg o, 
Tenor, tencur. 

Cantus mensura } modi, seu, moduli, 
slag ; maete in den slag. 

Canfus simplex uuius voeis ; vu li\ % 
Gregorianus, simpelcn .sang ; koor- 
sang. 

^ Canfus, Cttuliuncifla, Cantilena, 
Canikum, sang, ge-sang; lied, 
liedeken ; salm, salm-Iieu ; sluicl. 

Cantio eclerior Ifalica, madrigael. 

Cantus feralis; vigilie, (2) 

Cautiuucula salta!oria } dans-lied. 

Caniiuucula somnifera, slaep-lie- 
deken. 

Canlio nufalifia, leissen , sic 
dicta qudd E lei son, et } Kyrie 
eleison in en s^epius repeiaJur. 

Canlio inamethj, iueptn, lam ge- 
sang;lannne sang, lam liedeken, 

Cantio , Cautiuncnla honoraria 
anlelucana, maiuiiua ad jenestram 
she. ostium amice, lauweit ; venster- 
liedeken; vulva, Matinada, Aubade. 

Cantor, canlrix, cantairix, singer, 
sanger, sangersse. 

Canonis, luide. 

Cantamen, tooverije, tooveringe* 
Canic^, semel, semelen ; 
gniit. 

( t ) Aldns to het Ms. 
[2) Reinaert, I. % 458 : Uitg. van Wil- 
lenis, 

Dan hi gesprue dL'Sewonn. 
Bcval hi joni^en ende nuJen 
Dat si Vigilten singen sonden. 
Ic stttde o$c in waryn woorden 
(Nc \^.\fc het w.irc oris te laiK) 
\Vie ikuT der siolcn vers sane, 
Eitid^ wic die .sielenlesse hs. 
Doe die vigitic gehent was, &c. 

n 



Can 



— 130 — 



Cam 



1 



Cam 



Cauicaccus, semelacbrig, 

Canis, horid, [ ?1 d. Eoudende, 
tpvKa^custos : nam dogge vera 
nominatio Cauls, J. R.1 

Gm*j ftgj^ rode, reude, reud- 
licmd, rca, reudeken. Canis femina, 
teve; klitse, /r/Y ftissv, sic a mk 
j honds-bruidi 

Cauicula, Card la, tefken. Gw«j 
mmm warts appehws, catulims, 
heete^ ritsige-, ritsche-, loopsche 
teve. 

Canisvenalicus, Gallicas, plaudits, 
sagax, odor us, odorisequs, od-orator] 
emissarius, qui vestigiarum adore 
ferns exploralas& repertas 
latratu prodlt, speur-hond ; 
spoor-liond ; brakke ; bnik-iiond; 
bloed-hond; leg-bond, lig-hond. 

Cams molossus, magnus, dogge, 
[etsi baec propria et gen era). is 
appellatio Canis, ut apud 
#*rl»& &c. ut et supra ex. 

Cants venator, venaticus, Gallicus, 
leporarius, celer volucrisque instar 
venti; jagt-hond; wind; wind- 
bond ; hase-wind ; admodum ccler, 
vheg-^wind : hinc a ve loci tale 
cognomen Podargus, id est, sneL 
vlieg, &a. 

Canibus venari, ja^geo; hetsen, 
hacsen, Ger. Jo, Aventino. 

. Cams hyhris vel hyhrida, ex vena- 
lico & gregarionatus, bastaerd- 
wind; half- wind. 

Cam vortagus, qui sud sponte 
exit, pr&damqua domum re- 
portal, duin-hond ; die voor hem 
selfs jaegt, LucL Pott, 

Canis suarius, sive porcarius , 
doelus ad investigandum apros, 
swijn-hond. Cams suesius (1) in 
L. Salted Franco rum. 



— i 3 r 



Can 



(r) Etym, Seusius. 



Canis custos she vindex leporis 
capti, tu ah aliis cant bus dis- 
cerpatur, redder, sax. 

Canis auceps, aucupaiorlus, vogei- 
hond : [legge-liond, canis caturni- 
cum, Lud. Poitero ;]dcfemina, 
vogel-teve. 

Cams Hispanicus, aviarlus, cam- 
pest r is, aucupatorius, plaudits, sagax, 
veiuiticus, edel-hond j spilgioen, 
spilioen, q, d. spanion : & hulas 
generis villosus, rouw spilgioen. 

Canis past oralis, pecua r i u s ? a u i 
oves ct luporum injur id defen- 
dit, sc liaepherders-hond ; schae- 
pers-hond . 

_ Canis rusticus, domesiicus, villa- 
ticus : assiduus , canis pervigil , 
okavpos, (r) Imlshond ; htiis-wach- 
rer; hof-hond t f I and. wacht-hond: 
wacluer; korre, holl, /land, & 
de majori ac mordace, mastic 
& de minimi generoso pr^ser- 
t i m ej u s gener i % rekel ; huis- 
rekel. Item de pastor all, & de 
domestico, vinculis assueto, 
band-hond, 

Canis aquaticus, waeter-hond; 
dier-hond, eisi hoc de quocumque 
venatico eiiam dicatur, 

Canus villosus, lobbe 7 lobbeken. 

Canis Islandicus, ijs-hondeken ; 

[x Islandidsiveglaciali regions 

Catellus Melit&us , jou ffrou w - 

loodeken, Lud. Pott,] Fide, 

Catulus. 

[Canis Nauticus, q u i m ere turn 
tnnavi custos est, sclieeps-hond. 
Canis mi miens, qui mimorum 
vel histrionum ope rib us sub- 
servit, Goechelaers-hond s Lud. 
Pott.] 

Canis rapax, voraxjerreus, slok; 
gnjp, gnjp-hond. 



(i) Hs, Q%KQVpG<;. 



Canis nitidis admodum dentibus, 
blik-tand. 

Canhius, hond, bondsj bondsch; 
rekelocbtig . Canme impudent hr 
homo, hondsfots (1) ; rekel. — & Ca- 
nina indoles , hondsheid , v e I u i 
prtfsordida avaritia. 

Canis argutus, kefter. 

Canes, Canum grex^ k ana lie. 

Canumcollan, lace, laece, leisse. 

Canum sub lingua vermiculus } 
seu vermkuli figurd nervus parvus, 
qui exemtus rabie eos prtfsauat, 
honds-worm ; tang-worm. 

Canum more indagare, odorari, 
snoffenj snuffen, snuiven; snoffe- 
len ? snufFelen. 

Canum nwre&c. fcetate., fceiijicare, 
worpen, werpen ; knbbelen, 

Canile, honds-kot. 

Canicida, hond-slager. 
Canum uomiua ulriusque sex us r.v 
Ovidio &c. ah Ad. Junto explicn !,i. 

AellOj ab impetu procell^ non 
absimili, aeXka, vlieg. 

Aglaodos, ah insigni dent in m 
niiore, blik-rand. 

Agke, venaiicacaniSf jachtken. 

Alce 3 a rob or is pr aslant id, 
sterk. 

Anyte, a perficiendo quod 
her Hi bus vol is in v'enatu res- 
pondeat, be-schikgen, 

Argus, a candor eaut velocllate 
curs us t witken ; Mel ; rasch. 

Asbolds, a fuligineo nigrore, 
moor; morel le ; swartken. 

Can ache, a I at rat us- sir e pit u, 
basserken. 

Charon , quasi leunculus, 
leeuwken ; a fulvedine leonl 
peculiars. 

Corax, rave; a nigredine. 

Dokceus, Gautken, siet-toe, ^7 

(1) Aldus in hct Hs. Ontb. bij Kii. 



p i r s e q u e n d i j da m is ; i e u q, 
D tree us, ah ocu forum ttcie, 
DromaSj d pernicitatCj loopcr ; 

SIIlI. 

Harpalu^, p a hi nde rapax, 

mm- 

Ha rp via , a ra p a eit ate, si a k ; 
wolf. 

Hylactor, Hylax, a latratu, 
ba^er ; wachter. 

H yl aeus , quasi si I v a tic u s } 
bosserken ; woud^hond. 

Ichkobatus s fera> vestigia lu- 
sts tens, spoor, spoor-volger, 

LabroSj a rapid a velocitate, 
vlieg; snelle; wind. * 

Laghke, ab hirtts villi s, rui- 
gert; ruig-hair. 

LadoNj Lagon, ah indagando, 
vel a leporum venaiu, hnsc- 
wind. 

L,-hlaps , a h i m p e t it i n $ I ar t nv- 
biniSj wind ; vlieg. 

LAETMARGUS, Xal&apyos, € I a li- 
cit I am ni or dens, sluimer; luimer, 

LAMruRUS, d caudtv. vel nitore 
vel. cum. vulpind similit udine, 
wit-steert; vosken. 

Lbucoh, a pili candore, wiuen, 
witken ; blank. 

Lycisca , ve lu I i 1 up i p rog e n i e s, 
w^olfken. 

Melampus , n tg r ipes, SAvart- 
voet ; swart-poot. 

Melaneus, MelamiMites, atripi- 
lus, moorken ; swartken* 

NapEj bosch-hond; bosscherken } 
quod sallas iucrret, 

NebrophonuSj hi nn u I or urn per- 
nicies, rehe-dood; hinde-moord. 

OREKiTROFHtJs, montib&s inuu- 
tritus, berg-hond, 

Oribasus, moniivagus , berg- 
klimmer; berg-looperken. 

Pamphagus, omnivorus, al-vraet; 
slok ; smuL 






— 132 — 



Can 



Pgdargus, haesr-op ; snel-poot, 
snd, 4 perm chair pedum.. 

Poe-MEKIS, greets cits! os, sclm-p- 
wachters-hond. 

Pterelas, quasi aiis actus, 
viieg.; sneL 

Sticte, quasi punctis inter- 
sitncta, schimmcl ; borne hond : 
luipaerd. 

Theros, % fer^indaqine, dler- 
bond; sive a t rue i : " aspect u t 
stuer-muil. 

Thous, pc mix, snel; rasch. 
Tigris, a ve he Hate saqiihe 
s i m tl h q u ® $ fjy re a n ia a m n i 
nam en creavit, pij] ■ snel; vlicg. 
^ Hacitnti* e Moment!, fmrit 
a Cane rabido mors us, vei-woedt. 

Canina convnlsio ; cum e amino 
?0i& naves & /a bra contva- 
huntur, ^trcfckmge des monds. 

Canini denies^ schaeps-tanden ; 
oog-tanden. 

Cam's infemalis, liel-hond. 
Cams fiuviaiHis, otter. 
Cams marinus; belua ?narina 
cannm more cot ens, a! que in 
t i y M a n i m a J w m i e rresi r i u m 
ritn par iens, see-hand ; see-kalf; 
wolpe, wiilpe, fi) 

Canis Pontkus, bever ; bever- 
swijn. 

Canis caput, herb a, kalfs-snuite. 
Can urn cerasa, vulgi, bonds- 
kersen. 

Canicuhv signum, honds-sterre. 



( MMm, * Wulpe, (Welpe, Wolpe, 
|> Wulpe) CatuhSn, meer uiet. 

.Ymgitijffin mu G&tf, M. 113. a, « Dat 
menu-ii ecnen tvmlvoghd dkre (j, dien-e 
— ; d«uraer f ) vt-rcopc dan n; gr., eeuen 
muladvoghei v ingelsdien , 1 mm vi 
gr., eenea $%fe van Jen meesten V *r 
*wte nndere Vu% itj gr, %, fl 6 "' 

In de woordeiiliisi.. j « Wxilp, in a 
ecu vogd. » (?) n '■•-** ■ 



Caniculares dies ; cam's ttslivi, signi 
rabiosi^ tmipara, honds-dagen. 

Ctffl/>, i;^ Canieula/ in fusu 
ale&, acs 3 aesken, een ooge op J t 
spel; hasaerd, *?&/£& 

CiisS, »« j.j| r u m cut u m v ielo r v- 
inu quo eirei commadhls vasis 
mduunlur, kuipers-haek. ■ 

Caxistrum, korf; brood -korf; 
I paner, paener, 

Cani strum institoritmi, mccrsse \ 
1 meers-korf; meers-nnnde. 
Camskilum, korileiK 

Cakka t net ; riet-pijpe ; 
spoele, vet, gertn. roer, sax. 
sicawL germ. 

Canmlmn, riet-basch ; ]-ict-dijck. 
Camia pulmonis, gorgel ; gorucl- 
piipc ; wind-pijpe. 

Carina major, os tibia ; scheen* 
been ; scbeen-pijpe. 

Canna mimilis, vulgi, canon, 
Cannabis, Cakxabom, kennc^, 
kenp^kemp; hennep, sax. sieamk 
fris. 

Cannabis brevior, discerpta, eou- 
vulsa, rimed, feme]. 

Cannabis jluviai '«, ijerotte kennep. 

Cannabim aquis pneparare, re c ten 
Ret kenuep, q. d. reeden, m% 
reteii. 

Cannabim veltere A sud festued ; 
decorticare cannabim, linum, reepen 
hetjvennep, vlas &c, q, d. reopen. 

Cannabaceus, veL Cannibinus fu- 
nis, kennepen, oft kempen koorde, 

Cannabina , Can-uahaeea vest-is , 
tela, kanefas, knnefas-doek. 

Cannabina ieia levigaia, bokke- 
raek 

Canok ? cegel ; recliwcheid ; 
rije. 

Canon ariis, meester-stuk; mzes- 
rer-werk; hoofd-smk ; proef-stuk ■ 
procf-scheur, //. paraxon. 

Canon, schattinge. 



Can^ — 1 

Canon dominieus, vnlgi doma- 
nium. diinanium, veciigalia pult/iea, 
domeine : J erne inc. 

Canan emphyleuseos, einphyii'tttirus, 
groiui-cijns j erf-pacht, G ratio. 

Canon misste, stille-misse, id est, 
Sti'lte der missen ; Canon vande 
misse. 

Canouicus, m lL Reg u I a r is, 
kanonikj regelier; koor-iieerj vet. 
Canon ieus cathedra lis , sac e rdos 
Domini ei lenipli, Do minus de 
domo Salvaloris, do m beer. Ita > 
inqnit Munsterus , prima dicii 
C a n n i e i W i r I e b n r.ge use s : 
quod nonien pas tea a liar urn 
Germanic Ecclesiarum Caihe- 
draliirm Canon ici nines usur- 
pantnl. 

Canonicatus, kanonisije. 

Camn near urn collegium, kapitte! 
der kanoniken. 

Cantabuum, sive, ut con j if it 
Tur ne b u s, CoNTAnRUAij p r s .'..; m 
m i I i t a. r i t vaen e ? vaen del , \i\ eii- 
delingj vendel ; vendeJing. 

CautabrariuSj qui eantabra & 
alia signa pert, vaen-dnu' ■;.. ■ . 
vaecidrig. 

Ca^tare, Fide, Caxeue. 
C anthakis , s e a r ahe u s v i vi- 
dis, groen vlie^e ; spaensche 
v liege; kev£r,J!nnd< bo am- worm, 
vermis * n summit ate ram ovum 
fraxini if olew naseens : .glasr 
\vorm } tjubd in vascul'n p lev uni- 
que viireis elattdaiur serve! uv- 
que : <;oi.!d-kever. 

Ca^th ar us ? sea r a be u s 1 u I - 
gar is * sive pi Hula vis — turre; 
tort-wevel ♦ schit-wevcl; kever ; 
peerds-vlicge ; peerds-ke\ -er. 

Canlharus, klepeL 

Canlharus, kanne, wtjn-kannL- ; 
wijn-stoop ; stoop; gelte ; t:tke 5 
vet. kitte ; tankaerd, vet, kruike. 



3 — Cap 

Cantheriu^ eq ttus cui testes 
exem!i\ kanter; ruin, men; munk, 
Fide eliam, Hauus, 

Cautherius, kanteel ; kaiueel- 
hont j staeksel ; staeketsel ; kap- 
rave ; dak-sperrc * dak-rave, dafe- 
ribbc. 

Cant her ii fulcrum, schraege ; 
schaeise der timmerlieden. 

Cantkus, kant; rad-schene ; 
be-slag van bet rad ; ^clieene van 
het rad. 

Caxtones Helvetiokum, vul- 
go y kantons. 

Caxus, grijs- wit; grijsaerd ; 
^roLiw, ^rauw; wlt4iaerig, 

Cauus ante lempus, vroeg grijs. 

Canus situs, Canus situ, kaeni ; 
bien ; kaemaebtig, be-kaemt, 

Cauere, Canescere, grijs zijn oft 
worden; grijsen; grauwen; grauw 
worden. 

Canities, ^rijsheid; grauwigheid. 

Cani, capitis nives, grijs haer. 
Capellaxus, vulgi & antique 
ctcvieits in cuius cusiodia 
eapella est, kapellaen. a clevicis 
aninn ad saeer dates idem nam en 
p a ssiiu e st (ra usfu s am. G u i I. 
Duraudus, 

Cape! la t i ia , k apelri JO . 

Capfxlathjai, Fide, Pa las, 
CAmi, bok ; geiten - bok ; 
b uk ; v i r g veg i s , Ft rg l fio, ( r ) 
Capcv cast rat us r heil-bok, ger. sax. 

Caper \ilvestvis, montanus, steen- 
bok. 

Capva, L^eite, geete : sege, cege, 
t^ege, sax* sic. Capra victoria 
causa ho si in* sive viclima* loco 
immolari soli la. Capra, Cape! la, 
merte, metteken - geiikefl. 

Capra oveme, haver-geitCj haver- 



(ij Ec. vn ? 7. 



Cap 



— *34 — 



Cap 



Caprat harba, villus a Capra- 
rum men to de pendens, geltcn- 
baerd, 

Capra moutaua, gemse, sax. 

Caprea, Capreolus, Capm fer<e, 
ree, ree- bok j wilde gei're : 
kapreol. 

Cap-real us, exterior auricular 
ambitus* oor-rand. 

Capreolus viiis, wmde van den 
.wijn-gaerd; fclavierken; krol-ranks- 
ken ; kronkel-nmksken, 

Capreolus, sa re u I u m s j a t-h ou - 
week 

Capreolus, sen, Capreoli, kepur, 
keeper ; vederen aen den timmer, 
Itgna videlicet u trim que procli- 
nata, quce cant her ios sustinent ; 
schrage, id est, prod i nan tia 
u trim que ligna, cum iertio 
qnarldve transversario super ud 
i mm is so, Lipsio. 

Caprina pel Us, geiten-veh Ca- 
prim, hacca, kernel ; gei ten-kernel. 
Capri mulgus, geiten-melker. 
Capra rius, geiren-herder. 

Cape rare } ver-rimpelen ; ver- 
rompelen. Caperare frontetn, eucke- 
len; loeren. 

Cape rata frons, gefronst, gefrons- 
selt veuMiGofd. 

Capripilia nan undulata, on-^e- 
watert kamelot, 

Capere, vaten, vatten ; nemen. 
Capere fugam, nenien de vluchte : 
reppm, rapere, vet, 

Capere, beuren, ui, her edit diem, 
leg at urn, & c . erf-beuren &c. 
Gratia. 

Capere, ver-vangen; be-vangen ? 
be-vacn. 

Capere, in-houden. 

Capere simul, seffen, vet. 

Capere samnos, slaepen. 

Capere, vangen, vaen; gevangen 
nemen; trappen, vet. hinc, be- 



trappen; takken; kippen; hachten, 
ge-taeken, vet. fland. 

Capere, in-nemen. Capere urbem 

armis, puguando, in-nemen eene 
stad. 

Capere, be-vallen ; aen-genaem 
zijn; be-hagen. 

Capere, bc-grijpen • ver-sracn ; 
be-driegen. 

Capere dale, be-driegen , ver- 
se ha Iken. 

Captus, genomen, 
Captus, ver-vangen j be-vangen, 
be-vaen . 

Capias, gevangen ; gevaen. 
Captus, us, be-grijp, be-grip ; 
ver-stand. 

Cepium, be-stek; be-gin; op-set * 
mgm> be-ginsel ; aen-vang ; aeo- 
slag; entreprinsc, intreprise — 
a Cepto avertere, van sijn op-set 
om-setten • van sijn voor-nemen 
af-keeren. 

Capessere, aen-vaerden. 
Caplura, captus, vang, vank ; 
prijs; prijnse; winninge, winste. 
Captor, vanger. 

CAPTio^chter-dee]; surprinse; 
prejudicie. 

Captiosus, be-drieger; be-grijpe- 
lik ; be-grijpachtig ; drogener, 
vet. sax. 

Captivus, gevangen * gevangellk ■ 
prisonier; katijf, ketijf, 

Capiivitas, vangenisse ; ge-van- 
genisse ; hachte ; hechtenisse ; 
bach tinge, 

Capax, wijd; veel iivhoudendc. 

Capax, be-grijpig. Capax ingenii, 
be-grijpelik. 

Capachas, wijde, wijdde, Capa- 
citasvasis, pegel; bo^\ t quibusd.(i) 
peil, hail. 

Captare* soeken; wachten «nde 



Cap 



- 
— r 3S 



Cap 



(i) Die beteekems ontbrcekt "bij Kil, 



be-spieden ; loeren ; toer-oogen ; 
be-lakken; be-lokken; nae-stelien : 
takken. 

Captare remaHquam, staen, sceken 
ergens nae; haeken, ankeren, hun- 
keren nae eenig ding j herken, vet. 

Captare, CapHlare, snappen ; 
sneppen; soabben ; babben endc 
srtabben. 

Captare, CaptUare, ore hianti 
captare, at, auras, animam, spin- 
turn, vmtum, snakken : locht schep- 
pen; aessem scheppen. 

Captaior, loer, ioerer, 

Capillus, Capillitium, baer, 
hair, haere ; pijl, haer-pijl; hoofd- 
haer : krants, id est , CapiUUlum. 

CapiUus mulkbris, vrou wen-hair. 

Capillus cantor his 7 stringe hairs. 

Capilhts in circum tortus : eapilli 
maironarwm ad verlicem capitis con- 
voluti & in a! tarn congest 7, tuke, 

Capillus intricat as, ver-wevt hair; 
ut 

Capilli pedihus pu ihrum galUnacea- 
rum invotuliy qui bus pull arum 
gressus impediri solet, marren- 
vlichte, mar-vlklne. 

Capillus defiuus, rijsende haer; 
uit-vallig haer : & Capi/lorum 
dejl avium, uit-vallinge des hairs ; 
ruivinge, 

Capilhrum capitis cutis ? bekke- 
neel-huit. 

Capilhrum discrimen, teauamn- 
tum, sclieele, scheile ; scbecdel, 
sclieidel. 

Capillorum vinculum, haer-band^ 
haer-bandeken. 

Capillos demere, breviare, korten 
het haer. 

Cdpellos euellere, pluk-baercn. 

Capllhm pangere, kernmen, kam- 
men. 

CapiUiiiam iniarquere, krollen het 
haer. 



Capillus in tortus, crispus, kiuis- 
haer, kraus-bacr ; gekrolt haer ; 
kenpel-lner. Capitlatune stntcior, 
kroller. 

Capillatus, gchaert ; haerig ; 

haerachtig; lang-hacr 3 lank-liaerig, 

Capii lament a, haer, hair, hare ; 

vnw, vaesken ; vese, vesken ; 

veeselingeo, ut 

Capilla me n ta ra Ileum, v es e 1 i n g c 
der wortelen. 

Capiilamenta & similia in ghbum 
convoiuta & cohaerentia, kli.s.se. 

Capillamenlum sutile, cier-hacr; 
vremd haer ; paleer-haer, paUeer- 
liaer; perruike,, perhnike. 

Capiliare, hnii, huive, huifde ; 
haer-nuive. 

Capillus Veneris, herb a, nuier- 
ruite ; vrouwen-haer. 

Capis, kanne ; beker- 
Capistrum, Fide, Caput. 
Capitq, piscis. Capituluai 
Martis &c. Vide post Caput, 
Caphodocme, rook-gat. 
CapnoSj fumaria, duiveiv 
kerveL 

Capnos, fab need r ad ice, ho!- 
wortel ; boonken hol-worcel. (r) 
Capo, Vide, Capus. 
Capra, avis teuton! eel kievlt 
a so no vocis quam edit dicta. 
Vide plura Caper, &c. Ca- 
priolus. 

Capricoruus, s teen bok, 
Capnfoliam t her ba, geiten - 
bl ad ; geiten-baerd ; mammekens, 
meinmekens, kruid; aliis mannc- 
kens-kraid ; wede-winde. 

Capron.Ej veur-liair ; haer- 
lokken ; bresse, blesse ; hoeren- 
lokke. 

Capsa, Capsella, Capsula, doose, 
doosken ■ kasse, kasken ; laede, 

(i) Etym, boonkens liol-wortcl. 



1 



Gap 



- i 3 6- 



Cap 



Cap 



— 137 — 



Cap 



hie; kabas ; kiste; koffer; vakke. 
Capsula novacularia, schcer-koker. 
Capse/la JictMs, spaer-pot, 

Capsa renim venal iuw, kraem, 

Capsella trus0Usj Capsa pendula, 
schnif-iaede; schof, 

Capstda intra pari el em a p pa- 
rat a, masier, (1) masier-gat : aliis 
metsier-gat. 

Capsarius, Capsarum opifex ; kiste- 
maeker \ koffer- maker | schrljn- 
werker, schrijn-niaker, 

CArsAx 3 (2) ampulla olearia, 
knaertke, knaertge, holL 

, Capsum 3 temp I i gremium, 
mediana pars, vulgi, beuke vande 
kerk. 

Capsus- ri-tedjE, krat van de 
Koschie, (3) 

* Captare, Vide, Capere. 
Capula, oos-vat; oos-schotel; 
schep-vat; ooser ; schep-bekken ; 
schep-lepel ; schepper. 

Capillar?, oosen met hex oos-vaL 

Capulus, Capulum, dood-kiste; 

dood-schrijne ; baere ; dood-baere ; 

schrijue; lichter, sicamh, hoL 

fland. tferte, ft and* 

Capulo levare cadaver, lichteren, 
lichten het doode lichaem. 

Capularis, Capulo vicinus, ut 
qui max efferendus, over-oud 
mensch : veeg, veig : Tri^iXo^, 
it pompd funehri illi ins I ante. 
Capulus ; id quo aliquid 
(cudur^ capitur, apprehendi- 
tur, ut gladii &c. vatsel ; hand- 
grepe ; hand-have ; stele, steel ; 
tiecht, heft; holde oft holte des 



(1) Aldus 00k bij Kil. doch men leest 
nu uCapsacesn. 

(2) Hs. musier. 

(3) Niet uit te niakcn of er koschti of 
kotchte staat. Eiym. « kotsie / koetse / 
koeisic ?), 



s weens ; hielte 3 hike, hille : 
Cupulas gladii, kogel. 

Capuli pomum, vulgi y appcl van 
den s-weerde, 

Capulum allcui ret iuserere, sto- 
len (1). 

Capus ? Capo, kappuin ; kap- 
hoen, kap-haen, vet. 

Caput j hoofd , boot ; kop ; 
bol, bolle, met a ph. a fig u r d 
sphigficd, & corrupt A. pol, polle; 
top. Capital am, hoofd ok en ; bolle- 
ken ; polleken, 

* Capitellum stillatorium, seu 
Gali'a, alembik. 

Capitis vertex, top des hoofds ; 
kruine q. corona; kuif; hoofd-top; 
haer-top; scheele,scheile; scheedel, 
scheidd. 

Capitis testa, hirn-panne ; hers- 
sen-panne 3 herssen-bekken. 

Capitis pars alter air a, hoorik, 
vet. [land. 

Capitis hunmui pars anterior , 
veur-lioofd; aen-gesidit, aen-sidit. 

Capitis vitalia, cerebrum, herssen, 
q. d> beer-sin, id est, dentin us 
sens as. 

Capilis c-ufis, swaerde van den 
boofde. 

Caput nudum, apertum, bloot 
boofd. Capite mtdp, aperto, bloots 
hoofds ; baer-hoofds, vet. 

Caput crispum, krolle-boL 

a Capite usque ad pedes, van den 
hoofde tot de voeten ; & me I a ph. 
a Capite usque- ad cakem, van den 
begin ne tot den emde. 

Caput kominis calvi, kael-kop. 

Caput ovilluui, schaeps-hoofd : 
qua vox metaph* auf adag* usur- 
patur etiam de h online sine 
rations & prudent id ; nan aliier 
quant vervex, infirm i capitis & 

(0 Dat is : van emeu sled voomen. 



simplicis ingenii ; Statua ver- 
vecina, Ovis mera, Plan la. (1) 
Sic & 

Caput pulli, kiekens- hoofd. 

Capite ran-us, hoofd-loos. 

Caput mobile^ vaeillans, iucoustuus, 
solle-bol : & metaph. de quotfii 
h m ine levi, % u c n s id e r at a, 
inconslanti. 

Caput carum, mingetiootj rainnc- 
genoot, niingnoot. Caput lepidum, 
polle* pol. 

Caput pediculosum, luis-bosch. 

Caput aqueo tumore lurgens, bol- 
[loufd, 

Caput tumens, infiatum^ magnum, 
pots-hoofd, cut magnum capul 
esL * qui el metaph. kabuis- 
hoofd. 

Capitis furfures, furfuracca, sqm- 
muhe, porrigo, hoofd-schellekens ; 
schelferinge ; schcllen van den 
hoofde ; schnbben des hoofds ; 
schinj schiiii, veL 

Capitis scabies, ulcer a, achores, 
erf-grind. 

Capitis dolor, hoofd-pijne; lioofd- 
sweer ; Iioofd-wee. 

Capitis alteram partem infesians 
dolor i losschen hoofd-sweer; sche- 
len hoofd-sweer; hoofd -nagel, 
tanquam clavi punctio* 

Capitis gravedoj blinden hoofd- 
sweer; Fide etia m, Gravedo* 

Capitis dolor a crapuld, keller- 
kortsen. 

Capitis vertigo, hoofd -draeinge ; 
wervel des hoofds; om-loop, 
swijmelinge des hoofds; duiselitige, 
duisigheid ; draeinge in \ hoofd ; 
welle, 'vet. fland. 



(1) CapL Ac. % Sc. I. v r 951, waar men 
nu <f Statua verhtr&i a leest, en Batch. Ac. 
V, It. 2. v. 1 1 2 r , 1122. 



Caput operire t eontegere amirtu, 
huiven, 

i 'a put n-dimire, teg wine or n a re, 
hullcn. 

Caput veh te^ere, wielen ; a 
v el a m i n e m u t i e h r i t p r a* e ip a e 
sac r a r u m v i rg i n a m % qm kl 7 
wiele, wtel-dQeki wijle, diritnr. 

Caput aperire, den hoed af- 
doen, 

Capul jaetare, molihtre, q ant ere, 
quassare, ngifarc, schudde-bollcn. 

Caput deniiliere, htcHnare, capite 
prono terraw spectare, duiken ; dui- 
pen ; luimen ; qui Capite terraw 
versus prono incedit, duiper; luimer; 
luim-oore; neder-sichtig. 

Caput dlsfijjguere, scbeelen , 
sehecdelen. 

Capitis periculo se ohiicere pro vita 
alicuiuS) den hals onder-sctten oft 
vcr-strekken, 

in Caput volvi, devolvi; clunlbus 
in a! turn sullatis; manibus pedihisque 
adductis a capite ad imos pedes se 
revolve re, bol-aersen ; tuimelen ; 
sterte-, stcerte-bollen. 

Caput nulare iustar cogitabundi, 
quesel-bollen. 

Caput jactarc instar iraii, stoot- 
hoofden; stoot-bollen. 

Capite quatere ; Capite inter se 
more drietuw. colUdere, tukke-bollen, 
tikke-bollen, tokke-bollen, 

in. Caput dear sum decider e, Vide, 
Prceeipitari. 

Capiti imprimere, s too ten in f t 
boofdj id est, persuadere. Contrh, 
stooten uit den hoofde , ceipiii 
eximere, dissuade re. 

Capitis tegwen & Capitium, hoed > 
rtHioeden, id est, tueri, prote- 
gere : bocifd-kleed, fland. mil- 
band ; kap , kappe ; kappoote ; 
knpruin ; sc hapulare. Capitium par- 
vuw, kappeken, kapruinken. Capi- 



Cap 



- i 3 8 - 



Cap 



•f 



Car 



— 139 — 



Car 



tium caudalum , koveh Capitio 
iudutus, kappaerd. 

Capiiium icgnuhive Qu0un0UM^ 
hoofd-doek, * doeken-hnive, — 
huldsel (r) ; hiiive ; kapruin ; kovel 
der vrouwen : wide, met* virg, 
Capiiium muliebre, biemak, viride, 
hattc, fr is . vet. Capiiium muliebre 
rusticum stalpe, stolpe ; vrou wen- 
hoed. 

Capitis legmen contra ardorem 
soiarem, scheen-hoed, q. d. schim- 
hoed; schaeduw-hoed; schijn-hoed- 

Capitisredimiculu?n % hGafd-cieract. 

Capitis iegmen regale, diadema, 
trek. 

Capitis legmen nocturnum, nacht- 
doek. 

Capitis ornatrix, hoofd-maekster. 

in Capita portiones aquales pro 
numero personarum constituent & 
divide.re, aut, tribuetr, hoofd-gelijk 
deelen. per Capita, Koofd voor 
hoofd, G ratio. 

Capita cottfirre, ver-gaderen, vcr- 
gaeren. 

Capita, hoofden, ut 

Caput contubernii, deken, Caput 
sacerdotum, deken dcrgeestelikheit; 
sic 

Caput, Capitalis, Capitaneus, pro 
Causa, origine, sitmmo, pr&- 
cipuo, duce, aniesignano &c. 
rei, libri, caus&, miliium &c. 
ut & Capitulum pro seciione, 
Sec. hoofd-stuk ; oor-saeker; hoofd - 
nrtljkel ; oor-sprong; artijkel der 
wet ; hoofd-punt ; hoofd-saeke ; 
kapirtel, deel des boeks ; somma- 
rie; somme i hinc, Capita nrum 
summatim repetere, recapitnleercn. 
hinc 

Capitaneus, v u Igi , kapitein ? 
quia > si cut caput reliquis msm- 

(1) L. «HulseI $* 



his, it a hie reliquis mi I it? bus, 
civibus, a I Usque imperet : hoofd- 
man, 

Capitaneus summits, over4ioofd- 
man. 

Capita nea tus, k a p i te i n s c h ap . 

Capitalis litem, vutgi, hoofd - 
letter, 

Capiiah crimen, capitalis res t 
hais-saeke ; bloedige saeke; krimi- 
nel ; kriminele saeke. 

Capitis proscription over-achte. 

Capitis accusare, arcessere, vande 
lijve aen-spreken; kamperlik groe- 
ten, vet. 

Capite plectere, rcchten. 

Capitis poena, hals-straffc. Capitis 
pamd persolvm\ met den hals be- 
taelen. 

Capilaiium nrum vhidex summus, 
soverein. 

Caput amputare, arvicibus abscin- 
dere, caput truncate, auferre, ense 
roiare, pmcidere y ferro demetere, 
reciderc, rescindere 7 resecare; onr- 
halsen ; ont-hoofden ; kappen. 

Caput pecuniae fmwris, vulgo 
Capital ; hoofd-penningen ; som- 
penningen van den woeker; hoofd- 
soinme; hoofd-geld ; hoofd-sclLip, 
vet. q r hoofd-schat; tioofd-stoel ? 
vet. capitael, cavedaeL 

Capitum exaetio 7 seu, Capitatio 7 
hoofd-cijns ; hoofd-geld ; hoofd- 
schattinge; kapiteel; kapitale schat- 
tinge. 

Caput allii y bo\, bolieken van look. 

Caput apostematis, hoofd oft ooge 
van 5 t ge-swel : hinc, Caput face re, 
botten nls een ge-swel, Gall. 
abouter ; graenen : iusiar aposte- 
matis fra?tgi, uit-breken. 

Capita ? onis , Capitis duri , & 
Capitosus , herd-koppig ; herd- 
nekkig ; op-hevig ; eigen-willig ; 
eigen-sintiig ; op-haevig ; korssei- 



1 



hoofd; korsscl-kop; herssen-loos ; 
opiniatre; op-loopig van hoofd e ; 
ster-hoofdig, 



Capitulum avnabii s Capitulate 

kapitel- 
huis ; ge-stoelce. 



sessorium } vulgi, kapitel, kapi 



Capitulum quod scapo, sive colum- 
ns imponilur 7 kapiteel; pijlern- 
hoofd. 

Ca pistkum , halchter, half re r ? 
halter, helfter, helchter; stal-band; 
niLiil-baiid 7 breldel, a breiden, 
qudd in reticuli maduui eonfexi 
soleat f Romanens. bride, bri^Iia. 

Cajnslrarc , Capishum induere , 
halfteren, halter en ; mud-band en ; 
breidelen. 

Capistrum exuere, pnt-lialfceretu 

Caput monachi, her ha, kanker- 
bloeme. 

C APITO , pi scis f q u a b be t 
q nappe, sax, klabbot, klabbot- 
visch; harder 3 holL vel a capitis 
d uritic ariditat eq u c ; v el qub d f 
uti pa s I or cm oves, it a ma rem 
g r eg es j'e m i n a r u m e t ia m / n 
pr&sens capture disc r i m e n 
sequantur ; & i diver so mares 
fe m i n a m ; A dr. Ju n to. 

Capitulum Martis, herba, kruis- 
distel. 

Cara, radix C^saris, pasti- 
nake 3 [vel Carvi fuerii J. R.] 
Carabus, krabbe. Vide po no, 

CaHCIiR- 

Carabus, navis genus , boer- 
dinkj sax. 

CarbasuSj lampra, sive s pi en- 
dens, landers. 

Car bus us lineus, lijn-waed; lijn- 
wand, vet. 

CarbasuSj seil ; sehip-seil, 

Carbasa subsiringcre, rif oft rift 
in-nemen, in-binden. 

CarbOj kole ; kruis-kole. 

Carbo ignitus, brase 3 /land. 



R m a n e n s i bu s, bra ise, b ragia ; 
jSpa&tLv, (1) fervcre. 

Carbo extinct us, doode oft doove 
kole, 

Carboues uon prorsus iguiti aut 
candentes s smuikende , monkende 
kolen. 

Carboues acapni, vulgo Si/vat ici 7 
quo d i n $ i I v i s u r a n tut & p r wp a- 
rent u r 7 bosch-kolen ; vat-kolen : 
Lava niensi bus. 

Carboues ex ramis, virgnltis, fasci- 
bus al Usque I ignis minutioribus , 
krik-kulen; a soniiu quevi arden- 
tes eduut. 

Carboues saxei, fossitii, ussulosi, 
qui I itvraz vi seer thus cruunt ur f 
duri iusiar lapidis, bilttmiui,\ 
modoardeutcs, steen-koleti ; smed- 
kolen ; hoelie, Leod. woclgc , 
[land. Carbon um saxcorum eineres, 
sengeL 

Carbonaria alia, ex t i ng u e ndi s 
p run is, blusch-pot. 

Cat 'hot ut riu s , ko I e- m a nge r ; ko 1 e n - 
berner; kolen-man ; kolen-krabber. 

Carbo aquatitus, seholfertj schol- 
ver ; vucht-aers, voecht-aers, 
sic a nib* 

Carbonari us, pants atcr 7 brand- 
m eese ; kolen-nieese . 

Carbu nculus, u leer is g en us pot i s- 
si mum pest ileus, pest-kole ; kar- 
bonkel ; bloed-waekel ; bloed-sweer ; 
buie 3 buide, hall, ffis. 

Car buucu lus, lapis preciosus, 
scu gemma, karbonkel; karbonkel- 
st een , a s itn Hit u dine p r u n a r u m ; 
quibusdam, robijn, rubijn. 

Catbunculus Candidas, ballcis ; 
iapi$ preciosus extrcmo visa 
nub Hum quid pra se j evens, 

Carbu nculus carchedonius , vel t 

(r) Hs. en Etym. Doch 1. fipdfav ol" 
fipdcrtreiv. 



Car 



140 — 



Car 



Oaramanticus, vulgo Granatus, a 
f&m.t panic i colore, granaei, 
grenaet; granaet-steen, 

Carcer, vangenisse ; hat lite, 
hachtenisse, haehtinge ; hechtemsse; 
kerker, karker; kaveete ; pris'oen ; 
ge -vangenisse ; gevangen - luiis ; 
beubje, beulerije, sax, sic. stok. 

Career pubiicus, steen ; vrunte, 
vroeme. 

Career plebeius, gtm%, grauwken. 

Career is domicilium subterrauatm, 
dietkelder ; dief-pur. 

in Career an condere, coniicere, 
mcludere, miftere, vangen ; gevangen 
sen en ; kerkeren. 

in Canerem rapere sub/ i mem, trea- 
son den mis-dadigen ; in den kerker 
worpen, 

Carcerem efringere, Careen er am- 
pere, brake doen j vangenis-braeke 
doen; uit-breken. 

Carceris stimtus, steen-kosten. 
Carceris prefect us, custos, sen, 
Carcerarius, steen- wacrdcr; steen- 
wachterj stok-meester ; stok-be- 
waerder; stokke-knechr ; .kerker- 
meester; kerkcr-hoeder ; cippier, 
eepier , sippier ; steen -waerder ; 
geolier; torrier, Lovan. vorster, 
iorster. 

Career es in circa, schranke. 
GarchedoniuSj^ww^ kassi- 
dpnie-steen ; grenaet. 

Carchesium, kroes ; kop ; 
drink-kop; nap. 

Carchesium, m a I i s u m m a pa r g 
tdp; tonne; mast-top, sax. Item, 
foramen per quod in sunima malo 
fanes iraiicimiiur , seil-gat. 

Carcinoma, ulcus corrodens, 
kanker. 

Carcinus, krabbe. ¥4de, 
Cancer, 

Cardamfne, kokkoks-bloeme ; 
kokkoks-look. 



Cardia, Cardiaca, Cardial- 
vaa, Cardiacus morbus, hert-vang ; 
hert-seer ; hert-pijne ; hens-wee ■ 
steektenisse aen \ hert; hcrten- 
gespan, q. d t tarsia cordis, s i ve- 
st oniac hi. 

Cardiagmus, so, zo; deso,sode; 
soode; ardor stamachi, sen 
calida ehulliiio slomachi : item, 
sac, de sat. 

Cardinal^ en tf si Hi us vei 
purpuratus paler, cardinael. 

Cardo, hang; hungsel; hetige, 
herigene; binge, Mngei% 0a t $$. 
ge-henge, hengsel ; ge- binge ; 
angel, tngel. Baits, iuquH Jo, 
Av cut inns, her, lierre, harre. 

Cardo ostii, deur-angel ; deur- 
hangeL 

Cardo, /ramus, vel uncus car- 
dials, hacni. 

Cardinisferrameniiuu, lede; harre. 
Cardo caasai, hoofd-artijkeh 
Cardueus, dlstei-vinke; pettcr, 
petterken, boll. 

CARDUUSjdistelj diestel, dijstel. 
Cardui pappus aui flos, distel- 
bloeme. 

Carduus , Carduus fullauum , 
kaerde; kaerden-kruid ; * kaerden- 
diestel . 

Carere, darven , derven , 
dorven 3 be-derven ; be-hoeven ; 
ge-brek hebben ; ge-missen ; ont- 
beeren; manken, sax. sicamb. 
fris. mangelen; ge-leisten, vet. 

Carerc facile & ,rquo aninw, lijden, 

ge-lljden. Contenlus est parvo, hij 

lijdt hem (put, sich) .met Juttel. 

Carens, loos, los. Fide, Vacuus. 

Camilla, brake, id est, gc-brek. 

Carex, riet'gras; lisch ■ sctelp ; 

ger. sax. sicamh r helm, hall. 

^eL sek, id. 

Careetum, locus Caric u m p r 0- 
ventu hispidus, helm-ruigte. 



Car 

CarjcAj fie us passu, droogc 
vijge ; vasten-vijge. 

Caricaua massa, vijg-korf; top 
van vijgeiu 

Caries, niolm; olm; molsem; 
worni-steke; ver-wormtheid j spek- 
maede ; sprokkel, boil, rot, rut- 
beid; vortheid. 

Caries frumenti , koren-wonn ; 
kalander ; klaer, holl. 

Cariem eontrahere y seutire, pad ; 
(Mrie & vetustuie corrumpi, ] no) se- 
men ; ver-niolsernen; ver-uLscmen ; 
ver-molmen ; ver-olmen ; ver-mi- 
luwen, ver-meluweti ; molcn, vet. 
[land, worm-stekig word en ; ver- 
rotten. 

Cflfn^^jOljiiachtlg; molmacbtig; 
ver-niolmt; ver-ohnt; ver-molsemt ; 
ver-wormt; vcr-meluwet * vort } 
ver-rot. Pira pnemollia^ pwirmmim, 
fracida, ver-molsemde peiren. 

Cariosum lignum, doofhouL Ga- 
riosus stipes, dooven stek. 

Carina, pars navis qttam 
dlvum, uterum, aut vent rem 
vacant, beuk van J t schip ; kid; 
bodem van *t schip ; sdiip-bodem; 
liale-scbip, sax. 

Carlina, ever-won el. 

Carmellta, vrouwen-broedcr ; 
carmclijt. 

Carmen j lied, Hedeken; dichte s 
ge-diclue, ge-diclusel ; veers; 
sonet; poeterije. 

Carmen honuwteleuton, hanuvopio- 
ton t prttcipuc cum Teutonic urn, 
rijm, rijme, rijin-gediclne : si 
Latin urn, klippel, kluppelj kleppel- 
%^eersken. 

Carmen exlemporaneum , kmc- 
dichte. 

Carmen ehronicau, chranograpbicum, 
jaer-gedichte * iacamatic. 

Ca > men Jesce n n in u m , ohsce n urn , 
hoeren-liedeken ; on-tijdige rijm; 



141 — 



Car 



Carmen iueonditum & iueptum, 
'amine sang; lam liedekcn ; lain 
ge-dicbt. 

Carmat condere, componere.pangere, 
iudcre, dicluen een lied. 

Car minis numeru\ y luL lol ; de 
vois s de wijse van een lied. 

Carmen, iucantannn, be-swee- 
ange. 

Cakminare, kaerden; kretsen, 
boil. sic. hekelen, q. d. lutckelen. 

Carminarius, Carmimtf^r, wnl- 
kaerder; wol-klopper; vvol-slaeger; 
keimner; hekeler ; kaerder. 

Canuiuaiar gossipii , kuttue 1 1 - 
.slacger. 

Carminatrix, kaerdersse ; wol- 
kaerdster ; kemmersse ; kemstere ; 
hekelersse. 

Car miliaria, kaerdsel. 

Ca rnali um , v it ! g i, ;, r c in m \ 1 
ruhedine dilutd t karneoL 
Card, vleescb, vleisch. 

Caro musctdosa , m u sc u I is in- 
clusa sineassibus, spier, spieiink ; 
pocsel-aehcig vleesch. 

Caro callosa, super fhw, e> exeres- 
eeus, wen 5 over-was van \ vleesch ; 
quak van vleesch, 

Caro mariua in vulnere uicereve, 
caro put rida, putrescens, vuil vleesch. 

Caro emortua ex ulcere vel iufiam- 
matione, mord-mael, raor-mael (1): 
id est f morr maL 

CartHago* knorsel ; knors-been ; 
knorsp-been, knorspel-been ? knors- 
pel-beenken ; kraek- beenken ; 
knoop-beenken j kruspel-been ; 
kracke-been; kraekeling; krospcl; 

(x) Aldus in AffimL iXodi zonJcr ik- 
vabche uidegging # mort mal » \ m 
bet Etym. « Ddbd-vleescb / rtiaord-tnic). 
(hntgVii'na n. Vrg. daar 00k v DckxU 
n Kiel v tj l'ti « Dood-nepe v* In « moord- 
ni.id w schemcrt nog de oarspronkiJijku 
bL i ieekenis vnn « nioord a door, t,w, dood. 



Car 

kiospel-beenken; knospel^beenken ; 
las, vas,vasch; week-been, week- 
beenken. 

Carorccens, non salita, vcrsch 
vleescb - on-gesouten vleesch • 
groen vleescb, sicamb. 

Carocondiianea, sal if a, murialica; 
carries salsugine mMiik , ma rid 
durahe, gespjpgt vleescb, sale 
aspersa, gesouten vleescb. 
Caro assa, gebraeden vleescb. 
Caw losta, vulgo Carbouada y 
roost; herdst, heerdst, hardst ; 
carbamide ; kolen-harst. 

Caro infumaia, fumo durata 
sive sic cat a, gerookt vleesch ; 
digen vleescb. 

Caro lixa, eltxa, gesoden vleescb ; 
grapen-braed, saw sic. 

Caro frkta, vel frixa, geroost, 
gefrijt vleesch. 

Carojussuknia, juruknta; Carries 
J jure, huts-pot; a concuiiendo, 
qubd a coquo I n olid fervenle 
succatia it t ur ; pot-harst; grupen- 
bnnnv, Emd. & Ere mens, 

Caroferina, wild-braed ; venisoen 
&c. Vide, Ferina. 

Caro aprugna, beeren-vleesch. 
Caro agnina, lams-vleesch. 
Caw ovilhiy vervecina, schaepen- 
vleesch; wee ren- vleesch j hamelen- 
vleescb; oien-vleesch. 

Carobubula, ossen-vlcesch; rund- 
vlecsch* 

Caroviiulina, kalfs-vleesch(i) ; suU 

ker-vleesch, ni pott its, snig- vleesch. 

Caro porcina 9 suilla * verken- 

v eeseh ; baek , baeke , baeken- 

vleescb j baek-spek, fla nd. 

Camis porlio exossis, musculis irt- 
fhisa, bijse, 0$ van vleescb. 

Canm later urn ; camis d el i ca- 
ll oris & t cue r tor is alque alhioris 

0) Etym. kalf-vleesdv. 



142 



Car 



Car 



— 143 — 



Car 



pars in avium pectore, het wit ■ 
spier. 

Games minutim tritu> &c. Fide, 
Minutal frixum, W% Prolrimenia 
& Isicium. 

Carnibus condiendishrba, vleesch- 
kruid, 

Camem putridam exscindere^ vfie- 
men den sweir. 

Carnium frustis coujigeadis ac 
preheudendis bacnlus pra>pilatus , 
vleesch - priem ; vleesch - fteefc ; 
vlcesch-rieksken ; vleesch-voiksken, 

Camis frustum, stuk-vleesch ; 
snede-vlceseh; schelle-vkesch. (i) 

Camis frustulum tosttim, roosteie; 
roosteiken : rammeken, fiand\ 

Carnium lujuamen; jusculum i 
came ; & ossa camis, vleesch- 
soppen; vleesch -nat ; vleesch- 
moelie, sax. sicamk 

Camisprivium quadragesimak , 
vulgi, vastene. 

Carneus, carnosus, * camulenlus 
— vleesch -achtig ; vleescb- vol ■ 
voHijvig. 

Carneus color, vulgi, lijf-verwc. 
Camis CQWupiscentia, vleescbe- 
liken lust. 

Cameus, Camalis, vleescheliL 
Camis petukniia ejfervescere, vecht 
hebben, Pelgrotmo. 

Camarium , Camaria iaberua 
vleesch -winkel ; vleesch- halle ■ 
vleescb-hank ; vleesch-hths. 

Camarium , jorum camarium , 
vleesch-merkt. 

CamariuMs locus ubt carnes 
asservantur^ karnier. 

Carnarium vas, ore a cadilsve in 
quo salsamenla & carries muri- 
atte conduulur ; vlcesch-kuipe ; 
vltcsch-siande. 



(1) Aldus in het lis, Etym. « stiik 
viecschsji. «Snede-vI. a en « Schelle-vl » 
omb. bij KiL 



Camarium; hens ubi carves, 
S u sp e n m fu m d u r a n t u r & c ft- 
servautur ; hang, hank; vleesch- 
hank ; wieme, wimme. 

Camarium sui/lum, lardtere, vet. 
[land. 

Camarium tempos, dies Camarii 7 
vleesch-tijd ; vleesch-dagen, Tem- 
pus a Nat alt Domini inclusive' 
usque ad auariam jeriam Cine- 
rum exciusivi, quo Romance 
ecclesia rilu carnibus vesci 
liceL 

Camarius t vleesch- houwer ; 
been-houwer; bcen-hakker ; kno- 
ken-liouwer, fris., vleesch-ver- 
kooper; vleesch-manger, vleesch- 
menger^ vet. 

Camifex, beule, beul, bole, bodel, 
bcudel j hang-dief; hang - man ; 
dief-hanger; dief-benker ; af-hon- 
wer, holL gore, vleesch-houwcr, 
vel. scherp-rechter; nae-rechter, 
nac-richter, vet. grr. stokker, 
stokke-knecht ; raven-kok. 

Cam if ex t Carniftcisva servus^ rak- 
ker> sax. fris. holl. 

Canificina, she In- hu is; slag-hui^; 
slag-banke; vleesch banke. 

Camijicina, locus public us in 
quo jussu magisfratus homines 
sorites aearnifieibus oceidunlTtr, 
beulije, beulerije ; ge-rtcht, ge- 
richt; galgen-velt. 

Carnificina, marter. 

Caroplebas, kokketrijs ; basi- 
liscus. (1) 

Carol us j kaerle, kerle. 

(1) Aldus in het Hs. De afschrijver hed't 
^ich vergkt : t. Catqrlepas. (&\m, \i. N. 
VIII, 21,33) zooals het 00k in het Et\m. 
staat. Doch Kil. had het 00k mh : het dier 
gr, 6 /caray0Xeiroip t of 00k rb tcarm- 
iShf-irov (Athcru Deipnos. V, 211, B) 
is geen serpent, maar eenesoort afrikaanschc 
hertegeir, 



Caros, slaep-siekte. 
Carota, karote, karote-worrel, 
q. gaer-rooc s prorsus rubra. Carbki 
sulallnda, pate, pee, poote ; paste- 
nake ; moore. 

CahpentuMj waegen ; staet- 
waegen ; hangende waegen. Vide, 
Curkus. 

Cwrpeniarius , waegen - maeker ; 
raei-niaeker ? rade-maker ; karpen- 
tier, 

Carper^ plckken, plukken ; 
pellen ; lesen ; rnepen, roopen , 
ruppen ; teesen ; teppen, fris, 
af-plukken ; af-pitsen ■ af-pellen ; 
peuselcn. 

Carpere sum mis digit is edulia, 
sen ctbaria varia, peuselcn. 

Carperejiitum^ cannahim, lannm, 
fimelen, femelen, fijmclen, fiau d. 

Carpi us y carpiura, krappc ; rappe; 
pink, pluksel, plukkeling. 

Carpi -us laikc, sive, Carmiuaih, 
kaerdsel. 

Carpia, vulgi, karpie, karpije ; 
phiksel oft schrabseL 

Carpi im, bier ende daer. 

Carpiim aliquid age re t loren. 

Ca rplar, q u i ciba m car pea s 
sciitdensque pr<t f mi 'nisi rat, vcur- 
snijder. 

Car per e, reprehendere &c. be- 
schimpen, be-schampen ; over- 
haclen ; be-grijpen ; deur-nemen ; 
taxceren* 

Carpi or, be-grijper. 

Cahpikus, spindel-boom ; 
spindel-hout; afusisnempe. Vide 
etiam, Evohymus, 

. Carpio 3 carpia, vulgi, karper. 

Carpionis latioris gen as, karuts, 
sax. fris. 

Carpus , ge-wricbt van de 
hand ; stonipe. 

in Carpum mitt ere mamtm, casten 
den pols. 



Car 



•— 144 — 






Cas 



Cas 



« 

« 



Carrus, Carrum, Carruca, 
karrc, kerre; karrijne, vet [land. 
Cam agitator, Carrucarius, Mm- 
dnjver ; karre-man ■ vocr-man * 
voerer, voerdcr ; wage-man ; wae' 
genei\ 

Carro veftire, vectare, karren. 

Cairns teuehrosus, nebulosus, nevel- 
karre. Fide, Foro cedere. 

Carrucarius corhis, waegen-korf. 

Cahtamus ? wild saflraen 
Cart Hugo, vide, Caro. 

Carum, car vi, suiker-pee, 
. Carus, lief; lijf, n|; W eerd; 

mmtSH minsaemig; minnclik, 

gcljt-lr. 

Carus amicus, vriend ende weerd 
Cams intime, berten-Iief. Cams, 

grains & preciosus, lief ende weerd. 
Car a mm* amata, lea re, kaer- 

ken, proprU Electa, a karcn 

ftffiH *«* sax. ge-lieve. *Ctfr*v' 

never, 

Carisimus, liefste. 

Carilas, liefde. 

Citrus, dier, duer : p# Cams, 
on-dier. Carius reddere & Carius 
fieri , ver-diereu, 

©3^4 vrindeliken, #. di cr . 
koopig. 

Caritas, dlertc. Caritas annon^, 
dieren tijd. Caritatem inferre, aceen- 
dere, den op-slag mneken ; dierte 
ergens in brengen. 

Caryatides, signaconsimilia 
at Unit bus, muliehri specie 
porramen. 

Caryohjyllum, nagel; kruid 
nage] ; groffel-nagel; genoffekiagel 
C aryophyllaia, nage]-4eru i d . 
Qiryophvihea, fios CaryophylUus, 
Ucellus, Caryophus flos major <*e- 
noffel-bloeme ; genoffrl j groflel ; 
geroffel- garoffel-Moeme; nagel- 
bJoemc; por-bloeme, 0M in 
outs collocetur ac servetur ; 



— 14s — 



Cas 



aneiere, angeliere, holi gnis-fillet, 
mi* q. d r gras-vjoberen. 

Caryophyljacus flos minor, pluym- 
kens. J 

. Caryophylli minnris juries, slrmr- 

rmMh keiken; hoepeel-bloeme, 
(laud. 

Caryota, Jade, dadel. 
Cas a, Casula, hutte, hutreten * 
kot; logic, loetse; bode, boede' 
boeie; kcere, keetken ; keese ■ 
buer, sax, sic. kaban. 
Casa froudea^ pried. 

Caseus, kase, kese, keese. 
Ckrewj major, kantert, kancert- 
keese; bobbe, hot!. 

Caseus minor, Caseolus, kaesken 
keesken. 

Caseus mauualis, lund-kesc. 
Caseus hienmlis, hoi-kaese ? hoi I 
Caseus ex mero laciis cremore 
saen-kese. 

Caseus oxygaiactkus, klobber- 
saen-; klotter-melk/V. • klonter-nielk 
Caseus moiliculus, Caseus geJaius, 
glaciatus, coagulaius, comreius, platte 
keese. 

Caseus ninth coaguh, mmidque 
scam vital hw corruptus, lcbbige 
kese, & 

Caseus recens & mollis, musteus 
versche kaese; spikkd-kaese, holL 
fris. 

Caseus conditanms , conditiiius 
pot-kese, 

Caseus ocellatus, fislulosus, plenus 
foramimbus & cawmulis, parum 
pmsus, ge-oogde teese ; gegaetcen 

Caseus will us, sch aepen -kaese. 

Caseus orbicularis, tloot-kaese.* 

Caseus salsus & inveteratus, vilh 
& rushcanuss loer-man. 

Caseus Par mentis, Pannesaen. 

Casei laminula, snede kaes s Lud 
Viva. 



Caseale, kaes-huisken. 
Casearia forma, jiscina, ft seel la < 
scbeene ; kaes-schcae ; kaes~var ; 
kacs-fnnnc; visscl ; k.ies-horde. 

Casearia tabmia, kaes-kraem • 
kaes-winkeL 

Casearius, suivel-macker ; siaifel* 
verkooper; kaes-kooper. 

Casia, kaneeL Cassia Hgnea; 
baseler. 

Casiola, kasuifel 3 sacrum 
pallium. 

Cassidolabrum, vulgi ; Vide y 
Securis longa. 

Cassis, helm, lid met ; bekke- 
nee]; L salade, zelade ; morion, 
morrion; top-huive ; kop-buiw. ; 
koiile, koifve s p§& flamL Gal lis, 
hodie, Coillc pro capillar! HiP 
cuto. 

Cassis hutnilis & siuc cono y pot- 
huive, 

Cassidis apex plumeus, helnvsLruis. 

Cassts 3 re t e, wand , want ; 

net, nctte ; gderen 3 gaercn-nette j 

jaegei^garen^ jagi>garen v jagt-net ; 

gesponnen garen, 

Cassita, Vide, Alauda. 
Cassus, ledig; ijdel. Cassus 
lumim, animd, dood ; gestorven. 
Cassum faccre, casseeren. 

Cassutha^ schorftc ; wrange ; 
vilt-kmid, 

Castanea, kastanie : major 
& rotund iu r, maroene; & pro 
(i rborC) kastani en-boom . 

Castanea echiuaius calyx, sen oper- 1 
cuium, kastnnien-schelpen. 
Caslanetmu, kastanlen-bosch . 
Casiaueus color, taneit, tanneir, 
teineir ; lever-verwe ; roacusch ; | 
colcur de roi, 

Castellum^ a q u*c Jon I is a u I 
pluvial receptaculum, c quo 
fist u lis aqua rcdditur t foiuein- 
schorel; konduit; kolk; regen-bak. 



* CasteHum, Casirum minus, 
Vide, Castrum. 

Ca STJ-Ri a , k a j ui te ; locus in 
nm{ uhi- re mi & gu he macula 
repo'uuniur. 

Castjcare, kastijden,kasti}en; 
strafFen, striven nice woorden ; 
deur-nemen ; over-gacn ; kalan- 
gieren , kalengecren ; kapi tckn . 
Casiigatus, gestraft. 

Ca similar, dwinyland ; ringcl- 
mee.ster. 

Casligatio, knstijdement, kastij- 
dingc. Castigatio fust i urn & Wrpf- 
rum, stoepe. 

Casior, bever, beever; Ix\l: 
swijn. 

Casiorcum, bcvers-kullcn ; bever 
sniout; bever-geil, id est Icslicnhts 
fihri vcl cas! oris; a His bever- 
gijl, id est, chylus castoris. 

Castrare, lubben ; rtiincn , 
rueaen ; veuren, vdereii, vorcn ; 
snijden ; ver-snijdei] ; luLl'^injJen ; 
gciluit-snijden ; kullen uit-wcrpen ; 
ont-mannen ; IMfonj gm\ sax. sic. 
munken; knpuinen ; kloppcn, vet. 
maeken, flaud, Gaud, Castrarr 
sueni, gelten, 

Castratus, gelubt ; gevuert ; ver- 
sneden ; liodcn-loos ; ont-mant- non 
Castratus, on-gelnbt. 

Castraior, lubber. * Vide, Evi- 
rare. 

(^A^rRtjM, CasleHum, slot ; borg> 
burg, boigt, a borgen, .w"ivbcrgcn T 
id est } in tut urn rccipcrc f servarc, 
at in loco muniio> edilo&c. hinc 
& wijk, wijg-huis, a receplu in 
luium, Alfricus Saxo, Proinde 
hi wijk five wik, multa opitlorum 
& pagorum uomiua desinunt 
a pud Gcrmauos & Anglos [alii 
wijk in uomiuihns op id rum &c t 
deduce re ma Hut a Vicus Latino; 
ui et it lud a wijk, wijken q. re- 

19 



Cas 



— U<S — 



Cat 



'•t'ptu, ihducalnr VAX,] kasteel • 
srccn ■ basreic, basseio/ $j&& \ 

. f^i^t vi'lh'i, kasteel-man ; 
knstelein. 

Castrtiauia & Caslaldia, miM 
Kastelmnschnji. 
Caskilum aquarian. Vide supra. 
Ldstra ante. te.iuknlia, schatuse 
vcur-schautse. 

Castra, arum, sm stativa, sen 
temporaria, Icger; heir-le^er, her- 
eger; krijgs-legcr; veld; veld-leger: 
¥mt mm, mi, /land. Castra 
"x cuniims, wacgen-schancse ; 
wagen-borg. 

Gisttvnwi hrica, borst-weer 
borst-weringen ; scliantse. 

Cos. imr urn pmfutns, veld-hecrc ■ 
leger-heer. 

Castra mclari, ponere, jwre, 
mlfoem, legeren; leger-slaen ; siaen 
age logo,-; neder-siaen ende wo- 
mngencnicn; kiimpen ; kampeeren. 
m Castns aga-c, Jiggen te vekle. 
Laura movere vel amovere, ver- 
trekken ; op-breken ; op-trekken ; 
veMegcren. 
Cast ramekuor, I cger-h eer. 
Castula, venr-sclioot ; schoot- 
kleetl; ycur-Joek; schnrssc.schorte, 
sdiors-klced, scborte-kleed : bad- 
dock; bad-klecd. 
Castula pel ticca, schooc-vel. 
Castus, kuisdi; suiver; rein 
reen, remig ; corlik ; tuchtk. 
%mk reinlik, re in liken; suirer- 
afci eerhk; eer liken ; kuisdielik. 
tmtitas, Cast! mania, suiverheiil ■ 
renigbeid, reinlicid; kuisdietd. ' 

CASUBULA, CASULA, VHigi, 

casuifel. 

Casus, lapsus, val ■' af-val, 
Casus fortuna, forluilus, val • 
ge-val; toe-val; ver-val ; raek ■ 
geluk; gink; phicht, /land, waeg- 



Cat 



— 1-17 — 



Cat 



schote], met a ph. wan-rack, vet. 
nverid-ure; ens; tcrroc; incident. 

tatmts aim^ kansse. 

Casus adversus, infest us, on- gduk * 
■sncvcl^sneuvcl; on-ge-val ; weder- 
val; mis-quaem; mis-mek ; missal - 
mis-wende, vet. qualik - vaerd : 
rmk&% mis-kief ; meschef j incon- 
venient, 

Casu, Casnjortuito, bij avoid tire - 
avenmerlik; bijge-viil; misschien \ 
magschieij; licht, vieMicht; on-ge- 
vaerd, on-gefaerd, germ, 

Casu evenire, be-vallen. 

Casuale, ge-vallig, Grotto. 
Catabaitista, her-dooper- 
weder-dooper. 

Cataclysms, sond-vloed - 
duuvie. 

Catadromus, Ioop-nlaetse ■ 
ren-baene; ren-plaecse ; tornci- 
plaetse, toernoi-plaetse. 

Catalogus, lijste, list, \m, 
blaflacrd; register. Catalans pro- 
priorum nomhmm, rol ■ naem-roJ. 
Catahgm causarum, rol. 
Catalogs foiwrum, iiiventaris van 
goeden. 

Catalogum redtare, op-Iesen de 
naemen. 

Catamidiare p schavotten - 
schavotteeren ; op de kacke setten! 

Catamites, minne-genoot 
mingenoot, mingnoot; bardassc, ? 

Cataphr actus, Cataphracta- 
Rius, kriegs-man in \ voile harnas ■ 
gewapend van den hoofdc rot de 
voeten, 

Caiaphmctus eqms , armiger t 

kvtmmri wapciituer, vcl. flatuL 

Cataplasm a, pla ester, ' 

Catapotium, pille, pillekcn. 

Cataphorates, funis cum 

pin who, quo fundus & mar h 

ttlfiludo explaratur, grond-Ioot; 



Catapulta, arni-bor.st, g$ h 
, ,- \\ s ic, bank-ann-borst ; oestal, 
ocsrelc } oismlj oostal, 

CalaputUe species, blije; spimgM ; 
sprinkhael, sprink-gael ; springe], 
veL tribok veL ger. 

Calapnila ejaaiianJis sax is ? katte. 

CatapulUr, sive Catapulinrium 
lei am jaculttmvet quarce], kareci, 
vet, 

Gtfttfmlhi igniaria, luisse, b®ss&; 
schict-buss.e ; gc-schut ; donder- 
busse ; artillerije. 

Cataputiaminor , spiink-kruid ; 
sprink-koren ; spiink-worceL 

Cataracta , Cataruacta , 
c m is sa riu m exc I u imd is, r e t i- 
uendis vel emit tend is aquis, 
waeter-^luise, siui.se \ rabot ; ^ijle, 
silk ; spuie ; erke ; sas ; sate ; 
spije ; Clausiram videiicet f$$ 
mare vel excluditur vel admit- 
tititr, dam; hi jit no mitt a loco rum, 
An^stcrdairi, Rotterdam, Schiedam, 
&c. Ad. Jun. 

Catiiractd aquas cohihere^ steigen, 
stejgeren het water. 

Cataracta in agro. 7 se ultro elaudens, 
veken y cum strepitu & fragore, 
klap-veken; val-veken. 

Cataracteij porta ex fu it i h a s aut 
catenis pen den s > qucz atJo/li 6" 
dcmilti potest, hek, hckk^; ei;ge; 
ek ; eg-balie ■ schof; schoffet; 
schof-liekke ; val-poorte ; val-!iek ; 
sehurs-paOL'te, schort-poortc ; Ixiltc; 
slag-poo rte, sax. sic, 

Cataracta ocuiorum^ vulgi, sche- 
mcringe; oogen-vel ; sterre, starre, 
ger. sax. 

CakaracteSj scholffert; seliol- 
ven Fide, Larus. 

Catakrhus, hoofd-vloed; &nof, 
stuil; snotcringe ; snoter ; siuiivc ; 
ueas-drup ; katarre ; quiineme. 
Catascopus, be-spieder. 



Calascopititn, bergantinej brigau- 
linc ; fregat ; fuste ; be-spieder ; 
lt>ods-mans-boot- 

Catasta^ kackc j scliavot ; 
stok, 

Cafasta veteriitarii^ lioef-stal. 
Catastrgma, ovcr-dek van \ 
^cJilp !K waering, Fide el MM, Agka, 
&, Navls. 

Catastro^hi;, endu, cimlIl: ; 
uit-gang des spcls, 

Catastus ? gevanyen slaeve. 
Cateciiesis, instruaic. 
Catellus, Fide, Catulus. 
Caten'Aj ketone ; voter ; scha- 
kelinge. Cateuula? Cat el la, kotou- 
ken. 
Catena collar is, hals-ketcnc. 
Catena tensa, rad-spene ; span- 
kotcne. 

Catetue attains, ansa sen ausula t 
hamus, sehakeh CatettuU hrica', 
malitrn van : t pansier. 

Cntettare, Catettisviucere, kctencn : 
be-ketenen; veteren, Catenas imiccre, 
in Catenas couiicere, vangen ; slaen 
in 't Ijser. 

Calenatns, Cat end re Hiatus, ge- 
veterr. 

Catettata sera, veter-slot. 

Cater v a , scliaerc • hoop ' I 
inenigte; mvngc ; ger. sax, bandc, 
beiulc: ; squadron j eonipanye* 
Caterva uehnlonutn, ge-boelte. 
Catervatitn, hoopelinks ; hyop- 
wijse ■ kudde-wijs. 

Cathartica purgatio, mediia- 
ntentumcathartieum, purgatie; ^chijt- 
drank. 

CATriEDRA, stoel ; stal, vet, 
scedekj & per sync open, seele; 
setel, 

Caihedratis Eccksia, dom, dom- 
kerke. Vide, Domnum. 

Caihedralititn Canonianttm Colle- 
gium, dom-stift; dom-capitLcl. 



Cat 



— 148 — 



Cau 



. 



Catholic us, CnrhoJijk. 
Catjixus, moLr lapis mpe* 
not:, niolen^looper; looper; mm- 
molen-steen. 

Calillus, CallHum & Cat/mis, 

(.aituum, kom, kommckcn ; nan ■ 

diepe schotd ; schotel Catiui marso 

.cxtremus, boord, ft r ^d vande 

sclioteL 

Cat ilia re, snocpen ; lekken emh 

G?////^ snoeper; smctser; scho- 

teUekker; pateeWekker; lek-pateel: 

ek-mmaud; mloor-lekker ; panne- 

ckker; lek-spir ; lckkacrd ; Ickker; 

iakker; lekkcr-iand. 

Cattaria, her ha wluris ma- 
p valentihus ex pet i ta, katten- 
kruict; nipte, nepte. 

Catulits, jonge der gedierten, 

spitA*, gmimkh tmmm, 

Iiomleteu; worpeling ; wolpe, 
wulpe, wclpe; Belf, Jo. Avenliuo, 
fm hmc deducit, Belfardus, Guel- 
m fflfc Catulus ferreas, grijp, g r jjk 
bond, ' f 

Calnius felis, katteken, 
Cafellus'Melit.eus, Cat ell us quern 
matron* & puell* otiose ae 
fmmtd in sinu fovere sohnt 
jong-vronwen hondckcn; sclioot- 
Iiondeken; speel-houdeken. Catcllus 
Mehhms narihus deprmis, kamus, 
kamusken. 

Calulire, brustig, bmistig, brum- 
stig, bmnsrig zijn; kriizijn; tuch- 
% aut melius, tochrig zlj n • 
rammelen, rimmclen; loopen * 
Joopig zijn — roodcn, reuden ■ 
rainmen, remmelen; ruissen, holt' 
heet oft ritsig *ij n . drijvcn, K *fc 
peerdig zi]u 3 de zquis\ 

Catulierts, heet, hittig; rirsch, 
ritsjgi kr,I, krillig; rcudig; tochtie, 
tuchtig; spulx, fe /W,. | oopi | 
loopsch; jachtig; drevig 3 drijvfg 



Catulitio, brunst, sax. sic, 
Catus & Cattle &lw m 
Cata Catta, /,7/j, k^fer; kite. 
Catus, wijs; gauw; stieeg, £ 
snedi^ >***'***; j Mfej /*,) 
heusd. ( r ) kater, j»uf&^ ,V «/ 
sttgax. 5 

Cauculatok, ^M* Gaucu- 

LATOJl. 

Cauda, sten, stcert; £ sricicn, 
**OT stueren, f>$$.ft $m&nm 
quod c a uthe in avibus idem 

us us si l, qui ^uhernaculi in 
navihus Quiduu$d& canes in 
cur rendu caudd vein I «ubema- 
ctilo utauiur. Et 7 quod max imd 
mtc etymologise Becani sufjra- 
Sttfur, Sciujus lev is si mo Ijgno 
vcleortici in-sidens, caudd erect a 
veljficans jiuvium tra licit 
utittir<iue caudd pro velo, Porrb] 
Cauda, wad el, swants, ger. sax 
sic. quispd, vc!: 

CamLe m t sticc-bcen 1 stecrt- 
bcen, 

Cauda vulpis, vos-s wains ■: vos- 
sen-stccrt, 

Cauda tus * eodalus, — "esteert, 
Cauda mufifus, $ieett^Q$< ; 

Cauda sala Xi kulj mannclike 
roede ; ende, 

Caudam motiiare, agilare, movere, 
Caudd micare; Caudam per inter- 
valla jaciare; Caudd moid adblandiri, 
quik-steerten ; quispelen; qulspd- 
sreenen ; wip-stcerten , wispel- 
steercen, wepcl-steerten ; vlichd- 
steerten, vlicli-stecrren. 

Cauda iremula, a v tenia ca u da m 
assidui vihraus, quik-steen. 

Cauda pecorina, leporiua, herha, 
perlen-kruid ; steen^ed. 



(0 De barker fegfi rfcfi ^ ; 
htym.) bchoort lot hct voorgaande act. 



Cau 



— 149 — 



Cau 



CauDEX, ut arbor is, &c, bol s 
bul dus booms; stam ; blok ; stok ; 
stjcl; stael, vet. [land. 

Caudex ram is & joins cxatus, 
Mumpe, 

Caudex, homo, be 11 gel, b'mgul ; 
kloete. 

CaveRj &c, Vide } Cavakii, 
Cavus ike. 

C a vjiRH, C a u t io ue nt adh ibcr e t 
ergons op acht hebben, iWmcii, oft 
slacu oit op ecnig ding; wachtcii ; 
toe-sicn ; hoeden, hucden ; ver- 
hoeden , veur-bocden , ver-^skn , 
uttl pot tits vcLir-sicii ; bc-lcuen ; 
ver-mijdeii ; schotLwcn, schuwen ; 
up si j ne boede ^ijn. 

Caver & dili Renter ue res qfoepiata 
hrdatur, Innien, Bectnuh 

Cave re rebus suis A vcr- sck e'r.ej 1 
si j ne saeken, 

Cave tik\ wncht li. Cave tild ah 
i/lo t Cave ill am, wacht li van hem* 
Qa$$ wik s wijk. 

Cauius, Cavenssibi, bc-boudsacni ; 
wijs; gauw ; scbalk ; gu-wacr ; fijn ; 
loos; batsch; kaicr, met a ph. veur- 



sicbtig 



Cauie, be-boedsacnilik ; veur- 
sicbtlik;\vi]sltk;iijnkens:sclialke]ik. 

Caniio, lioedt; } luiede ; v.eur- 
liocde ; ver-Koeditige ; vcm-sgrge ; # 
waclue, waeke; provisie; toc-sicbt; 
veur-sekeringc. 

Cave re, Cautionem dare, gocd 
doen de scliaede ; borge stelleo ; 
sefeer doen, Grotio. seker steilen ; 
ver-sekeren ; ver-gewissen ; waeren, 
waerden; waersehap doen ; waer- 
borgen ; Wiirnndceren, garandeeren ; 
asseurccrcn. Cavere hypothec! s, ver- 
borgen. 

Cavere alieui de pecu aid t ver- 
se keringe doen van gclde. 

Cavere. absent em rat am habit a rum, 
vcr- van gen. 



CaiWio, Qtutela, borgc; seker, //, ; 
SL-ker borge ; sekeringc ; ver-scku- 
ringc ; sekeiiieid ; waersehap ; 
waetande; waeraildschap ; garniiil- 
scbap; kamle; nssenrantie. 

Caatiojidejussona vet pignoratiiia } 
ge-\vere , ge-weere 7 gc-waere , 
were, 

Cant to reciproca, reversale. 
C.wiiK^Aj Vide, Cavus, Ca- 
i\ire ere, 

Cwillum, Cavhxatiu>5c1iuiiji; 
scbimp-reden, scluimp-reden ; 
scliimp-scbcLK ; boetse , bootsi.- ; 
be— spottinge ; .spot ; sputterije ; 
^pot-woord ; spot-reden ; scbabbe, 
scbabbe; scbeatj scbeutken- 

Cui'illiirc t Cavillari , Cavil htm 
in aliijucm jaceve } schiiupen ; sebam 
pen; be-sputten; schobbeii; scliob- 
iieeren ; schoppen , vet. jlaad. 
babben, [land, becnen , (laud, 
seheewen (0 /land, sehieten , 
ada^, 

dtvillator, spotter, be-s putter ; 
gekker, gekkaerd. 

Caula ; seliaeps-hok ; scbacps- 
koie ; scIiaepy-staL 

Cau he, pari, sweet-g:ieLken^. 
CAUu^caulis penna?, sehaelit, 
schaft; .scliacbt van de pcniie ; 
pennen-.stcel ; bloed-vedur ; pijpe, 
vet. J I and. 

Caul is he eke, stele T stangel van 
\ km id; statige; stael, vet* I laud. 
stcngel; struik; Mpeij Mh dodde. 

Caul is interraedium „ getuculum 
mi uodus, stangel-knoopken. 

CaultSj Caul is brassicus, kook\ 

Cauletum, kool-liof; kool-tatn. 

Caules Jovis, her ha > dondLi"- 
baerd, donder-Madci ,. 

Caupo, weerd ; ber-bergier ; 
tapper ; bier-tapper ; tafel-liouder ; 

{1} Etym. Scliccvcn. 



Cau 

tavernier; kroeger; hoekcr, hue- 
ker ; bukker. 

Gutpo miliiaris, speteler, soesolcr 
ia de krijg- Caupo sordidus, hoetekr. 

Caupona t her- beige ; kroc^ ; 
weerds-hnis \ tap, tapper Ijc \ tecr- 
huijs, vet. tavern t\ 

Cauponarl, Caupcmem, she siahu- 
larium aut pandockum agere, esse ; 
Caupona m excrcae, her-berge hou- 
den ; kronen, sax. tappen ; ten 
tap oft in't klein verkoopen ; soete- 
Ifen& als iii de krijg, &c r 

Caupouari, hoetekn j soetden ; 
lorrcn-draeien > grinipelen, gren> 
pekn. 

CaukuSj noord-wesren wind, 
ah occasu asliva. 

Causa, saeke \ aor-saeke ; 
occasie ; occasoen, oxsuia, J land. 
aensien ; cene waarom, Grotto; 
middd, med ; rcdene \ smk ; kas ; 
kausc. 

Causa movens ; Causa- princeps, 
prima & pnmpua, oor-sprong; 
our-saeke ; hoof d-sacke ; hoofd- 
punt ; aen-laet, vet. motijf. 

Causa*, am ; tot, ad discendum, 
disccadi causd, qm te kereu; tot 
her. leeren. 

cd de Causd, propter cam Causam, 
dacr-om. 

Causd 3 wege ; oh, propie r ; 
videlicet ; oh Causam, &c. van 
Wtigg i necessitatis Causd % van noods 
wege : Integra a aie virgo est, si] is 
nodi maegd van mijnen wege, 

Gtikftti wille, lllitis causd, om 
dies wille : causd iud, om uwen 
wille. 

Causam oh banc, hac de Causd, 
hkr-om; hicr-deur. Causd met, 
tut, mijnen t halven;' uwen t 3 
Laiven. 

Causae wwen, pro; text us, pretext; 
pretensie. 



150 — 



Cau 



Causa formalis, modus, eenen 
hoe : Causa finalis^ eenen op dat, 
Groiio. 

Causam in aliquem reiicae, wijten. 

Causam dare, pnebere, inducere, 

in causa esse * Causari — ver-oor- 

saeken ; be-oorsaeken * de oor-saek 

zijnj oor-saek geven ; kattseeren, 

Causas nee ten, d nee re, finfert, & 
Causari, Cau.\aado ia longiim ducere, 
bij-brengen ; futsd-boek soeken ; 
delaieren ; de sclmld, d'oor-saek 
&c. ergens op leggen, steken, 
sduiivcn. 

Causativiis, Causalis, oor-saekig- 
Causa foreusis, judkialis, lis, 
ding, dink ; dijnk, veL ge-ding, 
ge-dinge^ recht-plichtinge ; raeds- 
bande]; handel, handclinge^ saekc; 
querelk ; qucsrie, * proces — in- 
stantie* 

Cansd indict d, on-verandwoord; 
on-bewettigd. 

Causa caput, cardo, boofd-artijkt;l T 
ad Causam nihil pertinens, imper- 
tinent. 

Causas agen ? * actttan — Causi- 
dicttm esse, dingen ; postnleeren ; 
voeren een saeke j plaederen, 
plaieren, pleiten ; proenreeren, 
Causam alicuius agcre, defeudere, 
woord doen voor ienianden ; tad- 
spreken. 

Causam dtcere> sc tueri, se 
dep u rgare ap u d j u d i c e m, & ad- 
■versus accusal or em depugnare^ 
ver-weeren de saeke, * Causae 
defensor, ver-weerer in recht. 

Causam alicuius lucri, staen veur 
oft met iemand ; houden, aen- 
houden met iemand en. 

Causam alter ins suscipere, waeren } 

waerandeeren, garandeeren, waer- 

borgen; Causam alterius suscipiew, 

waer-borg, waerande, garande. 

Causam verbis she ure age re, non 



r 



Cau 



— 151 — 



Cav 






\ 



scripto, vcrbalisecren : Causa* oralio, 
veroaeL 

Causam ad arhliros reiicerc, be- 
draegen ; ge-draegen, 

Causam compauere, ver-dedigen, 
vcr-dedingen, vcr-Jacdingen. 

Causa- desert io facia nhsenttd yel 
H00ge04. parfiuuu vor-suim ellipse 
van rccht. 

Causam reiraclarevenia codicil lari, 
privilegio diplomatis, ike. sicli docn 
releveren te hove. 

Causa? expositor , referendaris ; 
rapporteur, 

Caustis cognoscere, dingen^ sax, 
Causam. procurare , soliciteeren 
ccn proees* 

Causarum curator, solkiteerdcr 
van processes 

Causam ohlinere, cxpugnare, vin- 
cere, winncn'tgedinge; triomfeeren. 
Causd cadere, succumhere, Causam 
amittere, ver-liesen het gc-dinge ; 
vallig oft vellig worden, vet. 
neder-vallig oft neder-veHig zijn. 

Causd litdve eadms, succumkus, 
vallig, vellig; succumberende in 
rechte. 

Causarum catahgus, .vol. 
Causarum loarius, pleit-sak ; lao- 
wev; lauwev-sakj Causidicl per a, 
sacculus UHnuu 

Causarum armamentarium, gre m } 

grifEe, 

Causa eri minis , aim inalis , ex 
crimim; capitaVts, kriminele saeke ; 
bloedige saeke ; hals-saeke, 

Causidkus, vindex juris, tn el- 
man, Causidici, tael-lieden ; tael- 
spraeke; tael-spreker; tael-voerder; 
veuv-spraekc ; redenacr ; aen-wald, 
get. sax, sic. lauwer, vet. q. d. 
legista; advocaei ; procureur. 

Causas agere, Causidicum esse, 
postnleeren ; advocateeren J advo- 
caet zijn. 



Cau si di cut vet e rat or , proenrcur 
oft advocaet van qtiaede saeken ; 
btier-praeter. 

Can si dki or at la, veur-.spraeke, 
Causj.a, vilt ; viken- hoed : 
somer-hoed ; sehijn-hoed ; scheen- 
hoed ; schaeden-hned, sch.uluwen- 
lioed, (1) 

Causon, kortse ; koud ; koud 
wee. Causus, brandende hitte. 

Canst led arte iuseulperr, bijten ; 
etsen. 

Cauthrium, beni-ijser ; mark- 
ijser ; brand-ijser, ferrum quo 
u 1 ai i n u r u n tur , m e m % r a 
m r h i d a a d u r uni ur, &c, 
Cauho, Fide, Caviare Sec. 
Cauths , Cautls , kleppe , 
klippe, kluppe; rotse, rootse; root- 
steen, (2) steen-rootse ; stecn- 
klippe ; se!iore 3 schorre, schoore, 
Cav us, bol; gul, gull. 
Cavus r cavum, ecu hoi ; sltiip- 
bol; kote; kot ; kuil, ;■■■ .- io; : ge- 
bolte, ge-heulte. 

Cavus fiiuriuus, iruitsen-iiol, 
Cavitas, holheid ; holligheid ; 
holte s hculte. 

Cavare, holen, heulen; groeven. 
Cava! us, ge-holt. 
Cavadium, Cavum a'dium^ hoi ; 
veur-hof* 

Cavea, Caveola y keete ; keesc ; 
kaveete; kevie; kauwe, kouwc ; 
koie; gaiole 3 gioole, geoole; bok ■ 
rennc, rinne; vogcl-rcnnc ; dokkc, 
flank muitc; kajic; (j) klokke, ft 
s i m Hit u d i u e c a m p a u a- ; vogel- 
buer, sax. vogel-gioole ; vogel- 
huisj Cavea aviaria. 

(0 Etym. « schaed-hoed. j. scliacduwcrt- 
hocti o en k sc h a cd 11 wen-hoed / Schmieden- 
hoed, vei. >* 

(2) Aldus m het Hs, L. met Kil. v roots- 
steen. » 

(?) 4Pp!$* «Cagiew. 



Ced 



— 152 — 



Cel 



Cavea gallimtcea, hnens-korf. 
Caver na, eon hoi ; ken ; kuil ; 
denne; shiipc; spelonkc. Cavcrnula, 
hollo ken. 

Cavcrna pesfiferum f0$MM cx- 
balaus, stink -gat. 

Cavernmus, holachtig; hoL 
CederEj wijken; ruimen ; 
swiclitcn ; ap-geven. 

Cedere, ret roc c d c r e , go m pc n , 

he! vet* gomt nicht^ noli ret roeedcrc* 

Cedere alicui re aliqud, at- stand 

docn ; ver-tijden, ver-tijen j ver- 

lijden, G ratio* 

Cedere loco, ver-plaetsen ; ver- 
sitton ; ont-ruimen, Gratia, 
Cedere mivigio, loeren. 
Cedere , C ad an ' p r sp 6 r £■, g c - 
lukken; be-komen : Bene tffrr. 
wel be-komen. 

Cakrefon\ mini en; slippebicden; 
Cedere bonis, ad aram Cessionis 
p e r fn g e r e, 11 i t-ga an sij Q goed ; 
liand-licbten, fland q. ii man am 
levare t hand-lichtinge doen; cessie 
d c n . V i de. et i a m > Fo ro ret le 1 r , 
& Ban is cedere. 
* Cessio, \vijk . 

Cessio ban ru n 1 3 boc d e 1-a fs tan d , 
Grotto; cessie. 

: Cessim, ruggelink ; al deisende. 
Cessim ire, aerselen ; achter-waerts 
gacn ; niggclenu 

Cedrus ? Ceder-boom. 
CedrusMaimtana, wal-berk; q.d. 
Bel it la Gallic a y sive exotica 
[videndum an sit Citrus Man- 
r iiana, s c u Thy a » / ig no s e it 
r a d i c e c r i s p a ; ex qu a m enste 
olhn confer to 7 aura contra car &. 
Sed i ate! It 'go folia eius nou 
Betul&, zed funiperi similia 
esse. j. R«] 

Celark , lielcn * ver-helen ; 
bcrgen, borajn ; ver-bergen ; be- 
wimpelcn, ne-wempelenj /land. 



ver-donker.cn ; ver-duisteren ; vcr- 
m and pel en ; be - mantel en \ ver- 
stompen, vcr-stotiipelen ; oiider- 
houden ; hemelcn, vet. sicamb. 
hoi 7. q. d. heimcleii * ver-steken. 
Cel aim, ver-holen ; ver-bor^cn : 
nan Ce!atus y on-verholcn. Celntor, 
heler. 

Celatim f hcimelik, bcimeliken ; 
secrete! ik. 

Cel a re aaro, itrgcnlOj met goud 
be-slaen ; be - si ivercn ; q, a uro 
argentdve i eg ere, occult are, 
prtflexere : alii it Caelare, id 
est > insculpere, deducere malnni. 
Celkiier, CHLEJiius, ver-nacmt; 
ver-macrt; naemachtig; ver-rocnu; 
be-roemt; ge-riiclnig ; hoog be- 
roemt. mm Celebris on-vemaemt ; 
on-vcrmaerr. 

Celehrare famd &c. be-roemen ; 
ver-maeren, 

' Celebritas, cdthratio, ver-maert- 
heid ; be-roeminge, 

Celehrare , bandteeren - t ver- 
keeren; frequenteeren. 

Celehrare, houden, ut, Napfias, 
bniid-loft : exftquias, funus ; diem 
fislum SQkmiia, hilaria, &c. uir- 
vaerd; vier-dag ; be-gankenisse ; 
hoog-tijd, houden ; feesteeren ; 
koppcrcrij kokerillcn s holL (1) 
be-gaen . 

Cekhritas , Celebratio , Celebris 
nmnorut, heugenisse ; ge-heuge- 
nisse ; be-gankenisse. 

Celebs , aya^o^, on-gehout - 7 
on-gebonden; ledig ; ce-loos, echte- 
loos; on-eelikj QGnAdipplg/fland. 
brug^ 

Ceh!mias > ec-loosen sraet, 

CeleRj rasdi ; siiel; dradc ; 
rade, radde, frts. rap ; knap ; 

(1) L. « kokkerilleti » daar bee Etyni. 

v kockcTillen b heeft. 



Cel 



— 153 — 



Cen 



gai; ring, ge-ring ; ge-rasdi ; 
swinde; ge-swindc ; locht, loclicig- 
Celer vtr 7 fiugs man. 
Celer valde & f est inns f pgtig, 
f.Y/rr mana, knap-hand ig, prom- 
tns man a. 

Celer peJihas. licht-voet, IolIu- 
voet, 

Celer irasci, siiel-tornig ; haestlg 
van hoofde. non Celer, on-rasch. 

Celer iter, rasschelik ; dra, drade, 

draei; rade, raddej ijlens; snellik; 

vaerdiglik; lochtiglik; ring;gc-ring. 

Celeriter rapere, prehendere, capcre, 

happen. 

Cderes, reisigcrs. 
Celerum tribunus, koning-stabd ; 
konnestabel ; konstabeL 

Celer Has, locluigheid; raschhei J ; 
snelheid ; snelligheid ; gc-swindig- 
hcid. 

Celerare, haesten; spoeden, 
Celeus ma, pracipue* nan li- 
eu m, hou, houw ; hof, hoc (1) ; 
bof, ab elatione vocis* 

Celeus ma clamare, den hou ? den 
liofj geven \ hoffen ende poffen. 

Ceieusma celer it at em edmque mode- 
ratam equis impe-rans? hit tig, .hittig- 
hou, BecaiL 

Ce least es, hou-bootsmanj opper- 
bootsman; kommijc, komijt. 

Cella, Cellula, kamer, k am ere; 
kamerken; tea^dpa, id est, fornix; 
ceHe. 

Cella aciuaria, greffie, griffie. 
Cel I a apnm y CeJlala sexangida, 
homg-rate, rote, rateh 

Cella caldarid, stove; sweet-bad. 
Cella conedmerata } testudmeata, 
Jonticitia, areaata, voiue; welfsel ; 
welvinge. 

Ctlla meretricia } mot-kasse, dr 
cellar is meretrix, kanier-katte. 

(1) H*. 



Cella wonas(iea f celle; klooscer- 
celle & 

Ccllita, cel le- brooder ; lollacrd ; 
mate-nian, vet. Ant. 

Cella, Cella [vaarla, promt uarla, 
Cewariutit, keftct, kelder ; spindjj a 
sptjndc ; ^ttlici ; spen de ; Lnut^li ije ; 
spijker, $M. sax, sic, kabuise, 
sax. sic. 

CelLe peuarie prafectus ten 
CellariuSy botcelier; spijs-niecst.er ; 
sotnmoHerj dispensier. Fide eiianu 
Prom us vel Condus, 

in Cella. coudere f seu 3 Cella n'o re- 
paiiere vel recondere , kdkT'jn , 
keldoren ; kameren. 

Cell a rust ica > s p i j k or , fr is* hoi I. 

Cella sal aria, spijker; spiit-spijkor. 

Cella temple Cella aiajor iempli 7 

k o r ; ho oge n -k o o r, St ep ft, P i^ % i&* 

vel} Cella templi pars secret ior t 

gaerwdcamer. 

Cella vinaria, wijn-keller. 

CeloXj navis, jagt, ja^te ; 
jagt-schip, bergantine, brigantint: ; 
lieude, hode ; kareveel, korveel ; 
kogge , kog-schip ; kage-schuit , 
qnihusd. 

Celsus, hoog ; ver-heven. 
Celsitas, Cttsitudo, hoog heid. 
Cel siia s ant mi, hoo-moed ; hoog- 
moed, hoog-moedigheid. 

Cenchrts, serpens maculosus, 
plak-slange. 

Cenotaphium, baere ; eercn- 
grnf; staat-graf. 

CexshrEj * ex i s t i in a r e, p a- 
tare-j acliton ; meenoii, nieinon. 

Ce 11s ere , &st ima re, a c h tc n ; s c 1 1 a t- 
ten ; setten ; weerdeeren, \vaer- 
deeren. Censere edulia, fuerces &e. 
do spijsen ofa- waeren keuren, 

Ccnscie pluris tequo, ver-sehatten ; 
over-schauen. 

Censere, judicare, Censuram agere, 
oor-deelen ; doe men. 



Cent 



— 154 



Cen 



Censor, regiment-heer; regiment- 
m coster. 

Censor morum. tucht-heer; rticht- 
me&sfet; reformateur. 

Censores jurail opijiciorum, gcb 
sworcne vanden ambacht. 

Censor Ecclesiastical deken der 
geestelikhcid; provisoor. 

Censor, schatter; scfaat-meester ; 
bede-setter; weerdeerer, waer- 
deerer; keur-meester, 

Censura, sen ten tie ^ reformatie. 

Cmsurd, iributis, vexare, gravare, 
schatten code scheeren ; vcr- 
schatten • over-schatcen. 

Census, goed; in-komende goed; 
ni-koirLste ; renter cijns, ci)s*tins, 
nuns, rhtens, tijns, reins, vet. — 
mt-* S ang; cijns-rechc oft uit-gang, 
WMi&J jaerlik irnkomen. 

Census hereditarins perpetuus, erf- 

E£&&£ c> #$#$ p$ prastare 
temmur, pHclit, pleg, plegt. 

Ckp# $|§ p$ princlpipendi- 
fur, frone, vronc, vroone, frooiie; 
hecren-cijns. 

* Ce»ji*j mognitionis vasal! I singulis 
anms bmeficij agnoscendi causa datus, 
ken-penning, 

Censibus siatuere hypothecam, fe 
panden de renren. 

Censum adfereus, rent-baer. 

Censuum annuorum dominus 9 
possessor, rentier. 

g^M olmoxius, Censitus. Censi- 
bus adscript us vel annatatus, 01 ins- 
fa aor. 

Census, <rs£ i mat to jo rtu n a nt m 
pro cuius rat zone tribal urn 
solvit ur aut penditur, scbild-tae! 
vet, ho!L 

Censio capita m, id quodpr hi c ip i 
per capita solviiur, hoofd-cijns ■ 
noofd-djs ; hoafd-gdd ; hooM- 
schatnngc. 



Census, id quod censihus sin- 
& U tor u m i mpo n i i u r ; u n de v ul«o 
Imposuio ; schatringe ; settinge ; 
bede;schDtendeIot^ssijsc,exci L jse 
axctjse; tribuit; bedc-gdd - to! ■ 
machos, veL /land, maei-geld' 
vet, gei\ sax. sir. 

Census qui per focos sohiiur , 
schouw-geld. 

Censum agere, schatten ; schat- 
tinge setten. 

Centaurium, herba^ santorle, 
Cento, sargie; bedde-kleed ; 
Iap-werk, lapperije. 

Cento, carmen eoagmentatum 
ex variis sens i bus, Unguis, aui 
vocibus hinc inde accersitis 
schmm-dichte; gesdiuiinde dichte. 
Centoues farcire, (1) brillen ver- 
koopen, adag* 

Centrum* middel-pum. 
Centrum arhoris, quast, ast, oest, 
hoL fris. sic. 

Centum, hondert, 
Centeni pars quart a , viginti 
quinque, cjuartier. 

Cmties, hondert-mael; hondert- 
werf. 

Centuplex, CentumgeminuSj Cen- 
tuplus & CentupHcato, hondert-vom. 

Centesimus, honderste. 

Centena millia, hondert dusent. 

Centma millia aurtorunt, Centies 
milk aurei, Centum numnnlm au- 
reihn milUa 3 tonne gouds. 

Centenarius, Cent en ar in m pa n- 
dus, centenaer. 

Centuriare milites , volk aen- 
nemen. 

CmikrtQ, honderste(2) man; hop- 
man; capkein; korporal, kaporal 
Cenlurioprimus, koronel, koloneL 
Centurionis Fitis> Fide, Vrns, 



Cer 



— 155 ~ 



Cer 



(i) A]dt}^ onk bij Kit. L. «swche». 
(2) Hs. 



Centimorbia, her ha, egei- 
kniid ; penning-kruid, 

Centikodt A , h e r ha, vveg-gras ; 
Centum capita, her ha } kruis- 
distel . 

Chntipedia, in sect urn, steen- 
worm ; rupse, rupsene a raepsene ; 
honden-voetj fl and* 

Cepa,, Cepe, aiuin, oiuin ; 
ulk > oik ? sicamb. 

Cepula, klein aiuinken ; kriel- 
aiuin; cebolle, cipol v ciboI 3 cijpeL 
Ceparum uva, rest is, capita Cepa rum 
conncxa, fasciculus Ceparum, re ess em , 
rcseme^ rijste aiuins. 

Cepa ascaionia^ Vide> Ascalonua. 

Cepetum, Cepiium, Cepiua^ aiuin- 
bedde, 

Cep/EA, beke-boom ; ponge ■ 
water-ponge. 

Cephalalgia , Chpiialea , 
hooi'd-piJEie ; hoofd-sweer ; huuiU™ 
wee. Vide etiam, Caput. 

Cephalica vena, hoofd-adere ; 
hals-adere. 

Ceptum, Vide, Capere. 
Ceka, was, wachs; q, d* wak, 
id est, udus, lent us, mollis : 
qua rati one etiam tiaXSi}, cera 
n wl lit a Grscis die it u r ; & cer a 
Hqmda ? liquens, tenuis, tenella, moll is ^ 
Poet is* 

Cera pura^ maegden-wachs. 

Cera mini alula*, minio tincla } 
rood wachs. 

Cera punka, Candida } wit wachs, 

Ccrare, cerd obducere, wachsen ; 
h i n c Ce rat u m . Ccrot u m , ba n e- do c k ; 
ba t; n - d oe k ■ wa c h sen-3t 1 eed . Ce ra i us^ 
gewachsc. 

Cera, pagie oft sijde van een 
hi ad papiers. 

Cerosus, wac hsac h tig* 

Cereus, Cer inns* wachseo. 

Cereus, Ceriuus color ^ wachs-ged , 
wachs-verwe. 



Cerea castra, b i c- ka r r e ■ b i c - k o rf . 

Cereus . candela cerea, wach felfeht, 
wachsen-keersse ; keersse, quod 
& p r q navis can d el a. 

Cereus Pascha lis > pa e s c h - k e e r s s c. 

Cerarius negotiator, wachs-manger. 

Ce, op last es± wa c li s-1 i c 1 1 t-m acker; 
wachs-kec rs-mac k er . 

Cerarium. id quod cer.v sivt 
ngilli diplomat is nomtne p$nr- 
ttitur, segel-^eld ; vvachs-gcld. 

Cer at it m , Ce ) at u m, it e k - p 1 a c s 1 c 1 • 
ceroen, cer on, cerore. 

Cerastes j lioren^Ian^c 
CerasuMj plerisque dialect is 
teutonicis, kerse, quod Br aha li- 
tis proprie denotat Cerasum sil- 
vesi re minus, p I u s s s i s a u it m 
c a r n i s ha be n s ; i i s q u e k ri ckc 
s i mp I i r i i e r Cerasum ; sed k ri ck e 
a I i i s c u t r a q u od B f a ha n i i s 
kerse ; rooscl, vocscl, sicamb. 

Cerasum duracinuni f spaenschc 
krieke. 

Cerasum Actium^ Actiannm, Apro- 
nianuvi, steerte-krieke ; roode 
kriekc; morelle; marelle; aniarcllc ; 
moorcllc ten to nice dictum, quod 
man us, denies, la bra at ro color e 
iuficiat, & quod nigra colore 
[oris per ju sum sit. 

Ccrasi * oSj ossiculum, kriek-stecn; 
kraek-steen ; kersse-steen ; stcen 
van kersscn, 

Cera s u s } k e rs e - b o o m ; k e rs e I e r ; 
kriek-boom ; kriekeler. 

Cerasa canum, vulgi, bonds- 
kcrsen. 

Cekatina, vang-vrae^e. 
Ceratium - vier graencn ; 
karate. 

Cekaunia , Ceraunius lapis. 
donder-stcen ; blikscm-stecn. 
CekberuSj hel-hond. 
CHRcoprrHRCUs , macr-katte , 
mccr-kattc ; nicer-ape^ [quod Ger- 



Cer 



- 156 - 



Cer 



mani peregrin a pier aqua trans- 
marina cognominent, L. Pott,] 
mm$i merte, merteken, martin ; 
marmottej maroue : woud-aep, 
& metaph. in hominem insulsum, 
inept urn, bard urn. 

Cijhcopissare, wispel-steerten ; 
wepel-stmien ; wip-steerten . 

Cekdo, schoen-lapper; saftier, 
savetier, & per contend um, querdel- 
snijder; trek-kip. 

Cerdo, vile ac sordidum opus 
exercens, lordse, Iqrse, lorre; 
loewer; sehracffcler; rakker, sax, 
fris. boll. 

Cereale pmiluni j Cerealis 
potus; bier. 

Cereale semen, fcoren, koine. 
Cereak solum, brood-uelioore ; 
om-kerf-brood. hall. 

Cerebrum, herssen, a. d. her 
sive beer sin, id est, dominus 
sens us : hie enim sensus ha bet 
arcem^ hie mentis regimen & 
ant mi principal us ; breng, brijn, 
brijnc, hreine; brege, bregen, sax. 
sic. birn, heme, birne^ ger. sax, 
fris. sicamb. 

Cerebri invohwra * Du ra ma ter — 
berssen-windelj windseL 

Cerebrosus , hcrssen - 1 00s , [ve I 
pot i its herssen-los F. R« nam 
berssen-Ioos est vacuus cerebri] 
dul-kopplg; heftig; hevig, op- ' 
loopjg van boofde; hersen-woedig; 
biesaerd, biesarre; * fantasr, fan- 
tasttjk. 

Cerebri morbus, cerebrum hh\ 
keic ; berssen-woed. 

Cerebri turbatio, koofd-brekinge. 
Cerebri vacuus, pr<?ceps, i n con- 
sider at us> mentor id & cercbro 
imhecilli, herssen-loos ; meiaph. 
kiekon-hoofd, 

Cercbro vacillans, keie. 
Cerebrum longum t Mac ro bit, 



id est, medulla spinalis, hoor- 
nik 3 Lcevino Lemnio* 

Cerefolium, kcrvel. 

Ceremony, gebaer-diensten ; 
cereraonieu, [possit diet, scde^ 
gebaer, quasi more a at lege 
rccepttf instil ut a dve gestir ala- 
nines : vulgQ dicunt fik-fakken ; 
sed hoc nimis cum eontemfu, 
F. R.] 

Cmmonue saluiaiorue, & henevoli 
animi quasi indices ■ basolasmanos, 
Htspanicd voce, q. osculatio 

m a n u u in. 

Ceremoniarum magister, cererno- 
me~meester, 

Ceremonue Ecclesiastics, kerk- 
brulk; * kerken-diensren. 

Cerevtsia, Cervisia, bier; 
keite, /land, (1) Cerevisia vctus, 
& defmata, stel bier; viern-bier, 
ger. sax. sic. 

Ccreviswcremor, sane oft saneken 
van \ bier ■ gijl, gijle, Mi Junio. 
Cerevisia spunm, barine, Angl. 
Cerevisia condiment um , gra u vvt , 
Fectiga} quod pendiiur pro %!/eudd 
dissipanddqm leniicuid aquas ope- 
rienic, quo limpidarn haustris situ- 
Usque hauriant ad concoquendum 
ccreaiem potum, gruit-geld, Ad. 
J u n 10. Fectiga I cerevhue , eliam 
aliis rebus imposiium, Jo. Becano. 

Cerevisia mustea & tepida ; 
dijutum tx quo .. poslea Cerevi- 
sia coquitur : condimentum Ce- 
rcyisite ; condiment um patent a- 
rium ; potion is sive pu It is genus 
ex far in d hordei torrefacti 
aliis que a q nd pe rfu s is con st a n s, 
qua> pdst adject a mistdque cere- 
vis ice rectus cucta* c oh rem 



Cer 



— 1 57 — 



Cer 



0) Btym. vKzyx^flaud. j.lvUyte. Ccr^ 
vi sue genus. » 



saporimque adjert, worte oic 
meddig bier ; gesoden mout : 
qnibusdam etiani nac-bicr lS: 
iKic-goed dicilur ; medig bier; 
werte; wesse (r); a^l, eel, Aug lis, 

Cerevisia cibaria Lenms 7 tafcl-bicr. 

Cerevisia tenuis, ex furfuribu.s 
coda, gniis-bicr , gruiscii- bier i 
fiand^hrug. 

Cerevisiai tenuwris genera, biol, 
knollc ; scberp-bier ; bael-bier- 
ken (2) ; Israel. (3) 

Cermsis genera alia, meusekT ; 
momrae; kuite ; Pharaa. (3I 

Cerevisiam pot are, kuitcn : cum it- 
lalim & confer Um iugerere, knoll.cn. 

Cercvisiw potor, bier-bnis; biei- 
buik ■ stnnuus potor , me hi ph. 
mout-v liege. 

-Cerevisid dmus f knol, vet.^ 

Cerevisiaria sorbilluncula, bier-en - 
brood, Eras mo, frigida sorbin 'un- 
eula Cerevisiaria , kolde - set) acl , 
koude-scliael; kond bier-en-brood. 

Cerevisiam coquere, brouwen ; 
brassen ende brouwen ; brieden^ 
veL karamen, vet, 

Cerevisia' coctura, brouwsscK 

Cerevisiaria officim, brouwerije; 
broinsv-huis; kam, kamme T veL 

Cerevisiaria cortina, bronw-kctel. 

Cerevistarius , Cmvisw eoclor , 



(r) Daarvau het bij Scluierm. veaemcldc 
brab. « Kaves r klemt. op « es » — ko'ud.c 

(1) Altlus 00k in het Etyni- docli L m$ 
bietken. Hael =^ dun, mugcr. 

(3) In welke be trekking de uvce hi} Kil. 
ootbrekcude en op de bijbehche g^diic- 
d^nis zmspelende woordeu tot dkandt'r 
Mtaan, v;dt niet Wdn nit ce ma ken. Wmkn 
die drunken mis*;chicn zoo gtnoemd omdpt 
Pharxo hoofdig en Israel ^wak was? in 
alie gevai vinden wij liter de lati^ gczocbte 
etyraologie van het bekend brnsselsch bier, 
dii zijnen doopnaant vcrkregen lieeft van 
den egyptischen vervolger Israels. 



brouwer ; bicr-brouwer ; kanuner, 
veL 

Cerevisiarius inslitor, plagger , 
hpll. bicr-steker, Cerevisiarii insii- 
toris officio fungi, plaggen, hoi I. 
bicr-steken. 

CeiutuSj beseten menseb. 
Cerkeke, sicn. Ccrncre acuiis, 
mcule, auhuo } inerken, marken ; 
aen-merken, aen-marken. 

Ceruere, cribrare, te nisei j, teni- 

sten . 

Cbrnuus, ncder - geboogt ; 
neder-sichtig; luinieri luini-ooie, 
Cernua, piscis, Fide, Pin- 
eal us . 

Cerolum, Fide, Ccralum. 

Cert a re, Cert a men couserere; 
strijden ; vechten, vichten ; krijgen, 
kriegen; niangclen, vet, kampen, 
kenipen; kimpen, :^ r /. de si'ngUmri 
eer famine poiissiuiunL 

Certare verbis, discepiare, kij- 
ven; streven ; debateren ; dingen. 
Ceriare piguore, weddcu ; wed- 
dinge doen. 

Ceriare cursu } om 't wmim 
loop en. 

Ceriare disc is in a-quore glaciulo, 
kluiten; katkihen ; ijs-btokken. 
in Ccrlitmeu voeare, be-roepen ; 
Cerlamen , Certatio , vechterije ; 
ge-vedit; aweet, vet. j 'laud ; wijg 3 
wieg, [land. 

CerlttmeHsin^ulare, kanip; kanip- 

strijd 1 ge-veLht hand tegen band, 

Cerlamen siugulare inire, hand 

tegen hand, ve'l, man veur man, 

vechten. 

Certamcn revincendi causa instau- 
vatum 7 revenge, revange. 

Certatio, jar^inm, kijf; gc-kiji; 
kiji'-strijd; kijvinge; kijvago; debai, 
Certatio de pi^nore, wed-spel ; 
weddings. 

Cerlafim, om strijds; om prijs ; 



Cer 



— 158 — 



Cer 



om krijgs ■ on, 't seers te. Ccrktiim 
n^trgitan- sc pom ; p olu hoculisve 
arlan, om strijd drinken. 

_ Ccrtator, kamper, kemper, kairi- 
piocn, kamp-vechter. 

Certus, seker; vcr-sekert • 
venr-seker ; ge-waer, &M&d 
wis, gc-wi S ; be-wist,/rij. certeiu! 
Urtum habere, he-scheed hcbhcn 
Cct-/«w/ alicuifarcre, certificeeren 
C*r/« m promhtere, Cerlo asserere 
<■■<■•>- 1 ionm fame, redderc, ver-seke- 
ren ; ver-gewissen ; sekereu ; ver- 
wetigen ; ver-wittigen ; be-sclteed 
gwefi ■ heten weten ; waer-schou- 
\ven; re kemien , £ ver~staen 
geyen. U.rhomn facere her litems 
uneven. ' 

Cmior /actus, ver-sekcrt 
Cerlificatio, vnlgi, certificate ; 
ver-sekenng. (1) 

Cerlb deprehendere, ge-waer wor- 
uen. ■ 

Ccrti Cerib, j a - tdcli ; docb : 
waerlik; waerachciglik; veur-waer- 
wislik ; m*8m 1 om-wijfeliken ■ 
seke^sekcrlik- veur-sekcr; certein 
cenemhk. Certitudo, Cerium, seker^ 
field ; ge-wisheid. 

Ckrvisia, m§4 Cerevisia. 
Lerumen, aurium sordes 
oor-smeer, oor-waehs. 

Cehussa, loot-wit; fa e?iim 
ex pi urn he is laminis in actio 
sol mis, spaeos-wit; ceruse, 
ceruise; blank, blanketed; blij-wit 
td est, loot-wit. 

Cerussatus, geblanket, 
Cervarius Lupus, los, lochs, 
luchs. L. Pott. 

Cervus, hen, herte, birt; 
qndd Cervus diutissimi m viid 
dttrct, Bee a no. 

Cerva, hinds, hijnde ; ree; her- 



Ces 



tiimc, vet. Cervi hlnnulus (1) Gv- 
w<j JkM^, jnveneus, recAalf- 
«A{fe Jong hcrt. Crm ;^ m : 
limueken, hinde-kalfken. Fide 
cttam, Subtil 0. 

Cervi caput aut apri, h ure ■ nt 
ciiam Gall is, 

Cerviis villis nigr leant thus, brand- 
hon; sic dictus Germ, a semi- 
its ti ligni col orz. 

Cervorum subule, cornua simplicia 
sive tubercula cornuum recta, speten 
van de herten. in Cervorum corni- 
bus rami tjui imi pendent ante iron- 
i&fci stangen. 

Cervina, venison, venesocn. 
Cervinum, henen, van 't hert - 
bens. 

Ctrvinum cornu, hcrts-horen* 
Item herba sic dicta. 

Cennnus cohrr , her ten - verwe ; 
raneit, tanneit, tcineit; lever-vei-we' 

Ccrvina pellis , henen-huid ■ 
nenen-veL 

Cervinus, blood e. 

Cervi cervam appeknlis instar 
damare, reoren. 

Cervum msccrare, om-weiden - 
ont-weien. * 

Cervus vola?u } v u lg / s hor en-bed o r 
hom-bedor, animal ex insect 0- 
r urn >.g mere prolong is ac bisulcis 
eornihus arinalum. 

Cervix ? nek, nik, nak ■ £M% 
germ, achtcr-hals; swaerde, veL 
Cervix, Cervices, hals-aderen vet 

Cervix plumna, colium bingue] 
spek-hals, f 

Cervieem pro pignore deponerc, 
strekken den hnls venr ? &c. 

Cervieem indmare aui inilectere 
nikken ; knikken. 

Cervkmt inciden, om^halsen - 
om-h Golden. 

( i ) Eiym 4 << Hhm u tens » . 



— fS9 — 



Ces 






j 



Cervicis rfur<? t seu, Cervicosus y 
ork i orkacluig ; nork ; krijgel , 
krijgelaerd; ster-halsig ; baks^scar- 
ri^j hcrd-koppig; berd-nckki^. 

Cervical, oor-kusscn, fuUi men- 
turn auribus, iemparibus & 
cervici dorm ten t is subject a m, 
vulgo, Auriculare, oor-poluwe; 
polnwe , pulwe ;- hoofd-kussen ; 
hoofd-poluwc • hoofd-bolink ; bol- 
ster; wengel, sicamh. kusscn ■ 
pcluwe. 

Cespes, resell, riscb, rusch, 
rosch, risk; sodc, soode, soie, 
soedc, soeuwe, soedse ; britte, 
bratte, brete, brette; wrase, wraesc, 
stcamb. wase y ger. sax. si cam!*. 
scborre ; sch;id dc ; scbolle, vet. 

Cespes gramineus viridis, groense; 
groese ; grase. 

Cespes ericehuas, hcid-schaddc. 
i Cespilibus muniment urn, pro- 
pria, walk. 

Cespes fossitius , bituminosus , 
combusliliusy gleba fossilis, torf. 
turf : buius species qiuedam^ scu ghba 
nigra & viscosa, Flandris Sepkn- 
trionalibus & Zelandis vulgaris, 
darink, dari, darie, dari-torf. Ces- 
piies fungosi, voose torven. 

Cespes Icvis aquis innatans, bonse, 
botitsing, bonssem > hall. 

Cespitum fossiiiorum solium, locus 
ex quo effodiuniur aut cxtra- 
huntur, dobbe, holL 

Cespes stercorarius ; Ce sp i t i s 
genus in tessellas conforma- 
tunij fimo bubulo const an s 
interspersis strum in is, arttndi- 
num, frnni quisquiliis ad sohevi 
lestivitm exeocto, schokke, frm 
boll id est, schitte, Ad. Junto 
[Merdetosa^ vel, Merdebusa Mat- 
tritanQrum, J. RJ 

Cespiiare, strukkelen, struikelen, 
stronkelen, .^trobbclen, strubbelen, 



J I and. strompelcn, hoi. omnia 
a. d. ad stir pern sive stipitem 
offender c ; sneven, snovelcn ; 
striemelcn ; sankeien ; jampclcn ; 
sukkclen, sokkclcn ; subbden, 
sobbelen, sobb^n; suiselcn, suisen ; 
swijmelcn; schampelen ; scbamffc 
len ; waggel - been en ; so m pen ; 
gompen, (r) beivet. 

Cespitator, sukkeler. 

Cespitatio, s u kk e] i ngc ; s u i sel i nge . 
Cessare, op- ho u den; af-lacten, 
ai-staen ; onder-laeten ; lusten ; 
Jraelen; swichteiii sissen, sussen ; 
suimen- stillc hotiden, stillo zijn ; 
ver-dragen. 

Cessare a lite, a hello, vorstcn, 
fristcn, versten , voordstcn, 

Cessa, hem me. 

Cessatio, stille-stand ; af-lact ; 
stille-saet, boll. ; stiite; stiltenissc ; 
ver-drag ; respijt ; sisse \ cesfte ; 
vacantie ; surscancie. Cessa iio ah 
armis, pugna paetiHa, be-stand ; 
stille-stand van waepenen. 

Cessator, draeler, draelaerd, 

Cessa rium, p r m t u a r in m, h r- 
re urn, bode, boode, bdcie, 

Cessim & Cessio, Vide, Cedere, 
Cesticillus, cir cuius qui 
capiti imponitur, quacommodius 
oner a ferantur, item, quails 
p iter or 11 m capiti bus ne casu 
I te da ) 1 1 u r, imp nit u r f w 10 n k , 
wrongel ; hoofd-wrongel ; wisch ; 
liooW-wisch; hoofd-ring; val-hoed. 
Ckstra, her-hamer, bch- 
bamer; scorm-hamer; wcer-hamer; 
vuist-hamer : mats-hamer ; rijd- 
haenier ; valken-bek r fland. 

Ceterum, Ceteroquik, truer; 
nemaer; sunst, sonst, sust, ger. 
sax. si cam b. fris. 

de Cetera, voort-aen. 



(0 Vrg. Cedbre, 



Cha 



r6o — 



Ctia 



Cha 



161 — 



Cue 



Cetra, schaekel; sc-hildeken ; 
rargie, r a roc he. 

Cetus, cet€j wnlj get* sax, 
s i l\ wiil-vi sc li ; po ts- wa 1 . W;i ] , 
commune eeiaee.i generis nam en 
est, mult a que uomina pise 'nan 
in wal desinuut, Gesner. [for (3 
quhd wnl denotet proprie quod- 
vis tumithtm, tar gens, infla- 
tuMj ecu ebulliens, ut fiov a pud 
Graces, J, R.] 

Cete, be I luar it m m a r i n a r u m 
pinguedo, traen. 

Cetarius, yisch-verkooper; visch- 
rnenger, visch-manger; zee-vi.se h- 
mengor* 

Cctariorum macelhtvt t visch- 
merkt- 

Ceu ? als; ge-lijk; ge-iijk dhl 
so als. 

Cevere> ruk-aersen; kertercn. 

Ol/KRKPUYLLUM, CtLEROPHYL- 

lum, Ccrcfolium, kervel. 

XaiptLVj Lsetari; goede chier 
niaeken . 

CtiALAKA.gortigheid; hetgort; 
weer-oogej wern-ooge. 

Cl 1 A LC A N TI I U M ? a t T& tit C tl t U m 

s ut or turn, koper-roose- koper- 
waeter ; vitriol ; schoenmakers 
s warts el. 

Ciialcedonius lapis, vutgi; 
kakedonie. 

Chalcenterus, a daman ti- 
ll us, I aborts frigoris $ & ine* 
d t a patieniissi m u s , i jseren 
man ; seer herd^baerig. 

Chalcographies, boek-drukker; 
boek-pr inter ; drukker. Chalcogra- 
phiii 7 boek-drukker! je ; boek-pren- 
tcrije ; dmkkerije. 

Cralcus^ penningskeHj id est, 
halve dun, boll, moorken, sicamh, 
Chain due, negen-mannekfcn, Ad. 
Junto. 

Chalinos, mond-gergeh 



CiialybSj stomoma, stacL 
Chahbis insiar durus } stael-herd. 

Chalybe ferrum indurare, staelen, 
ver-smden bet ijser, 

Chalybeum, smelen, van stael, 
tit A reus, PilatS) Speculum, &e. 
staelen boge^ hoed, &e. 

Chaaleacte, adik ; hadik. 

Cham a ■ c rs s us , o n d e r- h a v e . 

Ci-iamjhdaphne , macgden - 
palm; seel -bast ; * in-grocru 

Cham.edrySj gamandcrlijn ; 
gamandcr-kruid. 

Ch a m m leo n , e ver - w o r te I, 
Chameleon , best in, Chameleon , 
Lud, Pott, 

ChamomilltjM ? kamille; kamll- 
bloc men. 

ChaMjEMELUM luteum, gansen- 
blocmen, 

ChaoSj ver-inengingc ; bras ; 
confusie. 

Charagter, ncta, idea, tee- 
ken, teiken; macl-teeken ; rnerk-, 
mark-teeken ; stijl, stiel ; ge-lijke- 
nisse* 

Character , letter ■ boek - staf , 
boek-stave ; druk ; printe. 

CharisiAj rafel-ronde. 

Charon% inter Canum no- 
mina. 

CharokiAj karonie ; koroe, 
vet. 

Charonea scrobSj stink-gat ; 
helle-gat ; dabbe-gat, 

Charta, papier, pampier. 
Clhirtula } papierken ; pampierken. 
C hnrtai folium, bind paplers ■ * vel 
papiers — papier; on-bescbreven 
parser. 
Charta epistolaris, schrijf-papier. 
Chart a regia, Ci audi ana, Impe- 
rialis ; Charta major, regael papier, 
Charta ampla, blaffaerd, 
Charta tenuis, fijn papier. 
Charta augusta, epistctis dicala 









nimid tenuttale & levitate, fijn papier; 
post- pa pier. 

Charta bihula, perflums, trans- 
mit tens lit era s 7 absorbeus alraiucit- 
turn j dcnr-iikciKie papier; vloeionde 
papier; deur-loopende papier. 

Cha rt<e fades, s i j J e van \ bl ad 
van 't papier. 

Charge complicaUe, sive convo- 
lute, rol. 

Chartaceus fascis , qui n gent arum 
chartarum, vulgo Rlmus, rismus, 
riem papiers. 

Charta inept a, sordida, empordka 
vel empormtica, qum s eg est r i u m 
vice mercibus involucra pre bet ; 
vulgo Maculatura; soetel-papier ; 
klad-papier; pak-papier ; kraemers- 
papier; scheur-papier ; maculatuer. 

Charta nturicalim intorta, invo- 
luerum con d e n $ i s p a I v eri h u s, 
papieren horenken ; papieren huis- 
ken ; peper-liuisken. 

Char lis ami tire, obvolvere^ pakken 
in papier. 

Char! aria mala, papier-molen. 

ChariaceuSj chariarius, papieren. 

Cha riarius , p ap i e r- m a e k e r . Cha r- 
tapratuS; papier-verkooper. 

Charta const i pat a, quasi in 
ligneas tabu las condensate! sen 
coacta, papierenberd* 

Charta placiti ^ Charta public^ 
ajfixa ; wKcik^, id est t a b u 1 a i n 
q u i b u s leg es a ut a! i ud sc r i b i m u s, 
plakkaetj plakkaert, q. d* plak- 
kaerte, 

Chart aphyl aci um j papicr-kiste ; 
schrift-comptoir. 

Chart a region is , provinciates , 
archiva, land-chartre, land-sartre ; 
sartre ; kaerte, 

Charta, Charta Pergamena, vel; 
horen-vel; lioreD, bine quidam 
jocost\ deducunt a tcepara, cor una : 
parkemeiu, perkement, pergament. 



Charta, tabula geographic a, 
Charta nautica, kaerte ; see-kaerte. 
Charta pieta , lusoria , kaerte ; 
troe^boek, jland. Chartarum ludus, 
kaert-spel ; troef-spel ; Hais-spel ; 
& Charts lusorLe tres el us d em 
not^j flais. 

Chartas miscere, ondcr-schieten, 
ondersteken de kaerten. 

Chart is ludere, kaerten ; kaert- 
spelen ; troeven. (i) 

CharybdeSj welle; sink-sand; 
ras in de see. 

Gurus, Char has, &c. Vide, 
Carvjs, Caritas &c. 

Chasma , slo nde j g e r, s a x. s ic, 
CheirIj flos, steen-violieren. 
■ Ch EL/E cancrorum, s c h e . e r c n , 
krab-scheeren. 

Chela* portuuni} hoofden die ult- 
stcken. 

Cheleuma, borstel-draed ; 
schoen-draed ; kaftel, hoL fris. 
CHELiDQNjSwaelerrijSwaeluwc. 
Chelidonia^ s waelm-steenken , 
Chelidonia ; Chelidonium ntajus, 
herba, gonde, goud-wonel; good- 
kraid; stinketide goude; ver-goude, 
[L scheld-wortel {2); schel-kmid ; 
^cliel-worteL 

Chelidonium minus, spin-kruid ; 
belm-kruid. 

Chelonia, wind-as-gat; wind- 
as-voet. 

Chelys, slekke, slakke, 
Chelys, vioole, vioolonse ; 
mite, aut veriks, solder van de 
kite, aut, roose ; Juiten-roose ; 
gijge, ger. sax, sicamb* 

Chelydrus, serpens, slinder; 
adder; nater ; nater-slange; water- 
slange, 

(1) Met Etym. geeft nog t< Fluijseti, 
flan&i Chart ulis htaere. n 

(2) Oiub. in lice Etym. 



Chi 



\&2 



Cho 



Ciio 



- 163 - 



Cnk 



Chfa'ohoscium , Chenotro- 

rniuu, gansen-veld ; gansen^.veide, 
* Ciilmklops, a fist f siipui&s 

pa see us, scoppet-gans. 

Cmiapi^A, v u lgi } nperken ; 

mudsken ( r) ; badiiit, vcL 
Chersydrus, aerd~,slan^t\ 

ClIILEADES SULLE, lllilioen. 

Chili archa , Chtlfarchus , 
koronel, kolone!. 

Chilo, dik-lippe, qui tumid a 
aut prominula habet labia. 

Chtragra, hand-gichre ; fteder- 
cijn in |jg hand en ; hand-eve] ; 
podagd, saxon. 

Ch irm rica s, fl e d ere i j 11 a c h c ig , 
Xei.pofft^, hand-werker; huis- 
buik T vie taw man.u ijit arens. 

Chirographum, hand-schrifi ; 
hand-geschrifr; hand-teeken ; hand- 
veste ; obligatie ; hand-gemerk, 
vet. ./land. 

Chirographum alien jus imitari t ad- 
it I 'tern re y ver- valscrien iemaiids 
hand-teeken. 

Chirographum erogaforium, ont~ 
lasting-brief. 

Ciiiromactrum, hand-doek 1 
servecte; hand-dwaele. 

Chiromantis, Chiromanticus, 
hand-ldjker; hand-besiender ; waer- 
segger. 

Chiromantia , hand-kijkerije ; 

Chiuonomanta, veur-snifder. 
ChlrgnqmuSj hand-speler ; 
guicbeler ; kokeler ; mooriske- 
dansstT. 

Chlrouomla,- hand-spel . 

Chirotheca , hand-schoene ; 
wante. 

Chirotheca hiberaa ? tn oriel ; pij- 
wante. 

Chirotheca rustic^ luik-vvante; 

(1) Etym. mudseken. 



ffl a u i c a e r i a e e a q u d // / u u i u r 
ruslici dumis, sentieetls nut 
s ep i b u s p r k h e n d e n d i s. 

C h 1 r u rg lt s j wo n d -a rste , s a x. 
s i i a m h. wo n d - 1 \ 1 ccs ter ; won d- 
heeler. Grotto* artse ; ehirnrgijn, 
vulgo sorgifo, Cbirurgia^ Chirur- 
gije, surgije ; wond-arstedije. 
Chirurgus qui aleis pingaihftsqu.e 
malagmatibus for is ad mint is medelur 
morbis extei dor thus, q u. a k- s a 1 ve r , 
Chirurgus militaris, veld-scherer. 
Chirurgus, hand-spelor : Chhur- 
via p hand-speL 

C n l .-EN A s 6 ver- rok ; ore r-kl e ed ■ 
ovcr-m.mtL-l ; over-sloop. 

Chhena sacerdolalis, kcior-boed ■ 
koor-kappe : al-matse. ( 1) 

Chlamys, kr[jg5~mantel; wcld- 
kappe, 

Chi a j} iyda t u s 3 ge n 1 a n te I d w 

CHLORroK, avis colore flavo> 
I u r ido f weede-wael ; wede-wael ; 
gccl-gorsst\ Fide etiam, Oriolus. 

Chloris , av icula rap a r u m 
sent hi a edtns^ raep-vinke; groen 
vinke; groenlink; groensd, groen- 
selken. 

Chctras, klicre; krop-sween 

CtiaROPn-HECi, (1) si mi a spe- 
cies, verkens-npe, tjuod porci 
fa c i e in r e dda f 9 Simla porcaria 
Ga\d\ Lad. Poif. 

Cholera, he rten- water; kolere. 
Chakra -morbus, krcvelinge in den 
bulk; Lnnk-pijne; buik-wee, [bor, 
hpiL boore, board, a bortelenj 
uit-bortelen ; cruptione violcafd aut 
ebullitloucfeUis. J. R.'\ 

Ciioma, haufd aen de wacter- 
strocm ; dijk. 

Cbomarcbus, d t j k -g rae ve . 

Chomduocopium 7 - gorterije ; 
gon-meuIeiK 



Chorda, snocr- sti "inyc, strcnge, 
strange ; koorde. 

Chorda areas, pe.se van den bqge, 
Cha ) m da ^ fid es> snare; s i j t e , 
seide. 

Chohdapson , i r in c u ! u m , 
lank-cvel^ lanken-evel ; darni-^iclue; 
miserere mei. 

C H OR EPISCO P US [%0 ipe 7T i ffKQTT S v 

a x^pa, id est> rcgio, provntclti, 
iraeius &c w \ koer-bisscbop ; koor- 
bisschbpj, sax. sic. wij-bisscliop ; 
suifragaen, 

Choria, nac-ween ; nae-i;e- 
boorte ; nae-vrnchte* 

Chorographica tabula, land- 
kaerte. 

CllORS., liinnen-kot ; hiunen- 
poldcr; hinnen-rekke ; hinneLi" 
roL'St, [land, hoender-kot. 

Chorus templi, vulgo t Cho- 
rus Iicclesle, choor ; capelle ; 
hoogen choor. Chorl cell a suhlimior, 
locus edit ior ; ebori pulpit 'urn, skggCS- 
tut, hoog-saelj oxsael, doksacl. 

Chorus , mult It ado eaaeuiium, 
koon 

Chori sacri Exarchafus, kantenjt\ 
Chori sam precfeetus> txarchns , 
kamer, 

Chorodidascahts , p r <c fe c tits > 
korael-nieescer ; sang-meester. 

Choi vsta t es, v e u r-sa ng e r . 

Chorus salfantiuniy sen Chorea , 
dans; reie, rci, ri]L-, prwserfim 
Chorea in lomatn sericw } celerior ; 
balade. 

Chorea iepida, gaillaerde, 

Chorat eireularis, ronden dans. 

Chorea circuhiris aalica, hot-dans ; 
hof-recht. 

Choreas agitare^ * pas of rerd 
hoLkien in \ danssen, — du0fc 
motis pedihus ad uunhrum ; prdibtt^ 
plaudtfe, danssen ; ruien ; rcien. 

(Chorea m duccrc ; resiim in ehored 



duct a re, Tcreaiio, Jciden den dans; 
veur-daiibscTK 

Chores d ax , sea Choragus, dan^ 
leider; veur-dansser, hoi-dansser ; 
dnnsHiieesten 

Ch m t u fes j d a n s -p i j p e r ; p i \ p e r ; 
_s peel-] nan. 

Cho re ai act f d a n s -1 i e d , 
Chorea gtadiatoria, iuier & super 
glad i os st rh 1 as, s w e c rd -dans. 

Chtusma j Chrhma sacrum- , 
ker.sme, kL-rstnie 3 oliesselj oiiesse, 
heilig oliesse. 

Chrlsius, kerst. 
ChrisfiaauSj kcrsten, kerstclik. 
ChrlstiaiiCj more Christiana, ker- 
SEclik. 

Chris t ia i \ is a i us } Christiana mi fe ni - 
uium, impcrium ; Christianas or bis, 
vulgo Christ ianitas, kerstenheid ; 
kt-rsten-rijlv ; kerst-dpm ; kerstc]]- 
dom* 

Chroma , mod u 1 a tio c r e hi i- 
tatc & solerf id modal or u m oh Ice- 
tans, eenkelinge; diminueuringe; 
seiiutteriiige ; quenkelinge. 

Chroxica, or am, jaer-boek ; 
jaer-tijd-bud; ; geschiedenis-boek ; 
kfonijl^e, 

Chronlnim, Chrouologieum carmen, 
Ch ro nolog ia t s versu s, j a e r - d i c 1 1 1 y 
tal-schrifc; incarnatiL*. 

Chkvsanthemum, gansen-bloe- 
men ; rijn-bioeme ; ascb-kruid ; 
honds-roosen, 

Chry .i a u t he mu m seg ctunt , \ o k e - 
!acr. 

QiRysn "is, gond-glcde ; gond- 
schuinn 

Chkysocoll-s, Chrysocolltt m- 
tiva, boras : gond-lijm; sondeeisel 
van goud ; berg-grot:n. 

Chrysmcome", rijn-bloemen * 
rein-bloemcn ; motten-krnid. 

Chrysolitiius^ gemma, hia- 
cint. 



- 



Cm 



— 164 — 



Cic 



Cic 



— v$t — 



Cix 



Chrysomelum 9 goud - geele 
quee ; aliis aranie-appek 

Chrysos, goud. 

Chylus cerevishe> gijt, gijle. 
Chylus fimi, gijl van mest, van 
koestrond &c. — (1) 

Chymia, Fide, Alchymia. 

Chytra, ketel-pot; grope, 
grape, sax. 

Cuytrcpus , treeft , treft ; 
pikkel-pot; drij-pikkol; drij-voet, 
sicamb, id est* drij-voet. (2) 

Cibeta, civet. Vidt\ Civetta. 

* ClBILLA , (a I it S ClLLI B a) , 

Vide, Memsa. 

Cibus j CihariuM t . Cibaria , 
orum^ res Cibaria, kost ; spijse ; 
at, aet \ voeder ; voedsel; eet- 
werk ; nioes, vet. vicmalie. 

Cibus lautus, stomacho grains, 
mogelike spijse. 

Cibus sorbiKS} soppe-lore* 

Cibus pulmentarius, pottagie, 

Cibus intriius, gemorselde spijse. 

Cibus pistuSj cactus ; bak, ge-bak, 

Cibus frictusj frijt, 

Cibus recocius, ver-wermde spijse. 

Cibus pridianus ^ o vc r-11 a c h ti ge 
spijse* 

Cibum su-mere, capere, vel carpers, 
eeten , ctcn ; in-neinen ; nutren. 

Ci bum dmtibus extenuare, conficere, 
molerZj knatiwen, knouweo- Cibus 
manducatus, cotnmanducatus, knauw- 
sel, 

Cibum caquere, concoquere, peragere, 
perficere, digerere, conficere, teeren, 
ver-douwen de spijse* 

[Cibo vires reficerey moed maeken, 
hall, proverbialiier ; ui Genes. 
iSj), Corroborant es corda ves- 



(0 Ik 

(2) Hs. Eiym. « Drij-voet. Tripesjriptis, 
sella tripes. 

Drij-voet. sUamb. j. treeft. Chytropus. 



trd : quia cordis vires p end ere 
videntur a- stomachi refect lone 

j. m 

Ciho ahquo deled an , mogen 
eenige spijse* 

Cibi curiosus, circa cibum fasti- 
diens, fastidiosus, kips, Ides, klem. 

Cibum aliquem avcrsari, niet mo- 
gen eenige spijse. 

Cibum nimiurn vel frequent em 
fastidire, ver-oor-e te o . 

a Cibo ahstinere, vasten. 

Cibo gravatus, pragravatus, obru- 
tus 9 oppleius, ver-brast ; ver-mast ; 
bo, ben. 

Cibi poitlsque replelio, plenitude, 
satheid. 

Cihos apponere mensa, op-dienen 
ter ufele. 

Ciborum geniata deli-cia, scita- 
funita, lekkernije ; lekker-beetken, 

Ci bar urn pa ri i tio, m o e s - d e i 1 , s a x. 

Ciborum a-nalecta, quisquiliez, rtli- 
quite, morsellnge; ur-aete. (1) 

Cibare 7 aesen ; esen ; spijsen ; 
voederen, 

Cibum in alterius os ingerere y 
en wen. 

Cibarium in mensem, maend-kost. 

Cibaria damestica qiue mulier post 
mortem mar ill acciptf, moes-deil 3 
sax. 

ClBORlUM, ClBOTlUM, ciboriL'. 

Cicada, krekel ; veld-krekel ; 
heid'krekel ; Iieid-manneken ; krie- 
ker, kriekerken, holL gras- hopper; 
heimken , heimdken , heemken , 
humken, sicamb. s tap el, vet. hinc 
stapel-gek, homo incondite loquax, 
stultus. 

Cicatrix, lid-teeken ; lik-tce- 
ken ; lijk-tceken ; wond-teeken ; 
lijksene , vei. JlaruL masclie , 
maesche, maschel ; wond*maul ; 

(r) Etym, h Or-acte, j. oor-aetL\ jj 



schramme ; schrabbe ; balaffrc, 
barlalTe ; inke, vet^ %cland. nacr, 
naere,, narve, narb'e. qcTOj gcr. 
sax. sicamb. 

CiciiR, I eg u minis genus , 
keker* kichtrr* 

CiCERBiTA , konijnen- kruid ; 
hasen-koole ; danw-distek 

CictXDtLA , nacht-mu^^e ; 
n ac h t-wo rm ken; go u d - wo r in ; li cht- 
mugge ; licht-worm ; bern-made ; 
pinke ? vcL 

* OconJAj otevaar. ouwevaer, 
oudevaer ? adebacr- ovaere, ovecre, 
/land, odebaefj oduvaer, odeber, 
oedebocr, oebefj eiber, cber, sax. 
sicamb. hovaer, overre, fhuuL 
heilover, sicamb. stork, ger. fris, 

Cicouia nigra (quaies in Hel- 
vetia* reperiuntnr) svvarte oicvaer, 

Ciconia crotali stria , crepitante 
cicouia rostro, kleppenter. C icon he 
voce ere-pil a re, k 1 ^ p p c n t e r c n , 

CiconiM rostrum effingere ; digilis 
man us in tin am colled is cio- 
niam significare, guise sett en ; 
de^uig nae stekeiij holL 

Ciion'm, tolleno, wippe. 

Ciconia rostrum, herb a, kracn- 
BeE 

Cicorlum, cieoreic. C7>i . / , 
omnia \ ui Sonth u s , C i 1 r i u m .. 
Hieracium, Cbondrilla, &c. 
melk-weie ; quid lactesca ut , 
aut lac fr act a expressdve edant. 
Eas her bus omnes t melk-wied 
dici vult Lemnius a melk. id est, 
lac^ & wiedeiij id ext, runcare ; 
qubd lacteo rare ma descant, & 
quod crnncandtf scilicet ernen- 
d at 1 que sint t ne sal ut ares her has 
& f rut ices straugulcuL 

Cjcur, mak ; tarn, va^\\\ ; 
bandig ; ge-muedig. 

Ci curare, tern men, tammciij tarn 
maeken* 



Cicurarii tarn word en. 

Gcuta, seu Cicutaria, dulle 
kervel ; wiJdc kervel ; scherlinkj 
scneMltik ; pijp-kruid, hoi. koike, 
flaud. 

Cicuta, poet is, rict-pijpc. 

Cidarls, ruipe ; turbaiu ; tiiif, 
hoi. sic. forte a kuif. 

Cidaris, 111 ij ter, bisscops-hoet, 

Cif.rHj be-roepen ; be-wegen ; 
uit-bieden, vet. 

Ciere ad arma, storm staen* 

CifrAj vulgo, Q\]lc\'. 

ClUCiu.Uj stamijiiCj stramijn ; 
stamijn-sak; stcmijn. Cilieio pen\t- 
lare, swniijiien. 

Cilii-m , pili e palpe b r i s 
enalij oog-bniuweivhaer ; schct:!- 
haer, vet. 

Cilium, biauwe, brouwe ; oog- 
lid ; oogen-lid ; oog-schclu; oog- 
glid ; oog-deksel, oqgen-dcksel, 

* ClLLlBA, Vide, Mizxsa. 

CiLOj homo iicuminato ca- 
pite, spits-hoofd; spits-kop; sehetp- 
kop. 

Clmelium , CinuTut . orum > 
kleinnood, klcinnoodijc; klcmhcid, 
kleinnoode, q* d. par urn neees- 
saria ; alias, juweel ; jouweel ; 
joie, vet, jouweelen ; juweelen; 
bag-en. 

Cimctiarchum, cabinet. Cimehar- 
chium conclave, juweel-kasse. 

Cimeliarchium sacrum, sakristije ; 
tresorije. 

CiMiiX, wand-luis ; waHuis ; 
weeg-luisj bed-luis; vermis Oilore 
tetro in parietibus argillaceis 
& led orum s pond is la titans. 

CiMOUA terra , vol - aerdc ; 
wasch-aerJe. 

Cincixnus, vlechte van haer ; 
strings hacrs ; kruis-haer, kraus- 
haer ; gekrolt haer ; veur-hoofd- 
lokkcn ; kroke. krooke, /laud. 



On 



— 166 — 



Dp 



ClR 



- I6 7 - 



ClR 



Cincinnus in tmerioribus pampinis, 
krol-ranksken. 

Cincinnatus, krolle-bol, 

Cinclus, molacilLe avicuLe 
genus, vliegen-steker, sax. id est, 
viiegen-vanger; steen-krijter; stecn- 
smetser; steen-bikker; sceen-bijter; 
a v i c u 1 a calculo* rostra fe r ie n $* 
Cjn'dalismus, lusus quo p ax- 
il las in terrain uMgi&Qsam 
mollcnivc a dig nut paeri 6' 
st antes prosiernere student, 
fijkken, holL 

Cixkdus, bardasse. 
Cingari, Zeugitani 7 Nubian!, 
Assyrii, Cilices, JEgyptii, & id 
g e n u s ho ffl 1 u u m v i I i ss i in a in 
u t r i u s q u e s e x u jg i n c e r t is s & dibus 
vagabundum, in nines Or his 
partes diffnsum, mendicaiione, 
chirautautid & fur t is clandes- 
liuis se exercens t lieid-Iieden, 

Cingere, om-ringen : gorden, 
gurdeii ; be-gorden ;■ om-leggen ; 
om-doen. Cinclus, gegordt ; be- 
gordt. 

Cingere circulo, be-ringen. 
Cingere caput carotid, kroonen. 
Cingere tmmibus , valla, fossd, 
be-vesten 3 bc-ve.sr.igen; be-nuieren; 
be-w alien , 

Cingere aquis , qm - waeteren. 
Cine t us aquis, om-watert. 

Cingere urbem previa equiiatu, 
bc-rennen ; be-Ioopen. 

ductus \ us\ Cingulum, riem ; 
gord-riem ; garde]. Cingulum tex- 
tum, web-riem ; webbe, /land. 
Cingulum. militare* rapier-gordet. 

Ciugula, it, lorn m can nab in u m 
v?ntrem equi suhcingens, cingel, 
singe] ; buik-riem ; span-go rdcl ; 
sndcl-rieni. Cingulam solvere, ont- 
cingelen ecu peerd. 

Cinctus navis t gorde, rlbbe van ? t 
scliip ; berk-hour van \ scliip. 



Cinjs, ascbe. 

Cineres abstrusum igneni faventes, 
Javilla', ameringen; hemelingen, 
Lcwaniens. 

Cimres ex ossibus animalium com- 
buslis 7 vulgo Cineres davellafi, Gesn. 
& Chteres ex pinu, abide, aut si mi It 
a r bore resinifenl; Cineres smegmatici^ 
weed-asschen , we i d-assc hen . 

Cineres smegmatici, vulgo Cow- 
narii, kroon-assehen, sax. 

Cineres smegmatici saponai'ii, seep- 
asschen. 

Cineres smegmalki, smeclici, sapo- 
narii ; Cineres condilitii } pot-asscben, 
ol lares, quod in ollis & vasis 
fictilibus asserventur } ne K- 
auescentes efjluant. Cineres car- 
b n u m s a x e r u m, s e n g eh 

Cinis lixivius, loog-nsscben ; 
ascheraie. 

Cineres media 1 out infim& probi- 
fat is, brak ; braks-brak, sax. 

Cineraceus, Cinercus color, ascb- 
verwe ; delowe ; eluwe ; schini- 
mel-verwe ; muisen-vael ; mollers- 
mrauw; grauw; grijs. Vide etiam, 
Leucopil-eus, 

Cinerarius, ascb-vijster. 

Cineralia y orum, dies Cinerum, 
asch-dag ; asschen-woensdag. 

Cine ra y in , h e. rba, a s c h- kruid. 

Cinifto, krolkr; smookej Cinera- 
rius, 

Cinnabaris j vermillloen ; 

cinubcr. 

ClSNAMUM, ClNNAMpMUMj ka- 

neeL 

CixnuSj wrongeL. 
Cippus, stok j stok der gevan- 
genen ; stek ; dkf-stok ; Wter ; 
helde ; sip ; cip > cippe ; blok. 

Cippi custos , cepier, cippier, 
sip pier j suppler. 

Cippus, sark, serk ; sark-steen^ 
serk-steen \ grai"-steen t 



. 






Circa & Ctrciter, bij ; op ; 
Circa meridiem, Circa vesper am, op 
den noeii, op den avond ; on- 
gcvaer, on-gevaerlik ; ra^er noch 
min ; omtrent, ontrent. Circa id 
lempns, Dies circifer decern , omtrcnt 
dien tijd, omtrent tien dagen. 

Circ^a quorumdam, herba y 
a Ctrce nempe venefied, quod 6 r 
Teuton ica dictio vidctur in- 
nuere, alf-ranke. 

Clrcerus, kanaeke, karakke } 
krakke, kraeke. 

CiRCixus > c irk el ; ronde : turn 
■ipsiim instrnntenlnm quo eircini du- 
cuniur, & res inter se accomodautur, 
passer, compas. 

Circiuare, Circino designare, pas- 
sen met den passer ; kompassen j 
ronden ; cirkelen. 

Cirri us j vent us, suid-suid-wcst. 
Circuire, om-gaen; rond-uni- 
gaen ; wieren ; * be-gaeii. 

Circuiius, keer ; om-keer; om- 
vang; om-Joop ; om-gang; Giih 
ring; pand ; oin-gang. 

Circuit or, Circitar ; qui merces 
vesidsve disf r abend as vicaiim 
cireumferi, uit-diager ; meers- 
man, meersenier, fland. kraemer; 
land-loo per, land-snijker- 

Circuit rix , ui t - dr a ge rsse , u i t- 
draegstere ; lordster. 

Circuitores, Circilores, n yet a s- 
iralegi ; & Circiiores, vigilc.s, 
1 ' ig ilari u ni recog n it or e s, rond e ; 
nachM'Onde; rond-wachre; waclit- 
ronde ; schaer-waclnc, 

Circuitio mil it arts, ronde \ roiul- 
wachte. 

Ctrculus, Fide, Circus. 
Cikcum, om, Fentus muiavit 
stationem, aliunde spirat 3 de wind 
is om. Circum^ al-om* Circum 
circa, rond-om ; over-al ; om end* 
om ; om; al-om end'om. 



CracuMAGi-RE 7 draeicn ; om- 
draeien ; om-driivei] ; wendteien, 
windtekn ; slnigeren - kugck]^ 
seileiij hoiL Circumagere^ Circnm- 
agi, wemelen ; ttiimelen. Circum- 
agm faciuias, sliiiger-slippun. 

Circumambire, tomoien, :oer- 
noien. 

Circumamjjulare, oni-wan- 
delen, 

CiRcu.vtciDERE , be - snijde]i. 
Circumcisus, be-sneden. Cirrirmcisio, 
bc-^nijdinge t bc-snijd^nisse. 

Cinu m ddere t s c h r 00 d e n , s c h r o i e n ; 
be-sdiroicn, vcr-schroien ; dc 
n u m mis pracipUiK 

CiRcuMaNGHREj om-gorden ; 
om-cingelen, 

Ctrcumcluderb, ringelcn J oni- 
luiken ; be-slaen ; be-slniten. 
Cit r u mcl usuSf g e r i n g e It . 

* Clrcumcolumnium, vulgi, 
kritis-gan^. 

ClRCUMCURRERE, OOl-loOpcn. 

Circu m cursare, o n 1 - ] o o p e n ; r a v e- 
len, ravcele]i. 

Circu meursare & persona re con- 
eussis w!$s f r ratal is , creuibalis t 
nut annul is, nngel-roien, ritigel- 
ryden ; dicitur & klink-ringen, 

Circumcursitare, flikkeren ; vlik- 
keren, 

Circu mdare, om-doen ; om- 
cingelen ; bc-ringen ; ringelen ; 
om-ringen ; om-hangen ; rond-om 
be-setten. Cirmmdatus, gc-ringclt; 
be-ringek; on^worpen* " 

Circu mdu cere, om - voeren ; 
om-leiden T 

Circumducere ord vel thnl% lijs- 
ren. 

Circumducere do! is, bij-brengen. 
Circumerrare, draselen . 
Cuicumeekre, om-diagen - t 
rond-om dragen. Cireumfem : , Vol ti- 
eeereiL 



ClR 



— 168 — 



Cm 



Circumhgere, be-steken, 

Cl RCUMFLECTEKHj Olll-boogen * 

Circumeodere, om-graven, 

Circumfqraxeus, land-looper ; 
lanJ-strijker ; vagabond. 

Cirolmfulgere, om-scbij nen. 

Cm cum habitantes, oiii-w oo ri- 
ders ; om-sneten. 

Circumjacere , om-liggen. 
Ci rcu n ijcct a loca , o m - I r gg e e id e 
plaetsen. 

CircumirEj Vide, Cikcuire, 

Circumligare, on>binden. 

Circumlinere, orn-smeeren. 

CiRCUMLOaL T i , CircumJocutiom 
uti, om-reden, Circumlocutio, om- 
rede 

Ctrcumpedes, Iakkcic; staffier. 

Circumpendere ; om-hangeti. 

Circumplecti, om-vangen; \ 
om-vaen ; onvhelsen, om-halsen ; 
om-armcnj om-ermen* 

Circlimplicare, be-windeiu 

Circumpqnere, qm-setten ; 
om-leggen ; om-doen, 

Gircumportare, om - dragon ; 
rond-om drageu. 

Circumpotare in ordhicm j 
rond-om drinken. 

ClRCUMPREHENDERE, Om -v'an- 

gerij om-vaen. 

Circumscribere 3 limiteeren ; 
be-paelen. 

Circumscribere, be - schri j veil ; 
rond~om scbrijveti. 

Circaimmherc , raieeren ; be- 
strijken. 

Cirmmscnhen aliquem, be-drie- 
•gen. ; uit-sirijken ende be-driegen, 
Lircumscriptus, be-drogen, Circum- 
scriptor, boner. 

Circumsepire j om-tuinen ; 
be-tuinen ; om-ringen ; om-luiken, 
Circumseptus , g er i n gel t . 

CircumsilirEj oni-springen. 
CiRCUMSPiCERE, om-sien; over- 



sien; be-kijken; wieren, be-wieren, 
vet. 

Circumspiccre se magnifici, be-sien 
.sich selven. 

Circumspicere, toe-si en . 
Circumspediis , Circumspiciens , 
om - sichtig . Circumspectus homo , 
veur-sichtig ; veur-sienig; ver-sin- 
nig; ver-sieuig; veur-dachtig. 

Circumspect t veur-sichtiglik ; 
om-sichtigb'k . 

Circwmspectdo > Circumspect us, us, 
veur-sichc ; vcur-sienigheid ; year- 
sichtigheid; om-siclu; veur-dachte; 
achte; toe-sigt ; in-sicht ; regard. 
Circumstare, om-staen. 
Circumslanlia , om-stand ; om- 
standigheid ; ge-Iegenheid . 

Circumstringere, snoerem 
Circumsuere, om-naeien. 
CircumvallarEj bol-werkun , 
om-cii3gelen; be-leggen; be-legeren. 
Circumvehere, on>voeren . 

Cl RC UM V EX IRE , J U dl do f fa l- 

laciis&c. bij-brcngen ■ be-driegen ; 
be-dodden ; ver-veux-deelen, ver- 
voor-deelen ; uit-rechten ; ver- 
sclialken ; trompeo ; be-trompen, 
GdlL tromper. 

ClRCUMVERSARE , ClRCUMVER- 

sari 3 wemelen. 

CiRCUMVERTi, toppen. 

Circumvolitare } heiigelen , 
holL 

ClRCUMVOLYERE , VOnd - om - 

draeiea ; wendrelen ; om-wendte- 
len ; om-winden T schaekelen ; 
slingeren; kugelen & seilen holt. 

Circumvolverc lacmias f slinger- 
slippen. 

Circ um volvi 3 sw i e re n . 

Circumvolution swiere. 

Circus j blau-voet t sax, acci- 
pitris aquiladve species. 

CircuSj CirculuSj park^ perk ; 
krijt, kreit. 



Cis 



— 169 — 



Crr 



Circus, veclit-plaetse ; loop- 
phiL'tse. 

Circi titrceres, schranke, 

Cir cuius, rondo ; rondte ; rand ; 
oin-nng; cirkel; krics, vc.L id est, 
krijtj kriet- 

CiradnS} om-Ioop ; revolutie. 
Circulus decemnove.nnalis t Ft d t > 
Aureus Num. 

Circulus, krijt, kreitefr), krijte ; 
ring, rink; rond perk; coer; rondeel. 

Circulus, hominum art us in 
orb em eolhetus, ring. 

Ctrculus sacerj geliechte banke ; 
gehecbte ding, gc-hecht ; ge-riclu, 
sax. id est, gebannen vter-schacre, 

-CiraduSj, Circulus ligmus vimi- 
naltSj Circulus dolii^ reep ; reep- 
stok ; repe ; lioepj hoepe^ hocpel ; 
hoep-stok. 

Circulus ligmus pice ill it us, pgkr 
reep, 

Cir ado ligneo ludere x reepen ; 
h o e p en ; [ Trocho ludcrc , Scdligt v v j . 

Circu I us 1 tmisa rius, sc h o t el - r i Rg ; 

Circuh ciugere, bc-ringen ; om- 
ringen. 

Cijru lat itftj ri ng- w i j s , 

Circulator, guichelcr ; kokeler ; 
jongleur, jougleur^ j uglier ; muil- 
stooter ; kas-boeve^ kas- jaeger, 
kassenaer, falsas Relit] u ins 
deosculandas obtrudens. 

Circulatorum gestkulatio t passe 
passe, 

Cirmea > tote-pot ; turt-pot ; 
tQii-kanne ; teuter-potj toter-pot ; 
tip-kanne; schink~pot. Cirmavina- 
ria f wijn-hoede; wijn-stande. 

Cirrus > top ; baer-top ; haer- 
lokke j lokke ; vlokke ; tnite ; 
vleclite van haer; stringe haers, 

Cis ? kalender,kalander; koren- 
worm ; koren-keifer; koren-wevcL 

(r) Hs, 



CrsiuM, kaire ; knrri'jnc, f/nud. 
koer.se, koetsie ; koets-vvagen ; 
wagen. Vide diam, Curros. 

Cisiarius, karro-drijver ; k;t r re- 
man ; kiusehcj sax* voermian^ 
voerer, voerder. 

Ctsta, Cistula, Cistella, kistc, 
krstken ; kolfer, kofferken ; kassc, 
kasken ; daose ? dooskeu ; balm ; 
bahu-kiste ; behoele (i) ; laede, 
iaeie; spintj sicamh, scbrijne ; 
kagie ; kabinet. 

Cisla scr ipl or ia ? sc h r i j f-1 ae d e , 

Cist a fcrro mtmita, fbrtsier, 
/land, 

Cisia, Cist u la plana, benne, 
beimeken. 

Cist® vehicular is, wageji-korf, 

Cisiifer, qui cistam t corbdmve 
portal, bod-drager ; hottener ; 
korf-drager; korver \ kagiaerd; 
swaen-drager 3 flaniL 

Cist el /at r ix , Cist if era , ko r fst er . 
Cistern a, waeter-vang; regen- 
bak ; waeter-bak ; sark, fris. 
cisterne. 

Citare, be-roepen; voord- 
roe pen ; laeden. 

Ciiare libello, dagen veurrecht; 
ver-dag-vaerden ; dagen ; dag- 
vaerden ; ver-dagen ? dag mae- 
ken (-2); manen ; dage-dingenj veU 
sax. sic, sommeeren, 

Citarc in curiam, be-sclirijven te 
hove. 

Citarc, allegeeren ; uit eenig 
boek oft sehrift voorts-brengea 3 
voons-haelen. {3) 



(1) A pp. k Bahodew. 

(2) Elym. « Dagh maccken, j. da^hen / 
dagli sttten jj, 

(j) Htytti. a Voord-brenghen, vaord- 
1 1 ,t el e 11 . Producer? , promen. a « Vo orts » , d at 
bij Schuermans ontbreekt, bestaat nog in 
Br aba tit en Vlaandcren. Z. De Bo ea 
Tucrlincks op « Voort a. 

22 



ClT 



iyO 



Civ 



Cilare, Ci talus, Fide el tarn in 

ClTUS. 

non Ci talus, on-gedaegt, 

CiialiOj be-roepiuge. 

Citalio , dagement , dagi nge t 
daegsei, dag-vaerdinge ; sommatie. 

Citator, da gen 

Citare minuritionem , coleuren 
den sang, (j) 

Cithara, snaren-spel ; & di- 
ver si inter pre! an fur : ut citer ; 
citerre ; quiterne, kinteme ; aliis, 
harpe, haerpe> herpe. 

Cithara halieutka (Ale lata in 
E m b 1 e m a l is a s i m ilii u d i n e 
I e m h i a u t scap hx p isca 1 r i <e) 
luite, h laut Teutoniod diciione, 
id est f luide, so nor us,, argutus. 

Cithane iugum, cervix, in quam 
verticil la immitluntur, kraege van 
de Itiite. 

Cithara tabulatum, Vide, Tes- 
tudinis tab, 

Cithamdus , Citharistes , luit - 
slagcr; luiten-speler; harpener, 
harpen-slager, 

Citha rist ria > h a rp e aers se , her- 
penersse. 

CtTRAj sonder ; an, vet. holL 
fris. on. Vide, Sine. 

Citrea mala, citroen-appekn, 

Citreus color , seu, Citrinus, 
citroen-verwe ; geel ; doder-geel, 

Citta, vrouwen-lost ; vremden 

lost ; lust der be-vruchter vrbuwen, 

Citus 3 Ci talus s nisch ; snel ; 

haest, haestig; ge-raed, sic ami, 

ring, ge-riug; rap ; vits, 

Citatus , be-hend ; be-hendig , 
be - hand ig ; be - h andsaem ; ge - 
handsaerrL 

Citare, ha est en, 

Cilb, haest, haestiglik ; saen ; 
schier; bald; ge-ring; fluks, rlns, 

(t) Vrg. bl. 129 « Can*r& remit fettle voc& j) . 



flugs, vlugs, q. d. vliegs, volando; 
dra, drade, draei, ge-draei ; vaken, 
vake, vaek; doon; deun ; deun- 
bij; radc } radde, _/Wj. ge-raed ? 
sicamb. rassiglik; snellik* metter 
spoed ; lioude ; varink f varlox , 
fl a n "§l 

Ciib } sasa, vox ad celeritaiem 
hortantis. quhw Citb, hoe haest. 

GlVETA t ClVHTTA , ClBRTA , 

l : eles Zihethi; Gesnero, civet, 
cibet-katte; animal ab odoraiis 
ex ere men lis not urn, L. Pott. 

ClvitaSj stad 3 stede : a sta- 
ll vis Rom. derivatum vide in r 
vocahiiluni (inquit Jo. Heroidus) 
at que in us urn German icfO lin- 
gua rccepium : [a Cilnde, 
Civilate, I, R.] wijk-beld; weig- 
beld, vet. get* sax. sic. borgt, 
& inde borge-meester, quibusiL 

Civitas, gt'-meiotej ge-meeme; 
borgerschap, borgerije. 

Civitas, jus civ i u m, b rg-re c h t \ 
borger-recht; poortschap ? poorter- 
schap ; poort-recht * poorterlje. 

Civitas Imperial 'is y r i j ks-s ra d . 

Civitas medii err a nea , Ian d-st a d , 

Civitas populosa, levendige oft 
levende stad; volk-rijke stad. 

Civitales mm ^ libera, federate, 
libera ac f&derata opida, 
vulgOj Urbes Hanscatic^ socie- 
tal is, ha n 5-5 ted en. 

Civitates niiuorcs, smale steden. 

Civ i tat is corpus y neringe. 

Civitatis concilium publicum > sive 
generate, breed en raed. 

Civil at is sordes, plebs infima, gc- 
spuis. 

Cwitate da nave j poorteren* 

CivitaUj jure civium, private, 
ont-poorteren ; ont-borgeren. 

Civitatis jus delicto, sive propter 
delictum amittere, ver-beuren sijn 
poorterije. 



Cla 



— 171 — 



Cla 



Civiiate eiicere r inicrdicere, nit- 
seggen : CiviiaU cjecins, cm infer* 
Jielam est avitafe, int-LVL-scgt. 

Chiton's vafl /on externum, buiten- 
vest ; cingel ; contrescharpe. 

Civitaleni habere, teuere, occuj\r ; :. 
de stad in-bebbLni. 

Civis, borger; poorter; sted^ch 
man ; stad-genout ; [vulgo ctiam 
kind, til Leidsch kiodj Katwijker- 
k i \\ d ( 1 ) : G r '& ci s h d i e poulos, 
id, Zaeintopoulos &c. J. R.] 

CiviS pagan us t suburbanus, baeg- 
poorter; buitcn-poorter. 

Civium magisier, borger-meester ; 
poort-meester, vcL 

Civium advocalus, defensor^ selnd- 
schepen, sind-schepen. 

Civium jus, preerogaiiva> praje- 
rcmia, borgersciiap t borgcrije ; 
borger-mael, veL sax. poortschap, 
puorterschap ; poort-rechr ; poor- 
terije, ut supra, Ckdtas. 

in Civem reci per e, poortercn. in 
Cnitan aui soeiarum iiumcrunt rcci- 
pen\ ut civitalis out societalis jmvi- 
leg Us utalur, hansen, vcr-hansen 
iemanden. 

Chilis, Civicus t borgerlik ; be- 
leeft, b L -Jeveti stedsch, stadsch ; 
gc-buerlik, ge-bucrsacm ; heusch, 
q* d. hofsch , aulieus ; korcois , 
courtois. 

CtvHiter r ,stadhkeji ; houschclik ; 
bc-lcLKlelik ; com toi^elik. 

CwitittfSf sradlicheid ; be-iLefr- 
heid ; heusSchcid ; eourcoisit;, 
ciiilitttA nulica. 

Civil it at is erijo munusculum , 
heusschcid. 

Civile jus y burgerlik rec'ht 

Civilium causarum judicium, ne- 
der-gericht, 

Claiilla, grciHe, g riffle, 

(1) Hs. L F k Katwijkcr kiiiJu, 



Cladhs, neder^lage ; neder- 
slag ; on-segc, veL 

CI ad cm accipere, neder-lage hefe- 
ben. 

Ci .am, Clanculum, Clandeslino y 
beimelik , bcimclikc]] , hemelik ; 
smuik ; secrete! ik. 

Clam nu% on-wetens mij. 

Clam quid agere, Smuiken, smou- 
ken, smokken, 

Clam habere, ver-h^Ien, 

Clam renwivrc, ont-steken ; vcr- 
steken. 

Clam iffy druilen. 

Claucularius , & Clandestinus ? 
l"K-iin<jlik ; secreet. 

Clamor, roep ; ge-roep ; 
krljscb; ; ge^krijsch ; schrei, ge- 
schrei ; tier^ ge-tier; krijt, veL j'L 
sc h re e u \v , g e -sc 1 1 re e u w ? sc h r e e u- 
vvinge. 

Cla m or rusiicorum^ jouw. 

Clamor in pnelio, veld-geschreL 

Cla mare, Clamitare, Clanwrem 
edcrc, ro epen ; ge-beeren ; sclirecu- 
wen j scbreien ; laaeien ; krijsschen ; 
borlen, /land, krijten. 

Clamare, Firg. nomine ehvnat, 
aen-roepen * toc-roepen. 

Clamant voce inhintiore, tieren. 

CI am a re allnm, alte\ Iutdc\ over- 
luid roepen. 

Clamare ferociler ursorum more, 
beer en, beren, ge-bacren, 

Clamare eervi in star eerrani appc- 
tentis, reeren. 

Clamare ohjurgare, be-keekeii, 

Cltimator\ roeper, 

Cla mat us, geroepen. 

Chuwulum & Clandcstiuus &c>, 
Fide, Clam, 

Clangck, schal ; ge-schal; 
ge-klank, ge-klink ; klinkinge. 
Clangor, tuba pr<i'sertim % trompet- 
slag; ge-Iiiid der tronipetten. 

Cla 1 igen Y , k 1 i n k e n y k 1 i n g e n , Cla n* 



Cla 



— 172 — 



Cla 



gere, tuba prwscrtim, trompetten; 
a Hi cornu, tu iters, alias, tjulten. 

Clang ere voce c iconics, kleppen- 
teren. 

CI an gere in star anseris, que ken, 
Clarus, klner; bel ; belle; 
licht ; li cider 3 0f, sax, sic. 
luide ; excellent; trcfifelik. 

CI arm, ver-naemt ; b cog -be- 
roemt ; hoog-geaclit ; ver-maert ; 
be-roemt. 

nan Clams, on-klaer; turbel , 
torbel, 

Clare*, duidelik ; klaerlik. 

Clarere, clarescere, CI arum fieri \ 
klaeren ; op-klneren ; heideren , 
heiden. 

CI aran's Clarificare, Clarum & 
purumreddcre, khicren; ver-lkhten; 
ver-klaeren ; ver-lucbten, 

Chirum reddcre, openbaeren. 

CI aril as, klaerheid, 

CI aril as famte, ver-innertheid ; 
ver-naenitheid, 

ClarisonuS) over-luid ; kkcr- 
luidende, 

Clarigare, ont-seggen, Clari- 
gatiOy ont-seg ; represab'e, 

Classis, bande, bende; rote ? 
rotte : in Classes colligi, coire i ban- 
den ; rotten, 

Classis, schepinge; vlote van 
scbepen, 

Classis armala, armeie, armaede, 

Classis prafectus, ammirael : lega- 
tus, onder-nmirael; vice-ammiraeL 

Classiarii, krijgs-Iieden ter see. 

Classiciwi wramentum , storm - 
klokke, 

Classictmi, trompette ; tramette \ 
sax. trompet-slag. 

Classic u m ? pug n a i n e u n d *r 
$&gnUm 4 storm ; veld-geschrei, 

Classicum camre, storm slaen ; 
veld-geschrei maeken ; waepen 
roepen ; alarm slaen. 



Classicas buccinator, horen-blas.er. 

Classic us test is, g e 1 o f- we er d ig e 
getuige. 

Clathrus, Gla thrum, lignum 
a u I fe r r u m q u I r a n s v e r s 
a liquid clauditur aut munitur, 
schraiikej sehrenke ; veken, 

Clatbri, Clathra, traellen • geer- 
den; horden inde vensters; schut- 
ga eteu ; gad d er 5 s i c a m % sa x. 
Claibrum ferreum, ijseren geerde. 

Ctathri pmsiks, hek-scbof; kani; 
slag-poone. 

Clathms , CI af brum , hamcie , 
hammeie } hameide, liamd-buom, 
ameide, almete, alinei-boom : sluit- 
boom. 

Clatbrarc , Clathris claudcre , 
schnmken , schrenken ; tnilien ; 
ver-sperren ? ger. 

Claibratus, ge-traeliet» 

ClavAj kolf, kolve ; sompe, 
sumpe, /land, klikj hoik kleppel, 
kluppel, a, it kloppel, 

Clavd ludiTe, globulus propeller? &t\ 
kalven;koselen,keaselen s knbeleii. 

Clava nodosa r kndse f kodse , 
knodse, knudse ; kodde, /land. 
masse, massue^ vet* /land. 

Clava acuhaia, radial a, sterre, 
ster-hamer ; morgen-sterre, ( 1) 

Clava. typbtVf donse ; dodde. 

* Claviger, koH-drager. 

Claud ere * Cludere — slniten * 
be-sluiren ; toc-daen ; toe-sluiten ; 
toe-mat?ken ; loken f luiken;. be- 
luiken ; schutten ; pluiken, ploken 
vc! , ver-sperrenj ger. sax. sicamb. 

Clauden in! us, in-sluiten. 

Claudcre volvcndo, toe-winderj, 

Claudcre pessulo } sive vcriicillo^ 
wervelen, 

(1) J. R. had £r wel kuiinen bij voege'n : 

iiviclaph. quad Jtibiiris refer I spe- 



Cla 



173 — 



Cla 



Claudcre clalhrls, aut cancel I is, 
schranken, * schrenke]i. 

Claudcre ferro, auro, argcnlo, legerc, 
celan'j met ijse^goud, silver bc-sla en- 

Cluudere ligntis clavis\ .stikken. 

Claiidi cadendOj toe-vallen. 

Claudcre mbem obsidione, obsi- 
dian em face re, be-lcggen, be- 
legeren, 

Clausum esse f toe-staen, 

Clausum nan plcne esse, aen-staen; 
aen de kierc staen; aen karre staen, 

Clausus, gesloten ; toe; toe-ge- 
daen ; be-loken, q. be-sloten. 

Clausus sive munitus locus, sive 
Clausum, be-vang \ be-hnk ; park; 
parket, 

Clausi tern par is ultiruus dies; be- 
loken paesschen, 

Clausura , Clusura , Clausula , 
ClusuWi arum, kluise ; kluisen ; 
bc-sluitsel ; schumnge^ittferaruMj 
&c. Clusa^ vulgi, klnise. 

Clausura) sluise, Slusa in Lege 
Salic a Franc or u m , I e s / c Ht r- 
manno Com lie Nucnario. 

Clausula, u l r at ion is &c. slot; 
be-slnit ; besluit-rede ; slot-regel ; 
sUtit-regel. 

Cla us ular n add ere, c n e 1 u d e e r e n . 

CI au strum t Closlrum , schoi ; 
kluister, sicawlh 

Clausi ram prati, vcl agri, val- 
veken ; klap-veken. 

Clausi rum ferreum, slot, 

Clauslrum e sudibus & palis, stek- 
kade. 

Clausira rcvelhre^ effringerc, op- 
slaen de sloten, 

* Claust rales, v u Ig i, klooster- 
volkj cainobitd>. 

ClaUDUS, Claudicans. krepel, 
kreupel, kropel ; latri, laem; mank; 
mankaerd; manke-pied(i); manke- 

(0 H*. 



poot ; binke-pink ; binke-popt ; 
sompe ; bouttende. 

Claudicarc, k repel, krcupel, kro- 
pel gaen; binken (hinc t litnkelcn); 
sompen ; gompen, holh bitike- 
pinken ; manken ; houtten. 

Claudicalor, h inker. 

Claud it as > Clam lica i io , Cla udi- 
camli vitiuni, kropel-, kreupel-, 
krepellieid ; binkinge ; mankbeid. 
C l a v ecok DiUftS , Cla i 'ccy n 1 ha - 
lum ( Clavkordium , kla veci mbel , 
klavekoorde; spinette; pinet; vir- 
ginael, 

Clavicula, jugulus.. krop- 
been, kXc^lov ; bril, ossiculum 
circa pectus, a specilli situit!- 
ludine dictum. 

Clavicula viiis, winde van de 
wijngacrd; krol-rankskcn ; klavier- 
ken (1) ; kronkel-ranksken, 

Clavis , slotel , sleutel ; a 
sluiten, si cut Claves a claudendo. 

Clavis familians , omnes snas 
apcrit'iis ac rircuwcurxws, looper. 

CI avium catena , c! avium anuu- 
lus, slotel-viem; slotcl-haek ; slotcl- 

Cfavola , Chibula , i n s i t u nt , 
greffie, grillie, 

Clavcs, gubernaculum ua- 
vis, stier, stuer; stuer-rosr; scbip- 
roer; koeher, sax. roer, id est, 
roeder, a roerciij id est move re ; 
ci tci en i m m 1 u fr #q u 1 n 1 i 
varioij u c n a V is d i r ig 1 1 u r. 

Clavi pars summa, helm -sink 
aen \ schip. 

Clavi director in navi, guber- 
nato}\ stier-man van f t scliip. 

Clavl-s, nagel j spi jkcT, spieker ; 
in mod urn spic t v vel spiculi 
a c n t tt ft Clavnlus s Claviculus , 
rugelken, spikerken* 



(1) Elyui, « Idauwkrkcn "» 



Cla 



— 174 — 



Cli 



Cli 












Clavus J err ens capitate* , Clavus 
major, sluir-nagd ; spange. 

Clavus ferreus minor, at quo 
ligilla coufigunlur, &e. sloepe; 
lat-ijser. 

Clavus teres, bout. 

C lavas 'uncus , urn: hiatus, aduncus, 
klauwiere ; Idem we. 

Clavus cnpitattts, muscarius, um~ 
huatus, rot undo capite insignis 
haofd-nagel ; tatse, taerse* 

Clavus intcrjectus qui continendis 
tigtihper coram capita iraiicitur, spie, 
spije; spieker; ho utc nnge] j plunge; 
pi nne van hoot, quid I alts pie- 
r u m q u e I igneus ; W q ubd t ig n a 
asseresque contrahat, trek-naeel- 
teug-nageh & 

Clavus in curru, span-nagel 
sicamh. 

Clavus solearis, hoef-nagd. 

Clavus molar is, molen-wendek 
Clavi caput tewum, busse, bosse, 
tit ni sell is coriaceis, &c. 

Clavo am Clavi s fig.ere vel 
40m, nagden; nldielen, vet. 
j land. I ova ni ens. splkeren •■ 
sp i j k ere n , boll, be - slaen m e t 
nagelen, 

Maw figere, &, Clavo impacto 
obstruere, obturare^ ver-nagelen : 
ui y hvrnenti heJlici foramen ^superius 
obsimere } ver-nagelen het geschut; 
clavo profundius adacio nngulam equi 
kedere, ver-nagelen eeii peerd : 
Clavo Jixus vcl Items, & } Clavo 
obstruct us, vcr-nngelt. 

CI avis ligneis ct under e } figere^ 
pangere, stekken ; pluggen • be- 
stekken ; spien, spijen, 

Clavum refigtrt, ont-nagelen. 
Clavi injixi ad em ab altera parte 
quo fir mi us impingatur rcfundere t 
obhmderc , neten , nijden , nijen 
ecnen nagel ; rivceren den na*d ; 
klmken, holL 



— m — 



Clu 



Clavo affxus, Clams fixus, cow- 
tcntus, nagel-vast. 

Clavorum veterum psegma, Vide, 
Acs viricle* 

Clavus t knoppe aen het kleed, 

Clavus, tuberculum (sen Cal- 
lus) in cute ex tans rotund am 
call a sum , oxter -ooge, aexter- 
ooge ; kraeien - ooge ; knon e : 
hocner-ooge, germ. 

Clavus in arlwibus, vadde • 
vlamme ; slag in do boomen! 
Fide, Fungus, 

Clematis daphnoides, mac*- 
den-paim ; vinkkoordc ; wen£, 
vet, Iti-grocn. 

Clemens, goedelik ; goedlg; 
goeder-tier, goeder-tieren; goeder- 
hande; ge-nadig ; patient, 

Ckmenter, gocder-tieiiik : ge^ 
nadiglik. * b 

Clementia 7 goeder-ticrenlidd. 

Q.EPSAMMIDIUM, & Q.EPSYDRA, 

glas-looper ; utr-looper ; sand- 
looper ■ stond-glas. 

Clepsydra, vas foraminosurn 
quo hortoruvi herba & pulvilli 
trrigantur y bespuit-kruike ; 
sprenk-vat; sprenkel-pot. 
Clericus, vulgi, klerke. 
Clibanus, oven f bak-oven, 
bern-oven ; hael, haele, vet. toert- 
ovenken, toert-panne. in Clibano 
coqaere } bakken 111 den oven. 
Clihanus vitreus, klokke, 

Cliens ? fere quasi kallant ; 
leen-man; leen-houdcr; Icen-dra- 
ger; man van leen ■ onder-daen* 
onder^saet; vassael. Clientes, vas- 
sal I i ? manschap. Clientum sequela, 
syrmala f longa agmina f sleep ; 
trein ; na-loop, 

Clientis cliens } man^-man. 
Cliens Duels Brabant'ue, privikgiis 
& immuuiidiibus donaius : qui se 
in /idem & pot est at em Principis 



per mi sit ; meersenier^ mersemer- 
man ? mercexrier; feossate, vet. 
hrux. lovan. 

Client ela Duds Brabant he, meer- 
senicrschap. 

Clieutela, kallanterije, kallandijsc, 
Clientda^ clientelarisjides, Clientis 
obsequium> clientelaris officii spousio, 
hominium, manschap ; huld ; ho- 
rn agie ; hoon-sprake, vet, dienst- 
manschap; vassalagie, vassae!sc]]ap; 
opera quam cliens domino she patrono 
prastare ienetur, hof-dienst. 

Clieutela, be-sdiermmge ; saLive- 
garde. in Clientelam alicuius se dare, 
se comnuzndare alteri in Clieatclam, 
conferre se in alicuius Clieulelam, 
in sativegarde sich selven geven 
oft stellen. 

Clientem se profited; manschap 
doen. 

Clientelaris res, fundus; Client el a re 
famjiciunh leeu, Jeen-goed. 
Cliau, ge-weste. 
Climax j & fcXi^attltav, tor- 
menii genus, Vide, Trochlea 
crucial His, 

Climax, leeder; & per syne open, 
leer. 

Climacler, gradus sea he, sportc, 
leeder-sporte ; trame, fris. stap, 
vet, 

Climacter, had; hangel, hengel; 
angel, mgz\,fiand. hogel, hooge] ? 
hengel, hnegel ; schoud-liangcl. 
& Ciimacteris gradus annuliisve, 
schakel van den had, hangel oft 
heugel, 

Clixopale, minnen-spcl. 
Clinofegus^ schrij n -worker, 
schrijn^maeker ; koets-maeker ; 
ledikant-maeker, 

ClinicuSj it a mar bo affect us^ 
at surgere £ hcto noufossitj 
bedder; die *t bedde houdt. 

Clitell.e , pak-sad el; bas t ; 



rof 3 a-fe, ger, sax, sicamh. snni- 
sadel; sdiuen-sadel; esels-oft mtii!- 
sadel. 

Cliteilavius cquus, aliudve juweu- 
ium, pak-poord; dcsscnacr, jland. 
pak-beeKto, 

Clitellariajumenta, baga^io; tros. 
Clivus, hovel; houvel; heul, 
hall, hi], augl. aen-berg, hot 
hangen van don ber« ; duinen; 
bolrn, ulm, vet. kWi,' vel. klin-, 
gtr. hinc opidorum & pa g th- 
rum uomina qua' dam in Gcr- 
m a nia* 

in Clivum assurgere, hovden, 
heuvolen. Clivosus, bovelachtig. 

Cloaca^ gote ; rioole ; sinke, 
vet. sijpe; grubbo, gmppe, grippe; 
sode a soode, sole, sot^de, .soon we , 
soedse; sak (1); vnilnis-bak ; vuil- 
ni*i-kuil ; vuilnis-hook ; agctudu, 
sax. sic. waeter-steen ; sdiaeld- 
sijej lovatL 

Cloaae ins, goot-rocht, Groii<>. 
Cloaearius, rakker, sax. fris. 
holL villcr, sax. sic. 

Cldstrum, Vide, Clausirunu 
Cludere, Vide, Claudere. 
Cluhis, bille ; bout van *t 
been. Chines, aers-billen ■ koie, 
caro scdeudi & quiesceudi offi- 
cio aptissima : hinc dictiogLrcl^- 
koien^ incoxare, &c> 

Chines movere, Chtnagitare, ruk- 
aersen. 



(0 Het \v. «&ik)> smai fiifer in ovcr- 
diLiditelijken zis), om tie betaken is weder 
Le geveti die Plautos fCuratl. L 2-29) 3ati 
het w T Chaw hedit, t, w, Buik. licfuam. 
Vrg. dc bemcTldng van D' AL Dc Vrits, 
in tie WoordL'iinjst van den Lcken^pitfghcl. 
« ^;iC s benaming v;m het lichaam," nu-t 

nun^clitin^ gespraiie^i Noemde men 

daiirciiiegcn het Iidmm (b. v, J at J^r 
H. Ma^igd my*,) met eerbLd en affitiri^ 
dan w;is vat de gcwouc naain p /K 



COA 



I76 — 



COA 



Clunibus in altum suhlatis in 

caput, devolvi, bol-aersen. 

Cluna , simme , simmeken 
bloot-gat; bloot-gat, epithet on 
simitf a I) al frit is flu nib us. 

Clunaeulum , Clunaculum , 
dagge ; poniaerd; ponnael, vet. 
holL 

Clupea, pise is, el ft. Vide, 
Alosa. 

Clusa, Clusura &c. Vide, 
Claudere. 

Clypeus, beukeler, bokeler, 
bokkenleer; scherm-schild ; cargie^ 
tergie ; pavois, 

_ Clypeus rotundas, rondasse. Cly- 
ptatus, rondassier; schild-draeger, 
^Clypeus, schild ; blasoen; Strut 
Clypeus Lattnis & veit. I.CC. 
imagiueni pi clam aut picturam 
in elypeis denotat ; ita videtur 
die I to Schili prim arid sud signi- 
fi rati one die i Scut um pic turn, a u t 
Sculi piciura & imago \ hinc Cly- 
pearia anna, insignia, clypeive 
signum genii li t ium ; seu Clypeus 
militaris, feudal is ; nobiliiatis, aut; 
Clypeus patris at matris, her-schild, 
sax. wapen Inde schild oft helm, 
schild-waepen ; waepen-teeken- 

Clyster, Clysterium, klisterie. 
Clyster auricularius, oor-spuite ; 
oor-pijpken. 

Clytopolus, KXvTOTrtcXost in- 
clytHs equi (fiiid.) wel gemonteert^ 

Qjicus, wild saffracn, 

Chodax, spencj duim; ro- 
tunda fib u 1 a I fe r r i n e x t r e m i s 
(1) armorum capitihus ad act a, 
qua in a r mil lis versatur. 

Coa vestiSj si j den kleed. 

Coacervare, hoopen, op-hoo- 
pen; tassen; schokken; op-leggen; 
schraefelen* (2) 

(1) Etym. Scaporum. 

(2) Etym. SchraefFeleu, 



Coacctvafio, hoopinge; ge-tas. 

Coa cervator, hooper. 

Coactor, Coaetilia, &c, _Vide, 
Cogo, 

Coadukari, in een komen ; 
s toll en ; stolkeren, stelkeren, //*/ u d. 

C O MTAUE US , _ COJE VU S , t i j d- 

genood (t) * een-tijdig ; self-tijdig. 

Co.^qualiSj Hjkj gelijk; effon. 

Cqagmentare j ver-gaderen ; 

ver-gaeren ; lap pen ; be-Jtlijven ; 

Hjmen. 

Coagmentarij dijden, dijen, die- 
den, dijgen, 

Coagmenta, lap-wcrk ; lapperije* 

Coagmetitaiio, Coagmcnlnm, vcr- 
gad cringe ; ver-gaerstd ; meerde- 
ringe ; meerdernkse. 

CoagULUM, ui quo cogitur 
spissatttrque lac y mnsel, runtse, 
runtselej reused rindsel, rinsed 
renssel; melk-rinsel;lebbe, libbe; 
lip & lafj sax. mogtij mogel t 
niegen, mageo, germ, stremsel ; 
quagel, sicamih kacs-libhe ; kaes- 
runssel, Coagulum sapen, lebs^ nae 
de leb smaeken. 

Coagdare & Coagulari, rutin en , 
remreiij riniien, romicn; klotteren, 
klonteren; wrongelen ? //^r^. balL 
hotten ; matten worden ; stollen; 
stolkeren: scelkeren ; storkelen^ 
flaud. strenrmen, & va$ in quo 
lac coagulatur y st rem -vat ; struk- 
kelen . 

CoagulatuSy ge-ronnen ; gerui- 

nen (i); geklontert ; geklotert. (1) 

Co a le r e , Coa lesc&re > d i . j d e n , 

dijen, dieden, dijgen; be-klijven ; 

horten. 

Coamicus, ge-vriend, 
Coan(^ustare , be - angstert 1 
be-drukken ; be-engen; Coangusta- 
ius t be-angst^ 

(0 K$- 



Coc 



— i77 — 



Coc 



r^ 






Coarctare, Coarctari^ k rim- 
pen, krempen. 

Coarctare, en gen; smalen, smal- 
len 3 smnleeren ; knijpen, be-knij- 
pen » holt, perssen ; ringclen ; 
in-trekken- in-slaiten : be-strangen; 
be-nauwciij be-notiwen; be-nood- 
sten, 

CoarctarCj ui vest em &c. in-leggen 
hct kleed; engen &c> 

Coarctation prange. 

Coa r eta tio a j 1 imi , b a ng i g 1 1 e i d , 
Coarguere, stratFen, .straveu 
met woorden ; Coarguere igmmuniie 
aut eri minis, rcprocheeren. 

Coassare, Coaxare, solderejij 
be-solderen; planken; ver-planken; 
berderen ; be -set ten met berd ; 
be-scbicten met wage-schot. 

Coassare, Coaxare dolia, knipen. 

Coassatus, geberdert. 

Coassalio > Coaxatio, Coassamm- 
tum, * vavlBtoaMt (1) — soldur, 
soller, solderinge; plankier; berde- 
ringe ; be-schot ; ge-bondte, ge- 
bundte } ge-bindtej bonne, bnnne, 
get. sax. sieamb. stagie, staedsie; 
schutsel. 

Coaugmentare , meerderen ; 
ver-meerderen. 

Coa x a re , i n star r a na, r a ve n t 
reven, revelen gelijk de vorssehen; tf 
qnakkerjj queken, 

Coaxare , Vide, Coassare, 
Cobalus , KoftaXo ; , d a m n 
i m ita 1 r h m i u u rti, bokkel-in an ; 
kabauter-manneken* Vide y Aver- 
kuncus. 

Coccus, Coccimtm, Coccum in- 
fectorium, kermesijiij karmesijn ; 
schaerler (2), schaerfack, schaer- 
laeken grein [a Tyro, qu& Sarra 

(1) Het w. is een eigen maakseJ van den 
bewerker : U craviSo}fLa t 

(2) Etym. Schacrlaet, 



olim ; unde Sarranum ostrum, 

Coceus baphica, Coccus t'mctorum, 
cochenille. 

Coccus bis tinetus , rasijn-rood , 
sax. sic r fris. 

Coccus, Cocciua, vest is eocetnea t 
kramoisijn, karmesijne kleed. Vide, 
Vest is pur pur. 

C occ ygis os j sti f t-b ce 11 ; 5 z e e n - 
been . 

CoccysarEj kokkeloeren. 
Coccyx j kokkok. 
Cl jche^iliAj verm icuH g e u u t\ 
coclienille. 

Cochlea , slekke , slakke : 
snekkn. Cochlea opercularis, wijn- 
gaerd-slekke. Cichlea domus, stek- 
ken-huisken ; slekken-horenkeu. 

Cochlea ? metaph, de bo mine 
d e s i d e m vi t a m ag e n t e f h u is - d u 1 v e ; 
huis-escl; kokerol, kokeIoer 3 & 
Coch /tvr vit a m age re. , k ok e r o I i e n , 
kokeloercn. 

Cochlea Veneris, h o r e n ; s c e- h o re n ; 
see-slekke ; porceleine. 

Cochlea margaritifera , perlen - 
moeder. 

Cochlea manna } q u d olim a d 
b u c c i n a n d u m usi, k i nk-horen ; 
horen-slakke. 

Cochlea u uda, huis-slakke ; weeg- 
slckke ; vve^-slekke. 

Cochlea, I ig n u m sive fer r u m 
erect um strias habeas involutas 
paulatiw ascendenies, quod dum 
v eriitur at toll it a ut de m it tit 
prali trabem; I talis Vite ; 
schroeve ; vtjse ; spill e, spH-boom ; 
pcr.^L'-spillc ; vijs-tange. 

Cochled spiralim attollere, & vicis- 
sim demittere; Coehleam vert ere sive 
torquere, schroeven ; vijsen. 

Cochlea > Coch! is, wendel-graed ; 
wendel-trapj wendel-stecn ; wen- 
del-stceger; wendtel-graed ■ windel- 

23 



CtE 



- r?8 — 



Cce 



graed, windei-steeger* Cochlidum 
sia! arum trunctts, scapus, spille van 
den wend el-trn p. 

Cochlear, Cochleare , Cochlea- 
rium, lepel; schepper, schep-tepel; 
spaen, vet, hinc visch-spaen; spon. 
Cochlear mams capitulatitm, quo 
pu Imeu ta ria vertu n tur co m woven I u rs? 
que in olid/ pot-Iepel ; pol-lepel ; 
kok-lepeh 

Cochlear ia, her ha, lepel-kruid ; 
lepel-bladeren, 

* CociOj Vide, Dardanarius. 

COCLAIUUS, COCLOARIUS, Vul- 

0j gmcheler, kokeler. 

Cocles, een-ooge; cen-oogig; 
losch, loschaerd, 

C OCOD U N A MON EI A , V it Ig fy tl 1% 

a r genie a, sed dear gen tat a, a 
Gal lis olim cusa, kokoduins- 

* Cocus, Fide, Cqquus, &c. 
Codatus, gesteert. 

Codex , Codex rationarlus i 
Codex accept i & expensi, Codex ratio- 
nails; reken-boek ; bock-bonder ; 
register, in Codicem refer re, redigere, 
op-schrjjven ; registreeren. 

Codicil Ins, rol. 

Cotlicilli, sclirijf-boeksken : ta- 
fefafc 

Codicil II <\ principe impelrati t 
Cod id Hi regit, open- brief; paten te : 
Codicil li ven tales t pLirdon- brief ; 
remis-brief; ontslag-brief. 

Codid/lus, & Codicilll, uiierste 
wille; eodicille; propria on-vol- 
koiuen uiterste wille, Grotio. 
Coiliacus, herd-muilig, (j) 
Cozlophtalmus, qui red itc I OS 
habet oculorum orhes, hol-oogig* 
hol-ooge, 

Cqemere, in-koopen; op- 

(i) Hs + L. « Herd-buikig » met hei 
Etym. 



koopen; saemen-koopen; op-doen. 
Coemtio, in-koop. 

CcemiteriuMj kerk-hof; vrijd- 
hof* gods-akker, sax. Vidt^ 
Sepulchretum* 

Ccena , naeht-mael ; avond- 
mael ; nacht-eten, vet. ui & C&- 
nare, nacht-eten, vet. 

Coma Dominica , c o nt m unto 
Eucharist I Sag hcug-tijd ; hoog- 
tijd. 

Cama popular is gratuita, open hof. 

Coma recta, gen talis , da pa I is f 
adipalis, optma, d f tibia , pollucihilis, 
lauta, sumtuose magnificique & opl- 
pare 1 instructs, hoffelike, kostelike 
mael-tijd ; feeste ; open hof, 

Cmna viatica, advent ilia, qu& 
peregri reversi amid excipiuntur , 
welkom-maeltijd ; bien-verme\ 

Cam a prof edit ta, sc h e i d -m a el t i j d * 
letste. Fide, Vlnum profcctltium. 

Coma collatitia, colkcta, uhi suas 
quisque adfert epulas, colktie. 
in Caetne apparatum col!atio 5 ge-laeg^ 
ge-Iaege ; a ge-lag, sive, ge-laeg, 
d leggenj id est, pontre, quod quis- 
que suam partem apponat & 
conferat. 

in Ccend, super Camam, over 
mael-tijd. 

Cmiatorium f Cmiatoria vestis > 
nacht-tabbaerd ; tafel-tabbaerd. 

Cwnaculum, vel Ccenatio, ple- 
r it m que & gene ra 1 1 m p r o, kam e r ; 
Sjalefcte; eet-kamcr; eet-sale ; staet- 
kiimer; aliis opper-kamer; opper- 
sale ; boven-kamer ; contra altis, 
ncdu'-kamer, neder-sale; rursum, 
somer-huis; somer-salc : kcmeneie 3 
saw slcamlh Ccenaculum commune, 
refter. 

Cccnipeta 7 drael-gast \ dreil-gast. 
Ca^NOBtOM , klooster. q. tL 
claastrum, clostrum, convent; gods- 
huis. 



Cog 



— T 79 — 



Cog 



Ca'itobit^, clausira les, v u lgo f 
klooster-volk, 

Camobiarcha, pater van 't convent t 
van \ clooster ; abd ; prioor. 

Ctr.NUM, slikj slijk ; drek ; 
vnilnisse ; drabj drabbe ; macde, 
sax. wase, /land, holL goor, 
J laud. 

Cmmm pi a tear am, mose . 

Coemu}i molliits, ut pal it si r e f 
&e. raodder 5 moder, moeierj 
mo re j moer; moorasch, moerasch ; 
bagger. Ca j num ex aqua aitra- 
here, eximere^ baggeren : qttique 
allrahit, avehit, &t\ baggerer; bag- 
ger-man . 

Cauiosus , slijkig y slijkachtlg ; 
drekkig; drab big; moddig, raodd ur- 
acil tig * leemachtig. 

Cmiosus locus, mosc. 

CoercerEj be-dwmgcii ; rin- 
gelen ; hachten ; ont-honden ; tem- 
me n , ta m men, tarn m a e ken ; s to n~ 
vveiij fris> 

CoiiRRARE nocte ? rondcn ; 
ronde doen bij naclne. 
CozsTKUM 3 bol-ijser, 
Ccetus , hoop volks ; ver- 
gaderinge van volk ■ rote, rotte ; 
ge-selschcip ; Sttflft, ger r sax. 

Cog ere, dwingen ; * d wen- 
gen ; — be-dwingen ; ringelen ; 
porren 3 aen-porren; doen docn ; 
noodigen; fortseeren ; ver-furrsen. 
Coactits, gedwongea ; * genoodigt. 

Coacti, via I enter, aNvangelik, 
G rotio. 

Coaclio, Coactus, us r dwang ; be- 
dwang. 

Coaclio juridica, recht - dwang j 
Gr otto. 

Cogere, dikken; dringen; rassenj 
donwen ; stouwen > vet j rls. 
h i n c. 

Caactilia, VI p. Coacta, Coacfilis, 
subcoacta vestis, vilt : & Coactiliarius, 



vilt-maeker : Coactiliaria taherna, 
Jul. Capitol, vilt-makerijc. 

Cogcre , \ r c r-s a m cl e n * v e r- sa e- 
men ; — drijven, drijfvcn, drijffen. 

Cogere mil lies, copias, exercitum y 
acn-nemen krijgs-volk, knechten, 
so ! d a t e n . Cage re pecu cies, ae n - j a g e n . 

Cage t 't h sea at u in s i V t pra 1 oriu m , 
scuiitores f barmen oft banden de 
vier-schare. 

Coactor, dijker. 

Cogerc, inn^n ; in-nemen ; in- 
haelen. 

(^ogeye nummas, lichten, op-lich- 
ten het geld. 

Coactor, u t e x a rtiou u at fe 
ont-fanger; pen ning-me ester ; in- 
maender ; lii-haelder ; in-maener ; 
in-haeler ; in-liaeler van beden oft 
.schattingen, 

CogiluMj inLegg. Ripttario- 
r a m F rancor ion pro capulo 
gladii, kogel. 

CociTARfc: , dinken , denken ? 
dijnken ; dachtcn, /land, be-den- 
ken ; ge-denken ; ge-dacluen 3 
fi and. peinsen, pen sen, peisen ; 
si nn en, vet. moeden ; trachten, 
nae-trachten \ gissen. Cog it at us, a, 
um, ge-dachtj ge-docln, nou Cog It at 
quid dtcat, hem en rockt niet wat 
hij segr, Cogitare male, mis-den ken. 

Cog it at b , CogitafS , Cog it at im , 
veur-dachtiglik , be-dachtelijk : 
Cogiiatb a liquid facere, met op-set; 
met op-set ende wille. 

Cogitatia, C)gitatus t us, Cogita- 
t-UHii ge^peins; ge-dachte; ge- 
dacluenisse; ge-denk ; be-denkinge; 
in-beeldinge ; Imaginatie. Cogitct- 
ttone {Upttigere vel Jingere, sped em 
a li cuius rei cogitare, in-beelden ; 
i n i ag i n e e r en . Cog It a i tone ass equ i , 
concipere, comprehended, ver-denken j 
be-denken ; vatten; ver-sinnen, 
Cognatus, neve, nefken ; 



+> 



Cog 



— 180 — 



Con 



kosijn ; be-staende ; ver-want ; 
vriend ; maege ; maegeling, vet, 
vedder 7 sax, sicamb. ft is. faloed- 
vrind; ge-vrindt; sibbe ; ge-sibbe; 
in a egsc hap; Vide ei la m, Neeessi- 
tudo. 

Cognaium esse, Cognatione contin- 
gere, aut teneri, be-staen van bloede. 

Cog nai u m esse per fern h i in i gene ris 
personas, spille-halven bestaen : 
Cognatus istd parte, spillc-mage, 
vet, & Cog nai a proxima * mu Herts 
— h latere feminino, ge-spmne. 

Cognata, nichte, niechtc ; mume, 
moeme, sax. weseke, vet. sax. sic, 

Cognatio, niaegschap ; maeg-taele; 
macg-sibbe, vet, sib s sibbe, sib- 
schap, ge-sibbe, ge-sipte; be-sibbc, 

Cognatio a seen dens ? desce? uteris, & 
col lateralis, opgaende, nedergaeiide> 
sijdelinge maegschap, Grotto. 

Cognatio proximo proxima , nae- 
gel-naeste maegschap, Grotto. 

Cog na I to lust r ica, g e-v ad er s c ha p ; 
compeerschap. 

Cognomen , Cognommlum* toc- 
naem ; bij-naem. 

Cognomen fid ton y over-naem. 

Cognominis, genaerut ; ge-nant ? 
boll, (i) 

Cognoniinare, cognomen adder e vel 
impomrt, toe-naemen; bij-naemen; 
be-naemen ; bc-nocmen. 

Cognominaius, ge-naemi. 

Cognoscere, kennen ; be- 
kennen ; ver-nemen ■ kennisse 
nemen \ be-lijden. 

Cognoscere a pud Ecctesiastieos 
pro Coire * be-teiiiieru 

Cognitum habere, weten ; ver- 
staen. 



(1} Etym r Ghe - naem, Ccguominis , 
QftchwfJ,Q$. « Ghe-naemt. Cognominaius. a 
Doch w genam » ontbr. "Z. over dit laatste 
bet Ned. Wdb, 



Cognii 'h fact! is t kenbaer; kennelik ; 
kondbaer. 

Cognii u difjicilis, on-kenbaer. 

Cognitus, kund, kond, kondig ; 
be-kent; geweten ; kennelik. Cog- 
noseens, be-kensaem. 

Cognition weten heid; wetenschap ; 
wetenisse, vet. ver-siand, ver-stan- 
denisse. Cognii 10 usit acqttisita , 
ver-vaerentheid, 

Cogposcere causas, dingen, sax. 

Cognoscere de actis alicuius, infor- 
mceren , 

Cogniiio causal , kennisse der 
saeken ; informatie. 

Cog i 1 it io nem ret ad judicem deje i ;- v , 
he-wettigen. 

Cog nit io n em eircu mducere (B u d p 
ex U I plan.) annulleeren de proce- 
dure. 

Cognitor, raed-vrind; gemachtigt; 
procureur. 

Cognilor regius publicusaue^ pro- 
cureur generael. 

Cohabit ARE, bij-vvoonen; sae- 
men-woonen. 

Cohahiiare illegiiind ? sit ten bij 
eenen gehoadeu m;in fl jongen ge- 
selle * bij-shten. 

Coh.erere , acu-ecn-hangen ; 
be-klijven. 

Coheres j erf-gen aem ; erf- 
gen cot*; med-erfgenaem. 

Cohiberh, be-dwingen 5 be- 
hinderen ; ont-houden ; weder- 
houden ; matigen ; meesteren ; 
stremmeiij J land* kort ende nauw 
iemanden houden. 

Cohokestare, ver-eereiK 
Cohorrere , ver-grouwelen , 
ver-grouwen. 

Cohors, schaere.^Cofen bond- 
num } hoop volks. 

Cohors viri principis aulica^ hof- 
gesinde. 

Cohors militum, hoop krijgs-iieden; 



Col 



1S1 — 



Col 



1 



rot; ge-swadder, ge-swade ; bande, 
bende ; vaene, vendel, vaenken 
krijgs-volks. Cohors prima in acic y 
blocd-vendel, 

in Cohorles col I ig i , b a n d e n ; r 1 1 e n ; 

Cohors. %opTc^i vrijd-hof; neder- 
hof; koert. 

Cohors, Cors t kouwe ; kevie ; & 
Cohors gal I in ctr am t h 1 11 11 en *- k o t ; 
hinnen-polder; hinneu-rekke, & t 
humeri- roest, fhind. 

Cohort aki , ver-maeneu ; aen- 
raeden * 

CoiNGjUiNAKE, smctt^n ; bc- 
s m e i 1 en ; be- s m eu ren ; b e -v i ekk c n , 
be-vlakken ; be-sabberen ; vcr-ont- 
reinigen; ver-on-suivercn ; on- 
suiveren. 

CorREj bij-een-komen ; te 
saemen gaen. 

Coin, over-hoop loopen ; kudden; 
ver-gaederen , vcrgacren. Coilio } 
swerm, ge-swerm. 

Coire hi mmm , ver-eenigen ; 
tsauien banden, heulen, spannen ; 
rotten ; kluften, fris. kluchten, 
Coitio sodaliiwi s ge-selschap ; rote, 
rottCj rottcrije. 

Coire in seditkmem f Coiiwuem 
facers, muiten, mnitineereiK Coitio f 
muitcrije; heinielik ver-stand ; con- 
spiratie; monopolie; coinploot. 

Coin } klonteren ; toe-heilen ; 
toe-wassen . 

Coire, koosen, koisen, koissen ; 
spelen * be-kennen ; — genpoten y 
vet fla n d, n a m r e e re n , Co U ~e mo re 
avium, vochelen, vogelen. Coitus, 
s p e 1 ; m 1 n n e n -spel - Coil us il leg ttt- 
mus. on-ee* 

Coita acer, reeuwsch, d i r 1 1 n r 
de col umbo ad mod urn sal ace, 

Coil am appetere, heet oft ritsig 
^ijn ; rijdig 2ijn ; peerdig zijn, 
dicitur de equis* 

Colaphus, Colaphus in gend 



vel bacrd, kinnebak-slag; kaek-slag; 
kack-smete ; flabbe ; kaek-flabbe ; 
hals-slag ; hand-slag ; hand-gesla^ ; 
vuist-slag ; sofflet, sufftct ; lluere ; 
muil-pere ; wangte, wantc ; wan- 
gen-slag ; dreve ; kaetse ; ketse ; 
klinke ; oor-klinkc ; klik ? fris. 
001-wante. 

Colaphos infringe re , iaji igei 1 : , 
incutere ; Colaphum alicui duccre t 
oor-wanten gcven; wangteu gcven; 
lomp-bahcn ; vui^t-Iook iVtcn 
geven, a dag. 

Col are, Vide, Colum. 

COLCHIGUM, tijd-loose, <jf(bd 

[lore m ha heat ru om ev t a n e u m 
fug a c i s s int A m q u e, q n i a n J 1 e 
marcescii : bonds- bloc me; herist- 
bloeme ; hermodactilen ; naektc 
vr 011 wen. 

Colere, ceren ; ver-eeren ; 
reverentie doen ; Col ere alitjuan 
more aul'ico, kourtisecivn. 

Colere, ver-sieren. Calf us ^ ver- 
ciert. 

Colere, uefl'encn ; lutvenen ; 
hegen, hegenen; haeien, Jo Area i . 
be-gaeden. Cultus^ g^-rekkelik. 

Colere agritm t lerram, teeleu, 
teien ; tculen, tuilen ; wiimeii ; 
land-winnen ; aeren ; tereiij eren, 
errieaj harkenj herkeiu 

Callus, Cullura } ge-rek, ge-rake, 
ge-rak \ oeft^ninge ; hoeffen , 
/land, (r) Vide porrb, Cultus. 

Colon us f hiiis -man * boer — 
bouwer ; bduw-man ; boevencr ; 
hoeven-pachter ; land-bouwer ; 
land-man ; land-saec; akker-man ; 
nKicr ; pachter; pachtenacr; land- 
pac liter ; winner. 

+ Cult or, woner* 

(1) Etym, v Hoeffenen, fluurf, j. OeilV- 
ner3,j> « Hoefl'cn h iiaieonc misvattin^ van 
den bewerker is^ ontbr. iKHtiurliik bij Kil. 



Cot - 

Coloni, huis-lieden, huis-vo.Ik. 
Colonus, lagtj Lai inns liberties > 
I Mi inus colonus, a pud vclL J.CC. 
h laeten, qubd a zwieribus Saxo- 
uihus (ut did! Gloss, SpecuL 
Sax.) region i receus pot it is, 
etsdc m I or is sint relict j jL M. 
terram tanquam trtbutarii & 
conduct it it cole rent : aui qubd 
manumissi & HherlaU donali 
sin I [laet, q. vrij-laet, id est, 
!?h-:rtus, liberlhius, quod Ro m a n i 
vett. p? nulla sua erg as lulls 
cole ha n t , q u i h a s Li hen u m 
pra>ficiebant, F. II.] Laet, inquit 
Beeanus, co tonus dieitur cui 
ager cot end us pennitiitur, qui 
f nudum villa mque conducit ; 
a he ten, id pt ? sinere, permiilere. 
Cotonns per petit arms, erf-pachter. 
Colon us parttarins, half- win ; 
lialilenaer ; halvenaer. 

Colonellus , Cot U f)l clt a , 
maior servus in familia, vulgi> 
koronel> kolonel. 

Colonia, pacht ; pacht-hof; 
pacht-goed; pacht-huis. 
Colonia, leen-hof, vet. 
Colonia, veur-hof \ vrijd-hof ; 
ncder-hoi. 

Colonia, meierije. Colonic pr&- 

jtytns, prat or, meicr van \ cfcrp. 

^Colonhe mtores, ambachts-bewaer- 

der; ul in Qpidis, borg-meester. 

* Colonia, bevolkingc. 

Coles, Calls, ha si a sivc 
v t rg a m e m bri virilis t kul 5 
manlike roede ; tcers ; schacht ; 
manlikhcid ; manhk lid. 

Coleus, st'u, Colei, kul; kloot> 
klootken; klos, klosken; swesmk; 
sweserfcens; bridse, bredse, bradse; 
braedse, bradde, ft and. ge-tuigc, 
vet. kodde, vet. ballouter, angl. 
hallocke; hoden,^. sax. sicamlh 
schal, g§r* jris* 






182 — 



Col 



Col 



- rS 3 - 



Col 



ColicAj Colica affeclioy vet 
passio, vutgi; Colic us dolor; Colt 
iniesiini morbus, kolijk; colicompas ; 
krimpsel in den bulk ; krimpmge in 
den buik; buik-wee; grimminge : 
moeder, moeder-wee, sit Ten I. 
d ictus, per pe ram I ran s sum to 
vocahulo it Mat rieis dolore, 
Adr. Jan. 

Coils, scheme ; sprdite; Colic- 
ali (1) scaporum delicat lores, schcut- 
kens oft spruitkens der kruiden, 
Colt cult hut files a rail it: lb us aui 
lateribus caudicis succrescentes , wae- 
ter-schetitcn ; onder-gewas, 

CollAj Jijm* pappe ; lijm- 
pappe ; klistcr ? klij.sccr, kliester^ 
kl ustei:, 

Co! la metal li, sondecrselj sou- 
dure. 

Collabellare, more avium^ 
trek-bekken ; duiven-bekken. 

CollabTj tcoWaftoi, E pi Ionia, 
slotelen vande snacren. 

Collaui, vallenj in»vallen \ 
ver-vallen* 

CollactaneuSj soig-broeder- 
ken \ ffe-soogeling ; mammen- 
broedcrken ; med-soo^eling. 
CollarEj Fide, Collum. 
Collaterales consakguinei > 
sijdelinge maegtaelen. Grot io. 

Collaudarh, loven j lof geven ; 
prijsen, 

CollaiuiatiOj lof; prijs. 

Collbga, maet; med-maet ; 
maetken ■ maggcr ; makker ; med- 
genoot; med-gesdle ; med-gespan; 
hans : amt-genoot; ge-selle van 
ecu a nipt. 

Col kg a in nmnere publico ^ vein- 
out, vein-noot, vei-nooc, ven-noot 3 
ven-gnoot, vein-gnoot ; ventict, 
vennit, vennep, hoi. icl. /land. 

(1) Aldus 00k in het Etyui. 



*% 



Collegium, ge-selschap ; * broedei- 
scbap — collegic; compagnic. Colle- 
gium arti-ficum? opificum &c. guide, 
glide ; kamer ; ambacht ; sunft s 
ga\ sax. neeringe ; natie. 

Collegium artificum in c 1 vital e 
ambacht dictum, est corpus islud 
artificum aui a I tor urn dusdepi 
cominercii, quod sibt nnum ali- 
qucm digit cuius ancioritaiem 
periude at que capitis sui vene- 
ranittr^ Hinc, inquit Becauus, 
nines artes per qua s ad collegia 
ilia pervenitur, ahusu quod am 
per ambit i one m irrepenle, ce- 
perunt ambacbtcn nominari voce 
n n p rop r id [Ego Ki I ta n i op i n i- 
onem (qui ah am, quod pa scum)! 
& pas tor em d est gnat, eiymolo- 
g i a m q u & r e n d a m in n u it) s e- 
quutus, derivo ah am, pascuum, 
ager, &, bocht, bucbt, id est, 
septum, quasi am-bacht, id est 
campus ant ager circumscripi us, 
regio, ierriiorium : & bine 
translatum amhitiosd ad crih- 
gia eiusdem officii^ mercimonii, 
&c : Vel etiam, ham-bocht s q. 
heim-bocht. F- R.] 

Collegia inaugurari) iufroii u s 
juri satisfacere f hansen ; mt* 
Hansen ; ver-gansetij ft and. 

Collegia nt Canon icor unt ? c a p i 1 1 c 1 
der Canoniken. Collegium Canoni- 
eo ru m ca i hedva ttu n 1 , d o m - c a p i t to I ; 
dom-stift. 

Collevare, hchten; op-licli- 
ten ; ver-lichten \ laeven ; sola- 
geeren. 

CoLLiBiiRE, be-lieven ; bc-val- 
len ; ge-vallen. 

Col libit urn esse, lusten 3 losteiij 
ge-Iusten. 

Collicia, Colliquia & ColUcitf} 
Colli quitf, gote ; dak-go te. 

Collidere, aen-stooten ; bhit- 



teh ; schokken ; smakken ; * aen- 
DLJpen ; aen-vrijven. 

Colt is io , Col I is us , us, bl u Cse ; 
botse ; smakkc ; stoot, 

Collicake, op-binden; bondc- 
len, bundelen ; torsscn, (land. 
rcesscnicn. 

Col tig alio, ge-bondte, ge-bnndt.c, 
ge-bmdte. 

Cof.LiGEUE, saemeu, saemelcnj 
saralen, sanimclen ; ver-saeincti f 
vei-saemelcn ; gadercn ; gacrcn ; 
ver-gadcrcn T vcr-gaeren ; raepen ; 
b e - i'a e p o n ; op- ra open ; tfosse 11 ; 
op-nemen ; in-ncmen; * iheicii — 
in-haelcn ; lesen ; plukkcn. Colli- 
gere uudique, ver-schraepen. 

Colligi in unum , over- hoop 
loopen, 

Colligi in turmas, cohort es, classes, 
banden ; rotten. 

Colligerealt ins i unica m } op-sch ors- 
sen den rok t 

Colligere in fnscem y fasciculum, 
sarcinam, pakken ; op-pakken. 

Colligere se, colligere animum^ 
vcr-makt?n ; be-komen ; raepcn sijn 
sinnekeiis. 

Colligere , co nil cere , g i ssen ; 
raemem 

Cot led us, Col lertiti us, geraept ; 
op-geraept * geschraept ; gesaemt, 
gc^iemelt. 

Collect a t Collectanea, or urn, raupe- 
Hng- 

Collect io, Co! led urn, raep ; vcr- 
gacrsel ■ gaersel ; reke ; tros ; 
troppe , fla n d\ vcr-gaed cringe ; 
scbaere, vet, 

Collect tQ) be-loop van rekeninge* 

Collect a ', a*, exacli o Jm bede , 
bede-geld ; scHot ; impost. 

Cidlccia , s y m hot a : m ? ge-laeg , 
ge-IaegCj ge-lag; toe-Iage, sicamlK 
s a x, 

Collector, ont-fanger; in-maener; 



Col 



— 184 — 



Col 



Col 



185 - 



Col 



inner; in-haelder ; penmng-mees- 
ter ; collccteur, 

Collimake, oogen ; af-sien ; 
lumd-gemerk houden ; ge-mik 
ncmen ; mikken met de oogen ; 
visieren ; niemen, vet. hull. 
siramb. 

Collimaius, ge-mikt* 
ColUmatio, ooge-merk; oog-ge- 
merk ; oog-teeken • mikke, mik, 
ge-mik. 

CollikearEj mikken met de 
oogen. Vide etiam, Columare. 
Coi.unere, strijken; snieeren, 
Coluquescere, sin el ten, smil- 
tea [Ego smelten & smilten differre 
puto activi & passivi, ut, leggen 
& ligge a . F . R . ] Colliquescere sensim, 
vcr-dwencn ; ver-dwijnen ; ver- 
swijnen ; ver-swinden. 

Colliquia, Fide, Collicia. 
Collts, CoUicuhiSj berg, bergs- 
ken; hilj hille ; hovel, heave], q. 
bevel, & in Collem excrcscere, hove- 
len, heuvelen ■ hinc forte heui, 
hoi I. pro ponte &c. 

Co! lis eiiam r holm, veU. & 
walk //land. ui 7 Collis molarius, 
liiolcn-walle. 

Colics graminosi, sive aggeres, 
gnis-duincn- Colles arenosi, sabulosi, 
ammomi, duinen; sand-duinen. 

Collocare, setten ; stellen; 
be-steden ; be-stellen. Collocare 
famori petunias* nominibus collocare 
peennias, aen-leggen, uit-setten, sijn 
geld. Collocare nupiui, uit-stellen, 
uit-setten ten houwelike. 
Collocare male, ver-stellen. 
Collocaito, srellinge. 
Collocatw red sua cuiusque loco^ 
laege. 

COLLOCUPLET ARE , ColloCUpU- 

tari, rijken. 

CoLLoaui j Colloquia agere > 
serere cum aliquo, miscere, saemen, 



te saemen, t'saemen spreken * spre- 
ken met iemanden — spraeke 
houden ; aen-kotiten ; be~kouten, 
& qui bus dam be-kallen ; onder- 
reden; commtmiceercii; parlamen- 
ten, parlamenteereu. 

Colloquium, Colloculio, kout ; 

klap; saemen-sprekinge; ge-spraek; 

parlement ; cornmumcatie; devijs. 

Colloquium malutiuum^ morgen- 

spraeke. 

Collubere , gaden , gaeien ; 
wehge-vallen. 

Collucare, sleunen, slonen ; 
ver-lochten de boomen j ruimen ; 
snoeien ; snoeken, [land. 

Colluctari, worstelen, wur- 
stelen ; wrastelen, wiiitselen- rin- 
gen, g e t\ s a x* s i c a m Ik 

+ Colludew, med-spclen ; tesaemen 
spelen. 

Colludcre cum uiraque parte 7 
weifelen. 

Colludere, collusorU agere, iertii 
falhmii causa, koren-man spelen, 

Collusor, speel-genoot ; speel- 
gesclle; quant, qaants.eler, kansse- 
ler \ manger, 

CollusorU, quantsuis* alkax (i); 
kakkemik, 

Colluere, spoelen, spuelen* 
Collmre os t spoden, spuelen den 
mond, 

Colluviarium, spoel-vat ; gote ; 
rioole ; vuilnis-bak, vuilnis-kuil, 
vuilms-hoek* 

Colluvianmn,ColhanessUrcoraria 7 
mest-poel , 

Cofluvies > Colluvio f spoel 1 nge , 
spuelinge; bersch ; ge-swadder ; 
kollefe, kolfe. (2) 



(1) Etpn. ^Alskacksn. Z, den uillcg 
van tet w, in het Ned. Wdb. 

(2) Ontbr. in Elym> en App. Z. verder 
het zelfde w. onder Compotarum collegium. 



% 



• 



Colluvio , Coliuvi<. 's t brni d , hoi L 
polls si mum ex vasis qtid p or- 
ris da fur. 

Colluvies homiuum ? neb u ion urn , 
&i\ ge-spuis ; go-boefte ; schuim 
van baeven. 

Collum, hals ; [natcr, hater, 
veL hinc devlk-haucur, Cann'ii 
co/lum, li hi genus. Wall out bus 
hate ream pro Collo. J, R,] (1) 
Colli pa rs a nt crio t \ v m u r- \ \ a 1 ^ . 
Colli pars posterior, nek, nik, r:ak, 
ae-nik, Dicilur a u tern a nikken,. 
quod ad di'xlntm siuistniini'c 
p r ■ ..'■ r J a m r e l r r s u w ve. V c rt a I u r 
jlcchitun.jUi\ 

Colli eompitges cum I r unco, krop- 
bf$RL 

Colli gl amiu he, amandelkens, 
Colhan pi ague, spek-hals. 
cui Coll urn riget } ca pulque, in 
alter nut humc.rum recline est f kroin- 
hals ; scheef-bals. 

Coll urn laquco premere, obslringere, 
comprinurc ; collo obtorto pmffi$n % 
worgen, wnrgen ; vcr-worgen. 

Colli ornanmttum quale gestant 
Eqtt lies Ordtnis , b rok e , br 00k e , 
breukej a breuken, broken, sive 
brooken, pandare, incurvare. 

Collo brachia iniicere, Colin facer lit 
amplceti, halsen, helsen f om-halsen, 
om-helsen* 

Collare, colli tegmen 7 kraege ; 
beffe, boll. 

Col la t$i coll i r H a m- e n t u m 
1 1 n e u m c r isp u m, lobbe ; frase ; 
hals-doek. 

Col I are, hals-gesmijde ; karkan, 
karkanc ; hals-band, hals-cieraet, 
bah^esmijde, 

Collaris catena, hals-keten. 
Col h 1 ris w\ 07uif h a Is— k r a n •> . 
Colktre, hals-berg, ho! I. flnutl. 

(l) Vrg. (tCutKLUSrt, 



A, r/» munimen '0k ttigptin colli, 
hal s - ri ng ; ri ng-kraege ; Gal I is, 
haubert. 

Collars ha mat urn squameutu, pm$? 
sier-kragc 

Collate hiiulorum aul vedorum, 
quo oner a hviws ferunl & sub- 
i-ecl a n I ; vulgo , Levatorium , 
lichte ; hals-staad ; lials-seL-h 

Collaria, u\ li;tls-band, hals-ijser, 
lials-prange ; prange. Vide, Nu- 

MELLA, 

Collare canum, hals- band der 
honden. 

Col lure, Collarium } i'uigi, kollcr, 

]^older. 

COLLISTRIGIUM, Vide, COLUM- 

Collustrare y be -sicluigen ; 
om-gaen ende be-sigtigen. (r) 
Coll u tare, leemen, 
Colluiulare , be-moselen, be- 
mosen . 

Collybus, wisscl ; wisseling; 
wissel-loon ; verlles aende wissel \ 
ovei'-wisseL 

Collyhistd, wisseler ; bankier. 
Colly ra, koek ; kraekeling ; 
krantsken, krantseling, hoIL ZcL 
karstelink; keisterlink ; gouwiere, 
if e $• fl a n d. 

CollyriliMj oog-sake; oogen- 
salve. 

Colohium, beuk ; schapulare ; 
jorney. Colohium muliehre, gram- 
gat; kappootken; hanneken. 

Colohium scorteum, koller, kolder, 
koller ; rokskeii ; koller van leder; 
lederen kolder. 

Colocynthus , Colocynthis , 
koloquinte ; qulnt-appeh 

Colomellus, v u Ig i, Vi d e, 

COLERH. 

Colon in, Colon us, Fide, Colere. 



(t) Hs. 



^4 



Col 



— r86 — 



Col 



Col 



- 18 7 - 



Col 



Colophonem addere, sive im~ 
pomre } vol-einden. 

Color, verve, varwe , verwe { r ) ; 
koleur, 

Col ores pictorum, verve der schil- 
ders. 

Color aquatus, pigmentum aqud 
tritum, waeter-verwe : oleo trilumj 
olie-verwe. 

Color varius, jnistus, mengsel- 
verwe, 

Colorum varietas, schakiersel. 

Color plenus i salur, exsaiuralus ; 
& Color jloridus > aniens } igmscens, 
vegetus , vividus , hooge verwe ; 
voile verwe; satte verwe; levendige 
verwe. 

Color dilutus y mtniis intensus , 
manidus; obsoktus, fugax, deflums > 
bleeke verwe; ver-bleekte verwe; 
schieteiide verwe ; af-gaende 
verwe. 

Color surdus % lentus, auskrus, 
doove oft donker verwe, 

Colorare, colore inficere, su/Jkere, 
colorem inducere, verven ; verwen ; 
coleuren, 

Color em varia re , mutate , ver- 
verwen. Colorem vitiate, Colore 
private, ont- verwen ; mis-verwen. 
Co! or at us mali, Colore viiiatus y mis- 
verwlg. 

Colore it erum linger e, inficere, 
her- verwen* 

Colorare, Coloribus variis depin- 
gere, ornare, illustrare ; Coiores 
vivos picture inducere, af-setten ; 
ver-Iichten ; ilium inceren ; illumi- 
neeren de schilderije, Coloraior 
imaginum, af-setter; ver-liehter. 

Colorem amittere, reiicere, sc hie ten 
sijn verwe, 

Coloribus fucare, blanketten, 

(1) Hzi Etym* gee ft daarbij nog « Vame a 
d, i. Varuwe, 



Colorare, vulgi, in cantu, broken 
den sang, 

Colorum aliquot gen to a ant notn i na. 

Color aquilus, fuscus^ subniget, 

glaums, water-swen; water-verwe. 

Color buxeus, liquido diluiior, 

schij t-geeL 

Color albus, can did us, niveus, 
ladmSj cygueus, olotinus, ebumeus] 
wit : & in armis, silver. 
Color pallidus, dilutus, bleek. 
Color russtts, russeus ; ex albo 
purpurascem, rosms; Candidas rubore 
permistus, in uiveo corpore purpureus; 
vulgo, incarnatus, carneus, lijf- 
verwe; ge-liivige verwe; incarnaet; 
vlecsch-roou. 

Color sanguineus, bloed-rood. 
Color cereus, cerinus, wachs-geel; 
wachs-verwe. 

Color cor acinus, raven-verwe. 
Color igneus, ftammeus, rutilus, 
splendors saturo rubens, vier-rood. 
Hums specks, lak. 

Color rubeus, roseus, miniatus, 
rood. Col. verecundus, apud HoraL 
hoc est, purpureus , rubicundus , 
schaem-roodj schaemel-rood, quia 
quos pudet, ii erubescunt. 

Color fiavus, aureus, goud-geel ; 
goud-rood; goud in insignibus. 
Color luteus, geeL 
Color atgmteus, silver-verwe ; in 
insignibus nobilium, silver. 

Color ru beus> i 1 1 i n s ig n i b u s , 
kele (1); ut Gall is guenlles. 

Color cinereus, cimracms, Uuco- 
phaus, ?nuriuus, mollers-grauw ; 
wit-grauw; asch-verwe; schimmcl- 
verwe ; esels-grauw* 

Color fuligimus , hnpluviatus f 
infumatuS; schoud-verwe ; rook- 
verwe. 

Color mustdinus, Mutinensis, pul- 

;r) Qntb. m hct Etym. 



* 



lus ; spanus, His pa <nus \ Hihrus } Bd'- 
fiats, jerrugincus, pur pu rone ruleus, 
castaneus, rubigineus i meruit (1); 
ij server we; d 011 ker- rood; roaensdi; 
ca^taniu-brnin ; coleur de roi } 
quia eo Sex Gallic '$&M ^^clui- 
tur, Ravisio Tex tori. Idem peni 
aim JuligineOj impluviato, iitfuwafo, 

Color ravus, ravidus, lurid us, 
suttsus, cervinuSy jecorarim ; swert- 
t^eel ; raneit T tan rich , teineit ; 
Icver-verwe ; pullus % pnllulus, swert- 
grauw. 

Color onychinus, nagcl-vcrwe, a 
11 n g e I 3 id es t, u n g uis* Co lor 
badhis, phauiceus f nagel- verwe, "h 
nagel id est, darns. 

Color suhobscurus, luridus 7 lividus, 
Molod)inus, violaceus, curulus t ad 
pnrpuram imiijjans, ryaneus, pcersch. 
Cct'tulus, CdruhuSj cyaufus, glatwus, 
InsLir; asur, & sic Gmius otrmis 
color in insignibus nobilium semper. 

Color FcuetuSj cymaiilis, warinus, 
thalassicus, licht-blauw; see-blairw ; 
seogroen ; sce-grauw. (2) 

Color vitreuSj hyalinus % gla s- verw e . 

Color media s inter album & 
ruffum, vael, vahrwe. 

G ? lor hyacinth i ruts, iant hi) ms 3 
amelhysiinus, violaceus, vael-bruin ; 
vioolet ? viooier-brnin. 

Color niger, swart; & in armis 
clypeariis sive armor um insig- 
nibus, sabel. 

Color plumbeust loot -verwe ; 
dehivy-heid. 

Color prasiuus, porraeeus > look- 
venve ; sap-groen. 

Color liridiS) groen; & in arm is 
clypeariis, sinople. 

0) Etym maoreyt. 

(2) De drie l^Litste w, ontbr. in ha 
Eimh. dut t^nkel tiSoe-vci:wigh r 1fijate$&£U£ 9 
ttmrinuSy &nultus $ onder de Sitmenstellin- 
gen van «See« opgecft. 



Color xtrampelinuS) vlasch-verwe; 
bontj &c. 

Col los se ^s, prolong u s 7 
over-lang. 

Colostrcm, Colostra, biest ; 
biest-mclk ; bienst ; but y rum ti 
Colostra, biestige boter, 

Coluber, woud-slange; bosch- 
slnnge; huis-slange ; snako,//a/;</. 
shmge. 

Colubra c&ca, buik-worm, 

Colubriiht, spere-wortel ; draeken- 
wortel, 

Colubrina, bombarde ; k lover, 
kohibre. 

Colum , kleinser , klensL-r ; 
sijge; sijg-doek ; sijg-schoa-1 ; 
sijg-vat; deur-slag; draege. 

Colum 3 stuik-mande ; hoppen- 
korf ; Vide, Corbis vimin. 

Colore, per Colum purgare, sijgcn ; 
seigen; siegen; sichten ; kleinsigen, 
kletisen ; klecsen, Zeland* 

Crlare sacco } sakken. 

Columbus, & Columba, in 
gen ere, dtiifj dnive, Columbus, 
speciatim de mascuto, duiver; 
duiverik ; doefler, boll, kobber, 
kubber ; kniter, kutter, get. 

Columba, speciatim de. few. 
dnivinne. 

Columbulus, Columbus pipio, duif- 
kenp 

Columbus pullus, jonge duive. 

Columba cicur, domestica, tanime 
dutve ; huis-dnive ; vloer-duive : 
qua & metaphor, usurpantur de 
mereirice. 

Columba saxatilis, Cofamba fern 
in saxis nidulans > steen-dnive- 

Columba livia, CotumbaCavemalis, 
hout-duive; hol-duive; loch-duivc. 

Columbus cristatus, kappaerd, 
kap-man. 

Columba alhrtalrix, allectrix, Wex, 
paleutria, lok-duive. 



« 



Col 



— iSS — 



Col 



Columba in prulervohwdo alls 
pl&0$t$i over-shieger. 

Columba lorquaia, rmg-duive j 
ringeUhiivc ■ kries-duivc, fland. 

Columba qmc post coil am supervo- 
liians in giru-m se circumrotat , 
over-vlieger, 

Columb. . . . , . vaklnive, (i) 

Columba piumipes, pedibus pluma- 
#S , rouw- poote , rouw - voetige 
dnjvc; ^gevlukte duive; gekouste 
duive, id est caiigaius, dasypus. 

Columbus nudipes, kaeUpoot , 
kael-been, 

Columbus admodum sahtx^ coitn 
tfor, reeowsch. 

Col urn bd rum par, Columba dua^ 
paer iluivcn. 

Columbus, pise is dculeati ge- 
nus, -stekeling. 

Columbus escd allictre, ilkctan, 
allectau, raelken de duiven, &c. 

Columbarius, Columbarum a! lector; 
i0 alit & curat Columbas, clieiiur 
duiven-melker, q, d. mulgens 
columbus ; co qubd id genus 
horn i u u m i n r e n o urn u 1 1& fr ugis 
ope ram fcri per da!, & hi r cos 
quod a m m o d o m u Igea L 

Columbarium, duiven-huisj, duif- 
huis ; duyven-kot ; dLiiven-slag ; 
vleuge, vlugge. 

Columbarium decipulum, dranger, 
drenger, a dringen, id est, urgerel 

Columbarium loml amentum singu- 
lis columbarum paribus desthiatuuL 
duiven-gat ; duiven-nest, q* nidus; 
srijp-gat. 

Columbarum more vocem edere, 
roekkoeken, 

Columhr hi star gemere, kaerien, 
korien, koeren, koericm 



CO Aldus feet Hs. Bij KiL. omb. Val- 
duive. Hij licefr a Valm-duvve. Palumhs, 
pahtmlftts. n 



Columbare , calumhaiim oscula 
eonserere, trek - bekken - 7 duiven - 
bekken. 

Colnmbhws Jimm, stercus Colum- 
bare, duiven -mist. 

Columbar sen Columbaria, fora- 
mina in navis latcrlbus per 0a 
re mi promicant, roei-gar; roeief- 
gaten t roeder- gaten ; poor ten ; 
riem-gaten in \ Lchip. 

Columbar, Plant, id est catasta, 
i ' n Ig o Col list right m ; k a c k e ; sc b a vox ; 
pelcrijne, pellarijn, pilorin, (i) 
/land: 

Columen, haen-balk, dak-balk, 
sum mum tecti lignum quod a 
J a s t ig i o i n I o n | u m p z r v a d i I , 
nokkc; tak-ba]k (i) ■ stacde; stack 1 ; 
lene; stcune ; kolomnc. 

Colummt, snile, snlle; slljl ; 
pij] L -rne 3 pilernc ; column^. Colum- 
ns basis, pes, julcimenium } spira, 
abacus, qmidra sim lamina Columns 
subjecia, vocr van de colonine ; 
pedestael; ba^e, basement; pijlcrn- 
voet. 

Colunima exstans^ quale s In 
lateribus camiui, &c, stand-vekc. 
piM$ Antes camini, &, Epistylium. 
_ Columna in qud dmuuati conspi- 
ciemh ac decidendi propominlur s 
kaekc ; schavOt. 

Columna Men in, ad quam dam- 
naii alligaii verbcmnlur , staek ; 
schavot-staek* 

Circum - Colunmium } vu Igi , 
kruis'gang. 

Columella, stijlkcn ; suilken ; 
pijlerken* 

Columella j a- can a m u s ; vu h-o. 



(i) Ftym. Pilovijii. 

(3) Eipn. « Tack, j* dack» dc \ovm 

i« tak !) gecii dc uitspiM-ik weder .die in 
VLiandercn m. Brabant rtog <!e li^rscliende 
is, d word lot t VLTscherpt ondcr den in- 
vloed van het Hdw. hct. 



Com 



— 1S9 — 



Com 



Colonel lus , m aj r se r v u s i n fa- 
mi lid , Jiuis-knccln ; littLestcr- 
• knt'cht ; tnecitcr-knaep ; coroiK'l, 
colons]. 

Columella, gor^el ; gorgul-ti':;. ■ . 
ken; tongesken ; adfm-cuiigfski_n : 
lelie ; Icllckcn \ac\ de k^lc ; keel- 
tapken. 

Columella proeidua , Coin m$ I 
tmmaito, luiigj huich, 
(^ohtniellaco u'euLs> k;K];-tanden ; 
bak^andeti ; schaeps-undetT ; aog- 
tanden, 

Colukxum U^uum, basclcvn- 
(1) limit. 

Colus 3 iustru mt ut u ra lig- 
n e a m q u p e u s n m s u s 1 1 u r i ur, 
rok ; spin-mk; w okkc ; mokke ; 
konkeij kunke], g.er. saw 

Colo agijcslus lau<£ Unive m.in; 
pulus, qui in ■ fiJa car pit ur, rok. 

Colo apt are pemnm, Colwu Sana 

Hrtdve vest ire, stamina Colo eircum- 

ivivere., Col urn iiuo eomere, rok ken. 

Colas plena s exonecare, al-spinnen, 

Colvmbus : Fide, Mercus. 

Coma, baer, hair, hare; fmer- 

bosch ; bosch van baur ; hoofd- 

haer; 

Coma rturea, geel hacr. 
Coma cara, lurbaia, nulla lege 
j ace us, ver-wert haen 

Comam explicare, Ice mm en, kam- 
invn. 

Conue divisio , v e I sepn ratio , 
scheele, sclu-ile; scheede],schcidc]. 
Comam crispare, hi gradus [ran- 
ge re f krollen Jier liaer. 

d m w s t tggest u m , 1 o p ; li a e re n - 1 op ; 
tuite ; haer-bosken. 

Contains^ haerachtig ; baeri^ ; 
^■iiaert. 

Comas ioiig&s habens, king-baL-r ■ 
Inng-hacn.-, 



(i) Klym. Haselcren- 



Co)ua muliebris, kroke. krooke, 
/laud. 

C'tna adopt iva^ adschiha, upl^- 
siiia, cier-baL-r; vrennl baer ; 
[ \riLiikc, peiliuike. 

Coma, ferhfe 

Cttyia t//7v;7:, lout", lomt^ kroone 
des booms, 

Cojuosus, Comatus, luoi-acbci^, 
Co.M.iu Nus, kalibnerd. 
Coujtkn-xo, makkcr; maet ; 
coitipagtion, 

Combibo , drink - broedi.-r , 
drink-gcsetlc. 

Combl kerj-lj Combun\ bi^tiden, 
bernen ; vei-branden ; vcr-bamen 3 
ver-bertien, ver-bornen. 

Comedere, eeten, eten ; bikk^len, 
bikken, q, dent i bus cm] ring ere. 

Comedt re. avide, vre e ten , 1 Vet re n , 

Comedere plus wqno, uver-eten ; 
ver- brass en. 

Comestor, eeter> eter; vreerer. 

Comcssari, .slenuneii ; slempen ; 
t L Lr\.n 3 teixn ; brassen ; smetscn, 
smctschen ; banken, bankecervti ; 
hoven ? foveeren, hof-houdt:n ; 
tulpciij [land, collatien, 

Comessari , panne- koelan ; & 
metaplh Die:* plusculos moiari in 
all quo loco. 

Comessator, banker; bnnk-broeder; 
bank-geselle; bank-boevc; braver; 
slenimer, slemper; smet.ser. 

Comessatio cmlionis ergo, liji-koop ; 
lief-koop. 

CoM£KH, cieren, v-Li-clum ; 
havenen; biaawen; smukken, sax* 
sicamb. fris. paleren, pa II eeren ; 
toien, op-toien ; nnnscUj get, -vet. 
|>I u is en ; v] i en , v b u 1 1 . ■•ax. \ i c . 
frt's. 

Comtus, Comfulus, fraei ; moi ; 
brauwe, brave ; cierlik ; ver-siert ; 



saerdj ger. 
parmanug. 



sax. ste* 



parmant. 



Com 



— 190 — 



Com 



Com 



— 191 — 



Com 



Comtt, moikens ; cierlik ; fraei- 
kens. 

Vo?ntus, us, cieraet ; cieringe s 
ciersel ; ver-cierlnge ; vqt-c iersel ; 
paleersel ; pa lure, parure; stoffeer- 
selj stofferinge ; ornemeiit. 

* Comes ? Vide, Comitari, &c . 
CometAj Cometes, steert- 
sterre, sterre met den steert ; 
comete. 

Cominus, van bij. 
Comis, be - Jeeft ; be - levet ; 
med-saem \ ge-medsaeni 5 mecl- 
waerig ; med-weerdig ; vrindelik, 
vrindsaem, vrindsaeniig; spraek- 
saem , ge-spraeksaeni ; heusch, 
hofsch, fland. houd-stdig, hold- 
selig, sax. ge-buerlik; kourtois ; 
gratieux. Vide etiam, Acceptus. 
Comiter civil iterque aulico more 
aliquetu affari, kourtiseeren. 

Comilas, ge-medsaernheid; vrien- 
delikheid; be-Ieefdheid; med-weer- 
digheid ; houde, vet. ge-buer- 
saernheid; courtoisiej q. aulica 
Comitas ; gratieusheid , 

Comistrtjm, draeg-loon. 
CoMiTARi, ge-sellen ■ ge-selligen * 
ge-selschap houden ; ver-sellen ; 
ver-selsc happen ; ver-gesellen, ver- 
gestlschappen * be-hendsen ? be- 
handsen ; rote , rotte houden ; 
iemanden ge-leiden ; voer'en. 

Comitates, ti, ver-selt ; ver-sel- 
schapt. 

Comes, reis-geselle; weg-geselle; 
med-ganger. 

ComitatuSy us, ge-selscbap; trein. 
Comes, graef, graeve, greve : 
vulgo, Gravto, graphic t gravus. 
Graphus, in quit Jo, Aveni. Comes 
est : prisca a>tas pr defectum 
nominavit. [Graef, quasi Graff, 
Craffrig, id &s% pot ens in aula : 
vel q* gaer-Iiave, coUigens bona. 
J, R.] Vide etiam, Judex. 



Comes femina, vulgo Comitissa, 
gravinne. 

Comes stabult regit , Aimoni: 
& fid em, ComiesiahiliSj id est, 
propositus regalia m equorum ; kon i ng- 
stable, korme-stable, konstabel. Be- 
cano dicilur koning-stabel quasi 
Col u men Regis & eius sititum 
conservans. [sic possit diet q* 
konings staet bij, id est, Regis 
proximus ad jut or : est enim 
vicar ius genera! is exercituum 
Regis, F/R,] 

Comes Palaiinus, Vide, Palatums. 

Comes provincialis, land-grave. 

Comes castrensis, borg-grave. 

Comes liber, vrij-hecre. 

Comes aggcrum; dijk-graeve. 

Comes plumarius, Vide, Plumarii 
Com . 

Comifatus, sen Comtiis dignitas 
aut officium, graefschap. 

Comitaius, seu Comitis dominium, 
ditto aut territoriunh graefechap, 
Comitaius ampins, mark. Vid.e> 
Districtus ditianis* 

Comitta, ovum, &, Comilialir 
dies, ver-gaderinge otn gemeine 
saeken ; ver-gaderioge der staeten ; 
land-raedj lands-raed ; dag-vaerd ; 
rijks-dag ; land-dag 3 lands-dag ; 
vogd - genachte ; vogt - geding ; 
vogd-dag. 

Comitia habere, rijks-dag houden; 
gemeirij gemein houden. 

Comitia sacra, kapitel der kano- 
niken, 

Comitiorum sacrorum dies, kapitel- 

Com iiialis morbus^ valle n de siekte ; 
Stortende siekte ; Siot Jaas evel ; 
vallende eve! ; be-smetheid. 

Comitialis, morbo Comitiali lakh 
vans, &> Condi talis homo, be-siekt, 
be-smec; hader-man, vulgo haer- 
man : herssen-loos. 



Comma , obex aqu a r i it s , 
spuic; spije; sluiae; waeter-sluise; 
Mine Com ma rch us , d i j k - g ra e v t c , 
helm-raed. 

Commaculark, vull iiiaeken ; 
vuilen ; be-smetten ; be-vlckkcji, 
be-vlakken ; smctten ; fleemen ; 
bti-plakkeoj be-plekkcn ; bc-k lad den; 
be-krotten , fland. mascbelen \ 
mascheren, maeschen, maeschelen ; 
ver-mascheren, ver-masschelen ; 
ver-maesen , vet. be-seulu WL*n , 
be-sol u we n, fland. 

Com macu I at us , b e- s m et , b e - 
smeurt* 

Commaeulare cibo Hquido, be- 
slabben, 

Commanducare , knauwen j 
knouwen. 

Commakipulo, rot-gesel ; ca- 
merade. 

Com mater j, vulgi, pete; corn- 
mere; goed, goede, goedel, vet. 
id est, God-moeder. 

Commeake, passeeren. Com- 
means, passagier* 

Com mea tus, 00 r ™ 1 f ; v er - 1 o f ; 
pas-port ; passc-poorte ■ ver-lof- 
brief; af-dank. 

Commeatum dare, oor-lof, ver-lof 
geven ; af-danken. 

Commealus public its, fidus, liber, & 
tulus, ge-leide; vrij-geleidc; saicvc- 
condcir ; convoi. Comment us tut i & 
liber i diploma, sauve*coiiduit-brief. 

Commeatus, liji-iOgt; Ieef-to^te; 
teer ? teere 3 ceeringe ; veur-raed^ 
veur-raet, veur-aec; provisie van 
kost; provande; victualie; muni tie; 
ammunitie, 

Commcalus argentarius, pro\isle 
van gelde. 

Commealum sive annouam suppe- 
clitare exenitui, victalieeren. 

Commeatum intercludere, de vie- 
talie be-ncmen. 



CommemouaiU',, s^j^^H ; ver- 
trekken ; ver-tellen ; ' ver-haclcn 
eene reden ; ver-macn niaken : 
heugen ; ge-heagen, ge-hogen. 
Commemoratio , v^r-hacl : hcu^c- 
nisse ; ge-heugenisse, 

Commbndare, loven ; prijsen ; 
aen-prijsen ; aen-raederi; toe-raeden; 
aen-preken, 

Commendare^ be-velen , * gc- 
bieden — rocommanderen ; se suiique 
a He id CammeudarC; sicli aen ienuui- 
den be-velen, ge-bieden 3 reconiEiian- 
deercn. 

Commemla re ftdei, be-t rou wen . 

Commendaiio, Commcudatum, lof; 
prijsinge; be-vel ; recommendatic. 

CommendatiiLe lilt era', voorder- 
brief ; recommendatie-brici\ 

Commendator, lover; lof-gever. 

Commemlatus, be-voleu. 

Commemla trix aneillarum , be- 
stedster. 

COMMENSALIS , V U Ig i, tafcl- 

gast ; tafelier > // a n d. s i c a m b, 
disch-genoot ; disch-geselJe ; kost- 
ganger; commensael. 

Commons uum msponsus, ovcr- 
een-kominge van maeten ; corres- 
pondentie van maeten. 

Commentary gloseeren ; ver- 
sieren : dichten. 

Comment urn, uit-legginge : vond ; 
list : ge - diehte ; ge-diclnsel; 
dichte : vcr-sicrseL 

CommeuloVy dichter, Commentatio, 
glose. 

Com me niatoi -, r a p p o r te u r . 

Co m me uta rii ts , Co m m en tar in m , 
uit-leg"inge ; ver-klaeringe : regis- 
ter ; blaiiaerd ; collier, c abler. 
Couimentarius b rev is , extract a in 
Comment arios refer re, registrceren : 
te boek stellen. 

Comment art us bonorum, be-schrij- 
vinge van goederen ; oft stact> 



Com 



— 192 



Com 



Com 



— m 



Com 



G ratio, invcntaris van goeden* 
Cotameniariam honor mn con scvi here, 
in Comment ar htm redigere bond, 
stact raaken van den sterf-huisc ; 
inventarieeren de goedem. 

Commmtariedsis Jderk \ schrij ver ; 
op-teekencr. 

Co t n m eniari crisis , prefect u s 
care e r i.\\ steen-waerder ; steen- 
wachtcr ; siok- meester ; stok-be- 
waerder. 

Commercium, ge-mein ; ge- 
meinschap ; wandel ende liandel ; 
hanteringe ; aceointance ; affaire ; 
contract. 

Commercia factre, handteren ; 
Commeraum cum ad it; no habere f 
met iemanden re do en hebben. 

Commcrchtm, koop-handet; koop- 
mans.-handel ; koop-mansehap ; 
koopschap ; handed van koop- 
manscuap ; mangennge, mange- 
iinge; traffijke. 

Commercari 3 Commercia agcre , 
k.Qop- ma rise happen ; ^ koop-schap- 
pon ; imngertm ; trarEkccren. Corn- 
mat ia excrcenscum alkpio, ge-leister ; 
quant; kallant; manger, meager, 
vet us, qui vide. commerciuM, fami- 
lidvitatem, vd cousuehalinem cum 
aliquo habel : MM & magger, 

quod in Commercw hominum est, 
dat onder menschen wandelbaer is, 
G ratio. 

Commere'ri, ver-dienen. Com- 
merer i aliquid trga altmim, ver- 
bclgen, vet. /land. 

Comnureri tuultam, fxenam, dam- 
num, ver-beurcn, ver-boren; ver- 
schulden, ver-sdiuldigen. 

Commerdare, be-kakken ; be- 

schijten ; be-drijten ; bruiden. 

Commigrare, ver-huisen> 

Commilito , krijgs-geselle j 

rot-geselle ; stal-*broeder • stal - 

geselle ; camerade ; & metaph. 



d e C n d i scipu I i s , schole-ge- 
sellen. 

Comminari, dreigeri, dreegen; 
driesteiij drijsteiij sax.fris. Com- 
miuatio, trots, 

Commi^ghre, bc-pissen. Gam- 
in i } if cm led um > pi ss e - b e d d e . 

CoMMiNiscr, er-denken ; ver- 
denken ; visieren ■ diehten : ver- 
sieren ; doid^drenj fris. 

Comminuere y i n m i n i m U s 
par it cut as conf ring ere, brijseiij 
brijselen ; breuselen , broselen ; 
brosemen; schrantscn. Commiriiitio, 
scbramse s VM, 

Commiscere, mengen; men^e- 
bn ; ver-mengelen ; ver-tnengeii ; 
brassen. Commiscejr aquas fr ugilmSj 
brass en ende b rem we 11. 
Commistus, contuis, 
CommistiOy Commixih diver mr urn 
rerum, bras ; raptamus. Commit! io 
fruiMntorum, misschteltun, miste- 
luin. 

Commiserari , Commisereti } 
Commismscm, dereti ; er-bermen, 
cr-b,irmen ; barmen vet;, (j. 4-. be- 
annen ; onc-fermen, ont-tarmen ; 
med-doogen; tned-lijden. 

Commiseration derenisse ; barm- 
hertigbeid ; med-doogen ; mod- 
lijden j compassie, 

CommttterEj be-velen ; be- 
trouwen ; ge-trouwen ; be-lasten. 
Commiikre alicmusftddj te be-waeren 
geven . 

Commissio, be-veL Commissarim, 
last-hebbende ; be-troti\vde ; com- 
missaris ; mandataris, 
Committere, voord-siellen. 
Committercj ver-geltjken \ con- 
iron teeren, 

CommitUre , voegen f vuegen. 
Commissam, voege, vnege; voegsel; 
lid, led : joncture : rmed : gaergel : 
lap, Up-stuk. Commhsura cranii, 



bckk en ee 1-n aed . Commissar a panni, 

piers ; lap, 

('.ommillcrc, be-gueii; bcHirijveiK 

Commiltere facintts, int^ilinm.aimeUj 

bu-gaen ecn qLtaed stuk, feit, daed + 
Comm'nsnm, be- drij \ ; be - dre- 

ven (1) ; be-dreven leic. 

Commiitere culham, ver-beuiYn, 

v er- h re n ; v e r-J i e n e n d e s t r a rl e . 
Commit terc f*!\rlittm , te volde 

komen ; slag levcren. 

Commodahu, gaien, gackn ; 

ge- voegen ; ge-rieven* (Aiumodure 

dlicUi in /r '0ii$m ? dienst ienianden 

doen ; voordeien ieniandou. 

C\\mmodiire f Commodato dare, 

leencn; leenirige duen ; uit-leenen. 

dminvhiato accipere , ont - leeiiL-n , 

Gtitimnodaii acceptor^ in-Leener, & 
Ci>::amoddtodiW$, uit-leener, Grolh. 
Commmiator, leaner. Comutoddtum, 
geleent ; le^ninge ; geleunt oft 
ont-leem gned ; brtiik-leening, 
Grot io. 

Commodus ? goedelik ; goedig ; 
goeder-tier, goeder-tieren; goeder- 
bande ; dienstelik, dienlik ; nut ; 
nutbaer ; nuttelik ; nuttig ; _oor- 
burlik ; our-baerlik ; ge-rietfelik ; 
ge- ■riefsaem ; be-quaem 3 be-kaem ; 
voegelik ; ge-voegelik ; mak ; 
makkelik; ge-makkig; ^emaldcelig; 
gepast ; handsaem ; be-liendig ; 
voorderlik ; geschikt ; komelik ; 
be-knoopt ; wel-gclcgcn ; profijte- 
lik ; pertinent.. Commodus satis, 
sufficient, 

Commodum, Commod^ voegeliken; 
ge - maksaemelik ; be-qoaemelik ; 
ge- votglik ; be-knooptelik ; ge- 
schiktefik; ge-makkelik; ge-uiak- 
kigHk ; pertinentelik ; met guede 
moete; goeds lijds ; gepastelik; 
slaegs; te proposte. 



Com mod-i) m f CommoiJ venire , 
reeht te passe komen. 

Commode situs, \vek;dcgen ; ge- 
kicg.sat.-mj fiiiudt is. 

Commode eifnire, baikeiK her-* 
ken. (I) 

Cot hj nod not & Commodilas, gade; 
gadinge ; ge-\vin ; stade ; uuc ; 
nuttigheid; nuibaerheid; nutschap; 
uorbaer; our-boor; mak; ge-mak, 
i\ e-maek \ g e - nui k k e I i k ii e id ; b a ete ; 
protijt ; ge-i icf ; be-quaL-uilieid ; 
vuegelikhcid ; ge-vueg ; Vuur-deel ; 
<_!L -kgenlieid ; vrome ; vrame 3 
! laud, pas, passe ; ure + 

Co.mttmhtm oendeutdrium, ver-vaL 
Comtuodi reHtfuum, over-bau - . 
Com modi las antieipdiis, v cur- bate* 
Cotamodo, Commoddm esse, pm 
desse f stade doen; handeu ; pas- 
sen; pas geven j be-quaem ^ijn, 
Commoditdtetu pra:staye 1 ge-rieven. 
Commoditalem ddimere, tollcrc, 
eripere, ont-gaeien : ont-rieven; 
uiu-haiiden. 

CommolerEj maelen . 
Comuoxhrh , Commouefdcere , 
maenen ; ver-maenen ; waer- 
schouwen ; waenien ; er-inneren, 
ger. sax. sic, Commoncri, Com-mo- 
nefieri, gewaer-schouwt worden. 
Cammoniltis, gewaer-schouvvet, 

CommonUiO) ver-maen ; ver- 
maeninge, 

CommonSTRAKE, otider-wijsen ; 
aeii-\vi|sen ; remonstreeren. 

Commorari, wo one 11; ho u den ; 
ont-houden; barren, vet. 

CoM.McvEiiBj roeren, rueren ; 
bc-roeren, be-rueren ; ver-roeren, 
ver-rueren ; be-wegen ; moeren , 



(1) Etym. « llarcken, j. Herckt^ti. Ras- 
til te con -iidtrt . M ere k en , s a % . j'ris. j . G rt t- 
seten», Joch « Hcrckelcn, CqUu, txzrun, 
tnutars & Blandi' excipfre, comuwd^ mrare, 
mulcere, ikmtdc&rc aliquem » . 



Com 



— 194 — 



Com 



muercn : be-totelen, be~toteren : 
be-droeven. Com movers ad ham } 
gram maeken \ ver-grammen, non 
Commoveri maJedictis, Fide, nihil 
Moveri, 

Commof&s, be-roert , be-mert ; 
ont-stelc ; turbeerr, torbeert, trou- 
bleert. Commotus ad Irani, gcsto on. 
Com mot io, r e r e ; be- r o e r t e ; 
be-roeringe ; mere l^*:, op-roer : 
rkmmeBiige : ge-stoortheid. 

Communis, ge-meen, ge-raein. 

Co m m u n is m uiub, a l~g<5 me e n . 

Communis > her. Fide, Puhltcus. 

Communis j si edit, slicht, si adit. 

Commune^ Commmriias, meinte, 
meente ; ge-meinte* ge-meente ; 
her, heir. 

Communio t Commuuilas, ge-mein ? 
ge-meen ; ge-meenschap, ge-mein- 
sciiap. 

Commuuiter, ge-meen, ge-meen- 

Communicant samen-spreken ; 
spreken met iemanden. Communi- 
catio, sa m en- s p r e k i n ge . 

in Commune largiri, ten besten 
geven. 

Co m m u n lea re , Comm u nionem sa- 
crum tradere, muirtigen, monigen : 
su mere, c o m m u n i c e er e n ; quibu s- 
dam etiam, muinigeu, monigen, 
Communio sacra, sive Eucharistia, 
communie ; heug-tijd ; hoog-tijd, 
CommunirEj vesten, vestigen ; 
vasteiij vast ende sterk maeken ; 
be-vesten^ be-vestigen; fordfieereii; 
SEoffceren. 

Commutare > mangeren , & 
e up h n ia } g r at id mangelen ; ver- 
m angel en; v e r-a n d ere 11 ; ve t? w a n - 
delen j quantselen, ver~qnantselen; 
buiten; reulen, ruilen ; ver-wisse- 
len ; ver-tuisschen ; ver-tuitelen ; 
muiten, vet. ver-passen ; iraffi- 
keercn ; ver-tierem Fide, Ve^dere. 



trag&dia, spel ; 

Cormrdia ludicra, 



Commutare, cere, ver-koopen. 

Comm Mure merees } tommen , 
tommelen, sicamh. 

Committal io, mangdinge ; h n ri- 
de] inge; traffijke. Quod datur acci- 
piiurque in Commutationilms, geeve, 
geve, vet. sax. 

Commutator mercium, manger ; 
m agger. 

COMtEDlA, 

schouw-speL 
farcie, farsse. 

Comicus, Com&dia scriptor vel 
auctor, facte ur ; iarcie-maeker. 

Cgmpaco, Compares, klamnie; 
klampe; raem ; * ge-raemte, ge- 
remte ; — gaergel ; gaersel ; \er- 
gaersel ; ver-gaederinge j voege y 
vuege : lid ? ted. 

Compag es f?tem hroru m a ge - lid 3 
ge-led. 

Compages ossium, beente. Com- 
pagines, ge-waed der vensteren. 
Co mpaginare, k la in p e n , 

Compagi n a tor f b o ck - b i n d e r . 
Compah, ge-lijk 3 lijk; ge-lijk, 
effen, even-gelijk : ge-span : 
maggcr; makker; rnaed (i) ? nied™ 
maed ; maetken ; ge-ooot; spcel- 
genooc; speel-geselle; gade, gaeie, 
gaeiken ; weder-paer ; weer-gaci, 
weder-gaede, de avibits polls si- 
mum. Vide ettam,, Conusors, 

C om p a rare j krijge n , ge-k r i j - 
gen ; op-doen ; * couveren, cou- 
vereren. 

Comparake, ge-Iijken ; gelijk- 
maeken; ver-geiijken; ver-effenen; 
paragoneercn. 

Co mparabilis, v e r - g e 1 i j k ig , v er- 
gelijkelik. 

Comparatio, ver-gelijkinge; ge- 
lijkenisse. 



(1) In hei Hs. staat een t met een d 
overgehaAld, 



Com 



— 195 — 



Com 



Comparcehe, spacren ; bc- 
spacren ; ver-spaeren. 

Co m par \l r a , vq r - sc h i j n e n ; 
oogen-schijnig zijn. Com pin itio : 
Vmgii oogen-schijn, 

Compa re re, v u tg t\ v e 1*- sc 1 1 i j [ 1 en 
ten dage, plactse ende ure ; zc 
veur-scliijn komen ; sich ver-Luonen; 
k o m pa ree re n . Co mpa tit io, v e r c o o 
: 1 i n g e . 1 ion Cot ? ipa rere , ac hter^blij Yen; 
niet te veur-schijn komen. 

Cqmpasckrb, Compa set, wci- 
d (.■ [ 1 . Co mpasat us > pi isr u u s ager } 
weide; wdd-land ; weid-VL-ld. 

CoMPATEfy V u tg i, s ive Com- 
munis pater, ge-vader; compere. 
Compalvatns, vulgi, ge-vaderschap ; 
compeer^chap. 

Cqmpati, med-doogen ; med- 
lijden. 

Com pas fw, vulgi, med-lijdingc ; 
med-dodgenheid;*berm-hertighcid. 

CompatkiotAj vulgi, lands- 
man. 

Compellariz , acii - sprcken ; 
acn-taelen. 

CompellerEj dwiugen, dwen- 
gen ; be-dwingen ; porren ; be- 
nooden, be-noodigen, be-noodstcn; 
aen-jagen; * praemen. 

Compuhus, ge-praenu. Compulsio 
iniqua, enger s ingcr. 

Com pen di u m , via c m p e u- 
diaria, toe-pad ;recht-pad; naedere 
weg ; adresse. 

cum Compendio, precijs > precij- 
selik. 

Compendium, nut ; nn trig be id ; 
nutbaerheid j nutschap ; go-win ; 
voor-deel ; avantagie ; pralijt ; 
ba c te . Compendiosi } n o ttel i ken, 
Co \ upend iosus> ge - wins a e in \ p ro - 
fijtelik. 

Compendium lectionis ant scrip- 
t u m , Compendia ria not a , titel ; 
tuuel ; abbreviatie ; abbreviatLire 3 



br e v i a 1 11 r e . Compcndiaribpncserihere, 
minureeren. 

Co n ipe 1 1 dn td sc t ipt a ve t ha f sy I la k r, 
diet 'tones t ver-tLitteld oft ver-ciaeld 
gc-sclirift, 

Compensarh 3 ver - gelden ; 
wcdtr-gelden ; ver-lijken, ver-ge- 
lijken; ver-effenen; weder-loonen ; 
be-grooren ; veL in-staen, i n-sta nd 
doen, [laud, ai-dragen de sckadt:; 
compen^eeren ; recompennecren ; 
ver-dienen, in Compensattonem de- 
duccre. (r) 

mm Compel t sains ^ on - v c rg olden, 
on-yergouwen ; on-geloom ; on- 
vergclekcn. 

Compensalio, v^r-hacl ; ver-liking, 
G ratio; ver-geldinge; recompense. 

COMPEREKDINARE , VerstCH , 

vorsten, voordsceiij fristcn ; ver- 
tickken ; ver-lengen ; nit-setten ; 
nit-stellen ; delai^eren. 

Conrperendinalio, verst , verste , 
[land* frist, virst ? voivst ; vcr-trek; 
ver-leng 3 ver-lenginge. 

ComperirHj be-vinden; onder- 
vinden ; %^r-nemen ; ge-waer 
word en. 

Camper ire in stupro sive adulter w, 
over-dekken. 

Camper! us, be-vondem 

Comperfum esse, blijken. 

Compertum habere, weten. 

Compernis, sclieef-becn ; 
scheef-voet. 

CoMPHSi & Compedes, boeie • 
boeieii veter ; * ijser — helde, 
h-Mc; voet-band; voet-boien (i); 
voet-heldc ; voet-ijser ; klmsters ; 
stok, prajcipui de ligneis compe- 
dibus* 

Compes equinus, span-seel. 

Camped ire , Compedihus vine ire , 
Compedes impingere, iniieeve, boeien ; 

(0 H«. 



Com 



J 96 



Com 



Com 



m 



Com 



veteren; do boeien aen-slaen; slasn 
in \ ijser- 

Camped it us, Camped thus Ugftimi 
gevetert. 

Compedn mprecium, preci it m % tj nod 
pro viae til is ferrets caplivi 
paiditur, ijser-gekk 

Compesce m 9 b e - d win gen ; 
meesteren; sumwen, fris, sullen; 
& Compeseeniis vox sett quitfMi 
imperantis, licmmc, id est, uhsline. 

Compescere label lum, snoercn den 
bek, 

Compescere an imimol us, be- d ae r en. 
Compktere, boor en ; be-hocv 
rcn. Compel ens* competent, gerech- 
tigt, nt, Judex competent, 1 Judex 
suns el icgifitntts, competence oft 
gercchtigt ricluer. 

Competent la f vu Igi, be-komte \ 
be-koms te. 

Competitor } med-begeerder ; med- 
vrijer. 

ComptlarEj pkmderen, pi 011- 
deren; pluisteren ; eabasseu. Corn- 
pi lure scrinhun s ive marsupitttu 
alicuius, vloien, luisen, oft pluisen 
iemands borse. Com pi lath , be- 
roovinge. 

Compincsere, pakken, Compin- 
gereleviter, ut lihellum &c, spacemen 
een boeksken &c. 

Compact its , die lit s diehtig; gelapi. 

Compact i corporis homo, drom me- 
ter;, d ranker ; vol-lijvig. 

Com pac ■tiles res, res shnul pmth 
pache & densa?, drommeL 

Compact His, gekipt. 

Compactor nierciam, pakket\ 

Compacted tie Compacio factum aui 
gesfum, geinaekte dingen. 

Comfftum, weg-scheede, weg- 
sclicide; kruis-straetCj kruis-weg ; 
open straete; open weg, 

Compitalilius dies , kerk-misse ; 
kerk-wijhinge. 



Complacare, be-vreden, be- 
vredigen ; ver-socnen. 

Complaceke, ge-lieven ; be- 
ll even; wel ge-vallen. 

Complacent la, gade, gadin^e. 

CoMPLA^ARE > effenerij even en; 
gbuten, ge-latteji; likken; ge-lik- 
ken, glikken ; slechten, slichten, 
slachten (*); slissen ; planeeren, 
pleineeren. Complaiutttts^ gesleclu, 
geslicht. 

ComplectIj vaten ; be-grijpen; 
0m- arm en, om-ernien ; be-armen, 
be-ermen, 

Co mp led l t tied it cm, o m- va n g e n ; 
om-vaeu ; om-grijpen. 

Complect i man u . o v e r - n e m en , 
ovev-vatien, over-gvijpen niet de 
ban den. 

Compter e, ver-vul i e n ; vol-doen ; 
vol-emden. Complete rem ineeptam, 
vol-voeren, 

Complicare, you den ; op- von- 
den; toc-slaen. 

Complicatim, com p res, (2) 

Complices 3 med-plkbrige in 
% teit- 

Complodere manus, klapperen 
met de handen. 

Complokare, be- ween en ; be- 
schreiden ; be-krijten. Comphn;a!k\ 
Compioratus, be-scbreidinge ; be- 
weeninge ; be-krijtinge. 

Compluere, be-regenun. 
Compiuvium, plactse , pletse ; 
loove ; luivt\ holL 

Complure^j menig, mannig ; 
meinket, niinkel, vet. hoU seer 
vele ; veeUil ; meesten-deel. Com- 
pluries, menig-werve; menig-vverf. 

Componere, schikken ; srellen ; 



CO Hs. 

(2) Waarschijnlijk l^hl- vergigsing, App. 
« Compres. Dfpbtmi , thneum com pli- 
ca lit m »i 















settL-n ; stallen, [land, be-setren ; 
v^Kuen; be-leggeil; tassen; ^cbok- 
ken ; vlien, vlijen, sax. si cam Ik 
fris, scemmen, vet. liemelcn , 
frls. boil, ordineeren, 

Compouere atqualifer^ passe n, 
Coutponcre ilerum , lieN celtcc ; 

|RT-Svtt0]l. 

Compouere ullerum cant aitero f 
conl'ronteeren ; tegen den atulci-cn 
stellen, 

Compouere, ver-geltjken ; ver- 
elFenen. 

Compouere cum aliquo , dvlt- 
kumen ; over-eeii-komen ; dedigen, 
dedingen , daedigen , duink^n , 
duinken, Compouere cuusuui, ver-jL- 
digen, ver-dedmgen, ver-daedingen. 

Com pone re negotiant, Hies, aitercu- 
lioneS; hi la, den twist stachtcn, 
slissenj slichten, be-slicbten, be- 
slissea ; slijten ; stiilen. 

Compouere res turhatas, confttsasj 
redden. 

Compositor dissn liorum } p a 1 s - 
m a k e r . Com posit ores t k e rs 1 n i d e n , 
Grotio. 

Compost tic, ver-drag ; over^ko- 
minge ; compositie. 

Compouere, niaeken ; diditen * 
coropo.s A ren. 

Compound arte tuusicd , com po- 
ll eercn, 

(Joutposi'or , setter. Compositor 
lyporuuij setter der drnkkerije. 

Compos it us f go s c h i k t ; b e- set; 
be-scliok ; ge-dieluig ; stemmig, 
stemig; bebbellk; schappig, schap- 
pelik ; sedebaer, sedbaer, sedig \ 
wesenlik ; parmant, p^rmantig. 

Comjhiule, ge-scbiktelik ; " be- 
settelik ; wesenliken; stemmiglik ; 
sehappcliken ; ordenlik. Composite-, 
upie, ge-dic[itig]ik : Composite Ic^jui 
aut scrthere, ge dichtiglik spreken 
oft sell nj ven. 



Compositby met opset; met opset 
endc wille ; puer-willens ; puerjik- 
wiileps. 

Compost to facia, gemaekte dingen. 

ex Componto rem 0tbft 3 Vox>.:\\ 
man speien, coire, & de eutolu- 
m e n 1 c 1 1 m m u n i c a u d p a c i s c i 
i 1 1 i rriu s circnm v euteud i cu u s d . 

Compositio, bras. 

Composiito apia & deceus f pm- 
partie. 

Compisifura, confijtj conlijt^K 
Compos, ge-nont ; cojHliu. 

/7,/r t Cn\MiKs. 

Compos mentis , aui mi, sens if urn . 
magtig sijiier sinnLiu 

CoMPorAio-rj secben ; Lsaemen 
drinken. 

Contpotor % bank-brocder ; bank- 
geselle; ccer-geselle ; di"ink-bi"nedei"; 
jrink-g^SL-lk' ; gelaegs-maiu Com- 
potorum coHrgium, eonilaxus , bull: 
koomans-kolt'. (1) 

Cauipotatio, gL-laj., :^c-laeg> ge- 
ku-^L" ; drink-feesre ; banket ; co\- 
[atic. Cxmpoiatio jhqucus, drink- 
mcrkt. 

Com pot r in, driok-sustLT. 

COMPRHCAUI, tue-bidden; UK- 
wenschen. 

Com pr cent io f g e-b e d . Com pi w \ t ! it > 
boni , g^benedijdiiige : toe-we;:- 
SLliinge goeds. 

CoMPREHiiXDER! ; : s grijpen ; om- 
grijpen; aen-^rijpen; item en 5 aen- 
nemen ; vaten \ ver-vaten ; ver- 
vatten ; om-vatten ; om-vangen , 
om-vaen ; be-vaif^n, be-vacLi ; 
hachten . 

Comprehended prorsas , pi., 
om n h 1 0, a v e r- g r i j p e n , Co mp 1 't 'he a t iere 
mu'e, mis'griipen, 

Comprehendere ammo, inieliectu, 
leeren ; be-grijpen ; ncn-nemtn ; 

( i ) V rg . '(£$$$$$ & CvtUiiix 



- 



Con 



198 — 



Con 



Cox 



— i99 — 



Con 



be-vroeden ; ver-staen ; seffen 3 
he-seven^ be-seffen, vet, 

Comprehcnsus , gevaer> gevat. non 
Cot i iprehe nsus, a n - b egr e p en . 

Comprehension be-grijp ; aenrgrijp ; 
bij-vang : hacbte, hechte^ hechte- 
iiisse* 

Comprehen $i lulls > be-gri j pelik , 
Compreheusor, b e- g r j j p e r . 
Comprimere, be-strangeu ; be- 
nattwen, be-nouwen; be-dwingen; 
bc-kommeren ; be-noodsten ; pran- 
gen ; knijpeilj be-knijpen, holL 
Comprimere sum m is digit is, n i j p e n . 
Co mp rimer e a liq ue m } b re i d e 1 c n , 
brillea ie man den. 

Com prim ere &c ri b e-s n i j d en . 
Co mpritn ere virg iuem , v e r-k r a c h- 
ten. 

Co mpressttS) n a e r > boil, dicht, 
dichtig, 

Co mp ress io, d r u k ; p r a 11 g e , 
Comprodare ; be-stemmen ; 
waer maeken \ billigen, g er, sax, 
sit, homologueren (j) * emoIt> 
gueeren j approbeeren. 

Comprohatus ab aliis qui auctoritiite 
pollfut, autentijk. 

Compromittere, latideeren. 
Compromissor, borge. 
Compugnare, strijden. 
Compunctiq LATERis, stekte- 
nisse in de sijde. 

ComputarEj rekenen ; calcu- 
leeren. Computattis, gerekent- 
Com put a ndo fa Here, o n r-r ek e a en . 
Com pai alio, rekeninge ; reken- 
schap. 

Computatormm ? m e n s a , &c. 
Icon too r, komtoor. 

Computrescehh, ver-vuilen. 
Con j pr<spositio Latin a 
inseparabilis, idem valens quod 
Cum 3 exponitur Teutonic?, ple- 

(1) Hs. 



r unique per ge prapositum^ 
ge-spele, ge-selle, ge-naem &c. 
aliquando per be, be-grijpen, 
be-stemmen, be-spreken, &c. non- 
nun quam per ver, ver-willigen, 
ver-wenden, &c. Proprii ant em 
per med, med-doogen, med-broe- 
der &c. 

CoNARr, pogen, poogen ; por- 
ren ; moeden ; be-moeden ; onder- 
winden ; onder-moeien ; voord- 
stellen; be-staen ; pijnen; nit ^ijn 
om eenig ding; traclnen; onder- 
staen; toe-leggen ; voor-nemeu, 

Conari pro virilms, be-crachtigen . 

Conari aliquid malt? op-stellen 
iet quaeds. 

Conatus, aen-slag 1 voord-stel ; 
voor-nemen; onder-wind; op-stel; 
op-stal ; effort; entreprinse; intre- 
p rinse. 

Coxcacahe^ be-scliijten; brui- 
den. 

Concedes s schantse ; bol- 
werk ; * takken van boomen afge- 
houwen, 

Concalescere , ver - bitten ; 
vcr-wermen. Concakscens, verhit. 

Concamerare, ver-welven ; 
ovcr-welven ; om-welven ; ver- 
hemelen, 

Conca7neratio ? ver-welfeel ; ver- 
welf, 

Concamcratum opus, ver-hemelte. 

Concdmerationis tignum, welfsel 
van den solder, Concameralio pup- 
pis > roef van \ schip. 

Concatenation schakelinge- 
Concavus, Concavum % Conea- 
vitasj hoi ; hoi held, holligheid ; 
holte, heuhe ; ge-holte, ge-heulte, 
Concedere , gunnen ; ver- 
gunnen 5 ver-gonnen ; ver-jonnen; 
ver-willigen; toe-staen; toe-geven ; 
toe-laeten ; nae-laeten ; vcr-leenen ; 
wijken \ ge-staeden ; schenken ; 






■ 



• 



bc-scheeren, ger. sax, sic. accor- 

Concede it a esse 7 gen omen dat bet 
zoo zije. 

Couccssio, Concessit* , ver-wi Hinge ; 
permissie. 

CqncelebrarEj be~gaen ; be- 
gankenisse houden, 

ConcertarEj krijgen, kriegen; 
kampen, kempen ; streven : din gen; 
kijven, verbis vid*. 

Cancer tare ha$ti$> josteeren. 

Concert a tio 3 g e - v ec h t ; a w e it , 
aweet , ve f * // a n d. Concert alio 
a'qua t paerture. 

Concertatio super re zmagivariiU 
aut mm bene conceptd, spiegcl-vech- 
terije. 

Concessatio ? af-stand. 
Concha j Conchylia 7 schelp - 
visch ; mosscheL 

Concha ? Co 1 1 chev ca !ix, sc h e 1 p e ; 
schaele, g. d. schelle ; houde, 
haude; pelle; rnossel-schelpe. 

Concha mar in a f see- mos s ch c L 

Concha, Concha tortilis^ turbinata, 
kink-horen. 

Concha Venerea; vulgo, Concha 
porcelana y porcelelne ; see-slakke* 

Concha anatifera, boom-gans. 

Concha tomoria } scheer-bekken. 

Concha, kom* 

Concha fistulosa, trijseer-bekken, 
treseer-bekken ; vergiet-teste. 

Conchy Hum 3 porceleine; see- 
slakke, " 

Conchylium ? purpur. Conchy! "tains t 
pnrpuren; van purper. 

Conchy 1 a, qui conchas & mus- 
cat os legit P aut venules hahet > 
m oss ch el -ma ik 

ConciderEj om-vallen; neder- 
vallen ; vallen ; in-vallen ; ver- 
vallen, 

Concidere ammo, fiauwen ; ver- 
flauwen j be-dwelmen. 



Concidere j hakken ; kappen ; 
k erven ; scherven, sc liar von \ be- 
snoeicn. 

Concisus, gchakkelt ; gchakt ; 
gekapt, minutim vel minutaUm 

Coitcisio, ge-hak; ge-kap. 

Concisor, kapper ; hakkcr. 

Concisori urn fma men turn quo cquo- 
runty junumtonun unguhr pnvcidun- 
lur, be-snoeier; hoef-mes. 

Concedes , Vide s. 

Concjere, be-\vegen. Concitus, 
be-roert 3 be-ruert. 

Co\ t ciliare, vcr-v> r erven* Con- 
cUiare an i mos populi amove, benefit i is, 
&c. winnen de her ten van \ volk. 

ConciliarCf soenen ; ver-so enen ; 
ver-eenbaeren ; reconcilieeren. 

Conciliari poruiis , alle vijand- 
schap dood drmken ; den twist 
af-dtinken. 

Conciliandi gratid iniercedere, in- 
tervenire^ Couciliatorem agejr$i ten 
besten spreken ; tussclien beiden 
spreken ; in *t be-schcet gaen* 

Cone ii ia re 3 m a e ke n ? m a c k c! e n . 

Conciliator, ver-soener ; veur- 
monder. 

Conciliator in coniractibus, make- 
laer ; onder-handeler. 

Conciliator , koppeler ; koppel- 
draeier. 

ConcilialriXf koppclersse. Conci- 
liatrix nuptiarutn r makelersse van 
lunveliken. 

Conciliatio, ver-soeninge ; ver- 
drag ; unie, 

Conciliaiio osculo confirm at a ? 
mond-soen, 

Conciliation Conciliatum, maekel- 
rije. 

Concilium) te-saemeii-kominge ; 
ver-gaderinge, (als om gemeene 
saken) consistorie : kaemer; raed- 
kamer; recht-kamer. 



Con 



— 200 



Con 



Con 



— 20 r — 



Cqk 



Concilium sennlorium, raed; raeds- 
beeren ; vroedschap. 

Concilium gene.rale civitatis urn- 
versum populum repnmntans, bree~ 
den raed. 

Concilium provinciale, 1 an d- raed. 
Concilium nociumum, ge-naehte; 
ge-nechte; nachre ; necbte. Fide, 
Dies juri expert aula cj & 

Concilia jacere, ver-gaderen, ver- 
gaeren, 

Concilium convocare, ver-gaderen 
den raed. 

Concilia hulum \ op-sta I . 
Concilia bulum nebulonum } Jlagitio- 
sorum, scekratorum, ravotj rcvot. 

Concinere, t* saemen singen; 
stem men over-een; accord van 
geluit niaken, 

Concentus, uver-een-stemminge; 
accord van geluit; saemen-stem- 
minge. 

Concent us dm-rum y trium > &c. 
vocum, duo, trio &c. 

Concent us nianifestior, cade n tie, 
Coxcinnare, sckikken; uit- 
rusten; uit-stelkn ; be-quaen 
macken; vlien, sax. fris* sicamh. 
vlijen; hcmelen 5 fris. holl. ver- 
maeken ; rampeneren ( r ) ; stoffe- 
ren (r) ; ver-jenten ; racoutreeren, 
Conciunarc hctos > maeken de bed- 
den. 

Concitmus, abel, abelaerd ; cier- 
lik ; fijn : louter ; be-knoopt ; 
godik; knap, gnap, holL proper.; 
gent, jent j visierlik. 

Concinm}, abelik ; fijnkens J 
eigentlik ; cierlik; be-knooptelik ; 
properlik, 

Concinnator f stoffeeren. Concin- 
natrix, sroffeerster. 

ConcinnitaSj abelheid ; proper- 
held ; fijtiigheid; gratie. 



(i) Hs. 



Concio, preek-stoe] ; preke, 
predikinge ; tiir-sprake ; segge ; 
sermoon ; harange ; ver-gaderinge 
van volk. 

Concionari _, Concionem habere f 
sormoonen ; preken, prediken. 

CoricionaloT} preker; predicant; 
predik-heere. 

Concipere, ont-fangen, ont- 
vaen ; be-grijpen; vaten. Concipere 
auituo > cogitalione , ver-denken ; 
toe-leggeri, Concepius anhno i ver- 
meint ; ver-dacht. 

Concipere utero, be-vr u ch r word en ; 
ont-fangen, on t-vangen. Concept io^ 
Concept us , o n t-v an gen isse . 

Conccptu mentis falU, ver-gissen . 
Concept aculum, Joker, /land. 
Concitare, ver-wekken * be- 
wegen; be-roeren. Coucitus, be^ 
roertj be-ruert. 

Conciteiiio multitudinis 7 op-roer ; 
be-roerte des volks, 

ConclamakKj bij~een-roepen ; 
be roepen ; uir-roepen. Conclaman 
vasa^ om-slaen het ver-trek. 

Conclanmiio } gc-roep; ge-schrei ; 
ge-krijsch. 

Conclave^ Condavium, locus 
secret tor in pen e i ra lib us do m us, 
binnen-kamer; vcr-trek-kamer (i) ; 



(i) Em woord a. dat de orn went ding 
vin 1795 011s voor gocJ (a) ontnomen 
lieeft. In dt tiotLtien dor stAXcn van Utrecht 
vindt men tot op dien tijd toe de VMtfdk- 
kkmer vnn Him Ed. Mog, vtrmeld, d.i. de 
kamer waar Uiegenun vortrokketi, veriiyi- 
dtn t mrht'fdeu, die bij dest:iten Len gdioore 
werden toegekten. De revolutie g^i voor 
dit schoone en de ^tuk met jnistiieid ic 
kennen gevende woord het onbediiKknde 
(WiklsamhY », ] J . J. Venneultn, Woorden- 
lijst op n Vanden L event? ons Her en h 
b|. 24S. 

(a) Op die ver^nchting valt aaa te mer- 
ketj dat veel woord en die bij Kil. als vet. 
aangeteekend siaau T nog in vollen bloei 



wactd-rubb^, waerd-robbc, waerde- 
rebbe ; \vecrd-rcbbe &c. gasfc- 
kainer; ge-mak, £■&'£• sax. sic. 
jirtK kanier; cabinet, 

Co i 1 clave co mm u ne^ r eftc r . 

ConcludeklIj be^tLiittin \ be- 
lli iken ; b alien ; toc-slaen. Cone lu- 
sms, bc-slotcn ; be-loken, 

Conclusus locus f sehut, scbot ; 
scliur-koie ; bij-vang. 

Couc/udcre, be -shut en ; raernen ; 
coiicludeeren ; resolveeren. 

Coiulusio, be-5lnit ; be-sknt^el ; 
sluit-reden ; slot-reden ; bcshiit- 
redone; ge-volg ; eonclusie. 

C o \ p ccen atio j banket. 

ConcoloRj cen-verwig ; eener- 
tei^verwig. 

CoNCOauEREj Concoquerccibuui , 
ver-teeren ; douwen ; ver-doLiwen. 
Coucot/utTCy meiaph, pro tvquo 
ant mo ferre & M?4 op-cten ; 
op - br asse n . Concoaucrc molest iam , 
deur-etig zijn. 

Concoct u gravis., dlfficilis^ on-ver- 
d a \v L-lik. no > % Concoct us, o 11- ve r- 
dotivvt. 

Co\ t cors 3 eens ; een-sacm ; 
cen-willig ; een-drachtig. Concor- 
diler, een-paerlik ; een-saemlik. 

Co ncordia-j e en i g h e i d ; e e n -d ra g t ; 
eeii-dragtigheid ; ver-drag ; unie ; 
ver-eeniginge, 

Concordare ; Concordes esse; ad 
Concordiam reducere ; ver-eenigen ; 
eens zijn niet malkanderen, oft 
warden; stenimen over-een; over- 
een-kamen ■ over- ecu -stemmen ; 
ovcr-konien met lemanden ; over- 



verkecrenj of, schenca zij voor &em wijle 
dood, dan hebben zij tiieuwe luvenskrachx 
verkregen, if Malta rtnasmttur q0a' jam 
^v/.jV-'t'... si volet uju£; n De spraakmakende 
gemeente ho eft raaar te willen en te dur- 
ven s met keur en smaak. 



dragen met malkanderen ; ovli- 
e£t>-dragen ■ accord ecren ; concor- 
Jeeren. * 

a i I Ci ? ncord it r m I em le re t pert i ) i a-\ 
spec tare, strekken tot een-cfragt. 
Co ) icordia , h e r h a, le v e r- k r u i d . 

Cqncqrporare, in-lijven. 

Concuedee^Hj ge-truuvven; te 
bc-waercn geven, 

Coxcremake, ver-branden ; 
ver-barnen, ver-bernen (1) ; ver- 
borneiK 

CoNCRE^ARkj kraeken ; klettc- 
rcn ; karren ; kerren. Coucccpare 
dent thus, knorspen ; krospen, 

Cc^XCRESCEKE , be - kHjVCll I 

toc-heilen; toe-wassen : klonteren: 
s.tollen; stolkeren, stelkeren; stok- 
ken s pit, storkelen, flu mi. wron- 
gelen, id esi t marten worden, Cou- 
crduSf dikj geronnen ? geruinen; 
geklontcrt, geklotert; gestolt. 

Concubare & Concumben , 
bij-slaepen; be-slaepen ; bij-liggen ; 
ge-nootcn, vet. f land, koetsen bij 
i e ma n d e n . Concu mbere i I legit ind , 
sit ten bij eenen gehotiden man, 
iungen ge-selle ; bij-sitten. 

Co ncu bin us 7 b i j -s 1 ap er ; b i j - 1 igge r , 
vet. geleiser ; kalland, kalleiser ; 
boel \ bueLschap ; polle , pol ; 
dreel,//<mJ, kobber, kubber, 

Concubitor, b ocren-manger . 

Concubinus pmr 3 mingenoot, 
minnegenoot, mingnoot. 

Concu bina t bo elk en, bo else hap ; 
bij-slaepsterj toe-wijt; voet-voetsel; 
voet-vutsel ; voet-futsel ; kebisse, 
kebse, kevi.^e, kebs-wijf/ v ; e£> 
ger, sax. sic. concubine ; amie ; 
kamer-katte^ pel lac a quant a ma- 
tor si hi soli scrvat tcll& 
i n c I u s a m \ 

Concubhus, bij-slaep. 

(1) Hs. Lweemaal rc ver-barnen ?>♦ 

26 



Con 



— 202 



Con 



Cox 



— 203 — 



Con 



Conmbitus ilkgi(iwi> s i v & Gon- 
cubinatus rcdemtio, sM mukfa pecu- 
niaria, boel-gcld ; bolle-geld, 

Coueiddum, uort is si lent i u m, 
midden-naeht ; nach^stilte, 

ConculcakHj be-treden ; be- 
terden ; treden met voeten ; ver- 
treden; pletten , plecieren; ver- 
pletten ; ver-pleneren ; trapperi , 
trippen ; stampen met voeten ; 
dempen, gcr. sax. sic am Ik dam- 
pclen, be-dampolen, /land. 

Concukare tripudio, be-trepelen, 
be-trippelen. 

ConcuhaluS; geplet- 

Concupiscere, 1 Listen, losten ; 
ge-Insten ; ijveren, be-ijveren \ 
ocvercn, uveren. 

Concupisccntia, lust, lost, 

Conmpiseentia earnis, vleesehe- 
liken lust. 

CoNCURRERE, bc-loOpeil ; TOt- 

teieti ; rod en, vet. ravelen, raveelen ; 
over hoop loopen, Concurrere inter 
se-i josteeren, 

Comurstts f Concursatio , loop ; 
he- loop ; loop-merkt. Concur stts 7 
Concursio seditiosa, tumultuaria, op- 
loop ; op-roei\ 

Concur sus ad arma, wapen-Ioop, 
vil. /land, 

Concutere, schudden ; ver- 
schudden ; khitsen; hutsen, hut- 
schen j schokken, ver-scbokken ; 
smakken ■ quassen; stoepen, snip- 
pen j ; sun pen ; botsen , butsen ; 
stuikeiK 

Concutere, v i olenfervid* exig t r e 
&c. rantsoneeren(i); ver-tasseeren, 
* transeneeren — Concussta^ exact to 
viol en la } ver-schat, {land, tasse- 
ringe ; over- schatti age ; transe- 
neringe- 

Conmtcrc lormentis, be-schicten, 

(i)Etytn, Ranaoeneren. Vrg. Redemptia, 



Conculi, ver-schieten ; ver- 
sclirikken. 

Concuti cachimris, sehudde-bollen 
van lachen. 

Coucussus, si, geschokt ; ver- 
slaegen ; ver-baest. 

ConcussuSy Coneussio, Concussura, 
smakke ; botse, butse ; stuipe ; 
huts, hutsinge; draf, drave, dra- 
vmge ; schok ; sttiik. E 

Condecere, be-hooren; be- 
taemen. 

Candecci; het be-raemt. 
Condeeeus, b.e-hooriik ; proper. 
Comiecetmr, be-hoorliken ; met 
be-hooren ; abelik. 

Condecentia, be-hoorlikhcid ; be- 
hoorte; be-setheid ; abellieid, 

CoNrjEcoRARE , ver-eercn ; 
ver-cieren. 

Condemnare, doemen 5 ver- 
doemen ; ver-oordeelen j vcr- 
wijsen ; ver-deelen, ver-deilcn, 
vek sa x, ver - 1 eggeo J weder - 
leggen, 

Condemnare reum, over-winnen. 
CQndemna!us x ver-wescn . 
non CoudcmnaiuS) on^verdoemt ; 
ori'gedoemt. 

Condemnation ver-doemen i sse . 
CoNtJEKSARE, Condmsari, dik- 
keo; ver-dikken; stoppeu ; stollen; 
ver-groven. 

Condepsehe, laieden. 
CoxderEj maeken; scheppen; 
sticliteiij stifcen. 

Condere leges, in-stellen oft in- 
setten de wetten. 

Condere, timmeren, remmeren* 
Condere, bergen, borgen ; be- 
waeren ; heimelen, vet. houdeHj 
hauden ; op-sluiten ; op-steken. 
Condere vagind ensem, op-steken 
het sweert, 

Conditor , marker ; stichter ; 
schepper; fondateur. 



conditio, stand; stnet \ gC'le^^n- 
licid ; IteE wesen ; qualiteit; con- 
ditle ; middel * soorte. 

Conditio ret familiar is, veiir-racd^ 
veur-raet, veur-aet ; raed 3 vet. hot. 
* Fide, Condere. 

Com lit io, b e-sp r e k > ve r- s p re k \ 
be-dingj ge-dinge ; be-^chetjd ; 
veur-waerde, q* d, veur-woord ; 
onder-sprek^ onder-sprekinge ; een 
In d ten j Grot io ; sub Condi! i'on'z , 
bij sekere geval, oft met een Indien, 
G ratio, voet; ea condiiionc, op dieia 
voet. 

Condi! ionari, Gondii ionem pneft- 
nire, pnefigen^ be-dingen; be-siiL-ni- 
meii ; be-spreken ; onder-spreken. 
Conditionevi acctpio^ Ik bens te 
vredeiK 

Gondii i ones f err e & accipere^ capi- 
tuleeren. 

Conditionent referre } slaebten. 

C&ndits, kctter ; keller-waerder ; 
keller-meester ; keller- knecht ; 
kellcr-knape; kater, vet. bottelier; 
dispensier, 

CondickrEj roe-seggen ; ver- 
loven ; ver-geloven ; be-stemmen, 
Condicere opus certo precio faciendum, 
acn-ncmen eenig werk* 

Condicere, onder-spreken; be-spre- 
ken 5 ver-spreken ; veur-spreken ; 
dingen ; ver-dingen ; be-dingen ; 
be-veunvaerden ■ be-scheedeiij be- 
sc held en ; accordeeren ; concor- 
deeren ; assigneeren, 

Coud ictus dies juri experiendo^ 
Vide, Dies juri exper. &c. 

Co u die hi n 1, T^w nlict io, be— di n g ; 
vcr-dinge; veur-waerde, a. d. veur- 
woord j toe-segginge ; Dc-sprel^ ; 
ver-sprek ; onder-sprck 3 oiuler- 
sprekinge ; veur-besprek ; accord ; 
accordaet; concordaet; compact; 
aetle. 

Candid io premiss i sine causa t 



intrekkinge van tocsegginge ge- 

daen sondcr redelike oorsacke, 
Groiio* 

Cokdignus, waerdlg, wecrdig. 

Co n digue, \v e e rd i g 1 i k . 

Condtre, saussen ; kunden; 
kundselen, kuindselen; in-maeke]^ 
veL smakelik mack en; confijten, 
v u Ig 0, eonficere. 

Gondii us aro matihus t i % ' e Ihiins, 
gekruidt. 

Gondii us urn rid, sive saliugine, 
gepekelt. 

Condi mentum, Conditio, Gondii us, 
us f Gondii nr a, Gondii a nea, onan, 
kondsel ? kundsel^ kuindsel ; bras; 
sausse ; conlijt^. confiture, confijtsel; 
compost; in-maekse] 3 ^/. saveraed; 
spi j s - k r u i d j sica m h. con se r v e ; 
natken op de spijse 3 :i. sausse. 

Condi n lent u mpok nta riui n^ ran w t - 

Condiment is impiere } iaesen, fasen, 
fland* id est, vullcn. 

Conditio jruguui, veur-raed van 
koren, 

Condi! io rei /ami Han's, veur-raed, 
veur-aet; raed, vet, hoi I. 

Co>:djscere ? leereii ; aen- 
nemen. Condi salt s t jongcr ; leer- 
jongcr ; Jeer-kind, 

Condi scere ex aliis } spiegelen aen 
andere, 

Condi scipnii , leer oft scliole- 
gesellt.-u ? meiaph. q. ComniHiiones. 

Conditio, Vide r Condere, item, 
Condicere, 

CondoCere., onder'wi)scn- 
Condolere , med - doogen ; 
med-lijden. 

Condokare, ver-geven ; be- 
schinken, be-schenken ; ver-tijden, 
ver-tijen ; nae-gelden, sax. 

Condonare dehitum, poenam } quijt 
scheldcn ; ten goede sclielden, 
G ratio. 

Condoualor, ver-gevcr. 



Con 



— 204 — 



Con 



Con 



— 205 



Con 



Candonatio, ver-gevinge ; yer- 
giffenlsse ; ver-gif, vet. af-Jaet, 

quod non Condonatur, on-ver- 
gevelik, 

Condormire, be-slaepen. 
Condriixa, kanker-bloeme ; 
peerd-bloeme, [alia pot ins iniu- 
bacei generis herba* F, E.] 

Con 1 du cere, oor-baerlik zijn ; 
baer.cn. Conducilnlis , nut, nutbaer, 
nuttclik, nuttig ; profijtelik j oor- 
bacrlik, 

Conducere, ge~]eidem Con- 
duct us, vulgi, ge-leide. 

Conducere in a nam, te sacmen 
brengen; ver-eenigen; unieeren, 

Cmiducere t hueren, hoeren ; 
pachten, ver-pachten ; be-dhu;cn ; 
aen-nemen; ver-diugen; be-stellen, 
vet Conducere &: arrhabone dato 
devincire, mietcn, mieden, meden/ 
meeden, ver-mieren, ver-mieden, 
veil. 

Conduct us, Conductitius, gehuert. 
Condudum opus, aen-genonien werk. 
Conduciio, huere ; huermge ; 
huer-waere, vet. pacht ; v.er-ptich- 
tinge; be-stdlinge ; vending/ Con- 
duction-is tabula. Contractus, huer- 
cedei. in Conductione initd munus. 
arrhabo, miete, miede, miente, 
* Conductio opera unius diei , da<4- 
haen 

Conductione clandestine subtrabere, 
conduct orem intercipere, onder-hue- 
ren ; onder-mietem 

Conductor, pachter ; pachtenaer ; 
ver-pachter; pleger, saw Conductor 
pr&dii msmij vilda, vel fundi* 
pachter; pachtenaer; land-pachter; 
laet. Fide efiatn, Colonus. 

Conductor per pel nanus, erf-pac li- 
ter, qui per pet ub agrum con- 
duxit, aut certd pensione, in 
vitatn suam. 

Conductor , huerling. Conductor 



domus ; inquilinus in conduct d 
do wo ha.bitans, huerling van cen 
huis ; medeling ; luiis-heer, qui- 
b u s d. 

Cokdulcare, soetcn, 
Cgnduplicare, ver-dobbelen ; 
vcr-dobbeleereti. 

Condus, Vide, Condere, 
Condyloma, tuber cuium aui 
simile baniorrhohii unde mn- 
guis Jcrtur,$pzne 3 spcene, speine; 
spcnen-vloed. 

Condylus, knoke] ; knodde* 
ConfabularI; kouten ; prae- 
ten ; kuieren ; lameeren, 

Coneanum, E celestas I. vaene; 
kerk-vaene. 

Confarcire, Confer tin, sroffeo, 
veL vullen; ver-vullcn; op-proppen. 
Coujertus, die In, dichtig ; vast 
in een. 

Confertim, die lit, die h rig ; sae- 
men ; te saemen ; tsaemen, Con- 
fertim ingerere potuni } buisen, e) 
ftv%zLv } inquii Ad. Juu, 

Conferre, handen; baeten. 
Conferred aen-keeren ; aen- wen- 
den j be-geven ; be-draegen ; be- 
loopen ; ge-draegen. 

Conferre, muinigen ; raonigen ; 
stieren; vet Coufene, in re hm edit. 
iti-brengeu, Groiio. Conferre sym- 
bol urn f contribueren. Cofhtio, con- 
tributie ; impost; sehor; colhttie ; 
bede ; bede-geld, 

Conferre sc a! iqud, reisen; gaen. 
Conferre ; yer-gelijken ; vcr-erFe- 
ncn ; eonfrontceren ; parangon- 
neeren. (1) Coriferr? scripium sen 
exemplum cum archetypo sive exeni- 
plari, eollationeeren.' 

Collatio, vcr-gel i j kinge . Col lata, 
res cum aliis qua if las fadli sh'd 
excel ieuiid dehl, excedit, paragon/ 



(H App. Par:igonth-t!iu 



Conferre pedem f manum, gradum 
cum hoste, strijden ; voet bij stele 
setten ; voet houden. Confer re 
dextcras, man veur man komen, 
id est, hand veur hand. 

Confestlu, straks ; rer-stond; 
van stonden aen ; vollik ; eerst- 
gangs ; eens-gangs ; houde ; srap- 
hands; stap-aens; step-aen, fland. 
recKte-voord , boll, subitelik ; 
vleugs ; flnx q. d. volet tu. 

ConfibulAj gespe; band-nagek 

Coufibufa, inst r u m e n I u m ' q u d 
nari 6 u s t q tt r u m i m ponit u r, 
prame ; prange ; nunl-prange. 

Conficere, doen; af-vaerdigen ; 
be-schaffen . * be-schikken; uit- 
niaeken ; af-maeken ; ver-lcesten ; 
be-stellen; vol-brengen ; vo!-doen; 
uit-rechten * expedieeren ; explpi- 
teereru 

Conficerc absolute & ornate*, op- 
maeken, 

Confki, gemaekt worden ; vol- 
scbieden, vet. 

Confrere, gaerwen, gerwen, 

Conficere cum aliquo, Conficere 
negotium, over-komen ; over-ecn- 
komen \ be-slicbten ; be-slissen 5 
coinpQseeren. 

Conficere, be-loopen; be-dracgen, 
ge-draegem Sumtua eonficit jlorenos 
cent urn } Sunima cmium florenorum 
rem tenet ; Ra![o in mag nam sunnnam 
excrescil) abit, de so mine be-loopt, 
be-draegtj ge-draegt hondert gul- 
dens ; liet be-Joopt &c. veeL 

Conficere, ver-teeren; ver-nielen; 

- ver-doetij ver-quisten ; ver-misten, 

vet. onder-breogen ; bonder- bren- 

gcn. Confectus morbo } af-genomen 

van sickte* 

Conficere- nuces x kraeken de noren. 

Coufectio, ex p I o o t . , 

Confectura, vuigi, confijt, con- 
fijtsel, 



Co^eldere, trouwen ; be- 
trouwen ; gc-trouAveiij vcr-trouwen, 
tpe-betrouweu ; hopen. 

Confident, koen ; stout ; baude, 
boude. 

Confidi niter ^ s.t o u telik . 

Confidentia, stout bcid > stoutig- 
held ; be-trouvvinge ; assearancie ; 
hope. 

Confident bun mmeve, ver-trouwen. 
CoxRETti, geniaekt worden ; 
gc-dijden, ge-dijen, 

Cont igerf, hechrciij heft en ; 
hichten, fland. * hincar, blsp. 

Canfigerc, speten ; be-steken ; 
dcur-steken ; uit-steken. 

Conjlgere sag it) a, deur-scliieten. 
CoxfingerE; ver-denken; ver- 
sieren ; sieren, mU ver-dichtcn, 
Gonfictus, ver-siert. 

Con finis, ge-buer. Confints in 
agrisy be-iandt, ge-lande, aen-ge- 
lande ; aen-gelandig ; reen-genoot. 

Confii us terra a b i j -1 i gg e n d e I a n d e j 1 - 

Confiuem esse, aen-landen ; aen- 
stooten ; bij-liggen ; aen-liggen ; 
acn-paelen ; aen-einden, Abou- 
tir (1) ; swetten, ft is. 

Con/in i urn, Confiuia region is, pael; 
land-pae! ; paelen des lands ; uk- 
kani ; koste , kuste ; bij -vang, 
bL-vang ; acn-eindingc, abouts (1) ; 
aen-gelandigheid. 

toNi ikmaki: ? vast maeken ; 
sterken ; stedei^ pel* stadigen ; 
ge-stadigun ; ver-sckeren ; ver-ge- 
wissen ; veston, vestigen, vasa-n, 
vast elide sterk maeken ; be-vesten, 
be~vestigen ; ge-vestigen ; contor- 
teeren. 



(j) Die iransche woorden, diede leucr- 
lijkc vurtLiliiig van « acn -einden, acn- 
ciiidinge u ^ijn^ ontbrtrken in hct Etyw. 
en cr mocst tot waarscliuwing « gstlici *« 
op vnlgen. 



Con 



— 206 — 



Con 



Con 



— 507 — 



Con 



Confirmare sivc roborare pueros 
in flde Christiana, vormen tie kin- 
dcren, reef ins, vromen, 

Confirmare, couflnnari, ver-ster- 
ken , 

Conflrmare se, genesen. 
Confinmilus, gesterkr. 

Confirmatory se kcrcr ; ver-sekerer • 

respondanL 

Coujirmatio, sekeringe, ver-seke- 
nnge. 

Conjirmaiio in flde Christiana, 
Y^nina!hmisSacramra(iim } \-ovm^\ 
der kmdei-en, rectiiU, vromseh 

Co^piscare, in fi sc i UiS 
reducer c, ver-beurt/ ver-boort 
maeken; coiifiskeeren. 
Conjucatio, confiscate. 

Confiteri, iijden; .be-Jijden: 
vei-nden; giehten, fris. sicamh. 
biednen, * ver-jaehen. 

Confessh, be-lijd; ver-lijd ; be- 
kentemsse, 

Confessio aumularis , secrete, 
Confessio delidoritm coram saeerdote, 
biechte, bichte ; oor-biechtc. 

Confessarius , r # Jg> / , c„ nfes*- 
s 1 on is auditor, a confessionibus 
sacrts presbyter; biechrer; bieeht- 
vader ; biecht-hoorder, 

Conflagrare, bramJeii ; ber- 
nen; af-branderj, af-barnen. ad 
Lonflagrahonis redemthnem mm 
brand-schnttcn. 

Conflare, smelten, smilten - 
mm&XjLi metael gieteru 

Conjlare, ver-schrapen : bij^eeii- 
raepen, ' 

Conflator, gieter van metael. 

Conflaior figuraii #ris, geld- 
broker- munt-smclter ; smelter 
van gelde. 

Conflatorium, smelt-huis- 
, Cqnfugere, slaen; vechten, 
viclircn; tolgec^belgenj ge~selen 
vet. 



Confligere, tornoien, toumoien 

Conjligere m fc Conftieiari, strij- 
uen; slag leveren ; baralien 

Conflict^ kijf, g^kijf ; wi ; g 
\vwg,JIaucL - 

Conflict ns y Conflict io, veld-sW ; 
mm krijgs-slag; batalie. 

Confluere, saemen-vloeden * 
m-een-vallcn j te saeraen af-loopen ' 
ver?ga ederen, 

Conftuens, Coujlucnies > gader- 
vloed. 

Confluere, berschen, stoemien • 
overhoop loopen ; ver-gaederen! 
ver-gaeren. 

Gonfiuxus, kollefe, koIFe. (1) 
Confodere , deur - steken ■ 
dood-steken, 

Confodere tela, deur-schieten. 
Confodere jugulum, de kele # 
st e ken* 

Conforire, be-kakken ; be- 
sennten ; be-drijten. 

Conformare, vormen ; bc- 
gaeden. 

Conformare> ver-gelijken ; ver- 
effenen. 

Conform is, gelijk-vormig; geiijfc- 
maetig, 

Conformem esse, passen ; be-quaem 

zijn - over-een-komen. 

CoNFORTARE, Sterken. 

Confovere, waerm houden ; 
broeien . 

CONTRATER $f "CoNFRATRES , 

vulgo, med-koedcr ; ge-broeden. 
Conjraternilas, v tt tgi, ge^brbeder- 
schap. 

CONFRAGINOSUS , bol | ml 

Confricare, ruidschen. 
Confrtkgere , ver- breken ; 



1 f I ^ Vrg, 1 Ci)Uuvi£ s en Compoior, wa ar 



' 



1 



kuakken ; brijsen, brijselci], breu- 
sclcn ; casseeren. 

Cojfundhke, brouwen ; bras- 
sen ; mengen • vcr - mengen ; 
brleden, vet* Confunderc & misccre^ 
brassca ende brouwen- 

Con] under e^ brabbelen ; werren, 
warren ; ver-werren ; ver-wcrselen ; 
slommeren, skmmeren; ont-schik- 
ken ; ont-stellen ; ver-hoien ; ver- 
hoien ende ver-stroien ; ver-tissen 3 
vet. hold, mis-settcn ; mis-stclloii. 

Confimdere, be-schaemen ; con- 
f u is maeken, * on-eeren. 

Confmiderej tie re 11. 

Confusus, ont-stelt, on-gestch ; 
turbel r torbel ; on - bescheeden , 
Qn-besclii.-idcn ; on-gescbikt- con- 
fnis; be-schaemt, vulgi, 

Con]uSi l j ver-werrelik; on-orden- 
telik; onder-een * on-bescheedelik, 
Coufuse\ Confusing schicrc-wiere ; 
liabbe-drabbe , (land, liobbel- 
tobbel ; hobbel-sobbel. 

Confusio, bras ; ver-mcngingL-. 

Confusion werre, w r arre; werringej 
v e r- w e r r i a g e \h i nc forte, g u e r r e > 
helium, Gait F. R.] on-geselnkE:- 
heid; on-besclieedenlieid ; brabbe- 
linge; brabbel-merkc; slommeringCj 
siammeringe ; disordre. 

Confusionc obrui, confuis zijn. 
Con futakh , w e d e r - 1 egg e n : 
struffen. 

ConfuiaiiQ; wcder-legginge. 
Con gel a re, Congelascere, vrie- 
sen; vrieren ; ver-vriesen ; be- 
vriesen ; v'er-ijsen, 

CongelaluSj gevrosen, be-vrosen, 
ver-vroscn ; ver-vorsen, fiand. 
Congeneres res, sorteringe- 
CgngenularEj knielen ; knie- 
bogen ; nedcr-knielen. 

CoNGERERE,saemen,sacmelen, 
samlen^ sammelen ; ver-saenien j 
ver-saemden 5 ver-gaederen, ver- 



gaeren ; hoopen ; greeselen, grei- 
selen. 

Cougerere in aa.tl.um, tnijten. 
Congeries, Cougestum, rronpcl ; 
ras ; masse, mas, Becaao ; ' ver- 
nienginge; protel, preutcl; schacre, 
vet. hoop ; Congeries lignorum 3 
hoop hotus. 

Congeries rerum edligafarum , 
sch of, vet, 

Congeries fami , baerm hois, 
s i c a m k Congest to, vcr-gadcri nge . 

Cong ER no , Conger to facet us , 
koiLter ; kouc-geselle, rabbelaerd ; 
praeter; klap-geselie ; trechter, 
id est % oubolligen, drolligenpraeter J 
Pelgromio. 

CoxGiARiuM, veursten-gave. 

Con g la c i are , v e r - vr i es e n ; 
be-vriesen ; ver-ijsen. 

Conglobare, Conglokari, over- 
hoop loopen; klonteren; drollen ; 
stall en , & vet. stokken ; knoHen ; 
graenen , grelnen ; ver - saetnen , 
ver-saomelen ; rcessemen. 

Conglohalus , geklontcrc ; ge- 
klotert; gestolt, 

Conglobatus sanguis t geronnen 
bloed. 

Cong lqm era re, saemen, sae- 
melen, samleiij sammelen ■ over- 
hoop loopen, 

Gonglutinare, plakkcn ; p:m- 
pen, aen-een-pappen oft lijmen ; 
coe-heilen. 

Conglutinari, toe-w f assen. 

* CoNGRATULARI, geluk wen- 

sclien* 

Congratulatio, geluk-wensch . 
Congredi, ver-gacderen, ver- 
gaeren; be-hendscn, bc-handsen. 

Cong^essus, aen-grijp ; be- 
gankenisse, 

in Congressum proxhnum, tot 
weder-siens. 

Congregare & Cougngari j 



Con 



— 208 — 



Con 



Com 



— 209 — 



Con 



saemen, ■ saemelen, sanden, sam- 
niclen 1 vcr-saemen, versaeniden ; 
gacdereu., gaeren, cuytipziu ; ver- 
gaederen, ver-gaeren, geren ; trop^ 
pen. vet. /land* kluften, fris. 
kluchten; rotten; kudden ; schae- 
ren, vet. uniecrcn : ver~strengem 

Cougregari ad generandum-, gaden^ 
gad en. 

Congregates , gesaemt, ge sac me It* 

Congregai io, v e r-ga de r i nge ; hoop. 
Congregaiio hominum, hoop volks ; 
convoot. 

Congiius, Conger, konger-aelj 

see-paling, Vide, AnguiU a marina* 

Congruere, passen ; be-quaem 

zijn ; rij men; be-komen ; gaden, 

gaeien. 

Congruere, ge-lljken ; overeen- 
k me u ] ve r-ko men hi et i em a n d e n , 

Congruens & Congruus^ be-qua em , 
bekaein ; voegdik ; * komdik. 

Congruent ia } be-quaemheid ; toe- 
be-hoorte ; be-komste ; vet, heb- 
binge ; gade, gadinge. 

Gonjicere, werpen, worpen. 
Conjicere se in pedes, fugam, gaen 
loopen, sicli op de loop be-geveo. 

Conjicere, Conjecture, Conjecturare, 
Conjecturam facere, Conjecturd asse- 
quij consequi, gc-raeden ; raeden, 
raed-slaen ; nae-raeden ; slaen nae 
eenig ding ; gissen, gissinge niae- 
ken j ver-meinen ; be-moeden ; 
ver-moeden a moed, idest 3 animus; 
waer-seggen* 

Conjkere maM 3 /also, ver-gUsen. 

Conjector , raeder , ge ~ raeder ; 
droom-bedieder ; droom-dieder, 

Conjeciaiio, Conjectura^ ge-raed- 

sel, raedsel ; gisse, gissinge ; ge- 

merk ; nae-raedinge [ ge-raedinge, 

Cgniscare, stoot-hoofden ; 

stoot-bollen ; tukke-bollen, tokke- 

■ bollen, tikke-bollen. 

Coniza, herba, vloi-kruid. 



Conjugium, Conjugium kgili- 
ffiUtftj, ee; eewc ; edite ; echtsdiap; 
echten-stacr ; houwelik, houdelik, 
houlik, hielik, hijlik. 

Conjugio j anger c, be -seed en te 
ho a we] ike. 

Conjugio jungere ; ite m , Jn t tg i 
* Conjugarij Conjungi — ConjugU 
(idem dare j tronwen ; hauden ; be- 
bonden \ houweliken ; hijlikken ; 
gaeden ;• gaden ; maelen, mellcn. 
Hinc lusus in Brabant id pueris 
& puellis frequ e n s> maelen y 
m a elen - s p e 1 ; c t) m h i n i b i n s 
segr eg a r % alte r u m q it e a- it £ro 
relic to apprebendere nituntur. 

Co njugii , co nve } 1 tion isve de 1 ffl n- 
ciatio, promulgath in Eccksid 7 Jcerk- 
geboden van ondcr-trGLLwe, 

Conjugarc paria t gaedca 3 gnien, 

Con/ux, gade, gaie, gaiken, de 
Jvibus* 

Conjugia mi seer c, be-vrienden ; 
ver-maegschappen, 

Conjugiu m tie rare, h er-hon de n , 
ber-houwen. 

Conjugio matums vei mahtra , 
hou\vbaei\ 

Conjugates, gewijft, 

Conjugn exsors y on-gehomvt. 

Conjugal is , Conjngialis , hou- 
weliks, 

Conjugalis torus, be d d e . 

Conjugialis contractus, syngrapha, 
ho aw el 1 ks c h e v e u r- wae rd e . 

Co njuga h vinculu m } ec h t- band, 
Grotto* 

ConjuXjConjunx, ge-mael; ee-ge- 
mad ; ge-hnise, vet. deel ; sijde, 
fr is. sic a m p. bedde - genoot ; 
consorte ; ee-gaede^ vet, 

Conjux, maritus, man; ee-m;m. 
Conjux J'iduS) gehoud man . 

Conjux, uxor, wijf; ee-wijf. 
Conjux fida, gehonde vrouwe. 

Conjuges, edit - genooren ; ge - 



huiscne, vet. echtc-Jieden. Fide 
eliam, Co^MUHlUM. 

Co t ijungere , voegen; bij-cen- 
voegen, hechten ; klampen. 

Conjungere pares cum paribus, 
paeren, panuren(i) ; gaden, gueien. 

Co njitngere, ver - s aem en , v er - 
saemden, 

Conjungi ad gemrandun^ gaden, 
gaeieu, 

Conjunctim, Conjunct^ aen-een ; 
een-paerlik ; saemen, tsatmen, re 
saemen, saemtj saenientlik ; een- 
saemlik. 

Conjunctio, gaersel ; ver-gaersel ; 
ver-gaederioge ; voege ; voegsel ; 
joncmre. 

Conju nctio, vriendschap t 

Conjunclio affinitatis vel sanguinis, 
ni a egsc h ap ; ma eg - tae ie ; tnaeg- 
sibbe, vet, 

Co^jukare, be- cede n ^ be- 
eedigen , 

Conjurare, heulen ? r saemen. 

Conjnrare, be-sweren ; be-mae- 
nen; be-lesen. 

Conjuratiom ejicere, uit-maenen, 

Cotiju rat i, be- eed e; ge-eede; 
eed-genooten , 

Conju ra tio, 1 s a e m en - s w e ri ng e , 
Grotio; ges woren muiteri j e ; con- 
spiratie. 

Connecterh, aen den anderen 
binden , vast-maeken; tuieren ; 
strikkeu. 

Conuexum & Conmxnm hypothecs, 
pand ; tupotheke (2) : med-pand ; 
onder-pand. 

Connexum Coaptatiimve concinni, 
decora aple\ industrU, be-knoopt. 

Conneti, onder-staen ; sijn 
beste doen. 

Connjvere Qculis , gl aieren , 



fi) Etym, Paerturen. 
(2) Hs. 






gluier-oogen ; gloeren, gluercn ; 
loereiij loer-ocgen; pink-oogen; 
pimp-oo^en ■ wimp-oogen. 

Con n were , winken , wenken * 
wicik^oogen* 

Connive re, oog-luiken, oog-liii- 
kinge docn ; on-^emerkt laeteti 
deur-gaen ; sleiidt: Mind zijn. 

Couuivere, aen-staen ; aen-karre 
oft aendc kiere staen j open-staen 
ten hat yen, pid% de deure, 

Conniwntia, oog-laikinge. 
Comm^biu.m, ecbte, houwelik 
&'& 

Connubii fmlus inire, be-raL'den, 
sa.w frit* holL ho u wen, honden ; 
ho u weli j ken, houdeliken,, hei liken, 
hi] liken, ee liken, ab hou, houd, 
hold, sine Imldj id est favens } 
jide lis : u \ 1 d e e i 1 a m v e t u s died 
gehonw ende getrouw ; & vrind- 
houd ? heer-houd, &c. 

Connubio hiepia x on-houbaer. 
I~iiie porro, Conjugium. 

Co\OPa:LM, (1) textile tento- 
rium quod lectis imniinel, ar- 
cendis muse is & culicibus com- 
paratuuif vliegen-netj pavilioen 
aver een bedde ; heme] van dc 
koetse. 

CoNO.UAt>RARE, vier-kanten. 
CoNatJASsARE, hutsen, hutse- 
len ; quetsem 

CoNaUERij klagen, be-klagen, 
klagten doen ; kronen, kreunen ; 
groneiij groonen ; be-kronen, be- 
kreunen ; kriemen, fris, hoL 

Couqucri, kraeien ■ be-klacgen. 
Conquest us, Cotujuestio, be-klag ; 
complainte, 

(1) L. Co nope urn, gr. jcovWTreloP. 
J let cngelsch hecft cr Canopy van ge- 
m$kt, \'u[iMai.TLuit (Z. Rijnibijbei, 17^78, 
17623 1 17650, en de Voorrede, kxv) ver- 
Cdaldc be? w- Uoar « Spg rewire » Vrg, den 
brief vinN, Beets, Qids, 1884, III, bE 376, 

27 



Con 



210 



Con 



Com 



2IT — 



Con 



CgnqjuiescerEj rusten, 
Conquikere, soeken. 

Conquirere, krijgen ; ge-krijgen ; 
Yer-krijgen, eonquestecren ; kon- 
veren, kotiverecren ; ver-couvc- 
reercri. 

Conq u isttiOj conquest, 

Cong u i si tor exercit us , monster- 
heer ; commissar! s van krijgs- 
voik, 

Consanare, heilen, heclcn ; 
gesond maeken. 

Consanare, & Consanescere, ge- 
nescn. 

Consanguixeus , neve, neef- 
ken ; cosijn, cousijn ; maege 3 
maegeling vet, ge-sibbe, sibbc, 
vet. naeiink, /land, reeht-sweer; 
oom, vet, vedder, MM* sicaoib.. 
fris. ver-want; bloed-verwant ; 
bloed-vriend ; vleesch ende bloed. 
Consanguinmm esse, be-staen van 
bloede* 

Consanguinea, nichte, niechte. 

Coi t sa ngu imnsfra ler, h al f- b r o e d er, 

Consanguincus in secundo gradu, 
ander-sweer ; anderling, /land, 
patruelinm, consobrinorum & amili- 
norum fiHi, ander-sweeren. 

Consangu incus in iertio gradu, 
nagel-vrind ; nagel-mage, in eo 
f n i m u ng u i s, n o n m e m b r u m, 
reperitur : at que id so coguatio 
ihi lerminaiur. SpecuL Saxon. 

Consangu ineos non habeas, oa-be- 
maegdj & contra, Grotto, 

Coasa ngu ipitas * m aeg - sc h ap ; 
maeg-tacle ; maeg-sibbe, vet. 
ge~-sibbe ? sibbc, vet. be-sibbe, 
sibsehap, vci t 

Consanguinitas sexus virllis , 
sweerd-fiijde, sexus femineiy spil- 
sijde. 

ConsangitinitateJMigerejVZi-maeg- 
schappen ; be~vrienden, 

Consarcinare* lappen ; futse- 



len * Consarcinare vesies , kleer - 
lappen, 

Consarcinator, kleer-lapper. 
Consauctark, ver-wonden. 
Consce&dere, be-klimmen ; 
op - kllinmca ? steegen , stijgen y 
steigen ; op-stijgen. 

Comcendere unguibus fixis felium 
more j k la ver en., ldaferen. 

Conscendere eqnum, be-schrijden 
een peerd. 

CoNSCiKDEREj ver-snijden ; 
ver-scheuren. 

Cause ind^ re mhmtim } minutatim, 
scherven; sciieven,//a?n^ kappen; 
bacbten ; hakken ; hakkelen ; ver- 
hakkelen ; ver-snipperen. 

C 'onset ssus 7 vei-scheurt ; ver- 
liakkek. 

CottsciRE, med-weten ; ge- 
weten. 

Conscius } med-wetig j ge~wetig. 

Caused scekriSj facti, cons or ten. 

Conscientia, ge-wete, ge-wisse ; 
co nsc i c n ti e - Consckntue rcmorstis > 
vol Halt to, si irn u Ins , ace us a I io } la bes ; 
vermis conscienlia ; wrocginge der 
gewecc ; weder-peins ; weder-ge- 
peins ; knaginge der gewete ; 
worm d e r g e \v e te . Co nscien t Le met u 
moveri } impediri, delineri^ conscieinie 
maeken in eenige saeke. 

CoNSCRm£HEj schrijven ; be- 
scbrijven, op-schrijven. 

Conscribere milites, copias, exercH 
turn j krijgs-kiiecbten oh volk aen- 
n e men. 

Consecare, Vide, Consctndere, 
Comsecrare, wijen j wijlienj 
vvijdenj wiehen ; heiligen ; heilig 
maeken . 

Consecratus, gewljdt, gewijbet. 
non Constrains, ongewijbt. 

Consectahi, nac'loopen; nao- 
stellen ; nae-volgcn ; aen-hangen ; 
ketsen* 



Cousertari 7 ketsen ende jagen. 
Vide eliam, Consequi, 

Consectator , nac - loopor ; :ten- 
Iianger ; kcaer 3 kct^er. 

Couscctatio, nae-loop ; aen-bnm;. 
Co^sekhsch re ? oud wordcn. 
CoNSENTiREj ecns zijn met 
malkanderen ; over - een - komen , 
over-een-siemmeii ; over-dragen; 
met malkanderen o% r er-een-dragen , 
over-komen. 

Conscntire, te vreden zijn ; ge- 
hengen, ge-bi ngen ; voigen ; toe- 
staen ; toe-stem men"; wil]e-keuren ? 
ver-willekenren- ge-nietenj fland. 
accord eeren ; ver- willigen ; vol- 
woorden, vet. 

Con semus * Consensio — bc-liefte ; 
wille-keur ; love^ vet, id est ver- 
lof ■ hinc or-lof 3 or-love ; or-] oven, 
&c. gfe— liengenisse ; ja-Avoord; 
vol-woord ; volg-Nvoord ; vnl-bord } 
*vol-boord ? — sax. sicamb* *over- 
een-kominge — pcrmissie \ con- 
sent; respondentie; correspondent 
tie ; accord * 

Consensus unus f een-dragtigheid : 
Consensu unaninn\ cen-dra^tiszlik. 

Consentanem, be-hoorlik . 

Conseptre, be -ruin en ; be- 
heimen, be-heimigen ; balien. Con- 
scpire du-mis } ver-haegeii: 

ConsepttiSi getuint, be-tuint ? be- 
lieinigt. 

Consgptuni, be-vang ; schranke ; 
af-schutse! ; af-slnitscl * balie. 

Consequj, krijgen \ ge-krijgen ; 
ver-krijgen ; ver- \v erven ; be-komen ( 

Comequij voigen; achter-volgen ; 
ncbter-baelen ; nae-komen. 

Consequent er , ver- voigen s ; ach- 
ter-een ; achter-volgens ; ac liter- 
gangs, flnnd. regeling; opderije. 

Co nseq t i en t ia, v u I g i, ge - v o I g ; 
ver-volg ; saeks-gevolg ; acliter- 
volg. 



ConserhrKj be-settcn ; pfentien ; 

be-pknuen ; be-saeien* 

* Cousitor, planter; boom-setter; 
boom-planter. 

* Const tioy Consiiurttj plaji tinge. 
Conserere nitwits , be-liendseiij 

be-handscn, 

Covsertus> be-set. 

Conservare^ be-waeren ; ac li- 
ter -wacren ; hoed en , luieden ; 
huidea, vet, be-hoeden ; bc-bouden; 
ver-hoeden 3 veur-lioeden; onder- 
li flu den ; fristen, firsten ; virsren^ 
vorsren ; hand-haven ; linnd-hou- 
den ; prescrveeren. ConservH te 
Deus > God segenc n ? God behoede n. 

Conservare a damno & malo, 
be-hermenj be- barmen, id est, 
be-ermen, germen. 

Conservare parcitatc & frugal 'it at ^ 
ont-spaeren ; Conservare §i usum } 
te raede h on den. 

Conservator 7 ondcrhouder ; be- 
bonder; be-hoeder; achter-waerder, 

Conservatio, be-hoed, be-hoede- 
nisse ; be-houdenisse ; onder-hou- 
dinge; ondcr-houdenisse ; ondcr- 
houdsel ; be-waeringe. 

Con 5 erva } v u Ig i, c o ns e r v e . 
Considerare, maiken ; mer- 
ken ; aen-marken, acn-merken ; 
be-merken ; ge-merk nemen ; acht 
nemen ; raenien ; ver-sinnen ; be- 
denken ; be-vroeden; huggen ? vet. 
in-sien ; goomen, vet. goomjgoem, 
nemen , vet. roeken s rochten , 
rnchten ; roek nemen dp eenige 
s;teke ; regard nemen, aviseeren. 

Conside ? ~at us^ m a rk -sa e m . 

turn ConsideratuSj on-gemerkt; 
on-gemikt. 

Consideraltt diffieUis, on-merkellk. 

Considerate 1 , mark-saemelik ; be- 
dachtdik j ver-nuftiglik. 

Cousideratus homo \ ver - sinnig ? 
ver-sienig, vcur-sienig ; ver-nufcig; 






Co\' 



212 — 



Con 



bij-sinnig, holL om-sichrig ; be- 
vroedsaera ; ver-standig ; ver-stan- 
del, vet. boll* be-dacht; vroed, 
vroedsaem. 

Consideratar, aen-marker ; mar- 
ker, (i) 

Consideratio ^ markinge ; aen- 
merkinge, be-merk ; be-merkinge, 
ge-m erk \ oog-gemerk ; oog-teeken ; 
achte ; toe-sicht ; goom, goem ; 
visouwe, vesouwe ; respect. 

Co^siderEj sitten, neder-sit- 
ten ; sar.cn, vet. be ten > bee ten > 
fland* both 

Considere, simul seder e t sm)V^\\. 

Consid&re, Considered neder-slaen 
ende wooninge neraen. 

Consessus, ver-gaederinge oni 
gem erne saekcn ; consistorie* Con- 
sessus judicum, dtng-banke -, banke 
van recti t. 

Consign are, segelen ; bc- 
segelen . 

Consignatio, a n d e rr e c h 1 1 eg gin g e , 
Gratia. 

Consilere, swijgen. 
Consiligo, yier-kruid; wrang- 
kruid. 

Consilium* raed ; raed-slag ; 
aen-slag; advis ; entreprinse 5 pro- 
post i intentie. 

Consilium deliheratum 7 be-raed. 

Consilium ante factum, veur-raed. 

Consilium posterius, item, post 
factum, achter-raed ; nae-raed. 

Consilium malum, infdix, mis- 
raed. 

Consilium privatum , sanetius , 
interius / iniimum, sekreten raed. 

Consilium sive Concilium pr&toria- 
num, dulicunij publicum, breedcn 
raed ; hof-raea\ 



(i) I let Hs. heeft boven de a van « aen- 
marker » marker, markings «, eene e, en 
boven de e van « aen-merkinge » eene a. 



Consilia agitare^ comnmnicare^ 

inire, capere, agerc, tract 'are ; bcraed- 
slaegen ; raed-slaegen ; nted-slaen \ 
kamer houden ; raed houden ; 
scbeeren den raed ; raernen ; dcvi- 
seren> di vis- 
Co nsi Hum a h alia u o pelei % ra e d e n ; 
be-raed en ; raed nemen ; te raede 
gaen. 

Consilium dare, prtvbere, adferre, 
raeden, raed geven, 

Consilium suscipere, inire ? veur- 
nemeti ; a en -sine n. 

Consilium prodcre, rumpere, vev- 
raeden ; qui patria Consilia hosii 
prod h j ver-raeder. 

Consilia pollens, bc-raedig. 

Consilii inops, expert, troost-loos ; 
raed-loos. 

Consiliarius, raeder ; raed-gever ; 
raed ; racds - man ; raeds - heere . 
Cansiliarii, raeds-lieden. Const! ia- 
riorum cactus, raed ■ raeds-heeren. 

Consiliarius pedaruts sive peda- 
fiats, jae -heere ; jae-man ; jae- 
scbepen ; amen-vaer, holL 

Consiliarius colleaii ant eorporis 
alicuius eisque in consiliis assistens, 
pensionaris. 

Consukre, Consultare, ver-si nnen; 
be-denken ; be-spreken, vet* boll. 
be-vraegen j raed-slaen ; be-raed- 
slaegen ; raed-slaegen ; raeds - 
plegen ; aviseeren, Consulere aii- 
quern, raed en ; be- raed en ; raed 
nemen ; te raede gaan. 

Co nsu I ere post factu m ■, n a e- r a e d e n . 

Consulendo enore t rois-raeden. 

Consulere alicuius ulilitati, com- 
modave, soeken iemands profijt. 

Consulere sibi^ suis rebus , saluti 
sute &c. toe-sien ; skh ver-sien ; 
remedieeren . 

Consulere honi y in dank nemen. 

Consultum exist 'imare, videri, ge- 
raedsaem vinden ; geraeden dunken . 



Con 



213 — 



COK 






CensuiiuSj, wijs ; be-raedig ; 
raedsaem ; raedsaemig ; ge-raed^ 
saem . 

Consulto, Consulti; Consultd opera \ 
be-dachtiglik ; met veur^med ; 
veur-raeds ; will ens ende wetens ; 
were nil k ; met op-set ende wille ; 
geraeden wille, G ratio. 

Consul tor, qui alii consul it, 
raeder ; raed-gever ; raeds-man ; 
raeds-heere. 

Consul fat iO; raed-siag ; be-raed, 
be-sprek. in Consul hi tianem alicrius 
pone-re; be-drnegen. 

Consul, ho rg - mees te r ,- bo rger- 
meester ; poort"meester 3 vet, vein- 
sell e pen ; vogd, iprens* 

Consul maior s meier. 

Consul territorii; land - bonder , 
vet* fland. 

C01 1 s ula rtSj C a n sul i s munerc 
d e f u n e t u s, oud borger-meesrer. 

ConsimiliSj ConsimiliSy even- 
gelijk; coosorte, consonen. 

Con sister e t be- sta.en ; ge- 
staen ; vast-staen ; blij veil staen ; 
stilte staen \ dueren, ge-dueren. 

Cansisiere in re aliqud cum animt 
tranquillitale & quiete, ge-rust zijri. 

Consistere per aliquot dies, ver- 
dagen. 

Consistere in laeo aliquo, degeu 3 
wood en. 

Consistens, duerig, ge-duerig. 

Consisiorhtm , gebeclue banke , 
gebechte ding, gehecht geriebt 3 
sax. id est, gebannen vier-schaere; 
conslstorie. 

Cqnsobkinus, rcclu-sweer, 
fland, holL cosijn. 

Consobriua, matert e r tt j i I i a, 
nioeien-dochter. 

dm sobrini, g e z u s t e r s - k i n d e r e n ; 
ge-stisterlingen ; susterlingen, qua 
vox, quamvis tan turn videatur 
soro rum liber os innuere, c tu- 



rn unior in nun est, & I a litis 
e x i e u d i t u r a d fra t ru m &c> ! i b Ik 
CoKSOCEin, ge-s\veers ; swae- 
ge rs : q u r u m I i b e r i i n I e r s e 
coujugio juncti sunL 

CoksociarEj ver-sellen, ver- 
gesellen^ ver-geselschappeiij ver- 
selsehappen. 

Consociare binos, paeren. 

C\'Usaeia!i f ^ ge-selscUap ; unie, 
Consqlari^ Consohiliones ad- 
l.nheve, troosten ; vcr-troosten ; gc- 
troosten. 

Consolaius, getroost. 

non CousolntuS; on-getroost, 

thin Cut sola bills, desolaer, 

Consoiatar, ver-trooster. 

Con solatia, troost ; hengc-j huge ; 
con fort, 

Consolida REGAi.rs 3 ridder- 
spore. 

Consalidct minor t kerssonwe ; 
mate-lieve. 

Consolidate, soadeeren, ut 
m e tall a & C\ 

Con solid are , Consoliduri , toe- 
heilen ; toe-wassen. 

ConsonarEj over- een komen ; 
over-een stemmen ; med-stemniLii ; 
toe-stemmen ; accordeeren. 

Consonare, rijmen ; eorrespon- 
deeren. 

Comonans f Consonus, een-stemmig. 

Can son um esse, rijmen. Consonant 
ratiani, k I ink ende red en e. 

Consonautia, een-stemmi^heid \ 
accord van geluid, 

Consopirj^ vallen in slacp. 
ConsorSj ge-noot, q.d. simul 
ulcus ; a verba genooten. Mine, 
bedde-genocit. Pares sive compares 
Francis, patritii Francia, ge-nooten 
van Vrankrijk, it a Teut. dicti 
q u a d ed d e m p testate & d ig nit ate 
uiercnlur. 

CoxsoRs, porrb, med-genoot \ 



Con 



— 2I,| — 



Cott 



med-gcselle, rned-maet ; rued-ge- 
span ; med-pliclitig \ med-pleger ; 
med-partlje ; m agger, makker ; 

mael, ge-niad, vet. $£r* sax. 
weder-gaede, weer-gael ; deetacli- 
tig ; weder-paer; consorte. Corn 
sorter consorter . 

Consors temv } agri, prati, ge- 
lande. 

Con tors t hart ; thalamic sen hcii, 
bed de-gen oot ; bedderik s vef. gc- 
sdlinne, ge-selnede, /land, vet, 
ga d e , gn e i e 3 ga i k en , [d e b o m i nib u s 
diet potest ut sit quasi Caius & 
Caia ; alias dc a vi bus dicitu r* 
J. R.] 

Consortium, ge-mem ; ge-mein- 
schap ; ge-selscbap ; soorte ; com- 
pagnie. 

Cqnspergere, be-gicten ; be- 
sprengen ; be-sprenkelen ; be - 
stroien ■ be-storten. 

Conspergere pingui liquore, adipe, 
huiyrOf &c. droop en met vet. 

CoisispicerEj Conspicari, sien ; 
sichtigen ; sicbten ; acn-sien ; be- 
sien ; be-sichtigen : aeiKscliouwen ; 
be-kijken. 

Conspiccre rem aliquant , ie-waers 
acht op hebben, nenien oft slaen. 

Conspidendo errare^ falli, ver- 
kijken. 

Conspectus, a, mn f aen-gesien. 

Conspectus, us, liet aensien ; toon, 
toone ; tooge, /land, aen-gesicht, 
aen-sicht ; ge-sicht^ aerwscbijn ; 
aen-schotrw ; aen«scliouwinge ; 
oogen-schijn ; be^merk, be-mer- 
kinge ; regard ; presenile ; veur- 
schijn. 

in Con sped u 9 te veur-schijn. in 
Cons pec tu venire y adessc, te veur- 
schijn komen ; ver-tegeowoordigen. 

in Cons pedum dare, in Con spec In 
ponere, te veur-schijn brengen ; 
p resen teeren j rcpresenteerem " 



i ConspectUj legen-over. 

ConspicuuS; sicht-baer; sichtig ; 
sienkk ; sien-baer; blijkelik ; 
oogen- sclii jnig, oogen-schijnlik ; 
oogen-sichtig ; op-siclitig. 

Couspieuus vir , hoog-gcacht 
man. 

Con spieiliu m, v e I, Conspicii lu m^ 
kijk-gat; kijk-uit; kijk-vensterken. 

Conspici Hum, bril . 

Conspirare, beulen 'tsaemen; 
't saemen eens zijn ; correspon- 
deeren ; moiren , muitenecren ; 
Fide eiiam } Comjurare. 

Conspirarc _ inter se de j>reciii quo 
jrumenta &c* phris vendaniur f 
koren-man spelen. 

Con spiralis be-eedde* 

Conspiration Cpnspiratti$ } heimelik 
ver- stand ; conspiratie ; respon- 
denrie; correspondentie; muiterije : 
iinie ; monopolie. 

ConspissarEj Conspissarij dik- 
ken; ver-dikken ; ver-groven. 

Consponsor, respondant ; 
mede-borg* 

CoxspuerEj be-spijen j be- 
spoLiwen. 

Conspurcare 3 vuil maeken ; 
vuilen ; be-smetten } be-seuluwen, 
bc-soluwen, /land* 

Co^STABiLiRE, stapelen. 
ConstarEj zijn ; staen ; vast 
staen ; ge-staen ; be-staen ; vol- 
staen . 

Constare^ Constanter permanent 
voi-dueren ; vol-herden. 

Con stare, kennelik z\)n ; open- 
baer zijn. 

Const are Hqtddo x blijken. 

Const are ? staen ; kostert. magna 
stare, Con stare, dier staen * veel 
kos ten ; b e- g ro o te n . 

Const an s, vast; stadig ; staetig ; 
staetelik ; srandaftig ; standachtig ; 
stand- vast ig ; gc-stadig ; gc-stan- 



Con 



— 2Is — 



CdK 



dig j vast- Stan dig; vol-standig; 
stede-vast ; be-^tandig ; stemmig ? 
sremig : vul-dueri^ ; voE-Titjrdig ; 
* on-wandelbaer, vet. — on-wan- 
kelbaer; be-stapek, gestapelcert. 

Co nsta fit e ma / rimouio , s t a e n d e , 
duerende 't houwelik. 

Constanter, staeds ; staediglik ; 
staetlglik ; ge-staediglik ; vastelik ; 
ver-duldiglik ; voWueriglik ; vol- 
herdi^lik. 

Constaniia, staedigbeid ; staetig- 
beid ; i^e-stiicdigheid ; standatlig- 
licid ; stand-vastigbeid ; ge-itnepel- 
lieid ; steminiglieid ; be -stand ; 
be-staodigbeid ; vol-berdigheid. 

ComsteknarEj & f Constemari, 
vcr-slaen j ver-sc brikken ; ver- 
se bieten ; ver-baeseiij ver-baegen, 
vet. jlatuL ver-saegeu, vertsaegen. 

Consternari oh soIitiuUnem, vci> 
eeneii, ver-eenigen. 

Co) is la nari, ho 1 1 e n , de %$$$ s 
effe rati s. 

Constemat us , ver - ba est ; vcr - 
schrikt i ver-slaegen ; vcr-baegt, 
jlautL schouwj sehouwig ; ver- 
breuwt- 

Const ernatio, vcr-schietinge ; ver- 
scliriktheid ; vcr^baestheid ; ver- 
saegtli^ld ; ver-slaegenbeid. 

Contsteri^ere, be -spraeien , 
be-spreicn ; be-st roi en + 

Constemere locum ant aream sili- 
dims, bc-strtten ; naveu : ri. 
Con st ] p a re, p a k k e n , 

Qmstiparij stollen ■ stelkeren; scor- 
kelen, flond. Const ipatus f gestolt. 
CoxsTiTLEREj setcen ; be-setten; 
stiebten > stiften ; steden, UeL be- 
sieJlcn; schikken, be-schikken ; 
raemen ; bc-sluiten ; vear-iiL-nien ; 
resolve er en ; deter mineeren ; arres- 
teeren, 

Cvnstituere invidlabititer & sanctd^ 
be-vesten, be-vestiqen. 



Con st it ue re, stemmen, vet. be- 
sreirnnen ; bc-noemen ; be-wipeu ; 
ver-ordenen ; ordineeren; assignee - 
cejti ; constitLicereti : in-srellen. 

Cons tit Hi' re peeunias, op-Ieggen ; 
be-melen y geld be-setten ; in-setcen ; 
be-leggen ; op-set ten ; run ten kuo- 
peii : constitneeren. 

Con st It acre judicem , arbitrum , 
recuperulorcm &c. deputeeren, 

Constit acre, diem cert urn, op-1 eg ljj.ii 
e e n e n s,c k e re n dag ; b 2 -,se 1 1 e ede 1 1 , 
be-scheiden, ad Coustitutum venire, 
ver-sebijnen ten dage, plaecse ende 
nre. 

Cmstilitlum, ge-aaclue ; genaclit- 
dag : ge-nechte ; nachtej neehte. 
J'ide, Coneiliiuu uocturuum. 

Const it in us, be-scheeden ; ge- 
seJiaepen \ dispost. 

Const it a ens red it am aauuum, con- 
stituent van jaerliksehe rente; rcnt- 
verselirijver, G ratio. 

Constitute, settinge; in-secttnge; 
ge-set ; be-setsel ; ln-stel ; befSjtel- 
linge ; st^ipel ; arestj arrest ; con- 
stimcie ; statnit, 

Constit utio, be-wijs ; bc-toon ; 
be-toog ; roe-seg^inge, Grotto. 

Const it alio animi, corporis, &c. } 
aerd : ge-stake ; ge-^teklieid ; ge- 
stekenisse ; eomplexic. 

Constrixgere, engeii ; vren- 
gen 3 vringen, wringen, [q. ver- 
engen, l : , K.] strangen, strengen, 
suingen ; ver-strcngen ; wre n^ r en ; 
woelen ; worgen ; prang en ; toe- 
>raiigeb ; strikken ; toe-strikken ; 
iQelen, jland. stroopen ; loeieren : 
snoeren, ut,os, &c. snoeren den hek. 

Const riugere catenit, vereren. 

Constringent figulis, coe-nestelen. 

Const ringere arete funihus> ror- 
seelen, 

Const ringe n do i hi ore m i nfe rre , 
nijpen- 



Con 



— 2f6 — 



Con 



Con 



— 217 — 



Con 



Consiringi curis, be-hangen zijn 
met sorgen ; be-imiwt ztjn van 
sorgen, 

Construere, hoopen ; op- 
hoopen : op-maeken \ tassen ; 
schokken. 

Construere > timmeren, temmeren. 

Construere domum, setten een buis. 

Co? t st r net io f b o u ss e L 

Cqnsuefacere, ge- wennen ; 
ge-woon maeken. 

Consuescere, Consuesse, Consuefieri 
ge-wenuen ; ge-wonen ; ge-Ieisig 
zijn. 

Consuescere alicui , Consuetudine 
alkuius uii i frui f ver~keeren 5 om- 
gaen met iemanden ; handelen 
ende wan del en met lemanden ; 
converseeren* 

Consueius, ge-woon ; ge- went, 
gewennet ; ge-waonlik T woonlik, 
yet. 

Consuetudo ? ge-woon te, ge-woon- 
heid ; ge-wente ; woonte ; ge-tes ; 
be-tes, fland* p$ swank; in 
Consuetudincm abivit, *t is in swank. 

Consuetude , vri ends chap ; ge- 
lneenschap, ge-meinschap ; han- 
teringe ; handel ende wa ridel ; 
conversatie ; om me -gang. 

Consuetudo, broke, bruik, break ; 
sede ; seve (i) t /land, maniere ; 
wijse ; ge - braik ; pleg ; plicht, 
plecht ; plegc; pleginge; praetijke; 
costuime. Consuetude veins* slender, 
den ouden slender ; trein. 

Consuetude) j Consuetudines, hcr- 
komen ; onde herkomen ; costui- 
men. Res a majorihus reeepta, 
ad nos progress^ & in usu reten- 
ta, een oud herkomen. 

Consuetudo maid, wan-sede 3 Zcl. 

Sider Cottsu€itidinetn t on-gewoon- 
:en ; on-geinemtiglik. 

(0 Elym. keureti ende breuken. 



Consueludinem ah! ere , de ge- 
woonte af-breken, 

Conshetudo pat rLe, lands-gebruik ; 
lands-sede ; lands- wijse, 

Consuetudines & leges, keuren en 
breuken. 

Consuetudinum exacti perilus, cos- 
tumier, 

Consuere, naeien* naeden ; toe- 
naeden, toe-naeien ; flikken, ger. 
sax- sicamb. lap pen ; pletsen, 

Consuere levittr, driegen ; troche- 
len ; besten. 

Consuere ruditer, sleditelik naeien* 

Consuere, ut y lihdlum &c, space- 
men een boeksken. 

Consuere frusta y I a p p e 11 , 
Consul, Vide^ Consilium. 
Co ss u lc are fro n it n t x f r o t \ss e 1 1 
bet veur-hoofd, 

Cqnsulere, Consuliarc } Vide^ 
Consilium. 

Coksumhre, ver-doen ; ver- 
sJijten ; ver-bruiken ; ver-be.sigen ; 
ver-nieten ; teeren, teren ; ver- 
teeren ; spillen ; spilden, vet. boL 

Con sumere hw i il iter $ q u ak ke n , 
qtukkelen ; ver-qnakkelen ; ver- 
quantselen ; op-brengen; over- 
brengen ; ver-doen ; ver-baelmoti- 
den. Fide, PupillL 

Consumer?. & Consmntio, vulgi, 
ver-cieren ; slijten : ver-tieringe ; 
slete. Vide > Vend ere. 

Consumi, laeken ; ver-dwijnen, 
ver-dwenei3 a ver-swijmen, verswin- 
den ; te qnist gaen. Consumtus usu, 
slettg. 

Consmntio i slijte, slete, 

Consumlioj teei% teere ? teeringe. 

Co-nsumlio, syntexis, slij tinge ; 
quenende, qaelende, siekte. 

CoksummarEj vol-doen ; vol- 
brengen ; yol-voeren ; vol-komen, 
vet* fland* 

Consummates* perfect. 



Consummate 1 , vol-maektelik. 

Consurgere, op-staen ; uit- 
schieten. 

ContabescerEj ver-doiTcn ; 
ver-soren, sax. fris* nit-droogen, 

Contabulare, be-setten^ be- 
schieten met planken, berd &c. 
ver-planken; solderei^ be-solderen. 
Contabulan asseribus tigrinis, be- 
schieten met waege-schot \ waege- 
schotten. 

Cdniabulatio, be-schot ; ge-bondte 7 
ge-bundte, ge-bindte ; solder, 
soller, solleringe; vioer ; vakkeel ; 
vak ; stagiej staedse ; stelllnge, 
steilagie ; schavot. Vide etiam, 

SCEHA t 

ContageSj ContagiuMj Vide^ 

CONTINGEKH. 

Coktaminare, vuilen ; vuil 
maeken; be-smetten; be-smeuren; 
on-suiveren, ont-suiveren ; ver-ont- 
reinigen(i); ver-onsuiveren ; ont- 
reinigen; be-maschelenj be-masche- 
ren ; be-vlekken, be-vlakken. Con- 
tamhuiri ? be-raepen. (2)Contaminare 
rem sacram r ont-heiligen ; ont- 
wijhen, 

Conta minatiOj b e-s me ts e L 

Contari, Fide, Coitus, 

Contegere, dekken ; be-dek- 
ken ; ver- dekken ; over-dekken ; 
be-stolpen, holL 
Contrcius, over-dekt. 

Contemnere, Contmitui habere A 
ver-achten ; smaderij smadden ; 
ver-smaden; mis-prijsen ; mi^- 
achten ; ont-prijsen ; ver-kleinen ; 
ver-schuiven : ver-schuppen ; ver- 
steken ; ver-ou-weerdigen ; ver- 
ontweerdigen ; niet passen op 
eenige saeke ; nieten, vet. flan a* 



(1) Eiym, Ver-on-reinigbeu. 
(2.) Elym. a Beraepen, j. Behaeleu a t.w, 
wBehaclen de sieckte* Conirahtr&viorbum. » 



ver-iiieten ? ver-nietigen ; ver-foeien ; 
11 ver-stooteii ; on-eeren ; — weder- 
sien ; ver-guisen, vet. boil. Con- 
tanner e cum indigjiatione^ ver-mui- 
len, Contemni, sordere, tegen zijn. 

CentemiuSi a y urn, ver-acht ; 
on-ge-acht ; snoode ; ver-schoven ; 
mis-presen. 

ConUmnendus, ContemlibiUs, ver- 
smaedeltk \ mis-prijselik ; ver- 
achtelik* non Contemnendus, on-ver- 
achtelik, &c. 

Couienitus, Coukmlio^ ver-smae- 
denisse, ver-smaedinge; ver-smaed- 
heid ; smade, smadde ; ver-acb- 
tinge ; wersheid ; kleinigheid ; 
ver-kleininge ; weder-sieninge ; 
af-draegentheid, vet, fland. 

Contemtor t ver-smaeder ; ver- 
achter. 

Contemtim , ver - smaedeliken ; 
snoodelik ; ver-aclneliken ; on- 
weerdeliken ; wers. 

ContemplarIj be-schouwen ; 
aen-schouwen ; visieren ; brouwie- 
ren ; muiseneeren, 

Co nl etnpla ri se t be - s i e n siclx 
sclven, 

ContemplaiiOj be-schouwing ; be- 
scbouwenisse, 

Contemporaneus^ self-tijdig ; 
even-tijdig. 

Contendere, strekken ; ver- 
strekken ; rekken; stijven; perssen ; 
spannen ; uit-spannen ; dringen, 
ContentuS} ver-scijft. 

* Content^ stijf, stijflik. 

Contendere ? trekken ; reisen ; 
haescen. 

Contendere j be-neerstigen ; be- 
neersten ; be-ernstigeru 

Contendere cursu, ora *t seerste 
loopen. 

Contendere j poogen^ pogen ; 
onder-staen ; trachten. 

Contendere nervos ingenii, corporis, 

28 



Con 



— 218 — 



Con 



Con 



— 2U) 



Cox 



rndnstrue in re aliqud, hertelik ende 
neerstelik iet aen-grijpen. 

Contendere ad sum ant , pet ere 
bono res, uracil nae lioogcn staet, 

Conl $ 1 dere, fir t vc i p u t^ v erb i s } 
strcven \ dingen 5 twlsten ; hade- 
ren, vulgo haeren ; ker-bekken ; 
kijyen; \verren, warren ; pladeren; 
plaicren ; pleiten ; pnrlementeren. 
^Contentio, kijf; ge-kljf; kijf-strijd; 
kijvinge, kyvagie • badcr, liaeder, 
& per syncopem(i) haer; haedije; 
krakkeel; werre, warre, werringe; 
ge-sehil ; twist ; plaed cringe ; 
on-vrede ; strijd-redeii ; different; 
querelle ; questie ; instamie, 

Contentioni intercedere; hitervenire, 
se interjicere, &c. tussehen beiden 
gaen* 

Content iosus , krakkeeler ; ge- 
scliiliig ■■ twistig ; knibbelachtig ; 
wersekhoofd, werseler; on-vredig, 
on-vreedsaem ; stoot-hoofdig, me- 
l ap h, frevel - moedig ; frevelig ; 
freveler. 

Conteniiosi, on-vredellk, 

Contentus, Consent Hens, Fide, 
Continere. 

Conterere, brijsen 3 brijselen; 
breuselen ; vrijven, wrijven; plet- 
ten, pletteren ; ver-plctten, ver- 
pletteren; morselen ; maelen. 

Conterere contemtim, ver-stooten. 

Conterere y ver-douwen ; ver- 
teeren : ver-slijten; qnisten; dam- 
pen, ger. sax. sicamb.. 

Conterminus , reen - genoot ; 
bij-laiidig, be-lande; pael-genoot ■ 
term-genoot; gebuer ; ge-Iande. 
Cmterminum esse, re enen , v e t . , 
swetten, fris. aen-eloden ; aen- 
paelen; aen-landen. 

Conterraneus, lands-man; patriot, 
Conterranei, lands-Iieden. 

(1) Hs, Kik tisyncaptnn* 



CoNTESTAKij gc-dniegen ; be- 
draegen. 

Cqntexeke, vleckten, vlichten. 
Coutexere rete, villain &c. breiden ; 
strikken, sic ami*, hine, hosen 
strikken, mutsen strikken, kuiven 
strikken, id est, breiden. 

Contextus, us, text, 

ConticerEj swijgen ; stille 
swijgen ; swichten. 

Contichuum noetis, veur-nackt ; 
5 tike des nachts ; nacht-stilte. 

Contignare, berderen ; kepe- 
ren ; solderen, 

Contignatiojhegz; stagie; staed- 
sie ; berderinge ; ribben-iaege ; 
buene > boene 3 sax^ sicamb. raef ? 
vet, solder 7 soller, soldcringe ; 
timmer; ver-diepinge van \ hnis; 
faklceel ; v;ik^ vakkeel ; ge*bondte a 
ge-bindte ? ge-bundte; schavaek. (i) 
Conlignatia culminis atdinm , 
sc hoor-solder, scheer-so!der ? scheer- 
solderken. 

ConHgnalio intermedia, be-schot. 

Contj^erEj houden ; be-liou- 

den ; in-houden ; onder-houden; 

weder-houden ; in-hebbertj ut, 

civitatem, de stad in-hebben- 

Coniinere se y wachten ende ont- 
koudensich selven; af-breken; ver- 
kouden; spenen. (2) 

Continere se mordicus, ver-bijten 
sich selven. 

Contentum, res Contenta, in-koud, 

ConthienS} rein, reen, reinig ; 
kuisch ; niaetig. Continenier, rein- 
lik, reinliken. * mneblijvende ? de 
aliquo {3) praeipui se intra 
bom limit es continente. 

(1) Etym. Schavack, j, Vack. Con- 
tigiiaita, 

(2) Eiym. tt Verhaudcn, Continent., 
r it inert, Spencn , Coniinere , ubslhme » 
wonder se. 

(3) Hs, aio* 



Contimnter Iractare , Contente 
habere, item, haberi, kort ende 
nauw iemanden kouden ; nanw 
gekouden worden. 

Continent ia> kuischeid ; rt;inig- 
lieid, reinheid ; mactigheid ; orit- 
houdinge. 

Con ten! arc, v u Jg / ; Content urn 
redden, ^boeten ; den lustboeten; 
paeicn ; te vredc stellcii; contej]- 
reeren. 

Content us, vcr-noegt ; ge-noeg- 
sacm;over-bodig, Grolio; eoiuem; 
tc vrede. 

Content urn esse, genoegen 3 ge- 
nuegen ; be-noegen; sick be-lovcnj 
be-danken ; te vrede zijn ; pa.s- 
sccren ; content zijn ; lijdenj ge- 
lijdon, parvo est cmtenius, hij lijdt 
sich met lnttel. 

non Contentus, on-vernocgt \ on- 
gepaeit* 

Contentus male, mis-paeit ; mal- 
content, matt Conlentum mhkre, 
ont-paeien ; mis-paeien. 

Conlinuare, vol-dueren ; vol-her- 
den ; ackter-volgen ; vol-leestcn. 

Coutinnalus vel, Conlinnns, dcLir- 
gaende; steds, stedig, stadig; ge- 
stadig ; ge-duerig ; een-paerig, 

Continua series, vcr-volg; achter- 
vok, 

Conlimd & Conlimnler^ al-denr ; 
al-en-een; vast; ver-volgcns; ncinc]- 
volgens; deur-gaens; ge-dueriglik; 
achter-malkanderen ; ach cer-ccn ; 
on-ophqudelik ; staeds, steads; 
staediglik ; staeg, staegs ; cons- 
weegs i Continue ordine, een-pa lt] i k . 
Conthutd, ter stond» van stonden 
aeii 1 al te kans, holL 

Continualio } Continuiias % een - 
paerkeid ; ver-volg ; achtcr-volg. 

Cant hens, vulgo; Terra fir ma, 
land, vast land, in Contiuentnn 
redigi, ver-landen. 



CottTixrrCKE, ge-raeken ; aen- 
raeken ; treflen, 

Conttngere, gc-j5chicdcn ; gc- 
beuren, [quasi vjciuuni esse, 
gebueren. j, R,] beurcn, boren ; 
ge-raedteiij ge-racden ; toc-gaen ; 
ge-werden, gc-worden ; ge-lingcn ; 
toc-komen ; over-komen ■ ovcr- 
gaen ; ^ vaercn, sed hoe etifun 
propria usurpatur pro u:aU\ 
adverse Coutingerc, q. te wedcr- 
vacren (i); mis-racken. 

Contigtyus, Hrm Caniig!t ( i\ aen- 
stootende, bij-llggende laiiden. 

Conttguum esse, aen-stooten ; 
biHiggen. 

Coutaetu noccre, nen-klevcn, acn- 
klijvcn* 

Contages, Conlagw, Conlagtum, 
ContagiosLis morbus, smettelike , 
be-smettelikc siekte ; klevcnde 
siekte ; aen-klevLMidesiekre; halende, 
be-haelende .siekte ; aen-hangende 
siekte; sterfte. Cordages hereditaria, 
erf-siekte. 

Conlagium vacearum, porcormn, 
ovium y kagc-j sax. sieamb. ho! I, 

Contagia agen\ aen-kleven, a^n- 
klijven, 

Contagiosus, on-gams; smettelik. 

CoNTGRauHREj vrengen 3 vrin- 

gen ; vvrcngLiiij wringen ; wronke- 

len , wrinkelen ; 0111- wringen ; 

konkelen ; winders 

Lou torque} t , Contort i i u volve re , 
om-draeien ; ver-draeien. Couiortns, 
vcr-dracit ; konkcl-wronkel, 

Contorsio, wronk, vronk^wmnkel. 
Contort! pitnui * ievandis vest i bus , 



( 1 ) p T c wiid er- vaeren >> een gt-rm an i sm t , 
J t welk in bet Btym. ontl>rcckt, Micr is 
inisselilcii den 00 rs prong van ecsc afiLlure 
beteefeftis van hct W, vacren u- vindcii^ 
nsiuR'lijk tf T<rdc?f, & BtsuetudiHt qMcj u. 
Kil, stelt htii cell ter bij « Vacr^ Me ins. « 
Vrg. Schuerniins op v . V.ircn ». 






Con 



— 220 — 



Con 



wrong, kinder-wrong , vrou wen- 
wrong. 

Contra , tegen, tegens; jegen, 
hoIL \v£erj weder. 

Contra j Contra id, I Contra > Con- 
t ratio } daer tegen, hit^r tegen. 

Conl raaC) a n d ers dan. 

Contra adire, be-jegenen, be- 
tegenen. 

Contra ire, Contra stare, tegen- 
staen ; tegen-kanten ; tegen-stru fa- 
be] en, Contra niti, urgere, instare. 

Contraposiius, tege n-o ve r g el e g en , 
Contradicere, tegen-seggen ; 
tegen-spreken ; weder-seggen ; 
weder-spreken ; weder-taelen. 

Con t tadiela dissolve re, s a I v e e r en , 
salvatie geven. Contradktorum dis- 
solution salvatie. 

Contradict io j weder -spraeke ; 
tegen-spraeke ; weder -woord ; 
weder - rede ; weder - taele ; op - 
spraeke ; replijke* 

Cqntrahere, engen ; ver- 
korten; nijpen, ver-nijpen; smalen, 
smallcn, smaleeren ; scbrinken, 
m% /land* 

Contrafare, schorssen> schoncn. 

Contrahere, stroopen . 

Cant rahm'j Cont ra hi, k r i m p en 3 
krernpen;ver-krimpenj in-krimpen ; 
m-trekken ; in-haeien, ui, vmtrem> 
crura, den buik, dc beenen, &c, 

Contrahere membra ut cahscant } 
horken, fris. 

Contrahm, be-raepen; be-haelen ? 
at t m or ha m. 

Contrahere froniem, loeren. Con- 
tractu frmtSj gefronseltj gefronst 
veur-hoofd. 

Contractus , enge; smal ; gestnalr* 
nauw ; ge-namv * kort ; ver-kort ; 
strikt ; scberp ; be-sneden ■ ver- 
krompen; ge-krompen; ver-neutelt, 
ver-nutek ; Contractus homo & ru- 
gosus, ver-neutclt manneken. 



Contractus nimis, ver-nepen \ uon 
Contractus, o n-v ern e p e n . 
Cont raci us, ge sc h r a e p t . 
Contractus , parens, nattw-spae- 

rig " CO , + ,-,.-, 

Co ntractio > k n m p i ng e ; k r i mp s e 1 ; 

trekkinge. 

Contra here j ban del en ; over-een 
komen ; conrraheeren , contract 
teeren ; over-draegen. 

Contractus f ver-band ? ver-bond^ 
ver-bindinge ; veur-waerde, q. rf, 
veur-woord ; over-draeginge ; over- 
kominge ; mackagie - contract. 

Contractus tabula?, veur-waerde 
in ge-sclmft ; huer-cedel, conduc- 
tion-is vid\ 

Contractus feudalisj leeir-gifte, 
Grotto. 

Con l ract us pi guar is > pa n d-a e n - 
vaerdinge, Grotto. 

Contractus emphyteuticus , erf- 
pacht-gunning, G ratio, 

a Contractu resiling boften, hell, 
fris. 

h Contractu recessio, handel-braek, 
Grotto, 

Cqntralitera, vulgi, ^contre- 
briefj contrecedulle ; renversael ; 
renversael-brief, 

Contramurus, vtilgi , concre- 
scharpe, contrepoinct ; buiten^ 
vesre ; cingel . 

Contrapunctus, vuigi, eontre- 
punctj q. d. contrapositus vocibus 
concurs concentus arte probata s, 

CONTRAROTCLATQR , Vulg i y 

contrerollcur. Is (i n quit Wo lf- 
gangus Hu?igerus) qui contra 
indicem alterius coactoris sive 
receptoris pecu u itt pub I tea e l- 
enchum con sc rib it in red- 
dendd rati one cum altera con- 
j'erendum. 

(i) Etym. Naiftv, spaurigh. 



Con 



— 221 



Con 



Contrarius, tegen ; wcrsj 
wars, warscli, warst, warssc ; 
wederig ; weder-werdig ? weder- 
wordig ; wcr-saem, vet. weder- 
saekcr ; aefsch ; parti je j teg en - 
partije ; paertijdig ; contrarie ■ 
weder-strevig, 

Cont rati us recto, over- rcc ht s aver- 
recht, 

Contrario modo^ weder-sins. 

Contrarium % res Cant r aria & 
Conirarietasy tegenheid ; tegen-spel, 
vet. sicamh, w r eder-spel ; wede- 
ringe ; weder-schap ; weder-w r er- 
digncid ; wersellnge. 

Contrarium esse. Contrarian } 
teg en Eijn ; sich kanten ; te wers 
zijn. 

Co^TRASCARPAj Vulgl, Fide S, 
CONTRAMURUS. 

Coktrascriptum 7 weder- 
schrifc 

CONTRATENOR, Vulgi, llOOg- 

konter, hoog-kouter. (i) 

Contrectare, tasten ; hande- 
len; aen-tasteu; voelen; be-voclcn; 
ge-voelen ; peuselen ; knuifden. 

Conireciare impuris digit is } kno- 
kelen. 

ContrectaliO) tast. 

Contremere , Contrcmisccre , 
davcOj daveren ; dreunen, dronen ? 
hoIL beven, 

Con tr lrueue s e t u i r e n ; stie rert , 
vet. contribueeren. 

Contribut to , ge - sch ot , sc bo t > 
schattinge; guide, guldte^ vet. sax. 
contribotie. 

Coktribulis, guide-, gilde- 
broeder. 

Contristare, Contristari, bc- 
droeven ; sich bc-droeven , be- 
kommeren ; be-droefc, be-commert, 
be-swaert worden oft zijn. 

(0 Z. Cakmem. 



Contristatus, be-droeft ; be- 
swaert ; bc-kommert ; bc-Iaedcn ; 
bc-angst, 

CoxTROVhRSJAj kijf; ge-kijf; 
1: i j f-strl j ti ; kijvinge, kijvngie ; twist; 
ge-schii ; ver-schilj vcr-schcl ; 
saeke; ge-dinge ; span. g;fr« sax. 
sicamlh krakeel ; partije; tegen- 
partije ; pai'tijschap ; proees ; quc- 
reile ; questie ; different ; debat. 

Coniroversiam facere 7 des-avouce- 
ren, 

Controiwsne quippiam cum alitiuo 
habere ^ i et ui t-staend e in et ic m an d e n 
hebben, 

Co n I rovers m p t ~* tgrf t U > p i'o c ts ? 
ge-ding, gestelt in staet van wijsen. 
Cont rovcrsias componere, dirimrre., 
i! t :cidere, ver-rechten ; b^sHsS^B ; 
be-sliclit^n; af-dedigen (i); ver-dra- 
gen ; wider en het proccs ; appoi li- 
ter en (2) — Coniroversiam ekcidcre 
oscuio } Fidc } Qscu/o. 

Controrersus, strijdig; ge-scbillig, 
Coxtubernium , Coutubcrnium 
in publico convivantium , guide , 
gilde, d gildeiij solvere, can It i- 
buere; kamer ; bors ; ge-selschap* 
Cont uber nil caputs deken- 
Cont abend urn miiifum, rot. 
in Coniubmria colligi, rotten. 
Coniubernalisj gilde ; gild-broc- 
der ; gnlde-broeder; stal-broeder ; 
stal-geselle; rot-geselle; bors-gcsel, 
ger. sax, sicamb. [bine forti 
Hollandorum borst, amice, so- 
iialis; qnamvis & a pec tore 
deduct pass it. Y. R.] 

Co^tueri, aen-sien ; aen- 
schouwen ; schonwen, 

Coutuitus, us, schouw, sebouwe; 
aen-schoLiwinge ; ge-sicbt, 

CoNTUMAXi ork, orkachtig ; 

(1) Etym. Af-dedinghen, 

(2) Etym. WiJereri! appointeren. 



Con 



— 222 — 



Con 



self-vuldig , self-fuldig, vef. Self- 
Vvillig ; wersel-hoofd, werseler ; 
korsei ; on-willig, on-gcwillig ; 
moed - willigj ; on - gehoorsaem ; 
weder-spannig ; rebel * ; felon. 

Conlumacia, moed-wille; moed- 
willigheid ; weder- span nigh e id ; 
rehellie ; felonme. Vide, Felon ia. 
ContumkmAj sclrimp \ schamp i 
so hamper heid; trots; spijt; spij tig- 
held ; smade, sraadde ; ver-smade- 
nisse, ver-smadinge ; ver-smaed- 
heid ; over-tnoed ■ schand-woord ; 
over-last; wijper, flainL vileinie; 
affront ; oultragie/(i) 

ConlumelUs excipere } over-haelen. 

Contumetiose a liquid in aliquem 
dicer c 7 vel; facer e, Coniumelld 
afficerc dido aut facto, schampen ; 
schimpen ; ver-smaden ; over- 
lasten ; hoon-spreken \ ver-spreken ; 
kauwetteren, kauwetten ; affron- 
teeren ; outrageeren. [CouilIon.ce- 
reiij vnlgo, a Gal lis dedueto 
vacahulo, quasi it cotillions , 
iesticulis ; cuius rei ralionem 
non video , sic enim in Idudem 
pot ins vergai, ianquam mascu- 
lum quid in miens, nisi cordlion 
in i c rp r e I e r is tanq u a m h o m i n e m 
proletarian^ nulli alteri rei 
i d on e u m ; ut nost rales Mo otgen s- 
volk dicunL PossiL iamen couil- 
lion derivari a colonus, sieul 
villanum a villa deducuni ; at que 
it a n obi I lores alios pr& se 
colouos, vilhmos, canaUam voci- 
ient y &c* Sed ut v em ills scur* 
r Hit as mulium lie entire sibi 
sumii, <ro cooillon poluerii ab 
ipsis usurparl in contemium, ut 
idem dlcunt teeuwen, tcers, &c* 
vee veur een gasthuis &c. de 
homine aliquo stipiie, tanq nam 

(i) App, Outragie. 



Priapo : It a ui h&c res incerta 
sit mi hi que man cat. R ever a 
couillonner uujni valet t& nostro- 
rum s cur r arum heighten; ienian- 
den te heigaetcn, te bruien nemen, 
& qui taha socors patitur eouil- 
Ion, teewen &c. F, R.J 

Contumeliosus, sc him per, scham- 
per; schampigj scbimpig; sehamp- 
acluig ; spijtig ■ trotsig ; sinadig, 
smaddig ; over-lnstig ; speek. 

Cont u mcliost} , t ro ts i gl i k ; sc Li am- 
pLTlik 3 sclilnip-wijse j spijciglik; 
smndiglik, smaddiglik. 

Co^tunde^ stain pen ; butseiij 
botsen ; blutsen ; booken, boken, 
beuken ; knndsen ? knodsen ; plet- 
ten, pletteren. Conturulere in mor- 
tar k\ stampen in den mortier. 

Contusus } gestampt. 

Con f us to j knodsmge ; blucse ; 
butse, borse, 

Conturbare, ver-werren ; bras- 
sen ; ver-stooren ; troubleeren ; 
ver-mengen ; ver-khdden. 

Conturhalus, turbeertj torbeertj 
troebleert ; turbel^ torbeL 

Conturbarc, ver-quisren ; ver- 
mistenj vet. ver-kladdeien. 

( i ) Con i u rba re rat ioues 3 d e s c h n Id 
af- inaeken 3 af ~ betaelen ; effen 
m a e k en : ac h te r- uit-v ae re n ; ban ke~ 
roten ; bankerot spelen- 

Conturbatw, bankerotier ; bank- 
schijter, 

Contus 3 pols ; pols-stok ; 
polsser; kJoete ; kloct-stok; sperrc; 
sparre ; stange ; verren-jaegcr ; 
sptesse^ spietsc; spiet, veL /land. 
spring-stok ; knocfr (2) ; grond- 
haek* Conti globus \ propriij kloet, 
knoest, knodse. 

(1) Z, op Ratty, Dc wpordfen tot bet 
dubbelpunt toe beteekeacn het omgekterde 

van Conliirhart'. lalwtws. 

(2) Elym. Knoef. 



Com 



— %%l — 



Con 



/ 






Contus uauticus, boom ; scliip- 
boom ; stier-boom ; stier-stok. 

Conto fuudum sivc limuui scrutarl 
& Contari, polssen ; onder-polssen ; 
gronden , erondeeren ;- ondcr- 
soeken; onaer-tasten* 

Con v a le r r j Co } evil lescere , g c - 
nesen; beilen; betcren; be-komen; 
vcr-pruelen, vcr-pructclcn 5 J land. 

Convahscmtia 7 betcringCj beter- 
nisse. 

Convaixis, locus pascuus : 
qualia loca inter monies^ valles 
ac a m n es visunt u r^ o u w e , au wc, 
vet. hinc mult a pi dor urn & 
pagorum no mi n a, 

Convallis , val I i s u n d i q u e 
mo nt ibus aut colli bus el a us a, 
inclusa } ronde valleie-; rond dal 
* panne, holL 

Convasare 3 sakken ende pak- 
ken ; op-pakken ; trossen ; op- 
breken; fokken, fuiken; doggeren : 
kabassert. 

Convelare, be-liaiigen met 
doeken &c. 

ConvellerEj op-brekeii ; op- 
rukken. 

Convulsus 7 vcr-krompen. 

Convulsion stnipe. 

Co nvu Is io nervoi u m, k ram p e , 

Convulsio ventrlculi, singultus, 
hikj hikse. 

Con venire 3 ver-gaederen 3 ver- 
gaeren ; vcr-sacmen, ver-saemelen; 
kudden ; lduften v ./V*V. khichcen. 

Conventus, bande : bendc ; com- 
pagnie j consistorie. Convent us ho- 
minum t hoop volks* Convent us 
frequens 7 be-gankemsse. 

Conventus , ver - gaderingc om 
gemeine saeken ; land-dag, Con- 
ventus panegyrieus publicus & solennis, 
ver-gaederinge derstaeten. Convcn- 
turn agere> dag-vaerd houden ; ge- 
mcirij ge-meen houden. 



(a u event us Ug it a n \ v e v - g a e d u 1 ' (g 1 1 , 
ver-gaercn . 

Conventus juri dkunao deputatus, 
maelj vci. sac. hlne, borger-mae], 
boer-niael &t\ 

Conventus juridicus , k asso 1 r i j e , 
kastelrije, fland. resort van reel it. 

Ct ?j i ve ntus Imper ia I is f r i j k s-d ag , 

Conventus, Clti u s Uu m\ v u Ig ij 
convent ; cloosren 

Conventus Cammieorum, capittet 
der canon iquen. 

Conventus vel frequent in populi 
aut actus ulicuius, Stepe in com- 
pos it is voce marks;, vel merkt 
e X-p r i m i t u r , ut > trou w - m e rk t , 
driuk-morkt, vecliMnerkt, &t\ 

Convent tad urn, rottinge ■ n>ttL- 
rije. 

Couvenire aliquem, aen-spreken ; 
^cn-taclen, 

Co}ivenire cum aliquo super re 
aliqud, in Concord in m venire, 
tens word en ; over-een komen ; 
over -d rage n ; met malkanderen 
over-een dragen ; ver-gelijken ; 
ver-eenigen ; gelijken ; ver-dragen ; 
accordeeren ; concordeeren ; ver- 
accordeeren ; appointeeren. Couve- 
nire in ununiy \ saemen hettlen ? 
id est ? banden. 

Conventus t Convent urn t v u I go 
Convert io ver-drag ; ovcr-djaginge ; 
ovct-kominge ; maekelrije ; x over- 
drag, vet. ver-bandj ver^bond, 
ver-bindinge ; compakt, accord ; 
conventic ; ver-plicht, veL 

Convent ionem facer e, ver-plegen 
vet* ver-plichteiu 

Conveuicntia, on- verse hei denh c i d ; 
respondentie ; correspondentie. 

C. } i 1 ven ient ia menstt ne, co r respon- 
dent! e van maeten. 

Convening c n d u c e r e t decc r e, 
voegen ; be-hooren ; passen ; te 
passe komen ; toe-behooren ; die- 



Cok 



— 224 — 



Com 



iicn ; be-quaeni zijn ; taemen, be- 
taemen ; be-komen ; staen ; wcl 
staen; toe-staen; raemen; rijrnen; 
gnden, gaeien; fokken, fokkceren; 
drapeiij boll, jris. Commit , hct 
betaemt. 

nm Convemre, mali Convenire> 
mis-staen ; mis-sitten > /land, on- 
passen, mis-passen , ver-passen ; 
mis-handen. 

Conveniens, voegelik ; ge-voeglik ; 
taemlik, be-tnemlik (1); komelik 
* behoorlik ; — be-quaem ? be- 
kaem; wel-staende ; gadclik, gailik ; 
galik, gnlig, hoi I. 

Conveniens j suits & legit iniuSj 
competent, ut ie Jiulice^ competent 
richter, 

Convenienter } voegeliken ; ge- 
voeglik ; hebbcliken ; ge-scliik- 
telik ; taemclik, taemeliken, be- 
taemeliken ; be-qnaemetik ; be- 
hoorlikeu ; gadelik, gaeilik ; galik, 
galig, holt. 

Convenient er, nae advenant. 
Convenientia, stand ; be-quaem- 
beid; taemelikheid ; be-taemelik- 
heid ; abelheid ; gade, gadinge ; 
be-komste ; be-komte, vet. pas, 
passe; be-hoorte; toe-behoorte, 
be-lioorlikhetd ; voege; voegelik- 
heid ; hebbinge. 

Converter keerem j ver- 
keeren ; om-keeren \ weder-keeren ; 
aen-keeren; wend en ; om-wenden; 
ver-w linden. 

Converters, convey lit be-keeren. 
Convertere ex und Ungud in aliam, 
over- sett en van d'eene taele in 

d'andere. 

Convey sus, gekeen 3 ver-keert. 

Conversus, vulgi, Neophytus, 
be-keert ; convers. 

Converse, keer ; ver-keeringe ; 

(0 Hs, 



weder-keer ; om-keer ; be-keeringe ; 
om-slag. 

Convers io^ re vo lu ti e * 
Conversan > ver-keeren . Conver- 
satio t ver-keeringe, 

Conversan, vulgi ; uti aliquo, 
sape mull tlm que esse cum ali- 
quo t 0111 -gaen met iemanden ; 
handteeren (Gall is, banter) con- 
versecren. 

Conversator 3 handteren 
Conversation handel ende wan del ; 
wandelinge ; hanteringe ; omme- 
gang * conversatie. 

Convestire, be-kleeden. 
Convexit as , Couvcxu m y ge- 
keraeke ; ver-hemeke, 

Convexus 7 a, urn, gehemelt- 
Convexum facere, ins tar cceli, 
hemelen ; ver-heniclen. 

Convicanus, bonne-geseten, 
Conyiciari , Convicia dicer e t 
scliobben; schabbenwen (r); scbel- 
den; lasteren ; echteren , vet. 
schampei^scbimpeni be-scliampeiij 
be-scbimpen ; smaden, smaddcn; 
rampen 5 rampeneeren, vet. flan d. 
sraotsen, g. s*s* kanwetteren ; kau- 
w ett er en s ka u w e t te n ; scho b b ee r e n ; 
schoppen, vit fland. 

Conviciumj, injurte ; (Convkium 
alicui dicer e, vel faccre, injur ieeren ;) 
vilenije. 

Convicia aeerha alicui dicere> suer 
seggen ie man den. 

Conviciwn } schamp ; verwijt ; 
scbimp-scheot ; smade, smadde ; 
schand-woord ; op-spraeke • keke ; 
laster, lasteringe ; scheld-woord. 

Conviciis aliquetn accipzre, ittsec- 
tarij deur-nemen, iemanden over- 
gaen. 

Conviciator, schelder ; lasterer; 
kauwetterer, (Conviciairix, kauwet- 

(1) Etym. Schabbeeuwen. 



Cox 

stere) -be-schimper ; smotse , 
smutse, g*s. 

Cokvincere, ver-winnen ; over- 
winnen ; verifieeren, 

Convinccre teat i bus, argument is, 
over-toonen ; over-tuigen ; over- 
wijsen. 

Convincere bona, be-setten ende 
be-slaen d^n pand; J t goed ait- 
win n en. 

Cotwietus debiti, vcr-reikt van 
scbuld : ovcr-wonnen. 
CowiverEj bij-leven. 

Co } 1 v ictus, g e - m e 1 n s c ha p , ge - 
meenschap ; conversatie, 

Convktor 9 Conviva quotidianus , 
daglik gast; disch-genoot ; disch- 
geselle ; kost-ganger ; teer-gesdle ; 
tafel-gast ; tafel-geselle ; tafelier, 
fland* sicttmb. broodelingj vet, 
commensaeL Convict ores pueri 7 kost- 
kinderen, 

Convivarij Conviviaagitare, hovenj 
boveeren; bof bouden ; sechen, 
g.s. banketeeren ; schrossen ; ban- 

Convivari sobrti, petreeren, pine- 
reeren* 

Conviviuni, mael-tijd ; gast-bodt, 
s.s. sech g.s. gast-mael ; banket ; 
weerschap, vet. ge-weerdschap ; 
gasterije; rnael 3 ger. sax. hinc, 

Jnoen-mael; avond-maek 
Convivium a bstemiu m, bonds- 
feestc, honds-mael ; muisen-mael- 
tijd, 

Convivium publicum in propaiulo 
*m exhihitum, open-hof- 

Convivium populare, gulde 3 vel. 
Convhium popular e, item, Con- 
viviu m n upt tale, w e e r d s c ha p ; b r u 1 d - 
loft; koeste ? sax, sicamb, 

Conviviu m n uptia le exhihre, b r u i d- 
loft houden, 

Convivium solmne, feeste. 
Convivium ad quod publici ves- 



225 — 



Co\ f 



centes quisque domo fert portionem in 
medium, tafel-ronde, 

Convivium adveiiloriuw, welkom* 
mael-tijd. 

Convivium funebre, dood-raael ; 
troostel-bier, 

Co n viviu m sit felix y p rosit co 1 1 vi 1 \ is , 
eonservet Deus co7ivivas> God segene 
de mael-tijd. 

Couv ivat or } Convivii m ag is ter , 
gast-weerd, gast-weerder ; gasterij- 
houder ; gast-meester ; weerd ; 
tafel-houder ; tafelier. 

Conviva j couv ivat or rpularis, gast ; 
tijd-gast (1) ; sech-geselle, 

Co } wiva q u oi id ianus y daglik- 
gast. (2) 

Conmvales ludi , obi ectdmeu turn 
Convivtile, fabula Conviva! is^ tatel- 
spel. 

Convolve re 3 be- wind en ; toe- 
winden ; ringelen, 

Convohtt us, ge w o n d e n . 

Convoluta res f drok 

Co n volvulus , h e r b a j k 1 k- b ) e n 1 e ; 
klok-kruid ; klokke ; min-klokke ; 
windc ; wringe. 

Convolvu I us mar in us, se c- wi n d e , 

Convolvulus, vermis vites ero- 
densj wijngaerd-worm, 

Convomere, be-spijen ; be- 
sponwen, 

Conus, pijn-appel ; pijn-not ; 
dennen-appel ; dennen-not. 
. Conifera arbosj denne ; dennen- 
boom- 

Comes couhv, tote, tuite, 

Conus, kegd* Conis ludere, kege- 
len ; locus ubi Conis l}tditut t kegel- 
bane, 

Cokvulkerare, ver-wonden. 

Convuhio } &c. Vide, Convel- 
lere. 



(1) Ontbr. bij Kil. 



2 9 



Cop 



■ — 226 — 



COQ 



CooPERtRH, dekken ; over- 
dekken ; over-trekken. 

Cooper! its t over-dekt ; over- 
trokken. 

Cooper c a In m, d e k s el .; stc p s e 1 , 

Cooperculum, Coopertorium, Coper- 
torium, vulgly koperkel; koffetorie; 
kotTenorie (1) ; cm-slag, 
CooiTARE, ver-kiesen, 

Cooptat m , ge k o s e n « 
Cook j si, op-stnen. 
Coraraus, korfj spinte; botte, 
bodde, btute 5 hotte, 

CopiariuSj TurnehO; soetcler 
inde krijg. 

Copu, oyer-vloed ; over- viae- 
digheid; vloedigheid, yet, menigtc ; 
menge, ger f sax. hoop-werk ; 
planreit ; provisie. 

Copid nimid ouerare, ver-velen. 

Copiosunit lijdig,lijdigen; lijdigen 
veel - 

Cop-iotas, vcel j vele ; koever ; 
rijfj ge-rief. 

Copiose,, koever ; rijffelik j over- 
vloediglik. 

Capiat Caput mi Hi am, her 3 heir; 
her- oft heir-kracht ; krijgs-heir ; 
hoop krijgs-Iieden ; bande, bende ; 
jendarmerie \ arraeie, arinade, 

Capias cage re, &c. kr i j gs - volk 
aen-nemen. 

Capias mil it ares supplcre^ vullen 
de vendelen. 

Cophi, lof, love, vet. vcr-lof; 
or-lof, oor-Iof ; permissie; conge. 
Vide > Consensus. 

Copiam facere, oor-lof geven ; 
oor-loven. 

Copia, vulgi ; trans scr ip I u m 
exemplar^ dobbel ; copijc; Liit- 
schrift 1 af-schfift. 



( ] ) Vol gens Schucrmans te Atmv. heden 
nog ..ft konfessoor * ik heb er no oil lets 
anders dan a koflesoor a gehoord. 



Copia re, v it lg fj li i t-schri jven ; 
af-schrijven ; copieeren. 

Copista, vulgi, Vide, Formu- 
la ri us* 

Coprjo, vermis uiger qui 
e q u i H ex ere m e n 1 e a a s c i l // r , 
tort-wevel ; schit-weveh 

Copropiiorus, node latrinas 
exonerans, nacht-werker ; bern- 
steker, beer-sieker ; bruid-leider, 
hall. 

Copula, koppele 3 band. Co- 
pula matrimonii , houwelikschen 

Wild. 

Copulate, koppelen. 

Copulaius, gckoppelt. 

Copnlam adtmere, oin-koppelen. 
CooyuSj Corns, kok. 

Coquus mmdinariuSy mnhiiualis $ 
in-kooper; kater, vet. qui coemtos 
£. mac ell cibos coquo l radii ad 
cocturam. 

Coqiiimrhts servus , in in titer , 
schommel-kok ; schommel-kMep. 

Coquere, koken. 

Coquere- aqud y sieden. Coquenda 
consumere, vcr-koken ; in-sieden, 
Coquere ad quarias, quartam partem, 
decoquere ad pal mam, (1) laeten in- 
sieden tot op het vier-deel ; ad 
medias, op de helft. 

Coquere in clibano, bakken in den 

oven. 

Coquere proH , perfecti ? gaer 
maeken ; deur- bakken. 

Coquert aliquid in olid opertd & 
quasi snffoeare, smooren ; stoven ; 
dempeiij qui it vase operio quod 
incluyum coqnitur vapore vela I 
suffocari videtur. 

Coquere malum, dohm, helium, 
metaphor, brouvven ict quaeds. 

Cod us, gaer ; gebakken ; rijp. 



( 1 ) Bi'coq up m * id pdaniKi b udu i J t ' ech ter 
oqi ee'n vierdeel laten inzicden. 



£M 



— 227 "— 



COK 



Corlio, Caelum, Coctura, Coq ul- 
nar ia, bak ; ge-bak ; kokerije. 

Cpcium p0tSj b;ik.seK 

Corf ills, gebakken. 

Cihiihilis, ad co ncoqu endu m 
fa c i I is> ver-dou welik . Co}uvrtio } 
ver-douwingo. 

Coquiaa f kokene, keuken;, 

Coquituv fusorium y mose ; We u $ 
uhi vasa escaria eluuntur. 

CoKj hen, herte^ sic dictum 
Becauo qubd Co r d i s m oilo n i 
per pet aw vita* du ratio debeatur, 
q add que Cor novissim^ mo- 
rial u r. 

Cor, ge-moed. 

Cor, Cor vividum, Cordis actio, 
koragie ; moed + 

Cor ventriS) hen. 

Cordis ventrical us, hert-pntteken, 

Cordi obtenta tela, net ; in-ge- 
wand ; in-ge\veide. 

Cor cuspide trajkere^ hertcn ; hert- 
steken . 

Cor, sive, medium ret, uiyhiemis, 
arboris, maris > fruclus, ligni &c* 
hert des winters, i>ooois, der zee ; 
mark ; pit, pirte ; peddik in J t 
hour, saw 

Cordi essgj be-hercen ; be-her- 
tigen, 

Cordi cederc vel animo, Cordi esse, 
be-vallen ; ge-noegen, ge-nuegen ; 
be-noegen ; be-haegen ; greten s 
greicen, ^reiden, graejen. 

Corde & auimo, Cordis summo 
affect u, met hert ende sin ; hertelik, 
her te liken ; cordialik, ex Corde 
intknOy peuilhre &c* hert-grondig, 

Cordis bom, vul^i, goed-hertig* 

Corde versa re f agitate, pemsen, 
peisen. 

Corde sive ammo pr&diius seu 
Cordalus, gehert ; ver-standig ; ver- 
standel, holL 

Cordate", ver-naftiglik. 



Corde, debilis, flau-hertig ; klein- 
her tig j wee-moedig. 

Corde captus, on-sinnig ; uit- 
sinnig. 

Cordis duri, herd- her tig. 

Cordis contract ia, angustia* be- 
naiuvtheid van licrten ; ver-perstlieal 
van herte. 

Con lis tensio t h e r te n -g e s p a n . 

Cordis dolor, seu Conhlium , 
herts-leed; hert-pijne ; herts-seer; 
herts-sweer ; herts-wee ( 1 ) ; kruis. 

Core a I urn 9 herteken ; mmneken ; 
] i e f k e n . Corculu 1 1 i m e u m , 1 11 i j 11 
hurtcken ; mijn lief ken. 

Coralium, Coralliunr, korael, 
krael, korael-beeiu 

Coram, tegen-woordiglik • te 
vciir-schijn ; venr oogen ; veur- 
oogentlik ; in presentie. 

Coram adesse , te veur-sclnjn 
komen . 

Coram alloqai, mondelik aen- 
spreken, 

Coram jndice, apud judieem, veur 
den rechtcr. 

Cor ax, rave. Cor acinus, Cora- 
cinus color, raven-swert ; raven- 
v er we ; g 1 i n s te rig-s w e rt . 

Corax, inter Canum nomina* 
Corbis, Corbula, mande, man- 
deken * korf } korve } korfken j 
teenen-korf; spiute ; stoet-mande, 
$ i c am Ik k r atte , g er, sic a m k 
paner; brood-korf. 

Corius an sat a t heins-kurf, heis- 
korL 

Corbis carrttfarius, (2) wagen- 
korf. 

Corbis dossuaria, botte , bu tt e 7 
bodde ; hotte : kame. 



(i) Etym. Hert -seer. Hert-sweer. Ht:n- 

(2) Cotbis is vr\ zooals overigens blijkt 
uit Ccrbuta eii Carhita* 






Cor 



— 228 



Cok 



Cor bis institoria , markt-korf ; 
meersse ; meers-korf, 

Corhis navtS; meersse van \ schip. 
- Corhis nutr it ia 7 in qud nulrix 
i n fa n tern ad ig n e m jo v e t, baker- 
korf ; baeker-mande ; backer - 
matte. 

Covins pabulatoria, voedei -korf. 

Corhis planus, Corbulh plana, 
benne 3 benneken, 

Corhis vimine tcxtus, kretse, 
ger. 

Corhis vimineus per quern Jiquatur 
vinum caicatis uvti, & cerevisia 
concoctis grants & leguminibus ? 
stink-mande ; hoppen-korf. 

Corhi imponere seu CorbUan , 
korven ; in-korven. 

Corhulo, korver; kretser, ger. 

Corbifa, kareveel, karveel, kre- 
veel j last-schip ; hulke ; meers- 
schip, 

CorchoruSj berba> mocr, 
muer-kruid. 

Cordus, spade geboren ; spa- 
deling. 

Com an drum j Cor ion j Corian- 
non 3 koriander, koliander. 

CoRiAGmE laboranS) seu Cori- 
aginosum jumentum, maeger-hein ; 
kraeke. 

Corium, huid ■ vel ; leder, 
leer; schelle. 

Corium bubulum y ossen-huid. 

Corium ovillum^ besaen, basaen. 

Corium Hispanicum, vulgo. Cor- 
duhanum, a b u r b e H isp a n i m* 
kordewa^iij kordewaensch leder. 

Corium scquax y ge-moedig leder. 

Cor ii superficies squavtulis dis- 
tinct a ; grana seu squama in Corns, 
erve, erf; nerve s nerf ; malie van 
bet leder. 

Coria pr<£parare 3 beten ? beeten 
het leder. 

Corium depsere, concinnare, ma- 



cerare, arvind pingui linere, vetten 
bet leder; hui-vetten. (1) 

Coria densare^ eoncinnan^ s pis save , 
subigcre ; pulvere corticum quercino- 
rum perficere ? tan en , rami en & 
vulg alius tei nen ; loien, Lou wen, 
sicamh. gaerwen ■ touweo ; leder- 
touwen, leer- rou wen. 

Corium exuere.> remitUre, sad 
sponle amittcre, plot en, fland, 

Coria vel peik obtegere sive 
obstruere r over-trekken met leder. 

ex Coriorum hris sive segmentis 
pinguis liquor, lap-smout ; knevel- 
smont ; lap-salve ; lap-smeer. 

Corii segmen, resegmeu, qnerdel, 
quardel 3 querdelinge; knevel. 

Coriareum l Coria rium, lederen & 
per sync open, lee re 11 : Coriacea 
theca, hose. 

CoriariiiS) Coriorum concmnator, 
gaerwer ? garwer ; leder-gaerwer, 
leer-gaerwer ; graener; tanner; 
loewer; loever; loor, loer, sicamh. 
colon, loier, lorre, lurer, sicamb. 
leder-touwer, leer-touwer ; vetter, 
huid-vetter* 

Coriarii officina, vetterij ; buid- 
vetterij. 

Coriariorum aqua, beet-waeter. 

Coriariorum atramntum, koper- 
roose ; koper-waeter. 

Corneolus, gemma, corneoh 

Cornu, horen, horn, hooren ; 

hornik, horink ? hoorink, boornik, 

Cornua bovis, cervi, &c. croone. 

Comua ramosa, getakte hoornen, 

Cornu plmo> largo f benigni, 
vol-op. 

Cormger > Cornuius , Cornutum 
animal, Cornulabestia> horen-beeste; 
horener ; geborent : & vulgari 
scorn mate, vulgo, pro aduliero 
manic, qui natos ex uxore tnwchd 

(1) Etym- Huyd-vetten, 



Cor 



— 229 — 



Cok 



liberos pro suis legit imisque educat, 
horcn-drager ; kokkok, 

Cornipes, boren-voeclg. 

Cornu pedis equhri, hoef, lioet- 
klauwe ; beef-horn, hoef-boren ; 
kalkoen, vet. 

Corn thus adversis inter se incur sare, 
tukke-bolien ; tikke-bollen ; tokke- 
bolleru 

Cornu psitrtj nieten, holL Adr> 
Junio- 

Comupeta^ horen-stootig ; ho ren- 
du! ; stootig. 

Cornibus carens^ horen-loos, 

Corneus color \ horen-verwe. 

Comiculum, horenkeru 

Cornu instar siccuniy arid inn, 
horen-drooge. 

Cormolus, cornu instar durus, 
horen-herd. 

Cornu, extremitas instar Cornu, 
tote 3 tuite ; timp > holt. tap. 
Comua capillorum p kruis-haer ; 
kruis-hair. 

Cornu, laterne, lamerne, 

Cornu, her-horen, heir-horen ; 
tuit-hooren ; klairoen. (i) 

Cornu venatorium, trompe vel 
jagt-horen. 

Cornu flexum, cornet. 

Cornueancre, Cornuinflare } tuiten; 
steken denhoren; horenen,//^^- 

Camicen, Corniculdrius y horen- 
blaeser ; horener. 

Cornu quo candela extmguitur , 
vapdrque ohsiruitur s domp-horen , 
demp-horen. 

Cornu ^ boge, booge; hand-boge, 
arcus qui manu tenditur, non 
ad mo to pede. 

Corn u arcus s e u arcu ba list a , 
horener 3 vet* 

Cornu curvare, span nen den boge. 



(1) Etym. « Klaeroene, Li tuns. A pp. 
CKiroerij Litints t c$rnu. » 



Cor n u cervin uin, h e r h a y h c r t s- 
horen. 

Corpus > cornoclie- boom ; 
buttel, buttel-booni, bottel-boom ; 
weipe T wept% & we ip ken-boom ; 
terle-bopm; cerling-buom, sax. 
Coruum, cornoelie; tcrle, teerlmg ; 
LOrnellcj/Ztf wrf. ko!<ernelle 3 lovan. 
terme(i); weiken, sicamh. bottcl, 
sicamh. vet. 

Cornix , Comicula , kraeic 
[winter oft swarte kracie, Pot It i . ■ | . 

Cornix vatia, parlim cinerea^ 
partim nigra, bonte kraeie ; ncvel- 
kraeie; herfst-kraeie, q.d. auium- 
n a lis, q u bd aut u m ni it m p re 
advent et. [hi em is nuncia & 
schilc-kraeie, P otter ti]. 

Comix silvatica f ho in - kracie , 
[ft ra & agr es lis, m ajor rel i q u i s, 
Pottero]. 

Comix furva, frugivora y frugikga 
spermologa, id est } granivora, roek> 
roek-vogel ? avis a fumo furvdve 
colore dicta. 

Comix rupium , Comicula in 
prtcruptis saxis & excavatis pet r is 
nidulans , steen-kraeie ; steen- 
kauwe.. 

[Comix clamosa, scbier-kraeiej 
Pottero]. 

Cornix aquatica, Vide r Merula. 

Comicari, kraeien, kraeieeren ; 
knoteren, kneuteren ; roekkoeken ; 
grollen. 

Comicari in aliqucnij ienianden 
be-kraeien* 

Qor n ix ja n it &, annul us % q u o 
puis ant ur fores, klopper ; deur- 
hamer; ring van de dcurc. 

Corcebus , Combo stultiot^ 
fur lata menu Comhus , ki ere bus, 
(land, tiercbus, tiribus, holL & 
hrabant. 

(1) Ely in, Termc, sicamh. ). Terk. 



Cor 



— 2^0 — 



Cor 



Co fto na , Coronula, Corolla , 
kroone; krauts; kroonken ; krams- 
ken ; feed, hoedken ; geeriande, 
guirlandc, gerlandc, garlafitci 

Corolla £ jloribus , rosis &c. 
bloem-krans ; rooscn-hoedeken. 

Corona collaris, rials -kra ins. (r) 

Corona frondea ; item, Corona i 
iamellis ant hracleis metalli, loove- 
ren-kroonc, 

Coroua } cirkcl. Corona capitis. 
liaer-krants. {0 Corona populi, ver- 
gaderinge van yolk. 

Corona, sive, corolla precatoria, 
roosen-krams(i); chapelct; scbap- 
pel, pfft sax. si cam Ik 

Corona rasa, vulgo Tonsura, ut 
clerieorum &t. kruine; phtte{2)* 

sub Corona vendere^ uit-roep 
houden ; koop-dag 3 boel-huis ho Li- 
den. 

Corona urban invadere, rond-otn 
be-I eggen, ofte be-stormen. 

Corona re, kroonen. 

Coronare vina, cerevisiam, boord- 
vol schenken, 

Coranahis, ge-kroont ; boord-vol, 
boorde- vol , Coronatus, n u m m u s 
aureus, Coron&e Bffigie, &e. 
kroone . 

Corolla riu m, o v e r ~ m a e te * to e- 
gaeve, toc-gifte ; toe-maete; toe- 
boere ; toe-werp ; toe-slag* Corol- 
larii aliquid dare, toe-geven. 

Corona, rand van den pot. 

Corona, projeciura, projecta, 
mt-sprong ; uit-stekinge ; veur- 
dak, 

Connue, Coronices, kornissen ; 
pTtecinctiones sive transversa 



(i) Etym, Hals-krans, Haer-krans. 
Roosen-krans. Docli btj dc sameustcllingen 
die met krans beginnen, en bij krans zelf, 
behoudt Kil. de t, 

(2) Etym, « Germ. sax. fris. 
sicamh* » 



c i fig u la q u i b u s p r<p. c i ng u n t u r 
panel es, ad in bib end am repel- 
I e H d $ ffl q u e v cent e anent 1 u m 
ant loquent 1 ' um. 

Corona rium opus, kr a n ts-we r k ; 
kroonen-wcrk. 

Corouarium ds s krants-blek. 
Cof v n ariu m ; m u n u $ quod p r i n- 
cipi ad inaugural ion cm aut 
nov u m h n ore m J a t u r , hu Id- 
.sdienk ; L liuld-gifte. 

CoronariuS; k r a n t s- m ac k e r . 
Co ran alts suiiwa era nil, capitisve. 7 
km in, oft kroon-nacd des hoofds ; 
bekkeneel-naed. 

Caronis, sop 3 top, tsop ; aide, 
cinde. 

Coronis naviSj schip-bck. 
Corone, eekel der nianlikbeid. 
Corona Re.gia f herb a officio. 
malloete. 

CoroxopuSj herbd; kraeien- 
voet; raeven-voct ; vogel-nes:. 

Coroplathus , poppcci - mae - 
ker. 

Coepus, lijf^ lijvej quod 
corpus suit m quisque maximti 
timet, curct & fovea! , q. lief- 
lichaeoi; Gerutani qui dam su- 
per lores perfect ius } leichniim 
dicunt a leicli, sive lijk, id est 
cadaver } funus; qud ettam ratione 
Gr&cis (7ijfj.a, veluf <j&pa t quasi 
cmimm sepulehrum. Ad. fun to & 
Lud. Fiv& ex P I at on c \Malim 
ligaem, locus in quo aninia 
facet. , domicilium spirit us. 
Item si German! korper, a 
Latinis habent ; cur ab iisdem 
Belgti f ligaem, id est, Ligamen, 
$4fi,a^ ut SetTfios, for mare non 



possenl? J. R,l 

i m 

ken. 



Corpusculum, lijfken ■ lichaem- 



Cok 



— 231 



COR 



\ 



i 



Corpus & membra hominis } ge- 
sonde, vet us saxon. 



Corpus qitadralum, vie r-sc ho tt-n 
lidiacni. (1) 

Corporis constitution era sis, com- 
plexie, 

Cof po n's ha bit US A c o rp l 1 ! e n [ i e . 

Corporis huniani modus 9 mans- 
lcn^de 3 meii,s(2)-!cngdc ; Icii-du 
des lichaems ; lij£s-lengde. 

Corporis integritas, gesondheiJ, 

Corporis qua! it as & forma ? lid- 
maete; tede-macce. 

Corpus animd cassum s dood 
lichaeni ; lijk ; doodL- dunk ; doode 
Wok, (3 j 

Corpus Iruneum, Corporis tr un- 
cus, corpus cui praised urn est caput, 
liji ; baek, beuk, boke ; balg ; 
rompc. 

Corporis nodi & rampages, lid- 
maetcn, lede-maeten. 

Cor pore solulus^ exutus, Corporis 
experS; on-lijvig ? oa-lijflik ; 011- 
lichaemelilc; lijf-loos, lijve-loos. 

Corpo re ji rm us, ges o n d . 

Corporis compact i & quadrat i homo, 
drommeler. 

Corpus curare, baekeren. 

Corporis omne tegmen, habijt. 

Corporis muniment a, arma, wacr, 
ge-waet. 

Corpus commiscere cu7n muiiere 7 
een vrouwe vlecschelik be-kennen. 

Cor par are, lijven. 

in Corpus trajkere ; & in uuum 
Corpus redigere > conflare, unum 
Corpus conficere, in-lijven ; incorpo- 
rceren. 

Corpus mor iuum curare, lijken. 

Corpus sodetatis, guide , glide. 

Corpus civitatis, neeringe. 



(t) Etym. « Vier-schcutjgh / viet'- 
schotigli. QuadrahiS, Sax. veerscljatigh, » 

(2) Etym. Mensch-lengde." 

0) V^fr Cadaver , waarbij de ^elfde 
woor d en yoo rko m e n ♦ 



Carporeus, Corporal us, Corporal is 
& Corpurc ; vtcl^o Corporaliter, 
lijvig, iijflik (1) ■ lijffi^, vcL lichac- 
rrjelik. 

Corpulent us, Cor pore so/hlus, Cor- 
pore compaetus, Corpore bene hablto > 
vol-lijvig ; dil< van lijvc; gt-lijvig ; 
lijvig; corpuk j nL\ 

Corpulent la , dikte van lijve ; vol- 
lijvigheid* 

Corpora prima, genitalia, fonte.\ 
re rum, el cm t; men, 

CoRRADii^H, schracpen ; ver- 
se hraep en | schraefelen ; bij-een^ 
.sclirabben ; schrobben; ver-sclirob- 
ben ; sclicrrcn 3 sc barren. 

Cor rade re avide, greescltnij gnei- 
selen. 

Co rn ; elere u i t dlq ue, ver-s c h r a e p e n . 

Corrasor, schrabber ; scKraefe- 
leei\ ^2) 

CorrigerEj beteren ; bcter 
mack u j] ; vcr-betcTcn ; rcchtcn ; 
vei-hegen, vet, rcdressccren. 

Corrigere, over-sicn; over-lesen, 

Co rrig % b e-k e c r en . 

Con ret w, b e te %i 11 gc ; b e t e rui ss ? . 

CorreciTo, boete ; Baete ; emendcj 
amende ; correccie. , 

Correciionem adhibere, tucluigen. 
Cokrigia 3 riem ; gcrd-ricm. 

Corrigia calceamenti, schoen-ricm : 
schoen - veter ; span-leder 3 sax. 
sicamb. holL 

Corrigia lauceit, knevel. 

Corripkre, vangen ; be-van- 
gen, bevaen ; happen; snappen. 
Corripi vertigiue, be-dwolmen. 

Corripsre , t uc htigen , Cor riper, 
a liq i i e m, \ e ni a n d en o ve r-g a e n . 

Correplio, straffe ; straffinge. 
Corroborarh, liCerken; vesten, 
vestigen ; be-vesten s bevestigen ; 



CO Hs. 

(2) Etym. Sdiraeffder. 



Cor 

vasten ; vast ende sterk maeken. 
Cor rohora > e , Cor rohora rl s ye r-s t e r- 
ken ; vromen. 

Corrohorare cor, Vide, Cibo vires r> 
Corroborates, ge-sterkt, 

Cqrrodere> knabbelen ; be- 
knabbelen. 

Corrosivus, vulgi^ corrosif. 
Corrogare necessarios omnes ad 
coenam, nuptias, &c. op-bidden alle 
vrienden. 

CorrudAj corael-kruid, corrael- 
kruid ; wilde asperges. (i) 

Corruere, vallen; ver-vallen ; 
in-vallen ; om-vallen. 

Corrugare, roinperij rompe- 
len; rimpelen; ver-rimpelcn; ver- 
rompelen ; schrompelen ; ver- 
schrompelen ; fronsscn, fronsselen ; 
runsen , runtsen > runtselen, vet. 
ver-schraepen; ver-ruirFelen. 
Corrugare froniem, ioeren. 
Corrugare nates, schorssen of: 
sclionen den nense; krirnp-neusen. 
Corrugatus, gefronsset; gefronst, 
Corrumpere , be - derven ; 
schenden ; t'schande maeken ; t'on- 
goede maeken ; schoffiefen ; ont- 
rampeneeren (2) ; ver-valschen. 

Corrumpere rem sinceram, ver- 
bastaerden, 

Corrumpere , Corrumpi, ver- 
derven ; be-derven 5 ver-vuileu ; 
ver-slentsen ; ver-slodderen ; arge- 
ren ; ver-argeren ; rotten ; ver- 
rotten. Corrumpi^ eontrahi & exsic- 
cari, ver-schraepen. 

Corrumpere munerihus, uit-steken 
de oogen met giften. 

(1) In zijn Etym. versendt Kil. voor *t 
Utijn van koraekkruyd tma korrael-kmyd : 
doch dees laatste is achtergebleven, en 
« wilde asperges n ontbr. insgelijks. 

(2) Het Etym. gecft enkel <fRampen / 
rampen^ren. vet. ft and. Dim impr scar i : 
convitiari, n 



232 — 



Cor 



Corrumpere peanuts, oni-koopen. 

Corruptus , ver - dorven ; . ge - 

schendt; on-geve ■ on-gants ; ge- 

valst; vinnig, ger, ver-bastaerd. 

Corrupter, be-derver; ver-derver. 

Corruptio, Corrupkla, be-derf, 

be-dervenisse ; ver-dervenisse ; 

ver-dervinge; ver -gankelik held ; 

comiptie. 

Cors > Conors 7 ve ur - hof ; 
neder-hof. 

Cors,Cohors, hok; *kot — kevie; 
koie ; kouwe ; hoener-huis ; hoe- 
ner-kot ; hoener-kouw ; hoener- 
polder ; kagie ; dokke ; ruisse , 
nilssehe (1); polder. 

Cortex > schorsse ; bast ; 
scheene ; schaele, .schelle, schille ; 
schelfe, schelfer ; schmde ; berk, 
berke^ bark, barke, bork, g.s.s. 
slnime; rinde [/. quasi raod* 
F. R.] houde, haude ; pelle. 
Cortex suberetis, kork. 
Cortex sukreus tinea piscatorite, 
dobber. 

[Cortices quemi ad carta prtepa- 
randa utiles, rant, q. d. rhun, a 
Rhoe coriarid seu Sumachio, 
}. R.] 

Cortices emuscare sive purgan, 
berken, barken. 

Cortices demere, detrabere, adimere, 
blekken; schorssen; om-schorssen; 
snoesteren ; sloesteren. 

Corticem sponie relinqucre, remit- 
tere } Cortice ultra destitui, plotea, 
/land. 

Cortina, gordijne ; gardijne, 
\a gaerde, id est, funicuh veil, q, 
gardijn t J. R.j Cortina striata, ge- 
voudea gordijne, 

Cortinas contrahere , provohere, 
schuiven s schuven de gordijnen. 

(i) Hetaelidew. als het ft. « Ruche a : 
beider oors prong is nog duister. 



T 



Cor 



— m — 



>y 



Cos 






Cortina, kctd-pot. 

Coil inn siihirM) semt-kcteh 

Corllua tiurlorUi) verve rs-kcrcL 

Coi tin a n 'rcvisia 1 'in f b ro u w- k e r e L 
Corus, duo Irimodii, wiSpM, 
sax, sica'mlh 

Coeus, venius ah 0$£&sti 
tvstivo, noord-westen wind. 

CoruscarEj vlikkeren, flikke- 
rcn ; vlikken; vlakken, vlakkeren; 
blikkeiij blekken; blinkeu ; donen, 
dcuncn, duenen ; dreuncn, droiien, 
hoiL daven, davcriiMi ; schijnen ; 
d acker en, vet. J laud, h e id eren, 
h ciden j heidenen ( r ), Corusca! .ellh'r, 
mita! t het heiderr, het hcidt. 

Contsats, bhkkcn d £ ; blinke 11 d e ; 
I Killer, g, s, s r 

Cay umii lo^ weder-blik ; vveder- 
licht ; heidinge, belli cht [quamvis 
h , .- ic c t i a fn a / i u d s i g ni j iceiri. 
F, R.] 

Com sc alio \ see- brand ; see-licht. 

Corvus, rave y q. d roove s 

h rapacitaie : hinc a dag i am dt: 

Ij amine r a pace & fur ace, hij 

steel t gclijk een rave. 

Corvus noctnrntis, i-ULht-nive. 

Corvus sihiilicNSf vvoud-rave,. 

Corvus saxatiliSj riqdhus sive pelris 
i 1 1 ha hit ans y s t e e 11- ra v e . 

Carvns aqualkitS) \vaeter-rac\L. 
Vide, Axshr, 

Cord instar vodferari t gralTen. 

Cor VI pes, officin. hLiei^en-voet. 
Cgrvbantia, liacseo-Flaep, 
Corycaeus, ver-spiedcr ; klik- 
ker ; ver-klikker ; luiste-rer ; goes- 
ken ; hugger. 

Corycaeum age re, klikken, holL 
jris. steam!** 

CoRYLUs, haseler ; hascl-not- 
boom ; planap-boom, vet. Coryh- 
tum, haseleren-bosch, 

(t) Htulenen omb, in het Et\^. 



Corymbus, bed era, Hoof, sax* 
(JorymH , aurd - veilen - tursschcu . 
\vtdendnm an hoc de hrrestri 
an de a I id hederd di ecu dam 
1\ Rh] aerd-velen. (1) 

Couri J ii.EUS, rnmmotT- mecs - 
tcr ■ hcl-lKtmel,, an iapb* kobbcr, 
kubber, /land, hoofd-stuk &c. 
Coi ypk vi, [\qq fd- s t u k k en , 

C^orytus, koker; bqge-ktker; 
v ed er ; c us tod i e van d eti bo^ p . 

Corvza, g raved o, ver-koud- 
heid ; ver-snothcid ; snof, smtf; 
snnteringc; snoter ; ver-stopiheid 
I nd en neuse ; catanc, 

Cory^am eoulrahnr^ v e r-s n c iTc n . 

Cos, wet-stecn ; & cam opi- 
ficam peris servit, werk-steen. 
Cos, Cos aquaria, roiaria, gira- 
tilis, slijp-steen. 

Cos alcana, vel olearis , Cos 
Crtfica ; qua sculpt r es s c a Ip m 
& c a' la e x t e r u n t, ol e ha m c c- 
tari roleutes > olie-steen. 

Cofe exacuere^ in Cole sn!>;\. 
Coli quid aiterere, slijpen ; wctten ; 
scherpen. 

Cot tea hi j iudcX; Lydius lapis, 
loct'.s-^kTTi ; p roe i-s teen ; go Lid - 
steen ; strijk-steen ; raek-steen, 
sic a mh. 

CosmuSj cferaet ; cieringe ; 
cierscl ; pak-erst'L 

Cosmcla, stoffeerer, srolFeerster ; 
toc-maeker, toe-maekster ' r paleer- 
der, p;tleerster; liool'd-maekMci . 

CossuSj hout-m;ieie ; h cut- 
worm ; moim-worm ; olm™\vorm. 

Cossus, vcr-rompelt, vcr-rini- 
pelt. 

Cosslm sedcre, jaeae aut si arc ; 
gerde-gaeten ; gerde-kuien. 

Cossim cacare, al gerdc-gatciide 
oft ^erde-koiende kakken. 

(1) L. oii^t het Etym. Aerd-vLylcn. 

50 



iU — 



Cra 



Cossim insidere, sa rein a t o r u m i u 
modum, gevouden beens sicten. (i) 
Costa, crates pectoris, rib be. 
Ctfrtrf vera super tores sepiem, hinge 
rib ben. G&$# not he 7 mendosie, infe- 
rioreSf korte ribben. 

Cortftf sucringens membraua, rib- 
schorte. 

COSTUS HGRTENSlS, kost, 

Cothon, hoofd; kaeie, kadc ; 
gemaektc haven. 

COTHONISSARE, buiseil. 

CotkurkuSj leersken ; bros- 
ken, broseken. 

Cothurnus homo, Col bar no versa- 
tilior, weifeler, 

Cotoneum, goud-geete quee. 
Cotoniatum, vulgi, que-kmid ; 
que-moes ; que-vlcesch ; marrne- 
lade, 

Cotula alba, non fmtida, 
koe-dille ; koe-ooge. 

Cotula fwtida^ padde-bloeme. 
Cotula lutea, srrijk-bloeme. 
CoturniXj quakkel j quartel ; 
wachtel g.s.s. 

Coturnices aucupari, quakkelen. 
Cot u rn ids aut a user is in star 
sonum edere, quakken ; queken. 

Coturnkum acinus, herb a cuius 
acini s Coturnices vescuntur ; 
Bryonia qui bus dam, aliiSj Fit is 
aim &c. quakkel- be ie ; quartel- 
beie. 

CotvlAj vierlink, ger. sax, 
s i c a m b. 

Cotylhia^ uit-snijder ; tapper. 
Cotyledon j herba, navel - 
kruid. 

CoxAj Coxendix, heupe, huepe, 
hupe, huppe j hufte, sicamb. 
hanke, henks, (Ram an ens. 
hanche)is-been, isch-been, ijs-been; 
bout van 't been, 

(i) Etym. Glie-yaudens beens. 



Coxa porcina salita } schenkel ; 
schenke van -t verken, sicamb. 

Coxarius, sivs Coxendicus morbus , 
Coxendicis dolor , heupen-wee ; 
Schiatica. 

Craero j horsel , a b horse, 
id est) equus. In sec turn enim ex 
equis cr eat urn, cos & armenta 
infestai (Quid* Press us hunio 
bellalor equus Crabronis origo 
est,) hornsel; honue, vet. sicamb. 
hursel; peerds-horsel,//a«rf. horen- 
bie; horener, hornre, sax. sica'mb. 
torre; straele, vet. fL hommel, 
id est, bommel, a bom bo quern 
edit. 

Cr acca 9 v u Ig i , fr.u m cnti 
viiium t krok, 

Crambe thalassia, sec-win de. 
Cranium, herssen-bekke (i); 
hcrssen- panne ; hoofd- panne ; 
hoofd-schotel; hirn-panne; scheele 
des hoofds, q, d. scnaele ; bekke- 
neel. 

Cranii commissura sive sutura 
bekkeneel-naed 5 mouwken. 

Cranium depth cadaver is, doods- 
hoofd. 

Cranium pertundere, trepaneeren, 
CrapulAj dronkenschap; dron- 
kenheid ; slenimerije, slcmperije ; 
over-daedj over-da edigheid ; dron- 
kaerts-hoofd^sweer ; hoofd-sweer 
van drinken ; keller-kortsc. 

Crapulampxhaiare, ver-nuchteren. 

Cras, morgen, niargen, mer- 

gen* Dies crastinus, den dag van 

morgen. Cras mam, morgan nuch- 

ren, raorgen nochten. 

Crasis corporis, complexie. 
CrassuSj grof, grove ; gros ; 
dik, & vei, dijk \ airport Crassus, 
dik van lijve, Crassus homo, gro- 
vaerd, 

(i) Etym, Herssen-becken. 



Cra 



-i> 



Cre 



Crasse, groffelik ; slechtiglik, ' 
slechtelik* 

Crass it udo? Crassit irs } g to I Iieid , 
grovipheid; ver-groviglicid^ diktc. 
Crassit udo corporis, diktc van lijve. 

Cra ssit u do digit a I is, v i n g e r-d i k te . 

Crassesctret groven ; dikktn ; 
vet ten. 

Crassamen, Crassamcntuni, diktc ~ 
diktenisse. 

Crassamett) Crassamenlum, mod- 
dcr ; moeier, mocder ; grond-sop, 
grond-soppe ; gest, gist ; befhi, 
bernie, bai'mc, sax, sicamb. 

Crassida t Crass it la tmjor, smecr- 
vvortel ; wond-kruid. 

Crassula minor y bladcr*loof. 
Crater, beker ; kroes. Crater 
phihtesius, welkom-beker. 

Crater cm inducer c corond, boord- 
vol schi nken. 

Crater t concept acu I u m a q u a 
saiientts in fonie, fontein-bak ; 
fontein-bedde, q. d. font is ieciulus, 
fintis alveus. 

Crater ra, eemer. vet. (r) 

Crates j Cra t is, horde, hurde, 

hoorde; vlechte; vlnek, fris. bine, 

Lawtftt in crate expansam bacillo 

com u t ere, viae ken ; blacken. 

Crates lignea, veken. 

Crate* janiue, hek, hekke, egge. 

Crates senttcosa viminea, hegge. 

Crates occatoria r eggc, eegde. 

Crates implexa* castris pro muni- 
mento. prtfsertim tend ingest a im- 
piet ^ ; Cra tes viminctz , s c h a n x s - 
korven. 

Crates porta rum, egge ; egge-balie; 
ek, hek ; schof. 

(t) AKIli^ in hct Ms. 70nder a-inwijiting 
van hti woord vvaar vtt. in be trekking 
meie st,1at. tkt Jocit vva^rscnijnKjk on 
her volgende * Vlechie » dat in den zin 
van * Crates » bij Kil, als vet* aangcuc- 
kend wordt. 



Cra f is pot tar urn ins tar pectinis 
dcnta!a f q u a i n alt u m sub la fa 
d e v ofvtt u r , ka m vand e stad - 
poorte ; val-schot. 

Crates vehiculi 7 wncgen-korf. 

Crates ferrea, Craticula, rooster. 

Craieutaium, brand-ijser : ferrum 
in quo vent vert it ur, bracd-ijser ; 
wend'ijser. 

Cheaci:ntrl t m , &e. fusci- 
nula > 

Chea^ra , vlcesch - pricni ; 
vleesch-hack ; lardcer- prient ; 
vlcesch -rieksken ; vlcesch-vorks- 
ken ; vleesch-haek. 

Ckkare 3 maeken ; sehaepea, 
sc hep pen ; ver-kieseiip 

Create male*, mis-scheppen. 

C real us ^ gescbaepen. 

Creator, scheppcr; stichtcr; fon- 
dateur. 

Crealrix reruns natuere. 

Great to , maeksel ; scheppc , 
schacpe, vet. scheppinge. 

Great ura, schaepsel, schepseh 
Crebek, Crebti, menig, man- 
nig; meinkel, vet. holL seervele; 
veel-al ; dik, dik-maelsch ; dik- 
wijlsch ; vits. 

Crebto i dik ; dik-mael ; dik-wcri ; 
menig-maelj menig-werve; menig- 
werf; veel-maeh Q-ehrrime^Wtv- 
meesr, 

Crebrescerc J tlcren \ krielen ; 
ver-velen. 

Crehriias, Crebritudo, krielinge. 

Crebrisunts (a pud E n n i u m) 
vallum crebris suris h, e* pahs 
munilum, staket ; staketsel. 

CrederEj ge-looven ; ge-loove 
geven ; be-jaen ; ver-waenen ; ver- 
tiieinen : be-troawen; ge-trouwen* 
Credere, Credere debitum, borgen ; 
ver-trouwen. 

Creditus, bc-wacnt ; ver-waent ; 
ver-meint. 



Cre 



- 236- 



Cre 



Crcdibilis, ge-loofelik. Credibi- 
Uter, ge-loofeliken. 

Credit! us, facile c red ens, ge- 
loovig ; Iicht-geloovende ; ge-looi- 
aditig ; lidn-vaerdig in 't ge-looven. 
non Credens, wan-geloovig. 

Credulifas, ge-loovigheid ; cre- 
dentie. 

Craft/ i^r, gel oof-gever; ge-Iuover; 
leener; in-sdui.kler; sdnilJ-beere; 
sdiuld-heissdierj barg-man; ctvan- 
cier ; crediteur* 

Creditor reditu tun aui censtutm, 
rentier. 

Credent! i an lor, barge. 

Credit am, Liit-schuld ; credijt ; 
creantie. 

Credit utn, j u s i u p erso n a nt, 
irme-sdiuld, Gratia, 

Creditor! nomeii dehitoris in solu- 
tion dare, op ozn ander be-wijseu ; 
assigneeren. 

Credit ores fra uda re 9 bank e-ro ten; 
banke-rore spden ; acbter-uit vaeren. 

Creditores fraud a re cum summa 
iufamia, slippe bieden, 

Cremare, ver-branden ; ver- 
barnen, ver-bernen, ver-bornen. 

Cre mi am, virgultum s tecum & 
ad arde n d u m i d n e u m ; fa s c i- 
cuius ligni mtnuti, heidse!> 
heitsel j teen -ge was, tind-gewas ; 
spindse, spinsse : sprokkeh 

C rcmium 3 herds t, neerdst, hards t, 

Cremium, vuigi, kaeie, kaie 5 
kudo, kaien, hiuc, kaei-broodj c$#$ 
can a m Molosso r urn. gr e ve , s tt x. 
Fide j Frits tula frixa* 

Cremasteres , kul-senuen j 
klos-aderkens. 

Cremralum, tcp£jAf$a\-ov T ironi- 
pe ; in $ tru me ilium e si onto male 
t i c t n n a t u My p u e r i s in a s it 
Jrequens, quod labris camp re- 
hens u m m d ulai u m sonu m 
edit, dum llgula inf!exa ? qua 



medium secat, dig it agitata 
persirepii, ringkel, holl.fris, 

Crembah n 1 odu la ri, t r o m p e n . 
Cremor, juis. 

Cre 1 nor ptisame, ge r s r e n - d r a n 1 c . 

Cremor bordeaceus y scberp-bier, 

Cremor sive flas cemsim, gijl, 
gijlc, Adr- fun. bef, lievd s saen 
oft saen ken van \ bier, 

Cremor far! is, saen, sane ; room ; 
ver-vloten room. 

Cremor laeiis coagulatus, & aei- 
dulus, klobber saen ; kloter-mdk, 
klonter-metL 

Cremorem lacfi a.limae, vloten, 
vlooten, vlicten ; vcr-saenen. 

CrenAj kerf, kerve; meete; kerte; 
splete; slippe ; tand ; nokke; heve ; 
schaerde; scheure; kutte; tandeersel. 

Crenare, kerven ; kertelen ; tan- 
dee re 11 ; k e r te n . Cre } 1 h t ra nssci rider e, 
deur-kertclen ; kreoeeren. Crenaius, 
gekerft. 

Crepare, CrepharCy Crepe re, 
kraekeiij krakken, kiikken ; kraeken 
ende poifeu ; kleppen, klappen ; 
klapperen ; kleppcren ; donen , 
deunetij duenen ; bersten, barsten J 
borsten* kJikken; stuiten; pocheji; 
knappen ; ronken ; uchaeteren ; 
scbetteren ; rote! en ? ratelen ; scbet- 
tercn, schikkeren ; grollen ; ram- 
meien : crepaut ve I crepitant latrantve 
intestinal den bulk rammelr. 

Crepitans, kiln kende * 

Cre pare verbis, snorken. 

Crepitant- eikn digit is > knippen. 

Crepiiare dentibus , klipper-tau- 
den, (r) 

Crepiiare rostra imtar ~ chonia, 
kleppenteren. (2) 

Crepitus, krik, krak,„ kraL'k ; 



(1) Eiym. Klippcr-t.J[nJeii, j. klepper- 
tandeii 



(2) Eiym. KleppcmvrtTi. 



Cre 



— 237 — 



Cre 



kraekinge ; done, demie, doninge ; 
berst 5 barste, borste ; kkink ; k hi p ; 
kleuer, klcttcringe. 

Crepitus vent r is, vest 5 veest ; 
vijst (i), vijstinge : wind; vert, 
von ; toord, tord, tordc ; sclitte ? 
schijte ; drete, dreete. 

C re pit u m ve at r is an it te 1 e, Cre pa fa • 
post ho, vijsten ; verteiij vorten j 
eenen scht:te lacten. 

Cvcpilacuhtm , klabbaerd , y, [/. 
klappaerd ; klapper, saw kleppe } 
klippe ; kiep-spnen, invun. rotel- 
sp;ien ; kloter-spa^n ; raetel.rotc] ; 
klakke 5 vet. on-raste : rat : eel-re ep : 
rated - spaen ; ringkel, hoL j'L 
klatel ; klap. Crepitant! urn puerile^ 
klaterkeo ? klaiei\ Fide etiam , 
Crotalum, 

Crepitaculi pulsator, ratcler* 

Crepilalor, kraeker. 

Crepida, sole; slodse, slose ; 
pantoflel, patoffel, f!a ud & con- 
tract e 1 j toffel , uiffel : q u a s i 
7ravTo$€\\o<i Btttieo, (juod crcpi- 
da r it m sola m s tt b e r e c n s l e / 
[ a n n n q u a s i Plant of era, cum 
If ali pro Bianla d leant Pi ant a r 
F. R.| 

Crcftdcf, Crepiduia , klikkers i 
sic dictie a sono sive crept in 
que m i n i n cess u e d u tit* q tt d 
rat tone etiam Crepidas Laline* it 
Cre pi fit dictas quid an: put ant. 

Crept da irita, slope, ho!!. 

Crept da t ins , p :i n to tie linn v k e r . 
Crepido, rand ; boord > ( ' j - 
pith laneis aui eatiui, boord oh 
rand vande scfiotel* 

Crepido terra* ad aquam, water™ 
k.uu; kant a en J t wacter ; walk- ; 
stciger, ho if, k;iei v kreke, Ze!~ 

Crepido agger is , den ba e rm , b arm 
etui berm des dijks, [ad quam 

(1) Hs. Wijst. 



v i d t fl u c t u s i nfi ig uu t tt r t ant 
qua aqua a! I nit. Quid am su- 
vtunt pro superficte. agger is : 
a! H pro ipso aggere* Scd p : ro- 
prie barm &c. est fundus super 
q u e m agg er pr oje ct it s est, it a tit 
si quid plant restet inter dec live 
a gg e ri s & aq ua My i d ba e 1 1 11 
berm 3 barm, vocetur : utodo non 
sit tarn spat io sum ttt pro affu- 
vioue habcri d cheat ant eins 
iuslar, id est, veur-land. I : . KJ 

Crepido cant turn fongo tract u exeia 
reus, Dlenke, blinke ; h sp!eud\n,\ 
Crepuxdia j loeier, Uiier ■ 
kinder-bundsel ; kinder-doekskcns. 

Crepttudia * iudicra pnerii in — 
pop pen ; poppen-werk ; kinder-pop- 
pen ; kinder-speel-dingen ; speei- 
dingen der kinderen ; klaterkem 
CREPUscl;LU^t J sehemerln^o ■ 
sehemer-tijd ; sclmiiimerj schumer, 
m'X. iwee-licht, twi-licht. 

C) ~ep use it !u m mat niinum , d ag e - 
raed ; krieke, kriekelinge, krijke ; 
krijten, liet kriJLen vand^n d;iege ; 
priem vnnden daegc, 

Cresceke, wnssen ; groeien ; 
groenen ; op-schieten ; op-komen ; 
nen-komen ; toe-nemen ; tier en ; 
be-dijden, be-dijgen, be-dijen \ 
vromen : graoten ; op^st^ken, 

Crescere lougius^ ont-wassen. 

Crescendo penetrate, d e 11 1> wasscn . 

contra C) esccre , we d e r- \v iiss e n * 

Crescere ad ju statu stattttw sn.e 
altiiudinem, vol-wassen, 

Crescere male', mis- was sen* 

Crescere add it ferment a, ?jaen. 

Creseendi ratio, se b o t , B 1 c a no. 
(>cbeui % l\:\ 

Ch eta , terra ca u d i d a , 
krijt. ( 1) 



(l) Etym. Krijdj krijdiitluigh. — Krijt, 
vi-t> ft. Circuit/ 



— 23S 



Cri 



Cro 



— 239 — 



Cru 



Creta figularis, pot-acrde, 
Crela fossitia, margel, merge!. 
Creta Cimolia , Vi d e , Terra 
Cimolia, 

Cretd not are aut pingere, krijden. 
Cretaceus , Cretatus , Crciosus , 
krijdachtig. 

Cribrum, sif, sifte, sichte ; 
seve, sef ■ terns, teems, temst ; 
deur-slag ; relter, rijtter, renter, 
rede, reaer, g,s.s t 

Cribrum, ver-giet-teste ; trij- 
seer-bekken, treseer-bekken. 

Cri brum poilinarium, farinarinm, 
buidel, buidel-sak ; meel-huijdd ; 
mcel-sifte. 

Cr thrum ruder arium, excussorium, 
frume.nl l avium ; Inst r it m en in tn 
quo frumenta purgantur, ante- 
quam molantur, gruis-sii"; grof- 
sif; trijseL 

Cribri ciradas, terns-rand. 
Cribrare, Cribro iticermre, excer- 
nere , siften ; seveo ; temsen ; 
temsten; reden, rederen, reiteren, 
g, s. j. 

Cribrare^ Cribro incermre vel 
subcernere frumenta, buidel en, bui- 
len ; [bine, huiling-heer, ant, 
builmger, pro bakker, pistor, domi- 
nm pislrini^ cribrationis ; Gall is 
ad hue usiiata vox, boulleneer, 
J. RJ 

per Cribrum si ve Col urn exprimere, 
deur-doen. 

Cribro quod separator purgamen- 
tum, sifrsel. 

Crtcettjs, muris majoris* 
genus; animalculum valde 
mvrdax & audax, hamester, 
hamster g. sic. 

Crimen, sonde, sunde ; mis- 
h an del Inge ; exces : crime : tichtc : 
laster : valsch rapport. 
Crimen admissum, kas. 
Crimen capital?, hoofd-sonde. 



Crimen IM0 majestaiis , heer- 
vaerd . 

Criminis reus, hand -daedig ; 
sack- weld ig, vet, 

in Crimen incurrere, een quaet 
feit be-gaen. 

Crimen abject uni purgare vel 
di/uere, exeuseeren ; justifieeren, 

k Criminis suspicione se expurgare, 
sich ter purge s tell en. Criminis 
cxpurgalio, purge, 

Crim iui non obm u ins , o n-s c h u ] d i g . 

CriminaHs causa, qutrslio, Crimen 
capitale, bloedige saeke; hals-saeke; 
criminele saeke. 

Crim in a !e judicium, b a I s-ger e c h t ; 
nood-gerichc, vet, sax. pijnlik 
gericht, Dei, 

Criminis accusare, accersere, aen- 
klaegen ; camperlijk groeren, vet. 

Criminis graiiam facere, remis 
geven. 

Criminari, lasteren • editeren, 
vet, be-liegen ; be-draegen ; sclicl- 
den. 

Criminose, Iasterlik. 

Criminosus, lasterig; scheid-baer. 

Criminal or, las ter er, 

Criminatio, valsch rapport. 
Crints, baer, hair, hare. 

Crimumsilvdj haer-bosch; bosch 
van haer. 

Crinium defluvium, ruivinge. 

Crhm a cello animalium penduli, 
juba^ maene. 

Crinibus aspergere, be-haeren. 

Crinesdiseernere, scheelen^ schee- 
tlelen. 

Crines resolve-re, ont-hullen. 

Grinds crispare, vibrnrc, candenie 
ferro ustulare, krollerij kruisen li'et 
haer. 

Crines vibrati, crispi, kruis-haer, 
kraus-haer - gekrolt haer. 

Crinitus, ge - haert, ge - hairt ; 
haerachtig ; baerig. 



■ 



Crines pugnando invader e f crinibus 

apprebendere, toppen, tobben, boil. 

Cri utile, krol-priem, krol-ijser ; 

scheel-priem ; scheedel-priem ; 

inielde, 

Crines r a men tor urn , spaenen } 
^pjciideren. 

Crispare, krollen, krullen ; 
kronkelen ; kerspelen, vet, kerspen ; 
w rink el en ; kruisen, kfosen (1) ; 
kertelen. 

Crispare. capillum, crines; ca la- 
mi stro crispare cot nam, k roll en ; 
krulseu, friseeren, vriseeren (2) hei 
haer. 

Crispus, kro k e I ; k r u i 3 ; k rau s ; 

gekrolt; ge-kronkelt; kruis*boi ; 

krolle-bol ; kerspel ; kersp, flaud. 

Crispus capillus, krol, krolle, 

Crispata undalim mmsa, ge- 

bloemde tafel. 

Ciussare, kerteren. 
Crista, kani ; struis der voge- 
len ; veder- bosch. 

Crista galli, haenen-kam. Crista 
inferior sub menio galli dependent, 
onder-kam; lclle vanden haen. 
i Crista plume a, struis. 

Crista plumea galling, kuif* 
Crista galae, helin-kam ; helm- 
kam 1 helm-struis ; pluimc, plui- 
magie ; pluim-bosch. 
CrisiatuSj gekamt. 
Cristas erigere, den haen maeken. 
Crithe, gerste. 
CrocirEj Croeitare, grafien ; 
krosen. 

Crocitus, raven-geschrel. 

Crocodilus, crocodijl ; lind- 
wo r 111 , animal Nil i a c c ol is 
pracipui tognitum. A br aha mo 
Ortelio, liu-worm, q. nil-worm, 



fi) Etym, Krosen, Ctocift* 
(2) Etym, Vriiiscren. 



per metatbesin, id est, vermis 
Nilotic us. 

Crocus, Crocum , saffraeu, 
soffraen. 

Crocus Sarraeenus, hortensis, wild 
saffraeu. 

Croceus, Crocinus, gcel ; saffraeu- 
gcel ; saffraen-verwig/ 

Crocatus, Croco infect us t Croco 
co nd it us, ge-saffraent. 

Crosella, Vide, Grossula. 
Crossa, vu Ig i ; b a pill a m 
ant i st i turn a summo inflexum, 
staf; kroocse, fland. 

Crotalum, klappe ; kleppe ; 
klippe ; klabbaerd, q] d, klappaerd; 
rate!; rateel-recp ; rateel-spacu ; 
ringkel, hoL fris. on-raste. 

Crotalum puhare, kl a ter en ; rate- 
len ; klabbaerden. Fide et i a m, 
Crepitacnlum. 

C ratal us, homo loquaxj sonar d 
a d m d u m & t i n n u I d v oce p e r- 
strepens, kleppenter ; rateler ; 
snare rer. 

Crqtinus, bresilien-hout. 
Crotylus, (i) krol, krolle, 
(Inquit A dr. Junius in Com- 
meulario de Comd) est crinium 
utrinque in acutum iutortorum 
plexus, qui viris attribuitur ; 
moustache. 

CruciatAj herba, vulgi, krui- 
sette ; kruis-wonel ; nuedelger. 

Crudus, rouwj rauw; on-rijp; 
on-gesoden ; ou-vcrdouwt, 011-ver- 
douwelik, 

Cruditas, on-ver-douwelikheid* 
Crudelis } rouw ; straf; wreedj 
wreid ; virinig; fel; on-menschelik. 
CrudeHs corde, steen-hert \ steen- 



(r) De afschrijvcr van Kil. hetttt z\d\ 
verkeken : L Ovkyfus (icp(D0vXo^) f zoo 
als het in liet Etym, onder <t Krol» sraat. 



Cmi 



— 240 — 



Cru 



Crudelilcr , on - mcnsc he liken ; 
feliik, 

Crude! if as, wreedheid ; vmnig- 

heid ; felheid ; on-mcnschelikheid. 

Cruuena, borsse ; buidel ; 

tassche, tcssche ; s;ikkel 3 vet. 

sekkel, g-s r '$- 

Qrumcna vacua, platte borsse. 

Crumenula acieularia, herteken . 
Qumemtrius , tas.ch - maeker ; 
borseHnaeker, 

Crnmeniseca, borscn-sni jder. 
Ckuok, bloed; swart bloed, 
propr til 

Cruentare, Cruore inficere, be- 

bloeden. 

Cruentus, Cruentalus, Cruore res- 
persus, macula! us, bloedig; be-bloedt. 
Crus, crura, been, beenen. 
Cms, pars infra genua ad pedes 
it.ujuc, constat} libid ac surd, 
schenkd; schonk, holL oruler- 
schenkel. 

Cruris anterior pars, Cruris as 
sum opposiium, scheuc, scheene ; 
scheen-been, scheen-pijpe. 

Cruribus nanis, qui crura hah el 
breina, hukker, hukkerken ; kort- 
been ; nedor-eersig, 

in Cruribus posterioribus quaaru- 
pedum fiexura, achter-boge; slaegel. 

Crurum vena fa>€ulmtQ sanguine 
distenta, kramp-ader. 

Crura distenderc, Crura divaricare, 
vol diducere, scherde-beenen ; waei- 
beenen(T); gerde-beenen. 

Cruralis fascia, hose -band ; 
kousse-band ; wagge. 

Crusta, Crusium, Crust ul urn, 
korste; schorsse ; schaele, p 4- 
schelle ; barke ; borke ; node, 
sax. sic. bc-setsel ; plaester. 



(1) Ontb. bij Kil. misschien tc 1- Maei™ 
\0iizm Vrg. Etym. Maey-voeteti* its 
exterior tin fwrtem ptrfes pctin y ins tar 
mess or i s, 



Cr j tst a man nm ~ea , m a r mse 1 - 

Crusta murarum, be-sctsel van 
mite re n ende wanden. 

Crusla terra*, vel soli, scholle J 
rusch ; scholpe, (land. 

Crust hi a i del is, velleken op 't 
melk. 

Crusla, Crustula, vainer is, ulcer is 
&c, Cru si a qud obdueiinr vuhtus, 
ulcus j rappe vande wonde ; seer, 
seerken ; roof, rove, roef, roof ken, 
roefken vande wonde, 

Cruslare, plakken oft bcsetttMi 
met leem, kalk; plaesteren ; pleis- 
tcrcn ; plijsteren ; be-plakken, be- 
plekken ; be-korsum, 

Crustatus, Crusiosus, ge-korst ; 
kursrachtig- 

Crustarius, qui parietes a rg Hid 
inerusial, plakker; leem-plakker ; 
plaesterer ; be~setter. 

Crust am. sive Crusium denier e, 
onc-korsten. 

Crusium , hachte ; krappe ; 
stuk; pult, sax. sic. fris. stuk, 
pah, broods, frustum pnmdancum 
pants * 

Crusiulum, CrustuJata, a, koek;. 
pannan-ko^k ; toette ; boonken \ 
ktuip'koek, sax. sic. holL oblijc, 
ouwel ; oblaet , vet. morstdle , 
morstelieken ■ waekU; noeIe,noie 5 
sic. vulgo enim, Nebula, 

Crusiulum bicormi, scher-moelie, 
scharp-moelie 5 lav an j. d. crusiu- 
lum undique a-cutum. 

Crusiulum mellilum, seemken ■ 
seem-koeksken. 

Crushtlahim, pasteie. 
Cruslularius, koek-bakker; oblij- 
bakker ; pastei-bakker. 

Crux, kruis; galge; gerecht; 
gerichc; hapaert, happacrt. 

Crux, Cruciamrutum, Crucialus, 
id quod nos tor quel, affligil, 
crucial, kruis ; pijn, pijne, pij« 



Cur — 24 r — 

ninge ; marter ; beulije, benlcnje ; 
plage ; torment. 

Crux lignea. anchors j kruis-Iiout; 
anker : hout. 

Crucij'or miter, in modum Crucis, 
kruis-wljs. 

Crucis siguo anno! are, kroiseeren, 

Crucis signo man ire, kmissen 
ende se^enen met het teeken des 
kruis. 

Crucifigere, Cruel affigere suffigere, 
in Crueem toilers agcre, kmissen ; 
op-noopen. (1) 

Crueiare f Crucial u afficere, kruis- 
sen ; pijnen, pijnigen; plagen ; 
quell en ; fokeren, gcr, sax. tor- 
menteeren> 

C) ucia hilts , pi j n 1 i k . 

Crueian'us, Cruce dignus, halt- 
gehangen ; galg-aerd ; galgen-aes, 
galgen-kosi ; raven-kost ; galgen- 
knepel ; galgen-lap; galgen-strop, 
galgen-strik, q. d. htqueus paillndi, 
laqueus nexilis suspend iosi ; galgen- 
vogel. 

Cruciger aureus, kruisaet. 

Crueiger argeuleus } Crucial as , 
km isser, g. s. s. it u m m u lus a r- 
ge ulcus dupiicis Crucis figurd 
in sign if us. 

Crypta, een hoi ; spelonkc ; 
krocht, krochte ; kroftej krufte, 
klufte, kluchte. 

CrystalluSj Cristalhtm, kris- 
tael, kri^taelljn. 

Ctextatrus, maerschalk, 
Ctfa t es antoiores, iucisorit, 
botcr-tanden ; snij-tanden. 

CubaREj liggen ; neder-Iiggen ; 
koetsen. 

Cubit u surgere, op-staen vande n 
bedde* 

Cubkulum, Cubiculum dormito- 



Guc 



(i) Hs, L. met liet Etym, 
knoopen, » 



op- 



rium, kamer ; slaep-kamer ; celle ; 
donncer. 

Cubical uni annus, tbalatuo viei- 
■n um ; Cubile inierius, vertrek- ka w i e w 

Cubic td am pensile, hangende 
kamer. 

Cubical u m bos pit ale , gast-k li 111 cr . 

Cubiculum uuptiale, staet-kamer, 

Cubih nauticuuiy koie in 'tschip, 

Cubile sive cubiculum naueleri, 
uavarchij kajute, kaiuite. 

Cubih\ Cabie nlar is lectus, beddc ; 
slaep-bedde ; slaep-stedc ; Hg-stcdc ; 
koerse ; slaep-banke ; slaep-sele ; 
lolle-banke, 0-L 

Cubile ferarum, * pecorum 6*Y . — 
nest ; k-ger der dicren ; Hgger ; 
leger-nest d^r dicren; Htier dcr 
beesteti ; nacht-lceger ; rijsselci . 

'in Cubiculo asscrvare f inc.ludere, 
kameren. 

Cu h ie u lo iuel usus, g ek a m e r [ . 

Cubile alter iusieuierare, een anders 
vvijf be-slaepen, 

Cubieuhtrius, a Cabiculis, Cnhicuh* 
prefect us, kamerling. Cubic u la rio- 
rum decurio ; qui pneesi Cnbieulariis 
p rincipis , o p p e r-k a m e rl i n g . 

Cubic ul arius baiillus, in si r u tm il- 
ium a\neum in quod conjeeiis 
prunis ar dent i bus exc ale final 
lecti, bed-panne ; bed-stove. 

Cubitus, arm-boge, elle-boge ; 
Cubhum, elle, elne ; cubit. 

Cubit i quatuor , klafter f g e r, 
sica mb. 

Cubital, elie-boog-kusken. 
Cv. nus, fig u r a e x m n i 
latere quad rata ins far tessera, 
teerling. 

Cucutus, avis t kokkok ; kui- 
kuk ; knikuik ; kokuit-vogel (r); 
gugger^ gukker, ger. 

(r) Etym* « Kbckwt-voglid, >> f I a fid. 
Kuyckuck, Kuytk-kuyck* Sicumb. 



Cue 



242 —7 



CUL 



CUL 



— fc$3 — 






Cuadiflos, Fide, Flos Cueuli, 
Cue it li pa n is, OJfi e i n . k o k k k s- 
brood, Jfi&ii iW Cuculus avis 
eo vescatur, vel qubd hoc 
ennnpmte f lor eat eve voce. in ea 
i i 1 1 i $ p oli s s i m u 1 n edat* 

Cuadi os, os cauda' , stiet-buen ; 
stem-been. 

Cuculus, pise is, gobio congener, 
see^haen* 

Cucullus, Cucullio, Cucullus 
liumeralis, kappe ; kapruin ; kovel, 
& kuvel der vrouwen; hals-kappej 
vet. hals-kleed, Cucullus^ kappe- 
ken ; kapruin ken, 

Cucullus humeral is lugnbris, oculm 
facie m q u e obstri (ens, bo; no I ; ro 11 w - 
kapruin ; tote ; bijL 

Cucullatus, kappaerd ; kap-man. 
Cucullus, huisken van peper oft 
andere km id en, poeder &c. horen- 
ken ; kruid-horenken ; papiercn- 
hoivnken; peper-huisken ; poeder- 
huisken ; papieren-hnisken, 

Cucuma, vas aneum c ale fa- 
e i i n d a* aqitic i d n e u m, fo rn e i s ; 
warm-ketel ; heet-ketel ; l.auwer, 
fland. 

CucumeRj Cucumis, konkoni- 
mer ; flesche, sicamb. 

Cucupha, vttlgi, slaep-mutse ; 
kap-mutse. 

Cucukbita lagenaria, tumid 
Cucurbit a venire, Proper iio (i), 
kauwoorde, kouwoorde ; veetse, 
vet. flesch-kauwoorde ; kalebasse. 
Cucurbiiula a mar a cat hart ica, Co- 
locynihis, koloquinte; quint-appel. 
Cucurbita, Cucurbitula, horenken 
oft koppe ; wind-bnsse ; ventose ; 
laet-busse ; kop ; kop-horenken ; 
basse ; schrep-koppeken. 

Cucurbit ulam admovere, koppen ; 
laeten met koppen. 

(1) IV. 2. 42. 



Cucurrire, kraeien; kaekelen ; 
kokkeloeren. 

Cudere, smeden ; slaen, sla- 
gen ; hameren ; beelden ; kippen. 
Cuderenummos, argenlum, aurum, 
&e* munten. 

Cudo, cop'huive. 

Cuiusmodj j welkcr - bande f 
welker-lei ; wie-danig; hoe-danig; 
noe-daen, hoe-gedaen, /land. 

CULCITRAj sive.; CULCITAj Cul- 

citra stramentitia, lanea, tomentitia 
&c* bolster ; kulkt ; pole, polue, 
pnhve; onder-bedde ; vlok-bedde; 
matcras ; poke ; tijke. 

Ciikita phwiea, veder-bedde ; 
plmmetse* 

Culcita stmmentitia, bulte, bnlkt; 
stroo-sak. 

Culcita vilis, talp* 

Cu hit a r um fa ret u m, bed - v id s eh 

Cuhitmriiis i ex tor, tijk-wever ; 
knlkt-maeker ; bedde-maeker, 
^ Ci. lex, mose, meusie ; mugge. 

Culex vinarim, wijn-mugge ; 
wijn-vliege. 

Cidkilega, mo tactile avicula 
gen u s, vliegen-vmiger ; vliegen- 
s taker, sax, 

Culika, kokene, kenken ; 
pisel, pijsel, fris. (t.) 

Culhkz prafecta, mini sir a cult- 
naria, koken-jongwijf ; koken- 
wijf; koken-maerte. 

Culinarium opus, koken-werk. 

Cidinaria eluvies, koken-waeter ; 
schotel-waeter. 

Culina naalica, kabnise, sax. 
sic amh, 

Culina Mutator, kokin. (2) 

(1) Gelijk het fr, poele van hei tet 
Pensih ( t , w . Cubic ulum) af ko m stig . Vr^ . 
bij Scheler Potix en Etuve. 

(2) Appmd. « Cockin a. Voor het fr, 
Coquin worden bij Schekr niet mm dan 
?.ts afleidingen opgegeven. 



Culitm foverCy nuirire, keukclen, ! 
kokclen. 

Culiuctria opera fa cere, sclionv 
melen, 

Culleola , cortex v i r i d i s 
putomen nucts ambiens, bolster; 
sloester j snoester ; not-bolster ; 
not-booste ; not-schelle ; not- 
sloester, 

Ctdleolas demere , sloesteren ; 
snoesteren. ; ont-snoesteren* 

Cu llbus , C 1 1 1 leu m , le d ere n - 
sak, (1) 

CnlUus, voer oft voeder wijns. 

CuLMEH , SOp , top j tsop ; 

kappe ; timmer, timber ; T&%%vtL 
Culmen, veurst, vorst [Mine 
forti Tegulte superioris Culmiui^ 
vorsten, vorst-pannen, F, R,] 
Culmen, stroien-dak. (1) 
Ctilmen iecii, dak-schoove. (2} 
Culmen domtts, \vq,j-ininge, wot- 
mene, Cuhnen summitm domtts , 
schoude, schaode, schauwe : Vir^, 
& jam sum ma proeul villa rum 
eulmina fumant. Cuhnm domus , 
sen, altiiudo anterior in acumen 
surgens pyramidal e, spits op- 
gaende gevel. 

Culmus, halm; stroo-halm ; 
stroo-pijpe ; koren-halm ; dak-riet. 
Culmi nodus, halm-knoop. 

Culpa, sonde, sunde ; schtdd, 
schoud; mis-daed; broke, breukc ; 
boete ; ver-grijpinge ■ mis-hande- 



linge ; bolgenscliap 
foute 



vet 



faute , 
mijns selfe 



offensie 
Culpa mea ipsius, 

schuld. 

Culpa propria, eigen schuld- 
Culpa per imprudent iam admissa, 

mis-val. 



(1) Hs. 

(:> Etym* Dack-sc hoove. Si rumen hxa\ 
culmiit . 



Culpa m comtuittert'n ver-bcLir^n ; 
ver-boren ; ver-breuken , ver- 
broken, 

in Culpa esse, Culpam rei mstimre^ 
Culpa' aut crimlm subjici, tcueri, 
obuoxium esse, schuldig ott mts-dadig 
zljn. 

Culpa exiniere, a Culpd purgare, 
on-schuldigen ; ont-schuldigen ; 
excnsLTon. 

Culptf exsors, expers, on-schuldig. 

Culpam a se amoliri, sich ter 
purge stellen. Culpa 1 a mot to, purge. 

Culpam redimere, broke be-tacleiu 

Culpa.' dainnare itliqttem, sclnm- 
daliseeren. 

Culpam re milt ere, ^ratie doen. 

Culpa* alie-UtC dispendium hi se 
reeipere, goed doen de schaede. 

Culpam in aliquem traasj^^ , 
conferre, der ha re, rejicere, imptftgm , 
Culpam alicui assigaare, steken, olt 
leggen, de schuld op kriiarides ; 
op-leggen. 

Culpare, Culpam impingere } schel- 
den ; lasteren ; be -scliuldigen ; 
wijten ; echteren, Culpam objicere, 
cxproha re* v e r - \v 1 j t e n * Cu I pa ( to , 
Culp^e adscriptio, attribution wijte, 

Culpare falso, be-!iegen. nou 
Cu J pat us falso , o 11- b e I o g e 11 . 

Culpability scluildig, schoudig ; 
scheld-bacr, scluild-baer, 

Culter, mes; messer ; meLs ; 
op-steker; sahs, sax. poke; kniji, 
[hinc forti* knevelaer J. R, sed 
hoc potitis a knevelen, colligare 
&c. F- R.] 

Cuiiri lamina, lemmer ; klinge. 

Cullri acies, waete, wette van 

het rues; het scherp van een mes. 

Culter quo calceolarias cor turn 

inchiii, calcetlmque format, schep- 

nies. 

Culter concisorius, kap-mes; hak- 
mes ; schcrf-mes. 



— 2 44 — 



Cum 



Clv 



m — 



Cuv 



Culter escarius, eet-mes ; snij ti- 
mes ; snijder; brood-mes. 

Culler Pragensts, Pragti in 
Bohemia eanfeeiits* Pragenaer, (i) 
Culler pulatorius . snoei-mes ; 
snijd-mes. 

Culler. Cm I tell us j rasorius, ionso- 
rius t schaersj scheers; scheer-mes; 
schaef-mes. 

Cither sul or ins . krom-mes; 
schaef-mes. 

Culler vmatorius - wei d - mes ; 
goedesie (2)> gocdse. 

Cultdlus scrip! orius, vulgo i Cut- 
Ullw pennarius , penne-mesken ; 
schrijf-mesken. 

Cull el la ri a I been, Culiri vagina, 
scheede; scheide; koker; messen- 
koker. 

Ctthrarius faber, mes-mneker. 
Cultus, scboonheid; qttibus- 
dam schoome ; hegeninge ; ge- 
haven (3); eieraet, rieringe 3 ciers- 
se] 1 ornement. 

Cultus luxuriosus, uk~wendigheid. 
Callus corporis, habljt, 
Cultus y dienst, dienst-bedieninge; 
reverent ie, 

Cultus divinus in tempi is, kerk- 
bruik. 

Culius Del vanus & i nan is, aver- 
geloove; over-geloove; superstiue. 
Culullus betulaceus, berken- 
mei, pro poculo : soUbant autem 
ex fag fte r L Fabrkaia fago Pacula 
qua cava suul t fiaventihus illala ceris. 
O v id. Me I a m. 8. (4) Pocula fagina, 



CO Yrg< i>ij Sdii^rmans, « Lierexaar, 
een klcin toeyouwertd (?) mes dat te Lier 
gemaafct wordr. (Brab. Antw, Kemp.) 

{2) Eiym. Goedsie, 

(j) Hs. L. « Geliavem, Culius ti dedw. 
van « Havenenn frii. sic. Com f,re t aware, 
cokrt. 3 > De bewerker heeft dit deelw voor 
eeti zelfst. nw. genomcti, 

(4) VJII. 669. 



delalum divini opus Alcimedontis, 
lenia quibus torno facili superaddila 
vitis &c. Virg. Eel j, licht- 
aersken, sicamb. 
Culullus fictilis, g lo i e-p 1 - 
Culullis urgere t be - kruisen , 
be-kroesen. 

Culus, aers, aers-gat ; motte ; 
koie ■ set, fland. 

Culu in vi brare, wr i ng- a e rs e n ; 
Cu tu m in su hlim t \ ja cl a i % w e rp el - 
aerseo. 

Cuius avium, stiere ; prikke]^ 
priker, [land. 

CuMj met; mitj medej med ; 
saemen f re saemen , t J sacmeti ; 
saementlik ; saem:^ fris* 

Ciwtj med5 ? niids ? meds dat, 
mids dien dat, 

Cum t aen-gesicn dat ; naedemacl 
dat; ge-merkc ; aen-gesien. 
Citm max i\ %i> allur-meest. 
Citm> als; vvanDeer; wan- wen, 
g*s> s. dat ; tan pus veuiet citm^ dies 
erit cdm, den tijd sal komen dat ; 
ten tijde dat, 

Ciim> doe , doen. Cum primiim, 
so liaest als, 

Cnntj so ; Cian rcspicio^ Citm 
respicemn i so ik om r$ie; soo ik 
om-sag. T 

Cum, turn, so, soo : Clm illu- 
ccscel, turn hoc fac^ als *t daget 3 so 
doer dat. 

CumhrAj koren-kiste. 
Cuminum, comijn. 
Cumini sector, splijt-mijte; droog- 
korste T q. cL tr it slum arid urn 
edens ; gorten-teller, q. d. alua- 
rum numeral or. 

Cumim sectio, hair-klovinge. 
Cumprimis, veur-nemelik. 
Cumulus , hoop ; masse, nias, 
Becano ; rok, vet. trop, fland. 
tas ; ge-tas. 

Cumulate, hoopen - stikkeu. 



Cumulalns, gehoopt. 

Otmulalor, hooper, 

Cumulalim^ in Cumulum, over- 
hoop ; hoopelinx. 

CL r *,E, Cumhuht) wiegc ; kin- 
der-wiege ; talp* 

Cimns movere > wiegen. 

Cunabiihij kinder-bmdsel; kinder- 
doekskens ; loeier, lnier ; vaesche. 
v esc lie > veschie ; bondsel, bundsel ; 
winds el ; swacbtels. a Cunahulis i 
van Jongs ah 

Cunctari, beiden ; draelen ; 
ver-beiden ; ver-toeven ; ver-trek- 
ken ; suiraen* 

C unc tans j langsacm. 

Cunclariy Cunclanler agcre, lun- 
dereiij himererij lenteren ; loteren ? 
teuteren, 

Cuncianler, draeliglik j langsaem- 
lik j lammelik ; ge-makkehk ; ge- 
makkiglik ; ge-maksaemlik ; met 
goede moete. 

CunciaiiO) ver-trek j londeringe ; 
lunteringe ; loteringe ; draeligheid, 
draelinge, 

C unci al or } Cu n eta bundus 3 1 u n d c - 
rer, hinterer 3 lenterer, loterer ; 
langsaem ; draeler 7 diaetaerd , 
draelig ■ ge-maksaem ; semeler ; 
sukkeler. 

Cukctus, aij alle ; gains, 
gamsch ; aller-malkj holL Cuncli, 
alle-gaden 

Cukeus, wegge, wigge ; beitel ■ 
klief-beitel ; bout-beitel ; speke 3 
speeke ? veL kiel. s. s. fris. swikkel^ 
sicamb. plugge, 

Cuneohts, trek-nagel; teug-nagel. 

Cuneoius, wieke ; wond-wieke. 
Cuniculus, conijn j robbe, 
robbeken, 

Cuniculus junior, lampraes, lamp- 
reel, iampraesken. Cuniculus mas, 
admissarius, emissarius, inilor, las- 
civus, rammeler, remmeler; rijder. 



Ciuiiadus jitnina ; ntaler qita 
far! us g rat id alitur, vote. 

Cuniiulis occidendis bnculus, hasen- 
kneppeL 

Cunkularium, wncrand^ ■ renne 
van conijnen* 

Cujiiculus, gang onder d'aerde ; 
sluip-Iiol ; skiipsel ; mijne, mine, 
mijivkail; onder-graevinge, pra- 
cifui de militafi} cuius spec its, 
loop-grachte\ 

Ctwieulos agen\ mijnen, mincc- 
ren; onder-graeven; onder-mljnen; 
plonnieren ; spaedenieren, spait- 
nieren, [land, 

Ciiuiculus Oliver :w , obliquus , 
iransversus y conlrarius, tegen-mijne ; 
con t re-mi j ne . Cuniculos hosliu w I rans- 
vn-^i:. auik ulis excipere, olndam ire 
cunkuiis, tegen-graeven ; tegen- 
mijnen \ cootmmineren. 

Cu n icula ) ' in s , o n d e r - g ra e v e r ; 
plonnier, pionier ; scbants-graever, 
CtmiatJ art's , Cuniculorufn jossor 3 
Vide, Pedes* 

Cuniculus subterramuS) mel alliens, 
mine ; mijn-kuil ; stolle^ sax. 
sicamb. 

Cuniculos dgerCj mijneeren, * berg- 
werken — stollen drijven, sax. 

Cun kulus subterramus ex quoaurum 
effoditur, berg-gang, 

Cunieuli rd melallicie pra'ses , 
hoede-man, sax* 

Cunila, herb a, keule ; hof- 
kunne ; hoener^vulseL 

Cuknus, kerte, fland. kerf; 
knttCj ab incisnrd nut crenA ; 
vrouwelikheid; fotte, veL futfmte^ 
sax. sicamb* poon. 

CirpA, Cuppa, kuipe ; keeuwe, 
vet. fland. (1) balie 3 j, s. fris. 



(1) Etym. Keeuwe, ~fi$. sax* jri$. 
j. Kouwe.' Fauces. Keuwe. vet. JU Cupa^ 

ilolium. 



" 



fclfr 



- 2 4 6 - 



Gbs 



Cuk 



— ^47 — 



(.UK 



/?[?//. /fa$ kop, drink-kop; koppe; 
scliaele, hiuc, 

Cupula, officin. cekehschale ; 
eekel-schelpe. 

Cupa vina ? vV/ , \v i j n - ho e de ; w 1 j 11- 
stande ; wijn-pijpe ; wijn-vat ; 
toe- last. 

CupariuSj vnlgi, kuiper. 

ClperEj geren, geeren ; be- 
geeren ; oeveren, uveren ; wen- 
scheiij wunsehen ; g ret en, greiten., 
grciden ; willen, 

nan Cupere, ont-beren. 

Cupid us, gee rig ; gierig ; be- 
geerig; be-geerlik ; graeg ( gretig, 
greetig, greig, greitig .; ketirig ; 
nassc b er , ft tin d. si ek > i 11 c m- 
posilionihns* Vide, A ma us. 

Cupid us sui commodi, baet-soeker; 
baet-soekig, 

Cupid us gloria 7 honoris , eer- 
gierig. 

Cupide, be-geerliken; nasscherlik, 
[land. 

Cupiditas, Cnpido\ lust, lost; 
be-gcerte, be-geerlikheid ; uasscher- 
heid, fland* liefde, &, Cupidine 
languens^ in c oviposit ion thus 
sick ; Vide, Amans. 

Cupidine incendi, waeter-Ioopig 
zijn ; waeter-bekken. Cupidine 
incensuSj waegen-loopig (1) ; wae- 
ter-loopig ; waeter-bekkig, 

Cupes, iekker, lakker ; lakker 
menscli ; lekkaerd ; snoeper ; 
smetser. 

Citpidinis f&rum t Cupidinurium 
forum, snoep-merkt ; slik-merkt, 
sllk-markt, sax. 

Cupedia, orum, & CupeditS, arum, 
snoeperij ♦ slik-brokke; snikkel- 
brokke; slokkehbrokke; lekkernije ; 



(1) Eene vergissing. Ely in. Waeghen- 

IoopSg peerd. 'Etjuus furins , indotuilus, 
mrrum nt plans. Vidt Hollgn. 



lekker-beetken ; sneesteringe, snuis- 
teringe. 

CupedHs impeudere, pceuniam in- 
sumere, ver-snoepen ; ver-lekkeren 
sijn geld. 

Cupedinarius, Cupediarum vendi- 
tor , braeder ; braederij -bonder ; 
pastei-bakker ; vivandier ; prMU, 
lekker-beetken. 

Cupressus, cipresse; cipresse* 
boom* 

Cupressi nux t pilula, sive globu- 
lus , cipres-not. 

Cuprum, kopfer, 

Cuprm lamina, koper-blek. 

Cnpreus, Citpri 'mis, koperen. van 
koper, 

Cupreum filum> kopcr-draed. 
Cura, sorge ; sorg-vuldigheid ; 
achte, achtsaemheid ; pliet, va. 
gaie 5 gade ; roek ; goom 3 goem ; 
veur-sorg£ ; regard, 

Cura } Cura gravis, swaerbeid, 
swaerigheid; swacrnisse* be-swaei ■; 
be-swaernisse ; oieiancolije. 

Cura j kurej vide post Cur alio. 

Cur is implicarij, constringi, be- 
hangen z\\n met sorgen, 

Cura affect us, be-sorgt, Curam 
rerum gerens } achtsaem. Curd alt- 
cuius rei pretm, be-gaen zijn met 
eenige sacke. 

Cura experSj negligent, sorgeloos. ; 
OLi-besorgt. sine Cura, gauweloosc- 
lik. 

Curtf & timorisexpers, on-duclm^ 

Curiasus ? sorgsaem^ sorg-YulJi^, 

Cu 1 iosus, ve u r-w i tt ig , 

Curiosus, keurig ; neus-wijs ; 
konnig, ktmmg ; naLiw-poii-itig ; 
sinnelik ; kurieus. 

Curiosus & mokslus, plus juslo 
curiosu-s, sorigj seurig. 

Curiosus nimis in re levi t Curiosus 
rerwn frivolarum, semeler ; semei- 
achtig, met a ph. 









Curiosus cibip kips } kies, kicm : 
keusel-betig. 

Cu riost-> s o r g - v u 1 d i g 1 i k , 

Curiost 1 , sinnelik ; pmttiglik- 

Cu rd exact issimd fad us, p u n t i g I i k t 
sinnelik gemaekt. 

CnriosiitiS) kurieusheid ; sinnclik- 
lieid. 

Curare, Curam habere, gerere ; 
Cm\e habere rent aliquant ; Curam 
alicui rei impendere. vel intendere, 
acbten j achte he b ben, nemen oft 
slaen op eenig ding ; vraegen nae 
eenig ding ; sorgon ; be-so rgen ; 
ve] -sorgen ; veur- sorgen ; giide 
slaen ; be-stellen ; go omen, vet* 
goo m j go e ni n e m e 1 1 , h i / v tii i $ 
gaunien ; passen, letten op eenige 
saeke • be-schikken ; vvaer-nemen ; 
roek en, rochten, rue been ; scbafTen ; 
geisen, vel. plegen; waeren, waer- 
den, vet. plien 5 vet. soliciteeren ; 
regard nemen. Curare, Curam 
liiiniius rei in an into habere, k re an en ; 
be-kreunen ; be-kronen* 

Curare munus^ ofjkinnt } proviu- 
dam, &c. be-dienen ; be- wind 
hebben ; vogten, vet. 

Curare com modi, barken , herken. 

Curare diligenter & studiasi, be- 
neersten ; be- neerstigen ; be^ 
ernsten ; be-ernstigen ; ijveren , 
be-ijveren. 

Curare fieri, doen do en ; doen 
maeken. 

Curare litems sigillo obsignandas, 
do brieven doen segelem 

nan Curare, niet vraegen nae 
eenig ding; niet passen op eenige 
saeke; ver-suimen. non Curat quid 
ilicalj hem en rockt niet wat hi] seidt* 

Curare ahqimn, iemanden houden j 
ende ont-baelen. 

Curare , Curat iouem adhibere , 
meesteren ; heilen ; heelen ; ge- 
nesen ; gesond maeken. 



Curare vuluns, be-gaen (1) de 

WOIkIl:, 

Curat us arte mediea, gemeescert. 

Cu rat io f Cu ra , k i wc ; it| ees t e r i j e . 

Cur arf } peisteren, pester en. (a) 

Curare corpus, eutem^ eutieulam ; 
goede dagen liebben ; baekeren ; 
smeeren ; den balg vullen ; brassen ; 
chterenj fland. goedc cbiere mae- 
ken. bene Curatd cute homo, smeer- 
bnik. 

Curator & Curator operis, toe- 
si end er ; op-siender ; schaffenaer, 
schafTer ; pleg-vader ; goonier, 
goommaer ; bewind-hebber ; bc- 
sorger ; veur-sorger ; ver-sorger ; 
be-schikker : achter-waerder. 

Curator pupil! i, qui loco tutor is 
pnpillo ilatur, onder-vogdt ; be-sor- 
ger ; <j u ibus d a m e t i a ui s vogd , 
voogd. 

Curator causa rum, soliciteerder 
van processen. 

Cura tores Aggeruw, Fide, Agge- 
rum Cur. 

Cu ratio, he- wind. 

Curat iouem deferre, be-velem 

sub Curat ione degere; alicnd Cu ra- 
ti nue teneri y ver-momboort zijm 

Curia, vulgo Camera, kaemer; 
raed-kaeiner ; koert. 

Curia, stad- hnis ; raed-huis ; 
schepen-huis* 

Curia const I tar is, reciH-kanier ; 
raed-kamcr; hoi-raed ; hof; hof- 
■ banke van recht. Curia? jus, liof- 
recht. 

Curia rei clieuteluris, leen-hof. 

Curia, senaet. 

Curia suprenue juris did ion is , 
pari em en t* 

(1) Elym. : « fk-gacden de wondc. 
Curare vtdnif'$ t iW* » ^ r g. in be: !vL-d. 
Wdb. 122 de aantcckening bij « Gadui ». 

(2) Van hul o. fr. paistre t dus 1:1 genii jk 
voeden. 






Cl:k 



-248 



CUK 



Cur 



— H9 



Cus 






f £ " 

: 

- 

S*7tt% bor.se. Vide rt iam/Domus 
publka. 

Curia & a pud valgus Eccte- 
siasl, Cura, proehie; kerst-pel, 
q. d. kerst-pocL 

Cnrialis, eiusdem fani consort, 
procliiG-woonder ; render prochie. 

Curia, &, Curkmatus, prochiaen- 
schap ; persoorischap ; cure ; pas- 
toorschap. 

Curio, sacerdos Curitf prefer- 
tus, Curat us 7 vulgi, prochiaen ; 
par - heer ( 1 ) ; kerk - Iieer , v e L 
sicamb. pastoor ; plebaen ; per- 
soon ; cureit, vet. kerst-pel-man ; 
kersn- pet-pape. Curio maxitnus t 
pans, 

Curionis adss 7 priesteragie ; wis- 
sender ; weeme, sax. sicamb. (2) 
CuscuLia, Curgulio, kalander, 
kal lander 3 koien -worm ; koren- 
kerTer ; koren-milwe ; munk ; 
wevel, wevel-worm ; klabbot ; 
kl abbot-worm. 

Curea t vulgi, turunda 
Accipltrum, ge-welle : Vide, 
Accipitrum. 

Currere, Cursare, Cursitare, 
loopen, d raven ; t rotten ; rotsen ; 
nirsen ; runnen, rennen ; rannen, 
Mi. rinnen ; ketsen, kicsen ; drab- 
ben ; lachten. 



(1) Efym. « Par-heer, ger, sax, [vis. 
sic, j. prochiaen. » Vrg. het ft. hd. 
Pfarrer, 

(2) Het Eijftm voegt er nog ft is, bij on 
verzendt van Wis sen dor naar « Weeme, 
sax t fris, sic. j, priesteragie. Downs 
parochL 



. ... _ 

rcrc, voliiuFi'-, vleggeren, viigge- 
ren, fliggeren ; over ende weer 
loopen ; bengelerij half, 
Currere deorsum, af-loopen. 
Currere late divaricaiis pedihus, 
schrikken, schrekken, Becano, 

Currere cum impetu, effusi & pro- 
fuse Currere, rand um en. 

Currere salluatim , gradual! ut , 
cursu rot undo, galoppeeren. Cursus 
gradarius rotundas, galoppe, wa- 
loppe; v!ieg-\v:ilop, //awtf. 

Cur rendu pnevertere, Cursu a 
WMfy veur-loop.en. Cursu inse^in. 
nae-loopen. 

Currere. stadium, hi stadia, Cursu 
cert are > contendere, te wedde-1 1 j p 
loopen ; om J t seerste, om het 
seerste loopen. 

Currendi cert amen, baere ; bae- 
reo-spel & de baere jaegen> Cursu 
cMare y cursu ad met as contendere. 

Cursus, Cursura, loop; draf; trot; 
drave, dravinge; dril, tril ; koers. 
Cursu eripere, ont-jaegen. 
Cursu evadere, dm-rennen. 
Cursu exhauslus, fatigatus^ &e. 
af-gedreven ; af-gemeiit ; af-gc- 
reden. 

Cursor, looper; trotter; renner : 
lakkeie. 

Cursor armillatus ? pegasarius , 
post ; post-bode. 

Cursorum pmfectus, vulgo Ma- 
gister poslarum, post-nieester. 

Cursim, al loopende ; loopens; 
locbtiglik. 

Cursater, discursaior^ vagicumns, 
kitsig, ketsig. 






C """"" " \&®fi ~ 
: 

: : 

t " r j 1- 1 -t* -it li* m j-ii fifi ruiij r r~ n — h ~,p-n r- 

rcn-plaetse ; balie ; kouter, kauter 
ft and* quarrier, karrier. 

Cum'culo, al loopende; loopena. 

Cnrrus, wagen, tjutid infer duo^ 
axes hngo ductu pendens qua- 
rt a m m do lib ret it r t r e m u I ij U.d s u h 
panderc, Becano ; karre ; karrijne. 
flan J. 

Currus ad ilimrum corumodiialem 
celeritatemque comparaius ; Curna- 
{jitadrirotus, hitsig-wagerj ; liessig- 
wagen, Becano. 

Currus minor majorem praadeii' 
tern sequens, volger. 

Currus earner at us } over- dektcn 
wagen . 

Currui iegendo ieges, sive tym- 
panum, liuive ; wagen-huive ; 
injive van den wagen ; witte ; 
wite van den wagen, /land, qubd 
e x I i nt e albo pie r u m q u e const et. 

Currus duaruui ext remit at uui ful- 
crum sive sustentaculum, wagen- 
ronge. Vide etiam, Trajule, 

Currus spoudtf, structure lateralis, 
scalar waegen-lcercn ; leeren vande 
wagen. (i) 

Currus conduetUius, huer- wagen. 

Curru vein, rijden te wagen. 

Curru descenders, af-sltten vanden 
wagen . 

Cur rum regere, rollers 

Currum cquis fungere, Curru, vel 
ad Currum equos jungere, in-sheii, 
In-spannen de peerden.. 

fi) Hs, — Etym, Leere van den wae- 
gheHj j + waeghen-Ieere. 



: 



itpp! 



t-^f=\ 



ger-^ 



met a ph. adult ene nuirifuu Curruca, 
alienos liheros pro stds educans, 
hanne \ kokkok ; boren-dra^er. 

Curtus, korr, kurt ; on-lang ; 
k or tout ; kortoutken. 

Curl are , korten ; schrooden , 
schroien. 

Curtipeudulum malum , pyrum , 
&c. kort-stele ; kort-stcelken. 
Cunvus, kroni. 

Curvare, krommen ; bukkeii ; 
boogen ; bogeiij buigen, bu egen ; 
ncigen ; sroepen ; stuipen; kroken, 
l.r'H:l;rii ; blacien, 

Curvdtus, gekromt ; gebogen. 

Curvare arcum, cornu, spannen 
den bpge ; in-trekken dt:n boge; 

Curvanteu, Curvatura, CurvitaSt 
kromte ; broke, brooke ; bocht, 
bucht ; kroke, krooke. 

Curvalura seuiichcu!aris l bogcl, 
bcugeL 

Curviliuguis, vulgi, span-aderig; 
krom-tongej krom-tongig. 

Curvipes , k r o m - vo e r , k ro m - 
voetig ; kroni-been ; slim-been. 

Cuspis, spitSj spitse ; ptint, 
$$%%%, paint, pint; pinnc ; tap; 
oort ; spriet, 

Cuspis haste, sples-ijser ■ pijk- 
ijser. 

Cuspis Hgidtt j maelie vande 
nestel . 

Cuspid is ictus j steke. 

Cuspidate^ priemen, vet, 

Cuspidatus , gepriemt ; spits, 
spicscbj spitsig. 

Gustos j waerder; be-waerder; 



' 



Cus 



— 350 — 



Cut 



Cyc 



25 1 — 



Cyn t 



waerdein; achter-waerder; boeder ; 

be-boeder ; be-bouder ; goomer, 
goom maer ; vc li r - wcsc r, sax, 
sicnmb. id est scluffeuaer : 
comre-rollcur. 

Gustos > Gustos vigil, wac liter. 
Gustos j gardi aen , vet, hinc, 
Propositus Minor it a rum , gardi aen 
vande Minderbroeders 7 v u Igo f 
Gardianus. 

Gustos tempi V, Custos sacrorum, 
kosrer, knster ; kerkenaer, sax. 
s icamb. sacristij-meester. 

Custos saltuum, bosch-hoeder, 
Custodire, waeren, waerden, vet. 
be-waeren ; ver~waeren ; achter- 
wacren ; waerandeeren 7 garan- 
deeren; wacbten ; hoeden, Imeden; 
be-hoeden; houden , hauden ; 
hidden, vet. schutten ; bergen, 
borgen; hegen, hegenen ; goomen, 
vet. goom, goemnemen; belveiiis 
gunmen ; salveercn ; contrcrol- 
leeren, 

Custodiendum dare, te be-waeren 
geven ; q. ad Custodiendum, iu 
Ctistodiam. 

Custodia, waerde; wnrde; garde; 
gaerde ; ge~waere ; ge-weere j be- 
waeringe; be-waemis.se ; waerande, 
vet. hoede, huede (super Cusiodiam 
stare, op sijn hoede yjjn) hutte, 
vet. sax. sicamb. be-hoed ; be- 
hoedenisse ; ont-houd; gaie > gade, 
vvachte ; waeke ; goom, goem ; 
custodie ; contreroL 

Custodia, ge-vangenisse, ge-van- 
gen-huis ; prison. Custodia Ugnea> 
gioole hide kerker ; vangeii-stok. 
Custodmrum sumtus, steen-kosten. 
Custodia puhlica, vrunte, vroente; 
tronc ; fro n-ge wait. 

Custodia libera, publica, schut, 
sctmtte, scbot ; sanve-garde. 

Custodia adportas, schild-wachte, 

in Cusiodiam alterius se tradere, 



in sauvegarde sicli selvcn geven oft 

Custodia clausus, gevangen man ; 
prisonnier. 

Custodia' utiHtari hem depuiatus, 
hoef-slag, boll, s icamb* 

Custodiis retineri, servari, gevan- 
gen sitren . in Cusiodiam dare t 
trader? , trabere, vangen ; gevangen 
nemen, setten, 

Cutiq, soeg, seug ; pisse- 
beddc, ho 11. 

Cutis, huid ; vel ; sc belle ; 
balg. Cuticula, vellcken; vliesk.cn. 
Cut t s capit is , s w a e r d e va 11 d e n 
hoofde. 

Cutis contraction feb'nsfej fronssele. 
Cutis veieris rmovatio, ver-vcl- 
linge. 

Cutis, aut pellis, pilo ademto, 

prdtbarattf superficies , Vide, Corii. 

Cutis fcedatio serpens cum pruritu, 

kamamerije ; kamantigheid \ rab- 

bouds krauwsel. 

Cutis & Criuium exsiirpatio ; 
Corii & capilli, sen Cutis & Cri- 
uium pama, stoepe, vet. sax. 
sicamb. stuipe ; huid ende haev- 
strafFe. Vide, Pcena. 
Cutis poreina, swaerde- 
Cutim sua spout e remUtere, ploten, 
/land. 

Cuie?n mutare, ver-vellen. 
Cutis sumnue infectio & asperitas 
cum pruritu non fevi t baer-worm. 

Cutis rubidtt aspredineS) seu fer- 
vid<E eruptioncs, rood-jonk ; rood- 
bond ; rood-jook ; rood-vonk. 

in Cute efflorescent Cutis fervidd 
eruptione extubmm\ uit-slaen. 

Cutim novaculd kvigare , Cute 
tenus abradere f schaers af-scbeeren, 
Cutim j seu Cuticulam curare , 
Vidt) Curare cutim. 

Cuticulares meatus per quos sudor 
erumpit) sweet-gaetkens. 












Cyanus, flos t koreivbloeme ; 
roggcn-bloeme. 

Lya fmSj CyauoS) g c m m a 3 color is 
ccrntici, lapis Turdnus, tuvkois 
h colore qui If alls 1 "urcino J, 
iivli (r) : quibusdam^ safficr. 

Cvaneus tapis, lasur, asurstcen. 

Cyantus color, berg-blauw ; don- 
ker-blauw ; peersch. 

Cyatiius, beker; bekerken ; 
kroes ; nap ; roomer ; go be Let. 

Cyathus minoris } mensureC} nper- 
ken ; baduit, vet. sleepken hah 
s icamb. 0l n 

Cyathus, unus & dimidius^ roo- 
merken d ranks, 

it CyathiSj scheiik; scbenker ; 
nap-houder^ vet. 

CyaibissarCf Plauti^ (2) sclien- 
ken, 

Cybisterj tuimeler; guicheler, 
kokejer ; jongleu r } jougl e u r, // a n d . 

Cybist erem agere, tu i me 1 en ; s t er t e- 
bollen ; steerte-bolien* 

Cyceon 3 suipen ; kandeel ; 
moeder-sog * moeder-soortj qnaed- 
beleid , flaud. waernie-sante ? 
waerme-jaute ; waerme-gifte fris. 
a . d. Beppo&wpovt (^)cal id a m i s s io y 
e a I i d u m do n u m ; Missile ve 1 1 . 

Cyclamen, Cyclamiuus > aerd- 
appel ; seugen -brood ; verkens- 
brood. 

CycJam in us all era, q u r u n d a n \, 
alf-ranke. 

Cyclas, bouwenj vest is louga, 
s patios a fe nt i a am nij p r a t ; //■■ u i ; 
pueliarum. [a be-houweiis est 
cnim vest is exterior; ut \vacbt ? 
idem, }. R,] aliis, keurs., koers ; 
kiers, sicamlh nonnullis falie. 

(i) Hs. L. Cidtihi. 

(2) Mt'jiecb. IL 2, ft. 

(5) Hct w. ontbreekt b\\ Kil. en bestaat 
00k 111a in het Gr. Htt is een yerdnsel 
van dcti bewerker, 



CyclI/S, cirkeb Cyclieus, roiul: 

Cychts, morbus periculosissi- 
mus animalitim, cum it vermc 
pr<rc i p u c i vf-e stantnr } v i j vc s 
vijver ; fijve, iijver. 

Cydokitk, Cydoniattnu, Cy- 
donites placenta, I Cydoniis 
maliS) quee-moes ; auee-vleesch ; 
marmelade : quee-kruid, frusta 
condita. 

C) do nil es vi tiutu, q u c c - \v 1 j n , 

Cygkus, f5\vaen ; elps, eJpsch; 
builei-j ea qua olim prohrie Olor^ 
a q ueruld voce, holL junio. 

{.Ixgnus mas i swaenaerd ; Cygnus 
fauina, swaeninne. 
Cygueus, wit, 

Ctltkdrus, lapis, (lignumve) 
teres & rot and us complanaiuhc 
area, welle, wel-hout ; wel-steen ; 
woiner-blok ; wotuer-steen ; rol ; 
rol-blok ; rol-steen ; cilinder. 

Cym.-Hj Cyntata, colic all d cli- 
ent tores scaporum, schcuckens oft 
sprnitken*; dcr kruiden ; aks kool- 
spruiten &e. kiem, kiemc s i'cL 
ger. sax, 

Cymatilis coloKj licht-blauw. 

Cymba, schuite ; boot; visch- 
boot 3 vissebers-boot ; kaen, sax. 
prame; praemken ; pink; cspink ; 
akc ? acke 3 naeke ; vaer-schuite ; 
ccmer. 

Cyniha ob!ouga } snebbe; sneb- 
schuue. 

Cymba major 3 dog^e-boot, 

Cymbauius, hlele-bille ; perre, 
fla nd. Cymbaehum agcre, p f n i 
in caput Sahara bille-biilen, 
hiele-blllen ; lusus puerilis. Cybis- 
teler } hille-biller. 

Cymbalum, CirubeL 

Cynaxciik, hals-strenge ; qui- 
nancie ; squinancic. 

Cynakthemis, herba } padde- 
bloernen. 



D.v 



— *5- 



Dam 



Dam 



253 



Dar 






Cynipes, water-nuiggc ; water- 
meuge; muggesken ; muse a mi- 
nu\% ss nine genus. 

Cy\ t ocephalus, baviaen ; ba- 
viaenken ; honds-ape, qudd Cants 
faeicm ha he at, JL Pott era. 

Cynocephalis, herba, kalfs-snuke; 
knaptanddcens-kruld. 

Cynoglossa, her ha, honds- 
tonge, 

Cyuoglossus, pise Is, tongesken; 
sdiaer-tonge. 

CvNOAtYiA, Cynips, honds-v liege- 

Cynosbaton, egelemier. 

Cynosohchjs, "standel-kruid ; 
honds-kullekeiis. 

Cyn-oscjra, leide, lde, leid- 
sterre, 

Cvparissus, dpresse; cipresse- 

boom . 

Cyperus, wilde galigacn. Cy- 
penis Bahylonm* galigaen. 

Cyprinus, pisefs, Itarper. spe- 
cies I at tor , karuts, sax, fris. alia 
species albd came, mudde, hoi. 

Cyprinus clavatus y sive Pigeus^ 
sreen-karpcr, Lud. Foil 
Cyprinus latiis, braessem. 
Cypselus, gier-swaluwe. 
CyrWEa, mice ; mi t- pot ; 
tLiit-kanne; berte, vet. 

Cytinus, granaec-appel-blqenre. 



D 



D actyliotheca , ring-doosken ; 
ring-kistken . 

Dactylus, dade, dadel, daeie. 
Dactyl us mens, wijn-dade ; wijn- 
d&eie; ex Dactylis enim recen- 
libus & ab a r bo re statim 
decerptis vinum fieri auctot est 
Pliuius Ub: i$. 'cap. 16. 

Daduoius , torrsen-drager • 
lantern -dragcr. 

D^mon, duvd, duivd, dievei. 



Dmnon insulfor hominum, ali, 
alve, 

Dtmton pieeus, niger, moonk.cn- 
pek. 

Daemon nanus, nobisse. 
D&ffion aquaiicusj waeter ? a If ; 
nekker ; waeter-nekker ; bomme- 
ler ; bomrneknekker. 

pulmonis impuhus, remark des 
dulvels. 

Damonem adjurare, mouere, ma- 
gico car mine aut efficacibus SS. (1) 
mMs ti uecessitatem imponerc pMo- 
quendi ea de qaibus rogaiur, vulgo 
Exorcizare, m acne n den duivd* 
Dtfnwmcus, duvelsdi, 
Dawioniacus, a D<etmme ohsessus, 
be-seren niensch ; ver-duvelt ; be- 
duvelr, be-duivelt; duvd-.sudirig. 
Daga, Diga 3 vulgi, dagge, 
Romanens. daga, 

Dalerus , vu Igi ; nu m m us 
argent ens unci alls, daier, quM 
ex valU bus materia eius argeu- 
tea defodiatur* 

Dalmatica, vest is saeerdo- 
talis, albe, alvt\ 

Dalopus, dts, biand-ijscr ; 
instrument urn ferreum quod in 
foco ligna sustineL 

Dama, damulkj dein^ daeoken ? 
demkert; gemse, sax, 

Damasceni operis vestis, da- 
masten kleed. 

Damascene opere elahorare, dam as- 
keneeren. 

Damnum, schaede ; achtcr-ded ■ 
nae-deel ; wan-dee! , sax. achter- 
std; ver-lies; hinder^ hiiulermssc; 
on-baete- on-raedt; on-staede ; 
on-gewin; on-profijt ; on-diensr ; 
Jetsd ; smakke ; jamer, jammer ; 
kommer; komber ; ver-korr s ver« 
korringc ; interest ; noise, noose, 






(1) Etym. Sacra Scripture. 



:■,-,'. {'land, prejudicie ; on-vrome t 
vet. dieiio com posit a ex on & 
vrome, id $si? fntrtns, ulilitas : 
In tuum damnum^ tot uwer on- 
vromc Contra^ tot uwer vrometi^ 
in tuum commodum, ban am. 

Damnum in man , haver! je ; 
averiie. (1) 

Damnum sine injuria J act en t is 
datum, on-geluk. 

Damnum dare, Damno afjicen', 
Damnum infer re.) schaeden ; be- 
schaeden, be-schaedigen ; ver- 
nadeeligen ; vcr-korr doen, ver- 
korten. 

Damno afjici y Damnum aceipere,, 
ver-kort worden ; ver-liesen ; ver- 
liercn, vet. 

cum Damno alicubi fuisse, gesien 
zijn, a dag. 

Damno esse, nae-gaen, re nae 
gaen. hoc mi hi Damno est, dat gaet 
mij te nae. 

a Damno liber, schadeloos. 

Damno eripere f ver-lossen. 

Damnum resareire t rec ape rare , 
(w-nsare, compemarej ver-haelen de 
schaede. 

Damnum praistare, ait-draegen 
sch a del oos. 

Damnum prastare, sareire, resa?- 
eire, reparare, solvere, scliadeloos 
houden ; in-staen, /land, gocd 
doen dc schaede ; de schaede af- 
dragen ; schaede op-rechten. 

Damni prd f siaito , schaedeloos- 
hcid ; vulgo iiidemnireit ; Grotto. 

Damni interpcUator, sivc iuter- 
venlor , schaed-beletter ? fland* 
brug. 

(1) Niet van {(Havens af tc Idden, 
zooAs Subcler doet^ maar, vol^ens Sl^cai 
(bl. 190, r, 55) van het Arab be h ctawdru 
teme, gebrck, « zii'u awdr» beschadigde 
waar. 



Damnosas , schacdelik • ilk- 
deelig; achrer-dedig ; nae-gaende; 
on-profijtig ; on-profijtelik ; kom- 
nierlik". 

Daninare, ver-oordeelen ; ver- 
wijsen ;. docmen ; ver-doL-men : 
ver-leggen ; weder-leggen. 

Damnari} gestrait worden. 

Damnatum c a pile muUan\ re clue n . 

DamuaSy Damnatus, ver-doemt ; 
ver-wescn. 

Damnnlorius, doemelik. 

Damnat ia, doemen hsu . 

Danista, woeker^r; lombacrd, 
it Gait is Cisalpinis, qui post 
Lombardi dicii ; $ tin I que a rei- 
kis si mi fanie rata res. 

Daxsa s vultyi) dans ; Ho ma- 
il m s. danza . Dau?^are, v u Ig i , 
dansscn ; Rom. danzar. 
Dapes, kosr ; spijse. 

Dapes soleunes, Feeste. 

Dapijer, drossaer } drossacrt ; 
tru discs, germ. 

Daps i! is, kost-vrij. 

Daps assaria, assata, asso, bred ? 
brade, braed, ge-braed. 

Daph^oideSj hcrba t keller- 
hals. 

Daudax aufus j t] it i m n i a 
coemli, ut demum cariusvendal, 
op-kooper ; veur-kooper ; eeter ; 
koren-bijter ; dein, dr., bere-legger, 
fla'ml. 

Dahe, geven 3 g^?eiij be- 
gaven ; be-geven ; bc-henden , 
be-handen, be-handigen ; otleren ; 
roe-staen f sax. sivamh. fris* 

Dare, citb dare, dokken ; op- 
dokken, 

Bart dono, schenken. 

Dare iteruni, her-geven. 

Dare in poteslalem^ leveren. 

Dare in sumtum, in commune, in 
symholu m ; in antipodiu m^ V u lgo t 
ten bestcn geven. 



De 



— 254 — 



Deb 



Deb 



*)5 — 



Dec 



Dare uf fors fert, numeri aut 
m en s it Vie n nil a h a h ltd rat to n e ; 
nulla discrimine, detect u aut 
uumero; prolixd & affathn dare, 
met der gisse geven. 

Dare mod id f parci, perparci, 
pegelen, pemelen. 

Dare ma lei, dando per dm, da ado 
err are, ver-geven ; mis-geven* 

.Dare se in pedes, gaen loopen. 

Dare se alkui ; in a! tea las e He n te- 
la m se Dare, in sauvegarde sich 
sclven geven oft stellen. 

Dare Inhere, Tereniio, (1) schen- 
ken \ te drinken geven, 

Datus, gegeven. Dat us gratis, 
geschonken. Datd operd, wi liens ; 
al-wiliens ; puer-willens ; puerlik 
will ens, 

Datum, Data, dies in liter is 
adscript a, date vanden brief. 
Datum Kal, Mat), gegeven den 
eersten dag van Mei. 

Dator, gever, 

Daiivus, gevig. 

Darxa, Darinca, vulgi, a pud 
Z el and as & Septentrionales 
Flandros, darink,; dari ; darie ; 
dari-torf. 

Dasyfus, conijn. 

DasypHS, gekouste duive, 

Daucus, kroonkens-kruid ; 
karate, karote-wortel ; a I lis geel- 
wortel ■ pastenake, Daucus niger, 
suiker-pee. 

De, van ; weg ; uit ; af & of, 
ove> ou, ave, pracipue in com- 
post! ionibus. De * Dis, Di, — 
L a t i n u m crehro exp r i miiur per 
be j at, be-driegen, decipere r &c< 
Item per ver ; efiam per out, 
quod privationem pier unique 
s i g n ifi cans 7 co m p n i fur c it m 
verbis aut verba I i bus : * per 

(r) Andria, ill. 2. 4, 



mis- ui, Del inq acre, mis-doon^ 
Di splice re, m i s ■ h a g en . 

De, bij ; de die, de node, bij dage, 
bij naclue. 

De a l b a r k , \v i t ten ; b e-w i t te n ; 
bleiken. 

Deal bare JEthiopem 3 vcrloren 
arbeid doen. 

Deal bat us, grew it, gewittet. 

Dealbator, he-setter. 

Deambulake, wandelen ; ver- 
wandelen; ver-treden ; spaciecren, 
Deambulare recreation is causa, kuie- 
red, hall. 

Deambulare simul, streven, mi, 
holt. 

Deamhulalh, wandelinge ; kuie- 
ringe, holL spacieeringe, 

Demnbalaiorotiosus^ sn aet-slinger * 
scraet-slijper ; k^utsij - slijperj ft, 
met a ph. 

Dea ni b u lat riu m, s p a c i e r~ 1 1 o f . 
De arm a re, ont-wiipenen. 
Deartuare, ont-leden. 
De auk are, ver-gouden, vur- 
gulden ; over-gulden. 

DEBACCHAiti, bolderen, bulde- 
ren ; pochen. 

Debellare, k am pen, kempen ; 
bc-vec h ten ; be-s cri j d en . 

Debellare, ver-winnen ; over- 
winnen ; t'onder brengen ; con- 
questeeren, 

Debcllatar , hamper, kemper ; 
kampioen ; kamp-vechter. 

Debeke, moeten , moetten ; 
be-booren ; gehouden zijn. 

Debere, schuldig, schoudig zijn ; 
gel den, gcnderi, vet, 

Debitum, plicht, plecht, pleg, 
placht. 

Debit urn, schuld, schoud ; credijt, 

Debit um quod nobis debet ur (acii- 
vum vulgo) m-schuld* 

Debit um jusiuw , deugdelike 
schuld. 



Debit urn coram ma^istratu aut 
label How uonduui confessum, un-be- 
wettigde schuld. 

Dehilum in diem, sdiat schuld ; 
Debiium vid i present aueum , uulli 
reditu! annuo obnoxium aut obi ) ga- 
ium ; sive, ut P. Nautilus inter- 
pret a lur, Debit um procedens ^ ex 
rf^titnalioue per consensu m partium 
facta, Debit um pewquatum. 

Debit i reHijnuni, item. 

Debild qua* per ma neat ; & adhue 
supcrsunt, over-bljjveiide schidd. 

Debit a solvere posse, solvent zijn, 

Debiium Hquidd probare, ver- 
retken de schuld. 

Debit um exigere, Debit i monen, 
debitoreni interpellare, maerien. 

Debit am. coiuhiunv , gra I i 1 1 ni 
jacsre quijt sclielden ; ten goede 
scheklen, G ratio. 

Debit i convktus, ver-reikt van 
schuld. Dehens & Debitor, schuldig, 
schoudig ; schnldenaer ; gelder ; 
gelde-man, vet, /land, schuld- 
plichtige, Grotio. 

Debit arem se & fide jus sorem const i- 

tuere, bor^e b]iiven. 

11 1 

Demlis , broosch , breusch ; 

oodelik, oieiik, oolik ; wnk, week: 

swak; Dii-sterk; on-vast; a-mach- 

tig., ael-ma.chcig, oo-magtigj mag- 

teloos ; on-krachcig, krachceloos ; 

flauw ; on-veumogen (1) ; naer, 

Jris. id esl, bange, 

Debilis, knink ; siek, 

Delul it e r, b r o o $ c h e 1 i k , 

Debilitate, Debtlem reddere, kran- 
ken, krenken ; krank maeken ; 
ver-krachten ; ver-onsterken ; on- 
sterken, ont-sterken ; lamen. 

Debilitare, DebUitari, flamven ; 
ver-flauwen ; svvacken, ver-swak- 



CO Vrg. Abdmtiiue tardus, 011-vcrmOgcn 
mensch vnn vctiigheld. 



ken ; ver-ontstcrken ; krank war- 
den, 

Debilitatus, af-genomen ; ver- 
swala, 

Debilitatus morbo, af-genonien 
van siekte. 

Dcbilitatio, krenkinge; ver-swak- 
kinge. 

Debilitas, wakheid ; kranklieid ; 
krenkte, krankte ; krenke, veL 
on-gesundheid ; on-ge sonde, vet. 
swakheid ; on-vermogenheid ; on- 
kracht; krachteloosheid; ou-ni;iLlu; 
machteloosheid ; a-magt ; a-uiag^ 
tigheid. 

Debit it as membrorum , lenue ; 
lemte der Led en, 

Dhcacumlnakk, soppen, tsop- 
pen ; koppen. 

Decalyare, kael maeken. 
Decapulake, ver-gieten . Deea- 
piilare oleum, ver4aeten 3 of af-gieten 
de olie. 

Dhcedere, af-gaen ; ai-keercu ; 
a f- wend en* 

Deeessus, af-gang ; uf-scheid. 

Decessio de summd, af-slag ; rabat- 

Dcccssar, veur-ganger ; venr-saet. 

Decem t tieu, thien ; kruis ; 

[i&m euim X crucis & denarii 

not a* Deeies, tien-mael. Deccuuis, 

thien-jae-rig. (i) 

Decimus, tiende, tienste ; bine, 
Decimus tertius, tjuarius &c. der- 
ticiuie, der-tteiLste, vier-tiendCj 
vier-tiensie, &c* 

Decurfo, Decamus, Decar- 
ckus, rot-meester ; tiende-man, 

Decanus, vulgi, saeerdotum, opi- 
jicam eallegiique alkidns t deken, 

Decanus canouicormn Ecchsiie Cd- 
thedralis, dom-deken, 

Decautu ruralis, qui & rat go, 
Decauus Christianiiatis 7 land-deken, 

(0 Hs. 



Dec 



— 256 — 



Dec 



Die 



257 — 



Dec 






Decivhtj arum j tiende> tienden. 

Decitnas solvent ver-tienen. 

Decu ma nus f decima ru m conductor 
stye redemtorj, manceps decima rum, 
tiendenaer* 

Decumanus, pachter, pachtenaer; 
tollenaer; rol-pachter; tol-meester : 
ont-fanger, 

Decumanus ager, tienden-] and ; 
tiendbaer land. 

Decumanus, groot boven maeten ; 
/■' i ft : ■ , Decu man us Jiuctusj Decim us, 
magnus & iuusiiatus, deininge, 
duininge, 

December 3 winter- maend , 
pie risque ; a I i is wind-maend ; 
quibusdam windel-maend ; sed 
a I its uir unique postcrius de 
N v e m b r i d i cit ur. Decern bet - 
porrb wolfs-maend, quod scilicet 
la pi l n m a l roc i 1) s grasse n t u r ; 
kerst-maend, & heilig^maend q. & 
sacer mens is, a Curisti naia- 
litio sic dictus a Karolo Magno } 
Mich, Beat, horen-maend, sed 
recti As Adr* Junto boeren-m acrid, 
a scortorutn genio operantium{\) 
lascivid. 

Decempeddt virga qud mens ores 
agros metiuntur, decern pedes 
stepe longa, roede ; roed-stok ; 
sehacht, /land. Z eland, spaiium 
agri niagmtudme decempeda, schaclu 
lands ; roedc lands, 

Decempedator 3 erf-seheider ; roed- 
meester ; land-meter ; land-sehei- 
dei\ 

Denarius, Fids sua loco. 
Deceke, Decorum esse, taemen ; 
be-taemen ; voegen, wel-staen. 
Decetj bet be-taenit ? bet voegt, bet 
staet weL 

Decern oporUre, ge-beuren; bc- 
hooren ; toe-behaoren ; toe-sraeru 

(1) Etym, opcratarunt* 



Decere f c ouve n i r q staen . Hate 
vesiis tew cor pari apt a & conveniens 
est, dit kleed staet u weL Decet, 
cmmnil le id/acere, dat staet u te 
doen : fokken, fbkkeeren, IlaL 
foggia 3 id 'est, Jo rma, mo d u s, 
similitudo. 

Deceus, taemig, taemelik ; be- 
taemelik ; wel-staende ; be -set ; 
ge-voeglik ; be-hoorltk ; gadelik, 
gaelik, galik, galig, holL ge-rekke- 
lik j be-schoft; hebbelik; pertinent; 
schappig, schappelik. Fide, For- 
mat us bene. 

Decern esse, dienen ; te passe 
komen, 

Decenkr, taenielik, taemeliken ; 
be-taemeliken ; be-hoorliken ; ge- 
voeglik; tedege; degelikcn; wesen- 
liken ; ge-schiktelik ; stneti^lik ; 
properlik ; ge-rekkcliken ; scliappc- 
liken ; be-settcKk ; hcbbeliken ; 
stemmiglik ; pertinentelik. 

Decent ia^ taemelik hdd; be-tacme- 
likheid ; be-hoorllkheid ; toe-be- 
boorte ; voege \ voegelikheid ; 
hebbelikbeid ; ge-rekkelikheld ; 
staetigheid ; stand ; stemmigheid ; 
be-setlieid. 

Decor, schoonheid, quibusdam, 
schoonte ; be-vallikheid ( ij * be^ 
hoorlikheid ; item pleraque qua 
de Decent id dicta sunt. 

Decor are, ceren ; ver-eeren; 
ver-cieren ; ver-schoonen ; be- 
gaeden ; cieren ; ver-traeien. 

Decorum, w el-stand ; &c* qu<£ 
de Decentid. 

Decor us, ecrlik ■ fraei ; hapsch ; 
hovescbj vet us. ver-ciert ; vvel- 
staende. 

DecttSj eere ; digniteit* 

Decus, fa m a, n m e n f naem en At 
faeni , 

(1) m 



DECERNntEj be-schceden, be^- 
scheiden.; bc-sche.td geven. 

Deceruere (a u i m 0) op - set ten ; 
veu r-n emeu. 

Decernere, be -si u itc n ; w i j se n ; 
vei-oordenen (i) ■; oor-deelen ; be- 
recluenj be-nclnen \ concludeeren ; 
ai resteeren ; determineeren ; resol- 
veeren; ordineeren; constitneeren. 

Deeernere cant rover si a n^ w id eere n 
bet proces. 

Decermre^ Dccernere armis, ferro, 
Jm^nd, oor-logen ; slag leveren ; 
strijden. 

Deuel urn, op-set ; veur-nemen ; 
veur-neminge; propost ; resolutie; 
bc-scbeid. 

Decret urn, u t Sena f us , Cur he f 
Decret if tn pa b lieu m, k e n r ; s e 1 1 i n g e ; 
in-settinge ; aete ; consttcutie ; 
be-slntc des raeds ; arrest, arest ; 
decret; ordinancic ; statuit ; pink- 
inct, plakkaert, q, d. plak-kaert. 
'nonnulli die ant q. Placitum 
F. R.] 

Decret urn judicts iMerpoyiiitru , 
bij-oordeel ; bij-vonnisse ; inter- 
lccumire sententie, Decret tun tem- 
pora riu t n s i 1 ' e i nt erlocu I or in tn n 1 a- 
gistratus , provisie. Decretorium 
in S urn mam y unum pro mult is. ^ 
peremtoir. 

Decerpere ? plukken ; krappen; 
af-lesen ; af-nijpen ; af-pitsen ; at- 
plukken; af-rupen, af-roapen [nisi, 
stroopeo, ft\ (2)] 

Decerpta res, krappe ; rappe. 
Decertare^ kampen ; kern pen ; 
strijden ; balgen, belgen, Decertare 
verbis, kijveii; debateeren, 

Decertare precio, wedden ; wed- 
din^e doen ; ver-wedden. 

Decertatio, strijd ; wcd-spel ; 
weddinge. 

(1) Hs. (2) Hs. 



DECiDEnE, af-vallen ; neder- 
vallen ; rijsen ; af-rijsen. Decidttn.\, 
.i['-vallig. 

Dixidere, af-snijden; korten ; 
Decidere dc sunt an}, ai-kortcn ; ai- 
re kenen , Dccisus, a I -g es n ed en, 

[Decider i\ si i j ten . Dai sum , ge- 
sleten. mm dart Decisum^ Dejiui- 
kffltj niet duidulik gesleten, G rot io. \ 

Decidere liies ? conlroz i crsiam, rixas, 
ver-recbten ; ver-dragen ; slecbten, 
slisse]^ olt slicbten den t\vi;st ; 
appointeeren ■ composeeren. 

Decisio f ver-drag ; compositie. 
Delipere j Decipere aliqnein i 
be-driegen; uit-strijken * nit-rech 
ten ; be- do d den \ be-strijken ; bc- 
g\]lcn, /land, ver-leiden ; te lore 
stellen ; ver-treiflelen ; ver-treetfe- 
len ; schuppen ; be-trompen; boo- 
nen; ver-hoonen ; dricgen; soren ; 
be-so ren ; be-seuren ; be^lakken ; 
be-!okken ; loteren, leuteren ; be- 
scbijten ; truffen ; scluieren ; coeil- 
lonnecren. (1) 

Det. ipere bla udit its, v c r- rl e t s c n * 

Decipere dexter it ale quadam, vei - - 
kloeken ; guichelen \ gochelen ; 
gok el en ; d ragt-draegen , s i c a m fe 
id est, drogt draegen, 

Decipere iucautum, be-srompen, 

Decipere stve cape re transmnd aut 
laqueo 7 be-kleppen , be-klippen , 
bc-klikken. 

Deceptus, be-drogen; gehoont ; 
trousvantj truwant; loen. (2) 



(1) Het w. ontbreekt in het Etym, en 
A pp. en volgeni wat bij Coutttmi'lia te 
\m*n slant is het 00k bier Jour J- R. inge- 
bsclu. 

(2) Hs. Ecne niisstdling van den be- 
werkt^r : mowanft nuwant en loen mo e ten 
bij DiiCtptor staan, Vaor loen (Etym, 
Homo stupidits t lurihtt, ittsitlsus), moet meci 
w aav sc 1 1 i j 11 1 i j U lo er , 1 mktia tor t spechi tor , 
cap tutor j kzen. 

33 



Dec 



— 258 — 



Dec 



Ded 



259 — 



Ded 















Deceptum &&, gesien zijn, pro- 
verb, non Dcceplus, on-bedrogen, 

Deceptor, be-urieger; ver-lcider ; 
hotter; drogener> vet. sax. 

Dedpula , Decipulu m , I a g u e u s 
an t m a c h i ua ir ret i 1 n d is a v icu I is 
a ui capiendis bus tils com par at a, 
klemaiej kleppe , klippe, kip, 
knippe, knijpe ; knip-slag; slag; 
vogel-slag ; strop-slag ; gluipe, 
gloepe ; stekc ; vink-stekc \ vang, 
vank, vanger ; vmk-slag ; vinke- 
touw ; trappe (Iialis Trapala) 
valle ; compel, timpeb 

Decipulu in columbarium , d ranger, 
d range r, a dringen, id est, urge re, 
cogere* 

Declauare, vcr- too nen ; ver- 
toogen j ver-klaeren ; be-dieden 3 
be-duiden; melden ; renionureeren* 

Dec! a rare ad minima usque eh- 
menta, spellen, speldeiij meiaph< 

Declaratio, ver-toog ; ver-toon, 
ver-tooninge ; be-died, be-diede- 
nisse, be-diedsel ; ver-kiaeringe ; 
remonstratie. 

Declarator, be-dieden 

Declinare, af-wijken ; ranken, 
renken, g. s* s, declineeren, 

DecHvis, heldende; neder-gaende; 
demsende. 

Declivis locus , rijte. 

Declivem esse % demsen, deisen. 

Declhntn s, h eld in g e • 

DecollarEj ont- halsen ; ont- 
hoofden. 

Decollator; af-bou\ver,£iw. holi 
id £$% beuh 

DecoloRj mis-verwig : deluwe, 
eluwe. 

Decolorant, oiu-verwen ; mis- 
verwen. 

Decolor art } ver-dcluwen. 

D ECO Q.U ERE > op-sieden. Deco- 
quere, hulliendo consumi, in- 
sieden * ver-sieden ; ver-koken. 



Deroctus, gesoden. 

Decoclus ad dimidias^ gesoden op 
de helft- 

Decoct us ad tertiasj quart as &c. 
ingesoden. 

Decoct ura , Decoct 10 , Dm actum , 
in-siedsel ; op-si edsel ; af-siedsel ; 
op - siedmge ; wesse , worte , 
worsse. 

Decociuin * Decoct us j us, — vulgo 
Decoctio, decoct! e, 

Decoct uni piscium vel carnium 
sale nuicerataruin^ waver act. 

Decoq uere , vc r - d c m p e n ; v c r - 
sletnmen ; ver-slempen ; spillen ; 
spildeOj vet. holL deur-brengen ; 
slaen deur dc bill en ; deLir-jaegen. 

Dccoctor , slemmef \ slcmper ; 
gildeken ; deur-breager ; dent- 
jaeger; bank-boeve; doppe-maekerj 
k testis Quorum fr augend Is & 
exhau riendis , lieeft bij vuel 
eieren, bij sal veel doppen macken : 
batikerotier ; bank-schijter ; ver- 
doender & achtcruitvaerj Grotio. 

Decor , Decorare, &c* Vide , 
Decere. 

Decorticare, schellcn, scliil- 
Icn ; ont-scliellen ; pellea; polen ; 
af-pellen ; blekken ■ pleken ? fland* 
gand, ont-scborssen ; scbalmen, 
vM* boosten^ boostelen ; slaimen ; 
plooschen. 

Decortkare arbores, berken s bar- 
ken. 

Decortkattts, geschelt. 

Decortication lignum, blek-hout. 
Decrepitus, over-oud mensch, 
Decrepitus nimia atate, ver-oudcr- 
donit. 

DecrescerEj acbterwa^rts was- 
sen ; weder-wassen ; mis-wassen ; 
krimpen ; krenipcn ; ver-krimpen ; 
laeken ; swijnen, swinden ; sleeu- 
wen; af-nemen ; af-gaen* 

Decuscere ^ 01 1 1 - w ;isse n * Fest es 



dec re set tut pueris t de klecderen ont- 
wasseii de kinderen. (1) 

Decmrere , d e m an' f ebbe n - 
Decrcsccus mare y ebbe. 

Directum, vide, Decernerk. 
Decumbere, liggen : ge-liegen. 
Di n t m hens ex dolor c pa rt us, g e I e ge 11 ; 
in-gelegen van kinae. 
DilcuriAj rot. 

Dentrio ? rot- mcester ; bors- 
meester ^deken; scbepen. 

D]-;curr]:ke s af-loopen. Dec 11 r- 
sus, af-loop : ver-loop be-loop. 

Decurren in equis, lanced, &e. 
steken ; stek-spel houden ; tor- 
noicHj toernoien ; josteeren, 

Decursus, Decztrsis equesiris, ludi- 
cm &c. stek-spel ; tornoi, toernoi ; 
riddcr-spel ; tornoi-spcl ; joste, 
joustc. 

Dent rsoriu in, r e n ~ b a e j i e ; r e n- 
plaetse ; toernoi-bane ; toernoi- 
pkictse, 

Decurtare, korten ; af-korten ; 
ver~korten ; tronken ; stronken ; 
knooten ; scbrooden , scbroien. 
Decurtare alas, kort-vlogelcn ; kort- 
xltrVvn* Dccurtalus , gekort; ver-kort 

Deeuu Fide, Decere. 

Decussare, croiseeren ; kruis- 
scn. 

Decussai in i f k r li i s-wi j s . 

Decutere, nf-smakken ; af- 
smijten; neder-slaen; af-scbudden ; 
af-slaen. 

Dead ere ense caput, af-slaen bet 
hoofd, id est, ont-boofden, 

Dedecere ? on-betaemen ; mis- 
smm ; mis-sitten ; mis-taemen ; 
mis-voegeiK 

Dedecu s, o n - e e r ; o 11- e e 1 1 i k h e i d ; 
on- eerbaerheid ; Lister ; schande ; 
schofiierigbeid ; on-lof; on-deugd ; 
boon, vet. boon-spraeke, s.s fris* 

(t) Etjm. cf den kinderen. » 



Dedeeorare, ont-eeren ; boon en ; 
ver-Iioonen ; scbenden ; t'schande 
maeken ; ont-cicren. 

Dcdccore. afjicerc, hoon-sprcken. 

Dedecoratus, geljoont, 

Dedere, toe-doen ; be-geven. 
Dcdcre se, op e r a m ai icui r e i 
impendent sich toe-doen endc 
be-geven tot eenige sacke. Turf 
operd, tud diligent id ., bij nwen toe- 
doen. 

Bed it A opera t m o e d - w i 1 1 en 5 . 

Ded if us, toe-gedaen ; aen-bangig, 

Dcdcre z over-geven ; op-geven ; 
op-geven sich selvc (1) ; ondcr- 
geven ; t'onder-geven, Dcdititius, 
over-gevig. 

Dediiionem indicere f op-cisscben, 
sommeeren cen stad. 

de Deditione cum hostc agere f 
parlementeeren. 

in Ded it ion em acc'tpere^ in genade 
nenien. 

Dedicare , \\\]tn j wijberj r 
wijden ; wieben ; toe-eigencn ; 
toe-eegenen ; eecbencn ; eigencn. 

Dedication is tempi i festum sivc 
sol 'en j 1 it as pier unique kermisse di- 
citur, q. d. f x,app,Q&vwn 3 a g audio 
nempe & Let it id [a consecra- 
tion is templi aim ud mem or id 
pot ins kerk-misse } F. R,] 

Dedignari, ver-sniaeden ; ver- 
ontweerdigen ; vei-ouweerdigen. 

DedignatiO; grootsheid. 

Dediscere, ont'leeren ; acluer- 
witerts leer en, 

DedqcerEj ont-leerej] ; ver- 
leercii. 

DEi>OLARE,scbaven ; af-schaven. 
Deducere, leiden ; bc-Ieidcn ; 
aen-leiden ; voeren, 

Deducere, af-leiden ; neder-laeten, 
af-laeten ; ver-nederen; ai-brengen. 

(1) litvm. Sclven, 



Dhf 



— 260 — 



Def 



Def 



— 261 — 



DBF 






Deducere t aheuntem vid*, gc- 
kiden ; tiic-geleide doen ; con- 
v o 1 e er en . Ded 1 1 ct us , u i t-ge I e i d t, 
/^/i! Deducere, (1) sperren. 
Deduce re all quern de sua sent entitle 
ont-geven ; oiu-raeden. 

Deduccre vela, strijken het seil, 
Deducere de summd, af-rekenen ; 
af-kcrtcn. 

Deducere in viam, adresseeren. 
Dedneerz & inslruerc aiiqucm i 
wegen en do wijsen i cm an den. 
Deduct io , bc-Ieid ; adressc. 
Deduct ia, ge-leide ; uir-geleide, 
Deekrahe, do] en ; dwaelen ; 
Swerven, boll. 

DjlessEj iaelcn, feilen, laeli- 
eeren* fnuten, felen. 

Deesstj sneven ; snovelen. 
Deesse f af-blijven- 
DecsiCj ge-brcken ; in ge-brcke 
zijn ; ont-breken ; manqueeren ; 
manken ■ mangel en ; laeken ; sc bar- 
ten, bolt, sicamh. fris. 

Def^caiiEj igne p at is si m u m , 
fijneeren. 

Defective ~vinttm> ai-laeten den 
wijn ; af-trekken den wijn vande 
moeder. 

Deftcatum vinum , af-gelaeten 
wijn. 

Defalcate j vulgi, defalkeeren 
q r ci fa Ice ahsc.indere* 

DefatigarE , "ver-moeden ; 
mnteiij matten, vet. mat maeken, 
Defaligaie agrum, uit-mergelen 
het land. 

Defaii galas, ver-moedt ; af-ge- 
dreven ; af-gement j af-gereden \ 
JEfiSt; strain, u\ membra, &c< 

Dcfatigatio , moedheid ; ver- 
moedheid ; moedsel ; matticheid. 
Defendeke, be-schcrmen ; 



(j) Eene slaafsch nagevolgdc, drukfeil 
van het Etytn, L, Diduccrt. 



schermen , vet. schmten ; be- 
schutten, be-schudden ; veur-staen. 

Defend ere, weeren, weiren , weren r 
q r cL wederen ; ge-wecren ; gc- 
waeren ; waeren ; waerden, vei\ 
ver- weiren ; ver-wcereii ; be- 
weeren ; waerandeeren ; gar an- 
deereo ; hand-haven ; hand- b on den ; 
hegen , hegenen ; manteneeren ; 
mainteneeren ; ge-hcrmen, id est, 
be-bermen, bc-harmen; germcn.(i) 

Defendere aiiqucm in judich , 
procureeren, 

Defendere pupil lam, ver- mom- 
bo are n ; vcr-maniberen. 

Defensor, be-schcrmer ; ver-wec- 
rer ; veil r-s tan der ; want, biui\ 
trduwant Bccctno. 

Defensor \ patroon ; veur-spracke. 

Defensor 7 wacr-borg j wacrande, 
garande. 

Defeusorem se profiled, waeren ; 
waer-borgenj garandecren, waran- 
dceren, 

Defensio y were ; ver-weeririge ; 
scbai ; be-sebut, be-scliutset ; 
scherm, vet. ger, be-schermitige ; 
be-sebermsel ; veur-stand ; wae- 
rande, vet. 

DefenJa, id quo vim arcenuts 
uostjue defendimus ; ut f anna, 
.prapugnacuhiifiy &c. \veer 3 weir; 
ge-weerj ge-weii". 

Difensio rei secunda, sive repHca- 
tionrs depuhh, dnplijke. 

Defensio rei 'publico , land- wee i\ 
C ratio. 

Difensiani inept us, weer-loos. 
Deferke, brengeiij bringen ; 
acn-brengen; over-brengen ; Uik- 



■ (1) Etym* gh^rmen. veins, j. he-hcr- 
men, Movere, Doch In} « be- her men >? woiJt 
AfmvTf (bewegers) nteL vcrme]J, on bij 
« Hermen, v$t. w vtfidfiri wij enkel .Vtvcvfj 
obesse, (sehadeu, benadeelen). 






ken, be-klikk en ; aen-geven ; ver* 
It] i-:;l[1 j over-seggen ; kraeien ; 
seller gen, gcr. wroegen ; roegen, 
vet. be-klappen ; yer-raeden. 

Delator, aen-brenger; aen-tijger; 
achter-kiapper; ktikker, bc-klikker; 
ver-raeder; over-draeger ; kJandijt ; 
scbuimer ; korf-draeger ; kracier, ; 
Iiaens-hoofd, qui u\ gall us suo 
cantu diem & tempest ales uuu- 
rial, ita secreta aliorum prodii. 

DclatiO; over-draeginge ; aen- 
brenging, (t) 

DEiFERVERE, Dcjervescere ; &, 
Dcfe t ■ z r escc re, ardor em. rent it t e r ^ 
ver-koelen; % j er-slacn de biice- 

DhfessuSj moede , nuiede ; 
mat. 

DehcerEj ge-missen \ mi^sen j 
scliorten ; ont-breken ; in gc-breke 
zijn ; breken, veL aven, vet. pflt- 
blijven^ veL holL man ken, man- 
ken, mangelcn ; mankceren. Defeere 
pa it tat im j laekeiu 

Deficere, c ncidere, a l-n em en ; 
af-gaen ; ver-vallen. Defect \e mm- 
fit! is t af-gaende man, 

Dejiare., faelen, feilen, faelieeren, 
telen, fouten ; over-treden. 

Defieert\ auimo v id* a u t v irihn $> 
swijken; sweken {2); swijk slaen ; 
be-swijken ; be-swijmen \ dwijnen ; 
s we] ten , vet. (land, sneven; 
-novelen ; be-dwelmen ; be-geven ; 
ont-geven ; ver-liggen, vet. ver- 
ilauwen ; flauwen ; swakken ; blab- 
taikken, slnppakken, (3) 

fi) II,. 

(2) Etytn. « frisy » 

(5) Vami en oor sprang vjr^ het w. 
warden eerst door Dr, M. De Vrius uii- 
fieiegd. (T^lgid^ I. 271.) t- : Slabbakkcn 
=^ sl;mpakken ■= hlip-lvAkvn. a Onder in- 
■li vd vim ik-n kkuiCOtm op « b-ik a vcr- 
dw^L-n dc h en werd alsd,ni de p tot b 
vcr/iicht. Daarop icinspeeEt de janmerking 
van Dc Bo 1 « Er ^ijn groote ua!ge- 



Dificere a principe, It republic a ; 
Deftccre ad khtes, nf™val!en van 
sjjnefl beere ; rebel zijn , icbel- 
leeren; revolteeren; af-breken; at- 
wijken ;■ over-treden ; over-vallen ; 
over-loopen tot den vijand ; af-vallig 
worden ; om-werpen het g;it s adag.^ 
bout-gacien , bont-aersefi, 5 u in t a 
m e ta pho r d a s a g it! d i nre r $ e 
r e v old n t c. qui De fecit a repaid en , 
Defector, af-vaflig, ar-valliger ; veld- 
vluclitig; over-looper ; ver-luopen 
,baeve ; rebel. Defect io ad tifatify d 
rep. af-val ; over-tonp tot den 
vijand 5 revoke ; rebellte* 

Defect as, a t unt } Dejicieus, Dejcc- 
livits, ge-brekkig ; ge-brekig ; 
hlikant ; om-brckende. 

Defect us animo, llattw ; be-dwehnu 

Dejktus, us, ge-brck ; gc-breke ; 
breke, vet us. on-volkomenheid ; 
lake, Likke, laeke; \van ? mi* ^ant, 
vet. ttugl. bracke ; at-breke ; ai- 
b re nke : mangel ; defail lance j 
berstj vet. 



lecrden &a dit w. sljphakken Swlirijven. als 
n\]]dc zoo veel als rfappo hakkni beblu-n. 
Ikt W> 1* gevonuJ van rr s]nkkcn ■> niL' f . 
<_l_]kii ]lisc!i in ticn grondvorm. ft Doch bij 
de ^rondcji w;ur De ]Jo /ijn gexcgde 
znekt op te^taven, vergeet liij onder .in dor en 
den Kil):iLinschen verm a slappakkcn >? nit 
ic leggL-n, en onder het ffititi] woorden met 
« inhtsch » die bij « V la dak ken " wo v den 
Liangevoerdj zijn er vllI wiarvan de allu- 
ding anders nit te le£rgeti waru, Btj vdorb, 
Fhnnekn lim van (leem«« aj^leid word^n, 
cerder d.m van vtekri\ KiabtjUcrctL van 
kliippeimvi:nals v;m kletturcti (Vrg. titjtti. 
klabbaerd voor kiappat;rd}i Krakei:!, van 
kraken, nlet van kreel (nit Jr. qut;Te11v) ; 
Kreviticlen, van krevelen, nit-t van krittui; 
Pal u lie, van fr. pare re (Vrg. p.dtticn 
van ft. parer) met van pnlle, pclic lv.v. 

Bui ten kit bij ^ehuermanh en De Ho 
op^ct;evai \v. stabbok (voederbak), nwt 
kk-m't. pp slab, bestaat er 00k .itv^ 1'rak 
uen \v. sWbbak, niet kiemt. up bak, '1 \\'Ak 
Ammm drank, skditen koffi« bcduidi. 



Def 



— 262 — 



Def 



Deg 



— 263 — 



Deh 



Defectus, lacmte, lemte ; minke, 
m e n k e . Deject n m sen t ire , ge -m i ss en ; 
ont-beeren. 

Defect us, faute, foute ; faelj feil ; 
misse, mis. Vide, Erratum. 

Defect us Salts > Lumc y eclips dcr 
sonne, der maenc. 

Defect us , Defect io auim^, virium, 
swijm, swijmel, swijmelinge ; be- 
sw-Ijminge, be-swijmheid 5 swijk ; 
swijkinge ; ont-gaedinge van her ten; 
flauwheid ; fiauwigheid ; flauw- 
bertigbeid; be-dwelnuheid ; swak- 
heid ; on-magt ; magt-Joosheid, 
krachte-loosheid ; stuipe, 

Defieri, gebreken. 

Defjocueus, een-ooge ; ecu- 
oogig. 

Defigere> hechten, heffen ; 
hichten, fland. (hincar) ver- 
hechten ; speten, 

Defigere, aen-kleven, aen-khjven. 
^ Defigere in rem aliquam oculosy 
ai-sien. 

Defixus, gestaeft. 

Defixus, in uno obtuiu harms, 
gaep-stok, 

Defixus pavore, stupore } fulminc> 
toutiru t sona, morho, ant re subitd, 
ver-slaegen ; vcr-baest, 

Definire> be-paelen ; af-paclen ; 
be-scheeden ? be-scheiden ; limi- 
teeren ; determineeren. 

Def nire, res 1 v e e r e n , 

Defiuitus, be-scheeden. 

Definite", parciculierlik ; expresse- 
lik. 

Defiuitio, be-scheed, be-scheid ; 
resolutie. 

Defrnitivii) vulgi, diffinitive, oft 
definitive semen tie. 

Deflagrare, vlammen ; bran- 
den ; bernen. 

DeflarEj af-blaesen; ver~ 
blaesen. 

Deflectere, af-wenden ; af- 



vvijken ; ont-gaen ; in-trekken ; 
schampen ; ran ken > renken, -gi s. s. 

Deflect ens, af* w e n d i g , 

DeflexuS; us, af-gang ; af-weg, 
Deflere^ be-weenen ; be- 
seheiden(i); be-krijten. 

Dffloccatus bomoj vlokkaerd, 
Deflorere, De-foreseen >, ont- 
bloenicn ; vadden * spenen ; Vide^ 
Fructus. 

Defluere, af-loopen ;af-sijpen; 
af-vlieren ; af-wneteren ; rijsen ; 
af-rijsen ; af-vloeden. 

Define re, uit-v.illen, ut decapillis* 

Defluus, mt-vi\\\ig f ut decapillis. 

Dcfi avium crinium, pi lor urn, plu- 
martwtj pennarumve, niivinge \ uit- 
vallinge, 

Defiuxio ea pi! is ad naves, snof, 
snnf; snoteringe* 

Defiuxus maris, ebbe. 

Defodere, graeven ; be-grae- 
ven; be-aerden; delven; be-delven; 
vivum defoderc, delven. 

Defossus f us , bc-delf. 

DeformarE;, be-gaeden; gaden; 
gaeicn. 

Dcformare, be- wo rpeii , be- w c r- 
pen, met kole oft binders ; boot- 
seeren, boetseeren ; af-teekenen. 

Defimnatio, sen forma futuri opcris 
leviter ah arc hit ec to const rucia, logen- 
werk ; loos werk ; be-werp^be-worp. 

Dcformare, ont-scheppen ; ont- 
schoonen ; ont-iijksemen ; mis- 
maeken ; schenden , te schande 
maeken. 

Deform are nimiis rugis } pi iris, 
siriis > ver-ruiffeletL 

Deformare, aliqium, ver - mack en 
iemanden, 

Deformis ? Deformatus, on-gedaen ; 
on-gedegen^ vet. fl&nd. ont-lijk- 



(1) Hs, Etym, « Be-scbreyea, }. be- 



[ semt ; mis-maekt ; on-buer, fr is, 
mis-schaepen ; on-geschaepen ; 
I woest, wuest ; oodelik J oielik , 
I oolik ; hesselik, g*s<s. af-sichtig ; 
I on-gestch ; leelik, q. d. leedelik ; 
I ieedig, 

Def or m it a \ f m is? 111 a e k te I i k . 
Deformitas, on-gestalte; atVsicht; 
1 mis-niaektheid ; wan-schaepenheid ; 
j leelikheid, Iccdelikheid. 

Defraudare, be-driegcn ; hoo- 
? iil']1 ; ver-Iiooncn ; ver-kovt doen ; 
vcr-korten ; bc-schijten. 

Defricare, schueren ; af- 
* wrijven ; iikken. ger. sax. 
Defrihgere, af-brcken, 
DefrutuMj in-gesoden wijn. 
Defugere, af-gaen; af-wijken : 
I schonwen 7 schuwen \ mijdcn ; 



Defuxdere, af-gieten. 
Defungi, af-konien, 
Defungi, ont-slaegen word en. 
Defunetus, ont-slaegen. 
Defunct us, gestorven ; af-gestor- 
ven ; ver-scheeden, ver-scheiden ; 
ovcr-leden , lijf-Ioos, lijve-loos. 

Defunct us , wijlen , vvijlenr , 
wijlents, 

pro Defuuclis facere ohlatioues die 
ammd t anniversarid die tnemoriam 
defunct i agere, jaer-getijde ho u den. 
Defu net or it!, I a ngs a e m 1 1 k , 

Degenerare, on-aerden ; ont- 
acrden ; ver-aerden ; inis-aerden ; 
vcr-on-cdelen ; ont-edelen ; one- 
shichten. Degenerdns, bastaerd* 

Dcgmcr , ont-aerdende ; mis- 
aerdende \ on-aerdig ; ont-slachtig; 
on-edeK 

Degere jetatem, ver-slijten 
sljn leven. 

DeglabrarEj pellen ; ont- 
schorssen ; boosten, boostelcn. 

Deglubere, villen ; stroopen ; 
pellen ; af-doen ; blekken ; schors- 



$$&.; schenden; vlaedeiij vlaen ; 
vlae«eii ; schcllen ; plooscben. 

Degluberc aliquam ? sunt ten ; 
schcereiij a dag, 

Deglutirh, slikken ; slokken ; 
op-slokken ; ver-slinden ; swelgen, 
svvilgen ; ver-swelgen; in-swelgen; 
haluen ; kroppen. 

Deg/utire t & DeglniienJo suffoeari, 
pr.vjoeari, stranguletri, ve.if-s 1 ik k en ; 
ver-slokken, 

Degluti\ t aki% ont-lijincn. 
Df-t;UA\-D[NATio laphium, }aen- 
lorum, sagittarum glandiumve plum- 
heorum, (1) haegcl-gcsdujr. 

Degravare, bc-lacdcn ; vur- 
laeden ; over-laeden ; be-swaerun ; 
ver-bsten ; over-kisten, 

Degltlare, Plant i (2), Vfr- 
fili'inmen, vcr-slcmpen. 

Degulator, slemmcr, slcmper. 
DegustarEj procven ; ver- 
soeken. 

Degustare sohrie*, nuttcn, iSuttigen. 
Degustare summis lahris vinum 
a u l alium liquor em, lepsen . 

Degustare paulatim quasi clam 
earfendo, meuseien ; peuseten. 
Deguitntio, proeve ; veur-snuiek. 
Deiii^c, hier nae. Fide eiiam, 
Dejnde, Deinceps. 

DehiscerEj splijten ; open- 
gaen ; op-gaen ; lek worden. 
Dehisce re ardore, spaeken, 
Dehiscat miki terra, vcr-sinkui 
moete ik. 

Dehonestare , ont-eeren ; 
hoonen ; ver-hoonen. 

DEHORTARr, af-raeden ; oiu- 
raeden ; ont-geven ; af-inaenen ; 
stooten uit den hoofde. 

(i) Aldus 00k iii hei Etym. L. pfuin- 
foamm ; en relet Etym. hatgcl / gesdiut. 

(2) Het w* berust op aanhalmgen vati 
ciude gbssarorefij maar wordt in g«*n der 
bewaarde siukken van Pl» gcvouden. 



Del 



— 264 — 



Dfx 



Del 



— 26s — 



Del 









Deierare, ver-sweeren ; ver- 
loven. 

Deieratio, ver-swceringe ; ver- 
lovinge. 

Ddurium, ecd ; swaeren eed ; 
dieren ecd. 

Deijcere, af-weipen, af-worpen ; 
neder-werpen ; neder-Icggen. 
Ddjcere in fermm* velden, vellen. 
Deincei'S & Deinde, daer-nae, 
hiernae; liter tiae-imels ; nae dit; 
nae dut ; voort-aon ; * over-mael 
— aehter-een; achter-malkunderen; 
aclncr-volgens ; vourd-nieer ; cen- 
ter, sax. ^icamh. boli scurt (1); 
sichtem ; scderc. 

Aeiprjy (2) pi* gnat rixa, uere, 
iic ire. 

Dejugare, ont-jokken. 
Delaih , rijseti ; af-rijsen ; 
neder-rijsen; ont-rijsen; af-loopen; 
schampen ; ver-loopen ; veurbij- 
gaem Dda.bi sensing sinks n. 
Delapsus, geresen. 

Delachrymatio ocuhrum, oog- 
drag* : oogen-dragt ; op-dragt ; 
tue-dragt der oogen; drag: der 
oogen \ oogen-ettcr, 

Delaihdare, kassijen. 
Delassake, muten, matten, 
-vet. mac maeken ; ver-moeden* 

Delectarh & Ddcctare se , 
Delect ari, 1 Listen, losten; ge-lusten; 
be-losten, be-lostigen, be-lustigen ; 
ver-heugea ■ heugen, hogcti ; ver- 
1 us ten, ver-lastigen ; ver-wcl-lusu- 
geti; ver-fraien ; ver-blijderi ; ver- 
vreugden; ge-noechte, ge-nuchte 
hebben oft raepen ; joien, vet, 

Ddectari cibo aliquo x mogen 
eenige spijse. 



(r) Hs. Ombr. in liet Btym. 

(2) L. Si}pt<s ; Seiprj beteekent * Uals » 
en Siipvt dat in Uet Elym. 'imp* «dere» 
siaat, is geen grieksch w. 



W&tMlfci ver - hcuglik ; ver- 
maekelik ; hfetifi lostig ; gily, 
gilly, StE M- jf#*fe 

Defect a! to, Delectamenium , lust, 
lost ; wel-lust ; be-lostheid 5 be- 
lustheid ; kort-wijle ; wei-geval ; 
vreugd ; ver-heuginge ; ver~macke- 
liklieid; plaisir; hcugenisse ; heuge, 
hoge : * tijd-Iijd ; tljd-verdrijf ; 
lija-kortinge. — cam Delect at hute & 
appelitu cdere, met heuge ende 
meuge cten : invito stomacho hthcn\ 
tegen lieuge ende mettge drinken ; 
annua alacri & hilar?, goeds hcugens, 
Deligare, in-setten ; iti-stellen ; 
toe-schtkken ; deputeereo. Dele- 
gatus, bevel- hebber ; gedeputeerde 
commissaris* 

Dekgalio, bevel; last; over- 
setting j Grati o ? v i d * Dehgatia 
debiti ; commissie. 

Delere, Jel^en, dilgen j ver- 
delgen ; ver-delligen ; uit-deigen ; 
uit-doen 1 deur-haelen ; uit-wis- 
schcn ; roieeren ; raseeren ; retrac- 
teeren; casseeren; caiitzeleeren. (1) 
Deh'biiiS) uit-doenlik, 

Deletekium, ver-gift; ver- 
giirenisse, 

Del[Bare, lepsen ; lap-sakken; 
procven ; ver-soeken ; ai-plukken; 
af-pitsen ; af-pellen. 

Deliberare, be-denken ; be- 
peinsen ; %-er-sinnen ; raemen ; 
tracbten ■ be-tniciiten ; raed-skien; 
be-racden ; beraed-slaegen ; raed- 
slaegen ; bc-vraegen ; be-spreketi ? 
veU holL bc-sluiten; adviseeren ; 
resolveeren, Bdiheratus % bc-dacht. 
Deliberatum, vcur-rned. 
Deliberate, Ddiberatb, Ddibcrato 
animo, met op-set ; door op-set ; 
met up-set ende wille ; met veur- 
raed ; veur-raeds, 

(1) App, Cansideren, 



DdiberaiiQj raed ; be-rned ; raed- 
slag j bc-sprek, holL be-denkinge, 
Ddiheraiionis tenipus t DeMberaiorue 
indutid') b e r a e d - d a g r t b e d en k- d ag ; 
dag van be-raed, 

Delibrare, ut ar bores &c. t 
blekken ; ont-schorsaen . ; berken, 
barken- 

Delidutus , gesmeert , be - 
smeert ; over-salft. 

Delici.te, lust, lost; lustighcid; 
wel-lust ; welde, weelde ; vreugd ; 
tijd-lijd; tijd-verdrijf; tijd-kortinge; 
ver-taerdheid. 

Dd trio?- , De- lidu m t ni i n n e ge 11 o o t , 
mingnoot j hiftc Gal lor urn mig- 
non — genoot, 

Ddidas agere> d reelen , fl a ud. 
id est, troetelen. 

Delidas capen, lusten, losten; 
ge-1 listen. 

Ddidart) Delidis affluere, ragie 
be-drijven. 

Delidos-us , Ddicatus , Ddidxs 
plenu$ ? wel-lustig ; weldig ; wel- 
derig ; dertel ; ver-waendt ; brood- 
dronken ; wulpsch ; luxurieus. 

Ddicalus homo, mollis, tener, 
piewiew, holL teerkens ; lekker ; 
taertj saert, tsaertj vet, ver-taerd ; 
ver-tsaerd ; ver-taerdig ; delikaet ; 
pueri Delicali, ver-taerde kinderen. 

Delicate 1 ) teerkens, 

Delidosi, ddicati, lekkerlik ; ver- 
waendelik. 

Deugere, Delectum habere vel 
facere, keuren, koren \ kiesen ; 
ver-kiesen ; uit-klesen ; nit-Iesen. 
Deluins , ver-koren , ver - kosen ; 
uit-verkoren ; nit-gelesen, 

Ddeclit); Delectus, kenr ; kore ; 
kiesinge; uit-neminge; waele s vet, 
differentie. 

Delectu gaudens^ in Ddectu anxius, 
kies. 

Delectus rnilitum t monster, mon- 



steringe ; her-schouwinge [sive, 
heir^scbouwinge, q. lust ratio 
exerritus, F. R.] 

Delect it m m Hit u m age re, n 1 o n - 
steren. 

qui Delectum mil it urn agit, mo li- 
ster- heer. 

DbiLiMARE, af-vjjlen. 

Dellkeare, ut futurum icdi- 
jiciu m , opus aut p i c t it ra m 
&c. af-teekenen ; be-worpen 3 be- 
werpen t met kole oft anders ; 
ont-werpen : be-trekken ; trekken ; 
bootseeren ; bootsen ; uit-strijken ; 
be-steken. 
Ddinean rudi fomut, be-knqten. 
Delineathf be-worp 3 be-werp ; 
bootse ; bc-trek ; be-stek ; trekke, 
trek. 

Delingeke, lekken , Iakken, 
Delhuiorium, lakkerisse ; laetwerge, 
bktwerge^ latwerge. 

DELi^iREySmeeken^smeekelen; 
tweefelen, /land, paiscn, peiset^ 
pais inaeken. Ddinire diet is, over- 
reden, over-raeden. 

DnuNQUEkE, missen ; ge-mis- 
sen ; mis-doen ; mis-gacn ; mis- 
handelen ; mis-peuteren ; ver- 
poteren, ver-peuteren ; ver-grijpen; 
ver-benren, ver-boren ; mis-beuren ; 
ver-brcuken, ver-broken, vet. ver- 
schulden, ver-schuldigen ; faelen, 
feilen, faelieeren ; fantei^ felen ; 
frevelen, wrevelen ; over-treden • 
ont-gaen ; It bniten gaen ; ver- 
werken ; mes-tiseeren ; sondigen. 
Delunjuens, brokig* 

Deliquium, af-gang ; gebrek, ge- 
breke : defaitlancie ; misse, mis, 
Vide, Erratum, 

Ddiquiumanimij, swijm ; swijmel ", 
swijmelinge ; stuipe \ on-macht ; 
be - swijmiheid ; be - swijminge ; 
flaulieid ; flauwigheid, Delia tiitun 
animi patij swijmen ; swijm slaen ; 

34 



DEL 



— 266 — 



Dem 



Dem 



- 267 - 



Dkm 



in swijm vail en ; in on -much: 
vallen ; be-swijmen ; be-swijkem 

Deliquium Solix, Luna*, eclips der 
sonne , maene ; ver-duisteringe 
vande sonne, vande maene. 

Delictum, mis-daed ; mis-benrte ; 
mis-dienst; mis-handelinge ; foute, 
faute ; over-tredinge ; in-braeke, 
fland, sonde, sonde; mes-us : 
exces ; deli la. 

Delictum jlagrans, hand-tichtige 
daed. 

delictum commhtere, in - braeke 
doen. Fide porrd supra.) Delin- 

QUERE. 

it Delicto liber, on-schuldlg. 
Delicti gratia, ver-gevinge, ver- 
giilenisse ; ver-gif, vg& 

Delicti graliam facere, genaede 



doen, gev 



Dluquere, detiqucscere, smel- 
ten, smilten. 

Deli hake, stiffen ; ver-suffen 
(hoc ctiam pro Delirum redden) 
dutten, doten ; vcr-dutten, ver- 
doten ; reven, revel en ; ravelen, 
raveelen ; remelen ; eekallen, eeiv- 
kallen ; dwaepen, dweepen ; klui- 
ven ; dooven, vet- randen, rauten, 
JlaruL daesen; baesen, sax. frit. 
dole n ? doolen ; wan -we ten, waen- 
weten. Dclirare. p[Orsus, ver-iwij- 
felcji. 

Delirus, Dtiirans, suf, suffer ; 
ver-suft ; aver-wijs, aver-wimg> 
vett, ver-dut ; dora , doof van 
sinnen; daeser, daesacrd, fland. 
M&svM* dwaes; wan-wetig, waen- 
wetig; wan-wijs, waen-wijs wan- 
wittig ; keiaerd ; gck ; ijdel van 
hoofde; ver-iwijfeldmensch; pepel- 
sot, quasi qui se sponte pa pi- 
llows instar in ignem praci- 
pitet ; keker-sot ; staepel-sot. 

Delirium, deli ratio, Deliramcnhnn, 
sufferije, suffinge ; ee-kallinge, 



een-kallinge ; ravelinge, revelingc ; 
remelinge ; due ; ijdelhcid van 
hoofde . ; daeserlje ; on-sinnigheid, 
■uit-sinniglieid ; quinkte, quint ; 
vaesche, [vaese, vise-vaese J, R.j 
wan- were, waen-wete ; dotelore ; 
ver-twijfclmge. 

Deiiria f quenen-kom, quenen- 
kout s quenen-klap. Ddiramenta 
loaui , rellen , rallen ; eekallen, 
een-kallen. 

Delitescere, schuilen ; ver- 
liggen, vet. 

Delph.cn , Delphinus y maer - 
swijn, nicr-swijilj q. d. pore us 
ma r i n u s ; see - spek ; doJfijn 7 
delfijn ; tuimelerj holL hmirahili 
agiiiiate sen mohilitate qud se 
in mdris superficie frequen- 
i i s s i m £ v i b r a t ; be I u a v i d ' 
m ariua m ft i u >u a H i ffa ctli u m 
terrcstrium & mart riorum ve- 
1 c i s s 1 m a. E i u s sp e c I e s, Vide, 
Tursio. 

Delphinus, Regis Franc i& 
p r i m og en it us fi I iu r, dolflj n van 
Vrankrijk. 

Delubkum, stok-beld ; godsen- 
huis ; kerke ; tempek 

Deludere > be-spotten ; be- 
driegen. 

Dehiskmes, alvenje. 

Delumbare, ont*lendenen» 
Ddumhis, lenden-breukig; lenden- 
loos : lijst-breukig. 

DELUTAREjbe-slijken ; plakkcn; 
be-sirijken, be-setten met lcem oft 
kalk. 

DemandarEj be-velen; be-ksten t 

Demens, on-suinig ; uit-stnaig ; 
bij-sinnig ; bi-sinnig ; af-sinnig, 
si cam Ik wan-sin nig ; sioneloos ; 
be-roofd van sinnen, bij-stier sijner 
sinnen; ijdel van hoofde; herten- 
loos ; herssen-loos ; on-wijs ; wan- 
wtjs ; wau-wittig ; sot. 



Dementem esse, ver-dntten ; ver- 
dot en, fland. 

Deuh'iilare, Demeniari, ont-snmen; 
uit-sinnen; ver-sotten ; vcr-dooren. 
Dement at us, ver-sot. 
Tkmenter, on-sinniglik ; uit-sin- 
ni^lik. 

^Dementia, on-sinniabeul ; uit- 
sinnigheid ; sinneloosheid \ wan- 
sinnigbeid ; ijdelheid van hoofde \ 
* on-wijslieid. 

DemerEj al-doen; af-nemen ; 
weg-nemen ; uit-doen, 

Demere de summtf, af-korten ; 
af-rekenen. 

Demere artus, immbrum, leden 
af'SCttcn. 

Demtus, uit-genomen ; uit-ge- 
sondert. 

Demereui alieuhis knwolen - 
liam, dank be-haeleo> 

Demergere 9 Demergi , ver - 
drinken ; ver-drenken ; sinken ; 
plonssen in 3 t waeter ; dukken^ 
dokken w \ waeter ; smooren ; 
ver-smooren ; ver-suipen ; ver- 
smaclrten 

Demergi in- ahyssum, ver-scnken 3 
ver-sinken. 

Demersus, gesonken ; ver-sonken ; 
ver-dronken ; ver-sopeu. 

Demeteue, af-maeien 5 af- 
snijden ; af-houwen ; velden, vel- 
len ; lesen ; phikken, 

Djimetiui, me ten ; uit-meten ; 
af-meten* 

Dcmensus, getneten ; gepast. 
Demensitm^ maeod-kost \ vaclu, 
g. 5- & porcie ; pitancie. 

Dhmigrare, ver-luiisen. 
Demikuere, ver-minderen ; 
af-slaen ; minken, raenken 5 lamen. 
Demimitio, af-vaL 

Demikari, ver- won der en, 
Demittgare, ver-soeten, 
Demittere , nederen ; ver- 



nedcren ; ncder-Iaeten ; lcc^en ; 
ver-lcegcii ; af* laeten ; af-doen. 

Demitfere, oor-]of geven ; ai- 
danken. ride cliarn^ Di.\in ti£rk. 

DewitJm- se, dalen ; d^inscn, 
deisen ; sijgen ; sinken ; neder- 
sijgen ; neder-dnelen. 

Demittere. trochlea, af-winden. 

Devi in ere animun^ vcr-QOtmoLMi- 
gen ; ver-demoedi^en. 

Demhsus, af-gclacceii ; ver-nedcrt. 

Demissio, ver-n gderinge . 

Dcmissiojugi mantis, baerm, harm. 

Demissus animo t Pantsst annul, 
ood-moedi^u ; dc-moedig ; ver- 
nedL>vt; klem-hertig; klein-moedig, 

Dcmissio aitimi, de-moed ; de- 
moedighcid ; ood-moed, ood-moc- 
diglieid ; ondcr-dacnighcid, 

Demisse, ood-nioediglik J" ®$- 
moedtglik, 

Democratia, volks-regicnnge, 

Grotio. 

Demoltri, af-werpen, af-wor- 
pen ; af-breken ; vclden, vellen ; 
roieeren 3 raieeren ; ruineean : 
af-wenden ; af-keeren. 

Demok t strarh ? toon en ; toogen; 
be-toonen ; be-toogen ; ver-toonen ; 
ver-roogen ; bfeffljifeti ; aen-wijscn ; 
uit-wijsen ; schouwen, veL remon- 
streeren. 

Demons! rare, aen-tijen, aen-ujgLn, 
Demonst rare argu mentis , met 
redenen bc-wijsen , be-toonen , 
be-toogen; proeven. 

Demon st rains, be-toogt ; getcogt. 
Demonstrator, aen-tijger. 
Demons! ratio, toon , toone ; tooge ; 
be-toon ; be-toog ; vcr-toog ; ver- 
toon; ver-tooninge; aen-wijsmgc ; 
be-wijs ; proef, pioeve ; remon- 
strantie ; ver-klaeringe- 

Demorari, wachtcn ; ver- 
wachten; ver-merren ? ver-marren ; 
oveMnarren : lunderen, luiueren. 



Den 

Demordere, af-bijten; ver- 
bijten. 

Demori, sterven ; ver-sterven ; 
af-stervcn. 

Demortuus ? ver-storven ; al'-ge- 
storven . 

Demovere, all quern de sua 
sententid, ont~gc%'en; ont-raeden. 

Demulcere, striken; strijken, 
strooken ; ver-soeten. 

Demukere caput, vlasch-boken, 

met a ph. 

Demukere aliquem, barken, berken. 

Demum , endelik , en delink , 

endeling; ten laersten ; achter-nae : 

eerst. 

Demutare, ver-anderen ; ver- 
wandelen., vet ver-mangelen ; ver- 
tuisschen ; ver-tniteien ; ver-wis- 
selen* 

DemutilarEj af-stonipen. 
Denarius, Decenaries, id quod 
Decern couiinet, tienlink, tienlik; 
ui> tienlink., tienlik, id est, tien 
schooven, 

Denarius > penning. 
Denarius a quilts sive Angel i vo- 
lant, is effigie, vliegen 

Denarius, decern asses, nummus 
decusse X signatus, schrikken- 
bergerjScbrenkenbergerjSchrekken- 
berger : nummus sive grossus 
Saxonicus novus ; nummus quatuor 
stuferorum. Convenit ft nquil 
fu n i u s) Denarius fere cu m A nge- 
lico quern ab angeli typo ita 
Germani nominant, ^sive schrih- 
kenbergio. Denarius ', Vide porrb, 
Libra. 

Denasare, Plauti (j) y ont- 
neusen, 

Delegare, loochenen ; ont- 
loochenen ; weigeren ; af-slacn ; 
refuseeren, 

CO Capt, III. 4. ?a. 



268 — 



Den 



Den 



— 269 ■ — 



Den 



Dekigrake, kruiselen, kmi- 
sen ; be-kruisen, be-kruiselen, 
be-kroselen ; be-gremen, be-grie- 
men, b.e-gremelen, /land, 
Dmigrare fumo, be-rooken. 
DHNiauE, ten lesten ; ten 
uitersten ; endelik, endelink, ende- 
ling ; tochj doeh, 

Denodare, ont-knoopen ; ont- 
knochten, fland. om-strikken. 

Den or ma re, ont-schikken ; 
on-effenen. 

Denotare , teekenen ; af- 
teekenen ; be-dieden, be-duiden. 

Densare, stoppen ; dikken ; 
die Ii ten, dichtigen. 

Demare, Densari, in Densilatem 

coire, coiicrescere, stollen ; steike- 

ren, stolkeren ; stokken ; schollen; 

ver-dikken ; ldonreren ; runnen, 

ronnen, rennen, rinnen. Densari in 

butyrum, xyston, schiften, scbiffen. 

Densatus, geronnen, geruineu. 

Dmsus t dicht > dichtig ; dik ; 

dijfcj vet, grof; kek, g.s,s. vast- 

in-een ; massif. Densus valde i 

deur-dicht. non Densus, on-dicht, 

Densitas , dike, diktenisse ; 

dichtlgbeid. 

Dens, rand, Denticulus, tan- 
deken. 
Dens uncus, Dens curvus, pikke. 
Dens aratri sive. Den tale, lig- 
num ad quod vomer includitur, 
plocg-hout, porro, Dent ale f ploeg- 
ijser; span-nagel, si cam b. kouter; 
ptoeg-konter, quibusd. culte r 
aratri. 

Denies, gc-bit ; tanden. 
Denies genuini, iniimi, angufares, 
tmlares ; columellas, maxillafes, 
keesen , kiesen , kuisen , kusen ; 
bak-tanden ; maeJ-tanden ; stok- 
tanden ; hoek-randen ; hoofd- 
tanden, q. d. pr&cipui ; kaek- 
tanden; achter-tanden. 



I 



Denies canini, columcllares f acuti, 
oog-tandijtt ; scbaeps-tanden. 

Denies primores incisores, incisorii, 
tmnitii gelasini (qui inter rithn- 
dum deteguntur) denes ante- 
riares, bijters ; boter- tanden ; 
snij - tanden ; veur-canden ; bijt- 
tanden. 

Denies exert i, sla^-tanden; nit— 
siekende tanden ; uit-staende 
tanden. 

Denies serrati, pectinalim slipali 
ad similitiidinem dent i urn serr& f 
cotnpositi in modum serra, scbaerd- 
tanden. 

Denies stupidi , egge - tanden ; 
eggige tanden ; boomlge tanden, 
qubd esu frucfuum i nun a in- 
fant m & acerb or u m c r e b r 
provenial. 

Dent i urn stupor, sen torpor, boo- 
migheid, sleeuwigheid der tanden, 

Deniium prasepiola> alveoli, caver- 
nee, mortariola, loculamenidvc qui bus 
singuli sunt infixi t babbelen, barLx:- 
ieBj berbelen ; tand-beenen ; tatul- 
liollekens. 

Deniium dolor , tand-pijn; mnd- 
sweer; tand-wee, 

Dentire, Denies profern, tande]i. 

Denies guonumes j untentoru m^ j aer- 
tanden. 

Dentes lupini t sive si I vest res , 
Denies parvi qui posiremd parte 
maxilhv equorunt adnascuntur, wulls- 
tanden. 

Denies pur gar e, leva re pennd &c> 
koteren 3 stoken de tanden met een 
penne &e> 

Dentes gingivis liber are ^ ont- 
scho^ien de tanden. 

Dent i bus cibum f r anger e 3 contmi- 
nuere, conjicere, molere, knauwen, 
knouwen ; kuiden , hoi. fris. 
schrenssea. 

Denlihus pinsere, knappen. 



Dentes bebdare, vel stupefacere, 

eggen de tanden. 

Dent i bus hedere, bijten, bieten. 

Dentibus freudere , injfirmdere , 
crepare, crepitare, conaepare, Dentes 
comutere & si ringer e t krijsselen ; 
krijssel- tanden ; k I ipper -tanden ; 
knospen, knorspen, kraspen, knas- 
pen ; klepper-tanden. 

Denies renudare, blik tanden , itt 
canes & equi naudere volentcs w 

Denies manducando elidere, smak- 
tanden. 

Denial us, Deuiiculnius, getandt. 
serrtV mo-.lo Denial us t scbacrd-tandlg. 

DeuiOy Dt '.ill at us, Dentibus emiuen- 
films , tang-rand. 

Dentatus, , ge-betig; spits; spitscli, 
^j^itsig; spijtig ; betig ; bits. 

Deniatim t Deniiculattm t tand - 
wijse. 

Denii seal pin m, i ust r u in e n I u m 
erosis dentibus niiidanlis (1) 
accomodaiiun, koter-tand ; tand- 
koter; tand-stoker; tand-schrabbcr, 

Deuiiaepus, kleppi:r-cand, 

Deulidueuin , Dcntij rang ibul urn , 
Vide, Forcipicula. 

Dcniijragilmlus, Deniium evulsor; 
tand-trekker. 

Denlijricium ; in e d i c a m e n i u ni 
q u d e u i e s fr i cant u r ul a I b e j~ 
cant, tand^schuersel. 

Dens cauinus, berba, linker blocme 
/also. 

Dens bonis, herb a, kankerblcemc; 
pisse-bedde; pis-bloeme ; papen- 
krnid ; papen-blad, 

DenudarEj ont-dekken ; bloo- 
ten ; ont-blooten ; ver-b)ooten ; 
ont-rieven ; ont-stofteeren. 

Denudare manus sive brachia, 
op-slaen de mouwen. 



(1) Hs. }, nitidandu. 



Dhp 



270 - — 



Dep 



Dep 



Dep 



Denumerare, af-tellen ; af- 
rekenen* 

Den unci are, vcr-konden, ver- 
knnden; ver-kondigcu, ver-kundi- 
geil ; vex- we tig en, ver-witrigen ; 
laeten weten ; ont-bieden j ge- 
bieden; op-seggen ; aen-seggen : 
intimeercu. 

Denuneiare h suggesfu, seu public^, 
af-lesen ter puien : bannen, vet, 
Denunciare ultra pub! id, insi- 
nueeren. 

De n u ?iciare p n el hi m } dim lea t ia nem, 
on t-segge n : talisque Den u n c ia t i a 
ont-seg; ont-segghige : ontseg- 
brieven, 

Denimcidtio publica^ ban. Vide, 
Gene rale, 

Dmimciatw Eccksia, canomm, 
kerk-gebod* 

Denunciaiio conjugii, kerk-geboden 
van onder-trouwe, 

Denuq, weder; weder-om; op 
een nieuw ; op een her ; ecbter ? 
sax. sicamb, hall. 

Denud htcbaare, hcr-nemen ; her- 
vatten. 

Denuo cognosce re her-kennen, & 
sic de mult is aliis. 

Deonerare, ont-lasten ; ont^ 
laeden. 

Deorsum, om-lecg, Deorsum, 
Deorsum ver sum , neder - waerts , 
onder- waerts. 

Deorsum aspicere t af-sien. 
Deorsum currere, af-Iooperh 
Dear sum descender e t lain, sin ken, 
Deorsu m flecti, s w i j k en . 
Dear sum mitt ere, ntder-laeten. 
Depactsci, be-veurwaerdem 
Depalmare, wanten geven ; 
oor-wante geven ; vuist-look *t eten 
geven, a dag. 

Deparcus , hond ; bonds 7 
hondseh. 

Depaktiri^ af-deelen. 



DepascerEj af-weiden ; ai- 
eten ; op-eten ; etsen, ger. 
Depascens, corrosif, 

Depauperare, mat mack en ; 
maren, mattery -Vet* 

Depauperate, Depauperari , ver- 
armen ; ver-armoedem Depaupe- 
rates^ be-roit. 

Depi-cterEj k cm men, kammen. 
Depeculator, roover. 
Depeli.ere, keeren; ver-jaegen ; 
af-slaen ; af-drijveu ; af-houden \ 
weg-jaegen. 
Depulsus 7 gescliutj geschutter. 
Deputsio tertia, duplijke. 

Depe&dere 3 be-taelen ; op-leg- 
gen ; unt-gelden. 

Dependere pmnas, straffe geven, 
lijden. 

Depend£re , hangen ; af- 
hangen. 

" DeperderEj be-derveu ; ver- 
derven. 

Depes, gier-swaluwe, 
Depilare, ont-haeren ; blooten. 
DepiliSj kael ; haer-loos ; padde- 
bloor. 

Depilatrix, haer-trekstei\ 

DepingerEj af-beelden ; af- 
maelen ; uit-macLen ; uit-strijken ; 
schildeien. Fide, pi^gere* 

DepingerevariiscolaribttS; af-setten , 
Dipiclor, a f- setter ; ver-lichter* 
DeplamgerEj be-klagen ende 
jammeren, 

Deplere, ont'vullen; odsen ; 
oic-oosen; uit-scheppen; vuidceren. 
Deplere ole.u m } v t r - I a c re n , af - 
gicten de olie, 

Dcpknus ore, in-gevallen van aen- 
sicht* 

Deplorare, be-weenen ; be- 

schreiden ; be-krijten ; be-kkegen. 

Dephraiio, be-weeningc ; be- 

schreidinge ; be-krijtinge ; be- 

klaeginge. 



Deplumare ; ont - plnimen ; 
pluimen, 

Dcpl m nttre a liq ue m , s n a tt e n ; 
sckeereiij adag. 

Deplu m is, kael; p 1 u i m *■ 1 oos ; 
ont-pluimt ; padde-bloot. 

Depqnere, af-doen ; at-setrcn ; 
af-stcllen; af-leggen ; neder-settcn; 
neder-leggen ; op-geven ; strijkeiij 
ut vela &c, 

Deponere all quern dignilate^ im- 
perio &e> van sijn amt af-setten, 
af-stellen. 

Deponere sequestra^ apud seques- 
trum, in be-waerder hand stellen ; 
te be-waeren geven ; consigneeren. 

Deponere, pig-nus vid* iu etrfit- 
mine, wedded ; weddinge doen ; 
bij-setten ; onder-setten. Fidt\ 
Pi gnus in eerttDnim.. 

Deponere memarid, ex memorid, 
stellen uit der herten, nit den sin^ 
uit de gedaclue ? uit het hoofd. 

Deposit us f a f- g e s e 1 1 . 

Deposit-urn, wedde. 

DepasUum> bewaet-aenncminge. 

Deposiiarius , trouw - hander ? 
trouw-hand. 

Depopulari j ver - woesten ; 
ver-bijsteren; straet-raoveii; straet- 
sc hen den; destrtieeren; sakkageeren, 

Depopulari agras, af-loopen het 
plat land. 

Depopulates, wo est , \vuesr. 

Depopulate, ver-woestinge ; plun- 
deringe ; destructie ; sakkagie. 
Deport a re ? af-draegen. 

De porta t us f ge b a n n e n * 

Deposcehe & Depostulare , 
eischetij heisiihcn ; maenen ; be- 
geeren ; wervenj vet, soiicitecrLii. 
Depr^daui, rooven, rootlen ; 
be-rooven ; plundercn, plonderen ; 
sakken ; sakkageeren, 

Dcprmiari agros, ai-loopen het 
plat land. 



Depravare, bc-dcrven ; ver- 
derven ; t'on-goede maeken ; ver- 
qLiacden ; ver-valschen. 

Depravare, Depravari, argeren ; 
ver-argcren, ver-ergeieii ; be- 
derven. 

Dsp ravai us , v er -k cert, 

DcpntvaJus indulgent id^ ver-derve- 
ling; be-dorveling. 

DepravaiiOy ver-keeringe. 

Depravatio oris, wrempe : Iempe ? 
// a it d. 

DeprhcaiUj ver-bidden ; at- 
bidden; venr-bidden; al L \vensclicn ; 
ont-wenschem 

Dipmwlor , middeler ; veur- 
bidder. Deprecaiorem agere , ten 
besten spreken, 

Deprecittia, vcur-biddinge. 
DeprecfarEj ver-smaelen. 
Depkeiiendere, be-vinden ; 
vangen ; be-kleppen, be-klippen ; 
achter-haelen, (attraper) be-klik- 
kcii ; rakken. 

Deprebendere a! i quern ut in delicto 
&c. be-trapen, bc-draepen, (i) 
be-trappen. 

Deprehcndere in stttpro vel ad ut- 
ter io, over-dekken ; ont-dekken. 

Deprebensus in manifest o facinore, 
hand-dacdig. 

Di prehe nsto, s li r p r i ns e , 

Deprimkre , ver - drukken ; 
neder- drukk en ; on der -drukken ; 
leegen ; ver-nederen ; a[-dringen ; 
af-perssen. 

Deprituere ahjeeli, ver-stooten. 

Deprimere vilem&c. in-leggenden 
wijngaerd. 

Depress us, leeg, laeg ; loOj lo, 
vet, neder, ncer ; nederi^, vet, 

Cf) « Etym. Bo-draepen, hull, j, Be- 
mrepen* - Deepen , holt. fris. j, pasaen* 
Cofivenirt'-, tt BuitciuJien horidz het fr. 
Aitrapor d.u haogcr stant t naast " be- 
trap pen u gestdd te wo r den* 



Df.k 



. — . 272 — 



Des 



* in - gesonken 3 prtec ip n £ de 
animo. 

Depromere, uit-haelen ; tut- 
langen ; aen-rechten. 

Deproperare, ver-haesten ; 
over-haesten ; over-ijlea; jagen, 
metaph, 

DepserEj kneden ; waggelen ; 
werken het deeg ; pletsen ; beren, 
JlaniL treden ; tueluwen, teulu- 
wen, /land, 

Dtps it icus, ge k n ee d . 
Bcpsere eorium, tergora depsere, 
huid-vetten ; ton wen ; gaerwen ; 
teuluwen, /land, 

Depsitor^ qui carta & tergora 
depsit & pingusfacttf huid-vetter, 

DepubeRj melk-muil. 

Depugnare, strijden; vechten, 
vichten ; kampen, kempen. 

Depurgare^ reinigen ; pur- 
geeren, 

Deputare, scheeren, vet. 

Deputati, vulgi, send-sche- 
penen (i) ; gedeputeerde, 

Depygis, plat-gat. 

Deradeue, schaven. 

Dereunquere ; Derelictui t pro 
Derelicto habere^ ver-laeten ; be- 
geveti ; af-gaen ; abandon neer en. 

DweHctio, ver-laet; ver-wact. 
vet. /land. 

Derldere t Dertdiculo habere, 
spotten ; be-spotten ; ver-spotten ; 
gckken ; be-gekken ; be-schimpen, 
be-schampen ; be-schobben ; be- 
schoppen, /land* ver-gmsen, vet, 
hoi I. hoon-spreken. 

(i) Het eerste deel dier s amen stalling 

vinden wij nog in het Etym. met de 
vormen « seende / sende / seytide / scone 
/ seent / sinde / scyne, » die evenals « send » 
afkomstig zijn, met van T t wkw. zenden, 
maar van het in de kerktaaJ nog gebruikte 
SyuoUus, gr. <tuvq$qs, Lett- samenkocnst, 
vergadering. 



Deridendum omnibus per iheatrum 
pnebere, proponere per vicos & theatra 
in exemph.tm f schavotten, schavot- 
teeren. 

Derisio , Derisus , Deridkulum , 
spot ; spotterije ; be-spottinge ; 
schimp ; gekkernije. 

Derisor, spotter ; be-spotter ; 

scbimper, schamper ; schimpig, 

schampachtig ; gekker ; gekkaerd. 

Derivare aquas, leiden, af- 

leiden het water; af-wateren. 

Derivai to, af - w a te r i n ge . 

Derqgare, ver-klelnen ; ver- 
minderen. 

Derogare cuipiam , kleinigheid 
iemanden aen-doen ; sinaelen op 
iemanden. 

Derumpere, af-scheuren. 
Des^vire 5 ver-wreeden. 
Desce^dere, af-gaen ; af- 
kolnen ; af-klimmen ; af-treden ; 
af-stijgen ; dalcn ; dellen, vet. 
ncder-dalen : neder-gaen j rijsen > 
af-rijsen ; beten 7 beeten s /land, 
holl 

Descend ere deonum, sinken ; * sak- 
ken, ut de aaua y \ waeter is 
gesakt. 

Bestmdere, equo 3 curru, af-sitten 
vanden paerde ? wagen. 

Descendens, neder-gaende. Descen- 
denies, af-komelingen, Grotto. 

Descensu s } a f ~k o m st e ; a f- r r e d i n g e ; 
af-gang - } neder-gang * dalinge. 

Desciscere, af-brekea ; af- 
wijken; over-treden; bout-gaeten; 
bout-aersen. 

Descisce?e % af-vallen van 't ver- 
bond, ab Imperaion, principe, duce, 
republicd, af-vallen van zijnen veld- 
heer ; rebel zijn; rebelleeren. 

Describere, be-schrijven ; 
over-schrijven \ uit-schrijven ; co- 
pieeren. 

nan Descripius, on-beschreven< 



Dhs 



— 273 — 



Des 






Descriptio, be-schrijvinge. 
Desnipllo superficiaria t platte 
forme van een luiiSj &c. 

Dnrriplum, af-schrift; uit-schriir; 

copije. 

Deseriptionem conferre cum lahuhs, 

collationeeren. 

Desecare serrd, ^f-sacgen. 
Desecrare, ont-wijen ; d^gra- 
deeren. 

Deserere ? ver-laeten ; be- 
swijken ; be-geven ; hen geven ; 
— ver-waeten, vet. /land, aban- 
don nee ren. 

Deserere rem, met de voet stooten. 
Grotto. 

Desertus, inculius, woest, wuest; 
oode, oede 3 % Avent. desolaet. 
Descrtushmno, ver-waeten mensch, 

vet. 

Descrtum, oode, ger. sax. here- 

mitagie. 

Desertor t d mini vid* & c. 
heer-viuchttg; af-vallig; af-valliger; 
over-looper ; vcr-loopen boeve. 

Desertor monasierii, Deserfor tHd- 
naehus, ver-loopen monik ; ver- 
bijscert munkj vet. 

Desertionis exercitus fiagiiium , 
herschlits, vulgo, heriscblitsium. 

Desertio causa abseniid sive negli- 
gentid part ium facta, ver-suimenissc 
van recht. 

Deserv;re> dienen. 
Desiccake, droogen. 
Desiderare, wenschen, wnti- 
schen; be-geeren ; \\zz\tzii 7 fland. 
Ddsiderare valdd, herken, vet. snak- 
kcn. Desiderio ardere, bremen , 
ItaL bramar; waeter-loopig zijn ; 
waeter-bekken. 

Besiderare, Desiderio irahi, ajfich 
imeri, Desiderio alkuius rei jlagrare, 
trek hebben tot eenig ding; haeken 
nae eenig ding ; honkeren, ankeren, 
hunkeren, nae eenig ding, ut 



pueri qui alinwniam aul mam- 
mam appelant [q. d. nae honk 3 
id est appetere domum aul 
ialibuinm, J. R-] 

Desiderio i r rat tonal i fern alicuius 
rei, behabs, behebs, belust nae 
eenig ding zijn. 

Desiderium excitare, waeter-bek- 
kig oft waeter-loopig mack en. 

nan Desiderate magnopere, nict 
vragen nae eenig ding. 

Desidmire, Desiderari, ge-missen, 
unt-beeren. 

Desidemrc, Desiderio longo exspec- 
tare, in Desiderio esse, Ian gen, lin- 
gen f vet. ver-tangen, oft, ver- 
lan^enisse hebben ; ver-haeiten- 

Desidcraius ades y vtnis, cuivenis, 
welkom zijt dij. 

Desiderans , desiderio correptus , 
ardens, waeter- bekkig ; w^aeter- 
loopig; waegen-loopig (1); keurig; 
gierig, geerig ; bremstig. 

DesiderabUis t Desideraius , be- 
geerig : be-geerlik. 

Beside* ium t be-geerte ; trek; lust, 
lost ; wensch, wansch, 

Desiderium , langenisse , hnge- 
nisse, vet. ver-langen, ver^lange- 

nissc. 

Desiderium, vid 1 meum &£* net ; 
iiefk^n, 

Desidere, sitten ; neder-sitten ; 
lui ende ledig blijven sitten ; 
hukken^ hokken. 

Deses, Desidiosus, meg ; lui, lei; 
lniaerd; ledigaerd ; draelig ■ on- 
vlaet; ledig-ganger; hukker; doeii- 

Desidiosus, man-is, iideL 
Deses, domi ad focum perpetub 

sedans, asch-vijster, 

Desidia, traegheid ; imheid ; 

luierdije ; ledigheid ; draehgheid. 



(j) Vry. Cupidint iucenxa. 



35 






Des 



— 274 



Des 



Des 



— a?| — 



Dkt 



Desidkiuij sinken ; ver-sinkeiij 
ver-senken. 

Designate s be- dieden , be - 
duiden ; a.en-wijsen ; be-noemen ; 
determineeren • spedl'ieerem, 

Design a re , t e e k e n e n ; af-r e e k e n e n : 
be-worpen. be-werpen, met kole 
oft anders. 

Designare hospitium^ forieren. 

Designator, prijs-gever. 

Designator, ce rem onie- me ester. 

Designator fuaens, lijk-meester ; 
rouw-steller. 

Designator castrorum } &e. maer- 
schalk. 

Designator hospifiora.tu she diver - 
sariorunt} forier ; qnaruer-meester. 

Des igna t io ? d e vis ; o rd i n a n c t e , 

Dtsigmtio, be-worp, be~weip. 
Desilire, af-springen ; bikkc- 
len, (r) vet. 

Desultory spring-ruiter ; reisigcr, 
resiger, vet. 

Desultotius, ant, Desnltor equm ; 
on-gesadek peerd, a quo fa- 
re re (2) des i Hunt insldentes, 
L Fatten?. 

DeslnerEj op - hoaden ; af- 
hicten ; af-staen ; 1 act en staen ; 
ver-laeten ; swichten ; op- h core 11 ; 
ntt-gaen. 

Deshm-e ah opere, &c~ staeken 
het wevk. 

Desine, hemme. 

Desimns nunquam t on^ophoude- 
lik. 



( 1 ) Ely m . cs Bickelen / pkkelen - Liitlere 
talis. 

Bickelen / bit ken, holt, Scalpere, Swl- 
ptre ; frangtrc : /render* t twndtre. 

Bickelen. vet. Desilire , exsitire . D e 
trail en bickelen wt de oog'hen, Exsiliurit 
ocutis tavryma. a Oit laatste is het tegen- 
vvoordige biggelen, dat nog enkel van de 
tranen gezegd wordt. 

(2) Hs, L\ fnc iff. 



Desipere^ ont-sinnen ; dwae 
sen; doren, dutten ; ver-dotcn, 
ver-dmten ; stiffen , ver-, stiffen ; 
ravelen, raveelen ; dwaepen, d wee- 
pen. 

DeslsterEj lacten staen ; af- 
sw.\d doen ; ge-staen ; renoneleeren ; 
af-hoLiden ; deporteeren ; & cetera 
qu& ad, Desinere, 

Desglak_e, ver-laeten. Desoln- 
tus< desohiet. 

Desolate solum & desert a -m far ere, 
ver-woesEen. 

Desolatio , w o e s t h e i d . 

DesperakEj wan-hopen ; wan- 
heugen, net mis-hopcn ; ont-hopen, 
vet, desespereeren. 

Desperarr, in Desperationem abdua ; 
i I e m, a bducere, v e r- 1 w i j fel e n . 

Des per an s, Desperatus homo, wan- 
hopig; waivtxoostig; mts-troostig ; 
mis-moedi>; ; twijfel -nioedig ; 
ver-twijfelr mensch ; L desperaet. 
Desperatce sal at is t heil-loos. 

Desperatio, wan-hope ; twijfel- 
moedigheid ; mis-troostigheid ; 
wan-t roost ; waen-E roost ; wan- 
troostigheid ; ver-rwijfeltnge ; des- 
peratie . 

DespicerEj DESPiCA.au deorsum 
a spice re? a at, contemuere y Des- 
p m 1 1 at sive Des pert ui ha bere f af- s 1 e n ; 
weder-sien ; ver~achten. 

DespectttSj nf-sichtlg ; weder-sien 
ende vcr-acht • on-geacln. 

DespcciuS) ffi k Despeclia, Despicien- 
lia, af-sicht; weder-steninge; spijt; 
wijperj ft and. 

in Despectum alicuius^ spijt ieman- 
den. in Despeetum tui t te spijte 
van u ; r'uweo spijte, 

Despomdere, DespomarC) ver- 
1 o ve n , ver-gelo ven ; o nder-trou wen ; 
houweliken ; sekerenj vet. 

DesponsuSf onder-trouwt. Des- 
fxwsa virgQ; gesckerde maegt. 



Desponderc animum, vcr-saegen 5 
ver-:saegen ; ver'twijfelen, Des- 
tiondeus animum } mis-troostig ; fSfa- 
moedig. 

Despuere, ver-sponwen ; ver- 
foeien. 

Despumare, schuimen ; broe- 
men. 

Despumans, scliuinler, 
Despumaius, geschuinu. 

Desqua m are , Desquama ri , 
^belfreren ; sehelffelen, (r) /land. 
.;.f-SL:he]fferen. 

Dm] ■ tinware, op-haelen de oude 
kleedcren. 

Desqu ama re pi seem , sc lui b b e n , 
schrabben, vlomen, ychelffen den 
visch. 

Desticare, pie pen gelijk een 

Destillare, bkken ; af-lekkcn; 
drop pen , druppen ; druppelcn ; 
druipen ; af-druipen ; af-druppen; 
ai-sijpen ? ;if-sippen. (i) 

Destillalio humorh a capita jt J os, 
caurre ; sinkinge uit \ hcofd, (1) 
Destixare, schikken; senden; 
toe-schikken ; be-schikken ; be- 
schzvzn,ger. sax. stc. ver-ordenen; 
.issigneeren. 

Destinan ammo, op-setten ^veur- 
nemen. 

Destituifus, gescliikt. 

Destination toe-scliik. 
Destituere, af-gaen ; b^-geven ; 
ver-laeten ; oiu-setcen ; ont-stellen ; 
abvuidonneeren* 

Destitntm, ont-sct ; ont-steh ; 
i^c-rooft. 

DhstrisgeRB, af-slooven ; ai- 
schrabben ; af-stroopen ; af-rnpen ; 
af-roopen. 

Desfrigmeulum, af-schrabsel ; af- 
stroopseL 



Destruhrj-j be-derven ; vei - 
derven ; ver-vvoesten ; nriwu : 
breken ; af-breken ; ont-stichtcn ; 
ont-rekken ; ver-biisteren ; ont- 
rampeneercn ; vtrr- wacrloosen , 
hoi I. desrrueeren. 

Destrnere agros , af-loo].>en bet 
p];Kte land. 

Destractas, ver-dorven \ ovu- 
rekL (t) 

Destructor, ver-derver; be-dervei -. 

Drsfrnctio, be-dervenisse ; ver- 

dei rvenisse, vei-dervii^o; destruLtic. 

Desudare, sweeten ; af-swee- 

ten. 

Di;suere ? Desuescere, mm$$r 
cere & Desuefieri ; ont-weimen \ 
ont-ple^fii. 

Desuetude, on-ge\voonbeid ; on- 
gewoonte ; wan-gebruik. 
Desndndinc affici, vaeren. 

Desumhre, nemen ; op-raepen, 
Deslper, op ; over ; avei, 
sax* fris* bo ven. 

Dete<;eue, ont-dekken. 
DetexderEj ai"-laeten; al- 
spannen ; ont-spannen. 

Di-TERERE, Di'teriy slijten * ver- 
slijten ; aMijten ; af-wrijven ; 
argeren ; ver-argeren ; laeken. 

Deterere iguavid & negligentid, 
vor-sl onsen. 

Detritus, slctig ; af-genomen. 
Detritus equitathne, rursu , &f_. 
af-gedmven ; af-gement. 
Betmor, Detenus, arger, 
Dderiorare, vulgi, Detenus facets 
vel fieri, argeren; ver-argeren, 
ver-ergeren. 

Detrimenium, slete J ai-val ; 



I 



(i) Oatb. in bet Etym. 



(1) Aldus aok in het Etym. Hvi %v. 
kornt iiiet van Rekketi, maar van Reken. 

nfaran\ r/fictrt, tm l?i dus tc lezcn Out- 
rcket of Ont-recki, Zic Taal- en Lb. UK 
77 en vlg* 



Det 



276 — 



Det 



schaede ; ver-lies ; achter-deel ; 
ver-kortj ver-kortinge ; on-baete ; 
laekaedsie, laekinge ; on~raed ; 
noise , vet. fland. interest. 

Detrimentum soli ant fundi qtwd 

fit fiucUbus marinis, grond-braeksel. 

Ditrhnmtum adferre, ver-korten, 

ver - kort doen. pati , ver - kort 

worden. 

Detrimentosa vetlde res, on-heil. 
Detekgere, schueren ; wis- 
schen \ af- vaegen ; af- wisschen ; 
af-droogen; af-wrijven; af-strijken; 
pluisen. Deter gerc lutum y sordes, a 
vest ihus 7 pen icu I.o &c. k I a d de n > 
kladdcren, ar-kladden. 

Deter min are, be-paelen ; af- 
paelen; be-scheeden, be-scheiden; 
lijsten; limiteeren; determinecren ; 
resolveeren, 

Deterrere 3 Ddwreri , ver - 
veer en, ver-vaeren. 

Detestari , barmen; ver- 
bannen; ver-vloeken ; maledijden; 
ver-rnaledijderu 

Detestatus, Detestandus 7 Detesta- 
bilis, ver-vloekt; ver-vloekelik ; 
ver-vloekig ; af-grijselik ; weder- 
sienlik ; ver-vtoekt menscli. 

Deiestatio, vloek ; ver-vloekinge ; 
het bannen. 

Detexere, ont-tercen, ont- 
ternen j ont-rennen (1); af-terrcn, 
DETiNERE^ouden; op~bouden; 
ont-houden ; achter-houden 5 ach- 
ter-waerts houden ; meeren ; 
maerren ; marren ; maeren, holL 
be-komroeren ; hinder en, 

Deiinere aliquant officits, beneficiis, 
blanditiis, aen-houden. . 
Ddineri, on-ledig zijn* 
nan Detent us, on -ge houden ; on- 
gehecht. 

Detention be-set ; be-setsel ; be- 

(1) Bs> I. ont-trennen. 



slag; hand-settinge, &, hand-stcl- 
linge, holL fland. 

Detentio bonorum per pr&torem, 
be-set van goede. 

Detonare, ruisschen. 
Detondere, aliquem facultati- 
bttSj scheeren, adag. 

Detoiojare, draeien. 
Detorquere> ver-stellen ; ver- 
draeien. 

Detrahere, af-trekken; af- 
slaen; rukken; af-rnkken; af-rupen, 
af - rpop en . Detrahere de summd , 
af-rekenen ; af-korten, 

Detrahere , Detrahere alicul } 
Detrahere fama?. y Detractare, be- 
kallen(i); achrer-klappen ; lasteren; 
echteren, vet. ieniand sijn eere 
be-nemen ; schabbeeuwen ; schob- 
ben ; achter-deel van iemanden 
seggen ; ver-kleinen ; ver-grijpen ; 
naem-rooven; iaeken ; lachteren ; 
nae-seggen ; smaelen op iemanden. 
Deirotiio, achter-deel ; laeke , 
lakke ; af-trek. 

Detraction op-spraeke ; achter- 
klnp - achtcr-spraeke - achter-taele; 
af-draegentheidj vet. fland. valsch 
rapport. 

Detractor, acliter-klapper. 

Detrectare, weigeren ; refu- 
seeren. 

Ddreclalio, weigeringe; af-slag. 
Detrudere, af-stooten ; ver- 
stooten ; af-steken ; polsen. 

Detrukcare, tronken ; stron- 
ken; af-tronken; moetscn, mutsen; 
af-stompen* 

Detruncare, ont-halsen ; ont- 
hoofden. 

(1) Btym. Be-kaElen, j. Hc-kouten, 
AUogaiy colloqui & Blamtt. diure^ mutate 
verbis & Persuadtn^ inducer e. verbis. 

Voor Dttractart, dat « behandelen » be- 
duidtj en trouwens in het Etynt,*b\] 
« Ver-klcynen ji staat, 1. echter Detrectan. 



\ 



Dev " 2 77 — 



Dev 



Detruncare, pennas, kort-vlerken ; 
kort-vlogelen. 

Detumere ? sluiken (t) ; ont- 
swellen. 

Detundehe (2), af-scheeren. 
Deturbare, af-stooten ; af- 
werpen, af-worpen ; uit-stooten ; 
af-stormen ; ont-schikken. 

Deturbare aliquan a sede, schuppen 
iemanden uit sijnen scoel- . 

Deturbare equo, stooten van t 

peerd. 

DetURGERE, ont-swellen ; mit- 
sweeren, ont-sweiren. 

Deturpare, mis-maeken ; one- 
cieren» 

Ddurpare ignavid & ft$Bg#fflf$ } 
ver-slonsen. 

Devastake, ver-woesten. De- 
vastator, ver-woescer. Devaslulio, 
ver-woestinge, 

Devellere, af-rijten. 

Deve^irh, ver-vaeren. 

Devenustare 5 niis-maeken. 

Deverbium, referein s refrein. 

DEVEStrRE, ont-kleeden- 
Devest ire, in lihh. Feud, ont- 
goeden ; ont-erven, 

Devexum in unam partem 

tectum habens, af-hang W$ Jcn 

timmer. (3) . . 

Dbviare, ont-wegen \ dolen, 

doolen. 

Devius, a-\vegig ; af-wegig ; 
ont-weget. 

Devils & teqno hngwribus iiuiernms 
pmficisci, om-rcisen ; om-gaen in 
t reisen. 



(1.) Hs. Misschien te teeen Slinkca. 
Beide w. ontb- in hct Btym* 

(2) De bewerker nee'mt hier weder eene 
drukfeil van het Etitm. over : I. Ddondtrt, 

(3) Elvm. « Ap'mdix tdfjm* tectum in 
unam partem devexum fathetii » d. i, Een 
aaflbouwsel met e^ri aldak. 



Devjncere, ver-winnen ; ovl-i- 
w inn en. 

Devktus, mat ende ver-vvonneiK 

Devincire, hechten, kmm J 

hichten, flaud. ^linear) ver-bin- 

den ; ver-banden ; bandelen ; ver- 

knoopen. 

Dmncire, ver-pliclucn ; ver>- 
plegen, vet. oblige cren. 

Devim-fus, gehecht ; gebandelt ; 
gehouden ; ver-bonden ; pUgtig, 

Druhietus tibi sum, ohsfnctu^. 
olmoxius beneficiis ; phrimum ^tilti 
debeo, in '■$& iffl sunt, ik ben in u 
gehouden, 

nan Devincttts, on-gehouden ; 

on-gehaekt. (1) 

DevirginarEj oiu-maegdcn ; 

nuegdom nemen, 

Devitare, mijden; schouwen, 

schuwen ; ver-mijden. 
Di£unx 3 elf oncieu. 
Devolvere, &, Devolvi, ai- 
rollen; af-vventclen - af-tuimelen ; 
af-winden, 

Devorare , & pier u mq ne 
intemperanter, swelgen ; in-swel- 
gen ; ver-swelgen ; deur-haeUn ; 
op-brassen ; op-eten ; ver-slinden ; 
ver-slokken ; op-slokken ; h^lsL-n ; 
kroppen ; gull en ; ver-gulsigen ; 
korven ; in-korven, q. tl eorhem 
implere* Horum qn<vdtnn mc 
iaph. pro* <rquv ammo pah, fenr t 
Dnvrare twditun, molest iam, mju- 
rmfn &c. at, op-cten, op-brassen ; 
deur-etig zijn 3 &c* 

Devovere, ver-loven ; ver- 
geloven ; ver-sweeren. 

Devcwere virhrfeni, ver-sweeren, 
ver4oven goed te doen. Dtivlus, 
ver-sworen. 



(r) Hs. Etym. on^ge-hacht, j. on-ge- 
houden* 



— 278 — 



Del- 






Devovere, dira Devavere, vlocken ; 
vLT-vloeken ; bannen ; ver-male- 
dijden. 

Devolus } ver-vloekt. 

Devoiio dira, vloek ; ver-vloe- 
kinge ; het batmen, (r) 

Devovere, wijen, wijhen, wijden, 
wiehen. 

Devovcntis si verba effari, professie 
van teilgle do en. 

Devofare } toe - eigenen , toe - 
eegenen. 

Devoius, Ecclesiasi. innig ; 
aen-dachtig. 

Devote, aen-dachriglik, 

Deuotio, innigheid ; aen-dacht ; 
iien-dachtigheid. 

Deurkre, & } Deuiu, branden \ 
be men ; af-branden ; af- barm en ; 
ver-branden > ver-barnen> ver- 
bernen, vet-born en. 

DeuSj God, q.d. goed : nemo 
e n i m bon it s n i $ i u n us Dens. 
Marc. 10. sic Plato Deum 
to ayaBbv vac at : [in qua voce 
jar, sen radicaie goet iuclusum, 
1. R<] d rutin, trutin, q.d. ftdelis 
\Mu t verM ; ut Anglis, F , R ,] 
Trunin, Island-is, Diet, Deud, 
Dud, Dijd r Them, Thiol, M, Isleb. 
Died, Thted, Gothis, /. Slumpf, 
B. Rhen. 

Dea, God i tine. 

Dens dotnesticus, lar, huis-god. 

Dii domes! ici, pafrii t Imis-goden. 

Dens tute/aris , Divus pair ins 3 
patroon, patroon-sant. 

Deits aver rum us , a!exicacus f inie.- 
laris, mala depelkns ; Divus cur ando 
alicui morho president, maerschalk, 
f r ide s Magister equilum, 

Deum testari) God ge-tuigen. 
Deum. Divosque testes dare^ adbiben\ 
sweeren ten heiligen, Dms bene 

(1) Etym. het bannen ende schenden. 



fortunei ; Secundet incepta Dens , 
God voordere lk Deo vole.nie K favenle> 
si DUs placeh Dii bene vert ant, God 
wouds(r). Dens fe served conservet, 
Gad serene u : conserve! Dcus 
convivaSf God segene de maeltijd. 
in Dear urn vel Divorum name rum 
rcferre, Divorum calalogo asscribere ; 
Deificare.y vulgS ver-goden ; cauo- 
niseereiij 

Deificdtio, vulgi r ver-gqdingc j 
canon isatie, 

[Q nod a ui c m v el L Ger ni a n i 
ant Gatii & Deum vocarint 
Diet, Dijt, Tbiod; pufo respexisse 
ad Naturam } Deum fa denies 
Na tura m Ntt / U r a n tj m ; a D i j en ? 
dtj den, i n c r e m i n i it m s u vi ere, 
interna quod am motu in melius 
a ug e r i , n a sc % : atq U e a d e p 
Katur'arn posse Dijdlilge dici 
exist imo, l\ R.] 

De v t A j vu Ig % ) 1 u m m u I u s 
& re u s 4 s t iifer i pars Qetava ? d u it , 
duitken, boll, id est negen ni an- 
il eken , Br a h a n t ; \D ic itur a u tern, 
ul opinor, quasi' Duotken, quod 

(1) D, i. God woud^'s, Die s wordt 
aangezien als de vcrborting van des.: zlu 
Verdiim, II, 75. Of Woudc in dit gezegde, 
naar de meaning van Kil, de aanyoeg^ndi; 
wijs van Willen is^ stti.it te betwijfekn : 
veeleer is het tot het oude, in 't Eiym, 
vcrmiste wkw. Wouden (hesturen, be- 
heeren, beschikkei)) terug te brengea, d;u 
iiieermaals met den 2 CJl imam v. vooikomt : 
Nu es die scone maget ontliouden , 
God onse here moet haers wo u den 

Limborch, L 9S7. 
Nichita peinsde : » Dies moet God 
wouden... 
ib. 2^6.- 
Wat, es hi nodi te live bleven ? 
Dies moet die duvel selve wouden. 

ib* 2280. 
So meets die duvel woudem 

Parthon. 6499. 
Cuwacrt, hues den duvel wouden ! ezv, 
Rein. I. 5209 (W.) 



Dex 



— 2 7? 



DlA 



a* q u i v a I e a / duos sed e u a r i s , 
twee penningtn, ut Gall is Double, 
id 1 4 h $£ \0'4s n iers . Sol idu s e n im 
Hoi I an do r u ni v e r u s c nstat 
ttfyodecim nummulis, penningen, 
(u t b a b e r i a d h u c n s I r a m e- 
mo rid s aidant) qui duodecim 
vulgo jam vocanlur een blanke. 
Libra igUur Hollandiea vera 
veins est, ui pi era que nines 
Libra alt arum nalionunij vi- 
g i n ! i s olid or u m : Sol id u s aul e m 
II ol 1 a n d i c u s e / i a m es I , ui 
phrique nines Solidi^ duodecim 
penning! or am : qui cum a pud 
Hoi land os sint ires quaria 
s i ufe r i f seq u i tur quod L i b r a 
Hoi land ica sit quindecim si ii- 
fer or um : ut in veil* Lifter is 
'■cabi null bus ad hue vide re est. 
Quad autem hodie cum die ant , 
soo veel ponden van xl gmotcn, 
hoc inole v i t e x q u o s u h do 01 
Burg audi en fuere, qua Libras 
Gal I teas invexit } de vingt souls, 
jam viginti si uf eras, id est, 
f lor en urn vulgarem cequivalen- 
te-s. Quo itaque Libram banc 
novam a sud veteri distingue- 
r e n I, d i x e r e van xl grooton , 
vid 1 vlaetns. F. EL] 

DiiUTERiA, lorej leure, leurei> 
wijn ; spocl-wijn, spnel-wija. 

Deutkria, nae-ween ; nae- 
geboorte ; nae-vruchten. 

Dexter, recht, riclu. Dexter a, 
Dextraj vid* manus, re elite hand. 

Dexter , q u i dextrd m a n u 
pot issim u m u t i t u r > rechts : 
contrarinm, slinks : qui ulrdque^ 
rechts ende slinks. 

Dex tram porrigere, tendere ; porri- 
gere manus auxi lint rices r hund-rei- 
kinge doeo. 

Dexter , band-saem ; be-hatid- 
suem ; ge^liandsacm ; bc-hendj 



be-hendig, be-haiklig ; knnp- 
handig. 

Dextrt\ be-bendigbk ; btr-knoop- 
relik. 

Dexter it as , be-hendigbeid ; be-- 
fiLiidsaemheid, be-bandsacnibeid. 

Di, Dis, pdeposifio inse pa- 
ra hit is, in-twee, unt-twec. I r ide, 
De, item, Sink, & I\ r . 

Diabatiikakius, pantorlebnine^ 
her. 

DlAIJDLUS - f duivel , duvul , 
dievek Dicitur, d\ivel, d 1 Libel, & 
die vel, q. d. de uvel ? sive die 
c \~c 1 ; id £st > mains ; s i c ut & y 
de quade\ &, de boose, dicitar 
s i n e s u b s I a n t i v i a dj e c f. i n e. 
Est eniui diabolns maHlia' e> J 
vi I ior u m r a d i x> a it ctor at q u e 
pr i nceps. 

Diaholicus, duivelscb ; un^ers ? 
holL Diabolic a mulier, unger-hoere; 
\qubd Ungari & Bo be ml qui dam 
vagi & circumjoranci se pro 
sag is magi sve jactite.nl valgo, 
F. R.] 

D la hi ico ft 1 1 ore cor rip i \ v e i v d u i v e - 
Icti, ver-duvelen. 

Diabolic am actionem in se patiens } 
be-seten menscb, 

Diaconus, evangel icr* 

DiACYDONiUM , vulgi y que- 
nioes, que-kruid, que-vleescb. 

Diadem a , trek ; kroonc ; 
kroonement. Diadema imponere , 
kroonen. 

Dlkta , sale ; eet-kamer ; 
somer-buis. 

D Ltx a 5 v i c t u s r a 1 1 0, eet- 
gemak ; diete. Duetd, sen cert a 
vie t us ralhnc uti 3 kamer baud en, 
fland. 

Dialogus, ge™sprack ", tsaemen- 
spre kinge. 

Diameter, middel-linie. 

Diaphhagma, mid-rifte, middel- 






Drc 



— 280 — 



Die 












rif, middel-rifte ; af-scliutsel ; liese ; 
lijst ; net, iierten-net ; schorte- 
kleed, /land, hoi I. 

Diaphragma , exta pore a r u m t 
ovium & aliorum animal iiun } 
koreic, kraei-weie, kraei-gewand ; 
om-Ioop, 

DlARRHCEAj bllik-loop^ loop 

des buiks. 

Dias, (.1) deus in 't spel. Dias 
& rnonaSj deux aes. 

Diathyrum, veken ; onder- 
duure; hek a hekke, egge ; schutscl ; 
veur-schutsel aen de deure. 
DiATOHUMj duo. 
Dlatketum, draei-werk 
Diatretarius, draeieler, draeier; 
stoel-draeier ; wrijter, vrijter. 

DiCAj saeke \ ge-dinge ; aen- 
klaege ; rechts-plichtinge ; aen- 
spraeke vuor reclit : rekeninge 
ende bewijs : dag-brief; dagement; 
aerie ; proces. 

Dicam impingere 7 sive scrihere, 
dag en veur recht ; atm-leggen in 
rcchte ; intenteeren een proces, 
DicasteriuMj rol . 

Dicare, eigenen ; egenen. 
Dkarc Deo, wi}W* wijhen , 
wijden, wiehen. 

Dkatus Deo, gewijdt, gewijhet- 
Dicere, spreken * seggen ; 
kallen ; taelen, vet, ver-tellen ; 
ver-monden : hecten ; noemen. 

Dicere alteri ; Dicta referre > 
voords-seggen* (2) 

Dkendo pcrgere 7 voord-seggen. 
Dkere cla?i, t altd voce, sonord, 
sonant e t clard, luide seggen. 

(1) Aldus 00k in A pp. 1. dyas t van 
gr P Svas. 

(2) Hieruit en uit bet votg^nde Dicettdo 
pergtre blijkt dar de bewerker een onder- 
scheid tusschen Voord en Voords maakte, 
Voor beide lat. uitdrukkingen heeft ttet 
Etym. enkel Voord-segghem Vrg. Cihuw 



Dicere in aur em, tuiten in d'oore; 
roenen, reunen, g>s*s. 

Dkere aperUj plani ; rohmdii, 
Ciceroni^ plat-uir, rond -uit seggen. 

Dicere falsum, nmuhtcium, liegen. 

in Dicendi arte rudis, on- wet ende 
in *t spreken. 

Dkendo vincere> af-taelen. 

Dicendi vena • forma, modus t ritus f 
usus, stijlj stiel. 

Did, heeten, geheeten worden, 

Dkunt (sc* v u Ig o, h m i n e s) 
Dkitur, man seidt, niensch seidr, 
men seidr. 

Dictus, gesegt, geseidt ; ge- 
sproken. 

non Dktus, on-gesegt. 

Diciu effabilis > uit-sprekelijk. 

Dictum ac factum, terstond; van 
stonden aen. 

Dkto nudknSs ver-hoorig ; ge- 
hoorsaem . 

Dictum j spreuke, sproke ; seg- 
woord ; ge-seg , ge-sag ; sprek- 
woord. 

Dictum atnarum s snauw, 

Dkta referre, repetere t reiterare, 
her-seggen. 

Dicta for as eliminare, uit- drag en. 

Dicta phalerata, fucata, ' geveinsde 
woorden. 

Dicta inept a & odiosa, grollerije, 

Dictis rudioribus protelare t Dktis 
s&vis periurbare , ver-snauwen ; 
ver-bulderen. 

Diet eri urn f seg-woord ; spreukuj 
sproke ; schimp-reden ; gedde- 
ken, (1) gclleken t jelleken, tdleken, 



(1) Misschien verwan: met Cede, in het 
Middeln. Wdb. aangegeven en toegeHcht ; 
« Geddeken » wordt er niet vermeld, hou- 
wel her n^ar zin en vonn goed overeen- 
komt met de uit Grein (bl, 504) aange- 
haalde ags. woorden <t ^id, gidd^ gied, 
gijd t Ji = ge^ang , gedicht , w o o r d , 
u i t i n g. 



Die 



28t — 



Dm 



boll. frls. sicamb. hoicking, 
boll, schentken ; kovijnkcn, (s) 
kobijnken. 

Dktio, woord; waerd, vet- hinc, 
veur - waerde [ n i veur - waerde 
potiiis sit q. veur-waring, vetu- 
sorgingej &c. F. R/J redc 3 redene; 
spraeke ; saege ; segginge ; ge-seg 5 
ge-sag. 

Dkiio primiiivct, g ro 11 d - w o r d . 

Diiih non vernacuhi , aliunde 
petita & impropria, schuim-wourd ; 
schuinvtermijn, 

D'uiionarium, woord- bock , 

Dicax , schimper > schampig , 
sell amp-ach tig ; speek-vogel ; spij- 
vogel (2) ; Ideps, vet. 

Dkacitas, scliimp-werk. 

Dkachasnimia, entderinge, quasi 
aunt um, 

Dktarc, dichtcn ; veur-dichten ; 
veur-spelleu. 

Dktaia , ormn 7 veur - diclue. 
Diet at a magi sir i , ge - dichte des 
ine esters. 

Dictator , commandeur- Dicta- 
tura, commandeurschap. 

(i) Efyniiuauzl. Couyn, Cofhuh, 
10iludium.fi Bij SktMt, 617 : ^ Covin. 
lidmdijke versEandliouding, avgeUst ; eun 
ri:chtsterm : van o. fr, Co vine, sver«en- 
knmst, Covenir, samenkomen, overeen- 
komen, bt. Cotmnire. » Vrg^ Gloss, van 
den Rijmbijbel : « Co vent : overeenkomstj 
afspraak. » Zoo 25846 : Te hem pinic 
lii CJ Uli;iS ) tri ^ e muccte covent, Mi hine 
verraden sonic- V, 28500 ; op stile 
co vent (met deze bedoeling) V. 29792 : 
t'wiken dochtem lee lie movent ft wijken 
Joclu hem een schandelijk bcsluk.) Zie 
00k Huydoc, op Stoke, III. 17^ Van de 
beteekenissen afspraak, voorwaarde, fr. 
Convention, kwam het verkleinw- Kovijn- 
ken tot die van gezegdc, zegsvvoord, spreuk, 
bijna gelijkstaande met hd. gefiugehes wort . 
Kobijnken ontb. in het Etym* 

( 2) E t y m . a s pi j - voghel , g? r . saw s£c. 
^pey-voglielj sax, sic, j- speeck-voghel 
holt. Smnuo, Scurra, a 



Dins gratia, als kaks ; knkkeinik; 
qiumtsuis. 

Didascalus, leerer 3 leeracr ; 
leer-me ester ; seliole-meester. 

Diducekh, uit-spreiden; terren, 
v e t . 

Didaei, splijten. 
Dklucttts, v]ak. 

Didymus, Ditlytai, half-kind ; 
halve-kindcrcn. 

Dl ELCYSTIX [>A, L U (l 1 g C U U S 

quo dupliccs puerorum turnnc 
por recti's bine inde manibus 
a her os ad .u 1 - pertrahere conan- 
tur t dntn pars altera superior 
cxsisliit , poort-hoLiden , Ad r. 
J u u i IK 

Dti^s, dag, q. d. bc-acht, (2) 
i 11 (j u i t B e c a n u s ; u t Nox, nic- 
acfeit-; 

Dks natural is , spa t i a m s i v e 
1 em pus x x i i ij b or a r u m, e e t- 
macle ? et-macle ; at-maele 3 aet- 
mael (3) ; vocabnhnu nauticum, 
q . , 1 b u u p r a n d io ad a I i u d, 
&r, ab eten, id est, eden\ prandere : 
quid asirologi incipiunt diem it 
meridie ; neiupe citm sol ingre- 
dittir c ircn I urn nnridianum , 
quo tempo re vulgo prandetur. 

Dks civiiis, q u i v ig i n ti qua! nor 
boras complete it media none 
i n s e quent e m, ronde 11 dag. 

Die, de Die, per Diem, bij dage. 



(O Z. 00k de aanm; op Dcdiictrt latL 

(2) Hs. Etym* de acbt. 

(3) Etym. « bolt. frls. sicamb.* 
De afk-fdmg van « Eten >i is eenc volksety- 

mologie, ontstaan uit de vormen aut-mac], 
ct!t-nuel T voor Ad- mael, ed-mael. Hcl w. 
is utt Mael — tijdn]miic H n'jd, en de pamkcl 
Ad, ed, samengestdd. Ad. nd, beteekent 
hetzelfd^ als lat. 1 ■*?-, ons her- ot weder i 
een cimaeJ is dus een wederkeerend tijdsiip. 
Zie verder Mnd + Wdb, op Admael en 
Eimael. 



36 



I 



Din — 2S2 — 

Dies tmifa, ciara & profunda, 
lioog-dag. 

Dies hod ie runs > hedensclien dag. 
Dk hodkrno, hedens-daegs, 

in Dies singuhs, per Dies singitlos, 
Dkbus singulis, dagliks, dngeltks ; 
a lie dagCj alle gang. 

Dies crastiuus , den dag van 
margen. 

Dies perendimts , Die pereudino^ 
over morgen. 

Dies ah hive quart us } achte rover- 
morgan , exter-over- morgen , 

ante pattcos Dies, on-Iangs, 

post pan cos Dies, on-langs nae. 

Dies, tijd. 

Dies j pro Te r n t ino , ten n , 
termijn ; huga dies, langen term, 

ad Diem, etd Diem conslitulum^ 
pr^siitutum, ten gesetten dage. 

Die! priejinitia^ eerti constitution 
sive denuueiatio, dag~vaerd. 

Dies i$Mi teef-dag. Vide, Vita 
dies. 

Dies tiebitos assequulus t Die nan 
plmuSj be-daegt ; over-daegc. 

Dies anniver sarins ; annua s, Ter- 
t a 1 1 in n 0, j aer-geti j dc. 

Dies ater f adversus, infclix, on- 
gelukkigen dag. 

Dies carnarii , vleesch-jdagen ; 
vleesch-tijd, 

Dies coniitialis, ]and-dag 3 lands- 
Jag ; rijx-dag ; vogd-genachte ; 
vogd-geding ; vogd-dag. 

Dies tompiialiiiuSf Dies Jest us qui 
Deo compitorum pnvstiti cetebratur^ 
kcrk-misse ; kerk-wijhinge, g\ i. 
I n i I ial e s fe r i (? , n e m pe ab i n i- 
tiatione tempi i. 

Dies duodecim a Nat all Christ i, 
aul etiam a Kalendis , fanuarii 
n u intra ndi ; £ q u % b u s v u / g a s 
horn i n urn co n slit uti one m sive 
d i s p s itio n e m XII m e n s i u m, 
cxllque si alum atnri incipient is 



Y)iv. 



d i v i a a r-e & p ra> s a g i r e veil e 
solel, nietel^ dagen, nicuw-tcl- 
dagen ; q* d- novi dies mi me- 
ruit', s : Frisiis nierkel- dagen 
dicitulnr* 

Dies emortua/is, obit us, supremus, 
summits, dood-dag ; sterf-dag. 

Dies judicial is , jurklkus , juri 
experiendo Candidas > Dies fa si as , 
utiliSj sesshnum } quo jus elicit ur , 
quih'e prceior pro tribuuali sedms iu> 
elicit, sit-dag : reehts-dag ; vier- 
schaer-dag; plcit^dagj boll, ding- 
dag; heerliktm dag; ge-nachtCj 
genacht-dag ; ge-nec lite j nachce, 
nee lite j q* d* nox. Vet eyes enim 
Germani lempus per nodes 
co mp tttarunl J nocl i u m q u e n u 
dierntu temp us nouiinarunt & 
enumeraruni, teste Ca'sarc VI 
De hello Galileo & Tacito De 
mar* Germ* Idem quoque ohser- 
va u t B r i t a n iti, I es I e C a m deno : 
quod enim Laiini Sept ima nam 
&j D u as s epi i m a nas d i cu n t , 
illi wijtnos, & t pethesnos^ octo, 
&* s e d e c i m n c t c s app ellanL 
D i u r n u m a u t e ni t e m pus a h 
occasu inceptum liquet, Genes. 
r, & factum est vespere & mane 
dies units; dies ij&us, iij th ^ &c. 
Nox vid* diem quasi due ere 
videiur. Dies adeb j uridicus 
s e m i m eusirit u s, n c mp e a d e- 
eima quartd node ad dec imam 
qua rla m n oc t e m , p riel e r gen e rale 
no men genacht, etiam dteitur, 
vief-ticn, veertien-nachr : vulgo, 
Qt i i ndena : / / e m sp at in m !p sum 
Die rum quatuordecim, vier-ticn, 
vecr-tien-nacht. 

Dies fasti, open dagen; ui contra, 

Dks nefasti, otiosi, feriatt) |fe- 
bonden dagen ; vier-dag ; heilig- 
dag ; mis-dag 3 raes-dag ; heug-tijd, 
hoog-tijd, hoge-tijd. 



L 



Die 



— 28s — 



Die 



Dies hkmalis s winter- dag. 

Dks hilariorum ; Dies gcuialis. 
!'idi\ Bacchanalia. 

Dies inlercalaris* emboli m us ; qui j 
quarto quolibet auno intcrcidit ' 
6" inter ser it u}\ Dies intcrcalat0}\ \ 
iusititius, schrikkcl-dag . 

Dies fovis, donder-daj; ; piin^.s- 
tag, germ. Ad. Juuio- Dies Javis 
ante tempus quadragesimal?, luxui 
sacral us 7 vet ten donder-d;ig. 

Dies Joviu, sea Feria quint a 
major is hebdomadal win en donJer- 
^Lig. l r ide, Feria quinfa, e> prure- 
deuii. 

Dies j uridicus mat ui inns, slnir<}- 
pimsibus usiiaius , mu rge n ■ .sp raeke. 

Dies ji tst i, 1 1 i t-st e 1 - d a e g e n , 

Dies I una: j Dies sen Feria secunda^ 
maen-dag. Dks lutue primus post 
regalia luxui sacratus t ver-loren, 
ver-sworen maen-dag ; raes-niaen- 
Jag. 

Dies luslTicus, quo p.uer lustra- 
1 i b u s u ndis t i n e t u s n m e ti 
accipitf doop-dag, duopsel-dag. 

Dies Marl is , dijns-dag ; di js.se n- 
i.lag ; dings-dag; achter-maendag. 

Dies meatus t m alius Dies, m id -dag. 

Dks Mercurii, Feria quart a, 
woens-dag; melius & frequent in s y 
goons -dag ; mid-weke ; (Vide 
etiam Mercurii Dies) Dies Mereurii 
Hebdomad a' major is sen sane to?, 
quo campaiue succingunt ur & 
iribus diehus silent, scnDi's^d- 
woensdag ; schorce-klok-woensdag, 
(land, scillen woensdag. 

Dies tiatalis, natal it ins, gebort- 
dag ; nativiteit 

Dies suuun us ., exi rem i judicii , 
novissimus t tdtimuSj uitersten dag ; 
jongsten dag ; doemel-dag ; doems- 

Dies; nu n di rial 1 s } m a r k t - d ag , 
nicrkt-dag. 



Dn 's i ipcro.) m y uegotiosus, profit* t u •■ , 
werk-dag ; werken-dag, 

DM pisculentus, qua cu r n i b /. . ; 
a h s t i n e t u r 7 viscli-dag . 

Dies Satumi > Sahbalhi 7 saterdag ; 
son-avond. 

Mies Sol is } Dies primus , Die* 
Dominica s ; quern rid 1 Mai hema- 
tic! Soil, Xiani Dno(i) asseri- 
bunl, dicautque , son - d ag ; 
Ferine ejus diet pra J cidanea.% sen Sah- 
haium, sun-avond. 

Dies Veneris, vrijd-dag ; vrlend- 
dag, [land, (Vide, I'eueris im) 
Dies Veneris sattctus, Dies parasceue , 
goeden vrij-dag ; rust-dag ; stille- 
vrijdagj sax. 

Dies suos duce.re in bonis, fob:\ 
gucde dagen hebben. per Dic.\ 
aliquot eousislere , manere, morari, 
vcr-dagen. 

ad Diem, locum & horam g(fo^ 
ver-schijnen ten dage, plaetse ende 
uirc« 

Diem alicui constituent pnesa' there, 
deter minare , pr.esiiluere t condkere t 
e-rnum jinire \ denundare, dieere , 
seucn [enianden dag ; op-leggen 
eenen sekcren dag ; d age 11 ; dflg- 
senen; ver-dagvaerden; ver-dagen; 
dag-vaerden . 

Dkm judicii dieere, const it uere, 
indkere, daegen veur recht ; dage- 
dingen ; cireeren ; intimeeren, 

D^/n r r//a^iJ///^//^,dag-vaerdinge. 

Diei cedit, cadit, den dan (2) is 
vev-scheneiij ver-valleiij »/ > solu- 
tionis, pucli, &c. 

in Diem alium prorogate, dage- 
dingen & dagen .veL sax, sicamb. 

Dkm in Uteris adseribere, dateercn. 

Diem j est urn oelebrare, agilarc, 
vieren den heiligeii dag. 



(1) D L Cht istiiVti Domino* 

(2) Hs. li Da::. 



DiF 



— 284 — 



Dir 



i 



Diescere, dagen \ dag worden. 
Diesdi, bet daget ; 't word dag ; 
den dag komt. 

Diurnus, daglik; dageliL 

Diar n& vxcu hi^e, d a g- w ae h ce . 

Diurnum, Diarium } dag-boek ; 
jomael ? journael, 

Diurnum ^ Diarium, Dhirna con- 
duction, dag-buer; dag-loon. item, 
prove ^ provene ; pitancie, 

Diffamare, achter-kluppen ; 
be-klappen; be-kallen ; he-rnduen, 
be-ruchtigen ; ont-eeren ; i email den 
ver-maeken , ver-lcmden > be- 
laemen. 

Diffamari, rijdcii op do tonge 3 

Diffanmtus, be-faenu, 

Diffamatio t achter-klap ; achter- 
spraeke ; achter-tnele. 

Diffkrtus > vol ; gepropt. 
Differre, sebelen, schellen, 
sc hill en ; ver-schillerij ver-schelen ; 
on-gelijk zijn ; liegen ; tween, vet* 
different zijn. 

Different, ge-schillig; ver-schil- 
lig ; ver-scheiden ; onder-daen, 
vet. different. 

Differentia , ver - sch tl ; ver - 
schel ; ver-scheidenheid ; ge-sehil ; 
ondcr-scheed, onder-scheid; onder- 
schil ; differ en tie. 

Differre uit-setten ; nit-stellen ; 
ver-toeven ; ver- trek k en ; ver- 
langen, ver-lengen ; ver-letten ; 
voordsten, (1) virsten, versten, 
[\ rs tea , fri s te n , vet. s a x* ve r- 
voordsteo 3 vet. loterenj lemeren, 
lentereo, lunieren, lunderen ; de- 
taieren, traineeren ; ver-daegen. 

(1) Etym, « /oordsttfn, j. Vorstenn. In 
het Etym. ontb. vet. sax. doch bij cVor- 
sten en Ver- voordsten n staat vet. Verder 
bij sVerst, Verste, [land, vat. j. Prists 
Virst, Yrist; » en bij dezc laaisten voegt Kil. 
dc bemexking : germ. sax. fris. stcavib. 



Differre serins, ver-spaeden, 

Differre & differri in annum, ver- 
jaeren. 

Differ endi occasionem quant are , 
futsel-boek soeken. quod nou Dij- 
fertur, on-vertogelik, 

DiJniiO; ver-leng ; ver-lenginge ; 
ver-iet; ver-trck; ver-drag; u it-set, 
uit-settinge, tiit-setsel ; uit-std, 
nit-stelsel ; dracligbeid; draelinge: 
fri St 3 virstj vorst ; verst, verste, 
f! and, vet. 

Dilatio, slepinge van re^lit, Zel. 
delay, dilay ; surseancie. 

Ditatio monitor ia } respijt. 

Dilalio quinqaennaiis, proro^o! tn 
in quinq netrn i 11 nr> qninkenelle. 

sine DUatione, on-ver-togen. 

Dilator, lunderer, lunterer. 
DiFFlBULARR, ont-schorssen.(i ) 
DiFFiciLiSj Diffiaks res f Diffi- 
cile opus , swaer ; swacr wcrk ; 
seldsacm ; nocdcj noie ; on-g.ern ; 
inisselik ; pijnlik ; on-ge-rieftik ; 
onge-makkelik ; o]^^c-voeglik ; 
kommerlik ; qucllik ; lastig- 

Dijficilis honiQ) par 21 m c m m d i s 
mo r i h us , i w p or tunus, moras u s 3 
fast id ios HSj ur-malig, urig men- 
sche ; noordscb ; gumelikj geeme- 
iik, genimclik; queMjser, meiaph. 
on-willigj on-ge«willig ; tonel- 
moedig ; dertel-snoedig ; korsel- 
hoofd , korsd-kop ; oo-boili^ 1 , 
niensch* 

Difficiit, Difficult er, swacrlik ; 
qualik, quadelik; iiauwelik; noode, 
noie ; on- gem ; kuim, kurne, 
koem, koum ; on-ge-makkelikcn. 



(1) Niel te verwisselen met Ont-sclior- 
sen, Dttor ticare t dat van Schorsst, Cmtex 
komt t terwijl Ojit-schorsseiij Dif fibular? , 
van Schorssen, {(= Schorisen) Schonen, 
Suspenders + Saccingrre tzw gevonnd is. 
De wortel van ill die woorden is he! st. 
ww. Scheren* 



DlF 



^OJ 



Difficultas, swaerbeid 3 sv\'aerig- 
beid, swaernisse ; on-ge-rief j kom- 
mer , komber ; nood , noodc ; 
be-draeitheid ; on-ge-mak ; on- 
ver-sLind ; niis-vers"tand; 'mocd^cl ; 
perplexiteit ; empcschtitnent. 

D ifficu It a tes s tiaSkelihg e e 1 \ d e 
wcrringe. 

Diffhultate, diffieulialihus offift'ir, 
dis t n nge re , oh mere f d is t ra k we , 
bc-kommeren \ be-toreren, be- 
totelen. 

sine Dijfh'uihtlc, ]ieiuo!i!< ; 0* 
niakkelik^ ge-Tnakkiglik. 

Diffjdkrh, \vati-troti\vcri 7 nns- 
trouwen ■ achter-denken ; iB&-g0- 
Joovcn, mis-loowii. 

Dijffde ns , wan- tr o u w i g , in i s - 
trouwig; on-ge-luovig ; mis-t roost ig; 
mis-moedig. 

DiJJide.uUr, wan-trouwelik ; mis- 
trouwiglik ; mis-moedig lik ; mi.s- 
troostiglik, 

Diffident la t wan-trouwc ; mis- 
troawe ; mis-moediglicid ; mis- 
troostigbeid ; mis-gcluuvc, on-ge- 
loovc. 

DlFFlNDHRhij &, DiFFINDIj, Over- 

mids klieven ; splijten ; rijten ; 
ver-schrapen. 

Diffimitiva seulculia, v it lg i\ 
eiid-ordeet ; end-vonnisse, ' t) 

Difi : iteki > loochenen ; 01 li- 
ken nen. 

Duel are, ver-blaesen ; al- 
biaesen, 

DiFFRiNGriRH, brekeu ; speieren, 
J'lautL 

Diffundfre, storten ; vef- 
:.iLten ; ver-vaten-; ver-laeten \ 
blansorij pi an sen ; spillen, spildeti, 
mk holL gusselen ? gosselcn , 
[land. 



(r) Vrg. Dejinitiva, 



1} iff nude re rum slrepilu, sch' I 
tere&, 

DiFLiiCTFiu-, af-'k«crc-n ; al- 
wenden, Defl fri e rw 

Diglehre, scbikl;en ; uniwenj 
B era no ; ordinecrcn, 

Dignerr, fit cihuui &r* ver- 
teeren, ver-doitwen de spijse. 

Digeslia,. laege ; '^hikLingc ; 
ordinancie. 

Digest ii\ v e r- do n w i n g e . 

Digitus, vinger, 7. ■/■ v.ingrr, 
<i rnpifiulu M'ti npprrhrudsudo. 
Digitus index , tkmonshwiorih 
stilutmis; polliri prmimMSj veur- 
vin'ger ; veu rste vi n ge r •; w i j s e r ; 
wijs-vinger ; tooger, stix. siaunh, 
vinger naest deit duim, & mdtiplh 
Amicus penieressarius, iuliiuus, VCiJde 
conjunct us. 

I }i0m mediuS) infant is, i in pit- 
die us , fauiosus j iwpus , midilc. 
vingL^r ; vijg.e. Digitum medium 
ostemkre y v>:l porri^re vcrpnm , medium 
unguent, sum mo routemttt in 
ludihrio a! i quern ufjirerc, de 
vijge setten bit geven, go I. faife 
la 'figuc, ftoL Hcco il fico, ^cco 
la tieo, Hisp. Iiigas dar. Fridit- 
tic us Bu rharossn I m per a I or oh 
eontunieliavi lutpe ynlriri jtic - 
t a m it M ed iataucn s i I 7 u s (q n t 
cum mulw im posit nm^ eapite in 
best i*r random oh ver so, in 
m a n u s e i u s p r fr eno I rod if n - 
best iw cauda\ ludihrio bo hue 
rant) Medio! a no post long am 
obsidian em enpto, elves deditos 
ed lege & rondiliotte in oral tarn 
arc e pit ut qui vitam servare 
ve! I e u t t fie um de gen if d I i b it s 
multe dent i hu s eximerent : undo 
tutta est Italis ilia conlumelioso 
n r i , i 0, c u m dig it i n t er du i 
ostenso pro fe runt, lie co la hco. 
Sch. Mil ust. ex Kranl^io. 



Dig — 286 — 

Digit ux annularis, Digitus medi- 
mS) minima proxumus, gQLid-vinger; 
ring-vinger * hert-vingcr ; aiunt 
enim a corde prolcndi illuc 
v c n a m q u <e q u n m a n nulo r cdi- 
mifnfj vein! cor ipsa hi corona- 
tur ; Lud. Fives. 

Digitus auricularis, minimus, quo 
a arcs pur gait I ur , go r- vinger ; 
kleine vinger ; pink , pinkoi , 
hall. 

Digit; pectinalim inter se amplcxi, 
pecliue juncti, gevunden vingeren. 

Digitus ped is, teen, toon. Primus 
i;£%$ nntgnus pedis digitus, grooten 
teen, toon, tone, tee. 

Digilorum arliculus, iulemodium ; 
phalanx ■ vinger- ledr, vinger-lid. 

Digit 1. crepitus f recurvi dig ill im- 
pressb, It nip. Dig it is erepere, crepi- 
tum edere, k nip pen. 

Digit is alt reel are, con t recta rc ? vm- 
geren. 

Digilis premiere, carpere, vdlicando 
deirethere; Digilos mohilitare, mat a re, 
molitare, pitsen, pitselen ; peu- 
selen. 

Digit is mica-re , sort hi ,, 1 u $ u s 
p iter His, peerdeken wel bereidt; 
kivel-kavel spelen (i) ; pik die oh 
0§0i ho II. kokkok beer ken rijd. Ik 
wel ; vingef-spel spelen. Vide, 
Mjcark. 

Digitalis long it ado } vinger-lengde, 

Dtgilak ulcus, vijt> fijt, fijk/hk. 

Dig ita hu luni^ D ig it a le , q u D ig i- 
loru m r & m u- u i u n t it r a dver s u m 
acus, vmger-hoed ; vinger ling, 

Digitalis herba, vinger-hoed, it 
D ig i t a h u It spec ii> 

Digladiari, vednen, vichten ; 
kampen y kempen ; schermen , 
schaermen ; strijden. 

Digladiari verbis } kijven. 

* 
(1) Etym. Kievei-kavel. 



DlL 



Diglddiator, schermer. 

Dicftus, wecrd, waerd; wclt- 
dig 5 waerdig : bert, sive bercht, 
qua Latini in hertus & pert us 
in nominihns propriis trans- 
mit tan t, Jo. Aveutino, in precht 
pro pracht, id est, Dignitas, 
Ludoljo Potle.ro. 

Digni; weerdiglik. 

Dig nan, ge-waerdtgen, ge-wcer 
digen ; ver-wcerdigen, 

Dig alias, staet ; weerdigheid ; 
hooghekl ; achtbaerheid ; pracht ; 
a e n -$ i e n ; ti|£;el van ee ren ; gra yi- 
ten ; digniteic ; rcputatic. 

D ig nit as honor is, e e r- \v c e r d i g h e i d - 

Dig uitas origin's, her-schil^ sax. 

Digniias senatoria, sch ep end om, 
schepenschap. 

Dignitas equestris, ridderschap. 

Dignitatem ret lucre, or dims ski 
Dignitatem fuen\ gnivitm houdeii 
111 *t spreken. 

ad Digui tales proutoverc , op- 
trekken. 

DiGREDi, scheiden ; ver- trek- 
ken ; af-treden ; af-scheiden ; weg 
gaen. 

Digressus, Digression al^scheid ; 
af-tredinge : uitdoop. 

DiLABi, vallen ; ver-vallen ; 
slippen ; sluimen^ ^luipen. 

Dt lapsus j verse I10 ve n . 

DilackrarHj ver-scheuren ; 
sc h e u re n ; te r re n ; o n t- te rren . 

Dilaccra t u s , DHa cera t u m t v e r - 
scheun;insrLikken; om-stukkeri.(r) 
DiLANiARE, ver-scheuren ; ont 
ledcn. 

Dilan la re , dila n iari f s c h e u re n , 
schoren. 

Dilaniatus, ver-scheurt, 
Dila ptd are, om-brengen; over- 
brengen ; ver-cjuisten ; ver-mistcn, 



j 






(1) Elym. Om-sttikkeii, j. in-stukken. 



DlL — : 

vet. qtiisten; spillen, spildcn, vet, 
holl. ver-spillen, ver-spilden, _/; 'is. 
ver-slemmen s ver-slempen ; ver- 
doen ; ver-baeimonden \ Vide, 
PupillL 

Dilapidate)' , ver~quister ; ver- 
Ljiiisdg ; dour-jaegcr ; .quist-goed, 
Dilargiki^ weg-geven ; uit- 
deilen- 

DilatakEj breiden, breed en ; 
ver-breiden ; uit-brciden; uit- 
spreiden ; wijd-maeken ; ruiinen. 

Dihiiare, vestcm ■ uit - leggen ; 
wijden. 

Di hi talus j vlak ; gebreidt ; ge- 
^vijdtj gewijdert, 

71011 Dila talus t on-gewijdt. 

DllJGEKHj liefhebbeii: lieven, 
<JM\elv t Ira n sp sit is Uteris ; 
be-minnen ; niinneiij quod a Ger- 
man i s nunc in oh see nam partem 
plerumque del or quel ur. 

DilettuS} D Heel a, lief; he-mindj 
beminde ; ge-liefc, ge-lieve, Dila la, 
kare, kaerken, it karen, eligere. 
vet- Saxon. 

Di lectio, liefde ; minscliap. 

Diligens, nernstig, neerstig ; be- 
neerst ; be-ernst ; vlierig, viijtig, 

Diligenter t neerstiglik ; vlijn^lik ; 
gauvviglik, 

Diligcnter parvi quid agerc } 
knoeien. 

Diligent ia, neernstigbeidj neer- 
^tlgheid ; vlijr, vliet ; vlijriglicid ; 
plietj veL acbte ; nen-dachc ; 
gauwiglieid. 

Diligent id exquisild [actus, puntig- 
lik gemackt, 

D il ige tit it 1 m adhihere , coufe rre , 
poncre, be-neersteiij be-neersti^en ; 
De-ernsten, bc-ernstigen ; be-vlijten ? 
be-vlijtigen ; vlijtigen ; pi ten, vet* 
sich toe-doen ende be-geven tot 
eenige saeke. Tint diligent id, opera t 
h\y uwen toe-cioen. 



m — 



Dim 



Dii.OKrcARM , tor r en ; nnt - 
terreu. 

Dilucerk, sebijnen. 

Dilucidan, ver- klaercn . 

Dilucidus 7 klacr ; sebijn-bucr ; 
heL 

Dilucide^ kl a erl i k ; si c In ba cv Ilk. 

Diluculum, Diiueuluni primunt. 
dage-raed ; morgcn-glans, — rood ; 
— schijn ; • — ,stond ; krieke; krielie- 
Huge; prieme, piicui— tifd, flaud. 
priem van den dage. Diluculo prim>\ 
vroLg des morgens. 

Diluerb, spoelen, spuclen ; 
mengen, mesigelen ; ver-mengen : 
ver-schoonen ; suiveren. 

Dilueic memm. viuuUK water en 
den wijn, 

Dilutus, gewaterd. 

Di In turn vinaccorum, lore, Kure ; 
Ieuren-wijn. 

Diluvium, over-waeter ; in- 
loopinge van waeter ; ovcr-vloet. 

Diluvium, sond-vloet ; sind-vluei, 
sund-vloet ; dilnvie. 

DiMi-TIRIj nieten ; a f- in e ten. 

Di men tor capacitafis i>asorum , 
pegeler. 

Dim ensu in, p i t a \ it i e . Vide porrtj, 
Demetiri. 

1)imk:ark, vechten, vichten ; 
kampen, kempen ; schermen ; uit- 
houwen ; batalien. 

Di mica re acie vel pnelio, strij- 
den. 

Dimicalio, vechterije ; ge-vecht ; 
batalie. 

Dtmidius, Dimidiatus , halt, 
halve. Pants dimidiatus, een hall 
brood : Pom um dhuidinlum, hafyen 
appeL 

Dim id i um, Dim id in pa r$j de helft ; 
de ha] ft ; half-deel. 

Dhuidiatim, halvelik, halveling. 

DiMfNUERE, kleuien; kleince- 

ren ; klein maeken ; ver-kleinen ; 



i 

1 



— 288 — 



Dip 



he-snijden ; ver-korten ; slaen in 
stukken ; minderen, 

Dimiuuere, dimiuui, minder en ; 
krimpen, krempen ; lamen, laemen ; 
laeken; smalen ; smallen ; smalee- 
£$$ ; swijneeren, vet, 

mm Diminttiits^ on^gelaekt. 
Diminutio, minderinge ; kleinig- 
heid ; ver-kleininge ; kekaedsiei 
laekinge ; af-sl;ig, ' 

Diminuere f v it Ig i , een kelen , 
L-ekelcn, breken den sang; qubd 
it u a c a n t it s not a m i n it a t u f i n 
flfyrM siM:e redigatur. Cant am 
vid i dispcrt ire in varias voces, 
a c i n 1 e r i m n n u m e u m di m q u e 
t o n u m expr i m e r e ; di m i n u e eren , 
•ru I go. 

Dimittere, we^-seinden, weg- 
schikken ; quijtniaeken ; om-slacn ; 
oor-lof geven ; laeten gaen ; laeten 
vaeren ; op- geven \ out -laeten ; 
yet* af-laeten ; * hen geven ; — 
laeken. 

Dimittere cum. graiiarum acikme f 
af-danken. 

Di mi tic re dehiinm, poena rn x quijt- 
sclieiden ; ver-geven ; ten goede 
^ c h e 1 d c n , Grotto — Dhnissus , 

Dumssio, af-dank ; af-scheid ; 
^e-leide ; ont-slag ; pas-poorte , 
passe-poo rte. 

Dimovere , officio t imperw \ 
magisfratu, scnafu, &c. af-setten, 
iif-stellen van sijn ambt. 

Dinosclre, onder-kennen, 

Dinumehare, tcllen ; af-tellen ; 
af-rekenen. 

Diobolaris homo y deus aes. 

Dicecesis, stichtj stift ; ge- 
stae hte ; bisch-dom ; bisehop-dom. 
& in secular thus, rouwaerdschap. 
Diabetes , reip it hi, c u r at or , 
patriae tutor, region is guber- 
nator a Principt constiiutus, 



nia mboc r s s i c a in b, hoi. .^cL 
louwaerd ; roewacrd ? rewaerd, (i ) 
iciiwaL-rd, reenwaerd, if if. JlaiuL 
bacliu, baelliu, hwilki, /land. boll. 
lelaiuL vogd, voogd ; seneschalk, 
sineschal]c. Vide, Familnv pro- 
positus. 

Dignysia, Fide, Bacchanalia. 
Dioscuri ; gemi&a Stella- 
n a u t i s s a I u i a r e s x & p ro s p e r i 
curs us p r a J mute i a 1 , v re d- vi er , 

DiFHTUERA, vest is conjee la 
e x I up o r u m v el ur s o r u m p e I- 
iibus, wolfs-mantel \ pels-rok ; 
wolfs-pets ; wolf, 

Dipbthera, v e s t i s m u I i e b r / s , 
saniafe, samaris. (2) 

Diphthongus, twee-klinker. 
DiPLois, dos ; \i\k, fhvufl. 
Diploma, op en -brief, paten tc ; 
be-sloten brief; charte : geweld- 
brief; bulle ; prlvilegie. 

Diploma tit it & iiheri com meat us, 
liberi trausituSj pas-port ; passe- 
poorte ; geleid - brief ; sanvecon- 
duit-brief, 

D iplotna- ve nia k, pa nd on- brief; 
rcmis-brief ; iiidulgeutiarum, af-laet- 
brief H 

Diploma cur ue inscriptum^ brieven 
van adrcss.e te hove. 

Dipkmiatis content urn y quod in 
Diplomateconfinctur, in-hout; tenenr. 

Diploma comprobare \ Diploma 



(1) i Ki^wat-rd j) is de oudstc vorcn van 
be! \v. Ja: ciLjenUjk bt?zorger, behacder 
betCLkcnt ; het is ontlcend iian o + fr, 
reward, ectie koppeling van de rom. par- 
ti kel re met o, sak^. Ward (wortel Waren, 
dien wij nog liebben in ontwaren, bewarcn, 
deurwaarder, e^v.) Z* de afdoende ver- 
klaring gegeven door D^ M. De Vries iti 
Vcrsh en Meded. der Nud, Kon. A!:.ul. 
Aid. Letterk. D. XIL 00k ovexgedrukt bij 
Van der Post, Amstcrd. 1869, 

(2) Fr- Sim arte eh Chamarrer, van Sp. 
Zamarro, tabbaard, kamenok. 



DlR 



— 289 — 



DlS 



a Principe impel rat um judici loci 
comprobandum exhiberej en ten necrcHi 
intcrineeren de kerning I ike brieven. 

Dip! ornate litem inter polare ; Di- 
plomat is privilegio allevari ; iniplo- 
rato Diplomate causa m reptftire, litem 
sarcire > sich doen releveeren te 
hove. 

Dipokdius, half oncle ; loot. 

Di pond in s f b o t - d r age r ? b d - 
drager, Lovan. labbaie, vet, id extj 
xvmijten; & f bkmke, oft rnitersche 
blanke t 

Dipsacus, kaerde ; kaerden- 
kruid ; kaerden-disteL 

Diribitokium, monster-plaetse, 
1 oop-plaetse ; locus i n q u 1 u s- 
traiur & recensetur exereilus 
st zpendi u m que jn Hit i ex sol - 
v i t it r. 

Diribitor causarum milikirium , 
auditeur. 

DirtgerEj ver-stijven ; sterreiij 
starren g. s. s* 

Dirtgese, stieren, stueren ; 
be-srieren, be-stueren ; be-leiden ; 
be-heeren ; rechten ; toe-stellen ; 
dresseeren; schikken, Dirigerevitam 
suam ad nor mam rationis, regeleeren 
sijn ieven. 

Dircctus, recht ; ge-recht ; snoer- 
recht ; regel-recht ; strak ; effen ; 
ge - lijk \ ge - raed f " ^js r. sa a\ 
sicamh. 

Directum (op posit inn tw. In di- 
rectum) uit de hand j door recbic 
wegeiij Grotto. 

Direct e } straka; ge-straks; regcl- 
recht. 

Direction be-stier ; adresse. 

DirectariitS} in-breker van deuren ? 
vensterSj kisten ; nacht-dief. 

DirimekBj scheidenj scheeden; 
ont-doen ; terren ; oiH-terren, 
011-tern en, on-trennen. 

Dirimcre controve i siam t litem t 



a Iter cation es > bell a & c. 5 1 e e h t ci 1 1 
slissen, slichten, be-slicliten, be- 
slis.sen den twist ; af-dedigen ; 
wideeren het proces ; neder-leggen 
den twist. 

Dirimere mutuo consensu litem, 
ver-dragen. 

D ireml 1 ts> a f-g e s c h e i d e n . 

Dire m tio f sc he i d i n g e . 

Diripere, plunderen^ plonde- 
ren ; rooven, roofTen ; ruiten ende 
rooven ; pluisteren : carabijnen, 
A ret Ik Gal lis Corbiner, a cor vis; 
sakken ; sakkageeren, 

Di riper e agros , af-loopen het 
plat land. 

Direptusj gerooft. 

Direptio, plunderinge, plonde- 
ringc; rooverije 3 roof; be-roovinge; 
sakkagie. 

Direplor, roover. 

Diruere, af-werpen ; af-wor- 
pen j slechten, slichten^ slachten ; 
af-breken; velden^ vellen; af-vellen ; 
ont-stichten j raieeren, roieeren. 

Dirumpere, Disrumpere y ver- 
seheuren ; schroopeh. Dirumpi , 
bars ten, bersten, borsten, Diruptus ? 
ver-scheurt- 

DiRUSj wreedj wreid ; ver- 
selirikkelik; grousaem; grouwelik. 

Din\ f grouwelik 7 grouwsaemlik, 

Dine j Dirai imprecat tones, Dira 
da > otio t Dirum imprecawen, vloek ; 
ver-vloekinge ; ban ; het bannen * 
maledictie. 

Dira, sinistra imprecari, Diris 
devovercj Diris imprecationibus malum 
aJicui opt arc, ver-vloeken \ bannen; 
vloeken ; ram pen ; rampeneeren ; 
ver^maledijden* 

Diritas, grousamheid ; grouwe* 
likheid. 

Dis r precpositio insepara- 
biiis, ver, ont, &c. Fide, De, 
Di, Dis, 

36 



Dis — *9° — 



Dis 



Dis aier , niger, moo n ken - 
peL 

Ditisatrijanua, spiraea! urn y belle- 
gat ; dabbe-gat. 

Drs, id est, Dives, rijk, &c, 
Vide, Dives. 

Disc alc bare , ont-sclioeien ; 
ont-schoenen, 

Discaktiis, vulg'h dbkant, 
diskanter ; boven-sank. 

Disced ere, weg-gaen ; af-gaen ; 
ver-gaen \ ont-gaen ; ver-trekken ; 
af-trekken ; op-trekken ; schdden ; 
af-scbeiden ; op-brekea ; ver- 
haeren(i); ver-haerden, vet, Dis- 
cedere in iter, ver-reisen ; weg- 
reisen ; weg-trekken. 

Di seeder e A terrd, af-vaeren. 

Disccderefesiinanler\ weg-strij k en ; 
gaen strijken, 

Discessus, Discessio^ ver-trek ; 
af-scheid ; af-tocht. 

Disceptare, kijven ; dmgen ; 
dedigen ; dedingen j daedigen ; 
dainken, deinken : te-dingen ; 
be-dingen; taggen, teggen ; streven ; 
disputeereu ; debateeren ; parla* 
menteeren. 

Disceptare conlroversias in foro 
judiclalif recbten, 

Disceptare, niiddelen ; ver-mid- 
delen. 

Disceptare de precio, dingen. 

Disceptator, scheid-man ; scheid- 
rechter ; oor-deeler ; bevei-hebber ; 
conimissaris : segs-man ; pais- 
maeker; middeler; onder-handeler ; 
arbitre. 

Disceptator electus> kies-raan. 

Disceptatores , dedings - lieden ; 
dacdings-lieden ; scheid-lieden. 

Disceptator exequmda rei judicata, 
executeur van *t vonnisse. 

Disceptatio, kijf; gekijf; kijf- 

(0 Etym, VeMiaereii, j. ver-haerden. 



strijd ; kijvmge ; kijvagic • ding- 
tale ; ge-dinge ; be-dmg ; deb;it ; 
marantic; partijschap, 

Disceptaiio Jegitima coram judice, 
reclu ", ge-reclitighcid. 

Disceptatiuncttla appendix, inci- 
dent 

Discere, leeren; aen-neinen. 

Discere iterum f her- leeren. 

quod Disci mm potest, on-leerlik. 

Discendi studio jlagrans, ! ief- bebbe r 
der konsten. 

Discens, aen-nemende. 

Discipulus, jonger; leer-joiige ; 
leer-jonger ; leerling ; leer-kind ; 
leer-knecht; aea-neincltng; schole- 
kind ; scholier ; discipeL 

Discipitlus infrequens in scholis, 
rarb scholas frequmtans, haeg-kkrk, 

DiscJplina, ieere; leeringe; tocht, 
tucbt; onder-wijs; onder-wijsmge ; 
schole-recbt ; instructie, 

Disciplina militarise krijgs-ordi- 
nantie. 

Discipline niagisler % regiment- 
heer 5 reginient-meester ; reforma- 
teur. 

DlSCERttERE, & DiSCRIMINAREj 

scheelen ; scbeedelen, scheidelen ; 
onder-scheeden, onder-scheiden ; 
oiu-scheiden ; ver-scheedenj ver- 
scheiden ; be-scheeden, be-scheiden; 
af-scheiden ; sonderen ; onder- 
kenuen ; keuren, koren : kemmen> 
kammen; deelen, vet, sax, vei> 
Icsen. 

Discemiy tanquam lac it sero, 
matten worden ; wrongel en, // a n rf- 
holL schifcen. 

Discreius, ver-scheiden ; onder- 
daen, veL 

DiscretuSj be-scheeden. Discrete, 
be-scbeedelik. 

Discrhmn > Disctrnkulum^ onder- 
scheed; onder-scheid; onder-schil; 
ver-scheidenheid ; be-scheed, be- 



Dis 



— 291 — 



I)(s 



» 



scheid, be-scheedenbejd ; scbclcj 
/jtf/A.debat ; discretie ; differentie. 
sine Discr imine y on-verscbillig : 
on-gevaerlik. 

Discrimen, ge-vaer ; danger ; 
pcrijkeh 

in Discr imine summo esse, kam- 
pevlik stacn, 

DiscrdiOj be-schcedj be-scheid ; 
be-schecdenheid ; scheidjoge. 

Discr iminale , Discerniculuin , 
pricm ; krol-priem ; schecl-priciri, 
scbcedel-priem ; naelde. 

DiscERrEBE, ver-scheurcn ; in 
twee scbeuren; pntwee-scheurcn. 
Disccrptus, ver-scheurt. 

Discimdere ? ver-snijden ; in 
twee snijden ; ont-terren ; om- 
terncn ; ont-trennen ; o in- led en ; 
bijsen ; kerweicn ; ver-hnkkelen. 
D isdssu x, v e r - h a kk el t . 

DrsciKGERE, cm-garden. Dis- 
cincins, on-^egordt ; on-gebonden. 
Discinctus homo, *ladder-broeke ; 
slocf. 

DiscluderEj be-sluiten ; af- 
sluiten, & contra, op-doen; open- 
doen. 

Discolor, verscheiden-verwig ; 
menig-verwig ; ge-schakkiert. 

Discolor, !i nets varicgaius, 
strijpt ; ut, vestis discolor > strijpt 
kleed. 

DlscoluSj seld-saem. (1) 
DiscoauEREj ver-koken. 
Djscors, twee-drngtig ; twee- 
spalt ; on-cenig ; on-eens ; on-een- 
drachtig* 

Discordiosus, on-vreedsaem. 
Disrordnre, on-cens, t^on-vrcde 
zijii. 

Discordari, twisten, 

Discordia, twist, q. d. tweest, 

(1} L. Dyscolusy gi\ hv^Kokas , Syu. 
vm MorosJts, Vrg. Dijjirilh homo. 



a twee ; twee-dragt ; twee-spa It ; 
on-eenigheid ; on-vrede ; on-peis ; 
^-erre , vvarre ; werringc ; mis- 
vemund ; discord, 

DiscREPARH, ver-schilleiij vcr- 
.schelleti; sch!l]en 5 5chellen; lichen; 
tweeiij veL un-gelijk zijti ; discor- 
deeren, 

Dhmpatilia, ge-schil ; vcr-schil ; 
discord* 

Discl-bare, koetsen. 
Disc u bit 1 1 via m t g a st-k a tn e r . 

Disc ft inhere* sitten a en de taicK 
Discurrkrh & Discursarc j 
draven ; tronen ; rennen ; post en ; 
ketsen, kitsen ; vlichel -steerten, 
vlicb-steerten. 

Discnrrere in san a more, cum 
impel u , slrepitn , ut al iqua n d 
ir&cctti solenlj bijsen, b.iesen, bie.s- 
bouten. 

Discnrrere, sal tare cum erota- 
lis, ringket-roieii, rinkel-rodcn ; 
dicitur & y kling-ringen. 

Discnrsus, be-loop. 

Discus si-ve Quadra, qui bus 
i n m e n s d u t i m u r a d ep nla s 
in frusta conscindendas, talioor; 
tafel-bord. Taliare a it t em & inta- 
liiire veil. Latini dixerunt pro 
sc hide re s i v e h it tdere, teste Far- 
rone. 

}')isins, scbote! ; discb, vet. 

Discus, scbijve ; scbeve, /land. 
worp-schijvc ; svving-selnjve. 

Disco Iapideo,fcrreo nut plumheo in 
metani iernr iujixam jacea\ Indus, 
de kaede } kaeie schieten. 

Discis cert are in tequore g lactate, 
kluiten, k:ilkute.n ; ijs-blokken. 

DrscuTERE, ver-scbudden ; 
ver'drijven- 

Discutere t onder-socken ; onder- 
vraegen; onder-tasteii; resolveeren, 

D isen sso r t s c h atter . 

Disertus j we! - sprekende ; 



Dis 



— 292 — 



Dis 



Dis 



— 293 — 



Dis 



tael-vacrdig ; kloek ver-mondere, 
/land. 

Disgregare > ver - seheeden , 
ver-sclieiden ; ont-gaederen ; ver- 
schaeren ; speieren, [land. 

Disgregatus, ver-scheeden, ver- 
se hei den- 

DisjUNGEREj schciden, schee- 
den ; ver-scheeden, ver-sclieiden ; 
ont-scheiden ; uit-een-doen ;, out- 
koppclen J ont-voegen : trennen, 
g. 5. s. ont-terren , om-temen , 
ont-rennen- (i) 

Disjungcre equos^ ont-spannen de 
paerden. 

DisligarEj los-bxnden ; out- 
bhiden ; ont-vaescn, ont-vaeschen, 
ont-vesschen ; ont-v esse men. 

Dislocare membra, vulgi, 
de leden nit de kote doen. 

Dispandere^ rut-spreiden ; uir.- 
spamien ; ver-brelden. 

Dispar, on-gelijk ; on-paer. 
Di spar are > ont-paeren ; ont- 
gaeien* 

DisparerEj vcr-swindeji. 
. Dispendium, kost ; on-kost ; 
schaede; on-profijt ; achter-deel 5 
ver-lies ; ver-kort> &c. Fide 
eliam, Damkum* 

Dispendmtn eulpee aliens in se 
napere y & velie lucre, goed doen 
de schaede. 

Dispendiosus, on-profijtig ; on- 
profijtelik, 

DispeksarEj dispenseeren, 
Dispeusator downs, hof-meier ; 
hof-meester. 

Dispensare d-e juramenio, vulgi, 
dispenseeren van eed. 

Dispensator, scluffcnaer, schaffer, 
feiBfe pensier ; dispensier. 

Disperdere, ver-liesen ; ver- 



(1) L, Ont-trennen. 



lieren, veL spillen, spilden, veL 
boll. 

Disperdiiio, des true tic. 

Dispergere, stroicn ; ver- 
stroien ; sprenkelcn, sprinkelen, 
sprengelen, springen ; sparkelen ; 
ver-spreiden, ver-sprengen ; strit- 
wicreiij fland. ver-schaeren. 

Dispcrgere & dispergi ins tar pid- 
veris 7 ver-stuiven, 
' Dispergere 3 u t f® n it m, &c. 
ver-hoien ; ver-hoien ende ver- 
stroien. 

Dispergere cum sonUu, schetteren, 

Di$persus> ver~stroir. 

Dispersio, spark elinge, 

DisperirEj ver-uerven ; be- 
derveri ; ver-vaeren. 

Dispertire, Dispertiri) deelen, 
deilen ; mt-dcilen ; ver-deelen, 
ver-deilen- 

DispicerEj be-spieden, be-spien. 
DlSPLICAKE , o nt- vo u d en , 
Displicere, mis-greiden, mis- 
greiten ; mis-haegen ; mis'lieven* 
vet. mis-noegen; wan-haegen ; 
ver-noeien, ver-noien; ver-oien,(i) 
fland. mis-handen. 

Displicens, on - be - haeglik ; on- 
heugelik, 

DisplimUia, mis-haeginge ; on- 
be'haealikheid ; on-vlaet ? oo-flaet ; 
derej deire. 

DrsPLODEREj schaeteren^ schet- 
teren. 

Displodere lormmta bellica, af- 
schietenj lossen de busse. 

Dispgner.e , schikken \ be - 
schikken ; voegen ; bc-scheren, 
ger* sax. sic, be-leggen ; bc-_ 
stellen ; ordineeren ; disponcercn. 
Dispouere, mikken met de oogen. 

maU Disponer^y ont-setten ; mis- 
setten ; mis-stellen. 

(1) Eiym, v$t. /land. 



^ 



DisposiiaS; a, urn, gestelt; geset; 
gednen. 

matt DisposilttS; ont-set; ont- 
stelr. 

Disposition Disposals, £$, sclitk, 
schikselj schikking ; be-schik ; 
stcllinge ; be-stellinge ; bc-scheringe, 
be-schcrc ; be-Ieg ; stapel ; reke ; 
ordinancic j voege; hac Disposititwe, 
hoc pacto? hac condition?, in 
deser voegen. Dhpositio, ge~stelt- 
held j ge-steltenissej ge-stalte. 

DispulverarEj pulvercn, pul- 
vcriseeren. 

Dispungere , deui-strijken , 
deur-strcpen, deur-sc lira b ben bet 
geschrifr; kasseeren; cancellceren ; 
uit-wisschen. 

Dispungere rationes f af-rekenen. 
DesputarEj her-bekken ; par- 
lemcnten ; disputeeren. 

Dispulatio, her-bekking ; parle- 
ment. 

Disputaiio super re inanl ant 
imaginarid} spiegel-vechteri j . 

Disqluirere, dear-soeken ; 
onder-soeken. 

Disquisitio , onder - soek ; re - 
clierche. 

Disrumpere , vcr- scheuren. 
Disruphts, ver-sclieurt. 

Disrumpere, Disrumpi; scheurcn, 
schoren; in wee schearen, on-rvvec 
scheuren, 

DlSSClNDERE & DlSSECARE; 

klievenjklovcn; over-mids klicven ; 
in twee, on -twee snijden, vcr- 
snijden ; op-snijden ; houwen in 
stukken ; af-terren ; ont-terren, 
ont-ternen, ont-trennen ; slippen, 
snippen, tit aures &c. 

DissEMixARE, ver-saien, &c- 
uit-brengen. Disscminatus mullts 
tn lociS} wijd ende breed ver-sprcidt. 

Dissentire, t'onvrede zijn ; 
* van andere meininge oft gevoelcn 



zijn ; ver-schillen, aft vcr-scheieiij 
van mciningCj gevoclen, 

Dissnitieus, on-eenig ; on-cens. 
Dissensns f Dissensio, twee-draclu; 
on-eenigheid ; mis-vcrstand ; on- 
vredc ; de&at. 

DissviPiuEj ont-Uiinen ; ont- 
luiken. 

Disseptnm-i liese, Hjst. 

Dissj-KEREj reden, redenrn ; 
Liit-Icgscn ; deviseeren; di visceral ; 
disconreeren ; disputeeren. e<tdetn- 
que de, 
Dissertate, Disserialio, discntirse/r. 
Dissibere, tween, rrt. txvisteii; 
werren 3 warren ; licgen ; t'on- 
vrede zijn ; dirrerent zijn ; discoi - 
deeren. 

Disstdens, uvee-dracluig ; on- 
eenig, cn-eens. 

Dissidium, Dissident in, twist ./, d. 
tweestj a twee ; twee-dragt ; twee- 
spalt ; on-eenig!ieid ; on-liefde ; 
on-mmnc; on-vrede ; werre, warre, 
vci. werringc ; spaltinge ; scheel <? 
hoIL ge-schil ; noose, /land. 
querelle ; discord. 

DissiLiK!-. ver-springen; schrek- 
kcn> schrikken, 

Dissinrilis, on-lijk, on-^elijk ; 
diverseh, 

Dissiniilis mnltitm, on-nae-gelijk. 
Dissirmlis sui\ ont-lijksenn. 
Dissimihm esse, on-gelijk zijn; 
ont-lijken. 

DissimHem faeerc, oiU-lijksetnen. 
Dissiniilihr, on-gelijkelik. 
Dissimiliiudo, on-gelijkbeid, on- 
gelijkenisse.; onder-scheed, onder- 
seheiS ; onder-schil. 

Dissimufore, veinsen , vensen , 
veisen ; ge-vcinsen, ge-vensen ; 
ver-hclen ; vcr-moninien ; on-ge- 
merkt kieten deur-gaen. 

Dissinudanler , ge-veinsdelik ; 
al-kaks; kakkemik ; quiuisuis, 



Dis 



— 294 — 



Dis 



j 



Dis 



— 295 — 



Dis 



Dissipare, ver-hoien; ver- 
stroien; vcr-lioien ende verstroicn; 
q ins ten ; ver-qiiisten ; vcr-spillen ; 
ver-spilden ; ver-swenden, vih 
ver-scbaeren ; ver-nielen; ver- 
kind Jen ; over-brengen. 

Dissipare t ut rem frivol am, 
superfluam, quakken, quakkelen ; 
ver-quakken, ver-quakkelen. 

Dissipari, tc quist gaen ; vcr- 
haeren ; ver-hacrden. 

Dissipalus, vei*-s troit . 

Dissipation quist, 

Diss [pa lor, quist-gocd ■ quist- 
sc hotel, 

Dissolvere, ont-binden ; af- 
binden; ont-heelen; uit-een-doen; 
af-lossen; ont-lossen; ont-taddcren, 
J land* onc-terren ; ont-ternen ; 
oiu-trennen. 

I) is solvere , Dissolvi , slacken ; 
ver-raetelen ; in duigen vallen. 

Dissolvi nim id a r idii a i % ve r-sta v c rt - 

Dissohere conlradida 7 salveeren, 
salvaiie geven. Dissolutio coutrq- 
rfictorum, salvatie, 

Dissohere nomen^ sch 11 Id be-taelen . 

DissoluluS) on-gebonden ; los, 

Dlssoluius homo, sloef; shins; 
slodder-broeke, met a ph. vel 3 vel- 
aehrig(i); slot-verloren, adag. on- 
mamerlik; wulps, pratcipui de 
j uveuc. 

Dissolute 1 f on-g e b n d e n 1 i k • 

D is sol utio, co r r 11 p t i e . 

Dissolutio memhmnm, lamheid, 
lammigheid. 

Dissonare, mis-luiden ; mis- 
toonen ; mis-hellen. 

Dissanus, a-wijs, au-wljs, ou-wijs; 
a-wijsig; on-wijsig(i) ; au-wijsig ; 



(1) tfVelachtlgtf ontb. in bet Etym. 
en bij Vel i» staat v St or turn, n&wftix n, 
te lea en. 

(2) Hs. 



on-een-hel]ig; mis-hellendc ; mis- 
luidende. 

Dissonantia i a-wijse; au-wijse; 
oiHwijse. 

Dissuadere, af-raeden ; ont- 
raeden; weder-raeden, vet. f laud. 
ont-geven ; af-maeiicn ; stooton nit 
den hoofde. 

Dissuade re longd oratione, ont- 
preken ; af-prcken ■ emt-praeten ; 
af-praetcn, 

Dissitere, ont-naeien ; a$- 
trenneii, af-temen ; af-terren ; 
ont-terren, ont-Ternen 3 ont-trennen, 
Dist/EDERE, ver-drieten* 
DistakEj af-staeu ; wijt van 
staen ; ver-schillen, ve r-schellen ; 
sc hi ll en > schellen ; liegen ; ver- 
schciden^ different zijn. 

Di shins j ver re, verde, varre, 

Di Slavs tequaliter, even-wijdig. 

Distantia, verheid ; wijdde tus- 
schen beiden. 

Distejjdere, wijden ; wtjd 
maeken ; strekken ; rekken ; ver- 
reiken * uit-spannen ; uit-spreiden. 

Distemhre, op-jaegen ; op-vullen, 

Di slender e venlrein 2 den buik 
op-jaegen. 

Distend ere f ad quatuor pahs ? 
raemen. 

DistenhtSj besig; on-led ig* 

DistmsiOy uit-spaiminge j ge-rek; 
ge-rak. 

Distmsio memhrorum non vohm- 
taring rank-braekinge. 
DisTBREREj raspen. 
DiSTERMiXARE, onder-merken . 
DiSTiLLARE, af-druipen 3 af- 
druppen. 

Distil tare si ve fundere infer sof- 
benduni, slabben, 

Distiliatio, sinkinge ; catarrhe, 
qninterne, 

DisttneeEj hinderen ; be-kora- 
meren. 



DfST^GUERE, be-scheeden a be- 
schciden ; onder-scheedetij ondcr- 
scheidcp ; sondercn, sunderen ; 
be-so nderen, be-sunderen ; onder- 
nierken ; bigarreren, 

Dislinguere . tennino, be-paelen ; 
af-padcih 

Distinct us ^ be-scheeden ; sonder- 
hng. 

Disl Indus , Distinct a , v a lfi 7 
sub a ndi, f rater vel soror y ge- 
tweede broeder, ge-tvveede suster s 
v e t . s a x . sic a m h. id est half 
breeder, halve suster. 

Distinct^ be-scheedclik ; onder- 
scheedenlik ; in sonderheid ; .sun- 
derling ; particulierlik. 

Distinction be-scheed, be-scheid : 
onder-scbeed, ondei-scheid ; onder- 
schil ; scheele 3 holL sonderheid ; 
onder-merk, 

Distorquere 3 v^i> wringett - 
vcr-draien; ver-konkelen. Dislorius, 
ver -. wrongen ; ver - d raeit f ve r - 
konkelt ; ver-keeit ; sdieef; slim. 

Distortio oris, grametse, grimetse, 
grimatse, grimagie. (r) 

DistraherEj ver-trekken ; vcr- 
sleureti, 

Distrahere, ver-vremden ; ver- 
koopen; penning-waeren, penning- 
wacrden ; ver-tieren. Fide, Ven- 
dere. 

Distrahere negotiis, difficult at 'thus, 
be-kommeren. 

Distrac!io y ver-tieringe ; slete, 
DistribuerEj declea, deilen ; 



(1) In hot Etytu. vindt men bovendiOEi : 
« Wrumpen / wrimpen, hoi. flautl. j. 

a" ' sc 11 . Oj distorq aere . — Wrcnipc jflattd. 
, Depmvatio 07 is, a Seghelijn van Jbc- 
rasftlexxi, vs t $J1M : dz ridder spreckt tot 
Z1J13 goed <tors» o^ r er de roovers die bij 
even dead gestagen heeft : « Si (ne?) sullen 
op ods vrempcji no sect d en t Als si daden 
bier te voren, » 



1 uit-deelcn ; uit- deilen ; distrt- 
luiceren. 

1 ) i si r ihti ere o) dim: I im y s r t e c t c n . 

Distribuere in orbem, om-dcikn ; 
oni-geven; ut, chart as t om-geven, 
ani-leggen de caerten. 

Distribution dee^ c\ti\ ; dtiilinge ; 
distributie, 

Distringeki:, stroopen ; af- 
stroopen ; af-strijken ; ai-s!ooven ; 
raspen. 

Di st r inhere, ut negofiis, diffi- 
cult at ihu-s &l\ moeden, nuieden, 
maeien ; be-kommercn, 

Disl ring l f on-ledig zijn- 

Disl rictus, besig ; on-led ig. 

Disl riqme niuni, a f-.st r i j k s e L 

Dist rid u s, Disl rid io t d it ion is y 
I e rt it r i /, civi la ! is & c* d istri kt ; 
bij-vang der stadj landschaps &c, 
mark , vet* Mark, e ni m ■ , s t u , 
Me rk , ( 1 ) (i nqu i f Andr. Ve llei u s) 
primo deuolat signum sen sig ilium 
aliauod peculiar e : at que inde pro 
■vcxillo bellko sumitur, ut murk 
& banie re , / d e ut s inf. Ha s ( a- 
enim alligata pendula qu.edam 
s e led i a c var i eg a t i c 1 r i s 
fascia in altuni sublala pra-fe- 
rebatur in pr&liis, ad cuius 
duclum oculos at que animos 
suos pugnaluri cert is de causis 
dirigere necesse hahehant* Ah 
hac anient prinid significatione 
voca bui urn Marae t r a n statu m 
p r liniite pas tea ace i pilar. 
Insigniri enim so! cut jam inde 
usque a prima or bis terreni 
culturd, cauiporum, urbiuni & 
r eg i n a m t e. r m i n i f d is cret i s 
quibusdam sax is, sive pa lis, 
slve alt is not is me mora In 7 i bus, 
intra quas se quisque t out in ere 
jussus : nee fas erat invitd 

fi) Etym. Merch. 



I 



— 296 — 



Div 



Div 



— m 



Div 



vicinid trausceudere : hinc prb 
ipsis cam pis ac rcgionibus vast is si- 
mis usurp a in est : ui jam Marc<e 
nomine uon tan turn Integra 
rura cert is distinct a limitibus > 
sal nmpli ss'nui quoque pr<>viu- 
c i a r u m tr a ctus q u s nunc Pagos, 
nunc Civitates a! que Regna etiam 
Latiui dixeruvt, nunc apart 
vt'nerinL B. R he nanus Mark 
sive march equum a pud vett, 
Gallos significasse docet ex 
Pa us aula (1) (ui apud veil* 
Germ a no s) at que hinc equorant 
sen stabuli magistrum^ markstaller, 
&, equhum pntfectum, markgrave, 
e t i a m u u m app el la r i- Marca pr 
Equo, pa rum puium Brit an- 
u i c a m e s if i n q u i t Guilicl m. 
Camdenus* B. Rhenano adsti- 
pulautur Brodtfus, Alciatus, 
& a Hi. Prior auiem etymologiai 
ratio plurimis videtur potior. 
DrsTRUEKE, ver-nielen ; out- 

Stcllcil. 

Distruncare, ■af-stonipen. 

DisturbarEj slecbten ; siicliten; 
slachren ; stooren ; ver-stooren ; 
af-stovmen ; be-Iabberen ; bc-Iam- 
meren, be-lemmeren. 

Ditescere, Fide, DrvEs. 

Dmo, ge~bied ; heerlikheid ■ 
lieerschappije ; magt ; ge-woud, 
/land, wijk vet, be-heet, vet. 
signoric ; dominie ; domeine ; 
autoriteit 

Dru a lang ; large n tijd ; over 
king. 

Diu nimis, te lange. 
Dhtiinus, Diutumus, lang-duerig; 
lang-wijlig. 

Divagari ; sweven, sweiven ; 
swermen ; swerven ; plenken. 



(0 X. 19. 11, 



DivaricarIj scheide-beenen ; 
waei-beenen, (1) 

Divaricatis pedibus, schredellnk ; 
scherdelink, 

Divellere, ver-rukken ; ont- 
rnkken. 

Dwell ere , DivelH , seheuren , 
scboren ; rijten. 

Di venders, ver-koopen ; pen- 
ning- waeren ; penning -waerden, 
q . (L redigere ad p red urn n u m m i ; 
loosen, losen, lossen ; ver-tierem 
¥%$%> Vexdere. 

Divendere, m i nut a % i m vender '% 
uit-tappen ; uit-verkoopen. 
Divergium, scheidinge. 
DfVERTHREj in-slaen ■ wijken ; 
ranken ; renken, jg. s* 5. 

Divertere ad hosphem^ in-vallen ; 
sijnen in-val hebben. 

D iversari, i n- va 1 len , 

Diversorium, in-val ; utt-span- 
ni nge ; her-bergt; ; weerds-hui.s ; 
teer-huiSj vet. 

in Diver sorium se reciperCj in-slaen. 

Diversorj gast, 

Diversor ad tempus comvwrans i 

Diverticulum, at-weg ; om-weg ; 
bij-weg; toe-pad; af-keer; sijd-pad ? 
sijd-weg ; sijd-^ang ; laen- 

Divortinm ? bij - weg t &c. u % 
Diverticulum, Porro, 

Divortiumj scheidinge; ee-scheid, 
ecbt-scbeidinge ; af-scheid des 
houweliks. 

Diverticulum fiuminis, ver-laet 
van den vloec ; vliet. 

Diver sus^ ver-schciden^ verschee- 
den ; on-gelijk ; onder-daeHj vet. 



(l) Hs. L Divnricare, Beide ned. w. 
outb. in he t Etym* Vrg. bij Crus, Voor 
Faricare, Far tear i } geeft Kil. Schranckcn, 

schran.ckel-beeneci j verder ; a Schrkken, 
LaU divar kalis ptdilms currert y Bet a tins* a 



' 



04- 



nieiiiger - bande ? meniger - lei ; 

diversch, 

Diverse* 3 v e r-sch ei d en 1 i k . 

Diver sit a s ? o n d e r- sc 1 1 e e d , 1 id e r- 
scheid ; onder-schil ; difFeientie, 

Dives, rijk, quiz diciie juncta 
ntrminihus aliqnando an get & 
intend if coram siguificationcm, 
ut } bot-rijk, doof-rijk, dul-rijk, 
sat-rijk, plcrumque an tern indicat 
ahundauliam & quasi divitias 
r c i a lie n i u s 7 U t, Dives ag ris y Dives 
posit is in fmnore minimis , Dives 
honoris, land-rijk, geld-rijk, ecr-rijk 
& :\ p rrhi Dives, w eld Ig, weld er ig . 
Dives satis & opulent us^ wel-laeb- 
bende ; wel-hebbig. 

Dives, item, Dives & avarus, 
rijkaerd. Dives & g!oriosus f Dives 
elatus t tumulus > wtlosus f jadu - 
httmlusj rijk ende ver-waendr ■ rjyfec 
bo effer. 

Ditare, Ditan, Ditescere, Divitem 
j ace re & fieri , rijken * vcr'rijken ; 
be-dijden, be-dijen, be-dijgen. 

Divitid', rijkdom, njkheid; have, 
Imef; goed ; bebbingc ; wdde ; 
weelde; & Joan, Aventino veieri 
vocabulo Dieth, ^.v quo latin A 
in cade Theodo, formetur. 

Divitue reposittv, raed, vef. 

Divitiarum avid us ^ Divit Hs inhian ■ , 
goed-gierig. 

Diviiiasacquirere, parare, fijneeren. 

Divit it's auctus^ ge-rijkt. 

Diviiiis exuere, om-rijkeiK 
Di% r EXARE 5 quelien. 
Divide REj scheiden^ scheeden ; 
ver-scheeden, ver-scheiden; dee] en, 
deilen ; vcr-deelen^ ver-deilen ■ 
af-deelen ■ schiften, boll, paerten ; 
ver-paerten ; schierenj vet, sax. 
sica nt b. slippen ? snippen , u i 
aures &c. 

Dividere tvquaHicr , ge - lij k cli k 
deilen. 



* 



Dividere lit viroSj, in capita, bij 
boofden dec I en ; distrihucerem 

Dividere ihvredhaiem in stirpes, 
khifte-wljs deilen ; kktclue- wijs 
dee! en, 

Divider^ in qua! nor paries, quar- 
tieren, 

DivisttSt gescheiden ; ver -schee- 
den, ver-scheiden. Diiisus in partes, 
gedeehj gedeilt. uou Divisus, on- 
verscheiden. 

Dividuns , deelluer, doilba-, 1 , 
deilig; deetsaem, deilsaem; scbeid- 
baetj scbeidelik. 

Divithd; balvelik ? balveiin^ i 
balfelik, 

Divisim, ver-schcidenlik ; sonder- 
ling ; onder-scbeidenlik. 

Divisio, scheiding, siheidsd . 
ge-deehe ; ver-deeldieid ; deelinge ; 
.scliiftinge ; partagic, 

Dius & Divus, Divinus, Godlik, 
Gods j beiiig ; sinc^ sant. Divas 
Joannes, ,sinr Jan ; omnes Divi, alle 
santen ; alle heiligen. 

Divi, Iieiligc die in den hemd 
zljn ; hemelscbe ge-noo:en. 

Divi, Divccque, s an ten ende san~ 
ti nnen, 

Diitm, Divum f den vlakkeiij den 
blauwen, den open liemcL sub Dio } 
Divo, open ; onder d^n blauwen 
hemel staende. 

Divine*, godlik, godliken. 

Divinus, Drvinator, gryphornm 
ex plica tor, fularorum rates, 
&c. t waer-segger; wijs-segger; wis- 
segger ; wijcbelefj wicheler ; onjer, 
onger, eunjer [quod puto deri- 
vandum a I? Hangar is, ut talc 
ho mi u urn genus Gal lis Bobc- 
miens vacatur. l\R r ] Vide porro, 
Hariglus. 

Divinatrix , waer - seggeresse , 
waer-segster ; eunger-wijL 

Divinare, ge-raeden ; raeden ; 

3B 



Doc 



— 298 — 



Dol 



waer-raeden ; gissen; waer-seggen ; 
wijs-seggen; wis-seggen; wijc Helen. 
Vide, etiam, Ha&iql. 

Divinatio, ge-raedinge ; pronos- 
ticarie : waer-seggerije ; w,w- 
scgginge; wijchelerie, &c. l^ide, 
ilariolatio. 

Divulgare, ver-konden ; ver- 
kondigen; ver-breiden; ver-maenen; 
u i t-d ra cgen ; a f-r ocp en; u i c-roep en ; 
blnsoenen ; publiceeren. Divulgate 
no m en, ve r- n a e m ei i . 

Di vulga rt, u i t - b re k en . 

Divu Iga t u s, s c li a 1-b a e r , 

Divulgalio, publicatie ; ver-kon- 
dinge ; 'ver-breidinge- 

DocerEj leeren ; onder-wijsen; 
onder-rechten ; be-reehten 3 be- 
rich ten ; ver-toonen, ver-roogen ; 
doen blijken 5 waer-schouwen ; 
instrueeren ; remonsteeren. 

Doctus, geleert ; konst-geleerd ; 
konstig ■ konstiglik. 

Doctus t Dociissimus, Doctrine sin- 
gula vis } summi Doctus, hoog-geleerd- 

Doclus tftjui, even-geleerd. 

Doclus, be-rechr ; onder-recht, 

Doclus experientid, be-dreven er- 
gens in. 

Docti, ge-leerdelik. 

Don lis „ Docibilis , ge - leerig ; 
leersaem, leerachtig; leerig; leer- 
lik ; aen-nemeude. 

Doc Hit as , leersacmheid ; ge- 
Icerigheid, 

Doctrina & Documentum, leere 5 
leeringe ; onder-wijs ; on der - 
wijsinge ; ge-Ieerdheid ; lesse ; 
tucht ; be-recht ; be -rech tinge ; 
onder-rechten ; be-wijs ; be-toon, 
be-toog J proef-stuk ; exempel ; 
experientie ; remonstrantie. 

Doctor , leer-meester ; leerer, 
leeraer ; schole-meester ; onder- 
wijser; doctoor. 

Doctura i Docioraius, vulgi, Doc- 



toris dignitas sive munus, doctoor- 
schap, 

Docus, duige ; pijp-stave ; 
tonne -s cave ; stamen der tonnen. 

VulgO, DOGA. 

Dodrans > negen oncien ; drij 
vier-deel. 

Dodrans, spanne ; lumd-maete. 
Dog a, vulgi, duige. Vide, 
Docus. 

Dogma, m-setcinge ; statute 

Dol are, ver-houwen. Dol are, 

Dolabrdpolire, schaven; af-schaeven. 

' Do! are rudi modo, rouw-werken. 

Dolahra, diessel ■ diechsel ; des- 

sel ; dresel, W& axse, aekse ; 

barde, bardse ; timmer-bijle. 

Dolabra, Dolabella, Dolatorium, 
schaef; schave ; schaef ken ; jorfer- 
ken ; hovels hoevel, sax- sicamh. 
DolerEj Fide, Dolor. 
DoliuMj Doliolum, vat, vdet- 
ken; ton, tonne; kuipe; ox-hood, 
oks-hood, ogs-hood, hoks-hooc ( 1 ) ; 
botte ; butte ; balie, s, s, fris. 
hall, keenwe, vet> /land, 

Dol turn vinarhtm * wijn-pijpe, 
id est, drij aemen ; — wijn-vat ; 
toe-last j pijpe. (2) 

Dalium fictile > f kroeg, krog, fris. 
sax. 

Dolii asser, duige; tonne-stave; 
pijp-stave (3) ; stave der tonnen. 
Dolii mar go , ra f s ivee x t r e m i t a s t 
kime, kienie, kinime. 
Dolii spina f tap. 

Dolii spina sive tenuis bacillus, 
qui for a mini dolii cxtraordi- 

(1) Etym. v a ugh Hoggeshead. •» 
Z, voor dea oorsprongvim het w, hex Ned. 
Wdb. op Okshoofd. 

(2) Etym. ^ Pijpe / wijn-pijpc. j. drij 
amen. » 4 Toe- last. j. drij amen tot sesse 
toe + » 

(3) Etym. ^ Pijp-siave. j. duyghe / 
Sdaphout. 



Dol 



2'JV 



Dor. 



ititrio inseritur t acri im mi I en do 
initrdirm exevitHi, (i) swik 3 
swiksken. 

Dolii gu!ii t sii'c os> bomme-gat ; 
spongie^gat, ohlur amentum sive 
obi uraculum quod art dolii 
i n s e r i t it r t ill u dqu& bs f r u i t } 
dui^e, A dr. Junio. bomme oft 
bonde van *t vat; spongie-gar, 
boll. 

Dolii vinculum, hoep ; hoepe ; 
hoepel ; veep. 

Vi >tio ru m fragm enta, d i g g e 1 e n 
q. d, duigen. 

Dolium vapid u in, nut cor an redolens > 
vatscbe oft vaetscbe tonne, res 
mtiesti sapore am adore infecia ex 
Dolio mucldo & olido 7 vats, vaets ; 
\\Ktsch. 

Dolia re p u rga men t v a 1 3 v a e t - s p u e 1 . 

Dolia coassare, coaxare 7 kin pen. 

Dolutm rclincre, steken^ ont- 
steken het vat. 

in Doli am def under e, tonnen. 

in Dolio condilas, gevatt ; ge- 
vaett* 

t 1 Dolio pro ml us, ge-tapt* 

Dolia met hi, dimetiri virgd^ Dolii 
capacitaiem radio sive virgd ten tare, 
Germanis visieren, nobis vcr- 
gieren s gaugieren ; roeden oft 
roeien den wijn. 

Doliorum mmsor, gaugicrer. 

Dolii insiar signum in mart emi- 
mns , quo nautis insidiosi 
a c r e $ 5 us & fa! lac i a v a d a pr a- 
m n s t r a n t u r y tonne ; see-ton n e ; 
bLidce. 

Doliarius, kuiper ; vat-bindur ; 
vat- manger, vat-menger; boddekcr, 
sica mlh 

Dolon^ do], dolch, dolk ; 
sweerd-priem ; staf-sweerd. Dolon, 



(i) Hs. L ex em tit is : die uitleg omb. 
in het Etym* 



baculus intra quern Intel pug to, 
palster, 

Dol on, vi i u i m urn vein m a d 
praraui, fokke, fok-seil ; bliydc ; 
waeter-seiL 

Dolor, seer; seeriglieid; sun . 
Vet, s\veer ? sweir, (bine hooft!-- 
sweere , cands - swecre) smertc , 
smcrtsel ; suehte ; pijn , pifne ; 
grief, grieve , /land, wee; ver-seer; 
vernoei, vernoi ; quetse s (land. 
leedj leid ; wein^ vet. wee-wijtc, 
wee-wite, vet./L wee-dag, flan J. 

Dolor pungens, stekte, stektcnissc. 

Dolor animiy htTts-lced ; rouwc: 
on-henge, vet. nielankolic ; doli™ 
ancie, 

Dol ore ajjicere. Dolor i bus prcmerc, 
pijne aen-doen; seer doen; seeren, 
ve). ver-seeren ; ver-seerigen ; be 
drukken ; bijten, bieten ; wee doen. 

Dole-re 1 Dol or em cone i per e y susii- 
nere, pati, ferre : Doloribus premi ; 
Dolore angij torqiteri> vexari, pcrtur- 
bari, wee-doen ; seer doen ; seeren, 
vet. ver-seeren, ver-seerigen; smur- 
ten ; sweeren, sweiren ; gremen, 
sax* fris. droeven vet. sich be- 
droeven; be-droeven sij selven (1) ; 
bedroeft worden oft zijii 3 soren, 
sooreiij seuren ; pijne hebben oft 
lijden ; be-drukt zijn. 

Dol ere facto, emlo, &c. sich qualik 
be-loven. 

Dolens, seer, seerig, seerlik ; 
drnkkig, drukkelig (2) ; droef, 
droeve, droevig; leed-wesig; henn, 
fit. is* 

Dol ore nt corde pre mere, be-drukt 
zijn van herten. 



(1) In Zuid-Ned, hoort men nog overal 
w ze zelven u zeggen, waarschijnlijk eene 
ver!iorting_ van « ^iju zelven » niet van 
u zlch 7, erven. » 

(2) iitym. Druckelick. 






- 



Dom 



300 



Dom 



Dolor cm sedare, mitigan, leva re, 
sopire, saechtigen dc smerte, 

Dolorem ferendo super are,, over- 
komen dc pijn. 

Dolor em animi levari tr 00s ten. 

Dolor is tohrans, herd-baer, herd- 
baerig, 

Doknier, droeflik ; trcuriglik ; 
drukkeliken 5 be-drukteliL 

Dolor ific us j s m e r t ig . 

Dolus, be-drog ; vond ; list ; 
listigbeid ; valseheid ; slimlieid, 
slimmighcid ; kekke ; ranke ; be- 
scek j looserije ; loosheid ; perte, 
parte ; pratte ; toer. 

Dolus mains, argbeid ; urge-list. 

Dolls circmnducere, bij-brcngen. 

Dolo capere } ver-sebalken. 

Dolls captus, be-drogen. 

Dolo res ex composlto facing gc- 
maekte dingen. 

Dolosus, Doll concinnator, lis tig ; 
arge-lLstig ; quaed-listig; be-driege- 
lik; sorikjseurigj slim, slim boeve : 
loers-hals ; schalk ; schalkaerd ; 
mkkig ; tukkacbtig ■; rood^ Vide, 
Malus. 

in Dolis triius & exercilalu$ 7 ge- 
slepeiij a dag. 

Dolose schalkelik ; argelik ; loose- 
lik * listiglik ; slimmerlik (1) ; be- 
driegelikem sine Dolo, on-arg. 

Domare, temmen, tammen ; 
tarn raaeken ; dwingen, dwengen ; 
ringen; ringcicn; bandigen; bandig 
maeken; ver-winneri; over-winnen; 
be-stieren, be-stueren ; onder-bren- 
gen ; t'onder brengem 

Damitus, mak ; mat ende ver- 
wonnen ; getemt ; bandig, 

Domltor, Domator, temmer ; tin- 
gel-meester ; over-winner ; over- 
win nig ; .dwingland, veins parti- 



(i) Hs. — Etym* Slimrrtelick. 



c ip i u m , j* do ma n s ; it a quo que 
heiland . 

Domabilis, temmig, remmelig. ( 1) 

Domitura } Dom it us, us, temminge. 
Dominus, beer, lieere ; heer- 
schap, beerscbapper ; am (Htsp. 
ami) ;) nrucbtin, truthin, V ul ca- 
nto ; nieester; signoor 5 q* S. senior ; 
monsieur. Domini > liecren. 

Dominus > man; ee-man ; gehoud 
man . 

Dominus junior, (Domicellus, Do- 
minelhiS) vulgi) jonkbeer, jonker. 

Dominuiutj beerken. 

Dominus > eigenaer ; be -sitter \ 
proprietaris. 

Dominus j etmi lis , domus, huls- 
beer ; menagier. 

Do ) n h 1 us fe udl, 1 e e 1 1- b e e r . 

Doininus merum imperlum hahens, 
&c. ¥ide> Dtoasta. 

Dominus eerti pagi \sed plz- 
rumque cui tantum eivile 
dom i n i u m co mpet it] anibachts - 
heere (u I I s e u i e r i m i n a I i s 
juris dictio, baLs-heere< F, R.) 

Dominus sive possessor fundi HberL 
nulli oneri obnoxii, vroou-heer^ ZeL 

Dominus vilhe, fundi, agri, land- 
heer, 

Dominus proprieiatis fundi, grond- 
hecn 

Domini tenuis fortuna> ? smale- 
jonkeis ; smale-beeren. 

Dominus Apostolieus, apud veti. 
Eeeles i a s ! ic s } Pn n w s. 

Damina, vrouwe : Priuclpum 
uxores, Dominie olim vocatd j , 
Sebi Munstero. gchoude vrouwe. 

Domlna junior, (Do micella, Do- 
minella , vulgi) jo ng- v rou w c , j o f- 
froinve, eef-vrouwe, hecf-vrou\vc s 
iffrouwe (Prtneipum & Baronum 



(1) Hs. — Elym. Teramelick. 



Dom 



;oi — 



Dom 



I 



film qMM vocabanlur Virgines, 
jong-vrouvven, Munst ero.) 

Domlme junior is stains , jong- 
vrouwschap. 

Doniiinij Domina mea, madame, 
madone, 

Domlna dom us , famiiui, luiis- 
v rouwe ; b u is - w i j i. pro Domino 
aliquem. habere^ hoofden aen ie man- 
den : boo en troost hebben aen 
iemandenj dieunt alii \pro boofd 
ant boo potest etiam sumi dtii 
luleUigi, hou, vel hope, fides, spes 7 
&c. F, R.] 

Domaninm, Deman iunt, v u 1 g l 7 
domeine, demeine. 

Dominium, heerlikheid ; lieer- 
scbappije; dominie; segnoffe: dom 
(hinCj Pauvvs-donij Bis- dom , ber- 
tog-donij Rijk-dom, maeg-dom), 
Dominium Principis, veursrcn-dom 7 
vorstcn-dom. 

Dominium sive possesrio k-eredl- 
fatis, erf-dom. 

Dominium pnprium, eigei>dom ; 
cigen-schap. 

Domln in m summum^ d hsol uM&k 
sovereinsehap t 

[Dominium opidi , pn^kr out 
territorii criminal is jurhdietionis , 
bals-beerliehejd, & civil is Ionium, 
ambaclus-heerlikbeid. F, R,J 

Do m in turn ut ih, 1 o c b t , G r o i io r 

Dominium, sive palrimonium spe- 
ciale Principis > (vutge, Domanlum, 
Demanium) reveningc*. fin ud. jorle 
a Galileo Revenu, id (T -^j cediius, 
finrventus, veeti^al. Sena! us qui de 
Principis dotninio sen patrimonlo 
coguoscil } kamer van reyeninge , 
fiaud. alias, kamer van rekeninge. 

Dominio se ingerere, Dominium 
sibi subdere, sicb op- we r pen veur 
cen overste. 

Dominio sua subiiecre f ov er-h eerc 11 , 
over-hecrschen. 



Domluari * Dominium rel a I leu ins 
habere, — beerschen, b eerie n s heer 
schappen ; be-beeren ; over-bee re 11 * 
over-heerschen ; ver-beeren> ver-- 
beerscbappen ; mee stereo ; domi- 
neeren. 

Dominant^ vu I go, Dominal'n* ; 
beerlikheidj beerscbap, heerscbap 
pijc ; lneesterscliap ; signorije ; 
dominatie. 

Domiualor , beerscliap , lieei - 
scbapper, beer^chtr ; be-beerder, 
Domi ulcus dies, Vide, Dies. 
Dominica Quinqua^esimu-, papen - 
wist el -a vend. 

Dominica Lai tire, half-vasten : 
mid- van ten. 

Dominica Qlivarum ; in raun.. 
Pal m a rn ut s ex I a qu ad rage- 
si m if, palm-dng ; paltn-sond:u.v 
Dominica Resurrectionis a pms - 
:! en ; paesch-dag. 
IXnuiuiea in alius, Dominica prima 
post Pascha, be-lokcn Faescben ; 
paesch-acluen, q. d. paeseb-aeht- 
dagertj octava Passcha 1 ; witten son 
J.l;-. vet us sicamh* it candidi* 
v e s I i b n s q u i b it s vet e re s acta 
die bus a sab halo Pascbce itsqite 
a ti sah b a t u m H q u e n s s lent 
post baptism urn nti. 

Dominica Peulecostes, witten son- 
dag, veins flan d. 

Domuum, &, Domiulrum, vulgi, 
<rdes sacra uui omnium Deo 
tt u I a e r s a r u m r e r u m D m hu* 
d teat a conseeratdque. In Chrts- 
1 i n la s m I pf in t ipio , in q n it 
B. Rhcuauus, temp I a sum 
appellat a Dominica ; u nde tr\ 
hodiernum usque diem vulgarl 
nomine diclmus, domnie, dom- 
kerk. it a I. Duorao. 

DOMINICANUS MONACHUS, prc- 

ker-tnunik ; predik-beer ? preeker ; 

Jaeopijn. 



J02 



Dom 



Domus, hills ; heim ; h amine, 
h$m, horn, vet. sax. Iiaege, vet. 
sax. angL werf, vet. " [honk, 
quihusdam ; unde : M 9 bij honk 
hlijven, J, R.] 

Domuncula > huisken ; bode> boedc, 
boeie. 

Damns pars anterior, neere, nerc, 

Damns pars interior, binnensce 
des huis. 

Domus supremum, schoor-solder, 
scbeer-solder > scheer-solderken ■ 

Dom as fid men, JaMgium, wor- 
minge, wormene. 

Damns anterius assurgens admen, 
sivt > front ispicium el alius, pyramidak, 
gevel, geevel; veur-gevd ; gevel 
spits op-gaende j gevel recht-op- 
^aende, paries vld 1 solidus qui 
a sojo in fas tig in m usque 
continuato duct a surgii. 

Damns appendix, todificium al- 
ter i a dj u n c t u m, buer ; h i n r, 
oven-buer ; vlaet, vet. tasschc, 
/ r i s. it s i m il it ud i n e p era 1 p e u- 
d e n t i s. 

Dom as lapidea, steen. 

Damns sari a tecta, dak-dicht ende 
wand-dicht ; deken-diclu. 

Damns ruinosa, callapsa, kraeke - 
kavalic. 

Domum construe™, &d if care, sei- 
ten een liuis ; een liuis bouwen, 
timmeren ; huisen, vet. fland. 

Domus signum, insigue, huis- 
berd ; hang-berd ; mt-hang-berd. 

Damns magna f laxa, ampla, lata, 
ruim huis ; habitare laxi, mini 
woonen. 

Domus aliquot contiguw, congeries 
domorum, drommel van huisen. 

Domus rustica, hof : stede ; stede ; 
wooninge ; ge-lege ; hoeve. 

Domus vilHca, pacht-huis. 

Damns amp/a extra urbem fossis 



I cincta, weid-huis ; walk ; wal- 
hius, 

Domus delectationi s ant sccessus in 
agrkj speel-hof; speel-buis; somer- 
huisj boil, 

Domus viri nohilis, equestris digui- 
tatfsy velut dominium equestre, 
ridder-hof-stede, 
Domus angularis, hoek-huis. 
Domus mercium, ha lie. 
Damns in qua res paratce collocan- 
iur, snpeUmis. 

Domus lundnosa, clara, aperia , 
luculenta, locht oft Iochtig huis. 

Damns regia, pneioria, august a, 
hot ; coert ; pah is ; vorstlik [ 10 f 
hiris, 

Domus senutoria, augusta, heeren- 
huis ; raed-huis ; stad - huis ; 
schepen-huis, 

Damns pu Mica nationisve! collegii, 
logic, fland. bra gens, hint, 
poortersclie logic ; Florcntinscht 
logic ; Genueescbe logic. 

Dom u s flam wis, pa roc hi , wee m c , 
weme ; pastoorschs-huis. (t) 

Damns fetalis, fmmta, funerea, 
vul go, Domus morfuaria, sterf-huis; 
lijk-huis; erf-buis ; boel-huis, 

Damns in qua spectra vetsaniur, 

qua? umhris wquieiaiur nut funis 

tartareis exagitatur, on-ge-lmer huis. 

Damns a i [cuius viol enter invader c, 

heim soeken. 

Damns effraclio, htiis-brae-ke ; 
effractor, huis-breker. 

Damns, huis-gesindc ; ge-sinde ; 
sin s sind. 

Domus herns \ dominus ; & i n dif- 
fer enter t Domus conductor, imjai-. 
linns, ac locator, huis-heer, 

Domus prafect us, meester-knecht ; 
meester-knacp, 

Domum cokre, be-woonen- 
* 

(0 Hs. Oittb. in het Etym* 



Dox — 

Domoaliquem recipere, hoven ende 
huisen R-nianden. 

in Domum se recipere, in-slaen. 
Donm I at it are, desidere, eochL.; 
vM&M agere, vloer-duiven ; 
kokerolien, kokeloeren ; bij lionk 
blijvciT. 

Domi semper desidens y ui chtudns 
sut or, huis-duive ; liuis-eseL 

Dottiest icus t huis^aioot ; brood 
link, vet. huis-sete • huis-sactc ; 
iii-heimsch. 

Domes t icurn opus, negatitun, huis- 
werk. 

Domesticani rem gerere , huis- 
houden. 

Domestic us , tam ? tacm ; niak. 
Domic ilium, wo on ; woou-liuis ; 
wooninge; woon-plaetse; huisingc: 
ge-!ege. 

Domicilii sedem figere, jixum & 
stahile habere Domic-ilium, buik-vasr 
wonen ; resideren, 

Damicilium, liuis-vestin^j inter 
aliment a intellect urn, Gratia. 

DomiciUum, Domicilii paroscict, 
juridictio, mael-stede, Grolio. 

Domicilium defuncti* Vide s. 
Damns feralis. 

Domicilium mutare, ver-huisen. 
Domicilium identidem mutans homo, 
vagus j inctrtm mansionis, 
wild-gast, 

in Domidlia inquisitio, huis- 
soekinge, 

Don ARE, Dana dare, Dayiatioue 
ahenare * Donis caha nest are — geven : 
weg-geven; be™gaven ; bc-giiren ; 
gifren ; gichten, vet, * vcr-ecren — 
sehedken \ weg-schenken ; be- 
schenken^ be-schinken; nae-geldcn; 
sax. 

Donare, ver-tijden ; ver-tijen ; 
toe-staen s> j. fris* 

Dona t us, gegeven : be-gaeft. 
Danatus gratis, ge-schonken. 



03 — Don 

Donatio, be-giftinge ; be-sc!u'i^- 
femge ; vcr-eeringe. 
Donatio propter nuptias, Id quad 

j mar it us uxori viri s si m loco 
dot is dot, morgen-gavo ; murgen- 
glfce ; Iijf-togc 5 leef-togt ; donatic ; 
doarie, 

Donatio testamt'utorelicia, bc-spi ck , 

V-thi flood. 

Danum f Douorium, Danativum , 
sthenic ; ge-schenk ; gave, gifre ; 
present ; micro, miede, miente ; 
jaute ; offer ande ; glehtc. 

Domtm quad mittitur y sende, vet. 
J laud. 

Dan urn Dei s gave Cods, 
Danum il/cx, Donum hamatum , 
q u a m a i u $ at t rah it u r ; stek^ 
penning ; tale Donum dare, 
eenc spicring cm ccne eabieliau 
geven, a dag. worg-brok. 

Donoiivum principis, quad Prtn- 
ceps civil* us ant impcrator 
mil it Huts donat t veursten-gavc. 
Danativum poterium, Donum epu- 
lare, drink-penning j drink-geld : 
pecnuia potioui i us u mend a qua" 
seduiam apcram uavauti datur 
niuucris loco, 

Donativum veniale, af-laet &es 
Pauws, 

Dona tor, gifter, vet. gever. 
Don ec, tot dat ; so 1-a.ngc ) 
liendt, vet. si cam Ik ho 11. Donee 
usque, tent, tenth, vet. hall. want. 
Donee veniam, want ik kome. 
Dorcas, ree ; ree-bok. 
Dorci-uSj Vide, inter Can urn 
nomitht. 

DoiiMiRji, &, Donnisccre, sla- 
pen ; droosen ; rusten, 

Dormire altd, alium, profit tide 1 , 
arctd, vast slapen. 

Dormire in multatn diem, in 
m-fltant lucem 7 hoog in den dag 
slapen. 






Dor 



— 304 — 



DfeA 



! 



Dormice imlabundo vel nu fault 
a ip if e } k n ikkc-boll en . 

I)ormu-;t>;\> pchlcre sive negligere, 
ver-slapen. 

Dor miens, slapende. 

Dormitare, Dormiscere } Imier Dor- 
mifi, sluimen ; skumeren ■ luime- 
ren ; schuilen, JlamL droosen ; 
vcr-sbpen ; slaperig zi jn ; swi jmelen . 

Bonn if it re ttvlmn iuslar, vogel- 
brakem 

Donuitator , dormitor, luimer ; 
lmm-oore ; sluimer ; slaper ; dr co- 
mer ; drooser ; slapaerd. eum 
■ i : n u iare, jingere, v ig i I a n t i $ f e r tere 
n a so, den. slapaerd rnaeken. 

Dor 111 it alio, si uim cringe, 

f)ormitorium } PliitH, dorrater. 

Donnitor, vulgi, uununi ar- 
gentei genus, slaper ; testoen. 

Dorsum, rugge. Dorsi tumor 
sive gibbus ; Dorsi superior pars 
onera portam, schocht, sekoft. 

mm $pm&> g#$ I rug-graet 5 
rug-been, 

Dorsi medulla spinalis, qua ad 
os cau d cp, q u d a d a n u m d e s i n i t } 
porrigitur, hornik, hodrnik, vel 
hoorink, Levin* Lemnio* 

Dorsum porci, ast, /land. (1) 

Dorsum moutis, hot hangen van 
den berg, 

Dorsuale, panned ; mg-kleed, 
rnss-dek-sel ; peeni- deksel ; sadel- 
kleed, 

Dossuaria corbis^ butte, botte, 

Dossuaria sella ju mentis Imponi 
soli Ha , som-sadel ; sdieen-sadel, 
Vide, $dU> doss, 

Dorsuarius, Dassuarius, arbeider 
die op sijnc rugge draegt, Kretser, 
ger. drager ; sak-drager ; pak- 
drager, buide! -drager. 



(r) Elym> Ast vim \ verckeu, ft an if. 
j. Havst. j. Herdst. 



Dossuariumjnmentum^ pak-beeste ; 
dossenaer, jiaoiL 

Dqrypiiorus, sples-drager : 
arder : lander ; lande-voerder ; 
lande-drager. 

Dos, res dot ales, uit-setsel, 
pit - settinge j ho 11 weliks - gtied \ 
bruid-schat ; trouw-sdnu ; mad- 
sthat, vel. sax. sicamb, wedde ; 
heim-stuir, heim-srier, g.s.s. boel T 
boedd, inboel, boel-goed, bod- 
gave, fris. ho!L 

Dos, b n U d talitia ; u s u s 
fr actus dot alii iu s , lijf-togt ; 
leef-tochc ; bij-levinge. 

Dm a marito project a, morgen- 
gave; mo rge n-g i tte ; quod m ariiu s 
dot is nomine uxori liia eroga! 
die nuptiarutu ante nttptiale 
convivium. 

Dofare, uit-seuen ; uit-stellen 
t^n bouwelike. 

Dofare 7 be-morgen-gaven ; a 
■marito vid*. 

Doiare> dono bonorare, be-gaven. 

Dotalitium , Doktrinm , dearie s 
donarie. 

Dosis, dose; port to simpli- 
cium medicamentorum composi- 
tion em ingredientium ; sen 
quantitas pharmacl exhibeudi. 

Dos sua rius, &c. Fide, Dorsum. 
Drachma, vieren-deel loots; 
drachme; quint ; qinntken ; quin- 
tijne^ & ger. quintel; hand-busael; 
band-vol. Drachma* dua, half-loot; 
sauj iu 

Drachma , vl i egcr , n u m m u s 
q u a t u or st ufe T rum, a j; u i / p 
sive Angel i vol ant is effigif 
denarius. 

Drachma Aftica r reael, rcgael. , 
DbacOj draek. Dracena, dra- 
kinne. Dracunctdus, draeksken, 

Draco , Draco marinus, Dracaena, 
pise is, peeter-man, pieter-maii ; 






Dm 



— 305 



Due 



A ra mus pise is PlinU, L 11 d 1 Jo 
Pott era. 

Dracuucidus mar inn s ^ Vide, 
Hippocampus. 

Draemuulus, herba, Draeuntia, 
speer-wortfl ; slangL^i-kruid. 

DraconariuSj id est, signifer, 
vaen- drager t vaendrig. 

DaAPERiA, vulgi, draperije. 

Dremsare, kakflijiK 

D r kp an is, water-s w ael 111 . 

Drollus, drol, vuigo die it a r 
damonum genus quod in otuui 
labor um gene re sc videtur 
ex e rcer e, cu m t a m e n n i h il agat ; 
alio nomine, kabouter-manneken. 
Trolus Cimhricd lingud Gothic t? 
affiui Cacodcemon ruber die it u r, 
Adriano Junto. 

D ROMAS, vulgo Dromt'darin\ s 
came ii species, Dromedaris : 
loop-cameel, a veloeitaie } Pottero, 

D romas, Vide infer Canum 
no mi n a. 

Drom as , Dromon , n a v i s 
g c n u j, v u I go Carevella (Xaravi) 
karaveel, kareveel, kerevccl, kar- 
veel, karvael, korveel ; boeier. 

Drosomeli , honig-dauwt. 1 ; 
hemel-honig. 

D RUTD.E , q. U u t i D , di V i 11 i 

viri, sive, Dei minisiri, iuquit. 
M. Place, Illyr. & Gesnerns a 
treu, id est, fide dictos ait ; quod 
vid* sirtt homines fide digni. 

Dryophyte, rarue species, 
rict-vorsch. 

Dryopteris ? boom-vaeren ; 
ciken-vaeren. 

Dryas, vaerende vrouwe, wijf. 

Dubitare, in Dubio esse, twij- 
felen, tweitfelen ; wan-wecen, 
wacn-weten ; wankelen, wanken ; 
cwamelen ; dubben ; sorgeo, 

Dtfbius, DubitanSj twijfelachtig ; 
twiiffelig; be-twijffelt; wan-wetig, 



waen-wetig ; on-gewis ; on-sekcr ; 
mi^sclLk, 

Di thins animi, twijfel-moedig. 

Dubinin, Dubitatlo, twijfft 1 !, twif- 
fel, a twij sive twei ; si cut Dubius 
& Ambiguus a Duo & Am bo : dub- 
bmgc ; w^in-wetc, vet. 

Dubiij inisscliken; on^ge-wisselik. 

Dubio procul, absque Dubio, baud 
Duhie, inditbitalo, sonder twiiffel ; 
ge-wissciik ; ccrtein, certeinelik. 

Ducehe , . Ductare , Id den ; 
leeden, (land, voeren ; sticren, 
stiieren, stair en ; stoinvcn ; inen- 
nen ; beisen. Jo, Avintino } sed 
weisen proprie est, won st rare, 
& nou nisi per ace id ens, daceee. 

Duci ? steken nae, &c* 

Ducere f be-trekken. 

Ducere, uit-haelen, uit-langen, 

Ducere in longuin, ver-lengen ; 
uit-sctten ; uit-stellen ; prolan - 
gcercn . 

Ducere lempus, ver-trekken. 

Ducere caiisam, delaieren. 

Ducere malho, uit-kloppen ; uit- 
slaen, 

Ducere, achten; racinen; houden, 

Ducere mall, mis-leiden. 

Ducere in bonis dies snos, Jobo, 
goede dagen hebben, 

Ducere somnos, slaepen. 

Ducere belluni, de orloge be- 
leiden. 

Ducere murum, eenen inner trek- 
ken, op-trekken, op-voeren. 

Ducere fovea m , sc h i etc n e e n g ra c h t . 

Ducere uxorem } hoowen, houden, 
houweliken, houdeliken, heilikcn, 
hijlikeii, eeliken ; wijven, vet. 
maelen ; m ell en. 

Ducere primus lineas, be-worpen, 
be-werpen, be-trekken, met kole 
oft anders. 

Ductus literarum , trek vande 
letteren. 

39 



Dul 



— 306 — 



Buo 






Ductus, ge-leide. 
Ductus, Duclio, leidinge ; leide, 
lijde; lij ; laen; lede, vet. conduit. 
Dux, Ductor, leider; leids-man, 
(de femind, leids-vrouwe ;) leed- 
toge, vet. fland. ge-Ieids-man ; 
voerer^voerder; aen-voerder; veur- 
ganger; guide; beiser Jo. Aven- 
tino, qu&d index rei quasi ducat. 
Dux, Doctor, exercitus pr i ma- 
rt us ? her-leider ; heyr-leider ; 
her- tog ; veid-voerder, vet. opper- 
veld-heere; Qpper-capitein;eapitein 
generael. 

Dux legionis, coronel, colonel. 
Dux , Duct or ordinum y copiarum, 
milituM y veld-weiveij veld-wevel; 
hoop-man ; hoofd-man ; capltein ; 
rot-meesten Duces militum, hoofd- 
lieden. Ducatus, capiteinschap. 

Dux, princeps dignitatis titu- 
lus, veLirst, vorst; hertog, Becano 
Dux communiiatis, hertog est. 

Ducatus, ducts dominium sive 
imperium, veurstendom, vorsten*- 
dom ; hertogdom, 

Ducalis, Ducatus'vulga, aureus, 
dukaet, 
Duetilis, ieidsaem> 
Ductile ces, quod facilfducitur 
& extenuatur in lamlnas, 
ge-smijdig koper* 

Ductim, alleenskens. Vide, Lon- 

GIUSCUL^ 

Dudum, over-lang. 
Duellum. Vide, Duo. 
Dulcis, soet, suet : mild ; 
lieflik ; saecht, sacht, socht. 
Dulcis valdi, in-soet. 
Dulcis gustu, Dulcis ori, Dulcis 
ore, soet-mondig, 

Dulciculus, soet-acbtig. 
Dulcedo, dulcor, soetheid, soetig- 
heid, 

Dulce^ dulciterj soet kens ; soeteiik ; 
lijnselik, lijselik; liefliken. 



Dulcare, ver-soeten. 
Dulcare & Dukere, Duhescere, 
soeten. 

Dulciarium £ mdle, farina &t\ 
fijnen koek ; Hef-koek, lijf-kaek, 
leef-koek ; kruid-koek ; peper- 
koek; soete koek ; seern-koek. 

Dulciarium opus pistorium, pastel- 
bakkerije. 

Dulciarius , liefkoek ■*■ bakker ; 
koekke-bakker ; pastei-bakker, 

Dulciaritf pistrina 7 popina, pasrei- 
bakkerlje* 

Dulcamara, alf-ranke. 
Dum, tot dat. 
Dummodo^ so verre, so verre als; 
in geval dat ; even-verre, fland. 
item, slechts & maer, post posit a; 
u t, Dummodo habtam , Dummodo 
ibl sim, hadd* ik % slechts, hadd J ik 
't maer : waer ik maer dacr, waer 
ik slechts daer. 

Dumus, hegge; haeg-bosch \ 
ge-de urate, ge-doornte. 

Dumis consepire , obsepire , ver - 
haegen. 

Dumetum, deurn-bosch ; deurn- 
haege; ge-deunite, ge^doornte. 
Dumosus, deurnachtig, 
Duntaxat, alleenlik ; tmi 
minsten. 

Duo, twee; twei; twie, twij, 
vet. koppele : inter ale at ores, 
deus. 

Duo inter se mquahs, paerture* 
Duohus modis, twee-si ns. 
Duodecim, tweelf, twelf, twaelL 
Duodecim^ Duodmarim, dosijne* 
DuodecieSy twaeli-niael. 
Duodecimu's, twaelfste, 
Difodecimviri, die untu r P, Na n- 
nio in IX, municipalibus Matb- 
lin, schepentrn. Viri enim duodeni 
libera* conditionis judicare 
solent. A dr. Junio dicuntur, 
Septemviri* Schepen, inqmt y q> d. 



-I 



Duo 



— ^07 — 



i u / 



Dur 



scbaf-hin ; qubd huiusmodi 
Scabinis a Carole Magna t radii a 
fuerit potest as inie rfici endi 
at que i medio iollendi ; quod 
Iiin schaffen dicitur. Eraut 
a idem indices ctrcani qui bus 
ius ac potestas erat animad- 
vert en dj in peri ur os aut temc- 
ratte fidei reos, facinorisvc 
com pert os, inaudilos & inde- 
fensos. [Sea non possuut abso- 
lute XII viri, VII viri, aut ah 
alio certo numero cog n in i n a r i ; 
11 u m e ru s eni m Sea b i nor u tn 
pro diver sit ate locoru7n varial ; 
Leidtf sint VIII viri, alibi 
aliier &c. F. R.] 

Duodecim minuta, twaclfaertj id 
est, eon. 

Duodeviginii, acht-thien . 

Duellum, gevecht een tegen ecn, 
man veur man, hand tegen hand ; 
kamp ; kamp-strijd ; vuUt-recht. 
&, Duello ius suum tueri, vuist- 
recht gebruiken, sax. 

Duelli tessera, wante, veL 

Duellum indicere, kampcrlikgroe- 
ivXitVet* Duelli verba dicer e, kamper- 
lik aen-spreken, vet. sax. 

Duello ceriarej decertare t vechten 
hand tegen hand, man vcur man ? 
hand veur hand ; vtiist-recht ge- 
bruiken. 

Duplex ? tweed er-lei; twee-voudig. 

Duplex, dobbel, dubbeh 

Duplex, Duplicis precii, twee-schat, 
Grotio, 

Da plum, dobbel. 

Duplicare, dobbelen, dobbel eeren- 
ver-dobbelen, ver-dobbcleeren . 

Duplum* vulgi x id est, trans- 
script urn, dobbel ; af-schrift. 

Duph maior, de heift grouter ; 
twee-mael grooter. 

Duplo ludere, dobbelen. 

Dupliciter, twee-sins. 



Duplication d u pi i j k e . 

Duplicarius, Dupla stipend ia 
me r ens, dobbel soldenaer, 

DuruSj herd, hard; herd ende 
scraf; herd-baer; herd-baerig; stijf; 
sticf ; rouw, roud ; on-saccht : 
arbeidig ; arbeidsaem ; on-gemak- 
kelik. Dur us valdi & as per } on- 
genaedjg ; on-bermhertig; stren^, 
screnge, Strang; straf, woestmensch; 
ork, orkachtig; stie^boorig, flan tL 
sterrig, starrig ; on~vrienddik ; 
kck, g. s.s. rigorens, 

Duri capitis , Dur& cervicis > 
korscl-hoofd , korsel-kop ; herd- 
koppig ; herd-nekkig ; hais-starrig ; 
obstinaet, 

Durus in star chalyhis, stael-hcrd. 

Dur us in star lapidis, s teen -herd. 

DuricordiS) crudelis, steen-herr, 
steen-hertig* 

Duri u sen lus, he rd-ac h tig . 

non Dur us , on-herd. 

Du ra pat i, perfe r 1 e, b e*s o e r c n , 
be-sueren ; uneven, snovelen- 

Dura mater cerebri, herssen- 
\vnulsel. 

Dur ere , Durum esse, stijf zijn ; 
herd zijn. 

Durare & Durari , srijven , stijf 
ok herd worden oft maeken, 

Dure 1 , Dur iter, herd el ik ; siren ^c- 
lik ; straffelik ; rouwiglik; rouwe- 
lik; on-gemakkelikcn ; on-genadig- 
lik ; rigor euselik. 

Durare pepla siim tinted a my lino 
glutine, stijven de doeken. 

Dun us aliquem tract are, om- 
springen met iemanden, a dag. 

Duritia i mm an is, saxea, ver- 
steendheid, 

Duratus, ge-herdt ; gehardt ; 
ver-herdt, 

Durare, duren, dueren ; ge- 
dueren ; ver-herden, ver-herdeeren ; 
ver-herren ; barren, vet, harden, 



Dys 



— 308 — 



Erk 



Ixc 



— 309 — 



r. 1 



herdeeren ; weren, weeren, weiren ; 
ge-weeren ; ver-strekken ; leesten; 
leisten ; liesten. 

Durabilh} Damns, duerig } ge- 
duerig ; lang-duerig ; weerig ; gfe 
weerig, weeraehtig ; lang- weerig ; 
ver-strekkelik; be-standig, mm Du- 
mhilis, on -duerig, on-geduerig ; 
on-wegig, 

Dydimus, tweeling. (1) 

Dynasta, Dyuasles, prince (de 
j'e m i n d i princesse ;) vrij-heere ; 
biiender-heere, handeMieere, .barrer- 
heere. Videetiam^ Bandgphokus. 
[Dynasta cui eompetit mcrum im- 
perium sen pji judicium criminak 
ohiinei in munkipio> pa go &c. 
luils - beer ; cant ra> qui fantitm 
civikm itulieaturam babet } ambachts- 
heer : &ipsa Dominia, hals-heerlik- 
heid, item, ambachts-lieerlikheid. 
F. R.l 

Dyscolus , tortel - moedig ; 
derrel-moedig, 

Dysentjsrta , cruenta alvi 
d e icci io c u m do 1 r i/icd t r "$ io ft t\ 
roodlichaem; rooden buik; rooden 
deur-gang ; bleed -gang ; rood- 
sciiaede, £. s.s, menisoen, rnerisoen; 
item, Rood menisoen; rood buik- 
cvel ■ & simp! ici ter het rood, 
q .■♦ d. r u b r u m sive m i n i a t u m 
&xc re mentu m ; [v i d * men i e-rood , 
rood menisoen, vel rood marisoen, 
Gallarabicd voce , ant roer 
menisoen , fl-jfxus mini at us. 
J, R. Del man bars tins ex pit- 
cat 'q. pov<$ M e £k£€l<TGv $ (2) sir 
ul Iliac a passio Miserere met 
vulgo vociiatur, F* R,] 

(i) Hs. en Ely vi. L Didymus\ gr. 
0iBvfjLQ$ t dat in T t 3at, enkel als eigennaam 
voorkomt, Het lat, w. voor « tweeling » 
is geminii gemtlh. 

(2) Hs, 1. €\€7}<TQV* 



DYSPHCEA,dempigheid;kichin- 
ge; kort-borstiglieid. 

Dyspnmts, d em pig; kort-borsrig. 



£ "■# Ex, uit * van ; nae ; 
sedcrc, sindert, sind — in com- 
posifioin'bus autem^ pier unique 
cliam per uit, sed sape per ont, 
aliquando verb per ver e x pli- 
ca! ur ; ui 7 Efferare, Efferari, Effe- 
m ina re , ve r-\v i 1 d er e n , v e r- w i j ve n . 
Exterminate, ver-wocsten &e, * Ger- 
man is per er pro vl% ui ervaeren, 
erklaeren, &c>- — Inter dum & per 
af 5 Ehlaudiri, af-vJeideii s &c m Est 
& ci\m per op, Ebullirej op-sieden. 
Vide cliam Ex. 

E regione, ex adverso, ex opposilo, 
i conspectu, tegen-over. 

Eddem 7 subattdi, operd y vid y 
met eenen j eens- gangs ; eens- 
weegs. (1) 

EatenuSj so verre. 

Eeenus, Ehenum^ eben, ebben- 
hoitd, eben-houd. (2) 
Ebibere, uit-diinkeri. 

Ebibere haust'nn sine inter spiral iom\ 
sender snoeven uit-drinken. 

E hi bete prescript am & prohibitum 
poculi memurani} be-scheed doen 
in \ drinken* 

Ebla^diri, af~smeeken 3 ver- 
smeeken ; ont-smeekeu ; af-troete- 
len ; ai-vlciden ; af-gij]en. Eblandiri 
fallaciis, af-trompen, 

Ebiuus, dronken ; be-dronken; 
be-scbonken ; be-krosen ; buis \ 
smoel ; smul. Ebrius sttnwte, valdi, 
over-dronken, 

Ebrius c.erevisia, knol, vet. 



(1) Etym. Ee:is«weghs. 

(2) Hs: 



Ebriosus, dronkaerd (defemiud, 
dronkersse;) ml per, /land. 

Ehriosorum papula^ van', pustuhe, 
bier-vliegen. 

Ehrktas & Ebriosiias x dronken - 
held ; dronkenseh:m. 

Ebrktas panaria^ brood-dronken- 
M:h:ip. 

Ebullire 3 sieden ; op-sicden ; 
prossen ; bobbelen ; bo rt el en ; 
wallen, wellen; op-wel]en ; swellen, 
ram pin. over-sieden ; over-loopen 
in 't siedeiK 

EbullifiOy sode, seudc r siedin^ ; 
welle, walie 5 wal, wellinge, w^l- 
linge ; op-wellinge ; bobbelingi\ 
Vide ctiam f Chtus. 

Ebulus, adikj hadik ; wilde 
vlier ; wal-vvortc, vel. /land* 

EbuRj Ebor, ivoor, yvoor, 
avoor^ evoor ; elefen-been^ eKTen- 
been, el pen-been, hel pen-been* 

Ebumeus t Elmrnits ; ivooren ; 
wit. 

EcclesiAj ge-meente, ge- 
meinte. 

Eaksid inter dkere, ah Ecclesid 
U bd ka re , ext ra E cries ia n 1 din ' re t 
exrludere ; & ah Erclcsid abdicates, 
ver-waeten ; ban n en ; in den ban 
doen ; ver-waeten mensch ; m den 
ban gcdaen. Vide^ Excommunicato. 

Eccksitz possessio presbylero bene 
merifo quoad viva l concessa ah 
Episcopo, Beneficie ; rum #/0'-q$i 
soleani Clerici ab Eeelesid per 
Ep i scopu m m c n s t b u $ s i n git I i s 
v ictus ca U s d m e r i t a m $ t i p t m 
ace i per e (Baron, ex D> Cy/u ■/- 
a no) quam v oca re soli it, pro 
bende. 

EcclesiastkuSf geestelik, Ecclesia- 
siki , geestelikheid. Ecclcsiasics i 
preker, prediker, 

Ecc/esia, vulgi, pro adijicio 
tempi i, kerke. 



Ecfksia cathedral is , episcopal is s 
dom ; dom -kerke ; sticht, stiff : 

Vidi\ DOMNUAL 

Ecelesia matrix, hoold-kerke. 
Ecclo'm junior, eollcgiata, item, 
cathedral is ; m n a s i e r in -m. a pud 
vcti, munster. 

Echhkeis, prik ; lampreic ; 
schip-houder, Eebenc'is 3 Re mora , 
Re mi 1 i go 3 sclvip-belettcr, Luck 
Pot tero. 

Echinus, egel ; igel ; hors , 
ft a n cL i jser-verken , egel-s \vi jn s 
L. Pott. Echini a Iter urn genus f 
rostrum hahens cani vel apro simile, 
swijn-egel, Lud. Pottero. 

Hcrnxus, insiru meat urn seba- 
ceum, set is under, unique exstan- 
lihus asperum quo poeulorum 
fundus (i)dejriealnr J qnlspclken; 
borate Ik en. 

Echinus j serin iu rn forrtisr, 
schep en -k offer. 

Echinus, bovis veui riculus, 
mode, a rnbedine diet us [qui- 
lt n s d a m roonkens , (2) J . K. \ 
menig-voude, a variis pi iris 
d ic i i u r, & ? huiv e , a r e t i c ulat i s 
puellarium vitiarum plagis ; 
i I e m ? bock , a m ul ii plic i bu s 
vol n minibus sen page I lis, A dr. 
Junio. 

Echinus conditaneuSj in-gemackte 
pumsser]. 

Echo, soni re/lexio, galm ; 
helm, mi, /land. tegen-geltiKl j 
tegen-gcroep ; tegen-klank ; weder- 
gahn ; weder-klank ; %veder-luid ; 
weder-gekiid; vveder-coon; weder- 
slag des gekuds \ weder-sehal. 

Eclegma, Ecligma, lakkcrissc, 
latwerge, laktwerge, laetwerge ; 
suipken ; slabberinge ; slikkeringe. 



( 1 ) Biy tit ■ potuhntm ahus . 

(2) Vrg. ADENL&, 



Ede 



— 310 — 



Edu 



Eclifsis Solis, Luna, eklips 
der Sonne, der Maene ; ver-duister- 
nisse d. S. d. M, 

Ecstasis, ver-slaegenheid ; 
ver-baestheld ; ver-schriktheid ; 
ver-rukkinge der sinnen ; ver- 
sukkinge ; om-sukkinge. 

in Ecstasim !abi\ Ecstasim pail, 
ont-rukken ; onr-sukken. 

Ecstaticus, ver-slaegen ; ver-baest;* 
vcr-sukt. 

Ectyloticum, m edica men t um, 
quo clavi & calli exterunlur, 
exter-oog-salve. 

Ecthymata, kmder-pokskens. 

Ectypum, comrefeirseJ, 

Edentulus, Edmtatus, tand- 

loos. Edentare, tand-Ioos maeken. 

Edere, uiten ; uit-spreken ; 

ver-konden, ver-kondigen ; borten 

(Romanens* bouter, botar ;) be- 

drijven; voort r stdIen; sien laeten; 

aen-geven ; uir-halen; uit-langen ; 

be-drijven. 

Edere in lucem, baeren, baersen, 
baersten; publlceerem Edere librum, 
eenen boek uit-geven, kit laeten 
gaen. 

Editus, geboren ; hoog ; ver- 
heven. 

EditiOj publican e ; preset tatie, 
Edere, eeten ; eten ; teeren, 
teren ; & metapborici, banken, 
banketeeren - smeeren ; smullen. 
Edere cum appeiitu, mogelik eten. 
Edere tot urn, edendo consumere } 
op-eren ; ver-eten, Esus, gegeten. 
Edo, brasser; vraet, fraet, free, 
freter ; eeter, Edo, Varronis, 
koren-bijter, Estor. 
• Edax homo nihilo tamen habilwr> 
deur-jager; mager-hein. 

Edulis, eet-baer; etelik ; eet- 
achtig. 
Edidia, Edulium, Edulis res> 
Esui apia — eet-waere ; eet-werk ; 



Err 



kost ; spijse ; aet-schaere, vet. 
eet-baer ; etelik* 

Edulium ad focum she ignem sins 
aqudcoctum, herdst, heerdst, hardst, 
Esca & Esurirc, Vide pdst suis 
loci s. 
Edulium ex alicd farris, wollink. 
Edulia simvhra carpere, peuselen. 
non Edulis, on-eet-baer, 
Edicere, ge-seggen. 
Edicere plant & sincere t goed 
rond uk-seggen. 

Edicere, ge-bicden; wille-keuren; 
banner^ vet. 

E dicer e 5 an at urn, convent urn senate- 
rium, barmen oft banden de vier- 
schaere. 

Ediciiwh Ediciio, ge-bod ; bod; 
ge-seg, ge-sag; wille-keur; arrest; 
ordinancie- mandaet, man dement ; 
ban, pracipui de Edicto publico'. 
Edict urn publicum in templis con- 
gregate populo promulgation, kerk- 
gebod. 

Edidum promulgare^ uit-lesen, 
af-lesen een gebod. 

Edicere sonitu tympany om-slacn 
de trommele; om-trommelen. 
Ediscere, uit-leeren. 
Edoctus, uit-geleert. 
Edolare, schaven ; uic-schaven, 
Edomare, tammen, teilimen, 
tain maeken ; meesteren, 

Edormire , Edormiscere, u i t - 
slaepen . 

Educare, houden ; op-houden ; 
voeden ; op-voeden ; voedsreren ; 
voesteren; vogten, vet. op-teelen; 
op -teen, sax. frit, quikken, 
quekken, queeken ; op-queeken ; 
hegen; hegenen ; neeren ; ge-neeren. 
Educare molliter } op-koesieren, 

Educare puerum, hoaden, op- 
houden een kind. 

Educatus, op-getogen. 

EducattOy op-voedinge ; op- 



— 331 — 



Eff 



brenginge; Iiegemnge; neeringe ; 
ereancie. 

Educator , o p - vo e d er ; v og d , 
voogd* 

Educere, langen; uit-trekken- 
uit*leiden ; uit-voeren. 

Educere in act em, aen-voercn tot 
den strijd, 

Eductus % uit-geleidt. 

Educere gladium i. vagind 3 nit- 
trek ken liet rf s we e rd . 

Educere, duct re pot urn, uit- 
drinken; fonk drinken ; irir-drinken 
sonder snuiven, 

Educare, voeden \ op-voeden ; 
& cetera, qua de Educare. 

EdulcarEj soeten j ver-soeten f 
ver-sueten 3 &c. 

Eduiiare, ver™herden. 

Edurus, non durus on-herd. 

Edurdj rouwiglik; rouwelik. 
Effari, spreken ; uit-sprcken ■ 
uit-preken ; uiten ; ver-monden, 

Ejfatum, uit-spraeke ; segge. 

Lffata 7 profetije. 

EffabiHsj uit-sprekelik. 
Effasci^are, cooveren ; be- 
tooveren ; ungeren, hoi. 

Effascinatio, tooverije ; toove- 
ringe ; be-too veringe. 

Effascinator, tooverer ; un^er, 
holl. 

Effeminake & E$eminari; ver- 
wijvcn ; ver-vrouwen ; ver-taeren, 
sax.Jris. 

Effeminat us, v r ou wachtig ; v ro u w - 
hertig ; ver-wijft ; ver-taerdt ; 
ver^taerdig ; weekeliiig. 

Efferare & Efferari, ver- 
grim men ■ ver-wilderen. 

Efferuij Efferatus, ver~wilderc. 
EfferkEj uk-draegen ; uit- 
brengen ; uit-haelen ; op-haelen ; 
uit-voeren ; uit-laetcn. 

Efferre i ver-heffen • ver-hoogen ; 
hoogen; nlt-strekken \ op-trekken. 



Efferre se } Efferri anima^ hoog- 
vaerdig, hoog-draegende zijn ; 
ver-hoovaerdigen ; veel liouden van 
sick selven. 

Efferri, Ext ra ferri, u it- v a c r e n . 
Elatus, ver-heven. 
El at us homo, Elatus aninw, hoog- 
herrig ; houg-borstig \ staetig ; 
staetelik ; over-moedig ; groots, 
grootscli ; grootsig ; grootsaerd ; 
op-^eblaesen niensch ; op-dragtig ; 
op-haevig ; op-hevig. 

Elatus opinione sui, ver-waent ; 
Jaeten-dunkende ; waeii-wij.s. 
Elatif grootsclik ; hoogelik. 
Elaiio auimi, grootsheid ; over- 
moed, 

Effervere, Effervescere, inter 
bul I iendum, over-sieden j over- 
loo pen ; uit-sieden* 

Effestucare, vulgi, ver-tijden 
met den balm, Vide, IEnfestucarEj 
Investire. 

Efficere, doen ; doen doen ; 
do en maeken ; maeken ; ver-schaf- 
fen ; uit-maeken ; uit-werken ; 
uit-rechten ; be-schilcken ; ge- 
word en ; vol -lees ten ; te wege 
brengen ; touwen, B i_ c a n ; ex- 
ploicteeren ; causeerea ; eifee- 
tueeren. 

Effici, worden. Vide, Fieri. 
Effect us } Effectio, uit-vverk; effect. 
Effeciu ipso, daedelik- 
Efficax, krachtig. 
■ EfficaetOj kracht ; werkelilcheid. 
Effigies, beeld, beld, bild ; 
aen-beld, aem-beld, vet. af-beel- 
dinge ; uit-beeldinge ; uit-dtukscl ; 
contrefeitseL ; visenomije, vlsomije. 
ad Effigiem alkutus accedere, swij- 
men nae iemanden ; trekken nae 
iemands gelijkenisse, 

Effigiem reddere, Effigiare, Effigiem 
fingere, beelden ; af-beelden ; 
contrefetten. 



Eff 



— 3 12 — 



Eff 



Eg6 



&j 



Effigies in cent ducere, bootseercn ; 
boetseeren. 

Efjigiare punctim, ponssen, pout- 
sen, puntsen. 

SM^^'i ver-siere-n. 
Effingere, beelden ; uit-beelden ; 
uit-maelen ; uit-schilderen ; nae- 
maeken ; figurecren. 

Efflagitare exulo pudci% ver- 
ont-sehaemelen. 

Efflare,, uit-blaesen, Efflare 

vento, &, Efflari vento, uit-waeien, 

Efflere, uit-krijten ; uit- 

weeuen. Effiere oculos, uit-krijten 

sijne oogen, 

Efflgrescere, uit-botten. 
Effluere, uit-loopen; uit- 
breken ; uit-vlieden ; uit-vlocden ; 
w Lied en, V£L fland. 

Effluere cum murmure seu strepifu, 
guisen. 

Ejjluere guttalim, ver-leken ; ver- 
sijpen. 

Efjluet it ia , Efjhwiu m } Effl-uvies , 
uit-vloedinge ; uit-vloed. 

Efflux us qui fetnints aliquando 
conthigit primis a concept u diebus, 
stortinge. 

Effodere, ult-graeven ; op- 
graeven ; ont-graeven ; uit-steken ; 
hoi en, 

Effodere faphies, scheissen. 
Effcetum redder?, uit-teeren. 
Efformatiq jucens arete, futuri 
o per is specimen exhibzns, platte 
forme van een Iiuis 3 &c. 

EffrenIs, Effrerms, Effnnalus, 
on-toomig ; on-getoomt ; out- 
breidelt; breid-loos; on-gebonden; 
seif-mildigi -mi. self-willig; ries,{i) 
veL los ; wild; meester-loos. 

(i) « Het is heuelfde w- als het ags. 
Urease = caducus f ruititrns, d. i. op he: 
invallensmnJc, da.! van het ww. hredsan 
afgeleid is, = rutft, c&fere, khL u Ries » 
be:, dus eig. ieni. die zich ergens in stort 



Effrenale\ on-gebonde.nl ik. 

Ejfreualio, on-gebondenheid . 
Effrintgere, op-breken ; op- 
slaen ; opcn-slaen ; open-breken ; 
uit- breken ; op-stooten. 

Eff i i i igere fares, ostiu m, i n-b r e k e n 
de deure; op-Ioopen dc deure. 

Effractor, kneveler; nacht-dief; 
liuis * broker ; huis - storm er ; op- 
looper , in - brcker van deuren , 
vensters, miter en, kisten. 

Effractor a, brack e ; In-braeke ; 
ui-breke ; in-breuke, 

Effractio downs , tedium, huis- 
hraeke . 

EffronSj stem-Joos (i); on- 
schaemel ; on-be-schaemt ; driest, 
Jrijstj dries tig, sax, fris* 

Effugere, ont-loopen ; uit- 
loopen ; ont-vlieden ; uit-vlieden ; 
ont-wijkeo ■ onc-todderen ; ver- 
se huij ven ; mi j den ; seliappeeren ; 
eschappeeren ; ont-schappeeren ? 
flatut uit-vhichten, 

Effugere subito & celeriter ) ont- 
schieten, 

Effttgium, ont-sluipinge; uit-loop; 
uit-vlucht. 

Effugiuni^ sluip-hol ; sluipsel. 
Effundere , storten ; uit- 
storten ; oosen ; uit-gieten \ ver- 
gieten ; gusselen; gosselen^ Hansen; 
planssen ; uit-schudden. 

Efftmdere- cum impetu, inutiliter, 
qtiasteiij id est, c[tristen P 

Effundere verba, uit-bollen de 
woo r den, 

Effundi, uit-loopen; uit-vloeden; 
uit-vlieden ; uit-breken, 

(prttczps) zouder te zieu, cen d alien kop- >s 
Verdam } Glass, op Ferguut* — Komtmis- 

schien van dat w, Ries ons zuidnud. Ru^e, 
Riulv == krakeelj twist, eene beteekenis 
die Schuerm. bij liet w. nter aangeefc ? 

(i) Z. Schuerruans op Ster, en Vrg, 
Frons^ 



Eifundi inter hnlticndiun, over- 
Meduii; over-loopen in \ sieden. 

E [fas us j gestort ; over-vluedig. 

Effuse 1 \ o ve r- v 1 o e d i g 1 i k . 

Effusor, qutst-sehotel ; stort- 
schoteL 

Eff us fa, ve r- q u i s t i n g e . 

Effl'tire, blacteiij blaeteren ; 
blafl'en ; bo lien ; hlnc, uit-bollen, 
id est, mallen kkip Liit-sl;ien. 

Effu i ire secret a , u i t - ■ d ra eg en ; 
drijvenj fland, 

Effuiire nugas f beffen. 

Effutire inania verba, uit-shen 
on-nutten klap. 

Egelidus, Inu, lauw. 

Egdida aura^ smoel weder. 

EgeUdare x liere-lauvven. (i) 

Egelidari, vei- slaen; dooden ; 
o'Jt-vriescn. 

Egere, be- ho even ; hoeven * 
ge-brek hebben ; derven, dor ven, 
dorflen, durffen ; be-derven; be- 
dor ven, vet* mlssen. 

EgenSj EgenuSy arm ; be-hoevig, 
be-hoefng; dorftig,durftig;noodig; 
j^e-brekkig ; ge-brekig; paver , 
* null i its ret egeni $ bederfloos. 

Egeni occulti, qui domt se 
ienuiUr continent } huis-arme j 
liuis-sitren (a) ; huis-weeke 3 fla nd. 

Egeni homines, icves 6" iuipndniWs 
vi nken : plukte, plokte, plokke- 
vinken. 

non Egenus } on-ge-brekkelik. 

Egtstas , armoede \ ge-brek : 
breke, vet* be-hoefte, be-boei"ti^- 

(f) Van tc Jierc-lauw » Tepiduhts : eenc 
samcnstelling wanrvan het eerste lid waar- 
scbijnL het nw. « Lien: j> d, i. vvang, is } 
en die « niet warmer dan de waitg w 
beteekent. Vrg. eehter De Jager, Ver- 
sch el de n h cde n , 1 56. op Li el a uw . 

(2) « Etytn. boll, j, buys-armen ». 
a Muis-arme, huis-weeke, )> zonder n, 
is een unddelii], nieervoudsvorm uit het 
E ty m , overgenomen . 



heid ; be-hocvelikheid ; mangel ; 
be-derie, be-derve ; be-dorfj vet. 
befStj vet, kommcr ende gebrek ; 
dorf:, durft, vet. & drof'r, druft ; 
r e n i m / it era s<.ep?. t r a n spo n i t u r ; 
nt, born, bran, forts ; vruchten, 
vorehten, timerc ; persse^ presse, 
prelum ; a is, ros, equus ; vorst, 
vrost, frigttSf &r. 

Egestas urgens } nood-durfte ; 
nood-durft, nood-dortt, fland, 
nood-bederf, vet. 

Ege rek k , uit- d ragen ; a?£- 
leggen. Egcrere aquas, uit-pul^en 
het waeter, 

I;gestiOj uit-werpsel. 

Eglehterius, vttlgi t egelen- 
rier, q, d, arbor echinornm. 

Ego, ik. J^i ipse, Egotnet , 
idem Ego, ik selve. Ego -verb, audio } 
ik bens te vreden. (1) 

E^redi, uit-gaen ; uit-kouien ; 
uit- trek ken ; uit-vaeren, Eg red i 
rum impetu, uit-bortelen ; uit- 
trekken met geweld* 

Egressus*. uit-gang ; uit-vaerd 3 
veJ, 

Egreglus, uit- nemende ; uit- 
muntende ; over-treffelik ; over- 
trefiendc ; over-treffig ; weidelik ■ 
speciael. 

Egregius faclis, held. 
I:^regi^ f uit-nementlik ; over- 
treffelikeFi ; weL te keure; weidelik. 

Eueu, ocb, 

Euo ? hou\\\ 

Eea ? wel-aen, 

Ejaculari, schieten ; af-su lis- 
ten ; uit-sehieten ; ver-schieten. 

Eijcehe , uit-werpen, uit- 
vvorpen ; uit-jaegen ; ver-jaegen ; 
schuppenj schoppen ; uit-stooten ; 
botten. 



(1) Vrg. bij DeUS : Dm vokni^ God 
•wduds, en verder : Esh f ili bens le vrcdt-Ji. 



Eu 



— $H - 



Ele 



Eljctre cou jurat hue , exorcismo , 
uit-maenen. 

Eiedio, Eiectamen, EUctamcntum, 
ujt-werpsel; uir-werpinge ; sclioc ; 
uit-werpseh 

EltrShcTLtca, (i) inkom-geld. 

Eiulake, huilen ; schreien ; 

krijten ; kermen, karmen \ kar- 

m\mn, /land, klagen ; be~klagen. 

Eitdarc, absque lacbry mis, verkcns- 

traenen krijten. Fide, Lacbry mis. 

Eiulatus, Eiulaih, huilinge ; 
ge4mii ; schrei ; ge-sehrei ; gekrijt ; 
leed, leid ; gokcrm ; kerminge, 

Eudatus nut clamor, doloris & 
receptee injurue index cum implo- 
rations viudict^ , \y a ep c a - ro e p , 
Grotto, 2ip. 

Eiulator, huilcr ; krljter, 
Eiurare, ver-swecren ; ver- 
loyen; renoncieeren ; resigneeren. 
Ejuratio, resignatie. 

Eius KRGO t des-halven ; sulk, 
solk, so-lik, q.d. so-lik, sive, so 
gelijk, id est , ita similis ; sulx ; 
sulker-Iei ; sulk-daen ■ sulk-dani^, 
v$L so dantg, vet. des-gelijk ; 
deses gelijk, 

Elabi, ont-glijden ; slippen ; 
ont-rijsen ; uit-slibberen ; ont-slib- 
beren ; sc bam pen ; ver-schiriven ; 
uit-raeken - uit-ge-raeken ; over- 
strijken; over-strekken. clamElabi, 
shrimen ; sluipen ; om-sluijpen. 

Etabmdi ansam qu&rere t futsel- 
boek soeken, 
Elapsus, geleden, leden. 
E lapsus, ver-scboven. 

Elaborare, be-arbeiden ;■ be- 
sueren, besoeren; pijnen* 

Elanguere, Elaiiguescere, wel- 
ken ; ver-welken ; flauwen ; ver- 
flauwen ; be-quelen. 

(i) L. ei&SefCTixa, Het w. ontbreekt 
in de grieksche Wdbb. 



Elargirj, uit-deilen. 
Elatine, herb a, eeren-prijs. 
EleagnoSj gagel, 
Electrum, emmer, ember(r); 
aek-steen ; haek-steen ; peauter; 
speauter ; oog-steen, oculis enim 
plurimum prodest , A* Alt- 
hamer ; boni-steen 7 barn-steen 
q* d. petra ardens ; ace en stun 
enim ttfdd more ac nidore ardet. 
Fide eliam, Succimum, 

Electcarium 7 Eleciarium , 
vulgi, med it amentum i select is 
reinedijs compos it um> lakkerisse, 
latwerge , iaktwerge, laetwerge, 
eleauarie. 

Eleemosyna, ael-moesse, aei~ 
misse ; hand-reikinge ; barm-her- 
tigheid. 

Ehemosynas inter pauper es dispen- 
sure, erQgan, spijnen ; spenden. 

Ek'iniQsynarum collector & distri- 
butor pub lie us y vulgo ElmnosynariuSy 
aelmoesenier ; huissit- mepster ? 
cariraet-vaeder, 

Elega^s, schooa; ffotei; moi ; 
aerdig ; uit-nemende ; geestig ; 
kalaensch; visierlik ; cierlik; gene, 
jent ; grein, gretnken ; biesaerd, 
biesaixe. Elegans homo, fraeiaerd ; 
moiaerd ; braggaerd ; galliaerd ; 
galand ; parmant ; parmamig. 

Eleganler, fraeilik, fraeikens ; 
aerdiglik; reinlik ; relnliken ; cier- 
iik ; uit-nementlik ; properlik. 

Ehga ntia, schoonhcid; quib u s- 
dam, schoonte; aerdigheid; fraeiig- 
heid ; properheid ; gratie. 

Elememtum, Elcmenta > geni- 
talia corpora, radices & fontes 



CO u B ty m . Emmer / ember / ammer / 
amber, j. Barn-steen, Succinum, » Van fr, 
ambre, sp, ambar, arab f anbar T d. I amber- 
grijs, eene welriekende en van den barn- 
sceen verscbillende stof. 



Eli 



— 1*5 — 



Elo 



rerum t element, elementcn. 
* possit dicil reedschap ; ge*reed- 
schap, 

Element urn t Ietrere, Element 'a 
prhna lift cm rum, Abe, Abcce, 

ElenchuSj librij propriamm 
wviumtm &c. rafd ; register; aen- 
wijser. 

El em bus bonormn, inventaris van 
goeden. 

Eleosellkum, mark. 
Elephas> Elephant us } elefant ; 
oli fan t. 

Eleplmnti dens, as, sive cornua, 
ivoor, avoir ; elefen-beon, elilen- 
becn, dpen-been, helpen-been t 

Ehphanti matins t proboscis, sive 
rostrum , nompe van den oli fan: ; 
rot el ; snuitc ; slone, holL 

I;Lep 1 1 as , Ekpha nt iasis , Eh- 
pbantia , laserije ; malaedscheid ; ; 
leprooshcid ; veld-sick te ; akker- 
siektc, 

Elephant iacu $ % laserisch ; nia- 
laedsch ; akker-siek ; veld-siek ■ 
leproos. 

ElevarEj heven, lieffen ; op- 
liefFen ; ver- hefFcn ; op - licbten ; 
vtT-hoogeti ; bcuren, boren : op- 
beuren ; steilen ; stegen^ sr eegen ; 
stcigeren ; stijgen, sreigen; stuiken, 
cortices elevare, in altum toll ere 
& In so I are, stuiken de schorssen, 
ElevatuSj ver-heven. 
Ekvatio, lieve, hef ; beffinge ; 
ver-heffinge; boogsel; ver-boogsel; 
ver-booginge ; benr, bore, 

Eijcere, uit-Iokken ; uit^ 
baelcn. 

Elicere urgendo , af- dringen ; 
af-perssen. 

EliderEj nit-slaen 5 uit - 
p^rssen. 

Elidere spiritum } ver-stikken, 
EligerEj kiesen^ kesen ; ver- 
kiesen ; uit-kiesen ; uit^iesen ; 



vcr-Jcsen; uit-ver-lesen ; ver-welien* 
ver-wclcn, vet. uit-sundcren ; 
crieeren; hiexen,vet koren, kcuren ; 

karen, vet. saw Eligere lfkre\ 
wille-keureiK 

El eel us, uk-gclesen ; gckoren ; 
gekosen ; ver-koren ; vcrkosen ; 
ult-ver-koscnj uit-ver~koren, Electa, 
lecfa T dikcta, earn, arnica, kare } 
kaerken ; uit-ver-karen ( i) lief. 

Eferfio, keur, kore ; kense, kose ; 
kiesingr ; waelj \vacle 3 wale ; nit- 
scbot 3 vet. 

Elect io libera, \vil]e-keur. 
Elect ores S. Imperii Rom, Keur- 
vorsten. 

H i.i. ma RE, af-vijlen ; vijlcn ; 
op-macken ; op-bocrsen ; uit- 
strijken. 

EliminarEj uit-drijven, 
Eli min are for as dicta, uii - 
drac^cn. 

Elixguls, qui fart nou potest, 
spraoke-Ioos; tong-Ioos; on-tongig; 
stom. 

Elioguare, ont-tongen, 

ELiauARK & Eliquari, Eliques' 
cere, smclten, sniihcn; ver-smelrcn ; 
sijgen ; deur-slaen. 

Elix ? vorCj vorre ; groeve ; 
wa e t e r- v o re ; w aet? r-g ro e v e . 

Elixare, sieden, Elixus, gc- 
so den, nou Elixus, on-gesoden + 

Ei.lychxliim, lemmet ; iem- 
bindr, lecm-bindt , leen-bendt s 
lcem-bindt ; dacln, sax, sicamlh 
wieke, [land. 

Eliychn iu m bom bat d icu m , 1 o n t e 3 
lompe, 

ElocarEj ver-lnieren; be- 
steden. 

El oca re data arrha, ver- ton sen, 
ver-tonsten t ver-donsten. 

F loea re fu udn m } a r ren r e e r e n . 

(i) Hs, Etyni. wt-ver-korcn. 



Elu 






- 3 i<5 



Emr 



. 



Eloeare in matrimoninm , uit- 
seuen ; be-steden ten huwelike ; 
be-raedcn, sax. sicamk hoi!, 
fris. 

non Elocatus, on-ver-Iuicrt. 
Etocatioj a r r c a tc m en t . 
ElogiuMj rapport. 
FJogimn ttliim^, supreme volun- 
latiSj li I tors ten wille ; codicille* 

Elongare, lengen ; lijngcn \ 
vcr-tengen. 

Ehmgatio, ver-leng; ver-Ienginge. 

Eloqui, uiten ; uit-sp'reken, 

uit~seggen; ver-monden; vertaelen. 

Eloqiti plane & sincere, rond-uit 

seggen, 

Eloqni urn, Eioquutio, uir-sprneke; 
uit-sprekinge ; segge. 

EIoqnms f wel-sprekend ; tael- 
vaerdig ; red-sell ig, vet. q. reden- 
saiig; be-redent ? vet. kloek ver- 
mondere, 

EIoqumiia> wel-sprekendhcid ; 
red-sell igbeid ; be-re den held. 

Eioquio, Eioquentid vinccre^ supe- 
rare, ont-taelen ; af-taelen. 

Elva, vulgi) Fide, Lamia. 
Ei/ucere, scliijnen. 
Eluctari, ont-worstelen ; uit- 
worsielen ; ont-gaen; om-komen ; 
out-springen. 

Elucus, best er no potu Ian- 
gnens t ver-sectiwc. 

Eluctjbrare, waeken. 
Eludere, be-driegen ;. uit- 
strijken ende be-driegen ; ver- 
schalken. 

Eluere 5 spoelen , spuelen ; 
uu-spuelcii, uit-spoelen ; wasschen; 
af- wasschen ; nit -wasschen * uit- 
wissehen, af-dwaen. Etutus^ lamer. 
Ehtvio^ EhtvieSy in-loop 3 in-breke 
der waeteren. 

Eiuvio terra mm, diluvie. 
EluviOf uit-spuelseL 
Eluvies, straet-more. 



Eluvies , poel ; knet, quaet ? 
keet, sax. sic. fris. kolk, sax. 
holl. fris. 

Eluvies culiuarhij schotel- water ; 
token-water. 

Elugere, af-leggen den rouw. 

Elumbts, Elumbus, lam, Lie in ; 
[iff*- breukig , lenden - brcukig ; 
lenden-loas ; sleip-ienden. 

Elutetare %nmtm y ver-vaeten, 
ver-laeten, af-laeten, ver-schenken, 
ver-tappen, ver-gieten, af-trekfcen, 
ver-trekken den wijn ; den wijn 
vande moeier af-trekken. 

Eluxatus, ver-stuikt. 

Elysii camfi, paradijs. 

Em Aci a re, Emawart & Ema- 
anri, ver-maegeren ; uk-mageren ; 
uit-mergelen, 

Em an are ? uit-vlieten, Emanare 
in pahliaim y uit-komert. 

Emancipate, vrijen ; vrij laeten; 
uit de plccht doen. 

Emancipatus, gcvrijt; uit-geraedt ; 
sax. si cam Ik 

Emancipatio, vrij-laetiiige ; hand- 
lkhtinge, Grotio. 

Emanere, uit-blijven ; achter- 
blijven, 

EmacescerEj ver-dwenen^ ver- 
d wijn en ; ver-ssvijmen ; ver-s win- 
den ; ver-welken ; ver-welkeren ; 
ver-wemen ; ver-deluwen. 

Emasculare, lubben ; ont- 
mannen ; ruin en, ruenen * ver- 
snijden ; nfunkeri f -M .$, '$* 
EmascuJatuS} ont-mant. 

Ematurescere, rijpen ; rijp 
worden. 

Embamma, in-doopsel ; sausse ; 
lakkerisse , latwerge , laktwerge , 
betwerge ; natken op de spijse. 

EmberizAj emmerink, enimcr- 
link. 

Emben\a fiava , -geel-gorsse ; 
ged-gersse. 



Emk — 3 r7 — 

Emblem a, blasoen ; spange ; 
spengel ; medalie, 

Embh-maia } Enihlnntf vvrmicnla- 
turn, in-gclegt wcrk : in-IeiseL 

Emhlanaia & cntsta argnit i lwi f ai '/, 
^edreven, gedopt silver, 

EmboiiuMj lundse, lundsch, 
lonse. 

Embryon, faselj vascl ; draelu: 
vrucln ; kind^ken. 

Emedoli.arEj uit-melken, 
Emexdare, beteren ; beter 
inaeken ; ver- beteren ; ver-hegen, 
y&tt boeten : over-sien ; over-lesen : 
red resseeren . 

Emendari, be-keeren. 
Eniaulaito, boete ; baeLe ; betu- 
ringe; betemissc; boetsel* amende: 
em ende ; correctse. 

Emekdicare, bedelcn ; ont- 
bedelen; ver-ont-scliaemelen, Emeit- 
dicare pa new, brood bidden. 

EmentirIj Jiegen ; ver-sieren ; 
^e-venscn ; nit-qeven 



Emt 



trix, koopster ; koop-vmuwe ; 
koop-wijf. 

Emlor c ken's fracti (r) & nucis } 
snoeper. 



,v ? koop 



saenug; Icoop-siel 



ge veinsen 
valschelik. 

Ementifns, gekigen. 

Em ere, koopen ; in- koop en ; 
gelden, gonden, vcL 

Em ere ah atiqm, a f- koopen. 

Enter? precto sive vead:yi\ ver- 
h a n te e re 11 ; v e r- 1 i e re a . 

Evtereinnncfione, ahhastd, koopen 
in den uit-roep. 

Emere crtrifts d'quo, emendo crntre. 
mis- koopen. 

Emi parvo 7 siv$ vili, goedcti 
koop zijn. 

Emere aliqaan donis, om-koopni. 

Emiurirc } koop-gievig zijn ; ding- 
baer xijn. 

Emins s End it i it s 3 gefeocht- 

Emhtm cum damno^ hi] heeft de 
berrie, holL ante. Emi a in soitdnm 
dh.mdere } veur-koop doetij veur- 
koop ho u den. 

Em tor, kooper ; ia-kooper, Em- 



koop-achtig ; koop-gierii: ; koop-aL 

EmacilaSj koop -gierighcid. 

Emtio, limtns, koop ; in-koop ; 
inarktj merkt. 

Emtio gcnialis, Emtionis mussd 
comessaiio, Epuiinu, lijf-koop ; !ief- 
koop ; wij]j-koc)]v 

Louionis accessoria f afccssionrs 
pru'ter pftaehtm (2) de quo canvenit, 
on-kosten. 

End ion em qitticrpare, piwoeatpare, 
inlercipere, ondei-koopen ; onder- 
niieten. 

Efniionem mehuiere , ir-ritam > 
vanam & null ins moment i jacere, 7 
in -broken, ont-macken, in-worpen 
den koop. 

Em t it ^ n is n Y scis?tf p n eciu m ( 2) s it r e 
mnictii, ronw-koop; lijk^koop. Em- 
tiomm certo preeio reset ndere t rouw- 
koop, lijk-koop, geven, 

l".mtionem aiicuoni in se I0fisficii : - 1 , 
; 'inhere; fare prefcreninr, proxinn- 
tafiSj she propiuqnitafis aaliciparc, 
in se transjerrCi kalangieren, kalen- 
^leren den koop ; ver-naederen den 
koop ; kalendieren, 

Emtionis retraetas, kulcngieringe ; 
n:ic-konp ; naestingc. 

Emporium, markt, nietla ; 
kuop-p];u'tse ; koop-stad, koop- 
stedc* ; koop-haven ; stapeK Eiae, 
1'orum. 



(1) Hs. en EtyttL I. fried, BoraL 
A. 1 J , tm-. Die oni^^hrijvinn a d<* Icoopor 
van 'iL-fr.iiie crweten en van noten » ttuiJt, 
/oo \\]s VoehIuI hei Weeigeeftj deii ge- 
meeiR-si man aau, Jic genu (tjhen fk-tier- 
kmsJigcnJ smjak npsjt Aiin shoepenj hcefl 
HoraL niet gcdiicbt. 

(2) lis. Mhim.i Pwtittm. 



Emo 



- 3 is - 



Emu 



j 



Emereri, vcr-dienen ; uit- 
dienen; vol-dienen. Emeritus % vol- 
dient. 

Emeritus miles, uit-gedicnt kriegs- 
man, 

Emergere, ui m aqud, morho, 
eal amitate, m a I is, m ise rid, 
&c r op-komen : uit-dobberen, hail. 
uit-raeken ; uit-geraeken. 

Emergen ex humiii, op-komen van 
met tot iet. 

Emetiki, met en ; uh-meten. 
Emoneke, itit-nemen ; uit- 
mumen ; uit-kijkon ; uit-steken ; 
uit-staen ; puilen ; uit-puilen, 

Eminem, treffelik j uit-nemende ; 
veur-baer, veur~h;icrig ; excellent; 
schijnbaer. 

Eminentia, treffelikheid ; irit- 
steke ; uit-stekinge ; overbeid, 
overigheid : veur-deel ; .saillie. 

EviiNcnluf murorum , gariete , 
gerriete, geriete, gerijte, flaniL 
crenenux, gat L 

Emtttere, uit-selnden ; losen, 
loosen, iossen ; uit-laeten • uic- 
geven , 

Emittere t sagittas y af-schieten. 

E miss us y uk-gelaeten. 

EmissariiiSy looper ■ ver-nemer ; 
ver- spied er ; ver-klikker ; coertier. 

EmissariuSy ut t Entissani mi lit ex; 
qui ante exercitum emittuntiir, 
act dm que. pracedunt lacesseudo 
bosti, vel ad explorandum, 
avant garde; ver-loren hoop (enfants 
perdus) q. tent ere in mortem 
ruevte s. 

Emissarium, locus qui aquam 
emit til sistilve > bid bus vel 
demissis vel reclusis^ ver-ket ; 
spuie, spije ; sluise ; erke ; dam. 
Emolliee & Emolliri, monven ; 
mouteren ; muiken ; ver-morwen ; 
ver-saechten ; saechten, saechtigen ; 
weiken ; touwen. 



Emollitus, Emollidus^ ge-smijdig^ 
ge-smijd. 

Emolumextum, bate; oor-baer, 
oor-bor ; ver-val ; veur-spoed; nut, 
nuttigheid, nurbaei hcid ; nutschap, 
vet. \v.inninge s wiuste ; wasdom ; 
prufijt ; quint (1) ; molster, maker. 
Emori," sterven ; ver-sterven ; 
br-stcrven \ li it-gam; ver-dwenen, 
ver-dwijnen ; ver-swijmen, ver- 
swinden. 

E mart u us T v er - $ to r v e n ; v e r - 
d wen en. 

Emortuus atque rigid us iustar 
lapidis, qui oh r f| nit f a n q u a m 
lotus in lap id em con ver sus, 
steen-dood. 

EmortuaJis dies, dobd-dag_; sterf- 
dag. 

Emqtio mentis, ver-baestbeid ; 
ver schriktheid, 

Empetra, m u s monta n u s 7 
emster, stix, sicamh, (2) 

Empetkon, her ha, srecn-brck-c. 
Emphyteusis, erf-pachwecht : 
eiusdem canon, erf-pachte. 

Entpbyteu t tea renovat io n is pram iu m , 
quod patrono h vasal 1 datur, 
ver-hef; ver-hef5nge van lecn. 
Fide etiam, Hominii symholum. 
Emflastrum, plaester. 
Em pi as t ru m v u h k ra riu m^ w o n d - 
plaester. 

Em pi a st rum eniolliens^ trek-p] a es- 
ter, 
Emhlastro fat us, geplaestcrt. 

Empusa, Fide^ Lamia, 
Empustc Ludus puerilis cum 
unico pede subsiliunty hinkel- 
spe]; atque it a subsilire, hinkelen- 
Empyema, borst-gesweer, 
Emulgere, uit-melken- 



<i) Etym. voegt er bij : Fructus, quinta 

pars f rue tun m ; jtuta quintana. gaL quint. 
(2) Vrg, Cricetus. 



Enc 



1 



— 3^9 — 



Est 



Emnlgere aiiquem argenta, ieman 
den mclken. 

Emundare, uit-suiveren ; rei^ 
nigen, 

Emungere^ snLitten ; uit- 
sunttcn, 

Emungere aliqtmn , scliecren t 
adag. 

Emungere pecuniis , iemanden 
sum ten 1 meiken ; quique alium 
quavis rat hue per fraud em rebus suis 
privat, botter. 

Etuunctus; Emuncta naris } neus- 

kwuuctorhan, snmter ; keers- 

snutter ; licht-scheere ; boetser, 
Emuxire, bol-werken ; be- 

schantsen ; schnntsen, schrantsen. 
Emulcare, ul cor i tees &c. 

berken, barken- schommen ; ont- 

mo.s.sem 

Emutere, inoiid-pelen, mom- 

pelen ; kikken ; liemmen T bum men ; 

ups-hemmen, ups-hemen; rinsen, 

fris* 

En are, Fide, Enataiie. 
Exakrare t ver-tellen ; uit- 
leggen ; ver-klaeren. 

Euarrabilis, u i t-spr ek e! i k, 
Enarrator } rapporteur ; reftereu- 
daris. 

Enasci, geborcn worden. 

EnatarEj ont-swemmen ; uit- 
swemmen. 

Enbamma, Fidey Embamma, 

Encarpa, Encarpiy bloem- 
wcrk; fruitagie; vignettetfj frise ; 
Joof-werk. 

Encaustum, atrameniunt, 
j "^k, enk 3 inkt, int, enkt ; onk, 
mik, sicamh. 

Encaustum, mael s mackrije , 
malie, Gal lis esmait ; emael. 

Encausio pingere, Encausticd pk- 
lura omare, emailleeren; damage- 
neeren. 



Encausto pic t us, gemaeleei t, 
Eneausies, glas-maeler ; ntaeler 
vanglas; maelerer ; vier-schild^r. 
Eucauslice, vier-sdiilderije; ma.- 
lerije; malic ; smelt-wcrk. 

Excentris, ijs- spore ; slijk- 
spore; kloi-sporc; voct-ijscr. Fide, 
Stapes, 

Enchiridion-, hangerken ; poi- 
naerd. 

Enchiridion, handdioeksken ; 111a- 
mun-L 

Bncce^iAj kerk-mjs^e ; kerk- 
wij binge ; kennisse, 

E^CRASlCtlQLUSj pise is. Fide, 
r rRicniA , 

Ex demi us morbus, laiid-siekte. 
Exdivia, vu!gi r endivie. 
Endkomis, pije; winter-rok ; 
jakke, g.s.s. fris, 

Endromidesy lakkei-sehoeneiK 
E^ecare, dooden - smooren ; 
dempen. 

Eneegia, kracht, 
I:\erclmexus, qui actionem 
diuhoii in se patitur, duivel- 
,sucbtig ; ver-duivdt ; be-duivek ; 
be~seten me.nsch. 

Enervare, ont-senuen ; 011- 
sterken ; onc-sterken, 

Enrvare cursu equum, &c. af~ 
rijden een paerd. 

Enervare verberibus, lam slaen. 
E nerval us y Emrvis, Enervus, lam, 
Ueni ; ver-lemt, ver^laenu, ver- 
lanu, ver-lempt ; swak ; 011-sterk. 
Exim, want, 
Euinwero, maer; nemacr ; vcur- 
waer; sekerlik; certein s certeinlik. 
EKlTr, be-]icersten, be-neer- 
stigen ; be-ernsren, be-enistigen ; 
trachten ; onder-staen ; streven , 
g. s. j, fris. hoi I. 
EnLxl, vast. 

Eniti, baeren ; baersen, baerstcn, 
b-iisien 3 fland. genesen van ktnde. 



IvNT 



■ — 320 



Eph 



Oflt- 



linixus, us t baeringe. 

Esxuadecaeteuis, gulden gCLLll 
Vide, A arms numcrns. 
■Ennosicisus, ntikker. 
Enodare, om-knoopen ; 
knochten, /land, out-doeu ; 
strikkon. 

Enodis, knoop-loos; on-geknoopt. 
Enormis, # on-maccig ; on- 
pacfete; on-geregdr \ on-ge- 
meinug ; 011-Vienlik ; over-gruot ; 
uk-ncmende groot \ bijsder groot, 
bijster groot. 

Enor miter, on-maetiglik ; 011- 
geschiktelik, on-gemcimiglik. 

%ml% swaerd, sweerd ; fagp- 
wer; rapier ; degen ; stok. 

Ensiculus, sweerdcken; op-steker. 

Emis ampins, brevis & anceps, 
coutelas. (r) 

Mtiiis filiating pas-houwer ; pas- 
mes ; half- houwer ; malcus- 
swccrd (2); braekemaer, (GalL 
biMquemir); krom-houwer; krom- 
oord (3) ; krom-koorde. 

Ensisnudus, st rictus, bloot sweerd, 

Emis vulnificus, quetselik sweerd. 

'Ensiculus vena tortus, kalle wei , 
/land. 

Emit forte aliqtwd genus, bnse- 

N C4)' . , * ... 

Ensvn vagina expedire, iwerare, 

Liir-trekken bet sweerd. 

Ensiforme os t herten-deksel. ^ 

Esterocele, gescheurtheid : 
*wal, vide Get us, 

Enthusicl'M, her ha, kerveL 

Estoma, gekorven. 

(0 App. Coetelas. 

(2) Ei-nugel. Sec. laantt. xvm, _ 10. 
(V) Vrg. -§$.#*• Oort T Af wtrcu ###• 
(4) i#£. Jto^, jacith\ vel tusij gtiws- 
De bewerker voegt er /or/<, misschien, 
bij : ketw. was dus reeds embekeud. Het 
bestead werkdijk in het Dknsdi. Zie _bij 
Vrrdam, op Baseher : 0. fr. Baddaire, 
baudehire, ba/elaire = lang mm, dolkmes. 



Hxucleare, ont-kcerenem 
Enudeati, klaerlik; ult-drukkelik. 
En t udare, ont-blooten ; out- 

dekken . 

Enula camp ana, aland- wortel ; 
galand-wortel. 

Enuuerare, tellen; be-rekenen. 

Esunctare, ait£&; uu-spreken- 

Exutrire, op-voedea % op- 
trek ken. 

E rutin! us, op-gevoedt ; op-ge- 

t0 S en < . , ., "'j 

Eo qjjgd, mids, mids dat, 

vermiddelst. 

ek Eo, daer-uit. 

Eo, daer; daer-waerts ; daer- 

henen . 

Eo usque* so verre ; urue, vc.L 

Epacta, slotel des jaers. dies 

u n d e € i in uddiiil i i ; q u ! hu s ad 

a n n u m L u n a r e m c m m u ft t- m 

354 d'urum- additis, complciur 

eland i i a- roue an n us sola ri $ 

j6*y tUeruut. 

Eparchus, Eparcha, voogd s 

vogd ; hmJ-vagd; kmds-heer. 

^Eparchia, vogdije ; kndschap ; 

land-vogdiJL'. 

Ephhbus , man - baer ; boct , 

boeve, boefken j bachiler, angL 

Fide ciiam, Puer. 

Ephemera, culex vinarius, 

wiin-mug^e; wijn-vliegc. 

Ephemera jcbris, d:\glikscbe kortse, 

Ephemeris, dag-boek ; jornaelj 

journael ; almanak ; caleudier. 

Ephestris, wapeu-rok 5 wapen- 

kleed ; rijd-rok. 

Ephestris, capruin ; nol \ rouw- 

capruin. 

Epiualtes, alf 3 alve ; maerc ; 

nacht-macre, naclu-merrie. Quia 

maer e q u u m s ig n ifi cat, no ti 

i n c n ci n n d a d Ephialtem m r b i 

nocturni genus cons net udo 

detorsil : quoniam eo labor antes 



Epj 



— %M 



Epr 



j 



maxima pond ere prenii sibi 
v i d e n t u r ? n on alii c. r q u a m $ i 
quis sic cecidissetj tit equus tato 
cor pore ipsi incttmbereL Acccdii 
& alia ratio qud Ephialies maer 
dicitur, ob id quod equus eo 
fir eg u en I is si me la bar are cerna- 
tur ; Jo, Seen no. 

Ephippjum, sadel ; kusseneeL 
Ephippii areas pars anterior , 
sadel-boom ; sadel-boge ; a re ion, 

Ephippium danere * equa, ont- 
saedelen. 

Ephippiatus, Ephippio stratus, ge- 
sadelt, 

EphippiopceuSj sadel-maker ; sa- 
deler. 

Epholcium, licht-booc ; schip- 
boot. 

EpibatAj EpibaieSi boots-man ; 
bootvaerder; see-krljgs-inan. Epi- 
batce r krijgs-liedcn ter ££&. 

Epicedium, graf-dLcbt ; graf- 
Iled. 

Ehccenum, misschteluin, mis- 
teluin. 

Epi cureus s h m vo I u pta- 
rius, Epicuri de. grege pofvh.s^ 
saecru-leven ; wellust-soeker ; 
rogier bon temps. 

Epidemius morbus, sterfte ; 
over-gang. 

Epidipktdes, sera Epidipnidcs, 
nae-gerecbt, 

Epidromus, Epidromon, velum 
ad pup pint sive. in pane 
posteriori navis extent urn , 
besane; mesane, mezaene. (1) 

Epigastrium, over-buik ; opper- 
buik , 

Epiglottis, tongesken ; adem- 



(0 P"", Misatne, itaK Me^sana, van nud- 
adi.vuwsch ht, Med hi tins, tusschen bmdQ, 
middtlmstig : dus oorspr. een ^eil van 
middelmatige grootte. 



tongesken ; keel-tapkcn ; gorge! ; 
gorgcl-r'-gesken ; lellc ; Mlcken 
wtnde keele, 

Epigramma, gediclue; gedicht- 
sel; dlchie; rijm-dichte. 
Epigranuna sacrum, motet. 
Epigraphs, tuel ; op-^clniit, 
Epilepsia, be-smetbeid ; Sint 
Jans-evel ; vallende evel, sickte ; 
smipc, in pueris pr&sertim. 
Epileptic us, be-smet. 

Epilogus, slot-reden ; shiit- 
red t: 11 ; besluit-reden ; ai'-Lcdc ; 
conclusie ; recapiiulatic. 

Iipixicium, sege-loon \ sege-Ipl; 
Epipha>jl\ Domini, koningcn- 
dag \ drij koniugen ; derrhien-dag, 
decimus ter tins dies a Nuiali 
Chrisii* Spa ti urn I em pay is db 
Ep ip h a n i a a d diem Cineru m > 
open tijd, qubd per id uuptias 
ccichrare integrum sit. 
Epiphora, oogen-loop. 
EpirhediUiM , J u ve n a L slag- 
karre. 

Episcopus, bischop ; schouwt, 
vet, 

Episcopus desigualHS) coadjiucnr, 
Episcopi viatrius, wtj-bisscbop : 
koer - bisschop , koor - bisschop ; 
suffragaen. 

Episcopal us , munus Episcopate , 
bisscbop-dom ; bisdom ; quod 
eliam de j urisdiciione Episcopi, 
tract live Episcopo subdito 
s u m it u r ; q uod alt as d icit u r, 
stift, sticht, ge-sciclue, 

Ef j istalma, commissie. 
Epistates, procurator. E pis- 
tain, p roc ura terse. 

Epistola, Epistolium, brief ; 
send-brief; missive *(i) Breve , in quit 
Vitus Amerbachius in suis ad 



(t) Vrg, nog dc woorden Diploma, 
Libellus, Litter je, Scriptum. 

4i 



En 



— 322 — 



Epo 



Equ 



— 3^3 — 



Equ 



Carol i Mag ni Co ns t i tu Hones 
A n not a i to u i b us, q u o voc a h uta 
adhuc ul-uutur Pont if ices Ro- 
mania pulo Germ ante am esse, 
ae significare. Lit eras, 

Epislola asserioria, pas-poorte ; 
passe-poorte; certificate ; patente; 
credens- brief. 

Epislola objurgaloria, schel d-brief . 
Epistolas reliuere, op-breken den 
brief. 

ah Epislolis, secretaris. 

Epistqmium iloIH, tap ; devik ; 
dodde; item, haen; kraen; kraen- 
tap ; buise ; a forma gruis aut 
cliam galli. 

Epislomhwh ohturaculnm quod 
art do Hi insert tur illudque 
obstruii; duige ; sponge, holl 
Episiamium \ oh! u r a culu m q u i \ 
eontinetur spirit us aut laxatur 
in organ! s, wind-vang vande 
orgelcn, 

Eplstyijum, capiteel ; sail- 
hoofd ; pijlern-hoofd ; hoofd vande 
pijlem, SLitic oft. colomne ; not 
vande colonine, 0& 

Epislxliuui in latere camini, stand- 

vinke ; " btari'd-vlict der schouden ; 

semeise :■ [forhi & suind-veken, 

& hi no metaphor, de homine 

parvo sed crassis cruribus. 1. R.] 

Epitaph itiM, graf- sch rift. 

Ehtiialamium, bruid-lof-licd, 

Epitogium, vest is muliebris, 

samare, samaris ; over-role; over- 

kleed; over-mantel ; over-sloop. 

Epitome, kortbc-grip(i); uit- 

rogt : extract; brevier. v 

* Epitoni a , collabi, slo telen 
vande snaereii ; I ij it-slot eh 

Epixenvjs, Epixenum, vleesch- 
*banke ; vleesch-blok. 

Epizygis, not -gat inden stalen 

bbge, ' 

(i) Etym< be-grijp. 



Ern\ns, lijfkcn ; koller-roks- 
ken. 

Epomis, capruin; aniiuse, almmse, 
mutse, 

Epomis, I i ripipium vulgi , 
licre-pijpe- (t) 

Epomis funebris, rpuw-capruin ; 
nol ; bijle ; tote. 

Epops, avis, hoppe. 
Epostracismus ; lud a s q no 
lest ul am a tit lamellam lapij- 
lilmve super aqtae aiquor dis- 
tringunt, numer unique salluum 
quos prius quiim desidat facit , 
ineunl, victor Id penes ilium 
concessit qui multitudine sal- 
tu urn super el, slinger-speL 

ErOTAKE, uit-drinken. Epolare 
slrenui, fonk drinken ; uit-drinken 
sonder snuiven. 

Epotidps mavis, over-loop van 
*t schip, sax* (2) 



(i) Etvm. «Liere, ve /. ft. j. Watighc. » 
De lierepijpt: was die muts, waarmede 
muu de oude ge.leerden der XVI* eeuw 
afgebecld ziet en die poren en w^ngen 
bedekie. Met w, wa^i ^elfs op de Parijsche 
Univemtdt bekend : op de lijst dtr werken 
die de vindiugrijkc spotgees: van Rabelais 
aan de boekerij der abdij van S^ Victor 
loedicht, ontmoet men dezen titel : Ltri- 
pipii Sorhwki Moratisntioiws t per M> 
Lapoldum. Pantagruel, B. U. 7. In den 
Teuthonista vindt men echter : « Qiierdel 
van den Scoe. JJfipipMM, » en bij Kik 
<t Qu c rdel - sni j d er , iron id , ] . sclio en - 
lap per. >] Misscblen verge leek de toenmaab 
zoo yaak berootde student de lapsiukken 
van zijn schoeisel met dc wangstukken der 
rijke bonmiutsen die ztym leeraars droegen, 

(2) Van daar het tegenwoordlge engelsch 
w. a Orlop » dat echter Valsch verdek of 
On der ate verdek beteekent : 00k is Epo tides 
Mn latijnsdi maar cen griekseh w, 
&irwrt&€^ 1 een stuk der krljgsbodems in 
de oudheid, dat misschien beter wardt 
weergegeven door bet Kiliaensebe «Op- 
boetselj » (Opboeisel?) of k Remme, sax* 
sic.x) Z, Atrotma^ Tnhula en Navis. 



Epuiari, slemmen, slcnipen ; 
hoven ; hoveerei^ hof-hoi]den T c^ 
huiscn, vet. (bine, pacscb-hiiiseji) 
hiassen ; stnetsen, smet^chen ; 
wcerdsc happen , s* s. holl, ban ken ; 
banketeeren ; sm alien ; schdssen ; 
schrosseu fi) ; teren 1 teeren ; 
labbaieu, vet. 

Epnlari plus tvquo, nimiis Epulis 
se gravare, ohruere, oy.er-brassen . 

Epulvut, Epuhe, spijse ; kqst. 

E pular urn magnificent in, kostelik- 
heid van spijse. 

Eputdi qtue in extrema avnd vel 
pramlio adferuutur, nac-gericht, 

Epulas mensd auferre, af-dienen ; 
de tafel op-nemen. 

Epuluut, Epn la 1 ii ), g as t e r i j e ; bras, 
brnsscrije ; hof, & veins, hiiis ; 
tnael-tijdj mael; heerlike mael-tijd; 
guldcj vet. smets; feeste ; labbaie, 
vet. fland. banket. 

Epnlum publicum popular?-, open 
hot"; weerdschap. 

El>uLe qua ediiis in luceui liheris 
udoruautur, Ausonii, kinder-mael 
Adr. funio. 

Epnlum cintionis causd, lijf-koop, 
lief-koop ; wijn-koop. 

Epulum funehre, feral? , parent ale, 
EpnltB ferules } lijk-fecste ; nitvaerd- 
maeltijd- 

Epulo ) brasser ; banker ; slem- 
per ; bank-broeder ; bank-boeve ; 
tafel-gast ; tafel-gcselle. 

Equ 1 de m , w a e r 1 i k ; \\ r a e ra c h t i g- 
lik ; sekerlik. 

EauuSj Cabal las, peerd ; ros ; 
rossijde , rossiede , vet. f! a a d- 
hors 3 horse, ors 5 vet. fland. angL 
gitil ; inaere, vel. & quibusdam 
anliquitus mark ; caval ; pale- 
fr edu s , & palp h r edus v u lg , 
hinc, palfrenier pro Hippophork\ 

(1) Etym. « j laud. » 



Equulus t peerdeken , Equal us, 
Equuleus, novellas Equus } pit I las 
Equi)ius y een vuel, oft jong peerd ; 
veil! en, vol en ; pcevd-venle ; wrense 
v o I c 11 , Equu iu s udht nn ions, Grolia. 

Equa , merie, merrie ; inarle ? 
macre, ^/> gorre ; stnite ; stntte, 
g. s, s* matrix Equa, moeder-peerd ; 
peerd- mocder, vel. 

Equa laseiva, kets-meri e ; pntriens, 
heete, peerd ige nierrle. 

Eqihi dextra (ad cur rum vid*) 
band-merle. 

Equus aqud nitnid exsaturalus, 
fervent er adttqiailus , ver - waetert 
peerd, q. m d. over-watert. 

Eqn u s at Itn issa rius , in t issa rit ts , 
lien^st ; spring- hengst ; sprmg- 
pee'rd ; stal-heni;st ; stooter, sax.. 
stuitej vet. germ. 

Equus alipes, pt crapes } genettc ; 
janette, 

Equus auhelus } asthmalkus, pit al- 
ios us, suspiriosus, mordcrigj nmr- 
dcrig peerd ; dempig f kort-borstig 
peerd, 

Equus annosus ac strigosus, gorre, 

Equus AsturcOj Eide, hquus 
tolutarius. 

Equus badius, nigei\ moor. Hinc 
quibusdam Equus hcianlus q. badius 
sive balhts, ros-beiaerd, quaiuar 
vtd t filiorum Haimouis tempore 
Karoli Magni, &c. 

Equus he) 1 at or } ru iters- peerd ; 
hengsi ; reisig peerd, vet, ger. 

Equus ean!erius t castratus, cut 
testes exemii, ruin, men; kanter; 
loilfer, vet. fland, munk, ger, 
sax, sicamh. 

Equus calcitrOy calcilrosus, uu- 
slaende, achter-urt-slaendc peerd ; 
weder-sporig ; weder-spannig, 

Equus ce!er ; cur sarins, koersier, 

Equus cespiiator f suffossus, strui- 
kelendej stronkelcnde peerd. 



Eau 



— 3^4 — 



Eau 



Eau 



325 — 



Eau 



Equus davaim, clavo Iwsus, ver~ 
nagelt peerd. 

Eq uus cHiellarius , sarcinarius, 
dossuarius, agntinalis, som -peerd ; 
som-ros ; pak- peerd ; dossen-aer, 
/land. mael-hengst. 

Equus carlo & opinio corpora : 
brevi alvo & obeso tergo ; Equus 
itiuerarius^ kortouwe, konauken. 

Equus desultorius, nan ephippiatus, 
on-gesadelt peerd. 

Equus dexteriGr y dexter in curru, 
haiui-peerd. 

Equus Ephippiarius, ephtpbiatuSy 
strains, instratusy sad el-pee rd ; ge- 
sadelt peerd &y Equus equitans : 
sub homine gr adieus, vid* ephip- 
piariu s, r i j d - p e e r d * 
, Equus funalis, qui in curru 
duobus unit June I is tertius 
autecedit, veur-peerd. 

Equips fur ens , indomitus, cur rum 
rapt a n s sive rapiens ; quasi sublto 
furore aut i error e abreptus 
habenas non audi ens, waegen- 
loopig oft hollende peerd. 

Equus inauis, cut nemo insidzt, 
ledig peerd. 

* Equus helcyarius, /una lis, trek- 
peerd. (r) 

Eq u u s ind omit us , o n - ge I e in t 
peerd ; on-bereden peerd, 

Equus meritorius 7 conductiiius , 
huer- peerd ; miet-ros > get* sax. 
Eqnus niuriuus } ciuereus, cimra- 
ceus, kucopheus, [glaucus, Pottero] 
schimmel ; schimmel-peerd. 
Eq u t 1 5 mola rittSy m o Len-p e e r d . 
Equus in oculo hesus, pferygio 
sive ttngxtf- in ocuh laborans, maen- 
oogig peerd ; stael-blind peerd. 

Emms pavidus, meliculosus, pne- 
irepidus , prMrepidans , schouw > 



(0 Vfg. JUMENTUM. 



scliouwachtig , schouw ig , ver ~ 

scbrikkende, ver-schierende peerd, 

Equus punnluSy pumilk\ man n us, 

innnnulus, nanus, pusillus Horatio, 
dwerg-peerd ; negge, boll. jris. 
klein pecrdeken. 

Equus refractarius . nfragrator , 
restitatar, reiraciaus, contumaXy i 
contra sua fnma, dnri oris ; sapius 
resistans & subsist ens, it a ut nee 
vi nee verbis, ad pet gen dam 
in vid vel ope re cogi pass it , 
stedig, stecg peerd ; herd-tooraig, 
herd-bijtig, herd-nntilig, herd inde 
mond oft in 5 t gebid, (2} peerd. 

Equus sentnlalus, app el - g ra u \v 
peerd • 

Equus sinislcrior, sinister in curru t 
roed-peerd ; roep-peerd. {3) 

Equus spadkeus, bruin, casta ni e- 
bruin peerd, 

Equus in stahuio $%M cquili ass id no 
se e online as, stal-siek puvrd* 

Equus sterna x j, keteH^ oh ketel- 
achtig peerd; qui scssorem dorso 
excutiL ■ 

Equus strigosus, mali habitus, 
coriaginosus , coriagine taborans , 
mager peerd ; mager barst, mager- 
hein van eeii peerd. 

Equus suenssator, sucussor, suctts- 
sariuSj iortor, crucians, dravende, 
dravig, herd-dravig, schokkende 
peerd ; trotter ; draver. 

Equ u s iol 'atari us, grada rius y asfu rco y 
i n co n c u ss g 1 in erau s v e s t ig i a 
dorso t telle, telde s tellener ; 
h :\\: k e n e i e ; k I e p per ; sach t drave n d e 
peerd ; oppo u it ur Sure us s a t i &, 
Equus fripcdariuSy op een drij-slng 
gaende peerd, Ad. Junia. 

Eq uus va liu s j gilvu s , va el e u 
hengst, Ad- Junto. 



(1) Hs- 

(2) Hs. Etym. roey-peerd* 



Equus vehicular is, nectar ins , car- 
pen tar ins, jugaiisy funalis, wagen- 
peerd ; karrijn-peerd, vet. jland, 

Equus viator in s } decu r sarin s y sta- 
liontiriitSj dispositus; sive t Veredus } 
post-pecrd ; q . d . depos i tus s i v e 
depostus cert is loeis. 

Equus venator, jagt-peerd, 

Equus viliSy cava lie. 

Equi eodeut jugo subacti, jok-gi:- 
span. 

Equi quatuor quadriga juueti, 
lamoen-peerdeiij flatui 

Equi plum ejusdcui currus t ut 
quadriga &c. jagt-peerden. 

Equi interjuncti, ab/ugatij nit- 
gespannen peerden. 

Eq n i gressi t s glo > u ei at u s, cu ni follu- 
tini itiecdit Equus, amble, telle-g;tngj 
cut opp a n i t u r v u I g ! Gal I opt ilia, 
vemaculd voce fort i, ronden drai, 
Ad. junio [Std gallop forti sit 
vox ve macula q. gar-lop, aniniuo 
cursuSj cur sits citatus &c. V. R.] 

Equi tripedarii tit-l tropidarii in- 
cessuSy diij-slag, 

Equi cauda } peerd-sceert. 

Equ i u ng u la } peerd s-k I a u w e f 

Equini pedis cornu, hoef; ho.ef- 
klauwe ; boef-horen ; boet-hom ; 
kalkoen, vet. 

Equhuc nnguhe supercrescentia t 
over-hoef. 

Equini fvtus involucrum, licht : 
a I its. vulliSj aut veullb. 

Equinum stercus i peerd-stront ; 
peerde-mest ; peerds-toort; peerds- 
vijge 

Equorum catarrh us cum anheiilus 
dijfieultate 7 strengel , strangoil , 
strangclioen. 

Equorum morbus quo palatum & 
gingiva? pra nimto sanguine it's 
intumesc.unl. y schuilj gcr. sax* 
sic am k ,Gesncro. 

Equorum in coilo mollis & laxus 



tumor ; vitiutn colli in equity spek- 
bals, Gesuero, 

Equation juxta ungnlam vel cor- 
una (1) duriusculi nodi sive luher- 
eula, spat, Ges'm-ro. 

Equi salivariu}ii / vnlgi, roo^e 
vanden brL-idcl. 

Eq u i 1 h ■ p/ i$ it tm } eqt tiuus a l icen s , 
solea, solea ferrea, bocf-ij.ser. 

Equorum retinae n hi tit , trei^se, 

ml 

Eq uinu s eo 1 \ ipes , spa n -s eet 

Equi front ale. / " ide, hi out ah + 

Equi ante pectus lorum x veur- 
gerei ; vi.'Lir-gespan ; venr-getuig ; 
veur haen. (2) 

F,quesiris sella, stratntn, sadel. 
quod que equi dorso stratum inslcruitnr } 
rug-deksel ; rug-kiu'ed, 

Equoriitn oruameutOi mouilia, &£. 
peerd-ciraet; ge-smijde der peerd en. 

Equi ephippioriuiu & cingulorutu 
bulla &c. bosse, busse. 

Equis celer it at em itupi-rans ce.leus- 
ma eamque modcraiam, hi trig, hittig- 
boLi. (3) 

Equorum curriculum, balie ; quar- 
riere, 

Eqniso, * Equito — Equorum ma- 
gi si er , curator , domttor f peerd - 
berijder: hor^e-breker. vet, Latiuis 
a u t c m n n t a n l it ni Eqir;rum 
domitor & curator dicehat u 1 I'.qutso, 
* Equito, — sed etiam is cm 
aiicniuscunque rei regimen com mil te- 
batur : ulrtnnque Belgis sit niaer- 
sehalk V ide r Magistffl Equ it urn. 

EquariuSy stabmeester. 

Equorum ductor f curator, minister, 
palfremer ; sral-knecht; maer-sdinlk. 

Equarlus medic us t item Eaber, 
hoef-smit. 



(1) Hs. 1* Coroututi, 

(2) H s . E ty m. u V e ur-li ae ni , A n lite m * 11 
(l) Etym. Beeano- 



Equ 



— 326 — 



Equ 



Equ 



Eri; 






Equonnu nun tfgp , rosch - tui s - 
scher (r) ; peerde-kooper. 

Equinientumy merces pro ad- 
m I s $ h t d E q u i t h eiigis t - loon ; 
hengst-gcld. 

Eq u U riu n 1 fo ru m , p c e rd e - ni e rkt. 

Equih ? pecrd-stal, j^#ri:d hors- 
stede & contract horste J, R.] Vide } 
Stabuium. 

Equo vehi, Equilare, rijden te 
peerde; be-rijden een peerd; rotsen 3 
rossen ; marcberen. (2) 

Equ urn cousceudere , adscendcre > 
een peerd be-sch rijden ; op-si tten 
te pecrde; monteeren. 

Equo insidere, residere, sitten te 
pecrde ; be-rijden een peerd. 

Eq u i miosis sim 9 cu rsu ferri , re n n e n ■ 

Equum calcaribus agitare, conci- 
tan, stimulare A pungere.^ sporen \ 
de sporen gev-en. 

Equo citato contendere \ calcaribus 
stibditis effreito Equo ferri* spoir- 
slae^s rennen, 

Equis percurrere, be-rennen ; be- 
loopen. 

Equum in gyros torqmrCs tumme- 
len sax. id est, tui me] en. 

Equo eurruve iranslre^ prolerere f 
obterer&j, aljligere^ over-rijden; citatis 
j anient is oblcrere, protractd quadriga 
afftigm puerum, over-rijden een 
kind . 

Eqaitaudo evadere, ont-rijden. 

Equo desmulere } af-sitten vande 
peerde (l) 

Equitatione exhaust us y fraclus , 
ruptu s t &e. n t - g c d re v e n ; a f-g e 111 e n t ; 
af-gereden* 

Equum poppy smo & vocis bland 7- 
mento demu!ce,rt% f! u i te n . 

Equos enrrui lutendere^ alligare^ 
apponere ; jungere curru, vd t ad 

(1) Hs. 

(2) A pp. marceren. 



currimi) adduare ad juga, sub cur- 
rum ; freaa & Junes it's accont - 
modare, in -slaen , in- spannen , 
acn-spamien de peerden. 

Equos inter jungere > disjuugerc, fug J 
solve re y u it-span n en de peerden. 

Equum cunire ? ale re } pascere t 
be-stellen, //- 

Eqaos sirigiie perfrieare y peclere, 
ms-kummen. 

Equuai Meniere, ephippiuni ri 
Imponere^ sadeleji het peerd. 

Eq u i ven t re ni s u be inge re, h e t p e e r d 
cin^clen, 

Equo detrakre. frenum > ont - 
too me ik 

Eqao detnere ephippium f out - 
sndelen. 

Eqmim caleeare ; Etjuo soleam 
iuduere f be-shien het peerd. 

Eqai nngulani claw profundi us 
adactahi'dere, ver-nagelen een peerd. 

EauuMi j amentum &i\ exhaunre 
cursu, equilando &c. af— rijden een 
peerd. 

Equo deturhare.y stooten van 't 
peerd, 

Eqmnum fivtitm, Eqmdum, edere, 
veuleiiL-iu 

Equ oru m fa ror, Cu m su bite fa tore 
out terrore abripiuntur, hollen, hall. 
sic, fris* 

Equaria*, boop peerden, 

Equi in star iascivus^ gemclik ; 
geemelik ; gemmelik, 

Equire-j rljdig zijn ; peerdig xijn. 

EqueSy rijder ; ridder ; rudder, 
vet. peerd- rijder ; peerd-rLiiter ; 
ruiter te peerd; resiger, reisiger, 
vet, 

Eqae.s excassus sive deject us ex. 
eqao in a re nam, sand-miter. 

Eq ues pra'da tor, s n a p - h a e n . 

Eqms cataphractus , armiger , 
wapen-tuerj vet fland. 

Eques expe-dhiiS; ferentarms, lev is 






arntaturcv, licht peerd-rniier ; kan- 
bJjn, [voa x Arabic d 3 J. R.j 

Eques sagittarias t arcier; schierer. 

Eques tabeii art tis, post; post-bode. 

Eques itobilis miJitarem ordinem 
prqfrssHS, ridder, riddcr-beer. 

Eques aura tus t iorqaatas } Eques 
•;d;ois } Equ est r is or dims sive digni- 
tatis vir f gestagen ridder, sic d iotas 
Teuton ice quod creetur sole m 11 i 
1 1 ■.' nuoniarum rilu, perstrictu 
leviter undo ease huntero Lcvo, 
ha per at oris ant Ducis man a? 
add it is verbis solenni marc 
concept! s. Eq ues an rains C a n 1- 
deno veteri voce Germ, trittet^ 
drifter; a trie sive drie, id est, 
treSj ob duos j u net os cquitcs, 
d e in v e r exp u n c t a T t s iv e D> 
Hi era Ritter. Trimarchia quoque 
'oetcribus Gall is Equeslris pwgitw 
U$Hti$i$. fuif, qua> ex iribus 
cquis consfabat, q.d, trie march, 
id est , tres equi. Sic Gail Cam- 
den us ex Pausania. 

Equlkm erean ? ridder slaen. 
l:ques enim- vet ab ipso Rege vel 
et Regis in exercitu prafecto, 
flex is gentd>its f educto gladio 
leviter in humero percntitur. 
01 im an tern Equiii creato 
p r tfte r gla di u m a d r u a ut e n t u m 
a c cesser ant cingul u m & cal- 
earia a urea ; unde Equiies & 
Mililes aura ft hodie vacant u r\ 
GttiL Cam den us. 

Equiies aurea vellere tovquaii t 
vlies-heeren ; lieeren van *i gulden 
vlies ; orden-lieeren ; heeren vande 
ordre. 

Equestris ordo> dignitas r a del ; 
ndderschap. 

Eqtu'tes, Equitatus, rijd ; ge-rid ; 
rits ; ge-rits ; ge-rots ; rit > ritte, 
g-s*s, be-rijdset ; reisigers^ vel. 
cavaierije. 



Iiqattes t Equi tat us , Equ it am 
tumid* t Equ est res copiv 9 ntiterij ; 
peerde-volk ; reisig kriegs-volk , 
v?L cavali/rijc. 

Equitaius dux> Equitum prujectus, 
rit-meescer ; rid- meuster ; rijd- 
meester. 

Eqniiutu eeuturia, cornet ruiteren. 

Equitum Magistcr, Vide, Ma~ 

GISTIlK. 

Equina } Eqttt (ftif stiomacbia t 
tdrnoi -j toernoi ■ tornoi - Hpel ; 
ridder-speK 

Eqnis imagiuario ludo concur roc, 
1 tornoten. 

Equapium, laveLsc. 

Equ u s flu 1 'it 1 1 His , s e e - p e e rd . 

E qjj 1 GO l u s ma ri} i u s t F i d e , 

HlPPOCAAtPUS. 

I <_;■'. [Si-nTM , Equi.wtis, katten- 
s te e re ; pee r drstee r t ; - & q u i h u - - 
dam 3 bcer-moes. 

Eqculkus, banke; pijn-banke; 
pijn-ijser; rakke Eqnoleo veritatem 
expri}nere } op de pijn-bankc le^gen. 

Eradhkh, uit-wi s^cben ; uit- 
scbrabben ; uic-scraven ; raieeren; 
raseeren. 

Era dig are, uic-wortelen ; ont- 
wortelen ; r.oeden , roden ; Lr it— 
roden ; ui[-roeden ; uit-roeicn ; 
itit-raden, sax. sicamb. 

Eradica t to 9 u i t - rod i n g e ; 1 l i t - 
roein^e. 

Ehantiikmum, bruinetula'n ; 
brninet-btoemken. 

ErakuSj Eraiiws, gemma ; Lapis 
TurciuuSi turkoiSj h colore qui 
TLirchino } talis. 

Erhbi una sedes, dnbbe-gut. 

Eremos, een-oode, oode, get. 
sax. wildernisse; \voestijne ; woes- 
tenije; hereniitagie. 

Eremita 7 e r c m n m .sive locum-' 
sol i ta r i a m r e 1 ig lonis e rg o i a- 
co I en s t een-saeter ; een-sideler ; 






m 

een-sedel.een-sidel ; woud-broeder, 
vet. klnisenaer ; eremijt, heremijt. 
Eremodicium, ver-siumenisse 
van recht : defaut. 

Ekkpkre, ont-kruipen ; deur- 
kruipen; ont-sluipen; otu-slibbcrem 
Ergasti:rium, werk-huis ; 
werk-stad ; werk-stede ; work- 
places ; winke). 
Erga, tct>eii, 

Ergastuliim, ge-vntigenissc ■ ge- 
vangen-huis ; kcrker , karker ; 
casement, vet, $$$* kaveete ; 
dwing-huis. 

Ergas! ulum moll ins, tuch t- h u i s . 

Ergasiularius , steen - waerder ; 
steen - wachrer ; stok - meester ; 
stok-bewaerder, 

Ergasl uius\ g e v a n ge n slave. 
Erg ata j winde ; kapestand ; 
balie ; machina tractoria axs 
redo, quit? & draei-boom, wind- 
boom, vacatur, quamvis htfc 
prop r ii vectini denotent , seu 
palum ligneum ferreumve quo succula 
ant erg a! a trajecta circumagitur , 
id est, wind-boom j wind-as-boom, 
windel-stange ; spaek. 

Ergo, dan ; daer-om. 

Ergo, wille : Ulius ergo t om dies 
wille. 

Ergo, wege ; libertatis ergo, van 
vrijheids wege, (i) 

Erica, neid-kruid ; heide. 

Erica mm fasciculus, hcidsel. 

(i) Bij Kil. ontbreekt dat voorbedd : 
hi] geeft : « Van des landsbeeren wegbe< « 
We]k eene tegensrelling en hoe ecu woor- 
denbosk ook guiuigenis afiegt van den 
tijdgeest ! Tevens een bewijs dnt de be- 
werker in Noord-Nederland ioefde. topa 
men mi den langen bevrijdingsoorlog die 
woorden mocht u its pre ken die 'M, De varies 
cot ken^prenk koos van aijnc Feestrcde bij 
de onthulling van bet gedenkteeken van 
Lei dens ontzet (3^ Get, 1&&4) : Htsc 
libtrtatu srg$. 



328 — 



Em 



1 



Hrk 



Erksium, hcide, locus Erica 
pa pi os us. 

Ericius, ijseren verken ; ma- 
c h i n m 11 it ti r is undique p r a- 
pilata, ac veratis barrens, aut 
clav is ft r re i s exst a n I i h u s. V i de, 
Erinaceus, 

Elugere, rcchten ; op-recbten * 
uu-rechren ; hoogen ; ver-hoogen ■ 
op- he if en ; ver-herlen ; aco-heffen ; 
helfen-aen ; op-svellen ; over-chide 
scellen t sctren ; op-steken ; up- 
Iielpcn ; steilcn ; dresseeren ; pfe- 
dresseeven. 

Erigere se suhitb, op-schieren. 

Erect us, over-einde; recht over- 
einde ; strak ; ge recht ; op - 
gerecht. 

Erechis Imtcr&hmiter, op-gaende. 

E rectum esse, over-einde staen. 

ErecUOy ver-heifinge ; op-stei. 
Erigeron, kruiswortel ; ki"iii- 
sette, \& Erigeri species, noun u I lis 
aems-blad, J. R.] 

Erik ack us , vulgo E rici us f 
egel ; eegel ; ijsere verken, holL it 
set is horrid is & praduris ; 
hars, fland* 

Erinuceus ca niruis ? h n d s- eg e 1 . 

Eri naceus su. illus , s w i j n- e ge 1 . 

Eri n ace u s . V i de etia m> Ec hin u s . 

EriperEj be-nemen ; ont- 

riemen ; af- nemen ; oiu-crekken ; 

ont-rukken ; nit-rakken ; ont- 

rooven. 

Eri per e it manibus^ ont-handen ; 
af-hendig, ai-h;indig maeken, 

Eripere vi, ont-wcldigen ; af- 
weldigen. 

Eripere eursu, ont-jaegen. 

Eripere se, oni-gaen ; ont-komen, 

Eripere suhitd, ont-snappen, 

Eripere altquem malo, damrto, 
?noiestid i perkuto, &c> uit-helpen ; 
ver-lossen . 

Enptus, ont-togeii ; onwrokken. 



— 1*9 — 



Eru 



Ekismju , Erismala, sLLtttcrs „ 
stutteii ; sclioor-hoitt ; vijsels. 

Erithacus, avis, rood-steert- 
ken, 

Erodekh, af-knaegen; at'-eten ; 
etsen, get\ bij ten. quorum voca- 
ha lor urn duo posterior a etiaw 
dniotanti Erodere, id est t fern 1 
out ari aqua forii inscu/pere, 
aspersd vid f aqua erode ale seu 
cnuslicd* 

Erodendi seu putrefaeiendi vim 
habeas , corrosif ; op - bij tend e ; 
ecende. 

ErogennetoNj kruideken loopt 
(volgt) mij nae. 

ErogarEj ver-sclnecen, veor- 
schicten (bet geld) ver-leg^en ; 
nen-leggen ; uit-reiken ; uit-geven ; 
be-geven; be-steden; ver-strekken ; 
be-srrekken; distribiieeren. Erogare 
eleemosynam, spend en. 

ErogaHo, ver- leg; uit-geve, 
Errare, dolen, doolen, dwae- 
Ien ; ver-dw^aelen \ ver-dolen ; 
weiden ; laveien ; erren, vet, iriren, 
ggf* sax, baeseiij sax, fris. swer- 
men ; swerven. 

Errare t missen ; ge-missen ; 
mis-grijpen; tmVgaeu; mis-raeken; 
ver-grijpen ; onr-gaen ; p] en ken j 
sneven ; snovelen ; faelenj fcilen, 
felen ; falieeren; fauten ; sukkelen. 

Errare inconsiderantid aut tiegli- 
genlid, ut in rei administrationt 
&c ri ver-sien. 

■Errare. ammo, reven, revel en, 
holt, 

Errare A- vera, on-gelijk hebben 
tnde saeke. 

Errare gressu, mis-rreden ; mis» 
terden. 

Errore dud, ver-gnffenj fland. 

Error t e r r a i u m, d Ii n ge ; d o o - 
linge, dwaelinge ; ver-dwaelinge t 
ver-dwaeltheid w 7 ver-dolinghe, ver- 



! dooltheld; errcdonij LM'dom, irdoni ; 
j sukkelin.Tc; iael ; f e i I ; foute, fllute; 
ver-grijpinge; sonde, sunde; delict; 
abus ; cxct:s ; mis-se ■ mis ; mis- 
, daed ; mis-verstand ; mis-valj (per 
1 imprudentiam vid 1 ) qum mis 
panicala a dver saliva in com- 
posit ion e pier unique expon Har- 
per, Malum, Mutt, & ddiquiuui 
aliquod, delictum, seu defectum aut 
h scopo erratum d e n 1 a i, u t , m 1 s- 
boorte, mis-doenj Abortus, Male 
facer e, & si mil i a : [per Dis, 
Ab , V el Abs et i a in i n comp q* 
sit i a- i h u s e xp I i c at ur u i Dis~ 
plicere, Absonus &c, F. R. (i)j 
Flan d ri vocu I d mes ulunt a r, 
mes-boorte, me^^dreclit , nies- 
doen, &c> 

Error mentis, quinke; qninkt, 
Bee a no, 

Errati venia, pardon, perdon ; 
re mis. 

Erraas, Errabundus, ver-doolt ; 
ver-dwaelt. 

Erro , Erratic us , Errahundns , 
land-iooper ; land-strijker ; kmd- 
trouwant ; swermer ; schacriant, 
g. s. draseler ; vagabond; plenkcr; 
qui vagando tempus consnmit ; 
qui sedem siabilem & domici- 
iium cert urn uoa ha bet, 

Er ro mon ach us , v e r-I o o p e 11 m ■ n i k . 
Erubescere, schaemen ■ be- 
scbaeint woi"den. Eruhescar genis^ 
blosen. 

EruCvV, vermis olerum folia 
ab rod ens, ruepe, rupe s roope, 
ri:ipL\ roepe ; gras-worm ; kruid- 
worm ; rupse t rupsene, ruepsene. 

Erucarum semina conghbala, urho- 



(rj F. R. liecfi vurgeten deter vertaling 
noodige wporSen « Mis -hu tight: n >i of 
v Mis-iteven w en « Mis-hellende n toe te 
voc^en , 

42 



Ery 



— 330 — 



Ess 



Eva 



— 331 — 



Eve 



rib us &c. inh&rcntia, poppen op de 
booraen. 

Eruca, Hcrha, rakette 9 
rokette. 

Eructare, ruspen, respen , 
rlspen , rnpscn, rnpsemen ; op- 
rispen ; op-werpen ait de mage ; 
gobelen, geubelen. 

Erudire, leeren ; onder-wijsen ; 
onder-richten ; geschikc maeken, 

Erudhus ? geleert . exquisitissiwc? 
erttditionis, ap prime Ernditus, lioog- 
geleerd . 

Erudtt e 1 , ge 1 e e r d e 1 i k , 
Erudiiio, leere, leeringe ; ge- 
Icerdheid ; tucht ; onder-richt ; 
onder-ridiungej onder-wijs; onder- 
wij singe. 

Eruhre, uit-trekken ; ruiteti, 
Eruerefunditus^ radiciius, uk-roden , 
uk-raden ; uk-roeien. 

Erugare, ont-rimpclen ; ont- 
fronssen, ont-fronsselcn . 
Erttgat us j on-gefron st . 

ErumpesEj uk-breken; uit- 
bersten ; uit-bortelen \ wellen, 
wallen ; uk-trekken met geweld, 

Erumpere , instar a postanals , 
uk-breken. 

Erumpcre in bosiem, utt-vallen, 
E ru[)lu\ spnng-vche.spvong-TdsQ 
Erupt io militarise uk-val; u it-tog t. 
Erukcare, uit-roden, int- 
ra den, uk-roeien ; uk-roopen ; 
uit-ruken. 

Hryum, erve, aerve \ voeder(i) ■ 
vitse ; peerds-wikke. 

Ery\ t gium, kruis-distel ; sender- 
ende ; ende -loos : est enint 
car duns longd lateque pr ore- 
pens : unde & Centum capita 
vacant ; Hhpanisque Corredor 
dicitur. 



(i) Het Etym. gee ft alleen « Voeder 
der beesieu. Pahuhivt, partus % pastio. » 



Eryngium marinum^ maer-wortel ; 
mer-wortel. 

Erysimum^ witte mostaerd. 
Erysipelas, roose ; sint Anto- 
uis vier ; quaed vier ; helsch vier^ 
q. ignis saver. 

Erysipelas cerebri^ q u i h u s d a m 
brnine. 

Erytiirodanum, mee, meed ; 
roodte, 

Eryturotaon, berk-haen. 
Esc a, Esculenia t Esculents res, 
merccs, pen us , aes, aet, vet. flattd* 
at ; spijse ; kost ; eet-wcrk ; eet- 
waere ; voeder; voedsel; aen-bijr., 
vet. (1) 

Esca> lok-aes ; Jeid-brokke ; 
appast. 

Esca super flua^ or-aete ; oor-aete ; 
oor-ete, q. d, over-aece. 

Esculent a & pocuknta, mond- 
kost \ mond-werk t 
Esculenta pars, vacht ; spiade* 
Escam parrigere.) in 0$ ingerere ? 
:iesen ; zszn. 

Escd n in tid obruere, ovet-aesen. 
EscharAj rappe ; roof j roof- 
ken vande wonde oft seer. 
EschariteSj wafeL 
EsoXj Exos, piscis genus, 
lak r kksj lachs, laeh, g*s*s„ vulgo 
huis, husCj qubd domuncui^e 
in-star se ostcntet, ut quldam 
put ant ; ve! q, d. hys sive 
hyscaj unde & IJlyrici vuis 
appellatur, nimirum a pinguc- 
di n e s e u lav do quo porcu m refe rt ? 
Ges 11 e ro* Vi de eiia m, Salmo . 

Esse, si jn, zijn ; ge-si jn 3 ge-zij n : 
staen ; ut y in mrtu esse } in pcriculo 
versari, in vreese zijn (2) : Esse 
cum aliquo in gratid t met iemanden 
wel staen : Esse in offensd apud 

CO Vrg. Edtilia* 

(2) Etym. in vreese siaen. 



iiliquem, qualik staen met iemanden; 
Rccte* esse, beni se habere, recti vakrl, 
wel staen. Vide eAittm, Sum. 

* Fui, ik ben geweest. Fuit } 
^eweesr; geziji^ vet. fl. Fuittrum, 
Fide J n F. 

Esfo ; Data, conce s s o, p osi 1 
ita esse; pone, statue^ concede, 
finge &i\ stt ita, schikt oft necmt 
dat het soo zije (1) ; genonien 3 
gegeven^ dac het zoo zije ; of, oi 
wel, wel of, hall. oft. 

Eslo y ik bens te vreden (2) ; dat 
het zoo zije. 

Esse s Essentia; wesen ; weseo- 
lieid ; esse, stafuSj conditio, het 
wesen : in statu persist ere, noch in 
esse, wesen j zijn. 

Essedum, hitsig-w:iegen; hessig- 

waegen ; waegen- Fide, Currus. 

Essedarins , voer-man ; voerer, 

voerder; hessenaer : item, waegen- 

maeker. 

Esula rotunda^ duivels-melk- 
Esurire, hottgereji ; Konger 
bun ben ; smaeliten, vet. 

Es u r ies , Est t rit Wj Esu rigo, b o 1 \ g c r ; 
smacht. 

Et, Etiam, aide; unde; 00k, 
Etiam } ja. 

Etianinum, noch ; tot noch toe. 
Etst\ etiamsij oft, oft wel ; hoe 
wel dat ; al is 't dat, 

EthxerEj ont-twijnen. 
Ethice, Ethica, sede-konst; 
sedc-Ieere ; tuclrt-Ieere. 

Etmnicus, Fide, Pagan us. 
Evacuare, ledigen ; ijdelen ; 
ver-ijdelen ; losen, loo sen > lossen ; 
ruinien ; laeretij g.s.s. wddeeren. 
Evacuaius, ^eijdek. 

Evadere, ont-gaen ; ont- 
komen ; nit-komen - deur-komen ; 



(i) Etym. da net soo zije. 
(2) Vrg. Ego, 



ont-vheden ; uit-loopen ; ont- 
] 00 pen , ont^vijken ; schampen ; 
ver-vneren ; weg-komen ; uit- 
raeken ; uic-geraela'n ; ^e-raeken 
uit het perijkel ; ont-todderen, 
fl a nd. onr-schappeeren, 

Evadere. tursu, ont-rennen ; out- 
loopen. 

Evadt're equiUimiOy ont-rijden, 
Evadere, be-dijden^'f/, ge-dijden; 
be-lenden ; ver-einden; op-koineji , 
wo rde n . F i d e e I i a fft, Fieri , 
Evasion nit-loop. 

Evagari, sweiven, sweven, 
Evacin^are, eusan , glctdiuut t 
ferritin, eW\ trek ken van leder. 

Evanere, (i) Evanescere, ver- 
welken, ver-welkeren; ver-wemen; 
ver-swinden ; ver^bleekcn ; ver^ 
dwenen ; ver-dwijnen t ver-swijmeti ; 
ver - s t uiven , i ft s tar pul-vet i $ ; 
ver-gaen ; ver-vaeren. 

Evantdas, ver-gankeltk ; ver- 
dwijmg ; ver-slentst ; ver-slcttert* 
Evanidtvu (u t t vinum, cerevisiu) 
lekk.e, 

Eva n id us color , v e r - b I e e k t c v e r w e . 

EvAKGHLIUM, id quod lata 

nnuciauti daftu, drink-penning; 

drink-geld; boden-brood ; boden- 

loon. 

Evangelista, evangelist. 
Ev a n n a r e , w a nn e n . 
EvASTARi:, ver-woesten ; d^S" 
truceren. 

EucHAiusTLE communio^ heug- 
ttjdj boog-tijd, 

Euchekea, ge-tijde; saed-soen, 
saeisoon, 

Eucuo, pecufiiarum coaeer- 
valor , h m a v a r u jr> potter ; 
geld -potter ; geld-sak ; gorten- 
teller j deiu ; greeseler. 

Eveiiere, oir-voeren. Evehere 

(1) El-awe kanit in 't Isttijn niet voor. 



sursuM; op-vocren 



Eve 

in a! turn, 
ver-heffen, 

MpMj extra vein, uit-vaeren. 
EvectiQ; pas-poort; passe-poorte, 
Eveelere, uit-plukken ; uit- 
roopcn ; ruiten ; op-breken ; uit- 
rukken ; ont-rukken ; nit-trekken. 
Evellere fundi Ins, uit-roden ; nit- 
raden ; uit-roeien. 

Evellere capilhs, pluk-haeren ; & 
met ap boric \ Pugnare, 
Evellere {mlptun, peuselcn. 
Eve&ire, ge-sditeden ; ge- 
beurcn, gebueren; toe-gaen ; be- 
geven , %• & fc be- tegenen , be- 
jegenen ; weder-vaeren ; hotten 
(wel hotten, qualik hotten ;} ge- 
raedten, -ge-raeden ; be-komen, 
(bono esse, felix & faustum esse, 
wel be-komen) vaeren (ita pkrumque 
evenit, het vaert gemeinlik sod.) 

Evenire casu vel forte, vallen ; 
be-vallen ; toe-vallen. 
Evmire felkiUr, ge-lukken , 
Evenire- maU, mis-sdiieden ; 
mis-komen ; mis- Ink ken ; mis- 
vaeren ; mis-vaUen. 

Evmtus, evmta, omm, ge-sditcde- 
nisse ; ge-vaerenisse ; ge-beurte, 
ge-boorte ; avend-nre ; plucht, 
flaruL kansse; toe-val ; accident. 
Evmtusfortuilus, raek; vat; ge-val. 
Evenius sinister, mis-val, 

Eventtilare, wannen ; ver- 

luditert, ver-lochten ; ver-sdmdden; 

ver-waeien. 

Eveutilarepaleiis, krinsen; kavelen. 

Everrere, uit-vaegen ; uit- 

veegen; uit-lceeren; uit-wisschen. 

Everrieulum, gaeren; gaeren-net; 

dregge ; dreg-net ; ge-spannen 

gaeren; sleip-net ; trek -net; toger; 

toger-gaeren ; visdi-gaeren. 

Evertere, om-verre, om-verde 
worpen, smakken ; om«werpen 
(currum evertere, om-werpen den 



332 — 



Evi 



Evo 



— 313 — 



Exa 



waegen . ;) slechten, slichten, sladi- 
ten; roiceren, raieeren; ver~derven; 
be-derven ; ont-stichten ; ver- 
woesten ; ver-nielen ; destmeeren ; 
rmneeren. 

Eversio, vor-oiclinge; destructie, 
Everslo urhis, ver-woesrin£>e der 

Stad- 

EvESTrGK\ ter-stond; van sroti- 
den aen ; voet-sraens ; op statute 
voet; straits; eens wegs ; veur- 
voets ; hands, te hands, h'oL 
rechte-voord a holL stap-hands ; 
stap-aens, step-aen, /land. 
Eugium, maegddik slot. 
EvmENS 3 openbaer; on-en-baer 
klaer ende openbaer; blijkelik 
on-bedekt ; schijnbaer ; baertik 
baer - bli [ken de ; baer - bli jkclik , 
oogen-sdiijmg ; oogen-sdiijnlik { 
oogen-sichtig; oog-blijkelik ; mar- 
kelik ; merkelik; notoor; ocukier. 
Evidenler, b^scheedclik ; marJcc- 
liken; merkeliken ; on-be-dcktelik ; 
sc hijnbaerlik ; oog-schijnelik. 

Evidentia* khierheid; oogen-schijn; 
on-be-dektheid jj scliijn-bacrbeid. 

Evigilare, wekken ; wakker 
maeken ; vcr-wakkeren : ont- 
waeken. 

Eviplare sulritd & rapidJ., ont- 
schieten uit den slaep. 

Evilescere, ver-snooden* 
EvihcerEj ver-winnen ; over- 
winnen ; nit-winnen ; af-winnen. 
Evlncere bona, be-setten ende 
be-slaen den pand. 
Evictio, be-set; be-setsel. 
Evict io soli olmoxii opevibus publicts 
ob nan soluiam portiouem, recht van 
spaesteidnge, ende recht van 
bozeming, Groiio. 

Evict iotwn pra-stare, waeren ; 
waer-borgen ; waerandeeren ; ga- 
randeeren. de Evictione pramittin\ 
wae rsc h a p be-1 o v en * 



Eviclionem prastaus ; waerborge ; 
waerande ; garande, 

Evikare, hibben ; voeren , 
vuere?ij \QTQn t fland. holL ruinen, 
raenen ; snijden ; luil-snljden ; 
ver-snijden ; hdlen, ger. sax, 
stcamb* kapuinen- munk£n y meta- 
phor d sumtd a monacbis & reli- 
giosis virisj qui se propter 
regnum cw lor tan cas Ira runt, & 
propter Christ urn eunitchi fiunl, 
cum possint esse viri, ui iaquit 
D. Hieronymus in Maltha urn, 
c a pile XIX, 

EvifatU5 ? gclnbt ; ge-vnert ; 

lioden-loos ; half-man ; plat-bn.^ke. 

EvrREscGREjgroeicn ; graenen, 

Eviscerare, ut ccrvum s &c. 

ont-vveiden ; ont-wden ; weiden ; 

uit-vveiden, vet, ont-darmen. 

Ev ita RE j in ij den ; vcr-mijden ; 
ont-wijken ; schnwtn, sehonweii. 
Evita bills t vcr - m i j d e 1 i k . 

Eulogia 3 gebencdijdinge ; 
benedlctie. 

Eu nuchus^ Eun luhan ; V i d e, 
Castrare, Evirare. 

EvocarEj ont-bteden ; uit- 
roepen ; op^roepen. 

Evocdr€ y u i t-d a e ge n ; u i t- e i ss c h e n , 
Evocare in militiam, op-nemcn 
ter orlogcn. 

Evacatus nd bellum, op-gcnonien 
ter orlogen. 
Evoca ti, w a e rd Hgg I d er s . 

Evolare s unt-vliegen ; uit- 
vliegen ; flitsen. 

Evolveke, ont-windcn; ont- 
rollcn. 

Evomere, over-gcven; bracken; 
uit -spoil wen ; kotsenj ger. sax. 
sicavib. 

Evonymus, spindel-houc; spin- 
dd-boom; a fusis vuV ; papen- 
ho^dj papen-hout, a siliqnuld 
q u a d ra ng u I d , q it a d r icotcdv e 



fo 1 lie 11I t i nsta r q u adra t i 
pi lei Siiferdofalis. 

Elta torium, agrimoniti ; lever- 
kruid : menge, 

Ev^avTao'LwTo*?* biesaerd; bic- 
sarre. 

Elthrase^ herba, klacr-oogc ; 
oogcn-trtiosr. 

EuiHROsv^oK, bernagie, 

Euj t orus, biesaerd ; biosarre. 

EUKUS, vent us ah Orient e 
flans, oosten-wind : all is vent its 
r i e n t a I i v e n 1 V i c i n n s > a d 
he vain versus- meridiem hqu- 
nihil d eel i nans, oost-suid-oost. 

liURONOTUy, vent n 5 A brum a It 
sols! i t io fla ns , suid- oosten - 
wind. 

Euthymja, ge-rnstheid van 
lierten ; ge-rustheid des ge-moeds, 

EvulgarEj nit-brcngen; rucht- 
baer maeken ; ver-konden, ver- 
kondigen. 

Ex » E, uit; van, (ex Autverpid, 
£ Corijiiho, Ex Aulide, van An ter- 
pen geboren), nae (Ex voto, nae 
den wensch ; Ex consnel inline, nae 
dc gewoonte ; Ex med sentenltd, 
naenujnemeininge^sedertjSindert, 
sind. (Ex eo tempore i quo, sedert den 
tijd ;) ontj in composit loulbus 
&e* Vide etiatn, E, 
Ex eo, daer-nit. 
Ex hoc t daer-om. 
Ex tjuo, nae dat. 
Ex tempore Jingerej veur de hand 
diehten. 

lixAU.uiuki:, .stooren ; vcr- 
stouren ; tergen ; ti]ts€fi, $.£• aen- 
rijtsen ; ver-grannnen ; gram 
maeken ; ver-tornen, ver-toornen. 
Exacerbate, &, Exacerbari, Exaar- 
!>csctrc } ver-bitteren. 

Exacerbates, ver-stoort ; ver- 
bittert. 

E}lacl3Cl:ri , ver-sucren , 



Exa 



— 334 — 



Exa 



Exa 



— m — 



Exc 



Exactor, Exaete, Exacllo, Fide, 

ExiGERE. 

Sxacuere, wctten ; spitsen ; 
scherpen ; ver-scherpen. 

Exacuere cote> ad molam, &c. 
slijpen ; uit-slijpen. Exacutus, ge- 
slcpen. 
- Esledificare, op-timmeren. 
Ex/EQUAre, effenen, even en ; 
ver-efienen ; ver-gelijken. 
Excequatio, effeninge. 
Ex.estuare, bijsen ; biesen, 
bisen . 

Excestuare, over-loop en j over- 
vloeden. 

Exagitare, aeiwijrsen ; quel- 
len ; vexeeren ; travalieercn, 

Exagitator, smotse, smutse, ger m 
sax, 

^Exagitari astu, bijsen, biesen, 
bisen. 

Exaggerare, dijken. 
Exaggerare, hoopen. 
Exaggerare , Exaggerari , ver - 
swaeren. 

Exaggeratlo , hoopinge. 

Exagqgicum, vtctigal vel 
portorium quod pro ex port alls 
mercihus solvit ur : pecan i a 
qiiam civts ex civ it ate migrans 
pendere debet, exiwe, cssliwc, 
issue, issuwe, exuwe-geld, q. d. 
exit us. 

Exalbesceke, bleek word en ; 
ver-bleken, 

Exalbur^are, ont-spekken, 
Exaltare, ver-heffen ; op- 

trekken ; hoogen ; ver-hooggen. 
Exaltalio, hoogsel ; ver-hoogsel ; 

ver-hooginge, 

Examinare, onder-vraegen ; 

onder-tasten ; be-soeken, besueken; 

onder-soeken; over-sien; be-rieken ■ 

examineeren. 
Examinare incautum, mt-haeien ; 

i eman ds conge sehrabben, adag. 



Examina, perpende, wik, 
Examen 7 be-2oek s be-suek ; exa- 
minatie ; inquisitie ; enqueste ; 
recerche, 

Examtnaiio acris, urgms f schcrpe 
exa mi n arte. 

Examinatio ad aquam fermitem. 
Vide } Judicium aquarium. 

Examinis genus f sive purgaiionis, 
aut criminis pur g audi modus; 
ui, vomcres Ignitos nudis pedibus 
premere , &c> Gull Cam d e n . 
Oordeel , or-dael, angL sax. 
Ordael in hac dgnijicatione 
GuiL Lamhardus derivgl ab 
or, privativd particuld t & 
dael, id est; pars> q. d, Expers 
sive, Criminis expers. Vide etiam, 
Judicium Jerri caudmtis. 

Examinare honiiatcm. auri, argen- 
tivej tattstn. Examen bonitatis monetae 
essai, assai. 

Examen; lingua siv& lingula 
b Hands sive slaters, qua 1 in 
ansd hue atque illue nulat, 
dum land bus ttquatis respon- 
deat sum mo punctQ; tonge vande 
waege ; tongesken vande waege % 
waeg-tongesken ; tong-ijserken. 

Examinare, apum more, laecen, 
fland. 

Examinare, i usta r e x a m i n i s 
coirC} swermen. 

Examen, Examen apum glomera- 
turn, ge-swenn ; swenu ; swermsel ; 
bie-swerm ; hoop oft swenn bien. 
_ Examinis dux, mocder der bien ; 
bie-moeder; bie-koning. 
Examen, pro t el, preiitd. 
Exa m en In m brkoru m f verm in m t 
&c* wrongel vanpierenoftwormen* 
ExAMussm, juisr op de maete ; 
puntiglik. 

Exanclarh labores s dolores y 
be-suercn, be-socren. 

Exakimus, Exanimis, Exani- 



matuSj moed-loos ; ver-slaegen ; 
ver-baest ; be-dwelmt ; d^usig, 
dnisig : lijf-Ioos, Iijve-Ioos. 

Exammare,&t Exanimari } schrik- 
ken , schrekken ; ont-herten ; 
vei-baesen ; ver-baegen, vet. flu nd> 
be-dwelmen ; be-swijken ; be- 
swijmen ; in on-macht vallc:n. 

Exanimare, & 7 Exanlmari mctu, 
ver-vaereiij ver-veereii- Examnatus 
mctUj ver-vrtert, ver^vtiert. 

Exanimalio $ on-macht; be- 
swijmtheid. 

Exanthemata, masclen t ma- 
seren, masel-suchte, masel-siektc : 
kinder-pokskens. 

Exa^tlare, oosen ; mt-oosen ; 
haeien (t) ; pom pen. Exa n flare 
vinum pon-do, Plattti, Liit-drink^n. 

ExararEj aeren, eeren 3 eren 5 
errien ; akkeren. 

Exarchus chori sacri, kaiuer : 
& ipse Exarch at us sacri cbori } 
knmerije- 

ExAnpEREj Exardescere, bran- 
den; bernen; vlammen; ver-hitten, 
Exareke j Exarescere, ver - 
dorren ; nit-dorren ; ver-droogen * 
uit-droogen. 

Exarmare, ont-waepenen ; 
ont-weeren ; ont-hamassen. 

ExasciarEj rouw-werken. 

Exasperare, scherpen. 
Exasperare aliijuem, ver- torn en y 
ver-toornen ; gram maeken ; ver- 
grammen j kreeten, kreiten ; torten, 
terten. 

Exauctorare, nit-schrabben ; 
uit-monsteren. Exauctorare mllitem, 
oorlofgeven; af-danken ; de krijgs- 
lieden af-danken ; casseeren. 

Exaucioratus f uit-*gemonstcrt ; 
af-gedankt. 

( i ) Etym. H aey en . Ex an t tare, per pet i, 
per dura re. 



Ex audi re, ver-booren ; ntm- 
hooreiK mm Exauditus, on-vcrhoort- 

lixAUGURARE, /// sact'rdotem, 
&c. ont-wijen ; degntdecren. 

Exc H -i ■ c a re , blind e n ; v e r - 

blind en ; ont-oo^en. Exc u rare se 

nimh flctu, ntt-krijten sijne oo^.cn. 

/lArvrr^/.^-^ver-blindL; srek-blind. 

lixcALCEARi:, ont-sehoclcn ; 
ont-schoenen. 

ExcAi.EFAC>;Ri: 3 Excalfacere, vcr- 
hitten ; ver-warmen ; baekeren. 

ExCAXDKrACERE , in sola udo 
p r 4 s c r t i m , b] eeke n ^ ble i ken ; 
walkcn ; in de sonne, vid*. 

Exca t it iefa cere fru menium , op - 
stekevi hut koren ; ver-dicren *t 
koren, 

ExcanderEj Excaudesccre, ver- 
grammen ; ont-steken van gram- 
s c h a p . Exca rules cms ird , ext re mi 
iratns t in-gram ; heLsch-qnaed, 
q. colore inf email i mens us. 

Exca xt are, be-rooveren. 
Excanta'l w, b e-too v er i n gL\ 

Excarhificare, marteren ; pij- 
nigen. 

Excavare, holen , beulen ; 
uit-liolen; graeven, holl. poelen, 
polen, fland. 

ExcavalitSy geholt, 
Exeavatus locus, kot. 

Excedere, uic-gaen ; ont-gacn; 
nit-seheiden. 

Excessus, dood ; dc dood, 
Excedere, re boven gaen. 
Excedere modum aut numerum f 
ver-velen. 

Excellerh, uit-nemen ; nit- 
munten; uit-muiten; over-trcficn ; 
uit-stcken ; uit-kijkcii ; pussccren. 
Excellent, uit-nemende; treffelik ; 
over-treffelik; over-trefTendc; over- 
treffig ; veur-baer ; venr-baerig ; 
weidelik; excellent; oor, or. ¥ide> 
Magnus, hel, Bee a no dicitur, 



Exc 



- 336 - 



Exc 



Exc 



— 337 — 



Exc 



qui hinc held, id fi7 3 vir excellent > 
p n est a ns } de r i v a r i put at ; vir 
porrb aut homo Excel lens, perso- 
nage van grooten staet, groote ende 
tr.eifelike pcrsonagie; perle van een 
man, metaph. 

Excellenter, uit-nementlik; over- 
rreffeliken. 

Excellent id) treffelikheid ; over- 
trenelikheid ; over-treffigheid. 
Excel sus, hoog; ver-heven. 
Ex census 7 v u lg i I assi jse , 
excijse. Fide, Assisium* 

Excekneke, boideJen ; uit- 
buidelen ; onder-scbeiden ; uit- 
schieten; suiveren;temsen 3 terasten; 
uit-siften ; siften. 
Excreium, siftseL 
Excrementum, af-val; uit-werpsel; 
drek ; on-vlaet 3 on-ilaer. 

Excrementum alvi f mest, mist, 
mesch ; ge-voeg ; ge-mak ; roort, 
tort, torde. 

Excrementa liquida, schueringe.{ 1) 
Excrement a plumbi, slekke loots. 
Excerpere, uit-nemen ; uit- 
lesen ; uit-trekken ; kippen. 

Excetra, ader ; adder; nater; 
slange. 

Exc id ere, uit-snijden, ExcisttSj 
uit-gesneden, Excisio, uit-snede. 
Exndere saxa t scheissen, 
Exadere r ver - woesren ; des - 
tr u e er e n ; v e r- d e rven ; ver-n i ele n * 
Excidiu m , ve r - d e r v e n i sse ; b e - 
d erven isse ; ver-deryinge ; mine ; 
destructie. 

Excidiu m urbis, ver ^woestinge 
der scad. 

Excidere, uit-vallen ; ont- 
vallen. 

Excipere, nemen ; af-aemen s 
(Excipere jusjurandum^ den eed 

(l) Hs. Etym. « Schuyveringhe. » 



af-nemen); ver-nemen ; aen-nemen; 
ont-vangen, ont-faiigen, 

Excipere, a i t- n e 111 en; u i t* h o u d c n ; 
uit-sonderen, uit-sunderen ; uit- 
steken. Except us, u it -gen omen ; 
nit-gesteken; uic-gesondert. ExrrNe, 
be-Halven. 

Excipere meant ttm } van gen ; kip- 
pen - be-kleppen ; be-klippen ; 
be-klikken. 

Excipere, op-teekenen. 

Excipere calamO; graphio } sii/o, 
op-schrijven. 

Excipere aliquem prolixin hilariier, 
blandi, fistic oat- ha el en ; barken, 
herken ; houden ende onthaelen ; 
toeven, tucven ; toef doen t fland. 
feesteeren. 

Excipi comiter adventu y wel-ko.ni 
zijn ; wille-kom zijn* 

Excipere , vaten , vat ten ; u t , 
Ictum^ vat ten den slag ; schutten, 
w/ s let urn rlypeo, gladio &c. excipere, 
schutten den slag ; Excipere vcnli 
injuriam, schmten den wind. 

Excipere jurgiiSy contutmliis, over- 
baelen. 

Except a > caul a & sancta in 
fauierihuS) capitulatien. 

Exceptio, ult-neminge ; tiit- 
sonderinge ; exceptie. 

Excepliunculas in sermone qut£rere> 
prof err e , tut- w eg en so eke n. 

Exceptio, and-woord Ln rechte ; 
ver-weerlnge in recht* 

■ Exceptio , ver-set ; ul^Rei iudicaUe, 
ver-set van vonnisse eft gewijsde 
saeke : J injurandi; ver-set ait 
gedaenen eede s Grotto. 

Except io t ra nsla t iva > d eel i n ato re , 

Except ioms litis moraiori& 7 dela- 
toore exceptien. 

Except id temporis, ver-jaeringe. 

Except hue excluder e betiiorem, niet 
ont-fangbaer maeken den aenlegger. 

Exceptionis rei depukio, tripujke. 



Excipula , Excipuhis, n n s '$ a v i m i? 
nib us context a . septum vi mi- 
ne um in profluenle capiendis 
piscihus, vLiike, fuike ; ruissclii-, 
ruisse (1 ) ; schurtin^e. 

Excipulum, vascuium quo exci- 
pi tur sanguis (jut deirahitur 
venis } laet-bekken. 

Excipulns, vase it! u m q u d exci- 
piendo liquori subiiciiur, onder- 
vat ; lek-vat ; stort-vat. 

Excire, uit-roepen; uit- 
daegen ; uit-eischen. 

Excitare ? op - w e kke n ; ver - 
wekken ; toe-stoken ; ver-wakkcren. 

Excitare malum, fraudem, &c* 
rokken iets quaeds. 

Excitare feras, op-j aege n . 

Excitare A sonnto, wekken ; ont~ 
wekken ; wakker maeken. 

Excitari a somno^ qm-waeken ; 
wakker worden ; ont-springen uit 
den slaepe. 

Exclamare, krijssclien ; over- 
luid roepen ; schr^euwen ; wuepe- 
lerij fland, vet. sijn graenen 
op-steken. (2) 

Exclamator, krijsscber. 

ExclamatiOj krijsch ; ge-krijsch ; 
schreeuw ; ge-schreeuw ; schreeu- 
winge. 

Excluders, uit-siuiten ; ver- 
stooten. 

Exchtdere muro sive sephnento , 
uit-schutten, 

Exclusus, on-be-grepen ; excluis. 
ExcogitarEj er-denken ; ver- 



(i) Vrg. Cots, Cohort, 

(2) Etym, « Graenen, ger. sax. sic, 
Vagirt^ obvugire. w Doch « sijn graenen 
opstekeii t js beteckent welDcht eetder aline 
tnevels opstnjken dan eene grooie keel 
opzetteii. Vrg. if Graenen. Pili feh's sive 
* turi circa os, qui bus absciss is ffrociam 
perdit » en « Graenen , j. Knevcl-baerd. 
My s tax. jj 



denken ; ver-peinsen, vcr-pensen ; 
be-traebten, (suhtiliter, vid*) ver- 
sieren ; inventeeren ; visieren , 
ver-sinnen ; be-denken. 

Excogitatus^ ver-d a cli t . 

[ixcogitatorj d i chter. 

Ex&bg. ita tio, i n v L-nf I e . 
Excolare, deur-doen ; si.jgen. 
Excolere^ ver-cieren. 
Excommunicare, vulgi > 'kc&iu 
piorum concilioque ahigcre, a com- 
mit mane sanctaque hominnm com mu- 
ll ita te ant communicatione arcere, 
exclude re > ver-waeten ; ver-bannen ; 
bannen ; excomimiceeren. 

Excom m fin ica tus , v e r - w a etcn 
menscb, ver-bannen, ah cedes id 
ahdicatus ; tibstenius, apud D. 
Cyprianum : qubd scilicet, reli- 
qui homines ah excommunicato 
abst in ere, eat m que reltnqueve 
d e b e a n t, reus c u i sac r ij'i c i i s 
i n tcrd ic t u m est i Q u i b u s c 11 n q it e 
a u t e m i f a i n t e r d ict tt m e s t } 
i % n u m e r o i m 'p i r tt m a r seel e- 
ratorn m h a b e n i u r ; a h i i s 
omnes decedunt t aditum eorum 
s e r m n e m q u e d cfug i unt > n e 
quid e x c n t §g ione iuco m m d i 
e x r ip i ant : n e q u e i i s p etent i b u s 
ius redditni'j neque honos com- 
man tea tur : it a Jul. desar VI 
de B. Gal, Ex qui bus Cwsaris 
verbis eiymologia & stgnificatio 
tatn diet ion is } verwaeten, quam 
s v no u y ru a r u m- eer-loos ? ee-Ioos, 
recht-1 o s , & w c 1 - lo os fa c He 
patent, 

Excom m u n ica t io, anathema^ v e r- 
waet, ver- waecen isse; ban, ver-ban ; 
excomnnicarie. 

Excoksul, OLid-borge-mees- 

ter ' C J } ■ ^ ^ 

ExcoauERE xgw, fijneereti. 



( t ) 'i ty tn . c borgh er-m e<;ste r . a 



43 



Exe 



— 338 — 



Exe 



Exe 



— 339 — 



Exh 



Excoriare, villen ; af-villen ; 
af-doen ; vlaeden, vlaen, flancL 
vkegen ; blekken ; schinderi, 

Excgrs, het ten -loos ; ont- 
sinnig; dt-sim%; dazsnerd, /land, 
ExcREsaiRE \ wassen ; op- 
wassen ; m Mv asset! ; on t- wassen ; 
ver-wassen ; vol-wassen ; over- 
was sen ; op-schieten. 

Excrescent ia carnis^ over-was van 
vleesch ; qnak van vleesch, 

Excructaeej pijnen^ pijnigen; 

maneren ; gichten, get\ sax. 

Excruciatits 3 gepijnigt; gepijnt, 

Excubare , Excubias agere > 

wacken^ waehten; wachte houden, 

Excubuc, Excuhiior.es , wachte ; 

waeke ; schaer- wachte ; aweit, 

aweet, vet. /land. 

Excubitf prinue, Excubu£sxstanies, 
Excmbitor exstans, schild^wachte ; 
sentinelle. 

Excuhia* diunuB^ dag- wachte. 
Excubhe nocturne, nacht- waeke, 
nacht- wachte. Excubitor nociurmts, 
nacht- waeker 5 nacht- wac liter : 
diunius, dag- waeker, dag-wachter. 
Excubitor, waeker, wachter. 

Excubitor specu la rius , wachter 
op den wacht-toren, 

Excubitor incendii nocfumi 7 vier- 
roeper. 

Excudere, uit-kloppen ; uit- 
slaen ; uit-smeden. 

Excudere 7 dmkken ; printen ; 
prenten. 

Excusor f drukker ; printer ; 
boek-drukker, printer. (1) 

Exculcare, uit-stampen ; 
pletten, pletteren. 

Excurreke, uit-loopen : ver- 
loopen. 

Excurrere in hoslimm, uit-togt 
doen, 

( 1 ) Hs. doch gemeend is s boek-printer + » 



Excursor y uit-Iooper ; snap-haen. 

Exeursio, Excursus , u it™ loop ; 
ver-loop ; over-loop; sprong-reise; 
spring-reise; snup-reise ; tuk-reise; 
uit-sprong, 

ExeursiomHitinn, uit-val; uit-togt; 
togt des heirs. 

Excusare , on - schuldigcn ; 
ont-scluildigen ; ver-om-schul d'igen ; 
ver-and- woorden ; ver-spreken ; 
ver-sehoonen ; excuseeren, 

Excusare pluviam, pi avium in 
excu nation? m adferre, leggen op 
den regen &c. 

Excumtio, on-schoud; 011-scliuld; 
ver-sc nooning ; excuse. 

Excutkre, uit-kloppen ; uit- 
slaen; Liit-smijten ; uit-^clnidden ; 
uit-stooten ; schnppen, schoppen : 
onder-soeken. 

ExcussuS) ui t-geslaege n . 

ExcussiOj o nd e r-s e k , 

ExDORSUARE, EXDOSSUAKJ; p;\- 

cem, rijcen den viscb, sax. broken, 
boll. Fide, Pi scan. 

Execratiq, Fide, ExHrraHo, 
Exedere, uii-et<ju. 
Exedere se^ cor suum edere, 
knijseii. 
Exedens & absmmns, corrosjf. 
Exedra, stoepe ; stoep-banke, 
hoi. sic. bij-slag, fris. 

Exedra, " capitel \ capuel-hnis \ 
ge-stoelte. 

Exedra scribarum, greffie ? grinie, 
Exedra in navi y kabuise, sax. 
sicamh. 

Exemplum, Exemplar; Exemplar 
adfarmam, stael ; staelken ; mon- 
ster; toon-stuk; proef-stnk; ralie ; 
scliampelioen, (q.d. exempelioen ■) 
schantillioen; patroon; veur-beeld; 
beddener; bij-teekenjX^x, si cant Ik 
fris. bij-spel ; even-spel ; even- 
beeld ; veur-bewijs; veur-schrift ; 
aen-wijsinge; origmael (primum & 



p rincipa U exe mpla r ;) par agon ; e x e m - 
pel ; exemplaer ; platte-forme van 
ee n h ui s & c . s p i e^ el ; virt uluth 
exemplar j spiegel der deagden. 

Exemplum virtiitis y probi talis y 
religionis, pietatis, stichcinge. 

Exemplum prober e ? veur-gaen. 

Exemplo viriuiis unitand& propo- 
siti pnemtdque quasi <rdijieare , 
inslrucre, stichten. 

Exanphtm caper e, sequi, ex aliis 
summ-t aliorum exempli s doceri , 
spiegel en aen andere j exempel aen 
aiidere nemen * nae-volgen. 

Exemplum^ Exemplar exscripium, 
trans script urn, copie ; u it- sell rift ; 
dobbel ; af-schrift, af-geschrift. 
Exemtio, Fide, Eximkre. 
Exew ter are ? w ei d en , l] i t - 
weiden,, vet. ont-darmen ; op- 
schorpen. 

Exenteran piscem, ont-weien, 
ont-weiden den viscb ; gall en den 
visch ; tnt-nemen den viscb. 

Exequi j ExEaui^: , V i d e , 

EXSEQUT, &f r 

Exercere, Exercitare, oeffenen ; 
uven 3 nvenen, ufenen ; hoeffencn, 
fland. be-sueketi, be-soeken ; 
harkea, herken ; drljven, drijiven ; 
drijften ; be-vaeren , werven, g* s. 5. 
be-drijven ; handteeren ; eeneii 
ha ridel be-leiden (cxercere rem ali- 
quant) om-gaen meteenigen hande! ; 
plegen. 

Exercere caupoua m A furnaria m 9 
&c. houden herbergej takkerije. 

Exercere, deur-nernen ; ringelen, 

Exercere campos, aren, aeren, 
eren.j eeren, errien, 

Exercilus, cxercitatus^ ge-oeffent ; 
practijkig; be-dreven ergens in; 
er-vaeren, ver-vaeren man, 

Exercitium , Exerckatio, oeffe- 
ninge ; be-drijf; handteeringe; band- 
gebeer 3 fris. pleginge ; ex ere i tie. 



Excrcilor, Exercitores navis, socii 
in uavis !ocationc } Feeder; schip- 
reeder; schip-vrienden (1) ; inedc- 
reeders van ecu schip, 

Exercitor ludorum aul rflfttruw, 
speel-bouder, 

Exenitus, her, heir, heer ; lier- 
kracht, heir-krachc ; tier-schaere, 
beir-schaere ; knjg, krieg ; Icrtjgs- 
heir ; krijgs-volk ; hoop krijgs- 
Heden ; wapenitige, vet. [land. 
armeie, armade, 

Exercitum cohere , conseribere t 
krijgs-volk &c. aen-nemen, 

Exercilum hist mere, waepeninge 
111 a e ken a vet. fland. 

Exercilus ferro & i clorum acumine 
instruct us, spits. 

Exercitih instruct io, krijgs-ordon- 
nantie . 

Exercihls in procinciu pttgiue slant is 
ln;\lruclio } aciesj slag-orden. 

Exertitus primus, Exercitils frons, 
veur-togt; veur-hoede; avantgarde. 

Exercitus icrgum y hinder- togt ; 
achter-hoede ; arrieregarde, 

Exercilum lust rare , recensere f 
recognoscere 3 ■ m onster en , Exereiiih 
conquisitor, recensor^ tuonster-heer, 

Exercitum a lib deduccre vel 
dimiuere, op-breken. 

Exercitum missumfacere, de krijgs- 
lieden af-danken. 

Exercilus scissio, hcr-schlits ? ger. 
sax* 

Exercitus turbatio, vis, storm. 

Exercitus as sec he, tros, trosse ; 
bagagle, 

Exern'iuum vir, her~mnn, vet. 
Exe r ere, Fide, Exsererh. 
Exn + iiREDARE, ont-goeden; ont- 
erven ; ont-maeken het goed. 

Exh&m, erf- loos > erve-Ioos ; 
ont-erfr, 

(r) Etym, % sax, a 






Exi 

Exiialare, aessemen ; uit™ 
aessemen ; u it-dam pen ; smooren ; 
lochten. 

Exhalaiio^ ar^, adem, aessem. 
Exhaurire, oosen ; uit-oosen ; 
uit-put ten. 

Exhaurire, u it-tee r en . 

Exhaurire poculum una ductu , 
fonk drinken ; uit-drinfcen sonder 
snoeven. 

Exhaustus, reel, rael ; schrael ; 
tanger ; uic-geteert. 

Exhaust us y cursu, &c. af-gedreven, 
af-gement, af-gcreden. 

Exhaust us ommno } rem-mt. 

Exhaust us bonis, bijscier, bijsror. 
ExhiberEj aen-geven ; geven ; 
leveren ; m band stellen ; veur- 
houden ; be-wijseri; te veur-schijn 
brengen ; sien laeten, laeten sien ; 
vergen [q. d. veurgcven, % R,] 
presenteeren ; representees; con- 
signeeren. 

Exhibition aen-gevinge; ver-toog, 

ver-toon ; ver-tooninge ; presematie. 

Exhilarare, % Exhilarari, ver~ 

heugen, ver-hogen ; ver-blijden ; 

ver-rraeien ; ver-vreugden, 

Exhilarare animum, ver-lichten 
he: hert. 

Exhilaratus, ver-heugt; ver- 
blijdt. 

Exhilaratio genii , koestcringe. 
Exhorrere, Exhorrescere, schroo- 
men; ver-schroomen ; ci$er],aiiis, 
ijsen. 

Exhortari, ver-maenen ; aen- 
porren ; sdiouwen, vet. 

Exhor tutor ', ver-rnaeaer, 

ExhortaHo, ver-maen ; ver- 
maeninge. 

Exigere, vol-maeken ; vol- 
brengen ; over- brengen ; uk-voereiK 

Exacte & perfecte facere, deur- 
maeken. Exactifactus\ deur-maekt. 
mm Exactus, falie-kamig. 



54° — 



Exi 



Exi 



— 341 — 



Exi 



Exactus, op-schafrig ; recht- 
schaftig ; redu-scbaffen ; reeht- 
schapen : fijn; Bee a no euim fijn 
diatu r i d q a od i n s i q n iter 
perfect urn omnibus que \enu- 
st at is numeris est absolutum. 

Exact!, fijnkeris ; meesterlik. 

Exact issime, punriglik. 

Exactus, veur-ledcn ; ver-leden. 

Exact iB teiai i$, af-gaende* 

Exigent} uk-jaegeri; ver-jaegen, 
weg-jaegen; ver-drijven; uit-drijven. 

Exigere verberibus, u i d-slaen . 

Exigere flagello in exi Hum, uit- 
geesselen. 

Exigere, eissdien, lieisschen, 
heesschen; vaeren, ver gen, fland. 
voorderen ; socket). 

Exigere. plus tequo, over-cisschen. 

Exigere violenter, ver-tnsseeren ; 
tasseeren, J I and. 

Exigere mukiam^ irrogare mul- 
iam, kalengieren ; barteeren. 

Exactor acrisopeni', ri ngel-in ees t c r . 

Exactor officii^ contrerolleur. 

Exactor noxte debitive ; prater, 
schond-heec ; schuld-heis. 

Exactor^ schatter. 

Exactor, Exs equator rei judi- 
cata, kluiver ; knuiver; weddc- 
bode, aut schuld-bode • vel h 
wet, id est, senatus magistratus ; 
q.d. nuncius magistratus; vel a 
wedde, id est, mulcta. Idem etiam, 
maener, maender ; pander; deur- 
waerder, deur-wachter : public us 
vid* debitor urn Exactor. 

Exactor sanguinarius, bloed- 
suiper, q. ex sudor sanguinis. 

Exactor^ collecteur. 

Exactio^ ultra vid* tributa & 
vectigalia ordinaria; vulgo 
Angaria, in ger, enger, vet. schat- 
tinge ; schot ende lot ; ge-schor ; 
in-settinge; talkgie, vet. (Gal lis 
tailles) mael-geld ; mael-tote, vet. 



[land, kalioote, kaleoote; impost; 
pointinge, fland. 

Exact tones, on-geld, q. d. sine. 
pecuniis : exa.ctwnes euim & 
vect igalia m a rsup i u m pecu n i i s 
vacu u tn fac i u n t [v el, q r petunia 
non pecu?tia> qmt$ solvenli nan 
cedit in privatum us urn; vel 
111 - g el d } q . c r r og a ta,c i r c u m q n <e- 
sit a, nude & om-slag van schat- 
tin^e, &c, F, R.] 

Exact iones principu m, rag a tioncs 
sive petitiones, bede, bede-geld, 
bede-settinge ? prima dicta : nam 
fiebaut rogato & c n s e n t i e n t e 
populo in pro bar urn principuui 
subsidium : nunc etiam accr- 
h i s s i m a ex ac Hones vet u s n f# e u 
retineni : urgent enim princi- 
piun preces. Cogit rogando qui 
rogat poientior. 

Exactio violenla , tasseringe \ 
ver-schat, //. 

Exactio capitum, hoofd-geld ; 
capiteeL 

Exactio in libras, pond -geld. 

Exact io incendia ria y b r a n d - s c h a t- 
tinge. 

Exactio in caminos, schond-geld. 

Exactionis fru merit arite genus in 
Brabantid y prikskens-geld. 

Exact ion i b us obruere, v e r-sc batten; 
over-schatten, 

Exactiones cogere, in-haelen scbat- 
tln^en, earum coactor, in-baeler van 
beaen oft scliattingen ; collecteur. 

ExiguuSj Exiguum, klein, kjeen; 
luttel ; snial, smael ; insufficieiK. 

Exigue, kleinkens ; kleinlik ; 
weiniglik. 

Exiguitas, kleiniglieid, kleenlg- 
heid ; weinigbcid. 

Exrus, kieinj kleen ; dun ; 
Am, fland* smal; edel ; fijn (tela 
exilis, edel oft fijn lijn-waed ;) 
slinder ; spilder^ vet. fland. 



schrander; rau, rank, ren, rene ; 
reel; rati, fland. schrael ; tanger; 
sleeuw, sloe; slank, sluik; mac^n ; 
meps, meeps, meepscli ; subtijl, 
sotijl ; teer, teeder, teder ; sraeer, 
fland. 

Exit is valdc', ver-nepen, 
Exi lis facie, be-s'iieden. 
Exilis corpora siiog^crj snugger, 
holl. 

Exi! iter, slechtiglik, slechtelik ; 
kleinlik, kleinkens. 
Exilitas, fi j nig held. 

Exiuum a Vide, ExsrLiLfM , 
Exsa! &c. 

Exjmere, uir-nemen ; uit- 
haelen ; kippen ; nit-doen ; ont™ 
ledigen ; ver-ledigen ; verlegen, 
ver-losseii , ont-slaen, 

Exi mere numctv, kiesen ; ver^ 
IdfeSfeB ; uit-kieseu ; uit-nionsteren ; 
uit-^cliieten. 

Exe mi u s, i m m u a is, v e i I i g ; u i t- 
gesteken ; uit-genotnen ; uit- 
gesondert* 

Exemiuni , i m in u u e ni esse , 
ont-staen, 

Eximius, egregins^ im-nemende; 
] uit^genomen ; veur-naen^ vcur- 
nem; tredelik; over-trcffelik; over- 
treffende ; over-treiilg ; degelik , 
[deftig, hall, in-dieliig (1) vel 
poti it s in - deft ig , hoi L valdd 
egrcgius, eximius, j. R,] lourer ; 
puik ; excellent ; souverain. Exi- 
mi us homo, pcrle van een man, 
metaph. 

Exi mi e, uit-nementlik : sonder- 
ling; te dege ; degeliken ; treffe- 
liken; ovcr-treffeliken ; looteriik + 
Exemtio, vrijheid; uit-nemingc. 
Eximproviso, wan-gesicht , 
vet. s.s. on-ver-sienSj on-ver- 
sienlik ; on-be-dachtiglik. 

(0 Vrg. bij DeBo, bk 288 : difttp. 



Exo 



— 342 — 



Exo 






Exinanire, ijdelen ; nieten, 
vet.fland.ver-niEmn, ver-nierigen; 
wi deer en. 

Exinanire, bijstier anp maeken. 

Exinanitus, bijster, bijstier. 
Exixde, daer-nae ; nae dat ; 
sicht, sichtem, sedert, seurt. 

ExtRE, uic-gaen ; uit-trekken ; 
uit-vaeren ; warden ; Fide, Fieri. 

Extra fines patr'uv jussus, uit- 
gesegt. 

Ext ens, nit-gaende. 

Exit us, uit-gang ; mt-vaert, 

ExittU jura, exnwe, essuwe, 
issue, issuwe, exuwe-geid. 

Exit us 7 avend-ure. 

Exit us ?et, be-loap ; nit-komste, 

Exiium habere; ad Exitum perduci, 
ver-vaeren- ad Exiium perdu-cere- , 
vol-voeren \ te wege brengen ; 
vol-trekken. 

Exitium, ver-dervelikheid ; ver- 
dervenisse ; be-dervenisse ; ver- 
dervinge ; ruine ; destructie. 

Exitialis x Ext Horns, ver-derve!ik ; 
verderffelik ; doodlik. 

Existimare, achten ; meinen ; 
meeneo ; houden ; ver-moeden, 
(a moedj id e$t 7 animus) be- 
moeden ; scheeren , vet, goed 
dun ken. Exist intatum est; het heefc 
goed gedocht. 

Existimatus, be-waent. 

Exlstimatio, achtinge ; achte ; 
rep marie. 

Exlhx, ee-loos ; wet-loos , id 
est, ver-waeten. 

ExocularEj ont-oogen ; ufr- 
steken de oogen* 

Exoeulatus, stek-blind, stik-bliiid. 
Exolescere, ver-ouden , ver- 
ouderen ; af*gaen : vol- w ass en. 

Exoleseens I iter a f uit - gaende 
schrift. 

Exoletus, ver-oudert; ver-legen- 
over-legen. 



ExomiSj beuk ; gernekken ; 
huis ■ schapulare ; iornei. 

Exomologesis, bieehte, bichte. 
ExomologesineonscienfU' fa cere ^ biech- 
ten, a biegen 3 knie-biegen, inge- 
nicularij in genua procumbere, 
incurvari, q, knie-buigen. Ant mi 
sui pond us exporter e ? Cypriano. 

Exomphalus, cut pro mi net 
umbilicus, navel-breukig. 

Exonrrare, ont-lasten ; ont- 

laedep ; loosen , losen , lessen ; 

ont-slaen. 

Examrare alvum, te stoel gaen, 

ExonerabiUs, quod solvi aut 

redimi potest, los-baer, 

Exoneratio , out - laeding ; ont- 
las tinge, 

Exoneratio alvi, kamer-gang ; 
stoel-gang, 

Exoptare ? wenscben t wun - 
schen ; ver-hngen ; haeiten, ver- 
haeiten, /land. 

EXQPI ITH A LM US, p U i 1 - Q Ogi g , 

ExorarEj ver- bidden ; ver- 
smeeken, 

Exorabilisj ver-biddelik ; ge- 
naedig; goedelik, goedig, goeder- 
tier, goeder-ttererij goeder-hande, 
Exorbitare, te buiten gaen ; 
dolen j dooien ; schampelen , 
schamffelen. 

ExoRCiZARE 5 vulgi; Exorcisnw 
monere chemonem, manen den duvel ; 
nit-maenen ; be-maenen ; be- 
sweeren \ be-lesen. 

Exorcista } Exorci^ator^ be-leser ; 
bc-swerer. 

ExorcismuSj bc-sweringe ; be- 
lesinge. 

Exordiri, be-ginnen ; aen- 
vangen ; aen^hefFen ; heffen aen. 

Exordiri telam t scheeren de 
webbe. 

Exorsus , Exordium , be -gin ; 
be-ginsel ; aen-vang. 



Exp 



T ! 5 



Exp 



Exordia m, v e u r- rede; p r e f a t i e . 
Exornare, cieren ; vcr-cieren ; 
op-smoiken ; Liit-rnsten; uit-stcllen; 
op-pronken ; pareeren, 

Exuniatus, i^erust ; roe-gurust \ 
nit-gerust ; op-gerust ; ver-ciert ; 
geciert. 

Exornator y u it- st ri jk e r* 
Exonm I to y c 1 e r a e t ; c i e r i n g e ; 
cierssel ; ornemem. 

Exo hi hi } op- gaen ; op-staen ; 
op^rijsen ; op-sclneteii ; nit- 
schiecen ; geboren worden. 

Exortus, tij geresen ; geboren, 
Exorlus, us t ge-bone. 
Exort us, c a n d i d u m q u d i n 
ungue exoritur dimidiate hour 
simile, maene der naegelen ; 
nagel-maene. 

Exos 7 pise is genus. Vide f 
Esox. 

Exgs, ExosstSj been-loos. 
Exossare, ont-beenen; ont- 
beenderen. 

Exossare piscern-, 

graeten den visch* 

Exosus, turn 

passivi, ver-haet ; 

haetig, haetelik, 

ExoticuSj uit-landsch ; uit- 
lander ; vremd. 

ExpallerEj Expalkscere, ver- 
bleeken; bleek worden. Expalinhis, 
vcr-bleekt. 

Expaixiare, ontmantelen. 
Expalpare 3 af-smecken ; af- 
gijlen. 

ExpandehEj rekken; strckken; 
uic-strekken ; uit-spreiden ; ont- 
luiken ; op-luiken ; ont-pluikcn. 
Expansus, uit-gerekt, 

ExpaveuIi , Expavescere 3 ont- 

setten ; ver-vaeren ; ver-vceren. 

Expectare, Vide, Exspectare, 

ExpedirEj vaerdigen ; af-vaer- 

di^en 5 af-niaeken \ reppen ; be- 



^racten, ont- 
Vide } Pi seem. 
active turn 

ver-baetendiJ ; 



stellen ; be-scbikken ; ufc-f£chtetj 
vt;r-rechten ; expluitccrcn, expe- 
dieeren, 

Expedire, led i gen ; % ? er-]L f ^eti ; 
ver-Wigen ; ont-ledigen ; ont- 
w^rren ; oilt-konimereu. 

Expedite st a lit] u a re, ai-konien. 
Exftdire. negotiant mtficnimn , 
redden ; een sackc af-nienneiu 

Expedit , \ is gued , nut , 
oorboir, be-taemelik, het be-taenu. 
Fxpcdi'ens t nut; nutbaer, nintelik, 
nuttiy 

ExpedUitSt vacrdigj veerdig ; 
ge-rust ; toe-gcrust ; ver-lcdigt ; 
be-reed ? be-reid ■ wakker; rcisig ; 
vrij ; on-ver-hiiidert ; horrig , 
hurtig, 

Expeditus ad quidvis protnU- pera- 
geiiduM; vaegeij veger, Becano; 
die met eenen vceg pit vaeg cen 
saeke afdoet, quasi scopd rem 
fverre as. 

ExpeJit us ad lahorem, pfti}$ye t 
sc he ti tig tot arbeiden, tot het wcrk. 
Expediio cor pore, wak van lichaem. 
Expedit us equo ; pedilms, we I te 
peerde j wel te voet. 
non ExpedituSj on-klaer. 
Expedite*, vaerdiglik ; ring, ge- 
ring ■; ge-makkelik, ge-makkiglik ; 
metter veerd, 

Expeditio, vaerd, vaerde^ veerde; 
reise; be-stcllinge : rit, ritte g.s.s. 
rits ; ge-rits ; ge-rocs : exploot. 

ad Expedithmem res imsst trite, 
her-gewede. Fide, Hominii sym- 
holum* 

Expediiio helHea, hci^ugt, pi 
togt ; her-vaerd, heir-vaerd ; togt 
des heirs ; krijgs-togt* 

Expeditio contra inftdeles, kruis- 
vaerd, quod eruce signabaniur 
milites. 

ExpellerEj uit-jagen j ver- 
jaegen ; uit-slaen ; uit-drijven ; 



Exp 



— 344 — 



Exp 






ver-drijven ; uit-smijten ; . uit- 
steken ; uit-stooten, 

Expeilt'rc repenti, schuppen ; uit- 
schuppen. 

Expel lert host em f op-licbten den 
vijand. 

Expu Isu s j u i t- g e s 1 aegen , 

Expulsor, u i t-s t e Ice fcf 

Exp it Isi&i u i fcste k i n ge . 

Expuhim ludere, uit-slaen den 
bal. 

Expendere, wegen ; uit- 
wegen. 

Expenses, ge-wegen. (i) 

Expendere s be-geven ; mt-geven ; 
be-steden ; ver-strekken. 

Expenden: petunias, sijn geld 
hangen aen, &c r 

Expend i fu ndo , vect igali> u i t-g a e n . 

Expense, Expensum^ Expensa, 
uit-gcve. 

Expenutrum rationes & causae, 
rekeninge ende be-wijs. 

Expekgefacere, wekken ; onr- 
wekkcn ; wakker maeken. 

Expergisci, Expergefieri } wakker 
worden ; ont-springen uit den 
slaepe ; ont-waeken ; ont-slaepen ; 
ont-swijmelen. 
Experrectus, Expergefaetus^ wakker* 
Experiri,. ver-soeken ; be- 
soeken (2) ; be-staen ; be-koren { 
proeven ; probeeren ; assaieeren. 

Experiri re ipsd, gewaer worden ; 
ver-vaeren; bc-vinden; be-proeven; 
onder-vlnden. 

Experiri ultima , extrema m 
ale am, waegen. 

Experiri contra acionm, weder- 
klagen. 

Experlus, Experiens vir f * Expe- 



(0 Aldus 00k in bet Elym. 

(2) Boven de pe van ver-soeken en 
be-soeken staat in bet Hs, een u geschreven, 
Vrg, Consider ator. 



rienlia doctus — be-dreven er^ens 
in ; be-vaeren, ver-vaeren nun ; 
ver-socht; konrrig, kunnig ; expert. 

Expertus mullis itineribus, q u i 
mores hominum multorum vidit 
& urhes (1), be-wandek man. 

7 ion ExpertuSy on-ervaeren. 

Experimffltum, proef, proeve ; 
ver-soek, ver-soekinge; be-koringe; 
assai, ess;ii. Experimentum facer e, 
proeven. 

Experientia , onder - vindinge ; 
be-proevinge; pntctijke; er-vaercn- 
heid ? ver-vaerenheid; experientie ; 
paragon. 

ExpekSj on-deelaehtig; exerm ; 
las, loos, ¥idt f Vacuus. 

Expetere, be-geeren \ ver- 
sueken ; wenschen, wunschen 

Expiare ? boeten; ont-sondigen; 
reinigen ; purgeeren. 

Expiare temphim, her-wijen de 
kerke. 

Expiare c&dem^ soerien den dood- 
slag ; 

Expiaior, soener- soen-maeker. 

ExpiatW) soen, soeninge ; soen- 
d\ng } /land, soen-offer. 

Expialio homicidii^ Expiamentum 
jims hurnana, no supplies in genua 
provohtto, voet-val ; soen vanden 
dood-slag. 

Expiatimtis nummi f pemnite > 
soen-penningen. 

ExpilarEj be-rooven ; ruiren 
enderooven; sakken, sakkageeren. 

Expiiarealiqutm^ scbeeren, adag. 

Expilalor, roover. 

Expilatioj be-roovinge. 

" Expiscari call idi, percontari 
sen elice-re ret vtritaltm, uit- 
haelen; tong-schrabben; iemands 
conge schrabben, 



(1) Vertaling van hec derdc vers der 
Odusseia, uit Horat. A. P, 142. 



Kxh 

ExplakarEj ver-klaercn ; spel- 
ler^ met a ph. uiten ; uit-spreken ; 
gloseeren ; ver-combienen. (r) 

Ex pi a iiarC; h e-s Uchten; be-Srtss e n . 

Ex planar e ad quatuor pahs ^ 
raemen . 

Explanatory uit-leggcr. 

Expla na t-io^ u i t-1 eg^ I n ge * 

Explere, ver-vullen ; op- 
vullen ; ver-saeden • ver-saeten ■ 
vol maeken- 

Expiere f be-schikken ; uir-rechten. 

ExpUrelihidintini, appeiitum animi, 
den lust boeten. 

ExpteluSj sat* 

ExplicarEj ont-werren ; om- 
pluiken ; ont-vlechten ; ont-slaen ; 
uit-leggen (Explicare vestetn, uit- 
leggen; wijden;) ont-vouden; ont- 
rollen; ont-wimpelen; ont-winden; 
af-slooven ; oru-strikken. 

Exp Hears , i n 1 1 rp reta r i } v er- 
klaeren ; uiten ; oit-sprekeri ; uit- 
leggen ; be-dieden ; be-duiden. 
Explication ver-klacringe ; uit- 
legginge. 

Explicatory uit-legger; be-dleder. 

Explicitus j Explicates > vlak ; 
ont-ploken ; on-gefronst. 
Explodere, uit-slaen, 

Exploden tarmenta bdlica, scbie- 
ten ; af-schieten ; Iosscn de busse. 
ExplorarEj spien ; spieden ■ 
ver-spieden ■ be-spieden^ be-spien ; 
onder- vraegen ; huggen } , veL 
be-rleken* 

Explorare auri argentive boniiatem } 
toetsea. 

Exploratum habere , seker we ten. 

Explorator, spie, spiede ; be- 
spieder; hugger; ver-klikker. 

Exploratw pn'ncipis, oor-schalkj 
vet. 



(j) Etyjjt. « Ver-koinbeenen. Nan-are, 
refi fre y exphmare, n 



545 — 



Exp 



Exploralor, qui oeculti subaus- 
cultat quid dicatur, htistcrer. 

Explora tor va dx mt m } pi jl - loot 3 
pilootj pieloot; loots-man. 

Explorare loawi coin mod urn expug- 
naiioni^ bc-rainen ; be-loopen, 

Exploratoria uavis, fuste, 

Expolire, ver-ciercn ; op- 
bactsen; vol-maeken; uit-strijken; 
polij-steren, palijsteren. 

Ex poli I us j v e r- c i e r r - 

Exponere, uit-serren ; uit- 
stellen ; uit-leggen ; voord-doen ; 
botten. (r) 

Exponent merccs, stall en ; staelen. 

Expouerc in terram^ aen-setten te 
lande. 

Exporter? copias in terram } Expo- 
nere ex navibus mililes, uit-scttcn 
bet kriegs-volk. 

Exponere t uit-geven ; be-steden ; 
be-geven, 

Exposition uit-set ; uit-setringe ; 
uit-setsel ; uit-stelseh 

Exponere^ Explicare t inter pr e- 
tari^ uic- leggen ; ver-klaeren ; 
be-diedei]j be-duiden ; gloseeren. 

Expos it io } interpretation u i t- 
legginge ■ ver-klaeringe ; be-died ; 
be-diedenisse \ be-diedsel ; glose* 

Expositor f uit-legger. 

Expositor litis aui causae t rappor- 
teur, 

Exporrigere, uh-strekken ; 
ver-reiken. 

Expor rectus ^ on-gefronst ; ver- 
retkt* 

Exportare^ uit-dragen, 
ExposcerEj ver-eischen ? ver- 
eisschen, 

ExpostularEj klagen ; be- 
klagen ; ktagten doen ; be-klagen 



cji\rn>, Stt'incre, peflwt ; prapclhrr, impfthrt^ 
zatL bouter. » 

44 



Exp 



— 346 — 



Exs 



van on-recht ; graven op iemanden ; 
ver-wijten. 

Exposi uiator, klagtig. 

Exposiulatio, Idagte ; klaginge ; 
be-klag ; ver-wijt ; dolkntie ; 
complainte. 

Exp mfed us f q u % P r w0 ctus 
ad i quart do fuit, ond-schcmtet. 

Exprimeke, uit-drukken ; af- 
drukken; uit-douwen ; uit-perssen; 
deui>drijven ■ uit-wringen, 

Exprimere per Hnieum, cribrum^ 
sive eolunij deur-doen ; tenisen ; 
temsten ; deur-shien. Expresses per 
eolum^ cribrimi) sive Unlearn, deur- 
gedaen. 

Exprimerej uiten ; uk-spreken ; 
uit-drukken. 

Express it s, exp res. 

Express^ duidelik; be-scheedelik; 
be-diedelik ; uit-drukkelik. 

Expression uit-drukseh 

Exprobrare, ver-wijten ; be- 
groeten ; schelden \ op-werpen ; 
reprocheeren. 

Exprobare culpam alictd, schan- 
daliseeren. 

Exprohratio, ver-wijt ; reprochie. 
[non Exprohratum> on-ver- we ten . 
Sic } God onverweten, Milium ptd* 
qutdem eslj sed k me y nee Deo expro- 
brandum. I. % \ 

Expromere, uit-haelen ; uit- 
laugen ; uit-arekken : uit-brengen. 
ExpromiiterEj borge blijven ; 
ver-borgen. 

Expromissor, tegen-borge ; med- 
Lorge : qui alienam obligaiionem 
in se suscipiL 

Expuere 3 Vide } Exspuere, 
ExpugnarEj ver-winnen; over- 
winnen, 

Expugnabilis, ver-winnelik. iwn 
Exptignabilis, on- w in nelik. 

ExpullularEj uit-botten; 
prossen ; iiit-schietcii. 



Expulsare, botten; op-botten. 
His p. botar. 

ExpungerEj uit-steken ; uit- 
schrabben ; uit-wrijven ; uk-doen ; 
uit-wisschen. 

Expungere > uit-monsteren ; roiee- 
ren ; raider en ; casseerem 

Expungere ra I tones > af - re k en e n . 
Exp unctuS} u it-g es t e k e n . 

Expurgare > reinigen ; uk- 
suiveren ; purgeeren. 
Expurgatio, purgatie. 

ExputrescerEj rotten ; ver- 
rorten. 

ExauiRERE , soeken ; uit- 
soekeo ; nit-haelen, 

Exquisitus, uit-gesocht ; ver- 
koren ; ver-kosen ; uit-ver-koren ; 
besonder; uit-gelesen; puntiglik ■ 
excellent ; exquisijt. minime Ex- 
quishus, gemein, gemeen. 

Exq aisiti, u i t-n em e ni I i k ; s n d er- 
ling ; wel te kenre. 

Exsakguis, bloed-loos. 

ExsaturarEj ver-s^eten 3 ver- 
saeden : massd sive turundd } ver- 
deegen ; kroppen* 
ExsaiimttuSy ver-saedt, 

Exscalpere, nit-steken ; uit- 
schrabben, 

Exsci^derEj uit-snijden; roiee- 
ren, raieeren ; veldon, vellen ; 
ruineeren. 

ExscREAiiE , uit-sponwen ; 
ruisperen; ait-leggen; schreeuwen; 
speeuwen ; mosschelen ; flui - 
men. 

Exscrieere , oit - schrijven ; 
copleeren. 

Exscriptum, af-schrift; uit-sehrift; 
exemplaer. 

ExsculperEj nit-steken; nit- 
graeven. 

Exsec\re 5 uit-smjdcn ; nit- 
houwen* 
Exsecau uirilia, testes^ voeren, 



Exs 



— 347 — 



Exs 



voren, vuerzn Jl and. bo!L lubben; 
de kullen uit-werpen. 

Exsecl us 3 u i t-g e s n e d en . 

Exsecrari 5 barmen ■ ver- 
bannen ; vloeken ; ver-vloeken ; 
af-grijsen ; vermaledijden ; blasfe- 
meeren. 

Exsecrari dirts imprecal lonibus , 
Exsecrationibus devovere, Exsecrabili 
& diro programmate configtrs, ver- 
vlocken ; cxconnininiceeren. 

ExsecraUlis , Exsetrandus, &> 
Exsecratus 7 ver-vloekelik ; ver- 
vloekig ; af-gvijselik : ver-v]oekt ; 
ver-sworen ; ver-bannen ; on- 
godsaiig. ExSi'craha, ver-vloekinge ; 
ver-ban ; het bannen ; vloek ; 
blasfemie, 

ExsEauij vol-brengen ; vol- 
doen ; maeken ; vol-einden \ 
be-schikken ; be-scellen ; vol- 
komen ? vet. /land, vol-screkken ; 
nit-voeren ; vol-voeren ; ver- 
scbaffen ; vergen ; ver-rechten ; 
effectueeren ; exploiteeren, 

Exseq ui pig) i or a , a f-p an d e n . 

Exsequi rem iudicalamj sententiam 
it indue latum, uit-rechten ; executie 
doen, 

Exsequulor, executeur. 

Exsequutor testammtt^ testamen- 
teur ; execnteur van 3 t testament. 

Exsemulor smtentue & indicati^ 
rei iuaimht , execnteur van - \ 
vonnisse ; klnivei% knniver, sic 
TeuL diet us, quod rei condem- 
nati bona rodat & varet, 

Exsequuth iuris, executie van 't 
vonnis. 

Exseq u ui to prasens , Exseq u ut ip ittris 
subitaria, reeele, parate, executie. 

Exseq uue ? I i j k ; be- gr a v i nge ; 
b e~g raven is se ; be-gankenisse ; nit- 
vaerd. Vide, Funus* 

Exsequias comitari^ met den lijke 
gaen. 



ExsererEj uit-trekken ; uit- 
strelckcn j uit^sceken. Exserere lin- 
guam 7 bmchium^ &c. uit-stcken de 
tonge ? den arm. 

Exscrius , tiit-stekende ; uit- 
kijkcnde ? $$ 9 Denies, &c. 

ExsmiLARE, utc-hissen, nit- 
h u s se n ; n i t-si rTel en; u i t-sc hu i fife ten, 

Exstccare, uit-droogen. 
Exs taw /, co nl r ah\ *& cor r u m p i } 
ver-schrapen. 

Exsjceatio, u it— d roog i nge . 

Exstlire, op-springen ; qiu- 
springen ; uit -springen ; ait- 
bo rtelen ; hup pen ? huppeleji ; 
gumpea : btkkelen, vet. Exsilinnl 
oculis iacbrytthc, de traenen bik- 
kelen uit d'oogen. 

Exsilire gaudio^ ho gen, heugen. 

Exsistere, zijn ; op-komeu. 

Exsoevere, om-bindeu ; los- 
macken ; ont-slaen : be-caelen ; 
op-betaelen * vol -do en- Exsoivere 
sumius, ver-valleri ende be-taelcn 
de kosten, 

Exsorbere, uit-slorpen ; uit- 
suipen. 

Exsgrdescekh, ver-vuilen, 

ExspatiarIj spacieeren ; vcr- 
meien, Maio prtveipuL 

Exspectare, wachten ; ver- 
waclnen ; beiden \ om-bciden j 
ver-beiden ; to even ; ver-toeven \ 
m,uron ? maeren, meeren, 

Exspeclart longo desiderio y langeu, 
lingen ; ver-langcn; ver-langenisse 
liebben. 

Li x special us vems, welkom zijt dij. 

Exspectatio , hope , hopinge ; 

ver-langen. in Exspcciaiiane & spe 

ess&t hopen ; haetten, ver-haeiten ? 

fland. 

p n rter Ex sped a f ionem ? on - ve r - 
hoed*. 

Exsi>es ? hope-loos; wan-hopig; 
desperaet. 



Exs 



H§ - 



Exs 






• 



Exspirare, uk-blaesen : ster- 
veni 5 animam vid\ Exspira re , 
expirecren : tempus abiit, den tijd 
is geexpireert, 

ExspoliarEj be-rooven ; uit- 
schudden; onc-rieven; ont-stoffeeren. 

Exspuere, uit-spouwen ; uit- 
leggen ; over-geven. 

Exstare, zijn ; noch in esse 
zijn ; op-blij veil. 

Exstare, uit-suen ; uit-kijken ; 
uit-stekcn. 
Exstantia, uit-stekmge ; quak. 

Exstern are , ver - schrikkerj ; 
Exsternatus, ver-slaegen ; ver-baest; 
schouw i schouwig, 

ExsTrLLARE, uit-druppen ; ver- 
leken ; uir-leken ; ver-sijpen. 

Exstjm ulare , stoken ; toe - 
stoken ; op-hitsen, 

Exstinguere, Vide, Extin. 

ExstirpakEj roden, roeden ; 
uir-roden ; uit-roopen ; ont-struiken; 
ont-wortelen ; raieereii> roieeren. 

Exs tir pare her has noxias sen 
iiiutiles, wieden den akker, 

Exslirpatio, uit-rodinge; uit- 
roeinge, 

Exstrlfere, op-rechten ; op- 
maeken : ummeren, temmeren. 
Exstruere muros , parities ■> &c., 
metsen, metselen. 

ExsuccuSj in quo nihil est 

succi aut piuguedinis i hael ; 

droogj dorre; sap-loos; schrael; 

uit-gemergeh ; spaekig, spaekerig. 

Exsuccus macie^ maeger hein. 

ExsudakEj u it-sweeten. Exsu- 
dare litem veneream, srnooree de 
po'kkcn. 

Exsul, Exsulans, in Exsilium 
actus, eHendig, al-lendig; ban link, 
& euphonic g rat id, ballink, 
baliuk ; gebannen j ver-bannen, 
(Ferbati n itu s, id est, exit io da m na tu Sj 
in L. E Rip uar lis Franco-rum;) 



land-ruimjg ; land-vluchtig ; uir- 
laege, vet. ver-drevener ? sax* sic. 

Exsufes lalrocinium exercentes , 
(Banditi. I talis) woest-ballingen. 

Exsukire } banlink zijn ; gebannen 
zijn. 

Exs ilium, ban ; ver- ban ; balling- 
schap; uit-laege, vet. eilendigheid; 
el-lende, q. d. alia terra, alius 
orbis, ab el, id est, alius, & 
land j regie, terra, solum . Solum 
suiu! Exsules vertunt & in 
aliam terram migrant : shut 
a pud Latinos Extorris, Extra 
terram vel Extra t ermines, & 
Exsul, id est, Extra solum 
diciiur. Qui dam, aklende scri- 
bunt, ut al idem sit quod el, 
& refer at originem Latins 
diet ion is, Alius, a, ttd. Est 
e n i m s u pi m a. ap ud nos ctffi - 
nit as I iter arum a & e, (i) 

Exsukm facere, Exsilio affmre, 
Exsilium indk.ere 3 in Exsilium 
miitere, ablegate, nlegare J agere, 
Exsilio multare, bannen ; uit- 
bannen ; ver-senden ; woesten & 
ellendigen 5 vett* uit-seggen, 

in Exsilium flagello exigere, uit- 
geessclen. 

Exsilii remissio, land-winninge, 
Grotto, (i) 

Exsultare liStitid, beugen, hogen, 

Exsu lia t io, v r e ug d . 

ExsuperarHj te boven gaen ; 
over-rreffen ; ver-overen, 

Exsuperatu\ exces* m\Exuberatio. 



(ij H$> liter um. 

(2) 111^ Boefc, 53« ded : « to sulken 
gevalie, (t. w- van noodweer) vermag hij 
die buy ten zijne schult de doot heefc vcr- 
oorsackt, la nt-w inning ver w erven van de 
hoogc Overheyt..,. n Z. ook 32= dee] tn 
vrg t bij Cannaort, Strafrecbt in Vlaendercn, 
j e uitg. bL 128 : njn inland verkrijgen. 
bl 131 : den heitogh gafliem tLa'au 



Ext 



— 34? 



Ext 



Exsuperantia, over-treffigheid ; 
over-tr«tffelikhcid . 

Exsurdare, surdum reddere, 
ver-dooven. 

Exsurgere ? op-smen ; rijsen ; 
op^njsen \ op-koraen, Exsurgere 
subito, haestelik sc hit- ten ; op- 
schieren. 

Ext A, viscera animalium, 
weide ; ge-weide ; in-geweide ; 
in-gewand; ge-rek 3 ge-rik ; insierj 
sax. ExtispeXj waer-segger. 

ExtabescerEj tiit-teeren ; ver- 
dwenen ; ver-dwijnen ; ver-swij- 
men ; ver-swinden ; uit-droogen, 

ExtemplOj ter-stond ; van 
stonden aen ; baestelik ; op eencn 
bot. 

Extempore^ Fide, Eximproviso* 
Extenders, reiken ; rekken ; 
ranken ; uit-reiken ; strekken \ 
be-strckken ; uit-strekken ; ver- 
strekken ; sperren ; uit-spannen ; 
uit-setten ; uit-stellen ; breiden ; 
ver-breiden ; spreeden, spreiden ; 
nit-spreiden. 

Extender e lo ngius, v e r-r e ik e n . 
Extendi ultra annum & diem, 
ver-jaeren ende ver-dagen. 

Exte nde re brachiu m^ w i t - s t e k e n 
den arm. 

Extcmhre , it e m , Extendi in 
tfquor, vlakkeren. 

Extenders ad quatuor palos , 
raemen. 

Extend ere cudendo, uit-kloppen ; 
uit-slaen. 

Extendere & explieare scripta 
compendia, grosseeren> 

Extendendo pervenire, over-re ik on . 
Extent us, exten sus f a I t-g es p a n n e n ; 
gerekt ; uit-gerekr ■ vcr-rekt ; 
ver-reikt ; ge-srrekt. 

Extensio, uit-spanninge ; ge-rfei, 
ge-rak : nit-steL 

Extenuare, & Extenuari, krim- 



pen 3 krempen ; ver-krimpen ; 
smaien, $malie% smaleeren ; ver- 
smaelen ; laken ; lamen ; dunnen ; 
ver-dunnen; af-nemen; minderen; 
ver-minderen ; swijnen, swinden ; 
dwijnen; sleeuwen ; ver-sleeuwen ; 
kleinen ; klcineeren ; klein maken 
oft worden ; ver»kleinen ■ ver- 
mnegeren ; nit-mergelen. 

Ext e n nan avaritid , v e 1 -s ch c r p e n . 

Exteuuare cudendo^ uit-kloppen ; 
uit-slaen. 

Extenualus, ge- smalt ; ver- 
krompen. 

Extenuatus made, maeger hein. 
Extek, ExttruSi Ext emus &c,, 
Vide t Extra, 

Exterere, uit-wnjven ; uit— 
strijken ; uit-schrabben, Ext n't us, 
deur-slepen, 

Extergere, schueren ; uit- 
strijken ; uit-vaegen ; uit-veegen ; 
uit-svisschen ; pluisen, 

Extersus, pluis. 

Extermlnare, bannen ; Lilt- 
bannen ; ver-banncn | woesten, 
vet. %el. ver-woesten. 

Exterminare ex hominum commit- 
nitate^ uit-seggen, 

Exterminatio, relegatio f ban ; 
onder-achte, vet. uit-laege, vet. 

Exfermhiatus, uit-laege, vet. 

Ext er \ nimi lor, v e r-w o e s te r . 
Exterrere, ver-sclirikken. 

Exterritus, ver-schrikt; ver-baest ; 
schouw, schouwig, 

Extinguere, lesschen ; ver- 
lesschen ; blusschen , blesschcn ; 
oit-blusschen ; uit^lesschcn ; uit- 
doen ; smooren j dempen, dom- 
pen ; ver-dempen, ver-dompeii : 
dooden. 

Extinguere radicitus, nit-rod en ; 
uit-raden ; nit-roeien, 

Extinguere, extingui, ver-stikken ; 
ver-stnachten ; vcr-smooren, 









Ext 

Exthtguere & extingui vento, uit- 
waeien. 

Ext i ngidj u i t-g a en , 

Extollere, hoogen ; ver- 
hoogen ; ver-heffen . 

Extollere se, veel houden van 
sicH selven. 

Extollere quempiam, avanceeren. 
Extorquere 5 ont- wringen ; 
uit- wringen ; af-dringen ; uit- 
dringen ; af-persson ; uit-perssen ; 
af-dwingen ; uit-dwingen ■ ver- 
rekken , ver - reiken ; af- hendig , 
af-handig maeken ; knevelen. 

Extorquere vi, molester, tasseeren ■ 
ver-tasseeren ; af-weldigen ; onc- 
weldigen , 

Extorquere impudenti ejjlagitatione, 
ver™ont-scha em den . 

Extorquere vincendo, uit-winnen, 

Extorquere pecunias^ ver-schatten ; 
over-schatten. 

Extorquere pecuniiis concussions , 
transseneeren. 

Extorquere i manibus, wreken> 
wreiken uit de handen. 

Extortus, ver-reikt. 

Extorter, kneveler, 

Extorris, Fide, Exsul. 
Extra, buicen ; uit; uiterlik ; 
* buiten- wendig — be~halven ; 
sonder* 

Extra periculum, buiren 5 sonder 
ge-vner, 

Extra-ordinarins, extra -or di nans . 

Exter homo, Extemus, Exharius 7 
Ext ra neus > Exter us ; qui longiu s 
decern milliaribus extra dit la- 
item habitat, gast, veL sax, sic. 
holL fris. vremd; vremdeling ; 
bui ten-lander; buiten-saet ; buiten- 
man ; buiten-Iandsch ; uit-lander ; 
uit-landsch ; uit-heirasch ; hein, 
veL get. 

Exterior, externum ait-wen dig ; 
mterlik, 



350 — 



Ext 



Exterior angulus ? uir-hoek. 

Exter lore omatu se vend i tans, 
uh-wendig. 

Exterior a seu Extremitates pecu- 
dum mactatarum 7 membrorum 
trunculi sen partes t rune at <#, 
af-val van gestagen beesten ; ut, 
oviS) schaver-nak, schaver-nek ; 
af-val van bet schaep ; schaeps- 
hoofd : porci} suite, af-val van 5 t 
verken, 

Ex tr em us , Exthnus , inters te ; 
letste, leste, laetste ; endelik ; 
hakke ; kak, hak ? fland, ael. 
Ext r emus fi ills , u i t- el 12 d e . 

Extremum, Extremitas, pars Ex- 
trimd, oort ; boord ; ende, einde ; 
kant ; egge ; lijst; vorlc, prceci pite 1 
agri; af-gang. 

ad Extremtwi, ten lesten ; ten 
mtersten . 

Extmna pars fabul&, uit -gang 
des spels. 

ad Extremum redigere, ver-bijste- 
ren. 

ad Extrema redactus, bijstier, 
bijster* 

Extreme 1 , btjstterllk, bijstier, bijster. 

Extremltas \ &, Extremus, self 3 
sulfj sax. sic. 

Extremltas rotunda & acuta^ tap, 

Extremitdtes vel ara panni 7 tel^ 
linteij self-ende ; self-egge ; self- 
kant. 

Extremitatem abscindere, kanten* 

Externe* , ExtrinsecuS} Exirorsum, 
ab Exteriori parte t versus Exteriorem 
partem^ uiterlik \ uu-wendig * bui- 
ten-wendig — uit-wendiglik ; uit- 
waerts. 

ExtrahkrEj, uiHrekken ; uit- 
rukken ; uit-setten ; uit-stellen. 

Extrahere stirpitus, uit-roden ; 
uit-raden ; uit-roeien, 

Extr actum script tme, vu.lgi t uit- 
togt, 



Extricare 5 ont-werren ; ont- 
st rikken ; on t-m engeri ; ont-fu tselen ; 
slechten ? slichten^ skchten ; ont- 
ravelen, holL 

Extricare res intricatas, redden, 
Ext rica re ag ru m si Ives t rem, r u i m en ■ 
Extrudere, uit-stooten ; uit- 
steken. 

Extrusor, uit-steker, 
Extrusio, uit-stekinge. 

ExtuberarEj puilen; op-puilen 
nit-puilen ; builen - pokkelen 
hove! en > heuvelen ; uit-botren 
op-swellen. 

Ex tuber are papu lis a rde n t ib us , 
fervidd cutis erupt ione^ uit-slaen, 
Extumesceke, op-swellen. 
Extunde±ue 3 af-dringen ; af- 
pers-sen ; uit-slaeri ; af-dwingen ; 
uit-kloppen, 

Exturbare, uic-stootert ; uit- 
jaegen ; uit-drijven. 

Extussire^ uit-hoesten- 
ExuBERARE,over-loopen; over- 
vtoeden. Exuberatio, exces. ni 7 
Exsuperatio. 

Exuere, ont-doen ; uit-doen ; 
stroopen. 

Exuere vestinuntct sive indumenta, 
Exuere vestem, vel veste^ uit-doen; 
qnt-kleeden ; ont-gaerwen ; uit- 
trekken het kleed. 

Exuere fesfmanter tunicam, uit- 
schieten den rok. 



351 — 



Exu 



Exutus, be-rooft* Exutus a 
latronibus 7 af-gesett van de straet- 
scbenders. 

Exuvite, huid; af-gestroopte huid ; 
vel ; sloovej sluive ; ge-sloof ; 
leder^.leer, 

Exuv'ne, uit-geschotene, uit-ge- 
daene 3 nae-gelaetene kleederen. 

Exuvia, roove, roof; buitj buct. 
Exulcerare, ver-seeren ; ver- 
seerigen ; ekken ? sax. 

Exulcerare, op-krabben ; op- 
wrijven, 

Exulcerare, op-bijten het vel* 

Exulcerare , sweeren^ sweiren ; 
ver-sweeren ? ver ^sweiren ; ver- 
swellen. 

Exukeratus, see rig, seerlik ; ver- 
sworen ; ver-swollen. 

Exulceratio, sweringe, sweiringe, 
sweerenisse; ver-sweeritige; seerig- 
heid. 

ExundarEj over-Ioopen ; over- 
vloeden ; Liit-Ioopen. 

Exundatio^ over-loop der wateren ; 
uit-loop. 

Exundatio, cier-stroom^ Z eland, 
id est t spring-vloet. 

Exumgulare, ont-klatiwcn ; 
ont-naegelen . 

ExurerEj Exuri, ver-branden; 
ver-barnen; ver-bernen; ver-bornen ; 
af-branden; af-barnen ; uit-berren; 
uit-branden. 






r^e 



O 




UlTGAVEN DER ANTVVERPSCHE &BLIOPHILEN, N r 18 



y$ 



^ 



SYNONYMIA 

LATINO-TEUTONICA 

(EX ETYMOLOGICO C. KILIANI DEPROMPTA) 

LATIJNSCH-NEDERLANDSCH WOORDENBOEK DER XVII e EEUW 
UITGEGEVEN DOOR EMrLE SPANOGHE 



— II 




F-F 



GEKT | \9 GRAVEKHAGE 

Ad. HOSTE ! Martinus NYHOFF 

J.-E. BUSCHMANN 
1892 



-Jsk 



UlTGAVEN DER ANTWERPSCHE BlBLIOPHILEN, N r 18 

SYNONYMIA 

LATINO-TEUTONICA 

(ex etymologico c. kiliani deprompta) 

LAT1JNSCH-NEDERLANDSCH WOORDENBOEK DER XVII C EEUW 
UITGEGEVEX door EmilTe SPAN OG HE 

— II — 




^ e K J rn / E% < PE e M 
J-E. BUSCHMANN 
GE<H,T I 'S GRAVENHAGE 

Ad. HOSTE ! Martinus NYHOFF 

1892 



MAATSCHAPPIJ 



DER 



ANTWERPSCHE BIBLIOPHILEN. 



UITGAVE Nr 18. 



N' 



Exempldar voor den handel. 



De Ondervoorzitter, 



De Sekretaris, 



Antwerpen. — Druk. J.-E. BuschMann, Rijnpoortvcst. 



SYNONYMIA 



LATIN O-TEUTONIC A, 



Fab 



Faba, Dodonao fi&va, boone. 

Faba minor, Fabula, Fabulum, 
boonken ; seeuwsche boone. 

Fabtrum tunica, calyx, houde, 
houwe, hauwe. 

Fabalia, boon-stroo. 

Fabarum seu in Fabis nascens 
vermiculus, fabas excdens vermiculus, 
wevel ; boon- worm. 

Faba crassa, Fabaria, smeer- 
wortel ; wond-kruid. 

Faba Iovis, suilla> lupina, Fa- 
bulum, mal-kruid ; bilsen. 

Faber abietarius, week-werker ; 
wit-werker. 

Faber ararius , aramentarius , 
ahenarius, rood-smid ; koper-smid ; 
koper-werker; koper-slager; keteler; 
ketel-boeter; ketel-buiscner,//and. 

Faber annularius, ring-maeker. 

Faber argentarius, silver-smid. 

Faber armorum, wapen-smid. 

Faber aurarius, goud-smid. 

Faber automatarius , uir - werk - 
maeker. 

Faber cultrarius, mes-maeker. 

Faberferrarius, smed, smid ; ijser- 



smid: Faberferrarius, qui ferreos 
calceos equis adfigit, jubdsque 
& caudam eorum comit, hoef- 
smid; maer-schalk, q.d. Equorum 
minister. 

Faber qui ferra minora limd 
expolit, klein-smid; klein-werker ; 
ad differentiam, grof-smid. 

Faber qui ferra maiora cudit, 
rardque limd utitur, turn cuiuscunque 
rudioris materia Faber, grof-smid ; 
rouw-werker; rouw-smid. 

Fabri officina, Fabrica ferraria, 
smids ; smids-huis ; ijser-smidse, 
smedse, smisse, smesse. 

Fabrilis tudes y smed-hamer. 

Fabrilis follis, smed-balg. 

Faber laminarius, harnas-mae- 
ker. 

Faber lignarius, materiarius, tigna- 
rius, abiegnarius, abietarius, timmer- 
man ; hout-breker ; hout-werker : 
qui schrijn-werker, &, schaef- 
meester, &, kiste-maeker, boll. 

Faber lignarius obtusus & imperitus, 
bot-bijle. 

Fabrica materiaria, sive lignaria 



Fab 



— 2 



Fac 



-tHnmer-hof; timmef-huis ; timmer- 
plaetse. 

Faber loricarius, panssier-maeker. 

Faber murarius, metser ; metse- 
laer, metsenaer ; muerer, sax. 
fris. sic. 

Fabri murarii machina, tabula- 
turn, &c. stellatie (i) daer men op 
werkt ; steigeringe. 

Faber scutarius, schild-maeker. 

Faber serarius, claustrarius (Faber 
clavilis, Lud. Viva) slot-maeker. 

Fabri minister, famulus, qui 
suggerit lapides &c. oper-man : 
idquefacere, operen. 

Fabri, be-hendiglik. 

Fabricare, timmeren, temmeren. 

Fabricari aliquid non magna rei 9 
klutsen. 

Fabrica, werk-huis ; werk-stad ; 
werk-stede ; werk-plaets. 

Fabrica, fabricatio , maeksel ; 
ge-stichte ; timrneragie ; tirame- 
ringe ; timmer ; gebouw ; fabrijke. 

Fabricam dissolvere, ont-rampe- 
neeren. 

Fabrka prafectus, Fabricensis, 
bou-heer ; bou-meester ; fabri jk- 
meester.. 

Faber, piscis, ael-quabbe ; ael- 
mule (2).; lompe ; spiegel-visch. 

Fabula, kout y klap ; kail (1) ; 
maere ; saege, saee-maere ; seg- 
maere ; praet ; klucbte : bosele : 
spel ; schouw-spel ; fabel. ; farsie, 
farsse. 

Fabula, fabulosus sermo,logen, 
leugen, \0709. 

Fabella, fabelken ; kouijnken ; 
kobijnken. 

Fabtlla illusorum & ludionutn, 
geks-maere. 

Fabula aniles, ave-saege ; que- 



0) Hs. 

(2) Etym. «r Sicamb. » 



neri-kom; quene : kout(i); quenen- 
klap. 

Fabula vulgi, ral, rel ; straet- 
maere. 

Fabula pars extrema, catastrophe, 
uit-gang des spels. 

Fabufarum vanitas, fabel -werk. 

Fabulari, klappen ; kouten , 
kauten ; kallen ; rallen, rellen ; 
praeten ; dillen ; lellen , lelle - 
bellen ; snakken ; Jameeren ; devi- 
seeren ; diviseeren ; bollen (hinc, 
ou - bollig , q. d. aniles jabulas 
enarrans. I. R.] 

Fabulari cum aliquo, saemen, te 
saemen, t'saemen spreken. 

Fabulari, fabulas narrare, kluch- 
ten ; fabelen. 

Fabulari nugas, ave-saegen. 
. Fabulari instar mulierum, klap- 
peien. 

Fabulosus, on-waerachtig ; ver- 
siert. 

Fabulosa narratio, geks-maere. 

Fabulosi, fabel-wijs* 

Fabulositas, fabel-werk. 

Fabulator, kouter ; klappaerd ; 
kluchtenaer; kal-wael, vet. 

.Fabulator, - bollaerd ; fabeler. 
Facere , . doen ; maeken ; 
daeden, vet. be-gaen ; drijven, 
drijfven, drijffen ; lijsten, leesten ; 
ge-leesten ; ge-leisten. 

Facere, fieri, ge-werden, ge- 
worden. Sine me quod volo facere, 
permitte ut faciam quod institui sive 
incepi, laet mij gewerden. 

Facere, perficere inceptum, voord- 
doen. 

Facere, ^chatten ; achten. 

Facere rem venalem ; Quanti fads 9 
Wat looft gij dat ? 

Facere aqui bonique, niet passen 
op eenige saeke. 

(1) Hs. 



Fac 



— 3 — 



Fac 



Facere mail, mis-doen. 

Facere ad rem, te pas komen. 

Facere quid inepti, . tateren ; 
hoetelen. 

Facere cum aliquo, doen met 
iemanden ; met iemanden aen- 
spann^n. 

Faciendum curare, doen doen ; 
doen maeken. 

Fac ita esse, schikt, oft, neemt 
dat het soo zije : genomen dat bet 
soo zije; laet het soo zijn. 

Faxit Deus, God geve. 

Faciens, doende ; daedig. 

Fieri, gemaekt, gedaen worden ; 
ge-schieden ; ge-beuren ; ge-dijden, 
ge-dijen ; be-dijden. 

Fieri , worden , werden ; ge- 
werden, ge-worden, id est, effici, 
exire 9 evadere. Piam & Scriptura 
sacra consonam etymologiam 
reputo si worden, id est, fieri, 
t^woord, sive word, id est, verbum, 
ejusdem fiant prosapia. Verbo 
enim Domini call firmati sunt, 
& spiritu oris eius omnis virtus 
eorum : quoniam ipse dixit & 
facta sunt ; ipse mandavit & 
crtata sunt; Psalm. 12. Dixit 
Deus, Fiat lux, & facta est lux, 
dixit, fiat firmamentum, & 
factum est ita : dixit, Congre- 
gentur aqua; & factum est ita; 
dixit, Germinet terra; & fac- 
tum est ita, &c. Genes. I. 
Verbum tuum, Domine, opus 
perfectum. Verbum tuum pro- 
cessit & opus statim fiebat. 4. 
Esd. 6. Pbrasi autem Hebraicd 
Verbum, pro Re gestd sive Facto 
accipitur. Luc. 2. Videamus hoc 
Verbum quod factum est. &, 
2 Paralip. 36. Reliqua ver- 
borum Joacin, & abominationes 
eius quas operatus est, &c. Sic 
quoque Sermo, Res vel Factum 



dicitur, Genes. 24-$o Exod. 
16, 16. 1 Reg. 21, 2. 2 Reg. 
12, 21. 3 Reg. ij, s* 4 R*g- u, 
3. 2 Paralip. 13, 22 & 23, 3. 
Job, 6, 9. & 27, 14. Psal. 33, 
3. & 63, 6. Proverb. 23, 2. 
Sap. 2, 2. Ierem. 14+ 1. & 40, 3. 
Dan. 28, 11, 23. 1 Mach. 6, 3. 
Matth. 21, 24. Act. 8, 21. Rom. 
9, 7. ut annotavit Emanuel Sa 
in S. Scriptura Phrasibus. 

Fieri, vaeren, id est, ge-vaeren, 
ge-schieden. Ita plerumque fit, 
net vaert gemeinlik soo. . 

Fieri, incipi, toe-gaen. 

Fieri magni, gesien zijn ; ge-acht 
worden. 

Fieri curare, jubere, ut fiat efficere, 
doen doen ; doen maeken. 
• Fiat, ik bens te vreden. 

Fieri botest, mag-schien; mis- 
schien; oij-schien, vet. mogelik. 

Factus, ge-daen ; ge-maekt ; ge- 
worden ; be-degen, vet. fland. 
on-vermogende be-degen, factus 
non solvenao, Grotio. 

Factus ad unguem, vol-maekt. 

Factum, daed ; feit, (Facta fortia, 
heroica, vrome feiten ;) stuk : ge- 
schiedenisse : acte. 

Factum sat bene, satis recti, satis 
probi, sat appositi, wel van pas 
gedaen. 

Factum, rem factam, suscipere ; 
agnoscere, & prastare velle, toe- 
staen. 

Facto ipso, daedelik ; metter 
daed ; reeelik. 

ante Factum, veur-slaegs. 

Facto praire ; aliquid facere 
quod alius imitetur, veur-doen. 

Facti conscii, affines, consorten. 

Facti expers, daed-loos. . 

Facessere, gaen doen, gaan be- 
schikken. 

Facessere, scheiden ; ver-trekken. 



Fac 



— 4 — 



Fac 



Facesse hinc, maekt u van hier ; 
pakt u van hier. 

Factitare, be-dillen, boll, facelen, 
faselen ; fikfakken ; veel be-schiks 
hebben. 

Factitare frustra rem frivolam, 
fimelen, femelen ; futselen. 

Factor, doender; daeder; mae- 
ker ; hand-daedig ; handachtig. 

Factor, vulgi, institor 9 nego- 
tiorum alterius (pracipui mer- 
catoris) gestor, procurator , 
administer , eens koopmans 
bewind-hebber oft be-machtigde, 
Grotio; factoor. 

Factio, Factura, Factum, Faciendi 
modus, maeksel ; fa^oen : kure ; 
maekerije, pro loco aut actu; schap, 
vet. Vide, Actio. 

Factio manualisy vulgi, hand- 
achtige daed. 

Factitius y gemaekt. 

Factio, partes, ut in dissidio 
publico reip : sijde (sijdigheden, 
Grotio) aen-hang ; op-roer ; 
muiterije; rot, rottinge; kluchte, 
klufte; partije; partijschap; sekte. 

Factiosus , op - roerig ; muit - 
maeker ; kreser, kreiser, vet. fland. 

Factiosus, Factioni uni addictus, 
partiael. 

Facilis, doenlik ; mak, makkelik ; 
^e-makkig; ge-makkelik; ge-voeg- 
ik ; licht, leicht ; ge-moedig; 
ring ; ge-ring ; galik, gadelik, 
gaelik ; ge-riefFelik ; geriet-saem ; 
toevelik, toefsaem, vet. 

Facilis homo, goedelik, goedig, 
goeder-tier, goeder-tieren, goeder- 
hande; ge-makkelik mensch. 

Facilis, non gravatus, willig; 
ge-willig. 

Facile, licht ; lichtelik ; ge-mak- 
kelik, ge-makkiglik; ring, ge-ring; 
lediglik, & per Syncopen, leglik. 

Facili habere, agere, wel hebben. 



Facilitas, ge-mak; mak, gemaek; 
ge-makkelikheid ; gade ; gadinge. 

Facilitas, saecht-moedigheid ; 
goeder-tierenheid ; gracieusheid ; 
inclinatie. 

Facultasy magt ; middel ; heb- 
binge; have, haef; goed, goedinge; 
rijkdom; financie. 

Facultates recondite, raed, vet. 

Facultates omnes hareditatis mobiles, 
boel, boedel; in-boel. 

Facultates , kateilen , kateelen, 
fland. preciosissimum pecus domes- 
ticutn, aut aliud ornamentum y het 
beste katheil, fland. vulgo, Melius 
cathallum y & , Optimum caput. 
Angl. Catayle, cattel, id est, 
Pecus ; & 9 cathelles, Res, possessio. 

Facultates & victum qtuerere, 
neeren, ge-neeren. 

Facultatibus labi y ad i no pi am 
redigi, faelen, feilen, faelieeren. 

Facultatibus carens, have-loos. 

Facultatibus exutus, kael : kaele 
vink. 

Facultas, oor-lof; ver-lof; ver- 
mogentheid ; permissie ; cong£ : 
occasie ; ge-legenheid ; ge-mak, 
ge-maek, ge-makkelikheid. 

Facultatem dare, oor-loven ; 
oor-lof geven. 

Facinus, daed ; feit ; stuk ; 
animosum, egregium Facinus, stout, 
vroom, stuk. Facinora praclara, 
Jo. Aventino, dieth, veteri 
vocabulo, ex quo Latind incude 
Theodo formetur. 

Facinus audax , fraudulosum, 
kekke ; pratte, parte ; forfeit. 

Facinus capitate, vileinie. 

Facinus, mis-daed ; rabauderije. 

Facinus manifestum, handachtige 
daed. 

Facinora iurare, ver-loven goed 
te doen. 

Facinus rectns perpetratum, iudicx 



Fac 



— S — 



Re 



statim significatum, de quo sine mord 
iudicium ferri debet> hand-tichtige 
daed. 

Facinus committer e , admittere , 
obire, perpetrate, een quaet feit 
be-gaen. 

Facinorisconscii,affines, consorten. 

Facinorosus , Facinoris opifex, 
Facinus sive scelus ipsum admittens, 
quaed-doender ; mis-daedig ; Faci- 
noris compertus, hand-daedig, hand- 
achtig; evel-daedig. 

Facetus , koddig ; knoddig ; 
boerdig ; boetsig ; kluchtig. 

Facetus homo, drol, druil ; drollig; 
kluchtig ; kluchter ; kluchtenaer ; 
klucht-sinnig : nieuwen trechter, 
id est, oubolligen, drolligen praeter, 
rabbelaer, Pelgromio. 

Facetum & latum se exbibere, 
drollen; Gall, droler. 

Facetd, kluchtiglik. 

Facetia, kluchte; boetse; bootse; 
kuieringe ; kodde ; done, deune, 
doninge ; kovijnken , kobijnken. 
Facetias narrare, kluchten. 

Facies, aen-schijn ; aen-sicht; 
aen-gesicht ; ge-sicht ; ceere, ciere ; 
semblantie, samblant ; fijtemus, 
q . d. vidimus ; visenomije, viso- 
mije, videlicet ex qud possis 
Qvairypcoftelv. (i) 

Facie praditus, gedaen. 

Facie concinnd, schoon. 

Facie exilis, be-sneden. 

Facie suffusd rubor e, op-dragtig. 

Facie planus, blaffaerd. 

Facies cadaverosa, dood-verwig 
ende in-gevallen aen-sicht. Facie 
cadaverosd, in-gevallen van aen- 
sicht. 

Facies perfricta, proterva. Vide, 
Frons. 

in Faciem alicui vinum, cerevi- 

(i) Hs. 1. <f>v<riayva>fi€lv. 



siam, aquam, &c. incutere, wapen- 
drenken, boll. 

Facies, formatio, maeksel ; ge- 
daente ; ge- stake, ge-steltheid ; 
ge-steltenisse ; contenantie. 

Facies charta, sijde van \ blad. 

Facies, geevel ; veur-gevel. 
Facundus, Vide, Pari. 
FjEDARE, kladden ; be-kladden ; 
vuilen ; vuil maeken ; be-smetten ; 
solen, sollen, vel, tsolen; soedelen, 
soetelen; be-soluwen, be-seuluwen, 
fland. be-taeteren, fland. 

Fadare, Fadari, ver- vuilen ; 
ver-leeliken. 

Fadatus, ver-vuilt. 

Fadus, vuil ; leelik, q. d. leede- 
lik, leedig ; foei ; hesselik, sive 
eisselik ; brodde, vet. schandelik. 

Fadus, sordidus, obscenus, 
fiel, fielt, (<fyr)Kb<: filico, Fes to ;) 
videndum an non a vuil, ut 
An g lis filte, (i) sordes, & filthy, 
sordidus. 

Fadi, vuilik ; leeliken ; vilein- 
lik ; schandeliken. 

Faditas, leelikheid, leedelikheid. 
FiETERE , stinken ; {Vide, 
Olere.) 

Fator, stank, Vide, Odor. gr. 9 
ge-stank ; kak, fcatc/cy. 

Fatidus, stinkende. 

Fatidus homo, olens, olidus, 
hircosus , stinker , stinkaerd , 
stankaerd ; stink-visch, metaph. 

FjEX, baerm, berm ; heffe ; 
hevel ; gest, gist ; drab, drabbe ; 
gruet, gruete, fris. hoi I. gruite ; 
droes, droessem, drossem. 

Fax, Faces, modder, moeier, 
moeder ; grond-soppe. 

Faces ofei, olie- droessem ; olie- 
heffe. 

Fax vini, droessem van wijn. 

(i) Aldus Hs. en Etym. onder Fielt. 



Fal 



— 6 — 



Fal 



Fax, limus, slijm, slijmigheid. 

Faces metalli, ut argenti, &c. 
schuim van metael; schuim van 
silver. 

in Facem converti, geren, id est, 
gaderen. 

Facts condituram recipere, geren, 
id est, gaderen. 

Fax perditorum bominum, nebu- 
lonum, plebis, civitatis, ge-boefte ; 
schuim van boeven ; ge-snorre ; 
kanalie. 

Faculentus, gestachtig; drabbig; 
on-klaer ; droef, droeve ; seiger, 
g. s. s. modderachtig ; modcfig ; 
slijmachtig, slijmig. 

Fagus, boekke, beuke, bueke- 
boom; boeken-boom,bueken-boom. 
Arbor, inquit Becanus, qua 
libris materiam suppeditare 
consuerit, q.d. librorum arbor. 

Faginea glans, bueke ; buek-not. 

Faginus culullus, Fagina pocula; 
Vide, Culullus betulaceus. 

Fago-pyrum, Fagotriticutn, buek- 
weit, boek-weit, q. d. frumentutn 
faginum. 

Fala, Vide, Phala. 
Falco, Valk, ex accipitrum 
genere. 

Falco mas, tiercelet, tercelet. 
Falco colutnbarius, duiven-valke. (i) 
Falco sacer, sacellus, sakre, saeker. 
Falco, Hierofalcus, groote valk ; 
gier-valk. Vide etiam Accipiter. 

Falco lapidarius, (litbofalcus ,) 
steen-valk, Gesn. 

Falco degener, steen-krijter; steen- 
smetser. 

Falco commeans, passagier. 

Falco montanus, berg-valk. Falco 
cyanopous, cui pedes carulei, 
blauw-voet-valk. Falco carbonarius, 
niger, kool-valk. Falco gibbosus, 

(i) Hs. 



hoger-valk, qubd brevitate colli 
& alts eminentibus insignis 
gibbo videatur. Falco rubeus , 
roode valk. ex numero maiorum 
falconum. Falco albus, witte valk, 
h pennis albis. Hac ex Lud. 
Pottero. 

Falconarius,. Vulgi, Valkenaer. 

Faliscus venter, moke ; mook- 

worste ; sloo - bra, sloo - braede , 

flandris. * worste vande verkens- 

maege. 

Fallere, be-driegen; driegen; 
be-dodden ; uit-rechten ; hoonen, 
joonen (i), ver- hoonen ; ver- 
kloeken; ver-schalken ; bij-brengen; 
gijlen; be-gijlen, fland. soren; 
be-soren ; be-seuren ; be-stieren, 
be-stueren ; botten, boll, fland. 
be-strijken ; scheeren, metaph. 
be-stoppen ; smitten, metaph. 
truffen, fland. loteren ; leuteren ; 
couilloneeren ; trompen (tromper, 
Gall.) be-trompen; trompen ver- 
koopen, verba dare. 

Fallere incautum, be-stompen. 

Fallere illecebris , be - lakken , 
be-lokken. 

Falli, missen ; mis-grijpen ; 
ver-grijpen ; dolen, dwaelen ; 
faelen, (q. d. vallen, id est, lain, 
cadere, Becanoj) feilen, failleeren, 
fauten. 

Falli imprudentid negligentidve , 
ver-sien. 

Falli vestigio, mis-treden, mis- 
terden. 

Falli opinione, Falsb opinari, ver- 
gissen ; mis-waenen ; ergens on- 
gelijk in hebben. 

Falsare, Falsificare, vulgi, ver- 
valschen. 

Falsa opinio, mis-waen. 



(i) Etym. « Joonen, vet. j. Hoonen 
Fallere, » 



Fal 



— 7 — 



Fam 



Falsus, non verus, on-waer ; 
on-waerachtig ; gelogen ; * bastaerd, 
ut piper adulter atum. non Falsus, 
on-gelogen. 

Falsus, deceptus, be-drogen. nan 
Falsus, on-bedrogen. 

Falsi & per fabulas, fabekwijs : 
valschelik. 

Falsi culpare, be-liegen. 

Fallax, falsus, valsch ; be- 
driegelik; arg; tukkig; tukkachtig; 
pertig, //. be-grijpelik, be-grijp- 
achtig ; pitsachtig ; loterer ; rood, 
vide, Malus. Griek. Graci He- 
braici Ieuanim, id est, deceptores 
dicuntur. jEoles fraudulenti 
semper habiti. 

Falsarius, valscher ; valschaerd ; 
ver-valscher ; falsaris. 

Fallacia, be-drog; list; argelist; 
valscheid ; ranke ; trek, trekke ; 
trunt; hoon, vet. perte, parte, 
pratte ; kekke ; trompe ; pitse ; 
tuk, truk, vet. ger. id est, drog ; 
toer; loteringe ; Suite, adag. 

Fallaciam alicui intendere, uit zijn 
om iemanden te be-driegen. 

Fallaciis eblandiri, af-trompen. 

Fallaciter, valschelik. 

sine Fallaciis & fuco, vrij-hertig- 
lik ; open-hertiglik ; sonder bedrog 
oft areelist. 

Fatsiiurus , mein - eedig ; qui 
aliter iurat quam sentit ; 
qui sciens periurium facit, 
qui fortuitb, tenter I & dubii 
iurat. 

Falsiparens, verwaent sone. 

Falsetum, vulgi, fausset, fosset. 
Falx, sas ; seissem ^ sichel, 
sikkel , seekel ; swade , swate ; 
seisene ; goedesie, goedse ; leen, 
vet. seissen, seinsen, seissel ; sichte ; 
pikke; sende; seine, koren-sikkel. 
frumentaria vid % , messoria, fcenaria, 
fmiseca, adorea. 



Falx avenaria circulo munita, 
korf-seissen. 

Falx arbor aria, silvatica, putatoria, 
vineatica, Facula putatoria, vulgo 
dumatica, haeg-mes ; snijd-mes ; 
snoeier ; snoei-mes ; snoeierken ; 
heepe, g.s.s. holl. houw-mes; 
fasceel-mes ; wijngaerd-mes. 

Falx stipandis vasis, stop-mes. 
Fama, maere ; spraeke ; rucht ; 
ge-rucht; ge-ruft (i); roep; ge- 
schrei ; ver-naemtheid ; lemde, 
vet. fame. Fama bona, reputatie. 

Fama vulgi, straet-maere. 

Fama est , man, menseid; mensch 
seid ; den roep, de spraek, gaet, is. 

Fama, claritas, ver-maertheid. 

Fama, dec us, naem ende faem. 

Famd celebrare, ver-maeren. 

Famd sinistrd divulgari, rijden 
op de tonge, adag. 

Fama alicuius detrabere, Famam 
alterius rodere, proscindere, naem- 
rooven ; iemanden ver-maeken, 
sijne eere be-nemen ; schabeeuwen, 
schobben. 

Famam absentis rodere dictis, ach- 
ter-klappen. 

Famosus, ver-maert ; rucht-baer ; 
schal-baer ; ver-naemt ; be-rucht ; 
ge - ruchtig ; hoog - beroemt ; be- 
faemt. 

Famosum reddere, be-naemen. 

Famosus libellus, pasquil; pasquin. 
Fames , honger , hunger ; 
smacht, s. s. hasewinden-dorst, 
fland. adag. 

Famere, Famescere, Fame laborare, 
hongeren ; honger hebben ; smach- 
ten, vet. 

Fame urgeri, perire, ver-smachten 
van honger. 

Fame suffocare, conficere, frangere, 



(i) Etytn. « Ghe-ruft, holl. j. Ghe- 
rucht. » 



Fam 



— 8 — 



Far 



macerare, pretnere, ver-hongeren ; 
uit-hongeren. civitatemfamepremere, 
ver-hongeren, uit-hongeren eene 
stad. 

Fatnelicus, hongerig. 

Famelicus valdi, heet-hongerig ; 
ijdel-darm, metaph. 

Fame emaceratus, effractus, oppres- 
sus, ver-hongert. 

Famulus, diener, dienaer i 
dienlink, vet. fland. dienst-knecht; 
dienst - man ; bode, dienst - bode, 
(etiam de Famuli (i) ;) knape, 
knaep ; knecht ; huis- knecht ; 
schalk ; boeve, boef. Vide etiam, 
Servus. in lusu chartarum 
Famulus, indiff er enter , boef, 
knaep, knecht. 

Famulus primarius, opper-knaepe. 

Famulus honorarius, nobilis, staet- 
jonker. 

Famulus vilior, motsetse. 

Famula, jong-wijf ; jong-vrouwe, 
vet. maged, maegd; huis-maegd ; 
dienst -maegd ; maerte ; dienst - 
maerte ; meid, meidsen, meissen ; 
deerne ; mosse, vet. hisp. mo^a. 
Vide etiam, Ancilla, Ministra. 

Famula sordida, instar schrofa, 
vuil mokke. 

Famulorum longa agmina, syrmata, 
nae-sleip. 

Famuli , Famulitium, boden ; 
dienst-boden. 

Famulatus, famulitium, dienst ; 
dienstbaerheid. 

Famulari , dienen ; iemanden 
be-dienen : ver-knaepen ; ver- 
knechten. 

Familia, sind ; ge-sind ; ge- 
sinde ; huis-gesind, huis-gesinde ; 
in-gesin, vet. menagie, mesnye, 
messenye ; meissenye, maisnede, 



(i) Z. Taal- en Letterbode, I, bl. i en 
lgg. « Het Gi 
Eelco Verwijs. » 



vlgg. « Het Geslacht van Bode, door 
"lelc 



maisnide ; mesniede, meisniede, 
vet. fland. 

Familia aulica, hof-gesinde. 

Familiam alere, Familiarem rem 
tueri sive curare, huis-houden ; 
huis-raed houden. Familia curator , 
menagier. 

Familia, prosapia, gens, huis; 
ge-slacht; nobili familid not us, van 
edelen huise geboren. 

Familia propositus , minister , 
gubernanda prafectuSy return familia 
necessariarum administrator, sene- 
schalk, sine-schalk ; £ sin sive 
gesin, Familia & schalk, famulus, 
minister, servus. vulgo Seneschalcus. 

Familiaris, huis-genoot ; huis- 
sete ; huis-saete. 

Familiaris, huis-vrind ; med-saem; 
ge-medsaem ; med-waerig ; med- 
weerdig ; ge-meen ; ge-meensaem ; 
ge-heim, ger. sax. ge-buerlik. 

Familiaris noster quotidianus , 
daglik gast. 

Familiariter, ge-mein; ge-mein- 
saemlik ; ge-med-saemlik. 

Familiariter aliquo uti, wandelen 
ende handelen met iemanden. 

Familiaritas, vrind-schap; ge- 
meenschap ; ge-meensaemheid ; 
ge-med-saemheid ; ver-keeringe ; 
omme-gang ; handel ende wandel ; 
conversatie ; accointancie. 

Fano, Fanon, vaene, kerk- 
vaene. 

Fanum, kerke; tempel. 

Fatiaticus, be-stoven ; be-waeit ; 
be-staen : swerm-geest; swermer; 
fantast ; fantastijk : on-sinnig ; 
uit-sinnig. 

Fanaticus, be-seten mensch ; 
ver-duivelt ; be-duivelt ; duivel- 
suchtig. 

Far, koren, korne. 

Far adoreum, spelte ; dinkel ; 
dinkel-koren ; dunkel-koren. 



Fa* 






Far 



Far factitium, gorte. 

Far candidutn, amel-koren. 

Farraceum, eduliutn ex alicd 
f arris, wollink ; vollink, fland. 
pot-boling. 

Farreum, ubi Far frangitur, & 
alica fit, gorterije; gort-meulen. 
Farrago, frumcntorum proprii, 
misschteluin; misteluin; masteluin; 
vee-voeder. & cuiuscunque rei 9 
mengelinge, mengel-moes ; rapia- 
mus. 

Farina, meel ; mael ; mele. 

Farina avenacea, haveren-meel. 
fabacea, boone-meel (i) ; & sic de 
ceteris. 

Farina volatica, minutissimus 
Farina pulvisculus, molendini 
parietes dealbans, stof-meel ; 
stuif-meel. 

Farina flos, Farina ex qua eras- 
siores furfures excreti sunt, semel- 
meel. 

Farina cui simila aut subtiliar 
pollen cribrando ademta est, kornet, 
kornel. 

* Farina maceratione bdei (2), sine 
mola ; ex qua amydum con- 
ficitur, amel-donk, amel-bloeme ; 
stijfeel ; amel-meel. 

Farina recrementum crassius , 
semel ; semelen ; gruis. 

Farina portio quam molitor mer- 
cedis loco sumit, molster, molter. 

Farina subacta, deeg, deig. 

Farinam subigere, kneden ; wer- 
ken het deeg. 
Farinarium, meel-kiste. 
Farinarius saccus, meel-sak. 
Farcire, vullen ; vollen ; ver- 
vullen ; sakken ; stoppen, holl. 

(0 Hs. 

(2) Het woord is moeilijk om lezen : 
indien de ware ontcijfering daarvan hdei is, 
dan moeten die letters eene verkorting zijn 
van Hordei. 



stoffen, v et. stikken; vasen, fasen, 
(quorum posterius pro Implere, 
&, Farcimitia concinnare sumitur : 
etiam pro, Impinguare; bine, vasel- 
beest , pecus quodcunque macello 
destinatum impinguatur, farcittirve.) 
masten. mesten. 

Farcire nimium % ver-stikken. 
Farcire ingluviem avium, kroppen. 
Farcire centones , stofferen de 
logenen. 

Farcimen, boling, beuling (q. d. 
vulling ;) worst, wurst ; marge, 
fris. saussijse. 

Farcimen ex came porcind oblon- 
gum, brood - worste ; met-worste, 
sax. sicamb. knak-worste, sax. 
Farcimen ex iecore porcino minu- 
tatim conciso, ovis, piper e &c. lever- 
worst ; lever-beuling ; leverling. 

[Farcimen i ventre aut stomacho 
scrofce, Faliscus venter, moke; 
worst vande verkens-mage, Pel- 
gromio.] 

Farciminum , camiiimve recens 
mactatarum distributio, beuling-deil ; 
panssen, penssen-deil. 

Fartura, Fartum, Fartus, vulle ; 
vulsel ; op-vulsel ; be-slag. 
Fartilis, gemest. 
Fartilis avis, mest-vogel. 
Fartor, qui farcimina & fart a 
implet ad esum, worst-maker, 
wurst-maeker. 

Fartor aviarius, qui aves altiles 
farcit & saginat ; vogel-man ; 
vogel-meester; meester van voge- 
len. (1) 

Fartura, materia lapidea vel 
camentitia, qua parietum vel 
murorum medium interstitium 
farcit atque implet, stop-steen ; 
brok-steen. 

(1) Hs. 1. a Vogel-mester ; mester van 
vogelen », zooals in het Etytn, staat. 



Fas 



— 10 — 



Fas 



Farfara, Officinarum y hoef- 
bladeren ; peerds-klavier. 

Fari, spreken ; reden ; rede- 
nen ; monden, cuius composi- 
tum, ver-monden. 

Fans, mondig, Fatum y Videpbst. 

Facundus, wel-sprekende ; tael- 
baer; tael-vaerdig ; be-redent, vet. 

Facundi, wel-sprekentlik. 

Facundia, wel - sprekentheid ; 
be-redentheid. 

Fas, recht ; ge-rechtigheid ; 
billigheid ; be-taemelik. 

Fas est, het is ge-orloft. (i) 
Fascia, Fasciola, lint; lintken; 
lijnt ; lent ; wendel, windel ; 
windel-doek; windel-band; bende; 
bendel ; bondsel ; bindel ; band- 
wendel ; bandeken ; swadel ; swach- 
tel ; snoer ; rijg-snoer ; rijg-band ; 
rijg-koorde ; spanssel ; vaesche, 
vesche, veschie, veesche, veesse; 
schroode, schroie; webbe, fland. 
bij-gordel. quorum qucedam potis- 
simiim intelliguntur de Fasciis 
quibus in cunis involvuntur infantes ; 
ut & probrii sequentia : kinder- 
wiege ; kinder- bindsel ; kinder- 
doekskens; loeier, luier; windsel: 
swachtels ; luere ; kinds-doeken. 

Fascia assuta extremis vestium 
oris, frengie, frangie, frenie. 

Fascia collaris, stoole. 

Fascia crinalis, tu it-band ; haer- 
band, haer-bandeken ; veur-bind, 
vet. 

Fascia cruralis , hose -band ; 
kousse-band ; strik-hose ; stroop- 
hose, sicamb. wagge. 

Fascia extremitatem circutnquaque 
ambiens, om-legsel ; boord. 

Fascia pectoralis fern., hals-doek ; 
hals-kleed ; borst-lap ; collette, col • 
Here. 

(i) Hs. 



Fascia pedulis, Fascia pedules, 
veur-voet ; veur-voeten 

Fascia pituitaria y slabbe ; slab- 
doek; flebbe; boesem; quijl band; 
quijl-doek. 

Fascia sutoria y span-riem. 

Fascia temporales, quibus mulic- 
rum tcmpora teguntur, templet, 
timplet. 

Fasciare, Fasciis involvere, ligarc y 
vincire, winden ; windelen ; veschen; 
fasceelen ; torseelen ; bondselen , 
fland. 

Fasciare, Fascid aut ligamine 
nectere per ordinem, rijgen. 

Fasciare : ferulis sive tabulis fasci- 
are y spalken. 

Fasciare y fasciis involvere infan- 
tem, veschen, veschien, vaeschen, 
winden het kind 

Fasciam solvere, Fasciis solvere, 
exuere, evolvere, ont-rijgen ; ont- 
vaesschen; ont-vesschen ; ont- 
vessemen; ont-bundselen, fland. 
Fascinum, Fascinatio, toove- 
rije ; tooveringe, be-tooveringe. 

Fascinare, tooveren ; be tooveren ; 
ver-tooveren ; ungeren, ho 11. ver- 
twijfelen. 

Fascinum solvere, ont-tooveren. 

Fascinatus, ver-twijfelt mensch. 

Fascinator, tooverer. 

Fascis, fasciculus, congeries 
rerum colligatarum, bund, bond, 
band ; bundel, bondel ; ge-bondte, 
ge-bundte ; bondelken, bundelken ; 
bussel , busselken ; schof, vet. 
tros , trosse ; fasceel ; fisceel , 
fland. fardeel, (Romanens. far- 
deau, fardel) pak, paksken, pakket; 
borde, burde. 

Fascis, last. Fasce levare, ont- 
lasten. 

Fascis manualis, hand-vol ; hand- 
bussel ; hand-vullige bussel. 

Fascis lignorum ma jorum, fasceel 



Fas 



— ii 



Fas 



houts ; fasceel-hout ; wisse houts, 
wis-hout. 

Fascis lignorum urbanis focis 
accommodus, poorterken, pooterken. 
Fascis e virgultis, virgis 9 lignlsve 
tenuioribus, crtmiorum, Fascis cocu- 
larius, moetsaerd, mutsaerd ; rijs, 
fland. rijs-bosch; takken, takken- 
bosch, boll, spindse, spinse ; 
scbantse , schentse, fris. bussel- 
hout; bosch takken, boll, ramage, 
ramadsie. 

Fasciculus spineus , senticosus , 
haegaerd. 

Fasciculus ericarum, heidsel. 

Fasciculus virgultorum, quibus in 
fundum demissis terra superingeritur 
adversus aquarum impetum, sink- 
rijs. 

Fascis ramorum & frondium, 
looverik; ruimelink. 

Fascis segetum, spicariimve, schoof, 
schoove ; ge-legge ; sang, sange. 

Fascis stramentorum, bundelstroo; 
groeie stroo (i) ; gluie, gleie, geluie, 
gelijt. Fasces straminei duo, mandele. 
Fascis straminis ardentis, walm , 
gluie. (2) 

Fasciculus manualis lini aut latue, 
lompe. 

Fascis, Fascis mercium, bal, bale, 
balle. 

Fascis chartaceus, quingentas char- 
tas continenSy riem papiers. 

Fasciculus plumarum, veder-bosch. 

Fasciculus florum, odoratus, tuil- 
ken ; keiken ; rieker ; riekerken ; 
ruekerken ; appelken, appeelken, 
hoeppelken ; boket. 

in Fascem, Fasciculum, coniicere y 
siipare, colligare, pakken ; trossen ; 
schooven. 



(1) Hs. Ontb. in het Etytn. 

(2) Haaghsch. exemp. « Walm. fland. 
j. gluye. » 



Faselus, baksken. Vide Pha- 
sel. 

Faseolus, seeuwsche boone. 
Vide Phaseo. 

Fastigium, sop, top, tsop ; 
polle, pol, sax. kappe ; veurste ; 
staet. Fastigium domus, &c. geevel, 
gevel ; gevelrecht op-gaende ; 
worminge , wormene ; op-gaende 
gevel. 

Fastigii tympanum, panned van- 
de metselri)e. 

Fastigium in herbis in orbem 
circumactum, umbel la, kroone der 
kruiden, quale fceniculi, &c. 

Fastigium operi imponere, op- 
maeken. 

Fasligiatus, spits, spitsch, spitsig. 
Fastus dies, ding -dag ; ge- 
nacht; nacht; pleit-dag, boll. Fasti 
dies, open dagen. 

Fasti annales , kalendier ; 
tijd-boek. 

Fastus, hoo-moed , hoog- 
moed ; hoog-moedigheid ; hoo- 
vaerdije ; hoog-vaerdije ; over- 
moed ; pracht; prael, boll. fris. 

Fastus, apparatus in fastum 
ostentationimve, pompe, pom- 
perije. 

Fastu intumescere, hoog-vaerdig, 
hoog-draegende zijn. 

Fastum proftare, blaes-kaeken ; 
pofFen ; snorken ; blaeten, blaeteren. 

Fastosus, Fastu tumidus, turgidus; 
arrogans : hoog - moedig , hoo- 
moedig ; over -moedig ; hoog- 
draegende ; hoo - vaerdig ; hoog- 
vaerdig ; fier ; krol, krul ; stout ; 
noordsch; trotsig; prat; prachtig ; 
pof, poffe ; prootsch, pruitsch ; 
prael, boll. fris. krul, krol ; 
op-geblaesen mensch. 

Fastosi, hoog-moediglik ; trotsig- 
lik. 



Fas 



— 12 — 



Fau 



Fastidire, ver-achten ; ver-smae- 
den. 

Fastidire, nauseam habere, ut 
cibum nimium vel frequentem, 
&c. ver-leeden ; ver-noeien, vcr- 
noxcn, fland. boll, ver-oienjland. 
te wers zijn; walgen, ver-walgen ; 
ver-oor-eten. Cibos Fastidio, de 
spijse is mij tegen. Fastidire massam 
sive turundam, ver-deegen. 

Fastidire, Fastidiri, Fastidio esse, 
leeden ; leed-kreetig worden. 

Fastidium, ver-achtinge ; ver- 
smaedenisse, ver-smaedinge, ver- 
smaedheid ; gemelikheid : leed- 
kretigheid ; leelikheid ; leedelik- 
heid; ver-driet; swaer-moedigheid ; 
tegenheid ; on-wille ; on-lust; 011- 
heuge ; walge ; akkel ; ekkel ; 
wersheid van spijse ; on-smaek. 

Fastidium pabulisivecibi, oor-aete, 
oor-ete, q. d. over-aete. 

Fastidium in assiduo usu rei 
alicuius, oor-aetigheid ; deur-etig- 
heid. 

Fastidium adferre, ver - noeien , 
ver-noien, holl. fland. ver-oien, 
fland. ver-leeden. 

Fastidium adferre multa dicendo 
& repetendo, over-lastig zijn met 
veel woorden. 

Fastidiosus, Fastiditus, Fastidiens, 
Fastidio vid* afficiens, item, Fastidio 
affectus , &c. ver-drotig ; ver- 
drietelik ; on-lustig ; gemelik, 
geemelik, gemmelik ; tortel-moedig; 
dertel-moedig ; leed-getal ; leed- 
kreetig ; leedsaem ; leelik, q. d. 
leedelik, leedig ; on-heugelik ; 
quel-ijser, metapb. deur-etig ; 
swaer-moedig ; swaer-hoofdig ; 
swaer-geestig. 

Fastidiosus, Faslidiens cibi, circa 
cibum, kips, kies, kiem; kies-achtig; 
kies-etig. 



Fastidiens nimid saturitate, oor- 
aetig ; oor-etig. 

Fastidiens, Fastidiosus, stomacho 
languens, ut naused marina, 
ver-seeuwt. 

non Fastidiosus, on-verdrietig. 

Fastidiosi, gemeliken. 

Fateri, lijden ; be-lijden; 
ge-staen ; biechten ; ichten, gichten, 
jris. sicamb. * ver-jaehen. 

Fatigare, moeden, mueden ; 
moeien, ver-moeden; mat maeken; 
maten, matten, vet. helligen, ger. 
travalieeren. 

Fatigare eundo, over-gaen. 

Fatigatus, hellig, ger. 

Fatigatio, moedheid ; ver-moed- 
heid. 

Fatiscere, gaepen ; swelten ; 
splijten; be-swijken. Fatiscere ritnis, 
ver-staven. Fatiscens, spletig. 

Fatum, Fatalis necessitas, be- 
schere ; be-scheringe ; toe-schik ; 
schiksel , schikking ; ge-schik ; 
nood-lot : dood, de dood. 

Fatilogus, Fatidicus, waer-segger: 
& de femind, waer-seggerse; 
waer-segster. 

Fatuus, gek ; sot ; narre ; 
narre-kop ; narrisch ; mal, mallaerd, 
molen; dwaep, dweep ; guig, vet. 
aubollig, oubollig ; nieuw ; be-sto- 
ven ; be-waeit ; tierebus, tiribus ; 
kierebus, fland. (i) 

Fatuus aulicus, quive principi in 
deliciis est, hof-narre, saxon. 

Fatuus, on-smaekelik ; on-smae- 
kig ; smets ; laf van smaek. 

Fatuitas, sottheid ; sottigheid ; 
dwaeperije. 

Fatuari, dwaepen ; dweepen. 
Fauces, slok ; kauwe, kouwe, 



(i) Etym. « Kierebus, fland... dicitur 
et Tierebus Holt, et < Brab. » Bij Tierebus 
gceft hij enkel boll. 



Fav 



— 13 — 



Feb 



kuwe, keeuwe ; slonde, g. s. s. 
raeke, id est, ge-hemelte ; swelg, 
fland. 

Fauces colluere, gorgelen. 
Fauciutn inflatntnatio prcefocando 
enecans, quinancie, squinancie. 

Fauces obstringere, elidere, worgen, 
wurgen ; ver-worgen. 

Fauces montium, &c. kluise ; 
engde der dalen. 

Fauces orci, helle-gat. 

Favere, &, Non vel matt 
favcre, gunnen, gonnen ; jonnen ; 
onnen ; hoonen, vet. ver-gonnen, 
ver-jonnen, ver-gunnen. 

Favere Unguis, ge-hoor geven ; 
audientie geven. non, vel, mail 
Favere, wan-gunnen ; ont-gunnen ; 
mis-gunnen, mis- jonnen. 

Favor \ jonste, gonste, gunste ; 
hulde ; hoon, vet. houde, vet. 
support. 

Favorem alicuius amittere, uit heb- 
ben bij iemanden. 

Favorem prastare, iemanden dienst 
doen. 
Favorabilis, gunst-rijk. 
Favens, Fautor, gunner (gun- 
nersse, Fautrix ;) gunstig, gonstig, 
jonstig; goed-gunstig; lief-nebber; 
bij-standig; houd , hold, huld, 
hou, houw : bine, vrind-houd, 
amico favetis ; heer-houd, domino 
favens, fidus } &c. ge-huldig. 

non Favens, on-houd, vet. mis- 
gonstig. 
Favorabilis, vulgi, favorabel. 
Favor abiliter, gunstiglik, gonstig- 
lik. 

Faustus, ge-lukkig ; ge-luk-salig ; 
veur-spoedig. 
Fausli, ge-lukkiglik ; saliglik. 
Faustievenire, ge-lukken ; lukkcn. 
Fausla precari, segenen. 
Fa villa , genster, geinster ; 



sprenkel y sprankel, spranke,//and. 
vlok-assche, vet. 

Favilla, gensteren, geinsteren ; 
monkende kolen ; amer, ameringe, 
haemeringe. 

Favilla straminea, walm-asschen. 

Favonius, westen-wind. 

Faunus, bosch-god ; alf, alve ; 

wilde woudt-her, woud-herman ; 

wouter-man; woudt-her-manneken. 

FAVUS,rate, raed; ratd, fland. 

honig-rate, honig-rote; honig-ratel. 

Favos sive cellulas excudere, kippen. 

Fax, Facula, (ex contortis ut 

plurimum funibus cerd aut pice 

oblitis) tortse, tortijse ; tork ; 

fakkel ; vakkel ; heitse, vet. hetse, 

bruxell. wind-licht, g. s. s. flam- 

beel; wip, wijp, vet. brand-stokke; 

wase, vet. 

Fax ignea in acre apparens, sprink- 
vier in de locht ; sterren-schot. 

Fax malorum, incitator ad 
facinus, ut seditionis, &c. 
be-rokker van 't quaed ; toter- 
quaed ; teuter-quaed ; stok-vier. 

Faces addere, stoken ; toe-stoken. 

Faces subderetectis, brand-stichten. 
Febris, Febris ardens, kortse ; 
koude ; koud-wee ; ridde, rijde, 
ridtse, redte, riete, rede, roede,(i) 
(a tremor e sive horror e;) brand- 
siekte, brandende hitte ; bernende 
hitte ; stuipe,//a wd. saege, tsaege, 
s. s. holl. fris. feber, fieber; 
quaede meester, Lovan. Dicitur 
autem koude & koude wee q d. 
dolor aut morbus calidus ; si cut 
Febris a fervore Latinis ; & Calen- 

(1) « Riete » en « roede » staan in het 
Etym. niet. In deSyn. ontbreken daar- 
tegen de volgende aanmerkingen van 
Kilianus : « Rede, vel us. j. redde. » 
« Redde. j. ridde. velus. n « Ridde / 
rijde / ridtse /redte/ritte. ger. sax. fris, 
sicamb. » 



Feb 



— 14 — 



Fec 



tura Hispanis tarn Febris quam 
color dicitur Koud autetn 
Calidum diet testatur dictio 
Gallica, Chaud, sive Caud Wal- 
lonibus : cut consonant nos- 
trates hac atate vulgatissima 
diet tones, schouden, ver-schouden, 
sive, schauden, vcr-schauden, id 
est, calefacere, adurere. Nisi mavis 
koud-wee diet Febretn frigidam, a 
frigore, borrore vel rigore 
febrem intermittentem prace- 
dente y quo agri affieiuntur. 
[Qui posterius Kiliani etymon 
sequi velit, possit allegare, 
Schouden & verschouden dietiones 
esse corruptas i Gallico eschau- 
der, quod h Calido Latino deri- 
vatur, unde & Galli suum Chaud 
sive Caud habent. ' Frigus 
alioquin etiam Latinis adurere 
dicitur, ut Virgilio{i), Borea 
penetrabile frigus adurat . 
F. R.] 

Febris assidua , bij - blij vende 
kortse. 

Febris diaria, dagliksche kortse. 

Febris tertiana, derde-daegsche, 
over-ander-daegsche kortse. 

Febris quartana, quadrimi cir- 
cuitus Febris, Plin. Saturni 
filia ab antiquis dicta, Adr. 
Jun. vier-daegsche kortse; quar- 
teine. 

Febris hectica, ver - d wijnende , 
ver-wortelde kortse. 

post Febrim (2) causon apparentes 
macula, peper-koren. 

Febris accessus, accessio, exacer- 
batio, aen-komst der koortsen. 

Febris, morbi, dolorisve admonitio, 
&c. ver-maeninge van koortsen, &c. 

Febris quercera, horrida, Febris 

(1) Georg. I, 93. 

(2) Hs. 



rigor, tremor, horror in accessione, 
koude kortse ; huiveringe, kuive- 
ringe vande kortse; schuddinge. 

Febricitare, Febrire, laborare Fe- 
bribus, kortse hebben ; schudden 
van koude. 

Febriculosus, item, Febres gignens, 
kortsachtig. 

Febrifuga herba, santorie. 

Februa, feria pro defunc- 
torum manibus, sielen-dag. 
Februare, reinigen. 

Februarius mensis, horn ink, 
ger. sax. sicamb. k deciduis cer- 
vorum cornibus : tunc enitn 
cornua reiiciunt cervi ; unde 
etiam Gracis dictus ekaifyqfioX- 
ubp, eka<bio<$ ; Adr. Junio. Aut 
forti, (inquit Kilianus) ab 
horen, hooren, sive op-horen, 
id est, desinere, finem facere ; qubd 
remissum gelu turn incipiat 
desinere : qud etiam ratione 
sporkel Inferioribus Germanis 
frequentius dicitur & spork- 
kelle, sporkel-maend, spor-kelle, 
sprokkelle; qubd f rigor is vestigia 
adhuc appareant. Dicitur porro 
Februarius etiam sel, zel, selie, 
sulle, selle-maend, sul-maend, 
sulle-maend, vet. holl. Item, 
Schrikkel-maend : &, blijde maend 
sax. sicamb. q. d. Hilaris mensis, 
ob Hilaria seu Bacchanalia 
qua in eum plerumque incidunt. 

Fecialis, her-aut, her- out ; 
Becano dicitur Senator publicus, 
sive communitatis, senator exercitus, 
ab her, id est, publicus, & aut, aid 
out, oud, old, olt, id est, antiquus. 
Quidam herold, sive \izxoxii,quasi 
ernhold sive ernhout inter pre- 
tantur, virtutem & honestatem 
quarens sive conservans. Corn. 
Agric. her-oud sive her-ald, 
id est, senex in armis, in exercitu, 



Fel 



— 15 — 



Fem 



veteranus miles. A senio autem 
hoc nomtn recti mihi desumtutn 
videtur, cum Graci Trpeo-ftcvs & 
Trpio-ft^senex, &, legatus &, princeps 
legatus dicatur. [Sunt & qui 
her-oud interpretentur quasi, 
Domino fidus, Domini partes germs, 
sustinens y qubd Fecialis aliquo- 
modo reprasentet partem con- 
trariam ei ad quam mittitur. 
F. R.l 

Fecundus, vruchtbaer ; ge- 
drachtig; geil, vet. 

Fecundus, kinder-salig ; kind- 
drachtig. 

Fecundi, vruchtbaerlik ; over- 
vloediglik. 

Fecundare agros fimo, stercore, 
mesten. 

Fecunditas, vruchtbaerheid. 
Fedus, di, Vide, FiEDUS. 
Fedus, deris, Vide, Fcedus. 
Fel, galle (#0X17) auasi, eeale, 
Becano y sive geele, id est y flavus. 

Fel lis vesicula, gallen -blaesken. 

Fellis experSy soet-hertig, & 
met a ph. soet-sapig. (1) 

Felle non tinctus, on-ver-galt. 

Fel ex pisce extrahere, gallen den 
visch. 

Felle inficere, perfundere, tingere, 
ver- gallen. Piscem amaro sapor e 
inficere rupto inter exenterandumfelhy 
ver-gallen den visch. 

Felliflua passky buik-pijne ; buik- 
wee ; krevelinge in den buik ; bor, 
boord, boort, holl. ; colere. 

Felis, katte ; muis-hond ; 
hesse, quit. holl. (2) 

Felis catuluSy katteken. 

Felis sive aluri pili circa os, 

(1) Hs. 

(2) Etyni. « Hesse, holl. heusd. j. 
katte. » Doch in het Haagsch exempt. 
« Hesse, holl. heusd. » 



quibus abscissis ferociam 
perdity granones Alberto bar- 
bard voce dicti, graenen, Ges- 
nero. (1) 

Felis instar vociferari, rhonchissare, 
cattire, lollen, grollen als de katten. 

Felis marina, pise is cuius 
sanguis atramenlum est, blak- 
visch. lolligo, sepia. 

Felis Zibethi, Vide, Civeta. 
Felix, ge-lukkig ; salig ; 
geluk-salig. 

Felix, fecundus, vrucht-baer; 

orti proprii salig sit defecundo, 
inc kinder-salig, &c. F. R.] 

Felix & faustum esse, wel be- 
komen. 

Felix fausttimque sit, quod 
aggrederis vid*, God voordere 
u ; geluk-toe. 

Feliciter, ge-lukkiglik ; saliglik. 

Feliciter procedere, evenire, ge- 
lukken ; lukken ; ge-raeden. 

FelicitaSy ge-luk ; gluk ; saligheid, 
ge-luksaligheid ; voor-spoed. 

Fellare, buggeren ; bug- 
seerden. 

Fellator, bugger. 

Felonia, vel, Fellonia, vulgi, 
rebellio, perduellio, contu- 
macia, infidelitas erga majes- 
tatem principis vel reip. vilei- 
nije ; ontrouw oft smaed, Grotio. 

Felloniam facere, vulgi, id est, 
contumacem aut inobedientem 
esse contra dominum aut princi- 
peniy prasertim de vasallo, 
ver-fellen. 

Feltrum, vulgiy vilt. 
Femina, vrouw, q.d. vro-hou, 
latitiam & jucundilatem con- 
servans , Becano ; vrouwen- 



(1) « Hem liepen die geveinsde tranen 
Neder, neven sinen granen. » 
Rein. I. 2991. 



Fem 



— 16 — 



Fer 



persoon ; vrouwen-beeld ; wijf; 
wijfs-beeld, vet. germ. 

Femina, Femella, quoties agitur 
de distinctione sexus ut potissi- 
mum in avibus, maximi de 
cothurnice jemind, sijde [een 
soutjen, holl. ut hijken, hutgen, 
masculus, I. R.] porrb, het wijf ken; 
het wijf; sij; souw. 

Femina illustris, edel - vrou we. 

[Femina sui juris y XXV annorum, 
uibusdam in Campinid Bra- 
ant is, een meissemer(i)vrouwe, 
I.R.] 

Femina virosa, pruriens, libidinosa, 
ritsche, ritsige teve. 

Femina ignava, soole, joole. 

Feminam inire, assilire , be- 
springen ; dekken, vet. 

Feminina linea, prosapia, succes- 
sio h parte femined, maternd, &c. 
spille-sijde. 

Femitieus, Femininus, &, Effe- 
minatus, vrouwelik; wijfsch; wijf- 
lik ; wijfachtig. 

Femina nimiumappetens, vrou wen- 
man. 

Feminea virdque indigna tractans, 
lijns; lijse. 

Femen, Femur, die, dije, diede, 
diege ; heupe, huepe ; bout van 't 
been; over-schenkel, sax. 

Feminum partes superiores, inter- 
vallum inter femina , spriet tusschen 
de beenen. 

Femur anserinum, gansen-bout : 
vervecinum, hamelen bout. 

in Feminibus inter trimentum, attri- 
tus, blek-aers; blik-aers. 

Femora f over e foculo, lollen. 

Femorale, dieling, dijling, vet. 
ge-sete ger. sax. 

Femoralia, Feminalia, broeke ; 
opper-broeke ; kiele, sax. sicamb. 

(i) Hs. 



fris. broek-kielc ; neder-gewande ; 
neder-kleed ; boven-koussen ; opper- 
koussen ; kanjons, kanionen. 
Fenestra, venster. 

Fenestella, winket, wiket ; sterren- 
poortken. 

Fenestra trusatilis, remissaria, 
schuf- venster. (i) 

Fenestra decussata, quadriforis , 
cruciformis, kruis-venster ; kruis- 
kasijn. 

Fenestra duplex, non cruciata, 
bol-kasijn. 

Fenestra opere meniano protensa, 
uit - gespannen venster. Fenestra 
eminens, versatilis& concava, kokkok. 

Fenestra speculatoria reticulata , 
kijk-vensterken ; reticulata, cancel- 
lata, clathrata, traelien-venster. 

Fenestra vitrea, glasen-venster ; 
glas. 

Fenestra papiracea vel membra- 
nacea, cassijne ; blaffeture. 

Fenestra foci, luike, boll. fris. 

Fenestella impervia, in muro y 
pariete aut foco, masier, mosier ; 
masier - gat, mosier - gat ; alt i s, 
metsier-gat. 

Fenestra tintinabularis, galm-gat. 

Fenestra structura, jugamentum, 
fulcrum, Fenestra quadratum, kas- 
sijne ; raem vande venster. 

Fenestra jus, venster-recht,Gr0/*0. 
Fera, Fera, Vide, Ferus. 
Feralia, Feria pro defunctorum 
manibus, sielen-dag. 

Feralia annua celebrare, jaer-ge- 
tijde houden. 

Feralis vestis, Ferale amiculum 
lijk-kleed; dood-kleed. 

Fer£, ferme, nae , nae-bij ; 
naelik, fland. bij-nae, bij-naest ; 
vol-nae ; bij-kants ; schier ; on- 



(i) Hs. — Etym. « schuyf- venster. » 



Fer 



— 17 — 



Fer 



gevaer , on - gevaerlik ; halvelik ; 
halveling. 

Feria, a\ Feria, arum y Dies 
Feriati, vier-dag; feeste; feest-dag; 
be-slotendagen; gebondenedaegen, 
vet. ledige dagen. 

Feria solennes, stata, certa y & 
quotannis recurrentes, anniversaria, 
jaer-getijde ; gesette vier-dagen ; 
vacanrie. 

Feria indicia, imperativa, ge- 
boden vier-dag. 

Feria conceptiva ; Feria qua 
quotannis concipiuntur in dies 
certos incertdsve, cuiusmodi 
nobis est dies Pascha, vulgo 
Festa mobilia, ver-loopende vier- 
dagen. 

Feria I* II*a ujia juja y a r/«, 
son-dag, maen-dag, dijns-dag, 
woens-dag, donder-dag, vrij-dag. 

Feria quarta hebdomada sancta, 
qud campana succinguntur & 
tribus diebus silent, schorssel- 
woensdag ; schorteklok-woons- 
dag, {i)fland.* stillen-woons-dag, 
sax. sic. 

Feria Ccena Domini, Feria 
auinta maioris hebdomada; pridie 
Parasceves , witten donder - dag 
(groenen donderdag, g.s.s.) q.d. 
albus dies Jovis, qubd stirps (2) 
triticea, hoc est, triticum & 
triticei sive albi panes in Feria 
ccena Domini, sive pridie 
Parasceves, post prandium y & 
die parasceves ante prandium, 
eleemosyna loco erogentur pau- 
peribus : unde Gallia quibus- 
dam locis ieudy blanc & ipsa 
eleemosyna panicea sive triticea 
blanc dieu dicitur. Germanis 
etiam quibusdam weissfridtag, 

(1) Hs. 

(2) Hs. 1. met Etym. <r stips. » 



witfrydag ; aliis, ut Coloniensi- 
bus & Juliacensibus, mendel- 
dag, & mengel-dag dictus ; item 
mendel-brood sive mengel-brood, 
panis ex farragine, tritico nempe & 
secali , qui tunc pauperibus 
erogatur . Panis autem can- 
didus in templo sacerdotibus 
pridie parasceves sacerdo- 
tibus (1) distribui solitus 
(mengel-brood Juliacensibus) 
Flandris Brugensibus y krikke- 
mikke vocatur. 

Feria pracidanea, Feria esuriales 
qua solennes ferias pracedunt, heilig 
avond ; vier-avend; q. d. vesper 
feriarum. Communiter enim 
festum celebratur de vesperd in 
vesper am, vel de medid node in 
mediam noctem, inquit Caie- 
tanus. Dies festus y ait Silvester, 
quantum ad cessationem ab 
operibus servilibus, regulariter 
incipit it vesperd vigilia, id 
est y serb vel ultimd parte diet 
seu occasu solis y & terminatur 
in vesperd seauenti. [Hinc 
cum se quis lahore molestidve 
qudpiam defunctum indicare 
vult y proverbialiter dicitur 
heilig-avend oft vier-avend hebben ; 
q. pervenerit ad vesperam 
feriarum pracidanearum y in- 
stantibus iam feriis & quiete, 
&c. F. R.] Feria porro pracidanea 
etiam dicuntur y vigilie ; vigilie- 
dagen ; vasten-dag ; mis-avond , 
mes-avond, fland. 

Feriare, Feriari, vieren ; feeste 
houden ; rusten. 

Feriatus, ledig. 

FERiRE,slaen,slagen; op-slaen; 
treffen ; kldppen ; fijkken, fikken ; 



(1) In Etym. ontb. dat w. 



Fer 



— 18 — 



Fer 



fikkelen ; kippen ; stempen, ft is. 
id est, stampen. 

Ferire, toe-slaen : Foedus ferire; 
contr actum, nuptias, &c. plausu 
tnanuum confirmare, toe-slaen 
het verbond, &c. 

Ferme, Vide, Fere. 
Fermentum, deegsem, dees- 
sem ; q. d. deeg-saem : confert 
enitn ad farinam facilius 
miscendam, subigendam, atque 
in massam redigendam ; aut 
deedsem, sive dijdsem, a dijden, 
id est, crescere, qubd fervendo 
crescat. Vide Coalere : borrb 
Fermentum, hef, heffe, heve, nevel, 
hef-deeg ; heffer, vet. fland. 
heffel, vet. ab heven sive heffen, 
attollere, elevate; ut Romanensi- 
buSy levain, levato, levadura. 
item suersel ; suer-deeg, q. d. 
massa acescens. 

Fermentum cerevisiarium, droes- 
sem; gest, gist ; hef, hevel, q. d. 
elevatio; gruite, grute, fris. 

Fermentare , Fermento miscere , 
Fermento incrementum dare, hevelen ; 
deessemen. 

Fermentare, Fermentescere, gaen ; 
op-gaen ; heffelen, vet. sueren, 
vet. werken, ut de vino, cerer- 
vis id, &c. de wijn, 't bier werkt, 
id est, crescit, effervescit, defacat se, 
&c. 

in Fermento iacere, rijden, a dag. 

Fermentatus, gedeessemt. 

non Fermentatus, on-gedeessemt; 
on-gehevelt, ut, Panis non fermen- 
tatus, on-gedeessemt , on-gesuert 
brood. 

Ferox, &c. Vide, Ferus. 
Ferre, dragen ; beuren, boren; 
voeren; brengen, bringen; haelen. 

Ferre opem, hand-reikinge doen. 

Ferre, ver-dragen ; lijden ; ver- 
. drag hebben ; dulden ; ver-dulden ; 



ge-staeden; toe-laeten; ver-mogen, 
M;/6i ' • supporteeren. 

non Ferre, mis-mogen, vet. 

Ferre humani, over-komen 't 
quaed, de pijne, &c. 

Ferre aquo a«iwo,nemen in goede. 

Ferre patienter, patientie hebben. 

Ferre iniquo animo , durihs , 
graviter, agre, indigni, moksti, 
acerbi, indigni, nemen in 't quaede ; 
quaelik nemen ; on-dank weten ; 
't on-vrede zijn. 

* Latus, gebrocht ; gedraegen. 
Latio, adferendi sive adducendi 
actus, hael. 

Ferre accepto, qui j ten. 

Ferens, dragende. 

Ferri, &c. steken nae, &c. 

Ferri sursum, op-komen. 

Ferri in aliquem impetu sermonis, 
over -gaen iemanden ; iemanden 
uit-luiden, Del/ens. 

Ferri efferati, ut equi terror e 
abrepti, hollen. 

Ferri transversim, bijsen, biesen. 

Ferri nubibus, spiritu, acre, swei- 
ven, sweven. 

Fertur, Ferunt, set homines, 
man segt, men segt, mensch segt ; 
het wordt gesegt. 

Ferax, & Feracitas, Fertilis, & 
Fertilitas , drachtig ; gedrachtig ; 
vruchtbaer ; vruchtbaerheid ; ge- 
drachtigheid ; planteit. 

Ferttliter, vruchtbaerlik. 

Ferculum, recht; ge-recht; tafel- 
gerecht. 

Ferculum inter positum, entremets ; 
entelmes, entelmoes. 

Fercularius , hof - meier '; hof- 
meester ; drossaert, drossaet. 

Ferculum , kasse ; heiligdom - 
kasse ; fierte, fland. 

Ferentarius miles, licht kriegs- 
man; waeg-hals; haekebusier ; 
haekeschut ; muskettier. 



Fer 



— 19 — 



Fer 



Ferentarii, ver-loren hoop. Vidt, 
Emissarii. 

Ferentarius eques, licht peerde- 
ruiter; karabijn (voce Arabicd, 
I. R.) 

Feretrum, baere ; dood-baere ; 
bene, berrie; berf, berve, sax. 
sic. fris. lichter, sicamb. 

Feretro efferre cadaver, lichterep, 
lichten het doode lichaem. 

Feretrum, bierotheca,ri]ve; kasse; 
heiligdom-kasse ; ^fierte, fland. 

Ferrum, ijser ; Cbymistis 
Mars. 

Ferrum candens, gloedig ijser. 

Ferrum ignitum, quod quis mani- 
bus gestat, hand-ijser. 

Ferrum igniarium, vier- ijser ; 
vier-stael. 

Ferri candentis scintilla, stric- 
ture, singel ; palien ; sparken van 
gloeiende ijser. 

Ferri nucleus, acies ; Chalybs, 
Ferri durissimi purgatissimi- 
que genus, quo Ferrum indura- 
tur, stael. Ferrum chalybe indurare 9 
ver-staelen het ijser. 

Ferrum mulcere, het ijser ge- 
smijdig maeken. 

Ferri scoria, stercus, squama, 
haemer-slaj* ; ijser-slag ; sengel. 

Ferri actem obtundere, retundere, 
ncten, nijden ; klinken, boll. 

Ferri candentis judicium, vier-or- 
deel : Vide, Ignis iudicium. 

Ferreus, ijseren ; van ijser. 

Ferreus, Ferri ins tar solidus, 
firmus, ijser-hard. 

Ferratus, met ijser be-slagen. 

Ferrarius faber, ijser-smid. 

Ferraria, Ferrifodina, ijser-kuil ; 
ijser-mijne. 

Ferraria arma, Ferr amenta, ijser- 
tuig; ijser-werk. 

Ferraria officina, fabrica, smedse, 



smidse, smisse, smesse ; smids- 
huis ; smids ; ijser-smidse. 

Ferrago, vijlsel ; vijl-stof. 

Ferri arugo, stercus, recrementum, 
r amentum, scoria, slijp. 

Ferrugo, Ferri rubigo, roest ; 
ijser-roest. 

Ferruginosus , roest ; roestig ; 
roestachtig. 

Ferruginea macula, ijser-mael. 

Ferrugineus color, Ferrugo, ijser- 
verwe ; coleur de roi ; roaensch, 
rouaensch ; ijser-mael ; ijsermaei- 
verwig. Ferrugo Ibera, moreit. 

Ferrumen, loot-metael ; ijser- 
lijm ; soudeersel, soudure. 

Ferruminare, looten ; ver-looten; 
soudeeren. 

Ferruminare commissuras navium, 
kallefaten ; stoppen het schip ; 
drijven. (1) 

Ferruminatrix, herba, glid-kruid. 
Ferula, spalke. Ferulas mem- 
bris fractis accommodare, spalken. 

Ferula, bacillus quo puerorum 
palma sive manus vola feritur, 
palm-maete ; palmatorie ; aliis, 
panter; plakke. 

Ferus, wild ; on-tam ; on- 
getemt; on-stuer, on-stuir, holl. 
on-besuist; on-gesaet, vet. wreed, 
wreid ; grim , grimmig ; fier ; 
bijstier, bijster. Vide etiam 5x7- 
vester ; item quadam communia 
cum Ferox, ut post sequitur. 

Feritas, on-stuerigheid, boll. 

Fera, wild; wilddier; ge-dierte. 

Fer arum lustrum, cubile, spelaum, 
stratum, nest ; leger der dieren, 
vel ligger ; nacht-leeger. 

Feras agitare, insequi, sectari, ut 
apros, cervos, &c. jagen. 

Feras venando excitare, incitare, 
op-jaegen. 



(1) Etym. 



v *ax. sic. » 



Fer 



— 20 — 



Fes 



Feris custodiendis & asservandis 
locus septus, waerande. 

FerinuSy wild ; diersch. 

Ferina, Ferina caro> ut aprugna, 
cervina &c. venison, venisoen, 
venesoen ; wild-braed, q d. ferinum 
assum. Solent enitn olim assart 
carries ferarum, non y ut nunc 
feri moris est y elixa, instar 
artocrearum in clibano coqui : 
tostisque, non elixis, carnibus 
proceres & heroes vesci solent, 
sicque inducuniur apud poetas 
vett. 

FeroXy Ferociens 9 straf ; stout ; 
stoutachtig ; stout-moedig ; stout- 
hertig ; stuer ; guer ; grim ; grim- 
mig; noordsch; broesch, breusch. 

Feroculus, prat ; brave ; fier, & 
metaph. wild-vank, prcecipui de 
botnine feroculo iuvene. 

Ferocire, ver-grimmen ; ver- 
wreeden ; pratten ; braveeren ; 
ver-fieren. 

Ferocia, Ferocitas , wreedheid ; 
stuerigheid. 

Fervor, hitte, hette ; ver- 
hittheid ; vierigheid ; brunst, sax. 
sicamb. 

Fervor astivus, somer-hitte. 

Fervefacere, heeten, heiten, heet 
maeken ; ver Kitten. 

Fervere, Fervefieri 9 Fervescere, 
heet zijn ; heet worden ; ver- 
hitten. Fervescere nimio labore, cursu y 
&c. ver-heetsteren, ver-heitsteren. 
Fervere , Ferbere , Fervescere , 
sieden ; wellen, wallen ; swellen, 
c a mp i n . gijlen . Fervere cum 
murmur e> pruisschen. 

Fervens, Fervidus, heet, heit ; 
hittig ; ver-hit ; brunstig, brustig, 
bruistig, brumstig; heftig; hevig. 

Fervens, smul. Fervens mero y 
smul van dranke. 

Fervens animo, ijverig. 



Fervens studio, Fervidus , in- 
bornstig, in-brunstig. 

Fervens aura, ver-wailen weder, 
vet. fland. 

Fervens , Fervidus , siedende ; 
sodig; siedende Ijpet ; schoud-heet* 

Fervidi , Ferventer , vieriglik ; 
hittiglik ; heftiglik. 

Ferventer operi insistens, hittig. 

Fermentum, Vide s. 
Fretum, Vide in Fr. 
Fescenninum carmen, hoeren- 
liedeken. 

Fessus, moede, muede ; mat ; 
loof, vet. boll, laf; ver-legen ; 
af-gement, metaph. 

Festinare, haesten ; rasschen ; 
spoeden; spoedigen; ijlen; reppen; 
Snellen ; jagen, jagten, metaph. 
ver-voorderen ; goien. Festinare 
nimis y ver-haesten; over-ijlen. 

Festinans, Festinus, haest ; haes- 
tig ; jagtig; hittig; spoedig. 

Festini , Festinato , Festinanter , 
haest ; haestiglik ; flugs , vlugs ; 
ijlens. 

Festinantia 9 Festinatio, haeste ; 
haestigheid ; ijle ; spoed. 

Festus, blijde ; ver-heuglik ; 
ledig ; feestig, feestiglik ; heilig ; 
heug-tijdig ; hofFelik ; treffelik ; 
staetig. 

Festus diesy Festum, Festivitas, 
heug-tijd ; hoge-tijd ; hoog-tijd ; 
vier-dag ; vierte, vet. feeste ; feest- 
dag; heilig-dag; mis-dag; mes-dag, 
fland. 

Festus cultus, Festa vestiSy son- 
dags-kleed. 

Festa mobilia y vulgi 9 ver-loopende 
vier-dagen. 

Festum diem agitare 9 celebrare, 
Festos dies agere y vieren ; vieren 
den heiligen dag ; feeste houden. 

FestivuSy genoeglik, genueglik ; 
kort-wijlig ; lustig , lostig ; be- 



Feu 



— 21 — 



Fib 



vallik; lieflik; on-verdrietig ; wijs; 
kluchtig; jolijd;kiftig, /?<>//. boetsig; 
pril, vet. recreatif ; plaisant ; & 
de homint Festivo proprii, 
kluchter ; kluchtenaer ; klucht- 
sinnig ; drol, drollig ; druil ; 
nieuw. 

Festivi, Festiviter , feestelik ; 
lustiglik; kluchtiglik; genoegliken; 

i'enuegliken ; vroliken; hoffeliken, 
iefliken ; be-valliken ; plaisantelik. 

Festivi excipere aliquem, iemanden 
feesteren. 

Festivitas, vrolikheid ; vreugde ; 
vrouwde, s. s. genoegte, genuegte ; 
jolijd; be-vallikheid. 

Festuca, vese, veese ; vesel, 
veesken, veselinge, vesken, vase, 
vaesken ; siere, sierken ; kritse ; 
krinse ; spletter, sax. sicamb. 
fris. 

Festuca canabina, aut lini, leme, 
//. ester e. 

Festucas frustra car pete, feuse- 
len. (i) 

Festuca, Festucago, (2) dravik ; a I. 
gebaerde evene. 

Feudum , leen ; leen - goed , 
q. d. commodatum. 

Feudum non integrum, gespleten 
leen. 

Feudum masculinum, quaed leen ; 
olim recht leen. Feudum etiam ad 
feminas devolvendum , deficientibus 
masculis, goed leen, sive, onsterfelik 
leen ; Grotio. 

Feudum sub altero, leens-leen; 
achter-leen, Feudum quasi sub 
feudum, Grotio. 



(1) Te lezen : Frusta car per e. Ook in 
het Etym. staat frustra : de bewerker der 
Syn. heeft het w. weder letterlijk over- 
genomen. 

(2) Hs. festucaco. 



Feudum vexillatum , vaen-leen , 
vanolehenum. (1) 

FeudariuSy Feudi dominus % leen- 
heer ; heer van 't Jeen. 

Feudi datio, uitgifte des leens, 
Grotio. 

Feudalis contractus, leen-gifte, 
Grotio. 

Feudi successor , leen - volger , 
Grotio. 

Feudum recognoscere> Feudum a 
novo sublevare, quod vasalli morte, 
aut alio casu ceciderat, ver- 
heffen het leen ; ver-her-gewaeden. 

Feudi domino iurare y seu fideli- 
tatem prastare, manschap doen : 
& ipse actus, manschap. 

Feudi redemtionis testimonium , 
her-gewede, her-gewaede, her-ge- 
weide. Vide Hominii symbolum. 

Feudi recognitions neglectio, wan- 
versoek, Grotio. 

Feudo cadere, Feudum delinquere, 
apud vett. iurisconsultos 7 ver- 
beuren , ver - boren , ver-werken , 
sijn leen. 

Feudarius apparitor, leen-vinder. 

Feudale ius y nof-recht. 

Feudum & clypeus, clypeus feudalis, 
her-schild, sax. 

Fex, Vide, FiEX. 
Fiber, bevcr ; bever-swijn. 
Fibra, vase, vaesken, vase, 
veese, vesken ; veselinge ; lobbe, 
\6fio ; stertelink ; fasel. 

Fibra, seu vena minutiores; item, 
Fibra, capillamenta radicum 
herbarum\ Fibra item foliorum, 
aderkens ; saselingen ; veselingen; 
ribbekens der bladeren ; haerkens 
der kruiden. 

Fibra lini, herde, heerde. 

Fibrosus, saselachtig. 



(1 ) In het £ tym. wordt naar « Koningh- 
Stuyr » verzonden, dat er echter ontbreekt. 



Fid 



— 22 — 



Fid 



Fibula , heksel , haeksel , 
haeksken, hechtsel ; hecht ; hef ; 
boekel, bokkel, bokel, vet. fland. 
spange ; veur-span, vet. gespe, 
easpe ; malie ; be-slag ; schors- 
haek, schort-haek. 

Fibula humeralis, schouder-gespe ; 
mouw-spclle. 

Fibula acicula, deurne van de 
gespe. 

Fibula, balk-band ; spije, spie ; 
klamme, klampe ; krammeken ; 
krampe. 

Fibula ferrea adunca, houd-vast. 

Fibula, os tibia minus, klein 
pijp-been. 

Fibulare, gespen ; haeken ; klam- 
pen ; schorssen. 

Fibularius, gespen-maeker ; be- 
slag-maeker; riem-beslager; spang- 
maeker. 

Ficus,/. £. vijge, fijge. Grossus, 
groene vijge : Ficus Chelidonia, 
purpurea, blauwe vijge. Ficus passa, 
Carica, drooge vijge. 

Ficariumgranum,sive frumentum, 
vijg-saed ; vijg-luisen ; luisen, h 
sonitu pediculos dum necantur 
imitante, Adr. funio. 

Ficus, arbor ficulnea, vijge - 
boom. 

Ficulneum folium, vijg-blad. 

Ficus, m. g. vijge, fijk, fik ; 
vijg-puiste; vijg-wratte; aers-bleine. 

Ficaria, spen-kruid ; helm-kruid. 

Ficedula, avis, sneppe ; snep- 
haen ; vijg-bijter, s. s. Vide etiam, 
Rusticula. 

Fidelia, kruike. 
Fides, Fidelitas, trou we, trauwe; 
trouwigheid ; ge-loof, ge-loove ; 
loof ; hulde ; conscientie ; ge- 
trouwigheid. 

Fide bond, trouwens. 

Fides clientelaris, homagie. 

Fides data, promissa, be-lofte ; 



be-lovinge ; be-loftenisse ; wedde. 

Fides commissis dextris pacta, 
hand-vrede. 

Fide spondere, Fidem aut fiduciam 
dare, Fidem affirmare, be-loven ; 
ge-loven ; ver-loven ; ver-geloven ; 
sweren, sweeren ; ver-sekeren ; 
ver-gewissen ; asseureeren. 

Fidem dare patrono acquisiti fundi ', 
& ab eodem accipere, ver-heffen, 
ver-her-gewaeden, het leen. 

Fides publica, Fides libera & tuta, 
Fideipublica interpositio, vrij geleide; 
sauveconduit ; sauvegarde. 

in Fidem publicam aliquem recipere, 
accipere, sauveconduit geven ; in 
genade nemen : vrij-geleid geven. 

Fides, Fiducia, ge-loof, ge-loove ; 
loof; be-trouwinge; sekeringe ; 
ver-sekeringe ; credentie, kredence, 
creancie ; credyt; asseurantie. 

Fiducia spiritus, animi, koragie ; 
hope ; troost ; moed ; goed be- 
trouwen ; goede moed. 

Fide dignus, geloof-weerdig. 

Fides falsa, wan-geloove. 

Fide homo lubricd & ancipiti , 
weifeler. 

Fidere mali, mis-trouwen. 

non Fidens, wan-geloovig. 

Fidere, Fidem, sive Fiduciam 
habere, Fiduciam in aliquo collocare, 
trouwen ; ge-trouwen ; oe-trouwen ; 
ge-loove geven ; hopen ; ver-laeten 
sich selven op iemanden ; stokken, 
staen op iemanden. 

in Fidem & clientelam alicuius 
se conferre, sich selven in sauvegarde 
geven oft stellen. 

Fidei alterius committere,permittere, 
mandare, commendare, ge-trouwen ; 
be-trauwen; op-geven; over-geven; 
be-velen ; toe-betrouwen ; te be- 
be-waeren geven. 

Fideicommissarium, over de hand, 
Grotio. 



Fid 



— 23 — 



Fig 



Fideicommissarius, testamenteur, 
qui velut per fiduciam here- 
ditatem suscipit, alteri tradi- 
turus. 

Fidem servare, prastare y Fidet\ 
suam liber are, houden, quijten sijne 
beloften ; iemanden dienst doen ; 
hulden, bulde doen. 

Fiddubere, pro aliquo vid* y 
spreken veur iemanden; ver-spreken; 
veur-spreken ; af-spreken ; borge 
blijven ; ver-borgen ; wedden, vet. 
sax. fland. seker doen, stellen ; 
ver-sekeren ; ver-gewissen ; staen 
oft in-staen voor (1) iemanden. 

Fideiussor y quo creditor red- 
ditur securior, borge; seker- 
i borge ; seker & borg-toch (res 
pro persond',) veur-spreker; wedde, 
vet. ang. sax. respondant; cautie; 
waerande, vet. 

Fideiussore dato creditorem securum 
i redder e y borge, oft seker, stellen. 

Fideiussio, borg-tocht; waerande; 
sekeringe ; ver-sekeringe ; cautie. 

Fidus y Fidelis y drut, draut, druit; 
trouw, trauw ; ee-trouw ; houd, 
bold, huld, hou, nouw ; ge-houd ; 
gehuldig; leael, loiael. 

Fidelis & amicus, druit ende 
vriend, vet. fland. 

Fidus pectore y animo, trouw-hertig. 

Fidelis domino, heer-houd. 
\ Fidelis, ge-loovig. 

Fideliter, trouwelik; ge-trouwe- 
lik ; recht-sinniglik ; leaelig. 
■ Fidelitas, ge-trouwigheid, Vide 
s Fides. 

Fidelitatis iuramentum prastare 
principi, hulden den land-heere. 

Fidelitatis iusiurandum, Fides & 
i observantia qua domino Feudi pra- 
► statur, manschap. id iurare sive 
prastare, manschap doen. 

I (i) Hs. 



Fiducia , Fiduciaria possessio , 
onder-pand ; recreantie. 

Fiduciarius, provisionel. 

Fiduciarius, vassael. 

Fides, ium> tnodo pro chordis, 
modo pro instrument musico in 
fidibus seu chordis harmoniam ha- 
bente, snaren ; snaren-spel ; seide, 
sijte; sijten, seiden-spel. Paxilli, 
quibus fides vel tenduntur vel 
remittuntur, slotel ; stek; snaer- 
stek. 

Fides, Fidicula>vioo\e; vioolonsse; 
vedel, vedele, vedelken & per 
syncopen, vele, veelken; gitterne; 
luite ; luit-snaere ; harpe, haerpe, 
herpe. 

Fides pulsare, spelen op snaeren ; 
orgelen, &c. 

Fidicen, Fidicen lyra, snaeren- 
speler ; luit-slager ; luiten-speler ; 
vedeler ; harpener ; harpen-slager. 

Fidicula 9 pijn-banke ; pijn-raem ; 
pijn-seelen ; rek-banke ; banke ; 
rakke ; folter-seer (1) ; torture; 
stroppe - koorde ; wippe , genus 
tormenti Italis & Hispanis 
familiare, quo reus reiectis in 
tergum manibus fune suspensus 
in praceps demittitur. 

Figere, hechten, heften; hichten 
& echttn, fland hachten (hincar) 
aen-hechten; aen-heften; anken, vet. 
steken ; staeken; stikken, stekken; 
fijkken , fiekken ; staven, vet. 
lappen; kleven, klijven; klampen; 
vesten, vestigen ; stippen ; stuppen ; 
steppen, fland. schorssen; takken; 
speten. Figere carries verubus y speten 
het vleescn. 

Figere anintOy metnoria, op-steken; 
ter herten vatten. 

Figere rursus y her-steken. 

Fixus, vast ; stedig, steeg ; ge- 

(1) Etym. folter-seel. 



FlL 



— 24 — 



staedig ; gestaeft ; hecht, (hinc 
hecht werk) gehecht ; gevaet, 
getat ; 011-beswijkelik ; fix : [het 
roer is fix, metaphord sumtd a 
ChymiciSy quorum opus irritum 

fuamdiu materia non fixa est. 
. R.] 

Fixus loco, stede-vast. 

Fixum esse, steken ; stekken, 
veU s. s. 

non Fixus , on-g«hecht. 

Fixi, sterriglik; sterrelik. 

Filago , herba , menisoen - 
kruid. 

Filico, teste Festo 9 malus, 
inutilis'& nullius usus, fiel, fielt. 

Filius, sone. Filius 9 Filia 9 
kind, ut 9 hans-kind, &c. 

Filius minor natu 9 qui h maiore 
ex- asse herede 9 mortuo patre 9 alitur, 
cadet. 

Filii legitimi, echte, getrouwde 
kinderert. 

Filius prioris tori 9 voor-sone. (1) 

Filius adoptivus, op-nemeling. 

Filius initialis 9 Filiolus lustricus ; 
Filius spirit atis, (2)apud Ecclesia- 
sticos; vulgo Filiaster 9 Profilius, 
peter; peterken. 

Filius e virgine non nupta editus 9 
speel-kind, Ad. Junio. 

Filius naturalis 9 illegitimus; natus 
ex parentibus inter qUos matrimonium 
constare posset, natuerlik kind. 

Filius incestus , over - wonnen 
bastaerd ; in over-spel gewonnen. 

Filia, dochter. Filiola, dochter- 
ken. 

• Filia emancipata 9 uit-geraede 
dochter, s. s. 

Filiola lustrica, Filia initialis 9 
vulgo Profilia, pete, petken. 



(1) Hs. 

(2) Hs. L. met Etytn. spirituals ; 



Filiam viro tradere, uit-settei 
uit-stellen ten houwelike. 

Filia maritus, dochters man 
behoudsone; swaeger, non nulli, 
Filix, vaeren ; vaeren-kruid 
[q. veer vel veder-kruid, h sim\ 
litudine plumarum.I.R.]Filicuh 
Filix querna, boom-varen ; engel 
so^t ; eiken-vaeren. 

Filum, draed ; gaeren ; spinse] 

.strenie, stranie; vadem, sax. sii 

bine vadem, pro mensurd Fit 

quod intra manus exttnsa 

continetur. 

Fila torquere 9 deducere 9 nere 
spinner*. 

Filum rude, grdven draed ; drol 
Fila rudia & dura nere, drollen. 

Fila dura& nodosa uere 9 quercU 
len. 

Fila duplicare 9 conglomerare 9 retoi 
quere 9 contorquere, conduplicare 9 Fil 
rhombo legere 9 spoelen; twijnen 
tweinen, twisten ; drillen; trillen 
fris. 

Filum duplex, tortum, retortum 
tweera, twern ; twist; twein 
twijn ; twein^draed ; twein-garei 
(i twee.) 

Filo traiicere acum 9 Filum inserer 
in foramen acus 9 vademen, vaese 
men, vessemen ■♦ eene naelde 
draedeh een naelde, fris. holl. 

Fila subtilia, tenuia 9 fijn garen. 

Fila rudiora unde vela & sacc 
fiunt, pond-garen. 

Filaceus orbis 9 Filorum congeries 
filacea strena, spoele ; spoel-tuite 
tuite ; stringe, streme, strene 
streen garens ; scheedeling garens 
fland. Filacea spira, roof garens 

Fila legere sive revolvere girgillo 
haspen; haspelen. 

Fila congregata & ex alabn 
deposita , antequam glomerentur 
hasp, haps. 



PlM 



— 25 — 



Fin 



Fila in globi fortnam convolvere, 
douwen. 

Fila in globum convoluta & coha- 
entia, klisse. 

Fila qua stamini intexuntur, 
urevel ; wevel-draed ; wevel-garen ; 
n-slag. 

Fila aurea y argentea, aut serica 
ntertexta, passement. 

Filum cupreum, koper-draed. 

Filutn levis sutura, quo vest is 
wnsuenda leviter adaptatur , 
irieg-draed. 

Fila intricata, wer-gaeren ; war- 
gaeren 

Filo traiicere, ut margaritas, 
&c. snoeren. 

Fila rudentum, cabel-garen. 

Filum canabinum, setts prapila- 
tutn, sutorium, picatum, subulare, 
borstel-draed ; schoen-draed ; pek- 
draed ; kaftel, holl. fris. 

Fila sereno ccelo in acre texta; 
tenuia lana vellera Virgilio; 
pracipui autumni tempore, 
somer-draed ; herft-draed. (1) 

Filum, regula, norma, lijne, 
lijnie, linie 

Filum rei, constitution figura, 
ge-stalte ; ge-steltheid ; ge-stelte- 
nisse. 

Fimbria, boord ; boorduersel ; 
boorduer-werk ; soom ; be-leg ; 
be-legsel ; lijst ; frangie, frengie, 
frenie ; bremen, bremel, vet. 
Fimbria pratexta, passement. 
Fimbria , kertelinge . Fimbriare , 
kertelen ; kerven. 

Fimbrias prasuere, vesti addere, 
boorden ; ver-braemen, ver-bremen, 
vet. 

Fimbriates, geboord, (h boorden) 

gesoomt ; gestikt ; ver-braemt, vet. 

Fimus, vel, Fimum, mest, 

(1) Hs. L. « herfst-draed. » 



mist, mes, mesch ; akker-mist ; 
(hinc, Fimus bovis, equinus, koe- 
mest; peerde-mest) entel, (hinc, 
Fimus ovillus, schaeps-entel ;) 
dunge, vet. Fimus vaccinus, quo 
siccato cespitum loco in focis utuntur 
Frisii &c. schitte. Vide etiam, 
Cespes sterc. 

Fimus minorum quorundam ani- 
malium, ut, Ovium, caprarum, 
cuniculorum, &c. pracipui autem 
cum duriusculus, globuli instar , 
keutel; hinc, schaeps-keutel &c. 

Fimus asininus, esels-vijgen. 

[Fimus liquidior cum urind bubuld 
stercori & terra mixta, seu mador 
in fimo, aut pinguedo fimi bovilli, 
Hollandis, gier, idem fort I quod 
Flandris goor, I. R.] 

Fimo pabular e agrum, mesten. 

Fimetum, missie, messie, messing, 
fland. mest-hoop; mest-put, mest- 
pael ; maede ; kiste, sax. 

Fimarius ligo, mest-haek, ) . , 

Fimariafurca mest-gaffel, ) taem ' 
Findere & Findi , klieven ; 
kloven; splijten; spletten; splitten; 
spalten ; rijten ; schrinden, schron- 
den, g. s. s. fland. schieden ; 
schorpen ; spaeken, (prasertim 
ardore;) spouwen, rectiiis, spou- 
den, holl. pleraque tarn passiri 
quam activi. 

Findi cum fragore, klakken. 

Fissus, gespleten ; spletig ; ge- 
reten. 

Fissilis, klievig. 

Fissilis ; quod facili in assulas 
frangitur aut finditur, schelfer- 
achtig. 

Fissura, splete : spalte ; spal- 
tinge ; klove ; klieve, vet. rete, 
reete; ritse ; ge-rijt, vet. linke; 
linkse, fland. klinke ; scheure, 
schore; spouwinge ; klak ; schronde, 
g. s. s. fland. 

4 



Fin 



— 26 — 



Fir 



Fissura in manibus, pedibus & 
sede provenientes, kloven. 

Fissor, kliever. 

Fingere , vensen , veinsen , 
veisen ; scheeren, scheren ; maeken 
(hij maekt het, simulat, fingit;) 
visieren ; ver-sieren ; sieren, vet. 
valschelik uit-geven ; ge-lijksenen, 
ge-hjksemen, gleisenen. 

Fingere, dichten ; duitschen, 
fris. 

Fingere cogitatione, animo, ver- 
denken. 

Fingere ipsi sibi, sich in-beelden ; 
imagineeren. 

Fingere vultum, ge-laeten. 

Fingere, for mare, maeken ; 
bootseeren, boetseeren ; ge-daente 
geven ; op-stellen ; op-maeken ; 
* toe-maeken — Fingere effigiem, 
imaginem, beelden. 

Fingere ad formam alterius, nae- 
maeken. 

Fingere ita esse, prcesupponere, 
vulgo, prosupposeeren. Finge ita 
esse, genomen dat het soo zije ; 
schikt ott neemt dat het soo zije 
oft is. 

FictuSy gevenst, geveinst; valsch ; 
ver-siert ; gemaekt : * toe-gemaekt. 

non Fictus, on-geveinst. 

Ficti, geveinsdelik; ver-sierdelik. 

Fictio, Figmentum, ver-siersel ; 
dichte ; ge-dichte; ge-dichtsel ; 
fantasije. 

Figulus, glei-bakker ; pot-bakker. 

Figulus laterum, steen-bakker. 

Fictile; Fictile, Figulinum vas, 
poculum, &c. aerde-werk; aerden 
pot ; steenen kruike ; kaekel, 
kachel ; teile, teele ; teste. 

Figulinorum vasorum fragmenta, 
testa, pot-scheeren ; pot-scherven. 

Figlina, Figuli officina, pot-bak- 
kerije ; potterije. 



Figularis terra, leem ; kleie ; 
leem-aerde ; pot-aerde. 

Figura, ge-daente ; ge-stalte; 
ge-steltenisse ; ge-steltheid ; schap, 
schappe, schape, vet. forme, vorme, 
formaet ; gade, gadinge ; sorte, 
soorte. 

Figura, beeldener; af-beeldinge ; 
figure. 

Figura membrorum , lid-maete , 
lede-maete. 

Figurare, be-gaeden ; fatson- 
neeren. 

Figuratus, gedaen. 

Figuratio, fatsoen. 

Finis, ende; einde ; uit-gang ; 
fijn, fijne. Finis rei, be-loop. 

Finis extremus, uit-einde. 

ad Finem, t'ende, t'enden. 

Finibus rerum suarum se continere, 
te vrede zijn. 

Finire, Finem facere, ad Finem 
perducere, enden, einden ; ver- 
einden ; uiten ; vol-einden ; af- 
laeten ; op-houden; fornieren, 
furnieren ; termineeren ; depor- 
teeren. 

Finin } Finem capere, cnden, 
einden ; ver-einden ; uit-gaen. 

Fines, limites agrorum, re- 
gionis, ditionis, imperii, &c. 
land-paelen ; paelen des lands ; 
land-scheede ; land-scheidinge ; 
grentsen, grensen ; koste, kuste ; 
mark; marsse, vet. f land, limiten. 
Vide etiam, Districtus ditionis. 

Fines patr'ue exire jubere, uit- 
seggen. 

Finitimus, ge-buer ; pael-genoot ; 
reen-genoot ; term-genoot. 

Finitor agrorum , land - meter ; 
land-scheider. 

Firmus, vast, vest ; stijf, stief ; 
sterk; hecht, (bine, hecht-werk ;) 
heft; ge- hecht; bondig ; fix; 
dicht; dichtig; ge-wis; wis; frisch, 



Fis 



— 27 — 



Fla 



versch ; stedig ; steeg ; stadig ; 
ge-stadig; ge-standig ; oe-standig ; 
stand-aftig ; stand-achtig ; stand- 
vasrig ; ge-stapelt, gestapeleert ; 
ge-weerig ; on-beswijkelig ; ver- 
sekert ; gefundeert. non Firmus, 
on-bondig. 

Firmi, Firmiter, vast ; vastelik ; 
stijf, stief; stijflik. 

Fir mare, fir mum reddere, vast 
maeken ; sterken ; ver-sterken ; 

fe-vestigen ; be-vestieen ; be-vesten; 
e-vestigen ; ge-stadigen ; stijven, 
ge-weeren ; stemmen ; stimmen, 
stapelen; ratificeeren; asseureeren. 

Firmare pepla sive lintea amylino 
glutine, stijven de doeken, &c. 

Firmatus, gevest ; gevestigt ; 
gesterkt. 

Firmitas, Firmitudo, vastheid, 
vastigheid ; stant ; be-stand ; be- 
standigheid ; stand-aftigheid ; stand- 
vastigheid. 

Firmamen, geveste. 

Fiscus, Piscina, Fiscella, tee- 
nen korf ; stroien korf ; sijg- 
korfken; mandeken; kabas; kratte, 
ger. sax. stuik ; benneken. 

Fiscella, muil-korf, q. d. corbis 
oris, quo bourn & iumentorum 
ora capistrantur. Fiscellam ori 
appendere, muil-banden. 

Fiscella viminea, sport a in qud 
pisces ad usum servantur, visch- 
korf. 

Fiscina, Fiscella casearia, vissel ; 
kaes-horde. 

Fiscus, Fiscina, stok-borsse. 

Fiscus, heeren-tafel ; veursten- 
schat; rekeninge, fland. fisk. 

Fiscus, sive Fisci procurator, fisk; 
Fisci prafectus , vulgo Fiscalis, 
fiscael ; graeflikheids versorger, 
Grotio. 

in Fisci ius reducere, ver-boort, 
ver-beurt maeken. 



Fistuca, heie ; hije ; ram, 
ramme, sax. stamper. 

Fistucare, Fistucd adigere, heien, 
hijen. 

Fistula, pijpe; riet-pijpe;fluite; 
fiffel, vet. scnuiffel ; schuifflet ; 
sifflet. 

Fistula aucupatoria, Fistula ebur- 
neola, qud coturnices alliciuntur 
& decipiuntur, quakkel-beenken ; 
quartel-beenken. 

Fistula cornea, tuit-horenken. 

Fistula foramina, eenkel-gaetkens 
vande pijpe. 

Fistuld canere, fluiten. 

Fistulator, fluiter; pijper. 

Fistula, pijpe ; buise ; busse ; 
buisken ; roer ; loop. 

Fistula anea sive ferrea bellica, 
ignivoma, igniflua, busse, bosse ; 
schiet-busse ; vier-stok ; haek ; 
haek-geschut ; roer ; seng-roer ; 
pistolet. Vide etiam, Sciopus. 

Fistula, loopende gat ; fistel. 

Fistula oculorum, fistel in 't ooge. 

Fistula spiritalis, aspera arteria, 
strote; roeper. 

Fistula sacra, qud spinalis 
dor si medulla aecurrit , rug- 
pijpe. 

Fistulosus, holachtig ; hoi ; on- 
dicht; gegaet. 

Flaccere, Flaccessere, Flacci- 
dum esse, ver-swakken ; ver-welke- 
ren ; ver-wemen ; flaggeren, vlag- 
geren, vet. vadden ; ver-liggen, 
vet. ver-slensen ; ver-sletteren ; 
slodderen; ver-slodderen; slobberen; 
ver-sluieren. 

Flaccidus, Flaccescens, slap ; welk, 
vet. ver-welkt ; laf; loof; leusig, 
losig, loesig, luisig ; vaddig ; 
vadsig ; ver-neutelt, ver-nutelt ; 
ver-slenst; ver-slettert ; luggerig; 
luk, g. s. s. flau ; slodderende ; 
flaggerende. 



Fla 



— 28 



Fla 



Flaccidus animo & corpore, sops. 

Flaccidus aer, smoel, laf, weder. 

Flaccus, hang-oore ; slap-oorig ; 
lam-oore. 

Flagellum, Flagellum frumen- 
tarium, teres lignum quo frugum 
fasciculi excutiuntur, vlegel ; 
dorsch-vlegel ; wapper ; slagel, 
slager. 

Flagellum linarium , swinge , 
swingel. Flagellar e linum, swingen, 
blouwen het vlasch. 

Flagella, roeden. 

Flagellum vitis, scheute, ranksken 
vande wijngaerde. 

Flagellum y klos-beitel ; kleppe, 
ho 1 1 

Flagella cancerum y (1) scheeren; 
krab-scheeren. 

Flagellum 9 knevel, g. s s. knevel- 
steksken. 

Flagellum aurigarum, klets ; 
kletsoore j ketsoore ; jakke fland. 
men-roede. Flagellare scuticd, jak- 
ken, fland. 

Flagellum y Flagrum, sweepe ; 
geessel; gedse; stuipe, sic. roede; 
stoep-geerde, (2) fris. sic. gaerde, 
geerde ; gispe ; pitsche ; swik. 

Flagellarey Flagris cadere, swee- 
pen ; geesselen ; stoepen, stuipen, 
s. s. fris. gispen ; wippen, vet. 

Flagris leviter cadere, strijken, 
metaph. 

Flagello in exsilium exigere 9 uit- 
geesselen. 

Flagello circumagere trochumy dop- 
pen, toppen. 

Flagellatory geesseler. 

Flagellatio, geesselinge. 

FlagriOy stuk boefs ; stuk schelms; 
fiel, fielt. 

Flagitare, ver-soeken; gijlen; 
uveren ; nuveren, vet. 

(O Hs. cancorum. Etym. « carter or urn. » 
(2) Hs. Stoep-gereede. 



Flagitator y gijler. 
FLAGiTiUM,schelmerije; schelm- 
stuk ; boeven-stuk ; on-daed ; mis- 
daed ; rabauderije ; kas ; forfeit. 

Flagitium perpetrare 9 committere, 
admittere, obire, facere, een quaed 
feit be-gaen. 

Flagitiosus, rabaud ; boeve ; 
boeverijachtig ; boefs ; mis-dadig ; 
on-dadig ; schelm ; wet-loos ; eer- 
loos. 

Flagitiosorum conciliabulum,\ "avot, 
revot. 

Flagrare, branden, bernen ; 
vlamraen ; blaken. 

Flagransy vierig ; brandig ; vlam- 
mig; geurig. (1) 

Flagrans animo, studio, m-hoxnstxg, 
in-bumstig. 

Flagrans delictum, hand-tichtige 
daed. 

Flag ranter, vieriglik. 

Flamma, Flammula, vlamme ; 
lochene, loechene, vet. sicamb. 
fris. [quibusdum loo, ut in 
Hohenloo, Alta flamma, familia 
originis Italica. F. R.] (2) 

Flamma, Flamma lumen, laede, 
laeie. Flamma rubra, rutila, lichte 
laeie. 

Flamma vibratio, blaeker, sive 
vlakker, Becano. 

Flamma marina , see - brand ; 
see-licht. 

Flammare, Flammam edere, bla- 
ken ; laeien, laeden ; vlammen. 

Flammam velocem edere, flikkeren, 
vlikkeren. 

Flammam spargere , vlakken , 
vlakkeren. 

Flammd adurere, torrere y ver- 
blaeken. 

(1) Etym. « Gheurigh. Flagrans » 1. 
Fragrans. De bewerker neemt de drukfout 
over. 

(2) Vrg. Focus. 



Fle 



— 29 - 



Flo 



Flammis consumere, ver-branden, 
ver-barnen, ver-bernen, ver-bornen. 

Flammam compescere, lesschen. 

Flammeus, Flammans, vlammig. 

Flammeus color, blijd-rood ; vier- 
rood; licht-rood. qui Flamtneo colore 
vestes tingit, Flammearius, rood- 
verwer. 

Flammula, flos, pensee. 

Flammula, herba, egel-kolen ; 
ecchel-kolen. 

Flamen, priester. 

Flaminis domus, seu, Flaminia, 
priesteragie, fland. weme, weeme 
s. s. fris. wissender. 

Flammeum, doek ; hoof-doek ( 1) ; 
doeken-huive ; hulle ; hoofd-kleed, 
fland. sluier. 

Flare, waeien ; blasen ; win- 
den ; soeffen, soeffelen, sofBen ; 
poffen, puffen ; poesten, s. s. 

Flatus, Flabrum, Flamen, wind ; 
waeinge ; blaes ; blaesinge ; ge- 
blaes ; pof; bof; adem, aessem. 

Flatus secundus, veur de wind (2): 
adversus, tegen-wind. 

Flatus i ventriculo emitter e, poffen. 

Flatum ventris emittere, lossen 
eenen wind. 

Flatus ventris, vijst ; vijstinge ; 
veest 

Flabellum, waeier ; wadel, g. s. s. 
quast, vet. sicamb. 

Flabellum seditionis , turbarum , 
stok-vier. 

Flator, bellua marina, wae- 
ter-blaeser. 

Flasca, vulgi, flesche. 
Flavus, geel ; bleek-geel ; 
blond. 

Flavere, flavescere, geelen ; geel 
zijn ; ver-geelen. 

Flectere, &, Flecti, bogen, 
boogen, buigen, buegen, beugen; 

0) Hs. 

(2) Hs. Etym. « Veur- wind. » 



biegen; krommen; krollen,kruilen, 
krullen ; kronkelen ; kroken, 
krooken ; neigen ; stuipen ; breu- 
ken, broken, brooken ; ranken, 
renken g. s. s. 

Flectere, om-setten van sijn op-set. 

Flectere precibus , ver - bidden ; 
ver-smeeken. 

Flectere verbis, over-reden ; over- 
raeden. 

Flexilis, Flexibilis, boogsaem ; 
ge-boogsaem ; swak ; wak ; taei ; 
ge-dwee, ge-dwaei ; dwee, ge- 
dweegsaem ; broksaem ; ge-brok- 
saem. 

Flexibilitas, wakheid ; swakheid; 
taeiheid. 

Flexuosus, scheef ; kronkel-wron- 
kel. 

Flexuosus maris sinus, arm der 
see. 

Flexus, Flexio, Flexura, kroke ; 
krooke ; keer ; wijk ; tornoi , 
toernoi. 

Flexus vice, om-weg ; om-slag ; 
ranke, renke. 

Flexura, sive curvamen post genu, 
knie-boge ; knie-buige. 

Flere, krijten ; schreien ; 
weenen, weinen ; grijnen, grijsen, 
grijnsen ; klagen ; be-klagen. 

Fletu prosequi, be-schreiden (1) ; 
be-weenen ; be-krijten. 

Flebilis, klagelik. 

Fletus, schrei ; ge-schrei; weene; 
weeninge ; ge-ween. 

Fletu nimio se excacare, uit-krijten 
sijne oogen. 

Floces, wijn-droessem ; droes- 
sem van wijn ; wijn-heffe ; wijn- 
steen ; wijn-moer. 

Floccus, lokke, loke, fland. 
vloke, flokke ; wol-lokke, wol- 
vlokke ; noppe; hoepe, fland. 

(1) Etym. « Be-schreyen, j. Be- 
weenen. » 



Flo 



— 3o 



Flu 



Floccus, Flocculus, quispelken ; 
quale, holl. 

Floccus niveus, sneeuw-vlokke. 
Floccos legere, feuselen. 
Flocci pendere, Flocci facere y niet 
vragen, geen werk maeken, klein 
achten, klein kennen eenig ding. 
Florenus, vulgi, xx stufero- 
rum, gulden ; florijn. 

Flos, Flosculus, Flores, bloeme ; 
bloemken ; bloemsel ; bloedsel ; 
blosem ; fleur ; flore. 

Florum verticilli, seu conus 
summum caulem flosculis minutis 
circurnvestiens, wervel . 

Flos sterilis, qui fructum non 
pro due it, loose bloeme. 

Floribus ornare, ver-bloemen ; 
be-steken met bloemen, sertis 
florere. (1) 

Florum fasciculus, orbiculus, pas- 
tillus i floribus , tuilken ; keiken ; 
rieker , riekerken , ruekerken ; 
appelken, appeelken ; hoepeelken, 
fland. boket. 

Florum fronditimve implexus 
Zophoro insculptarum, bloem-werk; 
fruitagie ; vignetten. 

Flos lactis, saene ; room. 
Flos, lanugo florum, donst ; 
stof-hair. 

Flos pilorum, quik-haer; gek 
hair (gal. poil folet ;) vlasschen 
baerd. 

Flos tritici, pollen, bloeme ; 
bloemen-meel. 

Florere,Florescere,b\oeden, bloeien, 
bloemen; groeien, groenen; inden 
fleur zijn, floreeren. 

Florens , Floridus , bloemig ; 
groeiende. Florens atate, jeugdig. 

Floridus, lijvig ; ge-lijvig. Flori- 
dus color, ge-lijvige, lijvige verwe. 
Flores amittere, ont-bloemen. 

(1) Hs. 



Flos armerius, keikens. 

Flos armerius pratensis, kraeien- 
bloemken. 

Flos bellidis, maetelieve; maete- 
bloeme; maedelieve; maegdelieve ; 
maddelieve. 

Flos cuculi, kokkoks- bloeme ; 
kokkoks-look. 

Flos Martius, raeerts- bloeme ; 
violettekens. 

Flos Zacharia, koren-bloeme. 

Flos solis, sonne-bloeme. 

Fluere, Fluitare , vlieten ; 
vloeten, vloeien ; woeden, vet. 
stroomen; sijpen; sippen ; waeden, 
vet. fland. loopen ; runnen, 
rennen, rannen ; nuisen ; drijven; 
drijffen ; swerven, holl. 

Fluens, Fluxus, Fluidus, vlietig ; 
vloedig; lek; lekkende; geronnen; 
ronnende ; slap, & aliquando 
slaep ; week, weik ; swak ; broosch, 
breusch ; ver-gankelik ; ver-dwij- 
nig; malts, maltsch; smalts,smaltsch; 
smeltig ; dun, din. 

Fluidum facer e, aut, fieri, smelten. 

Fluidus, wijd ; slodderende, «/, 
vestimenta, &c. 

Fluxus homo, vlokkaerd. 

Fluctuare, &, Fluctuari* seu Fluc- 
tibus iactari — vloten; vlotten ; 
ge-vloten ; drijven, drijffen ; 
stroomen ; swanken ; bortelen ; 

l S 8 

sweiven , sweven , swerven , 
holl. swadderen ; vletten, vet. 
swalpen. 

Fluctuare, ravelen, raveelen ; 
wankelen ; wanken ; weifelen ; 
1, 2, 3. 

Fluctuare animo, twijfelen, twei- 
felen ; twantelen. 

Fluctuans terra, derch, holl. id 
est, drijvende land. 

Fluctus, Fluxus, Fluxio, vloed; 
stroom, stroem, water-stroom ; 



Flu 



— 31 — 



Foe 



baere , waeter- baere ; golve , 
(/coXiros, sinus maris) water- 
golve ; golpe ; scholpe, fland. 
vlotte ; baerm, vet. welle, walle ; 
water- walle ; waege, ger. sax. 
sicatnb. Becano autem waege 
est fluctus ventorum impetu crispatus. 
Fluctus adversus, tegen-stroom ; 
tegen-vloed. 

Fluctus maris, bolge, bulge, sax. 
fris. 

Fluctus decumanus, dea mus, magnus 
& inusitatus, deininge, dijninge, 
duininge. 

Fluxus & refluxus maris certis 
temporibus & horis; Fluxio reciproca 
aquarum accedentium & recedentium, 
ge-tijde der zee. 

Fluctus astuarius, sprink ; sprink- 
vloed ; sprink-stroom. 

Fluxus aeris, waeiinge, id est, 
wind. 

Fluxiones alvi, Fluxus ventris, 
deur-loop des buiks ; buik-loop ; 
loop des buiks. 

Fluxus alvi vel seminis involunta- 
rius, noodsel. 

Fluxus dysentericus, Vide, Dy- 

SENTER1A. 

Fluxiones, sive aqua later ales 
parturientium, els- water. 

Fluctivagum mare, golvige see. 

Fluvius , Fluentum , Flumen , 
vliet, vlietken ; vloed ; stroom, 
stroem; waeter-vlied (1); water- 
stroom ; loopende water ; wate- 
ringe; ge-wat, fland. ruie; rivier 
\jortt veteribus etiam a, aa, aha, 
vel ahade, quod multa flumina 
etiam hodie sic vocentur aut in 
tali syllabd desinant. » 

Fluvii alveus, loop, kil, diepte 
vande rivier \ canaele. 



(1) Hs. 



[Fluminis spuma, gloet, Hondio. 

1. k] 

Fluminis ostium, fauces, ubi se 
in mare exonerat amnis, mond 
oft gat vanden water-vloed. 

Fluvii vel maris branchium, (1) 
strange. 

Fluminis diverticulum, ver-laet 
vanden vloet, vande vliet. 

Fluminis cornu, flexus, keer des 
water-vloeds. 

Flumine adverso, tegen-stroom .( 1 ) 
Flumen vivum , vliet - water ; 
vloed-water ; stroom-water. 

Fluvialis, stroom, in composi- 
tione y atque hinc, stroom-water, 
aqua fluvialis. 

Fluminis ius, recht van water- 
loop, Grotio. 

Plustrum, kalme see. 

Fluetum, vulgi, fluwcel. 

Focale, fascia collum am- 

biens & a frigore cervicem 

defendens, timp ; dolfijn ; stoole. 

Focile maius 9 scheen-been ; 

scheen-pijpe. 

Focus, Focus familiar is, herd, 
heerd , herd - stad , herd - stede , 
heerd-stad, heerd-stede, heerd - 
plaetse ; est, ast ; [Hinc, irrla, 
Festa,l.R. Ex herd-stad, aut em vel 
herd-stede, contractum fortasse 
sit horst, quod cognomentum dat 
multis opidis 9 pagis y &c. Sicut 
etiam loo foe urn significare 
possit,quia loo quibusdam flam- 
mam aenotat (2) ; & porrb loo 
cognominibus quoque opidorum 
pagortimve additumV.R. Quam- 
vis nee absurdl horst quasi 
Stabulum equinum interpretatur 
I. R. & loo aliis in talibus cogno- 
nimibus aut locum depressum, 

CO Hs. 

(2) Vrg. Flamma. 



Fod 



— I* — 



Fos 



aut locum contra altiorem 
signified. F. R.] 

Focus, seu Foci structura lapidea 
aut lamina f err ea ; vulgo Contra- 
murus foci, schoor-steen, schoren- 
steen ; vuir-muer, vet. vuirster, 
campin. fland. vuister; herd- 
blad, ger. sax. kemeneie, vet. 
kamijn, kamijn-steen, g.s.s. 

Foci tubus, schoud-pijpe. 

Foci fenestra, luike, holl. fris. 

Foci pluteus, schoud-berd,//awd. 
id est, schutsel. 

Focarium, vulgi; Focus fru- 
mento torrendo sive exsiccando 
idoneus, ast, est, eest ; dare, 
sax. fris. 

Foculus, vier-bekken ; vier-teile ; 
vier-waegen ; lauwer, fland. lolle- 
pot (foculo fovere femora, lollen;) 
vier-panne ; vuirster; vier-teele. 

Foculus mensarius , kauffoo r , 
kauffoir, kaffoir, kaffoor, kouffoor, 
q. chauffoir gallorutn. 

in Focos exactio, schoud-geld ; 
schoorsteen-geld. 

Focarius minister, schommel-kok; 
schommel-knaep. 

Focaria, huis-deerne ; kokinne ; 
koken-jong-wijf ; koken-wijf, 
koken-maerte ; boel, vet. 

Focarium fulcrum, brand-ijser ; 
brandeler, brander, fland. 

Foco materia apta, berninge, 
berringe. 

Foci Hare, koesteren ; laven ; 
keeten (i) ; ver-wermen. 

Fodere, graven ; delven, dol- 
ven ; spaden, spaeien ; spitten ; 
spetten, fland. booren, boren ; 
hakken ; stoepen ; dijken. Fodere 
terram, om-werpen het land. Fodere 
cuniculos, fossas militares ducere, 
pionnieren, & fland. spaeienieren ; 

(i) Etym. « gall, cotiner. » 



minen, mineeren. contra Fodere; 
hostium cuniculos transversis 
cuniculis exhibere, (i) tegen- 
graven ; tegen-mijnen. 

Fodere sive radere manibus pedi- 
biisque, scherren, scharren. 

Fodere unguibus, krabben ; krab- 
belen. 

Fossus, Fossitius, gedolven ; ge- 
graven. 

Fossor, spitter ; hakker ; spader, 
spadenier. 

Fossor militaris t schants-graver ; 
spadenier; pionnier. Vide, Pedes 
miles Fossor. 

Fossa, Fovea, Fodina % grave, 
graft, gracht; graef, graeve; groeve; 
grebbe, greppe ; grubbe, gruppe ; 
grippe; grope, vet. fland. put; 
kuil ; hoi ; delve, dilve, delf ; 
be-delf; dijk, fland. occid. & 
holl. sleinke, holl. fris. slochter, 
vet. fris. vaerde ; waeter-loop ; 
waeter- graeve ; transse ; fosse ; 
rioole ; sloot, slote, pracipue 
de palustri; plas, phsch,vid' fossa 
in qua stat aqua. 

Fodina, Fossa melallifodinales , 
berg-werk ; mijne, mijn-kuil ; 
mine, mineere ; oor, oore. Fodina 
sulphuraria, solfer-mijne. Fodimr 
machina spiritalis,wmd-vank. Fodina* 
prases, hoede-man, sax. 

Fossa verticosa , kreke ; stelle , 
stalle, vet. 

Fossa incilis, gote ; kassij-gote ; 
sille, sijle, sulle 

Fossa ima, fossa una concavitas, 
solum, holheid ; holligheid ; holte, 
heulte ; ge-holte, ge-heulte. 

Fossa in superficie duodenum 
pedum in se multiplicatorum, profunda 
unum pedem, scnacht. 

Fossa publica, ruie ; reie. 

(i) L. met het Etym. « excipere. » 



F(E 



— 33 _ 



F(E 



Fossa urbis, grave der stad; stad- 
graven, grachten. 

Fossa ubi fit substructio y grond- 
veste ; fondament ; fondeerssel. 

Fossa, cuniculi adoriendis 
tnuris bostilibus, loop -grachten ; 
loop-graven ; mijnen. 

Fossa macerandolino, rotte, rootte. 

Fossatum, Fossa & vallum, 
walle. 

Fossd claudere, circumdare, be- 
schanssen; be-graeven; be-wallen; 
op-graven. 

Foveam ducere, schieten eene 
gracht. Fossas tnetallicas ducere, 
scbroeven. 

Fodicare, graven ; steken ; speten, 
stoepen ; booren, boren ; koteren ; 
peuteren, poteren, poieren;dabben, 
dabbelen ; peuselen. 

Fcecundus, Vide, Fecundus. 
Fcedus, i, Vide, FjEDUS. 
Fcedus, eris, bund, bond, band ; 
ver-band, ver-bond, ver-bindinge ; 
over-drag, vet. daedinge, dedinge; 
ver-plicht, vet. alliancie ; lige ; 
appointernent ; tractaet; comploot. 

Fcedus arcanum, clandestinum , 
heimelik ver-stand. 

Fcedus inire, ferire, ver-plichten, 
ver-plegen, vet. toe-slaen het ver- 
bond. 

Feeder e sociari, allieeren. 

Foederatus, bond-genoot ; eed- 
genoot. 

Fcedifragus, bond-brekig ; ver- 
bond-breker; trouw-braekig, trouw- 
brekig. 

Fgeniculum, venkel, vinkel. 

Funiculus porcinus, beer-wortel ; 
solfer-wortel. 

Fcenum, hoi, hui, houw, heu, 
hei, heuwe, houwe, hauw. 

Foenarium pratum , Fceniferum 
pratum, hoi -land : made, Grotio 
207. 



Fcenum cordum, serotinum, secunda- 
rium, autumnale 9 eet-groen(i); nae- 
weide; nae-maiessel ; achter-maeie ; 
spadeling;emde,imde,£*r. sicamb. 
toemaet-hoi ; herfst-hoi. 

Faenisecium, hoi-bouw ; hoi- 
herfst ; hoi-maeiinge ; hoi-oogst ; 
maei-tijd ; maeissel. 

Fcenisecio deputare, in Fcenisecium 
servare, vennen het land, hoi I. 

Fcenum subsecare, desecare y fake 
demetere, maeien, maeden ; hoi- 
maeien. 

Fcenum dispergere, ver-hoien. 

Fcenum rastellis eradere& colligere y 
furcillis versa re, in sole exponere ut 
siccescat, hoien ; raekelen, swelen 
het hoi. 

Fceni striga y or do demessi Fceni 
ita ut stratum in pascuis iacet, 
swade, fris. holl. sicamb. 

Fceni meta y congeries y hoi-opper ; 
opper van hoi ; hoi-stok ; hoest 
hois, sicamb. tas hois ; rok hooi ; 
baerm hooi, sicamb. haek. 

Fcenum in Foenisecii cumulum 
adekre ; in pyramides exstruere ; in 
metas colligere, componere, opperen 
het hoi ; logen, hei-logen, sax., 
fris., holl. sicamb. 

Fceni certa portio quanta requiri- 
tur vaccae uni in temt>us stabulationis, 
koe-hois (2), holl. 

Fcentle, Fceni meta y Foenarium 
tabulatum, schelf ; hoi-schelf ; hoi- 
schuere ; hoi-solder ; hoi-stal ; hoi- 
tas ; hoi-teem; hilde, sicamb. 
berg, hoi-berg, holl. sicamb. hoi- 
delte, fland. 

Fceniseca, Fcenisex, maeier ; hoi- 
maeier. 

Foenarius versator, hoier. 

(1) Vrg. de aanteekening op Dies 
naturalis. 

(2) Hs. Etym. « Koe hoys. » 

5 



F(E 



— 34 — 



Fol 



Fcenaria furca, merga, hoi-gaffel. 

Fcenaria pertica, hoi-teem; teem. 

Fcenarium vehiculum, hoi-wagen. 
Fcenus, woeker; oeker, hoeker, 
vet. win-penning, id est,pecunia t 
quae solvitur pro fcenore, Grotio ; 
krois, kroos, fland. interest ; 
quint ; hand-geld, vet. 

Fcenus nauticum, bommerije , 
boomerije, & rectius, bodemerije. 

Fcenori locate, collocare, exponere 
pecunias, Foenerare, Foenerari, Fceneri 
dare, woekeren; uit-setten sijn geld; 
sijn geld op winst uit-geven ; ren- 
ten koopen ; perssen ; perssemen ; 
keelen, kelen, metaph. q. Fcenore 
trucidare. 

Fcenori accibere nummos, sumere, 
op-lichten geld ; geld op kommer, 
op schade, nemen ; geld ten 
quaeden kost halen ; & Pecunia 
quae Fcenori impenditur, quaden kost. 

Fceneratus, gewoekert. 

Foenerato, cum Fcenore, woeker- 
wijse. 

Fcenerator, woekerer ; tafel-hou- 
der, hoi I. perssemier; pussemier, 
fland. lomoaerd. Vide, Danista. 

FceneratiOy Fcenus, woekerije. 

Fceneratorius, woekersch. 

Foetus, dracht ; vrucht ; kin- 
deken ; ge-dracht ; kind-dracht ; 
quik, vet. 

Foetus, worp der dieren ; wor- 
peling ; jong dier. 

Foetus in utero, fasel ; vasel. 

Foetus informis, mola. Vide, Mola. 

Foetus vinculum ex umbilico eius 
prodiens, aut umbilici continuatio, 
stringe, strenge, strange. 

Foetus invotucrum, Fcetum invol- 
vens tnembrana, vasel-borse, fasel- 
borse ; bij-moeder. 

Foetus equini aut vaccini invo- 
lucrum, licht: aliis, vulles, veullis. 

Foetus omnium postremus, kak-in- 



nest ; kakkert, kakkaerd, q. postre- 
mus in nido. 

Foetus abortivus , on - ti jdeling . 
Vide, Abortus. 

Foetus monstruosus, pr otter naturae 
legem genitus, monster ; mis-was. 

Fcetificare, Foetare, Fcetum edere, 
worpen, werpen ; werpen de jon- 
gen, (canum &c. more ;) viggen, 
biggen ; baekelen ; baggelen ; af- 
leggen ; kabbelen : kalffen, kalven, 
kalveren ; proprii dicitur de 
vaccd vitulum edente. 

Foetus, Fcetuosus, Fcetu plenus, 
vol ; be-vrucht. 

Foeta , be- vruchte , dragende , 
swangere vrouwe. 

Fcetura, teelinge; teelt; broedsel; 

{je-sibbe, sibbe ; ge-soort ; kabbe- 
inge. 

Foetifer, vruchtbaer 

Foetifera, kind-drachtig ; kinder- 
salig. 

Foecundus, Vide, Fecundus. 

Foetus arbor ei, oeft, oft, ooft, 
ovet ; fruit ; boom-vrucht ; boomig 
gewas. 

Folium, blad ; blader, vet. 
(blat, inquit. Becanus, a. plat, 
id est, latus, planus,) loof, loove, 
(pracipui arboris,) folic Folia, 
frondes, bladeren; looveren. Folio- 
lum, loofken. 

Folium vitigineum, wijn-blad ; 
wijngaerd-blad. 

Foliaceum opus ; Foliacea pictura, 
loof-werk ; loover-werk ; bloem- 
werk : encarpa, thyrsi, acanthi, 
helices, (i) 

Foliosus, gebladert. 

Folium, vel papiers. 

Follis, blaser ; blaes-balg. 

Follis fabrilis, smed-balg. 

(i) Hs. « helias. » 



Fon 



— 3S — 



For 



Follis, poester, puister, puester, 
ft is. s. s 

Follis, bal ; kaets-bal. 
Follis pugillatorius , wind -bal ; 
balon ; baloen ; paloen. 
Follicare, snoeven, snuiven. 
Foluculus seminis, grant , 
herbae, &c. pelle, pole, peule 
(leguminum in primis ;) palie; 

Kile daer 't saed in legt ; booste, 
ste, bolster, boostele ; bast ; 
houde, haude ; erwt-houde, (piso- 
rum vid* ;) hulse, hulsche, huld- 
sche ; sloove, sloofken ; sluive. 

Folliculus lint, knippe oft knip- 
pene van vlas, /land. 

Folliculus sive involucrum floris 
prius quam debiscat, knoppe van de 
roose ; roose-knoppe. 

Folliculi expressarum uvium (i), 
basten ; doppen. 

Folliculum prof err e, houden. 
Fons, born, burn, borne ; 
fomeine ; Fonticulus, fonteinken. 
Born Becano aqua exortus sive 
aqua nascens dicitur qualis est 
fontium & puteorum perennes 
venas habentium. 

Fons manalis, loopende fonteine, 
& Lapis manalis unde Fons emanat, 
fontein-steen. 

Fons lapide constructus, steen-put; 
born-put. 

Fons saliensy Fons vivus y spring- 
spronk (2) ; spring, springende 
water. 

Fontis origo, principium, caput, 
vena, oor-sprong ; fontein-ader. 

Fontis papilla, ubera, caput tubuli 
sive scaturiginis, ubi aqua expri- 
mitur, fontein-krane; fontein-tap; 
fontein-tote. 



(1) Us. L. uvarutn. 

(2) Hs. Etym. « Sprinck, spronck. » 



Fontis aqua, quam vid* fons 
effundity fontein-water. 

Fons, Fons sacer, baptisterium, 
vonte, vunte, fonte. 

FonSy occasio rei, oor-saeke ; 
oor-sprong; aen-laet, vet. 

Fontalis, Fontinalis, herba in 
aquis & paludibus nascens, fon- 
tein-kruid. 

Forare,. Foramen facere, boo- 
ren, boren; gaten ; polen, poelen, 
fland. 

Foratus, geboort, gebooret. 

Foramen, Foramentum, gat ; ge- 
boort gat ; lok, loke, loch ; drille, 
driele, vet. vakke ; hoi. 

Foramen retis, masche oft mae- 
sche, maske van het net ; tnaelie 
van het net. 

Foramen aquam liquorimve trans- 
mittens, lek, leke. 

Foramen parietina sive parietis, 
masier ; masier-gat : aliis metsier- 
gat. 

Foramen balista, bus-gat. 

Foraminibus plenus, gegaet. 

ForaminosuSy gatig ; lokerig. 
Foras, Foris, uit ; buiten ; 
buiten-waerts. 

Foras mittere, uit-senden. 

Fores, deure, (Bvpa) dore; buiten- 
deure, veur-deure ; poorte. 

Fores caca, loose deure. 

Fores portarum cancellata, egge ; 
eg-balie ; ek, hek ; schof. 

Fores effringerey in-breken, op- 
loopen, de deure. 

Foriculay deurken ; wenket, win- 
ket ; guichet ; sterren-poortken. 

Forceps, instrumentum quo 
pruna & alia candentia tenen- 
tur aut apprehenduntur % pyro- 
labes, prunicepSy gloedte ; loedte ; 
tange ; vier-tange ; koenken, 
sicamb. 

Forceps dentatus, vel Forceps quo 



For 



-36- 



For 



clavos extrahunt fabri, nijp-tange ; 
trek-tange. 

Forfex, Forficula tonsoris, vel 
Forpicula, schere, scheere, schaere; 
knip-scheerken. 

Forcipicula evellendis dentibus , 
tand-trekker ; tand-trekkerken. 

Forpiculd resecare, knippen; snip- 
pen. " 

Forcipes denticulati, Forcipata 
brachia cancrorum, krab-scheeren. 
Forda, kalf-koe ; kalver-koe. 
Foresta, vulgi, foreest. 

Forestarius, vulgi, forestier ; 
foreest-wachter. Vide, PRiEFEcrus. 
Forfex. Vide, Forieps. 
Fori, orutn, navis, over-loop, 
boord van 't schip ; gang in de 
schepen ; bonne, bunne ; dennen 
van t schip ; schip-soller. 

Fori, stellagie, stellaedsie ; stei- 
geringe. 

Fori, ge-stoelte. 

Foria, orutn, schijte ; schijterije ; 
schitte, holl. fris. flatid. schuie- 
ringe; kak; kakkerije; schette (1); 
dunne schijt ; petteringe. 

Foriolus, schijter ; schijt-broeke ; 
dunne schijter ; kakker ; buik- 
loopig ; schuierer ; rasch in den 
buik ; petterer. 

Foriola, mulier spurca, schijte. 

Forire, kakken; schijten; drijten; 
petteren ; schuieren potissimum 
de pueris laxioris alvi. 

Forica, kak-huis ; schijt-huis ; 
heimelikte. (2) 

Forica vaccarum, pissin, holl. 

Foricarius, bern-steker. 

Forio, piscis. Vide, Trutta. 

Forma, Formatio, fades ; 

Forma ac qualitas corporis, & cuius- 

cunque rei, ge-stalte ; ge-steltheid, 

(1) Etym. « Schette j. schitte. » 

(2) Hs. Etym, « Heymelicke. » 



ge-steltenisse ; maeksel ; hebbinge, 
vet. ge-daente, (qua Fortnd, 
hoe-danig ? Fortnd praditus, ge- 
daen ;) gade, gadinge ; schap, 
schappe, scheppe, scheppinge ; 
fatsoen ; qualiteit ; wiise ; eijse ; 
lei, (Vide, Modus,) conditie; devijs; 
schijn ; semblantie, semblant. 

Forma, Fortnatura, forme, vorme; 
formaet; (q. d. veur-maet; id est, 
prima mensura, Becano ;) vormsel; 
modeel, model, model-beld ; moele ; 
stempel,stampel. Formulares assula, 
formaei-houiten, (quales in re ty- 
pographical 

Forma, sive fiscina, casearia, 
scheene ; kaes-schene, kaes-vat, 
kaes-vorme. 

Forma operis manufacti, manu- 
facture. 

Forma, plane forme van een 
huis, &c. 

Forma, Formula, Forma lignea, 
in quam inductum corium fit 
calceus, leest. 

Forma, schoonheid ; quibusd, 
schoonte ; fytemus, q. d. vidimus. 
Formd luculentd, schoon. 

Forma media, modica & modesta, 
stata, uxoria, wesenlike schoonheid; 
staetig gelaet, wesen; tamelike, 
be-tamelike, schoonheid. 

Formam alterius cdpere, informant 
aut faciem alterius se mulare vel 
vertere, ver-mommen. 

Formalis, &, Formaliter, vulgi, 
stemmig, stemmiglik. 

Formare, rudi materia formam 
indere, maeken; vormen, formen; 
schaepen, scheppen; gaden, gaeien ; 
bc-gaeden ; geschikt maeken ; 
scheren, scheeren ; fatsoneeren. 

Formare, beelden. 

Formare, onder-wijsen. 

Formare fundendo, moeleeren. 
effigiem conflando formare, af-gieten. 



For 



37 — 



For 



Formate male, mis-maeken ; mis- 
scheppen. 

Formator, schepper. 

Formatus, beni Formatus, schoon ; 
fraei ; wel gemaekt ; gedegen, vet. 
hupsch ; hovesch, vet. [goelik, 
holl. forti abusivi pro goedelik, 
benignus, & eddem Karaypnaei, goe- 
liken,tacitt, placidi, I. R ] schappig, 
schappelik [q. d. schapelik, man- 
suetus instar avis : item, comtus, 
quietus : huic oppositum, oielik, 
I. R.] 

Formosa, kalle, vet. 

Formositas yschoonheid; quibusd. 
schoon te. 

Forma , Formula, stijl, stiel ; 
formulaer. Forma iurisdictionis, stijl 
▼an *t hof. Formula litium, stijl ; 
praktijke. ad Formam, Formuld, 
secundum Formam aut Formulam, 
nae uit-wijsen. 

Formulas litium, iudiciorum, &c. 
docere, vel, discere, stijleeren. 

Forma littrarum, tenor, luid des 
briefs. 

Formularium, formulaer. 

Formularius, kopist : qui For- 
mulas omnis generis negotiorum 
ad usum servat. 

Formularius artifex, Formularii 
iuris consultus, practisijn. 

Formula iuris, spreuken ; stijl. 
Formica, miere ; mier-seike ; 
pis-miere ; aemis, omeisse ; seik- 
ameisse, sicamb. (i) emte, pis- 
imrae, pis-emme, sax. sicamb. 
fris. seik-worm. 

Formicarum caverna aut agmen, 



(i) Na « omeisse » heeft het Us. een 
punt-komma : verkeerd, want de aanmer- 
ting sicamb. slaat ook op « omeisse. » 
In net Etym. van 1599 is het woord 
« aemis » verkeerdelijk tusschen « Aelke » 
en « Aelmoesse v gebracht. 



mieren-hoop ; mieren-nest; mieren- 
hol. 

Formicosus, mierachtig. 

Formicatio, krevel, krievel, kre- 
velinge. 

Formicatio, de mieren ; mieren- 
jooksel; morbus qui foris corpus 
foedis tuberculis et pustulis 
deformat, intus verb mordentis 
Formica sensum cruciatiimque 
adfert. 

Formido, vreese; schrik; vaer, 
ver-vaerenheid, ver-vaernisse, ver- 
veernisse ; bloodheid. 

Formidare, vreesen ; grouwen, 
grouwelen. 

Formidatus, gevreest. 

Formidabilis, vreeselik ; grouwe- 
lik ; grousaem ; ver-vaerlik, ver- 
veerlik. 

FormidolosuSj bloode. 

Fornax, oven ; bern-oven ; 
brand-oven; bak-oven; smilt-oven, 
&c. forneis. 

Fornax concamerata, ast, est. 

Fornax figulina, kaekel, kachel- 
oven. 

Fornax coquendis lateribus apta, 
tichel-oven. 

Fornax calcaria, kalk-oven. 

Fornaci ignem subiicere, heeten 
den oven. 

Fornacaria, bakkersse. 

Fornix, voute; welfsel, wulfsel, 
welvinge ; ge- welfsel, gewelf ; 
ver-hemelte ; boge. 

Fornicare, welven, wulven ; ver- 
welven ; over-welven ; vouteeren ; 
ver-hemelen. 

Fornicatio, Fornicis structura, ver- 
welf; ver-welfsel. 

Fornicatus, gewelft. 

Fornix, hoeren-huis ; hoeren- 
kot ; bordeel. 

Fornix olens, olidus, mot-kasse. 

Fornicari, Ecclesiasticorum, 



For 



- 3 8- 



For 



hoereeren; hoeren; kebsen, kesen, 
keesen, kevesen, keefsen, kebisen, 
vet. koosen, koisen, koifsen ; lief- 
koosen ; minne-koosen. 

Fornicatio, E celts, hoererije ; 
keefs-dom. 

Fornicator, Fornicarius y hoereerer; 
hoere-jager; hoeren-jager; bordeel- 
brokke. 

Forpex. Vide, Forceps. 
Fors, Fortuna, val, ge-val ; 
$\\cht,fland. (1) kansse; hasaerd; 
avend-ure; fortuine. 

Fors, Fortuna prospera, secunda, 
favens, luk ; ge-luk ; voor-spoed ; 
gluk : adversa, on-geval ; on-geluk; 
tegen-spoed. 

Fortuna casus, waege-schaele, 
metaph. 

Fortuna conditio, staet. 

Fortuna, arum, rijkdom ; goed 

Fortuna tenuis, arm. 

Fortunatus, ge-lukkig ; ge-luk- 
saem ; ge-luk-saelig ; ge-vallig, 
vet. Fortunati, ge-lukkiglik. 

Fortund dulci ebrius, brood - 
dronken. 

Fortunam tentare, rem Fortuna 
sive casui eiiisve eventui aut arbitrio 
committere, exponere ; aleam iacere, 
waegen ; avend-uren ; hasardee- 
ren (2) : fortuna dubia se ohjectare. 

Fortunam tenuem habere, nauw 
staen, steken. 

Fortuitus, misselik ; mis-schien- 
lik ; ge-vallig, ge-vallik. 

Fortuitus casus, gel uk- val. 

Fortuitb obvenire, be-vallen. 

Forsan, Forsitan, Forti, Fortt an, 
Fortasse, Fortuito, Forte Fortuna, 

(1) Hetzelfde w. als « plicht, officium » 
van het oude st.wkw. plien, nu plegen. 
Het Eng. « plight » belofte, verbindtenis, 
beteekende 00k vroeger gevaar, waging, 
en het Ags. wkw. « plion » wagen. 

(2) Etym. « hasaerden. » 



mis-schien ; mis-schienlik ; mis- 
seliken ; mag-schien ; bij-schien ; 
vet. mogelik ; licht ; viel-licht, 
vil-licht, q. d. facile accidat ; 
aliis, veel-licht, vel-licht ; me- 
licht, vet. bij ge-val; bij avendurc ; 
avenduerlik ; on-gevaerd, on-ge- 
faerd, germ. 

Fortis, sterk; krachtig; mag- 
tig ; dapper ; kloek ; weidelik ; 
ge-weliig ; weld, vet. vrom, 
vroom, vrome, vroem ; Strang, 
streng, strenge ; herd, hard. 

Fortis vir, man-hertig ; deegen, 
deegen-man ; & antiquitus, 
thegan, B. Rhen. held. 

Fortis vir & strenuus, kaerle, 
keerle, vir procera statura & 
grandis corporis, qualem fuisse 
Carolum primum ferunt. Karl 
Venedorum& Hunnorum lingud 
Rex dicitur Io. Aventino. 

For tern redder e, herten. 

Fortiter, sterkelik ; krachtiglik, 
krachtelik ; magtiglik ; vromelik ; 
dapperlik ; manlik, manliken ; 
weidelik ; on-bevreesdelik : ver- 
duldiglik. 

Fortitude, sterkte ; sterkheid ; 
magt, magtigheid; kracht; fortse; 
dapperheia ; kloekheid ; veste ; 
manlikheid, manhaftigheid ; vrii- 
hertigheid ; standaftigheid ; stand- 
vastigheid, de animi pracipui 
Fortitudine. 

Fortificare, & Fortem validumque 
fieri, ver-sterken ; be-vesten ; be- 
vestigen. 

Fortificare, vulgi, fortifieeren. 

Fortalitium, fort ; fortresse. 
Foruli librorum, boek-kasse ; 
boek-laeie. 

Forum, plaetse; pleine; biest; 
aerde, fland. gand. koren-aerde, 
pro koren-merkt. \Aream credo 
volunt dicere, F. R.] 



For 



— 39 — 



For 



Fori visorium, schavot. Vide, 
Scena. 

Forum nundinarium, rerum vena- 
Hum, markt, merkt ; halle. 

A Fori autem frequentid 
tractum quoties in compositione 
voce, merkt, utimur, indicanda 
frequently actionis, concursui, 
aut multitudini rei innuenda, 
ut, tadiosa nugarum congeries, 
beusel-nierkt, frequens concursus, 
loop -merkt, frequens compotatio, 
drink-merkt, celeoritas nuptiarum, 
trouw-merkt, & sic, brabbel-merkt, 
ruchel-merkt, kijf-merkt, vecht- 
merkt, &c. 

Forum boarium, suarium, &c. 
vee-merkt. 

Forum boarium, proprii, ossen- 
merkt ; beesten-merkt. 

Forum carnarium, vleesch-merkt ; 
vleesch-huis. 

Forum cupedinis, cupedinarium y 
snoep-merkt ; slik-merkt, slike- 
merkt, sax. 

Forum equarium, peerde-merkt. 

Forum frumentarium, koren- 
merkt. 

Forum hebdomadarium , weke , 
week-merkt. 

Forum lactarium, melk-merkt. 

Forum lignarium, hout-merkt. 

Forum nundinarium, proprii, 
jaer-merkt. 

Forum olitorium, waermoes- 
merkt; kruid-merkt; groen-merkt; 
kool-merkt, sax. sic. 

Forum oporimun, pomarium, &c. 
oeft-merkt. 

Forum pomarium proprii, appel- 
merkt. 

Forum rerum venalium, diebus 
Veneris pracipui, ut Antverpia & 
alibi, vrij-dagsche merkt. 

Forum Stapela, vulgi, seu Sta- 



bulum, aut Stapula, stapel. Locus 
publicus, inquit Lud. Guicci- 
ardinius, quo Principis aucto- 
ritate & privilegio vina, coria, 
frumenta, lana, aliaique merces 
exotica vendendi caussd conve- 
huntur. Stapula, inquit Adr. 
Iunius y puri, putique Gallica 
originis creditur, qua signifi- 
catur privilegium oeneficiaria 
urbi collatum, sistendi & ab 
instituto cursu retrahendi 
merces exoticas, quas negotiator 
importat, ut nimirum eo loco 
stabulentur ac conquiescant, 
quo venum prostituantur quavis 
tandem conditione, &c. Ac talis 
Fori ius, stapel-recht, nominant. 

Forum scrutarium , promercale , 
antiquarium ; ubi vestimenta aut 
res usu trita venum exponuntur, 
oude-kleer-merkt; luis-merkt; pluis- 
merkt ; plunder-merkt ; grimpel- 
merkt. 

Forum suarium, proprii, verken- 
merkt. 

Forum, locus in quo iudicia 
exercentur, wet-banke ; banke 
van recht ; recht-huis ; rechts-huis. 
Forum iudiciale vel iudiciarium, 
ding-banke : vier-schaere : vier- 
bank, vet. sax. q. d. congregatio 
IIII. virorum. nempe iudicis, 
actoris, rei, & scriba ; vel ut 
in Saxonid & aliis olim non- 
nullis locis, pratoris, & trium 
senatorum sive scabinorum. 
Requiruntur enim secundum 
legg. Saxon. Magdeburg, parte 
* . cap. 2. dist. i. tres scabini, 
quorum primus concipit sive 
adinvenit, reliqui duo assen- 
tiuntur, iudex sive prator 
sententiam pronunciat. Vier- 
schaere, inquit lac. Marchant. 



Fov 



— 40- 



Fra 



q. d. quadriturba, quia quatuor 
personarutn illic usus est, acto- 
ris, rei, iudicis, baillivi. 

Forum iudiciale, kasselrije, kas- 
telrije, fland. 

Forum rurale, laet-banke. 

Forum competens, Forum t>roprium } 
hand-mael, sax. sicamo. Vide, 
Iurisdictio. 

Forum agere, spannen, barmen, 
houden de banke, oft vier-schaere ; 
ge-nacht houden ; hegen, heggen 
oft be-hegenen het gericht. 

Fori translation renvoi. 

Foro uti, temporiseeren. 

Forensis causa, ge-dinge. 

Fori usus, stijl ; practijke ; stijl 
van *t hof. 

Fori usum docere vel discere, 
stijleeren. 

Forensis usus callidus, Forensium 
institutorum peritus, practisijn. 

Foro cedere, achteruit vaeren ; 
bankeroten ; banke-rote spelen ; 
bank-schijten ; ruimen ; slippe 
bieden ; de nevel-karre driiven ; 
met de nevel-karre ende int donker 
ver-trekken ende ruimen. q. d. 
car rum nebulosum & tenebrosum agere: 
ubd vidt nebula & tenebra 
ugitivis & clam migrantibus 
sint accommoda. 

Fovere, waerm houden ; broe- 
den, brueden ; ver-wermen ; bae- 
keren, (ut infantem adfocum fovere, 
een kind bij 't vier baekeren ;) 
voeden, vueden ; op-voeden ; 
koesteren ; op-koesteren ; laven, 
laeven ; be-helpen, be-hulpen ; 
neeren ; ge-neeren ; hegen, hege- 
nen ; haeien, Jo. Aventino ; 
keeten ; quikken ; queiken. 

Fovere foculo fervente, Foment is 
tepefacere, smooren ; stoven ; 
dempen. 

Fovere, Fomentis liquidis 



1 



tepidis imbuere, betten; vogten, 
vet. partem lasam vel morbosam 
humidis calidlsque foris applicitis 
fomentis tepefacere, stoven. 

Fovere femora foculo, interfemi- 
neum foculo fovere, aut calefacere, 
lollen. 

Fovere culind, kpukelen, kokelen. 

Fovere alicuius partes, spannen, 
aen-spannen met iemanden. 

Fotus, a, urn, gebroedt ; be- 
broedt. 

Fomes igniarius, vonke, vunke, 
vonksel ; vier-vonk ; vier-doek ; 
swamrae, squamme; baenst,//and. 
lompe ; lonte ; wig-vier, holl. 

Fomes, ver-weksel, metaph. 

Fomes, Fotus, Fomentum, Fomen- 
tatio, stovinge ; ver-werminge ; 
lavenisse ; lavinge ; laeffenisse ; 
koesteringe ; broedinge ; voedsel. 
Fovina, Fovinus, Foina, Fci- 
nus, vulgi : felis sive mustela 
genus, fluwijne, flouwijne, fou- 
wijne ; foi'ne. 

Fracere, Fracescere, ver-wel- 
ken ; ver-welkeren ; ver-wemen ; 
schimmelen ; ver-schimmelen ; uit- 
slaen ende ver-schimmelen ; ver- 
slentsen; ver-sledderen; ver-vuilen; 
ver-liggen, vet. ver-derven ; be- 
derven ; ver-mossen. 

Fracidus, ver-welkt ; ver-slenst ; 
ver-vuilt; welk, vet. garst, garstig; 
ge-schimmelt ; schimmelachtig ; 
schimmelig ; verschimmelt ; ver- 
slettert ; mosachtig. 

Fr^bnum, toom ; ge-bit, ge- 
bet; breidel. Vide, Capistrum. 

Franare, Franos iniicere, toomen; 
breidelen. 

Franatus, getoomt ; gebreidelt. 

Franos detrahere, ont-toomen ; 
ont-breidelen. 

Fragrare, rieken ; geuren, 
geur geven. 



Fra 



— 41 — 



Fra 



Fragrans, soet-geurig ; wel- 
riekende. (1) 

Fragrantia, geur, gore. 
Fragum, aerd-besie. 
Framea, hals-geweer, lang- 
geweer : Arma longa qua humeris 
Jeruntur, stok. 

Francis Pares, Patritii. Vide, 
Consors 

Franciscanus , minder-broe- 
der ; gordelier ; frermineur. 

Francolinus, Francolina . Vi de, 
Attagas. (2) 

Francus, vulgi y vrank, vrij. 
Frangere, breken ; braken, 
vet. kroken ; ver-kroken ; kassee- 
ren ; knakken ; knosen, ft is. 
kraeken. {Frangere nuces, kraeken 
de noten ;) schrantsen. Frangere 
in micas , morselen. Frangere labor e, 
dolore, damno, mat maeken ; ma- 
ten, matten, vet. 

Frangi, bersten,barsten, borsten. 
Fractus, gebroken ; mat ende 
ver-wonnen. Fractus morbo, af- 
genomen van siekte. Fractus anitno y 
moed-loos ; on-gemoedig, on-ge- 
moede ; versaegt ; on-moedig. 

Fractum, in stukken, om stuk- 
ken. 

Fractio, Fractura, broke, braeke, 
breuke ; breke ; gebrokenheid ; 
schrantse, vet. 

Fragilis y brekelik ; broosch ; 
breusch ; brokel, vet. brokig ; 
kort-brokig ; malts, maltsch ; 
swak ; sprok ; spork ; morsel- 
achtig. Fragiliter, brooschelik. 

Fragilitas, broosheid ; swakheid ; 
maltscheid. 

Frag men, Fragmentum 9 stuk ; 
gebroken stuk. 



(1) Vrg 

(2) In! 
gedrukt. 



. Flagrans. 

K I. is door verziening Attagus 



Fragmentum fictile, testaceum , 
scherf, scherve ; schaerde, (1) 
& diggele, hoi I. 

Fragmenla glutinare, soudeeren. 
Fragor , krik ; krak ; kraek ; 
kraekinoje ; ge-kraek ; klank ; klak ; 
klets, kletse, kletter, kletteringe ; 
berst ; barste ; borste ; ge-ruisch ; 
ge-druisch ; schaeteringe ; schette- 
ringe. 

Fragor crebrescens, tier ; ge-tier. 
Fragorem edere, kraeken ; schae- 
teren ; schetteren ; kletteren ; 
klateren ; ruischen. 

Frangula, arbor, pijl-hout ; 
sporken-hout ; honds-boom. 

Frangia, vulgi 9 frengie, 
frangie ; frenie. 

Frater, broeder ; Fratres, 
ge-broeders. 

Frater germanus, Fratres eiusdem 
tori, non distincti, vleeschelik broe- 
der ; heele, voile, lijfelik broeder ; 
oprecht broeder van vader ende 
moeder ; broeders ende susters 
van vollen bedde ; ont-tweede, 
on-getweede broeder, vet. 

Frater consanguineus, van eene va- 
der, niet moeder. Frater uterinus, 
van eene moeder, niet vader. 
& generaliter, Fratres ex altero 
tantum parente, halve, stief, # twiete, 
(2) ge-tweede, broeders, susters. 
Fratres gemini, tweelingen. 
Frater mariti, mans broeder. 
Fr atria, broeders wijf ; swage- 
rinne ; swasenede, vet. 

Fratrum duorum uxores, gebroe- 
ders huisvrouwen. 

Fratribus sororibusque mortuis he- 
reditatem aliis cognatis deferre, ver- 
susteren ende ver-broederen. 



(1) Etym. « holl. fris. » 

(2) Etym. <r twiet - broeder . j. ghe- 
tweet broeder. » 



Fra 



— 42 — 



Fre 



Fratres patrueles, Fratrum filii, 
ooms-kinderen ; ge-broeders kinde- 
ren ; broederlingen. 

Frater, Confrater vulgo, med- 
broeder. 

Fraterculus, broederken. 

Fraternus, broederlik. Fraterni, 
broederliken. 

Fraternitas, broederschap. 

Fratrum cert us, Idem. 

Frater Alexianus. Fide, 
Alexianus. 

Fraus, drog, drug ; be-drog ; 
be-driegerije ; list; listigheid; arge- 
list ; achter-deel ; uit-strijkerije ; 
tuk ; lorerije ; hoon, vet. ver- 
kort, ver-kortinge ; fraude ; bara- 
terije. 

Fraudare, be-driegen ; hoonen ; 
ver-hoonen ; be-trompen ; be- 
strijken ; uit-strijken ; ver-kort 
doen ; ver-korten. Fraudari, ver- 
kort worden. 

Fraudare aliquem, loren ende so- 
ren. 

Fraudare creditores, achteruit- 
vaeren ; bankeroten ; bankerote 
spelen. 

Fraudare genium, ont-spaeren 
uit den buik. 

Fraudatus, be-drogen. 

Fraudulentus> Fraudator, be-drie- 
ger ; be-driegelik ; drogener, vet. 
sax. schalk ; schalkaerd ; slim ; 
slim boeve; arg; arge-listig; listig; 
quaed-listig ; sorig, seurig ; lorer 
ende sorer ; loers-hals ; tukachtig, 
&, Fraudulenta aggressio, excursio, 
tuk-reise. 

Fraudulenter , be-driegeliken ; 
schalkelik. 

Fraxare, Festi, ronden ; 

ronde doen; waeken ende braeken. 

Fraxinus * campestris, — esch ; 

esschen-boom. * bubula, vel 

magna. 



Fraxinus silvestris * montana ; 
minor ; — wilden esch ; haver- 
essche ; wiel-essche ; quaelster, 
qualster (1) ; haegen-buek, haegen- 
buch. (2) 

Fraxinum, sive Fraxineum li- 
gnum, eschen-hout. 

Fremere, grijsen ; grijnsen ; 
grensen ; grijnsen ; grimmen ; 
grinden ; knorren ; snorren ; snar- 
ren; bruisen; druisschen ; ruischen; 
sijn graenen op-steken. ore in 
aliquem Fremere, iemanden be- 
grijsen . Fremens , gnmmende, 
grimmig. 

Fremitus, druisch ; ge-druisch ; 
ge-ruisch ; tier ; ge-tier. 

FRENDERE,krijsschen; knerren; 
knorren ; knorsen ; knarssel-tanden ; 
knarsschen ; knabbclen ; bikken, 
bikkelen ; schrantsen, & pleraque 
alia qua in Fremere. 

Freciuens, veel, vele ; dik ; 
dik-maelsch ; dik-wijlsch ; menig ; 
mannig. 

Frequens, ge-woonlik ; vits ; ge- 
stadig ; ordinaris. 

Frequenter, dik ; dik-mael ; dik- 
werf, dik-wijle ; dikkent ; menig- 
mael ; ge-woonliken ; vake, vaken, 
vaek, vaeke. 

Frequentia, menge, g. s. menigte: 
be-gankenisse. 

Frequentia populi, ver-gaderingc 
van volk; conroot; ver-saemelinge, 
menigte volks. 

Frequentia si qua innuenda in 
actione aut re qudpiam sape 
exprimitur in compositis addito 
in fine, markt, sive, merkt ; 
ut, loop-merkt ; drink-merkt, &c. 
Vide, Forum. 



(1) Het Etym. geeft enkel ¥ qualster. » 

(2) Etym. «ger. sax. sic. » 



Fri 



— 43 



Fri 



Frequentare, handteeren ; ver- 

u 

keeren ; dik-wils be-soeken (i) ; 
converseeren. Frequentare, Frequen- 
tem esse, frequenteeren. 

Frequent are scholas, scholen gaen. 

Frequetitatus, ge-hanteert. 

non Frequetitatus, on-gehanteert. 

Frequentatio, hanteringe. 

Frequentamentum in cantu, Fre~ 
quentamenta vocis, fredon ; dimi- 
nueeringe. 

Fretum, maris angustia, hoofd ; 
tusschen de hoofden ; engde der 
see; see-engde; hals; sonde, sunde, 
vet. sax. 

Friare, morselen ; brijsen, brij- 
selen, breuselen ; kruimelen 5 quis- 
ten ; wrijven, vrijven. 

Friare in scobetn, raspen. 

Friatus, gebrokt ; gemorselt. 

Friabilis, brekig ; brokel, vet. 
morselachtig. 

Fricare, wrijven, vrijven ; 
schrobben; schueren; rijffen, sax. 
rijffelen, fland. ruidschen, ruis- 
schen,quibusdam, fikkcn,ger.sax. 

Fricare leviter, krevelen. 

Fricare unguibus, krauwen. 

Fricando renovare, op-haelen. 

Fricando seu frictu aperire, ladere, 
op-krabben ; op-schrabben ; op- 
wrijven. 

Frigere, roosten ; bakken inde 
panne ; frijten ; frikasseeren; fruiten. 

F rictus, ge-roost. 

Frictum, cibus f rictus, frijt ; 
roost. 

Frictorium, Frixoriutn, frijt- 
panne ; braed-panne ; roost-panne. 

Frictoria herba, bak-kruid ; struif- 
kruid. 

FrigIre, koud zijn ; kilden, 
kelden ; vriensen, vet. (2) 

(1) Vrg. Ex 4 eriri. 

(2) Hs. L. met Etym. « Vriesen. » 



Frigore urere 9 adurere, sneppen. 
borea penetrabile frigus adurens, 
sneppende wind. 

pra Frigore obtorpere, obrigere ex 
Frigore, over-stijven ; ver-kleumen ; 
ver-kloemen, ver-klomen. 

Frigefacere leviter, &, Frigescere, 
ver-koelen. 

Frigescere, Frigus contrahere : 
Frigore gravedinetn contrahere : ver- 
kouden: Frigore exceptus, ver-koudt: 
Frigus, Frigida gravedo, ver-koud- 
heid. 

Frigore densari, be-vriesen. 

Frigere, ver-flauwen ; flauwen. 
Frigidus homo, ge-makkelik mensch. 

Frigus, Frigor, koude ; kilde ; 
kildinge ; vorst, q. d. vrost ; kel- 
dinge, si cam b. 

Frigus adurens, haere. 

Frigus opacum, koelte. 

a Frigore horror, tremor, ut in 
Febre &c. huiveringe. 

Frigore horrens, huiverig; grillig. 

Frigore concretus, ge-vrosen. 

Frigidus, koud, kaud ; kold, 
g. s. s. 

Frigidulus, temper ati Frigidus, 
koel ; koudachtig; frisch ; versch. 

Frigidi, slappelik. 

Frigoris impatiens, koud-vorstig. 

Frigidus, in venerem segnis, 
koelen troever, adag. 

Frigutire, huiveren ; huggeren ; 
kuiven ; kuiveren ; schoeveren ( 1 ) 

Frigutiens, huggerig ; huiverig. 

Frigidarium, koud-bat (2) ; ver- 
koel-vat. 

Frigilla , Fringilla , vinke . 
Frigilla sanguinea, bloed-vinke ; 
loof-vinke, avicula rubro collo, 
pectore & ventre. 

Fringillago, avicula, meese ; 



(1) Etym. « sicatnb. » 

(2) Etym. « koud bat. » 



For 



— 44 — 



For 



kool-meese ; spiegel-meese, ger. 
sax. sicamb. 

Fringillago masculus, hijken, hi- 
ken, hoi I. plakkaerd : femella, 
suitken, holl. 

Fringillis aliisque aviculis irre- 
tiendis fallendisque comparata ma- 
china, rete, &c. vink-slag ; vinke- 
steke ; vinke-touw. 

Frigillas aucupare, vinken. 
Frilassus, in L. Sailed y 
frij-laet, vrij-laet : Libertinus. 

Frisare, vulgi y pannis villos 
inducere, frjseeren, vrieseeren. 

Fritillus, dam-berd. Fritillo 
ludere, dammen ; rijfelen. Vide 
etiam, Turricula, Turris. 

Frivola, orum, Frivolum y res 
Frivola, Frivolum opus, futselinge ; 
fateringe ; quak, quik, quakkelinge; 
gruet, grute ; beusel, beuselin^e, 
beuselrije, beusel-merkt ; pronde- 
linge, pronselinge ; geks-maere ; 
hoetel-werk ; hoetelrije ; trufFe, 
fland. poppen-werk ; aueselinge; 
lorerije ; loren-werk ; leur-werk ; 
stront-saeke ; stront-voere ; schijt- 
voere. 

Frivola agere, Frivolis rebus occu- 
pare, insumere y Frivola vender t, 
fateren ; neuselen ; futselen ; truffen, 
fland. be-slommeren ; ver-quak- 
ken ; ver-quakkelen. 

Frivol us homo, Frivolarius ; return 
Frivolarum curiosus ; res minutas 
nulliusque precii corradens & recon- 
dens ; assiduus in rebus frivolis ; 
multa sedulitatis in rebus nullius 
momenti ; fimeler, femeler ; neute- 
ler ; neutelerken ; freveler ; frevel, 
wrevel (i) ; futseler ; beuseler ; 
ver-neutelt, ver-nutelt ; nul ; nul 
ende van on-waerden ; kracht- 
loos ; ijdel ; licht-vaerdig ; truffer ; 

(i) Kiliaansche etymologiezucht. 



[)rondseler; fateler (i) ; lorenfaes ; 
orenfant ; lorer ; loren-kramer ; 
poppen-kramer. 

Frons, Frondis, loof, loove ; 
lof (2) ; looveren ; blad ; telge, 
telger; twijg, g. s. s. holl. fris. 

Frons festa, mei ; mei-tak, q. d. 
ramus Mali. Maio enim mense arbor 
frondes emittit. 

Frondibus viridibus ornare y meien, 
Becano y ver-meien. 

Frondosus, loofachtig; eebladert. 

Frondere 9 Frondescere, Dloemen, 
bloeien ; groeien, groenen ; bla- 
deren. 

i Frondibus fascis, looverik. 

Frondarium opus y piciura Fo- 
liacea, encarpa, acanthi y thyrsi, 
helices; Frondes fructuaria, loof- 
werk ; loover-werk ; bloem-werk ; 
fruitagie; vignetten, q. d. viticula. 

Frondea casa y prieel. 

Frondare y Frondes amputare, strin- 
gere y snoeien ; snoeken, fland. 
loof-stroopen ; ont-looveren ; sleu- 
nen, slonen; kuischen de boomen; 
ruimen. 

Frondator y snoeier ; bosscher. 
Frondator, putator vitium, wijn- 
gaerd-snijder. 

Frondator, avis in frondibus 
habitans, Usque vescens, loo- 
verik. 

Frons, tis, veur-hoofd ; aen- 
sicht ; aen-gesicht ; sterne, stirne, 
sterre ; stern, stirn. 

Frons, animi affectus qui ex 
fronte perspicitur y ge-laet des 

(1) Hs. Etym. « faterer. » 

(2) Hoe vreemd die, bij Kil. ontbre- 
kende, vorm 00k voorkome, men vindt 
hem bij Vondel, Wildzang : 

« Hoe ruischt de koelte in 't eikenhout 
En versch gesproten lof ! 

Hoe straalt de boterbloem als goud ! 
Wat heeft de wildzang stof ! » 



Fro 



— 45 — 



Fru 



aen-sichts. Vultus falsus & simula- 
tus> valsch ge-laet. 

Frons relicina, refugo capillo nuda, 
blesse ; veur-blesse, Frontis macula 
alba ; frontem nigram medio distinct us 
ab albo. 

Frontem explicate vel porrigere, 
vrolik zijn van wesen, &c. Frons 
exporrecta, bilaris, blijd ge-laet ; 
vlijtig ge-sichte. 

Frontem subducere y Fronte obductd 
adspicere ; pronken, bronken ; be- 
loeren. Frons nubila y matutina, 
obducta y monkende, pronkende op- 
sicht ; pronkerije ; pronk ; suer, 
guer, rijp, ge-sichte ; treurig aen- 
sicht. 

Frontem contrahere , corrugare , 
caperare, consulcare, loeren ; frons- 
sen het veur-hoofd ; eukelen. 
Frons corrugata, rugosa y caperata, 
contracta, striata , gefronst, ge- 
fronsselt veur-hoofd. Frontis ruga 
supra palpebras, eukel. Fronte cape- 
rata bomuncio y vemtutelt manneken. 

Frontem perfricare, schaem-schoe- 
nen uit-doen. Frons perfricia, pro- 
terva, houten, berderen, geberdert 
aen-sicht ; q. d. lignea ; qua 
personis aut larvis ex ligno aut 
assere factis turn habet opus, een 
berderen aen-sicht hebben, sine 
persond lascivire; impudentiam 
ipsam loco larva aut persona 
habere. Frontis perfricta, Fronto- 
sus, on-beschaemt ; schaemte-loos ; 
schaem-loos ; on-schaemel. 

a Fronte y veur-over. 

Frontibus adversis concur rere y tuk- 
ke-bollen , tikke-bollen , tokke- 
bollen. Frontis ictus, pulsus, tuk. 

Fronto, blaf van veur-hoofd. 

Frons exercitus y veur-hoede. 

Frontale muliebre, tuit-band; timp, 
timpe. 

Frontale y Frontis ornamentum in 



equis y stern-gesmijde ; stern-riem. 

Frontispicium adium acuminatum 
elatius y Frons domus pyramidalis, 
veur-geevel ; gevel ; op-gaende 
gee vel. 

Frontes regionis, vulgi, paelen 
des lands ; frontieren. 

Fronsia, vulgi, frengie, fran- 



gie, 



frenie. 



Fructus. Vide, Frui. 
Fruges, goed ; blad, blade, 
fland. boll, id est, bladinge. 
Fruges proba qua in solutionem dari 
& accipi possint, leverbaer goed. 

Fruges y Fruges Cereales y vruchten 
der aerden ; aerd-gewas ; koren- 
vrucht. 

Fruges secare y colligere y oogsten. 

Fruges astiva y somer-fruit ; so- 
mer-ooft ; somer-goed. 

Fruges corda, spade vruchten. 

Frugum semen, graen, grein. 

Frugum morbus, mis-was. 

Frugifer, vruchtbaer. 

Frugem facere, huis-houden : 
profiteeren ; profijt doen. 

ad Frugem bonam se recipere, ad 
Frugem animum applicare, be-kee- 
ren ; sich beteren. 

Frugi, Frugalis y vrom, vrome, 
vroom, vroem; vroed; vroedsaem; 
maetig; sober; huis-houdig ; hui- 
selik ; fijn man ; raedig ; raedelik, 
raedsaem, raedsaemig ; be-raed- 
saem; ver-nuftig. non Frugi, barum 
Frugi \ on-huislik ; on-beraedsaem. 
Frugi, Frugis nullius y on-nut, on- 
nuttig ; vanneant ; deuge-niet ; 
stompe, fris. 

Frugalitas, raedsaemheid ; be- 
raedsaemheid ; vroedschap ; vroed- 
heid ; matigheid. 

Frugal iter y ge-spariglik ; profijte- 
liken ; huiseliken ; maetelik ; mae- 
tiglik ; ver-nuftiglik ; be-raed- 
saemlik. 



Fru 



-46 



Fru 



Frui, Fruisci, Fructum capere, 
percipere, nutten, nuttigcn ; ge-nie- 
ten, q. d. ge-nutten; oor-baeren, 
oor-boren; be-helpen, be-hulpen ; 
bruiken ; ge-bruiken ; besigen ; ple- 
gen ; hand-plichten. 

Fruitio, ge-nietinge. 

Fructus, vrucht; nut; nuttigheid, 
nutbaerheid ; nutschap, vet. bate ; 
quint ; oorbaer, oorbor ; vrome. 

Fructus unius anni, vrome van 
een jaer. 

Fructus perceptio, ge-niet, q. d. 
ge-nut. 

Fructus ex pignore, weder-tocht, 
Grotto. 

Fructus dotal is, bij-levinge. Fruc- 
tuarius, ria, tochtenaer ; tochte- 
nersse 

Fructus, Fruges, Fructus terra, 
ge-was ; ge-was der aerden ; aerd- 
vruchten ; goed ; bladinge ; dragt ; 
ge-dragt ; teelinge ; teelt. 

Fructus rudimentum producere post 
flores deciduos , . spenen : dicitur 
de arboribus, fruticibus, &c. 
ipsum rudimentum, spensel. 

Fructus arborei, fruit, freit ; oeft, 
oft, ooft, ovet, vet. Fructus verni, 
astivi, vroeg-oeft. 

Fructus autumnales, serotini, bi- 
berni, pracipui de arboreis, fruit, 
fruitagie ; herft-vruchten ; winter- 
fruit ; winter-vruchten ; winter- 
goed ; winter-oeft, ut, winter- 
appelen, winter-peeren, &c. 

Fructifer, Fructuarius, Fructuosus, 
vruchtbaer; nut; nutbaer; nuttelik, 
nuttig ; oor-baerlik ; ge-winsaem ; 
profijtelik. 

Frumen, slok ; keeuwe ; kau- 
we, kouwe, kuwe, sax. sic. boll. 
slonde, g. s. s. swelg, fland. kneel- 
knobbel. (1) 

(i) Hs. L. keel-knobbel. 



Frumentum, koren, korne ; 
brood-koren ; getreid, getreide. 
getredde, ger. sax. sic am b. 

Frumenti calamus, koren-halm ; 
stoppel. Frumentum monococcon, een- 
koren. 

Frumentum secaliceum, rogge. 

Frumentorum farrago, commistio, 
misschteluin, misteluin. 

Frumentum pur gar e, krinsen. 

Frumenti purganumlum, krinse ; 
kaf, kave ; palie. 

Frumenti caries, kalander; koren- 
worm ; klaer, boll. 

Frumentarium flagellum, vlegel. 

Frumentum per tied flagellare, Fru- 
menta spicis excutere, dorschen het 
koren. 

Frumentaria falx, pikke. 

Frumenti meta, koren -berg. 

Frumenti provisio, Frugum con- 
ditio, veur-raed van koren. 

Frumentarius saccus, koren-sak. 

Frumenti auctarium, mantissa ; 
pauxillum ultra mensuram, over- 
lcoren. 

Frumenti mensurarum genera, 
spinte : sak korens : veertel ; veert, 
sax. stuk terwen, id est, ander- 
half viertel : vat korens, sicatnb. 
id est, twee viertelen. 

Frumentaria navis, koren-schip. 

Frumentarium forum , koren - 
merkt. 

Frumentarius, Frumentarius mer- 
cator, koren-kooper; graen-kooper ; 
koren-bijter. 

Frumentaria prastatio, pacht. 

Frumentum excandefacere, in preci- 
um maius extollere, op-steken het 
koren. 

Frumentaria exactionis genus in 
Brabantid, prikskens-geld. 

Frurire, (i) vulgi, beeten 
het leder. 

(1) Hs. In het Etym. « frunire. » 



Fru 



— 47 — 



Fug 



Frustra, ver-gevens, ver- 
geefs ; te vergeefs ; om niet ; veur 
niet ; om sunst. 

Frustrate, Frustra habere, Frus- 
trariy be-driegen ; ver-schalken ; te 
lore stellen; sneven ; snovelen. (i) 
Frustratio, abus. 

Frustum, Frustulum, hachte ; 
brokke ; darg, derg ; een stuk ; 
stik, hoi I. (land, stuksken ; 
lompe ; schelffer ; stolle, stulle ; 
lap, (ut, panni, tela, &c ) 
scheve, sicatnb. (2) broseme, vet. 
sax. sicamb. morsele ; palt, 
s. s. fris. 

Frustum pracidaneum, monster ; 
toon-stuk ; proef-stuk ; snede. 

Frustum decerptum sive abscissum, 
krappe. 

Frustum esculentum , brokke ; 
hamme ; brosem, vet. sax. si- 
camb. 

Frustum pracidaneum panis, hom- 
pe broods ; schelle broods, &c 
fland. kant broods ; palt broods ; 
timp, hoi I. fris. kildt broods, 
boll. 

Frusta consuere, lappen. 
Frustulatim, stuk-wijs. 

Frutex, eester, ester ; hester, 
heester ; twijger, vet. struik ; 
stuide, g. s. s. spruite, sprot ; strub- 
be, strobbe ; kiem, kieme, vet. 
ger. sax. 

Frutex, Frutices, ge-boomte. 
Frutex coriarius, smak. 
Fruticare, Fruticescere, Fruticari, 
spruiten ; uit-spruiten ; sprotten ; 
botten ; uit-botten ; uit-loopen ; 
kiemen, vet. uit-schieten. 
Frutice natus, ge-sproten. 
Frutetum, Frutectum, Fruticetum, 

(1) Etym. « Frustrari, errare, labi. » 

(2) Etym. « Scheve, sic. j. Scheffel. 
— Scheffel. fland. gand. j. Schelffer. 



locus fruticibus abundans , 
eester-bosch ; struik-bosch ; hocht; 
horscht, horst ; spruit-gewas. 

Fruticare vel Fruticari scabie, 
uit-botten, uit-loopen van schorft- 
heid. Os scabie fruticat, de mond 
loopt uii. 

Fucus, insecti genus, hom- 

mel, hummel ; holm ; bommel ; 

lui-bie ; treen,££r. sax. sicamb. 

Fucus, blanketsel ; blank. 

Fucare color ibus, Fuco tingere, 

blanketten. 

Fucus, be-drog ; uit-strijkerije. 
Fucosus, Fuco tectuSy valsch. 
Fucare, Fucum facere, Fucum 
alicui facere, be-driegen; uit-strijken 
ende be-driegen; be-strijken; brillen 
ver-koopen, a dag. 

Fucatus, geveinst, gevenst; valsch. 
Fucatus homo, fuco sanctimonia per- 
sonatus, hipocrijt. 

non Fucatus, sine Fuco & fallaciis, 
on-geveinst ; recht-uit ; open, op- 
recht, van herte ; open-hertig ; 
vrij-hertiglik ; * on-gebloemt. 

Fucus candelae, snutsel vande 
keersse : boetsel. 

Fucus marinus, see-kruid ; see- 
gras ; wier, wiert ; vrak ; mos- 
kruid. 

Fuga, vlucht. 
Fugce portus ; locus in quo 
aliquid in tutum recipitur, 
toe-verlaet ; toe-vlucht ; toe-keer. 

Fugare, in Fugam coniicere, weg- 
jaegen ; ver-jaegen ; veur-jaegen ; 
ver-drijven. 

Fugare host em, in Fugam conver- 
tere 9 op-lichten den vijand. 

Fugere, Fugam capere, capessere, 
pet ere, agere, Fuga se dare, in 
Fugam se coniicere, vlieden ; vluch- 
ten ; gaen loopen ; weg-loopen ; 
ver-loopen ; veur-loopen ; de vlucht 
nemen ; glippen, hoi I. flitsen ; 



Ful 



-48 



Ful 



schouwen; schuwen; mijden; schie- 
ten ; schampen ; fokken, vet. 
steerten, vet. hasen-wimpel op- 
steken, haes op spelen, a dag. 
Fugere latenter, ont-kruipen ; ont- 
sluipen. 

Fugere, af-gaen als wijn, &c. 

Fuge, wik; &, wijk. 

Fugiens, schouw, schouwig. 

Fugiens in pralio, dominiimque 
deferens, heer-vluchtig. 

Fugitor ; qui nubilo & peri- 
culoso tempore fugit, tran- 
quillo autem revertitur, glip- 
per, holl. 

Fugitivus, vluchtig ; voor-vluch- 
tig. Fugitivus serous, ver-loopen 
knecht. 

Fui, &, qui Fuit. Fide, Esse. 

Fulcire, schooren; schraegen; 

onder-setten; onder-stutten; onder- 

vueren ; onder-houden ; tegen- 

houden ; spalken. 

Fulcire, Fulciri, steunen, stonen. 

Fulcitus, geschoort. 

Fulcire, proppen ; op-vullen ; 
voederen. Fulcire, suffulcire, du- 
plicare vest em, voederen een 
Meed. 

Fulcimen, Fulcimentum, Fulcrum, 
schore, schoore, schorre ; schoor- 
hout; stucte; onder-stutsel ; leene, 
leine ; steune ; steunsel ; voet ; 
schraege; schaetse; schranke; scha- 
mel ; onder-houd ; onder-houdsel ; 
onder-setsel ; stegel ; stade, staeie. 

Fulcrum cui sedes vel aliud quid 
innititur, stapel, Becano. 

Fulcrum mensa, tafel-schraege. 

Fulcrum lectin pand vande koetse; 
koetse ; laege, onder-laege van *t 
bedde. 

Fulcimentum subalare, krukke ; 
krekke, holl. potente, potence, 
scipio cum transversario li- 
gno ad rectos angulos imposito, 



Becano : In crucis fortnam, 
Lipsio I. 1. c. 8. de Cr. 

Fulcimentum dossuarium, wandel- 
stok ; kretse. 

Fulcrum focarium, brand-ijser ; 
brandeler; brander, fland. brand- 
roede, fris. sicamb. fland. 
lovan. 

Fulcrum chordarum cithara vel 
testudinis, luiten-bruggesken. 

Fulcimen, Fulcimentum, Fulcrum, 
proppe; prop. 

Fulgere, blikken, blekken ; 
blinken ; schijnen ; glimmen ; 
glimpen ; glantsen ; glinsen, glin- 
steren ; glisteren, gelisteren ; ge- 
lensteren, (i)gelinsteren; lusteren, 
luisteren ; likken ; ge-likken ; 
glikken. 

Fulgere per interval la, wippen. 

Fulgidus, Fulgens, blinkende ; 
glinsterig. 

Fulgor, blinksel; schijn; schijns- 
sel ; giants ; luster, luister. Fulgor 
coruscans, blik. 

Fulgetrum, Fulgetra, Fulgur, Ful- 
gor, Fulmen, weder-blik ; weder- 
licht ; bliksem ; donder-schore ; 
donder-slag; donder-kloot; donder- 
straele, (Telum Iovis, Fulminis 
ictus), straele : heidinge, heilicht, 
(diffcrunt tamen.) 

Fulgurare, Fulminare, bliksemen ; 
weder-lichten ; weder-blikken. Ful- 
gurat, Fulminat, abrumpitur 
ignibus ather, het bliksemt. 

Fulguratus, Fulminatus, ver-slae- 
gen van bliksem oft donder. 

Fulix, Fulica, Fulica nigra, 
waterhoen ; koet ; maer-koet ; tneer- 
koet, mer-koete ; hael-gans ; hol- 
gans ; haegel-gans ; haegel-goes ; 
sneeuw-gans ; brand-vogel. Fide, 
Mergus. 

(0 Hs. 



Ful 



— 49 — 



Fum 



Fuligo, soet ; roet vande 
schoude. Dicitur, soet, per an- 
tipbrasin, q. minimi dulce, 
ob amarorem sc', ob quern 
*t bitter van 't kaf-koen Flandris 
vocatur. 

Fuligo I tedis, swertsel ; hael- 
swertsei ; kien-rook ; keen-rook ; 
grijmsel, grimsel ; krosel, kruisel. 

Fuligine oblinere, obungere, in- 
quinare, soetelen ; kruisen, kruise- 
len ; be-kruiselen ; be-kruisen ; 
be-kroselen ; maschelen, mascheren, 
maeschen, maeschelen. 

Fuligineus, soetachtig ; roet- 
achtig ; swart, swert ; roaensch, 
rouaensch ; coleur de roi. 

Fullo, droog-scheerer *, doek- 
scheerer ; be-reeder ; laeken-berei- 
der ; manger, h el vet. voller ; 
wapper, holl. septemt. walker, 
s. s. bleiker, get. 

Fullonis alveus y in quo telam 
laneam pedibus subigit, vol-kom. 

Fullonum instrumentum £ carduis 
consertum quo panni rudes confri- 
cantur, & in villos altolluntur , 
kaerde. 

Fullonio saltu vestimenta calcare, 
pretnere & densare, vollen ; inden 
kom springen. 

Fullonia, Fullonica, Fullonis ars, 
& y Fullonis ars, (i) vollerije ; 
mange. 

Fullonicam arlem exercere, vollen ; 
bleeken, get. mangen, helvet. 

Fullo, piscis, slije, get. sax. 
sicamb. 

Fullo, vermis quern auricu- 
larium nominant, cuiusque 
cauda in bifurcum mucronem 
exit, oor-worm; oor-ratte, sic. 
[ob bifurcationem ma Urn, hoorn- 



(i) Hs. Etym. « Fullonis officina, & 
Fullonis ars. » 



worm, I. R.] gaffel-tange ; gaffel- 
lang, sax. sic. ratel-worm, si- 
camb. Qubd aures plerumque 
petat y etiam Gallici dicitur 9 
Perche-aureille. 

Fulvus, geel ; goud-geel ; 
roaensch, rouaensch; donker-rood. 

Fulvus color, goud-verwe, goud- 
verwig; bruin oft donker-rood. 

Fumus, rook, roek ; smoor ; 
smook ; smuik. in Fumum & 
cinerem verier e y derapen. ad Fumum 
siccare, explorare, (i) rooken. Fu- 
mo'carnes exsiccare, durare, rooken 
het vleesch. Fumum sapere, smae- 
ken nae den rook. Fumo denigrare, 
be-rooken. 

Fumifety FumosuSy rookig, rook- 
achtig. 

Fumare, rooken ; domen, vet. 
id est, dompen; smooren; smoken, 
smooken, smuiken. 

Fumigare, be-dompen ; be-roo- 
ken; parfumeeren, perfumeeren. 

FumigatiOy be-rookinge. 

Fumale, Fumarium, schoude, 
schaude; schouwe, schauwe; kave; 
kaf-koen, kaef-koen, //. 

Fumarium^ Fumarius tubus, Fumi 
emissarium, Naris fumaria, schoud- 
pijpe ; rook-gat. 

Fumarium, locus ubi carnes 
et pisces suspenduntur & fu- 
mo durantur y hang, hank ; 
wieme, wimme, s. s. fris. 

Fumos iactare, poffen. 

Fumaria, Fumus terra, aerd- 
rook ; duiven-kervel; grijse-kom, 
grijse-kond : herb a sic dicta a 
grijsen, id est, lachrymari, plo- 
rarey qubd oculis ill it a lacry- 
mas eliciat ut fumus [videndum 
an non h colore herba, qui 
pallida virescit. I. R.] 

(i) Hs. 



Fun 



— 50 — 



Fun 



Fumaria fabacea radicc, hoi -wor- 
tel ; boonken-hol-wortel. 

Funda, balearis Funda, slinge; 
slinger. Funda corium cut lapillus 
imponitur, slinger-leeder . Funda 
iacere, torquere, slingen, slingeren ; 
kugelen, holl. 

Funditor, Fundibularius, slinge- 
rer: haeke-schut, koluvrier, klove- 
nier, kluivenier. 

Funda, piscatorii retis ge- 
nus quod in orbem spargitur, 
werp-net, worp-net; swerver. 

Funda, sacculus sub veste 
consutus, geld-sak ; sak ; dogger ; 
dief-sak. [Sed perpendendum 
an non potius dicendutn sit 
die aut diege-sak, quasi sacculus 
femoralis. I. R.] 

Fundere, gieten ; storten ; 
gusselen, gosselen; blansen, plans- 
sen; schenken; af-gieten; schudden, 
si cam b. neder-werpen. 

Fundere, gieten ; metael gieten. 

Fundere, Fundi, smelten, smit- 
ten . 

Fundere passim, sprengen. 

Fusus, gegoten ; gestort. 

Fusi, over-vloediglik. 

Fusilis, gotelik ; gietig. 

Fusor aramentarius, gieter ; gieter 
van metael ; geel-gieter ; klok- 
gieter ; rood-gieter ; bus-gieter. 

Fusor poculorum stanneorum, pot- 
gieter. 

Fusor, transfusor, Arabici, 
alkemist ; alcumist. 

Fusio, Fusura, gote, geute. 

Fusoria ars, giet-konste. 

Fusorid arte effigiem exprimere, 
af-gieten. 

Fusorium coquina, mose. 

Fusa, Fusilis, in Musicd, vulgi, 
fuse. 

Fusoria, vulgi, fuseie, ignis 
miss His, 



Fundulus, end-darm, endel- 
darm, entel-darm. 

Fundulus, govius, fluviati- 
lis pisciculus, vulgi, grondel, 
grondcling, grondte, audd fundo 
inhaereat : musk, dicitur Bra- 
bantis, Gesnero : Vide, Gobius 
Jluviatilis. 

Fundum, &quibusdam, Fundus, 
grond-bodem. 

Fundum reficere , verbodemen 
[quod tamen etiam aliud signi- 
ficat ; navem vid f mutare. F. R.] 

Fundum figendis aut iaciendis 
anchoris aptum, anker-grond. 

Fundum arenosum, reed-sand. 

Fundo carens, grond-loos on- 
grondig. 

Fundo carens locus T af-grond. 

Fundum scrutari, perscrutari, 
tentare, gronden, grondeeren ; ver- 
gronden. 

Fundum & altitudinem maris bolide 
exphrare, pijlen, pielen, peilen. 

Fundi faex, grond-sop. 

in Fundum seu imam partem 
ire, abire, sinken ; onder-gaen te 
gronde. 

Futiditus, grondelik. 

Fundilus evellere, delere, atque 
eiicere, toller e, eruere, uit-roden, 
uit-roeien, uit-raden. 

Fundare , Fundamenta iacere , 
stichten ; stiften ; grond-leggen ; 
grond-vesten ; fondeeren ; het fon- 
dament leggen. 

Fundatus, gesticht : gefondeerd. 
Niti cequo & bono ; firmo, soliddqut 
iure niti ; wel gefondeerd zijn op 
goed recht. 

Fundator, stichter. 

Fundatio, stich tinge. 

Fundamentum, ut adificii, &c. 
grond-veste ; grond-slag ; base ; 
basement; fondament, tondeersel. 

Fundus, grond ; aerd-grond ; 



Fun 



— si — 



Fun 



grond van erve ; stuk lands ; lig- 
gende goed ; possessie. 

Fundus ', hot, hof-stad, hof-stede ; 
hoeve ; hoeve lands ; hoef lands. 

Fundus hereditarius, erf, erve, 
erf- goed ; erf-grond ; erffelikheid. 

Fundus sexaginta decempedutn, ge- 
wendte, ge-wende, id est, morge 
lands, Spec. Saxon. 

Fundi sive terrae tnensura maxima 
sive portio, heide, heide lands. 
Vide etiam, Manens, Mansa, 
Matter ium. 

Fundus avitus, non emtus sed a 
tnaioribus acceptus, stok-goeden ; 
stam-goeden. 

Fundus optimus maximus : liber, 
nemini obnoxius, allodiale goe- 
den, land, v/ooning. 

Fundus clientelaris, leen ; leen- 
goed. 

Fundi dominus, proprietarius, pos- 
sessor, ge-lande ; grond-heer ; erf- 
man ; grondenaer, fland. 

Fundi liberi nullique oneri 
obnoxii dominus aut possessor, 
vroon-heer, Z eland. 

Fundum elocare, arrenteeren. 

Fundum alicui transcribere, trans- 
ferre, tradere, goeden ; erven. 

in Fundi possessionem mittere, be- 
leiden in 't goed. 

Fundum sibi obligatum persequi, 
ad eumque nectendum in rem praesen- 
tem deaucre iudicem, fundi (i) addict 
sibi bostulare, curare, be-setten den 
pand ; be-leiden de erve ; be-leid 
doen op den pand of grond ; met 
be-leid op de goeden volgen ; ver- 
reiken den pand. 

Fundi venditi assertor, vindex, 
auctor, ge-weere,ge-were, ge-waere, 
were. 

Fungi, officio, munere, provincid, 

(i) Us. 



be-dienen : plegen ; officio suo fungi, 
plegen sijn amt. 

Functio, exercitie. 

in Functione assidud esse, resi- 
deeren. 

Fungus , fiv/crjs, swamme , 
squamme aenden boom ; duivels- 
brood; duivels-kaese; padden-stoel ; 
padden-brood ; padden-hoedken, 
boll, poggen-stoel ; peperling; cam- 
pernoelie; pampernoelie; stoelken; 
a similitudine rotunda sedis. 

Fungi species glomerata rotundi- 
tatis, spongice non absimilis, wolfs- 
scheet ; bult, holl. 

Fungus marinus; Fungus pria- 
peius, phallus, ongers, ungers, vel 
onjers-eieren, q. d. manium seu 
cacodamonum ova, Adr. Iunio. 

Fungosus, Fungi instar rarus & 
levis, voos ; voosch ; voogs ; bol ; 
pof ; luggerik, luk, g. s. s. 

Fungus, clavus, patella, 
arborum morbus i solis ex- 
ustione, brand; vlamme; vadde; 
slag inde boomen. 

Fungus candela, lucerna, boet- 
sel ; oesel, sax. sicamb. snutsel 
vande keersse ; quibusdam (sed 
non proprii) lemmet, lem-bind ; 
keers-garen : [pot i us funiculi 
istius exusti, seu ellychnii 
exusti, excrementum, mucus, 
I.R.] 

Funis, koorde ; seel ; snoer ; 
touw ; tauw ; bast ; wokke, sax. 
lint ; lijne ; lijnie ; linie ; wiede, 
s. s. 

Funis mediocris, merling, holl. 

Funiculus, koordeken ; seelken ; 
snoerken ; lintken ; trensse, vet. 

Funis nerveus, knevel. 

Funis intortus, strop. 

Funis tensus, spanssel ; span- 
koorde. 

Funes, ge-touwe. Funium invo- 



Fun 



— 52 - 



Fun 



lutus circulus, laegejjvan touwen 
oft koqrden. 

Funis, Funis iunceus, involutus 
funiutn circulus ; Funis i loris con- 
tortis 9 reep ; roop, hoi I. ft is. 
ang. 

Funis ductarius, trek-koorde ; 
trek-seel ; trek-kabel ; katterol- 
koorde; winde-seel; paleie-koorde. 
Funis tractoriusy opifer, winde- 
kordeel, s. s. (1) 

[in Fune inaqualitas, nodus im- 
plexus, &c. kink ; kink inde kabel, 
I. R.] 

Funiculus quo diriguntur saxa 
aut ligna vel quo signantur materia 
deascianda, aut in segmenta divi- 
dend*, recht-snoer ; recht-scheid- 
rije. (2) 

Funis, sive Funiculus, sacro 
sermone dicitur terra & hare- 
ditatis sors seu pars qua cuique 
obtingit, kavel, kabel : nam ut 
Latini decempedisy sic Hebrai 
& Chananai funibus extentis 
metabantur agros, & partieban- 
tur iugera. Vide etiam, Sors. 

Fune ligare, seelen. 

Funibus arcti constringere y tor- 
seelen. 

Funicula contrahere, snoeren ; 
item, traiicerey ut margaritas, 
&c. 

Funes torquere, seel-draeien. 

Funis nauticus, schip-reep; schip- 
seel ; kabel ; schip-koorde ; schip- 
touwe. 

Funis nauticus maior, oor-reep, 
vet. 

Funis quo navis continenti alliga- 
tur 9 meer-touwe. 

Funis quo navis trahitur aut 

(1) Etym. « Winde-kardeel. » 

(2) Etym. « Recht-scheyd, rije. j. recht- 
snoer. » 



ducitur, line, lijne, linie ; trijl- 
linie. Fune naven trahere, trekken ; 
jaegen ; treilen, s. s. qui fune 
navem trahit, schuit-trekker; jaeger; 
treiler, s. s. 

Funis extentus supra foros navium* 
boeven-net. 

Funis bolidis, boech-lijne. 

Funis cum plumbo 9 maris fundo 
explorando, worp-loot ; diep-loot ; 
grond-loot. 

Funiculus stuppeus aut xylinus 
lampadis vel candela 9 lemmet, lem- 
bindt, keers-garen. 

Funis bombardicuSy lompe, lonte. 

Funis hami, angel-roede, snoer, 
engel. 

Funis ferreus, ketene. 

Funahy tortse ; tortijse ; tork ; 
hetse, Bruxell. fakkel; flambeel. 

Funale ignitum, lonte, lompe : 
spartea materia i lino stuppdve 
convoluta, qud milites sclope- 
tarii utuntur in alendo igne. 

Funambulus, Funirepus, seel- 
dansser ; seel-ganger ; koorde- 
dansser. 

Fun us, pompa funebrisy ali- 
quando & ipsum cadaver, lijk: 
be-gravinge, be-gravenisse ; lijk- 
rouwe ; rouwe ; * lijks-pleginge, 
q. ceremonia funebres. 

Funus, funerum solennia, iusta 
funebria, pompa funebrisy uit-vaerd; 
ab uit-vaeren, evehi, efferri. 
Cadaver enim efferri dicitur, 
cum funus celebratur, aut dum 
sepelitur ; q. d. extra urbem 
ferri : siquidem apud vett. sole- 
bant extra urbem sepeliri. Fide, 

COEMITER1UM. 

Funebris vestis 9 rouw-kleed; treur- 
kleed. 

Funebre officium exsequi, Fune- 
bria iusta agerey uit-vaerd houden : 
qui ad Funebrem pompam necessaria 



Fur 



— S3 — 



Fur 



procurat ; libitinarius ; uit-vaerd- 
be-schikker, qui constituent! a lugu- 
bri pomfxe praest, Funeris designa- 
tor, arbiter, rouw-steller ; lijk- 
meester. 

Funus deducere, sequi, med te 
lijke gaen. 

Funerare, Funus condere, curare, 
lijkken (i) ; be-graven ; be- 
aerden. 

Funebre epulum, convivium; lijk- 
feeste ; troostel-bier, fris. 

Funebres sumtus, lijk-schulden, 
Grotio. 

Funeralia, Vigilie 

Funestus, doodlik. 

Funesta, Funerea domus, lijk-huis; 
sterf-huis. 

Fur, trium litter arum homo, 
dief ; dief-hals ; stuk diefs ; steler ; 
boef; boeve ; sak-man, vet. plus 

Suam fur, dobbel dief. Fur femina, 
iefegge. 

Fur suspcndio dignus, hang-dief. 

Fur manifestb, Plauti ; Fur 
manifestus, manifestarius, openbaer 
dief; hand-daedig dief; over-won- 
nen van diefte. 

Fur qui interdiu dormit, noctu ad 
furandutn vigil, nacht-dief; nacht- 
rave. 

Furax y in Furta pronus, proclivis; 
Fur solers, naturd & indole, diefsch ; 
dievachtig ; grond-dief ; grondig 
dief ; haekhachtig. 

Furtim, Furtivi, Furaciter, dief- 
lik; steel-wijs; heemelik, heimelik; 
smuik. 

Furtim quid agere, smokken. 

Furtim proripere se, sluipen, slui- 
men. 

Furari, Furtim- facere, Furto, 
Furtim, auferre, surripere, asportare, 
stelen ; pikken ; ont-steken ; ver- 

(i) Hs. L. lijken. 



steken ; ont-draegen ; ont-stelen ; 
kabassen ; preeuwen. 

Furto omnia colligere, sakken 
ende pakken ; fokken, fuiken. 

Furto ablatus, dieftig. 

Fures recipere, occultare, aen- 
houden de dieven. 

Furum receptor, aen-haeler der 
dieven ; prang-dief. 

Furum suspensor, dief-hanger ; 
dief-henker. 

Furtum, diefte ; dief-stal ; dieve- 
rije ; roof, rooverije. 

Furtum manifestum et evidens , 
hand-daedige dieverije. Furtum 
compertum, cum apud aliquem 
testibus prasentibus furtiva 
res quasita & inuenta est, 
be-vonden, be-trapte dieverije. 

Furtum Venereum, over-spel. 

Furtivus, gestolen ; dieftig ; hei- 
melik. 

Furtiva literarum nota } cijfer- 
schrift. 

Furca, Furcilla, Furcula, gaf- 
fel ; vorke ; schudde, vet. riek, 
rieksken. 

Furca, kruis ; mikke ; schrage. 

Furcula baiularia, wandel-stok ; 
kretse. 

Furca ignominiosa, kaeke ; scha- 
vot. 

Furca, arbor infelix, lignum 
infelix, infame, galge. 

Furcilla, wippe. 

Furca fimaria, mest-gaffel. 

Furca qua frugum manipuli ele- 
vantur, koren-gaffel. 

Furca, Furcilla fcenaria, hoi- 
gaffel. 

Furca igniaria, vier-gaffel. 

Furcinula emungenda candela, 
emungendo candela cllychnio super- 
vacuo, snutter ; boetscr. 

Furculus, knevel ; knevel-stoks- 
ken. 



Fur 



— 54 — 



Fus 



Furcifer, Furcddignus, deug-niet; 
schelm ; lodder-boeve ; raven-aes ; 
raeven-kost; schudde; kaeke; scha- 
vuit, instar noctua contemtibilis; 
galgen-kost ; galgen-aes ; galgaerd ; 
galgen-knepel ; galgen-lap ; galgen- 
strop ; galgen-strik ; galgen-vogel. 
Furfur, Furfures, Furfurutn 
recrementa, semel, semelen ; gruis, 
gries, greus ; klije, kleie, g . s. s. 
fris. grommelinge ; bolster. 

Furfures, Furfuracea squamula 
capitis, hoofd-schellekens ; schubben 
des hoofds ; schin, schim, vet. 
schelfferinge, schellen, vanden 
hoofde. 

Furfurosus, Furfureus, Furfura- 
ceus, gruis-achtig; kleiachtig, g.s. s. 
fris. semelachtig , & met a ph. 
pro scrupuloso, &c. pro sordide avaro, 
semel-knooper. 

Furnus, oven; bak-oven; hael, 
haele, vet. 

Furnus iurisdictionis, ban-oven. 

in Furnum mittere panem, schie- 
ten het brood inden oven. 

Furni fabrica, Furnile, vulgi, 
locus ubi pants coquitur, bak- 
buer; bak-huis ; oven-buer; oven- 
huis. 

Furnaria, bakkerije. Furnariam 
exercere, bakkerije houden. 

Furnarius peniculus, oven-bes- 
sem; schuiffelioen ; schoffelioen. 
Furo, vulgi, Fide, Furus. 
Furor, Furia, on-sinnigheid ; 
uit-sinnigheid ; dulheid ; woed, 
woede ; woedenisse ; woedigheid ; 
ver-woedheid ; ge-raes ; raeserije ; 
ravelinge ; revelinge ; ou-bolge, 
a-bolge, vet. ver-bolgentheid ; 

f;rimme, sax. sicamb. horse- 
inge ; wespe, metaph. ragie. 

Furere, Furore agitari, exagitari, 
rasen ; woeden, wueden ; ver- 
woeden; horselen; ravelen; ravee- 



len ; grimmen ; grinden ; daven, 
sax. tobben, toppen. 

Furiari, Furore diabolico corripi, 
ver-duivelen ; ver-duvelen. 

Furiosus, Furens, Furiatus, Furi- 
bundus, Furore correptus, dol, dul ; 
dollaerd ; dullaerd ; woedig ; vcr- 
woedt ; krank-sinnig ; on-sinnig ; 
uit-sinnig; rasende; be-raest; rase- 
kop ; rase-bol ; horseler ; be-seten 
mensch ; schellig, g. s. s. in-schel- 
lig, vet. Fide etiam, Lunaticus, 
fiavtKos. 

Furiosi, Furibundi, Furialiter, 
on-sinniglik; uit-sinniglik; woedig- 
lik ; ver-woediglik. 

Furus, Furunculus ; Furo, 
Forretta, vulgi, illeken, sax. 
foret, furet, fret. Vide, Mustela 
sihestris. 

Furunculus, tuberculum 

acutum cum dolore & inflam- 

matione, fijk, fik ; herde buile. 

Furvus, swart, swert; donker. 

Fuscina, grepe, greepe, greppe, 

fr. fl. 

Fuscina, Fuscinula, creagra, 
krauwel ; vleesch-haek ; vleesch- 
gaffelken ; vleesch-priem ; vleesch- 
rieksken ; vleesch-vorksken. 

Fuscina piscatoria ; cuspidibus 
horrens quibus pisces, (pracipui 
anguilla) capiuntur, figuntur, 
geer ; aei-geer, el-geer, el-gier, 
elle-geer ; scheere ; ael-scheere ; 
ael-sperre; paling-schere ; harpoen; 
visch-krauwel ; stek-ijser, fland. 
pols-stok; poier; poier-roede, puer- 
roede, fland. Fuscind piscari, 
poieren ; met de poier visschen ; 
Flandri dicunt, pueren, q. 
pieren, id est\ lumbricis piscari 
anguillas. 

Fuscus, bruin ; water-swart ; 
grauw. 

i Fusco flavus, donker-geel. 



Fut 



— SS — 



Gal 



Fusca, bruinelle, bruinken, 
bruinette, bruinetteken. 

Fusca sacra, vulgi, bruin- 
heilige ; heilige, fland. 

FusTA,vulgi, navis fusa,tuste. 

Fustanum , vulgi , pannus 

Fustatieus, Eras mo, Fustanicus, 

Lud. Viva, fustein ; woestein ; 

worstein. 

Fustis, kloppel, kluppel, klep- 
pel, klippel, kneppel; knuttel,^.j.j. 
knodse, knudse; stok; stack; staf; 
stange ; bengel, bingel ; dodde. 

Fustibus & baculis munitus, ge- 
stokt ende ge-staeft. 

Fustis calceolarii, klop-schene. 

Fustis versatilis excutiendis frugi- 
bus, vlegel. 

Fustis sarcinarius, baculus quo 
fasces & sarcina compinguntur 
at que adiguntur, pak-stok. 

Fustes infligere ; Fustibus cadere ; 
Fustigare, vulgi, bengelen ; klup- 
pelen; stok-visch t'eten te geven,(i) 
ada%. 

Fustuarium, stoepe ; bastonade. 
Fusus, instrumentum quo 
lanificia tenuantur in fila, 
spille, i spellen, sive spilden, 
id est, attenuate : qua ratione 
Fusus a fundendo diet us, qubd 
dum trahitur volvendo quasi 
liquefieri videtur. 

Fusum torquere, versare, spinnen. 

Fusus tnola, molen-spille ; drille, 
trille, trijle. 

Futilia, beuselrije ; beusel- 
merkt. 

Futilis, Futilis homo, bollaerd ; 
lang-tonge ; uit-mondig ; drijver, 
fland. kleps, vet. klappachtig ; 
klappaerd; flore, <f>\avpos; babeler, 
babillard, f$af$v\a<; t Muret. in 
Adelph. Terentii. 

(0 Hs. 



Futurum, toe-komende; toe- 
komig. 

in Futurum, nae-maels. 

Futurus aut venturus proximi, 
naest-komende. 

Futura meditari, timere, Futuri 
rationem habere, nae-denken ; ach- 
ter-denken. 

Futuri meditatio, achter-denking; 
achter-docht ; nae-denken ; nae- 
docht, Gallis, Arritre-pensie. 



Gabalus, galge. 

Gabata, kom; schotel; diepe 
schotel ; plateele. 

Gabata figulina, teile, teele. 

Gagates, gangitis, lapis odore 
gravis, get, aget. (i) 

Galactophagus, melk-eter. 

Galactopot a , melk-drinker . 

Galanga vulgaris, galingaen. 

Galbinus color, geel, Becano. 

Galbula, wedewael, weede- 
wael, geel-gorsse, avis lurida. 
Vide, Galgulus. 

Galbulus, cipres-not. 

Galea, helm ; helmet ; bek- 
keneel ; kop-huive ; top-huive ; 
salade, zelade. 

Galea oppugnatoria, storm-hoed. 
Galea exploratoria, pot-huive. 
Galea cornuta, cristata, cono, sive 
apice cristisque instructa, morion, 
morrioen ; bren sive brin, priscis 
Cimbris. Mart. IslebiOy Ad. 
Iunio, Io. Stumpff. Io. Avent. 
Galea conus, crista, summus apex, 
spina, helm-spits; helm-top; helm- 
kam; hclm-struis; hornik, hoorink; 
plumagie ; pluim-bosch ; timmer 
oft timber, vanden helm. 
Galeam indue re, helmen. 

(i) Etym. « Aghet » om aan te toonen 
dat de klemtoon op e valt. 



Gal 



-56- 



Gal 



Galea navis, meersse van 't 
schip. 

Galea y sive Capitellutn stilla- 
torium, alembik. 

Galena, mine ; oor, oore ; 
loot-aerde ; loot-adere ; siiver-ader. 
Galeo, Galea, navis species, 
vulgi, galeie, galeoen. (i) 

Galeota, vulgi, galeoten ; galei- 
boeven. 

Galerus, hoed, ab hoeden, 
id esty tueri ; reis-hoed ; gabbe, 
gabbeken, vet. 

Galerus £ lanis coactis, vilt ; vilten 
hoed. 

Galerus stramineus, stroien-hoed ; 
stolp. 

Galerus solem & aeris iniuriam 
arcens, schijn-hoed, scheen-hoed. 

Galericulum, s utile c a pill a- 
mentutn, vremd haer ; cier-haer ; 
paleer-haer; palleer-haer; perruike, 
perhuike. 

Galerita, Vide, Alauda. 
Galeus lavis, Glauceus piscis 
(Hinnulus, Iunio), haie ; sprink- 
haie ; incredibili vid* agilitate 
quatuor cubitorum altitudine 
maris exsiliens, ne prada ac 
laniena pateat. 

Galeus glaucus, piscis, toen- 
haie. 

Galeus lanceatus aut aculeatus ; 
vulgi, Centrina, sper-haie. 

Galeus stellatus, hasel-haie. 
Galgulus, Galgula, avis luri- 
da seu colore flavo, aliis Gal- 
bula, weedewael, wedewael ; geel- 
gorsse ; geel-gersse ; hemmerling, 
germ. 

Galium, Galium luteum, Gal- 
lium, wal-stroo. Gallium, Galium 
album, Mallugo, wit-wai-stroo ; 
meger-kruid, ger . sax. herba 

(i) Etym. « Galeon. » 



qua vim coaguli habet in co- 
gendo lacte. 

Galla, eek-appel, eik-appel ; 
gal-not ; gal-appel ; kraei-appel. 

Gallina, hoen, quod tamen 
nomen est cuiuscunque galli- 
nacei generis ; hanne, vet. quasi 
femininum ab, han sive haen ; 
bine & hinne, henne, q. haninne ; 
kop, kip, koppe, kobbe. 

Gallina, hoeneren, hoenderen- 

Gallina iuvenca, novella, jonge 
hinne, haenken ; poellie. 

Gallina Medica decumana, lorn- 
baerdsche hinne. 

Gallina Indica, Asia, Africa, 
Gallica, kalkoensche hinne. 

Gallina Meleagris, guttata, Nu- 
midica, doos-hoofdeken. 

Gallina secus sepes decurrens, 
latitans, terrdtnque fodiens, heg- 
scherre. Gallina instar terram seal- 
pere, ruspari, scherren, scharren 

Gallina pumila, pumilio, krielken, 
kriepe, kriep-hinneken ; kruip- 
hinneken, (circa terram quasi re- 
pens:) daes-hoenken. 

Gallina Adriana, parvo corpore, 
qua quotidie parit, leg-hinne. 

Gallina qua alternis diebus, % 'utw 
vid* aut allero die intermisso tan- 
tbm ovum ponit, randende hinne ; 
unique aut altero die intermisso ovum 
ponere, randen ; rand uit*hebben. 

Gallina glociens, vel glocitans, 
singultiens ; Gallina nutrix, klok- 
hinne. 

Gallina matrix incubans, ova aut 
pullos f ovens, broed-hinne. 

Gallina effceta, uit-gelegde hinne. 

Gallina altilis, mest-hinne. 

Gallinula silvestris, haver-geite, 
haver-geitken. 

Gallinaceum ovum, hinnen-ei. 

Gallinarium; Gallinaria pertica, 
hoener-huis, hoener-kot, hoener- 



Gal 



— 57 — 



Gan 



kouw, hoener-polder, hinnen-kot, 
hinnen-polder, hinnen-rekke, &, 
hinnen-roest,//tfwd. polder; beete, 
fland. roest, q. d. ruste. 

Gallinarius, hoener-man; poulier. 

Gallus, Gallus gallinaceus, 

maritus gallinarum, Martis 

ales, avis cristata, haen; huis- 

haen ; hennink, sax. sicamb. 

kokke, vet. kop, koppe, koppen ; 

guggel, gukkel, ger. sax. sic. 

ualli cristati, gekamde haenen. 

Gallorum cantus, ge-kraei. Galli 

instar cantare, kraeien. 

Galli cantus, Gallicinium, haen- 
gekraei ; haenen-geschrei. 
Galli crista, haenen-kam. 
de Galli mento barba instar de- 
pendens palear, Idle vanden haen ; 
onder-kam. 

Gallus tempestatis; qui peculiar i 
quddam facultate ad indican- 
dum suo cantu aeris mutationes 
praditus videtur, weder-haen. 

Gallus spado, cui testes sunt 
avulsi, kappuin, &, Gallo testes 
avellere, kappuinen. 

Gallus silvaticus maior, Gallus 
betula, vulgo, oor-haen ; berk- 
hoen. 

Gallus, Gallus Belga, waele, 
wael. {Homines elect i i Gal lis 
& Germanis ad alias terras 
occupandas, I. R. Quid si wale, 
id est, selectus, delectus ad militiam; 
ut etiam hodie den uitschot, vel 
keurlingen! I. R.] wale, wals-man, 
Germanis dicitur homo exoti- 
cus, qui aliam h Germanis linguam 
babet : homo alienus, qualis est 
Gallus, Italus, & alii qui lin- 
gud a Germanis differunt. hinc 
etiam Walli Britanni dicti, Po- 
lyd. Virgil. Aegid. Tschudus, 
Io. Becan, &c. Welsch, inquit G. 
Camden, dicitur id quod exterum 



& peregrinum est ,\ unde etiam 
Wallones in Belgitd & Wallachi 
ad Danubium nomina traxe- 
runt. [Possint & tales nationes 
dicta fuisse A Walen, id est, 
Peregrinari, ambulare, sedes mutare. 
I.R.] 

Gallic a, bond-schoen. 

Gallus, (quales Galli Cy- 
beles) half-man. 

Gallina exclusit ovum, kok, kop 
heeft gelegt, (i) holl. lusus 
puerilis; Brabantis stoot-ballen. 

Vide, SCHCENOPHELINDA. 

Gallina morsus, herba. Vide, 
Morsus gallina. 

Gallina aquatilis, water-hoen. 

Gallinago, sneppe ; snep- 
hoen ; hout-sneppe. Vide etiam, 
Rusticula. 

Gallinago minor, poel-sneppe, 
q. d. Gallinago paludana, avicula 
ad stagnorum crepidines fre- 
quens, Ad. Iunio. Al. sweem, 
sweemer, sweemerken. 

Gallus marinus, spiegel-visch. 

Gallium, Vide, Galium. 

Gallopavus, kalkoenschen oft 
kalekutschen haen. Vide etiam s, 
Gallina Africana. 

Galopare, vulgi, galoppee- 
ren, wikTrafyw, icaKmav, quod est, 
Equum ad ingressum exultantem 
urgere. 

Gammarus piscis, garnaerd, 
garner, garnaer. Vide etiam, 
Astacus. 

Ganea, Ganeum, hoeren-huis; 
hoeren-kot ; bordeel ; pis-taverne. 
Ganearum cibus delicatior, hoeren- 
kost. 

(i) Hs. Etym. « Kop kop keeft ghe- 
legt, » drukfout voor « heeft. » Op 
Schoenophelinda verbetert de Syn. ins- 
gelijks. 

8 



Gar 



-58- 



Gau 



Ganeo, hoer-jager, hoeren-jager, 
hoereerer; hoeren-voerder; hoeren- 
weerd ; bordeel-brokker ; bordeel- 
brokke ; puttier ; rabaud ; net- 
rabaud ; boeve ; net-boeve. 

Gangitis, lapis. Vide, Ga- 

GATES. 

Ganglion, Ganglium, quab- 
bel ; balch ; over-been. 

Gangil£na, dood-vleesch ; vuil 
vleesch ; moord-mael, mor-mael, 
caro emortua ex vulnere vel 
inflammatione. 

Gannire (instar vulpis, 
tracipui) galpen, galveren : 
lceffen ; bleffen ; beffen ; bluften ; 
janken ; guiteren ; snakken. 
Gannitor, janker. 
Gannitus, ge-jank ; keffinge. 

Ganza, veit. Gallorum sive 
Germanorum, P/i»//,gans,ganse. 

Gardianus Minoritarum, vul~ 
gi, gardiaen vande minder-broe- 
ders, q. d. custos. 

Gargarizare, gorgelen. 
Gargarismus, Gargari^atus, quod 
vid* colluendis faucibus adhi- 
betur, gorgel-water. 

Garnisonium, vulgi, be-set- 
tinge van krijgs-volk, garnisoen. 

Garrire, kiappen ; snappen, 
sneppen ; snateren ; rellen ; rallen ; 
ratelen ende snateren ; drijven, 
fland. pladeren ; plaren ; babelen, 
bebelen ; swetsen ; quedelen, vet. 
quelen, quenkelen, holl. snakken; 
lellen, lelle-bellen ; rabbelen ; bab- 
ben, fland. laffen ; leffen, vet. 
schetteren, schateren. Garrire inepti 
more mulierum, lameeren ; dillen ; 
klappeien ; larien. 

(jarrire more avium, gadelen ; 
ruiten, fland. queken ; knoteren, 
kneuteren ; kaekelen, keekelen ; 
roekkoeken. 

Garrire more comicum, kraeien ; 



quetteren, kouwetten, kouwetteren. 
instar graculi, roet-aerden. inepti 
& odiosi, endteren, q. anatis instar. 

Garrulus , klapper , klappaerd , 
klappachtig ; rabbelaerd ; snapper ; 
rateler ; bollaerd ; kaekelaer, kee- 
keler ; quetterer ; kauwetterer ; 
babeler ; swetser ; schoon-praet ; 
schoon-spraek ; mond-speler ; sna- 
terachtig; kleps, vet. drijver, //an d. 

Garrulus ineptiloquus, waveler. 

Garrulus anatis instar, endterer. 

Garrula mulier, lammeere; klap- 
peie ; dille, dilleken ; beffe ; kau- 
wetsere. 

Garrulitas, Garritus, klap ; kal, 
holl. ral, rel, fland. bol ; auette- 
ringe, kauwetteringe ; kaekelarije ; 
snap ; babel, bebel. 

Garrulitas, Garrulitas odiosa, 
snater. 

Garritus instar anatum molestus, 
endteringe. 

Garum, waeveraet. 
Gastrimargus, dik-buik ; dik- 
sak ; kaf-sak ; smeer-buik. 

Gastrimargia, over-aete ; over- 
aetheid. 

Gauculator, vulgi, guiche- 
ler ; kokeler. 

Gaudere, ver-blijden ; heugen, 
hogen ; be-danken. 

Gaudere facto, emto, &c. sich 
be-loven. 

Gaudere in sinu, lachen inde 
vuist. 

Gaudens, vrolik ; blijde. 

Gaudium, vreugd ; blijschap ; 
wonne, wunne, g. s. s. heuge- 
nisse ; feeste ; joie, vet. 

Gaudio animum explens, ge-noeg- 
lik ; ge-nueglik. 

Gavia, Ga^a, meeuwe, h voce 
quam edit. Vide, Larus. 

Gausape, sargie; bedde-kleed; 
karpet. 



Gel 



— 59 — 



Gam 



Gausape, Gausapina, vries: vest is 
ex maioribus villis, hiberno 
tempore, adversus frigoris & 
tempestatum iniurias commodo; 
gefriseerde mantel. 

Gaza, schat ; fijnancie. 

Gatpphylacium , schat -kamer ; 
schat-kiste ; tresorije. 

Ga^pphylacium templi, offer-kiste. 

Gehenna, helle ; helsch vier. 

Gelasini denies, veur-tanden ; 

boter-tanden ; snij-tanden ; lach- 

tanden, quia risu deteguntur. 

Gelatina, vulgi, eeleie ; 

jeleie ; gelatine, galatine. (i) 

Geldonia, in Constit. Ka- 
roli Maeni, sodalitas, corpus, 
guide, gilde. 

Gelta, vulgi, gelte. 
Gelu , Gelatio, Gelicidium , 
vrost; vorst; vries, vriese ; kelde, 
sicamb. koude. 

Gelu leve, non savum, schijt- 
vorst. 

Gelu matutinum, torrens, haere. 

Gelu matutini temporis, Gelici- 
dium, rijm ; rijp ; ijsel ; hijsel ; 
ijselinge. Gelicidium pluere, rijmen, 
rijpen. 

Gelu resolvere, ont-dooden; doo- 
den. 

Gelidus, koud, kaud ; ijs-koud ; 
vorstig. 

Gelido vento afflare sive adhalare, 
be-haeren. 

Gelare, Gdascere, ijsen ; vriesen, 
q. d. ver-ijsen, in glaciem 
mutari, vrieren ; be -vriesen ; 
vorsten; vorsen. (2) 

Gelatus, Gelu adstrictus, gevro- 
sen ; be-vrosen, ver-vrosen ; ver- 
vorsen, fland. ge-ijst; ge-ronnen, 
ge-ruinen. 

(1) Van de Ofr. vorm « galatine » komt 
waarsch. « galantine. » 

(2) Etym. • Vorsen, vet. j. vriesen. » 



Gemere, Gemiscere, suchten ; 
ver-suchten; stenen ; kronen, gro- 
nen; kroonen, groonen ; krochen; 
kuchen ; kichen ; kuimen ; quexen ; 
krijten ; quelen, quenen, quijnen ; 
unkeren, onkeren ; girren, germ, 
sax. Gemere instar turturis aut 
columba, karien, korien, karren, 
kerren; karien, inquit Becanus, 
dicuntur pueruli, dum matribus 
aut nutricibus incondito sono 
& gesticulatione blandiuntur : 
auod reciproci etiam de matri- 
ous dicimus, dum pusiontbus 
suiscolludunt, & blandis susur- 
ris tenellum animulum pacare 
& conciliare sibi nituntur. Sic 
koeren, koerien, quod Otfrido 
Gemere pra animi angustid. 

Gemitus, suchte; suchtinge; ge- 
suchte ; ver-sucht, ver-sucntinge ; 
groninge ; wee-klage ; krochinge. 
Geminus, doboel. Gemina vi- 
dere, qua singula sunt, spriet-oogen; 
sprietel-oogen, fland. 

Geminare, dobbelen, dobbelee- 
ren; ver-dobbelen, ver-dobbeleeren. 

Geminus, Gemellus ; Gemini, Ge- 
melli, half-kind, halve-kinderen ; 
tweeling ; tweesik, tweeseken, 
sax. sicamb. twee-borelingen, 
fland. 

Gemma, kosteliken steen ; bag- 
ge. Gemma, edel, kostelik ge- 
steente. Gemma orientates valdi 
preciosa, orientael ge-steente. 

Gemma mangonisata, interpolata, 
&, Gemmarum mango, interpolator, 
steenken-beenken ; beentken ; ro- 
bijn-sak ; quod & ipsum dicitur 
mangonium. 

Gemma facticia genus, quo anuli 
& alia vasa aurea ornantur, smalte. 

Gemmis conserere, be-setten met 
kostelike ge-steente. 

Gemmas polire, slijpen het ge- 



Gen 



— 60 — 



Gen 



steente ; [quidam differentiam 
facer e volunt inter snijden, & 
slijpen, I. R.] Gemmarum politor, 
steen-slijper ; diamant-slijper. 

Gemmarius, juweelier, joielier ; 
steenken-beenken, per lusum 
aut ioco. 

Gemma in plantis &c. knoppe; 
botte. 

Gemmare, Gemmascere, Gemmas 
trudere, botten ; uit-botten ; grae- 
nen ; kiemen, vet. in her bam 
exire. 

Gena, kauwe, kouwe, kuwe, 
keeuwe, sax. sic holl. koon, 
holt, kaek-appel, & Here, vet. 
wange ; appel vande wange. 

Genarum tenera lanugines, melk- 
haer. 

Genis erubescere, blosen. Gena 
purpurea, rubescentes, rosea, ru- 
aentesy blosende wangen. 

Gena, oog-brauwe ; oog-deksel ; 
oog-schele ; oog-lid ; oog-glid ; 
oogen-tale, holl. scheele van 
d'oogen. 

Genesis, ge-borte. (1) 
Genethliacus, planeet-kenner ; pla- 
neet-leser. 

Genista, brem; broem; brom, 
fland. genst, fland. 

Genistella, of fie in. heide ; 
heid-kruid. 

Gennettus, Ginnettus, ian- 
nettus, vulgi ; E(jui celerioris 
genus, Hispanict, vid\ genette, 
iannette. 

Gentiana, herba ; &, Gen- 
tianella, gensiaen ; item, gen- 
sianel. 

Gentiana genus, maedelger ; du- 
sent-schoone. 
Genu, knie. 

(1) Zoo wordt het w. nu nog in 
Z.-Ned. uitgesproken. 



Genu patella, mola, os Genu ante- 
riuSy knie-bol ; knie-schijve ; schijve 
vande knie. 

post Genu flexura sive curvamen, 
knie-boge ; knie-buige. 

Genua fleeter e sive curvare ; in 

Genua procumbere, knielen ; knie- 

bogen; knie-biegen; neder-knielen. 

Genu submitter e, neigen, nijgen. 

Genuflectere, reverentie doen : & 

Genuflexio, reverentie. 

Genualia, Genuum indumenta, 
knie-lap. 

Geniculum in caule, &c. knoop- 
ken; knobbelken, vanden halm oft 
stele ; stroo-knoop ; stroo-lid ; 
stangel-knoopken ; halm-knood (1) ; 
ledekens. 

Geniculatus, geknobbelt. 

Genus, eeslacht ; stok ; stam ; 
her-komen ; Yinagie. 

Generis auctores, veur-vaders ; 
veurders, vet. fland. veur-ouders; 
veur-saeten. 

Genus, klufte, kruchte ; gemeen 
togt, vet. fland. ge-slacht to 
significatu, Grotio. 

Genus, gade ; gadinge ; sorte, 
soorte. Generis eiusdem res, sorte- 
ringe. 

Genus, konde, kunde ; konne, 
kunne. 

Genere nobili 9 antiquo, sutnmo, 
&c. ortus, seu, Generosus, hooc- 
geboren ; edel ; edel-man ; wel- 
geboren ; nobel. nullo modo Gene- 
rosus, rekelachtig. 

Generalis, al-gemeen ; generael ; 
veel-begrijpende, ut 9 Kudde, In- 
boel, &c. Grotio. 

Generate, commune, ban appel- 
tare Gallos existimo, inquit 
Ioachimus Perionius ; Omne, 
totum, universale, Generate; ut si 

(1) Us. Etym. « halm-knoop. » 



Geo 



61 — 



Ger 



ad coniugium transferatur , 
generalis denunciatio i* ij* iij*. 
si ad pistrinam molam> mola 
communis ; it em que furnus com- 
munis : si ad mtlites, txtremus 
delectus generalis atque omnium 
intelligatur. airo rov waino?, ir 
in /5 mediam mutato. 

Generalis cuiuscunque Ordinis 
Ecclesiaslici , Generael van eene 
geestelike ordre. 

Generaliter, generalik. 

Generare 9 telen, teelen ; ge- 
slachten ; genereeren ; natureeren. 

Generare liberos, winnen ; kinde- 
ren winnen, ge-winnen. 

Generare piscium more, veusen, 
fland. 

Generatio, generatie. 

Generationi habilis & maturus, 
man-baer. 

Gener, schoon-sone ; be- 
houdt sone ; dochters-man ; sweer, 
swager, hoi I. eidom, eidhem, 
eedom, eedum, sicamb. * ut 
lustino Gener (lib. XVIII.) 
usurpatur pro Leviro SororiOy 
sororisve marito ; sic Teutonici 
swager, plerisque est Levir Soro- 
rius, Hollandts autem Gener. 
Gens, volk ; land-volk. 

Gentiles, lignagier. (i) 

Gentiles, eiusdem familia & 
cognominis, geslachtenaars. 

Gentilitia arma y insignia ; genti- 
litia imagines, waepen inden schild 
oft helm; wapen-teeken. 

Gentilis, vulgi, gent, jent. 

Gentilis, Ecclesiasticorum. 
Vide, Paganus. 

Gentilitas, heidenschap. 

Genealogia, geslacht-taele. 

Geographica tabula, land- 
kaerte. 

(i) Etym. in A pp. * linagier. n 



Geometres, Geometra, land- 
meter ; land-scheider ; veld-meter, 
sax. sicamb. 

Geometria y meet-konst, Grotio. 
Geranium herba, kraen-bek. 
Geranus, yepavos, kraene ; 
kraen-rad ; kraen-wiel. Vide } 
Tympanum. 

Geranius, operarius Gerani, kraen- 
kind. 

Gerere, dragen ; beuren, bo- 
ren; voeren; be-dienen; scheeren, 
scheren ; tieren. 

Gerere se, hoc v id' aut illo modo, 
ge-laeten ; laeten ; ge-beeren, ge- 
baeren ; houden ; vaeren ; honesti 
& decenter se gerere, sich eerlik 
houden, dragen. Gerere se mali, 
improbi, inhonesti, mis-dragen. w- 
conditi, inartificialiter , ignaviter, 
absurdly hoetelen. 

Gerere bellum, de oorloge be- 
leiden ; oorlog voeren. 

Geri, ge-scnieden. 

Ger ens, dragende. 

Gesta res, ge-schiedenisse ; 
gesten. 

Gestus y het wesen, oft gelaet ; 
laet ; glaet ; ge-vaerd, ge-veerd ; 
ge-baer , ge-beer ; vaere ; geste ; 
contenantie. 

Gestus indecensy on-gevaerd ; on- 
voere ; schijt-voere ; stront-voere. 
Gestus incompositus summopere lu- 
gentiumy mis-baer. 

Gestus saltatorii auibus ad statos 
concentus musicos suosistitury pas oft 
terd in springen oft danssen. 

Gestus edere, baeren ; ge-baeren ; 
tieren. 

Gestu & sermone aliquid pra 
seferrey baeren, beren ; ge-baeren. 

GestuosuSy kluchtig ; grillaerd. 

Gestio, Gestus, dragt ; ge-dragt ; 
be-drijf. 

Gestire, beren, baeren ; ge- 



Ger 



— 62 — 



Ger 



beeren ; grillen bedrijven ; tieren : 
blijdschap toonen. 

Gesticulari, boetsen, bootsen ; 
repen, fris. lauweiten; fikfakken; 
drollen ; donen ; deunen ; duenen, 
&c. qua ad Gestire. 

Gesticulari indecenter, mis-baeren. 

Gesticulari, drogt, dragt, dragen; 
guichelen. 

Gesticulari in spharisterio, gesti- 
culationes exercere ludo pila, brico- 
leeren. Et hinc Moaos concidere 
in cantu, per metaph. bricoleeren 
vocant. 

Gesticulator, boetser ; boetsen- 
maeker ; kluchter, kluchtenaer ; 
drol; drollig (Gall, drole ;) pla- 
derer, plaierer ; grillaerd ; dracht- 
drager ; drocht-drager ; moorisken- 
dansser; konstken ; guicheler, gui- 
chelaer ; kokeler ; jongleur, jou- 
gleur, fland. 

Gesticulator comicus, sinneken in 
*t spel. 

Gesticulatrix, Gesticularia, gui- 
chelersse. 

Gesticulaioris sacculus, gmchtVszV. . 

Gesticulatio, Gestus 9 bootse, boet- 
se ; ragie ; tier ; ge-baer ; grille ; 
done, deune, doninge ; drolle ; 
dragt; kure; ranke; geste; grametse, 
gremetse, grimatse, grimagie. 

Gesticulatione facta aut dicta alte- 
rius imitari, nae^-boetsen. 

Gesticulatio circulatorum, passe, 
passe. 

Gerulus y drager ; pak-drager ; 
buidel-drager; sak-drager; arbeider; 
straet-arbeider; straet-werker ; kret- 
ser, germ. 

Gerundiorum ablativi Teutonibus 
pramisso participiis al expri- 
muntur : ut, Eundo, Stando, 
Sedendo, Saltando, Ridendo, al gaen- 
de, al staende, al sittende, al 
lachende. 



Gestare, dragen. 

Gestatio, dracht; vracht. Vide &, 
Gestio. 

Gestamen, id quod geritur vel 
port at ur, dragt; ge-dracht. Gesta- 
men humerale, kapruin. 

Gestamen insigne, livreie ; palure. 

Gestalorium, draeg-stoel ; draeg- 
setel ; tremije, fland. koetse, 
koetsie ; koets-wagen ; ros-baere ; 
ors-baere ; os-baere, fland. 
Germanus, op-recht. 

Germanus, Germanus f rater, broe- 
der ; lijfelik broeder ; op-recht 
broeder, van vader ende moeder ; 
recht-sweer, fland. hoi I. 

Germana, Germana soror, suster; 
lijflike suster. 

Germane, broederliken. 

Germanitas, broederschap. 

Germania Superior, Over-land. 
Germanus Superior, over-lander . 
Germania Inferior, Neder-land. Ger- 
mams Inferior, neder-lander. 

Germania Superioris, aut, Infe- 
rioris lingua, hoog-duitsche, item, 
neder-duitsche , neder-landsche 
sprake. 

Germanici interpretari, ver-duit- 
schen. (1) 

Germen, ut plant a, &c. 
botte ; ge-was ; groensel ; keest, 
fland. holl. ge-schot ; prosse, 
germ, scheute ; spruite ; sprot. 
Germen regerminans, kene ; kiem, 
kieme, vet. ger. fris. 

Germina prima, spruitkens der 
kruiden. 

Germine ortus, gesproten. 

Germinare, Germina emittere, 
schieten ; botten ; spruiten ; sprot- 
ten, vet. uit-spruiten ; uit-loopen ; 
uit-botten ; keesten, fland. uit- 
schieten ; graenen. 

(1) Etym. a Ver-duydschen. » 



Gig 



-63 - 



Gin 



Germen iterutn emittere, ut fru- 
menta % hordea, et cetera grana 
quadam madefacta, kenen. 
Germinatio, spruitsel. 

Gerontocomium, locus ubi 
series t racta nt ur> oud-man-huis; 
Gods-huis voor oude lieden. 

Gerr^, horde; vlaek, fris. 
schants ; schants-korve. 

Gerra, beusel, bosele, beuse- 
linge, beuselrije, beusel-merkt ; 
futselinge ; fateringe. 

GerrOy beuseler; klappaerd ; swet- 
scher ; kal-wael, vet. wetscher, 
waescher, sax. sicamb. 

Gesum, Vide, Gcesum. 

Geum, nagel-kruid. 

Gialdus, vulgi, geel. Ital. 
giallo ; Ga I. jaulne. 

Gibbus, bult ; boechel, ho 1 1. 
hovel, hoevel; hoever, vet. knob- 
bel. 

Gibber, Gibbus, Gibbosus, bulte- 
naer ; bultachtig ; gebult ; hoog- 
ra ggig ; hovelachtic. 

Gibber brachii, elle-boge ; arm- 
boge. 

Gigas, homo valenSy mem- 
bris & mole valens, fortis, 
bellator, held ; wijgant, wiegant, 
vet. f land, droes : forte nomen 
sumtum a Druso, Tiberii fra- 
tre, Germanorum & Saxonum 
domitore acerrimo. rese, reuse, 
ingentis & monstrosa altitudinis 
homo, qui alto corpore ceteris homi- 
nibus prastat, it verbo rijsen, in 
ahum surgere, Becano. 

Gignere, baeren, baersen, 
baersten; teelen, telen; ge-winnen; 
voord-brengen ; genereeren ; cau- 
seeren ; vorsen, veursen, /land, 
dicitur de cyprinis sive car- 
pionibus & aliis piscibus. 
Gignere libcros, winnen ; kinderen 



winnen. Vide etiam, Generare. 

Genitus y geboren ; gewonnen 
ende geboren. 

Genitor, vader; winner, vet. 

Genitrix, moeder ; winster, vet. 

Genitura, baeringe. 

Genimen, Genitura, broedsel ; 
ge-broedsel ; ge-sibbe, sibbe, vet. 
ge-soon ; natuerlik saed. 

Genitale solum 9 vader-land. 

GenitaUy pudendum, Genitalia 
membra, ge-machte ; schaemte ; 
schamelheid ; winnende leden ; 
huis-raed, metaph. Vide, f ecu- 
Hum, mannelikheid ; vrouwelik- 
heid, pro sexu. 

Genius, aerd ; aerdigheid ; 
geest. 

Genius, bonus & sanctus 9 goeden 
engel: sive, malus y ultor, homini 
insidians, diabolus 9 quaeden 
engel ; boose geest ; duvel, duivel, 
dievel ; polter-geest, fris. 

Genium habere, eenen geest heb- 
ben. 

Genio indulgere, Genio carpere 
dulcia, Genium curare mero, cupeaiis, 
&c. goede ciere maeken ; smetsen, 
smetschen ; smullen. 

Genii exhilaratio, koesteringe. 

Genium defraudare 9 spaer-bekken; 
ont-spaeren, uit den buik. Genium 
fraudans, buik-sparig. 

Geniale tempus y Genialis dies, 
heu£-tijd ; hoge-tijd ; hoog-tijd. 

Genuinus dens y kaek-tand ; bak- 
tand. Genuini dentes, achter-tanden ; 
hoek-tanden. 

Gilvus, vael; vaeluwe; bleek- 
rood. 

Gingiva, tand-vleesch. Gin- 
givas attollere, dentes Us liberare, 
ont-schoeien de tanden. 

Gingivarum acie mandere, bab- 
belen, bibbelen, flan dr. 



Gla 



-6 4 



Gla 



Gingrire, snateren. Gingrire 
instar anseris, gagelen, gagen ; 
quakken, queken. 

Girgillus, wiel ; spin-wiel ; 
spoel-wiel; haspe, haspel; gaeren- 
winde ; gaeren-veder ; gai-veder ; 
windel-stok. 

Girus, Giros agere, &c. Vide, 
Gyrus. 

Gisala, vulgi, gijsel. 
Gith, dolk, fland. 
Githago, negel-bloeme ; ko- 
ren-roose. 

Glaber, glat, gelat ; kael ; 
blak, vetus ; padde-bloot. 

Glabrare, pellen; boosten, boos- 
telen. 

Glabrio, glat, gelat; kael. 

Glabretum, schom, schomme ; 
vogel-weide. 

Glacies, ijs ; eis, eise. 

Glaciei fragmentum ; ruptura seu 
massa plana latior, schorre; scholle; 
schodse, schotse ijs, van ijs ; ijs- 
scholle, schotse, &c. 

Glaciei apertura, ostium sive 
foramen in glacie, loeme; gloe- 
me ; bijt, bijte. Glacietn rumpere, 
aperire, bijten ; bijten het ijs ; 
ijsen. 

Glaciem percurrere ; per Glaciem 
lubricam ferri ; per Glaciem celeres 
divaricare pedes, glissen op 't ijs ; 
rijden op t ijs. 

Glacialis, ijs-achtig. 

Glaciare, Glaciari, Glacie durari, 
constringi ; in Glaciem converti, 
vriesen ; vrieren ; ijsen ; ver-vrie- 
sen ; be- vriesen ; ver-ijsen. 

Glaciatus, ver-ijst. 

Glaciata planities y glaetse, ge- 
laetse ; ijs-baene ; glijd-bane. 

Glaciatum, vulgi, iusculum 
aut ius frigore condensatum, 
& q. tremulum glaciattimve, geleie, 
jeleie ; HI, lelle, boll. 



Glaciem solvere, regelare, Gelu 
resolvere, dooden ; ont-dooden. (r) 
Solvitur acris hiems, (2) het doodt. 

Glacies Maria, vulgi, J^apis 
selenites, speaularis, spiegel- 
steen. 

Glacitare, kaekelen; snateren • 
Malunt alii Glocitare. 

Gladius, swaerd, sweert ; 
rapier ; mes, messer, mets ; kort 
ge-weer; knijf, vet. [bine forte 
knevelaer, I. R.] 

Gladius brevis & largus, degen ; 
daegen ; sabel, prasertim de 
Turcico. (3) 

Gladii genus latum valdi breve 
& tenue, plotte, vet. 

Gladius brevis & anceps, korte- 
lasse. 

Gladius maior & latior, swinge, 
swenge. 

Gladius longus, ab alterd tantum 
parte acutus, ruitink. 

Gladius rotundo manubrio instar 
clavi, nagel-mes ; nagel-sweerd. 

Gladius vaginam ulterius pene- 
trans, deur-scheedig sweerd. 

Gladios expolire, caruleos reddere 9 
damaskeneeren. 

Gladiolus qui h femore suspen- 
ditur, hangerken ; sweerdeken. 

Gladiolus graphiarius , penne - 
mesken ; schrijf-mesken. 

Gladii lamina, lemmer ; klinge ; 
ruitink. 

Gladii capulus, kogel. 

(1) De vergelijking met de andere 
germ, talen bewijst dat de echte vonn 
net zw. wkw. « dooien » is, dat met 
« dooden » of « dauw » niets gemeens 
heeft : men zou eerder aan verwantschap 
met Lat. a ta-bum, ta-bes » denken. 
« Per fluentem tabem liquescentis nivis ingre- 
diebantur. T. Liv. XXI, 36, 6. 

(2) Horat. Carm. I, 4, 1. 

0) Volgens Skeat, van het Hongaarsch 
« szablya » sabel; wkw. « szabni » snijden. 



Gla 



-6 S - 



Gle 



Gladii concavum, holte oft holde 
des sweerts, vet. fland. 

Gladii theca, vagina, scheede, 
scheide. 

Gladium i vagina eductre, strin- 
gerevagind, uit-trekken hetsweert; 
van leer trekken. 

Gladii ius sive potestas, put ende 
galge ; hals-recht. 

Gladiator, kamper, kemper, kam- 
pioen, kamp-vechter ; schermer ; 
vechter ; vecht-meester ; swaerd- 
vechter. 

Gladiatura, ge-scherm. 

Gladiatura , ars Gladiatoria , 
scherm ; scherm-konste. 

Gladiatorius ictus, scherm-slag. 

Gladiatorie repellere, af-schermen. 

Gladiatorius ludus, schola gladia- 
toria, vecht-schole ; scherm-schole. 

Gladiolus, herba, sweerdekens 
kruid. 

Gladiolus, Iridis species, 
schelp, g. s. s. 

Gladiolus palustris, water- 
lisch ; kandelaers. 

Gladius, piscis, sweerd-visch; 
geepe. 

Glans, aeker, aekker, aker ; 
ekker, eekel, eikel ; oker, hoi I. 
fris. 

Glandis putamen, eekel-schaele ; 
eekel-schelpe. 

Glans fagea, faginea, boekke, 
beuke, bueke, buek-not. 

Glans plumbea, Glans bombarda, 
loot ; looten-kloot ; bus-kloot ; 
kloot. Glandium plumbearum grando, 
nubes ; hagel-geschut, (i; [sed 
intelligendum, de minoribus, 
grandinis instar, F. R.] 

Glans revocabilis , brandereel , 



(i) Etym. « Haeghel-ghe-schut. » In 
het Haagsch Etym. handschriftelijk ver- 
beterd tot : Haeghel-gheschut. 



plumbum in glandis modum 
formatum, quod loro alligatum 
in hostetn torauere & ad se 
retrahere solehant. 

Glans penis, suprema pars pra- 
putio tecta, eekel der manlikheid ; 
hoofd oft hoofdeken der manlik- 
heid. 

Glandula colli, amandelkens. 

Glans, Glandula, kliere ; quer- 
del ; dutse, dusse, dussel. 

Glandula, ge-swel inde kele. 
Glandula sub iugularibus, sweserik. 

Glandulosus, klierachtig. 

Glans, suppositorium, vulgi, 
id quod sedi immittitur ad 
deducendam alvum, stek-pille ; 
stoel-gang-tapken ; suppositorie. 

Glarea, gruis, gries, greus ; 
graved, vet. sand ; steenachtig 
sandifland sand-steenken;schuer- 
sand : drift, drif-sand, drijf-sand, 
driftig sand. 

Glarea, grommelinge, fland. 

Glareosus, gruis-achtig ; drift- 
achtig. 

Glastum, weed,weedte,wede, 
weede, wedde ; gweet ; meete ; 
pastel. 

Glastum, emmer, ember, amber, 
aminer; Glastinus, blauw. 

Glaucium, avis ex Ana- 
turn genere, pijl-steert. Vide, 
Anas. 

Glaucus, groen-wit, water- 
swert ; blauw. 

Glauci oculi, gloeiende oogen. 

Glaucus oculis, glaer-oogig ; kat- 
ten-oogig. 

Glaucoma, vitium oculi glau- 
cescentis, grauwigheid in 't ooge. 
Glaucus, p is ci s. Vide, Ga- 
leus. 

Gleba, rusch, resch ; schadde ; 
scholle, vet. schorre. 

Gleba, Globus terra, klonte, 



Glo 



— 66 — 



Glo 



klonter ; klompe ; klotte, klot ; 
klompe, klotte van aerde ; kluite. 
Glebula, klotteken. [Hinc forte 
klottens-man ; klotkens-volk, kluit- 
kens-man ; vulgo, klootkens-volk, 
id est, terra filius, homo vilis ; 
vel klootkens, tanquatn, proleta- 
rius t F. R.] 

Gleba, qud ageer conficitur, sode ; 
soode, soie, soede, soeuwe, soedse. 

Gleba bituminosa, turf, torf, [i 
limo seu luto, rvpfirj Gracis ; 
Aristophanes in Equitibus , 
rvpftdfa, lutum subigo, ik turve, ik 
turf, F. R.] 

Gleba bituminosa, salsuginosa, da- 
rink, darg, darie, darie-torf. 

Glebas comminuere, eggen. 

Glebosus 9 geklont ; klotachtig. 
Glema, Gelima, vulgi, gluie, 
gleie, geluie; stramen arundina- 
ceum. Gall. glu. 

Glessum, barn-steen, born- 
steen ; aek-steen, haeksteen ; em- 
mer, ember, ammer, amber. 

Glis, glirisy ratte ; slaep-ratte ; 
veld-muis ; glier-muis. Glis poma 
decorticans & nucleos erodens, rel- 
muis, Gesnero, hasel-muis, vet. 

Glirariumy ratten-kot ; ratten- 
nest. 

Gliscere, wassen ; op-wassen ; 
greten, greiten, greiden ; tieren ; 
dijden, dijen, dieden, diegen ; 
toe-nemen ; aen-nemen. 

Globus, bol, bolle ; ronde ; 
kogel; koegel,keugel, kugel; kosel ; 
klonte ; klonter ; kloot ; troppel, 
(hinc droppel, gutta), kluite ; 
kalluite ; kloet, sicamb. knolle, 
ger. sax. 

Globulus keusel, kuisel. 

Globus, Globulus plutnbeus, loot ; 
looten kloot ; loode bollekens. 
Globus tormentarius, bus-kloot. 

Globus conti vel hasta, kloete. 



Globus, hoop. Globus hominum, 
hoop volks, rot. 

Globus armatorum, hoop kriegs- 
volk. 

Globus universe terra, ronde des 
werclds. 

Globulus, knoppe aan het kleed. 

Globulus, edulii genus globi 
in tnodum i farind, uvis passis 
& oleo concinnatum, olie-koek. 

Globus sanguinis, klonte bloeds. 

Globulus osseuSy bonket. 

Globulus cipressi y cipres-not. 

Globum volvere, iactare, bollen. 

Globum torquere, schieten. 

Globum torquere, Globis ludtre, 
Globulos clava propellere, klooten ; 
bollen ; kloot-schieten ; koselen, 
keuselen, kuiselen. 

Globo per anulum ludere, klossen. 

Globis glaciatis ludere, kluiten, 
kalluiten ; ijs-blokken . 

Globare, ronden ; klouwen. 

in Globi formam involvere, hob- 
belen. 

Globosus, rond ; klontachtig ; 
klompig. 

Glocire, Glocidare, Glocitare, 
kaekelen ; klokken gelijk de hen- 
nen ; kokkeloeren. 

Glocitare instar anseris, gagen, 
gagelen. 

Glomus, klouwe, kluwe, klau- 
we ; kloen ; knolle ; & y klonge, 
ger. sax. sic. klisse. 

Glomus textoriuSy spoele, spoel- 
tuite. 

Glomerare, knollen ; winden op 
een klauwen. 

Glomerare fila rhotnbo, spoelen ; 
drillen, trillen, fris. 

Glomerare incessus, gressus, tellen, 
telden, ten telle gaen. 

Glomeratoria rota, qud fila rotunda 
glomerantury haspe, haspel. 

Gloria, lof; prijs; eer; glorie. 



Glu 



-67- 



Gna 



Gloria, Gloriatio, roem ; roe- 
minge. 

Gloria cupidus, avidus , eer- 
gierig ; roem-gierig. 

Gloriari, roemen ; be-roemen. 
Gloriari, Glorias spirare, Glorias 
inanes efflare, poffen ; ver-waenen ; 
glorieeren. 

Gloriare in se ipso, se ipsum 
admirari, be-sien sij selven 

Gloria alicuius detrahere, ieman- 
den sijne eere be-nemen. 

Gloriosus, eer-rijk. 

Gloriosus , Gloriabundus , ver- 
waent; hoo-moedig; hoog-rooedig ; 
hoog-draegende ; boeffer, poeffer ; 
ver-weent, ver-went ; snorker ; 
stuiter ; goed-dunkel, vet. roem- 
saem; roem-achtig; roem-weerdig; 
be-roemer ; be-roemig ; schaer- 
hans, g. s. s. blasoen; blaet; blaes- 
kaeke ; glorieus. 

non Gloriosus, on-vermeten. 

Gloriosi, be-roemelik; ver-waen- 
delik ; glorieuslik. 

Gloriatio, ver-waentheid ; over- 
waen, vet. glorieusheid. 

Glos, mans-sustere ; swaege- 
rinne ; ge-sweie ; ge-swije ; swa- 
senede, vet. 

Glosare, vulgi, gloseeren. 

Glossa, Glossema, glose. 
Glossogastor, tafel-vrind. 
Glotarare, (i) instar cico- 
nia, kleppenteren. 

Glubere, villen ; schellen ; 
stroopen; pellen; af-doen. 

Gluma, buist ; boest ; booste ; 
bolster; bulster ; bustel, /land. 
hulse, hulsche; huldsche; huisken; 
koren-huisken ; koren-hulse. • 

Gluma grani decocti, draf. 
Gluten, Glutinum, lijm ; pap- 



(1) Hs. Etym. « Glotorare. » 



pe ; lijm-pappe ; klister, klijster, 
kluster ; kleve, vet. 

Gluten ex piscibus confectum, 
visch-lijm; mond-lijm; steur-mage. 

Gluten auri, berg-groen. 

Glutinum coniungendis lapidibus, 
steen-lijm. 

Glutinum ferri, Glutinum fabrile, 
ijser-lijm. 

Glutinum ex amylo quo mulierum 
peplafirmantur & inalbantur, stijfsel. 

Glutinare, Glutine affigere, lijmen; 
plakken ; aen-plakken ; pappen. 

Glutinare, heilen ; toe-heilen ; 
als een wond, &c. 

Glutinare, &, Glutinari, kleven, 
klijven. 

Glutine amy lino pepla sive lintea 
firmare, constringere, durare, stijven 
de doekcn. 

Glutinosus, lijmig, lijmachtig ; 
klubberachtig ; kleiachtig ; tets, 
/land, lei, lille. 

Glutire, slikken ; slokken ; 
in-slikken; snikken; swilgen, swel- 
gen; in-swelgen; slinden; halsen; 
kroppen; ver-slinden; ver-slokken; 
deur-haelen. 

Gluto, slokker; slokkachtig, slok- 
kerachtig ; slokkig ; slok-al ; slem- 
mer ; slemper ; gulsigaerd ; pans- 
sak; demper; trijp-sak; trijp-buik; 
drij-buik ; glotoen. 

Glycerium, soete lief; soetken; 
boel, boelken. 

Glycyrrhiza, soete-boom, vet. 
soet-hout; kalissen-hout ; galissen- 
hout ; lakkerisse ; lekkerisse, lek- 
rits, likkorise. (1) 

Gnaphalon, Gnaphalum, to- 



(1) Etym. « Leckerisse, leckrits. ger. 
sicamb. j. lackerisse. » Likkorise herin- 
nert aan M. Enc. licorise (nu licorice) : 
alles vormen uit net middeleeuwsch Lat. 
Liquiritia, verbastering van glycyrrhiza. 



G(E 



— 68 — 



Gon 



tntntum brevius a fullont abra- 
sum, scheer-haer ; scheer-wolle ; 
scheerlink. 

Gnaphalium, vlok-biese; kottoen- 
biese; kottoen-kruid; quispel-biese; 
menisoen-kruid ; roer-kruid. 

Gnaphalus, avis plumis & 
caudd mobilibus, wip-steert. 

Gnarulus, neus-wijs; witing, 
witting, vet. ael-wittig ; konnig, 
kunnig, kondig ; ver-standig; vcr- 
standel, vet-, boll, [aver-wijs, ut 
puto,& aver-wittig, q. over-wijs ; 
nitnia persuasio sapientia ; 
sicut aver-geloove,/>r0 superstitione, 
&c. I. R.] 

Gnarula, ael-witte; ael-wete. 
Gnatho, pluim-strijker; smo- 
rotser ; schuimer ; schuiffel-schap- 
praie. 

Gnatus, natus, sone. 
Gnavus, nernstig, neerstig ; 
vlietig, vlijtig ; knap; gnap, holl 
wakker ; dapper; vrom, vroom, 
vrome, vroem ; on-verdroten ; 
Strang, streng, strengc ; tanger ; 
flugs. 

Gnaviter, neerstiglik; strengiglik. 
Gnoma, Gnomon, instrument 
turn ad dimetiendos agros, veld- 
mate ; land-mate ; swede, vet. 
fland. id est, winkel-haek. 

Gnomon, murex y stompe. 

Gnomon, naelde van het ure- 
werk ; uer-wijser ; handeken. 

Gnomones iumentorum, jaer-tan- 
den. 

Gobio capilatus, piscis, quab- 
be, quappe, sax. 

Gobio, Gobius, vel, Govius, flu- 
viatilis piscis, barbaris Fun- 
dulus diet us, govie, goviken ; 
grondel, grondelink, grondte. 

Gobio congener piscis, Cuculus, 

see-haen vulgi, Gallus marinus. 

Gcesum, goedesie, goedse ; 



pertisaen, pertusaen. Gcesus, Servio 
dicitur vir fort is, vir bello strenuus, 
super illud Virgilii Aeneid. 
Fill, (i) duo quisque Alpina 
coruscant Gcesa manu, scutis 
protect i corpora long is. Gcesa 
interpretatur hastas viriles, & 
Gcesos dicit viros fortes a Gall is 
vocari. Gessatas, inquit Poly- 
bius, Galli sud lingud notni- 
nant milites conductitios ; Guessin 
Britannos vocare servos conductitios 
scribit Camdenus. Hoc Kilia- 
nus in voce Geus. (2) [Forte 
hcec vox Geus antiquitus mili- 
tern designaverit, aut stipendia- 
rium militem a wedde, mercede y 
stipendio, q. wedser aut wedding : 
ut postea hac vox in malam 
partem detorta sit, ut schalk, 
ooef, stank, & inter alia plura, 
quod huic consonat, guit, aua 
tamen vox hodie adhuc Zelan- 
dis puerum indifferenter deno- 
tat. F. R.] 

Tory?, guite. To^reta, Goetia, 
guichelerije, guichelinge ; toove- 
rije, tooveringe ; swerte konste. 

Gogravius, vulgi, goo-graef ; 
go-graeve. Vide, Index pedaneus. 

Gomarus, vulgi, goomer, 
goomaer. 

Gonorrhoea, druiper. 
Gonorrbceus, saed-vloedig. 



(1) Vs. 661. 

(2) Het is nogal opmerkelijk dat de 
bewerker, die anders Kiliaans text zoo 
getrouw afschrijft, hier een deel daarvan 
achtergelaten lieeft, t. w. « Gheus. Men- 
dicus impudens : homo vilis, vappa, nequam. 
Dictio gallica, sive potitis Walonica, 
olim obscura, & TeutonibUs ignota: 
nunc vero belli intestini in Belgio 
tempeslatibus, pervulgatutn vocabu- 
lum, videlicet nomen uni parti ad- 
versa ab altera inditum. » 



Gra 



-6 9 - 



Gra 



Gorellus, vulgi, Vide, Hel- 
cium. 

Gorgonia, korael ; korael- 
been, fland. 

Gossipium, Gossipium linum, 
Gossypium, boom-basijn ; bom- 
basijn ; boom-wolle, (i) boom- 
si je, q. d, sericum arboreum, lana 
arbor ea ; kottoen, kattoen ; fustein ; 
woestein, worstein (2) ; saerk, 
pannus gossypinus, saerk-doek, 
fris. sic. 

Gossipina vestis, kottoen-kleed ; 
bom-basijnen kleed. Gossipinus tho- 
rax, fusteinen wambeis. Gossipii 
carminator, carminarius, kottoen- 
slager. 

Grabatus, rol-bedde ; rol- 
koetse ; lodder-beddeken ; plui- 
metse. 

Gracilis , Gracilenlus , ran , 
rank, ren, rene ; reel, rael ; schrael ; 
tanger; be-sneden; mager; slank ; 
sluik ; teer, teder, teeder ; spilder, 
vet. fland. snogger, snugger, 
boll smal ; gracelik. Gracilitas, 
gracelikheid. 

Graculus, kaeuwe, kae, kou- 
we ; gai, gaei, vet. dol, dole, 
dolle; erol, vet. aelke, sax. sic. 
roetaerd, qui bus d. hanne-wuit, 
fland. weiten, vet. fland. 

Gracillare, Graculi instar garrire, 
kakelen ; roetaerden. 

Gradus, gressus, gang; gank; 
stichel ; stap, stup, stip, steppe, 
fland. stapel, stappel; trede, tred, 
terd ; trat, trot; draf; trant, vet. 



(1) Etym. « germ. sax. sicamb. 
{land. j. boom-basijn. » 

(2) Etym. « Woesteyn, worstein, j. 
fusteyn. » Dit laatste komt van Fostat, 
of Fustat, een anderen naam van Cairo, 
waar die stof cerst ceweven werd.Worsteyn 
is waarsch. uit volksetymologie ontstaan, 
onder den invloed van M. Eng. worsted. 



lede, vet. id est, leide ; passeren, 
passement, trein. 

Gradus, pas; terd, trede ; scherde, 
schrede, schrijde ; iij voeten. 

Gradus, graed, graet. 

Gradus, trap ; steger, steeger ; 
stichel ; stigkel. (1) 

Gradus scala, sporte, sprote ; 
leder-sporte ; trame, fris. 

Gradus sive anulus climacteris, 
schaekel vanden hael, hangel, oft 
hengel. 

Gradum conferre, marchceren. 

Gradum cum hoste conferre, hand- 
gemein worden ; voet bij stek 
setten ; voet houden ; man aen 
man komen. 

Gradum sistere, stille staan. 

Gradum refer re, achter-waerts 
gaen. 

Gradi, gaen ; treden, terden ; 
stappen, stippen ;schrikken, schrek- 
ken ; draven ; trotten ; marcheeren. 

Gradi occulti, sluipen ; sluimen. 

Gradi lentil lento passu, tranten. 

Gradarius cursus, rotundus, wal- 
oppe ; vlieg-wal-op, fland. galoppe. 

Gradarius equus, Vide, Equus. 

Gradario gressu incedere, Gra- 
duatim currere, vier-voeten ; galop - 
peeren. 

Gradatus, trap-wijs gemaekt. 

Gradatim, seu Graduum instar, 
trap-wijs. 

Gradatim ire, progredt, op sijnen 
pas gaen. 

Gradatim ferre, tollere, attollere, 
schakelen ; op-schakelen. 

Gradatim, Fide etiam, Longius- 
cule. 

Gradu, seu Gressu, labi, offender e, 
titubare, nutare, errare, vacillare, 
mis-treden ; struikelen, stronkelen, 
(q. ad stirpem sive stipitem ojfendere;) 

(1) Hs. Etym. « Stijghel. » 



Gra 



70 — 



Gra 



sobben , -sobbelen ; stremelen ; 
waggel-beenen ; hinken. 

Graecus, Aeolicus, Griek. 

Graecari, slemmen, slempen. 
Grallare, Grallatoris gradu 
incedere, schranken ; scherden ; 
schrijden ; schrijd-beenen; scherde- 
beenen ; waei-beenen. 

Grallae, pertica lignece qui- 
bus altius a terra gradiuntur, 
stelten ; schaetsen, fland. 

Grallator, qui Grallis gradi- 
tur, stelt-man. 

Gramen, groen ; gars, gras, 
gers : dicitur gras q. d. ge-ras, 
qudd cito crescat, Becano. 

Gramen canarium, nodosum, me- 
dicatum, honds-gras ; peen, peien ; 
lid-gras, led -gras ; knoop-gras, 
knop-gras. 

Gramen aquis innatans, vlot-gras. 

Gramen palustre maius, segge, 
fland. 

Gramen miliaceum, hirs-gras. 

Graminis species agricolis valde 
molesti, queek ; quik-gras. 

Gramen resect um colligere, reken, 
reeken, raeken. 

Gramen desectum soli exponere y 
hoien. 

Gramineus, Graminosus, garsig ; 
grasachtig. 

Gramle, Grama, oculorum pi~ 
tuita, oog-dragt ; oogen-dragt ; 
oogen-etter ; dragt der oogen. 

Gramiosi vel Gramosi oculi y leepe 
oogen. 

Gramiosus y Gramosus, leep ; leep- 
ooge ; sijp-ooge ; sijp-oogig. 
Gramma, lettere 

Grammatica, letter-konste. 

GrammateuSy greffier, griffier ; 
notaris ; Fide porro, Graphiarius. 

Grammatophorus , brief-dra- 
ger. 



Grammatophylacium , brief- 
kamer. 

Grandebal^, oxel-haer. 
Grandis, groot ; grof. Grandis 
satis , lijdig groot. Grandis natu, 
Grandavus, oud ; be-jaert 

Grandior atas, af-gaende ouder. 

Grandis homo, stupidus, igna- 
vus, grovaerd. 

Grande loqui, poffen. 

Grandiloquus , groot -spraekig ; 
groot -spreker ; boeffer, poffer ; 
stuiter. 

Grandiusculus, groot-achtig. 

Grand it as, grootte. 

Grandescere, wassen ; grooten. 

Grandire, Plauti, Grandem facere, 
augere, grooten ; grosseeren. 

Grando, haegel ; hagel-steen. 
Grandinis tempestas, haegel-bijse ; 
haegel-buie. 

Grando comminuens calamos, sive y 
culmos & segetesy haegel-slag in 't 
koren. 

Grandinare, haegelen. Grandinat y 
het haegelt. 

GrandinosttSy haegelachtig. 

Grando, hordeolum, tuber- 
culum, weer-ooge 

Grando, gorte ; het gort ; 
gortigheid ; koren op de tonge. 
Grando, lepra porcorum, vinne, 
vinnigheid. 

Grandinosus, gortig ; vinnig ; ut, 
porcus, &c ver-saedt, ver-saeit, 
id esty over-saeit; vinnig verken. 
Granones, graenen, (inquit 
Gesnerus) barbard voce Alberto 
Magno dicuntur pili felis sive 
aluri circa os, quibus abscissis 
ferociam per ait. 

Granum, koren, korne; kerene, 
kerne; keest, fland. holl. graen, 
grein, (& sic pro pondere grant 
vel assis). 



Gra 



7* 



GrX 



Granum vacuum, loose terwe ; 
loos koren. 

Gratia excutere, dorschen het 
koren. 

Grana uva, wijnbesie-steenkens. 

Granum tinctorium, infectorium, 
scharlaeken-erein ; cochenille. 

Granum pcarium ; Vide, Fica- 
rium gr. 

Granarium, spijker ; koren-spij- 
ker; koren-soller ; vrucht-spijker ; 
graener, graender, fland. 

Graphium, schrijf-priem; gref- 
fie, griffie; griffel. Graphio excipere, 
op-schrijven. 

Graphiarium, koker; schrijf-ko- 
ker; schriftoris; schrijf-lade; schrijf- 
getouwe; schrijf-getuig ; calamaer. 

Graphiarius, Grapheus, greffier, 
griffier (greffier van 't hof, Grotio, 
hof-schrijver;) schrijver, schrijvein; 
stad-schrijver; notaris; secretaris; 
beamte schrijver, Grotto. Gra- 
phiarii officium, greffierschap; schrij- 
verschap. 

Graphiarius gladiolus, penne- 
mesken. 

Graphis, be-worp, be-werp, 
be-trek, der schilderije. 

Graphicus homo, galand. 

Grassari, rommelen ; ram- 
melen; toppen; tobben; ruischen; 
schoien. 

Grassari , rooven, rooffen ; ruiten 
ende rooven ; straet-rooven ; straet- 
schenden ; af-werpen ; af-worpen ; 
af-setten ; knevelen ; assaisineeren. 

Grassator, roover; bosch-roover ; 
straet-schender; straet-roover; land- 
dwinger, vet. af-setter; kneveler; 
ruisscher ; haeg-dief ; snap-haen ; 
sak-man, vet. struik- roover ; 
assaisin. 

Grassatio, rooverije ; roof. 
Gratia, minne; minsaemheid; 
minnelikheid; be-valligheid ; lieflik- 



heid ; aerdigheid ; schoonheid ; 
schoonte, quibusd. gracie; credijt. 

Gratia, gunste, gonste ; hulde ; 
wonne, wunne, g . s. s. hoon, vet. 

Gratid, wille ; wege. Illius 
gratid, ora dies wille ; van sijnen 
wege. 

ad Gratiam loqui, licf-laffen. 

Gratid pollere, valere, gesien sijn ; 
geacht worden. 

Gratia, wel-daed. 

Gratia, dank ; aen-genaemheid. 

Gratiam ab aliquo inire, demereri 
alicuius Gratiam, dank bij ieman- 
den be-haelen. 

Gratid tud, met uwen dank. 

mala Gratia, on-dank, malam 
Gratiam inire, on-dank be-haelen. 

Gratias, Grates, agere, habere, 
persolvere, Gratari, danken ; be- 
danken ; dank weten, seggen ; 
ge-danken ; be-loven. 

Gratias magnas agere, grand 
mercijs seggen. 

Grates, Gratiarum actio, dankin- 
ge; dank-segginge ; dank; ge-dank. 

Gratiam referre, pleni Gratias 
agere, Gratiam reddere, vol-danken ; 
ver-dienen ; ver-gelden ; weder- 
gelden. 

Gratia, Gratia delicti vel poena, 
genade; ver-gevinge; ver-giffenisse; 
vergif, vet . gracie ; pardon, par- 
doen. 

Gratiam facer e, lamen. Gratiam 
legis iurlsve facer e, dispenseeren. 
irus iurandi gratiam facer e, dispen- 
seeren vanden eed. 

Gratiam facere, criminis, delicti, 
&c. ver-geven ; genaede doen ; 
remis geven; gracie doen. 

Gratiam petere, genaede, gracie 
be-geeren, ver-soeken. 

Gratiam componere, soen inaeken. 
in Gratiam reducere, reconcilieeren. 

Gratid aut iudicio transigere, 



Gra 



— 72 — 



Gra 



metter minnen of met den rechte 
maeken. 

Gratus, Gratiosus, lief-getal ; lief- 
getael ; lief-getallig ; be-vallig ; be- 
haegelik ; weerd ; ge-naem ; ge- 
naemig; aen-genaem ; lief; lieflik; 
(Grati soporis, Gratus palato, lin- 
gua, lieflik van smaek; smaekelik;) 
non Gratus, on-weerd ; on-waerd ; 
on-genaem ; on-aengenaem. 

Gratutn acceptilmque esse, greten, 
greiten; greiden. Non arridet mihi, 
het en greidt mij niet. 

Gratus, dankbaer ; be-kensaem. 

Gratus , ont-fangbaer. 

Gratam rem facere, Gratificari 
cuipiam, iemanden dienst doen ; 
lief doen. 

Gratutn habere, haeiten, fland. 

Grati, Gratiosi, Grata animo, 
aen-genaemlik ; gunstiglik, gon- 
stiglik. 

Gratuitus, on-verdient. 

Gratuitus Gratis datus, ge-schon- 
ken. 

Gratuitb, Gratis, on-verdient ; 
t'on-verdienste ; ver-gevens, ver- 
geefs ; veur niet, om niet ; om 
sunst. 

Gratitudo, be-kensaemheid ; dank- 
baerheid, \q. d. denkbaerheid, me- 
moria benejacti, I. R.] 

Gratitudinis ergo munusculum, 
heuscheid. 

Gratulari, geluk bieden ; wen- 
schen ; vrolokken. 

Gratulatio, geluk- wensch. 

Gratulatio adulatoria, plais-dank; 
plas-dank. 

Gratulari adventum, heeten wille- 
kom. 

Gratulatio adventus, bien venue. 
Gratitare, kaekelen. 
Gravio, Graphio, Gravus, 
Vide, Comes ; item, Iudex. 

Gravis, Gravidus, swaer ; ge- 



wichtig ; wichtig ; vol. Graviorem 
esse, op-wegen. 

Gravis armatura, vol, oft swaer, 
harnas. Gravis armatura miles, 
kriegs-man in *t voile harnas. 

Gravitas, swaerheid; swaerigheid; 
swaerte. 

Gravare, swaeren ; be-lasten ; 
laeden, laeien. 

Gravari, be-swaert sijn. 

Gravis, lastig ; over-lastig ; leed- 
saem ; quellik. 

Grave, grief, grieve, fland. 

Gravatus, on-willig; on-gewillig; 
be-swaert ; on-gern ; be-laeden. 
non Gravatus, on-beswaerd. 

Gravati, Graviter, swaerlik ; 
nood, noie ; on-gern ; lastiglik. 
Gravati aliquid facere, noode iet 
doen. Graviter accipere, belgen, 
Graviter vel durius ferre, nemen in 
\ quaede ; qualik nemen. baud 
Gravati, geren, geern, gerne; wil- 
liglik. 

Graveolens, stinkende. 

Graveolentia, stank. Vide^ Odor 
gr. 

Graveolentia oris, mond stank ; 
stinkende aessem. [Graveolere ore, 
vijsten in sijnen lepel, proverb. 
Pelgromio.\ 

Gravedo, Cory%a, ver-koud- 
heid ; swaerheid van hoofde ; ver- 
stoptheid inde neuse; ver-snotheid; 
snof, snuf ; snoteringe ; catarre. 

Gravedo & rotatio capitis cum 
tenebris & caligine oculis obversan- 
tibus, blinden hoofd-sweer. 

Gravedo capitis i potu nata, hoofd- 
sweer van drinken. 

Gravedinosus, Gravedine laborans, 
ver-snot; ver-snoft, ver-snuft; ver- 
snotert; ver-koudt, swaer-hoofdig. 

Gravedinosus: cut turbida est urina, 
ver-konkelt inde blaese. 

Gravediuosus, Gravedini obnoxius, 



Gre 



— 7* — 



GrV 



hoofd-sweerig. Gravedinem contra- 
here, ver-snoffen. 

Gravidus, be-vrucht. 

Gravida mulier, be-vruchte, 
swangere, dragende, be-gorde vrou- 
we ; swaer van kinde. 

Gravidam reddere, Gravidare fe- 
minam, be-vruchten ; be-gorden. 

Gravidam esse, kind dragen ; 
groot gaen van kinde. 

Gravidam rum esse, gunst gaen, 
sicamb. 

Gravis vir, serius et sedatus 
homo, treffelik ; (res gravis, treffe- 
like saeke ;) degelik ; deftig, boll. 
stemmig man ; ge-rekkelik ; ee-sta- 
dig ; gestapelt ; gestaepeleert ; 
staetig ; staetelik ; parmant, par- 
mantig. 

Gravis, aliis probitatis atque 
modestia exemplum prabens, 
ge-stichtig. 

Graviter, staetiglik ; stemmiglik ; 
treffeliken. 

Gravitas, staetigheid ; stemmig- 
heid ; stand-haftigheid ; stand- 
vastigheid ; ge-stichtigheid ; ge- 
rekkelikheid ; graviteit. 

Gravitaiem tenere, graviteit hou- 
den. 

Gremium , schoot . [Gremio 
puerperas tenere ad facilitandum 
partum, schooten, schoien : quaque 
id prastat femina, schootster, schoi- 
ster. F. R.] 

Gressus, Vide,Gradus. 
Grex, hoop beesten ; hoop 
veegs; kudde; &, Grex parvus, 
kuddeken ; herde, g. s. s. fris. 
ang. her & quik, vett. 

Grex armentorum, drifte. 

Grex ovium, schaeps-kudde. 

Gregis mas, dux, her-man ; heir- 
man ; dicitur etiam, herd-man, 
ab herde, id est, grex; bel-hamel ; 
belle-man ; hoop-man. 



Grex hominum, schaere ; rot ; 
bande, bende ; troppe ; troepe. 
Gregales, consorten. 
Gregatim, kudde-wijs ; hoope- 
lings ; hoop-wijse ; bij hoopen ; 
bij troppen ; bij rotten. 

Gregarius miles, gemein soldaet. 

Grisius color, vulgi, grijs. 

Grossarius, vulgi, grossier. 

Grossula, kroes-besie; kroe- 
sel-besie ; kroes-baeie ; kruis-besie, 
boll. 

Grossularia rubra, vel, ultrama- 
rina, ael-besie-boom oft struik. 
Acina vel fructus, ael-besie ; besi- 
ken over sie. 

Grossus, groene vijge. 

Grossus, vulgi, gros, grof. 

Grossus, Vide, Libra. 

Gruma, kruis-straete ; kruis- 
weg ; vierweg-schede. 

Grumus, Grumulus, hoopken; 
hovelken ; mol-hoop, terra tuber, 
cumulus, qualis a talpdegeritur. 

Grunnire, knorren ; gnorren ; 
grunnen, /land, grommen, grom- 
melen; grollen; morren;morkelen; 
rochelen, ruchelen; totelen; gillen, 
boll, sicamb. gullen. 

Grunnitus, rotel ; reutel ; roche- 
linge. 

Grus,, kraene ; kraen-vogel. 
Gruere, kaekelen. 

Gruinaria herba, kraen-bek. 

GruTjE ius : vectigal quod 
coctores cerevisiarii pro usu 
aqua, centesimam nempe, per- 
solvunt, gruit-geld. 

Gry, siere, sierken. Ne Gry 

quidem dare, niet een siere geven. 

Grytopola, poppen-kramer; lorer. 

Gryllus, veld-krekel; nacht- 
krekel : genus locusta, simile 
cicada, nocte stridens y grille, 
boll, koren-wachter, fland. hei- 
mel, heimel-mugge, g. s. s. 



10 



Gul 



— 74 — 



Gu 



Gryphus, raedsel ; ge-raedsel. 
Gryps, Gryphus, grijp ; vogel- 
grijp ; griffoen, q. d. grijp-hoen. 

Grypus, krom-neus, qui n vi- 
sum habet aduncutn. 
Guaiacum, pak-hout. 
Guardia, vulgi, gaerde ; 
waerde ; ge-waere. 

Gubernare, stieren ; be-rech- 
ten, be-richten; be-schikken; voog- 
den ; vogten, vet. ver-voogden ; 
meesteren ; regeeren ; gouvernee- 
ren ; regeleeren. 

Gubernator, rectoor ; superinten- 
dent ; gouverneur, Gubernatrix, 
gouvernante. 

Gubernator provincia, p rafect u s, 
legatus, ruwaerd, reuwaerd, roe- 
waerd, roeuwaerd, rewaerd, rou- 
waerd ; q. d. custos, conservatory 
assertory vindex quietis. [F. R. sic 
distinguit, ut Ruwaerd vel rou- 
waerd, sit q. conservator quietis; 
roe-waerd, qui virgam iustitia tenet, 
servat.~\ 

Gubernator navis y director clavi, 
stier-man van 't schip. 

Gubernatio, be-stier ; be-recht ; 
be-rechtinge ; be-schik ; hoofd- 
manschap ; gouvernement ; gou- 
verneurschap ; regiment. 

Gubernaculum navis y stier ; stuer ; 
roer ; roeder ; stier-roer. Guberna- 
culi ansa, helm-stok aen 't schip. 
Guildionia, in 11. Longo- 
bard. societas y corpus, guide, 
gilde. 

Guisa, vulgi, gijse; ge-wijse; 
wijse. 

Gula, kele, keele ; keel-gat ; 
strote, stone; straete, vet. sicamb. 
spijs-straete ; vet. sax. sicamb. 
slok, sloke. Stone aut em & strott- 
gat dicitur a fundendo ; quoniam 
per banc partem omnia corpori 



velut per clepsydram infun- 
duntur ; Becano. 

Gula pars summa, mento proxima, 
Fauces , kauwe, kouwe, kuwe, 
koeuwe ; slonde, g. s. s. 

Gula ardor, so, zo, soode, soo ; 
sat, de sat, q.d. ebullitio stomachi, &o. 

Gulam stringer e ; Gulam laqueo 
frangere, Gulam stringendo necare, 
worgen, wurgen ; ver-worgen. 

Gula, gulsigheid ; on-genuch- 
terheid. 

Gulosus, gulsig ; slokerig, slok- 
ker, slokkerachtig, slokachtig, slok- 
kig, slok-al ; sat-aerd, satterik ; 
heet-liongerig ; vraet, q. d. over- 
aet, sive, ver-aet ; fraetig ; onge- 
nuchtert. 

Gula subtilisy delicata, lekker, 
lakker, lakker mensch, lekkaerd. 

Gulosiy gulsiglik ; lekkerlik. 
GuLUOCiE, Festi, calix pul- 
vinatus nucis 9 sloester, snoester. 
Gummi, klubber, klebber, klib- 
ber ; gomme. 

Gummi linere, inficere, misctre, 
gommen. 

Gummi iuniperi, iuniperinum , 
vernis. 

Gummi genus tinctura conveniens, 
quod vulgo Lacca & Cancamum 
dicitur, lak; gomme-lak. 

Gurges, profundus in amne 
locus quo aqua circumagitur, 
wiel ; klok ; wielinge ; wellinge ; 
welle ; wervel ; draiende waeter ; 
sink-sand ; kolk ; slorpe, vet. 
wael ; diepte ; waege, g. s. s. 
gompe, gumpe ; guile ; golpe, 
(golfo) ravel inge ; slok. 

Gurges palustris, limosus, dood- 
laege, rectius, dood-laek ; sink- 
poel ; wervel-poel. 

Gurges homo, slokker ; slemmer, 
slemper; vraet; deur-jager. 



Gut 



— 75 — 



Gyr 



Gurgulio, gorgel ; gorgel- 
tongesken ; tongesken ; adem-ton- 
gesken ; keel-tapken. 

Gurgustium, kot; hutte; caban 
Gustus, sraaek, smaeksel ; 
proeve : veur-sn>aek. 

Gustu dulcis, soet-mondig. 

Gustu asper, austerus, astringens, 
wrang, wrang van smaek. 

sine Gustu, smaeke-loos. 

Gustus, instar ientaculi, im- 
bijt, in-bijt. 

Gustare, smaeken ; proeven ; 
koren, keuren. 

Gutta, Gutta destillans, drop- 
pe, droppele ; druppe, druppele ; 
waeter-drup. Guttula, droppelken, 
druppelken. 

Gutta glacie concreta, ijs-kekel. 

Gutta viscosa ex arboribus de- 
fluens, klubber, klebber, klibber. 

Guttatus, tnaculis distinctus 
in moium guttarum, gremel. 

Guttis, guttaiim y aspergere, dis- 
pergere, maculare, variegare, be- 
druipen, be-druppen ; spikkelen, 
spekelen; speekelen. 

Guttatim effluere, decidere, distil- 
lare, sepelen ; leken ; ver-leken ; 
druppen; ver-sijpen. 

Gutta, vulgi, fledercijn, flercijn, 
vledercijn. 

Guttur, kele, keele ; gorgel ; 
gorgel-piipe; krop, kroppe; longer- 
ader; adem-ader. 

Guttur aridutn, haele kele. 

Gutturis vesicula, krop, kroppe. 

Guttur stringere, worgen, wur- 
gen, ver-worgen. 

Gutturevernare, quedelen; quelen. 

Gutturosus homo, kroppaerd; krop- 
pig ; kropachtig. 

Gutturis ornamentum, hals-sie- 
raet; hals-gesmijde. 

Gutturis hernia, Vide, Bron- 
chocele. 



Guttus, Gutturnium, hand- 
vat, hand-waeter-vat ; giet-vat ; 
lampet ; lepijn, fland. lavoir. 

Guttus, olie-kruike ; olie-pot ; 
knaertke, knaertge. 

Gymnas, ludus Gymnicus, Gym- 
nasticum exercitium, baere, baeren- 
spel. 

Gytnnastica ars, scherm-konste. 

Gytnnasiarcha, scherm-meester. 

Gymnasium, veld-schole ; scherm- 
schole. 

Gymnasium literarium, schole ; 
hooge schole ; universiteif. 

Gytnnasiarcha,Gymnasiarchus, rec- 
toor vande schole ; regent. 
Gyn^eceum, vrouwen-huis. 
Gypsus, Gypsum, gips; plaes- 
ter ; witsel ; strijk-kalk ; smeer- 
kalk, materia calci similis, 
qua parietibus tectoria indu- 
cuntur. 

Gypsum, quibusdam talk : ut 
pellucida vitri instar materia 
fossilis, vulgo, moscovisch glas. 
Vide, Talcum. 

Gypsare, Gypso incrustrare, gip- 
sen ; oe-gipsen ; plakken ; witten ; 
plaesteren, plijsteren ; plakken oft 
be-setten met kalk. 

Gypsatus, geplakt; geplaestert. 
Gyrgathus, locus in quo 
mente emoti vincti aut inclusi 
tenentur, dol-huis, dul-huis. 

Gyrinus, papioen, popelioen- 
ken. 

Gyrofalco, Gyrofalcus, gier- 
valk ; stoot-valk ; gertau. 

Gyrus, geere ; dril, tril ; 
wervel, worvel; swier; krijt, krijte, 
kreit ; om-ring. 

Gyros agere, Gyrare, in Gyrum 
agere ; in Gyros torquere, toraueri, 
verti ; in Gyrum sive orbem votitare, 
drillen; triflen ; tuimelen, tomme- 
len, tummelen ; wervelen ; wor- 



Hab 



-76- 



Hab 



velen; om-draeien; wieren; swieren; 
voltigeeren; ringelen. 



H 



Habena, toom; teugel, togel, 
tuegel ; swinge, swenge ; knevel ; 
breidel. Vide, Capistrum. 
Habere, hebben. 

Habendi cupidus, heb-achtig. 

Habere, in-hebben: ut civitatetn, 
de stad. 

non Habere, ont-beren. 

Habere se hoc aut Mo modo, 
vaeren ; tieren ; zijn. bene Habere, 
wel te pas zijn, gesond zijn, wel 
vaeren : Habere malt, krank zijn ; 
qualik vaeren. 

Habere bene, goede dagen hebben. 

Habere satis rem ; facile habere, 
fortunas satis amplas habere, wel 
hebben. 

Habere gratias, be-danken. 

Habere, houden ; Habere bonum 
rattlmque, veur goed houden : Ha- 
bere aliquem, houden ende ont- 
haelen iemanden : Habere loco 
parentis, veur sijnen vader houden : 
Habere in hoslium numero, pro hoste, 
veur vijand. 

Habere dicer e, facer e, audire, heb- 
ben te seggen, te doen, te hooren, 
&c. id est, dicendum, faciendum^ 
audiendum est, &c. 

Habentia, pro, divitiis, have, 
haeve, haef ; Ital. havere. 

Habilis, be-quaem, be-kaem ; 
hebbelik ; knap ; gnap ; handelik ; 
weidelik; geschikt; atel, abelaejd; 
habel. 

Habiliter, abelik. 

Habilitas , hebbelikheid ; ge- 
schiktheid ; abelheid. 

Habilem redder e, Habiliiare, vul- 
gi, habiliteeren. 



Habitus, id est, dictus, puta- 
tus, ge-segt, ge-seit ; dictus 
mortuus, pro mortuo habitus, 
dood geseit. 

Habitus corporis, ge-lijvigheid ; 
ge-stelte des lichaems(i); corpulen- 
ce. 

Habilior, lijvig ; ge-lijvig ; vol- 
lijvig ; corpulent ; bolster. 

Habitus, ge-laet, ge-laet des 
aen-sichts. 

Habitus animi, aerd. 

Habitus, Habitudo, hcbbinge, vet. 
hebbelikheid ; ge-stalte ; ge-stelt- 
heid ; ge-ste!tenisse ; qualiteit ; 
fagoen ; contenantie. 

Habitum habere alicuius ret, vits 
zijn, fland. 

Habitus, habijt : kleedinge ; 
kleed. 

Habitus nauclerius, see-kappe ; 
scheeps-rok . 

Habitare, woonen ; be-woonen ; 
houden (ut Latinis, habere,) ont- 
houden ; resideeren. 

Habitare laxe, ruim woonen. 

Habitare ruri, in agro, te lande 
woonen. 

Habitabilis, woonbaer : woonlik ; 
be-woonlik. non Habitatus, on-be- 
woont. 

Habitator, wooner ; in-wooner. 

Habitator castri, borg-saet. 

Habitator vagus, qui nulld in 
urbe certam sedem statuit aut 
figit, & identidem ex una 
regione aut urbe in aliam 
migrat, wild gast, Quast. Mag- 
deburg. 

Habitatio, Habitaculum, woon ; 
woon-huis ; woon-plaatse ; woon- 
stad; woon-stede; wooninge; ham, 
vet. sax. id est, heim ; ver-blijf; 
ge-lege ; logijs ; logiment. 

(\) Us. Etytn « Ghe-stalte. » 



ILe 



— 11 — 



H* 



Habitaiio assidua, residentie. 
Habitationis locus, huis-vestinge, 
inter alimenta censitum, Grotto. 
Habitationem transferre, ver-hui- 
sen. 

Hac, hac vid, hier langs; 
langs hier ; al hier ; hier-waerts, 
her-waerts. 

HACCHEKEAyVuIgi, hakkeneie, 
id est, telle. Hakkenei, inquit 
Gesnerus, dictus qubd alterna- 
tint pedibus elevatis sonitum 
citet similem illi qui auditur 
cum olera, aut aliud quippiam 
geminis cultris minutatim super 
abaco ligneo inciditur, quod nos 
hakken dicimus. 

HjEC, & in plur, Ha, dese, 
die. Hac, neut. plur. die: ad Hac, 
daer-toe. 

HLedus, Hadillus, Hadulus, 
geiten-bok ; boksken. Hadina, 
Hircina pellis, bokken-leer ; bok- 
ken-leder ; bokken-vel. 

Hematites, bloed-steen. 

HjEMATODes, bloed-wortel. 

HjEMATOPUS, mat-hoen, q. d. 
hemat-hoen, a sanguineis cruri- 
bus sive cruentd rubedine Ion- 
gorum crurum, Ad. Iunio. 

HiEMORRHOis , Hamorroides , 
sanguinis profluvium per venas 
ani, spene, speene, speine, spe- 
nen-vloed ; aembeien, anbeien ; 
aers-bleine. * 

ILerere, klijven, kleven ; han- 
gen : blijven hangen ; blijven, 
q. d. be-lijven ; haperen ; herken, 
vet. harren, vet. steken ; blijven 
steken ; stekken, vet s. s. 

Harere, Hasitare in cceno, luto, 
steken, ver-stelt zijn in 't slijk. 

Harere animo, Hasitare, twijfelen, 
tweifelen. 

Hasitare, haperen. Hasitare lin- 
gud,hatevtn, haperen met de tonge. 



Hasitabundus, hasitans, twijfel- 
achtig. 

Hasitator, Hasitans pracipitante 
lingud, hakkeler ; klibber-tonge, 
fland. 

Hasitatio, haperinge. 

Hasitatio, Hasitantia lingua, 
stamelinge; hakkelinge der tongen. 
FLeres, Haredii particeps ; Ha- 
reditatetn aut partem eius accipiens, 
oor, oir, hoor, hoire ; erf, erve ; 
erf-goed (i) ; erveling, vet. erf- 
kind ; ge-erve ; erf-genaem ; erf- 
naemer ; erf-genoot ; deel-genoot ; 
adding, aeldinger, haeling, hael- 
ding, fland. linagier. 

Hares proximus, nzeling, fland. 
Hares secundus, nae- erf-genaem. 

Hares nuncupatus, mondelik erf- 
genaem 

Hares fiduciarius, testamenteur. 

Haredes, successeurs. 

Haredes accelerantes. Hares eius 
cognati qui neque fratres neque sorores 
post se relinquit moriens; &, Haredes 
in recti progenie descendentes, qui 
lateribus praferuntur, gaen-erven, 
vet. sax. 

Harede car ens, haredem non habens ; 
&, Hareditate privatus, erf-loos, 
erve-loos. 

Hareditas, Haredium* Haredita- 
tis dominium sive possessio, erf, erve ; 
erf-goed ; erfdom ; erf-grond ; erf- 
schap ; erf-deel ; erffelikheid ; erffe- 
nisse; hoorie, fland. sterf-huis ; 
aen-gestorven goed ; successie. 

Hareditatis bona omnia mobilia, 
inboel, Grotio. 

Hareditas qua iure legitimo & ab 
intestato ad aliquem redit, ver-ster- 
venisse ; aen-sterving. 

(i) Die drie woorden beteekenen het 
erfdeel, niet den erfgenaam ; zij moeten 
bij Hareditas staan. 



Hje 



-78- 



Hal 



Hareditate alicui obvenire, ver- 
sterven ; aen-sterven. 

Hareditatem acquirere, accipere, 
adire; Hareditate frui ; bona hare- 
ditate accipere, erven, erffen ; be-er- 
ven. 

Hareditatis relictio testamentaria, 
erflating, Grotto. 

Hareditatis acquisitio directa, erf- 
latinge uit de hand : fideicommissa- 
ria, over de hand, Grotto. 

Hareditatem defuncti adire, het 
sterf-huis aan-veerden, aen-gaen : 
repudiare, met den voet stooten. 

Hareditatem alicui transrnittere 
transfer™, transcribere, tradere, erven , 
erffen ; de erve over-laeten ; in- 
goeden ; goeden ; de erve, de 
ervenisse over-geven, over-setten. 
Hareditatis traditio, transcriptio ; 
Hareditas, goedenisse ; ervenisse. 

Hareditatem fratribus & sororibus 
mortuis deferre aliis cognatis, ver- 
broederen ende ver-susteren. 

Hareditate, bonis, privare, ont- 
goeden; ont-erven. 

Hareditatem in stirpes dividere, 
klufte-wijs, kluchte-wijs deelen. 

Haredipeta, erf-gierig. 

Hareditarius, erfachtig ; erfelik. 

Hereditaria pars, Hareditas, boel, 
boedel, in-boedel. 

Hereditaria terra, erf-land. 

Hareditarium ius, Hareditas, erf- 
rechc. 

Hareditarius ususfruclus , erf- 
tochte. 

Hareditarius usufructarius, erf- 
tochtener. . 

Hareditarius hostis, erf-vijand. 

Hareditarius morbus, malum, aut 
contages, erf-siekte. 

Hareditarii, erffeliken 

HiERESis, ketterije ; rot, g. s 
wan-geloof ? Grotio\ sekte. 



Hareticus, ketter, ketser ; swer- 
mer. 

Haresiarcha, hoofd-ketter; artsch- 
ketter. 

Halcyon, Vide, Alcedo. 
Halebarda vulgi. Vide, 
Securis longa. 

Halec, Halex, piscis, haring, 
haering, hering. 

Halec recins capta, gestorten 
haering. 

Halec prima virginea, primb om- 
nium capta; inanis, lactibus & 
ovis carens, maegdekens haering, 
ijdelen harink. 

Halec reiicula, relicta ut vilior, 
selectis melioribus, wrakken oft wra- 
ken haering. 

Halec macerata, braed-haring, 
e t ia m, sied-haering. 

Halec conditanea, muriatica, mu- 
riata, murid durata sive condita, 
pekel-haering, 

Halecis muriata resegmen, smach- 
te, pasteie, hase vanden pekel- 
haenng. 

Halec muriata vilior, ton-hae- 
ring. 

Halec muriata, condita, branchiis 
& intestinis exuta, kaek-haering. 

Halec infumata, fumo durata, 
passa, boks-haring, boks-haering, 
oukking, bokking, q. d. Halec 
hircina, ab odore vid 1 : spikke- 
ring, spik-haring, s. s. droogen 
haering ; rooden haering, rood- 
haring : sore ; & bok-soring, qubd 
auri vel aris potids colorem 
in fumario duett. Galli etiam 
voce Gothicd Soretum nuncu- 
pant, quod subruffus ad atrum 
accedens color ed lingud Sorus 
vocitetur, Adr. Iunio. 

Halec recens, vento siccata, nee 
satis durata, wind-droogen haring ; 



Hal 



— 79 — 



Har 



ver-waeiden haering; wind-haerine; 
& pan-haering, qubd in patelfd 
coquatur. 

Halec leviter salita, hut Haled 
fumata congener, slabbe-soet, slab- 
beken-soet. 

Halecis minor is species, pelsser. 
alia eius species, quibusd. vel, ut 
aliis, Halecis pullus, sprot. 

Halecem iugulare & eviscerare, 
kaeken den haering. 
Halecaria navis, haring-buise. 
Halleetus, avis ex accipi- 
trum fringillariorum genere, 
mosket, musket. Vide inter 
genera Aquilarum. 

Halicacabus, winter-kerssen ; 
krieken over de zee. 

Haliphlceas, kork-boom. 
Halitus, adem; aessem. 
Halitus expers, adem-loos. 
Halare, Halitum emittere, ade- 
men ; aessemen ; rieken ; reuk 
geven ; luchten. 

Halitum recipere, ver-haelen den 
aessem. 

Hallensis, vulgi, mo net a 
genus j heller, haller, hellink, ger. 
sax. sic. 

Hallucinari, spriet-oogen ; 
sprietel-oogen ; suffen ; ver-suffen ; 
ver-guffen; ver-swijmen. 

Hallucinari, ver-sien ; ver-kij- 
ken. 
Hallucinatio, ver-swijmtheid. 
Hallucinare lingud, mis-spreken ; 
mis-klappen ; ver-spreken : in 
sermone labi. 

Hallus, Hallux, grooten teep. 
Halo, Halos, maen-ring; ring 
der maenen. 

Halophanta, logen-tap. 
Halosachne, see-scnuim ; 
visch-been. 

Halter; Halter es; sprink-bal 
sprink-ballen, massula plumbea, 



quibus in saltu librantse, ut 
certius assiliant; vel, quibus 
gressum susbendunt illi qui 
inextentd cnordd ambulant. 
Ham a, ton, tonne ; & vox 
consona nostra ame ; vas aqua- 
rium rotundioris forma & ventris 
globosioris, teste Turnebo. ame, Ant- 
verpiensibus, id est, 50 gelten. 
Ham a, brand-eemer ; brand- 
haek; vier-haek. 

Hamula, ampulle ; pulle. 

Hamadryas, vaerende vrouwe; 
varende wijf. 

Hamus, Hamulus, haek, haeks- 
ken ; krampe. 

Hamis expedire, ont-haeken. 

Hamus ferreus, hekel; heekel. 

Hamus, hangsel, hengsel ; hin- 
gene, hinge, henge, hengene, 
fland. 

Hamus, malie. 

Hamus piscatorius, angel, hangel, 
hengel ; qubd pisces suspendat 
& angustiis premat, inquit 
Becanus; visch-angel; visch-haek; 
hoek, id est, haek ; hinc hoeks 
ende cabbeliauws, dua olim in 
Hollandid factiones, ab hamo 
& ab asello pisce. hinc & hoek- 
boot, q. haek-boot; &, hoekers, 
piscatorum genus hamo pisci- 
culos venantium ; seu 

Hamiota, angeler, angel-visscher, 
hengeler, engeler, hangeler. 

Hapsus, vulgi, lompe; vlasch- 
lokke ; hasp ; haps. 

Hara, koie ; verkens-kot ; 
verken-schot ; swijn-schot ; swijn- 
stije, vet. 

Harengus, Harenga, vulgi. 
Fide, Halec. 

Hariolus, waer-segger; wijs- 
segger; wis-segger; wittiger, s. s.fr. 
protete. Hariola, waer-seggersse ; 
waer-segster. 



Har 



— 80 — 



Mas 



Hariolari, waer-seggen ; wijs- 
seggen ; wis-seggen ; wittigen, 
s. s. jr. profeteeren ; wijchelen, 
wiechelen, q. d. ex hinnitu equo- 
rum prasagire. Ex equorum 
enitn binnitu Germanos prasa- 
gia experiri solitos testis est 
Corn. Tacitus. Saxones quoque 
equorum hinnitus tanquam 
prasagia in primis observa- 
runt. * 

Harmela, Vide, Armelina. 
Harmonia, accord, over-een- 
kominge van geluit. 

Harmonia instrumentorum musi- 
corum, spel. 

Harmonia puellari vocemodulanda, 
diskant. 

Harmonia graviore aut depressiore 
voce ton&ue concinenda, bas. 

Harmonica ratio , lol, lul. 

Harpa, vulgi, harpe, haerpe, 
herpe. 

Harpagium, be-spuit-kruike ; 

giet-vat; sprenk-vat; sprenkel-pot. 

Harpago, haek ; kramme ; 

klamme ; klampe ; grepe, vet. 

vier-haek ; brand-haek. 

Harpago, dregge ; grond-haek ; 
soek-haek, soeker, s. s. schip- 
haek ; schip-dregge ; put-haek ; 
pet-haek, holl. & malt, pek-haek. 

Harpago vietoris, pranger ; trek- 
haek; kuipers-haek. 

Harpagare, Harpagine apprehen- 
dere, klampen ; enteren, interen, 
de navibus potissimum bellicis 
hostiles apprehendentibus & in- 
vadentibus. 

Harpagare, vatten ; takken * vin- 
geren; krauwen, metapb. preeu- 
wen. 

Harpalus, grijp ; grijp-hond ; 
cants rapax : etiam inter Canum 
nomina. 



Harpastum, wind-bal ; bal- 
loen ; palloen. 

Harpax, wordel, werdel, wor- 
vel, wervel. 

Harpax, lapis, aek-steen. 

Harpe, pas-mes ; pas-hou wer ; 
half-houwer ; krom-houwer ; krom- 
koorde ; krom-oord ; malkus- 
sweerd. 

Haspedone, rota glomerato- 
ria, spoel-wiel ; spoel-rad ; haspe, 
haspel ; gaeren-veder ; gaeren- 
winde ; gaeren-kroone ; garen- 
molen. 

Harpyia, slok ; & bine de 
bomine rapace & quavis corra- 
dente, slok-al. 

Harpyia, inter Canum no- 
mina. 

Harpyia, harprijt, roof-vogel, 
Lud. Pottero. 

Haruspex, waer-segger. 
Haruspicium, Haruspicina, waer- 
seggerije ; waer-segginge. 

Hasarda, vulgi, hasaerd. 
Hasarda, vulgi, in lusu alea, 
aes, aesken, een ooge op 't spel. 

Haspum, Hapsum, vulgi, hasp, 
haps. Vide St Hapsus. 

Hasta, hals-geweer ; lang- 
geweer ; arma longa qua hu- 
meris feruntur ; spiesse, spietse ; 
spiet, vet. fland. spet, spete, 
speete, sax. spere, speere ; pijke ; 
lancie ; lansse ; glavie, quod 
Gallis pro gladio. 

Hasta velitaris, levis, javeline ; 
pertusaen, pertisaen; tornoi-lancie. 
Hasta amentata, ansata, nodosa, 
knevel-spiet ; knevel-stok ; swijn- 
spriet ; swijn-spiesse ; swijn-staf ; 
swijn-stok ; swijn-speet ; ever- 
spit, ever-spriet. 

Hasta missilis, werp-pijl. 
Hasta forti genus, baseler. 



Hau 



— 81 — 



Hed 



Hostile, schacht, schaft ; stange ; 
pijk-schacht ; spies-schacht ; spies- 
stange. 

Haste cuspis sive ferrum, pijk- 
ijzer. 
Hasta pars inferior, honds-einde. 
Hasta missilis atnentatdeve lorutn, 
knevel. 

Hasta nautica longa & robusta, 
inferiori plerutnque parte obtusa, & 
globo out ferro, ne facile in fundum 
subsidat, munita, kloete ; kloet- 
stok. 

Hastis prapilatis obiicere, jagen 
deur de spiessen. 

Hasta, Hasta audio, Hastariutn, 
uit-roep ; boel-huis ; subhastatie. 
Hasta subiicere, publica auctioni 
subiicere, Hastam in faro ponere, 
uit-roep , koop-dag, boel-huis 
houden ; met den stok ver-koopen : 
&, auctionarii praconis baculus, stok, 
fland. brugens. 

Hastatus, spies-drager ; pijker ; 
pijkenier, pijkenaer. nastati, spies- 
volk. 

Hastiludium, vulgi, stek-spel ; 
tornoi-spel : Fide, Decursus. 
Hastula regia, affodille. 
Havana, vulgi, haven. 
Haud, neen ; niet, q. d. n'iet, 
ne iet. Vide, Non. 

Haudquaquam, ingeenerlei wijse ; 
geens-sins. 

Haurire, scheppen ; schepen, 
vet. oosen, hoosen. 

Haurire affatim, Haurire ambabus 
manibus, op-scheppen. 
Haurire aquas I puteo, putteii. 
Haurire, swelgen ; deur-haelen ; 
slinden ; in-haelen. 
Haurire avidi, ver-gulsigen. 
Haustim bibere, gal pen, gul pen. 
Haustus, us, dronk ; toge, teuge ; 
in-hael ; deur-hael ; slok ; : sope, 
suipe ; Haustus aqua, sope waters. 



Haustus ingens, koe-dronk ; fonk- 
dronk. 

Haustu aquali respondere, be- 
scheed doen in 't drinken. 

Haustrum, schep-bekken ; water- 
schepper ; eemer ; put-eemer : oos- 
schotel ; oos-vat ; ooser ; oose, & 
gieter, lignum excavatum quo bauri- 
unt nauta aquam ad irriganda vela. 

C H, de. 

Hebdomas, Hebdomada, weke. 

Hebdomada laboriosa, profesta, 
absque festis, peerds-weke ; ploeg- 
weke. 

Hebdomada finiens, Hebdomada 
finis, nae-weke. 

Hebdomada passionis, Dominica 
ante Dominicam Palmarum, 
palm-weke. 

Hebdomada maior, sancta, goede 
weke,. vet. fland. stille weke, 
sax. sic. fris. 

Hebdomadarium forum, Hebdoma- 
daria nundina, weken-merkt ; 
week-merkt. 

Hebes, bot ; plomp ; stomp ; 
plotsig, vet. 

Hebes homo, bot ; bot-muil ; 
botterik ; botaerd ; plomp ; plomp- 
aerd ; grof ; grovaerd ; on-verstan- 
dig ; on-verstandel, hoi I. stumper, 
fris. kloete; on-besneden mensch. 

Hebetare, bot-maeken ; ver-botten; 
ver-plompen ; ver-stompen ; stom- 
pen ; om-gaen. quorum quadam 
etiam, Hebetart, Hebetescere. 

Hebetudo, botheid, bottigheid. 
Hecate, hexe, hekse : hechi- 
fera, his p. 

Hecta, Helta, bluister ; bluis- 
teringe op het brood ; blader. 

HEcnckfebris, ver-dwijnende, 
ver-wortelde kortse. 

Hedera, vaele, veile, veele, 
herba venale vinum indicans ; 
kleve, klever-boom, klever, klem- 

ii 



Hel 



— 82 — 



Hep 



mer-boom, klim-op ; klijf, boll, a 
klijven, id est, adbarere ; 
wede-winde ; eek-loof, id est, 
eik-loof ; eiloof, fris, iloof, sax. 
heiloof, vet. ieft, hieft, fland. 
ieven ; aerd-vele, aerd-veile; groen- 
draeve ; onder-haeve. [Kilianus 
videtur cum Hedera terrestri 
proprii dictd omnia confundere; 
de qud tamen posteriora tantxim 
intelligenda: amplius itaque 
videndum. F. R.] 

Helcium, lichte ; hals-band ; 
hals-seel ; kumraet, sax. 

Helcium, instrumentum ab bu- 
meris equorum pendens, gareel, 
garreel, gereel, gorreel. 

Helcium, lijne, linie ; trek-seel ; 
trek-linie ; treil-linie, s. s. 

Helciarius, qui June navem 
trahit, schuit-trekker : treiler. 
sax. sic. 

Helciariorum clamor, bof. 

Helcysma, slekke silvers ; sil- 
ver— glede ; silver-schuim ; schuim 
van silver. 

Helenium, aland-wortel ; ga- 
land-wortel. 

Helices, in pictura, mooris- 
ken ; vignetten. 

Heliotropium, sonne-wende ; 
somer-wende; kreft-kruid; kanker- 
kruid. 

Helleborus, nies-kruid ; nies- 
wortel ; vaen-kruid. 

Helmus, vulgi, helm, hel- 
met. 

Helucus, keller-kortse; hoofd- 
sweer van drinken. 

Heluo, vraet, fraet; fret, freter; 
slemmer, slemmer, slemper ; bras- 
ser; gulsigaerd; slok, slik, slokker; 
hol-haeke ; hol-kaeke ; hol-strote ; 
hol-buik ; slinder ; ver-slinder ; 
gier-wolf ; glottoen. 

Heluari, freeten, s. s. jr. bras- 



sen ; slempen ; dempen ; schrant- 
sen ; smeeren ; smeuren ; lappen 
deur de billen. 

Heluatio, brasserije; smeer, smere, 
smaer ; slemmerije, slemperije ; 
demp ; swelgerije. 

Helvus, vael, valuwe ; Week- 
rood. 

Helxine, glas-kruid. 
Helxine cissampelos, winde ; klok- 
bloeme. 

Hemerocallis, leliken van Cal- 
varien. 

Hemerodromus, post ; post- 
bode ; lakkeie. 

Hemiartium, mikke ; kraem- 
mikke. 

Hemicrania, losschen hoofd- 
sweer; hoofd-nagel. 

Hemicyclus, bogel, beugel. 

Hemicyclus, lene-stoel, lein- 
stoel ; tonne-stoel ; tonne-setel ; 
kuip-setel. 

Hemina, uperken ; baduit, vet. 
vierling, g. s. s. aliis, pinte, pint ; 
pot ; pegel ; sed ho 1 1. & sicamb. 
mengel, quod pintas duas conti- 
net. 

Heminarius institor, tapper ; uit- 
snijder. 

Heminaria venditio, tap ; aven- 
dure, vet. sax. 

Hemmare, vulgi, hemmen ; 
hummen. 

Hepar, lever; dicitur a leven: 
excitat enim vita /omenta, 
estque cum corde pracipuutn 
vita instrumentum. 
Hepatis lobi, lever-lellen. 
Hepatica vena, lever-ader. 
Hepatis obstructio, koek aen *t 
herte. 
Hepatarius morbus, lever-suchte. 
Hepaticus, lever-suchtig. 

Hepatica, lever-kruid. 

Hepatorium, lever-kruid : her- 



Her 



-83 - 



Her 



ba iecoris obstructiones ex- 
purgans. 

Hepialus, keers-mugge; keers- 
vliege ; licht-vliege ; licht-mugge. 
Viae, Pyrallis. 

Heptapleuros, weg-bladeren. 
Heraldus, vulgi ; Vide, 
Fecialis. 

Herba, kruid; groen. Herbula, 
kruideken. 

Herba hortensis, hof-kruid. 

Herba inutilis, on-kruid. 

Herbarum vitium, mis-was. 

Herbarum fibra & capil lament a, 
haerkens der kruiden. 

Herba esculenta, waerm-moes. 
Vide, Olus cod. 

Herba cum wis frigenda, bak- 
kruid ; struif-kruid ; eier-kruid. 

Herba condimentaria , qui bus 
carries condiuntur , vleesch- 
kruid. 

Herba qua condimenti loco, adiici- 
untur, lactuca, beta, brassica, &c. 
toe-kruid 

Herba resecta in pabulum, houwe, 
houw, hauw, hoi. Herbam resectam 
desolare, hoien. in Herbam exire, 
kiemen, vet. 

Herbam carpere, tondere, weiden, 
af-weiden. 

Herbarum inutilem luxuriem 
evellere, Herbas inutiles exstirpare, 
wieden den akker. 

Herbis condire sive imbuere, krui- 
den. Herbis condltus, ge-kruidt. 

Herba refrigeratoria, ver-koelende 
kruiden. 

Herba soporifera sive somnifera, 
slaep-kruid. 

Herba sacra, wij-kruid. 

Herba venefica, nocens, Horat. 
potens, Virgil. Herba magica, too- 
ver-kruid. 

Herba Medetdes, Hecateides, vene- 



fica, &c. kruideken loopt (altos, 
volgt) mij nae. 

Herbarius; qui notitiam ret 
Herbaria ha bet, kruid-kenner ; 
herbarist ; siraplicist. 

Herbarius liher, kruid-boek. 
Herbidus , Herbeus , Herbaceus , 
Herbosus, groen; gras-groen; garsig; 
garsachtig ; kruid-groen ; kruid- 
verwig ; kruidachtig. 
Herba scelerata, hanen-voet. 
Herba parts, sive Paridis, spin- 
ne-koppe; wolfs-besien. 
Herba cancri, kreft-kuid. 
Herba S. Ioannis, bij-voet. 
Herba paralysis, slotel-bloemen ; 
hof-bloemen. 

Herbannus, in Lege Salic d 
Francorum, heer-ban; mulcta 
qua Principi debetur. 

Herberg a, Herberg i urn, vulgi; 
Vide, Hospitium. 

Hercius, ipicios, hek ; schof ; 
kam. 

Herculeus morbus, Sint Jans 
evel ; vallende evel. 

Heres, Hereditas, &c. Vide, 
Haeres, &c. 

Heri, hesterno die, gister; 
gisteren. 

Heri mane, gister morgen. 
Heri vesperi, gister avond. 
Hesternd nocte, gister nacht. 
Hesternus, gisterig. 

Hericius, vulgi, & Berina- 
cius, Vide, Echinus. 

Hermaphroditus , half- man 
half-wijf; meidsen-knecht, fland. 
al .te veel, qui nimium kabet, 
quia utrumque sexum; man- 
wijf, Grotio. 

HERMELiNiE pcllcs, armijnen. 
Hermes, index via, beld-stek, 
quasi stipes cum effigie. 

Hermodactylus, hermodacti- 



Her 



-84- 



Hk 



len : item, herfst-bloeme ; bonds- 
bloeme ; naekte vrouwe. 

Hermoglyhus, beeld-snijder ; 
beeld-houder. (1) 

Hernia, broke, breuke; ge- 
scheurtheid ; ge-scheurtheid des 
ge-machts ; scheurnisse ; on-ge- 
sondheid; hoden-breuk, g. s. s. 
karnoffel, ger. sax. ge-brokenheid ; 
slete. 

Herniosus, gescheurt ; gebroken ; 
on-gesond; gescheurt van gemachte ; 
gesleten. 

Hernia gutturis, Vide, Broncho- 

CELE. 

Herodius, eier-valk. 
Heros, held, ab hel, id est, 
altus, excellens, Becano; helt, 
q. adolescens puelldve calidi 
cordis, animosa, Lud. Pottero; 
heere, heer ; mijn heer, q. d. 
dominus mens; groot heer; edel- 
man ; veurst, vorst ; baroen. 

Herds, Heroina, heldinne ; edel- 
vrouwe ; mijn-vrouwe, q. d. do- 
mina mea 

Heroum & semideorum conditioni 

proxitni & humana sortis terminos 

egressi, hansen. Ansi sive hansi, 

Got hied lingud dicuntur ii qui 

ceteros mortales fortund et opibus 

antecellunt: hinc dicti Ansuarii 

sive Ansibarii populi, Ad. Iunio. 

Hf.rpacantha, beren-klauw. 

Herpes, Herpes miliaris, Herpes 

pustulosus, spreng-vier, sprink-vier, 

sprenk-vier ; om-loop. 

Herpes exedens, wolf. 

Herus, heer, heer ; baes ; 
meester ; monsieur. 

Herus dotnus, huis-heer; huis- 
weerd, sax. sic. 

Hera, vrouwe ; baesinne; meeste- 



(1) Hs. L. « beeld-houwer. »• 



resse, dame, damme. Hera damns, 
huis-wijf; huis-vrouwe. 

Herilis vicarius, meester-knecht ; 
meester-knaep. 

Hesperus, dag-sterre; morgen- 
sterre ; west-sterre. 

Heteromallum, Heteromascha- 
lum, fluweel : aliis, trijp, trijpe ; 
vulgo Tripa. 

Heteromalla vestis, fluweelen 
kleed. 

Heus, houw. 

Hiare, Hiscere, gijnen, gienen; 

faepen ; rijten ; geeuwen. Hiscere, 
ikken. 

Hiare, Hiulcare, ariditate 
vid* vel aestu, spaeken ; splijten ; 
spletten ; splitten. 

Hiatus, gapinge; scheure; schore. 

Hiatus terra, slonde, ger. sax. 
sic. 

Hiatu devorari, ver-sinken, ver- 
senken. 

Hians, Hiulcus, gaepende ; ge- 
spleten ; spletig ; klek, ger. sax. 
sic. id est, lek. 

Hie, articulus, 6, olim a, 
ut & nunc Anglis ; hodie nobis 
ee vel een. 

Hie, pronom. & in plur. Hi, 
die ; dese. 

His temporibus, al te hands, boll. 

Hie, heic, adverb, hier, her. [& 
ter, affixum seu postpositum; 
ut, men trouwter ; men danster, 
pro men trouwt hier ; men danst 
nier ; quamvis & per hoc ter 
intelltgi possit daer: ut, men 
trouwt daer, &c. I. R.] Hie & 
illic, hier ende daer. 

Hida, vulgi, heide, heide 
lands. Vide, Fundi mensura maxi- 
ma. 

Hiems, winter ; winter-dag. 
Winter, q. wind-heer, ventorum 
dominus, dicitur P. Nannio. 



Hie 



-8 S - 



Hm 



Bccano autetn win-ter, id est, lu- 
crum absumens. Utramque ctymo- 
logiam verisitnilcm approbo, 
confirmdque. Nannii quidem, 
carmine Ovidii, Imperium savis 
biberno tempore ventis: Becani 
autem, carmine Virgilii, Frigo- 
ribus parto agricola plerunque 
fruuntur. 

H terns prima, nova ; Hiemis prin- 
cipium ; veur-winter. 

Hiems media, adult a y mid-winter; 
hert des winters. 

Hiems praceps, extrema, senescens, 
summa, nae-winter. 

Hiemalis, Hibernus, winterachtig; 
wintersch. 

Hiemis unius animal, bestia, een- 
winter; enter-dier. 

Hiberna fruges ; Poma, mala, 
biberna, winter-goed ; winter- 
vruchten, &c. Fide etiam, Au- 
tumnalis. 

Hieme satum, winter-terwe,gerste, 
ire. 

Hiemare, winter en. Hietnat, hiems 
urgel, het wintert. 

Hiemare, Hibernare; be-winteren; 
ver-winteren ; over-winteren ; win- 
ter-legeren ; winter-leger houden. 

Hiberna, Hibernacula ; Castra 
hi em alia, winter-legeren. 

Hiematus, gewintert. 

Hiemitogium, jornei. 
Hierax, sakre, saeker, 
Hierofalco, vulgi, gier-valk. 
Hieraqtes, gemma, haviks- 
steen ; h colore accipitris. 
Hieracium, haviks-kruid. 
Hikrobotane, Herba sacra, 
wij-kruid. 

Hierocomium, laserije ; leproos- 
huis; ter sieken : locus leprosis 
& elepbantiacis deputatus. 

Hieroduua, professie van re- 
ligie. 



ter. 



Hierophanta , sacristi j-mees~ 



Hjekotheca, feretrum, rijve. 

Hierotheca, ciborie, mon- 
strancie. 

Hierophylax, koster, kuster; 
sacristij-meester. 

Hila, Hilla, beuling ; worst, 
wurst ; slag-braede, sic Jr. 

Hilaris, vreugdig ; vrolik ; 
blijde, blijd-geestig ; ver-blijdt ; 
heugelik ; lustig, lostig ; lust-sinnig ; 
list-sinnig ; locnt-sinnig ; pril ; glat ; 
jolijd, q. d. iucundi tempus cum 
gaudio traducens, Becano; gily, 
gilly, Got his, A. Iunio. [an ab 
eo Gallorum galland, q. giland, 
F. R.] galliard, galeard; wonsaem, 
vet. verheugt. 

Hilarescere, Hilarem esse, ver- 
vreugden ; ver-prillen ; vrolik zijn. 
Hilarare, &, Hilarescere, ver- 
heugen ; ver-hogen. 

Hilaritas, blijdschap ; vrolikheid ; 
vreugd ; vrouwde ; wonne, wunne, 
g. s. s. licht-sinnigheid ; heuge ; 
noge ; jolijd, q. d. iucunda 
temporis in latitid gaudidque 
traductio, Becano. 

Hilari, Hilariter, blijdeliken ; 
vrolikcn ; goeds heugs. (i) 

Hilaria, orum, ver-loren, ver- 
koren, ver-sworen, gesworen maen- 
dag ; raes-maendag ; kopperkens, 
koppelkens dag, maendag : Item, 
vetten donderdag. Fide etiam, 
Bacchanalia. 

Hilum, boon-lapken. 

Hinc, van hier ; hen, henen, 
hin. 

Hinc, hier-om ; hier-deur. 
Hinc inde, weder-sijds; weder- 
sijdens. 

(i) Etym. « Goeds heughens. Animo 
dlacri et hilari. » 



Hip 



— 86 



Hra 



Hinc atque Mine, over ende we- 
der. 

Hinnire, briesschen; brinssen, 
ho 11. bremmen ; unkeren, hun- 
keren ; hungeren, fland. neien ; 
naeien ; wrenschen, wrinschen ; 
wihelen, g. s. s. wijehelen, wie- 
chelen. Hinc wrense volens, 
hinnientes pulli equini, Grotto. 

Hinnulus, Hinnuleus, Hinnu- 
lus cervi y hertken ; jong hert ; hin- 
deken, hinde-kalfken ; hinde-kalf; 
ree-kalf. 

Hinnulus, piscis, haeie. Vide, 
Galeus Levis 

Hinnus, muil-esel ; pak-muil. 

Hippacare, hijgen ; kichen, 
kin ken. 

Hippago, ake, aeke, naeke. 
Vide, Ponto. 

Hippelaphus, peerd-hert ; 
animal equo & cervo simile ; 
unde nomen, Lud. Pottero. 

Hippia, oiuer ; muer-kruid ; 
vogel-kruid. 

Hippiater, peerd-meester. 

Hippocampus, Dracunculus qui- 
busdam; aliis Equiculus marinus y 
Zee-peerdeken, Lud. Pottero. 

Hippocomus , Hippophorbus , 
Hippoplanus, palfrenier; stal-knecht; 
ros-tuisscher ; ros-kam ; peerd- 
tuisscher; peerd-kutser, peerd-kuts, 
fland. 

Hippocomum sive Hippoplanum 
agere, ros-kam men* 

Hippodromus, ren-baene; ren- 
plaetse ; balie ; quarriere ; kouter, 
kauter, fland. sic. de kouter te 
Gend, q. Campus Martius. 

Hippoglossum, herba y keel- 
kruid ; tapkens-kruid ; tong-blad. 

Hippolapathum, lenden-blad, 
lenden-wortel. 

Hippomachia, tornoi, toernoi, 
toernoi-spel ; ridder-spel. 



Hippopera, weid-sak ; waed- 
sak ; vanger ; maele; sadel-tessche; 
boget, boeget, boegiet, boegie. 

Hippopotamus, see-peerd ; wa- 
ter-peerd. 

Hipposclopetarius, Karabijn, 
vox Arabica. 

Hipposelinon, lavetse. 

Hippotoxota, arcier te peerde. 

Hippuris berba, peerd-steert ; 
katten-steert. 

Hir, hoi vande hand. 

Hirculus herba, lavender ; 
spijk. 

Hircus, Hirquus y bok ; buk. 
Hirci uxor, geite. 

Hircus castratus, geiten-bok, heil- 
bok, g. s. s. 

Hircocervus, alee, ellend; ellend- 
dier, elland. 

Hircus, Hircus alarum, oxel- 
stank ; stank der oxelen. 

Hircum olere, muffen ; gael rie- 
ken; geil stinken; breds rieken. 

Hircosus, gaelsch ; geil, hoi I. 
muffende, muffig. 

Hirqjui oculorum, oogen-win- 
kels. 

Hirquis transversa tuentibus, al 
lonkende. 

Hirquos transvertere, It mis 
hirquis cernere, gluieren. 

Hirrire, Festi, grimmen ; 
grinden. 

Hirsutus, HirtuSy haerachtig; 
haerig; gehaert; rouw van haer. 
Hirsuta, rupse, rupsene, ruep- 
sene. 

Hirudo, egel ; echel ; eegel ; 
ecchel, acchel ; ile, sax. laeke, 
fland. h laeken, quod sanguinem 
minuat, detrahat, & extenuet : 
vel A, laek, id est, locus ; quod 
in lacustribuSy palustribus & 
stagnantibus aquis inveniatur. 
Hirudinis brassica y vulgi, egel- 



His 



-87- 



Hom 



kolen ; ecchel-kolen. Ranunculi 
genus minimum & frequent is si- 
mum, quod comestum sangui- 
nem ovibus educit perinde atque 
birudines ; Becano. 

Hirudo forensis, procureur van 
quade saeken. ( 1) 

Hirundo, swaelem, swaluwe; 

swalke, sax. sicamb. arunde, 

vet. fland. (2) 

Hirundo saxatilis, steen-swaluwe. 

Hirundo aquatica, water-swalu.we. 

Hirundo marina, see-swalu- 
we: piscis qui vespertilionem 
magnitudine ac maculis alarum 
imitatur. 

Hiritndinaria, scheld-wortel, 
schelge-wortel ; schel-kruid; swae- 
lem-wortel. 

Hirundinaria maior, goude ; 
goud-wortel. 

Hispidus, rouw-hairig ; rouw 
van hair; borstelachtig. 

Hispidus locus , spinis &c. 
ob situs, ruichte. • 

Historia, geschiedenis-boek ; 
storie. 
Historiam narrare, siorien. 

Histrio, speeler ; kamer-spee- 
ler; wagen-speelder; schouw-speler; 
speel-vogel ; personagie in 't spel ; 
boetser ; boetsen-maker ; boeve ; 
boef ; net-boeve ; net-raboud ; 
kluchter, kluchtenaer ; neve ; neef- 
ken; beiteler, buiteler, boll, avend- 
urier; avendurer ; schuiver, vet. 
guicheler ; kokeler ; jongleur, 
jougleur, fland. 

Histrionem agere, kluchten ; gui- 
chelen; kochelen. (3) 

(1) Hier vcrbetert de afschrijver den 
text van het Eiym. dat « hirundo 
forensis » heeft. 

(2) Etym. « Aronde, gal. arondelle » 

(3) Etym. <r Kokelen, sax. fris. si- 
camb, hoi I. j. guychelen. Histrionem 
were. » 



Histrionicus ludus, Histrionia, 
Histrionica, kamer-spd . 

Histrix, porcellus aculca- 
tus, stakel-swijn (1) ; stekende- 
swijn;.taran, germ, deurn, dooren- 
swijn, q. porcus spinosus. 

'O, articulus, olim a, ut & 
hodie Ang. Nunc een, 'vel de. 

Hoc, articulus neut. gene- 
ris, dit, dat, het ; id, sax. fris. 

Hoc pactOy hoc modo, ad bunc 
modum, al-sus ; al-dus ; op dese 
maniere. 
ad Hoc, daer toe. 
Hoc age, wel-aen. 

Hodie, Hodiernus dies, heden; 
huiden ; huid ; dallink , sax. 
sicamb. hedenschen dag; huidig; 
huidigen dag. Hodierno die, hedens 
daegs. Hodie aut eras, schier oft 
morgen. . Et erit ciim interroga- 
verit te Jilius tuus eras. 

Holcas, hulke ; holke ; koop- 
vaerder ; koop-vaerders-schip. 

Holocaustum, brand-offer. 

Holosericum, fluweel. Holo- 
serica vestis, fluweelen-kleed 

Holosteum, padden-gras. 

Holothuria, orum, piscis 
genus , ael-quable ; ael-mule ; 
lompe : quabbe, quabbe, Ad. 
lunio. 

Holoverum, fluweel : Holovera 
vestis I. C. (2) fluweelen kleed. 

Holus, moes ; moes-kruid ; 
kool-kruid ; hof-kruid ; bak-kruid, 
fland. 

Holitor, hof-man; hovenier; tuin- 
man, boll. 

Holitrix, hof-wijf; hovenierster; 
tuin-wijf, boll. 

Homerda, stront. 

HomILia, preke, predikinge. 

(1) Etym. « Stackel-swijn, sax. » 

(2) Etym. « apud Iurisc. » 



Hom 



— 88 — 



Hom 



Homo, mensch, q. d. men- 
sich, hoc est, ductus seipsum. Be- 
tano : kaerle, keerle, vet. gome, 
vet. get, Otfrido. 

Homines, lieden, luden ; luiden ; 
lui, lie. 

Homo, pro quocunque homine, 
viro, seu femind, gast, mensch : 
ut 9 goed mensch, goed gast, slim 
gast, homo probus, praposterus. 

Homo, man, men, mensch. 
Hinc, ie-man, n'ieman, man- 
slachtig, man-boete, &c. Et cum 
dicitur, Aiunt, Fertur, &c men 
seit, q. man seit. [ut vid*. Galli 
utuntur on, & Itali, si, se : on 
diet, Ton diet, q. homme diet, &c. 
si dice, si mangia Idem in plu- 
rali verborum prima persona 
vel tertia subiungitur interro- 
gando, wat doet-men? vecht-men? 
etet-men ? q^. Quid facit homo ? 
pugnant homines ? Hac vocula 
etiam instar postpositions aut 
affixi verbis subiuncta ali- 
quando mutatur in mer, aqui- 
valens t$, men daer, men hier ; 
ut, etet-mer, doet-mer, pro etet 
men daer, etet men hier, doetmen 
daer, doetmen hier. I. R.] 

Homo corpore compacto, quadrato, 
dranger. 

Homo elegans, braggaerd. 

Homo excellens, prastans, person- 
nagie van grooten staet. 

Homo fortis, valens, bellator, 
droes : Vide, Gigas. 

Homines pauperes, mate-lieden, 
vet. 

Homo perpaucorum hominum ; 
qui paucis utitur : solus agens 
sine alterius consortia een-setlig. 

Homo brevis vita,, kort-leven. 

Homo monstrosus, absurdus, h 
communi hominum naiurd recedens, 
absimilis, on-mensch. 



Homoimbdlis,parumhomo, hanne, 
hinne, henne. 

Homo duplex, dobbel mensch. 

Homo semissis, trioboli, tressis, 
nullius frugi, valoris, improbus ; 
imburus impudicus, nihili, inutilis, 
telluris inutile pondus, boeve, boef ; 
loren-faes ; loren-fant ; deug-niet ; 
niet-dooge, fland. boos-wicht. 

Hominum genus, species, natie. 

Hominum multitudo, frequentia, 
congregation konroet. 

Homuncio, Homulus, Homullus, 
Homululus y Homunculus, mensch- 
ken ; manneken ; dwarg ; dwerg, 
dwergsken ; naen, naenken. 

Homuncio globosus, dreutelerken. 

Homuncio exilis, debilis, imbellis, 
imbecillis, mollis, tenellus, ver-neu- 
telt manneken; papieren manneken, 
adag. q. fragilis & papira- 
ceus ; pimpel-meese ; pepelink ; 
nullum enim animal inter ver- 
miculos alatos papilione imbe- 
cillius. 

Homifuga, mensch-schouwig. 

Humanus, Humanitas, &c. Vide, 
post. 

Homo, Homo fidei, fidelis, leen- 
man. 

Homines, vassalli, manschap. 

Hominium, Homagium, vulgi, 
hulde ; manschap ; hoon-spraeke, 
vet. homagie, & 

Homagiare, vulgi, hulden den 
lands-heere. 

Hominii symbolum, Hominiiintro- 
ductorium, ekSe/crucov, her-gewede, 
her-gewade, her-geweide ; id quod 
novus vasallus praestat patrono, quasi 
beneficii agnoscendi causd. Pramium 
illud, nempe quinquagesima, quod pro 
redemtione emphyteuticd prastaiur ; 
renovatio emphytentica. Opora an- 
nata, reditus unius anni, quern 
vasallus domino directo feudi semel 



Hom 



-89- 



Hon 



in vitd dependit. Dicitur, teste 
Lamb. Lombardo, Anglo-Saxo- 
nici heregeate, ab her, quod 
exercitum sonat. Primis quidem 
temporibus nomine apparatus 
bellici tributum: nunc autem 
nostrd hac memorid loco ar- 
matura sive belli apparatus, 
quod dominis solet tribui, pecu- 
nia exiguntur. Specul. Saxon, 
nomenclaturam huius dictionis 
in eandem sententiam explicat. 
Her-gewede, inquit 9 Res expedi- 
toria, res ad expeditionem necessaria: 
indumenta, armamenta, sive instru- 
menta belli : vestitus, ornatus, appa- 
ratus belli : nempe gladius, equus 
selld instructus, arma, & reliqua ad 
militiam spectantia : vulgo, Hereo- 
turn, mortamentum. Hominii autem 
symbolum 9 quod quibusdam Brabantia 
locis cliens patrono prastat, keur : 
differ t verb ab her-gewede. 
Keur enim non semper est cer- 
ium tributi genus, aut certa 
pecunia summa ; sed constitui- 
tur re deliberatd boni viri arbi- 
tratu : unde & vulgb Accorda- 
mentum 9 item, Lauda, Laudimia, 
Laudemium, Laudativum proprii 
dicitur: quamvis hac posterior a 
sape confundantur cum quo- 
cunque genere symboli Hominii 
aut Homagii : relief. Laudemies 
heer-gewaden, Grotio. (1) 

Homicida, dood-slager; moorder, 
moordenaer ; moord-dadig ; man- 
slagtig ; man-slagter ; vleesch-hou- 
wer, vet. 

Homicida mercenarius 9 assaisi- 
neur. 

Homicidium, dood-slag ; man- 
slagt ; neder-slag ; moord ; moor- 

(1) In het verband van het Us. « Lau- 
demies * » : op den rand « * heer-gewa- 
den, Grotio. * 



derije ; moord-daed : Homicidium 
mercenarium, assaisine. 

Homicidii mulcta, man-boete, 
vet. 

Homicidii expiatio, voet-val. 
Homoeoteleuton carmen, re- 
frein, referein ; balade ; baleie. 

'OftoXoyetv, homologeeren ; emo- 
logeeren. 

Honor, Hono$ 9 eere ; ver- 
eeringe; weerdigheit; staet; digni- 
teit; reverentie. 

Honoris gradus, hoogheid. 
Honestus, Honorabilis, Honoran- 
dus, Honorificus, Honore dignus, 
eer-baer, eer-saem, eer-weerdig ; 
waerdig, weerdig ; eerlik ; deftig, 
boll, degelik; aen-sichtig ; aen- 
sienlik ; van aen-sien ; be-noorlik ; 
tuchtig ; fronisge, a pud Otfrid. 
diskreet : videtur Becano gast 
significare, cum Windogast in- 
terpretetur, honorandus ob victo- 
riam. q. dat is een gast. 

Honorarius, staet, in compos. 
ut 9 staet-dochter, staet-jonker ; 
staet-graf, ire. 

Honor are , Honestare , Honore 
afficere, Honorem tribuere, deferre, 
decorare, Honorem solennem alicui 
exhibere, eeren ; ver-eeren ; ieman- 
den eere aen-doen ; iemanden vie- 
ren; ver-schoonen; reverentie doen. 
Honoribus auger e 9 extollere 9 op- 
trekken. 

Honori alicuius detrahere 9 ieman- 
den sijne eere be-nemen, rooven. 
Honore privare, degradeeren. 
Honoris iacturam qui fecit ex 
animadversione iudicum, eer-loos. 
Honestl, Honorati, Honori fid, 
eerlik ; eerliken ; eer-baerlik ; eer- 
saemiglik; eer-weerdiglik; te dege; 
degeliken. 

Honesti se gerere, vivere, vitam 
instituere 9 sich eerlik dragen. 

12 



Hor 



— 90 — 



Hor 



Honestas, eerbaerheid ; eersaem- 
heid ; eerlikheid ; tucht. 

Honoripeta, eer-gierig. 

Honoris cupiditas, eer-gierigheid. 

Honorarium, wedde ; eeren- 
schenk ; ver-eeringe ; present. 
Honorarium quod novus vasallus 
introitus causd largitur, relief Vide 
etiam, Hominii symbolum. 

Hora, ure, uir; heure,fland. 
stond ; tijd. 

Hora dimidia, half ure. 

Hora pars mimima, pars sexagesi- 
ma 9 Hora semuncia, Hora scrupulus, 
minute. 

Hora momentum, oogen-blik tijds. 
ad Horam secundam, Hord secundd, 
te twee uren ; ten tween. 

Hora matutina, morgen ; morgen- 
tijd ; morgen-stond ; nuchten-stond ; 
nuchter-stond, vet. 

Hora meridiana, noen-tijd, noen- 
stonden, ab undecimd vid\ usque 
ad primam. 

Hora vesper tina, avend-ure ; 
avend-stond. 

Hora anni; ver, vid\ astas, 
autumnuSy hiems, vier ge-tijden 
des jaers ; jaer-saedsoen ; saeisoen. 

Horaria machina, Horarium ara- 
mentum, Horologium, uir-klokke ; 
uir-werk; horologie. 

Hora praambulum, veur-slag 
vande ure. 

Hor aria preces, ge-tijden ; getijd- 
gebeden, Hora canonica septem, 
seven ge-tijden. Hora matutina, 
mettenen. 

Hora vespertina, vesperen ; ves- 
per-getijden. 

Horarius, unius hora, urig ; 
ur-maelig. 

Horologium excitatorium, wekker. 

Horologium viatorium, compas. 

Horologium sciatericum, solarium, 



sonnen-wijser ; sonnen-uir-werk ; 
quadran. 

Horologii index, gnomon ; Hora- 
rum discrimina designans sti- 
lus, wijser; uir-wijser; handeken. 
Horda, kalf-koe ; kalver-koe. 
Hordeolum, weer-ooge; werrt- 
ooge ; stijge, holl. weg-schijte, 
sicamb. Vide, Palpebra. 

Hordeum, gerste, geerste ; 
garste. hieme satum, winter-gerste ; 
vere satum, somer-gerste. 

Hordeaceus panis, gersten-brood. 
Hordeaceus cremor, scherp-bier. 
Hordeum murinum, muisen-ko- 
ren : sic fortasse dictum, qubd 
mures spicas illius devorent, 
qua in adificiorum tectis prove- 
niunt ; And. Matthiolo. 

Horizon, sicht-ender ; gesicht- 
ender. 

Horminum, scharleie, scher- 
leie ; quibusdam, hanen-kamme- 
kens. 

Hornus, Hornotinus, intra 
primum adhuc annum, jaerig; 
jaerlink ; van desen jaere ; een- 
jaerig ; achter- jaerig ; achter- 
jaersch; hurig, hurling, Colo- 
niens . Vinum hornum, hornolinum, 
jaerigen, hurigen wijn. 

Horna bestia, Hornotinum animal, 
enter ; een-winter ; enter-dier. 
Horra, visch-boot. 
Horror, vaer; ver-vaertheid; 
ver-vaernisse ; schrik ; grouwel ; 

fprouw; grouwsaemheid ; grouwe- 
ikheid ; schroom ; schroome- 
nisse; schroominge ; schroomsel ; 
schroomte ; saege, 't saege, sax. 
sicamb. holl.fris. af-grijselikheid. 
Horror cum tremore, kuiveringe ; 
rijderinge, rijelinge ; gerselinge. 

Horror, frigidus Horror, huive- 
ringe ; eiselikheid ; ijselikheid. 



Hor 



— 91 — 



Hor 



Horror, Horror febris, Horrida 
febris, schuddinge. 

Horrere, Horrescere, Horrore per- 
fundi, schroomen ; eisen ; ijsen ; 
vreesen ; akkelen ; grouwen ; grou- 
welen ; af-grijsen ; struvelen, 
fland. (1) ver-borstelen. 

Horrere, Horrescere cum tremore, 
huiveren; rijderen, rijeren ; schoe- 
veren, sicamb. schudden ; schud- 
deren ; beven ; kuiven, kuiveren ; 
gerselen 

Horrere frigore, kilden, kelden. 

Horrere h febriy schudden van 
koude. 

Horrere, Horrore * perfundi ob 
solitudinem, ver-eenen, ver-eenigen. 

HorriduSy Horrendus, Horribilis, 
Horrificus, grouwelik; grouwsaem; 
ver-schrikkelik ; vaerlik ; sorgelik ; 
ver-vaerlik, ver-veerlik ; baerlik 
(den baerliken duvel ;) schrikkelik ; 
schroomelik ; schroomig, ver- 
schroomelik ; heiselik ; heisig ; 
eiselik ; ijselik ; hesselik (2) ; 
stuer ; guer; on-huer, fris. een- 
lik ; ver-eenlik ; vreeselik ; schou- 
welik; akkelik; haetelik. Horribilis 
aspect u, grijselik ; af-sichtig ; af- 
grijselik. 

Horrens frigore, huiverig; grillig. 

Horridus 9 ruig, ruidig ; rouw- 
hairig; rouw van hair. 

Horrida tempestas, nood-weder ; 
vaer-weder, vet. stuerande, vet. 

Horridi, Horrified, Horrendi, Hor- 
rendum in modum , grouwelik ; 
grousaemlik ; baerlik. 

Horreum, schuere, schuire. 
(Scuria pro Horreo legitur in 

(1) « Streuvelen, streuvelde, heb of 
ben gestreuveld ; 00k Struivelen en 
Struwelen, o. w. Oprijzen, rechtstaen, 
sprek. van haar of pluimen. » De Bo. 
Wvl. Idiot. 

(2) Hd. vorm voor « hatelijk. » 



Lege Salted Francorum, Herm. 
Com. Nuener.) graener, graender, 
fland. Horreum frumentiy Horreum 
pensile, spijker ; koren-spijker ; 
vrucht-spijker ; hilde ; schelf ; 
koren-solder ; koren-berg ; berg, 
boll, sicamb. 

Horreum merciumy pak-huis ; 
stapel-huis; magasin; bode, boede, 
boeie. (1) 

in Horreo collocare, solderen. 
Horsum, hier ; her ; hier her ; 
her-waerts. 

Hortari, ver-maenen ; ster- 
ken ; troosten ; troesten ; stoken ; 
toe-stoken ; porren ; aen-porren ; 
drijven, drijfven, drijffen ; schou- 
wen, vet. 

HortatiOy ver-maen ; ver-maenin- 

ge- 

Hortatory voce excitator nauti- 
cuSy hou-bootsman. 

Hortus, hof. (HortuluSy hof- 
ken ;) gaerde, gaerd, garde, sax. 
fris. sicamb. (Brabantis hac 
vox usitatior in compos, quam 
simpl. ut, boom-gaerd ; roose- 
gaerd, &c. Romanens. etiam 
jardin, giardino) lust-hof; speel- 
hof; lust-gaerde; lochting, fland. 
eester, heester, flan d. brug. (2) 

(1) Etym. « Bode. sax. j. boede, 
boeye. » « Boede, bode. j. boeye. sax. 
sicamb. » « Boeye, boede. Tugurium, 
dotnuncula, casa, castda. & Promptuarium 
mercium t horreum, cellar ium. » 

(2) a Want mijn oghen daer vernamen 
Een die alder scoenster jester, 

Dat ie der naturen meester 
Op dese werelt werden liet ; 
Mijn oghen en consten versaden niet 
Ane te siene dat scone prieel. » 
De Maghet van Ghend, Vs. 28 en vlg. 
Dit gedicht, uit het groot Hulthemscn 
Hs. getrokken, werd in 1836 met den 
Theophilus door Blommaert uitgegeven. 
In het Hs. is de eerste trek der n van 
hester verdwenen. Zoo kwam B. er toe 



Hos 



— 92 — 



Hos 



kruid-hof; tuin, hoi I. fr is. [sic 
Graci moderni hortutn etiam 
vocant weplfioXov, I. R.] 

Hortus conclusus, Hortus sive Hor- 
tulus adibus contiguus, vrijd-hof; 
frijt-hof. 

Hortus voluptatis, paradijs. 

Hortus floribus consitus, bloem- 
hof ; bloem-tuin ; bloem-gaerd ; 
bloem-aerd. 

Hortus herbifer, herbis variis flos- 
culisque instructus, kruid-hof ; 
kruid-tuin. 

Hortus olitorius, moes-hof ; waer- 
moes-land ; waermoes-hof ; kool- 
hof; kool-tuin. 

Hortus pensiliSy hemel-hof ; locht- 
hof. 

Hortutn colere, hoven, hovenie- 
ren. 

Hortutn arboribus contra ventos 
obsepire, munire, den hof oft tuin 
be-mantelen. 

Hortos y pomaria, agros & villas 
populari atque depradari, op de 
gaerde loopen. 

Horti itnaginariij bloem-potten ; 
bloem-teile. 

Hortulanus, Horti custos, hove- 
nier {de fern, hovenierster ;) gar- 
denier ; tuin-man, fland. hof- 
man, hof-manger, vet. kool-garde- 
nier, sax. 

Hortus signification veteri 
pro, villa, pradio, hoeve, & hof. 
Hortus pratorii, neder-hof. 

Hortus muliebriSy vrouwelikheid. 

Hospes, qui hos pit io ex- 

cipitur, vremdeling ; buiten-lan- 



« jester » te lezen ; doch hoe hij aan 
zijne verklaring van dicn « jester ge- 
raakte, zou ons Becanus alleen misschien 
kunnen dietsch maken : in de Woordenlijst 
vinden wij : a Iester, vermdkelijke %aek. En- 
gelsch, Jest. » Vrg. De Bo op « Heester. » 



der ( 1) ; buiten-saet ; buiten-man ; 
gast ; gast-vriend. Hospes obliquus, 
distortus, proprii, slim gast: sed 
usurpatur plerutnque in qu em- 
vis vafrutn subdoliimve ho- 
minem. 

Hospes nocturnus y vespertinus, slae- 
per ; nacht-gast. 

Hospes assiduuSy ligger. 

Hospitari, Hospitio uti ; excipi 
Hospitio, foco, tectOy lare y vel recipi, 
herbergen ; logeeren ; in-trekken ; 
geherbergt worden ; ter herberge 
liggen. in Hospitiutn se recipere, 
in-slaen. 

HospeSy qui Hospitio accipit, 
Hospitatory convivatory Hospes meri- 
toriuSy weerd ; gast-weerder ; gast- 
waerder, (Hospita, weerdinne ;) 
herbergier ; tafel-houder ; gast- 
meester ; gast-houder, gasterije- 
houder. 

Hospitari, Hospitio exdpere 9 lo- 
geeren; hoven ende huisen ieman- 
den ; herbergen ; be-herbergen . 
Romanens. albergar q. d. otnnes 
recipere tecto, domo, foco, 
laribus ; huisen ende hoven ie- 
manden. apud Hospitem collocare, 
forieren. 

Hospitem commode curare, cotniter, 
prolixi accipere, toeven, tueven ; 
toef doen ; ont-haelen. 

Hospitium, commune & publicum 
Hospitium y herberge, qubd quos- 
libet capiat sive recipiat : unde 
& Graci iravio^elov : Italiy alber- 
go nostrate vocabulo dicunt; uit- 
spanninghe ; gasterij ; teer-huis ; 
weerds-huis; logijs, logement. 

Hospitiorumy sive diversoriorum 
mensor vel designator, forier ; quar- 
tier-meester. 



(1) Etym. « Buiten-lander. j. Wt- 
lander. » 



Hos 



— 93 — 



Hum 



Hospitale cubiculum, gast-kamer. 

Hospitium sacrum, ut, languen- 
tium, agrorum, mendicorum, 
&c. Hospitium publicum, Hospitale, 
vulgi, gods-huis; gast-huis; hos- 
pitael ; spitael ; spitel, gast-huis 
der sieken, der bedelaers. 

Hospitalis, gast-baer, gast-vrij ; 
herbergig. 

Hospitaliter, gast-vrijlik. 

Hospitalitas, gast-baerheid ; gast- 
vrij ic he id. 

Hostia, offer, slag-offer; sege- 
offer ; sacrificie. 

Hostia, hostie ; oblaete ; oblije ; 
ouwel ; misbrood, quit. 

Hostire, ver-gelden ; weder- 
gelden. 

Hostimentum, ver-geldinge ; ver- 
geld, vet. 

Hostarium, strijk-stok ; strijk- 
hout; strijker, baculus teres quo 
mensura aquantur, redun- 
ddnsque abstergitur : strekel, 
streekel, /land, koren-strijker. 

Hostis, vijand. Hostis ma- 
nifestus, hand-daedig vijand ; open- 
baer vijand. 

Hostis capitalist maximus, infes- 
tissimus, acerbissimus, artsch-vij- 
and ; bitter- vijand (i) ; dood- 
vijand. 

Hostis perpetuus, erf-vijand. 

Hostem declarare, ont-seggen. 

Hostem Imperii iudicare aut 
proclamare, in d'echte oft achte 
doen. 

Hostili animo nocere, be-veeden. 

Hostem fugare, propellere, expel- 
lere, op-lichten den vijand : pro- 
pulsare mcenibus, muris, &c. de 
vijanden af-slaen. 

in Hostem i castris vel urbibus 
eruptionem facer e, uit-vallen. 

(i) Hs. 



Hostilis, Hosticus, vijandig. Hos- 
tica incur sio, loop. Hosticum, terra 
Hostilis, vijands land. 

Hostilia, vijandschap. 

Hostiliter, vijandelik. 
Huber, Vide, Uber. 
Hubris, juiper, juper, vet. 
species avis nocturna. 

Hue, hier; her; hier-her; hier- 
waerts ; her-waerts. 

Hue atque illuc, over ende weder. 

Huiusmodi, des-gelijk ; deses- 

gelijk ; dus-danig ; sus ; sus-danig. 

Huiusmodi pr or sus, al-dus-danig. 
Hulcus, eis, eise; ijs, ijse. 

Hulcus inguinarium, kliere; klap- 
oore. 

Humanus, menschelik. 

Humanitus, Humano more, men- 
scheliken. 

Humanitatis expers, on-mensche- 
lik. 

Humani pati, ferre, over-komen 
't quaed, de pijne, &c. 

Humano commercio eximere pra- 
dia, amortiseeren. 

Humanus, be-leeft, be-levet ; 
vriend-hout (i) ; vriendelik ; vrind- 
saem ; vrindsaemig, ge-buerlik ; 
heusch ; hofsch, fland. aen- 
minnig ; med-saem ; ge-medsaem ; 
met-waerig ; met-weerdig ; kour- 
tois. 

Humani, Humaniter, be-leefde- 
lik ; heuschelik ; vriendeliken ; 
patientelik. 

Humanitas, be-leefdheid ; vrin- 
delikheid ; hofscheid. Humanitas 
aulica, courtoisie. 

Humanitatis expers, on-beleeft. 
Humerus, schouder, scholder, 
schulder. (2) 

(1) Hs. L. met Etym. « vriend-houd. » 

(2) Etym, « scholder, schulder, get. 
sax. sic. j. schouder. » 



Hum 



— 94 — 



Hyd 



Humerus summus, bout van het 
schouder-blad. 

Humeros contrahere, huk-schou- 
deren. 

Humeraria ossa. Vide, Ossa 
burner aria. 

Humeralis fibula , schouder- 
gespe. 

Humerale, Humerale gestamen, 
kapruin ; schouder-kappruin ; tote. 

Humerale pullum y lugubre, nol ; 
tote ; rou-kappruin. 

Humor, Humiditas, nat ; nat- 
tigheid; natheid; nescheid; neschig- 
heid; vochtigheid, verscheid. 

Humor liquidus y dunnigheid. 

Humor salsus y selte ; sel. 

Humor aquosus membrorum, lid— 
seever ; lid-waeter ; geled-waeter : 
humor ex nervosis articulorum 
partibus emanans. 

Humor destillans h capite ad os 
& fauces, katarre. 

Humorem sive mucorem emitter e, 
uit-slaen ende ver-schimmelen. 

Humorem abstergere, droogen ; 
af-droogen. 

Humidus, Humectus, nat ; voecht ; 
vucht ; vocht ; vodsig ; voechtig ; 
versch ; vorsch ; klam ; klamp ; 
damp, hoi I. hemel-vloedig ; reu- 
matijk; rumatijk. 
. Humidus aer y wak weder. 

Humectare y netten ; nat maeken ; 
waeteren ; be-wacteren ; verschen ; 
ver-verschen ; be-vochtigen. 

Humectare, &, Humescere, voech- 
ten ; vuchten ; voechtigen ; ver- 
voechten. 

Humus, aerde; eerde. 

Humus argillosa 9 klei-land ; klei- 
grond. 

Humare y Humo mandare, be- 
graeven ; be-aerden. 

Humo tegere y obruere, delven. 

Humi protrahere, sleuren, sloren. 



Humum verrere, radere, reken, 
reeken, raeken. 

Humi repens 9 sleik, sleek, sluik. 

Humatio, be-gravinge ; be-gra- 
venisse. 

Humiliare, ver-leegen ; ver-ne- 
deren. 

Humiliare y Humilem prabcre, 
oot-moodigen ; de-moedigen ; ver- 
oodmoedigen ; ver-demoedigen. 

Humilis, infri positus, non 
altus, leeg; laeg; neder; neer ; 
loo, lo, vet. on-hooge; ver-nedert. 

Humilis locus, rijte. 

Humilis animi, oot-moedig ; 
de-moedig ; neder-slachtig ; nede- 
rig ; ver-nedert ; klein-hertig ; 
klein-moedig ; ge-boog-saem. 

Humiliter, oot-moediglik ; de- 
moediglik. 

HumilitaSy leegheid ; nederig- 
heid ; ver-nederinge ; de-moed ; 
oot-moed; de-moedigheid ; oot- 
moedigheid. 

Hyacinthus, gemma y hiacint; 
amethist. 

Hyacinthus stellatus, Hartius, 
meerts-bloeme. 

Hyacinthinus y violet ; violet- 
bruin; vael-bruin. 

Hy^na, graf-dier. 

Hyalinus, glasen ; van glas. 

Hyalinus color, glas-verwe. 

Hyalothcca, ubi vasa vitrea 
reconduntur, glasen-berd ; glas- 
kas. 

Hybhis, Hybrida, canis ex 
venatico & gregario natus, 
bastaerd-wind. Viae, Canis. 
Hydrargyrum, quik-silver. 
Hydria, eemer ; waeter-kanne ; 
born-kanne ; kruike ; waeter-kruike ; 
waeter-pot. 

Hydrocephalon, bol-hoofd. 
Hydromeli, meede ; honig- 
waeter. 



Hyp 



— 95 — 



Hyp 



Hydromyla, waeter-molen. 

Hydrophobic, qui aqua metu 
torquetur, waeter-scnouwig ; ver- 
woedt. 

Hydrophobia, waeter-schouwinge; 
waeter-schroom. 

Hydropiper, waeter-peper. 

Hydropotis, aqua potor, 
waeter-sak. 

Hydrops, waeter ; waeter - 
suchte ; waeter-ladinge ; waeter- 
siekte ; dropigheid, fland. 

Hydrops solo ventre distenta, geel- 
waeter. (i) 

Hydrops avium, botte. 
nydrope labor are, het waeter 
laeden. 

Hydropicus, waeter-suchtig; wae- 
ter-sak. 

Hydrus, nater, nater-slange ; 
waeter-slange ; adder. 

Hyems, Vide, Hiems. 

Hylactor, Hylax y basserken ; 
keffer ; kefferken ; snakkerken. 
Etiam inter Canum nomina. 

HYLiEUs, inter Canum nomina. 

Hymen, maagdelik slot. 

HymenjEUS, bruid-loft-lied. 

Hymnus, lof-sang. 
Hymnos natalitios canere, leisse- 
nen. 

Hyoscyamus, mal-kruid ; bil- 
sen. 

HypjETHrum, veur-hof 

Hypafricus, west ten Zuiden. 

Hyparchus, onder-meester. 

Hyperops, qui alti & feri 
supra oculos elevat id quod 
inspicere vult, over-sichtig ; 
over-sienig, Gesnero. 

Hyperthyrum, boven-dorpel ; 
over-dorpel. 

Hypocaustum, vaporarium ; 

(i) Etym. « Gheel- waeter. Ascites, 
hydrops solo ventre distento. » 



Hypocaustum laconicum, stove ; 
sweet-bat ; waerm-stove ; sweet- 
stove ; dornste, dornsse ; darnste. 
Hypocaustum figulinum , kaekel - 
stove. 

Hypochondria, week der sij- 
den ; sijden-week. 

Hypochysis oculorum y sterre, 
starre, ger. sax. 

Hypocrita, geveinst, eevenst; 
ge-lijksener ; gleisemer ; (i)schijn- 
deugdig ; schijn-heilig ; kaffaerd ; 
hipocrijt. Hypocrita in ade sacrd, 
pijlern-bijter. Hypocrita qui passim 
in plateis & ubique orat y popeler. 

Hypocrisis in ade sacrd, pijlern- 
bijtenje 

Hypodiaconus , subdiaken ; 
episteler. 

Hypodidascalus, onder-mees- 
ter ; onder-leer-meester ; substituit 
inde schole ; locate. 

HypogjEUm, keller, kelder ; 
haegedocht ; aerd-kuil. 

Hypogastrium, onder-buik ; 
neder-buik. 

Hypogesson, donder-baerd ; 
donder-blaeders. 

Hypoglosson, herb a, keel- 
kruid; tapkens-kruid; keel-kruid.(2) 

Hypomagirus, onder-klok. 

Hypopia, ossa oculis sub- 
iecta, oog-beenkens. 

Hypopodium, voet-banke; voet- 
schemel. 

Hyporrhinon, knevel-baerd. 

Hypotheca, pand ; onder- 

Eand ; tegen-pand ; med-pand ; 
e-set, vet. onder-settinge, Grotio; 
hipoteke. 

Hypothecam obligare, statuere re- 



(i) Hs. Etym. « Ghe-lijcksener, gley- 
sener. » 
(2) Hs. 



Iac 



-96- 



Iac 



ditibus, consignare, be-panden de 
renten. 

Hypothecis caver e, ver-borgen. 

Hypothicos, rokkelin, rokke- 
ling, id est, koor-kleed ; over-rok. 

Hypothyrum, deurpel ; suile, 
sulle, fland. 

Hypotrimmata, vier-saed ; 
tregie, targie, tergie ; confijt ; 
confiture. 

Hypozoma & Hypozona, cin- 
gel ; buik-riem ; onder-riem. 

Hysgynus, castanien-bruin. 

Hystera, vasel-borse ; fasel- 
borse. 

Hystera, nae-ween; nae-geboorte; 
nae-vruchten. 



I 



Iac&re, liggen ; neder-lig- 
gen (1) : Iacere, situm esse y 
ge-liggen ; gelegen zijn. 
Iacens, liggende. 

Iacere, Iactare, werpen, wor- 
pen ; smakken ; roien, roeden, 
ruien ; fiekken, Tjel. swengen, 
swingen, swingelen. 

Iacere in altum, op-worpen ; op- 
werpen. 

I&cere, Iactare cum impetu, goien ; 
gonsen ; bonssen, bontsen. 

I&cere aggerem, &c. op-werpen 
een schansse, dijk, &c. 

Ilicere fundamenta, leggen het 
fondament. 

Iacere talos, aleas, tesseras, dob- 
belen. 

Iactare, jactari, touteren. 

Iactare bine inde, Iactitare, sollen ; 
schokken. Iactatio, sollinge ; schok. 

Iactus, worp, wurp, werp ; 
smakke ; goi. 

Iactus lapidis, steen-werp. 

(1) Hs. Nederlingen. 



Iactus teli, boge-scheut. 

Iactus alea, kansse. 

Iactus vanus, misse. 

Iactum redintegrate, her-werpen. 

Iactus teli, sagitta, seu, Iaculi 
emissi spatium, werp-mael ; 
schut-mael. 

Iaculum, scheut, schote; schut, 
vet. ge-schut ; schicht, fland. 
ge-schicht. Iaculum missile, werp- 
pijl, worp-pijl ; worp-roede ; hand- 
pijl ; straele, vet. dard. 

Iaculum quod catapultd tmittitur, 
quareel, vet. Iaculi alterius species, 
baseler. 

Iaculi vinculum, knevel. 

Iaculo impenetrabilis, scheut-vrij. 

Iaculis impetere, be-schieten. 

Iaculatio, Iaculum, schot, schote, 
scheute. 

Iacula, Iaculatio frequens, sagitta 
rum, saxorum glandiiimve 
plumbeorum, (1) schut-geveerd ; 
nagel-geschut. 

Iaculari, Iaculum torquere, schie- 
ten; werpen, worpen; straelen, vet. 

Iaculari in hostem, schut-geveerd 
houden. 

Iaculari ulterius, over-schieten. 

Iaculari paratus, promtus, scheu- 

Iaculabilis, schiet-baer; schiete- 
lik ; werpelik. 

Iaculator, schutter, schotter ; 
schieter ; schut, schutte, s. s. 
werper, worper. 

Iaculatorum collegium, schutterije. 

laculatorium brachiale, schiet-lap. 

laculatorius ludus, schiet-spel. 

Iaculatorius campus, schutters- 
hof. 



(1) Vrg. Degrandinatio, waar « Haeghel / 
gheschut» van het Etytn. evenals in het 
Haagsch exemplaar, te recht Hagel- 
geschut geschreven staat. 



Ian 



— 9? — 



Ian 



Iactura, ver-lies ; schaede ; ach- 
ter-deel ; neder-laege ; prejudicie ; 
smakke. 

Iactura in mart, haverije, averije. 

Iacturam facere, accipere, ver-lie- 
sen ; ver-lieren, vet. 

Iactare, Iactitare, roemen ; be- 
roemen ; stuiten ; pocchen ; boffen ; 
stoflfen ende poffen ; kraeken ende 

!>offen ; snorken ; blaes-kaeken ; 
of-tuiten ; monsteren ; vanteeren. 
Iactitare se y boogen, bogen, id 
est, roemen, idem quod pocchen, 
qubd se elevent instar serpentis 
aut incur sent, qui iactitant. 

(w*7» flare, I. R) 

Iactantia, Iactatio, Iactitatio, 
roem ; be-roeminge ; blaterij ; 
snorkinge ; monster ; glorieusheid. 

Iactanter, be-roemelik. 

Iactator, Iactabundus, be-roemer ; 
beroemig; snorker; stuiter; poffer, 
puffer ; Tof-tuiter ; kraeker ; blaes- 
kaeke ; blaffaerd ; schaer-hans, g. 
s. s. glorieus. 

Iactabundus dives, riike boeffer. 

Iactator dolosus, subdolus, stuit- 
vos : dicitur proprii de vulne- 
rariis & pharmocopolis cir- 
cumforaneis & id genus aliis 
iactatoribus subdolosis. 

non Iactabundus , on-ver-meten. 
IacoBjEA herba, aems-blad. 
Iacobita, monachus, Jaco- 
pijn ; predik-heer. 

Iaculus, serpens, schiet- 
slange ; lind-worm. 

Iam, nu, nouw ; endelik, en- 
delink. 

lam iam, ter-stond ; van ston- 
den aen ; al-reed ; daedelik. 

Iam modo, straks. 

Iam diu, Iam dudum, Iam olim, 
Iam pridem y over-lang; over-lange. 
Ianthinus color, violet ; vioo- 
let-bruin. 



Iani medium, (i) borse der 
kooplieden. 

Ianua, deure, dore ; veur- 
deure ; poort ; in-gang ; gat, vet. 
Anglis gate. 

Ianua cratis, hek, hekke ; egge. 

Ianua plicatiles bipatentes, val- 
deure, &c. Vide, Valwm. 

Ianua subductilis, val-deure, h 
vallen, id est, cadere. 

Ianua incendiaria, brand-deure : 
ianua in tabulatis per quam 
incendii & necessitatis tempore 
supellex demittitur. 

Ianitor, Ianicularius, deur-waer- 
der; deur-wachter, q. ostii custos; 
huissier. 

Ianitrices, duorum fratrum 
uxores y ge-broeders huis-vrouwen. 

prid. kal. Ianuarii, jaers-avend. 

Ianuarii kalenda, jaers-dag ; 
nieu we- jaers-dag ; jaer-misse. Duo- 
decim ab Us dies, &c. Vide, Dies 
duodecim. 

Ianuarius mensis y lauwe ; lauw- 
maend ; louwe ; louw-maend ; lo- 
maend ; it coniugalibus legibus 
qua tunc solent maximi contra- 
hi; ut Gamelion Gracish nuptiis 
sic &, klug-maend, Cimbr. A dr. 
Iunio. herd-maend, sax. sic. 
q. d. durus mensis, perseve- 
rantis adhuc frigoris ratione: 
quibusdam & winter-maand ; etsi 
id aliis de Novembri, plerisque 
verb de Decembri intelligitur. 

Ianuario mense viris ac procis 

(i) « Quod ab eundo nomen est ductum : 
ex quo transitiones pervia Iani... nominan- 
tur. » Cic. N. D. II, 27. 67. lanus is dus 
een doorgang, fr. passage. « Plures erant 
in urbe Roma Iani\ quorum pracipui lanus 
summus & imus ad forum, inter quos 
(unde ad medium lanum) feneratores quastui 
pecuniario operam dabant. » Iahn, Index 
Horai. Sat. II, 3, 18. Epist. I. 1, 54- 20, 1. 

13 



Ice 



- 9 8- 



Ide 



tnunuscula tnittere, pontsen, pon- 
sennen, pont-senden, holl. ut solent 
Hollandica matrona & nym- 
pha postrid. Id. Ian. qui dies 
sacer est D. Pontiano q. d. 
Pontiano xenia vel pondo tnit- 
tere, Ad. Iunio. 

Iapyx, ventus ab occasu 
astivo, noord-westen wind. 

Iaspis, aeriyisa, Iaspis Caspia, 
turkois, h colore qui Italis 
Turcino. 

Iatraliptes, &, latraliptice, 
quak-salver ; quak-salverije. 

Ibex, steen-bok ; steen-geite ; 
berg-geite. 

Ri, daer. Ibidem, effen-daer. 
Ibis, brand-vogel. 
Ibiscus, hemst, humst; witten 
hemst. 

Icere, slaen, slagen ; toetsen ; 
tukken, tokken ; tetsen ; kippen. 

Ictus, a, urn, geraekt ; geslagen ; 
getroffen. 

Ictus us, slag ; raek ; streke ; 
smete, smijtingc ; strijk ; kip ; 
dreve ; klik, fris. klop; bot ; 
botte ; stoot ; butse, botse; smuts, 
fland. plakke ; fijk, fuik. 

Ictus, kaetse, ketse, pila pra- 
sertim. 

Ictus, slage. Ictu inexpectalo, 
dirb firjxavvs* door eenen slage : 
oportuni, commodi, slaegs. 

Ictus contrarius, tegen-stoot. 

Ictus frontis, tuk. 

Ictus sanguinis, ge-raektheid ; 
popelsije; slag, ger. sax.-sicamb. 

Ictus mucronis, cuspidis, spiculi, 
steke. 

Ictus resonans, klak, klik, kletse 

Ictus vacuus, vanus, irrilus, inanis, 
mis-raek, misse. Ictu vano ferire, 
misse slaen. 

Ictu resecare, pikken ; bikken. 

Ictum avertere 9 repellere, excipere, 



recipere, den slag schutten, af- 
slaen, vatten, af-schermen, keeren. 
ante Ictum, veur-slaeg. (1) 
Ichnobatis, speur-hond, etiam 
inter nomina Canum. 

Ichnographia, be-worp ; be- 
werp; be-trek; patroon; ut, Ichno- 
graphia domus, platte-forme ; be- 
worp van een huis. 

Ichor, lid-waeter; gelid- water ; 
lid-seever. 

Ichthyocolla, visch-lijm ; 
mond-lijm ; steur-maree, steur- 
mage ; huis-b!as, q. a. huisen- 
blase: fit enim ichthyocolla ex 
husonum (esocium, antacai) 
vesica, Gesner. ex ventre pis- 
cium, vulgo. 

Ichthyopola , visch - verkoo- 
per; visch-menger ; visch-manger. 
Ichthyopolium, visch-merkt. 

Ichthyotrophium, vijver ; visch- 
gracht ; wouwer. 

Icon, beeld, beld, bild. 
Iconomachus, beeld-stormer. 
Iconomachia, beeld-stormerije. 
Icterus, groen-vinke ; groen- 
link ; weede-wael, wede-wael ; 
geel-gorsse : avis lurida, colore 
flavo. 

Icterus , geel-suchte . Ictericus, 
geel-suchtig. 

Ictis, visse ; foret, furet, fret ; 
ulk, ullik, ullink, fris. 

Ictis, putoor, butoor, quibusd. 
Id, articulus neutrius ge- 
neris, het ; id, sax. fris. dat. 
Idem, alleleens, al-even-eens. 
Idem, self, selve, selfs. Idem 
ipse, effen die. 

Identidem, alle-gang ; dik ; dik- 
mael; dik-werf. 
Idcirco, daer-om ; des-halven. 

(1) Etym. « Veur-slaghs. » 



Ih 



— 99 — 



Ign 



Ideam aliquatn sibi in animo 
reprasenture, sich iet in-beelden ; 
imagineeren. 

Ideo, daer-om, dies-halven. 
'ISioyvcbfMDv, eigen-sinnig. 
Idioma, tale; spraeke. 
Idiota, slecht ende on-geleerd 
mensch ; leeke ; idioot. 

Idolum, af-god ; af-godinne ; 
godse, vet. 

Idolum confiatile, gegoten beeld. 
Idololatra, godsen-dienaer ; af- 
goden-dienaer ; af-goderer. 

Idololatria, Idolorum cultus, af- 
goderije. 

Idoneus, be-quaem, bekaem ; 
geschikt ; gepast ; ge-noegsaem ; 
abel ; abelaerd, habil ; propice ; 
sufficient, suffisant. 
Idonei, abelik; geschiktelik. 
Iecur, lever... Vide, Hepar. 
Iecaris internortlmque viscerum in- 
flammatio & erosio, aut, exculceratio, 
pracipui in ovibus berbd 
nimis fervente & siccd pastis, 
ecchel. 
Iecoraria vena y lever-ader. 
Iecinorosus, Iecorosus, lever-such- 
tig- 

Iecorarius color, lever-verwe ; ta- 

neit, tanneit, teineit. 

Ieiunium, nuchterheid, noch- 
terheid ; vastene. 

Ieiunium quadraginta dierum per- 
pes & continuum, de vastene. 

Ieiunium sacrum, quadragesimale, 
item, quatuor temporum, fron-vasten. 

Ieiunare, vasten. 

Ieiunia indicta, imperativa, gebo- 
den vasten-dag. 

Ieiunio se macerare, ieiunare ultra 
modum, Ieiunio se consumere, over- 
vasten. 

Ieiunium solvere, ont-nuchteren. 

Ieiunia indicta solvere, vasten-dag 
breken. 



Ieiunus, nuchter, nochter. 

Ieiunum fieri, ver-nuchteren. 

Ieiuno sive sicco ore, droogs-beks; 
droogs-monds. 

Ieiuno ore loqui, nuchters monds 
spreken. 

Ieiuni, magerlik ; slappelik. 
Ientaculum, aen-bijt ; im- 
bijt ; in-bijt ; om-bijt ; on-bijt, 
ont-bijt ; dag-moes, vet. timp, 
timt, sax. sicamb. spits-wegh ; 
morgen-brood ; ochten-mael, q. d. 
nochten-mael ; collatie 

Ientare, Ientaculum sumere, in- 
bijten ; aen-bijten ; ont-bijten ; ont- 
nuchteren. 

Ientatus, ont-nuchtert. 

Ifus, vulgi, iben-boom, ieven- 
boom ; ieven-hout. 

Igitur, dan ; daer-om. 
Ignavus, pracipui de bo- 
mine ignavo, veternoso, lui, 
lei, luiaerd ; luggerig ; luk, fris. 
leusig, losig ; loesig, luisig ; traag ; 
on-vlijtig ; vuil ; sloef, slof ; sluns ; 
trensseler, transseler ; trijseler ; 
loer, loerd, loen ; lome, loom, 
boll, loren-faes ; loren-fant ; drae- 
lig ; vaddig, vadsig ; jobbe, kram- 
paerd, kuwaerd, fland. bloode ; 
flauwaerd ; vlokkaerd ; lenterer ; 
on-lustig ; blok; stomper, fris. 
taet-olf ; hand-loos ; doen-niet ; 
lijnse, lijse, lijsachtig ; lijd den 
tijd ; lauw-hertig ; slap-hertig ; 
on-vrom, on-vroom ; schudde ; 
scherluin ; trauwant ; truwant. 

Ignavus in re debitd prastandd, 
lorer ende sorer. 

Ignavus in re gravi, semelcr. 

Ignava mulier, puella, vadde ; 
swelte; dante, dantinne, dantelorie. 

Ignavum pecus % Fucus, lui-bije. 

Ignavi, Ignaviter, luielik; trage- 
lik ; bloodelik. Ignavi se gerere, 
operam prastare lenti & segniter, 



Ign 



— ioo — 



Ign 



trijselen ; trensselen ; trantselen ; 
loren ; luggen, /r/j . 

Ignavia, luiheid; luierdije, losig- 
heid, leusigheid ; vaddigheid ; 
traegheid ; on-vlijd ; on -lust ; 
stomperije, fris. slapheid ; blood- 
heid; ver-saegtheid ; on-vromheid. 
Ignis, vier, vuer, vuir ; fuer. 

Ignis missilis, proiectilis, vier- 
pij] ; vierbal ; fuseie. 

Ignis artificiosus, vier-werk. 

Igni struendo locus communis in 
domo, herd, herd-stad, herd-stede ; 
heerd, heerd-stad, heerd-stede ; 
item, get. sax. herd-blad, q. 
lamina foci ; heerd-plaetse. 

Ignem cineribus condere, sive occul- 
tare, Ignem sopire : &, Ignes in 
unum redigere, colligere & abstrudere, 
reken ; reeken, oft, raeken, rekenen 
het vier. 

Ignes cineri suppositi, Ignis sopitus, 
occultus, non apparens, smuikende, 
monkende kolen. 

Ignis, ather, element des viers. 

Ignis trisulcus, bliksem. 

Ignis fatuus, erraticus, Ignis prope 
terras in aire proximi permanens & 
harens : Brabantis stal-licht, 
Flandris, stal-keersse, ve/stael- 
licht, aut stael-keersse (dood- 
keersse, vet. fland.) dicitur a 
stal, id est, stabulum, qubd 
pracipui conspiciatur iuxta 
stabula, nempe bovilia, ovilia, 
patibula quoque, ccemiteria, 
culinas, aliaque id genus loca 
densis humoribus infecta, 
qualia sunt ubi congeruntur 
sordes urbium, [cineres, coenum, 
& cetera immunditia, qua loca 
aut qua congeries staelen Hoi- 
lanais dicuntur F. R.] item 
dicitur dwaes-licht, drog-licht, 
drug-licht, trug-licht, sicamb. q. 



d. Ignis dolosus, viatorem a vid 
rectd in errores abducens. 

Ignis gracanicus, vulgi, Grieks 
vier : Ignus humidus in aqua vivens, 
Trvp vypov, Lipsio. 

Ignis tnalignus, parcus, tenuis, 
exilis, quaed vier. 

Ignis sour, erysipelas, quaed 
vier, roose ; sint Antonis vier. 

Ignis sacri species, humanum cor- 
pus circumrepens : Ignis silvestris ; 
fera papula ; phlyctana, wild 
vier ; sprink-vier, sprenk-vier ; 
spreng-vier. 

Ignis infernus, infernalis, tarla- 
reus, sacer, helsch vier. 

Ignus purgatorius , expiatorius , 
vaegen-vier. 

Ignis speculatorius , specularis ; 
Ignis indicium ; vier-boeten vier ; 
vier-teeken. 

Ignes festos exstruere, vieren. 

Ignis iudicium, sententia; Ex a- 
minatio ad vomeres ignitos, 
vier-oordeel ; vulgo, Ordalium 
ignis. Erat olim criminis pur- 
gandi genus ; cUm reus perpau- 
culis passibus incedens ferrum 
candens nudd manu ferebat ; 
aut nudo pede super ignitos 
quosdam gradiebatur vomeres: 
qui si forti incolumis evaserat, 
insons pronunciabatur ; si 
igne perustus deprehendebatur, 
criminis damnabatur. Deorda- 
liis huiusmodi est lex qucedam 
Athelstani Regis Anglia. Hac 
ex Specul. Sax. ex Constit. 
Karoli Magni & ex Guil. Lom- 
bardi (i) explicationibus vett. 
verborum Saxonicorum. Vide 
etiam plura in Iudicium aqua- 
rium. 

(i) Hs. L. met Etytn. Lambardi. 



Ign 



— 101 — 



Ign 



Ignem excitare buccd, folic, flatu ; 
excitare crebris languentem flatibus 
Ignem, blaesen het vier; het vier 
op-blaesen. 

Ignem excutere, excudere, susci- 
tare; ictu & conflictu lapidis excitare, 
vier-slaen ; uit-slaen het vier. 

Ignem struere, accendere, vieren ; 
stoken het vier; op-stoken; boeten, 
het vier. 

Igni apta materia, berninge, ber- 
ringe. 

Ignem subiicere, Ignes inferre, 
iniicere, teclis y adibus, Capitolio, 
&c. brand-stichten ; steken het 
vier in, &c. 

Igne ferrdque minari, ont-seggen 
te vier ende te sweerde. 

Igne absumere, abolere, ver-bran- 
den ; ver-barnen, ver-bernen ; ver- 
bornen. 

Igne excoquere, purgare, prapa- 
rare, defacare, fijneeren. 

Ignem praruere rutabulo, raekelen, 
rokelen, het vier. (i) 

Igne conservando scrobiculus, raek- 
kuil ; raek-dobbe. 

Ignes coercere, lesschen. 

Ignescere, ont-steken ; ont-von- 
ken ; gloeden, gloeien ; glimmen ; 
glimpen ; flikken, vlikkeren. 

Igneus 9 Ignitus, vierig ; ge-loedig, 
gloedig; gloedende : glad, boll. 
fris. 

Ignitus valdi, in-gloedig. 

Igneus* saturo splendore ru- 
bens, vier-rood ; glinsterig rood. 

Igniarium, materia arida qua 
defacili ignitur, vonke, vunke : 
baenst, fland. Igniarius fames, 
swamme, squamme, fland. wig- 
vier, hoi I. 

Igniarium ; lignum cariosum 

(i) Etym. a Rokelen het vier. fland. 
j. raeckelen. » 



facili ignem concipiens, vonk- 
hout. 

Igniarium, lonte, lompe. 

Igniarium, instrumentum i 
ferri acie attemper atum quo 
ignis semina excuduntur , 
vier-slag ; vier-stael ; stael-ijser ; 
vier-tuig ; vier-ijser. Hinc num- 
mus ab Igniarii effigie dictus, 
vier-ijser; olim, drij blanken. 

Igniculum, vonksken, vunksken. 

Ignitabulum, vier-panne ; vier- 
bekken ; vier-teile ; vier-waegen ; 
bed- panne ; bed-stove ; vuirster ; 
vier-teile. 

Ignobilis, slecht, slicht, slacht; 
on-vernaemt ; on-vermaert. 

Ignobili genere natus, on-geboor- 
tig; on-edel; [vilein, quod quidam 
inter pretantur, ut, homo vilis, 
abjectus, &c. sed q. villanus h villa, 
rure, &c. & pro iis facit quod 
dorper & dorperheid denote nt 
homines inconditos, turpes, viles, &, 
Turpitudinem. Sed omnia eodem 
recidunl. F. R.] 

Ignobilis homo, vilis, sordidus, 
rekel. 

Ignominia, on-eer ; on-eerbaer- 
heid; schande; schampelture; klei- 
nigheid; ver-kleininge; laeke,lakke: 
laster; af-draegentheid, vet. fland. 
schamp; op-spraeke. 

Ignominid aliquem afficere, ie- 
manden kleinigheid aen-doen ; 
schoffieren; diffameeren. 

Ignominid publici afficere, op de 
kaeke setten. 

Ignominiosus, on-eerlik ; on-eer- 
saem ; eer-loos ; schandelik ; sma- 
dig, smaddig. 

Ignominiosi, schandeliken ; las- 
terlik; schoffieriglik ; vileiniglik. 

Ignorare, wan-weten. non 
Ignorare, we ten. 

Ignorari, on-bekent zijn. 



Ill 



— 102 — 



III 



Ignorans, Ignarus, on-wetende ; 
wete-loos ; on-kond, on-kund, 
on-kondig ; wan-wetig ; mis-ver- 
standig; on-geleerd. 

Ignari, on-geleerdclik. 

Ignorabilis, on-kennelik. 

Ignorantia, on-wetenheid ; on- 
wetenschap ; on-kond ; on-kund ; 
on-kennisse ; on-kenschap ; on- 
bekentheid ; wan-wete, vet. on- 
verstand ; mis-verstand ; on-ge- 
leertheid. 

Ignoscere, ver-tijden, ver- 
tijen ; ver-geven ; ver-schoonen ; 
schoonen, sicamb. 

Ignoscens, qui facili ignoscit, 
ver-gevig. 

Ignoscibilis, ver-gevelik 

Ignoscentia, ver-gevinge, ver- 
gevenisse ; ver-gif, vet. 

Ignotus, on-bekent ; on-kond ; 
on-kund ; on-kundig ; on-vernaemt ; 
on-bewust ; on-bewist, vet. 

lis, Eos, hen, plurale, ab 
hem. 

Ile, darm, derm. 

Ilium, intestinum, lenden- 
darm. 

Ilia, lanke ; week des buiks, 
h laxitate. 

Iliosus, lanken-suchtig. 

Ileus, Iliaca passio, lank-evel, 
lanken-evel, q. d. morbus ilium ; 
darm-gichte ; miserere mei. 

Ilex, steen-eeke ; steen-palm, 
vet. 

Illa, fern. sing. &, plur. 
Illi, Ilia, sij ; sij-lieden. 

Ilia, fern. sing. & plur. neut. 
die. 

Illabi, in-vallen. Illapsus, in- 
gevallen. 

Illapsus, us, in-val ; in-togt. 
Illac, daer deur ; langs daer, 
al-daer. 

IlLjESUS, on-gequetst ; on- 



verseert ; on-gewondt ; on-gescha- 
digt. 

Ill^tabilis, on-blijde ; vreug- 
den-loos. 

Illaclueare, be-strikken ; ver- 
strikken; toe-strikken ; be-kleppen; 
be-klippen ; be-klikken. 

% Illaudatus, Illaudabilis, on- 
gepresen; on-loffelik ; on-lovelik, 
on-prijselijk ; mis-prijselik. Vide, 
Vituperare. 

Ille, & in plur. Illi, dit ; 
gene ; gone, vet. 
Ille qui, de gene die. 
Illecebra, herbula, muer- 
peper. 

Illectare, Illecebra, Vide, Ilu- 
cere. 

Illepidus, on-aerdig ; on-be- 
vallig. 

Illepidi, on-aerdiglik. 

Illex, wet-loos. Illex, ab 
Illiciendo, Vide, Illicere. 

Illegitimum, res Illegitima, 
on-wet, on-wette, vet. 

Illegitimus, filius naturalis, 
on-wettig, on-wettelik ; on-wette- 
lik geboren ; on-echt, on-echtig ; 
echte-loos ; bastaerd ; aeterling, 
holl. koislink, vet. natuerlik kind; 
bankaerd, ger. sax. sic. Illegitimi 
liberiy keves-kinderen, Grotio. 
Illegitimus coitus, on-ee. 
Illegitimus torus, Illegitimi natales, 
on-echte; on-echtscUap ; bastardije; 
kleine bedde. 

Illegitimi) on-wettiglik, on-wet- 
teliken. 

Illi clui, degene die. 
Illibatus, on-geschent. 
Illiberalis, rekelachtig ; on- 
rustig ; vilein : vilenig. (i) 

llfiberale artificium exercere, soe- 
telen. 

(i) Hs. 



Ill 



— 103 — 



III 



Illiberaliter, schandeliken. 
Illic, gender, ginder ; daer ; 
ter post positum sive affixum, 
men speelter, men vechter, pro, 
men speelt daer, vecht daer. 
Illicitus, on-geoorlooft. 
Illicere, Illectare, lokken ; 
aen-lokken; be-lokken; be-lakken; 
te lore stellen. 

Illicere tnuneribus, om-koopen. 

Illex, lokkende, lokachtig, aen- 
lokkig, leid-brokke. Hikes oculi, 
aen-trekkende oogen. 

Illex avis, qud sui generis aves 
inrete pelliciuntur, lok-vogel. 

Illecebra, Illecebra, lokkinge ; 
lore ; loeier ; treifelinge ; aan-lok- 
kinge ; caresse. 

Illecebra venerea, loddernisse. 

Illecebra, accipitrum, lore, leure, 
loeier, luder. Vide, Accipitrum. 

Illececris fallere, be-lakken, be- 
lokken ; ver-lakken. 

Illecebrosus, aen-lokkig. 

Illecebrare columbas escd, melken 
de duiven. 

Illectamentum, Illectus, lokkinge. 
Iluco, Ilico, ter stond ; van 
stonden aen ; strax ; vaerink, 
vaerinks, fland. staens voets ; 
voets-staens ; bottelink (Ital. di 
botto) hands, te hands, holl. [t'h t* 
F. R.] (1) vleugs, flux, q. d. 
volatu.. 

Iludere, stooten ; aen-stoo- 
ten ; hurten, heurten, horten ; 
blutsen, butsen ; lappen ; drijven ; 
smakken ; in-slaen ; lompen. 

Illisio, Illisus, us, stoot ; hort ; 

blutse ; butse ; smakke ; aen-stoot. 

Illint, van daer ; daer deur. 

Illinere, smeeren ; be-smee- 



(1) Daardoor wil F. R. waarschijnlijk 
beduiden dat men « t'hands, t'ans » uit- 
sprak. 



ren ; be-smeuren ; be-strijken. 
Illinere argilld aut luto, leemen. 
Illinere medicamentum, plaesteren. 
Illinimentum parktum, plakkerije. 

Illinctus, id quod lambendo 
illingitur, slikkeringe ; slabberinge. 

Illiquid a, (Vid*, debit a) on- 
klaere schulden, Grotio. 

Iluteratus, on-geleerd ; slecht 
ende on-geleert mensch ; leek ; 
idioot. 

Illius ergo, des halven. 

Illocabilis, on-be-stedelik ; 
on-verhuerlik. 

Illorsum, genswaerts ; daer- 
waerts hen. 

Illotus, on-gewasschen. Illotis 
pedibus & verbis reprehendere ali- 
quem ; llloto sermone uti, on-ge- 
wasschen uit-seggen. 

Illuc, daer ; daer-waerts ; 
daer-henen ; gender, ginder ; gen- 
der- waerts ; daer-waerts henen. 

Illucere, Illucescere, schijnen ; 
op-klaeren ; dagen ; dag worden. 

Illud, articulus neutrius 
generis, het ; id, s. s. dat. (1) 

Illudere, spotten; be-spotten; 
schernen ; schertsen ; scheeren ; 
beffen ; be-guigen, be-guichelen ; 
be-trompen ; be-driegen ; uit-strij- 
ken ende be-driegen ; hoonen ; 
ver-hoonen ; foolen, vet. fland. 
Illusio ore distorto, guise ; guig, 
boll. 

Illudere alicui ore distorto, vel 

alio quovis sanna genere, guise 

setten ; de guig nae-steken, holl. 

Illusor, spotter ; be-drieger ; 

drogener, vet. sax. 

Illuminare, lichten, luchten ; 
ver-lichten, ver-luchten ; ver-klae- 
ren. Illuminatio, ver-lichtinge ; 
ver-klaeringe. 

(i) Vrg. Id. 



Ima 



— 104 — 



Imb 



Illustrate, Illustralio, idem cum 
Illuminate ; item, be-roemen ; ver- 
naemen. 

Illustris, klaer-schijnig. 

Illustris, illustri loco natus, edel; 
edel-man ; door-luchtig. 

Illustris, ducum sive princi- 
pum sanguine natus, veurst-bo- 

ri g- 

Illustrator imaginum, af-setter ; 

ver-lichter. 

Illuvies, drek; vuilnisse. 

Imago, beld, beeld, bild ; 

beeldinge ; beeldenisse. 

Imago ex trunco, stok-beeld. 

Imaguncula, beeldeken. 

Imaguncula inclusa intra margines 
tabula; Imaguncula pluteis tabulis- 
que inclusa, tafereel-beldeken. 

Imaguncula qua stultis ad lusum 
prabetur, polleken ; marotte ; ma- 
rotteken. 

Imago ex gypso sive argil Id ad 
cuius similitudinem & formam sta~ 
tuarius plastesve lapidem cadit, aut 
as fundit, vulgo Modulus, model ; 
model-beeld ; moele. 

Imaginem ex gypso, argil Id, vel 
cretd, &c.facere, moeleeren. 

Imago gentilitia, Imagines* wae- 
pen inden schild oft helm ; waepen- 
teeken. 

Imagines in cerd ducere, bootsee- 
ren ; boetseeren. 

Imaginum ornator, af-setter ; 
ver-lichter. 

Imaginare, Imaginem finger e, beel- 
den. 

Imaginare ; mente concipere 
Imaginem, similitudinem, in- 
beelden ; ver-beelden ; veur-beel- 
den ; muiseneeren. 

Imaginari falsa, instar dor- 
mientium, swijmelen. 

Imaginarius, toe-gemaekt. 

Imaginarius, visierlik. 



Imaginarius, vel, Imaginifer, qui 
imperatoris imagines vel in- 
signia fert, vaen-drager ; vaen- 
drig. 

. Imaginatione felix & dexter, bie- 
sard ; biesarre. 

Imaginatio, beeldinge ; beelde- 
nisse ; in-beeldinge ; muisenisse ; 
muise-nesten in 't hoofd; fantasije; 
visieringe. 

hnaginatio falsa, quales sunt 
quas dormientes videre sibi 
videntur, swijm ; swijmel ; swijrae- 
linge. 

Imaginativus, fantast, fantastijk. 
Imbecillis , Imbecillus , on - 
machtig ; a-machtig ; ael-machtig ; 
on-vermogen ; on-sterk ; krachte- 
loos ; oodelik, oielik, oolik ; meps, 
meeps, meepsch ; flau ; lam, laem ; 
wak, week, weik ; swak ; laf. 
Imbecillis homo, piewiew. 

Imbecillitas, a-macht; a-machtig- 
heid ; wakheid ; swakheid ; krach- 
teloosheid ; machteloosheid ; on- 
vermogentheid. Imbecillitas mem- 
brorum, lamheid; lamigheid. 

Imbellis, on-weerbaer ; flau- 
waerd ; ver-saest ; ver-tsaegt ; 
bloode ; on-strijdbaer ; on-krijg- 
baer; krampaerd; kuwaerd,//tf»3. 
Imbellis homo, parum vir, henne, 
hanne. 

Imber, regen. Imber praceps, 
plas-regen; slag-regen; slag-vlaege; 
scheure ; regen-scheure. 

Imbres cadunt, het regent. 

Imbricus, Imbrifer, regenachtig. 
Imberbis, on-gebaerd ; baerd- 
loos ; melk-muil. 

Imbibere, in-drinken. 
Imbrex, Imbricium, gote ; dak- 
gote ; tichel-gote ; veurst ; veurst- 
steen ; hol-tichel ; panne ; dak- 
panne. 

Imbricatnm tectum, pannen-dak. 



Imm 



— ios — 



Imm 



Imbricamentum, pars tecti pro- 
minens, per quam stillicidia 
a parietibus arcenlur, over- 
sprong ; over-stek ; over-steksel ; 
oose, oosie, oos-drup, hoos-drup ; 
huis-drup. Dicitur oos-drup sive 
hoos-drup qubd guttas cadentes 
hauriat sive recipiat. 

Imbricarius, pannen-dekker. 
Imbuere, netten ; nat maeken ; 
in-storten ; in-gieten ; weiken ; 
drenken. 

Imbuere doctrind, leeren ; onder- 
^ijsen. 

Imbutus, geweikt ; deur-dronken. 
Imitari, nae-doen ; nae-mae- 
ken ; nae-volgen ; contre-feiten ; 
representeeren. 

Imitari instar simia, nae-apen. 

Imitari gesticulatione facta aut 
dicta alterius, nae-boetsen. 

Imitabilis, nae-volgelik. 

Imitator, nae-volger. 

Imitalio, contre-teitsel. 

Immaculatus, on-be-smet ; on- 
be-vlekt ; kuisch. 

Immadere, nat zijn. 
Immanis, over-groot; on-mae- 
tig groot ; on-gemeintig groot ; 
grouwelik; grouwsaem; on-gesaet, 
vet. on-besuist ; bijstier ; bijster ; 
haetelik ; wreed, wreit. 

Immaniter, grouwelik ; grouw- 
saemlik. 

Immansuetus, on-getemt; wild. 

Immarcescere, ver-slentsen ; 

ver-sledderen ; idem quod Flac- 

CERE. 

Immarcescibilis, on-verwelkelik. 

Immaturus, on-tijdig; on-ge- 

tijdig; on-rijp; rouw, rauw; amper. 

Immaturus diebus vel annis, on- 

bedaegt; on-bejaert. 

Immaturitas, on-rijpigheid. 
Immensus, on-gemeten ; on- 
metelik ; on-grondig ; over-groot ; 



bijstier, bijster groot ; groot boven 
maeten ; on-maetig groot. 

Immensi, bijstierlik, bijstier, 
bijster. 

Immensi profundus, af-grondig. 

Immensitas, on-maete ; on-me- 
telikheid ; on-maetigheid. Immensa 
profunditas, a f-grond . 

Immergere, doopen ; in-sen- 
ken ; dukken, dokken, in 't water. 

Immergere 9 Immergi, ver-drinken, 
ver-drenken ; ver-smooren. 

Immersio, doop.. 

Immerens, Immeritus, on-ver- 
dient ; on-noosel. Immerito, Imme- 
renter, on-verdient; t'onverdienste; 
t'onrechte ; on-rechtvaerdiglik. 

Imminere, naeken; ge-naeken; 
aen-stacn; veur handen zijn. 

Imminens, veur-handig. 

Imminere alicuius exitio, staen 
nae iemands leven. 

Imminuere, minderen ; ver- 
minderen ; af-slaen ; smalen, smal- 
len, smaleeren ; kleinen ; kleinee- 
ren ; klein maeken ; ver-kleinen; 
diminueeren. 

Imminuere aliquid quod debetur, 
lamen. 

Imminutio, af-slag. 

Immiscere, mengen ; menge- 
len ; ver-mengen. 

Immiscere se alicui ret, negotio, on- 
der-winden; onder-moeien,//flwrf. 
moeden; be-moeden. 

Immisericors, on-barmhertig ; 
herd-hertig; genadeloos ; fel. 

Immiserkoraiter, on-bermhertig- 
lik; fellik. 

Immisericordia , on-barmhertig- 
heid ; felheid. 

Immitis, wreed, wreit, vet. 
steen-hertig; herd-hertig; on-berm- 
hertig ; on-saechtmoedig ; straf ; 
on-gestuem, on-stuimig ; on-ge- 
stuemig, on-gestuimig. 

14 



Imm 



— 106 



Imm 



ImmitiSy on-mild ; serp ; guer 
mensch. 

Immittere, in-laeten ; in-ge- 
ven; in-leggen; in-doen. Immissus, 
in-gedaen. 

lmmittendi ius, inbalking, oft, 
inankering, Grotto. 

Immissura, lap; lap-stuk. 

Immittere sive assuere partem 
panni, &c. lasschen. Immissura 
panni aut vestis, lassche. 

Immobilis, vast; on-beweeglik ; 
on-roerlik; on-beroerlik. Immotus, 
on-beweeet. 

Immobilis instar trunci, stok-stille. 

Immobiles res, solo coniuncta, 
ut, ades, agri, fundi, &c. erf, 
erf-goed, erve, dicuntur, ut 
mobiles, have. 

Immobilia bona , on - beroerlik 
goed ; immeuble goeden ; on-roe- 
rende goeden ; on-tilbaere goeden, 
Grotio. 

Immoderatus, on-maetig; over- 
maetig ; haetelik ; on-manierlik ; 
on-geregelt : on-stuer, on-stuier, 
boll 

Immoderate agere, ver-buitertie- 
ren, fland. 

Immoderatio, on-maete; on-mae- 
tigheid ; over-daed ; over-daedig- 
heid ; on-getempertheid. 

Immodestus, on-sedig; on-gesedig; 
on-taemelik ; on-betaemelik ; on- 
geschikt; on-maetig; on-gemaniert; 
on-manierlik ; on-oescheeden ; on- 
bescheiden ; buiten-tier, buiter- 
tier ; on-hebbelik ; haetelik ; on- 
tochtig, on-tuchtig ; on-gebaerig ; 
on-gelaeten, boll, on-geregelt; on- 
stuer, on-stuier, boll, voer-loos; 
indiscreet. 

Immodestly on-sediglik ; on-gese- 
diglik ; on-betaemeliken ; on-ma- 
nierliken; buiten-tier, buiter-tier; 
on-bescheedelik. 



Immodestia, on-sedigheid ; on- 
gesedigheid; on-manieriikheid; on- 
gestichtigheid ; on-geregeltheid ; 
on-maete; on-maetigheid; on-tocht, 
on-tucht ; on-bescheedenheid ; on- 
stuerigheid, boll, voer-loosheid. 

ImmodicuSy on-maetig ; over- 
groot; on-getempert; on-gebaedig; 
on-gepaeiig; over-daedig; excessif; 
impatient. 

Immodiciy on-maetiglik ; over- 
daediglik, on-getempertlik. 

Immolare, oflferen ; sacrificie 
doen. 

Immolatus, geoffert. 

ImmolatiOy offer ; offerande ; sa- 
crificie. 

Immordere, in-bijten. 
Immorigerus, on-gehoorsaem. 
Immortalis, on-sterffelik. 

ImmortalitaSy on-sterffelikheid. 
Immotus, on-beweegt. 
Immundus, vuil ; on-rein ; on- 
reinig ; on-kuisch ; on-kuischbaer ; 
smettig. 

Immunda puella, kladde, kladde- 
gat. 

Immundarey vuil maeken ; be- 
smetten ; be-seuluwen, be-solu- 
wen, fland. 

Immunditia, Immundities , vuil- 
nisse; on-reinigheid; on-raed, ge r. 
sax. sicamb. 

Immunis, vrij ; vrank ; plicht- 
vrij ; plecht-vrij ; on-gehouden ; 
veilig ; exemt ; wepel, wepeler. 

Immunis h sumtihus, vectigalibuSy 
&c\ kost-baer (i); kost-vrij. 

Immunem esse, ont-staen ; exemt 
zijn. 

Immunem servare, waeren, waer- 
den, vet. 

ImmunitaSy vrijheid ; exemtie. 



(1) Vrg. A. Kluyver, Proeve, bl. 72 73. 



Imp 



— 107 — 



Imp 



Immunitatem dare, vrijen ; be- 
vrijen. 

Immunitus, on-gewapent; on- 
verwaert ; on-bevrijdt. 

Immurmurare, vesiken, vese- 
len, in d'oore. 

Immusculus, Immusculus, a Hi s, 
ImmissilluSy vel, Immustulus, aut, 
Immussulus , muis-koningsken ; 
avicula tnuri magnitudint non 
absimilis [Alii Immustulum, &c. 
ex aquilarum genere faciunt. 
F. R*l * 

Immutare, ver-anderen ; ver- 
tuisschen ; ver-tuitelen ; ont-keeren ; 
mangeren, & euphon. gratid, 
mangelen. 

Itnmutabilis, on-veranderlik ; on- 
verwandelik, hoi I. on-wankelbaer; 
on-wandelbaer, vet. 
Immutatio, ver-anderinge. 
ImmutabilitaSy on-veranderlik- 
heid ; be-stand, be-standigheid. 

Immutescere, ver-stommen ; 
swijgen. 

Im6, ja ; ie-mer ; immer ; 
emmer, emmers. 
Into vero y ja dat meer is. 
Into; quod plus est, selfs. 

Impacatus, on-gepaeiet. 

Impages, pinne van hout ; 
speeke ; spie ; plugge ; timmer- 
nagel : kruiseringe, boordinge, 
regula sima qua tympanum 
sive pannellum circumdant, 
Air. Iunio. 

Impar, on-effen ; on-gelijk ; 
on-paer ; on-geraed, g. s. s. 
Imparem esse 9 on-gelijk zijn. 

Imparem esse labori, hosti, &c. te 
quaed hebben. Imparem facere, on- 
effenen. 

Imparatus, on-bereed ; on-ge- 
reed ; on-veerdig ; schier-loos. 
Imparatum redder e y ont-reeden ; 
ont-reiden. 



Impascere, Impasci, weiden ; 
peisteren, pesteren. 

Impatiens, on-gedoogsaem ; 
on-verdraegelik ; on-gebaedig ; on- 
gepaeig (1) ; on-geduerig ; on- 
lijdsaem ; on-lijdig ; on-verduldig ; 
on-patientig ; impatient. 

Impatiens balnei, remedii, morbi, 
doloris , &c. on-gebaedig (2) ; on- 
gepaeiig. 

Impatibilis, on-lijdelik; on-lijd- 
baer. 

Itnpatienter, on-lijdsamelik ; on- 
verdraegeliken ; on-verduldiglik ; 
impatientiglik. 

Impatientia, on-lijdsaemheid ; on- 
lijdbaerheid ; on-verduldigheid ; 
on-geduldigheid ; on-gedult ; on- 
gedooge, vet. on-verdrag ; on-ver- 
dragelikheid. 

Impavidus, on-versaegt ; on- 
versaeft ; on-vertzaegt ; on-ver- 
schrikt ; vreeseloos ; on-belaen ; 
on-bevreest ; on-vervaert ; on-be- 
angst ; koen ; stout. 

Impedire, Impediment esse, 
hinderen ; be-hinderen ; ver-hinde- 
ren ; letten ; be-letten ; ver-letten ; 
ver-achteren; achter-stellen ; tegen- 
houden ; tegen zijn ; weder-staen ; 
weiren ; weeren ; ver-werren ; be- 
kommeren; schutten; op-houden; 
hachten ; ver-ontledigen ; ont-ledi- 
gen; onder-gaen; stuiten, holl. 
be-lammeren ; be-lemmeren ; slom- 
meren ; slammeren ; empecheren ; 
opposeren ; opponeeren. 

Impediri, liegen, liggen, oft letten 
aen iemanden ; het schort aen u. 

Impeditus, ver-hindert ; besig, 
be-sig ; on-ledig; on-tomig, fris. 
ver-legen. 

(1) Hs. 

(2) Kiliaansche woordaflciding : « on- 
gebaedig » moet met « bad » samenhangen. 



Imp 



— 108 — 



Imp 



Impedilus vestibus, ver-legen met 
kleederen. 

Impeditum esse, besig zijn. 

non Impeditus, on-verhindert ; 
ledig. 

Impeditio, Impedimentum, letsel ; 
lette, vet. let-werk ; be-let, 
be-letsel ; ver-let ; lemmer, lam- 
mer; vet. on-spoed ; be-komme-- 
ringe, be-kommemisse ; stooringe; 
stoornisse ; hinder ; hindernisse ; 
on-ledigheid ; on-lede, vet. achter- 
stel ; oppositie ; empechement. 

sine impediment, on-verlet. 

Impedimenta, tuig ; ge-tuig ; slom- 
meringe, slammeringe ; palullen. 

Impedimenta, qualia exercitus &c. 
trein ; tros, trosse ; bagagie. 

Impellere, botten ; botsen ; 
butsen ; roeden ; roeien ; ruien ; 
stuiten. 

Impellere, vi aut feriendo, drij- 
ven ; drijffen ; in-drijven ; in-drin- 
gen ; in-stampen ; in-stooten ; 
in-douwen ; lappen ; aen-stooten. 

Impellere, aen-drijven ; aen-men- 
nen. 

Impellere aliquem ut faciat, doen 
doen; dwingen, dwengen. 

Impellere consiliis, op-raeden ; 
op-reden, vet. toe-raeden ; toe- 
stoken ; ver-wekken. 

Impulses, gedreven; gedrongen; 
genoodigt. 

Impulsus, Impulsio, stoot; bot, 
botte ; hort ; aen-stoot ; toe-sto- 
kinge. 

Impulsus damonis, tentatie des 
duivels. 

Impulsor, in-gever ; op-raeder; 
op-reder, vet. aen-raeder. 

ImpendIre, over-helden, over- 
hellen ; over-hangen ; naeken. 

Imp£ndere, uit-geven ; be-ste- 
den, be-geven ; be-kosten, be-kosti- 
gen ; aen-leggen ; ver-strekken. 



Impetidere, insumere pecunias, 
&c. hangen sijn geld aen &c. 
Impendio, Impensi, vast; boven 



maeten ; treffeliken 



Impensa, Impensa, kost ; teer ; 
teere, teeringe ; aen-laege, vet. 

Impensa voluptaria, on-kost. 

Impensas solvere, be-kosten, be- 
kostigen. 

Impensa quod factum est prastare, 
rembourseeren. 

lmpendium, quaden kost. 

Impendia litis inter actortm & 
reum non abs re exaquare, compen- 
seeren de kosten van proces. 

Impenetrabilis iaculo,telo,saxo, 
ictUj bombarda, &c. scheut-vrij. 

Imperare, heeten, hieten ; 
ge-bieden; heerien ; heerschappen. 
Imperitare, be-dillen, hoi I. 

Imperium, ge-bod ; ge-bied ; ge- 
seg, ge-sag ; heerschappije ; be-vel ; 
geweld ; gewald ; heerlikheit ; 
be-heet, vet. magt ; autoriteit ; 
demeine ; domeine. 

Imperium merum, hals-gerecht. 

Imperium surnmum, souverain- 
schap. 

Imperium militare, capiteinschap. 

Imperium, Imperatoris (vid x , 
Romani) dominium, keiserdom ; 
rijk; keiser-rijk. 

Imperium facere, dilatare, augere, 
fines eius proferre, conquesteeren. 

Imperii finium propagatio, sive 
dilatatio, conquest ; ver-meerde- 
ringe des rijks. 

Imperium obtinere, de over-hand 
hebben. 

Imperio suo subiicere, over-heeren ; 
over-heerschen. 

Imperium in aliquem exercere, 
voogden ; ver-voegden ; vogten, 
vet. 

pro Imperio omnia agere, den 
haen maeken ; maeken den meester. 



Imp 



— 109 — 



Imp 



Imperio deponere, dimovere, amo~ 
vere, mauere, removere, af-setten 
iemanden van sijn ampt; af-stellen. 

Imperiosus homo, haen ; gall us 
enim suo generi itnperat. 

Imperiosus homuncio & arrogans, 
netel-koningsken, metaph. a 
regulo seu trochilo aviculd. 

Imperator, ge-bieder; bevels-man; 
bevel-hebbende, bevel-hebber. 

Imperator exercitus, over-hoofd- 
man; opper-veld-heere; leger-heer; 
capitein generael. 

Imperator rerum maritimarum, 
ammirael. 

Imperator, keiser, kaiser. 

Imperatrix, keiserinne. 

Imperialis numus ; civitas ; con- 
venes, rijks-daler: rijks-stad ; rijks- 
dag. 

Imperatoria, vulgi, meester- 
wonel. 

Lmperfectus, rouw ; on-vol- 
maekt ; on-gewrocht ; on-volkomen; 
on-volbracht ; on-voldaen ; wan- 
schaepen ; wan-schappig. 

Imperfecti, on-volkomenlik ; on- 
volmaektelik. 

Imperfectio, on-volkomenheid ; 
on-volmaektheid. 

Imperitus, slecht; simpel ende 
ongeleert mensch ; on-wetende ; 
on-versocht; on-er-vaeren ; on-ver- 
vaeren ; idioot. 

Imperiti, slechtelik ; slechtiglik. 

Imperitia, slechtheid ; slechtig- 
heid ; on-ver-vaerentheid ; on-we- 
tenheid ; on-wetenschap. 

Impersonalium indicium articulus, 
het, ut, het regent, sneeuwt, don- 
dert, &c. 

Imperterritus, on-verbaest ; 
on-versaegt. 

Impertire, Impertiri, deelen, 
deilen ; med-deilen ; med-deelen ; 
deelachtig maken. 



Impetere, Impetum facer e, rui- 
schen ; druischen ; be-stooten ; aen- 
randen ; aen-randsen ; aen-ritsen ; 
aen-reesen ; aen-tsarren ; be-sprin- 
gen ; be-stoken ; be-siommen ; 
aen-rukken ; aen-vallen ; stormen ; 
be-stormen ; tanden iemanden, 
fland. 

Impetere aliquem maledictis, snau- 
wen op iemanden. 

Impetus, druisch ; storm ; ge- 
druisch ; jost, vet. fland. be- 
storminge; aen-val; aan-rukkinge; 
op-loop; op-roer; ge-weld, ge-wald. 

Impetuosus, stormig ; stormachtig; 
droestig, drustig ; ge-weldig ; on- 
geduerig; in-bornstig, in-brunstig. 

Impetuosi, ge-weldiglik. 

Impetigo, krauwagie ; gaele ; 
schorfte ; schorftheid, schorftig- 
heid ; vlechte, vet. ring-worm ; 
roose, quibusd. rabauds-krauws- 
sel ; kamanterije ; haer-worm ; 
droog krauwsel ; kamantigheid. 

Impetigine laborans, kamant, ka- 
mantig. 

Impetrare, ver-bidden ; ver- 
werven. 

Impetrans, vulgi, [seu veriiis, 
supplicans, requirens, petens, postu- 
lans] ver-soeker, G ratio. 

Impetrandi spem postulatori abscin- 
dere, nihil op de request geven. 
Impexus, on-gekemt. , 
Impicare, pekken; be-pekken; 
ver-pekken. 

Impicatus, ver-pekt. 

Impiger, vlietig, vlijtig; nern- 
stig, neerstig ; flugs ; wakker ; 
vrom, vroom, vrome, vroem ; on- 
traeg ; on-verdrietsaem ; on-ver- 
droten ; nukkerig, nugger, nugge- 
rig, aliis, snoekerig. Vide, 
Agilis. 

Impigri, neerstiglik ; on-verdro 
telik ; vlijtiglik. 



Imp 



— no — 



Imp 



Impigritas, Itnpigritia, on-ver- 
driet. 

Impilia, vilt; vilten schoen. 
Impingere, stooten ; in-stooten ; 
lappen; drijven; stuiken; stuiten ; 
horten, heurten ; in-drijven ; lom- 
pen ; sneuvelen, snovelen, 

Impingere cum vi aut sonitu, vel 
fragore, smakken ; klakken. 

Impinguare, vetten ; masten, 
mesten. 

Impius, god-loos ; on-godlik ; 
on-godsalig : on-godvruchtig ; 
schelm. 

ImpU, on-godeliken . 

Impii & irreligiose loqui, blasfe- 
meeren. 

Impietas, on-godlikheid ; god- 
loosheid ; on-godvruchtigheid. 
Implacatus, on-gepaeit. 

Implacabilisy on-versoenlik ; on- 
eeseggelik ; on-gepaeig ; on-ge- 
baedig. 

Implacidus, on-gerust. 
Implere, vullen, vollen ; ver- 
vullen ; vol maeken ; vol-brengen ; 
vol-doen; saden; sadigen; stoppen, 
holl. 

Implere condimentis, faesen, fasen, 
fland. 

Implere uterum, be-vruchten. 

Impletus, vol. 

Implere ad summum, op-vullen. 
Implexus, in-gevlochten. 
Implicare, winden; be-winden; 
ver-winden ; onder-winden ; in- 
vouden ; wimpelen ; wompelen, 
vet. fland. oe-wimpelen ; be- 
wompelen, fland. ver-wikkelen ; 
ver-werren ; ver-werselen ; be- 
strikken; be-vangen; be-vaen; be- 
moeden ; moeden. 

Implicare invicem , schranken , 
schrenken. 

Implicari curis, be-hangen zijn 
met sorgen. 



ImplicituSy ver-werret ; be-van- 
gen ; be-vaen. 

Implicati, ver-werrelik. 
Implorare, aen-roepen. 

Imploratio opts, veld-geschrei ; 
requeste. 

Implumis, veder-loos ; pluim- 
loos ; ont-pluimt ; kael ; Moot ; 
padde-bloot. 

Impluvia, koor-hoed ; koor- 
kappe ; almutse. 

Impluviatus color, roaensch ; 
rouaensch ; coleur de roi ; rook- 
verwig. 

Impluvium, dak-gat; regen-gat; 
dak-venster. 

Impluvium, plaetse ; pletse. 

Impluvium, schaeldsije, lovan. 
id est, waeter-steen. (i) 

Impcenitens, Ecclesiasticis 9 
on-berouwig ; on-boetveerdig. 

Impolitus, grof; on-geschaeft; 
on-beschaeft ; on-beschoft; on-be- 
snoeit; roest; rouw; on-volmaekt ; 
on-gewrocht ; on-belompen ; on- 
gesnoeit ; on-geschelpt (2) ; on- 
beslepen. 

Impolitus homoy plugge. 

Impolitic groffelik. 

Imponere, in-doen; in-leggen. 

Imponere, op-setten ; in-setten ; 
in-stellen ; constitueeren. 

Imponere emplastrum, plaesteren. 

Imponere onus, op-laeden ; op- 
leggen. 

ImposituSy in-gelegt. 

Imposiiio, vulgi, schattinge ; 
settinge; in-settinge; impost. 

Imponere alicui, lmposturamfacere, 
be-driegen ; uit-strijken ende be- 
driegen; be-dodden; gijlen, fland. 

(1) Vrg. bij Schuermans, VI. Idiotikon, 
571. « Scnalaai, schallei, schallij, skalei. » 

(2) Hs. In het Etym. « On-ghescheldt, 
RudiSy impolitus. » 



Imp 



— in — > 



Imp 



loren ende soren ; uit-rechten ; 
truffen, fland. botten. 

Impostor , be-drieger ; uit-strij- 
ker ; hotter ; truffer ; beuseler ; 
drogener, vet. sax. boeve, boef; 
lorer ende sorer. 

Impostor subdolus, deur-slepen. 
deur-trapten, deur-trokken, deur- 
togen boeve; over-geven boeve. 

lmpostura, drog ; drug, sicamb. 
be-drog ; ge-drog ; ge-drogt ; trug, 
vet. ger. uit-strijkerije ; boeverije ; 
lorerije ; trouwanterije ; ahus. 

lmpostura cacodamonis, spooke- 
rije. 

Importare, in-brengen ; in- 
voeren ; in-draegen. 

Imbartabilis, on-draegelik. 
Importunus, on-bequaem ; tijd- 
loos ; on-tijdig, on-getijdig ; on- 
bescheeden, on-bescheiden ; on- 
hebbelik ; on-stondig, vet. ver- 
noeielik ; ver-noielik ; ver-legen ; 
on-gestuem ; on-gestuemig ; on- 
gestuimig; on-stuimig. 

Importuni, on-tijdiglik; 'ton-tijde; 
on-hebbeliken. 

Importuni venire, t' on-staede 
komen ; qualik te pas komen ; 
i' on-passe komen. 

Importuni loqui, plaederen ; plaren . 

Importumtas, on-tijd ; on-tijdig- 
heid ; on-stond ; on-gelegenheid ; 
on-passe; oultragie. 

Impos, Impotens, on-machtig ; 
on-vermogen ; a-machtig ; macht- 
loos ; krachte-loos ; on-krachtig. 

Impos animi, rationis, &c. ael- 
machtig ; ael-weerdig ; ael-waer- 
dig ; on-geduerig ; on-gebaedig ; 
on-gepaeig ; impatient ; sich selves 
on-geweltig. 

Impotentem redder e, on-machtigen. 

Impatenter, on-verdraegeliken. 

Impossibilis, on-mogz\\k', on-doen- 
baer; on-doenlik. 



Impossibilitas, on-mogelikheid. 

Impotentia, on-kracht ; magt- 
loosheid ; a-macht ; a-machtigheid ; 
on-vermogenheid ; on-macht. 

Impotentia voces nimio ine astu 

edens, on-wetende in 't spreken. 

ImprjEGNare virginem, bs-krui- 

Een een maegt ; eene maegd met 
inde maeken. 

ImprjEmeditatus, on-bedacht. 
Imprameditati, on-bedachtiglik. 
Imprameditati fingere, veur de 
hand dichten. 

ImprjESEntiarum, nu ter tijd ; 
rechte-voord, holl. op dit pas. 

Impransus, nuchter; nochter. 

Imprecari, be-sweeren. 

Imprecari sinistra, dira ; diris 

devovere, bannen ; vloeken ; schen- 

den ; ver-vloeken ; rampen ; ram- 

peneeren, vet. fland. 

Imprecatio, wensch, wunsch. 
Imprecatio sinistra, horrenda ; 
dirum imprecamen, vloek ; maledic- 
tie; het bannen. (i) 

Imprimere, Impressionem facere, 
in-dringen; in-drukken; aen-setten; 
deur-dringen ; aen-rukken ; prie- 
men, vet. in-vaeren ; aen-vallen, 
in-vallen, aen-tasten met geweld ; 
aen-grijpen; stormen; be-stormen. 
Impressio, aen-val ; aen-sprong ; 
storm ; be-storminge ; assaut. 

Imprimere, drukken ; printen ; 
prenten ; af-drukken, Impressus, 
geprint, geprent. 

Impressio signi a\icuius y af-druk- 
sel ; kenne, kene, I ov aniens. 

Impressor typographies, printer, 
prenter ; drukker ; boek-drukker. 
Impressio, typog. druk ; druksel; 
prime, prente. 

Imprimis, veur-nemelik; veur-al. 

(i) Etym. « Het bannen ende schen- 
den. » 



Imp 



— i\l — 



Imp 



Improbare, mis-prijsen ; ont- 
prijsen ; be-rispen, be-respen ; ver- 
achten ; schelden. 

Improbare, Improbum habere, 
wraeken, holl de mercibus reiicu- 
lis, ut improbis. 

Improbus, on-goed ; on-vrom ; 
on-vroom ; snoode ; on-tuchtig ; 
on-tochtig ; schandelik ; moed- 
willig ; on-deugdelik ; on-deugdig ; 
on-deugdsaem ; on-degelik ; on- 
bieder, vet. germ, on-beschoft; 
on-rustig ; rabaud ; boeve ; rood, 
adag. Vide, Malus. 

Imbrobus, on-gekeurt ; wrak, 
wraek; brak, de mercibus reiicu- 
lis, ut improbis. 

Improbi, moed-williglik; lasterlik. 

Improbitas, snoodheid, snoodig- 
heid ; on-vromigheid ; on-deugd ; 
rabauderije. 

Improbitatis & vitiorum exemplum, 
on-gestichtigheid ; & talis homo, 
on-gestichtig. 

Improbrare, Improperare, ver- 
wijteren (i); lasteren ; echteren ; 
schelden ; reprocheeren. 

Improperium, ver-wijt. 

Improperabilis, be-rispelik. 
Improcerus, on-lang. 
ImprofessjE merces, on-vertolde 
waere. 

Improperare, Vide, Improbra- 
re. (2) 

Improperatus, on-verhaest. 
Improprius, on-eigen. 

Improprii, on-eigenlik. 

Improtectus, on-beschermt. 

Improvidus, non prasen- 

tiens, aut providens, ge-waer- 

loos ; on-gewaer ; schieloos ; on- 

behoedig; on-behoedsaem ; on-ver- 



(1) Hs. L. « verwijten. » 

(2) Hs. « Imbrobrare. » 



sichtig; on-veursichtig ; on-versien, 
on-versienig. 

Improvidi, on-versichtiglik. 
Improvisus, subijt ; • on-ver- 
sien ; on-verHoedt. on-veurhoedt. 
aliis idem quod Improvidus. 

Improvidi, Improvisb ; ex Impro- 
viso y de Improviso, on-versiens ; 
on-veursiens ; on-versienlik ; on- 
verhoeds ; subijtelik. 

Imprudens, on-versichtig ; on- 
veursichtig ; on-behoedig ; on-be- 
hoedsaem ; on-verstandig ; on-ver- 
standel, holl. on-bedacht; on-wijs; 
sot ; on-wetende. 

Imprudenter, on-verstandiglik ; 
on-wetenlik ; on-wetens ; on-wij- 
selik ; sottelik. 

Imprudent ia % on-versichtigheid ; 
on-versienigheid ; on-verstandig- 
heid; on-wijsheid; sotheid; sottig- 
heid ; on-wetenheid ; on-weten- 
schap. 

Impubis, Impubes, lmpuber, on- 
manbaer ; baerd-loos ; on-gebaerd ; 
haer-loos ; on-bejaerd ; melk-muil ; 
on-mondig. 

Impudens ; os Impudens y on- 
beschaemt ; on-schaemel ; on-be- 
schoft; schaemloos; schaemteloos; 
berderen aensicht ; geberdert aen- 
sicht ; schampig ; schaemper ; 
boefsch ; boeverijachtig. 

Impudens insigniter, pluk-vogel, 
fris. 

Impudenter, on-schaemelik ; on- 
beschaemdelik. 

Impudentid nimid pelere y impe- 
trare, & quasi extorquere, ver-ont- 
schaemelen. 

Impudicus, on-eerlik ; on-eersaem ; 
on-eerbaer, (pracipui de femind) 
on-kuisch ; hoersch ; dorper, // 
on-tuchtig, on-tochtig ; raboud ; 
boeve. 



y 



*.nj^ 



i 



.NiE 



Impudici, on-eerliken ; schamper- 
lik. 

Impudicitia, on-schaemelheid ; 
on-eerlikheid; on-eerbaerheid ; on- 
reinigheid; rabouderije; boeverije; 
hoererije. 

Impugnare, be-strijden ; aen- 
vechten ; be-vechten ; be-stooten ; 
be-stoken ; be-storroen. 

Impugnatio, ge-moet* 
Impunis, straf-Joos. 

Impunitus, on-gestraft. 

Impuni, on-gesttaft ; on-straffe- 
liken. 

Impunitas, genade ; on-straffe^ 
likheid ; ver-giffenisse ; gratie ; 
remis. 

Impunitatem petere, gratie be- 
geeren. 

Impunitatem dare, gratie doen. 
Impurus, on-rein ; vuil ; on- 
suiver; on-kuisch ; on-vlaetig; on- 
louter ; smettig ; saluwe, vet. fland 
vilein ; vileinig. 

Impurus homo, on-vlaet ; on- 
verlaet; raboud ; boeve ; boefsch, 
boeverijachtig; on-vrom, on-vroom. 

Itnpuriy vileiniglik. 

Impuritas, on-rfcinigheid ; on- 
vlaet, on-flaet ; vileinije, vileinig- 
heid; rabouderije. 

Imputare, toe-rekenen; tijgen ; 
aen-tijen, aen-tijgen ; be-tijgen ; 
op-tijgen; aen-seggen; wijten; ver- 
wijten. 

Imputator, aen-tijger. 
Imus, onderste. 

Ima cuiusque ret pars, grond ; 
aerd-grond. 

In, in; im, vet. aliquando 
binnen ; ut, in adibus, binnen 
's huis, &c. 

In, ten, q. d. tot den, id est, 
versus; in orientem, ten oosten, 
&c. sic, te, in lecto, te bedde, 
ire. turn, onder, In via, in 



itinere, in coena, onder wegen, 
onder de maeltijd, possit & over, 
over maeltijd. 

In, tot. In tuum commodum, tot 
uwen profijte, voor-deel, &c. 

In, ter, contractum ex tot der: 
In eodem tempore, ter tijd dat, pro 
ten tijde dat, &c. 

In, veur, voor. In unum annum, 
in unum mensem, in unum diem : 
in spatium unius anni, mensis, diei ; 
veur een jaer ; veur een maend ; 
veur eenen dag. In promtu, veur 
handen. In fnilitem, in capita sin- 
gula, in viros singulos, in civitatem, 
veur elken ruiter ; veur elk hoofd ; 
veur elke stad. 

In, on, in compositionibus, 
illud Latinis, hoc in Teutonicis. 
Fide, Sine. Turn on vel om apud 
vett. Flandros sape pro in vel 
intus, intro, intra, Latinis; ut, 
on-bijt, om-bijt ; on-twee, om-twee 
breken ; om vel onstukken trek- 
ken, pro, in-bijt, in twee, in 
stukken, &c. 

In adjectivis prapositum ut 
Latinis aliquando per Valdi 
exponitur, ut Ovidio Indurus, 
Lucretio, Invalidus, Seneca & 
Martiali Impotens ; sic Teut. 
in-arg ; in-goed, &c. quamvis 
his possit intelligi, Intus, In- 
trinseci. 

Inaccersitus, on-geroepen. 

Inaccessus, Inaccessibilis, on- 
begaen ; on-begankelik ; on-gang- 
baer; on-wegig; on-wegsaem; on- 
geraekelik. 

Inadspectus, non adspectus f 
on-gesien. 

Inadulabilis, on-vleidelik. 

InjEDIficare, be-timmeren. 

InjECLUALIS, on-effen; on-paer; 
on-gelijk; onjust, on-juist. Inaqua- 
lem facere, on-effenen. 



Ina 



— 114 — 



Inc 



ver- 



on- 



Inaqualiter, on-gelijkelik. 
Inaqualitas, on-effenheid ; on- 
gelijkheid ; on-gelijkenisse. 

In^estimabilis, on-schatbaer ; 
on-schattelik ; on-weerdeerlik ; on- 
v/aerdeerlik. 

Inaffectatus, on-gemaekt. 
Inalbescere, bleiken. 
. Inalgere , Inalgescere , 
kouden. 

Inamabilis, on-lieflik 
minnelik. 

Inamarescere, ver-bitteren. 
Inambulare, wandelen. 
InambulatxOy wandelinge. 
lnambulatio subdialis, galerije. 
Inamenus, on-lustig; on-liefe- 
lik ; leed-getal <; leed-kreetig ; on- 
vermaekelik ; vreugdenloos. 
Inamenus adspectu, on-gesien. 
Inanimis, Itianimus, Inanima- 
tes, lijf-loos; lijve-loos; leven-loos; 
leef-loos ; siel-loos. 

Inanis, ijdel, (pro otioso eti- 
am;) ledig ; klaer, vet. van on- 
weerde ; oodelik, oielik, oolik ; 
ood, ger. sax. on-nut, on-nuttig ; 
laer, ger. sax. on-geladen ; wan, 
fland. y boll. Zel. loos, los ; 
krachteloos. Vide, Vacuus. 
Inanis homo, blutten ; hoeteler. 
Inanire, ijdelen; loosen, losen, 
lossen ; laeren, get. sax. sic. 
wideeren. 
Inanitus, ge-ijdelt. 
Imniter, ijdelik ; ver-gevens, 
ver-geefs ; oodelik, oielik, oolik. 
Inane, locht, lucht. 
Inanitas 9 ijdelheid ; ledigheid ; 
wannigheid, vet. 

Inaniloquus, blaet ; blaetachtig. 
Inante, strax. 

Inarare, aeren, eeren, eren, 
errien. 

Inardere, branden ; bernen. 



Inardeicere, ont-steken ; gloeden, 
gloeien. 

Inarescere, ver-dorren ; ver- 
soren, sax. fris. 

Inargentatus, ver-silvert ; 
over-silvert. 

Inarticulate lequi t babelen, 
bebelen. 

lNARTiFiciALrrER,on-konstiglik. 
Inassuetus, on-geplogen. 
Inaudax, on-stout. 
Inaudire, hooren, ver-neraen. 
Inauditiuncula-, kluchte . 
Inauditus, on-gehoort ; on-ver- 
hoort; on-bewettigt. 

Inaugurare, wijen, wijhen, 
wijden, wiehen. 

Inaugurare principem, hulden den 
lands-heere. 

Inauguratus, gehuldt, gehul- 
det. 

Inaugurari libera societati, han- 
sen ; hensen ; hanse winnen. 

Inaurare, ver-gouden ; ver- 
gulden ; over-gulden. 
Inauratus, ver-guldt. . 
Inaurator, ver-gulder. 
Inauris; monile quod aurium 
lobis inseritur & appendet, oor- 
hanger; oor-ling; oor-rrng; oor- 
cieraet ; oor-bagge. 

Inauris oblonga ex bacca pendula ; 
stalagmium, por-peerle. 
Inauritus, oor-loos. 
Inauspicatus, on-gelukkig ; 
on-geluksaern. 

Inauspicatb, on-gelukkiglik. 
Incalescere, warm werden ; 
heet worden. 

Incalescere nimio labore, itinere, 
cursu, &c. ver-heetsteren, ver-heit- 
steren. 
Incalescens, ver-hit. 
Incallidus^ slecht ; simpel ; 
on-schalk. 



Inc 



— us — 



Inc 



Incandescere, in-vierig wor- 
den. 

Incantare, tooveren ; be-too- 
veren ; be-sweeren ; bfe-lesen ; ver- 
twijfelen; ungeren, eunjeren, holl. 
[Credo ab Hungaris ; qubd 
Hungari & Bohemi per has 
regionts vagantes pradicendi 
futura artetn passim iactitent. 
F. R.] 
Incantatus, ver-twijfelt mensch. 
Incantamentum y Incantatio, In- 
cantationes, tooverije ; tooveringe ; 
be-tooveringe ; be-lesinge ; be- 
sweeringe ; hexen-werk. 

Incdntationem avertere, rem in- 
cantatam alio carmine aut fascino 
liberate, ont-tooveren. 

Incantator, tooverer; be-sweerer; 
swert-konstenaer./wtfjwtefn*, hexe, 
hekse, (hechisera, his p.) tooVe- 
rersse, tooverinne ; vaeren wijf, 
vet. (i) unger-hoere ; wite-vrou- 
we; vandoise. (2) Vide, Lamia, 
item, Saga. 

Incantatrix nocturna, sive volatica, 
nacht-maere ; nacht-merrie. 

Incanusj wit ; grijs. 

Incarnans medicamentum, in- 
carnatijve medicijne. 

Incarnatus color, vulgi ; va~ 
lidus hominis color, lijf-verwe; 
ge-lijvige verwe ; incarnaet. 

Incassum, ver-gevens, ver- 
geefs. 
Incassum ire, ver-loren gaen. 
, Incavare, holen. 

Incautus, on-versien ; on- 
gewaer ; ge-wareloos ; on-versich- 
tig ; on-veursichtig ;. on-verhoedt ; 
ori-veurhoedt ; on-behoedig, on- 
behoedsaem; on-schalk. 



(1) Hs. Etytn. « vaerende wijf. » 

(2) Elym. « Vaudoose. j. vandoose. » 



Incautus homo, simplex, slecbt- 
aerd ; slecht-bol ; blutten. 

Incautum fallere, decipere, be- 
stompen. 

Incauti, on-versichtiglik ; slech- 
tiglik ; slechterik. 

Incedere, gaen ; treden ; ter- 
den ; ver-treden; aett-treden ; mar- 
cheeren. 

Incedere cum impetu, schoien. 

Incedere pedetentim, sensim, letiti, 
lento gradu, suiverlik gaen. 

Incessus, trede ; terd ; gang, 
gank. 

Incessus sublimior' & fastum pra 
se ferens, fieren gang. 

Incessere aliquem, over-gaen ie- 
manden. 

Incendere, ont-steken ; aen- 
steken ; ont-sengen ; vieren. 

Incendi, ver-hitten. 

Incendere, op-hitsen ; ritsen. 

Incendium, orand. 

Incendii maior vis, blaeker, sive 
vlakker, Becano. 

Incendium violentum, moord- 
brand. 

Incendium struere ; adibus Incen- 
dium inferre, een huis aen-steken. 

Incendio delere, af-branden, af- 
barnen. 

Incendia moliri, Incendium vio- 
lentum facere, brand -stich ten ; 
brand-schappen ; stichten roof ende 
brand. 

Incendiariam exactionem extor- 
quere, brand-rooven ; brand-schat- 
ten ; item, Incendium violentum 
redimere, brand-schatten. 

Incendiaria redemtio } item, exact io, 
brand-schattinge. 

Incendiaria stuba; fasciculus ex 
stupa, pice, sulphur e, aliisque 
id genus incendii fomitibus, 
ad comburenda adificia, poppe; 
brand-poppe. 



Inc 



— 116 — 



Inc 



Incendiaria situla, hama, brand- 
eemer. 

Incendiarium tintinnabulum , brand- 
klokke. 

Incendiis extinguendis prafectus, 
brand-meester. 

Iqcendii extinctor ; cuius offi- 
cium est adniti omni modo ut 
incendium extinguatur, pijnder, 
vet. 

Incendii nocturni proclamator, vier- 
roeper. 

lncendiarius , moord - brander ; 
stok-vier ; brand-roover ; brand- 
schapper ; brand-schatter. 

lncendiarius, (pracipue clandes- 
tinus), brand-stichter. 

Incendiaria littera, Incendii indie- 
Hoi brand-brief. 

Incensum, riek-werk; reuk-werk. 

Incentor turbarum , seditionis , 
stok-vier. 

Incentor, a canendo, Fide, 
Incinere. (i) 

Inceptare, Fide, Incipere. 
Incerare, wachsen ; be-wach- 
sen. 

Incernere, Incernere cribro, 
siften ; seven ; builen, buidelen ; 
reden ; rederen ; reiteren, ger. 
sax. sicamb. trijselen. Vide, 
Cribrum. 

Incerniculum, Incernibulutn, sif; 
sifte ; seve ; grof sif; trijsel; deur- 
slag : terns, temst ; reiter, rijtter, 
reutter, g. s. s. 

Incerniculum iunceum sive linte- 
um, rusch-kleed. Incerniculo quod 
separatur purgamentum, siftsel. 

Incertus, twijfelachtig ; twij- 
felig ; on-gewis ; on-seker ; on- 
bewust ; on-bewist, vet. 

Incertus, in quo errari aut de 
quo dubitari potest, misselik. 

(i) Incinere ontb. Z. na Incile. 



Incertitude, on-sekerheid. 

Incestus, us, blocd-schandig ; 
bloed-schender ; hoersch. 

Incestus, Incestuosus, ex Incestu 
ttatus, aeterling, holl . on-wettelik 
geboren. 

Inchoare, be-ginnen ; aen- 
vangen ; be-worpen, be-werpen. 
Inchoare rursus, denuo, her-vatten ; 
her-nemen ; ut, lusum, her-spelen, 
&c. 

Inchoata res, aen-slag ; entre- 
prinse, intreprinse. 

Incidere, in-vallen : Incidere 
subito, in-schieten. Incidere in me- 
moriam, in-vallen ; in *t gedachte 
komen. 

Incidere in euntem, be-jegenen, 
be-tegenen. 

Incidere, geschieden. 

Incidere, in-snijden; kerven; ker- 
ten ; kertelen ; koj*ven, holl. %el. 
groeven, holl. snippen; snipperen; 
slibberen, slipperen ; snutteren, 
fland. kappen ; hakken ; deur- 
hakken ; deur-hakkelen ; op- 
schrobben; ont-ginnen. 

Incidere scalpello, vliemen ; op- 
vliemen. 

Incidere venam, slaen een ader. 

Incidere, ut in as aut are, steken; 
koper-steken : Incidere in as aqua 
forti, etsen; bijten; in *t koper 
bijten. 

Incidere in marmore, klei-steken ; 
klein-steken. 

Incidere unguibus, aciculis, spinis, 
&c. schrabben. 

Incisura, Incisio, Incisus, us, 
houwe, houw, hauwe ; snede ; 
hakkelinge ; in-snijdinge ; in-snijd- 
sel; vinne ; kerf; kerte; meete ; 
heve ; nokke ; schrabbe ; gabbe, 
fland. hachte; linke, linkse, fland. 
uit-stekinge ; slippe ; rete ; reete ; 
splete; talie. 



Ikc 



— 117 — 



Inc 



Incisio levis facta unguibus, clavis, 
aciculis, spinis &c. schrabbe ; krau- 
wetse: 

Incisura, res incisa, kerweie. 

Incisura, kertelinge. 

Incisor, hakkeler. 

Incisorii dentes, boter-tanden ; 
snij-tanden ; veur-tanden ; bijters ; 
bijt-tanden; lach-tanden. 

IncIle, holte, heulte ; gote ; 
kassi j-gote ; togt ; af-togt, boll . 
sulle, sille, sijle. 

Incentor, diskanter. 
Incingere feminam, vulgi, 
be-gorden. Incincta mulier, vulgi, 
be-gorde vrouwe. 

Incipere, &, Incipi, fieri, seu, 
Inceptare, be-ginnen ; be-staen ; 
aan-gaen ; toe-gaen ; aen-vaen ; 
aen-vangen ; aen-slaen ; aen-heffen ; 
heffen aen ; in-stellen ; aen-stellen. 

Incipere, in-gaen. Annus incipiens, 
exoriens, veniens, in-gaende jaer. 

Inceptare quid novi, wat nieuws 
aen-rechten. 

Inceptare malum, fraudem, &c. 
rokken iet auaeds. 

Inceptus, oe-gonst. 

Inceptum, Inceptio, aen-vang ; 
aen-slag ; veur-neminge ; op-set ; 
be-stek ; in-stel ; voord-stel ; entre- 
prinse, intreprinse. 

Incircumcisus, on-besneden. 
Incite, parket. met a ph. ad 
Incitas redactus, bijstier, bijster. 
ad Incitas aliquem redigere rationibus } 
in-doen. 

Incitare, ver-wekken ; his- 
schen, hitsen, hitschen ; hussen ; 
hetsen ; op-hisschen ; op-hitschen ; 
op-ritsen ; ritsen ; reitsen, sicamb. 
germ. (1) 

Incitare f eras, op-jaegen. 

(1) Etym. « Rijtsen, sax. sic. j. 
terghen. » 



Incitare, Incitare ad opus, aen- 
mennen ; stouwen ; voord-stouwen ; 
voord-stooten ; drijven, drijffen ; 
aen-drijven. 

Incitare, raeden ; op-raeden ; op- 
reden, vet ; op-roeden ; op-ruiden; 
toe-raeden; op-rokken ; op-ritsen ; 
troesten ; troosten, g. s. s. (1) 
toe-stokken ; stoken ; toe-stoken. 

Incitatio, Incitabulum, Incitamen, 
Incitamentum, ver-weksel ; toe- sto- 
kinge ; motif. 

Imitator, op-raeder ; op-reder, 
vet . 

Incivilis, on-beleeft ; on- 
hofsch ; on-heusch ; on-hoflik ; 
dorper, fland. on-geschikt. 

Inciviliter, on-beleefdelik ; dor- 
perlik, fland. 

lncivilitas, on-beleefdheid ; dor- 
perheid, fland . 

Inclamare, be-keken. Incla- 

mare, sijn graenen op-steken. 

Inclarescere, op klaeren. 

Inclemens, on-bermhertig ; 

on-genaedig; rouw; straf; herd, 

hard; herd ende straf ; rigoureus. 

Inclementer, on-bermhertiglik ; 
on-genadelik ; rigoreuselik. 

Inclementia, on-genade ; on- 
bermhertigheid. 

Inclinare, neigen ; nijgen ; 
toe-neigen ; helden ; deinsen, dei- 
sen ; aen-lenen ; neder-boogen ; 
stuipen. 

Inclinare se, bukken ; bokken ; 
bulken ; hukken ; horken ; huk- 
ken. (2) 

Inclinare se ad aliquid habendum 
vel tenendum, haeken nae eenig 
ding. 

(1) Etym. « Troosten. j. troesten. 
Hortari » — « Troesten. vet us germ, 
sax. sic. Hortari, instigare, incitare, 
animate. » 

(2) Hs. 



Inc 



- i;8 - 



Inc 



InclinatuSy heldende ; gehelt ; 
neder-geboogt; genegen : geneigt; 
toe-gencigt ; toe-genegen. 

InclinatiOy heldinge; toe-neiginge. 
Inclinatio animi, ge-negenheid ; 
suchte. 

Includere, in-sluiten ; be- 
sluiten. 

Includere argento, ver-silveren ; 
over-silveren. 

Inclusivi, vulgi, binnen, Grotto. 

Inclusus, ge-schut ; geschuttet. 

Inclusio, in-sluitsel ; in-sluitinge ; 

schut, schot, schut-koie ; schut- 

tinge, ut ferarum, &c. 

Inclusorium, vulgi, kluise. 
Inclytus, hoffelik ; naemach- 
tig; veurbaer; veur-baerig; be-roemt; 
roem-weerdig ; ver-naemt. 

Incoactus, on-gedwongen ; 
on-bedwongen, 

Incoctilia, ver-tende, oft ver- 
lootte potten. 

Incogitabilis, quod cog it a- 
tione comprebendi non potest, 
on-bedenkelik. 

Incogitans, ver-suft ; on-besuist. 
Incogitans, &, Incogitatus, on- 
bedacht; on-verdacht. 

Incogitantia, on-bedachtigheid ; 
ver-suftheid ; on-versichtigheid ; 
on-versienigheid. 

Incognitos, on-bekent ; on- 
bewust; on-bewist, vet. Incognitum 
esse, on-bekent zijn. 

Incolere, be-woonen ; in- 
woonen. 

Incola, in-wooner ; huis-buik ; 
in-genoot; in-geseten; het,fland. 
haeg-poorter ; buiten-poorter. 
Incola provincice, land-saet. 
Incola arcis, borg-saet. 

Incolumis, be-houdig ; wel- 
vaerende ; gesond ; fraei ende ge- 
sond. 

Incolumitas, wel-vaerd. 



Incomitatus, on-verselschapt; 
on-verselt. 

Incommodus, on-gemakkelik ; 
schadelik ; leedsaem ; hinderlik ; 
achter-deelik ; on-gevoeglik ; ver- 
legen ; on-gelegen ; on-gerieflik ; 
on-profijtig, on-profijtelik ; dange- 
reus. 

Incommoditas, Incommodum, on- 
gemak ; on-raed ; on-staede ; on- 
baete ; achter-deel ; on-gevoeg ; 
schaede; on-gerief; be-kommerin- 
ge ; be-kommernisse ; kruis ; on- 
profijt; grief, grieve, fland. 

Incommodi, on-gemakkeliken . 

Incommodi agi cum aliquo, qualik 
aen zijn. 

Incommodi venire, t' on-staede ko- 
men ; qualik te pas komen. 

Incommodare, on-gerieven ; ont- 
rieven ; schaeden ; ont-gaeien ; 
ont-handen. 

Incomparabius, on-verlijkelik. 
Incompositus, on-geschikt ; 
wan-schikkelik ; on-gedichrig ; 
on-beschoft (q. d. on-beschaeft) 
on-beknoopt ; on-gestelt ; on-heb- 
belik ; on-Delompen ; on-gebonden ; 
schots. 

Incompositus homo, plugge ; slod- 
der, slodderer ; slodderachtig ; 
sloef ; schaerluin. 

Incompositi, on-ordentelik ; on- 
geschiktelik ; on^beschoftelik. 

Incompositi se gerere, mis-baeren. 
Incomprehensibilis, on-begirij- 
pelik. 

Incomtus, ont-haeleweit ; ont- 
harleweit. 

Inconcessus, on^geoorloft. 
Inconcinnus, on-geschikt ; 
on-belompen ; on-beknoopt. 

Inconcinniter, on-geschiktelik. 
Inconditus, a-wijsig; au-wij- 
sig, ou-wijsig ; on-geschikt; on- 
beschoft ; q. on-beschaeft. 



Inc 



— 119 — 



Inc 



Inconditis moribus, biesard ; bie- 
sarre; [Inconditus instar ovis> oielik: 
cut oppositutn, schapelik ; schap- 
pelik, cotntior ; I. R. seu serid, 
seu toco.] 

Inconditi, on-geschiktelik. 

Inconditiy & sitnpliciter , goed 
ronds goed Zeeuws, adag. • 

Incongruus, Incongruens, on- 
bequaem. 

tncongrui, on-bequaemlik. 

Incongruitas, on-bequaemheid ; 
on-gerijmtheid, Grotto. 

Inconnivens, ster-oogig ; ster- 
oogende. 

Inconsideratus, Inconsiderans, 
on-ver-sichtig ; on-veur-sichtig ; 
on-verdacht ; on-bedacht ; on-be- 
sint; schieloos; schierloos; on-be- 
vroedsaem; wulps, pracipui de 
invent; roest, roestig, roestachtig ; 
ries, vet j roekeloos, ruekeloos ; 
q. rudhy praceps. 

Inconsiderate on-bedachtiglik ; 
on-versichtigheid ; on-versienig- 
heid; on-bevroedsaemheid. Incon- 
siderantia puerilis, kindsheid : iuve- 
nilis, wulpsheid. 

Inconsiderantid falli, errare, ver- 
sien. 

Inconsolabilis, wan-troostig ; 
on-troostelik ; aliquando, on-ge- 
seggelik. 

Inconstans, on-gestadig; on- 
stadig ; on-volstandig ; wankel ; 
wankelbaer ; wandelbaer, vet. on- 
geduerig ; schieloos. 

Inconstans, parum secum con- 
stans, sibi ipsi inaqualis, mente 
tnutabilis bonw> urig, ur-maelig, 
mensche; licht-vaerdig ; licht-hoofd, 
licht-hoofdig ; licht-voet ; licht- 
sinnig ; locht-sinnig; wepel, wepe- 
ler ; weifeler ;> on-gestapelt, on-ge- 
stapeleert; woestmensch; biesaerd; 
bisarre ; wispel-duerig ; wispel-tue- 



rig ; wispel-tuite, wispel-tueren- 
tuite. 

Inconstans aninti, wankel-moe- 
dig. 

Inconstans in verbis, wandel-redig. 

Inconstantem esse y weifelen. 

Inconstanter, on-gestadiglik ; licht- 
vaerdiglik ; licht-sinniglik ; wan- 
kelbaerlik. 

Inconstantia , on-gestadigheid ; 
woestheid; on-gestapeltheid ; licht- 
vaerdigheid; licht-sinnigheid; wan- 
kelbaerheid. 

Inconstantia animi, wankel-moe- 
digheid. 

Inconsultus, on-beraedt. 

Inconsulti, on-beraedelik. 
Incontaminatus, on-besmet ; 
on-bevlekt. 

Incontentus, on-gespannen : 
slap. 

Incontinens, on-maetig ; on- 
geduerig; on-getuist; on-getuistig. 

Incontinens animi, ael-weerdig. 

Incontinentia, on-maetigheid. 
Inconveniens, on-taemelik ; 
on-betaemelik ; on-behoorlik ; bui- 
ten-tier ; buiter-tier ; on-gepast ; 
on-gaeielik ; on-bequaem. 

Inconvenienter, on-betaemeliken ; 
on-gepastelik. 

Inconvenientia loqui , eekallen , 
een-kallen. 

Incorporare, in-lijven ; in- 
corporeren. 

Incorporeus, Incorporalis, lijfloos : 
lijveloos ; on-lijvig ; on-lijflik ; 
on-gelijft ; on-lichamelik. 

Incorrectus, on-verbetert. 
Incorruptus, on-bedorven ; 
on-verdorven ; on-verseert ; on- 
vervalscht ; on-geschendt ; on-be- 
vlekt ; on-verbrekelik. 

IncorruptibiliSy on-verderflik. 

IncorrupU, on-verbrekelik. 
Incoxare, gevoudens beens 



Inc 



— 120 — 



II 



NC 



sitten ; schrankel-beenen ; gerde- 
gaten ; gerde-koien.* 

Increatus, on-geschaepen. 
Increbrescit vent us, de wind 
stekt op. 

Incredibilis, on-geloofelik. 

Incredibiliter, on-gelooveliken. 

Incredulus, ge-looveloos ; on-ge- 
loovig. 

Ituredulitas, on-geloove ; wan- 
geloove. 

Increpare; ruischen. 

Increpare, keeken ; keekelen ; 
schelden ; be-schelden ; be-kijven ; 
be-straffen. 

Increscere ; Incrementum ca- 
pere, recipere, wassen ; aen-wassen ; 
toe-wassen; op-wassen; aen-nemen; 
toe-nemen ; tieren ; dijden, dijen, 
dieden, dijgen. 

Incrementum, wasse ; was-dom ; 
aen-was ; aen-wassinge ; toe-was ; 
aen-worp ; (hac tria quatudrve 
potissimum de incremento tacito, 
ut alluvionis, &c.) groeissel ; 
groese, fland. groeinge ; groeie- 
nisse ; kroos ; dege ; tier ; toe- 
neminge ; meerderinge ; meerder- 
nisse ; ge-schot ; be-schot. 

Incruentus, Incruentatus, on- 
bloedig ; on-be-bloedt. 

Incrustare, be-korsten ; ver- 
korsten ; be-setten ; plaesteren ; 
be-plakken , be-plekken ; plakken 
oft besetten met leem, kalk, &c. 

Incrustare argento, ver-silveren ; 
over-silveren. 

Incrustare marmoreis segmentis, 
marmeren. 

Incrustaius, geplakt ; geplaestert. 

Incrustatio, ut murorum, &c. 
be-setsel ; plaester ; be-setsel van 
mueren ende wanden. 

Incrustatio materiaria, wagen- 
schot ; wand-schot, vet. wagen- 



schotten be-setsel ; larabris ; 1am- 
brisseersel. 

Incubare ovtSj vel pullis, 
broeden; brueden;be-dekken,Zx?//. 
Incubatus, gebroedt. 

Incubatus, Incubatio, broedinge. 
Incubus, maere ; nacht-merrie ; 
nacht-maere ; alf ; alve, alvinne, 
elf, Fide etiam, Ephialtes. 

Incudere, op-slaen: drukken; 
printen. 

Inculcare, in-treden ; in- 
stampen ; in-douwen. 

1NCULPATUS, Inculpabilis, on- 
berispelik; on-strafbaer ; on-schul- 
dig ; on-beschuldigt, 

Incultus, on-gehavent ; on- 
geschikt ; on-aerdig ; on-geciert ; 
on-versiert. 

Incultus homo, slodder ; slodderer; 
slodderachtig. 

Incultus ager, Inculta loca, descrta, 
on-gewonnen ; on-gebouwt ; on- 
geakkert; laer; oode, oede; woest; 
wuest. Incultum facere % ooden, 
oeden. Incultum iacere, braek liggen. 

Incultus vestibus & moribus homo, 
sloef. Sicut Graci paxos, pannus 
vilis & crassus, & % Homo 
nihili dicitur, a veste detrita 
reiiculaque sumto convicio. 

InculU, on-aerdiglik ; plompelik; 
on-geschiktelik. 

Incumbere, steunen, stuenen, 

stonen ; lenen, leinen ; aen-lenen. 

Incunabula, windel, wendel, 

windel-doek; wieg-doeken ; wiegen- 

tuig : wiege ; talp. 

ab Incunabilis, van jonk af. 

Incunabilis colligare infantem, ve- 
schen, veschien, vaeschen, winden 
het kind. 

Incuria, sorgeloosheid ; on- 
sorgsaemheid ; on-sorgvuldigheid ; 
on-besorgtheid ; on-vlijt; on-acht- 



Ind 



hi — 



Ind 



saemheid ; ver-suim ; ver-suime- 
nisse. 

Incuriosus, sorgeloos ; on-sorg- 
saem ; on-sorgvuldig ; on-besorgt ; 
on-vlijtig; on-achtsaem ; achteloos; 
ver-suimig, ver-suimel, vet. 

Incuriosd aliquid facere 9 flanssen. 
Incurrere, Incursare, Incursio- 
nem facere, in-loopen; aen-loopen; 
be-loopen; in-braeke doen; butsen, 
botsen ; be-stooten ; aen-stooten ; 
stoimen; be-stormen; be-rennen ; 
be-loopen. 

Incurrere multam, pcenam, dam- 
num, ver-beuren ; ver-boren. 

Incur sus, Incur sio, loop ; in-loop ; 
aen-loop ; in-brake ; in-breke ; in- 
breuk ; hosticus Incursus, togt des 
heirs. 

Incurvare, &, Incurvare se 9 
Incurvari, krommen ; bogen, boo- 
gen, buigen, buegen ; bukken ; 
stoepen; stuipen ; breuken, broken, 
brooken ; nikken ; hukken van 
zwaeren last. 

Incurvus, krom; hukkende; huk- 
ker; biegende; in-geboogt. 

Incus, aen-beld ; aem-beld ; 
aen-bilkt, fland. aen-bold, sax. 
fris. sicamb. stiete, vet. Lignum 
in quo firmatur Incus, aenbeld-stok. 
Incusare, be-schuldigen; wij- 
ten ; ver-wijten ; be-klaegen ; aen- 
klaegen ; op-leggen ; aen-tijen ; 
aen-tijgen. 

Incusatio, aen-klagte; aen-klage; 
wijte. 

Incustoditus, on-bewaert; on- 
verwaert; ver-waerloost ; on-ver- 
hoedt ; on-veurhoedt. 

Incustoditum relinquere, ver-waer- 
loosen. 

Incutere, in-slaen ; stuiken ; 
stuiten. 

Indago, Indagatio, speuringe ; 
ge-spore. 



Indago, Indagatio, onder-soek ; 
ver-neminge ; inquisitie. 

Indago, Indago reticulata, pand ; 
net ; gaeren ; gaeren-net ; gespan- 
nen gaeren. 

Indagare, speuren ; be-sporen, 
be-speuren; jagen. Indagare more 
canum, snoffen, snoffelen, snuffen, 
snuiven, snuffelen ; be-snuffelen 

Indagare, soeken ; onder-soeken ; 
deur-soeken ; ver-nemen ; muiste- 
ren, fland. spien, spieden ; be- 
spien, be-spieden. 

Indagare, onder-vraegen ; uit- 
haelen ; tong-schrabben. Indagare 
secreta alterius, ver-klikken. 

Indagator, speurer; speur-volger ; 
be-sporer; jager. 

Indagator, soeker; onder-soeker ; 
ver-nemer ; inquisiteur. Indagator 
sive callidus percontator , tong- 
schrabber. 

Indagator alienor um secretorum, 
ver-spieder ; ver-klikker. 

Inde, dan ; sicht, sichtend ; 
sedert ; sind, sindert ; daer uit ; 
daer nae ; over-mael. 

Indecens, Indecorus, leelik ; 
mis-staende; mis-sittende, fland. 
on-taemelik ; on-betaemelik ; on- 
eerlik ; on-eersaem ; on-schoon ; 
brodde, vet. on-abel; on-behoorlik; 
on-bevallik ; on-hebbelik ; wan- 
schikkelik ; buiten-tier ; buiter-tier. 

Indecens gestus, on-gevaerd. 

Indecenter, Indecori, leeliken; on- 
betaemeliken ; schandeliken ; las- 
terlik; on-hebbeliken ; on-eerliken; 
buiten-tier ; buiter-tier. 

Indecentia, on-betaemelikheid . 
Indefensus, on-beschermt ; 
on-verantwoord. 

Indefessus, on-moede ; on- 
ver-nioedt ; on-ver-moedelik ; on- 
verdroten. 

Indefessi, on-verdrotiglik. 

16 



Ind 



— 122 



Ind 



Indeficiens, vulgi, on-beswij- 
kelik. 

Indefinitus, on-bescheeden ; 
on-bescheiden. 

Indefletus, on-beweent. 
Indelebilis, on-uitwisschelik. 
Indemnatus, on-verdoemt ; 
on-gedoemt. 

Indemnis, schadeloos ; kosteloos 
ende schaedeloos; on-geschaedigt ; 
on-beschaedigt ; kommerloos ; on- 
gehouden. 

Indemnemprastare,servire, redder e, 
waeren ; waer-borgen ; waeran- 
deeren ; garandeeren ; ge-weeren, 
ge-waeren ; goed doen de schaede ; 
uit-dragen schaedeloos. 

Indemnitas, schaede -loosheid ; 
waerande, vet. 

Indere, in-doen ; in-geven ; 
in-steken ; in-nemen ; in-haelen ; 
innen. 

Inditus, in-gedaen. 
lnditus a naturd, aen-geboren. 
Indeploratus, on-beweent. 
Indesinenter, staeds, steeds ; 
staediglik ; staeg ; steegs ; on-op- 
houdelik ; on-eindeliken. 

Indicare, wijsen; aen-wijsen ; 

be-teekenen ; toogen ; tijgen, vet. 

Indicare, aen-tijen ; aen-tijgen, 

aen-seggen ; aen-geven ; aen-bren- 

gen. 

Indicare, open-baeren ; ver-weti- 
gen ; ver-wittigen ; ver-konden ; 
ver-kondigen ; openbaeren ; aen- 
dienen ; te kennen geven ; remon- 
streeren ; adviseeren. 

Indicare, ut rem venalem eitisve 
precium, setten ; schatten ; loven 
om te ver-koopen ; veilen, veelen : 

{)luris quam par sit Indicare, ver- 
oven; over-loven. Indicator, lover. 
Indicatura, Indicatio, prijs-weerde ; 
taxe. 
Indicium, Indicatio, aen-wijsinge; 



teeken ; remonstrancie ; teiken ; 
Hjk-teeken ; lijk-stede ; lik-teeken. 
Indicium veritatis , waes - teeken . 
Indiana (i) igne ostenso facta, vier- 
teeken. 

Index, wijser ; aen-wijser. 

Index horarius, horologii, umbili- 
cus solar ii, wijser ; ure-wijser ; 
handeken. 

Index via, guide ; weg-wijser. 

Index, aen-brenger ; aen-tijger ; 
aen-gever. 

Index, tilulus, inscriptio, op- 
schrift; titel. 

Index libri, tafel ; register. 

Index honor urn, inventaris van 
goeden. 

Index, lapis quo auri argen- 
tique experimentum fit, goud- 
steen ; toet-steen (2) ; proef-steen. 

Index magneticus, kompas ; Zee- 
kompas. 

Index digi'us, pollici proximus, 
veur-vinger ; wijser ; wijs-vinger. 
intervallvm inter Indicem & pollicetn 
extentos, veur-spanne. 

Indicere, ge-bieden; be-velen. 

Indicere, op-seggen. 

Indicere helium, ont-seggen. 

Indict us, geboden. 

Indictus, non dictus, ont-segt. 

non Indictus onver-swegen. 

Indicia causd, on-bewettigt. 

Indictio belli, armor urn, ont-seg. 

Indictio, schattinge ; in-settinge ; 
bede ; bede-geld ; axcijse, assijse ; 
impost. Vide, Assisium. 

Indies, alle dage ; alle gang. 

Indies vehementius aut amplius, 
meer ende meer. 



(1) Hs. In het Etym. « Vier-teeken... 
specularis significatio, qua fit igne l specula 
osteuso. u 

(2) Hs. L. « toets-steen. » 



Ind 



- 123 — 



Ind 



Indifferens, on-verscheiden ; 
on-verschillig. 

Indifferens homo, middel-matig ; 
neutrael. 

Indifferens homo, non difficilis 
aut morosus, ge-makkelik mensch. 

Indifferens citra cibum y victum &c. 
niet kiesch, niet kiesachtig ; niet 
kies-etig. 

Indifferenter 9 on - verscheidenli k . 

Ittdifferentia, on-verscheidenheid. 
Indigena, patria sua incola, 
in-geboren; in-geboreling ; binnen- 
landsch ; land-saet ; in-lander ; 
in-landsch ; land-besitter ; in-ge- 
noot ; in-geseten ; heimsch. 

Indigere, derven ; be-derven ; 
dorven ; be-hoeven ; ge-brek heb- 
ben ; ont-beercn ; van docn hebben ; 
manken ; mangelen, g. s. s. fris. 

Indigens 9 Indigus, ge-brekkig ; 
ge-brekig ; be-hoevig ; be-hoeftig ; 
dorvende; dorftig, durftig; noodig; 
nullius rei Indigus % be-derfloos. 

Indigentia, ge-brek ; breke, vet. 
be-hoef ; behoeftigheid ; be-hoeve- 
likheid : armoede ; berst, vet. 

an Z L . 

Indigentia usus, on-gebruik. 

Indigestus, on-geschikt. 

Indigesli, on-geschiktelik, on- 
ordentelik. 

Indigetare, (i)noemen; nae- 
men. 

Indignus, on-weerd; on-waerd; 
on-weerdig ; a-weerd ; au-weerd, 
ou-weerd. 

Indigni, schandeliken ; on-weer- 
diglik. 

Indigni ferre, t' onvrede zijn. 

Indigni cum quopiatn agere, coul- 
lioneeren. 

Indignitas, on-weerdigheid ; on- 
weerde. 

(1) Hs. Etym. « indigitare. » 



Indignari, gram zijn oft worden ; 
spijten ; wijperen, /land, belgen ; 
qualik nemen ; nemen in 't 
quaede. 

Indignans, Indignabundus, ael- 
weerdig ; a-weerdig ; au-weerdig ; 
ou-weerdig ; kruideken roert mij 
niet. Indignabundus taciti, muiler, 
muilaerd. 

Indigttalio, gramschap ; torn, 
toren, tornigheid ; spijt ; ver-bol- 
gentheid ; on-weerdschap ; hoon, 
vet. erschap; krop, kroppe ; a- 
weerdigheid ; au-weerdigheid ; ou- 
weerdigheid ; ou-bolge, a-bo!ge, 
vet. wijper, /land. 

Indiligens, on-vlijtig ; ver- 
suimig ; ver-suimel, vet. 

Indiligenter, ver-suimiglik. 

Indiligentia, ver-suim ; ver-suime- 
nisse; ver-suimtheid. 

Indirect!*, vulgi, deur om- 
wegcn ; aver-hands ; over-hands ; 
over de hand. 

Indiscriminate, on-verschei- 
denlik. 

Indissolubilis, on-ontbindelik. 
Indistinctus, on-geschikt ; 
on-be-scheeden ; on-bescheiden ; 
confuis. 

Indistinct^ on-geschiktelik ; on- 
bescheedelik ; on-ordentelik. 

Indivisus, on-gedeelt ; on-ver- 
deelt ; on-verscheiden ; on-geschei- 
den. 

Individuus, on-scheidelik ; on- 
scheidbaer ; on-verscheidenlik ; on- 
deelig ; on-deilig ; on-deilsaem : 
on-splisbaer, Grotio. 

Indoctus, on-geleert ; konst- 
loos ; weet-niet. 

Indocti, on-geleerdelik. 

Indocilis, on-geleerig ; on-leer- 
baer ; on-Ieersaem ; on-leerig ; 
on-leerachtig, herd-leerig. 

Indoles, aerd ; aerdsoen ; 



Ind 



— 124 — 



Ind 



grond ; natuere; huld, hild, aut 
hold, Lud. Pottero. 

Indoles, geest. Indole quadatn 
nativa, & arcana ralione, animos 
hominum movere, & ad sui amorem 
sponte sua trahere, vehement er que 
afficere, eenen geest hebben ; net 
heeft eenen geest ; het is aerdig, 
genium babet. 

Indolis bona, goed-aerdig. Indolis 
prava, quaed-aerdig. 

Indolem sequi, aerden. 

Indole mutari, ver-aerden. 
Indomabius, lndomitus, on- 
tam ; on-getemt ; on-temmig ; on- 
temmelik ; on-bestierig ; wild ; 
on-stuer, on-stuir, boll, schouw, 
schouwig ; meester-loos. 

Indomitus homo, woest mensch. 
Indonatus, on-begaeft. 
Indormire negotio, causa, &c. 
slappelik te werk gaen ; droomig 
med toe gaen. 

Indubitabilis, Indubitatus, on- 
twijfelik ; on-getwijfelt ; certein ; 
seker ; ge-wis ; wis. 

Indubttanter, Indubitati, procul 
dubio, on-twijfeliken ; certeinlik; 
sonder twijfel. 

Inducere, aan-leiden ; inne- 
leiden ; in-voeren ; be-trekken ; 
in-haelen. Induct us, in-gevoerd. 
Inductio, in-hael. 

Inducere aliquid novi, wat nieuws 
aen-rechten, in-voeren. 

Inducere in animum, laten veur- 
staen. 

Inducere, deur-schrabben het ge- 
schrift. 

Inducere verbis, rationibus, &c. 
persuadere, be-kouten; be-praeten; 
oe-reden; toe-raeden; ritsen; ver- 
wekken ; ver-oorsaeken, qui nullis 
rationibus Induci potest, on-seggelik. 

Inductio, per suasio, aen-raeding, 
Grotio. 



iNDUCiiE litis, frist, first, fris- 
tinge, virst, verst, verste, vorst, 
vorstinge. Inducias facere, versten, 
vorsten, voordsten, fristen. 

Inducia deliberatoria, beraed-dag ; 
dag van beraed ; bedenk-dag. 

Inducia, stille-stand van wapenen; 
be-stand ; bij-stand, vet. aen-stand, 
g. s. s. vrede-dagen, vet. treve 
[q. d. het reuwen, id est, quiescere 9 
interquiescere: tregua, bar bar is, I.R.] 
Induere, ut, vestes, &c. aen- 
doen ; kleeden ; aen-trekken ; klee- 
deren aen-schieten. 

Induere se amictu, veste, &c. om- 
slaen den mantel, &c. 

Indumentum, kleed ; ge-waed, 
ge-wand ; ge-waedsie ; habijt ; 
waede, waet [Hinc boll. Obvolu- 
crum lineum quo cadaver induitur, 
waed F. R.] 

Indumentum militare, quod armis 
superinduitur , waepen-rok ; 
waepen-kleed ; rijd-rok. 

Indumenta exuere, ont-gaerwen. 

Indusium, onder-kleed ; onder- 
rok ; onder-roksken ; nacht-roks- 
ken ; siele, sielken ; (quibusdam, 
hemde) ; [Indusium virile, hemd- 
rok, femineum, borst-rok ; utrius- 
que, lijf-rok. I. R.] 

Indusii limbus superior, kraege. 

Indusium sine collari, rompe. 

Indusium sine manicis & collari, 
beuk. 

Indulcare, soeten. 
Indulgere, toe-laeten ; toe- 
geven ; toe-staen ; ge-hengen ; ge- 
hingen ; nae-geven ; ge-staeden ; 
gunnen ; ver-willigen ; ver-schoo- 
nen; ge-doogen. 

Indulgere alicui petitioni, octroien, 
octroieeren. 

Indulgere alicui aliquid extra 
ordinem aut quotidianum usum, 
privilegieeren. 



Ike 



— I2 S — 



Ine 



Indulgere genio, goede ciere 
maeken. 

Indulgere poculis, buisen. 

Indulgens, ge-doogsaem. 

Indulgentia, ge-doogsaemheid ; 
ge-hengenisse ; abandon ; bandon. 

Indulgentid depravatus, ver-der- 
veling ; be-derveling. 

Indulgentia, pardon ; perdon. 

Indulgent ia Pontificia , af-I ae t 
des Pauws. 

Indultutn, octroie : gunste, Gro- 
tio. 

Indurare, herden ; herdmae- 
ken ; ver-herden ; ver-stijven ; ver- 
stokken. Indurare chalybe ferrum, 
staeleu; ver-staelen, het ijser. 

Indurere, Indurescere, Indurari, 
ver-herden ; herden ; herd worden ; 
ver-stokken ; ver-stijven ; stijf 
worden. 

Indurescere usu, deur-etig zijn. 

Induratus, ver-herdt ; ver-stijft ; 
ver-stokt ; herd-baer ; herd-baerig. 

Induratus instar lapidis, ver- 
steent. 

Induratus longo usu> deur-etig. 
Industria, ver-nuft ; kloek- 
heid ; kloek-sinnigheid ; ge-swin- 
digheid ; gauwigheid ; vliet, vlijt ; 
vlijtigheid; neerstigheid, neernstig- 
heid; labeur. ex, vel, de Industrid, 
met op-set ; met opset ende wille ; 
willens ende wetens. 

Industrius, ver-nuftig ; vroed ; 
kloek ; kloek-sinnig ; sinne-rijk ; 
be-hend, be-hendig, be-handig, be- 
handsaem ; ge-handsaem ; ge-swind; 
vlietig; vlijtig; neerstig; nernstig; 
subtijl; sotijl. 

Industriiy ver-nuftiglik ; kloek- 
lik; ge-swindiglik. 

Inebriari, dronken drinken ; 
kroegen. 

Inedia, armoede ; kommer 
ende gebrek. 



Inedia pattens, &c. herdbaer ; 
herdbaerig. 

Ineffabilis, on sprekelik ; on- 
seggelik ; on-uit-sprekelik. 

Inefficax, krachteloos ; on- 
vermogen ; van on-weerde. 

Ineffigiatus, ( . fc 

INELEGANS, j °"-g eStelt ' 

Inemendabilis, on-beterlik. 

InemendatuSy on-verbetert. 
Inemtus, on-gekocht. 
Inenarrabilis, on-vertellik ; 
on-sprekelik ; on-uitsprekelik ; on- 
seggelik. 

Inenodabilis, on-uit-leggig. 
Ineptus, on-bequaem ; on- 
bevallig ; on-hebbelik ; on-geschikt ; 
on-gevoeglik ; on-aerdig ; ael-weer- 
dig; on-abel; on-beschoft; schots; 
tulpe, tulpisch ; sot ; sot-achtig ; 
mal ; ou-bollig ; nieuw ; inhabil ; 
mal. 

hteptus, indignus, exsors, &c. 
weer-loos, Grotto: kokin. 

Ineptus in arte quatn exercet, 
hoeteler. 

Ineptus operator, brodder ; brod- 
deler. 

Inepti, on-bequaemelik ; on-aer- 
diglik ; on-hebbeliken ; on-geschik- 
telik ; on-bevalliken ; on-beschofte- 
lik; schotselik; sottelik; plompelik; 
groffelik. 

Inepti aliouid facere, tateren, 
fland. broaden. 

Inepti loqui, quetteren ; kauwet- 
teren. 

Ineptia, on-bequaemheid ; on- 
aerdigheid ; on-bevallikheid ; on- 
geschiktheid ; on-beschoftheid ; 
grovigheid ; grofheid ; sotheid, 
sottigheid ; malligheid. 

Ineptia, hoetel-werk ; hoetelrije ; 
gliiterije ; guichelrije ; guichelinge ; 
narrerije ; narrigheid ; narre-werk ; 
quene-kom, quenen-kout, [quene- 



Ine 



126 — 



Ine 



kont, q. vulva inepta, sterilis, nulli 
rei utilis, F. R.] quenen-klap ; trei- 
felinge ; sots-voere. 

Ineptia puerilis, kindsheid. 
Inepta eff under e verba, blaffen. 
Ineptire, mallen ; dwaepen ; 
dweepen ; sich sot ge-laeten ; rave- 
len, raveelen ; reven, revelen, 
boll, remelen, hoi I. randen, rantcn, 
fland. laerien ; danten. dantinnen 
(Gall, dandiner) ; treifelen ; que- 
nen; guichelen, gochelen, gokelen. 

Inequitare, be-rijden een 
peerd. 

Inermis, on-gewaepent ; wa- 
penloos ; weerloos ; on-weerbaer ; 
ge-weerloos. 

Ine rs, sine arte, konst-loos ; 
on-konstig ; on-kunstig ; hand-loos. 
Iners homo, hoeteler ; trouwant, 
truwant. 

Iners membris, magt-loos. 

Inescare, lok-aesen ; ver-lek- 
keren ; be-lakken ; be-lokkcn ; 
ver-twijfelen ; te lore stellen. 

Inevitabilis, on-ver-mijdelik. 

Inexercitatus, on-geoeffent. 

Inexiiaustus, on uit-puttelik ; 
on-op-houdelik. 

Inexorabilis, on-ver-biddelik. 

Inexpertus, on-ervaeren ; on- 
ver-vaeren, on-versocht ; on-bedre- 
ven ; on-geoeffent, on-beproeft. 

Inexplebilis, on-vervullik; on- 
versaetelik ; on-versaetig. 

Inexplicabilis, on-uitleggig ; 
on-beduidelik. 

Inexploratus, on-beproeft. 

Inexpugnabilis, on-verwinne- 
lik. 

Inexsaturabilis, on-versaete- 
lik; on-versaetig. 

Inexspectatus, on-gewacht ; 
on-verwacht ; on-verbeidt. Inex- 
spectato advenire, ten aen-gang ko- 
men. 



Inextinctus, on-gebluscht. 
Inextricabilis, on-ont-werre- 
lik. 

Infallibilis, on-bedrieglik. 
Infamia, schande ; on-eer ; 
on-eerbaerheid ; on-lof ; ver-smae- 
denisse ; ver-smaedinge ; ver-smaet- 
heid ; hoon, vet . schand-mael ; 
schand-vlekke, id est Infamne nota. 

InfamiSj eer-loos 

In/ami modo exceptus> ge-hoont. 

Infamare, ont-eeren ; lasteren ; 
be-klappen ; be-kallen ; be-ruchten ; 
be-ruchtigen; schofEeren; echtercn; 
vet . be-faemen ; diffameeren ; re- 
procheeren. 

Infans, Infantulus, wicht, 
wichtken ; jong kind ; kinds, 
kindsch, kindisch ; quik, vet. bab- 
baerd ; babbaerdeken. 

Infans, on-mondig; * on-spre- 
kende. 

Infans, qui fari non potest, 
spraeke-loos. 

Infantes sublevare a fonie lustrali, 
heffen de kinderen over de vonte. 

Infant em colligare fasciis, incuna- 
bulis, pannis involvere, veschen, 
veschien, vaeschen, windenhetkind. 

Infantem fasciis exemtum ad ignem 
fovere, pandere 9 een kind baekeren 
ende op-houden bij 't vier. 

Infantem in lecfo opprimere, concu- 
bitu suffocare, ver-liggen een kinde- 
ken. 

Infantum ploratus, kinder -ge- 
schrei ; kinder-gekrijt. 

Infant turn lectulus, kinder-wiege. 

Infantia, kindsheid ; on-nion- 
digheid. 

ab Infantia, van jong af; van 
kinds-been af. 

Infantaria y swanger, ger. sax. 
sicamb . 

Infarcire, op-vullen ; in-stam- 
pen; op-jaegen. 



Inf 



127 — 



Inf 



Infarcire commissuras navis, kal- 
faten, kalefaten, kalfateren, kalle- 
faten. 

Infatigabilis, on-vermoedelik. 
Infatuare, Infatuari, ver-sot- 
ten ; ver-dooren ; ver-twijfelen. 

Infatuatus, ver-sott ; be-waeit ; 
be-seten, ver-twijfelt, ver-duivelt, 
be-duivelt mensch. 

Infaustus, on-gelukkig ; on- 
geluksaem. 

Infectus, on-gedaen ; on-ge- 
raaekt ; rouw ; on-volmaekt ; on- 
gewrocht. 

Infect urn redder e, ont-doen ; ont- 
maeken. 

Infeetum faeere quod factum est, 
revoceeren. 

Infecukdus, on-vruchtbaer. 

Infecunditas, on-vruchtbaerheid. 

Infelix, on-gelukkig ; on-ge- 

luksaem ; on-saelig ; heil-loos ; el- 

lendig; ramp-salig; kattijvig, katijf. 

Infeliciter, on-gelukkiglik ; on- 
saliglik. 

Infeliciter cedere, mis-gaen ; mis- 
vaeren ; mis-vallen ; mis-komen ; 
mis-lukken. 

Infeliciter cedere, ver-bossen. 

Infelicitas, on-saligheid. 
Infensus, gram ; gestoort ; 
ver-bolgen ; tornig ; noeielik ; noie- 
lik ; vijandig ; af-gunstig ; af- 
jonstig. 

Infernus, Inferus, Inferior , leeg; 
loo, lo, vet. neder, neer ; hclscn. 
Infcrius, beneden. versus Inferiorem 
locum, onder-waerts ; neder-waerts. 

Infernus , helle : quia, in quit 
Becanus , altissimus locus est 
ad inferiora, ed profundum 
dicimus : nam altissimi a 
nobis descendit in oppositam 
vertici nostro mundi par tern. 

Inferni limbus, veur-borg, veur- 
borgt, der hellcn. 



Infernalis, helsch. Infertialiscanis, 
hel-nond. 

Inferle, siel-misse : be-grae- 
vinge, be-graevenisse : uit-vaerd. 
Vide, Funus. 

Inferre, in-brengen ; in-drae- 
gen; in-doen; in-steken ; in-haelen. 

Inferre tnanus, hand-tasten. 

Inferre pedem, in-gaen. 

Infervere, sieden ; in-sieden ; 
gijlen. 

Infervere cum murmure, pruis- 
schen. 

Infestivus, on-lieflik. 
Infestare, aen-rijtsen ; be- 
kommeren ; tergen ; quellen ; 
travalieeren. 

Infestus, vijandig; spijtig; bitsig; 
bits ; ge-betig. 

Infeste, vijandiglik. 

Infestucare, halm-goedinge 
doen ; den halm schieten. Infestu- 
catio, halm-goedinge ; vest-halm ; 
stok-legginge. Fide, Investire, 
Investitura. 

Infibulare, gespen. 
Inficere, beten, beeten, ger. 
sax. sicamb. 

Inficere lanam, staelen ; verwen 
de wolle. 

Inficere colore, verwen, verven. 
iter urn Inficere colore, her-verwen. 

Inficere maculis, sordibus, be- 
kladden ; be-krotten, fland. be- 
koselen, be-keuselen ; be-smetten ; 
be-smeuren ; be-vlekken ; be-vlak- 
ken; be-mosen; be-moselen; solen; 
sollen, aut, tsolen. 

Inficere luto, be-slijken. 

Infici, be-raepen. 

Infectus, be-koselt; be-keuselt. 

Infectus, us, verwssel ; vervinge. 

Infector, verver. 

Inficiari, Inficias ire, be-nee- 
nen ; loochenen ; ver-saeken ; mis- 
saeken ; af-gnen. 



Inf 



— 128 — 



Inf 



Inficiator, mis-saeker. 

Infidus, tnfidelis, on-trouwe; 
on-trouwig ; on-getrouwe ; on-ge- 
trouwig ; trouweloos ; on-gehuldig. 
Infidus, cut non est fidendum 
aut credendum, ge-loove-loos. 

Infidelis, Incredulus, on-geloo- 
vig. 

Infidelitas, on-trouwe ; on-ge- 
trouwigheid. 

Infidelitas, on-geloove. 

Infigere, &, Infixum esse ; 
steken ; stekken ; in-steken. 

Infimus, onderste ; nederste. 
Infinitus, on-eindelik ; on- 
eindig ; on-eindelik ; on-ge-endt 

Infiniti, on-eindeliken. 

Infinitas, on-eindelikheid. 

Infirmus, on-sterk ; on-vast ; 

swak ; oodelik, oielik, oolik ; 

on-gevallig ; on-machtig ; magt- 

loos ; krachteloos ; on-vermogen. 

Infirmus, <eger, siek ; krank. 

Infirmi, swakkelik. 

Infirmare, krenken ; on-sterken ; 
ont-sterken ; ver-ont-sterken ; in- 
valideeren. 

Infirmare, & Infirmari, ver-swak- 
ken ; ver-flauwen ; flauwen ; swij- 
ken ; sweken, fris. 

Infirmari, krank zijn. 

Infirmatio, swijkinge. 

Infirmitas valetudinis, krankheid ; 
krenkte ; on-gesontheid ; on-ge- 
sonde, vet. 

In fir mar ia, Infirmatorium, vulgi, 
fermerije ; infermerije. 

Inflammare, ont-steken ; aen- 
steken. 

Inflammari, ont-steken, als een 
geswil ; ver-hitten. 

Inflammare, Instigare, Inci- 
tare, hisschen, hitsen, hitschen, 
hussen, hetsen. 

Inflammatio, brand: item, swel- 
linge ; ge-swel. 



Inflammatio, tumrdque cum rubore 
& pruritu, grelligheid ; grellige 
puiste ; swijn-puiste. 

Inflare, op-blaesen ; op-jae- 
gen ; op-vullen. 

Inflare buccas, boffen. 

Inflari, swellen ; swillen ; pui- 
len. 

Inflatus, gul, gull ; bol ; pof ; 
op-geblaesen ; geswollen. 

Inflatum, wal, Vide, Cetus. 

Inflatus homo, fastu vid*, op- 
geblaesen mensch ; blaes-kaeke ; 
boeffer, poeffer, quasi poccher, vel 
booger, a iactando vel flando. 

Inflatio, op-geblaesenheid ; ge- 
swel, ge-swil; swellinge; ge-swol- 
lenheid. 

Inflexibilis, on-boogig; sterre, 
starre, vet. 

Infligere, lompen. Infligere 
fustes, kluppelen. 

Infodere, delven ; be-delven ; 
be-graeven ; be-aerden ; booren, 
boren. 

Inforare, Plauti verbum 
obscenum, hei-gaten; hij-gaeten. 
Informare, be-worpen ; be- 
werpen ; be-steken. 

Informator, onder-wijser. 

Informationem facere, vulgi, 
informatie doen. 

Informis, on-geschaepen ; mis- 
schaepen ; wan-schaepen ; wan- 
schappig; on-gedaen; on-gedegen, 
vet. fland. on-suen, fris. 

Infortunium, on-geluk ; on- 
spoed ; on-geval ; mis-val ; evel ; 
ramp; on-sege, vet. quaed; qaulik- 
vaerd ; tegen-spoed ; tegen-stoot ; 
mis-happe, vet. ang. kommer ; 
komber ; farwel, sax. sicamb. 
mis-kansse ; mis-kief, mes-kief, 
meschef, fland. mis-luk ; mis- 
quaem ; inconvenient. 

Infortunatus, on-gelukkig ; on- 



1ni* 



-- ii<) 



1n6 



geluksaem ; on-gevallig ; ramp- 
salig; heil-loos. 

Infra, Inferius, onder ; be- 
neden; neder, neer. 
Infra positus y leeg. 
Infuenare, breidelen. 
Infr^nis, on-getoomt ; on- 
gebreidelt; self-vuldig, self-fuldig, 
vet. self-willig. 

Infrendere, griramen ; grin- 
den. 

Infreqjuens, on-bedreven ; sel- 
den; on-bewandelt ; on-gemeintig. 
Infrequenter, selden. 
Infrequent ia, seldenheid ; on- 
gemeintigheid. 

Infriare, in-brokken. 
Infringere, kroken ; ver-kro- 
ken ; breken ; in-breken ; over- 
breken, vet. 
Infringere legem, breken de wet. 
Infringere pacem, vrede-breken. 
Infractus, mat ende ver-wonnen. 
Infractus animo, moede-loos. 
Infractor, over-breker, vet. 
Infractor pads, vrede-breker. 
Infraction breke ; breuke ; broke. 
Inf radio legis, in-braeke, fland. 
Infractio pads, vrede-braeke. 

Infr actio reconciliations, soen • 
braeke. 

Infructuosus, on-vruchtbaer ; 
vrucht-loos. 

Infula, mijter: bisscops-hoet ; 
infel. 

Infumare, rooken; be-rooken. 
Infumatus, ge-rookt; rook-verwig. 
Infumata caro, digen-vleesch ; 
gerookt vleesch. 

Infumibulum, smook-gat ; rook- 
gat ; luike ; schoude, schouwe, 
schauwe ; kave, kaf-koen, kaef- 
koen, fland. 

Infumibuli mutulus angularis, 
stand-vinke; stand-vliet der schou- 
den; semeise, fland. 



Infumibuli lateris scapus, vinke. 

Infumibulorum repurgator, schoud- 
veeger, schouw-veeger. 

Infundere, in-gieten ; schen- 
ken ; in-schenken ; in-storten ; in- 
schudden. 

Infundibulum y trachter, trechter, 
trefter. 

Infundibulum, romp ; tremel, 
tremelle .vande meulen. 

Infusio, id in quo aliquid 
immaduit sive maceratum est, 
sap van geweikt graen. 

Infusum, klisterie. 

Infurnibulum, pal a, pael ; 
oven-pael ; schuiffel, sicamb. 
schuiver, schuver, s. s. scheutel, 
sicamb. school, schoole, id est, 
oven-gaffel ; halter, haelter, ab 
haele, haele, furnus. (i) 
Infuscare, bruinceren. 
Ingemere, Ingemiscere, ver- 
suchten; stenen; kermen, karmen; 
karmieten, fland. 

Ingeminare, dobbelen, dobbe- 
leeren. 

Ingeniculari, knielen ; knie- 
bogen ; knie-biegen ; nijgen ende 
stuipen; stuipen ende buigen. 

Ingenium, ver-stand ; geest ; 
ver-nuft; wite, wete, witte; mijne; 
engien, ingien. 

Ingenii o£ww*rt,scherp-sinnigheid. 

Ingenium referre, aerden. 

Ingenium immutare, ver-aerden. 

Ingeniosus, Ingenio valens 9 acer, 
acutus, ver-standig ; ver-standel, 
hoi I. ver-nuftig; geestig ; aerdig; 
scherp-sinnig ; spits-sinnig ; sinne- 
rijk ; witig, wittig, yet. boll. 
wite, witte; wiring, witting, vet. 



(i) Hs. Etym. « Hael, haele. Vitus. 
j. oven. » « Halter, haelter, sax. fris. 
sic. j. pael. » 

17 



Ing 



— 130 — 



Ing 



abel ; abelaerd ; biesard ; biesarre ; 
subtijl ; sotijl. 

Ingeniose, ver-nuftiglik ; aerdig- 
lik; meesterlik; abelik; konstelik; 
konstiglik ; subtijlik. 

Ingenitus, aen-geboren ; in- 
geboren ; in-geborelink. 

Ingens, groot boren maeten. 

Ingenuus, vrij-gebortig ; vrij- 

hertig ; op-recht van herten ; open 

van herte ; open-hertig ; reael, 

regael; rustig. 

Ingenua artes, vrije konsten. 

Ingenui, vrij-hertiglik ; vrijelik ; 
rustiglik. 

Ingenuitas, vrij-hertigheid ; vrij- 
moedigheid. 

Ingerere, in-brengen ; in- 
draegen ; in-steken ; in-geven ; in- 
dringen. 

Ingerere, invito & renuenti 
offer re, over-dringen. 

Ingerere se ret, negotio, be-moe- 
den ; moeden ; onder-winden ; 
onder-moeien. 

Ingerere se dominio, regimini, sich 
op-werpen veur een overste. 
Inglomerare, hobbelen. 
Inglorius, eerloos; naemloos 
Ingluvies, kraege ; krop ; 
kroppe; poke. . 

Ingluvies, vraetheid; gulsigheid; 
slokkinge. 

Ingluvies nimia, over-aete, over- 
aetheid, vet. 

in Ingluviem dimittere,(i) halsen. 

Ingluviem t/imis saburrare, ver- 
kroppen; over-kroppen. 

Ingluviem avium far cire, kroppen. 

Ingluviosus, slokker ; slokker- 
achtig; slokkachtig; slokkig; slok- 
al ; heet-hongerig ; gulsig. 

Ikgrandescere, groven; was- 
sen. 

(1) Hs. en Elym. L. dcmittere. 



Ingratus, on-dankbaer ; on- 
kenbaer ; on-bekensaem ; on-be- 
kent; on-beleeft. 

Ingratus, on-weerd, on-waerd ; 
on-genaem ; on-aengenaem ; on- 
behaeglik. 

Ingratus oculis, on-gesien. 

Ingratus sapor e aut odore, gaelsch. 

lngrati, on-dankbaerlik. 

Ingrati, on-behaegliken. 

Ingratis , Ingratiis cuiuscunque, 
invitis & nolentibus quibus- 
cunqne, tert iemand ; spijt ieman- 
den ; ten spijte van iemanden ; 
on-danx ; on-danx alien dengenen ; 
t' on-danken. 

Ingratitudo, on-dankbaerheid ; 
on-bekentheid ; on-beleeftheid. 

Ingravare, Ingravescere, In- 
gravari, argeren ; ver-argeren ; ver- 
swaeren. 

Ingravidare feminam, vulgi, 
be-gorden. 

Ingredi, gaen ; in-gaen ; tre- 
den, terden; aen-treden; in-treden; 
in-komen ; schrijden ; scherden. 

Ingredi pedetentim, sensim, lenti, 
lento gradu, suiverlik gaen. 

Ingredi cum violentia & impetu, 
in-vallen met geweld ; in-braeke 
doen. 

Ingredi, de exercitu, in-trekken. 

Ingredi, aen-doen, ut, eene 
havene aendoen, Grotio. 

Inqressus, Ingressio, gang, gank ; 
in-gang ; terd, trede ; in-trede ; 
in-togt; in-komste; in-val. Ingressu 
prohibere, avertere, uit-keeren ; uit- 
weeren. 

Inguen, liesche ; engenisse ; 
ingenisse ; eegenisse ; ge-machte ; 
lanke ; dunne, si cam b. waeninge, 
holl. schaemte ; schaemelheid. 

Inguinis tumor, ulcus, panus, 
klap-oore ; bult ; dunne-kliere. 
Ingurgitare, gulpen; golpen; 



Inh 



— 131 — 



Ini 



gullen; kolken; slikken; slokken : 
{Ingurgitate, imp I ere se&infer- 
cire omasum^ lap-sakken, I. R. 
quod tauten Kiliano, bitissare.) 

Ingurgitare se potu, knollen. 

Ingurgitate^ slokkinge. 

Ingurgitator, golper, gulper. 
Inhabilis, on-behandsaem ; 
on-behandig; on-abel ; in-habel. 

Inhabitare, be-woonen ; in- 
woonen. 

Inhabitator, in-wooner. 

Inhabitabilis, on-woonbaer, on- 
woonsaem ; on-be-woonlik. 
Inhiare, gieren ; giersen. 

Inbiare alicui rei, herken, vet. 
snakken ; haeken, ankeren, nae 
eenig ding. 

Inhiare spectaculo, loquenti, &c. 
gaepen. 

Inbiare oculis, be-gaepen. 

Inhians agenti, loquenti, &c. gaep- 
stok. 

Inhibere, weder-bieden ; ver- 
bieden; af-houden; stelpen, stulpen. 

Inhibere remos, strijken de riemen. 

Inhibition weder-bod ; ver-bod. 
Inhonorare, hoonen ; ver- 
hoonen. 

Inhonorare verbis, hoon-spreken. 

Inhonoratus, on-ge-eert; gehoont. 

Inhonesiare, ont-eeren. 

Inhonestus, eer-loos ; on-eerlik ; 
on-eersaem; on-eerbaer; schandelik. 

lnhonesti, on-eerliken ; schande- 
liken. 

Inhorrere, schudden ; schud- 
deren; beven; vreesen ; struvelen, 
/land. 

Inhospitalis, on-gastbaer ; 
on-gast-vrij. 

Inhospitalitas, on - gastbaerheid . 

Inhumanus, on-menschelik ; 

on-beleeft ; on-vriendelik ; on-ge- 

naedig ; on-bermhertig ; wreed ; 

wreit. 



Inhumani , Inhumaniter , on - 
menscheliken ; on-beleefdelik ; pn- 
genadiglik. 

Inhumanitas, on-menschelikheid ; 
on-beleeftheid ; on-vriendschap ; 
on-berm hertigheid . 

Inhumare, delven; be-graeven ; 
be-aerden. 

Inhumare mortuum, sinken den 
dooden ; be-steden ter aerden, vet. 
Jland. 

Inhumatus, on-begraven. 

Inientatus, Lud. Viva, nuch- 
ter, nochter. . 

Iniicere, in-werpen ; in-wor- 
pen ; op-werpen ; op-worpen ; in- 
schieten. 

Inimicus, vijand ; on-vriend ; 
weder-saeker ; on-minnelik ; on- 
houd, vet. Inimicus certus, geswo- 
ren vijand. Inimicus asssiduus, q. 
hereditaria, erf- vijand. 

Inimicus atrocis vindicta cupidus, 
dood-vijand. 

Inimicus, Inimico animo, vijandig- 
lik ; on-minnelik. 

Inimicitia, vijandschap ; on- 
vriendschap; on-liefde; on-minne; 
werre, warre, vet. werringe. Ini- 
micitia occulta, pik. 

Inimicitia occulta ; item, Inimi- 
citia aperta, capitales ; vulgo, 
Feida, Faida : vee, veede, veete, 
veide, vied, veetschap : Faidam vo- 
cabant Franci simultatem apertam, 
qud unus aliquis uni vel pluribus 
bellum denunciat ; hinc Faidosus, 
id est, hostis publicus, qui Faidam 
exercet, in L. S a lied Francorum. 
B. Rhen. Anglis foe, hostis, ini- 
micus ; & foeth, fewd, inimicitia 
dicuntur. Faida, id est, inimicitia 
capitalis, in Capitulari Kar. 
M l Guil. homo, [hinc, vijand, 
inimicus, I. R.] nee abludunt vee, 
veide, vied. 



Ini 



— 132 — 



Ini 



Inimicitiam cxtretnam denunciare, 
ont-seggen te vier ende te sweerde. 

Inimicitias gerere, veeten, veeden. 
Inimitabilis, on-nae-volgelik. 
Iniquus, on-effen ; on-just, 
on-juist. 

iniquus, on-recht; on-ge-rech- 
tig ; on-billig ; on-rechtvaerdig ; 
on-redenlik ; wet-loos. 

lniquus , ver-vremdt ; partiael. 

Iniquum esse alicui, iemanden, 
qualik ver-mogen. 

Iniquum, on-gelijk; on-recht. 

Iniquum facere, ver-on-gelijken« 

Iniquum postulate, on-gelijk ie- 
mand te veuren legeen. 

Inique, t y onrecnte ; on-recht- 
vaerdiglik; on-billiglik ; valschelik. 

Iniquitas, on-effenheid ; on-billig- 
heid ; on-redelikheid. 

Inire, in-gaen ; be-gaen ; aen- 
gaen ; {Inire fcedus, een verbond 
aen-gaen ;) be-staen. 

Inire feminam, rijden ; be-rijden 
[& bine f. bruiden, bruien, F. R.] 
dekken ; be-springen : Inire more 
arietis, metapb. rammelen, rammen, 
remmelen, dicitur plerumque 
defelibus, cuniculis, &c. 

Inire more avium, metapb. 
vogelen, vochelen ; meeuwen. 

Inire utrimque, boech-seerden ; 
boecht-seerden. 

Initium, begin ; beginsel ; aen- 
vang. 

ab Initio, iam inde ab Initio, van 
veur af. 

Initiare principatui, hulden den 
landsheere. 

Initiari mysteriis societatis, han- 
sen, hensen, hanse winnen. 

Initiari, wijnge, wijhinge ont- 
fangen. 

Initiatos Christo ad ampliorem 
Spiritus sancti gratiam confirmare ; 
roborare in fide Christiana, vormen ; 



rectius, vromen. non Initiatus sacris, 
leek. 

Initiator, Ebiscopi vicarius, 
wij-bisschop ; koer-bisschop, koor- 
bisschop ; sufFragaen. 

Initiationis arbiter, Initialis ono- 
masta, sive parens, ge-vader. 

Initialis necessituao, ge-vader- 
schap. 

Iniucundus, on-genoeglik ; 
on-vermaekelig ; on-lustig ; on-lief- 
lik ; vreugden-loos ; leed-getal ; 
leed-kreetig. 

Iniucunditas, on-genoegte. 
Iniudicatus, on-geoordeelt. 
Iniungere, op-leggen ende 
be-velen. 

Iniuria, leed, leid ; on-ge- 
lijk ; on-recht ; (Iniurid, t 9 on- 
rechte; on-recht-vaerdiglik); boon; 
schoffierigheid.; over-moed;wronk, 
wrong ; over-last ; on-dienst ; 
achter-deel ; nae-deel ; over-daed, 
vet. pro ovel-daed ; ver-driet, vet. 
injune ; affront. 

Iniuria atrox, schamperheid ; een 
lasterlike hoon-spraek, Grotio. 

Iniuria in dominum, on-trouw, 
oft, smaed ; vulgo, Felonie, cum 
a vasallo non prastatur ea 
fides quam super iori suo debet ; 
Grotio. 

Iniuriam alicui facere, iemanden 
on-gelijk doen ; ver-ongelijken ; 
ver-onrechten ; ver-voordeelen ; 
ver-veurdeelen. 

Iniuriam dicere, Iniuriis afficere, 
Iniuriosis verbis alloqui, kamperlik 
aen-spreken, vet. sax. ver-spreken; 
injurieeren ; affronteeren ; couil- 
lonneeren. Fide, Contumelia. 

Iniurias exequi, persequi ; Iniu- 
riam retaliare, compensate, wreken; 
wraeke doen. 

Iniuriarum agere, aen-spreken 
van on-gelijk. 



Inn 



— 133 — 



Ino 



Murium, on-gelijk ; on-recht. 
Iniurius, on-rechtig. 
Iniuriosus, scheldig. 
Iniuriosi, on-billiglik. 
Iniussus, on-geheeten. 
Iniustus, on-gerechtig ; oti- 
rechtvaerdig ; on-redelik ; on-bil- 
lig; on-just; on-juist. 

Iniusti, t' on-rechte ; on-recht- 
vaerdiglik ; on-billiglik. 

Iniustitia, on-recht ; on-recht- 
vaerdigheid ; on-billigheid. 

Innatus, aen-geboren ; in-ge- 
boren ; in-geborelink. 

Innavigabius, on-vaerbaer ; 
on-seilig. 

Innectere, onder-winden ; be- 
moeden ; moeden. 

Inniti, steunen, stonen ; lee- 
nen, leinen ; aen-leenen. 

Innocens, InnoxtuSy Innocuus, 
&kcuco<; ; on-noosel ; on-schuldig ; 
on-misdaedig ; on-arg ; on-quaed ; 
on-schaedelik ; on-beschaedigt ; 
on-deerelik, vet. 

Innocentem se probare, critninque 
depurgare sive diluere, sich ter 
purge stellen. 

Innocentcr, Innoxii y on-nooselik ; 
on-schuldiglik. 

Innocentia, on-nooselheid ; on- 
schoud ; on-schuld. 

Innoccntia puerilism kindsheid. 
Innotescere, be-kent worden. 
Innubus, Innuba, Innuptus, 
Innupta, on-gehouwt ; on-eelik. 
Innupta femina, on-gemant ; on- 
be-mande vrouwe, vet. Innupta 
nuptia, on-ee. 

Innuere, knikken ; duiden, 
dieden. 

Innumerabius, Innumeralis, In- 
numeruSy Innumerosus, on-tellik ; 
on-tallik; on-telbaer. 

Inobediens, on-ge-hoorsaem ; 
on-ver-hoorig ; over-noorig,//awi. 



Inobedientia, on-ge-hoorsaemheid. 

Inoblitus, on- verge ten. 

Inobscurare, ver-donkeren ; 
ver-duisteren. 

Inobsequens, on-ge-hoorsam ; 
on-ge-voeglik. 

Inobservatus, on - verhoedt, 
on-veurhoedt. 

Inoculare, enten ; inten ; oog- 
enten ; greffien, griffien ; twijgen, 
ger. sax. sicamb. fris. soogen 
de boomen. 
Inoculatio, oog-entinge. 

Inodorus, reuk-loos. 

Inoffensus, on-gestoort; on- 
ver-stoort. 

Inofficiosus, on-ge-dienstig ; 
on-dienstbaer. 

Inominatus, on-ge-lukkig ; on- 
ge-luksaem. 

Inopacare, schaduwen. 

Inopinatus, Inopinans, on-ver- 
sienig ; on-ge-waer ; on-be-wust ; 
on-bewist, vet. 

InopinatuSy InopinabiliSy Inopinus, 
on-ver-sien ; on-gemeint ; on-be- 
waent ; on-ver-hoedt, on-veur- 
hoedt; on-be-wust. 

Inopinatby Inopinati, Inopinanter f 
on-ver-hoeds ; on-ver-siens ; on- 
veiir-siens ; on-ver-sienlik ; on-ge- 
meint. 

Inops, arm ; armoedig ; bijster, 
bijstier ; pover ; goed-loos ; geld- 
loos; have-loos; loos, los. Fide, 
Vacuus. 

Inops verecundi & dtmissi se 
gerensy schamel. 

Inops mentis y bijstier sijner sinnen. 
Inopia, armoede; ge-brek ; breke, 
vet. brake ; mangel ; bijstierheid ; 
wan, vet. 

Inopia argentaria 9 ge-brek van 
gelde. 

Inopid conficere, enecare y uit-hoq- 
geren. 



Inq. 



— i34 — 



Ins 



Inornatus, on-geciert ; on- 
ver-ciert ; on-geschikt ; on-geha- 
vent; on-gestelt; on-gebloemt. 

Inornati, on-ge-schiktelik ; plom- 
pelik. 

Inordinatus, on-geschikt; on- 
gestapelt, on-gestapeleert ; on-ge- 
stelt ; on-geregelt. 

Inordinati, on-geschiktelik ; on- 
ordentelik. 

Inorus, aarofio^ mond-loos. 

iNPRiESENTIARUM, Vide, Im- 
PRiE- &C. 

Inprimis, &c. Vide, Impri- &c. 

Inqjuies, iNauiETUDO, on-ruste; 
on-ge-rustheid ; on-stille ; on-roeu- 
we. 

Inquies, Inquietus, on-gerust ; on- 
rustig ; on-roeuwig ; on-raste, on- 
ruste, on-rastig ; on-stil ; on-ge- 
stuemig ; on-ge-stuem ; on-ge-stui- 
mig ; on-stuimig ; on-geduerig ; 
frevel, wrevel : roer-vinke ; rok- 
vinke ; rammoer-meester ; tanta- 
faire : de homine inquieto. 

Inauies animo, frevelig ; frevel- 
moeaig. 

Inquietum esse, nimidque inquiete 
vestes terere, &c. repen, fris. 

Inquietare, Inquietum reddere, ont- 
rusten ; mis-setten ; mis-stellen ; 
solen, sollen, vel tsolen ; be-kom- 
meren; moeden, mueden, moeien; 
travailieeren. 

Inquilinus, land-saet ; huis- 
man ; huis-heer. Inquilini, huis- 
lieden ; huis-volk. 

Inqjuinare, ont-reinigen ; ver- 
ont-reinigen ; ver-on-suiveren ; on- 
suiveren; ont-suiveren ; ver-vuilen; 
vuilen ; vuil maeken ; smetten ; be- 
smetten ; be-smeuren ; be-vlekken ; 
be-vlakken ; be-smokkelen, fland. 
Inquinare squalore, maschelen, 
mascheren, maeschen, maeschelen. 



Inquinare re pingui, be-smuis- 
teren. 

Inquinare luto y be-slijken. 

Inquinare colore aut maculis, 
boenen, fland. 

InquinatuS) ver-vuilt. 

Inquinati, vuilik. 

Inquinamentum, vuilnisse ; soe- 
telrije. 

Inquinamenta, gremelinge ; boen- 
sel. 

Incluirere, soeken ; onder- 
soeken ; ver-nemen : vragen ; on- 
der-vragen ; spien ; spieden ; be- 
spien, be-spieden; muisieren, fland. 
examineeren ; enquesteeren. In- 
quirere de re aliqud, taelen nae 
eenig ding. 

Inquirere in delates, & testibus 
maleficii testimonium denunciare, 
informeeren ; informatie doen. 

Inquisitio, soekinge; onder-soek; 
ge-soeke ; ver-neminge ; vraege ; 
be-jag ; ge-spore ; enqueste ; re- 
cherche ; examinatie ; informatie ; 
inquisitie. 

Inquisitio in domicilia, huis- 
soekinge. 

Inquisitor, soeker; onder-soeker ; 
inquisiteur. 

Insalubris, Insalutaris, on- 
gesond ; on-heilsaem. 

Insalutatus, on-gegroett. 
Insanabilis, on-geneselik ; on- 
geneesbaer; on-heilsaem. 

Insanire, rasen; rase-koppen; 
rase-bollen ; ravelen, raveelea ; 
randen, ranten, fland. ver-dullen; 
woeden, wueden ; ver-woeden ; 
dollen, vet. sax. mallen; horselen; 
toppen, tobben ; daven, sax. doo- 
ven, vet. daesen ; tulpen, fland. 
alven. 

Insanus, dol, dul ; dollaerd, 
dullaerd ; ver-dult ; ver-woedt ; 



Ins 



— i3S — 



Ins 



rase-kop ; rase-bol ; rasende ; on- 
wijs; krank-sinnig; sinne-loos; on- 
sinnig; uit-sinnig; sot; mal; mal- 
laerd ; molen ; dwaes ; keie ; kei- 
aerd; daesaerd, fland. horseler; 
ael-wittig ; ael-wetig ; (defemind 
ael-wete, ael-witte-; dom-sinnig; 
wan-wittig; wan-wijs. Vide etiam, 
Lunaticus, pavi/cos. 

Insani, on-sinoighk; uit-sinniglik. 

Insania, on-sinnigheid ; uit-sin- 
nigheid ; sinneloosheid ; dulheid ; 
woed, woede ; ver-woedheid ; 
dwaesheid ; daese, daeserije ; on- 
wijsheid; keie; malligheid; wespe, 
met a ph. horselinge ; auinkte ; 
quinkt; alverije; maene in t hoofd; 
dotelore. 

ad Insaniam redigere, itnpellere, 
&, ad Insaniam redigi, impelli, 
ver-sotten; ver-dooren; ver-dullen; 
ver-dwaesen; ver-bijsteren. ad In- 
saniam redactus, ver-dult. 

Insatiabilis, Insaturabilis, on- 
versaetelik, on-versaetig ; on-ge- 
saetig ; on-ver-vullik. 

Insatiabiliter ', Insaturabiliter, on- 
ver-saetelik ; on-ver-saetiglik. 

Inscendere, beklimmen. scalis 
tnuros inscendere, een stad be-klim- 
men. 

Inscindere, slippen, snippen, 
(ut aures &c.) kerweien ; kerven. 
Inscius, Insciens, on-wetende; 
on-wetig ; niet wetig ; weteloos ; 
mis-ver-standig ; on ver-standig ; 
on-ver-standel, ho 1 1. 

Inscii, Inscienter, on-wetenlik ; 
on-wetens (Jnscio me, on-wetens 
mij;) on-ver-standiglik. 

Inscientia, Inscitia, on-ver-stand ; 
on-ver-standigheid ; on-wetenheid ; 
on-wetenschap ; mis-ver-stand ; on- 
geleerdheid. 

Inscitus, on-geschikt ; on-be- 
lompen. 



Inscribere, in-schrijven ; op- 
schrijven; intituleeren. 

Inscribere, damum, agrum, &c. 
setten te koope, 

Inscriptus, cut inusta est not a, 
gebrand-teekent ; gebrand-merkt. 
Inscriptus, &ypa<f>o<;, on-geschre- 
ven. 

Inscriptum, Inscriptio, op-schrift; 
titel; billet, bullet; plakkaet; plak- 
kaert. 

Insculpere, ut in art &c. 
snijden ; steken ; uit-steken ; groe- 
ven, holl. 

Insculpere ari aut ferro, sive in 
laminis areis, pingere arte causti- 
cd, bijten ; etsen. 

Insecare, houwen, hauwen ; 
kerven, korven; kippen. 

Insectum, Insecta, animalcula 
exsanguia, tenui quddamfis- 
tuld coharentia, & circa medi- 
um incisa, korve ; gekorven, it 
korven, vel kerven, Incidere, Inse- 
care ; ge-drogt ; gewormte ; ge- 
smijs, sax. 

Insectari, ver-volgen. 
Insectari aliquem maledictis, con- 
viciis, mis-seggen ; mis-spreken ; 
iemanden over-gaen. 

Insedatus, on-gesust, 

Insenescere, oud worden. 

Insensibilis, InsensiliSy on-ge- 
voelik. 

Inseparatus, on-gescheiden. 
Inseparabilis, on-scheidelik ; on- 
scheidbaer. 

Insepultus, on-begraeven. 

Insequi, nae-volgen ; ver-vol- 
gen. Insequi cursu, nae-loopen. 

Inserere, in-doen ; in-leggen ; 
in-steken. Inserere, planten ; in- 
planten ; in-setten ; enten, inten ; 
greffien, griffien; twijgen, g.s.s.fr. 
soogen de boomen. 
Insitus, aen-geboren. 



Ins 



-i 3 <- 



Ins 



Insitus, ge-griffit. 

Insititius, in-gelegt. 

Insitum, res insititia, in-legsel. 

Insitum, pote ; ente ; inte ; 
greffie, griffie. 

InsertiOy in-slag. 

Inservire, dienen. Inservire 
cuipiatn, servitium cuipiam exhibere, 
iemanden be-dienen. Inservire ali- 
cuius commoditati, ge-rieven. 

Insicium, vel, Isicium, saul- 
sijse. 

Insidere, op-si tten ; in-sitten. 

Insider e equo, sitten te peerde. 

Insidere cossim, complicatis pe- 
dibus, schrankel-beenen, sax. 
sicatnb. 

Insidere , be-spieden, be-spien. 

Insidia, laege ; be-laeginge, 
(Insidia structa, composite, gelaegde 
laegen ;) (i) op-set, vet. op-stel, 
op-stal, fland. aweit, aweet, 
vet. fland. hinder-list ; tuk ; 
schuil-hoek ; schuil-toren : embus- 
cade, embusche, qubd in buscis 
sive silvis plerumque poni 
soleant ; weg-laege, vet. 

Insidiari; Insidias tendere, ponere, 
collocare, ex Insidiis aucupari, laegen 
leggen ; be-laegen ; loeren, loer- 
oogen ; be-steken het gaeren ; 
gluipen, glupen, gloepen ; luipen ; 
weg-laegen ; ver-laegen ; wachten 
ende be-spieden ; be-spien ; nae- 
stellen ; klikken ; ver-klikken; lui- 
men ; op sijn luimen liggen ; luis- 
schen, vet. fland. sluipen,sluimen, 
q. occulto gradu Insidiari. 

Insidiator, loer, loerer ; luiper ; 
gluiper; luimer ; luim-oore; klikker; 
be-klikker;hukker; linker; sluiper, 
insidiator I at ens. 

Insidiosus, loer, loerer ; hinder- 



(i) Etym. « Ghelaegde / laeghen. ve- 
ins. » 



listig ; [quibusdam loom, Jorti & 
luimen. I. R.] 

Insidiosi, be-driegeliken ; ver- 
raederlik ; moordelinks, q. more 
si car it. 

InsIdere, in-sinken ; neder- 
sinken. 

Insignis, uit-nemende ; veur- 
baerig ; heerlik ; ver-naerat; lou- 
ter; degelik; deftig, holl. speciael. 

Insigne, mark-teeken ; merk- 
teeken ; devis. 

Insigne odium, domus, huis-berd ; 
hang-berd ; uit-hang-berd. 

Insigne gestamen, livreie; palure. 

Insigne, Insignia armorum gen- 
tilitia, Insignia prosapia, nobilitatis 
aut virtutis h principe donata, in 
clypeis, &c. schild ; her-schild ; 
heer-schild ; schild-wapen ; helm- 
teeken ; wapen-teeken ; wapen in- 
den schild oft helm ; wapen ende 
segel ; blasoen : geslacht-teeken, 
Grotio. 

Insignia quadrubla nobilitatis, 
quartieren van edeldom. 

Insigniorum planities sive aquor ; 
vulgo Campus, veld van wapen- 
teeken oft schild. 

Insignia nobilitatis explicare, bla- 
soenen ; blasoeneeren. 

Insignire, marken, merken ; tee- 
kenen. 

Insignitus, geteekent. 

Insigniter, InsigniU, uit-nement- 
lik ; te dege ; degeliken. 

Insignita, blauwigheid vanslagen. 

Insilia ; ligna pedibus texto- 

rum subiecta, quibus tela alter- 

nis contrahuntur et aperiun- 

tur, schamelen, schemelen. 

Insilire, in-springen ; toe- 
springen. 

Insultus, in-sprong ; aen-val ; 
aen-grijp ; op-loop ; op-roer ; as- 
saut. 



i 



NS 



— 137 — 



1 



.NS 



Insimul, saemen ; te saemen ; 
't saemen ; saementlik ; saemt, 
ft is. gader; te gader ; 't eene 
mael ; met eenenf 

Insimulare, aen-tijen ; aen-tij- 
gen ; op-tijgen ; op-leggen ; be- 
schuldigen. 

Insincerus, on-geve ; on gans. 

Insinuare st alttri, insinueeren 
sich selven. 

Insipidus, InsipidisaporiSy smae- 
ke-loos ; laf van smaek ; on-smae- 
kelig (1) ; on-smaekig ; gull ; 
wepsch ; weepsch ; voos, voogs, 
voogsch ; gaelsch ; geil, boll. 
krank, ut ctrevisia insipida, krank 
bier. 

Insipiens, on-wijs ; a-wijs ; 
ou-wijs ; au-wijs, ab a & wijs ; 
aver-wijs ; aver-wittig ; ael-wittig; 
ael-wetig ; (dt femind ael-wete, 
ael-witte) ; wan-wetig, waen- 
wetig ; waen-wijs ; wan-wijs ; wan- 
wittig ; sot ; on-vroed ; mal ; 
dwaes ; narrisch ; keiaerd. 
Insipienttr, on-wijslik. 
Insipitntia, on-wijsheid ; on- 
vroedigheid ; sotheid, sottigheid ; 
dwaesheid ; keie. 

Insistere, in-staen ; aen-hou- 
den. 

Insociabilis, hominum com- 
mtrcia vitans, schouw; schouwig. 

iNSOLABiLiTfiR, desolatelik. 

Insolare, ver-weederen ; ver- 
weeren in de sonne. Insolando 
txcandefacere, ut, lintta &c. bleiken ; 
walken, g. s. s. 
Insolatus y gebleikt. 
InsolatiOy bleik. 

Insolens, Insolitus, on-gewoon; 
on-woonlik ; selden ; seldsaem. 
Insoltns, tnorosus &c. haetelik ; 

(1) Hs. Etym. « On-smaekelick ; on- 
smaeckigh » 



seldsaem; dertel; on-be-scheeden ; 
on-bescheiden ; moed-willig ; ver- 
metel ; excessif ; presumtueux. 

Insoltscert y dertel zijn ; presu- 
meeren. 

Insoltntia, on-gewoonheid ; on- 
gewoonte : seldsaemheid ; dertel- 
heid ; brood-dronkenschap ; pre- 
sumtie. 
Insohnter, seld-saemelik. 

Insolubilis, on -ont-bindelik. 
InsolubiliSy quod rtdimi aut 
solvi non potest, on-quijtbaer. 

Imogens, vulgo; qui solvendo 
non est y onvermogende, Grotio. 
Insomnium, drodm. 
Insomnia vidert y droomen. 
Insomnisy waekig ; wakker ; 
slaeploos. 

InsomniosuSy droomer. 
Insonare , rommelen , ram- 
melen. 

Insons, on*arg ; on-noosel ; 
on-schuldig ; on-be-schuldigt. 

Insperatus, on-gehopet ; on- 
ver-hopet. 

Inspicare, spien ; spijen. 
Inspicere, Tnspectare, be-sien ; 
tn-sien ; op-sien ; be-sichtigen ; 
kijken ; be-kijken ; be-wieren ; 
visiteeren. Inspectart penitissimi, 
nauw be-sien. 

InspectiOy be-merk ; be-merkinge *, 
regard. 

Inspectio codicillorum & probatio, 
enterinement, interinement. 
Inspector, contrerolleur. 
Inspector mercium, pannorum, car- 
nisy &c. an sincera sint, vinder. 
Inspergere, be-sprengen ; be- 
sprenkelen ; oosen ; sprengen, ut 
sale, &c. 

Inspirare, in-blaesen ; in-gees- 
ten ; be-waeien ; in-geven. 

Inspiratio divina 9 in-spraeke, in- 
gevinge, des heiligen geests. 

18 



Ins 



-t 3 8- 



Ins 



Inspuere, in-spouwen. 

Instabilis, on-staedig ; on- 

ge-staedig ; wankel, wankelbaer ; 

on-gestapelt, on-gestapeleert ; tijd- 

telik: weifeler; licht-voet, met a ph. 

Instabilitas, on-gestaepeltheid ; 
licht-vaerdigheid. 

Instar, lijk, lik; ge-lijk; als; 
gelijk als ; wijs, ge-wijs. in quo 
magnum Instar , aen-sichtig ; aen- 
sienlik. 

Instare, dringen ; perssen. 

Instate, naeken ; ge-naeken ; 
veur-handen zijn ; aen-staen. 

Instare, aen-peuren, aen-porren ; 
aen-houden ; soliciteeren. 

Instare ut sibi addicatur fundus 
obligatus, ver-reiken den pand. 

Instans, veur-handig ; vlugs, 
vloes; tegen-wordig, vulgo tegen- 
woordig; present. Instans tempus, 
tegenwordigen tijd, aenstaende tijd. 
Instans momentum, vloes, vleus, 
vlus ; tegen-woordigheid. 

Instanter, ge-dueriglik, 

Instantia^ instantie. 

Instantia in lite, tweede kennisse, 
Grotio. Instantia petitoris tertia, trip- 
lijke. Vide porro, Iuiicii Instant. 
Instaurare, ver-nieuwen; ver- 
maeken ; her-maeken ; ver-rechten ; 
her-stichten ; * weder-brengen ; — 
toe-stellen ; toe-rusten; op-rechten ; 
bouwig maeken ; repareeren ; ra- 
koutreeren. 

Instauratio, reparatie ; weder- 
brenginge. 

Insternere, dekken ; over-dek- 
ken ; be-stroien. 

Instralum, vestis ^uce mulis 
aut equis insternitur, som- 
deksel ; plagge ; panned ; rug- 
deksel; rug-kleed ; sadel-kleed. 

Instigare, op-raeden ; op-re- 
den, vet. op-ruiden ; op-roeten, 
fris. sicamb. op-roeden; rokken; 



op-rokken; ritsen ; reitsen, germ. 
op-ritsen ; stoken ; toe-stoken ; 
op-stoken iemanden ; steperen, 
stueperen,//a«rf. aen-porren ; in- 
geven; ver-wekken; troesten, vet. 
g. s. s. troosten ; stieren, stueren, 
stuiren ; stouwen ; hisschen, hit- 
schen, hitsen, hussen, husschen, 
hetsen ; aen-hissen. Instigare canes, 
eos hortari, animos eis addere, 
concitare in lupum, hisschen.de 
honden op den wolf. 

Instigator ad malum, steper-quaed, 
/land. 

Instigatio, toe-stokinge. 

Instillare, in-druppen. In- 
stillare pinguedine, droopen, be- 
droopen, met vet. 

Instinctus divinus, calestis, 
in-spraeke, in-gevinge des heiligs 
geests. (i) 

Instinctor, in-gever. 

Instipulari, stipuleeren. 

Instita, boord ; boordsel ; 
soom ; be-leg ; be-legscl ; om-leg- 
sel ; bremen, bremel, vet. Instita 
cingere, be-leggen ; soomen ; boor- 
den. 

Institor, facteur; agent; be- 
wind-hebber oft be-machtigde eens 
koopmans, Grotio. winkel-knecht ; 
hoeker, hueker, hukker; ver-koo- 

Eer; saemen-kooper; sijd-kraemer; 
raemer; kreemer; [&, quod idem 
est, kooman, qui via', varia 
edulia & domestica utensilia, 
ut corrigias, fila &c. vendit ; 
koi enim vel koo, idem quod 
kraem. I. R. nisi kooman idem 
sit quod koopman, F. R.] Fide 
etiam, Propola. 

Institor heminarius, uit-snijder ; 
tapper. 

(i) Vrg. bij bispiratio : « des heiligen 
g. » Etym. ook « des heUighen g. » 



Ins 



— 139 — 



Ins 



Institor rerum sacrarum, qua com- 
mercium respuunt, proven-kraemer. 

Institor causarum, soliciteerder 
van processen. 

InstitrtXy cut vestes & alia 
res circumferendce & distra- 
benda dantur , uit-dragersse ; 
uit-draegstere ; lordster. 

Institorium exercitium, facteurije; 
facteurschap. 

Institoria taberna, tabernaculum, 
kraem ; kraem-laede, . kraemers- 
laede, sax. sic. Anglis. laye, 
heart, ponere, seponere, id est, 
leggen. 

Institoris corbis y Institorium canis- 
trum, meersse ; meers-korf ; meers- 
mande. 

Institorum conventiculum potatttr 
rientium, koomans-kolve, kolf. 

Institor cerevisiarius, bier-steker; 
plagger, hoi. 

Instituere, Instruerty op- 
rechten ; in-setten ; be-setten ; 
op-setten; in-stellen. 

Instituere officinam y tabernam y &c. 
op-stellen eenen winkel. 

Instituere vitam, schikken, aen- 
rechten, sijn leven. 

Instituere res suas, sijn saeken 
aen-leggen. 

Instituere procuratorem, be-rcach- 
tigen. 

Instituere, leeren ; onder-wijsen ; 
onder-richten ; be-rechten ; be- 
nch ten ; ge-schikt maeken. 

Institutus y be-recht. 

InstitutiOy in-stel. 

Institutio operiSy aen-slag. 

InstitutiOy tucht ; onder-wijs ; 
onder-wijsinge ; onder-richt ; on- 
der-richt; onder-richting; be-recht; 
be-rechtinge ; creancie ; instructie. 

Institutunty veur-neminge ; op- 
set ; entreprinse, intreprinse ; or- 
dinancie ; intentie ; propoost. 



ab Instituto avertere, om-setten 
van sijn op-set. 

Institutum antiquum, ecn oud 
herkomen. 

Jnstringere, in-gorden. 
Instruere, be-reeden ; be- 
reiden ; rusten ; toe-rusten ; uit- 
rusten ; uit-stellen ; op-rusren ; 
schikken ; toe-stellen ; op-boetsen ; 
reken; hegen, hegenen; stoffeeren; 
fornieren, furnieren ; sorteeren ; 
equipeeren ; monteeren ; garnieren ; 
ordineeren ; instrueeren. 

Instruere, aen-rechten. Instructor, 
aen-rechter. 

Instruere, be-rechten; be-richten; 
onder-richten ; onder-wijsen. 

Instruere navetn % op-taekelen een 
schip. 

Instruere ignem, op-stoken het 
vier. 

Instruere adificio, be-timmeren. 

Itisiructus, gerust ; toe-gerust ; 
uit-gerust ; op-gerust ; geschikt ; 
gerekt, gereket ; ver-sien ; be-recht. 
Instructor, be-reeder, be-reider. 

InstructuSy Instructio, schik ; rus- 
tinge; reke; hegeninge; ordinancie. 

Instructio y be-recht ; be-rechtinge ; 
onder-wijs ; onder-wijsinge ; onder- 
richt; onder-richtinge. 

Instrumentum y Instrumenta arti- 
um, Instrumenta operariorumy ar- 
tificutn y opificum , Instrumentum 
mechanicum y &c. tuig ; ge-tuig ; 
reedschap; ge-reedschap ; ge-vaerd, 
ge-veerd ; hand-getuig ; ge-smijde ; 
ge-timmer ; wapen ; werk-getuig ; 
werk-tuig ; werk-alaem ; alaem ; 
alem : touwe ; ge-touwe ; werk- 
getouwe ; ge-tauwe ; ge-rek ; ge- 
reke; ge-ralc; instrument; engien; 
ingien ; equipagie. Instrumentum 
textorium y weve-getouwe. 

Instrumenta agricullura, bouw- 
tuig, Grotio. 



Ins 



— 140 



Ins 



Instrumenta bellica y rustinge ; 
harnasch. 

[Instrument um quodvis, leun, I.R.] 

Instrumentum scripturarutn ad res 
gestas pertinentium, schrift ; instru- 
ment : brief ende segel ; chartre. 
Instrumenta senatoria, schepen-brief. 
Instrumentum pacti, contract. 

Instrumentum quo pradii emtar 
venditors solutionem promittit, wed- 
dinge, fland. si in certas pensiones, 
kusting-brief. 

Instruments inscribere,be-brieven. 

Instrumentum musicum y gesang- 
spel ; instrument van musijke ; 
quinterne. Instrumentorum musico- 
rum concentus, spel. 

Instrumentum musicum infimisoni, 
fagot. 

Instupere, ver-baest zijn; ver- 
suffen. 

Instupens, ver-suft. 

Insuavis gustUy visu y tactu, . 
vel alio sensu, rouw, roud ; on- 
soet ; on-smaekig ; on-smaekelik ; 
on-genoeglik. 

Insuccare liquore, te weike 
setten; netten, nat maeken. Insuc- 
care, ut panem, offam y &c. soppen. 
Insuescere, ge-wennen ; ge- 
woon worden. 

Insuetus, Insuefactus, ge-woon ; 
ge-went ; ge-wennet. 

Insuetus, non assuetus, on-ge- 
woon; seld-saem ; on-geplogen. 

Insuetus mos y Insuetudo y ' on-ge- 
woonheid ; on-ge-woonte. 

Insula, eijland, eil-land, terra 
salo aut aquis inclusa, ab ei, 
Cimbricd aictione, id est insula, 
& land, q. d. terra insularis : eile, ' 
vet. ouwe, auwe, vet. ooge, oge, 
aege, auge, sax. fris. Hinc, 
Rottum-ooge ; Schier-monik-ooee, 
Langer-ooge, Spieker-ooge, & alia 
ad littus Frisice loca : insel : 



& de Insula in flumine sive 
amnica y waerd, weerd, weerder; 
holm, holme, vet. stroom-eiland, 
Grotio. 

Insula fluctuates, drijf-land ; 
derch, ho 1 1. 

Insularis , ei-lander. (1) 

lnsularius, kastelein ; concierge. 

Insularii, galei-boeven. 

ad Insulam relegatus, ei-lendig ; 
el-lendig. 

Insulsus, on-gesouten ; on- 
smaekig; on-smaekelig(2); smets, 
smetsch, metaphorici, sot, sot- 
achtig ; mal ; mallaerd ; molen ; 
bot; grof; narre, narre-kop ; nar- 
risch ; jobbe ; jobbachtig ; loen ; 
loer, loere, loerd ; on-ver-standig ; 
on-ver-standel, ho 1 1. 

Insulsi, sottekk ; groffelik ; on- 
ver-standiglik. 

Insultare, be-springen. 

Insultare y stampen ende smoo- 
ren ; stampijen, stampen met voe- 
ten ; postelen. 

Insultare cuipiam y be-schimpen, 
be-schampen; schampen;schimpen; 
trotsen, tratsen; couillioneeren. 

Insultatio y trots; schamperheid. 

Insultatio rebus prosperis, brood- 
dronkenschap. 

Insumere, . ver-doen ; ver- 
bruiken ; ver-teeren,. 

Insumere in re aliqud y aen-leggen ; 
be-steden ; ver-strekken ; emploi- 
eeren. 

Insuper, noch; daer-en-boven. 
Insuperabilis, on-winlik ; on- 
winbaer ; on-ver-winnelik. 

Insurgere, op-staen. Insurgit 
ventus, de wind steekt op. 
Insusurrare, in-blaesen. 

(1) Etym. « Eyl-lander. » en « Eyl- 
land /eyland. » 

(2) Vrg. Insipidus. 



Int 



— 141 — 



Int 



Insusurrart in aurem, levi susurro 
in auretn dicere, wisperen, wispe- 
len ; roenen, reunen, g . s. s. luis- 
teren, tuiten, veseken, veselen, 
seggen, in d'oore. 

Intabescere, uit-droogen. 
Intactus, on-geraekt ; on- 
geschendt. 

Intactilis, quod tangi non 
potest, on-ge-raekig. 

Integer, heel ; heil ; ge-heel ; 
;ants, gantsch ; heel ende gantsch ; 
non Integer ;, on-gants) geve, geeve, 
geef, gaeve, gaef ; vol-komen ; 
frisch ; versch ; on-ver-brekelik ; 
on-ver-seert ; vol-maekt ; gesond, 
(Integra valetudo, gesondheid ;; 
degelik; deftig, holl. on-geschendt; 
on-be-dorven ; suiver ; rein ; on- 
gelaekt ; kuischbaer ; kustbaer ; 
tostbaer ; Integrum tenere, servare, 
kuischbaer houden. 

Integer, (Ciceroni pro neutro) 
neuter, neutrael. Integrum se servare, 
neuter, neutrael zijn. 

Integer ammo. Integer vita, scele- 
rlsque purus, op-recht van herten ; 
vrQm, vrome, vroem, vrom-hertig; 
vroom; on-schuldig; recht-schaffen, 
recht-schaftig, recht-schapen ; recht- 
sinnig ; recht-veerdig. 

ab Integro, de Integro, Weder ; 
wederom; op een nieuw; op een her. 

in Integrum restitutio, her-stel- 
Hnge, Grotio. 

Integrum esse, mogen, meugen. 

Integri, heelik ; ge-heelik ; gant- 
schelik ; te dege ; degeliken ; vol- 
maektelik; on-ver-brekelik; kuisch- 
baerlik ; kuischelik ; suiverlik ; 
reinlik ; recht-sinniglik. 

Integritas, heil; vol-komenheid ; 
vol-maektheid ; frisch-heid ; gant- 
scheid ; kuischeid ; vromigheid ; 
recht-sinnigheid ; on-schoud ; on- 
schuld ; op-rechtigheid. 



Integrare, Integritaii restituere, 
heilen ; heelen ; gantschen, id est, 
genesen. 

Integere, dekken ; over-slaen. 

Integumentum, dekke ; deksel ; 
over-slag. 

Intelligere, ver-staen ; weten ; 
be-seven, be-seffen, fland. ver- 
nemen. Intelligitur ; ita Intelligen- 
dum est, dat meinet, vet. 

non Intellectus, on-verstaen. 

IntelligenSy ver-standig ; ver- 
standel, v. holl. 

Intellectus, ver stand ; ver-nuft ; 
heuge, hoge. Intellectu comprehen- 
dere, aen-nemen. 

Intel ligenter, ver-standiglik. 

Intelligentia, ver-stand ; ver-stan- 
denisse ; ver-standigheid. 

Intemeratus, on-gevalscht ; 
on-geschendt; on-be-vlekt; kuisch. 
Intemperans, Intemperatus, on- 
tijdig ; on-ge-tijdig ; on-maetig ; 
on-getuist ; on-getuistig ; on-ge- 
tempert ; on-ge-duerig ; on-ge- 
schikt ; over-daedig. 

Intemperanter, Intemperate, on- 
tijdiglik ; over-daediglik ; on : ge- 
tempertlik ; on-geschiktelik ; on- 
moediglik. 

Intemperantia , Intemperies, ori- 
maetigheid; ovor-daed; over-daedig- 
heid ; quelligheid ; on-tijdigheid ; 
on-geschiktheid ; on-geregeltheid ; 
on-getempertheid ; exces. 

Intemperies cali, on-weder; on- 
getempert weder. 

Intetnpestas & Intempestivitas, on- 
tijd ; on-tijdigheid ; on-stond : on- 
gelegenheid ; on-passe ; on-getem- 
pertheid. 

Intempestivus, on-tijdig ; on-ge- 
tijdig ; on-gelegen ; tijdloos ; on- 
stondig, vet. 

Intempestivus, te vroeg ; noch 
vroeg. 



Int 



— 142 — 



Int 



Intempestivi, t* ontijde ; on-tij- 
diglik. 

Intetnpestivi venire, qualik te pas 
komen. 

Intendere, strekken ; rekken ; 
be-wieren (1); streven, g. s. s. 
fris. holl. 

Intendere, stijven, Intendi, stijven. 
Annona intenditur, ingravescit , 
het koren stijft. 

Intendere 9 ut arcum, &c. span- 
nen ; op-spannen. 

Intendere, ut equos &c. aen- 
spannen, in-spannen. 

Intendere animum re aliqud, in 
rem aliquant , alicui rei Intentum esse, 
letten op eenige saeke ; waeren 
ergens op be-kijken. Intendere, 
pretendeeren. 

Intensus, ge-spannen ; gestrekt. 

Intentus, aen-dachtig ; innig ; 
toe-gedaen. 

Intentus operi, besig ; on-ledig ; 
nernstig; neerstig; vlietig; vlijtig. 
Intentus cum celeritate & studio 
nichtig, holl. 

Intenti, aen-dachtelik ; innelik ; 
inniglik; neerstiglik. 

Intentio animi, aen-dacht ; in- 
dachte ; innigheid ; ver-mete ; op- 
set ; veur-nemen ; veur-neminge ; 
intentie. Intentio continua, instantie. 

Intentio in rem cerebrum crucians, 
hoofd-brekinge. 

Intentatus, on-be-proeft ; on- 
ver-sogt ; on-er-vaeren ; on-ver- 
vaeren. 

Intepescere, lauwen. 
Inter, tusschen; mank, sax. 
sic am b. fris. onder. Inter bonos 
esse, onder de goede zijn. 

Inter nos, onder ons. Inter nos 

(1) Etym. « Be-wieren, j. Be-kiicken. » 
Het w. is dus misplaatst en moet bij « In- 
tendere animum » gesteld worden. 



tres numero, onder ons drijen. 
Inter eundum, onder-wegen. ( 1) 
Inter ccenam, dum ccenaretur, onder, 
tusschen de macltijd. Inter se, Inter 
se mutuo, onder-een, onder mal- 
kanderen ; malkander, melkander, 
mank-ander. 

Interanea, gerek, gerik ; ge- 
weide ; inster, sax. 

Interaneus, innig ; in-wen- 
dig. 

Intercalaris , Intercalarius , 
Annus, Dies. Vide, Annus bissext. 
Dies interc. 

Intercalaris mensis, schrikkel- 
maend ; Februarius vid?. 

Intercalation, dies intercalati, 
slotel des jaers. 

Intercapedo, tusschen-beiden- 
heid ; wijdde tusschen beiden ; 
be-schot : pause, poose ; spatie. 
Intercedere, tusschen komen. 

Inter cedere pugna, contentioni, &c. 
tusschen beiden gaen; in 't bescheet 
gaen. 

Intercedere, be-letten ; ver-bieden ; 
opposeeren, opponeeren. 

Intercedere, middelen ; ver-mid- 
delen ; ten besten spreken ; veur- 
bidden ; onder-handelen. 

Intercessor, tusschen-komer ; veur- 
bidder : opposant : advocaet. 

Interussio, veur-biddinge : onder- 
handelinge : oppfcsitie. 

Intercidere, tusschen-vallen. 

Intercidere, onder-komen ; ver- 
loren gaen. 

Intercinctus, be-set. 

Intercinctus , vel Inter stinctus 
variis color ibus, gremel. 

(1) Hs. Kil. schrijft bij Onder, « On- 
der weghen, » doch herhaalt die uit- 
drukking bij de samenstellingen en schrijft 
a Onder-weghen » ; dit laatste heeft de 
afschrijver zonder meer overgenomen. 



Int 



— 143 — 



In? 



Intercipere, kippen ; onder- 
naeken. (1) 

Intercipere, ver-rasschen ; over- 
ijlen ; be-nemen : onder-gaen ; 
onder-kruipen. 

Intercipere liter as , af- werpen , 
af-worpen de brieven. Inter ceptce 
litem, af-gesette brieven. 

Intercipere alterius verba, snappen; 
ont-snappen ; onder-snakken. 

Intercipere emtionem, conduclionem, 
&c. onder-koopen ; onder-hueren ; 
onder-mieten. 

Interceptor, onder-kruiper. 

Interceptor sermonis, snapper ; 
mond-roover. 

Interceptio, snap. 

Intercludere, be-sluiten ; af- 
sluiten. 

Intercludere,schutten : onder-gaen . 

Intercludere iter, be-nemen den 
weg. 

Intercludere commealum, de vic- 
tualie be-nemen. 

Interclusus, ge-schutt; af-geschutt 

Interclusio anitna, ver-stikkinge 
des adems 

Interclusio, ut ferarutn, &c. 
schut, schot; schut-koie; schuttinge. 
Interdicere, weder-bieden ; 
ver-bieden, (Interdicere alicui domo, 
ver-bieden iemanden het huis ;) 
af-seggen; ont-seggen; ver-seggen, 
vet . 

Interdicere breviter, strictim, kort 
af-seggen. 

Interdicere alicui civitatem, civitate, 
uit-seggen. 

Interdicere sacris, ecclesia, in den 
ban doen. 

Interdict us, ver-boden. 

Interdictum, Inter dictio, ver-bod ; 
weder-bod; ont-seg. 

(1) Etym. « Onder-nacken. » De af- 
schrijver heeft e voor c gelezen. 



Interdiu, bij dage. 
Interdum, al te met ; som- 
tijds; som-wijlen; sommige wijle; 
bij wijlen ; onder-wijlen ; hands- 
wijle ; met tijden ; onder-tijds ; 
onder-tijde ; onder-tusschen. 

Interea, Interius, Inter e a 
loci, temporis; daer-tusschen ; 
daer-en-tusschen ; onder-tusschen ; 
te wijle; ter-wijle ; onder-wijlen; 
vast ; middeler-tijd ; daer-binnen ; 
mank, s. s. fris. 

Interere, brokken ; in-brok- 
ken ; brosemen. 

Intritus, gebrokt. 

Interere calcem harenato, het kalk 
be-slaen. 

Intrita, Intritum, morter ; kleie. 

Intrita, Intritum, gebrokte, ge- 
stamte, (1) gemorselde spijse ; 
be-slag ; vulsel. 

Intritum ex ovis, ei-kocker (2) ; 
eier-koek. 

Intrita, Intritum, collise ge- 
stamt, (3) q. d. ius colatitium : 
cibus in mortario subactus & 
colo expressus . 

Intritum alliatum, v\)stzx,fland. 
ventris vid* flatus provocans. 

Intrita rosacea, conserve van 
roosen. 

Interesse, tegen-wordig zijn ; 
vulgo, tegen-woordig zijn. (4) 

Interesse alicui negotio, over-staen. 

Interesse, ver-schillen, ver-schel- 
len. 

non Interest multum, gelijke veel 
ist ; het en ver-scheelt niet. 

Interesse alicuius, iemanden aen- 
gaen : het gelegen zijn aen eene 

(1) Hs. L. « gestampte. » 

(2) Hs. Etym. a Ey-koeck. j. Eyer- 
koeck. » 

(3) Hs. A pp. « Collice ghe-stampt. » 
Hetz. w. als het Fr. Coulis. 

(4) Vrg. Instans. 



Int 



— *44 — 



li 



NT 



saeke, Grotto, liggen, liegen. 
Quid tua interest, refert ? wat lig- 
oft liegt u daer aen ? Magni, pluri- 
mum> daer ligt veel aen ; daer is 
groot verlang aen. 

Interfari, tusschen-spreken ; 
scheuren eens anders reden ; mond- 
rooven. 

Interficerb, dooden ; dood- 
slaen ; slaen, .vet . om-brengen ; 
ver-doen ; ont-lijven ; om-helpen. 
Interficiy blijven. 

Interfemineum , vrouwelik- 
heid. 

Interfinium, middel-schot ; 
middel-rechtschot. 

Interiacens, tusschen-beide. 
Interucere, tusschen-setten. 
Inter iicere partem, lasschen. 

Interiicere se pugna, contentioni y 
&c. tusschen beiden gaen. 
InteriectiOy in-slag ; in-werp. 
Interim, Vide. Interea. 
Interimere, dooden ; ver- 
slaen ; deur-helpen ; om-brengen ; 
ver-smijten. 

Interimere se ipsum, ver-doen sich 
selven . 

Inter emtus, ver-slagen. 
Interemtio y dood-slag. 

Interinare, vulgi y ge-staden, 
Grotio. Interineeren. 

Interior, innerlik; innig; in- 
nerste, vet. binnenste. 

Interims, in-waerts ; binnen- 
waerts. 

Interire, ver-gaen ; onder- 
gaen ; om-komen ; onder-komen. 
Interire, sterven ; ver-sterven ; 
over-lijden. 

InterituSy onder-gang ; ver-gan- 
gelikheid ; be-derf; be-dervenisse ; 
corruptie. 
InterituSy dood ; de dood. 
Interiungere equosy uit-span- 
nen de peerden. 



Interlinere, deur-schrabben 
het geschrift ; deur-strepen : be- 
kladden ; be-krotten, fland. 

Interloqui, onder-spreken; tus- 
schen-spreken ; scheuren eens an- 
ders reden ; vaeren in iemands 
reden ; mond-rooren. 

InterlocutiOy onder-sprek ; onder- 
sprekinge ; tusschen-spraeke. 

Interlocutio decretoria ; sententia 
Interlocutoria, qua non desinit 
controversiam, sed aliquid obi- 
ter ad causam pertinens decer- 
nit, bij-oordeel ; bij-vonnisse ; 
interlocutoore sententie. 

Interlucare, snoeien ; sleu- 
nen ; slonen ; ruimen ; snoeken, 
fland. ver-lochten de boomen. 
Intermedius, tusschen-beide. 
Intermedium, middel, middeld. 
Intermestris, sive Intermen- 
strua luna, nieuwe mane. 

Intermiscere, ver-mengen ; 
onder-mengen ; onder-doen ; onder- 
roeren. 

Intermittere, fristen ; firsten ; 
„virsten, vorsten ; onder-laeten ; 
onder-wegen laeten. Intermittere 
opus, schorssen, schorten het werk. 
Intermissus nullo temporis s patio, 
deur-gaende. 

IntermissiOy Intermissus, us y onder- 
laet ; verst, verste, virst, vorst, 
sax. fris. vet. fland. frist, first. 
sine Ititermissione, achter-een ; 
achter-volgens ; achter-malkande- 
ren. 

Intermixtus, ver-scheiden ; 
onder-daen, vet. 

Intermori, ver-sterven ; be- 
swijken, be-swijmen. 

IntermortuuSy be-swijmt ; half 
dood. 

Internecinus, doodlik. 
Internecioy moord, moorderije ; 
dood-slag. 



Int 



— 145 — 



Int 



ad Internecionem cadere, ver-slaen . 

Internodium, let, lit; led, lid. 

Internodia corporis, lid-maeten ; 

lede-maeten. Internodium artuum, 

wring, wrong. 

Internodium caulis, knobbelken 
vanden halm oft stele. 

Internoscere, onder-kennen . 

Internuncius, onder-bode. In- 

ternuncius amor urn, koppeler, kop- 

pel-draeier. Internuntius pacem pe- 

tens, pais-bode ; pais-gesande. 

Internuncius pacts vel belli feriendi, 
her-aut ; her-out. Vide, Fecialis. 
Internus, innerlik ; in-wendig. 
Interni, in-wendiglik. 

Interpellare, ver-soeken ; 
sommeeren. 

Interpellare, scheuren eens anders 
reden ; mond-rooven. 

Interpellare, stooren ; ver-stoo- 
ren ; hinderen ; be-hinderen ; om- 
stooten ; be-letten ; ver-letten. 

Interpolator, tusschen-komer. 

Inter pellator lusus, brek-spel. 

Interpellation stooringe ; stoor- 
nisse ; ver-let. 

Interpolare, ver-nieuwen ; 
ver-tijdbaeren ; ver-maekefi ; vod- 
den; ver-vodden; lappen; brodden ; 
boetsen, g. s. s. .uit-strijken ; op- 
haelen de oude kleederen ; racou- 
treeren. 

Interpolare, ver-kalefaten ; pro- 
prii de navibus. 

Interpolum, Interpolatum opus, 
lap-werk ; lapperiie ; vestis Inter- 
polis, op-gehaelt kleed. 

Interpolator y lapper (Inter polatrix, 
lappersse ;) oudekleer-lapper ; oude- 
kleer-kooper ; vodder ; brodder ; 
broddeler ; boetser. 

Interpolate, lap-werk ; lapperije ; 
voddenje. 

Interponere, tusschen-setten. 
Interponere se rei, negotio, be- 



moeden ; moeden ; onder-winden ; 
onder-moeien. 

Interpremere, klemmen. 
Interpretari, uit-leggen; ver- 
klaeren ; be-dieden ; be-duiden ; 
gloseeren. 

Interpretari mall, mis-duiden. 

Interpretari, ver-taelen ; over- 
setten van d'eene taele in d'andere; 
tolken ; ver-tolken ; tolmetschen ; 
dolmetschen ; ver-tolmetschen. 

Interpres, uit-legger ; be-dieder. 
Interpres somniorum , droom - be- 
dieder ; droom-dieder. 

Interpres, veur-spraeke, veur- 
spreker ; middeler. 

Interpres, tael-man ; tolk ; tol- 
mesch g. s. s. h tole sive tale, 
id est, lingua (i) ; tael-voerder ; 
(Interpretes, tael-lieden ;) dolmetsch; 
dolmetscher; ver-taeler; over-setter; 
trutsman, truceman, fland. dictio 
Arabibus & Chaldais famili- 
aris ; qui dicunt Turgeman, h 
Targum. Aeg. Tscudo vox trusche- 
man Germanica videtur, q. d. 
teutscher-man, id est, ver-duitscher. 

Interpretalio, be-died, be-diede- 
nisse, be-diedsel ; uit-legginge ; 
ver-klaeringe : ver-talinge. 

Interpretalio brevis, postille. 

(i) « Eene / had insgelijks het vermogen 
om eene voorgaande a te veranderen in 
eene o... b. v. in tolk van tool, overtollig 
van tal... » Ned. Wdb. D. I, bl. 6. S ai. 
Vrg. He reeks, bl. 7, S 16. Skeat verwerpt 
echter die afleiding, Cone. Etym. Diet. 
« Talk. Door volksetymologie, doch te 
onrechte, met tell en tale verbonden. 
Zweedsch, Deensch tolk, Ysl. tulkr, een 
vertaler, uitlegger, spreker ; Mhd. tolk, 
hetzelfde. Lithauwsch tulkas, een tolk ; 
ttdkdti, vertolken ; per tulkas kalbiti, door 
bemiddeling van eenen tolk spreken. Het 
eenig lithauwsch woord in de Engelsche 
taal ; ontstaan door verkeer tusschen 
Lithauwers en Skandinaven bij middel 
I van een tolk. » 

19 



Int 



— 146 — 



Int 



Interpretatio rei legalis ; secun- 
dum legem; h lege ducta ; lege 
facta: item, Legis interpretatio, wet- 
duidinge, Grotio. 

Interpretatio sinistra , jnis-ver- 
stand ; mis-duidinge. malitiosa, 
calengie. 

Interprimere, nijpen. 
Interputare, tuimen. (1) 
Interquiescere, roeu wen, rou- 
wen, ruwen; strijken. 

Interrex, qui regis defuncti 
vices implet, vice-roi. 

Interrogare, vragen ; be- 
vraegen ; onder-vraegen : Interrogare 
de re aliqud, id est % solicitum esse, 
vraegen, taelen, nae eenig ding. 

Interrogare iterum, Interrogationem 
repetere, her-vraegen. 
Interrogatus y gevraegt. 
Interrogator avidus, vraeger ; 
vraeg-siek ; vraeg-achtig. 

Interrogate, vraege. Interrogate 

& responsio 9 tale ende andwoorde. 

Interrogationes, seu Inter rogatoria, 

vulgi, vraeg-stukken ; interro- 

gatorie. 

Interrumpere, af-breken . 
non Interruptus y deur-gaende. 
Intersecare, uit-snijden. 
Intersepire, af-heimen (2) ; 
af-heinigen; schutten; af-schutten; 
stippen. 

Intereptum y Intersepimentum, schut- 
sel ; af-schutsel ; midden-schot ; 
middel-schot ; middel-recht-schot ; 
bocht, bucht; ge-bucht; stipsel. 
Interserere, tusschen-setten . 
Insterspirare, snoeven ; snui- 
ven. Fide, Respirare. 

Interstitium, wijdde tusschen 
beide ; tusschen-wijdde ; be-schot. 

(1} Us. L. « ruimen. » 
(2) Etym. « Heyn / heinen. ho 11. j. 
Heym/heymen. » 



Interstitium inter duos odes, tus- 
schen-huisen. 

Intertexere gemmis 9 be-setten 
met kostelike ge-steente. 

Intertrigo, smertsel ; woll, 
ger. sax. vraet, vet. 

IntertrigOy blek-aers ; blik-aers. 
Inter trigine atteri, ver-smerten, 
ver-smorten. 

Intertrimentum, Intertritura, slete; 
af-gang ; af-val ; laekaedsie ; lae- 
kinge : id quod pecunia deteri- 
tur, ver-lies oft laekagie aen goud 
oft silver. 

Intertrimentum , ver-kort. 
Vide, Detrimentum. 

Interturbare, be-labberen ; 
be-lammeren ; stooren; ver-stooren. 
Interturbare omnia, alle in roeren 
stellen. (1) Interturbare loquentcniy 
scheuren eens anders reden. 

InterturbatoTy roer-vogel ; war- 
vogel. 

Interturbatio, warre ; werringe. 

Intervallum, wijdde tusschen 

beiden ; tusschen-scheed ; rekke ; 

strekke, streke ; lengde ; langheid ; 

ver-heid ; spatie. 

Intervallum facerey ut in sermone, 
cantu, &c. poosen ; ver-poosen ; 
pauseeren. 

Intervenire, tusschen-komen; 
over-gaen, over-komen; be-trapen, 
be-dr aepen , be-trappen . 

Intervenire concitiandi gratid, in 
't be-scheet gaen ; ten besten 
spreken. 

Interventory middeler; tusschen- 
komer ; maekelaer ; tusschen - 
spraeke. 

Intervertere , ont-keeren ; 
ver-steken ; ver-slaen ; heimelik 
ver-steken. 



(1) Etym. « Al in roere stellen. » 



Int 



— 147 — 



Int 



Interula, hem, hemde ; on- 
der-hemde. 

Interula lanea, wollen-hemde ; 
lijf-roksken ; sweet-roksken (1) ; 
hemd-roksken, pracipui virorum, 
ijt fetninarutn, borst-rok. 

interula nocturna, nacht-roksken. 
Interusurium, ver-loop van 
woeker oft renten. 

ab Intestato, door versterf, 
Grotto. 

Intestinum, darm ; derm ; 
tripe ; trijp. 

Intestinum primum, maeg-darm. 

Intestinum rectum, mest-darm, 
mast-darm, mas-darm; maes-darm; 
aers-darm; achter-darm; schijt-darm. 

Intestinum cacum, end -darm ; 
endel-darm ; entel-darm. 

Intestinum ieiunum, semper ina- 
ne, vleesch-darm ; ijdel-darm. 

Intestinum ilium, lenden-darm. 

Intestinis obtentum involucrum, net. 

Intestinorum rugitus, rammelinge 
inden buik. 

Intestinorum circa umbilicum tor- 
sio y (2) buik-wee; buik-pijne; buik- 
siekte. 

Intestini tenuioris seu interioris 
gravissimus periculosissimtisaue mor- 
bus, lank-evel ; lanken-evel ; mise- 
rere mei. 

Intestina, in-gewand ; ge-weide ; 
in-geweide ; kroos, kroes, kroost, 
kroest; ingedom, sax.sicamb. ho 1 1. 
af-val ; kluivinge ; ge-darmte. 

Intestina vitulorum, &c. kalfs- 
penskens ; roon ; roonkens ; frase. 

Intestinum, Intestinum fartum, 
beuling, boling. 



(1) Etym. « jland. » 

(2) Van dit w. Torsio het Middeln. 
Torsioen. Vrg. M. De Vries, Proeve van 
Middeln. Taakuivering, op * Corsioen » 
bl. 102. 



Intestinum lacteum piscium, mel- 
ker ; mildte vande vische. 

Intestinus, innerlik, inwendig. 

Intestinum opus sublicium, schut- 
sel ; wagen-scnotten be-setsel. 

Intestinum terra, worm ; 
wurm ; aerd-worm, aerd-wurm ; 
pier; pier-worm; regen-worm. 

Intexere, in-weven. Intexere 
partem, lasschen. 

Intexere tramam, in-slaen den 
wevel-draet. 

Intextus, be-set. 
Intimus, innerlik ; innerste, 
vet. innig ; binnenste ; in-heime- 
lik; grondig. 

Intimus, Intimi carus, amicus, 
herten-lief ; hertelik vriend ; hert- 
grondig. 

Intimi, ex Intimo affectu, innelik ; 
inniglik. 

Intingere, doopen ; doppen, 
fland. in-doopen ; stippen ; netten, 
nat maeken : saussen. 

Intingere partem in ius, soppen. 

Intinctio, doop. 

Intinctus % in-doopsel; lakkerisse; 
latwerge ; laktwerge ; laetwerge ; 
sausse; natken op de spijse. Intinc- 
tus piper atus, peper; peper-sausken ; 
peperken. 

Intolerans, on-ver-duldig ; 
on-lijdsaem ; on-lijdig ; on-ver- 
draegelik ; on-patientig. 

Intolerabilis , Intolerandus , on- 
lijdelik; on-lijdbaer; on-verdraege- 
lijk (1) ; on-gedooglik. 

Intolerabiliter, Intoleranter, on- 
lijdsaemlik ; impatientielik. 

Intolerantia, on-lijdsaemheid ; 
on-verduldigheid ; on-geduldigheid ; 
on-gedult ; on-verdrag ; on-ver- 
draglikheid. 

Intonare, donderen. 

(0 Hs. 



Int 



— 148 — 



Int 



Intonare voce ; verbis ; verberibus ; 
ingenii latratu, bolderen, bulderen; 
op-bolderen ; poffen; op-donderen; 
stooren ende stampen ; stampen 
ende smooren ; grouwen ende 
snauwen ; hab-sakken. 

Intonator, vulgi, veur-sanger. 

Intonsus, on-beschoren ; lang- 
haer ; lang-haerig. 

Intorquere, krommen ; krol- 
len ; krullen ; kronkelen ; winden ; 
kerspen ; ringelen ; wrijten, vrij- 
ten, sicamb. writselen. 

Intorquere capillitium, krollen ; 
het haer krollen. 

Intortus, krom ; kronkel ; gekrolt ; 
gekronkelt ; gewonden ; geringelt. 

Intra, binnen. Intra annum. 
Intra horam, Intra viginti dies, 
binnen een jaer, een ure, twintig 
dagen. in-wendiglik. 

Intractabilis, on-handsaem ; 
on-behandsaem ; on-gemakkelik. 

Intractabilis homo, urig, ur-malig 
mensch ; goor. 

Intranea, in-gewand ; in-ge- 
weide. 

Intraneus, Intrarius, innig; 
innerlik ; in-wendig. 

Intrare, in-gaen ; in-komen ; 
in-treden. 

Intremere, rijderen ; rijeren. 

Intrepidus, on-ver-vaerd ; on- 
versaegd ; on-versaefd, on-ver- 
tzaegt; on-verschrikt; on-verbaest ; 
on-bevreest ; vreesloos ; on-be- 
angst ; on-duchtig ; on-belaen ; 
vrij-hertig ; vrij-moedig. 

Intrepidi, on-bevreesdelik ; stou- 
telik ; vrij-hertiglik. 

Intricare, werren, warren ; 
ver-werren ; ver-tissen, vet. holL 
slommeren, slammeren ; be-strik- 
ken ; be-labberen ; be-lammeren ; 
be-lemmeren ; ravelen, hoi. be- 
winden; ver-werselen. 



Intricatus, ver-werret. 
Intricatus sermo, deur-trokken 
woorden. 

Intricate res, hakkelinge ; hape- 
ringe ; werringe : Intricate, ver- 
werrelik. 
IntricatiOy ver- werringe. 
Intrinsecus, in-wendiglik. 
Intro, Introrsus, Introrsum, 
in ; in-waerts ; binnen-waerts ; 
daer-binnen. 

Introducere, in-leiden, in- 
voeren ; aen-voeren ; in-nemen, 
in-haelen, in-brengen ; innen. 

Introgredi, & Introire, in- 
gaen, in-treden. 

Introitus, in-gang , in-komste , 
in-trede ; entreie ; entree ; intreie. 
IntroitHs causd data symbola, cum 
quis recipitur in collegium aut 
corpus quoddam, in-kom-geld; de 
bien-venu€. 

Intromittere, in-laeten. 
Introrumpere, in-breken; in- 
dringen. 

Introtrahere, in-trekken. 
Intruders, in-douwen; in-ste- 
ken; in-stooten. 

Intubus , Intubum , sativus , 
sativum , hortensis, hortense, latifo- 
lium, endivie : cicoreie. 

Intueri, sien ; aen-sien ; be- 
sien ; op-sien ; in-sien ; aen-schou- 
wen ; be-schouwen ; be-wieren ; 
be-kijken ; ge-luchten ; ge-lochten ; 
loch ten. Intueri propius, nauw be- 
sien. 

Intueri oculis intentis & fixis, 
sterren, starren ; ster-oogen, star- 
oogen ; sterlik aen-sien. Intueri 
acribus & argutis oculis, snoecks 
sien. Vide, Oculis argutis. 

Intueri oculis retortis, loeren ; 
lonken. 

Intuitus, in-sigt ; ge-sicht ; aen- 
blik, vet. be-schouwinge ; be- 



Inv 



— 149 



Inv 



schouwenisse ; aen-schouwinge. 
Intuitus acer, scherp gesicht. 

Intumescere, swellen, swillen; 
dijden ; dijgen, dijen ; dieden. 

Intumescere ultra margines, over- 
loopen ; over-vloeden. 
Inturis, kappers. 
Intus, in ; binnen ; daer-bin- 
nen ; in-wendiglik. 

Intus claudere, in-sluiten. 

Intus,sive, Intro vocarejin-roepen. 
Intutus, on-vrij. 
Invadere, cum impetu vid*, 
aen-randen ; aen-randsen ; aen- 
ritsen ; aen-saren ; aen-tsarren ; 
aen-reesen; aen-grijpen; in-vaeren; 
be-springen; aen-vallen; be-stooten ; 
in-schieten; aen-tasteri met ge weld. 

Invadere aliquem, tanden ieman- 
den, fland. 

Invadere regionem, de exercitu, 
in-trekken. 

Invadere alicuius bona, iemands 
goed aen-slaen. 

InvastOj aen-val; ge-druisch; in- 
tocht. 

Invalescerf, lnvalere, wassen ; 
vromen ; genesen ; ver-kloeken ; 
beteren. 

iNVALrous, on-sterk ; on-ver- 
mogen ; krank. 

Invalidum sive infirmum reddere, 
in-valideeren. 

Invaletudo, on-gesondheid ; on- 
gesonde, vet. 

Invehere, in-voeren. 

Invehiy in-vaeren. Invebi equo, 
be-rijden een peerd. 

Invebi in aliquem y over-lasten. 

Invebi in aliquem verbis, &c. 
over-gaen iemande. (1) 

Invectio, in-voer. 

Invectio, oultrage. 

Invectivus, scheldig. 

(0 H 5 . 



Invectivum poema ; tiva(i)cantio, 
schimp-gedicnt ; schimp-lied. 

Invendibilis, Plauti, on-vent- 
baer. 

Inventarium bonorum, vulgi, 
be-schrijvinge van goeden, oft 
staet ; boedel-beschrijvinge : Bene- 
ficium Inventarii, recht van boedel- 
beschrijvinge, omnia Grotio : 
Inventaris van goederen. 

Inventariare, vulgi, staet maeken 
vanden sterf-huise, &c. 

Invenire, vinden, vinnen : in- 
ventceren. 

Inventus, vonden ; ge-vonden ; 
be-vonden. 

Inventitius, vondeling. 

Inventor, vinder : inventeur : 
dichter. 

Inventio, Inventum, vindinge ; 
vond : inventie. 

Invenustus, on-aerdig ; on- 
bevallik ; on-lieflik ; on-behaeglik; 
on-rustig. 

Invenusti, on-aerdiglik ; on-be- 
valliken ; on-behaeglikcn. 

Invenustas, on-behaegelikheid. 
Inverecundus, on-beschaemt ; 
schaemloos ; schaemteloos ; on- 
schaemel ; driest, drijst, driestig, 
sax. fris. 

Inverecundi, on-schaemelik ; on- 
be-schaemdelik. 

Invertere, om-keeren ; ver- 
keeren ; om-setten ; om-stooten ; 
om-slaen ; ver-wellen, ver-wallen, 
vet. om-welven ; om-stulpen; om- 
om-wenden ; mis-setten, mis-stel- 
len ; revolteeren. Invertere, Inverti, 
bol-aersen. 

Inversus, aefsch ; ver-keert. 

Inversi, ver-keerdelik. 

Inversim, achter-over, (au ren- 
vers). 
__ 



Inv 



— 150 — 



Inv 



Inversio, ver-keeringe ; om-keer; 
om-slag. 

Investigare, speuren, sporen; 
be-speuren ; be-sporen ; soeken ; 
onder-socken ; deur-soeken. 

Investigates, gesporet. 

Investigabilis, on-vindelik; quod 
investigari aut inveniri non 
potest . 

Investigator, speurer ; speur-vol- 
ger; be-sporer; soeker; inquisiteur. 

Investigation spcuringe ; ge-spore ; 
soekinge; informatie; inquisitie. 
Investis, on-gekleet. 
Investis, imputes, on-ge- 
baerd ; baerd-loos ; padde-bloot ; 
melk-muil. 

Investike, kleeden ; be-klee- 
den; ver-cieren. 

Investire, vulgi, in possessio- 
nem bonorum vid* , goeden ; 
erven ; in-goeden ; ervenisse oft 
goedenisse doen : [quod interpre- 
tantur multi q. possessione bonorum 
aliquem vestire, ornare; non male: 
nee absurdi qui a nostrate voce 
vestigen q. in-vestigen deducunt, 
id est, stabilire, constituere, confir- 
mare, infigere, innectere ; F. R.J 

Investire fuste 9 confirmare et 
stabilire alienationem seu ven- 
ditionem traditione fustis, 
hasta, seu calami, aut stipula, 
more veteri ; stok vel halm-goe- 
dinge doen ; den halm schieten ; 
* stok leggen, — stroiken worpen, 
fland. Formula quadam con- 
tractus vetustissimi ex mem- 
branis antiquissimis And. Al- 
ciati edita sic habet : tu Pascuti 
fuste ilium investito ; tu Segniti 
fustem ipsum manu capito. 

Investitus in bona, gegoede ende 
geerfde ; in-gelandet. ( i) 

(i) Etytn. « In-ghe-landde. j. ghe- 
goedde. » 



Investitura, vulgi, Investitio, in- 
vestinge ; goedinge ; goedenisse ; 
erfenisse. 

Investitura prima, uit-gift brie- 
ven, Grotio. 

Investitura calamo, surculo y virga 
sive stipula, aut etiam veteri more 
fuste exhibito facta , vest-halm ; 
halm-goedinge;stok-legginge,/r/j. 
stok-goedinge. 

Investituram a domino feudi pdere, 
ver-heffen het leen ; ver-herge- 
waeden het leen. 

Inveterascere , ver-ouden ; 
ver-ouderen ; oud worden. Invetc- 
ratus, ver-oudert. 

Invicem, malkander ; melkan- 
der ; onder malkanderen ; onder- 
een ; elk-anderen, //. holL fris. 
over-anderlik. 

Invictus, Fide, Invincibilis. 
Invidere, be-nijden ; mis-gun- 
nen ; wan-gunnen ; ver-gunuen ; 
rais-mogen, vet. 

Invidiosus, ver-haett; ge-haett. 

Invidus, Invidens, nijder; nijdig; 
nijd-aerd ; be-nijder; haete-nijdig ; 
on-gunstig ; quaed-gonstig ; wan- 
gonstig ; af-gonstig, af-jonstig ; 
mis-gonstig. 

Invidia, Invidentia, nijd ; be- 
nijdinge ; af-gunste, af-gunstigheid, 
af-jonste ; wan-gunste ; on-gunste. 
Invincibilis, vulgi, Invictus , 
on-winbaer ; on-winlik ; on-ver- 
winnelik. 

Inviolatus, on-bevlekt ; on- 
geschent. 

Inviolati, on-verbrekeliken. 

Inviolabilis, Inviolatus, on-ver- 
brekelik ; on-schendig. 

Invisere, be-soeken, be-sueken; 
gaen be-sien ; soeken, g. s. 5. 
visiteeren. 

Invisere agrum, vel prasertim 
puerperam, vanden, fris. sic. holl. 



Inv 



151 — 



Inv 



Invisibilis, vulgi, on-sichtbaer ; 
on-sienlik. 
Invisus, non vis us, on-gesien. 
Invisus, weder-sien ; ver- 
acht; ver-haett; on-gesien. 

Invitare, nooden, [quasi vel 
Invitum precibus necessitate, 
adigere : eodem modo ut Latine 
& Belgici, etiatn in quibusdam 
aliis Unguis, F. R.] bidden ; 
laeden ; lokken ; aen-lokken. Invi- 
tatus, ge-noodt. 
Invitabilis, lokkende; lokachtig. 
Invitamentum, Invitatus us, lok- 
kinge ; aen-lokkinge. 

non Invitatus, on-genoodt. non In- 
vitatum ad convivia accedere, schrok- 
ken. 

Invitus, noode, noie, [q. ne- 
cessitate adactus] on-gern; we- 
der-willig ; on-willig ; on-gewillig. 
Invito quopiam factum , on-wille ; 
met on-wille ; on-danx iemanden. 
non Invitus, geren, geeren, gerne 
Itwiti, on-gern; on-danks; 'ton- 
danken ; nood, noie ; on-willens ; 
met on-wille. non Inviti, williglik. 
Invius, on-gang-baer ; on- 
wegig; on-wegsaem; on-bewandelt; 
on-wandelbaer. * darenrTo^, Sopho- 
cliy quasi onbestapt, ongebaent. (1) 
Invia, orum, on-weg. 
Inula, aland-wortel ; galant- 
wortel. 

Inultus, on-gestraft; on-ge- 
wroken. 

Inumbrare, schaduwen ; sche- 
melen, schemerep. 

Inuncare, klauwen ; vatten ; 
grijpen ; vingeren ; haeken. 
fnuncus, klauwierachtig. 
Inundare, over-wateren ; over- 
loooen ; over-vloeden. 
tnundatito, ut maris, &c. op- 

(1) Soph. Philoct. 2. Hs. aaeiirros* 



water ; over-water ; over-loop der 
wateren ; over -vloed ; hoogen 
vloed. 

Inundatio universalis peccati causd, 
sond- vloed ; diluvie. 

Inungere, be-smeeren ; be- 
smeuren ; be-strijken ; salven ; be- 
salven. 

Inunctio, salvinge. 

Invocare, aen-roepen. 

Invocare sive adhibere Deum testem, 
id est, ut arbitratur Cicero, 
mentem, qud nihil homini dedit 
ipse Deus divinius, God getuigen. 

Invocatus, on-geroepen ; on-ge- 
noodt. 

Involare, preeuwen ; vinge- 
ren ; in-vliegen, 

Involucris, on-vlugge. 

Involvere, winden ; be-win- 
den ; in-winden ; onder-winden ; 
ver-winden; wimpelen; wompelen, 
vet. fland. be-wimpelen ; be- 
wompelen. 

Involvere, wikken ; wiggelen ; 
weggelen ; ver-wikkelen ; ver-wer- 
ren ; ver-verselen (1) ; writselen. 

Involvere, schakelen. 

Involvere contorti, ver - d raeien , 
be-draeien. 

Involvere se pallio, veste, amictu, 
&c. om-slaen den mantel. 

Involvere, be-moeden ; moeden ; 
onder-winden. 

Involutus, in-gewonden ; gewon- 
den ; ver-werret. 

Involucrum, windel ; wendel ; 
windsel; windel-doek; in-windsel ; 
be-wind; be-windsel; om-windsel; 
over-slag ; om-slag ; (om-slag des 
boeks, Involucrum libri ;) over-tog ; 
rif, rift. 



(1) Hs. Etym. « Ver-werselen. j. ver- 
werren. Intricate, » 



Inv 



152 — 



Ioc 



Involucrum mercium, pak-kleed ; 
pak-laeken; sarpeliere. (1) 

Involucrum chartaceum instar 
corniculi, quo aromata &c. clau- 
duntur, papieren, horenken, huis- 
ken ; horenken ; peper-huisken. 
Involucrum herba, straminis, 
panni, &c. wisch. 

Involucrum seminum, fructuum, 
pracipui leguminum, pelle ; peule, 
puele. 

Involucre tonsoris, Fide, Tonsor. 
Involutio, onder-wind. 
Involucrum maius, herba, 
agrimonie. 

Involvulus, wijngaerd-worm. 
Involvulus, klok-bloeme. 
Inurbanus, on-hofsch ; on- 
hoffelik ; on-heusch ; dorper, f land 
vilein, q. d. villanus. vide, Vilis. 
Ikurere, in-branden ; caute- 
riseeren. 

Inurere, maeleeren, gal. es- 
mailler. 

Inustaria, maelerije; malic. 
Inurinare, duikelen; dokkelen. 
Inusitatus, on-gebruikt; on- 
geplogen. 

Inutilis, on-nut ; on-nuttig ; 
varj on-weerde ; on-deugdelik ; on- 
deugdig ; on-deugdsaem ; on-or- 
baerlik ; nietig ; neil-loos ; doen- 
niet ; on-gerieflik ; bal, vet. holl. 
on-raedsaem ; on-profijtig ; on- 
profijtelik. 

Inutile redden, t'on-goede, t'on- 
gebruik maeken. 

Inutilia segregare, reiicere utiliori- 
bus allectis, ver-schotelen. 
Inutiliter, on-nuttelik. 
Inutilitas, on-nuttigheid ; on-ge- 
bruik ; on-raed ; on-profijt. 

Invulneratus, on-gequetst ; 
on-gewondt. 

(1) Vrg. Scheler op Serpilliere. 



Io ! interiectio iubilantis, 
& irridentis, jouw. 

locus, loci, Ioca, gek, gak ; 
gekkernije ; jok : spot : boerde ; 
awijse, sax. sicamb. guise, guich, 
guig, boll, schimp ; scimp-werk ; 
alverije ; kort-wijle, korts-wijle ; 
gabberdacie ; kodde ; scheme, 
scherts, g. s. s. holl. plaederije, 
plaerije, plaederinge; geste; ebate- 
ment, batement. locus scurrilis & 
lascivus, rabauderije. locus simu- 
latus, subdolus, #p<»9 hvo-epw, kat- 
ten-spel ; post lusum enim devo- 
rat alurus murem captum. 

loco dignus, be-lachelik. 

loco, Iocosi, Ioculariter, per locum, 
aut risum, spot-wijse ; spottiglik, 
spottelik ; jok-wijs ; in jok ; boer- 
diglik ; schimp-wijse. 

loco dicere, in gek oft in spot 
seggen. 

extra locum, in ernst; ernstiglik. 

loco prosequi, be-lachen ; be-spot- 
ten ; be-gekken ; be-schimpen. 

Iocari, gekken ; gakken ; scher- 
nen; spotten ; schertsen ; schimpen; 
boerden; boetsen, bootsen; jokken; 
joien, vet. kuieren ; gabberen ; 
rallen, rellen ; donen, deunen, 
duenen; alven; plaederen, plaieren ; 
beenen, flana. token, fland. 
spelen; galveren. (1) 

Ioculari, guichelen, gochelen, 
gokelen. 

Iocosus, Ioculator, loculator, Iocu- 
latorius, Iocans, Iocis dedidus, jok- 
ker; jokkachtig; speel-vogel; spot- 

(1) Vrg. Verdam, Mdn. Wdb. op Gel- 
pen en Gelve (2« art.) Het Fr. galvauder 
neeft waarsch. denzelfden sum. «Il y 
avait huit ou dix personnes qui attendaient 
a parler au cardinal (Dubois), qui etait 
aupres de sa cheminee avec une femme 
quil galvaudait. » S* Simon, Mem. 
xxxvin, 184. 



Ira 



— 153 — 



Ire 



vogel ; spottig ; boetsich ; kort- 
wijlig; recreatif. 

Iocularis, loculares res, vel locu- 
laria, gekkelik; be-lachelik; a-wij- 
sig, sax. sicamb. kluchtte; kluite: 
guichelrije, guichelinge. 

Ioculator, guicheler ; kokeler ; 
kluchter ; kluchtenaer ; pladerer, 
plaierer; jongleur, iougleur,//a«d. 

"locale, vulgi, juweel, jouweel ; 
joie, vet. 

Iolabum, Uikdfiov, juleb, id 
est, violarum infusio. (1) 

lovis, Iove, Vide, Iupiter. 
Ipse, ik. Ipse ego, ik selve. 

Ipse, Ipsemety self, selve, selfs. 
Ego ipse, egotnet, ik self. Tu ipse, 
tute, tutnety gij self. Ipse, hij, Ipse- 
met, hij selve. 

SIpse 9 anitna ipsius, corpus ipsius, 
', selven, q. se leven, sijnleven; 
ut Arabes Hefscho, sijn eigen siel, 
hij self, I. R.] 

Ibsi, Ipsum, Ipso, hem. 

Ipso facto, metter daed ; re-eelik. 

Ipsa, singul. sij ; soe, fland. 
Ipsi, ipsa, plur. sij, sij-lieden. 

Ipsa, Ipsaniy haer, hoer, sicamb. 
boll. (2) 

Ipsisy Ipsos, hen, plurale ab 
hem. 

Ira, gramschap ; torn, toren ; 
tornigheid ; ge-stoortheid ; ou- 
bolge, vet. ver-bolgentheid ; hoon, 
vet. grol. ger. sax. sicamb. arre, 
erre, erschap, vet. 



(1) Het Grieksch kent geen Io\d/3ov. 
Skeat « Julep, een drank. Fr. julep — Sp. 
julepe — Perzisch, juldp, een zoete drank ; 
van guUp y rozenwater. — Perz. gtd, eene 
roos ; db, water- » 

(2) « Haer » treft men in het Etym. op 
ripe plaats niet aan ; Kil. geeft het enkel 
bij : « Hoer. j. haer. sicamb. boll. Ipsa, 
ipsam. » 



Ira amantium, geknabbelde, be- 
knabbelde, minne. 

ad Iram provocare, tergen ; rijtsen ; 
aen-rijtsen, sax. sicamb. ver- 
erren ; ver-grammen. 

Irasci, Ird exastuare, incendi, 
agitari, exardere, Iram proflare, 
gram zijn, oft worden ; baleen, 
yet. belgen ; ver-erren, vet. rijden, 
adag. heet worden van gramschap; 
stampen ende smooren ; snorken ; 
dnt-steken van gramschap ; ver- 
grammen. 

Iram cohibere, reprimere, compri- 
mere, concoquere, be-dwingen, in- 
houden, de gramschap. 

IratuSy gram ; ver-gramt ; ver- 
bolgen ; tornig ; gestoort ; ver- 
vremdt. 

Ira accensuSy incensus y exastuans y 
fervens, excandescens, prafervidus y 
in-gram; heet-gram. 

ad Iram commotus, gestoort. 

Iracundus, ad Iram proclivis, 
Irasci celer, haest-gram ; haestig 
van hoofd; kort-hootd; snel-tornig; 
tortel-moedig ; dertel-moedig ; ou- 
bolgig, a-bolgig, vet. noordsch ; 
gram-moedig ; heftig ; hevig ; 
korssel; kort voor 't hoofd ; stoorig ; 
spijtig ; grammig ; weder-borstig ; 
kruideken en roert mij niet ; torn- 
moedig. 

Iracundi, Iratiy ver-bolgentlik ; 
spijtiglik ; grammelik ; torn-moe- 
diglik. 

Iracundia, torn, toren ; tornig- 
heid, torn-moedigheid; frevel, wre- 
vel ; ou-bolge, a-bolge, vet. spijt ; 
wijper; gram-moedigheid. 

Ire, gaen, gangen; tijden, tijen. 

Ire ad faciendum, gaen doen, 
gaen be-schikken. 

Ire flwfra,be-jegenen;be-tegenen. 

Ire frequenter, drevelen. 

Ire in auras, in fumum, ver- 

20 



Irr 



— 154 — 



Irr 



dwenen, ver-dwijnen ; ver-swin- 
den ; ver-swijmen. 

Ire in orbem, om-gaen ; rond- 
om-gaen. 
Ire latenter, sluipen ; sluimen. 
Ire pedibus, te voet gaen. 
Ire pessum, in fundum, te gronde 
gaen ; sinken ; in-sinken. 
Ire prater vires, over-gaen. 
Ire rus, te lande gaen. 

inter Eundum, onder wegen. 
Bare, drevelen, drahben. 
Bio, wandelinge ; gang. 
Irrepere, in-kruipen. 
Irio, witte mostaerd. 
Iris, regen-boge. 
Iris, circulus papillam (i) 
ambiens, kroonken der oogen ; 
kroonken. 

Iris, herba, lisch ; glis, glisch, 
Hand. 

Iridis flos, lisch-bloeme. verum 
Liliutn seu Fleur de Lis Ft an- 
corum, Becano. 

Iris agrestis, wand-luis-kruid ; 
weeg-luis-kruid. 

Irpex, egge; houweel; klouwe. 
Irradiare, straelen. 
Irrationalis, vulg i, on-re- 
denlik ; on-vernuftig. 

Irregularis, vulgi, on-gere- 
gelt. 

Irregularis & Infamis, recht- 
loos ende wet-loos ; ver-waeten. 
Vide> Excommunicatus. 

Irremeabilis, on-wederkeerlik. 
Irremissibilis, vulgi, on-ver- 
gevelik. 

Irreparabilis, on-vermaekelik. 
Irrepere, sloepen ; sluipen ; 
be-kruipen. 

Irrepertus, on-gevonden. 
Irreprehensus, Irreprehensibi- 
lis, on-begrijpelik. 

(i) Hs. L. « pupillam. » 



Irreprehensus, on-begrepen. 

Irreprehensus, Irreprehensibilis 9 cut 
contra dici non potest, on-weder- 
sprekelik : qui iure reprehendi 
non potest^ on-berispelik : qui 
castigari non meruit, on-straf- 
baer ; on-straffelik. 

Irreqjuietus, on-gerust ; on- 
stil ; on-geduerig ; frevel, wrevel. 
Irretire, be-vangen ; be-vaen ; 
be-strikken ; be-kleppen ; be-klip- 
pen ; be-klikken : trappen, vet. 
nine, be-trappen. 

Irretitus, be-vangen ; be-vaen. 
Irrevocabius, on-weder-roe- 
pelik. 

Irridere, be-lachen ; spotten ; 
be-spotten ; ver-spotten ; schampen ; 
schimpen ; be-schimpen ; be-scnam- 
pen ; be-schobben, be-schoppen, 
/land, greniken, grenigen, ginni- 
ken, grenen, grijnen ; & fland. 
gremeelen, grijnkelen ; beenen, 
fland. guise setten; de guig nae 
stellen, hoi I. esels-ooren setten. 

Irridendus, be-lachelik. 

Irrisor, spotter, be-spotter; be- 
schimper; gekker, gekkaerd; speek- 
vogel; spij-vogel. 

Irrisio, Irrisus, spot ; spotterije ; 
ge-spot ; be-spottinge ; beffe ; gek- 
kernije; guise, guig, boll. Irrisio 
clancularis, guise van achter. 

Irrigare, waeteren ; be-wae- 
teren; ver-versschen ; ver-frisschen. 
Irritare, kreeten ; kreiten ; 
greten, graeten, fland. tergen ; 
terten ; trotsen, tratsen ; torten ; 
(cuiuscumque ingratiis, tert, vel 
tort iemanden ;) tetsen : op-his- 
schen, op-hitschen ; rijtsen ; aen- 
rijtsen ; stooren ; ver-stooren ; 
ver-grammen ; tenen, teenen, tae- 
nen, fland. groeten, vet. sax. 
aen-randen, aen-randsen ; aen-rit- 
sen; aen-reesen; tsarren, ut cum 



Irk 



— IS5 — 



Ita 



canes irritantut aut vexantur. 
bine, Cum irritatione aliquem ado- 
ririy aggredi, aen-tsarren. 
Irritatus, getergt. 
Irritabilis, kreitelik ; korsel ; 
korsel-hoofd ; korsel-kop ; kort- 
hoofd ; kort voor 't hoofd ; geme- 
lik, geemelik, eemmelik ; quellik ; 
tortelmoedig, dertel-moedig ; krui- 
deken roert mij niet. 

Irritamen, Irritamentum, Irrita- 
tio, kreetinge ; kreitinge ; terginge ; 
trots. 

Irritus, on-nut ; on-nuttig ; 
van on-weerde ; nul ende van on- 
weerde, bondel-loos ; krachteloos ; 
vrucht-loos ; on-bondig ; loen ; 
bol. (i) Irritum facere, ont-maeken; 
casseeren. 

Irrogare tnulctam, kalengie- 
ren ; op-leggen een straffe ; bar- 
teeren. 

Irrorare, be-dauwen. 
Irroratio tenuissimis guttis, stof- 
regen; stuif-regen. 

Irrubere, blosen. 

Irruere, in-vaeren ; in-vallen ; 
aen-vallen ; in-loopen ; be-stooten ; 
in-breken ; in-braeke doen ; ruis- 
schen. Irruere in cedes, op-loopen 
de deure ; in huis breken. 

Irrugare, runselen ; ronselen. 

Irrumare, buggeren ; bug- 
seerden. 

IrrumatoTy bugger. 

Irrumpere, in-breken ; in- 
braeke doen ; in-vaeren ; in-vallen 
met geweld. 

Irruptio, in-brake ; in-breke ; 
in-breuke; in-togt. 

(i) Hs. Etym. «Bal. vet. holl. Mains, 
{nut Ms. » Is Bol eene schrijffout, of wel 
heeft de bewerker het w. Bal nog in leven 
gevonden met gewijzigde uitspraak ? Voor 
« Loen » geeft Kil enkel : Homo stupidus, 
bardus, insulsus. 



Is, Isce, Vide, Iste. 
Isagoge, in-leidinge ; adresse. 
Isagogicum, welkom-geld : in- 
kom-geld ; bienvenuC. id dependere, 
per solvere, dat be-taelen, geven. 

Isatis, weet, weedte ; weit- 
kruid, g. s. s. fris. pastel. 

Ischia, is-been, isch-been ; 
ijs-been ; heupe, hupe. Ischias, 
Ischion, Ischiadicus morbus, aut dolor, 
heupen-wee : vulgo, Sciatica, (i) 
Ischuria, ver-konkelde blaese ; 
ver-stoptheid in de blaese. 
Io"Xypoyvd>f*cov t ster-halsig ; hal- 
starrig. 

Isicium, Isitium, vel, Insi- 
cium, saulsijse; kalmafreie, fland. 
brug. id est, barbelen-beetken, (2) 
carnes minutatim incisa. 

Ispida, avis circa aquarum 
ripas glacie concretas degens, 
ijs-vogel. 

Iste, Iste, (Is, Ea) & in plur. 
Isti, Ista, die; dese; gene; gone. 
Isce, effen die. 

Istud, dit. in plur. Ista, die. 
Istac, langs daer. 
Istic, daer ; ginder , gender. 
Istinc, van daer; daer-deur. 
Istiusmodiy des-gelijks ; deses- 
gelijk. 

Istb, Istuc, Istorsum, daer ; daer- 
waerts ; daer henen ; gender-waerts; 
gens-waerts. 

Isthmus, engde tusschen twee 
seen. 

Ita, dus ; so, soo ; al-so. Ita 
quoque, ge-lijke-wel ; lijke-wel. Ita 
ut, als oft. 
Ita est, ja. 

(1) Hs. Van het gr. I<rxt>a£<>tc6<;; bij 
uitzondering wordt hier het Etym., dm 
« ischiaticus » geeft, verbeterd. 

(2) Etym. «Barbelen-betken » Vrg. het 
fr. galimafre'e, o. eng. gallimawfrey ; oor- 
sprong onbekend. 



In 



-is*- 



lUB 



Ita sit, schikt oft neemt dat het 
so zije ; laet het so zijn, wesen. 
Itare, Vide, Ire. 
Item, Itemque, Itidem, 00k ; 
des-gelijks ; ins-gelijks (1) ; med- 
gaders, meds-gaders, mids-gaders; 
item. 

Iter, weg; \& proprii prce- 
sertim apud I. C 09 voet-pad, 
Grotio] dreve : vaerd, vaerde, 
veerde ; weg-vaerd ; togt ; reise ; 
wandel ; wandelinge ; voiagie. 

Iter terrestre, pedestre, land-weg. 

Iter patens, pervium, open-straete ; 
open-weg. 

Iter flexuosum, krom-weg. 

Iter avium, invium, af-weg ; on- 
weg. Itineris ambitus circuittisve 
avius, om-weg. 

Itinere tritus, be-wandelt. Itinera 
trita, be-wandelde wegen. 

Itineri accinctus, vaerdig ; veer- 
dig ; weg-vaerdig ; reisig. 

in Itinere, onder-wegen. 

in Itinere medio, mid-wege ; 
mids-weg. 

Iter suscipere, incipere, instituere, 
aggredi, aen-nemen de reise. Itineris 
instituti causd quod datur, voie, 
foei ; letste. 

in Iter abire, ver-reisen. 

Iter facere, carpere> tenere 9 habere, 
reisen ; gaen ; marcheeren. 

Iter conficere pedibus, gaen te 
voete. 

Iter monstrare, wegen, [bine, 
holl. wegen, navem conto protudere, 
propellere: ni potiits q. wegen, id 
est, in aquitibrio dirigere. F. R.] 

Iter clauaere, be-nemen den weg. 

Itinera occupare y obsidere, insidere, 
infesta mintisque secura & tuta red- 
dere, be-setten de wegen ; on-veili- 

(1) Etym. a Ins-ghelijk. Similis & Si- 
militer. » 



gen de wegen ; on-vrijen de wegen. 
Itinera minus tuta, on-vrije wegen. 
Itinera secura reddere, veiligen de 
wegen. 

Iter retrb vertere, aerselen, erse- 
len, aerselingen ; q. d. culum 
versus ire; sic Gallis, reculer. 
arselen. 

Itineris comes, socius, wandel- 
geselle. 

Iter inceptum rursus prosequi, 
arrement, errement, ( 1) aen-nemen . 

Iter frustra factum, frivolum, 
schijt-reise. 

Iter precationum gratid, bede- 
vaert. 

Iter unius did, dag-reise ; dag- 
vaert. 

Itineri insumere, ver-reisen. 
Iterum, weer; weder; weder- 
om ; noch eens ; echter, efter ; 
ander-werf; ander-mael ; & in 
compositione, her, er. Iterum 
aggredi, her-gaen : Iterum dare, her- 
geven. Iterum discere, her-leeren. 

Iterare, her-doen ; her-gaen ; her- 
halen; repliceeren. Iterare coniu- 
gium, her-houden, her-houwen. 

Iteratio, redit, q. d. redictum ; 
replijke. 

Itidem, Vide, Item. 

Itio, Vide, Ire. 

Iuba, hals-hair; maene, ani- 
malium vid f , a similitudine 

(1) Fr. Errement, (gang, handelwijze, 
rechtsgang), van het o. n*. ww, Errer, 
eirer (reizen) dat niets te doen heeft met 
Errer, van Errare. Scheler en Skeat leiden 
dat « Eirer » van Iterare af, waaraan zij de 
beteeken. reizen geven ; die heeft het w. 
niet, daar Iterare van Iterum (uit de pron- 
wortel 1) afstamt, terwijl Ire, Iter, Itinerare, 
uit den wkw. wortel I, gaan, gesproten 
zijn. Nevens Errement had het Fr. 00k 
nog de vorm Erre : Voltaire, Corresp. 
8 7 bre 173 1. « U soutient tant qu'il peut 
Phonneur de notre nation, qui s'en va 
grand'erre. » 



lUB 



— IS7 — 



iUD 



Luna: unde & Iuba lunata Mar- 
tiali, & Catullo rutila. 

lubatus, gemaentgelijkeen peerd. 
Iubar, dag-sterre ; morgen- 
sterre, schijn ; schijnsel ; morgen- 
schijn ; giants. 

Iubelium, vulgi, iu weel, 
jouweel ; joie, vet. 

Iubere, heeten, hieten ; ge- 
bieden ; be-velen ; be-lasten ; ge- 
seggen. 

Iubere adesse, dagen veur recht ; 
citeeren. 

Iubere exire fines patria, uit-seg • 
gen. 

Iuberi, geheeten worden. 

Iussus us, Iussum, ge-seg, ge- 
sag ; ge-bod ; bod ; ge-bied ; bevel ; 
ge-heet; be-heet, vet. 

Iussor, ge-bieder. 

Iubilare, juiten, juigten, juich- 
ten ; vrolokken (i) ; blijschap too- 
nen. 

Iubilus, Iubilum, Iubilatus, juit; 
ge-juit ; juitinge ; jouw ; vreugd- 
geschei ; vreugden-geschrei. 

lubileum, Iubileus Annus, jubili. 
Vide, Annus Iubileus. 

Iucundus, vreugdig ; heuge- 
lik ; ver-heuglik ; ver-heugt ; ge- 
noeglik; ge-nueglik; lustig, lostig; 
ver-maekelik ; koddig, knoddig ; 
boerdig ; glat ; won-saem, vet 
gily, gilly, Gothis Adr . Iunio; 
rekreatif. 

Iucundus odore> soet-geurig. 

Iucundi, ge-noegliken, genueg- 
liken ; lustiglik. 

Iucunditas, ge-noeglikheid ; ge- 

noegte; ge-nueglikheid ; ge-nuegte. 

Iudicare, achten ; meinen ; 

raemen ; houden; vroeden, vet. 

boll. fris. 

Iudicare, Iudicium ferre, dare, 

(i) Etytn. « sax. get. » 



Iudicare de controversiis , deelen, 
deelen, vet. sax. hinc. or-deelen, 
ver-oordeelen ; iugeeren ; wijsen ; 
keuren ; rechten ; recht doen ; 
vondnissen, vonnissen ; vogtenis- 
sen, vogtnissen ; dingen, sax. 
houden de vier-schaere ; doemen ; 
ver-wijsen; sententie geven, spre- 
ken ; uit-spraeke doen 

Iudicare secundum aliquem, toe- 
wijsen met recht. 

Iudicandi munus obire, Iudic'u 
officium exequi, justitie doen ; recht 
doen ; rechten. 

Iudicatus us, ding-plicht ; resort 
van recht ; iudicature, & vulgo 
Iudicatura. 

ludicatum, Iudicata res, Iudicium, 
gewijsde ; gevonnisde saeke ; wijs- 
dom Vide etiam, Iudicium. 

ludicatum facere, Iudicato partre, 
persolvere quod iudex dependen- 
dum pronunciavit, 't gewijsde 
vol-doen. 

Iudex, rechter; keur-heer, vet. 
fland. wijser; wet-houder; vogd, 
voogd ; vogdnisser ; vondnisser, 
vonnisser,//flttd. oor-deeler; sche- 
pen; doemer, vet. juge ; justicier. 
(Iudex, ludices, atten, fris. & 
etten in Drentia : sic Hollandis 
azen, aten, & olim azig, azing, 
prases iudicii : item, Iudex, vel 
Iudicis species, vroon, vet. frana 
fris. Grotto.) (i) 

Iudex, graef, graeve, greve, vet. 
sax. q. d. grauw, id est, canus, 
senex, cuius capillus in albedi- 
nem vergit: qui Latini pater, 
senior, & senator dicitur, ab atate 
nempe provecta. 

(i) Inleidinge tot de Hollandsche Regts. 
geleertheyt. A* Boek, Agt-en-twintigste 
Bed : Van Aesdoms regt ende Schepen- 
doms regt, ende verandering daerin ge- 
vallen. 



Iup 



-158- 



IlTD 



Index causarum civilium, erf- 
rechtcr. 

Judex capitalis, hals-richter. 

Index criminum, drossaerd, dros- 
saert, trossaerd. 

Indices inrati civitatis, gesworen 
vander stad. 

Indices primarii, hoofd-schepenen. 

Index pedaneus, pedarius, imi 
sub sellii, onder-schepen. 

Index pedaneus, pedarius, qui 
minora indicia ruri decernit: 
Index fundiarius, ruralis, vicanns, 
laet. Index pedaneus sive pedarins ; 
Index qui piano pede iudicat, neque 
tribunal habet, goo-grave, go-graef, 
vet. sax. Eligebatur autem 
apnd vett. Saxones ad vim illa- 
tam illico indicandam eodem 
nempe die quo violentia facta 
erat. Go-grave, festinus index, qui 
in necessitate celeriter iudicat, h 
goch, id est , celer, Altham. 

Iudex pedarius, sive pedaneus , 
qui iudicandi securus in alte- 
rins sententiam quasi pedibus 
it, ja-heere; ja-man; ja-schepen ; 
amen-vaer, ho 11. 

Iudex inrisdictioniSy ding-grave. 

Iudex competens, suns & legitimus, 
Index iustus, verus, ordinaris, com- 
petent rechter. 

Iudex electus, selectus, delegatus, 
keur-richter ; commissaris. 

Iudex castrensis, auditeuri 

Iudex violata religionis, inquisi- 
teur. 

Iudex auastionis, schoud-heet, 
inter Iudices prasidens. Vide, 

PRjETOR. 

ludicem constituere, deputeeren. 

Iudices admonere sui iurisiurandi 
& religionis in dicendis sententiis, 
maenen de schepenen. 

Indicis iussa explere, executie 
doen. 



ludicum consessus, ccenaculum, 
sedes, subsellia; Indiciarium, Itidi- 
iale forum , vier-schaere ; vier- 
banke ; wet-banke ; banke van 
recht. Vide, Forum iudiciale. 

Indicium, meininse; deel, vet. 
sax. hinc, oor-deel, achter-deel ; 
vroed-dom, vet. discretie ; appa- 
rentie ; advis. 

Indicium deliberatnm, achte, echte. 

Indicium, ding ; ge-dinge ; ge- 
recht, ge-richt ; recht ; ge-rechtig- 
heid; plicht, holl sicamb. mael, 
vet. sax. ban, ger. sax. vet. 
instantie, remonstrancie : pleite, 
holl. vulgo, Placitum. Placita 
autem in Constitutionibus sive 
Capitnlari Karoli Magni sunt 
vet Iurisdictiones, vel Iudicia, vel 
Conventus ad discebtandas causas 
instituti ; forti h plaetse, id est, 
area, forum. 

Indicium, Iudicatum, Indicis sen- 
tentia, Iudicata res, uit-spraeke des 
rechters ; segge; vogd-ding, vet. 
sax. vogtenisse, vogtnisse ; vond- 
nisse, vonnisse; vonnesse, fland. 
doemenisse ; doeme, sax. 

Indicium, magnum sive pracipuum. 
Indicium quo tota lis out obtinetnr, 
aut amittitnr, oor-deel ; deel enim 
vett. Judicium dicitur. Huius 
nominis etymon colligi posse 
videtur ex verbis Ciceronis pro 
Roscio (1): Iudicium est, inqnit, 
pecunia certa, Arbitrium incer- 
ta : ad Iudicium hoc modo 
venimus, ut totam litem aut 
obtineamus, aut amittamus : ad 
Arbitrinm hoc animo adimus, ut 
neque nihil, neque taninm quan- 
tum postulamus consequamur. 
Et Paulus ff. de Arbitr . Sen- 
tentiam, inqnit, dicere asti- 

(1) Pro Q. Rose. Com. IV. 10. 



IUD 



— 159 — 



IUD 



matur is qui ed mente id pro- 
nunciat, ut secundum hoc dis- 
cedere eos qui litigant , h tota 
controversia velit. 

Iudicium capitis, capitale ; Iudi- 
cium criminate, causarum crimina- 
lium, hals-gerecht ; over-gerecht ; 
pijnlik ge-richt, vet. nood-gericht ; 
vet. sax. criminel proces. 

Iudicium causarum civilium & 
possessionum ; municipale, neder- 
gerechte ; erf-gerechte ; civil recht. 

Iudicium posssessionis, possessoor. 

Iudicium iitularium, Budai, 
petitoor. 

Iudicium de lite extranet, gast- 
ding, ciim alter litigantium 
extraneus est : cui opponitur 9 
poorter-ding, Grotio. 

Iudicium Comitis , Iudicium a 
Pratore agi solitum, certis anni 
tetnporibus, vogd-genachte ; vogd- 
geding; vogd-dag 

Iudicium Camera Imperialis, Iu- 
dicium Romani Imperii^ kamer-ge- 
recht des Rijks. 

Iudicium occultum, ciim noxius 
causa indicta capite plecti- 
tur, h Karolo Magno olim ob 
Westphalorum duritiam, in- 
stitutum, veeme, veime, vet. 
sicamb. Westphal. sax. & Judex 
occultus arcanus, maleficos secreto 
capite plectens, citra pravia accusa- 
tionem, excusationem citationemve ; 
caput concilii nocturni, & prastan 
tissimus legum custos, veeme-sche- 
pen, veem-schepen, (\) sax. si- 
camb. West ph. loach. Hopper 
Huius mentionem facit Erasmus 
in Adag. Areopagita taciturnior. 
Exstant, inquit, & hodie apud 
Westphalos reliquia generis 
iudicum, certi, vulgo dicuntur : 

(1) Z. Taal- en Letterb. I, 6a. Veeai- 
gericht, door Prof. H. Kern. 



qui in hunc ordinem admittun- 
tur, magnd religione adiguntur 
ad silentium. Est enim ratio 
quadam deprehendendi crimina, 
q^uam nultus intelligit prater 
tllos iuratos. Hactenus Eras- 
mus. Seb. Munsterus in descript. 
Westphalia, Veimaros appellat 
& Scabinos. Abbas Trithem. in 
Polygraph. Feimeros: alii Femeros. 
Karoli Magni institutione 
(inquit Io. Aventinus) arbitri- 
urn penes quo s dam & potestas 
animadvertendi, etiam indictd 
causd, in pads & fidei viola- 
tores religionisque desertores. 
Inde ius, ut vocant, Westpha- 
lense derivatum, silentio & 
taciturnitate sacrosanctum. 
Iu dices quos wissender, conscios, 
nuncupant, nescio quibus cere- 
moniis initiati se invicem 
agnoscunt : porro prophanis 
ritum prodere religio est, & pro 
piaculo habetur : nee quisquam 
omnium adhuc inuentus est qui 
huiusmodi mysteria evulgarit : 
verum hac licentia antiquata, 
cohibita est in publico procerum 
conventu, decretdque Frederici 
tertii Augusti, ciim sordida 
conditionis quique in album 
huiusmodi consultorum cons- 
cripti, quosvis licentiits quhm 
boni ferre possent, furti per- 
fidideque alligassent, inaem- 
natosque necassent. vulgo, Vei- 
marus. 

Iudicium aquarium, Iudicium 
aqua ferventis, vulgo Ordalium 
aqueum, waeter-oordeel, Genus 
purgationis, cUm ille qui in 
aquam bullientem brachium 
usque ad cubitum immittit, 
aduritur, criminis reus sive 
noxius habetur: innocens autem 



IUD 



— 160 — 



IUD 



& put us, si minimi. Aut ciim 
accusatus in gelidam aquam 
totus immittitur, criminisque 
purus in fundo residet, sceleris 
vero conscium aqua protinus 
a se reiicit. Qud etiam ratione 
ferrum ignitum nudis manibus 
deferri, aut nudis pedibus cal- 
cari in innocentia signum so- 
let ; idque vier-oordeel vocabant. 
Specul. Saxon, lib. I art. }$ : 
de iis qui omnem facultatem 
probandi per iur amentum per di- 
derant sic ait : Ex tribus 
actibus magis eligunt congruen- 
tem: ut calidum ferrum ferant, 
vel in aquam bullientem bra- 
chium usque ad cubitum mit- 
tant, aut ab incursu in area 
certantes se defendant &c. 
Verum huiusmodi diras consue- 
tudines Christiana religio tan- 
dem abolevit; ut patet ex Decreto 
Stephani Papa 2. quast. 4. 
Cap. Consuluisti y &c. Fit etiam 
mentio poculi redargutionis & 
aquarum amarissimarum 9 qua 
mulieri dantur exhaurienda, 
Num j. in quibus cum exsecra- 
tione congeruntur maledicta 
in sacrificio ^elotypia, sive 
oblatione investigante adulte- 
rium. Ad huiusmodi aqua 
iudicia accedit quoque veterum 
Teutonum consuetudo, qui pue- 
rulos recens natos clypeo vel 
galea impositos in Rheno flu- 
mine explorare solent : qui si 
rluitarent natardntve, ut legi- 
timi recipiebantur ; si vero 
subsiderenty ut adulterini de- 
serebantur : unde & Rhenus 
i\eyXeya/jt,o<; dicitur, velut arbi- 
ter coniugiiy atque vindex 
severus coniugalis fidei, &c. 
Et etiam apud Plinium Olochas 



Bithynia fluvius y cuius gurgite 
periuri notantur pati velut 
flammam urentem, &c. Erat 
& aqua frigida iudiciumy teste 
Beato RhenanOy in formuld 
pads Elsat. Pkbeius & minoris 
testimonii rusticus aqua frigida 
se purget iudicio &c. [St mi lis a a r- 
bara crudelitatis abusus usur- 
patus est in sagas veneficdsve, 
scilicety ut qua aqua innatarent 
comburi solerent ; absolvi qua 
mergebantur, I. & F. R.] 

Iudicium ferri candentis, vier- 
oordeel : prater ea qua statim 
annotata. Vide etiam, Ignis iudi- 
cium. 

Iudicium desertum 9 defaut. 

Iudicii statuSy staet van wijsen. 

Iudicium pronunciare, uiten het 
vonnis. 

Iudicio contendere 9 disceptare, am- 
certare, dingen ; pladeren, plaieren, 
pleiten. 

in Iudicio stare, ding-tael voeren, 
Grotio. 

sub Iudicium cadere f resorteeren. 
Cadere sub iudicium Senatus Antvcr- 
piensis; iur a peter e h Senatu Antvcr- 
piensi, resorteeren onder And verpen. 

in Iudicio, rechteliken. 

Iudicio circumvenire, ver-veur- 
deelen, ver-voor-deelen. 

Iudicium de aliquo prasumtum, 
veur-deel ; preiudicie. 

Iudicium constitute, dmunciare, 
Iudicii diem dicere y dagen veur recht ; 
sommeeren ; intimeeren. 

in Iudicium scripto vocare, be- 
schrijven. 

Iudicium transferre, declineeren. 

Iudicio obligatus sive obnoxius, 
ding-plichtig. 

luaicio aticuius rem committere, 
be-draegen. 

Iudicii instantia ; actio certo 



IUD 



— 161 — 



IlJG 



modo ac tempore institute; 
recht-stand. 

Iudicii locus, mael-stede ; mael- 
stad, vet. recht-stad. 

Judiciorum mores, stijl; practijke; 
rechts-wijse, ge-bruik. 

Iudicii dies, doemes-dag ; doems- 
dag. 

Iudicium instaurativum, revisie 
van *t proces. 

Judicium referre, reconvenieeren. 

Iudicium legitimi confirmare, he- 
gen, heegen (i) oft be-hegenen 
net gericnt ; bannen de vierschaere. 

Iudicialis, Iudiciarius, rechtelik ; 
oor-deelig; vondislik, (2) vonnis- 
lik Iudicialis causa, ge-dinge. 

Iudicialis terminus, ding-stade, 
sax. 

Iudiciaria potestas, fron-gewald. 

Iudiciale forum, Iuridicus conven- 
tus, Iudicialis locus, kasselrije, kastel- 
rije, /land, grietenije, fris. Fide 
etiam, Iudicii locus. Quadam 
etiam ad Iudicium &c. perti- 
nentia, Vide in Ius, Iurisdictio, 
&c. 

Iugerum, bonder, bunder ; 
bundel: marge, merge, morge lands, 
flandris media pars iugeri. 

Iugeri trims, tertia pars, bra ban- 
tis, &, tres quaar antes iugeri, 
flandris, ge-met lands. 

Iugeri quadrans, sille lands, loope 
lands campin. lupe (3) ; dag- 
mael, dag- want. 

Iugeri pars octava, vat-saed, 
fland.quibusdam Quadrans iugeri. 

(1) Etym. a sax. » 

(2) Etym. L. « vondnislik. » 

(3) Etym. « Sille lands, j. loopen, 
hondert roeden. » Doch onder de letter 
L. « Loope lands, campin. Quadrans 
iugeri : agri spatium quod modio uno 
conseri potest. » « Loop-saed, lup-saed. 
campin. j. 50 roeden lands. » 



Iugera aliquot agri, qua uni 
rustico sufficiant ad familiam alen- 
dam, hoef lands, vet. sicamb. 
sax. fris. [Porrb Iugeri v cem 
velle accommodare mensuris 
agrorum vulgaribus, res frus- 
tranea, certe dubia, est. F. R.] 
Iuglans, oker-not ; ooker-not ; 
wal-not; boom-not. luglandis testa, 
not-schaele ; not-schelpe. 

Iugulus, iugulum, keele, kele ; 
krop, kroppe ; krop-been ; storte ; 
strote *, kraege ; veur-hals. 

Iugularis vena, keel-ader; geet- 
zder,fland. 

Iugulare, Iugulum confodere, in 
Iugulo cultrum defigere, &c. af- 
steken de keele ; keelen, kelen ; 
kraegen ; worgen, vet. sax. 

Iugum, sop, top, tsop ; ut, 
lugum montis, berg-top. 

Iugum, iuk, jok, ioch, iog. 

Iugum, par bourn, paer ossen. 

Iugarius, ossen-drijver. 

Iugum, koppele. 

Iugare, koppelen ; jokken. 

Iugum, dijssel ; lamoen. Iugo 
solvere equos, uit-spannen de peer- 
den. 

Iugalis, eodem iugo subactus, 
socius iugalis, ge-span ; med- 
gespan ; jok-gespan. 

lugale vinculum, Iugalis nodus, 
houwelik, houdelik, houlik, hijlik, 
houwelikschen band. 

Iugum textorium , liciatorium, 
boom ; wevers-boom ; winde-boom ; 
windel-boom ; wendel-boom ; web- 
boom ; laeken-boom. 

Iugum testudinis cithara, luiten- 
kraege. 

Iugum vitis, staeksel ; wijngaerd- 
staketsel ; wijngaerd-wagen. 

Iugum, gevel, geevel ; op-gaande 
gevel. 

Iugamenta structure fenestrarum, 



ai 



1UM 



— l62 — 



lUN 



si ve, ostiorum, kassijne: ge-waad 
der vensteren. Iugammta decussata, 
kruis-venster. 

Iugum libra, bilancis, waeg-balk ; 
effenaer, evenaer. 

Iuga navisy remigum sedilia, 
dochten ; dosten ; banken ; roeder- 
banken; schip -banken. 

Iugis, eeuwig ; domelike dag ; 
dag-domelik, vet. emsich, ger. 
sax. sicatnb. 

Iugiter, eeuwiglik ; gedueriglik ; 
staeds, staeg, staegs, steeds, stae- 
diglik, ge-staedig; deur-gaens. 

Iulepus, lulapium, vulgi, 
juleb ; lekkinge. 

Iuli, bloemsel ; bloedsel ; kat- 
ten, kattekens ; ratten-steertkens ; 
melk-haer. 

Iulius mensis, hoi-maend. 
Iumentum, werk-beeste ; ar- 
beidsaem dier ; guil. 

Iumentum clitellarium , dossua- 
rium, sarcinariumy vectarium, pak- 
beeste; som-ros; som-peerd; som- 
beeste ; sommier, vet. fland. 
dossenaer, fland. tros-peerd : &, 
Iumenta clitellaria y tros, trosse. 

Iumentum plaustrarium , trek- 
beeste ; trek-peerd ; wagen-peerd ; 
karrijn-peerd, vet. fland. 

Iumentum molarium y pistrinense, 
molen-peerd. 

Iumentum coriaginosum, ruptum, 
strigosum, cursilve haustum, detritum 9 
af-gedreven, af-gement, af-gereden, 
beest, peerd, esel, &c. kavalie ; 
kraeke ; uit-gemergelt peerd. 

Iumentum farciminosum : cui 
fistulis quibusdam subtercu- 
taneis corruptus humor manat, 
plurimdsque toto corpore collec- 
tiones patitur, wormig, worm- 
siek peerd, A dr. Iunio. 

Iumentum suffraginosum, spat- 
siek peerd. 



Iumentum roborosum, tetanicum ; 
lassitudinc, calore, frigordve 
oppressum, rigens, ver-vangen beeste. 

Iumentum appiosum , quando 
micat auribus y caligat visu & 
girat in circulum tanquam 
ad molasy worvel-sieke, wervel- 
sieke beeste. 

Iumentum fatigare, delassare 9 ex- 
haurire 9 deterere, cursu } &c. af-ren- 
nen, af-rijden eene beeste. 
Iunco, riet-mussche. 
Iuncus, biese, biendse. Si cut 
Iuncus Latini it iungendo, ita 
biese sive biendse Teutonici h 
ligando dicitur; Germ, bintz; 
rusch, sax. fris. schelfe, vet. 

Iuncus acutuSy mas, sterilis, scherpe 
biesen : multis putatur Carex 
vett. hodiey helm, Iuncus vide- 
licet non admodum procerus in 
arenosis colliculis Hollandicis & Ze- 
landicis ; helm dictus qubd ut 
galea caput, ita hie frutex agros 
muniat ac tueatur ab arena 
incur su. [ni quasi halm, culmus, 
stipula. F. R.f 

Iuncus bomhycinuSy vlok-biese ; 
kottoen-biese ; quispel-biese. 

Iuncus canabinusy riet-gras. 

Iuncus floridus, bloem-biese. 

Iuncus holoschcenuSy palustris Ma- 
riscus Ga%a, l#vis maximus, matten- 
biesen ; see-biese, vijver-biese, 
aldermeeste onscherpe biese; marg- 
biese ; bobbert ; bobbel ; poper, 
popering. 

Iuncus odoratus aquaticus } wel- 
riekende waeter-biese. 

Iuncus odoratus verus, Schoenan- 
thum y kemels-hoi, qubd eo cameli 
lubenter vescantur. 

Iuncus angulosus, quadrat us, tri- 
angulusy wilde galigaen. 

Iuncetum y popering; rusch-dijk, 
sax. sicamo. 



lUN 



-163- 



lUR 



Iunceus, biesachtig : dun, din ; 
teer, teder, feeder ; tanger ; smal ; 
ran, rank, ren, rene ; snogger ; 
snugger ; meeps ; meepsch. 

Iungere, voegen, vuegen ; 
lappen. Iungere pariter, par pari, 
pares cum paribus, gaden, gaeren ; 
paeren ; partueren. 

Iungere equos curru, ad currum, 
sub currum, in-slaen, in-spannen, 
de peerden. 

lungi sanguine, ge-sibben. 

Iunctim, saementlik; saemt, fris. 

Iunctio, lunctura, vuege, voege, 
voegsel ; ver-gaederinge ; ver- 
gaerssel ; ioncture : naad. 

lunctura, lid, led ; ge-lid, ge-led. 

lunctura & nodus membri y knokel. 
lunctura manus, stompe. lunctura 
ossis, her, herre, 

lunctura , lunctura artuum y vtring y 
wrong ; wrongen, wringen ; ge- 
wricht. 

Iunior, Vide, Iuvenis. 
Iuniperus, wachholder-boom ; 
wachalder-boom ; krammet-boom, 
g. s. s. wachouter ; machandel, 
sax. jenever-boom ; dam-besie, 
dan-beeren, boom; wachtel-boom, 
vet. sicamb. 

Iuniperi bacca, jenever-besie ; 
wachalder, wacholder; dam, dan, 
beere, besie ; wachtel. 

Iuniperi gummi y vernis. 

Iunius mensis 9 braek-maend, 
quo agri repastinantur arvdaue 
& vineta aratris & ligonious 
passim franguntur ; wede- 
maend, weed-maend, weid-maend, 
//. quo pecora in pascua du- 
cuntur ; weder-maend, wedder- 
maend, sax. sicamb, quo tern- 
pestates plerumque oriuntur ; 
roosen-maend, vet. 

Iunix, Vide, Iuvenca. 
Iunx, draei-hals; draei-halsken. 



Iupiter, Chymicis pro cere, 
koper (1) aliis pro cure, sub love, 
onder den blauwen hemel. 

Iovis dies, donder-dag, q. dies 
Tonantis ; pfingstag, ger. Ad. 
Iunio. 

Iovis dies ante quadragesimale 
tempus, luxui sacratus y vetten 
donder-dag. 

Iurare; Iuramentum, lusiu- 
randum, prastare, dare, facere, 
sweeren ; eeden ; eed doen ; doen 
den eed. 

Iurare; Iuramento affirmare, 
confirmare, be-sweeren ; be-eeden ; 
be-eedigen ; sekeren. 

Iurare non se facturum, abiurare, 
ver-sweeren ; ver-loven ; ver-ge- 
loven. 

Iurare personaliter y propria fide, 
realiter vel effectualiter & debitd 
formd, vulgo 9 Corporaliter Iurare, 
lijflik, lieflik, sweeren. 

Iurare Deo teste, sweeren ten 
heiligen. 

Iurare aut iuramentum prastare y 
certd quadam verborum formuld ab 
eo qui iuramentum defert propositi 
sive dictatd, gestaefden eed doen. 
ea Iuramenti verba concipere y praire y 
vel, praire verbis ; praire iuraturo 
certam verborum formulam, staven 
oft veur-staven den eed, q. d. 
spellen sive veur-spellen. diet at 
enim Prator iuranti verba 
iuramenti y baud secus atque 
ludimagister puerulis elemen- 
tariis referenda elementa y qua 
staven & boek-staven vocant Ger- 
mani. (2) 



(1) Etym. in App. « Venus. Cuprum 
dicitur Chymistis.v <r Jupiter. Stannum 
dicitur chymistis. » 

(2) Vrg. W. I. A. Jonckbloets uitgave 
van den roman van Walewein, II, 272. 



Ius 



— 164 — 



Ius 



Iurare in verba, Iurare in leges 
alterius, eed-doen (1) ; be-sweeren. 

Iurare se hominem ac vasallum 
dotnini esse & obsequium Mi atque 
observantiam prastiturum , man - 
schap doen. 

Iurare contra anitni sententiam, 
Iurare falsb & animo fallendi, mein- 
eed doen, h meenen, & eed. 

Iurare facinora, ver-sweeren, 
ver-loven goed te doen; deierare 
virtutem. 

luratus, luramento confirmatus, 
be-eedt ; be-eedigt ; ge-eedt ; ge- 
sworen. 

luratus, vulgo Scabinus, sche- 
pen. 

Iurati iudices, de gesworens. (2) 

luratus opificiorum collegii, vin- 
der. 

Iut 'amentum, Iusiurandum, eed. 
luramentum conceptis verbis prasti- 
tum, dictatum ab alio vel adactum, 
gestaafden eed. 

Iusiurandi pracedentis persequens 
assertio, volg-eed, q. d. sequens 
iut 'amentum. 

Iureiurando obstringere, obnoxium 
reddere, ver-binden met eed. 

luramenti ab alio facti assertores, 
volg-eeden ; volg-eeders. 

Iusiurandum vidui aut vidua de 
bonis defuncti justi ritique in catalogum 
relatis, kustinge, \el. 

Iusiurandi gratiam facere, solvere 
vinculo iurisiurandi, lusiuran- 
dum alicui remittere, ver-dragen 
iemanden den eed ; quijten den 
eed ; dispenseeren vanden eed ; 
ont-slaen vanden eed. 

luramentum falsum, mein-eed. 



(1) Us. Etytn. « Eed doen. » 

(2) Hs. Etytn. « Ghe-sworen van der 
stadt. Trtbuni plebis, iurati civitatis 
iudices. » 



luramentum infringere, eed-bre- 
ken. 

Iurgium, causa, simultas, 
kijf; ge-kijf; kijf-strijd; kijvinge ; 
kijvagie ; querelle ; twist ; brabbe- 
linee. 

lurgia y her-bekkinge. 

Iurgare, Iurgiis se mutuo impeiere, 
her-bekken. 

Iurgiosus, haderer ; haderig ; 
hader-man; haderachtig; & vulgo, 
haer-man ; haerachtig, 

Ius, Iustum, Ius fdsque, recht, 
richt. Ius id quod cuique debetur, 
ge-rechtigheid ; titel ; magt ; auc- 
toriteit ; quod licet, permissie ; 
keur. 

Ius & cequum, Ius fdsque, recht 
ende reden, recht ende billig. 

Ius, gedinge ; ban, ger. sax. 
vet . mael, vet . sax. 

Ius summum, strictum, streng 
recht ; scherp, spits recht ; uiterste 
recht. 

Ius haereditarium, erf-recht. 

Ius persequendi in iudicio, Iuris 
actio, Iuridica coactio, actie, vulgo: 
recht-dwang, Grotio. 

Ius gentium, volker-wet, volker- 
recht, Grotio. 

Ius personarum, rechtelike ge- 
staltenisse der menschen ; Ius return, 
rechtelike gestaltenisse der saeken. 

Ius in personam, personale, inne- 
schuld : Ius in rem, behering door 
besitrecht oft eigendom : Ius rex 
vindicationiSy aentael : hac omnia 
Grotio. 

Ius & praferentia civium, borger- 
schap, borgerije ; poorterschap , 
poortschap, poorterije. 

Ius civium, borger-mael, vet. 
sax. borg-recht, borger-recht. Ius 
peregrinorum, gast-recht, vet. 

Ius civile, municibale, pratorium, 
stad-recht; wijkbeld-recht ; land- 



lUR 



- i6 S - 



lUR 



recht ; borgerlik recht ; burger- 
wet, Grotto. 

Ius civile, casareum, Imperial*, 
wereldlik recht. 

Ius Pontificium, divinum, gees- 
telik recht. 

Ius sacrum, divinum, fron-recht. 

Ius merum sive summum, Ius 
gladii, put ende galg. 

Ius curia, Ius feudale, hof-recht. 

Ius pagi, rusticum, boer-mael, 
vet. sax. 

Ius summarium, overtogen (i) 
ende kort recht. 

Ius praferentia, retractus y pro- 
timeseos, ver-naederinge. Vide, 
Protim. 

Ius fori, stapel-recht. 

Ius superficiarium, huis-gebouw- 
recht, Grotio. 

Ius codicillare, Ius eximium fo- 
rensium codicillorum, committimus 
van 't hof. 

Ius transscriptitium, transport. 

in Ius qui vocari potest, be-trek- 
kelik in recht. 

luris sui, sive proprii, eigen- 
rechtig; eigen ; sijns selfs. 

Iurts sui, qui extra tutelam 
est ; qui personam habet standi 
in iudicio, mondig; self-mond, 
die op eigene naem dingtael voeren 
mag, Grotio. self-machtig. 

Iuris sui esse, sijns selfs zijn. 

Sui Iuris homo, partiael. 

Iuris & Iustitia administrator, 
officier. 

Iuris tublici ac popularis defensor, 
seind-scnepen, sind-schepen: vindex, 
procureur generael. 

Iuris prof ectura, cancelrije. 

Iuris communis relaxatio, dis- 
pensatie. 

Ius commune relaxare, dispen- 
seeren. 

(i) Hs. L. « on-ver-togen. » 



Ius habere, ge-recht zijn. 

Ius in rem aliquam pratendere, 
ver-meten recht te hebben. 

Iurapetere, resorteeren. 

Iuri renunciare, ver-tijden ; ver- 
tijgen. 

Ius infringer e, perf ringer e, broken, 
breuken. 

Ius manu admotd iuratum, hand- 
mael, sax. sicamb. Vide, Iuris- 
dictio. 

lura exitds, Vide, ExitAs Iura. 

in Ius vocare, provocare ; lure 
experiri, agere, Ius suum iudicio 
persequi, dagen veur recht; laeden ; 
dage-dingen, vet. sax. sicamb. 
rechten ende dingen; tijden, tijen; 
be-tijen, vet. be-trekken, aen- 
leggen, in rechte ; intenteeren, een 
proces; citeeren; intimeeren; som- 
meeren. 

in Ius vocatio, citatie. 

lure, ipso iure, rechteliken ; recht- 
wijse ; billiglik ; billigs. 

lure posse, iure firmo, soliddque 
niti, ge-recht igt zijn in eenige seake. 

Iure suo aliquem privare, it suo 
lure excludere, ver-steken iemanden 
van sijn recht. 

Ius domum revocare, declineeren. 

Iuridica actio, aen-spraeke veur 
recht ; recht-pleginge, Grotio. 

ut Ius dicat monere magistratum, 
maenen de schepenen. 

Ius dicere, administrare, exercere, 
houden de vier-schaere ; ge-nacht 
houden ; bannen, spannen de banke 
oft vier-schaere ; oor-deelen ; recht 
doen ; rechten ; be-rechten, be- 
richten. 

Iuridicus, rechter; vogd, voogd; 
heere van recht. 

Iuridicus dies, ding-dag ; heer- 
liken dag. 

Iuridicus dies matutinus Antver- 
piensibus usitatus, morgen-spraeke. 



Ius 



— 166 — 



Ius 



Juris administrate, Juris actus, 
ge-recht; recht-pleginge. Jurisdiction 
rechts-gebied; rechts-spreuke; keur; 
banke van recht. 

Jurisdictionis forma, stijl ; stijl 
van 't hof ; practijke. 

Iurisdictio senatoria, schependom- 
schap. 

Iurisdictio, Iurisditio, vogdije ; 
ge-bied ; be-heet, vet. ban ; wet- 
banke ; heerlikheid ; roede ; am- 
bacht ; graefschap, vet. sax. wijk, 
vet. district ; jurisdictie. 

Iurisdictio libera, vrijheid ; vrije 
heerlikheid. 

Jurisdictionis urbica limites, stad- 
paelen. 

Iurisdictio civitatis, wijk-beld, 
weig-beld, vet. sax. sicamb. 
qubd lignea lapidedve crucis 
aut obelisci statua erecta desi- 
gnari soleat. 

Iurisdictio fundiaria, laet-banke. 

Iurisdictio, mael-stede, mael-stad, 
vet. q. Iurisdictio molaris. 

Iurisdictio in qud quis natus ma- 
gistrate fungi potest, hand-mael, 
sax. sic. q. d. Signum iuris- 
dictionis sive dignitatis senato- 
ria manu iurata h maioribus 
sive parentibus. 

lurisdictioni, Iudicio & tribunali 
obligatus, subditus, sive obnoxius, 
ding-plichtig ; laet, fland. 

jurisdictionis index, ding-grave. 

Iurisperitus, Iurisconsultus, lure- 
consultus, rechts-geleerd; recht-wijs; 
recht-verstandig ; wet-geleerd ; ju- 
rist. Iuris enarrator & inter pres, 
doctoor inde rechten. 

Iuris formularii peritus, Iuris fori 
consultus, practisijn. 

Iustus, recht ; ge-recht ; ge-rech- 
tig; op-recht; echt; recht-veerdig ; 
rechtelik; trouw; ge-trouw; reden- 
lik; middel-matig ; conscientieus. 



Iustus, Iusti, juist, just; ordi- 
naris. Iustum habere duodenarium, 
juist eene dosijne hebben. 

Iustum, lustitia, recht ; ge-recht ; 
ge-rechtigheid ; recht-veerdigheid ; 
justitie. 

Iustum, lustitia conveniens, recht- 
matig, Grotio. 

Iusti, lure, recht, rechts, rechte- 
lik, rechteliken ; te recht ; recht- 
veerdiglik; billies; billiglik; recht- 
matiglik, ge-rechtiglik. 

lustitia legalis, wettelike recht- 
veerdigheid : distributiva, be-ge- 
vende : commutativa, ver-geldende, 
Grotio. 

lustitia sanguinaria , vindixque 
publica securitatis, criminele justi- 
tie. 

Iustitiam reddere vel ministrare % 
Iustitue aquitatisque sacris operari, 
lustitia sacra peragere, recht doen ; 
rechten ; justitie doen. 

lustitia procurator, fisk, fiskael. 

Iustitium, tempus quo Iuri 
dicundo, negotiisque forensibus 
supersedetur, vacantie van recht. 

Iusta, orum, dag-werk ; take, 
taekse, taxe, tax-werk, taex-werk; 
heilig-avond. 

Iusta funebria, funeralia, iusta 
exequiarum, uit-vaerd ; vigilie. Iusta 
facere, Iusta funebria agere, uit-vaerd 
houden. Vide, Funus. 

Iusiurandum, Vide, Iurare, &c. 
Ius, Iusculum, bruwe; bruwet; 
broeie ; sop, soppe, sope ; potagie; 
wellinge, s. s. c ampin, slabbe- 
ringe; juche, sax. sicamb. iuis, 
iuisken. 

Ius esculentum, liquidum quod 
cochleari aut ex scutelld haus- 
tum editur, lepel-spijse ; schotel- 
eten. 

Iusculum cibo sicciori superfusum, 
saulse; natken op de spijse. 



Iuv 



- i«7- 



Iux 



Ius acrum, (i) peperken ; peper. 

Iusculum I carne, vleesch-soppe ; 
vleesch-nat ; vleesch-moelie, vet. 
sax. sicamb. 

Ius, Iusculum coactum, coagulum 
quasi congelatum, glaciatum aut glu- 
tinosum, geleie ; gelatine ; galatine ; 
jeleie; lil, lelle, ho 11. 

Ius tepidum ligurrire, slabberen. 

Iurulentus, Iussulentus, soppach- 
tig ; Iurulenta, Iussulenta caro, 
gesoden vleesch. 

Iusquiamus, officinaruniy 
mal-kruid ; bilsen. 

Iuvare, helpen ; redden ; bae- 
ten ; qui auxilio iuvari potest, cuius 
res nandutn desperate sunt, helpelik ; 
redderlik ; die te helpen is. 

Iuvamen, helpe, hulpe. 

Iuvenca, lunix, varse, verse, 
veerse, vers-kalf ; stierik ; ionge 
koei ; tijdige koe ; hokkeling ; 
hokeling. Iuvenca sterilis, quene. 

Iuvencus, jongen-os; tijdigen os; 
tijd-os; pink, pnik (2); rindeken. 
Iuvenis, jong, jonk : iam inde h 
puero, h pueris, a gueritia, h cuna- 
bulis, incunabulis; tarn indi a teneris y 
a teneris unguiculis, ab infantia, ab 
atate, van jonk af : porrb, jonge, 
jongen, jongeling, jongsken. 

Iuvenis, iuvenilis, jongelik; jeug- 
dig ; frisch ; versch ; groen, a dag. 
jong-man ; knape ; knecht ; ank, 
Af. Isleb. I. Avent. svent, vet. 
a I its vent, veint, vein, quod de 
ccelibe usurpant; bachiler, Angl. 

Iuvenis celebs, een-loopig ge- 
selle, qui neque uxorem, neque 
proles, neque familiam atit, 
sed solus quocunque lubet va- 
gatur. 

Iuvenis temerarius, groenink. 

(1) Hs. L. « atrum. » 

(2) Hs. 



Iuvenis arator, enkel, enkle, 
sicamb. iuliac. 

Iunior, jonger. 

luniores, guits, Z eland, id est, 
jongers. sic Gertnanis pub & lap 
honestiora quam nobis, [qua 
procul dubio olim indifferentia, 
F. R.] 

Iuniores domini, jonk-heeren, 
olim abpellabantur baronum filii, 
Seb. Munst. [q. vid f opponuntur 
r<p, Senior, seiior, heere, F. R.] 

Iuniorum dominorum status, jon- 
kerschap. 

Iuvencula, meid, meidsen, meis- 
sen, (q. maagd;) swente, svente, 
vet. Iuvencula petulca, puella lasci- 
vims, haver-geite, met a ph. 

Iuvenilis atas, jongheid. 

Iuvenilis temeritas, petulantia, 
lasiivia, wulpscheid. 

Iuveniliter, jongeliken; jeugde- 
liken. 

Iuveniliter, lascivi, protervi, 
wulpschelik. 

Iuvenescere, jongen ; ver-jongen ; 
jong worden; jeugden; ver-jeugden. 

Iuvenari, Iuvenum more temere 
& inconsiderati quid agere, Iuveni- 
liter lascivire, Iuveniliter se gerere, 
wulpschen, q. Vitulari. 

Iuventa,Iuventus, jongheid; jeugd, 
jeugd-dom ; jongschap, vet. joget. 

Iuventa moderator, tucht-meester. 
Iuxta, bij ; dicht bij ; vast bij ; 
doon, deun, deun-bij; neve, neven, 
nevend, neffend ; oij-neven, bij— 
neffens ; be-neven, be-neffens ; 
[lee, le, hinc, leden, qubd iuxta 
se posita sint, I. R.] 

Iuxta, secundum, langs. 

Iuxta, nae. Iuxta consuetudinem, 
nae de gewoonte. 

Iuxta, effen. Iuxta ac, soo wel 
als ; ge-lijk oft ; ge-lijk als oft. 
Iuxta mecum, so wel als ik. 



Lab 



— 168 — 



Lab 



K 



Kalends Ianuarii, novianni, 
jaers-misse ; nieuwe jaers-dag. 
Kalendarium, almanak. 

Kali species, krabbe-quel, qubd 
cancris gressum remoretur. 
K€vord<f>cov, staet-graf. 

Klepsammidium , aliquando 
simpliciter, glas, & curriculum 
hora, een glas, &c. alias, sand- 
looper. 



Labare, swanken, swenken. 

Labascere, wanken, wankelen ; 
slabakken, slappakken ; sukkelen ; 
sokkelen ; swijken. 

Labi, Lapsari, Lapsare, vallen ; 
af-vallen ; snovelen, sneuvelen : 
sneven ; schampen ; schrankelen ; 
schampelen ; schamffelen ; slibbe- 
ren ; slidderen, sledderen ; schuif- 
felen, schuiffen, schuiven, schijf- 
felen; glissen, glitsen, (ykurxpk, 
id est, lubricusf) sluimen; sluipen; 
rutsen, rotsen ; glijden ; rijsen ; 
af-rijsen; ont-rijsen. 

Labi, lijden; vlieten, vloeden, 
vloeien : ver-loopen; veurbij-gaen. 

Labi deorsum, sinken. 

Labi gradu, mis-treden, mis- 
terden. 

Labi anitno, in on-macht vallen. 

Labi iudicio, opinione, memorid, 
&c. ver-grijpen : faelen, feilen, 
failleeren, fauten ; & ipse Lapsus, 
ver-grijpinge; fael, qua posterior a 
tnavult Becanus h vallen & val 
deducere y quhm fateri h Latino 
Falli; quod ipsutn potius originis 
Teutonics faciat a val. 

Labi verbis, mis-spreken ; mis- 
klappen. 

Labentem retinere, tegen-houden. 



Labilis, glijdende: [& scommate 
in feminam facile Labilem, kort- 
gehielde, I. R.l 

Lapsus, gevallen ; geresen. 

Lapsus, us, val ; mis-val ; scham- 
pelture ; sneuvel. 

Lapsus temporis, ver-loop des 
tijds ; laps van tijde. 

Lapsus virium praups, on-macht; 
be-swijmtheid. 

Labarum, sive (ut scribii 
Turnebus) Laborum, vaene, vaen- 
del, vendel ; vaendeling, vende- 
ling ; standaerd. 

Labarum sacrum; vaene; kerk- 
vaene. 

Labes, in-val ; gevallen gat. 
Labes terra, slonde. 

Labes, smette ; plakke, plekke; 
vlek ; maese, masche, maesche, 
maschel, mascher ; maekel, vet. 

Labes, laster. 

Labem inferre, schoffieren. 

Labefacerc, Labefactare, loteren; 
hutselen, hutsen ; lutsen, fland. 
ver-swakken ; swijken, swikken ; 
wankelen, wanken. 

Labefactare, om-setten van sijn 
op-set. 

Labefactatio, swijk ; swijkinge. 

Labefactatio muri, storm-gat ; 
storm-plaetse ; bresse. 

Labium , Labrum , Labellum , 
lippe, leppe, lippeken. Labrum 
superius, boven-lip : eiusque cavum 
sub naribus, lippen-vorken. Labrum 
inferius, onder-lippe : eiiisque cavum, 
lippen-hol. 

Labellum compescere, snoeren den 
bek.- 

Labra movere tantum, & vocem 
nonattollere, popelen : Labra movens, 
popeler. 

Labra linger e, lekke-baerden. 

Labia manducando inter se claro 
sono collidere, smak-bekken; smak- 



LaS 



*- i6$ -* 



Las 



muilen ; Labiorum diductu 
sonum edere. 

Labris primoribus attingere, proe- 
ven. 

Labris iunctisoscularijlabralabellis 
iungere ; trek-bekken ; duiven-bek- 
ken. 

Labeo, Labiosus, Labrosus, lip— 
pachtig ; dik-lippe ; lang-lippe ; 
groot-muil. 

Labrum, kant-lijst ; rand, ut 
vande pot, &c. 

Labrum, labrum eluarium, in quo 
sordes vestium, &c. eluuntur, kuipe ; 
tobbe ; dobbe ; wasch-balie ; wasch- 
kuipe ; wasch-tobbe ; kleer-tobbe ; 
vlote oft vloet daer men in was- 
schet: balie, sax.fris. sicamb. 
boll. 

Labrum, stande; bad-kuipe; bad- 
tonne ; fontein-bekken. Labrum 
lactarium, melk-stande. 

Labrum vinarium, wijn-hoede ; 
wijn-stande. 

Labrum tonsorium, scheer-bekken. 
Labrum, vel, Lavacrum Vene- 
ris, herba, kaerde; kaerden-kruid ; 
kaerden-distel. 

Labor, arbeid ; moedte ; 
moeite; pijn, pijne; nood, noode; 
tuil, tuel ; toel, fland. (i) kom- 
mer, komber ; labeur ; travalie. 

Labor improbus, swaeren arbeid. 

Laboriosus, Laboris patiens, tole- 
rans ; Laboris, frigoris, &c. patten- 
tissimus, arbeidig ; arbeidsaem ; 
herd-baer ; seer herd-baerig ; ijse- 
ren man, q. d. ferreus. 

Labores graves, plurimi, catenati, 
ingentes, herculei, peerds-arbeid ; 
peerds-werk ; slavernije : tales tole- 
rare, exanclare; Labores maximos, 
instar mancipii, subire ; Us se fran- 

(f) Etym. enkel : « Toelen, j. tuylen » 
zonder fland. 



gere % debilitare, ver-arbeiden ; over- 
arbeiden ; be-sueren, be-soeren ; 
slaven ; slavoenen ; ver-slaeven ; 
over-slaven. 

Labori succumbere, te quaed heb- 
ben. 

Laborem alicui levare, ver-lichten 
iemands arbeid ; solageeren. 

Laborem frustrari, ver-liesen den 
arbeid ; ver-loren arbeid doen. 

Labori, vel, in Laborem materiam 
impendere, ver-werken de stoffe. 

Lahore parvo, facili, lediglik, 
& per sync, leglik. citra Laborem, 
lichtelik. 

Labor e fr actus, confectus, mat ; 
stram(w/, membra, &c.) ver-moedt, 
ver-moeidt. 

Laborare, werken ; arbeiden ; 
pijnen;tuelen, tuilen; toelen, fland. 
ploegen; quaed hebben; labeuren; 
travalieeren. 

Laborare, solicitum esse, de 
aut in re aliqud, vraegen nae 
eenig ding ; ergens in (i) be-gaen 
zijn ; werk maeken van eenige 
saeke ; be-laeden, be-kommert, 
be-sorgt sijn in eenige saeke ; 
Contra, geen werk maeken; niet 
passen van oft op eenige saeke ; 
on-bekommert zijn, &c. 

Laborare in pariuriendo, inden 
arbeid sitten ; & ipse Labor, den 
arbeid. 

Laboratus, gewrocht. non Labo- 
ratus, rouw ; on-volmaekt ; on- 
gewrocht. 

Laboriosus, moedelik, moeielik, 
pijnlik. Laboriosum opus, swaer 
werk. 

Laboriosi, moedeliken. 

Labrax, pise is, zee-snoek. 
Labros, inter Canum nomina. 



(i) Etym. « met. » 



22 



LaC 



— *7& — 



Lac 



Labyrinthus, dool-hof; dol- 
hof : dool-lage. 

Lac, melk. Lac tmulsum, 
melksel : molke, boll. 

Lac humanum, Lac muliebre, sog, 
soogsel, (in mamtnis pracipui ;) 
spene, spenne, speene, speine, 
sponne, spinne. Lacte subducere, 
Lac subducere; h Lacte remover e, 
depellere, spenen. 

Lac caprinum, geiten-melk. 

Lac novum, Lac foetantis enixdeque 
bovis, biest, biest-melk, bienst. 

Lac tepidum, koe-warm melk. 

Lac conficiendo caseo tepefacere, 
wellen het melk (i): & Lactepidum 
conficiendo caseo aptum, gewelde 
melk, hoi I. 

Lactis tneta, duin-kaese. 

Lac schiston, Lac it sero discretum; 
pars caseosa Lactis a sero 
separata, matte, matten ; hotte ; 
wrongel. in Lac schiston mutari 
sive densari, schifften, schiffen. 

Lactis flos, cremor, adeps, pinguedo, 
saene, saen ; room : Lac integrum, 
Becano. 

Lacti cremorem tollere, cremorem 
colligere, vloten, vlooten, vlieten 
het melk ; ver-saenen : & cremor ita 
separatus, ver-vloten room, fland. 

Lac cremor e concretum, coagula- 
tutn, calore concretum, gesaent 
melk ; kloter-melk, klotter-melk, 
fland. dik-melk ; klonter-melk ; 
klobber-saen. 

Lac cremore nudatum, sine cre- 
tnore; cui oris flatu flos sive 
cremor ademtus est, ver-saent, 
ver-blaesen, getapt, melk; be-vlo- 
ten melk, \el. vlote-melk: stok- 
melk, g . s. s. 

Lac pressum, coagulatum, coagulum 
gelatum, platte kaese ; weeke kaese ; 

(i) Etym. * boll. » 



wei- kaese ; mei- kaese, qubd 
Mense Maio confici soleat. 

Lacti coagulando vas, strem-vat. 

Lac coagulatum , conglobatum , 
acidulum % klonter-melk ; Lac aceto- 
sum, acidum : Lactis cremor coagula- 
tus & acidulus, klobber-saen, kloter- 
melk. 

Lactis aquea pars, serum, succus, 
wei ; melk-weie, waddeke, s. s. 
schotte van melk, g. s. s. fris. 
hoei, hoi-melk ; hui. 

Lac in butyrum densare, spissare, 
cogere ; Lac agitando extundere buty- 
rum, boteren ; kernen. 

Lac serosum, agitatum, secunda- 
rium, pressum, ebutyratum, ex quo 
butyrum confectum est, boter-meflc ; 
kerne-melk; soepen. (i) Lac ebuty- 
ratum aquatius, portel. 

Lactis crustula, membranula; id 
quod in superficie calefacti 
lactis, aliartimve rerum coit 
atque concrescit, vliesken, velle- 
ken, op 't melk. 

Lactare, Lactare infantem, soogen; 
suigen ; voedsteren, voesteren ; 
mammen. 

Lactalus, gesoogt. 

Lactare, i lied are, be-lakken, be- 
lokken ; ver-treiffelen ; ver-treeffelen . 

Lacttre, sugere ubera, soogen, 
suigen; suigen de mammen; lellen. 
Lac sive alium humorem sugere, 
lepsen. 

Lactens, ut puer, &c. soogling; 
suigende kind ; suigeling ; mam- 
melink ; voedster-kind, voedster- 
ling. Vide etiam, Subrumus. 

Lactis corrupti instar sapere, goor 
smaeken. 

Lactaria, vulgo Lacticinia, suivel ; 
melk-spijse ; melk-waere ; melk- 
werk ; molken, sic. 

(i) Etym. cr fris. » 



Lac 



— 171 — 



Lac 



Lactarius, suivel-maeker ; suivel- 
verkooper ; kaes-kooper. 

Lactarius cibus, wit-moes. 

Lactarium forum, melk-markt. 

Lacteus, wit ; melk-verwig. 

Lactes, Lacteum intestinum, pis- 
cium, melkeiy melkerling ; mildte 
vande visch ; homme ; piscium 
vid* marium, ut kuit, fetnel la- 
tum. 

Lacca, Arabum, gummi 
genus tinctura conveniens ; 
aliis Cancamutn> lak ; gomme lak. 
Lacerare, scheuren, schoren ; 
ver-scheuren ; rijten ; hakken ; 
ver-hakkelen ; terren ; ont-terren ; 
ont-leden ; slippen ; snippen, ut, 
aures &c. ver-quisten, ver-misten, 
vet. ont-stukken. Lacerare unguibus, 
krabben, krabbelen. Qua dam 
horum etiam passiva significa- 
tionis sunt. 

Lacer, Lacerus, Laceratus, ont- 
stukken; on-stukken; om-stukken; 
in-stukken ; geslipt ; ver-hakkelt ; 
lid-loos ; ont-naeleweit ; ont-harle- 
weit; moetse, Vide, Truncus. 

Lacera vestis, gescheurt kleed. 
Lacerna, regen-mantel : schab- 
be, schabbeken ; schobbe, schobbe- 
ken. Lacerna viatoria, reis-mantel. 

Lacerna nigra hiberna Canoni- 
corum, koor-hoed ; koor-kappe ; 
al-mutse. 

Lacerta, Lacertus y haegdisse; 
hegdisse; ab haege sive negge ; 
qubd circa sepes in dumetis, 
rubetis & spinosis locis degat : 
ut apud Virgil, virides etiam 
occultant spineta lacertos : hinc 
corrupt i y aketisse ; aerdissie ; 
egdisse; echtisse: nonnullis hei- 
disse, qubd in incultis & aridis 
locis degat. 

Lacertus, den arm ; & Lacerti 
os maius, arm-pijpe ; arm-spille, 



spille vanden arm. Lacertus autem 
potissimiim musculus, seu carnosa 
corporis pars, & Lacertorum torus, 
putpa, exossis caro robustior, muis, 
muisken, muiskel, muskle, mus- 
kel (1) ; vleesch-muis ; spiere, 
spierink ; hijse ; poeselachtigheid 
vande musklen. 

LacertosuSj vleesachtig ; poesel- 
achtig. 

Lacessere, quellen ; tergen ; 
rijtsen ; aen-rijtsen ; trotsen ; tratsen ; 
groeten, vet. sax. blauwen, blaeu- 
wen, vet. Lacessere procaciter, graven 
op iemanden. 

Lacessere, uit-dagen; uit-eischen: 
ont-seggen ; uit-bieden, vet. 

Lachne, inter Canum nomina. 
Lachryma, Lachrymula, traen; 
traenken. Lachryma, traenen ; 
schreissel. 

Lachryma arborum, sap van boo- 
men ; traen : Vide, Rjesina. 

Lachrymari, Lachrymas effundere, 
traenen ; traen-oogen ; weenen ; 
schreien : Lachrymis rigare, be- 
traenen. 

Lachrymari pra gaudio, van blijd- 
schap weenen. sine Lachrymis eiu- 
lariy verkens-traenen krijten. de 
pueris plorantibus aut vocife- 
rantibus, & nullas lachrymas 
dantibus dicitur. Grunniens 
enim & alte vociferans porcus 
lachrymas non emittit. ut nul- 
lum feri animaly prater homi- 
nem lachrymari communis est 
opinio. 

Lachrymabundus, ad Lachrymas 

pronuSy wee-moedig; ween-moedig. 

Lacinia, slippe ; sleppe ; lijst 

aenden rok; geere, geerene; pand, 



(1) « Muskle, muskel » ontb. in het 
Etym. 



La6 



— 172 — '• 



Let 



JJoie vanden rok; frengie, frangie, 
renie ; borkel, vet. 

Lacinia, arum, hakkelinge der 
kleederen. 

Lacinia anterior vestimenti, veur- 
pand van 't kleed : posterior, achter- 
pand. 

Laciniatus, Laciniosus, geploit ; 
geslipt. Laciniata tunica, pand-rok. 

Lacinias circumagere sive circum- 
volvere, slinger-slippen. 

Laconicum, bad ; bad-stove ; 

stove; sweed-bad (1); sweet-stove. 

Lactuca, laktouwe, lattouwe. 

Lactuca capitata, sessilis, laconica, 
batica ; conglobatis in orbem foliis 
crispa, krop-salaet ; krop-lattouwe ; 
sluit-kroppe : Lactuca capitata 
globus, Lactuca folia in orbem con- 
globata, krop van salaet. 

Lactucella, Lactuca leporina, offi- 
cin. hasen-koole; conijnen-kruid. 
Lactuca silvatica , haviks - kruid . 
Fide, Cicoracea. 

Lacuna, plas, plasch ; poel ; 
water-poel; delle, dal ; put, putte, 
pet; wiel; weel; weele; pans-poel, 
pens-poel ; sleinke, holL fris. 
vore, voire ; groeve ; graft, grave, 
gracht. 

Lacuna, cavum in Labro su- 
perior e, lippen-vorken. 

Lacuna, Lacunarium, Laquear, 

Locus in adificiis, Vide, Laquear. 

Lacus, meer ; maer ; mer ; 

maerasch ; see ; sudde ; delle ; dal ; 

laek, laeke, lak. 

Lacus, drenke; wedde, wette. 

Lacus compluvius, cisterne. 

Lacus, vas atnplum in quod 
mustum pralo exceptum reci- 
pitur, wijn-bak. 

Lacus, alveus in quo faber 
ferrum candens aqud restinguit, 

(1) Hs. 



koel-bak ; koel-trog ; lesch-trog ; 
smed-bak. 

Lacus in quo cerevisia refrigeratur . 
koel-vat ; koel-kuipe. 

Lacus, tina, tinium, tijne ; 
thoever, sicamb. 

Lacus, ubi lintea eluuntur 
locus, wasch-huis; wasch-plaetse ; 
wascherije. Lacus communis, lava- 
trina publica, gemeine wascherije. 
Ladon, inter Canum nomina. 
LjEDERE, quetsen ; wonden ; 
seeren, vet. seer doen; ver-seeren, 
ver-seerigeri ; minken, menken ; 
takken ; offenseeren. 

Lasus, seer ; seerig ; seerlik ; 
geauetst ; gewondt. 

Lasio, quetse; quetsuer; wonde; 
minke, menke; offensie. 

LiELAPS, canis admodum 
velox, vlieg-wind. Etiam inter 
Canum nomina. 

LiENA, over-mantel ; over-rok ; 
over-kleed ; over-sloop ; quene, 
vet. fland. ut etiam, frok; gall. 
frocq. 

LiETARi, Latitia perfrui, vrolik 
zijn; heugen, hogen. 

Latari, & Latificare, Latitia affi- 
cere, ver-heugen ; ver-hogen ; ver- 
blijden ; vrouwden ; ver-vrouden, 
ver-vrouwen ; ver-vreugden ; ver- 
fraeien ; vreugd be-drijven. 

Latus, Latabundus, blijde ; vrolik ; 
vro, s. s. ver-blijdt ; vreugdig ; 
ver-heugt ; locht van gceste ; licht- 
sinnig ; locht-sinnig ; wonsaem, 
vet. gaillard. 

Latus, amcenus, lustig, lostig ; 
lust-baer. 

Lati, blijdelik ; vroliken. 

Latitia, blijdschap; vreugd ; vro- 
likheid ; vrouwde ; heuge, hoge ; 
heugenisse. 

Latitiam adimere, ont-heugen. 

Latus, faundus, vrucht-baer. 



Laic 



— 173 — 



Lam 



Letamen, mest, mist, mesch ; 

akker-mist; koe-mest; dunge, vet. 

LjEvis, licht, leicht ; glat, 

gelat. Levis & speculi instar politus, 

spiegel-slecht. 

Levigare, Levare, glatten, ge- 
latten ; evenen, effenen ; schaven 
Lavigatorius asser, stipes, mangel- 
berd ; mangel-stok. 

Lavigatus, glat, gelat ; geschaeft ; 
lat. 

Levitas, Levor, glatticheid, ge- 
latticheid. 

LjEvus, slink; link, lefs, boll. 
locht oft luft. 
Leva, vid* manus, slinke hand. 
Laganum, koek ; ei-koek, eier- 
koek; pannen-koek; struive; fletse, 
lovan. kaes-vlaeie ; kaes-taerte ; 
waefel ; morstelle, morstelleken ; 
vadde; oblije; ouwel; oblaet, vet. 
noele, nole, sicamb. vulgo Ne- 
bula. Lagani delicatioris genus, slui- 
mer, fland. 

Lagena, vlessche,flessche; laegel, 
legel, lechel, g. s. s. 
Laguncula, flesken. 
Lagon, inter Canum notnina. 
Lagopus, herb a, hasen-poot- 
kens. 

Lagopus, avis genus, quod 
quidam perdicis speciem factunt, 
steen-hoen ; berg-hoen ; berg-haen : 
snee-hoen, sneeuw-vogel, it colore 
candido, vel h nivosis locis 
ubi degit: aliis steen-uil. 
Laicus, Xat/cos, wereldlik; leek. 
Lallare, lellen ; lepsen. 
Lambdoides sutura capitis, 
kruin oft kroon-naed des hoofds ; 
bekkeneel-naed. 

Lambere, lapen, lappen, 
Mmuv, (1) \aTraUiv, id est, 

(1) Hs. en Etytn. L. Xdwreiv. 
XairdBew wordt alleen door Athen. 



sorbendo haurire, labben, vet. lek- 
ken, lakken ; likken. Lambtndo 
bibere, sorbere, slabben ; lekken ende 
suipen ; lerven, larwen. 

Lambere, aen-roeren. 

Lambendo inquinare, be-slabben. 
Lamentari, klagen; be-klagen; 
wee-klagen ; krijten ; be-krijten, 
be-weenen ; be-schreiden ; huilen ; 
karmen ; kermen ; be-kermen ; kar- 
mieten, fland. jammeren ; jam- 
mer lik klagen ende schreien. 

Lamentabilis, klaegelik ; jam- 
merlik. 

Lamentum, Lamentatio, ge-kerm ; 
kerminge; klage, klagte ; klaginge ; 
be-klag ; wee-klage ; leed, leid ; 
ge-queel ; ge-schrei ; jammerlik ge- 
schrei ; huilinge. 

Lamentator, klager ; krijter. 
Lamia alve, alvinne ; spec- 
trum albo habitu vidua lugentis 
ruri obambulans, vulgo, Elva. 
Tacito, ut recti emendat Lipsius, 
Alurinia ; nisi sit, Alvaruna ; 
Fata Italis, Fee, Gallis: Teuto- 
nic i etiam, bele-witte ; wit- 
vrouwe ; wite-vrouwe, &c. Vide 
etiam, Saga. Lamiam agere, 
alven. 

Lamia, nacht-maere ; nacht- 
merrie ; nacht-vrouwe ; nacht- 
moeder, vet. 

Lamia, larve, larwe, lerve, g.g. s. 
fland. 

Lamia, hexe, hekse, (hechisera;) 
tooverersse, tooverinne : vandoese, 
vaudoose, vaddoose, vadoose, a 
Valdensibus (qui veneficii aut 
magia vulgo incusaUi) trans- 
latum nomen ad quosvis vene- 
ficos aut magos. 

vni, bl. 362, F. gegeven als syn. van 
Xairdcraew, dat « ledigen, te niet doen » 
beteekent. 



Lam 



- 174 — 



Lan 



Lamia, damon aquaticus , 
bommeler ; bommel-nekker. 

Lamia, kapper; kappert; pots- 

hoofd; piscis dictus a truncandis 

piscatorum sagenis, Ad. lunio. 

Lamina , Lamella, plate; scheene; 

spange; spalke. 

Lamina tecti, dak-berderkens. 

Lamina plumbi, blek ; blik ; 
slekke loots. 

Lamina cuprea, koper-blek. 

Lamina cultri aut gladii, lem- 
mer ; klinke, klinge ; ruitink. 

Lamina serra, blad vande saege. 

Lamina foci, cui appenditur 
climacter, latte vande scnoude. 

Lamina pr all, degel vande persse 

Lamella metalli tenuis instar folii, 
loof, loof ken, looveren van metaal ; 
folie. 

Lamella extrinsecus libris adbibita, 
doppe, id est, be-slag des boeks, 
Adr. lunio. 

Lamella, Lamina sectilis saxea, 
quales integendis adibus ad 
Rhenum exciduntur , schalie, 
lei; leide; rijns-schalie, rens-schalie; 
schever-steen. 

Lamella sive Lamina panis, casei 
&c. snede, schelle, broods, kaes, 
&c. 

Lamellam (saxeam potissimitm) 
supra aquam distringere ; Lamella 
aquas quatere, slingeren, botten op 
't water ; stip-stappen, hoi I. La- 
mella super aqua aquor districtio, 
ludus puerilis, Vide, Epostra- 
cismus. 

Laminam excutere, ducere, extun- 
dere, extenuare, uit-kloppen, uit- 
slaen, het blek, &c. in Laminas 
extenuatum opus, ge-draeit oft ge- 
dreven werk. 

Laminarius, blek-slager. 

Lamium, doove, doode, netel. 
Lampas, lampe ; licht-vat ; 



lucht-vat. Lampas pensilis, kruisel, 
krosel, sax. 

Lampas aeris, sterren-schot ; 
sprink-vier inde locht. 

Lampetra, Lampreda, piscis, 
(Mustela, Lud. Pott. & quibus- 
dam, Mustella stellaris, eodem 
teste) lampreie ; prikke. 

Lampurus, inter Canum no- 
mina. 

Lampyris, licht-mugge ; nacht- 
mugge ; licht-worm ; nacht-worm- 
ken ; schijn-wormken ; bern-maie. 
Lana, wolle, wulle. 

Lana brevis ac minuta, stof, stoffe. 

Lana brevis, forficibus desecta, 
aut in poliendo a fullone de pannis 
rudibus aut interpolatis deducta 9 
scheerlink; scheer-wolle ; scheer- 
haer. 

Lana crassior & recrementitia , 
werk. 

Lana velleribus decerpta, bloot- 
wolle. 

Lana in ove demta & conglobata, 
Globus aut coagmentum Lana, vlies ; 
vacht. 

Lana neta 9 ge-spin ; ge-spinsel. 

Lana coacta, condensata, consti- 
pata, vilt. 

Lana succida, illota & sordibus 
adharentibus imbuta, cum suo cesypo, 
iek-wolle ; wolle metter ieken. 
asybum, ipsive pinguitudo, ieke. 

Lana xylina, lignea Ulpiano, 
bombasijn, boombasijn ; boom- 
wolle ; boom-sije. 

Lana anserina, pluim-vederen. 

Lanam decer per e velleribus, blooten 
de vellen ; ploten de wolle, /land. 

Lanam in crate exbansam bacillo 
concutere, vlaeken ; blaeken. 

Lanam discutere, extricate, & 
purgare, villen de wolle. 

Lanam pectere ; pectine carpere, 
tenuare, obliquo deducere fetro, kaer- 



Lan 



— 175 — 



Lan 



den ; hekelen, heekelen ; q. d. 
haekelen, id est, hamo trabere. 

Lanam medicamentis sufficere, in- 
ficere, staelen oft verwen de wolle. 

Land ac teld victutn quaritare, 
winnen den kost met spinnen ende 
weven. 

Lanificium, Lanitium, Latue opi- 
ficium, wollen -werk ; draperije. 
Lanificium exercere, drapieren ; dra- 
penieren. 

Lanarum tonsar, blooter ; ploter. 

Lanarius, Lanifex, Lanificus, wol- 
man ; wollen-werker ; laeken-mae- 
ker ; drapier, drapenier, trapenier. 
Lanarius textor , wollen - wever , 
wullen-wever. Lanifica, wollen- 
werkster. 

Lanifica, Lanipendia, qua net, 
spinnerse ; spinster. 

Lanatus, Lanaris, Land tectus, 
gewolt. 

Laneus, wollen, wullen. 

Lanugo, tenera lanugo, flos, 
vlok-wolle ; vlok-haer ; stof-haer ; 
donse, donst, dunst, dust, duinst; 
wol-haer, wol-haerken ; stuif-haer. 

Lanugo, stok-haer, stoppel-haer, 
stokkel-haer ; stok-vederen, stop- 
vederen, stoppel-vederen. 

Lanugo genarum, tenera quasi 
lana in adolescentium genis, jong- 
haerken ; melk-haer ; guich-haer ; 
gek-haer, sax. sicamb. (poil folet, 
gal.) stoppel-haerken ; guichel- 
haer ; padaen-haer ; padden-veer- 
kens ; vlasschen baerd. Lanuginem 
primatn emitter e, haeren. 

Lanugo, seu pappi florum aut 
herbarum, pluis; wolleken aende 
kruiden oft bloemen ; guichel-haer. 

Lanugo i floribus veterakentibus 
decidua et volatica, stuifken vande 
bloemen. 

Lanugo arborum, mos, schom 
der boomen, corticum vid\ 



Lanugo, serr a go, sagel; sage- 
meel. 

Lancea, hals-geweer ; lang- 
geweer, arma longa qua humeris 
feruntur : spere, speere; spiesse, 
spietse; pijke; lance, lancie, lansse, 
lantsi. 

Lancea, glavie, gallis pro gladio. 

Lancea velitaris, levis, javelijne. 

Lancea sive Teli genus, gisarme, 
guisarme. 

Lancea corrigia, knevel. 

Lanced decurrere, steken ; stek- 
spel houden. 

Lanceis adversis incurrere, rennen 
met de lancien. 

Lanced aliquem transadigere, ie- 
manden met eene lancie deur-loo- 
pen. 

Lancea ignita, vulgi, sterren- 
schot ; sprink-vier inde locht. 

Lancearius, pijkier ; pijkenier ; 
pijkenaer; lander; lancie-voerder; 
lans-knecht. 

Lanceola, honds-ribbe. 
Lances, Vide, Lanx. 
Lancinare, pikken; pikkenren; 
steken. 

Landgravius, vulgi, land- 
grave, q. d. comes terra sive 
regionis ab Jmperatore dono 
data. 

Languere, Languescere, Lan- 
guidum esse, v el fieri, krank zijn ; 
krank worden ; quelen, quijlen ; 

auenen, quijnen ; flauwen ; ver- 
auwen ; slabbakken, slappakken ; 
soren, sooren; suchten; be-swelten, 
fland. quexen ; ver-swakken ; 
ver-welken, ver-welkeren ; ver-we- 
men ; swelten, vet . fland. ver- 
liggen, vet. 

Languere sopore, swijmelen. 
Languidus, flau ; laf ; swak ; 
slap ; wan-lustig ; ver-welkt ; be- 
sweken ; oodelik, oielik, oolik ; 



Lak 



- t 7 4 - 



Lap 



on-lustig ; suchtig ; ver-ncutelt, 
ver-nutelt ; vads ; vaddig ; leusig, 
losig; luisig; loesig ; loof, boll. 
magt-loos ; week, weik ; lam, 
laem; bange, bangig; naer, hoi I. 
fris. 

Languidus homo, vlokkaerd. 

Languidulus air, smoel weder. 

Languida, ignava puella, swelte. 

Languidi, lammelik ; slappelik ; 
flauelik (i) ; langsaemlik. 

Languor, ut, animi, virium, &c. 
quaelikheid ; quaelikheid aen 't 
herte ; guaele, quelinge ; flauheid ; 
flauwigneid ; suchte, suchting ; 
on-lust ; wan-lust ; vaddigheid ; 
weedom ; wee-dag, sicamb. swaer- 
moedigheid ; slapheid ; slappigheid; 
on-macht; machtloosheid; krachte- 
loosheid ; ver-welkinge ; doleantie. 

Languor stomachi, ver-seeuwt- 
heid. 

Laniare, hakken ; snijden ; 
schrantsen; ver-snijden; ver-scheu- 
ren ; in stukken houwen. 

Lanio, Lanius, vleesch-houwer ; 
been-houwer ; been-hakker ; slach- 
ter ; slager ; sieger ; vleesch-slach- 
ter ; knoken-houwer, knaken-hou- 
wer, sax. sicamb. fris. kuiter, 
kuter, s. s. vleesch-manger, vleesch- 
menger, vet. 

Lanionia mensa, houw-banke ; 
vleesch-banke. 

Laniena, officina Lanionum, slag- 
banke; slag-huis, slacht-huis; vleesch- 
banke; vleesch-halle; vleesch-hank; 
vleesch-huis ; kuiter-huis. Lania- 
riutn. 

Lanista, schermer; scherm- 
meester ; vecht-meester ; sweerd- 
vechter. 

Lanx, schotel ; disch. Lanx 
escaria, plateele. Lanx, in libra, 

(i) Hs. 



schaele vande wage ; schotel inde 
wage; wege-schaele; waeg-schotel. 
& metaphor. Alea, fortuna casus. 
Lances aquato examine bin<e 
Virg. schotel-wage ; schael-wage. 
Lanugo, Vide, Lana. 
Lapathum, Lapathum acutum, 
peerdik ; patich ; lek-bladeren, 
leik-bladeren, fland. 

Lapathum sanguineum, maculosum, 
draken-bloed. 

Lapis, steen; stein. Lapillus, 
steenken. 

Lapis rudis, rum casus, on-ge- 
houwen steen. 

Lapis arenarius, sand-steen ; tuif- 
steen, tuf-steen, tof-steen : bibulus, 
spongia instar fistulosus, puim- 
steen. 

Lapis Parius, witten marmer- 
steen. 

Lapis Asius, i quo capuli & 
conditoria mortuorum fiebant 
antiquitus ; Lapis sepulchralis , 
qui sepulchro imponitur, qua- 
dratics in mensa formam, sark; 
sark-steen. 

Lapis pyramidatus, kegel. 

Lapis angularis, hoek-steen ; 
ek-steen, eg-steen ; hornik-steen. 

Lapis manualis, hand-vulligen 
steen. 

Lapis missilis, werp-steen. Lapidis 
iactus, steen-werp. 

Lapis index, Lydius, Heraclius, 
proet-steen ; goud-steen ; toets- 
steen ; strijk-steen. 

Lapides carbonarii, steen-kolen. 

Lapis, Lapides, Lapillus, Lapilli, 

freciosi, Oriente lecti, ge-steente ; 
ostelik gesteente; kostenken steen; 
edel, orientael, ge-steente; bagge. 
Lapis Thracius, swart aget. 
Lapis Erythraus, perle, peerle. 
Lapis Lunaris, sdenites, specu- 
laris, aphroselinus, lapis Aramcus ; 



Lap 



— 177 — 



Laq. 



vulgo, Glacies Maria, spiegel- 
steen. 

Lapis cyaneus, carulaus, stellatus, 
vulgo, Lapis Lazuli, vel, a?uli, 
lasur-steen. 

Lapis fulmineus ; gemma qua 
cum imbribus & fulminibus 
cadere dicitur, donder-steen ; 
blixem-steen. 

Lapis quo via sternitur, kassij- 
steen : Lapidibus stratus, gepaveid ; 
geplaveid. 

Lapidum pollen vel pulvisculus, 
ut tophi, &c comminutorum, bik. 

Lapidum fragment a, gruis. Lapi- 
dum fractorum congeries, puin. 

Lapis pigmentarius , vrijf-steen 
der schilders. 

Lapis jornacarius, lapis quadra- 
tus, planus, sternendo pavimento, 
pracipui ustrina, aut foci, esterik ; 
alstark, alstrak, sax. 

Lapis operarius, Lapis qui servit 
opificum operis, ut cos, &c. werk- 
steen. 

Lapis naxius, Lapis cuius in 
acuendo ferro est usus, wet-steen. 

Lapis ararius, Lapis luminis, 
Lapis extritu igtiem reddens, vier- 
steen ; koper-steen. 

Lapis molar is, Lapis incusus, 
molen-steen. 

Lapis manalis, unde fons emanat, 
fontein-steen. 

Lap is terminalis , finientis ter- 
ritorii index, pael ; pael-steen ; 
stad-paelen ; mark-steen ; scheid- 
steen ; scheidel-steen ; mael-steen ; 
reen-steen, sax. fris. 

Lapis, mille passus, mijle. 
Lapis primus, ban-mijle. 

Lapidibus connectendis glutinum, 
steen-lijm. 

Lapis offensionis, stoot-steen ; 
steen des aen-stoots. 

Lapidescere, in Lapidem lapide- 



dmve duritiam converti, aut, con- 
vertere, ver-steenen. 

Lapidibus viam sternere, steen- 
wegen ; kassijen. 

Lapidem torquere, schieten. 

Lapidare, LapUibus obruere, coo- 
perire; Lapides in aliquem iacere, 
steenigen. 

Lapillum super aqua aquor dis- 
tringere, slingeren, botten, op 't 
waeter. Vide, Epostracismus. 

Lapidis molaris sulcos excudere, 
acuere, exasperare, billen, bikken, 
den molen-steen. 

Lapides cadere, excidere, effodere, 
secare, scheissen : pikken, bikken, 
de steenen. 

Lapicida, Lapidicida, Latomus, 
Lapidum sculptor, steen-houwer ; 
steen-snijder ; steen-poeler, vet. 
bikkeler, bikker, ho 1 1, scheisser, 
qui vid* lapides i rupe exscindit; 
steen-bikkeler. 

Lapidicina, Lapicadina, locus 
unde Lapides & saxa excidun- 
tur, scheis-put; scheis-poel; steen- 
groeve ; steen-put ; steen-kuil ; 
steen-poel ; quarriere*. Latomia, 
Latumia. 

Lapideus, steenen ; van steen ; 
steenig. 

Lapideus, durus instar lapidis, 
steen-herd. Lapidis instar induratus, 
ver-steent. 

Lapidosus, steenachtig. 

Lappa, lekke ; lek-wijn, leke- 
wijn ; stort-wijn ; drup-wijn. 

Lappa, herba, klijve, kleve ; 

klisse, klesse, klette, kladde. 

Lapsus, Vide, Labi. 

Laquear, Laquearium, La- 

queare, seu, Lacunar, Lacunarium, 

Lucus, in adificiis, ge-bondte, 

fje-bundte, ge-bindte ; solder, sol- 
er, solderinge ; ge-hemelte ; ge- 
span oft welfsel vanden solder ; 

23 



Lar 



i 7 8- 



Lar 



ver-welf; ver-welfsel ; roef, vet. 
worminge, worrnene ; lambris, 
lambrisseersel ; plankier. 

Laclueus , Laqueolus , lace , 
laece, leisse, letse, lesse, litse ; 
laege ; strik-litse ; stringe, strenge, 
strange ; strik ; strop ; stroop ; 
strek; val-strek (1); valle ; trekke, 
trek ; bast ; strop-slag ; piere, 
fland. capiendis pracipui 
avibus. 

Laqueos tendere, lagen leggen. 

Laqueo stringere, constringere, pre- 
mere, ligare, nectere, connecter e, 
strikken ; stroopen, stroppen. 

Laqueo capere sive decipere, be- 
kleppen, be-klippen, be-klikken. 

Laqueo collum obstringere, com- 
primere, nodare, interimere, gulam 
fr anger e, worgen, wurgen, ver- 
worgen ; met den strop ver-wor- 
gen; op-knoopen. 

Laqueo vitam finire, se strangu- 
lare, in laqueum se dare, ver- 
hangen. 

Laqueum solvere, obstringere, ont- 
strikken. 

Laaueatus, Laqueo irretitus, nexus, 
gestrilct. 

Lar familiaris, herd ; herd- 
stad ; heerd ; heerd-stad oft stede ; 
& ger. sax. herd-blad, q. lamina 
fori; heerd-plaetse. [honk; hitic 
bij honk blijven, I. R ] 

Lar, huis-god. Lares, huis-go- 
den; woud-her-mannekens; loutcr- 
man, lauter-man. Fide, Damon 
Alexicacus. (2) 

Lararium, huis-capelle; kapelle- 
ken binnen den huise. 

Lardum, Laridum, spek ; vcr- 
ken-spek ; baek, baeke ; baekea- 

(1) Etym. v Val-stiick. » 

(2) Van Lar geen woord, noch bij 
Damon, noch bij Alexicacus, 



vleesch ; baeke-spek ; lard, fland. 

Laridum pingue, quo carnes 
parum pingues, maximt autem 
ferina transfiguntur, lardier- 
spek ; lardeersel. 

Lardum virgatum, geregen ver- 
ken-vleesch. 

Lardum conditum, suite., solte, 
g. s. s. fris. 

Lardum rancidum, garstig spek. 

Lardo transfgere, spekken ; lar- 
deeren; & metaph. de alid qua- 
libet re quasi lardatd aut 
transfixd, spekken; gespekt. 

Lardo perstriatus, deur-regen van 
spek. 

Lardarium, spek-priem ; spek- 
naelde ; spek-natel (1) ; lardeer- 
priem. 

Largiri, geven ; offercn. 

Largiri & profundere, de gilde 
spelen. 

Largiri in commune, in sumfum, 
ten besten geven. 

Largiri, toe-staen, sax. sic am b. 
fris. 

Largus, mild ; rijf, rijve ; breed, 
breid ; wijd-loopig ; wijd-veldig ; 
planteit. 

Largi, mildelik ; rijffelik ; guffe- 
lik, fland. 

Largiloquus, mondig. 

Largitas, mildheid, mildigheid. 
Laridum, Vide, Lardum. 
Larix, lorken-boom ; lerken- 
boom. 

Larva, alvinne ; wit-vrouwe, 
wite-vrouwe; nacht-vrouwe; nacht- 
moeder, vet. nacht-geest; bulle- 
man, boll, bijtebauw ; bietebauw ; 
bulleman, hoi I. bommeler, bom- 
mel-nekker; ge-spuis, ge-spens (2); 

fi) « Etym. sax. sic. » 
(2) Etym. « Ghe-spens. ger. sic. 
j. ghe-spuys. » • 



Lar 



— 179 — 



Las 



spook ; ge-spook, spoke, spooke (1) ; 
spooxel ; geest ; bulder-geest ; 
kakerolle ; boes-man, fris. larve ; 
larwe; lerve; dragt. Vide etiatn, 
Lamia & Saga. 

Larvarum ludibria, spookerije. 

Larva, persona, grijm, grim ; 
grijs-aensicht ; momme ; mom- 
aensicht ; tal-masche : masche, 
maske ; vulgo, Masca. Solet 
nebulonum quoddam genus in- 
cidere densis reticulis velatum 
& tectum, vulgari nomine 
net-boeven, net-rabouden appel- 
lati, qui per Maschas, id est, 
ret is maculas seu foramina alios 
videre & noscere potuerint, ipsi 
interim ignoti: inde mascne, 
maesche, & maske larvam sive 
personam did conijcio: cum etiam 
Latini Reticuli nomine fasciam 
lineam sive laneam intelligant, 
quam faciei admovemus ne 
agnoscamur. sic Plin. lib. 12 
c. 1 4 Persona, inquit adijcitur 
capiti 9 densusve reticulus. 

Larva, pompa larvata, mom- 
merije ; mascarade. 

Larvam induere, ver-mommen ; 
tal-maschen. 

Larvam agere, alven : mommen. 

Larvatus, be-seten mensch. item, 
momme, mommer ; ver-momt ; 
net-boeve; net-raboud. 

Larvatorum alea, momme-kansse. 
Larus, meeuwe, a voce quam 
edit. Proprii, inquit Lud. Pott, 
de cinereo. Gaviam, inquit, 
transtulit Ga^a. Larus marinus 
albus, see-meeuwe . Catarractes , 
Larus marinus maximus in 
Larorum genere, scholver, schol- 

(1) « Spook » ontb. in het Etytn. 
doch het geeft : « Spoke, j. spoocke » 
en « Spoocke /spoocksel. sic. fris.holl. » 



fert. hac Pott. Mergus magnus, 
scholffert, Kiliano. 

Larus, fulica nigra, meer- 
koete. 

Larus niger, mei-vogel ; brand- 
vogel. 

Larynx, stroten-hoofd. 

Lasanum, schijt-pot (1); schijt- 
teile ; kak-pot ; kak-teile ; stront- 
pot ; pis-pot ; pisteile. 

Lascivus, moed-willig ; wel- 
dig ; welderig ; brood-dronken ; 
pijnlik, pijlik ; pijelik (2); dertel ; 
aelwerdig ; rase-kop ; raese-bol ; 
kril, krillig ; sassen ; sassaem ; 
satsaem ; mal ; mallaerd ; molen ; 
geil ; gijl ; geilig ; rammeler, rem- 
meler; rommele, rommeler; spulks, 
hoi I. fris. stoeiig, hoi. fris. 
voer-loos; vrept, ^el. pitsachtig ; 
ver-went, ver-waent ; brunstig ; 
brumstig, brustig, bruistig ; lak, 
fland. on-tuchtig, on-tochtig ; 
gumpig, g. s. s. ver-taerd, ver- 
taerdig, s. s. fris. uppig, g. s. s. 
fimeler, femeler ; loopig ; haete- 
lig (3); raboud; boeve. Lascivus, 
instar catuli^ wulpsch : instar 
eoui, gemelik, geemelik, gemme- 
lilc. (4) Lasciva puella, fetnina, 
rammelersse ; spoeistere, hoi I. 

fris. is) 

Lascivi, moed-williglik ; sassem- 
lik ; ver-waendelik. 

(1) Van daer het Fr. Esquipot. « Espece 
de tirelire ou de petit tronc qui est dans 
la boutique des Barbiers, et oil Ton met 
l'argent de ceux qui viennent s'y faire 
raser. U esquipot estplein. Les gar cons Barbiers 
partagent Ves'quipol. » Diet, de l'Acad. Iran?. 
1814. 

(2) De vorm « pyelick » ontb, in het 
Etym. 

(3) Etym. • Haetelick... & Petulans, 
lascivus, insolens. » 

(4) Etym. « ger. » 

(5) Hs. L. « stoeistere. » 



Las 



— 180 — 



Lat 



Lascivire, ver-weeldigen, ver-wel- 
derigen ; dertel zijn ; ver-dertelen ; 
ver-prillen ; ver-krillen ; mallen ; 
stoeien, fris. boll, kril zijn; 
bijsen, biesen ; geilen, gijlen ; 
loopig zijn ; fimelen, femelen ; 
rammen, rammelen, remmelen ; 
rasen ; rase-koppen, rase-bollen. 
Lascivire , Lascivi vivere, tuilen, 
Bccano. 

Lascivia, welde, weelde ; moed- 
wille ; moed-willigheid ; sassem- 
heid ; satsaemheid ; voer-loosheid ; 
brood-dronkenschap ; malligheid ; 
stoeistereie, boll, fris, dertelheid; 
rabouderije; ver-waentheid ; ragie : 
geilichheid ; geilheid ; krilligheid. 
Lascivia iuvenilis, wulpsheid. 

Laser Medicutn vel Syriacum, 
duivels-drek. 

Laser vel Laser pitium Galli- 
cum, meester-wortel. 

Laserpitium, quorundam, 
lavesche. 

Lassare, ver-moeden ; helligen 
ger. Lassari eundo, over-gaen. 

Lassatus, ver-moedt, ver-moeit. 

Lassus^ moede, muede ; mat ; 
a-machtig, ael-machtig ; hellig, 
ger. on-lustig ; naer, id est, 
bange ; stram. non Lassus y on-ver- 
nioedt. 

Lassitudo, ver-moetheid ; mattig- 
heid. 

Later, Later cuius; Later coctus, 
coctilis ; kareel, quareel ; kareel- 
steen ; muer-steen (i) ; kachel, 
kaekel ; koreel (2) ; brikke, brijke, 
/land, tichel, tichel-steen, tegel- 
steen : tichelken. 

Later coctus grandior, moffe ; 
moppe. 

(1) Etym. « sax. sicamb. » 

(2) Etym. « Koreel. j. kareel. Later. » 

(3) Etym. « Moffe. ^eland. holl . 
vet us. » Moppe ontb. 



Later excoctus & durus imprimis, 
klinkaerd, a. d. tinniens seu 
tinnulus aum pulsatur. 

Later non probi coctus, aerd- 
steen. 

Laterarius, Laterumfigulus, steen- 
bakker ; kareel-bakker ; ticheler, 
tichel-bakker. 

Lateraria, fornax sive officina 
coquendis Lateribus apta, tichel- 
oven ; tichelerije ; steen-oven ; 
kareel-oven ; steen-bakkerije. 

Lateritium opus, Laterarium opus, 
tichel-werk. 

Latere, Latitare, schuilen ; 
ver-borgen liggen ; on-bekent zijn ; 
luisschen, vet. fland. 

Latitare submissi, dukken, duiken, 
& f. donken. 

Latere sub tecto donee imber aut 
tempestas cesset, kuren. 

Latitare domi, cochlea vitam 
agere, kokerolien ; kokeloeren. 

Latens, ver-borgen; on-merkelik. 

Latenter, heimelik, heimeliken ; 
ver-borgentlik ; be-dektelik. Laten- 
ter ire, druilen : prorepere, druipen : 
aggredi, be-kruipen. 

Latebra , Latebrce , Latibulum , 
schuilinge ; schuil-hoek ; schuil- 
winkel; een hoi; kruip-hol; sluip- 
hol ; sluipsel, sluipe, slope ; kot ; 
kote ; op-stal : [donk I. R. ab 
honk q. de honk, 't honk, id est, 
domi: & bine nomina opidorutn 
aut arcium desinentia in donk, 
ut Arendonk, Wachtendonk &c. 
Sed possit donk esse q duikinge, 
latibulum. F. R.] 

Latibulum murinum, muisen-hol. 

Latebricola, sluiper. 

Laterna, lanterne, laterne. 
Laterna spongiosa, foraminosa, fistu- 
losa, spongie. 

Laternarius, lantern-drager. 
Latero, Vide, Latro. 



Lat 



— 181 — 



Lat 



Latex, nat, natheid, nattigheid; 
waeter ; sap ; vochtigheid. 

Lathyris, spring-kruid; spring- 
koren ; spring-wortel ; sporie, 
spurgie. 

Latinitas culinaria , vulgi, 
koken-latijn. 

Latio, Latum, Latus, Vide, 
Ferre. 

Latomus , Latomia , Fide, 
Lapicida, ire. 

Latrare, bassen ; baffen ; 
beffen ; blafFen ; bellen ; snabben ; 
keffen ; bleken, sax. janken ; 
snakken. Latrare in aliquem, Latratu 
impetere, snauwen op iemanden ; 
be-snauwen ; be-snabben ; habben 
ende snabben. 

Latrator, keffer , janker. 

Latratus, us, bas ; ge-bas ; blaf ; 
keffinge ; snauw; snak. 
Latria, Gods-dienst. 
Latrina , Latrina domestica , 
kak-huis ; schijt-huis ; drek-huis ; 
heimelik ge-mak ; heimelikte (i) ; 
heimelikheid ; waerd-rubbe ; stille ; 
kak-stille ; kleine ; sinke, vet. 
sode, soode, soie, soede, soeuwe, 
soedse ; privaet ; secreet ; q . d . 
locus privatus sive secretus. 

Latrina concatnerata, voute ; welf- 
sel ; welvinge. 

Latrina sedes perforata, bril. 

Latrina concha, receptaculum, kruin 
van 't privaet. 

Latrinas purgare, stille-vaegen ; 
stille-ruimen ; stille-schrobben ; 
bern-steken. 

Latrinarum purgator ; Latrinas 
nocte expurgans, bern-steker ; 
beer-steker ; stille-vager ; stille— 
ruimer ; stille-schrobber ; nacht- 
werker, quia de nocte plerumque 
fit. 

(i) Hs. Etym. a Heymelicke. » 



Latro , Latero , Later anus , 
heeren-dienaer ; trouwant ; helm- 
bardier; arcier. Vide, Somato- 
phylax. 

Latro, grassator, roover; bosch- 
roover; straet-roover ; straet-schen- 
der; kneveler; af-setter; heg-dief; 
land-dwinger ; moordenaer ; moor- 
der; snap-naen; assaisin; schaeker, 
scheeker. 

Latronum arma, moord-waepen. 

Latronum spelunca, moord-kuil. 

Latrocinari, rooven ; rooffen ; 
straet-rooven ; straet-schenden ; af- 
setten ; af-werpen, af-worpen ; 
moorden ; knevelen; assaisineeren. 

Latrones recipere, occultare, de 
moordenaars aen-houden. 

Latrocinium, Latrocinatio, roof; 
rooverije ; moord, moorderije, 
moord-daed ; straet-roof. 

Latro, Latrunculus, Laterunculus, 
schaeke, schaeker, schaek-schijve ; 
schaek-stek; calculus, scrubus. 
Latronum , Latrunculorum hella , 
pralia, ludus, schaek-spel. 

Latrunculis, sive Laterunculis 
ludere, schaeken; schaek-spel spelen. 

Latruncularia tabula, schaek-berd. 
Latrunculator, bloed-voogd ; 
bloed-richter ; prevoost, provoost; 
roode-roede. vide, QjUiESiTOR. 

Latus, eris, sijde. h Latere, 
be-sijden, be-sijds. 

Lateris dolor acutus & pungens, 
pleuris. 

Lateris telutn, morbus immanis, 
subito dolor e corpus g ladii in- 
star transverberans compunctio, 
schot, ge-schot, stcktenisse inde 
sijde. 

Latus, ti, breed, breid ; plat 
ende breed ; dik ; wijd. 

Lati patens, wijd ende breed, 
wijd-loopig ; wijd-veldig ; ruim. 

Lati longique diffusus, ver-spreidt. 



Lav 



— 182 — 



Lav 



Latitudo, wijde, wijdde; breedde, 
breide ; dikte, diktenisse. 

Latipes, breed- voet. 

Lavandula, loog-kruid, vet us, 
id est, lavander : herba deter gens 
& purgans instar lixivii : spijk; 
lavendel. 

Lavare, wasschen ; baden ; 
netten, nat maeken ; dwaen, 
dwaeden, dwaegen ; louteren. 

Lautus, Lotus, gedwogen ; ge- 
wasschen ; louter. 

Lautus, elegans, mundus, splen- 
didus, deliciosus, suiver; rein; 
schoon ende suiver ; fraei ; fraei- 
aerd ; moiaerd ; gent, jent ; louter ; 
kalaensch; lekker; delicaet. 

Lauti, suiverlik ; reinlik ; rein- 
liken; fraeielik, fraeikens. 

Lautitia, lekkernije ; kostelikheid 
van spijse. 

Lavatio, Lotto, Lotura, wassch ; 
wasschage ; wasscherije. Lavatio 
lixivio, buiksel. 

Lotor, Lotrix, wasscher, was- 
schersse, wasschter; buikster. 

Lavacrum, waerem-bad ; waeter- 
bad. 

Lavacrum regenerationis, doop. 

Lavacrum manuarium, vulgo, 
Lavatorium, lampet ; hand-vat ; 
lampet, (1) lepijn, /land, lavoir. 

Lotorius malleus, wassch-blou- 
wel. 

Lavatrina, mose; Lavatrina fo- 
ramen, mose-gat. {Ad Lavatrina 
foramen gannire & ululare instar 
canis domo exclusi ; deperditi 
amantibus, mose-janken : & ipse 
amatorculus seu perdite & mi- 
seri amans, mose-janker.) Mose, 
inquit Becanus, locus in adibus 
cui omne liquoris genus temeri infun- 
ditur, ut inde foras propellatur. 

(i) Hs. 



Lavatrina porrb 9 stort-mose vet. 
gotier, gotier-gat, fland. 

Lavatrina, wasch-huis; wasch- 
plaetse ; wasscherije. Lavatrina pu- 
blica, gemeine wasscherije. 

Lavatrina, plaetse; pletse; krim- 
pe, fris. 

Laudari, laudibus prosequi , 
tollere, efferre, ferre 9 loven ; lof 

E;even ; prijsen. Laudes agere, be- 
oven, be-danken ; approbeeren. 

Laudare pleni & digni, vol-loven ; 
vol-prijsen. 

Laudare in os, lof-tuiten ; vleid- 
baerden. 

Laudatus , gepresen . Laudatus 
cum gratiarum actiont, gedankt ; 
geloovet. 

non Laudatus , on-gelovet ; on- 
gepresen. 

Laudabilis, Laude dignus 9 loflik ; 
lof-weerdig ; lof-saem ; prijselik ; 
prijs-weerdig. 

Laudabiliter y prijseliken; lofliken. 
Laudator, lover ; lof-gever ; lof- 
tuiter. 

Laus, Laudatio, lof ; love ; lof- 
rede ; prijs ; tijtel : blasoen, /. a 
blaesen, inquit Wolph. Hunge- 
rus, id esty flare, & nimijs 
vanisque laudibus rem effere 
ac inani flatu infarcire. 

Laudis avidus, cupidus, sitiens 
honoris & gloria, eer-gierig ; 
roem-gierig. 

Lauda, Laudemium, Laudati- 
vum, Laudimia, &c. vulgo. Fide, 
Hominij symbolum. 

Lavendula, Vide, Lavandula. 
Laver, waeter-merk ; waeter- 
eppe. (1) 

Lavernio, diet. 

Laureola, heller-hals ; herba 

(1) Het Etym. geeft bovendien : «Wae- 
ter-ponghe. j. back-ponghe. Laver, ana- 
qallis aquatica. » 



Lax 



-183 



Lac 



cuius gustu os & guttur accen- 
duntur. 

Laurus, laurier; lauwer-boom; 
laurier-boom ; baei-tere, vet. 

Lauri bacca, bakeler, bakelaer ; 
lauwer-besie; baeie, beie; baei-not, 
vet. fland. 

Laurea,Lauri folium, lauwer-blad. 

Laurea, Laureola, corona ex 
Lauro, krans ; kroone ; lauwer- 
hoet; lauwer-krans; schappel,^ .s.s. 

Laurinum oleum, olie van baeien. 

Laurus pusilla, seel-bast. 

Laxare, Laxari, wijden; wijd 
maeken ; slappen ; ver-slappen ; ver- 
rekken, ver-reiken ; ver-renken, 
germ, af-spannen ; ont-spannen ; 
flaggeren, vlaggeren, vet. ont- 
laeten ; slaeken ; slankeeren ; loosen, 
losen, lossen ; ont-lossen ; lichten ; 
af-slaen. Frumentum, annona laxat; 
eius precium se remittit, &c. het 
koren slaet af. 

Laxatus, geslapt. Laxare, vieren, 
hoi. %el. ut, Laxare sinutn veli, 
pedem facere, schoot vieren. 

Laxus, slap ; slaep ; slak, slaek ; 
sluik; slus(i); los ; breed, breid ; 
slodderende ; ruym ; wijd ; wijd 
ende breed; on-gespannen ; on-stijf; 
slons, sluns ; luggerig ; luk, g. s. s. 
flaggerende; wak ; on-gedrongen. 
Laxus homo, vlokkacrd. 

Laxus, Lentus, lents; lijns, vet. 

Laxum esse, slobberen; slodderen. 

Laxi, slappelik. Laxi sedere, on- 
gedrongen sitten. 

Laxitas, slapheid ; slappigheid ; 
ruimte. 

Laxamentum, slaekinge; lavenisse; 
laeffenisse ; lavinge. 

Leberis, slangen-vel ; slangen- 
stroopsel 

Lebes, Lebes aneus, ansatus, 

(1) Etym. « Slus. fland. j. slap. » 



ketel ; koperen pot ; ketel-pot ; 
siet-pot; grape, grope, item, degel, 
sax. sicamb. 

Lebes tribus pedibus innixus, drij- 
pikkel. 

Lectus, bedde ; koetse. 

Lectus laneus vel tomentitius , 
mattras. 

Lectus i stramento, rijsseler. 

Lectulus infantium, kinder-wiege. 

Lectulus lucubratorius , lodder- 
beddeken. 

Lectorum fartura, bed-vulsel . 

Lectos sternere, concinnere, maeken 
de bedden. 

Lecti fulcrum, fulcimentum, bed- 
stede ; pand vande koetse ; bed- 
schraege ; bed-sponde : hengst. 

Lecti fulcrum a cervicali, lecti 
frons, hoofd-einde ; hoofden-einde. 

Lecti structura lateralis; seu, Lecti 
frons, pars anterior, superidrque 
fulcri, fulcrum anterius ; ora 
sive extremitas operis intestini; 
Lecti sbonda, sponde ; veur-pand 
vande fcoetse ; voie oft frise vande 
koetse. 

Lectus castrensis, viatorius, corti- 
nis instructus, veld -koetse ; ut 
Gallis, lict de champ; unde 
vulgo facimus, ledekant, ledi- 
cant. 

Lectulus, koetsken ; klein koets- 
ken ; trits, fland. 

Lecti socius vel socia, bedde-ge- 
noot. 

Lecto decumbere, teneri, te bedde 
liggen, q. in. 

in Lecto collocare, ut, agrum, &c. 
bedden. 

in Lectum alium transferre, Lecto 
tnulare, ut agros &c. ver-bedden. 

Lectus stygius, dood-baere. 

Lecticaria, sin don, vulgo lin- 
teamen, slaep-laeken; bedde-laeken ; 
lijn-laeken; bed-spreede,/r/5. holU 



Lag 



— 184 — 



Lac 



Lecti operimentum, fascia, bedde- 
kleed. 

Lecti str amenta, bed-stroo. 

Lectis imminens textile tentorium, 
arcendis muscis & culicibus, 
vliegen-net. Lectorum ornatus pen- 
silis, be hangsel. 

Lectica, ros-baere, ors-baere, os- 
baere ; lijf-bedde ; littier, lictier ; 
lattier ; koets-waegen ; koetse, 
koetsie ; gutse, germ. 

Z^/ainK5,rosbaer-draeger; koet- 
sier. 

Lecythus, olie-kruike ; olie- 
pot ; knaertke, knaertge, ho 1 1. 

Legare, senden ; uit-senden. 
Legare negotium, be-velen; be-lasten. 
Legatus, gesantde, gesant- 
bode ; magt-bode, (qui cum 
mandatis aliqub mittitur ;) 
bode van magt ; geweld-bode ; 
aen-wald, ger. sax. sicamb. 
commissaris ; ambassaed ; ambas- 
saden, ambassadeur (1) ; legaet. 

Legatus pacem petens, pais-bode ; 
pais-gesande. 

Legatorum commentarius y instruc- 
tie der gesanten. 

Legatus, stad-houder; lieutenant. 
Legatus classis, Legatus prafecti maris, 
onder-ammirael ; vice-amirael. 

Legatio, bodschap, bodeschap ; 
gesantschap ; ambassaet, ambassaet- 
schap. 

Legationis munus exsequi, be- 
loopen eenige saeke. 

Legativum, teer-geld ; teer-pen- 

nin £- 

Legare super familia pecunidque, 

Budai ; Legare testamento, maeken ; 
be-setten ; be-setten tot een testa- 
ment ; bespreken, vet. fland. 
weg maeken sijn goed. 

(1) Etym. <r Ambassaed/ambassaet/am- 
bassadeur. Legatus. Ambassaete/ambassaet- 
schap. Legatio. 



Legatum testamento, maekinge ; 
maekagie van testament ; be-set- 
tinge ; be-sprek, vet. fland. 
legaet. 

Legator, Legati testator, be-setter ; 
testateur. 

Legatarius, making-beurder, Gro- 
tio. * maeking-genoot ; maeking- 
genieter. 

Legere, lesen ; ver-lesen ; 
uit-lesen ; kiesen ; ver-kiesen ; 
trieeren; karen, vet. sax. 

Lectus, electus, ver-koren, ver- 
kosen ; gelesen ; uit-gelesen. Lecta, 
kaere, kaerken, h karen, vet. sax. 

Lecti, uit-nemenlik. 

Legere, plukken ; op-raepen. 
Legere poma, legumina, &c. plukken 
de vruchten ; af-lesen de appelen. 

Legulus, leser ; plukker ; plukker 
der vruchten. 

Legere, strijken. Legere litus, 
ripam, oram, veur-bij seilen. 

Legere vela, strijken het seil. 

Legere, lesen, scriptum, literas, 
&c. Legere usque ad finem, uit- 
lesen. Legendi & scribendi peritus, 
ge-leert. 

Lectio, Lectio liter arum, lesse. 

Lectio auctoris, text. 

Lectione adiurare, be-lesen. 

Lector, leser. 

Legio, regiment van oorlogs- 
volk. 

Legisticum , herba, logel - 
stijl ; logel-stikel ; logel-stul. (1) 

Legumen, Legumina, ut pis a, 
faba, ciceres, lentes & similia 

Jua in siliquis nascuntur , 
ulsen-vrucht (2) ; erwttinge, er- 
tinge ; pluk-graen ; moes-koren. 
Legumen minus, rond-saed ; smal- 
saed. 



(1) Etym. txvetus. » 

(2) Etym. «r germ. sax. » 



Len 



- i8 S - 



Len 



Leguminum tunica, calyx, volvu- 
lus, siliqua, folliculus, pericarpium, 
pelle, puele, pole, dacr 't saet in 
ligt. 

Legumina sub tnola decor ticare, 
sive pinsere, rellen, Gesnero. 

Lema, humor albus in oculis 
concretus, dragt der oogen ; oog- 
dragt ; oogen-dragt ; oogen-etter 

Lembus, boot ; bootken ; visch- 
boot ; schuite, schuitken ; visch- 
schuitken ; baksken ; hespinge ; 
weidelink, g. s. s. kaen, sax. 

Lemniscus, wieke ; wond- 
wieke. 

Lemniscus, kroonen-windel ; 
loeier, luier. 

Lemures , Lemur es twcturni , 
nigri, geesten ; nacht-geesten ; doo- 
der menschen geesten ; bolder- 
geesten, bulder-geesten ; nacht- 
gedrocht; gespuis, gespens. 

Lena, Vide, Leno. 

Lenirc, saechten, saechtigen ; 

ver-saechten; ver-soeten; milderen, 

mildigen; mouteren; linderen, vet. 

Lenis, sacht, saecht, socht; ge- 

moedig ; moedig ; sacht-moedig ; 

mak, makkelik ; ge-makkig, ge- 

makkelik ; mild ; muik ; ge-dwee, 

ge-dwaei ; dwee ; ge-dweeg-saem ; 

ge-smijd, ge-smijdig; ood-dwongel, 

vet. lijns, lins, lind, g. s. s. 

Lenis homo, lijnse, lijse, lijsachtig. 

Lenis ingenio, saecht-sinnig ; goe- 

delik; goedig ; goedertier; goeder- 

tieren; goeder-hande. 

Leniter, saechtelik ; saecht-moe- 
diglik ; mildelik; lijnselik, lijselik 
Ltnimen, Lenimentum, ver-soe- 
tinge ; ver-soetsel ; ver-sachtinge ; 
mildinge. 

LenitaSy Lenitudo, saechtheid ; 
saechtigheid ; saecht-moedigheid ; 
goeder-tierenheid. 

Leno, roffiaen, ruffiaen ; bor- 



deel-houder ; koppeler ; koppel- 
draeier ; hoeren-voerder ; hoeren- 
waerd; pol; polle; plattijn-wachter; 
hoeren-voogd. 

Lena, koppelersse ; bordeel-houd- 
ster ; hoeren-waerdinne ; hoofd- 
vrouwe, q. d. capitama meretricum ; 
loddege, loddeke, vet. bie-moeder, 
metaph. 

Lenociniuniy koppelerije van hou- 
welijk. 

Lenocinium, metaph. moiaerdije; 
properheid ; stoffeersel, stofferinge ; 
aen-lokkinge. 

Lenociniis super hire , brageeren. 

Lens, Lendis, nete. 

Lens, Lenticula, linse ; vitse. 

Lens, Lenticula palustris, viri- 

dis y qua in paludibus & stagnis 

per astatem aqua supernatat, 

gratissimum anatibus pabulum, 

gruite, jland. Ad. Iunio. lac. 

Marchant. endt-groen ; endten- 

groen; kroos, kroes, kroost, kroest. 

Lentigo, Lenticula, macula 

subruffa (1) aut pulla faciem 

maximi infestans, sproet, sproet- 

sel, sproetel ; sprot, s.s. loof-vlekke. 

Lenliginosus , sproetig, sproet- 
achtig. 

Lentiscus, mastik-boom. 
Lentus, taei; klam, klamp; tets, 
jland. broksaem, ge-brooksaem ; 
ge-dwee,ge-dwaei; dwee; ge-dweeg- 
saem ; draelig ; wak, week, weik ; 
sacht, saecht, socht ; slap ; swak ; 
ge-moedig ; moedig. 

Lentus, Laxus, Lentus homo, 
Lentus in opere, lins, lijns, lijse, 
lijnse, lijnsachtig ; lents ; lenterer ; 
sloef; slof; traeg; mak; makkelik; 
ge-makkig, ge-makkelik ; ge-mak- 
saem;langsaem;lantsaem(2); lome, 

(1) Hs. en Etym 

(2) Etym. « Lantsaem. j. langh-saem. 
Lentus. » 

24 



Lep 



— 186 — 



Lep 



loom ; tranteler, trantseler, trens- 
seler ; semelachtig, metaph. 

Lenti, slappelik; draeliglik ; saech- 
telik ; langsaemelik ; ge-makkelik, 
ge-makkiglik, ge-maksaemlik ; lijn- 
selik, lijselik. Vide etiatn, Lon- 
giusculi. Lenti loqui, lijnselik spre- 
ken ; properlik spreken. 

Lenti & ignavi agere, lentereh, 
lunteren. 

Lenti, lento passu, %radu, incedere, 
gradi, tranten; suiverlik, properlik, 
stillekens gaen. 

Lenti, Lentis maxillis, edere, kies- 
kauwen. 

Lentescere, ver-traegen. 

Lentitia, Lentitudo, wakheid ; 
langsaemheid. 

■ Lenunculus, Fide, Lembus. 
Leo, Lcunculus, leeuw; leeuw- 
ken. Lea y Leana, leuwinne. 

Leonis catulus, scymnus, wulpe 
vande leew (i) ; leeuw-welpe. 

Leoninus, leeuwen ; leeuws. 

Leo, piscis ex cancrorum 
genere admodum vilis, on-docht, 
q. d. on-deugd. 

Leopardus, vulgi, Vide, 
Panthera. 

Lepidium, peper-kruid ; peper- 
wortel; raaer-radijs. 

Lepor, LtpoSy aerdigheid ; 
fraaiicheid ; be-valligheid ; lustig- 
heid ; lieflikheid ; genoegte ; ge- 
nuechte ; grade. 

Lebidus, aerdig ; fraei ; be-vallig ; 
klucntig ; klucht-sinnig ; lieflik ; 
drol; drollig; druil; nieuw; galand, 
galland ; galliard ; plaisand ; jolijd ; 
gratieus. 

Lepidus, Lepidum, kiftig, boll, 
res Lepida, heeuw, vulgo boll. 

Lepidi, aerdiglik ; fraielik, fraei- 
kens; be-valliken; liefliken; lustig- 

(i) Hs. 



lik ; kluchtiglik ; gratieuselik ; plai- 
santelik. 

Lepra, masel-suchte ; misel- 
suchte, mesel-suchte ; maselrije ; 
malaedsheid, melaedscheid ; laze- 
rije : uit-set, uit-settigheid ; veld- 
siekte, akker-siekte ; quia seorsim 
in campis extra castra aut 
urbetn babitare debent. 

Lepra qui porci infestantur, het 
gort; gortigheid; vinne; vinnigheid. 

Leprosus, veld-siek ; akker-siek ; 
laserisch ; leproos ; krank ; ma- 
laedsch ; mesel, vet.(i) melaedsch : 
dicitur autem malaedsch, krank, 
siek, ut Gallis Malade, & Gallo- 
belgis Maladerie, quod Brabantis 
Ter kranken, Leproos-huis, &c. Le- 
prosus autem dicitur etiatn 
uit-settig, q. expositus, extra 
urbis pomceria ablegatus ; 
quod lepra laborantibus locus 
a reliquis hominibus separatus 
publici assignetur : cum soli 
extra civitatem & castra ba- 
bitare debeant ; & i castris 
eijciantur mandato Domini, 
Num. }. 12. [An non & uit-set- 
tigheid Lepra dicta sit, h scabie, 
pustulisve extantibus^ pro- 
rumpentibus, &c. F. R.J 

Leptorages, uvce dulcibus 
acinis^ tenuibus & minutis, 
korinthen, karinthen. 

Lepus, Lepusculus, hase; haes- 
ken, q. d. haest i celeritate ut 
Latinis Lepus q. Levipes. 

Leporinus catulus, lampraes, lamp- 
raesken. 

Leporina caro, hasen-vleesch. 

Leporis lumbus, hinder-loop van- 
den nase. 

(i) Van het Lat. Mhellus Ofr. Mesel. 
In het keukenrecept van Villon, bl. 148 : 
« En lavaille de jambes a meseaulx... 
Soient frittes ces langues venimeuses. » 



Lev 



- 187 - 



Lex 



Leporina cauda, hasen-wimpel, 
q. d. velamen sive vexillum lepo- 
rinum. 

Leporis sceleton, ossa arida, 
schuere, ge-raemte, vanden hase. 
Leporibus necandis baculus % hasen- 
kneppel, (1) kluppel. 

Leporarium, waerande ; dier- 
gaerd ; jagerije ; renne van hasen. 

Lepus marinus, snot-olf : piscis 
corpore terete y tnucoso ; mucutn 
etiatn ore emittens. Vide etiam, 
Lyra 

Leporina, herb a , kullekens- 
kruid. 

Lessus, ge-huil. 

Lethargus, slaep-siekte. Le- 
thargicus, slaep-siek; slaep-suchtig. 

Lethum, dood, de dood ; 
moord; sterfte ; sterflikheid. 
Lethatus, gedoodt. 
Lethalis, Lethiferus, doodlik. Le- 
thal iter, doodliken. 

Leuciscus, piscis i mugilum 
Jluviatilium genere, kolt-ooge. 
Vide etiatn, Alburnus. 

Leucoion luteum, steen-vio- 
lieren. 

Leucon, inter Canum nomina. 

Leucon, Vide, Ardea. 

LeucopHjEUS, grauw ; asch- 
grauw ; wit-grauw ; grijs ; muis- 
vael ; schimmel-verwe, color leu- 
cophaus, ubi color albus nigredine 
ooscuratur , ut in re situ sive 
mucore obsita: hinc, Equus leu- 
cophaus, murinus cineraceus, 
cinereus, schimmel ; schimmel- 
peerd. 

Leucophagum, wit-moes. 

Levare, heffen, heven ; op- 
heffen ; beuren, boren ; op-beuren ; 
lichten ; op-lichten ; tillen. Levare, 
colligere, raepen. 

(1) Etym. « boll, jris, » 



Levare, ont-slaen ; ver-lichten ; 
ont-heffen ; ver-ledigen, ver-legen. 

Levare, laven, laeven. 

Levatio, heffinge. 

Levamen ; Levatio, Levamentum, 
lavenisse, laeffenisse ; lavinge ; 
ver-lichtinge ; t roost ; solaes. Leva- 
mento esse, solageeren. 

Levatorium, vulgi, lichte : 
hals-band. 

Leviathan, duivel, duvel, die- 
vel. 

Levidensa, baei. 
Levir, tnariti frater, be- 
houd-broeder ; schoon-broeder. 
item, swager ; swaeseling, qua 
etiatn de sororis tnarito intelligun- 
tur. 

Levis, licht ; locht ; lochtig ; 
snel ; lichtachtig ; wift ende licht, 
vet. hoi I. quit; cjuikker; quix ; 
on-swaer ; on-gewichtig ; ring ; 
ge-ring ; on-acht-baer. 

Levis homo, licht-hoofd ; licht— 
hoofdig ; licht-gelaeden ; licht— 
sinnig ; licht-vaerdig ; ijdel ; on- 
stadig ; on-gestadig ; on-gestapelt ; 
on-gestapeleert ; on-achtbaer; wei- 
fcler ; hoeteler. 

Leve quid agere, knoeien. 

Levi manu, brachio, agere, over- 
loopen. 

Leviter, facili, licht; lichtelik ; 
licht- vaerdiglik ; lochtiglik. 

Levitas, lichtigheid ; lochtigheid ; 
licht-vaerdigheid ; wankelbaerheid ; 
on-gestadigheid. 

Levipes, licht-voet ; locht-voet. 

Levisomnus, dun-slaepig. 

Levisticum, vulgar e, herb a, 
lavesche ; lavetsche ; livesche ; 
levesche ; logel-stijl, logel-stikel ; 
logel-stul. 

Lex, wet ; wit ; ee, ewe , 
eewe, vet. holl. sicamb. [hinc 
iisdem olim ewe, pro Lege seu 



Leg 



— 188 — 



Leg 



Tabuld Mosis, F. R.] keur ; echte, 
vet. mael, vet. sax. ge-set ; set- 
tinge ; ge-dinge ; lauwe, louwe, 
ang . sax. statuit ; ordinnantie; 
loi. Dicitur autem wet, a weten, 
id est, scire, debent enim Leges 
ab omnibus intelligi, ut inhibita 
declinent, pertnissa sectentur. 
I Leges. C de legibus [sic & 
Scitum, unde Plebiscitum, I. R.] 
Eddem rationelex quoque Latini 
dici videtur, qubd puhlicd lega- 
tur, ut omnibus nota sit. Nan- 
nius in Miscell. wet quasi wit 
dici ait, ab albo nempe pratoris 
[Si nugari liceat, possit etiam 
wet seu wit dici q. album sive 
scopus ad qua actiones dirigendce 
quatenus licita aut illicitae, 
F. R] 

Lex, voet ; conditie. Ed lege, op 
dien voet. 

Leges & consuetudines , keuren, 
ende breuken ; koren ende broken ; 
a bruiken, uli, frui. 

Lege affirmare, approbate, probare, 
be-wettigen ; keuren. Lege approba- 
tes, gekeurt 

Legem staluere ; Leges ferre, con- 
dere, in-stellen, in-setten, de wet- 
ten ; keuren een wet, vet. Legifer, 
Legislator, Legumlator, ( r ) wet- 
steller ; ee-setter, vet. keur-heer, 
fland. vet. 

Legis scriptum, text vande wet. 

Lege, secundum legem, nae 
uit-wijsen. 

Legis caput, artijkel der wet. 

Legis interpretatio ; Lege facta 
inter pretatio, Legeinterpretatum, cum 
Iudicibus sic intelligitur, wets- 
duidinge, wet-duidinge, Grotio. 

Legis-peritus, wet-geleerd. Legu- 
leius, jurist ; fallist ; practisijn. 

Leges exercere, rechten ; recht 
doen ; justitie doen. 



Legis exequutio, oeffening vande 
wet, Grotio. 

Lege agere, pignorari, &c. executie 
doen ; exploiteeren ; executeeren : 
uit-rechten, Grotio. 

Legis actio, executie van 't vonnis ; 
exploot van recht. 

Legis omni patrocinio excludere, 
uit-laegen, vet. angl. sax. vulgo, 
wtlagare, Guil. Camd. 

Legibus solvere, Legis gratiam facere, 
dispenseeren ; priviligieeren. Legibus 
solutum esse, exemt zijn. Legis 
vacatio vel solutio, dispensatie. 

Legibus non teneri, supra leges 
esse : Leges neque Dei, neque homi- 
num curare, ont-wassen liet recht. 

Legem fr anger e, perfringere, infrin- 
gere, broken ; breuken ; in-braeke 
doen ; broken de wet Legem infrin- 
gens, Legis transgressor ; Legirupa, 
brokig ; wet-breker, echt-breker ; 
contraventeur. 

Legis infr actio, ih-braeke, fland. 

Legitimus, gekeurt: recht-maetig, 
Grotio, & contra, on-gekeurt : 
Grotio, on-rechtmatig. 

Legitimus, echt ; wettelik ; wettig ; 
witelik, witrelik, hoi I. op-recht; 
ordinaris. Legitimus coniux, ee-man ; 
getrouwde man. Legitima uxor, 
ee-wijf ; wettelike huis-vrouwe. 
Legitimi liberi, ex iustis nupiiis, 
legitimo matrimonio, nati, ge- 
trouwde, echtelike geboren, wet- 
tige kinderen. Legit imum redden, 
Legitimare, vulgi y legitimeeren. 
Legitimati nothi, gewettigde speel- 
kinderen, & contra, Grotio, 
Legitimatio, wettiging be-wettiging 
door 's lands overheid, Grotio. 

Legitimi, rechteliken ; wetteliken. 

Legitima; portio hereditatis , 
iure naturali liberis debita, 
legitime : rechtelik deel, Grotio. 
Libanotis, beer-wortel. 



Lib 



— 189 — 



Lib 



Libanotis coronaria, rosma- 
rijn. 

Libare, sumtnis digiiis edu- 
lia sen cibaria carpere, degus- 
tare, proevcn ; peuselen ; lap-sak- 
ken. 

Libare, offeren. Libatio, offer, 
offerande. 

Eibamentum capture accipitribus 
in aucupio volucri dari solitum, 
ge-welle ; cureie. 

Libum, koek ; fijnen koek ; 
lief-koek ; lijf-koek ; kruid-koek ; 
leef-koek. Libum piperatum, peper- 
koek. Libum piperatum vilius, al- 
vum ciens, schijt-koek. Libum condi- 
mentarium, spijs-koek. Libi etiam 
species, vlade, vlaeie ; goffreie, 
goffreide, fland. panne-koek : 
struif-wafel ; boekweit-koek ; &c . 
noele, nole, sicamb. id est, wafcle, 
vulgo, Nebula. 

Libum triticeum oblongum, wegge ; 
schermoelie, scherp-moelie, lo- 
van. 

Libum cuneatum, Libi oblongi 
genus quod festis Natalitiis 
donatur, Libum Saturnalium , 
Libum missile, quod st rente loco 
mitt it ur, volaerd, vollaerd, fland. 
brug. lovan. brux. nieuwejaers- 
koek ; duiven-kater, holL [dicen- 
dum devikhater, q. longi colli, 
qubd devik sit turamentum (1) 
vasts oblongi. I. R ] 

Libum lunatum, cornutum, wegge ; 
maene; maen-wegge; krom-brood, 
bruxel. tote, lovan. 

Libum fer turn, (1) oblaete. 

Libum ex lardo, pomis, pyris, 
herbis y super additisque ovis confectum, 
tas-eie ; tansije, fland. toerte. 

Libum ex tritici polline & ovis, 
rastoen ; rattoen. fland. brug. 



(1) Hs. 



rasteel (1) ; struive ; panne-koek. 

Libi genus ex ovis & bane com- 
minuto sive friato saccaro o 1 cinnamo- 
mo additis & pauxillo vim & aqua 
rosatte, duise-geerken, duise-geer- 
ken, (2) duisel-eerken ; q. d. 
cupedia meretricum : hinc 'a His 
idem libi genus, hoeren-trutkens. 

Libi admodum tenuis & flaccidi 
genus, vadde. 

Libum ex presso lini semine, lijn- 
saed-koek. 

Libum ex oleo, farina, & uvis 
passis, olie-koek. 

Libarius, kock-bakker ; wafel- 
bakker; vlaeden-bakker, & metaph. 
pro Adulatore. 

Liber, beri, vrij, frij ; vrank, 
frank ; los ; los ende vrij ; on- 
gebonden; on-gehouden; ge-vrijd; 
ledig. Liber, non servus, lijf-vrij. 

non Liber, on-vrij. 

Liber ore, vrij-mondig. 

Liber, nihil dissimulans , 
slecht ende recht mensch. 

Liber, immunis a sumtibus, 
vectigalibus, aut reditibus, 
kostbaer (3) ; kommer-loos ; kost- 
vri] ; quijt. 

Liber a muniis, Liber ab onere 
sive officio publico, wepel ; wepeler. 

Liber, veilig. non Liber, on-veilig. 

Liber um mihi est, ik mag dat 
doen. 

Libert, vrijelik; lediglik. Liberi 
& simpliciter, vrij-hertelik. Liberum 
dimiltere, vrij-laeten. 



(1) Etytn. « Rastoen. fland. brug. » 
Rattoen en Rasteel ontb. in liet Etym. 
Vrg. De Bo en Schuermans op Rasteel, 
rosteel. 

(2) Hs L. met Etym. « duise-geerken, 
duisen-gcerken. » 

(3) Z. over dit w. de Proeve eener 
critiek op het Wdb. van Kil. door A. 
Kluyver, bl. 73, 74. 



Lib 



— 190 — 



Lib 



Libertas, ius Libertatis, vrij- 
dom; vrijheid; lijf-vrijheid; veilig- 
heid. 

Libertas animi, vrij-hertigheid ; 
vrij-moedigheid... 

Liberare, Libertate donate , in 
Libertatem vindicate, vrijen ; vrij 
laeten, vrij maeken ; be-vrijen ; 
hand-haven ; hand-houden ; redden ; 
retten, get. ont-redden, boll. fris. 
ont-ledigen ; quijt-maeken ; slaeken ; 
ont-slaen. Liber art, slaeken ; ont- 
slaegen worden. 

Liberare precio y ransoenen ; ver- 
ransoenen. 

Liberate se & satisfacete, ont- 
staen ; ge-staen ende voldoen. Li- 
betate fidem suam, quijten sijne 
beloften. 

Liberare currendo, sive insequendo, 
ont-jaegen. 

Libertatem adimere, ont-vrijen. 

Liberatus, gevrijt ; quijt ; ont- 
slaegen. 

Liberatio, redde ; slaekinge. 

Libertinus, vrij-laet. Frilassus 
in lege Salica. 

Liberal is, Liber alis ingenio, vrij ; 
vrij-gevig ; mild ; rustig ; goed- 
daedig ; gilde ; gildachtig, ( largi- 
tiones facere, de gilde spelen ;) 
kost-vrij ; guf, fland. kost-vrij; 
goed-hertig ; vrij-hertig ; vrij-moe- 
dig ; nobel; reael, regael; liberael; 
edel-hertig; rijf; vrij-gevig. 

Liberates artes, vrije komsten. 

Liberaliler, mildelik ; rustiglik ; 
ruiterlik; rijffelik ; guffelik, fland. 
reaelik, regaelik ; liberalik. 

Liberalitas, mildheid ; mildig- 
heid ; vnj-gevigheid ; gufheid ; 
liberaelheid. 

Liberalia, Fide, Bacchanalia. 
Liberi, kinderen : Liberi legi- 
time, iusti, & iustis nuptiis nati, 
wettige kinderen. 



Liberos gignere, generare, procre- 
are, suscipere, Liberis opetam dare, 
winnen ; kinderen winnen ; ge- 
winnen ; facelen, faselen. 

Liberi posterioris thori, nae-kin- 
deren. 

LiriER, cortex, schorsse; bast. 

Liber, boek ; tractaet. Libri pars, 
caput, deel des boeks ; hoofd-stuk ; 
capittel. 

Liber accepti & expensi, ontfang- 
boek; reken-boek. 

Liber ritualis, sour, pontificael ; 
mis-boek. 

Liber prelum borariarum, seu 
Horarius, Breviarium vulgo, getijd- 
boek. 

Liber vaticinus, lot-boek. 

Liber qui in usum servatur, Hgger. 

Librum edere, pervulgare, bubli- 
care, emittere, eenen boek uit laeten 
gaen; uit-geven eenen boek: 

Libri involucrum, operculum, mim- 
brana, om-slag des boeks. 

Libri compacti lamell<z extrinsecus 
adhibita, be-shg des boeks; doppe.( 1 ) 

Librorum compactor , binder ; boek- 
binder. 

Libros compingere, compagiriarc, 
boek-binden. 

in Librum refer re, registreeren. 

Libellus, boeksken : patente. 

Libellus, bescheed ; bescheed- 
brief ; certificate. 

Libellus, schrifture in recht : 
geleid-brief. 

Libellus supplex, bid-brief; ver- 
soek-brief; supplicatie; requeste. 

Libellus manualis, manuael. 

Libellus famosus, qui maledictis 
sauciat & sugillat alicuius 

fi) Hier wordt door den bewerker ver- 
betert hetgeen in het Etym. staat : 
« Be-slach .... lamella libto extrinsecus 
exhibit a. » Bij Doppe merkt Kil. aan : 
Ad. lunio. 



Lib 



— 191 — 



Lib 



famam, schimp-brief; smaed-brief; 
pasquil, pasquin. 

Libellus collectaneorum , schrijf- 
boeksken. 

Libellus memorialis, memoriael. 

Libellus repudii, scheid-brief. 

Libellus commeatus, geleid-brief ; 
pas-poort, passe-poorte. 

Libellus citatorius, in quo quis 
citatur, dag-brief; dagement ; 
bcschrijf-brief; citatie; citatie-brief. 
Libello citare, dagen voor recht ; 
be-schrijven ; citeren. 

a Libellis, Libellarum magister, 
&, prafectus Ubellis supplicibus, 
request-meester : cancelier. Vide, 
Cancellarius. 

Libraria, Librarium, librije. 

Librarium armarium, boek-kasse; 
boek-laeie. 

Librarius, schrijver ; schrijvein ; 
greffier ; boek-houder ; rekening- 
schrijver. 

Librarius, boek-verkooper ; boek- 
voerder ; boek-handeler : boek- 
drukker ; boek-printer, 

Librariolus , klerk ; schrijver ; 
register-klerk ; penne-lekker. 

Libere, be-lieven ; lusten ; 
Libet, het lust mij. 

Libens, willig ; ge-willig. 

Libenter, geern, gaeren. Nunc 
Graci, fierd, x a P^» ?• ^- cum 
gaudio. 

Libentius, liever. 

non Libenter ; on-willig. 

Libentia, lust, lost; be-haeginge; 
lustigheid. 

Libido, moed-wille ; moed-willig- 
heid ; wel-lust. 

Libidine efferari & domo relicld 
vagari y rammen, rammelen, rem- 
melen ; plerunque de felibus 
aut cuniculis y &c. 

JJbidinosus, kril, krillig ; heet ; 
hittig ; ritsig ; weHustig; geil, gijl, 



geilig ; moed-willig ; geil-minnig ; 
on-kuisch ; quaed-lustig ; raboud ; 
boeve ; luxurieus. 

Libidinosi, wel-lustiglik ; moed- 
williglik. 

Libitina, baere ; dood-baere. 

Libitinarius , dooden-graever ; 
dooden-begraever ; graf-maeker ; 
celle-broeder. 

Libitinarius , qui necessaria ad 
funebrem pompam procurat, 
uit-vaerd-beschikker. 

Libra, wage ; wichte, vet. 
ge-wigt ; balance. 

Libra qua constat scapo punctis 
librarum discrimina notantibus dis- 
tincto, knip-wage; unsel, uissel. 

Libra pondo y pond ge-wichts ; 
ut Romana XII unciarum, van 
twhelf (1) uncien: alia alterius 
numeri. 

Libra in materia nummaria y pond. 
Sunt autem diversi valoris 
apud varias nationes singula : 
tamen in viginti sui generis 
soli do s, schellingen, divisos (1); 
qui in duodecim rursusdenarios, 
penningen, seu grossos, grooten, 
dividuntur. Brabantica igitur 
Libra, een pond Brabands, constat 
X X solidis quatuor stuferorum, 
& eenen grooten brab. est tertia 
pars stuferi; ut eenen grooten 
vlaems est media pars stuferi, 
duodecim enim stuferi conficiunt 
solidum, schelling vlaems : it a fit 
Libra flandrica florenorum sex. 
Libra autem Zelandica est stufe- 
rorum III cum dimidio. Artesiaca, 
dartois, XX stuf. Vitus, pond 
ouds, undecim florenorum. 
Lovaniensis, stuf. xlviij ='• 
Parisiaca, Parisis, X stuf. Ster- 
links, decern floren. Sterlingus 

(0 Hs. 



Lib 



— 192 — 



Lie 



verb vel a sturni avicula vel 
a Stella nota cusus est in 
Anglia anno 1249* (1) 

Libra nummularia, Libra ordi- 
naria, mark, merk. 

Libella, biket, bukct ; tribuket, 
trebuket. 

Libella, waeter-pas (2) ; loot ; 
pas-loot; recht-snoer; recht-scheid- 
rije, instrumentum quo filum 
plumbo appenso explorat struc- 
ture in altum rectitudinetn. 

Librile, sea pus Libra, waeg- 
balk. 

Libramentum, ge-wigt inde wage ; 
in-staende gewicht; waeg-stand. 

Libra dimidium, half-pond. 

Libralis, unius libra, pondig. 

Libra sex ; &, Libra octo, pro 
tnercium & regionum diversi- 
tate, steen. 

Libripens, weger; waeg-mcester; 
geld-weger. 

Librare, wegen ; waegen ; ge- 
waegen; swikken; swanken; swen- 
gen, swingen; swingelen; wichten, 
wikken (3) ; quikken ; wapperen. 

Librillum, wapper ; brandereel ; 
Gal lis brandir, id est, librare. 

Librator, koluvrier, klovenie - , 
kluivenier ; haeke-schut. 

Libratio, swik; swink, swank. 
Libs, Ubonotus, vent us ab 
occasu hiberno seu sol st it io flans , 
suidwesten-wind. 



(1) Volgens Skeat komt het w. Ster- 
ling, van Esterlings, d. i. Easterlings, 
(Oosterlingen) den naam die aan de leaen 
der Hanse onder Hendrik III (12 16-1272) 
gegeven werd. 

(2) Etym. « Pas-loot / water-passer. 
Perpendiculum , libella. » « Waeter-pas. 
Perpendiculum, libella. » « Waeter-passer. 
j. pas-loot. » 

(3) Etym. « Wikken. j. Wichten. Vi- 
brate. » 



Liburna, Liburnum, Liburnica, 
fuste ; jacht, jagte, jagt-schip. 

Libysticum, herba, levesche, 
livesche, fland. logel-stijl, logel- 
stikel, logel-stul. 

Lichas, intervallum inter 
pollicem & indicem extentos, 
veur-spanne ; spanne. 

Lichen, haer-worm ; ring- 
worm ; vlechte, vet. ceter; roose, 
quibusdam. 

Lichen, herba, lever-kruid. 
Licet, Licitum est, het is 
ge-oorloft. Licet mihi, ik mag dat 
doen. Licet per me, ik bens te 
vreden. 

Licet, quamvis , al is 't dat. 

Licet, oft, hoi. sit, fiat, cum 
indignalione, ut , uwe vader sal 
u slaen. Oft, &c. 

Licilus, ge-orlooft. 

Licite, billiglik, billigs. 

Licentia, oor-lof; ver-lof; ge- 
doogsaemheid; ge-dooge ; ge-dooge- 
nisse; toe-latinge; magt; abandon; 
bandon. 

Licentia morum rebus secundis , 
brood-dronken-schap. 

Licentiam dare, permittere, 
concedere, oor-loven ; oor-lof 
geven ; ge-hengen, ge-hingen. 

Licentiatus, vulgi, a Licentia 
seu libertate docendi in faculta- 
tibus, licentiaet in rechten, god- 
heid, &c. 

Licere rem venalem, loven ; prij— 
sen. 

Liceri, Licitari, bieden om te 
koopen ; dingen ; dingbaer zijn ; 
agere super emtione seu loca- 
tione, &c. ver-hoogen; ver-dieren; 
steigeren ; onder-koopen ; onder- 
mieten. 

non Licitatus, on-gelovet. 

Licitatio, bod ; ge-bod ; hoogsel ; 
ver-hoogsel ; ver-hooginge. 



LlG 



— 193 — 



LlG 



Licilator, precium maius offc- 
rens pro re emendd, onder- 
kooper ; ver-dierder. 

Licium, vtly Licii resegmen ; 
f Hum quod utrimque stamina 
ligat , & reciditur a stamine, 
ciim ad ultimum ventum est, 
drom, drum ; drom-gaeren ; leem- 
bem, leen-bent, leen-bind. (1) 

Liciatorium, wevers-boom; laeken- 
boom ; wind-boom, winde-boom, 
windel-boom, wendel-boom ; gae- 
ren-boom ; web-boom ; weve • 
boom. (2) 

Lictor, knecht; heeren-knecht; 
stad-knecht ; diener, dienaer ; 
heeren-dienaer ; trouwant. Fide, 

SOMATOPHYLAX. 

Licior, stad-dienaer; stad-knecht; 
stok-draeger ; stokke-knccht ; stek- 
ke-knecht ; kneveler ; dief-leider ; 
roek, %el. goesken; claudit; scherg, 
germ . schergeant, sargeant, ser- 
geant ; schrobber ; rakker ; nae- 
rechter ; nae-richter (3) ; scherp- 
rechter ; hang-dief; henker; bed, 
beule, bole, beudel. 

Lien, milte, mildte, h mild, 
id est, mollis. 

Lienis scirrhus, milten-herdigheid . 

Lienisobstructio, koek aen 't herte. 

Lienicus, Lietiosus, mildt-suchtig, 
mildt-siek. 

Lienteria, buik-loop ; roer. 

Lientericus 9 buik-siek, buik-sich- 

tig- (4) 

Liga, vulgi, lige, ligue. 

Ligellum, kot ; hutte ; logi- 
ken ; logie. 

Ligare, binden ; bandigen ; 
bandig maeken ; marren, maren, 

(1) Etym. « Leembendt/lembind/leen- 
bendt. Licium : & Ellychnium. » 

(2) Hs. Etym. « Wevers-boom. » 

(3) Etym. «ger. sax. sic. » 

(4) Hs. en Etym. 



ho II. fris. knevelen ; takelen ; 
tuieren ; torseelen, torssen, fland 
vasen, (disligare, ont-vasen;) [Luid 
si hinc Vasallus, q. obnoxius. I. R.] 

Ligando claudere, toe- binden. 

Ligare June, seelen. 

Ligare laqueo, stroopen, stroppen. 

Ligare fasciis, bondselen , fla nd. 

Ligare seriatim, ordine, per ordi- 
nem, rijgen. 

Ligare connexis nodis, in nodos, 
knoopen. 

Ligatus, gebonden ; bondig. non 
Ugatus, on-gebonden ; bondelloos. 
Ugator, binder. 

Ligamen, Ligamentum, Ligatura, 
Ligaculum, band ; bond, bund ; 
bind-seel ; bindel ; loeier, luier ; 
sluier ; snoer; stringe ; strenge ; 
strange; vasch, vaesch ; sterteling; 
rijg-band ; rijg-snoer ; rijg-koorde ; 
rijg-nestel. 

Ligamentum ossium, band des 
ge-beens. 

Ligamenta infima' adificii, ge- 
smijde. 

Ligula, quamvis possit a Li- 
gando deducta videri; Vide 
tamen, Lingula. 

Lignum, hout ; wode, sax. vet. 

Ligni matrix, cor, medulla, mark ; 
pit ; peddik in 't hout. 

Ligni pulpa, muis van 't hout. 

Lignum rude, rafter. 

Lignum teres, schacht, schaft. 

Ligna cadua, slag-hout, fland. 

Lignorum casio, caesura, houwe. 

Lignum transversum, dwers-hout. 

Lignum scriniarium, Lignum quer- 
nurn maius ; lignum quod fluctuantis 
maris undas imitatur ; lignum undu- 
latum; maris crispantis undas imi- 
tans ; lignum excrescens in modum 
undarum sese crispantium, waege- 
schot, Corn. Aurelio, Adr. 
Iunio, Io. Becano: schrijn-hout, 

25 



LlG 



— 194 — 



LlG 



multis; spies-hout, spiesch-hout, 
fland. [waege-schot aiunt deduct 
a waege, id est,fluctu, undd. Quid 
si dictum quasi weege-schot, id 
est, beschietinge vanden weege, 
incrustatio parietis. F. R.] 

Lignum viminale, vietorium, con- 
ficiendis circulis idoneum, band- hout; 
reep-hout. 

Lignum colurnum, haseleren-hout. 

Lignum palmeum, item, Lignum 
buxeum, palm-hout ; bux-boomen- 
hout. 

Lignum querceum, eiken-hout. 

Lignum sanctum, guaiacum, pok- 
hout. 

Lignum nodosum, difficile labo- 
rari, &c. bars, barsch, hout. 

Lignum in parvos vertices crispum ; 
vel, crispo ac intorto macularum 
discursu variegatum, provensch-hout . 

Lignum cariosum, vermiculosum, 
doof-hout ; molm-achtig hout. 
Ligna erodens vermis, hout-maeie ; 
hout-worm. 

Lignum cariosum nocte lucens : & 
Lignea materia facile ignem conci- 
piens, wig-wier, holl. (1) 

Ligna igni struendo accommoda, 
foc&veapta, bern-hout; brand-hout; 
barning-hout. 

Ligna fabrilia, adificiis structurisve 
accommoda, timmer-hout. 

Ligna ramosa, tak-hout. Ligna 
ramosa igni subitaneo struendo, mut- 
saerd ; takken ; eortimque fascis, 
idem, item, schantse, schentse, 
fris. fasceelen ; fasceel-hout, pra- 
sertim de querneis. 

Ligna foco destinata tnaiora, in 
fasces ligata, wissch-hout ; wis- 
hout. 

Lignorum fasciculus, urbanis focis 
accommodus, poorterken, pooterken. 

(1) Hs. In net Etytn. Wigh-vier. 



Ligna qua numero venduntur, tal- 
hout. 

Ligna acabna, bosch-kolen 

Lignum aecorticatum, blek-hout. 

Ligni pars aut particula abscissa, 
schier, schierken houts, fland. 

Ligneum putamen, spaen. 

Ligni fragmenta qua dtssiliunt, 
spaenen, spaenderen ; kervelingen, 
fland. 

Ligni mtta, struts, hout-lage ; 
hout-mijte ; mijte houts ; tas hout. 

Lignorum vebes, voeder houts. 

Ligneus, houten ; van hout. 

Ligneum opus, hout-werk 

Lignarius faber, timmer-man. 

Lignarium forum, hout-merkt. 

Lignosus, houtachtig. 

Lignetum sepibus circumscriptum, 
ab usu publico separatum & custodi- 
turn, ge-hecht, vet.ger. 

Lignile, stapel-huis van hout ; 
hout-huis ; hout-stal. 

Lignari, hout-haelen. Lignato) , 
hout-haeler. 

Lignum aloes, Vide, Agallo- 
chum. 

Ligo, spaede, spaeie ; houwe ; 
houweel; hakke; schuppe; roeffel; 
vet. pikke ; karst, ger. sax. 
sicamb. [Ligo ferreus, quo uspites 
scinduntur seu delineantur adbuc ma- 
dentes lato transverso manubrio, in 
Vents Hollandia usitatus, grave, 

i. r](0 y 

V 

(1) J. L. Motley. De opkomst der 
Nederl. Republiek. II« Afd. IV« Boekd/ 
bl. 164. Beleg van Steenwijk 1592, « Mis- 
schien was het hier dat de spade voor het 
eerst hare waarde bewees, en haar recht 
om, nevens piek en musket, als een gewich- 
tig wapentuig te worden beschouwd. Het 
was voor Steenwijk dat de soldaten van 
Maurits, tegen eene belooning van tien 
stuivers per dag, in den grond ddvende 
en gravende, door den vijand op den wal 



LlL 



— 195 — 



LlM 



Ligo dentatus, brootse ; broche. 
Ligo fimarius, mest-haek. 
Lxgone eruere aut praruere, schup- 
pen. 

Ligula, quamvis aliquo 
significatu possit videri dimi- 
nutivum too Ligo; Vide tamen, 
Ungula. 

Ligurinus, avis, knoter, kneu- 
ter ; knoterken, kneuterken ; kno- 
terken ; knauterken ; meuseler, 
fland. a I its cijnsken, sijske. 

Ligurire, slorpen ; slorven ; 
snoesteren, snuisteren ; snoepen ; 
lekken ende suipen ; lek-spitten ; 
slampen, slampampen ; slemmen ; 
slempen ; smodderen ; smetsen ; 
smetschen ; slikken, slokken ; 
petreeren ; pittereeren ; peuselen ; 
meuselen. 

Ligurire ius tepidum, slabberen. 

Liguritor, smetser: lek-spit; lek- 

kaerd ; slabbaerd ; lekker, lakker ; 

lekker-tand ; lakker mensch ; lek- 

plateel. Vide, Linctor. 

Liguritor, muse a homo, talioor- 
lekker ; panne-lekker. 

Ligusticum, levesche ; live- 
sche, fland 

Ligustrum, been-hout ; rein- 
weide ; rein-wilge, rijn-wilge ; 
keel-kruid ; mond-hout ; folia 
enim Ligustri cotntnanducata 
ulceribus oris & aphthis me- 
dentur. 

Lilium, lelie. 
Lilium caruleum, vulgi, lisch- 
bloeme. 

Lilium convallium, Lilium ver- 
nurn, mei-bloemken ; floret enim 
circa Kalendas Maias. 

als boeren en arbeiders werden bespot, 
die hun recht verbeurd hadden om als 
krijgslieden te worden beschouwd — maar 
ook voor het laatst werden bespot. » 
Etym. a Grave, hoi I. j. spaede. Ligo. » 



Lilium silvestre f Herbariorum, 
sive montanum, leliken van Calva- 
rien ; singele. 

Lilium inter spinas , Capri foli- 
um, geiten-blad ; mammekens, 
mammekens-kruid ; wede-winde, 
& weven quibusdam ; sed pie- 
risque vet. wede-winde hederam 
denotat. 

Lima, vijle. 

Limare, LimA radere, Limd as- 
predines lavigare, vijlen. Limatus, 
Limd politus, gevijld. 

Limatura, scobs, vijlsel; vijl-stof; 
af-vijlsel; bolster; sage-meel; sagel. 

Limatura, schaeffelingen ; schae- 
velingen. 

Limax, slakke, slekke; snekke ; 
snigge : weeg-slekke, weg-slekke, 
huis-slekke, qua bosteriora pro- 
prii dicuntur ae Cochlea nuda, 
qua calyce aut testd caret. 

Limacis testa, calyx, slekken- 
huisken, horenken. 

Limbus, rand ; boord ; soom ; 
boordsel ; boordinge ; kruiseringe ; 
lijst ; geere, geerene ; borkel, vet. 
be-leg ; be-legsel ; om-legsel ; bre- 
men, bremel, vet. 

Limbus pelliceus, ora vestis ex 
pelle lanata, brauwe. 

Limbus superior tunica sive indu- 
sii, kraege. 

Limbus vestimenti, borduersel ; 
borduer-werk. 

Limbus intextus, passement. 

Limbo circunducere, lijsten. 

Limbolarius, borduerer; borduer- 
werker; sijden-stikker ; passement- 
maeker ; passement-wever. 

Limbus inferni, veur-borg ; 
veur-borgt der hellen. 

Limen, deurpel, q. d. deur- 
pael, id est, ostii limes ; dorpel ; 
drempel, drumpel ; suile ; sulle ; 



LlM 



— 196 — 



Lin 



sille; soele ; in-gang. Limen superum, 
over-dorpel ; boven-dorpel. 

Limen sacrum, vestibulum 
t e mp I i , wpovaov, par v i j s . 

ad Liminacustos, deur-waerder ; 
deur-wachter. 

Litninaris lapis, deurpel. 

extra-Liminare , deurpel ; ut, 
detirpel-jongwijf, &c. cui Limen 
domus tua transeundum est ut tibi 
in diem mercede conducta serviat non 
dotnestica. 

Limenarcha, haven-meester : 
haven -wachter ; boom-meester ; 
boom-sluiter ; vliet-sluiter. 

Limes (agro positus, litem ut 
discerneret agris, Virgil.) pael ; 
pael-steen ; uit-paele ; reen ; rein ; 
meer; meere; mael-boom; streke; 
mark ; manse, fland. onder- 
merk ; angel, engel, Boiis, Io. 
Aventino. 

Limes agrorum, land-paele. 

Limites regionis, paelen des lands; 
grensen, grentsen ; koste, kuste ; 
frontieren ; limiten. 

Limites agri attingere, confinem 
esse, swetten, fris. Limitaneus, 
reen-genoot. 

Limites iurisdictionis urbica, stad- 
paelen. 

Limes in agris seu territoriis, 
mark, vet. Vide, Districtus ditionis. 

Limitum regionis custos, prafectus, 
mark-grave ; & ipsa prafectura, 
mark-graefschap. Vide, Marchio. 

Limitanei agri, Vide, Agri limi- 
tanei. 

Limitanei milites, garnisoen op 
de frontieren ; frontier garnisoen. 

Limitanea urbes, pael-steden, 
Grotio. 

Limitum custodies, kluisen. 

Limites statuere, ponere, constituere, 
Limitare , Limit ibus distinguere , 
meerren, merren ; paelen ; onder- 



merken ; af-palen. reponere, ver- 
paelen. 

Limitare mensuram in vase, ieken; 
hieken, ijken, hijken. Limitatio, 
ieke ; hieke ; ijke ; hijke. 

Limites excedere, ont-gaen. 

Limus, obliquus, slim; scheef; 
scheel ; schele ; over-hoek. Lxmis 
tueri, obtueri, adspicere, luimen ; 
sluimen ; lonken ; be-lonken ; be- 
sijdens siei: ; gluieren 

Limus aspectus, lonk. 

Limus oculis y strabo, schele-wip. 
Limus, fax, slijm ; slijmig- 
heid ; lijm, vet. modder, moder ; 
moeier, more, moer; drab, drabbe; 
slibbe ; slibber ; kaet, quaet, keet, 
sax. fris. sicamb. goor, fland. 
lingene, vet. fland. slijk; waese, 
fland. boll. 

Limus , leem . Litno illinere , 
leemen. 

Limum paleatum, (i)leem-mortel. 

Limus natans, bonk. 

Limosus, moddig; modderachtig ; 
slijmig ; slijmachtig ; slibberig, 
slibberachtig. 

Linea, Lineamentum, strepe ; 
schreve; strijpe; streme ; strame ; 
straele. Lincam ducert ; Lineare ; 
Lineis seu virgulis distinguere, va- 
riegare, strepen. Lineis, striis, seu, 
virgis distinctus, variegatus, ge- 
stremt, gestraemt; gestrept Lineis 
variegatum, strept, in composit. 
ut, strept-kleed, &c. 

Lima, lijne, lijnie, linie ; reke, 
vet. strepe; regel; rogel (2); rije; 
rijge; recht-snoer; recht-scheid-rije. 

Linea regulaeve instar, regel-wijs. 

Linea, latte. 

Linea, lijst. 

Linea, werp-loot ; grond-loot ; 
diep-loot ; senkel-snoer, %er. sax. 



(1) Hs. en Elyni. (2) Hs. 



Lin 



— 197 — 



Lin 



Linea dimetiens, middel-Iinie : 
pegel-stok. 

tineas musicas ducere pectim, pa ten . 

[Lima obliqua, keper . Stria, 
bine gekepert taken, tela cuius 
filamentorum ductus transversi sunt 
& obliqui. Riverso, Italis, quod 
Arabibus karsei significat . 
I. R.] (i) 

Unea sive vena in arbor ibus, 
jaer-draed ; hout-jaer; hout-draed. 

Linea hami, angel-roede ; snoer ; 
engel. Linea piscatoria cortex sube- 
reus y dobber. 

Linea getitilitia, af-komst ; boom 
des ge-slachts. Linea mascula, 
sweert-sijde: feminea, spille-sijde. 

Lineare, af-teckenen. 

Lineare, Lineas ad regulam ducere 
sive dirigere, regeleeren Lineatus, 
geregelt. 

Lineamentum, Linearis pictura, 
be-trek ; trek ; be-worp, be-werp ; 
be-worpsel; be-werpsel. Lineamen- 
tum ducere, be-worpen; be-werpen, 
met kole oft anders. 

Lineamenta, fijtemus. q. d. Vi- 
dimus, 

Linere, &, Linire, strijken ; 
smeeren ; smeuren ; smuisteren ; 
plakken ; plaesteren. 

Linere arvina 9 butyro, oleo, pingui 
liquore, smouten. 

Linere argilla, be-leernen ; be- 
kleemen, fland. 

Linere, pice, resina, visco ; terren. 

Linere juco % blanketten 

Linitus, gesmeert ; gestreken. 

Litura, unctio, smeersel ; kladde : 
schrabbe ; strepe. 

(1) Etym. « Kerseye / karseye. c Panni 
genus. » Skeat, Cone. Etym. Diet. « Kersey, 
grof laken. Van Kersey (een ags. woord), 
een dorp drie mijlen van Hadleigh, in 
Suffolk, waar eertijds wolhandel gedreven 
werd. » 



Lingere, lakken, lekken, lik- 
ken, \eixew : lappen, lapen, lab- 
ben ; slabben ; Xdireip, XairdSeiv, 
id est, sorbendo haurire : suigen 

Lingere barbam, os, labia, lekke- 
baerden. 

Linctor, lekker; lakker; lekkaerd; 
lekker-tand ; lakker-mensch ; slab- 
baerd, Bee a no. likker, lakker, qui 
in saporibus nitnium habet 
delectum ; sive qui nimias in 
lingendo delicias quarit. 

Linctus, slabberinge; slikkeringe; 
& pro syrupo, hoi. fris. leksel, 
liksel. 

Lingua, tonge ; larve, larwe ; 
lerve. Lingua pars anterior, lelle, 
lelleken vande tonge. 

Linguam astringens nodus brevior, 
span-ader ; tong-riem ; vulgo, 
Filum vel Cingulum lingua: quique 
ita constitutus, span-aderig. 

Linguam exerere ; &, Linguam 
sitientis canis imitari ; subsannare, 
uit-steken de tonge ; de tonge 
uit-steken. 

Lingua in gustu sagax, lekker- 
tonge. 

Lingua gratus, smaekelik. Lin- 
guam sapore vellicans, urens, tan- 
ger ; bijtende op de tonge. Linguam 
urere, vellicare, op de tonge bijten, 
biten. 

Lingua, sermo, spraeke ; tale; 
quandoque etiam, tonge. 

Lingua materna, vernacula, moe- 
der-spraeke ; moeders-tale ; lands- 
spraeke. 

Lingua Belgica, Teutonica, Germa- 
nica Infer, neder-landsche, ncder- 
duitsche sprake. 

Lingua fict it ia mendicorum & nebu- 
lonum % erronum, & impostor um , 
kraemers-latijn ; rood walsch, q. d. 
ruber ba rbarismus, ut interpretatur 
Gesnerus . 



Lin 



— 198 — 



Lin 



in Linguam aliam vertere, trans- 
fer™, ver-taelen ; vcr-tolken ; ver- 
tolmetschen ; tolmetschen. 

Lingud promtus, tael-vaerdig. . 

Lingua pracipitantid se ipsum 
ladere, ver-klappen. 

Lingud hallucinariy ver-spreken. 

Lingua lubrica & suaviter balbu- 
tiens, y\a><r<ra \l<nra, ( 1 ) lispende 
tonge. 

Lingud hasitare y titubare, vacillare, 
haperen, hateren, hakkelen met de 
tonge; stamelen, stameren. 

Lingud pracipitante hasitans, va- 
cillans, klibber-tonge, fland. Vide 
etiam, Balbus. 

Lingua titubatio, titubantia, hasi- 
tatio, hasitantia, stamelinge, hape- 
ringe ; hakkelinge der tongen. 

Lingua effranis, on-gesnoerden 
mond. Lingua loquax, met a ph. 
klepel. 

Linguam coercere sive refranare 
mordicus, compescere, ver-bijren sich 
selven ; snoeren den bek. 

Lingud sive ore modestus, Lin- 
guam temperans, mond-vroet. 

Lingud & pectore verus, open- 
hertig ; open van herte. 

Linguis favere, ge-hoor geven. 

Linguax, snapper ; lang-tonge ; 
klappaerd ; klappachtig ; snater-bek ; 
snaterachtig ; tongig. 

Lingulaca, klappeie ; dille, dille- 
ken. 

Linguarium ; instrumentum 
quo Lingua alicui occluditur, 
tong-schroefken ; tong-vijsken ; 
tong-ijserken. (2) 

(1) Hs. en Etym — L y'k&aaa 
\iainj ; woorden uit Aristoph. Ran. 825, 
doch die daar niet lispende maar gladde, 
geslepene tong beteekenen. Over die aar- 
digheden bij Kil. vrg.Kluyver, bl. 3oenvlg. 

(2) Die verkleinwoordjes zien er nog al 
onschuldig uit : doch wat was de werkenjk- 



Lingula, Ligula, tongesken. ut, 
Lingula stater a sive bilancis, waeg- 
tongesken ; tibia, tongesken vande 
fluite. 

Lingua, Lingula, pulvinus 
oblongus, terrave angusta portio, 
aut promontorium, lingua exer- 
ta instar in mare procurrens , 
uit-steke inde zee ; rif, riffe. 

Ligula , Lingula, roer-spaen ; 
roer-stok : spadelken, spatelken, 
spaiken ; spatel ; schupken, salf- 
schupken : spaen ; visch-spaen ; 
schuim-spaen : schuiffel, schoeffel, 
schuppe. 

Ligula, Ligula astrictoria, nestel ; 

nesteling ; veter ; stringe, strenge, 
strange ; stertel, steertel ; sterte- 
link ; riem, sax. sicamb. fris. 

Ligula aratum capitellum, cuspis, 
maelie varide nestel. 

Ligula, sluier; sleup, (1) vet. 
sicamb . 

Ligula cruralis, kousse-band. 

Ligula calceorum, schoen-riem ; 
schoen-band ; schoen-veter. 



heid ? « Ende gemerkt veelen, (t. w. ver- 
oor4eelde ketters) standtvastelik ten vuure 
treedende, op 't uiterste, met een vrijmoe- 
dighe belijdenis huns geloofs, den mondt 
openden, zoo verzierde men daerteeghens 
een yslyk gereedschap. Dit waren twee 
ijzerkens, waartussen de tonge geschroeft 
werd, ende vooraan zulx geschrookt met 
een gloeyend yzer, dat ze, zwellende, pal 
te staan hadde, zonderslibberen oft inwaerts 
te kunnen. Zoo wrongen de gekeetenden 
in de pyne van den brant, en sloegen een 
hoi geluidt, gelyk het loeyen der geenen, 
die onder dien tieran van SicUie, in den 
gloeyenden kooperen os, dat meestersuk 
van reril, geworpen waaren. Een' uiterste 
proef van t geen, des zich de mensch 
getroost, als hy met ernst denkt Gode te 
dienen ; en hoe de wreedheyt, op zulke 
harten, al haare tanden stomp byt. » 
Hooft. Ned. Hist. 185. A° 1568. 
(1) Etym. « Slup. a 



Lin 



— 199 — 



Lin 



Ligulis adstringere, succingere, con- 
stringere, ut, caligas, &c. op-neste- 

len ; nestelen, [q. d. nae stellen, 
I. R.] takelen ; op-takelen, de 
broeke, &c. 

Ligulas solvere, dissolvere, ont- 
nestelen ; ont-rijgen. 

Ligula cubitales vel bicubitales ex 
ventre rhombi piscis, raf, raffen. 

Lingua cervina, herba, herts- 
tonge. 

Lingua pagana, herba, keel- 
kruid; tapkens-kruid. 

Lingulaca, pi sets, tonge ; ton- 
gesken ; schaer-tonge. quibusdam 
scholle, Vide, Solea 

Linquere, laeten ; ver-laeten ; 
be-swijken. Linqui animo, be-swij- 
men ; be-s welten , fland . 

Linter, bak ; trog ; Linter 
pore verkens bak, trog. 

Linter , schuit, schuitken ; kaen, 
sax. tolleken ; iolleken ; weide- 
link, ger. sax. sicamb. 

Lintrarius, schuit-boeve ; schuit- 
vaerder ; schuitenaer, Lintrarius, 
qui traiicity vaer-meester ; veer- 
man. 

Linum, lijn ; vlas, vlasgh, 
[hinc filace gall. I. R.] 

Linum tortum, lijne : line. 

Lini granum, vlasch-boleken. 

Lint semen, lijn-saed ; plat-saed, 
a planitie. 

Lini folliculus, siliqua, knippe, 
knippene van 't vlas, fland. 

Lini fibra, sive pilus, vlasch- 
haer; herde, heerde. 

Linum subtilius, sed brevius , 
snuit. 

Lini stupa, Linum vile, Lini 
purgamentum, werk ; leme, fland. 

Linum vellere, carpere, fimelen, 
femelen ; fijmelen, fland. 

Linum carptum, vulsum, fimel, 
femel. 



Lini manipulus, riste van vlas. 

Linum stringer e, reten, reeten, 
het vlas Lino stringendo instrumen- 
tum dentatum, reete. 

Linum praparare in aquis ; mace- 
rare ut cortex computrescat, rotten., 
roten, rooten ; etiam, reten het 
vlas. Linum fluviatum, maceratum, 
gerot vlasch. Lino macerando fossa, 
rotte, rootte. 

Linum flagellare, flagello mollire, 
contundere in lana mollitiem ; terete, 
conterere, frangere, ventilare, demul- 
cere, & purgare, swingen, swinge- 
len het vlas ; booken het vlas ; 
blouwen het vlasch ; vlasch-boken ; 
& metaph. pro Blandiri, palpari. 

Linum comminuere, confringere, 
reepen ; knappen, bracken, het 
vlasch : Lini frangibula vulgi, 
malleus stuparius , braeke. 

Lini semen stringere, repen : & 
Lini semini stringendo instrumentum 
ferreum, repe. 

Linarium flagellum; Linarius asser 
sive baculus, quo vid* Linum 
mollitur, swinge, swenge, swin- 
gel ; swingel-berd. 

Lino vestire colum, be-rokken het 
vlasch. 

Linarius, Linopola, vlasch-man, 
& defetn. vlasch-vrouwe. 

Lineus, lijnen; lijnwaedten; vlas- 
sen; vlasschen; van vlasch. 

Lineum oleum, lijn-olie ; lijn— 
saed-olie ex Lini setnine presso 
libum, lijn-saed-koek. 

Linamentum, &, fasciculus Lini 
manualis, lompe. 

Linamentum carptum volsimve i 
linteis concerplis : Linamentum rasile 
i lanugine linteorum erasa, pluk, 
pluxel, van lijn-waed ; karpie, 
karpije ; wieke ; wond-wieke. 

Linamentum lucernarum y lemmet, 
lem-bind ; keers-gaeren, sicamb. 



Lin 



— 200 



Liq. 



Linteum, doek ; lijn-waedt ; lijn- 
wandt, vet. quibusdam etiam, 
laeken. Linteum tenue, fijn lijn-waed. 

Linteutn, velum, seil. 

Linteum, vestis, &c. kloot, vet. (i) 

Linteolum, doeksken. 

Linteum, droog-doek; hand-doek; 
sweet-doek. 

Lintei lanugo, donst. 

Lintci or a, vel extremitates, egge; 
self-egge ; self-ende ; self-kant ; 
swachtel, ho 1 1. 

per Linteum exprimere, deur-doen. 

Linteum pituitarium, slabbe; slab- 
doek ; flebbe. (2) 

Linteum burner os puel lares operiens, 
tampers. 

Linteolum, Linteum tritum, attri- 
tum, Linamentum, lompe ; loeier ; 
luier ; vodde ; slets ; slette ; slet> 
sletser; plaggen; plaggcrije. Vide, 
Peniculamentum. 

Lintea trita, materia ex qui 
papirus conficitur, pond-dink, 
fland. 

Linteum complicatum, diploma, 
compres. 

Lintea lixivio purgare sive lavare, 
buiken. 

Lintea candificare, candidare, in- 
solare, bleiken, het lijn-waedt : 
ipsa dealbatio, bleik. 

Lintea lavigare, complanare,po1ire, 
mangelen het lijn-waed, sax. 
sicamb. fris. holl. 

Unteus, lijnen; lijn-waedten. 

Linteo, lijnen-wever. 

Linteamen, lecti vid\ vulgi, 
slaep-laeken ; bedde-laeken ; bedde- 
kleed ; bed-spreeder ; spreeder. 

(1) Etym. « Kloot. vet. ang. Pannus, 
tela : linteum. » Dit w. is dus enkel het 
Eng. Cloth, waaraan de Ned. vorm « kleed » 
beantwoordt. 

(2) Etym. « Flabbe/flabbeken/ flebbe/ 
flebbeken. Vitta puellaris. » 



Lintearius, lijne-menger, vet . 
lijn-waedtier, Linteatius negotiator, 
vid*. 

Lintearius, qui Lintea velaque 
conficit & suit, seil-maeker. 

Linum gossipinum,xylinum, boora- 
basijn ; bombasijn; boom-wolle. 

Linum vivum, katten-silver, Vide, 
Amiantus. 

Linum pratense, quispel-biese ; 
kottoen-biese ; kottoen-kruid. 

Lini angina, podagra, schorfte ; 
vilt-kruid. 

Linaria, herb a, wild vlasch, 
vulgo : potius sit bastaerd vlasch, 
vel, valsch vlasch Linum enim 
silveslre q. Lini species, verius sit, 
wild vlasch. 

Linaria avis, knoter, kneuter ; 
knoterken, kneuterken ; meuseler ; 
vlasch-vinke, lijn vinke, qubd Lini 
seminibus vescatur. 
Lipopsychia, seu 
Lipothymia, on-macht ; be- 
swijmtheid ; flauwheid, flauwig- 
heid ; be-swijminge. 

Lipopsychus, Lipothymicus , be- 
swijmt. 

Lippire, leepen. 

Lippus, leep ; leep-ooge ; sijp- 
ooge; sijp-oogig; loop-ooge;druip- 
ooge ; oog-druipig. 

Lippitudo, oogen-vloed ; oog- 
druipinge ; leepachtigheid. 

Liquere, blijken. Liquet, Li- 
quido constat, het blijkt. 

Liquidus, klaer ende openbaer. 

Liquida, vid* . debita, klaere 
schulden, Grotio. 

Liquido, Liquidi, klaerlik ; blij- 
kelik ; opentlik ; puerlik ; uit-druk- 
kelik ; be-scheedelik ; expresselik. 

Liquare, Liquefacere, Liquidum 
facere : &, Liquere, Liqui, Liquts- 
cert, Liquefieri, Liquidum fieri, 
smelten, smilten ; smouten, vet. 



Lis 



— 201 — 



Lit 



boll, ver-smelten; dunnen; leken; 
droppen, druppen, druppelen, drui- 
pen; dooden ; ont-laeten. 

Liquare per qualum y stuiken. 

Uquej actus, Liquatus, ge-smolten. 

Liquidus, week, weik, wak ; 
vlietig; vloedig ; gotig, geutig ; 
dun, din ; malts, smalts ; malsch, 
smaltsch ; smeltig ; smeltbaer. 

Liquidus ather, smoel weder. 

Liquor, prasertim qui igne 
exprimitur, traen, Becano. 

Liquor pinguis, Liquamen, smout ; 
smalt; smelt, vet. sop, soppc : 
droopsel ; bruwe, bruwet, broeie. 

Liquor clarus potabilis, juleb. 

Liquor, Liquamen, rtrum elixa- 
rutn, waveraet. 

Liquamen salsum, Liquor salsa- 
mentorum, pekel ; adebe. (i) 

Liquamen piscium, visch-sop. 

Liquorem transmittere, deur-vloe- 
den ; deur-slaen. 

Liquore pingui conspergere, ut , 
adipe, butyro, &c. droopen met vet. 

Liquatoria officina, smelt- hui$. 
LiQUiRrriA officinarum, Vide, 
Glycyrrhiza. 

Lira, sulcus, vore, voire ; 
akker-vore ; waeter-vore ; waeter- 
groeve; rioole. Liras fodere, rioolen. 

Lira, terra versa & aggesta 
inter duos sulcos, ge-wendet (2) 
des akkers ; strijk-bedde, fland. 
Lis, litigium, kijf ; ge-kijf ; 
kijf-strijd ; kijvinge ; kijvagie; kijf- 
merkt; werre, warre; krijg, krieg; 
krakkeel ; hader, haeder, & per 
syncopen vulgo haer : haedije ; 
span,g. s. s. scheel, boll, noose, 
fland. querelle ; questie. 

Us, lites, coram iudicibus 



(i)« Lat. Adeps. » De Vries, Middeln. 
Wdb. 

(2) Hs. Etym. « Ghe-wendte. » 



vid* , Litigium, ding ; ge-ding ; 
ge-dinge ; ge-dingen ; daedinge, 
dedinge ; ding-taele ; saeke ; plae- 
deringe; pleite, pleiteringe ; plicht; 
reclus-plichtinge ; partije ; tegen- 
partije ; proces ; instantie. 

Lilicula subnata, nata i summd re; 
Litis appendicula, incident. 

Lites movere, raek-roeien, fland. 

Lites agere, sequi; Litem inlendere, 
instituere, dingen ; aen-leggen in 
rechte; rechten ende dingen; plich- 
ten, plechten; plaederen, plaieren, 
pleiten ; procedeeren. 

Litibus insumere, consumere, im- 
pendere pecuniam, ver-dingen sijn 
geld. 

Litis cursum ad senleniiam perdu- 
cere, het ge-dinge tot vonnisse ( 1) 
be-leiden. 

Litis agitatio profligata & ad iudi- 
cationem vergens, Bud ceo, proces 
gestelt in staet van wijsen. 

Litem sarcire, interpolare, beneficio 
aut privilegio diplomatis, sich doen 
releveeren te hove. 

Litem obtinere, winnen 't ge- 
dinge. 

Litem referre, reconvenieeren. 

Litem perdere, amittere, Lite sue- 
cumbere, neder-vallig oft neder-vel- 
lig zijn ; ver-liesen het gedinge ; 
vallig oft vellik worden, vet. 

Litem diiudicare, disceptare, dis- 
cernere, oor-deelen. 

Litem componere, dirimere, decidere, 
discernere ; Liti finem imponere, be- 
slichten, be-slissen, velden, slissen, 
slijten, slechten, slichten, neder- 
leggen, den twist, het proces ; 
ver- rechten. 

Litem mutuo comensu dirimere, 
ver-draegen. 



(1) Etym. v tot t' vonnisse. » 



26 



Lit 



— 202 — 



Lit 



Litis inducias dare, dage-dingen 
Litis inducia. Vide, Inducia Litis. 

Litigate, kijven ; krakkeelen ; 
twisten ; dingen ; dedingen, dedi- 
gen, daedigen, dainken, deinken ; 
rechten ; rechten ende dingen ; 
pladeren, plaieren, pleiten; taggen; 
toggen ; mangelen, vet. wranten, 
fris . 

Litis contestatio, krijgs-bevestinge: 
rechts-pleging, Grotio. 

Litis expositor, rapporteur. 

Litis inspects & exposita iusta 
astimare, sumtuum litis tationem 
inite, expensotum in lites inire rati- 
ones, taxeeren de kosten. 

de Litis sumtibus patia inlet 
partes facer e, compenseeren de kos- 
ten van 't proces. 

Litium formula, Litium agitan- 
darum, exercendarum tractandartim- 
que methodus, stijl ; practijke. 

Litium sacculus, fotulus linteus, 
ding-sak ; pleit-sak. 

Litigantes, ding-lieden, dings- 
lieden, Gtotio ; vulgo, procedee- 
rende. 

Litium consatcinatot , pladerer , 
plaierer ; procureur van quaede 
saeken. 

Litigatot, kijver ; krakkeeler ; 
kaekeler; plaederer; pleiter; plaeie- 
rer ; wrant, fris. 

Litigiosus, kijvig, kijfachtig; twis- 
tig ; strijdig ; krakkeeler, haderer, 
haderig, hader-man, haderachtig ; 
& vulgo, haerman, haerachtig ; 
haer-vliege ; kribbig, kribbelig ; 
wrantig, fris ; wer-gaeren, me- 
taph. 

Litigiosa res, ding-taelige saeken, 
in gedinge staende, Grotio. 

Litium fugitans, Litigium fugiens, 
ding-vluchtig. 

Lita, qui tirocinium iuris 
fecit, Viae, Baccalaureus. 



Litanle publico, omme-gang , 
processie. 

Litera, stave ; boek-staef, 
boek-staf ( i) ; lettere ; ge-schrift . 

Litera miniata, rubrijke. 

Litera ductilis, trek-letter. 

Litera fugiens, exolescens, vetus- 
tate cedens, uit-gaende schrift. 

Liter atum apex, titel, tuttel. 

Lttetatum ttactus, trek vande 
letteren. 

Litera maiuscula , C a pi tali s , 
vulgo, hoofd-letter. 

Literarum nolo, occulta, cijfer- 
schrift. 

Literas praire, veur-spellen ; veur- 
staven. 

Literas alicui praformare, veur- 
schrijven, veur-schrift den kinderen 
geven. 

Literas ducere, pingere, schrijven ; 
trekken de letteren. 

Literatura , ge-sc h r i ft . 

Literator, letter-meester. 

Literarum simplicium, sive pri~ 
morum elementorum peritus, letter- 
wijs. 

Literatus, cui inusta est nota y 
gebrand-teekent. 

Litera, Literarum studia, ge- 
leerdheid ; schrift- geleertheid ; 
schrift-wetenschap ; studien. 

Uteris operam dare, leeren ; aen- 
nemen ; liggen ter scholen ; stu- 
deeren 

Literatus, geleerdt ; schrift-ge- 
leert; student. 

Literaliter, secundum Literam, 
letter-wijse ; nae de letter. 

Literis committere, stellen te boeke. 

Litera publica, registers, in Literas 
publicas redigere, registreeren. 

a Uteris, notaris; beamte schrij- 
ver, Grotio. 

(i) Etym. «ger. sax. sicamb. » 



Lit 



— 203 — 



Lit 



Litera, brief; send-brief ; missive. 

Lilerarum tenor, forma, luid des 
brief. 

Literis nunciare, significare, man- 
date, certiorem facere ; per Literas 
declarare, brieven ; be-brieven ; 
over-schrijven ; schriftelik ver-klae- 
ren ; schriftelik laeten weten. 

Litem Principum ; patentes, 
vulgo, bulle; open-brief; patente: 
qhque contra, be-sloien brief. 

Litera senatoria, schepen-brief ; 
schepen-kennisse. 

Liter a amatoria, minnen-brief. 

Litera laureata, victrices, victoria 
indices, sege-brief. 

Litera commendatitia , voorder- 
brief ; recommendatie. 

Litera honoraria, sacra, qui bus 
honor es alicui deferuntur, eerlike 
brieven. 

Litera honoraria, sacra ; auctori- 
tatis, testimonium legationis ; testimo- 
niales cum mandatis ; credentiales 
vulgo, credens-brief. 

Litera rei gesta testimoniales, acte, 
vulgo; kennisse; be-scheet, Gro- 
tio. 

Litera hereditaria, erf-brief. 

Litera assertoria, Litera rei vindi- 
ta> waer-brief. 

Litera erogatoria, Litera attributa 
pecunia ont-lasting-brief. 

Litera assertoria, periculi in se 
casum recipientes, police van asseu- 
rantie ; verseker-brief, Grotio. 

Litera originaria constituti redi- 
tus, rent-brief; constitutie-brief. 

Litera quibus emtor pradii ven- 
ditor i se soluturum promittit, wed- 
ding fland. 

Litera dimissoria, apostille. 

Litera veniales, remis-brief. 

Litera quibus creditor testatur sibi 
a debitore satisf actum, quijt-brief; 
quijtancie. 



Litera publica fidei, ut, tuti 
itineris, &c. geleid-Brief; paspoorte, 
passepoorte. Literas tales concedere, 
vrij-geleide geven. 

Litera indictionis belli, ont-seg- 
brief. 

Litera incendiaria, indictionis in- 
cendii, brand-brieven. 

Literas obsignate, sluiten den 
brief; cachetteeren. 

Literas resignare, ont-segelen, 
op-breken, op-doen den brief. 
Litera resignata, open brief. 

Litera in vid intercepta, *af-ge- 
sette brieven. Literas intercipere, 
af-werpen, af-worpen de brieven. 

Lithanthraces, steen-kolen ; 
hoelie, Leod. fland. 

Lithargyrum , Lithargyrium , 
Lithargyros, glede ; glett ; silver- 
glede; silver-schuim. 

Lithiasis, calculus, steen ; 
graved ; rijsende steen. 

Lithocolla, steen-lijm ; ce- 
ment. 

LYmocovus,avicula calculos 
rostro feriens, steen-bikker ; steen- 
bijter; steen-krijter ; steen-smetser. 

Lithofalco, steen-valk, Ges- 
nero. 

Lithoglyphus, sculptor lapi- 
dum, steen-snijder. 

Lithospermum , steen -saet ; 
perlen-kruid. 

Lithostrotum pavimentum, ge- 
paveiden, geplaveiden vloer. 

Lithotomus, qui calculos 
vesica exscindit, steen-snijder ; 
broek-snijder ; breuk-snijder. 

Lithurgus, steen -houwer ; 
bikkeler, bikker. 

Litus, strande (1) ; strange ; 
oever ; over ; kaeie ; kade ; voet- 
sand, vet. see-kant ; see-oever ; 

(1) Etym. « sax. sic. » 



Liv 



204 — 



Lie 



see-strant ; see-strange ; waeter- 
kant ; land, (relativi vid* ad 
mare;) ge-staede, ger . sax. 
sicamo. 

Litus arenosum maris, duin, duine, 
(01p Gracis) sand-strand. 

Litus incurvum, curvum, mare 
complectens ; maris flexus, ancon, 
see-boesem; baei; wijk, Rhenano. 

Litus saburratum, cingel. 

Litoris crepido, werf. Vide, 
Agger. 

Litorale signum, ut, vas,pbarus, 
&c. baeke ; vier-boete ; kape. 

Litus, Litori, ad Litus, appellere, 
venire, aen-landen ; stranden ; aen- 
stranden. 

Litora pererrare, laveeren ; loe- 
veeren 

Lituus, krom-horen ; heir- 
horen; her-horen; (cornu venatorium, 
jagt-horen ; ) klaroene ; kromme 
scnalmeie. 

Lituus pontificius, sive pontifical is, 
staf ; krotse, krootse, (q crux) 
staf-krootse. (1) 

Livia, stok-duive; hout-duive; 
hol-duive; kroise. 

Livor, Livor luridus,' absque 
contusione aut dolore in bumani 
corporis aliqud parte ultrb proveniens, 
mortis alicuius ex consanguineis pra- 
sagium, vulgo, dood-nepe ; reeuw- 
plakke. 

Livor, nijd ; be-nijdinge. 

Livor sub oculis ex percussu, blau- 
we ooge. 

Livere, Livescere, eluwen ; delu- 
wen ; ver-deluwen. 

Lividus, eluwe ; deluwe. 

Lividus color, peersch ; dood- 
verwe. 

Lividus, nijder ; nijdaerd ; nijdig ; 
nijdigaerd ; be-nijder. 

(1) Etym. « Staf/ krootse. » 



Lixa, schommel-knaep; schom- 
mel-kok ; soeteler, soeseler ; soe- 
teler inde krijg. Lixam agere, soe- 
telen inde krijg. 

Lixare, sieden. Lixus, ge- 
soden. 

Lixivium, Lixivia, looge ; scheut- 
wijn; lek-wijn; veur-loop; buiksel. 

Lixivium excolare, loogen. Lixi- 
vium excolatum cineribus, lekke. 

Uxivius cinis ; Lixivium cum 
cineribus, non excolatum, loog- 
asschen ; asscheraie. 

Lobus, sloove ; sloofken ; 
sluive ; lobbe : hair-loke. 

Lobi bepatis, lever-iellen. 

Lobus auris, Lobi aurium, lelle ; 
lelleken van d'oore ; lapken van 
d'oore. 

Loch, sive Lohoh, leksel, 
liksel, boll. fris. 

Locus, stcde ; plaetse ; plakke, 
plekke ; oort; oord; stad; gegene, 
sax. sicamb. ruimte, ruime (pra- 
cipui de Loco vacuo;): Locus, 
ge-legenheid ; tijd ende wijle : 
occasie. Locus, sors, staet. 

Loco aliquo, ergens ; iergen. (1) 

Loci eodem, cflcn daer. 

Loco hoc, hier; al-hier; op dit pas. 

in Loco quo, &, ad Locum quern, 
waer. 

ad Locum aliquem, ergens henen. 

in Loco nullo, nergens, q. n'er- 
gens, vel ne ergens. 

Locis diversis, hier ende daer. 

Locus abruptus, praruptus, broo- 
sche plaetse. 

Locus ab adificio purus ; ab adifi- 
cio, cultura, &c. vacuus, plaetse, 
pletse; ledige, erve, plaetse. 

Locus altus adiacens stagnis, 
torrentibus, aut paludibus^ Hecano, 

(1) Etym. « Iergend/iergens. j. ergens. 
Usquam. » 



Lie 



— 205 — 



Lie 



lo, loo; ut, inauit, Borkelo, 
Beverlo > Eeklo, Calloo, Oosterloo, 
Tongerloo, Tessanderloo, Venloo, 
Westerlo. [alii in his nominibus 
lo sumunt pro loco humili, depresso, 
q. lage, leeg. Sunt & qui loo 
sumant pro flamma, q. Focus, 
&c. F. R.J 

Locus angustus, arctus, enger, 
inger. 

Locus apricus, soli expositus , opene, 
sonachtige plaetse. 

Locus avius, uit-weg : on-ge- 
baenden weg. 

Locus commodus, ge-mak. 

Locus conclusus, sive, septus, 
schut ; schot; schut-koie; be-luik. 
angusti conclusus, kluise. conclusus, 
septus, in quo pugnant gladia- 
tor es, park. 

Loco fixus, stede-vast. 

Locus hispidus, spinis, herbis, aut 
fruticibus ; Loca difficilia & inculta, 
ruichte ; oode, ger. sax. 

Locus humilis, leegde 

Locus incultus & vacuus, laer. 

Locus in quo res venales disponun- 
tur, ot€\./jlo, stal. 

Locus natalis, heim ; heimet. 

Locus oportunus, pas ; passe ; stade. 

Locus situ sentus, reumatijke 
plaetse. 

Locus solitqrius, woestijne; woes- 
tenije. pra solitudine terribilis, een- 
like plaetse. 

Locus tutus, stelle, sax. sicamb. 

Locus vadosus, drift, drif-sand, 
drijf-sand. 

Locus ubi infecti sive tincti panni 
sigillantur, stael-hof. 

Locus ubi luditur, bane ; speel- 
bane; klos-bane; tuisch-bane,dv. (1) 

(1) Vrg. Edw. Gailliard : Glossaire 
flamand de llnventaire des archives de 
Bruges. 



Loca circumiecta , om-liggende 
plaatsen. 

Loca plana x platte landen ; plat 
land. 

Locum tenere, obtinere, stede, stad, 
grijpen; be-woonen. 

Locum occupare;opplere, in-nemen, 
be-slaen de plaetse. 

in Ijoco aliquo se continere, houden. 

Locum aliquid agendi habere, pas 
geven. 

Loco cedere ; Ijoco mover e, vel, 
amovere, item, moveri ; Loco alio, 
sive non suo, ponere ; Locum mutare, 
ver-schuiven; ver-trekken; ruimen; 
ver-rukken ; af-setten ; af-stellen ; 
ver-leggen ; ver-stellen ; schuiven ; 
schuven ; tillen ; ver-tillen ; ver- 
liggen ; ver-setten ; ver-plaetsen ; 
ver-sitten : ont-leggen, ont-steden ; 
q. malo loco ponere. Vide, Locare. 

Locum tenens,vulgi, stad-houder; 
plaets-houder. 

Loculus, Loculamentum , laede, 
laeie : Anglis, laye pro ponere, 
locare, sebonere, porrb % kot; vakke; 
loker, /land, rijehel inde schap- 
raede. Loculamentum apum, honig- 
rate, -rote, -ratel. Loculamentum 
avium, nest ; vogel-nest ; nest- 
korf ; stijp-gat. Loculamentum avium 
fictile, spreeuw-pot. 

Loculus, kasken ; huisken. 

Loculus forensis, Loculus causarum, 
pleit-sak. 

Loculus, Loculi, borsse ; tassche, 
tessche. Locularius, tassch-maeker. 

Locuples, rijk ; land--ijk ; suffi- 
cient. Locupletare, Locupletari, rijken; 
ver-rijken. 

Loci, Loca muliebr. moeder ; 
baer-moeder; moeder-stede. 

Locale, vulgi, plaetselik, Grotio. 

Locare, stellen ; stallen, fland. 
setten ; fondeeren. 

Locare inconsiderate mali > mis- 



Lie 



— 206 — 



Lim 



sctten ; mis-stellen ; mis-leggen ; 
ont-leggen ; ont-steden. 

Locare in tnalritnonium, be-steden 
te houwelik. 

Locare, ver-hueren ; ver-pachten ; 
ver-dingen ; be-steden ; miet^n ; 
meden ; meeden ; ver-mieten, ver- 
mieden, vet 

Locare data arrbd, ver-tonsen, 
ver-tonsten, ver-donsten (1) 

Locare pecunias in aliquam rem, 
aen-leggen. 

Locare fcenori pecuniam, uit-setten 
sijn geld. 

Locare alicui opus faciendum, aen- 
besteden ; een werk be-steden. 

Locare operam suam alicui rei 
facienda, aen-nemen eenig werk. 

non Locatus, on-verhuert. 

Locatio, huere ; hueringe ; huer- 
waere, vet. pacht ; ver-pachtinge ; 
ver -hueringe. 

Locationis tabula, contractus, huer- 
cedel. 

Locatio hareditaria per pet ua, erf- 
pachte. 

Locarium, huere ; huer-loon ; 
huer-geld ; huis-huere. 

Locarium villa, pacht-huere. 

Locator, qui rem aliquam precio 
utendam dat, ver-huerder ; ver- 
pachter Locator adium, huis-heer. 
Locator villa, land-heer. 

Locusta, sprink-haen; spring- 
hael, vet. sprink-kever ; sprinkel ; 
sprenkel, sax. sic. spelt-haen, 
vet. fland. kool-bijter ; kool- 
wachter (2); kool-sprenger (3); 
hupper, hopper, hipper, hoi-spren- 
ger, & hoi-schrik, item, gras-hop- 
per, & huppel-koren, sax. fris. 
sicamb. boll. 

(1) Etym. « Ver-donsten. vet. j. ver- 
tonssen. » 

(2) Etym. a fland. •» 

(3) Etym. « sicamb. » 



Locusta genus, cicada simile, grille, 
sax. 

Locusta more virentia omnia depas- 
cens bestiola quadrupes maonitudine 
soricis, pelle varia, per tempestates & 
imbres in Norvegia decidens, leerne, 
leemer. 

Locusta, piscis ex genere 
crustatorum, binis ante oculos 
cornibus metuendus, stuer-krabbe. 

Lodix, dekke ; deksel ; bedde- 
kleed ; sargie. Lodix villosa, vlasch- 
aerd, vet (1) 

Logi, beuselrije; beusel-merkt 

Logod.edalus, schoon-spraek ; 
schoon-praet ; mond-speler ; blaes- 
kaeke ; swetser ; stuit-vos. 

LOGOTHETA APOSTOLICUS, pro- 

tonotaris des Pauws. 

Loiardus, Vide, Lollardus. 

Loligo, piscis, blak-visch ; see- 
katte. 

Lolium, dolk, dolik ; lulk, 
ger. sax. sic. harik : on-kruid : 
twalch, twalk, ger. sax. sic. &, 
de Lolio proprii dicto, dronkaerd ; 
Gall, ivraie, ab inebriando : 
parit enim esitantibus verti- 
gines, stupiditatem, & velut 
temulentiam quandam . 

Lolio victitare, proverb, spriet- 
oogen ; sprietel-oogen ; kervel- 
warmoes eten ; cacutire instar 
lusciosi. 

Lolium rubrum, Lolium murinum. 
Vide, Hordeum murinum. 

Lollardus, monacbus Alexi- 
anus, lollaerd ; lolle-broeder ; 
breeder lollaerd ; celle-broeder. 
Dicitur q. Lollardus, lollaerd, 
reus lasa fidei, religionis. 
Loiardus quoque dictus hareticus 
Valdensis. 

Lomentum, boon-meel. 



(i) Vrg. Verdam, plassaergie. 



Lin 



— 207 — 



Lia 



Longus, lang, lank ; reisig, 
resig : lang-duerig. 

non Longus, on-lang. quam Lon- 
gus ? hoc lang ? 

Longus & rotundus, teres, kul, 
vet. ger. teers : Vide, Mentula 

Longus nimis, Longior iusto, Lon- 
gior quam ut, te lang. Ixmgum 
nimis, te lange. Longum, lang; 
langen tijd. in Longum trahere, 
ducere, uit-setten ; uit-stellen. in 
Longam seriem ponere, langs, oft in 
*t lange setten. 

Longa nota musices, longue 

Longitudo, lengde, langheid. Lon- 
gitudo digitalis, vinger-lengde. 

Longinquus, verre, verde, varre. 

Longinquitas, verrheid. 

Longi, verde ; verre ; varre ; on- 
nae ; on-naer. Longi distans, on- 
nae-bij. aqui Longi, even verre. 

Longi post, lang nae. non Longi, 
on-verre. 

Longius,bet-voorts, hoi I. fland. 

Longiusculi, allengskens, allangs- 
kens, allentskens, allensene, allin- 
selingen ; allinskens, allijnskens, 
alleinskens, alleenskens, varii a 
variis scribitur & pronun- 
ciatur . 

Longavus, lang-levig ; lang- be- 
jaerd. 

Longanimis, lang-moedig. 

Longano, lang-darm ; aers-darm ; 
schijt-darm; achter-darm. 

Longurius, sperrc; sparre;stange; 
rekke, reke ; latte ; ribbe ; pols ; 

Eols-stok ; pollsser ; kloot-stok ; 
aere ; barre ; stal-boom ; stal- 
staek ; tuin-staek ; laeter ; ponter- 
boom. Longurius stabuli, litier- 
boom. Longurius vehicularis, lange- 
waegen. 

Longurio, inepti Longus ad modum 
Longurii; homo enormiter proce- 
rus, lang-lenter; lang-lijf; elf-ribbe, 



elf-rubbe, q. d. undecim costarum. 
Loqui, spreken ; talen, vet. 
reden, redenen ; kallen ; quetten, 
& quaden, vet. Teut. test Otfri- 
di : monden; cuius compositum, 
ver- monden . Loquens , mondig . 
loquemur de his, hier af sullen wij 
spreken . 

Loqui ad gratiam, voluntatem, 
lief-laffen. 

Loqui alicui mali, mis-seggen ; 
mis-spreken. 

Loqui appositi, meditati, ornati, 
eleganter, sijne woorden be-leggen. 

Loqui deliramenta vana, rellen ; 
rallen ; kluiven ; labben, labberen. 

Loqui iisdem verbis, al met eenen 
termijn spreken. 

Loqui imperfecti, impediti, inarti- 
culati ; Loquacitare, fiafid&w, ta- 
teren ; stamelen ; stameren ; babe- 
len, bebelen, gall, babiller. 

Loqui importuni, pladeren, plaren 

Loqui inepti, quetteren ; kauwet- 
teren. 

Loquentetn interturbare, scheuren 
eens anders reden. 

Loqui magna, be-roemen. 

Loqui magnifici, cum gravitate, 
graviteit, statigheid, houden in 
't spreken. 

Loquens multum, celeriter, prce- 
rapidi, snaterachtig ; mond-roover. 
ita Loqui, snappen. 

[Loqui perplexi, confusi, scurris 
& impostoribus usitatum, pe- 
gelen, interposito Pe inter sin- 
gulas syllabas, I. R.] 

Loqui perplexi, haperen met de 
tonge . 

Loqui pure, ornali, suiverlik spre- 
ken. 

Loqui secum solus, sibi uni, ee- 
kallen, een-kallen, q. d. aleen (1) 

(1) Hs. 



LlR 



— 208 — 



LlR 



kallen, sicut phantastici, senes, 
tnente alienati, ebrii, somni- 
antes y &c. 

hkjui submissty summissa voce, 
vel suppressa , vel Icnti, hei- 
melik spreken ; vesiken, veselen, 
in d'oore ; lijnselik spreken ; sui- 
verlik spreken. 

Loquela, taele ; spraeke. 

Loouutio y spraeke; ge-seg, ge-sag; 
monu-rede; saege, segginge (Ger- 
man is saegen Dicere, sive, Loqui 
significat , quod nos dicimus, 
seggen :) woord Vide, Verbum, 
&, Fieri. 

Loquitari, laffen, leffen, id est, 
klappen. 

Loquax, LoquacutuSy Loquutu- 
leiuSy prarapidl multtlmque & 
mulla loqueriSy snapper ; mondig ; 
klappachtig; klappaerd; iang-tonge; 
kaekeler; seg-achtig; snaterachtig ; 
koutachtig ; babeler : snaterer ; kleps, 
vet. stapel-gek, a stapel, vet. 
id est , Cicada. 

LoquacitaSy snap ; bol ; snater ; 
babel, bebel. 

Loquacitate nimina se ipsum pro- 
dere, .nitnia loquacitate labi, ver- 
klappen. 

Lora, lore; leure; leur-drank; 
leuren-wijn ; loren-drank ; spoel- 
wijn ; spuel-wijn ; deur-spoelinge ; 
nae-wijn ; leur-wijn. 

Lorica, lijf-wapen; ]ak,fland. 
Lorica colli ', hals-berg;. habber-guil; 
haubert Vide, Collare. 

Lorica coriacea y koller, vel kolder; 
koller van leder; lederen-koller. (1) 

Lorica ferrea, hernas. (2) 

Lorica cataphracta, kuris, kurisse. 

Lorica bilix, pra^esijn, g. s. s. 

Lorica squamea, bamata, catenata; 

(1) Hs. 

(2) Etym. <c Hernas. j. harnas. » 



annulis sive catenulis composita, pans- 
ijser; pans-cier; malien-koller; ring- 
koller. tale colli tegmtUy ring-kraege ; 
pans-sier-krage (1) ; kraeg-ring. 

Lorica squamrty annuli, catenula, 
panssier-malien ; malien van 't 
panssier. 

Loricarius faber, panssier-mae- 
ker ; hernas-maker. 

I/trica parietum, adificiorum 
proiecta, uit-sprong; uit-stekinge ; 
veur-dak ; scherm-dak ; galerije ; 
leene ; leine. 

Lorica 9 sumtna ambitus muri 
turrisve corona, trensse, transse; 
tinne ; canteel ; omme-gang vanden 
torre. 

Lorica murorum , castrordmve , 
structura pectus ut lorica mu- 
niens 9 strijk-weer ; strijk-weerin- 
ge ; borst-weer ; borst-weeringe ; 
schantse. 

Lorica, sive Loricula y exterior, 
anteriorve; extra muros yid\ loop- 
schantse ; buite-vest ; cingel ; con- 
trescharpe; veur-schantse ; rivellijn. 

Lorica testacea, plakkerije. 

Loripes, slim-been ; slim-voet ; 
slinger-voet ; krom-been ; krom- 
voet ; krom-voetig ; scheef-been ; 
scheef-voet ; hinke-pink ; hinke- 
poot. 

Lorum, Loramentum, band ; 
tuier ; tudder, /r/j. stringe, strenge, 
strange ; sluier ; loeier ; luier ; 
riem ; gord-riem ; teugel ; togel ; 
hals-togel ; rijg-band ; rijg-snoer ; 
rijg-koorde; swinge, swenge; kne- 
vel : toom. Lorum duriusculum, 
querdel, quardele. 

Lorum subiugium, quo e quorum 
col la iugo alligantur , jok-riem ; 
jok-gordel. 

(1) Hs. 



Lub 



— 209 — 



Lud 



Lorum quo canes vinciuntur, kop- 
pele ; lace, laece, leisse. 

Lorum, gispe ; geesel ; gorde. 

Loro cadere, gispen ; geesselen ; 
gorden ; gurden. 

Lorarius, kneveler ; dief-leider ; 
rakker ; geesseler. 

Loramentum fundamenti, ge- 
smijde. 

Lono, Lotrix, Lotura, Lotus, 
Fide, Lavare. 

Lotium, pisse ; seeke ; seike ; 
stulle, vet. (r) waeter; looge ; 
kamer-looge, fris. urine, orijne. 

Lotium vetus, stelle pisse. 

Lotium redder e, pissen; waeteren; 
sijn waeter af-slaen ; rijsen ; haer- 
nen, ger. bruntsen. 

Lotii retentio vel suppressio, ver- 
stoptheid inde blaese. 

Lotus sativa, seven-getijden- 
kruid. 

Loxia, kruis-vogel, qubd sum- 
mas rostri partes ac mucrones 
ins tar crucis transponat & de- 
cusset. 

Lubere, lusten, losten ; ge- 
lusten ; ge-lieven ; be-lieven. 

Lubens, willig ; ge-willig ; willens ; 
wille-moedig; geren, geem, gerne. 

Lubenter, Lubenti animo, willig- 
lik ; geren, geern, gerne. 

Lubentia, Lubitus us, be-hae- 
ginge ; be-haegsel ; gade, gadinge ; 
gere ; willigheid ; ge-willigheid. 

Lubricus, glat; lat; ge-lat ; 
glijdende ; slibberig; slibberachtig ; 
sliimig ; schampig ; hel, helle ; 
scnuiffelachtig. yXurxpfc, 

Lubricum esse, glissen, glitsen, 
hoi I. slibberen. 

Lubrice, schamperlik. 

Lubricitas, Lubricum, glattigheid ; 
ge-lattigheid. 

(1) Hs. L. Stalle. 



Lucanica, worst, wurst ; met- 
worst ; braed- worst ; marge, fris. 
Fide, Farcitnen ex carne pore. 
Lucerna, Vide, Lux. 
Lucinus, qui oculos habet 
exiguos, klein-ooge ; klein-oogig ; 
klein-pinke; pimp-ooge. 

Lucius, piscis, hecht, hicht ; 
snoek. Adr. Iun. Lucius videlicet 
fluvialilis. nam Lupus, see-snoek. 
Lucrum, ge-win ; winninge ; 
winste ; baete ; nut ; nuttigheid ; 
nutbaerheid ; nutschap ; kroos, 
fland. fret, frette ; quint ; profijt ; . 
avantagie. 

Lucrum sordidum, hoetel-werk ; 
hoetelrije. 

Lucrum cessans, winst-derving, 
Grotio. 

Lucrari, Lucrum facere, Lucri 
facere, winnen ; ge-winnen ; nee- 
ren ; ge-neeren. 

Lucrari ultra pensum, over-win- 
nen. 

Lucrum proprium quarere, baet 
soeken. 

Lucrio, baet-soeker; baet-soekig; 
schrobber ; schrafeler ; ge-winnig ; 
gewin-soeker. 

Lucta , Luctatio , Luctamen , 
Luctatus us, worstelinge. 

Luctari, Lucta certare, contendere, 
worstelen, wurstelen ; wrastelen, 
wratselen ; schermen ; wringen 
ende worstelen ; ringen, g. s. s. 
kampen; kimpen, vet. 

Dictator, worsteler; ringer. 

Lucus, bosch; vlaesch, vet. 
Lucus regius, in quo nemo sine 
pravi mulctd venari potest, 
ban-woud ; ban-foreest. 

Ludus, Lusus, Ludicrum, res 
Ludicra, spel, speel ; (Ludus Vene- 
reus, spel ; minnen-spel ;) klucht- 

27 



Lud 



— 210 — 



Lud 



spel ; guichel-spel ; kluchte (Ludi- 
cram rem agere, kluchten ;) ge- 
noegte, gc-nuechte ; kuieringe ; 
kort-wijle, korts-wijle; done, deune, 
doninge; iok; boerden; plaederije, 
plaerije, plaederinge ; alverije ; 
kluite; geste; guichelrije; guiche- 
linge; guichel-merkt ; guichel-werk; 
boetse; bootse ; tijd-verdrijf ; tijd- 
lijd ; tijd-kortinge. per Ludum, iok- 
wijs ; in iok. 

Ludus puerilis, kinder-spel. 

Ludus, Lusus, spot, spotterije ; 
be-spottinge ; schimp ; schim- 
werk. (r) 

Ludus ; Ludi, Ludi scenici, spel ; 
schouw-spel ; waegen-spel ; toone, 
vet. ver-tooninge ; batement; esba- 
tement. Vide etiam pbst statim. 

Ludus tnatutinus ; Ludus, Ludi- 
crum, weit ; lauweit : Ludicratn 
rem agere, lauweiten. 

Ludus vespertinus, avond-spel. 
Sereis. 

Ludus simulatus, hostilis, katten- 
spel : post lusum enim devorat 
alurus murem captum. 

Ludi socius, quant ; quantseler, 
kanseler; manger. 

Lusus inter ruptor vel interpola- 
tor, (2) brek-spel. 

Ludicra puerorum, puerilia^ osciU 
la, imaguncula qua infantibus 
puerisque ad lusum prabentur, 
poppen ende kinder speel-dingen ; 

Eoppen-werk ; speel-dingen der 
inaeren. 

Ludi cupidus, Ludo addictus, Lu- 
sibus deditus, speel-siek; speel-vogel. 
Lusus repetitio, revange, revenge. 
Ludum redintegrare, renovare, rursus 
inchoare, het spel her-nemen, her- 
spelen. 

(1) Hs. L met Etym. « schimp-werk. » 

(2) Hs. L. Interpellator. 



Ludum oscitantid perdere, sijn 
spel ver-sien. 

Ludus literarius, schole. Ludum 
literarium exercere, Ludum aperire, 
Ludi magistrum agere, een schole 
op - houden . Ludimagister , Ludi 
gubernator, moderator, rector, Ludi 
litterarii prafectus, schole-meester ; 
meester; rectoor der scholen ; over- 
meester vande schole. 

Ludus gladiatorius, vecht-schole ; 
scherm-schole. 

Ludus musicus, sing-schole. 

Ludus saltatorius, dans-schole. 

Ludus Sagittarius, iaculatorius , 
schiet-spel. 

Ludus campestrisj Ludus militaris, 
Ludus Troia, seu Troia, tornoi, 
toernoi ; tornoi-spel, toernoi-spel ; 
ridder-spel. Ludere Troiam, tor- 
noien. 

Ludus gymnicus, baere ; baer'en- 
spel. 

Ludus scenicus, histrionicus, ka- 
mer-spel, q. d. Ludus camera sive 
cellce ; qubd in scenis, taberna- 
culis, cellis, aliisque locis 
privatis, nemine nisi mercede 
numeratd intromisso, specta- 
culum sui suaique artis pro- 
beant histriones, mimi, pra- 
stigiatores, & id genus alii 
gesticulatores. 

Ludi pagani, non publici aut 
communes, non celebres, haeg-spel. 

Ludus alea, tesserarius, dobbel- 
spel ; tuisch-spel ; teerling-spel ; 
tuisscherije ; waeg-spel. Ludere 
aleis, talis, tesseris, Ludere aleam ; 
Ludere spe lucri & damni periculo, 
dobbelen; tuisschen, h Theut, sive 
Theutate, Mer curio prisco Aegyp- 
tiorum deo seu damone, talorum 
aleartlmque primo inventore, 
quern Galli & Germani im- 
primis coluere. Ludo alea perdere, 



Lud 



— 211 



Lud 



consumere, ver-tuisschen . Lusor , 
aleo, speeler. 

Ludus aleatorius, tuisch-schole 
Ludorum exercitor, scholderer; speel- 
houder. Ludutn aleatorium exercere, 
Fide, Aleator. Lud. exerc. 

Ludus chartarum, foliorum, kaert- 
spel ; troef-spel ; fluis-spel, fland. 
eius Ludi triumphus, troef* Ludere 
chartis seu chartulis, troeven, troef- 
fen ; fluisen. 

Ludus or biculor urn, Ludus alearum 
vario y iactu ambiguus facileque mu- 
tabilis, ver-keer-spel; tiktak-spel. 

Lusorius alveus, Lusoria tabula, 
speel-berd ; verkeer-berd ; tiktak- 
berd. Ludere istius generis orbiculis, 
scrupis, ver-keeren ; tiktakken. 

Ludus latrunculoruniy seu sedecim 
scruporum gemina acie utrimque di- 
rectorum, schaek-spel : ciim gemini 
inter se Reges albtisque nigirque, 
Pro laude oppositi certant 
bicoloribus artnis : quibus 
adsunt dua Regime, quatuor 
equites, sedecim pedites, quatuor 
satellites, totidem centuriones. 
Ludere Later unculis seu Latrunculis, 
Latronum pralia ludere, schaeken ; 
schaek-spel spelen. 

Ludus duodecim scruporum sive 
calculorum, dame-spel ; dam-spel. 
Ludere scrupis duodecim, vulgo, 
Ludere ad aominas, damen ; dam- 
men. Quidam derivant a dam, 
id est, agger. 

Ludus novem scruporum, vel etiam 
duodecim, marel-spel ; molen-spel. 
Ludere calculis discoloribus navenis, 
vel etiam duodenis, marellen ; mo- 
rellen; negen-stekken ; vel etiam, 
tweelf-stekken. 

Ludus parium, sive aqualium, 
paerture. 

Ludus sphararum,globorum, kloot- 
spel. Ludere sphard, globdve, potis- 



simum per annulum, klossen ; kloo- 
ten ; bollen ; kloot schieten. 

Ludus proijciencLe lamella super 
aquor aqua, &c. Vide, Epostra- 
cismus. 

Ludus metarum, kegel-baene ; 
kegel-spel. ad metam terra infixam, 
&c. iactu lapidis silicisve, aut disci 
saxei aut ferrei, vel plumbei, kege- 
len ; kae-schieten ; stek-steenen ; 
steen-stooten ; de kaeie schieten. 

Lusus puerilis quo nux nuce im- 
petitur ; quo via* (Ovidio) Per 
tabula clivum labi iubet alter, 
& optat Tangat ut i multis 
qualibet una suam, rol-noten 
van het berdeken ; tuk-noten ; 
pikken, sicamb. 

Lusus puerilis constructs castella- 
tim nucibus, velden, oft vellen met 
noten ; peerdeken setten ; peerdeken 
schieten ; hoopkens setten ; hoop- 
kens schieten ; kobben schieten. (i) 

Lusus puerilis, coniectis in scrobem 
nucibus, stuiken ; kuten, \eland. 

Lusus puerilis quo nates in altum 
tollunt, capiti insistentes, hille-bil ; 
& hinc, hille-biilen, q. d. hiele- 
billen, id est, nates cadere calcaneis; 
perre, fland. 

Ludus puerilis, quo obstructis ocu- 
lis, &c. myinda, borg-spel; blinden- 
spel ; piep muis (2); haeger-koer ; 
suiker-noemken. 

Ludus puerilis duarum turmarum, 
quo ad se alteros pertrahunt, &c. 
poort-houden. 

Ijidus puerilis, quo in consessu 
puerorum, &c. schcenophelinda, 
stoot-ballen ; kop kop heeft gelegt. 

Lusus puerilis, maelen ; maelen- 
spel : Vide, Coniugium inire. 

Lusus puerilis, ctcm puer obstructis 

(1) Etym. « sicamb. » 

(2) Hs. 



Lud 



— 212 — 



Lue 



oculis divinat quot alter, ipsius tergo 
insidens, digitos erigat; dig it is tnicare, 
bok over haeg spelen ; peerdeken 
wel bereidt ; pik olie oft graef ; 
vinger-spel spelen; kokkok heerken 
rijd-ik wel? Vide, Micare digitis. 

Lusus genus rusticis puerisque 
familiare, quo religatis altrinsecus de 
ligno arboreve testis finibus, in aire 
librati subvectanlur y Oscillum, Oscil- 
latio, touter-spel. \Gracis ho die 
Kowiafav ; Venetis hie lusus 
Viscolo, vel y Biscolo. I. R. 

Ludere, spelen ; speelen ; donen, 
deunen, duenen ; lauweien ; beenen, 
fland. kort-wijlen, korts-wijlen ; 
tokken, token; jokken. 

Ludere pueriliter 9 medio inter lasci- 
viam & petulantiam modo, stoeien, 
fris. holl. 

Ludere, kuieren; pladeren, plaei- 
eren ; alven. 

Ludere, schimpen ; schernen ; 
spotten; schertsen; scheeren; gek- 
ken ; bij-brengen. (i) 

Ludere, amori operant dare y 
venerea voluptate frui, spelen; 
hincy over-spel ; speel-kind, &c. 

Ludere morsicatim, bijsen, biesen. 

Ludere astragalis, talis pronis, 
koten ; kuis-koten. 

Ludere par impar, effen ende 
on-effen spelen. 

Ludere clavd, kolven. 

Ludere pild, kaetsen, ketsen : 
datatim, op-geven den bal : expulsim, 
uit-slaen den bal. 

Ludere massis sive globis glaciatis, 
kluiten ; kalluiten ; ijs-blokken, 
fland. 

Ludere globulis, pilis, nucibus, 
clava, & similibuSy koselen, kuise- 
len, keusen. 

(i) Etym. « Bij-brenghen. & Circum- 
venire, ludere, fuller e, circmndticere dolis. » 



Ludibundus, spottig. 

Lusorii, alkax ; kakkelik ; quant- 
suis. 

Ludibrium, spot ; spot-werk ; 
geks-spel ; geks-voer ; sots-voer ; 
boetse, bootse ; kekke ; schop ; 
schoppe, fland. vet. scheme, 
scherts g. s. s. (i) 

Ludibrio habere, spotten ; gekken; 
be-spotten. 

Ludibrio publici exponere, scha- 
votten ; schavotteeren. 

Ludtficare, Ludificari, Ludere, Lu- 
dibrio habere, spotten ; be-spotten ; 
gekken, gakken ; gijlen ; lavuit 
geven ; be-dodden ; be-driegen. 

Ludificatus, be-drogen; gehoont. 

LudificatoTy be-drieger ; drogener, 
vet. sax. 

Ludificatio, be-drog ; ge-drog, 
ge-drogt ; lavuit. 

Ludius, Ludio y gek ; kluchter ; 
kluchtenaer ; guicheler ; kokeler ; 
juglier; jongleur, jougleur, fland. 
kamer-speler ; sinneken in *t spel ; 
dracht-drager ; drocht-drager, si- 
camb. vet. boetser, boetsen-maker ; 
beiteler, buiteler ; trouwant, tru- 
want ; pladerer ; plaierer ; speel- 
vogel. Ludius y Ludio qui gladio 
& artnis munitus saltat, sweerd- 
dansser. 

Luere, gilden, gelden ; ont- 
gelden ; gouden, vet. goednloen ; 
aen-staen ; loosen, losen, lossen ; 
be-taelen ; be-koopen ; lijden ; wan- 
deelen, vet. 

Luere delictum, boeten. 

Luere tergo, metter huid be- 
taelen. 

Luere , het goed vrijen, Grotio. 

Luere reditus, af-leggen de renten. 

Luitio, boete, breuk. Luitio, 

(i) Etym. « Scherno. sax. sic fris. 
j. spot. Scherts. gtr. sax. sic boll. » 



Lum 



— 213 — 



Lun 



pactum pro corpore precium &c. 
Fide, Redemtio. 

Lues, sterfte ; ver-gang. 

Lues deifica, sacra , Sint Jans 
evel ; vallende evel 

Lues Venerea, pokken mette lem- 
ten ; spacnsche pokken. de mieren 
Lue Venered infectus, pokkig ; pok- 
kachtig. Luem Veneream exsudare, 
smooren de pokken. 

Lugere, rouwen ; rouw-drae- 
gea, quod etiam, pullatumincedere, 
significat ; weenen; be-weenen ; 
be-schreiden ; be-krijten. 

Lugens, Lugubris, rouwig; rouw- 
hertig ; truerig ; wee-moedig ; 
ween-moedig ; klagelik ; droevig. 

Lucius, rouwe ; rouwenisse ; 
droefheid ; droevigheid ; droefschap; 
herten-leed ; wee-moed ; weene ; 
weeninge;droevenisse;droeffenisse. 

Luctuosus, klagelik. 

Luctum, Lugubrem vestem, depo- 
nere, af-leggen den rouw. 

Lugubris eiaculatio, (1) #e-huil. 

Lugubris vestis, rouw-kleed ; 
truer-kleed. 

Lugubris vitta, lijst-be-hangsel. 
Lumbricus, Lumbricus terres- 
tris, worm, wurm ; aerd-worm ; 
aerd-wurm ; pier; teke, fland. 
pier-worm. 

Lumbricoscapere, pieren. Lumbricis 
venari aut piscari anguillas, hamo 
vid* autfuscina affixis, poieren ; 
met de poier visschen. flandris 
pueren, qu. d. pieren. 

Lumbricus in corpore humano , 
spoele, spoel-worm ; buik-worm ; 
Lumbricus teres, latus & longus, 
pueros infestans, kinder-worm. 

Lumbus, lende. Lumbos trahens, 
Lumbos movere non valens, sleip- 
lenden. 

(1) Hs. L. aeiulalio. » 



Lumbus leporis, hinder-loop van- 
den haese, 

Lumbus vitulinus, vervecinus, &c. 
longie, loenie ; nier-bedde ; nier- 
braed, van 't kalf, &c. 

Lumbago, vitium & debilitas 
in Lumbis, spet, spit; lenden- 
pijne. 

Lumbare, lendenier. 
Lumen, Luminare, licht, lucht; 
pinke, vet. Lumen tenue; reverberati 
fractique Luminis splendor, schijn ; 
Becano. Lumen solis, dag. Lumen; 
& Lumen tremulum coruscans, subitb 
micans y wip, wijp, vet. priem. 
Lumen obliquum, schele-wip; schele- 
priem. Plura congenera via 1 in Lux, 
Lucere, &c. 

Lumina immota & ardentia tenere, 
bern-oogen. 

. Lumina demittere, neder-slaen de 
oogen. 

Lumen, locht-gat. 

Lumen, prospectus, licht; uit- 
sicht: officere Luminibus, obstruere, 
licht be-nemen ; be-timmeren. 

Lumen prober e, Luminare, lichten, 
luchten. 

Luminosus, licht. 

Lumen Lucerna, keers-licht. Vide 
plura in, Lux. 

Luna, maene, /417P17, a mae- 
nen, id est, monere. Virg. Ipse 
pater statuit quid menstrua 
Luna moneret. Luna Chymicis 
Argentum, silver. Luna lucens, Luna 
candor, fulgor, maen-schijn. Luna 
corona sive circulus, halo, maen- 
ring. Luna quadrans, quartier der 
maenen. Luna intermestris, inter- 
menstrua, niewe maene. Luna nova; 
Luna renascentes cum primum 
colligit ignes, priemende maene. 
Luna nova dies tertia, prieme vande 
nieuwe maene, vet. 

Luna bicornis } luna crescens, me- 



Lun 



— 214 — 



Lup 



niscus ; species Luna nondwh plena, 
Lunula , wassende quartier der 
maenen : halve maen, quibusd. 
non proprii ; gehorende mane, 
kromme mane; [ciitn se vid* lun,at, 
quando in cornua curvatur ; 
etsi tdm hoc possit de decres- 
cente quam crescente dici. 
Talem lunulam, fir)vl<r/cov t Galli 
simplici voce croissant, solent 
vocare; pracipui in materia 
scutorum vel insignium nobi- 
lium. Sic suspicari lubet olim 
Teutonas potuisse usurpare 
wassenaer, coniectura sumta h 
gente Wassenaria in Hollandid, 
qua tale nomen talemque pagum 
possidens in scuto suo tres 
corniculatas lunulas, trois 
croissans, drij wassenaeren, gestat, 
sive ab insignibus virtute 
partis nomen mutuans ; sive 
a nomine fictis insigniis. F R.] 

Luna dithotomos, semiorbem osten- 
dem; dimidia, dimidiata, semiplena, 
half-maene. 

Luna decrescens, af-gaende maene 

Luna novissima, het leste quartier. 

Luna senium, waedel, ger. sax. 
sicamb. 

Luna deliquium, defectus, ellipsis, 
labor, obscuratio, eclips der mane. 

Luna dies, maen-dag. 

Luna dies primus post Regalia, 
luxui sacratus, ver-loren maen-dag ; 
qubd vid* conviviis, lusu & 
iocis perdatur : unde & sicamb. 
raes-maendag dictus. A His ver- 
koren ; qubd magistratus tunc 
multis Belgii locis eligatur 
& creetur. ver-sworen sive ge- 
sworcn, qubd tunc in magistra- 
tum electi ius iurandum pra- 
stent. 

Lunaris annus, mensis, maend. 

Lunaticus ; qui statis Luna 



temporibus insania vexatur, 
maen-siek, maenig, maen-suchtig, 
fiavuco?. 

Lunaticus morbus y maene in 't 
hoofd. 

Lunatus, instar Luna, specie 
Luna formatus, maen-wijse ; 
gemaent, gekromt, gelijkde maene. 
Lunare arcum, in-trekken den boge. 
Lunula^ ring, rink : Lunula, 
annulus purus, sine gemma 
aut symbolo, draed ; latte ; haep- 
ring. 

Lunaria, herba ; Lunaria 
Graca , maen - kruid ; penning - 
bloeme. 

Lupa, hoere ; sak ; mot. 
Lupari, boeren ; hoereeren. 
Lupanar, bordeel; hoeren-huis ; 
hoeren-kot; ravot, revot. Lupanar 
triviale, quartier. Lupanar immun- 
dum, putidum, mot-kasse 

Lupinus, herba, vijg-boone ; 
wik-boone, sax. 

Lupulus, Lupus salictarius, 
hoppe, hoppe-kruid, qubd saliai 
sive adscendat arbor es ;. homme, 
vet. /land. Lupulo condire sive 
miscere, hoppen. 

Lupus, wolf. Lupus parvus, 
wolfken. Lupa, wolfinne. Lupus 
rapax, grijpende wolf. 

Lupus in fabula, ten aen-gang 
komen . 

Lupinus, wolfs. 

Lupus, Lupatum, ge-bit ; wolfs- 

gebit ; be-dwang ; braeke, fland. 

Lupus versipellis, vagus, er- 

rans, varius, weer-wolf, &c. Fide, 

Lycanthropos. 

Lupus, ulcus depascens, wolf, 
Vide, Cancri genus. 

Lupi crepitus, fungi species, 
wolfs-scheet ; bult, holl. 

Lupus cervarius, los, lochs, 
luchs losse ; dier-wolf. 



Lus 



— 215 — 



Lut 



Lupus, dregge ; haek ; grond- 
haek ; put-haek, pet-haek, pek- 
haek. (1) 
* Lupus, hand-saege. 

Lupus, piscis, Lupus tnarinus, 
see- wolf; see-snoek; quibusdam 
see-hond, Pottero. 

Lurcare, slikken ; slokken. 

Lurco , slokker ; slokkachtig ; 
slokkerachtig ; slokkig ; slok-al ; 
gulsigaerd ; slinder ; ver-slinder ; 
nol-kaeke ; hol-strote ; bank-boeve ; 
brasser ; blaffaerd ; doppe-maeker, 
holl. fris. sicamb. 

Luridus, dood-verwe (2) ; 
peersch ; deluwe, eluwe ; donker- 
groen ; swert-geel. 

Luscinia, nachte-gael: avicula 
vernis mensibus per omnem 
feri noctem garriens. 

Luscus, een-oogig; een-ooge; 
losch ; loschaerd. 

Lusciosus, Lusciolus, bij-siende ; 
bij-sienig ; loschachtig. 

Lustrare, schouwen ; be- 
schouwen ; be-kijken ; be-sichtigen ; 
om-gaen ende be-sichtigen ; wieren, 
be-wieren, vet. Lustrare agger es, 
dijk-schouwen. 

Lustrare exercitum, copias, her- 
schouwinge doen; monsteren. 

Lustrare, vestigia, speuren. 

Lustrare urbem, ronden ; ronde 
doen. 

Lustrare cquis muros, be-rennen ; 
be-loopen. 

Lustrare rem an ex condicto pra- 
stita sit, opnemen een werk, Grotio. 

Lustratio, be-schouwinge, be- 
schouwenisse. 

Lustrum, vijf-jaerigen tijd. 



(1) Etym. « Pet-haeck, boll. j. put- 
haeck. Peck-haeck, holl. j. Dregghe. a 

(2) Hs. j. « Dood-verwig. » Etym. 
« Dood-verwe. Color lividus, luridus » 



Lustrare, wijen, wien, wieden ; 
segenen; purgeeren. 

Lustratus, gewijdt ; gewijhet. 

Lustratio, licht-misse. 

Lustricus dies, doop-dag ; doop- 
sel-dag. 

Lustrica, wij-water-quispel. 

Lustrici parentes , peters ende 
meters. 

Lustrum, een hoi ; kruip-hol. 
Lustrum ferarum, nest, leger, ligger 
der dieren ; nacht-leeger. 

Lustrum, hoeren-huis ; hoeren- 
kot. 

bustrariy hoeren; hoereeren. 
Lutra, otter. 

Lutum, Luteum, Lutea, Luteola, 
herba, weed, weedte ; wouwe ; 
pastel. 

Luteus, Luteus color, geel, gele, 
geluwe ; bleek-geel ; loot-verwe ; 
oker-bleek; ooker-geel. 

Luteum ovi, doder, doier. Luteus, 
doder-geel, doier. Luteus, doder- 
geel. 

Luteola, avicula viridis & 
lutea, groen-vinke ; groenlink ; 
groensel ; groenselken. 

Lutum, vuilnisse ; slik ; mod- 
der, moder; moeier; more; moer; 
drek ; goor,' fland. morasch ; 
wase ; maede, sax. kaet, quaet, 
keet, sax. fris. sicamb. bagger 
(pracipui de molliori ;) hinc 
Lutum fossis aut aqua eximere, 
baggeren. 

Lutum, pot-aerde ; kleie. 

Lutum, leem : Luto illinere, 
Lutare, leemen ; plakken oft be- 
setten met leem, kalk. 

Lutum baleatum, aceratum, plak- 
leem; plak-mortel; kleie; gekaften 
mortel. 

Lutum platearum, slijk; mose; 
straet-mose. 

in Luto volutare, woelteren in 



Lux 



— 2/6 — 



Lux 



het slijk. in Luto harere ; insidere 
luto, neaue posse progredi, ver-stelt 
zijn in t slijk. 

Latum aut vadum commovere, 
stooren. 

Lutum terrdmve movere, fodicare 9 
scrutari, perscrutari, modden, mod- 
delen. 

Lutum sive bulverem versare ma- 
nibus aut pedibus 9 dabben, dabbe- 
len, Hecano. 

Luti macula, aut bulla vestibus, 
calceis, caligisque adharentes y kladde ; 
slijk-kladde; klakke, fland. krotte, 
ut Gall, crotte q. crouste, qubd 
lutum crusta instar vestibus 
hareat . 

Lutosus, Lutulentus, slijkig ; slijk- 
achtig ; drabbig ; drekkig ; leem- 
achtig. 

Lutare, Luto sordihisve aspergere y 
inquinare 9 maculate, be-mosen; be- 
moselen ; be-slijken ; be-kladden ; 
be-krotten, fland. be-seuluwen ; 
be-moren ; be-mooren. 

Lutum detergere 9 kladden ; af- 
kladden; kladderen; klakken,//tf nd. 
brug. krotten, fland. 

Lutamentum, weeg ; wand ; ge- 
lente, glente, ge-linte. 

Lux, licht ; lucht ; dag ; dag- 
licht. 

Lux, het leven. 

Luce y Luci, bij dage. Luce prima, 
vroeg des morgens. 

Lux micans, wip, wijp ; blik ; 
priem. 

Lux dubia, schemer-tijd ; twee- 
licht. 

Lux nocturna, nacht-licht. 

in Lucem edere, baeren. in Lucem 
suscipi, geboren worden. 

in Lucem prodere 9 te veur-schijn 
brengen. in Lucem prodire, enter gere y 
emanare y te veur-schijn komen ; uit- 
komen. 



Lucere y lichten; luchten;schijnen; 
gleissen, gleisen, galeisen. 

Lucescere, dagen ; dag worden. 
Lucescit y het daget. 

Lucidus y licht; locht, lochtig; 
hel, helle ; klaer ; schijn-baer. 
Lucidum reddere, ver-lichten ; ver- 
luchten. Lucidum fieri, op-klaeren. 

Lucifer, dag-sterre ; morgen- 
sterre. 

Lucifuga y Lucifugus, dag-schou- 
wig ; dag-slaeper ; nacht-vogel ; 
nacht-rave, homo domi delitescens, 
noctu verb prodiens & vigilans. 

Lucubrare, waeken ; nacht-brae- 
ken. 

Lucubrator, nacht-werker. 

Lucubratio, nacht-braeke ; nacht- 
werk : maeksel ; schrift ; tractaet. 

Luculentus y locht ; lochtig ; locht- 
baer ; lustig ; lostig. 

Lucerna, lampe ; licht, lucht ; 
licht-vat, lucht-vat. Vide etiam, 
Lychnus. 

Lucerna, cereus, keersse. Lucer- 
na lumen , keers-licht. 

Lucerna cubicularis simplex y pinke ; 
pinker. 

Lucerna collocata in aris aut locis 
eminentioribus, stal-licht, fland. h 
stallen sive stellen, id est, ponere, 
collocare. 

Lucerna pars prominens y ex qua 
profertur elychnium 9 (i) lampen- 
neuse. 

Luxare, ut membrum 9 &c. 
ver-stuiken ; ver-schokken ; ver- 
rukken ; ont-setten een lid. 

Luxus, Luxatus, ver-stuikt ; ver- 
rekt; ver-reikt. 

Luxuria, Luxuries, Luxus, 
on-maete ; on-maetigheid ; welde, 
weelde ; over-vloed ; over-daed ; 
over-daedigheid ; luxurie ; exces ; 

(i) Hs. 



Lyc 



— 217 — 



Lym 



kostelikheid ; uit-wendigheid, de 
luxuriosocultu vid*. hoeren-lust, 
de meretricio. 

Luxuriari, ver-geilen, ger. ra- 
votten. 

Luxurians, Luxuriosus ; Luxurid 
diffluens, languens, weldig, welde- 
rig ; breemstig, fland. lodderlik, 
loddersch; lodderachtig ; hoeren- 
lustig; lodder-siek; lodder; lodder- 
boeve ; luxurieus ; lak, // . 

Luxuriosus, over-daedig ; on- 
matig ; kostel ; kostelik ; uit-wen- 
dig. 

Luxuriosi, lodderliken. 

Lyc anthropus , weer - wolf ; 
waer-wolf ; weir-wolf; weder-wolf. 
Lycaon, versipellis nycterobius. 
Hos Lupos, inquit Io. Bodinus, 
Germani dicunt, wer-wolf, Gall. 
loups garous ; Picardi, loups 
warous, ac si Lupos varios 
dixeris: g enim in locum w suffi- 
ciunt Galli. Graci fwpfioXv/ceia, 
& \vKav0pdyjrovs t (i)Latini Varios 
& versipelles dicunt. Franciscus 
Phcebus Focensis Comes in libro 
de venatione voce garous ait 
significari gardez-vous, id est, 
cavete vobis. Ab . Ortelius in 
Thesauro Geographico weder- 
wolf interpretatur q. d. denuo, 
vely iterum lupus, per intervalla 
lupus, ut distinguatur i Lupo 
bruto, qui semper Lupus. Vertim 
Plinius homines in lupos verti 
rurstimque sibi restitui negat, 
fabulostimque esse ait, lib. 8 . 
Nat. Hist. cap. 22. Verosi- 
milius Lycanthropia morbum 
talia phantasmata ciere, ut 
miseri homines sese in lupos 
transformatos imaginentur, ut 

(1 ) Hs. Beter fjLopfioXvtceia. 



scribit Guil. Camden. Vulgo 
lupus ambiguus & raphus dicitur 
[wer-wolf a. oberrans, ambulans, i 
waeren, id est, wandelen, I. R.l 
Lycaon, gier-wolf : weer-wolf. 
Vide, Lycanthr. 

Lyceum, hooge-schole. 
Lychnus, licht, lucht ; lampe ; 
keersse. Vide etiam, Lucerna. 

Lychnobius, node lucernariam 
vitam ducens, nacht-rave. Vide, 
Lucifugus. 

Lychi, (i) mergulus, lemmet, 
lembindt; keers-gaeren. (2) 

Lychnocaia, licnt-misse : f est us 
dies quo lumina prater solitum 
crebriora accenai & consecrari 
solent ; q. d. festum luminum. 

Lychnopceus, keers-maeker; wach- 

sen keers-maeker ; tortsen-maeker. 

Lychnotheca, keers-korf. 

Lychnuchus, Lychnophorus, lan- 

tern-draeger; tortsen-draeger; ; .cht- 

draeer. 

Lychnuchus, Lychnus pensilis, lam- 
pe ; blaeker ; kroone ; kruisel ; 
krosel, sax. 

Lychnus silvestris , // s , 
jannette, jennette, jenneteken. 

Lycisca, Lycos, canis lupo 
similis, wolfken. etiam inter 
Canum nomina. 

Lycopodium, herba, wolfe- 
klauwe. 

Lydius lapis, toet-steen (3) ; 
proef-steen ; goud-steen. 

Lympha , water . Lymphatus 9 
gewaterd. 

Lymphaticus, Lymphatus, aqua 
metu vexatus, waeter-schou- 
wig : & de quovis insane, ver- 



ti) Hs. L. Lychni. 

(2) Etym. « Keers-garen, sic ami. j. 
lemmet. » 
(j) Hs. 

38 



Mac 



— 218 — 



Mac 



woedt; ont-sinnig; uit-sinnig; be- 
staen ; rasende ; duivel-suchtig ; 
be-seten mensch. 

Lynceus, verre-siende ; klaer- 
sichtig ; klaer-siende. 

Lyncurium, Solis filiarum 
lachryma, bern-steen ; emmer, 
ammer, ember, amber ; haek- 
steen. 

Lynx, Hnks-dier, linkt-worm. 

Lynx, Vide, Lupus cervarius. 

Lyra, instrumentum mu- 
sicum, snaren-spel ; seiden-spel; 
sijten-spel : ex quo diversi di- 
ver si faciunt, citer, citerne ; 
harpe, haerpe, herpe ; luite ; Here ; 
vioole, vioolonsse. 

Lyricus, Lyricen, lierer, lieren- 
speelder; vedeler. 

[Lyra, Gallus marinus, see- 
haen. Lyra altera, Lepus marinus, 
see-haes, h longiusculis tanquam 
auriculis, seu cirris, Lud. 
Pottero.] 

Lysimachium, herba, wederik, 
wiederik, weiderik, wijderik : par- 
tijke, sed hoc potius pseudoly- 
simachium sit. 

Lytrum, Vide, Redemtio. 

Lytta, Lyssa, vermiculus, 
sive vermiculi figurd parvus 
nervus sub lingud canum, 
qui exemtus rabiem avertit, 
honds-worm ; tong-worm. 



M 



Macellum, halle; spijs-merkt. 

Macellum cetariorum, visch-merkt. 

Macelli baiulus, swaen-draeger, 
fland. 

Macellarius, qui res victui neces- 
sarias venutn exponit in ma- 
cello, spijs-verkooper ; vette- 
waerier ; vettaglier ; victualler ; 



vettuwaerier; vi vandier. Macellarius 
militaris, soeteler inde krijg. 

Macer, Macis, Vide, Macis. 
Macer, Macilentus, maeger ; 
schrael; schraepel; schrepel; schran- 
der ; ver-maegert, Macie pratenuis, 
pellucens , exterminate , exsuccus , 
torridus, maeger hein. 

Macri, maegerlik. 

Macies, Macritudo, Macor, Macror, 
maegerheid. 

Macerare, Macrum reddere, item, 
Macrescere, Macescere, Macrefieri, 
Macilentum fieri, ver-maegeren ; 
maegeren; uit-maegeren; af-nemen; 
in-vallen ; sleeuwen ; dunnen ; uit- 
mergelen. Macerare se, knijsen. 

Macerare humore aliquo, ut, in 
aqud, oleo, &c. &, Macerari 9 Ma- 
crescere, weken, weiken, [qua 
differre puto ut, liggen, & 
leggen, F. R.] ter weike setten ; 
netten ; nat maeken, (barbam ma- 
cerare calidd, netten den baerd ;) 
mouteren ; touwen ; be-slaen. Ma- 
cerare aqud recenti, spieken, s. s. 

Maceratus, week, weik ; mouter ; 
geweikt. Vide etiam, Mollire. 

Maceratio, weike ; be-slag met 
vochtigheid. 

Maceria, Maceries, on-gemor- 
terde muer ; steen-walle ; steenen 
heim ; droogen muer ; gelente, ge- 
linte, glente. 

Machjsra, kort ge-weer; degen, 
daegen ; ruitink ; spade, vet. cou- 
telas. Machara Herculanea, slag- 
sweerd. 

Macharopceus, messe-maeker. 
Machina, se-reedschap ; ge- 
smijde; ge-vaerd, ge-veerd; engien, 
ingien. 

Machina, Machinatio, Machina- 
mentum, voord-stel; op-stel, op-stal; 
be-stek ; tuk ; aen-slag ; inventie ; 
subtijlheid. 



Mac 



— 219 — 



Mac 



Machina, tabulatum fabri 
ferrarii, &c. stellagie daer men 
op werkt. 

Machina tractoria genus, swik, 
swank. (1) 

Machina arietaria; instar capi- 
tis arietini ; instar arietis 
retrocedens ut vehemcntiiis fe- 
riat y ram, rameie; storm-ram. 

Machina bellica genus, vulgo 
Tribuchetum, trebuchetum, id est 9 
trutina, libella, sprink-hael, spring- 
ael, sprink-gael, springel ; blije ; 
tribok ; aliud genus, mange, man- 
geneel, magneel. 

Machina bellica ignivoma, Machi- 
namenta missilia, Machina ignivoma, 
Res machinaria, busse, bosse, schiet- 
bosse ; ge-schut ; donder-bosse : 
erof geschut ; artillerie ; vier-werk. 
Machina muralis, qud muri ster- 
nuntury muer-breker. Machinis bel- 
licis quatere, quassare, verberare, 
concutere, be-scnieten. Machinaria 
rei prafectuSy Machinarius, prafectus 
Machinarum, bus-meester ; artillerij- 
meester; engien-meester; engienier. 

Machinari, be-steken ; aen-slaen ; 
voord-stellen ; toe-leggen ; uit zijn 
om eenig ding ; inventeeren. Ma- 
chinari aliquid mali, dolos, &c. 
iet quaeds rokken, be-rokken, op- 
stellen, aen-rechten. 

Machinari alicui mortem, interi- 
tutn, necem 9 terniciem y raemen nae 
iemands dooa, bederffenisse. 

Machinator, aen-rechter ; voord- 
steller. 

Machinator mali, be-rokker van 
*t quaed. 

Machinator turbarum, roer-stich- 
ter ; roer-vinke ; rok-vinke. 

(1) De omkeerder van het Etym. heeft 
zich verkeken: « Swick/swanck. Vibratio, 
libratio — Swick-hout. Machina tractoria 
genus. » 



Machio, Machino, ex Isidoro, 
Lipsio, Gallorum ma^on ; qui 
machinis insistit propter altitu- 
dinem parietum, metser; metse- 
laer ; metsenaer. [Sedannon Gal- 
lorum mafon h Teutonico metse- 
naer, vel h macerie? F. R.] 

Macis, Macer, Nucis aro- 
matica involucrum, muscaet, 
muscaet-bloeme ; folie ; macis. 
Macrocolum, reeael-papier. 
Macropus, lang-been. 
Mactare, dood slaen. Mactare 
boveSy oves, &c. slachten. 

Mactare labore, dolore y infortunio, 
damno, malis 9 mat maeken. 
Macte, wel-aen. 

Mactus animo, couragieus. 
Mactra, alveus pistorius, 
moelie, moelde ; bak ; trog ; bak- 
trog ; benne ; brood-kiste ; brood- 
spinde. 

Macula, plakke, plekke ; vlek- 
ke ; plagge, holl. maese, masche, 
maesche, maschel (1); (qua auin- 
que posterior a etiam de macula 
retis, seu, for amine ubi rete plectitur 
dicuntur; ut & ooge oft schaekel 
van het net ;) maekel vet. be- 
smetsel ; boensel ; smette ; mael ; 
aen-mael ; am-mael (2) ; gaele ; 
spotte, fl. spatte. 

Macula luti, lutosa, kladde ; 
klakke, fland. 

Macula, gremelingen; soetelrije. 

Macula emicans, blenke. 

Macula adspersa 9 sprenkel, sprin- 
kel. 

Macula ferruginea, i j ser-mael . 

Macula honoriSy de schande. 

Macula alba frontis y blesse. 

Macula livida vel lurida, ultro in 



(1) Hs. Etym, « Maschel/mascher. » 

(2) Etym. « Aen-mael. Macula, navus. 
ger. ammaal. » 



Mac 



— 120 — 



Mag 



corporis aliqua parte exorta, indi- 
cium mortis alicuius i consan- 
guineis credita, dood-nepe ; 
reeuw-plakke. Vide, Livor. 

Maculare, luto vid\ aut sordi- 
bus inficere y maculis deformare, 
aspergere, squalore fcedare, 
plakken ; be-plakken, be-plekken ; 
plaggen ; plekken ; vlekken ; vlak- 
ken; be-vlekken ; be-vlakken ; smet- 
ten; be-smetten; be-smeuren; vui- 
len ; vuil maeken ; on-suiveren ; 
ver-ont-suiveren ; ver-ont-reinigen ; 
be-smokkelen ; be-soluwen ; solu- 
wen ; seulewen ; sabberen, sebberen; 
fleemen ; be-sabberen ; be-moren ; 
be-mooren ; be-moselen ; kladden, 
kladderen ; be-kladden ; be-krotten ; 
be-koselen ; be-keuselen ; be-taete- 
ren ; be-seuluwen ; tateren ; gre- 
melen ; be-gremen ; be-griemen, 
be-gremelen ; spotten, fland. 
maschelen ; maeschelen ; masche- 
ren ; maescheh ; be-maschelen, 
be-mascheren ; ver-maesen, ver- 
mascheren, ver-masschelen ; soe- 
telen, soedelen. Maculando profun- 
dere, dissipare, kladderen. Maculis 
distinguere in modo guttarum, spik- 
kelen, spekelen, speekelen. Ma- 
culis distinctus, gespikkelt; gespe- 
kelt. 

Maculatus, Maculosus, Maculis 
aspersus, inter stinctus, be-smet ; ge- 
smet; smettig; be-smeurt; gespot, 
fland. plakkaerd ; geplakt ; be- 
plakt ; be-koselt, be-keuselt ; bont. 

Maculatura, Macultergium, vulgi, 
klad-papier ; vlak-papier ; macu- 
latuer. 

Madere, nat zijn. Madescere, 
Madefieri, nat worden ; weiken. 

Madidare, Madefacere, Madificarc, 
waeteren ; netten ; nat maeken ; 
baden ; verschen ; ver-verschen ; 
dwaen, dwaeden, dwaegen. 



Madens, Madidus, vocht, vogt ; 
vucht, vuchtig; vodsig; nes, nesch; 
q. d. nat ; nisch ; wak ; versch ; 
sleggerig ; sleggerachtig. 

Madidus & Madulsa, Madusa, 
dronken. 

Mador, nat; natheid; nattigheid; 
voechtigheid; slegge; verscheid. 
M.ENIANUM, &c. Vide, Menia- 

NUM. 

MiEOTRUM, merces qua ob- 
stetrici datur 9 vroedvrou wen- 
loon. 

MiERERE, trueren ; trearen, 
troren ; grensen ; sich be-droeven ; 
be-droeft worden oft zijn. 

Meer ens y Mastus y droef, droeve, 
drouwig (i) ; be-droeft ; rouwig ; 
rouwhertig; seerig ; seerlik; druk- 
kig, drukkelik ; be-drukt ; druk- 
salig, vet. ont-heugt ; leed-wesig ; 
swaer-hoofdig ; swaer-geestig ; 
swaer-moedig. 

Masti, droeflik ; be-droeflik ; 
drukkeliken; be-druktelik ; treurig- 
lik. 

Motor , Mastitia , Mastitudo , 
droefheid; droevigheid; droefschap; 
droeffenisse ; droevenisse; be-droeft- 
heid ; druk ; druk ende droefheid ; 
be-druktheid ; leed, leid ; herten- 
leed ; on-heuge ; on-genoegte ; 
kommer, komber ; seerigheid ; 
persse, vet. swaer-moedigheid. 
Marore afficere, be-droeven. 

Magalia, hutte ; ge-lege. 

Magas, Magadium y testudims 
citharaive, orbiculus instar ros<z 
per quern sonus redditur, roose, 
solder, bruggesken vande luite ; 
luiten-bruggesken ; luiten-roose ; 
luiten-solder. 

Magis, bat, bet ; meer. Magis 
magisque y Magis ac magis, meer 



(i) Hs. Etym. « Droevigh. » 



Mag 



— 221 — 



Mag 



ende meer ; hoe langer hoe meer. 
Magis tanto quanto diutius. 

Magis, idis, tafel-ronde ; ron- 
deel; Rondellum, vulgo; runde, 
ger. rondeau, g all. 

Magis conscisoria, scherf-berd. 

Magis, alveus lusorius, berd; 
schaek-berd ; verkeer-berd ; speel- 
berd ; tiktak-berd. 

Magister, meester, meister, 
a. d. meeste heer. quidan ex voce 
Magister contrahi putant. Magis- 
tra, meestersse; vrouwe. 

Magister, leer-meester ; leerer, 
leeraer ; schole-meester. Magister 
pedaneus, literarius, literator, qui 
prima elementa docet, Abe- 
meester. 

Magister, schaffenaer; veur-weser : 
commandeur. 

Magister equitum, rit-meester, 
rid-meester, rijd- meester ; veld- 
maerschalk . Maerschalk autem, 
inquit Flac. Illyr. dicitur 
minister equorum aut rei eques- 
tris : nempe minister Principis, 
qui rem equestrem equitisque & 
aulam curat aut regit ; a maer, 
id est, equus, & schalk, id est, 
serous, minister. Maerschalk, ait 
Becanus, is dicitur qui peritus 
est in equis curandis, & qui 
equestris rei cognitionem habet : 
maer enimequus, schalk, peritus, 
callidus, astutus in sua arte appel- 
latur. Hoc etiam nomine dicitur 
is qui ferreos calceos adfigit , 
& iubas cauddmque equorum 
comit. Tandem factum, ut ma- 
gistri hospitiorum se mareschalcos 
vocarint ; quasi nemo munere 
quopiam maiore dignus esset , 
qui in disciplina equestri non 
esset egregii exercitatus . Et 
quoniam equorum curatio pra- 
cipud honoraretur , omnes eos 



Divos Marschalcos vocarunt, quos 
curando cuipiam morbo prasi- 
dere opinarentur : sic D. Anto- 
nium dicimus Mareschalcum ignis 
sacri. D. Roc hum Mareschalcum 
pestis et epidemia contagiosa, &c. 
hactenus Becanus. B. Rhenanus 
maerschalk componit ex mztr equus, 
& schalk potens, q. d. Equorum 
magistrum. Ab his Becani &Rhe- 
nani etymis non dissonat vox 
Gallica Mareschal & Italica 
Marescalco, qui bus faber ferrarius, 
cteniatrus & veterinarius deuotatur. 

Equito quoq. Latinis non tan- 
tum Equorum domitor cnratdrve, 
hnrohaiLos ; sed ettflm veteribus, 
teste Varrone, dicebatur is cut 
alicuius rei regimen committeba* 
tur : soc hodie maricalco Italici 
Prafectus est; & Anglici mar- 
shall, Designator, metator castrorum, 
& tribunus militum, [Gallis etiam 
mareschal des logis, &c. F. R] 
Marschalk q. marosalicus dicitur 
Io. Aventino, qui maior est in 
sala, hoc est, aula; maior domus, 
recentioribus dictus. Magistrum 
equitum quidam etiam koning- 
stabel, konnestabel, konstabel vo- 
cant. [maerschalk quidem vox 
sonat administrum equorum: 
dignitas autem estferi q. Roma- 
no rum Magisterium Equitum; ut 
maerschalk proprii sit ut Mare- 
schal de France, & aliquo modo 
ita se habeat ad Conestable ut 
Magister Equitum Rom. ad 
Dictatorem . Ceterum vox maer- 
schalk usurpatur in aliis pluri- 
bus ut s indicant alii. F. R.] 

Magister domus, seneschalk; sine- 
schalk, q. schalk des gesindes. 
Vide, Familice propositus. 

Magister rationum publicarum , 
roieer-meester, vet. 



Mag 



— 222 — 



Mag 



Magister navis, patroon vanden 
schepe. 

Magister vici, regionis , urbis, 
curia, wijk-meester ; bon-meester; 
blok-meester ; quartier-meester. 

Magister libellorum , request - 
meester ; cancellier. Vide, Can- 
cellarius. 

Magister ceremoniarum, ceremo- 
nie-meester. 

Magister tnorutn, disciplines, regi- 
ment-heer ; regiment-meester ; re- 
formateur. 

Magister civium, civitatis, urbis 
arcisve, borg- meester ; borger- 
meester; poort-meester, vet. poort- 
grave, vet. quia vett. poort, urbs, 
locus munitus, &c. 

Magister manipularis, rot-meester; 
tiende-man. 

Magister convivii, gast-meester. 

Magisirum agere, Magistri per- 
sonam sumere, maeken den 
meester. 

Magistro carens, aut, Magistrum 
non audiens, meester-loos. 

Magisterium , Magistri dignitas 
vel officium, meesterschap. 

Magistrare, meesteren. 

Magistratus, overheid ; overig- 
heid ; overste ; magistraet ; vroed- 
schap; amt; officie, & officier. 
Magistratus summus, meier. Magis- 
tratus sacer, prelaet. 

Magistratus regionis, sive Princi- 
pes, sive, Ordines, lands-hoofden, 
Grotio. 

Magistratus iudicialis, iudicature. 

Magistratu se abdicare, ver-laeten 
den dienst. 

Magistrantia, meester- wortel. 

Magnes, Magnessiderites, lapis 

quo nauta cursum instituunt 

ac securi velificant, seil-steen ; 

noord-steen ; magneet. 

Magnus, groot ; swindig, vet. 



weidelik; treffelik; ur, ger. or, 
oor ; qua dictio contractu vide- 
tur ex over, id est, supra, ultra, 
pra, valdi, prorsus, omnino: usur- 
patur autetn tantiim in composi- 
tione, ut, oor-aete, oor-baer, &c. 
[micil, vet. I. R. Vide, Plant, 
Prorsus.] 

Magnus satis, lijdig groot; reden- 
lik; middel-maetig. 

quam Magnus ? hoe groot ? wie 
groot ? 

Magnus natu, oud. 

Magni facere, ducere, astimare, 
Magni penden rem aliquam, hoog 
achten ; achten ; in weerden hou- 
den : werk maeken van eenig ding : 
Magni aliquem facere, vieren ieman- 
den. 

Magni se facere, veel houden van 
sich selven : Magni se facere, cir- 
cumspicere se, be-sien sich selven. 

Magni fieri, gesien zijn ; geacht 
worden. 

Magno constare, be-grooten. 

Magna loqui, be-roemen. Magni- 
loquus, be-roemer ; groot-spreker ; 
over-mondig ; ou-mondig ; blaet ; 
blasoen, blaes-kaeke; woord-prach- 
tig. 

• Magnitudo, grootte. Magnitudine 
par, aqui Magnus, even groot. 
Magnitudinem rei referre, computare, 
aut astimare, een saeke be- 
grooten. 

Magnificus, heerlik ; eer-weerdig ; 
hoffelik ; staetig, staetelik ; ver- 
waent, ver-wendt, ver-weent ; 
uit-wendig; eroots, grootsch, groot- 
sig ; groot-aaedig ; hoog-daedig 
prachtig; reael, regael; magnifij 
pompeus. 

Magnified, heerlik, heerliken 
eerlik, eerliken ; hoogelik ; groot- 
selik; staetiglik; weerdiglik ; hoffe 
liken ; ver-waendelik ; uit-wendig- 



Mai 



— 223 — 



Mai 



lik ; parmantelik ; reaelik, regaelik ; 
magnifikelijk (1); pompeuselik. 

Magnified loqui, graviteit houden 
in .'t spreken. 

Magnifiuntia, heerlikheid ; hoffe- 
likheid; staetigheid: pracht; groots- 
heid ; groot-daedigheid ; uit-wen- 
digheid ; pompe, pomperiie. 

Magnanimus, hoog-moeaig ; hoo- 
moedig ; groot-moedig ; prootsch, 
pmitscli ; couragieus. 

Magnanimiter y hoog-moediglik . 

Magtianimitas, hoog-moed ; noo- 
moed; hoog-moedigheid ; couragie.- 

Magnopere, grootelik; seer ; vast. 

MagnariuSy grossier. 

Magnates, groote heeren ; groote 
ende machtige heeren ; overste ; 
hansen ; groote hansen. 

Maior, meerder; grooter. Maior 

5 nam ut, te groot. Maior duplo, 
e helft grooter ; eens soo groot. 

Maior natu, ouder. 

Maior annis, vulgo, Maiorennis, 
viginti quinque annorum, be- 
jaerd; vol-jaerig; jaerig ; meerder- 
jaerig ; mondig ; over-jaerig. 

Maiores, ouders ; veur-saeten ; 
veur-ouders ; veur-vaeders ; veur- 
derSyfland.voorderSyVet.fris.holl. 

Maior 9 over-hoofd. 

Maior domus, huis-meier ; huis- 
meester ; hof-meester. 

Maior , prafectus ; Maierus 9 
vulgiy meier, /. St. B. Rben. 

Maiusculus, grootachtig. 

Maximus, meeste ; grootste ; 
overste. 

Maximi, meest; meerst, fland. 
ie-mer, immer ; emmer, emmers ; 
seerste, aller-meests (1) ; princi- 
palik. 

Maxima, nota musica, vulgi, 
maxitne. 

(1) Hs. 



Magus urbem denotat, ut 
docet (Kiliano) Plinius, mage, 
megen : hinc multa oppidorum 
nomina in Magus desinentia. 

Magus, Magicus, tooverer ; 
wiring, witting, vet. swert konste- 
naer. Maga, wite vrouwe &. {Vide y 
Saga,) feeks ; tooverersse, toove- 
rinne; here; (hechifera) hekse. (1) 
Magia, Magice, Magica ars y too- 
verije; tooveringe; heren-werk(i); 
swerte konste, q. magia nigra. 
Alba autem Magia pro perfectd 
rerum naturalium cognitione 
h quibusdam sumitur. 

Male, maximum Cancrorum 
genus, groote krabbe, Lud. 
Pottero. 

Maialis, berg, barg, baerg. 

Maiestas, hou, hoo (2) ; 
(hoogheid, Grotio;) hoog-waer- 
aigheid ; groot-machtigheid ; ma- 
jesteit. 

Maior, Maiores, &c. Vide, 
Magnus. 

Maiorana, mageleine ; mar- 
geleine ; majoleine. 

Maius mensis, Mei, Mei- 
maend, a voce mai, sive, mei, 
qua viror omnium plantarum 
designatur, Hecano. Vox verna- 
cula mei sive mai, a Latind 
sumta; vel poiiis it frondibus, 
arboribus & arbustis qua no- 
mine cum mense communi vocan- 
tur : wonne-maend diet us h 
Karolo Magno, voce etiam hodie 
quibusdam gentibus ufitata, 

(1) Hs. L. « Hexe... hekse... hexen- 
werk. » In het Etym. staat « Heckse. j. 
Here. » drukfeil voor « Hexe. » Die r is 
uit een gebroken x ontstaan, en heeft des 
bewerkers oog insgelijks bij Saga behekst. 

(2) Hs. Etym. « Hoo. sax. sic. j. 
Hoogh. %Altus. — Hou. j. Hof. Cekusma 
nautmm. » 



Mal 



— 224 — 



Mal 



q. d. Mensis atnenitatis & gaudii ; 
Mich. Beutero. bloem-maend, vet. 

Maio mense spatiari sive apricari, 
ver-meien. Oblectatio mense Maio, 
vermei-inge. Transfertur & ad 
quamvis quovis tempore apri- 
cationem aut inambulatiun- 
culam, &c. 

Mala, gen a, wange ; appel 
vande wange ; kaeke ; kaek-appel, 
vet. bak, bakke ; kinnen-bakke ; 
muil; kauwe, kouwe, kuwe, keeu- 
we; koon, holl. Here, vet. fland. 
Malts plenioribus & inflatis, bolster. 
Malacia, maltsheid. 

Malaria, vrouwen-lost ; vrienden 
lost ; misselike lost ; lust, be-lost- 
heid, be-lustheid, der bevruchter 
vrouwen. 

Malacia maris, stilte der zee ; 
zee-stilte; kalm; kalme-see ; wind- 
stilte. 

Malacia , see-siekte . Malacus , 
ver-seeuwet; see-siek. 

Malagma, plaester ; trek-plaes- 
ter ; week -plaester, weik-plaester. 
Malagmate fotus, geplaestert. 

Malagma viatorium, bane-doek, 
baen-doek. 

Malicorium , granaet-appel- 
schelle. 

Malle, liever hebben. 
Malleus, hamer; boot-hamer, 
fland. Malleolus, hamerken. Mal- 
leus ferreus y marteel. Teutonic^ 
proprii dicitur Malleus ferreus 
temonis, quern vulgatius dissel- 
hamer (1) vocamus. 

Malleus ligneus, slagel, slager, 
slegel; slee. 

Malleus arariorum, drijf-hamer ; 
ketelers-hamer. 

Malleus maior fabri ferrarii, wille, 
willeken ; veur-hamer. 

(1) Etym. « Diessel-hamer. » 



Malleus manuarius, Malleus mi- 
nor, hand-hamer. 

Malleus echinatus, sterre ; ster- 
harner. 

Malleus militaris, Malleus ferreus, 
acunimatus, equitum pr<esertim 9 
her-hamer, heir- hamer ; martse, 
mats-hamer, fland. storm-hamer ; 
vuist-hamer, q. for mam pugni 
sape refer at ; pol-hamer, q. capi- 
tulatus, capitulo sive capitello munitus; 
weer-hamer ; valken-bek, fland. 
h rostri falconis similitudine. 

Malleus quo aliquod stipatur 9 stop- 
hamer. 

Malleus stuparius, vlasch-hamer; 
gaeren-klopper; book-hamer; stop- 
hamer ; schop-hamer ; brake. 

Malleus lotorius, planus, ligneus, 
blouwel; plakker. 

Malleus tintinnabuli, klok-hamer; 
klepel. 

Mallei ictus, hamer-slag. 

Malleo ductum opus, gedraeit oft 
gedreven werk. 

Malleo contundere, blooten, fland. 

Mallear e 9 hameren. 

Ma Heat us f Malleo complanatus 
liber , geklopten boek. 

Malleus ; pars inter unguem 
& tibia equi iuncturam media, 
slaegel, slegel; achter-boge, Ges- 
nero. 

Malleolus , Malleolarisvirga 9 fluite; 
lote, loote. Malleolus vitis, wijn- 
stok, wijngaerd-stok, wijn-struik. 

Malleolus, vier-reep ; vier-hoep ; 
pek-reep ; poppe ; brand-poppe. 

Malleolus, knevel-stoksken; kne- 
vel, ger. sax. sicamb. 

Malluvium, giet-vat ; hand- 
bekken ; lavoir. 

Maltha, materia pavimenti 
faciendi, terras, tiras, tarasse. 
Malthare, Maltha ferruminart, ter- 
rassen. 



Mal 



225 — 



Mal 



Malti cerevisiarii dilutum, de- 
coctum, worte ; wesse. 

Malva, malve; kaeskens-kruid, 
a forma seminis caseolo non 
dissimilis ; papel, pappel, ger. 
sax. sicatnb. 

Malva rosea, stok-roose; winter- 
roosen. 

Malvaviscum, Bismalva, hemst, 
humst ; witten hemst. 

Malus navis, mast; mast-boom; 
seil-boom ; stange. 

Mali suprema pars, ton ; top ; 
foramen vid* per quod f tines in 
summo malo traiiciuntur. 

Mali in summo fasligio velum, 
top-seil ; meer-seil. 

in Malo lignum transversum, 
spriet vande mast ; spriet-boom. 

Mali calx, ima pars 9 voet vandcn 
mast. 

Malo immittendo locus in navi, 
koker vanden mast. 

Malus, arbor, appeler ; appel- 
boom ; appel-tere, vet. 

Malus anarantia 9 (1) Mediae 
species, aranie-appel-boom; orangie- 
boom. Malus- Per sica, perse-boom, 

Eersik-boom ; perseler ; perkel- 
00m, peerkel -boom, //and. 

Mains cydonia, colonea y que-appel- 
boom ; queden-boom. 

Malus Punica, vulgo Gran at a, 
granaet-appel-boom. 

Malum , appel. Mala pracoqua, 
pracocia, vroeg-oeft. Mala serotina, 
autumnalia, hiberna, winter-appelen ; 
winter-vrucht ; winter-oeft ; winter- 
peeren, &c. winter-fruit; winter- 
goed. Mala pannucia, vieta, flac- 
cida, rugosa 9 verrompelde appelen; 
schrompelige appelen. 

Malum orthomasticum 9 mamma- 
rum effigie, raporum specie, 

(1) Hs. 



raepaud; rabaud-appel, Adr. lunio. 

Malum sanguineum 9 rubellianum, 
rubellum, purpureum, scandianum, 
guldelink. 

Malum Claudianum > pleno satu- 
rdque colore tinctum 9 knoop- 
steertken ; joopken, Ad. Iunio. 

Malum petisium, curtipendulum y 
pipping, pupping ; kort-stele ; kort- 
steertken. 

Mali genus vtride, groening. 

Malum orbiculatum, ebiroticum, 
scbijvert ; schijveling. (1) 

Mala mellea 9 soet-neefkens. (2) 

Malum Armeniacum, pracox, 
pruim-persse ; amarelle ; pruim- 
kersse ; abricok. 

Malum Persicum, duracinum, perse ; 
persik ; peerkel, perkel, fland. 

Malum Punicum ; granatum, 
vulgo, qubd rubentibus granis 
scateat, vel qubd in Granata 
Hispanice parte frequentissimi 
proven i at, granaet-appel ; eius 
put amen, cortex coriumve, alias 
Malicorium , granaet-appel-schelle. 
Citreum 9 citroen. 
Limoneum } limoen, 
lamoen, lemoen. 

Aureurn, auraicum, 
aurantium, anaranti- 



Mala 

Medica 9 

Hesperia, 



appel ; pomefants. 

Assyrium, Adami 
vulgo, Adams-appel. 
Malum insanum, dol-appel ; ver- 
angene ; melansse. 

Malorum semina 9 kernen van 
appelen. 

Mala lignea in orbem circum 
malum navis attollendo facilius velo, 
rak-klooten ; pater-nosters, q. pi- 
lulas precatorias imitentur . 

(1) Etym. m holl. » 
(2; Etym. « Soet-nefkens. » Vrg. D. I. 
bi. lvi. Aanm. 2. 



Mal 



— 226 — 



Mal 



Malus, adject, quaed; quetsch; 
auets ; quaets ; evel, ovel, uvel, 
(Malus animus, evelen moed ;) 
boos ; snoode ; wers, wirs ; wars, 
warsch, warst, warsse, wors ; 
oodelik, oielik, oolik ; on goed ; 
wan, //. boll. %el. frevel, wrevel ; 
bal, vet. hoi. bal-daedig; kattijf, 
kattijvig ; arg, erg, (Malus valdi, 
in-arg ; deur-arg ;) rood; crine 
ruber inter vitiosos numeratur 
h Martiale: qui enim corporis 
colore admodum ruffi sunt, 
. iravovpyoi, & astuti iudicantur 
a similitudine vulpium, Aristo- 
teli in Physiognom. Peior, 
Pessimus, Vide, P. 

Malus, mala indolis, quaeder- 
tieren, fland. Mala mens, indoles, 
Malus animus, quaeden grond. 

Mala gratia, on- dank. Mala 
frugi, heil-loos. 

non Malus, on-quaed. 

Malum, Mala res, quaed; quets, 
quetsch, quaets ; farwel, sax. 
sic am b. evel ; ramp ; on-sege, 
vet. quetse, grief, grieve, noose, 
flandrica ; plage ; leed, leid ; 
mis-quaem; on-gevoeg; on-gemak; 
quaele, quelinge ; misse, mis. 
Vide, Erratum. 

ad Malum pronus, boos-vaerdig. 

Malum mortuum, mordmael, mor- 
mael. (1) 

Malum hareditarium, erf-siekte. 

Malum inferre, quetsen. 

Mali tuba, buccinator, impulsor ; 
lit u us malorum ; fax ; qui ad 
malum alios incitat, toter-quaed; 
teuter-quaed ; be-rokker van 't 
quaed. 

Mails premi, be-drukt zijn. 

Mali quid moliri, machinari, co~ 
nari, struere, tnachinari, rokken, 

(i) Vrg. GANGRiENA. 



be-rokken, aen-rechten, op-stellen, 
wat, iet, quaeds. 

Mali, qualik; quadelik; booslik; 
oodelik, oielik, oolik ; ver, alt- 
quando in compositione, ut 
ver-hangen, ver-gonnen, &c. 

Mali affectus aut animatus erga 
aliquem, qualik gesint tegen ie- 
manden. 

Mali collocare, ver-stellen. 

Mali cum aliquo agi, qualik aen 
zijn. Mali habere, valere, krank zijn. 

Mali observare, ver-sien. 

Mali permulare, ver-tuisschen ; 
ver-tuitelen. 

Mali quadrare, convenire, ver- 
passen. 

Mali tangere, ver-tasten. 

Malitia, quaedheid ; boosheid ; 
quetsheid ; snoodheid, snoodigheid ; 
quaele, vet. flan d. frevel, wrevel; 
argheid. Malitia mala, argelist ; 
valscheid. 

Malitiosus, erg, arg ; quets, 
quetsch, quaets ; evel-moedig ; 
proclivis ad malitiam, grond-arg. 

Malitiosi, booslik ; quetschelik. 

Malignus, quaed-aerdig ; quader- 
tieren ; quetschelik ; af-eunstig, af- 
jonstig; kribbig, kribbelik. porrb 
ut s, Malus. 

Malignitas, quaed -willigheid ; 
boosheid ; quetscheid ; argheid ; 
on-wille. 

Maligni, quaedelik ; quaed-wil- 
liglik ; booslik. 

Malevolus, Malevclens, quaed* 
willig; boos-willig; quaed-gunstig ; 
quaed-hertig; af-gunstig, af-jonstig; 
on-gunstig ; mis-jonstig ; nijder ; 
be-nijder ; nijdaerd, nijdigaerd ; 
nijdig.Afo/tfw/^quaed-williglikjdT. 

Malevolentia, quaed-willigheid ; 
on-wille, on-willigheid; on-gunste ; 
mis-gonste, mis-jonste ; af-gunste ; 
af-gunstigheid ; af-jonste ; nijd. 



Mam 



— 227 — 



Man 



Maledicus, quaed-sprekig ; on- 
gebonden in *t spreken ; kauwet- 
terer. Maledica, kauwetstere. 

Maledicere, Maledictis insectari, 
impetere, Maledicta coniicere, conge- 
rere, mis-seggen; mis-spreken; las- 
teren ; echteren, vet, snauwen op 
iemanden ; iemanden over-gaen. 

Maledicere, apud Ecclesiasticos, 
maledijden ; ver-maledijden ; ver- 
bannen; ver-doemen; ver-vloeken. 
Maledictum, Maledictio, Maledi- 
centia, quaed-sprekentheid ; mis- 
spraeke ; op-spraeke ; snauw ; in- 
jurie ; blastemie : vloek. 

Malefacere, mis-doen; quaelik ofte 
quaed doen; frevelen, wrevelen. 

Maleficus, quaed-daedig ; quaed- 
doender; on-daedig; freveler; bal- 
daedig, vet. hoi. f land. 

Maleficus, tooverer, tooverersse, 
tooverinne; ongers, hoi. Malefica, 
tooverersse, tooverinne ; here (1) ; 
onger-hoere. Malefica ars, heren- 
werk. 

Malefactum, . Maleficium, quaed- 
daed ; on-daed; mis-daed; bal-daed; 
vet. evel-daed ; ovel-daed ; over- 
daed, vet. /land. hoi. sicamb. 

Mamburgus, Mamburnus, & 
Manburnus , vulgi, momboor , 
momber, mamboer, mond-boor. 
Mamburgus fere idem qui Advo- 
catus, sive, Curator, in quit Ho- 
totnanus. Vide, Tutor. 

Mamma, Mammilla, mamme, 
memme; borste; tuite, tote; titte, 
s. s. fr. sponne, spunne. Mam- 
mula, mammeken. 

Mamma, Mammilla, bestiarum 

vid\ uder, uider, huider, euder, 

ore. Mammis turgescere, ut matura 

fcetui vacca, huideren, uieren. 

Mamma capitulum, capitellum 

(1) Vrg. fKaga. 



unde lac sugitur, tippel, tepel, 
tipken, vande borste ; spene, spee- 
ne, speine ; mammen-tepel ; lelle ; 
tote. 

Mammam prabere infanti, mam- 
men ; soogen. 

Mammam premere, sugere, soogen, 
suigen ; suigen de mamme. 

i Mammd depellere, spenen. 

Mammosus, geborst. 

Mammillare, hals-doek ; hals- 
kleed; borst-lap; borst-rok; kollette, 
kolliere ; gorgias. 

Mamphur, draei-hout: lignum 
quod circumagitur in tornandis 
operibus. 

Manare, leken ; vlieten ; vloe- 
den, vloeien ; sijpen ; sippen ; run- 
nen, rennen, rinnen, ronnen ; 
droppen, druppen ; druppelen ; 
druipen. Manans, lekende ; lek, 
lak; vlietig; vloedig. Manans ulcus, 
loopende gat. 

Manalis fons,. loopende fonteine. 

Manceps, pachter; pachtenaer; 

ver-pachter ; assijs, axijs, excijs, 

meester, pachter ; assijsener, ex- 

cijsener. 

Manceps vectigalium, tollenaer ; 
tol-pachter; tol-ontfanger; tol-mees- 
ter. 

Manceps rerum inventarum, vond- 
meester. 

Mancipatus, gebandelt. 
Mancipi res, Mancipium, ei- 
gendom ; eigenschap. 

Mancipium, knecht ; slave ; sla- 
voen ; eigen knecht ; eigen man. 

Mancipium abiectum, smooke. 

Mancipii emortui ius , doode 
hand. 

Mancus, lam, laem ; mank ; 
ver-menkt, ver-minkt; een-handig; 
een-poot ; een-pootig ; manke-poot ; 
hand-loos ; gebrekkig, gebrekig. 

Mancum raftfer*,minken,menken. 



Man 



228 — 



Mak 



Mandare, in Mandatis dare, 
be-lasten ; be-velen ; ge-bieden ; 
be-trouwen. 

Mandare monumentis, scriptis, op- 
teekenen. 

Mandatum, last; be-vel; ge-bied; 
be-heet, vet. ge-macht, vet. ge- 
bod, bod ; mandaet ; mandement : 
procuratie. 

Mandatum curia, mandement van 
't hof ; daeg-cedel, Grotto. 

Mandati datio, &, Mandati accep- 
tio, last-geving, ende last-aenvaer- 
ding, Grotto. 

Mandatum, Mandati auctoritas, 
commissie. 

Mandatum aliquod explicare, expe- 
dieeren. 

Mandata suprema, uitersten wille. 

Mandator , ge-bieder ; bevels-man; 
bevel-hebber. 

Mandatarius, vulgi, vol-macht; 
vol-machtig ; mandataris. 

M ANDERE , & , MANDUCARE , 

eten, eeten ; schrantsen ; bikken, 
bikkelen, q. dentibus confrin- 
gere; morsen, morselen; knauwen; 
kauwen, kouwen, kuwen, keuwen, 
knouwen ; kneesen ; kuiden, kieue- 
len ; knappen ; potissimbm q. 
lenti mandere. 

Mandere lenti & fastidiosi, quent- 
selen. 

Mandere prasepiolis sive acie gin- 

Civarum edentulorum more, babbelen ; 
erbelen. 

Manducando labia seu maxillas 
-dentdsve inter se claro sono collidere, 
smak-bekken ( 1 ) ; smak-muilen ; 
smak-tanden ; smetsen. 

Mansus, geknauwt. 

Mansum, knauwsel. 

Mando, Manduco, Manducus, 
vraet ; fraet ; slemper, slemmer ; 

(1) Etym. « fland. » 



demper ; brasser ; trijp-buik ; trijp- 
sak ; pans-sak ; smak-muil. 

Manducus, larva, terricula- 
mentum, biete-bauw, bijte-bauw ; 
boes-man, fris. bommeler; bom- 
mel - nekker ; bulle - man , boll . 
knap-tand. 

Mandibular kaeke ; kaek-been, 
kaeks-been ; kinne-bakke. Mandi- 
bularum exiremitates* mond-harren; 
harre des monds, q. cardines oris. 

Mandra, stal ; cluise. 

Mandragora, alruine, alrune, 
ger . sax. sicamb. 

M.Axk,tempus matutinum, 
&, tempore matutino, vroeg ; 
morgen, morgen-tijd ; morgen- 
stond ; *s morgens ; nuchter ; 
nuchten, nuchtens. Mane primo ; 
admodum mane, herde vroeg; 
vroeg des morgens. 

Mane natus, Manius, morgen- 
kind. 

Manere, blijven ; be-lijven, 
vet. op-blijven ; beiden; ver-beiden ; 
ont-beiden ; toeven ; ver-toeven ; 

letten ; marren, meeren ; houden ; 
liggen; be-staen; be-harren, germ.' 
sax. resten, resteeren. 

Manere per aliquot dies, be- 
dagen. 

Manere, mansionem habere, 
woonen. 

Mansio, ver-blijf. 

Mansio, woon ; woon-plaetse ; 
woon-stad ; wooninge ; herberge ; 
logijs; logement. 

Mansio armenti aut gregis, stal. 

Mansio mala, gioole inde kerker. 

Mansus, Manerium, Mansa, Man- 
sum, vulgi, iugera vid* aliquot 
agri qua uni rustico sufficiant 
ad alendam familiam, plerum- 
que cum villa, hoeve, q. hof; 
hoeve lands, hoef lands ; heide, 



Man 



— a*9 — 



Man 



heide-lands. Vide etiam. Fundi 
mensura maxima. 

Manes, dooder menschen gees- 
geesten. 

Manga, Mangana, Manganum, 

&c. vulgi. Vide, Ballista bellica. 

Mango, oud-kleer-kooper; oud- 

kleer-lapper ; grimpeler, grempeler. 

Mango abenorum, ketel-boeter. 

Mango equorum, rosch-tuisscher ; 
cavaloter. 

Mango margaritarum, gemmarum, 
steenken-beenken, ioco. ut &, 
Mangonium gemmarum, robijn-sak. 

Mango, uit-strijker. Mangonicum, 
uit-strijkerije. 

Mangoni^are, ver-tijdbaeren ; uit- 
strijken. 

Mania, raserije; ver-woedheid ; 
maene in 't hoofd. 

Maniacus y dul, dol ; ver-woedt. 
Mania, herb a, mal-kruid ; 
bilsen. 

Manica, mou wz(parva Manica, 
mouwken ;) veur-mouwe ; sieve, 
vet. angl. 

Manica, hand-schoen ; wante : 
Manica hiberna, pije-wanten; mof- 
fel. 

Manica matronarum laxiores & 
largiores, trompen, vet. fland. 

Manica coriacea rusticorum sepibus 
pratendendisy (i) luik-wante. 

Manicas replicare, reflectere, op- 
slaen, om-slaen, op-stroopen de 
mouwen. 

Manica, vincula quibus polli- 
ces & manus illaqueantur , 
duim-ijsers ; hand-ijsers ; hand- 
band ; arm-band ; hand-boeie ; 
knevel ; knevel-band ; paternosters. 
Manicis constringere , Manicas iniicere, 
innectere, connectere, vangen ; kne- 
velen; knevel-banden, duim-ijseren. 

(i) Us. en Etym. L. prdwndendis. 



Manica Hippocratis, lek-sak. 
Manifestos, Manifestarius, op- 
en-baer, openbaer ; klaer ende 
open-baer ; baerlik ; blijkelik ; 
baer-blijkende; baer-blijkelik; schijn- 
baer ; on-verholen ; on-verborgen ; 
markelik ; kondig ; notoor. 

Manifestus sceleris, furti, hand- 
daedig ; over-wonnen van diefte. 

Manifestum esse, openbaer zijn. 

Manifestum fieri, openbaer, ont- 
dekt, worden. 

Manifesti, Manifestb, open-baer- 
lik ; klaerlik ; duidehk ; uit-druk- 

kelik ; markeliken ; opentlik ; be- 
scheidenlik. Manifesti reus, baer- 
schuldig. 

Manifestare, Manifestum facere, 
habere, Manifesti ostendere, baeren ; 
uit-brengen ; te kennen geven ; 
doen blijken ; openbaeren ; lijf- 
lijk (i) be-wijsen. 
Manifestatio, open-baeringe. 

Manipulus, &c. Vide, Manus. 

Manire, Mannire, in Lege 
Salicd Francorum (teste Her- 
manno Comite Nuenario, pro 
Citare, vocare, maenen. 

Manius, Mani natus, morgen- 
kind. 

Manna, officinarum, hemel- 
honig ; hemel-dauw. 

M annus , Mannulus , equus 
pumilus, veulen, volen ; negge, 
holl.fris. Vide, EqUcS. 

Mansues, Mansuetus, handelik ; 
handig ; ge-dwee, ge-dwa^i, dwee, 
ge-dweegsaem ; mak ; tarn, taem ; 
getemt ; ood-dwongel, vet. saecht- 
moedig ; saegt-sinnig, ingenio 
Vid*. Mansuett, saecht-moediglik. 
Mansuefacere, temmen; tammen; 
tarn maeken. 

(0 Hs. 



Man 



— 230 — 



Mam 



Mansuefieri, Mansuescere, tarn 
worden. 

MansuetudOj tammigheid; saecht- 
moedigheid. 

Mantes, waer-segger. Mantice, 
waer-seggerije ; waer-segginge ; 
profetije. 

Mantica, weid-sak ; weid- 
tessche; waet-sak; waetscher; knap- 
sak ; spier-sak ; borse ; tasche, 
tesche ; rentser, sax. sicamb. 
made ; aes-sak ; hals-sak ; sweide- 
ler, s. s. 

Mantica mendici, bedel-sak. 

Manticulari, stelen ; ver-slaen ; 
heimelik ver-steken; pikken ; preeu- 
wen ; futselen ; kabassen ; kaeken ; 
vloien, luisen ofte pluisen iemands 
borsse. 

Manticularius, borsen-snijder. 
Mantila, Mantele, Mantelium, 
Mantelum, dwaele ; hand-dwaele ; 
servette ; hand-doek ; droog-doek. 
Mantissa, henspe ; hendspe ; 
toe-gaeve, toe-gifte ; toe-maete ; 
toe-boete, vet. toe-werp; toe-slag; 
toe-waere ; toe-werp ; hoepsel, 
sicamb. 

Mantissa frumenti, over-koren. 
Manus, hand ; poot, poote. 
Manus parva, handeken. 

Manus torus, tubercula unde 
exoriuntur digiti, hand-berg. 

Manus convexum, mons, pectus, 
suprema, superidrve manus pars, 
wricht , ge-wricht, des hands. 

Manus vola, cavum, concavitas, 
media pars, talma, hoi des hands; (1) 
palme vande hand. 

Manus iunctura, vertibra ; item, 
Trunca ac tuberosa Manus, stompe. 

Manibus mutilus, Manibus carens, 
ont-hand ; hand-loos. 



(1) Etym. « Hoi der hand. » 



Manus eontracta, clausa, vel com- 
pressa ; pugnus, vuist. 

Manus lata, porrecta, extensa, 
explicata, diducta, dilatata, vlakke 
hand ; platte hand. 

Manus, magt. 

Manus militaris, hoop krijgs- 
lieden. Vide etiam mox, Mani- 
pulus. 

Manus , harp ago ferrea, haek ; 
put-haek ; pet-haek, pek-haek, hoi I. 
dregge ; schip-dregge. 

Manus extern, klepel. (1) 

Manus elefanti, trompe vanden 
olifant. 

h Manu servulus, penne-lekker. 

Manus cursiva, vulgi, loopende 
hand. 

Manum utramque aqui promtam 
habens, aquimanus, even-handig. 

sub Manu, stap-hands; stap-aen; 
step-aen, // pra Manibus, ge-reed. 

Manu levi, brachio, agere, over- 
loopen ; met den lichten. 

Manus inversa, aefsche hand. 
Manu inversd, aefschelik. 

Manu aversd, praposterd, aver- 
hands ; overhands. 

Manu blend, vol-op ; rijffelik ; 
over-vloediglik. 

Manibus rapacibus, haek-hachtig. 

Manu agilis, promtus, celer, expe- 
dites, handig ; handsaem ; be-hen- 
dig ; ge-handsaem ; be-hend ; bc- 
handig; knap-handig; rasch vander 
hand. Manus promtitudo, knap- 
handigheid. 

Manu fortis, firmus, hand-vast ; 
sterk inde hand. 

Manus patiens, handelik. 

Manuum vincula, knevel ; knevel- 
band ; hand-band ; hand-boeie. 
Manus vinculis illaqueare, knevelen. 

(1) Etym. « Klepel... & Marculus ostii, 
annulus ostii, manus exUra. » 



Man 



— 231 — 



Man 



Manus alicui post terga revincire vel 
retorquere ; reiectas in dorsum manus 
vincire, connectere, restringere y vleu- 
gelen, vlogelen, metaphor A ab 
avibus sumtd. 

Manus complodere; plaudere mani- 
bus, klapperen met de handen ; 
hand-kloppen. Manuum complosio, 
hand-geklop. 

Manus sequestra, gewaerderhand, 
bewacrder hand ; sequester, se- 
quester hand. 

Manus mortua, sive demortua, 
emortuaaut immortalis y doode hand. 
Manus demortua ius concedere, in 
dooder hand stellen het goed ; 
amortiseeren. Vide, Amortisare, 
Amortisatio. 

Manuum expansarum mensurd ; 
Manus utrimque extensione completum 
spatium, quinque vid* pedum, 
vadem. Manu utraq. complecti, va- 
demen ; om-vademen. 

Manumittere, vrij-laten ; vrijen ; 
hand-ledig maeken. Manumissus, 
hand-ledig. Manumissio y be-vrijinge. 

in Manum dare y tradere, be-hen- 
den, be-handen, be-handigen ; over- 
geven ; op-geven; consigneeren. 

i Manibus eripere y extorquete, 
ont-handen ; af-hendig oft af-handig 
maeken ; wreiken, wreken, uit de 
handen. 

Manus inijcere y grijpen; vangen; 
hachten ; saisineeren. Manus in- 
iectio, saisine. 

Manus inijcere y ut alicui us 
facultatibus, &c. vulgo Arrestare y 
aen-slaen ; be-slaen, iemands goed ; 
kommeren, sicamb. iuliac. be- 
kommeren ; op-leggen de hand 
ende nemen ; arresteeren. Manus 
inicctio, be-slag ; hand-settinge ; 
hand-stellinge, holl. fland. kom- 
roer, sicamb. iuliac. arrest. 

Manum porrigere y Manu externa 



afferre, langen ; hand-reiken ; hand- 
reikinge doen. 

Manuum plausufcedus, contractum y 
nuptias y &c. confirmare, toe-slaen 
het ver-bond, de koop, &c. 

Manum, Manus conferre y conse- 
rere ; ad Manus venire, slaen ; vech- 
ten ; balgen, belgen ; hand-gemein 
worden ; slag leveren ; voet bij stek 
setten, voet houden ; strijden ; man 
veur man, hand veur hand, vech- 
ten ; be-hendsen, be-handsen. 

Manus pedesque agitare, motare, 
spertelen ; stommelen. (1) . 

Manu tractare, handelen ; hand- 
plichten. Manu tangere, manus 
inferre; abpetere manu y hand-tasten; 
voelen. Manu comprehendere, com- 
plecti, hand-houden ; hand-haven ; 
over-nemen, over-grijpen met de 
handen. 

Manuum gesticulatio, hand-spel. 

Manibus turpiter pertractare, con- 
trectare turpiter , indecori ; duriter 
& impuri versare y palm-motten ; 
plam-motten. 

Manibus indecenter tractare, kno- 
kelen. 

Manus retegere 9 denudare, op-slaen 
de mouwen. 

Manui convenire y accommodum esse, 
handen. 

pra Manibus aliquid habere , uit 
zijn om iet; ietveur handen hebben. 

Manum adtnovere, adhibere y inij- 
cere; apprehendere rem, aen-slaen 
de hand ; aen-houden de hand. 



(1) Etym. « Stommelen. fland. j. 
spertelen. » Hooft, Ned. Hist. 289, geeft 
aan het w. een andere beteekenis : « De 
zelve (t. w. de brand) stommelt de schuy- 
leis ten sluyphoolen uit. » Met dit laatste 
is misschien te vergelijken het stompelen, 
stomferen, (wegsteken, verbergen, geheim 
houden) dat Schuermans (Bijvoegsel) en 
De Bo opgeven. 



Man 



— 232 — 



Mar 



Manutn admovens ; Manu admotd 
agettSy hand-daedig, hand-achtig. 

Manutn extremam, ultimam rei 
alicui imponere, vol-maeken ; ver- 
leesten. 

Mantis premere, hand-swelken, 
vet. 

pra Manu pecuniam dare, avan- 
ceeren het geld. 

in Manum antistitis convenire, 
professie van religie doen. 

Manuum opus, hand-daed ; hand- 
werk. 

Manuum opera victum quaritans ; 
Manu victum quarens, ambachts- 
man ; hand-werker ; huis-buik. 

Mantis sibi adferre, ver-doen sich 
selven. 

Manus abscindere, ont-handen. 

Manutenere, vulgi, hand-haven ; 
hand-houden; mainteneeren, man- 
teneeren. 

Manualis, handelik ; hand-vullig. 

Manuale, vulgi, hand-boeksken ; 
manuael. 

Manipulus, quantum manus 
una prehendit, Ovidio, grepe ; 
hand-grepe ; hand-vol ; hand-bus- 
sel; gaps, gaspe,/n'*. hand-schoof ; 
maei-hoop ; mandele. 

Manipulus, Manualis fascicu- 
lus lini aut lana> lompe ; riste 
van vlas, &c. 

Manipulus spicarum , schoof , 
schoove; sange, sicamb. sang- 
garwe. 

Manipulus sbarteuspice & sulphure 
illitus, qui injtamtnatus de muris in 
hostes demittitur incendendi gratia ; 
stupea flamma, Virg. vier-reep. 

Manipulus militum, rot; ge-'swad- 
der, ge-swade, ger. sax. sicamb. 
bors, iisdem. 

Manipularis, rot-gesel. 

Mampularis magister, Manipuli 
prases, rot-meester; tiende-man. 



Manipulatim, per Manipulos, rot- 
wijse. 

Manuari, kabassen. 

Manubia, roof, roove ; buet, 
buit ; buet-geld. 

Manubrium hecht, hef, heft ; 
hand-grepe, sax. hand-have ; 
handse ; hielte, hike ; stele, steel. 
Manubrii caput, appel vanden swaer- 
de. 

Manubrii munimen, armatura ; 
Manubrium munitum, ge-veste aen 
den hecht. 

Manubrium securis, helve, sax. 

Manubrium versatile , swonk , 
swonge. 

Manubrium apiatum, valberken 
hecht. (1) 

Manubria epitomiorum, vel episto- 
mirum, klauwieren vande orgelen. 

Manudactio, adresse. 

Manuprecium, Manus precium ; 
as, precium manuarium, maek-loon ; 
arbeids-loon ; loon van *t fa$oen. 

Manusbalista, vulgi, amborste,(2) 
ger. sax. sicamb. 

Manucordium, klavecimbel, kla- 
vecorde ; spinette. 

Manucodiatta, avis, vulgi, pa- 
radijs-vogel. 

Mapalia, hutte. 
Mappa, linteum quod mensa 
insternitur, sive tapetum mensa 
instratum, tafel-laken; tafel-kleed; 
amme-laken ; disch-doek ; disch- 
l^eken ; schoon-laeken, dwaele, 
dweele, fland. 

Marasmus, ver-wortelde, ver- 
dwijnende, kortse. 

Marcere, Marcescere, welken; 
ver-welken ; ver-welkeren ; ver- 
wemen; ver-sluieren ; ver-slentsen; 



(1) Hs. L. « wal-berken hecht. 

(2) Etym. a Arm-borst. » 



Mar 



-*33 - 



Mar 



ver-sledderen ; soren, sooren, sax. 
sicamb. fris. 

Marcidus, ver-slenst ; ver-slettert ; 
welk, vet. rot; ver-rot ; slap; 
vaddig, vadsig ; week, weik ; vuil. 
Marcor, ver-welkinge ; welke, vet. 
vaddigheid ; slappigheid ; vuilig- 
heid ; corruptie ; rot ; rotheid. 

Marcor, ver-dwijnende cortse. 
Marchalita, lapis ararius, 
vier-steen ; koper-steen. 

Marchio, Marcgravius y mark- 
grave ; marquis : mark-grave, id 
est, comes limitis, comes marca sen 
districtus. Ita Hotmanus, Muns- 
terus y Becanus, alii. Marca, 
inquit And. Velleius, loco Civi- 
tatis & Provincia inolevit: 
qui verb i comitatu Imperatoris 
ad banc gubernandam delige- 
bantur y Marchiones dicti sunt. 

Marcbionatus , vulgi y mark- 
graefechap : prafectura, custodia, 
Timitum. 

Marcolphus, vulgi y Pica 
glandaria, roetaerd ; maer-kolf, 
sicamb. 

Marculus, haemer ; drijf- 
hamer; ketelers hamer. Marculus 
ostii, deur-hamer; klepel. 

Mare, see ; seeuwe, vet. 
maer, maere, mer, meer, meire. 
Dicitur see Becano q. sie vel 
siede, quod Mare semper bullire 
videatur, sicut Fretum h fervendo. 
Vide etiam y Piscina. 

Mare aquale y JEquor, vlakke see. 

Mare arundinosum, sive carecto- 
sum, roode see ; lisch-see : Mare 
rubrum y erytkraum, quod pie- 
rumque roode see appellatur y 
Germani quidam superiores y 
roer-see & roer-meer vocant, id 
est, iuxta Hebraorum etymon 9 
Mare arundinosum sive carectosum : 



vocatur enim Hebrais Suph, 
velut Rubrum seu caricosum. 

Mare fluctuosum, golvige see. 

Mare Germanicum, Noord-see, 
noordsche see. Mediterraneum, Mid- 
dellandsche see : Occidentale, Wes- 
tersche see. 

Mare universam terram ambiens, 
wilde see. 

Mare oportunum y tempestas na- 
vigationi idonea y ge-tijde der see. 

Mare navigabile velis y Mare veli- 
volum, seilbare see ; seilige see. 

Mare patens, c&m mari omnia 
tuta sunt & secura y veilige see. 

Mare tranquillum, stratum y clc- 
mens, mite, kalrae see. 

Maris abitus, recessus, reflexus y 
recibrocatio, decretio, ebbe. 

Maris astus y accessus y incrementum, 
vloed der see ; ge-tije ; tijde, tije. 

Maris ahum, see-diepte ; diepte 
der see. 

Maris velfluvii astuarium, crepido, 
strange ; see-strande ; see-strange. 

Maris angustia, see-engde; engde 
dersee. 

Maris eiectamentum ; quicquid 
mare in littus reiicit, expellit, 
propellit y aen-strandinge. a Mari 
eiecta, naufragio electa, in litore 
reperta, see-vonden, Grotio. 

Maris flos, wal-schot. 

Maris fundum, seu altitudinem 
bolide explorare y pijlen, pielen, peilen. 

Maris inundatio y hoogen vloed. 

Maris limites\ Limites maritimi; 
regiones maritinue, see-kosten ; see- 
kussten. 

Maris plaga y aut loca qua explo- 
rari h perito nauta & indicari debent y 
loots-mans water, (i) 

(i) Etym. <r... a perito nauta eiusdem 
loci & aliis indicari debent, ob pulvina, 
brtvia & vada. » 

30 



Mar 



— *34 — 



Mar 



Maris prafectus, prases, ammirael. 
Fide, Prases. Prafectus. eius legatus, 
qui Prasidis vicarias partes agit, 
vice-ammirael. 

Maris sinus, brachium, ancon, 
bai, baei ; arm der see ; in-ham der 
see ; binnen-dijk. 

Maris spuma arida, lanugo, see- 
schuim. 

Maris tranquillitas, pellacia, see- 
stilte ; kalm. 

Maris tania, crepido cautium Ion- 
o tractu excurrens, blenke, blinke-, 
oil. a splendore. 

Marinus, seeuwsch ; seesch. 

Marinus color, see-blauw ; see- 
groen. 

Marina aqua, sout-water. Marina 
aqua saporem quodamtnodo referens , 
brak. Marina aqua madefieri, be- 
seewen. 

Marga, terra Candida creta 
instar, stercorandis agris ser- 

viens, margel. Margd stercorare 
agrum, Mar gam adhibere agris, 

margelen. 

Margarita, perla, vulgo, 
perle, peerle; quod per metaph. 
de re eximid qudvis usurpatur. 
Margarita excellens, parangon. Mar- 
garitarum color, splendor, waeter. 

Margaritas filo funiculbve traij- 
cere, snoeren de perlen. 

Margaritarum linea, perlen-snoer. 

Margaritis ornatus, geperlet. 

Margaritarius, juwelier ; & per 
irrisum, steentken beentken. (i) 

Margaritifera cochlea, perlen-moe- 
der. 

Margarita, aut res quaevis alia 
pentagona, hexagona, heptagona, &c. 
sterre. 

Margarita, herb a, kerssouwe ; 
matelieve. 

(i) Etym. « Steenken beenken. » 



Margo, rand ; boord ; lijst ; 
gaergel, gergel, girgel ; kant. 

Margines imperii, mark ; marsse, 
vet. fland. Vide, Districtus 
regionis. 

Margo, ora, agri, vorle. 

Margo terra ad aquam, waeter- 
kant ; kant aen *t waeter ; steiger, 
boll. 

Margo vasis, kimme, kime, kie- 

me. ad Marginem plenus, boord-vol. 

Morisca, dodesche oft dote- 

sche vijge. Gall, fige folle, id est, 

insipida. vijge-dbte, quibusd. 

Marisca, vijge; fijk; vijg-puiste; 
vijg-wratte ; fik ; aers-bleine, aers- 
fijk. 

MAKiscvSy i uncus lavis, marg- 
biese; bobbert; popering; see-biese. 
Maritus, man, ee-man ; echte 
man ; gehoud man ; huis-man, 
(pater familias, huis-vader;) goman, 
gomraan, vet. Germ. Otfridi. 
Qwoman, angl.) bedderik, vel 
nuis-weerd, sax. sicamb. kaerle, 
keerle, vet. 

Maritus posterior, nae-man. 

Maritus uxoris adultera, henne, 
hanne. 

Maritus, Marita, gehuise, vet. 
bedde-genoot ; deel. Maritus, Ma- 
ritdve recens, nieuw-gehoude. 

Marita, wijf ; echte vrouwe ; 
gehoude vrouwe. 

Maritare, houweliken ; ver-eeli- 
ken ; be-steden te houwelik ; in 
matrimonium collocare. 

Maritari, viro tradi seu soci- 
ari, houwen ; houweliken, hou- 
den, houdeliken, hijliken, eeliken, 
heiliken. Maritatus, gemant. 

Mariti /rater, mans broeder : 
soror, mans sustere. 

Marmor, marmer ; marmer- 
steen. Marmor porphyreticum, rub ens 
purpura in modum, rooden 



Mar 



— 235 — 



Mas 



marmer-steen. Marmot candidum, 
witten marmer-steen . Marmoris 
candidi genus, alabast. 

in Marmore incidere, scalpere, 
klei-steken, kleen-steken. 
Marmorea crusta, marmsel. 
Marmoreis segmentis incrustare, 
integere, variegare, marmeren: vul- 
go, Marmorare. 

Marmoratum , manner - steen - 
morter. Marmoratum aurium, oor- 
smeer. 

Marmorella, herb a, lever- 
kruid. 

Marmoraria, herba, Officin. 
bever-klauw. 

Marra, houweel; wied-ijser. 

Marrubium, herba, atidoren ; 
malrove, malrovie. 

Mars, Chymicis ferrum, ijser. 
alihs, dings-god. 

Martis dies, dings-dag ; dienst- 
dag ; disen-dag, vet. f land, dijns- 
dag ; dijssen-dag : q. d. dies litigiis 
dicata ; litibus enim & bellis 
praest Mars, alihs, achter-maen- 
dag, q. postridie did Luna. 

Martis pullus, vir bello stren- 
uus, krijgs-haspel; haen; q. pertinax 
in certamine instar galli. 

Marsupium, borsse ; tassche, 
tessche ; sekkel, g . s. s. 

Marsupium exenterare, exinanire, 
luisen, pluisen, de borsse. Mar- 
supium exenieratum, platte borsse. 
Marsupiarius, tasch-maeker. 

Martes, Maries Scythica, no- 
bili pelle insignis, marter, 
maerter ; sabel. Martarus, marta y 
&c. vulgo. Gesnerus Martem 
dictam conijcit, qubd Martia, 
id est, pugnax & ferox sit bestia: 
iugulat enim mures, gallinas, 
& aves ceteras. Vide etiam, 
Mustela alba, &c. 

Martes domestica, felis sive 



mustela genus, fluwijne, flou- 
wijne, fouwijne, foine. 

Martius mensis, Meert, Maert : 
non dictus, inquit Becanus, 
a Marte, sed it meerderen, id est, 
ab augendis diebus: qubd eius 
principium dies augeat: lente- 
maend, lents-maend, sax. si cam b. 
q. d. mensis vernus : dorre-maend, 
cimb. q. d. aridus mensis: ob v ictus 
in quadragesimali tempore 
asperitatem ac tenuitatem. Adr. 
Iunio. 

Martius mensis medius, Medium 
Martii, half-meerte; mid-meert, vet. 

Martius panis, vulgi, klein- 
brood; massepain, marssepain. 

Martiobarbulus, wapper. 
Martyr, getuige; martelaer. 
Becanus marter, interpretatur, 
Violentum tormentum & marteren, 
torquere, dictione Helgicoteuto- 
nica; quod Ecclesiasticis Mar- 
ty Hum, & Martyri^are. 

Mas, man ; mans-beeld, vet. 
sax. mans-persoon. 

Mas , Masculus , Masculinus , 
knecht, knechten (1) ; knape ; 
knapeling, knapelijn; manlik, mans- 
oor ; manneken ; het manneken ; 
hou vel hij, houken, hijken : 
omnia designantia sexum mas- 
culinum inter aves & alia 
animalia. 

Mas gregis, her-man, heir-man ; 
hoop-man. 

Masculus, dapper; manlik. Mascula 
virtus, vis, actus virilis, dapperheid ; 
manne-voere; manlikheid. Musculo 
esse anitno, ver-mannen. Masculam 
vim exercere, rammelen, Becano. 
Mascula consanguinitas, successio, 
sweert-sijde. 

Masca, vulgi, Vide, Larva. 

(j) Hs. L. « knechtken. » 



Mat 



— 236 — 



Mat 



Massa, klompe, klotte, klot, 
klonte, klonter ; kluite, boll, 
fland. lompe; scholle; schijve : 
masse : masse sive mas, inquit 
Becanus , dicitur , Cumulus, con- 
geries, res multa in unum coacervata : 
hinc Gallis amasser, id est, 
coacervare . Massula , klompken , 
klontken. 

in Massas redactus, geklont. 

Massa, esca in modum pultis 
redact a, deeg, deig; wegge ; 
paste, vet . fland. deeg, inquit 
Becanus , quodvis genus incrementi 
& promotionis in melius dicitur , h 
dijgen, sive dijden, id est , dege. 

Massd exsaturare, item, Massam 
fastidire, ver-deegen. 

Massa caricana, vijg-korf ; top 
van vijgen. 

Massa glaciata, kluite, scholle, 
van ijs. Massis glaciatis ludere, 
kalluiten, kluiten ; ijs-blokken. 

Massa nivea y sneew-bal. 

Massa auri, schijve gouds. 

Massa auri maior, masse, klonte 
van coud. Massula auri, klompen (1) 
gouds. 

Massivus, vulgi, klompig. 
Mastiche, mastik. 
Mastigia, raboud ; boeve ; 
fiel, fielt; stuk boefs; stuk schelms. 
Mastinus, vulgi, mastin. 
Mastos, marmoset. 
Mastruca, hussak, hussek, 
hus-huik, g. s. s. wolf, id est, 
wolfs-pels; wolfs-mantel ; pels-rok. 
Mater, moeder ; mater ; 
mamme; mammeken. 

Mater familias, huis-moeder ; 
huis-wijf ; baesinne ; quene. Que- 
num sive quena, vett. Teutonibus 
dicitur, Uxor sive Mater familias, 
teste Otfrido Monacho S. Galli. 

(1) Hs. L. « klompken. » 



Mater lustrica, initialis, spiritualis, 
meter, id est, pete, q. d. mater; 
mette, hoi I. fris. & dimin. 
metteken ; ge-vader ; vaderse ; 
commere. 

Matris delicia, adolescens deli- 
catiiis h matre educatus, 
moeder-soonken ; iMLfifiyOpeirro?. 

Matris %elo & desiderio languens, 
moeder-siek ; moeder-sot. 

Matre or bare, ont-moederen. 

Matre orbus, moeder-loos kind. 

Maternus y moederlik. 

Mater nus succus, sorbitiuncula 
deltcatissima genus, moeder-sog ; 
moeder-soort. 

it Matris parte, i Matre 9 Matris 
causa, spille-halven, vet. q. d. 
fusi causa. 

Matricida, moeder-slachtig. 

Mater silva, Matrisilva, geiten- 

blad ; wede-winde ; mammekens ; 

mammekens-kruid ; wald-meester, 
quib. 

Matrona, huis-moeder ; gehoude 
vrouwe ; statig wijf. Matrona mi- 
tellata, mitrophora, damoiselle. 

Matrix, moeder ; baer-moeder ; 
draeg-moeder; lijf-moeder; moeder- 
stede. 

Matricis suffocatio , prafocatio , 
strangulatus, hef-moeder ; op-stij- 
ginge vande moeder. 

Matrix, femella qua foetus 
gratia alitur , voie. 

Matrix plantce, fructus, ligni, 
mark; pit, pitte; peddik in *t hout. 

Matrix urbs, hoofd-stad. 

Matricaria, officinarutn, moe- 
der-kruid. 

Matticula, register. 

Matricularius , vulgi, kerk - 
meester : koster, kuster. 

Matriculus, porceleine ; see- 
slakke. 



Mat 



— 237 - 



Mat 



Matrimonium, ee, eeuwe, ewe, 
(q. lex;) ee-stand ; eeliken staat; 
echte, echten, hechten staet; echt- 
schap; echt-stand; houwelik, hou- 
delik, houlik, hijlik ; bedde, 
(naturalisconcubitus, \ kleine bedde,) 
Matrimonio constante, met vollen 
bedde. 

Matrimonio nancisci, acquirere, be- 
houden. 

Matrimonio iungere , collocare , 
houden, houwen, huweliken. 

Matrimonii foedere iungi, Matri- 
monium contrahere, inire, sortiri, 
houwen, houden, houwelijken, 
houdeliken, heiliken, hijliken, ee- 
liken. 

in Matrimonio contrahendo errare, 
mis-houden. 

Matrimonium contrabere qui non 
potest, echte-loos. 

Matrimonio legitimo iunctus 9 ge- 
hecht. 

Matrimonio legitimo natm, echte- 
lik geboren. 

Matrimonii vinculum dirimere, aut 
rcmittere, ont-trouwen. 

Matrimonii alieni subsessor, on- 
der-kruiper. 

Matrimonialis, houweliks. 

Matrimoniales tabula, contractus, 
pacta, houwelikse veur-waerde. 

Matrimonialis conventionis promul- 
gate in Ecclesid, kerk-geboden van 
onder-trouwe. 

Matertera, matris soror, moede, 
moeie ; moeders-suster : mueme, 
moeme, muime, mome, mume, 
ger. sicamb. 

Materia, Materies, id ex quo 
aliquod fit, stoffe, stof ; tuich, 
tug, ge-tuig ; materie : insicht, 
Grotio. 

Materia, lignum, hout. Mate- 
riaria fabrica, hout-werk ; timmer. 
Materia lignea ex qud adificium 



constat, timmer-hout. Materiaria 
incrustatio, wagen-schot ; wand- 
schot, vet. 

Materiam send desccare, hout- 
sagen. 

Materia ascia abrasa aut securi 
truncate pars, spaen. 

Materiam operi insumere, ver- 
werken de stoffe. 

Mathematica, wis-konste. 
Mathematicus , wis-konstenaer ; 
planeet-kenner ; planeet-leser. 

Matta, matte; materas; natte, 
vet. sicamb 

Mattea, sive Mattya, Mat- 
teola, slik-brokke ; snikkel-brokke ; 
slokkel-brokke ; lekker-beetken. 

Mattiaca pilla, seepe. 

Matula, Matella, kamer-pot; 
waeter-pot; pis-pot; pis-teile; seik- 

Kt; seik-teile; struil-bekken; strul- 
kken ; kuls-gerecht, kuls-gerief. 

Matella vitrea, Matellio, pis- 
gelas ; urinael, orinael. 

Maturus, Maturatus, rijp ; 
gerijpt; gaer; tijdbaer; ge-tijdig ; 
mouter ; tijdelik ; tijd-vaerdig ; 
tijdiglik. Maturus perfecti, deur- 
rijp. 

Maturus coniugio, houw-baer. 

Maturus & habilis generationi, 
man-baer. 

Maturus annis, Matura atatis, 
vid* XXV annorum, jaerig ; be- 
jaert. Maturus avi, dierum, be-daegt. 

Maturi, rijpelik ; tijdeliken ; ge- 
tijdiglik. 

Maturiiis venire, ver-vroegen. 

Maturare, haesten ; avanceeren. 
Maturare fomentis aut furni colore 
pullulationem seminis aut grani 
cuiusdam.ui Cucumeris, melonis, 
&c. kimen, kimmen. Maturum 
efficere, mouteren. 

Maturescere, ad Maturitatem de- 
venire, Maturitatem capere, Matu,- 



Max 



238 — 



Med 



rare, Maturum fieri, rijpen ; rijp 
worden. 

Maturitas, rijpheid. 

Maturitas avi, atatis, bedaegt- 
heid. 

Matuta, morgen-rood ; mor- 
gen-schijn ; morgen-glans ; morgen- 
stond ; nuchten-stond ; nuchter- 
stond, vet. uchten-stond ; morgen ; 
morgen-tijd : Matutina, vid*, bora, 
Matutinum tempus. Matutinus, mor- 
gen-stondig. Matutino tempore, 
Mane, des morgens, nfichte, nuch- 
ten,nuchtens, holl. sicatnb fland. 

Matutinus ludus; Matinada vulgi, 
aweit; laweit. 

Matutina salutatio; Ave matuti- 
num, morgen-groete. 

Matutinum colloquium, morgen- 
spraeke. 

Matutinus dies iuridicus, Ant- 
verpiensibus usitatus, morgen- 
sprake. 

Matutina tenebrarum , vulgi, 
donker-mettenen. 

Maurus, moor ; pavpo? id 
est, niger. 

Maurica saltatio, mooriske ; moo- 
risken-dans. 

Maxilla, kaeke ; kaek-been, 
kaeks-been; kaek-harnasch, fland, 
wange ; Here, vet. fland. kauwe, 
kouwe, kuwe, keeuwe ; bak, bak- 
ke ; kinne-bakke. 

Maxillarum iunctura , mond - 
harre ; harre, herre des monds. 
Mijne mond is uit de harre van 
roepen, gaepen, &c. 

Maxillaris dens, kaek-tand. Vide, 
Dens. 

Maxillis lentisedere, kies-kauwen; 
quentselen. 

Maxillas inter se manducando cum 
claro sono collidere* smak-muilen ; 
smak-bekken; smetsen. 

Maximus, Vide, Magnus. 



Me, mij. h Me, per Me, 
propter Me, mijnent-halve. 

Meus, mijn. MeapU, Mea ipsius 
culpa, mijne eigen schuld ; mijns 
selfs schuld. Mei causa, mijnent- 
halven. (1) 

Meare, vaeren ; deur-lijden ; 
ver-lijden ; over-lijden. Meare, 
vlieten ; vloeden, vloeien. Meare 
cum impetu, fluisen. 

Meatus, lijd ; lijde, leide, leid- 
weg; laen; gang, gank; deur-gang; 
vaerd ; deur-vaerd ; water-loop ; 
koers ; passagie ; conduit. 

Meatus cuiusvis rei exstans, qui 
aperiri & occludi potest, tap. 

Meatus subterraneus , suffossus , 
mijne; onder-gravinge; gang onder 
d'aerde. 

Meatus contrahere, stoppen. 

Meabilis, reisbaer; reisig. Meabi- 
lis, facili per omnia means, 
gang-baer. 

Mechanicus, hand-werker ; 
konstig werk-man. 

Mechanicus, Mechanicum, wer- 
kelig (2) ; werkig. 

Mechanicum instrumentum, ge- 
touwe, ge-tauwe. 

Mederi, Medicare, Medicari, 
Medicinam adhibere, genesen; mees- 
teren ; heilen, heelen ; gesond 
maeken ; artsenen, vet. boeten ; 
geisen, vet. cureeren ; remedieeren. 

Mederi unguentis omni morborum 
generi, ut circumforanei solent, 
lap-salven ; quak-salven. 

Medicus, heil-meester ; geneser ; 
genees-meester ; medicijn ; medi- 
cijn-meester ; meester der medi- 
cijne ; arste, artste, artse, artset, 
ger. sax. sicamb. holl. [quasi, 
inquiunt, at Hum magister, vel 

(1) Hs. 

(2) £tym. « werckelick. » 



Med 



— 239 — 



Med 



aerd-sie aut aert-siender, id est, 
physicus, natura inspector, [ut An- 
gli Medicum fisicien vocant, F. R.] 
Nisi potiiis derivatutn sit con- 
tracta & corrupta voce ab ader- 
snijder, id est, phlebotomus ; qui 
fortipriscis pro Medico inservtit, 
ut etiam hodie in pagis mino- 
ribusque opidis fit. I. R.] 
Medica, meesterse. Medicus vulne- 
rarius, wond-arste ; wond-meester. 

Medicus equarius, peerd-meester ; 
maer-schalk ; hoef-smid. 

Medicus unguentarius, seplasia- 
rius, circumforaneus, circuitor, cir- 
culatory guak-salver ; land-looper ; 
land-strijker. 

Medicina, meesterije ; artsenije ; 
arstedije, vet. 

Medica arte curatus, gemeestert. 

Medica polio, genees-drank ; me- 
dicijn-drank; drank van medecijne; 
schijt-drank, si cathartica. 

Medicina unguentaria, quak-sal- 
verije. 

Medicinalis, Medicamentosa, &, 
Medicabilis, heilsaem ; heilbaer ; 
geneesbaer ; geneselik. 

Medela, Medicatio, Medicina, Me- 
dica potio, Medicamen, Medicamen- 
tum, oate ; genesinge ; meesterije ; 
medicijne; remedie; cure. 

Medicamenta, aptekerije, apote- 
kerije; genees-kraiden, Grotio. 

Medicamentum compositum i selectis 
renudiis, electuarie. 

Medicamentum catharticum, ven- 
trifluum, solutivum, quod alvum 
deijcit, purgatie. 

Medicamentum incarnans, incar- 
native medicijne. 

Medicamentum formd boli sive tu- 
runda, quo vomitus avibus vena- 

voc 
ticis procuratur, kureie. (1) 

(1) Etym. « Kureie. j. ghe-welle. » 



Medicamentum stupefaciens torpo- 
rirnque inducens, slaep-drank. 

Medicamentum ectyloticum, quo 
clavi & calli exteruntur, exter- 
oog-salve. 

Medicamenta styptica, adstrictoria, 
stoppende medicijne. 

Medicamentum venenatum, morti- 
ferum, deleterium, ver-gift, ver- 
giffenisse. 

Medicamentum illinere, plaesteren. 

Medicamentarius, apteker, apote- 
ker. 

Meditari, be-peinsen ; over- 
peinsen ; denken ; be-denken ; 
over-denken ; be-sinnen ; trachten ; 
be-trachten ; nae-trachten ; prak- 
tiseeren. 

Meditari futura, nae-denken ; 
achter-denken. 

Meditabundus, queseler. 

Meditatus, be-dacht; be-dachtig; 
ver-dacht. 

non Meditatus, on-verdacht. 

Meditati, be-dachtiglik. Meditati 
loqui, sijne woorden be-leggen. 

Meditatio, aen-dacht ; ge-dachte ; 
ge-dachtenisse ; ge-denk ; ge-dank, 
g. s. s. be-denkinge. 

Meditatio intentissima , vulgo 
Devotio, innigheid. 

Meditationi pi<e intentus, innig. 
Medius, midden; mids. Medius, 
Medianus, middelste. 

Medium arripere, complecti, om- 
vangen ; om-vaen. 

Medium, Meditullium, midden ; 
middel ; middeld. 

Medium rei cuiusque, hert. Cor 
enim medium est animalis. sic 
hert des winters, somers, &c. 
sumtna hiems, astas, &c. 

Medius dies, mensis, Marlius i nox, 
Augustus , mid-dag, mid-maend , 
mid-meert , mid-nacht , midden- 
nacht, mid-oogst. 



Med 



— 240 — 



Mel 



Medium, helft, halft ; helf- 
scheede. 

Media pars, Medietas, helft, halft ; 
middel; middeld; helf-scheede. 

Media, middelen; behulp-midde- 
len, Grotio. 

Medius & neutrius partis, Sueton. 
neuter ; neutrael. 

per Medium, over-mids ; per 
Medium secare, over-mids klieven. 

in Medium proferre, uit-laeten, 
uit-haelen ; uit-langen ; represen- 
teeren. 

in Medium adferre, conferre, com- 
municeeren. 

i Medio discedere, ver-trekken ; 
op-trekken. 

in Medium, circa Medium, in 
Medio itinere, mid-wege, mids-weg. 

Mediare, middelen; ver-middelen. 

Mediator, middeler; pais-maker; 
tusschen-sprake ; maekelaer ; on- 
der-handeler. 

Medium, Mediocritas, middel- 
baerheid; taemelikheid ; matigheid. 

Mediocris, middelbaer ; middel- 
maetig ; recht-matig ; taemelik ; 
redenlik ; matig ; wesenlik ; passe- 
lik ; passerelik. 

Mediocriter, middel-baerlik ; mate- 
lik; matiglik; taemelik, taemeliken- 
gracelik; wesenlik; passelik; passe- 
relik ; redelik, redenlik; [qua voce 
Hollandi sape utuntur infra 
mediocritatem ; ut rogatus 
quomodo valeat, si respondet, 
redelik, aliquid non prorsus 
sani innuit latere, F. R.] 

Mediastinus servus, smooke ; 
smotse, smutse, g. s. soeteler, 
soeseler; slaef ken, slavernij-knecht; 
koken-mol ; drevel. Mediastinus 
navis, putger, putker, puteker ; 
schommel-kok ; knaep. 

Mediastinum agere, despumare 
carnes, pisces, &c. lavare scu- 



tellas, expurgare supellectilem 
culinariam; schommelen. 

Mediastinum, middel-schot; mid- 
den-schot, middelrecht-schot. 

Mediterraneus , middel-landsch . 
Mediterraneum mare, middel-land- 
sche see. 

Medulla, mark, marg, merg, 
maerg ; *t merch ; pit ; Medulla 
arboris, ligni, fructiisve, pit, pitte, 
merch, peddik in *t hout, &c. 
Medulla panis, kruime. 

Medulla spinalis, nokke, fris. 
hoi I. rug-graet; merk. 

MedulUtus, inniglik. 

Medo, Medus, vulgi, meede. 
MEGALOPREPES,hoffelik; groots, 
grootsch, grootsig; magnifijk. 

Megistanes, groote heeren ; 
machtige heeren. 

Meiere, pissen ; waeteren ; 
waeter maeken ; af-slaen, sijn wae- 
ter.; streilen, struilen ; seeken, 
seiken ; haernen, germ, bruntsen ; 
loogen metaph. rijsen. Vide 
etiam, Mingere. 

Mel, seem ; honig. 

Mel virgineum, acapnon; primi 
examinis , non pressum, pro- 
tropon; Mel eliquatum, maegden- 
honig; seem-honig, hoi I. fris. 
on-gepijnden honig. 

Mel pressum, mel secundarium, 
villus ; Mel i pressis favis ; opus 
Mellarium villus, ex apum geni- 
tura & mellis face expressum, 
gepijnden honig; iekke, holL fris. 
vulgo, seem-honig ; voces genera- 
liores ad particulare flectentes. 

Mel aerium, roscidum, roreum ; 
Melligo, honig-dauwe ; honig-sap ; 
honig-tuig ; hemel-honig. 

Mel optimum & candidissimum, 
ex trifolio pratensi, klaveren-honig, 
boll. 

Mel arundinis, saiker-kandije. 



Mel 



— I41 — • 



Mart 



Mellificium, Mellificutn opus, ho- 
nig-werk. 

Melleus, Mellitus, seemen ; soet, 
suet ; honig-soet ; honigachtig ; 
honigsch. 

Mellificare, honig tnaeken. 
Melle UnerCySive imbuere, seemen 
Mellitus, Melle condltus, geho- 
nigt; geseemt. 

Meltitum crustulutn, seemken ; 
seem-koeksken. 

Mellifluus, honig-vloedig. 
Mellarius, Melliturgus, (1) Melli- 
ficii operum curator, honig-winner. 
Melicratum, meede; honig- water. 
Melitites, tnulsum, honig- wijn ; 
wijn-meede. 

Mulseus, smets, smetsch. 

Melampus, nigripes, avis, 
swert-voet. 

Melampus, inter Canum nomina. 
Melampyrum, kanker-bloeme; 
peerds-bloeme : koe-weite. 

Melanaetus, sakre, saeker. 
Melanchetes, inter Canum 
nomina. 

Melancholia, swaer-moedig- 
heid;treur-geestigheid;swart-bloed; 
melancolije ; swaer-hoofdigheid. 

Melancholicus , swart -bloedig ; 
swaer-moedig ; swaer-geestig ; 
swaer-hoofdig ; treur-geestig ; treur- 
moedig ; loor, fland. houten 
mensch, adag. melancolijk. Me- 
lancholicum esse, swaer-hoofden ; 
swaer-moedig, &c. zijn. 

Melaneus, inter Canum no- 
mina. 

Melangenum, verangene; me- 
lansse. 

Melanthium, nigelle. 
Melanurus, brand-braesem. 



(1) H$. en Etym L. Melitlurgus, van 
het Gr. pekiTTOVpyos. 



Melapia, appel-peire, q. d. 
mela & pira. 

Meles, & Melis, dasse; grevel ; 
grevink, sax. sicamb. holL 
Melis axungia, dassen-smout. 
Melica, panici genus, sorg- 
saed. 

Melilotus, malloete. 
Melinus, Melleus color, ad 
fuscum accedens, honig-verwe. 
Melinus color, appel-groen. 

Melissophylum, melisse ; vrou- 
wen-kruid ; confilie de grein. 

Melior, Melius, beter; weger, 
g . s. s. baet (1) ; best. 

Melihs, beter ; weger, g. s. s. 
bat, bet. 

Meliorare, Melius reddere, bete- 
ren ; beter maeken. 

Meliorescere, beteren ; beter wor- 
den. 
Melioratio, beteringe; beternisse. 
Melolontha, loof-kever, sca- 
rabei viridis genus . 

Melopepon, pompoen ; pam- 
poen. 

Melos, Melodia, sang ; ge- 
sang; melodije. 
Melicus, musicien. 

Melota, a; Melote, es\ pellis 
ovina unci cum land corpori 
detracta, vlies ; schaeps-pels ; 
schaeps-vachte. 

Membrum, lid, led. Membra, 
leden. Membrorum compages, ge-led, 
ge-lid, glid. 

Membra, socia Membra, lid-maete ; 
lede-maete. 

Membrorum figura, lid-maete ; 
lede-maete. 

Membrum virile , manlikheid ; 

manlik lid ; manlike roede ; quik. 

Membri virilis hasta, sive virga, 



(1) Etym. « Baet. j. bat. » 



31 



Mem 



— 242 — 



Mem 



schacht. Membra genitalia, winnende 
leden vet. palullen, metaph. 

Metnbrum agnatum, over-lid. 

Membrum muti latum, stompe. 

Membro aliquo diminuere, ver- 
minken, ver-menken ; Membro aliquo 
necessario diminatus, ver-minkt. 

Membra languore soluta, torpida y 
stupida, obstupescentia, sopita, slapen- 
de, slaperige leden. 

Membra dissoluta, lamme leden. 
Membrorum dissolutio, debilitas, im- 
becillitas 9 lemte, lamte, der leden ; 
lamheid ; lammigheid. Membra 
dissolvere, ont-leden. 

Membra ut calefiant contrahere, 
horken, fris. 

Membra rigida, defatigata, labore 
fracta, stramme leden. 

Membra luxare, intorquere, loco 
movere, extra suam pyxidem, sive 
acetabulum tnovere, ont-setten een 
lid ; de leden uit de koten doen ; 
ver-stuiken. Membra luxata y intorta 
& soluta, ver-reikte oft ver-rekte 
leden ; die uit de kote zijn. (1) 

Membra laboribus vigiliisve /ran- 
ger e, braken, brakelen. 

Membrum recidere y een lid af-set- 
ten. 

Membri alternatim vibratio y ver- 
schietinge. 

Membratim y van stuk tot stuk ; 
stuk-wijs. 

Membrana, Membranula, vel . 
velleken ; vlies, vliesken; scheene, 
schelle, schinde ; bast; sluime. 
Membrana , Membranula interior 
tenuis porcorum, liese, liesche, lies- 
ken. 

Membrana pinguis ex ventre por- 
corum, licse, lijst. 



lO L. met het Etym. « Leden die uit 
dc kote zijn. » 



Membrana costas succingens, rib- 
schorte. 

Membranam corporis renovare y ver- 
vellen. 

Membranam exuere,plotenJIand. 

Membrana y parkement, perga- 
ment, perkement q. pergamena ; 
& y francijn, q. Franctca siveGallica, 
vervecina vid*, sive vitulina. Vitu- 
lina autem proprii y horen-parke- 
ment ; horen-vellen : vervecina , 
schapen-parkement. 

Membrana libri y om-slag des 
boeks. 

Membranarum praparator, wit- 
werker. 

Meminisse, Memorem esse y Me- 
morari y ge-denken ; ge-dachten, 
fland. ver-dachten,//aw<i. heugen; 
ge-heugen ; ge-hogen. Memini, 
superest mihi huius rei Memoria, in 
Memoria habeo y veur-staen ; dat 
staet mij veur. 

Memor, ge-dachtig ; in-dachtig ; 
aen-dachtig. 

Memor beneficii, be-kensaem. 

Memoria , ge-denkenisse ; ge- 
dachtenisse ; in-dachte ; aen-dacht ; 
ont-houd ; memorie. 

ab omni memoria y antiquitate, ab 
omni supra tempore, van aver tot 
aver, Grotio. 

Memoria publica y actor um, vid f , 
transactions, &c. acte, vulgo ; 
kennisse ; bescheet, Grotio : ut, 
schepen-kennisse, &c. 

cuius Memoria non amittitur aut 
deletur, on-ver-getelik. 

in Memoriam revocare y er-inneren, 
ger. sax. sicamb. 

in Memoriam venire, incidere y 
in-vallen, in 't ge-dachte komen ; 
te binnen komen. 

Memorid, ex Memorid deponere, 
Memoriam rei amittere, ver-geten ; 



Mb* 



— *43 - 



Men 



stellen uit der herten, uit den sin, 
uit het hoofd. 

Memoria lata aut Celebris, heuge- 
nisse ; ge-heugenisse. Memoriam 
celebrare, heugen, ge-heugen, ge- 
hogen; heug-tijd, hoge-tijd, houden. 

Memoria, ver-macn; mentie. 

Memorare, in sermone Memi- 
nisse, in Memoriam alicuius inducer e, 
melden ; ver-melden ; ver-tellen ; 
ver-maen maeken ; mentie maeken ; 
ver-maenen. 

Memorandum, Memorabilis, Me- 
moria dignus, gedacht-weerdig ; 
tael-weerdig. 

Memoriaky Memorialis libellus y 
memoriael. 

Memoriter, van buiten; uit-wen- 
dig, gtr. sax. sicamb. Memoriter 
ediscere y dicere 9 sive recitare, van 
buiten leeren, seggen, op-segeen. 
Mend a, Mendum, fael, ieil ; 
foute, faute ; kladde. 

Mendosus, incorrect. 
Mendacium, Mend ax, Vide, 
Mens. 

Mendicus, Mendica, Mendica- 
bulum homin'iSy bedeler, bedelersse ; 
gode-man, gode-wijf, & per syn- 
copeny goi-man, goi-wijf. Mendici y 
gode-lieden, goi-lieden; qubd per 
Dei numen & nomen stipem 
emendicent. Gallis similiter 9 
caimand, caiman, caimander : cui 
vicinum est nostrum, kamant, 
kamantigheid, scabiosuSy scabies 9 q. 
vid* scabies mendicorum. 

Mendicus validus y schaeriant, ger. 
sax . 

Mendicus falsus, Mendicitate men- 
titd & falsis artibus quaestum captans 9 
rabaud ; truggeler ; maraud ; lek- 
maraud; schudde;bliter(i); cokkin. 

Mendicus impudens, homo viliSy 

(i) Vrg. Scheler op het w. Belitre. 



vappa, nequam, geus. Dictio 
Gallica sive Wallonica, olim 
obscura seu Teutonibus hoc 
significatu ignota : belli autem 
intestini in Belgio tempest atibus 
pervulgatum vocabulum; vid* 
nomen uni parti ab altera 
adversa inditum. Vide etiam, 

GiESUS. 

Mendicorum scabies , rabouds - 
kraussel ; kamanterije ; Vide su- 
pra. 

Mendicum mentiri, rabauden. 

Mendicorum hospitium, rabauds- 
gasthuis. 

Mendicarey emendicare, per Dei 
nomen & numen hominum 
sibi misericordiam implo- 
rarey & stiptm petere, quarere, 
Lactantio, om Gode bidden, om 
Gode gaen ; om Gods wille bidden ; 
& per sync, om goi gaen ; 
bedelen ; brood-bidden ; & con- 
temtiuSy gijlen, geilen; truggelen; 
schuieren, ho 11. 

Mendicando obtinere, ont-bedelen. 

Mendicatio, Mendicitas, Mendica- 
bulum, bedderije, bedel-armoede ; 
bedel-werk ; bedel-sak ; robijn-sak, 
q. d. saccus carbunculorum adulteri- 
norum. 

Menia columruiy staek ; scha- 
vot-staek. 

Menianum, over-stek ; over-stek- 
sel ; over-sprong ; loove, luive, 
holl. arkenaer, erkenaer, (i)d^har- 
nap, sax. 

Meninges, herssen-windsel. 
Mens, geest ; ver-stand ; ver- 
nuft ; ge-moed ; wille ; ge-dachte, 
ge-dachtenisse ; meeninge, meinin- 

(i) Etym. « Arckel/arckener/erckel. Po- 
dium, proiecta — Aerckel/erckel. Proiccta, 
podium — Erckel. j. arckel. Podium — 
Erckenaer. sax. Menianum — Vrg. nog: 
« Ercke. j. spuye/sluyse. » 



Men 



- *44 — 



Men 



ge; heuge, hoge; raed; memorie; 
intentie ; ge-sintheid. 

Mens, Mentis conceptus, sinne, 
sin. Recti quidetn Mens, sin 
dicitur, a sien, id est, videre. 
Est enim Mens vice luminis, 
& est (teste %Aristotele) in 
anima sicut visus in oculo ; 
mentimque ut lumen accendit 
in anima Deus . 

Mens sibi conscia, ge-wisse ; ge- 
wete ; consci^ncie. 

Mens alherea, engel. 

ed Mente esse 9 soo gesint zijn ; 
van dien sin zijn. 

in Mentem venire , incidere, in- 
vallen ; in 't ge-dachte komen. 

Mente intueri, marken, aen-mar- 
ken. 

Mente concipere, trachten. 

Mente agitate, pertractare, over- 
denken ; over-peinsen ; be-denken ; 
be-peinsen. 

Mente supputare, raemen. 

Mente err are, nutare, reven, reve- 
len, hoi I. Mentis error, remelinge; 
quinkte, quinkt ; dote-lore. 

Mente debilis, Mentis inops, week- 
sinnig ; on-besint ; sinneloos ; 
herten-loos. 

Mentem concutere, frangere, ver- 
slaen. 

Mente capi, perturbari, emoveri, 
concuti, ont sinncn ; uit-sinnen ; 
ver-suffen ; ver-dwelmen. 

Mente cassus, captus, turbatus, 
concussus, commotus, permotus, per- 
citus, perturbatus ; Mentis expers, 
inops, ijdel van hoofde ; ver-draeit 
van sinnen ; bijstier sijnder sin- 
nen (i) ; ver-woedt ; on-sinnig ; 
uit-sinnig, ver-stroit van sinnen ; 
on-gerust van herten ; be-rooft van 
sinnen; ver-dut; dom; dom-sinnig; 

(i) Etym. « Bij-stier sijner sinnen. vet.v 



dol, dul, dollaerd ; ver-slagen ; 
ver-baest ; deusig ; duisig. 

Mentis alienatio, emotio, excussus, 
impotentia, error, abstractio h corpore, 
on-sinnigheid ; uit-sinnigheid ; ver- 
rukkinge, der sinnen ; ver-slaegen- 
heid ; ver-baestheid ; dwaesheid ; 
on-wijsheid. 

Mentis caligo, scotoma, be-swij- 
minge; b>swijm.heid; be-dwelmt- 
heid. 

Mentis alienatio ex air a bile nata, 
cum nuestitia metiique coniuncta, 
melancolije. 

Mentula, hasta membri virilis, 
teers ; kul, kulleken ; vocabulum 
utrumque Teutonibus olim bo- 
nestum, nunc verb obscenum : 
manlik-lid(i); manlikheid; manlike 
roede ; trul, trulleken (Vide, 
Persona, Trulla, &c!) punt, 
pint ; prik, priksken ; pijpe, piepe, 
noil, vede; ende. Mentulatus, wel 
be-hangen. 

Mentio, ver-maen ; ge-wag, ge- 
waeg ; mentie. Mentionem factre, 
movere, inferre, habere, ver-maenen; 
ver-maen maeken ; ge-waegen ; 
melden ; ver-monden ; mentie ma- 
ken. 

Mentionem minimam inijcere, ups- 
hemmen, ups-hemen; rueren, roe- 
ren. 

Mentiri, liegen; ge-veinsen, ge- 
vensen ; fluiten, metaph. ver- 
valschen ; uit-geven valschelik. 
Mentiri splendidi, stoffeeren de 
logenen. Mentitus, gelogen; valsch; 
gemaekt ; gestoffeert. 

Mentiri nomen, patriam, merces, 
lucri causa, lorren-draeien. 

Mendacium, logen, leugen,\oyo9, 
logen-taele ; truffe, fland. Men- 
dacium blandum, fluite, a dag. 

(i) Hs. 



Men 



— 24s — 



Men 



Mtndacium dicere, liegen ; logen- 
spreken. 

Mendacia gloriosa consarcinare , 
adornare, concinnare, lenociniis per- 
polite y fucum Us adder e, stoffeeren 
de logenen. 

Mendacii arguere sive insimulare, 
logen-stroopen ; logen-straffen. 

Mendax, Mendaciloquus, Jieger ; 
logenaer ; logen-sak, q. sacculus 
mendaciorum, mendaciis scatens ; lo- 
gen-tap, mendacia tamquam i dolio 
promens ; giet-logen, mendaciorum 
fusory follis. 

Mendax, on-waerachtig. 

Mensa, tafel ; kontoir, komp- 
toir, proprii vid* de Mensa cal~ 
culatoria, qua alihs, reken-banke, 
reken-tafel, comptoir-tafel, etiam 
nuncupatur. 

Mensa tripedanea, drij-voeti^e 
tafel. 

Mensa Delphica, rotunda, (cilliba, 
vel potius, cibilla,) orbicularis , 
(qua plerumque tripedanea) ver- 
satilis ; qualis Arthuriana mensa, 
in Anglia Celebris, inter Equites 
ex Arthi sive Arthuri regis 
instituto usitata; ne quod dis~ 
crimen inter nobiles ex ambi- 
tione existeret, post militares 
decursiones : quadrata autem 
mensa, prasertim oblonga, 
distinctos videntur habere accu- 
bitus, supremos, medios, imos ; 
rotunda talem distinctionem 
ignorant. A tali mensd ipse 
Urdoequitum, tafel-ronde, & Equites y 
ridders van de tafel-ronde, Cheva- 
liers de la table ronde, nomina 
obtinuere. 

Mensa pantherina, intorto macula- 
rum discursu variegata, provensche 
tafel. 

Mensa acerna, tigrina y oblongo 
venarum discursu maculosa, aut in 



verticem crispa y maes-houten, oft 
maeseren-houten tafel. 

Mensa apiata, citrea ; densa qua- 
darn quasi granorum congerie crispata 
aut inspersa y tanquam apum excre- 
mentis passim aspersa, wal-berken 
tafel. 

Mensa undulata, gebloemde tafel. 

Mensa fulcrum, tibicen, subex, 
columella, sive pedes aut furca quibus 
Mensa imposita sustinentur 9 schrae- 
ge ; tafel-schraege ; pikkel vande 
tafel. 

Mensam sterner e, dekken de tafel. 

Mensa appontre, Mensam instruere 
cibis, opsoniiSy op-schaffen ; op- 
dienen ter tafelen ; op-rechten ; 
aen-rechten. 

Mensa accumbere, assidere, sitten 
aen de tafel. 

Mensam sacrare, consecrare, sege- 
nen de tafel, L. Fives, benedicite 
seggen, vulgo. 

Mensa secunda y nae-disch ; nae- 
gerecht ; fruit. 

Mensam auferre, toller e, sustollere; 
epulas mensd auferre y af-dienen ; de 
tafel op-nemen ; op-doen de tafel ; 
af-rechten. 

Mensa in qud aliquid deponitur ; 
ut mensa coquorum , in qud 
disci, fercula & id genus alia 
exponuntur, recht-banke ; recht- 
tafel. 

Mensa panicia, brood-tailloore ; 
aelmisse ; om-kerf-brood, hoi I. 
vide, Panicia mensa. 

Mensa lanionia in qud cames 
scinduntur, houw-banke ; slagt- 
banke ; vleesch-banke. 

Mensa collybi, nummulariorum, 
argent aria, publicanorum , ubi vec- 
tigal penditur , tafel ; banke ; 
kasse ; wissel ; wissel-banke ; wis- 
sel-kasse. 

Mensa usurarii, perssem ; pusse- 



Men 



— 246 — 



Mer 



me, g and. lombaerde ; kaversune, 
vet. (1) 

Mensa, lapis sepulchralis in 
mensa for mam quadratus, sark; 
sark-steen. 

Mensa amicus; olla patinaque 
assecla, mensipeta, mensa et 
ventris causa, non ex animo 
amicos colens, tafel-vrind ; smo- 
rotser ; schuiffel-schappraie ; tal- 
lioor-lekker ; panne-lekker. 

Mensarius , Mensularius , qui 
quastum facit fcenerandis per- 
mutandisque pecuniis, cassier ; 
bankier ; bank-houder ; wisseler ; 
tafel-houder ; tafelier. 

Mensis, fitjv, maend h maene, 
id est , luna eiusque cursu. 

Mensis incipiens, principium 
mensis, veur-maend. 

Mensis medius, mid-maend, vet. 

Mensis extremus, praceps ; Mensis 
extremum, finis, nae-maend. 

Mensis inter calaris , sc hr ikkel - 
maend. 

Menses hiberni prions % qui bus 
boves & porci solent iugulari, 
slag-tijd. 

Menstruus, maendelik; maendig; 
vier-wekig. 

Menstruum, maend-geld; maend- 
kost. 

Menstruum, Menstruum stipen- 
diutn, maend-sold. 

Menses, Menstrua muliebria, 
maend-stonden ; maen-stonde; ston- 
den ; maen-sucht ; bloeme ; vier- 
wekige siekte. Menstruata, Men- 
strualis femina, maend-srondige oft 
maen-stondige vrouwe ; maen- 
suchtig. 

Mensura, Vide, Metiri. 
Mentagra, Vide, Mentum. 
Mentha, herba, munte ; 

(1) Eiym. « Kauwersuene. » 



mente. Mentha cruciata, kruis- 
munte. Menta cardiaca, herten- 
kruid, fland. Mentha vulgata, 
bruin-heilige ; heilige, &, liekerke, 
flandris. (1) 

Mentio, \ 

Mentiri, ? Vide, Mens. 

Mentula, ) 

Mentum, kinne; kauwe, kou- 
we ; kuwe, keeuwe, sax. sicamb. 
holl. parvum mentum, kinneken. 

Mentum inferius, pinguedo h mento 
dependens, kossem ; onder-kinne. 

Mentum aquo longius extendere, 
kever-bekken. 

Menti vestis, baerd : velum, baerd- 
doek. 

Mento, kever-bek ; lang-kinne. 
Tkever-bek, q. chfcvre bee h simi- 
Jitudine caprarum labri infe- 
rioris, I. R.] 

Mentagra, lichen, ceter. 

Mephitis, putor terra quern 

sulphurea aqua effundunt , 

solfer-stank der aerden ; muffe. 

Meracus, Vide, Merus. 

Mercurii dies, woens-dag, 

melius & frequentius goens-dag, 

3. d. Godens-dag, sive wodens- 
ag, id est, Dei dies. Mercurium 
enim Deum Teutones maximi 
coluerunt, etimque Gode, wode, 
woode & vode vocaverunt, testi- 
bus veteribus Chronicis Te-uto- 
nici conscriptis ; teste quoque 
Paulo Diacono de Gest. Lon- 
gob. Iy 9. Eius verba hac sunt : 
Wodan sani quern adiecta litera 
Godan dixerunt, ipse est qui apud 
Romanos Mercurius dicitur & 
ab universis Germania gentibus 
ut Deus adoratur. Sax sic. holl. 
fris. dies Mercurii mid-weke, 
appellatur . 

(1) Etym. « vet. fland. » 



Mer 



— *47 — 



Mer 



Mercurius, Chymicis, quik- 
silver. 

Mercurialis, herb a, bingel- 
kruid, bengel-kruid ; schijt-kruid. 
Merda, kak, KaKtcq ; stront ; 
schijte ; schijterije : drete, dreete ; 
toort, tort, torde ; kaet, keet, 
quaet, sax. sicamb. fris. drek ; 
mest, mist, mesch. 

Merdare, kakken. Merdator, kak- 
ker. 

Merenda, Fide, Meridies. 

Merere, Mereri, winnen ; ge- 
winnen; ver-dienen. Merere; Merere 
stipendium, dienen; sold winnen. 

Mereri bene de aliquo, vrindschap 
iemanden doen. 

Mereri matt de aliquo , mis-dienen ; 
offenseeren. 

Meritus, ver-dient. 

Meritum, ver-dienste ; ver-diente, 
ho 1 1, wel-daed ; goed-daed ; miete, 
miede, miente ; beneficie. 

Merita reponere, ver-dienen ; ver- 
gelden ; weder-gelden. prater Me- 
ritum, on-verdient; t* onverdienste. 

mail Meritum, on-dienst. 

Meritb, ver-dienstelik ; billiglik ; 
billigs ; te recht. 

Meritorius, loonbaer ; loonlik. 

Merces, loon; arbeids-loon; dienst- 
loon; lid-loon, g. s. miete, miede, 
miente ; miet-loon, vet. huere ; 
huer-loon ; huer-geld ; wedde ; 
gagie ; salaris. Merces annua, jaer- 
loon. Merces diurna, unius diet, 
dag-huer ; dag-loon . eius solutor, 
dag-looner. (1) 

Merces opera prastita, vacatie. 

Merces divina, gods-loon. 

Merces praceptoris, schole-geld ; 
leer-geld. 

Merces pro re servata, berg-loon 

Merces militis, Fide, Stipendium. 

(i> Etym.* Dach-looner. Mercenarius.* 



Mercede operam alicuius emere, 
aen-nemen. Mercedem alicui consti- 
tuere pro opere faciendo, een werk 
be-steden. 

Mercedetn augere, op-steken den 
loon. 

Mercedem ber solvere, be-loonen. 

Mercedis solutor, looner. 

Mercedis solutio, be-looninge ; 
looninge. 

Mercenarius, arbeider ; arbeids- 
man ; dag-werker ; huer-knecht ; 
huerlink. 

Meretrix, hoere ; geld-hoere ; 
huere, vet. ab, hoeren, id est, 
hueren, h conducendo ut Latini 
a merendo. stuk-hoers (1) ; lichte 
vrouwe ; ledige vrouwe ; los-wijf, 
sax. sic amb. gemein, gemeen, 
vrouwe.; gemeine deerne ; drille, 
driele ; vaerende wijf, loddege, 
loddeke, leffe, vett. schueke, 
scheuke, fris. hoppe (ut Plauto 
UpupaJ gilde, vet. geese, vet. 
vodde ; quene ; mot, motte ; voet- 
voetsel, voet-vutsel, voet-futsel ; 
kebisse, kebse, kevisse, kebs-wijf, 
vet. [sed hac f. intelligenda de 
Meretrice cellari, q. caveali, in 
caved asservata, F. R.] amie ; 
vel, turpis & illepida Meretrix, vuil 
vel ; diobolaris, straet-verken. 

Meretrix cellarh, kamer-katte ; 
vloer-duive ; huis-duive. 

Meretrix aulica, hof-poppe ; cour- 
tisane. 

Meretrix sarcinaria militarise tros- 
hoere ; tros-wijf. 

Mentrix sanguinaria, rixas & 
pugnas inter amatores concilians, 
dens, vleesch-hoere ; bloed-hoere ; 
mandataria, hodie Italis. 

Meretricii, Meretricum more, hoe- 
ren-wijse ; hoers-gewijse. 

(1) Hs. Etym. « Stuck hoers. n 



Mar 



— 248 — 



Mer 



Meretricia vita, het leven. earn 
agere, vivere, sitten in 't leven; 
hoerdom drijven. 

Merett icari , Meretrices sect art , 
hoereeren ; hoeren ; hoer-jagen. 
Meretricio amori impendere, ver- 
hoereeren ; apud Meretricem harere, 
perditissimi amare, ver-hangen zijn 
aen een hoere. ex Meretrice demens, 
ver-sot op een hoere. 

Merctncius, hoersch ; lodderlik ; 
lodderachtig ; loddersch. 

Meretricium, hoer-dom ; hoere- 
rije ; kebsdom ; kevisdom ; keefs- 
dom, vett. 

Merga, gaffel ; koren-gaffel. 

Merga fcenaria, hoi-gaffel. 

Mergere, doopen ; dukken, 
dokken in 't waeter. Mergere, Mergi, 
senken, sinken ; ver-drinken, ver- 
drenken ; smooren ; don ken ; ver- 
suipen. Mergere, vel, Mergi, cum 
impetu, plotsen, plompen, in 't 
water. 

Merges, fascis segetum, 
schof, schoove ; koren-schof ; 

fjaerwe,. garbe ; koren-garwe ; ge- 
e gg e - 
Mergetes (1) duodecim, mandele. 
Mergulus lychni, lemmet, 
lembindt ; keers-gaeren, sicamb. 
Mergulus, avis, aers-voet, hpc- 
dibus podici iunctis, irvyoo/cekk. 
Mergus, avis, duiker: Mer- 
gulus, duikerken. 

Mergus magnus, scholfert, schol- 
ver. Vide, Larus. 

Mergus niger, koet ; Colymbus, 
fulica, swarte duiker, Lud. Pot- 
tero, eidimque Mergus glaciei vel 
brumalis, quern et Met gum varium 
vocari ait, ijs-duiker. 

Mergus, situla, eemer. 
Meridies, medius dies, mid- 

fi) Hs. en Etym. 



dag; noene, noen-tijd, nona hora 
diei naturalis. onder, onger, 
sic. iul. colon. Meridie, Meridiani 9 
mid-dags, a Meridie, nae-noen ; 
achter-noen. 

Meridianus, mid-dags. Meridiana 
hora, ab undecima vid* usque 
ad primam, noen-stonden. 

Meridiare, vel, Meridian, mid- 
dag-eten ; middag-mael houden ; 
onderen, ongeren, er-onderen, in- 
onderen, in-ongeren ; sicamb. 
iul. colon. 

Meridian, noen-slaepken doen. 
Meridiatio, noen-slaepken . 

Meridies, suid. Meridionalis, sui- 
den ; suidelik. Meridionalis ventus, 
mid-dagschen wind. 

Merenda, cibus qui post meri- 
diem sumitur, avond-brood ; het 
achter-noen eten ; onder-met, on- 
der-moes, holl. sicamb. fris. 
vesper-brood; vespereie, fland. 
collatie. Merendam sumere, achter- 
noen-eten ; onder-metten, boll, 
fris. sicamb. vespereien, fland. 
collefeeren. 

Merops avis, apiaster, specht; 
spek-vogel, rectius, specht-vogel ; 
bie-wolf. 

Merula, avis, meerle; amsel, 
g. s. s. merlaen, fland. gietelink, 
vet. 

Merula torquata, ring-meerle, a 
lined albd collum ambientt, 
inquit Lud. Potterus ; qui addit 
etiam : 

Merula fusca, paulo nigrd minor, 
bruin-merle. 

Merula saxatilis, steen-merle. 

Merula Candida, rara avis 9 
witte merle. 

Merula aquaiica , water-merle, 
Comix aquaiica Turnero dicta. 
Addit praterea Torquatam qui" 
bus dam Silvaticam aut Montanam 



M 



ER 



— *49 — 



Mer 



cognotninari, quid id genus 
circa tnontes potissimum repe- 
riatur. Hactenus Lud. Potter. 
Veriim Merulam lacustremScaliger 
eandem put at (Iunio) qua Tinea, 
Teutonici slije, g. s. s. seek 
piscis vid\ schoen-maeker. (1) 

Merus, Meracu5 y eenkel, enkel, 
einkel ; puer ; suiver ; louter ; on- 
gemengt; on-vermengt. 

Meri, reinlik; reinfiken ; louter- 
lik ; puerlik. 

Merum diluere, waeteren den 
wijn. 

Merobibus, wijn-suiper. 

Merx, Mercimonium, waere ; 
penning-waere, penning-waerde ; 
penne-waere ; goed ; koop-goed ; 
koop-manschap ; koop-manschat ; 
koop-schat ; kraem ; kraemerije ; 
meersse ; meersserije. 

Merx venalis, vente-goed, f land. 

Merx vendibilis, gangbaere waere. 

Merx selecta, uit-schot. Legitima, 
proba, keur. qua vid* in solutio- 
nem dari & accipi possit, lever- 
baer goed. Mercem esse probam 
spondere, waeren. 

Merx, Mercimonium quod sociis 
navalibus in suum peculiare commo- 
dum vehere permittitur, voeringe, 
Grotio. 

Merx pinguis y vette waere. 

Merx frivola, lore, leure. 

Merx improba, non legitima, qua 
examini subiecta reprobatur : Merces 
viliores, i selectis separanda & 
reijeienda, on-keurbaer goed'; let- 
soen : etiam uit-schot; wrak-baer, 
oft wraek-baer goed ; wrak goed, 
wraek goed ; litsoen. (2) Merces 



(1) Etym. « Schoen-maecker. j. slije. 
Tinea, sic dicta hollandis ob crassi- 
tudinem cutis, Gesner. » 

(2) Etym. « Litsoen. j. letsoen. » 



viliores post meliores secretas, ver-les, 
ver-lesen, goed. 

Merx damnosa, inutilis, berrie, 
boll. 

Merx importuna 9 obsokta, exoleta, 
abiecta, vilis, fracida, vetustate cor- 
rupta, ver-legen oft over-legen 
meersse. 

Merx decrescens, cuius conditio 
peioratur, (1) laekende waere. 

Merx naufragio corrupta ; tern- 
pestate & aspergine madefacta, solo 
infecta Merces, wrakke; brak-goed; 
be-seewet goed ; ver-stokt goed, 
s. s. Merces in mart natantes, ut 
naufragorum, see-drifte ; drifte ; 
drift-goed. 

Merces in mare proiecta exoneranda 
navi, werp-goed. 

Mercis quiddam exiguum quod h 
venditore spectandum profertur, toon- 
stuk; proef-stuk; monster; scham- 
pelioen [q. d. exempelioen, I. R.] 

Merces exponere, venum exponere, 
expedire, explicare, ostenderein tabernd, 
veur-doen ; voort-doen ; voord- 
doen de kramerije ; kraemen, vet . 
stallen, staelen ; voord-staen met 
koopmanschap. 

Merces minoris praemere, edsque 
pdst pluris vendere, veur-koop doen, 
houden. 

Merces expositas tollere, auferre, 
cum mercibus abire, op-kraemen; 
ap-doen het kraem ; op-breken. 

Merces imponere navi vel vehiculo 
certo vectura precio, ver-vrachten ; 
be-vrachten. 

Merces publicanis profited, ver- 
tollen. 

Merces improfessa, 011-vertald 
goed ; on-vertolde waere. 



(1) « cuius conditio peioratur « ontb. in 
het Etym. 



32 



Mer 



— I50 — 



Met 



Merces lucri causa alib clam 
transferre, distrahere, lorren-draeien. 

Merces solutas & indivisas vendere, 
ver-koopen in *t gros. 

Mercium domus, halle. 

Mercium promtuarium, horreum, 
apotheca, pak-huis. 

Mercium compactor, pakker ; em- 
baleur. 

Mercium fascis, bal, bale, balle, 
baele. 

Mercium involucrum, pak-kleed ; 
pak-laken. 

Mercium venditor, kramer. 

Merces mutare, permutare, com- 
mutare, immutare, mangeren ; torn- 
men, tommelen, sicamb. Mercium 
commutator, manger, menger, mag- 
ger. Mercium commutatio, mange- 
ringe, & euphonia causd, mange- 
linge. 

Mercari y Mercaturam sive Merca- 
tum exercere, facere ; Mercatura 
operam dare, koopen ; koop-man- 
schappen ; koop-schappen ; koop- 
slaegen, vet. markten; kraemen, 
vet. handelen ; negotieeren. 

Mercatura, Mercatus, Mercatura 
actus, koop ; koop-handel ; koop- 
mans-handel ; koop-manschap, 
koopschap ; trein van koopman- 
schap ; traffijke ; negociatie. 

Mercatus solennis, misse ; jaer- 
merkt. 

Mercatus, locus Mercatus, markt ; 
koop-plaetse ; koop-stad ; koop- 
stede. 

Mercator, koop-man (kooman, 
vet.) kooper. (Mercatrix, koopster; 
koop-vrouwe ; koop-wijf ;) in-koo- 

per; manger. Mercatores, kooplieden. 

Mercator peregrinus, peregrinabun- 
dus, koop-vaerder. 

Mercator magnarius, grossier. 

Mercator tenuis & vilis, soeteler, 
soeseler. Vide, Sordidus. 



Mercatoris quastor, pecuniarum 
administrator, kassier. 

Mercatoris institor, facteur ; win- 

kel-houder ; bewindhebber oft be- 

machtigde eens kdopmans, Grotto. 

Mercator boarius, vee-bol. 

Mercator frumentarius, koren-koo- 

per ; koren-bijter. 

Mercatorum conventus , forum , 
borse der koop-lieden. Vide, 
Bursa. 

Mercatoris facultates, koop-mans- 
schat ; koop-schat. 

Mesenterium , scheidsel der 
darmen ; darm-bedde. 

Mesolibonotus, ventus, suid 
ten westen. (1) 

Mesonauta, abiectus minis- 
ter in navi, putger, putker, 
puteker ; schip-slaefken. 

Mespilus, mispel-boom; mis- 
peler ; mispel-tere. 
Mespilum, mispel ; nespel,^ er. (2) 
Mespilum maius, pot-mispel. 
Messis, Vide, Metere. 
Meta, tote, tuite ; pijl; pael; 
stapel ; meer; meere ; mael, vet. 
sax. kegel ; delte ; mijte : lijst, 

Meta, lapis inferior mola, molen- 
legger; legger vande meulen. (3) 

Meta agri, pael ; pael-steen. 

Meta arenarum, duin; sand-duin. 

Meta frumenti vel faeni, &c. tas; 
baerm ; schokke (4) ; hoest (5) ; 

(1) De Lat. woordenboeken kennen 
enkel Libonotus. 

(2) Het Fr. veranderde insgelijks Afie*- 
pilum in nefle, Mappa, Matta, in nappe, 
natte. Vrg. Scheler op Nefle. 

(3) Niet van Leggen, maar van Liggen 
afgeleid : Legger stelt de verwaterde Vl. 
en Noordned. uiispraak van i voor. Over 
andere beteekenissen van het w. Ligger, x. 
DeBo. 

(4) Etym. « vet. » 

(5) Etym. « Hoest hoys, sicamb. » 



Met 



- 251 - 



Met 



haek ; opper ; stok ; hilde ; schelf, 
schelve; rok ; berg, qui bus in 
compositione pramittitur ad 
distinctionem aut submittitur, 
hoi", hois, kore/i, korens, ut, 
hoi-berg, koren-berg, opper-hois, 
&c.(i) 

Meta ligni, strues lignorum, 
tashouts; hout-laege; hout-mijte ; 
mijte houts ; stapel oft mijte. 

Meta lactis, duin-kaese. 

Meta stillatoria, furnaria, klok- 
ke. (2) 

Meta inversa, lek-sak. 

Metam mensura iusta indere, 
ieken, hieken, ijken, hijken. 

Metarum ludus, kegel-spel. 

Meta pila, kaetse, ketse. 

Metam construere, ponere, in Metas 
componere, mijten ; stapelen ; mee- 
ren, merren. 

ultra Metam pellere, over-slaen. 

Metari, af-paelen. Metari castra, 
leger-slaen ; slaen den leger; cam- 
pen, campeeren. Metator castrorum, 
maerschalk. Metator es, tenten-mees- 
ters. Metator agrorum, land-meter ; 
land-scheider. 

Metator , qui castris locum 
eligit, leger- slager ; leger-steller. 

Metatio, ordonnancie. 

Metacarpium, bal, berg, vande 
hand ; hand-berg. 

Metallum, Metallica res, berg- 
werk ; metael. Vena rei metallica, 
gang onder d'aerde. 

Metallum argentarium , silver- 
berg; silver-grave ; silver-kuil. 

Met alii genus mixtum, peauter ; 
speauter. 

Metallum quodvis (argentum, 
stannum, &c.) pastillatum, koek ; 
brood van metael. 

(1) Hs. Etym. « Opper van hoy. » 

(2) Etym. ttvulgo atembicum. » 



Metalla iene in pulverem seu calcem 
redigere, calcineeren. 

Metalla polire, expolire, bruineeren . 

Metalla consolidare, soudeeren. 

Metalli colla ; id quo metalla 
consolidantur , soudeersel; sou : 
dure. 

Metalli spuma, sindel. 

Metalli faces, schuim van metael. 

Metallorum numismatum mixtura, 
alloi. Fide, Alligare. 

Metalli lamella instar folii tenuis, 
loof, loofken ; looveren van metael. 

Mttallicas fossas ducere, schroeven . 

Metallica rei puteus, schacht. 

Metallifodina prases, hoede-man, 
sax. 

Metallarius, Metallicus, qui Me- 
tallis effodiendis & purgandis 
dat oberam, fossor sive artifex, 
berg-lcnaep; berg-man. 

Metancea, leedschap ; het 
leed-wesen ; penitentie. 
Metari, Vide, Meta. 
Metaxarius, sijden-verkooper. 
Metere, Met ere fake segetem, 
fruges, Messem facer e, maeien, mae- 
den ; snijden ; pikken ; sichten ; 
oogsten ; aernen, ernen, ger. sax. 
sicamb. 

Messis, oogst; arne, erne, g. s. s. 
bouw, bouwe, fris. sicamb. boll, 
[quasi d. custodia frumenti, Raccol- 
ta. I. R.] 

Messis foeni, hoi-bouw, hoi- 
herfst ; maei-tijd ; maeissel. 

Messor, maeier ; pikker. 

Messoria falx, pikke. 

Methodus, toe-pad ; inne- 
leidinge; in-gang. 

Metiri, Mensurare, Mensu- 
ram designare, nieten ; maeten, 
vet. schatten ; pegelen, peilen, holl. 

Metiri terram, solum, land-meten. 

Metiri aquas bolide, pijlen,pielen, 
peilen. 



Met 



— 252 — 



Met 



Metiri vasts capacitatem, pegelen, 
peilen, hoi I. 

Metiri iniqtd, ont-meten. 

Mensor, meter. 

Mensor agrorum ; Mensor machi- 
nariusy land-meter ; land-scheider. 

Mensor liquidorum, pegeler. 

Mensor maris, pijl-loot, pilpot, 
pieloot; loots-man. 

Mensor hospitiorum, forier ; quar- 
tier-meester. 

Mensor es, tenten-meesters. 

Mensura, Mensus, maete ; ge-met, 
vet. 

Mensura definitio (agrorum 
potissimum) roe-taele, Grotio. 

Mensura, spatium, &c. mael, 
vet. /land, hinc, duim-mael, 
nagel-mael , stroo-mael , vinger- 
mael, & id genus alia vett. 
dictiones . 

Mensura vasis, Mensura statuta, 
peil, pegel ; bogel, nonnullis. 

Mensura designata capacitatis, sen 
ponderis, iek-maete, eiusque nota, 
ieke, ike, ijke, hijke. mensuram 
iustam in vase aut pondere designare, 
ieken, hieken, ijken, hijken. 

Mensura f0mtfw*Vw/,gelijk-maetig. 
Mensura convenient ia, correspon- 
dentie van maeten. 

Mensura accessio, toe-gaeve ; " toe- 
gifte ; toe-maete ; toe-boete ; toe- 
werp, toe-worp; toe-slag; toe-waere. 
ultra Mensuram pauxillum frumenti, 
over-koren. 

Mensura non plena, wan-maete, 
Zel. qualis plerumque ultima 
qua supernumeraria instar 
super pondii non numeratur 
aut imputatur : ut, wan-maete 
turf, cespitum sporta ultima. 

Mensurd fallere y ont-meten . 

Mensura manuum expansarum, 
vadem. 

Mensura genus , heimken, s ica m b. 



Mensura exigua genus f stroo- 
mael, /land. 

Mensura minoris genus 9 uperken : 
sleepken, boll, sicamb. %el. (1) 
baduite. (2) 

Mensura quatuor, vaene, rerutn 
liquidarum pracipui. mengel, 
dua. pinte, una. 

Mensura geometrica genus, swaen, 
fland.' 

Mensura nautica, rempe, sax. 

Mensura intrinseca bonitatis ar- 
genti. penning, dividitur autem 
in qualuor grana. 

Menslira cantus, maete ; slag- 
mate ; slag vanden sang ; maete 
inden sang. 

Mensura arida varia sunt 
genera, homonyma, synonyma, 
quarum quantitates pro diver- 
sitate provinciarum aut urbium 
variant; ut mudde ; malder, 
maker, sax. sicamb. molder, sax. 
raseer, gal. fland. viertel, brab. 
sak, boll, hoed ; vittinge, vet. 
fland. id est, liiii mudden ; 
molen-vat, lovan. spinte, frumenti 
vid* aut avena ; swijn, fland. 
hijtken, fland. &c. 

Metoposcopus, waer-segger. 
fierwiroaKOTTos. 

Metrocomium, hoofd-dorp. 
Metropolis, hoofd-stad. 
Metrum, maete : rijm, rijrae ; 
rijm-dichte. 

Metuere, vreesen ; vaeren, 
vet. ont-sien ; be-duchten ; be- 
ducht zijn. non Metuendus, on-ge- 
vreest : quibusdam etiam y non 

(1) Evenzoo in het Etym. Ik weet niet 
waar men het w. kan te huis brengen. 
Moet men misschien Sleefken lezen ? 
Vrg. « Sleef. sax. sic. j. pot-lepel, 
Tudicula. » 

(2) Hs. Etym. « Baduyt. vetus. j. 
Uperken. Cheopina. » 



Mic 



- 253 - 



Mil 



Metuens, quodproprit, on-bevreest. 

Metus, vreese ; vaer, ver-vaert- 
heid; ver-vaernisse; saege, tsaege; 
ont-sag, ont-sig. 

Metu affectus, perturbatus, be- 
sorgt ; be-vreest ; be-ducht ; ver- 
vaert ; ver-slagen ; ver-baest. 

Metu borrescere, eisen ; a His, 
ijsen (1); schroomen. 

Meticulosus, vreesachtig ; ver- 
saegt, ver-tsaegt ; schrpomachtig. 

Metum alicui incutere y iemanden 
vreese aen-jaegen ; be-totelen, be- 
toteren ; be-vreest, be-ducht, mae- 
ken. ver-vaeren, ver-veeren, qua 
etiam significant, Metu percuti, 
ut , ver-vaert, be-vreest, be-ducht 
worden ; in angst raeken. 

Mica, brijsel, brijselken; brok- 
ke; morsele; broseme, vet. sax. 
sicamb. schelfer ; kruime. Mica 
minutissitna, kritsen sierken. Mica, 
morselinge ; kruimelingen ; brrj- 
selingen ; grommelinge, fland. 
quorum pleraque Micas panis 
significant. Mica autem salis, 
koren, kerne souts. 

in Micas fr anger t, sive frangi, 

broselen\ breuselen, brijselen ; 

morselen ; kruimelen ; brijsen ; 

schelferen ; schelfelen, fland. 

. Mica, katten-silver. Fide, Ami- 

ANTUS. 

Micare, splendere, relucere, 
blinken, blenken; blikken, blek- 
ken ; schijnen ; glinsen, glinsteren, 
glisteren, gelensteren, gelisteren, 
gelinsteren ; flikkeren, vlikkeren 

(1) Het nog gebruikelijke Ijsen is uit 
volksetym. ontstaen : men leidde het van 
IJs af. De echte vorm Eisen is samentrek- 
king van Egesen, gelijk ZeiK van Zegel. 
Het w. isverwant met Goth. Agis, vrees, 
angst ; met gr. a^os, Lat. Angor : alien 
van eenen wortel Agh, angh, die worgen, 
en vervolgens wroegen beduidde. Vandaar 
nog Eng. Awe en Ugly. 



(MicanSy leviter scintillans ignis, 
vlikker-vlam.) quinken. 

Micare instar stella, sterren. 
Micat ather, het heidt; het heidert. 
Micare oculil, blik-oogen: pinken. 
Micare, motitari, daven, dave- 
ren ; wippen ; donen, deunen, 
duenen ; dreunen, dronen ; gum- 
pen ; touteren ; wemelen ; slaen 
als de pols, (Micant vena, de aderen 
slaen ;) Micare caudd, vlichel-steer- 
ten ; vlich-steerten. 

Micare digitis, lusus puerilis , 
bok over haege spelen ; bokken 
spelen ; bokken setten ; bok-horen 
spelen ; kokkok heerken rijd ik 
wel ? vinger-spel spelen ; kivel- 
kavel spelen ; blik-spel spelen ; 
pik-olie oft graef ; peerdeken wel 
bereidt. 

Microbius, kort-leven. 

Microprepia fiiKpowpeTreia , 
hondsheid ; hoetelrije. 

Midas, acarus, mijte, mijdte; 
meluwe. 

Midas, vermiculus in fabis 
nascens, wevel ; boon-worm. 

Migrare, ver-huisen ; ver- 
haeren ; ver-haerden, vet . ' 

Mihi, mij. 

Miles, krijgs-man; knecht ; 
land-saet ; kriegs-man ; . krijgs- 
knecht ; lans-knecht, quasi lance- 
arius quibusdam : aliis lands- 
knecht, q. reip. famulus; ruiter, 
pvrrjp, q. defensor; jendarme, jan- 
darme, jendarmerie. Miles ara me- 
rens, ararius, stipendiarius, gelder, 
(Vide, Stipendiarius ;) Miles mer- 
cenarius, mercede conductus, vulgo 
Soldarius, &c. soudaet, soldaet ; 
soudenaer, soudenier, soldenier. 
Soldurii, qui salario conducun- 
tur ; salis fcedere dcvoti. Sal 
enitn apud priscos amicitia 
fcedertimque symbolum fuit } 



Mil 



— 254 — 



Mil 



atque h conservandonomen ha- 
bet ; unit salts in mensa eversio 
atqueeffusio, amicitia acfidei 
dirimenda dissolvendaque sig- 
num vulgo putatur. Jo. Gorop. 
Becan. Milites, krijgs-lieden; krijgs- 
volk. Miles gravis armatura, krijgs- 
man in *t voile harnas Miles levis 
armatura, expeditus, licht kriegs- 
man ; licht-vaerdig krijgs-man : &, 
quoniam inter eos sape volun- 
tarii & velites 9 avendurier ; 
avend-urier ; waeg-hals. .Milites 
emissarii, ferentarii, rorarii, verloren 
hoop. Vide, Emissarii. Miles 
gregarius, gemein, gemeen soldaet ; 
in-spanniger ; een-spanniger. cali- 

Catus, tenuissima sortis, slecht 
riegs-man. triarius, krijgs-haspel. 
classiarius, classicus, see-krijgs-man ; 
soldaet te waeter. emeritus, uit- 
gedient krijgs-man. generosus, egre- 
gius, primarius, adel-borst. strenuus 9 
virtute prastans, fortitudine excellens, 
vrom ruiter ; wijglik ridder, vet. 

Miles bellus, sed imbellis, 
poppen-ruiter. 

Miles stercoreus 9 Plauti; vilis; 
non pluris quhm sterquilinium 
faciendus, nullius precii, schijt- 
ruiter. 

Milites nigriy swerte miters ; 
olim in Inferiori Germania : 
quibus vestes, hasta, vultus, 
omnia nigra: qui se diabolos 
appellabant incutiendo Us ter- 
rori contra quos mittebantur : 
& multis quidem iuxta nomen 
perniciem intulerunt, donee 
crebris bellis conficerentur . 
Andr. Altham. B. Bhenan. 

Militem colligere, cogere ; Milites 
conscribere, centuriare, conquirere, 
aen-nemen, op-lichten, op-nemen, 
lichten, krijgs-volk, knechten ; 
ter orloge. 



Militem auctorare, sacramento 
vel stipendio obligare, ver-sou- 
den; ver-soudijen; loft-geld geven op 
de hand. Milites auctorati, gesworen, 
gemonsterde, krijgs-lieden. Militum 
equittlmve delectus, recognitio, recensio, 
probatio, transvectio, monster, mon- 
steringe. 

Milites delecti, lecti, seleeti f keur- 
lingen. 

militum prasidio munire, be- 
setten met krijgs-volk. Milites pro- 
sidiarii, stationarii; qui custoaia, 
tutela ac defensioni locorum 
imponuntur, garnisoen (waerison, 
vet. f I and.) van kriegs-volk. Milites 
limitanei, frontier-garnison, garni- 
soen op de frontieren. Militare 
presidium, be-settinge van kriegs- 
volk ; garnisoen. 

Milites tumult uarii, subitarii, subito 
collecti, op-geraept kriegs-volk met- 
ter haest. 

Militum dux, prafectus, capitein ; 
hop-man; hoofd-man; rot-meester. 

Militum sub uno vexillo militan- 
tium turma, manipulus, cohors, con- 
tubernium, vaene, vaenken, vendel, 
bende, rot, kriegs-volk, knechten. 

Militum clamor dm acies utrimqut 
iunguntur, ge-baer. 

Milites dimittere, de krijgs-lieden 
af-danken. 

Militare, dienen ; sold winnen ; 
krijgen, kriegen ; reisen, germ. 
de krijg volgen ; knechten volgen. 

Militia, oorloge ; krijg, krieg ; 
reise ; kamp. Vide, Bellum. 

Militia; res, ars, Militaris, 
krijgs-handel ; ruiterschap ; ridder- 
schap ; ruiterije. 

Militia sacra, kruis-vaert; vulgo, 
Cruciata. 

Militia nomen dare, vel ad mili- 
tiam, laeten in-schrijven ter oor- 
logen ; loft-geld nemen. 



Mil 



- *ss - 



Mm 



Militia prafectus, krijgs-overste ; 
rijd-meester, rid-meester, rit- 
meester ; hoofd-man, hop-man, 
hoop-man; capitein; rot-meester; 
veld-heer. 

ad Militiam subitum & tumuU 
tuariam ex agris necessitate urgente 
vocare, op-nemen ter oorloge ; 
pressen, angl. 

Militia amdtoria, minnen-spel. 

Militaris, krijgs ; oorlogs. Mili- 
taris conductio, krijgs-bestellinge. 
Militaris usus, krijgs-gebruik. Mili- 
tates copia, jendarmerie ; krijgs- 
volk. Militaris annona, leger- 
proviande. 

Militaris, ruiterlik, ruitersch ; 
strijdbaer; ridderlik. 

Militaris, more militum, rid- 
derliken ; ruiterlik, ruitersch. 

Militaris, herba, gaerwe, garbe, 
garve, gerwe, gerve. 

Militaris aiqrides, herba, krab- 
klauw ; krabben-klauw. 

Milium, hirs ; heers, herse ; 
milie ; gruite, grute, \el. 

Miliaceum gramen, hirs-gras. 

Milium solis, perlen-kruid; steen- 
saed. 

Miliaria, avis qua milio vesci- 
tur, hirs-vogel. 

Mille, duisent; duist; dusent; 
A. Tisio quasi dix cent. Duo, 
tria, quatuor millia, twee, drij, 
vier duist. Mille homines, Mille 
hominum, duisent menschen. Millia 
bina,pondo, tonne oft vat, in aridis. 

Millia centena, hondert dusent. 

Millies, duisent mael, duisent 
werf. 

Millies mille, decies centum 
millia, Millio, vulgi milioen. 

Millefolium , herba, gaerwe , 
garbe, garve, gerve, gerwe. 

Millepeda, ins ec turn, ruspe, 
rupsene, ruepsene, rispe; pis-bedde, 



boll, hondert-voet, /land, steen- 
worm ; esel, esel-worm ; seuge ; 
verken ; tichel-beeste, fland. 

Milliare, Milliarium, mille pas- 
sus, mijle. Milliaris medium, half- 
mijle. 

Milliare circumscriptum territorio 
sive iuridktione, ban-mijle. 

Millus, Milium, hals-band 
der honden ; ring-band. Milli mu- 
rices, halsband-nagelen : clavi, 
aculei & aspredines qua millo 
induntur . 

Miluus, Miluius, kieken-dief ; 
hoener-dief; kijte; hadekite,//anrf. 
wije; vfi)we,vet. wouwe, wouwen; 
kieken-wije, kieken-wouwe. 

Mimus, boetsen-maker; boetser; 
batement-speler; kamer-speler; sin- 
neken in *t spel ; guicheler, koke- 
ler ; boeve, boef. Mima, guiche- 
lersse. 

Mimus, kluchte ; guichelrije ; 
guichelinge; farce, farse. 

Mina, Minera, vulgi, onder- 
gravinge; berg-gang; mijne, mine, 
minere, mijn-kuil. 

Minare, Minos facere, vulgi, 
onder-graven ; mijnen, mijneeren. 
MiNiE, Minacia, dreiginge ; 
dreigementen ; trots. 

Minari, Minitari, Minas iactare, 
intentare, dreigen, dreegen ; dreu- 
wen, vet. drouwen, sax. sic. 
droten, vet. driesten, drijsten, 
sax. fris. trotsen, tratsen. 

Minari ventosi, cum iactantid, 
Minas proflare cum fastu, bolderen, 
bulderen ; snorken ; stampen ende 
smooren ; postelen . 

Minans, Minitans, Minax, trotsig. 

Minaciter, Minanter, trotsiglik. 

Mina murorum, kanteel ; kan- 
teel-steenen ; tinne ; transse ; ga- 
riete, geriete, gerijte, gerriette, 
fland. creneaux, gall. 



MlN 



— 256 — 



MlN 



Minare, mennen ; stouwen. 
Minarrire, roekkoeken; stou- 
wen als de duiven. 

Minerva crassa, goed rond 
goed zeeuws, proverb. 

Minerval, schole-geld ; leer- 
geld. 

Mingere. Mtngendi appetitus, 
pisse. Micturire, pisse hebben. Vide 
porrb, Meiere. 

Minimus, super lat. tov Par- 
vus, minst, minste. Minimus natu, 
jongste. 

Minimi, neen. Minimi gentium, 
in geenerlei wijse, maniere; geens- 
sins. 

Minimi, Minimum, ten minsten ; 
twint, twijnt, twent. 

Minima, nota musica, minime. 

Minister, Ministrator, diener, 

dienaer ; dienlink, vett.fland. 

knape, knaep ; knecht ; bode ; 

dienst-bode; schalk. Vide, Servus. 

Minister abiectus, smotse, smutse, 
ger. sax. 

Minister publicus, fron-bode, vet. 
sax. frone. 

Minister auxiliaris Principis , 
0or)06<;, vogd, auxiliator,adiu- 
tor % &c. lod. Willich. 

Minister cimtatis, Minister magi- 
stratus, stad-knecht, stad-dienaer. 

Minister pratorianus, sergeant, 
schergeant, sargeant ; claudijt ; 
roek, ^el. kneveler ; dief-leider. 

Minister urbanus, schaed-belet- 
ter, f land. 

Minister sacrorum, capellaen. 

Ministri nobiles, smale jonkers ; 
smale heeren. 

Ministra, Ministratrix, dieners- 
se ; dlenst-maegd ; dienst-maerte ; 
maegd, maeget, maerte ; deerne, 
q. d* dienerinne, a dienen, mi* 
nistrare. 

Ministra, culinaria, kokinne ; 



keuken-maegd. Ministra pratextata, 
ingenua & innupta, staet-dochter ; 
staet-jonkvrouw ; camenier. 

Ministrare, dienen ; iemanden 
be-dienen. 

Ministerium, dienst; knaepschap; 
helpe, hulpe. 

Ministerium ordinarium & quoti- 
dianum debittlmve prastare, plegen. 
Hinc Hollandis plegen de 
beesten, als koeien, &c. statis 
horis fcenum vaccis exhibere, stramen 
substernere, stabulum mundare, &c. 
Item, Ministerium patrono a cliente 
quotannis prastandum, Ministerium 



debitum, plege, pleg, sax. [Hinc 

etiam, plech, plege, ] 

Officium, F. R.] 



Ministerium assiduum, residentie. 
Minium, mijnie, minie, menie; 
vermillioen; rubrijke, rubricoloris 
terra. 

Miniaria, mijnie-kuil, locus 
in quo foditur Minium. 

Miniare, minio pingere, ver- 
millioenen. Miniare picturam. af- 
setten ; ver-lichten ; lumineeren, 
illamineeren, de schilderije. 

Miniatus, Miniatulus, Minio tine- 
tus, rood ; vermillioen-rood. 

Miniata liter a, rubrijke. 

Minor, Minus, comparat . a 
Parvus, min ; minder. Minor quam 9 
te klein. .Minus paulo, baud multo 
minus, luttel, weinig, min dan. 

Minis, niet, q. d. n'iet, vel, ne 
iet. 

Minorennis, minder-jaerig ; on- 
bejaerd ; on-voljaerd ; onbedaegt ; 
on-mondig ; onder-jaerig. Minor 
natu, jonger. 

Minor atas, qua sub curatori- 
bus, tweede minderjaerigheid staen- 
de onder besorgers, Grotio. 

Minores, nae-komelingen ; na- 
saeten. 



MlN 



- 257 — 



Mir 



Minor f rater, seraphicus, Francis- 
canus, f rater Minorita, vulgi, 
minder-broeder; frer-mineur; koor- 
delier, & fune quo cinctus. Mino- 
ritarum primas, Generalis, generael 
vande tninder-broeders. 

Minoritarutn Prapositus, gardiaen 

vande minderbroeders, q. a. custos. 

Mintrare, piepen gelijk een 

Minuere, kleinen; kleineeren; 
klein maken ; ver-kleinen ; minde- 
ren ; minken, menken ; lamen ; 
smalen, smallen, smaleeren ; be- 
snijden;ver-nijpen; spillen, spilden, 
vet. holl. diminueeren. 

Minuere, Minui, laeken. Minui, 
krimpen, krempen ; swijnen, s win- 
den, quod Minui non potest, on- 
ver-minderlik. 

Minuere tyrocnesti, raspen. 

MinutuSy gemindert; klein, kleen; 
smal ende dun. 

Minutum quid expolire, knoeien. 

Minuta nullitlsque precii res in 
thesaurum recondita, prondelinge, 
prondselinge. 

Minutum, Minuta, oboli vilis- 
simi genus, mijte. Minuta duode- 
dm, albe, sicamb. 

Minuta hora, vulgi, minute. 

Minutulus, kleinken; kleinachtig. 

Minutio, rainderinge ; af-slag. 

Minutia, kleinigheid. 

Minuti, Minutim, Minutatim, 
kleinelik, klein-wijs ; in 't kleine ; 
van stuk tot stuk; splinter-wijs. 
Vide etiam, LongiusculL 

Minutatim aliqutd agere, loren. 

Minutatim aut particulatim ven- 
dere, uit-slijten; uit-snijden ; ver- 
koopen met de snede, met de 
kleine ; uit-verkoopen ; met den 
satijn ver-koopen ; uit-tappen, 
tappen, ten tappe oft in 9 t klein 
ver-koopen. 



Minutarius negotiator, qui a soli- 
dariis coemta pluris vendit, 
uit-verkooper ; tapper. Vide, 
Propola. 

Minutarius tela aut panni venditor, 
uit-snijder. 

Minutaria negotiatio, avendurer, 
sax. (1) 

Minutatim, Minutim, conscindere, 
consecare, hakken, hakkelen ; kap- 
pen ; scherven ; ver-snipperen. 

Minutatim, Minutim, concisus, 
confectus, gehakt ; gekapt ; ge- 
scherft. 

Minutal, haksel ; gehakte oft 
gekapte spijse ; pasteie ; plukke- 
vinken, plokke-vinken, plukkede 
vinken, sax.fris. holl. Minutal 
condititium, pot-pasteie . Minutal 
delicatius pracipui frixum, barbelen- 
beetken. Minutal, olus concisum 
cocttimque, gescherfde soppe, 
warm-moes gehakt ; potagie. 

Minurire, cirken, ciriken als 
een mussche ; quedelen, quelen ; 
knoteren, kneuteren. 

Minuritio, knoteringe. 

Minuritionem , Minuri^ationem 
(Minuonem, Had. lunio) chare, 
ciere, cantare, Modos franeere, een- 
kelen, eekelen, breken, den sang ; 
minueeren ; diminueeren ; brico- 
leeren ; coleuren den sang. 

Mirari, ver-wonderen ; won- 
deren. 

Mirari se, glorieus zijn. 

Miratio, ver-wonderinge. 

Mirum, res Mir a, miraculum, 
wonder ; wonder-daed ; wonder- 
werk ; mirakel. 

Miri aliauid, novi, iucundique, 
heeuw, q. a. her-eeuw, reiuvenesco. 
Ital. rinasco, mi trasecolo. vulgo 

(1) Hs. Etym. « Avend-ure. vet. sax. 
Heminaria vendit io, minutaria negotiatio. » 

3} 



Mis 



— 258 — 



Mis 



Hollandorumfamiliare voca- 
bulum ; ut Delfensibus, geure, 

fuod accedit ad Brab. kure, 
. R.] 

Miri, Mirifici, Mirabiliter, Mirum 
seu Mirandum in modum, wonder- 
lik ; wonderliken ; wonderbaerlik ; 
vremdelik. 

Mirus, Mirificus, Mirabilis, won- 
derlik ; wonderbaer ; wonderbaer- 
lik ; wondersaem, vet. wonder- 
dadig. 

Misanthropos, mensch-schou- 
wig. 

Miscere, mengen ; mengelen ; 
mingelen ; ver-mengelen ; ver- 
misscben ; brouwen; brassen (gal. 
brasser;) brabbelen ; brieden, vet. 
misschelen, misschen. Miscere con- 
venienler, temperen ; be-slaen. 

Mixtio, tnixtura, menginge ; 
mengsel ; mengelinge ; ver-men- 
ginge ; bras. Mixtura conveniens, 
temperinge. 

Miscere chartas, onder-schieten, 
onder-steken, de caerten. 

MixtuSy onder-mengt ; onder- 
daen, vet. non Mixtus, on-gemengt. 

Mixtor y menger. 

Miscellaneum, misschteluin; mis- 
teluin. 

Miscellanea aw/«w,ver-werringe; 
confusie. 

Miscellanea potio, suipen; can- 
deel. 

Miscellanea, orum, mengelrije ; 
rapiamus. 

Miser, Miserabtlis, el-lendig ; 
arm; armoedig; kattijf, kattijvig, 
ketijf, keitijf; derelik; drukkig, 
drukkelig; schamel; klagelik; ont- 
fermelik ; on-gevallig ; mat, mate, 
vet. sukkeler ; on-saelig, & ali- 
auando salig ; qubd afflicti sint 
beati: [nirb salig, affluentiam 
aut abundantiam significet tarn 



in malo quitm bono ; ut kinder- 
salig ; & in ipsd significatione 
tov, Miser, ramp-salig ; druk-salig, 
vet. I. R.] Miser & probus, armen 
hals; schamelen bloed. Miserum 
me ! och arme ! 

Miseri, Miserabiliter > Miserandum 
in modurn, jammerliken ; ellendig- 
lik ; ont-fermeliken ; armelik ; scha- 
melik ; derelik ; poverlik ; on-sae- 
iiglik. 

Miseria, katijvigheid ; allende ; 
el-lende ; ellendigheid ; sukkelinge ; 
derelikheid; derenisse; on-gevallig- 
heid ; kommer, kombre ; armoede ; 
bijstierheid ; jamer, jammer; ramp; 
on-saeligheid ; saligheid ; ramp- 
saligheid. 

Misereri, Miserari, Miserescere 9 
jammeren ; be-jammeren ; deeren ; 
deerenisse hebben ; (Miseret me, 
mij jammert ; Miseret me tui, gij 
deert mij ;) be-klagen en jammeren ; 

ontfermen ; med - doogen , mede- 
lijden ; erbarmen. 

Miserere mei, morbus, Vide, 
Ile, Ileus. 

Misericors, barm-hertig ; ont- 
fermig ; ont-ferm-hertig ; jammer- 
hertig ; genadig ; med-doogsaem. 

Misericordia, Miser atio, Mi stria 
alienee in nostro corde compassio, 
barm-hertigheid ; ont-fermenisse ; 
ont-ferminge ; ontferm-hertigheid ; 
med-lijdinge ; med-lijdenheid ; 
med-doogenheid ; derenisse ; ge- 
naede ; genade ; compassie. 

Missa, Ecclesiasticorum, misse ; 
messe. 

Missa sollennis autelucana de An- 
nunciationeB.Virgims,quatuor tern- 
porum Adventus, feria quarta 
celebrari solita, gulden misse, 
sic dicta ob excellentiam. 

Missa pro defunctis, siel-misse. 



Mrr 



- 259 — 



Mod 



Missa Canon, Secreta, stilte der 
missen ; stille misse ; canon vande 
misse. 

Missale, Missalis liber, mis-boek ; 
missael. 

Mithridatium antidotum, mi- 
tridaet. 

Mrris, ge-dwee, ge-dwaei, 
dwee, ge-dweegsaem ; saecht, sacht, 
socht; moedig; ge-moedig; muik; 
morwe, murwe ; mouter ; tarn, 
taem ; mild ; soet, suet ; stil, 
stille ; on-stuer ; lijns, lins ; rijp. 

Mitts ingenio, goedelik ; goedig ; 
goeder-tier ; goeder-hande ; goed- 
hertig ; saecht-sinnig ; saecht-moe- 
dig ; sedebaer, sedbaer, sedig. 

Mitigare, Mitificare, mouteren ; 
morwen ; ver-morwen ; muiken ; 
saechten, saechtigen; ver-saechten ; 
milderen ; mildigen ; linderen, vet. 
Mitigare, ut oedema, tumor em, &c. 
ver-slaen het ge-swel. 

Mitescere, rijp, tam, morw, mou- 
ter, worden. 

Mitigare affectum, ver-soenen ; 
ver-soeten ; be-goedigen. 

Mitigatio, ver-soetinge ; ver- 
soetsel. 

Mitra, Mitella> capruin; kovel 
der vrouwen ; mutse. 

Mitra, testium involucrum, 
klos-huifken. 

Mitra Episcopalis, mijter ; infel ; 
bisschops-hoet. 

Mitra ornare, mijteren. 

Mitella, linteum in quo bra- 
chium lasum saucitlmve suspen- 
ditur, sluier ; swachtel; arm-band ; 
arm-wachtel. (1) 

Mittere, senden ; seinden ; 
schikken ; over-senden. Missus, 
gesonden; gesandte, gesandt-bode; 
geschikt. 

(1) Uit het Etym. overgenomen druk- 
fcil. L. « Arm-swachtel. » 



Mittere foras, uit-senden ; uit- 
laeten. 

Mittere, werpen ; worpen. 

Missus us, worp, wurp, werp. 

Mittere in possessionem, stellen, 
setten, in \ besit. 

Missus, us, gerecht; tafel-gerecht. 

Mittere, Missum facere, Missionem 
dare, laeten ; laeten vaeren ; ver- 
laeten ; losen, loosen, lossen ; quijt 
maeken; laeten gaen; oor-lof geven; 
af-danken : Missionem dare milttibus, 
de krijgs-lieden af-danken. 

Missio, af-dank ; af-scheid ; pas- 
poorte, passeporte ; ge-leide. 

Missio causaria, vertrek-brief. 

Missio, dimissio ignominiosa, 
sak : Mittere sive dimittere famulum 
ignominiosi, den sak sijnen knecht 
geven. 

Missionem poscere, flagitare, oor- 
lof vragen, bidden. 

Missilis, werpelik. 

Missilia, pecunia in vulgus 
promiscui sparsa, werp-giften; 
griel-geld. ea spargere, in den griel 
worpen : rapere, sparsa arripere, 
grielen. 

Missilis, schietbaer ; schietelik. 
Missile, schot, schote, scheute : 
Missilia, ge-schut. 

Mitulus, i Concharum ge- 
nere, Vide, Concha. 
Mna, Mina, pond. 
Mnemosynon, ge-denkenisse ; 
gedenk-teeken. 

Mobilis, Mobilia,&c. Vide, Motus. 

Modo, in dien ; (Modd id 

feceris, in dien gij, &c.) so verrq: 

so verre als ; in gevalle : Modd, 

alleenlik; eerst. 

Modd, nu, nouw ; schier ; 
itsund. (1) 

(1) Etym. « Itsund. ger. sax. fris. 
Nutw, modd, statim. » 



Mod 



— 260 — 



Mod 



Modius, &, Modiolus, men- 
sura apud varios varia,sester, 
sister, antwerp. vier viertelen ; 
mudde ; meuken, moken ; loope 
korens, campin. viertele; schepel; 
summer, sic. rempe, de Modio 
nautico sen mensura, sax. 

Modius, koker vande mast; mast- 
koker. 

Modius, terebellum, trepan. 

Modiolus, roomerken. 

Modiolus, eemer ; put-eemer, 
schep-eemer; suile, suele,fland. (1) 
Modiolus erogatorius, giet-eemer. 

Modiolus rota, velge ; rad velge ; 
rad-nave ; rad-navel; tuit, tuite. 
Vide, Rota modiolus. 

Modus, voege, vuege ; ma- 
niere ; wijse ; gijse ; ge-wijse ; 
middel ; eene mids, Grotio. voet ; 
tier ; seve, fland. maete ; ge-met, 
vet. soorte ; lei, (meniger-lei ; 
eener-lei;) mode; trein; stijl, stiel; 
fatsoen ; orden ; ordinancie ; devis ; 
conditie. wege ; commodi rem ali- 
auam applicare she deducere, q. 
aono modo ; ad bonum exitum perdu- 
cere, te wege brengen. 

Modus, terminus, schreve. 

hoc, isto, eo, Modo, ad hunc 
Modum, dus; op deser voegen; op 
dien voet. Modo alio, anders ; 
anders-sins. Modo uno eodimque, 
eens-sins ; eener-lei. Modo vario, 
meniger-lei. Modo omni, alles-sins. 

prater, extra, supra, ultra Modum, 
boven maeten; * over-uit; ut over- 
uit wel, supra modum bene, buiten 
schreve ; on-maetiglik ; excessief. 
Modum excedere, ver-velen. prater 
Modum & rationem, buiten-tier, 
buiter-tier; haetelik; supra Modum, 
ita ut ferri non possit, on- 
verdraegfiken ; on-lijdeliken. 

(1) Van het Ofr. Seille, Lat. Situla. 



Modulus, forma, wijse; gijse, 
&c. maete ; leest. 

Modulus columna, capiteel ; pi- 
leern-hoofd. 

Modulus, vulgi, model; model- 
beeld. Fide, Imago ex gypso. 

Modus, Modulus, voet. Saltan 
in numeros, arte saltare ad modulos, 
seu pracinentis vocem, voet houden 
in *t danssen; slag houden. 

Modus, Modulus, Modulamen, 
Modulatio, wijse van een lied; done, 
deune, doninge ; sang ; ge-sang ; 
melodije. Modi, Moduli cantus, 
maete ; slag vanden sang, mate 
inden sang. 

Modulus sacer Latinus, motet. 

Moduli somniferi, slaep-liedeken. 

Modi discordes, discant. 

Modulatio na>uralis, duo. (1) 

Modulatio extemporanea simpliciori 
& stato magis cantui accommodata, 
contre-point. 

Modulatio eadem alternatim & per 
vices diver sis vocibus expressa, tta 
ut cantores se mutuo insequi 
& quodammodo fugare videan- 
tur, fuse, fuge. 

Modulatio crebritate & solertid 
modulorum oblectans, schetteringe ; 
quenkelinge ; diminueeringe. 

Modularl, meten. 

Modulari, singen. 

Modulari crebrb & solerter, que- 
delen, quelen, quinken, quinkelen, 
uinkeleeren, quinkeeren ; ruiten, 
land, koleuren den sang; een- 
kelen ; eekelen den sang ; fringo- 
teeren ; bricolleeren ; minueeren ; 
diminueeren. Modos vid' concidere, 
Modulos she voculas fr anger e ; Minu- 
ritionem (seu Iunio, Minuonem) 
ciere, citare. 

(1) Append. « Duo. Diatonum, modu- 
latio naturalis, & concentus duarum vocum. » 



; 



Mod 



— 261 — 



Mol 



Modicus, Modicum, luttel ; littel ; 
weinig, weenig ; wesenlik. Modica 
& Moaesta forma, wesenlike schoon- 
heid. 

Modici, weiniglik ; kleinkens ; 
kleinlik ; properlik. Modici sive 
pared dare, pegelen. 

Moderare, Moderari, maetigen ; 
middelen; ver-middelen; tuchtigen; 
ont-houden;temperen; modereeren; 
regeleeren. Item, be-stieren, be- 
stueren ; be-schikken ; meesteren ; 
regeeren ; gouvemeercn. 

Moderate, maetelik ; maetiglik ; 
taemelik ; taemeliken. 

Moderabilis, ge-moedig. 

Moderatio, maete ; be-scheeden- 
heid ; restrictie ; temperinge ; dis- 
crerie ; gouvernement ; regiment. 

Moderator, regent ; gouverneur 
Moderatrix, regente ; gouvernante. 

maetig; recht-mae- 



Moderatus, ) ^ . 

Modestus, j maetl 

rig ; be-scheeden ; ge 



tig ; be-scheeden ; getempert ; ge- 
regelt; gematigt; sedebaer; sed-baer; 
sedig; manierlik; ge-sedig; ge-saet, 

fe-saetig, satig, holl. degelik ; 
eftig, holl. staetig ; ge-sticntigh ; 
taemelik; wesenlik; stel(i); heusch; 
berve, sax. fris. discreet; * schap- 
pelik. 

Modestus lingud sive ore, mond- 
vroet. 

Modestia, Moderatio, maetigheid; 
ge-regeltheid ; ge-tempertheid ; 
sedigneid ; manicrlikheid ; tucht ; 
heuscheid : satigheid, vet. ge- 
stichtigheid ; discretie. 

Modest ia expers, indiscreet. 

Modesti, sediglik ; manierliken ; 
satiglik, vet. wesenliken; proper- 
lik : discretelik. 



(1) Etym. « Stel. vet. a. d. stil. Reses, 
quietus. — Stil. j. sedigh. Modestus, » 



Mcechus, over-spelder ; ee- 
breker. 

Mcechari, ee-breken ; over-spelen ; 
over-spel doen ; hoeren; hoereeren. 

Mcechia, over-spel. 

Mcenia, mueren ; vesten ; 
walle, van stad, borg, &c. ring- 
mueren, g. s. s. stad-mueren ; 
stad-vesten. 

Mcenire, be-vesten ; be-vestigen. 

Mcenia urbis deijeere, ont-mante- 
len de stad ; de staddemanteleeren. 
Mceror, Mcestus, Fide, NLeror 
&c. 

Mola, molen, meulen, muelen. 

Mola manualis, manuaria, trusa- 
tilis,versatilis, hand-molen; querne. 
Mola actuaria y facilis ad circum- 
agendum, lichte meulen. 

Mola asinaria, machinaria, equa- 
ria, quam iumenta versant, 
ros-molen, esel-meulen. 

Mola qua vi aquarum rotatur, 
water - meulen . eius tympanum , 
waetermeulen-rad. 

Mola alata, pneumatica, qua 
vento circumagitur , wind-meulen. 

Mola publica, intra terminos iuris- 
dictionis, ban-molen ; mael-stede ; 
mael-stad, vet. moien-werf, \el . 

Molaolearia, olie-meulen; smout- 
molen; slag-molen ; stamp-molen. 
pilum eius ruidutn, slag-hout; 
heie. Vide, Pilum ruidum. 

Mola chartaria, papier -molen. 
[Sic varia agnomina Molis indun- 
tur ab effectu, ut, saeg-molen, 
vol-molen, &c . distinctio etiam 
rov waeter-molen, alio sensu 
capitur, id est, de ea qua, etsi 
ipsa pneumatica, aquas tamen 
a pratis egerit atque eo effectu 
distinguitur a koren-molen, &c. 
F. R.] 

Mola nucea, ex mice cavd quam 
pueri filo traiecto versanti 



Mol 



— 262 — 



Mol 



drille, drilleken ; dril-not, q. d. 
Nux versatilis, nux terebrata. 

Mola, informis caro in utero 
sive tumor uteri induratus, 
graviditatis opinionem adfe- 
rensy molen ; maen-kind, maenen- 
kind, sax. 

Mola genu, knie-bol; knie-schijve; 
wervel-been. 

Mola salsa, sout ende brood, 
&c. Vide, Sal. 

Mola fusus, molen-spille ; drille; 
trille, trijle. 

Molaris lapis, molen-steen. 

Mola superior lapis, catillus, loo- 
per ; molen-looper ; opper-molen- 
steen. inferior met a, molen-legger; 
legger vande meulen. (1) 

Molarem lapidem ferro punctim 
acuere, sulcos eius cudendo acuere, 
exasperare, billen, bikken, den 
molen-steen. 

Molaris, Molarius collis, agger 
sivemonticulus, molen-walle; molen- 
walle, molen-berg ; molen-werf. 

Mola retinaculum, pranger inde 
molen. 

Molaris claims, Molacrum, molen- 
wendel. 

Molaris axis, srander ; standaerd ; 
molen-asse. 

Molaris subscus, ferrum molare 
quod molam sustinet, molen-ijser. 

Molarium vehiculum, molen-karre. 

Molarium iumentum , Molarius 
equus, molen-peerd. 

Molare, Molarium, vectigal, tri- 
butum, mael-assijse. 

Molarium precium, molster, mol- 
ter. 

Molere, maelen ; af-maelen. 

Molitor, moller, molder, meul- 
der, molenaer, mulder, maeler. 
Molitrix, molenersse. 

(1) Vrg. Meta. 



Moletrina, pro, Mold, aut pro 
loco sen area in qud Mola, &c. 
molen-werf, &c. 

Molitura, molen -werk. 

ad Molam exacuere, slijpen. 

Molaris dens, bak-tand ; mael- 
tand; kiese, keese, sax.fris. holl. 
Moles, ge-vaerd, ge-veerd ; 
groot ge-veerd, ding ; stapel ; pijl ; 
last. Moles opposita fluctibus, Us 
coercendis, hoofd aende waeter- 
stroom ; qualis plerumque ex 
ramorum & virgultorum fas- 
cibus conficitur , rijs-dijk, rijs- 
werk, rijs-hoofd : il Molo, I talis. 
Vide, Agger. 

Moles turrita, blok-huis. 

Molestus, swaer ; lastig ; over- 
lastig ; moedelik, moeilik ; noeielik, 
noeielik ; ver-noeielik, ver-noielik ; 
oielik ; oodelik ; leedsaem ; kom- 
merlik; on-genoeglik; ver-drietelik; 
ver-drietig; ver-drietsaem; quellik; 
quelachtig ; quel-ijser, metaph. de 
homine molesto. 

Molestus, pijnlik, pijlik, pije-lik; 
brabantis plerumque usurpatum 
de molesto nimia petulantia & lasci- 
via. non Molestus, on-ver-drietig. 

Molesti, moedeliken ; swaerlik ; 
lastiglik ; on-lijdsaemlik ; qualik, 
quadelik; nood, noie ; on-gera. 

Molesti f err e, 9 t on-vrede zijn. 

Molestia, Molest urn, Molestatio, 
swaerheid; swaerigheid; swaernisse; 
be-swaering, be-swaernisse ; kom- 
mer, komber ; be-kommeringe, be- 
kommernisse ; quelsel, quelligheid, 
quellinge, quellagie, ge-quel ; on- 
lust ; on-wille ; roi ; ver-driet ; 
moedte, moeite, moedenisse, moed- 
sel, moedelikheid ; leed, leid ; 
kruis ; grief, grieve ; lemmer, 
lammer, vet. ver-noei, ver-noi. 

Molestare, Molestiis afficere, obru- 
ere, Moleslum esse, moeden, mue- 



Mol 



— 263 — 



Mom 



den, moeien, moedelik zijn ; bc- 
kommeren ; kommeren ; quellen ; 
leed doen ; be-leedigen ; noeien, 



noien 



ver-noeien, ver-noien 



ver-oien, //. mis-handen ; hijen, 
hoi. sicamb. 

Molestiam adferre multa dicendo 
& repetendo, over-lastig zijn met 
veel worden. (1) 

Molestiam concoquere, deur-etig 
zijn. 

Molestid eripere, ver-lossen. 

Molestatus, gemoed, gemoeit ; 
gequelt. 

nan Molestatus, on-gequelt. 
Moliri, poogen, pogen; porren; 
onder-staen ; toe-leggen ; onder- 
winden ; onder-moeien, fland. 
voord-stellen ; maeken; be-drijven; 
be-moeden ; moeden ; arbeiden ; 
pijnen ; be-steken ; uit zijn om 
eenig ding; be-krachtigen ; streven; 
stichten, stiften ; labeuren. 

Moliri aliquid rnali, iet quacds 
rokken, brouwen, be-rokken, aen- 
rechten. 

Moliri terram, aeren, eeren, eren, 
errien ; den akker braeken. 

Molimen, Molitio, be-drijf ; on- 
der-wind ; be-stek ; effort. 

Mollis, Molliculus, Mollicellus, 
saecht, saeft, sacht, saft, socht ; 
week, weik ; wak ; weekachtig 
(ovum molle, week gesoden ei ;) 
morwe, murwe ; morwkens ; plat 
ende morwe ; mouter ; murwe ; 
rijp ; damp, fland. ver-taerd, ver- 
tsaerd, ver-taerdig ; taert, saert, 
tsaerd, vet. (pueri molliculi, ver- 
taerde kinderen ;) ge-moedig ; ge- 
dwee, ge-dwaei, ge-dweegsaem, 
dwee ; taei ; mild (vinum molle, 
milde, lieflike wijn;) lekker; deli- 
caet ; malts, maltsch, maltskens ; 

0) Hs. 



smedig, smijdig, ge-smijd ; ge- 
smijdig ; lind, g. s. s. 

Mollis homo, weekeling ; ver- 
waent ; dertel ; wijfachtig, wijflik, 
wijfsch ; saecht leven, metaph. 
lekker ; delicaet ; teer, teeder. 

Molliter, saechtelik ; weekelik ; 
soetelik, soetkens ; ver-waendelik. 

Mollire 9 saechten, saechtigen ; 
ver-saechten, vet. morwen ; mou- 
teren ; muiken ; weeken ; weiken, 
[Curiosiores sic volunt dis- 
tinguere, ut weeken sit Mollire, 
week maeken, te weik leggen ; 
weiken autem sit, Mollescere. 
marcere y tnacerari 9 I. R.] stillen ; 
milderen, meldigen(i); smijdigen. 

Mollire, Molliri, Mollescere, mor- 
wen ; dampen, flan d. 

Mollescere, ont-laeten. 

Mollities , Mollitia , Mollitudo , 
saechtheid; saechtigheid ; morwte, 
morwheid, morwigheid ; maltsc- 
heid ; weekheid ; wakheid ; ver- 
taerdheid. 

Mollugo, wit wal stroo. Galium 

enim simpliciter sit wal-stroo. 

Molochinus color, peersch. 

Molochinarius, qui colorem tin- 
git ad purpuram inclinantem, 
peersch-verwer. 

Molorthus, sink-loot. 
Molossus, Vide, Cams. 
MoLYBDiENA, oor, oore ; mine; 
silver-ader ; loot-aerde ; looi-adere. 
Momentum, oog-blik ; oogen- 
blik ; oog-opslag ; blik. 

Momentum, instans, temporis 
ars brevissima, tegen-woordig- 
eid ; vloes, vleus, vlus ; oogen- 
blik tijds ; ver-lang ; poose ; stond 
(hoc momento, van stonden aen ; 
ter-stond;) luttelken ; wijle (tnomen- 
tum parvum, swank; wank, ger. vet. 

(1) Hs. Etym. a Mildighen. » 



c 



Mon 



— 264 — 



Mon 



Momentum, ge-wag, ge-waeg : 
ge-wicht ; be-schot ; ver-lang. 

Momentum, uit-slag inde waege. 

Momentum, graen, grein : genus 
ponderis mensurarii, auri & 
return preciosarum, aes in 't 
gewicht. 

Momentum, astimatio, ver-lang. 
Momentosus, Momentosum, magni 
momenti, een saeke van groot ver- 
lang ; treffelik, treffelike, saeke ; 
be-lang ; swaer-wichtig, ge-wichtig; 
saeken van importantie. 

magni esse Momenti, treffen ; magni 
Momenti est, Magni refert, pluri- 
mum interest^ daer ligt groot 
ver-lang aen. Momenti nullius, van 
on-weerde, (Momenti parvi homo, 
deus aes ;) Momenti nullius esse, 
niet te be-dieden hebben, adag. 
non magni Momenti est, non mul- 
tum rtfert, daer en ligt geen 
groot ver-lang aen. 

Momentaneus, ver-gankelik ; ver- 
dwijnig; hand-wijlig; kort-stondig ; 
wankel ; wankel-baer ; tijd-loos. 

Mommius, momme, mommer, 
ver-momt: fioftfuo ff fiopfiw, id est, 
terriculum, spectrum. 

Mommium agere, mommen. 
Momus, be-risper. 
Monachus, een-sellig ; monik, 
monink, monk, munk. Monachus 
cinereus, leucophaus, Franciscanus, 
grauw-monink ; grauw-broeder. 

Monachus aut Monialis nudipes, 
ut Capuchini, &c. baervoet- 
broeder, ut, discalzos, Ital. 
Hisp. 

Monachus inclusus, kluisenaer. 

Monachus castrensis, ordinis, 
plerumaue mendicantium fra- 
ter, veld-munk, vet. sax. 

Monachus laicus, idiota, leek- 
broeder ; leek-monik. 
Monachus crro, deserter, apostata, 



ver-loopen , uit-geloopen , haeg- 
monik; ver-bijstert munk. 

Monacha, Monialis, Monastica 
mulier, begijne, begine, bagijnc ; 
nonne ; refigieuse. 

Monacha reses, stoel-suster. 

Monacha inclusa, kluisenersse. 

Monachorum prafectus, prioor. 

Monasttrium, klooster, (q. d. 
claustrum) sticht, stift ; convent. 
Monaster ium, pro Ecclesia maiore 9 
ut collegiata vel Cathtdrali , 
munster. 

Monarcha, over-heer alleen. 

Monarchia, eens regieringe, Gro- 
tio. 

Mon as, eenigheid. 

Monas in alea aut pondere, aes, 
aesken; eenken; graen, grein; een 
ooge op 't spel. 

Monaulos, schalmeie, schal- 
mei-pijpe. 

Monedula, ka, kae, kauwe, 
kouwe; gai, gaei, vet. gakke; 
hznneken, f I and. dol, dole, dolle, 
daele, g. s. s. grol, vet. aelke, 
sax. sicamb. 

Monedula pettea, steen-kauwe. 

Monedula instar vociferari, kau- 
wetten, kauwetteren 

Monere, Monitis exstimu- 
lare, maenen; ver-maenen; raeden, 
raedgeven; aen-raeden; toe-raeden; 
waer-schouwen ; remonstreeren ; 
adviseeren ; waernen. 

Monere minuta serib, queselen. 

Monitus, gemaent ; gewaer- 
schouwt. 

non Monitus, on-verraaent ; on- 
gewaerschouwt. 

Monitio, Monitus, Monitum, mae- 
ninge ; raaenisse ; ver-maen ; ver- 
maeninge ; advertissement ; advis. 
Monitor, maener, maender ; ver- 
maener: aen-menner; toe-siender; 
protocol. 



Mon 



— 265 — 



Mon 



Monitor severus, dwingland ; rin- 
gel-meester. 

Monitor, qui verba histrionibus 
su gg* r it> in-steker ; in-blaeser. 
Monitor in lusu, boek-houder ; in- 
blacser in 't spel ; sed alius boek- 
houder, de quo vide in, Scriha 
ararius. 

Moneta, geld ; munte, pro 
nummo ipso. 

Moneta, nota nummi ; forma, 
imago, impressio , character , 
comma, signum, typiisque mo- 
neta aut monetalis, munte; slag 
vande munte ; stempel-slag. Mone- 
tam signare, munien. 

Moneta proba, gangbaer geld ; 
wandelbaer geld : eius probitatis 
examen, assai, essai. eius probitatis 
examinator , assaieur . examinare , 
assai eeren. 

Moneta improba, adulterina; mater 
teria monetaria, cui plus admix- 
turn est extranei & vilioris 
metalli quam per leges liceat, 
valsche munte ; on-gangbaer geld ; 
item, Moneta vetula, reiecta, billion. 
Moneta adulterator, munt-valscher. 

Moneta accisa, arrosa, geschroit 
geld. Moneta accisor, gdd-sdwooder; 
schrooder, schroier van geld. 

Moneta qualitas, alloi. Vide, 
Alligare. 

Moneta argentea, wit-geld. 

Moneta deargentata, non argentea, 
a Gallis olim cusa, in Anglia 
prohibit a; vulgo, Cocoduna moneta, 
Kokoduins geld. 

Monetarius, munter; munt-slager. 

Monetaria officina, munt, munte- 
rije, munt-winkel. 

Monetales triumviri, munt-mees- 
ters. 

Moneta prafectus, astimator, pen- 
sitor, pensiculator, waerdein, weer- 
dein. 



Moniaus, vulgi. Fide, Mo- 
nacha. 

Monile, juweel, jouweel ; 
joie, vet. bagge ; klein-nood ; 
klein noode, klein-odije; kleenode, 
kleenheid, q. d. parum necessaria. 
duisink ; haeksel, heksel, ekscl, 
fland. hals-band, hals-bagee, 
hals-cieraet, hals-gesmijde; broke, 
brooke, breuke. Fide, Colli, & 
Cimelion. Monilia, ge-smijde. 

Monoceros, een-horen Fide, 
Unicornis. 

Monochordum, clavecimbel ; 
clavecoorde ; virginael ; pinet ; 
spinette. 

Monococcon fruv.entum, een- 
koren 

Monogrammus, be-worp, be- 
werp. & ioco, mager-hein, de 
homine macro. 

Monomachus, kamper, kem- 
per, kampioen, kamp-vechter. 

Monomachia, kamp, kamp-strijd ; 
ge-vecht hand tegen hand. 

Monomachia certare, hand tegen 
hand vechten. 

Monophthalmus, een-ooge ; 
een-oogig. 

Monophyllon, een-blad. 

Monopola, fokker. 
Monopolium, fokkerije ; monopo- 
lie. 

Monoxylon, boom-schip ; 
boom-kaen, sax. sicamb. 

Mons, berg. Monticulus, berg- 
schen (1) ; holm, vet. heul; walle, 
fland. ut Molar ius, molen- walle; 
hevel, heuvel. Montes, Montana, 
orum, ge-bergte. 

Montium fauces, pyla, angustia, 
itinera angusta, kluise. 

Mons praruptus, saxeus, roetse, 
rootse, root-steen. 



(1) Hs. Etym. « Berghsken. » 



33 



Mor 



— 266 — 



Mor 



Mons arenarius, sabulosus, ut in 
Hollandia, Flandria, &c. mart 
obiecti, duine ; sand-duine. 

Mons in tnare prominens, hoofd, 
hoofd in de see, veur-berg, protnon- 
torium. 

Montis vertex eminentior, iugum, 
supercilium, berg-top ; top oft tsop 
vanden berg. 

Montis demissio, crepido, pes, 
planities Iatiisve devexa; net hangen 
vanden berg ; barm, baerm, Ital. 
falda, de slippe. 

Montis radices, pes tnontis, voet 
vanden berg. 

Montosus, berg-achtig. 

Monstrare, wijsen ; toonen, 
toogen ; ver-toonen ; ver-toogen ; 
schouwen, vet. remonstreeren. 

Monstratus, ge-wesen. 

Monstrator, wijser. 

Monstratio, ver-toog, ver-toon, 
vertooninge. 

Monstrum, Monstra, Monstrosa 
res, fatus monstrosus, mis-schepsel ; 
wan-schaepen, Grotio; monster. 
Monstrifica soboles, dragt. 

Monstrum marinum, see-wonder. 

Monstrosus, seldsaem. Monstrosi, 
seldsaemlik. 

Monstrosus homo, Monstrum homi- 
nis, on-mensch. 

Monumentum , graf , graft , 
grave. 

Monumentum memoria dicatum, 
etsi corpus illatum non sit, 
staet-graf, cenotaphium. 

Monumentum, gedenk-teeken; 
ge-denkenisse ; vermaen-teeken. 

Monumentum scripturarium, brief 
ende segel. 

Monumentis mandare, op-teeke- 
nen. 

Mora, draeligheid; draelinge; 
achter-stel ; lunderinge ; lunte- 
ringe; loteringe; gijle, vet. /land. 



ver-trek ; be-kommeringe, be- 
kommernisse : uit-set ; uit-stel ; 
uit-settinge ; uit-setsel ; uit-stelsel ; 
delai, dilai. Mora in te est quo 
minus, &c. het liegt oft ligt aen 
u, &c. 

sine Mora, on-vertogen. 

Morari, Moras trahere, nectere, 
beiden, ver-beiden ; toeven, ver- 
toeven; draelen; loteren, leuteren, 

lenteren, lunteren; letten; marren, 

meeren ; ver-marren, q. d. over- 
marren ; lunderen ; wachten ; ver- 
wachten ; herken, vet. suimen, 
vet. sammelen, tsammelen. Morari 
diu, ultra modum, alicubi, panne- 
koeken ergens, metaph. 

Morari, Moram interponere, hou* 
den ; op-houden ; opponeeren, 
opposeeren ; delaieeren. 

Moras nectere, causas Morandi 
innectere, uit-wegen soeken ; aen- 
houden ; futsel-boek soeken. Moras 
castigare, aen-mennen, 

Morari nihil, nihil Morari, niet 
vragen, niet passen op eenige 
saeke, nae eenig ding. 

Morari, woonen. 

Morari rem aliquam, letten op 
eenige saeke. (1) 

Moralis, Morale, Vide, Mos. 
Morbus, siekte, siektenisse ; 
suekte, suikte ; sueke, s. s. suchte ; 
krankheid; krenkte, krankte;krenke, 
vet. siek-dag; wee-dag; wee-dom ; 
on-gesondheid ; on-gesonde, vet. 
quaele, quelinge; mis-quaem; plage; 
ge-brek ; passie. 

Morbo affectus, contaminatus, be- 
siekt. 



(1) Non morari rem aliquam kan wd 
beteekenen : Niet veel om iets geven, er 
niet na vragen ; doch Morari rem aliquam 
beduidt enkel : eene zaak beletten, ver- 
tragen. 



Mor 



— 267 — 



Mor 



Morbo gravi & exitiali ager, 
dood-siek. Morbus letalis, exitialis, 
pernicialis, dood-siekte. 

Morbus praceps, celer, acutus, 
subitus, subitaneus, haestige siekte ; 
haestigheid. 

Morbus contagiosus, haelende, be- 
haelende, siekte ; smettelike, kle- 
vende, aen-klevende, siekte. „ 

Morbus endemiuSy vernaculus, pa- 
trius 9 land-siekte. 

Morbus epidemius , epidemicus , 
pandetnus, palabundus, communis, 
universalis, Morbus cali, fluens, 
sterfte ; over-gang. 

Morbus sonticus, qui vid* h 
functionibus publicis excusat, 
aen-hangende, bij-blijvende, siekte, 
plage. 

Morbus caducus, sacer, comitialis, 
tnaior, Herculeus ; specialiter 
Sonticus Plinio, vallende siekte ; 
vallende evel ; stortende siekte ; 
be-smetheid ; Sint Jans evel ; boos- 
wee, s. s. 

Morbus hereditaria, aut vitium, 
a parentibus in libcros transiens, erf- 
siekte. 

Morbus articularis y lemte, lamte, 
der leden ; artijke. 

Morbus lunaticus, maene in' 't 
hoofd. 

Morbus regius, arcuatus, geel- 
suchte. 

Morbus subtercutaneus, waeter- 
siekte, waeter-suchte. 

Morbus Anglicus, solstitialis ; si- 
riasis, sweetende siekte. 

Morbus pedicularis, luis-siekte. 

Morbus pestilens, peste ; pesti- 
lentie ; cui morbo varia nomina 
vulgo induntur , metaphorica 
omnia &c. de swaerigneid, de 
salicheid, &c. 

Morbus venereus, vulgo Gallicus, 
pokken met de lemten ; mieren ; 



de pokken ; spaensche pokken ; 
franssoisen. 

Morbus ischiadicuSy coxarius, sive 
coxendicus, schiatica. 

Morbus lateris, telum, schot, ge- 
schot, inde sijde. 

Morbus hepatarius, lever-suchte. 

Morbus pulmonarius, longer-siek- 
te ; longer-sucht. 

Morbum contrahere, in morbum 
decider e, krank worden. 

Morbo laborare y krank, siek, zijn. 

in Morbum recidere, Morbum red- 
divum pati 9 in-vallen ; ver-vallen ; 
in-storten. 

Morbum simulare, iurare, den 
siekaerd maeken. 

Morbus frugum, mis-was. 

Morbidus, Morbosus, on-gesond ; 
krank ; siek ; siekelik ; be-siekt ; 
sieker-tieren, fland. suchtig ; 
on-geve ; on-gants ; ge-brekkelik. 

Morbidus aut neutro modo se habens 
inter agritudinem & sanitatem, seps ; 
quaps; meps, meeps; pipsig, fris. 
Mordella, insectum pustu- 
las puerorum appetens, puist- 
bijter; rombout. 

Mordere, Mordicare, bijten, 
bieten, biten ; snabben ; tingelen, 
fland. (1) 

Morsitare, knabbelen. 

Mordere, hekken : proprii est 
venenatorum animalium ; unde 
hecht, lupus piscis. Io. Avent. 

Mordere rostro, pikken ; bikken, 
bekken. 

Mordere clanculum, detrahcre, 
nae-seggen; achter-klappen. Morsus 
clancularius, achter-taele ; achter- 
klap ; achter-spraeke. 



( 1 ) Van denzelfden wortel als gr. Sd/epco, 
Lat. Lacruma, voor ilacrutna, Hd. Zahre. 
Vrg. nog Ned. Taggen en Taai. 



Mor 



— 268 — 



Mor 



Mordicans, heet op de tonge ; 
heit, fland. 

Morsus, a, urn, gebeten. 

Morsus, us, bete; ge-bit, ge-bet; 
pijn, pijne. Morsiuncula, betken. 

Morsu penetrare, deur-bijten ; 
necare, ver-biiten. 

Mordicus, Mordicitus, ge-betiglik. 

Mordicus se continere, ling nam 
cotnpescere, ver-bijten sich selven. 

Morsicatim ludere, sive mordere, 
bijsen, biesen, q. bijssen, id est, 
mordere, germ . Gesner. 

Mordax, bits ; bitsig ; bijtig ; 
bijter ; bijtachtig ; ge-betig ; spits, 
spitsch, spitsig ; lasterig ; knab- 
beler. 

Mordacitas, ge-betigheid ; spitsig- 
heid. 

Morsus gal Una, officin. muer, 
muir ; muer-kruid ; guichel-heil. 
Morella, herb a, nacht-schae- 
de. 

Moretum, placenta genus, 
tas-eie ; tansije, gouwiere, fland. 
lek-frite, fland. 

Moretum ex lardo, avis, &c. 
spek-taseie. 

Moretum alliatum ventris flatus 
provocans, vi jster, fland. 
Moria, sotternije. 

Mono, sot, sottaerd, sotte-bol ; 
gek-scherer; hof-narre, sax. 

Morio sceptrum cum capitello ges- 
tans, pol ; polleken ; gepolkereert 
sot; stok-narre. 

Morionis sceptrum, castus, sive 
clava, donse ; dodde ; sots-kolve ; 
marotte, marotteken ; sompe. & 

{)ro herbd palustri, donse, dodde, 
isch-dodde. 

Morionem agere, gekken ; den 
gek, sot, scheren, maeken, spelen. 
Morionis loco aliquem habere, met 
iemanden den sot scheeren. 
Morologus, sotte-bol. 



Morosophus, wijs-sot. 
Morosus, Fide, Mos. 
Mors, anima h corpore 
discessus, dood, de dood, q. d. de 
ood, sive d'ood ; reddit enim 
corpus vacuum & anima cas- 
sum ; hinc Seneca Trag. Post 
mortem nihil est, ipsaque mors 
nihil : moord (morth in I. I. 
Longobard.) ver-lijd ; over-lijd ; 
af-lijvigheid ; sterfte ; sterflikheid ; 
stervinge ; uiterste. 

Mors violenta, moord, moor- 
derije. 

Mors subita, subitanea : item, 
deliberata, decreta, gaie, gailike 
dood. Mori subiib, item, alacriter 
mori, gaichlik oft gaielik sterven ( 1) 

Morti propinquus, maturus ; qui 
prasenfem mortem evader e non potest; 
qui mortem in procinctu habet ; in 
quo omnia signa mortis apparent ; 
morti contiguus ; moriturus, mori- 
bundus, veig, veeg. Mortem in 
procinctu habere, veig, veeg zijn. 

Mortis certamen, lucta cum Morte, 
dood-braek ; dood-strijd. cum Morte 
luctari, dood-braeken ; raoord- 
braeken ; swolten, fland. 

Mortis reus, dood-schuldig. 

Mori ; Mortem obirt, oppetere, 
pati, subire, perferre, sterven ; be- 
sterven ; ver-lijden ; over-liiden ; 
af-lijvig worden ; de dood be- 
sueren. Dicitur Becano sterven, 
sive stede erven, hoc est, locum 
hereditare ; stabilem & aternam loci 
her edit atem accipere : bona pi i que 
imprimis hac Becani etymo- 
logia. Nam terrestri domo 
nostra huius habitationis dis~ 



(1) Dit alacriter komt verdacht voor: 
wij hebben hier waarschijnlijk met eenc 
KiUaansche afleiding te doen ; hij vond in 
« gaeilik » het Fr. gaiement terug. 



Mor 



— 269 — 



Mor 



soluta, aternam perpetuam, 
nullayue manu factatn dotnutn 
beredilatimque adimus, &c. 2. 
Cor. }. PulchriquoqueCicero in 
Tuscul. mortem non interitum, 
sed quandam migrationem com- 
tnutationimque vita atque du- 
cem in ccelum dicit. Aegyptii 
quoque, tumulos sive sepulchra 
aomosaternas nuncupare solent. 

Morientis reciprocus sonus quern 
in extremo edit, seu murmur raucum } 
rotel, reutel, rochcl. 

Mortem sibi consciscere 9 ver-doen 
sich selven. 

Mortem alicui moliri, staen nae 
iemands leven. 

Mortem inferre, dooden. 

Mortuus, dood ; ge-storven ; af- 
lijvig ; on-lijvig ; on-lijflik ; lijfloos, 
lijveloos; over-leden ; ver-scheeden, 
ver-scheiden. per se Mortuus, ge- 
storven van selfs. 

non Mortuus, on-gestorven. 

Mortuum suscitare, resuscitare, a 
Mortuis excitare, ver-wekken vande 
dood. 

Mortuum tumulare, sepelire, inhu- 
man, sinken den dooden. 

Mortuorum conditorium, tombe ; 
serk, sark. 

Mortualia, vigilie. 

Mortalis, Morti obnoxius, subiec- 
tus, sterflik; stervelik ; sterffelik. 

Mortalitas, sterfte, sterflicheid. ( 1 ) 

Mortifer , Mortiferus, doodlik ; 
moord-daedig. 

Mortiferi agrotare, dood-siekzijn. 

Morticinus, gestorven van selfs. 

Morticini mancipii aut dominii 
tus, doode hand : ius tale concedere, 
amortiseeren. Vide, Amortisatio. 

Morte parentis aut propinqui lege 
& ab intestato ad aliquem devolvi, 
alicui obvenire, ver-sterven. 

(1) Hs. 



Mortarium, mortier;.mortier- 
bak ; mortier-steen ; morsel-steen, 
5. s. kruid-steen ; klingel-steen, 
germ. Mortariolum, mortierken ; 
vijsel ; tuifel. 

in Mortario terere, tundere, con- 
tundere, morselen, s. s. fl. stam- 
pen inden mortier. in Mortario 
cibus subactus, gestampte spijse. 

Mor us, moer-besie ; moor- 
besie ; muil-beere, muil-besie, 
sicamb. • 

Morus vaticana, braeme, breme. 

Morum rubi, scnlis, braem-besie ; 
haeg-besie. 

Morum rubi Idaei, hinnen-besie ; 
framboise, [a braem-besie, F. R.] 

Morum lerrcstre y frag a or urn, 
aerd-besie. 

Mos, sede ; seve, fland. 
maniere ; wijse ; gijse ; ge-tes, 
be-tes, fland. ^eland. bruik ; 
voere ; mode ; stijl ; costuime, 
usancie. 

Mos 9 ritus, consuetudo vetus, 
Mos vulgatus, swank (la vogue ;) 
den ouden slender ; trein ; ge- 
woonte, ge-wente, ge-woonheid : 
More solito > ge-woonliken. 

Mores, handel ende wandel ; 
conditie. 

Mores, het wesen oft 't gelaet. 

Mores et natura, complexie. 

Mos antiquorum usu & consuetudine 
receptus, een oud her-komen, oud 
ge-bruik. 

Mos patria, gentis, genticus, gen- 
tilitius, lands-gebruik ; land-sede ; 
lands-wijse. 

Mos agendi, cure. 

Mos malus, Mores pravi, wan- 
sede, %eland. 

More suo, nae sijn ge-tes, fland. 

Moribus alicuius respondere, Mores 
alicuius referre, aerden nae iemanden . 

Mores probos docere, tuchtigen, 



Mot 



— 270 — 



Mot 



. Morum censor, magister, tucht- 
heer ; tucht-meester ; regiment- 
heer ; regiment-meester ; reforma- 
teur. 

Moratus y sedebaer, sedbaer, sedig; 
ge-maniert. mali Moratus, on-sedig; 
on-gesedig ; on-manierig. 

Moralis scientia, sede-konst ; 
sede-leere. 

Morigerari, Morem gerere, ge- 
hoorsaem zijn ; ge-hoorsaemen. 

Mfirigerus, hoorsaem ; ge-hoor- 
saem ; onder-danig ; obedient. 

Morigeratio, ge-noorsaemheid. 

Morosus , gemelijk , geemelik , 
gemmelik: au-weerdig, a-weerdig, 
ou-weerdig; ou-bolgig, a-bolgig, 
vet. een-sellig ; een-sinnig ; eigen- 
sinnig ; eigen-willig ; urig, ur- 
malig ; korsel ; tortel-moedig ; 
dertel-moedig ; wrant, wrantig, 
fris. frevelip; frevel-moedig ; que- 
seler; quellik, quelachtig; kribbig, 
kribbelig ; sorig, seurig ; vies ; 
viesaerd, biesaerd, biesarre ; seld- 
saem ; misselik ; on-vernoegelik, 
cut nulla re,quantumvis exacta, 
satis fit ; fantast, fantastijk ; mal- 
plaisant. 

Morosi, gemeliken ; ou-weerdig- 
lik ; seldsaemelik. 

MorositaSy gemelikheid ; au-weer- 
digheid ; a-weerdigheid ; ou-weer- 
dig-heid ; quelsel ; quelligheid ; 
viesheid ; seldsaemheid. 

Mosaicum opus, mosaik, mu- 
saik. Fide, Musivum. 

Moschus, Mus odoratusyperegri- 
nuSy musk-katte ; rauskeliaet-katte. 

MoschuSy Moschuniy odoramenti 
genus ex apostemate sangui- 
nolento Moschi animalculiy 
musk ; muskeliaet, moskeliaet. 

Motacilhy ) 

Motiiare, (Fidey Movere. 

MotuSy &c . / 



Movere, roeren, rueren ; ver- 
roeren ; waegen, wegen, wiegen, 
waegelen, weggen, ge- waegen, 
(horutn quadam etiam Moveri 
significant) rangen, vet. quikken; 
be-hermen, ge-hermen, germen. 

Movere se sursum & deorsunt , 
ultro citroquey robusti & celeriter, 
rommelen : q. homo se robusti 
celeriterque movens, rommeler, rom- 
mele, Becano. 

Movere cum sonitu, rotelen. 

Movere leviter & frequenter, vled- 
deren, vlederen ; wemelen. 

Movere sententia, om-setten van 
sijn op-set. 

Movere loco, ver-schuiven ; ver- 
stellen ; schuiven ; schuven ; ver- 
trekken. 

Movere loco, dignitaUy af-setten ; 
af-stellen ; af-setten van sijn ampt. 

Movere alicui bilem, stomachum, 
ver-tornen, ver-toornen. 

Moveri y hobben. 

Moveri & vivere, quikken. 

Moveri interpositis intervallis, we- 
melen. 

non aut nihil Moveri maledictis y 
schutten op sijne tanden, meta- 
phora h lupis sumta 9 qui den- 
tibus ictus & verbera avertunt. 

Motare, motitarey Mobilitare, & 
quad amy Motariy Motitariy Mobi- 
litari, quassen ; hobben ; fimelen, 
femelen; wremelen; beven; drillen, 
drielen, trillen; krevelen; touteren; 
schongelen, schonkelen, hoi I. fris. 
wankelen ; wanken ; krevelen (1); 
trijlen ; wapperen ; schupt>en , 
schoppen ; writselen, vritselen ; 
quikken ; swikken ; wiggelen ; 
wikkelen; daekeren, vet. fland. 
waggelen , waegelen , quinken ; 

(1) Waarsch. Krievelen. Etym. «Kric- 
vel. j. krevel » 



Mot 



— 271 — 



Muc 



continuo motu hue iliac ferre, dubio 
& tremulo motu ferri. 

Motitare caput, schudde-bollen. 

Mobilitare ante oculos, weisteren. 

Motare manus pedisque, spertelen. 

Mobilitare, Motare, Motitare, di- 
gitos, peuselen. 

Motitare caudam, quik-steerten. 

Motus, be-roert, be-ruert ; ge- 
roert. 

Motus, us, Motio, roere ; be- 
roerte ; swank ; ge-wag, ge-waeg. 
Motus tremulus & incertus in re 
quapiam, quinkte, quinkt, Becano. 

Motus incompositos dare, hobbelen- 
tobbelen ; hobben-tobben ; hob- 
sakken. 

Motus celer, swenk. 

Motu quodam interiore augeri, 
in maius sive ' melius promoveri, 
dijen, dijden, dieden, dijgen ; de 
pappe dijdt, puis attollitur, & maius 
corpus incremento quodam interiore 
sumit : het brood dijdt, pants fer- 
menti vi augetur, & molem sumit 
maiorem. Becano bine, be-dijden, 
be-dijgen, fieri, evadere, proficere, 
recti evenire, incrementum sumcre ; 
bine & dege, vigor, incrementum, 
bonus eventus-: [ita ut bac vox 
dege non mail possit interpre- 
tari voces Natura & <f>v<n^ f F. R..] 

Motus, tumultus popularis, 
op-roer. 

Motor primus, aen-legger ; op- 
steller: op-setter. 

Mobilis, be-roerlik, be-ruerlik ; 
be-wegelik ; locht ; lochtig ; sn~l ; 
meubel ; til-baer ; roerlik. 

Mobilis, ut homo levis, licht- 
vaerdig ; wispel-duerig, wispel- 
tuerig; wispel-tuite ; wispel-tueren- 
tuite. 

Mobilia bona, res Mobiles; Ruta, 
Casa ; supellex, qua terrd non 
tenetur, nee structili opere 



tectoridque, roerlike oft roerende 
goeden; tilbaer goed; varende have; 
tilbaere have ; reed-have, vet. 
huis-raed ; meubelen, meubele 
goeden; kateilen, kateelen, fland. 

Motacilla, avis, quik-steert ; 
bleek-steert. 

Motacilla species, culicilega, mus- 
cipeta, vliegen-vanger ; vliegen- 
steker, sax. 

Mox, ter-stond; straks; schier ; 
saen ; vloes, vlus, vlugs, vleus, 
vleugs, flus, flux, q. d. volando. 
te hand, te hands, ad manum, in 

manu, [iflV Proverb. 11, 20, 

F. R.| 

Muccus, Vide, Mucus. 
Mucor, schimmel ; muffe ; 
moffe; vortheid; mosigheid; mosch, 
mosse ; vinnigheid ; gromraelinge, 
fland. 

Mucor pracipui potus 9 kaem, 
kaen, kiem ; be-kaeratheid. 

Mucere, Mucescere, Mucoren con- 
trahere, emittere, muffen; mosschen, 
mossen ; schimmelen ; ver-schim- 
melen ; uit-slaen ; be-schimmelen ; 
kaemen, kiemen, boll, fris; 
vuntsen ; be-kaemen ; be-kaenen. 

Mucidus, muf, muffende, mufEg; 
mosachtig; vuntig, vuntsig, vunscn, 
vontig ; vats, vaets, vaetsch ; ver- 
schimmelt; schimmelig; schimmel- 
achtig ; ge-schimmelt ; be-schim- 
melt ; ver-rot, vort ; uit-geslaegen ; 
kaemig ; kaemachtig ; be-kaemt ; 
kiemig ; vinnig, ger. ouwig, boll. 
Mucro, punt, punte, point ; 
pits, pitse ; oort. 

Mucro reflexus, weder-haek. 

Mucronis ictus, steke. 

Mucronatus, puntig; spits, spitsch, 
spitsig ; gespitst. 

Mucus, Muccus, snot ; snut, 
snutsel ; snodder, vet. slijm, vet. 



Mul 



— 272 — 



Mm. 



Muci stiria, stilla mucosa, snotte- 
belle ; mosschel, metaph. 

Mucosus y pipsig; snot muil; snot- 
olf ; snottaerd ; snottig ; snotachtig ; 
be-snot. Muco rnaculare, ungere, 
be-snotten. 

Muccinium, snot-doek ; snut- 
doek ; snuttel-doek ; neus-doek 
Muccinium pendulum & striatum, 
preael, /land. 

Mugil, piscis, mullener, mul- 
link, fland. kullink, sax. herder, 
sic Hollatidis nobis (inquit 
Adrian. Iunius) dictus vel h 
carnis duritie ariditatique vel 
qubd uti pastorem oves, ita 
mar em greges feminarum etiam 
in prasens captura discrimen 
sequantur , & i diver so mares 
feminam. E 

Mugilum fluviatilium genere, kolf- 
ooge. 

Muginari, mondspelen, mom- 
pelen; futselen; muiseneeren, abdita 
tnagno sikntio inquirere 9 muisen, 
Becano. 

Muginatio, muisenisse, muise- 
neste in 't hoofd. 

Mugire, blaeren ; balken, bol- 
ken, belken, bulken, balgen, [hinc 
tueros tumultuantes obiurgando 
oalg aut balgers vocamus, qubd 
aures parentum tanquam mu- 
gitu obtundant , I. R.] burlen, 
brullen ; brummen, brummelen, 
sax. sicamb. reeren ; loeien, 
luien; bremmen, His p. bramar. 

Mugitus, loeinge. 

Mulcere, ver-saechten ; ver- 
soeten ; smijdigen ; streelen ; troe- 
telen ; dreelen, fland. paisen, 

Eeisen, pais maeken ; horken , 
erken ; strooken, hoi. Mulcere 
verbis, be-kouten. 

Mulcere ferrum, het ijzer ge- 
smijdig maeken. 



Mulcere caput digito, krauwen. 
Mulcta, Viae, Multa. 
Mulgere, melken. 

Mulctra 9 Mulctrale, Mulct rum, 
vasin quo lac dum mulgetur , 
excipitur, melk-tobbe ; melk- 
eemer, melk-stoop. 

Mulier, vrouwe, q. d. vro-hou, 
latitiam & iucunditatem con- 
servans, Becano; vrouwen per- 
soon ; wijf, wijve, vrouwen-beld, 
vet. ger . plat-broeke, iocosi. 

Muliercula, vrouwken ; wijtken. 

cum Muliere corpus commisccre, 
vleeschelik be-kennen een vrouwe. 

Mulier acerba, sureel. 

Mulier crassa, doliaris, ventricosa, 
pampoelie, pompoelie. Mulier gra- 
vida, fata, pragnans, uterum ferens, 
utero gravis, be-gorde, be-vruchte 
vrouwe. garrula, vana, vaniloqua, 
inaniloqua, levis, inutilis, vaga, 
futilis, linguax, inepll loquax, im- 
proba, procax, ijdel tuite ; quene ; 
klik-oie ; klik-spille ; leffe, vet . 
lameere, Xdfivpo?. 

Mulier mariti absentis advent urn 
avidi affectans, haek-wedue, q. d. 
vidua expectans sive appetens avidi. 
\Videndum an non haeg-weduwe, 
id est, fetnina vaga, meretrix y 
lps verken, vidua cuiusvis, F. R.] 

Mulier ignava, inepta, absurda, 
stulta, mente vacua, ambubaia, 
insulsa, parum frugi, incuriosa, 
secors, pigra, delira, sloore ; slet, 
sletse; ioole; laere, laerie; sladde, 
slodde ; vadde ; rnalloete ; lab-soete ; 
labbe-kont ; labbe-kous ; lave, ave ; 
ael-witte ; ael-wete ; lavetse ; lau- 
date ; sorgeloose ; dantinne, dante- 
lorie ; sauwel ; vodde, q % pannosa, 
pannuccia. Spurca, sordida, deformis, 
obscena, spurca, squalore foeda, in- 
culta, foriola, machache, machachel, 
(Ital. magagna, macchia, q. ma- 



Mul 



— 273 — 



Mul 



cula, labes ;) sabbe, vet. schijte, 
schijt-kont ; hoppe ; soole ; vuil 
mosse, mokke (His p. mo$a). 
Lasciva, kets-merie. scurrilis & 
venerea, loddege, loddeke, vet. 
virosa, libidinosa, pruriens, luxuriosa, 
viri appetens, man-sieke vrouwe 
impudenter & dolosi mendax, rabel- 
ster ; truffe. levis, vaga, drillc, 
driele. maledica, cavillalrix, rixosa, 
conviciatrix, schabbe; quaede snarre; 
schandeel. pedens sive crepitum ven- 
tris sape emittens, verte. prostituta 
& exposita cuiusvis libidini, afaro? 
yvvq, straet-verken. 

Mulier nupta, gehoude vrouwe. 
vidua, viro orba, weduwe ; witwe; 

Mulier nunstrualis, menstruata, 
maend-stondige , maen-stondige , 
maen-suchtige vrouwe. 

Mulier peregrina, vaerende wijf, 
vet . 

Mulier procera, incondita, gedse ; 
eene lange gedse, een slag-sweerd. 

Mulier mercimonia exercens, koop- 
wijf ; koop-vrouwe. 

Mulier sciola, wite-vrouwe, &c. 
Fide, Saga. 

Mulier segniter & testudineo gradu 
prorepens, tardigrada, sleipe ; sleip- 
lendene. 

Mulier sterilis, &, 

Mulier languescens, quene. 

Mulier strigosa, strigis & rugis 
deformata, ver-rompelae, ver-rim- 
pelde, taeie. 

Mulier tempestates incantationibus 
excitans, weder-maekster, Tibull. 
1. EL Hanc ego de ccelo ducen- 
tem sidera vidi : Fluminis 
hac rapidi carmine sistit iter. 
Hac cantu finditque solum, 
manesque sepulchris Elicit, & 
tepido devorat ossa rogo. Cum 
libet obscuro depellit nubila 



ccelo, Cum libet astivo convocat 
orbe nives. 

Mulier celebs, innupta, vacans, 
vacua, vidua thoro iacens: qua non 
subigitur, ledige vrouwe, vet. 
braek-liggende vrouwe. 

Mulier volatica, Thessala, Val- 
densis, vaudoise. Vide, Lamia. 

Mulier vulgaris, gemein, gemeen, 
vrouwe. 

Muliebris, vrouwelik. Muliebris 
vestis, vrouwen-kleed ; inter quas 
falie, huike, &c. 

Muliebria, vrouwelikheid ; wijf- 
likheid. 

Muliebris, Mulier osus, Mulier arius y 
vrouwachtig; vrouwen-man, vrou- 
wen-siek. 

Muliebris animi 9 henne, hanne ; 
vrouw-hertig. 

Mulleus, calcei genus, muil. 

Mullus barbatus, bar bus, pis- 

cis, barbeel ; quidam & barm 

vel berm, banner, bermer, vocari 

aiunt : see-koning, A dr. Iunio; 

seem, sicamb. rood-baerd, Potter 0. 

Mulsum, Vide, Mel. 

Multa, Mulcta, straffe; straf- 

finge; broke; breuke; boete; ver- 

beurte, ver-boorte; wan-deel, vet. 

sax. amende, emende. 

Multa proprii pecuniaria, geld- 
straffe. 

Multa, id quod iudici benditur 
pro multa , wedde; wedde-geld ; 
wette; wijte, vel. ge-wette, vet. 
sax. sicamb. 

Multa qua domino aut principi 
debetur, heer-ban. 

Multa obnoxius, straf baer. Multa 
obnoxium esse, staen ter boete. 

Multa homicidii, man-boete, vet. 
Multa pecuniaria ob hominem lasum 
occisumve; Multa astimationis capitis, 
were. Vide, Luitio. 



34 



Mul 



— 274 — 



Mul 



Multa ob vulnus illatum, inkt, 
vet. ^eland. (1) 

Multa genus, XXXII verbera virgd 
querned, malder, malter, sax. id 
est, xxxii konings-malter. 

Multatn incurrere , committere , 
luere, Multari, in Multatn incidere, 
broken, breuken ; ver-breuken, 
ver-broken; ver-beuren, ver-boren; 
mis-beuren ; ver-dienen de straffe, 
(Multatn vid* mereri ;) vallen inde 
straffe ; ver-bossen ; ver-werken, 
vet. Multatn comtnittens, brokig. 

Multare, Multatn erogare, 
exigere; Multd aliquam vexare, 
straffen, straven; straffe aen-doen; 
op-leggen een straffe, boete, &c. 
deur-nemen ; louwen ; barteeren ; 
kalengieren. Multa irrogatio, kalen- 
gieringe. 

Multare & castigate in cotnitiis 9 
capitelen. 

Multare, Multatn dicer e; &, 
Multatn prastare, dare, wetten, 
vet. s. s. 

Multare, Multatn irrogare ; & 
Multari, Multatn subire, boeten. 

Multari, gestraft worden. 
Multus, &, Multi, vele, veel ; 
voele, vet. holl. menig, mannig ; 
meinkel, minkel, vet. hoi. mene, 
vet . fland. meente, meinte, sic. 
bo I. fris. id est, ge-meente, 
ge-meinte, gall, maint : swindig, 
vet. 

Multutn, Multd, Multopere, veel, 
vele ; seer ; vast ; bijstier, bijster ; 
lijdig, lijdigen ; lijdigen veel. Mul- 
tutn aqui, ge-lijke veel; lijke veel. 

Muttum differt, interest, discrepat, 
het liegt oft ver-schilt veel. 

Multo, Multis partibus, doctior, 
veel geleerder. 

(1) Hs. L. met Ety m. « Incke. » 



Multo ante, veel geleerder. (1) 
Plus, Plurimum, Vide, in P. 

Multiplex, Multifarius, Multifor- 
mis, Multiiugus, Multiiugis, Multi- 
modus, Multigenus, veler-hande ; 
veler-lei ; veel-voudig ; meniger- 
hande; meniger-lei; menig-vuldig, 
menig-voud, menig-voudig ; meni- 
ger-tier, vet. ver-scheiden. 

Multiplicare , Multiplex facere, 
meerderen ; ver-meerderen, ver- 
meeren ; ver-hogen, vet. menig- 
vuldigen, ver-menigen ; ver-me- 
nigvuldigen ; over-menigen ; oeken, 
vet. 

Multipliciter, Multifarii, Multi- 
fariam, menig-sins; menig-vuldig- 
lik ; veel-voudiglik. 

Multiplicabilis, menig-vuldig ; 
menig-voudig. 

Multiplicatio in compositione 
designatur subiunctis voude 
sive voud, ut , menig-voud, hon- 
dert-voud, dusent-voud. 

Multitudo, veelheid ; menigte ; 
menge, g. s. menig-vuldigheid ; 
hoop; hoop-werk ; klufte, fris. 
klugte. Multitudo hominum, populi, 
her, heir ; hoop volks ; ver-gade- 
ringe van volk ; schaere ; conroot. 

Multitudine suberare, ver-menigeri . 

Multitudine ohruere, gravare, ver- 
veelen. 

Multibibus, dronkaerd ; golper, 
gulper. Multibiba, dronkersse. 

Multicavus, bol. 

M«///r(?/(?r,veel-verwig; meniger- 
lei- verwig. 

Multiforis, Multiforus, veel-gatig. 

Multiloquus, mondig; veel-seggig. 
Multiloaua mulier, lameere. Multi- 
loquio oatundere, over-last ig zijn met 
veel woorden. 

(1) Hs. De afschrijver dommelde in. L. 
« lang te veuren. » Z. Ante multo. 



Mun 



— 27s — 



Mun 



Multipeda, Vide, Millepeda. 

Multitia, orum, fijn Hjn-waed ; 
borat, burat ; taffetaf. 

Multivagus, land-looper ; land- 
strijker; swerver. 

Mulus, muil ; muil-esel ; muil- 
dier. Mulus ex equo & asina natus, 
bord-esel, borg-esel. 

Mula, muilinne ; muil-eselinne. 

Mulus clitellarius, sarcinarius, 
som-muil. 

MultOy muil-drijver, muiltier. 

Mulomedicus, peerd-meester. 
Mumia , Mummia , vulgi, 
mommie, mummie. 

Mundare, stuiveren; reinigen ; 
kuisschen ; netten ; net maeken ; 
havenen; pluisen; kleinsen, klein- 
sigen, klensen. Mundare aqua 
superfusione, boenen, hoi I. hinc, 
boender. 

Mundatus, gesuivert. 

Mundus, pur us, rein, reen, rei- 
nig, reinlik ; suiver ; schoon ende 
suiver ; kuisch ; net ; pluis ; geef, 
geeve, gaef. 

Mundi, Munditer, reinlik, rein- 
liken ; suiverlik. 

Munditia, Mundities, reinigheid, 
reinheid ; suiverheid ; kuisscheid. 

Munditiarum studiosa mulier , 
reinlike vrouwe. 

Mundus, ornatus, us, stof- 
feerssel ; stofFeringe ; paleersel ; 
parure, palure. 

Mundus, universum, wereld, 
weereld ; world, fris. angl . 
worold, a pud Otfridum. krijt 
des werelds. wereld dicitur h 
weren, id est, durare, perdurare. 
Mundi enitn corpus ita con- 
flatum est, & tarn apti coharet 
ut ullo modo nequeat dissolvi> 
nisi ab eo a quo est colligatum; 
unde & aternum asseruerunt 



Aristotelesy Plato, alii. At 
manet incolumis mundus suhque 
omnia versat, qua nee longa 
dies auget, minuitque senectus, 
Nee motus puncto currit, 
cursu<fue fatigat. Idem semper 
erit, quoniam semper fuit idem. 
Non alium videre patres, ali- 
timve nepotes Aspicient &c. 
Cui neque principium est us- 
auam, nee finis in ipso &c. 
Manil. i Astron. {Ego puto 
wereld, a werren, id est, vol- 
vendo, dici. I. R.] 

Mundus pro or be terra, aerd- 
rijk, aerd-bodem. 

Mundanus, wereldsch, wereldlik. 
Mungere, snotten, snutten, 
snuiten. 

Munire, vesten, vestigen ; be- 
vesten, be-vestigen ; sterken ; ver- 
sterken ; vast ende sterk maeken ; 
be-vrijen; be-waeren; fortificeeren. 

Munire, fornieren ; garnieren ; 
stoffeeren ; voederen. 

Munire aggere, be-dammen. 

Munire propugnaculo, vallo, seu 
aggere, bol-werken; be-bolwerken. 

Munire gerris aut vallo, be- 
schantsen; schantsen. 

Munire vallo & fossa, be-delven; 
be-graeven. 

Munire aquis, be-waeteren. 

Munire urbem viris, be-mannen 
een stad. 

Munire signo cruets, segenen met 
het teeken des cruis. 

Munitus, sterk ; gevest ; geves- 
tigt : ver-siert, gestoffeert. 

Munimen, Munimentum, Munitio, 
veste, vestinge ; ge-veste ; sterkte ; 
were, weir, weer, ge-weer; schantse; 
be-schantsinge ; be-schermsel ; be- 
schut ; be-schutsel ; be-waeringe ; 
basteie, basseie, pasteie, pracipui 



Mun 



— 276 — 



MlXR 



de exstante propugnaculo ; 
rempart ; bastillie ; fortificatie ; 
munitie. 

Munitio castrorum aut urbium, 
walle. 

Munitnentutn ex planets, plan- 
kiese, vet. fland. 

Munimentum anterius, loop- 
schantse. 

Munitio, stoffeersel ; stofferinge. 
Munus, gave ; gifte ; schenk ; 
ge-schenk ; ge-sende, vet . fland. 
miete, miede, miente ; present. 

Munusculutn humanitatis, civili- 
tatis & gratitudinis ergo, heuscheid. 

Munusculutn quod in anni auspi- 
cium datur, nieuwe-jaer-gifte. (1) 

Munuscula uxoribus ac nymphis 
die D. Agnetis h maritis aut procis 
mitti solita, nieten, neeten, hoi. 

Munus viscatum, quod ita datur 
ut alia alliciat, lok-gifte; worg- 
brokke, metaph. 

Munerare, Munerari, Muneribus 
donare sive honorare aliquem, schen- 
ken ; be-schenken ; be-schinken ; 
be-giften ; gichten, vet . 

Muneribus corrumpere, capere, uit- 
steken de oogen met giften. 

Munificus, vrij ; vrij-gevig ; mild; 
liberael ; be-helpig, be-hulpig. 

Muntficentia, mildheid, mildig- 
heid ; vrij-gevigheid ; liberaelheid; 
be-helplikheid. 

Munus, Munus publicum, ampt ; 
ambacht ; staet ; be-dieninge ; con- 
ditie. Munia y officie. 

Munus obire y curare, be-dienen. 

Munus alicui per manus tradere, 
resigneeren. 

Munus, schap, vet. Vide, Actio. 

Munus, debitum, officium, 
plicht, plecht, pleg, plege, plegte ; 
last ; bevel ; officie ; devoor. 

(1) Etytn. « Nieuw-jaer-ghifte. » 



Munus iniungere, be-veelen ; be- 
lasten. 

Munus obire, vaceeren ; plegen. 

Municeps, borger ; med-borger ; 
poorter ; stedsch man ; in-geseten 
der stad. 

Municipium, plakke, plekke, vlek- 
ke ; dorp ; vrijheid ; wijk-beld, 
wijg-beld. Municipium aut forum 
mercatu celebre, Adriano Iunio % 
drecht, at que bine Durdrecht, 
Moerendrecnt, Papendrecht, Swin- 
drecht, &c. derivat. [Sed verius 
qui drecht idem quod tricht 
faciunt, & Traiectum interprc- 
tantur, quod & veer : nine 
Utricht, (1) Maestricht, Campveer, 
Dordrecht, &c. F. R.] 

Municipale ius, borgerlik recht ; 
land-recht. 

Municipale iudicium, neder-ge- 
richt; ert-gerechte. 

Mur^ena, piscisfluviatilis; 
Oculata , Nonocula , enneophthal - 
mica, (2) vulgo, prikke ; lampreie ; 
negen-ooge. 

Muranula, hals-keten ; torkeel, 
vet . 

Murcidus, homo vid', loer, 
loerd; loen; loersch, loerisch; lui, 
lei, luiaerd ; sloef. 

Murex, porceleine;see-slakke; 
purpur. Murice tinctus, purpuren ; 
van purper. 

Murex, machinula jerrea 
tetragona aculeis exstantibus, 
qua ut inimici pedes ladant 
sparguntur, mink-ijser, q. d. 
ferrum mutilans eos qui id 
calcant ; voet-naegel, fris voet- 
angel ; voet-ijser ; distel-ijser. 

Murex t lupatum, ge-bit; braeke, 
fland. 

(1) Hs. 

(2) Etym. « enneophthalma. » 



Mur 



— 277 — 



Mus 



Murex, gnomon, acumen, aut 
aculeus petra, &c. stompe. 

Muria, pekel; brijn; brom (1); 
soud-brijne ; suite, soke ; waeve- 
raet ; laeke, sax. adebe ; compost. 

Muria condire, pekelen ; sulten, 
souten. Muria conditus, gepekelt. 
Muria condita halec, pekel-naring. 
in Muriam resolvi, ver-pekelen. 

Murmur, Murmuratio, druisch; 
ge-druisch; ge-ruisch; protel, preu- 
tel; ge-dommel; rochelinge; ruche- 
linge ; rochel-merkt ; rammelinge. 

Murmur quale moribundi eduni : 
Murmur raucum, ac reciprocus mo- 
ribundi sonus, rotel, reutel ; rochel, 
/land. 

Murmur, ge-rucht, ge-ruft; op- 
spraeke. 

Murmurillum, mondpelinge; kno- 
teringe. 

Murmur summissum; Murmttrque 
humilisque susurri, (Pers.) suise- 
linge, suisinge ; gonsinge (2) ; 
gepopel ; popelinge. 

Murmur ventris, rammelinge in- 
den buik. 

Murmur & confusum sonum edere, 
ut fucus, apis, &c. hommelen. 

Murmur submissum edere, ut 
frondes, rijsselcn ; rieselen (3); 
rijtelen. 

Murmurare, Murmillare, mond- 
pelen, mompelen ; prasen ; grom- 
men, grommelen; morren, murren, 

murmulen, morken ; snarren ; 
rommelen, rammelen ; knoteren, 
kneuteren ; popelen ; protelen, 
preutelen ; rotelen ; rochelen ; 
ruchelen. 

(1) Etym. « Brom. j. Broem. Spuma. » 

(2) Bij « Gonsen, Susurrare. » voegt het 
Etym. de aanm. a holL » toe. 

(3) Etym. « Rijtelen. fris. holl. Susur- 
rart, summisse marmurare. » Rieselen ont- 
breekt er. 



Murmure & verbis intonare, po- 
chen. 

Murmurare & irasci, grollen, 
fland. 

Murmurare, muiten. 
Murrhina vasa, pocula, porce- 
leine vaten. 

Murus, muer: walle, proprii 
qui ex cespitibus. 

Murus sine intritd, on-gemorterde 
muer. 

Murus sine fenestris, blinde muer. 

Murus solarium ambiens, voie ; 
walle. 

Murum tegere, munire, &c. be- 
setten, be-schieten. 

Murorum crusta, incrustatio, tecto- 
rium, albarium, be-setsel van mue- 
ren ende wanden. 

Murum struere, ducere, adificare, 
exstruere, mueren ; metsen, metse- 
len ; trekken, op-trekken, op-voe- 
ren eenen muer. 

Muri structura, metselrije. 

Muri, Muri urbis, ring-mueren; 
mueren der stad ; veste der stad; 
stad-mueren, vesten. 

Murorum mina, pinna, eminentia, 
gariete, geriete, gerriete, gerijte, 
fland. creneaux, gall, torneel, 
vet . 

Murorum sepimentum ; seu struc- 
tura, lorica, corona, ambitus, peri- 
bolus, in muris pectus muniens, 
schantse ; transse ; tinne ; kanteel ; 
borst-weer, borst-weeringe. 

Muri labefactatio, apertura, storm- 
gat ; storm-plaetse ; treke ; bresse, 
breche. 

Muro cingere, munire, claudere ; 
Murupi circumducere, om-mueren ; 
be-mueren. 

Mural us, gemuert. 

Muralium, Muralis herba, glas- 
kruid. 

Mus, Musculus, muis; muisken , 



Mus 



— 278 — 



Mus 



Mus maiar, ratte ; rotte. 

Mus montanus, emster, sax. 
sicamb . 

Mus agrestis, campestris, veld- 
muis. Muris agrestis species, Mus 
subterraneus terram scalpens fodiins- 
que, aerd-muis. 

Mus araneus 9 spet-muis (1) ; 
spinne-muis : swijn-egel. 

Mus araneus, Muscacus, scher- 
muis. 

Mus aquaticuSy Mus mergus, flu- 
viatilis, waeter-ratte. 

Mus maior potna decorticans, & 
nucleos exedens, rel-muis, Gesnero. 

Mus avellanarum y sive corylorum, 
hasel-muis, vet. 

Mus odoratus peregrinuSy Vide, 
Moschus. 

Mus artnelinuSy PonticuSy Sarma- 
ticus, Armenius, sabel ; hermijne ; 
armijne, armelijne. Fide, Mustela 
alba. 

Murinum latibulutn, cavutn, mui- 
sen-hol. 

Murinus color , muisen-vael, muis- 
vael ; esel-grauw ; asch-verwe, 
schimmel-verwe. Vide, Leuco- 

PHiEUS. 

Muscerda, Murinus fimus, muisen- 
stront ; muisen-keutel 

Muscipula, Muscipulum, muisen- 
valle ; trappe, vet. trapola, Ital. 

Mures caper e, captare, venari 9 
taciti quarere, muribus insidiari, 
muisen. 

Murilegus, Muscio. muis-hond. 

Musculus, machina bellica y storm- 
dak. 

Musculi, conchula marina, 
mosschelen. 

MusculuSy lacertuSy carnosa 
pars in corpore 9 muis, muisken, 
muiskel, muskel, muskle. 

(i)Etym. « sax. » 



Musculus temporalis, dunning- 
muis. 

Musculosa & compactd carnis pulpd 
validus, poeselachtig ; muskuleus. 
Mus^acum opus y Museum , 
Musdarium, Vide, Musivum. 
Musagetes, Vide, Musica. 
Museum, studoor. 
Musca, vliege; mugge,mukke, 
ger. sax. holl. 

Musca canina, honds-vliege. 

Musca genus vespere per arva 
lucens, nacht-mugge ; nacht-worm- 
ken. 

Musca cerevisiaria, mout-vliege ; 
quod etiam metaphor, usurpa- 
turde strenuo cerevisia potatore. 

Musca, metaph. de homine 
impudente, & qui menrarum 
assecla ciborum omnes reliquias 
deter get , schuimer; schuiffel-schrap- 
praie. (1) 

Muscipeta, Motacilla genus, 
vliegen-vanger ; vliegen-steker, 
saxon. 

Muscarium (setaceum plerum- 
que) waeier ; flabbe ; peerd-steert ; 
vliegen-lap ; vlieger-waeier ; kleer- 
bessem ; wand-borste. (2) 

Muscarium herba ; kroone der 
kruiden : bolster; boest. 

Muscadella, Muscatula 9 vulgi, 
muscadella. 

Muscus, ut arborumy &c. 
mos ; mies, vet. mos der boomen ; 
schom der boomen. Museum adi- 
mere y h Musco pur gar e, schommen. 

MuscosuSy mosachtig. 

Muscus aquatilis, endt-groen ; 



(1) Hs. Een voorbeeld van schriftvoor- 
barigheid. Z. Taal-en Lb. Ill, 165: Phone- 
tische voorbarigheid, door J. Beckering- 
Vinckers. 

(2) Etym. « Wand-borste. sax. j. 
kleer-bessem. • 



Mus 



— *79 — 



Mus 



kroos, kroost, kroes, kroest, bo I. 
sicamb. 

Muscus marinu^ see-mos ; mos- 
kruid. 

Muschus, Muschum, Vide, 
Moschus. 

MuschatjE nucis flos, folie ; 
muskaet-bloeme. 

Musica, sing-konste ; musijke ; 
discant. 

Musicatn canere, discanteeren ; 
musicieenen ; musijk singen. 

in Musica vox superior ; vulgo, 
Cantus, Discantus,Superius, Superior, 
boven-sang. 

Musica Tevicula, madrigael. 

Musicum instrumentum, gesang- 
spel. 

Musicum quodvis instrumentum 
infidibus chordisve habens harmoniam, 
snaren-spel. 

Musicorum instrutnentorum sym- 
phonia, spel. 

Musicus, sanger ; musicien. 

Musagetes, sang-meester. 

Musurgus, vulgo Componisia ; 
qui legibus artis cantiones & 
rhythmos concinnat, compo- 
nist. 

Musicus ludus y sing-schole. 
Musimon, dwerg-peerd. 
Musinari, knoeien. 
Musivum, Musaaeum, Musea- 
rium, Museum opus, in-gelegt werk ; 
in-legsel ; musaik, mosaik. 

Mussare , Mussitare, Vide,' 
Mutire. 

Mustax, knevel-baerd. Vide, 
Mystax. 

Mustela, Mustella, wesel, 
weselken, h sono quern edit, q. d. 
vesel, teste G. Agricola ; muis- 
hond, fland. 

Mustela fcenaria dormstica, flu- 
wijne, flouwijne, fouwijne, foine. 

Mustella silvestris, Furunculus, 



vulgo Viverra, foret, furet, fret; 
illeken, sax. 

Mustela quercuum, eek-horen, 
eek-horenken, eik-horen. 

m Mustela genus valde putidum , 
visse, fisse, vitsche; butoor, putoor, 
quibusd. 

Mustela silvestris, alpina, alba, 
Scytbica, Sobella, nobili belle insignis, 
marter, maerter; sabel; harmijne, 
armijne, armelijne. Vide etiam, 
Armelina, &, Martes. 

Mustelinus color obscurior ruffo, 
roaensch ; donker-rood ; deluwe, 
eluwe. 

Mustela fluviatilis, piscis, ael- 
quabbe ; quabbe ; ael-mule ; ael- 
puit ; tmit-ael ; pudde, fris. 
puite ; lompe : quabbe, & ael- 
quabbe dicta qubd cum ranis 
aquaticis maioribus coire pute- 
tur, vel cum rubetis aquaticis ; 
nam oris rictu ranas refert. 
Gesner. 

Mustela stellaris, piscis, lamp- 
reie; prikke; Vide etiam, Lam- 
petra. 

Mustelus stellaris, Lud. Potter 0, 
sive Galeus, bonte hond-visch ; & 
Musteli cetacei, groote hond-visch. 
Vide etiam, Galeus piscis. 

Mustricula, leest. (1) 

Mustum, vinum novum, 
most. 

Mustum quod sponte profluit, ante 
quhm uva calcentur, veur-loop ; 
scheut-wijn ; lek-wijn ; leke-wijn. 

Mustum suffocatum, quo vina 
alia concinnantur dulcoran- 
tiirve, stomme. 

Mustaceum, lief-koek, lijf-koek, 
leef-koek; kruid-koek; fijnen koek. 



(1) Mustricula. 1° Rattenval, en daarvan 
20 schoenmakersleest, wegens de gelijkenis. 



Mut 



— 280 — 



Mut 



Mustea cervisia 9 medig oft meddig 
bier. 

Mutare, ver-anderen; anderen, 
vet. mangeren,^ eupboniacausd, 
mangelen ; reulen ; ruilen, boll. 
wisselen; ver-wisselen ; wanderen, 
vet- fland. ver-wandelen ; ver- 
keeren ; ver-setten ; muiten, vet. 
ver-wellen, ver-wallen, vet. trans- 
porteeren. 

Mutare, Mutari, altereeren. 

Mutare naturam, indolem, inge- 
nium, ver-aerden. 

Mutare locum, situm, stationem, 
ver-liggen. 

Mutare quod dictum factiimve est, 
her-roepen ; revoceeren. 

Mutare are, ver-hantteren (1); 
vertieren. 

Mutare reijcula utilibus^ ver- 
schotelen. 

Mutatus, ver-keert non Mutatus, 
on-verandert ; on-verkeert. 

Mutabilis, ver-anderlik ; wandel- 
baer, vet. ver-wandelik ; urig, ur- 
malig ; wankel ; wankelbaer ; ver- 
keerlik ; wisselbaer. 

Mutatio, ver-anderinge ; ure ; 
transport. 

Mutilare, lamen ; stompen ; ver- 
stompen ; blokken, ^el. moetsen, 
mutsen; minken, menken; manken, 
vet. ver-minken, ver-menken ; 
ont-handen ; schrooden, schroien. 
Mutilare verberibus, lam slaen. 

Mutilare auribus, kort-ooren. 

Mutilus, Mutilatus, lid-loos ; 
lede-loos ; lam, laem ; lemtig ; ver- 
lemt, ver-laemt, ver-lamt ; ge- 
schroit ; ver-minkt ; mis-lemtig, 
vet. gestompt ; moetse. (2) Vide 
etiam, Truncus. 

Mutilus auribus, kort-oore. 

(i) Etym. « Ver-hant£ren. » 
(2) Vrg. het Fr. bijv. nw. Mousse, 
waarvan het wkw. Emousser. 



Mutilus tnanu, manibus, stomp- 
vuist ; ont-hand. 

Mutilus pede, stomp-voet. 

Mutilus, corniius carens, ho- 
ren-loos. 

Mutilus cauda, steer t-loos. 

Mutilatum membrum, stompe. 

MutilatiOy laeme ; lente, lemte, 
leme, laemte; minke, menke. 

Mutire, Mussare, Mussitare, 
kikken; muiten; popelen; prasen; 
grommen, grommelen ; knibbelen, 
knabbelen ende kijven ; vesiken ; 
veselen in d'oore ; lollen, lullen ; 
neuselen ; hemmen, hummen ; 
rinsen, fris. wranten, fris. wis- 
pelen, sicamb. mommelen, mom- 
pelen ; mondpelen ; monkelen ; ver- 
mondpelen ; morren ; morkelen ; 
pruimen, pruilen, muilen, (cum 
indignatione vid* & stomacho ;) 
protelen, preutelen ; knoteren, 
kneuteren ; roenen, runen, vet. 
ruinen ; oor-ruinen. 

Mutus, stom ; stemmeloos ; on- 
sprekende. 

Mutescere, stom worden. 

Mussitans, Mussitator, Mussita- 
bundus, muiler, muiler (1); wrant, 
fris. lollaerd; knibbelachtig; smui- 
kende. 

Mussitatio, mondpelinge. 

Muto, manlik lid ; manlike 
roede ; manlikheid. 

Mutoniatus, behangen tusschen 
de beenen; getaekelt, boll 

Mutulus, caput trabis in 
muro ex st an s, not, not-steen ; 
balk-steen ; kanteel, kanteel-steen ; 
korbeel, korbeel-steen ; keper, 
keeper. 

Mutuus, onderlinge ; reci- 
proche. (2) 

(1) Hs. Onoplettendheid van den afschrij- 
ver. Etym. a Muyler, muylaert. » 

(2) Hs. Append, t Reciproke ». 



Myo 



— 281 — 



Myt 



Mutuus, tegen : ut, Amor mutuus, 
Mutua petitio, tegen-liefde ; tegen- 
klaege ; tegen-klagte, &c. 

Mutuas operas prastare, ver-schae- 
ren ; ver-poosen. 

Mutub, onder-linge. Mutub inter 
se, malk-ander, melk-ander, mank- 
ander, a. d. man elk ander. Mutuo 
amplectt, onder-helsen. 

Mutuum, geleent oft ont-leent 
geid. 

Mutuum, Mutuatio, Mutui accebtio, 
leeninge ; verbruik-leeninge, (jro- 
tio. 

Mutualitius, Mutuus, Mutub datus, 
geleent. 

Mutuare; Mutuum, Mutub dare, 
leenen ; leeninge doen ; borgen ; 
ver-trouwen. 

Mutuari; Mutuum sumere, accipere, 
vel Mutub, af-leenen ; ont-leenen. 
Mycterismus, guise, & guich 
sive guig, holl. 

Mygale, swijn-egel. 
Myinda, lusus puerilis ob- 
structis oculis, blind-spel; suiker- 
noenken (1) ; haeger-koer. 

Myiocopus, Myiophagus, Mo- 
tacilla avis genus, muscis ves- 
cens, muggen-steker. 

MuLtECOS, insectum, mole- 
naer. 

Mymphur, Vide, Mamphur. 

Myoparo, Myoparo piraticus, 

jagt, jagte, jagt-schip ; see-roovers 

scnip, roof-schip ; brigantine, ber- 

gantine ; galeon. 

Myops, qui non nisi prope 
admota oculis videre potest, 
bij-sicnde ; bij-sienig ; stik-siende ; 
kort-sichtig ; kort van gesicht. 

Myosotis, herba, muis-oore. 
Myosorus, cauda muris, 
htrba, muisen-steertken. 

(1) Hs. Etym. « Suycker-noemken. » 



Myrias, tien-duisent, dusent. 

Myropola, apteker, apoteker ; 
salf-verkooper. 

Mvropolium, apoteke, apteke ; 
apteKerij-winkel. 

Myrothecium, salf-busse. 

Myrrhs fasciculus, barde van 
myrrhe, vet. fland. 

Myrrhis, herba, wilde kervel. 

Myrtus Brabantica, frutex, 
gagel. 

Myscelus (i); qui crura 
habet exilia ; similia, ut Graca 
habet etymologia, murinis ; ut 
Teutonica, fusis, spille-been ; 
spiller-been ; kort-been ; hukker ; 
hukkerken ; dreuteleerken ; neder- 
eersig. 

Mv<rucap<f>o<; t droog-korste. 

Mysta, Mystes, priester. Mysta 
infulatus, bischop. 
Mystagogus, sacristij-meester. 
Mysterium, heimenisse ; ge-hei- 
menisse ; ver-borgenheid ; ver-ho- 
lenheid ; misterie. 

Mystax , Mystaca , knevel - 
baerd ; snot-baerd ; graenen ; mos- 
tatse, mustatse. 

Mythragyrtes, qui lararia 
circum pagos circumvehit; qui 
obambulat cum simulatis my- 
sttriis ac rudibus imponit, 
kas-jaeger; kassenaer. (2) Dicuntur 
huiusmodi impostores & nebu- 
Jones, kas-boeven, i capsis sive 
thecis, quas falsis ossibus & 
reliquiis vafri munitas circum- 
ferunt ad quastum. Vulgo 
Quastores, &, Quastores eleemosy- 
narii vocantur. Horum nomen 

(1) Zoo het w. bestond, dan moest het 
ten minste myosccles luiden ; doch het 
heeft geen aanzijn, en de etymologia graca 
valt in duigen. 

(2) Etym. « Kas-iaegher, kassenaer, j. 
kas-boeve. » 



35 



Nap 



— 282 — 



Nak 



prorsus tollitur, in Cone, 
Trident. Sess. j. & 21. 
Mytulus, mosschel. 
Myxa, Myxaria, fructus, 
sebesten. (1) 

Myxa, excrementum pituita 
i naribus , snot. 

Myxos, Myxus, ut can del a, &c. 
boetsel ; lampen-neuse ; snutsel 
vande keersse. 



N 



Nacca, voller. 

NjE, sekerlik ; waerlik ; waer- 
achtiglik. 

NiEMiA, graf-san<* ; lijk-sang ; 
lamme sang, lam liedeken. 

Nitvus, spatte; spotted/land. 
aen-mael; am-mael, germ. 

Nam, want. 

Namtisatio, vulgi, Pecunia 
parata reprasentatio, namptis- 
sement; hand-vulling, Grotio. 

Nakcisci, krijgen; ge-krijgen; 
ver-krijgen ; be-komen ; oe-haelen ; 
vinden; vinnen; ge-winnen; winnen. 

Nanus, dwarg, dwerg ; naen, 
naenken ; mis-gewas ; metaph. 
boonken ; ver-neutelt manneken. 

Nanis cruribus homuncio, hukker, 
hukkerken; kort-been; dreuteleer- 
ken. 

Nani instar gradi, dreutelen 

Nape, inter Canum notnina. 

Napellum luteum, wolfs - 
woitel. 

Naphta, bituminis flos te- 
nuis simus ; vulgo, Petreleum, 
Petroleum, peter-olie. Ignis ex Naph- 
tha, Medea pharmacum ex sul- 
phure & asphalto humectiore 

(1) Append, o Sebesten. Myxa, Myx- 
arra. Vulgd sebesten: fructus arboris 
instar pruni. » 



constant, Grieks vier. De quo 
Seneca in Medea, — A lit unda 
flammas qudque prohibetur 
magis, Magis ardet ignis, &c. 
Napus, rapa genus, stek- 
rape ; knol-rape ; naveele, naveel. 

Napina, raep-land ; knol-land ; 
raep-bucht, loof-bucht, fland. 

Narcissus, seu Narcissorum 

species, tijd-loos ; sporkel-bloemen ; 

jannette, jennette, jennetteken. 

Narcotica potio, slaep-drank. 

Nardus, Nardus Assyria, spi jk- 

narde. Nardi spica, lavender; spijk. 

Nardinum oleum , unguentutn , 
spijk-olie, spiek-olie. 

Nardus rustica, hasel-wortel ; 
sper-kruid. 

Nare , Natare , swemmen , 
swimmen ; vloten, vlotten, ge-vlo- 
ten ; drijven. Natando evader e, ont- 
sweramen. Natator, swemmer. 

Natatile, swemme ; gansen-poel ; 
endt-poel. 

Naris, Naris nasive spiramen, 
Narium foramen, neus-gat ; neus- 
loke ; snot-gat. Nares, neus-gaten ; 
snot-gaten. 

Narium interseptum, intersepimen- 
tum, inter finium, isthmus, imbrex, 
discrimen, cartilago, neus-scheidsel ; 
middel-schot vanden neuse ; neus- 
krospel ; scheidsel der neus-gaten. 

Narium pili, neus-haer. 

Nares corrugare, contrahere : &, 
Naribus aduncis indulgere ; Naribus 
in rugas contractis irridere atque 
subsannare ; Naso suspender e adunco, 
krimp-neusen ; schorssen oft schor- 
ten den neuse ; guise setten * de 
guich nae-steken, holl. 

Nares crispare, grijsen, grijnsen, 
grensen, greinsen. 

Naribus spirare, afflare, effiart, 
proflare, follicarc ; jollium more 
reciproco spiritu uares agitare, snoffen. 



Nas 



283 - 



Nas 



snuffen, snuiven ; snofFelen, snuf- 
felen; spoisten. 

Nariutn purgamen, Narium, Na- 
sive humiditas seu pituita, snot, 
snut, snutsel. 

cut Nares sunt depress* superius, 
vulgo* Camusius, kamus, kamuis; 
plat-neuse. 

Naris emuncta homo, neus-wijs. 
Narrare, ver-trekken ; ver- 
tellen ; ver-haelen, een reden ; 
seggen ; ver-monden ; ver-melden ; 
ver-slaen; deviseeren; discoureeren; 
relaes doen ; relateeren ; ver-com- 
beenen. 

Narrare fabulas apologos, facetias, 
kluchten ; ave-saegen. 

Narthecium, salf-busse ; kruid- 
busse. 

Nasci, geboren worden. 

Nalus, geboren ; gewonnen. non 
Natus, on-geboren. 

Natus ante tempus, on-voldragen 
kind. 

Natus tardi, spade geboren ; 
spadeling. 

Natus annos duos, tres, &c. twee 
jaeren oud, &c. 

Natu tnagnus, grandis, oud. Natu 
tnaior, ouder. Natu minor, minimus, 
jon^er, jongste. 

[Natus ad aliquid, saem in com- 
positionibus subiunctum, ut, 
min-saem ; deugd-saem ; eer-saem, 
Natus ut ametur, ut honor etur, &c. 
velut & baer, genitus vel gignens 
honorem, eerbaer, &c. forti quasi 
seminio aut indole tale. Ac 
videtur observatum olim ut saem 
deviris, baer de feminis dice- 
retur. Nunc confunduntur . 
F. R.] 

Natus, gnatus, sone ; kind Nata, 
dochter. Nati natorum, & qui 
nascentur ab Mis, nae-komelingen. 

Nativus, aen-geboren; natuerlik. 



Nativitas , geborte . Nativitas , 
vul'gi, nativiteit. 

Nativitas Christi, Vide statim, 
Natalitia. 

Natura, aerd, aerdsoen; natuere; 

frond ; huld, hild, aut hold, 
^ottero; substantie; mijne. [possit 
etiam dici dege, q. incrementum, 
augmentum, &c. 

Natura & mores, complexie. 

Natura sittisque aut regio provin* 
cia, ge-legenheid des landschaps. 

Natura requisita, necessaria, nood 4 - 
durft ; nood-durst, nood-dorst, 
/land. 

Natura contrarius, prater Natu- 
ram, on-natuerlik. prater Naturam 
editum & procreatum, mis-schepsel. 

Naturam sequi, aerden. 

Naturam mutare, ver-aerden. 

Natura faminea, Naturales par- 
tes muliebres, vrouwelikheid ; wijf- 
likheid; natuere. 

Naturalis, natuerlik. 

Naturalis proles, natuerlik kind ; 
bastaerd. 

Naturalia, natuere. 

Naturd, Naturaliter, natuerlik. 

Naturalis concubitus, solutus, het 
kleine bedde, torus minor, sive 
solutus. 

Natalis, Natalitius, gebortig. 

Natales, ge-slacht. 

Natalibus clarus, wel-geboren ; 
edel, edel-man. 

Natalibus restituere, ver-edelen ; 
legitimeeren. 

Natales illegitimi, bastardije ; 
kleine bedde. 

Natalis locus, heim; heimet. 

Natale solum, vader-land. 

Natalis, Natale, gebort-dag ; 
nativiteit. 

Natalis, Nativitas, Christi ; 
Natalitia, kerst-dag ; kerst-misse ; 
gebort-feeste ; wij-nacht, wie-nacht, 



Nas 



— 284 — 



Nat 



wijhnacht, germ. sax. sicamb. 
fris. q. d Nox sacra sive sacrata : 
nam wih, wie, & weig, vet us- 
tissimis Teutonibus sacer est, 
& weihen, wihen, wijen, Germanis 
superioribus & inferioribus 
dicitur sacrare, sive consecrate. 
Est enim hac nox, ut canit 
Ecclesia sacratissima, quam 
Deus veri luminis illustratione 
clarescere fecit, wijn-nacht, Adr. 
lun. & B. Rhen. dici putant 
h wijn & nacht, qubd diem 
noctimque epulari consueverint 
olim Germani. "Bridie Natalis 
Dhi, Nativitatis Christi feria preci- 
danea, Vigilia, kerst-avond; vigilie 
van den kerst-dag. Duodecim ab eo 
festo dies, Vide, Dies duodecim. 
Natalitios hymnos canere, leissenen. 
Natalitia cantio, litania, Vide, 
Cantio natal. 

Natio, land-volk ; natie. 

Nasiterna, waeter-vat; lampet; 
hand-vat; lepijn, fland. spoel-vat; 
koel-vat. 

Nassa, vimineum textum 
in quo pisces servantur & 
aluntur, houder ; visch-houder ; 
visch-karre ; visch-korf ; russe, 
ruische; ael-karre; ael-korf; karre; 
stoep-korf; savoor, servoor; reser- 
voor. 

Nasturtium hortense, kersse ; 
hof-kersse ; tuin-kersse. 

Nasturtium aquaticum, water- 
kersse. 

Nasturtium aquaticum minus, kok- 
koks-bloeme ; kokkoks-look. 

Nastus, vaaros, (1) Nastus 
panis, koek ; lief-koek ; lijf-koek ; 
leef-koek; kruid-koek; peper-koek; 
fijnen koek. 



(i) HS. L. I/O0TO9. 



Nastocopus, koek-bakker ; kruid- 
koek-bakker ; lief-koek-bakker. 

Nastophagus, koek-eter. 

Nasus, nase ; neuse ; nese ; 
nuese ; nose ; snuite. 

Nasus aquilinus, Nasus aquilus, 
haviks-neuse. 

Nasus, Nares ; &, Nasus aqui- 
linus; item, Nasus fumans, dorap- 
horen; demp-horen. 

Nasus simus, resimus, sursum 
compressus ad modum simia , 
kamus ; simmen- neuse ; vlakke 
neuse; stuive-neuse. (1) 

Nasi orbiculus, neus-balleken ; 
neus-tippeken. 

Nasi ala, pinnula ; pulpa 
utrimque eius orbiculum sc- 
pientes, neus-blaeskens ; neus- 
wiekskens; neus-vinne. 

Nasus stillans, druip-neuse. Nasi 
stiria, neus-drup. 

Naso sive rostro taciti scrutari, 
neuselen. 

Nasum emungere, snuiven, sax. 

Naso, Nasatus, Nasutus, Naso 
insignis, groot-neuse ; lang-neuse ; 
snuitert. 

Nasus, scomma, spot ; be-spot- 
tinge. Nasus rhinocerotis, guise, &, 
guich, holl. 

Nasatus, Nasutulus, spottig ; 
neus-wijs ; snoex ; aver-wijs, ut 
puto, & aver-wittig. 

Naso suspendere adunco, spotten ; 
be-spotten ; ver-spotten. 

Natales, ire. Vide, Nasci. 
Natare, Vide, Nare. 
Natio, Vide, Nasci 
Natis, bille. Nates, billen ; 
aers-billen ; koie: ge-sete, q. caro 
conglobata sedendi officio ap- 
tissima. 



(1) Hs. Eiym. « Stuyve neuse. » 



Nav 



- 285 — 



Nav 



Natibus macris & depressis, plat- 
gat. 

circa Nates pellis attrita, blek- 
aers, blik-aers, q. d. podex decorti- 
catus. Fcrnina equitatu adurere, eenen 

blek-aers rijden. 

Nates in sublime iaclare, werpel- 
aersen, fland. 

Nates cadet e, veselen. 

Nates ocred, assere vel rudente 
ferire, bot-aersen ; lee rsen ; bridse 
slaen. 

Nates coder e patelld f erred, pulsar e 
soled vel sandalio, pan-aersen ; bridse 
slaen. 

Natrix, nater ; nater-slange ; 
water-slange ; adder. 

Natura, &c. Fide, Nasci. 
Navare, ijveren, be-ijveren ; 
schaffen; be-vlijtigen; be-necrstigen. 

Navus, nernstig, neerstig ; vrom, 
vroom, vrome, vroem ; be-hend, 
be-hendig, be-handsaem ; vlijtig. 
Nauci, guisel, vet. 
Navis, Navigiutn, schip, schep; 
nauwen, vet. sic. (1) 

Navicula, Navigiolum, schuite ; 
schuitken; schipken; sloepe, sloep- 
ken; boot; kaen, sax. Navigiolum 
ex uno ligno, boom-schip ; boom- 
kaen, sax. sicamb. 

Navis velifera, velivola, seil- 
schip; seilig schip; seilende schip. 
Naves velivola, velifera, Veils habiles, 
be-seilde schepen. Navicula velifera 
oblongior, kage ; krab-schuite. (2) 
Vide etiam infrh. Navis galeata, 
galeatia, galeie. Navigia qua remigio 
aguntur, roei-schepen, ut, Biremes, 
Triremes, &c Grotio. 

Navis carinata, kiel-schip. 

(1) Elym. « Nauwe. vet. sic. Navis. 
ger. navven. » 

(2) Etym. a Krab-schuyte. hoi I. j. 
kaghe. » 



Navis vectoria, veer-schip; vracht- 

schip ; heude; bode (1); kereveel, 

korvcel, kraveel ; boeier ; barke, 
quod & de pratoria dicitur. 

Navis soluta, driftig schip, Grotio. 

Navis cat aphr acta, constrata, tecta, 
over-dekt schip ; schip met een 
over-loop. 

Navis marina , see-schip. 

Navis rimosa, lacera, rimis & 
foraminibus biscens, lek schip. 

Navis magna, Navigiutn latum 
vaslumque ; quales plerumque 
oneraria Naves aut frumenta- 
ria, &c. hulke, holke ; koop- 
vaerders-schip ; kraeke, karraeke ; 
markt-schip ; koop-vaerder ; last- 
schip ; koren-schip ; meers-schip ; 
cuius vid* malus corbem prafert 
in summo fastigio. 

Navicula qua onerariis navibus 
exonerandis subservit, lichter ; boot ; 
lediger ; licht-schip. 

Navis larga et plana, stlata Festo, 
pleite q d. lata. 

Navigii genus ex rudibus asseribus 
& trabibus nexum, vlot, vlote. 

Navis actuaria, Navigium actua- 
rium, actuariolum, reed-schip, reed- 
schuite, roei -schip, roei-schuite ; 
barsie, baersie ; licht schip, licht 
schuite (2); boot; vaer-boot; ren- 
schip. qualis Navis oraria (f. Hora- 
ria Nonii lunio) bootken om 
langs strand te roeien, &c. 

Navis piscaioria, & Navigiolum 
piscatorium, visch -schip ; visch- 
schuitken ; pink ; visschers boot. 
Navis piscatoria genus ab hamis 
dicta, hoek-boot, q. d. haek-boot. 
Navis halecaria, dogger; bot-schip; 
haring-schip : buise, haring-buise, 



(1) Hs. waarschijnlijk te lezcn : Hodc. 

(2) Hs. L. « Jichte schuite. » 



Nav 



— 286 — 



Nav 



navigium vid* rotundum, alvo 
panda quo utuntur halecum 
piscatores. 

Navis speculatoria, exploratoria, 
episcopia, be-spieder ; fuste ; loots- 
mans boot ; pink, saxon. bergan- 
tine, brigantine, quod etiatn diet- 
tut de Navi pratoria (1) piratica, 
qua alias, roof-schip ; see-roovers 
schip; jagt, jagte, jagt-schip. 

Navis prasidiaria, bellica, statio- 
naria, stationalis, oorlogs-schip ; 
pinasse ; uit-legger. Navis prasidia- 
ria maior, turrita, galeon. 

Navis pratoria, ammirael-schip. 

Navis traiiciendis amnibus, ponto, 
ponte. 

Navis militarise oirkarfwyos, schip 
om knechten te voeren ; ut , Hip- 
pago y iTnrwyayybs. 

Navigiorum prater era varia genera, 
pracipui apud Belgas, quibus 
antiqua Latina nomina non 
suppetunt, ut krom-steve ; bere; 
praem (2); schouw (3); drom- 
meler, &c. turn, smakke; beitel, 
qua navigia sunt oblonga & 
angusta, qualis prillis. (4) 

Navigii longi, carind pland, species, 
dam-looper ; bargie, barsie. 

Navicula oblonga, velifera genus 
Hollandicum, kage ; kage-schuite ; 
kager-schuite ; krab-schuite. [Ple- 
rique hoc navigii genus (cuius 
iam maiora passim fabricantur) 
dictum volunt a pago kaege, 
prope Leidam, ubi id primUm 



(1) Hs. L. « pradatoria. • 

(2) Etym. a Krom-steve. Navis genus. 
— Bere. Navis genus — Prame. Scapha — 
Drommeler. Genus navis. 

(3) Etym. c Schouwe. holl. fris. j. 
pleyte. Stlata. » 

(4) Hs. L. « pristis. » Etym. « Smacke. 
Genus navis oblonga — Beytel. Pristis : 
navigium oblongum angustum. » 



fabricari cceperit. Alii h longo 
rostro deducut, kaek idem esse 
quod rostrum asserentes. F. R.] 

Navis malus, arbor, mast; stange. 
antenna, spriet ; spriet-boom. 

Navis rostrum, coronis ; pars 
acuminata in prord eminens , 
veur-schip; veur-kasteel; schip-bek; 
galeon. 

Navis pars anterior, steve ; veur- 
steve. posterior pars, achter-steve. 

Navis- concavitas, carina, alvus, 
alveus, uterus aut venter, ruim des 
schips ; beuk van *t schip ; hale- 
schip, sax. alveus infimus seu Navis 
trabs ima eiusque fabrica fundamen- 
turn, kiel ; schips-bodem. 

Navigii dextera, latus dexterum, 
stier-boord, stuer-boord, stuir- 
boord, qubd id vid* nauclerus 
occupet. Navis sinistra, seu latus 
sinistrum, bag-boord ; bak-boord, 
vid* qua furnum & focumcon- 
tinet. 

Navigii latus utrumque ad proram, 
boech, bocht, boecht, bougt, van 
*t schip. 

in Navium lateribus foramina, 
spie-gaten. 

in Nave textum i funibus supra 
foros, supra quod itur, boeven-net, 
qubd nebulones, fures et piratas 
arceat. 

Navis auricula, ligna ex utrdque 

{>arte prora eminentia, over- 
oop van *t schip, sax. alias tabulata 
constrata, per qua nauta feruntur, 
dicuntur over-loop van t schip, 
seu dennen van *t schip : tignaautem 
ad or na turn prora puppisque eminentia, 
op-boetsel, boeissel van *t schip : 
ac Pergula, excursus per totam navim, 
agea, catastroma, waering ; over- 
dek. 

Navis summitas, acrostolium, rae- 
port, sax . 



Nav 



— 287 — 



Nav 



Navis ductus, subligaculum, \ona, 
ribben van *t schip ; berk-hout van 
*t schip. 

Navis statumina, stamina, costa, 
in-hout. 

Navis costa tabula, sive tegmen, 
remme, sax. sic. 

Navis gubernaculum, clavus, roe- 
der (navis claw guberriacul&ve carens, 
roer-loos schip ;) koelter, sax. 
schip-roer ; stier ; stuer. 

Nauticus funis, schip-reep; schip- 
seel ; schip-koorde ; schip-touwe. 

Navigii plani planca lateralis, 
sweerd, swaerd; lateri vid* navis 
accincta tanquam ensis. 

Navis corbis, galea, meersse van 
't schip. 

Navalis pons, Navales scala, 
schip-leder; schip-ladder. 

Navale vexillum, ornamentum 
quod sumtno tnalo imponitur , 
vlagge. 

Navis latus altius, pars supe- 
rior , hoog-boord ; cui latus dt- 
pressum opponitur , lijde, lije, 
quod a veto & vento deprimitur. 

Navis repagulum, pols. 

Navis sulcus, sole ; [dc draeiende 
plaets die een doorvaerende schip 
maekt ; dat is, de spore van 't 
schip, q. d. suctus, het suigen van 
het schip. I. R.] 

Navis strepitus vento aut fluctu 
acta, ijl. 

Navi religanda palus, anker-pael. 

Navis armamenta, arma, instru- 
tnenta, vel, munimenta, ornatnenta, 
par amenta ; velut retia, velum, 
Junes, anchora, &c. schip-rustinge ; 
schip-gewand; wand van 't schip; 
rustinge van 't schip ; ge-wand 
van 't schip ; takeL, takelinge ; ge- 
reedschap der schepen. 

Navigare, schepen ; t' schepe 
vaeren. 



Nave sulcare aquas, sok maeken. 

Navem agere, Navis regenda artem 
exercere, naviculariam facere, een 
schip voeren. 

Navigare bolide, looten. 

Navem solvere, a portu ducere ; 
h terrd Navis convellere funem ; 
anchoris solutis Navigationi se com- 
mittere, het schip van lande steken ; 
af-vaeren ; af-steken ; ont-meeren, 
ont-maeren het schip ; t' seile gaen, 
q. Navem veliferam conscendere. 

Navigio praterire, pratervehi, 
veur-bij seilen. 

Navigare medio alveo, mids-wae- 
ter seilen, vaeren. 

Navigare cursu devio, ver-seilen. 

Navigio deflectere, declinare, cedere, 
loeven. 

Navigare obliquis cursibus captando 
ventos, laveeren, louveeren. 

Naves armamentis , rudentibus , 
&c. armare, instruere, adornare, 
takelen, op-takelen, uit-takelen de 
schepen. 

Navem exarmare, ont-takelen een 
schip. 

Naviculari verkelen met een 
schuite. 

Navigium agere ; Navem conto 
subigere ; Naviculariam facere ; pro- 
movere Navem, stieren. 

[Navem conto protrudere, propel- 
lere, wegen, holl. sive it wegen, 
id est, in aquilibrio sustinere, 
dirigere ; sive h wegen, id est, 
in rectum iter agere. F. R.] 

Navem fune trahere, treilen, sax. 
sicamb. 

Navem maiorem scaphd trahere, 
takelen, tagelen, sax. uit-takelen, 
uit-tagelen ; boech-seerden. 

in Navem aliam merces transferre, 
ver-bodemen, ver-boomen ; ver- 
schepen ; ver-kielen. 

Navem anchor d fundare, ankeren. 



Nav 



— 288 — 



Nav 



Navem adverterc, aen-leggen. 

Navem continenti alligare ; sistere 
in portu ; ad portum deducere y appel- 
lere, meeren, marren, het schip. 

Navium commissuras stipare, fer- 
ruminare musci comd interiectd, kal- 
lefaten, kalfateren, kalfaten, stop- 
pen, brauwen, de schepen. kale- 
faten, inquit Adr. Iunius, est 
consolidare & compingere hiulca, 
frteaXcufHi'nfc* qudvoceNaupagus(i) 
vocatur, cuius munus est, navis 
commissuras rimdsque solidare 
stuppd alidve materid. kalvaten 
Becano est, navem sive vas appa- 
rare ne aquam per rimas utlas 
admittat, elque ultimam manum 
importer e, dictione compositd a 
kal & vat. 

Navem instruere sociis navalibus, 
be-mannen een schip. 

Navem stipare, drijven. (2) 

Nautico ergaslulo mancipare, op 
de galeie setten. 

Navem implere, oner are, corbitare; 
Navi imponere, inferre y sive immittere, 
merces, schepen; t' schepe doen. 
Naviculariam facere, vrachten ; be- 
vrachten, ver- vrachten, reeden, 
uit-reeden de schepen ; schip - 
vrachten. 

Navis merciumtfue periculum in se 
suscipere, ver-sekeren, ver-assuree- 
ren een schip. 

Navigatio, schepinge ; schip - 
vaerd ; see-vaerd. 

Navale, Navium statio, schip- 
stade ; stelle ; schip-stelle ; schip- 
werf ; see-haven; sate, fland. 
baei; sas; haven; dokke, vet. 
reede, ree, rede ; berg, vet. 
helling, holl. arcinael, arsenael; 



(1) Hs. Etym. a Naupagus. » L. Nau- 
pegus. 

(2) Etym. t sax. sic. » 



lastagie. sive de portu quadam, 
sive de loco in quo naves con- 
stituuntur , adificantur, aut 
quassatce reparantur. Vide 
etiam, Portus. 

Naves tutb recipiens terra sive 
locus, schip-land. 

Navigabilis aqua, vaer- water ; 
schip-vaerd ; be-vaerbaer water, 
Grotio. Navigabilis velo, be-seilig. 

Naulum, Nautica pecunia, vracht; 
vracht-geld ; schip-loon ; schip- 
geld; vaerd-geld; vaer-schat (1); 
vracht-loon. 

Navalis materia, schip-hout. 

Navium multitude, classis, vlote 
van schepen. 

Navis exercitor, partiarius, ratia- 
rius, qui ex rate quastum facit, (2) 
reeder; schip-reeder ; mede-reeders 
van een schip, (exercitores ;) schip- 
vrinden, sax. 

Naviculator, Navicularius ; Navi- 
gations moderator, hortcdor, director; 
Navarcbus, Navis magister 9 prafec- 
tus, hoog-bootsman ; opper-boots- 
man ; patroon vanden schepe ; 
capitein van 't schip ; schip-heer, 
scnip-meester, schip-patroon, schip- 
vaerder; schipper; comijt, commijt; 
vaer-man, vaer-meester. 

NaucleruSy qui clavum guber- 
nat, stier-man van *t schip. locus 
NaucUri y dextrum vid* latus 
navigii quod is occupat, stier- 
boord, stuer-bpord. 

Nauta, Navita, schipper, schep- 
per ; see-man ; see-vaerder ; schip- 
man ; boots-geselle ; boots-man ; 

(1) Brugsch Glossarium van 1332 (Bul- 
let. Commiss. roy. d'hist. 4 C s£rie. ix) 
« Verscat. Naulum » Verscat, d. i. veer- 
schat. 

(2) Weeral eene Kiliaansche afleiding: 
Reeder wordt met Ratiarius, Ratis, met 
met Reeden, reiden, in verband gebracht. 



Nav 



— 289 — 



Ne 



boot-vaerder ; maronier. Nauta, 
schippers; schip-lieden ; see-lieden. 

Nauta locorum peritus, qui bolide 
vada explorat, loots-man ; pijl-loot, 
piloot, pieloot. 

Nauta lectulus, koie in *t schip, 

Nautarum clamor, hou; hof ; bof. 

Nauclerius habitus, see-kappe, s. s. 

in Navi abiectus minister, putger, 
putker, puteker. 

Nautica societas ,maskopije, sax.(i) 

Navicularia, schip-manschap ; 
schip-vracht ; schipperschap. 

Nauticum fortius , bodemerije , 
boomerije, bommerije, bodemrije. 

Naupegus, schip-maeker; scheep- 
maeker. 

Navis palo sive vallo alligata 
vectigal, pael-geld, holl. amsterd. 

Nauticus modius, mensura nautica, 
rempe, sax. 

Navale bellum, Naumachia, schip- 
oorloge ; schip-strijd ; scheeps- 
oorloge ; see-krijg ; see-oorloge ; 
see-slag. 

Navis submersa, naujragidve rupta; 
Navis naufragio rupta partes, vrak, 
wrakke. 

Naufragium, schip-breuke, schip- 
breke, schip-broke, schip-braeke ; 
wrakke, vet . 

Naufragium facere % Navem litori 
impingere, stranden, strangen. 

Naufragus, schip-breukig ; schip- 
brekig. 



(1) Wei van Ned. Maetschappije. Vrg. 
Etym. « Maet, med-maet, maet ten . Socius, 
&c. » Vandaar het Eng. Mate. Skeat 
leidt het Ned. en Eng. w. van Maken af. 
Liever zou ik er een verkorting van 
Gemaet in zien, en dit laatste tot den 
wortel brengen dien men in Eng. Meat, 
Goth. Mats ezv. (= voedsel) terugvindt. 
Vrg. voor den zin het Fr. Compagnon, 
Ofr. Compaing, van Pants. Van Maken 
heeft men Makker, Eng. Match. 



Naufragorum merces in mare iae- 
tola, drifte ; drift-goed ; see-drifte. 

Nautea, pomp-water ; schip- 
water ; beet-water. (1) 

Nautea i sentind exhaurienda 
machina seu carta lis, pompe van 't 
schip. 

Nausea, akkel, ekkel; walge. 

(Nausea, inane vomendi desi- 
derium, walginge ;) brake ; deur- 
etigheid; on-wille; on-lust; wan- 
lust ; on-mogelikheid. 

Nausea marina, see-siekte ; ver- 
seuwtheid. (2) 

Nauseare, Nauseam habere, ver- 
leeden ; walgen. 

Nauseosus, Nauseam inducens, wal- 
gig ; walgachtig ; walgelik ; on- 
mogelik. Nauseam nimid dulcedine 
provocans, smets, smetsch. 

Nauseans, Nauseabundus , on- 
lustig; wan-lustig; meps, meeps. (3) 

Naused marind laborare, ver- 
seeuwen. 

Naused saldque confectus, ver- 
seeuwt. 

Ne, en. Ne metuas, en vreest 
niet. Olim, ne. 

Ne, niet, q. d. n'iet, vel ne iet. 
Ne timeas, ne facias, wilt niet 
vreesen, doen, &c. 

Ne semel quidem, niet eens. 

Ne, op dat niet. 

Ne dum y niet alleen. . 

Ne, dat. Ne aliquid mali feceris, 
aut facias, dat gij niet quaeds en 
doet. 



' (1) Etym. « 3eet- water. Nautea, aqua 
cofiariorum. » « Beetenhet leder. j. vetten. 
Praparare coria, vulgo frunire> tannare, 
ger. beitzen. *> Beeten is een factitieve 
afleiding van Bijten, en staat dus gelijk 
met « doen bijten. » 

(2) Hs. Etym. « Ver-seeuwtheyd. » 
0) Vr g- Etym. « Weps / weepsch. 
sicamb. insipidus, sine sapor e aut odore. » 

}6 



Neb 



— 290 — - 



Nec 



vel. 



Nsbris, herten-huid ; herten- 



Nebrophonus, inter Canum 
nomina. 

Nebula, seu Nebula, nevel, 
P€<f>i\rf ; mist, mest, miest; miesc- 
linge, boll. fris. srouik, fland . 
daek, dake, sax. fris. slegge, 
sleggeringe ; donst, vet . germ, 
sax. sicamb. 

Nebulam exhalare, misten, mies- 
ten; mieselen,/r/j. boll, nevelen; 
sleggeren ; daeken. 

NebulosuSy pracipui de aire, 
mistig; miestig; nevelachtig; sleg- 
gerig, sleggerachtig ; daekerig ; 
smuikende weder. 

Nebula, lampers, Xa^irpo^. Ne- 
bula linea, kerspe, karspe; edel oft 
fijn lijn-waed; kerspen-doek; kespe, 
fland. 

Nebula, Nebulosum retequod 
turdis & gallinaginum generi 
tenditur, vlouwe. 

Nebulo, guite, guit, (h Gotte 
quid am deducunt q. Gothus ;) 
boeve ; boef ; rabaud ; schudde ; 
lodder-boeve; schaerluin, scherluin; 
fiel, fielt ; on-vlaet, on-verlaet ; 
schroeve ; schruive, ^el. schavuit 
Cnoctua instar contemtibilis;) 
lekker, lakker (de pueris ple- 
rumque;) schuim-boeve ; respeel, 
fland. kokin ; net-boeve ; net- 
rabaud, q. d. Nebulo reticulatus, 
sive reticulo ne agnoscatur tectus. 
Nebulo pessimus, artsch-boef. 

Nebulo vagus & validus, encania 
& festa genialia passim consectans, 
pot-boeve; potter, a liguriendis 
ollis sive poculis. 

Nebulonem agere, rabauden. 

Nebulones, ge-boefte. Nebulonum 
colluvies, schuim van boeven. Nebu- 
lonum caterva sive turba; Nebulonum 
receptaculum, ravot, revot. 



noodliken ; nood- 



Nec, Neque, noch; no, vet. 
fland. Necdum, noch niet. 

Nec porrb, Nec verb, noch 00k. 
Necare, dooden; dood-slaen; 
nekken, fland. worgen, vet. sax. 
om den hals brengen. Necare se 
ipsum, ver-doen sich selven. 

Nex y moord ; moorderije. 
Necesse, Necessum, nood-saeke; 
van noode. 

NecessariuSy noodig, noodelik, 
nood-saekig, nood-durftig, nood- 
wendig. Necessarius sumopere, hoog- 
noodig. Necessaria defensio, nood- 
weere. non Necessarius , on-noodig ; 
on-noodsaekelik ; nood-loos. 

Necessaria natura, nood-durft ; 
nood-dfirst, fland. 

Necessarib , 
saekelik. 

Necessitas, res qua cogit, aut 
cuius indigemus, nood, noode ; 
noodelikheid, nood-durft ; nood- 
durftigheid ; nood-dwang ; nood- 
saeke ; nood-sakelikheid ; nood- 
wendigheid ; nood-bederf, vet. 
be-hoef; be-hoeftigheid ; be-hoeve- 
likheid ; be-derf. Necessitas valde 
urgensy hoog-dringende nood. 

Necessitate urgere 9 premere 9 com- 
pellere, noodigen ; nood-saeken ; 
be-nooden, be-noodigen, be-nood- 
sten. 

in Necessitate esse 9 kamperlik 
staen. 

Necessitas, Necessitudo 9 vrind- 
schap ; ge-sibbe, sibbe, ge-sibschap, 
be-langheid, vett. Necessitudo initi- 
alisy compeerschap. 

Necessitas , Necessitudo , niaeg - 
schap : quod etiam denotat Neces- 
situdine iunctum, si cut, heerschap, 
boelschap &c. Dominium 9 Amor, 
& DominuSy AmasiuSy &c. Ita 
quoque Spectamen, Ministeria, Con- 
tugium, Amicitia, Familiaritas, Pra- 



Neg 



— 291 — 



Neg 



sidia, Senium, pro, Spectatoribus, 
Ministris, Coniuge, Amicis, Famili- 
aribus, Prasidiariis, Sene, &c. 

Necessarius, vrind ; be-staende ; 
maege ; sibbe, ge-sibbe, magelink, 
vett. Necessarii & cognati, vrinden 
ende magen. 

Necromantia, negromantie. 
Necrophorus, ceUe-broeder. 
Nectere, alligarty colli- 
gate, binden; ver-binden; takelen; 
hechten, echten ; koppelen ; tou- 
wen, vet. stroopen ; loeieren ; 
strikken : Nectere nodum, knoopen ; 
knochten, fland. Nexus in no- 
dum, geknoopt. 

Nectere or dine, seriatim, rijgen. 

Nectere continuatim y tuieren ; tod- 
deren, fland. 

Nectere causas, delaieeren ; fat- 
sel-boek soeken. 

Nexus y us, hachte; hechtenisse; 
knoop ; knocht ; knoppe ; letse, 
lesse, litse; lace, strik-litse; knodde, 
vet. knobbel. 

Nexus , lijf-acht; lijf-verbindinge; 
lijf-verpandinge. 

Nectareus, soet, suet. 
Nefas, on-daed. 

NefariuSy on-daedig ; rabaud ; 
on*deugdig. 

Nefasti dies, open daegen ; be- 
slot'en dagen, vet. sax. sicamb. 
Nefrens, verksken ; spen- 
verken ; soog-verken ; spet-verken ; 
spit-verken ; braed-verken : vigge ; 
pigge, vet. 

Negare, loochenen ; mis- 
saeken ; ver-saeken ; ont-saeken ; 
neenen ; be-neenen ; weigeren ; 
af-gaen ; ver-loven ; ont-kennen ; 
af-seggen ; ver-seggen, vet. weder- 
seggen ; ont-seggen ; mis-vergen, 
fland. renoncieeren. Negare sacra- 
mento, ont-sweeren. 



Negare capitis aut alio signo, 
schudden het hoofd. 

Negatus, geweigert. 

Negans, Negativus, mis-saekig. 
Negator, mis-saeker. 

Negatio, ont-seg ; weigeringe ; 
af-slag. 

Negligere, Negligenter agere, 
Negligentia perdere, amittere, omit- 
tere, rem in periculum trahere, 
loteren; leuteren, lenteren, lunte- 
ren (1); ver-waerloosen, holl. ver- 
sien; ver-kijken; waer-loosen; nae- 
laeten ; achter-laeten ; ver-suimen ; 
suimen,t;^ver-gauwloosen//0nd. 
ver-onachtsaemen ; ver-luiaerden ; 
ver-roekeloosen. Negligere dormien- 
do, ver-slaepen. 

Negligere, spernere, ver-achten ; 
geen werk maeken van eenig ding. 

Neglectus, ver-waerloost ; ver- 
acht. Neglectus, us, neglectio^ ver- 
ach tinge. 

Neglectus, qui se negligit, mottig. 

Negligens, on-achtsaem ; on- 
vlijtig ; achte-loos ; gauwe-loos ; 
nae-laetig; gade-loos, fland. ver 
suimig ; ver-suimel, vet. slodder, 
slodderer, slodderachtig; hin-laetig, 
hen-laetig, ger. sax. fris. stam- 
per, fris. on-sorgsaem ; on-sorg- 
vuldig ; ge-makkelig mensch. 

Negligenter, on-achtsaemlik ; on- 
sorgvuldiglik; gauwe-looslik; gade- 
looselik ; ver-suimiglik ; luielik ; 
slappelik; flauwelik; ge-maksaemlik. 

Negligentia, Neglectio, on-acht- 
saemheid ; on-sorgsaemheid ; on- 
sorgvuldigheid ; on-vlijt ; sorge- 
loosheid ; gauwe-loosheid ; gade- 
loosheid, J I and. ver-suim, ver- 
suimenisse. 

Neglectio recognitions feudi, wan- 
versoek, Grotio. 

(1) Etym. <i lunderen ». 



Neg 



— 292 — 



Neo 



Negotium, on-ledigheid ; on- 
lede, vet. saeke ; werk. Negotium 
domesticum, huis-werk ; ge-schaf ; 
besigheid ; be-drijf ; besognie ; 
faciende; affaire. 

Negotium, handel ; handelinge ; 
handteringe. 

Negotium, nood, noode; moed- 
sel ; swaerheid ; swaernisse ; swae- 
righeid ; be-slag ; ge-vaerd, ge- 
veerd ; be-kommeringe ; be-kom- 
mernisse. 

Negotio nullo aut parvo, facili, 
ge-makkelik ; ge-makkiglik ; lichte- 
lik ; lediglik, per sync . leglik. 

Negotium dare, mandate, legate, 
be-velen ; be-lasten ; last geven. 

Negotio exequendo praficere, depu- 
teeren. 

Negotium subire, suscipere, aen- 
gaen. 

Negotium obire, exequi, be-loopen 
eenige saeke. 

Negotium conficere, explicare, be- 
slichten, be-slissen; expedieeren. 

. Negotium alicui facessere, moede- 
lik zijn. 

Negotiis obruere, distringere, dis- 
trahere, be-kommeren. 

Negotium habere, te doen hebben. 
Negotii quicquam cum aliquo habere, 
iet uit-staende met iemanden heb- 
ben. 

Negotiosus, besig ; on-ledig. 

Negotiari, handelen; handteeren; 
koop-manschappen ; koop-schap- 
pen ; werven, ger. sax. sic. 
schaffen, g . s. s. negotieeren ; 
traffiqueeren. 

Negotiator, koop-man ; kooman, 
vet. handteerer; manger, menger, 
vet. hinc, appel-manger, vat-man- 
ger, kole-manger, &c. vetustissi- 
mce dictiones . 

Negotiator frumentarius, koren- 
kooper; koren-bijter. 



Negotiator magnarius, grossier. 

Negotiator mercis vilioris, hak, 
vet. 

Negotiator callidus & catus; poly- 
tropus; c^uales sunt minuti qui- 
dam & tgnobiles, qualer %el. 
Lemnio. 

Negotiator, Negotiatorum admi- 
nistrator gestor, actor ; institor ; 
Negotiationi propositus, onder-win- 
der, Grotio ; facteur; agent; eens 
koopmans bewindhebber oft be- 
machtigde, Grotio; eidimque 
Negotiorum gestio, onder-wind. 

Negotiatio, koop-handel ; koop- 
mans-handel; koopman-schap;koop- 
schap; handel van koopmanschap ; 
trein van koopmanschap; ge-werf; 
traffijke ; negotiatie. Negotiatio mi- 
nutaria, avend-ure. vet. sax. 

Nemo, niemand ; recti us 
nieman, q. d. n'ieman, sicut La- 
tinis, Nemo q. d. ne homo ; nie 
mensch, vet. geen, egeen, n'egeen. 

Nemo alius, niemand el. 

non Nemo, eenig. 
Nempe, veur-waer. 
Nemus, wald, woud ; bosch ; 
lust-woud ; lust-bosch ; forst, vet. 
id est, forest ; vlaesch, vet. 

Nemus regium sive imperiale, ban- 
woud; ban-foreest; in quo nemo 
sine gravi mulcta venari aut 
feras capere potest. 

Nemus incaduum, on-houwbaer 
bosch. 

Nemorum prafectus, custos, woud- 
heer, woud-her ; woud-vorster ; 
forster, vorster ; forestier, forest- 
wachter ; gruier, gruwier, ni 
melius, grunier,groenier, ut Gallis, 
verdier. 

Nemorum dii, bosch-goden. 

Netnorosus, woudachtig. 
Nenuphar, plompe. 
Neogamus, nieuw-gehoude. 



Neq 



— 293 — 



Ner 



Neophytus, vulgo Conversus, 
convers. 

Neoptolemus, jong ruiter. 

Nepa, schorpioen. 

Nepeta, nipte, nepte ; katten- 
kruid. 

Nephalia, orum, honds-feeste; 
honds-mael ; muisen-maeltijd. 

Nephritis, nier-wee. 

Nepos, Nepotulus, neve ; nef- 
ken. Neptis, nevinne, vet. moeme, 
mome, mume, g er. sax. sicamb. 
nichte. 

Nepos & Neptis, sones sone ; 
kinds kind; kinds sone fi); enkel, 
sax. sicamb. boll, kinds-dochter, 
sones-dochter; dochters-dochter. 

Nepos ex fratre, sororive, bree- 
ders, susters, sone, dochter, &c. 
Nepotes, af-komste ; af-komelin- 
gen ; nae-komelingen. 

Nepos, filius prodigus, per- 
ditus, decoctor, ver-dcrveling ; 
nefken ; gildeken ; slemmer, slem- 
per; vel, velachtig. 

Nepotari, slemmen, slempen. 

Neptunus, see-god ; nekker ; 
bommeler ; bommel-nekker. 

Nequam, deug-niet, deuge- 
niet ; niet-dooge, fland. quaed- 
beleid, fland. van-neant; boefsch; 
boeverijachtig ; kattijf, kattijvig ; 
wers, wirs, vet. hoeteler; oodelik, 
oielik, oolik [huic opponitur , 
schappelik, q. schaepe\ik,utrumque 
ab Ove, I. R.] rabaud [q. rij-baud, 
intrepidi equitans. quod postea in 
quemvis hominem temerarium 
conversum, tandem in quern- 
cumque nebulonem detortum, 
F. R.J Vide porrb, Nebulo. 

Nequitia, boeverije ; fielterije ; 
rabauderije; quaele, vet . fland. 

(i) Etym. « Sones dochter; kinds-kind; 
kinds-sone. » 



NEauAQjUAM , in geener - lei 
wijse ; geens-sins. 

Neque, Vide, Nec. 
Nequicquam, ver-geefs ; vei - 
gevens. 

Nequire, niet mogen, niet 
meugen, konnen. 

Nere, Nere stamina, spinnen ; 
Nerefila dura & nervosa, querdelen. 
Netus, ge-sponnen. 

Netum, ge-spin ; ge-spinsel. 
Nereides, meer-wijfs ; maer- 
minnen, mer-minnen, q. maris 
delicia. 

Nervus, sen, seen, sene, 
senuwe ; span-ader ; vleesch-ader ; 
tweng-riem, boll. fris. Nervosus, 
senuachtig. 

Nervus, Nervositas, Nervi, vires, 
kracht; sterkte ; sterktheid (1") ; 
vigeur. Nervosi, krachtelik, krach- 
tiglik ; sterkelik. Nervos intendere in 
re aliqud, sich ver-kloeken ; sich 
ergens in emploieren. (2) 

Nervorum distensio, raptus, con- 
vulsio, conductio, contr actio, krampe. 

Nervorum pituita, serum, senue- 
waeter ; lid-water, vulgo, Synno- 
via. (3) . 

Nervorum resolutio, sideratio, lam- 
heid ; lammigheid ; ge-raektheid ; 
popelcije ; hand Gods ; iechte ; 
gichte, sax . fris. 

Nervus, penis vervecis, peserik. 

Nervus umbilici, peserik vanden 
naveL 

Nervus arcus, pese vanden boge. 

Nervus, Nerveus funis, lorum, 
knevel ; stringe, strenge, strange. 

(1) Hs. 

(2) Append. oEmployeren si selven. » 

(3) Hs. en Etym. Kil. geeft bovendicn 
« Lid-seever. j. lid-waeter ». Te Antw. 
beteekent de seever nog heden lidwater- 
dracht: Hij heeft den seever aan de knie, 
Vrg. Schuerm. Bijvoegsel. 



Nav 



294 — 



Nav 



Nervus, fides, sijte; seide; snare; 
koorde. 

Nervus, vinculum quo cervix, 
interdum etiam pedes, includun- 
tur> pranger; hals-ijser; voet-ijser; 
veter ; helde. 

Nescire, niet weten ; on-we- 
tens sijn. Nescius, on-wetig ; 
on-wetende. 

Nessotrophium, endten-stal ; 
endten-weie. 

Neurobata, qui per extentum 
junem incedit, seel-ganger; seel- 
dansser ; koorden-dansser. 

Neuter, geen van beiden. 
Neuter, (Neutralis, vulgi,) neu- 
tri parti addictus, favens ; in 
neutram partem inclinatus , 
neuter ; neutrael ; on-partijdig ; 
on-sijdig, Grotio. 

Neutiquam, in geener-lei wijse; 
geens-sins. 

Ni, Vide, Nisi. 

Nictare, Nictitare pupillis, 
pink-oogen ; pimp-oogen ; wimp- 
oogen ; winken, wen ken ; wink- 
oogen ; knikken ; nikken met de 
oogen; blik-oogen; gluieren, gloe- 
ren, glueren, gluier-oogen. 

Nictus, ictus oculi, blik ; ge- 
blik ; oog-blik, oogen-blik ; oog- 
op-slag; knik; wip, wijp, vet. wink, 
winke, wenke. 

Nictere , snoffen , snuiven , 
snuffelen; snikken. 

Nidere, splendere, schijnen. 

Nidere, redolere, rieken. 
Nidor, geur, gore ; reuke, roke. 
Nidorem e dapibus surgentem avi- 
dis faucibus haurire, parasiiari , 
smoorotsen, smarotsen. 

Nidus, nest; vogel-nest; nest- 
korf ; [donk, honk, *t honk : hinc 
derivata, arendonk, kranendonk, 
I. R.] 

Nidificare, Nidulare, Nidum texere, 



construere, nesten; nestelen. Nidum 
mutare, Nido expellere, ver-nesten ; 
ver-nestelen. 

Nidulari 9 ovis incubare, broa- 
den, brueden. 

Nigella, herba, nigelle: brui- 
nelle, bruinken, bruinette ; brui- 
netteken. 

Nigellastrum, koren-roose ; 
negel-bloeme. 

Niger, swart ; blak, sax. 
sicamb. angL donker. Niger 
valde, in-swert. Nigerrimus, ad 
modum picis, pek-swert. Nigellus, 
Nigricans, swartachtig. 

Niger, dim de armis aut 
insigniis equestribus agitur, 
sabel. 

Nigrare, swerten. 

Nigredo, Nigritia, Nigrities, Ni- 

gror, Nigrum, swartheid; swartsel. 

Nigricans, bruin. 

Nihil, Nihilum, niet, q. d. 
n'iet, vel, ne iet 

Nihil prorsus, niet met alien. 

de Nihilo extolli, op-komen van 
niet tot iet. 

in Nihilum redigere, nieten ; ver- 
nieten; ver-nietigen ; te niete doen; 
ver-nielen ; dempen, ger. sax. 
sicamb. annichileeren. 

Nihil, Nihilum, Nihili, twint, 
twijnt, twent, vet. fland. boll. 

Nihili homo, deuge-niet ; vaa- 
neant ; deus aes ; hoeteler ; floor, 
flore, <f>\avpo<;. 

Nihili homines, schuim van boe- 
ven. 

Nihili res, lore, leure ; plugge ; 
guisel, vet. . 

Nihili pendere, facere, pro Nihilo 
ducere, ver-achten ; geen werk 
maeken van eenig ding; ver-nieten, 
ver-nietigen ; twint achten, vet. 

Nihilominus, niet te min ; niet 
tegen-staende ; allijke-wel ; lijke- 



Nit 



— 295 — 



Nob 



wel; ge-lijke-wel ; echter, Grotio. 
Nihilum, vulgo, medulla ca- 
lami aut penna, dief, q. d. 
fur atramenti. 

Nil, sen Nihil, officinarum, 
niet, niete : pompholyx, tucia, 
qua inditur collyriis qua ad 
oculorum imponuntur fluxiones: 
hinc proverbium amphibolo- 
gicum, niet is in d'oogen goed. 

Nimbus, scheure ; scheur-re- 

gen ; regen-scheure ; plas-regen ; 

slag-regen ; vlage ; slag-vlage ; 

storm; bui, buide; heid-droppen . 

Nimbosus, stormig ; stormachtig. 

Nimirum, doch ; toch. 

Nimis, Nimium, te veel ; te 
seer. Nimis, nimis quam, Nimium 
prorsus, al-te-seer ; al-te-groot ; 
al-te-veel ; haetelik. Nimius, exces- 
sijf. 

Ningere, Vide, Nix. 

Nisi, Ni, dan ; uit-genomen : 
be-halven ; het en waere ; uit- 
gesondert. 

Nisus, avis ex accipitrum 
fringillariorum genere, mosket, 
musket. Vide, Accipiter. 

Nitedula, goud-worm ; schijn- 
wormken ; nacht-mugge ; nacht- 
wormken ; licht-mugge ; licht- 
worm. aliis , aerd-muis ; veld- 
muis. 

Nitere, blinken ; blikken, 
blekken ; schijnen ; ge-likken, 
glikken, ge-linken ; gleissen, glei- 
sen, galeisen; glimpen, glinsteren, 
glantsen. 

Nitens, schijnig. 

Nitidus 9 blinkende, blikkende ; 
glinsterig ; suiver ; rein ; schoon 
ende suiver ; net. 

Nitidum omnibus partibus, non in 
speciem tantum, sed inlrinsecus, peril- 
tuSy grond-schoon. 

Nitidare, Nitidum facere, schue- 



ren ; likken ; netten ; net maeken ; 
schoon maeken. 

Nitidus & pinguisy glat ende 
vet. 

Nitide, reinlik, reinliken ; sui- 
verlik ; puntiglik. 

Nitofy schijn ; schijnsel ; weder- 
schijn ; cieraet; cieringe, cierssel. 
Niti, poogen, pogen ; porren ; 
trachten; nae-stellen; onder-staen; 
boechelen, buechelen ; streven ; 
uit zijn om eenig ding. 

Niti sedulb, pijnen ; ernsten, 
vet. sijn beste doen; be-krachtigen. 

Niti, arbeiden. Niti conamine 
magno, halsen. 

NisuSy effort; travalie; pijninge; 
arbeid. 

Nixus parturientis, arbeid ; bae- 
ringe. 

Niti, steunen, stuenen, stonen. 
Nixus, geschoort. 

Niti, lenen, leinen. 

Niti aliquo; Niti alicuins consilio y 
auxiliOy prasidby gratia, auctoritate, 
potentia, staen op iemanden ; stok- 
ken op iemanden. 

Nitrum, Niter, sal nit rum, 
sal lucidus, berg-sou t; sal-peter. 
Nix, snee, sneeuw. Nivea 
pila massive, sneeuw-bal. Niveus 
floccus , sneeuw-vlokke . Nivalis 
aqua, sneeu-waeter. 

Ningere, sneeuwen ; vlokken. 
Ningit, het sneeuwt. 

Nivalis, Nivosus , Ninguidus , 
sneeuwig ; sneeuwachtig. 

Niveus, wit ; sneeu-wit. 

Nobilis, naemachtig ; ver- 
naemt ; ver-maert ; hoog-beroemt. 

Nobilis, Nobili genere, stirpe, 
prosapia, familia, ortus, oriun- 
dus, natus, genitus, edel, adel, 
eel ; edel-man ; edel-boortig, 
Grotio . hoog-geboren ; wel-ge- 
boren ; nobel ; jonker, q. iunior 



Noc 



296 — 



Nod 



do minus. Nobilis & illustris vir, 
mijn-heer. femina, mijn-vrouwe, 
q. d. dominus mens, domina mea. 

Nobili prosapia ortus, vande han- 
gende oore : aurutn enim in 
auriculd gestare nobilium est. 

Nobilis qui proximum locum post 
Baronem tenet ; qui a Duce, mar- 
cbione, Comite, aut Capitaneo plebem 
plebisve partem accepit : qui summum 
coercitionis, sed non nundinarum & 
tnercatus, ius habet, valvasseur, va- 
vasseur, vavaseur. Camden. Sigon. 
Buteler. [forti idem qui apud 
Germanos , vrij-heer, nisi hoc 
ad Barones referendum. F. R.l 

Nobiles tenuioris fortuna ; Nobtles 
beneficiarii ; Nobiles ministri y smale 
jonkers ; smale heeren. 

Nobilem agere ; instar Nobilis se 
gerere, scherren, (1) spelen, den 
edel-man, den jonker. 

Nobilium consessus, seu senatus, 
adel. 

Nobilitas, adel ; edel-dom ; edel- 
heid. 

Nobilitas iuniorum dominorum, 
jonk-her-schap. 

Nobilitatis vel status distinctio, 
heer-schild. 

Nobilitatis quadruple arma> sive 
insignia, quartieren van edel-dom ; 
vid* vier, acht, sestien, &c. 

Nobilitare, ad Nobilitatem adscis- 
cere y edelen, ver-edelen. 

Nobilitate privare y on-edelen; ver- 
on-edelen. 

Nobilis, vulgi, nummi genus, 
nobel ; si rosatus y roose-nobel. 
simpliciter dictum denotat 
stujeros quinquaginta y quia 
eius valoris primb f cusi. 

Nocere, schaeden ; be-schae- 
den, be-schadigen ; leed doen ; 

(1) Hs. L. met Etym. « scheeren ». 



be-leedigen ; hindcren ; ver-hinde- 
ren ; evelen, evel doen ; noosen ; 
be-noosen ; ver-noeien, noeien, 
noien; ver-noien, ver-oien,//a*ii. 
holl. letten; deren, deiren; hermen, 
vet. grieven, f land. 

Nocere hostili animo, be-veeden. 

Nocumentum, achter-deel; letsel; 
dere, deire ; on-baete ; hinder ; 
hindernisse; on-staede; grief, grieve, 
fland. lammer, lemmer, vet. 
prejudicie, &. 

Noxa, Noxia, sonde, sunde ; 
noose, fland. schaede ; schuld ; 
schoud; mis-daed; mis-handelinge ; 
offensie ; & nonnulla qua in y 
Nocumentum. 

Nocens y Nocuus y Nocivus y Noxius y 
quaed; schaedelik; hinderlik; quets, 
quetsch ; quaets ; quaet-doender ; 
mis-daedig; noosel; noeielik, noie- 
lik ; evel, oevel; schuldig; bijstier, 
bijster. 

extra Noxiam, on-schuldig. 

Noxa eximere y remis geven. 
Noctua, Vide, Nox. 
NoDUS,knoop,knoppe; knocht, 
fland. holl. knot; knutte, sax, 
sicamb. knodde, vet. knobbel ; 
hobbel, fland. strop, stroop; strik, 
strek ; hacht, haft ; knorre. 

Nodulus y knoppeken;knobbelken. 

Nodus durior y weer; wier. (1) 

Nodus arboris, oest, noest, noost, 
ast, quast, eest, knoest (2) ; weer- 
knoke. (3) 

(1) Etym. « Wier. fland. vet. j. 
Weer. Nodus, callus. » 

(2) « Oest, ast, quast. holl. sax. sic. 
Nodus arboris, centrum. » « Noest. sicamb. 
Nodus in arbore. » « Noost. boll. fris. j. 
Ast. Nodus sive tuber arboris. » « Eest. 
holl. j. ast. » « Knoest. holl. sicamb. 
j. weer. Nodus arboris. » 

(3) Hs. Waarsch. te lezen : « Weer ; 
knoke. » Etym. « Knoke/weer. Nodus in 
arbore. » 



Nol 



— 297 — 



Nom 



Nodus, querdel, quardel; \jorti 
propria Nodus implexus seu intri- 
catus, in fune, &c. inaqualitas 
in filo aut fune ; forti etiatn 
idem cum kink : ut hinc sit, 
kink inde kabel, proverb. I. R.] 

Nodus, apud Silium & Sta- 
tium, knevel ; lorum in hasta 
media, aut circiter, revinctum, 
quod manui deindedr primoribus 
digitis illigabatur leviter , in 
emissu cum impetu solvendum. 
Lipsio. 

Nodus membri, pracipui arti- 
culorum in digitis, knokel ; 
ge-werf der leden ; lid, led. 

Nodus in caule, Nodus culmi, 
halm-knoop ; knobbelken vanden 
halm oft stele. 

Nodosus, knobbelachtig ; knor- 
rachtig ; geknobbeld. 

Nodare, knoopen ; knochten, 
/land. holl. knodden, vet. kne- 
velen; strikken; stroopen. Nodatus, 
in Nodos ligatus, geknoopt. 

in Nodi formam involvere, hob- 
belen ; Nodis intricare, ver-knoo- 
pen. 

Nodo attollere, op-knoopen. 

Nodum resolvere, ont-knoopen ; 
ont-knochten, fland. 

NoEGiEUM, Canonicorum, Vide, 
. Almucherium. 

Nola, vulgi, a Nola Cam- 
pania civitate, ubi huiusmodi 
cer amenta primum inventa sunt, 
belle ; schelle ; kloksken ; ringkel, 
holl fris. 

Nolam concutere, bellen ; schellen. 

Nola curator, klok-man ; luider, 
luier ; beiaerder ; kerkenaer, sax. 
sicamb. 

Nola vaccina, koe-belle ; gelanne, 
vet . 

Nolens, on-willig; on-gewillig. 

Nolentia, on-wille. 



Noli timere, Noli facer e, &c. 
wilt niet vreesen, doen, &c. 

Nomarcha, baeliu, baelliu, 
baillu, fland. holl. \el 

Nomen, name ; naem. Nomen 
in baptistno inditum, veur-naem ; 
doop-naem. 

Nomine quemque suo vocare, citare, 
naemelik elk-eenen noemen. 

Nomen mutare, Nomen aliud dare, 
her-namen. 

Nomen militia vel ad militiam 
dare, laeten in-schrijven ter oorloge. 

Nominum propriorum catalogus, 
elenchus, album, rol ; naem-register. 

Nominare, noemen ; naemen ; 
heeten ; be-naemen, be-noemen ; 
intituleeren ; baptiseeren. Nominare 
mall, mis-noemen. 

Nominari, heeten ; geheeten 
worden. 

Nominatus, geheeten ; genoemt. 

Nominatim, noemlik ; naemlik, 
naemelik ; markeliken ; uit-druk- 
kelik ; specialik ; expresselik. 

Nomenclator, naemer ; naem-ge- 
ver ; in-steker ; in-blaeser ; qui 
nomina salutantum suggerit. 

Nomine, wege : Dei nomine, van 
Godes wege ; Nomine seu auctoritate 
Principis, van des lands heerens (1) 
wege : Die illi salutem meo nomine, 
h me, meis verbis, groet hem van 
mijnen wege : Solvere alicuius 
nomine, numerare, solvere, ab aliquo, 
be-taelen van iemands wege. 

Nomen celebre, ver-maertheid. 
Nomen celebr are, illustrare, propalare, 
divulgare, ver-naemen. 

Nomen, fama, decus, naem ende 
faem ; reputatie ; titel van eeren. 

Nomen, schuld ; schoud ; schuld- 
brief ; eenen Item in 't boek. 
Nomen, id quod nobis debetur , 

(1) Hs. 

37 



Non 



— 298 — 



Nos 



weder-schuld. Nomina, schulde- 
naers. Nominibus collocare pecunias, 
uit-setten sijn geld. Nomina appel- 
lare, exigere, in-maenen de schul- 
den ; maenen, a maene, sive a 
maend, ut pulat P. Nannius: 
Quia, inquit, usura menstrua 
erat mensique exacto debiti 
appellationes fiebant, inde nos 
maenen, pro Appellare dicimus. 

Nomen dissolvere, schuld be-tae- 
len. 

Nomen liquidum, liquide schuld. 
Nomencontroversum,\lliquide schuld. 

Nomina impedita, ver-legen schul- 
den. 

Nomotheta, Nomophylax, wet- 
steller : wet-houder. 

Nomophylax, cancelier. Notno- 
pbylaciumj cancelrije. 

Non, neen, q. d, n'een, id 
est, nullus, ut & Latinis, Null us, 
pro, Non. Olim autem ne Non 
significabat, cuius loco nunc 
en usurpamus : ik en gae niet, 
ik en wille niet, Non eo, non volo: 
antiquitus, praciput Flandri, 
dicebant, ik ne wil, ik ne sal. Ex 
ne autem sive abiecto e, & 
eius loco apostrophes notd in 
principio positd sive intellectd 
negativa aictiones for mat a sunt, 
n'ict , n'een , n'oint , n'ergent , 
Nihil, Nullus, Nunquam, Nusquam. 
Porrd Non, no, vet. fland. noch; 
twint, twijnt, twent. 

Non multum interest, ge-lijke 
veel is 't. 

Non nihil, wat, ewat ; so so; 
luttel ; weinig. 

Non nunquam, al-te-met ; som- 
tijds ; som-wijlen. 

Nondum, noch niet. 

Non solum, Non modo, Non 
tantiim, niet alleen. 

Non nulli, ettelike, etlike ; som ; 



sommige ; [sommenke, hoi. q. d. 
so menige, I. R. vel, som-eenige, 
F. R.] 

Nonne, 00k ? boll, niet ? 
Nonus, Nonaginta, Nonaria, 
&c. Vide, Novem. 

Norma, lijne ; lijne; linie ; 
rege, rije, regel ; schreve ; recht- 
snoer ; recht-scheid-rije ; ordinan- 
cie. 

Norma, maet-hout ; maet-stok. 

Norma angularis; instru men turn 
fabri, quo structure longitude, 
aut anguli explorantur, & creta 
aut rubrica signantur, schrijf- 
haek; winkel-haek; winkel-maete ; 
keper, keeper; swede, vet. fland. 
quadran. 

ad Normam non respondens, on- 
just, on-juist. 

ad Normam for mare, keperen. 
Norma instar formatum, keper- 
wijse. 

Nos, Nobis, ons; us, vel. 
fland. fris . holl. 

Nos, Nos homines, wij-lieden, 
wij-luiden. 

ad Nos, apud Nos, usaerd, us- 
waerd, vet. holl. fr. //. 

Noster, onse ; use, vet. 

Noscere, Nosse, kennen ; be- 
kennen ; be-lijden ; konnen, kun- 
nen. Nosse liquidb, seker weten. 

Notus, Notum, kund, kond, 
kundig ; kennelik ; be-kent ; kit, 
ang. sax. vet. 

Notum facere, Notificare, kundi- 
gen, kondigen ; te kennen geven ; 
be-kent maeken ; oor-konden ; 
kittig maeken, vet. holl . fris . 

Notescere, be-kent worden. 

Notorius, notoor; blijkelik; be- 
kent. 

Notio, Notitia, kenschap; kennis- 
schap ; kennelikheid ; kennisse ; 
konne, kunne ; vet. kundschap, 



Not 



— 299 — 



Not 



kondschap : wete ; wite, witte ; 
informatie. Notio, Notitia certa 
Notitia absoluta & prima, ab ipsd 
primd veritatis origine petit a , oor- 
konde, Becano. 

Notionem aliquant sibi imprimere, 
sich selven wijs maeken, in-beelden, 
laeten yeur-staen ; imagineeren 
Notio anirno impressa, in-beeldinge ; 
imaginatie 

Nosocomium, gast-huis der 
sieken ; siek-huis , siek-kamer ; 
gods-huis; hospitael; spitael, spitel. 
Nota, teeken, teiken ; mark ; 
ge-meik; mael, fris. si cam b. sax. 
maese, g. s. s signael ; note. 
Nota, character, mael-teeken. No- 
ta optima y puik. 

Nota centurialis, cohortalis, livraie, 
livereie. 

No a compendiaria, titel, tuttel. 

Nota compendiaria verborum, vertit- 
telde woorden. Notis perscribere in- 
strumentum, minuteeren. 

Notula, vulgi, note]. 

Notula numeraria, cijfer. Nota 
furtiva literarum, cijfer-schrift. 

Nota, aen-teekeniugen; correctie. 

Nota, aut signum, cantus sive 
Musices, note. Sunt que Nota mu- 
sica p lures: Mensura unius pars 
dccimasexta, qua celerrimi canitur, 
uncis binis designata, semifuse ; 
octava pars, unco uno designata, 
fuse ; pars quarta, semiminime ; 
media, minime; unica, semibreve; 
dua, breve ; quatuor, longe ; octo, 
maxime. Notam longam in multas 
breviores arte musicd redigere, een- 
kelen, eekelen, breken, coleuren, 
den sang; minueeren, diminueeren; 
bricoleeren. 

Nota ccenosa, kladde. 

Nota, schande. Nota infamia, 
schand-mael ; schand-vlekke. Nota 



publica,inusta, brand-teeken ; brand- 
merk. inurere Notam, Notis com pun- 
gere, brand-teekenen ; brand-mer- 
ken. Notatus infamia, eer-loos. 

Notare, marken ; be-merken ; 
aen-merken ; teekenen ; be-tee- 
ken (1); duiden, dieden. 

Notatus, gemerkt ; geteekent. 
nbn Notatus, on-gemerkt ; on-ge- 
mikt ; on-geteekent. 

Notator, marker, merker. 

Notatio, markinge ; ge-merk. 

Notaredenuo, her teekenen. 

Notare breviter & succincti, ut 
deinde extendalur & absolvatur, 
be-werpen, be-worpen in 'tschrift. 

Notation breviter a tabellione & 
succincti, protokol. 

Notarius, vulgo , Notaris ; be- 
amte schrijver, Grotiq. 

Nothus, bastaerd, q. d. best- 
aerd : ilhgitimo enim & furtivo 
concubitu procreati , animo 
plerumque sunt alacri & elato, 
ingenio sagaci, & iudicio exacto. 
Hue facit quod Columel. lib. 8. 
cap. 210. ait, Nothos pullos 
ex peregrinis maribus conceptos 
optimos esse ; & Euripidem 
Andromachd — iroXkdia*; hi rov Urjpct 
ftaOelav yrjp iviKfjae (nropd, Nodoi 
T€ 7ro\\ol yvr)<riQ)v afieivoves. (2) 
Aut forte* bastaerd sive bestaerd, 
per antiphrasin dici posse 
coniicio, quasi minime bona 
indolis, sunt enim nothi sive 
spurii legitimis nequiores, pra- 
viores, & salaciores. Pro spurio- 
rum vituperatione & defensione 
multa congessit Palaotus in 
libro de spuriis & nothis filiis, 
a cap. j 5 usque ad libri finem. 
Rhytbmici Amsterd. vocem 

(1) Hs 

(2) V. 656. 



Nov 



— 300 — 



Nov 



bastaerd derivant h bast & aerd ; 
id est, die niet nae het pit, maer 
nae den bast, aerdt. [Rursum alii 
durius, die nae den bast, id est, 
strop oft galg, aerdt, F. R.] Nothus 
porrb, & Notha, hoeren-kind ; 
noeren-sone; hoeren-dochter; keefs- 
kind, kebs-kind, kefs-kind, kevis- 
kind, keefs-sone, dochter, &c. 
kemps-kind, kempe-kind ; putten- 
sone, vet. fland. (1) ave-tronk, af- 
tronk ; koislink, vet. aeterling, 
boll, bankaerdt, g. s. s. echteloos ; 
& de spuriis y over-spelig. ; over- 
spel-kind ; overwonnen bastaerd, 
in over-spel gewonnen. 

Notus, ventus, suiden-wind. 
Novacula, scheers, schaers, 
scheer-mes ; knip-mes. Novaculd 
ad vivam usque cutetn abradere, 
funditus pilorum germina succidere, 
novaculd resecare,schaers af-scheeren . 
Novacularia capsula, scheer-ko- 
ker. 

Novale, Vide, Novus, Novare. 
Novem, negen. Novies, negen- 
mael. 

Nonus, negcnste. Nona hora did 
naturalis y noene ; noen-tijd. 

Novetndecim y negen-tien. Nona- 
ginta, negentig. Nongenti, negen 
hondert. 
Nonaria, hoere. 

November, slag-tijd ; slag- 
maend ; slacht-maend, a solemni 
iugulatione pecorum & bourn: 
wind-maend, quibusdam windel- 
maend ; quod utrumque alii 
dicunt de Decembri, qui quoque 
winter-maend : smeer-maend, q. d. 
mensis genialis ; [an non ob sebi 
copiam qua i mactatis turn peco- 
ribus ingens. F. R.] 



( 1) Aldus 00k in het Etym. L. « Puten- 
sone. » 



Noverca, stief-moeder ; forli 
q. d. rigida aut sava mater, nempe 
h rigore in privignos, unde 
epithet a, iniusta, cruda, terribilis, 
novercis attributa. 

Novus, Novitius y nieuw, nieu- 
we, nuwe, nouw, nouwe; nu (1); 
frisch, versch. 

Novellus, nieuwachtig. 

Novum, recens, ab igne quasi 
calens y vier-nieuw ; brand-nieuw ; 
spelder-nieuw. 

Novus homo, qui patre ignobili 
natus, per se ipsum clartscert 
incipit, nieuw edel-man. 

Nova nupta , nieuw - gehoude 
bruid. 

Novi quid incept are ? inducer /, 
introductre, wat (Ji) nieuws aen- 
rechten. 

Novam fortnam aut speciem indere 
rebus vetustis, veteribus, ver-tijd- 
baeren; q. in vitam revocare nova 
formd assumtd. 

Novitasy nieuwigheid. Novitatis 
aviduSy Novarum rerum cupidus, 
nieuws-gierig. 

Novitatis aviditas, nieuws-gierig- 
heid. 

Noviter, Novi } nieuwelik. 

a Novo, op een nieuw. 

de Novo agere sive facere, her-doen. 

Novitius, nieuweling ; aan-kome- 
ling 

Novitius in arte, leer-jonge ; leer- 
ling ; leer-kind ; leer-knecht. 

Novissimus, letste, laetste, leste; 
uiterste. 

Novissimus dies , jongsten oft 
uitersten dag. 

Novissimi , endelik , endelink , 
endeling ; lest-leden, lest-mael, 
lest-werf. 



(1) Etym. « Nu/nouw. holt, sept cut. » 

(2) Etym. « let. » 



Nox 



— 301 — 



Nub 



Novilunium, nieuwe maene. 

Novate agrum, braeken den akker . 

Novale, Novalis ager, braek ; 
braeker; braek-land; braek-liggende 
land ; driesch, dries, dres, dries- 
land, dres-land. 

Novalia, aen-gewonnen land, 
Grotto. 

Nox, nacht, vv%, 1/1^09, vxryQa, 
poet ice, Iunio. nacht, q. nie acht 
Becano, aubd nihili astimetur. 

Nox suolustris, sideribus illustris, 
sterren-lichten nacht. 

Nox multa, hoog nacht. 

Noctis pars prima, veur-nacht. 

Nox media, concubia, intempesta ; 
Noctis silentium, Noctis meridies, 

mid-nacht, midden-nacht ; nacht- 
stilte. 

Noctes quatuordecim, sive, Dies 
quatuordecim, viertien-nacht, veer- 
tien-nacht. 

Nox perpetua, dood ; de dood. 

Node, de Node, te nacht. 

Nocte oberrare cum comitatu, ron- 
den ; ronde doen bij nachte. 

Noctescere, nachten ; nacht wor- 
den. 

Nodurnus, nachts ; nachtelik. 

Nocturna lux, nacht-licht. 

Nocturna quies, nacht-ruste. 

Nocturna epula, nacht- mael ; 
avond-mael. 

Nocturnus hospes, slaeper ; nacht- 
gast. 

Nocturnus potator , nacht-rave, 
metaph. 

Nocturnus operator, nacht-werker. 

Nocturnus pileus, capitisve tegmen 
Nocturnum, nacht-doek. 

Nocturna subucula, slaep-lijfken ; 
slaep-roxken. 

Nocturna excubice, nacht-waeke ; 
nacht-wachte. 

Nocturni lemures, Nocturna urn- 
bra, nacht-gedrocht; nacht-geesten. 



Nocturnalia Hum, mettenen. 

Noctivagus, nacht-ruisscher [w/c- 
TOTrepirrXdvTiTos, Aristophani, I. R.] 

aui Noctu id facit quod hominum 
vulgus interdiu facere solet, nacht- 
rave : nycticorax enim, sicut & 
noctua, noctu venando cibum 
sibi quarit. 

Noctiluca, vermis aurei coloris, 
noctu lucens, goud-worm; nacht- 
mugge ; nacht-wormken. 

Noctua, uil ; kat-uil ; nacht-vogel ; 
nacht-uil ; schavuit, schaefuit, schaf- 
fuit, schuifuit, g. s. s. fris. fland. 
huiben; huibeken, minor species. 
Noctua aurita, kerk-uil, qubd in 
templis & turribus frequenter 
habitet; rands-uil. Noctua saxatilis, 
steen-uil. Noctua baculo sive scipioni 
insidens, stok-uil. 

Noxa, Noxia, Noxius, Vide, 
Nocere. 

Nubere, obtegere, obnubere, 
velar e, dekken. 

Nubere viro, eene man nemen, 
trouwen ; houwen ; houweliken, 
houden, houdeliken, hijliken, eeli- 
ken, heiliken ; mannen ; be-man- 
nen, ver-mannen, vett. 

Nuptui, Nuptum dare, collocare, 
houweliken ; be-steden, uit-setten, 
uit-stellen, ten houwelike. 

Nuptus, getrouwt. Nupta, wijf ; 
huis-wijf ; huis-vrouwe. 

Nupta recens, nupta nova, bruid ; 
nieuw-gehoude. 

Nubilis virgo, houwbaere maagd. 
non Nubilis, on-houwbaer. 

Nuptia, bruid-loft ; a lofte sive 
gelofte, id est promissio, sicut 
Sponsalia, a spondendo 

Nuptias pacisci, manuum plausu 
confirmare, op-slaen het houwelik. 

Nuptia, Nuptiarum celebritas, 
trouw-merkt. Nuptias facere, celt- 
brare, bruid-loft houden. 



Nud 



— 302 — 



Nug 



Nuptialts conditiones sive condic- 
tiones, houweliksche veur-waerden. 

Nuptiarum conciliatrix, koppe- 
lersse van houwelik. 

Nuptiarum appetens, houw-siek. 

Nuptiis infaustis iungi, mis-hou- 
den. 

Nuptia illegitima, on-echte ; on- 
echtschap. 

Nuptice , Nuptiale . convivium , 
bruid-loft ; heug-tijd, hoog-tijd ; 
koeste, sax. sicamb. kosie(i); 
weerdschap ; statie ; bruid-loft- 
mael-tijd. 

Nubes, Nubilum, wolke ; 
swarke ; swaerke ; pronk, vet . 
Nubecula, wolksken. Nubes rarior, 
nevel, ve<f>€\r). 

Nubilare, Nubilari, Nubilum fieri , 
wolken ; smuiken ; smoken ; be- 
swaerken, be-swerken, be-sworken. 

Nubes supercilii, Nubecula frontis, 
pronk. Nubilare, Nubilari, Nubilum 
vullu fieri, monken ; pronken ; 
bronken. Nubilo obtenebrare, ge- 
wolkt ; be-wolkt ; nevelachtig ; 
daekerig ; somber, sommer ; over- 
trekkende ; smuikende. Nubilus 
air, caelum Nubilum, monkende 
weder ; smuikende, pronkende, 
droef weder. 

Nubilum, ge-wolkt; nevelachtig- 
heid ; pronk, vet . 

Nucha, nokke, fris. ho 11. 
Nucleus. Vide, Nux. 
Nudius tertius, eer-^isteren ; 
veur-gisteren. Nudius quartus, over- 
eer-gisteren ; exter-eer-gisteren ; 
echter-eer-giste-'en ; achter-eer-giste- 
ren. 

Nudus, naekt ; bloot ; baer ; 
on-bedekt ; on-^ekleedt. 

Nudus prorsus , primel - naekt , 
vet. heel naekt; bloot. Nudus ut 

(1) Etym. « Koste. j. Koeste. Nuptice. »" 



ex matris utero editus , moeder- 
naekt. Nudus instar bufonis, padde- 
bloot. 

Nudi, naektelik ; blootelik ; 011- 
bedektelik. 

Nudo capite, baer hoofds, vet. 

Nudus pedibus, Nudipes, baer- 
scher-voets ; baerscher-been ; baer- 
voet, baer-voets. 

Nudare, blooten ; naekt maeken ; 
ont-dekken ; ont-kleeden. Nudare 
bracbia, op-stroopen de mouwen. 

Nuditas, naektheid, naektenisse ; 
blootheid ; on-bedektheid. 
Nuere, Vide, Nutus 
Nug,e, Nugamentum, res vel 
sermones Nugatorii, beusel, bosele, 
beuselinge , beuselrije , beusel - 
merkt ; trunt ; truffe, fland. 
treifeling ; guisel, vet. boerde ; 
jok ; done, deune, doninge ; brab- 
belinge; kodde; futselinge; fatras ; 
fateiinge ; guiterije ; lavuit ; beffe ; 
kout ; klap ; praet ; queselinge ; 
gabberdacie ; geks-maere ; lore ; 
leure, X^/009. Nuga preverbiales, 
geddeken ; gelleken, jelleken ; tel- 
leken. 

Nugari, Nugas agere seu effutire, 
beuselen; boerden;rabbelen; quesel- 
bollen ; truffen, fland. schertsen ; 
scheeren; schernen ; spotten ; gek- 
ken ; * sotten ; donen, deunen, 
duenen; kouten ; bollen; klappen; 

alven ; rallen ; prondelen, prond- 
selen; kuieren; galveren; trerffelen; 
brabbelen ; lavuiten ; praeten ; jok- 
ken; guiten; beffen; randen, ranten, 
fland. guigen, boll, guichelen ; 
weschen, sax. fateren ; futselen ; 
babben, fland. fimelen, femelen ; 
gochelen, gokelen ; plaederen, 
plaieren ; gabberen . Nugari, Nugas 
dicere aut facere instar vana mu- 
lieris, larien. Nugas serio agere, 
knoeien ; queselen. 



Num 



— 303 — 



Num 



Nugator y Nugalis, Nugax, Nugi- 
gerulus, ijdel ; licht-vaerdig ; lavui- 
ter, plader, plaeierer ; beuseler ; 
boerdig; faterer; faterachtig; finieler, 
temeler ; rabbelaerd ; praeter ; guite ; 
swetscher; wescher, waesscher, s.s. 
brabbelcr; futseler ; kouter ; trunt- 
man ; trunt-vaer, ho 11. Nugatrix, 
beffe. 

Nugivendus, truffer ; poppen- 
kramer ; dokken-kramer. 

Nugatorie, licht-vaerdiglik. 

Nullus, niemand, rectius 

nie-man, q. d. n'ie-man ; niet, q. d. 

n'iet, vel, ne iet ; geen, egeen, 

negeen, n'egeen; neen, vet . sax. 

Nullius generis, Nullius modi, 
geener-hande ; geener-lei. 

Nullo modo, Nullo pacto, Nulla 
conditione, in geener-lei wijse ; 
geens-sins. 

Nullius frugi, pensi, precii, valo- 
ris, aut monunti, nul ; nul ende 
van on-waerde; on-nut; on-nuttig; 
nietig, vet . krachte-loos. 

Nullibi, niewers, niewaers, q d. 

ne iewaers; nieuwerink, niewerinks. 

Num, en, olim ne. Num cogi- 

tat qua dicat ? en denkt hij niet 

wat hij seit. 

Num, oft. Num quid venit, oft 
hij komt ? 

Numella, seu, Numella, vin- 
culi & linei & lignei genera, 
vinciendis tarn hominibus, quam 
bestiis, seu collo, seu pedibus, 
prange, pranger ; lace, laece, leisse, 
laesse \i) ; blok ; stek, stok der 
gevangenen ; hals-band, hals-ijser, 
hals-prange ; kenneve ; kam, koe- 
kam, hammc, koe-hamme; schilge, 
//and.(2)voet-ijser;voet-keten;cip, 



(1) Hs. Etym. a Litse, letse. » 

(2) Etym, a Schilghe. /land. j. ken- 
neve. » 



sip, cippe, fland. bogel, beugel ; 
helde, nalde; tegger(i); span-riem; 
koppele, lorum vinciendis ca- 
nibus . 

Numella versatiles, Numella pu- 
blica, pelerijne, pillarijn,^ pilorijn, 
fland. schavot. 

Numellis ligneis pecus induere, 
kenneven. 

Numen, god ; goddelike macht, 
kracht ende wille. 

Numine afflatus , be-staen. 
Numenius, Fide, Arquata. 
Numerus, tal ; ge-tal; be-loop 
van rekeninge. 

Numerus magnus, hoop-werk. 

Numerus superfluus, over-tal. 

Numerus arithmetics, Numeratia 
nota, cijfer. 

N timer are, Numerum inire, refer- 
re, Numero aliquid comprehendere, 
tellen; talen, vet. rckenen. 

Numero persequi, af-tellen. 

Numerare iterum, her-rekenen. 

Numerando percurrere, Numero 
revolver e, over-slaen ; over tellen in 
't kort. 

Numerare calculis, leggen ende 
rekenen met penningen. 

Numerare pecunias, op-leggen ; 
be-taelen. 

Numerare male, in Numero errare, 
mis-tellen ; mis-rekenen. 

Numerare deditd opera tnali, Nu- 
merando fallen, ont-tellen ; ont- 
rekenen. 

ex Numero eximere, eligere, reser- 
vare, kiesen ; ver-kiesen ; uit-kiesen ; 
uit-houden. 

e Numero eximere, reiicere, uit- 
schieten ; uit-monsteren ; ver-wer- 
pen 

Numerum excedere, ver-velen. 

Numeratus, getelt. 

(3) Etym. aTeggher. sicamb. j. stock. 
Numella. » 



Num 



— 304 — 



Num 



Numerandi ars, Nutneralis scien- 
tia, tel-konste ; reken-konste. 

Numerosus, veel, vele; groot in 
't getal. 

Numerabilis, telbaer; tellik. 

Numeratio, tellinge ; be-taelinge; 
paeiement. 

Numerator, teller. 

Numerus, modulus, modula- 
men, wijse van een lied. Numeri 
cantus, slag, toon, maete inden 
sang. Numerus, rijm, rijme. Nu- 
merus car minis, lul, lol. Numeros 
non verba canere, lollen, lullen. 

Numerate carmen, tal-schrift ; 
jaer-dicht. ad Numerum movere 
pedes in chords, pas oft terd houden 
in 't danssen. 

Numus, Numisma, munte ; 
penning ; geld ; stuk, ut, Numus 
aureus, argenteus, stuk gouds, stuk 
silvers ; goud-geld , silvere-geld ( 1 ) ; 
goude penning, silvere penning, 
&c. medalie, de Numis potissimum 
antiquis; schijve, scheve, &, duim- 
kruid, afyagg. Numulus, pennings- 
ken. 

Numismatis forma, keur. 

Numismatis qualitas vel bonilas 
a mixtione metatlorum, alloi ; Vide, 
Alligare. 

Numi valor, valuatie ; evaluatie. 

Numus asper, recenter cusus & 
signatus, vier-nieuw geld ; nieuw- 
geslagen geld. 

Numus probus, bonus, iusti pon- 
der is, gevalueert geld, probatus, 
usualis, qui est in usu y cuius usus 
publicd auctoritate admissus, permis- 
sus est, ganebaer, wandelbaer, 
permissie, geld. 

Numisma reprobatum, mala mone- 
ta, nota, mali commatis, quod in 
usu non est, infrequens, improbum, 

(1) Etym. a Silveren gheld. » 



haeg-munte ; on-gangbaer geld. 
adutterinum, reiiciendum, billion. 

Nummi pars dextera seu antica, 
cruce plerumque insignita, kruis. 

Nummi pars sinistra, sive postica, 
munte, quo nomine plerumque 
intelliguntur insignia princi- 
pum vel return publicarum. 

Nummus superficie pland, nulla 
signatus notd, blaffaert. 

Numi occupati faciendis nominibus, 
rent-geld. 

Nummus illex, stek-penning. 

Numus quo accepto miles obligatur, 
ken-penning. 

Numi auctionarii, ver-dier-pen- 
ningen. 

Numum cudere, signare, percutere, 
munten. 

Numo precium, valorimve statutre, 
valueeren ; evalueeren. 

Numismatis astimationem augere, 
op-setten het geld, r emitter e> het 
geld af-setten. 

Numos sumere, accipere, cogere, 
lichten, op-lichten het geld. 

Numis sortiri, kruis oft munte 
werpen. 

Nummi calculatorii, Vide, Cal- 
culus. 

Numos circumcidere, accidere, ar- 
rodere, schrooden, schroien het geld. 

Numorum ut varia est forma, 
moneta, varia etiam pondera, 
turn varia metallorum mixtura, 
ita etiam varia imb infinita 
sunt nomina, seu qua iis indun- 
tur a principibus aut iis quibus 
ius regalium est, seu sapius a 
vulgo, quod plerumque figuram 
impressam magis respicit 9 ut, 
gouden rijder, leeuw, &c. bod- 
draeger, florijn, croon, &c. ut 
supervacuum sit omnia velle 
recensere: quadam tamen notni- 
nabuntur ut, Numus effigie aquila 



Num 



— 30s — 



Nun 



angeltve volantis, vlieger : effigie 
equitis, quinque sixve stuferorum, 
snap-haen : duorum stuferorum et 
medii, stooter (stater quibusdam,) 
tertia pars stuferi, Lovaniensibus, 
plakke, plekke, reliquis Braban- 
tis, grooten : Flandris Stuferus est 
oude plakke, id est, xl mijten ; 
numus vellere insignitus, vlies : 
decern stuferorum olim, slaeper : 
aureus flore insignis, florijn ; & 
alius, fleurette : ab equitis effigie 
olim Sicambris dictus peerdeken, 
peerdken, sesaui stuferi valore ; 
aureus equitis effigie, gouden rijder : 
loachimicus, argenteus, uncialis, Im- 
perialis, daler, rijks-daler, jochoms- 
daler: leonis effigie, leeuw; regalis, 
read, regael ; Numi aurei genus h 
Philippo Duce cusi, klinkaerd : Sunt 
praterea Numuli multi pavi valoris, 

Juales wit penning, id est, xij 
tallers ; engelsche, Numuli Bra- 
bantici duodecim, Flandrici octo : 
krom-steert, parvi valor is, ut 
teve, leodiens. koe, leod., id est, 
ses mijten ; blaffaert, idem feri 
qui blanke : plotte, plumbeus mini- 
mi valoris : ruitersche blanke, qui 
& elf-penning, hoi. korte, id est, 
drij mijten, brab. twee mijten, 
fland. simplex, simplus minusculus, 

ft 

heller, helling, g. s. s. &c. 

Numus eputaris, labbaie, vet. id 
est, xv mijten, &, blanke : item, 
bras-penning, tressis numus t rib us 
assihus astimatus. Solet enim 
esse commune convivii sym- 
bolum sive precium : sicut Pla- 
cito Caroli V. Imp. anno ij44 
1 Junii statutum est militi pre- 
cium mensa in diversoriis 
civitatum unus brasdenarius, 
hoc est, duo grossi cum medio, 
fland. ruri autem & in pagis, 



stuferus, id est, grossi duo, excepto 
potus precio. 

Numatus, Numosus homo, rijk ; 
geld-rijk ; geld-sak. 

Numaria res, munterije. 

Numariam rem constituere, ordon- 
nancie stellen op 't geld. 

Numariam rem curare, provisie 
doen van gelde. 

Numaria, vel rei Numaria diffi- 
cultas, ge-brek van gelde. 

Numularia pecunia, kloter-geld, 
kleuter-geld ; klein, kleen, geld. 

Numularia tessera, wissel-brief. 

Numularius, bankier ; bank- 
houder ; tafelier ; wisseler ; tafel- 
houder. 

Numulariorum mensa, taberna, 
tafel ; kasse ; wissel-kasse ; wissel ; 
wissel-banke. 

Numularii munus obire, om-gaan 
met wissel. 

Numi usurarii, woeker-geld ; 
wissel-geld. 

Numum permutare, commutare ; 
Numo maioris precii accepto, minutam 
pecuniam per partes reddere, wisselen, 
Dreken, het geld. 

Numularia, herba, penning- 
kruid : egel-kruid. 

Nunc, nu, nouw ; hands, te 
hands, al te hands, hoi I. itsund ; 
eerst; endelik, endelink, endeling. 

Nunc, heden-daegs. (1) 

Nunc aut pdst, schier oft morgen. 

Nunc demum, Nunc primiim, nu 
eerst. 

Nuncius, &c. Fide, Nuntius. 
Nuncupare, heeten; noemen; 
naemen ; mondelik uit-spreken ; 
intituleeren. Nuncupari, heeten ; 
eeheeten worden. Nuncupatus, mon- 
delik . Nuncupatum testamentum , 

(1) Etym. c Hedens-daeghs. » 



J8 



Nun 



— 30^ — 



Nut 



Nuncupates harts, mondelik testa- 
ment; mondelik erf-genaem. 

NuNDiNiE, jaer-merkt ; misse ; 
kerk-misse, kermisse, sax. Nun- 
ditue hebdomadaria, weken-merkt, 
week-merkt. 

Nundinalis dies, markt-dag. 

Nundinarum locus, markt; koop- 
plaetse ; koop-stad ; koop-stede. 

Nundinas proclamare, in-roepen 
de merkt. 

Nundinator, markt-reiser; markt- 
volger. 

Nundinatrix, markt-kauwe. 

Nundinator sacrilegus, Nundinator 
beneficiorum ecclesiasticorum, proven- 
kramer. Nundinatio sacrilega, Nun- 
dinariutn sacerdotii commercium, pro- 
ven-kramerije ; simonije. 

Nundinari, koopen ; markten ; 
kraemen, vet. grimpelen, grem- 
pelen. 

Nundinatio , koop ende ver-koop. 
Nunquam, noit, noint, q. d. 
ne oit (ad prateritum tempus 
refertur) nie, sax. fris. holl. 
fland. nimmer, niemer, nummer; 
geens tijds. 

Nunquam amplius, niemmer toeer, 
nemmer meer q. nie-mer-meer 
vel q. ne-iemer-meer, nam niemer 
q. ne-iemer * nie werlde, sicamb. 
Nuntius, tabellarius, bode ; 
bade, sax. messagier, metsengier, 
messelgier. 

Nuntius missus, send-bode ; ge- 
sandte ; gesand-bode. Nuntius ore 
she voce refer ens sibi commissa, 
mond-bode. 

Nuntius urbicus, stad-bode. 

Nuntius, Nuntiutn, maere; nieuw- 
maere ; bodeschap, bodtschap ; 
tijdinge; nieuwe-tijdinge; messagie; 
mied, holl. 

Nuntium ridiculum, geks-maere. 

Nuntiis novarum rerum abundans. 



mied-wijs, holl. vulgo, Novel- 
lier. 

Nuntiare, Nuntium perferre, de- 
ferre, adferre, bode-schappen, bod- 
schagpen ; kondigen ; ver-kunden ; 
verkundigen ; aen-seggen ; aen- 
brengen ; mied-brengen, holl. on- 
bieden (r) ; laeten weten. Nuntiare 
Uteris, over-schrijven. 

Nuper, &, NuberrinUi letstent, 
laetstent, lestent, lest-mael ; lest- 
werf; schier; nieuweling; nieuwe- 
lings ; lest-leden ; on-langs, korte- 
ling, korts, geleden. 

Nuperus, nieuw, nieuweling. 

Nuptle, Nuptum, &c. Vide, 

NUBERE. 

Nurus, snarre, snurre ; ge- 
sweie, ge-swije; be-houde dochter; 
schoon-dochter ; sones-vrouwe, 
sones-wijf. (2) 

Nuspiam, Nusquam locorum, 
gentium, nergens, q. n'ergens, ne 
ergens ; niewers, niewaers, q. ne 
iewaers ; nieuwerink, niewerinx ; 
nauwers, fland. holl. Nusquam 
alibi, nergens el. 

Nutrire, voeden, vueden ; 
voederen; vogten, vet. op-voeden; 
houden; op-houden; onder-houden; 
voedsteren, voesteren ; ammen, 
g. s. s. fris. peisteren, pesteren ; 
quikken, quekken, queeken, quei- 
ken ; op-queeken ; aesen, esen ; 
baekeren ; neren, /. A vent in. 
neeren ; ge-neeren ; spijsen ; be- 
helpen, be-hulpen. Nutritus, ge- 
voedt ; ge-voedstert. 

Nutrire delicati, koesteren. 

Nutrire culind, keukelen, ko- 
kelen. 

Nutrire barbam, laeten wassen 
den baerd. 



(1) Hs. Etym. a Ont-bieden. • 

(2) Etym. « Sones vrouwe/sones wijf. » 



Nux 



— ?07 — 



Nux 



Nutrimentum, voeder, voedsel ; 
onder-houdsel ; neeringe. 

Nutritor, NutritiuSy voedsterer ; 
voedster-heer ; voedster-vader ; op- 
voeder; am; vogd, voogd; minne- 
vaeder, boll, sicamb. 

Nutrix, Nutricula, mamme ; 
memme; amme, ger. sax. sicatnb. 
heve, sax. op-voeder ; vogd, 
voogd (i); minne; menne-moeder; 
suig-amme ; suig-moeder, vet. 
voedstere ; amel, lo . A vent. 

mamme, mammeken. 

Nutricem agere, mammen. 

Nutritia cor bis , in qud nut fix 
infantetn ad ignem fovet, 
baeker-korf ; baeker-mande oft 
matte. 

Nutritia , orum, voedster-loon. 
Nutus, wille ; wink, winke, 
wenke ; swink, swank, swenk ; 
nik (2) ; knik. Nutu suopte, vrij- 
willig. 

Nuere, Nutare, & y Nutu signifi- 
care> nikken ; knikken ; winken, 
wenken, wink-oogen ; duiden, die- 
den ; toe-knikken ; toe-wenken. 
Nutare capite y knikke-bollen. 

Nutare, (gressu vid* potissi- 
miim) daven, daveren ; ninken ; 
wanken, wankelen ; dreunen, dro- 
nen, holl. swankelen; striemelen; 
sweiven, sweven ; drillen, drielen, 
trillen; sneven, snovelen. NutatiOy 
dril, tril. 

Nutare animo 9 weifelen ; twijffe- 
len, tweifelen ; reven, revelen, 
boll. 

Nux, arbor, not-boom ; 
noteler ; notel-tere, vet. 



(1) Hs. De drie woorden behooren tot 
het voorgaande Nutritar. 

(2) Etym. c Nick. ger. sax. sic. 
j. knick. 1 



Nux, arbor iuglandes ferens, 
okeler, vet. fland. 

Nux, fructusy not ; boom-not. 

Nux iuglans, basilica, regiay 
oker-not, ooker-not ; (oker, sive 
aker, sicatnb. & boll, glans ; 
oke, angl. quercus;) wal-not, wael- 
not, walscne not ; q. d. nux 
Gallica, sive Italica 9 aut Peregrina 9 
ut qua i Per side translata [walnot, 

?. Nux electa, vel, Nux tumida, 
. R.] Nux iuglans maior, decumana, 
pragrandis, ros-not ; bosch-not, 
fland. vuist-not, fland. lom- 
baerdsche not. Nux vitiosa y inanis, 
vacua, loose not; boose not. 

Nux avellana, pontica, pranestina, 
minima ; Nucula, fructus Coryli, 
hasel-not. 

Nux castanea, sardiana, heracleo- 
tica, castanie. 

Nux graca y thasia, amandel. 

Nux pinea, pijn-appel ; pijn-not. 

Nux vomica, keren-not. (2) 

Nux aromatites, aromaticay mus- 
cata sive moscbata, vulgi, muskaet, 
muskaet-not; note muscaet; kruid- 
not. 

Nux aromat. selecta, bael not, 
vilior, cassa 9 inanis, rompe. Nucis 
arom. involucrum, folie, muskaet- 
bloeme. 

Nux aut em aromatites , mail h 
quibusdam, myristica. (3) 

Nucis cortex viridis putamen am- 
bienSy culleola, gulliaca, sloester, 
snoester ; not-snoester ; not-bol- 
ster ; not-booste; culleolas demere, 
sloesteren, ont-snoesteren ; bolste- 
ren de not. 

Nucis putamen, lamina ; bifida 

(1) Hs. L. • doove not. » 

(2) Etym. c kern-not. * 

(3) Dit slaat op Kil. t Muscaet-not. 
Nux myristica » ezv. t Rompe. Nux 
myristica vilior. • 



Nym 



— 308 — 



Obd 



putaminis carina, compactile nucis 
operimentum, not-schale; not-schel- 
pe ; doppe, schelpe, vande not, 

Nuces frangere, conficere, kraeken 
Je not. 

i Nuce oleum, not-olie. 

Nuces venales habens, not-ver- 
kooper; not-menger. 

Nucibus ludere in scrobiculum ; 
Nuce nucem impetere; Nuces casteU 
latim construere, & c . Vide, Lusus 
pueriles &c. 

Nucleus Nucis, pomi, piri, &c. 
kerne ; kerene ; karne ; keerne ; 
kaerle ; keest, //. hoi I. baeke, 
sicamb. korste (1) ; pit, pitte. 
Nucleus pineus, pijn-kerne. 

Nucleus radicis lilii, allii, & 
similium plantarum bulbosarum, &c. 
item piscis &c. klister, klijster, 
kliester, schijve, schelfer, van 
aiuin, visch, &c. 

Nucea Mola, Vide, Mola. 

Nucamenta, coma in Nucibus, 
corylis, populis, salicibus, & 
similibus, in quibus semina 
dependent, katten, kattekens ; 
bloemsel ,• bloedsel ; ratten-steert- 
kens. 

Nycticorax, nacht-raeve ; 
nacht-vogel ; nacht-uil. 

Nycterobius, lycanthropos, 
Lycaon, weer-wolf, &c. Vide, 
Lycanthropos. 

Nyctostrategi, nacht-ronde . 
Nympha, bruid ; nieuw-ge- 
houde. 

Nymphus, bruid-gom, br uide-gom . 

Nympha marina, maer-minne, 
mer-minne, q. maris delicia. A dr. 
Iunio. 

Nympha diabolica alba, Vide, 
Lamia. 



(1) Etym. c Korste. Crusta...& Nucleus, 
Crusta sive cerium pavimenii. » 



Nympha, cavum inferioris la- 
bri, lippen-hol. 

Nympha, caruncula resultans 
medio interfemineo [possit 
verti, bruidekens, I. R. aut , kut- 
ten-holleken, aut, oorkens, F. R.] 

Nymphaa, plompe. 

Nymphaum, waeter-bad ; waerni- 
bad. 



O 



O, si ! God geve. 

Ob, om. Ob id, daer-om. 
Frustra, nequicquam, gratis, gra- 
tuitb, om niet. 

OB.ERATUS,schuldenaer; schul- 
dig ; schoudig ; ver-tonst. 

Obambulare> om-gaen; wan- 
delen ; sich ver-treden. 

Obambulare per plaleas otiosi, 
straet- slingeren ; straet-slijpen. Ob- 
ambulator, kautsij-slijper, /land. 
Obambulatio, wandelinge. 

Obater, swertachtig. 

Obaudire, mis-hooren. 

Obba, tankaert, vet . kanne ; 
tuite ; berte, vet . kitte, poculum 
est, inquit Becanus, maius ex 
asserculis oblongis sive levigatis scan- 
dulis, cuparum ad modum, Jerreis 
areis vel ligneis circulis colli gat um. 

Obcecare, blinden ; ver-blin- 
den. 

Obdere, tegen-setten. Obdere 
pessulum, obicem aut repagulum ostio 
vel fenestra, grendelen ; dodden. 

Obdormire, ont-slaepen ; ver- 
slaepen. 

Obducere, over-trekken ; dek- 
ken; over-dekken; smuiken, smoo- 
ken; (1) be-smeeren; be-smeuren. 



(1) Etym, « Smuycken/smoocken. Ob- 
ducere, obtenebrare nubilo. Smuyckende. Nu~ 
bilus... obductus. » 



Obe 



— 309 — 



Obi 



Obduci situ, bemossen. 
Obductus, over-togen ; over- 
trokken ; smuikende. 

Obductio, over-treksel ; over-tog, 
over-tuig. 

Obdurare, Obdurari, Obdu- 
rere, Obdurescere, ver-stokken ; vcr- 
stijven ; ver-herden. Obduratus, 
ver-herdt ; ver-stokt. 

OBEDiRE,onder-danigen; hoor- 
saemen, vet. ge-hoorsaemen ; ge- 
hoorsaem zijn ; onder-hooren. 
Obedire iussis alicuius, sich laeten 
ge-seggen. 

Obediens, hoorsaem ; ge-hoor- 
saem ; onder-hoorig, fland. on- 
der-danig ; ge-boogsaam ; oor- 
bodig, vet. over-bodig, Grotto. 
obedient. 

Obedienter, ge-hoorsaemelik ; obe- 
dientelik. 

Obedientia, ge-hoorsaemheid ; 
onder-daenigheid ; obedientie. 

Obelus, spet; spit: dodde. 
Obeliscus, kegel ; naelde, spille, 
vanden thoren : obelisk. 

Obelia, ofiekia, (vulgo Obla- 
ta) oblije, ouwel ; oblaet, vet. 
Obelia (inquit L. Cal. Rhodigin. ) 
dicta sunt quod veruculis qui- 
busdatn quos obeliscos vocant 
constiparentur vel assarentur ; 
aut quia obolo venderentur . 

Obequitare, om-rijden. 

Oberrare, om-do)en, om- 
dwalen ; swerven, sweven ; drase- 
len ; baesen, (1) ver-twijfelen, 
oberrare animo. Oberrans, draseler. 

Obescare, aesen, esen. 

Obesse, tegen zijn ; hinderen ; 
be-hinderen ; schaden ; deren, dei- 
ren ; letten ; be-letten ; on-staede 
doen ; hermen, vet. ver-noeien ; 
noeien, noien, vet. 

(1) Etym. a sax. fris. » 



Obesus, vet; smul. Obesus, 
Obesa, kobbel, holl. vol-liivig. 

Obesus homo & pragrandi corporis 
mole, kaf-sak, draf-sak, dik-buik, 
a. d. venter acerosus ; kolf-hout, 
kloef-hout, kloof-hout,//0«J. kalf, 
kalf-sak : ita apud Suet. Galba 
Gallis prapinguis, sive vitulus 
bene saginatus. 

Obesulus, poeselachtig. 

Obesare, masten, mesten ; vetten. 

Obesitas, vet ; vettigheid. 

Obex, schutsel ; baere ; gren- 
del; bout; schof; wervel, worvel; 
kluister, sicamb. q. d. clostrum, 
claustrum ; veur-schuif ; riege, rij- 
chel, rijgel; schuif-ijser; sperrelink, 
g. s. s. obstakel. 

Obex versatilis, draei-boom ba- 
lie; hameie, hameide, hamei-boom, 
ameide, almeie, almei-boom. 

Obex prafixus rota, lundse, 
lundsch, lonse. 

Obex aquarius, comma, spuie, 
spije; sluise; rabot, fland. 

Obex remi, dol, dolle. 
Obfirmare, sterken. Obfirma- 
tus t ver-sterkt ; ver-stijft ; herd- 
nekkig ; herd-koppig ; obstinaet. 

Obfuscare, ver-donkeren ; 
ver-duisteren. 

Obgannire, Fide, Oggannire. 
Obh^erere, be-hangen. 
Obucere, Obiectare, veur-hou- 
den ; veur-wenden ; veur-werpen ; 
op-werpen ; veur-schieten ; vergen 
[q. veur-geven] opposeeren ; op- 
poneeren. 

Obiectus, tegen -over gelegen. 

Obiectio, tegen-worp : weder- 
sprake. 

[Obiectum, insicht;stoffe,Gr0f 10.] 

Obiecta, veur-vallen ; veur-val- 
lende saeken. 

Obiectaculum , Obiectamentum , 
schutsel ; obstakel. 



Obl 



— 310 — 



Obl 



Obiectatio, -reproche. 
Obiratus, ver-bolgen. 
Obire, om-gaen ; be-gaen ; 
uit-rechten ; be-schikken ; be-die- 
nen ; visiteeren. 

Obire munus, negotium, legal ionem, 
&c. be-loopen eenige saeke ; va- 
ceeren. 

Obire mortem, ver-lijden ; over- 
lijden ; sterven. 

Obitus, af-gang ; over-lijd ; af- 
lijvigheid ; dood, de dood. 

Obiter, in 't voorbij-gaen ; met 
den lichten; met eenen; licht-over. 
Obiter quid efficere, flanssen. 

Obiurgare, verbis, clamore, 
&c . be-kiiven ; straffen, straven 
met woorden ; be-straffen ; ieman- 
den over-gaen ; deur-nemen ; ver- 
spreken ; schelden ; be-schelden ; 
be-snarren; over-haelen; be-keken; 
be-strijden, vet. f I and. wijten. 

Obiurgator, schelder; keker. 
Oblanguere, be-quelen. 
Oblatio, Oblatum, &c. Vide, 
Offerre. 

Oblectare, ver-lusten, ver-lus- 
tigen ; be-losten, be-lusten, be-lus- 
tigen ; recreeeren ; solageren ; ver- 
maeken. 

Oblectare, &, Oblectari, ver- 
vreugden; ver-blijden; ver-heugen. 
Oblectari, Oblectare se, ver-prillen ; 
kort-wi jlen , korts-wi jlen ; ge-noegte , 
genuegtehebben,raepen, oftnemen. 

Oblectatio, Oblectamentum , ge- 

u 

noegte ; wel-lust ; ver-heuginge ; 
lust ; tijd-lijd ; tijd-verdrijf ; tijd- 
kortinge ; be-lustheid ; kort-wijle, 
korts-wi jle ; recreatie ; batement, 
ebatement. 

Obligare, om-binden ; toe- 
binden ; bandelen ; ver-banden, 
ver-binden. Obligare vulnus, ver- 
binden de wonde. 



Obligare, ver-plichten; ver-plegen, 
vet. banden, bannen, vet. obli- 
geeren. Obligatus, ver-bonden; ge- 
houden; onder-havig, onder-hevig; 

f;ebandelt ; plichtig, plegtig ; ver- 
ovet. 

Obligare mercede acceptd, ver- 

tonsen ; ver-tonsten, ver-donsten. 

Obligatio, ver-band; ver-bindinge; 

plicht, plecht, pleg ; obligatie. 

Obligatio civilis, qud corpus ut 

{ngnus afficitur, ver-bindinge ; 
ijt-verpandinge. 

Obligatio debitoris, sen, Obliga- 

* 
tionis litera, schuld-brief; verbond- 
brief; schuld-kennisse, Grotto. 

Obligatio in certas pensiones, kus- 
ting-brief. 

Obligatio pecunia recepta in ex- 
structionem adium, aut fabricam 
navis, &c bijl-brief, Grotio. 

Oblimare, consumere, ver- 
quisten ; ver-misten, vet. 

Oblinere, be-strijken ; over- 
strijken ; smeeren ; be-smeuren ; 
om-smeeren; over-smeeren ; smuis- 
teren ; be-smuisteren : over-salven. 

Oblinere fuligine, be-kruisen ; 
be-kruiselen ; be-kroselen. 

Oblinere glutino, be-plakken ; be- 
plekken. 

Oblinere os, uit-strijken ende be- 
driegen. 

Oblitus, ge-streken ; be-streken. 

Obliquus, scheef ; slim, slem ; 

dweers, dweersch, dwaers ; over- 

ae o 

dweers; nuesch ; schuins, holl. 
gelfs ; over-hoek ; scheel. 

Obliqui, in Obliauum, ex Obliquo, 
dweerselik; over-aweerselik ; sijde- 
link, sijdeling ; over-hoeks ; slim- 
merlik ; ter sijde. 

Obliquum lumen, Oculus limus, 
scheele-wip. 



Obl 



— 311 — 



Obr 



Obliqui ferri, schampen. lactus 
teli ex obliquo ladens, eenen schamp- 
scheut. 

Obliqua linea in tela, panno, &c. 
Vide, Linea. 

Obliquitas, slimheid ; slimmig- 
heid ; over-hoek. 

Obliquare cur sum , Obliquando 
navigare, obliquis cursibus ventos in 
mari aut flumine captare, laveeren, 
loeveeren. 

Obliquare oculos cum venustate, 
lonken. 

Obliterare, deur-strepen ; 
deur-schrabben het geschrift, & 
metaph. vergeten ; in 't vergeten 
boek setten. 

Obliteratus, cuius nulla am- 
plius est memoria, ventis & 
aura traditus, dood ende verge- 
ten. 

Oblitescere, ver-liggen, vet. 

Oblivisci, Oblivioni dare, tra- 

dere ; Oblivione conterere, vergeten ; 

uit den sin, uit der herten, stellen. 

Oblivio, Oblivia, orum s vergete- 
nisse ; vergetenheid ; vergetelheid ; 
vergetelikheid ; oubliantie. 

Oblivio prateritorum in perpetuum, 
vergetenisse in der eeuwigheid. 

Oblitus, vergeten. 

Obliviosus, vergetel, vergetelik, 
verge tig, vergetelachtig. 
Oblocare, be-steden. 
Oblongus, lang ; lang-wor- 

{>ig. Oblongo cor port homo, lang- 
ijf. 

Obloqui, weder-spreken ; 
tegen-seggen ; tegen-spreken ; nae- 
seggen; tegen-stechelen, Pelgro- 
mio. 

Obloquutio, op-spraeken ; tegen- 
spraeke. 

Obluctari, weder-streven ; 
tegen-streven ; tegen-strubbelen ; 
ringen, g. s. s. 



Obmurmurare, morren, mor- 
kelen ; kosteren. 

Obmutere, Obmutescere, swij- 
gen ; ver-stommen ; stom wor- 
den. 

Obnectere, ver-strikken. 

Obniti, weder-staen ; tegen- 
kanten ; weder-streven ; tegen- 
streven ; tegen-strubbelen ; werse- 
len, worselen. Obnixe, heftiglik. 

Obnoxius, schuldig; ge-hou- 
den ; ver-bonden ; onder-worpen ; 
plichtig, plechtig ; ver-plicht ; be- 
hipt ; onder-havig ; onder-hevig. 
non Obnoxius, vrij ; on-gehouden ; 
on-verbonden. 

Obnoxius poena, straf-baer. 
Obnoxium reddere iureiurando, 
ver-binden met eed. 

Obnubere, Obnubilare 9 over- 
trekken ; dekken ; ver-donkeren ; 
ver-duisteren; be-lomberen ; smui- 
ken, smooken. 

Obnubilus, smuikende. Obnubila- 
tus, over-trokken. 

Obnunciare, be-spreken; veur- 
bespreken : protesteeren. 

Obnunciatio, be-sprek ; veur-be- 
sprek; protest. 

Obolere, muffen ; stinken. 
Vide, Olere. 

Obolus, haller, heller, hel- 
link, g. s. s. Oboli vilissimi genus, 
mijte ; hallink parisis, fland. 
Vide etiam y Numus, Numisma. 

Oboriri, over-gaen ; over- 
komen. 

Obrepere, be-kruipen. 

Obrigere, stijf zijn ; ver-stij- 
ven ; sterren, starren, g. s. s. Obri- 
gere ex f rigor e, Vide, Rigere. 

Obruere, ver-lasten ; over- 
lasten ; over-laeden ; ver-laeden ; 
over-vallen. Obruere, Obrui, ver- 
smooren ; ver-smachten ; ver-stik- 
ken. 



Obs 



— 312 — 



Obs 



Obruere negotiis, molesliis, diffi- 
cultatibusy be-kommeren. 

Obruere verbis, minis, &c. ver- 
bulderen ; ver-bluffen met woor- 
den; ver-babsakken, ver-habsakken; 
ver-boffen; ver-poffen, ver-pocchen; 
ver-snorken. 

Obryzum, fijn; louter. 
Obsaturare, ver-saeden, ver- 
saten. 

Obscenus, on-vlaetig ; schan- 
delik; on-beschaemt; woest, wuest; 
hoersch ; on-tijdig ; on-vertogen ; 
vuil ; dorper, /land. Obsceni, 
dorperlik, //. 

ObscenitdSy on-vlaet, on-flaet ; 
fielterije; rabouderije; on-getijdig- 
heid ; dorperheid, fland. 

Obscurare, donkeren ; ver- 
donkeren ; ver-duisteren ; be-dee- 
men, be-deemsteren ; blind-hokken, 
holl. sicamb. q. in obscuro 
stabulo collocare. 

Obscurari, ver-bleeken Obscura- 
tus, verbleekt. 

Obscurus, duister; demster, deem- 
ster, dimster, deimster; demstig; 
donker, dunker ; on-klaer ; seiger, 
g.s.s. on-schijnbaer; on-merkelik. 

Obscurus homo, on-edel ; on-ver- 
naemt ; on-vermaert. non Obscurus, 
schijnbaer. 

Obscurus sermo, deur-trokken 
woorden. 

Obscuri, duisterlik ; donkerlik. 

Obscuritas, duisterheid ; duister- 
nisse ; donkerheid ; donkernisse ; 
swaerheid , swaerigheid , swaer- 
nisse. 

Obsecrare, bidden ; aen-roe- 
pen ; smeeken. 

Obsecro, doch, toch ; liever ; 
ei liever. Ulandientis particula. 
Obsecundare, ge-hoorsaemen; 
ge-hoorsaem zijn. 

Obsecundans, onder-daenig. 



Obsepire, om-tuinen. 
Obsepire dumis, ver-haegen ; om- 
haegen . 

Obsequi, Obsequium pr&stare, 
hulden ; hulde doen ; iemanden 
dienst doen ; onderdaenig ende 
gehoorsaem zijn; iemanden te wille 
zijn. 

Obsequens, ge-hoorsaem ; ge- 
boogsaem ; onder-daenig ; obedient. 
Obseauenter, obedientelflc. 

Oosequium, dienst ; ge-dienstig- 
heid; dienst-bedieninge. Obsequium 
assiduum, residentie. 

ObsequiosuSy ge-dienstig ; dienstig. 
Obsequiosi, ge-dienstiglik. 

Obserare, sluiten; toe-sluiten; 
schutten ; ver-sperren, g. s. s. 
Obserere, be-saeien. 
Observare, &, in officio tenere, 

custodire, animadvertere, &c. mar- 

ken ; aen-marken ; gc-merk nemen ; 
be-merken ; acht nemen, hebben, 
oft slaen, op eenig ding ; aen- 
schouw nemen ; waeren, waerden, 
vet. waer-nemen; toe-sien; in-sien; 
be-oogen ; letten ergens op ; be- 
kijken; toe-sicht hebben; gade slaen; 
wachten; be-spieden; ver-spieden; 
be-spien ; loeren ; loer-oogen ; 
luisteren; luisschen, vet. fland. 
luimen ; op sijn luimen liggen ; 
gluipen, glupen, (1) luipen ; goo- 
men, vet. goom nemen; gaumen, 
helvet. be-wieren ; huggen, vet. 
koeren ; regard nemen : contrerol- 
leeren. 

Observare mali> in Observaiione 
falli, ver-sien ; ver-kijken ; qualik 
toe-sien. 

Observator, aen-merker ; toe- 
siender ; luimer ; luim-oore ; hug- 

(1) Etym. a Gluypen, glupen, gloepen, 
holl. fris. sax. » 



Obs 



— 313 — 



Obs 



ger ; contrerolleur. Observator ope- 
variorum, ringel-meester. 

Observation Observatus us, toe- 
sicht; op-sicht; op-slag, holl. (1) in- 
sicht; aen-schouw ; aen-merkinge; 
achte ; goom, goem ; pliet, vet. 

Observare, revereri, eeren ; ver- 
eeren ; reverentie doen. 

Observans, Observabilis % Obser- 
vanduSy achtsaem; op-sichtig; tael- 
weerdig ; tal-weerdig ; gedugt, ge- 
dugtig; fronisge, apud Otfrid. 

Observatio , Observantia , ac h t - 
saemheid ; ont-sag, ont-sig ; ge- 
duchte ; be-duchte ; eer-biedinge ; 
ver-eeringe ; eer-bewijsinge ; reve- 
rentie ; respekt. 

Obses, gijsel, gijseler, geis, 
gis, gisel, (hinc deducunt multa 
nomina propria in quibus Gesus 
occurrit, Gisbertus , Gisulphus , 
Wiligisus, &c.) leister, leist-borg, 
g. s. s. pand-man ; ostagie, stagie 
(videtur habere affini tat em cum 
nostrate dictione, staen, sive 
in-staen, id est, spondere, vadimo- 
nium promittere, vadem esse, &c.) 
Obsides, gegijselde mannen ; pand- 
lieden. 

Obsidem dare, ver-gijselen. 

Obsidem caper e, gijselcn. 

Obsidere, be-setten ; om-set- 
ten. 

Obsidere, in terram se submit- 
tere % hukken. 

Obsidere, Obsidione urgere civita- 
tem, arcem, &c. be-leggen ; be- 
legeren ; be-sitten een stad, vet. 
boll. 

Obsessus, be-seten. 

Obsidium, Obsessio, Obsidio, be- 



(1) Etym. « Op-slagh holl. j. Op- 
sight. — Op-sicht. Respectus, observatio. 
Cr Vultus. & Suspectus : actus suspiciendi 
sive sursum aspiciendi. » 



leg ; be-legeringe ; be-sit, be-sitte, 
vet. holl. siege. 

Obsidione eximere, liberare, de 
stad ont-setten; ont-set doen, ont- 
sc hut ten. 

Obsidione abscedere, ab Obsidione 
desistere, recedere, Obsidionem solvere, 
op-breken ; op-trekken ; ver-trek- 
ken. 

Obsessor, insessor viarum, 
straet-roover; straet-schender; snap- 
haen; heg-dief, qui in senticetis 
& sepimentis latenter insi- 
diatur ut furetur spolidtque 
viatores, &c. 

Obsignare, segelen ; be-sege- 
len ; toe-segelen Obsignare literas, 
sluiten den brief; cachetteeren. 

OBSisTERE,weder-staen; tegen- 
houden ; tegen-strubbelen ; be- 
letten ; resisteeren. 

Obsolere, ont-wennen. 
Obsolere, Obsolescere, af-gaen ; 
ver-ouden ; ver-ouderen ; ver-slij- 
ten ; ver-liggen. 

Obsoletus, ver-oudert ; ver-sle- 
ten ; ver-legen. 

Obsoletus color, ver-bleekte verwe. 

Obstare, Obstaculo esse, be- 

letten ; tegen-staen ; weder-staen ; 

schutten;op-houden;tegen-houden; 

hinderen ; resisteeren. 

Obstari, liegen, liggen, of letten, 
schorten, aen iemand. 

Obstaculum, be-let ; be-letsel ; 
hinder ; hindernisse ; achter-stel ; 
scherni, vi/.schutsel; rabot,fland. 
empeschement ; resistentie ; obsta- 
kel. 

Obstaculum vend, wint-vank. (1) 

Obstetrix, vroud-vrouwe ; 

vroed-moeder ; vroed-wijf ; wijse- 

moeder ; wijse-vrouwe ; hef-moe- 



(1) Etym. « Wind-vanck. j. schutsel. 
Obstaculum venti. » 

39 



Obs 



— ?M — 



Obt 



der, fland. heve-moeder. hevel- 
moeder, sax. hef-hamme, vet. 
germ. sax. sicamb. bade-moeme, 
sax . 

Obstetricis merces, vroed-vrou- 
wen-loon. 

Obstinatus, krijgel ; krijge- 
laerd ; herd-nekkig ; herd-koppig ; 
stedig, steeg ; sterrig, starrig ; ster- 

e 

halsig ; hals-starrig ; weder-spannig ; 
stijf-hals; stijf-sinnig; eigen-rechtig ; 
eigen-sinnig ; een-sinnig ; een-sel- 
lig; eigen-willig;stoot-hoofdig, me- 
taph. stief-hoorig, fland. obstinaet. 
Obsiinatiy krijgelik ; eigen-wil- 
liglik ; sterrelik, sterriglik ; obsti- 
natelik. 

Obstinatio, krijgelheid ; ver- 
steentheid ; weder-spannigheid . 

Obstipare, stoppen; toe-stop- 
pen ; ver-stoppen ; schoppen, get . 
sicamb. holl Jris ver-schoppen, 
g. s. s. 

Obstipus, cut collum riget, & 
in alterum bumerum caput re- 
dive est, krom-hals; krom-halsig, 
stijf-hais ; scheef-hals ; slim hals ; 
ster-halsig ; * hals-sterrig. 

Obstipo capite ciefigens lumina ter- 
ra, duipen, duiper. 

Obstragulum, aluta calceo- 
rum, over-leder, boven-leder, van- 
de schoenen. 

Obstrepere, queken ; quette- 
ren ; kauwetteren ; roetaerden ; 
roekkoeken; tegen-stechelen, Pel- 
grom. 

Obstrigillare, tegen-steche- 
len, Pelgromio. 

Obstringere, ver-banden ; ver- 
binden ; ver-strikken ; stroopen ; 
worgen ; woelen, fland. hoelen, 
fland. obligeeren. 

Obstringere iureiurando, ver-bin- 
den met eed. 



Obstrictus y ver-bonden. 

Obstruere, toe-doen ; toe- 
sluiten ; toe-maeken ; toe-stoppen ; 
ver-konkelen ; schutten ; stoppen ; 
stolpen, holl. stelpen, stulpen ; 
ver-stoppen; ver-schoppen. g. s. s 
dodden. Obstruere volvendo, toe- 
winden. 

Obstruere corio vel pelle, over- 
trekken met leder. 

Obstruere luminibus alicuius ; pro- 
priore aut altiore structurd 
lumen alicuius tollere& luci 
officere, iemands licht be-tim- 
meren. 

Obstructus, gestopt; ver-konkelt. 

Obstruction ver-stoptheid 

Obstructio hepatis vel lienis, koek 
aen 't herte. 

Obstupere, slaepen ; duiselen ; 
ver-daeren, vet. fland. 

Obstupere 9 Obstupescere, ver-schie- 
ten ; ver-schrikken : ver baest zijn. 
Obstupefacere, ver-baesen; ver-bae- 
gen, vet fland. 

Obstupidus, ver-slaegen ; ver- 
baest. 

Obstupescentia membra, slaepende, 
slaepige, slaeperige leden. 
Obsuere, om-naeien. 
Obsurdere, doofzijn. 

Obsurdescere , surdum fieri, 
ver-dooven ; doof worden. 

Obtegere, be-dekken ; over- 
dekken ; over-trekken ; be-stolpen, 
holl. Obtegere corio vel pelle y over- 
trekken met leder 

Obtemperare , Obtemperatio , 
Vide, Obedire. 

Obtendere, weder-spannen ; 
tegen-houden. 

Obtendere, over-dekken ; be-han- 
gen met doeken, &c. 

Obtendere, veur-wenden ; preten- 
deeren. 

Obtendiculum, be-hangsel. 



Obt 



— 3*5 — 



Obt 



Obtentus us, Obtensio, schijn ; 
veur-wendsel ; pretext ; pretentie. 

Obtenebrare, donkeren. Ob- 
tenebrare nubilo, smuiken, smooken 

Obterere, pletten, pletteren; 
ver-pletten, ver-pletteren ; ver-dou- 
wen ; dempen, ger. sax. sicamb. 
ver-dempen ; be-dampelen, Hand. 
drommen; walken, fland. brijsen, 
brijselen, breuselen ; ver-slijten ; 
foeleeren. 

Obterere aliquem citato curru, 
over-loopen. 

Obterere curru equ&ve, over-rijden. 

Obtestari, bidden ; hertelik 
bidden ; aen-roepen. 

Obtextus, be-dexel. 

Obthurare, stoppen ; be-stop- 
pen ; toe-stoppen ; ver- stoppen ; 
ver-stompen, ver-stompelen; schop- 
pen, ger. sax. s. ver-schoppen ; 
stelpen, stulpen, stolpen, boll. 
Obthuratus, gestopt. 
Obt hur amentum, tap ; stopsel ; 
scheele, schele, q. d. schale. Obthu- 
ramentum oblongum, prop, proppe. 

Obticere, swijgen ; ver-swij- 
gen. 

Obtinere, ver-krijgen ; ver- 
werven ; be-komen ; ver-overen ; 
houden ; in-houden ; be-haelen ; 
mainteneeren, manteneeren ; be- 
haften. 

Obtinere litem, causam, winnen 
't ge-dinge. 

Obtingere, ge-beuren ; deur- 
komen; toe-komen; vallen te deele. 
Obtingere casu, be- vallen. 

Obtorpere pra frigore, Vide, 
Rigere. 

Obtorquere, winden ; ver- 
draeien. 

Obtortus, slim ; slom ; scheef ; 
scheel. 

Obtrectare, achter-klappen •; 
echteren, vet. lasteren; nae-geven ; 



be-kallen ;kauwetten; kauwetteren. 
Obtreciator, achter-klapper ; kau- 
wetterer. 

Obtreciatio, achter-klap ; achter- 
spraeke; achter-taele ; achter-deel; 
nae-spraeke ; nae-taele ; kleinig- 
heid ; ver-kleininge; af-dragentheid, 
vet. fland. 

Obtrudere, over-dringen. 

Obtruncare, ver-moordcn ; 
om den hals brengen. 

Obtueri, Obtutu fixo contueri ; 
bar ere, adspectare, sterren, starren, 

a 

ster-oogen; sterlik, sterkelik, vaste- 
lik aen-sien. 

Obtueri limis, lonken. 

Obtuitus, Obtutus, het aensien ; 
aen-sicht ; regard. 

Obtutu harens defixus in uno, 
gaep-stok. 

Obtundere, Obtundere aciem, 
ver-botten ; ver-plompen ; stom- 
pen ; ont-scherpen ; bot maeken. 

Obtundere multo sermone, over- 
lastig zijn met veel woorden. 

Obtundere, Obtundi, ver-plompen; 
ver-dutten. 

Obtundi, om-gaen. 

Obtusus, bot ; plomp ; stomp ; 
plotsig, vet. on-scherp ; sleeuw, 
slee. Obtusa acies, sleeuwe scherpte: 
dentes obtusi, sleeuwe tanden. 

Obtusus homo, bot, plomp mensch; 
bot-muil ; plompaerd ; botterik ; 
bottaerd ; dom ; ploete ; blutten ; 
loer, loerd, loer>; stomper, fris. 
kolf-hout, kloef-hout, kloof-hout, 
fland . 

Obtuse, bottelik; plompelik. 

Obtusio, botheid ; bottigheid ; 
plompigheid. 

Obturare, Obturamenlum, &c. 
Vide, Obthurare, &c. 

Obturbare, stooren ; ver- 
stooren. 



Obv 



- 316 - 



Occ 



Obvagire, graenen, ger. sax. 
sicatnb. 

Obvallare, be-graeven ; be- 
schansen ; heimen ; neinen, boll. 
be-heimen ; be-heimigen 

Obvenire, over-gaen ; over- 
komen ; veur-komen ; toe-komen ; 
ge-beuren ; weder-vaeren ; vallen 
te deele; be-vallen. 

Obvenire hareditate alicui, lege & 
ab intestato alicuius morte, ver-ster- 
ven ; aen-sterven. 

Obventio, schot ende lot ; in- 
komende goed ; in-komste. 

Obventio fundi censualis, lot, vet. 

Obventiones, ver-val. 

Obversare , Obversari , we- 
melen. 

Obversari oculis, menti, animo, 
veur-sweven ; veur-sweiven ; veur- 
komen. 

Obviam, tegen ; te gemoete. 

Obviare, Obviam ire, venire, pro- 
grediy fieri; Obvium fieri, gemoeten; 
moeten; te gemoete komen; te^en 
komen ; ont-moeten ; ver-tegenen, 
ver-jegenen ; be-jegenen, be-tege- 
nen; rencontreeren. tegen gaen. 

Obviam alicui procedere, blandi 
se alicui accommodare, be- 
jegenen, Grotio. 

Obvius, ge-moetende. 

Obumbrare, be-schaduwen ; 
over-schaduwen ; oir-schaduwen ; 
om-schemen, hoi I. be-schemen ; 
be-schemeren ; ver-donkeren ; ver- 
duisteren ; be-lomberen . 

Obvolvere, be-winden ; ora- 
winden ; ver-winden ; toe-winden ; 
om-wimpelen ; wrijten, vrijten ; 
wiggelen ; wikkelen. 

Obvolvere papiro, pakken in pa- 
pier. 

Obvolucrum, over-treksel ; over- 
turn. 

ubvolutio, over-tog. 



Occa, egge; eegde; regge (1); 
welle, crates occatoria. 

Occare, eggen ; reggen. Occator, 
egger. 

OcCjECAre, blinden ; ver-blin- 
den. Occacatus, ver-blindt. 

Occallere, Occallescere, ver- 
herden; ver-weeren; deur-weeren, 
deur-etig zijn. 

Occasio, saeke ; oor-saeke ; 
middel ; aen-laet, vet. oksuine, 
okkasoen, vet. fland. occasie ; 
voet ; ge-legenheid 

Occasionem dare, den voet, oor- 
saeke geven ; be-oorsaeken ; ver- 
oorsaeken. 

Occasionem aliquid agendi habere, 
pas geven ; ge-legen zijn ; voet 
hebben. 

Occidere, a. Occadere, onder- 
gaen ; neder-valfen. 

Occasus, neder-val ; af-gaen ; 
onder-gaen ; doo'J, de dood. 

Occiduus, neder-vallig. 

Occiduum tempus, veur-avend. 

Occidens* Occasus solis, neder- 
gang, onder-gang der sonnen ; 
west. Occidentalism westersch, wes- 
telik ; hinc. Occidentale Mare, 
westersche zee. 

Occidere, q. Occadere, ver- 
doen; ont-lijven; af-lijvig maeken; 
ver-smijten ; neder-leggen ; ver- 
slaen; dooden (dvew, gal. tuer;) 
dood-slaen; slaen, vet. neder-slaen, 
vet. nekken, fland. Occidere 
punctim, dood-steken. 

Occidere velle, siel-soeken, Ex. 

4. 19. 

Occisus, ver-slaegen ; ge-doodt. 

Occisio, slag ; dood-slag. 

Occinere, tegen-singen. O- 
centus, &, Occentor, qui medium 

(1) Etytn. « Regghe, bolt, fland. 
j. reke/grietsel. » 



Occ 



— 317 — 



OCH 



inter succtntorem& cantorem 
servat tenorem, teneur : al. 
contreteneur ; contrepoint. 

Occiput, Occipitium, achter- 
hoofd ; achter-kop. 

Occipilii as, keper-been. 

Occluderk, sluiten ; toe-slui- 
ten ; toe-slaen; stoppen ; ver- stop- 
pen; toe-stoppen; stolpen, holl. (1) 
schoppen ; ver-schoppen, g. s. s. 
schotten. 

Occlusus, be-sloten; geschut, ge- 
schuttet. 

Occulere, Occultare % bergen, 

o 

borgen ; ver-bergen ; helen ; hei- 
melen, vet. smuiken ; smooken ; 

u 

stelpen ; ver-donkeren ; ver-duis- 
teren ; ver-slaen ; heimelik ver- 
stekenjonder-houdenjpriemen,^/. 

Occultare fures, latrones, aen- 
houden de dieven. 

Occultus, heimelik ; ver-holen ; 
ver-borgen ; apocrijf non Occultus, 
on-verborgen. 

Occulti, ex Occulto, in Occulta, 
ver-holentlik; heimelik; heimeliken. 

Occulte invadere, be-kruipen. 

in Occulto esse, on-bekent zijn. 
Occumbere, om-komen ; ster- 
ven. 

OccuUtus, onder-gang. 

Occubitus solis, onder-gang der 
sonnen. 

Occupare, be-sitten ; in-hou- 
den ; in-hebben, (civitatem, de stad ;) 
in-nemen, (locum, de plaetse;) be- 
vangen, be-vaen; be-grijpen ; aen- 
slaen, (alicuius bona, iemands goed ;) 
saisineeren. 

Occupare, tanquam ex insidiis 
apprehendere, kippen ; ver-ras- 
schen ; over-ijlen 

Occupare, impedire, molestare, 

(1) Etym. a j. stelpen /stoppen. » 



Occupatum detinere, ont-ledi^en : 
ver-ont-ledigen ; moeden, mueden, 
moeien ; be-kommeren. Occupare 
rebus frivolis, be-slommeren. 

Occupari, besig, on-ledig, zijn. 

Occupatus, be-seten ; on-ledig ; 
ver-ontledigt ; on-tomig, fris. 

Occupatio, on-ledigheid; on-lede, 
vet. besigheid ; be-slag ; lette, vet. 
onder-wind; nood, noode; be-koir.- 
meringe ; be-kommernisse ; hand- 
gebeer, fris. 

Occupatio tempori fallendo, tijd- 
lijd ; tijd-verdrijf ; tijd-kortinge. 

Occurrere, Occur sare, be- 
jegenen ; ge-moeten ; te gemoete 
komen; tegen komen; tegen gaen; 
ont-moeten ; in-loopen ; veur-ko- 
men ; rencontreeren ; veur-vallen. 

Occur satio, Occur sus us, ge-moet ; 
be-tegenheid ; be-jegenheid ; aen- 
stoot; rencontre. 

Occurrentia,veur-vA\ende saeken 
Oceanus, wilde see; groote see. 

Oceanus glacialis, Scylhicus, Sep- 
tentrionalis, Amaltheum mare, 
ijs-see. [Oceani etymon Becanus 
facit ac si dicatur o-ke-an, q. 
O utinam progredere; vel quod si 
C pro G positum velis, signi- 
ficabitur, inquit, procede; 
ut videlicet bonitatis aternafons 
nobis accedat optantis. Con- 
venientius qui derivet, hoog see, 
nam qubd Graci in avo$ ter- 
minaverint , non mirum vide- 
bitur iis qui pronunciationem 
etiam nunc Hollandorum nove- 
rit(i) qud ejferunt diphthongum 
in dictionibns, see, heet, deel, 
&c. plant enim videntur dicere, 
sea, heat, deal, &c. F. R] 

Ochra, oker, okker, ocker, 
ooker ; oker-geel ; berg-geel. 



(.) Hs. 



Ocu 



- 318 — 



Ocu 



Ocrea, Ocrea arum, leerse ; 
hose ; stivel, stevel, stifel ; brose- 
ken, brosken ; bote, boten-schoen, 
holt, sicamb. bond-schoen. [leerse, 
q. lederen-hose, F. R.] 

Ocrea, Ocrea arum, ferrea artna 
tegendis cruribus , been-berge; 
scneen-plate ; scheen-ijser. 

Ocreas exuere, detrahere, ont- 
hosen ; ont-leersen. 

Ocreatus, geleerst. 

Octo, acht. Octies, acht-mael. 
Octavus, achtste. 

Octava pars mensura musices, fuse. 

Octodecim, acht-thien. 

Octoginta, achtentig, & per pros- 
thesim, tachtentig. 

Octingenti, acht-hondert. 

October, men sis, wijn- 
maend; rosel-maend, vet. hersel- 
maend ; aerssel-maend, vet. fland. 
(qubd annus tunc pracipui 
retrogrediatur ;) saed-maend, 
saei-maend, mensis quo segetes 
terra cotnmittuntur , Mich. 
Beuther. 

Oculus, Ocellus, Ocellulus, 
ooge ; oogsken ; pinke, vet . 

Oculi album, albugo, Albumen, 
blik ; oogen-wit : wit der oogen. 

Oculi sinus, pelvis, cavum, oogen - 
hoi. 

Oculi orbis, acies, oog-appel, oog- 
bal ; q. d. Oculi pomum, pila, oog- 
sterre; sterre der oogen; straele, 
fland. 

Oculorum tnembrana sive tunica, 
oogen-vel. 

Oculorum anguli, sinus ; hirqui, 
oogen-winkels 

Oculis subiecta ossa, oog-been- 
derkens. 

Oculi ictus, nictus, motus, nutus, 
oog-blik ; oogen-blik ; oog-op- 
slag ; wip, wijp, vet. wink, winke, 
wenke : Oculis signum dare, win- 



ken, wenken, wink-oogen. Oculis 
micare, nictare, nictitare, oogcn- 
blikken, blik-'oogen. 

Oculatus, geoogt. 

Oculorum orbes reductos kabens, 
hol-oogig ; hol-ooge. 

Oculi rigentes, sterrende oogen. 

Oculi casii, glauci, herbei, noctui- 
ni, virides ; vulgo, felini, gras- 
groene, glaerende, katten, oogen. 

Oculi limi vel limes, olliqui, 
retofti, distorti, scheele oogen ; 
scheeve oogen. qui Oculos tales 
habet, scheel ; scheelaerd ; scheele- 
wip ; schele priem. 

Ocelli contuosi, (1) in angustum 
coacti, conniventibus palpebris, 
pink-oogskens. 

Oculi emissitii, vagi, hue atqut 
illuc excurrentes, omnia curiose ob- 
servantes, A dr. Iunii ; &, Oculi 
pati, petulci, lascivi, ignea quadam 
mobilitate praceleres ac quasi volantes, 
Cal Rhodigin. vliegendc, schie- 
tende, oogen. 

Oculi eminentes, exuberantes, pro- 
tuberantes, puil-oogen ; uit-puilende, 
uit-stekende oogen : & qui tales 
habet Oculos, puil-oogig. &, Oculos 
exerere, protuberantes habere, puil- 
oogen. 

Oculi lyncei, aquilini, milvini, 
acres, acuti, scherp ge-sicht ; scherp- 
siende oogen. 

Oculum unum ah altero differen- 
tem habens, 8ix°P of >> ( 2 ) bont-oog. 

Oculus sugillatus, lividus, san- 
guine perfusus, blauwe ooge. 

Oculi unguis, houwe in d'ooge. 

Oculi Hikes, aen-trekkende oogen. 

Oculi illecebrosi, Hikes, pellices, 
meretrkii, arguti, venusti, ludibundi, 



(1) Hs. De wdbb. geven : conltwli. 

(2) Hs. Geen grieksch w. L. Bi)(poo$, 
tweekleurig. 



Ocu 



— 3i9 - 



Ocu 



illecebra voluplatisque pleni, lodder- 
lik, lodderachtig ; Oculis venustis 
aspicere, lief-oogen. 

Ocellus limus cum venustate, Ocel- 
lus illecebrosus sive argutus, lonks- 
ken. Oculos leviter obi iquare, lonken. 

in Oculis nervosa quadam adna- 
ta membrana excrescent ia ; ptery- 
gium, onyx, albugo, argema, 
schelle in 't ooge ; perle in 't ooge. 

Oculorum fistula, agilops, fistel 
in d'ooge. 

Oculi lippi, gramiosi, gramosi, 
delachry mantes, fluentes, leepe, loo- 
pende, sijpende, oogen. 

Oculorum delacrymatio, gramia y 
pituita, humor urn ad oculos delatio, 
oog-dragt ; oogen-dragt ; oogen- 
etter. 

Oculorum tenebra & vertigines, 
be-dwelmtheid. 

Oculis obversantes nubecula, mus- 
ca, & id genus alia, schemeringe 
in d'ooge. 

Oculi vitium; Vitium in Oculo, 
augstal, ger. Nostrates, inquit 
Gesn. vulnus oculi ab acuto aliquo 
ligno infixo, den augstal voca'nt. 
Hinc stael-blind peerd, Equus in 
oculo lasus. 

Oculorum suffusio, sterre ; starre ; 
germ, sax . [suffusio bills, qua 
luteum quid abparere facit quod 
album .est, afiavpaxrc^, galg in 
d'ooge, corrupts pro gal in d'ooge, 
hoc est , cUm quid mali de re 
quapiam suspicamur ; quan- 
doque veri, quandoque false . 
Suspicio mihi incidit, mij valt oft 
komt in d'ooge, &c. I. R ] 

Oculis usurpare, capessere, cernere, 
assequi, pertingere, oculo admetiri, 
avyd&iv, be- oogen ; toe-sien ; 

e e 

marken ; aen-marken ; lochten, 
luchten. 



Oculis, aut, ante oculos, obversari, 
versari, veur-sweven ; veur-swei- 
ven. 

Oculis ambire, circutnquaque aspi- 
cere, wieren. 

Oculos in rem aliquam penitus 
defigere, intendere, intentis & fixis 
Oculis quasi hiantibus, intueri, desig- 
nare, at-sien; mikken met de oogen ; 
raemen, vet. holl. sicamb. ster- 

a 

ren, starren, ster- oogen ; sterk 
aen-sien. Oculos extender e, op-sper- 
ren de oogen. 

Oculis obliquatis in altum respi- 
ciens, over-sichtig ; over-sienig. 
Vide etiam, Hyperops. 

Oculos in aliquem coniicere, adii- 
cere, ut, puella, &c. slaen de oogen 
op iemanden. 

Oculis hiantibus contueri, be-gapen . 

Oculorum palpebras alternatim mo- 
vere ; &, Oculis semiclausis intueri ; 
oculos contrahere, & aliquo tnodo 
claudere, pink-oogen ; pimp-oogen ; 
wimp oogen. 

Oculis transversis, retortis, sive 
insidiantibus intueri ; transversum 
tueri, loeren ; lonken ; gluieren ; 
luimen ; sluimen ; op sijn luimen 
liggen. 

Oculis argutis & acribus intueri, 
snoex sien, instar lucii, lupi 
sive labracis piscis, qui acribus 
ocellis & corneolo eminenti- 
orique naso sive rostello cal- 
liditatem refer re videtur ; unde 
& Aristophani piscium sa- 
pientissimus dicitur . 

Oculos inflectere annuendo, nikken 
met de oogen. 

Oculis scintillare; Oculorum aciem 
dissipare, spriet-oogen ; sprietel- 
oogen. 

Oculis micantibus , ardentibus , 
scintillantibus &flamtna instar sub- 



OCY 



— 320 — 



Odo 



silientibus intueri, velut alurus 
aut felis, bern-oogen;kater-oogen. 

Oculos levare y atlollere, intendere, 
op-slaen de oogen. ipse tile actus, 
op-slag vande oogen. 

Oculos deiicere, submittere, in 
terram defigere, neder-slaen de oogen. 

Oculos per stringere, aut y Oculorum 
orient, visum, perstringere, be-sche- 
men, be-schemeren ; ver-blinden. 

Oculos velare, blind-hokken, holl. 

Oculis private, blinden ; ver- 
blinden. 

Oculos effodere, exsculpere, uit- 
haelen de oogen. 

Oculis captus, blind. 

Oculis clausis, blindelik, blinde- 
links. 

in Oculis, ante Oculos, veur oogen. 
in Oculis, ante Oculos ponere, repre- 
senteeren. 

ante Oculos mobilitare, weisteren. 

Oculis aquis aspicere, ferre, ge- 

o 

luchten ; luchten. 

Ocularis spectator, oog-sichtiger. 

ad Oculum serviens, oogen-die- 
naer ; oogeler, oegeler, sax. 

Ocula, qui exiles habet oculos^ 
klein-ooge, klein-oogig ; klein- 
pinke ; pimp-ooge. 

Oculi vitrei, Ocularium specillum, 
bril. Ocularius faber, bril-maeker. 
Ocular ia theca, bril-huisken. 

Oculus arboris, florum, &c. knop- 
pe ; botte. Romanens boutton. 

Ocellus in vestimento, knop-gat, 
Lud. Viva. 

Ocellus caryophylleus, flos, an- 
giere, angeliere, holl. 

Ocularia, herb a, klaer-ooge ; 
oogen-troost 

Ocyor, Ocyus, snel ; licht, 
locht; ring; ge-ring; rasch. Ocyus, 
Ocyssimi, snellik ; rasschelik; vlugs, 
vlux, flux, q. d. vliegs, volando. 



ODfeuM, sang-kamer. 
Odisse, Odio habere, Odium 
genie, haeten ; ge-haeten ; be-hae- 
ten ; ver-haeten ; veeten, veeden ; 
weder-sien ; tegenheid hebben. 

Odium, haet ; on-liefde ; on- 
minne ; spijt, (odio tui, te spijte 
van u;) wijper, fland. haderschap, 
vet. hadije; on-lust; gvo\,ger. sax. 
sicamb. rankune, rankure, rankore, 
rankeure, fland 

Odium, Odium occultum, intes- 
tinum, latens, vee, veete, veede, 
veide, vied ; pik ; wronk, vronk ; 
vijandschap. 

Odiosus, haetig; haetelik; spijtig; 
leed-saem ; ver-haet ; weder-sien 
ende ver-acht; on-minnelik; [oielik 
I. R.] Horum quadam intclli- 
guntur de homine quern alii 
odere, quadam de eo osore 
qui in alios iniurius. 

Odiosi, haetelik ; haetiglik ; on- 
minnelik. 

Osor, haeter, haetende. 

Odontagra , Vi de, Forcipicula. 
Odontalgia, tand-pijn ; tand- 
sweer; tand-wee. 

Odor , Odoratus , Odoratio , 
Olf actus, ruik; roke ; ge-reuke, 
ge-roke ; geur, gore. 

Olere, Odorem emittere, reddtre, 
spirare, fragrare, exhalare, nidorem 
emittere, Odorare, rieken ; luchten ; 
reuk geven ; geuren, geur geven. 

Odorari, Olfacere, Olere, 
Odor em percipere sive sent ire, 
rieken, ruiken, rueken ; snoffen, 
snofFelen, snuffen, snuffelen, snui- 
ven. 

Olere, mail Olere, stinken. Olere 
hircum, gael rieken ; geil stinken ; 
muffen. 

Olens beni 9 suave ; Odoratus ; 
Odore gratus, iucundus, gratus, wel 
riekende ; soet-geurig. 



CEc 



— 321 — 



Off 



Odore aut sapore ingratus, insu- 
avis, gaelsch; geil; ouwig, hoi I. 

Odor gravis, mains, teter, stank. 

Odoratus perceptio, snof. 

Odor gravis oris,stmkende aessem. 

Odorem genuinum perdere, ver- 
schaelen. a 

Odoribus condire, perfumeeren. 

Olfactorium, Odor amentum, Odo- 
ramen, rieker ; riekerken ; rueker- 
ken; riekerije; riek-balleken; riek- 

a 

appelken ; tuilken ; perfum ; spe- 
ceriie. 

Udorus, neus-wijs. 

Odorus, Odorifer, riekende ; rie- 
kelik. 

sine Odore aut sapore, wepsch ; 
weepsch. 

Odorator, rieker. 

Olidus, stinkende ; muffende ; 
muffig; dram. 

Oletum, stront ; kaet, quaed, 
quaet, quat, kat, g. s. s. fl. [Hac 
omnia, ut Latini, sic & Teu- 
tonics confusa ; usu vid % abri- 
piente & in transversum tra- 
hente : nam, ut bene annotatum 
Kiliano, i Paulo Merula, 
antiquitus stinken, stank, &c. 
proprii significabant , Olere, 
Odor, idque medii, tarn in bonam 
quhm malam partem; sicut 
contra rieken, reuk, &c. proprii 
tan turn Olfacere, Odor an, Odor, 
&c. Tarn enim dicebatur goeden 
stank, quam, quaeden: ut apparet 
in Cantico Canticorum Wilier- 
ami Abbatis, &c. F. R.] 

CEconomus, vir CEconomus, 
huis-houdcr ; menagier. 

CEconomus, huis-knecht ; huis- 
meester; meester-knecht; meester- 
knaep ; kater, vet. schaffenaer ; 
schaffer, vet. dispensier; somme- 
lier. 



CEconomus, hof-meier ; hof- 
meester; huis-meester; huis-meier; 
huis-sorger. 

CEconomus, drossaet; drossaert. 
CEconomus, seneschalk ; sine- 
schalk, Vide, Familia prafect. 

CEconomus, qui proventus Ec- 
clesiasticos administrat, & se- 
cundum Episcopum plebi pretest; 
irpooTdrrji, prost. 

CEconomia, huis-houdinge. (Eco- 
nomic defectus, neglectus, non accu- 
rata cura, wan-raed ; quaede huis- 
schikkinge ; quaed beleid van huis- 
houdinge : [hinc proverbium, 
wanraed verteert sak en saed. F. R]. 
(Edema, waeter-puiste ; wae- 
terige swellinge ; koude klier. 
(Enomeli, wijn-meede. 
CEnophorum, stoop ;gelte; take, 
vet. wijn-pot; wijn-kanne; wijn- 
stoop. 

CEnophylax, bottelier. 
CEnopolium, tap ; wijn-tap ; 
taverne; wijn-taverne; wijn-huis; 
wijn-herberge. 

CEnopola, tapper ; wijn-tapper ; 
tavernier ; wijn-ta vernier ; wijn- 
verkooper. 

(Esophagus, slonde, ger. sax. 
sicamb. 

CEstrum, bremme ; bremse ; 

braeme, sicamb. brumse; koe- 

vliege; horsel; wespe; horselinge. 

CEstro ferri, incitari, percussum 

esse, biesen, bijsen ; brumsen ; 

horselen. CEstro 'per citus, horseler. 

CEsypum, CEsypus, ike; ieke. 

Offa, vinne etens ; deeg, 

deig; paste, vet. fland. moelie, 

vet. sax. sicamb. (Offarumsectator, 

moelie-vrijer ;) moekeie, fland. ( 1 ) 

vet. brokke : Off as comminuere, 

brokken. 

(1) Hs. L. Mokkeie. Etym. « Mockeye. » 



40 



Off 



— 322 — 



Off 



Offa pants } stippe, fris. 

Offa ovis macerata, intincla, ge- 
wendt, ver-wendt, brood. 

Offa iudicialis, sout ende brood, 
&c. Vide, Sal. 

Offa i iure, iussulenta, soppe. 

Offa in iusculo farciminum aut 
panticum macerata, sult-soppe ; bo- 
ling-soppe; pens-soppe. 

uffa, Offa carnis, stuk vleesch ; 
schelle vleesch ; vleesch- moelie, 
vet. vleesch-soppe. 

Ofella, Offula, Ofella porcina, 
krappe ; krippe. 

Offula, Ofella carbonibus tosta, 
carbonade ; kolen-herst ; rosteie ; 
rosteiken ; rammeken, fland. 
brug. 

Offendere, invenire, &c. 
vinden, vinnen ; be-jegenen, be- 
tegenen ; rencontreeren. Offensio, 
be-tegenbeid, be-jegenheid ; ren- 
contre. 

Offendere, Offensare, ut ad sti- 
pitem, aut gressu, &c sokkelen, 
sukkelen ; struikelen ; stronkelen ; 
sompen; gompen, helvet. stooten; 
aen-stooten ; schokken. Offensa, 
Offensio, Offendiculum, Offensatio, 
struiksel; struikelinge; sukkelinge; 
stoot ; stootsel ; aen-stoot ; hort ; 
schampelture ; mis-val. 

Offendere, quetsen. Offensio, won- 
de; auetse, fland. 

Offensa anima capitalis & exi- 
tialis, dood-sonde. 

Offendere aliquem, aut apud ali- 
quem, irritare, mis-peuteren ; 
ver-peuteren , ver-poteren ; ver- 
tornen, ver-toornen; ver-grammen; 
gram maeken ; stooren ; ver-stoo- 
ren ; ver-bossen, ver-bost maken ; 
ver-bolgen, (1) vet. fland. letten ; 



(1) Hs. L. ver-belgen. 



ont-paeien, fland. schandalisee- 
ren ; offenseeren. 

Offendere amicitiam, kroken de 
vrindschap, vet. 

Offendere, Offendere, belgen ; on- 
dank weten; t' on-vrede zijn. 

Offensus, gram ; ver-gramt ; tor- 
nig ; ge-stoort ; ver-stoort ; ver- 
bolgen; malcontent. Offensio, Of- 
fensa, Offensus, on-dank; bolgen- 
schap ; dere, deire ; on-dienst ; 
leed, leid ; oultragie ; offensie ; 
schampelture. 

'Offendere, Offendiculum ponere, 
on-stichten , ont-stichten ; aen- 
stooten ; argernis geven ; schanda- 
liseeren. 

Offensio, Offendiculum, argernisse; 
aen-stoot ; on-stichtinge ; ont- 
stichtinge ; schampelture ; schan- 
dael. 

Offerre, aen-draegen ; aen- 
bringen ; bieden ; aen-bieden ; ge- 
bieden; op-draegen; veur-draegen; 
veur-houden ; vaerdigen ; te veur- 
schijn brengen ; vergen [q. veur- 
geven, I. R ] presenteeren ; offeren. 
Offerre, bieden om te koopen. 
Offerre manu extensd, langen. Offerre 
invito & renuenti, over-dringen. 

Offerre satis, prasentare, hand- 
vullinge doen. Offerens satis, affa- 
tim, prasentans, vol-bodig; over- 
bodig, Grotio. 

Oblatum, ge-bod ; bod ; present ; 
presentatie. 

Oblatio, Oblatum, offer, offe- 
rande; item, oblaete, pro, Libo 
ferto, vel Hostia. Oblatus, geoffert. 

Oblationes annuas reddere, Ter- 
tull. jaer-getiide houden. 

Oblatio, bede ; bede-geld ; help- 
geld, vet. schot ende lot; schat- 
tinse ; impost ; assijse, axcijse. 
Vide, Assisium. 

Officere, beten, beeten. 



Off 



— 323 — 



Ole 



Offector, verwer. 

Officere, schaeden ; be-schae- 
den ; be-schaedigen ; deren, dei- 
ren ; hinderen ; letten ; be-letten ; 
noien, noeien, vet. ver-noeien. 
Officere alicuius luminibus, iemands 
licht be-nemen, be-timmeren. 

Officiutn, vrindschap ; dienst ; 
ge-dienstigheid ; ge-rief ; plaisier. 

Officiutn alicui tribuere, Officiutn 
prastare, goed doen ; deugd doen ; 
dienst doen; ge-rieven. 

Officiis aliquetn detinere, aen-hou- 
den. 

Officia suprema, uit-vaerd. Vide, 
Funus. 

Officiutn, schap, vet. Vide, 
Actio. 

Officiosus, vriend-hout (1); vrien- 
delik ; vriendsaem ; vriendsaemig ; 
dienstelik; ge-dienstig; dienstachtig; 
dienstig; dienstbaer; dienst-willig ; 
geriefelik, gerief-saem; schappelik. 

Officiosi, ge-dienstiglik. 

Officiutn, 't be-hooren ; *t be- 
taemen ; plicht, plegt, pleg, plege, 
(Emancipare, uit de plege doen ;) 
last; be-roepinge; be-vel; be-drijf ; 
devoor. 

Officio suo fungi, plegen sijn 
ampt. Officio suo egredi, mis-gaen. 

Officia servilia facere, slaven, 
slavoenen. 

Officia sordida viliaque obire, soe- 
telen. 

Officiutn, tnunus publicum, 
dignitas, magistratus , adtni- 
nistratio, (pracipui publica) 
staet ; ampt ; ambacht ; dienst ; 
be-dieninge; dieth, veteri vocabulo 
Aventino ; (ex quo Latina 
incude Theodo. &c. formetur ;) 
be-wind ; officie. Officiutn senato- 
riutn, schependom ; schepenschap. 

(1) Hs. Etym. « Vriend-houd. » 



Officiutn actorutn curia & scribarum, 
greffie, griffie. 

Officio fungi, Officium obire, cu- 
rare, be-dienen ; cxecuteeren. 

Officio ditnovere, &c. af-setten 
van sijn amt; af-stellen. 

Officiarius, vulgi, ambachter; 
officier; amt-lieden, Grotio. 

Officialis, officiael. 

Officiates aulici, Officia palatina, 
dienaers te hove ; omciers vanden 
hove. 

Officina, are, eere ; neere, 
neere ; werk-huis ; werk-stede ; 
werk-stad; werk-plaets (1); maeke- 
rije ; winkel; werf, vet. Officina 
prafectus, meester-knecht; meester- 
Icnaep. 

Officina cervisiaria, brouw-huis ; 
brouwerije. coactiliaria, vilt-mae- 
kerije. coquendi panis, bakkerije. 
coriarii, vetterij. ferraria, smedse, 
smidse, smisse, smesse; ijser-smidse. 
lateraria, tichelrije. liquatoria, smelt- 
huis. pinguiaria, vette-waerije. prag- 
tnatica sive diplotnatica, cancelrije. 
textoris, weverije. tinctoria, baphia, 
verwerije, verw-huis. 

Officina tnorutn cum coercitione, 
tucht-huis. 

Offundere, be-storten ; be- 
gieten. 

Offuscare, bruineeren. 
Oggannire, kosteren. Ogga- 
nire in aurem, in-blaesen. 

Olea, Oliva, arbor, oiijf- 
boom ; olijven-boom. 

Olea, Oliva, fructus, olijf, 
olijve. Oliva nucleus, ossiculum, 
olijf-steen. Oliva conditanea, ge- 
sulte olijve. 

Oleum, olivarum vid % , Olivum, 
olie ; olie van olijve ; olijf-olie ; 
boom-olie. 

(1) Hs. 



Oli 



— 3H 



Olu 



Oleum carynutn, i Nuce iu- 
glande, not-olie. 

Oleum i seminibus rapi aut lint 
expressum, smout ; raep-smout ; 
raep-olie; lijnsen-smout; lijn-olie ; 
lijn-saed-olie. 

Oleum decapulare, deplere, ver- 
laetcn, af-gieten, de olie. 

Olei faces, sordes, 01 ei sanies, 
droessem van olie ; olie-droessem ; 
olie-heffe. Amurca. 

Oleum laurinum, ex baccis 
lauri, olie van baeien. Oleum 
nardinum, ex foliis & spicis 
nardi, spijk-olie spiek-olie. Oleum 
picinum, pek-olie. Rhodinum, rosa- 
ceum, olie van roosen. Oleum sa- 
cratum, kerstme, kersme ; oliessel, 
oliesse, heilig olisse. Oleum vul- 
nerarium, wond-olie. 

ex Oleo globulus. Vide, Globulus. 

Oleum & operam perdere, ver- 
loren arbeid doen. 

Oleo ungere, olien ; vetten. Oleo 
unctus, geoliet, geolijt. 

Oleosus, smoutachtig. 

Olivetum, oliviere ; olie-gard. 

Olearius color, olieverwe. 

Olearius, qui Oleum ex tape- 
tis (1) ex prim it, olie-slager. 

Olearius, qui Oleum vanundat, 
olie-verkooper. 

Olearia ampulla, olie-kruike ; 
olie-pot. eu 

Olearia mola, olie-molen; smout- 
molen; slag-molen. 

Olearia mola palus, Vide, Pilum 
ruidum. 

Olearia, vel, Olearis cos, olie- 
steen. 

Olere , O If a cere , 01 f actus , 
Olidus, Oletum, Vide, Odor. 

Olim, eertijds; wel-eer; wijlen, 
wijlent, wijlents, wijlen-eer; eens; 

(1) Hs. L. « qui Oleum trapetis . .. » 



eenig-mael; veur-tijds; veur-maels; 
hier veur-maels ; hier veur-tijds ; 
wan-daegs, sax. sicamb. & 9 
nae-maels ; hier nae-maels ; eens. 
Olla, pot, potte ; doppe, 
duppe, ger. sax. sicamb. 

Olla qua pedes habet, pikkel-pot 

Olla sustentaculum', treeft, treft 
[q. drij voet, F. R.l 

Ollaris ansa, pot-neise. 

Olla anea, area, aere-pot. ferrea, 
ijsere-pot. 

Olla tectorio vitreo incrustata, ut 
liquorem exsudare aut trans- 
mittere miniis possit, ver-glaesde 
pot. 

Olla auavis stanno stannebve tec- 
torio oblita, incrustata, ver-tende 
oft ver-lootte pot. 

Olla in qud pulmentaria coquuntur, 
pap-ketel 

Olla parsimonialis, spaer-pot. in 
Olid condere sive coacervare, pot- 
ten : petunias in Olid conclusas str- 
vare, geld-potten. 

Olla vaporaria, lolle-pot. 

Olla carbonaria, in qud pruna 
extinguuntur, blusch-pot; smoor- 
pot ; demp-kuil; kroecn. (1) 
Olor, Vide, Cygnus. 

Olorinus, wit. 

Olus, moes, moes-kruid ; 
spijs-kruid ; groen ; groen-ware : 
Olus, Olus coctivum, Olus concisum, 
herba esculenta, minutal, po- 
tagie : waerm-moes, waerm -moes- 
kruid. Waerm-moes, q. d calidum 
pulmentum : licet hac voce herba 
non tantum elixa aut cocta, 
sed frigida & cruda etiam 
apud nos vocentur. lod. Badius 
Ascensio (2) (super illud 
Persii sat. }. positum est algente 



(1) Hs Etym. « Kroegh. j. blusch-pot. » 

(2) Hs. Etym. « Ascensius. • 



Omi 



- 325 — 



Ono 



catino Durum olus.) Olus, in quit, 
calidum sutni vult : unde 
Flandris pultnentarium cali- 
dum, etiamsi frigidum sit, 
vocatur. 

Olus aureum, milde, melde, a 
molliendo & leniendo dicta herba. 

Olus atrum, lavetse. 

Olera miscellanea, meng-moes. 

Olitor, waer-mpes-man. (Olitrix, 
Oluscularis mulier Lud. Viva, 
waer-moes-wijf; groen-wijf;) hove- 
nier; moes-man; moes-menger, vet. 
moes-verkooper ; tuin-man, hoi I. 
kabuis-man, sax. kool-gardener, 
sax. groen-verkooper. 

Olitorius hortus, moes-hof ; moes- 
tuin, holl. 

Olitorium forum, waerm-moes- 
merkt ; groen-merkt. 

Olympus, hemel Olympius, 
hemelsch. 

Olyra, amel-koren. 
Omasum, Omasa, orum, echini 
sive ventriculi pars, pansse, 
pensse; trijpen ; pletse, sic am b. 
colon, suite, solte, ger. sax. 
sicamb. (1) roode ; klob-darm 
Omen, waer-teeken. 
Omentum, net ; darm-net ; in- 
gewand-net ; huive des in-gewands ; 
saergie, met. Omentum, pracipue 
aud intestina teguntur, pluim, 
iruxell. a levitate aut mollitie, 
Vesalio. 

Omittere, laeten ; nae-lae- 
ten ; achter-laeten ; af-laeten ; on- 
der-wegen laeten ; uit-laeten ; lae- 
ten vaeren; op-houden; over-slaen; 
over-schrikken. 

Omittere ad tempus, onder-laeten. 

Omittere negligenter, ver-suimen; 
ver-letten. 



(1) Etym. « ger. sax. sic. fris. 
« klob-darm. ger. sax. sicamb. » 



Omissio, ver-let; ver-suim. 

a 

Omnis, al, alle; aller-malk(i); 
holl. gants, gansch ; ie-gelijk ; 
ie-gewelk, vet. Omnis homo, alle- 
man. 

Omnes, alle. Omnes qui, alle die. 

Omnes simul, Omnes ad unum, 
al-te gader; al-te samen. 

Omnium, aller ; superlativis 
eleganter praponitur, eorumque 
significationem adauget hac 
dictio ; ut, aller beste, aller klein- 
ste, aller meeste. 

Omne genus homines, cuiusvis 
generis homines, aller-lei-volk. 

Omnigenus, aller-hande ; aller- 
lei ; aller-tier, fland. 

Omni sensu, modo, alles-sins. 

Omni tempore, al-tijd ; al-toos. 

a b Omni parte, rond-om. 

Omnipotens, al-machtig ; al-mo- 
gende. 

Omnivorus, al-vraed. (1) 

Omnino,. heelik ; ge-heelik; gaer; 
gar; al-geheelik; al-temael; 't eene 
mael, te mael, holl. al 't eene 
mael ; med, mede, met; gansche- 
lik; gans en gaer; alles-sins; allik, 
allinge, alliken, fland, holl. heel 
ende al ; plat-uit ; rond-uit ; op-en- 
uit ; puer, puerlik; Omnino malus, 
puer quaed, arg : Omnino idem, 
alleleens, al-even-eens. Omnino, 
over, pracipue in compositione. 
Onager, woud-esel. 
Omphacium, Omphacites vinum, 
verd-juis. 

Oniscus, verken ; esel ; esel- 
worm; seuge; tichel-beeste,//tfw<i. 
steen-worm. 

Onocrotalus, esel-schreier ; 
qubd vocetn asinina similem 
edat; hinc &, roer-domp ; [quam- 



(1) Hs. 



Ony 



— 326 — 



Ope 



vis quidam id notnen potius 
Butorio sive Ardea stellar i dent :] 
krop-gans; krop-vogel, ab ingluvie 
admodum eminent e : on-vogel ; 
germ. sax. q. d. avis absurda sive 
tnonstrosa, (ni to on, vestigium sit 
rov onocrotalus, F. R.] vogel-hein, 
q. d. avis peregrina sive extranea ; 
qualem Machlinia aluit quin- 

fuaginta & amplius annos. 
sed amplius videndum an hac 
nomina teutonica omnia uni 
eidem avi conveniant .] 

Onomasta initialis, peter ; 
compeer; god-vader, vet. 

Onomastria initialise pete ; com- 
meere ; ge-vader, vadersse. 

Ononis, stal-kruid ; prang- 
wortel. 

Onus, last ; borde, burde ; 
bordene, borne, (1) hoi I. fardeel, 
Romanens. fardel, fardeau. 

Onus quod iumentum ferre potest, 
somme, some ; pak ; last. 

Onus inutile, bal-last. 

Onus, mandatum, last; bevel. 

Onus imponere, man dare, be- 
lasten ; be-velen. 

sub Onere conari, boechelen ; 
buechelen. 

Onerare 9 Onus imponere, lasten ; 
be-lasten ; op-geven den last ; lae- 
den, laeien; be-laeden; be-swaeren; 
op-laeden ; op-leggen ; bordenen. 

Oner are supra vires, over-laeden. 

Oner are ventrum, ver-buiken ; 
over-buiken. 

Oneratus, Onustus, ge-laeden ; 
be-laeden ; be-swaert ; over-legen. 
non Onustus, non Oneratus, on-ge- 
laden. 

Onerosus, swaer ; lastig ; over- 
lastig. 

Onyx, nagel vande vinger. 

(1) Hs. L. met het Etytn. « borde. » 



Onychinus color, nagel-verwe. 
Onyx, in oculo, schelle in 
d'ooge. 

Onyx, gemma, Onycbium , 
onijkel ; calcedonie ; cassidonie- 
steen. aliis, abast, alabast, genus 
marmoris candidi. 

Oogala, puis ex ovis & 
lacte, eier-melk. 

Ooscyphium, not daer men 
uit drinkt, A dr. lunio. 

OpACUS,schaeduwachtig; lom- 
merachtig; sommer; somber. 

Opacare, schaduwen ; be-lom- 
beren ; ver-donkeren ; ver-duiste- 
ren. 

Opacitas, schaede, schaeie, schae- 
duS, schaeduwe ; somber, sommer. 
Opera, arbeid ; be-drijf ; mid- 
del ; hand-werk ; vlijt, vliet ; 
vlijtigheid ; tuil, tuel ; moedte, 
moeite ; kure, (istarum Operarum 
es, dit zijn van uwe kuren ;) pijn, 
pijne ; besonie ; vacatie ; effect. 
quadam horum etiam designant, 
Opus; & quadam quarenda in. 
Opus. 

Operd alterius qui utitur^ kallant. 

Opera lucrativa, praktijke. 

Opera plena, consummata, taxe, 
taexe, take, tax-werk, taex-werk. 

Opera diurna, dag-werk. eius 
quadrans, schof, schoft ; schot. 
Opera diurna merces, dag-huere. 

Opera gratuita, tnutua, qua gra- 
tis aut parvd mercede prastatur : 
Opera extr aor dinar ia, subcisiva, parvi 
tetnporis, koreie ; kraei-weie. 

Opera prastita, hand-reikinge. 

Operam alicuius mercede emere, 
hueren ; aen-nemen. 

Opera prastita merces, vacatie. 

Operd deditd, consultd; datd Ope- 
rd, willens ende wetens ; wetenlik ; 
wetentlik ; met op-set ; met op- 
set ende wille ; moed-willens. 



Opu 



— 327 — 



Opu 



Operd eddem, met eenen ; eens- 
gangs ; eens-weegs. 

Operant dare, conferre, navare, 
impendent collocare, insutnere y be- 
neersten, be-neerstigen, be-ernsten, 
be-ernstigen ; arbeiden ; plegen, 
(valetudini operant dare, plegen 
sijne gesondheid, sax.) tuilen, toe- 
len, tuelen ; pijnen ; sich selven 
emploieren ; sijn beste doen ; va- 
ceeren, travalieeren, besogneeren : 
operant prabere, helpen ; bij-staen. 

Operas mutuas prastare, ver-schae- 
ren ; ver-poosen. 

Operant perdere, ludere; sumere 
Operam frustra, ver-liesen den ar- 
beid ; ver-loren arbeid, oft moeite 
doen . Operam inanent sumere , 
munks-werk doen, a dag. 

Operam dare artibus, Uteris, lec- 
ren ; aen-nemen ; liggen ter scho- 
len ; studeeren. 

Opera, &, Opera, pro, Opera- 
rius, &, Opifex, Operant, Opifices, 
werk-lieden ; werk-gasten ; arbei- 
der, arbeids-man ; facteur ; hulp. 

Opus, werk ; ge-werk ; werk- 
stuk ; stuk werks, (stuk-werk, 
Opus imperfectum ;) be-sigheid (1); 
besonie ; effect ; tractaet. Vide 
etiam, Opera, &, Opificium. 

Opus manuum, quod manu fit, 
hand-daed. 

Opus manuf actum, mechanicum, 
hana-werk; manufacture. 

Operis expers, daed-loos. 

Opus, Opera, Operis progres- 
sus, continuatio, trein. 

Operis socius, hand-geselle. 

Opus laboriosum, difficile, swaer 
werk. 

Opus solidum & firmum, ferreum, 
aheneum, kerk-werk, quale vid % . 
solet esse temphrum. 

CO Hs. 



Opus vile, parvi aut nullius valo- 
ris, leur-werk ; loren-werk. soetel- 
rije ; soetel-werk. 

Opus magna artis, artificiosum, 
elaboratutn, meester-stuk ; meester- 
werk: wel gemaekt werk. 

Opus coronarium, krants-werk ; 
kroonen-werk. 

Opus plumarium, acupictum, stik- 
werk ; stek-werk, vet. stiksel ; 
stipsel. 

Opus scriniarium ; Op us intes- 
tinum, ad ornatum adium ex 
ligno confectum, schrijn-werk ; 
hout-werk. 

Opus lateritium, laterarium, ti- 
chel-werk. 

Opus tectoriutn, be-plaxel ; leem- 
plakkerije. 

Operi sive artificio intentus, 
nernstig, neerstig. 

Opus facere, Uperari, arbeiden ; 
werken ; besie sijn ; besogneeren ; 
opereeren ; labeuren ; travalieeren ; 
tuilen ; toelen ; tuelen. Sine opus 
suum peragat ; pergat in cepto ; sine 
furorem suum furere, laet hem sij- 
nen tuil tuilen. 

Operi applicare; in Opus cogere, 
stellen te werke. 

Operi materiam insumere, ver- 
werken de stoffe. 

Operi assidui intendere, blokken. 

Operi fastigium imponere, op- 
maeken. 

Opus inepti moliri; inepti operari, 
humpelen, sicamb. 

ad Opus incitare, urgere, aen- 
mennen. Operis curator, qui opus 
urget morasque cessatorum 
c as tig at, aen-menner ; rengel- 
meester. (1) 

Opus addicere, een werk be- 
steden. 

(1) Elym. « Ringhel-meester. » 



Ope 



— 328 — 



Oph 



Opus certo precio faciendum reci- 
pere, suscipere, aen-nemen eenig 
werk. Opus conductum, redemtum, 
aen-genomen werk. Operis susceptor, 
aen-nemer van een werk. 

Opus quod fit ultra pensum, over- 
werk. ! 

Operis institutio, conceptus, entre- 
prinse. 

Opus suspendere, sistere, inter- 
tnittere ; omittere opus institutum ; 
supersedere opere, schorssen, schor- 
ten het werk ; randen, rand-uit 
hebben, dicitur de gallind ciim 
intermittit ponere ovum ad 
unum aut alterum diem. Opus 
suspensum, geschort werk. 

Opus indeclinabile, nood, noode. 
Opus esse, van noode zijn. Opus 
habere, van noode, van doen, ge- 
brek hebben ; be-hoeven ; hoeven ; 
derven, dorven, be-derven. 

Operator ', Operarius, arbeider ; 
arbeids-man ; werker ; hand-werker ; 
dag-werker ; werk-man ; vein, veint, 
fris. brood-winner. Vide etiam y 
Opifex. 

Operarius iners, hoeteler. Ope- 
rarius ineptus, humpel-man ; hum- 
peler, sicarnb. 

Operari, Vide y Opus facere. 

Operosus, besig ; on-ledig ; wer- 
kig ; werkelik ; werkachtig ; werk- 
saem; werk-gierig. Operi intentus, 
Operosus, doende; altiid doende. 

Operositas, besigheid. 

Operatio, werk ; ge-werk ; wer- 
kinge ; operatic 

Opifex, meester ; konstenaer ; 
manger, menger, vet. artisaen. 
Opifex mechanicus, manuarius, ar- 
beider; arbeids-man; hand-werker; 
ambachts-man. Opifices, ambachts- 
lieden. Vide etiam, Operator, 
Operarius. (Opifex rerum 9 natuere). 

Opificis officina, werk-huis ; werk- 



stad, werk-stede, werk-plaets; win- 
kel. 

Opificum instrumenta, arma, ar- 
mamenta, organa, supellex, wapen ; 
werk-tuig ; werk-alaen ; werk-ge- 
touwe ; werk-getuig. 

Opificum collegium, contubernium, 
ambacht ; guide, gilde, der am- 
bachten ; neeringe. Opificum pra- 
fectus, deken van *t ambacht. Opi- 
ficum collegii iuratus, gesworen 
vanden ambachte ; vinder. 

Opificium, werk; ambacht; hand- 
bacht, fland. hand-werk. Vide 
etiam, Opus, &, Opera. 

Opificium sellularium,sedcntarium, 
sittende ambacht. 

Opificium, contubernium Opt- 
ficum, Vide, Opificum college 

Opificium, Opificii quastus, ne- 
ringe. 

Operire, Operculare, dekken ; 
be-dekken ; slooven ; ver-slooven ; 
stelpen, stolpen, be-stolpen, boll. 
luiken. Opertus, gedekt ; over- 
togen ; over-trokken. 

Operire superiectd humo, dabben 
onder d'aerde. 

Opertorium, Operculum, Operi- 
mentum, Operculamentum, dekke ; 
deksel; stopsel; luike; over-treksel ; 
over-tuigsel ; over-loop ; over-dek- 

sel ; stolpe ; spunt, s. s. over-tog 
schobbe, schabbe ; houde, haude 
pelle; scheele, schele, q. d. schale 
om-slag. 

Operculum libri, koperkel; koffe- 
torie ; om-slag des boeks. 

Operculum vasis, bomme oft 
bonde van *t vat. 

Operculum poculi, lid van een 
komme, hoi. sax. 

Opes, Opulentus, Opis, Ope, 
Opem, & y Vid'e, Ops. 

Ophidium, piscis, valle. 



Opi 



— 329 — 



Opo 



Ophioglosson , nater-tonge . 
vulgo, Lingua serpentis. 

Ophthalmia, oogen-wee ; 00- 
gen-pijne. 

Opidum, borg, borgt, burg; 
wijk-beld, weig-beld ; stede, stad, 
&, Opidulum, stedeken ; Vide, 
Civitas ; & drecht, Fide, Munici- 
piutn. Item, Opidum, aut locus 
vallo fossdve munitus in quern 
per portam intratur, per synec- 
dochen, poorte, vet. /land. Ita 
quoque urbes dicuntur Porta, 
Deut. 1 j. 2 &, Propugnacula, 
Gen. 22, 17, 24, 60. 

Opidum maritimum, see-stad. 

Opidum rusticanum, agriculture, 
non mercatori (1) aptum, procul h 
mari vel flumine navigabili, land- 
stad ; lands-stad. 

Opidanus, steedsch, stadsch, stad- 
lik, stadsch -man, steeds-man ; 
in-geseten, in-wooner, der stad. 
Opidi habitator seu incola, qui civis 
non est, gast, vet. sax. hoi. fris. 
Opid6, herde, harde ; seer ; 
herde-seer. Opido bene, per bene, 
herde wel. 

Opilio, herder, harder, herde- 
man ; schaep-herder ; schaeper ; 
beiter. 

Opimus, vet. 

Opinio, meininge, meeninge; 
dunk; be-dunk, boll, goed-dun- 
kenheid ; goed-dunkinge ; gesint- 
heid ; waen ; gisse, gissinge ; 
opinie ; advis. 

Opinio prcesumta, presumtie. 

Opinio falsa, mis-waen. 

Opinione conceptus, waensch. 

prater Opinionem, on-gemeint ; 
on-verwacht. 

Opinari, Opinionem habere, ach- 
ten ; meinen, meenen ; van mei- 

(1) Etym. u mercatui. » 



ninge zijn ; dunken ; be-dunken ; 
waenen ; raemen ; gissen ; geloo- 
ven. 

Opiparus , Vpipare , Fide, 
Ops. 

Opis, Opi, &c. Fide, Ops. 

Opisthophylaces , ach ter - wacht ; 
hinder-wacht ; arrieregarde. 

Opitulari, Vide, Ops. 
Opora, jaer-schaere ; vrome 
van een jaer. 

Opora, poma maldve autum- 
nalia, serotina, hiberna\fructus 
autumnales, herft-vruchten (1) ; 
winter -appelen ; winter-peeren ; 
winter-fruit ; winter-vruchten ; 
winter-goed; winter-ooft, &c. 

Oporopola, ooft-verkooper. 

Oporinum forum, snoep-merkt. 

Oporotheca, ooft-kamer ; vrucht- 
spijker ; appel-solder ; fruit-solder. 
Oportere, moeten ; moetten ; 
be-hooren. 

Oportet, het be-hoort ; het ge- 
beurt sich. 

Oportunus, ge-tijdig ; tijdelik ; 
tijdig ; tijdiglik, tijd-vaerdig ; voe- 
gelik ; wel gelegen ; gepast ; tijd- 
baer ; stondig, vet. Oportuni, 
slaegs ; gepastelik ; goeds tijds ; 
tijdeliken ; juist, just ; te pro- 
pooste. Oportuni venire, recht te 
passe komen. Oportuni & optati 
venire, wel komen. non Oportunus, 
on-gelegen. 

Oportunitas, temporis potissi- 
mum, ge-legenheid ; pas, passe ; 
voege, voegelikheid ; stade ; ge- 
tijde; saedsoen, saeisoen ; frist, 
first, virst, vorst ; ure, sive ur 
qua, inquit, (2) est temporis 
oportunitas, eo qubd nihil hac 
sit ad rts gerendas maioris 

(1) Hs. 

(2) Etym. « inquit Becanu.s » 

40 



Opp 



330 — 



Opp 



momenti. Mollia tempora fandi, 
goede ure om iemand aen te spre- 
ken, cum quis ad colloquendum 
facilior est minusque morosus, 
atque huius captata occasio 
sive commoditas. Sic, Viri molles 
adit us & tempora nosse, Virg. de 
uren van eenen mensch kennen. 
Fausto omine, bonis avibus, auspicato, 
wpiwSj aypt/cax; te goeder uren : 
bine Gallis y heureux, & la bonne 
heure. 

Oportunitatem aliquid agendi ha- 
bere, pas geven. 

Operiri, wachten ; ver-wach- 
ten ; beiden ; ver-beiden ; ver-toe ven . 

Oppicare, pekken, be-pekken. 

Oppidum, &c. Vide, Opidum. 

Oppignerare, panden ; be- 
panden ; ver-panden ; onder-pan- 
den ; ver-onderpanden ; ver-setten 
te pande ; be-lasten. Oppigneratio, 
onder-pandinge. 

Oppilare, stoppen ; ver-stop- 
pen ; stolpen, hoi I. schoppen ; 
ver-schoppen, ger. sax. sic. bo I. 
fris. 

Oppilatus y gestopt. 

o 

Opplere, vullen ; stoppen ; 
stolpen ; schoppen ; ver-stoppen ; 
ver-schoppen, ger. s. s. hoi. fris 

Opplere locum, be-slaen deplaetse. 

Opplere nimid escd, cibo, over- 
aesen. 

Oppletus, bo, beu. 

Opponere, veur-leggen; veur- 
houden : tegen-stellen ; tegen-set- 
ten ; tegen sijn ; opposeeren, op- 
poneeren ; Opponere se alicui ; con- 
tra ; tegen-kanten ; sich tegen 
iemanden kanten. 

Opponere pignori, be-leenen. Op- 
positus pignori, be-leent. 

Oppositus, tegen-over gelegen. 
ex Upposito, tegen-over. 



Oppositus, us; Oppositio, tegen- 
setsel; tegen-settinge ; tegen-worp; 
stooringe, stoornisse ; oppositie ; 
presentatie. Oppositio : Oppositio ret 
adversus petitionem actoris, exceptie. 
Opportunus, Vide, Oportet, 
Oportunus. 

Opprimere, ver-dringen ; over- 
dringen ; ver-drukken ; ver-plet- 
ten, ver-pletteren ; ver-douwen; 
ver-krachten ; be-nauwen, be- 
nouwen ; pramen ; be-dwelmen ; 
vet. be-noodsen ; be-strangen ; 
dempen, g. s. s. over-heeren, over- 
heersschen ; foeleeren. 

Opprimere pede, ver-treden. 

Opprimere in actu, be-traepen ; 
be-draepen ; be-trappen ; gall. 
attraper. 

Opprimere nimio onere, over-lae- 
den; ver-lasten ; over-lasten. 

Opprimere impetu, ex improviso, 
inopinatd, over-loopen; over-vallen; 
over-rompelen; ver-rasschen ; over- 
ijlen. 

Oppressus, bange ; bangig. 

Oppressor, ver-tasseerer, fland. 

Oppressio, druk; over-last; persse, 
vet. over-vallinge; prame; smakke; 
ver-stoptheid. 

Oppressio inopinata, surprinse. 
Opprobrium, on-eer; on-eer- 
baerheid ; on-weerdigheid ; spijt : 
ver-wiit; wijper, fland. schoffee- 
righeia (1) ; vileinie ; reproche. 
Opprobria, scheld-woorden ; keke. 
cum Opprobrio, schoffieriglik. 

Opprobrare, ver-wijten. 

Oppugnare, stormen ; be-stor- 
men ; be-vechten ; aen-vechten ; be- 
stooten ; be-strijden ; be-loopen ; 
be-stoken. 

Oppugnatio, storm; be storminge; 
an-vechtinge (2) ; assaut. 



(1) Etym. 

(2) Hs. 



« Schoffierigheyd. » 



Ora 



— 3*i — 



Ora 



Ops, Opts, Opi, Opem, Ope, 
helpe, hulpe. 

Opitulari, Opetn ferre y helpen, 
hulpen ; be-helpen, be-hulpen; ont- 
setten ; bij-staen, bij-stand doen ; 
secours, soccoers, succoers, doen, 
geven, bieden; hand-reikinge doen 

Opts imploratio, veld-geschrei. 

Opitulator, helper; hulper ; be- 
helper ; be-hulper. 

Opes, Opulentia, haeve, haef; 
hebbinge; rijkdom; rijkheid; welde, 
weelde. 

Opulentus satis, wel-hebbende, 
wel-hebbig. 

Opipari, Opulenter, rijkelik. 

Opukntare; Opulescere, rijken. 
Opsonium, irposiparfiov, toe- 
spijse, q. d. pant additum. 

Opsonium pulmentarium, pitantie. 

Opsonator, spijs-kooper ; in-koo- 
per ; kater, vet . 

Opsonator nundinalis, dispensier. 

Optare, wenschen, wunschen; 

haeiten, ver-haeiten, fland. ver- 

langen. Optare, Opt ion em su- 

mere, kiesen ; ver- kiesen . 

Optabilis, wenschelik. 

Optatum 9 wensch, wunsch. Op- 
tatb ades, Optatus grattisque advents, 
wel-kom zijt dij. 

Optio, keur, kore ; kiesinge ; 
ver-kiesinge ; waele, vet. 

Optio, stede-houder ; lieutenant. 
Optice, perspective, prospec- 
tive. 

Optimus , beste . Optimum , 
beste. Optima nota, puik. 

OptimateSj beste vander stad; de 
veurnaemste des volks ; de hoofd- 
stukken; hansen. 

Opulentus, Vide, Ops. 
Ora, extremitas, lijst ; list; 
rand ; kant ; boord ; oort; girgel, 
gergel, gaergel; brauwe. Ord cir- 
cumducere, lijsten. 



Ora vestis, Ora retorta vestimenti, 
lijst aen den rok ; boord ; soom ; 
om-legsel. Ora pellicea vestis, sive 
i pelle lanata, brauwe. Oram con- 
suere, Oram contortam sive compli- 
catam consuere, soomen. 

Ora, vel extremitates panni, 
tela, lintei, egge; selt-egge ; 
self-einde ; self-kant. 

Ora, regio, limes regionis ; 
Ora regionis, land ; landscnap ; ge- 
weste; paelen des lands; frontieren, 
grensen, grentsen ; koste, kuste ; 
mark ; martse, marsse, fland. 
Vide, Districtus regionis. 

Ora, margo, vorle, potissi- 
miim agri. 

Ora terra quam aqua alluit, wae- 
ter-kant ; walle, boll, kant van 
't waeter ; kaeie, kade. Caieta 
portus hue alludit. Gallis kai. 

Ora litoris, maris, Ora maritima, 
see-kant ; see-oever ; strand ; see- 
strand ; strange ; see-strange ; see- 
kosten, see-kusten. 

Ora appellere, stranden. 

Oram linquere, Ord solvere, af- 
steken; af-vaeren» 

Orare, bidden. Oratus, ge- 
beden. Oratio, ge-bed. Orare om- 
nibus precibus, hertelik bidden. 

Orare, causam aliorum Orare ; 
Orationem habere; disserere, voeren, 
het woord; uit-spreken; uit-spraeke 
doen ; relaes doen ; aen-spraeke 
doen ; preken, prediken ; sermoo- 
nen ; veur-houden. 

Oratio, taele ; woord. (Vide, 
Verbum, &, Fieri;) rede, redene ; 
spraeke ; aen-spraeke ; uit-spraeke ; 
segge ; veur-houd ; oraison ; pro- 
poost; relaes; harangue; sermoon, 
preke, predikinge, pracipui ad 
populum. 

Oratio soluta, non adstricta 
numeris, prose. 



Orb 



— 332 — 



Orb 



Oratio mail Latina, tabernis & 
popinis digna, koken-latijn. 

Oratio causa , verbael. 

Oratio pugnax & contentiosa, strijd- 
reden. 

Oratio purgatoria, ver-antwoor- 
dinge. 

Orator, redenaer ; reder ; ver- 
mondere ; orateur. 

Orator, veur-spraeke ; veur-spre- 
ker ; aen-reder ; aen-wald, ger. 
sax. sicamb. Orator odiosus, in- 
conditus, inamenus, salebrosus, inep- 
tus, grol. 

Orator, legatus, bode van macht; 
aen-wald, g. s. s. ge-sandte, gesandt- 
bode ; araoassaed, ambassaet ; am- 
bassadeur. 

Orarium, stoole. 

Oraculum, gods-raed ; gods- 
spreuk ; in-spraeke der goden ; 
waer-seggerije ; waer- segginge ; 
profecije. 

Orata, see-braessem. 
Orbare, be-rooven ; ont-rie- 
ven ; ver-weesen ; ont-stoffeeren. 
Orbus, Orbatus, be-rooft. 

Orbus, Orbatus parentibus, ver- 

weest. Orbus a parte patris seu 

matriSy seu utraque, be-storven 

van vaeder, van moeder, van beide. 

Orbis, ronde ; rondte ; rond 

Eerk ; ring ; om-ring ; om-keer ; 
rijt, krijte ; kreit ; cirkel ; toer ; 
revolutie; bol. Orbis vitreus, ronde 
van glas. 

Orbiculatus, Orbicularis, rond. 

Orbiculatim, ring-wijs. 

in Orbem ire, om-gaen; rond- 
om-gaen. 

in Orbem, vel, Orbiculatim ver- 
sari, wervelen ; drillen, trillen ; 
[quale exercitium militare quod 
drillen vocant. I. R.] 

in Orbem agere, in Orbem volitare, 
voltigeeren. 



in Orbem torquere, rond-om- 
draeien. 

in Orbem bibere, rond-om drinken ; 
op de rije drinken. 

in Orbem chartas lusorias distri- 
bute, om-geven, om-leggen, om- 
deilen, de caerten. 

Orbis saltatorius, ring-dans ; ron- 
den-dans; hof-dans; hof-recht ; 
branle. 

Orbis terra, terrarum, kloot, 
ronde, krijt, des werelds ; aerd- 
bodem; aerd-rijk; wereld, weereld; 
Vide, Mundus. 

Orbis cavus, rondtlle; rondasse; 
bokkenleer, bokeler, beukeler. 

Orbis mensarius, Orbiculus men 
sarius, ronde talioore, telioore ; 
schijve ; brikke, sax. sicamb. 
disch-borden ; tafel-berd, & sim- 
pliciter bord, holl. fris. fland. 
pracipui cum ligneus. Fide 
porro, Discus, item Orbis cerealis, 
sive crusti, Vide, Panicia mensa. 

Orbis, Orbiculum, ut squama 
piscis, orbis auri y aleatorius, &c. 
klister, klijster, schijve, scheve, 
gouds, van visch, &c. 

Orbis, deksel ; stopsel. 

Orbis, Orbis viminalis, reep ; 
reep-stok ; hoep, hoepe, hoepel, 
hoep-stok, fris. holl. fland. 

Orbis rhythmicus. Vide, Rbytbmi- 
cum carmen. 

Orbiculus versatilis, wiel. 

Orbiculi sive, squama tergoris, 
nerf, nerve, erve, erf, malie van 
het leder. 

Orbiculi volubiles qui malum navis 
circulo ambiunt, ut eorum ope faci- 
lius vela attollantur, pater-nosters ; 
rak-klooten. 

Orbiculi saccharei, suiker-erwten 

Orbiculus, gespe; ooge ; maelie; 
paleiken. 

Orbiculus fiorum, rieker, rieker- 



Ord 



— 333 — 



Ord 



ken, ruekerken ; tuilken ; keiken ; 
hoepeelken, fland. 

Orbis, piscis cantharum capace 
alvo referens, kruik-visch, Adr. 
Iunio. Orbis scutatus, snot-olf. 
Vide, Lepus tnarinus. 

Orbita, rad ; leese ; spore ; 
waegen-leese ; waegen-spore ; wae- 
gen-slag. 

Orca, bellua marina cru- 
delis, dentibus truculenta, 
balena infesta, sprink-wal ; ork. 
Orca, botte, butte, bodde; hotte; 
tonne ; kaeke, vet. pijpe, wijn- 
pijpe, drij aemen vid % ; stande ; 
vleesch-stande ; vleesch-kuipe, vas 
carnarium ; gelte, g. s. s. haring- 
tonne. 

Orca, vijg-korf ; top van vijgen. 

Orca, rijffel-beker; rijffel-trechter. 

Orchas, Orchites, olijf, olijve. 

Orchestra chori, hoog-sael ; 

doxsael ; oxael ; consistorie. 

Orchis, herba, kullekens- 
kruid ; eiusque varia sunt ge- 
nera, & pro diver sitate varia 
sortitur agnomina a simililu- 
dine quatn refert ; ut, Orchis 
abortiva, eggel-nest. andrachnitis , 
spinne-koppe ; papilionem referens, 
pepel, &c. (i) 

Orcus, antrum Plutonium, 
Orci cuius, Orci fauces, helle ; helle- 
gat; nobis-gat; nobis-kroeg, hoi I. 
septent. veur-borg, veur-borgt der 
hellen. 

Orcimana sponda, baere ; dood- 
baere. 

Ordiri, ginnen, vet. hinc, 

be-ginnen, ont-ginnen ; aen-htffen; 

heffen aen; aen-vangen; fondeeren. 

Ordiri, rem, telam, scheeren dc 

(i) Etym. « Pepel. Orchys, Ornitho- 
phora : Ornilhes folio levi, papilionis alas 
expansas referens. » Voor Ornithes zal wel 
Orchitis te lezen zijn. 



webbe ; in-slaen den wervel-draed. 

Or do, schik ; schiksel ; schik- 
kinge; ver-volg* rote, rotte; rege, 
rije, rijge, regel, reke, rekke, ge- 
reke ; streke ; strekke ; ranke, v et. 
laege ; soorte ; orden, ordinancie. 

Ordo 9 staet. Ordo spiritualis. 
ecclesiasticus , geestelikheid . Ordc 
amplissimus, senatorius, raeds-hee- 
ren ; senaet. Ordo equestris, adel ; 
ridderschap. Ordo popularis, de 
gemeente. Or dines provincia, stae- 
ten des lands. 

Ordo excercitus, ge-led, ge- lid, 
vande slag-orden. 

Ordinum ductor, hoof-man; hoofd- 
man ; veld-weivel ; weld-wevel ; 
rot-meester ; capitein. 

Ordinatim, Ordinati, Or dine, 
ex, vel in Or dine, per Ordinem, 
ordenlik ; regenlik ; op dc rije ; 
achter-een ; achter-volgens ; ver- 
volgens: ge-schiktelik ; achter mal- 
kanderen. Ordine continuo, een- 
paerlik. 

extra Ordinem, prater Ordinem 
communem, on-gemeintelik ; extra- 
ordinaris. 

sine Ordine, on-ordentelik. 

Ordine aliquid agere, met ge- 
beurten oft be-hoorten iet te doen. 
Nunc ad me redit ordo, \ is nt 
mijn ge-beurte. 

in Ordinem aptare, Ordinem rei 
gerendce componere, vlien, vlijen, 
s. s. fris. orden stellen in eenige 
saeke. 

in Ordinem cogere, ringelen. 

in Ordinem ac statum decorum 
restiluere, reformeeren. 

in Ordinem distribuere, om-deilen. 

in Ordinem circumpotare, rond- 
om, op de rije drinken. 

Ordinare, Ordine ponere, in Ordi- 
nem redigere, schikken ; stellen ; 
setten ; stallen, fland. in-stellen ; 



Ori 



— 334 — 



Orn 



voor-stellen (i); ge-voegen; orde- 
nen; ordineeren; scheeren, scheren; 
be-scheren. 

Ordinary res turbatas suo ordtni 
reslituere, redden. 
Ordinatus, geschikt. 
Ordinarius ; Ordine dispositus ; 
in quo Ordo servatur, ordenlik ; 
ordinaris ; geschikt. 

Ordinatio, be-scheere ; be-schee- 
ringe ; ordinancie. 
Orea, ge-bit. 
Oreades, Vide, Lamia. 
Oreoselinum , kroonkens - 
kruid. 

Oresitrophus, inter Canum 
notnina. 

Orexis, lust, lost ; be-geerte ; 
appetijt. 

Organ a operariorum, Vide, 
Opificum instrum. 

Organum tnusicum , instru- 
ment van musijke. 
Organus, gesang-spel. 
Organum musicum, pneumaticum, 
sacrum ; Instrumentum musicum in- 
flatis vento fistulis, orgel ; pijp- 
touwen, vet. 

Organum pneumaticum uno folle ; 
quod facile transferri & portati 
potest , porta tif: duobus follibus, 
positif. Organi pneumatici sumtna 
tabula foraminosa, pinax, wel-berd 
van d'orgelen. 

Organicus ; Organist a, vulgi, 
prgelist. 

Organarius, orgel-maeker. 
Orgya, men sura, klafter, 
ger. sicamb. ulna, mi cubiti. 
Oribasus, inter Canum no- 
mina. 

Orichalcum, koper ; latoen, 

(i) Etym. « Voord-stellen . . . moliri , 
par are, struere. — Veur-stellen. Trofo- 
ntre, frajxmert. 9 



lattoen; messing, sax. sicamb. fr. 

Orificium, Vide, Os, oris. 
Origanum, h erba, we\-gemoet. 
Oriolus, avis (chlorion non- 
nullis) goud-meerle, olie- merle ; 
widewaeljbijrolt^r sax sicamb 
si Chlorion est, weedewael, wede- 
wael ; geel-^orsse. Vide etiatn, 
Chlorion. Gall, loriot. 

Oriri, be-ginnen; aen-vangen; 
op-gaen ; ont-staen ; op-staen ; aen- 
vangen (i) ; uit-schieten ; ont- 
springen ; rijsen ; op-rijsen ; over- 
gaen ; over-komen. 

Orsus, a, urn, be-gost. Ortus, 
germine, ge-sproten. 

Ortus, Oriundus, geboren ; af- 
komstig ; ge-bortig ; af-komeling ; 
gewonnen ende geboren. Oriundus 
honestis parentibus, gesproten van 
eerlike ouders 

Ortus us, Origo, oor, or; oorije; 
oor-sprong ; oor-saeke ; oor-have, 
germ. sax. sicamb. ge-borte ; 
sprink, spronk ; ge-slacht ; aen-laet, 
vet. her-komen ; her-komste. 

Originates , Originarius , oor - 
spronkelik. 

Originate peccatum, ert-sonde. 

Ortus, opgang. Ortus solis, & 

Oriens, pars Urientalis, op-gang 
der sonnen ; oost, oosten ; orient. 

Orientalis, oostelik; orientael. 

Orientates populi, Oosterlingen. 
Ormuzinus pannus, vulgi 9 
armesijnen ; qubd primum ex 
Orrnu^ insula allatus. 

Ornafe, cieren, sieren, schie- 
ren ; ver-cieren ; toien, toogen, 
q. d. ad oculum se parare, Bee a no ; 
op-toien ; ver-eeren ; be-gaeden ; 
ver-fraeien ; toe-maeken ; op-mae- 
ken ; rusten ; toe-rusten ; op-rusten ; 
be-reeden, be-reiden ; navenen, 

(0 Hs. 



Orn 



— 335 — 



Ort 



haveneeren; boetsen, ger. sax. 
sicamb. fid est, lappen ;) op- 
boetsen ; nemelen, holl. fris. 
ver-schoonen ; hegen, hegenen ; 
egenen (i); toe-stellen ; mutsen, 
ger. vet. smutsen ; op-smutsen ; 
stubben, fris. smukken, sax. 
sicamb. fris. brauwen ; uit- 

n 

strijken; pluisen; fornieren; vlien, 
vlijen, sax. sicamb. fris. pron- 
ken ; op-pronken ; stoffeeren ; pa- 
leeren, palleeren. 

Ornare aliquem, voorderen ie- 
manden; avanceeren. 

Ornare floribus, be-steken met 
bloemen. 

Ornare coloribus, af-setten ; ver- 
lichten. 

Ornatus, a, um, ver-ciert ; toe- 
gemaekt ; gehavent ; fraei ; moi ; 
frisch ; versch ; gestoffeert ; ge- 
schikt ; rustig ; stemmig ; gerekt, 
gereket ; ge-rekkelik ; brauwe, 
brave; uit-wendig ; cierlik. 

Ornatus pulchri, wel te ge-reke. 

Ornatus & instructus supcllectile, 
gehaveneert. 

Ornati, moikens ; puik, irv/ca ; 
puntiglik; rustiglik; schappeliken ; 
cierlik. Ornati loqui, suiverlik 
spreken. 

Ornator, stofteerer; toe-maeker; 
paleerder. 

Ornatrix, stoffeerster ; toe-maex- 
ter. 

Ornatus us, Ornamentum, cie- 
ringe, cierssel, cieraet ; reke, ge- 
reke, ge-rek, ge-rak ; ver-cieringe ; 
ver-cierssel ; stoffeerssel, stoftee- 
ringe ; ge-waed, ge-wand ; pronk, 
boll, op-boetsel; hegeninge; palure, 
parure ; paleersel, pareersel ; orne- 
ment; garniment ; op-toissel. 

(i) Etym. « Eghenen. j. Heghenen. 
Ornare. » 



Ornatus vestium, habijt. 
Ornamentum, digniteit; avarice- 
merit. 

Ornamenta, tuig; ge-tuig Orna- 
menta preciosa, in suppellectile, 
&c. ge-zimmer, ge-smijde. Vide, 
Cimelium, Monile. 

Ornatu exuere, Ornatum adimere, 
ont-cieren; ont-reeden; ont-reiden. 

Ornithoboscion , Ornithotro- 
phium, locus in quo aves nu- 
triuntur, vogel-koie ; vogel- 
weide; hinnen-kot; hinnen-polder; 
hinnen-rekke ; hinnen-roest, fland. 

Ornithogalon, veld-aiuin. 

Ornithopodium, vogel-voet : 
vitium frumentorum, sic dictum 
h similitudine pedum avicu- 
larum, quos recurvd articu- 
latdque siliqud refert. 

Ornus, fraxinus silvestris, 
wilden-essche; wiel-essche; haver- 
essche ; haeg-buek, haegen-buch ; 
qualster, quaelster ; niael-boom, 
germ, helvet. 

Orobanche, smeer-kruid. 

Orobus, erve. 

Oropygium, F7^, Uropygium. 

Orphanus, weese; wees-kind; 
weeselink ; vogd-kind ; vaderloos 
kind. 

Orphanotrophium, weesen-huis ; 
wees-huis. 

Orphanotrophus, weesen-meester. 

Orsodacna, insectum pustu- 
las puerorum appetens, puist- 
bijter, holl. (i) 

Orthiax, bonet : appendix 
qua infima veli parti adiicitur. 

Orthodoxus, recht-geloovig ; 
catholijk. 

Orthostata, &, Orthostata, 
standaerd ; stander ; sijd-balken ; 
hoek-steeneu. 

(i) Etym. a Puyst-bijter. j. rombout. » 



Os 



— 33* — 



Os 



Orthragoriscus, soog-verken; 
speen-verken. 

Ortyx, coturnix ; Qualea, 
vulgi, quakkel. 

Ortygometra, Vide, Arquata. 
Oryza, rijs. 

Os, Oris, mond ; muil ; bak- 
huis. a-rofia. 

Os, ris, fades, aspectus, aen- 
schijn ; aen-sicht ; het wesen oft 
ge-laet des aen-sichts ; contenantie. 

Os cum prominentibus labris, mor- 
re, vet. 

Oris calum, palatum, hemel ; 
hemelte; ge-hemelte, des monds; 
gagel, sicamb. 

Oris ultimas angulus ac compago, 
mond-gergel. 

Oris pituita, excrementum, saliva, 
seever ; speekel, speeksel ; quijl, 
quiel. 

Oris depravatio, distorsio, horrt- 
bilis habitus, grijsinge ; grimagie ; 
grammetse, gremetse, grimatse ; 
wrempe, lempe, fland. ho 11. 
Os distorquere, depravare, ducere, 
grijsen, grijnsen, greinsen,grensen; 
wrempen, wrimpen. 

Oris graveolentia, virus sive gravis 
olor, stinkende aessem ; mond- 
stank. 

Oris vitium, cum lingua tumor e, 
exasperatione, siccitate, & nigredine, 
unde etiam nomen Teut. bruine. 

Ore carens, mond-loos, aaro^io^ 

Os infrane, petulans, improbum, 
on-gesnoerden mond ; on-gebonden 
mensch in 't spreken 

Os impudens, on-beschaemt; hou- 
ten, berderen, aen-sicht. 

Os hominis acerbum, suer-muil. 

Oris tninax habitus, tand-blik. 

Ore aperto intueri, be-gapen. 

Ori placere, sive palato, monden. 
Ori gratus, dulcis, soet-mondig. 

Ore blandiloquusj blandus, suavis, 



soet-mondigheid (1) ; lief-taeiig. 

Ore liber, vrij-mondig. 

Ore velut oppleto loquens, pronun- 
cians, aut in voce literam w sapt 
iterans, wawelaer. 

Ore, verbo, mondelik; verbaelik. 

Ore aliquem invadere, snauwen 
op iemanden. 

Os constringere, snoeren den bek. 

Os linger e, lekke-baerden. 

Os colluere, abluere, spoelen den 
mond. 

Os alicui oblinere, sublinere y be- 
strijken ; be-driegen ; uit-strijken 
ende be-driegen. 

Ore uno consentire, toe-stemmen. 

Os pulsare, vuist-look t' eten 
geven, a dag. 

Os ventriculi, mond vande mage. 
Os stomachi, hert. 

Os putei, vulgi, mond vanden 
put 

Orificium, mond ; mond-gat : 
spunt-gat, spunt-lok, spunt-loch, 
sax. sicamb. 

Orificium indusii aut tunica, 
hoofd-gat ; hoofd-slop : foramen 
vid % vestis cui caput inseritur. 

Orificium vasis, mond vande 
tonne. 

Oscedo, schuil : inflammatio 
in summo ore infantium lati- 
tans. 

Oscedo, scheur-mond ; scheur- 
bek, & corrupti scheur-buik ; q. d. 
os ruptum, cum vid % gingiva h 
dentibus discedunt. 

Oscitare, geeuwen ; gapen ; hoi- 
hanen, sax. gienen, gijnen ; gie- 
gauwen. Oscitans, gaepende. 

Oscitando aspicere, be-gapen. 

Oscitando toto corpore extendi, pra 
somno aut tadio, rabouds-boge 
spannen, adag. 

(1) Hs. 



Os 



— 337 — 



Os 



Oscitans, Oscitabundus, achteloos; 
on-achtsaem. 

Oscitantcr, on-achtsaemlik ; slap- 
pelik ; droomelik. 

Oscitator, geeuwer ; droomer ; 
gaeper ; gaepaerd. 

Oscitatio, gaepinge ; geeuw, geeu- 
wing 

Oscitantia, on-acht-saemheid. 

Osculum, buccula, mondeken. 

Osculum, suavium, mondeken ; 
mond-soen ; kus ; soen ; soenken ; 
kusken ; Osculum digitis delibatum 
& ad os relatum ; Oscula tnanu 
reddita, baselesmanos. 

Osculari, Osculum dare, Oscula 
pangere, affigere, kussen ; soenen ; 
poesen ; boesen, vet. mond-soenen; 
smak-muilen. Oscula mutua dare, 
onder-kussen. Oscula columbatim 
conserere; iunctis labris aut rostris 
Osculari, trek-bekken ; duiven-bek- 
ken. 

Osculo controversiam decidere sivt 
transigere, prasertim inter homi- 
cidam & proximum consan- 
guineum hominis interfecti, 
mond-soenen. Osculo transactor, 
reconciliator, mond-soener. 

Osculator, kusser ; mond-soener. 

Oscilla, poppen-werk. 

Oscillum, funis vel restis in 
usum ludi puerilis, rijs-koorde ; 
touter; * rijd-schot; item, Oscil- 
lum, Oscillatio, touter-spel. Vide 
etiam, Lusus puerilis, &c. Oscillis 
aut Oscillatis tudere; Oscillo iactari, 
touteren ; schongelen ; schoppen ; 
schoppelen ; rijs-koorden. 

Os, ossis , been ; knoke ; 
knorke; knake, sax. fris. bonk, 
sax. fris. bot, holl. sicamb. 
fris. been-grate; graet, vet. schen- 
kel, schonk, holl. vet. g. s. s. 
Ossa, beenders ; ge-beente, 
beente. [In hoc volunt differre 



been pro Osse h been pro Tibia, 
quod illud in plurati beenders 
hoc beenen faci ant. vulgo tamen 
confunduntur . F. R.J 

Ossiculum, beenken. 

Ossa, compages Ossium, ge-beente. 
Ossium humani corporis coharentium 
compactio, ge-raemte der beenderen. 
Ossa arida etiam dicuntur ge- 
raemte, ge-remte. Gerem vel Garmo, 
Q13 beb. syr. chald. &c. 

Os dicitur . 

Os occipitii, keper-been. 

Ossium sutura, tandeersel. 

Ossa oculis subiecta, oog-been- 
derkens. 

Ossis processus, af-been. 

Ossa humeraria, Ossa scapula 
qua h tergo incumbunt, schou- 
der-blad ; schouder-been. 

Os maius lacerti, spille vanden arm. 

Os tibia, been-pijpe, Vide, 
Tibia. 

Os sacrum, kruis-been ; etiam 
stiet-been. 

Os coccygis, cuculi, cauda, stiet- 
been ; steert-been. 

Os pectoris, os sternon, borst- 
been ; nerten-schild. 

Os ensiforme, herten-deksel. 

Ossa sesamoidea, puein-been; mor- 
sel-been ; bij-beenderkens [gruis- 
beenderkens, I. R.] 

Os inferius circa nates, &, Os 
pubis, Os pectinis, is-been, isch- 
oeen, ijs-been. 

Ossibus fractis continendis circum- 
posita tabula lignea levis, spalke. 

Os excrescens & superfluum, over- 
been. 

Os defuncti, Ossa & reliquia 
mortuorum, doods-been ; doods- 
beenderen. 

Ossuaria a, locus quo defunc- 
torum ossa reponuntur, doods- 



41 



OsT 



— 338 — 



Osr 



been-huisken ; beender-huis der 
dooden. 

Osseus, beenen ; been-herd. Os- 
seus pecten, beenen-kam. 

Ossicula tenuia qua facili ro- 
duntur, knuifel-beenkens. 

Os & carOy apud Ecclesiast. 
id est consanguineus, vleesch ende 
been. 

Os piscis, graet, grate ; visch- 
graet ; vlieme vande visch. 

Os, Ossiculum, pruni, cerasi, &c. 
steen van pruimen, kersen, &c. 
kraek-steen; pruim-steen. 

Ossifragus, Vide inter genera 
Aquilarutn. 

Osca, ovium sordes, ieke. 
Oscen, sing-vogel ; sang-vogel. 
Oscedo, Vide, Os, Oris. 

Oschophoria, palm-dag; palm- 
sondag. 

Oscilla, Oscillum, Oscillatio, Vide, 
Os, Oris. 

Oscilare, Ocitanter, Oscitantia, 
Vide, Os, Oris. 

Osculum, Osculari, Vide, Os, 
Oris. 

Ostendere, wijsen ; toonen ; 
ver-toonen ; toogen ; ver-toogen ; 
sien laeten ; laeten zien ; doen 
blijken ; ver-klaeren; baeren; open- 
baeren ; remonstreeren. 

Ostendere manifestly lijflijk (1) ; 
be-wijsen. 

Ostendere mall, mis toonen. 
Ostendere se fatuum, sich sot ge- 
laeten. 

Ostensus, ge-wesen ; be-toogt ; 
ge-toogt. 

Ostensio, ver-toog ; ver-toon ; 
ver-tooninge ; toon, toone ; tooge, 
J land, ge-laet. 

Ostentum, veur-teeken ; wonder- 
teeken ; monster. 

(1) Hs. Etym. « Lijflick. » 



Ostentare, roemen ; be-roemen ; 
stuiten ; pocchen ; kraeken ende 
poffen ; monsteren. 

Ostentare se, pronken ; bronken ; 
braveeren. 

Ostentare se vestitu, pompa, incessu, 
braggeeren. 

Ostentare suas opes, suam scientiam, 
uit-geven sich selven, &c. 

Ostentator, be-roemer ; poccher ; 
stuiter ; monsterer. 

Ostentator forma sua, aut pul- 
chritudinis, venustatisve, fraeiaerd ; 
moiaerd. 

Ostentator virtutum, schoon-praet; 
schoon-spraek ; mond-speler. 

Ostentator vulpinus, stuit-vos. 

Ostentatio, toon ; tooge ; roem ; 
be-roeminge; pracht; pronkerije; 
pronk, holl. moiaerdije. 

Ostium, deure ; dore ; veur- 
deure ; poort ; in-gang. 

Ostiolum, deurken. 

Ostium superius, boven-deure : 
inferius, onder-deure ; veken ; hek. 

Ostium cadens, val-deure 

Ostii spatium, vierkant-gat. 

Ostii latus, latera, stijl vande 
deur; deur-stijlen. 

Ostii annulus, marculus, klepel ; 
deur-hamer; deur-ring. 

Ostiorum structura iugamenia , 
cassijne. 

Ostium semiaperire, vel, semi- 
claudere, ferl claudere, de deur aen- 
karre, aen de kier setten ; de deur 
aen-doen. Ostium connivet, semi- 
apertum est, fere clausum est, de 
deur staet aen ; de deur is aen 
karre, staet aen karre, aen de kier. 

Ostium vi & impetu frangere, 
in-breken de deure. 

Ostiatim, van deure tot deure. 

Ostiarius, Ostia, pratoris, 
senatus, iudicis, &c. servans, 
poortier ; poort-wachter ; deur- 



Ovi 



— 339 — 



Ovi 



wachter ; deur-waerder ; huissier. 
Ostium marinum, haven. Ostium 
fluminis, partus, mond oft gat vande 
water- vloet, vande haven. 

Ostreum, &, Ostrea, oester, 
oesteren. 

Ostrum, purpur. Ostrinus, pur- 
puren ; van purper. Ostrina vestis, 
Vide, Vestis purpur. 

Ostrutium, vulgi, meester- 
wortel. 

Otacustes, oor-schalk, vet. 
Otalgia, aurium dolor, 
oor-pijne; ooren-wee. 

Ons, avis, trap-gans ; akker- 
trappe. 

Otium, ledigheid ; ruste ; 
rouwe; raste; moette; wijle; stade; 
poose. 

Otiari, Otia agere, terete, ledig 
gaen ; vieren ; rusteik Otiari, sive 
pascere, & err are quatuor statutis 
did horis, schoften ; laveien. 

Otiosum & solutum esse, ver- 
ledigen ; ver-legen. (i) 

Otiosum esse, Otio lascivire, moes- 
koppen. 

Otiosus, ijdel ; ledig ; moetig ; 
tomig, fris . 

Otiosus homo, Otiator, ledigaerd ; 
luiaerd ; legaerd, fland. ledig- 
ganger ; lijd-den-tijd, a dag . 

Otiosi, lediglik ; met goede 
moette. 

Otus, kerk-uil ; rands-uil ; 
schavuit , schoef-uit , schafFuit ; 
huiben, huibeken ; oor-uil, q. d. 
ulula aurita. 

Ovare, juiten ; juichen ; juig- 
ten ; blijdschap toonen. Chans, 
triomfant. 

Ovis, pecus lanigerum, 
schaep. Ovicula, schaepken. 

(i) Etym. « Ver-lcdighen Liberate,... 
otiosum & solutum reddere. Ver-leghen. j. 
ver-ledighen. » 



Ovis matrix, Ovis fetnina, germe; 
oie ; ouwe. Ouwe, inquit Gesne- 
rus, Suevis dicitur Ovis femina 
qua agnos & reliquas Oves in 
pascua ducit. 

Ovis lactans, lactaria, melk-oie ; 
beite. 

Ovis pascualis, qua passim 
pascilur, weid-schaep. 

Ovis reiicula, velula, kronie ; 
weder-dege. 

Ovis pustulata, schorft schaep. 

[Ovis inslar inconditus, oielik ; 
cui oppositum schappelik, q. 
schapeliK I. R. sed ioco.] 

Oves incustodita, sine pastor e, 
herderloose schaepen. 

Ovillus, a, um, schaepen. 

Ovillus talus, bikkel ; pikkel. 

Ovillus caseus, schaepen-kaese. 

Ovilla caro, schaepen-vleesch ; 
oien-vleesch ; hamelen-vleesch ; 
weeren-vleesch. 

Ovilla pel lis, schaepen -vel ; 
schaeps-vel. Ovilla pel lis, Ovillum 
corium, besaen, basaen. 

Ovilla pellis cum lana aut villis, 
schaeps-pels; schaeps-vachte ; vlies. 

Ovilla pellis cui lana de ionsa est, 
bloote ; plote. 

Ovillus vermis, schaeps-luis. 

Ovium vox, Varroni, bee, base. 

Ovillum caput, schaeps-hoofd. 

Ovis mactata exteriora, trunculi ; 
extremilates membrorum truncala, af- 
val van het schaeps (i); schaeps- 
hoofd, &c. schavernak, schavernek. 

Ovis sordes, succus velleris 
immunda ovis, sudor lanis 
ovium adharens, iekc. 

Ovillus fimus, schaeps-keutel ; 
schaep-entel. 

Ovillus color ; Rubrica vid % qua 

(i) Hs. Etym. « Af-val van gheslaghen 
beesten. » 



Ovu 



— 340 — 



OXY 



oves notantur , schaeps-verwe ; 
translata vox ad Rubricam 
fabrilem. 

Ovium contagium, koge, sax. 
sicamb. hoi. 

Ovium pastor, schaep- herder ; 
schaeper. 

Ovium grex, Oviaria, a, schaeps- 
kudde. 

Ovium tumor strumosus y botte, 

Oves tondere, Ovtbus vellus demere, 
vliesen de schaepen. 

Ovile, schaeps-koie ; schaeps- 
stal ; schaeps-hok, hok, holl. fris. 
koie van schaepen. 

Ouracus umbilici, peserik van- 
den navel. 

Ovum, Ova, Ovulum, ei, eie, 
eieren, eiken. 

Ovum gallinaceum, hinnen-ei ; 
pavonium, pauwen-ei ; anserinum, 
gansen-ei, &c. 

Ovum subventaneum, %ephyreum y 
hypemmium, vrinum, ventosum, ge- 
nerationi ineptum y wind-eie ; braed- 
ei. 

Ovum recens, versch ei. 

Ovum requietum, non recens, puli- 
dum, swalp-ei ; klok-ei ; klots-ei ; 
scholp-ei, verlegen eie. 

Ovum pullescetJSy be-broedt ei. 

Ovi vitellum y luteum, doder, 
doier 

Ovi albumen, album, albor y can- 
didum, wit, klaer, van 't eie. 

Ovi testa , put amen, cortex ; Ovum 
exinanitum y dop ; doppe ; eier-dop ; 
eier-schale ; ei-schale ; schale ; 
pelle van 't ei. Ovum testd exuere, 
pellen het ei. Ova i testis patella 
infundere, doppen de eieren. 

Ovi umbilicus seminalis, nervus 
sive lentor, ge-vogelte ; vochel, ge- 
vogelte van *t ei ; vogel in 't ei ; 
keest, fland. 



Ovum in nido relictum y nest-ei. 

Ova ponere y edere, eniti, parere, 
facere y eieren leggen. 

Ovis vel pullis incubare ; Ova 
fovere y broeden, brueden ; be-dek- 
ken, holl. 

Ova edere y excludere y vel excudert; 
percudere rostello (de avibus vid*) 
kippen ; uit-broeden. 

Uvo excusus partus, kipsel. 

Ovum sorbile, molle, molliter elixum 
sive coctum, tremulum, apalum, 
nesch ei ; week-gesoden ei. 

Ovumfrixum, geroost oft gedopt 
eie. 

Ovatio y tempus quo gallina 
ova pariunt, leg-tijd. 

Ovatus, ei-rond. 

Ovorum negociator y eier-man 

Ova piscium, femellea vid* roge, 
roger ; kuite, kiete, kijte, kite. 

Oxalis, suerkel, surkel ; sui- 
ring, holl fris. surik, suer-kruid; 
suer-amper, sax. sicamb. 

Oxalis minuta y schaeps-Surkel. 
Oxyacantha, haeg-doorn ; 
deurn-boom, doren-boom ; mei- 
doorne, ^el. qubd menst Maio 
spectatissimi floreat . quibus- 
dam honds-bremen ; a His sausse- 
boom, [sed illud de rubo y hoc 
de Berberi verius intelligenda. 
F. RJ 

Oxybaphum, saussier ; saus- 
sierken ; roomerken dranks ; dob- 
belierken, Lovan. Vide y Acetabu- 
lum. 

Oxygala, klobber-saen ; klo- 
ter-melk ; klonter-melk ; suer- 
melk; ruitink; op-ruitel, op-ruitsel, 
op-ruetel, holl. 

Oxygarum, suere saulse. 
Oxylapathum, peerdik ; patig; 
lek-bladeren, fland. 

Oxyporum, suere saulse. 
Oxys, kokkoks-brood. 



Pac 



- 341 - 



Pag 



Oz^na, neus-geswel. 
Oze, Oris graveolentia, 
stinkende aessem ; mond-stank. 



Pabulum , voeder , voeier . 
Pabulum, Pastus, Pastio, pecu- 
dum Pabulatio ; voeder der 
beesten, voederinge ; foeragie, 
foragie; vee-voeder;beesten-voeder. 

Pabulare, Pabulum pecori sup- 
peditare, voederen. 

Pabulari, peisteren, pesteren ; 
weiden. 

Pabulo pastus , gevoedert. 

Pabulatorium, Pabulatorium 
tabulatum y promtuarium, schelf; 
hilde, sicamb. berg, holl. 

Pabulatoria cor bis, voeder- korf. 
Pacisci, Pactum facere, 
inire, maeken; dedigen, dedingen, 
daedingen, dainken, deinken; be- 
dingen ; ver-dingen ; ver-drag 
maeken; ver-draegen; over-komen, 
over-een-komen, over-een-dragen, 
handelen, met iemanden ; tonsten, 
tonssen, vet. toe-slaen het ver- 
bond ; ver-plegen, vet. ver-plich- 
ten; be-veur-waerden ; be-spreken; 
onder-spreken ; be-stemmen ; ver- 
minnen, vet. slechten, slissen, 
slichten, den twist ; accordeeren ; 
concordeeren ; capituleeren. 

Pactum, Pactio, maekinge; mae- 
kagie; daedinge, dedinge ; ge-dinge ; 
be-ding; ver-dinge ; ver-drag; ver- 
bond, ver-band, ver-bindinge ; 
ver-min, (1) ver-minninge, vet. 
over-drag, over-draginge ; over- 
kominge; ver-plicht, vet. be-sprek; 
ver-sprek ; onder-sprek ; onder- 
sprekinge ; getons, getonst, vet. 
tractaet ; contract ; compact ; ac- 

(1) Etym. t Ver-mint »• 



cord; accordaet; concordaet; com- 
ploot. 

Pactiones y capitulatien. 
Pactum, Pactio, veur-waerde, q. 
d. veur-woord. 

Pacti /idem violans, contraven- 
teur. 
quo Pacto, hoe ? op wat maniere ? 

PjEAN, lof-sang. 
Pteanem citare, klimmen oft rij- 
sen in 't sineen ; in fausset, fosset 
singen ; brikolleeren ; diminuee- 
ren. 

PjEDAgogus, PiEDOTRiBA, kin- 
der-leerer ; kinder-meester ; tucht- 
meester ; maegd-toge, vet. 

Padagogium, kinder - schole ; 
maegd-tocht, vet . 

PiEDiCARE, buggeren ; bug- 
seerden. 

Padico, Padicator, Pcederasta, 
Paderastes, bugger ; jongen-schen- 
der; sodomijt. Paderastia, bugge- 
rije. 

P^edophonascus, corael-mees- 
ter 

PiEDOR, ver-muftheid ; stank ; 
Vide, Odor gr. 
Padorosus, naer, holl. 
i PiEONiA, mast-bloeme, fland. 
peonie, pioen. 

P.etus, qui leviter obliquat 
oculos cum venustate, lonkende ; 
lonkaerd ; luierachtig ; loer-ooge ; 
lodder-oogig ; leepaerd. 

Pagina, Pagella, blad oft sijde 
des boeks ; pagie oft sijde van een 
blad papiers : schroode, schroie. 

Pagurus, ex cancrorum ge- 
nere piscis , stekel-krabbe. 

Pagus, plakke, blekke, vlekke; 
dorp; gouw, (vide, Ager) loog, 
sax. fris. [bine possint dici 
nomina locorum in loo desi- 
nentia formata, ut Westerloo, 



Pag 



— 342 — 



Pal 



&c. I. R.] kogge, holl. sept. 

a 

kerspel ; rapas, repas ; grietenije, 
fris. 

Pagus primarius, hoofd-dorp. 

Pagus amplior, mark, markt, vet. 

Pagi Helvetiorum, Cantones vulgo, 
cantons. 

Pagi prafectus, prator, meier van 
het dorp ; veurster, vorster, forster. 

Pagi ius, boer-mael, vet. sax. 

Pagi rectores, ambachts-bewaer- 
der, ut in bid is borg-meester. 

Paganalia, dorp-kermisse ; boere- 
kermisse. 

Paganus, dorp-man ; heidensch. 

Paganus, gentilis, ethnicus 
heide, heiden ; heidensch mensch. 
Homo alienus a fide nostra neque 
Christianus, neque Iudaus : qui (ut 
ait Osorius) a civitate Dei 
alienus , in locorum agrestium com- 
pitis & pagis oberrat. Pagani, hoc 
est, rustici, dicti sunt apud Ro- 
manos, quicunque sacramento mili- 
tia solutt essent : pari ratione 
maiores nostri Paganos dixerunt 
quicunque militia Christiana addicti 
non essent, exceptis Iudais, qui suo no- 
mine satis premuntur. Gilb. Co gnat. 
heiden autem ab heide, id est, h 
locis agrtstibus, sicut Paganos, 
h pagis dictos satis etiam constat 
ex verbis Isidori, lib. 8 origin. 
Pagani, inquit, ex pagis A the- 
niensium dicti, ubi exorti sunt : 
ibi enim in locis agrestibus & 
pagis gentiles lucos idolaque 
statuerunt, & a tali initio voca- 
bulum sortiti sunt. Hac Kilian. 
[Illud sani temeri inficiari 
nolim, (inquit P. Pithceus in 
Praf. in Salvian. Massilien- 
sem) quod & Sulp. Severus 
testatur, ante D. Martinum 
adeo paucos in agris vicisque 



apud nos fuisse Christianos, ut 
non abs re antiquitas nostra 
Paganorum nomen de iis usur- 
passe videatur. Atque hoc veris- 
simum etymon rov, Paganus, Payen 
& heiden esse, cum iam pridem in 
civitatibus Christianismus obti- 
neret, permanentibus in prisca 
religione sua rusticis : cuius rex 
etiam hodie exempla videmus 
rusticos antiqua fidei tenacis- 
simos manere ; & potius ad nova 
sacra vi adigi, quam persuasio- 
nibus induci. F. R.l 

Paganismus, heidschap ; heiden- 
schap. 

Pala , schoppe , schuppe , 
schoepe; schuiffel, schoeffel, schuf- 
fel; schuiver, schuver, sax. si- 
camb. 

Pala eruere seu proruere, radere, 
verrere, schuppen ; schuiffelen. 

Pala, infurnibulum, pael ; 
oven-pael ; oven-gaffel ; brood- 
schuppe; school, schoole, sicamb 
schoeffel ; schoelde. 

Pala annuli, kasse ; ring-kasse. 

Pala auri, massula, tnassa 
auri minor, klompken gouds 
Palacra, Palacrana, maior auri 
massa, masse van goud ; klompe 
gouds. 

Palestra, worstel-plaetse ; 
kamp-plaetse ; ring-plaetse. 

Palastra, baere, baeren-spel ; 
kamp ; kimp, vet. 

Palastra lecti, minnen-spel. 

Palastrita, worsteler. 

Palam, opentlik ; openbaerlik ; 
blijkelik. 

Palam esse, openbaer zijn. Palim 
est, het blijkt. 

Palim facere, openbaeren ; uit- 
brengen ; ver-breiden ; doen blij- 
ken ; te kennen geven ; bekent 
maken; publiceeren. 



Pal 



-343 — 



Pal 



Palam fieri, openbaer worden ; 
uit-breken. 

Palhm pronunciarty uit-lesen een 
gebod. 

Palamedea avis, kraene ; 
kraen-vogel. 

Palanga, welle; draeg-boom. 

Palanga, schip-rollen ; schip- 
wellen. 

Palari, swermen, swerven ; 
sweiven, sweven; over ende weder 
gaen ; herwarts ende derwaerts 
gaen. 

Palatha, vijg-korf; top van 
vijgen. 

Palas, Ammiano, & y Ca- 
pellatium; item, 

Pcdatinatus inferior, vulgi, Paltz; 
Paltz-graefschap . Paha , in quit 
Andr. Althamerus , Arx est 
vulgo Pfaltya, quam adiacenti 
regioni nomen dedisse ferunt. 

Palatinus Comes, Palts-grave : 
Dapifer Imperatorius quern vett. 
Prafectumpratorio, Legatum & Can- 
didatum Casaris nuncuparunt : 
qui fisci curam & vices Casaris 
absenlis gerit : qualem quaque 
regio suum habuit quondam, 
Io. Aventino Prator comitatus 
Augustalis. Ad. lunio dicitur 
Palts-grave, q. d. domesticus Prin- 
cipis. Palatium enim domus Prin- 
cipis est. Vocatur autem proprii 
Pfalts-graff, a magno Palatio Tre- 
virensi, unde Palatinorum Comitum 
prima origo & appellatio. 

Palatium, hoi ; veursten-hof ; 
veursten-huis; palais; pales; pallas, 
germ. 

Palatinus, hoveling : Palatina 
officia, vulgo, officiates aulici, ho- 
velingen ; dienaers te hove ; officiers 
vanden hove. 

Palatum, oris vid*, hemel, 
hemelte, ver-hemelte, ge-hemelte, 



des monds ; gagel, sicamb. gumme, 
germ. sax. boen, sax. raeke, 
g. s. s. fris. 

Palati uva; pellicula quadam 
de fine Palati dependens ; 
tensilis de Palato isthmus, lelle, 
lelleken vande kele ; tongesken ; 
adem-tongesken 

Palato gratus, smaekelik. 

Palato sivt ori placere, monden ; 
wel monden. aisplicere, qualik 
monden. 

Palato agitare, gorgelen, garga- 
ri^are, vulgi. 

Palati eruditi, subtilis, delicati, 
lekker, lakker ; lakker mensch, 
lekkaerd. 

Palatum leporis, hcrba, conijnen- 
kruid. 

Palea, kaf, kave; palie; kleie, 
klije, ger. sax. sic. fris. spreeuwe, 
sprewer, g . s. s. sprouwer ; lemc, 
fland. kritse, krinse. Paleas even: 
tilare, krinsen ; kaven. Paleatus y 
gekaft. Paleatum limum, leem- 
morter. Palearius, kaf-achtig. 

Palearium, kaf-kiste ; kaf-zol- 
der. 

Palea, & quibusdam Palear, 
cartilago qua de mento eallo- 
rum rubens velut barba de- 
pendety lapken, lelleken, lelle, 
onder-kam vanden haen. 

Palear, &> Palearia, pelles 
ex gutture bourn dependentes, 
nonnullis etiam, Palaa, kossem; 
onder-kinne ; quabbe ; wamme ; 
vaene ; wraddel ; douw-swengel. 

Palimpsestus, schrijf-tafelkens; 
tafelet ; tafel-boeksken ; schalie ; 
schrijf-schalie. 

Paungenesia, weder-geboorte. 
Palinodia, weder-sang ; we- 
der-roep. 

Palinodiam canere, her-roepen ; 
weder-roepen ; her-haelen de woor- 



Pal 



— 344 — 



Pal 



den; deur den hals haelen; retrac- 
teeren. 

Palla, de veste muliebri 
plerumque, koers, keurs ; kiers, 
sicamb. soebe, fris. samare, 
samaris ; schoef, schoeve. Palla, 
Pallium muliebre, huike oft falie 
der vrouwen ; surcotte, sorcotte. 

Palla, vestis dimidias mulie- 
rum nates tegens,, gram-gat ; 
cappootken ; hanneken : vrouwen- 
mantelken. 

Palla, vestis tnuliebris supe- 
rior antrorsum divisa & ala- 
rum instar replicata, vlieger. 

Palla, palt-rok ; gal lor. palle- 
toc. Videtur, inquit Baiffius, 
Gallica Palla accessise ad for- 
mam palletici manicati. 

Palla Gallica, kajakke, kasakke ; 
jakke autern nostras dictio est. 

Palla lucubratoria, Lud Viva, 
nacht-tabbaerd. 

Pallaca, bij-wijf ; kebisse, 
kebse, kevisse, kebs-wijf, kievie, 
g. s. s. vet. snorre, snurre, vet. 
balg, germ, helvet. 

Pallor, bleekheid. Pallor lu- 
ridus, deluwheid. 

Pallere, Palescere, bleeken ; bleek 
worden ; ver-bleeken ; ver-deluwen. 

Pallidus, bleek ; bleek-verwig ; 
bleik, vet blaffaerd. Pallidulus, 
bleekachtig. 

Pallidus color, ver-bleekte verwe ; 
bleek-verwe ; oker- bleek ; oker- 
geel. 

Pallium, quod toga, &c. 
superinducitur , mantel; over- 
mantel ; over-kleed ; klokke ; 
huike, q. d. hoedke, a b hoeden, 
id est, tuendo. sicut Toga Latinis 
cl tegendo ; hussak, hussek, hus- 
huik, ger sax. sicamb. 

Pallium viatorium, itinerarium, 
reis-mantel. 



Pallium sacrum, mis-gewaed ; 
mis-gewand ; kasuifel. 

Pallio se involvere, slaen de man- 
tel om 't lijf. 

Pallio exuere, ont-mantelen. 

Pallium quo aliquid tegunt y quod 
ret alicui pratexitur, dek-mantel. 

Palliare, be-mantelen ; be-wim- 
pelen, be-wompelen, fland. 

Pallio, huik-maeker. 

Palma, Palma manus, palme 
vande hand ; vlakke hand. Paltnd 
quatere, pletsen. 

Palma in alternas digitorum vi- 
cissitudines connexa, gevouden vin- 
geren . 

Palmis indecori ventilare, pressure, 
dedecorare, palmotten ; plammotten. 

Palmaria addictio, palm-slag ; 
koop-s!ag ; hand-slag. 

Palma ictus, tetse, tets, tats, 
tatse. Ictus palma levior, tetsken. 

Palma pedis, poot, poote ; pad, 
patte, vet . 

Palma pedis feri animalis, tetse, 
tatse, vet . 

Palmipes, breed-voet. 

Palma Christie herb a, hande- 
kens-kruid. 

Palma, arbor, dadel-boom ; 
palm-boom. 

Palmula, Palma arboris fruc- 
tus, dade ; dadel. Palma arboris 
fructus ab arbore statim decerptus, 
wijn-daede, wijn-daeie. Vide eti- 
am, Dactylus recens. 

Palmeum lignum, palm-hout. 

Palmarum dies, Palmaria, palm- 
dag ; palm-sondag 

Palma, sege ; prijs ; victorie ; 
over-hand. Palmam ferre, obtinere, 
de over-hand hebben; ver-winnen; 
over-winnen ; winnen, be-haelen, 
den prijs. 

Palmula remi," riem-blad ; blad 
vande riemen. 



Pal 



- 345 - 



£aL 



Palmes , Palmes emissarius , 
scheute vande wijngaerd; ge-schot; 
wijngaerd-ranke ; wijn-ranke. 

Palmes novellus, plantationi 
idoneus, fluitc ; lote, loote, holl. 
Palmes foraneus, rieffe ; bij- 
scheuten. 

Palmus, mensura sive spa- 
tium quatuor digitorum, palme; 

Ealm-maete ; plam-maete ; hand- 
reedde. Palmus maior, interval- 
lum inter pollicem & minimum 
digitum diductos y spanne ; hand- 
maete. 

Palpare, tasten : voelen ; ge- 
voelen ; be-voelen ; strijken ; stree- 
len ; strooken, holl. 

Palpare, Palpari, troetelen ; smee- 
ken ; smeekelen. 

Palpare, Palpari y Palpum obtru- 
dere, pluim-strijken ; lavuit geven ; 
vlasch-boken, metaph. lief-Yaffen ; 
vleeuwen, fleeuwen ; vleiden; flee- 
men ; plais-dank, p!as-dank, be- 
haelen. 

Palpatio, tast. 

Palpum, lief-laf ; smout-peere, 
metaph. 

Palpatory lief-laffer ; pluim-strij- 
ker. 

Palpitare, pedibus potissimiim, 
spertelen ; stommelen ( i ) ; taperen ; 
vet. wemelen ; wremelen ; vledde- 
ren, vlederen ; rijderen, rijeren ; 
lille-beenen ; touteren. 

PalpitatiOy touter; ver-schietinge ; 
ver-scnriktheid. 

Palpebra, brauwe, brouwe ; 
wijm-brauwe; wimp-brauwe, wind- 
brauwe, wenk-bfauwe, wijn-brau- 
we ; oog-brauwe ; scheele van 

(i) Etym. Stommelen. fland. j. 
spertelen. — Hooft gebruikt net w. met 
overgankelijke beteekenis: « Dezelve (t.w. 
de brand) stommelt de schuylers ten 
sluyphoolen uit. » Ned. Hist. 289. 



d'oogen ; oogen-taele, holl. oog- 
schele ; oogen-lid, oog-lid ; oogen- 
deksel. Vide etiam 9 Supercilium. 

Palpebra adnatum y aut supra tarn, 
tuberculum oedematosumy weer-ooge ; 
wern-ooge ; weg-schijte : fabu- 
lantur enim quidam id enasci 
cum quis in vid publicd ventrem 
exonerat. [Nonnullis stront, 
stront op d'ooge vocatur. F. R.] 

£ Palpebris enati pili, scheel-haer, 
vet . 

Palpebras alternatim movere, pink- 
oogen ; wimp-oogen. 

Palpebras non movens, ster-oogig. 
Paludamentum, wapen-rok ; 
wapen-kleed ; rijd-rok ; her-oud- 
rok. 

Palumbes, Palumbus, Palumba, 
valm-duive ; veld-duive ; hout- 
duive ; hol-duive ; kool-duive ; 
bosch-duive. Palumbus cicur, cella- 
ris, huis-duive Palumbes maior, 
Gesnero; Palumbus tor quatuSy slag- 
duive ; stok-duive ; ring-duive, 
ringel-duive ; kries-duive, fland. 
Palus, liy stack ; pael ; hekel- 
pael, haekel-pael, s. s. pijle ; 
tuin-staek. 

Palus numellariuSy staak ; scha- 
vot-staek. 

Palus qui navis religanda causd 
in litore figitury meer-pael. 

Palorum compages ; Pali sive 
vanni in quibus pannos disten- 
dit fulhy raem : ad tales Pannos 
quatuor distendere, extendere y didu- 
cere, explanare, explicare, raemen. 

Palare, staken ; staketselen ; hei- 
men ; heinen, holl. onder-stutten. 

Palatio, staket; staketsel; hekel- 
werk, haekel-werk ; weer, fland. 
Palus, ludis 9 poel ; pans-poel, 
pens-poel ; plas, plasch ; put, sax. 
guile, vet. germ. sax. sicamb. 
mer, maer, meer ; maerasch, 



42 



Pan 



— 346 — 



Pas 



maersche, mersche, marse, meer- 
sche, fland. moerasch, moorasch 
(pracipui de palude nigra ;) & 
corrupt i y hoi I. morse h ; mose, 
vet . 

Palus, locus Paludosus, uliginosus, 
palustris, moer; moer-land; broek; 
Droek-land ; goor ; sudde ; botsig 
land (1) ; sompe, sompig, s. s. 
moddig , modderachtig ; bol ; vod- 
sig (1) ; maeraschachtig ; broek- 
acntig. Vide etiam, Pratum pa- 
lustre. 

Palus bituminosa & nigra, ven, 
venne, veene; moer, moor, moer- 
land. 

Palus littorea, kiel, kille. (2) 

Pamphagus , slok , slokker , 
slok-al ; hol-kaeke, hol-strote ; al- 
vraet; gulsigaerd. 

Pamphagus , inter Canum 
nomina. 

Pampinus, wijn-blad ; wijn- 
gaerd-blad. ramus foliosus a palmite 
exiens, wijngaerd-scheute ; sgheute 
vanden wijn-gaerd. 

Pampinator, wijngaerd-bouwer ; 
wijngaerd-man. 

Pan, deus agrorum, veld- 
god. 

Pandare, bogen, boogen, bui- 
gen, buegen ; in-boogen. Pandari, 
biegen; breuken, broken, brooken; 
bukken; krommen; blaeien; hukken 
van swaeren last. 

Pandus, krom; open; hukkende, 
hukker ; biegende ; in-geboogu 

Pandiculari, rekken ; strekken 
ende rekken de leden ; ranken, 
rangen, g . s. s. rang-braeken ; hoi- 
hanen, sax. rabouds-boge spannen, 



(1) Etym. 9 holl. a 

(2) Etym. « Kiel/kille. Statio, palus 
littorea. — Kille/ kiele. Statio, locus in 
litore sinuosus, sinus. » 



adag . Pandiculatio, rank-braekinge; 
rang - braekinge ; rabouds - boge , 
adag . 

PANDERE,op-doen; open-doen; 
op-setten ; op-sperren ; op-luiken ; 
open-setten ; open-baeren. 

Pandesia, open hof ; tafel- 
ronde. 

Pandocheum, herberge. 
Pandocheus, qui viatores ex- 
cipit, herbergier. 

Pandocheum agere, esse, her-berge 
houden. 

Pandura, vedel, vedele, & 
per syncopen, vele ; diminuti- 
vum, vedelken. 

Panegyris, jaer-merkt. 
Panegyris, conventus Panegyrki, 
ver-gaderinge der staten ; staten- 
vergaderinge. 

Pangere, lappen ; hichten, 
fland. (hincar); hechten, heften; 
steken ; stekken ; speten ; staven, 
vet. staeken ; twijgen, g. s. s. 
ft is. (I) 

Pangere, enten ; inten ; plan ten. 
Pangere osculum, smak-muilen. 

Panicula, riet-pluime. 
Panicula, hili, in nucibus, &c. 
katten, kattekens. Vide etiam, 
Panus. 

Panicum, heidel; heidel-koren; 
panik-koren. 

Panici genus, Melica, sorg-saet. 
Panis, brood, (fipwras, cibus;) 
koek. 

Panis non probi coctus, deeg- 
brood. 

Panis azjmus, non fermentatus, 
on-gesuert, on-gedeessemt brood ; 
derf-brood. 
Panis bis coctus, Panis nauticus, 

(1) Etym. « Twijghen. Inserere, inocu- 
lare, pangere. » Het w. moest dus bij 
het volgende art. geplaatst worden. 



Pan 



— 347 — 



Pan 



twee-bak; schip-brood : vulgo no- 
mine peregrino , bis-kuit. 

Panis butyraceus, butyratus, butyro 
illitus, boteram, boter-ham; boter- 
vlaeie, leod. stuite, fland. brug. 
^el. brugge ; boter-brugge. 

Panis candidus, primarius, sili- 
gineus, similagineus, similaceus, wit- 
brood; witten-brood; heeren-brood; 
fijn terwen-brood ; kimp, kump, 
lovan . 

Panis candidus in templo sacer- 
dotibus distribui solitus pridie paras- 
ceues, krikke-mikke; q. d. kerke- 
mikke, fland. brug. 

Panis cibarius, secundarius, auto- 
pyrus, confusaneus, secundus, do- 
mesticus, domi coctus, huis-bakken 
brood ; huis-brood ; spijs-brood ; 
asterlink, holl. on-gebuideld brood, 
furfures, utriculos & similam 
ret in ens. Panis cibarius ater, 
gregarius, acerosus, bruin-brood ; 
roggen-brood. q. secalicius, i secali. 

Panis crocatus, ovi luteo & croco 
infectus atque imbutus, eier-brood. 

Panis dulciarius, ge-bak; pasteie. 
Panus dulciarius, nastus, fijne-koek; 
kruid-koek; peper-koek; soete-koek; 
lief-koek, lijf-koek ; leef-koek. 

Panis dulciarius, saccharites, klein, 
kleen, brood. 

Panis dulciarius, saccharites, sui- 
ker-biscuit. 

Panis dulciarius; martius, vulgi, 
massepain ; marsepain. 

Panis duratus, vetus, unde minus 
perit, aut in micas redigitur, 
dreig-brood, fris. verTStrekkelik 
brood. 

Panis epularis , labbay-brood , 
bruxel . 

Panis, vel cibus, escharites, assus 
aualis craticula tostus, herdst, 
neerdst, hardst ; geroost oft geharst 
brood ; roosteie, roosteiken ; ram- 



meken, fland. brug. kokkilie, 
kokkiliken, * pracipui quando 
butyro illinitur . 

Panis i farina tenuissima & can- 
didissinia, qualis s primarius, bol ; 
fijne bol, pracipui si formd 
rotundd ; sin angulosus, quasi 
incisus, scheur, vel y scneer- 
bolleken, dicitur : cum verb 
e farind furfures crassiores 
tantum cribrata sunt & cum 
siligine, aliquid i tenuioribus 
furfuribus admixtum est, grove 
bol, holl. vocatur. 

Panis fermentatus, gehevelt brood. 
Panis satis supirque fermentatus, 
rijp-brood. non probi fermentatus & 
parum coctus, onder-bleven brood. 

Panis frustum pracidaneum, Pants 
cuneus, seu pars abscissa, laminula, 
Vivis, hompe ; snede, broods; 
palt broods, holl. stuk, holl. 
timp quod etiam dicitur de Pane 
tritico minor e eminent ibus angulis seu 
de Pane rhomboide, qui alias spits- 
wek. 

Panis furfur aceus , furfurosus , 
brood met den gruise. 

Panis gradilis, qui eleemosyrue loco 
egenis distribuitur , qualis qua 
dicitur 

Panicea mensa, qua prandio & 
ccend absolutis pauperibus dari 
solet a ditioribus , aelmoesse, 
aelmisse ; brood-tallioore ; om-kerf- 

e 

brood, holl. spinde, spind-stuk ; 
deel, deil, deel-brood, deil-brood; 
prove, provene, (cut datur, 
provenier ;) Panem elargiri paupe- 
ribus, spijnen,^. d. spijsen; spinden. 

Panis hesternus, vetus, non recens, 
oud-bakken brood. 

Panis matutinus, ientaculum, 
aen-bijt; timp, tioipe, sax. si- 
camb. 



Pan 



- 348 - 



Pan 



Pants medulla, kruime. 

Panis tnixtus, i mixturd farina 
simtlaeve & furfurum, gesneden 
brood. 

Panis macerates, tnulta aqua con- 
spersus in coctura, nesch oft nes 
brood. 

Panis offa, Panis i iure, iuri 
intictus, iurulentus, soppe ; stippe, 
fris. Panem in ius intingere, soppen. 

Panis avis & lactt seu vino invo- 
lutes \ tnaceratus &c . & in sartagine 
coctus cum butyro, gewendt, ge- 
wonden, (1) ver-wendt brood; 
klakkaerd, fland. wentel-teven. 

Panis pustulatus nimio fervor e, 
ver-bluistert brood. 

Panis recens, recenter coctus, nieuw- 
bakken brood 

Panis rotarius, kraekeling ; wiel- 
brood, wielken, ho 11. fland. Panis 
instar funis implicates, krakeling 
dicitur qubd dum dentibus 
frangitur , fragorem edat & 
crepitet pra ariditate & exili- 
tate. Sicambris dicitur bries- 
ling, (2) quod jacile conteratur 
& in micas frangatur. 

Panis ruptes, bol-korstig brood, 
cuius crusta a medulld separata 
est. 

Panis speusticus, oven-koek. 

Panis spongiosus, hectis sive vesicu- 
lis inflates, hoi, bol, pof oft pof- 
fen, brood. 

Panis subcinericeus, asch-koek. 

Panis testuaceus, artoptitius, tocrte; 
pannen-koek ; vlade. 

Panis triticeus, terwen-brood ; 
weiten-brood; witten-brood (quam- 
vis hoc de candido primario 
potissimum usurpetur ;) Panis 



(«) Etym. « Ghe-worulen brood, /o- 
van. » Hij kon er bijvoegen u bruxell. » 
(2) Etym. « brijslingh. » 



triticeus minor, parvus panis, mikke, 
& qubd in tabernaculis venale, 
kraem-mikke. Panis triticeus minu- 
tulus, prixken, vet. 

Panis triticeus oblongus, spoele, 
ger . sic. quadrates, stuite, stoet, 
sax . ft is . 

Panem coquere, facere, brood- 
bakken ; baklcen. 

Panifex, bakker. Panifica, bak- 
kersse, bakster. 

Panis coctura, Panificium, baksel ; 
bakkerije. 

Panificium ex frumento, koren- 
werk. 

Panis saturitas, brood-dronken - 
schap. 

Pane car ens, brood-loos. e 

Panarium, Panariolum, paner ; 
brood-korf. 

Panis porcinus, herba, seugen- 
brood ; verkens-brood. 

Panis cuculi, Vide* Cuculi panis. 
Pannus, laeken; want; doek; 
puik, hoi. (pracipui de probata 
optima nota;) kloot, vet. qua 
omnia de laneo potissimum per 
excellentiam intelliguntur . 
Quandoque autem laeken dc 
linteo, & scepius doek, usur- 
pantur. Alii ad distinctionem 
dicunt, lijn-wacd ; lijn-wand, vet. 
wollen laeken. Laeken autem deri- 
vatur a laeken, id est, minui, 
deteri, attenuari ; qubd vestes 
pannea citius terantur, quam, 
quibus usa prisca gens morta- 
lium, pellicea, solita videlicet 
(ut Lucretius) Pellibus & spoliis 
corpus vestire ferarum. 

Panni ora, extremitates, egge; 
self-egge ; self-end ; self-kant ; 
swachtel, holl. 

Panni segtnen, segtmntum, com- 
missura, plets ; lap. 

Panniculus, lompe ; lap ; lap- 



Pan 



349 



Pan 



stuk; lap laekens oft doeks; futsel, 
vutsel ; slet, slette,. slets, sletser. 
Fide, Peniculamentum. 

Panniculi, Panni triti, Panni- 
cularia, P annus crassus, vilis, lace- 
ratus, &c. plaggen ; plaggerije ; 
vodden ; vodderije ; hudsen, hed- 
sen ; loeieiy luier ; vodden ende 
sletsen ; palullen 

Pannosus, voddig ; vodachtig ; 
ver-scheurt ; ver-hakkelt ; ont- 
haeleweid; ont-harleweidt. Pannosa 
vestis, gelapt kleed. 

Pannus coactilis, vilt. 

Pannus gossypinus, xylinus, fus- 
tein. 

Pannus Uncus, Francicus, unde 
vela conficiuntur , pade-weel, 
sax. sicamb. 

Pannus linolaneus, tierentein ; 
diertien. 

Pannus pensilis, lijst-bc-hangsel 

Pannus rudis, hirsutus, crassior, 
pije ; pije-laeken. 

Pannus subductitius, voeder, voei- 
er ; voeder-laeken ; voederinge. 

Pannus villosus, crispatus, frise ; 
friseer-laken ; vriese ; gefriseert 
laeken ; {Pannis villos inducere, 
vrieseeren, friseeren;) vlasschaerd, 
& , rusch-doek, vett. 

Pannorum porro laneorum varia 
sunt genera , textu tenuiori, &c. 
differentia, quorum nomina La- 
tino non suppetunt , & des- 
ciiptiones nimis periphrastic^ 
forent, ut> borat; karseie, kerseie; 
stamet, stammet ; baei ; plets, 
&c. Vide etiam, Tela cuius, &c. 

Pannorum it idem sericorum varia 
genera & nomina vulgaria, ut, 
kaffi, (i)fustein ;fusset,fosset; flour- 
tee ; armosijn (qubd ex Ormu\ 

(i) %App. « Coffa, j. armesijn. Genus 
panni strict. » 



insula primum allatus;)&\iwezl; 
satijn, &c. 

Pannorum opifex, laeken-maeker. 

Pannificium, Pannorum opificium, 
draperije. 

Pannum pedibus cogere, obterere, 
proterere y vollen ; inde kom sprin- 
gen. 

Pannum probi tinctum sigilloplum- 
beo munire, staelen het laeken. Pan- 
nis infectis sive tinctis sigillandis 
locus, stael-hof. 

Pannum rudem polire, interpolare, 
pectine pannos rudes confricare, & in 
villos attollere, rouwen, rouden ; 
op-kaerden het laeken. 

Panni superficiem leviter adurere, 
ver-broeien, fland. 

Pannum tondere, Panni villos la- 
neos bene siccos detondere, het laeken 
scheeren ; droog-scheeren ; wand- 
scheeren. Pannum strictim attondere, 
ut probi attonsus sartori (qui 
schepper dicitur) tradatur vesti 
conficienda a/>/KJ,schep-scheeren. 
Scheppe-scheeren(ait A dr. I uni us) 
dicitur ab opificibus qui panni 
lanei villos longis forficibus 
detondent, quoties strictim ad 
ipsam usque panni cutim ut 
ita dicam, illos resecant ; quod 
a/cafaoaxepia), composita voce 
dicer e liceat . 

Panni tonsio, wand-scheere. 

Panni tonsor, droog-scherer ; be- 
reeder ; doek-scherer ; wand-sche- 
rer; wapper, hoi. sept. 

Pannis extendendis instrumentum 
seu compages i palis 9 raem. [Pannis 
tendendis instrumentum ligneum teres 
(clavis puto suffix um) wo\i,l. R.] 

Pannum lineum polire, levigare 
mangoni^are, kalenderen, kalande- 
ren, kallanderen, het lijn-waed. 

Panuellium, Varronis ; instru- 
mentum quo subtegmen stamini 



Pap 



— 350 — 



Pap 



insert tur, spoele; schiet-spoele ; 
wevers-spoele. 

Panoplia, krijgs-rustinge. 

Pansa, breed-voet. 

Pantex, pansse ; pletse, si- 
catnb. colon, smeer-buik : Pantices 
conditanei, pansen oft penssen, plet- 
sen, inde suite. 

Panthera, Pardalis, luipaerd, 
lupaerd, libaerd, liebaerd, lijbaert; 
lijpaerd ; panther-dier. 

Pantheron, vogel-net; spring- 
net ; vink-net ; toger, toger-garen. 

Pantomimus, boetsen-maker ; 
boetser. 

Pantopola, qui omnia coe- 
mit, ut demum carius vendat, 
op-kooper ; samen-kooper ; gros- 
sier ; fokker. 

Pakus, trama involucrum, 
in-slag-spoele ; spoele; spoel-tuite; 
tuite. Pani canna y spoel-pijpe : in 
Panum fila cumulare, spoelen. 

Panus, tumor, bubo, ut ingui- 
nis, & , bult ; droes, droese, 
fland. sax. sicamb. knuttel 5. 
s. klap-oore. 

Panus in arbore. boom-swamme; 
squamme aenden boom. 
Panicula, Vide s . 

Papa, paus. Papa dominium, 
Papalis dignitas, pausdom Papa 
dictus q. Pater. Papa, Siculis, 
pater, paepe. Pappas luvenali, 
Pater, vel, qui puerum alit. 

Papagallus, vulgi, Vide, 
Psittacus. 

Papaver, heul, huel, eul, ool, 
oel ; slaep-kruid ; heul-saet-kruid ; 
maen ; maen-kop ; qubd frigid a 
(inquit Becanus) & quacunque 
somnum conciliant, Luna con- 
secrentur ; ut qua noctis frigi- 
da & soporifera domina ac 
gubernatrix sit. A His raan-kop, 
q. caput virile, instar capitis viri. 



Papaveris etiam caput, heul-bol, &, 
simpliciter, bol, vel, bolle, & 
kop, &, heul-kop, dicitur. Papa- 
veris semen, eul, oel ; heul-saet ; 
heul-kop-saet ; maen-saed ; maen- 
kop-saed. 
Papaver erraticum, kolle-bloeme. 
Papaver corniculatum, horen-heul. 
Papaver rhceas, klap-roosen, klap- 
per-roosen. t 

Papilio, pepel ; pempel, lova n. 
penne-vogel ; pelle-vogel ; vleke, 
vleken, s. s. somer-vogel ; mei- 
vogel, Maio mense frequens; 
boter-schete, boter-schijte, boter- 
schitte, boter-vliege, boter-vogel,(i) 
fland. rupen-schijter, s. s. vijf- 
wouter, nonnullis vijfelter; vlieg- 
wouter; kappel, kappelken, kapel- 
leken ; vlinder ; witken pueris 
hoi I. schoen-lapper, hoi. fris. 
pellarijn, pellarijn-vogel, fland. 

Papilio, tentorium, bode, 
boede, boeie ; tente; pavillioen. 

Papilla, tepel ; tippel; tipken 
vande borste; titte, s. s. fris. 
borst-tepel ; mammen-tepel ; lelle ; 
spene, speente, speine, fland. 
hoi I. (a Papilla depellere, spenen ;) 
tuite, tote; dutte, g. s. s. qua 
tria posteriora etiam usur- 
pantur de Papilla lignea qua 
vicetn mammce lade repletur. 

Papio, vulgi, baviaen, bavi- 
aenken. 

Pappus, lanugo i floribus 
veterascentibus decidua & vo- 
latica, stofken oft stuifken vande 
bloeme. 
Pappus cardui, distel-bloeme. 
Pappus typha, quo plumarum 
vice infima sortis homines 

u 

grabata sarciunt, donst, donse, 

(1) Etym. « Boter-voghel. sax. j. 
boter-vlieghe. » 



Pap 



— 35i — 



Par 



dust, qua etiatn de Pappo florum 
usurpantur . 

u Papula, &, Papula, pokke, 
pokkele; pokskens, pokkelen; bot- 
ten ; maselen, maseren ; masel- 
siekte ; masel-suchte ; messelen (1) ; 
honds-bleine ; honds-meede, boll, 
fris. Papula f era, wild vier. 

Papula rubentes, rood-jonk ; rood- 
hond ; rood-jook ; rood-vonk. 
Papula rubentes ebriosorum, steen- 

Euistkens ; dronkaerts-puistkens ; 
ier-vliegen. 

Papulis ardentibus extuberare, uit- 
slaen. 

Papyrus, arundo Pqpyracea, 
papier-riet. 

Papyrus, papier; pampier; kaerte. 

Papyrus pur a, nondescripta,schoon 
papier. 

Papyrus scriptioni apta, schrijf- 
papier. excudendis libris apta, druk- 
papier. 

Papyri membrana, blad papiers. 
XXV membrana aut folia, boek 
papiers, vulgo Manus, qua rum 
viginti conficiunt Rismam vulgi, 
riem papiers. 

Papyrus nigra, blak papier; grauw 
papier. 

Papyrus bibula, perfluens, vlot- 
papier ; vloed-papier. 

Papyrus bibula, recentes tnaculas 
scriptura aditnens & exsorbens, vulgo, 

e 

Macultergium, klad-papier ; plak- 
papier. 

Papyrus qua per libras venditur, 
pond-papier. 

Papyraceum involucrum, tegmen, 
papieren-horenken ; papieren-huis- 
ken. (2) 



!i) Etym. « Messelen. fr i s. » 
2) Hs. Etym. a Papier- horenken, 
papier-huysken. » 



Papyro amicire, obvolvere, pakken 
in papier. 

Papyraceus, papieren. 

Papyropola , papier - verkooper . 
Vide porrb etiam, Charta. 

Par, lijk; ge-lijk; even, effen; 
alleleens, al-even-eens ; ge-raed, 
g. s. s. soorte ; pareil ; paragon. 

Par magnitudine, even-groot. 

Parent esse ret dirigenda, be- 
heeren konnen. 

Par esse, be-hooren ; be-taemen. 
Par est, 't behoort ; het betaemt ; 
t* is reden. (1) 

Par, paer. Par bourn, columbarum. 
paer ossen, duiven, &c. consorte ; 
parture ; coppele. 

Pares, consorten. 

Pares, proceres, megistanes ; 
ut Pares Francia, paer-heeren. 
Vide, Consors. 

Paria facere, Par pari referre, 
te pas brengen ; ver-gelden ; weder- 
gelden; recompenseeren. 

Paria facere, parent rationem fa- 
cere, op-rekenen ; effen op-rekenen, 
af-rekenen. (2) 

Paria facere bibendo, be-scheed 
doen in *t drinken ; ge-lijk doen in 
*t drinken. 

Par Pari, Pares cum paribus 
iungere, coniungere, pariter iungere, 
paeren ; gaeden, gaeien ; ver-pae- 
ren ; partueren ; sorteeren. Paria 
seiungere, adimere, ont-paeren; ont- 
gaeien. 

Parium societas, ludus, concertatio, 
parture. 

Par impar ludere, effen ende on- 
effen, paer on-paer, spelen. Ovid, 
de Nuce, Est etiatn par sit 
numerus qui dicat an impar , 
Ut divinatas auferat augur opes. 

(1) Hs. 

(2) Etym. « Effen op rekenen. » 



Par 



— 35* — 



Par 



Paritas, ge-lijkheid ; effenheid. 

Parilis, pareil. Parilitas, paragon. 

Pariter, saemen ; te saemen, 
t' saemen ; samt, saemt ; saement- 
lik ; ge-saemtelik ; ge-saementlik ; 
gesaemelder hand ; met, med, 
mede ; met eenen ; eens maels ; 
t' eene mael ; effens ; effentlik ; 
t' effens, seffens ; gader, te gader ; 
meds-gader, mids-gaders, med- 
gaders ; eens-gaders ; ge-lijkelik ; 
gelijker-hand ; des-gelijks ; met 
malkander ; een-paerlik ; eens-saem- 

iik. (0 

Pararius, middeler ; tusschen- 
spraeke; maekelaer; onder-kooper; 
courtier. 

Parabola, bij-spel; bi j-spreuke, 
boll. 

Parabola nus , Parabolarius , 
reeuwer; schrobber; pest-meester ; 
avenduerer, avendurier, qui se 
periculo exponit frequenti 
agrorum contactu : na, ria, 
reeuwster. 

Paracharacta tnoneta, munt- 
valscher ; valsche munter. 

Paracletus, advocaet. 

Paradisus, lust-hof ; lust- 
gaerde ; paradijs. 

Paradisea avis, Vide, Avis pa. 

PARADOXUM, irapaZo^ov, on- 
gesiene , on-verwachte , redene , 
saeke ; wonder-reden. 

Paradromis, galerije. 

ParjEneticus, ver-maenig. 

Paragraphia, artijkel. 
Par agr aphis annotate, croiseeren. 

Parallelus, even-wijdig. 

Paralysis, ge-raektheid ; po- 
pelcije ; be-roernisse, be-ruernisse ; 
ge-slagenheid ; hand Gods ; lam- 
heid, lammicheid ; gichte, iechte, 
sax. fris. goete, ger. gutt. drop, 
droppe. 

(i) Etym. « Een-saemlik. » 



Paralyticus, geraekt vande hand 
Gods ; fam-suchtig ; gichtig ; ver- 
gicht, hoi. vet. 

Paranymphus , bruid-leider , 
& sax. sicamb. fris. sweerd- 
houder, agnatus sponsi proximus ; 
vulgo holl. speel-knecht. 

Parapherna , Paraphernalia , 
uit-setsel ; bruid-gave. 

Parapsallista, geld-schroider. 
Parare, reeden, reiden ; be- 
reeden, be- reiden ; ge-reeden, ge- 
reiden; rusten; toe-rusten; touwen, 
Bee a no. voord-stellen ; dresseeren. 
Parare, cieren; schieren; scheren, 
scheeren ; pareeren. 

Parare, krijgen; ge-krijgen. Para- 
bilis, krijgbaer ; krijgelik. Parare 
pecunias, divitias, fijneeren. 

Par at us, reed ; ge-reed ; be-reed, 
be-reid ; baer; vaerdig, veerdig ; 
rustig ; schierlik ; prest ; dispost. 
Parator, be-reeder, be-reider. 
Paratus, us, palure, parure. 
Pararius, Vide, Par. 
Parasckves dies, goeden vrij- 
dag ; witten vrijdag, vet. germ. 
stifle vrijdag ; rust-Sag, sax. 

Parasitus, pluim-strijker; trou- 
want, truwant; schuimer; schuim- 
boeve ; pluk-vogel ; talioor-lekker, 
panne-lekker ; pateel-lekker ; lek- 
maraud, (q . alienis inhians 
patinis ;) schuiffeler, holl. buik- 
dienaer ; tafel-vrind ; koken-vrind ; 
smorotser; gijler; moelie-vrier,(i) 
schuifFel-schapraeie (i) ; broemer ; 
schuimer ; lavuiter. Parasita, lab • 
baei-maerte. 

Parasitari, Parasitumagere, pluim- 
strijken ; schrokken ; trouwanten ; 
labbaeien ; lavuiten ; de lavuit 
geven ; schuimen ; broemen ; 
schaven, schavernakken ; smarot- 
sen, smorotsen ; talioor-lekken, 

0) Hs. 



Par 



— 353 — 



Par 



panne-lekken ; spreken met den 
oroode, adag. 

Paratrimma , wolf, germ, 
sax . 

PARAZONIUM, PARAMERIUM,^/a- 

diolus sen pugio qui ad Tfinam 
accingitur, rijg-sweerd ; stoot- 
deegen ; hanger, hesse, ft is. 
holt, waddener, wadener. 

Parcere, ver-geven ; ver- 
schcx)nen ; schoonen, sicatnb. 
mi j den. Parcere alicui, vieren ie- 
manden. 

Parcens, mijdel, mijdsaem,//a nd. 

Parcere, Parsimoniam adhi- 
here. Parcimonid servare, spae- 
ren ; ver-spaeren ; ont-spaeren ; 
huis-houden. 

Parcere sumtui, Parci vivere, 
perparci ac duriter, nimis Parci 
vivere, prachen, pracheren; scher- 
pelik leven ; spaer-bekken ; spenne- 
Dekken. 

Parens ; spaersaem ; spaerig ; ge- 
spaerig ; nauw-spaerig ; kaere, 
kare, kaerig, karig ; schaers ; 
pracher ; hebbig ; scherp ; vast- 
houdende. 

Parens, continens, sober; vroed ; 
vroedsaem ; huiselik ; suinig, sue- 
mig, seunig. 

Parens, sordidi milium cri- 
brans homo, trijseler; splijt-mijte; 
gorten-teller. 

Parci, schaers ; scherpelik ; ver- 
nepentlik ; kariglik. 

Parci, soberlik ; spaerig ; spaer- 
lik ; spaersaemlik ; ge-spariglik ; 
nauw, nauwelik. 

Parci tractare, kort ende nauw 
iemanden houden. 

Parci sive modici dare, pegelen. 

Parcitas, Parsimonia sive Parci- 
mania, soberheid ; vroedheid ; 
vroedschap ; spaersaemheid ; spae- 
righeid ; ge-spaerigheid ; scherp- 



heid ; scherpte; schaersheid (i) ; 
karigheid ; pracherije. 

Pardalus, avis, vulgo Plu- 
vialis dicta, quid celo pluvioso 
potisimiim capiatur, pluvier, 
pulvier. 

Pardus, pard, sax. sic. Par- 
dalis, Pant her a, Vide, Panthera. 

ParAre, ge-hoorsaemen ; ge- 
hoorsaem zijn. Parens iussis, ge- 
hoorsaem ; onder-danig. 

Parere, Partum edere, bae- 
ren ; ge-baeren ; baersen, baersten, 
barsten, fland. teelen, telen; kab- 
belen, qubd proprii de porcis, 
felibus, canibus, &c. dicitur. 
[An autem h baeren in composi- 
tionibus baer deducendum, ut 
eerbaer, honorabilis, honorem pariens, 
in lucem edens, sen genitus ad hono- 
rem, an a baeren, id est, apparere, 
spectari, videndum. Tamen illud 
ipsum baeren, openbaer, &c. h 
baeren, id est, pdrere, videtur 
oriri, quasi in lucem edere. Nam 
aliquo modo videtur baer in 
compositis femininis iungen- 
dum, & saem masculinis, ut 
eersaem man, q. seminii honorabilis, 
honesta proseminans, &, eerbaere 
vrouwe, &c. Sed vulgo confun- 
duntur plerumque. r. R.] 

Partus, Paritura, dragt ; ge- 
dragt; ge-baer; kinder-baeringe. 

Partus, sive Parturientium labor, 
arbeid. 

ex Partus dolore decumbere, Pdrere, 
Parturire, inden arbeid sitten ; ge- 
liggen ; in-liggen van kinde ; ge- 
nesen van kinde. decumbens ex 
partus dolore, gebedt, gebeddet. 
Parturientium fluxiones sive aqua 
later ales, els- water, post Partum 
dolor es, nae-ween. 

(i) Etym. a vet. fland. » 



43 



Par 



- 354 — 



Par 



Partus lunarius ; quartd silen- 
tique lund conceptus, maen-kind. 

Partus ovo excusus, kipsel. 

Partum abigere venenis, expellere 
medicamentis, ver-drijven de dragt. 

Pdrere, ver-krijgen ; be-komen ; 
winnen. 

Partus, gewonnen ; ver-kregen. 
Partum, Parta bona, ver-kregen 
goed ; conquest. 

Parens, vader; item, moeder. 
Parentes, ouders, vader ende moeder. 

Parens rerum, nature. 

Parens mysticus, vel mystica ; 
Parentes initiales, lustrici, god- 
vader, god-moeder, vett. goed, 
goede, vett. goede vader, goede 
moeder; goedel; ge-vaeder; peters 
ende meters ; compere ; commere ; 
doop-heffers, Grotto. Vide etiam, 
Pater init. 

Parentare, uit-vaerd houden. 

Parentatio, uit-vaerd veur ouders, 
vrinden ende magen. 

Parentalia annua, jaer-getijde ; 
anniversarie. 

Parentalia annua celebrate, jaer- 
getijde houden. 

Parergum, over-werk ; buite- 
werk. 

Paries, weeg ; want (i); af- 
schutsel. Paries lapideus, muer. 
Paries cratitius luteus, seu luto 
argillive crustatus, leemen-weeg ; 
leemen want. Paries concratitius, 
gelente, gelinte, glente. 

Parietum supercilium, prominen- 
tia ad arcenda stillicidia, uit- 
sprong ; uit-stekinge ; veur-dak ; 
roef. 

Parietum integumentum ceu vestis 
aut incrustatura, be-schot. Parietem 
opere intestino vestire, munire, be- 



(i)Etym. « Wand — Leemen wandt, — 
Horden wand. » 



setten ; be-schieten ; af-schutten ; 
wagen-schotten ; wand-schotten : 
tabulis vestire parietem, lambrissee- 
ren. 

Parietes struere, exstruere; metsen, 
metselen. 

Paries cacus, Virg. qui fenestras 
non habet, blinde muer. 

Paries inter gerinus , intermedins, 
medianus ; qui inter confines con- 
struitur ; paries utrique domui 
communis, scnutsel ; scheid-muer ; 
scheid-want ; scheed-muer ; schei- 
del-muer; tusschen- want ; tusschen- 
weeg. 

Parietum seiunctio intermedio ca- 
nali, &c. krimpe, fris. 

Parietum illinimentum albarium, 
plakkerije. 

Parietum illinimentum argilld aut 
luto, leem-plakkerije. 

Parietina, Paries vetus & semi- 
dirutus, bou-valligen muer; ver- 
vallen muer. 

Parietaria, glas-kruid. 
Paris, cum semiviro comi- 
tatu, (i) hanne, hinne, henne, q. 
forti gallus Cybeles. 

Pariter, Vide, Par. 
Parius lapis, witten marmer- 
steen 

Parma, bokkenleer, bokke- 
leer ; targie ; rondelle ; rondasse. 
Parmularius, Parmatus, rondassier. 
Paro, onis, galeon. Paro pira- 
ticus, brigantine, bergantine ; see- 
roovers schip. 

Parochus, & Parochia, vulgi, 
Item, 

Paroecus, Pastophorus, pastoor ; 

Erochiaen ; par-heere, g . s. s. fris. 
erk-heer, vet. kerst-pel-raan ; 
kerst-pel-pape; plebaen; persoon. (2) 

(1) Virg . Aen. iv, 215. 

(2) Vrg. Eng. Parson. 



Par 



— 35-5 — 



Par 



Parcecus, eiusdem fani consors, 
prochie-woonder. 

Parceci sen Parochi dotnus, pries- 
teragie ; weeme, weime, s. s. fris. 
wissender. Pastophorium, 3 Esd. 
8, 1. Mach. 4. 

Parceda, Parochia, vicinia sa- 
cra, kars-pel, kers-pel, kerst-pel, 
q. d. kerst-poel; mael-stede, mael- 
stad, vet. prochie. 

Parceda templum, prochie-kerke ; 
kerstpel-kerke. 

Parcemia, spreek-woord; spreu- 
ke, sproke ; bij-spraek. p 

Paronychia, nijd-nagel ; nijd- 
vel, nijp-vleesch, nijd-vleesch, nijp- 
nagel; dwang-nagel, sic. boll. 

Paropsis, nap, vet. id est, 
schotel, diepe schotel. 

Parotis, oor-geswel ; ooren- 
gesweer. 

Paroxysmus, aen-komste der 
koortsen. 

Parricida, moorder ; moorde- 
naer ; dood-slager ; vader-slachtig. 
Parricidium, moord ; moorderije ; 
dood-slag ; vader-slag. 

Pars, deel, deil ; ge-deelte ; 
stuk; plets, vet. paert ; paertije ; 
(part, partije, &c ) kluchte, klufte ; 
corpus. ( 1) 

Particula, stuksken ; parceel. 

Partim, ex Parte, pro Parte, 
eens-deels. 

Pars dimidia, half deel. 

Parte magnd, magnd ex parte, 
meesten-deels. 

Pars maxima, meeste deel. 

Pars, Particula scissa, ab- 
scissa, schroode, schroie ; hachte; 
schier oft schierken, fland. q. d. 
schieder, schiederken, h schieden, 
id esty findere; hompe; vinne. 

(1) %App. « Corpus. Corpus, pars, 
tribus, multitudo populi. » 



Pars abscissa panni, tela, &c. lap. 

Pars abscissa rei cibaria, Pars 
esculenta, hamme ; vacht : carnis, 
krappe. 

Pars rupta aut scissa ; pars petra 
scissa, schorre, schore. 

Pars assuta, lassche ; stolle, 
stulle ; stuk ; lap. 

in dims Partes, on-twee ; ont- 
twee ; in-twee, in duos Partes 
rutnpete, on-twee, in twee scheu- 
ren. 

Partire, Partiri, Partes facer e, in 
Partes secare, deelen, deilen, 
delen; be-deelen; af-deelen; paerten, 
parten ; ver-paerten ; kloven ; klie- 
ven ; schieren, vet. s. s. schiften ; 
spouwen, hoi I. Partiri ex aquo, 
ge-lijkelik deelen. 

Partitus, gedeelt ; gedeilt. in 
Partes divisum, in stukken ; om 
stukken. 

Partes extremas abscindere, hom- 
pen. 

Partem adinere, ont-deelen. 

Partitio, deel, deil, deelinge, 
deilinge ; ge-deelte ; partagie. 

Particeps, deelachtig ; med-ge- 
noot. Particeps sceleris, med-plich- 
tige in 't feit ; complice. 

Participate, communicatie. 

Participare, med-deelen, med- 
deilen; deelachtig maeken. Partici- 
pare, muinigen, monigen; commu- 
niceeren, pracipui in Comm. 
sacrd. 

Particulatim , stuk-wijs ; van 
stuk tot stuk ; apart. 

Partiarius, med-genoot ; paerte- 
naer ; half-win ; halvenaer ; half- 
man, sicamb. colon. 

Participium, 

Participium vetus, land, ut, 
d wing-land, hei-land, domans, sal- 
vans, Domitor, salvator. 

Participiis prateriti temporis 



Par 



-3S6- 



Par 



in Teutonicis ge prapositum 
index est , ut, gebannen, &c. 

Pars, plicht ; ampt ; officie. 
Partes agere servi, spelen de perso- 
nagie oft rol van een slave, (i) 

rartes suas agere, sijnen rol 
spelen. 

Partes prima, pars sive portio 
quatn quis pra aliis sumere 
debet, veur-deel, Becano. 

Pars, deel ; porcie. Pars quota, 
rata, rate ; quote ; gelande. pro 
Parte ratd, nae rate ; nae avenant. 
Pattern ratam exigere, auotiseeren. 

Pars, kant ; fakkeel. ab omni 
Parte, rond-om ; van alle kanten, 
sijden. 

in malam Partem accipere, on- 
dank weten. 

Pars coniugatorum, Plauti, deel; 
parture. 

Partes viriles, pudenda, ge-machte. 

Pars, Partes, f actio, sijde ; 
partije ; partijschap ; sijdigheden, 
Grotio. 

Pars adversa, adversatrix, diver sa; 
adversarius, partije ; tegen-partije ; 
weder-partije ; weder-saeke, vet. 
tegen-deel; tegen-dinger, Grotio, 
in iure vid*. 

Partes alicuius fovere, defendere, 
tutari ; stare a partibus ; adder e se 
alicuius partibus, houden ; aen- 
houden, spannen, aen-slaen, aen- 
spannen, doen, met iemanden. 

Partibus addictus, partiael ; par- 
tijdig. 

Partibus qui se non addixit, on- 
partijdig ; neutrael ; on-sijdig, 
Grotio. 

Partium diversarum sectator, wei- 
feler. Partium nunc harum, nunc 
illarum esse, weifelen. 



(i) ^Append. « van eenen slave, » 



Partes deserere, af -vallig worden ; 
't gat om-werpen, adag. (i) 

Parthenius, qui ex virgine 
non nuptd edit us, speel-kind ; 
natuerlik kind. 

Parthenium, moeder-kruid. 
Parum, Paulum, luttel ; lettel, 
fland. weinig, wenig. 

Parum refert, gelijke veel is *t. 

Parumper, luttel tijds ; weinig ; 
wijlkens. 

Parus, avicula genus, meese. 

Parus maior, plakkaerd ; hijken, 
hiken ; suitken, boll, kool-meese. 

Parus minor, Parus caruleus, 
avis variis coloribus nitidi 
pulchrique distincta, pimpel- 
meese;spiegel-meese; meel-meese; 
kuil-mussche. 

Parus cristatus, struif-mcese. 

Parus ater, carbonarius, brand- 
meese ; kol en-merle. 

Parus palustris, riet-meese. 

Parus allector, quo auceps alios 
a I licit, lok-meese. 

Parvus, klein, kleen ; smal ; 
weinig, vet . lut, luttig, luttig, 
luttel, boll. fris. Parvulus, klein- 
ken ; kriel, krielken, boll. 

Minor, Minimus, Vide, M. 

Parvus admodum, over-klein. 

Parvus aqui, even-klein. 

Parvulum , Plinii , kleinkens , 
kleinlik. 

Parvi momenti esse, niet te be- 
dieden hebben. 

Parvi facere, pendere, astimare, 
ducere, klein kennen ; ver-kleinen ; 
klein achten ; ver-achten ; ver- 
nijpen ; niet vraegen nae eenig 
ding ; kleinigheid iemanden aen- 
doen. * « 

Parvitas, kleinigheid, kleinte. 

(i) Zoo hoort men in Antw. « De melk 
heeft heur gat omgeslagen, » voor « is 
gekabbeld, geronnen. » 



Pas 



~ 357 — 



Pas 



Pascere, Pasci, weiden ; wee- 
den, fland. voederen ; eeuwen ; 
ammen, ger. sax. sicatnb. fris. 
neeren ; ge-neeren. Pascere herbatn, 
peisteren, pesteren. Pascere greges, 
pecora, hoeden de beesten ; herden. 
Pascere pecus in herbis out pratis, 
etten, fland. 

Pascere quatuor statutis vicibus sive 
horis diei, schoften, schoffen. 

Pascere anitnum, ver-maeken. 

Pascere errando y sive palando, la- 
veien. 

Pastus pabulo 9 ge-voedert; non 

o 

Paslus 9 nuchter. 

Pastor, qui pecus pascit, her- 
der, harder, herde-man ; herde, 
vet. weider. Pastor ovium, schaep- 
herder ; schaeper. 

Pastor y qui nutrit, am ; & hinc 
petenda etymologia dictionum, 
ambacht, amman, ammaris. 

Pastor ecclesia, ) Tr . , n 

Pastophorium, \ Fuie > PAK(ECVS - 

Pastoralis baculus, schaeps-lepel ; 
schaeps-schuppe, fland. spriet ; 
schaeps-spriet. 

Pastoris ovium pera> Vide, Pera. 

Pastoris bursa, berba, taschkens- 
kruid. 

Pastus, us, Pastio 9 teer, tere, 
teringe ; peisteringe, pesteringe, 
eeuwsel; mael, ger. sax. (hinc, 
noen-mael, avond-mael ; ) repas. 

Pastio diurna quatuor vicibus, 
schoft ; et-mael. 

Pascuum, Pascua, orum; Pascuus, 
vel, compascuuSy ager sive y locus y 
ouwe; auwe, vet. land-ouwe ; 
am, amme ; ham, hamme ; ham- 
merik, fland. eeuwssel ; bilk, 
fland. beemd ; weide, weid-land, 
weid-veld ; etringe, fland. Pas- 
cuum palustre, ven, venne, quod 
Nannius hfceno derivat. 



Pascua herbosa, viridantia, gar- 
singe, gorsinge. 

Pascua ovium, schaeperije,//#»rf. 

Pascuum publicum, commune, Pra- 
tum non conclusum, vrunte, vroente ; 
ge-meente, ge-meinte ; laer ; 
flandrisy dries, driesch, dries- 
land ; dres, dres-land. 

Pascuum astivum unius vacca, 
koe-gras, boll. fris. 

Pascha, Paschalis dies, jestum 
PaschatiSy paesschen ; paesch-dag : 
Ooster, oosteren, ooster-dag, g. s. 
s. fris. Eooster Saxonum dea 
fuity cui mense Aprili sacri- 
ficarunt: unde Aprilem 9 inquit 
Beda 9 eooster-monath vocarunt ; 
& Angli Paschatis festum etiam- 
num eoster vacant, Camdeno. 

Pascha octava y Pascha conclusum, 
absolutum, Dominica quasimodo, 
be-loken Paeschen ; Paesch-achten, 
fris. Vide y Dominica in Albis. 

Paschalis cereus, Paessch-keersse. 

Paschalia ova y qua Paschatis 
festo donari& edi solent>$aessch- 
eieren. 

Paschales epula, ova 9 carries, &c. 
Paesch-huis. 

Paschalibus festis epulari, Paesch- 
huisen. 

Passer, mussche, mossche ; 
sperlink, &, lunink, g. s. s. sparre, 
germ, spatse, sicamb. 

Passer tecticolus 9 domesticus 9 soli- 
tarius, huis-mussche. 

Passer rubi, haeg-teite. 

Passer arundinarius , avicula 
iuncis & arundinibus insidens, 
riet-mussche. 

Passer spermologus, avicula f I avi 
col or is , geel-gorsse, geel-gersse. 
Passeris spermologi genus, emrae- 
rink, emmerlink. 

Passer troglodites, winter-konings- 
ken, q. d. Regulus hiemalis: muis- 



Pas 



- 358- 



Pat 



koningsken, qubd muri magni- 
tudine non absitnilis . 

Passerculorum more vocem edere, 
cirikken, cirken. 

Passer, Platessa Ansonii, Pot- 
tero, piscis planus, pladdijs, pla- 
dijs, plat-aijs ; plate, /land, 
brug. scholle, [sive qubd sit 
planus, unde plat als een scholle, 
sive qubd sit stratus. F. R.] 

e 

bot ; bot-visch ; half-visch ; scharre. 

Passer sacer, piscis, eel-bot ; 
heil-bot. Nomen Germanici 
integrum scribitur heilig bot 
q. d. passer sacer, Gesnero. Vide 
etiam, Rhombus, piscis. 

Passer asper vel squamosus, griete. 

Passeris planive piscis genus, ieke. 

Passim, sparsim, spaerselink; 

spreedelinx, spreidelinx ; hier en 

daer ; over-al ; allent-halven ; al- 

lent-henen ; aller-wege. 

Passim vagari, over ende weder 
gaen. 

Passio, Vide, Pati. 

Passus , scherde , schrede , 
schrijde; iJ3-voeten (1); pas; terd, 
trede ; stap, stip ; step, steppe, 
fland. trant, vet. passeeren ; 
passement : vadem, v voeten. 

Passum facere, scherden, schrij- 
den, schrikken, fland. 

Passus ingentes facere, schrankel- 
beenen. 

Passu atlingere, be-schrijden. 
Pastillus, koek; brood van 
metael ; masse. 

Pastillus, i floribus, aromatibus, 
&c. appelken, appeelken ; rie- 
ker ; riekerken, ruekerken, riek- 
balleken, riek-appclken ; musk- 
balleken. 

Pastinaca, radix, pastinake. 

(1) Etym. a Schrede. j. ij} voeten. » 



Pastinaca nigra, karote ; karote- 
wortel ; moore, sax. sicamb. 

Pastinaca erratica, kroonkens- 
kruid. 

Pastinaca, piscis caudd in 
iaculi modum aculeatd, pijl- 
steert. Raia venenata, quibusdam, 
stekel-roche, Lud. Pottero. 

Pastinare, agrumvid*, ter- 
ram, om-werpen net land ; spitten, 
spetten, fland. spaden, spaeien ; 
graven; hakken; karsten, ger. sax. 
sicamb. Pastinatus, gespit. 

Pastinum, spade ; houwe, hou- 
weel; spit-houweel; brootse, fland. 
hakke ; spaeie ; pikke. 

Pastinator, spitter ; spader ; hou- 
wer; hakker. 

Pastomis, Vide, Postomis. 

Pastor, Pastus, Pastio, Vide, 
Pascere. 

Patagium, kraege. 
Pater, parens, vader ; atte, 
hatte, hette, hedde, hadde, (atte, 
atto, vel haetto, M. Isleb.) teite, 
(tata). Paterculus, parvus Pater, 
hettel, hettil, hattel, M. Isleb. 
hijken, heiken. hinc Avus lova- 
niens . pit-hijken, pit-heiken. 

Pater creditus (putativus vulgi) 
be-waent vader. 

Patre incerto natus, hoeren-kind. 

Patri non veto dare infantem ; 
Patrem puero falsum dare, permu- 
tare, ver-vaderen het kind. 

Patre or bare, ont-vaderen. 

Patre orbus, carens Patre, vader- 
loos, airaTwp. 

Patrissare, Patris mores imitari, 
referre Patrem moribus, aerden nae 
den vader; slachten den vader. 

Pater initialis, lustricus, mysticus, 
vulgo, Pater spiritalis, Patrimus ; 
Sponsor baptismi, fide iussor, Eras- 
mo. item, Promater, Patrima ; 
peter, pete ; * pil-meter ; met, 



Pat 



359 — 



Pat 



hol.fris. (i) compere; doop-heffer, 
Grotio. Pete (inquit Becanus) 
dicitur qua ex sacro fonte sus- 
cipit vet suscipitur : & peter is 
qui ad sacramentum testis 
adhibetur, & onus docenda 
religionis suscipit. Ex quo cert a 
coniectura est, pete, &, peter, 
apud priscos fuisse nomina ad 
senectutis venerationetn spec- 
tantia: cuius atatis eos esse 
oporteret aui ad pueros mysteriis 
fidei imbuendos adbibentur . 
Vide etiam, Parens. 

Patruus, frater patris, oom; 
vedder. Patruus maior, oud-oom : 
Propalruus, over-oud-oom. Patrui 
maximi, bet-over-oud-oomen, Gro- 
tio. 

Patruelis, recht-sweer, fland. 
holl. Patrueles, Patrueles fratres 
sororisve, broeders-kinderen ; ge- 
broeders-kinderen ; ge-broerlingen ; 
ooms-kinderen ; neven ; ge-neven : 
susterlingen, communi nomine 
cum Amitinis & Sobrinis, Grotio. 

Pater patratus, her-aut, her out. 
Vide, Fecialis. 

Pater, senator, raeds-heere. 
Patres, raeds-heeren ; ouder-man- 
nen. Vide etiam, Senatores. 

Patritius y raedsheeren-sone ; ge- 
slachter, ge-slachtenaer ; schepen- 
baer-vrij ; schepenbaer, vet. sax. 
stad-jonker. 

^Patritius magistratus, Patritiatus, 
hand-mael, sax. sicamb. Vide, 
Iurisdictio. 

Paterfamilias , huis-heer ; huis- 
man ; huis-vader ; vader des huis- 
gesins; baes, q. d. bie-aes, id est, 
prabens nutrimentum,Becano.brood- 
winner ; goman , gomman , vet. 
germ. Otfrid. 

(i) Etym. « Met. holl. fris. j. 
peter. Mette. holl. fris. j. meter/peter. » 



Patriarcha, artsch-vader. 

Patrocinium, veur-stand ; vog- 
dije, vogdschap. 

Patrocinari, be-schermen ; be- 
schutten, be-schudden ; ver-de- 
dingen ; ver-dedigen ; ver-daedin- 
gen ; procureeren. Patrocinari die- 
tis y tael-spreken. 

Patronus, divus tutelaris, pa- 
troon, patroon-sant. 

Patronus possessionis clientelaris y 
leen-heer. 

Patrono fundi acquisiti fidetn dare, 
ab edque accipere, eidimque honora- 
rium introitus causd dare, ver-heffen 
het leen ; ver-hergewaeden het 
leen . Honorarium quod introitus 
caussa datur a vasallo, ver-heffioge, 
ver-hef, van leen. 

Patronus, Patrocinatory patroon ; 
veur-spraeke, veur-spreke ; tael- 
man ; tael-spraeke ; tael-spreker ; 
tael-voerder ; baes, be-schermer ; 
advocaet. Vide, etiam, Advocatus. 
Patronus forensis, procureur. Patro- 
ni oratiOy veur-spraeke. 

Patronum sibi aliquem et tanquam 
caput deligere 9 hoo{den aen iemanden. 

Patrimonium, vader-erve ; erf- 
goed van des vaders wegen ; patri- 
monie. 

PatriuSy Paternus, vaderlik. Pa- 
triiy Paierni, vaderlik; vaderliken. 
Patrius, etiam, vader -landsch. 
Patrius, quod est patria, lands ; 
lands-eigen. 

Patria, P atrium solum, heim, 
heimet, g. s. s. fris . vader-land ; 
ge-bort-plaetse. 

Patrice amans, patriot. 

Patria deftnsio, land-weer, Gro- 
tio. 

Patria fines exire iussuSy uit-ge- 
segt. 

Patera, nap ; kop ; drink- 
kop ; schaele ; drink-schaele. 



Pat 



— 360 — 



Pav 



Patere, open, open-baer, zijn, 
staen ; blijken. 

Patens, open; on-verborgen. 

Patefacere, op, open, doen ; ope- 
nen ; openbaren ; doen blijken. 

Pateperi, op, open, gaen. 

Pator, rete, reete ; splete. 
Pathicus, bardasse. 
Pati, Hjden ; ver-draegen ; 
dulden ; ver-dulden ; ge-doogen ; 
doogen ; ge-hengen ; hengen ; 
mogen ; ver-mogen, fioyeiv ; Tuch- 
ten (1) (ik mag 't wel, oft, niet 
luchten) : Pati dura adversa, acerba, 
sneven, snovelen ; be-sueren ; be- 
soeren. 

Pati agri, mis-mogen, vet. 

Pati humanl, over-komen de 
pijne, 't quaed, tegen-spoed. 

Pati aquius assuefactione, deur- 
etig zijn. 

Passus, geleden. 

PatienSy lijdende, lijdsaem, lijd- 
saemig ; ver-dragelik ; ver-duldig ; 
ge-duldig ; ge-doogsaem ; patient, 
patientig. 

Patiens inedia, algoris, &c. herd- 
baer ; herd-baerig. 

Patienter, lijd-saemelik ; ver- 
draegeliken ; ver-duldiglik ; ge- 
duldiglik ; patientiglik. 

Patientia, ge-duld ; ge-duldigheid ; 
ge-dooge, ge-doogenisse; ge-doog- 
saemheid ; ver-duldigheid ; ver- 
draegelikheid ; lijdsaemheid ; pa- 
tlentie. 

Passio, pathos, lijden ; passie; 
accident ; pijn ; sraerte. 

Passio fellifiua, krevelinge inden 
buik. 

Passio animi, aen-moedinge. 

(1) Eigenlijk beduidt « luchten » zien, 
van denzelfden wortel als « lonken » en 
Eng. to look. Etym. « Lochten, luchten, 
j. ghe- luchten. Asjricere, intueri: & JEquis 
octuis asfriccre, pati. » 



Patibulum, dweers-hout. 

Patibulum, Patibtdum cruets, 
galge; kruis ; hapaert, happaert; 
vierkant hout, aaag. 

Patibulum, tollenonis instar con- 
struct um> wippe ; wip-galge. 

Patibulatus, Patibulo dignus, dig- 
nus qui in cruce b as cat corvos, 
galgen-aes ; galgen-kost ; schudde ; 
raven-kost. 

Patina, patella, schotel ; disch, 
vet. panne ; doppe, g. s. s. 

Patella pinguiaria, roost-pannc ; 
braed-panne. 

Patella profundior, kom ; diepe 
schotel. 

Patelld ferred nates cadere, pan- 
aersen ; bridse slaen. 

Patella arborum, in arboribus, 
vadde; vlamme ; slag inde boom en. 
Vide, Fungus. 

Patella, knie-bol ; knie-schijve. 
Patrare, doen; maeken; be- 
drijven ; vol-brengen ; voord-stel- 
len ; facelen, faselen. 

Patria, \ 

Patrimonium, > Vide, Pater. 

Patronus, J 
Paucus, Pauci, luttel ; luk ; 
luttig, hoi. fris. weinig ; on- 
menige, vet. Paucis, kortelik, in 
*t kort. in Pauca conferre, conclu- 
deeren ; be-sluiten de reden ; in 
*t korte seggen; be-grijpen. 

Pauxillum, Pauxtllulum, luttel; 
weinigsken. 

Paucitas, weinigheid ; on-me- 
nigte, vet. seldenneid. 

Pavere, vreesen ; ver-veeren, 
ver-vaeren ; schrikken, schrekken. 
Pavorem concipere, Pavore percelli, 
resilire, eisen, aliis ijsen ; ver- 
schieten ; ver-schrikken. 

Pavescere ob solitudinem, ver- 
eenen ; ver-eenigen. 

Pavef actus, ver-tsaegt. Pavidus, 



Pau 



-3*1- 



Pax 



Pavore pcrculsus, defixus; Pavef actus, 
ver-schrikt ; ver-slagen ; ver-baest ; 
ver-baegt, vet. fland. saeg, vet. 
germ, ver-saegt, ver-tsaegt ; vrees- 
achtig ; schouw ; schouwig ; kel, 
fris. Pavitare, touteren. 

Pavorem iniicere, Pavore percel- 
lere, ver-schrikken; ver-veeren, ver- 
vaeren. 

Pavor, schrik; vreese; ver-vaert- 

eer 

heid ; ver-vaernisse ; schroom, 
schroominge , schroomenissc , 

schroomsel, schroomte ; saege, 't 
saege ; ver-saegtheid. 

Pavimentum, vloer; are, aere; 
neere, nere ; esterink, g. s. s. 
(lapides quadrati plant, ster- 
nendo pavimento, pracipui 
ustrina aut foci, esterik, q. d. 
lapis fornacarius ;) alstark, alstrak, 
sax .Aele ; denne ; paveissel, pla- 
veissel. 

Pavimentum subdiale, open vloer. 

Pavimentum lithostrotum, lapidibus 
stratum, gepaveiden vloer. 

Pavimentum viarum, kassije ; 
kassij-weg. 

Pavimentum mosaicum, museacum, 
tnusivum, ex opere museio, segmen- 
talum, scalpturaium, tessellatum, ex 
tesserulis insititiis, & lapidum frustis 
versicoloribus, in-gelegt paveissel. 

Pavimenti crusta sive corium, 
korste. 

Pavimentare, Pavimentum sternere 
lapidibus, vloeren ; be-setten ; strae- 
ten ; paveien, plaveien. 

Pavicula, slager ; stamper. 

Pavietrium, vulgi; Vide, Veo 

TIGAL. 

Paulum, Paululum, Pauxil- 
lum, wat, ewat ; weinig. 
Paulo minus, luttel min dan. 
Paulisper, wijlkens ; weinig. 
Paulo anti, straks. 



Paulo post, on-langs nae. 

Paulalim, alleenskens ; lengs- 
kens (i) ; schoonkens; properlik. 
Vide etiam, Longiuscull. 

Pavo, pauw. Pava, Pavo 
femina, pauwinne. 

Pavo Gallicus, j kalkoenschen oft 

Pavo lndicus, j kalkutschen haen. 
Pauper, arm, erm; armoedig; 
haveloos ; goed-loos ; mat, mate, 
vet. naer, boll, kattijf, kattijvig ; 
pover ; aliquando salig, quod 
beati sint pauperes spiritu ; 

Elekte, plukte, vink, met a ph. 
ijster. 

Pauper verecundus, schamel. 

Paupertas, Pauperies, armoede ; 
on-geval ; on-geluk. 

Paupertas verecunda, pudor Pau- 
pertatis, schamelheid. 

Pauperem facere, Pauperem fieri, 
ver-armen ; ver-armoeden. ad Pau- 
pertatem extremam redigere, bijstier 
arm maeken. 

ad Paupertatem redactus, kael ; 
kaele vink ; ver-armt. 

Pausa, poose; pause; onder- 
laet. 

Pausare, vulgi ; Pausam facere, 
poosen ; ver-poosen ; pauseeren. 

Pax, vrede ; frid (quod in 
nominum propriorum forma- 
tione frequens ;) pais, peis. 

Pax per magistratum indicta sive 
commissis dextris pacta, hand-vrede, 
sax. fris. 

Pax prima, primaria, summa, 
oor-vrede, q. d. over-vrede. Pax 
vid % & securitas in offensionibus h 
magistratu iure constituta ; Pax 
iurata sive slipulata ; transactio pacis 
iureiurando firmata & per magistra- 
tum indicta ; cautio iuratoria pacis ; 
iusiurandum super transactione pacis 

(i) Eiym. v. fland . » 



44 



Pax 



— 362 — 



Pec 



initum. Fredum, Freda, & Freta, 
in Constit. Karoli Magni 
videtur diet poena seu multa 
turbata,violatatve pacts, qua 
magistratibus datur ut pax 
perpetub stabilis pertnaneat . 
In vetustissimis legibus Ripu- 
ariis Francorum Fredus sive 
Fredum vocatur compositio qud quis 
pacem a Principe impetrat. Pads amor, 
vreedsaemheid. 

Pax sequestra, be-stand. 

Pax ficta, simulata, siibdola, 
kakke-peis. 

Pacts public** vindex, Vide, Gu- 
bernator provincia. 

Pacem petens legatus aut inter- 
nuncio, pais-bode ; pais-gesande. 

Pacem infringer e, vrede-breken. 
Pads infr actio, vrede-braeke. Pads 
infractor, vrede-breker. 

Pace tud dixerim, fecerim, &c. 
met oor-lof van u. 

Padficus, Pacatus, vredelik; vre- 
dig ; vredsaem ; vreedsaemig. 

Pad fid, Pacati, vredeliken ; 
vreedsaemlik. 

Pacare, Pacificare ; Pacem facere, 
conficere, concUiare, vreden ; vredi- 
gen ; be-vreden ; be-vredigen ; te 
vreden stellen ; paeien, paisen ; 
peisen ; pais maeken ; soenen ; ver- 
soenen; slechten, slissen, oft slich- 
ten den twist ; be-goedigen ; ver- 
dragen; ver-soeten; stillen; swich- 
ten. 

Pacarius, Pacificator, pais-mae- 
ker; onder-handeler ; soener; soen- 
maeker ; ver-soener : makelaer. 

Pacificatores sive reconciliatores, 
pracipui in homicidio, kiers- 
lieden, hoi I. \el. 

Pacatio, Pacificatio, ver-soeninge. 
pacificatie. 

Paxillus, pael; staek; sperre, 
sparre ; stange. 



Paxillus quo aliquid continetur 
aut obstruitur, dodde. 

Paxillus, tneta lusoria, staek 
daer men nae speelt. 

Paxillus axis, lundse, lundsch, (1) 
lonsse, loinsse, londse. 

Peccare, sondigen ; mis-doen ; 
mis-beuren ; ver-bossen ; ver-bost 
maeken ; ver-werken. 

Peccatum, sonde, sunde ; mis- 
daed ; mis-beurte ; mis-dienst ; 
schuld, schoud ; broke, breuke ; 
boete. 

Peccatum originale, erf-sonde. 

Peccatum mortale, criminate, ca- 
pitale, piaculare, dood-sonde. 

Peccatum sodomiticum, stomme 
sonde : quod ob enormitatem 
vid* ne nominari quidem debeat 
[Peccato sottile, I talis. I. R.] 

Peccato inquinare, be-sondigen. 

a Peccato pur gar e, ont-son'digen. 

Peccator, sondaer. Peccatis ob- 
noxius, sondig. 

Pechys, arm-pijpe; arm-spille; 
spille van den arm. 

Pecten, kamme, kam ; streel, 
strael, g. s. s. 

Pectinis radius, kam-tand ; tand 
vande kam. e 

Pectere, Pectinare, kammen ; 
streelen, straelen, vet. 

Pexus, Pectitus, ge-kemt. 

Pectinatus, kara-wijs gemaekt. 

Pectinatim, ad Pectinis similitu- 
dinem, kam-wijs. 

Pectine iumentorum sordes distrin- 
gere, ros-kammen, &, Pecten, seu 
Strigilis, ros-kam. 

Pectinator, kemmer. 

Pecten Veneris, herba, naelden- 
kervel. 

(1) In het Etym. insgelijks « lundsch, » 
wel een drukfeil voor o lundsche, » en 
een bewijs te meer hoe de bewerker der 
Syn. alles letterlijk naschreef. 



Pec 



-363- 



Pec 



Pecten, instrumentum stylis 
ferrets quo lana carminatur , 
Pecten fullonum, kaerde ; kretse, 
sicamb. boll. 

Pecten, laede; wevers-laede; kam; 
wevers-kam ; blad, sax. sicamb. 
Pectere, Pectine carpere, tenuare 
I an am, kaerden. 

Pecten ferreus, instrumentum 
auo linum pectitur, hekel, 
heekel, q. d. haekel, id est, hamus. 

Pectere linum, hekelen, q. d. 
haekelen. 

Pecten, Pectines, linearum trac- 
tus in longum in materia ex- 
currens, unde lignorum cetas 
dignoscitur , hout-draed ; hout- 
jaer; jaer-draed. 

Pecten, rastellum, gritsel; egge, 
eegde ; rieffe, rieve ; reke, reeke ; 
fland. boll. fris. Pectine humum 
vertere, eggen. 

Pecten,instrumentum rusticum 
denticulatum, quo ager pisis, 
fabis 9 glandibus conserendis 
foditur, sette, sete. 

Pecten, schamel-hair ; schamel- 
heid-haer. Pectinis os, is-been, isch- 
been, ijs-been. 

Pecten musicum, pate. 

Pecten, vedel-boogsken. 

Pectus, borst; veur-lijf; hert. 
apertum Pectus, open hert. 

Pectoris os, herten-schild ; borst- 
been. 

Pectoris pars aub concurrunt costa, 
borst-blad, <rripvov. 

Pectore toto, hertelik, herteliken. 

Pectore & lingud verus, open- 
hertig ; open van herte. 

in Pectus demittere, op-steken ; 
ter herten vatten. 

Pectus, cor, transfigere, trans- 
adigere, spiculo, ferro, herten ; hert- 
steken. 

Pectorosus, pragrandi pectore, 



hoog-borstig ; geborst ; breed-bor- 
stig. 

Pectoris angusti, dampig ; de 
equis prasertim. 

Pectoralis fascia, borst-lap ; hals- 
doek. 

Pectorale , Pectoralis armatura , 
borst-geweer ; borst-lap ; borst- 
harnas; kreft, vet. sax. fland. 
a similitudine tegumenti can- 
crorum & cammarorum. 

Pec ulium, hoof d-goed; hoofd- 
schat; hoofd-penningen; eigen goed; 
ver-kregen goed ; bucht, bocht ; 
dink, ding, dijnk, vet. (1) have, 
haef. 

Peculium, ut Plauto acPetronio 
pro Pene, genitalibus, &c. sic nobis 
honestd circumlocutione, huis- 
raed. u 

Peculiaris, eigen ; be-sonder, bij- 

u 

sonder ; veur-naemste ; proper ; 
speciael ; particulier ; sonderling. 

ij u 

Peculiariter, sonderling ; be-son- 

ij u 

der, be-sonderlik ; eigentlik ; pro- 
perlik ; particulierlik ; speciaelik. 
Pecunia, geld ; (a gelden, 
inquit Adr. Iunius, quba penes 
pecuniam, rerum reginam, 
valoris omnis momentum sit 
& astimatio). schot, vet. duim- 
kruid, adag. munte. 

Pecunia, goed; have, haef; fijn- 
ancie. 

Pecunia ingens, Pecunia vis, groo- 
te somme gelds. 

Pecunia prasens , prasantanea , 
parata, numerata, baer geld, gereed 
geld. Pecunia representatio, nampt, 

(1) Us. L. « dink, ding; dijnk, vet. » 
Etytn. « Dijnck/dijncken, vet us. j. dinck/ 
dincken/dencken. — Dingh, Res, peculium : 
veretrum. honesta rei fceda circum- 
locutio. » 



Pec 



— 364 — 



Pec 



namt, nant ; namptissement ; hand- 
vulling, Grotto. 

Pecuniam prasentem rebrasentare ; 
Gracdfide mercari, ia est y nume- 
ratd pecunidy baer geld geven ; 
met baer geld koopen ; namptisee- 
ren; nantiseeren; nanteeren. 

Pecunid vendere, penningen.- 

Pecunia nummularia, minuta y mi- 
nutula, klein, kleen geld ; kloter- 
geld, kleuter-geld ; paeiement ; 
prondsel-geld. Ptcunite minuta qui- 
bus maioris precii numtnus pensatur. 
& exaquatur, pas-geld. Pecunia mi- 
nuta qua rebus frivolis, tanquam 
parvi precii &superflua impenduntur y 
quakkel-geldeken. 

Pecunia aurea, argentea y area y 
&c. goud-geld ; silvere-geld, kope- 
ren-geld, &c 

Pecunia recepta, usitata, probata, 
gangbaer, wandelbaer geld, contra, 
on-gangbaer geld. Pecunia abrogata y 
af-gesetgeld. Pecunia iniqui ponderis, 
licht geld. 

Pecunia publica, fisk ; fijnancie. 
Pecunia publica prapositus, penning- 
meester. 

Pecunia multatitia y brok-geld ; 
broke, breuke ; boete. 

Pecuniaria pana y geld- boete. 

Pecunia piacularis y soen-pennin- 
gen. 

Pecunia contributa a consanguineis 
in redemtionem homicidii y maeg-geld, 
Grotio. 

Pecuniam cudere, signare 9 ferire y 
munten. 

Pecunia permutatio, wissel ; wis- 
selinge. 

Pecunid astimare ; ad Pecunia 
taxationem redigere, schatten ; prij- 
sen ; op prijs setten. 

Pecunia valorem remittere, ditni- 
nuere y &c. het geld af-setten ; af- 
tellen. 



Pecuniam praparare y provisie van 
gelde doen. 

Pecunias recipere, accipere y heffen 
ende op-lichten het geld. 

Pecunias sumere, accipere, cogere y 
geld op-lichten; op-nemen geld. 
Pecuniam quam maximam conqui- 
rere y conficere y cogere, parare, op- 
brengen, fineeren veel gelds. 

Pecunias quavis arte cotiquirere, 
practiseeren om geld te krijgen, te 
bekomen. 

Pecunias alicui fraude & blanditiis 
elicere y iemanden melken : emun- 
gere> snutten. 

Pecuniam fraudulenter y & impu- 
denter, quandoque & vi extorquere, 
rabauden ; moes-koppen. Pecunia 
corradenda mala ars, robijn-sak. 

Pecunia mutualitia, mutua y mutuo 
data, geleent geld. Pecunias mutuas 
sumere y ont-leenen, af-leenen geld. 

Pecunia pramutua , pratogata , 
pranumerata , reprasentata , ver- 
schoten geld. 

Pecunia sive res expensa, uit-geve. 

Pecunia deposita, custodiendo data y 
credita, be-trouwt geld ; credijt. 

Pecuniam occupare, exercere y hand- 
plichten het geld. 

Pecunias constitute , dependere , 
numerare y op-leggen ; be-leggen ; 
be-taelen. 

Pecunias erogare, exponere, exptn- 
dere, suppeditare y prarogare y ver- 
leggen, q. d. veur-leggen. 

Pecunias collocare in aliqud re 
coemendd y aen-leggen ; hangen, be- 
steden sijn geld ergens aen. 

Pecunia quastuosa, fctnort occu- 
pata, in Kalendarium destinata y 
conversa, winnende geld ; rent-geld. 

Pecunia foenori data fructus, woe- 
ker ; winst ; crois. 

Pecunia qua foenori impenditur, 
quaeden kost. 



Pec 



-365- 



Pec 



Pecunia i tabernis argentariorum 
foenori accepta, fceneratitia, woeker- 
geld. 

Pecuniam foenori collocare, locare ; 
ad Kalendaria largiri; notninibus 
collocate, occupare, uit-setten sijn 
geld. 

Pecunia otiosa, vacua, sterilis, 
qua usuras non parity neque occu- 
patur aut exercetur, sed in arcd otiosa 
iacet, liggende geld, rent-loos geld. 

Pecunia lecta, moneta valde pro- 
ba, qualis in olid asservari 
solet, in Euclionis auld asser- 
vata, pot-geld; Pecunias in olid 
arcdve condere, coacervare, potten; 
het geld potten ; Euclio, Pecunia- 
rum avarus coacervator, potter. 

Pecunia summa quam patrono 
prastat novus vasallus, &c. keur. 

Pecunia attributa, qua qua s tori 
h tribunis arariis in stipen- 
diutn tnilitum adnumerari solet, 
assignatie van gelde. 

Pecunia prapositus, administer, 
cassier. 

Pecuniarum administrate, dispen- 
sation handelinge van geld. 

Pecunia marita, dotalis, houwe- 
licks goed. 

Pecunia manubialis , pradacea , 
roof-geld; buet-geld; buet-penning. 

Pecunia profusa, quist-geld. 

Pecuniam insumere cupediis, ver- 
lekkeren sijn geld. 

Pecuniam dissipare, achteruit- 
vaeren ; bankeroten, banke-rote 
spelen. 

Pecuniam circumcidere, accidere, 
arrodere, schrooden, schroien het 
geld 

Pecunia quod deteritur ; intertri- 
mentum, intertritura, ver-lies oft 
lakkagie aen goud ende silver. 

Pecuniis corrumpere, pervertere, 
om-koopen. 



de Pecunid alicui caver e, ver- 
sekeringe doen van gelde. 

Pecuniarum, seu Moneta, varia 
nomina vulgaria, antiqua, nova, ut, 
krabbeler ; schrikkel-berger, (1) 
rijder, stuiver, &c. quorum nu- 
merus recenseri nequeat, quo- 
circa nee hie nominari opus. 

Pecunia cupidus, geld T gierig. 

PecuniosuSj rijk; geld-rijk; geld- 
sak, adag. 

Pecunid carens, destiiutus, ver- 
legen van gelde. 

Pecuniaria difficultate laborare , 
premi inopid rei, ver-legen zijn van 
gelde. 

Pecus, beeste, quod Hollan- 
dis speciatim de bove aut vaccd 
intelligitur : Latinis Pecus 
blerumque de ove tantiim ; 
oeestalie, f I and. (2) 

Pecus, animal, animans, ge- 
dierte ; quik, vet . 

Pecus, Pecuaria, vee, veech, 
veeg ; vee-kudde. 

Pecuarium armentum, kudde ; 

a 

herde, g. s. s. fris. ang. 

Pecus operariutn, werk-beeste. 

Pecus alienum in non suo pascuo 
oberrans, sistere, in septum agere, 
includere, & pignoris. loco detinere, 
schutten de beesten ; in 't schut 
oft 't schot doen. 

Pecuinus, veegs ; beests. 

Pecora pascere, hoeden de beesten. 

Pecuaria, a, Pecuarium stabulum, 
vee-stal. 

Pecuarius, Pecoris custos,ma- 
gister, herder, harder ; herde- 
man ; vee-herder, vee-hoeder ; stal- 
houder. 

( 1 ) E tytn . « Schricken - bergher / 
schrencken-bergher/ schrecken-bergher. » 
(2) « Weyd nier, mijn Beestiael, weyd 
hier, mijn tierigh Vee. » 

Vondel, Pascha, vs. l. 



Pel 



— 366 — 



Pel 



Pedellus, Vide, Bedellus. 

Pedere, vijsten ; schijten ; 
drijten ; vorten, verten ; torten ; 
schete laeten ; laeten een schete. 

Pedere submissi, sive submissim, 
poepen. 
Peditor, vijster: schijter; poeper. 

Pedes, Pediculus, Pedissequa, 
Pedamen, Pedare, Pedica, Pedum, 
&c. Fide, Pes. 

Pegasus, vliegende peerd. 

Pegma, Pegmata, stagie, staed- 
sie ; stellagie, stellaedsie ; steige- 
ringe ; kaeke ; schavot 

Pegma, lignea machina in 
altum educta, de loco in locum 
portatilis ; aut qua vehi potest, 
ut in pompis fieri solet, speel- 
wagen; wagen-borg. 

Peierare, eed-breken ; mein- 
eed doen ; ver-sweeren ; valschen 
eed doen. 

Peior, Peius, arger ; booser ; 
slimmer ; quader ; slechter. 

Peiorare ; &, Peiorari, vulgi ; 
in Peius ruere, transire, argeren ; 
ver-argeren. 

in Peior em partem sumere, balgen, 
belgen. 

Pelagus, see ; see-diepte ; 
diepte der see. Vide, Mare. 

Pelargus, adebaer. 

Pelicanus, pelikaen ; pelikaen- 
vogel ; lepeler ; lepel-gans. 

Pellaca, Vide, Pellex. 

Pellax, Pellacia, Vide, Pel- 
licere. 

Pellere, af-slaen ; schuiven, 
schuven ; drijven ; ver-drijven ; 
kruien, kruiden ; schorchen, s. s. 
schutten ; ver-steken. Pellere ultra 
metam t over-slaen. 

Pellere, item, Pulsare, &, Pul- 
tare, slaen ; slagen ; stooten ; horten, 
hurten, heurten ; fijken, fuiken ; 



botsen, butsen, bossen, botten ; 
buisschen, f I and. bulsen; polssen; 
klotsen ; booken, boken, beuken ; 
klunderen; ringen, rinkelen, vet. 

Pulsare crebro ictu, kloteren, 
kleuteren ; touteren ; scholpen, 
hoi I. Pulsando sanguinem elicere, 
bloed-rasten. 

Pulsare cum fragore & impetu, 
doesen ; boesen ; klabotsen. Pulsare 
pedibus, stampen met voeten, 

Pulsando aperire, op-stooten. 

Pulsare, Pulsitare, kloppen, klep- 
pen. 

Pulsare in numeros tintinnabula, 
beiaerden. 

Pulsare campanas, bombammen. 

Pulsare fides, organa, &c . spelen 
op snaren, orgelen, pijpen. 

Pulsus, Pulsatus, ver-dreven ; 
gedreven ; gestooten ; ver-stooten ; 
geslaegen. 

Pulsus, Pulsatio, slag ; stoot ; 
dreve ; fijk, fuik ; hort; botse, 
butse ; klop; smuts, fland. Pulsus 
frontis, tuk. 

Pulsus taurinus, trommel-slag. 

Pulsus arteria, vena, pols, puis ; 
slag. Pulsum arteria perrimari, tas- 
ten den pols, 

Pulsator, klopper. 

Pellex, Pellaca, bij-wijf ; toe- 
boel, toe-wijf, vett. over-hoere, 
vet. snorre, snurre, vett. kampe, 
kempe, vett. balg, ger. hel. ke- 
bisse, kebse, kevisse, kievie, kebs- 
wijf, kiese, ger. sax. sicamb. 
bij-sitte, bij-sitser ; concubine. 
[Ego rh, kevisse, kebisse, &c. 
non meri Teutonica existimo, 
sed derivata h kevie, id est cavea, 
q. d. in caved asservata ; ut hodie 
dicimus, kamer-katte, kamer- 
hoere, &c. F. R.l 

Pellicatus, over-hoererije. 



Pel 



-3<57- 



Pem 



Pellicere, lokken ; aen-lok- 

O 

ken ; ver-lakken ; tokken, sax. 
sicamb. fris. treiffelen ; ver- 
treiffelen, ver-treeffelen ; ver-tweef- 
felen, ver-twijfelen. 

Pellax, lokkende; lokachtig. 

Pellacia, be-drog. 

Pellacia maris, see-stilte ; kalm ; 
kalmte. 

Pellis, huid ; vel ; scheene ; 
schelle ; schinde ; scheeme ; leder, 
leer ; pelle ; balg ; maele. Pellis 
interior tenuis, tfese, liesken. Pelli- 
cula, velleken. 

Pellis glandem obtegens, over- 
sloef. 

Pellis agnina, lams- vel. 

Pellis ovina, schaeps-vel ; schae- 
pen-vel ; besaen, basaen. Pellis 
ovina unci cum land corpori detracta, 
schaeps-pels ; schaeps-vachte. 

Pellis ovina cui tana detonsa est, 
bloote ; plote. 

Pellis cervaria, Pellis avium sil- 
vestrium pedibus detracta, poote ; 
pooten-vel. 

Pellis hadina, hircina, bokken- 
leer, bokken-leder. 

Pellis mollior, flava, mellina, sive 
mellea, seem ; seemsch-leder, see-, 
men-leder : huius modi enim 
colorem plerumque aluta & 
pelles hadina probi praparata 
referunt . 

Pellis porcina, suilla, vel, suina, 
swaerde. 

Pelles villosa, lanata ; Pelles ma- 
culosa, varia, babylonica, diversi- 
colores, pels ; bont-werk ; pelterije. 
Pelles Sabellina Scythica, murina, 
&c. sabel-vellen. 

Pellem veterem exuere, ver-vellen. 

Pellem detrahere, vlaegen ; af- 
stroopen ; op-stroopen het vel. 

sub Pellibus esse, liggen te velde. 



Pelle vel corio obtegere sive ob- 
struere, Pelliculare, Pellibus sub- 
ducere, over-trekken met leder ; 
voederen met pelssen. 

Pelles subducticia, voeder, voeier, 
voederinge. 

Pellitus, Pellibus suffuttus, sub- 
ductus, gevoedert met pelssen ; 
gepelst 

Pelliceus, lederen, & per syn- 
copen, leren. 

Pelliceavestis, pels; pels-rok. 

Pelles praparare, tanen, tannen, 
& vulgaiius, teinen ; loien, 
louwen, sicamb. 

Pelles conficere, perficere, macerare, 
depsere, subigere, gaerwen, touwen, 
het leder ; graenen ; huid-vetten. 

Pellium tenuiorum concinnator , 
seem-touwer ; seem-bereider. 

Pellio, maculosarum pellium 
concinnator , bont-werker ; pel- 
tier; pelser; pels-maeker; voederer; 
&, grauwerker, fland. kuersener, 
kiersenaer, sicamb. h kuers, koers, 
kiers. 

Pellucere, gleissen, gleisen, 
galeisen (1) ; deur-schijnen. Pellu- 
cens, Pellucidus, deur-schijnig; deur- 
sichtig ; deur-luchtig . Pellucens 
macie, mager-hein. 

Pelluvium, Pelluvia, a, voet- 
bekken ; voet-tobbeken ; vlote oft 
vloet daermen in wasscht. 

Pelta, bokeler ; bokken-leer 
\vel a boken, id est, booken, 
batuere, I. R.] 

Pelvis, bekken. Pelvis tonsoria, 
scheer-bekken. Pelvis ignitus, vier- 
bekken ; vier-panne. 

Pemmatium, waefel ; noele, 
nole, sicamb. vulgo, Nebula. 



(1) Wei van Glansen. Vrg. Etym, 
Gheysen en Gantschen. 



PfeN 



— 368 — 



Pen 



Penates, huis-goden ; woud- 
her-mannekens ; kabouter-manne- 
kens [honk, unde, bij honk 
blijven, I. R.] 

Pend£re, hangen, hengen, 
henken ; op-hangen. 

Pendtre atque tremulo tnotu agi- 
tari, wippen ; wapperen. 

Pcndire ab ore loquentis, gaepen. 

PendSre, be-geven. (1) 

Pendens, Pendulus, hangende. 

Pensile cubiculum, hangende ka- 
mer. 

Pensilis arnatus, be-hangsel; veur- 
hang van kameren oft bedden. 

Pensilem se facere, Planti, pen- 
dendo se interimere, ver-hangen 
sich selven. 

Pendula, vulgi, hangel, hael, 
hogel, heugel. 

Pensum, lana linive manipu- 
lus colo aggestus, qui in fila 
carpitur, rok ; roksel ; vlasch- 
rok ; poppe, popie, fland. (2). 

Pensa trabere, carpere, spinnen. 

Pensum colo aptare, Pensum struere, 
rokken. 

Pensum, officii operisve pro- 
positi perfunctio, take; taxe; 
tax-werk ; taeke ; peil, fland. 
rate, raed, vet. dag-werk ; dag- 
wenne, vet. raste, g. s. s. 

Pensum proponere, pijlen, peilen, 
// . 

P£ndere, Pensitare, wegen ; 
pondelen, ponderen, vet. 



(1) Grove vergissing van den bewerker. 
Etym. « Be-gheven. j. Wt-gheven. 
Erogare — Wt-gheven/be-steden : Erogare, 
pendere, impendere, &c. » Het w. moe^t 
dus bij • Pindere, Pensitare, uit-geven, 
ezv. » staan. 

(2) Etym. « Poppe /popte.... gal. 
poupee. » Die vergehjking met het Fr. 
poupee maakt waarschijnlijk dat de vorm 
popte een drukfeil is. 



Pensiculare, Pensitare, her- wegen; 
over-wegen. 

Pensiculare, Pensitare, weerdee- 
ren, waerdeeren. 

Pensiculari, over-denken. 

Pensus, gewegen, gewogen. 

Pensator, Pensitator, Pensiculator, 
weger; weerdeerer, waerdeerer. 

Pindere, Pensitare, uit-geven ; 
be-steden ; be-taelen. 

Pindere sumtus, ver-vallen ende 
be-taelen de kosten. 

Pensare, Pensitare, ver-gelden ; 
weder-gelden ; recompenseeren . 
Pensatio, Pensitatio, ver-geldinge ; 
ver-geld, vet. recompense. 

Pindere, Pensare, Pensitare, Pensi 
esse vel habere, achten ; schatten ; 
passen. Pensi , Pensum habere, vra- 
gen nae eenig ding, parvi Pindere, 
Pensi nihil habere, niet passen, niet 
vraegen op, nae, eenige saeke, 
eenig ding. 

Pensi nullius, on-nut; on-nuttig. 

Pensitatio legitima & ordinaria, 
ut sunt vectigalia & portoria, 
demeine, domeine. 

Pensitatio, Pernio annua, rente ; 
be-taelinge ; cijs, cijns ; lijf-pacht ; 
pensie, pensioen; paie(i); paiement. 

Pensio rata, rate. 

Pensiones certa, distinctis terminis, 
kustinge ; kusting-penningen ; kus- 
ting-brief, &c. boll. 

PENfc, bij-kants ; bij-nae ; bij- 
naest ; schier ; naest. 

Penultimus, naest-leste. 
Penelopes telam texere, munks- 
werk doen, adag. 

Penelops, avis anate minor, 
insigne puniceo colore collum 
habens, smeente, boll. Fide 
etiam, Anas. 

(1) Op den rand heeft het Hs. nog, 
maar zonder verzendingsteeken « parien. » 



Pen 



— 3*9 — 



Pen 



Penes, bij ; naest. 
Penetrare, diep in-gaen; deur- 
gaen ; in-dringen ; deur-dringen ; 
deur-drijven; deur-douwen; peuren, 
pueren, porren. Penetrare percutien- 
do, deur-slaen. Penetrare crescendo, 
deur-wassen. Penetrare tnorsu, deur- 
bijten. 

Penitus, diep in ; in-waerts ; 
innerlik ; uiterlik ; in-heimlik ; 
gantschelik; grondelik, sic, Penitus 
aut funditus nitidum, pulchrum, 
sincerum, grond-schoon. 

Penetralis, innerlik ; innerste. 
Penetrate domus, binnenste des 
huis; binnen-kamer ; ver-trek. 

Penis, kul ; roede ; manlike 
roede ; manlik lid ; manlikheid ; 
vede ; teers ; pijpe, piepe, hoi I. 
tap; ende ; ding. Vide etiam, 
Mentula. Penicula, tapken ; culle- 
ken, &c. 

Penis suprema pars, glandi 
similis, eekel der manlikheid. pra- 
putium, voor-huit ; over-sloof. 

Penis radici corpus varicosum ad- 
natum, vel testi circumiectum, swe- 
serkens. 

Penicillus , Peniculus , pinseel , 
pinceel, penceel. 

Peniculus tectorius, Penicillum 
quo albarium parieti induct- 
tur, wit-quispel ; wit-quast. 

Peniculum, Penicilum, wieke ; 
wond-wieke ; tinte, tente. 

Peniculus, Penicillus, Peniculum, 
Penicillum, kladder; borstel- kladder; 
& sape, borstel ; klakker, fland. 
brug. quast; auispel; kleer-borstel; 
kleer-bessem; klotter; klotter, (1)//. 
veeger ; keer-borstel. 

Penicillus m , Peniculus*, slet, slete, 
slets, sletser ; A slijten, id est, 

(1) Hs. Etym. « Klotter. fland. j. 
krotter — Krotter. fland. j. kladder. » 



terere; sicut Termentarium Varroni 
a terendo : droog-kleed ; droog- 
doek; wisch; wisch-doek; schotel- 
doek; schotel vodde; schuer-vodde; 
dweil ; op-neem-doek ; vodde ; 
schoen-vodde ; linteum quo vasa, 
area, calcei, &c. terguntur. 

Peniculus fumarius, oven-bes- 
sem; schoffilioen, schuiffelioen. 

Peniculamentum, borduerssel; bor- 
duer-werk; boord. 

Peniculamenta, frengie, frangie, 
freni'e. 

Peniculamentum, slippe ; sleppe, 
fland. 

Peniculamenta trita & lacera, vod- 
den ; vodJerije ; plagge, fland . 

Penna, penne, q. d. pinna, 
quia pinna instar in corpore 
figitur, Becano ; veder, vere. 
Penna mollior & vilior, pluime. 
Pennula, pluimkens. 

Penna tenerior sanguinea, prima ; 
Penna sive Pinna avium, stoppel- 
veder ; stok-veder ; bloed-veder ; 
pijp-vederken ; nest-vederen. 

Penna remiges ; Penna maiores 
avium, quas quatiendo vibranddque 
expandunt, slag-vederen ; swank- 
vederen. 

Penna uropygii, steert-vederen. 

Pennas primas emittere, de avi- 
bus, stoppelen. 

Pennarum defluvium , annuum 
feri, ruivinge : id cum avibus obvenit, 
ruiven. 

Pennas detruncare, kort-vlerken ; 
kort-vlogelen. 

Pennatus, gepluimt; gevedert. 

Pennipotens, vlugge. 

Penna scriptoria, penne ; schrijf- 
penne ; schrijf-veder. 

Penna scriptoria medulla, dief ; 
q. fur atramenti. 

Penna caulis, schacht vande 
penne; pennen-stele ; pijpe, vet. 



45 



Pen 



— 370 — 



Per 



fland. spoele, sax. sicamb. 

Pennaria tbeca, schrijf-koker ; 
penne-koker; koker. 

Pennis concidendis gladiolus, sive 
cultellus, penne-mesken. 

Pensitare, Pensiculare, Pensare, 
Pensi, Pensum, &c. Vide, Pend£re, 

&, PfeNDERE. 

Pentaphyllum, herba, vijf- 
blad-kruid ; vijf-vinger-kruid. 

Pentas, cink in 't spel. 

Pentacosiarchus, corporael, 
caporael. 

Pentecoste, dies Pentecostes, 
cinksen,sinksen; & inde, pinkster, 
pinkst-dag , pinkster-dag , boll. 
send-feeste, senden-feeste, vet. 
sicamb. h mittendo. Cinksen autetn 
q. d. quinauagesima: quinquagesi- 
mus via 1 dies a Paschate. 
D. Augustinus in Hotnil. Nu- 
mero Pentecostes, septenario 
numero septies multiplicato, 
quo fiunt quadraginta novem, 
quasi octavus additur, ut 
quinquaginta compleantur . 
ht T). Gregor. Hymn. Solennis 
urgebat dies, Quo mystico 
septemplici, Orbis volutus 
septies Signat beata tempora. 

Penteteris, vijf-jaerigen tijd. 

Penula, qualis olim tenui- 
orum, aut sordidatorum, sloef; 
schabbe, schabbeken ; schoef, 
schoeve. 

Penula, tabbaerd. 
Penula muliebris, smak-huike, 
lovan. vestis promissa muliebris, 
samare, samaris. 

Penula viatoria, &c. reis-mantel ; 
regen-mantel. 

Penula coactilis, vilt ; vilten- 
mantel : compacta ex villis crassiori- 
bus, pije, qualis etiam 
Penula gausapina, see-kappe (1); 

(1) Etym. a sax. sicamb. » 



gefriseerde mantel; aut, Penula 
nautica, pije ; kovel-kappe ; bolk- 
vanger. (1) 
Penulatus, gemantelt. 

Pekuria, gebrek; brake; breke, 
vet. kommer ende gebrek; armoede; 
berst, vet. 

Penus, Penu, lijf-togt; leef- 
togte ; teer-kost ; lijf-kost ; mond- 
kost ; moes, vet. (Penu familia 
defuncto patrefamilias, moes-deil ;) 
veur-raet; veur-aet; raed, vet. boll. 
provande ; provisie van kost. Penum 
conger ere, &c. provisie doen. 

Peni procurator, hof-meier ; hof- 
meester; bottelier; dispensier. Vide, 
Promus, vel, Condus. 

Penuarium, Penuaria cella, renne, 
rinne ; spinde, spijnde, spende ; 
spijs-kamer;spijker,^.x.j.bottelrije. 

Peplum, doek ; hoofd-doek ; 
doeken-huive; wimpel-doek; sluier; 
stiksel, stik, sicamb. fris. 

Peplus, herba, duivels-melk. 

Pepo, Pepon, pompoen, pam- 
poen, pepoen. 

Pepticus, ad concoquendum 
facilis, ver-douwelik. 

Per, deur; door; quod verbis 
& adiectivis in compositione 
prapositum redditur cum Per, 
ut, deur-bakken, Percoquere ; deur- 
arg, Persapiens. (2) 

Per, over-mids ; ver-mids. Per 
medium, ver-mids, over-mids. (3) 

(1) Ontbreekt in het Etym. dat cnkd 
geeft : Bolck / bolgh. %Aseuus, jriscis. 

(2) De afschrijver heeft Kihaens text 
verbroddeld. Etym. « Deur verbis pra- 
positum exponitur per praposittones 
per trans, &c .ut Deur-backen/deur-boo- 
ren.... Prapositum autem adiectivis, 
redditur cum per, pra, sive valdei ut 
deur-argh/deur-blijde/deur-wijs, &c . Deur- 
argh. Perintquus, valde iniquus, valde ma- 
lus. Deur-wijs. Persapiens. » 

(3) Etym. a Ver-mids. boll. fris. 
j. over-mids. » 



Per 



— 371 — 



Per 



Per, bij. Per Deutn iurare, bij 
God sweeren : tuo consilio, bij uwen 
raed : Nocte diique, bij dage ende 
bij nachte. 

Per, binnen : Per dies illos, Per 
annos illos, binnen die dagen, bin- 
nen die jaeren. 

Per, langs. Per banc viam, langs 
hier. Per plateas, langs der straeten. 
Per tres annos, Per tres dies, drij 
jaeren, drij daegen, lang. 

Per eos annos, dies, gedurende dien 
tijd. 

Per me, mijnen *t halve. Per te 
stat 9 het ligt, oft liegt, aen u. 

Per viam, onder wegen. 

Per, prapositio inseparabilis 
in compositionibus, explicatur 
per ver, ver-dorren, ver-sueren, 
ver-effenen, Perarescere, Peracescere, 
Peraquare. alias per, be, Peram- 
bulare, be-wandelen, per, uit, Pe- 
ragere, uit-rechten. In compositi- 
onibus item cum perfectionem 
actus verbi cum quo componitur 
significat, explicatur dictione 
vol, ut Perficere, vol-maeken ; vol- 
bodig, sufficienter quid offerens. Quan- 
doque per, op-en-uit : Persimilis 
patri, ipsissimus pater, op-en-uit de 
vader, op-en-uit gelijk Nonnun- 
quam per, seer, Peracutus, Pera- 
ridus, seer scherp ; seer dorre. 
auandoque per in, Perastutus, Per- 
(tonus, in-arg, in-goed. item per 
deur, perastutus, deur-Mg,Valde astu- 
te, &C. e 

Pera, tassche ; sakkel, vet. 
waetscher, wetscher ; waed-sak, 
waet-sak ; [schepers-tessche, quod 
quidam inter pret ant ur q. schae- 
pers, id est, pastoris; alii q. schip- 
pers, id est, nauta: verisimilius 
q. schapers, opilionis, F. R.] 

Pera venatoris, weid-sak ; weid- 
tassche. 



Pera viatoria, maele ; reis-maele ; 
aes-sak ; knap-sak ; spier-sak, sax. 
sicamb. teer-sak. 

Pera causidici, lauwer; lauwer- 
sak : quod quidam etiam usur- 
pant pro Pera viatoria. [sed puto 
nonntsi de causidici perd dicen- 
dum, & corruptam esse vocem 
q. loier-sak, id est, legulei sacculus: 
sic Angli etiam hodie lauwer 
usur pant pro advocato, leguleio, 
&c.t.K.) 

Peracescere, ver-sueren. 

Peracutus, in-scherp ; deur- 
scherp ; seer scherp. 

Peracuti, subtijlik ; spits-vinnig- 
lik. 

PERiEdUARE, ver-effenen ; ver- 
gelijken. 

Peraquator, schatter 
Peraqualis, even-gelijk. 

Peragere, be-schikken ; te 
wege brengen ; uit-rechten ; vol- 
brengen ; vol-doen ; vol-voeren ; 
vol-einden ; over-brengen. Peragere 
rem, af-mennen eene saeke ; uit- 
voeren. Peragere reum, over-win- 
nen. Per actus, gedaen ; vol-brogt. 
Peractor ret iudicata, executeur 
(uit-voerder) van 't vonnis. 

Peragrare, deur-loopen ; deur- 
vaeren ; deur-reisen ; deur-wande- 
len ; deur-strijken. 

Peramabilis, Vide, Gratus. 

Perambulare, be-wandelen ; 
deur-wandelen. 

Perangustus, deur-enge. 

Perarescere, uit-droogen ; 
uit-dorren ; ver-dorren. 

Peraridus, in-dorre ; in-drooge ; 
deur-drooge ; seer dorre ; seer 
drooge. 

Perastutus, deur-loos; deur- 
schalk ; in-loos. 

Perbellus, in-schoon ; deur- 
schoon. 



Per 



— 372 — 



Pe* 



Perbonus, beste ; deur-goed ; 
over-goed ; in-goed ; herde-goed. 
Perbene, herde-wcl ; over-wel ; 
in-wel. 

Perca, piscis, baers, bars, 
barsch : stekeling, stekerling, q. 
pisciculus aculealus . 

Perca minor, kul-bars, sax. q. d. 
perca rotunda. 

Perca marina, zee-baers, L. Pot- 
tero. 

Percallere, deur-etig zijn. 
Percanduldus, deur-wit. 
Percarus, in-lief; liefste. 
Perceler, over-vlieger. 
Percellere, ver- slaen. Percel- 
lere anitnum, sneken. 

Perculsus anitno, ver-slagen ; ver- 
baest ; confuis ; ver-breeuwt. 

Percipere, ver-nemen ; ver- 
staen ; be-seffen, be-seven, fland. 
ge-taeken, vet. fland. sinnen, 
vet. deur-nemen ; ge-waer worden. 
alihs, nutten; ge-nutten ; genieten. 
Perceptio, ver-neminge; ont-fang; 
ge-nietinge. 

Percitus, ont-stelt; be-roert, 
be-ruert. 

Percolare, sijgen ; sippen. 
Percolare cilicio, &c. stamijnen, 
fland. temsten ; slaen deur'den 
temst ; deur-doen ; kleinsen, klein- 
sigen ; deur-slaen ; klensen 
Percolatus, deur-gedaen. 

Percontari, vraegen ; onder- 
vraegen ; uit-haelen ; onder-soeken ; 
onder-tasten. 

Percontator avidus, vraeg-siek ; 
vraegachtig ; vraeger. 

Percontatio, vraege; ver-neminge; 
onder-soek ; enqueste. 

Percontationes , vraeg-stukkcn : 
vulgo Interrogatio. 

Percoquere, deur-bakken ; 
deur-koken ; deur-sieden ; gaer 
maeken. Percoctus, gaer. 



Percrescere, ver-wassen. 
Percrudus, deur-rouw. 
Percupere, herken, ve t . 
Percuriosus, sorig, seurig ; 
curieus. 

Percurrere, deur-loopen ; 
be-loopen ; over-loopen. 

Percurrere numerando, over-slaen, 
over-tellen in 't kort. 

Percutere, slaen ; slagen ; 
smijten ; ver-smijten ; bonssen , 
bontsen ; blouwen, blauwen ; tak- 
ken. 

Percutiendo penetrare, deur-slaen. 
Percutere, apud Ecclesiasticos, 
pro Interficere ; slaen ; dood-slaen. 
Percuti, geslagen worden. 
Percussus, i, um, geslagen ; ge- 
smeten; getroffen. 

non Percussus, on-geslagen. 
Percussus, us, Percussio, slag ; 
smete ; smijtinge ; kaetse ; ketse. 
Percussio sonora, klak. 

Percussor, slager, sieger ; dood- 
slager. 

Percussor pratio conductus, assai- 
sineur. 

Perdecorus, in-fraci. 
Perdere, ver-doen ; ver-der- 
ven ; be-derven ; ver-nielen ; 't (1) 
on-goede maeken ; ver-swenden, 
hoi I. (2) ver-bijsteren ; ruineeren; 
ver-baelmonden, Vide, Pupilli. 
Perditus, ver-dorven ; be-dorven. 
Perditus, perditissimus homo, deug- 
niet ; over-geven boeve ; heil-loos. 
Perditio, quist ; on-raed ; ver- 
dervelikheid ; ver-dervenisse ; be- 
dervenisse ; ver-dervinge. 

Perdere, ver-liesen; ver-lieren, ve t. 
liesen ; loosen ; licsken, vet. (3J 
ver-beuren, ver-boren ; ver-waer- 



(1) Hs. 

(2) Etym. a Ver-swenden. vet. » 

(3) Vrg. D. I. bl. xcvii. 



Per 



— 373 — 



Per 



loosen; hoi I, Perdere a led, ver- 
dobbelen ; ver-toppelen, sax. si- 
cam b. Perdere negligentid, pigritid, 
ver-luiaerden. 

Perdi, ver-loren gaen. Perditus, 
ver-loren. 

Perditio, ver-lies. 

Perdiscere, deur-leeren ; vol- 
leeren ; uit-leeren. 

Perdoctus, Vide, Perdocere. 
Perdives, deur-rijk; over-rijk. 
Perdix, veld-hoen; raep-hoen; 
partrijs, pardrijs, perdrijs. 

Perdix rustica, sneppe ; snep- 
hoen. Vide, Rusticula. 

Perdix rustica silvatica, hout- 
sneppe ; wout-sneppe. 

Perdix rustica cannitia, humidis 
& palustribus locis gaudens, riet- 
sneppe. 

Perdix aquatilis, waeter-sneppe ; 
poel-sneppe. 

Perdicium, glas-kruid. 

Perdocere, vol-leeren ; deur- 
leeren ; uit-leeren. 

Perdoctus, vol-leert ; deur-leert ; 
uit-geleerd ; hoog-geleert. 

a 

Perdomare, temmen ; tarn 
maeken. 

Perduellis, vijand des lands 
of des lands-heeres ( i) ; rebel. 

Perduellio, rebellie ; felonie ; 
crime van lese-majest6. 

Perdurare, dueren ; ver-due- 
ren; over-dueren ; vol-duren ; vol- 
herden; ver-herdeeren ; ver-herden; 
ver-herren ; weren, weeren, weiren ; 
deur-weeren ; vol-leesten ; haeien. 
Perdurescere, ver-stijven. 
Perduratus, deur-etig. 
PerdurabiliSy hecht: bine, hecht 
werkt. (2) 



(1) Etym. « des lands-heeren. 

(2) Hs. 



Peredere, op-eten, ver-eten, 
deur-eten. 

Peregrinus, vremd, q. d. ver- 
heimd, q. d. longi a patria sive 
domo ; vremdeling ; buiten-lander ; 
buiten-saet ; buiten-man ; buiten- 
lanJsch ; gast, vet. sax. sicamb. 
hoi. fris. hein, vet. germ. 
pelgrim. Peregrina mulier, vaerende 
wijf, vet . uit-lander ; uit-landsch. 

Peregrittorum ius, gast-recht, vet. 

Peregrinari y reisen ; wandelen ; 
walen, wallen, ger. sax. [Hinc 
Galli (si non ab eligendo) qui 
sorte aut electione peregrinati. I R. 
Germanis etiam hodie wale, wals- 
man, welscher, quivis exterus 
dicitur, pracipue de Italis 
& Gallis ; & wels, quodvis 
peregrinum, aut ipsis exoticum. 
F. R.] pelgrimagie gaen, priecipul 
de peregrinatione religionis 
ergo, ut &, bede-vaert gaen. 

Peregrinando absumere, ver-reisen. 

Peregrinator, reiser ; reisiger ; 
reisende man ; wandtler. Peregri- 
nationibus exercitus, be-wandelt man. 

Peregrinatio religionis ergo, bede- 
vaert ; pelgrimagie. 

Perelegans, in-schoon ; deur- 
schoon. 

Perendie, over-morgen. 

Perendinatio, aen-stand, germ, 
sax. sicamb. 

Perennare, jaeren ; ver-jaeren ; 
dueren ; ge-dueren ; vol-dueren ; 
vol-herden ; ver-eeuwigen. 

Perennis, ge-duerig ; on-vcr- 
gankeliken. 

Perennitas, on-ver-gankelikheid . 

Perenniservus, Plauti, erf-knecht; 
qui perpetub servit uni domino. 
Perequitare, be-rijden. 
Pereruditus, Vide, Pekdjs- 
cere. 

Perexiguus, kleinken 



Per 



— 374 — 



Per 



Perferre, over-dragen ; aen- 
brengen; toe-brengen. 

Perferre , lijden ; ver-dragen ; 
dulden; ver-dulden, vet. 

Perferens 9 ver-duldig. 

Perferre dura, acerba, be-sueren, 
be-soeren. 

Perferre, over-seggen. 

Perfervidus, in-heet; over- 
heet. 

Perficere, deur-maeken ; vol- 
maeken ; af-maeken ; uit-maeken ; 
vol-brengen; vol-doen; vol-voeren; 
vol-werken ; vol-strekken ; vol- 
komen, vet. fland. gaer maeken ; 
be-schaffen ; at-klaeren ; be-schik- 
ken ; af-vaerdigen ; leesten ; leisten ; 
lijsten ; leisten ; ver-leesten ; vol- 
leesten ; uit-voeren ; uit-rechten ; 
raemen ; uit-werken ; fornieren ; 
furnieren. 

Perfici, vol-schieden, vet. Perfi- 
cere cceptum, voord-doen. 

Perfectus, deur-maekt; vol-maekt; 
vol-komen ; gants, gantsch ; op- 
schafiig ; recht-schaftig ; recht- 
schafFen ; recht-schapen ; absolut ; 
perfect ; deur-vrocht. 

Perfeclb, vol-maektelik ; vol- 
komenlik ; perfectelik ; fijnkens. 

Perfection vol-maektheid ; vol- 
komenheid. 

Perfections nota , ge, in quit 
BecanuSy vocibus praposita, ut 9 
ge-maekr, ge-schreven, &c. 

Perfidus, on-trouwe, on-ge- 
trouwe, on-trouwig, on-getrouwig; 
trouweloos; trouw-braekig, trouw- 
brekig • geloof-brekig 

Perfidia, on getrouwigheid ; trou- 
weloosheid ; trouw-braeke. 
Perfcnire, vol-einden. 
Perflare, deur-blaesen ; deur- 
waeien. 

Perflabilis, deur-windig. 
Perfluere, leken ; sippen ; 



Perfoliata, seu 
Perforata, herba] 



deur-vlieten ; deur-vloeden ; deur- 
loopen ; deur-slaen. 

Perfluere undique nimid ariditate 9 
ver-staven. (i) 

Perfluens, lek ; lekende ; lak, 
fland. 

Perfodere, deur-graven; deur- 

gaten. 

Perfodere t err am, spitten; spetten. 

PerfossoryApuleiiy in-breker van 

deuren, vensters, mueren, kisten ; 

huis-breker. 

cuius cauli- 
culus folia 
penet rat , 
deur-was. 
Perforare, gaten; deur-gaten; 
booren, boren ; deur-booren ; deur- 
steken. Perforare terebrdy wemelen, 
sax. sicamb. 

Perforare, hei-gaten, hij-gaten, 
verbum obscenum. 

Perforates, gegaet ; geboort ; 
lokerig. 

Perfricare, deur-wrij ven; deur- 
krabben; fikken, ger. sax. 

Perfricare frontem y schaem-schoe- 
nen uit-doen, a dag . 

Perfricta fronsy berderen, geber- 
dert aen-sicht. 

Perfricta frontis 9 on-beschaemt ; 
schaem-loos ; schaemte-loos ; on- 
schaemel. 

Perfrictiofebris, huiveringe vande 
kortse. 

Perfrigerare, ver-koelen. 
Perfringere, deur-breken ; op- 
stooten. 

Perfrui, in tot urn frui y 
ge-nteten, q. d. ge-nutten; nutten; 
oor-baren, oor-boren. 

Perfuga, over-looper ; af- 



(i) Waarschijnlijk alleen op vaten of 
tonnen toepasselijk, die in duigen vallen. 



Per 



- 375 — 



Per 



vallig ; af-valliger ; heer-vluchtig ; 
veld-vluchtig, ger. sax. sicamb. 
glipper, boll, ver-loopen boeve. 
Perfugium, wijk; toe-keer; toe- 
vlucht; toe-verlaet. 

Perfundere, be-gieten ; over-gie- 
ten ; be-storten ; baden. Perfusus, 
over-goten. Per/usus liquore, deur- 
nat. 

Perfungi, uit-rechten ; be- 
schikken. 

Perfunctorii, lang-saemlik ; slech- 
tiglik, schlechtelik. Perfunctorii di- 
cere, slechtiglik, slechtelik, seggen. 
Perfunctorii quid agere, over-loo- 
pen. 

Pergere, voord-gaen ; voord- 
vaeren ; be-tijen ; persevereeren ; 
persisteeren. 

Pergere in opere, voord-doei>. 
Pergere dicendo, voord-seggen. 
PERGRiECARi, slemmen ; slero- 
pen ; dempen ; smullen ; brassen ; 
cieren, tulpen, fland. goede ciere 
maken. 

Pergula, gank ; galerije ; loo- 
ve, luive, boll, leuke, fland. 
over-sprong; over-stek, over-stek- 
sel. 

Pergula, locus accomodatus 
txponendis rebus venalibus , 
winkel. 

Pergula, excursus per tot am 
navim, agea, catastroma, gank 
inde schepen ; waering. 

Perhibere, be-wijsen ; ver- 
haelen ; ver-klaeren ; seggen. 
Perhiemare, over-winteren. 
PERHORRERE,ver-gerselen; ver- 
ijsen. 

Perhorridus y haetelik. 

Peribolus, ut, templi aut 
turris y omgang vanden torre ; 
voie ; walle. 

Pericarpium, pelle daer 't saed 
in ligt; pole, peule; saed-huisken. 



Pericarpium lini, knippe, oft knip- 
pene van whs, fland. 

Periclymen us, Periclymenum, 

e « 

geiten-blad ; mammekens, mam- 
mekens-kruid ; mannekens-kruid. 

Periclymenum stans, honds-kers- 
sen. 

Pericranium, bekkeneel-huid. 
Periculum, vaer ; ge-vaer, on- 
raed; versi)k, fland. (i) sorgeUk- 
heid ; ver-noei, fland. hoi I. 
angier vel dangier, gall, plucht, 
fland. {2) perijkel. Periculum 
ingens, on-heil. Periculum exte- 
rnum, parket, met a ph. in Peri- 
culo summo esse, kamperlik staen. 

Periclitari, Periculo se com- 
mittere, obiicere, exponere, 
waegen; sich in perijkel, ge-vaer, 
stellen. 

in Periculum negligentid & feme- 
ritate pertrahere, ver-roekeloosen. 

Perriculum effugere, evadere, uit 
perijkel, ge-vaer ge-raeken. 

Periculo eripere, ver-lossen. 

extra Periculum esse,bmnen schant- 
sen, Pelgrom. 

sine Periculo, on-sorgelik ; on- 
gevaer, quibusd. 

Periculum , hasaerd ; aventure. 

Periculum mercis aut alierius ret 
in se suscipere, ut navis, &c. 
ver-sekeren ; assureeren, een schip, 
&c. 

Periculi susceptor, ver-sekerer ; 
asseureerder. 

Periculi in se receptio 9 ver-seke- 
ringe ; asseurantie. litera eius rei 
testatrices, assertoria, police van as- 
seurantie; ver-seker-brief, Grotio. 



(:) Vrg. D. I, bl. cu. 

(2) Etym. « Plucht. fland. Fortona, 
casus, eventus : periculum. » Afgeleid van 
Plegen, evenals Plicht : in het M. Eng. 
had Plicht 00k de beteekenis van Gevaar. 



Per 



— 376 — 



Per 



Periclitari, Periculum facer e, 
proeven ; be-proeven ; ver-soeken ; 
be-soeken ; onder-soeken ; probee- 
ren. 

Periculosus, vaerlik ; ge-vaerlik ; 
ver-sijkelik, fland. on-raedsaem ; 
dangereus ; periculeus. 

Periculosi, sorgeliken ; kamperlik. 

Perillustris, deur-luchtig. 

Perimere , dooden . Perimi , 
om-komen ; ver-smachten. 

Peremtorius, doodelik ; endelik ; 
finalik. 

Peremtorium, peremtoor. 

Perinde, gelijker-wijs ; even- 
gelijk als ; alleleens ; al-even-eens. 
Perinde ac, Perinde ac si, als oft, 
efferi als oft. Perinde est, gelijke 
veel is 't. 

Perinfirmus, deur-siek. 

Periniquus, deur-arg. 

Periocha, kort be-grijp des 
in-houts; sommarie, sorame. 

Periodus rbytbmica, slot-regel; 
sluit-regel. 

Peripetasma , Peripetasniata , 
tapijt, tapeet, tapisserije ; stoffeers- 
sel ; veur-bank, veur-hanksel, om- 
hanksel, be-hangsel, van bedden, 
kameren, &c. 

Periphrasis, om- rede. Peri- 
phrasi uli, om-reden. 

Peripneumonia, longer-siekte ; 
longer-sucht. Peripneumonia , lon- 
ger-siek ; longer-suchtig. 

Peripsema, bolster ; uit-keers- 
sel ; uit-vaegsel. 

Perire, ver-gaen ; onder-gaen ; 
mis-vaeren ; blijven ; om-komen ; 
swijnen ; ver-swijnen, ver-swij- 
men ; ver-swinden ; dwijnen ; ver- 
dwijnen ; ver-derven ; be-derven ; 
ver-vaeren ; ver-sinken ; ver-sen- 
ken ; over-lijden ; onder-komen ; 
perire fame, onder-komen van hon- 
ger. non Periturus, on-ver-gankelik. 



Perire , Perire irritum, sivefructu, 
ver-loren gaan ; te quist gaen. 

Periscelis, kousse-band. 

Perisoma, lendenier; broeke. 

Peristereon, Peristerotrophium, 
duif-huis ; duiven-huis ; duiven- 
kot 

Pekistroma, Peristromata. Vi- 
de, Peripetasma. 

Peristylum, om-gang; pand; 
kruis-gank ; galerije. 

PERiTONiEUM, veur-schoot ; 
darm-scheitsel. 

Peritus, wite, witig , witte, 
wittig. {Hinc ael-wite; ael-witig;) 
konnig, kunnig ; schalk ; kloek ; 
ver-standig ; expert. 
Periti, kloekelik. 

Periurare, eed-breken; mein- 
eed doen ; valschen eed doen, 
sweeren. 

Periurus, Petiuriosus, mein-eedig; 
eed-breker ; eed-brekig ; ver-swo- 
ren. 

Periurium, mein-eed; eed-braeke; 
ver-sweeringe ; ver-sworen eed ; 
valschen eed. 

Perlabi, deur-vaeren ; deur- 
vallen. 

PERLiETUS, over-blijde. 

Perlegere, deur-lesen ; over- 
lesen ; over-sien. 

Perlegere ad finem usque, uit-lesen. 
Perlectus, uit-gelesen. 

Perlicere, Vide, Pelucere. 

Perlinere pice, over-pekkeo. 

Perlongus, over-lang; deur- 
lang. 

Perlucere, Perlucidus, Vide, 
Pellucere, Pellucidus. 

Perluere, deur-wasschen. 

Perlustrare, deur-sien ; over- 
sien ; deur-wien ; visiteeren. 

Permadere, Permadescere, deur- 
nat zijn, oft worden. Permadidus, 
deur-nat. 



Per 



— 377 — 



Per 



Permagnus, over-groot. 

Permanere, vol-dueren ; vol- 
herden ; ver-blijven ; bij-blijven ; 
leesten, leisten, liesten, lijsten ; 
persevereeren ; persisteeren. 

Permaturescere, deur-rijpen. 
Permaturus, deur-rijp. 

Permeare, deur-gaen ; over- 
gaen ; deur-vaeren ; over-trekken ; 
passeeren. 

Permerdare, bte-schijten ; be- 
drijten ; be-kakken. 

Permetiri, over-meten. 

Permingere, be-pissen ; be- 
seiken. 

Perminutus, in-klein ; deur- 
klein. 

Permiscere, mengen ; men- 
gelen ; ver-mengen ; ver-werren ; 
ver-werselen;onder-roeren; brassen. 
turn PermixtuSy on-ver-mengt. 
Permisti, onder-een ; hobbel- 
tobbel, hobbel-sobbel ; habbe-drab- 
be, &> schiere-wiere,//an^. 

Permistio, menginge ; mengsel ; 
mengelinge. 

Permitis, deur-rijp. 

Permittere, over-trekken ; 
deur-gaen ; deur-vaeren. 

Permittere, be-willigen ; ver- 
willigen ; te vreden zijn ; hengen, 
hingen ; ge-hengen ; ver-hengen ; 
laeten ; nae-laeten ; toe-laeten ; toe- 
staen ; ge-doogen ; toe-geven ; ge- 
nieten, ft and. staden ; ge-staden ; 
passeeren ; homologeeren ; emolo- 
geeren. 

Permittere se iudicio alterius, sub- 
mitteeren. 

Permissus, Permissio, be-willinge ; 
ver-willinge ; ge-dooge; ge-dooge- 
nisse ; hingenisse ; ge-hingenisse ; 
ver-lof ; lof, & hinc, or-lof, or- 
loven (Vide, Consensus;) ge- 
leide; permissie; pas-poorte, passe- 
poorte ; pas-cedel. 



Permolestus, deur-moedelik ; 
pijnelik, pijelik. (i) 

Permovere, be-wegen ; schui- 
ven, schuven; schijven. 
Permotus, ont-stek. 

Permulcere, ver-soeten. Per- 

6 

mulcere aliquem, harken. 

Permultus, Permultum, deur- 
vele ; over-seer. 

Permundus, over-rein. 

Permunire, ver-sterken ; for- 
tifieeren. 

Permutare, mangelen, man- 
geren ; ver-mangelen ; ver-passen ; 
wisselen ; ver-wisselen ; tommen, 
tommelen, merces, vid* ; tuitelen ; 
tuisschen, (it Teuth, sive Teuthate, 
id est , Mercurio, mercatorum nego- 
tiatortimque deo ;) ver- tuisschen, 
ver-tuitelen, (potissimUm de ab- 
surda mutatione;) reulen, ruilen; 
ver-ruilen, ver-reulen ; ronsselen, 
fland. vcr-buiten, ver-bueten ; 
buiten, bueten ; quantselen ; ver- 
quantselen ; ver-nandelen ; ver- 
tieren. Vide etiam, Vendere. 

Permutator, quant ; manger ; 
tuisscher ; tuiteler ; ronsseler. Per- 
mutator mercium, kallant. 

PermutatiOy mangeringe, & eu- 
phonize gratidy mangelinge ; 
wissel ; wisselinge ; ver-tieringe ; 
slete ; baraterije ; alteratie. 

Perna, Petaso y hespe; hamme; 
schenkel, schenke van 't verken, 
sicamb. schonk, boll, baeke ; 
baeken-vleesch; gambuin. Petasonis 
pulpa, braede, sicamb. 

Pernavigare, deur-schepen. 

Pernecessarius, hoog-noodig. 

Pernegare, ver-loochenen. 

Pernere, af-spinnen . 



(i) Etym. « Pijlick. j. pijnlick. <Petu- 
lans. » 



4 6 



Per 



— 378 — 



Per 



Pernicies, be-derf; ver-derf; 
be-dervenisse ; ver-dervenisse ; ver- 
dervinge ; ruine ; onder-gang. 

Pernicialis, Perniciosus, schadelik; 
ver-derffelik, ver-dervelik ; schelm ; 
quaed-doender. 

Perniciosiy ver-derveliken ; dood- 
liken. 

Perniger, deur-swert ; in- 
swert ; vol-swert ; over-swert. 

Pernimium, veel te veel ; veel 
te seer. 

Pernio, morbus calcetn pedis 
pracipue infestans pra frigore, 
kak-hiele ; kak-verssen ; schijt- 
verssen ; muil; vuil-versse. 

Pernix, rasch ; snel ; licht, 
locht, lochtig ; ring ; ge-ring ; be- 
hend, be-hendig, be-handig, be- 
handsaem ; ge-handsaem ; vol-due- 
rig ; vol-herdig. 

Pernicitas, snelheid ; snelligheid ; 
rascheid. 

Pernoctare, over-nachten ; 
ver-nachten ; be-nachten. Pernox, 
ver-nachtig ; over-nachtig ; deur- 
nachtig. 

Pernoscere, deur-kennen . 

Pernumerare, be-rekenen ; 

over-rekenen ; over-tellen. 
i 

Pero, stevel, steffel, stieffel ; 
slijk-schoen ; slijk-hose; strik-hose; 
sloef-hose ; stroop-hose ; slobbe ; 
bond-schoen ; bote, boten-schoen, 
holl. sicamb. 

Perobscurus, hel-donker. 

Perorare, af-reden ; vol-seg- 



gen ; concludeeren. 



Peroratio, besluit-rede ; recapi- 
tulate. 

Perornare, ver-cieren. 
Perosus, ver-haetende. 
Perparcus, droog-korste ; 
spaer-bek ; spaer-kant ; scherp. 

Perparci , scherpelik . Perparci 
dare, pemelen. 



Perparvus, Perparvulus, over- 
klein ; deur-klein. 

Perpaucus, deur-luttel. 
PerpaulOm, weinigsken. 
Perpauper, over-arm. 
PERpfeNDERE, over-wegen ; 
deur-wegen ; be-wichtigen. 

Perpendere, animo vid', be- 
denken ; over-denken ; peinsen, 
pensen ; be-vroeden ; over-leggen ; 
passen ; achterf; raemen; be-mer- 
ken ; aen-merken ; be-trachten ; 
roeken, rochten, ruchten. 
Perpende, examina, wik. 
Perbendiculum, recht-snoer; recht- 
scheid-rije ; waeter-pas. * 

Perpendiculum nauticum, loot ; 
grond-loot ; diep-loot ; pas-loot ; 
sink-loot ; senkel, ger. sax. 
sicamb. Vide etiam, Libella. 

Perpendicularis , snoer-recht ; 
recht over-einde. 

Perperam, valschelik ; ver- 
keerdelik. 

Perpes, Vide, Perpetuare. 
Perpeti, lijden ;. deur-lijden ; 
haeien ; ver-dragen. 

Perpeti acerba, dura, be-soeren, 
be-sueren. 

Perpetiens, Hjdende ; Ujdsaem ; 
lijdsaemig. 

Perpetrare, be-drijven. Per- 
petraref acinus, flagitium, een quaed 
stuk, quaed feit, quaede daed, be- 
gaen, be-drijven. 

Perpetrator, hand-daedig ; hand- 
dachtig. 
Perpetratio, acte ; feit ; stuk. 
Perpetuare, ver-eeuwigen ; 
vol-strekken ; vol-brengen. 

Perpetuus, Perpes 9 eeuwig ; ge- 
duerig; on-vergankelijk; dag-dom- 
melik, vet. domelike dage. (1) 

(1) Etym. « Dagh-domelick. vet. 
j. domelicke daghe. » 

« Domelicke-dagh. j dagh-domelick. > 



Per 



— 379 — 



Per 



Perpetuus, continuus, deur-gaende ; 
ver-volgens. Perpetuum biennium, 
deurgaende twee jaeren. Perpetuus 
& iustus, ordinaris. 

Perpetub, Perpetuiim, Perpetim y 
eeuwiglik ; al-tijd ; al-toos ; alles- 
sins ; on-eindeliken ; on-verganke- 
liken ; oit, oint, (de tempore 
praterito vid* ;) immer ; ie-mer ; 
domelike dag ; dag-domelik : deur- 
gaens ; ver-volgens. 

Perpetuitas y eeuwigheid ; on- 
vergankelikheid ; on-eindelikheid ; 
dag-domelikheid, vet . 

Per plexus, ge-vlochten : ver- 
werret ; ver-draeit ; be-draeit ; 
infricaet ; perplex. 

Perplexum esse, inde fonk zijn, 
adag. 

Perplexum reddere, be-draeien ; 
be-strikken. 

Per plexus sertno, deur-trokken 
woorden. 

Perplex/, ver-werrelik. 

Perplexi loqui, haperen met de 
tonge. 

Perplexi & studio confusi loqui 
instar scurrarum aut impostorum, 
pegelen. 

Perplexitas, be-draeitheid ; hape- 
ringe ; perplexi teid. 

Perpluere, deur-regenen. 
Perpolire, Perpolire extremum 
labor em, op-maeken. 

Perpruriscere, jooken, jeu- 
ken, hooken. 

Perpulcher, over-schoon ; in- 
fraei ; deur-schoon ; uit-nemende 
schoon. 

Perpusillus, kleinken ; over- 
klein. 

PERauAM, seer ; over-seer ; 
al te seer ; al te groot. 

Percluirere, deur-soeken ; on- 
der-soeken ; uit-haelen. 

Perquisitio, onder-soek. 



Perradiare, deur-straelen . 
Perrepere, deur-kruipen;deur- 
sluipen ; deur-gaen. 

Perrodere, deur-knagen. 
Perrumpere, deur-breken; op- 
stooten. 

Persalire, nimium salire, 
ver-souten. 
Persalsus, over-sout. 

Persapiens, in-wijs ; deur-wijs. 
Perscindere, deur-snijden ; 
over-snijden. 

Perscribere, be-schrijven ; 
over-schrijven. 

Perscribere compendiario, sive notis, 
minuteeren. 
Perscriptio, contract. 
Perscriptiones, registers. 

Perscrutari, deur-soeken ; 
deur-wien ; peuselen ; pluisteren ; 
muisteren, fland. prondelen ; 
prondselen. 

Persegnis, over-lui. 
Persenex, over-oud mensch. 
Persentiscere, be-rieken. Per- 
sentiens, Persentiscens, ge-waer. 

PERSEaui, nae-jaegen; ver-vol- 
gen ; dringen. 

Persequi, vol-brengen ; vol-doen ; 
vol-dueren, vol-herden. 
Persequi, soliciteeren. 
Persequutor, ver-volger. 
Persequutio, ver-volg. 

Perseverare, dueren ; vol- 
dueren; herdeeren; ver-herdeeren ; 
ver-herden; ver-herren; vol-herden; 
aen-houden ; persevereeren ; per- 
sisteeren. 

Perseverans, standaftig ; stand- 
achtig ; stand-vastig ; vol-standig ; 
vol-duerig ; vol-herdig. 

Perseveranter, deur-gaens ; ge- 
dueriglik ; vol-dueriglik ; vol-her- 
diglik. 

Per sever antidy vol-herdigheid ; 
stand-aftigheid ; stand-vastigheid. 



Per 



— 380 — 



Per 



Persicaria , berba, perse - 
kruid ; persik-kruid ; vloi-kruid. 

Persicaria siliquosa, kruideken 
roert mij niet. 

Persicus, malus Per ska, perse- 
boom ; persik-boom ; perseler ; 
perkel-boom, peerkel-boom,//and. 

Persicum, perse ; persik ; perkel, 
fland. pierik, boll. 

Persicum pracox, avant-perse. 

Persimilis, even-eens, 

Persistere, be-staen ; ge-staen; 

vol-staen ; dueren ; bij-olijven ; 

herdeeren ; persisteeren ; perseve- 

reeren ; vol-dueren ; vol-herden. 

Persistens, vol-standig ; duerig. 
Persolvere, be-taelen ; vol- 
doen ; loonen ; af-betaelen. 

Persolvere, goed doen; aen-staen; 
ont-gelden. Persolvere, si quid res 
habet vitii. (1) 

Persona, persoon ; personagie; 
man ; mensch. 

Personarum ius, rechtelike ge- 
steltenisse der menschen, Grotio. 

Personalis, personel. 

Personaliter , in persoone ; in 
eigen hoofde, Grotio. 

Persona, qualiteit ; ge-stalte. 

Persona sacra, ut, monacbus, &c. 
religieus. 

Persona, Personatus, persoo- 
nagie in \, oft van 't spel. Persona 
inscriptio, rol. Personam suam agere, 
sijnen rol spelen. Personam sumere, 
maeken. 

Persona, figura eminens in 
adificiis qua aquas ore vel 
pene fundit, tote-manneken ; totel- 
manneken. 

Persona, ora corticibus bor- 



(1) Hs. De vertaling is in de pen geble- 
ven. Etym. « Goed doen de schaede. 
Prastare damnum : persolvere si quid res 
habet vitii, indemnem prastare emptorem. » 



renda cavatis, momme; mom- 
aensicht; masche, maesche, maske. 
Vide, Larva ; marmoset. Persona, 
Personatus, momme; mommer ; 
ver-momt; net-boeve; net-raboud- 
Personam alienam induere, ferre, 
agere, ver-mommen. 

Per sonata vestes, mom-kleederen. 
Personaria, Personata, groote 
klisse, klesse. 

Personans, in-luide. 
Perspeculari, deur-kijken. 
Perspicere, deur-sien ; deur- 
kijken ; be-vinden. 

Perspicax, deur-sichtig ; deur- 
sienig ; klaer-sichtig ; klaer-siende ; 
marksaem ; ver-nuftig; ver-stan- 
dig ; ver-standel, boll, subtijl, 
sotijl. Perspicax vebementer, verre- 
siende. 

Perspectus, kennelik. 
Pefspicuus, deur-sichtig ; klaer ; 
openbaer ; op-en-baer ; markelik ; 
oogen-schijnlik ; oogen-sichtig ; 
oogen-blijkelik. 

Perspicui, klaerlik ; markeliken, 
oog-bhjkelik ; oog-schijnlik. 
Perspicuitas, klaerheid. 
Perspectivaars, perspective; pros- 
pective. 
Perspicillnm, bril. 
Perstare, Vide, Persistere. 
PERSTREPERE,schaeteren, schet- 
teren; ronken; rijselen; ruisselen, 
ruissen ; ruisschen ; ruis-muilen ; 
rammelen; rimmelen. (1) 

Perstringere aliquem, lae- 
ken ; lachteren ; deur-haelen ; deur- 
nemen ; smotsen, g. s. s. be-grij- 
pen; over-haelen; schampen, schim- 
pen;graeven opiemanden;taxeeren. 
Perstringere & altingere breviter 
rem aliquam, summatim dicere, 



(1) Etym. <c Rimmelen. j. rammelen. » 



Per 



-381- 



Per 



ge-wag ergens af maeken ; ge- 
wagen ; over-loopen. 

Perstringere visum y oculos, oculo- 
rutn aciem, be-schemen ; be-sche- 
meren; ver-blinden; ver-donkeren. 
Perstringere oculos stellanti lumine 
vel micanti splendor e, ver-starren, 
ver-sterren. 

Persuadere, be-kouten ; aen- 
preken ; be-reden ; be-praeten ; 
stooten in 't hoofd, id est , in- 
geven : contrh, stooten uit den 
noofde. 

Persuadere alicui rem aliquant, 
potissimkm falsam, wijs maeken 
iemanden eenige saeke. 

Persuadere invito & nolenti t item 
Persuadere multis verbis, over-strij- 
Jen ; over-reden ; over-raeden ; 
ovcr-dringen. 

Persuadere se pati, sich laeten 
ge-seggen. 

Persuadere sibi, laeten dunken ; 
laeten veur-staen. 
non PersuasibiliSy on-geseggelik. 
Persuasio, over-redinge ; over- 
raedinge. 

PersuadendifacultaSy be-redenheid. 
Persuasio, dunk. 
Persultare, huppen ; hup- 
pelen. 

PertjEDERE, deur-etig zijn; ver- 
drieten ; ver-deegen ; ver-noeien, 
ver-noien, ver-oien, //. hoi I. 

Pertasus y deur-etig ; ver-drotig ; 
ver-drietelik ; over-drotig; ver-noit. 
Pertegere, ver-dekken. 
Pertendere, over-rekken. 
Pertentare, onder-soeken ; 
onder-tasten ; tenteeren. 

Pertenuis, schrael ; schrapel. 
Perterebrare, deur-booren. 
Perterere, deur-wrijven. 
Perterere, (i) Perterrefacere, 

(1) Hs. Ecne fout door het bovenstaande 
Terterere te weeg gebracht. 



ver-schrikken ; ver-vaercn, ver- 
veeren ; gresen, sax. sicamb. 
barenteren, vet. f land. 

Perterrefacere, minis, iactantid, 
ingenti verborum latratu, ver-bul- 
deren, ver-baksakken, ver-habsak- 
ken, ver-boffen, ver-poffen, ver- 
pochen, ver-snorken, ver-b*uffen, 
met woorden, met dreigingen. 

Perterreri, Perterrefieri, ver-vae- 
ren, ver-veeren ; ver-schieten ; ver- 
schrikken. 

Perterreri solitudine, ver-eenen ; 
ver-eenigen. 

Perterritus, ver-vaert, ver-veert ; 
be-vreest; ver-grouwelt ; kel, fri s. 
Pertexere, af-weven. m 
Pertica, pael ; staek ; sperre ; 
stange ; stinge, fland. boom ; 
rekke, reke ; spaeke ; swenge, 
swinge; peertse. 

Pertica oblonga y transversim 
peni poni solita, latte ; ribbe. 

Pertica putealis, put-galge; wip- 
pe ; put-steiger ; put-swengel ; 
putsel. 

Pertica fcenaria, hoi-teem; teem. 

Pertica naulica, stier-boom; stier- 
stok. 

Pertica aplustris y vlag-spille. 

Pertica aucupalis, net-stok. 

Pertica galhnaria, hinnen-kot ; 
hinnen- polder ; hinnen- rekke ; 
hinnen -roest ; roest ; polder ; 
hoender-polder; hoender-kot; beete, 
fland. in Pertica gallinacea quiescere, 
seder e, sidere, roesten, /land, de 
avibus dicitur , q. d. rusten. 

Pertinax, herd-nekkig; herd- 
koppig ; herd-willig ; eigen-willig ; 
over-willig ; steeg, stedig (de equis 
maximi ;)kvi)gcl; krijgelaerd; krop- 
paerd; krop-achtig; weder-spannig; 
een-sellig ; een-sinnig ; een-willig ; 

eigen-rechtig; eigen-sinnig; sterngj 



Per 



— 382 — 



Per 



stief-boorig, fland. obstinaet ; 
opiniatre; stoot-hoofdig, met a ph. 

Pcrtinaciter, krijgelik ; opiniatre- 
lik ; obstinatelik. 

Pertinacia, sterrigheid ; stedig- 
heid; steegheid; weder-spannigheid; 
krop, kroppe ; krijgelheid ; over- 
wille ; stief-boorigheid, fland. 
obstinatigheid. 

Pertinere, aen-gaen ; be- 
langen ; hooren ; be-hooren ; toe- 
be-nooren; toe-hooren; aen-liggen, 
(wat ligt u daer aen ? quid ad te 
pertinet ?) toe-staen ; concerneeren. 
Pertinere ad concordiam, &c. strek- 
ken tot eendragt, &c. 

Pertinere ad rem, dienen ; te 
passe komen. Pertinens ad rem, 
pertinent. 

Pertingere, ge-raeken ; lan- 
gen ; ge-lingen ; be-reiken ; ver- 
reiken ; over-reiken. 

Pertingere aspectu,. oculis, be- 
oogen. 

Pertractare, handelen. Per- 
tractare mente, over-peinsen ; over- 
denken. 

Pertrahefe, be-trekken ; ver- 
trekken ; deur-trekken. 

Pertractus, deur-trokken ; deur- 
togen. 

Pertr actio, be-trek. 

Pertransire, deur-gaen ; deur- 
lijden ; over-lijden ; deur-strijken. 
Pertransire cursim, over-loopen. 
Pertristis, over-droeve. 
Pertundere, deur-steken ; 
deur-stooten ; deur-slaen. 

Pertusus, on-dicht; lek; klek, g.s.s. 

VLB 

Perturbare, be-roeren ; mis- 
setten ; mis-stellen ; ver-werren ; 
ver-werselen; stooren ; ver-stooren; 
be-droeven ; frevelen, wrevelen ; 
ont-setten ; ont-schikken ; tieren : 
roperen, mueren. Perturbare omnia, 



in roere stellen. Perturbare sains 
dictis, ver-bulderen. 

Perturbari mente & animo, in 
Perturbatione esse, duiselen ;*suffen ; 
ver-suffen ; ver-dwelmen ; inde 
fonk zijn ; altereeren. Perturbatus, 
ont-set; ont-stclt. 

Perturbatus mente & animo, ver- 
draeit van sinnen ; ver-breeuwt ; 
confuis % 

Perturbator, werrvogel ; freveler. 

o 

Perturbatio, tier; ge-tier; turbel; 
troebel. 

Perturbatio animi, duisinge ; dui- 
selinge; duisigheid; aen-moedinge; 
fonk ; passie. 

Perturpis, in-leelik ; deur- 
leelik. 

Pervadere, deur-komen; deur- 
geraken ; deur-wegen ; ver-einden ; 
be-lenden,//a«J. ge-dijden ; be- 
dijden ; passeeren. 

Pervagari , deur- wandelen. 
Pervagari terras, roteien; roden, vet. 
Pervellere, pitsen, pitschen ; 
klemmen. 

Pervenari, op-jagen. 
Pervenire, be-langen ; deur- 
komen ; over-komen ; over-gaen ; 
ver-vaeren ; ver-einden. 

Pervenire ad aliquem locum, ge- 

raeken tot eenige plaetse. 

Pervenire extendendOy over-reiken. 

Pervertere, om-werpen; om- 

stooten ; ver-keeren ; ver-derven ; 

be-derven ; ruineeren. 

Perversus, ver-keert ; ver-draiet ; 
quaed ; boos; in-arg : slim; slim- 
boeve, evel ; oevel. 

Perversi, ver-keerdelik ; slim- 
merlik ; qualik, quadelik ; quet- 
schelik. 
Perversio, ver-keeringe. 
Perversitas, ver-keertheid ; slim- 
heid, slimmigheid. 



Pes 



383- 



Pes 



Pervestigare, be-sporen; be- 
speuren. 

Pervetus, Pervetustus, over- 
oud. 

Pervicax, stoot-hoofdig, me- 
taph. Vide porrb, Pertinax. 

Pervidere, deur-sien. 

Pervigilare, deur-waken. 

Pervius, deur-snoode; over- 
snoode. 

Pervincere, over-winnen ; 
over-komen 't quaed, de pijn, &c. 

Perviridis, deur-groen ; in- 
groen. 

Pervivere, leven; ge-leven. 

Pervius, gangbaer ; deur-we- 
gig ; deur-gaende ; deur-gangig ; 
reisbaer; reisig; veilig. 

Perungere, ver-smeeren; over- 
smeeren ; over-strijken ; over-sal- 
ven ; be-smuisteren. 

Perungere pinguedine , droopen 
met vet. 

Perunctus, over-salft. Perunctio, 
salvinge. 

Pervolare, over-vliegen; deur- 
vliegen. 

Pervolvere, animo, vid % , 
over-denken ; over-slaen. 

Perurere, Peruri, branden ; 
bernen; deur-branden; ver-branden; 

6 

ver-barnen, ver-boraen ; uit-bran- 
den. 

Perutilis, oor-baerlik, oor- 
borlik. 

Pervulgare, ver-konden ; ver- 
kondigen ; ver-breiden. 

Pes, voet. Pes humanus, men- 
schen-voet. Pes vaccinus, koe-voet, 
&c. 

Pes itnus, hiele. Pedis imi pars 
posterior, verssen, verssene ; pro- 
prii, hiele. 

Pes tnutilus, truncus, stompe. 
Pes planus, plaetse, pletse. 



Pedis pars, inferior, planta, palma, 
vola, solum, vulgo Solea, callus, 
bal ; plante des voets ; pad, pane, 
vet. poot, poote ; sole; voet-sole. 

Pedis animalis feri planta, tetse, 
tatse, vet. 

Pedis digiti, teenen, tonen. Vide, 
Digitus. 

Pedis convexum, ntons, pectus, 
suprema Pedis pars, wrijf, wricht, 
ge-wricht, veurst, des voets. 

Pedis vola, concavum, concavitas, 
voet-hol; hoi des voets. 

Pedis in cavo vena, saphena, 
vrouwen-ader. 

Pes, ut, tnensa, sedis, &c. stapel; 
pikkel van stoel, tafel, &c. Pes 
ligneus, stelte. 

Pedis vestigium, voet-stap ; voefr- 
trede ; voet-spore. 

Pes anserinusA « /gansen-voet. 
. Pes corvi, >*w Jhaenen-voet. 

Pes leporis, )-S (hasen-pootkens. 

Pes veli,' veli ex tr emus angu- 
lus, seu funis quo transfertur 
velum, gaerde; schoot-horn. Pedem 
laxare, facere Pedem, schoot vieren. 

Pes, mensura genus; quatuor 
palmi vid % , seu digiti sedecim, 
voet; voet-maete ; werk-schoen. 
Pes porrectus, Pedis iusta mensura, 
staende voet. Pedum duorum spa- 
tium, stap. 

Peda, a, voet-stap. 

Peda, lang-been. 

Pedalis, voetig. 

Pedaneus iudex^ onder-schepen. 

iPedibus y minister vid*, looper; 
voet-looper ; lakkaie ; pagie ; nae- 
looper. 

Pedes, Pedester, voet-ganger. 

Pedes, voet-knecht. Pedites, Pedi- 
tatus, exercilus pedestris, voet-knech- 
ten ; voet-lieden ; voet-volk ; fan- 
terie, enfanterie, infanterie. pra^ 



Pes 



- 384 — 



Pes 



fectus Peditum, weifel, weivel, 
weifeler. 

Pedagium, vulgi: tributum h 
viatore Pedite exigi solitum, 
voet-tol. 

Pedes miles, fossor, pionnier. 
Pedites Quos vulgo corrupti 
dicitnus Peones, pro, Peditones, 
sunt qui militate opus faciunt, 
aggerem, fossas, &c. Ita los. 
Scaliger in illud auctoris de 
jEtna, Antrique demissis pe- 
dites fodisse latebris. Hinc 
cunicularii, aut fossor es militares, 
quasi peditones, dicti, pion- 
niers; Flandris dicuntur spaie- 
niers. [pijeniers, q. milites fossores, 
simplia veste rudi a loricatis distincti, 
I. K. Possint etiam videri dicti 
Pionniers, qui vallum struxerint, h 
Pieu Galltca voce, id est, vallum, 
at que pb st derivatum in quosvis 
fossores militares, F. K.] 

Pede brevis, kort-been. 

Pede mutilus, stomp-voet. 

Pedibus celer, lucht-voet, licht- 
voet. 

Pedum tegmina ex land subacid, 
vilt ; vilten schoen. 

Pedum f omenta, voet-voetsel, voet- 
vutsel, voet-futsel. 

Pedibus nudis, baer-voet; baer- 
voets; baerscher-been ; baerscher- 
voets. 

Pedis vinculum, boeie. 

Pede st ante, vulgi, staends-voets; 
voets-staends. 

Pede presso, spans-voets ; staens- 
voets. 

Pede tacito, lento, sen, Pedetentim, 
voetken veur voetken ; allenskens ; 
lengskens, fland. met goede 
moete ; schoonkens ; properlik. 

Pedetentim ingredi, suiverlik gaen. 
Vide etiam, Longiusculi. 



Pedatim ire, progredi, op sijoen 
pas gaen. 

Pedes ire, Pedibus proficisci, iter 
conficere, ingredi, gaen te voete ; 
te voet gaen. 

Pedem referre, in Pedes retrocedere, 
deinsen, deisen ; ver-trekken ; op- 
trekken ; achter-waerts wijken ; te 
nigge gaen. 

Pedem figere, stappen ; stippen. 

Pedem mali figere, mis-treden ; 
mis-terden. 

in Pedes se dare, coniicere, gaen 
loopen; sich op de vlucht be-geven. 

Pedibus complkatis sedere, schran- 
kel-beenen, s. s. 

Pedes distendere, scherde-beenen ; 
waei-beenen. 

Pedibus divaricatis & distcnsis, 
schredelink, scherdelink. 

Pedes motare, Pedibus palpitare, 
gesticulari, lille-beenen. 

Pedibus iunctis saltan, spans- 
voets springen. 

Pede alterno terram quatere, dans- 
sen. 

Pede premere, calcare, opprimere; 
Pedibus terere, broterere, treden met 
voeten; be-treden; be-terden; ver- 
treden ; be-dampelen, fland. 

Pedibus calcare, concultare, con- 
cutere, pultare, quatere, stampen, 
stalpen, met voeten. 

Pedibus argutari ; Pedibus sub- 
saltando identidem telam laneam rudem 
subigere, vollen ; inde kom sprin- 
gen. 

Pedibus manibdsque palpitare, ma- 
tare ; agitare & pulsate pedibus, 
stommelen (r); spertelen; spertel- 
beenen. 

Pede supposito in terram ddicere, 
voetken -setten. 

Pede unico saltare, vel, saltuatim 

(1) Etym. * fland.** Vrg. Talfitart. 



Pes 



38s - 



Pes 



currere, saltanddve inniti, hinkelen ; 
hinke-pinken. 

Pedes eundo in exteriorem partem 
deflectere, maei-voeten ; instar mes- 
soris . 

Pedem conferre, Pede collato pra- 
liari, hand-gemein werden ; man 
aen man komen ; voet bij stek 
setten ; voet houden. 

ai Pedes alicuius se abiicere; ante 
Pedes alicuius in genua procidere, 
voet-val doen ; qulque id facit, 
voet-vallig. 

PedisequuSy Fide, s , a Pedibus. 

Pedisequa, cameniere; kameriere. 

Pedisequa honoraria & nobilis, staet- 

dochter ; staet-jonk-vrouwe ; eer- 

jonk-vrouwe.' 

Pediculus, Pes parvus, voetken. 

Pediculus, Petiolus, &c. stele 

van het oeft; appel-stele; voetken. 

Pediculus \ luis. Pediculi, luisen. 

Pediculus in capite, hoofd-luis. 

Pediculosum caput, luis-bosch; luise- 

bol. 

Pediculus inguinalis , Pediculus 
planus, vulgi, plat-luis ; vilt-luis, 
ger. sax. sicamb. 
Pediculi ovum, nete. 
Pediculos legere, caper e, venari, 
luisen. 

Pediculis scatere, plenum esse, 
steken vol luisen. 

Pedicularis morbus, luis-siekte. 
Pedicularis, Pediculosus 9 luisig ; 
luis-sak ; luisachtig ; luis-poke ; 
luis-bosch. 

Pedicularia, Pedicularis herba, 
luis-kruid. 

Pedulis, Pedule, fascia Pedulis ; 
Pedulia, Pedules, fascia Pedules, 
veur-voet; veur-voeten; voet-voet- 
sel ; voet-vutsel ; voet-futsel ; voet- 
slets ; voet-doek ; sokke ; linnen 
oft wollen sokke ; besuine. Pedule y 
solea caliga, voeteling. Pedules 



anteriores reficere* ver-veur-voeten 
de koussen. Pedules posteriores refi- 
cere, ver-hielen, ver-versenen, ver- 
hak-stukken de koussen. 

Pedamen, Pedamentum, schoore : 
staek ; mikke ; prop, proppe ; 
schranke, schrenke. 

Pedare, schooren ; staeken, 
staeketselen. 

Pedatio, staeket, staeketsel ; weer, 
fland. 

Pedica, veter ; helde, halde ; 
voet-helde, sax. sicamb. stok; 
boeie. 

Pedica, capiendis pracipui 
avibus, kleppe, klippe, klemme ; 
knippe ; tudder, fris. tuier ; 
piere, fland. voet-strik. 

Pedum, pastorale potissimum, 
schaeps - lepel ; schaeps-spriet ; 
schaeps-schuppe, fland. staf ; 
spriet ; herder-stok ; holette, hoe- 
lette. 

Pedum pontificium, staf; krotse, 
krootse, a cruce. 

Pessulus, grendel ; wervel, 
worvel; veur-schuif; bout; klinke 
aen de deure ; sperreling, g. s. s. 
riege, rijchel, rijgel. Pessulus fer- 
reus, schuif-ijser. 

Pessulum obdere, Pessulo occludere, 
grendelen ; wervelen. 

Pessum, neder-waerts. 

Pessumdare, onder-brengen; t'on- 
der-brengen ; ver-treden ; over- 
vallen ; over-lasten. 

Pessum ire, abire, ver-gaen ; on- 
der-gaen; ver-Ioren gaen; tegronde 
gaen ; onder-komen ; onder-gaen 
te gronde ; ver-derven ; be-derven ; 
be-swijken ; sinken ; in-sinken ; 
ver-sinken, ver-senken; ver-gronden. 
Pessus, pessarie, id quod 
digiti forma feminis ex utero 
affectis subiicitur. Pessarium 
indere, dodden. 



47 



Pet 



— 386 — 



Pet 



Pestis, Pestilentia, Pestilitas, 
Pestilens morbus, lues, peste ; pesti- 
lencie ; sterfte ; saligheid ; gave 
Gods, de quavis lue h Deo q. 
immissa; plage; bijse, sicamb. 

Pestilens carbunculus , anthrax , 
pest-kole ; buie, buide. holl. fris. 
navus out macula post febrem, causon 
vel pestem apparens, peper-koren. 

Pestilens lues quad rupedum, schelm, 
ger. sax. sicamb. 

Peste infectos curare, schrobben ; 
reeuwen. Peste correptorum admi- 
nister, reuwer; defemind, reuwster. 

Pestilens, Pestifer, Pestiferus, pest- 
achtig; on-ge-sond; schelmig, vet. 
ger . Pestifer homo, Pestis, schelm. 

Pestilens ulcus, butse, vet. /land. 

Petaso, Vide, Perna. 

Petasus, reis-hoed ; schadu- 

wen-hoed ; schaeden-hoet ;. schijn- 

hoed; scheen-hoed ; stroien-hoed . ( 1 ) 

Petasus coactilis, vilt; vilten-hoed. 

Petasites , herb a, pestilentie - 
wortel ; dokke-bladeren. 
Petaurum, reep-dans. 

Petauristes, Petaurista, reep-dans- 
ser; guicheler; kokeler; tuimeler; 
kamer-speler; licht, locht, voet. 

Petauristam agere, reep-danssen ; 
tuimclen. 

Petere, bidden, (\>itten, germ .) 
eisschen ; heisschen ; heesschen ; 
soeken ; ver-soeken ; aen-soeken ; 
be-geeren ; vraegen ; werven, g. s s. 
uveren, nuveren ; vergen, (q. 
veur-geven.) 

Petere cum affectu, herken, vet. 

o 

hungkeren, proprii infantum 
& puerorum mammam aut ali- 
moniam appetentium. 

Petere omni contentione, hertelik 
bidden. 

(1) Etym. « Stroyen hoed. » 



Petere impudenter & inverecundl, 
gijlen ; schaden. (1) 

Petere locum aliquem, ut , rura, 
castra, Romam, &c. reisen; trekken; 
vaeren. 

Petitio, bede ; eisch ; heisch ; 
heischinge ; be-geerte ; ver-soek ; 
ver-soekinge ; request; petitie. 

Petitio principis, Fide, Exactio. 

Petitio iuridica, op-spraeke, G ra- 
tio, actio in aliquem, ius petendi 
exigetidive ab aliquo quidpiam, peti- 
toire actie. (Petttoria actio, vulgo;) 
instancie ; klage ; ver-soek ; wette- 
liken eisch. 

Petitio mutua, tegen-klage; tegen- 
klachte ; rcconventie. 

Petitor, eischer ; heisscher ; aen- 
legger. Petitorius, petitoor. 

Petitorem submovere, exceptione 
£jtc/tt^r£,nietont-fangbaer maken 
den aen-le^ger. 

Pet ax homo, kokin. 

Petigo, schorfte ; schorftheid; 
schorftigheid ; krauwagie ; droog 
krauwssel. 

Petiolus, Vide, Pediculus. 
Petorritum, waegen ; over- 
dektewaegen; rol-waegen ; koetse, 
koetsie, koets- waegen ; [q. lectus 
equestris, currilis, pet zu reiten. 
I. R.] 

Petra, velt, velts ; steen ; 
roetse ; rootse ; root-steen ; steen- 
rootse; steen-klippe ; kluppe, klep- 
pe, klippe. 

Petra mica, fragmentum quod 
scalpendo desilit, bikkel ; bikkel- 
steen ; pulvis seu pollen, bik. 

Petroselinum, peterselie ; per- 
selie ; persijn. 

Petroselinum Alexandrinum, alex- 
ander-wortel 

Petulans, brood -dronken ; 

(1) Hs. L. « Schaven. » 



Pha 



- 387 - 



Pha 



weldig ; welderig ; kril, krillig ; 
voer-loos; maeken-loos, \el . hae- 
tehk ; spijtig ; schamper ; ael-vaer- 
dig, ael-weerdig ; on-gebonden 
mensch; wulpsch; mal; raallaerd ; 
molen ; dertel ; vrept, %el. vrevel, 
wrevel, frevel; buiten-tier; buiter- 
tier ; pijnlik, pijlik, pijelik ; ver- 
taerd, ver-taerdig, s. s. fris. moed- 
willig. Vide etiam, Petulcus. 

Petulans nimid saturitate, sassem, 
sassaem, satsaem 

Petulanter, moed-williglik ; bui- 
ten-tier, buiter-tier; haetelik; spij- 
tiglik ; sassemlik; dertelik ; scham- 
perlik. 

Petulanter, triore iuvenum, wulp- 
schelik. 

Petulanter agere, ver-buiter-tieren, 
/land. 

Petulantia, moed-wille ; moed- 
willigheid ; welde, weelde ; mallig- 
heid ; stoeisterije, hoi I. fris. spij- 
tigheid ; pitse ; dertelheid ; voer- 
loosheid. Petulantia iuvenilis, wulps- 
heid. Petulantia ex nimid saturitate, 
brood-dronkenschap ; sassemheid, 
satsaemheid. 

Petulcus, horen-stootig ; ram- 
meler, remmeler, q. instar arie- 
tis ; tukkig, tukkachtig ; stoeiig, 
hoi. fris. spulks, hoi. fris. 
geilig. Vide porrd y Petulans. 

Peucedanum, verkens-venkel ; 
solfer-wortel. 

PhjEOPus, Vide, Arquata. 
Phagedena, slok-suchte; wolf. 
Phala, sive, Fala, turris 
lignea veteribus dicta fuit, 
halle: hinc Lovanii celebre gym- 
nasium, halle, id est, Phala 
vocatur ; Schola meniana. 

Phalacrocorax, waeter-rave ; 
swemmer-gans, sax. Vide, Anser. 
Phalanga, rol ; schip-rol ; 
stange ; draeg-boom ; boom. 



Phalangium, aranei genus, 
hein met de bellen. 

Phalanx, slag-orden ; ge-led, 
ge-lid, vande slag-orden. 

Phalarica, vier-bout. 

PHALERiE, peerd-cieraed; sadel- 
deksel; barde, be-hangsel, ge-smijde, 
der peerden. 

Phalerare, Phaleris ornare, bar- 
deeren. 

Phalerica, pisciSy wit-visch. 

Phallus, fungus for mam 
penis referens, ongers, onjers, 
ungers, eieren, q. d. manium seu 
cacodamonum ova. Ad. Iunio. 

Phanaticus spiritus, wer-geest, 
Vide pbst, Phantasma. 

Phantasma, Phantasia, schij- 
ninge ; dunk ; in-beeldinge ; drog, 
drug ; ge-drog ; ge-drogt ; spoke, 
spooke ; spooxel ; daese ; vaesche, 
vaese ; vise-vaese ; bokene, vet. 
vision, visioen; fantasije; swijmel; 
swijmelinge ; swijm ; grille in *t 
hoofd ; grille ; muisenisse ; muise- 
neste in 't hoofd. 
Phantasmate turbari, daesen. 
Phantasticus, qui variis phan- 
tasmatibus & deliriis, tanquam 
mola ventis, agitatur, molen ; 
mallaerd, vies, visierlijk ; viesaerd ; 
biesaerd, bisarre ; fantast ; fantas- 
tijk ; daesaerd, fland. dwaesel- 
achtig. 

Pharaonis avis, dood-hoof- 
deken ; avis, cuius caput depile 
cadaverum craniis simile. 

Pharetra, koker ; pijl-koker. 

Pharmacum ci, Pharmaca co- 
rum, meesterije ; recept ; drooge ; 
droogerije ; drooge waere ; droog 
kruid ; aptekerije, apotekerije. 

Pharmaci unius in alterius defi- 
cientis locum subsiitutio, ver-wisse- 
linge ; quid pro quo. 

Pharmacopola, droogist, drooge- 



Phi 



— 388 — 



Phl 



rij-verkooper ; apteker, apoteker ; 
meesterij-verkooper, fland. 

Pharmacopola circumforaneus , 
quak-salver. 

Pharmaceutria mulier, hexe; too- 
ver-hekse ; tooverinne ; weder- 
maekster. 

Pharmacopolium, droogerije-win- 
kel ; apoteke, apteke ; aptekerij- 
winkel. 

Pharus, locus unde indi- 
cium fit accenso igne ; item 
pro quavis turrt, vier-boete ; 
baeke; see-merk;lanterne; schouw- 
toren ; schouwe, schoude ; kape ; 
waerder ; waer-toren ; waerde ; 
weerde ; weerde-toren ; beffroi ; 
belfort, belfoort. 

Phaselus, baksken ; schuitken ; 
boot : raseel, raseil ; raseel-schip ; 
rae-schip. 

Phaselus, Phaseolus, legumen, 
peerds-boone ; zeeuwsche boone, 
de minore vid* : ut maior Phaseo- 
lus, turksche boone. 

Phasianus, Phasidis, Phasiaca 
avis, fasan, faisant ; woer-haen, 
vet. limogie, fland. 

Phausinges, maeschelen, ma- 
schelen, aende beenen. 

Phelus, <fyn\6<t, malus, de- 
ceptor , impostor, improbus, 
fiel, fielt. 

Pheretrum, kasse; heiligdom- 
kasse. Vide, Feretrum. 

Phi, respuendi particula, 
kak ; fi. 

Phiala, schale; drink-schale ; 
kop ; drink-kop ; fioole, vioole. 
Phiala ambigua, qua fundo, sive 
pede quo insistat, caret, klokke. 

Philargyrus, geld-gierig. Phi- 
largyria, geld-gierigheid. 

PHILETES, <f>i\i]T7j^ t iriKrjTas, 
latro, fur. Gallis hinc piller, 
Italis pigliar, sumere. 



Philologus, lief-hebber der 
vrije konsten. 

Philomela, nachtegael. Vide, 
Luscinia. 

Philomusus, lief-hebber der 
ge-leertheid, &c. 

Philopotes, kuit-haen. 

Philosophia moralis, tucht- 
leere ; sede-konste. 

Philotesius crater, wel-kom- 
beker; soen-drank. 

Philotesium craterem bibere, dood- 
drinken alle vijandschap. A pud 
Germanos acceptus a propinante 
cyathus adimit omne ius agendi 
iniuriarum : ita ut post acctp- 
turn Philotesium poculum, 
veterum iniuriarum meminisse 
sit turpissimum. Erasm. in 
Chiliad. 

Philtrum, cavum in labro 
superiore sub naribus, lippen- 
voorken. 

Philtrum, poculum seu phar- 
macum amatorium, liefkcns- 
kruid ; liefkens-drank ; minnen- 
drank ; boel- drank ; kruideken 
loopt (a His, volgt) mij nae. 

Philyra, linde ; linden-boom, 
h mollitie materia, ut Ovidio 
molles tilia; levis tilia, Fir- 
gilio. 

Philyra, Philura, blad, vel, 
papiers ; schroode ; schroie. 

Phlebotomus, ader-snijder, & 
contracts, aer-snijer, arsnij, &c. 
qua pro Medico usurpantur. 

Phlebotomum, vlemme ; vlieme ; 
vliem-ijser ; vlimme ; lancette. 
Phlebotomum quo veterinis iumentisfiu 
sanguis detranitur, slag-vliem. 

Phlegma, flome; fluime; vlie- 
me, vlijme, vet. slijm, rekseninge, 
vett. koder, ger. sax. sicamb. 
Phlegmata spuere, fluimen. 
Phlegtnaticns, fluimachtig. 



Pht 



- 389 - 



Pic 



Phlegmone, sweere ; sweir ; 
swellinge ; ge-swel ; swijn-puiste ; 
grellige puiste ; droes ; droese, 
/land. 

PHLYCTiENA, wild-vier ; wijn- 
pokke. 

Phoca, see-hond ; zee-kalf. 

Phocena, piscis, bruin-visch. 
Vide, Tursio. 

Phceniceus color, kastanien- 
bruin ; nagel-verwe, h, nagel, 
id est , claims. 

Phcenicurus, rubrd caudd 
avicula genus, rood-steertjen. (1) 

Phcenix, avis, sOnnen-vogel ; 
vogel fenix. 

Phcenix, herba phcenicea, mui- 
sen-koren. 

Phcenix, ventu s, noord-noord- 
west. 

Phonascus, sang-meester ; ca- 
pelle-meester. 

$6pro<t t borde, burde. 

Phratria, broederschap ; gui- 
de, gelde. 

Phrenesis, Pbrenitis, dulheid 
van hoofde ; rasende siekte ; hers- 
sen-woed; keie. 

Phreneticus, dullaerd; dul-kop; 
dul van hoofde ; hefssen-woedig ; 
kei. 

Phrygia, Phrygiana vestis, 
gestikt kleed. 

Phrygium opus, stiksel ; bor- 
duersel ; borduer-werk ; boorduer- 

sel ; boorduer-werk. 
00 
Pbrygio, borduer-werker ; beeld- 
wever, £.*.*. stikker; sijden-stikker. 
Phthisis, uit-droogende siekte; 
teeringe; swijn-suchte; swijnende 
suchte ; swind-suchte, sax. 

Phthisicus, uit-droogende van 
siekte. 

Phthiriasis, luis-siekte. 

(1) Etym. « Rood-steertkcn ». 



Phu, herba, sper-kruid. Phu 
minimum, velt-kroppen ; velt-lat- 
touw ; vette koes. (1) 

Phylaca, ge-vangenisse ; ge- 
vangen-huis; kerker ; gioole inde 

a 

kerker. 

Phylacista, kerker-meester ; ker- 
ker-hoeder; steen-^ aerder ; steen- 
wachter ; stok-meester ; cippier, 
sippier ; stokke knecht, stekke- 
knecht ; stok-bewaerder. 

Phyllitis, herba, herts-tonge. 
Physeter, belua marina, 
waeter-blaeser ; spuit-wal ; wal- 
visch ; wervel-poel; spritser, Potte- 
ro ; piscis cetacei generis flue- 
turn aquarum in altum reflans. 
Physis, natuere. 

Physicus, natuerlijk. 

Physiognomus, waer-segger. Phy- 
siognomia, waer-seggerije ; waer- 
segginge: fitiraus; fiselmije. * bene 
dicitur , Aerd-kenninge 

Piare, boeten : reinigen ; pur- 
geeren. 

Piaculum, peccatum, sonde, 
sunde. 

Piaculum, expiatio, sond-offer. 

Piaculum, Piaculare factum, 
soen-stuk. 

Piaculum, soen van dood-slag. 

Piaculares nummi, pecunia, soen- 
penningen. 

Piaculum, Piaculare sacrum, siel- 
misse ; sacrificie. 

Piacularem pcenam here, peni- 
tentie doen. 

Pica, exter ; aexter ; egster ; 
hegster, sax. aexe ; atsel, germ, 
sicamb. hanneken,/7awd. [kladde- 
gat, holl. I. R.] 

Pica glandaria, Pica varia; Pica 
garrula genus ; Graculus qui- 
busdam dicitur, roetaerd ; gai, 

(0 Hs. 



Pig 



— 390 — 



Pil 



gaei, vet. weiten ; hanne-wuit, 
&, koolen, fland. maer-kolf, 
sicamb. gierau. 

Pica, absurda tnulierum 
gravidarum appetentia, vrou- 

o 00 

wen-lust ; vremden-lust ; belust- 

o 

heid; lust der be-vruchter vrouwen. 
Picea, Vide, Pix. 
Pictura y Vide, Pingere. 

Pictatium. Vide, Pix, seu, 
Pyctatium, &, Pitta. 

Picus, Picus Martins, specht. 

Picas niger, hout-kraeie. 

Picus, piscis, Vide, Cyprinus. 

Piger, lui, lei ; loi, sicamb. 

leusig; losig, sax. luisig; ledigaerd; 

legaerd; luiaerd; loom; lome, vet. 

holl. lompsch, vet. vaddig; vadsig; 

sloef; slot, holl. traeg; hand-loos; 

vuil; doen-niet; gemakkelik mensch. 

Piger valde, in-Fui. 

Pigri, luielik ; traegelik. 
Pigrcre, Pigrescere, Pigritia se 
dare, ledigaerden ; legaerden ; lui- 
aerden ; ver-traegen ; traegen ; ver- 
sloeffen. 

Pigritia, legaerdije ; luierdije ; 
luiheid ; losigheid, leusigheid ; 
vaddigheid ; traegheid. 

Pigere, ver-drieten ; on-lust 
hebben; spijten. Piget me, dat spijt 
mij. 

Pigmentum , Pigmentarius , 
Vide, Pingere. 

Pignus, pand, (it band, in- 

?uit Becanus, quia est vincu- 
um fidei ;) onder-pand ; borge ; 
seker ; seker-borge ; wedde ; wed- 
dinge. Pignus accessorium, toe- 
pand . Pignoris fructus , weder- 
tocht, Grotio. 

Pignerare, Pignerari, Pigtwri 
obligare ; in Pignus vel Pignori dare, 
ponere, opponere, ver-panden ; be- 
leenen ; be-swaeren ; setten, stellcn, 



te pande. Pigneratitius , Pignori 
oppositus, be-leent ; be-pant ; be- 
swaert. Pignori esse oppositum, staen 
te pande. 

Pignus caper e ; Pignora apprehen- 
dere aut ferre; Pignerare, Pignerari; 
Pignora caper e, persequi, percludere ; 
vulgo, Caper e per executionem, pan- 
den ; pandinge doen ; af-panden ; 
be-setten ende be-slaen den pand ; 
executeeren. Pignorator, qui pig- 
nus accipit, pander, paender; 
idem quod, deur-waerder. 

Pignus liberare & luere, lossen 
den pand. 

Pignus in certamiru deponere, on- 
der-setten. 

Pignore deposito certare, wedden ; 
weddinge doen. pro pignore deponere 
cervicem : se obiicere periculo 
capitis, den hals onder-setten, 
ergens veur-strekken, oft ver-strek- 
ken. 

Pigneratio, represalie. 

Pignora, kinderen. 

Pila, mortier ; kruid-steen ; 
vijsel. 

Pila, lignum acutum quod 
in terram aut aquam defigitur ; 
pijle ; staek; stijl. Pila, columna, 
suile, sulle ; pijlerne, pilerne. 

Pila muris obnitentes, & labans 
adificium fulcientes, schoor-hout ; 
stutters. 

Pilas alti in terram depangere, 
pijlen ; heien. 

Pila, opus in aquis iactum, 
educttimve ad portuum & agge- 
rum tutelam, hoofd aen den 
water-stroom. 

Pila, Pila lusoria manu- 
aria, recussatilis, bal ; kaets- 
bal ; plotte, vet. 

Pila clavaria, slag-bal ; kolf-bal. 

Pila ventosa, wind-bal ; balon, 
baloen, palloen. 



PlL 



— 39* — 



PlL 



Pila paganica, laxior , tnolliter 
farta, pof-bal; pappaerd, //. 

Pila plumbea y loot ; looten-kloot ; 
wapper. 

Pila amentata, solle, sol, hoi I. 

Pila nivea 9 sneeuw-bal. 

Pilam sectari ; ludere pild palma- 
rid ; pi lis ludere ; exerceri pild, 
kaetsen, ketsen ; met den bal ket- 
sen ; keuselen, kuiselen. 

Pilam dare, adiicere, in rectum 
tnittere; Pild dataiim ludere, op- 
geven den bal; steken; stek-ballen. 

Pilam in sublime iactare, sollen, 
holl. & metaph. durius quidpiam 
tractare. 

Pila ludus, kaets-spel : quod 
etiam usurpatur pro Spharisterio, 
seu loco Pila exercitio destinaio. 

Pila ictus ; item, Pila meta sive 
terminus, kaetse, ketse. 

Pila excipienda emittenddve reti- 
culum, rakket. 

Pila instar resultare, stuiten. 

Pilarius, guicheler. 

Pilula, keusel, kuisel, kosel. 

Pilula saccharea, suiker-erwten. 

Pilula precatoria, pater-noster ; 
teeken aende pater-noster ; vijftig- 
ken. 

Pilula stercoraria, keutel ; dreutel ; 
kotel ; drotel ; drol. Pilula verve- 
cina, schaeps-keutel. 

Pilula, vulgi, pille, pilleken. 
Pilare, a pud Ammianum, 
pilleeren ; plonderen. [Forti q. 
Pilare, id est pillos (1) extrahere, 
ad pilorum usque ratictm (1) vellere, 
F. R.] 

Pilentum, staet-wagen ; han- 
gende wagen. 

Pileus, Pileum, hoed, ab 
hoeden, id est, tueri, protegere, 
tuil-band ; barret, birret ; mutse ; 

(1) Hs. L. radicem. 



muitse ; bonet ; kappe ; kapeau ; 
kapeline. 

Pileus latus, profundus, & in 
scapulas usque demissus, mutse, 
amutse, almutse. 

Pileus planus, planitie rotundd, 
klap-mutse. 

Pileolus rotundus, gabbe, gabbe- 
ken, vet. 

Pileus, capitis integumentum 
quod aquam non transmittit, 
vilt ; vilten hoed: 7r/Xo9, id est, 
lana condensata sive constipata. Inde 
etiam Pila lusoria, h pilorum 
constipatione, Bon. Vulcanius. 

Pileus cornutus, Pileus quadran- 
gulus, toten-mutse. 

Pileus pellitus, pelliceus, bonte- 
mutse. 

Pileus chalybeus, storm-hoed ; 
staeltn-hoed ; helm, helmet. 

Pilei ornatus ; id quod Pileis 
ornatus causd imponi solet 
tuilken ; Becano. 

Pileus nocturnus, nacht-doek ; 
slaep-huive ; nacht-mutse ; slaep- 
mutse ; kap-mutse, boll, sicamb. 

Pileo, Pilopceus, hoed-maeker ; 
bonet-maeker. 

Pileum naturale, membrana 
quam infantes capiti obvolutam 
praferunt in ipso ortu, helm, 
k galea similitudine. 

Pilosella, herba, muis-oore. 

Pilum, worp-spiesken; schicht; 

schacht. Pilum catapultarium, sive 

catapultium, bout ; bout-pijl ; qua- 

reel, vet. 

Pilum, mortier-stamper; mortier- 
stok, fland. 

Pilum ruidum ; palus in mold 
olearid, qui in sublime evec- 
tus, mox decidens subiecta 
comminuit, heie ; olie-blok; slag- 
hout. 

Pilus, haer; hare; pijl; haer-pijl. 



Pin 



— 39* — 



Pin 



Pilus adversus, tegen-stroom des 
haers. 

Pili subalares, oxeUhaer. 

Pili narium, neus-haer. 

Pilorum flos, Pilorum ad tetnpora 
erupt io, vlasschen baerd. 

Pilis obducere, be-haeren. 

Pilos sua sponte amittere, remit- 
ter e; Pilorum defluvium pati ; item 
& pennarum plumartimve, haeren ; 
ruiven. Pilorum defluvium, ruivinge. 

Pilar e, Pilos detrahere, haer- 
plukken. 

Pilosus, gehaert ; haerachtig ; 
haerig ; rouw-haerig ; rouw van 
haer ; ruidig ; ruig. 

Pili rari, Raripilus, dun-haerig. 

Pilicrepus , knip-scheerer . qui 
pilos cum forficularum crepitu 
truncat . 

Pilatrix, haer-trekster. 

Pimpinella, bevernelle ; bever- 
naert ; pimpernelle. 

Pinacotheca, jouweel-kasse ; 
cabinet. 

Pinax, summa tabula fora- 
minosa organi pneumatici y wel- 
berd van d'orgelen. 

Pincerna, schenk ; schenker. 
Pingere, beelden ; schilderen, 
q. d. clypeum formare sive pingere ; 
maelen, g. s. s. fris. holl. 

Pingere rudiori penicillo, aut, 
Picturam incipere, rudimentum fa- 
cere pictura, dood-verwen ; be- 
trekken. 

Pingere encausto coloribtisve adustis, 
sive igne adbibito, maeleeren ; email- 
leeren 

Pingere punctiunculis, ponssen, 
pontsen, puntsen. 

Pingere acu, stippen, strikken 
met de naelde. 

Pingere fuco, blanketten. 

Pingere inepti, sabberen ; brabbe- 
len ; krabbelen; kladden; kladderen. 



Pictus, Picturatus^ gebeeldt; ge- 
schildert; gemaelt. 

Pictus encausto, gemaleert. 

Pictor, schilder; maeler; pingier. 

Pictor ineptus, kladder ; klad- 
schilder; sabberer; plagger, (q. d. 
maculator tantiim;) plak-verwer.(i) 

Pictorum colons, verwen der 
schilders. 

Pictura, schilderije ; maelerije ; 
maelsel ; ge-mael, vet. 

Pictura linearis, be-trek; trek. 

Pictura rudibus lineamentis con- 
stans, be-werp, be-worp der schil- 
derije. 

Pictura foliacea, ; frondarium 
opus, encarpa, thyrsi, acanthi, 
helices, loof-werk; loover-werk ; 
bloem-werk. 

Pictura textilis, tapijt, tapeet ; 
tapisserije. 

Picturata vestis 9 gebloemd, ge- 
beeld kleed. 

Pictura tonus, splendor, vigor 
medius inter lumen & umbram, lus- 
ter, luister; af-setsel, uit-stekinge 
der schilderije. 

Picturam miniare, lumineeren, 
illumineeren, ver-lichten, de schil- 
derije. 

Pictura maculosa & inepia, klad- 
derije ; klad-schilderije. 

Pigmenta, verve der schilders. 

Pigmentum, blank; blanketsel. 

Pigmentum rubrum^ minie ; mij- 
nie ; menie. 

Pigmentum oleo tritum & macera- 
turn, olie-verve. 

Pigmentum aqua tritum, water- 
verwe. 

Pigmentarius, salf-verkooper. 
Pinguis, vet. ager Pinguis, vet 
land. Pinguis corpore, bolster ; ge- 
lijvig ; vol-lijvig. Pinguis homo, 

(i) Etym. « holl. j. klad-schilder. » 



Pin 



— 393 — 



Pin 



smul ; vet-sak. Pinguis aqualiculus, 
abdomini serviens homo, smeer- 
buik. nimid Pinguedine saburratus, 
on-vermogen mensch van vettigheid. 
Pinguis, unguinosus, vet; smeerig; 
smeerachtig ; smoutachtig. Pinguis 
merx, vette-waere. 

Pingui seu crassd minervd, groffe- 
lik. 

Pingue, Pinguedo, Pinguitudo, 
vet ; vettigheid ; smeer, smaer, 
smere. 

Pinguedo subcutanea, spek, vet. 
id est , smeer. 

Pinguedine confertus, deur-regen 
van spek. 

Pinguedo liquid a, smout ; smalt. 

Pinguedine se inquinare, smullen. 

Pinguedo ad ignem liquata, droop- 
sel. 

Pinguedine perungere , droopen 
met vet. 

Pinguedinis adust a & exsucca* 
crusta, kaeie, kaie, kaede, kaeien. 

Pinguedinem supcrvacaneam tol- 
lere, vlieten, fris. (i) 

Pinguefacere , vetten ; raasten, 
mesten. 

Pinguescere, Pinguefieri > vetten ; 
groven. 

Pinguiarius; qui candelas, adipes, 
oleosas merces, arvinas, alidque pin- 
guid, & liquamina vendit, vette- 
waerier. Pinguiaria officina, vette- 
waerije. 

Pinna, pinne. Pinnum (2) 
antiqui dicebant acutum, teste 
Nonio ex Varrone. 

Pinnatus, gekerft. 

Pinna murorum; fa s t ig ii adi- 
ficiorum eminentia 9 tinne ; 
transse ; kanteel ; kanteel-steen ; 
torneel, vet. gariete, geriete, ge- 

(1) Etym. « Pinguedinem super natantem. » 

(2) Etym. « Pennum. » 



rijte, fland. Creneaux, gall, 
wall on. voien, foien. 

Pinna, Pinnula, piscium, vimme, 
vinne, vlimme vande visch ; visch- 
vederen; visch-vinnen; vlot-vederen. 

Pinna avium, Fide, Penna. 
Pinsere, stampen ; stooten ; 
morselen, sax. sicamb. fland. 
booten, fland. 

Pinsere, Pinsare, Pistillo terere, 
stampen inden mortier. 

Pinsere h tergo, guisen setten ; 
de guig nae steken, hoi I. 

Pinsere, kneden ; bakken ; brood 
bakken. 

Pistillum, stooter; stamper; mor- 
tier-stamper ; mortier-stok, fland. 
&, morsel-stamper. 

Pistrinum, molen; stamp-molen: 
bakkerije ; bak-huis ; bak-buer ; 
oven-huis ; dven-buer. 

Pistrina dulciaria, pastei-bak- 
kerije. 

Pistor, bakker ; brood-bakker. 
Pistrix, bakkersse. 

Pistor dulciarius, pastei-bakker ; 
lief-koek-bakker ; koeke-bakker. 

Pistorium opus dulciarium, pastei- 
bakkerije. 

Pistus, gebakken. Pistum, Pis- 
tura, Pistorium opus, bak ; ge-bak ; 
bakkerije. 

Pistorius alveus, moelie ; moelde ; 
bak-trog. 

Pinta, vulgi, pityna, pitna, 
hemina, pinte, pint-pot. 

Pinus, arbor conifera, pijn- 
boom ; pijn-appel-boom ; denne ; 
dennen-boom ; kijn-boom , kien- 
boom, kien-hout, get . sax. si- 
camb. 

Pinaster, Pinus silvestris, 
vueren ; vueren-hout ; vuiren-hout. 

Pinea nux, pijn-appel ; pijn-not; 
dennen-not. 

Pineus nucleus, pijn-kerne. 



48 



PlR 



394 — 



Pis 



Pinetum, pijn-boom-bosch. 
Pipare, Pipare, Pipilare, pij- 
pen ; piepen ; sirikken ; cirken, 
als een mussche ; gilpen, boll. 
Pipulum, Plauti, keke. 

Piper, peper. Piperis granum, 
peper-koren. 

Pipere condire, imbuere, peperen. 
Pipere conditus, Piperatus, gepepert. 
Piperatum, peperken; peper-sauls- 
ken. 

Piper aquaticum, herba, waeter- 
peper. 

Piperitis, herba, pauwen-kruid ; 
kost. 

Pipilare, Vide, Pipare. 
Pipio, columba pullus, duif- 
ken ; jonge duive. 

Pipire, Vide, Pipare. 
Pirata, see-roover ; schip- 
roover; vrij-buiter. (i) 

Piratica, see-rooverije. Pira- 
ticam exercere, see-rooven ; op vrij- 
buit vaeren. 

Pirata terrestris, stract-roover ; 
straet-schender: etiam, vrij-buiter. 
Pirola, (2) herba, winter- 
groen. 

Pirula, nasi orbiculus, neus- 
balleken ; neus-tippeken. 

Pirus, peer-boom; peir-boom ; 
peereler. 

Pimm, peere, pere, peire. 
Pirum acidulum, postautumnale, 
ijs-bout ; ijs-boutken. Pirum curti- 
pendulum, kort-stele ; kort-steelken. 
Pirum falernum, kansuweele. 
Pirum fracidum ; Pira pramollia, 
putrescentia, lulle peire (3 ) ; platte 
peire; buik-sieke, oft buik-sichtige 
peire ; ver-molsende peren. (4) 
Pirum librale, pont-peire ; luite. 

(1) Etym. « Vrij-bueter. » 

(2) Etym. v 'Pyrola. » 

(3) Etym. 9 f land. » 

(4) Hs. Etym. « ver-molmsende. » 



Pira manibus subigenda, ut mollia 
et mitia reddantur, waggel-peiren. 

Pirum musteum, smout-pere : & 
per metaph. palpum, blanditut, 
blandimentum. 

Pirum pomponianum, mammosum, 
tafel-peire. 

Pirum regiutn, mispel-peirken. 

Pirum signinum, Pirum testaceum, 
riet-pere. 

Pira strangulantia,gulam stringen- 
tia, worg-peiren. 

Pirum superbum, water-peirken ; 
tijd-peirken. 

Pirum venerium, colorafum, ve- 
nus-peire. 

Pirum volemum, sementinum, mus- 
teum, buistink ; vuistink ; vuist- 
peire ; qubd volam manus im- 
pleat. 

Pirasium; Piratum, D. Hieron. 
peer-drank. 

Piscis, visch. Pisciculus, vis- 
ken, vischeken. 

Piscis marinus, pelagius, aquoreus, 
see- visch. 

Piscis fluvialis, fluviatilis, stroom- 
visch ; rivier-visch ; vloed-visch ; 
groen- visch ; versche visch, q. 
qui non in aqua salsd vixerit. 

Pisces testacei, duro operimento, 
schelp-visch. 

Pisciculi minuli, elixatilcs, grouw, 
grout, groutken. 

Piscis delicatioris genus, pors. 

Piscis palustris, lacustris, vijver- 
visch ; moer-visch. 

Piscis lurbinatus, hulke ; kink- 
horen. 

Piscis fustuarius, Erasmi, stok- 
visch. Vide, Asellus arefactus. 

Pisces murid conditi, sive durali, 
gesouten, in-gesouten visch. 

Piscis in patella frixus, pan-visch, 
holl. 

Piscis arista, spina, aculeus, os, 



Pis 



— 395 



Pis 



vlieme vande visch ; grate, graet ; 
visch-graet; leme, lovan. Piscium 
pinna , vlot-vederen. 

Piscium branchia, kieve; kieuwe; 
kievel, ger. sax. sicamb. kouwe; 
wammen der visschen. 

Piscis ovum ; ova Piscium femi- 
narum, roge ; roger ; kite, kijte, 
kiete, kuite. 

Piscis segmen, nucleus, schelfer, 
klister, vande visch. 

Piscis squama , schubbe ; vlome, 
sax. sicamb. 

[Piscium copia qua sufficiat und 
vice coquendo, socle visch. Hinc 
transfertur ad quamvis alicuius 
mercis copiam : Wat gelt dat 
sodeken, sooiken ? I. R.] 

Piscium liquamen, visch-sop. 

Piscium more generate, veusen, 
/land. 

Piscem desquammare, squammis 
exuere, schrabben, schubben, vlo- 
men, schelferen, den visch. 

Piscem exenterare, exdorsuare, op- 
doen, ont-weien, spouwen, spou- 
den, spauden, ont-weiden, reiten, 
breken, gallen, den visch. 

Piscem exossare, graeten, ont- 
graeten, den visch. 

Piscium aliquot generibus capiendis 
oportunum tempus, teele, teelte. 

Piscari, Piscibus insidiari, Pisces 
venari, visschen. 

Pisces pulsando in rete adigere, 
polssen. 

Piscator, visscher. 

Piscatoria navis, visch-schip ; 
buise. Piscatorium navigiolum, visch- 
schuitken. 

Piscatorium rete, visch-net. 

Piscatoria linea ; funiculus, 
hamatus, calamus, angel-roede ; 
snoer-engel. 

Piscatoria linea cortex subereus, 
dobber. 



Piscatus, us, visch-vank. 

Piscatus, Piscaria, visscherije. 

Piscibus recondendis locus, Piscium 
reclusorium, seclusorium, nassa, ser- 
voor ; savoir ; reservoor ; visch- 
boeier, fland. brug. 

Piscina, vijver; wouwer; wijer; 
visch-wijer; visscherije (i); waede, 
waeie, sicamb. swette, ger. sic. 
waege, g. s. s. dijk ; visch-dijk ; 
visch-gracht ; visch-put ; piscine ; 
maer, mer, fris. boll, sicamb. 
Hebrai omnem aquarum con- 
gregationem Mare vocant, ut , 
Mare Galilea, Tiberiadis, &c. Beda. 

Piscinam augere prole piscium, 
spijsen den vijver. 

Piscina, macerando lino fossa, 
Columella , rotte, rootte. 

Piscarius, visch-kooper ; visch- 
verkooper ; visch-menger, visch - 
manger. 

Piscarium jorum, Piscaria, visch- 
markt. 

Piscosus, Pisculentus, visch-rijk. 

Pisculentus dies, quo c ami bus 
abstinetur , visch-dag. 

Pissasphaltum, Pisselaon, Fi- 
de, Pix. 

Pistacium, fistike. 

Pistillum, Fide, Pinsere. 
Pistoletum, vulgi, knip- 
busse; [A Pistoia ; Italia opido, 
ut volunt. I. R.] Pistool, pistolet. 

p£Lm. ! ™<> PlNSERE - 
Pisum, erwtte, erwte, erte, 
aerwete. 

Pisum maius, Pisum Romanum, 
stok-erte. Pisi genus quod ramalibus 
sive baculis fulcitur. 

(i) Vrg. De Visschen jen geheeten het 
Vroon, ten jare 1433 aan de stad Leiden 
in erfpacht gegeven. Taalkundig onder- 
zoek door D* M.De Vries. Leiden, E. J. 
Brill. 1858. 



Pix 



— 396 — 



Pla 



Pisa cum suis folliculis, erwt- 
houde; puele, pole, boll. 

Pisorum cremor, sive ius, porreie, 
purreie, fland. 

Pisi formd tragemata, ex saccharo, 
suiker-erwten. 

Pithaules, sak-pijper. 
Pitissares, sippen ; lepsen ; 
lap-sakken ; pintelen, pinteleeren ; 
peuselen ; meuselen, boll. 

Pittacium, Fide, Pix, item, 
Pyctacium. 

Pituita, glid-water; fluime; 
fleme ; vlieme ; qualster, sax. 
koder, g. s. s. 

Pituita oris, seever ; seeveringe ; 
quijl, (juiel. 

Pituita oris crassior, mosschel. 

Pituitam oris emittere ; ex ore 
sputare, seeveren ; quijlen. 

Pituita oculorum ; ocularis, Ho- 
ratio; Pituita cursus 9 oog-dragt ; 
oogen-dragt ; oogen-etter. 

Pituita, gallinarum avHmque 
morbuSy pip, pippe, pipse, pipeie, 
papeie ; spouwe. 

Pituitosus, fluimachtig; pipsig ; 
ver-snot, ver-snoft, ver-snuft, ver- 
snotert. 

Pituitosus instar pueri, quijl-bab, 
quiel-bab : & scommatici in 
oominem iuvenem gnarulum, & tamen 
insulsum, &c. 

a 

Pius, berm-hertig ; genadig. 
PiuS, god-salig ; god-vorchtig, 

{jod-vruchtig ; god-dienstig ; geeste- 
ik ; devoot ; religieus. 

Pit, genadiglik; heiliglik; devo- 
telik. 

Pietas, god-vorchtigheid ; god- 
vruchtigheid ; gods-saligheid ; gods- 
dienstigheid ; devotie ; religie. 

Pia mater cerebri, herssen-wind- 
sel. 

Pix, pek: pik, sax. sicamb. 
boll. 



Pix arida, concreta, excocta ; Pix 
navalis ; Pix dura instar lapidis ; 
steen-pek ; schip-pek. 

Pix liquida, fluida, ter, teer, 
teere, terre, tarre. 

Picare, Pice linere, oblintre, pek- 
ken; be-pekken; ver-pekken; over- 
pekken ; terren. 

Picatus, Pice illitus, gepekt ; be- 
pect. Picatum, Piceunt, vas, pek- 
tonne ; pek-vat. 

Picata manus, Martialis (pro 
quo aliij piperata, legunt), haek- 
achtig. 

Piceus, swart, swert; pek-swert. 

Picea, arbor, pek-boom ; mast- 
boom; dennen-boom; rood-dennen- 
boom ; pek-dennen-boom . 

Pittacium, plaester; wond-plaes- 
ter. 

Pittacium, minute ; minuete- 
brief ; be-scheed ; bescheed-brief ; 
cedel, cedule, schedel. Vide etiam, 
Pyctacium. 

Pissasphaltum, factitium, mom- 
mie, mummie. 

Pisselaon, pek-olie. 

Placenta, ge-bak ; krappe ; 
struive ; fletse, lovan. vlaede, 
vlaeie ; taerte ; wafel ; noele, nole, 
sicamb. id est, wafele, vulgo, 
Nebula. 

Placenta mellita, lief-koek ; kruid- 
koek ; fijnen-koek ; seem-koek ; 
soete-koek ; peper-koek. 

Placenta umbilicata, crustulata, 
korst-pasteie. 

Placenta ex caseo, ovis, tnelle, &c. 
lek-frite, fland. 

Placenta ex ovis, butyro, lacte, 
herbis, lardo, &c. kassaerd ; sic 
dicta h patella stridor e ; eier- 
koek. 

Placentis apta herba, struif-kruid ; 
bak-kruid. 

Placere, ge-lieven \ be-lieven; 



Pla 



— 397 — 



Pla 



be-haegen ; nuegen, noegen ; ge- 
ne ue 
noegen ; be-noegen ; be-vallen ; ge- 
vallen ; be-herten ; be-hertigen ; 
gaden, gaeien ; aen-staen ; goed 
dunken ; handen ; greten, greiten, 
greiden, gereien ; haeiten. 

Placer e sibi, glorieus zijn. 

Placet, ik bens te vreden. 

Placuit, het heeft mij goed ge- 
docht. 

Placens, aen-genaem. 

Placitum, liefte; be- liefte ; wil- 
geval. Placitum, quod ita placet 
ut eo potiri velxmus, id (inquit 
Becanus) gade sive gaei signi- 
ficat; daer wij gading in hebben. 
Hinc apud vett. Cains, &, Caia, 
qua pronunciabantur, Gaius, 
Gaia. 

Placitum senatus, principis, &c. 
be-sluit des raeds ; arest, arrest ; 
ordinancie ; plakkaet, plakkaert, 
q. d. plak-kaerte. 

Placitum, vulgi, &, Placitare, 
pleite, &, pleiten, hoi I. Fide, 
Iudicium. 

Placiti, patientiglik. 
Placidus, vredsaem, vred- 
samig ; vredig, vredelik ; saecht- 
moedig ; sedig ; ge-sedig ; satig, 
ge-saet, ge-saetig, holl. deftig ; 
dwee ; ge-dwee ; ge-dwaen ( i ) ; 
ge-dweegsaem ; goedig ; goedelik ; 
goeder-tier ; goeder-tieren ; goeder- 
hande ; berve, sax. fris. on- 
stuer; lijns, lins, g. s. s. roeuwig; 
rustig ; ge-rust ; stil, stille ; kalm ; 
ood-dwongel, vet paiselik, paisi- 
belik ; patient. 

Placidus ingenio, saecht-sinnig. 

Placidi, vredeliken ; vredsaem- 
lik ; satiglik, vet. saecht-moedig- 
lik ; gerustelik ; goeliken, holl. 

(i) Hs. Etym. « Ghe-dwaey. » 



stillik ; properlik ; paiselik ; paisi- 
belik ; patientiglik. 

Placare, be-vreden ; be-vredigen ; 
soenen ; ver-soenen ; ver-soeten ; 
stillen. 

Placatus 9 gestilt. 

Placabilis, saecht-moedig ; ge- 
seggelik. 

Placator, ver-soener. 

Placatio, Placamen, Placamentum, 
ver-soeninge. 

Placamen, soen-offer. 

Plaga, plage ; smakke ; won- 
de. Plagam inferre, infligere, won- 
den ; plagen. Plagosus, verwondt ; 
& 9 geesseler ; plager. 

Plaga mundi y ge-weste; streke; 
koste, kuste ; landschap ; land- 
streke ; plakke, plekke ; vlekke ; 
contreie. 

Plaga cceli pluviosa, regen-gat. 

Plaga; Plaga, rttia; Plagarum 
saltus cingentium & /eras includen- 
Hum series, seu carbaseum septum; 
pand ; net ; wand ; gaeren ; gae- 
ren-net ; jagers-gaeren ; jagt-gae- 
ren; jagt-net. 

Plaga,- masche, maske, maesche, 
maelie, van het net. 

Plagas tendere, be-steken het 
gaeren ; laegen leggen. 

Pluga, tapijt, tapeet, tapisse- 
rije. 

Plaga lecti, bedde-laeken : 
slaep-laeken ; spreeder ; bed-spree- 
der, fris. holl. 

Plaga, Plagula, v el amen 
muliebre capitis, sluier; slaep- 
doek i wiele, wijle ; wiel-doek ; 
doek; hoofd-doek sluier (r); hulle; 
holsel ; templet, timplet. 

Plagiarius, menschen-dief ; kin- 
der-dief. 

Planca, Plinii, planke; dele, 

(i) Hs. 



Pla 



- 398 - 



Pla 



deele ; deile ; herd ; plate ; dene, 
sax. sicamb Planca genus, hoe- 
link. * 

Planca pontis, brug-stok, fland 
Planca lateralis stlata am alterius 
navigii plant, sweerd, swaerd. 

Plancus, planipes, plat-voet; plat- 
voetig ; vlak-voetig. 

Planeta, sweif-sterre, swecf- 
sterre ; planete ; wandel-sterre ; 
dool-sterre. 

Planetarius, planeet-kenner ; pla- 
neet-leser. 

Planeta, vulgi, sacrum pal- 
Hum, kasuifel. 

Plangere, huilen ; rouw be- 
drijven; be-klagen ende jammeren. 
Planctus, huilinge; ge-krijt; wee- 
klaege ; hand-slag ; hand-geslag ; 
borst-geslag ; hert-geslag. 

Plangere alis, waeien ; slaen. 
Plangor alarum avium, slag oft 
waeiinge der vogelen. 

Planta, Plantarium, ge-was ; 
plante; spruite. Planta firmitate 
pradita, struik. 

Planta, Plantula, stoel; stoel- 
ken ; proprii Planta matrix. 

Planta, Plant aria, semina ar- 
borum, plantsoen. 

Plantare, Plantas defigere, figere, 
pangere, planten ; be-planten ; twij- 
gen ; g. s. s fris. setten. 

Plantare iter urn, vel alio loco, 
her-planten ; ver-planten. 

Plantis opplere, be-planten ; be- 
setten. 

Plantator, planter. Plantatio, plan- 
tinge. 

Plantarium, locus ubi arborum 
fruticumque planta nutriun- 
tur, eester-bosch ; plantsoen-bosch; 
queekerije, fland. enterije. 

Plantarium in agri extremitate, 
verle. 

Planta pedis, plante, bol des 



voets; pat, patte, vet. sole; voet- 
sole ; sole vande voet. 

Plantago, weg-bree, qubd 
passim in plateis seu viis nas- 
catur. 

Plantago minor, honds-ribbe. 

Plantago marina, stride, /ri*. 
Planus, effen, even ; plat 
ende effen ; effen ende glat ; glat, 
gelat ; blak ; vlak ; plaen ; plein ; 
slecht, slicht, slacht ; spiegel-slecht ; 
sleik; sleek; sluik; reis, vet. blat; 
lik, vet. 

Plani, effentlik ; effens. 

Planare, Planum reddere, facere, 
in Planititm redigere, slechten ; slich- 
ten; slachten; planeeren, pleineeren; 
effenen, evenen. 

Planatus, geslecht, geslicht. 

Planities, blak ; vlak ; vlakheid ; 
bane ; pleine ; veld ; effen veld ; 
campanie. Planities inculta, heide, 
vet. Planities in insignibus, veld 
van wapen-teekenen ott schilden. 

Planities glaciata, glaetse, ge- 
laetse, glijd-bane. 

Planipes, vlak-voetig ; plat-voet ; 
plat-voetig; baer-voet; baer-voets; 
baerscher-been. 

Planus, baer ; open-baer ; op-en- 
baer ; blijkelik ; on-ver-borgen ; 
klaer. 

Planum facere, reddere, ver-klae- 
ren ; laeten blijken. 

Plani, uiterlik ; plat-uit ; rond- 
uit ; op-en-uit. (Plani & aperti 
dicere, plat-uit seggen ; Plani prad- 
dere, plat af-seggen ;) goed-rond ; 
gaer, gar; gans en gaer; ganschelik; 
mikkelik, michelik; alle mikkelike 
mael ; al, postpositum, hij doet 
het al, hij heeft het al, (Ital. 
pure;) wel, Plane mani, wel vroeg. 

Planiloquus, qui plani, liber i 
& aperti qua sentit dicit, 
vrij-mondig ; rond-uit. 



PlA 



— 399 — 



Ple 



Planus, be-drieger ; drogener, 
vet. sax. hotter; potter; uit- 
strijker. 

Plastes, pot-bakker ; glei- 
bakker ; klei-steker. 

Platanus put at a vulgo, seu 
verius Acer maior , aen-horn, 
ahorn; plaen-boom; pledener-boom. 
Vide, Acer. 

Platea, straete ; bane ; gatte, 
vet. ger. gafs. 

Platea spatiosa, plaetse ; pleine ; 
biest. 

[Platea ad ripam fluminis vel qua 
flumen autfossam pretexit, borg-wal, 
boll. q. vallum interims arcis, F.R.] 
Platearum lutum, eluvies, straet- 
more. Plateis luto purgandis pra- 
fectus, mose-meier. 

per Plateas, achter straeten. per 
Plateas otiosi vagari, obambulare, 
straet-slingeren ; straet-slijpen. per 
Plateas impudenter oberrans tneretrix 9 
plaet-verken, met a ph. 

Platea, avis qua rostro cochle- 
aris formam prafert, lepeler ; 
lepel-gans. 

Platessa, piscis ; Fide, 
Passer, piscis. 

Platina, plateele ; schotele 
Platyophthalmum , Fide, 
Stibium. 

Plaudere, vrolokken. Plau- 
dere manibus, hand-kloppen ; klap- 
peren met de handen ; toe-slaen. 
Plaudere alis, vledderen ; vlede- 
ren ; flederen, fledderen ; vlegge- 
ren ; vlerken. Vide, Alis plaudere. 
PlausuSy klak. Plausus iniecta 
dextera, palm-slag ; hand-slag ; 
hand-geslag ; hand-geklop ; koop- 
slag. 

Plaudus canis, brak. 
Plaustrum, wagen ; vracht- 
wagen, last- wagen ; straet-wagen ; 
her- wagen, heir-wagen. 



Plaustrum stridulum , stridens , 
karrende wagen. 

Plaustrum volvens 9 volubile, rol- 
wagen. 

Plaustrum vini 9 vulgi; Vide 9 
Vini culeus. 

Plaustrum stercorarium , mest - 
wagen . 

Plaustrarius 9 voer-man ; voerer ; 
voerder. 

Plaustrarius, wagen-maker. 
Plaustrum, sidus Plaustro 
simile, vulgi ; Arctos 9 Ursa, wa- 
gen ; her- wagen, heir-wagen. 

Plautus, vlak-voetig ; plat- 
voetig ; plat-voet. 

Plebs, volk ; meente, meinte, 
meente-lui, sic. hoi I. fris. ge- 
meente; popel. Plebecula, volks- 
ken ; populace, grauw, grauwken ; 
ge-popel ; ge-puffel. 

Plebecula infima sortis y seu confusa 
multitudo hominum parvi valoris ; 
Plebs vilis; Plebis fax, hoetel-volks- 
ken ; rapalie ; ge-snorte ; gespuis ; 
jan alleman ; kanalie. 

Plebis infima homines, iure trium 
liberorum gaudentes, klootkens-volk. 

Plebeius 9 on-edel ; slecht, slicht. 

Phbicola 9 Plebi favens, ge-meinte- 
naer. 

Plebiscitum 9 keur ; wet 

Plectere, vlechten; vlichten. 

Plectere, straffen ; straven ; strafFe 
aen-doen; deur-neuien ; marteren. 
Plectrum, lingua campana 9 
klepel. 

Plectrum, strijk-stok ; strijk-steks- 
ken ; vedel-boogsken ; snaren- 
boogsken. 

Plectropaus, qui plectra & 

citharas conficit , luiten-maeker. 

Pleiades, seven-gesternte ; se- 

ven-sterre ; hinnen met den haen. 

Plenus, vol ; vul ; vol-komen ; 

sad, sat ; gros. 



Pu 



— 400 — 



Plu 



Plenus h summo, boord-vol ; 
boorde-vol. 

Plenus corpore, dik van lijve. 

Plenus dierum, over-daegt. 

Pleni, Plend manu, vol-op ; vol- 
lik ; vol-komenlik, & in compos, 
vol ; ut, vol-leven, &c. (1) 

Plenitudo, vulte; vol-komenheid; 
grovigheid ; grofheid. Plenitudo 
corporis, dikte van lijve. 

Plenilunium, voile mane ; oppo- 
site. 

Plerique, meesten deel ; me- 
nig, mannig ; meinkel, minkel 
vet. hoi. seer vele ; veel-al ; som- 
mige [sommenke, hoi. q. d. so me- 
nige I. R.] 

Plerique homines, meente, meinte ; 
meente lui, hoi I. 

Plerunque, meesten-deels ; deur- 
gaens. 

Pleura, sijde. 

Pleuritis, dolor lateris acutus 
& pungens, sijden-wee ; stekte- 
nisse inde sijde; pleuris, pleuresije. 

Pleuritides regula, registers, ge- 
luiden, vande orgelen. 

Plica, Plicatura, voude; ploie; 
kroke, krooke. 

Plica cutis, fronsse, fronssele. 

Plicare, vouden ; kroken, kroo- 
ken ; ploien ; pluiken, ploken, vet. 
fronssen, fronsselen. 

Plicatus, Plicis involutus, 
gevouden ; geploit 

Plicis nimiis deformare, ver-kro- 
ken; ver-ruifelen. 

Plicatilis, voudig. hinc, menig- 
voudig ; veel-voudig, &c. 

Plistobolinda, rijflfel. Fide, 
Punctus. 

(1) Hs. « Vol-leven » ontb. in het Ety m. 
het geeft * Vol-loven. PletU & dignl lau- 
dare. » en « Vol-leeren. Perdocere : & Per- 
discere. » De bewerker zal een van beiden 
niisgelezen hebben. 



Plorare, klagen ; be-klagen ; 
weenen ; krijten. 

Plorare puerorum more, grijnen, 
grijsen, grijnsen. 

Plorando lamentare, be-weenen ; 
be-schreiden ; be-krijten. 

Ploratus, weene; weeninge; ge- 
ween; ge-schrei; ge-krijt. Ploratus 
infantum, kinder-geschei ; kinder^ 
gekrijt. 

Plostrum, Fide, Plaustrum. 

Pluere, regenen ; reinen, 

fland. sic am b. Pluit, het regent. 

Pluere pruinam % gelicidium, sub- 
stillum, rijmen ; rijpen. 

Pluere minutam glaciem, sive prui- 
nam glacialem % ijselen ; hijselen. 
Pluvia glaciata, seu glacialis, ijsel ; 
hijsel ; hijselinge. 

Pluvia regen ; rein, fland. 
sicamb . 

Pluvia repentina & praceps, vlage. 

Pluvia ingeus, slag-regen ; slag- 
vlage ; stort-regen. 

Pluvia ingens, lacunas faciens, 
plas-regen. 

Pluvia tenuis, volatica, stof-regen; 
stuif-regen ; wind-regen. 

Pluvia tenuis, mist, mest, miest. 
Pluviam tenuem rorare, misten ; 
mieselen, fland. holl. 

Pluvia tenuis glacialis, slegge, 
slegeeringe. 

Pluvius , Pluviosus , Pluvialis , 
Pluviatilis, regenachtig ; slegger- 
achtig. 

. Pluviosa cceli regio, plaga, regen- 
gat. 

Pluviale, vulgi, vestis qud 

sacerdotes per pluviam usi, 

koor-hoed ; koor-kappe ; almutse. 

Pluma, veder; pluime. Plu- 

mula, pluimken. 

Pluma prima avium, nest-vede- 
ren. 

Pluma tenerior, sanguined ; caulis 



Plu 



— 401 — 



Plxj 



extra cutem eminens, ex quo 
plumea lanugo erumpit in 
avibus, stoppel-veder ; stok-veder; 
bloed-veder; pijp-vederken. 

Plumula subalares, molliores ; 
Plumarum lanugo, donst, dunst, 
donse ; duinst ; dust. 

Pluma sub cauda, qua gallinis 
aut capis saginandis evelli 
so lent, nest-vederen. 

Plumea crista, sertum plumeum, 
sums. 

Pluma , vulgi ; Plumarum seu 
Plumeus fasciculus, pluimagie ; ve- 
der-bosch ; pluira-bosch. 

Plumare , Plumescere , Plumas 
emittere, vluggen ; vederen. Plu- 
mat us f gepluimt. 

Plumas extrahere, ont-pluimen. 

Plumas penndsve remittere ; sponte 
sud relinquere, mutare, amittere, rui- 
ven. Plumarum tale defluvium, rui- 
vinge. Plumas in aviariis amittere 
vel mutare, muiten ; muiteeren. 

Plumarii Copiites, in H oil an- 
dia, clientes fiduciarii Comitis 
Hollandia, qui pro mercibus 
vectigal exigunt, pluim-graven ; 
qubd illorum iniussu in multis 
locis nemini fas sit cygnos aut 
olores publici alere. Adr. Iun. 

Plumare, acu pingere, stikken; 
stippen ; stikken met de naelde ; 
o-Tiyeiv, id est, picturatis signis 
ornate, notare ; bordueren ; bor- 
duer-werken. 

Plumarium opus, stipsel; stiksel; 
stik-werk ; stek-werk, vet. bank- 
werk, & x bank-laeken, sax. si- 
camb . fris . borduersel. 

Plumarius, borduerer ; borduer- 
werker ; sijden-stikker 

Plumbum, Plumbum nigrum; 
Chymistis Saturnus ; loot; blij, 
blei, ger. sax. sicamb 

Plumbum candidum, argentarium, 



Chymistis Venus, ten, tin: aliis 
peauter, speauter. 

Plumbi Lamina, lamella; Plumbea 
charta, blek, blik ; slekke loots ; 
plombet. 

Plumbi & argenti vena communis; 
Plumbi origo, &c. mine ; oor, oore. 

Plumbum cinereum, wesemot, 
sax. contrefijn. 

Plumbi scoria, excrementa, recre- 
menta, loot-schuim ; slekke loots. 

Plumbeus globus, globulus ; Plum- 
bata, vulgi, loot ; looten kloot ; 
looden-bolleken, wapper. 

Plumbum tormentarium, bus-kloot. 

Plumbosus, & 

Plumbeus, lootachtig ; looten ; 
van loot. 

Plumbeus, colore, deluwe, eluwe: 
&, Plumbeus color, loot-verwe ; 
deluwheid. 

Plumbeus, metaph. plomp; bot; 
plompaerd. 

Plumbare; PI umbo, plumbedve 
tectorio, operire, tegere, incrustare, 
looten; ver-looten. Plumbo incrusta- 
tus, ver-loot, ut pocula, &c. Plum- 
batura, Plumbea incrustatio, ver- 
lootinge. 

Plumbare, Plumbo conglutinare, 
soudeeren ; quibusdam etiam, 
ver-looten : &, Plumbatura, sou- 
deersel, soudure : quib. etiam. 
ver-lootinge. 

Plumbarius, loot-gieter. 

Plumbago, loot-aerde ; loot-adere. 

Pluraliter exponitur Latini 

quod in Teutonicis prapositum 

ge ha bet; ut, ge-beente, ge-boefte, 

ge-bergte, ge-darmte. 

Plures, meesten-deel. 

Pluries, meer-mael. 

Plurimus, over-vele. Plurimi, 
seer vele ; veel al. 

Plurimum, seer, ut Plurimiim, 
meesten deels ; ten hoogsten. 



49 



Plu 



— 402 — - 



Poc 



Pluris facere, indicate, quhm par 
sit, over-loven. 

Plus, meer; meer dan; bat, bet; 
avantagie. 

Plus quhm, meer dan. 

Plus plusque y meer ende meer. 

quod Plus est, selfs ; te meer ; 
dat meer is. 

Plus minus, meer noch min ; 
omtrent ; Dies plus minus decern, 
omtrent tien dagen. 

Plus satis, boven maeten ; meer 
dan genoeg. 

Plus iusto. Plus aquo, Plus quam 
par est, te veel ; over : Plus aquo 
bibere, over-drinken : comedere, over- 
eten . Plus aquo exigere, o ver-eischen . 
Pluteus, hoofd-einde, hoof- 
den-einde, fulcrum videlicet lecti 
a cervicali. 

Pluteus, machina bellica, katte; 
storm-katte ; storm-dak. 

Pluteus, potissimim foci, 
scherm ; scherm-berd ; schutsel ; 
schoud-berd ; schermsel. 

Pluteus, tripedaneum instru- 
mentum ligneum cui tabula 
ciim pingitur innititur, esel; 
knaepe, holl. knaep der schilders. 

Pluteus, lijst van het tafereel. 

Pluteale sigillum, tafereel-beel- 
deken. 

Pluteus, armarium sive repo- 
sitorium librorum aut char- 
tar um, &c. boek-kasse; laeiken. 

Pluteus, pulpitum, schrijf-berd ; 
lessenaer. 

Pluteus sartorisy stafel-rije; sta- 
peel, fland. 

Plutei navales, boeissel ; op- 
boeissel ; compange. (1) 

(1) Het Etytn. geeft insgelijks: «Boeys- 
sel van 't schip. j. op-boeyssel. » Zoekt 
men echter dit laatste op, dan vindt men : 
« Op-boetsel. Acroteria, plutei navales, tigna 
ad ornatum prora puppisque eminentia. » 



Pneuma, wind ; aessem; geesu 
Pneumonanthe, herba, dui- 
sent-schoone. 

Poccenium, banketken ; slaep- 
dronk. 

Poculum, pot ; kanne ; bak ; 
beker ; drink-pot ; nap. 

Poculi operculum, lid van een 
kan, holl. sicamb. 

Poculi labrum, corona, margo, 
ora 9 boord oft rand vande pot. 

Poculum, drank. 

Poculum amatorium, Vide, Phil- 
trum. 

Pocula miscere, schenken. 

Poculum exsiccare, exhaurire, sic- 
care, ebibere, uit-vaegen den pot. 

Poculis conciliari, alle vijand- 
schap dood drinken. 

Poculis obruere, be-kruisen, be- 
kroesen. 

Poculis consumere, insumere, ver- 
drinken. 

PoculentuSy drinkelik- 

A Poculis, Pociliator, schenk, 
schenker; nap-houder, vet. 

Poculum maius, stoop ; gelte ; 
take, vet. minus seu Gallicum, 
pinte ; halve-pot ; wal-pot, wael- 
pot, lovan. 

Poculi minoris genus 9 uperken ; 
sleepken, holl. (1) 

Poculum in ovi formam oblongum 
(qua specie effigiantur nuces 
Indica argenteis laminis quan- 
doque in c I us a) drink-not, not 
daermen uit drinkt. 

Poculum aneum, aere-pot. 

Poculum ausatum, ooc-pot. 

Poculum vitreum, glas ; glase be- 
ker, schael, pot. 

Poculum planum & repandum, 
vioole, fioole. 



(ij Etytn. c holl. \el. sicamb. » 



POE 



— 403 — 



P(E 



Pocula fagina, Fide, Culullus 
betulaceus. 

Poculum fictile, figlinum luteum, 
aerden-pot. 

Poculi fictilis, teretis, minusculi 
genus, quod citb et facill exbauritur, 
snelle; snelleken. 

Pocula vitrata plumbo illita, pi- 
cata, (olitn enitn ' pice linere 
solent pocula) ver-loote potten ; 
Pocula lutea vitrare, de aerde pot- 
ten ver-looten. 

Poculorum stanneorum fusor, pot- 
gieter; tenne-gieter. 

Podagra, voet-evel; voet-fler- 
cijn ; fledercijn inde voeten ; voet- 
gichte; voet-pijne; podagel, etiam 
sic. saxones. 

Podagricus, Podagrosus, fleder- 
cijnachtig ; voet-gicntig. 

Podagra lini, vilt-kruit; schorfte; 
wrange. 

Podagraria, herb a, vlindere. 
Podargus, snel ; vlug; inter 
Canum nomina, h pernicitate. 

Poderis, sacrum pallium, 
vestis sacrifici, albe, alve ; 
kasuifel. 

Podex, ers ; eers ; aers ; gat ; 
aers-gat ; kerf; kerte, fland. 
aers-kerf; steert, sax. sic am b. 
schijt-gat ; achter-darm ; fonda- 
ment. 

Podex turpis, broddier. 

Podex nudus, bloot-gat. 

Podium, leene, Teine ; balie ; 
puie, puide ; puiroen, pyrroen, 
peroen, perroen ; aerkel, arkel ; 
arkener ; erkel ; af-saet ; over- 
sprong ; af-hang aenden timmer ; 
over-stek ; over-steksel ; saillie ; 
loove, luive, veur-loove, boll. (1) 
Poemenis, inter Canum no- 
mina. 



. Pcena, pijn ; pijne ; pene ; 
cruis; wan-deel, vet. sax. (1) 

Poena, boete; breuk; ver-beurte, 
ver-boorte ; straflfe ; strafEnge. 
Fide etiam, Punire. 

Pcena capitis, capitalis, corporis, 
lijf-straffe. Pcend capitis persolvere, 
met den hals betaelen. 

Pcena pecuniaria, broke, breuke ; 
boete ; geld- boete. 

Poena tarn pecuniaria quam capi- 
talis, quam iudex sive tnagistratus 
dicebat secundum legem, wette, sax. 

Poena cutis & crinium, corii & 
capilli, stoepe, stuipe, vet. sax. 
sic am b. huid ende haer-straffe. 
Ed pcend afficere, stoepen, vet. sax. 
sicamb. De quo poena genere 
etiam Machab. 2. 7. 

Pcenam incurrere, commereri, ver- 
beuren, ver-boren ; ver-werken, 
vet. 

Poena obnoxius, obligatus ; Pcend 
dignus, straf-baer, straf-weerdig. 

Pcenas dare, subire, sustinere, 
ferre, perferre, lucre, solvere, depen- 
dere, suscipere; Pcend affici, boeten; 
breuken van een misdaet, Grotio ; 
straflfe lijden ; gestraft worden ; 
be-koopen. Pcend afficere, Pcenam 
irrogare, straflfen, straven ; straflfe 
aen-doen; castijden. Vide etiam, 
Punire 

Pcena affectus,- gestraft. 

Pcenam remittere, ver-geven ; re- 
mis geven ; ont-slaen vande boete, 
straflfe. Poena gratia, remissio, ver- 
gevinge; ver-giflfenisse ; ver-gif, vet. 

Poenitere, Pcenitudine duci, rou- 
wen; be-rouwen, ge-rouwen; leed 
zijn ; leed-wesen ; leed-wesen heb- 
ben non Poenitere, content zijn. 

Poenitere contractus, boflfen, boll, 
fris. 



(1) Het Etym. teekent holl. enkel bij (1) Etym. « Wan-deel. vet. sax. Dam- 
c Luyve » aan. I num. & Pcma, multa : & Praiudicium. • 



Pol 



— 404 — 



Pol 



Pcenitens, rouwig; boet-vaerdig ; 
leed-wesig ; be-rouwig. Pcenitens, 
vid* ', facti vel de facto, non Pceni- 
tens, on-berouwig. 

Pcenitentia, Pcenitudo, rouwe ; 
be-rouw ; be-rouwenisse ; boete ; 
boet-vaerdigheid ; leedschap; peni- 
tentie 

PoEta, dichter ; poete. Poeta 
rhvthmicus, riim-dichter; retorisijn. 

. t > -j ,,-. S0C1U ,xum- 
porale, knie-dicht. 

Poema rbythmicum, rijm-dichte ; 
referein ; refrein. 

Pogonia, Stella, steert-sterre. 
Polenta, wort ; gerooste ger- 
sten-meel, gersten mout. (i) 

Polia, katten-silver. Vide, 
Amiantus. 

Polire, glatten ; ge-latten ; 
gletten ; likken ; gelikken ; glikken ; 
op-boetsen ; ver-tijdbaeren ; uit- 
strijken; pluisen; paleeren; pallee- 
ren ; polijsteren ; palijsteren. 
Polire metalla, bruineeren. 
Polire gemmas, slijpen het ge- 
steente. 

Politus, gelat; glat ; gaie, vet. 
angl. net; pluis; efFen ende glat. 
Politus instar speculi, spiegel- 
slecht. 

Politor, uit-strijker. 
Politor armorum ; Polio, onis, 
qui arma in nitorem redigit, 
sweerd-veeger ; harnas-veeger. 

Politorius stipes, asser, ut lini, 
mangel-berd ; mangel-stok. 
Politura, mange (2); bruineersel. 
Politia, republike ; burger- 
liken stand, Grotio. 
Politicus, borgerlik. 

Pollen, Pollis, duist, doest, 



(1) Hs. 

(2) Eiym. 



« germ. 



helv . 



donst, dust; stof-meel, stuif-meel; 
molen-stof; bloeme; bloemen-meel; 
schot; be-schot ; mein, vet. 

Pollinarium cribrum, buidel ; bui- 
del-sak ; meel-buidel ; meel-sifte. 

Pollinaria area, buidel-trog. 
Pollere, mogen, meugen ; 
ver-mogen; konnen. 

Pollens, mogende. 

Pollentia, ver-mogentheid. 

qu.li, tiia //, o .». Jreii'ith 

Pollicis tegnten sive munimen, 
theca, duimelink. 

Pollice & medio digito concrepare, 
knippen. 

Pollicem inter & indium extentos 
intervallum, veur-spanne. 

Polliceri, be-loven; ge-loven; 
ver-loven ; ver-geloven ; toe-seggen ; 
wedden, vet. sax. fland. 

Pollicita prastare, quijten sijne 
beloften. 

Pollicitatio, be-lofte ; be-lovinge ; 
be-loftenisse. 

Pollincere, reeuwen 

Pollinctor, reeuwer; schrobber. 

Pollinctrix, sororcula pull at a, 
swerte suster. 

Pollinctura, reeuwsel. 

Polluere, vuilen ; vuil mae- 

a 

ken ; be-vlekken ; be-smetten ; be- 

smeuren ; be-labberen ; be-lamme- 
ren; schenden; te schande maeken. 

Polubrum, hand-bekken. 

Polus , wervel - been . Polus 
arcticus, leide, leie, leid-sterre ; 
noord-spits ; noord-asse. 

Polyandrium, kerk-hof. 

Polygala, melk-kruid; kruis- 
bloemen, qubd circa festum 
S m Crucis floreat. 

Polygalon, sporie, speurie, 
spurie, spurrie. 

POLYGONATUM, wit-WOrtel. 



Pom 



40$ 



Pom 



Polygonum, weg-gras; kropel- 
gras ; verken-gras. eidsque species, 
neer-moes. 

Polymitum opus, bank-werk, 
sax. sic. fris. 

Polymita vestis, kanjant, kangiant. 
Pofymitarius, leg-werker ; tapis- 
sier. 

Polypodium, boora-vaeren ; 
engel-soet, fland. 

Po1v*odium quercinum , eiken- 
vaercn. 

IIoXvTTpwyiMDv, al-bedille ; al- 
bedrijf; al-beschik; al-bewind ; al- 
bestier. 

Polypus, neus-geswel. 

Polyta, licentiaet in de rech- 
ten ; a licentia sive libertate 
dicendi. (1) 

Polytrichum, herb a, weder- 
dood. 

Pomeridianum tempus, achter- 
noen ; nae-middag ; nae-noene. 

Pomcerium, binnen-plein ; cin- 
gel der stad ; buiten-vest ; veur- 
borg, veur-borgt, veur-geborgt, 
veur-gebucht, der stad ; dwenger, 
dwinger, sax. sic am b. contres- 
carpe; barbacane. 

Pompa, staet; pracht; pompe, 
pomperije. 

Pompa sacra, om-gang ; kermis- 
om-gang; kerk-mis-om-gang ; gods- 
dracht; processie. 

Pompa larvata, mommerije. 
Pompa funebris, lijk ; rouwe ; 
lijk-rouwe. 

Pompholyx, niet, niete : offi- 
cinis dicitur Nil, & corrupti 
Nihil, ex quo vox teutonic a 
fluxit, & inde adagium, niet is 
goed in d'ooge ; niet is in d'oogen 
goed, duplici intellectu, Nil con- 

(1) L. met het Etym. « Prolyta* en 
« docendi. » 



duett oculis. Inditur enim Pom- 
pholyx colly r lis qua ad oculorum 
fluxiones faciunt. 

Pomus, appeler ; appel-boom ; 
appel-tere, vet. oeft-boom ; Iruit- 
boom. 

Pomum, appel ; boom-vrucht ; 
fruit. 

Poma, Strcopa, oeft, oft, ooft, 
ovet ; fruit ; freit. 

Poma, nuces, pita, cerasa, & 
id genus alia parvi momenti, 
snoesteringe, snuisteringe. 

Pomi medium, in quo ceu loculo 
latent semina, klok-huis; kern-huis, 
q. d. campanile intra quod sonant 
semina & nuclei. 

Pomi petiolus, pediculus, appel- 
stele. 

Poma caduca, cadiva, af-val. 

Pomum pracox, pracoquum, asti- 
vum, somer-fruit ; somer-oeft. 

Poma serotina, spade vruchten. 

Pomum molle, mite, muik-oeft ; 
muiken-appel. (1) 

Pomum vietum, gebuerst oeft, 
boll. 

Pomum calculosum, lapidosum, 
calculis scatens, steenachtig fruit. 

Pomum volemum, vuistink; buis- 
tink. 

Poma mustea, soet-neefkens. 

Pomum pulmoneum, pot-appel, 
q. d. ollarium, ab olla similitu- 
dine: a His bogger. 

Pomi species, hol-aers. 

Poma, &c. decerpere, legere, af- 
lesen de appelen. 

Poma, &c. vorare, snoepen. 

Poma emere, item vendere, frui- 
tenieren. 

Pomarium, locus fructuum 
gratid consitus, gaerd, gaerde ; 
bogaerd, boom-gaerd ; 00ft- gaerd, 



(1) Hs. 



PON 



— 406 



Pom 



ooft- (vel, oeft) hof ; eester, 
heester, //. brug . 

Pomarium, Potnis asservandis 
locus, oporotheca, muik, mui- 
dik, muek ; appel-solder ; oeft- 
kamcr. 

Pomarium forum, appel-merkt ; 
oeft, fruit, merkt. 

Pomarius, appel-verkooper ; ap- 
pelman; appel-manger ; appel-hak, 
vet. oeft-verkooper ; fruitenier. 
Pomaria, appel-wijf ; appel-ver- 
koopster. 

Pomatum, Pomatium, vulgi, 
cibus ex Pomis confectus, appel- 
moes ; pommeie, & corrupti, 
plammei. 

i Pomis vinum factitium, seu potus 
factitius, vel succus, appel-drank ; 
appel-sap ; sider ; appel-wijn. 

Pomaceus, Pomulatus color, qui 
mali cydonii pallorem imitatur, 
appel-grauw-verwe, scutulatus color, 
Iunio ex Palladio. Pomi virorem 
referens color, melinus color, appel- 
groen. Pomi flores, amcenum, dilu- 
tum, ruborem referens color, 
appel-bloeissel. 

Pondus, wigt; ge-wigt; swaer- 
heid; swaerigheid; swaerte. Pondus, 
onus, last; borde, burde. Pondus 
certum, last ; ut, last korens, 
Antuerp. id est, 38 viertelen ; 
waege gewichts, id est, 165 pond; 
poose, id est, 42 pond, de glasto, 
isatide, & similibus. Ponderum 
praterea varia homonyma, 
synonyma, & diversa genera, 
quorum omnium nomina recen-. 
sere ponderosum & inutile. 

Pondo, pond. Pondo ter centum, 
schip-pond, &c. 

Pondus, momentum, ver-lang ; 
be-schot ; ge-schot. 

Ponderis aureorum nummorum 
supplementum, remedie, 



Ponderis auctarium, ultra men- 
suram pondusque adiectum, 
over-wigt ; over-gewigt ; over- 
wage ; toe-gave ; toe-worp ; toe- 
waere ; toe-werp ; toe-slag ; toe- 
gift ; toe-maete ; toe-baete, vet . 

Ponder e super are, ver-wegen. 

Ponderis iusti, gewichtig. 

Ponder e aqualis, even-wichtig. 
Ponderis aqualitas, even-wigtigheid. 

Ponderare, Ponderibus examinare, 
wegen ; op-wegen ; wigten ; be- 
wigtigen; pondelen, ponderen, vet. 
Ponderare iterum, her-wegen. 

Pondus manibus examinare, quik- 
ken ; wikken ; wichten. 

Ponderefraudare, dolosi ponderare, 
ont-wegen. 

Ponderare animo, be-denken ; 
over-wegen. 

Ponderi cedere, hukken van swae- 
ren last. 

Ponderosus, swaer ; ge-wigtig ; 
wigt-baerig; swaer-wigtig ; groot- 
wigtig ; hoog-wigtig. rum Pondero- 
sus, on-gewigtig. 

Ponder ator, weger. 

Ponderibus explorandis prafectus, 
waeg-meester. 

Pondus inutile telluris, homo 
scelerosus, boos-wigt. [nisi sit 
q. Puer maligerminis ; h wigt, id 
est, infans, F. R.] 

PoNfe, nae, naer ; achter ; van 
achter ; after, hoi I. campin. 
angl. Poni subire, achter-nae voi- 
gen. 

Ponere, setten ; stellen ; sul- 
len, fland. leggen ; ge-leggen. 
Ponere iterum, her-stellen ; her- 
setten. Ponere mali, non suo loco, 
mis-leggen ; ont-leggen. 

Ponere, fondeeren. 

Ponere, af-leggen ; neder-leggen. 

Ponere, houden : Ponere loeobene- 
ficii, amicitia; contumelia, maledicti, 



Poa 



— 407 — 



Pop 



criminis, houden veur vriendschap, 
vijandschap. Ponere ita esse, ore- 
supposeeren ; daer veur houaen. 

Ponere, concedere, dare, laeten 
zijn : Fac, pone ita esse; vulgo, 
Pane casum, genomen dat het soo 
zije ; laet dat het zoo zij ; neemt 
dattet zoo zij ; schikt dat het zoo 
zij. Posito ita esse. 

Ponere, leggen ; ova ponere, eieren 
leggen. 

Ponere, deponere, apponere, in lu- 
dum, bij-setten int wedden oft 
spelen. 

Positus, a, um, geset; gestelt; 
gestalt ; gelegt ; gelaegt, vet. gele- 
gen. 

Positus, us, Positura, Positio, ge- 
steltheid; stelle, vet. ge-stalte ; 

(;e-steltenisse ; stellinge ; legsel ; 
aege ; ge-legenheid ; ge-lege ; set- 
sel; settinge. Positiones, fund a - 
menta qutbus innituntur argu- 
ment a, set-stukken. 

Pons, Ponticulus, brugge ; 
bruggesken ; brug-stok, fland. 
tille, /ri'j. holl. heul, holl. (hinc, 
heulen, quoties proci tuellas 
osculantur , citm vid* curru 
pontes transeunt ;) vonder, von- 
del, & feri simile, vlondel: item 
simpliciter , boom, de planca aut 
trabe fossis impositd, holl. 

Pons ligneus, sublicius, houten- 
brugge ; quakel, holl. ponticulus 
vicr quo homines tantum transmeant. 
. Pons versatilis, pensilis, subductilis, 
val-brugge ; op-gaende brugge ; 
toch, trek, til, slag-brugge. Ponti- 
culus versatilis, draei, holl. 

Ponteminterrumpere, af-breken.(i) 
Pons navalis, quo exponuntur ex- 
cipiunttirve vectores, schip-ladder, 
schip-leder ; koe-brugge. 

(1) Etym. « Af-breken de brugghe. » 



Pons longus. Vide, Agger an- 
gustus. 

Ponto, navigium planum 
traiiciendis fluminibus ido- 
neum, ponte ; bak ; schuite ; 
vaer-schuite. 

Ponticulus cithara testudinisve , 
luiten-bruggesken . 

Pontifex Maximus, summus, 
Paus. 

Pontificia indulgentia, largitiones, 
Pontificis donativum, af-laet des Paus. 

Pontificate imperium, Pausdom. 

Pontificate, vulgi, pontificael. 
Pontus, zee. Vide, Mare. 
Popa, sacerdos victimarum, 
Propert. Sueton. pape. 

Popanum, wafel ; offer-koek ; 
noele, nole, sicamb. vulgo Ne- 
bula. 

Popina, pastei-bakkerije ; bra- 
derije ; gaerbree, fris. sicamb. 
cabaret; taverne. 

Popina, hoeren-kost. 

Popinari, slemmen ; slempen ; 
slampampen; schrantsen; brassen; 
smeeren ; eieren ; ravotten. 

Popino, lekker, lakker, lekkaerd, 
lakker mensch ; slemmer, slemper, 
slampamper; brasser; doppe-roaker, 
holl. fris. sicamb. 

Popinatio, brasserije ; smeer, 
smere, smaer. 

Popinarius, braeder ; braederij- 
houder; gaer-kok, sicamb. fris. 
cabarettier ; cabaret-houder. 

Poples, achter-knie ; knie- 
boge; knie-buige; haessene; nepe; 
knie-schijve ; hamme, ham, hame, 
fland. Poplitem flectere, neigen, 
nijgen. 

Poppysmus, Poppysma, fluke ; 
fluitinge. 

Populago, herba, hoef- 
blaederen ; peerds-klauwe ; brand- 
lactouwe. 



Pop 



— 408 — 



Por 



Populare, Populari, plunde- 
rer* ; ruiten ; rooven. 

Populari agros, gaerden het land, 
holl. (1) 

Populator, ver-woester; sak-man, 
vet. ger. sax. fl. 

Populatio, plunderinge ; ver- 
woestinge ; ver-dervenisse ; ver- 
dervinge ; be-dervenisse. 

Populus, volk ; diet (2) ; po- 
pel; peupel; luiden, luden, lieden, 
A,ao<? ,- Leodes, Leudes, sive Leudi, 
vulgo dicuntur subiecti sive 
subditi principis ditioni,eiiisque 
imperio parentes : sic nostra 
adhuc at ate Principes Germa- 
nise Inferioris suos subditos 
vocant Onse lieve ende beminde 
luiden van Braband, Vlaenderen, 
Gelderland, &c. 

Populus frequens, copiosus, swindig 
volk. 

Populi frequentia, turba, corona, 
cxtus, multitudo, &c. ver-gaderinge 
van volk ; corpus ; foele. 

Populosus, Populoplenus, volk-rijk. 

Populis frequens ; Populi multitu- 
dine munitus ; copiosus populi fre- 
quentid, be-volkt. 

Populi vox, clamor, ge-rucht ; 
ge-ruft, holl. 

Populi anitnos amore, beneficiis, 
conciliare, pravertere, winnen de 
herten van 't volk. Populum colens 
& observans, ge-meentenaer ; ge- 
meintenaer; favorabel; populaer. (3) 

Popularis, stad-genoot ; lands- 
man. Populares, lands-lieden. 

Popellus, Popularis turba, infima 
plebis, leucophai, leucophao colore 
induti, grauw, grauwken, holl. 
fris. ut, nauta, baiuli, cerdones, 
& tenuioris fortuna vulgus. 

(1) Etym. « vet. holl. » 

(2) Etym. « vet. » 

(3) Dit laatste w. ontb. bij Kil. 



Popellus, sordes & fax urbis t 
volksken; ge-popel; ge-puffel; popu- 
lasse; ge-snorre; rapalie; canalie. 
Populus, arbor, popelier ; 
popelier-boom ; popelen-boom, 
pappelboom. Populus nigra, vulgo 
Populus alba, abeel ; abeel-boom ; 
alb-boom; alber-boom, ger. sax. 

Populus Lybica, tremula, espe, 

espen-boom; niespen-boom; rateler. 

Porca, terra inter duos 

sulcos elata; bedde; akker-bedde; 

ge-wendet des akkers. (1) 

PORCELLAN A VASA , Vulgi, 

porceleine vaten. 

Porcus, verken ; swijn ; bak, 
bakke, baeke, vet . kudde, vet. 

Porcellus, Porculus, verksken ; 
kuddeken, vet. Porcellus I act ens y 

subrumus, nefrens, orthragoriscus, 

• • 

vigg e J Wgge ; pigge ; kabbe, kab- 
beken; baggele, holl. spen-verken; 
soog-verken ; suig-verksken Por- 
cellus Troianus, fartilis, braed-ver- 
ken ; schoudelink. 

Porcellos edere, viggen ; biggen ; 
baggelen. 

Porca, sauwe ; sog ; soeg ; 
seuge, suege; moeder-swijn,^. s. s. 
mor, morre, g . s. s. Porcetra, item 

Porca castrata, gelte ; gelubde 
seuge. 

Porci spina, dorsum, vertebrarum 
contextus, ast, fland. (2) 

(1) Hs. Etym. c Ghe-wendte. » 

(2) Etym. « Ast, est. Ustrina, conca- 
meratus fornax — Ast van t* verckcn. 
fland. j. harst — Harst. fland. j. ast. 
Ustrina — Harst j. herdst. Spina pom : 
Assatura, &c. » 

Vrg. de aanmerking van De Bo, bl. 
?95, over die eigenaardigheid van de 
West-Vlaamsche uitspraak : aspiratie, 
waar zij niet behoort, verzwijgen der h 
waar zij moet gehoord worden. Omtrent 
het slijten der Tetter r, z. verder bij den- 
zeliden het w. Ast, en bl. 906. 



POR 



409 — 



POR 



Porci armus, coxa salita 9 petaso, 
perna 9 hespe ; hamme ; schenkel, 
schenke van 't verken. 

Porcina cutis ; setosa cutis Porci; 
<fx>plv7), Phorina, swaerde. 

Porci tergum sale condttum, sijde 
spex. 

Porci tnactati exteriora, af-vai; 
kluivinge, fland. 

Porci pinguedo, vel sebum, axun- 
gia 9 baeke-smeer, fland. ruetsel, 
russel. Vide etiam 9 Abdomen. 

Porcus aphetus, id est, qui liber i 
& sine custode per plateas vaga- 
tur 9 straet verken, ut sues Anto- 
niana, quas urbe arcere olim 
nefasfuit: & per tnetaph. de 
scorto diobolari. 

Porcus exsectus, sive castratus, 
berg, barg, baerg; vorseling, voer- 
seling, sicamb. holl. 

Porcus saginatus y mest-verken. 

Porcus grandinosuSy leprosus, in- 
sincerus, over-saeit, oft oversaedt, 
ver-saeit, gortig, vinnig, verken. 
gall. sursem£, q. d. superserninatus 
quibusdam ceu granis lepra : & ipsa 
Porcorum lepra, contagium, vinne, 
vinnigheid ; koge, sax. sic. boll. 

Porcinus vermis, verken -luis ; 
swerre, sicamb. 

Porcina caro 9 verken-vleesch ; 
baek, baeke, baeken vleesch. Por- 
cina caro quibusdam veluti virgulis 
pinguibus distincta, geregen, deur- 
regen, verken-vleesch. 

Porcina carnes delicatiores, met, 
mette, sax. sicamb. 

Porculator, Porcarius, subulcus, 
verken-drijver; verken-hoeder ; ver- 
ken-kudser; verken-swijner; kudser; 
kud-hoeder ; swijner ; swijnder ; 
swijn-herder ; swijn-wachter. 

Porcile, swijn-stije ; swijn-schot, 
vet . 

Porcorum alveus, linter, aqua- 



liculus ligneus, verkens-trog; suenie, 
holl. sicamb. 

Porcorum cuti fricanda pumex, 
krauw-steen; verken-steen. 

Por cuius, Porcellus, piscis, kul- 
bars, sax. Cernuus [inquit Pot- 
terus] posk, post. 

Porcus marinus, steur. Vide 
etiam 9 Delphin, item, Hippo- 
potamus. 

Porcellus , Porcellio 9 in sec turn, 
verken ; esel-worm ; pis-bedde, 
holl. soeg, seug 

Porcinum rostrum, herba, canker- 
bloeme. 

Porcinus panis, herba, verkens- 
brood. 

Porphyrites, lapis, rooden 
marmer-steen. 

Porrigere, langen; aen-langen; 
toe-langen ; bieden ; reiken ; aen- 
reiken; toe-reiken; uit-reiken; aen- 
geven. Porrectus, gelangt. 

Porrigere manum 9 hand-reiken ; 
hand-reikinge doen. ut stipem, &c. 
Porrigo capitis, fu rfu res, 
erf ; erve ; schellen, schelferinge 
vanden hoofde ; schin, schim, vet. 
Porr6, maer ; nemaer ; wij- 
ders; lang nae; verre, varre, varde; 
* over-mael. 

Porrum, gras-look; poor-look, 
poer-look, vet. porreie, pareie, 
porrei-look. 

Porrum sectile 9 sectivum 9 stok- 
look ; stuk-look. 

Porraceus color, look-verwe ; geel- 
groen; sap-groen. 

Porta, deure, dore ; poorte ; 
gat, vet. gate, angl. 

Portula, deurken ; winket, wiket ; 
klinket; guichet; sterren-poortken. 
Porta cataracta pendula; Port arum 
vectes seu cancellata, & pectinis instar 
dentata pendula fores, aut crates, 
hek ; egge ; ek ; eg-balie ; schof, 



50 



POR 



— 410 — 



POR 



schoffet, schof-hekke ; val-schot ; 
kam vande stad-poorte. 

Portarius, deur-waerder ; deur- 
wachter. 

ante Portas miles unus aut alter, 
aut etiam plures quieti positi in 
statione, vulgo Sentinella, schild- 
wachte. 

Porta spharisterii, bogel. (1) 
Portare, draegen ; voeren ; 
beuren, boren. 

Portendere, veur-bedieden. 

Portentum, veur-bediedsel ; veur- 
teeken ; wonder-teeken ; monster. 

Portentosus, seld-saem. 

Porthmeus, Vide, Portitor. 
Porticus, om-gang ; pand ; 
loove-pand ; pertse. (2) 

Porticus templiy veur-kerke. 

Porticus undique columnis septa, 
kruis-gang. 

Porticus tecta, hibernis exercitiis 
destinata, galerije. 

Porticus arboribus consita, lijd, 
lijde, lije ; laen : des mark-graven 
lije, prope Antwerp. 

Portio, deel, deil ; paert ; 
porcie; ge-lande. 

Portio rata, aen-deel ; aen-paert ; 
rate ; proportie. pro Portione rati, 
nae raete ; nae advenant ; nae pro- 
portie. 

Portio rata botiorum, kavel, ka- 
bel. Vide, Sors. 

Portio prasecta, tomus, hachte ; 
hijse. 

Portitor, Porthmeus, vaer- 
man ; vaer-meester; over-voerder ; 
over-setter; schuit-voerder ; schui- 
tenaer ; passagier. 

Portorium, Porthmion; sors nau- 

(1) Etym. « Boghel/klospoorte. Annu- 
lus, porta, annulus ferreus spbaristerii. 
Klos-poorte. Annulus sbharisterii. » 

(2) Hs. Etym. « Loove/pand. Tor- 
ticus. » 



tica vel traiectitia, vracht; vaer, 
vaerd ; veer ; vaerd-geld ; vaer- 
schat (1) ; schip-loon ; schip-geld. 

Portitor, boom-meester ; boom- 
sluiter; haven-wachter ; pael-mees- 
ter ; vliet-sluiter. 

Portitor, tollenaer; tol-pachter; 
tol-meester ; schip-tollenaer ; ont- 
fanger. 

Portorium, tol ; schip-tol ; haven- 
geld ; boom-geld ; poort-geld. 

Portorium, heeren-cijne ; frone, 
vrone, vroone. 

Portorium sternendis viis, weg- 
geld ; straet-geld. Vide, Vectigal 
stern, viis. 

Portulaca, porceleine ; por- 
celein-kruid. 

Portus, haven ; zee-haven ; 
schip-baven ; schip-land ; schip- 
stad ; schip-stelle ; schip-werf ; 
stade, vet. g . s. s. sate, fland. 
poort, ger. sax. fland., ceu porta 
maris, Becano; berg, vetus : [bine, 
Geertruidenberg, Levenberg (3), 
Steenberg, &c. opida h stationi- 
bus seu portubus, non a mon- 
tibus collibtisve, vocatd\ Vide, 
Receptaculum. 

Portus, & navium cymbarumquc 
statio, h qud conscensd navi aut 
scaphd traiicimus, vaer, vaerd, veer. 

Portus conclusus, interior, kolk. 

Portus maris, solo astu seu fiuxu 
mari introitum prabens, seu navibus 
accessibilis, tijde-haven ; tije-haven; 
getijde-haven. 

Portus artiftcialis, aggestis moli- 

(1) Gloss, van 13*2 : « Verscat. Nau- 
turn. (Com miss. d'Hist. Bullet. 4* Seric 

IX). 

(2) Etym. « Schip-stad. j. Schip-stelle. 
Statio. — Schip-stelle. ger. sax. sic. 
Statio navium, novate, portus. 

(3) Etym. Nomencl. Sevenberghen. Sep- 
timontium, Sevenberga . opp idul. Ho Hand. 
Steen-berghen. Steynberga. op Brab. 



Pos 



— 411 — 



Pos 



bus, hoofd; gemaekte haven; kaeie. 

Partus, refugium, toe-verlaet; 
toe-vlucht. 

Partus ostium, mond vande haven. 

Portum petere, Portu potiri ; ad 
Portum appellere, venire, landen ; 
aen-landen ; aen-komen te lande. 

Portum intrare, kaeien. 

Portum linquere ; a portu, i portu, 

solvere, discedere, af-stekenvan lande. 

Porus, seu y Pori, invisibilia 

foramina per qua sudor erum- 

pit, sweet-gat; sweet-gaetkens. 

Poros contrahtre, stoppen. 

Porus, lapis arenarius, 
sand-steen ; tof-steen ; tuf-steen ; 
tuif-steen. 

Posca, loren- drank ; leur- 
drank. 

Poscere, eisschen ; heischen ; 
be-geeren ; ver-soeken ; uveren, 
nuveren ; vergen, [q. veurgeven] 
Posse, mogen, meugen. (non 
potest hoc did, id est , non est hoc 
dicendum, men mag dat niet seg- 

o 

gen ;) kunnen ; ver-mogen. non 
Posse, niet mogen, niet meugen. 
Possum, ik mag 't doen. 

Potens, magtig ; mogende ; ver- 
mogende ; ver-n^ogig ; ge-weldig ; 
weldig; weidelik; sterk; krachtig. 
Potentem alicuius rei esse, be-heeren. 
item idem quod Posse, ge-weldig zijn. 

Possibilis, mogelik ; doenlik. 

Potenter, krachtiglik; krachtelik; 
ge-weldiglik ; weidelik ; ver-mo- 
gentlik; magtiglik. 

Potestas, Potentia, Potentalus, id 
est, vis, ditio, auctoritas, &c. 
magt ; magtigheid ; moge, meuge ; 

mogen-heid ; ver-mogentheid ; ge- 

• 
magt; wald, wait, (pracipui in 
compositionibus nominum pro- 
prior urn ;) ge- weld ; ge-wald ; 
kracht; pracht & precht, Potter 0; 



sterkte ; sterkheid ; heerlikheid ; 
heerschap; heerschappije; aen-sien; 
permissie ; auctoriteit. 

Potestas i qua summa negotii 
pendet, ge-hingenisse ; hingenisse, 
Becano. 

in Potestate tenere, houden. 

Potestas plena, absoluta, voile 
macht; vul-bord, sax. sicamb. 

Potestatem dare,facere, oor-loven ; 
oor-lof geven ; magtigen ; be-mag- 
tigen. Potestatem absolutam, plenam, 
dare, vol-magtigen. 

Potestatem adimere, ont-magtigen. 
Potestatem abrogare alicui, af-setten, 
af-stellen, van sijn ampt. 

Potestatis sua esse, nullius im- 
perio subiectum, sijns selfs zijn. 

Potestate praditus, in Potestate 
constitutus, gemachtigt. 

in Potestatem alterius dare 9 op- 
geven ; over-geven. 

Potior, Potius, bat ; bet ; beter ; 
best ; liever : (Potius velle, liever 
hebben ;) eer ; weger, g. s. s. 
auorum quadam etiam adver- 
oialiter sumi possunt. Potiores 
partes, avantagie ; voor-deel. Potio- 
rem esse, voor-deel hebben. 

Potissimus, Potissimum, beste ; 
veur-nemste ; principael. 

Potissimi, Potissimitm, meest ; 
meerst, fland. aller-meest; prin- 
cipalis 

Potiri 9 nutten ; nuttigen ; ver- 
werven ; ver-overen. Potiri urbe, 
winnen de stad. 

Potiri return, regiment hebben. 

Potiri victorid, principatu, de 
over-hand hebben. 

Possidere, be-sitten; be-hee- 
ren, Grotio. * be-haften. 

Possessus, be-seten. 

Possessio, be-sit ; be-sittinge ; 
eigendom; eigenschap; be-heering, 
Grotio; saisine; possessie. 



Pos 



— 412 — 



Pos 



Possessio, iusta Possessio, ge-weere, 
ge-waere, ge-were ; were, weire, 
vet. sax. maintenue. 

Possessio bereditatis, erfdom. 
Possessio fiduciaria, onder-pand ; 
recreantie. 

in Possessionem mittere ; in Pos- 
sessionem bonorum investire, goecien ; 
goedenisse doen; in-goeden; erven; 
ervenisse doen ; stellen in 't besit. 
Vide etiam, Investire. 

in Possessionem bonorum missus, 
ge-goedt ende ge-erft. 

Possessionem rei alicui dimittere 
vel restituere, hand-lichten, /land, 
q. d. manum levare. Possessionis 
acquisitio, hand-lichtinge. 

Possessioni insistere, in-houden. 

Possessionem adimere ; de Posses- 
sion aliquem deiicere, vel dimovere, 
ont-goeden ; ont-erven ; depos- 
sedeeren. 

Possessoria causa, Possessorium ius, 
possessoire; besit-recht, Grotio. 

Possessorii actus , besit- daden , 
Grotio. 

Possessor, be-sitter ; eigenaer ; 
possesseur. 

Possessor bereditatis, erf-houder. 

Possessor agri aut fundi, ge-lande, 
in-geland ; grondenaer, /land. 

Possessor foetus, ge-goedt ende 
ge-erft ; gegoedde ; in-gelande. 

Possessor pradii clientelaris ; fun- 
dive inferior is, vassael. 

Post, achter ; after, boll, 
campin. angl. hinden, hinder. 

Pbst, daer-nae ; sedert, sindert, 
sinds ; nae ; naer. 

Pbst longi, lang nae. 

Post hac, hier nae. 

Postea, daer-nae ; nae dat ; 
naer dat; nae-der-hand ; nae-maels; 
dan ; sicht ; sichtent ; sedert, sin- 
dert ; sindt ; seid ; seurt. 

Posteaquam, nae dat ; naer 



dat ; nae-de-mael dat ; aen-gesien 
dat ; gemerkt dat. 

Posteri, nae-komelingen ; af-ko- 
melingen ; af-komste ; nae-saeten ; 
successeurs. 

Posteritas, af-komste; nae-kome- 
lingen; ut, Posteri. 

Posterior, achterste. 

Posterius, nae-maels ; nae-der- 
hand. 

in Posterum, nae-maels ; hier 
nae-maels. 

Posthac, hier nae ; voord-aen ; 
echter, sax. sicatnb. boll. 

Posthac aliquando, hier nae-maels. 

Posthumus, nae-weese ; boesem- 
weese. 

Posticum, Postica, achter-deure ; 
achter-poorte; posterne, vet. f land, 

Posticulum, achter-huisken. 

Postico discedere, achter -uit- 
vaeren. 

Posticum, aers-gat; aers-kerf. 

Postica sanna, guise van ach- 
ter. 

Posticus admonitor in lusu, Vide, 
Monitor /. 

Postilena, lorum crassius sub 
iumenti caudd, achter-haem ; 
achter-gereide ; achter-getuig ; ach- 
ter-reipel; achter-riem ; stiet-riem; 
steert-riem ; steert-breidel ; krop- 
pier ; achter-kroppier. Gal lis & 
Italis, Equi clunis, groppe, 
groppa. 

PostilVa, Vide, Postea. 

Postilla, vulgi, postille ; 
sermoen. 

Postis, post ; stiil ; deur-stijl ; 
achter-stijl ; stijl vande deure. 

Postliminium litium rei, re- 
visie van 't proces. 

Postmodum, nae-maels. 

Postomis, Pastomis, ge-bit ; 
1 
prame, prange ; kleppe ; muil- 



Pot 



— 413 — 



Pot 



klippe ; muil-prange ; muil-ijser ; 
kin-ijser ; braeke, fland. bremc, 
braeme, bremse, bremer. 

Postponere, achter-stellen ; 
ver-achteren ; nae-stellen. 

Postquam , sedert , sindert , 
sind, seurt, sichtend, sicht, sident: 
nae-de-mael ; aen-gesien dat ; nae- 
de mael dat ; nae dat ; naer dat. 

Postremus, letste ; laetste ; 
leste ; achterste ; endlik : hakke, 
quod accipitur plerutnquc in 
ma lam partem, sicut, Posterior, 
&, Postremus, apud Latinos . 

Postremb, ten lesten ; ten uiter- 
sten ; endelik, endelink, endeling ; 
achter-nae. 

Postremb, Postrembm, lest-leden; 
lest-mael ; lest-werf. 

Postulare, bidden ; ver-soe- 
ken ; aen-soeken ; eischen ; hei- 
scheri, heeschen ; ver-eischen ; 
voorderen ; af-voorderen ; postu- 
leeren. 

Postulare pro aliquo, woord doen 
voor iemanaen. 

plus Postulare quam ex aequo debe- 
tur, on-gelijk iemanden te veuren 
leggen. 

Postulator , eischer ; heischer. 
impetrant ; ver-soeker, Grotio ; 
maener, maender 

Postulator supplex, supplicant ; 
bidder ; requerant. 

Postulatus, Postulalio, Postulatum, 
bede ; be-geerte ; eisch, eischinee ; 
heisch ; aen-spraeke voor recnt ; 
ver-soek ; ver-soekinge ; instantie; 
be-klag ; requeste ; supplicatie ; 
complainte. 

Potamogeiton, fontein-kruid. 
Potare, Potitare, drinken; pin- 
telen ; pinteleeren ; krosen ; kroe- 
sen, vet. kroegen, boll, smullen ; 
biberen ; poien. Potare largiter, 
buisen. Potare cerevisiam, kuiten. 



Potare in multam noctem, hoog in- 
den nacht drinken. 

Potare, Potum agere, Potum dare, 
drenken. 

Potare, Potum tanquam per crib- 
rum ingerere, treesen, vet. 

Potus, gedronken. 

Potus, dronken ; buis. 

Potor, Potator, drinker ; dranker ; 
dronkaerd; tulper, fland. Potator 
acer, knit-haen ; Potor cerevisia. 

Potator assiduus, bank-boeve. 

Potator nocturnus, nacht-rave. 

Potatio post ccenam, Potto somni- 
fera, slaep-drank ; slaep-dronk. 

Potatio profectitia, viatica, disces- 
sus causd, scheid-dronk ; scheid- 
bier. 

Potationibus absumere, consumere, 
insumere, ver-drinken ; ver-suipen. 

Potionem tepidulam sive subtepi- 
dam reddere, lierelauwen den drank. 

Potio miscellanea, candeel ; sui- 
pen ; moeder-sog ; moeder-soort ; 

Juaed-beleid, fland. Vide etiam, 
YCEON. 

Potiio medica, genees- drank ; 
medecijn-drank ; drank van mede- 
cijne. 

Potio clarificata, juleb. 

Potus, us, dronk ; drank. 

Potus mucor, kaem, kaen. 

Potus superfluus, over-drank. 

Potu se obruere, over-drinken. 

Potu nimio obrutus, over-dron- 
ken ; over-schonken ; deur-dron- 
ken ; ver-smoort dronken. 

Potu cib&ve oppletus, obrutus, bo, 
beu. 

Potu calens, fervens, bo, beu. (1) 

Potorium sedile, bier-banke. 

Potorium vitreum, drink-glas. 

Potoria taberna, tap ; tapperije. 

(1) Hs. Weder de invloed van den 
vorigen regel. Etytn. « Smul van dranckc. 
Cakns potu, firvens mero, obrutus vino. • 



PRjE 



— 414 — 



Prj- 



Potulentus, Potui idoneus, drinke- 
lik. non Potulentus, Potui inidoneus, 
on-drinkelik ; on-drinkbaer. 

Potistris ; vasculum potorium 
quod aviculis caved inclusis 
apponitur, drink-horenken ; vogel- 
horenken. 

Potens, Potentia, Potenter, Po- 
test as, Potentalus, Vide, Posse. 
Potentilla, herba, genserik. 
Potior, Potius, Potissimus, Po- 
tissimum, item 

Potiri, Vide, Posse. 
Potiriocleptis, (1) kelk-dief. 
Practicus, &c. Vide, Pragma, 
Pragmaticus. 

PrjE, veur, voor. Pra oculis, 
voor oogen. Pra manibus, veur 
handen ; gereed. 

Pra, over-mids; ver-mids; mids. 
Pra nimid tristitid, over-mids, ver- 
mids, mids groote droefheid. 

Pra, van. Pra amore, Pra More, 
van liefde, van pijne : halven, ut, 
liefdes, druks, halven. 
Pra, magis, meer. 
Pra, op. Pra manibus pecuniam 
dare, op de hand geld geven. 

Pra se aliquid vultu, gestu, aut 
sermone ferre, baeren, beren ; ge- 
baeren ; ge-laeten ; Bardum se fa- 
cere, Plaut. sich sot gelaeten. 

Pra, in compositis Latinis 
quandoque explicatur per seer; 
& plerumque tunc auget ; ut & 
per, ver, over, in. 

Pragrandis, Pralongus, Prafer- 
vidus, Pradulcis, Pradurus, &c. 
seer groot, seer lang, in-heet, in- 
herd, &c. Etiam per, deur, 
valde sapiens, deur-wijs. 

PrjEacuere, scherpen. Praacu- 
tus, in-scherp. 

PRiEBERE, geven; leveren; bie- 

(1) Aldus 00k in het Etytn. 



den; be-wijsen; uit-reiken; ter hand 
stellen. 

Prabenda, vulgi, leen; provene; 
prebende ; & cui Prabenda datur, 
vel dantur, provenier. 

PRiEBiBERE, veur-drinken; bren- 
gen eenen dronk. 

PrjECAlvus, veur-kael ; kael 
aen 't veur-hoofd. 

PRiECANUS, vroeg grijs. 
PRiECAVERE, ver-hoeden ; veur- 
hoeden ; ver-sien, sed pott us, 
veur-sien ; toe-sien ; ver-mijden. 

Pracavens, Pracaulus, veur-hoe- 
dig ; be-hoedsaem. 

Pr^cedere, veur-gaen ; hem 
op de veur-baene maken. 

Pracedens, veur-gaende; veurig. 

Pracessio, veur-gang. 

Pracessor. veur-ganger. 
PRiECELLERE, over-treffen; veur- 
treffen ; te boven gaen. 

Pracellens, veur-treffelik ; over- 
treffelik ; over-treflFende ; over- 
treffig ; veur-baer ; veur-barig ; 
over-barig ; veur-schellig. 

PRiECEPS, steil ; steilachtig ; 
stei'g ; steigig. 

Praceps, deur-haestig ; over- 
haestig ; gai ; gaich ; gaichlik, 
sicamb. 

Praceps, inconsideratus, roest; 
roestig ; roestachtig ; ruekeloos ; 
roekeloos; on-ver-sichtig ; on-veur- 
sichtig ; broosch ; breusch ; schie- 
loos ; baldadig ; gek ; gekkelik. 

Pracipitanter, noofdelink ; gek- 
kelik; gekkeliken. 

Pracipitare, ver-haesten ; over- 
haesten ; over-ijlen. 

Pracipitare, Pracipitem dare, hoof- 
delink, steilink, afworpen. 

Pracipitare, Pracipitari, Pracipi- 
tem delabi, solle-bollen ; over nol 
over bol vallen ; storten, vet. bol- 
aersen ; bout-aersen ; bout-gaten ; 



Pile 



— 415 — 



PRiE 



tuimelen ; sol over bol, solle-bol, 
sole-bol, sole over bol, vallen ; 
q. d. solea supra caput. 

Pracipitata at as, af-gaende ouder. 

Pracipitium , steege oft steile 
plaetse. 

PRiECiDERE, be-snijden ; af- 
korten ; hijsen : moetsen. 

Pracidere, veur-snijden. 

Pr adder e plani y plat af-seggen. 

Pracidere, quoteeren ; specifi- 
ceeren. 

Pracisus, be-sneden. 

Pracisi, be-snedenlik ; schaers. 

Pracisi, kortelik; in 't kort. 

Pracisi, plat-af ; precis ; precise- 
liken. 

Pracisi dicere, negare, plat, kort, 
af-seggen. 

Pracidaneum frustum, rtsegmen, 
monster ; toon-stuk ; proef-stuk ; 
staelken. 

Pracidaneutn frustum panis, kild 
broods (1); snede broods; schelle 
broods. 

PRiECiNERE, veur-singen ; in- 
toneeren, q. viam pracinendo 
praire, pramonstrare. 

Pracentor, veur-sanger. 

PrvECInctus, vaerdig, veerdig. 

Pracinctorium , schors-kleed ; 
schorsse ; schorte ; schorte-kleed ; 
veur-schoot; veur-doek, sicatnb. 
bad-doek; bad-kleed; schors-kleed. 
Pr^ecipere, veur-nemen ; veur- 
af-nemcn. 

Pracipere, heeten ; hieten ; ge- 
bieden ; be-veelen ; leeren ; onder- 
wijsen; onder-rechten; instrueeren. 

Praceptus, be-volen. 

Praceptum, bod ; ge-bod ; ge- 
bied ; be-vel ; be-heet, vet. ordi- 
nancie. 

(1) Etym. a Kildt broods, boll. j. 
kant/hompe. » 



Praceptum, Praceptio, leere; lee- 
ringe ; lesse ; onder-wijs ; onder- 
rechtinge; instructie. 

Praceptor, ge-bieder ; raeester. 

Praceptor, Teer-meester ; leerer ; 
leeraer ; schole-meester ; regent. 
Praceptoris tnerces, id quod pra- 
ceptori numeratur pro insti- 
tution e, schole-geld; leer-geld. 

Pracipuus, meeste ; veur-naemste, 
veur-nemste ; ver-nemelste, vet. 
hoi. fron, vron, vet. ger. sax. 
sonderbaer ; overste ; oor, or, 
(Vide, Magnus;) sq verein; speciael; 
principael. 

Pracipui, de veurnaemste des 
volks. 

Pracipui, meest; meerst, fland. 
aller-meest; sonderling; veur-neem- 

n xx 

lik; be-sonder, be-sonderlik ; prin- 
cipalik. 

PRiECLARUS, klaer-schijnig ; 
hoog-beroemt; hoog-geacht; deur- 
luchtig ; edel ; excellent. 

PrjECLUdere, af-sluiten ; on- 
dergaen. Pracludere iter, aditum, 
den weg be-nemen. 
PrjECO, uit-roeper. 

Praco, fron-bode; frone, vet. 
sax . 

Praco publicus, her-aut. Vide, 
Fecialis. 

Praco, lang-roede. 

Praco, deur-waerder; deur-wach- 
ter. 

Praco forensis, iudiciarius, audien- 
cier. 

Praco brevem gerens virgam, korte- 
roede. 

Praco auctionarius , auctionum, 
op-roeper ; Vide, Auctionarius. 
Praconis auctionarii baculus, Vide, 
Hasta, vel , Auctionarii. 

Praconis voci bona subiicere, uit- 
roep, koop-dag, boel-huis, houden. 



PRiE 



— 416 — 



Prje 



Praco verbi Dei, preker ; predik- 
heer; predicant, aliis. 

Praconium, lof-rede ; blasoen. 
Praconium auctionis, uit-roep, boel- 
huis. 

Praconio indicate, uit-roepen, uit- 
roep, boel-huis, houden. 

Praconia sponsalitia, kerk-gebo- 
den van ondertrouwe. 

PrjECOgnoscere , veur - ken - 
nen. 

PRiECORDiA, in-gewand ; in- 
geweide ; geweide ; net ; herten- 
net. 

Precox, te vroeg ; nog vroeg. 

Pracox, Pracoquus, veur-tijdig ; 
vroeg-tijdig ; vroeg-rijp. Mala pra- 
cocia, vroeg-oeft. 

Pracrassus, deur-dik. 
PRiECURREkE, veur-loope. 

Precursor, veur-looper. 

Pracursus, Pracursio, veur-loop. 
P&eda, roof, roove ; ge-roof ; 
roof-goed; buet, buit; noek, holl. 
proie ; pillagie ; prijs, prijnse. 
Praia sive ad Pradam exponere 
alicuius bona, prijs oft prijns maken 
iemands goed. 

Pradari, Pradam facere, agere, 
rooven; rooffen; karabijnen, [Ara- 
bica originis dictio. I. R.J gal- 
lis, corbiner, h corvis ; buten, 
bueten, buiten ; ruiten ende roo- 

o 

ven ; plunderen ; pilleeren ; sak- 
kageeren. 

rrada avidus, roof-gierig ; roof- 
achtig. 

Prado Pradator, roover ; schae- 
ker ; sak-man, ger. sax. fland. 
vet. bueter ; vrij-buiter, cut vid* 
quicquid ab hoste capitur , in 
pramium cedit; pramiator . 

Prado marinus, zee-roover. 

Pradator eques, snap-haen. 

Pradatio, ge-roof. 



Pradonum speluncd, nidus, reeep- 
taculum, domicilium, stroop-nest ; 
roof-hoek; roof-nest; roof-Kuil. 

Predecessor , Pradecessores , 
vulgi, veur-ganger ; veur-saet : 
veur-ouders ; veur-saeten. 

Predensus, deur-dicht. 

PrjEdicare, seggen; uit-geven; 
be-roemen. Pradicant, (vid 1 ho- 

e 

mines), man seid ; mensch seid. 

Pradicare de se, roemen ; be- 
roemen. Pradicare se divitem, doc- 
turn, &c. uit-geven sich selven. 

PrjEDICere, veur seggen; pro- 
feteeren. 

Pradicere conditionem, be-spreken; 
onder-spreken ; be-stemmen. 

Pradictio, pronosticatie. 

PRjEDrrus, be-gaeft ; be-gift ; 
hebbende. 

Pradium, hoeve, a. hof, id 
est, horlus ; stuk-lands ; goed; 
liggende goed ; erf-goed ; erf; 
erve ; possessie. Pradium rusticum, 
wooninge. 

Pradium optitno iure, vrone, 
vroon-land, %el. vrij-goed ; vrij 
eigen goed; on-cijnsbaer goed; allo- 
diale goeden, land, hoeve, huis,^. 

Pradium clientelare vel bemficia- 
rium, leen ; leen-goed. Subclien- 
telare, achter-leen. 

Pradium stipendiarium, tienden- 
land, tiendbaer land. 

Pradii pensitatio, erf-pachte. 

Pradiorfim servitutes , P radio 
dominanti innexa aut ad- 
harentes, erf- aenhangige ge- 
rechtigheden die aen eenig heer- 
schende erf vast zijn ; erf-dienst- 
baerheden ; Grolio . 

Pradii rustici conductor, pachter ; 
pachtenaer ; land-pachter. 

Pradiatus, wel gegoedt ; rijk 
van erven. 



Pr£ 



— 4i7 — 



Pile 



Pradiale, erf-aenhangig, Grotto. 

Pr^dives, deur-rijk. 
Pradives thesauris, schat-rijk. 

PRiEDULCis, iu-soet ; smets, 
smetsch. 

PrjEDURus, in-herd. 

PrjEESSe, veur-staen ; overste 
zijn ; bevel oft gebied ievers over 
hebben. 

Prasens, Prasento, Fide pbst suo 
titulo proprio. 

Prjefari, veur-reden ; veur- 
redenen ; veur-spreken. 

Prafatio, veur-rede ; prologe ; 
prefatie. 

PrjEFEctus, Prafectura, &c. 
Vide, Pr.eficere. 

PRiEFERRE, veur-setten; hooger 
oft meer achten : veur-draegen ; 
laeten schijnen ; ver-toonen. 

Prajerentia, Prajerentia ius in 
rebus emtitiis, naederschap ; naeder- 
heid ; naerheid ; ver-naederinge ; 
aen-boord, aem-boord, %el. kalan- 
gieringe, kalengieringe des koops. 

Pr^efervidus, deur-hittig ; in- 
heet. 

Prajervidus ird, in-gram. 

PrjEFICA, lijk-huilster. 

Pr^eficere, in-setten ; in-stel- 
lcn ; overste maken ; eenigen last 
op-leggen ; op-sicht bevelen. 
Prajectum esse, overste zijn. 
Prajectus, overste ; over-man, 
vet. over-heer; over-hoofd; hoofd- 
man ; vogd, voogd ; houder, vet. 
bael, vet. /land, am, amman, 
am-man ; Hecano amtman ; Petro 
Nannio q . alt-man, id est, oult, 
vel oud-man, senior, schouwt ; 
graef, greve, vet. sax. (Vide, 
Comes, &, Index;) truchses; lieute- 
nant : potest & dici forestier, 
forster, sive, vorster; vulgo tamen 
forestier de Saltuario, saltmimve 



prajecto & silvarum custode tantum 
dicitur. 

Prajectus, maior , meier, /. 
Stump. <B. Rhen. 

Prajectus acta, kaei-meester. 

Prajectus aggeribus curandis , 
Vide, Agger, cur. 

Prafectus ararius, cerarii, pen- 
ning-meester ; financie-meester ; 
hoofd vande financien. 

Prajectus arcis, castri, borg-grave; 
kasteel-meester ; kastelein. 

Prajectus aucupii, pluim-grave. 

Prajectus castrorum, leger-heer. 

Prajectus chori, sang-meester. 

Prajectus cubiculo, camerling. 

Prajecta culina, koken-jongwijf; 
koken-maerte ; koken-wijt. 

Prajectus domus, ojficina, meester- 
knecht; meester-knape. 

Prajectus ecclesiasticus, prost. 

Prajectus equitum , M agister 
equitum, rit-meester, rid-meester, 
rijd-meester. 

Prafectus jiscalis, fiscael. 

Prajectus iuridicus, Prajectus re- 
rum capitalium prevost ; bloet- 
richter, Pelgromio. 

Prajectus legionis, koronel, kolo- 
nel. 

Prajectus libell. suppl. request- 
meester. 

Prajectus limitaneus ; Prajectus 
limitum sive regionis ; certo regni 
limiti cum imperio prafectus, 
mark-grave. Vide, Marchio. 

Prafectus machinaria rei 9 engien- 
meester ; engienier ; ingenieur ; 
fabrijk-meester. 

Prajectus maris, see-vogd ; am- 
mirael; & ipsa dignitas, see-voogdije; 
ammirael-schap. 

Prajectus militia, militum, krijgs- 
overste ; maerschalk ; capitein ; 
hoofd-man ; hoop-man ; (q. caput, 



5i 



Pr* 



— 418 — 



Pkjel 



seu prafectus multitudinis ;) veld- 
heer; etiam, rijd-meester, rit- 
meester, &c. 

Prafectus navis, kapitein van 't 
schip ; schceps-kapitein. 

Prafectus pagi, pagortimve, meier 
van het dorp; griet-man, fris. 
vorster, forster, qua duo etiatn 
usurpantur, pro Prafecto carceris 
& Prafecto silva. Etiam, de Pra- 
fecto rurali. 

Prafectus pratorio, schoud-heet. 
Vide y PrjETOr. 

Prafectus provincia , drossaet , 
drossaert, trossaerd; land-drossaerd; 
land-pleger, g. s. s. 

Prafectus raiionum publicarum, 
roieer-meester, vet. 

Prafecti rerum tempestate ad litus 
eiectarum, see-vonders, Grotto. 
espargne-meesters. 

Prafectus scribarutn, cancellier. 

Prafectus territorii, ambachts- 
heer, ambachter. 

Prafectus vici> regionisvc urbis y 
blok-meester ; bon-meester ; quar- 
tier-meester ; wijk-meester. 

Prafectura, ambacht ; amman- 
schap ; heerlikheid ; hoofd-man- 
schap ; vogdije ; baliuschap ; graef- 
schap, vet. sax. jurisdictie; gou- 
verneurschap ; kapiteinschap ; auc- 
toriteit; officie. 

Prafectura ecclesiastica, prostdije. 

Prafectura iuris, kancelerije. 

Prafectura arris, kasteleinschap. 

Prafectura limilum, mark-graef- 
schap. 

Prafectura provincia, drossaert- 
schap. 

Prafectura vicaria , fiduciaria , 
onder-schoutetschap ; stad-houder- 
schap. 

PrjEfigere, veur-steken. 
PRiEFiGURARE, veur-belden. 
Pr.efinire, be-scheeden, be- 



schetden ; be-spreken ; onder-spre- 
ken. schaeren, forti Grotto; land- 
schaeren ; be-scheren, ger. sax. 
sicamb. determineeren. 

Pr^eflorare, ont-ginnen. 

PRiEFOCARE, worgen, wurgen ; 
ver-worgen. Prafocart, Prafocari, 
ver-smachten ; ver-stikken. 
Prafocatio y ver-stoptheid. 
Prafocatio matricis, op-stijginge 
vande raoeder. 

PrjEFRACtus, herd-nekkig ; 
herd-koppig ; herd cnde straf ; 
ork, orkachtig ; nork ; krijgel, 
krijgelaerd ; kroppaerd ; krop-ach- 
tig ; rigoreus ; obstinaet. 
Prafracti, obstinaetelik. 

Pr^frigidus, deur-koud; over- 
koud ; in-koud. 

Prjefurnium, os patens furni, 
Propigeon y (1) oven-mond ; oven- 
gat; mond vanden oven; mond-gat. 

PrjEGEUDUS, in-koud ; over- 
koud ; deur-koud. 

Pr^gnans, fentina qua con- 
cepit y be-gorde, be-vruchte, swaere, 
swaer van kinde, swangere, dra- 
gende vrouwe. Pragtiatttem esse, 
kind dragen. Pragnantem redden, 
be-vruchten. 

PrjEGRAndis, over-groot ; groot 
boven maten. 

Pr^egravare, vcr-laden ; over- 
laden ; over-swaeren ; over-lasten. 
Pragravis y deur-swaer ; over- 
swaer. 

PRiEGUSTARE, proeven ; veur- 
proeven. 

Pragustator y proever ; kredens- 
sier, kredencier; veur-proever. 
Pragustatio, kredencie, kreden- 



(1) Insgelijks in het Etym. zoo rais- 
gedrukt : L. Propnigeon. Dit was echter 
geen ovenmond. Plin. epist . 11, 17, 11. 
Vitruv. v. 10. 



Pile 



— 419 



Pr*. 



sie ; veur-smaek. Vide, PRiELi- 

BARE. 

PrjEHENDERE, Prandere, Pran- 
sare, Prahensare, grijpen ; nemen ; 
vangen ; grabbelen ; knappen ; 
klampen ; op-raepen. Prahendere 
raptim, snappen. Prahendere male, 
ver-grijpen ; mis-grijpen. 

Prahensio, C a saris, wind-as, 
wind-asse. 

Pransatio, grepe ; grijp. 

Pr^eire, veur-gaen ; hem op 
de veur-baene maeken ; te boven 
gaen. Praire facto , veur-doen. 
Pneire literas, syllabas, verba ; Pra- 
ire verbis, veur-spellen ; veur-sta- 
ven. 

PRitiUDiciuM, veur-oordeel ; 
achter-deel; wan-deel, vet. sax. 
preiudicie. 

Praiudicium vindiciarum, recreari- 
cie. 

sine Praiudicio spalium & dila- 
tionem dare, diem liberum dare, 
over-set stellen ende dag seven. 
PRiELiETUS, deur-blijde. 
Pr^elegatum , voor - uit-ma- 
kinge, Grotio. 

Pr^elegere, veur-lesen. 
Pr.elibare, veur-proeven ; ont- 
ginnen. Pralibatio, veur-smaek. 

Prcelibatio, securitas in edendo 
& bibendo qua magnatibus 
prastatur, kredensse, kredencie. 
PRiELiGARE, veur-binden. 
PRiELiUM, slag ; slachtinge, 
sax. sic. fris. krijgs-slag; veld- 
slag, (ad differ entiam vid 1 Pralii 
navalis, quod scheeps-slag, zee- 
slag ;) strijd ; wieg ; wijg ; vol- 
wijg ; volk-wijg ; batalie. 

Pralium aaversum, c lades, ne- 
der-lage. 

Praliari, Pralio dimicare, Prali- 
um committere, slag leveren ; bata- 
lien ; strijden. 



Praliari pede, gradu, collato, 
hand-gemein worden, komen ; man 
aen man komen. 

Pralium inire; in Pralia venire; 
Pralia per campos instruere, te velde 
komen. 

Pralio levi confligere ; velut send 
Praliari ; levia serere certamina, 
schaermutsen, schaermutselen. 

in Pralia poscere, uit-dagen ; uit- 
eisschen ; uit-bieden, vet . 

Pralium adversumfacere, Pralium 
infeliciter committere, ver-liesen den 
slag ; onder-laeg, neder-laeg, heb- 
ben. 

Praliator, vechter. 

PRiELONGUs, deur-lang ; seer 
lang. 

PRJELoaui, veur-spreken. 
PRiELUCERE, veur-lichten. 

Pralucidus, klaer-schijnig. 
PrjELUDERE, veur-spelen. 

Praludium, Pralusio, veur-spel ; 
lauweit. 

Praludium , Pralusio , pugna, 
proef-slag ; veur-slag ; veur-gevecht. 
Prelum, potissimum de 
trabe qud uva calcata premitur, 
persse ; persse-boom ; druk-perse ; 
druk-boom. Prali lamina, degel 
vande persse. 

Prali rota, funis, tordulus, (1) 
rondse. 

Pralo premere, perssen ; kelteren, 
ger. 

PRiEMATURUS, Pramaturi ma- 
turescens t vroeg-rijp ; veur-tijdig. 

PRiEMEDiTARi, veur-denken ; 
veur-bedenken. 

Prameditatus, veur-bedacht, veur- 
bedachtig. 

Prameditati, veur-dachtiglik. 

non Prameditatus, on-veur-dach- 

tig. 

(1) Hs. Etym. « funis torculus. » 



PRiE 



420 — 



Prjl 



PrameditatiOy veur-dachte. 
PRiEMiTTERE, veur-seinden. 
Premium, loon ; arbeids-loon ; 
wedde ; gagie ; salaris ; guerdon; 
ver-eeringe ; honorarium, 

Pramium victoria, id quod in 
certatninibus victori confertur, 
prijs ; prijs-stuk. 

Pramium proponere , op - setten 
eenen prijs. 

Pramium tribuere> Pramio affi- 
cere, loonen ; be-loonen. 
Pramii solutio, looninge. 
Pramiator y Pramia solvens, 
looner. 

Pramiator y bueter ; vrij-bueter. 
Vide, Prado. 

PRitMONERE, waer-schouwen, 
wacrnen. 

Pram0W*7«j,gewaerschouwet. non 
Pramonitus 9 on-gewaerschouwt. 
PrjEMONSTRAre, veur-wijsen. 
Praemunire, veur-schantsen. 
Pramunitio y munitie; ammunitie; 
garnisoen. 

PrjENavigare, veurbij-seilen. 
Pr,enomen, veur-naem ; doop- 
naem. 

PrvENOScere, veur-weten. 
PranotiOy veur-wete. 

PRiENUNCiARE, wittigen ; veur- 
bodschappen. 

Pranuncius y veur-bode. 

PrjEOCcupare, veur-nemen ; 
voor-komen ; ver-rasschen ; over- 
ijlen ; veur-besitten 

Praoccupare emtionem , onder - 
koopen ; onder-mieten. 

Pr^parare, reeden, reiden ; 
be-reeden, be-reiden ; veur-reiden; 
gaerwen, gerwen ; scheeren, sche- 
ren. Praparare telam 9 scheeren de 
webbe. 

Praparare ciboSy ligna y & alia 
necessaria y veur-raed, provisie doen. 
PraparatuSy dispost. 



Praparator y be-reeder, be-reider. 
PraparatiOy reedschap ; ge-reed- 
schap ; rustinge. 

PrjEPARCUS, vrak, vrek, vrek- 
kaerd ; scherp ; knijper, hoi I. 
tcviiro*;. 

Praparciy vrekkelik. 

Pr.epedire, be-letten ; hinde- 

deren ; ver-werren ; be-lammeren ; 
be-labberen. 

Pr.ependere, veur-hangcn. 

Pr.epes, rasch; snel. 

Pra£pinguis, smalts, iinaltsch ; 
maltsch ; over-vet. 

PRiEPONDERARE, op-wegen ; 
ver-wegen ; over-wegen. 

PRiEPONERE, veur-doen; veur- 
setten ; veur-stellen ; veur-leggen ; 
overste mat ken. 

PraposituSy overste ; over-man, 
vet. super intendent; baeliu, bael- 
liu, baillu. Vide etiamy Pr^eficere, 
Pr a feet us. 

Praposiliy overheid, overigheid 
Prapositus ecclesiasticus , prost . 
Prapositus domni, cathedralis ecclesut 
Project us , dom-prost. 

PrjEPOSterus, ver-keert; aefsch; 
aver-recht ; over-recht. 

Praposterus homo , slim ; slim 
boeve. 

Praposteriy ver-keerdelik ; aef- 
schelik ; weder-spels ; aver-hands ; 
over-hands. 

Pr^epotens, groot-magtig. 

PRiEPROPERARE, ver-haesten ; 
over-haesten ; over-ijlen. 

PraproperuSy jagtig; over-haestig; 
deur-haestig ; hittig. 

Pr.eputium, pellicula glan- 
dem tegensy sloove, slootken. 
veur-sloofken , kappekeu , over- 
sloof, vande manlikheid ; veur- 
huid ; be-snijdsel ; prebus, prepus. 

Pr^ripere, veur-nemen ; on- 
der-gaen. 



PR^ 



421 — 



Pile 



Pr^erogare, ver-leggen, ver- 
schieten, oft veur-schieten het geld. 
Pecunia prarogata, ver-schoten geld. 

Prarogativa, veur-deel ; veur- 
bate ; veur-gang ; veur-togt ; over- 
heid ; overigheid ; avantagie. 

pRiES, borge ; tegen-borge ; 
onder-borge ; nood-borge, sax. 
sicamb . contreborge ; cautie. 

Pradem esse pro aliquo, staen oft 
in-staen veur iemanden. 

PRiESAGiRE , waer-seggen . 

Prasagus, waer-segger. 

Prasagus futura tempestatis, we- 
der-wijs. 

Prasagium, waen-teeken ; veur 
bode ; veur-saege ; vet . 
PRiESALSUS, in-sout. 
Pr.escindere, hijsen. 
PRiESCiRE, veur-weten ; veur- 
slaegs wel weten, q. d. scire ante 
ictum, metaph. sumtd a gladi- 
atoribus. 

Prascius, veur-wetig. 

Prascitum, veur-teeken. 

PrjESCribere, veur-schrijven ; 
be-veur-waerden ; ge-weeren ; ver- 
weeren, sax. limiteeren. 

Prascriptus, veur-schreven . 

ex Prascripto, nae het uit-wijsen. 

Prascriptio honor um, ge-weere, 
ge-were ; were ; ver-set. 

Prascriptio temporis , annorum , 
annua, ver-jaeringe ; prescriptie ; 
ver-set. 

Prascriptio, Prascriptum, limita- 
tie; restrictie; ordinancie; exceptie. 

Prascriptiones litis moratoria, de- 
latoore exceptien. 

Prascriptio sive exceptio litis trans- 
lativa, declinatoore. 

Prascriptio qua iugulum causa 
petit, exceptie peremtoir. 

Prascriptor, notaris. 

PRiESECARE,korten; schrooden, 
schroien ; hijsen ; be-snoeien. 



non Prasectus, on-besnoeide. (1) 

Prasegmen, Prasegmina, af-sniid- 
sel ; at-snijdeling ; schroodsel ; 
schroodelink, schroieling ; kortsel ; 
af-kortsel; snippering, &c. Fide, 
Segmenta. 

Prasegmina unginum, naegel- 
kortsel ; nagel-knipsel ; knipsel der 
naegelen. 

PRiESENS , tegen - wordig , a 
verbo worden, id est, fieri, esse : 
vulgo pronunciatur tegenwoor- 
dig ; jegen-woordig ; baer ; veur- 
oogen; present. 

non Prasens, af-wesende ; af 
zijnde ; on-tegenwoordig. 

Prasentem esse, Prasentem Pra- 
senti esse, tegen-woordig zijn; over- 
staen. 

Prasentem se exhibere, ver-tegen- 
woordigen. 

Prasens tempus, tegen-woordigen 
tijd. 

in Prasens, in Prasentia, in Pra- 
sentiarum, tegen-woordiglik ; nu 
ter tijd. 

Prasentia, tegen- woordigheid ; 
het bij-wesen ; veur-oogenheid (2); 
oogen-schi j n ; veur-schi jn ; presentie; 
comparitie. 

Prasentare, ver-toonen, ver-too- 
gen; te veur-schijn brengen : bieden; 
aen-bieden ; presenteeren ; over- 
bodig zijn. 

PRiESENTiRE, Prasentiscere, be- 
vinden ; gewaer worden. 

PrjEsepe, Prasepium, stal ; 

krebbe, oft troch, vande stal : 
ver-loken bocht. 

Prasepiola dentium, qua eos con- 
tinent, tand-Heenen; tand-hollekens; 

• e 

babbelen, barbelen. 



(1) Hs. L. « on-besnoeidt. » 

(2) Etytn. « Veur-ooghentheyd. * 



Pr* 



— 422 — 



Pile 



Pr^esepire, be-tuinen ; om- 
heiningen. 

Pr^esertim, naemelik ; veur- 

o 

neemlik ; aller-meest ; be-sunder, 

o 

be-sunderlik ; in sonderheid ; son- 
derling ; principalik ; specialik. 

Pr^eservare, veur-hoeden. 

Praservativum, vulgi, pre- 
servatif. 

PRiESES, Vide, PRiESIDERE. 

PRiESiDERE, veur-sitten; overste 
zijn. 

Prases, veur-stander ; graef, vet. 
sax. (Vide, Iudex, Comes;) con- 
cierge. Prases, over-heid, overig- 
heid. 

Prases Senatus, (Prasidens, vul- 
gi;) president; veur-sittende 's hofs, 
Grotio. 

Prases iudicii, azing, azig, hoi. 
vet. aetga, fris. Grotio. 

Prases aquarius, amrairael ; see- 
voogd : & ipsa dignitas aut officium, 
see-voogdije. ammiraelschap. 

Prasidium, be-schermsel;scherra, 
vet. ger. gaerde, waerde ; ge- 
waere. 

Prasidium, sterkte ; munitie. 

Prasidium militare, Milites pra- 
sidiarii, garnisoen, warison, van 
krijgs-volk, soldaeten ; aweit, aweet, 
vet . fland. 

Prasidium agere y liggen in gar- 
nisoen. 

Prasidiis firmare, communire y ful- 
cire y be-setten met krijgs-volk. 

Prasidium in itinere, convoi. 

Prasidentia, prostdije. 

PRiESiGNARE, veur-springen ; 
veur-danssen. (1) 



(1) Blijkbare vergissing : L. : PRiESiG- 
NARE, veur-teekenen. — Pr^siure, veur- 
springen ; vcur-danssen. 



PrjESTARE, treffen ; over-tref- 
fen ; te boven gaen. 

Prastare, be-schikken ; uit-rech- 
ten. Prastare mutuas operas, ver- 
poosen. 

Prastare, geven ; uit-reiken ; 
bieden ; ver-leenen. 

Prastare vivendo y be-leven. 

Prastare , leisten, leesten, lijsten; 
ge-leesten ; ge-leisten ; quijten sijne 
beloften ; houden ende vol-doen ; 
ge-stant doen, Grotio. 

Prastare re ipsd, be-wijsen ; waer 
maeken. 

Prastare quod factum est impensa, 
remburseeren. 

Prastare, aen-staen ; goed doen. 

Prastare aliquem ; Prastare 
alter ius promissutn, staen oft 
in-staen voor iemanden ; borge 
blijven. 

Prastare auctoritatem, waeren ; 
& qui prastat, waerhand, Grotio. 

Prastare damnum, goed doen de 
schaede. 

Prastanda rei se paratum prasen- 
tare, overbodig zijn, Grotio. 

Prastans, Prastabilis, treffelik ; 
veur-treffelik ; over-treffelik ; over- 
treffende; uit-nemende ; veur-baer, 
veur-baerig; over-baerig; excellent. 

Prastans, Prastabilis, vir, dege- 
lik ; deftig, holl. degen, degen- 
man ; thegan, vet. franc, perle 
van een man, metaph. persoonagie 
van staet, aensien, qualiteit, auto- 
riteit, &c. 

Prastantia, veur-deel ; veur- 
gang ; treflfelikheid ; over-treffelik- 
heiu; over-treffigheid ; over-baerig- 
heid; overheid, overigheid. 

Prastatio, ont-fang. 

Prastatio frumentaria , pacht . 
Prastatio emphyteutica, vel soli, erf- 
pachte. 



Pr* 



— 4*3 — 



PR* 



PRiESTER, (r) brand-storm- 
wind. 

PR^STiGiiK, Prastigium, alve- 
rije; duivelrije; guichelrije; guiche- 
linge; guichel-werk; guichel-merkt; 
dracht, drog, ge-drog, ge-drogt, 
(i driegen, fallere;) hexen-werk ; 
robijn-sak; passe passe; kamer-spel, 
Vide, Ludus. 

Prastigiis fallere, guichelen, go- 
chelen, gokelen ; drogt dragen ; 
dracht dragen. 

Prastigiator, tooverer; guicheler; 
konstken ; drogt-drager, dragt-dra- 
ger, sicatnb. avendurer, avendurier; 
kamer speler ; juglier. 

Prastigiairix, tooverersse; toove- 
rinne; here, hekse, hechisera. (2) 

Prastigiator is sacculus, per a, gui- 
chel-sak. 

Pr^estituere, be-scheeden, be- 
scheiden ; be-scheren, g. s. s. Pra- 
stitutus, be-scheeden. 

Presto, tegen-wordig (vulgo 
tegenwoordig;) bij de hand, bij de 
werke ; vaerdig ; prest ; present. 

Prasto esse, tegen-woordig zijn ; 
veur-handen zijn ; te stade komen ; 
compareeren. 

Prasto esse, ad diem, locum, & 
horam, ver-schijnen ten dage, plaet- 
se, ende ure. 

Prslo esse alicui, bij-staen. 
PrjEstolart, beiden ; ver-bei- 
den; wachten; ver-wachten; toeven; 
ver-toeven. 

Prastolari avidl, ver-langen ; ver- 
langenisse hebben ; langen, lingen, 
vet . 

Pr.ESTRINGERE VISUM, 8t><?G>7T€«/, 

ver-blikken ; abbarbagliar il viso, 
Ital. 



(1) Ook aldus in het Etym. 

(2) Etym. « Heckse. j. here. » L. 
« Heckse. j.hexe. Saga, his p. hechizera. » 



Pr^esul, hof-danser ; voor- 
danser : Item, prelaet, prioor. 

Prasulatus, digniteit ; presulaet- 
schap. (1) 

Prasultare, veur-danssen , den 
dans leiden ; hoveeren, g. s. sic . 

Prasultor, veur-dansser ; dans- 
leider ; hof-dansser. 

PrjESUMERe, veur-nemen. 

Prasumere opinione, laeten veur- 
staen. 

Prasumta opinio, suspicio; vulgo, 
Prasumtio, waen, fland. boll. 
roem ; be-roeminge ; ver-meten- 
heid ; presumtie. 

Prasumtuosus, vulgi, goed-dun- 
kel, vet. presumtueus 

Pr^tendere, veur-wenden ; 
veur-strekken ; veur-spannen ; veur- 
reiken. 

Pratendere, pretendeeren. Pra- 
tendere ius in rem aliquam, ver-me- 
ten recht te hebben. 

Pratentio actoris, vulgi, id est, 
petitio, intentio, ver-mete. 

Pralentura ra, seu, Pratentura, 
rum, schantse ; veur-schantse ; bef- 
froi, belfort. 

Pratentare iter manibus aut pedi- 
bus, tentare viam, met den tast 
gaen. 

PrjETENUis cor pore, ran, rank, 
ren, rene. Pratenuis macie, mager- 
hein. 

Prater, veur-bij ; leden. 

Prater, boven. Prater modum, 
boven maten. 

Prater, over ; & sic in compo- 
sitis ; aver, sax. fris. 

Prater, an, vet. noil. fris. on ; 
Vide, Sine. 

Prater, Prater quam, uit-geno- 



(1) Hs. L. met Append. « prelaet - 
schap. » 



Prje 



— 4*4 — 



Pile 



men ; uit-gesondert ; be-sonder ; 
be-halven ; uit-gesteken ; dan. 

PRiETEREA, daer-en- boven ; 
voord ; echter, sax. sic. holl. 
bet-voords, holl. fland. 

PRiETERGREDi,over-stappen, (i) 
schrikken, schrekken. 

Pr-eterire, ver-loopen ; veur- 
bij-gaen ; over-slaen ; lijden ; ver- 
lijden; over-lijden; over-schrikken; 
over-strekken ; over-strijken ; pas- 
seeren; ver-suimen. 

Praterire, ut in testamento ; 
dood maeken, Grotio. 

Prateritus, ver-gangen ; leden ; 
ge-leden ; veur-leden ; ver-leden ; 
over-leden. 

Prateritus, qui fuit, wijlen, 
wijlent, wijlents. 

Prateritus, over : tetnpus prate- 
riit, den tijd is over; ira, tempestas, 
&c. consedit, sedata est, de gram- 
schap, 't onweder, is over. 

Prateritum tempus, over-streken 
tijd. 

Prateriti temporis articuli; heb- 
ben, hadden, &c. Vidi, ik hebbe 
gesien ; tu vidisli, gij hebt gesien, 
&c. Vide etiam, Articulus. Index 
etiam in Teutonicis prateriti 
temporis ge, ut geboren, gebro- 
ken. 

Prateritus, geleden : ab hinc 
triennium; ab hinc annos tres ; ab 
hinc annis tribus, geleden drij jaeren. 

Prateritio, over-strek; over-strijk. 
PrjETERLabi, lijden; deur-ghj- 
den. 

PRiETERMiTTERE, achter-laeten ; 
over-slaen ; veurbij laeten gaen ; 
over-schrikken ; uit-laeten ; ver- 

(i) De komma duidt aan dat men 
« Over-schrikken, over-schrekken » daar- 
onder verstaan moet; ook in het Etym. 
wordt Over-schrikken, niet Schrikken, 
door Pratergredi vertaald. 



letten. Pratermittere negligentid, 
ver-sien ; over-sien ; ver-suimen. 
Pratermissio, ver-let. 

PRiETERNATURALis, on-natuer- 
lik. 

PrjETERNavigare, veurbij-vae- 
ren, seilen. 

PkiETERaUAM, Vide, PRjETER. 

PRiETERVEHi, equo, curru, navi, 
veurbij-vaeren, rijden. 

PRiETERVOLARE, dlisqut pldU- 

dere, over-slaen. 

PRiETEXERE, boorden ; be-leg- 
gen ; be-setten ; soomen. 

Pratextus, geboordt, (a boorden;) 
gesoomt ; gestikt ; be-set. Pratexta 
toga, jakke, g s. s. fris. 

Pratextus us, Pratextum, Pratexta, 
be-leg, be-legsel, om-legsel; boord ; 
soom ; passement. 

Pratexere, ut atatem &c. bij- 
brengen ; schijn geven ; veur-wen- 
den ; pretendeeren. 

Pretextus us, schijn ; schijnsel ; 
veur-wendsel ; dek-mantcl ; deksel ; 
be-deksel; pretext; pretentie. Pre- 
textus virtutis, deksel oft schijnsel 
van deugd. 

PrjETOR, amman, am-man ; 
ambt-man, Becano : Nannio q. 
alt-man, id est, senior, sentx vir : 
aliis truchses ; iusticier ; officier ; 
vogd, voogd, (ipsa pratura, vog- 
dije ;) usitatius, schouwt, schul- 
tetus, schoud-heet, schoud-heit, 
schout-heisscher, schuld-heis; quid 
ius debiti petat sive exigat ; 
q. d. iussor & imperator debitorum 
& obligationum sive, culpa & potnm 
pro noxis exactor Ad . Iunio ; & 9 
Officium sive dignitas Pratoris % seu 
Pratura, schoud-heetschap. [Pro 
eddem etymologid possit facer e y 
qubd quiousdam maener, & maen- 
heer, Prator dicatur, ab exactione 
debitorum ;] sed alii hoc dedu- 



PrjE 



— 4*5 — 



Pra 



cunt h maenen, monere, qubd 
sententiam roget, magistratum 
moneat ut ius dicat. Schouwt 
autem Grotto dicitur, schout- 
aet, sive, schuld-aet, id est, iudex 
debiti vel culpa; quia antiquitus 
Ate & Ase, iudicem denotabat . 
[Quid si Schouwt dicatur quasi 
schouwt heer, Episcopus, it schou- 
wen, prospicere, &c % I. F. R.] 

Prator peregrinus, sive qui ruri 
causas audit, baeliu, baeilliu, balliu, 
fland. boll. ^el. & ipsa Pratura 
talis , baeliuschap. 

Prator maior, urbanus sive subur- 
banus plerumque, meier : & talis 
Pratura, meierije. 

Prator rusticus, ruralis, vorster, 
forster, veurster ; preter ; griet- 
man, fris. & Pratoris ruralis offici- 
um y preterschap. 

Prator rusticus, qui vaccas, boves, 
equos, & alia pecora alterius 
herbas aut segetes depascentia, 
vel vicinis damnum inferentia 
capit&detinety koe-vanger; schut, 
schutte, cam pin. schutter, ho 11. 

Prator provincialis , drossaet ; 
drossaert; & ipsa pratura y dros- 
saertschap. 

Prator capitalis, hals-richter. 

Prator castrensis, veld-heere. 

Prator comitatus augustalis, mark- 
schalk. 

Pratorius, qui Praturam ges- 
sit, oud-schoutet. 

Pratorianus minister, diener, die- 
nacr ; roek, xjel . 

Pratoria cohors, gaerde ; waerde ; 
ge-waerde. 

Pratoria navis, ammirael-schip. 

Pratorianus miles, helm-bardier ; 
trouwant, Vide, Somatophylax. 

Pratorium, Pratoria domus Pra- 
torium Augustale, koert ; heeren- 
huis ; paleis ; palts. 



Pratorio prafectus. Vide, Pala- 
tinus Comes. 

Pratorium, rechts-huis ; recht- 
huis; rechter-huis ; raed-huis. Pra- 
torium, sive conventum senatorum 
edicere, cogere, barmen oft banden, 
hechten, de vierschaere. 

Pratorium, magnificum adifi- 
cium, amemimve, in rusticis 
pradiis, & villd urbana, walle, 
wal-huis; (Pratorium parvum, wal- 
leken, fland.) weid-huis, sicamb. 
vet. speel-hof; speel-huis; somer- 
huis ; lust-huis ; opper-hof & op- 
per-huis, 

Pratorii hortus, neder-hof. 
PRiEVALERE, over-mogen. 
pRiEVALESCERE, ver-sterken. 
PRiEVARiCARi , over-treden ; 
over-breken, vet. ont-gaeri ; mis- 
gaen ; soren, seuren. Pravaricari 
in litibus forensibus, koren-man 
spelen. 

Pravaricator, over-treder ; over- 
breker, vet. 

Pravaricatio, over-tredinge. 
PrjEVElare, be-hangen met 
doeken, &c. 

PRjEVENIRE, &y 

PrjEVERTERe, veur-komen ; on- 
der-gaen; ver-vroegen; ver-rasschen; 
over-ijlen ; over-loopen ; over-val- 
len ; ver-snellen ; onder-kruipen. 
Pravenire, Pravertere, astutid, soler- 
tidy alacritate, ver-schalken; ver-kloe- 
ken. 

Pravertens, veur-schellig. 

PRiEViDERE, veur-sien. 

PRiEViNCiRE, veur-binden. 

PRjEVius, veur-ganger ; veur- 
wegig ; die op de veur-baen is. 

Pragensis culter, pragenaer. 

Pragma, Practica & Praxis, 
vulgi, handel; handelinge ; prac- 
tijke. 

Pragmaticus, Practicus, practij- 



5* 



PRA 



— 426 — 



Pre 



kig : soliciteerder van processen ; 
practisy n . Dicuntur Pragma - 
tici, inquit Budaus, a Graco 
TTparffjba : qua vox inter cetera 
causam, litimve significat : erant 
autem homines quidam forensis 
professionis, qui causarum ac- 
tores interdum ignaros mone- 
bant: Quasi admonitores postici, 
dicenaor&mque , suggestores , 
chm ad iuris disceptationem 
ventum erat . (1) 

Prandere, mid-dag eten; noen- 
mael eten, q . d. comedere hard 
nond ; (Hord nond ccenabant 
Romani, & quod illis Ccena, 
hoc nobis Prandium est, auctore 
Festo ;) onderen, ongeren, si- 
camb. iul. colon. 

Prandium, middag-mael ; noen- 
mael : noen-maeltijd ; morgen-mael, 
vet. holL nochten-niael ; ochten- 
mael, vet. hoi I. dag-moes, vet. 
prandijs. Prandiculum, Prandio- 
lum, in-bijt, im-bijt. 

Prandium caninum, honds-feeste; 
honds-raael. in Prandio; dum Pran- 
detur ; inter Prandendum, over 
maeltijd. 
post Prandium, achter noen. 

Prasemus, vulgi ; Prasinus, 
piscis, braessem. Vide, Cyprinus 
lotus. 

Prasinus color, look-verwe ; 
groen ; geel-groen ; sap-groen ; 
gras-groen. 

Pratum, weide, weid-land, 
weid-veld ; ouwe, auwe, vet. am, 
amme; hamme, hammerik, /land. 
gehecht, vet. ger. wiesen, wisch, 
wische, g. s. s. holL (2) 

(1) Vrg. Cic. De Orat. 1, 59, 253. 

«... illi disertissimi homines ministros habent 

in causis iuris peritos, quum ipsi sint non 

peritissimi, qui... pragmatici vocantur. » 

(2) Etym. a Wisch/wische, sax. sic* 



Praia ; regionis sive patriae 
Pratum, land-ouwe. 

Pratum tremulum , dood - laege 
(r edits, dood-laek;) hobbe-land, 
hoi. fris. 

Pratum fcenarium, a ger ex quo 
fcenum percipitur, bemde; bemd; 
beed ; hoi-land ; maei-land ; matte, 
madte, g . s. s. fris. maede, Grolio. 

Pratum viridans nullo cinctum 
aggere (ex alluvione accretum 
plerumque) garse, gorse, ^el. 

Pratum palustre; hieme plerumque 
aquis tectum, maersche, marscne, 
mersche, meersche, fland. 

Praia tondere, maeien ; maeden. 
Pravus, seu animo seu cor- 
pore, krom ; slim; wan, fland. 
hoi I. ^el. ver-draeit ; ver-keert ; 
quaed ; on-goed ; evel ; oevel ; 
oodelik, oielik, oolik ; boos. 

Pravus corde, quaed-hertig. 

Pravi, slimmerlik; ver-keerdelik; 
qualik ; quadelik ; oodelik, oielik, 
oolik. 

Pravitas, slimheid, slimmigheid ; 
ver-keertheid ; valscheid. 

Precari, bidden ; wenschen, 
wunschen ; schuieren, amsterd. 

Precari bene, fausia, segenen ; 
geluk bieden. 

Precatio, Preces, bede ; ge-bed ; 
be-geerte. 

Precatio bona, segen ; ge-bene- 
dijdinge. 

Precatio dominica, vader-onse ; 
Pattr noster. 

Preces Principi oblala, ver-soek ; 
reaueste. 

Preces canonica, ge-tijden ; getijd- 
gebeden. 

Preces matulina, nocturna, mette- 
nen. vesper tina, vesperen ; vesper- 
getijden. 

Precibus flectere, obtinere, ver- 
bidden; ver-smeeken; ont-bedelen. 



Pre 



— 427 — 



Pre 



Precarius, provisioneel. 

Precarib, ter bede, Grotto, bij 
ge-doogenheid. 

Precatio supplex, knie-bede; knie- 
gebed. 

Precium, pri js ; weerde ; loon ; 
schattinge ; koop-schat, Grotto; 
kost ; kostelikheid ; valeur ; taexe, 
taxe. 

Precium certum & statutum, ge- 
setten loon, 

Precium opera diurna, dag-huer ; 
dag-loon. 

Precium manus, manuarium, ar- 
beids-loon; lid-loon, germ, sicatnb. 

Precium statuere, indere, imponere, 
schatten ; weerderen, waerderen ; 
prijsen ; op prijs setten ; valueeren ; 
evalueeren. 

Precium statuere rei venali, loven 
om te verkoopen ; q. d. laudare ; 
tanti facere. Horat. Laudat ve- 
nales qui vult extrudere mer- 
ces. (1) 

Precium augere, augescere, inten- 
dere, amplificare ; Precia rerum 
accendere, ver-hoogen ; op-steken 
den prijs ; steigeren ; ver-dieren ; 
dierte maeken ; op-slaen ; den 
op-slag maeken. in maius precium 
extol lere frumentum, op-steken het 
koren. Annona ingravescit, inten- 
ditur, de lijf-kost slaet op. contrh, 
Precium frumenti se remittit, aut 
diminuitur, het koren slaet af. 

Precii augmentum, auctio, accessio, 
op-slag. 

de Precio disceptare, dingen. 

Precii augmentum offerre, ver- 
hoogen in 't koopen. 

Precii oblatio, ge-bod ; bod. 

Precia rerum venalium in auctione 
publicd diminuere, bij af-slag ver- 
koopen. 

(1) Epist. 11. 2, 11. 



Precii partem concedere, af-korten ; 
rabatten, rabatteeren. 

Precium redemtionis, pactum pro 
capite precium, ransoen ; los- 
geld ; soen, fland. ranssoeninge ; 
were. Id dare, ranssoenen ; ver- 
ranssoenen: idexigere, ranssoeneren. 
Fide, Redemtio. 

in Precio habere, achten ; in weer- 
den houden. 

in Precio esse, deugen, doogen, 
dogen ; gelden ; weerd zijn. 

Pretiosus Precii multi, quantivis, 
weerd ; al-weerdig ; dier, duir ; 
dierbaer ; kostel, hoi. kostelik ; 
precieus ; edel : Preciosi lapides, 
edele (1) kogesteente ; kostelike 
steenen. 

Precii parvi; non Preciosus, ring; 
gering ; on-kostelik. 

Precii nullius, van on-weerde ; 
krachteloos. 

Precii nullius res, quakkelinge. 

Preciosi, rijkelik ; kostelik, kos- 
teliken. 

Prelum ; Vide, Prelum . 
Premere, & diminut. Pres- 
sare, douwen ; touwen ; drukken ; 

dringen ; pramen ; prangen ; prin- 
ten, prenten; perssen; ver-perssen; 

n 

drommen, fland. swelken ; vren- 

gen, vringen, wrengen ; knijpen, 
holl. be-nauwen, be-nouwen, be- 
strangen, be-noodsten, be-drukken, 
(potissimiim vid* Premere dolo- 
ribus ; &, angustiis Premi, bedrukt 
zijn ;) worgen, wurgen, vet. woe- 
len, Jland. be-laeden; be-swaeren; 
achterwaerts houden ; onder hou- 
den ; foeleeren . Premere valde, 
over-dringen. 

Premendo ladere, ver-pletten, ver- 
pletteren. 

(1) Hs. L. a edel. » 



Pri 



— 428 — 



Pri 



Premere laqueo, stroppen ; stroo- 
pen. 

Premere altum corde dolorem, be- 
drukt zijn van herten ; sijnen druk 
in *t herte smooren. 

Premere, occultare, priemen, 
vet . 

Pressus, gedrongen; geprint, ge- 
prent ; gepraemt ; geprangt. non 
Pressus, on-gedrongen. 

P res sura, Pressio, Pressus us, 
douw ; douwe ; ge-drang ; drang ; 
drom ; ge-drom ; druk ; persse, 
vet. prame ; woel, wuel ; ge-woel, 
ge-wuel ; foele ; Pressura, bangig- 
heid ; be-druktheid. 

Presbyter, priester; paepe. 
Pretium, Pretiosus, &c. Fide, 
Precium. 

Priapus, manlikheid ; manlik 
lid ; manlike roede ; prebus, pre- 
pus. 

Priapus in hortis, terrendis avi- 
bus, fiopfjboXvtceiov, molik ; molk. 
Pridem, eer-tijds ; wel-eer, 
hoi I. over-lange ; lang te veuren 
quhm pridem ? hoe lange ? non ila 
Pridem, on-langs geleden. 

Pridie, 's daegs te voren. 
Pridianus cibus, over-nachtige 
spijse. 

Primus, eerst, eerste; veurst; 
veurste; oor, or, (Vide, Magnus;) 
Prima via, veur-baene 

Primus, overste ; over-hoofd. 
Vide etiam, Ppinceps. 

Prior, veurig ; eerder. Prior 
commoditas, veur-bate. 

Prius, eer ; al-eer. Prius guatn, 
eer dat ; eer dan ; veur dat. 

Prima, Prima partes, primus in 
aliqud re locus, veur-deel ; veur- 
togt. Primas tenere, vid x partes, 
veur-deel hebben. 

Prima, over-hand* Primas obti- 
nere, over-hand hebben. 



Primo, Primum, ten eersten ; 
eerst-mael ; eerst-werf. 

Primores denies, bijters ; veur- 
tanden. 

Primarius, pracipuus , veur- 
nemste ; veur-naemste ; principael ; 
't wclk boven al gaet. 

Primarius, director domintisve 
rei, aut, quern res pracipui 
at ting it ; Principalis, vulgi, saek- 
weldige, Grotio, principael. 

Primarius, &, Primarii, 

Primas, Primates, &, 

Primores, treffelik ; hoofd ; over- 
hoofd ; hoofd-stuk ; overste ; hoof- 
den ; hoofd-stukken ; beste vande 
stad, land ; de veurnaemste des 
volks; hoofdschappen, sax.fris. 
groote ende magtige heeren. Vi de 
etiam, Pbinceps. 

Primas Ordinis Minoritarum, Do- 
minicanorum, &c. Generael vande 
minderbroeders, &c. 

Primatus naialitius , eerst-ge - 
boorte. 

Primogenitura, eerst-geboorte. 

Primatus eccksiasticus, presulaet- 
schap. (1) 

Primigenius, oor-spronkelik ; eer- 
stelink: & Primilivus, Primogenitus, 
Primavus, eerst-geboren. 

Primitiva dictio, grond-woord. 

Primigenia noxa, erf-sonde. 

Primitia, pri mi fructus qui 
Deo offeruniur . (2) 

Primordium, prima primordia, 
oor-sprong ; aen-vang : begin, be- 
ginsel. 

Primipilus, Primopilus, Pritnipi- 
laris, hoofd-man; coronel, colonel. 
Primula veris, slotel-bloemen; 
hof-bloemen. 



(1) Vrg. Prasul. 

(2) Us. Etym. « Eerstelinghen. Primi- 
tia : pritni fructus qui Deo offeruniur. » 



PRI 



— 429 — 



Pri 



Princeps, veurst, vorst ; over- 
heer ; hoofd ; over-hoofd ; hoofd- 
man; hoofd-stuk; heerschap; heer- 
schapper ; prince (de fern, prin- 
cesse;) sinioor, q. d. senior. 

Princeps supremus, Soldaen, Ara- 
bica voce. 

Principes Eleclores, Septemviri, 
keur-vorsten. 

Principem inaugurare ; initiare 
Principatui ; solenni s uffr ag io 
eligere; iur amentum fidelitatis 
ei pr as tare, hulden den lands- 
heere. 

Principis vicar ius, qui procura- 
tionem regiam suscepit, Si- 
cambrisy Hollandis, & Zelandis 
mamboer dicitur ; qui Flandris 
rouwaerd. 

Principis sacrum patrimonium , 
demeine, domeine. 

Principis or arium, veursten-schat. 

Princeps militia, opper veld- 
heere ; ridder ; ridder-heer. 

Principales, veur-naemste ; veur- 
nemste ; principael ; oor, or, Vide, 
Magnus. 

Principalis, ad quern res pri- 
mar id spectat, saekweldige, 
Grotio. 

Principaliter, principalik. 

Principatus, overheid ; overig- 
heid ; regiment ; over-hand : Prin- 
cipatum tetiere, de over-hand hebben. 

Principatus, veurstendom ; vor- 
stendom ; heerlikheid ; heerschap, 
heerschappije ; signorije ; princen- 
dom. 

Principium, causa rei, origo, 
aen-vang ; begin ; beginsel ; oor- 
spronk ; oor-saeke; oor-have, g.s. s. 
aen-laet, vet. 

Principium operi quodammodo in- 

6 

forme & impolitum dare, be-worpen 
een werk. 



iam inde h Principio, van veur 
af. 
post Principia, achter rugge. 

Prior, Vide, Primus. 

Prior, vulgi, vid % monacbo- 
rum, prioor. 

Priscus, oud ; vanden ouden, 
vanden voor-ledenen, tijd. oud- 
wets ; eer-tijdig. 

Pristes, saeger; hout-saeger. 

Pristis, wal-visch. Item, navi- 
gium oblongum & angustum, beitel; 
aliis, damlooper, navigium vide- 
licet oblongum, carind pland, 
ut per aggeres possit transferri 
& rotari: quibusdam, bargie. 

Pristinus, veurig; veur-lcden; 
leden ; veur-tijdig. 

iv^r ! '«* »r- 

Privignus, Privigna, stief-kind ; 
stief-soon ; stief-dochter. 

Privilegium, Vide, Privus. 
Prius, Priusquam, Vide, Pri- 
mus. 

u Privus, Privatus, eigen ; be- 
sonder ; speciael ; particulier. 

Privata bona, Privata possessiones, 
eigen goed. 

Ptivati commodi cupidus, baet- 
soeker, baet-soekig. 

Privatus homo, in nulla digni- 
tate constitutus , gemein, ge- 
meen, man ; wepe), wepeler ; 
ampt-loos; gemeen burgerman. 

a 

Privati, Privatim, in sonderheid ; 

a a 

sonderling, sonderbnerlik ; be- 

a u 

sonder, be-sonderlik ; apart ; par- 
ticulierlik ; expresselik. 

Privilegium, privilegie ; sonder- 
lik recht; vrijdom. 

Privilegia privatim concessa, be- 
sondere keuren, veur-rechten, veur- 
gerechtigheden, Grotio* 



Pro 



— 430 — 



Pro 



Privilegium concedere, Privilegio 
ornare, priviligieeren. 

Privilegiorum provincialium liber, 
land-charter ; land-kaerte. 

Private, be-rooven ; ont-setten ; 
ont-rieven ; ont-stoffeeren. Privare 
bonis, hareditate, ont-goeden ; ont- 
erven. Privatus, be-rooft. 

Privatio, be-roovinge. 

Pro, veur, voor. Pro med 
parte, veur mijn deel. Pro foribus, 
veur de deure. Pro atnico aliquid 
facere ; amici causd ; atnico 
aliquid prastare, veur sijnen vriend 
wat doen, a reo dicere, veur den 
verweerder sprekeji. 

Pro, compositorum Latino- 
rum, vertitur per, ver : ut, 
Propalare, Proscribere, ver-breiden, 
ver-bannen, &c. 

Proavunculus maior, over- 
oud-oom. 

Proavus, over-groot-vader, 
(Proavia : over-groot-moeder, &c.) 
groot-groot-vader ; ane, aene, aen- 
heere, g. s. s. over-oud-vader ; 
over-groot-vader ; oor-aen-heere ; 
[hoc potiiis videatur Atavo con- 
venire]. 

Problema, vraeg-stuk ; op- 
geve, vet. 

Problema proponere, op-geven een 
vraege. 

Proboscis, Promuscis, ros- 
trum elephanti, rotel ; snuite ; 
trompe vanden olifant ; russel ; 
slorpe, hoi I. 

Proboscidem extendere, simultatis 
aut ira causd, muilen. 

Probrum, on-eere ; on-eer- 
baerheid ; on-eerlikheid ; schande ; 
hoon, vet. boeverije ; ver-wijt ; 
schamp ; schamperheid ; scham- 
pelture ; laeke ; lakke ; vileinie ; 
vileinigheid ; iniurie. Probris lace- 
rare, schabbeeuwen ; schobben. 



Probrum, vrouwen-kracht. 

Probrosus, schandelik ; vilein ; 
vileinig. 

Probus, goed, [<irya6b<;;] vrom, 
vroom, vrome,* vroem ; vrom- 
hertig ; eerbaer ; eersaem ; eerlik ; 
deugdelik; degelik ; deftig, holl. 
kuischbaer ; kustbaer, kostbaer ; 
recht-schapen; recht-sinnig; weide- 
lik; ge-rekkelik; ge-stichtig; berue, 
sax. fris. bider, ger. sax. 
sicamb. Vir probus, bider-man ; 
fijn man. 

Probus inops, armen hals. 

Probus, gekeurt ; puik. 

Probum esse, deugen, dogen, 
doogen. 

Probam esse mercem spondere, wae- 
ren. non Probam esse iudicare, wrae- 
ken, holl. 

Probi, vromelik ; te dege ; dege- 
liken ; deugdeliken ; eerlik, eerli- 
ken ; eerbaerlik ; kuischbaerlik ; 
weidelik ; wel. Probi potus, wel 
dronken. satis Probi factum, wel 
van pas gedaen. 

Probitas, vromigheid ; goedheid ; 
deugd ; doged ; dege ; deugdelik- 
heid ; eerbaerheid ; eersaemheid ; 
ge-stichtigheid ; ge-rekkelikheid. 

Probare, loven ; be-loven ; prijsen; 
goed keuren, veur goed hQuden. 

Proba, vulgi, paragon. 

Probabilis, loflik; lof-weerdig. 

Probare, demonstrare, be- 
wijsen ; toonen ; toogen ; be- 
toonen ; be-toogen, // . (rationibus 
vid', met redenen;) waer maeken; 
goed doen ; be-waeren ; be-wae- 
rigen; be-weren; ge-tuigen; tuigen, 
proeven. 

Probare re ipsd, lijflik be-wijsen. 

Probare pleni testibus, vol-toonen. 

Probatio, demonstratio, toon; 
toone ; tooge, /land, be-toog ; 
proef ; proeve ; remonstrantie. 



Pro 



— 431 — 



Pro 



Probatio militum, monster ; mon- 
steringe. 

Probare, experiri, be-soeken, 

o 

be-sueken ; ver-sueken ; proeven ; 
be-proeven ; onder-soeken ; ver- 
vaeren. Probatus, ver-socht ; ge- 
proeft, be-proeft. 

Proba, vulgi ; Probatio, ten ta- 
rn en, proef; proeve ; ver-soek ; 
ver-soekinge. 

Procari, gijlen; ont-schaeme- 
len ; vrijen, vulg . 

Procax, geil, geilig ; gijl, 
gijlig ; speek ; spijtig ; dertel : 
schamper, schampig, schampachtig: 
schimper, schimpig ; ont-schamel 
be-geerder ; voerloos ; ver-wijtachtig 
graver ; pitsachtig. 

Procaciter, schamperlik; spijtiglik. 
Procaciter lacessere, graven op ie- 
manden. 

Procacitas, schamperheid ; speek- 
heid; dertelheid. 

Procus, vrijder; vrijer; minnaer; 
amoureus ; boeler, boeleerer. 

Procus repulsus, loen. 

Procedere, voord-gaen ; toe- 
gaen ; voord-vaeren ; her-komen ; 
ge-dijden ; be-dijden. Procedere in 
medium, voord-komen. 

Processus, spoed ; voorderinge ; 
avancement. 

Processio, vulgi Eccles. om- 
gang ; gods-dragt ; processie. 

Processio cum crucibus, kruis-gang. 

Procedere, vulgi, lites inten- 
dere, pleiten ; dingen ; proce- 
deeren ; rechten. Processus, vulgi, 
lites, ge-dingen; processen. 

Procella, on-weder ; storm ; 
storm-baere; see-storm; buie, bui- 
de ; vlaege ; wellinge ; waege, g. 
s. s. beige, bulge, sax.fris. 
over-waeter ; tempeest. 

Procella, turbo, typhon, storm- 



wind ; winds-storm ; winds-bruid ; 
wind-vlaege ; wind-wervel ; wer- 
vel-wind. 

Procellis improvises aer obnoxius, 
buiig weder ; buiachtig. 

Procellosus, stormig ; stormachtig; 
buiachtig ; wind-stormig ; on-ge- 
stuer ; on-gestuem, on-jgestuemig, 
on-gestuimig, on-stuemig, on-stu- 
mig. 

Proceres, Proceres mutuli, hoof- 
den der uit-wijkende balken ; veur- 
hoofden der balken ; noten ; not- 
steenen. 

Proceres, primates, pracipui, 
hoofd-stukken ; hoofcl-schappen , 
sax. fris. hootden; over-hoofden ; 
overste ; hansen. Proceres, viri 
insignes, katten, inquil Adr. 
Iunius, a Cattis viris inprimis 
insignibus & strenuis. [Ik ben 
de katte, il n'y a que moy, I. R ] 
Proceres aureo vellere torquati, 
vlies-heeren ; heeren van 't gulden 
vlies; orden-heeren. 

Procerus, lang ; lang-lijf ; rei- 
sig, resig, reselik. 

Procerus immodici, over-lang. 
Proceritas, hoogde ; hoogheid ; 
lengde ; langheid. 

Processio, vulgi, Fide, 
Procedere. 

Processus, vulgi, Vide, Pro- 
cedere, Lis, &c. 

Procestrium, ver-trek-kamer. 
Procidere, neder-vallen. 
Proclamare, uit-roepen ; af- 
roepen ; af-trompen ; af-blaesen ; 
krieeren, kraeieeren, fland. 
Proclamare, voord-roepen. 
Proclamare magnd voce, over-luid 
roepen. 

Proclatnatio, uit-roep ; op-roep. 
Proclamatio, ban. 

Proclinare, helden ; neigen ; 
nijgen ; af-neigen. 



Pro 



— 43* — 



Pro 



Proclivis, gehelt ; af-neigig ; ne- 
der-hellig. 

Proclivis, genegen; geneigt; toe- 
geneigt ; toe-ge-negen. 

Proclivitas, genegenheid, toe-nei- 
ginge ; inclinatie. 

Proccenium, collatie. 

Procgetium, vertrek-kamer. 

Procomes, vice-compte. quod 
plerumque vertunt per Borg- 
grave. 

Proconsul , onder - borge - 
meester. 

Procrastinare , voordsten ; 
vorsten, versten, virsten, fristen, 
firsten, vet. uit-setten; uit-stellen; 
ver-iengen ; ver-letten ; delaieeren ; 
ver-dagen ; ver-trekken. 

non Procrastinatus, on-vertogen. 
quod non Procrastinatur, on-ver- 
togelik. 

Procrastinatio, vorst, virst, verst, 
verste, fland. vet. frist, first, 
uit-settinge ; uit-setsel ; uit-stelsel ; 
uit-stel; ver-trek; aen-stand, germ, 
sax. sicamb. slepinge van recht, 
Xjel . ver-leng; ver-lenginge ; ver- 
let ; delai, dilai. 

Procreare, baeren ; voord- 
brerlgen ; genereeren ; telen. 

Procreare liberos, winnen, kin- 
deren winnen. 

Procreatio, genera tie. 

Procubitores qui noctu custodies 
causd extra castra excubant, uit- 
wachte ; veur-wachte ; patrouille. 

Procudere, wetten ; scherpen ; 
uit-kloppen ; uit-siaen. 

Procul, verre, verde, varre; 

on-nae, on-naer, wijd ; Procul abi- 

gere, amandare, ablegare, ver-verren. 

Procul dubio, ge-wisselik ; se- 

kerlik. 

Proculcare, ver-treden ; ver- 
stooten; ver-pletten. 

Procumbere, neder-liggen. 



Procumbere in genua, knielen ; 
knie-bogen ; neder-knielen. 

Procurare, be-sorgen ; veur- 
sorgen ; ver-sorgen ; plegen ; be- 
schikken ; be-stellen ; raedsaemen, 
ger. sax. sicamb. procureeren; 
achte hebben, nemen, oft slaen, 
op eenig ding. 

Procurare cum adfectu, ijveren ; 
be-ijveren ; be-neersten ; be-neer- 
stigen ; be-ernstigen. 

Procurare causam, litem, solid- 
teeren een proces ; procureeren. 

Procurator, schaffer, schaffenaer, 
vet. veur-weser; veur-ganger; ver- 
sorger. 

Procurator negotiorum, facteur ; 
agent. 

Procurator peni, hof-meier ; hof- 
meester. 

Procurator mandatorum supremo- 
rum, executeur van *t testament. 

Procurator, cui libera administrate 
& absoluta potestas data est, vol- 
macht ; vol-machtig ; gemachtigt ; 
gemachtigde. 

Procurator causarum, litis, aen- 
wald, ger. sax. sicamb. procureur. 

Procuratio, ge-macht, vet. 

Procuratio, Ciceronis, soen-offer. 
Procurrere, Procursare, voord- 
loopen ; uit-loopen. 

Procursio, Procursus, uit-loop ; 
aen-loop. 

Procus, Vide, Procari. 
Prodere, melden. Prodere ar- 
canum, ont-heien. 

Prodi suo ipsius indicio, ver- 
klappen. 

Prodere, aen-tijen ; aen-tijgen ; 
kraeien ; schergen, germ. 

Prodere, ver-raeden ; q. prodere 
consilium. Proditor, ver-raeder. q. 
qui patria consilia hosti prodit. 

Proditio, ver-raed ; ver-raederije ; 
ver-raederschap. 



Pro 



-4« - 



Pro 



Proditoris instar, ver-raederlik. 
Prodesse, baeten ; vromen ; 
vramen, vet. fland. stade doen. 
helpen ; wel be-komen ; proffitee- 
ren; proffijt doen. 

Prodigere, deur-jaegen, deur- 
slaen, over-slaen, sijn goed ; deur- 
helpen; deur-brengen; om-brengen; 
over-brengen ; ver-baelmonden ; 
quisten ; ver-quisten ; dempen ; 
ver-misten, vet. quasten. (i) 

Prodigere tanquam rem inutilem 
& futilem, quakken ; quakkelen ; 
ver-quakken ; ver-quakkelen. 

Prodigus, deur-jager ; deur-sla- 
ger ; over-slag (2) ; op-maeker, 
Grotto ; ver-baelemonder des 
goeds ; quist- goed ; quist-schotel ; 
quist-koole, J I and. ver-quister ; 
ver-quistig ; {Prodigus aris, quist- 
geld ;) ver-doenlik ; ver-doender, 
Grotio; on-huislik; quaed-beleid ; 
deug-niet ; stort-schotel ; geef, 
fland. slemmer; slemper; excessif. 

Prodigus, cui ob Prodigentiam 
bonis interdictum est, stad-kind, 
q. d. puer sive pupillus civitatis. 
Dissipator enim bonorum suo- 
rum supra id quod per civitatis 
magistratum statuitur, nee 
emere nee vendere, quicquam 
potest. Prodigo bonis inter dicer e, 
Prodigum declarare, stad-kind mae- 
ken : & quia id tintinnabuli 
sonitu declarari solet, ieman- 
den bellen, dicunt Flandri, 
Prodigumque ita declaratum, gebelt, 
gebellet, vocant. 

Prodigalitas , Prodigentia, ver- 
quistinge ; quisterije ; guffheid, 
fland. demp. quist. 

Prodiligater , guffelik , fland. 

(1) Etym. d Quasten. j. quisten. Cum 
impetu effundere, profundere. n 

(2) Etym. « Over-slaegher. vet. Prodi- 
gus. » 



Prodigium, veur-teeken; won- 
der-teeken. 
Prodigiosus, on-natuerlik. 

Prodire, uit-gaen; voord-gaen; 
uit-komen ; voord-komen. 
Prodire ex aqud, op-komen. 
Prodromus, veur-looper. 
Producere, voord-brengen ; 
op-brengen ; teelen, telen ; voord- 
haelen. 

Producere, tetnpus vid* , ver- 
trekken ; ver-lengen ; lengen ; lang 
maeken ; prolongeeren. 
Productus, lang ; gelengt. 
Productio, ver-leng; ver-lenginge ; 
ver-trek ; prolongatie. 

Productor, koppeler ; koppel- 
draier ; hoeren-voerder ; hoeren- 

u 

weerd ; roffiaen. 

Prgelium, Vide, Pr^elium. 

Proepiscopus, provisoor. 

Profanus, wereldlik ; we- 
reldsch ; leek ; on-getwijht ; on- 
heilig ; on-rein ; on-suiver. 

Profanare ; quod sacrum erat, 
profanum reddere, ont-wijen ; 
ont-heiligen, ver-ont-reinigen ; ver- 
onsuiveren ; on-suiveren. 

Profari, waer-seggen ; uit- 
spreken ; uit-seggen. 

Profect6, waerlik ; waerach- 
tiglik ; veur-waer ; sonder twijfel ; 
sekerlik. 

Proferre, brengen, bringen ; 
op-brengen ; voord-brengen ; over- 
brengen ; op-dragen, (Prolatio, op- 
drachte ;) veur-dragen ; langen. 
Proferre atque attingere, af-lan- 
gen. (1) 

Proferre in medium, uit-laeten ; 
uit-haelen; uit-langen ; uit-brengen. 
Proferre , ver-lengen . Prolatio , 
prolongatie. 

(1) Etym. <r Attingere atque proferre, » 



53 



Pro 



~ 434 — 



Pro 



Proferre, effari, uiten ; uit- 
spreken. 

Proficere, Profectum facere, 
winnen ; be-dijden ; be-dijen ; ge- 
dijden ; ge-doen ; vromen ; be- 
klijven ; toe-nemen ; tieren ; voor- 
deren ; avanceeren ; profijten ; 
proffijteeren ; proffijt doen. 

Profectus, toe-neminge ; baete ; 
voordering ; proffijt. 

Proficisci, trekken ; reisen ; 
tijden, tijen, vet. vaeren ; strijken, 
(abire, discedere, gaen strijcken ; ) 
Proficisci terra, te lande gaen, q. 
per t err am. 

Profectionem aggredi, incipere, in- 
stitute, aen-nemen de reise. 

Profectus, a, um, getrokken. 
Profectus Antuerpiam, getrokken 
nae Antwerpen. 

Profectio, reise; togt; wandelinge. 

Profectio militaris, her-togt ; heir- 
togt ; her-vaerd ; heir-vaerd. 

Profiteri, oor-konden ; insi- 
nueeren. Profiteri solenniter, ver- 
lijden, Grotio. 

Profiteri se divitem, doctum, &c. 
uit-geven sich selven. 

Profiteri, Profiteri artem, scientiam, 
&c. lesen; leeren ; onder-wijsen ; 
lesen oft leeren in 't openbaer. 

Professor, qui publici docet, 
leser; leerer; leeraer; leer-meester; 
openbaer leser ; professeur. 

Professio, hanteringe ; vacatie ; 
professie. 

ad Professionetn theologia, iuris, 
medicina, admissus, licentiaet. 

Proflare, uit-blaesen. Pro- 
flare minas, iratn, snorken ; blaes- 
kaeken. 

Profugare, neder-werpen ; 
neder-slaen; ver-slaen; ver-drijven; 
ver-jaegen; destrueeren. 

Profiigatus, ver-slagen: sed sapi- 
us, heiloos ; deug-niet. 



Profluere, vlieten ; uit-vlie- 
ten ; uit-vloeden. 

Profluens, vliet ; ruie ; loopende 
water. 

Profluenter, over-vloediglik. 

Profiuvium, vloed. 

Profluvium sive Proluvium alvi, 
loop ; buik-loop ; loop des buiks ; 
kamer-loop, fland. vloed des 
buiks ; schuieringe. 

Profluvium mulierum, maend- 
stonden ; maene-stonden. 

Profugere, ver-loopen ; ver- 
schoien. 

Profugus, vluchtig; veur-vluchtig. 

Profugium, toe-vlugt ; toe-verlaet. 

Profundere, (aquas vid*) 

storten ; ver-storten ; swadderen ; 

ver-gieten ; blansen ; plansen ; 

gusselen, gosselen, fland. 

Profundere, inutiliter consu- 
mere, Prodigere, deur-jagen ; 
quisten. Profundere & largiri, spe- 
len de gilde. Profundi, te quist 
gaen. Profusus, Profusor, over- 
daedig ; kostelik ; kostel ; ver- 
doenlik. Profusio nimia, ver-doen- 
likheid ; kostelikheid. Profusi, guf- 
felik, fland. Vide plura in, 
Prodigere, Prodigus. 

Profundus, diep ; duip, vet. 
hoog ; grondig. 

Profundus immensi, af-grondig. 

non Profundus, on-diep. 

Profundum facere, diepen. 

Profundius facere, redderc, ver- 
diepen. 

Profunditas, Profundum, diepte ; 
kille (i) ; wal, walle, wael, vet. 

Profunditatis immensa, grond-loos. 

Profunditatis immensa locus, af- 
grond. 

Profunditatem explorare, gronden ; 
grondeeren. 

(i) Etym. « Kille. j. diepte. » 



Pro 



-435 - 



Pro 



Progenerare, Progignere,voord~ 
brengen. 

Progenitor, groot-vader. 

Prognatus, Progenitus, geboren ; 
gebortig ; af-komstig. 

Progenies, af-komste ; af-kome- 
lingen ; her-komen ; her-komste ; 

XX 

stok ; stam ; tronk, stronk ; ge- 
slacht ; slacht ; klufte kruchte ; 
staek ; generatie. 

Progeniem sequi, slachten. 

Progenie seu generatione aqualis, 
even-bortig. 

Prognosticum, veur-tceken ; 
veur-saege, vet. pronosticatie. 

Prog^amma, plakkaet ; plak- 
kaert. 

Program ma execrabile, ban ; ex- 
communicatie. 

Progredi, aen-gaen ; voord- 
gaen ; aen-treden ; spoeden, spoe- 
digen ; voord-treden ; voord-vaeren ; 
marcheeren. Progredi, her-komen. 

Progressio, Progressus, voord-gang; 
spoed 

Progressus commodus, pas. com- 
modi, gradatim vel pedatim, ire, 
progredi, op sijnen pas gaen. 

Progressus, Progressio, voorde- 
ringe ; avancement. 

Progressio, her-komen ; her- 
komste. 

Progreswm facere, proffiteeren ; 
proffijt doen. Vide etiam, Pro- 
ficere 

Proh dolor ! wach arme ! 
och arme ! 

Prohibere, weren, weiren, 
q. d. wederen ; weder-bieden ; 
ver-bieden ; ver-seggen, & ver- 
loven, vett. om-stooten; hinderen; 
keeren ; opposeeren ; opponeeren ; 
tegen-staen. 

Prohiberi, liegen, liggen, oft, 
letten, aen iemanden. 



Prohibere ingressu, uit-keeren ; 
uit-weeren. 

Prohibitus, ver-boden ; on-ge- 
oorloft. 

non Prohibitus, on-verboden. 

Prohibitio ne quid fiat, oppositie. 
Proiicere, uit-werpen ; uit- 
worpen ; voord-werpen ; roeden, 
roeien, ruien ; smakken ; goien. 

Proiecta in mari exoneranda navi, 
werp-goed. 

Proiectum, Proiectura, Proiecta, 
domus, over-sprong ; over-stek, 
over-steksel ; af-saet, af-hang aen 
den timmer ; uit-sprong ; uit-ste- 
kinge ; uit-laet, vet. veur-dak ; 
sneilke; loove ; luive, luiflfe, lieve ; 
schut-dak ; arkel, arkener ; erkel. 

Proiectum tabema, ligneum po- 
tissimiim, tabula Proiectitia, 
veur-berd ; venster-berd, lovan. 
bordeks , bordekse , bordessche , 
jland . toon ; tooge ; toon-berd ; 
veur-doen; bij-slag. Proiectura tecti, 
dak-oosen. e 

Proiectum, vulgi, be-worp; be- 
stek. 

Prolabi, neder-vallen ; neder- 
rijsen ; schuiffelen, schijfFelen ; 
schuiffen, schuiven, schuven ; rot- 
sen, rutsen ; slibberen ; sledderen, 
slidderen ; schrankelen ; glijden ; 
glissen, glitsen, holl. sicamb. 
yXiaxpos, lubricus. 

Prolatare cudendo, uit-klop- 
pen ; uit slaen. 

Proles, kind ; kinderen ; erf- 
kind. 

Prolifer, kinder-salig. 

Proletarius, kinder-maker; studer, 
stuider, vet. klootkens-man ; kloot- 
kens-volk, infima plebis homines. 
Fide, Contumelia. 

Prolicere, uit-lokken. 

Prolixus, lang; wijd; wijd-loopig; 
wijd-veldig. 



Pro 



- 436 - 



Pro 



Prolixi, hoffeliken. 

Proloqui , spreken :* veur- 
reden, veur-redenen. 

Proloquium, Prologus, veur- 
rede ; prologe ; prefatie. 

Prolongare, langen, lengen ; 

lang maeken ; ver-Jengen, ver- 

langen ; ver-trekken; prolongceren. 

Prolongatus, ver-lengt ; ge-lengt. 

Prolongatio, ver-leng, ver-len- 

ginge ; ver-trck ; prolongate. 

Proluere, af-spoelen ; deur- 
spoelen ; uit-spuelen, uit-spoelen ; 
netten ; nat maeken. Proluere labra, 
netten, phrasis potorum. 

Proluvies, spoelinge, spuelinge ; 
deur-spoelinge. 

Proluvium, ver-quistinge. 

Prom ater, t>«/£*', goed;goede; 
goedel ; good-moeder, vet. god- 
moeder ; pete ;* meter. 

Promere, langen ; voord-lan- 
gen ; voord-haelen ; aen-rechten ; 
uit-reiken ; dokken op-dokken. 

Promere, tappen. Protnus, tapper. 
Promtus, gctapt. 

Promtus, gelangt. Vide plura 
pbst ut a by Protntuarium, Pro- 
tnus. ( 1 ) 

Promereri, ver-dienen. 
Promeritum, ver-dienste ; ver- 
diente, boll. 

Pro tnerito, ver-dienstelik. 

Promikere, uit-nemen; uit-ste- 
ken ; uit-kijken ; uit-munten ; uit- 
muiten ; puilen. 

Promiscuus, onderlinge. 
Promiscuum, misschteluin ; mis- 
teluin. 

Protniscui, onder-een ; hobbel- 
tobbel ; hobbel-sobbel; habbe-drab- 
be, fland. 

Promittere, loven ; be-loven ; 
ge-loven ; ver-loven ; ver-geloven ; 

(1) Hs. L. Tromtus. 



toe-seggen ; ver-spreken ; ver-hee- 
ten, sax. sicamb. fris. ont- 
heiten, vet. 

Promittere sancti, ge-loven Gode. 

Promittere certum, ver-sekeren ; 
ver-gewissen ; assureeren. 

Pronuttere se prastiturum quod 
alter, pro quo se interponit, tenebatur, 
borge blijven. 

Promissus, ge-lovet ; be-Iovet ; 
ver-lovet. 

Promissio, Promissum, be-lofte ; 
ge-lofte : be-lovinge ; be-lofteniste ; 
lofte, loftenisse, vet. toe-segginge. 

Promisso teneri, gehouden zijn 
deur belofte. 

Promissa servare ; stare Protnissis, 
Promissa factis persequi, houden 
sijne beloften ; voldoen de beloften. 

Promittere, uit-laeten hangen. 

Promissus, lang, lank. 

Promnestria , maekelersse , 
koppelersse, van houwelik. 

Promontorium in mare excur- 
rens lingua exerta instar, uit-steke 
inde see ; veur-berg der zee ; 
neuse ; neuse-berg ; see-rootse ; 
cape. 

Promovere, voorderen ; ver- 
voorderen ; voord-stieren ; avan- 
ceeren. Promovere aliquem, iemanden 
voorderen ; veur-deelen ; voord- 
helpen. Promovere ad dignitates, op- 
trekken. 

Promovere, &, Promoveri, dijden, 
dijen, dieden, dijgen ; be-dijden, 
be-dijen, be-dijgen. • 

Promotus, vet. fland. be-degen. 

Promotio, omne id quod nos 
iuvat, voorderinge, & ante alios 
promovet , vcur-deel ; contra- 
rium, achter-deel. 

b. Promtus, reed ; ge-reed ; be- 
reed, be-reid ; vaerdig, veerdig ; 

u 

ge-swind ; hortig ; schierlik ; baer ; 



Pro 



— 437 — 



Pro 



prest; [gild, Lud . P otter o, qui 
inde deducit nomina Ermgild ; 
Rijkgild &c. cum potius denotet 
liber ali tat em, F. R ] rustig. 

Promtus omnino, al-reed. 

Promtus ad res gerendas, streng, 
strenge, Strang 

Promtus rei exequenda, ad rem 
prastandam se abunde paratum 
offerens, overbodig, Grotto 

Promtus ad quidvis cum alacritate 
expediendum, vaeger, veger : qui 
rem negotiumve quasi verriculo 
deterget, die metter veeg oft vaeg 
eene saeke afklaert 

Promtus ad prastandum officium, 
dienst-willig. 

Promtus manu, handsaem ; be- 
hend ; be-hendig ; be-handig ; bc- 
handsacm ; knap-handig ; rasch ; 
veerdig vander hand. 

Promtus animo, wille-veerdig. 

Promtus, &, avidus volensque ad 
opus, rem, act ionemve aliquant, scheu- 
tig, schotig ; ad numerandam pecu- 
niam, schtutig ter borsen ; ad 
laborem, scheutig tot arbeiden. 

in Promtu, ge-reed ; al-reed. 

Promt t, ge-swindiglik. 

Promtitudo , vaerdigheid ; ge- 
swindigheid ; reed-willigheid. 

Promtitudo manus, knap-handig- 
heid. 

a. Promt uarium, Promt uaria eel- 
la, spende, spinde, spijnde ; spijs- 
kamer; renne, rinne; kabuise(i); 
bottelrije ; schap ; schap-raede, 
schap-reede. Vide etiam, Auma- 

RIUM. 

Promtuarium mercium, &c. sta- 



(i) Etym. « sax. sic. » De Ned. vorm 
is Kombuis, Eng Caboose, vroeger Cam- 
boose. Van Kom en Buis af te lijden, 
volgens Skeat : dit komt mij twijfelachtig 
voor. 



pel-huis ; bode, boede, boeie ; 
pak-huis ; magasin. 

Promtuarium pabulatorium, fana- 
riurn, berg; hoi-berg; hilde; schelf. 

Promtuarium navis, kombuis. 
Promulgare, openbaeren ; ver- 
breiden ; ver-konden ; ver-kondi- 
gen ; af-roepen ; uit-roepen ; af- 
lesen ter puien. Promulgare edictum, 
af-lesen, uit-lesen, een gebod ; 
publiceeren. 

Promulgare sonitu tympani, om- 
trommelen ; om-slaen de trom- 
melen. 

Promulgatio, uit-roep : af-kon- 
dinge, af-kondiging, Grotio ; pu- 
blicatie ; af-lesinge. 

Promulgatio in Ecclesid, kerk- 
gebod; bod ; ge-bod 

Promurale, loop-schantse ; 
tegen-walle ; tegen-muer ; veur- 
walle ; veur-muer ; ravellin ; con- 
trescharpe ; buite-vest ; rempart ; 
barbacane. 

Promus, Promus condus, hof- 

meier ; hof-meester ; hege-wald, 

M. Isleb. (ab hegenen, servare, 

custodire ;) keller ; keller-waerder ; 

keller-meester ; keller-knecht ; kel- 

ler-knape ; bottelier ; sommelier ; 

dispensier Vide etiam, Condus. 

Promuscis, Vide, Proboscis. 

Promutuum, ver-schoten geld. 

Pronaum, irpovaov, vestibu- 

lum iempli, veur-kerke; ge-schop, 

/land, parvis; poortael. 

Pronepotes, achterkinds kin- 
deren, Grotio. 

Pronuba, bruid-leidster; speel- 
meisken ; speel-meit. 

Pronunciare, ver-klaeren ; uiten ; 
uit-spreken. Pronunciare iudicium, 
sententiam, uiten het vonnisse. 

Pronuciare palim, Vide, Pro- 
mulgare. 



Pro 



-438 - 



Pro 



Pronunciatio, Pronunciatunty uit- 
spraeke ; uit-sprekinge ; segge. 

Pronus, toe-geneigt ; toe ge- 
negen. 

Pronum iacere, striven, talus pro- 
nus 9 stuivende kote. 

Procemium, Fide, Proloquium. 
Propagare, ver-breiden. Pro- 
pagate vitem> &c. in-leggen den 
wijngaerd, &c. 

Propago y stam ; ge-slagt. 

Propago vitis y wijn-stok ; wijn- 
struik ; wijngaerd-stok. Propago ab 
arbore in . arborem traducta, over- 
schote ; over-scheute. 

a. Propalam, openbaerlik ; 
opent-lik. 

Propalare, ver-breiden ; open- 
baeren ; uit-drijven,//awrf. 

Propalare nomen, ver-naemen. 
c. PnoPATRVi 9 Proavunculi y Pro- 
atnita, Promatertera, oud-oomen, 
&c. Grotio. 

Propatruus maior, over-oud-oom. 

b. Propatulus, openbaer ; op-en- 
baer. 

in Propatulo, openbaerlik. 

Prope, Propemodum, bij ; bij- 
nae ; bij-naest ; bij-kants ; nae ; 
nae-bij ; naelik, fland. vol-nae ; 
neve, neven, nevend, neffend ; 
bij-neven, bij-neffens ; be-neven, 
be-neffens ; on-verre ; on-gevaer ; 
on-gevaerlik ; schier ; van bij ; 
doon, deun ; deun-bij ; dicht-bij ; 
vast-bij ; hende ; hende-bij ; balve- 
lik, halffelik, halveling ; non Prope, 
on-nae, on-naer. Horum quadam, 
Iuxta, denoiant ; quadam, Feri. 

Propediem, eer-lang ; on-langs ; 
bald, ger. sicamb. kortelink ; 
korts. 

Propior y Propius, naeder, naerder. 

Propius videre, bij-sien. 

ProximuSy naest. Proximus secun- 
dus i rege, naest den koning. 



Proximus f even-naeste ; be-lang, 

vet. 

Proximiy bij-naest. Proximi vcn- 
turus aut futuruSy naest komende. 

Proximiy lest-leden ; lest-mael ; 
lest-werf. 

Proximare, naeken ; naederen. 

Proximitas, naderschap ; naeder- 
heid ; naerhede ; naelinkschap, 
fland. 

ProximioTy naeder ; naerder. 

PropinquuSy mage ; magelink, 
vet. vedder. s. s. fr. vleesch ende 
bloed ; be-lang, vet 

Propinquiy dicht bij, vast-bij. 

in rropinquo esse, naeken. 

Propinquarey naeken, contr actum 
exy naer-komen, appropinquare , 
naederen ; ver-naederen ; naesten, 
holl. naersen, vet. contra, eer- 
schen, recederc. 

PtopinquitaSy naederschap ; nae- 
derheid ; naerhede ; naelinkschap, 
fland. be-langheid, vet. maeg- 
schap ; maeg-taele ; maeg-sibbe, 
vet . 

Propinquitas initialise spiritualis, 
in baptistno infantis contracta 9 com- 
peerschap. 

Propellere, Propulsarey krui- 
en ; kruiden ; schorchen, sax. 
sicamb. voord-stieren ; stouwen; 
voord-stouwen ; weg- stouwen ; 
weg-stooten ; voord-stooten ; schut- 
ten ; schuppen ; botten ; keeren ; 
schuiven, schuven,schuiffen,schuif- 
felen ; ver-schuiven ; weeren, wei- 
ren, q. d. wederen, ver-weeren, 
ver-weiren ; voord-drijven : af- 
drijven ; ver-drijven ; weg-drijven ; 
af-slaen; af-schermen; weg-jaegen. 
Propellere y Propulsare hostem, op- 
iichten den vijand. 

Propellere y Propelliy ver-sukkelen. 

PropulsuSy geschut, geschuttet; 
ver-dreven. 



Pro 



439 — 



Pro 



Propendere, over-hangen ; 
veur-over-hangen ; uit-hangen ; af- 
hangen ; neigen ; helden. 

Propensus, heldende ; genegen ; 
geneigt. 

Propensus in aliquant rem, nich- 
tig, boll. 

Propensio, heldinge ; ge-negen- 
heid ; inclinatie. 

Propensio animi, goed-hertigheid. 
Properare, haesten ; spoeden ; 
spoedigen ; ijlen ; jagen, jagten, 
metaph. berschen; rasschen; rasch 
gaen ; seer gaen ; Snellen, sax. 
sicamb . 

Properus, Proper ans, haest; haes- 
tig; J a gtig; vits; spoedig; ijlende. 

Proper i , Proper o , ■ Proper ant er , 
haest ; haestiglik ; ijlens ; al loo- 
pende ; schier ; ge-ring ; be-hen- 
diglik. 

Properatio, Properantia, haeste ; 
haestigheid ; spoed ; ijle ; bersch. 
Propes, funis quo pes veli 
alligatur , smiete, sax. sic. 

Propheta, waer-segger; wijs- 
segger ; wis-segger ; profete. 

Propbetare, vulgi, profeteeren. 

Prophetia, revelatie. 
Propinare, veur-drinken; bren- 
gen eenen dronk. 

Propinquus, \ & „. , 

Propinquitas, %' OPE ' 

Propter, Propiiis,) rROPE * 
Propitiare, Propitiari, soenen. 

Propttius, genadig ; gunstig ; fa- 
vorabel ; propice. 

Proplastice, model ; model- 
beld ; moele. 

Proplastice, model-konste. 

Proplastes, model-snijder. 
Propogonion, knevel-baerd. 
Propola, qui nterces prior 
emit, ut pluris revendat ; item, 
minutarius institor, veur-kooper ; 

veur-manger ; hoeker, hukker, 



hueker ; uit-verkooper ; winkel- 
houder ; winkelier ; grimpeler, 
grempeler ; bere-legger, fland. (i) 
Propolis, gluten quo alvei 
oras compingunt apes, & frigo- 
ris iniuriaique omnes aditus 
obstruunt, schutsel, veur-stoot, 
veur-huisken , vanden bie-korf ; 
veur-wacht, boll, stops-wachs. (2) 
Proponere, veur-doen ; voord- 
doen ; veur-setten ; voord-setten ; 
veur-stellen ; voord-stellen ; op- 
setten ; op-stellen ; veur-wenden ; 
aen-geven ; be-scheeren, g . s. veur- 
houden ; vaergen, vergen, fland. 
(q. veur-geven;) ver-klaeren ; re- 
monstreeren. 

Proponere animo, op-setten ; veur- 
nemen. 

Propositum, Propositio, op-set ; 
veur-set ; veur-setten wille ; veur- 
stel ; voord-stel ; veur-houd ; op- 
stel; ver-mete; veur-nemen; veur- 
neminge; propost; motijf; intentie: 
vrage. 

Propositi, met op-set ; met op- 
set ende wille. 

h Propositi revocare, avertere, af- 
brengen ; om-setten van sijn op- 
set. 

Propositi sui tenax, een-sellig ; 
een-sinnig ; eigen-willig ; drijver. 
Proportio, evenheid ; even- 
redigheid ; [Proportio Arithmetica, 
vulgi, tel-konsts evenheid ; geomo- 
trica, meetkonsts evenredenheid, 
Grotio;] gelijkformigheid ; ver- 
gelijkinge; maete ; proportie. 

Proportio rata, Proportio contin- 
gens & aquipollens, gelande. pro 
ratd proportione emtionis solvere pre- 
cium ; pro ratione, modo, & quanti 

(1) Vrg. de « Bears » in het bour- 
goensch ofte dieventaal der N.-Ameri- 
kaansche beurzen. 

(2) Hs. Etym. c Stop-wachs. » 



Pro 



— 440 — 



Pro 



tate emtionis, be-taelen nae gelande 
vande koop. 

pro Proportione, nae advenant. 
Proportionis ratione habita, nae rate. 
PROPRiETOR, onder-schoutet ; 
onder-meier. 

Proprius, eigen, eegen; (Pro- 
prid culpd, eigen schuld ;) be- 
noorlik; be-sonder, be-sunder; bij- 

o 

sunder ; proper ; particulier. 
Proprium esse, toe-be-hooren. 

Proprium dicare, tribuere, eigenen; 
toe-eigenen, toe-eegenen. 

Proprium lucrum aut commodum 
quarere, baet soeken. 

n 

Proprii, eigentlik; be-sonder, be- 

o a a 

sunderlik; bij-sonder, bijsonderlik; 
properlik; particulierlik. - 

Proprietarius, eigenaer ; proprie- 
taris. 

Proprietarius, dominus, fundi, erf- 
man ; erf-heer ; grond-heer. 

Probrium , Proprietas , vulgi, 
eigendom; eigenschap; eigenheid; 
be-hoorte ; toe-be-hoorte ; be-hee- 
ringe, Grotio. 

Propter, om ; bij ; Rogare 
propter Deum, vulgi, om Gods 
wille bidden, van, propter amorem 9 
propter dolorem, van liefde, van 
pijne. 

Propter me, mijnenthalven. 

Propterea, daer-om ; des-halven. 

Propterea qubd, om dat ; daer- 
om dat, om dies wille dat. 
Propudium, schamp. 

Propudiciosus, schandelik. (1) 
Propugnare, ver-weeren, ver- 
weiren; veur-weeren; veur-strijden; 
veur-vechten. 

6 

Propugnator, kamper, kampioen, 
(1) Hs. L. Propudiosus. 



kamp-vechter ; ver-weerer ; veur- 
vechter ; veur-strijder. 

Propugnatio, ver-weeringe. 

Propugnaculum y weer,weir;veur- 
weer; veur-weeringe; nood-weere; 
verweer-toren, vet. borst-weer ; 
borst-weeringe; werd, weerd, wer- 
der, weerder, vet. wijk ; wijk- 
huis, wijg-huis, vet. [redoure, 
vel, reduite, hodie;] bol-werk ; 
blok-werk ; blok-huis ; veur-borg, 
veur-borgt, veur-geborgt der stad ; 
veur-gebucht ; veur-vest ; veur- 
schantse; schantse; sterkte; schrant- 
se ; dwenger, dwinger, sax. si- 
camb. vecht-huis, vet. karteel, 
vet . basteie, basseie, pasteie ; fort, 
fortresse; bastillie; benroi; belfort; 
munitie. Propugnaculum rotundum, 
rondeel. 

Propugnaculum subterrantum, ca- 
samatte. 

Propugnaculum ex aggere & fossd, 
loop-grachte. 

Propugnaculum eminens, altum, 
collinum, katte; storm-katte. 

Propugnacula extantia a lateribus, 
flankerin^e. Propugnaculis a latere 
procurrentibus munire mcenia y flan- 
queeren de mueren oft vesten. 

Propugnaculum leve f contra pri- 
mam incur sionem erectum, ante maius 
Propugnaculum, loop-schantse. 

Propugnaculum hostibus obiicere, 
op-werpen een schantse. (1) 

Propulsare, Vide, Propel- 

LERE. 

Propyl^um, portael, poortael, 
als van kercken, paleisen, huisen, 
&c. ge-schop, fland. veur-hof; 
kerk-portael. 

Prora, veur-schip; veur-ende 
van 't schip ; veur-casteel ; steve ; 
veur-steve ; plecht van \ schip. in 

(1) Etym. « Schronise. j. schanrse. » 



Pro 



— ' 44i — ' 



Pro 



Prord navis receptaculum, veur-onder 
des schips. 

Prora fastigiata, ^aleon. (1) 
Prorepere , voord - kruipen . 
Prorepere alib, ver-kruipen. Prore- 
pere latenter, furtim, clanculum & 
tecti, sluimen; sluipen ; druipen ; 
qulque sic prorepit, sluimer ; slui- 
per ; druiper. 

Proreta, qui in prora navis 
tutela prasidet, schim-man ; 
schie-man; veur-bootsman ; aliis, 
stier-man van 't schip. 

Prorex, qui Regis vices 
gerit, onder-koning ; srad-houder 
des konings ; vice-roi. 

Proripere se, deur-gaen; weg- 
pakken : proripere se furtim, sluipen, 
sluimen ; deur-sluipen ; gaen drui- 
len. Vide etiam, Prorepere. 
Proritare, uit-bieden, vet. 
Prorogare, fristen, firsten, 
virsten, vorsten ; ver-lengen ; ver- 
trekken;prolongeeren;ver-spaeden. 
Prorogare in alium diem, dage- 
dingen ; dagen, vet. sax over- 
dagen. 

Prorogatio, uit-set ; uit-settinge ; 
uit-setsel ; uit-stel ; uit-stellinge ; 
uit-stelsel ; prolongatie ; ver-leng, 
verlenginge. 

Prorogatio moratoria, respijt. 
Prorogatio in quinquennium, quin- 
kenelle. 

Prorsus, Prorsum, omnino, 
al te mael ; al 't eene mael ; alles- 
sins ; al-geheelik ; item, allik, al- 
linge, alliken, fland. holl [& 
simpliciter, al, poslpositum vid % , 
hij doet het al, hij heeft het al : 
Ital. pure. I. R.] t' eene mael; 
te mael, holl. gar, gaer ; gants 
ende gaer ; gantschelik ; heel ende 
al ; heelik ; ge-heelik ; mikkelik, 

(1) A pp. a sax. » 



michelik ; alle mikkelike mael ; 
uiterlik ; puer; Prorsus malus, pau- 
per, &c. puer-arg; puer-arm. Pror- 
sus, over, pracipul in compo- 
sit is. Prorsus idem, even-eens. 
Prorsum, Prorsus & omnino, plat- 
uit ; rond-uit ; good-rond ; recht- 
uit. 

Proruere, deur-dringen. & 
Prorumpere, deur-dringen ; 
op-breken. 

Prosa, sive, Prorsa, prose. 
Prosabbatum, a pud Eccles. 
vrij-dag. Vide, Veneris dies. 

Prosabbatum sanctum, goeden 
vrijdag, vel , vriendd.ig ; scillen 
vriendag. 

Prosapia, geslacht ; klufte, 
kluchte, klugte; linagie; generatie; 
huis ; Prosapid nobili, splendidd, 
natus, van edelen huise ; hoog- 
geboren. 

Prosapia pater na, sweert-sijde ; 
her-schild, sax. 

Prosapia feminia, spilie-sijde. 
Proscindere, op-snijden ; deur- 
snijden ; op-schrobben. 

Proscindere agrum, ten am, den 
akker braeken; 't land om-wroeten. 
Vide etiam, Prosecare. 

Proscribere, acliten, echten, 
sax. sicamb. in d* achte oft echte 
doen ; uit-seggen ; bannen ; uit- 
bannen ; ver-bannen ; woesten, 
vet. %el . 

Proscriptus, ver-bannen ; uit-ge- 
segt. 

Proscriptus & profugus, qui h 

quolibet impune occidi potest, 

velut avis in aere % vogel-vrij. 

Proscriptio, plakkaat; plak-kaert. 

Proscriptio, koop-brief ; koop- 

cedel. 

Proscriptio hostilis, ban ; ver-ban ; 
achte, echte, hachte ; fa^o?.) 
Proscriptio capitis, over-achte. 



54 



Pro 



- 44* ^ 



Pro 



Proscriptio dira, exsecrabile 
programma Ecclesia, excom- 
municatie. 

Prosecare, op-snijden ; schor- 
pen ; op-schorpen. Vide etiam, 
Proscindere. 

Proselytus, aen-komcling. 
Prosequi, voord-vaeren. 
Prosequi, nae-jagen ; volgen ; 
nae-volgen. 

Prosequutor, ver-volger. 
Prosequutio, ver-volg. 

Proserpere, rotsen,rutsen.(i) 
Vide etiam, Prorepere. 

Prosilire, schrikken, schrek- 
ken ; uit-springen. 

Prosilire in altitudinem, op-schrik- 
ken. 

Prosopon, persoon. 
Prosper, ge-lukkig ; ge-luk- 
saem; veur-spoedig. 

Prosperi, ge-lukkiglik ; veur- 
spoediglik. 

Prospere cedere, Prosperare, ge- 
lukken. 

Prosperitas, ge-luk; gluk; ge-luk- 
saeligheid ; ge-luksaemheid ; wel- 
stand ; wel-vaerd ; dege ; sanse, 
/land. 

Prospicere, Prospectare, oogen; 
uit-sien ; uit-kijken. 

Prospicere i specula koeren. 
Prospicere, toe-sien. 
Prospicere, ver-sien, aut p otitis 
veur-sien ; be-sorgen ; ver-sorgen. 
Prospicere sibi , suaeve saluti 
consulere , sich ver-sien. culina 
a cibis prospicere, de kokene ver- 
sien. Prospicere alicui, soeken ie- 
mands profijt. 

Prospiciens longe in posterum homo, 
Ciceroni, verre-siende man ; veur- 
sichtig man. 



(i) Etym. <n Rutsen. j. rotsen/slibberen. 
Labi, prolabi, proserpere. & Cur t ere. » 



Prospectus, licht ; uit-sicht ; uit- 
gesicht ; ge-sicht. 

Prostare, voord-staen. 
Prostare, in Prostibulo seu 
vulgo victum quarere, ut mere- 
trices ; Prostituere corpus vul- 
go, pudicitiam, in 't leven sitten; 
sitten in 't quartier, in 't leven. 

Prostibulum, bordeel ; quartier ; 
hoeren-huis ; hoeren-kot. 

Prostibulum, Prostibula, hoere ; 
mot ; ge-meen, gemein-vrouwe. 

Prostasis, Prostasia, Protosta- 
sia, prostdije. 

Prosternere, neder-werpen ; 
neder-slaen; om-stooten; smakken; 
af-breken ; velden, vellen, (q. in 
terram) af-vellen. Prostratus, ver- 
slagen. 

Prosubigere terram, uit-schar- 
ren de aerde. 

Prosubul,e, stangen. 

Protegere, be-scnermen; hoe- 
den, hueden ; be-hoeden ; ver- 
hoeden; veur-hoeden; be schutten; 
be-schudden ; hand-haven ; hand- 
houden ; warandeeren ; garan- 
deeren ; mainteneeren ; mantenee- 
ren. 

Protector, be-schermer ; hoeder ; 
be-hoeder; veur-spraeke ; patroon. 
Proiectio, be-scherminge ; hoede, 
huede ; hutte, vet. be-hoed ; be- 
hoeden isse ; ver-hoedinge ; schut; 
s.iuvegarde. 

Protectum, vulgi, veur-dak. 

Protelare savis dictis, verbis, 
ver-babsakken; ver-habsakken ; ver- 
bossen ; ver-poffen ; ver-pocchen ; 
ver-snorken ; ver-bluffen ; omnia 
vid t met woorden ; ver-bulderen ; 
ver-snauwen ; grauwen ende snau- 
wen. 

Protendere, rekken ; strekken; 
uit-strekken ; uit-spannen ; uit- 
setten ; uit-stellen. 



Pro 



— 443 — 



Pro 



Proterere, ver-pletten ; dem- 
pen, g. s. s. foeleeren. Proterere 
curru aut equo, over-rijden. Prote- 
rere pedibus, treden, over-treden, 
met voeten. 

Proterrere, ver-vaeren, ver- 
veeren. 

Protervus, brood-dronken ; 
dertel ; sassem, sassaem, satsaem ; 
pijlik ; ael-weerdig ; moed-willig ; 
pitsachtig. 

Protervi, dertelik ; sassemlik ; 
moed-williglik ; schamperhk. 

Protervire, Protervi agere, dertel, 
brood-dronken, zijn ; ver-fieren ; 
ver-buitertieren, fland. 

Protervia, brood-dronkenschap ; 
moed-wille; moed-willigheid; der- 
telheid. 

Protestari, &, Protestum, 
vulgi, protesteeren : veur-be- 
sprek. 

Prothyrum, portael, poortael, 
van 't huis ; geschop, fland. 

Protimesios ius , ver-naede- 
ringe ; naesting ; aen-boord, aem- 
boord; kalengieringe, kalangieringe, 
des koops; vulgo, Retr actus. 

Protjnus, ter-stond ; van 
stonden aen ; eens-gangs ; eens- 
wegs. 

Protobuleuta, veur-schepen. 

Protocolum, Protocol 'orum liber; 
breviter & succincte notata h 
tabellione ut deinde extendi& 

6 

absolvi possint, be-worp ; be- 
worp-boek ; protocol, vulg. klad- 
boek, Grotto. 

Protogeusta, proever ; ere- 
denssier. 

Protologia, veur-spraeke. 

Protomysta, bisschop. 

Proton ota rius Apostolicus , 
vulgi, protonotaris des Pauws (i) 

0) Hs. 



Protoplasma, beeldener. 

Prototocia, eerst-geboorte. 

Prototypon, veur-beld. 

Protraherk, ut humi, &c. 
slooren ; sleuren ; voord-trekken ; 
ver-trekken ; treineeren. 

Protrahere, lengen, lang maeken ; 
treineeren. 

Protrahere, differ re, prorogare y 
voordsten, versten, virsten, firsten, 
fristen, vet. ver-lengen ; uit-setten; 
uit-stellen ; ver-trekken ; ver-dagen ; 
dilaieeren. 

Protrahere, &, Protrabt in annum, 
ver-jacren. 

Protractio, ver-trek ; ver-leng ; 
ver-lenginge ; dilai ; prolongatie. 

PROTRiMENTA,carw« minutim 
trita, aut frustulatim concisa, 
ita ut etiatn gingivis sive 
dentium alveolis mandi possint, 
barbeien beetken. (i) 

Protropum, lek-wijn ; veur- 
loop. 

ProtRudere, ver-stooten ; fui- 
ken ; voord-dringen ; drommen, 
fland. schuppen ; voord-stooten ; 
kruien, kruiden, ut, vehiculum, 
curriculum, kruien den kruiwagen ;) 
schorchen, sax. sicamb. schuven, 
schuiven,schijven,schuiffen,schuif- 
felen ; ver-schuiven. 

[Protrudere scapham con to, quasi 
/z£ranrf0,wegeneenschip, schuite, 

Protuberare, puilen ; uit- 
kijken, uit-steken; uit^uilen. Pro- 
tuber antes oculi, uit-puilende oogen. 

Proturbare, stooren ; ver- 
stooren. 

Provehere, ver-heffen ; ver- 
voeren. 

Provehi equo } be-rijden een peerd. 

(i) Etym. « Barbelen-betken. » 



Pro 



— 444 — 



Pro 



Provehi ex infimOy op-komen van 
niet tot iet. 

Provehere, Provehere aliquem, voor- 
deren iemanden ; •ver-voorderen ; 
op-trekken ; avanceeren. 
Provecta atatis, be-daegt. 

Provenire, voord-komen; uit- 

. komen ; ge-raeken ; tieren ; slae- 

gen, slaen, [frumenti bonus est 

proventus, het koren is wel gesla- 

gen, wel geraekt.] 

Provenire bene, recti, dijen ; be- 
dijden, be-dijgen. 

ProventuSy wasdom ; teelinge ; 
teelt. 

Proventus, vrucht ende profijt ; 
bladinge, proprii agrorum. 
Proventus anni, jaer-schaere 
Proventus annuus, in-komende 
goed ; in-komste; rente. 

Proventus annuos adferens, rent- 
baer. 

Proventus, neeringe : schot ; be- 
schot ; ge-schot. 

Proventus Principis, reveninge, 
fland. 

Proverbium, spreuke, sproke; 
spreek-woord ; seg-woord ; bij- 
woord; bij-spel; bij-spraeke, holl. 
geddeken, gelleken, jelleken, telle- 
ken ; referein, refrein. 

Proverbia enunciare, referein en, 
refreinen. 

Providere, ver-sien, aut po- 
tiiis y veur-sien ; toe-sien ; ver- 
hoeden, veur-hoeden ; remedieeren. 
Providere alicuius commodo, bono, 
utilitati, soeken iemands profijt. 
Provisusy ver-sien. 
ProviduSy veur-sichtig ; veur- 
sienig ; veur-dachtig ; ge-waer. 
Provide, veur-sichtiglik. 
Provisio, Provisus, Proiidentia, 
veur-sicht ; vcur-sienigheid ; veur- 
sichtigheid. 

Provisio, vulgi, Proi'isus, veur- 



raed, (Provisio frumentiy veur-raed 
van koren;) veur-sorge; raed, vet. 
hoi. provisie. 

Provincia, landschap ; pro- 
vincie. 

Provincia territoriumy bij -vang. 
Provincia maiory mark. Vide, 
Districtus ditionis. 

Provincia situSy positio, ge-legen- 
heid des landschaps. 

Provincia toti commune, generally 
land-gemein, item, Reipub. status, 
lands-stand, Grotio. 

ProvincialiSy land-saet ; onder- 
saet ; in-geseten 's lands. 

Provincia Prafectus, vogd, voogd; 
seneschalk, sineschalk, (Vide, 
Familia prapos.) land-pleger, g. s. s. 
drossaet, drossaert; land-drossaert; 
provinciael. 

Provincia prafectura* Provincia^ 
rouwaerdschap ; vogdijc ; land- 
vogdije. 

Provinciay last; be-vel; be- wind; 
commissie. 

Provinciam traJere, be-velen ; be- 
lasten. 

Provinciam obire, curare , &c. 
be-dienen. 

Provinciam deponere y ver-laeten 
den dienst. 

Provocare, be-roepen. Provo- 
catioy be-roep ; be-roepinge. 

Provocare, ver-wekken ; toe-sto- 
ken ; kreeten, kreiten. Provocare 
ad iram y ver-grammen. 

Provocare ad pugnamy duellum, 
uit-dagen ; uit-eisschen ; uit-roepen; 
ont-seggen ; uit-bieden, vet. groe- 
ten, vet. sax. 

Provocare in ius y in recht be- 
trekken ; intinieeren. 

Provocare ad iudicem, appelleeren; 

loteren, leuteren, vet. sax. Pro- 

vocatiOy appel, appellatie; loteringe. 

Provocare ad curiam diplomat 



Pru 



— 445 — 



Pru 



eum secundum quern iudicatunt est, 
& iudici diem dicere ob rem perperam 
aut iniqui tudicatam, releveeren 
sijne appellatie. 

Provocare a sententid, be-trekken 
het gewijsde. 

Provocatio, be- trek van vonnisse, 
fland. 

contra Provocationem admissum ; 
factum sive designatum contra Pro- 
vocationem interpositum, attentaet. 

Provolvere, schuven, schui- 
ven, schijven ; voord-rollen. 

Prout, nae. Prout ceciderit, nae 
't valt. 

Proxeneta, maekelaer; onder- 
kooper, sax. courtier. 

Proxenetria, maekelersse. 

Pkoximus , Proximitas , &c . 
Vide, Prope. 

Prudens, wite, wilte ; witig, 
wittig, vet. hoi. wijs; veur-sichtig; 
veur-sienig ; ver-standig ; ver-stan- 
del, vet. hoi. bij-sinnig, hoi. raed- 
saem ; raedsaemig ; subtijl, sotijl ; 
discreet ; expert. 

Prudens sciensque, wi lens ende 
wetens ; puer willens ; puerlik 
willens. 

Prudenter, veur-sichtiglik ; wijs- 
lik ; ver-standiglik ; discreetelik. 

Prudentia, wete, wite ; witte, 
vet. veur-sicht ; veur-sienigheid ; 
veur-sichtigheid ; wijsheid ; vroed- 
dom, vet. ver-standigheid ; dis- 
crete. 

Pruina, Pruina cana, rijm ; 

"jp. 

Pruina glacialis, ijsel, hijsel ; 
ijselinge. 

Pruinam pluere, rijmin ; rijpen. 

Pruinosus, rijmachtig; rijpachtig. 

Pruna, kolen-vier ; gloed ; 

gloedige kole ; glimme, hoi I. 

glimmende, gloedende, kole ; ber- 

nende kole; brase, fland. 



Pruna ardens & viva, levende 
kole. 

Pruna extincta, doode oft doove 
kole. 

Pruna obducta, obnubilata, smui- 
kende , pronkende , monkende , 
kolen. 

Prunis incoquere, herdsten,heerd- 
sten, harsten. 

Prunis cineres obducere, reken, 
reeken, rekenen, raeken, het vier. 

Pruniceps, vier-tan^e. 

Prunella, bruijnelle ; sene- 
groen ; herba sacra qua nervo- 
rum contractionibus medetur ; 
consolida species. 

Prunus, pruim-boom ; prui- 
meler. 

Prunus silvestr is, slee-dorn; sleew- 
dorn. 

Prunum, pruime. Pruni os, sive 
ossiculum, steen van pruimen ; 
kraek-steen, voce cum cerasis 
communi . 

Prunum Damascenum, passum, 
rugosum, pruime van Damask ; 
Damast-pruime ; blauw-pruime. 

Prunum hordeacium, candens, witte 
pruime. 

Prunum decumanum, maius, cier- 
pruime. (i) 

Prunum cerinum, cereum , ros- 
pruime. 

Prunum nanum, kroosken, hoi I. 

Prunum silvestre, aulumnale, Pru- 
neolum, Prunulum, slee ; sleeuwe ; 
slee-puime *, herft-pruimken ; palle- 
ken, hoi I. 

Prunum asinarium, asininum, 
vile, & maius, pis pruime. 

Prurire, jooken, jeuken; hoo- 
ken ; bijten ; krevelen. 

Prurire ad coitunr heet oft ritsig 
zijn. 



(i) Etym. « holl. » 



Pru 



— 4I 6 — 



Pub 



Pruriens, kril, krillig ; grellig ; 
grillig. 

Pruriens in Venerens, heet; hittig ; 
ritsch; ritsig, holl. drijvig; drevig, 
sax. sicamb. geil, gijl, geilig ; 
brunstig, brumstig, brustig, bruis- 
tig ; peerdig, /land, tochtig, de 
vaccis, &c. 

Pruritus, Prurigo, jooksel; jookte; 
krevel ; krievel ; krevelinge ; krau- 
wagie. 

Pruriginosus, jookselachtig ; jook- 
achtig. 

Frymnesium, meer-touwe; an- 
kcr-touwe ; kabel-touwe ; kardeel, 
sax. 

Psallere, singen. 

Psalmus, psalm, psalm-liet. 

Psalterium, Psaltnorum li- 
ber, souter. 

Psaltes, Sanger ; orgelist. 
e Psaltria, sangerssc; sangster; 
harpenersse. 

Psecas, pluvia tenuis, wind- 
regen ; stof-regen ; suiif-regen. 

Psecas, comtrix, hoofd-maek- 
ster. 

Psetteletum, piscis, Poturi ; 
Vide, Rhombus piscis. 

Pseudoch^us, giet-logen. (i) 

Pseudomelanthium , herba, 
koren-roos. 

Pseudonarcissus, lavender ; 
spijk. 

Pseudothyrum, achter-deure ; 
loose deure. 

Psimmythium, loot-wit, ceruse, 
ceruise. 

Psittacus, gai, gaei ; sittig, sit - 
kust, sikkust, germ, vulgo Papa- 
gal lus, papegai. Dicitur papengai 
Tec a no, q. d. gaia sive pica 
varia, non cuiusvis, sed sacer- 
dotum tantum ob precii magni- 

( i ) Etym. <r Pseudocheus. » 



tudinem, & singularem elegan- 
tiam. Nunc vulgo Gracorum 
vavarfm dicitur, teste Roberto 
Constantino. 

Psyllium, vloi-kruid. 

Psychomantia, negromantie. 

Pterelas, inter canum no- 
tnina . 

Pteromata in adificiis, kruis- 
werk van metselrije. 

Pterygium, unguis; mem- 
branula in oculo instar luna 
excrescens, oculdque officiens, 
maene oft vel op d'ooge ; nagel 
in d'ooge ; schelle in d'ooge ; 
naegel-rinde ; naegel-schorsse. 

Ptisana, gersten-drank. 

Ptochodochium, heilig-geest- 
huis ; gast-huis der bedelaers ; ra- 
bauds-gasthuis. 

Pubes, guichel-haer ; guich- 
haer; gek-haer; melk-haer; schamel- 
haer : schamelheid-haer. 

Pubes, aut, Pubis locus in utroque 
sexu, scham, a. Pudoris, Pudendivt 
locus; ge-macht; macht. 

Pubi utrinque vicina pars corporis 
concava, engenisse, ingenisse; eege- 
nisse ; Gall. aine. 

Pubis os, is-been ; isch-been ; 
ijs-been. 

Pubere, Pubescere, vluggen; man- 
baer worden ; haeren ; haer-stootig 
worden ; stoppelen ; baerden. 

Puber, Pubes, Pubescens, man- 
baer ; jaerig ; be-jaert ; mondig ; 
vlugge ; haer-stootig ; baerdende. 

Pubertas, jeugd ; jeug-dom ; 
manbaerheid ; haer-stoot, vet. 

Pubertas, tempus Pubertatis, 
jaer-schaere. 

Publicus, gemein, gemeen ; 
publik : her, teste Becano, qui 
hinc deducit her-aut, her-bane, 
her-man, her-tog. 

Publicum regionis , gene rale 



Pun 



— 447 — 



PlJE 



totius provincia, land-gemein ; 
&, Res publico,, status publicus, 
land-stand, Grotio. 

Publici, in Publico, openbaerlik ; 
publiekelik. 

in Publicum venire, te veur-schijn 
komen. ee 

Publicola, gemeintenaer. 

Publicare, uiten ; uit-spreken ; 
ver-konden ; ver-kondigen. Publi- 
care passim, ver-breiden. 

Publicare, uit-roepen; af-roepen; 
blasoenen; publiceeren. 

Publicare sono tuba, af-blaesen ; 
af-trompen : sonitu tympani, om- 
trommelen ; om-slaen de trom- 
mele. 

Publicare, in publicum addicere, 

oo 

ver-beurt maeken; confiskeercn. 

Publicatio, af-kondinge ; af-kondi- 
ging ; publicatie. ^ 

Publicatio bonorum, ver-beurce ; 
confiscatie. 

Publicanus, pachter; pachtenaer; 
tol-meester ; tollenaer; ont-fan^er; 
tol-pachter ; assijs-meester ; assij- 
sener; axijsener; excijsener; schot- 
mieter, vet. 

Publicanorutn tnensa ubi vertical 
penditur, tafel. 

Publicanis merces profiteri, vectigal 
pendere, ver-tollcn. 

Pudor, schaemte; be-schaemt- 
heid ; schamelheid, pudor vide- 
licet paupertatis 

Pudere, Pudefieri, Pudore obrui, 
suffundi, schaemen ; be-schaemt, 
schaem-root worden , confuis zijn. 

Pudefaccre, Pudorem incutere, bc- 
schaemen. 

Pudefactus, Pudoie affeclus, be- 
schaemt ; gehoonc ; copfuis. 

Pudorem deponcre, schaem-schoe- 
nen uit-doen. e 

Pudens, Pudicus, Pudibundus, scha- 



mel ; schamelachtig; kuisch; eerlik ; 
tuchtig; be-schaemt; schaemachtig; 
suiver; rein. 

Pudenter, be-schaemdelik. 

Pudici, eerlik, eerliken ; reinlik, 
reinliken. 

parum Pudici eloqui, on-gewas- 
schen uit-seggen. 

Pudicitia, schaemte ; schaemel- 
heid ; renigheid, reinheid ; suiver- 
heid ; kuischeid. 

Pudicitia vitium adder e, ont- 
setten eene maegd van haere eere. 

Pudendum, pars Pudenda, in 
viris & mulieribus, schaemelheid ; 
schaemte ; schaemelik lid ; hei- 
melik lid. 

Pudendum, Pudenda muliebria, 
vrouwelikheid ; wijflikheid. 

Pudendi virilis loculus, putze ; 
voor-broek ; seu, 

Pudendorum velamen, veur-broeke. 
Puer, (Pueri, kinderen;) wicht; 
grom, angl. 

Puer, Puellus, Puerulus, Puella, 
jong kind ; fradde ; Puer, Puer 
masculus, Puerulus, Puellus, knecht- 
ken ; manneken ; knape, knapelijn, 
knapelink, vet. fland . 

Puer lactens, subrumus, soogeling; 
voesterlin*.», voester-kind. 

Puer anniculus, unum annum 
natus, jaerig oft jaerlink kind. 

Pueri tnolliculi, ver-taerde kin- 
deren. 

Puer expositus, in publicum abiec- 
tum, proiectitius, abiectus & fortuna 
commisws, inventitius, vondeling. 
Puerum exponere, reiicere, fortuna 
committere, sijn kind te vondelinge 
setten . 

Puer subdititius, subditus, suppo- 
situs, suppositious, wisseling ; wis- 
sel-balg. Pueri patrem verum mutare 
non vero, ver-vaderen het kind. 



PUE 



- 448 - 



PUE 



Puer prions tori ; ex prim is 
natus nuptiis, veur-kind. 

Puer duodecim annorum, mondig. 

Pueri instar stultus & inconside- 
ratus, kinds; kindsch; kindisch. 

Puerum ad ignem pandere, bae- 
keren, op-houden een kind aen 
\ vier. 

Pueris se committere, cum Pueris 
in certamen descendere, tendere ad- 
versus Pueros, stellen sich tegen de 
kinderen. 

Pueri, in alierius locum alter 
profectus, ut si Wallo Brugas, Bru- 
gensis Insulas mittatur, wisselingen. 

a Pueris, h Puero, a primd Pue- 
ritid, van jonk af. 

Puer, jonge, jongen, jongsken ; 
guits, ^elandis ; lab, lap, een 
jonge lab; (aliis, laf, id est, 
flaccidus, segnis, imbecillis ;) veint- 
ken, ventken. 

Puer, Puerulus, famulus, boeve, 
boef, boef ken; diener, dienaer ; 
motsetse (mo<;o, his p.) knape ; 
knaep ; knecht. Puer pedissequus, 
pagie, a padagogio, Lipsio. 
Videlicet auemadmodum Pueri 
vox apud Latinos, sic boef Teu- 
tonicum ad famulos & servos 
del at a : boef in 't kaert-spel. &c . 
tandem (ut & schalk) adNebulo- 
nem detorta . 

Puer choraulis, symphoniacus, koor- 
kind ; koorael. 

Puella, Puellula, virguncula, 
dochter; dochterken; maged, maegd, 
meid, meidsen, meidsken, meissen; 
modde, moddeken ; fradde, fradde- 
ken ; poesele ; vrijdscer, hall. (1) 

Puella vultu composito, monke, 
monksken. 

Puella pratextata, ingenua, & in- 

(i) Elym. « Vrijdster. Amasia, arnica. 
& boll. Virgo nttbilis, maturaviro. » 



nupta, staet-dochter ; eer-jonk- 
vrouwe. 

Pulla tprosa, obesula, poesele. 

Puella lepida, vcnus dierken ; 
herteken. 

Puella venusta, lepida, lasciva, 
rammelersse ; quakkernelleken, 
/land. 

Puella languida, ignava, remissa, 
deformis, vadde ; swelte ; fleere, 
fland. 

Puella sordida, soole ; jole. sor- 
dida, lutosa, luto & sordibus inqui- 
nata, maculosa, impura, immunda, 
kladde ; kladde-gat (1) ; asch-gat, 
q. cinere aspersa. 

Puella, deerne. Fide, Minislra. 

Puerilia, kindsheid. 

Puerilis, kinds ; kindsch ; kin- 
disch ; kinderachtig. 

Puerile, kinder-werk. Puerilis res. 

Puerilia ludicra, kinder-spel-din- 
gen; poppen-werk (crepundia,) kin- 
der-poppen. Vide, Ludicra. 

Puet ilium ludicrorum venditor , 
poppen-kramer ; dokken kraemer. 

Puerilis ludus, Puerorum oblecta- 
menta, kinder-spel. 

Puerilitas, Puerilis ineptia, 
inconsiderantia, innocentia, 
kindsheid; kinderachtigheid. 

Pueriliter, kindschelik ; kinder- 
achtiglik. 

Puerpera, kind^rbed-vrouwe ; 
kraem-vrouwe; gelegen, in-gelegen 
van kinde ; in-liggende vrouwe. 
ex Puer per io decumbere, in-liggen 
van kinde. 

Puerperam gremio tenere ad facili- 
tandum partum, schooten, schoien : 
qua id prastat, schootster, schoi- 
ster; vrouwen-schootster; vrouwen- 
schoeister. (2) 

(1) Etym. « kladder-gat. » 

(2) Hs. 



Pug 



— 449 



Pul 



Puerperam in lecto collocate, bed- 
den. 

Puerperam curare, custodire, kraem- 
waeren ; kraem-bewaeren ; ver- 
waeren de kraem-vrouwe ; achter- 
waeren de kraem-vrouwe ; vrou- 
waeren. 

Puerpera curatrix, ver-waerster ; 
vrou-waerster ; achter-waerster. . 

Puerperium, kinder-bedde; kraem . 
Pugil, vechter; veur-vechter ; 

a e 

kempe ; kimpe, vet. kamper ; 
kamp-vechter ; kampioen ; degen, 
degen-man. 

Pugillaris, Pugillares, Vide, 
Pugnus. 

Pugio, Pugiunculus, kort-ge- 
weer ; steker ; op-steker ; stek- 
degen ; stoot-deegen ; knoop-mes ; 
poke ; dagge ; dol, dolch, dolk ; 
stek-sweerd ; hesse, fris. hoi I. 
poniaerd ; poignaerd ; ponvael, (i) 
vet. holl. pugmael, pugnael, vet. 
Pugiunculus occultus, moord-priem. 
Pugio de zpnd dependens, hanger, 
hangerken ; waddener, waedener. 
Pugna, strijd ; kamp ; slag ; 
krijgs-slag; vechterije; vocht, vet. 
ge-vecht ; vuist-recht, vet. sax. 

Pugna slataria, staende slag. 

Pugna navalis, schip-strijd. 

Pugna velitaris, schaermutse ; 
schaermutsel ; schaermutsinge. 

Pugna imaginaria, Pugna simu- 
lacrum, spiegel-gevecht, sax. si- 
camb. quasi quis vellet pugnare 
cum sua imagime quam conspicit 
in speculo. 

Pugna &c. intercedere, interiicere 
se, tusschen-beiden gaen. 

Pugnare, Pugnis contendere, 
slinger-vuisten. 

Pugnare, vechten, vichten; slaen; 

(i) Hs. Etym. « Ponnael. » 



strijden; kampen, kempen; krijgen, 
kriegen; belgen, balgen; mangelen, 
vet. pluk-haeren, metaph. 
Pugnam committere, slag leveren. 
Pugnare collato gradu, Pugnare 
cominus cum hoste, hand-gemein 
worden ; maen (i) aen man komen ; 
man veur man, hand veur hand, 
vechten. 

Pugnare casim, uit-houden (2) 
Pugnare punctim, steken, stooten, 
tegen den anderen. 

Pugnare leviter, Pugnare pralu- 
dere, schermen ; schaermutsen ; 
schaermutselen. 

Pugna praludium, pralusio, prin- 
cipium, veur-gevecht ; proef-slag. 

Pugnans, strijdig. Pugnator, vech- 
ter. 

Pugnus, vuist ; vuist-slag ; 
kinnebak-slag ; klinke ; oor-klinke. 
Pugno conlinere, grijpen. 
Pugnos dare, ingerere ; Pugnis 
ferire, contundere, obtundere, dokken ; 
op-leggen; vuist-look, muil-beeren, 
t' eten geven, a dag . 

Pugno in dor so per cuter e, donsen. 
Pugnis contendere, slinger-vuisten. 
Pugnos edere, vuist-look eten. 
Pugillus, vuistken. 
Pugillaris tabella, hand-tafelken. 
Pugillare, Pugillares, tafel ; tafe- 
let ; tafel-boeksken ; schrijf-tafel ; 
schrijf-tafelkens ; schrijf-boeksken ; 
gewaschte (3) schrijf-tafel. 

Pulcher, scnoon ; fraei ; 
hupsch ; hovesch, vet. kal, &, 
Pulchra, kalle, vet. (koXjos;) jent ; 
gent; goelik, holl. frisch, versch. 

(1) Hs. 

(2) Hs. Etym. « Wt-houwen. » De 
spellingfout der Syn. bewijst dat reeds 
toenmaals Houden als Houwea klonk. 
Daaruit 00k is de verkeerde spelling 
Vouwen voor Vouden ontstaan. 

(3) Hs. 



55 



PUL 



— 450 



PUL 



Pulcher exitnii, uit-nemende schoon. 
Pulcher aspectu, toon-schijnig. 

Pulchri, fraielik, fraeikens. 

Pw/d?n/K^schoonheid;schoonte. 

Pulchritudinis sua iactabundus 
ostentator, fraeiaerd; moiaerd; fier, 
Becano. 

Pulegium, herba, polei ; 
polei-kruid. 

Pulex, vloie, vloo. Pulices 
venari, capture, vloien. 

Pultx aquaticus, waeter-vloie : 
animalculum Pulice paulo 
maius, auod supra stantes 
aquas vetocissitno motu cietur. 
Pullus , Pullities , Pullatio , 
Pullorum fcetura, jong dier ; jonge 
der gedierten ; auik, vet. broedsel; 
broedinge ; ge-oroedsel. 

Pullus cuiuscunque avis minoris, 
tijtte, tijtken, J land. 

Pullus gallinaceus, Pullaster, Pul- 
lastra, kieken ; kuiken ; kueken ; 
hoenken ; jongen haen ; haenken ; 
jonge hinne ; poelie; pulle, holl. 
Pulli gallinacei, hoeneren, hoen- 
deren. Pullus gallinaceus recins ex- 
clusus, kip. 

Pullus Martius, Pullus galli- 
narum optimus , atque educa- 
tioni & saginationi aptissimus, 
mense Martio, meerts-kieken. 

Pullus postremd exclusus, educatu 
difficillimus, kak-in-nest ; kakkert ; 
kakkaerd; kagge-nest, fland. 

Pulli caput, kieken-hoofd : & tne- 
taph. de hotnine nullius aut vani 
cerebri. 

Pullorum gallinaceorum pedibus 
involuti capilli, quibus eorum gressus 
impediri solet, marren-vlichte ; mar- 
vlichte. 

Pullus anserinus, gansen-kieken. 

Pullarius, hoener-man ; poulier ; 
haens-korver, qui vid % g alios 
venales fert in corbe. 



Pullarium fulcrum, hinnen-kot; 
hinnen-polder; hinnen-rekke ; hin- 
nen-roest, fland. 

Pullulare, Pullos edere, kippen. 

Pullus equinus, veulen, volen ; 
peerd-veule. 

Pullus asininus, esel-veulen. 

Pullus, min-genoot ; minne-ge- 
noot ; mingnoot. 

Pullus, scheute ; sprot, spruite. 
Pullos emittere, Pullulare, Pullulas- 
cere, schieten ; op-schieten ; uit- 
schieten; botten; uit-botten; sprui- 
ten; uit-spruiten ; sprotten, vet. 
uit-slaen ; uit-loopen ; puilen ; 
keesten,//ani. graenen ; kiemen, 
vet. prossen. (i) 

Pullulatio, spruitsel. 

Pullulationem seminis aut gram 
alicuius maturare, fomentis aut furni 
colore, kiemen, vel, kimmen. 

Pullus, Pullulus, grauw ; 
swert-grauw. Pullus color, mooreit; 
grijs, a fletu lugentium ; huius- 
modi enim amictus lugentibus 
olim maximi conveniebat ; 
Becano Pullatus, rouw-dragende : 

Pullatum incedere, rouw draegen; 
inden rouw gaen. 

Pulmtntum, Vide, Puls. 

Pulmo, longer; loose; longe; 
lichte ; liecht ; lever, q . d . leve 
iecur : loose aut em h loos sive 
los, vacuus, inanis : est enim 
Pulmo vacuus, levis, spongiosus, 
& fistulis inanibus cavus. 

Pulmonis canna, gorgel ; gorgel- 
pijpe ; gorgel-ader ; longer-ader ; 
wind-pijpe. 

Pulmonum lobi, haer-loken, hair- 
loken. 

Pulmonarius, longer-siek ; longer- 
suchtig. 



(i) Etym. « Prosse. ger. Gtrnun. » 



PUL 



— 45* — 



PUL 



Pulmonaria, herba pulmonis 
formam referens, longer-kruid. 

Pulpa, pars carnosa exossis 
in corpore, ut lacertorum, &c. 
muis, mursken, muiskel, muskel, 
muskle ; spiere ; hijse ; hase (1) ; 
vleesch-muis ; quak ; mouwe ; 
vleesch-mouwe; kuit, kijte, kete, (2) 
fris. sic. holl. quik. (3) 

Pulpa piscium & carnium, mote : 
bine, pulpa cunni, mote vande 
vrouwelikheid. 

Pulpa, Pulpamentutn caponis, &c. 
spier, wit, vanden kapuin, &c. 
Album instar Pulpa gallinacea, 
spier-wit. 

Pulpam evellere, peuselen. 

Pulpa suilla, met, mette, sax. 
sicamb . 

Pulpamentutn, krappe ; hase ; 
lemmere; hase, lemmer, lemmere, 
lemmer-stuk,vanden os, pars carnis 
delicatioris in bove ; lekker-beetken ; 
peuselinge ; slik-brokke ; snikkel- 
brokke ; slokkel-brokke ; braede, 
sicamb. 

Pulpamentum avis, spierink. (4) 

Pulpa li^ni aut arboris, muis, 
kalf, van het hout. 

Pulpitum, puie ; puide ; les- 
senaer ; lese banke ; preek-stoel ; 
kancel, kantsel, germ, pulpit. 

Puls, Pulticula, Pulmentum, 
Pulmentarium, Pulmentarius cibus, 
moes ; pappe ; pappeken ; brij ; 
moes-pappe ; potagie ; wellinge, 
sax. sicamb. fland. campin. 

Puis vilior & tenuior, slok-moes, 
lovan. 

Puis ex iritici farind lacti permistd, 
wit-moes ; wit-moes-pap. Puis ex 

(1) Etym. « Hase. j. spier. Pulpa. » 

(2) Hs. Etym. « Kuyt/ kijte /kiete. » 

(3) Etym. « Quick, j. quack. Pulpa. » 

(4) Etym. enkel : « Spierinck. j. spier. 
Pulpa. » 



fago tritici (1) farind aqtue permistd, 
wateren-brij. 

Puis miscellanea, meng-moes. 

Pulmentum piper atum, peper ; 
peperken. 

Pulmentum testuaceum, panne- 
koek (2) ; toerte. 

Pultiphagus,pap-eter; pap-slokker. 

Pultarius cacabus, pap-ketel. 
Pulsare, Pultare, Pulsatus, 
Pulsus, Vide, Pellere. 

Pulvinar, Pulvinus, Pulvillus, 
Pulvinarium, kussen ; sit-kussen. 
item, poluwe, peluwe, puluwe, 
pulwe ; oor-kussen ; oor-poluwe ; 
hoofd-poluwe; hoofd-bolink, qubd 
plumis farciatur. 

Pulvinar inferius, alteri Pulvinari 
suppositum, onder- kussen. 

Pulvinus cui cubito inniti solent, 
ellebog-kusken. (3) 

Pulvinar plumarium, bank-kus- 
sen, holl. 

Pulvini pars adversa sive ima, 
rudis x & textili picturd opereque 
Phrjvio vacua, loose van het sitte- 
kussen, ex rubro corio plerumque 
constans : unde &, roode loose 
etiam diciiur: blad etiam dicitur 
de instrato seu substrato utrinque. 

Pulvini thee a, legmen, involucrum, 
slope ; pulwijne ; flouwijne, flu- 
wijne [a <f>\ov$ vel <f>\e6^ t fit 
<f>Xotvq t lanugo seu lana ; de qud 
Dodonaeus in suo Herbario.] 

Pulvinus, &, Pulvini torus, bedde; 
hof-bedde. 

Pulvinar sacrosanctum, corporal. 

Pulvinus, arena, sive arenosus 
locus in mari, plaete ; banke; 
sand-plaete ; on-diepte ; droogte ; 
holm, vet. rif, riffe; uit-steke. 



(1) Hs. L. fagotritici. 

(2) Etym. « Pannen-koeck. » 

(3) Hs. E tym. insg> « Ellebogh-kusken. » 



PUM 



— 452 — 



Pun 



Pulvinus scopulosus, vuil-rif: albus 
dogger-sand : Pulvinus subniger , 
waesig sand. 

Pulvis, poeder; poeier; polver; 
pulver ; stof ; stuive ; stubbe ; ge- 
stof; ge-stuif; ge-stubbe; molm, 
holl. mul ; ge-mul, ut torf-gemul, 
[q. d. ge-mael, I. R.] 

Pulvisculus, stofken, stuifken ; 
pluis. 

Pulvis ligni cariosi, Pulvis cariosus, 
molm ; olm ; molsem. 

Pulvisculus limando derasus, vijl- 
sel ; vijl-stof. 

Pulvis sternutatorius, nies-poeder. 

Pulvis nitratus, tormentarius, sul- 
phureus, pyrinus, igneus, kruid ; 

Eoeder, polffer, polver, pulver ; 
us-kruid, bus-poeder. 

Pulvere aspergere, respergere, sor- 
didare, afflare, obducere situ pulvereo, 
be-stuien (1); be-mullen, fland. 

Pulvere respersus, sordidatus, ob- 
ductus, afflatus, be-stoven. 

Pulverem discutere, stubben,/r*5. 
stof af-vaegen. 

in Pulverem redigere, polveren, 
pulveren, pulveriseeren ; morselen, 
sax. sicamb. fland. in Pulverem 
conterere, raspen. 

Pulverem sive lutum versare ma- 
nibus aut pedibus, dabben, dabbe- 
len, *Becano. 

Pulverare, Pulverem spargere, ex- 
citare, stuiven, stuiffen. 

Pulveris instar dispergere, &, 
Dispergi, ver-stuiven. 

Pulvereus, Pulverulentus , stof- 
achtig ; be-stoven ; be-mult. 

Pulveraria theca, sand-busse. 
Pumex, bad-steen ; lik-steen ; 
gelik-steen ; puim-steen ; peems, 
peims, pirns, vet. & sicamb. 

Pumex, lapis cavernosus quo 

(1) Hs. L, Be-stuiven, 



planta pedum lota fricantur, 
krauw-steen, vet. wrijf-steen, sax. 
sicamb. verken-steen, qubd eo 
porcorum cutis fricetur. Pumi- 
care, Pumice polire, pitiisen, vet. 
Pumilus, dwarg, dwerg; kriel, 
krielken, holl. ver-neutelt, ver- 
nutelt. Pumilo corpore, mis-gewas. 

Pumilw, Pumilo, Pumilius, Pu- 
milus, naen, naenken ; dwarg, 
dwerg ; ver-neutelt manneken ; 
boonken, met a ph. Pumilionis pas- 
sus facer e, dreutelen. 

Pungere, steken, (cnreyeiv;) (1) 
stikken ; stippen ; stoppen, fland. 
pikken; pikkeeren; prikkelen, pre- 
kelen ; prikken ; priemen, vet. 
bijten, bieten ; stoepen ; nopen ; 
fiekken ; pongeeren. 

Pingere(i) leviter, tinten, tenten; 
tintelen, tentelen. Pungere aculeo, 
spiculo, stimulo, straelen, proprii 
de apibus. 

Pungere rursus, her-steken. 

Pungens & mordens, spits, spitsch, 
spitsig ; stekende ; ut , stekende 
swijn, histrix, q. d. sus pungens ; 
stekende palm, &c. 

Pungens & acutus dolor, stekte ; 
stektenisse. 

Punctus, a, urn, gesteken ; ge- 
stikt. 

Punctus us, Punctio, steke; nope. 
Punctiuncula, Punctio levis, tinte- 
linge. 

Punctum, Punctus, tik, tiksken ; 
tip, tipken ; stip, stup ; stipken ; 
stippelken ; stippel ; stik ; punt, 
punte, pint, point. Punctus inter 
literas, titel, tuttel, tuttelken. 

Punctim, stekens. Punctim ferire, 
steken al vechtende. 

Punctim effigiare ; Punctiunculis 

(1) Hs. L. met Etytn. ariyeiv. 

(2) Hs. L. Tuttgere. 



Pup 



453 — 



Pur 



pingere, ponsen, pontsen, puntsen. 

Punctorum congeriem passim asper- 
gere, dispergere, spikkelen; spekelen, 
speekelen. Punctis passim aspersus, 
gespikkelt ; gespekelt. 

Punctus, Punctum, tessera aut 
alea, ooge op den teerlink : bine 
Plistobolinda, ludus quo qui plura 
iactu numeral puncta, appo- 
sitam argenti summam obtinet, 
meest-oogen-spel . 

Punctum, sujfragium, stemme; 
vois ; suffragie ; keur-stemme. 

Puniceus, bruin-rood ; casta- 

nien-bruin; purpuren, van purper. 

Punire, straffen ; strave ; straffe 

aen-doen ; deur-nemen ; louwen, 

blouwen ; castijden, castijen. 

Puniendus, straf-weerdig. 

Punitus, gestraft. 

Punitor, straffer. 

Punitio, straffe; straffinge; castij- 
dement ; castijdinge. Punitio cor- 
porea, lijf-straffe : Vide etiam, 

PCENA. 

Pupa, Pupula, poppe ; puppe ; 
dokke, germ, babbaerd, babbaer- 
deken (i) 

Puparum & sigillorum effector, 
poppen-maeker : venditor, poppen- 
kraemer. 

Pupa, virguncula, Vide, 
Pupus. 

Pupilla, Pupula, oog-appel ; 
oog-bal ; appel ott bal, der oogen ; 
oog-sterre ; sterre der oogen. 

Pupillam ambiens circulus, iris, 
oogen-kroonken ; kroonken der 
oogen. 

Pupillare, KaKKaXpiv, kaekelen. 

Pupillus, weese ; wees-kind ; 
weeseling ; vaederloos, moederloos, 



(1) Die twee laatste woorden staan 
hier bij vergissing. Z. verder Pupus, 
Tupulus. 



kind ; vogd-kind ; on-mondig ; 
monde-lijn, vet . 

Pupil lum fieri, be-weesen, Grotio. 

Pupillum tutari, tueri, defendere, 
ver-mombooren ; ver-momberen ; 
be-veurnionden. 

Pupilli tutor, defensor, curator, 
vogd, voogd. Vide, Tutor. 

Pupillo tutorem constituere, be- 
vogdten. 

Pupillorum prafectus , weesen- 
meester. 

Pupilli bona mail servare, sive 
tueri ; dilapidare, dissipare, bal- 
monden ; bael-monden ; ver-bael- 
monden. &, Dissipator, profl%ator, 
ver-baelmonder des goeds. Qua 
voces transferuntur ad quemvis 
bonorum delapidatorem, (i) 
prodigum, &c. 

Pupillaiis atas, qua sub tuto- 
ribus, d'eerste minderjaerigheid 
staende onder voogden, Grotio. 
Puppis, achter-einde, achter- 
steve, achter-casteel van 't schip. 
Puppis concameratio, roef van 't 
schip. 

Pupula, Vide, Pupa, &, Pupilla. 

Pupus, Pupulus, knechtken ; 

manneken; babbaerd, babbaerdeken. 

Pupa, puella, virguncula, 
modde, moddeken. 

Purgare, vaegen ; veegen ; 
wisschen ; kuisschen ; suiveren ; 
reinigen ; wijen, wien, wieden, 
(gal. vuider;) purgeeren. Purgatus, 
gesuivert ; gewiedt. 

Purgare igne, fijneeren. Purgare 
sal, argentum, &c. affineeren ; raf- 
fineeren. 

Purgare latrinas, plateas, &c. 
raeken, sax. fris. 

Purgatus scopis, gekeert; gevaegt. 

Purgamen, Purgamentum, Pur- 

(i) Hs. 



Pur 



— 454 — 



Pus 



gamenta, schabaf ; vaegsel ; uit- 
keersel ; uit-vaegsel. 

Purgamentorum receptaculum, vuil- 
nis-bak; vuilnis-kuil; vuilnis-hoek. 

Purgatio cathartica, purgatie. 

Purgatorium, vaegen-vier. 

Pur gar e cribro, ut frumentum, 
&c, krinsen ; kleinsen, klensen, 
kleinsigen. 

Purgamentum quod cribro sive 
incerniculo separatur, siftsel : fru- 
menliy krinse. 

Purgare, ver-schoonen ; ont- 
schuldigen ; ver-andwoorden ; sich 
ter purge stellen, purgare se. 

Purgatio, excusatio, ver-schoo- 
ning ; excuse ; ver-andwoordinge. 

Purgatio it crimine, aut, Purgandi 
se h crimine modus, oordael, dictus. 
Vide Examinis genus, &c. &, Iudi- 
cium ferri cand. 

Purpura, purpur. 

Purpureus, purpuren;van purpur. 

Pur pureus color, blosende verwe; 
incarnaet. 

Purpureus dilutus, lijf-vcrwe. 

Purpurocaruleus color, mooreit. 

Purpurea vesiis; Vide, Vestispurp. 

Purpurati, groote ende machtige 
heeren. 

Purpurissum, vernissinge ; blan- 
ketsel ; rooset ; roosetsel ; bresilien 
verwe ; blose ; blosken ; blosende 
verwe. 

Purpurissare, Purpurisso inficere, 
vernissen ; roosetten ; roosetselen ; 
blanketten. 

Purus, kuisch ; kuischbaer ; 
kustbaer ; kostbaer ; suiver ; rein, 
reen, reinig, reinlik, reinliken ; 
schoon ende suiver ; net ; klaer ; 
pluis ; puer, (aurum purum, puer 
goud ; ) on-valsch ; on-gevalscht ; 
on-geschendt. 

Purus, Putus, fijn ; louter ; on- 
gemengt. 



Purus ab omni parte, geeve, geve, 
geef, gave. 

Puri, kuischbaerlik, kuischelik; 
suiverlik ; reinlik ; reinliken ; louter- 
lik ; puerlik. Puri loqui, suiverlik 
spreken. 

Puritas, kuischeid ; suiverheid ; 
reinigheid. 

Purificatio, festum, licht-misse. 
Pus, atter, etter ; eiter ; eise ; 
eis ; ijs ; ijse ; ak ; ek ; dragt ; ge- 
dragt ; stok ; etter-stok ; ver-stokt 
bloed; ver-sworen bloed; ge-swere; 
sweringe ; materie. 

Pus emittere, Purulentum esse, 
dragen ; etteren. 

in Pus abire, converti, ver-etteren ; 
ver-sweren ; ver-sweiren ; ver- 
swellen. 

Pure contaminare, be-draegen. 

Purulentus, etterig, etterachtig. 
Pusa, Festo t puellula, 
poesele. 

Pusio, knechtken; manneken; 
kastilie, vet. sicamb. 

Pusillus, klein, kleen ; luttik, 
fris . 

Pusillanimis, klein-hertiii ; klein- 
moedig ; slap-hertig ; slap-moedig ; 
arm-hertig ; moed-loos ; mis-troos- 
tig; mis-moedig; wee-mocdig; ween- 
moedig ; koud-aerdig, sive koud- 
hertig, loanni Quevillerio: unde 
Gallor. couard deducit. 

Pusillanimitas, klein-hertigheid ; 
klein-moedioheid; wee-moed; saege, 
\ saege. Vide Pavidus ; Pavor. 
mis-troostigheid ; mis-moedigheid. 
Pustula, Pusula, bleine ; blae- 
re; blader; puiste; pokke, pokkele, 
pukkel; pokskens; purreken, porre- 
ken ; wratteken ; welke ; buile ; 
bluister; meede, holl. fris. 

Pustula in summa cute extuberantes 
pueritia admodum infesta, kinder- 
pokskens. 



Put 



455 — 



Pyg 



Pustula circa os, tater ontrent 
den mond. 

Pustula in facie ebriosorum efflo- 
rtscentes, bier-vliegen : wijn-pokke. 

Pustula exilis ex aculeo musca, 
apis, vespa, vel morsu pulicis,weffe\. 

Pusula, ignis silvestris, wild- 
vier: ad cuius generis pustula*, 
nomen Pusula proprii usurpant. 

Pustula, Pusulive in panis crusta 
assurgens, bluister; bluisteringe, op 
het brood. 

Pustulosus, bladerachtig. 

Putare, achten ; meinen ; 
meenen; ver-rneinen; waenen; ver- 
waenen ; be-waenen, vet. goed 
dunken ; raemen, hoi I. 

Putare secum sapienter, be-vroeden. 

Putare rem esse veram, waer mei- 
nen ; waers meinen. Puiatum est, 
het heeft goed gedocht. Putatur, 
dat meinet, vet . 

Putatus, vulgo Putativus, ver- 
meint ; be-waent ; ver-waent. 

Putare rationes, af-rekenen ; effen 
op-rekenen; af-klaeren de rekeninge. 

Putare, ut arbor es, &c. snijden; 
snoeien; houwen, hauwen; sleunen; 
slonen; sloven (c); snoeken,/7tfnd. 
kuisschen de boomen. maturus pu- 
tari, houwbaer. 

Putatus, gesnoeit. Putatio, hou- 
wing. 

Putator, arbor um, vitium, &c. 
frondator, snoeder; snijder; hou- 
wer ; schrooder ; schroier ; wijn- 
gaerd-snijder. 

Putamen, Putamina, af-snijdsel ; 
af-snijdelinge ; af-kortsel; sloester; 
snoester; snoesteringe, snuistering; 
schelpe; schelfFe; schelffer, schelffel ; 
schelle; schaele. 

Putamina demere, snoesteren ; 
sloesteren. 

(i) Etym. « Sloven, sic. j. slonen/ 
snoeyen. » 



Putamen nucis, not-schaele ; not- 
schelpe ; doppe, schelpe, vande not. 

Putamen ovi, dop, doppe ; eier- 
dop; eier-schaele; schaele van 'teie. 
Putere, stinken ; goor rieken, 
holl. fris. Vide, Olere. 

Putidus, stinkende. Putidus homo, 
vilt ; viltachtig. 

Putor, stank ; ge-stank ; muflFe. 
Vide, Odor gravis. 

Puteus, put, putte ; pet ; pit, 
fland. borne; born-put; sode, 
soode, soie, soede, soeuwe, soedse. 

Puteus lapide construct us, steen-put. 

Puteus in quo aqua perit exsicca- 
ttirque, sterf-put. 

Puteus rti metallic^, schacht. 

Putealis aqua, puteana, put-water. 

Putei crepido; os, vulgi, mond 
vanden put. 

Putei operculum (Pluteal qui- 
busd.) put-scheel ; put-deksel. 
i Puteo haurire aquas, putten. 

Putorius, m us tela genus 
valde putidum, visse; fisse ; vit- 
sche; vuere, vuire, voere; bonsink, 
bontsink, buntsink, bonssem : pu- 
toor, butoor; qua tamen nomina 
Jlrdea stellari tribuuntur. 

Putrere, Putrescere, Putrefieri, 
rotten ; ver- rotten ; vorten, fland. 
af-rotten ; vuilen ; ver-vuilen ; ver- 
derven ; be-derven ; ver-slentsen ; 
ver-sledderen. 

Putris, Putridus, Putrefactus, rot- 
tig; ver-rot; ge-rot; ge-vort; rot; 
vort ; ver-dorven ; vuil ; ver-vuilt ; 
vinmgyger.ver-v/elktyVetustatevid*. 

Putredo, rot ; rotheid ; ver-wel- 
kinge; molssem, s. s. holl. vuilig- 
heid ; corruptie. 

Putus, Puti, Vide, Purus. 
Pyctacium, hand-boeksken ; 
tafel-boeksken. Vide etiam, Pix. 
Pygargus, Vide inter genera 
uiquilarum. 



Pyr 



— 45^ — 



Pyx 



Pygis, biile* 

PygmaeuSj naen, naenken ; 
dwarg, dwerg. 

Pyl^e, Pil&> itinera august a 
montium, khrise. 

Pyragra, vier-tange. 

Pyrallis, Pyrausia, animal- 
c u I u m pen n a t u m, lucemarum 
luminibus advolitans, keers- 
ningge ; keers-vliege ; vier-nmgge ; 
pelser, &-, schoen-maker t holl. fris. 

Pyramis, kegel-roren ; kepel, 
kcppel ■ stapel ; naelde, spille, 
vanden toren. 

Pyramidulis ludere, kegelen. 

Pyrethrum, herba salivaris, 
seever-wortel ; bcrmmi. 

Pyrgus, speel-trechter ; rijffel- 
trechter ; rijffel-beker. 

Pyrites, vier-steen ; koper- 
steeo. 

Pyrobglus, vier-pijl; vier-bal; 
vkfr-kloot ; faseie ; & simpliciter, 
loot ; kogek 

Pyroholarkis, a rkebusicr ; col u- 
vrier, klovenier ; klulvenier, 

Pyrolaees, LucL Vivi, vier- 
tonge. 

Pyropus, lapis ignei flam- 
nuivc coloris, robijn, rubijn. 

Pyrrhjce , Pyrrhica saltatio, 



sweerd-dans ; mooriske ; moons- 
ken-dans. 

Pyrrhicarius } Pyrrhicista^ sweerd- 
dansser ; mooriske-dansser. 

PyrrijocoraXj kauwken ; kaut- 
gen ; steen-kraie ; steen-katiwc. 

Pyrriiula avieuia, bloed-viuke; 
loof-vinke ; pijlaerd. 

Pythonicus, be-seten mcnsch, 

Pyttsma, spikkinge. 

Pyxis, Pyxidula, Pyxidicula, 
basse, bosse ;' busken, bosken ; 
doose, doosken, 

Pyxidicula armaria , sand-busse. 
Pyxis unguentaria, smeer-busse ; 
salf-bpsse* 

Pyxis ^ Pyxidicula nauiica? vaer- 
glasj quadran ; kompas; see-kom- 
pas : index viatorius, magneticus, (non 
bene quibusdam, Versoria ;) (i) 
v u IgOj, Compassum , a passen , 
quadrare, cdnvmire, q ubd per pen- 
diculum sive acus motu sua 
recto (2) in solum mundi polum 
tendat, in eo solo quadret, 
convent at, & fir miter maneat. 



(1) « Non bene quibusdam » ontbr. in 
net -£iym> Z. verder bij Versoria. 

(2) Etym. a recta. » 



f 






UlTKAVEN DRK AnTWERPSCHP: BHU,!0PH1L[:S\ N r 22 



SYNONYMIA 

LATINO-TEUTON ICA 

x 
i.K.Y trVMOLOGICO &i KIUANI DE PRO MP I Aj 

LATIjN^CH-KJLlHlKLAXUSUI \V> H i|< UFX BOKK IHvH WIL* 1£EUW 

uitckgs-vkx mm E. spanqghe b* ), yriRcouu m 
— Ill — 




m 



TltllTi-pirX 
].-[■:. BU SC11 MANN 
GPKJ $ f,A\j /■-■ W HAUL 

An. HUSTE \Uhtixus NYUOFi-' 

I-.) 02 



Wt$HHB$^ 



VOORBERICHT. 

Om gezondheidsredenen was her den hi\ E, Spa nog lie niet rnpgelijk 
de aitgave van de Syhoxymia Latino-Teutonica, waarvan hij in 1889 
bet V [ - en in 1892 het 2 i|r - deel Her. verschijnen, voort t.e zetten. Toen 
het bepaald bleek dat hij er moest van afzien, werd mij gevraagd om het 
werk te voltooien. 

Den ir December 1896 warden mij handschrift en afschrift rer 
hand ge^teld, en etrst bijna zes jaar later is de aanvaarde Mik ten einde 
gebracht, Dar verplicbt mij tot een woordje uitlegging. Het afschrift 
was slcchts min oi' meer drukvaardig gemaakt tot aan Septum aut rete 
capimdis ftisabm cxpansum (biz. 78), AI het avenge moest nog worden 
gecollationneerd, gepunaueerd, gecursiveerd, gespatieerd. 

Tevens wilde het roeval dat ik den tweeden druk gereed te maken 
en te verzorgen had van mijn Elymologucb Woordenboek dcr Nederlandsche 
Taal (rS^S), van mijn Nederlaudsche Spntakkansi, van mijn Algememe 
InlMing tot de Taalkuudc, en van mijn Hislorischc Gnunmalka (1900), dit 
alles te midden van mijn tahijke ambts- en andere bezigheden. 

Daarbij komt nog dat uie den aard der zaak de druk maar traag zou 
voortiitgaan, daar er ideches een vel (8 biz.) in eens kon gezet worden 
en daar de proefcorrectie, wat reeds de hr. E. Spanoghe ondervonden had 
(zie I, bk, CV) f een werk van nauwgezetheid en geduld was ; dit in 
zooveel te hooger mare, daar het afschrift met sommige letterverbm- 
dingen en vooral met de punctuatie wat wild omsprong. 

Daarmee meen ik aan de bezitters van de eerste twee deelen der 
■^ynonymia zoo niet de verontschnldtgingj dan tocli de nitlegging gegeven 
te hebben voor den al te langen tijd dat hun geduld op de proef gesteld 
^werd. 

Aan de belangrijke en overvolledige inleiding en bijlagen van den 
i'i E. Spanoghe heb ik niets toe te voegen. Gp een bijzonderheid echter 



— V[ 



moet ik wijzen. Volgens den hr, E. Spanoghe I, biz. CXXXVI zoaden 
de verkortingen/ en i ; ja en immo beteekenem Uit het feit da[ ze in de 
Lijsten van Eigennamen en Phatsnamen der Sy\ t o\~ymia voorkomen in 
gevallen waar her Etymologtcum votuit id est schrijft, meen ik re-moecen 
besluiten dat ze id est beteekenen ; ef. Amaloperlus in de Lijst der Eigen- 
namen van de Synosjymla en Aiwlpmhl in die vmi het Etymologicum. 

Ik had uit dit derde deel het tweede vervolg op Bijlage II (z. I, biz. 
CXVIII-CXXXIV en II, biz. CLXV-CMCIII) moeten opmaken, maar 
het heeft me geschenen dat er bij de niwoering verschii van opvatting 
mogelijk was en dat dit werk tiiec door een ander in denzelfden geestkon 
voltooid worden, 

Mijn taak heefc zich das bepaald bij het afdrukken van het nog 
overblijvendc gedeelte van het handsehrift, 

Deze afdruk is diplomatisch, overigens volgens de « wijze van 
nitgave » door den hr. E. Spanoghc aangenoinen (zie I, biz, CIV-CVI), 
Ik heb oak gemeend in dit derde deel den hr, E. Spanoghe te moeten 
volgen met het stelsel dat hij in de eerste twee declen aangewend heeft 
voor het splitsen van de leden der saniengestelde woorden, ofsehoon ik 
liever het handsehrift gevolgd had, dat gewoonlijk met splitst, inaar 
duidehjk met een doel handeh waar het we] splitst, In de twee indices 
van persoons- en plaatsnamen volgde ik het haridschrili. 

Ik heb me geen ander voemota's — tot op biz. 30 zijn de voemota's 
van den hr, Spanoghe — veroorioofd dan om een lezing te bevestigen 
of te verrechtvaardigen en om op een verschii met het Etymologic™ te 
wijzen. 

Gent, November [902. 

J. VfcRCOULLLE. 




SYNONYMIA 



t A T J N O - T E U T N I C A 



%JA 



Qua, waer-deur; waer-langs ; 
Jangs-wner ; a!-\vaer. 

Quapropter, waer-orn. 

Quaquavi:rsum i ale - wegt; , 
aller-wege. 

Quavis vice, t'elken ; t'elker 
reise ; alle-gang. 

Quadamtenus, eenigsins. 

Quadrans, Quadrum, Qua- 
&W 7 Quadrants , Quadntplator, 
Quadmginta & c .. Vide Qjjatuqr 

Qu^rere, socken. Qiuvrere 
itenwi, hcr-soeken. 

Qiuercu mper re quantum, taelen 
nae eenig ding ; onder-soeken ; 
onder-vraegen ; enquesteeren ; in- 
formeerea ; informatie doen, 

Quarere, vragen. Quarere de re 
aliqud, id est^ cur am habere, vraegen 
nae eenig ding- 

Qutfrere, vergen, [q. d. veur- 
geven,] 

Qiuerere rem aliquam, ergens om 
uit zijn. 

Qutf-rere ratiomm, modum, &e* 
qtkvuodo, see ken middd om. 



sid-soeken, 
conques- 



O't.eretr am mam, 
Man. 2 y 20. 

Qjhewe> verkrijgen 
teeren- 

Quasi! us, /, gesoechr, gesocht. 

Quantum t gewonnen ; verkregen- 
conquest. 

Qiuwkyr, Quastor, Prater mm 
index rerum capilalium sive 
crim inal iu m ; Quastor parricidii, 
hals-ricluer ; sclioud-hret ; sove- 
rein ; prevent, provost ; bloed- 
richrer, Pe/gromioj roode roede, 
qui rtihram virgdm gertre solet, 
& s a n g u inca m c r um t a ^ 1 ,-■ # e 
pevnam minatur } kamer-houder, 
fris.fland. frru.£, Fide etiam, 
Praetor. 

Qtuestor, redenaer : Quasior prin- 
apis, hoofd-redenacr. 

Ouastor atarius, on rf anger gene- 
rael ; omfanger van breuken, &c. 
reni>meester ; penning- mcester, 
schiU-meester ; tresorier ; pagador. 

Quaxtor wcrcahms t kassier. 

Qiuestorium, kamer van ontfang. 



Qua _ 

Othr<toria j ret sum ma, fijnancie. 
Quotum, rent-meesterscbap. 
Qutesior elcemosynari-us, kas-boeve; 
kas-jager; kassenaer : Vide, M\ r - 

THRAGYRTES. 

Quasi i<y vraege ; vraegsel ; op- 
geve, vet . quccstle ; informatie ; 
onder-soek ; ge-soekc. 

Quasi io emergens. Incident. 
Quasi h perplexa, nodosa, intrkata, 
raedsel ; ge-raedse). 

Qnastionem proponent op-geven 
een vraege* 

Qmrsthnm explicate ge-raeden ; 
raeden. 

Quastio crimi nails, crimincele 
saeke. 

Quastio tormentaria, per tormenta, 
scherpe exanrinatle; torture; pij- 
liinge. 

Qucvstionem tormentariam adhibcrc, 
Quastioni subijcere y ter banke br en- 
gen ; op cflfs pijnbanke legmen; 
pijnen ; pijnigen. 

Quasi us, winnings ; winste ; 
gewiti ; teelinge ; teelt ■ profijt : 
Quastus opificij, neere; neeringe, 

Quastum facerc, consequi, w inn en; 
ge-winnen, 

Qnastum sectari honesii, neeren ; 
geneeren. 

Quantum captare ex rebus vilis- 
simis, hoetelen ; soetelen. Quastus 
vilis, fur pis, hoetelwerk ; hoetel- 
rije, 

Quastuosus, neerig ; neeraehtig ; 
ge-neerig. 

Quasi u a rius , Quasi u os us homo, 
ge-winnig ; gcnvin-soeker ; baet- 
soekig ■ baet-soeker. 

Quasluaria, hoere; geld-hoere. 
Qujeso, ke, interiutio ; ei 
lieve. 

Qualea, vulgi, cot ur nix, orlyx, 
quakkel. 

Qualis, hoe-danig; hoe-daen; 



Qua J* 



Qua 



— 3 — 



Qua 



hoe-gedaen; welkerhande; welker- 
lei ; wat ? wie-daenig ? 

Qualificatus, vttlgi gesraedt. 
Qualiter, hoe; hue-daeniglik ; 
welker-wijse. 

Qualitas, ge-steltenisse ; gestelte; 
ge-stalte ; hoe-daenigheid j lei, 
(Fide, Modus;) qnaliteit. 

Qualitas, gade ; gadinge ; sorte, 
soorte. 

Qualhas ae forma corporis & cuius - 
cunqm rei, hebbinge, vet, 

Qu al us , Qua I us vimin ens, s tu i k- 
mande ; hoppen-korf; sijg-korf 
Qualus, Quasi) lus, korfken ; sijge ; 
draegi (i) ; stuik ; sijg-korf ken. 

Qualus, naei-kodken ; naei- 
mandeken, Quasi llus* 

Qualus, spille-korfken ; spinne- 
k o rf k e n . Qu a sill us . 

Qualms brood-korf. 
per Qualum liquars, stuiken. 

Quam, dan. Quam bene, boe- 

Quam diu % soo lange, 
Quam. huge, hoe verre. 
Quamobrem, daer om, waer om, 
Quamprimum, scrax ; ter-srond ; 
van sronden aen, 

Quam s&iex, hoe oud, 

QuamquamJ Vide, Quawq.uam, 

QUAMVIS, JQUAMUIS, &C . (2), 

Quajsdo, dat ; als ; watmeer j 
wan 3 wen > ger. sax. sicamb. 

Quandocunojje, soo wanneer; 
God geve wanneer. 

Quakdo, quo tempore ? wan- 
neer r lioenneetj boll. 

Quandoqjje, som tijds ; sorn 
wijlen; sommige wijlen; bij wijlen; 
onder-wijlen. 



(i) Hs, Etym. Draghe* j. Sijghe. 
Col um, qualus. 
( 2 ) Hs, Quamms staat na«st Quakqjuam 

te viitden. 



r 






t 



Quandoqujdem, want 11 ae '$£ 
mael ; naedemael dac ; daer om 
dar; gemerkt ; aen-gesien ; aen» 
gesien dat; cm dat; omdies wille 
dat; mid.s; midsdien dm; mids 
dat ; ver-middelst dat ; meds; meds 
dat. 

QU AN QUAM, QUAMUIS, QUAN- 

tumuis, hoe wel dat ; al k \ dat ; 
niec te^en-staende ; oft, holL 
schoon, vel schoon oft : Quantum- 
vis ilk sit dives, al is hjj schoon 
rjjk ; schoon al is hij rijk ; oft hij 
rijk zij. 

Quaxtus, hoe groot ; wie 
groot. 

Quantus y quam mag mis! dolor, &?, 
wat groote pijne, verdriet, &c. 
QuantitaSj hoe-veelheid; groom. 
Quantum? &, Quanii? Iioe vki\ ? 
wie veele ? 

Quantum ad, belangende ; aen- 
gaende; soo veele als; wat: Quan- 
tum ad me, ad te } &c. mijnen'r 
halve; nwen't halve; wat mij, soo 
veel als mtj, als u belangt, roert^ 
aengaet. 

Quantum, nae ; nae dat ; soo : 
Quantum intelUgo, nae ik t nae dat 
ik, soo ik verstae. 

Quare, waer-oni ; daer-om ; 
hierom ; dies. 

Quartus, Quart ana, Quarla- 
rius, &c. Fide, Quatuor. 

Quasi, als; ge~Ii]k a]s ; als oft; 
ge-lijk oft ; ge-lijk als oft ; effen 
als oft. 

Quasi, quasi verb, alkaks ; kakke- 
mix ; quantsuis. 

Quasimodo t Dominica, octava 
Pascha, be-loken Paeschen. 

Quassare, Vide, Quatere: 
Quathnus, hoe verre ; soo 
verre; op dat; nae, nae dat; qua- 
ienus ad me attinti, nae dat bet, soo 
verre het, mij aengaet. 



Qcatkre, Quatefacere, Quas- 
mrc, sdiiulden, (Quatoe, Quatsi- 
tare, caputs schudden hei hoofd ; 
schudde-bollen ;) ver schudden ; 
schokken ; ver-schokken ; stoepen ; 
stuppen; stuipen; smakken; goien; 
sallen; hurscn ; Imtselen ; quassen; 
stuiken ; dorsschen ; dersschen ; 
dresschen ; swanken; lappen ; drij- 
ven ; fuiken ; swengen ; swingen ; 
swingelen ; klutsen. Ouatere palmd, 
pletsen, Qualcrt nun solute, ratelen. 
Quassare, kroktm ; verkroken ; 
breken ; knosen, fris. bosscn, 
botsen, bntsen, blnrsen; knisschen, 
ger. sax. quetsen ; kasseeren. 

Quassando & concutieudo quenquam 
radius 1 raciare, lo mpe n , Becnno* 

Quassus, Quassatus, i, geschudt; 
geschuddet ; geschokt 

Quassus, us, schuddinge; stoot ; 
geschok. 

QuatuoRj vier ; veer, sax. 
Quater, vier-mael ; vier reisen, 
Quartus } vierde. Quartus ah bine 
dies, exter-over-morgen ; aehter- 
ouer-morgen, Nudius quart us, Vide, 
Nudius quartus 

Ouatuordecim, vier- tien ; veer- 
tierh 

Quadraginta, viertig ; veertig, 
Ouadmghs, viertig-maek Quadra- 
gesimus, viertigste. 

Qtuniriperiire, i n quatuor partes 
divide re , sive d is secure, vier- 
deelen ; quartleren ; in vieren 
splijten. 

Qnadripartilus, ge-vierdeek, Qua+ 
drifidusj vter-spletig. 

Quadruplex, Quadruplus, vierder- 
lei ; vier-voudig ; viervoud ; vier- 
dobbeL 

Quadruplum, vier-mael soo veel; 
vier^schat, Orotic 

Quadruple, vier-voudiglik, Qua- 
druplo maiof\ vier mael grooter. 



Qua _ 

Quad rat us, Quadrangidus , vicr- 
^ kU; ; vier-boekig ; vier-kantig ; 
vier-sdifoodi», ger. sax, si caw Ik 
teerling-wij.st: ; quadrant. Nan qua- 
drains , a ngtilos recto s a u i 
a e q u a I e s n on ha be n s > fa elie- 
kanrig : [mis-kantig, bos sit $M 
r. R. a ut , wankaiuig.J 
Qua&mngUla res, tafel. 
Quadratus vier-scheutig ; vier- 
schong. Qnadrato corpore homo, 
d reminder ; d range r. 

Quadrum, Ouadratum, vier-hoek; 
vier-ek; vier-kanr ; quadrant. 
Qandra, Quartarius, jvier-ded; 
Quadrans, Quay fa pars] vierde- 
deel; quarteel * karted ; quartier 
(hinc uobilibus, de vier quar- 
uereri ; seu, viei vicrendeelen, 
Grotio,) vicx-donk ; vtexiiixm 

Quarta pars rente m \ sen XXV: 
quartier. 

Quad ram Luiue, quartier der 
maene. Fide Luna. 

Quadrans ponderis, jgg£ loot ; drij 
onden. 

Quartaritts, Quadrans mensum, 
viertd- veertel ; qnarte ; quarteel. 

Quadrans operas vier-ded dags 
werk ; schoft ; schof ; sc hot : hone, 
vier-ded van |er uiren. 

Quadra us miliaris i vier-ded mi] Is 

Quadrans iugeri, loopen ; lion- 
den roeden ; si lie lands. 

Quarta ri us vhti, quarte wijns ; 
kamie wijns. 

Quadrans, quarta pars assis, 
tcruncius, vierling ; oort ; twaelf- 
aerd ; meuterken , lead > albe, 
snamb. witte, sax m sic a tab. inde 
pro quarla parte cuiuscunque 
mo net ce, oord. 

Quadra, vulgi, winkd-haek ; 
neper, keeper; swede, vet . (land, 
fmmt m Wguh anpdos exploram 
wmkekmte; hinc t 



4 — 



Qua 



T 



Quadrate, ramen ; passen ; over- 
eenkomen; bequaem sijn ; rijmen; 
vhw\,fland, male quadrare, om- 
passen ; ver-passen. 

Quadra, Quadrans quo poli alti- 
t u d o inquirit u r f grae t - boge . 
Quadra, Quadrans, Fide, Pyxis? 

Quadra uieusaria, vier-kante tali- 
oore. Fide, Discus. 

Quadra patula, Vide, Pakicia 

MENSA. 

Quadriennium, quatuor aiino- 
rum spall urn, vier-jaerigen tijd. 

Ouadrimus, vier-jaerig. 

Quadrhium, vier-weg; vier-weg- 
sdieede; weg-scheede; weg-sdieide; 
vier-spronge ; wijk ; kruls-stnvete ; 
kruis-weg. 

Quadriga, lamoen-waegen : & 
piaumque simpliciter, waegen ; 
koetse, &c. Quitdrigula, karre ; 
karriine, vet, jland, Quadriiugts, 
Quadniugi, lamoen-peerden , /land. 

Quadrigarius, waegeman ; voer- 
man, voerer, voerder, 

Quadragesima, Quadragmmah 
khminm, tern pus t vasrene ; fron- 
vasten : ems medium, half-vasten ; 
mid-vasten. 

Quadragena, Carena vulgo, pu- 
blico pmnitentiit sen indulgen- 
tiarum genus, quarene ; karene. 

Quartana fehris, qoaneine; vier- 
da egsche ko r rse ; v u I g us id m e n 
sa>pe, drij-daegscbe konse, dicere 
mavuit , 

Ouatuor temporum ithtnia, quater- 
teraper; qL^ter-temper daegen; fron- 
vasten, quibusd. 

Quadrirouis, galeie. 

Quadrupe$i Quadrupedans, vier- 
voetig Quad ru pedum lues pestitens, 
schelm, ger. sax. sicavib, 

Qimiernio, quaterne. 

Qtmdruplare i ver-raeden. 

Qaadruplatar, ver-raeder ; aen- 



o. 



Que _ 

brenger; over-draeger ; roek, mt. 
schuimer ; klaudijt. 

Que, endc; unde. 

Quiimadmodumj als ; ge-lijk ; 
ge-IIjk als. 

Quercus, Jovis arbor, arbor 
glandifera, eike ; ecke ; dken- 
boom ; : eeke]-boom ; aekker-boom. 

Quercus trunca, decisis ramis ; 
Querrm rasilis, tousiHs, stronk-eilce; 
tronk-cikc, 

* Quercus durisshna, Vide, Robuh, 

Quemus, Qi<erneus,Querceiu,Quer- 
cicusy Quercuiauus, eiken; aekkeri^. 

Quernea ligna, fasceel-bout. 

Quernca* ktkulcr miuores, knaer- 
jiout ; klap-hout. 

Quemi cortices, Vide, Cortices. 
Quemna> eorticis farina, she pulvis, 
tan, tane, tanne, teine; 1oluvl% loo, 
loie. 

Quercetum, eiken-bosch ; eester- 
bosch van eiken, * Vide eliaw, 

RottQRAKlUM, 

Quercuum umsteia, eok-lioren j 

cek-horenken ; eik-horen. 

r QUERCERA, QUERWUIA Jcbri^ 

frigida cum tremore, schLiddin^e, 
huiveringe, kuiveringc, van "de 

kortse ; koude korrse. 

Querclla, officinarum, ga- 
manderlijn ; gamatider kruid ; druif- 
kruid. 

Qurri ; Querelas, Qucriuioniasue 
deferre, ulcert, inter poriere, klagen ; 
be-klagen; klagten doen; quedelen; 
quekn ; kraeiern Queri [also, wan- 
kkj;en T vet > f {and, 

Querela, Quest us, Oaerimonia, 
kl^e; klagte; klaginge; bc-klag ; 
douancie ; coniplaiiite. 

Quest or y Idager, 

Queruius, Queribundus, klagtig ; 
klagacbrig (i): \vrzmig/p r is. Que- 



A 



(r) Btym, Kiacslmcbngli, 



_ Qui 

rueimn esse, krieinen, fris holt, 
Quemla vote & tristi damnum ae 
dolorem testari, jamtneren, janum-:- 
lik klagen ende sclireien. 

QuKRQLfLDui.A, kpiep-endte ; 
krikke, sax. sic a rub. Querqueduia 
minor, relink, holL ex ana! urn 
genert'. Fideetiam, A^-\5. 

Qor, de gene die ■ die; weel, 
swauib. (i). 

Qui, hoe; \vie ? gcr. sicamb. 
Qui dim ? doe dat ? hoe da en ? (2 ). 
Quia, want; ora dat; daer- 
om-dat; om dies wille dat; deur 
dim $$* aen-gesien, gemerkt, 
vermiddeist, meds, raids, mids 
dien, dat, 

QuiCQUAM, war ; ewat, 
Quicunque, alle die ; alle dc 
gene die ; so wie ; God geve wie. 
Quid ; & Quid ? Quid nam ? Quid 

mm $ wat ; wes ; ewat ; wet, Wi , 
hoi I. & t w-ul wacrom ? Ut autem 
frcqneus est va rictus idio'uatum 
lingua? Germauicv; ita inter 
alias lit era mm s & 1 : ubi aiim 
German i Sit peri ores ft, Saxaues 
& Ocean i accoLe & Germaui 
Infer tores nines t usurpanf : ut 
waft, wat; daft, dat; wasser, 
water; besser, beter. Ita fMmm 
it In can que duplex && in com- 
mit ni lingua Gr<ecd, Attici 
se taper ha beat duplex tt ; ut 
yXtao-oa, ttaXaavar/X-WTTa, tfu\a.TTa t 
&c . t'ut e r d u m e t ia m m u taut 
simplex c fn t, ut eny^pov, 
vevtXoi', re^poit y vevrXov, (|) &c. 
\Binc Jos. Scaliger distiu-U;-- 
/' a t t i ng u as G e r m a n i c a s in 
Datticam, & t dassieam. 



iwtus fris. j, wie 



ii) Elym, Weel, 
welck. Qm's* 

(2) H$, L. met hct Etym, Hoe dan ? 
(5) Hs * L. Tifaepov, <tgvt\ov, revrXov* 



i 



Qui 



— 6 — 



Qui 



Quid quod, jae dat meer is. 

Quid turn ? Quid turn posted ? war 
is 't dan ? & com radius wars dan? 
Quid am, siug. y een. 

Quidntn, plur. eenige ; etteHke; 
ctlike; sommige; [somnienke hoi. 
</. d. so menige, I. II,] 

Quidam y sing. & plur., som. 
Qui dem j waerlik ; waerachtig- 
lik ; dan. 

Quidpiam, war, cwat, et-w.it, 
id est , iet- war. 

Qui us, Quiet udo, roenwe, rou- 
we, ruwe [hinc, ruste, 7, roeuwe- 
ste, /of/jf quiet is y I. R. | rusce ; raste ; 
rust held ; ge-rustheiJ ; stllte ; 
stilligheid; stille-stand ; stikenis.se ; 
stille-saet s vet. holL sus; pais, 
pels ; poose ; surseancie 

Quies nocturna, nachf-ruste. 

Quies it I a bore, heilig avond, 
proverb. 

Qu id is (prce c i put p u b I i c a J 
asserior, vindex, rouwaerd, roe- 
waerd, rowaerd, reuwaerd, roeu- 
waerd, vet, fland, Quietis assertta, 
rouwaerdschap, ipv^lTrroXa ab 
ipvuv. 

Qaiescere, Quiete, Quietem ear- 
jfefB) Quieti se dare, rusten ; rasten ; 
roecwen, rouwen, ruwen ; stille 
zijn; verdragen ; op-bouden ; af- 
laeten ; strijken ; pooseri ; pausee- 
ren ; deporteeren, 

Quiescere quatuor statuiis vicibus 
stve horis, schoften, schoffen. 

Quiescere, donnire, slapen ; etiam, 
rusteru 

Quiescere a solutionis debiti sollici- 
tatione ; Quietum sinew seu prostate 
debitor em ; condonare\ vulgo, Qui- 
tare t ten goede schelden, Grotto. 

Quietus, placidus, tranquillus^ 
rustig ; ge-rusrig ; rustelik ; ge- 
rusteiik ; roeuwig ; stille ; stel, 
vst. berve, sax, fris„ te vrede. 



Quietus valde^ over-stille. 

Quietum esse ; ttquo animo Quies- 
cere, nihil pr&terea desiderare, 
te vrede zijn 

Quietum redden^ stillen; paeien; 
te vrede stellen. 

Quiete, rustelik ; ge-rustelik ; 
stillik ; properlik. 

Quiete & liber I vivere, rusrig 
leven. 

Quilibet, een-iegelijk ; een- 
ieder ; iegelik ; ieder-man ; icder- 
een ; alle man ; ieder. 

Quin, selfs, Quin immo t selfs ; 
ietner j emrner, emmers. 

Quin eiianh ende ook ; daer-en- 
boven ; * sonder ook. 

Qui^que, vijf ; vijve- 

QuinquUs, vi]f-mael; vijf-reisen; 
vijf-werve» 

Quint us t vijfde, vijfste. 

Quint a pars fructuum ; iusia, 
Quruta, quint 

Quint uplex, vijfder-lei ; vijfder- 
hande. 

Quinquennium , vijf-iaerigen tijd. 

QuhiquennaUs 7 vijf-jaerig. 

Quimjuennatis dilaiia, prohngatio; 
prorogalio in quinquennium, 
quiiikeiielle. 

Quindecim^ v i j f t i e n , Qu in dmes s 
vijttien mael. 

Quinquaginta, vi j f ti g , Quinqua- 
gies, vijftig maeL Quinquagesimus y 
vijftigste. 

Qiiinquagesinhe Dominica, papen- 
vasten-avond 

Quingtmti, viji" hondcrd. 

Quincunx, vijf oncien. 

QumqmremiSj galeie, 

QuincHHs* viensis } hoi-maend. 

QuinquefoUum, vijf-blader-kruid ; 
vijt-vmger-kruid ; vloi-kruid. 

Q uinquenervia, h o n d s-r t b b e 

Quinterna, V u Igi , i n $ t r u m e n - 
turn musicum, quinterne. 



1 



Qui — 

Quippe, want ; om-dat ; want 
(i) ; daer-om dar. 

Quire, mogen, meugen j ver- 
mogen ; koniien, kunnen. 

Quiris, helm-barde ; helle- 
barde. 

QuiRiTARE, Quiritarij huilen; 
krijten ; klagen ; be-klagcn ; ker- 
men, karmen^ (karniietcn, /land.) 
q. d. ach arme ! ke-arme ! 
QuiritatuS; veld-geschroi. 

Quis, Qiur, Quod ; Qui, welk; 
die ; wie. 

Quis ? wat ? wie ? welk ? weel, 
fris . vet. 

Quis, quispiam, quisquam, unas, 
cenig; ie-man ? & per paragogen, 
ie-niand. 

Quisquij * Quiets, — elk, ellik ; 
elker, vet. elkerlik^ (land, ider, 
ieder, ieder- man, iegolik ; een- 
iegeliken ; alle-man ; malk, sax. 
fris, holL een-ieder. 

Quisquis } so wie; God geve wie, 
QursauiLLH, pluiserije ; plni- 
singe; slommeringe; quakkelinge ; 
queselinge ; vaegsel ; utt-vaegsel ; 
uit-keersei ; vuilnisse ; schabaf ; 
guise], vet, QmsquUim ciborum ? 
brijseUi.ge; morselinge, Qmsquilue t 
homines nihili, scliuim van 
boeven. 

Quo, op dat ; ten einde dat ; 
ten fijne dat. 

Quo, waer ; waer henen * 3 
waer-waert. 

Quoad, Quoadusqw, so lange; 
tot dat t 

Quod, illud Quod, het gene ; 
het gum ; dat ; wet, wes, wac ; 
Quod did s t quod set ibis, dar gij segt ; 
dat gij schrijft, &c. 

Qudd, daer-om dar ; om dat ; 
want. 



\ 



(0 H« 



— Quo 

Quod, dat : confiteor quod jm rim, 

ik bekenne dat ik \ gedacn hebbe. 

Quod, Quod, Quoad, so velc als : 

aen-gaende ; so veel aen-gaet ; be- 

langende, Qnot atlimt, &c. 

QuoDANfMODO, halvelilc; hal- 
ve] ing ; halff, 

Quomodo, Quo pttcti\ hoe ; 
lioe-danigiik ; wie, woe, ger. si- 
ca m b . 

QuoMOBocuKauE, hoe J t zij ; 
God geve hoc, 

QuoftDAAi, eens ; eenig-mael ; 
eer-tijds ; veur-tijds ; veur-maels ; 
hier veur-tijds; liier veur-maels ; 
wd-eer, boll. 

Quoniam, want, [ft veUri 
wan, quaudo, cum, & affixo t pro 
het, q. d . wan her, cum hoc, qtwmio 
hoc; sub audi, ha se ha beat, L R,| 

e e 

meds, mids, raids dat ; niids dien 
dat ; om dat ; daer-om dat ; ge- 
merkt ; aen-gesien ; nae-de-mael 
dat. 

Quo flam 3 Quoquam, ergens- 
henen, 

Quoque, ook. 

Qjjoqluo modo, sus m soo. 

QuoauovHRsuMj alle-wegc ; 
aller-wege. 

QuORSUM„rti/ quid, waer toe. 

Quorsum, Qud, Fide, Quo, 

Quot, hoe velc ; hoe menig ; 
wie vele. Quot annorum, quot annos 
naius, hoe cud. 
Quota pars, quote. 
Quotus, hoe menigste, 
Qttotaunis, jaerliks ; alle jaere, 

Quotidif, dagliks; daegeliks; 
alle dage ; dommelike dag ; dag- 
domellk. 

Quotidianus, daglik ; dagelik. 
Quotidianus conviva f daglik gast : 
qui nob i scum familiar iter vivit 
in singulos dies. 



Rab 



— 8 — 



Rad 



Quoties, hoe dik-wil ; hoe 
dik-mael ; so vake. 

QtjOTojJOT, alle die, 

Q u ot u m qu em que art k uhtm 
designarc, quolumquotque. input op- 
pugm&e velit litigator, quoteeren. 
vu/go, Quottare. 

Qio-usque, so lange; tot dar. 

Quuu, Vide, Gim. 



Ramus, woed } woede; woede- 
nisse ; woedigbeid ; ver-woedheid ; 
raserije ; oivsinntgheid \ u it-si n- 
nigheid. 

Rabin), Rabk agitari, woeden ; 
w ued en ; vet- woeden ; raesen ; 
raesen &\$ de hond^n. 

Rahidus, Rabiosus, dill, dol ; 
nvsende ; rase-kop ; rase-bol ; woe- 
dig ; ver-woedt ; ont-sinnig ; uit- 
sinnig. 

Raldde, woedigiik; ver-woediglik. 
Rarula, klappaerd ; phiderer, 
plaeierer ; rateler ; rabbelaerd ; 
swetser ; roer-vinke ; rok-vi.nke ; 
praeteler ; kaekeler. Rahulajorensis, 
pleit-vogel, holL procureur van 
quade saeken ; [huer-praeter, qui 
ling nam conductitiam, ni vena- 
Inn habet, F. R.] 

Racemus, druif, druive ; wijti- 
druive ; druif-tak ; drmi-torsch ; 
wijn-iorsch ; tros, trosch ; trosse ; 
torsch ; bosch van wijnbesien, vel> 
reessem ; krap ; rappe ; krappe- 
druive ; grappe ; klister, klijster, 
kliester; rasijn, rosijn, 

Racemosus } Racematus, ge-reessent. 

Radere, Ra sit are, schrabben ; 

schraepen; schrobben ; schrepen, 

(land, schraeffen, [land, schra- 

ven (i) ; schamp.en ; sehaven ; 

( i ) Elym. vat, fland. 



scherren ; se barren ; schcren ; 
scheeren ; se barren ; schelfferen ; 
schellTelen, fland. strijken ; schre- 
pen, fland. vaegen ; veegen ; 
wrijven ; rijven ; rijffen, rijffelen ", 
J la n d . raspen ; raseeren . Rtulere 
hum urn, reken, reek en, me ken. 
Radendo dele re, ui t - s c h i a b b e n . 
Raderettnguibus, krabben ; krabbe- 
len ; krauwen, kronwen ; bekrab- 
bck-n ; klouwen, ft 'is. boll. (i). 

Rude re barbam y baerd-sehcren ; 
baerd-maeken, fland. barbieren ; 
scheeren den bacrd. 

Rasas, gesehaeft ; geschoren ; 
geschrabt, 

Rdsilis, schaefbaer. 
Rasura, krabsel ; wrijvinge ; 
ri]fTel 3 fland. 

Rasura, Ramentum, Ranwita, 
tinutif sehrabsel ■ af-sehrabsel ; af- 
snijcJsel ; af-snijdebiig ; at-konsel ; 
af-strijksel ; bolster ; scheersel ; 
•schab-af ; schelfe ; selielifer ; scheli"- 
fel ; snoeisel ; schclferinge ; snip- 
pelinge. Vide etiam, Segment a 

Ramenta ligni, at-sehaefsel ; 
sclueffelingen ; schaveting Ramen- 
tonan crines i spaenen ; spaenderen. 
Ramenta ligni contort a, krollen ; 
krullen. 

Ramentum ferri f arts, &c, slijp ; 
vijlsel ; vijlstof. 

Ramenta attri^ goud-sand. 
Radii la ; instrument urn quo res 
minuiim aiteruntur & raduntur 
in scobem } raspe ; rijve. 

Radula, schrabtar ; krik-mes, 
vet. (2), 

Radttla, krabber ; krab-ijser ; 
sclmiffel, sehoefFel ; schuppe, 

Rasor> schrabber ; sch robber ; 
strijker. 

(0 Eiym, fris. itcamb* holL lelamL 
(i) 11%. 2. 00k icalprum. Btytu, Krib- 



Rad 



— 9 — 



Ram 



.» 



Rasor culler, Rasorius cultellus, 
schrabber; krik-mes, vet. seliaers ; 
seheers ; scheer-mes. 

Radius, straele; priem; nidiej 
rale, vet. fland. 

Radii solans, sonnen-stralcn. 

Radiare, stralen ; schijnen ; ra- 
dien ; raien. 

Radiis affulgere, be-straelen ; pene- 
trarej deur-straelen, 

Radiis traiectus, deur-straelt ; 
deur-raeit. 

Radians, sterrig \ star rig* 

Radiata quae vis us, sterre 

Radius, brae hit as, proprii 
minus, kleine arm-pijpe ; arm- 
pijpken. 

Roilius nauiimSj graed-bogc. 

Radius, virga geomotrar u m 
qud linearum ductus indicant, 
roede, roed-stock. 

Radius f rege> rije, rijge ; streme, 
strame, 

Radius kxtoriuSj schiet-spoele, 
schot-spoele, sax. spoele; wevers- 
spoele, 

Radius^ strijk-stok ; stnjker ; 
strijk-hout ; strekel, streekel, 
fland. si cam I), koren-strijker. 

Radius pectiniSy kam-tand ; tand 
van de kam. 

Radius rota, speke ; rad-speeke t 

Radius, rol ; rol-stok. 

Radix, wortel; wurtel; worte, 
vet. 

Radices ttntdom instar fibramm ■■; 
ftbra sen capillamenla Radicum, 
veselingen, saselingen, faselingen 
der wort el en. 

Radix spinis oblita, aui fibrosa, 
ut Cardui, Eryngii^ &c. torre, 

Radix trunca, tronk ; stronk ; 
strunk. 

Radical Radkari, Radices agere, 
emittere, wortelen; wurtelen ; ver- 
wortelen. 



\ 



Radka t us, g e w o rt e 1 1 . 



RadkosuSf wortelaehtig. 

Radkitus; a Radkc; usque ad Radi- 
c&m ; unh cum Rad ice, worcelings. 

Radkitus cxtingue.re ; ab ipsis Ra- 
dicibus evelkre, atque cijecre ; Radi- 
cibus tollere, uit-roden ; uit-roeien; 
uit-raden. 

Radix, & y Radkula t vulgi, 
radijs. 

Radix Car a (Cwsaris), pasti- 
nake [vel fuit Carul, I. R t J 

Radix Scythica, dukis, kalis- 
senlioiu ; soethout. 

Radix Cava, hol-vvorteL 
Raja, piscis, roeh ; [ojii 
inquit I*. Potter us, q. rnig, quod 
aspcr sit; atque idem facit Raiam 
huvim, glatte roche. Statuii idem 
& Raiam undu latum, sive, Cine- 
ream levcm, kame lot-roc he ; turn 
& oculalam, a maculis ocular um 
figuram refereniibus, Spiegel, 
oft , oogen-roche : tandem & illi 
est Rata asterias, stdlaht^ stern- 
roche, a stellular um specie; 
Kilt an h& ignotas. 

Rata clavata, steen-roche : Pot- 
tero ab aculeorum cum clavis 
similiiudinc, nagel-roche. 

Raia mi nor } vlote. 

Raia oxyrinchos, snultert; vleet. 

Raite as per a cauda s roch-steert. 

Raia venenata, Vide, Pastinaca 
piscis* 

Ramentum, Vide % Rad ere. 
Ramex ? scheurnisse ; ge- 
scheLirtheid des gemachts ; ge-bro- 
kenheid; hoden-oreuk, germ, sax. 
s ica m b . on-gesondheid ; wal, 
Vide, Cetus. 

Ramex carnosus, karnofTelj ger . 
sax . 

Ramkosus, gescheurt van ge- 
machte ; gesloten ; on-gesond. 






Ran 



— rO — 



Rap 



t 



Ramus, tak ; (Hamulus, Rarnus- 
culus, taksken ;) ast, est, germ. 
(I talis inestar, id est, inserere;) 
twijg, g e r . s ac ♦ sic a m b . stange ; 
Ramus , Ramale, telge, tulger. 

Ramus frulicis exilior teneridrque, 
scheme ; spruite. 

Ramus tenuis & huge se exlendens, 
ranke ; branke, [land* 

Ramus frondosus, mei, mei-tak. 
Ramus betulaceus ; berken-meL 
Ratnis deseeds or nave, meicn, 
Becano, 

Ramos producere, item, Ramos 
amputate; item, £ Ramo arboris 
sen ex arbore suspendere, takken. 

Ramos supervacuos seu inutiles 
ampul are, resecare ; Ramos f! mules 
comp&scere, ruimen ; ver-lochten de 
baomen 3 q. ut amplior lux fiat 
arboribus, 

Ramosus, getakt. 
Ramosa ligna^ tak-hout, 
Ramalia, Rami abscissi, takke- 
lingen ; ramagie ; ramadsie ; rijs, 
rijs-hout, rijseren; twist; mime- 
link. 

Rana, vorsch, {Ranunculus, 
vorschken ; ) puide, ptiid, %el . 
pogge, sax, sicamb. huppelink, 
veii quabbe, sax. Gesnero; kik- 
kert, fris. holL 

Rami viridis, loof-vorsch ; look- 
vor?ch . 

Rand minima & viridissima, haeg- 
puitp 

Ran^e minima genus inter calamos 
decern :> riet-vorsch. 
Rana venenata* padde. 
Ranarum fcetus, ova, sive semen, 
padden-gerak ; poggen-raf, sax. 

Rana? fcetus caudalus, balrachis, 

gyrinuSj papioen ; popdioenken. 

Ranunculus, herba, polyanthe- 

mum, haenen-voet; boter-bloeme, 

herba ftoribus aureis, qu& a 



vitccis depasta butyri colorem 
com mend are c red ilur ; i n q u i I 
Kilianus ; \sed fortd a colore 
flos ipse no men butyri t rax it : 
quarendum enim an vacca? 
de pas cere velint, & an non 
aver sent ur ut her bam causti- 
cam, F. R.] 

Ranunculus flammeus, egd-kolen ; 
eechel-kolen. 

Rancere, Rancescere, vergar- 
sten ; garstig zijn, oft, worden ; 
ver-schraepen ; goor rieken t hoi. 
fris. ver-murten ; stink en. Fide, 
Olere, 

Rancidus, garst, garstig, (Rand- 
dun lafdum, garstig spek ;) ranst, 
ranstig, cam pin* vergarst; vinnig, 
germ, verschimmelt ; geschim- 
melt ; sdiimrnelig ; schimmel- 
achtig. 

Rancor^ garstheid ; garstigheid ; 
ver-garstheid ; ver-mufthdd ; schlm- 
mel ; vinnigheid* 

Rangifer, cervi genus ; ani- 
mal septemtrionale, comibus 
ramo sis , reen, rein, reiner, 
reinger. 

Rantacus, vulgi, rotel; reu- 
tel ■ rochel, (land. 

Rapa, Fide, Rapum. 
Rapere, nemen; rooven; roof- 
fen ; grab be) en ; rijffelen ; reppen, 
vet. rukken ; sukkeii ; klampcn ; 
schaeken. 

Rapere violenter, ut Virghum, 
schaeken; onrschaeken ; Fide, 
Virgtnem. 

Rapere cekriter, Raplim, snappers 
item, 

Raptare, snappen ? snabben ; 
slt-ipen : crinibus prostratum Raptare, 
sleipen metten haere. 
Raptus, i, gerooft* 
Rapax, nemacbtig ; roof-gierig, 



*' 



Rap — ir — 

roof-achtig ; grijp-acluig ; gnjp - 
gierig ; dief-acbti^ ; diefsch ; liaek- 
achtig ; slok-ah Rapaciiate infitmis, 
pluk-vogelj fris, 

Rapina, grepe ; hand-»repe ; 
hand-vol ; hinid-viiilige bnssel ; 
hand-bussd, 

Rapina, roof; roove; rooverije; 
proio. 

Raptus, us, griel ; grabbel ; trek- 
kinge ; snap ; raep, 

Raptus virginum, scbaek ; ont- 
schaekinge ; schoffieringe \ schof- 
fierighetd ; on t-vo cringe. 

Raptor virginum, schaeker ; ont- 
schaeker ; ont-voerer. 

Rapidus, rade, radde ; drade ; 
rascb ; snel; rap * locht; lochtig. 

Rapide\ Raplim, haestj haestiglik; 
raschelik ; radt^ ; radde ; drade ; 
behcndiglik ; met eenen veeg^ rae.g« 

Raplim & breviter aut sucamdi 
annoiare, be-worpen, be-wt:rpen in 
\ schrift. 

RAPti&mjs,Raphams, Radical a, 
vulgi, radijs ; reddik. 

Rapha n us Rustica n us^ m e e r- rad i j s . 
RapuMj Rapa, raepe; {dicitur 
a raepen, colligere, aujerre, levare ; 
quod Rapte pas si m ex ag r i s 
collectit, leventur & auferan- 
tur : qua etiam rat tone Laiinr 
Rapam a rapiendo diet a m put a n t ;) 
rube, ribe, rucbe, roebe, g. s. s> 
fris, knolle, holL fris. knol-rape; 
tolle j rof, roffe ? rove, roeve^ roef, 
vet, kaliuite ; kiuite 

Rapum maius, braek-raepe. 

Rapum mtivwifty tijd-rnepe. 

Rapa autumnalis; qu^e post mes- 
sem seritur, slipulis exaratis, 
stoppel-raepe ; stoppel-knolle. 

Rapatia, Rapitia, Rapacina, Rapo- 
rumjrondeSs raep-kruid ; raep-loof; 
loof van raepen. 



Rat 



t 



Rapina, raep-Iand ; rnep-bucht, 
raepit:r ; ioof-bucbt, [land. 

i Rapt semine expressum oleum, 
raep-olie ; raep-smoor t 

e Rapi presso semine libum she 
panis y raep-brood. 

Rapunculus^ Rapum si I vest re, 
raponcele» 

Rapum porciiium, (Rapum terra, 
aliis) seugen-brood. 

Rapum terra?, aerd-appel, 
Rapistrum drvorum, hederik ; 
herik 

Rarus, scldcn ; seldsaem ; 
on-gemein ; on-gemeintig ; vremd. 
Rants invent u y dun gesaeic, q. d. 
rare sive nan dense seminatus, 
nam, Rarus, etiam > dun, alia, 
on-dichr, gall, der seme. 

Rarb, Ra renter, selden ; selden- 
lik i seldsaemelik ; on-gemein!ik, 

Ra refacere, d u n n en , 

Rarescere, lack en ; af-gaen ; af- 
nemen . 

Raritas, seldenheid ; seldsaem- 
heid ; on-gemeintighcid ; dunnig- 
heid, 

Rastruai, Rastellum, egge ; 
eegde ; heigde ; klauwe, klouwe; 
gritsel ; rijf ; rijve ; rieffe ; rekc ; 
rake; reeke ; regge ; reike, vet, 
harke, herke. 

RastrO; Rastello, corradere, colli- 
gere, eradere, (ut stipulam i pratis ;) 
acervare 3 raeken ; reeken ; reken ; 
rijven ; gritselen ; harken ; herken, 
Rasus, Rasitare, Rasura^ Fide, 
Radere. 

Ratio 5 redene ; redenlikheid ; 
ver-nuft. 

Ratio, saeke ; raed-slag ; veur- 
slag ; aen-slag ; vuege ; middel ; 
wijse ; gijse ; voegej (hac ml tone , 
hoe casu, in deser voegen ; qud 
Ralione, boe ?) vorme ; wege (bona 
Ratione, modo, via, rem aliquant 



Rat 



— 12 — 



Rau 



Rec 



— 13 — 



Rec 



agere, exequi, te wege brengen ;) 
mode ; muniere ; advis ; emre- 
prinse ; inrreprinse. 

Ratio, oor-saeke ; aen-Iaet, vet. 
kanse; bc-scheed; be-wijs; be-toon; 
be-toog ; redenc. 

Ratio adicqnata, de eenige ends 
wel bole en de red en e, Grotto. 

Ratio, Rat tones, rekeninge ; re- 
kenschap. 

Rat iG} sraet j aen-sien ; respect. 

Ratio, acbte; roe-si c In; be-merk, 
be-merkinge ; regard. 

Ra t io ha rmonka , 1 o 1 , hi 1 . 

Ratiocinari, reden ; redenen ; 
disccHireeren. 

Ratiocinatio, redene ; discours. 

Rat io n a lis, Rat iona hi I is ; Rat io n e 
uteus; Raiionis capax, compos; Ratione 
praditus; item, Rationi ' consentanms, 
rede nl ik ; ver-nnfeig. 

cum Ratione, redelik ; redenlik, 

Rationis ex per s ; Ratione carens ; 
h Raiione alimus ; Rationibus nullis 
inducibilis ; on-vernuftig ■ on-be- 
scheeden ; on-bescheiden ; oiwe- 
denlik;on-geseggelik;nietrekkelik. 

Raiionis carentia, on-vernuft ; 
on-verstand, 

Rationes nan absona, klinkende 
redenen. 

Rationibus aliquem vincere, supc* 
rare, ad incitas redigere, in-doen. 

Raitoni consentaneus, waer-schij- 
nig, 

Rationem alkuias rei habere, dueere, 
acbte hebben, nemen, oft slaen > 
op eenig ding ; gade sken ; toe- 
sicht hebben ; waer-nemen ; res- 
pekt hebben; regard ncmen. 

Rationem dare> ver-andwoorden. 

Rationem re fern sive reddere, re- 
keninge doen. 

Rationari, Rationem, sive Rationes, 
subducere t vel inire, rekenen ; cal- 
culeeren. 



Rationem imposito calculo compu- 
tare, over-leggen. Rationem facere 
cal cults, leggen ende rekenen met 
penningen* 

Rationem puian ; puram, putam 
& absolutam con fleer e ; parem jaeere ; 
Rationes dispungere, expuugere ; 
Rationem Hquidam (vulgo, daram) 
redden, op-rekenen ; af-rekenen ; 
efFen op oft af, rekenen ; klaeren, 
af-klaeren de rekeninge. 

Ratio para, puta & absoluta, efFen 
rekeninge, 

Rationibus redditis, relhjua solvere, 
effen op betaelen. 

Rationes & causae expensarum, 
rekeninge ende bewijs 

Rat iones conturba re , achte r - u i t- 
vaeren ; bankerote.11 ; bankerote 
spelen ; bynk-schijten. 

Rationum pub I ka rum tnagister sive 
prafecius, roieer-nieester, vet. 

Rat iorinariu m , Bud a? i , r eken- 
kamer. 

Ratiociruitor, rekenaer, 

Raiionarius, Rationalis, contre* 
rolleur* 

Rationalis codex, register. 

Ratis, sater [una Satta, vel 
Zalia, Venetis, J. R.J vlot, vlote, 
vlot-balken; kameie, sax, sicamb. 
ra-seilj raseel-schip, rac-schip ; 
r a seel. 

Rales scirped, dobber; vlot van 
biesen- 

Ratus, Ratificare, &c. Fide, 
Rerl 

Rauca ; vermis radices arrodens, 
wortel-worm. 

Raucus, heesch; heersch, vet, 
{land, haerschj hoi, 

Raucere, lieesch zijo. Raucescere, 
heesch worden. 

Rauce, beeschelik. 

Raids, Raucedo, Raucitas, heesc- 
heid- 



-^ 



1 



Ravus, Ravidus color, ranch, 
tanneit, teineit ; lever-verwtj ; 
swert-geel. 

Re ( pr&positio inseparabi- 
lis , compositioni tantum conve- 
niens, fland. & boll er, hrab. 
her, utriusque liters Laltna 
inversione, ut, her-maeken, er- 
maeken, reficere\ gall, refaire : 
vertitur etiam per, ver, vveder, 
wederorn, &c* 

Re^dificarEj her-timmeren ; 
her-bouwen ; her-stichten, 

ReapsEj Vide, Res. 
*R£BAFraAiih: J her-doopen ; 
weder-doppen. 

Rebellis, weder-spannig ; we- 
der-strijdig ; weder-werig ; weder- 
willig ; weder-borstig ; frevel-moe- 
dig ; on-gehoorsaem ; tegen-strijdig; 
tegen-strevig ; felon; rebel; snij- 
dende ; frevelig. 

Rebel Hare, weder-spannen ; over- 
treden ; tegen-strijden ; rebel zijn j 
rebelleren 5 bout-aersen ; * bo Lit- 
gaeten ; revoheeren. 

Rebel Ho, weder-spannigheid ; we- 
der-wille ; on~gehoorsaemheid ; 
tegen-strijd ; (elonnije : rebellie. 
^Reeoare, weder-slag geven. 

RecalcitrarEj achter-uit- 
slaen; werpel-aersen, /land, uit- 
sUen van achter. 

Recalfactorium ? vulgi, kaf- 
fair, kauffoir. 

RecalvuSj Recalvaster, bles; 
kael ; blurs ; veur-kael ; kael aen \ 
veur-hoofd, 

Recantare, her-roeden (1), 
weder-roepenj her-haelen, de woor- 
den deur den hals haelen \ retrac- 
teeren : item, ont-tooveren. 
RecantatiOj weder-sang. 



(1) Bs. L. Her-roepea. 



Recedere, af-gaen ; ont-gaen ; 
weg-gLien ; af-scheiden ; wijken ; 
vcr-trekkfii ; op- trek ken ; ver^ 
.^chuiven. 

Recessus r ;if-gang ; af-tocht ; af- 
scheid ; ver-rrek. 

Reassus, heimelikheid ; vert re k ; 
secreete plaetse. 

Recess im, al deisende. Recessim 
ire } achter-waem gacn. 

Recess us maris, Recedens mare, 
ebbe, 

Recens, versch ; vorsch ; frisch ; 
nieuvv ; groen ■ adag* Jong, Recens 
orum, verse h ei. Recens cerevisia^ 
iong bier* Recen lulus, nieuwachtig. 

Recens ab ojjicind prof ec turn ; A 
jollibus calens ; modb a fallibus 
ttrariaque fornace product tun, 
vier-nieuw ; brand-nieuw ; sp^lle- 
nieuw ; spelder-nieuw. Reauter 
casus signal usque nummus y vier- 
nieuw geld. 

Recens, Recent er, verschelik ; korts; 
nieuwelik, nieuwelingj -nieuwe-* 
liags. 

RecenserEj ver-tellen ; ver- 
trekken ; ver-slaen ; discoureeren ; 
ver-haelen. 

Recensere, over-sien ; over-lesen. 

Recensere, iteru m n timer are ? 
her-rekenen ; over-rekenen ; over- 
slaen, over- telle n, in J t kort* 

Recensere excrcilum, copias, mon- 
steren* 

Rec en sio militum , h e r-s c h o u \v i n g e ; 
monster; nioristeringe. Recensor exer- 
HtuSj nionster-heer, 

Rechamies, Vitruvii ; wind- 
as ; wind-assc ; rol ; katerol ; kate- 
rolle; katers-hoofd; schijve; paleie; 
wielken, holL 

RecIderEj af-snijden. Recidere 
membrum, een lid af-setten. 

ReciderEj ver-vallen ; weder 
in-vallen ; in-vallen ; in-storten : 









Rec 



- 14 — 



Rec 



ut in morhum : recidivum imrbum 
palL 

Recidivu s, ve r- v a 1 1 i g . 
RhcingerEj ont-gorden, 
Recinium, vest is muliebris 
superior, ant r or sum divtsa, & 
alarum ins tar replicata, vlieger. 
Recipere, ont-vangen ; ont- 
faiigen ; her-nemen, in-nemcn ; 
aen-nemen ; weder-nemen; innen; 
ver-haelen ; ver-vaten ; ver-vatten ; 
beurerij bur en. 

Rec 1 peri j i numcro segregare, uit- 
houden, 
* Recipere se, sich betereu. 

Recipere se aliqub, reisen • weg- 
reisen ; ver-trekken. Receptus y af- 
tocht. 

Reripere aliqmm hospitio, danto, 
teck\ huisen ende hoven iemanden. 
Recipere in tut urn , borgen, bergen. 

Recipere se in hosphhtm, domum, 
diversorium, &c. in-slacn ; sijnen 
inval, ingank hebben, 

Recipere, sc hut ten \ ut , ietum 
clypeo, gladio recipere, schutten den 
slag. 

Recipere ad se, vd f in if; in se 
alter ius promts sum recipere t borge 
blijven ; staen oft in-staen voor 
iemanden* 

Reel per ere in se opus faciendum , 
eenig werk aen-nemen, 

Receptus, i, aen-genomen. 

Receptor generalise vulgi^ ont- 
fanger generael. 

Receptor particularism ont-fanger ; 
in-maender; in-haelder. 

Receptor canonanus, ont-fanger ; 
penning-meester. 

Recept or m u let a ru m t on t- fa n ge r 
van breuken. 

Recept a tor, Receptor > qui fures 
reci pit, edsque & ear urn furta 
occultat, heler ; aen-houder van 
dieven, moordenaars> roovers, &c. 



Receptus; locus quo in tut am 
se reel pit exercitus, vei-trek ; 
vlied-berg, vet. /land, *toe~vlucht; 
toe-keer; — re tret, re trek; pr opti- 
on acul a ilia minora qu& hodle 
Redoute, vulgo(a Gallieorcduks) 
vacant , bene Grot ius no m in at 
Receptus. [Forte et donk, honk, 
3 t honk, sit Receptus , unde no mi n a 
locorum> Wachteudonk, Wilmer- 
donk ; sive quasi duikinge, id est, 
latihulum, (donker, ohscuruni) sive 
quod, donkj per se nldum 3 recepta- 
culumve signified, arendonk &c. 
F. R.] 

Receptaculum, in-val ; op-stal ; 
in-gank ; houder. Receptaculum 
hominum aut best i arum, nerg, a 
bergen, borgeiij recondere, servare 
Vide etiam, Portus. 

Receplacu lit m in prora , ve u r-o n d e r 
in 't schip ; des scfiips, 

Recept aculu m aq ua ru m, ko 1 k , 
Reciprocare animam, spirit urn, 
her-haelen den aessem ; snoeven, 
snulven. 

Reciprocare f gins ende weder 
liaeJcn, ga^Hj docn. 

Rec ipr ecus, weder keerig ; rect- 
prook ; onderlingj Grotio (1) : 
Reciprocus amor, weder-liefde. 

Reciproca tautiOj reversaie, 

Reciproce } wederom ; weder - 
kcerlik. 

RecltarEj ver-tellen 1 op- 
seggen ; ver-melden ; ver-haelen 
een reden; relaes doen; rekiteeren. 

Rccitare memorlUr ; discere, van 
buiten seggen, op~seggen, leeren. 

Rccitare catalog um, op-lesen de 
11 a e men. 

Reclamare, her-roepen ; we- 
der-roepen, 



(1) Etym* Onderlitighe. Mtttn.tts t pro* 
mhcitus '. & Mtttuo. 



Rec — 

Reclantatio, op-spraeke. 

Rec la m a t oriu n t a cc i pit r u m . Vide, 
Acapnia 

Reclinaiie, neigen ; nijgen ; 
lie! den ; lenen^ Icincn. 

Reelinationi locus aptus, heuh 
RecluderEj op -doe 11 ; open- 
doen ', op-settcn. 

Reclusus* open. 

Reclusorium piscium, reservoor ; 
savoor, 

Recogitare ; her-denken ; be- 
peinsen. 

[Recogit a tic > w ed e r- p e i 11 s , w e d e r- 
gepeinSj id est, achterdenken, 
arriere pensee, J. R. 

R hcogk oscekEj h e r-k e n n en * 

Recognoscere, over-sien ; over- 
Iezen. 

Recognoscere, be-kennen ; bc- 
lijden ; retraaeeren. 

Recognoscere copias mil it ares ; fur- 
mas eqidtum ; exercitum, &c. mons- 
teren. 

RecognosceuSf be-k en s a e m . 

Recognitlo rel iudical<e y rcvisie 
van *c proces, 

Recogniiio militarise monster ; 
monsceringe, 

Recognhionis arrha quam novus 
vasallus pairono htrgitur^ relef, Fide, 

H OM IN I J S YM B OL U M - 

Recolere, her- den ken ; ge- 
denken. 

Recolugere se, be-komtm. 

Reconciltare i socnen ; vcr- 
soenen ; ver-eenigen ; ver-minnen, 
vet . pdsen, peisen, pais maeken ; 
ver- paise n ; recon ci I i ee ren , 

Reconciliator, soencr ; solo- 
maeker ; ver-soener ; pais-maeker. 
Reco 1 1 c ilia to r oscu lo ; 111 o n d-s o e 11 e r . 

Reconcilia tores, sive paeijica- 
tores t pr&cipue 1 in homicidial 
kers-lieden ; hoi I. 7^eL (1). 

(i) Hs, Etym* Kiers-lieden- 



— Rec 

Reeonciliath, soen ; soeniage ; 
vLT-soeiiinge ; vci-inin, ver-min- 
ni n i^e j v c t . a p po 1 n teni e n 1 . 

Rrcouciliafianis factum, soen ; 
soen-scuk ; soen-ding- 

Reconciliationem infringe re, vrede 
breken. 

Reconciliat ion is infract w, vied e - 
braeke ; soen-braeke. 

RtiCONCiNNARE, vei-stellen ; 
ver-tijd-baeren ; lappen. 

Recon dure, op-doen ; op- 
sluiten ; be-waeren ; ver-steken ; 
heimelenj vet * 

Recondere, op-steken, Recoudcre 
gladmm in vaginaui, op-s token hct 
sweerd. 

Recondere an into, op-steken ; ter 
bene vatten, 

RECOHVENTfO, vulgi, weder- 
ticlit ; tegen-klagt, tegen-klagte ; 
weder-klaege ; recon ven tie. 

Recouve n ire, v u Ig i, w e d e r- 1 1 c 1 1 1 
doen. 

Recoqijeke, lier-koken. 
Rkcordari, ge-denken ; her- 
den ken ; er-inneren + 

Recordatio, ge-hcugenisse ; in- 
dachte ; aendacht ; memorie. 

Reckeare, ver-scheppen ; ver- 
verschen. 

Recreate, Rec rear i ; Recreare ani- 
mum ; ri an una, vcr-vreugden ; 
ver-maeken ; ver-Iicluen het hert ; 
be-quikken ; ver-quikken ; ver- 
qulkkeren ; %Tr-queiken ; ver- 
preulen, [land, ver-jolijen, ver- 
j oli j sen, fhtnd. ver-blijdcn. 

Reereatio, ver-maek ; ver-maeke- 
likheid ; recreatie, 

Retreat ivus , v u Igi, v er- m a e k e 1 i k , 
Recrementum , af-val ; lae- 
kadsie ; l^ekinge. 

Recrem cntu ui fa ri \ s I i j p . 

Recrement a plu?nhi, slekke loots. 

Recrement itius, gruisacbtig. 












16 — 



Red 



- 



Reckudkscere-, argereii ; ver- 
atgeferi ; ver-seeren ; ver-swaeren. 
Rectudesrere, ut vuhtera senud curaia^ 
op-breken. 

Rectus, &c* Vide Reqere, 
Recubare, Hggen ; neder- 
liggen, 

Recudere, ver-smeden ; ner- 
sineden ; her-slaen. 

Recumbeke, Vide, Recubare. 
Recuferare, weder-krijgen ; 
her-haelen ; be-komen ; ver-cou- 
vreeren ; recoevrecren. 

Rccuperabilis, weder-krijgelik ; 
ver-haelik. 

Recuperator, bevel-he bber - } com- 
missiiris. 

Rccuperatorem const itnere, depu- 
te cren. 

Recuperatio, verhael ; recouvre- 
ment. 

Recurrere, weder-loopen. 
Recur sits, weder-loop. 

Recurvare, ver-krommeii ; 
over-stulpen. 

Recti rvus, krom ; over-sculpt. 
Recusal, weigeren ; weder- 
le^gen; weder-seggerj ; ver-se^gen; 
af-seggen ; ont-seggen ; af-slaen ; 
mis-vergen, fland . refeseeren ; 
opposeeren ; opponeeren. 

Recusatio, weigeringe ; ontseg ; 
af-slag, 

Recutitus, be~sneden nls een 
jode : cui pel lis virilis membri 
decorticata est. 

Redarguere, weder-leggen ; 
be-rispen, be-respen ; be-grijpen. 
Redargnere acriter, toe-snauwen, 

Reddere, weder-geven ; ber- 
geven ; be-henden, be-handcOj be- 
handigen ; restoordoen. 

Redder er aliment > rekenmge doen> 
geven. 

Redditio mjualis, wedergeldinge. 
Redigere, weder-om drijven, 



weder-om stouweu ; stieren ; be^ 
stieren. 

Redigere aliauem rat ion i bus ad 
instiias (i), in-doen. 

Redimere in ordinem, ringelen. 
Redigere in mt§\ codtienij labeling 
litems publicas, &c. registreeren. 

Redimere, afkoopeo ; af-koop 
doen ; uic-koopen ; quijt maeken ; 
be-dingen ; ver-dingen ; redden ; 
pachten » verpachten. 

Redimere r edit us, af-leggen de 
rentem 

Rediuure precio, ransoenen ; ver- 
ransoenen ; ver-lossen. 

Redimere eulpam, broke be-caelen ; 
boeren . 

Redimere opus faciendum, certo 
prerio, aen-nemen eenig werk. 
Redemtumopus, *ien~genomen werk, 
Redemtor, vulgo Redimarius, 
pachter ; pacluenaer, ver-pachter, 
Rcdanior vectignlium \ toll enaer , 
iol-pachrcr \ tol-mecster ; ont- 
fanger ; scbot-mieter, vet ^ 

Redemtor canonum, oblaiionum & 
iribulorum, assijs, axijs 5 excijs, 
meester ? pachter ; assijsener, &c, 

Reciemtor return inveniarum, vond- 
meester. 

Redemiio, af-koop ; uit-koop ; 
ver-dinge; pack; be-stellinge. 

Redemtio incendu , incendiaria> 
brand-schatttnge. 

Redemm; Luitio; pactum pro 
cor pore p rectum, precium (juod 
pro captivi corporis redemiurd 
dtspmditur, los-geld ; ransocn ; 
ransoeninge; & flandris s imp li- 
cit er, soen, & ijsdem Redemtionis 
iniquM precium, verschat. Vet, sax, 
ang* were; were-geld : Predum 
videlicet Redemtionis ; mulct a 



(i) Hs- L, incitas. Vrg. In-daen, Bijlage 
van D. II. 



I 



Red — 

pecuniaria ob homiuem I a 1 sum 
a ut occisum • /> reciu ?u ho ui in is ; 
astimaiio corporis sive capitis ; 
Lytrum, &c. 01 im enim mulltf 
pecuniaria iniponcbantur c&di, 
rapiutv, jurlo & mult is alijs 
facinoribus : inter alias autem 
capitis erat a* slim a I ion is mule- 
fa, & eius rei gratia testlma- 
b antur quique, & it summo ad 
t nf i m u m t capite cense b a n f u r 
singuli : ut patet ex veteribus 
I eg i h u s A ng lorn m & Sa xo n a m : 
Guil . Lombard, vulgo urra, 
werigeldiuniy & werge.lta, q. d* pre- 
C ium, sive pecu n ia dcj.ensio 1 1 is . IVe t - 
gelt a , i n quit lie r m . C o m e s N u e - 
narius, in Legibus Rlpuarijs 
Ft ancorum i est pecunia qud 
quis multitm solvit aut redimit, 
a wererij defendere, & geld, peatn'uu 

Redemtionis precium dare, mn- 
soenen ■ ver-ransoeneii ; exigere, 
imponere, ransoeneeren. 

Redim ire f m utsen , g e r . ve t . 
Rcdimitut, gehult. non Redim it us, 
on-gehuU. 

Redimire caput corond, kroonen. 

Redimiculum, potissimum capitis^ 
hulle, hulsel ; hoofd-doek ; lioofd- 
ciraet ; veur-bind, vet. liaer-band, 
haer-bandeken ; vlecht-snoer, 

Reditu icu I urn adim ere } o n t- hull en . 
Redintegrare 3 ber-doen ; her- 
gaen ; her-raaeken ; vcr-nieuwen ; 
ver-frisschen ; ver-versschen. 

Redintegrate^ ludum, bellum, &c t 
her-begirmen ; her-nemen hct spel, 
d'oorloge ; her-spelen, &e. 
RedipiscIj weder-krijgen. 
Red ire j weder-komen } wedtrr- 
om gaen ; weder-gat;n ; weder-* 
keeren. Redire in viam > be-keeren. 

Redire in veterem statum, be- 
komen * 

Redire anni spatio, ver-jaeren. 



— Red 

ad Redmndum compel I ere, weder- 
om drijven, wederom stouwen, 

Ra!itus t weder-kecr ; weder-gLing ; 
weder-kontste. in Reditum, tot 
weder-siens, 

Redire post digrcssionem, arrement, 
errement, acn-nemeiij rcsumerc 
ceplum iter. 

Rcdiius a tt nuns, jaerlik in-komen ; 
in-komste ; rente ; 111-koniendc 
goed. perpetuus, herediiarius, erf- 
rentc. 

Red it us temporalis, ad vitam ; 
vitt-e provisio, liji-rente ; lijf-togt ; 
leef-togie. 

Reditus fundi, pacht. 

Red it us const it ue re in by pot heed, 
be-panden de re men. 

Redifuum const it utionis liters, rent- 
brici. 

Red it us annuos adferens,rcm-bxcr. 

Red it us colligere, renr.cn in-haelun. 

Redituum creditor aut dominus, 
rentier. 

Redituum debit oi\ Red it us debens, 
rcnt-pii^tige, Grot io. 

Red it us annum qui pendttur, uit- 
,T an° . 

Red it us per solve re ; a Reditibus se 
p rors u s li bet are, a i - 1 e gge 1 1 d e r e in e n . 

Red it us ex navibus, boomerije, 
bommerije, bodmerije, c^ rectius, 
bodemrije. 

Redivia, vel, Redo vi a, nijd- 
naege] ? nijd-vel s nijd-vleesch l nijn- 
nacgel (alijs , nijp-vel, &c >) splijt- 
iiaegd ; dwang-aaegel ; nagel- 
dwang- 

Redivivum reddere 7 quasi in 
n va m Jo r m a m r estituere, ver- 
tijd-baercn* 

Redolkre, rieken ; sunken^* * 
RedordirIj oat-doen ; ont* 
vlechten ; ont-weven, 

Reducere, weder-leiden ; we- 
derom leiden, weder-brengen* 

5 






Risr 



— 18 



Redacere ad frugem, bc-keercn. 
Redundarb, over-loopen ; 
ovcr-vloeden ; over-vlieten ; over- 
scK'ieten-. R<duudaus, over-vloedig- 
heid (i). 

Redundantia, over-vloed ; over- 
vloedigbeid. 

RiiDuviA, Vide, Redivia. 
Refellere, weder-leggen ; oat- 
seluildigen ; on-schuldigen ; ver- 
spreken ; re p roc bee re n. 

Referc^e, vervullen ; stikke- 
vol maeken. 

Rejertus, vol ; ver-vtth ; op-ge- 
vult j stikkc-voL 

Refer I urn em $ krielen. 
Refer lre, weder-slaen. 
Referre, weder-brengen ; we- 
dcr-om brengen ; weder-om drae- 
gen i be-draegen ; ge-draegen ; 
wed er-geven ; weder-haelen. 

Referre, aen- brengen ; over- 
brengen; be-draegen, Qver-draegen, 

Refer re, seggen, ver-seggen ; ovcr- 
seggen ; weder-seggen ; op-seggen; 
ver-monden ; ver-melden ; her- 
haelen ; veHiaelen een rcden ; ver- 
trek ken ; ver-tellen ; relaes doen ; 
relareeren ; rapporreeren ; vcr™ 
combienen ; repliceerem 

Rejerre, ver-gelden ; weder-gel- 
den. 

Referre ulterius, voord-seggen ; 
Referre dicta, 

Referre dicta prh)s> her-seggen, 

Referre versus , rhytbmos, ant pro- 
vet bid f re f e r e i n e n ? r e f r e i n e i u 

Referre : Refer I mnitum, tntfgtlii 
liggen ; daer ligi veel aen ; daer 
ligt groot verlang aen. Referl tua^ 
het gaet n aen, 

Referre indolem, ingenium, mores 
alicuiuS) aerden nae Iemanden. 

Referre pedem, ver-trekken, 

{i) Hs. L. aver-vlocdig. 



Ref 

Refer re- In album, tabu I as, codicem, 
commeutarium, I i brum, op-tee ken en; 
op-schrijven ; reghtreeren. 

Referre ad alterius indicium, arbi- 
trinm; ad arbitros, &c. be-draegen. 

Rejerre litem, indicium, actionem, 
weder-klaegen ; weder-tigt doen ; 
reeonvenieeren. 

Referre gmiiam, ver-dienen, 

Referre par part, re pas brengen. 

Rehttio, ver-hael ; weder-hael ; 
be-drag ; were ; relaes. 

Relafio, Rclatttm, onderling op- 
sieht der saeken, Grotto* 

Rehttio, rapport. 

Relatio atlionis, weder-klaege \ 
wedcr-ticlit, recon venue. 

Relator, referenda ris, 

Reltttu aliorum percipere, hooren 
seggen 

Relate, met een opsicht ergens op, 
Grolio. 

l{\ ;feru i£ RE , Refervmere ( t ) , 
koelen ; ver-koelen. 

Reficere, ber-maeken ; weder- 
maeken ; ver-maeken ; her-doei^ ; 
ver-scbeppen ; herbocten ; lap pen, 
rv-ken ; ver-kalefateiij poiisstme de 
ntivibus ; ver-ketelboeten, instar 
fabri ararij ; rampeneeren J 
repareeren ; racoutreeren. 

Reficere animum, & Refici, ver- 
maeken; be-quikken ; vcr-quikken; 
ver-quikkeren • ver-queiken ; ver- 
prenlen, {land, glooren, holL 
ver-trisclien ; ver-versclien ; re- 
creeeren. Reficere se, raepen sijn 
sinneketis. Reficere vires clbo t moed 
maeken; Fide, Cino vim reficere. 

Refectio, liepmaekinge; reparatie. 

Refect to, Refect us, us t mael, ger. 
sax', (hinc noeii-niael, avond- 



I 



Rep 



— 19 



(i) Dit Rtferme, Refervesctrc be rust op 
eene valsche le^ing van Cic. Brut. 91^ 317. 
4. Dfforvesctre. 



mael ;) peistcringe ; pestelinge ; 
repas. 

Refect io ammi } vcr-maek ; laeve- 
nisse \ IaetFenisse ; lavinge ; ver- 
qnikkinge, 

Refectoriuni, vulgi^ refrer- 
Refibularr, ont-gispen. 
REnGERE, ber-steken ; ver- 
hechten. 

Refigere, af - b r e k e n . 

Rhflecteue, over-srulpen Re- 
jlexus, over-stulpt. 

Reflect ere, at act' em fcrri y elavi, 

&C Vide } Rl-TUNDERE. 

Reflectere, om-boogen. 

Reflect i, t a n q u a m a cies ft r r 1 , 
oni-gaen 

Reflect ere, ut manicas y &c. op- 
slaen ; om-slaen ; slooven, Rejl>:-xio t 
om-s]ag; sloove, sluive, sloof* 

Reflexes sinuosus, ranke } renke- 

Rejiexio voeis nut sotii, weder- 
galm ; weder-slag ; wedcr-schal ; 
weder-toon ; weder-luid ; weder- 
geluid. 

REFLOREREjREFLORESCHRI-jlier- 

blocien, her-bloemen ; vei>bloenien. 

Refluere, & ? Reflnxus maris, 
ebben : ebbe. 

Refocillark, laven. Rcfocitiarc 
animum, ver-licluen het bert, 

Refocillare, & f Rcfociilari^ be- 
quiklaMi ; ver-quikken ; ver-quik- 
keren ; ver-queiken > her-queiken ; 
ver-pretileiij flnnd. ver-verschen ; 
ver-poosen ; be-komen* 

Re foci II a t io, 1 a v e n Isse, 1 a e tVu n i s s e , 
lavinge. 

Reeodere > terram, &c. her- 
spaed en ; op-graven* 

Reform a re, her-maeken ; ver- 
maeken ; ver-vormen ; reformeeren. 
Reformatio, vulgi, in iure, kla* 
ring. Grotto; reformatie. 

Refovere, laven ; broeden, 
brneden ; her-queiken, 



Ref 

Ref over e anifuniti, ver-maeken* 
Rkpkactaiuus, korsel ; (Re- 
fract a riolus, korselken ;) korsel- 
hoofd ; wersel-hoofd ; wersele.r ; 
on-\villig ; on-gewillig ; stoot- 
h oofdig , m e t a p h r a a b a n i m d - 
1 i h u s s u m t a ; ork , or k a c I \ t i g ■ 
eigen-reclitig, cigen-sintiig, eigeti- 
willlg ; een-sinnig ; cen-seilig ; 
ver-stokt* 

Ri-fkxxarEj breidelen ; too- 
men, be-toomen; bandigen, bandig 
maeken, RcjVtcuareaiitjuem, brillen 
iemanden, id est , breidelen ; kort 
ende nauw iemanden hoiKb:i). 

Refncuare Hu^uum, snoeren den 
bek." 

Re frag a Rr, weder-seggen ; 
tegen-seggen; tegen-spreken; tegen- 
staen ; wedur-.staen. 

RriFRicARE, op-krabben op- 
schrabben ; op-schrobben ; op- 
kreisen : op-\vrijven ; op-haelen 4 
Refrifure, friseeren, vrieseerem 
Rf.fkigekarEj ver-verschen . 
Refri^emre alitjuaniulum, vur-slacn. 
Refrigernre, &, Refrigerari^ ver- 
k o u d en . 3?^ ig& t a tits, ft i £ ore 
except n* , ver-koudr, 

Rejri^erdre leviter ; ^T^ Refrl- 
gcrari, Refrigcscere, koelen ; ver- 
koelen ; ver-Uaen, 

Rcfriijaiius tnoderale & suaviter^ 
koeL 

Refri^eralio, ver-koudhcid ; item, 
koelrc. 

Rejri^eriJioria% Ref libera ntes herhr, 
v l.t- k oel e ]i d e k ruid en * 

Refugere, loe-keeren ; d^ con- 
tra i at-keerig zijn ; af-kecrcn ; 
refuseereu. 

Refugium, toe-keer ; toe-vlncht; 
toe-verlaet ; rugge ; achter-rugge ; 
recours. 

Refugium, Refugii locus, vlied- 
berg, vet. ft and. sluip-hol ; 









Reg 



— 20 



Reg 



Rkg 



— 2r — 



Reg 



sluipsel ; [d'onk, d'honk, vel 
'r honk, 1. R. Fide eliam, 
Latibulum, Rmceptus.] 

Rhi : ujx;ere, weder-schijnen, 
Refunto:re, ber-gieten ; ver- 
gieten ; vcr-siorten. 

Re) and ere impemm, rembu rseeren . 

Rcftt sin maris t ebbe. 

Refutare, weder- leggen ; 
wraeken, hall . .straifen ; repli- 
ceeren ; reprocheerai, 

Rcfu tabilis, wed er-1 egge ] i k . quod 
Ref atari nequit, on-wederleglik, 

Refutaih, wedcr-leggingc ; re- 
proclie. 

Regalltia, vulgi, kalissen- 
hout ; soet-hout. 

Regelare* dooden ; om-doo- 
den; ont-vricsen ; smelten als ijs ; 
ver-slaen; ont-lneten. (1) 

R eg en e k are, w e d e r-b a e re n , 

Regeneratio, weder-geboorte . 
Rkgere, stieren, stueren ; be- 
stieren, be~stueren; be-rechten, be- 
riehten ; bc-leiden eenen band el ; 
be-dillen, boll, be-schikken ; be- 
heeren ; regeeren ; meesieren ; re- 
gal eeren ; goeverneeren. 

Rectus , reclu, rlcht, rechtelik ; 
effen ; gelijk ; geraed, ger* sax. 
sicamb. strak. 

Rectus homo, oprecht ; conscien- 
tieux. 

Rectum, reeht; ge~recbtigheid. 

non Rectus } Recto contrarius, prater 
Rectum, on-recht; aver-recht; over- 
recht. 

Rectum facere, dresseeren. 

Rcctius, bat, ber. 

Rectangulns, rechr-hoekig. 

Recti, wel ; re dege; rectus, rechc t 
rechtelik ; recbteliken. 

Redd, Redd vid, strax. 

( 1 ) E ty m . O n t- laeien , v t h Laxan, 
dimUter&. dr Laxari, tiquefieri^ moUescew. 



RectS satis factum, wel van pas 
gedaen. 

Recti provenire, be-dijden, be- 
dljcn, be-dijgen ; wel slaen, mm 
Rede, t'on-rccin; em-rechtvaerdiglik, 

Rectio, Regimen, be-recht ; be- 
rechtingc; heftier; bc-schik; kure; 
regiment; gouvernement. 

Regiment um, vulgi, regiment 
van oorlogs-volk. 

Rector, stierdcr, stier-mau ; heei- 
^cber ; ;im \ regent ; rectoor ; 
superintendent, Rectrix, regente, 
gotivernante. 

Regula, rege> rije, rijge, riege, 
regel, rijche!> rijgel ; lijnej lijnie, 
lime. Regit he tine&ue instar, regel- 
wijs, 

Regula, am us sis, lijniael, liniael; 
recbt-scheid-rije ; recbt-snner, 

Regula angular is, angulas explo- 
j'aus, winkel-hnek ; winlcel-maete ; 
keper ? keeper; schrijf-baek. Regula 
instar format urn, kepcr-wijse. 

Regulars ubscuSjkhmmcikhmpi*; 
Lute ; rabac. 

Regula } vectis, regel, rijgel, 

Regula, maet-liOLit; niaet-stok. 

Regula, quad ran. 

Regula, scheene, spalke. 

Regit l^ pleuritides organoruin mu- 
sicoruni, Regula later ales qmr. impel ~ 
luvtur & reduc untu r ad obiuranda 
vel aperienda foramina, ge-luiden, 
registers, van de prggjen. 

J^^ u la ris, s n o e r - re c h t . 

Regularisj vulgi, Re^elier-monik, 

Rex, k n i ng . Sic d i c itur a 
konnen, id est, scire, quod rex 
vera magic d sclent id imbutus 
esse debeai . Cicero in Divirmt. 
inquit, Neminem a pud Persas 
Reg i fa s t ig io potirl, qui pri ii s 
magicam non pcrceperil scien- 
i iam . Plato in Alcibiade ; 
Imbuuntur Persarum regitm 



Jiiii mag id, ut ad mundane 
rcip. imaginem, suam & ipsi 
r c mp u b I ic a m a d mini st rare dls- 
irihuereque condi scant . Sic Ires 
illi re*cs qui Christo man era 
obtule t u n t , magi, sapient es t phi- 
1 so phi, & Te u f ante d I i n g u a 
koningen & wijst; dicuntur. Ant 
a konnen, id est, posse, poten- 
tem esse, pollere, si cut Laiini Prin- 
cipes potentes vacant Pot estates. 

Rex, beerscher, Domiuus. Si- 
cambri Re gem suam Basau sive 
Basanum soleni appellare, Anno, 
ut scribit Trit be mitts , ante- 
Christ u m n a t u m CCLXXXIIIL 
basan-got 3 id est, Domiuus Deus, 
&, Deus amicus, Beoftauav : hinc, 
baes, amicus, donrinus, patntus, 
Fenedorum autem & Hun nor urn 
Ungud Rex, Karl dicebatur, Io. 
Aventino. 

Rex, Regni heres, erf-konlng. 
elect us, gekoren koning. 

Regina, konlnginne. 

Regis ft lius aui nepos, komngsken. 

Regis, prtfsertim absent is locum er 
vicem gerens, vicar ins, on d cr-k n \ ng ; 
stad-houder des konings, 

Regis dignitas & imperiuni, ko- 
ningscbap, 

Regains, koningsken ; veurst, 
vorst; land-vogt; land- beer, lands- 
beer; prince, (fern, princesse ;) 
hertog ; graef, graeve, 

Regius, Regal is, Regificus, koning- 
lik; princeiik; reael, rcgncl. Regie, 
RfgijtMj Regal iter, Rcgio more, ko- 
ning liken; bccilik, beerliken; reae- 
lik, regaelik, 

Regia, Regis aula, hof; konings- 
hof; veursten-bof; veursten-huis ; 
palais. 

Regale nnmisma, reael, regael. 

Regalia ; festa Regalia ; Festum 



Regit m, koningen-dag ; dercbien- 

d;iL% 

Regal us, Regaliolus, avis, ko- 
ning^iken; tuin-koningsken ; netel- 
koningsken : avicula sic Ten to- 
il i c e d 1 c t a q n h d i n t e r u r ticas 
d urn 6 s que agat : & metaphor ice, 
Houtuncio impel iosus & arro^ans. 

Regains, serpens, basilisk ; kuk- 
ketrijs. 

Reg iu s morbu $, g e e f - s u c f u e , 

Regnum t iijk T koning-rijk ; ko- 
nin^-dam ; regiment, 

Regnttm kvredilarium, L-rf-kontng- 
rijk% quod elect tone acquirilur, elect "i- 
vum, keur-rijk. 

Regno exuere sive expel l ere, ont- 
rijken. 

Regna shier ea, cwlestia, hemel- 
rijk. 

Regnator, heerscliLt. 

Regia, Region is tract us, ouwc ; 
gouwe, vet, (Fide, Agek;) kmd- 
ouwe; ge-\voud, fland. Luid,land- 
schap ; land-streke; sireke ; kostc ; 
kuste; quarcicr; ge-weste; ge-bied; 
bc-beet, vei. gegene, ^^_v. sicamb, 
imrsse, vet. jtaud . a mark ; dis- 
trikt ; eontreie. 

Regio & natnra provinc'ne, ge- 
legenbeid des 1 an d sc Ii a p.s. 

Reglo pascals apta, laiid-Guwe- 

Regio vitifera, wijn-land, 

Regiones mariihthv, see-kosren ; 
see-kusten. 

Reg hues cadi ; Fide, Cmli Reg. 

Regio, c ivitat i s p r <?s e r t i m , a u t 
urbis, wijk ; bor., bojine, hoi. 
Regionis in urhe magister aut pre- 
fect u s, wijk-mcester ; b o n - m ee ster , 
hoL bluk-meester. 

Regit matim , w i j k -\vi j s . 

Regio n is hu itts, h t e r- 1 a n d s c b . 

Regionis tabula, desert ptio, land- 
kaerte. 

i Reghme, tegen-over; vcur-ovei. 



Rel 



— 22 — 



Rel 



e Regioue situs, tegen-ovcr gelegen. 

R eg iiRMi\ a it e , k e n en < 

Regestuai, terra regesta, strijk- 
beidde, /land* 

R EG I- STUM, VttlgO. 

Regis ru um ; mgesta* Registm, 
register : registers, 

Regis] ra re s vulgl } st e 1 1 c n t e 
boeke. 

REGLUTINARE, OIlt-tCiTCn; Ollt- 

lijmen. 

Rhgredj, weder-gaen ; weder- 
keeren. 

Regress us ^ weder-gang - weder- 
komstc. 

RhhostirEj ver-gelden; weder- 
gelderj. 

RbijcerEj ver-werpen ; ver- 
worpen; weg-werpen ; ver-stooten; 
ver-leggen ; weder-leggen ; ver- 
steken; ver-schuiven; ver-sebuppen; 
wraeken, hall. 

Reijcnlus, ver-stooteling ; ver- 

werpeling; werpeling, vet. uit- 

o o 

werpeling ; weg-werpeling ; weg- 
werperken, /land, weder-degig ; 
wrak, wrack, & sax. brak, de 
mercibus improbatis. 

Reiecttts ex in it a dignitatc, af- 
gesett van sijn ampc, [Reiectus, 
frnstra habitus homo; voti sui 
-non compos, qui vol is attsisquc 
excidit; repulsam passus, Sc-hafc- 
af, I. R : ] 

non Reijcieudus, on-wed erlegge- 
1 Ik _ 

ReijcuU res } merces, &c, id quod 
super est quando opt i nut mMM 
sunt, ver-Ies, ver-lesen good. 
Rejectamenta, weg-werpsel, 

Re iter A re, ber-gaen ; her- 
baelen, 

■Reitmm prius dicta, ber-seggen. 
RiiLAULj ver-vallen. 



Relampago, hi span , weer, 
weer-licht (i) ; bei-lidu. 

R el ax a R B f Relaxari, ve r- s I ; \ p - 
pen ; on t-sl a ppjsh ; a f-1 a e te n ; o n t- 
s pan nen ; scrijken ; relaxeeren. 

Relaxalio r ver-slapping ; ntstc, 
rouwCj raste ; ver-drag ; respijt, 
Rehixtitio animomm, recreate. 

Relegare, ber-senden ; ver- 
senden ; renvoieeren. 

Relegare in exUium ; exulem 
face re , ban n en ; ver-bannen ; nit- 
barmen; uir-seggen ; ver-senden ; 
cl-lcnjigeiij vet, 

Reiegari, geban n en wo rd e n . 
Re!egafus 7 ban link, & eupho- 
u'hv gratia, balling; ge-barmeii ; 
ve r - ba n n e n ; v c r -so n de n ; u i c-gese'g t * 
uit-laege, vet, 

Rclcgalio, baa ; balling-scbap ; 
ondcr-nchtej vet. uit-laegc ? vet. 
renvoi* 

RelegerEj bcr-lL's^n ; weder- 
leseii; ver-lcscn ; over-Iescn ; over- 
sion. 

Relkvare, ver-heffen ; relevec- 
ren : Releuare feud htm , ver-beffen 
het ken, 

Rclcvium } vuJgi, (Feudi vid') 
ver-lief ; ver-beffinge van kvti ; 
relcf. /^/t/^j Homtntj symbol um. 

Relevat n i n op u s, v ulgi, y e r-h e ve u 
werk, 

Reltgare, ver-banden ; ver- 
binden. 

Religare catena, vetererk 

Ri ! jf iga t us j v e r- bo n den , 

Rfligioj f c 1 1 r u p e 1 ; b e - k o m m e- 
firige des gemoeds, oft des gewisscs; 
conscienue. ReJigione impidiri ; J?d- 

(r) Hs, Vergissing v:ni Jtjn bewcrkLT : 
L.WcL3er,\veer-litln, Het £/; -j/i . g$eft enkel 
Wedcr-licbt, (onder de samenstelSin^en 
van W^der, Tern pus, ctftum) eu Heydmghe. 
Ook hiar Relampago, £en Spaartsch W, t 
zicK daar niirt vindcu* 



. 






Iti-:i. 



- 23 - 



Rem 



ligjosttur habere ; Rciigioncm ha he re 
vel adhibere ; Religioni habere rem 
it I ia until ; obstringi Rel ig hue, swae- 
riglieid ott consciencie maekei] in 
cetiigo saeke. 

Religio, Gods-dienst; God-vorch- 
tigbeid ; God-vrucbiigbcid ; Gods- 
dienstigbcid ; religie. 

Relight f Eccles i a s I i c i s , a c n - 
Jaclu; innigbcid ; devotie. 

Religio iiiniia, avcr-g^loove ; over- 
gel gov l 1 . 

Relighf va Ig i , g eestel i k b el d , 

ReligiasMSj scbrupuleus ; con- 
scientious. 

Religios u s T e c C I e s i a st ic i s t a e n - 
dacluig ; innig ; devoot, religieus ; 
rel ig: i o n i v t d / d e d it u s ; red ig i o - 
netn e<dcns. 

Rejig iosus, God-vorcbtig ; God- 
vmcbti^ : a vorcbten. vurcbren, 
vnicbiLNi, m est, titnere ; timeus \ 
Deuni) 8eotpof^ : & } God.s-dietiht5g ? 
Dtitm eolens. 

Religios us, vu!gi t geestelik. Re- 
itgiosi; g e e s t e 1 i k b e i d . 

Re lig iosi 1 , b e 1 1 ig I i k ; a e n - da c b t e 1 i k ; 
devotelik. 

Religionis omuls expers, god-loos. 
Relixere, ant-sroppen ; op- 
doen ; open doeiu 

Re! hare doll urn, sicken, ont- 
steken, bet vat. 

Rel lucre epistolani, op-brcken den 
brief. 

Ri-llxquere, laeten 3 laeten 
staen ; ver-laeten ; nae-laeten ; 
aclrter-laeten; ondur wegen laeten; 
vev- wa ei e n , v el. j I a n d . mi in e n ; 
op-gev^n ; ben-geven. 

Rel in qui, acbu'r-blijven. 

Relict us homo } ver-waeteti incn- 
sclie, vsj. 

Relic Ho, v e r w a e t , vet , fl a n d . 

Relit] tt us, overig ; over-bleveii; 
over-blijvende ; bleveltng. 



ReHquunt esse, ovt:ren ; over™ 
sciiieten ; overig zijn ; uver-bH]ven ; 
rest en ; restccrm. 

Reliqunnt facere, over- 1 a cten . 

Rel it} 1 1 a m f Rt 7 iq aa. Re h'q 1 1 h e , r v r 1 1 m , 
over-^but; uver-sebietscl ; uver- 
bH|fsel; over-blevelingen; ver-hlijt"; 
qtiak \ blevL-iing^n ; reste; surplus. 

Reliqunni comtnodl aut jrthtus ; 
iWiUtas reliqua, over-ba^ce. 

ReHquiu' el bo nan, oor-aete ; ur- 
ate ■ oor-ete. 

Reiiquuui viui, cetei^ir. an! ulte- 
y;u rel quex m&iSiiM ttut uuo-iii' 
veudlfftr, stLvrt. 

Reliquinr CtCii.e vei prauilij, releefj 
i'cIli, releve, relic 1 !. 

Reiiquitr sacr t r, beibgdum ; reli- 
quien. 

RellquLe nunbt, jelnds, &e. \^x- 
niaeninge van siekte, kortse, c c . 

Reliquit debitorum, q u t e $ Id f 
ad hue su pa su ut j over-blijvende 
schukl ; eetien itenu 

Re liq u a s ol verCj redt t it is nil ion ihus, 
cticn dp bL-'taelen. 

Reiiquarii ten ac liter zijn. 

Reliqitatio, Reliquttm non sola t um } 
ncbter-beid ; acbter-srel. 

Ri:lltcehe, schijncu ; ber-scbij- 
nen ; vveder-sebijuen ; ber-licluen ; 
vlikkeren, vlikken; glcissen, gleisen, 
galeisen. 

JIeluctari, werselen ; wor- 
sclen. 

Rhluekk, ont-panden ; lessen 
Ca{:m pand. 

Rem an here, keesen; knauwen; 
m or fen, nioffetcn ; eriken - er- 
kanwen ; ber-kotnven \ bcr-kuwen, 
bet-kauwen ; ber-knauwen, 

Remakeke, acluer-blijveo; res- 
ten, restceren, 

KemeMEj vveder-onvgaen ; aer- 
selen, aerselingen, erselen. 

Re /near t\ de marl, ebben. 






\ 



Rem 



- H — 



Rem 



Remedium , hoc re \ baete ; 
mecsterije ; niedicijncj ; re medic. 

Rem&tium ad hi here, fir re, boeten ; 
curceren ■ remedieeren. 

Rt i medium ponder is, v u Ig i ; V id c } 

/li,QUll'ONDIUM* 

Remktiri, ver-gclden; weder- 
gelden : proprii, weder-meten. 

RemimscIj er-inneren ; g£- 
denken, 

Rkmittere, her-senden ; we- 
der-senden ; renvoieeren. 

Reniiiterc, nae-laeren; toe-laeten; 
strijken ; ver*slappen ; a in- span n en; 
relax ee re n ; ver-lacten. 

Remit tire a nimunu v e r-m aek en . 

Rcmitlere, illiquid vid f quod 
debetur, toe-geven; toe-laeten; ver- 
tijden, ver-tijen ; lam en ; qui) ten ; 
qnijt-schelden ; re goede geven, 
laeten, Remis sus, ge-queten. 

Remit tere t ut pamam > &c. ver- 
geven ; genaede doen; remis geven; 
ont-slaeii. Rtmissor, ver-gever. 

quod non Remit I it tt^on-vergevelik. 

Remissus, slack, slnik ; fiauw ; 
slap (qu^stus frigct, laeet, de ne- 
ringe is slap;) geslapt ; on-stijf; 
weder-laetig, vet , hin-laetig, hen- 
laetig, tf<';\ ^f.v. /W*. leusig, 
losig ; locsig, luisig, sax. Remissus 
homo, vlokkaerd. 

Rcmissa puella, swelte. 

Remiss urn esse, ver-flauwen ; flau- 
wen . 

RemissJ, slap pel ik ; flauwelik ; 
latninelikj langsacmlik. 

Remissius tract arc negotinm, slap? 
pelik te werke gaen. 

Remission ver-sendinge ; renvoi, 

Remissw, slaekinge ; vcr-laet ; 
ver-laetenisse; ruste, rnste, rouwe. 
Remissio dc summd t al-slag ; rabaL 
Remiss to a mini t lavemsse, laeffe- 
nissc; lavingc; ver-maek; recreatie, 
Remissio (ut apud Ecclesi- 



aslicos) af-Iaet ; om-slag ; remis ; 
ver-gevinge, ver-giffenLsse; ver-gif, 
vet. pardon, perdon, Remissionan 
dare, remis geven, 

Remoliri, ver-porren. 
Remollire, vcr-saecluen; ver- 
nier wen. 

Rcmollire, & s Remolliri, Remol- 
lescere, ver-taeren, sax. jris, 

Remorare, Remorari, hinde- 
ren ; ver-hinderen ; ver-a clue ten ; 
achter-stellen ; achter-houden ; be- 
komnicren ; letter* ; be-letten ; 
SC lumen ; op-houden ; tegen-hau- 
den; suimen, vet . meeren, macren, 
marren, merren. 

Remora, be-let, be-letsel ; ver- 
achteringe ; acbter-stel ; be-komme- 
ringe ; bekommernisse ; hinder, 
hindemisse ; gljle, vet, [land. 
Remoniy piscis, scbip- bonder. 
REMORDEKiijhcr-knagen^oieiij 
soar en, senren : ea cuta me ranor- 
dtf t dat soret aft .seurt mij. 
Remorsus, her-ktiaginge. 

RemoverEj weg daen ; ont- 
setten \ ver-seucn \ ver-scellen ; ver- 
schuiveti, 

Removere clam de medio, ont- 
steken ; ver-steken. 

Removere magisiraiu, senaiu } &e. 
af-setteiij af-stellen, van sijn ampt. 

Remotes j verre, verdc ; wijt ; 
on-nae bij. 

Remote on-nae ; on-naer. 

Remugire, galmen ; wcJlt- 
slag geven* 

Remumerake, Remuuerari, ver- 
gelden ; weder-gelden ; weder- 
loonen ; recompenseeren, 
mm Remuneralus, on-geloont. 
Remuneraiio, tegen-gacve; tegen- 
gihe ; tegen-sehenk ; weder-loon ; 
recompense, 

Remus, tons a, riem, roede^ 



Ri;x — 2 

roeder ; sehip-rieni ; scbip-roede, 

Remi stvuppus, slrophus : ride, 
Struppus. 

Rani exuenw 6 laii&r pars, blad 
van de rlemen. 

iu mis em it lendi V feu ami nn in Inlc- 
ribus iiaviSj columbaria , roeder- 
gaeten in ''t schip. 

Remigare-; Remnm agerf, impelh're; 
Rends iucttmhere, roeien oft roc den 
het scbip ; riemen. 

Remos inhibere } strktgem ; vehe- 
ment ion • t imigi 1 1 i- tim ?$ '$ f tit i mn 
ad pupptm convert ere, strijken de 
riemc]). 

Remos deter^cre, defringcre , in 
concursu nnvium immiuuere (t), 
breken de riemen. 

ad Remnm dare ; Remo piMim 
tri remis ajjigeri, op dc galeie suuen./ 

Remcx, riemer ; roeier ; ri em- 
trek ker ; roller ; raeier-kneclH ; 
slave, vet. sax. maet, maetken ; 
booES-geselle, Remiges crgastnittrij ; 
ad Remos damnati, galei-boeve. 

Rent ex calicuut, bank-geselle ; 
bank-boeve, 

Remignm sedilia, iuga f docbten ; 
d o.st en ; roeder-banken. 

Renin lens, liehcer ; schip-boot. 
Sat propria, Remitlcus, funis quo 
religata maior intvis mi nor cm 
sequiSur remis actam f voer-kabel; 
VLiir-kabel (3); trek-kabel ; takel, 
tak k el , $ a x . iros , t ross e , s , / v . 
RemuliO traherc : Rtinii>nndt> nnvem 
gmndem i mipkn irahere, togen ; 
boech-secrden » boeebt-seerden, bug- 
s.; g 1 -.1 en ; re t n tp Is i i ni d ad rem 
nuniieam ah oh see a is nan (is 
■ led. 

Run, Re nes, Renunculits, mere; 
nier.n : nlerken, 



/:' tyift , Camminviere (in n*\ breken), 
{ 3 E t y m . V uyr- ka b tl /'voer-ka bel , bat I. 

j. ir....k-kabL-L Rt'tnti!, 



— Rev 

RcHitm ttdeps, nier-bedde. 
Rmtffl) nfjectus, nier-vvee, 

Ri^xascj, her-borcn word en ; 

be-qnikken \ ver-qnikken ; vcr- 
quikkeren ; ver-queikeu ; ver- 
prenlen, j laud. 

Re i ta fits, her-boren ; weder-ge- 
boiL'ii. 

Ram>i\'uti<!, weder-geboorte, 
R E n >■: g .\ K e , a [ - s e g g e n . 
RExmf : .KE, greniken, grenigen; 
grencil ; grijnen ; griiil^elen, gre.~ 
ineelen 3 fland. ^inniken ; mon- 
kelroien. 

Kt;xiTi 3 weder-staen • werselcn; 
worselcn. 

i\. ■•.■:. v iu , USi weder-stand. 

Re nova ke 3 ver-nienwen ; ver- 
frisehen ; ve reverse ben. 

Re nova re fn'caudo. op-haelen. 
Raiovare ludum, ber-spelen. 
Renovate rem vdnstam : Vetera 
/ it. tit] a a m ue>va c r ha! us fctilporfy 
facers, ver-tijd-baeren. 

Kixl-eril, al-seggen ; ont-.seg- 
gen; weigeren; wei^erieeken doen; 
ver-saeken, Reuuere signo capitis 
nut aiio nn!ti, scbudden het hoc id. 
Rctudus, capitis si gaum quo 
npulsa vel negalio sigmfica- 
tnr t weiger-ieeken. 

Rekumeraril, ber-telk'il. 
Ki;nunciark, onc-bieden; over- 
dragen ; rapport dnen, 

i\>:nu)icinrc t ittri & act ion i, nit- 
gftefi ; ver^tijden ; ver-tijen, ver- 
rijgeu; vertiehien, i,f\>tio; renon- 
cieeren, 

Reuunciiiew op-seg^en ; atseggfth-; 

"i.i-^-u:.;en ; vcr-sacken ; al^gaen ; 

af-staen ; ont-waereti, ml, Vei- 

tijen, ver-iijden, ver-tijgen. 

Re 1 1 u mid i 01 m , rap p o r t e n r t 

Rcimnciatii*, wete; relaes; rapport. 

Ri;rAt,i:s, Repast! urn, (pra-- 

c i p n e i n v e s t i b n I i s te di urn ) 



Rep 



— 26 — 



Rep 



vclccn ; onder-deure; lu'k ; grende) ; 
bunt; wervel; worvd; baere,baLTe; 
riege, rijcbel, rijgel, richel ; schran- 
ke ■ schof; kier |de tleur staec op 
dtc Uer, L R,] nine id e, almeie, 
almei-boom, bamele, hamelde, 
hamei-boom. 

Repawn htm, stal-boom ; stakstaek, 
ffipttg&tyffi pQstittiM mi as! $ t bre- 
me, bremse, braemse. 

Repawn! tun versatile, balie ; balie- 
boom ; boom ; draei-boom ; slag- 

bGOiTL 

Kepagultwi Mavis, pols, 
R ] iv an g ji l< e , p 1 a n tc n . 
Rti^M&, ver-maeke'n ; yer- 
nieuwen ; reken ; op-recbten; repa- 
reeren ; ver-ketelboeten, ins lav 
fahri lurarii. 

Rcjuu tMJiSj ver-maekelik. 
non Re pa nit us, on-gerek[ ; ont- 
rekt. 

Rcparalio, ver-maek; ver-maeksel; 
reke ; re parade ; reeouvremenr. 
Refarcere, spaeren. 
Repasckre, peLsteren, pesteren, 
Repastinare, hcr-spacden; her- 
spittcn. 

Reikis! inare agrum, braeken den 
akker, 

Repkdare, aerselen ; aerselin- 
gen; erselen; achter-waens wijken; 
w edor-om gsferi. 

Rkpkllere, drij ven ; at-drijven ; 
ver-diijven; ver-stooien; weg-jagen; 
vcr-scluiiven; schuppen; ver-sicken; 
wraeken, hall. botten, op-batten, 
(his p. botar) sctuuterij af-slaen, 
ui it turn, den slag, 

Re pell ere -more gladiator do, af- 
sc her men, 

Repalsare, tegen-slaen ; tegen- 
Mnoten. 

Repuhus, ver-schoven ; geschm, 
geschutret. 



Repulsus? us, tegen-stoot ; weder- 
s too 1 ; bor j b 1 tc , gal L boutec . 

Rep&lMj aMIag ; weigeringe ; 
wraeke, vet. boll. 

Repu !sa m pa ss us, loeti . 

Repen der E j Repc 1 1 sa re , ve r- 
gelden ; weder-gelden ; verscbulden, 
vet. ver-gutsen, vet. compensee- 
ren ; recompensceren. 

KEPESfrfej Repeal! 11b, on-ver- 
siens; on-veiirsicns ; un-versienlik ; 
sclrieliken;saen; battel Ink-s 3 (UaliSy 
it hot to:) sLibuclik. 

Repeal inns, schielik ; battel ink ; 
gai, gaiclij gatcblik, sieamh. 
subijr. 

Repercitthkk, weder-sLk-ii ; 
tcgen-slaen ; roucn-stooten. 

Riperetissio, Repereussas, usj we- 
der-blag; te^cn-slag ; tegen-stoot. 

Rhpere, Reptare, kruifun ; 
kriepeu, k re pen, Jrif* hoIL slei- 
ken ; sloe pen, sUiipai ; sleipeiij 
slepen. 

Repiare sarsuui, klaveren, kla- 
feren. 

Repiando evadcrc, ver-kruipen. 

.Rep! He animal, kruipende dier, 
Reperire, viiiden, vinnen ; 
bc-vniden, 

Repcrlus, gevonden. Reperiilius, 
von deling* 

Repc 'ii on urn,, vtt Ig i, hiventaris 
van gocden, 

RepeterEj weder-eisschen ; 
weder-om bc-ge^ren. 

Repetere, (ut prii'ts dtila,) ber- 
seggen; weder-seggeri ; repllceeren. 

Repei kre 3 ber-baelen, ver-baelen ; 
ber-nemen. 

Rr pet ere, her-gaen ; weder-om 
gaen. 

Repel it io t wcder-iiael ; ver4iaeK 

Rrpt'tttit) violent a, represalie. 

Repditio lusns t revenge ? rcvange. 



Rep — . 

Rtpelitio, reditj q. redicttun ; 

replljke. 

Repel and fe, a mm, cancussie, 
RepignerarEj ont-panden; los- 
sen den pand. 

Repu:re, vollen, vullen ; ver- 
vullen ; schoppeu, vet * 

Rep! ere nil n in t n , v e r -s t i k k c n . 

Rep! el us } voL 

R]-:plk ark, op-slacn; 0111-slaen; 
slooven; ont-vouden; lur-vouden; 
r e p ] i cee re 1 1 . itrpUca re Jiianiea a, o p- 
slacn, om-slaen, op-stroopen, dc 
mo Li wen. 

Repiteari, oin-gaen, 

Replicatio, oi 11- slag; si oof, slouve, 
shiive ; replijke ; rcvolurie. 

Replumbare, ont-icoten ; ont- 
soudecreih 

Repomere, her-setten ; Iki- 
stellen \ redre^seeren, 

Reponere, wedeMeggen. 

Reponere, weg-Ieggen ; op-doe n ; 
op-slniten ; houdeiij hand en ; be- 
wacren. 

Reposilorinnr, scbap; scbap-racd^, 
scbap-reede ; rccb[-bankc ; redit- 
nfel ; budet ; trcsoor, tricsoor ; 
drt-ssoor ; kredense 3 kredeJis-discli. 
Report a re, weder-bren gen ; 
wedurom brengen ; wedcr-dtMe^en ; 
\vodL j roni draegen ; over-draegen ; 
be-draegen ; ge-draegen ; rappor- 
reeren. 

Repartatia, be-dra ? ^ ; rapport- 
JIepO?cere, weder-ei.s.s^hL'n ; 
wederom begeeren, 

Repotia, weder-niacltijd; n.ie- 
feeste: Itt tj3$a t ^ffiopra qptpa (1); 
nae-bruiloft ; wedt;r-bruiIolt ; , 
v i v 1 u m q nod post r Id ie it up I ; , 1 - 
r u m a pad nova m m a r it u m ft t ; 
keer-w^er^ q. d. kfeer-weder. 



(i) Hs. L. tV//3S«. en ptdhipTus. 



— Rep 

Rejhitia t kinder- ma el ; kandeel- 
feestc, J hunt . 

Repot i a eeh\bra)\\ op-drinken de 
brnilott- 

Ki.iiM-iiEXDERE, be-gi'ijpen ; 
ver-grijpen, 

Rep}\theudere f ca ^tigare verbis, 
be-rispen * be-respen ; vci-spreken ; 
stra ilen; graven, met woorden ; 
be-spnuen ; denr-haeJen ; deur- 
nenien ; over^gaen iL-m;nulen ; bc- 
snanen ; schimpen ; kalangieren 3 
kalL-iu;iercn, ve! . [land. &sei£fetl- 

Rcpr.rheuik're aeriter, over-baebn; 
sehelden. 

Rt pti cmttst > r, fa e Hi all >/ ue 1 n 
repr^e hen dens ant vit ttpcrans f 
be-^rijpelik, be-gri]pacbtig ; be- 
gril|xr.; be-rispei\ 

Repndwusios be-grijp ; wijte. 
Rji^^esalia, vulgi, represa^ 
lien. 

REPRasKNrAKR, veur den dag 
brengen ; offeren. 

Represent are peeu uiam ; p r tc m a u u 
pe \ a i . f / 1 1 ni da r e , ver- 1 eggen ; v $tr 
scbieten, oft venr-scliietcn, bet 
geld ; avaneecrcn bet geld ; consi- 
gneeien. 

Repra'seaiatio ; peeunia Repr it -:e>!- 
tat\t. ver-leg ; ver-scboicn geld. 

Repnrseutttre, represcnteeren, A J f- 
pra'.seuhttto in eo^uaiiotte, represcn- 
Tatiu ; plaet.s-vol[in^e } (jrolio; & 
sic poisit diei, placts-vollen, id 
?;&■(:■; !\ej}r<rM'?a >r-\ 

Repiumkke, weeren, wciren, 
weren, p a. wetter en; ge-weercn; 
swi^h'ten ; stilkn ; be-dwinuen. 

Reproiiare, lastL-rcn ; LLlucren, 
vet. ver-leg gen ; wcder-leggen ; 
ver-steken; schelden ; ont-proeven, 
vet . 

Rij-^ROMirrHRE, toc-seggen ; 
ver-hceten, s. s. jris, 

KwUfESCEp, ver-jongen. 



RliQ 



— 2:3 — 



Rks 



Ri-.H-'diake, ver-siooten ; ver- 
steken ; wedcr- legmen, 

Repmliatus, ut procus vepulsnm 
pass us, &t * locn. 

Rrpt{Ji\tliOi ver-1 acting, met dc 
voet sunning, G ratio. 

Repndinm, Repudij libel 7 us > sclicid- 
brtef- 

Rrn-Ki!.\sci;nK t va-kindsdien; 
kindsdi warden. 

Rhpugnark, wedtff'^taen ; we- 
Jur-sp;tnrii--n ; tegen-strij Jen ; we- 
dcr-streven ; tegen-streven ; t$jji n- 
strubbcleii ; resisteeren ; anm\m- 
eeron. 

Repugnant ; Repugnax\ weder- 
spanni^; regen-strijdtg ; tegen, tifHr 
pi idler ; tegen ~sp;mnig ; weder- 
werig ; weder-strevig. 

Re pug nautia, t ego 1 1 -si r i j d ; w e d c r- 
spannigheid ; wcrselingc ; weder- 
werk, tv/ . vesi-sEctuic, 

Ri-fullui.arh, (ut v itinera 
sane! nival a) op-breken, 
Replrgare, her-suiverem 
Repurgare, ffilj argeatuiu, &t\ 
raffineercn ; aillneeren, 

Reputare, aditen ; me i nun, 
meenen ; ver-meincn ; gissen ; b.e- 
vroeden ; waenen ; ver-waenen ; 
over- poms en ; over-den ken, 

Rcputnre aprni sp, ver-sinnen; be- 
denken. 

Repntatits, ver-meinc 
Reputath\ val^i, ndusaemheid. 
Repatare, re ken en. 
Reputare de $ annua, af-rekenen ; 
af-kortcn. 

Reqjuies, tmtt} raste ; rouvve ; 
pause, poose. 
* Rgq u iesce F$ t t uste n ; r e u w e n - 
Retjuiescere j b niek-1 igge n , J f £ / / h r 
pr&p.mi it a wis. alter nis cess an- 
■ u s . 

REauiRERE, soeken ; her-soe- 
ken ; ver-saeken ; aen-sooken j 



eisschfti ; heissdicn ; ver-esssdien ; 
voorderen ; maciien. 
Req uisii io, be-g eerie. 
Request a, vnlgi, request dvijl ; 
hensdi versoek, Grotto; ver-soek- 
brid. 

Rei/uisilio, Pet ilia inridiea, op- 
spraeke, 1 1 ratio. 

KAjuisita nature* nood-dLirft, 
nood-durstj nood-dorst, fiand. 
Sed vul go, Reauisita nutans. g£~ 
voeg, &c. 

Rem, meinen ; meenen; din- 
ken, denkeu, dijnkcn, vci. 

Ratus 7 \v\s; ge-wks ; g.e-\v rig j 
vast ; fix ; bondig, 

Ratum esse, ntede, stad, grijpen; 

t$n Rntus, van uii-wetrdc. 

Rut If? rare, Ralum redtlae, farnr, 

bL-vescen ; be-vesti^Lii ; v.sst iiKie- 

ken ; waer mneken ; ge-^aerigon ; 

be-wiierigen ; goed doen ; homolo- 

geeren ; emologeeren ; ratiiiceercn . 

Ratum habere, toe-^taen; houdtm 

van wnerdeu ; veur goed bouden \ 

gesudigen, Grotio; Ltdvoucercn, 

:ulvoioeren ; nuifieecren. 

Rati habiiio^ aggreatie; ratificatie; 
rtdvoiemeiH. 

Rata pars, pernio, portio, rate ; 
aen-pnert ; uen-deel. pro Rata; pro 
Rata parte : pro porliotie ; bobito 
ratione proport ion? s ; vttlgo, ad 
iVqnipoUenlinm, nae rate ; nae 
Luiveniint; naer gclandc. 

Rhs, s^pke; {Si res fMtj sil, ut 
id fereris ; si rrs si! ut hi Jaeiasj 
%)el } si id hreris, :.i (d hicias. is \ 
saeke dar gij dit doot;) dink, ding; 
dijftkj vci* 

Res t goed s bebbin^e, Res, in 
plural i : , kateilcn, knteelen.., flaiuL 
AVjj ban del; handclinge; faciendc, 
iv,--! ge-VLiord, ge-veeid. 
Rcs } stand. 
Res> expL-riciitic ; cundni^. 



— 2 9 — 



Rks 



,* 



Res f pro lite a pad j. C. ut 
a pad nos ding, sire gc-ding; ittt, 
Reat iimiilere, est , Litem amittere, 
litem per d ere } causa eadere, *c ggcliiag 
vcrlie.sen. 

Res divirta, saera t dfien-st inde 
kerke ; irods-dicnst ; inisse ; beilig- 
dtHii. 

^/^WiV^^tr-moiiiU'^c-nieei!!-. ; 
i^e-mein ; ^e-mein besie ; ge-mcin 
snekc- repubbjke. MdptMkti shttm s 
hnds -stand, Gratia; M$p8W?$i && 
tat! proviariiC eotnmuae, ^.uerab:, 
] ;i n'd- g c m e i r i , f i /■ ■ l i / io , Reipiibiicj: 
dejensio, I ■ i luI - w e C r, G r o / i o . ^v'- 
pubihv administra I io, b c-d i e n i 1 1 Lt c 
\aiide gemeen suckL' ; orticle. 

AV.f ^-'a, Rei exit us, eiTecL ; nii- 
komsie van dc saekc\ finis f dernrsns, 
be- loop, 

Reapse, Re. ipsa, Revera, dacdeiik ; 
waerlik; waerachnj.;lik; veur-waur; 
r e ee 1 i k - Rt ' ipsa sen! i \ r , Reve i a expe r ir i , 
iie^vaer worde]v. Reipsa fiWbar& } 
iijllijk be-wijsen. 

ad Rent, to prupoo.ste. ad Rem 
perlinere, [nee re, tc ps komen ; 
dienen tot de sat'ke. ob Rem banc, 
bier-om ; bier deur. extra Rem 
;n, impertinent, abs Re, ver- 
sevens:; ver-^eels. Rent aeu tangere; 
i R*m ipsam divinare : nihil <fite aher- 
. in\ inist op \ hoofd g^-r;Kkcn. 
Kent aperire, cxplieote^ expinnare, 
aL-n-dienef] ; in dc s;ieke di cnen. 
Rem pentgere, ahsuivere } expedir^ 
een saeke al'-niL'tiiK'n. m Rent pre- 
sent mi venire, .op den ocJgen-sclnjn 

%m* (i) 

Res htchoaiUj acn-^Iag. 

Res tua a^ilii) ; dc. tuo certatur f 
het gelt u. 

Res dottiest tea, dink, &mg. s dijnk, 
vet. Res fatnilinrit, menagie ; meu- 

■■ i ■■ El} m . -. i-i ■ 



boletK Rei lamiiiaris conditio, veur- 
raed ; veur-aer. 

Res rouge neres, t visdem getiei is , 
a-ntnties ; specie vel uafnrd inter se 
eauicuieutes, gade ; gadihge ; sorte- 

%s 'mriiitp in nnum cone 'r:\tt.r, 
, niiis Ifryano* 

Res ha'rediiaeia, erf-goed : rcficta 
a pi i rent i has ant propingnis, vcr- 
:acrvL-;si-. ■■■■ 

Res soli, siahili-*, $cs immobile';, 
lig^cndu goed ; on-rocrlik good ; 
ontilbaer Lioed, G ratio. 

Res mobiles, vaereiide lurvo ; 
fLu::vndo goedcri'ti ; nlbaurc gmc- 
deiL-n, Grotio. 

Res;;est,e, genten ; i;e-schicJenh:^. 

R^'seeaad.r, pio^vt .e, vcur- s]>ocd. 
BUS nttoersa^ cautrarbc, a!ilieta\ tvgm- 
spoed; wedor-siiood ; oivgelnk; on- 
gevaL 

R^ IMgiti&i di^--taclige sicken, 
Grotio * 

Res iudiealit, ge-wij^dc. 

Res i! legit i ma, on-wcUe, on^wet, 

mi - 

fifes expedite! it : ad expeditiatiew 

hellicnni neectsaiin' : fide, HoJJtSJJ 
svmi'olunh 

R$s pwciasa, mMi^ d griidfo nb<- 
WW$ t juweel, jouweel ; joie, vet, 

Re> gravis, anlua, seria, magui 
moments', onist ; be lang ; trdlelike 
suekc ; f-aeke van gewichte ; s.ul.e 
van irn port :ht lie. 

tfo paevi viihris, hi:>da, niBli, 
leu re ; lorerije ; stronc saefce ; 
strnnt-VL'cie \ scbiji-v<?ui\'. 

Res puenlis, kinder-N]iol"dingen ; 
kinder-work. 

Res itulta & inept a, sots voerc ; 
Re j indicra, toe a laris, iocitJa ria } 
kluchte ; guichebijo; gnicheling^ 

Res profifsa, Res $fo* peofundHur 
& dilapidate, quist-gold. 



t 



Res 



— 30 — 



Res 



Rerum opifex, patens, crmirix, 
natuere, 

Rerum pot hi t de over-hand heb- 
ben ; regiment hebben. 

ad Rem altentus, vroed ; vroed- 
saeni ; gauw ; sen nig ; sirinig. 

Rebus suis caver e, ver-sekeren 
sijn saeke. 

Rem facer e, augere; mullam eoacer- 
vare, winnen ; be~dijden, be-dijen, 
be-dijgen; be-kiijven; rijken; w'el- 
gedoen ; wel maeken ; conques- 
teeren. 

Rem august am habere, Re tenui 
esse. Res suas Unuiter agere, po'Kw % 
fiojiK TTpuTTetVt nauw staen ; nauw 
steken ; sukkeien, gall, vhlter. 

Rem vcueream exercere r vocheJen, 
vogelcn : ah avium s a lac it ate 
inetaph or d sum-Id. 

Resarcire, vcr-maeken ; her- 
naeien ; lappen ; trodden ; op- 
rechten ; repareeren. 

Resarcltus, gelapt. 

Resarriere (i), her-wieden, 
Rescixdere, her-snijden. 

Reset miere ; it ri turn, vanum, 
& nullius moment i facer e, 
casseeren, ut, Testamenium, &c. 

Reset n dere e m Hon em , i n - b re k e n , 
in-worpen, den koop. 

Rescire, Resciscere, ver-nemen. 

Resriri, uit-komen. 

Rescribere, her-scbrijven ; 
over-schrijven ; tegen-schrijven ; 
weder-schrijven. 

Rescripturn, over-schrift. 

ResecarEj kappen ; hakken ; 
af-snijden; ver-snijden; op-snijden; 
schrooden; schroien ; be-schroien ; 
uf-houwen- af-korcen; op-schorpen. 

Resecare ktu, pikken, bikken, 

Resecare for piculd, knippen ; snip- 



fi) Hs. Etym. resarrire, 



pen ; snipperen; slibberen (i), slip- 
pers n ; snutreren (2}. 

Resect us, ge-schroic. 

Resecaior, schrooder, schroier, 

Resegmea, Rescgmimi, snijdsel • 
be-snijdsel ; af-snijdsel ; af-snij de- 
ling ; korrsel; af-kortsel; schroode, 
scbroie, schroodsel, schroodelink, 
schroielink; snippering, fe. Fide 
eti am, Segmenta* 

Resegmina unguium, &r> nagel- 
kortsel ; nagel-knipsel. 

Resegmen prtecidaneum, monster ; 
roon-stuk ; proef-smk ; schampe- 
lioen, galL eschantilhm, g, exem- 
pelion* 

Resect lo, sc h r o o d i n g e . 

Rkserare, onc-slulten; openen; 
op-doen ; open doen, 

Reserere, her-pknten ; her- 
sacien, 

Reservare, be-waeren; achter- 
waercn ; uit-houden ; reserveeren, 
K i-:sHS^ Fide, Resjdeke. 
Residere, sittcn ; neder-sitten ; 
hiikken; gelegen zijn. Vmius resedit, 
eoneid.it } consopitns est^ de wind is 
gelegen. 

Rests, ledig; traeg; hukker; asch- 
vijstet; 

Reses, stel, vet. t] . d\ stiL 

Residuus, overi^ ; over-bleven. 
Residuum esse, overig zijn ; rescen a 
resteeren. 

Residuum, reste. 

Reside re, sink en ; neder-sin- 
ken T : stgpe etiam pro Residere. 

(1) Eene misgTeep van den bewerker 
des Etym. : chariti staat : Slipperen. j, 
Slibberen. & Snipperen, Slibberea had 
ah go geen&zins de beteekenis v:in fiepfor*, 
maar Slipperen wns een dubbelvorm &n 
van Slibberen uiiglijden ^n v:in Snipperen 
knippen. 

(2) Etym. Smmeren. /land. j. Snip- 
peren. Snutrerlingh, jland, j, Snipper- 
]ingh. 



t 



Resign a re, ont-scgelen. Resi- 
gnare lit eras, om-scgelcn, op-doen, 
op-brekcn 3 den brief. 

Rmgnare, op-druegen ; resigtiee- 
ren , 

Resilire, weder-springen ; but- 
ten ; op-bctten ; tei;en-botten ; 
stuiren, ho!L fris. Fide etiam, 
Resultare. 

Result us, bot ; weder-sprong. 
Resimus, brak-r.euiig ; stuive, 
sniive neuse, a ax. 

Resin a, Resina llquida, liars, 
litis, harts, hersr, harst ; boom- 
wachs, vM-* klubber, klebber, 
klibber. 

Resiud !aricemi 7 laricina, larigna; 
item f tarebenthina, termentijn ; tor- 
pen tijn. Resiua abiegua, venect^cliLTi 
termentijn. 

Resina cohere! a, pellucid a ; imtar 
spcculi pcUucens, spUudescens, spie- 
gel-hars. 

Res In a le n t isei rut, m as t i k , 

Resinifera arbor, sen, Resinant 
exudans, liars-boom. 

Reshws u s, h a rs -a c ii tig. 

Resjpere, smaeken ergens nae, 
(Sapere, resipere fumum, stnackcEi 
nae den rook-) nae-smnek hebben, 

ReslpiscerCj b e-k e r e n . 
Resistere, stille sta-en. 

Resist ere, wederen ; weeren ; we- 
der-staen j weder-houden ; tegen- 
hoLiden ; tegen-staen ; tegeivkanten ; 
tcgen-strijden ; resisteeren . 

Resist cutia, \veder-st;md ; tegen- 
weer ; ge-moet; resistentie, 

Resolvhre, ont-binden ; ont- 
lossen ; ont-iiechcen ; op-doen ; open 
doen ; resolveeren. 

Resolve re giacieju, ont-dooden ; 
dooden . Resolvi calore. 

Resoluto & fluxo cor pore homo, 
vlokkaert. 



3i — 



Resolutio nervorum* lamheid; lam- 
mi gheid. 

Resonare, klinken^ kiingen; 
weder-toonen ; weder-slag geven ; 
galinen ; Iielmen, vet. jlnnd. 
wcLler-galmen ; weder-klinken ; 
dunen; dennen; dnenen; bomniLii; 
bcMiibanimcn ; (ItaL rlbombar.) 
kleppen, klippen ; schaetcren ; schet- 
teren \ klettereiK 

Resonan tintinnabuiis, beiuerdeiu 

Rt x souu s, Rest u 1 a us, wcder-kl i n- 
keruk'. 

Re.soua vox, Re urn us sou us, we- 
dtT-toan. 

Kesortjri, rusorteemi . 

Resort itlo f Resort it urn , v u Ig I , 
resort van recht. 

Rj-speugere, be-sprengen, be- 
sprenkelen, 

Rhspicere, aen-schou wen .; acn- 
scbouw ncmen ; opsien; oni^ien; 
toe-Men ; uu-sidu hebbeiK 

Rcspicere in al!um, nver-si^n, 
Respiciens obliquatis oculis in alt urn, 
nvcr-sienig ; over-sicbti^ : Vide, 
Hvperops. 

Respect us, us, aen-schou \v ; t^p- 
slag, holL aclue ; toe-sic ht ; uni- 
sicht ; op-sicht ; in-sicht \ het acn- 
sien ] respect ; regard. 

Resplrare, her-ademen ; ver- 
ademen ; ver-haelen den aessem ; 
snakken, snikken ; snoeven, snni- 
yen, snorTen : hausilm avideque ebi- 
bere, nee inter bi bend urn respirare, 
sonder snoeven uit-drinken. 

Respirarc, ver-pooscn; pauseercn, 
q* interquieseere : 6% Respirutio, 
pause, poose; ver-poosinge, hint 

Respirandi spalium, resptjt : unde 
Liter ie qua* debitor ibus conceduntur 
reqiiietls seu respirationis it solutkme, 
respijt-brieven, bricven van uit-stel, 
Groilo. 



Res — 3 

Respiralus, us* ResptmHo., adeni- 
uic.ht ; sunk ; Miik ; sjjflfijsvfr 

Resi'LENDERE, her-schijnL'ii ; 
wed^x-scliljnen ; bllkken, bidden. 

Resplendent, heider, ger. sax. 
sicamb . 

Ki--M j qhdi£RE, and-woordeii ; 
be-and-woorden ; vei-and-woorden ■ 
weder-taelen ; be-$cheeden, vcf * 
be-sclieed daeii oft geven. 

Respondent quwstiaui, ge-raeden ; 
raeden. 

Res ponder e, af-spreken , 

Respaudere, be -qua em z\]n ] pas- 
sen ; o v e r-ee n k c ) m e n ; a cc o rd e e re n ; 
co iTCspondeeren, Rcspousus, pas, 
pas.se ; respond en tic ; cor respon- 
dent 1L\ 

Respondens, tegen-over pl'^gef ■, 

Responsutn, Respousio, am-woord, 
ant-woarde, q. andcr \voord 3 tf//W 
verbum f alius sermo ; weder-tacle ; 
weder-rede, vet. be-scbeed. 

Res pan sum marginale, sim dimis- 
sorium, a postal urn f aposulle. 

Responsio aclot is ad exccpiionem rei, 
replijke, 

Responsum divinum, gods-raed ; 
god s-sp rack ; profetije. Responsum 
deorum, in-spraeke der goden. 

Respuere, ver-spouwen ; ver- 
werpeti> ver-worpeu ; ver-steken ; 
ver-foeien. 

Restagnare, over-loopen ; 
over-vloeden. 

Restaee, over-blijveii; resten; 
resteeren. 

Restaur are, her-maeken; ver- 
maeken ; ver-stellen ; op-rechten ; 
ver-vmschen ; ver-nieuwen, 

Restaurare ac sarcire ruinosa & 
in fir ma, onder-houden : ut domum, 
ccn bins van dak ende wande 
onderhouden. 

Reslauratus, gerekt, gereket. 



— m 

RrstauratuK vcr-mack ; vcr- 
maeksel. 

Ki-:nt(nguekf., lesschen ; ait- 
lesschen ; stremmen, /land, stcl- 
pen, stulpen. 

Res! inhere sitim, ver-slacn den 
dors:. 

Restipulari, tegen-bedingcn ; 
stipuleeren. 

Restis, koorde; szei\\(Resiicula, 
koordeken ; scelken;) touw, tauw ; 
bast; wiede, sax. steam h. wisse ; 
reep, roop, sax. uramb. flarnL 
hall, stringe, strcnge, strange. 

Rest is > funis mediae r is, mer- 
ling^ ho!L 

Restis qud perora in ptt&iiitt vinci- 
untffl i cuier ; uidder. 

Restis reparian, reeseme, rij.ste s 
a in ins. 

Rcsks torqmrc, seel-draeien, 
Reslh f seel-draeier; tOLiw-sIaegsr; 
tonw-draeier ; lijne-d racier ; reep- 
slager ; reeper, vet, 

Restio ! ii iar mm, lind-draeier. 
RriSTi'i'ARE, stillc scaen ; blijven 
stacn. 

Restitujeeie, weder-recruen ; 
op-r cell ten; wcder-mackcn; *wcder- 
brtingcn. 

Restiluen't weder-geven : restoor 
doen. 

Resiituere earn qui causa cecideral, 
releveren dc. parti je. ResltHdio in 
integrum; Restitutio diplonutiiea, rele- 
vement van *| hot"; l^cr^tellinge, 
Grotto, 
* Restitutio^ weder-brenginge. 
Rcstitulion&n in integrum petere, 
si cb doeti releveercn tc bove. 

Restitutio pQssesshwis bouorum a 
Jisco occupatomm, hand-lichtinge. 

Restitutio, resroor ; ver-storiiige 3 
G ratio, pag. 47, 

Restri^gekh, snoevea ; be- 
dwingen : stcipen, smlpen. 



Ret 



— 33 — 



Restriugi tfgritudine marie, \n- 
valien ; ver-mageren. 

Rest riet us j avarus, mmw-sparig ; 
scberp. 

Restricts sclitrpelik, 

Restriction iti-bindinge, G ratio. 
Resuerk, her-nacien ; tu L - 
naeien ; Jap pen* 

Resuere, ont- naeien ; ont-terrcn, 
ont-ternen 3 ont-trennen ; af^tcrren. 
Resultari:, botten; op-butteti, 
fltal. buttare, Iltsp. botar ;) 
Res it it u re ins tar pifd', stuiten. Nihil 
valere, niet SEultcn ; dieitur proprie 
tie pthi mm rcsuitttute; Vide etium, 
Resiure. 

ResumerEj her-haelen ; ver- 
liaelcn ; lier-nunicn ; wedernemen; 
ver-vaten, ver-vatcen, ber-vatten. 

Resumere verba, licr-l^tclen de 
woorden. 

Resumtb, vur-liaeL 

Resupikare 3 over-rugge leg- 
men ; om-stulpeii ; oin-stooten, 

Resupfnus, over-rugge ; rug^e- 
Hnk, 

RESURt;i:Ki:, ver-rijsen ; op- 
verstanden, vet . 

Resurrectio, vei-rijsenisse ; op- 
ver-^tandenisse, vet . 

Resurrection ft Domini, seu Dami- 
n&m dies, aut Jest urn, paesschen, 
paescb-dag, Vide, Pasciia. 

R es u sc 1 t a re mo} -tuum t v e r- 
wekken vande dood. 

Retall\re 3 wreken ; vvraekc 
doen. 

Retard a re, ver-traegen ; sui- 
men, vet, binderen, veixurlucrcn . ; 
acluer-stel doen. c 

Retard a re Iougius ? marren ; mee- 

ren ; ver-marren, q . d. over- 
marren. 

Retardarij ver-spaeden. 

Hon Retardatus, on-verbindert. 



Rtiardatio, ver-acbteringe; acbter- 
sreL 

RetarEj f lumen // virgultis 
pnrgare, reren ; gruiten, q. d. gm: 
rnitcn, hi est, omuina & perfects 
c a u a les p u rga r e ; a q u a r u m 
canales puhlicos purgarr & fa- 
m y P.-, la. Gar op . Been no : 
eidemque vett. Lnt inorum Retn, 
fete, est pro .-l/iw uavigabili. Ret as 
iiuiem Gel I ins vorut it r bores tf" 
ungn/ta qu& in ripis fluminum 
eminent, & prwt eremites naves 
impeJiunf . Vide ettam, Alyeu.s 
navigahius. 

\<\iT\. y net, nette, a nerten, 
J U 'd sa-pe made fiat ; wand, 
want. Rete pisratorium t viscb-nci : 
vLtc^ Rt'te aueapis, vogel-iu-t. Rete 
rot nudum, pan .tain, bal-net. 

Reify foramen uH pfeciiiur macula, 
Nchakel, oogCj masche, maL'schc, 
mat-die, van bet net, 

Reie nut septum insidiis pisrium 
e.xpnn.-'iun, \uila\ ftnke, 

Rde quod verritur trahiturque, 
slap-net ; tr<jk-net. 

Retrs genus, spring-net, q. suit a- 
bundum ; a 1 i u d , pols-sak . 

f\rte qta) pisces e nassa auferuniur, 
schcp-Nct ; quibusdam etictm, 
trek-net. 

Ri'tui, Reticulata indago f pand ; 
net ; gaeren ; gaeren-net ; gespannen 
gaeren: jagers gaeren ; jagt-gaeren ; 
jagt-ijct. 

Ret is genus f quo ficeduhe 6 id 
gffltti alt\rr aves capiuntur, SLik-net, 

Retia tend ere, be-steken het gae- 
ren, re f ice re, resarcire, bo et e n d e 
netten, hall, contexerc, breiden. 

Reticulum t dogger. 

Reticulum, ? nstr amentum ehar- 
dis intcntnm sive maculis, 
qui bus pi I a exci pilar aut ex~ 
peliitur f raket ; ranker ; ringker. 



Rrr 



- 34 — 



Rkt 



1 



Reticulum capitis femiuei, huif, 
huive, huifde; gaeren-luiive ; ge~ 
Miikte huive. 

Reticulata*, in Rett's modum (actus, 
net-wijse gemaekt ; gebreidt ; ge- 
traeliet. 

Retegere> id quod tectum 
CfUft dean da re, om-dekken ; ver- 
dekken ; slooven : op-slooven ; af- 
sloovcn, Relegcre mamis J op-slaen 
de mouweiL 

Retkndkre, af-spaanen ; oat- 
spa nri en ; af-laeten, 

Retendere^ Retendi, ver-slappen, 
Retexerk, on r-w even ; onr- 
vlecluen ; ont-twijnen ; ont-doen. 

Reticere, ver-swijgen ; ver- 
bs elen ; ver-moiidpelen. 

Retinere, be-honden ; op- 
houdcn ; ont-houden ; onder-hou- 
den ; her-hnuden ; veMioaden ; 
weder-houden ; achterwaerts hou- 
d en ; t o.e ven t #, k ep e n , v e t 1 . 
hnchten; hand-haven; hand-houden; 
main ten eeren, manteneeren. 
Retentus f ge bond en. 
Ret hire sibi, kalangitren, kalen- 
gicren. 

Retinere, Retmtare, prangen. 
Relimre, Retentare ; vulgo, Ar- 
rest are, be-slaen ; be-setcun ■ kom- 
meren, be-koirii-neren, sic ant b . 
iuL arresteeren ; hand-secteii ; 
hand-stellen. 

Retmifa} om-houd ; haehtenisse ; 
hacli tinge, 

^ Rcfentio, Mlgti, Arresiamentum, 
Re Initio ho nor urn per p rat or cm, 
be-slag, be-set, van goede ; hand- 
sertinge; hand-stellinge ; voet-stel- 
linge, fland. komnier, sicamb, 
inline* arrest. 

Ret em to, ut ferarum, &c. scbuc- 
tinge. 

Retinaculum, bonder ; hachte : 
hachcenisse; togeI,reugeI ; klamme; 



klampe ; ktper, keeper : rave, vet. 

Retinacula t band-roeden , 

Ret 'macula best i arum, sclmt-koie. 

Restiuacala, ut eqaorum, room; 
treusse, hall, breidel, Vide? 
Capistrum. 

Retinaculum uavis, meer-touwe, 
Retiugere, her-verwen ; her- 
doopen ; weder-doopen. 

Ret i actor, her-dooper ; weder-* 
dooper. 

RetonarEj weder-slag geven. 
Vide porrb, Resojare, 

Retonderr prata, her-maeien. 
Retorquere, ver-keeren : ver- 
draeien ; om-wrmgen. 

Retort us , ver-keerr ; ver-draeit. 

Reiortis oculis iutueri, loeren ; 
Ion ken. 

Retorrere, bluisteren. 

Retorrescere, vcr-dorrcn: ver-soren; 
sax. fris, 

Retractare, hcr-roepen ; we- 
der-roepen ; retrakteeren ; revo- 
ceeren. 

Retract a re causam venid codicil iari, 
sich doen releveeren te hove. 

R'traciatio, weder-roep, 

Retraheke, ai'-trekken ; in- 
trekken ; schrinken, vet, /land. 

Ret ra here emtionem iure pivtimesios 
sett proximitatis ; re move re exira- 
ueum ab emtio ne, ver-naederen ; 
naesren, den koop ; aen-boord- 
trekken } ont-aen-boorden , ^el , 
kalendieren, kakmgieren, kaien- 
gieren, den koop"; dicitur a 
cahnnnia, ul paiet L dudum* C. 
de cant rah. emi. 

Ret met us , sen ret r abends emtionis, 
ius t ins Prolimesios ; Retract us emtio- 
nis iure proximitatis , nesting ; na.e- 
derschap ; naederheid ; naerlicde ; 
ver-naederinge ; aen boord ; aeoa- 
boord ; nae-koop ; kalangieringe, 






Rev _ 

kalL-n^ierjii^e, des koops ; weder* 
dnjvii^e } sinninge, Grotio. 

RETRifCTAxs, weder-spannig, 
Retribui-re, weder-geven ; 
weder-loonen ; ver-gelden ; \veder- 
gelden ; recompenseeren. 

Ret ribuiio f v e rgeld , v et . ve r- 
geldinge ; weder-geldin^e ; weder- 
loon. [in Rtiributwncm, op sijn 
goeden wederom; Itaiis hodie, 
A Imon remcritare, I. R,] 

Retrimesjtum, af-val ; nit- 
werpscl ; laekin^e ; laekagic. 

Retko, achter; after, boll. 
van achcer; ec liter, § } baduen, 
/land, bin-Jen ; hinder. 

Retro, Retrorsum, Retrorsus, te 
rupe : ruggeling ; achter-waeiEs ; 
achter-over. Ret tor sum ague, weder- 
om drijven; vveder-om stouwen. 

Retrocedere, Ret rognd i, Retrain 1 , 
aerselen, aerselingen, erselen, (q n d[ 
recellere dunes;) aciuer-waerrs gaen ; 
ruggelen; deinsen, deisen. 
Retrograde, ae rsel i ng^. 
Retrudere, ver-steken, 
Retundere, ver-plompen; 0M- 
slaen ; but maeken. 

Retundere aciem fmi, clavi, &c. 
neten, neeten, nijden : klinken, 
boll, stompen. 
Retundi, om-gaen. 
Revalere, Revakscere, ge-nesen ; 
be-komen ; op-komen ; be-daeren ; 
be-darren, bolL ver-pruelen, ver- 
pruetelen, fland. 

Revelare, ont-dekken ; mel- 
den; uic-brengen; open barren; ont- 
lielen, ut arcanum, &c. 
Revel at us, on-verholen. 
Revelation openbaeringe; revelatie. 
Reveller e daustra, op-slaen 
de sloten. 

Re^^enire, weder-komen. 
Revtlkberare, her-slaen* 



:>) 



K 



J V 



Re\-ereri, due been ; vreesen : 
ont-sien. 

Revereri, ver-eeren ; eer-bieden ; 
revereinle doen. 

RcoerenduSjRevercnlia valeus , dueli- 
ng ; ^eJucht; gediiclitio ; m^ i 
staetdik ; Ironisge, apud Otjrid. 

Rcverenter, cer-biediglik ; eerlik; 
eer liken. 

Reveeentia, eer-bledingc ; ver- 
eeringe, 

Revcrentia, duelue; beduehte;ge- 
duchte; oiitsag, ontsig, reverentie. 
Rhviiktere, &, Reverti, keeresi ; 
her-keeren ; weder-kecreci ; weder 
gaen ; weder-konien. 

Reuersio, weder-keer, 

Revj^ceiu^ ver-winnen ■ ovei- 
winnen. 

Reviresgere, her-groenen; vci - 
groenen ; her-groeien. 

Revise re , Revisitare, w eder- 
om be-sock en. 

Rcz'istu ret judicata-, revisie; hcr- 
siening, GrolitU 

R ev j ve re v Reviviscere , h e r- 
leven ; be^uikken j ver-qnikken ; 
ver-queiken ; ver-prculen, jiamL 
Revocare, her-roepen; weder- 
roepen \ rcvoceeren ; retracteeren ; 
her-haelen. Rewcare per jugulum 
voces imprudentius effutitas, ' her- 
haelen de woorden ■ dent den hals 
halen ; lier-roepen. 

Rei Hica re a p i vposito, a f- bren ge n . 

Revocare in rectam viam, be- 
keererj. 

Revocation weder-roep ; rappel. 

Revocatory am, ut , AecipiLrum, &c . 
loer, loere, lore, loeier. Fide 
et ia m, Accipitrum, 

Kevolvere^ ver-wenden. Re- 
vol ut us, ver-wendt. 

Revolver v, re vo I teer en. 

Revolvi i vcr-vallen* 



Rll.A 



- 36 - 



Rhe 



T 



Rhv 



— 37 ~ 



Rin 



Rezolvere an into, tueuie, ber-de li- 
ken ; ovef-denken ; uver-slaen, 

!■-' i vilkri uumero t ove rWk e n , 
over-rellen in 't kortc, 

Rcvolulio, revoke, 

RevoluHo anni, &r m ver-loop de.s 
j.icrs ; revolutic. 

Revomkre, ult-spouweii ; we- 
der-uit-spouwen. 

Reu&, scfiuldig ; scliuld-baer ; 
mis-daedig; kattijf; kattijvige. jfiW 
crimiuis 'papetrati, liand-dnedig ; 
saek-welJig, 

Urns mtinifetfitirms, niatiifeste^hticv- 
sdmldig. 

U$ffi mortis, dood-scliuldig. 

Urns cui sacrifieijs interdict urn est, 
ve r-\v a etc n m ensc h . /' r i dc , L:x- 

COMMUMCATIO. 

i?( 7i m exquirendum no! are , 1 n 
d'achte oft edire docn. 

Rei abse ntis r eg u trend i no! a t to > I?/ 
WfiMin sui intra tent pus pnescripium 
ad se putgandum pnatd, $Mhm, 
echte. 

Reum ugete, postulare, in si )uutan\ 
areessere, be-sduildigen : peragbre, 
wij'sen ; doe men. 

Reus hes<e field, vd Lvsa? rdigionis; 
v ul go, Lollard us. lollacrd. 

ReatuSf sdmld, schoud ; mis- 
deed. 

Reus, ver-weerer in recht, 

Rei adversus actor is petit iottem ant 
.accusaiionein opposition ver-weering 
in recht. ad actoris repliralionein 
responsio ; depulsio Rd sreunda, du- 
piijke : responsio ad actons triplication 
item, quadruplijke. 

Rut m co ttdeni n a re > o v e r- w i 1 1 n en. 
Rex, Fide, Regiire. 
Rhabakharum, rabnrber. 
Rhaedophords, Rharduchus, 
mi uister pub lie us qui senator urn 
man data ad alios defer! , roed- 
drager : buie autem virgas 



g. est a r e m r i s e s t , s i c u I & 
I i c tori bus R y m t i u eg e r a n i 
virga. Feteres etiam virgis, 
baculis dc see pi ris, turn in 
s a c r is , q u a tn i u p r ofa n i s rit i b a $ 
usi sunt. Krik-houder anient, 
b r u g e u s i h a s & fr a n r 1 } n a t . flan - 
d r t s d i c t u s q it i j u I e i m in t i 
subalari s fp r in a in argent e a m 
p c d a I is tu ai> n i t u d i a / i m u n er t 
sua in publico j an gens gestat. 
Inc. Marchantio. 

*Rhagaqes, Rha^adia, klaven. 

Rhamnus, sukc]-btK)m; stekel- 
doren ; stekel-hngc; kroesel-doren ; 
scliijt-besie. 

Rbtnuuus til bus, dum-hc^vi. 
Rhiunuus culbarticuSf rijn-bcsie ; 
sap-groen-booni : nam eius suecus, 
sap-groen. 

Rhaphanus silveslrls, rush'ea- 
nffl.j pcper-kiuid ; moer-radijs ; 
pe per- wo reel. 

Riieda, koetsc ; koctsie ; wa- 
gen; koeLS-wa^en. [Rhalnut aiunl 
voce m Galli c a m ; fo rti A ri j dc 11 , 
F, R.] 

Rhedte capsn s 7 lo c u s i u quo vec- 
tor sedetj krat vande koetsie. 

Rrn-NO, vestts pellicea, pels; 
pels-rok; wolfs-m-ante] ; wolts-pels; 
lijf-pels. 

RhenOj vest is muliebris, sa- 
mare; samafis. 

Rhetor, redenaer, ver-mon- 
dcte ; veui'-spnu'kc ; veur-spreker. 

Rhetor i^byt hm icu s t r e w r i s\ j n , 

Rhetovka, retorijke. 

Rhuuma, Rheumatisuius, hbofd- 
vloet ; snofj snuf, sauive ; snorer ; 
snoteiin^e ; vcr-snoilicid ; v.t- 
koudbeid ; ruem, renin ; katnrre. 

Rhe u mate luhorare^ ve r-sno ffe n . 

RheumaticuSy bnolU-vloedig; ver- 
snoftj ver-snuft ; ver-siior 5 ver- 
snoten ; reumatijk. 



- 



T 



RhodiAj sivc Rosea ? radix, 
rposen-worcel. 

RiiodomeUj roosen-honiii- 

Riiomuus, ruiie. Rbombnln-.^ 
ruitc in 't kaartspel. 
Rbomhaules, rui t-wijs. 

RHOMiiUS, quo fdu dedaeuntur } 
drille; trille; trijle; haspc; haspcl; 
spoel^wicl ; ^acren-wiel ; ^nerun- 
veder ; gaeren-wi:ide ; ^ai-veder ; 
gaeren-niol^n ; spoel-riul ; tw^in- 
molen ; krooi.e ; spi]i-r:ul ; spinne- 
wiel ; wil), 

Rbomho tramaw glome rare, trijlen, 

RnoMnus, pisris pi a n &j p 
/ a I u s & e x t e u $ u s , bot ; bot- 
visch : eius species , turbor, rarbot, 
terbot. 

Khom hoii les y sc h ne r d e t sc h a rd e j 
schane. 

ex Rhombi pisris ventre tiguhe 
en in tales vel birubitiibrs, raf; ra II en * 
Lud. Poll era sunt pr^tcred. 

Rhombus aculeatus, idem can, 
teer-bnt, quern ait Gesuero diei 
steen-buc. 

Rhombus Levis, meei-bm. 
Psctelctum, Passed ui generis 
piscis, Passer saecr, litril— but, 
ofc eel-bur, forte, nit t a magni- 
t ud i ne. 

Rhompiu:a t slag-sweerd. 

IviiopalujM, klcpeL 

Rhus, coriarius } sen. ria, vulgo 
Sumach, tin, mi ; smal . 

Rjh'PMu^iivAPHUSj Idad-sclni- 
der. 

Riiytiimus, ri|tn, rijme ; ge- 
diclue, ^ti-ditilusel ; diclnc ; balade; 
baleie; refe rei n ; refrcin, 

Rhythmic it m canueu orbiculatmu ; 
Rhythm us orbicularis, coined ariuni 
Rhythmicum; cuius primus versus 
idem in medio & fine i an quant. 
in orbem sive circa! nut red it, 
rondccL 



Rhythuti clausula, s 1 o t - r c g e I .; s 1 it i t - 
re gel . 

Rhythmos componere, rijmciL 

Rhvtbtuos pronuueiare, refereinen; 
re Ire 1 uen. 

Rhythmic us poet a t rhetor, rijni- 
dtL'luer ; reti^risijiK 

Rjui'snjM, Ribes Arabian, ael- 
b esi e- boo in, ol't struik : Acini sive. 
I met us, ael-besieu ; best e ken over 
/,ee, ,y. Acinus ulttniuarinus. 
Rica, Rich lit, si ilict 3 fa f,ie ;? 

Rica, Riatla, bnlle; h nisei; dock ; 
lioofd-doek ; buofd-kleedj /land. 
'il.u-.p-doek ; doeken-huive t 

Rica, Rica la, boesem ; si abbe ; 
.slab-doek ; lie b be* 

RicjNiu.M, Ricinnut, schoef- 
inanrd. 

Rid nam cucullatum, spa ense be 
kappc, 

Riunus, ve r tu is sa irg u i n e 
pirn us, canes infest a its, teke, 
teeke ; hoiids-luis ^ blue Ricini 
scmiui no men. 

Rlc^xuSj her bit , kmis-boom ; 
woinler-biKini ; inolen vel mollen- 
kruid ? quiiii t a/pas fugct . Raima 
Cbristi, officinis. 

RiDEiu-: t lachen, Rldere iniuio* 
derate scbjeteroi ; sebetteren ; 
kekeren. 

Ride re fit'sc ; / abris , no n ex 
a n i m ; r is u s i m it I a 1 ; r is u m 
\a 1 doniu m , ^rcniken ; ^renigen ; 
ginniken; ^renen; grijneii ;grinken, 
grinkeien, & gremeclen, [land, 

RicinC) Risn prosequi, spottcn ; 
lu'-s)KnEeii ; gekken ; be-laeh.en ; 
sotien ; gincheten ; gnigen, boll. 

Ritits, laeh ; ge-lacb. Risus ejfu- 
sior } schaeieringe, scbcEteringe* 
Risus fa I sus, etjuinus, ^renik. 

Risor, Rid i bund us, da t lacber ; 
laehetJise- 



Rim 

Ridiculus, Risu dignus, Lachelik ; 
bc-hichdik ; gekkelik, 

Ridiculum, schimp : geks-maere. 

Rid ic alb, per Risum & locum, 
Ridendo, spot-wijse; spottigHk; spot- 
telik ; schimp-wijse ; gekkelik ; 
gekkeliken, 

Ridica, mikke, Ridica vitis, 
wijngaerd-staek ; wijn-staek. 

Rig are, voednen, vnchten ; 
voeduigen ; be-voditigen ; waete- 
rent; netten, nat maeken; bc-gieten, 
be-storten; baden. 

Rigere, Rigescere, sterren, star- 
rm t ger, sax. sic am b . ver-sterren, 
vet i ver-stijven * stijf zijn ; stijf 
worden, srijveo : Rigidum aut fir- 
mum fieri vid*. 

Rigere, Rigescere ninth frigore, 
ver-kommelen ; ver-konkelen ; ver- 
kouden; ver-stijven van koude; ver- 
kleumen; ver-kloemen; ver-klomen; 
over-stijven. 

Ripens & densus aura, stijf van 
goude. 

Rigcns, Rigidus, stram, ul mem- 
bra &c t 

Rigidus, stijf, stief; verstijft; 

:i n 

sterrig ; sterre, vet. on-slap. Rigi- 
dus, rouw ; straf ; batscK ; streng, 
Strang ; strenge. 

Rigide, sterriglik; sterrelik; stijf, 
stief, siijflik; straffelik ; rigoreuslik, 

Rigor, stijfte ; stijtheid ; vei- 
stijfiheid; sterrigheid. 

Rigor, ontsag, ontsig ; straff- 
heid ; suaffigheid ; strengigheid ; 
rigueur. 

Rigor febris, buiveringe van de 
koortse. 

Rigina, pagie, oft sijde van 
ecn blad paplers. 

Rlua, Rimula, klinke ; gat; 
rete, reete, rijte ; splete ; ritse ; 
spake, ger. sax. sicamb. spoit- 



3 8 _ 



Ris 



I 



Rob 



— 39 — 



Ron 



winge; gerijt, vet. sdieure, schwre, 
sdioore, schorre; sdvaerde; klove; 
gerre, vet. /land, loch, lok, g>s.s* 
sdirinde, schrunde, schronde. 

Rima, s ive'fora me u a q u a m a u t 
liquor em trans mittens, ul i?i 
navi &c. lelce, lekke. 

R ima specu la! or in , k i j k - gac tfcen . 

Rimas agere, ducere, klieven ; 
splijteii ; rijeen* sdmnden, scbron- 
den, g. s m s t fland. ver-staven ; 
lek warden. Rimis fa Usee re lax is 
compagibus, ver-raetelen, in duigen 
vallen. 

Rimasus, lek ; lekende ; kick, 
g . s. s* on-dicht. 

Rimari, so e ken ■ onder-soeken ; 
peuteren. 

RiNiGHRii, R'uigi, Ringeulium in 
modum renidere, sdiors-muilen ; 
schort-niuilen ; knerren ; grijsen, 
^rijnseiij greinsetij greusen ; greni- 
ken ; grenigen ; ginniken; grenen, 
grijnen ; & fland. gremeelen ; 
grijnkden. 

Ringere in star ranis I air atari, tand- 
blikkeo ; blik-tanden. 

Rictus, muii ; bak-bais ; grij- 
singe. 

Rictus, minax oris habitus, caiid- 
blik. 

Rictuftedus & minax, grijselik. 
Ripa, wallc; land; kant; water^ 
kaiu; over, oever; scborre, schoore, 
schore ; ge-staede, gcr. sax. si- 
camh. werf, Fide, Agger, 

Ripa gramine viridis, garse, gors. 

Ripa flu n 1 h 1 is a u t fossa , bo rg- w a L 

R ipse gradtt s sive a seen s us, ste i ge r , 
ML 

Ripariola, avis f wnetcr^swadm. 
Riscus, masitir ; masier-gnt ; 
q. foramen materia. Masure 
enim Gal lis propria Parietina. 
Dicitur quibusdam, metsier-gatj 
q.d. foramen caimentarlj; alijs, 



mosier-gat, q. cloacina : porro y 
muer-gat ; muer-Ioch ; blinde 
venster ; vnirster-gat ; verrier-gat, 
vet. schap in de waiit, 
RtsUMj vulgi, rijs. 
RiTUS, maniere; wijse^ gijse; 
sede; stijl ; voege; gebruik; usance; 
gctes ; beces, fland. ?cland. 

Rite, redn, reditu , recbtdik ; 
te recht ; ordenlik. 

Ritualis liber, mis-boek ; ponti- 
ficael. 

Rrvus, vliet ; vloed-bcke ; 
waeter-beke ; beke ; {irrffa, fons ;) 
waeter-laet ; ruie ; rivier ; rif. 
RivuluS; rivierken ; rioole ; rifken, 
Rivus, In-wijk. 

Jiivus lateralis, af-waeterken* 
Rivalis, med-boder ; med- 
vrijer ; tcgen-vrijer, 

RiXA, krakkcel ; woord-strijd; 
ge-kijf ; kijf ; kijfagie, kijvagie ; 
kijvinge; kijf-merkt; werre, warre; 
horsetiLigc; h^dcr, & per syncopen, 
haer ; haedije ; krijg> krieg ; braLv 
belinge ; scheel, holL ver-sdiil ; 
debat. 

Rixas dlrlmere, verrech^iK 
Rixarl, kijven ; krakkeelen ; 
hadertn^ vnlgo, barren ; her-bek- 
ken; knibbelen ; horselen ; brabbe- 
len ; raekroien, flaud. haggen, 
fris m debateeren, 

Rixator, Rixosus, bader-man ; 
hader-acbdgj vulgo, liner-man ; 
haer-acbtig ; haderer ; haderig ; 
kijvig ; kijv-acbtig ; kijver ; haer- 
vliege. 

Rtxatio, lier-bekkinge, 

Robigo vel Ruimgo, in segefi- 
hus vid f , brand ; bonigdauwe. 
Rob igalia, k r u i s-d a g c 1 1 . 

Robur, scerkte ; sterkheid ; 
kradu ; macht ; vesie ; frisdibeid , 
fortse. Robur animi, vrij-hertighetd ; 
kloek-hertigheid. 



RoborarEj vesten, vestigen, 
vasteiij vast ende stcrk macken ; 
sterken, Roborare & Roborarl, ver- 
sterken ; stijven, 

Robuslus, kloek ; sterk ; krach- 
tig; herd, bard; eiken-hard; boom- 
sterk. membris Robust us, vrom van 
leden, 

Robur, Robor, genus durissinhe 
quercus, baeg-eike. 

Robor ariwm, park ; warande ; 
dier-gaerd, 

Robur y stipes career alls, stok ; 
vangen-stok. Robur > career Robuslus, 
kerker, karker; gioole in de kerkcr; 
put; dief-put ; did-kdder. 

* Rocuetum, vu Ig i Ecclesiasi * 
Vide, Tunica, 

Rol ie re, k a u w e 11 , kn a u w e n ; k n a- 
gen ; knabbclcn ; knibbdeu; knors- 
pen, knospen; knuiven ; knievelen, 
|. s. s, kluiven ; knuifelen. 

Rodeus valido calore, hcet op de 
tongc. 

Rosus, ge-knahbdt ; ge-knaegt, 

Rosor, kluiver, knuiver. 

i?a^,knaginge; kluivinge; knuif- 
felinge. 

Rogare, bidden ; ver~soeken ; 
noodeiK 

Rogaius, ge-boden ; ge-vraegt ; 
ge-noodt. non Rogatus, ultro, on- 
gebeden. 

Rogatus, us ; Rogatio, bede ; ge- 
bed ; biddinge ; vcr-soek ; vraege ; 
be-gcerte ; requests 

Rogatio principis, bede, Vide, 
Hx actio. 

Rogator, Plauii, bedder, 

Rogaiiones, om-gang ; pracessie. 
Rogationum dies, Vide, Ambcr- 
valla. 

Rokchus , stcrieniium sonus, 
snork ; snorkinge ; ronkinge. 

Ronehlssare, dormkndo Ronchos 
em It ten, ronken ; snork en. 



Ros 



- 40 



Ros 



RORARE ; RORATIQ; RqKAKLUS, 

Wide, Ros* 

Rus, don ; douwe ; dauw ; 
d;unvt, 

Ros carter el as, rtjm ; rijp. 

Ros marinas j herba, ros-marijn. 

Ros soils, herluiy so n -d a u we * 

Ros Syriacus, hemel-honig. 

Rorare lenuem pluviam, mist en ■ 
miesclen, fris* ball. 

Rare aspergere, be-dauwen. 

Rorulentus, Roseidus, dauw-achtig; 
bu-dauwt. 

Rose Ida ex pi ratio, nevel, ve^ekjf. 

Rota I 1 vit hi m , sv i j n ga e r d - r i j si 11 » e . 

Rorarius, backe-schm ; waeg- 
ha Is ; Aveniurier. 

Rorarij, ver-looren hoop, Fide, 
Emissakij, 

Rosa, flos, rouse. Rosa in 
r<r;;aculis, rpose. snb Rosa dictum 
aut fad mu, onder de voose ge- 
sproken, gesegt, gedaen, dicitur 
quod .u lentil fide si i pud aid in- 
iit lepidos soda Its Jit out 
dicitur ■:■ m$$t passim in emna- 
culis rasa lacunaribus supra 
Hh')i<<v verlicem a [fix a cons pic i- 
tur;quo qnisque sit me mar silen- 
t ii.Qui quidem mos iude receptus 
est j quod Rosa Feneri sit die a I a 
&c. Est Rosa flos Veneris cuius 
quo furl a lale real Harpoerati 
mate is dona di cavil Amor. 
Inde Rosam me us is hospes sus- 
pend it amicis, Con viva ut sub 
'$& die In taeenda seiant > 

Rosa einnamamina, kaneel-roose. 

Rosa camua , silvestris, pi an I & 
folijs odomiiSj egelentier; bloeme 
oft roosken ; & ipsa plant a, egclen- 
ticr : quod eius caul is & rami 
acuieis spin is que barren nl in- 
star echini, $; d. arbor ecbi- 
nor am . 

Rosa dunensis, vulgo, duin- 



roosken ? a colli bus arenas is in 
m a r i no lilt r e . Rosa? species 
h u mi Hi m a , perqu a m e x fg u a f 
Candida, $ sua viler odor at a. 

Rosa pampiuula t pimpinelkt, pim- 
pernel- roosken, end em feci qua 
duin-roosken ; h similitudine fo- 

I w ru m / r n tic is cu m p i m pi- 
uella* 

Rosa calyx, dlabaslrus, globus 
nondu m exp I icit u $ & * tot us 
a tens, sed connivens, r 00s en- 
otre ; rooseti-knoppe. 

Rosa lunonia, lelie. 

Roses & serf is redimiri, rooseeren. 

Rosaccum sertum, Rosarium, vulgi, 
roost n- hoed ; roo.sen-.knms. 

Rosacea aqua, Rosacea s liquor 
slilaiitius > rouse-water. 

Rosa 1 i u m 9 Rose! u m , xo ose 11 -gn e rd ; 
roosenler ; roosier. 

Rosens color, rood; roosen-verwig; 

I I j l-verwe* 

Rosea aurora, Rosida r duegc-nied. 

Rosea ^ sivc Rbodia, Radix, berba^ 
roosen-wortel. 

Rosdius aureus, n u m m u s, roosen- 
aobeh 

Rostrum, snuire ; snebbe ; 
snavel;sneeve; snabbe 3 veL (Rostra 
invadere, mordere, snabben, & 
snanwen op iemanden, diet is acri- 
bus vid f ;J neb be, sax, sicamb* 
fris. (Neb ha teste Plinia vett. 
Gall is Rostrum diciiur ;) bek ; 
* bak-lniis - ; iruiil;kaek, quibus- 
dam; tote; flandris ; (Subsan- 
uare, de tote setten, boll . 

Rostra, Rostris trabe.re ; iunetis 
oscula dare Rostris,more avium, 
trek-bekken ; duiven-bekken* 

Rostrum extend ere simultatis ant 
ira causa j muilen, 

Rosirarc, Rostra pungere, impin- 
gere, impetere, form, iclum facere, 
pikken j bikktn ; bekken. 



Rot 



— 41 — 



Rue 



Rostra abigere, ver-pikken. 

Rostra scrutari, versare, humum 
suffodere, prosubigere, wroeten , 
vrocten, vreuten, om- wroeten. 

Rosiratus, o e -bekt; ^e-snavelt. 

Rost rum, Rostra, pars n a v i s 
prima re in prord expo r reel ior & 
acuttor, snuite ; scliip-bek ; vetir- 
scbip; veur-kasteel ■ ge-loon ; Over- 
loof van *t schipj sax. 

Rostra fori, pnie, puide ; reduts; 
kancel, kaiHseI 3 germ. 

Rostrum porcinum, herb a, ka n ker- 
bloeine. 

Rota ? Rota la, rad ; wiel, 
wielken ; scbijve ; scheve, {land. 
rol, vet. 

Rota glomeratoria, qud (Ha ra- 
iando conglQmerantur r spoei- 
wiel ; spoel-rad. 

Rata gera n i } macb i rue q u a oner a 
vast a attolluntur, kraene; kraen^ 
rad ; kraen-vvic]. 

Rota vebitularis, waegen-r^d. Ro- 
ta radius } speeke ; rad-speeke. Rota* 
medium, m odlo I us, c a i i nji x i sunt 
radii, velge; md-velge ; tuit, cuite, 
holL fris. naf, n,ive van bet rad, 
navel van *t rad ; rad-nave ; rad- 
naveL Rota mrvatura absis, rad- 
velge ; rand van 't rad. Rota pra- 
fixus obex, lundse, lundsch ; loose. 
Rota vestigium orbita, waegen-leese; 
wagen-spore ; waegen-slng. 

Rota cur r us in nimio descensu vel 
procursu sistenda macbina ; suff la- 
men, rije ; rad-sperre. 

Rota aquaria, tympanum, wacter- 
rad. 

Rota prali, ro n d s e , 

Roiula striata ; Rotula trochlea, 
kater-rol, kate-rolle ; katers-hoofd ; 
wielken ? holL 

Rotare & Rotari, draeien ; om- 
draeien; rollen ; bollen - t tnimelen; 



konkelen ; * drillen, trillen. — 
Rotatus, ge-ro!r. 

Rota torquere f membra comminnere, 
crura elidere, excamificare ; Rota 
pand ajficere, tormento excruciare, 
Rota radii's ineussis membra diffriu- 
gere f raed-braeken, raei-braekeiu 

Rot ifu'us, r a d - m a e kc r . 

Rotundus, rond. Rotunda res, 
droL 

Rotunde dicere, Ciceroni, rond- 
tiit seggeiK 

RoiH-ndan, ronden ; kacheleu, 
kLi^eleii, ger* sax t 

Rotunditas, ronde ■ rondte ; ron- 
diglieid. 

Rubor, Rubedo, roodheid; blose; 
blosken. 

Ruber color in armor urn insignibus, 
guele, geulc; \a I > j j aciunl , kelc, 
F. %A 

Rubrt colons genus, lak. 

Rubefy Rubens, Rubcus, Rubicun- 
dus, Ruhidus, rood ; rood-acbtig ; 
rood-verwig ; bloed-rood. 

Rubens, Rubeus, colore saturo, vier- 
rood . 

Ruber facia, Rub id us homo, bio- 
^aerd ; rdssafit. Rubellus, rosseel. 

Rubor cum iujlammatione & dolor e; 
vtdgoRosa, &, Gutta rosea, sive, 
rosacea % dicitur A rosea r a bore, 
roose ; Sim Antonis vier. 

Rubere t blosen. Rubere & Rubes- 
cere, rood en. 

Rubrica j a brtlis, roode aerde; 
roodtel-steen ; rood-steen , s a x . 
sicamb, rubrijke ; scbaeps-vcrwej 
q t d* color ovilluSj qudd co oves 
uotentu r , 

Rubrieeta, rooset, roodset ; roo- 
scrsel 

Rubia tinctorum, mee, meed ; 
rotte; (recti us } roodte;) garance. 
Rubia com mi nut a radices, krappe ; 
nicc-krappL 1 ; meed- krappe. Rubia 



Rue 



— -P 



Snnum 1 ingere, m c c c n , o f t , m ee d e 11 , 
i% laeken, 

Ruhlcilla , £ icula, bloed - vi n kc ; 
loof-vinke; rood-stcenken; pi j herd > 
a cauda colore., 

Rubeatla, rood-borstken ; rood- 
kropken ; avis a rubicundo pec- 
tore dicta. 

Rubigo, rocsi ; ver-roestheid. 
Rubigo in dr&i koper-roesr; koper- 
groen. 

Rubigo in segdilms, Rohigalia, 
Fide, Robigo, 

Rubigineus, roaensel ; col ear de 
roi. 

Rubiginari, Rubiginem contrahen, 
Rubigine infici, obduci, roesren ; 
be-roesren ; ver-ro eaten ; squatteren ; 
be-stieven. 

Rubiginem expellere, adimere, ont- 
roesten. 

Rubiginos US, ru bigi ne infect us , 
roest ; roestig ; roest-achtig ; be- 
rocst ; ge-roest ; ver-roest. 

Rubeta, loof-vorsch, look- 
vorschj loo-vorsch ; krodde ; hjacg* 
teite (1) ; hoi-padde; quabbe, sax. 
Gesnero. Rubeta maior, padde. 

Ruburnus, vulgi, rooden-liLi- 
rjng ; rood- haeri rag ; box-horing, 

d, ha lee rubrutn, subrussum. 
ide, Halec infumatum* 

rlusus, braenie, breme; bouel- 
doren, vet. 

Rubus emit it us , egelentier. 

Rubus hLrns, hinnen-besie; fnmi- 
boisier. 

Ructaue, ruspen, respen, ris- 
pcri ; rupsen, ripsen ; rupsemen ; 
gorpsen ; roe ken, sax. sicamh. 

Rut i are , p often, metapb* 

Rue! undo eijeere, op-werpen uit de 
mage* 



(j) Elym, Hacg-teyte, Passer rnbt, 
rubetrtt. 



v. 



Rub 

Ructus, rupse ; gorps, gorpse, 

A 7 - f* s - 

Ructus rancidus t sode^soodc, sole. 
Rudens, funis nauiicus maior, 
kabel 1 take! ; hoofd-touwe ; meet- 
touwe; sclrip-touwc; schip-koorde; 
uor-reep, vet. schip-reep ; schip- 
seeL 

Rudtmies, ge-rouwe. 

Rudentum jeln% k a b e 1 -g a r e 11 . 

Rudeniibus ins f ructus, ge-taekelt. 

Ru dent urn partes extremas absque 
nodo cori'iungere, splissen. 

RuDEKiij brullen ; burlen ; 
ruchelen, rochelen ; bolken, sax* 
5 i ca m b . fr i s . 

Rudere asini ins tar, gi^aegen* 
RuDis^roede; rouwenstok ;(i) 
kluppeh 

Rude donare, vrij laeten ; vrijen. 

Rudiculetj spaen ; visch-spaen ; 
schuim-spaen ; roer-spaen ; roer- 
stok ; spitcel ; spndelken, spatelken, 
spaeikea. 

Rudis, roaw ; roud ; ruid, 
rude, ruidig ; mig ; grof ; on-vol- 
maekt; on-gewrocln ; on-beschofr, 
q. d. on-beschadt ; on-gesaoei: ; 
on-besnoeit ; on-gescbelt ; on-be- 

lorn pen ; on-acrdig ; on-kunstig ; 
oo'gebaerig ; on-mild ; 011-saecht ; 
on-geoefFent \ haetelik. 

Rudis homo > pecus Arcadicum t bot; 
bot-muil; plomp; ploinpa^rd; grot; 
grovaerd ; on-verstandig. 

Rudis servients, on-wetendt: in 
\ spreken. ^ 

Rudis, pr&C£ps f inconsideratus , 
roestj roeste; roestig ; roost-achtig. 

Rudis & incauluSf simp! ex, slecht- 
aerd ; slechte-boL 

Ruditer, slechtighk ; slcclitelik ; 
plompelik ; on-beschoftelik. Rudiier 
consuere, slechtelik naeien, 

(1) Elym. Rocde, roed- stock. 



Rug 



— 43 — 



Rum 



Ruditer depingne, be-trekken ; 
doot-verwea. 

Rudiias, grofheid 5 grovigbeid ; 
slechtlieid ; slechrigheid ; on-be- 
schoirliL-id. 

Rudiment urn tiroc'mi] defiouay . 

inccni-geki, bicnveiuiC", bc-taek-n. 

RudeHtm, rouwagic ; ruichrc. 

Rudus, Rudcra, ge-mul ; nu\] ; 

molm, hoi I. .schorre ; scholko ■ 

/land, gruis ; kulk-gmis ; steen- 

gTiiisi grui^ van gL-brokcn steencn ; 

kalk-scherven ; pueiiie ; * gramme* 

lingt?, [land. — Rudus veins, oude- 

pa inc. in Rudus redkere^ gruisen. 

Rudns no-vum, terras, tiras, ta- 
rasse. 

Rtidere novo obstruere r rerrnssen. 
Ruere 3 mien, roeien; werpen, 
worpen. 

Ruere funditus, uit-raden, ait- 
roeien. 

Ruere, vail en ; ver-vdlen j in- 
valJen. 
Ruifurum sister r t icgen-bonden, 
Ruina, val ; ver-val ; ruine ; 
destructie 

Ruina murij breke; bresse, bre- 
sche. 

Ruinam minari, ver-vallen. 
Ruinosus, in Ruinam proclivis, 
vallig, vellig; ver-vallig ; bouw- 
vallig, 

Rufus, Ruffus, ro,^ rosch; gee!> 
gele ; gcel-root ; donker-geel/ Ru^ 
Jul us , ros-nchtig. 

Ru beseem ex albo } Iiicnrnaat* 
Rufus homo, rossaerd. 
Rufus, eui rulunt est cap-ill i~ 
tiu7u, rood-bol ; rood-boofd, 

Rufare, Rufum facert, geelen; geel 
niaeken. 

Rufere, geelen ; geel zijn. 

RUGA, ronipt,-] j rimpe, rim pel; 
fronsse, fronsefe ; fronkelc, vet. 
Lovan. kroke > krooke ; wronkel, | 



vvrinkel ; schrompc ; schrompelc ; 
ploie; ronse, runse, runtse, runt- 
sele.rrV. ruilTeK Ru K ni froniis supra 
palpebras, eukel, 

Rtararr, in Rugas replicare, Rugis 
edecorarc ; & contra, rompen, rum- 
pelcn, rim pel en ; vcr-rimpelen ; 
ver-rompelen ; ruiffelen; ver-ruiffe- 
len ; fronssen, frons;<;elen ; schrom- 
pelen ; fronkelcn, lovan. kroken, 
krooken ; ver-krokt?n ; wronkelen, 
wrinkelen ; vouden ; hinc t % r oude, 
&, von J, pro multiplical 'tone 
ih c^mpositis suhjuncta; menig- 
vond ; dusenr-voud, &c. item, 
pluien, A J /^.r amfrahere, grim men. 
Rugas loll ere, ont-rimpelen. 
Rugosus, Rugatus, ge-fronsselt ; 
ge-frorist ; ge-ploit. Rugom cute 
Marileni?iS,vi:r-rtjmpdi, ver-rimpeh. 
Ruonn^ brullen ; brieschen \ 
breinmen; brummen; brummelen ; 
bruisen. 

Rug it us intesthwrum, rntnmelingc 
in den buik. 

Rulla, rijster, reister, rics- 
ter ; ploeg-schuerer, ploeg-schuer- 
der ; ploeg-steker. 

c Ruma s rumen, uber t denie ; 
mam me. 

Ruma, Rumen, krop, kroppe ; 
slok; keel-knobbeh 

Ruminare, her-kauwen, her-ku- 
wen, lier-kouvven ; her-knauweti ; 
er-kauwen ? er-kouwen ; en ken, 
ederiken T huznken J land . irriken; 
morsen, morselen, instar caprui 
vid f . 

Rumex, leik-bladercn ; linden- 
wortcl; patiencie. 

Rnmcx acutus, peerdik ; patig ; 
lek-bladeren, fiand. 

Runiex acetosus, suerkel ; suer- 
ainper, sax. sicamb. snrkel, sue- 
rin£, suerik; suer-kruid. 

Rumor, rucbt;ge-rucht; roep; 



Run 



— 44 — 



Rus 



Rut 



— 45 — 



Sac 



spraeke; rmere; ge-kal; ge-schrei ; 
scorm ; rommoer, rammoer, ru- 
moer. 

Rumor vulgi, ral, rot. 

Rumor est, man seid ; mensch 
segt, 

Rumpere & rumpi, bre%tk, 
braken, vet, scheuren, schoren ; 
rijten ; schrarusen ; quetsen ; kroken j 
ycr-kroken ; ver-scheurem Rumpere 
in duas partes, in twee scheuren. 

Ru mpere v in at la, u i t - b r e k e n . 

Ruptus, ge-seheurt ; ge-sdioret ; 
ge-brokeru 

Ruptus asellus, eqnus ; Ruptum 
strigosilmque iumentum, af-gedreveu, 
af-gemem, af-gcreden, bceste, 

Ruplio, Ruptura, scborc, sdioore, 
ichon e , sdieure , sdieuringe , 
sdwnisse; sdiaerde; sdnantse,iv/. 
rijte ; rete, reete ; splete 5 breuta:, 

e 

breuke, broke ; klinke. 

RumcakEj uir rodcEi, uit-raden 3 
uit-roeien ; rmten ; Linen, ietten ; 
uit-roopen ; wieden, uit-wieden, 
u / ag r u m , sege tern. Runcatus, ge- 
wiedr, 

Runcina, bouweel ; stok-bouwe; 
hout-sage; broche ; brootse. 

Runcina, schave. Runcina parva t 
schuetken. 

RuOj avis, Fide, Onocro- 
talus. 

Rupes, kleppe ) klippe, kluppe; 
steen-klippe ; velt, velts ; roeise, 
rootse, rotse, rutse ; roor-steen ; 
steen-rotse; sdiore, schoore, scbor- 
re; sdiaere, vet plate, banke, in de 
zee. 

Rupicapra, gemse, sax. steen- 
gelte. 

RursuMj Rursus, weder; weder- 
om; op eeo meuw; * overmael; — 
op eei] her: her tamen pier unique 
est I pro posit io inseparabitis, com- 



position'! vid* potissimum con- 
veniens ; Vide, Re, 

Rursus inchoare, her-nenien ; her- 
vatten, 

Rus,gouw; land; akker; veld. 
Run' agere, habitare t ce lande woo- 
ncn; boeren, Rus ire, te lande gaen. 

Rurari, Rustical i, bouwen ; boe- 
ren, 

Ruralis, ad Rus perl trims, lands; 
veldadnig. 

Rurkola, Rusticus, bouwer, & 
per syneopen, baer ; buer> sax. 
sicamb. land-man; land-win; land- 
winner; land-pal, vet, buU-man ; 
akker-man ; dorp-man ; kaerle, 
keerle; vein, vani, fris. bink, bin- 
gel, bengel, (Rusticus aralor, ploech- 
bengel;) vilein, Fide, Vins. 

Rustici, dorp- lied en ; boeren ; 
bueren, butrr-liedeu ; huis-lieden ; 
hnd-lieden. 

Rustica, boerinne; buer-vrouwe, 
sax, dorp-vronwe ■ dorp-wijf ; 
!and-\vijf t 

Rusticus pnetor. Rural is prefect us, 
forster, vorster, 

Rustica donitis, ge-lege. 

Rusticus, Rusticanus, Rusliculus ; 
homo rusticus, stupidus, insutsus, bar- 
dus, boersch; boer-achrig; dorpsch; 
dorper, fland. dorp-achtig; woest- 
mensch; rustier; kenkel-boer, kin- 
kel-boer. 

Ruslke, dorperlik, /land. 

Rust kit as, bocr-aclitigheid ; dorp- 
achttgheid; dorperheid; dorpseheid. 

Rusticida, perdix, Fide t Perdix, 

Rustkulaj Rustica perdix sive 
Rustical a viator, ficedula a His, 
a His gallinago, sneppe ; snep- 
hoen ; hout-sneppe; riet-sneppe. 

R us ticu la minor, po el -sneppe, 
a His, sweem, sweemer, swee- 
merken, 

Ruscus, stekende palm; muis- 



M> 



do re n s circumligatus enim mu- 
res a carnibus arcet. 
Rusats silvestre, hulst. 

Ruspari, terrain seal pe. re ui 

gallium, scherren. 

Russus, Russeus, Rusceus, color, 
ros,rosch, roste, [land* lijl^verwe; 
ge-lijvige verwe; incarnaer. 

Ruta, r li ire; wijn-ruke, herb a 
dicta it ruiten, tvellere, eruere ; 
sic-iit quid am La tine diet am 
put ant ab eruendo qubd prop- 
ter multiplicem eius us urn 
max i me eruatur . 

Ruta muraria, sreen-ririre. 
Ruta capina, hcln>ruite. 

Ruta C/ESA, sup el I ex qum 
terra nee struct Hi tectoridve 
op ere tenet ur, tilbner, varende, 
have. 

Rota bulum, i n s t r u m eutu m 
quo ignis proruiiur , loedte, 
gloedte, kloete corrupts ; kolen- 
krabber; raekel-stok, rokcl-stok ; 
fland. oven-gaffel ; reke, taeke; 
koker*stok ; vier-staek ; vier-gaffel ; 
oven-stok, oven^stnek; oven-kruk- 
ke ; oven-kloet ; kole-krabbchier, 
Rulabulo prontere ignem, raekclen, 
rokelenj het vien 

Rotellum, scboepe, koren- 
schoepe, koren-schuppe^ ins tra- 
in e n t u m I ig n e u m § u fr u men t u m 
corruitur congerittlrque in cul- 
leum aut m odium. 

Rutilare, schijnen; blinken ; 
likken, glicken; ge-Iikken ; krieken ; 
kriekelen. 

Rutilus, vlammig * vier-rood ; 
glinsterig rood. 

Rutilus color, goud-verwe; goud- 
yerwig, 

RutruMj schuppe j spade ; 
houwcel. 

Rutrum calcarium, morter-hou- 
weel ; kalfc-loedte. 



Rutrum, krab-ijser ; krabber ; 
kretser ; ruim-stok, 

Rutrum, wer-liaek. Rutro subi- 
gere intrham, werren. 



Sabbath r dies, son-avond ; sae- 
icrdag. Sabbat hum sanctum, Paesch- 
Livond. 

S a is e l l us , -ehellus , sa bella t 
sebella, sobella, ailurus sabellinus, 
musteUe genus pulrerrimum & 
nob 1 1 is si mum , sabel, sobel, & 
hi nc Pellcs sabillime!, sabel-vellcn. 
Sabina , save™ boom ; savel- 
boom ; sevcl-boom ; seven-boom, 
seven -palm. 

Sabulum, Sabulo, saveL 

Sabulum vivum, quik-sand, vet. 
sax, aug . 

Sabu/osus, savel-achtig. 

Sabuletum, ^Avcl-kuilj duin, dnine. 

Saburra, schip-last, schep- 

last ; SLhtp-sand ; lasra^ie ; ballast; 

Sabulum vilius quo navis oner a- 

tur ul stabilior sit. 

Sa bit r ra re, b a 1 1 a st e n ; ve r- b al 1 a st e n . 

Saburrare vent rem, ver-buiken ; 
over-buiken, 

Saburrare nimis ingluviem, ver- 
kroppen ; over-kroppen. 

Saburratus, sat, Saburratus nimia 
pinguedine, on-vermogen mensch 
van vettigheid. 

Sacchar, Saceharum, suiker. 

Saccharum in pulvettm mlactum, 
contusum, mecil-suiker ; poeder- 
suiker; gc-stampr suiker* Saccharum 
moll i us & vilius in oil is servari soli- 
turn, pot-suiker. 

S ace ha re imbue re, con dire, s u 1 k e r v n . 

Saccha ro con dit u s, g e- s u i k e r t ; ge - 
confijt. 

Saccharext tragemata pisorum for- 



Sac 

mdj erwt-suiker, Sacchar&t mette, 
brood-sunker. 

Saccus, sak. Sacci quisque 
sui & eorum qu& in sacco erant 
recordabatur in confusions Ba- 
bylonica; unde Sacci nomcn ad 
onmes fere linguas transivisse 
vert si mile est lo. Bee an o, 

Sacculus femoralis, dief-sak (po- 
ll us, die-sak, ffd;* % Funda;) 
dogger. 

Saccus, Sacculus , pecuniar ius, nu~ 
marius, geld-sak ; bind el ; pull, 
fris, sekke], g. *, $, borse; tassche, 
tessche. 

Saccus coriaceus, lederen--sak ; 
borsse, prop. 

Sacciperium , Saccopera , sro k - 
borsse, 

Saccus cilicinus, poke ; pok-sak : 
gall, pocbe. 

Saccus acerosus, acere refer! us , kaf- 
sak. 

Saccus frumentar ins, koren-sak . 

Saccus farinarius, meet *sak . 

Saccus salarius, sout-sak, & me- 
laph. dc homlne tetrico & iristi 
a gravitate & pondere salts, 

Sacculus scorieus quo equites 
nee ess aria circumferunt, sadel- 
Ussche. 

Saccus vinarius, quo vinum a 
feci bus ex col at ur, in met& for- 
mam desinens, lek-sak. Sacco 
colare, sakken. 

Sacco indere, etiam, sakken, Sacco 
furtim indere, dog-geren. 

Sacculus Utium; Saccularia farrago 
Ittis; Saccetlus litigaiorius, ding-sak ; 
pleit-sak ; lauwer ; lauwer-sak. 

Sacculus gesticulaioris she pr&~ 
stigiatoris, guichel-sak. Ipse 
gesficulaior f sive. pr&siigiatar , seu 
Saccular i us, guicheler, tooverer. 

Saccarius, sak-drager ; buidel- 
drager. 



4 6 _ 



Sac 



i 



Sac 



Saccularius, fur, borsen-smjder ; 
sak-man, g t s* 

Sacer, wijh, wije, wih, wie, 
weig; heilig, hillig, sax. geestelik* 
fron, vron, vet. ger. sax, 

Saccr ordo, vulgi, wijnge ; wij- 
hinge. 

Saccr, contra, ver-vloekt. Saccr 
homo, ver-vloekt mensch. 

Sacrum arcanum, seclusum, oper- 
taneum, vev- holen rheid ; miscerie. 

Sacrum, godsdienst, diensc in 
de kerke ; misse. Sacrum publicum, 
mains, papula re \ hoog-missc. 
Sacrum abslemium, drooge misse* 
Sacra anniversaria, jaer-getijde. 
Sacrum facere; rem Sacram facere, 
rem divinam, celebreeren. " Sacra 
administrare, munigen, monigen. 
Sacrorum miniver, capellaen. 
Sacris inicrdiccrc; &, ipsa inter- 
dictio; turn, cut interdictum est, 
ver-bannen; ver-waeten; ver-waet; 
ver-waetenisse ; ver-waeten T ver- 
bannen, mensch* Vide, Exxommd- 
xic.vno. 

Sacrum mystkum ; Sacramentum, 
Ecclesiasticis, sakrement. Sa- 
cramenia Ecclesia admin isi rare, be- 
reclnen, Sacrameutum sacra sodali- 
tatis inire, professie van religie 
doen. 

Sacrameutum, iuramentum; Vide, 
paulo post. 

Sacrare t wijen, wijden, wie hen ; 
heitioen. 
Sacratus, ge-wljdt, ge-wijhet* 
Sacrifiaum, offer ; sacrificie. 
Sacrificium nephalium , honds - 
feeste ; honds-mael. 

Sacrificare y Sacrificium facere, of- 
ferer! ; sacrifice doen. 

SacrificuSj Sacricola, paepe; pries- 
ter, Sacrificus castrensis, veld-paepe. 
Sacerdos, priester; paepe; Moscis, 
poppus. 



T 



— 47 — 



Sac 



Sacerdoium caput, deken des gees- 
telikheids. 

Sacerdos acephalus, qui sub mil- 
lius e pi sco pi disciplind guber- 
naiur, haeg-paepe. 

Sacerdotcm injulis exuere, Saccr- 
dotium alicui abrogate, de^radeeren. 

Sacerdoiis damns, priesteragie 3 
[land. 

Sacerdos, fern, maxima, prima, 
ve! primaria, nbdissc ; moeder van 
\ klooster. 

SacerdotiuM, pries Lerdom ; pries- 
terscbap. 

Saccr dolium, Sacerdotis prouenius : 
pecunia quotidiana aut cibus 
q not id i anus ad vie turn Sa- 
cerdotum, preben le ; beneficie. 
Sacerdothim minus, capelrije* Sacer- 
dotiuni alicui per manus traderc, 
resign eer en. Saccr dot ii nummaria 
co Hal io f p ro v en k r a m erije, Sturra rht m , 
pars tempi! sec ret tor ; item, Sa- 
crarium, locus in templo uhi 
Sacerdos se prwparat, & sacris 
vest thus adornat> vulgo Sanc- 
tuarium, santuarie ; sacrament- 
huisken ; sacristije ; heiligdom- 
huisken ; gaerw-kumer. 

Sdcrarium domesticum, huis-ka- 
pelle. 

Sacrarius, Sacrist a, vulgi, sa- 
cristij-meester. 

SacelluMj kerksken ; kapelle, 
kappelle : uempe a capa sive 
cappa D. Martini, quam oliin 
lieges Franc i& (GuiL Durand, 
in Rat. dtvin. Offtc, lib. 2. 
cap, jo) in be! la secum fenv 
Solent; edque sub quod am ten- 
tor to, ab ipsa capd Cape I la 
dicto, servabaiur* Vel a capra 
sive cap el I a : olim enim in 
expeditionibus in tent or its da- 
rn unculas pel It bus capra ru m 
con tec las co nfece r u n t, i u q u i > 



bus sacra celebrabantur . Hiec 
posterior Burundi ratio potior 
m ih i (Ki Ha no) v id et u r , c u m 
eiiam Pellis in S. Scripiura pro 
Tabernaculo peliiceo ponatur : 
ut Psalm, raj r Extend ens 
c&lum si cut pellem, id est, 
sicut t abernaculum quod fit 
ex pel H bus; & a pud Casarem, 
aliosque 7 Pel Us, pro tent or its, 
que pel li bus const a bant, ac- 
cipiuntur. 

Sacellanus, kapellaen. 

Sacrist it i um, eesse } ut, de kerke 
is in cesse, profanatum est t em- 
plum ; ciun scilicet a rebus 
sacris ccssatur, ob enormem 
aliquant causam* 

Sacrivendus, proven-krainer. 

Sac r Ucgus, k e r k- d i ef ; k e rk - ro o v e r ; 
kelk-diefj q> d> sacrorum calicMm 
fur. 

Sacrilegium, kerk-dieverije; kerk- 
roof; kerk-rooverije. 

Sacra m en t u m, e ed . Sacra men t u m 
Mi/onie, hoogen eed. Sacrament i 
precedent is per sequent assertio, voig- 
eed , q . d . sequens in ra m e n t u m . 

Sacrameutum beneficiarium, clien- 
t el arts officii s pons to, man- 
schap, 

Sacramentum dicere, Sacramento 
dicer e vel teneri 7 sweeren, sweren ; 
eed doen. 

Sacramentum alicui mnittere; Sa- 
cra nunti religtone aliquem ex solvere, 
ver-dracgen icinanden den eed ; 
quijten den eed. 

Sacramento negare, af-sweeren ; 
oni-sweeren. 

Sacramentum pcrfuium, mem- eed, 
Sacramentum perfidum dicere, niein- 
eed doen. Vide porro eiiam, 
Iuramentum. 

Sacramento vel stipendio mil it em 
obligate, toft-geld geven op de hand. 



Sag 



- 4 8 



Sag 



Sacramento aholvere, de krijgs-Heden 
ai-danken. 

SacomAj ponder, pander; pan- 
del, ptmdel ; evenwiditigheid ; re- 
medie; contrepois; comre-balancie, 
Vide, j&iulpondium. 

S/KPb, dik ; dik-mael ; dik- 
werf; dik-wijle; dikkend, [land. 
veel-mael; veel-tijds; memg-mael; 
menig-wcrve ; menig-werf ; vake> 
vaek, vaeken, sax. sicamb . feri 
quasi crcbris vicibus t F_ R, 

Stepius, meer-mael . 

Sapiss ime, a 1 1 c r- m e es t . 

S^vuSjwreede, wreit; woedig; 
ver-woedt; grim, grimmig; vitinig ; 
atrcng, Strang, strenge; straf; hae- 
ttdik. 

Samre, woeden, wucdcn ; ver- 
grimmen ; raesen. 

S&vitiaj wreedheid ; grimmig- 
heid ; vinnigheid. 

Saga, Sagax 7 Sagacitas, Vide, 
Sagire. 

Sagena, seine; segene, sagene; 
sei-net; trek-net; sleip-net ; schep- 
net; gaeren ; gaeren-net ; visch- 
gaeren ; trek-gaeren ; ge-spannen 
gaeren; toger-gaeren; toger; wade; 
waeie, s. s, 

Sagfna, mestiugc ; vet-mast, 
sicamb. mest-brokke ; mest-spijse ; 
mest-voeder ; apast. 

Saginare, rnasten * mesren ; vet- 
ten ; kroppen. 

Saginare turundis, stikken, 

Saginat us, ge-mest . Saghiatus 
nimium, ver-mast ; ver-brast. 

Saginarium, mest-kot; mest-stal. 

Scigin ariu ?n A pracipue galli- 
narium, vogel-huis ; kretse, si- 
cam b. colon, hoener-huis; hoener- 
kot; hoener-kouw; hoener-polder, 
Sagire, snoffeiij snuffen, snui- 

ven ; snoffelen. 



Sagaci naso per $cr atari, sagaciter 
inqmrere, be-rieken ; be-snuffelen* 

Sagax, speurig ; ge-reukig ; 
wijs; neus-wijs ; verstandig, ver- 
stanud, vet, holL vcur-sichug ; 
vLUir-sieiiig;kl0ek;schalk;sdirand, 
sell ran der, s r sfris, ge-swind; fijn; 
subtijl, sotijl; be-hendj be-hendig, 
be-bandig ; be-handsaem, gc-hand- 
saeta, Sagax, acuti ingenii, qui 
facile rem aliquant vonclpit, 
intelligit, percipit, erweTovvel 
potius eva-vi/eros, be-grijpelik; cui 
contrarium, hot; plomp. hint, 
be-grtjpelikheid. 

Sagaciter, schalkdik ; marksaem- 
lik ; be-hendiglik ; ge-swindiglik. 

Sagacitas, schalkheid; kloekhcid ; 
snof; be-grijpelikheid, Gvo-vveo-ia ; 
be-bendigheid ; be-hendsaemheld 3 
be-bandsaemheid ; ge-swindigheid. 

Saga, hexe, bekse, (hethisera, 
htsp r ) teeks ; tooverersse, toove- 
rinne ; weder-maakster ; wine-* 
vrouwe ; witike-wijf ; wit-vrouwe, 
fris. sicamb. it a dicta qudd 
mult a scire vet-it : qua rat lone 
etiam Saga & Maga Latinis. 

Sagjtta, pijl ; schier-pijl ; 
schacht, schafr, schicht ; ge-scbut, 
(a schieten ;) straele, vet. flitse, 
holL 

Sag it t a acuminata, $£\oa- f vijle, 

Sagitta cum f err o bipenm, oesial, 
e stele, oistal, 00s tal. 

Sagitta capitata, bout, bolt; bout- 
pijL 

Sagitta ala, veder aen den pijl. 

Sagit Ue cren a, inci sura qua 
nervum admittil, nokke, kerfken 
in den pijl. 

Sagiltarum grando, nubeSj haegel- 
gescbut. 

Sagit tare f Sagit tarn arcu emittere, 
expellere^iorquere sagiUam, schieten; 
af-schieten. 



Sal 



— 49 — 



Sal 






Sagitta configere, deur-schieten. 

Sagit tat iu s 7 sduuter, scb otter > 
schicter; schut, scbutte, s. s. boge- 
sch utter ; a icier. 

Sagittariorum a$men f classis f soda- 
litas, sine amgrigatio, schurterije. 

Sagittariorum circus, scbu tiers- 
hof, Sagittariorum agger, in quo 
defixus scopus, dod, & seopns, 
doel-pinne. 

Sagittarius Indus, schiet-speK 

Sagittis inuius, schum-vrij. 

Sagitta , ph It bo to m u m , quo 
veteriu is j u men ( i $ q ue sa tyg u is 
detra hitu r } slag-vliem. 

Sagittal is suiura cmnij (cad em 
qutf s veruculata cr a u i i ,) pi j 1- 
naed des hoofd ; bekken^el-naed ; 
com miss Lira. 

Sag it t aria , Sagitta lis , Sag it t a , 
herba, sc rpe nts-tonge - 
SaGma, p.ik-sadcl. 
Sag men, herb a qu& put rid a 
a leer a cob i bet & mitigat, eisen- 
kruid ; ei sen -hart, 

SaguM, t u nica equestris f rijJ- 
rok ; w;K}K j n-rok ; wa^pen-kU-ed ; 
vilt-maniel ; kovd-k;ippe ; kap- 
poote ; hokke, vet, f land, (boc- 
queton» gadL) hoksel, vet. sak ; 
jornei. 

Sagum } Sag u! a m y Saga, quibusd. 
vest is pier unique mttiie.br is , rok; 
lijf-rok ; bin's ; ^ernticken. 
Sal, Sout ; salt ; saut. 

Sal is genus candidissimi, c u i u s 
g leba inter se col lis a propter 
duritiem ut silices so nit urn 
clangor 4m que edunt, klink- 
sont; klijn-KOLit^ Lemnio. 

Sal aq aureus t marina^, baic-soui:, 

Sal e glebis salsilagine imhu- 
tis arte extractus, sik-sout. Ad. 
Junto. 

Sal Joss His , jossitius, i terra vis- 
ceribus effossus^ gedolven sout. 



e- 
a 



Sal torrid us t braed-sout, Ze 
I and is; qui exit? u a a q u a m a r i n 
infusa diutius I or ret ur at que 
aduritu r ; Sal splendid us, luci- 
dus. 

Sat adulteratum, jriabile, asch- 
sout, asschcn-*oiir, 

Sal petrosus t natWm, niter, berg- 
sout ; sal-pect^r. 

Sal, Sales, ioci, aut Sales malignly 
koJde ; schimp ; schitnp-reden ; 
schimp-sdieui ; s^bimp-werk. homo 
Salsus, spottig ; sdiimper, scbam- 
per, schimpig, schamp-achtig. 

Salis mica, gran urn, frustulum f 
kerne, koren, sour. 

Salis ftos, wit-sun t. Mo I a Salsa, 
so tit onde brood, &c* Ojfam judi- 
cial em edece, solie ende brood eten, 
&c. Erat hcec of fa panis cert is 
v e r b is d 1 v a t u s & e x s ecra t us t 
de.\i U n at is que sententiis co use- 
era t us t qui reo offcrebatur, sale 
etiiini adhibito ; forti quod eius 
in ex secrat iottibns & dirarum 
i tnprecationibus soltat esse usus* 
Ha b e b a n t a u t e m Germ a h i, S a xo- 
nes t Belgie^ alii que muiti hanc 
pen it us in si tarn opinio a em , uon 
posse quenquam mali con sc turn, 
pa n e m h e m d d e d i catu m 
tie u or a re. Simile quid refer tur 
deaetite lapide trito & suhcine- 
ritio p a n e decoct , qu e m j u r 
ma nsum devorare aon potest, 
q u i n c og a t u r a u t s u ffvca ri , a u t 
fit r dep r eh end /, d ecoc t u m g I u tire 
nequiens. 

Sal ire, Sail if, Sallere } Sale con- 
dire, aspergere, inspergere, ttt carnes 
&t\, souteti; sprcn^cn bet vlcescb. 
Sal ire nimium, vcr-souten. Non 
probi aut non satis sal it us t wan-sou t. 
Sal purgare t expurgare i perficere, 
keeien bet sout; raftineeren, affi- 
oeeren. 



Sal 



— u> — 



Sal 



Salsus, ge- so uteri ; sikig ; brak ; 
w rakyffand* Sa km va hk t i n - s o 1 1 1 . 
Sah us a liquft n t ft& m, a ub$&lm$ p so Lit - 
achrig. uon Sul.s us j on-jjesouEen. 

Sals us humor, si Ice; scL /u Sal sum 
liquorem rcsvlvi, ver-peke'en, 

J$|$£ j?i|g$^ Stilsi-Jo, Salsitudo, 
sour-hud. 

Sals ago, $ a! si 1 ago, Sal sum I land- 
men,, Salsa mentor urn liquidum, li- 
quor, peket ; sulu- ; silie; soke; 
sel ; somsel ; sou tinge ; southeid ; 
adebe ; lake, sax. sult-werk. Sal- 
su^itte coudire, p^kelen : conditus, 
ge-pekelr. 

Salsuginem winter e : quod sal- 
snm est , muriatic c and i turn, aut 
aqud sitlsdj tnaritimd, opph- 
turn, quasi dulcorare, & recent! 
facte itinovarc, vtTselieti 1 ul, 
verse hen, weder versch maeken 
hct land ti|,t under brak waeter 
gelegcn hceft. 

Sa Isa j n t ntu m \ Sa ha m e n ta, tv r it m \ 
gesprengt vlec^h ; gt sou ten msth 9 
&c> 

Salsamentarius cad as , ban 11 g - 
tonne* 

Sa ha me nt a r ins . Sal art as , tj e - 
sou ten spijs-verkooper ; hak, si- 
catnb. 

Salaritt \ ? qui con j i c 1 1 a u I 
pur gat , sout-maeker ; qui vend it 

a 

sal, soui-nunger ; sout-verkooper. 

Safari a atunma, provisie van 
sout. 

Said rid cella^ spljker ; sout- 
spijker, 

S alar ins sacens, Vide, Saccus, 

Solarium tectum ; cortimt Sal aria, 
sout-ketd. 

Salarium, Salsa mentarium vas, 
sout-kmpe ; sou t- vat ; sou t- tonne. 

Salitura, soutinge; soutsel ; sout- 
held- 



Sal i tor ^ sour-panhter. 

Saiiuum, Salilliun, sout-vat, sout- 
vatken, 

Salhta, u b I s a i e x co q u i tar, 
p u rg attlrq u e ; i i e m , u h i eff odi- 
t u r ; i t e m , u h i serial uij sou t- ba k ; 
suut-kete ; sou [-put ; sout-kuil ; 
spijker; sout-spijker ; suite, sax. 
hallc, vet. ger. locus in quo sal 
ex co q u i t u r; IV If. H u tig c r. Hinc 
u r i i s ea s nh i sal c o u f i c i t u r , 
Gee m a n i Hal a s c m m u niter a p- 
pc I lant : ui t Ha la in Snevia f in 
Nor i co ad Qzimnt, In Saxouia, 
&c t Becan, & Althain, 

Salarium, vulgi, loon ; arbeids- 
loon ; salaris. 

Salifodimi, sout^put; sout-ktuL 

Saisa } vulgi f sausse. 

Salum t sal , see ; Vide } Make. 
Salispuma, seL-schuirn. Sah tfwft- 
mersai x infest te, aut madetactte merces, 
brak goedj beseeuwt good. 

Salax\ kril, krillig ; raboud ; 
boevc ; vugelL-r. 

Sa lax, i h s t a r g alii, h a n n . 

Salacilas f kiillig-heid ; geili^— 
held ; geil-heid. 

Salganni, stik-wcrk ; gepekelde 
waere; coniijt; cunfitnre; compost; 
conserve. 

Salgamarius, qui Sa Iga ma & 
fructus murtd conditos vmdit> 
Confiji-verkuopL i r. 

Sa Is icofi ex, k a r k - b o o m . 

Salamandra j salamander; olm, 
molle & molk, ger. sax. sicamlr, 
German f s } in quit Pot terns, ein- 
ni aa 1 , a p i r / a r a m a c u I a r u m ; 
a u t , mole b , a lacte a s a n i e 
qua m e v m i t * 

Salar, pi sets, salmken. Vide, 
Salmo. 

SALEBRA.steen-rootslge plaatse. 
S a l 1 co r k 1 je spec Us , k in b b e - 



Sal 



— s 1 



\ 



quel ; quod cancels gressnm 
r c m oretur . 

Salire, sprin^en \ hoppen, 
hobben, hoppelen, hnppelen , 
Sal ire ultra, ovcr-springen, 
Salire, inin [em. rammen, 
rammelcn, remuielcii ; rtjdcn ; be- 
rijdcn ; be-sprin^en ; dekken,^. 
Saiiniies, fan rein -kraene; fkintein- 
tap ; fYmteiivtote. 

Salientes prints, oor-sprong ; foiv 
Lein-ader. 

Saltva, &, Salivarit-ttn dejluxus, 
spetkel ; speeksel ; server ■ seevt- 
riji^c; spuie; spije; spouvve; spou- 
uiii^e ; spoussi.1; kotfer, g. s< s. 

Saliva pingjiis, dt-nsa ac crassa, 
mossGhei; talem eijeere, mossLheleiu 
.bitiiva ieiana, virgo ; qua 1 ah 
h m i n e i e iu n exspuit u r , n n - 
d u m c iho aut pot U in U t a t a , 
nucbtcr, nochter, speeksel. 
Saliva siderum, hnni^-dauwe. 
Salivam spuendo dispcrgere, spik- 
ken ; s pee 11 wen. 

Saliva m wovere, D e s / derium 
excitare, waeter-loupi^ oft ^;etcr> 
bekkig maeken, Sal hare, appc- 
tenl i a r a f i , w aetci* - bekk e 11 ; 
wacter-loopii^ zijn : aut etiam, 
Salivam veri cm i tie re. 

Salivare, Salivam facere, Salivd 
madefacerc, speeksel en ■ seeveren ; 
quijlen> quielen ; btr-quijlen ; be- 
seeveren. Salrcans, waeter-Iooplg ; 
wietej-bekkig ; cut. Saliva in ore 
crescit &, 'met a ph. desideraus, 
appetenS) valde eupiens. 

Salivam reijeere ex pec tore, tin- 
leggen. 

Salivarius, Salivosus, speeksel- 
acbtig. 

Salivarium, seever-boesem ; see- 
ver-doek. 

Salivarium, vulgi, roose van 
den breidel. 



Sal 

Sa t war is herha , py t elh r u m , 
seever-vvortel ; bertram, 

SaliuxcA, lavender ; spijk ; 
loog-krnid, vet* 

Salix, mliiCy willl^e, (quod 
pronit a & vol u at aria sit in 
crescendo : sicut Latine Salix, 
a saliendi & crescendi relet it ate. 
Go! his, wil^a, vol an las dteitur, 
Bon. VnlrauitK) wicde ; weide ; 
wijde, wije ■ wtrde, wedeken, vet. 
w'L-id'boomj vet 

Salix ptftttila, & Salix viminalis, 
wijnie. 

Salix pntniia in aquasis nas- 
cens,uzi\, holL sic dicta ^jubd 
tanquatn luxuriant & lawivlens 
nimia alimenti ubertate ramos 
froudesque justo pin res ernittat . 
Salicis nparitt species, werven- 
liout, tj. d , WLTt-luuu, /J est, 
materia proiectorum sive molis; 
convenil etrim mail bus in jln- 
itii-na iaciendis & jirmaudis. 
lo . Bee a ao. 

Salix decurtata, decurlahilit, stronk- 
vvilge ; Unoot-wd^e. 
$Mtpi&M, wtlli^eu, 
Salicetum, Salirium, locus Salt- 
cihus cottsitus, wilHgen-bosch ; 
teen-busch ; \vi|d-liainme ; wied- 
liiinme; hamme van wilgen, vet . 
Salix equina^ katten-steeri,/jt f rt^ 
Salicaria, h e r ba , wed c r i k ; w i j - 
jLiik ; wiedcrik ; partijki. 

Salmo, piscis, salm. Salmonis 
s^-oh-ti, tm}tM > tegmentum, moete, 
mote, moes. Pot terns Salmonem 
si rcce n s sit f sal m v c a r 1 < $ 1 
s a 1 1 ins > lacks A i c i a i i ■ $W? 
enim salsus, injumatus ei 
lachs est, it languid it ate M 
q u a s i L a si us (p s si t eti a m 
laks did, quasi lakende, quod 
in eo de fee tus sit, act que it 
causa statim saliatur & infu- 



Sal 



— 52 — 



Sal 



metur, F. R.) Eidem Potiero, 
par villus Salmonis fmtu$ M jonge 
salm, Salar est, & balf-was_sen 
salm, media 1 vid* cfJatis Salma, 
Sarh t onis, vacatur. 

Saltare, springen ; dan sen ; 
trippen, irippelen, trepeleu ; gum- 
pen. Sal tare, Saliiiare, hoppen, 
hobben, huppcn ; hep pel en, hup- 
pelen, hippden. Sahara incondite' t 
ineptt, hobben-tcbbt:n ; hobbelen- 
tobbeleg ; hob-snkken. SaltiUire, 
krevelen. 

Salt are ad modulos, in numeros ; 
certa arte ac lege pedes movere t 
voet houden in \ danssen ; slag 
houden. 

Saltan iundis pedibus, spans 
voets springen. 

Saltuatim cur we, galop peeren. 

Saltus, sprang ; saillie. 

Saltus, cum mem brum alter- 
n a turn vibratur , ver-schietinge; 
schietinge* 

Salt alia ; dans ; balade, baleie. 
Saltatio mot or in j branle. Saltatio 
numeral a, h of- dans ; hof-recht* 

Saltatio Maurica, pyrrhicha, chi- 
son tea, m ri sk e ; m o r 1 sken -dans. 

Saltatio armata, qua pugnce 
simulachrum edn nt iuvenes 
rum ma agiltiate, swetrd-dans 

Saltator, springer ; dansser. Sal- 
ta t rix, d a n ss e r sse . 

Saltatarius orhis, ring- dans ; ron- 
den dans. 

Saltatorius liidus, dans-sehole« 

Saltatoria cantiumitla t dans-lied. 
Saltem s ten minsren ; ie-nier ; 
immer ; doch, toch. 

Saltus , n e m u s f bosc h; vlaesc h , 
vet, toreest ; for$z f vet. 

Saltuarius, Salt nam custos, bosch- 
wachter ; bosch-hoeder ; bosch- 
houder; houi-vorster; hout-vester; 
preter ; woud-vorster; woud-rnees- 



ter ; forster, vaster ; forestier ; 
forest-wachter, ( Vide, Pr#feo 
tus;) gruier ; gruwier, potius 
dicendum, grimier; groeoier, ui 
Gall is dicitur veraier. 

Saltuarii officium, pre terse hap ; 
hout-v ester sc hap. 

Salvia, herb a, salgie, saelgie, 
salie, savie ; sells, Wi, hof-kruid. 

S ALUS y heil ; wdstand ; wel- 
vaerd ; dege; saligheid ; be-houde- 
nisse ; ge-$ondheid ; ge-sonde, vet. 
re medic. Sal us nunciata, impertita, 
reco m men d atie . Vide et ia m pbst, 
Salutatio, 

Saluber, Saluhris, Sal alar is, heil- 
saem ; saelig ; vruclnig ; ge-sond, 

S alui is expers, Salutis sua negli- 
gens, heil-loos. 

Salubriter, Iieilsaemlik ; gesonde- 

lik, 

Salubritas t beilsaem-hcid ; ge- 
sond-hcid. 

Sal u tare, Salutem dicere, ferre, 
apprecart, imptrtiri, nwwiare, an- 
n u nda re ; Sa I u ere a liq u a m iu here, 
God-hoede bieden ; groeten, grue- 
ten ; skh aen iemanden bevelen, 
reco m men deeren. 

Salue, Salueto, S abide t Saluetote, 
S a lucre te iuheo, weest gegroet; God 
groete u; God-hoede, subaudtj u. 

Salutatus, gegroet* 

StiluiffiOTf groeter ; groet-bieder, 

Salutatio, Sal us > Salutis appre- 
catio ? groete, gruete ; groecenisse ; 
God-huede, vet. fland, saluit- 
Sahts vunciata, impcrtita, recom- 
mend atie. Salutatio mtttuiina i mor- 
gen-groete. 

SalutianuSj nummus aureus , 
saluit; a h annunciatione angel led 
in eo represent at d * 

Salunre, Saluum facer e, Salutem 
dare, ver-lossen ; borgen, bergen ; 
saligen \ salveercn. 



San 



— 53 — 



San 



Saluus, heil ; heel ; be-honden ; 
on-geschadi^t. 

Saluus & San us, gesond ; wel- 
vaerende ; fraei ende gesond, 

Saluo iustiore calculo, meliori iiuli- 
cio, Dn-begrepen : quod alij di- 
cunt , onder> vel, sender, cor- 
rectie. 

Sal u us conduct us, vul gi , v r i j - 
geleide ; sauve conduit. 

Saluum conductum dare, vrij- 
gelcide geven. 

Sa I uagu a rdia , i 1 ulgi } s a u v e - 
garde. 

Satuator* be-houder; salig-maker; 
heiland, q\ d. heilcnde, vetus 
part ici pi urn, id est, saluans, 
sanans, ut, dwingehuid, &c. 

Sambuca, instrumentum tri- 
quetrum imparl bus longitudine 
Jidibus, hakke-berd; harpe, herpe. 

Sam buca f inst r u ?u entum belli- 
cum, muer-breker. 

Sambucus, vlier ; vlier-boom ; 
vl lender, vlinder; vltnder-boam ; 
vledder ; vlieder ; vlaer-boom ; 
fleder-boom; holder-boom; holler; 
holder-terej holer-tere, holleiwere ; 
hollen-boom ; el-horen, al-horen ; 
al-horen-boom, el-horen-boom, si- 
camb. 

Sambucus pumila } ebulus, adik> 
hadik. 

Sambucus aquatica, swelken-hout. 
Samiarius, qui terra samia 
loricas, arma t & spicula defri- 
cat ad niter em, & gladiorum 
cuspides exacuii, hamas-y^L^r. 
Sampsuchus, majoleine, ma- 
geleine, margeleine. 

Samsa, alij's Sansa, os ale a 
put at a, olijf-steen. 

Sancire, be-vesten, be-vesti- 
gen ; ordttieeren. 

Sanctio, plakkaet, plakkaert, q.tL 



*± 



plak-kaerte, (alias q. placitum ;) 
ordinnncie ; constitutie. 

Sa n ct ia capit a lis, 1 i j f-s t r a ffe . 

Sand us, Sacer f Sacral us, wih, 
wijh, wie, wije, weig ; ge-wijt ; 
ge-wijhet; hrtlig, hillig ; devoot. 

Sand us, ecclesiasl i cis , san t f 
sint ; hcilig. Sand us Ioannes, Sint 
Jan. Saudi & Sandtt> santen ende 
santinnen ; heUtgen. Omnes sancti, 
alle sannju, alle heiligen. 

Saudi, heili^lik. 

Sanctificare, heiligen. 

Sanethas, Saudiludo, Sanaimonia, 
heilig-heiJ. 

Sanctitatis simia, simulator, ge- 
Hjksencr ; gleisener, 

Sanctuarium, heilig-dom ; sa- 
crlstije. 

Sandalium, muil; slodde,Ao//. 
pantoffel ; tofTel, tntTel ; sandael. 
Vide t Ckepida. 

Sandalium Tyrrhmkum sire 
Etruscum, sappine, snppine ; cre- 
pid<e genus Italis & Hispanis 
u sit alum, edito admodum solo. 
Sandapila, bacre; dood-baere; 
lichter ; dood-schrijne ; dood-kiste. 

Sandapilarius, lijk-draeger ; lijk- 
begraever ; celle-broedcr. 

Sandapilarius, Sandapilarum ja- 
her f dood-kistniaeker. 

Sandabaca, Sandarax, vernis. 
Sandaracd fucare, inficere, vernissen. 
SanhyXj Sandaraca factitia, 
berg-rood ; roose. 

* San^e, Vide, Sakus, 
Sanguis, bloed* 

Sanguis, stam, (crTe/^f.) ; ge- 
stae ht. Sanguine connect t, contlngere, 
jungi, bestaen van biocde, ge- 
sibben. Sanguis conglobatus; Sangui- 
nis globus t geronnen b!oed ; klonte 
bloeds. 

Sanguinis JJuxus , profluvium , 
bloed-loop ; bloed-gang, 



San 



- 54 - 



Sap 



j 



Sfflgwiriis ictus, ge-raekt-beid ; 
slag ; pojieicijo ; geslaegen-beid. 

Sa ug t i i na ) e , sit nguiue in redd ere, 
emittere, bloeden. 

Sangutui'nr effunden% elieere, pul- 
sanda prtFcipitJ, bloed-rcisen, 
bloed— rijst n, vet, bloed-rijscen ; 
bl ued- r Listen ; hinc Grotto, g e- 
hloed-nst, 221-225. 

Sanguincm vents detrabere, emit- 
tere, laeren ■ bJoed-laeten ; ader- 
laeten. 

Sanguine m cucurbit ul a rducere, 
koppen ; laeten mtt koppen. 

Sanguine maeulart x be-bloedcn. 
Sa \ igi t i ) te co \ is per $ u s A sa t 1 $ti i n ok. u t n s, 
bloedig; be-bloedt. 

Sanguineus, bloed-rood; bleed- 
verwig. 

Sa t iguina rius, Sa 1 ig u isuga , Set n - 
g a i } la rius exs 1 tct or vel exact or, b 1 o e d - 
gicrig ; bloed-sniper, 

Sa i tg 1 1 isuga ', e c c h t: 1 , a c c h e 1 , e eg e 1 > 
egel; ile, jjlfej $#.*. sic a tab. bloed- 
sulger ; bloed-sniper ; laeke ; lijk- 
laeke; lokke. 

Sanguisuga, in corpore muliebri ; 
monstri genus hirudinis more 
sugi 1 1 a a d s ug e n d 6 q u e fa- I u i 
infest urn, ac sanguinem a di- 
me ns, suiter, Lemnio. 

Saagui)toria, herba, egel-kolen, 
ecchel-kolen. 

Sa nguisorba, herba, b e ve rn ell e ; 
bevernam. 

Sanguis draeonts, vulgi, her ha, 
draeken-bloed. 

Samks, etter, afiBr, eiter ; ek-, 
ak; drdgt; gt-dragt; vervuilt bloed* 
marerie. 

Saates eonglohafa, stok ; etier- 
st ok ; vcrstokt bloed. 

Sanies, fa>x, crassiimen, gest, 
psi; berm, berme, barme, sax. 
sicamb . 



Saute e<uilaminare, be-draegen . 
Sauiosus, etterig ; euerachug. 

Sank a, gekkernije ; spot ; 
sell imp ; scheme, scherts ; guise, 
guich, ^uig ? hall. Sauna postiea, 
guise van acbter, 

Satin to \ t sot, oaf, in *t spel. 

SavniOj spotter ; spot-vogel ; 
schimper ; schimp-vogel ; speek- 
vogel ; spei-vogel ; guise-setter. 

Sax us j heel, heil ; heel ende 
^antsch ; gevc\ «eeve, ^eef ? gacf, 
gave 1 gesond ; fraei ende gespnd ; 
irisch ; vcrsch. 

San us & saluus, wel-va^rende. 

San as pa rum, im-ns, mccps* 

male Smuts } on-gesond; on-^ave; 
on-gants ; on-sinnig ; uit-sinnig ; 
buiren sinnen. 

Sanahilis, hdl-sAein ■ gences- 
baer, genese-lik, 

Sanij gesonde-lik ; lie el ; waer- 
lik ; wner-achtig-lik ; veur-waer j 
gewisse-liki seker-lik; docli, tocli; 
jae. 

San are ^ sanum facer e^ gesond 
maeken. 

Saudre, & sanari, sanescere, sanum 
fieri, genesen ; h;eilen ? beelen ; 
gintschen ; bekomen ; gesond wpr- 
den. 

Sauitas, hell ; gesond- he id ; ge- 
sonde, vet, dege. 

SanaiiOj genesinge ; meesterije. 
Saksa, Vide, Samsa. 
S antra, boras. 
Sapa, in-gesoden wijn. 
Safehe, wijs Kijn ; vroeden. 
Sapere alum prricuta, spiegeleD aen 
and ere. 

Sapere, vocUtl ; ge-voelen. 

Sapere, smaeken, Sapeie instar 

, ,v, corrupii, goor smaeken, 5^- 
pere vas, P T ide r Vas & Dolium. 

Sapiens, wijs; vrocd; vroed-saem; 



Sar 



— 55 — 



S;\It 



ver-standig; ver-siandel, vet. ho!!. 
discreet. 

Sapiens sihi, eigen-wljs ; laeten- 
dunktnde. 

Snpicnter f wijslik ; ver-standiglik. 

Sapientia, wijs-heid ; vvijsdoTn ; 
vroed'dom, & vroedsche, veil, 
vroed-sclia[)* 

Sapor , smaek ; geur, gore. 
Sapor posterior, sapor reshiit.us, snb* 
01 aens meUorem, n ae-s m ae k . 

Sapor acid ul us f V ide } Acidulus. 

Sapor viiiosus ex AqIw mucido. 
Vide, Vas, 0, DoLiu.M, 

Sapid us ; Sapor is grati, boni, sua- 
vis, smaekelik ; wel-smaekende ; 
lieflik van smaek ; soet-sapig ; 
saporijt ; lekker. 

Sapidum facer e ; Sapor em gratum 
cibo eonciliare, smaekelik maeken ; 
kundselen, kuindselen, 

Sapo re) n a I ic uius ret refe 1 re, s n 1 a c - 
ken ergons nae, ut 3 fit mi ; sapere 
fumum, me den rook smaeken. 

Sapor ferinas, tngratus, gaelsch- 
heid; earn refe reus aut Sa pore odor eve 
ingratitSf iustiaais, gaelscli } geil, 
hoi I. Saporis jlacctdi, iniucuudi, 
krank, cereuisia insipida, krank 
bier. 

Sapo rem geutiiaum perdcre, ver- 
schaelen* 

ftvfe Sapore aut adore, \vepsch } 
weepsctu 

Saphflxa, vena in cauo pedis, 
vrou wen-ad er. 
Sapo, seepe. 

S a pone liner e, see pen. 

Sapo na i 'it ei n eres, seep-asschen. 

Saponat in , h e r b a full n i a , 
struthij genus, seep-kruid : herba 
qua ut smegma el u end is mac til is 
adhiberi sofei* 

S.\HACiiNUS, santsijn ; sic diet u s 
quod se £ Sara Ahrahtf uxpre 
or turn pradicet : contrit Chris- 



tian! Agarenum nominam tan- 
ijuam ex Mg&f progeui ! u m . 
l< r e r < J a ut e m M a h a m e d a n n s . 
SarcasmuSj schabbe* 
SMKjkH, Sareinare t n.uien, 
i) ned en ; lappen ; ver-maL-!^ w ; 
bmsen, fvuetsen; fiikkcnj get. sax. 
sic. 

Sarrire res veieres & absoletas } 
broddeiu 

Sarcire glutiuo, ] i j m en + 

Sard re, at-drae^en ; in-smen^ 
fland. Siucire damnum, de s^liaede 
af-draegen ; in-staeti. 

Sard i e & ii 1 st a 1 1 ra. re, o \ u k- r - 1 1 1 1 - 
den. 

Sartum itriutUijne, bouwig ; in 
goedetl rauke, G ratio; d;ik-dicht 
ende wand-dicht ; deken-dicht, 
Sartum tntum tenere, knis^: bluer 
houdeti. Sartam teetant servare do- 
mum, onder-lionden ecu tluis van 
dak ende wande. 

Sit rt us, Sa rciuatu s t ge-1 a pt . 

Sartor, Sar dual or, vul^o, Para- 
incnlanus, tjuihusdnm, Qperitu.-:u- 
lariits, naeier; kleer-nraeker ; hand- 
sitter, vet* sclieppef, fland, 
schroier. selirooder ; * snijder ; — - 
perm en tier, permantier. 

Sa rtor veterameutarius, frivola rius, 
Sard t tat or, hip per | k leer-lap per ; 
oud-kleer-kooper ; onde-kleer-lap- 
per ; knippei\ 

Sartrix, Sarcinatrix, naeiersse, 
naeistere ; lappersse : Flandri 
fi n i a n t h u i u s m d i v e r b alia 
fi' m i n i n a p a r igge ; a t , naei - 
strigge 1 kemstrigge ; spinstrigge ; 
pro, naeiersse ; ketninersse ; mini- 
ster, sphinersse. 

Sartons platens, appendix, tabula 
in qua operas conjieit , stafel-rije; 
stapeelj fland. 

Sar tor hi, stalua, cui Sartor 



Sar 



- 5 6 - 



Sat 



vest em recent sulam a da pt at , 
taet-olf 3 tot-olf. 

Sarcinatio, lap-werk ; lapperije. 

Sarrina , Sa re inula, pak ; paks- 

feed ; bond, bonde], bun del ; tors- 

set?!, trosseel ; last; borde, burde, 

S archive, tros, trosse ; bagagie ; 

pal all en, 

Sarrina couvohUa, bal ? bale, bael, 
balk. 

Sarcina i nut His, bal-]ast. 
Sarrina iumentaria, pak ; last ; 
somuie, some. 

Sctrcind oner at us, be-laeden met 
ecu pak. 

Sarcinas colligere, in Sarcinam 
colligere, Sarrinare, pakken; trossen. 
Sa rcina rius, p ak -d ra g e r . iunte n- 
i u n i Sa ret na riu m, p a k - b e e s t e . 

Sarcophagus, graf, graft, gra- 
ve; sark, sark-steen. 

S arcot i cu M , me d i c amenta ?n § 
Incarnatijve, medicijne. 

Sarculum, Sarculare, Fide, 
Sarrire. 

Sarda, pisciculus, sardijn ; 
sprot, plasken, quibusd. 

Sarda, Sardms lapis , corneol. 
Sardokia, herb a, haenen-voec. 
SariOj pi sets, Vide, Salmo. 
Sarissa, spiesse, spietse, spiet, 
vet. {land, javdijne. 
Sarissophorus, spies-drager. 
Sarmenta, Sarmenittm, rljs ; 
rijseren ; rijs-hoiu ; takkelingen ; 
snoeisseh 

Sarmenta, Sarmentuni vitis, ranke 
van den wijngaerd; wijngaerd-rijs; 
wijngaerd -ranke; wijngaerd-snijdsel. 
Sarracum, waegen , {Fide 
etiam, Currus ; ) last- waegen ; 
straet- waegen ; item, koorde- 
wagen, korde-wagen, krui-wagen. 
Sarrana vestis, schaer-let ; 
scbaer-laeken, (a Tyro, qum 



Sarra olint : unde Sarranum 
ostium, L R,) 

Sar until, Satr a! are, eggen ; 
wieden; uit-wieden fagrum vid / ;) 
reken, reek en, raeken, ra eke J en ; 
sarkelen; sakdeeren; iatten, ietten ; 
ruiten, 

Sarculatns, ge-wiedt, 

Sarculum, wied-ijser ; houweel ; 
iat-houweel; reke, raeke ; sakeleer- 
ijser, ft and, 

S ART AGO, bak-panne ; frijt- 
panne ; gansen-panne, vet. braed- 
panne ; rousc-panne. 

*Satagere, Vide, Satis, 
Satan, Sat anas, duivel, duvel> 
dievel, q. de ubel. 

Saianicus, duivelscb. 

Satelles, dienaer ; heeren- 
dienaer ; beeren-kneeht ; sargeant, 
sergeant, schergeant, schae riant ; 
wacht-knecht; gaerde-knecht; helm- 
bardier ; trouwant, dravant, dra- 
bant, {Vide, Somatophylax ; ) 
kolr-draeger;schaed-belet[er,/7#rcjf. 
brug. gotsken ; rakker, sax.ffis. 
hoi I* haetsier; arcier; * lijf-knecht; 
lijf-knaep ; lijf-trouwam, 

Satell ilium, gaerdc ; waerde ; ge- 
waere. 

S ati are, Saturare, saten,saden, 
sadigen ; sadt maeken ; ver-saeden, 
ver-saeten; ver-noegen; ver-vullen, 

Saliare } Saiiari, boecen, 

Satur, SaliatuSy Saiuratus, sadt, 
sat; ver-saedt; ge-sadigt; bo, beu; 
ver-noegt. 

Satnr f vol etide sat; plenus satur 
color j voile verwe. 

*S at u r, nim hi Sat u r ilale fast idiens, 
oor-aeie, oor-etig, deur-etig, 

Sa(urk\ Satur, sattaetd; satterik. 

Satiabilis, ver-saedelik ; ver-sae- 
telik. 

Satias, Saiieias, Satur itas, sat- 
heid ; ver-saetheid ■ ge-noegsaem- 



• 



Sat 

he id ; ge-noegt, ge-noegt ; vulte, 
Saiuritas nimia, over-aete * over- 
aetbeid \ oor-aetigheid. 

Salinas^ ver-drier. 

Satio, Sator, &c. Vide, 
Serere. 

Satis, sat, ge-noeg ; ge-noeg- 
saemlik ; noeg, vet. wel ; koever; 
vol, in composite vol-doeninge T 
&c. 

Satis dives, opulentus, wel-heb- 
bende ; wel-hebbig ; 

Satis esse, ^enoeg zijn. 

Satis habere, we I bebben ; content 
zijn. 

Satior, Sdtius, beter; bat, bet. 

Saiisdare, %'ol-doen ; genoegdoen ; 
ver-sekeren; ver-gewissen; waeren; 
waer-borgen ; waer-scbap do en ; 
waerandeeren; garandeeren; borge 
stcllcn ; paeien. 

Satisdaiio, waer-scliap; waerand- 
sebap ; garand-sehap ; waerande t 
vet , 

Satis facer e, te vreden stellen ; 
ver-noegeHj ver-nuegen; ge-noegen f 
ge-nuegen ; be-nocgen ; vol-staen ; 
gestacn ende vol-doen; vol-strekken; 
hand-vLillinge doen; genoeg doen ; 
paeien; contenteeren; leesten, lets* 
ten, liesten, vol-leesteiu 

Satis facer e & liberate se, out-staen. 

Satisjacere, da m n u m p m s t a r e, 
goed doen de scbaede ;' be-koopen. 

Satis facen in assem sive in soli- 
diim ; pleni satisfacere,, vol-doen ; 
ten vollen betaelen ; op-bctaelen ; 
effen-opbetaelcn ; cjuijt maeken, 

S at isf actio, vol-doeninge ; ver- 
noegingej genoeg doeninge ; hand- 
vullinge; paie; contentement; lees- 
ting, oft, gemoed-bebbinge, Grot io r 

Satis] actio, boete ; breuL 

Satager€ r be-sorgen ; ijveren ; 
be-ijveren ; besig zijn ; doende 
zijn j be-nucMun ; be-ncerstigen ; 



57 — 



be-enmen ; be-enistigen. Sat a gen 
in ieuihus, knueien ; be-keukelen ; 
bc-kommeir, be-laeden zijn, in 
kleine saeken. 

Satrap a, San apes, vo^d, voogd; 
manibocr; hind-vo^dt; land-pleger- 
maerscb.dk ; dro^s.tert, drossaet ; 
Innds-beer ; bauder-heer ; baner- 
I leer. Vide eiiam I Bandophorus. 
Satrapia, vug d i j e ; Ian d-vogd i j e ; 
laodsScbap ; heeriikbeid ; veursten- 
dom, vorstendom ; drossaerLsebap. 

S atu r ? Sat u rare, & c » Vide t 
Satiare, 

Satukeia j her ha, kenle ; 
lioener vnUsel ; hof-kunne, 

Saturnl 1 S, chymicis, loot. 
Sal ami dies, sater-dag ; son- 
avond, 

Satyra, sehimp-gedieht ; 
SLbiii][)-lied ; pasqnil, pasquin. 

Satyiuon, herba, kullekens- 
kruid, aliis s handekens-knrid. 

Satyrus, geiten-mannekeii ; 
sege-manneken, cege-manneken* a 
cegej sax, capra* 

Satyrus, nlf, a[ve, Saiyri, 
bosch-goden ; wood-god en, 

Sauciare, quetsen ; won den. 
Saucius, Sanciatus, gequetst ; ge- 
wondt, ge won del ; seer, seerig, 
^eerlijk, 

SAKO^ t u^f genii parum Jauens 
ant profit ins, Saxoniue genti host is, 
kaerle^ kecrlc, vet* sax, q, d* 
Carol us, nempe Magnus Hie, 
q u i Sa x o ne s $ U b iugatos omn i 
rationc Christianas face re co- 
nalus est. Spec. Sax. 

Saxum, sreen ; keie, kae. 
Ladere saxo ant disco saxeo § de 
kae schieten. Vide, Ludus. 

Saxam manuale, quod manum 
imp let, manuque proijei potest, 
band-vulligen steciu 



SCA — 

Saxorurn grando^ nubes^ haegel- 
geschut. 

Sax urn abrupt urn , prompt urn f 
roots e, rotse ; roots -sieen ; stten- 
rootse; stcen-klippu; schorre, schore, 

Saxum in mart, stt?en-b;inke. 

Saxa excidcre, effodere^ scheiffen. 

Saxeus y Saxosus, steenig ; steenen ; 
van steen ; kei-achtig. 

Saxifodina, steen -groevc ; steen- 
pin ; steen-kuil ; steen-poel. 

Saxijra^a, her ha, stee n-b reke . 

ScABLLLUM, Vide, ScAMNUM. 

Scablr, Scahrosus, rouw, mud; 
on-effen ; on -£t$c hae ft ; rappig ; 
schorft, schprftig ; schabbig ; grel- 
lig, grillig, Scabrosum fieri, ver- 
schrapen. 

ScahritieSj rouwig^heid ; midig- 
heid. 

Scabeke, nnVschen, {rectius 3 

o 

ruidschen ;) schrabben ; schabben; 

it 

sch raven; schraepen; kretsen; krau- 



wen, krouwen ; klauwen; scherrenj 
sc barren. 

Scabere uvguibus^ krabben, krab- 
be] en. 

Scabies ) ruidigbeid ; ruid, ho$ t 
sicamb. krauwagie ; kranwssd ; 

u 

krauw-seer;schorft,schorfte,schroft; 

scliorft- heid; schorftig-heid; schob- 
be; rappe; rappig-heid; seer, seerig- 
heid ; grinde, ft. s. s. gale, gnele ; 
rongnie. 

Scabies volatiea, vliegende vier. 

Scabies sicca, aspera & prominent; 
Set i hies men dico ru m } ra b ba u ts- k r n u w- 
sel; kamanterije, kamamig-beid. 

Scabies Hiipantca, Neapolttana, 
pokken met de I em ten ; Spaensche 
pokken* 

Scabies incrusUita ; Scalnei crust a, 
qua- plernnque decerpi sole I, 



— Sca 



rappe ; rore oft roofken van de 
wonde. 

Sca hie fi u t icari vei jru tie are y u i t- 
botten, uir-loopen, van schorft- 
heid, Sca hie? subnascitur ad oris 
angulos siue oras, de mond loopt 
nit. 

Scabies us f S cable siue impetigine 

LI 

laborans, ruidig; schorft; schorftig; 
schabbig, scbobbig; rappig; seerig, 
scorlik ■ gaelig, gellig ; grindig ; 
grellig, gnhig ; krauwig ; krauw- 
achtig ; knuissel-uchng. Scabioms 
meudiei instar, kamaiu, kamantig, 
Scabinus, vulgi schepen. Sca- 
him? scbepeneiij om dat sij ? t 
vermis schiepen, gelijk men nog 
spreekt op sommige piaetsen, Gra- 
tia. Scabini in Speculo Saxon, 
Banniti dicuntur ; & eorum 
nati at que posteri f ear tl m g u e 
sedes, Sedes bannitorum 7 a 
denunciatione, tribunalis^ siue 
\ bannen van de vier-schaere. 
Vide etiam } Duormcmvim. 

Sca bina lus } vulg i f sc h e p en - d o m ; 
schepen-schap. 

Sc^vus bomo } linker. 

Saeua, scatuola, qui sinistra 
manu utitur pro dexter a > 
sltnkaerd ; slinks ; slinke-poot, 

ScalAj & ; Scal&) arum } lea- 
der, ladder, Ieider, & per syn- 
cope ft leer t a leeden siue lei den, 
quod scan dent em due ant & 
dirigent, stichel ; steger, steeger. 

Sea he gradu j , s pO r ce , s p r te ; 1 e d e r- 
sporte, 

Sca ia erismaU fuit&j qua tertium 
h a b e n t I ig n u m quod obnite n t i s 
fu I c i m c n ti loco est f sch oor-1 eere ; 
schoor-Ieder ; boom-leere. 

Sca !tf i n ccn d ia rite, brand-leeder. 

Sca he navales, scbip-teder; sc hip- 
la d J lt Scala Haulier siuppea?} touw- 



Sca 



— 59 — 



Sca 



' 



Ieeder. Scahv naval e$ excipiendis ant 
exponendis vector! bus, koe- b r 1 1 g t^e 

Sca lot enrms, waegen-leeren. 

ScaUe cocblides, in gyrum scan- 
sih\s> wendel-sieeger; wendel-graed; 
wendel-trap; wendcl-steen; wendcel- 
gracd, &c. Seal arum cochin! urn 
truncus, spill e van de wendtiUimp, 

Seal a, torment i genus; Vide, 
Trochlea cruciabius. 

Scaldis jluminis per Flandriam 
decunus } ho ad, honte, sic a 
tat rat u & Jr e m i f u d ictus , L e m - 
nio : (sunt qui Ottouianum 
Fossa m no mine nt , unde nescio,) 
Scalmus, loeve, loef ; dol, 
dolle, lignum teres cui ttruppis 
alligantur remi. 

Scalpehk, ui unguibtts, &c. 
krabben ; krabbelen ; krauwen, 
krouwen ; klanwen, klouwen ; 
krersen ; k\eim, fris- schrabben, 
scbrobben; schraven ; schraqten ; 
sc hob ben ; kcrven ; pluisen ; wrij- 
ven ; rijffen ; rijtTelen ; raspetu 
Scalperc caput digito, knuiwen hci 
hoofd. 

Sealpius, geschrabt, 

Scalpere, ui in mar more, cere, 
Wa\ bikken, btkkelen ; graven ? 
graveercn ; steken ; klei-steken, 
klein-steken. 

Scalpendo cruere, t err am pra- 
cipue'y op-scherreEi t ut ga! lithe, 
&c + 

Scalpturire, jooken, jeuken ; 
boo ken, 

Scalpurigo, ardor & libido sral- 
pend'h jooksel; jookte; grellighdd; 
krauwagie. 

Scalprum, Sca! pel! urn, schrabbcr ; 
schrab-mes ; schaef ijser ; scbaei- 
mes; krik-mes, vet. scbrood-ijser ; 
graef-ijser ; gravcer-ijser ; groef- 
ijser ; schampelioen ; formoor ; 
stek-beiteL 



Seal pel turn, Seal brum llhtarium f 
penne-mesken ; sebrijf-mesken. 

Scalprum, Scalpelhan chirurgieum, 
vlemme, vlieme, vlimme ; vlieni- 
ijser ; lact-ijser ; lact-priemken f 
lancerte. 

Scalprum sutorium, sebep-mes ; 
schoenmnkers-mes, 

Spatp F0 a?q ua re x st e ni m e n , g e r . 

Scalpello iuciden\ aperire, vlte- 
men ; op-vliemen ; sebreppen, 
scbrappen. 

Scalptor A snijder ; graveerder ; 
scbrobber; klei-steker, klcin-sceker; 
koper-sicker ; koper-^nijder ; plaei- 
steker ; plaet-siiijdcr. 

Scalpttira, wnjvinge ; rijrfcl, 
ft and . graveers^L 

Sculpt ura! urn opus, musaik, mo- 
saik, 

Sgamhi.lom, & siamillutn, qui- 
busdam, scbalrncie ; scbalmd- 
pi jpe } alt a s d i m i n u i i it u m a 
Sca m n u m , 

Scamnum, banke; scle; spentie; 
tijse, lijs, fhtnd. 

Scamnnnt praforibus, stoep, holL 
wengcr, sicamb. Here, /land. 

Scamnum cubic ulare } ?ilaep-b;inke; 
spenne-koetse ; voud-sele ; liji- 
koecsej [land, lollc-banke, ^el. 

Sea he! I urn, Sca bile, Sca mi Hum, 
Secimellum; Scahellum suppedaneunt, 
sizhamel, schemel; schabelle; voet- 
schcniul ; voet-banke- 

Scahellum igne incluso pedes fo- 
uens f stove, s tot ken. 

Scamnale, v u Igi , bank-1 aeken, 
sica m b . Scam n alia f b a n k - w e r k * 

Scan d alum, argemisse ; on- 
stich tinge, ont-stich tinge ; scKau- 
dael. Scandal iiare, Ecclesiasticis, 
on-stichten, ont-stichten ; schanda- 
lizeeren. 

ScAKDERBj klinimen, (tXV^fif, 
scala;) klemmen, fland. stegen 



SCA 



— 60 — 



Sca 



SCE 



— 61 — 



SCH 



steegen, stcigercn, steigen, stijgen ; 
rijsen ; op- rijsen, Seandere in 
subreclum, klaveren, kljferen, kle- 
veren ; kletteren, 

Scandix , kit ha, naelden- 
kervel . 

Scandula, schalie; leie, leide; 
schindel; schever-steen* Scandula, 
arum, dak-berderkens. 

Scandulare ledum, koever-dak , 
sicamb. hell, rijns-dak : sebalien- 
dak. 

ex Sca?idulis & secametttis vario- 
rum lignorum opus stndiose commit- 
sum, puluretm quandam eligantissimi 
reprasantans, K^elcgt werk ; iu- 
legsel. 

Scandularius, qui scandulis aul 
lamellis pelrarum tegil domes, 
schalien-debker; lei-dekker, leiden- 
dekker ; tiehel-dekker. 

Scandulaca, herba, smeer- 
kruid. 

Scapha, schinre ; schuitken ; 
scbipken; snikke, sax, fris. boor; 
bak; ake, aeke, naeke; wdde-link, 
g. |, s. praeme, praemken, boll, 

Scapha levis navem sequens, eique 
exouemnda suhservicus, sc hip-boor; 
licht-booc ; lichter ; liclu-schip ■ 
lediger. 

Scapham conic protrudere libra ndo, 
een scbip wegen. 
Scapha, eemer, 

Scaphium, beker. item, pis-pot, 
pis -reile. 

Scapula, scliouder. 
Scapula caput, bout van het 
schouder-blad. 

Scapulas, oss a ana a tcrvo 
incumbunl, schouder-bhd ; schou- 
der-been, Scoptula cperfa. 

Scaptt/are, vulgi t schapuhre, 
Scapus, srele, steel ; stael, 

vti.fland. stange, * stangel ; — 



stapel, vet. stijl ; schacht, schaft 
{Scapus columns, pijlen-schacht ;) 
spille, {Scapus scalar urn. cochlidum, 
spille van den wendel-rrap ;) Sca- 
pum alieui rei inserere, stelen. 

Scapus, herba, uva, &c. 
Struik ; steel ; leme ; ester e, ut, 
druif-stele, &c. Sea par urn ddica- 
f tons colieuli, sc he ink ens oft spruit- 
kens der kruiden, 

Scapus libra, waeg-balk ; fit-? 
lands, ctTenaer, evemier. 

Scapus, manlik-heid; manlik-lid; 
manlike roede 5 schacht, schafr ; 
pijp. 

Scapus pi nnaru m, quo ace i pit r es 

reuocantuT. Vide, Acctpiter. 

Scctpus later is infunnibuli, vinke. 

Scapus chart a, id est., xxi/iy vel 

xxv folia, hand pa piers ; bock 

papiers* 

Sc a r a bk u% Scarabeus pilu la- 
rtus, drek-torre, fris, q, vermis 
stercorarius, tort-wevel ; schit- 
wevel ; wcitel, sicamb, schael- 
bijrer, schal-bijcer 3 - knl-bijter t quod 
equorum coleos mordeat ; peerd- 
schcere; peerds-kever;peerds-vliege; 
peerds-wonn; torre; scharne-wever, 
Scarabeus capilosus, koren-bijter. 
Scarabeus comutus, Lucanus, siue 
Luc a incus, vier-worm ; vlie«ende 
hen ; wevel ■ hom-bedor, horen- 
bednr ; schrooder, g, s. s. trante, 
sic am Ik wevcr-worm ; aggemoi, 
^^eram. Scarabeus alts strepitans, 
& cum maximo impel u ar stridor? 
volans, bies-bout; q. d. stridulum 
lelum. 

Scarabeus ma iusculus, galea f us > 
rubris comibus & alls testdeas ar- 
matus, buis-brenner, hus-brenner, 
germ . 

Scarabeus rlmraceus, molenaer ; 
ruiter, lovan. 

Scarabei viridis genus, luteo aurt 






colore lucens, kever, kefer ; j^ond- 
kever ; loof-kever ; ^rot^Li-vlie^e ; 
spactische vlieg.e. Cant hurts , uL 
meloloutha. 

Scarabeus opifex t s in e a rt ifex, 
coprophorus , a si milit udine 
Sea r a be i hilularij, be rn -seeker ; 
stille-scb rubber ; nacht-werker. 

Scarii-icarh, sebrjjppen, sch rep- 
pen; vliemen ; op-vi Semen ; k op pen ; 
met koppen, bussen, laeccn. 

ScAf^OLA, ojlicin. end i vie. 

Sc ate r e , Sea ! u tin, w e 1 1 e n , 
wallen, woelen; quellen, quel men, 
vet. op-wellen; boibelen; bortelen; 
ui^bortelen \ uit bersteu ; krieien ; 
over-loopen -, over- viced en ; uit- 
vloeden ; wommelen, sicamb. frls. 
swermen ; vol zijn, 

Sciitebra.Seafurigo, sprink, spronk, 
spring, springende water j oor- 
sprung; fontein-ader; borne; spring- 
borne, vet. welle, vvalle, woel ; 
op-wellinge; ge-\voel ; ge-wuel ; 
quelle, quelme, mi. bobbelinge ; 
borrelinge. 

Schliitom, geraemte der been- 
deren, 

Scelotyrbe, scheur-been, $4 m 
in era rib us morbi symptomata 
vel sign a apparent, ut in 
Scorbutio; q. d. tibia rupla* 

Scelits, evel-daed t ovel-daed \ 
over-daed, vet. bocven-stuk ; ra- 
bauderije, 

Sceliix (sic) atrox, sceksium f aci- 
nus ; factum Scelerosuni & impiuni, 
schelrncrije ; schelin-stuk ; forfeit* 
Sceleris participes, affiu>:s x eonscij, 
complicen ; consorten. 

ScdestuSf Seel us, Seel era! us, Sceh- 
rosus, evel-daedii; ; quaed-daedig ; 
on-daedi^ \ boos-wicht ; rahautl ; 
boeve ; scuk boefs ; stuk schelsns ; 
sch elm ; schelms-bals \ vervloekt 
menscb. 



Scelerata herba , h ae 11 en - voe t . 
Scent A, iuicte ; lornmer-hnis- 
ken ; prieel. 

SiYua, /r ous iheatri, schavot* 
Flatuiri die an I, schavant, ut 
Galli eschaffaut, Est auiem diet 10 
m e r i* Te u 1 n ica , q . d , sch an - 
va t, id est t v a s s peetaculi * Seen a 
porch, stellate, stellaodsie ; puie ; 
reduis; speel-waegen 

Scenicns Indus, wae^eii-spf 1. Fide, 

LlJDUS SCHM. 

Scenicns histrio, schouw-spuler ; 
wagcn-spcelder. 

Scenicns getticulator, morio, sii$rfe- 
ken in 'tspel; neve,nelken; boetser; 
boetsetvmaker, 

Seeuographia t lotren-werk ; loos- 
werk ; perspective, prospective. 

Si t fikum, sta!; stok, Sceptrum 
regium, koninglike staf ? ^tok; scepter. 

Sceptrum morionis; Sceptrtun at pi- 
tula turn s i ue bacul it s m rion i s 
capifello insigniSj pulieken ; 
marotteken ; marotte ; sots-kolve ; 
sompe ; donse ; dodde* 

Sckeda, bast ; schroode ; 
scliroie, 

Scheda, hi ad papiers ; kaerte. 

Scbeda t Sehedula, brief ; cedel, 
cedule ; schedtd ; minute ; minuet- 
briei, 

Sehedi t la eo U yph t ica p q u d e x h / - 
kiid peeunia represent at u r , 
wissel-brief. 

Sehedula q u a m d e h i 1 r d a 1 
creditor! t sclui Id -briei' ; schuld- 
cedel ; obligatie. 

Scheda > catalogue, liJM, lijste, 
list t liste ; cede), ccch 

Scukdia, rails, vlo:, vlote ; 
vloc-balken ; kameie, sax. sic* 

Schhma, leg men, mnbra- 
culuni, scheme, sch en e, sch een e, 
scheen-lioct. 

SchidiAj vel, Scl)idia\ ligni 



SCH 



— 62 — 



Scr* 



vid f t krollen ; spaenen, spaen deren ; 
schaeffelingen, schaevelin^en • splin- 
ter ; spleiuer, /land, spletter, 
& $. fris. kervelingen. 

Sjj St. hid 1 u couimtnuerc ? splinter en. 

Schisma, scheuringe; scheur- 
nisse ; verdeek he id, twee-spalt 5 
ketterije. 

SchismaticuS) scheuring-maeker j 
ketter ; kecser. 

Schiston 5 , pi u i m-al 11 in . 

Schcemanthum, kernels hoi. 

SctitEKiCNUS, (i) riet-mussche. 

Schcenobates, koordc-dansser. 

ScHCEKOPlIEUNDA, LttdttS CUM 

co n s es j u m pit eror u m eirc ulo 
sede.nl i um obit unus, funicu- 
Itimque, muecinium } tiut pilam, 
a it tld ve quid a pud uuum all- 
tj u e m de pott it ; q u i s i d ! U w Hon 
p r (P it id evil an l eq u a m circu m - 
cursarii ille, vie em ill ins obi re 
cogitur. Brabant is j stoot-ballen, 
Hollaudis, kop kop he eft gelegt ; 
id est, gal Una exclusit ouum. 
Schcekgprasum, (2) bies-look, 
a in net folijs. 

Schola, schole ; lucht-huis, 
vet. leer-huts. 

Schola Ulustris, privilegiala, uni- 
versiteit ; liooge schole ; academie. 

Schola tf ivia lis, k i n d e r- s c h ol e , 

Schola obseura t non publica, haeg- 
schole. 

Schola mamiana, halle. Fide, 
Phala. 

Schola aleatoria, tirisch-schole. 

Schola gladiatoria, vecht-schole \ 
scherm-schole, 

Seholas frequentare, scholen gaen, 

Sehvlam habere, ludum a par ire, 
schole bouden ; een schole op- 
tion den, 

(i) Eiym Svh&nicius. 
(a) Etyni* Scanapriissum. 



Schola rtitus, Scholar is, vnlgi, 
schole-kind ; schoiier \ student j 
klerk ; leer-kind, 

Scholarcha ; SchoLe moderator, 
rector, gubemalor, schole-meester - 
rectoor van de schole ; upper- 
m tester. 

Scholium, glosse ; posrille, 
Sciathekov, uir-wijser ; hun- 

deken. 

Sciatica, vulgi, Weupen- 

wee. 

Scilla, zee-aiuin, q. c&pe 
m a r i n u m . 

Scindkre, snijden; houwen, 
ha u wen ; sell or pen - klieven ; klo- 
ven ; snoeken, fland. snoeii/n. 

Scinden, Scindi, scbeuren, scho- 
ren; rijten. 

Scindere iterum, her-sni)den, 

Scindendo aperire, op-sehrobben. 

Scissui, ge-sneden ; ^e-spleten, 

Scissura , Sciss io , Scissus, us , 
snede; snijssel; schaerde; scheure; 
scheuiinRe; scheurnisse ; sehnrntse, 
vet. kerf; kerte, fland, klinke ; 
reete ; rete ; splete. 

Scissura lapidum t schore 7 schoore, 
schorre. 

Scissor, snijder. 

Scissor, veur-snijder ; proever ; 
credenssierj ger. 

Scintilla, vonke, vunke, 
{Sciaiilhda, vonlcsken, vunksken ;) 
geinster, ^enster, gester, gleisier, 
glinster, glens ter; kleinstere,//a«i. 

sparke, spaerke; sprenkel, spranke; 

amer, amerinsen ; baensi, /land. 
Scintilla Jerri camkntis, palien. 
Scintilla? i silice excussaj instar 

accendere, sine accendi, veinsen , 

[land, * 

Scintillare, scintillas agere f von- 

ken; vreinsieren, gunstereti; ^linsen; 

glinsteren ; glijsreren, gellstetcn, 



Set 



- 63 - 



SCL 



glisteren ; kleinsteren, fland. pin- 
ken ; sparkelen ; flikkeren, vlikke- 
ren . 

Scintillam, gli nsrerig . 

ScintiUatio, spa rke 1 i n gc . 

SciogravhiAj Fide, SCiiKO- 

GRA.PHIA. 

SciHO, Staf ; Steve ; Stok ; 
stenn-stok ; rust-stok ; krnkkc ; 
krekke ; krik, krikke, fland. 
geerde, gaerde ; palsrer ; potence. 

Scipion ibus n iti f op k r u k k e n g a e n . 
Scire, weten; witen; ken n en; 
kunnen, 

Scire certo, seker weten. 

Scitus, ge-weten. 

Sciens, wetig ; wing, wittig, 
wiring, witting, veil, wijs ; vcr- 
standig ; verstandel, vet . holL 
kondig. 

Scicn. $ vol tfj i sq ue t n i o ed- w i 1 1 e n s ♦ 

ScioluSj ael-witte, ael-wete, ael- 
wittig, ael-wetig; konnig, kuniiig ; 
wiling j witting : hinc S ciolus 
Academic Lovaniensis alumnus 
dicitur, Lovensche witting. 

Scienter, weten s ; w ete n I i k , w e- 
tentlik. Non quod sciam, mijns we- 
tens nieL hx industria ; data opera, 
willens ende wetens. 

Scientia, wete ■ wite, witte, vet. 
wctenissej wetenheid; wetensehap; 
verstand ; versundenisse ; verstan- 
dij^heid; abelheid ; konne, kunne; 
kondschap. 

Scientia, konste ; ^c-l^Lfdlieid. 

Scientia mora I is, sede-konst ; 
se de-lee re. 

S cim l m ami t ns ; Scie 1 1 di cupidu $, 
wete-lusrig, 

Scitus, Scitulus, hebbelik ; %£$fr 
tig ; hupsch ; hovescli 5 vet. fraei ; 
schoun; rustig; wansch; kalaensch; 
cierlik j galand, galland ; gent, 
jent; jolijd ; proper. 



Scitus homo, fijn man ; r niter ; 
quant. 

Scitl, hebbeliken ; cierlijk; ritsttg- 
lik ; properlik. 

Scitamenla, lekker-beetken ; slik- 
brokke ; snikkel-brokke ; slukkeN 
brokke, 

Scitarij Scisciiari, vernemen ; 
under-vraegen; onder-soeken; spten, 
spieden ; inquesteeren, 

Seise it a ndi cu r ios u s, v e r n e m a c 1 u . i g . 

Scitum, statuit; wet; ordinancie, 

Sctrpicula, fa hula pula- 

ioria, snoei mes ; snoeierken ; 

snijd-meskeEi ; wijngaerd-mes. 

Scirpus, biese, biendse;schelffe, 
vet . 

Sc ir pf in, biesen, 

Scirpuw rat is, vlot van biesen ; 
dobber. Dicitur autem etiam 
dobber, Scirporum congeries in 
oblongnm fa selenium col I i gal o- 
r u. m j e u i p r o fu I c i m e n to ptten- 
tia qua n a tare discii innitiiur . 
Scirpus lane us lychni, 1 emmet ; 
lembindt ; keers-gaeren, sieamb. 
Scirpea, kabas, 

Scirpieu!um t Scirpiculus, biesen- 
koriken, 

Scikiihl'S, balg ; quabbel. 
Scirrhus, Seirrhoma } boek aen 't 
herte. 

ScnjRUS, eeHioren; eik-horen; 
eek-horenken, 

Sclopus, pof; bof ; ge-luit, 
Sclql'Us, sclopeium, basse ; bas- 
se ; schiet-bosse ; hand-bnsse; hand- 
roer • stok ; vier-stok ; klover ; 
kolubre; haek ; haek-geschut ; half- 
haek; liaek-basse, haek-buise, q.d, 
fistula unci mil a, sclopus unci- 
naius, hinc corrupte, arkebnse ; 
vulgo Areas bust us ; item, seng- 
roer, sink-roer,cing-roer (pracipui 
de minorij vier-roer. Lemnius, 
sink-ioer, die i put at a roer id est f 



Sco 



-6 4 



Sco 



clauus naitis, qubd mantt cu- 
pula ianquam clauo admota, 
excitssisque i si lice scintillis, 
i n obuios tie lorq u e a lur . No n 
male scng-roer, siue, vier-roer 
dici posse, rn i hi yidetu r a 
roer, arundo, fistula, & sengen, 
urere, adurete* 

Sclopus malar, musket. 

Schpi claims, h$£M van \ seng- 
roer. 

Sclopeti genus rotis suffultum, 
rabaudeken; vogeler, vct.jlantL 

Sclopus manualis, Sclopetum ma- 
nuariuM, pugillare, vuistelink ; 
Yinst-roer; knip-busse, vet* j land* 
band-roerken ; pistclet. 

Sclopus, Sclopetum, vulgi, tuhu- 
lus i sambucino ligno, quo 
pueri gi a tides stupeas cum 
bo mho expellunt , kbuer-bt^se ; 
vier-busse ; klakke, klakke-busse. 

Sclopo traijeere & i uteri tut re, hacke- 
bouseeren. 

Sclopetarius, haeke-busier; haeke- 
schut ; b us- sch utter ; bus-schieter ; 
musketuer ; coleuvrenier ; arke- 
busier, 

Scobs , Stobina, donst ; dust, 
sax . Scobina, q u & deradiiu r , 
slijp, slip ; ^lijpsel ; vijisel ; vijl- 
stof; al-vijlseL 

Scobs, s err ago J saeg-meel ; 
s&egeL 

Scobs minula tea tills Ugnorum, 
sehaveling ; schapfellng ; kroUen, 
kiullen, 

in Scobe.m fricare, raspen, 

Scd>ina t i n s t r U m en i it m fa by He 
q u o ft. r r u m a I i u d v e txt e r e n d o 
politur & aspteJines hvigan- 
tur f yijle. 

SCOLECIA RASA, Vlilc, JEs 
VIIUDE. 

Scolgpax, sneppe; snep-hoen. 
Scolopekdra, langtfn oor- 



worm, multiped a exiiiosa 
genus , 

Scqlope^drium, Scolopendria, 
vulgi, hens tbnge ; $teeii-£a£#eii, 
Scombrus, pis els, ma k creel , 
in a k k4 reel. Sco i ubru s cri t lit us vent us, 
piscis arts lis scate.ns, hein ; 
heins-lijf ; hein metre helleo ; mei 
visch. 

Scomma, schimp-woord; schimp- 
scbeut ; spoweden ; spot-woord ; 
siiRt-woord ; sehabbe, schobbe ; 
snamv ; sclieut, sciieurken ; bok- 
king, hotL steek- Scomma in ali- 
quem iacere, smotsen ; schieten, 
adag * 

Sgop.Ej bese'm, bessem ; boen- 
der, boll. 

S copula, kleer-bessem ; wand- 
borste, sax, 

Scopare, scopls purgare pavimen- 
tum, solum &c* ke^ren, ken en * 
vt:egen ; bo.enen, MM, 

Scopis purga I us } g e - k e re t . 

Scoparius, Scopariu^ liuis-knecht .; 
liLiis-maegd, 

Scoparius caminorum^ infumibu- 
lorum expur gator y schoud-veeger ; 
sclioor-steen-veeger, hoi I. kave- 
vager ; kafkoen-vagerj boll, (i) 

Scopa t$0&t stefeeade palm; nuiis- 
doren. 

SCOPTULA OPERTA, OSSCt humi* 

ralia y schouder-blad ; schouder- 
been. 

Scopullis, kleppe, klippe, klup- 
pe; rooisej rotse, root-steen; sceen- 
roctse ; steen-klippe ; plate; banke 
in de zee; see-klippe; steen-banke; 

vuile ; schaere, vet . 
t 
Scopuiosus t kleppig ; rootsig ; 
bnnkig, 

Scopus 4 sine terra aggesta 
in quam sagittarij iaculantur 

(i) Volgtius hot Etym. ft and. 



Sco 



"«5 



., 



uie,iltas t doelj etgg&r sagitta- 
riorum ; nam Scopus proprii, 
dot 1 -pin ne ; doel-wit ; stack van 
den doel ; schict-pinne ; wit van 
den doel, daermen nae schiet, 
Scopus, op-set ; venr-nemin^e, 

SCO K BUTT US, Vtilgi, ScbeLlf- 

buikjSeliDer-baik.schor-bQiklblauw- 
sehuit : (propric dici dehent, 
sch e li r, vel schoor, bck qubd os 
in hoc m or bo pott Is si mum affi- 
ciaiur , 

Scordium, water-look. 
Scoria metallic sindd ; scliuim 
van metaeK 

Scoria atiri, goud-schuim. 
Scoria argeuti, argentea, sclmim 
van silver ; slekke silvers ; silver- 
gleJc ; stlvtr-schuim. 

Scoria ferri, slijp; sen^el; hamer- 
slag ; ijser-slag. 

Scoria plitmbi, lood-scluiim; slekke 
loots. 

Sco^ODOLnussuMj look-pareie. 

Scorpius, schorpioen, 

Scorpius, Scorpio, staelen boge ; 

arm-borst, g e r . s a x t sic a m h . 

voet-boge ; kruis-boge, qubd hie 

a r c u s c r u cis j tg u r a m r ej e rat , 

Scorpio ; ma china bell tea, hore- 
ner ? vet. 

Scorpiouarius, voet-bog-schutter. 

Scortum, Ins id ; vel ; bal^, 
Scorteus, \ci^ven& per $yncopen> 
leren, 

Scortum viiulinum, Iebbe 3 libbe; 
laf, sax* 

Scot tain, Scrotum, Fide, Scrotum, 

Scortum, boere ; stnk-boers ; mot, 

matte ; sak ; vel (lurpe scortum, 

vuilvel ;) lefle ; tedige vrouwe ; les 

w i j t\ sax, sicamh. scheuke, fris, 

Scortum diobolare, iriviale, abiec- 
iissimum, bordeel-lioer ; quartier- 
lioer ; straet-verkeiu 



- 



SCR 

Scortilium, venus dierken. 
Stvrfari, boeren ; hoereeren ; 
h oerd o tn d ri j ve a ; b o e r-jn « e n ; boe- 
ieeren ; kesen ? keef^eiK 

Scortator, lioereerer ; Koer-jageVj 
boeren - j^iger ; boeren - nicmger ; 
buelei, boeleerer; bordeel-brokkci ; 
bordeel-brokke ; boeve, boel ; v;i- 
luud ; lodder ; lodder - boeve ; 
puttier ; venus-junker. 

ScortaiiOf hoererije ; kebsdom } 
kevisdom, keefsdom, vett. 

Scotoma, swijm ; swijmel ; 
swijmelinge ; be-swijmlnge ; be- 
swijmtbeid ; be-dwelnnheid; draei- 
in^e in *t hoo£d- 

Scri:arEj sclireeiuven ; mos- 
scbelen ; reksenen, mi. ruisperen ; 
ruspelen. Vide etiam t Spukue, 

* Screare. cum munnare, roebelen, 
rucehelen. 

Scrcaus homo rauca voce, rocbeler. 
Screatio* Screatus, scbreenw ; 
ge-sclireen\v ; scbreeuwinge ; spou- 
winge. 

SciUBtiREj schrijven. Scr there 
contra, weder-scbiijven. 

Scribere iuepi^ krabbelen, Scribere 
ti id di cere inept e\ odtosi}, a tit insnlsc\ 
grolleii, 
Scribere iterum, her-schrijven. 
Scribeihii vena, modus, riius, usus, 
forma, stiius t stijl, stiel. 

Scribendi latebra, cijfer'Scbrift, 
Script us, gesc lire ven , non Script us, 
on-gescbreven. 

Scribere exerrilum, mil lies, capias, 
krijgs-volk oft kneeluenaen-nemen. 
Scriha, scriptor, schrijver ; scbrij- 
VL-ln ; klerL 

Scriptor, auctor, iibri, boek- 
sclirijver, auteur, 
Scriptor incptus, groh 
Scriha, notarls; grellier; be-ampte 
schi ijveij Grotto* 



T 



SCR 



-^ 66 — 



SCR 



Scriha priucipis, canceller* Scri- 
ha mm praefectns* 

Sc ) i h t cu r it e, t iu it a t is, i jt \ ipu Ik pi hh 
cipis ? nmgist rat ^secretaris; ge reclu- 
se lirijvLM" ; stad-schrijver ; gre flier. 

Scrihamm exedra, greffie, griflie. 

Scriha qui ultimi clogii volant at em 
ad 'not cti , testament-schnjver, notai is. 

Scriha aer cuius, boek-bouder ; 
rekening-scbrijver, 

Scr ilni , I a da e o r u m 4;&c£M , 
sell ritt-ge Ice rd ; schrijve. 

Scriptnm, Script ura, Scriptus, u% 
Script- io T schri ft ; ge-sc li f i f\ ; sc h t i 1 1 rj re . 

Script am manu propria , eigen 
hand-sdirift. 

Script a in memhrand, same ; 
diaicrc. 

Script ur a occulta, rijfer-sdirift, 

Scriptiira ralmiy rubrijke. 

Script am, tractaet. Scripla iucpla 
el odiosa, grollerije. 

Scr ipt u ra i n 1 ci t at ha o u in tit, 1 1 o tel , 

Script uramm ad res gestas pcrti- 
uentium muuimentnni, mouuiueutum r 
iustrumcntnm, instrument. 

Script ura nun inonumcnta (i ) ret 
gtwtas magi si rat u$ coat-incus, schepen- 
brieh 

Script wai, collier, cabier. 

Scnp! is man dare t op-sehrijven, 
op-teckent:n. 

Scripio sive script ura dcclarare, 
scbriftelik ver-klareu, kont roadmen, 

Scripio significant over-sclinjven, 

Scripio voca t e , con voca rc } b o s c h r i j - 
veil. Script tun quo qui* in ius vocal ur, 
be-scbrijl-brief. 

Script it ra , Ecclesiastic i s , set era 
vid*. Schrifcure; de 5c h rift; Heilige 
schrift* Scripiurae peril us, schrifc- 
geleerd, 

Scripturarius, kltrk; tol-schrijver. 

Script ura ruts, teen scbrijver. 
Scriblita, vlade, vlaeie; strui- 

ii) Sic ; lees met Etymol. momtmtntuin* 



ve ; taertc, toerte ; pan n en -keek ; 
pletse, lletse, lav an* karstelink, 
kcisterlinkj kranrselink, Zedand . 
Sckinium, schrijne ; kisre, 

Scriniam forensc, in quod did a 
t es I i U m el tot i u s litis a c l a 
co u tic i a n t ur, sc lie pen -koffer. 

Sect a i am dormitorium, spennc- 
koetse ; slaepbanke. 

Scriniarium lignum ; Scriniaria 
materia, waege-sdiot ; spies^hoLitj 
spiesdi-hout, flaud, 

Sc fin ia riu m opus , scb rj j n - w e rk . 

ScrinianuSf kiste- meeker, kofler- 

maeker ? schiijn-werker, scbrijn- 

niaeker. 

Scriptulum ) i i 

f schrupd, 

SCRIPULUM j r 

Scrobs, ^roeve ; pm ; kuil ; 
fosse, 

Scrohs charowa, stink-gar. 

Scrohiculus, pu tee ken, kutCj 
Z eland. 

Scrohiculus in quo ignis conser- 
vatnr, raek-kuil ; raek-dobbe, 

S c r o f a , Sic roj u la ? v u tgi t 
kliere ; krop-sweer. 

ScitoPHA, truiej (it a Troiani 
dicuntur Troiam, id est^ scro- 
pha m i n sua m o p e l a h a h u i s s e 
expressam ;) moedcr-swijn ; sog ; 
motte, fris. moor, mor, morre, 
veh mokke, vet. germ. (hi nc moke, 
worst varuie verkens magegemuekt, 
fa r c i m e n I ve u t r ie ulo sc rop h a e ; 
Faliseus venter, Pelgromio,} 

Scrotum, scortnm, pc 1 1 i s 
t i s liculos conti n c n s , kul- balg ; 
kul-borse j kul-saksken ; klos-bor- 
seken. 

Scroti tumor, gescheuri-heid. 
Scrupus, Scrupulus, bikkelkeu ; 
steenken ; sand%sieenken. 

Scritposa terra, stfeivachtig sand. 

Sent pus j calculus, latro % sebijve; 
scbeve, J I and, schaek-schijve ; 



Scr 



- 67 ~ 



Scu 



scbaek-stek; dame; dam-stek ; 
dnmmeler ; quae tria posted or a 
i'tiaiu special im lapidem scu 
globum diada in lusu vale nt em 
de not ant. 

Scrupi s ludercj tiktakken, verkee- 
ren, &c. 

Scrupis novem, a at duodceim luden\ 
ne^cn-stekken ; twelf-stekken ; da- 

men, dainmen; morellen, & Lndus, 
marel-spelj &c. Fide, Calcolis 

ScrupuSy Scmpulus, rnedsel ; ge- 
raedsel, 

Scrnpulus, scrupulosilas, sor^-vul- 
digbeid ; acbter-denkingc ; acluLi- 
ddctej EwijfTel, tweitTel; swaerlieid, 
swaerigheid, swaemisse ; schrapel; 
m is- ver stand ; on-versuuid. 

^a^iz/t^^jsorg-saemisorg-vuldig; 
achter-denkig ; schrupuleus* 

Scrupnlosus in re parui moment i, 
feineler > femel-acluig mensch, 

Scrupulose friuola agcre^ & contra , 
femelen. 

Scr u palatini vendere> met den 
satijn ver-koopen. 

Scruta, or urn 7 vodden ; vod- 
derije ; pluis-merkt ; Uiis-merkt ; 
pluiserije ; pluismge ; pronJelinge; 
prondsselinge ; prondel ; grimpel ; 
ger impel ; grempel g* s. $* grnet ; 
grute ; pa lu lien, 

Scrutarius, Scrulorum emlor, oud- 
kleer-kooper ; OLid-kleer-lapper ; 
prondseler ; grimpeler, grempeler, 
Scrulnria, ae, Scrulorum venditio, 
emtio t oLid-kleer-kooperije ; otid- 
kleer-koopinge; pluis-merkt; lois- 
merkt; tm-draegerije, 

Scrutarium jorum t oud-kleei-- 
merkt ; pluis-merkt ; luis-merkt ; 
plunder-merkt, 

Scrlitari, onder-soeken ; ver- 
nemen ; prondel en ; prondselen ; 
pluisteren ; onder-snunelen. 



Scr atari facta, bc-tasten, onder- 
tasten. 

Scrntatta\ onder-soekcr, 

Scrutator c/nucularias, neuseler. 
Sculpi:k)-, NtiijiJL-n ; steken ; 
L'i kKicn, bikkelen j graven ; gravec- 
ren; grceven ; beeldcn ; kerven. 

.Sculptor, snijder ; uit-steker ; 
^raveerer; groever ; vorm-snijder ; 
bceld-siekev ; Siguer-snijdt-'r. 
Sculptor Ltpidum, sreen-snijder. 
Scu Ipt ura, Srnlptilc, be eld, bild, 
be Id ; uit-gebuuwen beeld ; $m- 
veersel, uit-stckinge. 

Sculptilc jusilcqne opus, medalie. 

Sculponha, hol-blok ; klomp; 

blok-bout, bntx-eL huelfte, holL 

Sculponme, vik ; vilten scboen, 

Sclrra, gnite ; b©ef> boeve ; 

rabaud; fruggefefj lioeteler; potter; 

poc-boeve ; lodder ; lodder-boeve ; 

net-boeve ; net-rabaud ; schuim- 

a 

boeve; sclierltiin, schernluin, scbar- 
luin, scliaetiuin; spij-vogel ; ^peik- 
vogel ; scbimp-vogel ; schrocve ; 
schruive, ^7. trouwant ? truwant ; 
schebbe; schobbejaclit, boll, schui- 
ver, Mk scbalkenaer ; lavuiter, 

Scurrilis, boel'schiboeverij-achti^; 
speek ; scliamper ; lodder lik ; 1 od- 
der ach tig ; loddersch. 
ScurnIitcr J loddcrliken . 
Scurrari, Seurram agere, guitcn ; 
rabauijen ; trouwanten ; gLiiclielen, 
^ocbeten, gokelen. 

Scurriliiasj boeverije ; raboude- 
nje; guiterije; speekbeid; potter) je; 
I irouwamerije, 

Scutella, Fide, Scutula. 
Scutica, sweep e ; kladde ; 
klakke ; wapper ; geessel ; roede ; 
klets, kletsoore, ketsoore ; jakke, 
fhnnL pitscbe, $. s. Scutica ex nctuo 
lanrino, peserik. 

Scutica, riem, gord-riem. 



SCY 



— 68 — 



SCK 



Senticd jlagellare, jakken, [la ud . 
Scutum, b ok ken -leer; bokeler; 
beukeler ; (senium qtioque atro tou 
tfjcvro^ id est, a covin siva pelle 
derivani. Latiui; ui & Graeei 
p Ivor {? cite m v o can! & S c u I n m ,) 
schild i schemi-sdiild, (Vide, 
Glyph us ;) targie, Thireos seal a 
pair in Gal las vocasse, cade tuque 
etia m hod ie tar j an Brit a n n i s 
d lei, Sd i h it G u il. Ca m de a us. 

Scutum minus , or bis cauus, run- 
delle ; rondasse ; quique talc senium 
gerit, rondassier. 

Scuta! us, Scu!o or mat us, sdiild- 
voerder. 

Sen i iger; Nobilis cental u s n o n- 
d um equestr i b u $ I n t i$ n i b u s 
don at us, sdiild-kiutpe ; schild- 
knechr ; sdiild-bortig; schild-beiir- 
tig ; sdnld-beure, sdiild-borc, q. d. 
sculigerulus, senium leuans, 
Fide etiam r Ahmigkr. 

Scuii pietura, blasoen. 

Scutari us f fa ber seal a v i u s , 
sdiiM-makcr. 

Sen I a le fu ndae, slin^cr- letier. 

Scutula, scutella, schoiel; sdmttel, 
holL dobbdierken, loudiL Vide 
Acetabulum. 

Scut el hi alia ex soli do ligno exca- 
uala, gifte, frts. Scutella ampin, 
vepanda, plateele. 

Scutula, bus-gat. 

Sculula, Scytnla, swinge, swenge, 
swin^el . 

Scntnlatus color, appd-gnmw- 
venve. 

Scutulata vestis t damasten kleed. 
Scymnus kom's t wtilpe van de 
leuw; leuw-welpe. 

Scynipes, honds-vliege. 
Scyphus, nap ; beker ; kroes ; 
schale ; drink-scbale ; kop ; drink- 
kop ; roemer, 

Scyplnn ligneus, iaute, /vis. 



Seyphis uvgeve, be-kni i sen , be-kroe- 

sen. 

Sc yt f i a , y e lertb u s diet u s 
cquessdgitlaviuSj schieter; Id est 
arcier. 

Sk, praepositio inseparable 
lis, que ex plica! ur per af, be, ver, 
uir, ^ weg, &e. ut, af-sonderen, 
af-wijken, af-sdieiden, ver-irekken, 
ver-leideiij uit-kiesen, weg^dqendta 
See er neve, Secedeve, Scduceve, Seli^erc, 
Semovae, ut se sit* quasi sine, 
seovsum; item per sender, ohn, on, 
loos: Sid ulus, Seen vus 3 s o n d e r a rgj 
sonder sorge, sorgeioos, on-;irg y 6 r c> 
Se, accu sati ttus too stti, sik, 
sich. 

Seipsnm, sich sclve, 

Seuum, Sepum, Seuum, met ; 
sineei% smere, sniarc ; ongel, unuel, 
unsel ; Linschlit, g. s. s\ talg 3 talch T 
sax. si cam Ik fvis. 

Sebu m can d< laru m , k e e rs - r n e c , 
keers-onge!, keers-smeer. 

Sebarea caudela, rueten keers^e, 
smeer-kcersse* 

Sehare, Sepave, Senate, ruecen, 
be-ruettn, 

Seuolus, insiar Sent unetuoius, 
ruer-achrig. 

Sizcai.e, fv u m en! i n i I i o r i s 
genus, koreiij rbgge. 

See alls viHuw, dravik. 

SfxarEj snijden ■ bouwen ; 
ban wen ; k erven ; klieven ; schor- 
peo ; op-schrobben ; snlppen ; 
snipperen ; aiibberen ; slipperen ; 
smettcren, fland. moetsen, nutt- 
sen. 

Secare per ambiium t kertelen. 

Secare in assulas, in seidia, spliti- 
teren, 

$egwcn> Segment urn, snede; snijd- 
sel ; be-snijdsel ; af-snijdsel ; af-snij- 
de[ink;*keit;gesneden stLdv-«al"-kort- 



SKC 



- 69 - 



Sec 



sel; stuk; scbljve; sclieve. Hand. 
seherf; schelver ; schelffcr ; klicster 
( Seg met 1 pi wis, schcl fie r , k 1 1 es te r , 
+ scbijve — van Jc vi.scb;) Seg taenia, 
snippering, snipper ling, snippe, 
snipped snipsel; snntterlingj {land. 
slipperinge ; snijdeiling ; sclirne- 
pcl ; schra'eperling, {land. 

Segment a, pnssemenr, frengte, 
frangie, tVtnies 

Scgmett, Segtnenluttiy pantii, telae 
&e. Lip; plcts. 

Segmen, Segmcnta^ caiii, querdel, 

querdelingc 

* St omentum, St g men pel vae 9 bik- 
kel, bikkel-steenken. 

* Segmeu chart ace um y schruoile, 
sch role. 

Segmeu tutu, karkan, karkant, Fide 

ClMKLiUM, MOXII.K. 

.SV^/m'^/^/^.^be-legtmetpassemfiit. 
5^ ) i t en! at utn op a s, I n - 1 eg s e 1 , i n -ge - 
legt weik j Tnnsaik, niosaik. 

* Segmetrtarius, bordincr, boor- 
duer-weiker. 

Sectio, Sect ura, snijdsel, bouwe, 
luuiW; ha il we ; bonwinge ; klove ; 
linke, link.se, flaud. 

Secli.o operiSy Hbril dee] des boeks. 

Secrio, QOnihcAik\ 

Secatov, Set! or, snijder, houwer. 

Scdor en mini, homo sordidi 
auavus, s.plijt-mijre. 

Sector, assijs, excijs, axijs-me^s- 
ter, paeliter ; assijsener ; excijsfnuv, 

^m^/V^jiiigel-nu's^pagcl'Sweurd. 

Seettla, seissen, seinsseu, .seissL-l ; 
seine, hotL {ris. sicamb* sw^ide, 
ijsdem; s i eh e ) , sik kd , seek d ; s i c li te ; 
pikke, sekel. 

Seen ris, bijlc ; dies^el, dieeb.sel ; 
dessel; houwer; houw-bijle, bnkke, 
gir< aekse ; liaetse ; goede^ie, 
goedsej 

Seeuris manubrium, helve^ sax. 



Seeuri peveu!cn\ ont-halsen j ont- 
hoctden. 

Seetttis Amazonia, her-hamer ; 
hcir-hamcr, 

* Seeuris spiuosa, radiosa inffar 
st el lac, sterre ; srer-hamer. 

Seeuris fotfgti:, Romaua f belm- 
b:irde 3 1i:i]]i-I\h\Il' ; d ie t to eotn po- 
s i I a ex helm g a le a & burde 
dolahra, Dicilnr qnoq ne tie! en- 
bus Ten f on i bus hdni-ax, ah helm 
& ax, a seta, dolabra . Vnl^o 
m s t d^laln tt f/j.j cuss idol a brum , 
q , t L en s s i d i s d ! a h r u in t ase i a 
galeae; quod scilicet cn^sidetu 
do! a re & on leant use in re possit 
acici duriiin. I'ulgo etium hale- 
hnida, albarda, voce Rotuauen- 
si bus ex Tcuiouico fon!e orittnda 
cottnuuni, 

Secnriatln, Seeuri* tuanunli'-, bijl- 
la-n ] hand-hijlken ; haiukicxse ; 
suit ; bilk, net. i u si ru m en! n tu 
lnpicidu\ 

SecurintLic, suh:cudes dno tigtW 
i a I e r H : ' } W^ u l L ' s > sIoe elen ; 
s\\\u'k'm-steertken ; wo liwc- steer C- 
ken. 

Snct:ni;Kii, ver-ttekken ; op- 
trekken ; besijden, ui[ den wciw, 
gaen ; al-ireden, 

Seeessio, vervremdinge. 

Seeessus, altredinge. 

Seeesstts , locus a t u r b a $ c cvei a s, 
A£/?^r(///r? J ver-irek»ver-trek-plaetse; 

lieinu i lik-heid. 

Sceessus, woescijne ; woesienije ; 
wildernisse ; een-oodc ; een-sidk- f 

i; T e'^ ■/// . 

Secukxerf, ver-lesen; iif-schei- 
den ; ai-deeleii ; af-sonderen ; uir- 
nionstL-ren, 

Seccruere inuiilia ab utilibns, 
ver-sc hotel en. 

Secrcins, heim ; ge-heim, g;e;r. 
\ax, sicamh. fvis. 



Sec — 

Secretin Secrete 1 ? heimelik ; liei- 
meliken; bedcktelik; verholenr-lijk; 
stil eiTdier ; seeretdik. 

Secret am, ver-holeiit-heid ; hei- 
melik-hdd ; secreet. 

Semi arias, vulgi *rt secret is — 
gerecht-sdirijver ; swd-sdirijver, 
Grotto; secretaris. 

Secret art us curiae > vulgi, raed- 
schrijvei\ 

Sec ret us locus t secrecte plaetse. 

Secludere, ar-sluiren; op-sltutcn; 
be-shiiten; af-luiken ; af-scbutten. 

Seclusorium, af-sluirsd; af-luiksel. 

Seclusor law ; a a i a r i a m m i n it s , 
quod alteri cum ostio coniungi- 
tur, ad sec lu den das auts alias, 
slag; vogel-_sIag;verdnat der vogelen* 

Strtusoriuw piscium, servoor ; 
savour ; reservoor. 

SncoRSj Socors, henen-loos ; 
on-aditsiem^Qn-vIijtigigaLiwduos; 
aclHcIoos;deusi^,duisi^;oivbe&]ni— 
versuft; hand-loos ; dutter ; grof ; 
bot ; on-verstandig ; loer, loerd ; 
loen ; door, doorsdi, vet, 

Secors ftmina, dame, dannnne } 
dantelqrie. 

Secorditer, groftelik. 

Secordla, on-vlijt; gauwlaos-heid; 
grovkheid, grofheid. 

SectAj seciaior, Vide Seqll 
Sectio, Sector, Secula, Vide, 
Secarf. 

Seculum, ecu we ; proprie 
hondert jaeren- 

Sceulum aureiwi, fertile, gotiden 
tijd. 

Secundum, rweede ; an der ; 
anderde. 

Sec it add, and e r- w erf; a q d e r- m a e 1 . 

Secu.ndns, gelukkig, veur-spoedig; 
fa vera be L 

Sec and us vent us, veur de wind ; 
goede wind. 



9 — Sed 

Seamdat res, vcur-spoer, Secundis 
rebus dolus, brood-dronken. 

See u n da re, g£~- 1 l \ k k e n ; ge - 1 i n g e n . 

Secundum, iuxta^ langs. 

Secundu m t post, n a t , 1 1 ae r . 
Secundum tonsueiudintrn, nac de 
gewoontc. 

Secundae, Seeuudiuae, bij-moeder; 
nae-geboorte ; 1 1 ae -v rue lite n ; nae- 
ween ; baer- water ; water in *t 
bneren ; vasel-borse, fasd-borse, 
ham me, sicamb. 

Securis, Fide, Secare. 

Securus, sorge-loos ; on-sorg- 
.snem; on-sorg-vuldig ; on-be-sorgt ; 
ge-rust; srille ; vrij; seker; ver-se- 
ken ; veilig. non Sec urns, on-vrij, 

Securum redd ere, seker en ; ver- 
sekeren; ver-gewissen; asseureeren, 
Secura itinera terra atari que redd ere, 
veiligen de wegen. 

Scmrc, on-sorg-vuldig ; gernste 
lik ; seker-lik. 

Secure viucre^-\ ust ? rustig I even. 

Securitas, on- sorg- saemheid ; 
on-so rg- v u Id ig h ^ id ; sorge-loosliei d ; 
rnste, raste ; ge-rust-heiJ j seker- 
lieid ; sekeringe ; ver-sekeringc ; 
veiliglieid ; asseurancic. 

Seen ritas r v ? i . j -g e I c i d e , Sccu rit a I em 

in it inert p rat J stare, v r i j -g e I e i d e g e v e n . 

Secus, bij ; neven, nevens, 

neffend \ bij - neven> bij - neffens, 

be-neven, be-neffens. 

Secus y nuders. Secus at que, quani) 
anders dan. 

Sed y macr ? titer; neinaer; ddti; 
doch, tocb. 

* Sed eiiam, quin etiam, maar 
ook ; sonder oak, 

Sedake, stillen ; le vrede st.eV 
len ; paeien ; paisen ■ pais maeken ; 
slcthten, slissen, oft sltchten den 
twist ; swichten ; sussen ; ver-soe- 
nen* 



f 



Sed 



— 71 



J_ 



SeddtuSy sell, stille, gesrilt. mm 
SedaiuSy on-gesust, 

Sedatus animo, corde seda!o t koel 
van sinnen ; sedbacr ; sedig. 

Sedati, stillik ; stillekens. 

ShiDERE; sittenj saten, vet. 
geseten zijn ; beten, beeten, fiand. 
hoi I. steepen, hall. 

Seder e complkaiis pedibus, schran- 
kel-beonen* 

Scdere arete, angustt\ gedrongen 
sitten. 

Sedere shnul, srrijken* 

* Sedere j dtrere, staen. Sed el tihi 
hate vestiSy d i i k ] ee d si a at u w c I . ( i ) 

Sedere animo, be-diaegen Said 
aniwo, het staet aen € 

Sed ens, sittende. 

Sedeniatins^StUularias — sittcn d c 
werkman, ambacbLs-nian t 

Sedentariuntj * Seliulariitm — opifi- 
ciuniy sictende ani-bacln. 

SessiOy sate ; si t tinge ; het sit ten ; 
een sit ten ; sit-stede. 

Sessio senntus & primorum, con- 
sistorie, 

Sessiouis dies, ding-dag. '/idc, 
Dies fastus. 

Scdes, Sedile, Sella r stoel, (Sede- 
culay sediada, stoelken ;) sit-stoel ; 
sitte ; sate, (land, gesete ; sit- 
stcde ; bit-banke; sedele, & p r 
syne ope a, selej sete] ; seal ; stapel ; 
spenne ; siegic. 

Sedes*, ium :i Sedilnty ge-stoehe, 

Sedes semirotnnda, tonne-stoel ; 
tpnnt-seiel ; kmp-sttd, praeci- 
p u £ i u at el ia m i n s e r a i i p r o 
domestica sella sea /ami liar i. 

Sedes nta^nifica, prat-.stoL-l. 

Sedis &e $U\ pikkel vim de stod, 
&c. 



iij Stnnt. In r t hnndttclirift tc^Biiuvtir df.n l*at»te.m 
regtA van Seetufe en den eunHtrn yfln St!ti\if/r., iu^ir 



Sel 

S'des, stedc ; [)laetse, Sedes bea to- 
rum, hemd. 

Sedes, locu r ha bit a I ion i s , 
woon ; woon-plaetse ; wotm-^Lad ; 
woonstcde; waoninge ; lo^ijs. 

Sedan habt re } w u o n e n , 

Sedem ponere, figcre, neder-sla^n 
eiule woninge nemen, 

i Sede aliquem dt'iurbare, sc hup pen 
icmandtjn uit sijnen stock Scdes qua 
quis sit hii o expel i it 1 1 r det uvhatur <j itc, 
sohup-stod, U ir unique per mg» 
Li pi), trausfertur ad delay bare 
tic situ, c- c t 

* Seliariit, arum, sroelen; bariken-j 
gestoeltc. 

Sedan fixam fetitrey buik-vast 
woonen. 

Sedes, anus, pod ex, dunes, 
aers-darm ; lmkIl-IjjI ; liji-einde ; 
achter^dann ; aers-gat ; schijt-^at ; 
set, fiand . btllen, koie j eude ; 
fondainent* 

Sedile dor mi I or i am slaep-banke ; 
1. >llc-banke 7 ;eL voud-sde ; spenne- 
coetse ; q. d. sedile- plicattle f 
voud-stod fprek-stoel — Sella pltca- 
filis. 

Sedile fouendis pedibus } stove ; 
stofkeru 

Se/lile prae joy ib u s, St d i le th s t i b uli f 
stoepe ; stoep-banke ; straet-banke 
lierej [land. 

Sedile anium, praeciptd gall inar urn, 
vogel-rekke ; roest, I land, hinnen- 
kot ; hinnen-polder ; liintien-rekke 
& hinnun-roest, fland . 

SfiM tripes, drij-voer, drijstoeL 

Sella reclinatontt, lene-srod ; 
lein-stoel* 

Sella gesl alalia, draeg - stoel ; 
draeg-setel, tremije, fland. 

Sella familiar is 7 domestica, per- 
tusAi reddeudae aluo depuiata, 
kak-stoel ; kamer stoel, el simpli- 



Sed 






Seg 



cifet, stod (tritium exonerate, rested 
gpjg ;) siirk-stoel ; tgnne-stoel ; 
[onne-setel ; kulp-setel ; kak->cteL 
Sellac Jatuiliaris foramen, bri I . 

Sella eqnestris, sad el ; kusseneel. 

Sella dossuana iumeutorum, ad o- 
nwn com modi an gesfanda, som- 
s Lid el ; scheeu-sadel. 

Sella auriqae f rug-kleed; p ana eel; 
rug-deksel. 

Scllarius, Eras mi, sad el- maker, 
Sedimen, Sedimentum, I ' i <h 

SiDEKE. 

Sf.ditiq tiiihidijue and ore 
smurri, mukerije; op-loop; op-roer; 
be-roerte, be-mertejop-stel; op-stal, 
& wapeninge* vet, flaiuL 

Sedilonem mediiari; Sedilionem fer 
r.lanadarios susurros excitare, mniten ; 
muiteneren ; waepeninge inn eke a, 
vet . [land, 

Seditionisfax, impulsor, ir<stigator t 
flit helium, stok-vier ; roer-stichter ; 
roer-vinke, ro'k-vinke. 

SeditiQsus,op-TQVY\g; muk-maker; 
moeyte-maker — kreser, kreiser, 
vet, jhntd. 

Sediiiosa clnnculum hqui t hitmen. 

Sedoaria, sedmvaer, 

Seducere, vcr-kiden ; mis-lei- 

d.en ; ontJeiden ; ver-vaeren ; op 

den dool-weg brengen. Seduce re 

Ulecebris, ver-lokken, 

Sed uc tor, ver- lei tier. 

Seoul us ? vrom, vroonij vroine, 
vroera ; fiefnstig; neerstig; ernsug, 
eriLstachti^; sorg-saem; sorg-vul Jig; 
vlietig, vlijtig ; iuikkerig ; nuggcr ; 
nuggerig ; aliis snoekerig. 

Stdulns in officio, stedig, sax. 
sicamb* 

Sed u Id, vromelijk ; vlijtiglik ; 
neersriglik; ernstiglik ; in erase; 
te dege. 

Seduld opera m dare t niti, sijn beste 



da en. 



Sedulitas, vromigheid ; nee rust, 
noersr, necnistlgiiei J, neerstigheid, 

& per wrifithesin, erih% efristigfeeid, 
instatule. 

Sedum, Seelttm ma las, donder- 
baerd; donder-bladers; hu is- wand, 
gM. sax, luris-look, sic. dictum 
<]N<hl super tccta c reseat, & folia 
porri snnilia ha be at. 

Sedum minimum, imier-peper. 

Sedum at} untile, krab-ldauw, krab- 
ben-klanw ; ruirers-kruid. 

Seges, terra subacid & sal a, 
saed-akker; saed-land ; besiek kind; 
kouter, kauter, /land, koren op \ 
veld suende« 

Seges miscellanea > m ischtelu in , 
misteluin. 

Segetes demetere, oogsien. Succi- 
dere, pikken. 

Segetem vellere, roopen., re u pea. 
Reffare segetem, in Lege Salica 
Fraucorum . 

Segestre, Scgestria, arum } pnk- 
kleed; puk-lackcu; om-slag; pfegge; 
sarpeliere. 

Scgestria, buke ; bul^sak ; pelles 
atlcitd'W nauticae auibus iudormiunt* 

Seg est re j : n a c u 1 ;u u r e * 

Segmks, Segmentum, Segmenta- 
tm 3 &c. Fide, S eca re. 

Segxis, traeg; Lif ; vuil ; lui, 
letj lniaerd, luisig, Icasig, losi^, 
loosig 3 Higgerig, lukj fris* getnak- 
kelil; mensch. 

Segniler 7 traegelik ; luielik ; 
latnmelik ; gemaksaemelik. 5^- 
niter inccdeve, sleipen, slepen. Segui- 
ter et iguaue age re; seg nil er procedere, 
in negotio, re y camsa y slappelik Le 
we rk e ga e n ; 1 u gge n , ft is . 

Segnilies, traeg-heid ; hii-heid ; 
luierdije ; losig-heid f leusig-heid ; 
langsaem-heid. 

Seg h kg a re , scheiden, scbeeden; 
vl'i - scheeden, ver - scheiden ; nf- 



Sem 






Sem 



t 



scheiden ; ver^scliaeren ; af-sonde- 
ren ; uit^scheppen ; trieeren. 
SegregatuSj ver-seheeden ; ver*schci- 
den. 

Seiungere, ver~scheeden ; ver- 
scheiden; ont-scbeiden; af-schelden. 
Se lund h n, b e -s o n d c rli k ; a p a r t * 

SELiBRA,hnlf pond; ses miuien; 
innrkj raerk^ qui bus d* 

Shligere ? ver-kiesen; uit-kie- 

u u 

zen; soaderen; be-sonderen ; uit- 

a 
son-deren ; ver-lesen ; uit-lesen ; 
uit-ver-lesen ; keuren, koren ; uit- 
schieten ; trieeren, 
Sdettus, nit-gelesen. 

SellAj Sellarius, &cc. Pide> 
Sedere. 

Semel 3 eens \ eenmaal ; een 
wert ; eeti reise. 

Smiel, simtilque, ecus maels ; 
t'eene maeL 

Seme! iantum^ maar eens. 
ne Semel quidem } niet eens, nan 
Semel) meer-maeL 

Semen, seminhim, saed ; saed- 
goed ; saed-koren ; saeinen g< s. j. 
(Vide, Natus ad illiquid ;) bese, 
beste. Semen frugum, adoreum, 
graen ; grein ; koren, korne. Semen 
brasakamm, raporum &c. vond 
saed. Smtina malomm, kernen van 
appelen. 

Semiuum abortus, Semina ahortiua, 
nuirimento defect a, iuania, cassa, 
null i us ponderis, gaerbel ; gerbek 
Semina, herbas & simitia selfeerc, 
sewnere t cribrare & purgare, garbe- 
lenrenj ab Arabko garbaf id est 
cribrare. 

Stmimimimiolucrum, siliqua, ihem, 
foUiculus, saed-huisken ; pelle daer 
\ saed in legr. in frugibus, hube, 
luildsche 3 hnlsche. 

Semmgmhale, pndificum, natuer- 
lik saed/ saed der natueren. 



SenwiliS; saed, saedinge; saedsel. 
Seme ntis, tern pus serendi, saed- 
soen, saei-.soen ; saed-tijd, saei-tijd. 
Semina re; Semen sparger e, iugercre; 
Sementem jacere } saeden, s^eien, 
Scminaius, gesaeit. 
a Sem in to ctssare, brack Hggen. 
Semiualor, saeder, saeier. 
Seminar ia, at, fern inn qua; col- 
li git & acervat (i) her ha rum 
semina, saed-bindster, saed-vin- 
ster, 

Semiuarium, spruit-groeve ; plant- 
soen-bosch ; queekerije ; eester- 
bosch, 

Semina ria, s e m e u I u m brico r u m, 
wonn-krtiid. 

Semen sanctum, scver-saed; sewer- 
saed. 

Semi, Semis, lielft, halft; half, 
halve; halvelik, halveling. Semis- 
sis, idem, sed volant propria 
s ig n ifica redi in i d i u m as sis* b i u c, 
Sentissishomo, deug-niet; q> parui 
aut nit I I-jitis valor is, 

Semianimis f Semianimus i half— 
dood,//^na/. be-dwelmt. 

Scmiapertus, hali-opcn ; aen-kan e 3 
aende kiere staende ; eeken-aeiij 
Z_cla ntL 

Semihrevb, vulgt\ not a mttsicn, 
sennbreve, 

Senucaecus, half-blind. 
Semicinctnm^ Semicinctium, onder- 
rk-m ; alijs> veur-schoot ; veur- 
dock, sic a nth * 

Semkirculus, bogel, beugel* 
Semicrudus, half-roLivv, 
Semidcus, half-god. Scmidei, 
ansen, a vises, Go this, Beato 
Rhenano. 
Semifactus, half-gedaan. 
Semifusa, Semifusilis / vulgi, not a 
musica, semi fuse* 



i [. 



In ' i E ty mo J ag i c u m asseru at . 



Sem 



— 74 — 



Sen 



Semihomo, half-mensch. 

Semi bora, half-uire. 

Semi mas, ha If- man ; meiusen- 
knecht, [land. 

Semhniliare r 1 1 a 1 f- m i j I e . 

5tf« i- mm rt 1 1 U % h a 1 f- d o o d . 

Seminudus, balf-naekt, 

iSwi i&Mfe $• w i 1 t e ^ sax , sic a m h , 

Semipedalis, half-voetig. 

Semipknus, half- vol. Smuplem 
lima, haU-maene. 

$:em isom n is, s em isopit us , h a 1 f- sla- 
pende; half-wakker; wan-slaeperig 

Semivir, half-man ; gel u be, 

Semissis, us ura, ses ten hondert, 

Semodius, halster, tuensura 

varia a pud varies* Aniuerpia 

twee viertelen ; Louanij tertia 

pars van eene viertel. 

Semquere, weg-doen; af-doen; 
-nemem 

Semita, pad ; voet-pad ; voet- 
weg ; stcge, stijge, steige. Fide, 
Vieuujs. 

Semi t a obliqua, gee re. 

Setnita transutrsa, dwaers-weg ; 
wegel, /land. Semiia tratisuersa 
ad la I u s v itz m il if a ris, si j d - w eg , 

Semite, smale wegen, 

Sem ila viri, Wm:± hominis, man- 
pad. 

Semper, al-rijd ; al-toos; aileneen, 
allenhecn ; vast; albe, Jo> Auen- 
tino. oil, oint ; Semper Veritas odio 
fmi, oic is de waerheid be-haet 
geweest. 

Semper & ubique, aller-wege, alle- 
wege ; allerthalven ; allenthenen. 

Sempiternus, eewig. 

Sempiterai, eewi^lik. 

Semp tier nit as ? e e w i g h e i d . 

Semper u hat tfij herb a ; Vide, 
Sedum. 

Semuncia, Setmunciti, hakoncie; 
loot. 



Sena, sene, sene-boom; sene- 
bladeren. 

Senecio, kruis-wortel; krui- 
sette. 

Sen kscalcus, vulgi t s i n d e- 
schalk, WWti Famim;e pr/efectus, 
Senex, oude j oud man ; aud ; 
aid ; oud-saeEen, 

Senex dierum, be-daegt; af-gaende 
man, 

Senex valde, Senia canftctus; Senex 
decrepit us, atate fessus> capularis, 
i ripes, hacuh gradu m adiu ua ns^ o v e r- 
oud menscb ; ur-ald ; stok-oud ; 
steen^oud ; Vide SiliCEr^ium, 

Senes graves aunis ; defect!, confecli, 
dilate, over-jaerige ende seer oude 
lieden. 

Senior, ouder ; ouder ling, $0i- 
ores, principes, sumnu senes, ouder- 
linden. 

Senior auam <pii, &c. t te oud ; 
ouder dan. 

Senex mordax, moras us, oud en 
knijser. 

qulim Senex 1 hoe oud ? 

Senilis & Sent! iter, oudelik. 

Sene seen, oud werden ; oud en ; 
ver-ouden ; ver-ouderen 

Senechis, Senium, Senilis ata$ t 
oade ; otidde ; ouder ; oud-beid, 
ouder-dom ; oud-schap, vet. af- 
gang. 

Senator, raeds-man ; raeds-heer ] 
wet-houder ; schepen ; schepen- 
baer ; scliepenbaer vrij* 

Sena for summus si ue primus f veur- 
schepen. 

Senator territorii, keur-heer, vet, 
flan J. 

Senator pedaritts, pedauats, jae- 
man ; jae-schepen ; volg-schepen ; 
voider ; vol^-heer ; amen-vaer, 
holL 

Senaiores, raeds- beeren ; over- 
ste ; ouder-manneu, ut Gratcis 



Sen 



— 75 — 



Shk 



Trpi:$j3vT€po<; nan taut urn maxime 
senem vtl antiquissimum signi- 
ficat; sed qui auctorifate pv(i± 
dam cum maturitate iuueta aiijs 
praesl & prastal; Gab, Pahrot- 
i us . 

Senaiores cimtatis, gesworen van 
der stad. 

Senatoris filius, raeds - heeren 
sone. 

Senatorius, Senator!! ordinis, raeds- 
heere. 

SenatuS; Senatorius status ; Sena- 
toria digniias r iurisdietio, raed ; 
raeds-heeren; de wet; vroed-sehap ; 
schepen-doni ; schepen -sc hap ; 
senaet, 

Scmitus syndicalis, seind-schepe- 
nen. 

Senatus supnmus, hoogen raed ; 
J t hof, parlenient. 

Smatus iniimus, secret us, sekre- 
ten raed, 
Senatus principis y hoi raed- 
Senatus prtftorianus, hequms, 
breed en raed. 

Sen a t U m i 1 1 dice i % conu oca re, edice re , 
eager e, habere, bannen oft ban den, 
hegen, heggen, hechten, be-hege- 
nen, het ge-richt, de vier-schaerc ; 
ver-gaderen den raed. 

Senatus legitime 1 coactus, conuoca- 
/MJf, gespatinenvier-schaere; ban^vs/. 
gebannen vier-schaere ; staende 
dinge, boll . fris . 

Senatu mouere y af-setten, af-stellen s 
van z\\i\ ampt, 

Seuafusconsultum, raed-be-sluit, 
Grotio; be-sluit des raeds; arrest; 
statuit, acte, et pro ea dictiane, 
kennisse, be-scheet, Groiio. 

Stnactdum, wct-b alike ; raed-ka- 
mer; kamer der schepenen, 

Senio, latus tessers sex 
ostendens puncta, sesken ; sij.s, 
stSj sise, sijsken. 



Sektina, dork r dnrk, (Aqua 
send me, dork-water, ki el- water ;) 
sode, soede, soie, soode, soeuwe, 
soodse. Sent inn dollar is, vat-spnel, 

vact-spnel. Sentimte nauted exhau- 
rit'iuUe machina haustona, pompe van 
r t schip, 

Seutiuare, nauis se.jitiuam exi- 
uanire, pom pen, 

Seniina sceleratorum, ravut, revot, 
SKMrrin-:, voelen ; ge-voelen ; 
be-voclen ; be-vinden ; ver-nemen; 
if em j si nn en ; achten ; meinen ; 
meenen ; hoLiden., sie sentio, ik 
houdt daervuor. Sent ire rum aliquo, 
hoiiden, aen-houden met iemai;- 
den. 

Senliens, ge-waer. 
Sens us, ge-voelingej heu^e, hoge; 
sinne, sin ; ver-stand ; ge-voelcu ; 
nieininge ; adnis* 

Sensu omni, alles sins. 
Sensu uuo eodemque t eens-sins, 
Sensu alio f anders-si ns, 
Sensu pmditus t sinnig, 
sub Sensum aniens, sinbaer, 
G r olio, 

Sensu autaninwajfectus, siniielik. * 
Sensus; sensus communis, visouwe, 
vesouwe. 

Sen ska I us, sinneken. 
Sensim, alleenskens ; allengs- 
kens ; lengskens, flu nd . sinnelik ; 
'lijnselik ; lijselik ; schoonkens ; pro- 
perlik. Vide etiam Lo^giuscule, 
Sensim incedere, suiverlik gaen. 
Seusilis, Seusibilis, gevoelik. 
Stntenlia, goed-dunken ; goed- 
dunken-heid \ goed-dnnkinge * niei- 
ninge, meeninge;ge-voelen; op-fet; 
veur-nemen, veur-neminge ; ge- 
sint-heid ; ordeel ; proposi ; reso- 
lutte ; opinie ; ad vis. 

Sentenfia animt, wensch ; wnnsch. 
ex Seutentia tua t met uwen dank. 



Sem 



- 7 6~ 



Sen 



Sententite siue soiius ninth tenax, 
urgens ; Sen tent he sine homo,, een-sel- 
lig; een-sinnig; eigen-sinnig; eigeiv 
willig ; drijyer ; dringer ; paninel. 

in Senientiam alicuius ire, eoucedere, 
houden, aen-houden met ieman- 
den ; toe-staen, over-draegen, over- 
een dragen, over-komen W^t mob 
kanderen. 

de Se nlen I ia aliq u em da not t ere , 
dedueere, avocare, ont-geven ; onr- 
raeden* 

Senientia judiciun, vondnisse, 
vonnisse; it vinnen sine vinden, 
id est , inueniendo diet vtdetur 
& senientiam audita utraque 
parte, caussdque ex allegationi- 
bus & prohationibus peniius 
cognita, eruere, at que inuesti- 
gando inueuire, delude pronnn- 
ctare ; aniiquissima est phrasis, 
het vonnisse vinden. Vet, [land. 
von n esse. Quid am vett^ lihri 
ha bent, vognis & vogdenis, vogie- 
nisse, vogdnis, a vogd, prefect us f 
} ud e x , Sentenlia porr b, iudicis, 
vvijs-dom; ge-rechr s ge-richt;segge s 
uir-spraeke, des richters; sentemie; 
acre. 

Senientia arbitri, keur, 

Senientia pr&sidum, indicts supcri- 
oris, hoofd-vonnisse. 

Senientia pedaria, Gellij, volg- 
vonnisse; jae-vonnisse. in Senien- 
tiam pedibttsire, volgen het vonnisse. 

Senientia imperialism achte, echte. 

Senientia ad aqiue jeruentis exph- 
/d/wfldW,waeter-or-deeh Fide, JUDI- 
CIUM AQUARIUM - 

Sententiam diuidere, deelen, vet, 
sax. 

Stftteniiam formare, vinnen, yift- 
dcn,-raemen, het vonnisse, or-deel, 
&c. inuenire, exact £ cognoscere & 
dice re, vinden ende wijsen het 
or-deel. 



Senientiam dicere, facere ; certam 
prof em de magnis rebus, oordeelen. 
Senientiam efferre, dare, dicere, 
pronunciare, Jerre pro tribunal}, 
vonmssen, vondnissen ; uiton het 
vonnisse; uit-spraeke doen; wijsen ; 
recht doen ; r edue n ; veld en, oft 
vellen, het oor-deel ; sementie ge> 
ven ; doemen, vet, holl . hinc 
Senientia, definitius, wijs-dom ; 
hinc asig-dom & rotttrdcti^es-dom, 
item, schepen-dom, q. Senientia 
prasidis vel Senientia seabino- 
rum, Grotio. 

Senicnlue inuentar & pronunciator, 
oor-deeI-vmder ? vet, 

Sententiam pro aliq no fcrre^ toe- 
wijsen met rechte» 
_ Sentcntiam rogarea iudicibus iura- 
tis, macnen de schepenen, Sentmthe 
?0&8fj qui niagistratum monei 
ut jus die at, maener, maen-heer. 
Sententia* eoniradieere ; Senientiam 
increpare ; a Senientia ad nutiorm 
iudiccm proaocare, vulgo, Appeiian\ 
schelden het oor-ded, sax. sicamb. 
appdleeren. 

Senhntia litis decreioria, jinali^ 
definitiuet, decisoria, end- or-deel \ 
end-vonmsse, vijs-doem, Groiio] 
diffinitive, definitive sententie, 

Senientia diseepiaiionis interposita^ 
inter locuioria, bij -oor-deel; bij-von- 
nLsse, interlocuroire sententie, 

Senteuiiam a indice datum exsequi, 
executie doen. 

^ Sintmim eapitaiis exsequuior poste- 
rior, nae-recluer ; nae-ric liter ; 
scherp -rechter. 

Sr^Tis, deurne, dorene, door- 
ne ; brame, breme ; hegge. 
Sentis canis, egelentier. 
Sent icet um f hage ; hegge ; doren- 
hage ; denrn-hage ; deurn-bosch ; 
haeg^bosch ; horscht, horst. 
Seniicolus, deunvachtig, 



Sho 



77 - 



Skp 



Sent us, roiiw-hiierig ; rouw van 
haer. 

» u 

Seorsum, be^sonder, blj-sonder; 

u u 

be-sonderlik, bij-sonderlik; sonder- 
ling ; in sonderlieid; verscheiden- 
lik ; allcen, al-een ; ter sijden 
allcen; be-sljden; be-sljdens; apart. 
Seorsum colligere, ver^esen, 
Separari^ scheiden, .schecden; 

U I! 

ver-scheeden ; sonderen ; af-sonde- 
u 

ten; be-sonderen ; on t-t erren ; out- 

temen ; ont-trennen ; trennen, g* 

s. s. ver-deelen ; ver-deilen ; ont- 

pacrcn ; uit-scheppen. 

Separaresephnenio } &e. af-schutren, 

Separalns, gescheiden; ver-schee- 
den ; af-^escheden t uon Separafus, 
o n- verse hei den. 

Stparabilis, scheidelik ; schcid- 
baer. 

Separalio, scheidinge, scheidsel ; 
onder-scheid ; onder-scheed ; on- 
der-schil. 

Separate, Separaiifn, sonderling ; 

in sonderheid ; be-sondcr ; be-son- 
derlik ; ver-scheideiilik; apart; par- 
ttculierlik, 

Srpeltke, del ven ; be -del ven ; 
be-g raven ; beaerden. Sepelhe mor- 
hium ; corpus, cadaver,' sepulehra 
eoudere, rccondere, reddere, infer re, 
siuken den dooden ; be-srede[] ter 
aerden, vet . flan d . 

Sepukhrum, Sepultara, graf, grafc, 
grave. Graf Bccano, q. d. gar-af, 
dicitur qua' a is fossa & per ex eel - 
le n t i a m Se ful c h r u m m o r t u o- 
r u m e orpo r n ffi do ni id! i u m . 

S e piilch r u m h e r e d i t a r in m s 
quod sibi haeredibilsque £Ki$ 
eousiiluit , erf-graf, 

Sepulehrttm xmcuuw, bnere. 

SzpuiihraUs lapis, graf-steen;sark. 



Sepufrhri in script io , graf-schnTt. 

Sepultura, be-gravinge; be-g ra ve- 
il isse, 

Sepulehn'iuui ; Sepulehra ; SrpuP 
chrorum locus, grni-plaetscn, Q/vtm; 
kerk-hof (quod eiusmodi locti 
circumiaceaut tempi is tanquaui 
kortus;) gods-akker, ger. sax. q. tl, 
Ager Dei, Locus extra ciuitateui 
procul a tempi is & domihus, it hi 
uwvlui sepeliunhn\ f r eteres cada^ 
v e ra h u ni a n a in c iu i la t e s epe I i r i 
nolnerunl & Leges av/ tnhh. in 
nrbe sc pel ire aut urere utartuo; 
p ro h ibent . A d q u e m mo r e w 
alludil quod in Jinangclio legi- 
lur datum esse adaltscenh-m 
morimtm, qnem Christ us vc ul- 
cus ad c iu it a t e m m airi s im res t /- 
tui!. Ei Chrysostomus in SeruL 
De fide & g ra i id , a it , Om n e m 
eiuiiatem & omne east til am a ale 
i H g r es s u m h a b e r e s ep n I e lim\nh 
Huiusmodi con suet udo ndhui 
multis Gcrtnanid! loeis ohserva- 
tur . * 

Sepes, Sepe, Septum, Sepiiucn- 
tum, hage, liegge ; ruin-hage ; 
tnininge ; ge-tuinte ; heim ; hein ; 
heining ; heimsel ; henninge ; be- 
ll eimsel ; bc-hemin^ ; ge-licimte. 

Sepes aruoruju t veld-mi n. Velte Ju- 
nius in Lege Salica Franc or urn. 

Sepcs roborea, hameie, hammeie, 
h.imeide, hamei-boom, ameide^ al- 
meie, almei-boom ; bnlie, e^: sim- 
phcitcr boom. 

Sepes viua, siluestris, natural is ; 
Sephuentwn vir^ulleum, spinenm ; 
Sepes hi rlai, q u i k- h acge t q , o h s if um 
s p i n i s r r a b i s & e . c r t $ e e n t i b u s 
siue riuentihus ; deum-bosch ; 
deuni-hnge. 

Sepes st met His ; Sepluh-n(um jabri- 
h\ ge^lente, ge-linte, glente ; schut- 
sel ; af-schttLsei ; lcene, leine. 



StF 



-78- 



Sep 



bJiP 



— 79 — 



Sf-r 



Sepimentum, Septum agreste ; 
Sepes palata, virgea, ex pa lis vallisue 
debris terttf ;«/t.v/j,scip-tuin; ge-stip- 
te ; be-stek ; stekkade ; palissade ; 
stacker; staekersel ; hekel-werk, 
hack til- we rk ; ge-raemte, ge-remte. 

Septum, ager septus, blok lands, 
q m d m belokkeOj a hiiken, id est, 
claudere; sic & Septum, Sepimen- 
iuih 9 leukke ; loke a kiikcn, luikin- 
ge ; be-luik ; af-luiksel. 

Septum ; Septa, otum; Sepimen- 
tum clausum, insiar muniment i t 
bocht ; bucht ; ge-bucbt; bij-vang ; 
schranke ; park, perk, parket ; 
weer, were, /land, werd, wcrdcr, 
w eerd , w rd t , sax . sic a m h , 

Septum quod- partis abijcitur t hek ■ 
schof; kam, 

Sepimefttum muri, aut f militate 
quod in muto siantes protegii f borst- 
weer ; barst-weeringe ■ schantse, 

Sepimentum mil Hare aggete & 
fossa circumdatum extra munis sine 
porfas, contre-schaipe ; buue-vest ; 
cirjgelj ravelin, fverius rivellin 
q> reuulsum ab ipso muro, F. R.) 

* Sepimentum militate ex vimiiti- 
hus, virgultis, fascibus, ramis ar bo- 
rum, &c* scbanise, bol-werk. 

Sepimentum agger is, h tor is, sine 
ripae, waddinge, holL fris* Septum t 
sett emissarium, spine, spije, slaise. 

Septum in anterior e domo vel villa, 
vrijd-hof. 

Septum atU rete capiendis piscibus 
expansum, vuike ; fa ike, 

Septum carbaseum, pand ; net. 

Septum fir a rum y stal ; hok, holL 
ft is, schut ; schot ; schuttinge ; 
sch ut-koie ; koi e , locus in qud 
greges quiesennt stabulanitir- 
que : quoi , Gall is q it let us dicitu r . 

Septum in cor pore bumano, aut 
alter ins animalis, transmr sum, dis~ 
upturn, h men-net ; liese ; lijst, 



germ, mid-rifte ; middel-rif ; mid- 
del-rilre,dweers-sehat;schone~kleed, 
fland. holL 

Sepirej sepiimnto separate, beimen* 
heinen ; be-heimen ; bc-heinigen ; 
hagen ; ruin en ; be-tuinen ; schut- 
ten ; af-.sch.ut ten ; hiiken ; af-luiken; 
be-stekken, Sepire dumetis & vepri- 
bus, heggen, 

Sepire plagis nexilibuSj be-stek en 
bet garen. 

Sepire priesidifs, ?rimnihus, be-ves- 
ren; be-vestigen. 

Septus, Septo clausuSf geheimt; 
getuint; geschut ; geschunet. 

Sepia , p i s cis t see-sp i nne ; 
meer-spinne ; maer-spinne ; mer- 
spin ne ; blak-viscb ; kuttel-visch * 
spaenscbe see-katte. 

Sepue solidum lllud quod in ta 
contiuet u r ; Sepiu m testa t n q uo a h r i- 
jkes utuntur, see-scliuim ; visch- 
been. Adr . Junto. 

Seplasjauius, droogist ; droo- 
gerij-verkooper ; salf-verkooper. 

Sepokere, weg-leggen ; be-sij- 
den set ten ; sequestreeren. 

Seponere temerij mis-Ieggen ; ont- 
leggen. 

SepositWj ter sijde stellinge ? Gro- 
tio . 

Seps, Sepes, Vide, Sepes, 
Seps 5 multipeds exit to see 
genus, langen or- worm, 

Seps } horen-worm : vermis 
cornua e rod ens. 

Septkus, corrosif. 

Septem, Septeni, seven, 

Septies, seven in Lie I ■ seven w€r- 
veil. 

Septimus, sevenste, 

Septe m decim , se v e n -t i e 1 1 , 

Septuaginla^ seventig. Septuagies^ 
sevemig maal. Septuagesimus, seven- 
tigste, 

Seplunx, seven one i en. 



P 

" 



. 



Sepi i m a na , sept idu um t vulgi , 
weke, Septimana media, goens-dug; 
mid-weke, Septimana extrema, jini- 
ens, nae-weke, 

Septimana sancta, goede wcke, 

Septimana prof est a, absque festis, 
peerds-weke ; ploeg-weki . 

Sept em her, men $ i s aniumnalis, 
herst-inaend ; pier-maend (1), vet, 
speh-maend, gerst-maend, etc, 
even-ma en d , a fa r r i s & ab h rde i 
messe. 

Septennts, seven-jaerig, 

Septemviri, sc hepen en > V i d e 
Duodecimviri. 

Septemviri sacri Romani Imperij, 
keur-vorsten, 

SeplcMlrio (2), noord; mid-nacht; 
midden-nacht. 

Seplemtriones, Septemtrionalia signa 
waegen ; her-waegen, heir-waegen; 
seven-gesternte ; seven -sterre. 

Seplemttionalis, noordelik, nodr- 
dig ; noordscb. 

Septemt r ion al is vet it us, n o o rd e - 
wind; btjse ; Ga ! lis bise. 

Sepum, Seuum, Fide, Sebum. 
Sequester, middeler; sclieid- 
man ; scbeid-richter ; maekeiaei ; 
tussclien-spraeke ; courtier, 

Seq nester can sa ru m s sollciteerder, 
ver-volger 3 van processen. 

Sequester , Sequestra ma a us, be- 
waerder, ge-waerder, sequester, 
hand ■ sequester ; pand-lioudcr ; 
respondant. 

Sequestrate bona> be-setten en" be- 
slaen den pand. 

Sequestrate; Sequestra, apad Se- 
questtum deponete, seponere ; Seques- 
tro rem cent roue r sum date y deponete Y 
in be-waerder hand, in sequester 
hand, stellen. 

fi) Sic, In het Eiyjnoiog&ttm p 10 1- mac ml. 
\i) Sic, Hei EiytttoLQQk sipten-, met septem-. 



Seq uest rare per cessioucm rem ven- 
ditiim in ma nam indicts, op-Jraegen 
hot ver-kocht goed in de handen 
van den heerc, 

Seq uest r< it io, b e-s 1 a g ; b e -s e t ; b e - 
sersel 1 hand-settinge &L haud-stcl- 
]inge,//^/z^, boll. 

SEaui, Seetari, voIgen;nae-volgen } 
ver-volgcn; nae-loopen ; nae-ga^n ; 
nae-komen ; nae-doen. 

Seqni, Sect a rive mult am & amti- 
nab; ketsen : Sect art' beiuas, ketsen 
ende ]Ligen, 

Sect at i ? acn-hangen. 

Sequela, ge-volg ; nae-volg ; a en- 
hang, 

Sccta, rot, get. sax* aen-hani; ; 
ketterije ; sekte, 

Sectatot, volger ; nae-volger ; 
nae-loDper ; aen-hanger ; ketter ; 
ketser ? getm* 

Sectatius vulgi, ketter, ketser ; 
swermer ; swerm-geest ; sec tar is, 

Seq uax , g emi e d i g , ui cor iu m y 
ge-moedig leder. 

Seha t slot ; deur-slot, Sene 
iatibulum, padde van 't slot. 

Seta nitemila, pendula, pen si I is ; 
qualis bulgis & hippopetis ap~ 
pendi sol el, maeUslot, ve^er-slot, 

S era, I ig n u m 1 1 d n s uers u m 
quod os t iis opponitur in postern 
u 1 1 i n q u e im m issu m; Seta robot ea, 
hamcie, hameide, hamci-booni ; 
aineide, alrnete, afmci-boom, 

Setare, sluiten ; schmteu. 
Sehapias, handekens-krnid. 
Seractum, sirope. 

Sekh^us, hel ; helder; luehtig; 

lustig ; vrolik. 

Semi issimus, v u Ig i , son verai n ; 
hoag-verheven, 

Serentlas, Serenum, sc boon we- 
der; klaer weder ; hemel-schijn, 
Serere, Saiiones Jacere, saeden; 






Sku 



80 — 



Ser 



Ser 



— 81 — 



Sl:R 



saeien ; seien ; be-saeien ; plan ten. 

Stilus, gesaeit. 

Sere re sefmomfy devisee ten ; divl- 
seeren ; discoureeren ; praeten. 

Sator, saeder ; saeief ; planter. 

Sal to ; Salm, us, saedsel ; sae- 
dinge ; plantinge. 

Sal to ; / em p u f $ erendi, $ ae d- 
soen ; saei-soen. 

SmtiA, Seriola, aerden kruike ; 
fcroug, ferogj fftfX. J##. 

■ Skricum, flmvcel ; samtnet, 
ger, sax, sicamb. fris. semijte, 
vet • sijdt ([). Sericum rasile, r-as, 

Scri aim phi murium > stik-sijde. 

S erica vest-is, fluweelen, satijne, 
kleed. 

Sericarius, sijden-wever ; sijden- 
spirmer. 

Serin mcrcaturam exereens, nego- 
tiator, sijden-verkooper* Alciai. 

Series, ver-volg * reke, rege, 
rije, rijge ? regel ; ranke, vet. laege; 
rote, rotte ; or den ; ordinancie. 

Series contiuua, achter-volg. 

Series loriga rerum amucxarum, 
tuien 

SertuSj ernst; eernst; ernstig; 
ernstachrig ; stem 111 ig ; stemig ; 
treffelik ; gerekkelig. 

Serius & grams homo, parmant ; 
parrnantig. 

Serium, Seria res t ernst; treffe- 
Uke saeke : &eu/6r^ t treffelikheid; 
saeke van importancie, van ge- 
wicht. 

Serid, ernstiglikj in ernst ■ treffe- 
liken; gerekkeliken. 

Scrio iraclare nugas, queselen. 
Sermo, rede; redene ; spraeke; 
tale 1 ge-seg ; ge-sag j veur-hoiid ; 
relaes ; propost ; pa dement. 

Smno vulgi, denroep;despraeke. 



(r) Sic. In her EtymoL sijde> sije. 



Sermoadpopulum, pr^cipui a pud 
tirrlcsiasticos, preke; predikinge ; 
predicntie ; sermoon ; harange. 

Ser mo pair his, lands-spraeke, 

Sermo varians & ineonstam, wan- 
del-rede, vei * sax. sicamb. Sermo- 
ue inconsians I wandel-redig. 

Senna ill ex, I ok- red em 

Sermo absurdus, absonus, ineptus, 
uniVn, fabulosuSy ave-sage ; ave- 
spraeke ; on-kout, vet. 

Sermo insulsns, jrhfuins, qui pa* 
nan habci vehement ia^ lammen kont. 

Sert no a mar us, snauw. 

Sermoues suaues iucunddsque inter 
se in uiramque partem de. varijs rebus 
otiose 'confer re , kalaberen, kallaberen, 
kallen, Becauoi kouten ; praeten ; 
klappen met malkanderen. 

Sermonis art if ex, schoon-pract ; 
schoon-spraek ; tnond-speler. Ser- 
monis aciiti homo, mond-vroed. 

Sermon? super a re, af-taelen» 

Ser mom tlioto effari^ or>ge\vus- 
schen uit-seggen* 

Strmonem aurilms captare, luiste- 
ren. 

Sermomm alierius inkrrumpen^ 
seheuren eens anders red en ; mond- 
100 ven, Sermonis interceptor, mond- 
roover. Sennoms inter posiiio, tus- 
schen-spraekt:. 

Sermocinarl, Sermoues serere > prce- 
cipui cum all 'era \ redeiij germ. sup. 
redenen, germ, inf* kallen; kou- 
ren, kanten ; praeten ; saemeu, te 
saemen, *t saemen spreken ; devi- 
seeren. 

Ser mod nat io f redene ; redinge ; 
mond-rede, 

Serpere, kruipen ; sleipen ; 
slepen ; sjingen ; slingeren ; slidde- 
re n ; s 1 1 11 d e re n . Ser per e hu mi, si e 1- 
ken. 

Serpens, slange. 



Serpens maculosusj eenthris, plak- 

slange. 

Serpentina sencctu^ vera at hi, vcr- 
%^ellinge der slangen. 

Se rpen tis exuu i u m ; peUi s q 1 1 a 1 a 
verno tempore, exuit, lenten-vel; 
slang en- vel; stroop-vel der slangen : 
slangen^troopNcl. 

Serpentina, vulgi, genus bom- 
b a r d a*, sine for m e a I i h el tici iou- 
g i r i s i n ser p e n t i s m d U m t 
serpente ; ser pen tint: ; slange. 

Serpentaria maior } sper-worid ; 
slangen-kroid ; draekon-worteL 

Serpentaria minor, papen-kulle- 
kens, 

Serpillum, quendeL 
Serra, lamina serr,e, sage, 
Serra denial a, hont-sage. 
Serfuldj Serra manuaria, hand- 
sage, 

Serrula armaria, boge-sage ; 
bogel-sage t 

Sernv stridor f grilling van de 
sage, 

Sermre ; Send sicare r desecare, 
sagen, af-sageru 

Send desecare materiam, b out- 
sage n * 

Serratus, Sane modo den tat us, 
schaerd'tandig- gesaegd; geschaerdt. 
getand gelijk een sage. 

SerratijSerrt£ in modo compos iti den- 
ies, sebaerd-tanden. Vide, dpxtes. 
Serratum, Vulgl, h^ngel ; bael ; 
boge! ; hengei. 

Serra r ius , h o ■ 1 1 1 -s a g e . 
Ser r ago t sagel ; sage-meek 
SerrariuSj piscis, sager. 
Serratula, beionie ; gaman- 
dcr-kruid ; gamand^rlin, 

S ERTtj M , k ro on e ; k ra n s ; 
bloem-kratis ; kransken ; keiken ; 
tuilken ; hoqielken,//^/*/. ^Pi^i" 
ken; appeelken ; meikenj louan. 
ir KJt*. hoed; boeiken, svronk van 



bloemen ; boket; girlandcj gerlandt; 
r i ek er k e n y r n ke rk en , holl . 

Sertum rosace um, roosen-hoed ; 
rooseihkrans. 

Sertum plumarium^ stmis. 

Ser.uarjEj be-waercn ; w.aeren, 
wacrden, vel . (garder, gall, hou- 
den ; bL'-liuudt-n ; hauden ; onder- 
bpiid en ; redd en ; ret ten , g t r m . 
hct^ed, bo r gen ; spaeren ; liege n ; 
hegtnen ; be-ennen : be- hum mi ; 
be-harmen; ge-hermen ; germen ; 
kepen, vet . hrsten; fristen; virsien^ 
vors[en ? g. s. s. fris. maintence- 
rcn,rnantenecren; salveeren. Senm- 
ius, be-houden. Seruandmn dare, to 
be-waeren geven. 

Seruare, saligen, Seruafor, salig- 
maeker. 
Seruet te Deus, God segenc il 
Seruator, be-waerder; be-bouder; 
redder, 
Serualio t be- waeri nge , 

SeruiAj tuilken^ lioepeikun, 
e>'r. Fides, Sertum. 

Shkum lactis, wei ; melk-WLi ; 
lioi-melk, hoei Y beij hmi, boi, 
s i i a m b . fris. hall* (fig u lim u m a u t 
ereum pocultnu excipiendo sero t luii- 
poE ;) meger, vet. fland. w add eke, 
sax, sir a inh. scbotte v;in in elk, 
g. s. s. jris. kaes-waeter, (pars 
lactis aquea a caseo separata ;) 
kac.s-\veie. 

Serum sanguinis, uervoium, 1 id- 
see ver, lid-waetcr, Lieled-vvaeter. 

SHRUSnSEROTiNU^.kRr [als men 
*t werk laer t L R.| spadf ; spaei ; 
spaeg ; lan^-saenK 

Serotinus, honins, cor tins, aehter- 
jaei "ig ; aebier-jjerscb ; spade gebo- 
ren ; spadeling. 

Sernni diei. vetir-avond. 
Serum fieri, ver-spaeden. 
$*r% laet ; spade, spaei, spaeg. 
Serucs, knape ? knaep ; die- 



Sf.r 



— 82 — 



Ses 



Ses 



-S3 - 



Sic 



niter * dtemt-kuecht ; dienst-man ; 
bode; dienst-bode ; drevel; schalk, 
quae die I to in hue signijicalione 
t a m I n fe r i r ihus q it a m S u- 
perioribus Germauis & Got is 
as i hit is si tu a: unde maer-scbalk, 
Gods-schalk, sene-sclialkj Scrims, 
minister , cquorum, Dei, faniilite &t* 
(sic boeve, boef, oiim Famttlum 
j ig n ifi c anSj paste a i ft pet Us 
delorta, in in pier unique Nebu- 
lonem signij.) 

Seruus, maneipium, slave, sluef, 
shivoen ; ei gen- knee In, eigen-man ; 
lijf-eigen ; on-vrij. 

SaruuluSy Seruula, sine f ken. 

Strum public us, knecht ; heeren- 
knedn ; stad-knecht \ paender ; 
pander. 

Seruus } $s run his ; coq u ina r ms ? 
sordiditluSj ahkehts in eulha ministci ', 
schommel-kok ; schommel-knacp ; 
ko ken-mo I. 

Seruulus a mamt, penne-lekker. 

Senms a pedibns, looper ; Jakkcu 

Sent us super somnnm, kamerliog. 

Sen ms mil i tan's j tros-boeve. 

Sent tt s j #g it i u us , v e r 1 o pc n k 1 le cfat. 

S cruet, Seruula 7 bode ; dienst- 
bode; slavinne; slavimieken. Serua, 
Semttla, vilis i iguana, sordidnla, 
schommel-maerte ; sloore ; sloor- 
ken ; slaver.se ; schommel-meisken. 

Sennits, dienstbaar. Seruituti 
abnoxius. 

Seru Hit M' > k n ec h t - wi j se . 

Sen* Hi labore> ministerio, opera, 
jraugere } debilitare, domare, ver- 
slaveo ; Qver-sLiven. 

Seruire, Sernilia ojficia ffflW% 
5 lav en ; slavoenen ; dientrn. 

Smiire male, mis-dienen. 

Semite scenae, iempori, bulk, 
huikskenj nae den wind h on den, 
hangen, 



Seruiens ad oculmn, oogen-die- 
naar; oogelcr £c oegeler, sax. 

Seru it turn, dienst ; dienst-baar- 
tieid j knaep-schap ; fron-diL'iist ; 
hiind-relktnge. 

Sen tit in t or tun } bod en ; dienst- 
boden. 

SeruitnS) Seruitudo, slave rnijtr ; 
knecht-scliap, vet. plu^e, ptech, 
saxon. lijr-eigenscbap. 

Seniitus coaeta, enger ■ ingcr ; 
dwing-dienst. 

S emit us quae perii net ad cult urn 
Dei, Gods-dienst. 

Seruituth genus, quo direct us da- 
minus sibi opt <t} vend ten t que client is 
praestantissimitm iumeatum \ nut 
apt imam supcilectHh partem, hooid- 
stoel, flan* 

Seruilutcs prdediaies, sen pracdio- 
rum, LTf-dien5t-baarbeden ? erf-aen- 
banging*:, ge-recluigheJen die aen 
eenig iieerscbendt: eri" vast zijn ; 
haritiu a line praediorum urhanortm, 
huis-dionsc-baerlicden; aliae praedio- 
rum rustieorum, veld-dienst-bLtcrbc- 
den, omnia hue c Grotto 

Sesamoid e a ossa ? (gruisbt:eii- 
ders LR.} Vide, Ossa. ^ 

Sesqui, v u Ig SesquimediuSj 
onder-balf ; ^nder-ball, {id est 9 
unum & secundum dimidium ; 
ut, derde halt, duo ei iertium 
medium; aehtien d'half, septem- 
deeim & dec !m u m oelavu m 
mediu m ; hoc est, c it m d i c i I u r t 
decimum oc lav urn medium^ sub- 
i nl e-llig tint ur sept e m d e t i m 
Integra & decimi octavi me- 
dium ; quod atij die ant, seven- 
tien ende Qtncn hulvcn. $ed $ 
ander-bnlf apud omncs mansitj 
niter ins apud quosdam evanuit 
h. R.) 
5 esquia arms, and er-h alt j acr . 



» 



Seseuneia , sescunx , a ndcr-h alf 
oncie ; drij loot. 

Sesgttibora, ander-half uiiv. 

Sesquilihra, ander-hull pnnd. 

Sesquimensis, ander-balf inland. 

Sestjttipes, ander-lialf voet ; cubit; 
clle, elne. 

Sequipedaiia verba proijeerc, stam- 
per! ende smooren 

Sestertius, SestertiujUj vuigv 
Sliiferus ; stuiver ; n u m m u s s t: 
diet us it pulverea leuitute ; 
quod haec man eta mult a leu i 'or 
& del eri Of vetere cudcretur. 
Svvaercn stuiver. lead, id yj/, 
halve stuiver ; Licluen stuiver, 
hod. id est, oordt. 

Srsuiuum, Fide, Sempervivum, 
Sedum. 

Seta burst el. 

Seta hami, angel-roede ; angcl- 
snoer. 

Sctiger, Setosus t geborstelt ; bor- 
stL'l-achtig- 

Seu, Vide, Siue. 
Seuerus, strong, strenge, 
Strang ; straf, herd ende straf ; 
staetig ; staetelik 5 ge-stadig ; ge- 
rekkelik ; riip-mocdig ; stemniig, 
stemig; wreed ; wreit ? vet. par- 
men t; parm L tmig ; rigoureus, 

Smri, Seueritrr, strailelik ; stae- 
tiglik ; treikliken ; streng^liken ; 
scherpelik ; gc-rekkehken ; wree- 
ctelik ; rigoreuselik. 

Seneritas, strengigheid ; ^traf- 
lu-id ; suaffigheid ; sraetigheid ; 
gerekkelikheid ; wreedheid ; ri- 
gueur ; graviteit ; stemmigheid. 

Seuentatem affectare ; Severum 
vuhum induere, pronken ; bronken. 
Shuum, Vide, Sebum, 
Sex, ses, sesse, sis, sijs, sise. 
Seni. 



Sexies, sex victims, ses mael ; sl-s 
re is en ; ses werveti. 

Sextus, scste. 

Scxileatu, Sedecim, ses-tien. 

S,:xagiuta t Scxngeni, sestig, -^ l ^^ 
ter^ sister ■ schok, .^ ■ $- 

Sexangttlus, ses-hot'k; ses-hocki^. 

Sexeturis, ses-j;ierig. ^ 

Sex (lumniuHy ses niijten; seskon. 

Sextans, sestans, vier loot ; cwue 
oncien ; al. uen oncien. 

Sextans, negen-rnanncken. 

Sextaritis, pot ; pot- ma etc, 

Sexlarius vini, quarte wijns. 

* Sextilis mentis, Vide, Augus- 
tus. 

Sfcxus, kondcC t j, kLinncJvonde, 
kunde, rehq.uola nut it alia qua 
m as c u I a u a i tu a I / a a j e me 11 a 
dfg ansctnttur ; ge-slacht; naUKTc; 
oir, oor, boor : (Cuius sexus est f 
wat oir is 't ? respondent r, manne- 
]ik, mans, aki vrDiiwelik. L R.) 

Sf, ist dar; indien, iu, pi id 
faeis, iiulien, in t gij dat doet;) 
m-ge-valle ; in-ge-val dat; so voire; 
so verre als ; oft ; eft, />/.*'- 

* Si forte, in-ge-vallc. 

Si tiicdo, si ech is, mil, flWK^s 
postposiht f hadd 1 ik 't slcdus ; 
badd 1 ik 't maar ; Wm' ik mLlcr 
daer ; wacr' ik slechts daer ■ Si 
niodf) hnhercm ; Si moJo ihi^sew. 
Sibi sapiens, eigen-wijs. 
Si^iLAKE, suisen ; soesen ; rui- 
sen ; si [Hen ; siiflelon ; sirlclen ; 
schuifefen; pijpf.n* pigpen; m&- 
pelen, sicamb. hissen, hisscben. 

SibUns, Sibilntio, snisinge ■ slu- 
selinge; scluiifldinge ; ftuttinge- 

Sibihis annum, autinge. 

Sibi I at tone expel he > u \ t-liissen 
iemanden. 

Set., so : soo ; sirs ; dus, 



f Sic. SchrijfFout voor hptm\ 



Sic 

Sic omnino, Sic prorsus, al-so ; 
al-dus. 

$fcj sic est, ja. 

Sic satis, so so. 

Sic a, seeker ; op-steker ; stoot- 
degen ; moord-priem ; knijf, vel, 
siok ; scokkade; staf-sweerd; dagge; 
dol, dolcb, dolk ; hesse, fris, boll. 
siel-soeker ; ponjaerd, poignaerd ; 
pugmael, pngnael, vet. 

S'u\uius, moorder • moordenaer; 
kneveler, (forte a knijf, stai; alljs 
a kne velen , ex i o r q u c re; ) sc h a ek er - 
stract-schender ; land-dwinger, mi* 
snap-haen ; sweerdeler, vet. assai- 
sineur. 

Sica riorum anna, moord-waepen, 

Sicarii more, insidiose, moor de- 
links. 

Siccus, dmog ; hcl, helder, 
hael ; dorre. 

Siccus h i si a r cornu s horen-dro og e . 

Siccus , sober. 

Siccus, Sicco sine ieiitito are, 
droqgsbeks; droogs moods. 

Siccus a vento, wind-drooge. 

Si cam, droogen. Siccare ad 
funtum, rookem 

Siccere, Siccescere, droogen ; ver- 
droogen, 

SiGcitaSj droogte ; droogheid ; 
droogerije. 

Sicera, vinum £ pom is facti- 
Hum, sider 5 appel-drank ; appel- 
sap. 

Sicilicus, Sicilicum, half-loot ; 
satijn, 

Sicilire, her - ruaeien, nae- 
macien 

Sicili meat tun ^ nae-hoi; nae-maei- 
sel j toe-maet-hoi. 

Sjcut, Sieuti ; als, gelijk a Is ; 
so als ; ge-lijker wijs. 

Sidere, Subsides, sin ken ; 
neder-sinken; in-sinken ; ver-gron- 
den; beten, beeten, fland. bol\L 



84- 



SlG 



** 



stoopen, holL * sakken; ut y bet 

water + is gesakt, aqua tnundayis 

suhsedi-L 

S'ulere ad ima vasis, set ten , 
Sedimen, Sediment urn t g ion d -sop; 

gomnie, gommeken ; belle, he vel ■ 

droessen ; gruice, grure, ft is. 
Scdinieututn excussum, drnf. 

Sideiutis, magneer. Vide, 

M AGNES. 

Sidliutis, her ha, glid-krnid, 
be v erjn el 1 e , bever n aert . 

SlDUSj Sidera^ sterre ; stern e ; 

ge-steruce. 

Sid us mans, planete. 

S idc.ru m meatus, loop der sterren. 

Si&i fu m sa lilt a, 1 1 o n i g- d a u w e . 

Siderari, Sidere vexari vel tacdi, 
geraekt worden ; in ge-raektheid 
vail en ; geslagen word en, 

Sidertuns, geraekt, geslagen, 
van de hand Codes. 

Sidcratio ueruorum, lam held ; 
lainmigheid ; hand Godes ; ge- 

n 
rnektheid 5 popekije ; be-roernisse. 

SkUraltOy slag on vlamme in de 
boomen. 

S 1 g n 1 n lj \t , S ig n i n u m opus 
c tusis testis additd calce t 
siment, citnent. 

Signum, teeken, reiken ; be- 

teekenisse ; mark ; mark -reek en ; 
w-aen-schijn, veL note ■ signael ; 
apparencie; hand-gemerk, flatuL 
(q. (r) Siguum acuiis destiiia- 
tuurj lijk-teeken ; lijk-stede, hk- 
teeken, 

Signum littorak, baeke ; vier- 
boete. 

Sig n U m me ? noriale, g e d e n k - r l j| - 
ken ; memoriae!. 

Siguum in cor pore impressum, 
kene, kennc, louatu 

(1 ) Het EtwwK heeft et iu plaaci van q. 



SlG 



— a 5 - 



S11. 



Signum^ beeld T betd, bifd ; beel- 
dinge ; beeldenisse. 

Sigmtm monetae, stempel-slag ; 
medalie, 

Sigmim i segel; cachet; signet. 
Sigua, orum, waptu eriie segj&L 
Vide cliam steitim Galium. 

Sig n u a t vcrsnt He „ nit I sin-tun 
vers at His ad quam de cur runt 
in eqnis decert antes In Jo Ms it* 
It, quinteine, 

Signa Cifdestiit comphtrifrus $t$tii$ 
constaniia ;Sidus t gestemte, 

Sigmtm portenlitm, wonder-tee- 
ken 

Signum milUare; Sign a mi lit aria) 
bellica t vaene ; vaendel, vendcl ; 
vaen deling, ven deling ; stand aerd ; 
baniere ; veld-wlmpel ; guidon ; 
pingion. 

Signa erecta, vliegende vendelen- 

Signum militare, veld-teeken : 
ut hac tempestatc sunt teniae 
albl, pur pure /, veneti, vel 
alierius colon's. 

Signum militare sauguineum, siuc 
cadis nunc ium ; ant avdis mini tans, 
bloed-vendelj bbed-vant. 

Signa confer r\ t e v e 1 d e k o 111 e 1 1 . 

Signa circumfuso uudique. exercilu- 
infer re, rond-om be-leggen, be- 
stormen, aan-vallen. 

Signum tesserae mi filar is, lose \ 
losen-teeken ; woord- 

Signandum, signael : fen 1 idem 
quod Signum. 

Sionjfer, vaen-draeger ; vaen- 
drig ; alieres. Signifer nine / 
turmae equestris, cornet. 

Signarc, tee ken en ; op-teekenen; 

duiden, died en ; m:nken. Signa re 
rursus, her- tee ken en, 

Signa re, Sigillum an prim ere, be- 
segelen, 

Signare aes % stempelen. 



5*^ no ill u st ri so! em n it t praeut H a 1 e, 
crotseeren. 

Si^ujiHS, geteekenr. 

e 
Signa tor, marker. 

Signal io, mark in ge ; teekeninge ; 
sign a mere, 

Sigillum ; segel ; cachet; signet ; 
hand-gemerk, v$i jlaud. medahe. 
Sigillum minus ma fori oppositum, 
contre-segeK 

Sigillare, Sigilh not a re, muuire, 
conjirmare ; SigiHufU imprimere, 
segelen ; ver-segelen ; be-segelen. 
Sigito siguntus, gesegelt. 

Sii' iti i ( m so lucre , o n t - seu e 1 e n . 

Sigillum pi urn he urn pan nit telisue 
tinctis a p pen sum, siael ; loot. 

Sigillum pluteah'; talerecl-bcidc- 
ken. 

Sigillnris , S:ig i I la tori u s an mil 'tis , 
1 segel-ring. Stgillaris eera, seget- 
wachs. 

Sirillatio, signature; segelinge. 

Senium Sahunouis, v u I g i , 
b e r h a_, wit-wortel, 

Siguiiieare, wktigen; ver-wetigen; 
ver-wittiuen ; kittig macken, . 
ho!L fris. laetcn weten ; te ken- 
nen ^even ; ver-konden ; ver-kon- 
digen ; ruonen, toogen; sdiouwen, 
Ut:L waer-*>chuuwen ; duiden ; dte- 
den ; aen-dienen ; ver-klaervn ; 
be-teeken ; be-dieden, bediiiden ; 
intinieereir ; reinonstreeren . 

Sig 1 1 ifin i re exi lth(, 1 1 i t - w i j s ti 1 , 

Signi/icare wripto, v e r-sc 1 1 ri] v e n . 

Signiptau!er t duidelik ; be-die- 
delik, 

S ig i i ifti ?i 1 1 i( ) , 5 ig ■' ii ifu'i it us, b e - d i e d ; 
be-died ennse ; be-diedsel ; be-tee- 
kenisse ; wete ; advertissement; 
remonstrantie. 

Sil, oker ; oker-geel ; berg- 
geel. 



SlL 



Stla\ t us> ca n a 1 i s , sode, 
sonde, soil.', soede, sue u we, soedsc. 

Sii.atum, in-bijt, im-bijr, 

StLKUj fur ha, geil* hoi!. w\\ r 
d c , w i j e ; w ae te r - wi ed e , jp d x . 
s i r 1 t m h . w a et or- w i 1 g e - 

SjLEREj Silent io suppri me- 
re* swijgen ; stille swijgefel ; ver- 
svvij^cn ; helcn. 

dood ; gestarven. 

Si leaf i urn, stilte ; stiltenisse ; 
stis ; #e-swij,<>. 

Silex, keie [Silcx parnus, kei- 
ken ;) fee., |$.e% 3 (ludcrc Si Ike, de 
kae sehioten ;) kegel ; kestr^ keSel- 
steen, keesbUsteeiij keseling, kise- 
\±$Qi kisel-sEtxn,kijsd-SLeen, keisel- 
steen ; vlime, sax.fris. boren- 
steen, adnriiie cl colore corn it \ 
Sizhever-,steen, sicamh* veld-steen, 
v< 1 /. kassij-steen, & stract-steen, 
j/^&rf tu; I n pi tie -viae si ernan l ur : 
bine, Silicihus constemere, kassijen; 
ek. S Hie um si ra for, kassijer. 

o7/<\,v ig niacins, vier-steen ; * vier- 
kciL- ; — vlies^teen, |. //. %#?$ 
aurei veil en's, quod in ewhlt- 
runic Ordinis aurei veiieris, is 
la p i S InUr ciit ?'$ £ $# * # g 3 / # fc - 
5///Vu iactuadmeiam terrae infixam 
ludcre, certarc, &i\ stek-steenen ; 
steen-stooten ; kae-schieten. 

Silicc lapide si ult ior , PI a U ii, keie . 

Silicbkkium, steen - oud s 
cudntn ratio uc, qua Siliccrntunt 
La finis; qttbd vid f prono in 
i err am capiie si! ices spec let : 
quamuis pass it diet steen-uijd, 
ii rigorc me nib varum sent Hum. 

Siligo, rogge ; whiter-terwe, 
q. d* trilicum hiberuum. 

Siliqua, seminls vid^ saed- 
lmisken ; houde, haude, boon- 
houde, qttbd legumina eon fine at 
serrnHque ; pelle, (daer \ saet in 



— 86 — Sil 

IJgt ;) plooschc^fhind. palie; bast, 

buisi, bostc, booste ? boos eel, bol- 
ster, buister, btilstel, bulstcr, hulse, 
liLilsche, iuildsthe ; hui^ken ; slui- 
inL^scbosse, vet. doppe^ hoi I. 

Siliqitete exeociae, draf. Siiiquarum 
excortarum pinguissima pars, paste, 
vel i lianeL 

Silhjua lini, k.nippe, ofr knippene 
Viin ? r vlas ? I land, 

Si liquet [ p o n d i f i s $ c n u s, g r a n a 
iiij, vier graeaen ; karate, 

SHiqaash um> her ha y pamven- 
kruid ; kost ; quihasdaniy ali- 
ratike \ alijs a Hire, 

Srm, Sihfs\ krom-neuse ? qui 
nasam hahei re si muni more. 
s i m iMi si in in en-ne use. 

Silua, bosch; \vald 3 woud,^ ;v/ + 
sax. wode ; hout, vel* (hinc pag <j- 
runi nomina Bo^-hout, Bu^er- 
130LTC, Oo^ier-hoiit, &t\) vlaesch, 
vet, Foreest, forst ? vorst, veL ardt^n, 
a pud pr is c. o s, u t i f i d c l u r llrihi u- 
nos & Gallos : nam hi Gallia 
P e I g i c a ma x i nut s Una \ rde n s i u e 
Ardcnnen'bosch. Silua cliam in 
agro iVaruiccnsi Angliac\ item 
opidum in Flandria tuxtrf alte- 
ram silua m Ardenbort; vocal ur. 
Gail, Camden. Hinc forte- el i ant. 
(KHiano) Auden-aevde, g, d. anii- 
qua silua [Potest cliam Naevdai 
dici qudsi nae-aerden ; opidum 
vicinum siiuis. quihus vidci;:" 
ager Goilandaej pa rum alio qui 
fecund us, ahu-ndduerit. F t A 5 ,] 

Silua amend, lust-woudj lust- 
bosch t 

Siiuu cdi'dud y homv- bosch ; slag- 
bosclu 

Silua r a sills ; Silva quae pror- 
sus sneciditur a I que ahradlfur, 
schacr-bosclu 

Siliit'scere., ver-wilderen . 

Siluester Silucstris, bosdi-achtig ; 



j 



Sit. 



-g 7 - 



Sim 



■* 



woud-achtig ; wild, q. d. willcjide. 
ii wilie, id esi t voluntas; quod pro 
vol tint die & ant mi desidcrio, 
absque rat lout, impi'ttt quod ant. 
[era tar anitual ferum 

Sllueslcr f Silucsiris homo, woest 
mensch. 

Siluicola y bosc 1> m .1 n - 
Siluarum custos, preter ; hout- 
vester ; wi-nd-vorstcr ; torestier ; 
forest - wachter ; farster, vorster. 
(Vide etiam Frakt'i-cti^) Silua- 
rum praefeciuSj dominus; & t Siludnus 
Dcus, Paumts, wond-hcer, woudt- 
lter {Siluanus c t i a m* alf, alvt-J 
Siluauas vel Faunas agrestis, Saty- 
ttt>, Pan, wildo wnudt-lur ; quod 
metaphor ice etiam dicifur de 
horn i a e t e m e ra r i o } i n d m i 1 ; u 1 
& 7 wo utcr- man. 

Sihntmtu dca, vaerendt vrouwe ; 
vaorent wijL 

Silucsfrcs dii y bosch-goden. 
Siluae wafer, her ha , i;eiten-blad; 
wede-witide. 

SiLUKUs pi sets, well or ; saluit. 
SiMlpV, simila^o, tneel, ma^i ; 
bloeme ; bIoeme]3-meel ; semcU 
meel ; donst ; (Iul^t, 

Similagincus, Sifuilaceus pants, 
rijn tcrwen-brtujd. 

SiMii-LS ge-tljk; lijk ; lik ; ge- 
lljifeeni j ^elijksacm ; ins-gel ijk ; 
ecbt ; parcil. 

Sittu'lare, sintilent esse > Similiiudi- 
ncm rci aiictuus rejetre, ge-lijken ; 
LJjken 5 ge-lijk zijn ; ge-lijksenien ; 
ge-lijksaenien; aen-lijkeu; slachten; 
ge-slachten. 

Si mi km aliqtio modo esse, swe- 
naen nae j cm an J en. 
Similatus f gelekcn . 
Similes, consurten. Si tail is, con- 
sorte. 

Simillum socictas, Indus, cancer- 
tatio f pa en are 



Si m He situ I Ii socu ire> $ o r t e e re 1 1 , 
Slmilifudo, ge-lijkheid ; ^-Iij3<e- 
nisse; an-versclieidenheikl; bij-sjK-1, 
vp.cge ; semblantiu ; s.iniblatu. 

Similiicr t lij kur-wijs- ; g^-lijker- 
wijs ; allele ens ; id-even-eens ; 
eens-gc-lijk. 

Similiter^ ins^^elijk ; L;e-lijkehk ; 
des-gelijks ; 00k ; item ; mids- 
gad ers. 

Si toil iter ul, s.Q wel als-. 

S 1 m l 1 ■ s s Sioiia, snnnx ; ;ip^ ; 
apinne; inarmotte; marmtte ; sche- 
minkcl, j land, ^cL (fat li q.scW\]n- 
meascli ;) mane, merte^ menel^.'i!. 
m.inin ; marten kael-jjat ; simine- 
ken bl&ftt-gnt, id est, Podcx ntulus : 
sic j Sittiia claua , a b a 1 1 r i l i s ,r htnt- 
hus* 

S i m in v u I pi a a i vus-ap e , a ti t r- 
riori parte vulpctn, posfcrlori 
S i nt i a m r •■ier c n s . cc r C 1 1 p i the c i 
can d ei , v e s p c rli! to n is aut i h u s , 
matt thus humani*, prolan utcro 
c x t c r i r e t a a q u a m m d g u a 
crumcua gesians; LiuL Pott fro. 
Si mi a bo rear in, Ga^ac, vus'kuiv 
ape, quod pom i f -tici-em y^ldaf ; 
Chanvpithecus ; Lud. Potter 0. 

Siutia caudata, cerc>pi!hecus t 
maer-kaue, meer-k.itte s meer-ape. 
q. trans marina, addit Patterns, 
ad SimiiV tnodum sttrsutn compte-- 
sus nasuS; shnmen-neitse. Vlif 
et id nt, Silo if Slmus- 
Simo, Pide, Simus. 
SiMOXiA , v u ig i t proven-kra- 
nierije ; simoinje. 

Simouiacus, vulgi, proven kra- 
mer. 

Simplex Sintplus^nkA, inkel; 
melius, eenkci ; einkel; sinipel; 
sleelu; slicht ; slaclu ■ een-voudig ; 
een-vuldig; quod etiam diciturdc 
hominc simplici, recto et aperio; 
ut eir, bpfl van licrte; open-hertig; 



Sim 



— 88 — 



Sin 



op-recht ; recht-nit ; slecbt ende 
recht nu-nsch. 

Simp lex hi nno in ca u t us, s 1 e c h r a e v d . 

SimplhUer, eenkelik ; sinipcllk ; 
slecluiglikj slecluelik ; skichtelik ; 
slechts; een-voudiglik. 

Simp! ici las ^ eenkeiheid ; sleclit- 
heid ; slechtigheid ; si m pel lie id \ 
een-voudiglidd. 

Simpuluai, pullo; ampnlle. 
SimuLj pariter^zffenz; t'^ffed'Sj 
gelijkelik ; gcIijker-liLind ; .gader ; 
le yader ; me traders ; meds-ga- 
dens; mids-gaeders; * eens-gnders-- 
met matkander ; aen-een ; met 
eenen ; eeu-paerlik * saemen \ re 
saemen ; t'sacmen ; samt j saeme ; 
saememlik ; een-saemlik ; ge^saem- 
tefik ; ge-saenientlik ; gc-saem el- 
der hand. 

Siritul & Seme I; Simul omnes, al 
te gader ; al te saemen ; al te 
mael ; r*ecne mael; [e mad, holL 
al tYene mael ; eenst-rmels. 

Simul; Simul ac ; Simul atque, 
nae dat ; naer dat ; so haest als ; 
so houde ; nae de mael. 

Simul uti 7 ge-nooten, vet. 

Simulacrum, ge - lijkenisse ; 
visenonnje ; visomije ; fisionomije ; 
\ ibinnomije; semblantie ; samblant. 

Simulacrum, beeld, held, bild ; 
bee! din ge ; beeld nisse, 

Simulacrum , akgod j godse. 

Simulacrum ex ligno, stok-beld. 

Simulacra iuania, ge-spuis ; ge- 
spens, 

Simulare, veinsen, veisen, 
vensen ; ge-veinsen, ge-vensen ; 
maekem (hij maekt bet ;) ge-lijk- 
semen ; gleisenen ; be-wimpelen ; 
be-wompelen, jland- uit-geven 
valschelik ; centre h iten ; sem- 
bland e, semblant, mack en Simulate, 
vtdtu, geslit, & sermone; fingere ac 
si csset, aui face ret quis, tale 



if uid aui talc; baeren ; beeren ; 
ge-baeren ; ge-beeren, 

S i m it la i 'i v tilt tern, g $-1 a e te n . 

Simulari, schijnen. 

Simula tut, geveinst, gevenst ; 
gemaekt ; valsch, 

Simidata virtus, samiimonia, 
schijn-deugd ; schijn-heiligheid. 

Simiila&i Simulauter, ge-veinsde- 
lik ; alkaks(i); kakke-mik ; quans- 
snis, 

Simuhtns male aui falsi illiquid ; 
ant y alter ins tiatuntni infelieiier } vd 
non satis, aemulaus, bastnerd. 

Simulator > ge-lijksencr; glelsener; 
monkaerd ; kaffaerd ; hipocrijr* 

SimulaltQt ge-veinstlicid; pretext; 
pretensie. 

Simula tio virtutti a at pietatis, 
hipoe visit, 

Sjmultas, vee, yeede, veide ? 
vied ? veetc, veerschap ; wrongs 
wronk, wrok ; haet ; pik ; vljand- 
scbap ; rankune, rankure, rankon^ 
ra n k e n re , / / a nd, q u e r ell e . 

Simullciics cxtTCere^ at in atiquo 
habere , eenen pik hebben tegen oft 
op iemanden ; veeten, veeden ; 
imiilen up iemanden. 

Simus 3 SimOj cui nares sunt 
depres s a e sup e r i u i ; a d S i m i a t 
j e > •: in mi urn, kamus, karri ub ; 
phu-nense .; s^liovt^neusig, schors- 
neusig ; simmeivneuse. 

Sin apis, Siuapt\ Sinn pi urn, 
sennep ; mostaerde ; condiment um 
i x siuapi , v it I g o Mu s iania } 
mostaerd ; it mitsio vid\ qubti 
semeti Sinapis sol eat must a 
maccrari & pratparari , tolleu- 
dae etas aenmoniae. 

Sinapi Persic urn, peper-kruid ; 
peper-wortel ; maer-radijs ; meer- 
reddig. 

( i) Het EtytttaL liecft ^Ileeh ah kafo. 



Sin 



- 89 - 



Six 



. 






SihceruSj louter ; geve, geef, I 
gave ; 011-valsch ; on-gevalscht ; 
on-ver-valscht. 

Sincerus omnibus immeriSj iuius & 
incutCj g ro Lid -sc boon, non Sincerus^ 
busuierd. 

Sincerus animo, vrom> vrome, 
vroom 3 vroem ; reeht - schapen, 
recht- schaffen ; recht-schaffig ; 
recht-sinnig ; op-recht ; op-recht 
van berten ; open van lierten ; 
o]>en-bertig ; reclu-uit; slecht en- 
de recht mensch ; si m pel ; on- 
sclialk ; on-arg ; on-geveinst; rond- 
uit; reael, regael ; van wel-gemeint 
gemoec. 

Sincere*^ sulveriik ; reinlik ; rein- 
liken ; rond-uit ; recht-sinniglik ; 
reaelik ; regaelik. 

Sinceritas* op-re chtigheid; animi, 
rechtsinnigheid. a Siturrilate degc- 
ucrare; adulter art f verbastaerden. 

S 1 k c 1 put , S inc i pit I um t ve u r- 
hoofdinge ; veur - kop ; scheele, 
sclieile, scheedelj scheidel ; seheid- 
sel des hoofds ; blesse, vet. 

SiNDONj edel oft fijn lijn-waed; 
lijn-wandt, vet. $mM$l 7 sindael, 
sendael, [land. holL sicamb. 

Sindon iectkaria^ slaep-laeken ; 
lijn-laeken ; spreeder, hill, fris, 
spree autem vcl sprei boll a fid is 
saepe simp! ic iter est superior 
Sindon, quae omatus causg 
tan turn insiernitur) a-rpoipa. 

SiNEj sonder, (Sim (lnbio t son- 
der twijfel ;) on ; an, vet us boIL 
jris, on, ' ver6 Superiorihus 
Gtrmanis etiam extra compost- 
tionem dictio frequentisyima, 
Inferioribus autem & Aug lis 
tantitm in compostl lone usilata, 
loco particuhr priitatiuae slue 
negatiuae* Comporittur cum sub- 
stauliuis, se.d frequentius mM. 
adjectiuis exponittlrque pier uni- 



que per In ; nounumquam per 
Se> Fide j Se. 

Sinerl 7 ., hie ten ; hingen ; ge- 
hengen, ge-binget\ ; ver-hengen ; 
ge-dooden (1); passeeren ; laeten 
blijven, passeeren* 

Sine re abire, laeten gaen. 

Sine sic a hire j schikt oft neemt 
dat het so zije ; laet het so zijiu 

Singula elk-een ; elk-alleen ; 
elk besonders ; elk. 

Singulis diebus ; in, per Singtdos 
dies, alio dage ; a lie gang ; i* elke 
reise, mael ; domelike dag; dag- 
domelik. 

Singulis anuisj alle jaere ; elker- 
jaerlikj veL 

Siugutaris, een ; eenig ; eenlik ; 
eener-handc; eeiier-lei ; slecht, 

u 

slicht ; slacht ; be-sonder; sunder, 
veL sonderbaer ; speciael ; pani cu- 
ller ; sonderling. 

Singularis f sonderlik ; excellent, 

Singulare cerlamen inire, 111 arj 

veur man; hand venr hand vechteiu 

SinguhUim f Singillatim, Sigilla- 

tim, Sutgulariter, eens maels, q* d* 

een des maels ; alleenskens ; al- 

eenskens ; elk be-sonderlik ; beson- 

ij « u 

der» besonderlik ; sonderbaerlik* 

SittgularitaS) eenigheid. 

SikgultuSj hik ; hikse; snik ; 
snak ; snok ; nik ; nokkinge ; nik- 
kup, sax. snof ; simf. 

Singultinij hik ken ; hiksen ; ki- 
chen j kinken ; snikken ; stiokketi; 
nokken, vet, snakken ; sn or ken ; 

snoffen ; klokken gelijk de hinnen. 

Sinister, link ; slink ; luftj 

laeft, left, lucht, locht ; lefs, holL 

hirts veL sicamb. aver -recht ; 

uver-recht. 

1 1 1 Sic. Sclirijffoul voor ge*dix>ghen . 



12 



Sin 



— go — 



Sis 



Sis 



— 91 — 



Sinistra , #£# man us, si i nice, 
luite, luchte, Ictsche, hand. 

i7 n 1st ei \ q it i sinistrd pro d e x- 
trd utitur f slmkepoot; slinkaevd; 
slinks. 

Siriistcr, 011-gelnkkig ; ou-geluk- 
saem. 

Sinistra avcr-hands; over-hands, 

Sinisire accidere, nm-vallen ; mis- 
konien ; mis-lukken* 

Sinister cmntus, mis-val. 

Si k op is t Si n i ipica ru brica j 
S h 10 pica m n? iuium , sinober. 

Sin us , Sinum $ lactis ; vas in 
quo lac mulsum asseruatur, 
inoudej mo a we, molde ; melk- 
mouwc, melk-moude ; melk-teile ; 
in elk-stoop, 

Sinus pectoris \ bos em, boesem- 
school. 

Shuts vest is, i$p$$9%ftWy L uc ia n o t 
veu r-scli oor ; veur-doek, sicamb. 
schors-ldeed ; schorsse ; scharte \ 
schorte-kleed ; gee re ; ptoie ; bor- 
kel, %$L lijst aenden rok. 

Sinus carbaseus, seil. 

Sinus maris } slagni, flu mini y, 
aquae, kolk ; kolf ; kolp, fctp&jrm ; 
wijk, B. Rken. & And. A It ham. 
in-wijk ■ in-ham ; see-boesem ; 
boesem der see ; arm der see ; 
baci ; strange; bodu, bucht; kille, 
kiele ; binnen-dijk [sed hoc eiiani 
Aggerew interior cm siguijicat ; qui 
vid 1 in o mucin euenum (1) i act us 
est, ui si forti anterior ant ah- 
^^heatur, a ut rumpatur* F. R.} 

Sinus armosuSy saud-baeL 

Sinuarfj bogen, boogen, buigen, 
buegen ; kr alien, ki alien, kruilen ; 
kronkelen, 

Sinuan arcum, intrekken den 
boge* 

Sinuosus, geploit ; gekronkelt ; 
gekrolt ; kronkel ; wron'kel. 

(0 Sic - 



Siparium, gordijne; gardijne ; 
veur-hnngsel ; be-hnngsel. 

Siparum t velum, Vide> Sup pa- 

RUM. 

Siphtlis, pokken mette lemten; 
Spaensche pokken. 

Sipho, Siphon, Siphnnculus, 
sputte ; specie, speite ; sprutte, 
sax. sicamb m speulte, vet* sax. 
buise (Gall, buise ;) kraene ; 
kraen-tap ; ha en ; waeter-buise ; 
water-busse ; fontehwap ; fontein- 
tote; fomein-krane > tap ; kraen ; 
fistula quae dolio &c. immissa 
liquor em reddit. 

Sipho iuceudiarius } brand-spuite. 

Siphunculus, Sclopus, klakke ; 

klakke-busse; klater-busse ; klabot- 

,se ; vlier-busse ; spuitken. Vide, 

Sclopus* 

Siphone exonerare, spnere, exspuere, 
spuiten : couspuen, be-spuiten. 

Siren, niaer-minne ; mer-min- 
ne; meer-wljf, mer-wijii see-wijfi 
see-jOLifrrouw, Lud. Pott ere. 

SlrioSj lionds-sterre- 

Sisarum, Siser alter urn, suiker- 
wortel. 

SiseRj karote, karote-wortel ; 
quibasd* alijs, poote, pote ; pee, 
I on an. wonel, machlin. girole, 
quibusd. 

Sissera, Vide, Sict^ra. 

Sisteue, stellen ; setten ; stal- 
ls n, /land, stedeiij vet. 

SisUre, scliutrcn ; op-houden ; 
stillc honden ; stillen; toeven, vet. 
af-laecen ; siaeken, Sisiere opus, bet 
work scai^ken ; schorsscn, schor- 
ten s het werk. 

Sistere, stelpen, stutpen, stolpen, 
stopper! y stempen ; stremmeiij 
/land. 

Sistf.re ; Sisiere se ; obire diem, 
L^runij & bar am, te veur-scliijn 
breogen ; presenteeren ; persouelik 






er^ens ver-schijnen ; vcr-schijnen 
ten dage, plaatse, ende uire. 

Si st ere gradum, blijven staen ; 
stille staen. 

Sistere cur sum aufugieutis, be- 
trapen ; be-drapen ; be-trappen* 

Sistere j arrest are vulgi, be- 
slaen ; komn^ieren ; arresteeren, 

Sistere aquas obkibus demissis, 
striken, std^erai, het water. 

* Si at or s dienor, dienaer ; stad- 
dicnaer ; stad-knechr, stad-bodc ; 
frone, fron-bode, vet. sax. stailkr; 
officier; sergeant; dcitr-waerder ; 
deur-wachter ; weifel, weivel, wei- 
feler ; wepel, 

*Slator prlmarius, Iange roedc^ 
A n tu erp. lo ng a m v i rga m g e reu i : 
Stator alias vulgaris, korre mede, 
ibid, b rev tor em virgam gerenx. 
Sistrum, klarer; ratel ; rateel- 
reep ; rateel-spacn, 

SiSYMBRiuif aquaticum f water- 
kersse* 

Sit ita, oft, &c. Vide, ^ssb, 
Sttfrh, dorsjeen; dorst hehben; 
altereeren ; gealtereert oft dorsti^ 
zijn. Siti are.mrz^ ver-dorstjen* 

Si Lis, dorst : dicitur a dorr^ : 
undo & aridu, arens, sicca, sit is, 
apiissimis epithet is Ovidio dici- 
tur. 

Sitis postera, sitis apptiidienht, 
nae-dom, * 

Sitis \ni melius lussis] sicca, 
q u a e n i hi I t m ol it u r, tlroe^en 
huest 

Sit'un accendcre, addncen\ ver- 
dorstett ; darst breni>en, 

Siliw I enure, pel! ere, f)ropclfert\ 
restiuguere t sedare, rep r inure, rehua- 
re, lesschen, ver-slaen, boeten den 
dorsr, 

Siliens, Sitiatlosus, durstig. 
Situla, water-vnt ; eemer ; 



schep-eemer ; pnt-eemer ; nmmer, 
bplL itnnier; suile* suele, sculc, 
flaiuL oc cid. viedcr, boll. Situla 
quae in alt urn data aqua in refundit t 
giet-eemer, 

Situla i nee ml i aria, brnnd-ccmer, 

Situla mt ttticit, putse, hull. ;ei t 
Situs, a^ urn, gestnen ; gelc- 
gen ; llg^ende ; gesett. 

Situs commode t wel-gclegen, ge- 
laegsaem, /laud, male Situs, on- 
gelegen. 

Sit urn esse, gel e^ en zijn ; st.ien ; 
Antuerpia (sit a est) dislal Macblinia 
ii if miliaribus, abesf iiij miliaria, Ml 
Hi/ mi/iarifrus, An twerp en staet 
(tarn usitata $uf$i } hgt, Icid, 
\% I. R.) van Mnchelen iiij mijlen. 
Situs, us 3 posit us, |f u lege. ; 
ge-legenheid ; stellc^ vet. 

Situ\ region is, land-OLiwe ; ge- 
legenheid des landschaps; ge-weste. 

Sit urn nintare, ver-liggen. 

SITUS, us, Situs cauus, mos, 
tnosche, rn.QS.5je ; mnffe ; kacm ; 
kaen ; he-kaenulieid ; bc-mostlieid ; 
*venntiftheld ; — schimmel; ^roni- 
melln^e, (laud. 

Silu camts, inmnuS} bc-kacn>t ; 
ge-Kchimmclt ; * ver-.scliimmelc. 

Situ ohsitus, sent tt s t locus, schoni, 
schomme ; reumarijke phtetse ; 
ver-muftc &c plaetSL\ 

Situui mlolere, mntfen ; ver-mut 
fen ; ver-dooft, ver-doft, ver-duft 
rieken, Situm redohns, mipkm ; 
Situ sordid us, vcr-dooft, ver-doft, 
ver-ditft, ver-muft ; mnffende ; 
vnntig ? VLintsig, viin^ch, von tig. 

Sit u in conlnibere, I rube re ; Situ 
obdnei, iucauescere, mossen ; mos- 
SL"hen ; ver-mosscn ; be-mos^en ; 
ver-liggen, vet. ver-scliimmeleu 
(Situ vid*. albere) be-kacmen ; be- 
kaenen ; ver-vuilen. 



Siv 



92 — 



Soc 



SOG 



— n — 



Sol 



Sive, sen, oft, of; wear; weder; 
alder, sax., sicamL, fris. 

Sium, water-eppe. 

Smaragdus, lapis viridis y 
amaraiu; esmaraur> eruaraut. 
S 1 « a rag du ius, g r o eu * 

Smegma , seep, Smegmateungen, 
seepen, 

Snt eg i n& t iet ] til i tre$, s ee p-a ssc hen. 
Stfteg matopaus, seep-s i ed er . 

Smilax, winde; wrange; item } 
i ben -boom ; i even-boom ; ieven^ 
hour. 

Sm IR i s, Sm yfts, s m e rge ] ? g e r. s a x» 
lapis quo viirum fingitur {i), 
& gem m ae c xp u rg antur d iffi n- 
d u n i u r que ; ite m fe r r e a i n s t r u- 
m enta expo Hunt ur* I n fe riorib u s 
verb Germanis frequent ius ame- 
ril dicitur. 

Smyrnium, peterselie van Ma- 
cedonian, qttibusdam* 

Sobella, sabel; sobel. 

SoBOLES a oor ; hoor, {land. 
kind ; kinderen ; stain ; sraek ; 
ge-slacht ; klufte, klucht ; fasel, 
vasel, ger, sicamb, generatie. 

Sobohs, vel, Siihoks } adnascens 
plant is, stirpibus, herb is, bul- 
bis, &c. water-scheuten ; onder- 
gewas ; onder-slag ; af-setsel. 

SobrinuSj neve ; cosijn ; sus- 
terling ; rechts-weer, //., holL 

Sobrini, neven ; ge-susterlingen ; 
ge-susters kinderen ; moeien-kin- 
deren. 

o 

Somius, nudirer \ maetit* ; 

sober, -non Sobrius, on-gemichtert, 
Sobriu m fieri 3 ver-nuc h re re n , 
SSrji, maetelik ; niaetiglik ; 

ver-nuftiglik. 

Sobric 1 vitiere, victitare, sobreeren. 

D 

Sobrietas t nuchterheid ; maetig- 
heid ; soberheid. 

(x) Sic. Lees met het Etymol, fittditur. 



SoccuSj leersken ; broseken ; 
brosken ; sokke. 

Soger, uxor is pater, be- 
houd-vader; behonde vader; schoon- 
vader, ele, sicamh. swager, sweger, 
swegel, sweher, sweger - heer, 
sweer. 

Socras, uxor is mater, behoude 
moeder ; sclioon-moeder ; swae^e- 
rinne, sweerinne. 

Socius, Socimuus, Soa'a, ge- 
specie ; speel-genoot ; ge-speline ; 
ge-spe)ene ; ge-selle ; selle, vet. 
makker ; magger ; maet ; med- 
maet ; maetken; ge-maet; ge-noor. 
(Vide s Consors,) med-genoot ; 
(SociuSj vel Sociajecti, thori, bedde- 
genoot ; ce-man ; ee-wijf ;) med- 
geselle ; med-gespan ; mael, ge- 
mael 3 vet, ger* sax. vein ;, veint, 
vent ; hans ; bond-genoor ; aen- 
h.anger ; deelachtig ; med-plichtig ; 
med-plcger; med-partije; quant ; 
manger ; quantseler ; kansseler ; 
compaenj vet, sax. sicamb. com- 
pagnon, consorte, cavalloL]tLr. 
Sottas, Socta, de an i b u s p raec if n i± 
gade ; gaeie, gaeiken. Vide efiam, 
Sodalis, &c. 

Soc ius ; p r a e c i p u i Sociu s au t 
colkga in magistral 'u aut publico 
munere, vein-out, vein-noot, ven- 
nOQt, ven-gnoot. vein-gnootj hoL 
X^eL ffand* Holland is ctiam, 
vermer, vennit, vennep. 

Socittsoperis, labor is, hand-geselle; 
ge»span. 

Sociu s cont ributio} mm, guld e- 
broeder ; gilde-broeder. 

Socius naualis., boots-geselle, 

Socius flagiliorum & rapinarum, 
complice, 

Socii, a en- hang ; consorten. 

Soc fare , & Sociari, Sociu m esse, 
Socium se iungere, ver-sellen ; ver- 
gesellen ; ge-sellen ; ge-selligen ; 



ver-gesel scha ppen; ver-selschappen; 
ge-seLschap houden. 

Socium se alicui addere 7 spannen, 
aen-spannen, aen-slaen, met i email- 
den; rote, roue, iemanden honden; 

Sodari jaedm, 6^c, allieeren ; 
ver-binden. 

Sociareconsortes, &t\ sorteeren. 

Social us, ver-seh ; ver-selscbapt. 

Socialis, SoclahUh, ge-sel!ig. 

Socletas, Sodaliias^ ge-selschap \ 
selschap, vel. maetschap, Grotio; 
aen-hang ; lige; li^ue, compagnie ; 
natie ; ge-seiligheid. 

Socie!as par in m vel similium, 
parture. 

Societas contrihttthvium, guide, 

glide* 

Societas, \vmsz.Societas Hanseatica, 
Teuton ica, duitsche an.se, vulgo 
Hansa, Hanse, sine anscj inquit 
Becanus, socktalis (i) est. Hint 
Anseghus die ius J. anse-gijsel, 
id est t obses apud Romanes initae 
socielatis contra Francos. 

Socidati inaugurari ; iuri Socie- 
talis sat isf acne, hansen, hen sen ; 
ver-hansea ; lianse winnen. 

SocoRs,ct^. Vide, Secors. 
Sodalis, ge-selle ; ge-spcele ; 
.speel-genoot ; speeUgeselle ; buis, 
buisken, holL pors-gesel. Vide 
etiam, Soc t us, &c. 

Sodalitas, SadaIitinm f Sodd!iitmtoi- 
lio, ge-selschap; guide/ gilde; sunlc, 
g er. sax. bandc, bende ; bvoeder- 
'scliap ; i^ukle, glide; porsse (bine 
holL boVse, ni porsse a borst ;) 
rote, rotte, (sodakm se alicut adJere, 
rote, rotte, houden iemanden;) 
cotlegie ; compagnie; iiatfe fridt 
etiam, Societas. 

m Sotlalitium rccipi, Hansen, ben- 
sen, lian.se winnen. 

Soda lit h eijeere u i t-seggen, Soda- 

\i) Sic. Lccs met het Etyaiol, sochlas. 



littitem relinqnere iussus, uit-gesegt. 
Sodes, doch, toeh ; liever • 
wel-aen. 

Sodom ita, vulgi? bugger j 
sodomijt. 

Sodomiticum pcccalum, buggcrije ; 
stomme sonde. 

Sol, son, soivie. Softs lumen, 
item, Sdksi Ham, d^K? dagen. 

Sol clams, cam! id its, flam me us, 
serenus, helle, liirkk-ic sonnc ; hel- 
dec liclu. 

Sol ariem f So! is or las, dage-raed ; 
op-gang der sonnen ; morgen, 
morgen-stond. 

Solis occasus, Sol oceiduus 7 oca- 
dens ; Sol is occ libit us > aid t us, avcnJ, 
avend-stond ; der sonnen under- 
gaiw ; neder-gang der sonnen, 
*$$} ^/i.v/^^^f^,mlddagsehe sonne. 
Soils couvcrsio t deeinsus, murim, 
revolutio, gang, omtne-gang der 
sonnen. 

Solis r/ Lunae opposilio, voile 
maene ; oppositie . 

I Solis dcliquium, dejectas, echpsts, 
I ektips der sonnen ; ver-duisrerbeid 
I der sonni'ii, 

Solis dtes&f. Vide, Dim sons. 
Soli ^ ardores, spaeki^, spaekeng 
weder ; ^onnen-hitte, acstus So- 
laris. 

Soli expositus locus, sonaclui^e, 
ter sonnen staende plaetse. 

Solis uiensa ; locus QpMMh ^'pttlis 
semper rcfci ius afm Mw$$?b 
Me s,f. ; apud Maavbios, S o 1 1 n o 
(Ab OrteL) lui-lekker-laiuL 

Solent captavc, in loco . Soli 
expos i io apriidm g est ire instar 
auhtk, bakereu, vluggen, in de 
sonne. 

Soli expouere, ver-wederen, ver- 
weren, i^de sonne. 

Solaris sonnen ; vande son. 
Solaris annas, sonnen-jaer ; rond- 



Sol 



— 94 — 



Sol 



)aer. Solum ra.iiii $ sonnen-straelen. 
Solans krba, Heliolr op i u in , 
sonneivwende. Solaris auis, phoe- 
nix, sonnen-vogel. Solaris splen- 
dor, fulgor f candor } sonnen-schijn. 

So/stitium x son n en-stand ; still fi- 
st n tul der sonnen ; sonnen-wende. 

So la riu m horolog in tfy sonnen- 
wijser ; sonnen-mr-werk. 

Sola riu m } pi unit its gra ffl ino s a 
eandijicandis lintels expo sit a 
soli, bleik ; bleikerije ; bleik-plein; 
bldk-veld ; bleik-hoh 

Solarium, sonnen-huis. 

Solarium, stiigie, smedsie. Sola- 
rium aiuhiens murus } voie ; walle* 

Solarium, solder, solderinge. in 
Solar to collocare, solder en. 

Solars Sol alio esse j Solatia 
adhibere, troosten j ge-troosten • 
solayeeren; lavetii Solaius, getroost. 

So/ a men } Sol at io > Sol at ium , tro o s t ; 
heul ; (iippui, gall) laveaisse, 
laeffenisse, lavinge ; *solaes ; con- 
fort; — lij, donee vide lice! ple- 
num aux ilium accedal ; eene 
goede lij hebben ; solatia quid ha- 
bere (hmec auxilhim venial, 

Solatii imps; absque whtio, troost- 
loos, desolaer. 

SolakuMj Solatium, nacht- 
schaede. 

Solaanm moriale, lethal e t dul- 
kruid ; dulle-besien. 

Solanum vesicarium, krieken over 
see. 

SOLDANELLA , h 1 1 h it > See- 

windc. 

Solea, schoen ; sol, sole ; 
sole van de schoen ; schoen -sole ; 
pamofTel ; item, schoen-lap ; hvp 
van den schoen. 

Soleac delriiae, otide schoen-lap- 
pen. 

> Saleaej drabbers, idesi } schoe- 
nen, 



Solea lanea ant Unea, sokken. 

Solea ealigae, voeteling 

Solea Hgnea, klompe ; hol-btok ; 
hoh-blnk ; houre schoen ; blok- 
hout, bruxeh huelfte, hoi I. 

Solea jerrea, equina, ijser ; hoef- 
ijser. 

Solearis claims* hoef-nageh 

Solea pulsare nates ; dare adSohas > 
pan-aersen; bridse sl.aen. 

Soleas exuere, ont-solen. 

Salens supping ere, sol en ; qnerde- 
len. 

Sole as reficere, ver-solen. 

Solea ri us , pant offel- m a e k e r , 
Solea, piscis, scholle ; et y si 
Lingu la ca } ton ge , to n g e s k c n , s o hi e r - 
tonge. 

Solemn is, jnerlik ; feestelik ; 
vierlik, vet. ordinaris 

So I tun is dies ; Sole nne ; Sole} i n ia , 
arum ; SoUnnitas, heug-tijd ; hoge- 
tijd; hooge-tijd; heug-tijdig; viene, 
vet. jaer-getijde ; *(anniuersaria ;) 
— feeste; mis-dag, mes-dag; misse; 
bine, kerst-misse, Raef-misse, &£* 

Sole nne, Solenma, celebrate > heug- 
tijd, &c. liouden. 

Solmnhcr, heug-tijdiglik; feeste- 
lik. 

Solere, gewoon zijn ; plegen. 

SolituSj gewoon, gewent, gewen- 
net j ^replogeii ; onder-havig ; 
onder-hevig. 

Soleks, ver-nnfiigs konstig ; 
scherp-sinnig ; ganw ; gecstig ; 
aerdig ; listig j abel, abelaerd ; 
be-hend ; be-hendig ; be-handlg ; 
be-hatidsaem ; ge-handsaem ; ge- 
swind; witing, witting, vet. subtijl, 
sotijl ; visierlik ; expert. 

Sol ester t ver-nuftiglik; konstelik, 
konstiglik ; listiglik ; abelik ; ge- 
swindelik ; meesterlik ; subtijlik. 

Sole rt ia , s c h e r p-s i n n i ghe id; k lo ek - 
heid ; list ; listigheid ; ge-swindig- 



Sol 



— 95 — 



i 



held; be-hendigheid; be-hindsaem- 
heid ; be-handsaemheid ; sabtijL- 
heid ; abelheid. 

Solicitl : do ? sorge ; sorg-vuldig- 
heid; be-sorgdbeid; :ichter-denken; 
achter-denking; actitet-docht; acht- 
saemheid ; kominer ; ko ruber ; 
swaerheid; swaeriglieid; sw;ievnisse, 

Solicit us \ SoHcitudinibiis plenus, 
sorgsaem ; sorg-vuldig ; be-so rgt ; 
be-sorgsaeni ; achter-denkig ; aclit- 
sacm ; be-angiit ) be-ducht ; bc- 
neerst ; be-ernst. non Solid t us } 
on-besorgt. 

Solicit um esse, be-so rgt zijn ; be- 
dreveu zijn, Solicit um non esse, te 
vrede zijn. 

Solicit um esse super, aut tit n 
aliquA, vraegen nne eenig ding ; 
be-gaen 5 be -laden, be-kommert 
zijn met eenige saeke> eenig ding. 

Sulk he , S o rg- v li 1 d i g f i k . 

Solicitare, solicitudine aj]icen\ be- 
d roe ven, be-kommeren ; moeten, 
mueden ; moeien ; dringen \ aen- 
dringen; acn-porren; werven, V&L 
aen-soeken ; ver-soeken ; procuree- 
ren ; soliciteeren. 

Solldus, geheel; gains, gantsch; 
geve, geef, geeve ; gave j dieht 3 
dich tig ; k lo m pigj v u I go Massivus, 
massijt ; vast; kek, ger. sax. 
sicamb. gesvaerig; wel"geiondert([), 
non Sol id us , on-dicht, 

Solide 7 beelik ; ge-heelik ; g^nt- 
schelik. 

in Solidum satisjacere } ten vollt;n 
be-taelen. * 

in Solidum emere in-koopen. 

oolidarius, in-kooper ; grossiei . 

Solidan%Solidum & fir mum redder e 3 
sterken ; vast niaeken ; diclucn, 
dichtigen y heilen, heelen ; soudee- 
ren, Soldeeren, inquit Becanus i 



(i) Sic. Het Etymol. hedt Wd gbe-fiwtitw I . 



est fir mis si md commissurd res 
con net fere; tjuod in auro } bo race. 
tfenere quodam sal is nitri, quod 
inde chrysacolla nominal in\ 
effici vide rn us, 

Solidilas, gantschcid ; vast held, 
vastigheid. 

So lid ipes t b r e e d - v o e c , 

Solidago f her bay wond-kruid. 
Solidus^ Sol id us argeutnts, 
drachma slSgiuea, sc helling, J, J. 
nu minus ti aniens so no argent I 
solidi integrique. {Solid 'a ^ n tilth 
mi gen u$ j sc helling y schillnu^ p 
schiltingj quod ce trains sen tat us- 
que esset ; inde apud Taciturn 
forte pr o Serratus^ Ugi po ss i 't Scu- 
iatus- LRJ (Sed schelling non tarn 
unius nummi no me a est, quam 
■cdioris, qui variaL Scheltmg 
enim semper est vigesima pars 
Librae c u i u sc u n q n e m o n e t a e f & 
sabdiuiditur in duodeeim Gj~-#$- 
sos t ctiam dtuersi mode (i) pro 
ratio tie monetae. Sic schelling 
vhiijms, sex slujerij diuisus in 
xij grooten viae ins ; schelling bra- 
bandsj quaiuor stujeri, sen xij 
grooLen bra bands, ti est, elk van 
ecu oortken ende cen drij-mijt ; 
schelling Hollands, \ twintigstL- 
deel van xv stuivers, bestaende in 
xij penningen ; schelling sterlings, 
van xij pens: & sic de ceteris* 
Gal I is, nne Hbure vingt souls, 
chaque sonl de xij deniers, &c. 
F. H.) 

Solium j troonj konini;s-stoel ; 
prat-ytoel ; lene-stoel ; lein-stoel, 
laiip-^toel ; b,id-kuipe ; bad-tonne. 

Solium lotorium, tobbe ; dobbe ; 
kuipe; wasch-balie ; wasch-kuipe ; 
wasch-tobbe» 

Solvere, ombinden; ont-doen; 

ft J Sic. 



- 



Sol 



- 9 6 - 



Sol 



ont-hechtcn ; ont-siaen j vrijen ; 
(Solui, ont-slaegen, vrij, worden ;) 
ont-lossen ; losen, lessen ; loosen ; 
lenssen, lentssen, vet . ledigen ; 
ver-legen; ver-Iedigen ; quijt mae- 
ken. 

Solum, ont-serten, liberare. 

Soluere obsidianem, op-breken ; 
ver-trekken ; op-trek ken. 

Soluere vinciuni, uit-laeten den 
gevangenen, 

Soluere fasciam vet ligulam, out- 
rijgen. 

Solum %onam virginalem, ont- 
gespen, om-hecluen een maegd, 
oin-uestelen, met a ph. 

Soluere equos iugefy uit-spannen de 
peerdeii« 

Soluere laqueum, ont-strikken. 

Soluere nauem } ont-meeren, ont- 
maeren, een schip ; af-steken het 
schip van lande. 

Soluere t lend, ord y i porta, af- 
vaeren, 

Sol u tin, on-gebonden ; vrij ; 
quijt ; ledig ; loos, los. Fide, 
Vacuus. 

Sot alas vineulis, bondel-loos. 

Solutanams, diifrig schip, .Grotto-. 

Sola tilts, n o n arc to ( i ) c o n s jfe 
tus nut compact us, on-dicht. 

Solutio, om-slag; om-slagmgc 

Soluere, af-slooven ; slankeercn, 
Soluere, Solui, slacken ; Solui calore, 
dooten ; ont-vriestn ; ont-laeten, 

Solutus, wak ; slap ; stank ; sluik. 

Soluta iangtfore membra* slaepige, 
slapende led en- 

Soluere, be-taelen ; gilden, gel- 
den ; gouden, vet* be-koopen ; 
hand-vudlinge doen ; paeien ; quijt 
maeken. 

Soluere sumtus (tut impeus'is, 
be-kosten ; be-kostigen ; ver-vailen 
ende be-taelen de kosten, 

(i) SicXees met het Etymol. arete. 



Soluere mcrcedem, siipendium, 
loon en ; be-so Id en 

qui Soluere sine lucre debet, gelder; 
geld-tnan, vet. [land, 

Soluendo esse, tnachtig zijn te 
be-taelen ; solvent zijn. 

Soluendo esse desinere ; fieri non 

Soluendo, faelen ; feilen ; faelieeren. 

mm Soluendo ; qui Soluere 

debiianequit, in-solvent ; on-ver- 

mogenlieid, Gratia, 

Soluhilis, quod solui aui re- 
dimi pot est j quijibaer; losbaer, 
Solutus, gequijt ; gequeten ; 
be-iaelt ; vpl-daen, 

^/Hto.be-taelingejhand-vullinge; 
schot ; paeie ; paiemem. Solutio 
Integra, voile be-taelinge. 

Solutio praemii vel mercedis, loo- 
ninge, 

non Solutio, wan - betaelinge, 
Gratia 

Solutor, betaeler ; pagador. 

Solui or praemij, memdis, looner. 

Solum, aerde ; eerde ; aerd- 

bodem ; aerd-grond ; grond ; veld. 

Solum argUlosum, klei-land ; 

klei-^rond. 

Solum tenue, km, sterile, sabulo- 
sum pert, geest ; geest-land ; geest- 
akker ; drif, drief, icland. 

Solum incultum ; Solum cessans, 
braek-land ; braek-liggende land j 
braek ; laer ; vogel-weide, 5. pas- 
cuum auium. 

Solum e-X£rcere } bo a wen. Soli 
omntm snecum. assidud culturd, & 
raid stercoratione exhaurire, uit- 
mergelen hvthud.Solum exhaustum, 
deftUigatum, uitgebouwt, im-gemer- 
geit land. 

Solo aequare, velden^ vellen ; 

verdelgen ; verdelligen, Solo aequo.- 

tus f sldk, sleek, slaik ; reis geslist. 

Soli detrimmium, quod m a r e 

a solo ah r adit t grond-braeksel. 



Sol 



— 97 — 



SoM 



Soli spaiivm nntiri f land-meten. 
Solum patriu?u $ genitale, natale, 
vader-land. 

Solum verlere, ruimen. 
Solum; Solum cui aedes i'm* 
l^nut.ntur,& quod dirutis aedihus 
ma net, hof, bof-SLid, lioi-sted<? ; 
vulgo, Domussfadium, q. d. locus 
domus. Hoi enim domus cum solo 
& horiOy nobis quidem rarius, 
Saxouibus aulem, Sicamhris & 
Fr i s ijs j req u cutis s i m I d ic ihir ; 
u tide, haven ende birisen iein;in- 
den, idisifdomo sine hospitio vxci per c 
aliquem. 

Solum ah aedificio vacuum, aut 
culturd, &c. grond van erve ; erf, 
erve • ert-goed ; ledige erve, 
plaetse. 

Soli res ; res im mobiles Solo 
coniunciae, grond van erve ; erl, 
erve ; erf-goed. 

Solum annuo cmsu oner at nut, oud- 
eigen, G ratio. 

Solarium, Soil merees, grond- 
cijns ; erf-ciins ; pand. 

Solum obligatum in sumlus ex- 
strueudorum aggerum, dijk-plechtige 
lander, G ratio . 

Solum, gronii ; bod em ; reis 
eiTen grond ; pbietsc, pletse ; fon- 
d anient ; iondeersel ; veld, ut, 
Solum iasigniorum, veld van wae- 
prn-teekenen oft schilde, 
Solum pedis, sole vande voet. 
Solum, Pt auto & Liter etio, pro 
Crepidd y sole ; pan toff el. 

Solum cercale\ aelmisse^ broot- 
taelioore ; om-kert-brood, hoiL 

Solus, Solitarius, alleen ; al- 
een ; eenig ; ecnlik > een -sac m ; 
een-strllik. Solus prorsum^ nioeder- 
een, moederlik al-een Solus quasi 
vagi obambulaus y emms^ aureus, 
een-loopig ; Soliuagus. 

Soliiarius, Solus degens, een- 



saeter ; eensidler ; eensedel ; een- 
sidel ; kluisenner ; eremijt. 

Solitudo, alleenheid ; eenigheid ; 
eensellighcid, 

Sotitudo, locus Solitarius, een like 
plaetse ; een-oode, ger. M'x, here- 
mita^ie. 

Soli I u do vast a f dtserta. woestijne, 
wuestenije, woesteine; wilderniise. 

Solitudo vast a i arhoribus* aediji- 
cijs, frnmenta & germine carens, 
heide, vet. 

in Soliiudinem redigere, ouden, 
oeden, vet. 

Sol i! tfdine pauescere, pcrterreri ; 
horrore ab solittuHnem perl audi, ver- 
^enen, ver-cenigen, 

SaUhqtiinm, eekallinge ; een- 
kalHtige. 

Sollim, Solummodo, alleen lik ; 
eenlik ; sleclus ; niaer. 

SOMATOPHYLAX, HjT- klliK'p \ 

lijf-knecht ; lijf-waclHer ; helni- 
bardier ; ttomvani, trmvant ; lijf- 
trouwani : crouwanr q. L trouwe 
hand, id est, fida man us, eo qubd 
ntanuum vice sit in dejendenJo. 
Be co m 

Somsus, slaep ; vnek, Dicitur 
slaep, //. d. slap, id est, laxus, 
remiss us* Est enim Somuus quasi 
htxatio & impotent i a quae dam 
m i m b ro r u m sens u it mq ue. Co n- 
frahi, inquit Cicero f animum 
Zeno, & quasi lain putat atque 
cojtcidcre, e>" ipsnm esse dor mire, 
Inde diet us Sommts segnh, iguauus, 
languid us, languens, torpens, Unfits, 
& \vtrtfie\t] , id est, membra sol- 
uens . Qu i d i u s : vo lua e s q U e t e- 
rdsque sol ue rat alia quies, 
[(Sirg* Soluilur in somno<\. 

Somnwi levis, swijm, swijmcL 
swiJTnelin^e, 

Somnus simula tus, haesen-slaep. 
Somnolent us , SomtUculosus, vae- 



1} 



SOM 



-98- 



Sop 



kig ; vaekerig ; slaeperig; slaeper- 
achtig ; slaepachtig ; slaepig ; 
sluimerachtig ; droesen 

in Somnum incidere, m slaep 
vallen, 

Somnum c&$&% Somnos dncerc, 

Summon meridian um eapere , noe n- 
slaepken doen, 

Saturn) pandi & arciiore teneri, 
vast slaepen. 

Seonno correptus, obrutus, sepultus, 
met slaep be-vangen; slaep-dronken. 
Somnum pert ore proflare, ronken ; 
snorken. 

Somno insumere y ver-slaepen. 
e Somno exciture, wekken ; onr- 
wekken ; wakker niaeken : exciiari, 
onr.-waeken; wakker worden ; ont- 
springen uit den slaepe* 

Somno vacuus , mondter, '%■£$'* 
sax. sicamb. 

Somnijera polio , slaep-drank. 
Somnifera herba^ slaep-kruid. 
Somuijeti moduli ; Somnifera can- 
iiuncuhi, slaep -liedeken ; slaep- 
deunkem 

Somniare, in Somno vidm, droo- 
nien . 

Somniare 'meptias 7 furias, rasclen. 
Somnium, droom, Somnium lym- 
phaiicum^ furiosum, raeselinge. 

Somniorum interpres, droorn-be- 
dieder ; droom-dieder. 

Somniosus, droomer; droomig ; 
druomnchtig. 

Satanic ulosi y droometijk . 
Somnkulosa affeciio^ skep-siekte. 
Sokciius, hasen-koole ; conij- 
nen-kruid ; douw-distel ; gansen- 
disteL 

Sons, schnldig ; schuldbaer ; 
rnis-dadig, 

Somticus morbus, aen-hangen- 

de siekte ; boos-wee, sax. sicamb. 

So^us, Smor, Sonitus^ luid * 



ge-luid ; klank j ge- klank ; klap ; 
sdul, ge-schal ; toon ; stem me ; 
done, deune, doninge; ge-druisch; 
ge-ruisch, 

Sonus creber, tier ; ge-tier. 
Sonus vi brans, fragosus ; Sonus 
dissolutus, scheiteringe, scbaete- 
ringe : talcm edere, schaeteren ; 
schetteren. 

Sonus J nuts caniilenae, bas, 
Sonus verberiSj klaL 
Sonar e, Sou Hum edere; 1 widen ; 
kiln I; en ; klingen ; deunen, due- 
nen, douen, toonen ; biemmen, 
(pptjjLew;} ringcn ; rinkelen, vet, 
klcppen, klippen : Soni tutu edere. 
qmlm augusli oris vase ul um solely 
klokken ; *%4&$, id est, sonum 
quet< dam excitare in ore r Ad. Junio. 
Sonum imiliiti) lollen, lullen. 
Sonare mati f mis-tocmen. 
Sonum sine menie edere, blaffen . 
Sonum refer re 7 refhrlere, repcrtu- 
tere, weder-toonen ; weder-slag 
geven* 

Soni rejkxio ; Sonus resultans^ 
resonans, weder-luid ; weder-slag 
des ge-luids ; galm ; weder-galm ; 
weder-klank; weder-geluid ; weder- 
toon ; weder-schal ; tegen-geluid ; 
tegen-geroep ; tegen-klank ; echo. 
Sonorus, luide ; hel, hellig, hol- 
der ; schal 3 schel, schelle ; rui- 
sehetide. 

Sonorus valde^ in-lnide; over-luid, 
non Semi us recti, oubollig ; aubol- 

Sonipcs, klepper; peerd, md f , 
Sophia j htrba, menisoen-kruid; 
tije-kruid. 

Sophtstiga argummiatiQ imx- 
plicabilis, vang-vraeg. 

Son re, smooken ; smniken. 
Sopor, vack ; slaep ; swijm, swij- 
mel, swijmelinge. Vide porri, 
Somhus. 



So? 



— 99 — 






Saponin, Sopor e languere, slui- 

men ; sluimeren ; swijmelen. 

Soporatus, vaekig ; vaekerig ; 
slaep-dronken ; slaeperig, ■ slacpi^i : 
slaeperachng ; slaepacbrig. 

Sopilus, slaepende, Sopiia membra, 
slntrperige, sjaep'eaa'dfe, leden. 

Sopor if era herba, slaep-kraid. 
SSSSERfe, Sorlullare., .suipen ; 
soepen; socfFea ; soffen ; sip pen ; 
lekken ende suipen ; slorpen ; si or* 
yen ; slikkeren. Sorbendo disiillare, 
f under*, eff under c f eonspurcare, &, 
Sorbe ndo aeuoru re, s I a b b e ti ; s hi b b e - 
ren ; slobberen, holL 

Sot bill a re cyat hos, p i nte I e n t pint e- 
leeren. 

SorbiHs, Sorbite, dims Sorbilis, 
suipelik ; soppelore. 

Sorbilio^ slabberinge; slikkeringe, 

Sorbitio, Sorbiiiuncula, Sorhillum, 
suipun. ; suipken ; candeel ; suip- 
drank; broi 3 browe, bruwet, broeie. 
ttox candeel, ut no tat A dr. 
luniuSf a Graecorum voce 
k ai&vKn n o n a hi ud.it, oh m i n 
delict] s ; cuius modi est Frisijs 
rccefila warme jante; quod sonat } 
Caliduju donuin, siut\ C a lid us scy- 
phus, quasi SipjAti^popi Posset 
to men (in quit Kill anus J satua 
J u n ij o p i n i o n e d i c i candeel } 
quasi die as Calidum; qua rat lo- 
ne Gall is cliaudeau : citm nos 
quoque ei us modi sorbitiunculas 
warm, war warms, hoc est, Cctli- 
dum 7 siue 7 Calidum quid, (i) voce- 
m us : v u tg o, Caldellum , 

Sorhitiuncnlae delicatissimae spe- 
cies, moeder-sog ; ma^der-soort. 

Sorhhiuncuhi cereuisiana, Eras- 
mi, bier-en-brood. 

Sorbit i u ncula ce rcu is ia ria frig id a f 
non cocta^ kolde schael, koode 
schael ; koud bier-en-brood. 

(l) EtymoL calidi aliquid* 



Sokbus, sorben-boom \ sorb- 
appel-bppna ; spervver-besie-boom ; 
suip-peer-booju. 

Sorbus ducupaloria, situesiris^ 
haver-esse 5 haver-esscbe ; quael- 
ster, qualster, 

Sorbnm t fructus cuius farina 
poleniae loco sum I a aluum sis- 
tit t mool-p^erc? ; suip-peere ; Sger- 
w\T-besie; sorbe, sorben-besie, 
.sorb-ap])ijl. Becouits A solt, id est, 
arid us, chriuat, quod acidi vini 
sapor em ha be a t ; u ude Vi rg i I io 
acid a sorb a votantur. [Sed am- 
plius v i d e. n d u m a n s i n jf u I i 
ft net us h i c n o m i n a I {, e i u $ d e m 
arbor is sinl. F. R-\ 

SoRDES, vuiUclieul ; vuilnlsse ; 
ontijdigheid ; on-vlact, on-nacr : 
onraed, g. $■< s. kftet^ kuet, quaet, 
sax. sicamb, fris. drck ; drift ; 
scank (Tide, Odor gravis ;) brod- 
de, vet. gremelingen; gromnielinge, 
&j snodder, /land, wocstheid ; 
sc ha ha f. Sordes tedium , goo r , louan. 
| [idem forte quod ^r^holL L R.\ 

Sonify bulliiione reicoctae, broom. 

Soi r d it i m co neurit is , b e rs c h * 

Sorderc } Sordescere, ver-vuilen ; 
vuilen, 

Sordeie, coutemui, tegen zijn, 
staen, 

Soni thus inficere^ macular e 9 joeda- 
re ; Sordidum reddere, ver-vuilen ; 
be-koselen, be-keuselen; be-moscn; 
be-moselen ; be-soluvven, be-seu- 
luwen, /land. 

Sanies toll ere, abstergm^ spoelen, 
spit eld n ; kladden, kladderen ; af- 
kladdem 

Sordidus, vuil ; ver-vuilt ; on- 
vlaetig ; drekklg ; bekeselt ; be- 
keuselt j mottig ; sloorig, sloordig ; 
saluwe, veLfland. ont-haeleweit ; 
ont-harleweit ; woest ; wuesc. 



SOR 



— 100 — 



SOK 



Sordid us, Sordida t us, homo sor di- 
do sine horrido cultUj slod, si of, 
kolL slodder, slodderer ; slodder- 
achug. 

Sordid a paella, kladde ; Id ad de- 
gat ; moitig* 

Sordide, vuiliL 

Sordes, auari!ia> vrekheid; karig- 
heid ; hcndsluid, 

Sordes ; Sordid urn arttficium ; ars 
sordida ; quaestus sordidus, soetd- 
rije. 

Sordidly ; Sordidi pareus, auarus^ 
vuil; vrak, vre.k, vrekkaerd; gierig; 
bond, hands, hondsch ; rekel ; 
fcatig, kare ; dcin ; deinachrig ; 
vilt ; viltachtig ; pracher; hosteler; 
gorre, hall. Vide etiam, A varus, 

Sordiduh vel tennis sim^e rei sector, 
t e na x ; sled a c d u re via it a ns, s p 1 i j t- 
mijte ; nauw-sparig ; spaere-kant ; 
droog-korste ; droogaen ; knijper, 

Sordidns ; mercenaries Sordidus ; 
mere a tor tenuis & vilify soeteler, 
soesder. M cr cat u r a e n i m 
quaeuis tenuis sordida est, 
teste Cicerone in Off. & Sordidi 
putantur qui a mercatoribus 
mereanlur quod stattm ven- 
dani ; n ihil tntm proficiu n i n is i 
a d m odum m e n liantur . 

Sordida agere ; Sordida officia 
obire. ; in Sordido opificio versari } 
hoetelen ; soetelen. 

Sordidi, auare\ vrekkelik. 

Sorex, rattc ; slaep-ratte ; 
slaep-muis ; sper-muis, spir-muis, 
spits-muis, sax. si cam Ik 

Soror 5 suster. Sororcula^ sus- 
terken. 

Soror germana, Hjflike suster. 

Sor ores , ge-susters. 

Soror marih\ mans-sustere, 

Sororius, susterlink. 

Soror ius, &, Sororia, s wager ; 



swaselinkj swagerinne; swasenede, 
vet. 

Soror es pat rueles, ooms-kinderen, 
gebroeders-kindcren ; gebroeder- 
lingen ; ut el fratres pair. 

Sorormla poilinctrix 3 puUdta y 
swerte suster, 

Sors, kansse ; lot ; hasaerd ; 
avendeure ; soone ; terme, 

Sortes, Sotlifio, Sort it us, Sortiendi 
actus, loturije ; lotinge; rijffel, 

Sors t Sorlitioy indiuisione bona) urn, 
Sortdius, heul ; lot ; kavelingc \ 
aen-deel ; aen-paert ; klufte, kruch- 
re; kaveling, alids t blinde lotinge, 
Grot io. kavel, sine, kabel, q. d. 
funis sort is, funiculus sor lis, 
Mich. 2 a j . funic u I us d i s tri- 
bal ionis. Psal. 77. 

5<?rr, staet; gc-luk, gluk ; termc. 

Sors neces sarin, nood-Iot. 

Sors mala, on-gelak ; on-geval. 

Sortirij hen I en ; loten ; trug- 
gelen. 

Soriiri^ Sorte diuidcre bona funi- 
culo distrilmtioniSy kavel en. 

Soriiri nunuui^ kruis oft munte 
J worpen. 

Sorte accidere, be- vail en. 

Sor tit or ^ loter. 

SortikguSf qui per sortes futura 
praedicit, lot-boek-leser ; for to In- 
leser, fortuin-segger. 

Sortilcgiurn, lot-bock; loterije. 

Sortikgus talus , heu!-kotc. 

Sors j caput sine prima principalis- 
uesumma pecuniae, aut bonorum quae 
couferuntur, ut hide lucrum fiat f 
saed, melaph. h semine in ter~ 
ram facto, ut plurima inde 
nascantur grana ; hoofd-pennin- 
gen ; hoofd-schat ; hoofd-stoel, 
t'rt. hoofd-somme ; boofd-goed ; 
boofd-geld ; capiracl ; cavedael ; 
soen-penningen vanden woeker. 



SoK 



— ioj — 



Spe 



Sors f id quod fmori impendtiur^ 
quaeden kost. 

SortisarEj vulgif planum 
cantum consonant ijs cerlh ex improuiso 
ordinare, contrepum singen. 

Sospes, beh oud en j sc hade- 
loos \ on-beschadigt. 

Sospit are } h e h o u d e n ; be w a e r e n . 

Sos'i'RUMj merces quae Medico 
p } v cu rat im te daiur^ m e e ste r -g e 1 d ■ ; 
meesrer-loon ; medecijn-Ioon. 

Soteria, goeden vrijdag, 

Spadlx, Spadlce.us, kastani en- 
bruin*; bruin-rood. 

Spadiceus color, baeie, b:iei-vcrv¥e, 
baeiaerd. 

Sparganium,. waeter-lisch ; 
kandelaers. 

SpARGEKEjStroien; ver-stroien; 
^preeden, spreiden ; sgrenkfilen, 
sprinketen, sprengelen, sprengen ; 
spaersen, sparsen; sprsrkelen; speie- 
retij ft and. spillen^ spilden 3 vet. 
hoi I. Sparge re cum strepilu, schet- 
teren, 

Sparsus, gespreidt ; gespren^t ; 
gestroit ; gesrort. 

Spars im, passim, spreedelinks ; 
spreidelinks ; hier en daer ; hobbel 
tobbel; hobbel sobbel ; spaersdink; 
scbiere wiere ; habbe drabbe > & 
struwierSj fland. 

Spartum, brem. 

SpAruS, Spant m, ben gel, bin- 
gel ■ stange ; sperre; sparre; spere, 
speere. 

Spasmus, Spa$ma 7 krampe ; 
krimpe 3 vet, krimpinge; spat, sax. 
stuipe. 

Spasmus cynicus, trekkinge des 
monds. 

Spasticus ? krampig ; kramp-ade- 
rig- 

Spatha, Spathomela, Spalhula, 
spadolken ; spatelken ; spaeiken ; 



.spatel ; spade^ vet, roer-srok ; roer- 
spaen ; snlf-scluipken, 

Spatha f spaen ; visch-spaen ; 
scliuim-spaen. 

Spatha r breed swecrd ; folic ; 
swinge. 

Spatiari, wandelen; ver-wan- 
dclcn ; ver-trtden ; spatieereru 

Spatium, foci, terrae, wijde, 
wijddej wijdde tusschen beiden ; 
ruimte ; ruime, vet- verreid ; 
Eengdc, langhcid ; plakke ; plukkc; 
vlckke ; rekke ; strekke ; streke ; 
spatie, 

Spatimn iaculi emissi, sagittitve (1) 
aut till iaclih, schut-macl. 

Spatimn duorum pedum , stap. 

Spatium, mensura^ &c. Vide, 
Mknsura spat. 

Spatiumtcmporis, stond; tijd ende 
wijlc. Spalium, temporis diiatio, 
ver-Iang ; uit-set ; uit -settings ; 
uic-setsel ; Liit-stel ; tiit-^[elsel ; 
delay, dilai ; rcspijt, q. Spatium 
res p if- audi, 

Spatimn interponere, pnuseeren, 

SpatiQsus, ruim ; wijd \ wijd- 
loopig ; \vijd-vL i ldig. 

St'ai'ulaie, vulgiy schouder- 
blnd ; sehoudei-been. 

Species, {r el at a ad Genus, 
se u } gesla ch te , ) af-ko mste , G r 1 io; 
sorte; soone; konne, kunnc, vet. 
lei, Fide, Modus, 

Species, schijn ; ge-daente ; gc- 
lact ; waen-schijn, vet. ^e-stvlte- 
nisse, ge-sreltheid, gestahe ; pre- 
text ; pretence ; mine ; sernblant ; 
scmblantie. 

Species } schoonheid ; qui bus dam 
schoonte 

Species , vorme. 

Species, vulgi, apcekerije ; apote- 
kerije ; specerije. 

(1) Sic. Lees sagittiu. 



Spe 



102 — 



Spe 



Spe 



103 — 



Spk 



Speciem praebere, genre, redder^ 
represent are i schijnen ; si en gelijk, 
&e. 

Species coelitus vel diuinitus oblata, 
revehuie. 

Specie, tanlitui & simulaiione fad us, 
non veri aut ex animo, gemnekr. 

Sfrecies virtutis, deks.el oft schijn- 
sel van deugd. 

in Speciem, alkaks ; kakkemik ; 
q nanisms. 

Specie eximia, schoon. 

Specialis, sond^rling ; sonder- 
baer ; speciael ; panic u Her, Speciale 
mandatum, sonde Hinge last, Gro- 
t to ; v u I go, special e p roc u rati e . 

Speciatim, Specialiier, soncterlik ; 

bij-sonder, bij-sonderlik ; be-sonder 3 

u 

besonderlik ; particulierlik, 

Speciosus, hupsch, hovesch, V&L 
aen-sichtig ; aen-sienlik ; schappig, 
schappelik. Fide eiiam, Formatus 
bene. 

Speziosd, schappeliken. 

Spec mi ing recti, bragceren. 

Spec hue n , Specks, wa en-s chijn 5 
vet* apparentie. 

Specimen; ut exiguum quiddam 
w. •'irii- quod A venditor e spectanduru 
prater tar, stael ; staelken ; mon- 
ster ; toon-smk; proef-stuk; talie; 
proef; proeve; veur-beeld; patroon; 
paragon ; schampclioen 3 \q. $. 
exempelioen. L R.] (1) 

Specimen art is > nieester-schap ; 
meester-stuk ; meester-werk; proef- 
stuk; proet-scheut, fland. 

Spf,ctarh> schouwen ; schau- 
wen ; kijken. 

Sped are a per to are^ sen auidi, 
gaeperj. 

Spectart ad concordiam, &c. strek- 
ken tot eendracln, &c- 

(1} Het Etymol. geeft )\i\$tgal. tswnlUhn* 



Spedare aiiqucm, respekt hebben, 
draegen. 

Sped are ahqub, concern ee re n ; 
oog-merk op hebbcn ; iet aetvgaen, 
roeren. 

Speclandum dare, ver-toonen ; 
ver-toogen. 

Sped ami urn sese dare, pro n ken ; 
bronken ; prikken, prijken, holL 

Spec 'tat 'or j toe-siender ; kijker. 

Spectator ocularis, oog-sich tiger. 

Spectator a nidus, stupid us r specta- 
culo inbians, qui hians & stupidus 
aliquid special, gaeper ; gaepaerd ; 
gaep-stok. 

Spectabilis, sienlik ; sich-baer (1); 
sien-baer ; toon-baer. 

Spectabilis, Spectandns, achtsacm; 
acht-baer; hoog-geacht ; aen-sich- 
% ; op-sichtig ; aen-sienlik ; van 
aen-sien ; tael-weerdig, tael-waer- 
dig; treffelik ; deftig, holL dege- 
iik, SsitceXaK, canspkuus t ostemli 
monstrarive dignus. 

Sped a culu m , Spedacu la p u Mica, 
spel ; schoLid-spel ; kjjk-spef ■ gaep- 
spel ; waegen-spei ; ver-toog, ver- 
toon^ ver-tooninge ; toone, vet. 

Spectacular urn locus, ubi ludieduir 
tur t rooneel ; sidlagie, stellaedsie ; 
sehouw-spel-plaets*jj Gratia; schn- 
vot. Fide, Scena, 

Spectafnen t monster ; toon-stuk ; 
proef stuk ; Fide s SPECUttEN, 

SpectrijMj schijninge; spoke, 
spooke, spooksel j ge-drog, gc- 
drogt ; ge-spuis ; ge-spens ? sax* 
sicamb. brokene^ vet* bokkel-man ; 
quik, /land, bommeler ; bommel- 
rtekker; bulle-miinj holL bocs-man, 
fris . biete-banvv ; bijte-bauw ; 
woud-her-man ; woud-ber-mannc- 
ken ; vise vase ; vision, visioeo. 
Sped rum honendum, daese. 

(i) Sic, Etymol : sichi-batr. 



Spectrum incubum, maerej nacht- 
merie. 

M'i:cULA ; locus edit us undc 
specular i quit potest, wacht^toren ; 
koer ; koer-torn ; waerder ; waer- 
toren ; tinnc ; *kanteel — -; scbouwe ? 
schoLide ; scbouw-*berg .* schouw- 
toren; waek-toren; waerde, wci. j rde; 
wacrde-toren ■ schuil-toren ; \\\\k- 
huis ; wijg-luiiSj vet. kijk-huis ; 
kijk-toren ; kijk-ait ; bespie-toren. 

Specula tinfinftabularisf galm-gai. 

Speculae, arum, gariete^ ge-viete, 
geiiete{i), gerijte, gerriete; Gal lis 
creneaux. 

Specula marina t tonne; see-tonne; 
baeke ; see-merk ; kape; vier-boete, 

Speculls mar in is piaefectus ; cut 
cura est Specularum, item rerum in 
mart submersamtn, tonne-man. 

Specu!an\ koeren ; be-schouwen; 
uit-sien; lut-kijken; spien, spieden; 
ver-spieden ; be-spieden ; be-spicn; 
wachtt'u ende be-spieden ; bron- 
wieren ; ver-klikkcn; visieren. 

Spec ul art imidiasi, loeren ; loer- 
oogen. 

Speculator, koerer; koer-wachter; 
schouwt, vet, spie ? spied e; be-spie- 
der; loer, loerer. 

Speculator ia nauis, naukula, fustt% 
loots-mans-boot. 

Speculation be-schauwinge ; be^ 
schouwenisse. 

Specularis ngnijuatur quae fit igne 
c speadd ostenso, vier-teeken. 
S pecu lum , s p i e g e L 

Speculum urens J metaltkum, brand- 
Spiegel. 

Speculum chalybeuin, staelen-spic- 
gel ; 

Speculum consul ere ; in Specula 
intueri ; imaginem contemplari in 
Specula, spiegeleiK 

(x) Sic bis. 



S peat 11 in star politus, spiegel- 
slechr. 

Spect 1 1 arts lap is, s p i eg e 1 -s t een . 

Specula re, Specularinm t glas; gla- 
sen-venster. 

Speculare chartacenm, blaffeture ; 
kassijne, (land. 

Specularius, gtasen-ma^ker; spie- 
gel-maeker. 

Sped Hum, bril ; oogen-spii*ge], 
ml, Spedlla ocutis admouere, bril ten. 

Specillum^ ti ntel-i jser a vel, ijser- 
Wn ; tinte, /land* tintel ; wond- 
i j s er kc n . Spec ill it tn latum, sjwdzlke u , 
spate Ik en, spate I, s pad ken. 

Specillo teniare vulnus 7 tinten, 
ten ten ; tintelen, tentelen. 

Sped Hunt aurindarium, siue, ori- 
culiirium, oor-lepeL 

Specus, Spelacum, Spelunea, 
ten hoi ; kuil ; shitpe ; s{&ep$ ; 
kluctite, klufte, krufte, krofte^ 
krochte, krocbt ; dnwiere, /laud. 
kleppe, klippe ; spelonke. 

Spelaeum per arum, leeger, liggcr 
d.er dieren. 

Spel u nca la I ro n u m^ m rd- k l ii 1 , 
Spelta, vulgi\ spdte; dinkel, 
sax. sicamb* 

SphkgulAj sporic, speuric ? 
spurie, sptirrie, 
SpiiRMA, saed. 

Sperma cETr vd. balcnae, wal- 
scbot. 

Spekmopseudus, giet-logen . 
Sperneke, vLT-achtcn ; ver- 
smaden ; pn-eeren ; nieten, vet. 
(land, ver-nieten ; ver-nietigen. 

Spretus, ver-acht ; snoode. Spre- 
tar, ver-acluer ; smader. 

SpeSj hope ; hopinge ; heuge, 
hoge ; iroost. 

praeler Spem, onverhoeds. 

Spe ra re , Spent ha berg, fo u ere t pi 1 Si ft - 
re, nut r ire ; Spe temri, laclari, duci> 
euehiy tolli, hopen ;v€r-hopen; op, 



Spe 



— 104 — 



Spi 



vel in, hope lcven; heugen, hogen. 

Sperans, hoper. 

Sperabilis, hopelik ; dat te ho pen 

strati- 

Spem suam omnem in ahquem 

figere, ver-laeten sicfe selven, (I) 
alle sijn nope, ver-truuwen, setter* , 
stcllen, op iemanden, 

Spem omnem abijcere\ SpcdestUui ; 
dasincre S per are, mis-hopen ; w&n- 
hopcu ; wan-lie ugen, vd» ver-twij- 
fclen ; despeteeren, 

Spem omnem eonsolationis fortu- 
naeve mtlioris abijcims, wan-hopig; 
mis-moedig ; mis-troostig. 

Spei abiectw, mis-moedigheio ; 
wan-hope 5 ver-twijtelinge. 

Sphaera, ronde ; kloot ; bol ; 
bolle;kogel, koegel, keugel, kugcl. 
Sphami plumhaty bus- kloot. 
Sphaeruta, klootken ; klosken ; 
keusel, kuisel, koseL 

Sphacrula eburnea, bonket. 
Sphatrula loro iacufahUis, solle, 
sol, hell. 

Sphacrula praecatoria, seu Sphae- 
rulae precatoriae qitibus Wtffl nume- 
ms preeationum Dominicalium & 
Salutationum AngeHcarum recitan- 
tur {2}, Pater-noster; &, teeken 
aende Pater-noster. 

Sphamthu, quibus captiuorum ma- 
il as vinciuntur 7 duim-ijsers ; pau-r- 

Spbaericus, rood. 

Sphaeristcrium, kaets-baene, ke- 
gel-spel ; locus exertitio pilae destina- 
tus. Sphaeristerij tectum inlerius, 
rabat van 't kaets-speh 

Sphaeristcrium, locus in quo proiec- 
tisad nutam spbaens ligneis luditur, 
rol-baene ; * bol-baene — ; kloot- 
baene, is ludus, kloot-spel ; mm 



(ij Sic famma in phats van kommapnnt. 
[2) In *t Etymol. wtitatur. 



I utl ere, * bollen — ; kloot-schietcn . 
Sphaeristeriunh locus in quo huli- 
tur globis per annulnm jtrreum 
addcin, klos-baene ; bogel-baene. 
Sphniristerij annnlus, porta, bogcl ; 
klos-poorre. cum ludum ludcre, 
klosseii ; bogelen. 

Sphaerobolus anus, klbot-boge, 
Sfmnx, bayiaen; baviaenken; 
marte, marteken, martin. 

Spica, aire; aere, aere van 
koren ; koien-are. 

Spicarum fastis^ manipulus > fasci- 
culus, school ; gaerwe, garwe, 
garbe; koren-garwe; sang, sange ; 
ge-legge 5 bondeL 

Spicarum jascem desemre, pikken. 
Spicas it messoribus praeieritas col- 
Hgem ; Spicilegium facere, oogsten ; 
nae-oogsten. 

Spin I eg iu m , Spicarum colhctioj 
oogstinge ; nae-oogst ; nae-oogs- 
tinge 

in Spicae modum acuere, spi en, 
spijen. 

Spica, houde, haude j pelle. 

dicitur houde^ quod fahas } pisa 3 

leg amino- contineat struitque. 

Spicam proferre, houden. 

Spica, Spka nardi, spijke 3 spik ; 

lavender ; loog-kruld, vet, 

Spicalum unguentum, spijk-olie ; 
spiek-olie. 

Spiculum, punt, punce, point; 
pinne; spits, spitse. 

Spiculum obtusum aut abrupt urn, 
knoef, fris. 

Spiculum apiuuK angel, engel, 
der bijen ; straele, flaud, 

Spicuh pungere, straelen, fland, 
holL dicitur propfii de apibus. 
Spiculum, pijl ; werp-pijl ; j^ve- 
lijne. 

Spiculum hastae, pijk-ijser ; spies- 

ijser. 
Spiculi ictus, steke. 



Spi 



— 10$ — 



Spi 



Spiculis ludihrium obijcere^ jngen 
deur de spiessen. 
Spkulare r spitsen. 
Spic u lat us , " e p r i e in t . 
SpicultitO}\ lieim-bardier ; haet- 
Sifr ; heeren-dienaer ; crouwant. 
Vide etiam, Somatophylax. 

Spina, deurne, dorene, dome, 
doorne, it deur sine dore, quod 
Spina omnia motu celerritno 
penetret. Becauo. 

Spina appendix; Spina alba y acuta, 
ionsilis ; qua passim implexa scpilms 
extimas hortorum pomelo) unique or as 
ambit j haeg-doren \ spelie-doren, 
[land, honds-bremen; mei-doorne, 
Iceland, quhd mense Maio spec- 
taiissinU J lor eat. deurn-boom, 
d ore n -boom* 

Spina iufedoria, rhammi species, 
rijn-besie ; rein-besien ; sap-groen- 
boom : kaccarum eius succus, sap- 
grocn 

Spi net urn, deurn-bo^ch. 
Spinea corona*, deum-kroone. 
Spin is & sent Urns oblilus locus, 
gedeurnt, gedoornt ; ruichce. 
Spi nos us, d e u r n -ac h ti g . 
Spina gahw, hornik, hoorink. 
Spina' piscium, visch - graet ; 
vlieme van den visch; lenie, louan. 
Spina, vulgo Spi aula, spell e. 
Spinula riu m, h e n e k e n . 
Spina dorsi, rug- been ; rug- 
graet * nokke T fris. holl. no J us 
sine vertebra Spina, rug-gr.iet-been, 
Spondylij verticuli, vertebra*, nodi 
Spina, wordtl-been ; rug-graet- 
knokels. Spinalis medulla, rug- 
graet-merg, sacra fistula qua spira- 
lis medulla decurrit, spina sacra , 
rug-pi jpe ; stiet-been- Spina extre- 
ma pars in sacrum os desimns^ po~ 
die i que immirieus t stiete ; sen ice. 

Spina porci, vituli, &c. vertebra- 
rum context us; pars dorsi superior 



qua assart soht, harsc, herdst ; 
asr, fland* 

Spinachja, piscis aculcaii 
genus, stekeling, stekerling, 

Spinachium olus, vulgi, spi- 
nagie. 

Spinkolus, slee, slee-pruime ; 
sleeuwe. 

Spimtkh, braselet. 
Spinter t b I a so en ; busse ; stad- 
busse j wapen-busse ; stad-wapen- 
b n sse ; sta d - wa pen : q u ale v i a to- 
res sen stat ores & nuncij 
ciuitatum gestant . 

Spinier, schouder-gespe ; mouw- 
spellc; ktmop-spelle; schort-haek ; 
schors - haek ; heksel ; hackscl, 
fland. hechtseL 

Spinus, a u i c n la, knoter, 
k neuter , knoterken, kneuterken ; 
meuseler ; m sunken, mauwerki:n : 
alijs, cijnsken ; sijskeik 

Spira^ reep 3 roop ; slinger- 
slanger ; wronk, wrongel ; laege 
van ton wen ott koorde-n. 

Spirafilacea, roof, stringe^ strene, 
streen, stremej sc be i deling, garens. 
Spira, fu ni cuius q u i g aleru m , 
pi leu m aut vitiam, constringit, 
polls si mum sub menlo t keel- 
band ; hoed-band. 

Spirit, pan is dulciarius in 
mod urn corolla sine spirw in 
orbem circumduct us, krakeling ; 
kautselink : kantsterlink ; karste- 
| jink ; keisterlink ; krantselink, ;eL 
1 jland, bridscL brij^lin^, sir a nth* 
slnuge, loiuDL w 1 c 1 ■ brood, wi el- 
ken, holL Jland. 

Spira funalis > tortse ; tork. 
Spira columna, base, basement. 
SpjrakHj blaesen ; waeien ; 
winden, vet, 

Spirare, ademen ; aessemen. 
Spirare difficuliefj kichen ; kinken. 



id 



Spi 



— io6 — 



Spl 



Sphtindi difficuhas, kich ; be-nout- 
heid van adem, 

Spi rare naribus^ spa is ten, 

Spi ran lent dukique aurd, soesen, 
suisem 

S pirate. Spirit am- ducere, leven, 

Spi ran , v i e Ice n ; r e u k e n . 

Spirare glorias , be-roemen; snor- 
ken eTT blaesen. 

Spi ratio, a J em ; a ess em, 

Spiranun, Sph mmenium, Spiracu- 
Jum, adem-gat ; adeni-toclit ; 
locht-gat ; wind-gac ; rook -gat; 
stink-gat. 

Spirit us, geest ; quik ; ad em, 
aessem ; lucht, lucht ; wind. Spi- 
rit u s fwdi odor is \ s ti n k en d e aesse m , 

Spiritus, moed ; hert ende ge- 
moed, Spiritum dilapsum recipere, 
raepen sijne sinnekens ; her-schep- 
pen eenen moed, 

Spiritum reciprocate \ her-baelen, 
ver-haelen, den ae^sem ; snoeven, 
snuiven. 

Spiritum ducere, snikken, 

Spiritum capture % loclit, aessem, 
scbeppen, 

Spiritus atigustia, dijjicultas , ver- 
stoptheid ; be-nauwtheid van adem. 

Spiritum elidere, pradudere, ver- 
stikken ; ver-srnaduen. 

Spirit ut viam preclude re, wor- 
gen, wurgen, ver-worgen. 

Spirit us semitUj geest-ader. 

Spirit- us ex per s, adem-loos. 

Spiritum afflare^ effumkn, ster- 
ven ; den geest geven. 

Spit it u alii , v u lgi f gees t el i k . 

Spiritual is machina fodina, wind- 
vank. 

Spiritus Tiberius, engel ; hemel- 
scbe geest. 

Spiritu ajjlatus^ be-waeit ; be- 
stoven. 

Spiritus phanaticus, vesanus ; 
Spiritus contradict ionis l wer-geesL 



Spiritus vertiginis, a pud t sat am, 
swerm-geest. Spiritus noctu infestus, 
nacht-geest. 

Spiritu correptus fatidko, ver- 
duvelr, be-duvukj be-seten, duvel- 
suclmg niensLh. 

Spissus, dicht, dichtig ; dik ; * 
grof, 

Spissare t dicliten ; dichtigem 

Spissare i &, Spissari, Sphsescere, 
dikken ; ver-dikken, 

Spiss it as > d i k te ; d i k te n i ss e . 
Spithama, spa mi e; hand-mate, 
SpleNj mildte, mike, a mild> 
id est mollis; sphn enim mollis 
& rarus est naturd. 

SplemlicuS; milt-suchtig ; milt- 
siek. 

Splendeke, schijnen ; blinken, 
blenken ; gleissen, gleisen, galei- 
sen ■ likkeu (spkndens facer e ;) ge- 
likken, glikken ; ge-linken ; giant- 
sen; glimpen;glirsteren; glisteren^ 
ge-listcren; lusteren, luisieren. 

Sph nde u s } ^Splendid us — , sc h i j n ig ; 
blinkende ; glinsterig. 

SplendiduSj suiver ; rein; hoog- 
waerdig ; *scliijnbaer — ; lioffelik ; 
kost-vrij ; ver-waent, ver-went, 
ver-weent ; excellent. 

Splendidus homo, iraeiaerd ; moi- 
aerd ; grootSj grootsch, grootsig ; 
grootsaerd ; schijnbaer. 

SpUndidd, rijkelik ; hoffeliken ; 
grootselik ; ver-waendelik ; weer- 
diglik. 

Splendor (i)^ schijiij schijnsel; 
weder-schijn ; blinksel ; giants ; 
luster^ laister, lijster. 

Splendor, hoifelikheid ; vveerdig- 
heid ; grootsheid. 

Splendor matulinus } kriekej krie- 
kelioge, 

Splendor picture, at-setsel. 

{i) tiec Hs. schrijft Splendoji* 



Spo 



— 107 — 



Spo 



I 



Sphndorcm niiordmque rebus dare, 
lusteren. 

Spodium, met, niece. Vide, 
Pompholyx. 

Spoliare, ont-blooten ; roo- 
ven, be-rooven ; stroopen ; af-sct- 

ten; af-werpen; plonderen; bueten, 
buiten ; assaisineeren. 

Spoliafus, be-rooft, af-geset. Spo- 
liatus a suhsessorihus, af-geset van de 
straet-schendens. 

Spoliator t roover ; af-setter ; sak- 
man, £. s. ft. vet, 

Spolium, roof; roove; roof-goed; 
buet, buir* 

Spoliatio, rooverije ; roof; be- 
roovinye ; plunderinge, 

Spoliarium, Spdunca latromnn, 
roof-hoek ; roof-nest ; roof-kuil ; 
stroop-nest. 

Spomda, bed-stede ; koetse : 
prop rid turn en dicitur ierri 
anterius f ale rum, sponde ; bed- 
sponde ; veur-pand vande koetse ; 
bed-planke ; hengst, quih, 

S panda extrema, ac liter - pand 
vande koetse. 

Sponda, spenue-koetse ; slaep- 
banke. 

Sponda castrensis f veld-koetse ; 
ledicant 

Sponda vol u Ml is, rol-bedde ; rol- 
koetse. 

Spondula, span - bediie, sax. 
sicamb. 

Sponda currus, vvngen-Ieider; lee- 
der vande wagen. 

Sponda orciniana^ baere ; daod- 
b^ere. 

Spo^derh, toe-seggen ; ver- 
loven, ge-loven, vvedden, vet, sax. 
[land. 

Spondere pro aiiquo, staen oft 
in-staen veur iemanden ; borge 
blijven ; spreken veur iemanden. 



Spondere meras esse prohas, since- 
ras, goed doen de schade ; plech- 
ten, [land. 

Sponsor y borge. 

Sponsorem constituere pro re ven- 
iita, ver-waerboruen. 

Sponsio^ wedde ; weddin^e ; 
stipulatie. 

Sponsionmi facere, agcn, %ved- 
din^e doen ; ver-willekeuren. 

Sponsare, onder-tronwen ; ver- 
sekeren, vet- 

Sponsus t Sponsatus, getrouwr ; 
onder-trouwt. 

Sponsus, b r u i d -go m , br u i d e - gn m , 
q. d. Sponsae ntstos. Briui^ninu 
dicitur antiqnissinto scriptori 
O t fr i d m n a cho S, Gall i , 
"Hate Ki litmus, deduce -as vid f 
a gooni, anliquo, id esl } ratios. 
P oss it tarn en efiatn intclligi 
br ui de-go m> id est Sponsae maritus 
a at vir 1 gome enim antiqnis 
homo; & go man, maritus. Sed 
eodem rectdit]. 

Sponsa y brutd, [q. bruisrig, brun- 
stig, ardeus in ven f rem, cat aliens, 
ritsig. Sed ampiius videnduni\ 

Spons^ ductor, bruid-lcider. 

Sponsa? conies, socia ? b ru id-lei d- 
ster. 

Spousal in, or am ; Sponsus, ns> 
o n d e r-t r o li we ; o n d e r-t r o u w -m e rk t ; 
lofte ; be-lofte ; hand-slag, sicamh. 

Sponsaliita arrha y ee-stuir. 

Spo nsal is dies, o n d e r- 1 ro u \\ p - dag, 

Spo n M U * n u fT&Si br u 1 d-st u k . 

Spomalitia precoma ; edict urn, 
kerk-geboden van onder-trouw. 

Spondyltjs, annul us qui ima 
parte fusts comma dins torqnen- 
dis rotandisque adhihetur, \vor- 
vel, wervel, wordel, werdel. 

Spondylus ; Spondyli sea nodi 
spine? dorsi, wordel> wordel-been ; 
wervel-been ; rtig-graed-been ; 



Spo 



— 108 — 



Sau 






rug-graed-knokds.S/mrfy/^ge-werf 
der led en ; ligatura ariiculorum. 

Spondyli florum, wervel. Vide, 
Florum vert. 

Spokgia, swamme, squamme ; 
spongie ; item, wtsch ; hinc, 
S pong in tergendo podia, aers-wisch. 

Spangiosus, bol ; pof ; voos, 
voosch, voogs. 

Sponsiosus pants, hoi-broody pof- 
brood* 

Spang ioltf a rhor u m t p o p p e n op 
dc boom en. 

Spongia marina elschouwCj el- 
scheme, ipland, 

Spongia, radices asparagi, spar- 
gel-wortel, 

Spongites, lapis qui in spongijs 
reperitar, swam-, squam-steenken. 
Sponte; sua, vel suapte, SpontCj 
aj willens, wetenlik ; wetentltk ; 
wiiliglik ; vrij-williglijk ; eigen- 
williglik ; van selfs; selfs-willigtik. 

SpontaneuSj willig ; ge-willig ; 
vrij-willig ; sclf-wiilig ; eigen-wil- 

% 

SpqrtAj Sportula^ koif, korf- 

ken ; mande, mandeken. 

Sport 14 la scirpca, biesen-korfken. 

Sport a viminea, corhh inslitoria, 
meers-korf. 

S porta pant fermdo > brood-korf ; 
paner* 

Sporlula ; pecunia qu<z iudicibus 
pro salaria datur, schepen-loon ; 
schepen-recht* 

Sportula, sacerdoiis, &c, prove, 
provetie ; prebende ; distributie. 

SponsiOj Spans us f Sponsa, &c. 
Vide, Spondebe. 

Spu ere, Sputare, Sputum eijeere, 
spouwen, spijen, spijgeii ; speeu- 
wen, spauwci^spcin; spogen, vet. 
[land, spikken ; speekselen, Spu- 
tart ex ore salivam, pituilam, see- 
vereu ; quijLen, quielen. Spuere 



flegmata, Admen. Sputa de^adare, 
be-spijen, be-spouwen. Sputum retj- 
cere ex pectore, u i t- 1 e gg e n , 

Sputum^ speeksel ; speekel ; 
spoussel i spouwinge ; spouwe, 
vet. sicctmb* spuie ; spije, 

Sputi levis hrigatio, spikkingc. 
Spuma, schuim ; schom, vet, 
broem, brom, broemsel ; bruis, 
hall. 

Spuma arida maris, see-schuim, 
salsa as per go* 

Spuma tnetalli, sindel. 

Spuma flumims, gloet, Hon din. 

Spuma caustica, Spuma Bataua, 
looge, 

Spuma hthalisi freissel ; freissem ; 
vleissem 3 bolL reeuw, reenwssel. 

Spu mare, S pumas agere, Spumes- 
cere, schuimen ; bruiscn, holl. 

Spu ma aspe rgere, b e-s c h u i me n , 
as per sus, be-schuirm. 

Spuma* ore agere, schuim-bekken. 

Spu m ans } sc h u i m e r . 

Spumosus, schuimig ; schtrim- 
achtig. 

Spuma f us, us ? schuim inge. 
Spurcus, vuil ; on-eerlik j on- 
eersaeni, 

Spurci, o n -e er 1 i k e n , 

Spurciiia, fielterije. 

Spueitjs, over-wonnen bas- 
taerd ; in over-spel gewonnen ; 
over-spel-kind ; avetronk, aftronk, 
vet.fland. bastaerd; hoeren-kitnl; 
hoeren-sone; putten-sone, vet. 
flani. on-eelik geboren ; ban- 
kaenl, ger. sax. sicamb* 

Sputum j Spuiare,Vide, Spuere, 
SauALERE, krlelen ; be-srieven. 

Squalen s auro, stijf van goude. 

Squalor^ vuilnisse; ver-muftheld; 
on-vlaet ; on-fiaet ; on-raed, g, J. s. 
kaet, keet, quaet, sax. sic&mb. 
fris. drek. 



Sq.u 



— 109 — 



Sta 



Squahre siue Sordibus macular e } 
be-koselen ; be-keuselen, 

Squahre cousumi, ver-bleiscn. 
Squalid us, vui! ; be-koselt, be- 
keusclr ; schrael ; ruidig ; woest, 
wuest ; on-stier, fris. 
Squalidtu homo, sloef, 
Sqnalidus locus, schom, schom- 
me. 

SauAMAj Squamula, pi sets po- 
tissimi'tm, schelle ; schaelc ; 
schelffe, schelffer ; schelfferiage ; 
scheve, sicamb* visch-schubbe ; 
schubbe, schobbe vande visch ; 
vimme, vinne, vlimme; vlome, vm. 
Squamis exiterz pi seem, sc hub ben 
den vise Ik 

SquamultB capitis, schellen,schclf- 
fcringe van den hoofde. 

SquamuLf infantum rapid bus, 
tanquam crust uU scahiei, adh^ren- 
tes, nerve. 

Squanue lories, pjnssier-malic ; 
malien van J [ panssier. 

Squtnnetf sulura capitis > schelf- 
fer-naed des hoofds. 

Squamows, sebubbnehtig. 

SaUATiNA piscis, schoei'hiieic. 
Sqtjilla^ ii ntinnabulu m 
quod in templis pulsaiur, Du- 
ratid. Ration, lib. r & 4, schelle 
[it ge-schal, tumuliu, slrcpitu, tin- 
niiu, I. R ] See! la pro tinihinahulo 
legit ur in Lege Saiica franco- 
rum, teste Her manna Cotuite 
Nuenario. 

Squill a gibba, pisciculi genus, 

garnaerd, garner, garner ; kleene 

kreeften oft krabben. L. Patter a. 

Squinancia, vulgi, keel-ge- 

swel 5 squinancic. 

St, sus ; tns ; vox silent in m 
indicentis, 

Stabulum, Slabultitio, stal ; 
stallinge. 

St a bulu } n equ orum, p e e r d - st a 1 



[quihusdamj hors-stee, sen ros- 
stee ; qui interpretantur T'horst 
m ultis pi d orum no m i n i h u s 
addilu tn, q u a s i Stabulum a u t 
Stahulatio ; ut Bronchorst, Oel- 
menhorst &c> Sed L R. dedur.il 
ah horst, id est, Fir gttl turn, a. 
ericetutn* Forte* autem quasi herd- 
stede, focus j domicilium. F, R,] 

Stabulum pecuarium, vee-stal ; 
koie ; hok. 

Stabulum, hucht, bochr, ge- 
bucht ; hok. 

in Stabuh obscuro col locate , blind- 
hokken, boll, sieamb. 

Stabulum, her-berge ; uit-span- 
nin^e ; lo^ijs. 

Slabulare, in Stabuh locare ; & 
Stabulari, in Stabuh agsre, in $m 
stnl stellen ; oft, in de stal njm 
Siabulare, Stabulari, woonen. 
Slabuhire, Stabulari, her-bergen ; 
geherbergt worden ; ter her-berge 
zijn ; uir-spannen ; lo^eeren. 

Stabularius, Slalmli cuslaSj ma- 
gi 'ster, stal - knecht, stal - houder, 
Grotio, mark-staller; maer-st;illor, 
vet, ro.s-kam. 

Sfahtilartuf, weerd; hcr-ber^ier; 
tavernier. Siabularium ngere, ber- 
bery houden. 

Stabulum, vutgi, Stapula, stapcl. 
Vide, Stapula- 

Stadium, park ; krijt, vet. 
loop-plaetse ; wedde, sax. 

Stadium, cur sus in Studio, wed- 
de-loop* 

Stadium enrrere in Stadia, wedde- 
toopen. 

Stagmum, Stagnaus aqua, 
staende, stille staende, water ; 
poel. 

Staguum, visch-put; vijver; dijk. 

Staguum latins, sen, Stagnum 

amplum, quod vento mouetur, absque 

prorelliSj maer, meer, mer, meir ; 



Sta 



- no - 



Sta 



see ; wilde, wilde-waege, sax* 
sicamb, 

Stagnant stille staen, a Is wate- 
ren, &c. stei^en, vet. 

Stagnatus frigorc, gestol t. 
Stai.agmium, oor-pede, 
Sta m us, fila recta et stabVia in 
afire textorio per peciinem transmissa y 
quibus subtegmina intertexuntur, 
schecT - draed ; scheer-gaeren ; 
scheerlink ; ketene, vet. ief, vet. 
boll, webbe ; web-draed ; web- 
gaeren ; roksel ; worp ; werpte ; 
waerpte; werp-draed; wcrp-gaeren. 

Stamina nere } torquere, ducere, 
spinnen. 

Stamlneum text urn 7 stamijnej stra- 
mijn. 

Stankum, ten, tin ; Chymt- 
cis, Venus. 

Stannum villus, keur-ten ; peau- 
ter ; speauter, 

St anno, Stanneoue tectoiio incrus- 
tare, oblinere, illimrc ; S tamtam 
obducere, y er - ten n en , ver- ti n n en , 
vasa 3 allae, &c, St anno obducta, vcr- 
tende oft ver-lootte potten* 

Stanneus, a t um, tennen ; van 
ten. 

Stannea vasa, ten-werk, tennen- 
werk ; teane vaten. 

Stannarius, ten -g Jeter. 

Stapes, Stapia, steegel-reep, 
steeg-reep ; steig-reep ; stei^er- 
reep ; stijg-bogel, sax. sicamb t 

Siapedum curam habens seruus, 
quia ne her inn in equum sustallit, 
staffier. 

Stapes ferrms, ant fcrreis mu- 
cronihus conftxns, quo ut tint ur qui lu- 
bricant glaciem calcant, ijs-spare ; 
voet-ijser : item cakandis vip lu- 
iosh } slijk-spore, 

Staphylomas, pee ; poote ; 
pastinake : qui bus dam geele 
wortel. 



Staphylodendron, piinper- 
note. 

Staphys agria, luis-kruid. 
Stapula, vulgi, vel, Stabu- 
lum. Fide, Forum, 

Stare, staen ; standen ; over 
einde staen ; stille staen. 

Stare facere, coeven, vet. 

Stare, compare, staen ; kosten ; 
gelden. Magna stare, const are, dier, 
veel staen, kosten, geld en. 

Stare cum aliquo, met iemanden 
doen. 

Start ah aliquo ; pro, vel cum, 
aliquo ; houden, aen -houden; 
staen, met, veur, iemanden , 
bij-staen ; veur-staen. 

Stare per aliquem quo minus, &c. 
Iiegen > liggen oft letten, aen ieman- 
den, 

Stans, staende : Slante matri- 
monio, staende houwefik. 

Status, stand. Status reipubl. 
lands-stand, G ratio. 

Status, sraet ; ge-steltenisse ; 
ge-stehheid ; ge-stalre ; ge-legcn- 
heid ; ge-laer (Stat a forma, staetig 
ge-laet, staetig wesen;) het wesen; 
conditie ; contenantie ; mijne ; 
terme. 

Status membrorum, artuum, lid— 
roaete, lede-maete. in Statu colh- 
catus, gestaedt. 

in Sta turn meliorem vat ere, ver- 
ba ceren ; her-stellen ; reformeeren. 

Status quaestiom'Sj hoofd-saeke ; 
hoofd-pum. 

Status iudicij\ staet van wijsen, 

Statio f stede ; stand; rust-plaets; 
stapel j stille-stand. 

Stationem mutate, ver-ligg^n . 

St alio secura, ubi comunctiarihus 
adiftcijs habitat ur, wijk, Ad* Junto. 

Stat to nanium portui prapinqua y 
libera it maris tempestate> sate ; sete, 
vet, baei, boll, sas ; stade, vet. 



St^ 



— til — 



Sta 



schip-stad ; schip-steile ; stelle ; 
schip-werf; rede^ reede, ree ; be- 
schut der schepen ; berg, vet. 
(Fide etiam, Fqrtus ;) kaei ; 
kiel ; kille. 

Statio frrarum, schuttinge. 

Stat hues anni^ saedsoen; get ij den 
des jaers, 

Statio, locus custodhe militibus 
deputatus, schaer-waclue; hoet-slag; 
rende vous* 

Statio, StatiouarijjStdtiones, wac li- 
te ; scbaer-wachte ; dag, oft nacht } 
waclite ; schild-wacbt ; sentinelle^ 
a stntiendo, Lipsio; (alijs q. Cen- 
linellas). 

Statio, vigiluniStalio t kordegarde; 
corps de garde j wachc-lmis ; wacht- 
plaetse ; waek-huis ; rond-huis. 

Stallones mi! it ares ante tendentes x 
qu& hostium iusidijs obtenduntur, 
sehamse ; veur-schanrse- 

Stationem agere 7 wachte houden. 

Statina*! arum ; Statiua, arum ; 
cast r a, leger ; heir-leger ; veld ; 
veld-leger ; kamp, 

St at arlu s 7 o r d i n a r i s . 

Stataria pugna, staende slag, 

Slabilisj stadig- ge-stadig; stede- 
vast ; sce-lig ; sieeg , stijt ; stief; 
standig ; be-scandig ; vast-scan dig j 
standaftig, standachtig, standvas- 
tig; gestapelt; gestapcleert. 

Stahilire, s tad en ; s ted en, vet* 
stedigen, vet. vast maekeu ; be- 
vesten ; be-vestigen ; sta eke n ■ ster- 
ken ; stnpelen ; fondeeren, 

Stabilitas, stand; standafdgheid; 
statid-vastigheid ; vastheid ; vastig- 
heid ; gescapeltheid, 

Stater aureus, roosen-nobel. 
StaterAj waege; balk-waege; 
balk-gewicht ; scbotel-svaege ; 
schael-wage ; snel-waege^ g. s. j, 
knip - waege ; ponded punder, 
pundel, ponder ; unsel, onser, 



unster, unssel, enssel^ einsel, ens- 
setj enster, entster, uissel, aeisscl, 
jiand. bosemer ; balance; blije> 
vet. 

Si a I e ne li > ig ua, w a eg-i o n g e s k e n . 

Stater a be I lica pet ra ria, b I i j e , vet . 
Fide etiam, Balista, & Biblia, 
StathmuSj post-reise. 
Staticulum, in quo pedes jir- 
}}iautur, & quasi slant commodioris 
vectationis & ascensus causd, stegel- 
reep, steeg-reepj steig-reep, stei- 
ger-reep ; steig-bogeL 

Staticuii, pas oft terd in 't sprin- 
gen oft danssen ; gestus saitatorij 
quibus ad statos musicos concent us 
subsistitur. 

StatiMj ter-stond ; van sion- 
den aen; eens gangs ; flus; houde; 
dra, drade, draei 3 (gall, rade ;) 
doon^ deun ; schier; veurvoets; 
staends voces, voets staends ; vae- 
rink, vacrinks, fland. hands, te 

band , te hands, [ ^ ^ p ^ , mox 

mox F. R.\ al te hands, boll, stap- 
handsj stap-aens ; si^-^^n, fland. 
stappens ; gering ; Itsund ; vake, 
vaek, vaken, vacke ? g, s, s. vlcngs, 
fluks. q, d, volando. 

Statim quum ; Statim ut, soo 
haest als. 

Sta tor, Fide, Sistere. 
Statuere, in-setten; be-setten; 
setten ; stellon J stallen , op-stellen ; 
be-stellen ; in-stellen ; staeken ; 
scaven, vet, 

Statuere f animo concipere, impt~ 
rare, constituere, &c. op -set ten ; 
veur-nemen; be-stemmen; raemen; 
be^sluicen ; ver-ordenen ; ordinee- 
ren ; constitueereu ; resolveeren ; 
arresteeren, 

Statuere legem, een wet keur^n, 
vet. 

Statuere t mikken met de oogen. 



— IT2 



Ste 



Statue ita esse 3 gen omen tot het 
so zije. 

Siati.il urn, veurHieminge; op-set; 
propost; resolutie, 

Statutuni^ vulgi, m-settinge ; 
bc-sktit, (principls vid* aul senatus 
&c) stamit; CQnstitutie; ordinancie. 

Statulum select urn, keur. 

Stalutorum prouincialium liber, 
land-kaerte ; land-charter. 

Statua, beeld, beld, bild ; stek- 
beld ; blok-beld, 

Statuafusilis, gegoten held. 

Slalu& basis, voet van bet stok- 
bdd. 

Siaiuam agtre, pronken; bronken, 

Sfaiua sarloria, taet-olt ; tor-olf. 

Statiiarius > beeld-snijder ; bceld- 
houwer. 

Slat amen, pad ; staek ; schoore ; 
schranke, schrenke. 

Staiuminare-y Statuminibus firmare, 
sraeken ; scaeketselen ; schooren ; 
onder-schutten ; qnder-vueren. 

StalumeH, (v ttlgOj AugariumJ 
hoef-sta! ; oestal* vet. sicamb* 
nood-stal ; travalie. 

Si a i ura, ge-stalt; lid-maete, lede- 
maete ; lijf-lengde ; lengde dcs 
lichaems ; corp identic. 

St at ura humaua t mans-lengde ; 
mcnseh-lengde. 

Statum iuUa? vir y middelbaer- 
man, 

Steatoma, apostematis genus in 
quo pingne qulddam & adipi simile 
com I u sum est, spek-geswil. 

Stega, o-reyn, sta^ie, staedsie ; 
logic. Videlur stagie deriuari a 
stijgen, id est, eleuart, ascendere, 
Steganggraphia, cijfer-schxift; 
liters furtiu^, occulta, secretions^ 
per not as numerarias. 

Stela, pijlerne, ptierne. 
Stella, sterre ; sterne. 



Stella polaris, leide, leie, leid- 
sterre, 

Stella errans, erratica t vaga y sweif- 
sterre, sweef-sterre ; planeet ; wan- 
del-sterre. 

Stella crinila, sterre met den 
steert ; comeete, 

Stellarum per pet ua vibraiio, Vide, 
Vibkatio 

Stella in tar radial am polygonum, 
sterre, 

Stellare, Stella histar mica re, 
sterre n. 

Skllatus, gesterm. 

Stella, piscis, vijt-voet, k quin- 
que p'&dibus. 

Siellaris aquila, accipiter i blanw- 
voet, sax. 

Stellatura, amtona miliiaris, 
muniue, arnmumirie, Ad. Junto : 
alijs aul em, St ell at u ra > ide m c u m 
Stellionatu. 

Stellio, aerd-spinne ; regen- 
mol ; animal cul urn (juod pluuia 
ienui & rare vescitur. 

Stellionatus, land-bed ri eg erije, 
Stemma crip^a, stok ; stain ; 
afkomste ; boom. Stemmatis mem- 
hruni) vulgo Quarter a f quanien 
Quadruple nohililatis arma f qualia 
NobiUs numerate & in insigmbus po- 
new solent, quartieren van edeldom; 
de vier vierendeelen, Gratia. 

Summa iUegiUmum, bastardije ; 
\ kleine bedde, 

Stercus, stront, (St runt us, 
inquit Josephus Scaliger r vete- 
ribus Lai hi is dice bat ur Storms 
rolundum ;) kak, drijt ; drek; toon, 
tort, torde; schit ; kat } kaet, keet, 
quaet, quat ; bern, berne ; dui^ge, 
vet. bern, berne; brein 3 vet. GalL 
bren ; mest, mes j mist ; mesch ; 
entel, fris. vet. 

Slereus duriuseulmn, teres, drol. 
Surcus durimcuhm egtrtre, drollen. 



Ste 



Stercora liquidiora, kakkerije ; 
sclinieringe ; schijte, schitte, scbij- 
terije. I alia egerere-i petteren ; & 
d-e auibus, sine I ten. Siercore liquido 
fmdart, inquinare, be-scliijten ; be- 
drijten ; be-kakken. 

Stercus equinum x peerds-stront ; 
peerds-toord ; peerde-mest. 

Stercus in auium veulribus reper- 
tum y gromnie, grommeken ; ut in 
Ruslicula. 

Stercus asini, vijge. 

Stercus vaccinum, koe-stront; koe- 
m es t . St ere us bo u in u n i slue bou HI Urn , 
quo siccato cespilum loco in focis 
Holla ndi Fi isijq ue utuniur, s c h i 1 1 e , 
boll. fris. /land. Vide eiiam 
Cespes sterc. 

Stercus ferri j slijp, 

St er cor aria colluuies } mest-poe] . 

Stercora tollere, beriTSieken, 

Stercorare, mesten ; bruiden ; 
dungen, vet. 

Stercoral us ager, gem est land. 

Sterquiliniumj mesc-hoop ; mest- 
put; mest-poelj maede; kiste^ sax. 

Stercorals, nullius precij\ vilis, 
non pluris quam slerquilinium fa- 
ciendtts, ut y plebs infima, res 
friuola nullius momenti, gestus 
gestlc ul alio u e ridicul a x &c, 
schijt-niiter ; scbijt-valk ; sciiijt- 
voere ; stront-voere, 

Stereobata, base, basement. 
Sterilis, on-vruclitbaer ; on- 
drachtig ; misnJrachtig. 

Sterilis ager, odakker, oedakker, 
Io. Auent. & Joan. Slumpf. 
braek, semm non accipiens^ Becano. 

Sterilitas, on-vruchtbaerlieid. 
Sterlikgus, moneta Anglica- 
na ? sterre; sterling; pond sterlinks. 
Sterkae, Lart tnarini genus, 
i tern, Lud* Pott era. 

Sternhre, spreiden 3 spreeden; 
stroien ; stonen, vet. Stemere lectos, 



— ri3 — Str 

mensam, &c. spreiden, dc bedden, 
tafc], &c. macl^en de beddern; dek- 
ken de tafel. 

Ste mere locum lapidibus, legulis, 
iesselliS) silicibus, be- set ten ; pla- 
vcicn, paveien ; kassijen 

5 tenure, veldcn, veil en ; doen 
vallen ; ver-shien; ter aerden slaen; 
ruder-skien ; af-werpen ; af-wor- 
pen ; neder-werpeti ; neder-le^gen; 
slecbten } slicluen, slachten ; sto- 
ven ; ver-smijtL i n ; bouen. 

Sternif nedcr-ktge hebben. 

Sternax eqttus, ketelig oft kercl- 
achtig pecrd, Fide, Equus. 

Strains, gespreidt ; gestrojr. 

Stratus lapidibus, gepaveit, ge- 
plaveit- 

Strains, kalm 4 

Strains ? ver-slagen, 

Sir alum, bedde. 

Stratum, vest is qua mulls aul 
equis insternitur, som-dexel ; 
sadel ; rng-deksel ; rug-kleed ; 
sadel-deksel; sadel-kteed ; panned . 

Stratum ferarum, 1 icier der bees- 
ten ; rijsseler ; leeger x ligger der 
dieren ; piagge ; lig-stede* 

Stratum supra stratum, laege bij 
lnege. 

Stratum, Strata via fum } kassije, 
kassij-weg ; paveissel, plaveissel ; 
kassije, Icautsije, kautsijde, fland^ 

Si rat o r s ilicu t n , k a ssi j er , 

Strator, staiEer, 

5^ fa la r ius, s a d e 1 - m ae k e r , 

Slragulum* sargie ; bedde-kleed ; 
dekke, deksel ; plagge. 

Stragula pkturata, leg-werk. 

St ragu I urn, su bsellij , ban k - w erk . 

Stragulum equesi re f k nsse n eel, 
sadel-kussen. 

Stragulum ex ulva } sdrpo aut 
spar to, matte. 

Stramen, Slramenium ; Straminis 
fasciculus ? stroOj stroi ; geluie, 



r< 



Ste 



— rt4 — 



Sti 



glide, gleie ; walm ; bundel-stroo ; 
groei e-st roo . Ho 1 I a n dor urn ante m 
qui dam vac em gluie soli St rami ni 
secalicio appro priant, & stroo, 
/ 1 it ic co & auenaceo; aut quid em d is- 
tinctionis ergo addenles f terw- 
stroo, haver-stroo. Walm verb 
el tarn denotal f ascent slraminis 
ardentts : hinc, Stramincae iauillae } 
walm-asschen. 

Stratnenta lecli, bed-siroo. 

Stramm, Slramenia ferarum> litter 
der beesten ; rijsseler ; stroissel. 

Stramenia, bolster; bulster. 

Stramentilia culciia, siroo-sak ; 
bult i bult-sak, 

StramimuSy Siramentilius, stroien; 
van stroo. 

Slrages, slag; neder-slag; neder- 
hige ; on-sege, vet. 

Sternon os t Sternum, borst- 
been, herten-schild, 

SterkuerEj Siernutare, niesen; 
prulssen ; pruisten, sax. sicamb. 
proesten, holL 

Sternutation Slernutamentum, nie- 
singe« 

Stemutamentum, Stemutatorius pul- 
uis ; mediaimentum Sternutatorium, 
mes-poeder. 

Stertere, ronken ; snorken. 

Sterten in ma! I am lucem 3 hoog 
in den dag slaepcn. 

Sterlentium sonus, ronkmge, 
Stibadium, prieel ; [odder- 
beddeken. 

Stibium, Stihi, Slimmi? anti- 
monie : miner alts genus ins tar 
vitri fragile^ radijs long is ni- 
tentibus ins tar lancearum 
splendens, spies-glas, q. d. vi- 
trum lanceatum. 

Sticte, inter Cdnum no- 
mi na. 

Stigare, hisschen, htcschen; 
hussen, husschen ; hetsen. 



Stigma, cicatrix ; nerve, narve, 
ger. sax, sicamb. 

Stigma, vkturum in cute punclum, 
brand-teeken ; brand-mael ; brand- 
merk ; schand - mael ; schand- 
vlekke. 

Si igmat e inunre, b ra nd- te e k e n e 1 1 . 

Si igmat las, S t igmat kus^ Sligmo- 
sus t notis eompunctus, gebrandtee- 
kem ; gebrand-merkt, 

StillarEj droopen, droppun, 
druppen, druppelen, druipen ; le- 
ken, lekken ; sijpen, sippen ; sepe- 
len ; traenen. 

SiiUans, lek ; lak, //, lekende. 

Stilla y droop* drop, dmp, drop- 
pej droppele> druppe, druppele ; 
wneter-drup. 

Slilhi tnucosa a naso dectdm, 
snotte- belle. 

Stillicidium ; SUII& de tecto &c. 
cadentes, watered rup ; huis-drop ; 

dak-drop ; ^otiere ; kalle, vet. 
sicamh. SHllkidia, dak-oosen. 

Stillkidij ius f drop, drop-vang, 
rechc om eens anders hemcl-wae- 
ter te vangen s Grot to. 

Stillicidium _, sode s soode, soiej 
soede ? soei3W€j soedse. 

Stillicidium fmdutn ab inguim, 
druiper. 

SHlaioria meta ; Stillatorium ca- 
pitellum> alembik. 

Stim-mi, Vide, Stibium. 
Stimulus, sicker; stekel, vet. 
scaekel, g. s. s r nop-ijser ; prlk ; 
prikkelj prekel ; stikkel, ft is. 
straele, fland. pumsoen, point- 
soen ; & met up h. aen-porringe ; 
op-bitsinge ; ver-weksel ; prikke- 
Unge i Stimulation 

Stimulare } Stimulo pungere, ste- 
ken ; stikken ; prikken> prikkelen, 
prekelen ; pikken ; priemen ; no- 



Sti 



— us — 



Sti 



pen ; straelertj quod proprii de 

a pi bus dicitur, 

Siwmlarej hisscheOj hitsen, Int- 

sen, husseiij hetsen; aen-stouwen ; 

voord-stotiwen ; voord-stooten ; 

aen-sporren, op-hitsen, 

Stepare, steppun : scboppen, 

ger* sicamb. holL fris. staeken, 

vet. dringen ; drommen ; pakken ; 

stelpen, stnlpen. 

Sti pare slttppa rim as nauis aut 

vasis, kallefaten, kalfateren, kalfa- 

ten. Siipator y kallcfater. 

Stipator^ Stipator corporis, 1 i j f- 

knaep ; lijf*knecht ; trouwant ; lijf- 

wacht ; gaerde-kneclu ; heeren- 

dienaer ; belm-bai'dier ; arcier. 
Vide eiiam, Somotopmylax. 
SlipaloreSf sen, auxilium pr&si- 

diarium ad perducendos in lulum 

receptum viatbres r convoi ; schutten. 
StipaliOj gedrang. 

Stipe^dium^ wedde ■ miete ; 
miede; mientc ; loon; dienst-loon; 

gagie. Siipendium annuum, jaer- 
loon. 

Siipendium ; *£$ mil Hare, merces 
?nilitaris t soud, sold, sand, soudije 3 
soldije, saudije, salaris ; be-soldin- 
ge, be-soudinge. Dicitur sond, 
salt, .rK.'<'SQld ? a sale, quo mtlites 
obliganlur, ut memores sinl se 
illud accipere quo fir mam incor- 
rupt am que (idem seruare leue- 
antur, quasi incorruptili (i) foe- 
dare ducibus suis deuincti: qttdd 
sale comesto fides confirmare- 
t u r ; opti mo iu ra tnent i symbol o : 
qui enim sale comesto iurat^ 
idem-Jacere videtur ac si dixis- 
sel : Sic ego conseruer at que hoc 
quod pr omit to sum seruaturus* 
Joan. Becano, [Salt verdienen, 
Pelgromio idem est, quod die- 

(i) Sic Lees met bet Htymol. incprruptibili . 



nen, krijg volgen, militare^ Stipen- 
dia mercrif\ 

Siipendium quo miles aucloratur 
& obligating loop-geld ; 1 oof-geld ; 
loft-geld ; loft-penning. 

Siipendium mi litis in mensem, 
imend-sold. 

Slipendio obligare f slue promtd 
pecunid, geld op de hand geven. 

Stipendia jacere, merere, dicnen ; 
sold winnen ; reisen s germ. 

Siipendium soluerCj persoluere, loo- 
nen ; gageeren. 

Stipendiarius, cijnsbaer. 

Stipendiarius, krijgs-k nee lit; [geh 
der, ut, Solidafus, soldaec ; bine 
Celtte dicti per Asiam. et Gr<£- 
ciam milit antes, L K.] 

Stipendia dupla rnercm, dobbel 
soldenaer. 

Slipendio emerito mUiies dwtittere, 
af-danken. 

Stipendijs expunclus, uit-gemon- 
stert. 

Stipes, stack; stok, stek, sclk ; 
stam ; stele, steel, stijl ; stapel, 
vet. stange ; stangel, Stengel ; ben- 
gel^ binge] ; kleppel, kluppel, q. (L 
kloppel ; scrunk, stronk ; tronk ; 
knevel, ger. sax. sicamb. knevcl- 
stoksken. 

Stipes nodosus, kudse, kodse. 

Stipes cariosus, dooven stek. 

Stipes pyramidatus, kegeU 

Sti piles lignei cuspidali & depacli, 
ut cerui, ad arcendos a munilionibus 
bastes } staeket, staeketsel; palissade. 
Stipes carccralls, stok : lignum 
hi pa tens in quo sontium pedes 
includuniur. 

Stipes ad quern alligatur in stabnlo 
equus, stal-boom ; staUstaek, 

Stipes politorius siue leuigatorius, 
mangel-stok. 
Stipes vestiariusj cut sartor veslem 



Stt 



— it6 — 



Sto 



mens sutam adaptat, taet-olf, tot- 
olf. 

Stipes herb&j uude folea frondesque 
fmicunlj side, stangcl, van 'tkruid. 

Stipitem alicui rei iusererCj stolen. 

Stipes homo j tulpe, ailpisch ; 
kloete i stok-narre ; tum-staek ; 
qui nan mouetur ad aliquid 
agendum quod apart eL 

SxrpSj Stipis, offer- penning ; 
collecte. 

Slips coUatitia, ael-moesse ; ael* 
misse. 

Slips sport ttlaria, distribLitie ; om- 
deilinge. 

Sfipem cogere, bedelen. Stipis 
coactor, bedeler ; gode-man, gdi- 
man. 

Slipem porrigere, hand-reikinge 
doen. 

ex Stipe h rusiicis extortd vinery 
op de gaerde loopen ; [quod inter- 
pret at Mr Kilianus q< hortos^poma- 
ria, villdsque, depmdari: scd viden- 
dum an -non sit q. loopen op de 
gaderinge, vergaderinge, id est, 
ad colkdum circumcursare 1, R«] 

StipulAj halm ; koren-haim ; 
stroo-pijpe; stoppel ; stangel, sten- 
gel, g* $> s. hath koren-stengel. 

StipuUe nodus vd internodiuw, 
stangel-knoopken. 

St ipu he fa ba les, boo n-stro o , 
Stipulari, eisschen; beis.se hen; 
be-dingert ; be-spreken ; onder- 
spreken ; ver-spreken ; veur-sp re- 
ken ; be-veur-waerden - he-stem- 
men ; toe-seggen ; stipuleeren ; 
accepteeren. 

Stipulator, eisscher; heisscher. 

Stipulatio, Stiputatus, us 7 eisch ; 
heisch ; eisschinge ; onder-sprek ; 
onder-sprekinge ; veur-sprekinge ; 
ver-ding ; ver-segginge ; bancluin ; 
stipulatie. 

Stirja, kekel ; kegel, fland* 



ijs-droppel j ijs-kekel ; ijs-dakke 5 
veL tukkele, hoi I. fris. 

Stiria a naso dependent, mucosa; 
Stiria nasi, neus-drup; snotte-belle. 
Surfs, plan fa, herba, aul plan- 
tie, arbor-hue truncus, srniik ; stack; 

u u 

stok \ stam ; stronk; tronk; scheu- 
ce ; spru i t e ; q no r u m p nee if u a 
ciiam, genus j progenicmue &c. sig- 
nificant; qtiie alioquij ge-sUchte; 
af-komste ; klufte, kluchte ; &c. 
vocantur, 

Stirpe nob Hi oriundus^ hoog-ge- 
boren ; edel van stam. 

in Stirpes kcereditatem diuidere, 
kkifte, kluchce-wijsj bij klnften, 
deilen, per Stirpes at i usque tbori 
aquatiter diuiden, bedde - gelijk 
deilen, 

Stirpfscere, in Stirpem iruncdtme 
cornier ti, ver-stekken. 

Stir pit us extrahere, emllere, vcl 
eruere f nit-roden ; uit-roeien : uit- 
raden, 

Stiva, sieve ■ ploeg-stele ; 
ploeg-steert. 

StlatAj tmuis larga & plana, 
Festi; nauis traieciui apta> pleite 
q> d. lata; schouvvc, holL fris. 
q u i b u s d a ni y h n lke T hoi k e ; kdop- 
vaerders schip. 

Stlata, aul alter ins nauigii plani, 
planea lateralis ensis inslar lateri 
ace i net a, sw.eerd, swaerd. 

Stlopus, pof ; bof ; haek, 
haek-gesclmt, pistolet ; hand-jocr. 
Fid.£ t Sclop'us. 

Stchchas citrina, rein-bioe- 
men ; riin-bioei-neu ; moiten-kruid. 

StolAj kleed ; habijt. Siola 
feminea, superior vest is a pert a parte 
anteriore t viieger. 

Stolcdus, bot ; hot- mail ; 
plomp ; plompaerd ; dom ; grof ; 
grovaerd ; on-ver-srandig * on-ver* 



Sto 



— ri7 — 



Str 



standel, holL ver-standeloos; sot; 
mnl, mallnerd ; mo! en ; nane, 
narre-kop; narrisch; door; doorsch; 
blutton ; tulpe ; tulpisch ; kloete; 
on-vcr-nuftig. Stolid us & pingni 
indie tOy bot-oore ; bot-aerd ; botte- 
rik. Stolid us & improbiiSf uilj vie- 
laph, 

Stolidi ? dommelik ; grofFelik ; 
sottelik ; bociclik, plompelik ; on- 
ver-standiglik. 

StolidilaSj groflieid ; groviglieid ; 
botheid ; bottigheid ; on-ver-nuft ; 
on-ver-stnnJ. 

Stolo, Stolones, af-setsel; wae- 
[er-scheuten ; onder-gewas ; onaer- 
scheuten ; onder-slag ; op-slag. 

Stomacace, schenr-baik^ sehor- 
buik ; blauw-schuii ; q. d. venter 
ruptus : cum totus venter & hypo- 
chondria patiunlur, [Alij inter- 
pret ant ur q. schor-bek ? qudd 
g i n gin a pott ss i in ii m ajfi eian- 
)ur.] 

Stomachus, maege; balg; la-k ; 
slonde, ga\ sax. sicamk 

Stomachi as, hert, 

Stomachi appendix, roode. dici- 
tut & huive ; menig-voude ; boek; 
A d . J u n i o ; & q u i b u s d a m , 
roonkens. 

Stomachi languor, &, Stomacho 
languens? ui mare uauigante.^ ver- 
seeuwtheid ; ver-seeuwt. 

Stonmchicus > Stomacho male ajfec- 
tus f maeg-sucluig ; quaps, 

Stomachi tensio 7 herten-gespan. 

Stomachi dissolution brake. 

Stomachi ardor j sode, soode, sole, 

Stomachi rosio, hert-vankj fris* 
sieamb, holL 

Stoma chum cibis oner are, over- 
eten. 

Stomachus, bilis, ira, iracundia, 
indignatiOf gramschap ; torn, tor en, 
tornigheid ; frevel ; %v revel ; spijt ; 



spijtigheid ; krop ? kroppe ; a-weer- 
digheid ; rui-weerdtgheid ; ou-weer- 
digheid ; on-wille. 

Stomachum mouere, ver-grammen; 
ver-tornen ; ver-toornen. 

Stow a char i y gram zijn, ofi war- 
den ; belgen ; frcvelen ; wrevelen ; 
spijten ; %vijperen ; bulderen, 

Stomadmri tacit^ morrcn ; mor- 
kelen, 

Siomachando ainittere, ver-muilen. 

Stotnaehaus, & 

Stomachosus, gram ; grammig ; 
gram-moedig ; tornig ; op-haevig ; 
op-hevig ; spijtig ; weder-borstig • 
frevelig ; frevel-moedig ; ael-wecr- 
dig ; au™\veerdig ; on-weerdig. 

Stamachosiy cum Stomacho, spijrig- 
lik ; grammelik. 

Storea, matte; vloer-spreid- 
sel. 

Stkabo, Strahus, qui oculos 
habel distorlos, scheel, Scheie, sche- 
luwe^ schelnwaerd, scheelaerd ; 
Iosch ; loschaerd ; schele-wip ; 
schele-priem. 

Stkages^ Wide, 

Stragulum, >Ster- 

St l^ A M J J N T j STU AMEttTU M , ) H E RE . 

Stramonium, stek-appel; dorn- 
appel, 

u 

Strakgulariij worgen ; ver- 

Ll 

worgen ; stikken ; ver-stikken. 

St rang ul are laqueo mxili, h an gen: 
op-hang en ; op-knoopen. it a se 
St ra ngu lore, v e r- li a n ge n . 

Stragulatus laqueo nexiti, gehan- 
gen, 

Strangulatio, worginge. 

Strangulatus uteri, op-stijginge 
vande moeder, 

StrangurlAj droppeN pisse ; 
koude-pisse. 

Strategema, krijgs-bestek ; 
aen-slag. 



Str — i rS — 

Strategus, hoofd-rnan ; kapi- 
tein ; kapitein-generael ; aen-voer- 
der ; aen-leider ; hop-man. 

Strategic hoord-manscbap ; ka- 
piteinschap ; gouvcrneursehap ; 
goavernement. 

Stratiotes, her ha milhfolij 
specks, garwe, gaerwe, garbe, garvc, 
gerwe, gerve. 

St r at lot es , a Ixodes n i Hit ar is , 
herba aquatka, ru iters kruid ; krab- 
klauw ; krabben-klauw. 

Stratum, Vide* Sternere, 

Strena, hand-glfte, hensigte, 
ansigte, hendsgichie, hanseel ; 
n ie u we- j a e r-gi fte . 

Strena Cerealis, pol!inaria > adorea, 
stuite, stoete, sax* fris. 
Strenam dare, hensigten. 

Strenuus, vrom, vroorn, vro- 
me, vroem ; vrom-moedig; Strang, 
streng, strenge ; held ; wakker ; 
hand- vast ; stout ; stout-moedig ; 
stout-hertig ; on-uerdroten ; dap- 
per ; prootsck ; pruitsch ; degen> 
degen-man ; Francis aniiq. the- 
gan, B. Rhen. wich To. Autnt, 
valiant. 

Strenuus inprimli, over-vlieger, 
aiero ? iv vetfxXa ts ; vogel , m eta ph. 
Strenue\ vromelik ; ruiter-lik ; 
strengig-lik ; dapper-lik, 

Strenuiias* vrommigheid ; dap- 
perheid; strengigbeid, 

Strepere; Strephare; Strepi- 
tum edere ; cum Strepitu matter i, m 
frondes &c. rijsstlen, ricselen, ruis- 
sun, ruiss.elen, ruismuisen ; ruis- 
sclien ; bnusen, sax. sicamb. 
denen, dennen, dnenen ; tieren ; 
gieren, ger\ sax, rellen, fallen ; 
rasen ; dommclen ; swadderen ; 
ratelen * kraeken ; kreken> vet. 
krikken ; krakken ; queken ; quet- 
teren ; kauwetteren ; snarren ; stor- 
men ; druisschen ; karreu, kerren ; 



Stb 






klateren ; tuiten, tjaiten ; ram me- 
leu ; remmelen ; rumoer maeken. 

Strepitus, tier ; ge-tier * done, 
deuae, doninge ; krak, kraek ; 
Storm j ge-rammel, rammelinge ; 
geruisch ; ruiscb ; druisch, ge- 
druisch ; ge-swadder ; ge-nicht ; 
ge-rufr, hoi I. rel, /land, ge-dom- 
nicr ; rammoer, rommoer ; snate- 
ringe. Strepitus nauis aduerso vmio 
autfluciu acUr, ijl. 

Stria, Yore, voire, voude ; 
strame ; ploie ; strepe ■ strijpe ; 
streke ; rabat ; | keper : htnc, geke^ 
pert laefcen, tela cuius filamen- 
torum ductus transuersi sunt & 
ohliqui ; Riverso It a lis; karsei 
a b Arabib u s, quo d Riverso 
significal. I. R,l 

Stria columns j vloeg. 

Si Hare, strias factrt, voren ; 
stremen; fronssen, fronsselen; stre- 
pen ; kroken, krooken ; ruiflfelen, 
Strijs nimijs de/br/wm^ver-ruiifden 

Striatus, gestremt, gestraemt, 
gestreptj geploit, 

St riata fro ns , ge fro n se 1 1 M gef ro n st , 
veur-hoofd . 

c 

STRroERE, knarsen, knarselerij 

a e 

kaerren, knasschen ; knirsen ; kar- 
ren ; kasseiij kissen ; kraeken ; 
gieren^ ger. sa x . schaeteren, 
schetteren ; gnisteren, sax. fris t 
schikkeren ; gillen, gallery hoL 
sicamb* druisschen. Stridtre den* 
tibus, knarren, /j(3//.knarsel-tanden; 
krijssel-tanden, 

Stridere tanquam ferrum candens 
in aquam mis sum, kissen. 

Stridor, knars inge, kuarselinge ; 
ge- druisch, ge-ruisch; kissinge. 
Stridor serr& t gtlluige van de saege. 
Striga, rege ? rije, rijge, regel; 
rekke ; strekke, streke j strepe 3 
strijpe ; laege. 



Str 



— Ii| — 



Str 






Strigarej in arandti interquiescere 
sulco ; in sirigd inierqukscerc^ Pli- 
nio, strijken. 

Strigil, StriifiHst street stri- 
gel ; strijkel, sax* roskam * schrae- 
pe, sax, fris. krauw-stcen ; wrijf- 
steen, 

Sirigilare; Strigik iquos iumeMaue. 
pecicre^ perfricare^ ros - kammen ; 
snigelen, germ. 

Strigmemtum ; Strigmenta^ 
arum, schrabseL Strigmenia rerum 
decoctarum, broem, 

StrigOj drommeler, 
Strigosus > str am \ schrepel ; 
reel, rael \ schrael ; tanger j in- 
g e v a 1 le n ; v e r- m ag e rt ; d e u r- m age r ; 
mager hein, 

Strigosus equuSj a stilus + &c* af- 
gedreven ; af-gement ; af-gereden* 
Vide etiam, Eauus. 

Strigosum fieri, in-vallen ; ver- 
mageren. 

Stringere, strangen ? strengen, 
stringen ; nijpen ; nauwen ; klem- 
men, Stringere valide, be-strangen. 

Stringer^ strikken; strijken; woe- 

len, hoelen, fland* worgetij vet, 
snoeren ; swengen, swingen, swin- 
gelen. 

Stringere^ stroopen ; af-stroopen ; 
af-rupen, af-roopen ; af-slooven ; 
schorpen ; schelferen ? scheirlelen, 

Stringere penuulo f tit vest em, &c. 
kladden, kladderen ; af-kladden, 

Stringere frondes, loo f-stro open, 

Stringere laqueo, strop pen ; stroo- 
pen. 

Stringere ferrum, ensem, &c* trek- 
ken van leder, 

Stringere remos, strijken de rie- 
nien . 

Stringere vela, aen-haelen bet 
seiL 

Sirictus t strike ; g'eprangt ; smal ; 



tngG ; streng, strenge ; Strang ; 
nauwj ge-nauw. 

Strictum ius, spits recht ; scherp 
recht. 

non Strictiis funiculo, on-gesnoert- 

Strict a capiimtas, strikte hacht ; 
strikte hechtenisse, 

StrkUy striktelik ; strengelik ; 
nauw ; nauwelik ; be-nauwdelik ; 
scherpelik- 

Strictim, konclik ; In *t kort. 
Strictim inter dictre, kort af-seggen. 

Stricture, schelferinge. 

Stricture, vonke, vunke; genste- 
ren ; geinsteren. 

Strictunc > scintiihe sine squama i 
candmle ferro mallets cuso emicantes 9 
baemeringe ; amerioge ; sengel^ 
singel, cingel; spar ken van gbeien- 
dt: ijser ; straelkcns van bet ijser ; 
palien ; cenderen, fland. ijser- 
gensteren ; ijser- str ael kens ; ijser- 
vonken, 

Strix, auis quadam nocturna 
& importuna, naclu-vpge! ; ster- 
bremej vet. 

Strixj inetthas, nacht - maere ; 
nacht-merrie ; nacht-moeder, vet. 
nacbt-vrouwe, 

Strix volatka ; mulkr volatka^ 
apud vett. teste Ad. Iunio, 
varende wijf; toovenersse ; bele- 
witte ; feeks. Vide, Lamia. 

Strobylus^ pijn-appel ; pijn- 
not. 

Stro pn a , & t St rophi, b o e v e r i j e ; 
schalkheid; trufte, //flffJ. arge-list; 
batscbeid ; be-drog* 

StrophiuMj krancs ; girlande, 
gerlande ; schappel, g* s* s. 

Strophium t hals-doek; hals-kleed; 
kollette, kolliere ; borst-lap. 

Sirophiolum, snut-doek ; snattel- 
doek ; neus-doek, 

StrophuSj vinculum de quo 



1 



Str 



— T20 — 



Stu 






gladius appendet, hangsel, hengsel ; 
gordel-bangssel, 

Strophus retni, Fide, Struppus. 
Steuere, bouwen; urn mere n ; 
temmeren ; stichten ; stifren, 

Si mere muros, par idem, &t\ met- 
sen, metselcn. 

Struere, voord-stellen; schikken, 
Struere fal lactam, be-steken her 
gaeren. Struere illiquid malt, wat 
qimeds aen-rechren. St meter iurba- 
rum, roer-stiduer ; roer-vinke ; 
rok-vinke. Str actor capillatura, krol- 
ler. 

Struere in acutum^ mi j ten. in 
agger em, hoopen, 

Struere ignem, stoken he: vier ; 
boeten he: vier, fris. sicamb. 

Strum, rechteu ; aen-rechten. 
Siructor^ proever ; veur snijder ; 
credenssier, ger. 

Siructor murarius, metser, met- 
selaer, metsenaer. 

Structure, boussel ; ge-bouw ; 
timmer ; timmeragie; timmeringe; 
sticht, stift ; fabrijke, 

Structura muri, Structure c&men- 
titia t metselrije. 

Struct urn t Struct -uM pars aut 
adificij, vak ; vakkeel ; fakkeeh 

StrueSj supel ; pi jl ; tas ■ 
hoop ; rok, &, schokke, vett. 

Struts in centum alti subducta, 
mi] re. 

S trues lignorum, hoop, tas, mijte, 
hours ) stapel hours ; hout-laege ; 
bout-mijre. 

in Si rues eomponere, srapelen. 
Struma , krop 3 kroppe ; kliere; 
krop-klier ; krop-sweer ; krop-ge- 
swel; balderik, /land, sesse, g.s.s. 

Strumosus, kroppig ; kropaclitig ; 
kroppaerd. 

Strumea, herbal haenen-voet. 
StruntuSj Fide , Stercus. 
Struppus, Strophus f funis quo 



renins ad seal mum alltgatur, rae- 
band, sax. 

SiRUTino, Strut hius, vulgo ; 
Strulhiocamelus ■ s e u ut Gcs n e r o 
placet, Slruthacamehis, aids Afra, 
struis, struis-vogel, 

Stmthionu penna, qua gakte crista 
slue conns arnatur, scruis-veder, 
STRYCKNrs, nacht-schaede. 
Studere, tracheal ; betrach- 
ten ; emsten, vet. plien, vet. nit 
zijn om eenig ding; ijveren ; be- 
ijveren, q. summo Studio adnitu 

Studere^ begeeren ; willen. 

Studere, leer en ; aen-nemen ; 
studeeren ; liggen rer scliolen. Stu- 
dies assidub inhtgreie ; intentum esse 
continue 1 , blokken. 

Studere alicuius partibus, houden, 
aen-houden, met iemanden. 

Studere falter e ; Studere fallarijs, 
nequititt, so e ken te be-driegen. 

Stadium, vYv\i, vllet; vlijtigheid; 
*neernst, neersc^ & per metallic- 
sin, ernst — ; neernscigheid, ncir- 
stigheid ; aen-dachr ; oeiFeninge, 
hoefTeninge, fland. wandcl eude 
handel ; vacarie ; exercitie ; pro- 
fessie. 

Stud turn flagrans, in-bornst; in- 
brutist. 

Sfudium, wille ; genegenheid j 
gonste; gunsre; gesiiuheid; affectie. 

Studium assiduuittj emsicheid. 

Studta sua confer re, emploieeren 
sich selven. 

Studio^ willens ende wetens ; 
met op-sec ; met op-set ende wille. 

StudiosuSy vlijrig, vlietig ; nern- 
srig, neerstig* 

Studiosus, keurig; lief-hebber ; 

u 

gonsrig ; toe-gedaen, 

Studiosus sui, eigen-soekig. 
Studens 3 Studiosus bonarum litera- 

rum, student. 



Stu 



121 



Stu 



Sludijs immersus ; assiduus in 
Studio, blokker. 

St udiost\ n e e r s 1 1 g li k * 

StufhruSj v u I g £-■ stuiver f 
Stuferi tcrtia pars, eene urooren 
brabands ; sesken, sisken, sicainh. 
pars octaua , n e g e n - m apae k ei > , h r a b . 
sesken 3 fland r duite [q. duotgLMi-, 
F.R.]bolL \upsc t ncainh. Sluferixvi 
bmbaniici y mark. Fide, Sestertius* 
Stuuxis, soi ; sornterd ; sortL- 
bo I ; gek ; kete ; narre, narrisch, 
narre-kpp ; dwaes ; door ? doorsch ; 
malj mnllaerd,. molen. Stulhi.^ 
St u Itescens % v e r- s o r . 

StuUus qui sihi videtur sapiens, 
waen-wijs sot. 

Stultus cadnnnans, dissolute" & 
immoderate ridens t kekersot, Rim 
enim effnsiore in im mod era rum 
cacbinnum e.ffundi, vivo pru- 
dent i indecorum esL Faluns in 
r i s u s exalt :it voce m s u a m : v i r 
aulem sapiens vix tacite ridebit. 
Eccles. 21. 

Stultus, sine, morio, seep! rum cum 
capitello gestans ; haculo ridkulo 
imignis, pol ; polleken ; gepolke- 
reert sot ; stok-narre : ipsum scep- 
tntui, maroite, marottcken. 

Stulta, sotrinne ; doorinne, 

St ult a res & inept a f sots-voere. 

Stulti, sotrelik ; dwaeslik, 

Sfulte loqui } blaeren, blaetercn, 

Stultiloquium, sors- k I ap . 

Stultescere t ver-sotten ; ver-dwae- 
sen ; ver-dooren, 

Slultilia, sortheid ; sotcigbeid ; 
sorternije ; nanerije ; narre-werk ; 
mallighcid ; dwacshcid ; dacserlje ; 
doorschap ; doorbeid ; ;ilverije. 

StultitiamJJngere, simulate, schee- 
ren den sol 

Stupa, sine Sty pa, werk ; af- 
werk^t'f. sax. hede, sax. fris. 
touw, tauwj jris. angL srop-werk ; 



stopsel;sroppe, vet. [land, it stop- 
pen ¥ Stlpare, {orvrrelov^ aTvirwlaif) 
quhd siupd nauium rimk sli~ 
pcuiur sine ohi u rent ur. 

Siuparius malleus, stop-hamer ; 
sc h o p-h a in er. 

Stupe incendiaria, poppy; brand- 
poppc. 

Stumor, vei-baesihcid ; vei'- 
.sliic^cQlicid ; vcr-scltriktheid ; ver- 
daerentheid ; slnep der led^n ; 
duiselingc ; duisi^licid ; sniijie. 

Stupor animi, ver-suftbeid. 

Stupor mentis , memhwrum, ncr- 
uorum ; Stupor attonitus, gera^la- 
hcid ; beioeniisse ; beiacriiisse ; 
beroertheid ; popelcije. 

Stupor deal in in, sleeuwighcid, 
boociiigheid, der Linden. 

Siupsrc, Stupescere, Stupefteri f om> 
serten ; verbaesr zijii oft warden ; 
ver-daeren, Witt* /land, slacpon ; 
ver-stokkcii ; ver-schrikken ; ver- 
slaen ; ver-schieten. 

Stupi'jucrre. Stu par em infer re, ver- 
se hrik ken; ver-dooven; vei-baesen; 
vcr-bacgen, &, ver-dacren, /land. 
Stupe fact us 7 ver-slaegen ; ver-baesr, 

Stupidus, bot ; bor-aerd ; botte- 
rik; bor-muil; plomp, plomp-aerd; 
^mvaerd ; dom ; kloete ; loen, 
loer^ loerd, loere, loersch, loerisch ; 
plors-ig it vet. ben gel, binge I ; blok j 
lompsch, vet. tulpe, tulpisch ; 
ruin -stack. Fide, Stipes, 

Si upid us, St ape fart us, Stu pore 
percussus, per cuts us, verbaesr ; ver- 
baegr, [land, verslae^en ; ver- 
se hrik t; verscboten; densig, duisig^ 
verstokr. 

Stupid us, sleeuw. Denies stupid i, 
sleeve tandeii, 

Stupens, Si itpid us % on^gevoelik ; 
vers Lift. 

Stupid a membra, slaependej slae- 
perige, leden, 



r 



Stu 






Sub 



Stupiditas, Q&vvttfo , plompig- 
heid ; botiigheid ; grofheid, gro- 
vigheid, 

St up rare, St up rum infer re, ut 
virgini^ matrons, &c. schenden ; 
ont-eeren ; ter sdianden brengcn 
maegden oft vrouwcn ; ont-setten 
cen maegd van hear eere ; oat- 
schaeken ; vrouwen-schenden; ver- 
fellen-, ve t v schoffieren ; vrouwen- 
kracht bedrijven. 

Stuprum 7 hoererije ; over-spel ; 
vrouwen-kracht ; ont-scliaekmge ; 
ont-scbaek ; schoffieringe, scheme- 
riglidd ; de Stupro viohnto, mdr in 
St up ro deprtehei id ere ? o ve r- d e k k e n . 
Stupri sequester ', arbiter, vet, 
sequestra, a rbitra, hoer en- waerd , 
hoeren-voerder ; roSiaen, ruffiaen ; 
koppeler ; koppel-d racier ; hoeren- 
waerdinne ; koppelersse. 

Sturio* pise is, vulgi, steur. 
Vide, AccrpEissER 

Stuukus, spreeuwe ; sterre, 
star re j veL Sturm laculammium> 
spree uw-pot * qu& vox I ft tn en- 
usurp at ur pro cuius u is auicu- 
la loeulamenio fid Hi. 

Stlthca, men-roede. 

Stybis, voller. 

Sty l o eat a , Stylobates, p ed e- 
stael. 

Stylus, priem, (Stylo fodere, 
priemzn t veL) scbnjf-priem'; point- 
soen> puntsoen ; greffie, griffie ; 
griffel. 
Stylus, stele van bet oeft. 
Stylus, stijlj stiel ; formulaer-; 
rnaniere van schrijven. 

Stylo excipere t op~sehrijven, 

StypAj Vide, Stupa 

Styx, Stygia pahs, Styx tacita, 
belle, 

Suadere, raeden; raed-geven; 
toe-raeden ; remonstreren. 
Suadere maU^ mis-raedeu. 



Stuuor, raeder ; raed-gevei\ 
SuaviSj saecht, saeft, saft, 
sacht ; socht ; soet, suet ; Iieflik ; 
saedit-moedig ; soet-bertig j ge- 

noeglik ; genueglik. Suauis gustu, 
sapore, srnaekelik ; soet - get) rig ; 
soet-sapig ; saporijt. 

Suaue'olens, soct-geurig ; wel- 
riekende; wel-stinkende, scu, suet- 
stink ende, vet. 

Suauiloquus, Suauiloquens, soet- 
mondig ; soet-spraekig ; soet-stem- 
mig; schoon-praet; schoon-spraek; 
mond-speler- 

Suauiter, sacbtelik ; liefliken ; 

BQ 

genoegliken. 

Suauiier viuere, rustig le.vea. 

Suauitas, saechtlgbeid; soetheid; 
soetigheid '; lieflikheid ; genocg- 
likheid ; genoegte •; genueglikheidj 
genaegte, 

Suaiuum, Suauwlum f soen, seen- 
ken ; kus, kusken ; mondeken ; 
boesken, poesken. 

Suattiari, Suauium dare, kussen ; 
soenen ; trek-bekken ; duiven-bek- 
ken. 

Sub, Subier, o rider. Sub caudd, 
oader den stccrr, Sub specie viriutis, 
onder den scliiju VM deugd. 

* Sub, in composiiis explica- 
te r per, achtig, Subdukis y Subpiger, 
&c. soetachtig, luiachug 3 &c. 

Suhy op. Sub meridiem, Sub ver- 
speram, op den noen ; op deii 
avond. 

Sub, ontrcnt. Sub noctem } paulo 
ante vel post noctem, ootrent 
den nadit* 

Sub, op, vet, onder. Sub poena 
mortis, capitis, op, oft, onder, de 
verbeurte van do lijve. 

Sub di&j loue, dtuo, cmlo aperlo, 
tfthra, onder den btauwen herael ; 
in d'opene Locht, 



Sub 



— ut — 



Sub 



Subactdus, Subacid ul us , suer- 
achtig ; amperacbtig ; serp, sarp, 
(uva subacidi}, serpe druive ;) 
schrand, sax. sicamb. fris. taer- 
tig, holh rinseh, rijnsdi, renscb, 

Subagitare, ondcr-roenjii. &c. 
Vide, Subigere. 

Subalares ptli, oxel-baer. 

Subalbidus, wittachtig; bl'.^'k- 

vmvig, 

SuBAauiLUSj bruinct ; brnin- 

Subare, Subatio, &c. Vtdf, 

Sus, 

Subauscultare, luisteren.5^ 

auicutialor, luistercr. 

Subbibere, pi mole n ; plntelee- 
ren ; biberen. 

SUBBLAKDIRT, floc.COS pjldSqUC CX 

vestibus alterius sublamlicndo (i) 
kgere^ pluim-strijken + 

Subckruleus, btaffaert. 

SUBCANDIDUS, WJttachtig. 

Subcermere cribro > buidelen, 
builen* 

Subcerniculum, bnidel ; buidel- 
sak t 

Suqcini:riceus panis, asch- 
koek, 

Subcingere, onder-gordelen. 
Suhciugulmn, onder-gordel. 

Subclie^telAj aditer-leen. 

Subcoacta, or urn, desa r I s, 

vilt- 

Subcontumeliosus, sch amper- 
acbtig, 

Subcrukutus, bloedachti^. 

Subcustos tempi! , onder- 
koster. 

Subdeke, ondut'-doen ; onder- 
setten ; onder -leggen ; in-steken. 
Subdere sub solum, dubben onder 
de aerde. 

Subdcre st totum, over-geven, op- 

(i) Sic. 



geven, sich sdven ; onder ? bonder, 
geven ; submitteeren ; skh onder- 
werpen . 

Subdcn\ onder, t'onder, brengen; 
onder- werpen. 

Subditus, onder-worpen, 
S uhdil us principis, domhii, &c. 
onder-saei ; onder-daen ; vassal ; 
suppost, q. supposUus. 

Suhdililmsy Subditiuus, in-steke- 
link. 

SuBniAcoNLis, migij episteler; 
SLibdiaken. 

Subdialts, open ; onder den 
blanwen hemel staende. 

Siibdiale, locus sub dio vacuus 
infer domits airium, hof; veur-hpf; 
Lunncn-plaetse. 

Subdifficilis, swaerachiig- 
Subdolus, slim ; slim boeve ; 
slim gast ; arg j deur-trapt ; arge- 
ltstig* qLiaed-listig; sclialk; schalk- 
aerd ; leep ; teep4oos ; loos ; 
linker; sluimer; sluipcr; hukker^ 
practisi]n t 

Subdoh\ listr^lik; sebalkelik. 

SUBDUBITARE, dllbbcil \ twail- 

telen; twijfelen. 

SuRDucERiz, schorssen ; schor- 
ten. Suhluare trochlea sine succula, 
op- win den, 

Subdurere calligas, e&. op-neste- 
len, taekelen, op-takelen, de brock, 

Subdurere t ver steken ; ont-trck- 
ken ; stelcn. 

Subducefe sc smsim, ont-sluipen ; 
L^aen drnilen ; deur-sluipen. 

Subdurere lade , lac, spenen. 

Subducere cakulum, ai-rekenen. 
Subduct io r rekeninge ; calculate. _ 

Subduct i tins pannus, Subductithe 
^//^^^voederjvoeier^^oederinge. 

Suboulcis, soecacbtig. 
Subhbrius, beschonken* 
Suber, kork-boom: 
Suber, Subereusue cortex, kork ; 



Sub 



— 124 — 



Sub 



vlot-hoin ; kulk, holL pantoffel- 
houc; qubd UgfytiM. Utiid cal- 
$ea t u i a c c m m d c I u r. 

Subeth, slaep-siekte. 

Subex, Fide, Subjjcere. 

Subflavus, blond I v .1 asc li- 
ver wig ; oker-bleek ; oker-geeL 

Subfrigidus, koel ; ("risen, 
verse h ; koudacbtig. 

Subfulcus, bruinachtig ; brui- 
net. 

Subgelidum redder e, liere- 

iai;\ven. 

Subgkandis, groot-aebcig. 

Subgkavjs, swaerachtig. 

Subgruhda, a; Subgrundia, 
orum t over-sprong ; over -seek ; 
over-steksel, loove, luive, MIL 
Supgmnm* artmi; Subgrundia, 

n u 

arum, huisdrop, hoos-drop ; oose, 
oosie, oas-drup ; dak-oosen. Fide 
etia mi Imbric amentum. 

Subjacere, onder-liggen. 
Subject are, op-worpen ; op- 
werpon. 

Subigere, Subagilare, onder- 
rderen ; dubbeii, dabbelen. 

Subigere, nt farhtam, &c\ manibus 
vd pedibus, kneden ; en el u wen, 
teukiwen, /land, touweti ; wag- 
gelen ; bercn, /land, treden • 
pletsen ; werken hec deeg. 

Subigere ruiro intritam, werren. 

Subigere, onder, t'onder, bren- 
gen ; conq uesteeren. 

^Subigere, Subagitare, schrocven ; 
bijen ; kerten, fltwd. be-kruipen ; 
tfrtsgkii, 

S abaci us, gekneedt. 

Subacius, mar ende ver-wonnen, 

Subnet 'arias , h irid-yetter. 
SuBijctiREj bij-doeu; bij-vaegerL 
„ Subi/cere, onder-werpen ; on tier, 
bonder, brengen ; ver- winnen ; 
ovcr-winneii. 



Subijeere $ onder-werpen ; sub- 
mitteeren ; t'onder geven. 

SubiectuSy onder-worpen \ onder- 
havig ; onder-hevig. 

Subjectu^ princtpis, domiui, &c. 
onder-saeCj ondewlaen, 

Subiectus nuljius ditioui } kokkuit- 
laetj /hind. 
Subkefio, onder- warping, Grotto. 
Subex, vel t Subiex, subsdlaris, 
pedaneus, stegel-reep ; steeg- reep ; 
stijg-reep ; srijger-reep, 
Subex mensarius, schraeg. 
Subillustris, Ikhtachtig, 
Surtnde, onder-wijlen ; bij- 
wijlen ; hands-wijle ; alle gang ; al 
te med ; med cijden ; onder-rijds ; 
onder-rljde ; onder-tusschen ; bij 
vlaegen. 

SubirEj in-gaen j onder-gaen. 
Subire wgoiium, rem aliquant, 
aen-gaen ; be-staen, 

Subitus, Subitanats, schier- 
\$$% schierlik ; schiclik, hot. 
fland. gai, gaicb, gaicblik, si- 
camb, on-versiens ; on-veursiens ; 
on-verstenlik ; 011-verhoeds ; botte^ 
link ; subijr. Subito, rer-stond ; van 
sronden aea ; schielik^n, hoL 
fland. dra, drade^ draei ; boaelink 
(ItaL di botco ;) subicelik. 

SubiugarEj onder-werpen ; 
ver- winnen ; over-winneii ; onder^ 
t'onder, brengen ; oveidieeren j 
over-heersschen ; conquesreeren. 

Subiuoium iorum-, quo col la eqm- 
rmn iugo aliiganhw, iok-nem ; 
iok-gordeL 

Slblabj^ onc-kruipen. 
SuBLiiGERE, stelen ; kabassen j 
preeuwen; soren, semen, veL 

Subhgerc taeite a Una us sermones } 
luisceren, 

Sublevake, heffen; op-heffen^ 
op-helpen ; licbten ; op-Hchten ; 
ver-Iichtcti, 



Sub 



— 125 — 



Sub 



Subknath, heffinge. 
Sit ble.ua n un , c roos t . 

Sublica, hei-pael ; hij-pael ; 
sulle; pijh Snbliau alii in terram 
depangere, pi j ten, 

Sublicium opus, hout-werk. 
Sublitium opus , wagen-scbotten 
bc-setsel. 

Sublkius pons, houten-bruggc, 
Subligar, Subligaculum, ne- 
der-kleed; neder-gewande; broeke; 
opper-broekc ; ge-sete, ger. sax. 
aers-kiele ; broek-kiele ; broekilie ; 
kiele, s. s, fris. 

Subligar y Siibligaculum, pudendo- 

ritm vela-men, veur-brodce ; bradse • 

bredse; kul-braeke; kul-broeksken. 

Subligacutum, Plant o } o ndcr- 

gordel. 

Subligaculum uauis, gorde, rib be, 
berk-houc van \ schlp t 

SubllmarEj vcr-liefFen, ver- 
hoogen , 

Sublimis, hoog ; ver - heven ; 
ver-boogr. 
Sublime f hoogelik. 
SuMimitas, hoo«dc ; hoogheid. 
Sublimatorium, klokke ; alembic. 
Subuistere alicuios, be-strijken. 
SuELixGivh^SubUnguuluw, Id- 
le, leileken, van de kele ; ronges- 
ken ; adern, gorge!, tongeschken ; 
gorgel. 

Sublividus, deluwe; cluwe. 
Subluca\ t um tempus f prieni van 
d^n dage ; ychemer-tijd. 

Subllcidus, lichcnchcig. 
SuBLusTRrs, lichuchrig, sche- 
me rach tig ; sterren-klacr. 

Sublusiris wax, sideribus illuslris, 
sterren-lichten nacht, 

Submergere, duiken^ dokken; 
smooren. 

Submerge?'*, &, Suhnurgij ver- 
drinken, ver-dretiken ; ver-smoo- 



ren. Submergi, ver-suipen ; onder* 

gaen re gronde, 

Snbmersns, ver-sonken ; ver- 

dronken ; ^esonken ; ver-sopen ; 

ver-drenkeling. Submersa res } dren- 

k(jling. 

SubaunistrarEj nic-i'eiken- stel- 
11 

len ter hand ; fornieretu 

Submittere, onder-Ieggen ; 
onder-werpen ; onder, bonder leg- 
gen ; leegen ; nederen ; ver-nede- 
ren, 

Submittere auimum ; SubmiiUre 
se, vcr-oot-moedigen ; ver-de-moe- 
digen ; ver- nederen sicb selven ; 
dukken, duiken ; swijken ; submit- 
teeren. 

Submittere genu, neigen, nijgen. 

S u bm it i ere y S u m m itt ere, barba m , 
laeten wassen den baerd. 

Sub mitt ere. clam } toe-tnackeii 5 
op -mac ken ; uit-maeken ; op^rae- 
den j op-reden, vet. 

Siibmissus, animo pnenrn'm, ne- 
derig ; ver-nedert ; oor.-moedig ; 
de-moedig. 

SubmisstiSy Submissi se gerea^, 
duipen ; duiper. 

Submissut, Summissus, kxg ; 
!ijn,% ]ins 5 g t s. s. 

Submisse, oot-moediglik ; de- 
moediglik J stiilik; lijnselik, lijse- 
Itk. Submisfi, Submissd voce ioqui, 
dicere, lijnselik spreken, seggen ; 
vesiken, veselen in d'oorc\ f^v 
submissa, sum mis sa, lee^e stemnie. 

Submissio, animi vid*, ver-nede- 
ringe; opder-daenigheid; de-moed; 
de-moedigheid ; ood-moed ; ood- 
moedigbeid, 

Submonitor, onder-meester ; 
on der-leer- nicest er. 

Submouilor, posticus monitor \ pro- 
tokol, 

11 u 

Submurmurare^ morren; mor- 



Sub 



— 126 — 



Sub 



melen ; mondpelen, mompelen. 
Submurmuralh, mondpelinge. 

SubnascIj acn-wassen ; op- 
rijsen. 

Subniger, brain ; s we reach tig; 
danker-swart ; waerer-swert. 

Subnigra^ bruinelle; bruinken, 
bruimute, — teken. 

Subniti, lenen ; leinen, 

Subnqtare, onder-teekenoi. 

SubnubiluSj donkeracbtig; ne- 
velachtig. 

Suboscurus, duisteraciuig ; 
donkerachtig. 

SuBODORARE> & t 

Subolere, be-rieken ; sn often, 
snuffen, snuiven, snofielen, snuiTe- 
len ; gewaer warden. 

Suboriri, op-rijsen ; her-ko- 
raen ; over-gaen ; over-komen. 

Suborn are, toe-maeken ; uit- 
maeken. Suhomare eonsilijs, op- 
raeden, op-reden, vet. 
S ubornat us, 1 e-g e m ae k t - 

Subpallidus, bleekachtig ; 
blaffaerd ; deluwe, eluwe. 

S u bp r m f ectu s , a u i prafecti 
vice fungitur> onder-schouwt. 

SuBPtUiS, tegen-borge ; on- 
der-borge * uood-borge, s. s t 

Subrancidus, garstacliiig. 

Subraucus, heeschachtig. 

SubremigarKj roeden oft roeien 
bet schip. 

Subrepere, onder-kruipen, 

Subridere, greniken, greni- 
gen, grencn, grijnen, ginniken, 
& fland* grenieelen, grijnkelen; 
genen, c a m pin, kokermuilen, 
ft and. smol!en, smuilen. 

Subridere quasi vultu seuero & 
composite , m o n k e fro i e n .. 

Subrigere, Vide> Surrigere. 

Subripere si sensim 3 ont-slui- 
pen. 

§URROGAHE, F'idc, SURROGATE. 



Subrubicundus, roodachtig. 

SubruerEj om-verre, om-ver- 
de worpen, smakken. 

Subruere f sealpendo, t err am pmci- 
pui y op-scherren ; M gall in a* 

Subruffus, vael, vael owe ; 
ros-achtig, Subrnffus ad atrum 
accedens f sore, soore, vet. ling. 
Got t hie a. 

Subrumus, mainmelink; melk- 
lam; soogelink, soogendej & in 
com posit lone soog, vti suig \ ut 
soog-Iam^ suig-Iam, &c, 

SubrusticuSj boersch ; boer- 
achtig. 

Subsalsus, soutachtig. 

Subs ann are 3 spotten ; be- spot- 
ten ; ver-spotten ; scliimpen, be- 
schimpen ; be-sthampen ; beenen, 
flan a. lemanden be-grijsen ; de 
tote set ten, holL de conge uit~ 
steken ■ lams- oore setren ; gespe 
setten ; guise setten, &, de gnig 
nac-stcken, holL esels-ooren setten. 
Subsdnnalor, spotter; be-spotter; 
be-schimper. 

Subsciubere, ond er-teeke nen ; 
onder-schrijven. 

Suhscriptio censoria^ reform a tie. 

SuBSCtiSj riege, rijgel, rijchel ; 
lijst aan bet berder-werk ; rabat. 

SubscuSj balk-band ; kamme ; 
klampe; anker inden timmer, Suhs- 
cudes dua tigna inter se vindtmtes, 
slotelen. 

Subsus (r)., labdla lignea qud as- 
serts a at materia compinguntitr, 
swaelem-steertken ; wouwe-steert- 
ken; woeg-steertken ; quibusdam, 
voeg-steertken . 

Subsecxui, volgen; nae-volgen; 
ver-volgen ; achter-nne-volgen. 

Subsequa^ herder, harder, her- 
de-mavj t 

(l) Sic. 



Sub 



— 157 



Sob 



Subsericum, grof-grein ; saeie, 
saciette ; osset- woessct. 

Sulmricum tela genus f sark, 
/land, 

S ub si) ■ lea vesth; G p crs satijn , 
SubsiderEj sinken ; neder- 
sinken ; oni-sinken ; onder-sinken; 
sijgen ; ned^r-sijgen ; ver-gronden ; 
diaiken ; swijken. 

Subsidere^ neder-sitten ; stoe- 
pen; li li kken . Subsidens, link k ^ nd e . 
twi> Sttbsidere autem, & Subside) e, 
interpret alio nes aliquando iuUr 
se coufuuduntur. 

Subsiding) be-spieden, be-spicn ; 
aen-leggen ; loeren* 

SuhseUia^ gestoelte. 

Subset I ij hni index ? onder-sc he- 
pen. 

Siibsidetdiaj gromme ; groin me- 
ken. 

Subscssor, insidiator y hukker ; 
struik-roover ; af-setter ; stract- 
schender; land-dwingerj ve.L moor- 
der ; moordenaer. 

Subsessor alimi matrimonii, over- 
speelder ; onder-krtnper* 

Subsidiitm f helpe, hulpc ; bij- 
stand ; onder-stand ; ont-set, ont- 
sette 1 toe-vluebr ; toe-verlaet ; 
achter-rugge ; provisie ; sekoerSj 
sokkoers ? snkkoers ; recours. 

in SubsidititHj ter nood, Grotio. 

Subsidium in aeie, achter-hoede ; 
arriere-garde. 

Subsidio accedere, in staede staen. 

Subsidio esse y venire, ont-settcn ; 
ont-schutten # 

Subsidia f ontin^ bode; bode-geld; 
help-geld, vet. 

SubsidiariuSy ond t r-sta nd i g . 
Subsignare, onder-teekencu ; 
onder-schrijven ; segelen. 

Siibttgnalio, signature* 

SubsilirEj Stdmdiare y huppe- 
len, hippelen ; huppen ; fiemelen. 



femelen ; op-springen ; tonteren ; 
reien ; writselen, vritselen. 

Subsilire, schrikken, schrekken ; 
ver-sclirikken ; ver-$chieten. 

Stibsitltatio, ver-schie tinge ; ver- 
schriktheid. Subsultus, us w 

Siibsuhor, huppelcr, 
Subsisthre, stille staan ; blijven 
stnen, 

Siibsislere in aliquo loco, ont- 
liOLiden. 

Subs hi e n\ be k o m m e r e 11 . 
Subsolanus, ooster-wiiid. 
Substantia, wesen. Substan- 
tial } e, svesentlik, Grotio. 

Substantia, opes t have, liaLi ; 
goed ; rijkdom ; snbstantie. 

Substeuxerh, ouder-stToien. 

Si i hstra me) i 7 s t ro iss e 1 ; rijsse-Icr ; 
litier der beesten, 

Substillum, mist, mest, miest; 
sleggeringe ; rijm, rijp. 

Subst ilium phwe, rijmen, rijpen< 

Substillum, urin<£> koude-pisse. 
Substituere, onder-setten ; 
onder-stellen ; fondceren. 

Subsiittiere* in-setten ; in-stellen ; 
vullen, vollen ; substitueereii- 

Subsiituere inutilibus utiHora^ ver- 
schotelcn. 

Substitutus allerius toeovel vicem(i } x 
stad-houder; siibstitut. 

SUBSTRINGERE, Op-ScllOfSSen I 

op-schortcn, 

Scbstruere, ondcr-leggen ; 
foadeeren. 

Substruction timmer ; onder-leg- 
sel ; fondament, tondeersseL 

SuBSULTAREj SlJBSULTATIO, &C 

Fide, SuBsruRE. 

Subsurdus, dooverik * doof- 
acbtig. 

Subtegmen, Subtemen^ wevel ; 
wevel-draed ; vvevel-gaeren ; bevel- 

\i) Sic, Lees met het Etymol. Unfa* 



Sub 



— 128 — 



Sue 



garni, sax. in-weefsel ; in-drag ; 
in-slag. 

SuBTE^ms, dunnachtig, 
Subtepidus, bloed-lauw. 
Subter, Sublux j beneden ; 
onder. 

Subterfodere, onder-graven ; 
onder-mijnen. 

Subterfugere, ont-wijken ; 
ont-shiipcn ; ont-bukken ; ver- 
mijden ; scbouwen, schuwen. 
Subterraneus, onder-aerdig. 
S abler ramus hcus f haegedocht. 
Subitrraneus locus concanuratus, 
voute ; welvinge ; welfsel ; over- 
weifde plaetse ; kelder. 

Subkrrama via, gang onder de 
aerde. 

Subtcrranea regno. y belle. 

Subticere, ver-swijgen ; ver- 
mondpelen, 

Subtius, helder ; hael, hel ; 
edel, eel ; fijn; dun ; saerd, tsaerd ; 
sc brand, s. s. fris. scbrander ; 
spits-si mi ig ; subtijl, sotijl. 
Subtitiler, subtijliL 
Subtilitas, subtijlheid, 
Subtilitas ninus anxia, haer-klo- 
ving, Grotto* 

Subtrahere, onMrekken ; ont- 
keeren ; kippen ; stelen ; Oiit-drae- 

Sukrahere sfo dear-sluipen ; ont- 
kruipen, 

Sublrahcre clandestina eonduciione, 
onder-hueren ; onder-mieten, 

Subtristis, droefachtig ; loor, 
fland* 

Subtukfis, vuihehtig. 

Subtus, Subter y onder ; be- 
neden. 

Subucula, hem, hemde. Subu- 
cula recens, Viuis 1 (1) schoon 
hemde, 

(1) Lees met bet EtymoL Lit J. Vitus. 



Subucula, lijiken ; lijf ; Kjfroks- 
ken; *omder-Iijf — ; hem-roksken 
(de viris vid* ; nam fern i tut 

u 

prdprii borst-rok;) wo] len -hemde; 
voeder-hemde, z. j/sweer-roksken, 
[land. 

Subucula nocturna, slaep-lijfken ; 
nudu-lijfkcn ; nadn-roksken. 

Subucula muUebris, onder-kked ; 
onder-rok 3 onder-roksken ; onder- 
koeurs ; siele ; sielken ■ ©njlgr- 
sielken, 

Subvectare, voeren. Subvee- 
tare cwricuh vel vehiculo trusili, 
kruien den krui-wagen. 

Subvenire, te hulpe komen ; 
secoers, sokkoers, snkkoers, doen, 

Subvertere, om-stooten; om- 
werpen ; om-stulpen ; omverre, 
om-verde, worpen, smakken ; ver- 
d erven , be-derven ; raseeren : solo 
aquare, fundiius dentoliri, subveriere, 
urkm, arcem f &c. raseeren een 
stad, &c* 

Subveriere, Sulwerii, boJ-aersen. 

Subviridis, groenaclnig. 

Subula, aelj aelsene, alsene, 
elscne ; suile, g* s. s. 

SueulOj ceruus cui prima & 
si tap! tela erumpuni cornuum iuher- 
cula ; ceruus junior, simplicilms & 
rectii cornibus i spet-herr, spit-hert, 
spies-ber: 3 spetken, 

SubVolarEj vllcbelen, 

Suburbium, Suburbia, orum, 
veur-sntd ; buiten-stad \ veur-borg; 
veur-borgt, veur-geborgt, venr- 
gebucht oer stad. 

Suburbia, Suburbana ngio, bij- 
vang der stad» 

Suburere, besengen. 

Succedere, (km, aul s malL) 
ge-dijden ; be-dijden ; tierea j ge- 
raeken ; ge-kkken \ ge-raedcen, 
geraeden ; gaen ; vaeren ; be-ko- 






Sue 



— 129 — 



Sue 



-r 



men; wauceren, wouteren; hotten; 
slaegenj slaen : proul adduntur qui- 
busdanij wel, aut, qualik, aut > mis, 
variant sens urn : ut t Frumenti 
prouenius bene successit 7 net koren is 
wel geslaegeo, wel geraekt : Item, 
Res nan bmesuccedil, \ en wilt niec 
hot ten, het gaet oft vaert quaelik : 
Res mali succsssit > 3 t is mislukt, 
mls-raekt, &c* 

Succedai pros peri quod agis, God 
voordere u. 

Successus fortunatus, voord-gang; 
be-komte, vet, be-komste ; ge-Iuk ; 
gink ; voor-spoed, veur-spoed. 

Succederej achter-volgen ; voord- 
gaen ; toe -gaen ; onder-gaen ; 
in-gaen ; ge-Iingen ; nae-komen. 

SuccesstOf n a e-ko m s t e . 

Succedere in bona } in opes h&redi- 
tariaSy erven, erffen ; eiffdnisse 
aen-gaenj beuren. 

Successor, Successor?.*, nae-saei ; 
nae-komeling ; nae-saeten ; nae- 
komelingen ; erven; erf-genaemen. 

Successio hereditaria i errFenisse, 

Successio matcula; feminea; sweert- 
sijde ; spil-sijde ? Grotto* 

Successio ab infestato^ versterf- 
recht, Grotio. 

SuccenderEj ont-vonken; aen- 
steken ; ont-steken ; ont-sengen. 
Succerda. Vide, Sus, 
SucciderEj af-snijden; af-hou- 
wen ; velden, vellen. 

SucciDiA J baek > baeke, baeken- 
vleesch ; sijde spekSj 1 erg um 
porci murld aut sale condiium* 

Succidehe, be-geven . genua 
succidunt, labantj de beenen bege- 
ven mij, 

Succiduus, on™gevallig, 

Succinere, tusschen siogen ; 
onder-singen. 

S accent or t cantor infinite vocis 7 bar- 
ritonans > bas-kontrev 



Soccingere, op-go rd en; scliors- 
sen^ schorten ; op-schorssen, op- 
sch or ten ; trossen, Succinetus, ge- 
schorsr. 

Succinct d, Succinctim, kortelikj in 
't korr, 

Succingcre ligulis, op-nest el en ; 
rakelen, op-takelen de broeke. 

Succing u iu m , Su ccinctoriu m , on- 
der-gordel ; onder-riem. 

Sue c in ctoriu m , ve u r-s c h o t ; v c u r - 
dock, sicamb schors-kleed; schors- 
se ; schorte ; schorce-kleed, 

Succinctorium pelliceum, schoot- 
vel, scbors-veL 

SuccrNUM ; Bdfcpvov ffXid&toV) 
quasi ! aery mat sol is filiarum^ amber > 
ammer, ambre^ emnier^ embre ; 
barn-steen 3 bom-steen, bern-steenj 
g. s. s, nam succinum ace en sum 
ted& & restn& modo deflagrai ; 
q*d. pel ra a rdens, porrd, 1 a m e rt i j n - 
st een ; aek-sreen ; veritlsqu'e hack- 
st een; q+ dpwa^, irrepvyo^opov plu- 
mas leuesy paleas, jolia, frondes, 
festucas attrahens & rapiens : unde 
poet a : Hie elect ra legunt alnis 
stillaniia Celta, Succina qiae 
memorant vini nielli sue colore, 
qua* paleas rapiuut taetu (i), 
fr and is q u e c a due as. Ft de etia m, 
Elegtrum ; item, Urcodus fictilis* 
Succrescerk, onder-wassen. 
Succuba, bij-wijf; ovcr-spel- 
ster, 

Sucula, & t SucuUe, Vide, 
Sirs, 

Succula, Veget i j t machina 
trattoria, wind-as, wind-asse, hasp el, 
g* 1* s. spille ; welle. 

Succularum ansulae f wind-as-gat; 
wind-as-voet, 

Succuld in allum tollere, op- win- 
den. 

(t) Sic, Lees met hei Etymol. twin. 



T7 



Sue 



— 130 — . Sue 



Succumbere, onder - Hggen, 
onder-blijven ; t' onder blijven ; 
onder-gaen ; neder-laege betben, 
lijJen; (pugnd vid*,) neder-vallig, oft 
iu'der-vellig zijn. 

Succumbere labori, oneri, te quaed 
hebben. 

Succumbere, causa cadere, ver-liesen 
het ge-dinge, vallig oft vellig 
worden : qui Succumbit, vallig. 

SuccuKREKEj ont-setten; faand- 
reikinge doen, 

Succus, sap ; iuis, 

SuccuSj Suctus, lac muliebre, sog ; 
soogsel ; spene, spenne ? speene, 
speine, sponne, spinne, sicamb, 
/land. 

Succum labris elkere, lokken, 
/land. q. d, alHcere, unde & Lac 
quid am La tints did put ant. 

Succosus, sappig, sapig, sapachtig. 
Succutere, & 

Success are , hutsenj hutselen; 
d raven ; trorten ; schokken. 

Succussus, geschudtj geschuddet. 

b 

Succussor, Succussator, Succ us sa- 
rins equus, schokkende, dravende, 
dravigj hert - dravende, peerd ; 
draver ; trotter. 

Succussalio, Succussus, us, schok; 
trot ; draf, drave, dravinge, der 
peerd em 

Sudare, sweeten. Sudando niti, 
multo conamine Sudare % be~sweeten. 

Sudahmdus, sweetig ; be-sweet. 

Sudor, sweet. 

Sudor lethaliS) reeuw - sweet ; 
dood-sweet* 

Sudor Britannicus ; ephemera Bri- 
tannica, sweetende siekte. 

Sudariuniy droog-doek ; sweet- 
doek. 

Sudatorium , bad ; bad -stove ; 
sweet-bad ; stove; sweet-stove* 

Sudamina, morbus, rood-jonk ; 
rood-hond; rood-jook; rood-vonk. 



SudeSj pael ; stack ; sperre, 
spnrre ; stange ; raster ; peertse ; 
tuin-staek ; & per metaph. Homo 
stupid us, stipes , qui nan mouetur ad 
agendum quod oportet, 

Sudeium > staket, stake tseL 
Sudum, klaer weder. 
Suedicum mare, ooster-see ; 
oost-see. 

Sue re, gewoon zijn. Suetus, 
gewoon ; woon, vet. 

Sue re, naeien, naeden, neien ; 
flikken, ger, sax. sicamb. 

Sutus, genaeit. Sat His, meibaer ; 
genaeit, 

Sutura^ naed, 

Suiura plumaria y limbolaria, stik- 
werk j stiksel. 

Sutura nexilis, reticulata, breid- 
naed. 

Sutura tonga adaptare, leuiter con- 
sular e, driegen, (q, d, falsi suere ;) 
besten. 

Suturis insumere, ver-naeien, 

Sutura corona lis ; Sutura cranij, 
mouwken ; bekkeneel-naed, 

Sutor caligarlus, kous-maeker. 

Sutor y calcearius > schoen-maeker ; 
cordtiaenier; querdel-snijder, C^, 
trek-lap j utr unique ironies 1 . 

Suior veieramentariuSj calceorum 
detritorum^ lapper ; schoen-kpper ; 
oud-lapper ; oud -sclioen - lapper ; 
saftier, savetier ; querdet-snijder, 
irouicL 

Sutarium filum, sulwlafe s pica- 
tufn 9 borstel-draed ; schoer>draed ; 
kastelj hall. Jris* 

Sutarium seal brum ; Sutorius cut- 
ter \ schoeti-maekers mes ; schep-mes. 

Sutor ia fascia; Sutoris oplite & 
genu tons urn brum quo cakeus suen- 
dus obstringitur, span-rlem, 

Sutorius asser, schep-bord. 
Sutor turn airamentuntj koper- 
roose ; schocn-makers swertseL 



Suf 



— 131 — 



Suf 



> / 



T 



Sutrina t schoen-makerije, 
Suffarcinare, rreffcn. 

SujfarcinaiuSj be-swaert ; be- 
laeden met een pak. 

SuefaraneuSj soetcler in de 
krijg ; loren-d racier* 

SuffaraneMm agere } soetelen in de 
krijg ; loren-draeien. 

SufferrEj lijden ; ver-dragen ; 
luchten (ik mach het niet luclucn, 
ferre mqueo ;) supporteere]i» 

Suffer re acruo animo } gedult 3 
patientie, hebben. 

Sufficere, in-setten ; 111- 
stellen ; substitueeren. 

Sufficere colore , mtdicammtis^ ut 
lanam, &c. verven; verwen; staelen 
oft verwen de wolle. 

Sufficere, vol-staen; vol-srrekken ; 
ver-noegen. 

Sufficere, satis esse, genoeg zijn ; 
basteeren, 

Sujjiciens, genoegsaem ; bastant ; 
sufEcient, suffisant : bestandig. 

no n Sufficiens, LnsuflScient, 

Suffictcnter t genoegsaem !ik ; vol, 
in composit. vol-bodig, vol-doen, 
&c> 

Sufficient ia , g e - n o egsa e m li e i d ? 

fe-noege, ge-nuegt ; be-komste ; 
e-komte, vet. 

Suffigere, hechten, heften ; 
hichten, (land, [hincar.] 

Suffigerc clauis, be-slaen met 
nagelen , 

Suffire, be-rooken ; onder*- 
rooken ; smooren ; stoven ; dern* 
pen ; perfumeeren ■ parftmieeren. 
Suffimeu, Sujjunentum^ Sufftlus, 
Suffitio, be-rookinge; onder-rookin- 
ge ; riek-werk ; reuk-werk ; rook- 
werk ; perfuni, parfum. 

Suffij^meNj i n st rumen t u m 
quod rota inijeittir, ne in prrs- 
ceps feralur cur r us, waegen-span; 
rad-sperre ; span-koorde ; span- 



ketene ; span-strik ; rijer ; raei- 
eringe ; rede 3 sax. siramlK 

Suffiaminnrc, S it ffl amine compri- 

meresiueretinere, rijeren; raeieeren. 

Sufflaue , blaesen ; op-blaesen ; 

soffelen, sofllen ; suffclen^ snfflen ; 

poffen , 

Suj]lalor > blaeser ; poffer. 

u li 

Suffocare, worgen ; ver-wor- 

6 

gen 1 smooren ; dempen ; vfir-dom- 
pen ; ver- dempen. Suffocare sen 
excajuerc in olid operid . Fide, 
Coquere aliquid. 

Suffocare, &, Suffocari, ver- 
smachten ; ver-stikken ; ver-smoo- 
ren ; smachten. 

Suffocatio, ver-stoptheid ; wor- 
gingc. 

Sutfqdere, mijnen, mincer en; 
onder-mijnen ; onder-graven -, dab- 
ben, dabbelen ; poelen^ polen, 
■fland . 

SuffossiOf o nd e r-g ra v i n ge , 

Suffragari, Suffragium ferre 9 
stem men ; ver-stemmen ; keur- 
stemmen ; wille-keuren ; gunnen ; 
hoonen, vet. med-spreken ; med- 
stemmen. Suffragio or nan, hidden ; 
hulde doen, 

Suffraga r i, auxilia ri, b e- 1 1 e 1 p i g , 
be-hulpig zijn Suffragalio, Suffra- 
gium, bij-snmd ; hulp ; support. 

Suffragium, stemnie; stemminge; 
vois ; keurj kore ; wille-keur ; 
keur-stemme; help-keur, vet. waele, 
vet. buide ; hoon ? vet. 

Suffragij in sodalitio ferendi potes- 
tatcm habens, capitulant, capitulaer, 

Suffraganeus, vulgi^ wi j - bis- 
scbop ; koor-bisscop ; koor- bis- 
scliop ; suffragaen, a suffragando, b. 
e. auxiUando. 

Suffrago, flexura in poster i 'or i- 
bus quadrupedum crunbus ; quod in 
prioribus genu dicitur t slaegel, slegel ; 



SUF 



— 132 — 



SUL 



achter-boge, Ad. Junto; knie- 
bogc ; knie-buige ; nepe, 

Suffr agin urn vitium f spat. 

Siijf raginosus, krampig ; krarap- 
adefig. 



Suffraginosum 
sieke bceste. 

SuffugiuMj 
verlaet. 

SuFFULCIRE, 

onder-steunen ; 



ana en turn, spat- 

toe-vluelit ; toe- 

onder - setten ; 



onder- stutten ; 
sc hoaren, schoren ; onder-schooren ; 
onder-vueren ; onder-leggen ; onder- 
schraegen ; proppen. 

Su [full 'urn, voeder, voeier, voede- 
ringe* 

Suffumigare, be-rooken; 
ondcr-rooken. 
Suffu m xgai io } b & ro old g e . 
Suffubari, stelen; ont-stelen 1 
krauwen, metaph. soren, seuren, 
vet. preenwen ; kabassen, 

Suffusio oculorum ; oculis 
obuersanks nubeculae; vel in 't ooge ; 
oogen-vel \ schemeringe, scheme- 
ringe in *t ooge ; sterre, starre, 
sternsel, oft sterssel In d'oogen ; 
ster-blindhcid. Suffusions metis, ster- 
blind. 

Sugere, lac vid- f mammam^ 
ubera y &c* soogen, suigen ; lellen 5 
lokken, [land, lepsen. 
Sudor, suiger, 

Suctus, ut puerorum lacientimn, 
s!ok, sloksken : qute per metaph. 
etiatn ad ohscamum suction trans- 
ferrin fur. 

SuggererEj in -geven ; tn- 
steken ; in-blaesen ; toe-steken ; 
veur-spellen. 

Suggerere, uk-reken ; ter hand 
stellen ; toe-smercn ; toe-langen ; 
acn-langen I item, op-werpen, op- 
s ton wen > ut, tenant^ ligna, &c. 

Suggi'stus t Suggestum, pulpit ; 
predik, preek-stoel ; puie, puide 



(de lapideo Suggest u pot is si m ti m ;) 
red u is, rcd-huis; kancel, kantsel,^ er, 
Suggestus, slue struct ura s ublhnis, 
rotunda instar cadi sine orc&, in qua 
malefic 7 ad boras aliquot propronuntur 
deridmdiy kaeke ; sebavot. 

Suggesium coma, haer-bosc liken, 
Suggredi, duikeo ; duipen } 
drailen ; be-kruipen. 

Suggredi tecti, sluipen ; sluimen* 
SvGGmHDAtSuggrundiai Fide y 
Susgrunda. 

Sugillare, rasten bet biocd \ 
bloed-rasten. 

Sugillare, nae-seggen ; sniotsen, 
g, s. s> naem-rooven* 

Sugillator, smotse ; smutse, g, s. 
fame-schenden 

SugillatiOj bloed-rastinge. 
Sugillatio ; Sugillatus oculus, 
blauwe ooge. 
Sugillatio, smot-woord, 
Suij Fide, Suus. 
Sulcare, voren. 
Sulcare mart, cequos, sokmaeken. 
Sulcus, vore, vorre ; akker-vore; 
ploeg-vore ; groeve ; g^oepe ? 
grippe, greppe, gruppe ; grave, 
gracht ; leese ; rabat. 

Sulcus aquarius, water-yore ; 
w at e r-g ro eve; r ioole . Sulcos fader e , 
rioolen. 

Sulcus rotarum currus circum- 
volutiom impressus, spore, 
Sulci s ornate, tandeeren. 
Su Ico deponere vilem ,&c. in -legmen 
den wijt>gaerd, &c. 

Sulcus nauis t Fide, Navis. 
Sulphur^ solfer ; swavel, 
swevel. Sulphur factitium, moriuum, 
geleschte solfer. Sulphur viuum & 
fosttk, metatlum viuax, ignem non 
expertum, levende solfer. 
Sulphur sacrum^ bliksem. 
Sulphure miscert\ slue aspergerd 
imbuere, linere f solferen, be-solferen. 



Sul 



— 133 — 



Sum 



Sulphuraria fodina % solfer-mijne, 
Sulphurearum aquarum pttior i 
terrd exhalans, mephitis, solfer-stank 
der aerden. 

Sulphur atus, Sulphureus, solfer- 
achtig- 

SiUphurcttns, gesolfert; be-solfert; 
geswevelt» 

Sulphuratum, solfer-priem; solfer- 
stek ; swevel-steksken. 

Sulphurarius, solfer-stek maeker* 
Sultatstus, v ulgi t soldaen, 
voce Arabicd, 

Sum, ben, bin, holL &£. Ik 
ben, gij bent oft bint, pro quo alij 
dicunt, gij zijt, tu es. [sed propric 
loquendo gij zijt, est nunieri plu- 
ralis ; ut in singulari debeat 
dici t du bist. F. R>] Fide etiam, 
Esse. 

Sumach, thus coriariorum, 
smak. 

Sumen, spin, spind, spint, 
sicamb. onder-boik ; neder-buik ; 
uder-bred ; uder-braed, huider-bret, 
euder-bret 5 haider braed ; uberum 
siue abdominis assunu 

Sumere, nemeii ; op-raepen ; 
aen-nemen^ in-nemen. 

Sunurc sibi, seu aiiribuere, toe- 
schrijven ; ver-meten* 
Sumere \ teeren, teren. 
Sumen ; sohrti sumen ad necessi- 
tatem & utilitaiem, nutten, nuttigen. 
Sumere nummos, lichten, oj>-Uch- 
ten, het geld, 

Sumere in re aliqud t *Sumtum 
facere in aliqua re, — be-steden ; 
emploieeren; aen-leggen. 
Sumtus, a, um, genomen. 
Sumtio, neminge, 
Sumlus, us, kost ; teer, teeringe, 
tere; aen-laege, vet. ou-kosten, 

Sumtus nhnius, superfiuus t extra- 
ordinarius^ effusus^ kostelikheid ; 
on-kost. 



Sum-turn facen, teeren, teren. 
Sumtum exer£ere t neeren ; genee- 
ren, 

Sumtum solmre, be-kosten ; be- 
kostigen. 

Sumtus pmdere, soluere, exsolutre; 

Stantibus par em esse, ver-leesten ; 

ver-vallen ende be-taelen de kosten. 

in Sumtus magnos excrescere, be- 

grooten. 

Sumtus caneris vel custodiarum, 
steen-kosten. 

Sumtus astimare ; Sumtuum litis 
rationes inire, taxeeren de kosten. 

Sumtus facieudos conijeere, in futu- 
rum per pmdere , om-skien de kosten* 
in Sumtum dare, te veuren geven ; 
ten besten geven. 

Sumtum facere pro qu&$tu; Sumtus 
lucro jnetiri, teere nae neere stellen. 
Sumtum exigui, restrict^ facere, 
scherpelik leven. 

SumtuosuSy kostelijk, kosteU/jtf//- 
Sumtuose, kostelik ; kosteliken ; 
rijkelik. 

a Sumtu liber, kosteloos en 
schadeloos. 

SuMMiTTERE,5«mmuj^; Fide, 

SuBMTlTERE. 

Summus, boogste ; opperste ; 
overste ; meeste ; fron, vron, vet, 
ger* sax, prindpaeL 

Summus, souverein. Summus 
duminatus, souvereinscbap. 

Summates, overste ; de hoofd- 
stukken ; ovt}r-hoofden ; beste van 
*t landj vander stad. 

Summum, Summitas, sop, top, 
tsop; hoogde, hoogheid. 

Summum, ad Summum, ten hoog- 
sten, 

Summe, Summopere, bijster, 
bijstier, bijstierlik; hoogelik; over- 
zeer, 

Smnmarium, be-worp, be-\verp ; 
be-trek, 



Sup 



— *54 



Sup 



i 



Sup 



— 135 — 



Sup 



Summatim ; in Summa ; ad Sum- 
mam, in *t korr; kortelik \ ten 
laetsten 5 ten niters ten, 

Summatim dicere> legefe, scribere, 
over-loopen, 

Summatim comprehendere, be-wor- 
pen in 't kort, 

Summatim capita rerum repctere, 
her-haelen ; recapimleeren, 

Summa 3 besluit; conclusie; kort 
begrip. 

Summa, be-loop van rckeninge ; 
somme ; sommatie. 

Summa pecunia^ somme gelds : 
ingens petunia , groote somme gelds. 

Summa, principalis v idelicet 
qum fcenori daiur^ sors ; vulgo 
Summa capitalist hoofd -somme ; 
liootd -penning en ; som-penningen 
vanden woeker ; capitael, cavedaeL 

Summam confice re^ in Summam 
redlgere ; Summam colHgere, som- 
meeren. 

de Summd detrahere, deducere, 
reputare^ dernere, deciders, remiiiere, 
&c. af-slaen vande somme ; afkor- 
ten; af-rekenen; af-trekken vande 
somme ; abatteeren ; defalk eeren 
vande somme. 

de Summd decision remissio, af-slag; 
rabat. 

Supellex:, huis-raed, q t d t 
hms-reed ; res ad quoiidianum 
us urn palrisfamilias parata, 
secundum L C. tit. de sup, leg, 
Unde & ge-reede, huis-gereede, 
ge-raed, ge-raede> dicitur: raed, 
vet. sax* sicamb. huis-alame; huis- 
gerek \ have, haef; reed-have, vet. 
vaerende have ; havelike goeden ; 
boel 3 boedel, in-boel ? im-boel,/Wj, 
boll, kateilen, kateelen, /land. 
huis-stofferinge ; stoffeersel binnen 
huise ; menagie : plunder plonder, 
vet. germ, [bine socij nauales 
sup el led i I tm s ua tn qui s que pecu- 



liarem, plunder, plonder vacant: 
& cum nauem hestihm vi expu- 
gnantj bo sill em talem supellec- 
tilem sibi debit urn plondragie 
vacant F. R.] 

Supellex, qutf terrd, vel struct Hi 
opere teciorioue non tenetur, tilbaer 
have; meubden, rneubele, roerende 
goeden. 

Supellex operariorum operi accom- 
moda, werk-alaem ; werk-getuig ; 
werk-tuig, 

Supellex mens aria, tafel-goed. 

Supellex preciosa, j u w e e 1 , jouweel; 
joie, vet. res siue supellex p fe- 
ci osa elegansque^ soli voluptaii 
seruiens : qua rati one etiam 
klein-nood did conijcio,Ki lianus. 

Supellex ad ostentationem cult uni- 
que tedium, non ad mum comparata ; 
awvpa ava8i]fiaTifca aceirn ; res non 
culinario usui, sed donwrum ornatui 
dicalte, pronkwerkj pronk-merkt, 
pronkerije. 

Supellex vetustate obsoleta^ ouden 
huls-racd; verlegen huis-raed, sax. 
Supellectilia Vetera et fracta, gruet, 
greute, grute. 

Supelleclile ornaius & instruct us, 
ge-haveneert, 

Supelleciih instruert, havenen ; 
haven eeren. 

Super, op 5 oppe ; up, /land. 
boven ; over, & sic in composi- 
Hone, aui aver, sax, fris* 

SuPERABDERE, tassen {iprdo-- 
fruv ;) schokken. 

Super^dificare, op-timmeren. 

SUPERALLTGARE, op-binden. 

Superannare, over-jaren. 

Superare, ver-winnen ; over- 
winnen : over-treffen ; ver-overen ; 
te boven gaen ; over-klimmen ; 
over-gaen ; *over-treden, qui bus- 
dam — o ver-kom en \ ver-meesteren ; 
passeeren ; conquesteeren. 



Superare aliquem raiionibus, 111- 
doen. 

Super are vl, be-krachtigen ; be- 
weldigen* 

SuperaluSj gewonnen ; over- 
wonnen. 

Superabilis, winbaer; winsaem 3 
winnelik, 

Superbus, hoog-vaerdig ; hoo* 
vaerdig; hoog-hertig; hoog-borstig; 
groots, grootsch, grootsig, groot- 
sacrd ; spus > spitschj spitsig ; 
prootsch ; pruitsch ; fier ; hoog- 
dragende ; uir-wendig. 

Super be, hoog-vaerdiglik j uit- 
wendiglik. 

SuperbirC} ver^hoovaerdigen ; 
over-moedigenj vet. hoog-vaerdig, 
hoog-draegende, zijn \ pmchren ; 
pratten ; praelen. 

Superhire Icnoclnijs, Superbi inct- 
dere t braggeeren. 

Super bia, hoog-vaerdije, hoo- 
vaerdije ; uk-wendigheid. 

Superbus, Superbire, & Superbia t 
quibusdam prachcr, pracnerenj 
pracherije, Sed biet pier is que 
significant Parcus , 'Tarsimonia, &, 
Parcu m esse . n is i su mas pro, b r ae- 
geerenc^ir. id est t ostentare diuilias, 
&c t 

Super ba, flos, pi aim kens. 
Supeegidere, op-vallen ; over- 
vallen. 

Supercixium ; ductus pilorum 

supra palpebras, bra u we ; wim- 
brauwe, wimp - brauwe, wijn - 
bra 11 we t wijn-brae ; wijnd-brauwe, 
wijng-brauwe, win- bran we t wind- 
brauwe, wink- brauwe, wenk- 
brauwe, oog-bratiwe 3 over-wind- 
brauwe, over-oog-brauwe : valde 
enimin enunciaiione buius die- 
tionis varietur. 
Super cili urn seuerum, rijp-gesichte. 



SupercUium nubilum, pronk* 

Supcuilium contrahere y fremssen 
liet veur-hoofd ; pronken, bronken. 

Superctlijs denigrandts medicamen- 
tum, CallihkpbarumFlinio, wimp- 
brauwen swartscL 

Supejcilium, suptrbia f fastus, hoog- 
vacrdijej hoo-vaerdije t 

SupercUium tollere, hoog-vaerdig, 
hoog-draegendej zijn. 

Superalio sublato iram signifimre, 
suer, goer, sien. 

SupeuiliosuSj hoog-vaerdig, hoo- 
vaerdig, 

Super ciUuvtj fasttgiu m } montis, 
tedium^ &c. top, tsop, vanden berg; 
geevel, gevel ; op-gaende gevel. 

SupercUium Veneris 9 her ha, gerwe, 
g.iorwe, gerve ? garbe, garve. 

SupercrescerEj over-wasseii ; 
aen-wasseji, 

Superemixere, uit-nemen ; uh- 
muiten ; uii-munten ; ph-kijken ; 
uit-steken. 

SuperessEj op-blijven ; over- 
leven; noch in esse, wesen, zijn, 

Superesse, a bund are, overeu; over, 
overig, zijn ; ver-overen ; over- 
blijven ; over-schieten ; resteeren. 

quodSuperest) over-sen ot ; sarplus* 
Superexstare, uit-steken ; uit- 
kijkeo . 

Sup e rficies t cequor , superior 
ftlana pars cuius que rei f & fades qua 
exterius octdis cemitur, het vlak ; de 
vlakheid ; veld ; over-deel ; uit- 
wendigheid ; uit-wendige gestelte- 
nisse. 

Superfluere, over - loopen ; 
over-vloeden, over-vlieten, 

Superfluus, over-vloedig ; over- 
maetig ; over-tell ig ; over-taUig ; 
over-toll ig. 

Superfiuitas, Superfiuum, Supcr- 
fiu& res, over-vloedig heid ; kortsel ; 
quak ; surplus ; over-schot. 



SUF 



— Tj6 



Sup 



\ 



Super fl-ttum esse, over-schieten. 
Superfundere> op-gieten,over- 

Supergredi, op-gaen. 

SUPERHUMERALE, Vulgi % gBSta- 

men humerale, bijle ; nol ; tote. 

Superi, hemelsche ge-nooten ; 
heiligen die in den hemel zijn* 

SuPERIJCEREj SUPERINIJCERE, 

op-worpen, op-werpen. 

Superillinere* over-smeeren ; 
over-salven, 

SuperimponerEj op-laeden ; 
op-leggen, 

Superincidere, op-vallen. 

Superinducere, over-trekken. 

Superinduere, over-aendoen. 

Superinfundere, over-gieten. 

Superingerere, op-laeden ; op- 
Ieggen. 

Superinijcere, Fide, Super- 

ijCERE. 

Superintegere, over-dekken. 

SUFERINTEbTDEttS, Vulgl, IlieeS- 

ter-knecht ; meester-knaep, 

Superior, over-hoofd ; veur- 
gaende ; oor, or, Fide Magnus. 

Superiores, veur-ouders ; veur- 
saeten . 

Superiares, overste - overheid ; 
overigheid. 

versus Superiorem locum, op-waert. 

pro Superiore protector due aliquem 
habere , aen iemanden hoofden > 
hoofd ende troost hehben ; heulen 
aen iemanden, kolL 

Superioritas, hou, boo; hoo en 
troost in oft aen iemand hebben, 
ab altquo protegi, tutari, sustineri^ 
iuuari, 

Superius, Superior, Cmius^ Dis- 
catitus, boven-sang ; diskant : vox 
qua arcem sen aptcem harmonic 
ohtimt> & in sublime pracipui fertur. 
Superlatiuis Teutonicis ete- 
ganter proponitur dictio aller. 



omnium; ut, aller-beste, alter - 
kleinste ; aller-meeste ; omnium 
opt imus , m inim us, maxin t us . 

Suferlimjnare, boven-dorpel; 
over-dorpel- 

Superlwere, over-strijken, 

Superlucrari, overen ; ver- 
overen ; over-win n en. 

Supernatare, drijven, drijften ; 
vloten, vlorten. 

Superne, boven, van boven. 

Soter-gs, over-been. 

Superpelliceum, vulgi, over- 
rok \ koor-kleed • surplis, 

SuperpenderEj over-hangen, 

Superpondjum, over-wigt ; 
over-gewigt ; over-waege* 

Snperpondium ; seu, quod Super- 
pandtj loco tnerci append & numerate 

mam adijci solely toe-worp ; toe- 
waere ; toe-maece ; toe-gaeve; toe- 
gift e ; toe-boete, vet. toe-slag. 

Superponere , over - leggen ; 
op-Iaeden \ op-leggen. 

Superscandere, op-klmimea. 

Supersedere, op-houden \ af- 
heten ; af- staen ■ ver - dragen ; 

onder-wegen laeten ; vorsten ; ver- 

f f f 

sten, virsten, vristen, voordsten. 

Supersedere open, randen, rand- 
nit hebben. Vide, Opus intermit- 
teke. 

Superstare, over-staen. 
Superstes, over-bleven ; over- 
blijvende ; over-levende ; ovev- 
Ujvig \ langst levende. 

Supersiitem esss, Superstitem vitam 
agere, be-ieven ; over-leven, 

SuperstitiOj bij - geloove ; 
aver-geloove ; over-geloove ; super- 
stitie, 

SuperstitiosuSj bij-geloovig ; aver- 
geloovig ; superstitieus. 

Super siitiosus, qui assidui & anxie- 



Sup 



r T — 



Sri- 



- 



"i 



late mmia in mh sacra desidel, quasi 
columnar arrodens y pijlern-bijter. 

'Sopepstrtere^ op-timmeren , 

S upe r v a cu US* $ upcrva ca ) 1 m s ? 
over-tallig; over-telli^; over-tolli^; 
nood-loos. 

Supervaca neu m esse, o v e r- sc li i e ten . 

SlpkrvemikEj over-gaen ; over- 
komen ; ten atm-van^ komen- 

Supervenire ex instdl/'s, be-traepeii, 
be-draepen, be-trappen, 

Supervenlus y over-gang ; over- 
komsie. 

SupervestirEj over-kleeden. 

Supervivere, vulgi, ovcr- 
)even. 

Super ungere, over-strijken ; 
over-smeeren ; over-salven. 

SupervoljVREj Supervolitar^ 
over-vliegen. 

Sxjpinus, over-rugge ; rugge- 
Hnk. 

Supinus t ledig. 

Supina re , Supin u m col locare , 
Supinarein ierga^ over-rugge leggen ; 
rnggelink om-werpen. 

Supparus, Supparum, kedel 3 
kele; kittel, germ, jakke; kajakke ; 
kasak ; preael, fland* schorte ; 
schort-doek • schortel-doek ; over- 
slag ; schabbe s schabbeken ; schobbe, 
scliobbeken ; Juppe, juipe. Italis 
gi u pone thorax d i c i t u r : gi u bb a 
ijsdem vestis manuleata siue chiro- 
data est. 

Suppa rum (q u i d a m Supa ) w n , 
vel Sypa ru m 5 c r i In ma hint) lulle ; 
breede sokke : vdum quo iuuatur 
cursus nauis Imiguescente vento. Jid* 
Jun. ex Isidoro. 

SuppedaxeuMj scabellum 7 sea- 
bile, voet-banke ; scabelle ; voet- 
scheme], sax. slcamb. 

Supped afieum ; quod simulachro- 
rum pedihus subsUrnilur, voet-stijl ; 
voet van bet stok-beld. 



SuppKDrrARE, tangen, levtren; 
L^'-rievcn ; ten hand stellen ; stellen 
[ci li.mJ ; toe steken ; [oe-stellen ; 
be-stellen ; nir-reiken ; aen-reiken ; 
rue-reiken ; toe-schikken; stofTee- 

u 

ren ; lornieren. 

u 

Sitppciiilatio, be-stelliuge ; forms- 
senieni:, 

Slfpetere, genoeg zijn, 
Suppetu-, hetpe, hulpe; orider- 
stand; bij-stand; ont-set, ont-sette; 
sekoers, sokkoers^ sukkoers. 

Suppelias ferre 3 helpen ; bij-stand 
doen ; ont-seuen ; ont-set doen ; 
in stade staen, vcL 

Suppctias vkissim jerrc i vcr - 
poosen. 

Sli^pilarEj kippen ; kaeken ; 
vloien, luisen oft pkiisen ieniands 
borse. 

Suppi^gere calceo^ sol eat, 
schoen-lappen ; solen ; querdelen, 
vtt. 

Suppaclor % sattier, savetier. 
Suppag 1 } te n tum i s c h e n -1 ap . 
Sufpinguis, vet-achrig, 
Supplantare, doen vallen ; 
velden, vellen ■ schuppen; voetken 
setten. 

Supplant an viUm^ in-leggen den 
wijn-gaerd, &c. 

Supplere, vullen, vollcn ; ver- 
vulten. 

Supplement um defect us s II j. Habet 
quo se solan possit, hij heeft eene 
goede lij. id est, hij heeft daer hij 
sich *mede lljden kan, tot dat hij 
beter krij^e, 

Suppltcare, ver-soeken met 
oot-moedigheid ; oot-moediglik be- 
geeren, bidden ; sappiiceeren ; 
request c doen. 

S uppl leans, Supplicator, S apple x 
poslulator, suppliant ; requeram ; 
ver-soeker- 



Sup 



— i38 — 



Sur 



Supplicant i abseil negare quail 
flit ^i tat ; spem impetrandi quod pes- 
iulai prahidere, nihil op de request 
geven. 

Suppllcaiioy voei-val ; knie-bede ; 
knie-gebed. 

Supplicaticmum. dies otiosi. Cice- 
roni, vier-dagen. 

Supplicai io i Suppliciumj (v u fgo, 
Processus) om-gang ; kruis-gang ; 
gods-dradit ; process] e, 

Supplex, ooi-moedig; de-moedig; 
ver-ncdert. S apple x, ad pedes iacens, 
geiribus proms ^ voet-vallig. 

Suppliccm. fieri, ad genua aiicui 
accidere^ voet-val do en* 

Supplied I er> oot-moedigUk ; &&* 
moediglik. 

Supplichim, strarTe, straffi|ige ; 
ge-recbt, ge-ricln ; pijn, pijne ; 
pent ; kruis ; beulije ; beulerijc ; 
manor ; torment. 

5 upplic iu m mp rem u m , ext i emu m , 
sumnutm^ capital?, mortis, lijl-strarTe. 

Supp/ieium sumere, cxigere,db ali- 
quo; Supplicio aliquem afjieere ; Sup 
plicium adhihere ; Supplicio mac tare, 
straiten ; straven j straffe aen-dotm ; 
pijnen ; pijnigen \ rechten. 

Supplicium Deo de se ultra dare, 
pemtentlc doen. 

Supplqdeke, starhrujen; sum- 
pen ende smooren. 

Supponere, onder - setten ; 
onder-doen ; onder-leggen ; onder- 
stelleri. 

Supponere, ver-wisselen. 

Suppositus, supposiiitiuS) in steke- 
linck ; ver-wisselt. 

*S" 14 p pas it id , o n d e r-1 egsei . 

Suppositorium, glaw, vuigi, stek- 
pille ; stoel-tapken ; stoel-gang- 
tap'keu ; supposicorie. 

Supprimere, onder- drukken ; 
vcr-perssen; ver-stoppen; vcr~ 
bu happen, ger t sax t sicdmlh 



SupprimerCj ver-d anker en ; ver- 
duisteren ; be-dweimen, vet. ver- 
bergen ; acbrer-waerts houden ; 
dogger en j versteken ; huimelik 
ver-steken ; ver-slaen - onder- 
houden. Pecunias suppriinere, celare^ 
dola ma lo ret inere^ geld on d er-ho u d e n . 

S up pressio nocturnal maere; nacht- 
merie. Vide, Ikcubus. 

Suppromere, tap pen . Supprotnus^ 
tapper ; schenk, scbenker. 

SUPPURARK, &, SUPPURARL, 

sweeren, s weir-en ; ver-sweercn, 
ver-sweiren ; ver-swcllen ; etteren ; 
ver-etteren ; bottenj als een geswih 

SuPpuratuS) ver-sworen \ ver- 
swollen. 

Suppuration sweringe j ge-swere ; 
sweiringe ; sweirenisse ; ver-swei- 
nngc j aposmme t 

Sul^putake, rekenen ; tellen. 

Suppuiator } rekener. 

Supua, op ? oppe ; boven ; 
over , (supra modum, praecipue in 
compasitionibus * over - nit — ), 
oeveo aver ; meer daiK 

* Superior, opp^r. 

SupE&mus^ boogste ; buvenste ; 
opperste ; uiter^tc. 

SupmnuSj hoofd ; over-hoofd ; 
overste ; souvereio. 

Supremum esse, overste zijn. 

Suprmmm rei, top, sop, tsop. 
Supremum sine Summum cuiusque 
rei, kappe. 

Supnma voluntas-, Supreme tabu- 
la; Suprcma tmmdaia, &c. uiterste 
wille, 

Suprcma sol nere, uitvaerd Siouden, 
Supremtc dki cAchritas, uit-vacrd. 

Suua, brade; braeie; braeuwe, 
brauwe, vet. sicamb* wade, waeie, 
g. s. s. kuic, kijte^ kete, kietej holL 
fr is, si e. wange , vet * sic a m b. 
spier. 

SurculuSj scbeute ; spruite ; 



SUK 



— ^39 — 



Sus 



pote } poote ; njsp rijsen, migm ;) 
kietrij kieme, vet. ger. sax. twijg, 
.g. s, 5. 

Sur cuius, qui iuseritur ctrbari, 
eme> in re. item qui inseritur sm 
arhori, sea fodieudo, greffie, griffie. 

Sur cuius ulrimquc resectus ut jodia- 
iur, fluke, lote, loote, 

Su ratios ramis adimrre, suppiitare^ 
subsecare, sleunen, slonen. 

Surcuhiceus, Surcutosns^ scheatig, 
scheucachrig. 

SuRDUs, doof; doove ; doove- 
rik ; ver-dooft j gchoorloos ; dom t 

Sur duster , dooverik ; doofachtig^ 
herd-hoori^ ; qualik hoorende. 

Surdus, sine guslu^ smaekeloos* 

Surd am reddere, & Surdescere, 
Surdum Jien\ ver-dooven ; doof 
word en. 

Surdere, doof zijn. 

S urdus, sham redo! ens, ver-dooft, 
ver-doft, ver-duft, 

Surdum odarem spirare, ver-dooit; 
ver-duft, ver-doft, rieken. 

Surgeke, in al turn vid*, wassen; 
rijsen ; op-rijsen ; spruitcn; op- 
stacn. Surgere cubit u, op-staen 
van den bedae. 

Surge re subitd, schieteiij op- 
scliieteiij haesrelik. 

Surkigerj:, op-steken ; op-rek- 
ken, 

Surrjperi-:, furtim pnesertim, 
nemen ; ont-nemen ; stelen ; ont- 
stelen ; ont-draegen ; preen wen ; 
priemen, veL pikken ; doggen, 
do^geren ; vingeren ; knbassen. 

Sump! it ins, gestolen . 

Surrogare, in pUietsc setten, 
stellen, kicsen ; substitueeren ; sur- 
rogeeren. 

SursuMj Sur una versa m, op, 
oppe ; op-waert ; om-booge ; boven, 
boven-waert ; steiL tegeivberg, 
Sur sum trahere, op-trekken ; t oi- 



ler e, win den ; ferre, op-dragen ; 
, % op-steken. 

Sur sum Jerri, cur r ere > op-gaen ; 
op-komen ; op-Ioopen* 

Sursum vehere, op-voeren, 

Sur sum rep! a re, kbveren, kleve- 
ren, 

Sur sum deorsum, op ende neder; 
over ende weder. 

Slrus, pa el ; staek. 
Sus, sogj ^oeg, sonwCj sauw, 
scnge, suegc; swijn; verken; cruie; 
matte, ffis. loosse, vet. 

Sus mater \ moeder-swijn, $.., J?> s, 
Sus femiua. 

Sus castrate!, gelte ; gelubde 
seuge; nonne, Irunslalione sum! a 
A virginibus Siicris, quasi c as- 
tral is propter regnum avlorum ; 
eddem rati one qua nuink equus 
castratus dieiiur, Vit> Amerpach. 
Suem ca^rare, get ten. 

Sus gntndtnosus, oogeef, on- 
gants, ver-saedt, gortig, verken. 
gmnd qiufdam alba & rotunda iu 
came Suis grandinos.e, het gort ; 
gortigheid, 

Suem mart at am call da perfumlere t 
& f ghtbrari) sengen, broeien, een 
verken. 

Suis abdomen ; caro exos circa 
umbUicum SMs, spin, spind, spint, 
sicamb. 

Suilla caro, verken-vlctisch. 

Sail la vel Suimi pel lis, swaerfle, 

Suarinm foruiu f "verken-merkt ; 
vee-merkt. 

Subuhus,Suarius ? swijner; swijn- 
der ; swijn-lierder ; swijn-wachter \ 
verken - driiver ; vet ken - ho eder ; 
verken-kudser ; verken-swijner. 

Subare, ten beere gaen ; loopig 
zijn ; brunstigj brumstig, bruistig, 
brustigj zijn. 

Subatio, br u nst, sax. sicamb. 



Sus 



— 140 — 



Sus 



Sus 



~ i_|i - 



Sym 



Succerda, verken-stront ; verkens- 
drek, 

Sus mar in a, vel. Parens mar inns. 
Vide, Tursiq, &, Delphic 

Sus ; machine bellica genus : in- 
strumenium quo muros fodiehant, ui 
sus terram rostra t truie, Lipsio* 

Suscipere, aen-nemen ; op- 
nemen ; aecepteeren. 

Suscipere negotium 7 aen~gaen. Sus- 
cipere all quod opus faciendum, aen- 
aemea eenig werk, 

Suscipere rem factum, roe-sraen. 

Suscipere Uberos, winnen ; klnde- 
ren winnen. 

SuscepttOy aeuyslsyg 

Susceptor^ vulgi; in h apt is mate 
vid T , ge-vader ; compere ; peter; 
pete, vet. Fide(t), Pater initialis, 

Susceptrix, pete. 

Susceptores, doop-he tiers, G ratio, 
Suscftare, ver-wekken ; op- 
wekken, 

Suscitare mortuum, ver-wekken 
vnnde dood* 

S use U are ignem fiatu t her vier 
blaesen . 

Suscitator mali y be-rokker van 't 
quaed* 

Suscita hu In tn, v e r- w ek s el , 

Suscilabulum, vonke, vunke. 
Susinu.m oleum, lelien-olie; olie 
van lelien, 

Suspeciare, Fide, Stjspicere, 
Susp£ndere, hangen ; op- 
hangen ; aen-hangeru 

Suspend ere de arbore, ligno, in 
arbore 7 in j ureas , hnngen ; op-han- 
gen ; op-knoopen. 

Suspend h uecare l strangulare, han- 
gen qiicI^ worgen. hangen, quasi 
angen, did ait Bee anus, id est t 
augustiare, stringere % premere. 



fi] Onder vet. Fide staat pil t van ecu 
ander hand. 



Suspendere rnali^ ver-hangen * 
La q tiio se suspend ere t s i c h v er- hangen. 

Sus pen su s, g e - h an g e n . 

Suspendiosus > dignus qui in crncf 
pascal coruos racven-aes ; raeven- 
kost; galgcn-aes; galg-aerd- galgen- 
knnpel ; galgen-Iap ; galgen-strop ; 
galgen-strik ; hals-gehangen ; hang- 
dief ; g change n, 

Suspendium, het hangen. 

Suspenden y schorssen, schorten, 
Su spender e opus, het werk schorssen, 
sch orten 

Suspensus t on-seker ; twijtelig ; 
twijfelachtig. 

Suspensum opus, geschorst werk. 

Suspension o n-se k e r It eld . 

SuspichrEj Suspeetan, op-sien. 

$ u s pectus ; Suspicie n d i , s iu e Su rs u m 
as pick ndi act us, p -s i c I it ; o p -si a^ s 
holl. 

Suspicari; Suspect urn habere; habere 
Suspitiomm, achter-denkeu ; nae- 
denken ; be-wtienen, veL ver-arg- 
waencn ; be-moeden ; ver-moeden ; 
mis-dnnken * gissen ; [toticeren^ 
quibusdam hollandis > forii k 
fonir, id est fodem I. R,) 

Sus pectus, ver-daclit, weder-sien. 

Suspicax, Suspiciosus t a c h t e r - 
denkig ; arg-waenig; wan-trouwig; 
ver-moedlg; nae- denkig; ver- 
dachtig, 

Suspkio, achter-denkinge; achter- 
Jnchc ; be-waeiij vet. /land, arg- 
waen ; be-moed, be~moedinge ; 
ver-moed; ver- mocdinge; mis- 
dunk * wan-kostj vet. nae-gedncht ; 
nae-gepeins ; nae-denken. 

Suspkio pnesumta, pr es u m ti e . 
Susptrahe, Suspiria ducen, 
suchten ; ver-suchten ; himmen, 
hi men, sax. 

Suspirium, Suspiratio, suchte ; 
suchting ; ge-snebte ; ver-sucht ; 



ver-suchtinge ; Suspiratus, snik ; 
kich. 

Suspiriosus, kort-bbrstig ; eng- 
borsug; dam pig, denipig; kichende; 
kicber. 

SusauE d£qm ferre, niet passen 
op eenige saeke ; niet vra^en nae 
eenig ding. 

Susscekus, guide- breeder ; 
gilde-braeder- 

Sustinerh, Sustentare, onJer- 
houden ; op-houden ; ont-houden ; 
[egen-houden ; honden staende ; 
onder-5totten; mrtinteneeren ; man- 
tenceren . 

Sus tine re , lijden ; ver-dragen. 

Sustentaculum^ Icine ; iecne ; 
steune; steunssel ; onder-steunssel ; 
onder-setsel ; onder-stntsel ; stade, 
staeie ; keper, keeper ; proppe, 
prop ; schamel. 

Sustentaculum, onder-hond ; on- 
der-hondsel ; hou, hoo. bine, boo 
en troost, refugittm, retinaculum, 
protectio, solavicn. 

Sustollere, hefFen ; op-heffen ; 
op-lichten ; op~haelen ; op-rukken. 

Sustollere, op-honden ; op-voeden, 

Sublatus, ver-heven; op-gebaelt; 
op'gelicht, 

Sublate, hoogelik. Vide etiam, 
Toller e, 

SusiiRRARE, SLiisen, soesen 7 
suiselen ; ruisen ; ruisschen ; rijte- 
len, fris, hotL muiten ; roenen> 
reunen, g\ s. $ t wispelen^ sieamb. 
gonsen t hall, d ruisschen ; snan en ; 
snorren ; mompelen ; manken ; 
monkeleiK Susurrare in aurent, 00 r- 
blaesen ; ooi-tuiten ; oor-stekfii ; 
vesiken, veselen, in d*oore; ruinen ; 
oor-ruinen* 

Susurrus* sm'si nge ; soesinge ; 
saisinge (1) ; suiselinge ; gesiiis ; 
druisch ; gon singe, 

(1) Sic, bvs, 



Susu rrus auriu m, t u i t i n ge . 

Susurri (r) auctonf. incerto, mond- 
pelin^e- 

Susurri bundles, Persio ) ge-popel , 
popelinge. 

Susurro, proteler, preuteler : 
l tern, oor-blaeser ; oor-tuiter ; oor- 
steker; miner; oor-ruiner; in- 
steker ; tn-blaesen 

Sutor, Sutura^ &c< Fide t 
SueRE, 

Suus, a, am, sijn. Sui iun's 
esse, su& protest at is, nulli mldiriniu, 
etgen, sijns selfs, zijn. 

^f c lipid us, studios us ; Sua & 
propria- qucerens, eigen-soekig ; baet- 
soekig ; baet-soeker. 

Suapte naiura, voluniate, sponte ; 
Suopte nuiu, van selfs ; vrij-wiliig. 

Suapte culpd, sijne eigene schuid, 
SvcopiLANTA,schn;mer; achter- 
klapper ; lasteraer ; over-draeger : 
klaudijt. 

Sycophantari, Itegen. 

Sycophant id t logen, leugen ; 1 aster, 
lasteringe. 

Sycosis, tuber culum ulcer osum 
in ano ad fid similUudinem, vijge ; 
fijk ; vijg-puiste ; vijg-wratte. 

Syllabarum literas ordinart ; 
5 ylla bus coagme.ntare^ con nectere y 
spellen ; boek-staeven, 

Syllabas prmre, veur-spellen ; 
veur-staven. 

Syltabarum coagmentum, spel- 
!inge. 

Syliabarius, qui Syllabus connec- 
ter e assuescit f speller* 

Syllabus libri, register. 

Symbolum ; Symbol a ; ge-Iaeg, 
^e-liege, ge-lag ; toe- 1 age, sax. 
sicamb. schot ; guide, guldte, vet* 
sax. colhitie ; conrributie ; quote. 



fi) Sic. Lees mei hei Etymal. Susurrt^, 



.iYM 



— H 2 — 



Svp 



Symbol urn €#$$&$, quotiseeren : con- 
tr i biter e^ confer re.^ ct?ntribueeren. 

Symbola data causa iuiroitus in 
collegium , sodeiatem , corpus, &c. 
inkom-geld ; bi en- venue. 

Symkoli sarins , gelaegc-mnn. 

Symbol urn, hand-schtift ; hrtiid- 
geschnU; hand-teeken; hand-veste ; 
billet, bullet ; obligatie. 

Syt)d.rolum, geleid-brief; sauvc- 
eonduit-brief ; pasport. 

Symbol it nit embiema y devis 

Symbol um clipei^ slue., beroienui, 
insigne nobiliiaiis f hcer-schild ; bla- 
soen ; waepen-teeken. 

Symbol urn be! Ileum, tessera, lose ; 
losen-teeken ; wnord ; wooid-tet> 
ken; wacbt-woord; waek-tecken; 
rozp, f land* 

Symbol urn mil it are mat urn, veld- 
teeken. Vide % Signum, 

Symmetria, pas ; passe ; res- 
pondentia, correspondence* 

Sympatriota , lands - man ; 
patriot, 

Syuphonia, een-stemmigheid \ 
saemen - stemminge ; accord van 
geluid ; cadentie. 

-V y mpho n ia disco) % d i s k a n t . 

Sy mphon ia m ca n ta re } orotic i eneo , 

Sy mpho n ia rcba , s a n g - m e es t c r ; 
capelle-meester. 

5 y i npho n ia , herba , pap eg a ci e n - 
km id ; geloMJe. 

Symptiratores, ge-broedcrs. 
S y m ph ytu U , Alusganieas f wal- 
wortel, wael-wortel ; (q t d. Radix 
r amices sauans, I. R.). 

Symposium, ge-laeg, ge-lavge, 
ge-lag ; seth, gtr. sax. banket; 
colUtie, 

Symposium vit£ causa, voie ; foie ; 
Ictste. 

Symposiarcha, Sympasiarchus, g ast- 
ro eester ; gast-weerd ; gast-weerder. 

SympoteSj gelaegs-man. 



Symptoma, toe-val ; accident. 

Synagoga hominum, hoop 
volks, 

Synanche, worg in de kele ; 
bruin e, snx\ kecl-geswel ; quinau- 
cie ; squinancie. 

Synaxis, communis. 

Synchrokus, tijd-genoot; even-* 
tijdig. 

Syncopic be-swijmrbeid ; be- 
swijminge ; on-macht. 

Syndicus, vol-macht ; vol- 
macluigt , gedeputeerde. 

Syndicus* senul-schepen ; sind- 
schepen ; Syndkalis senalus, seind- 
sehepenen. 

Sy n dicus ciu it at is , p e n s i o n a ri s . 

Symediuum, consistorie, 
Synedru s, r a e rs- b e e r e . 
'Syngrapwa, Syugraphus, Syn- 
graph am, han.d-sch.rirt ; hand-go 
schrift ; hand-teeken ; hand-veste ; 
notel ; billet ; bullet ; veur-waerde 
bij geschrift. 

Syngrapba, &c. obligalionis dehitiue 
professio "chirographo tesfata^ schuld- 
kennlsse, Grotio* obligatie, 

Syngrapha special is dehili petunia 
receptee in auiium nauisuc fabricam y 
bijl-briefj Gratia* 

Synipes, muggesken ; mmc& 
mhmf issinue gen us . 

SynoduSj send ; seinde ; 
seende ; sende ; scene ; sijne ; 
senod ; senne ; seend ; sinde ; seine; 
consistorie ; ver-gadennge oni ge- 
nieinc sack en. * bij-een-komste ; 
t 1 sanien-komste. 

Synteresis, wroeginge des ge- 
moeds, der ge-wete, 

SyntexiSj quenende, quelende, 
uit-droogende, siekte ; si ij tinge ; 
uir-drooginge; flanwheid, flauwig- 
heid. 

Synticficus, si ij tig; flauw. 

' Syparum, Vide, Supparum. 



Syr 



— M 3 — 



T 



\ [■■ 



*■; 



Syhinx, pijpe ; fluite ; siflt;!, 

vet\ 

Syrma, slcip ; steert ; si cur, 
iracius femineai vest is humum verreus ; 
coro nis 3 Era s > n o : ca u da vuIgo. M 
Tract us sm agmhia longa client tan, 
fanmiorunt, eomitum, &t\ sleip van 
knechtcn en dienaers. 

SyrmatiJphoms, slcip - houder ; 
slcip-drager, 

SYRTfiS, klcppc, klippe ; on- 
diepte; vu'-loopL-n sand; sec-angst. 

Syrtites, gemma, sarner. 

Sykupus, sjro'pe, Syrupi spicies, 
lekselj likselj Ukkinge [loch, arab.] 

SysschnuSj & 

Syssitus, guld^-broedcr; gildc- 
broedci". 

Syscenium, & 7 Syssilia, guide ; 
glide. 



TabanuSj (insect um quod ex 
vacCiV vuhnre genentlur, ut put at 
Theod. Glut i us) koe-vhege ; 
horscl ; daese, dacsele, dasenc, 
jland, bfenanle ; brenise, braemse^ 
sit ami). 

Taberna, Tuber nac a htm, hutte; 
ten re ; neere, are, ere ; ha lie ; 
werk-huis; werk-plaets; wcrk-stcde; 
boeie, boedc* tabersiakel. 

Tabcrna, labernaculum, institoris; 
Tabcrna rerum vena Hum; abi metres 
exponiiniar, winkel ; laede ; koop- 
laedc ; kratners-lade ; kraem. & 7 
TaheruariuS) kraemer ; winkel lev, 
winkel - knee lit ; winkel - bouder ; 
meerssenier ; sijde-kraemer* ijser- 
kranier. fe. 

Tube mam a per ire, op-doen den 
winkel, kraem, &c* veur-doen, 

TahtrtheprmeciuM) appendix, veur- 
berd ; venster-berd, Louan. toon, 
too ne, toon-berd ; tooge ; boord- 



d^ks, boord-dekse, boordesschc, 
jland. loeve, luive; bij-slag. 

Taberna aroma! aria, herbea f spe- 
cerij-winkcl ; kruld-wiiikel ; fruits 
winkel. 

'Tahrutt ca nutria, vlecsch- winkel . 
Taberna libra) ia, boek-winkek 

Taberna mac ell ana , spijs-merkt. 

'Taberna merit aria, dluersdr'ta } ber- 
bcrgc ; teer-iuiisj vef. labemarius^ 
ber-bergier, 

Tabenut cereuisiaria, itetn t vina- 
ria, potoria y kroeg, krog, fris sax. 
tap, tapperije ; bier-tap ; wi;n-tap \ 
caverne ; wijn-berberge ; wijn-huis; 
wijn-tavcrne. Taberna ri its, tapper. 

Taberna mm pub!ica> heminaria, 
exigua, cluneal aria, abseura y & fattens, 
haeg-tap ; pis-taverne 5 smokkel- 
buis. 

Tabernarius vinarius, wijn-u ver- 
nier^ wijn-tapper ; wijn-verkooper ; 
wijn-schenk, sax. 

Taberna argentaria^ nam malaria, 
banke ; wissel ; wisscl-banke. 

Tube run usttrari]\ loinbaerde ; 
cafe] van Iccninge ; kaversune, vet. 
persse m } p usse me , j 1 a n d . 

Ta benne num malar L e exercit ium 
desererC; aniturbare, banke -nuen, 
banke-rote spclen ; qiuv phrases 
etiam usurpantur in quamcunuuc ces- 
siouem faro* 

Tabes, uic-droogende siekte ; 
uit-droogingc ; teeringe ; s wind- 
sue hie, sax. swijn-sm:hte ; swij- 
nende siekte. 

Tube re, Tabescere, Tabe con fie i, con- 
sumt\ eontrabi\ uit-teeren ; teeren ■ 
l ere n ; uk-droogen ; swijnen, 
swijmen, swindeu ; ver-swtjneiij 
ver-swijmen, ver-swinden ; ver- 
dwenen; ver-dwijiitn j ver donen ; 
vcr-soren, sax. fris. ver-egelen ; 
vcr-vvclkcn, ver- welkercn \ ver- 
wtmen * v nil en. 



Tab 



— 144 — 



Tab 



Ta btscere la nguore^ q u en e n , 
quclen, quijnen, quijlen. 

Tab urn, etter ; etter-stok ; ver~ 
vnilr. blued. 

Tabidus, qucm Tabes con fid t r uit- 
teerende, uit-droogende van sickle : 
etterig, etteraclnig. 

Tabula, berd, bord ; dene, 
sax. s i c a m h . laede, g er r sax, 
sic a mb. Tabula sedilis, oVIe, deele, 
civile ; blad ; planke ; planksken ; 
berderinge. 

Tabula undid aia; Tabula quernm, 
si iw qucrna ma tor s waege-schot ; 
spies-bout^ spieseh-hout, fland. 
ijs pa rktes ves t ire, w ae ge n -sc 1 1 ot t e n ; 
beschieten met waege-schot. 

Tabuhe quernea minores^ klap- 
hout, knaer-hout. 

Tabula lignea I mis, qua [metis 
as si bus con t i fie n dis circu tnpon if ur , 
spalke. 

Tabular aliquot compactim contra 
ventutn aut ignem erect a, scberm, 
holL 

Tabula proiectitia. Fide, Tabern/E 
protect urn. 

Tabula in qua tnerces expositor 
ostenduntur* Vide ibid. 

Tabula sartoriUy in qua sartor 
opera con/kit., stafelrije, stapeel, 
/land, 

* Tabula anchor alts ,boeie, dobben 

Tabula in qua aliquid deponitur ; 
ut >n qud coqui discos , fercula, &c. 
exponunt, recht-bank; recht-iafel. 

Tabula calculawria, reken-banke ; 
reken-berd ; reken-taefeL 

Tabula lu sor ia , s p e e 1- b e r d . Tabu la 
lusoria interpicta, latruncularia> 
schaek-berd ; dam-berd. 

Tabulalum, denne; plankiese, 
vet. fland* 

Tabulaium, ge-bondte, ge-bundte; 

ge-bindte ; bonne, buene, boene, 



sax, sicamh* sEagie, staedsie ; 
ver-diepingc van \ huis ■ seller, 
solder, solderinge ; sehoor-solder, 
scheer-solder, scheer-solderkeu. 

Tabulatum> Tabulala, arum, stel- 
iinge, stellaedsie ; schavot. Vide 
ettam, Sceka. 

Tabulala minium, conslraia per 
qua nauta feruntur, over-loop, 
dennen, van *t schip. 

Tabu I at a parua, polder, 

Tabulatum pabulatorium, frena- 
riutn, bilde ; schcll 

Tabulavium monumentorum publi- 
corum receptaculum> schepenkoffer. 

Tabula, Tabdla, pan n eel van 
sehilderije, sc hrijn-wcrk, &c. 

Tabeila picta, tafelreel, tafereel, 
tatereelken. 

Tabula margines ; tabula fulcrum 
quadratum, raem. 

Tabula marginal a, lijst van bet 
tafereel. 

Tabeila alphabetaria i Abecedarian 
abe-berdeken. 

Tabula ^ Tabdla t tale let ; schrijf- 
tafeL 

Tabeila pugillaris, band-iafelken. 

Tabeila dektiles, ui, Tabeila 
gypsa ta^ dealbata, &c* tafel-boeks- 
ken ; sclirijfberd ; schalie ; schrijf- 
sdialie. 

Tabula cerata t gewaschte schrijf- 
tafel. 

Tabulte accepii & expemi, boek- 
houder ; rcken-boek. 

Tabeila in qua descripta sunt 
publica, pnua£aue t &c* blank ; rolle. 

Tabula public*.?,, stad-boek. 

Tabeila; iumultuarii. per script te f 
kladde ; klad-boek. 

TabelltB, brief ; send-brief ; mis- 
sive. 

Tabeila txigua* cedel, cedule, 
schedeh 

Tabula schuld-brief ; obligarie. 



Tab 



— MS — 



Tal 



Tabula rum confirmation saWatk 
van brieven. 

Tabuid\ topije ; uit- sell rift. 

Tabu hz- au te i it im± o r i g i n a e 1 . 

Tabular register, re^i seers : in- 
strument. Tabuhe actorum, t'ulgo 
acte ; kennis.se ; bescheer, Grotio. 

Tuba la, auestatie. 

Ta bu la a act iona rue,, re g i st e r v a n d e 
k corning 

Tabuhe fmlcris, ver-bond-brief ; 
ver-band-biief. 

Tabuhe suprenne, ultima, aiterste 
v/ille ; testament. 

Tabulas conjicere ; iajerre^ referre 
in Tabulas , grossecrcn ; op-schrij- 
ven j te boeke stcllen ; op-tcekenen ; 
^en-teekenen ; registreeren. 

Tabulas amferrc, collatiuneeren. 

Ta bu la riu m \ c an c e 1 ri j e . 

Tablinum, schrijf-kamer ; kon- 
roor, komptoir. 

Tabularius, schrijver ; schrijverin . 

Tabellio, notaris ; be - ampte 
scbrijveij Groiio. 

Tabeila fi Us t bode ; brief-draper ; 
messnuier; metsengier. vet, /land. 
Tabellarins regius, eques, post; post- 
b o d e ; Men He q uod i n hit m cris Ta be l- 
larij ferunt, basse ; stnd-wapen. 

Tackrk, swijgen; ver-swijgen; 
stille swijgen ; swichten ; helen ; 
suss en . 

Taci'ns, Tacitus swijgende ; stil, 
stille ; heinielik. 

non Taciius^ on-verswegen. 

Tacitus, kahn* 

Tacit urnuSy swijgachtig ; ver- 
swijgende; sulle swijgende; sekreet 
man. 

TacitCf heimdikj heimeliken ; 
swij j clings ; stille-swijgens; srillik ; 
stiilekens ; gocliken, holL stomme- 
Hk. 

Tacit limit as, swij^elikbcid ; swij- 
gentbeid ; ver-swijgeniheid, 



T.iiDr-KE ; Tad i urn pari, Tadio 
njfici,&, Tadium adfirre,crej} c , Ti*dit> 
afficetr; vaeren ; ver-drieien ; leeden ; 
ver-leeden ; ver-noeien, ver-nt>ien ; 
ver-oien, f/and. mis-baegen. 

Tu'dium deuorare, in Tadio occal- 
lcn\ denr-etig zijn ; & talis habitus. 
deur-etigheid. 

Tadium, ver-driet; on -lust ; on- 
heLige, vet. ver-noei, ver-noi t mis- 
Ime^in^e; leelikheidj leedelikheid ; 
moedelikheid 

1 adwsu s ; Tadio afficie lis, item, 
ajjectus, ver-drotig ; vei-drieteiik ; 
ver-drietig ; ver-drietsaem ; leed- 
getal ; leed-kreetig ; on-heugelik. 
non Tadiosus t on-verdrietig. 

7 \tdu lus& jast idiosus, c u i pa ia lu m 
nouis rihis nficiendum estj ver- 
seenwt. 

TadioM^ ver-drietiglik. 

T.enia, bandeken ; bendel ; 
wend el ; snoer ; vlecht- snoer ; 
spanssel ; njg-band ; njg-snoer; 
rijg-koorde; rijg-veter ; stroopken ; 
linti lintken; veur-bind, -y^Lwebbe, 
(land, hoold-lint ; hoofd-spanssel ; 
boofd-band i hoofd-bundei ; baer- 
band ; haer - snoer ; tuit — b;ind ; 
huiven-band ; huiven-bindsel. 

Tania, boven-lijst ; kornisse. 

Tama maris, blenke! blinke, 
holL 

Talcum s vulgt, talk : pellu- 
cid a vifri instur fossil is mate- 
ria, qua lis moscovisch gla$ vul^o 
vacatur ^Alijs Gypsum, 

Talea, scheute ott lluite om 
te phinten ; plante ; lote, loote ; 
eester, ester, becster, Hester ; 
knevel ? germ. sax. sicamb. knevel- 
stoksken, 

Talcdy tal-bout. 

Talea t vulgi, kerf ; kerf-hour ; 
kerf-stok ; baculus crcnis & incisurih 
raiioufs accept i aut expensi osteudens. 



i9 



Tal 



146 — 



Tak 



TaliOj vei'-gelding ; ver-geld 3 
vet. wedergeldinge ; weder-eve- 
ning, Gratia* 

Talionem redder e, wedcr-gelden. 
Talis, sulk, so Ik, q. d, so- 
gelijk, so-lik, it si si mil is ; sulksj 
snlker-Iei ; sulk-daen, stilk-danig, 
vet* so-danig ; sus-danig ; susng, 
susrennig, holL q. eh sus-eenig. 

Talis omnhio, al-solk> al-sulk, 
al-sodanig. 
TaUter, al-so, 

Talitrum, knip, Talitro ferire, 
knippen. 

Tali? a, mol ; mol-worp ; mul- 

worp, ger* sax steam b. wind- 
worm, wind*worp s sax. si cam Ik 
scher-muis, ger m niul-worp autem 
tf, iL muil-worp, quod t err am 
rostra fodi at & reljciat;Ge.snero. 
[Quasi mollen- worp, cespitos 
i- rue as. I. R. vet. |. mid- worp, 
puluircm inuertens. te.me quasi 
pu lacteal a ecu mu I a us. F. R.] 
Sicambris eliam, mol- worm. 

Tal pas venari, mollen-rooven, 
Mciiur de mortals ha mat is & 
sepuliis ' sumtd metaphord a 
unorundam van a opinione, qui 
htaao tectiscorparibus, reliquam 
mortuorum viiam sub terra agi 
put ant. 

Talus, enkel, eeivkhuiwe, aen- 
klauwe; knoke, knok-been; knaes- 
sel-bctfn ; knoesseL 

* Talipedare > struikelen ; stron- 
kelen, 

Tal aria } voet-vlogelen ; schrik- 
schoenen ; rijd-schoenen, sicaaih. 

Talus bout lias j kote, 7 alarum 
i actus, koten-spek 

Talus emissarius, werp-kote. 

Talus promts, kote knisch ; 
knisch kote ; stovende, oft stui ven- 
ds, kote. 



Talus sup in us, qui eauum osUnelit y 
kote die schijt* 

Talis, seu Talis prouis In dure y 
koten ; kuisch-koten. 

Talus sortilegus, hen I - kote ; 
kietse, Jl and. 

Talus out 1 1 us ; &, Talus, sen 
Taxi 1 1 us, lusorius, hike, hielte, 
heke, hieheken ; bikkek pifekel ; 
bikkelken ; pi kk el-been > Talis ludere, 
bikkelen ; pikkelen ; hieheken ; 
hi el ten. Talorum iactus. hiehen-spel ; 
lnkeken-speh 

Talorum I user , bikkeler. 

Talus, Taxillus, tessera, steen ; 
dobbel-steen ; reerlink; vide, Alea. 
Talus arms, vuigi, ah una videlicet 
taut urn parte pa act as ha bens, be. 

Tal as j a cere, dobbeien 

Taxillos ntltt ere compositos, bat ten „ 
LuiL Fiui (1). 

Talorum punctis cert are, rijffelen 
TaMj, so, soo. Tarn ma gnus ^ 
so groot. Tarn citb, so haest ; also 
haest ; al-reed ; emmertoes. Tarn 
diu, so lange. Tarn long us, $0 lang. 
Tarn long£\ so verre. Tarn bene, so 
wel. Tarn similis, so ge-lijk. Tarn 
vehemenier, so see re, &c, 

Tamen, maer ; nernaer ; noch- 
tan, nochtans; doch; toch; echter. 
sax r sic* bolL teems, vet. iemer, 
immer. Tamelsi y al is \ dat. 

TanagetuMj rein - vaeren ; 
rein-vaer; worm-kruid ; tente, 
/land. 

Tandem, ten lesttn ; ten uitcr- 
sten ; ten langsten ; endelik ; en de- 
link, endeling ; toch ; doch ; 
achter-nae. 

Tang ere, ge-voelen ; voelen ; 
be-voelen; ge-meken; raeken; han- 
delen ; nopen ; toecsen > cukken, 
tokken, takken, tetsen j treffen ; 
roeren, rueren. 

(0 Htymol. Lint. Vitus. 



'I m 



M7 — 



Tau 



Tangerekuiter, tasten ; aen-tasten ; 
aen-raeken; aen-roeren; strekclvii. 
Tangere male, mis-racktm ; ver- 
rastcn. Tact us vanus, mis-raek. 

TactuSj i, uMf geraekt ; getrof- 
fen. -non Tactus, on- geraekt, 

Tacius, 7 actio, aen-nist ; rack ; 
tuk ; tak, vet. nepe J 'actus f ictus 
pal true, tetse, tets, tats, tacse. 
Tartu scrutarL be- Las ten* 

Tamnare, vulgi, boeten bet 
]cdei\ 

TanciuaMj als ; ge-lijk als \ 
so als. 

Tantisper, daer lusschen ; daer 
en tusschen ; cer wijle ; so lange, 
Tan t Is per dum, tor d at. 

TANTOPERii 3 so verre , son 
aeere, 

Tanths, so groot. 
Tanium^ soo seere * so verre ; 
so vele j al-so vele, Taniitm a best, 
so verre daer van is a t ; niet allien. 
Taniitm, Tantummodo, alleenlik; 
cenlik ; eenkelik ; sleclus ; maer. 
Tantundem, juistso veel. 
Tapes, Tapete, Tapetum, Tape- 
tia, ovum, rapijtj tapeet, tapisserije ; 
Jeg- werk ; bank-werk^ sax. sicamb. 
fris* bank-laeken. stcamlK karper; 
scoel-doek. 

Tapetum tnmsarium, tafel-kleed. 
Tapetes lexer e 3 leg-werken, & 
Tapetum iextura^ leg-werk. 

Tapetopecus, tapissier \ leg-wcr- 
ker ; dobbel-vverkerj fland. 

T a ps u s barba tu s, of] i cin* w o I - 
blad ; wol-bladeren ; wol-kruid. 

Tassus, Taxus % officitu dasse ; 
grevel, grevink, j^.v. sicamb, boh 
Fide, Meles. 

Taratantaba, trom pet-slag ; 
tateringe der trompetten ; veld- 
ge sc h re i . Tarata nlara borribil i son it u 
dicere, tateren ; trompetten. 



Taraxacon, ofjicinarum, konij- 
nen-kruid. 

c 

Tar dare, *Tardeseere, — mar- 
ren, meeren ; draelen ; sammelen ; 
tsammelen ; ver-irekken ; snimen ; 
traegen. 

Tar dare longius, ver-merren , 
ver-marren, </. d. over-niarren. 

Tardus^ traeg: laet; spade : spaei, 
spaeg ; laiigsaein ; draeHg ; ge-mak- 
saem ; ge-makkelik niensLh ; on- 
rasnh ; loom, lome, vet. boll. 1 La- 
tere r. Tardus abdominis on- verm o- 
gen mensch van vettigheid. 

Tardi, langsaemlik ; laet; spade, 
spaei, spaeg; traegelik; draeliglik ; 
ge-mal;kelik ; ge-makkiglik ; ge- 
mLiksaemlik t 

Tarde & ignauel progredi, trantse- 
ten. 

Tardi gradus, lijnsacluig in 3 t 
gaen, Tardi grada mullet y sleipe. 

Tardiloquus t lijnsachtig in 3 t 
spreken. 

Tarditas, langsaemheid ; iraeg- 
heid. 

Tardatio, Innderinge; Innteringe 
Takentula, v u I g i } aerd - 
spinne. 

Tarmes, politU) TermeSf Ter- 
mus, niol -worm.; molm- worm ; 
olm-worm ; houd-worm^ bout- 
worm (t):. 

Tarsus, ge-wricht vande voet. 
Tartahum vini, vulgi^ wijn- 
steen. 

Tartarus, belle. 7'arlareus, 
helsch. 

Tata, pater, teite ; aette, 
fris. 

Taurus, vat re, verre ; var- 



(1) pot ins t Verities, Tenmts staat on der 
Tttruids / molm -worm atukr mol-worm eft 
ham -worm Qnifer hoad-worm. 



Tau 



— 148 — 



Teg 



nink ; stier ; bulle, bo], bolle ; 
ulle T olle- 

Tanrn ? verre-koe ; queue. 

ad Tau rum dnei, ire, a Tauro 
iniri, tic v&t&ig, re srier gaen : ut, 
ten beere gaen, subare. 

Tau nam, Taurinum, tergus, ler- 
£um t verren-lurid. 

Taurea, InuenalL verren-tcers ; 
wapper ; peserik. 

Tauriuns pulsus, trommel-slag. 
Tau rus , sea ra beus com utus f 
luc aniens, harm - be si or ; horn - 
bedor; vier-worm; vllegende hert; 
sdirooder^ ge.r t sax. sicamh. 

Tax* kleis, kletse ; klak ; 

Tax y PlautOy ictus palma, tcts> 
terse* tats, tatse ; klinke ; oor- 
klinke. 

Taxake, ad Taxationem pecu- 
tim red "1 gen, set ten - schatten ; be- 
schatten; weerdeeren, waerdeeren; 
taxeeren ; priseeren* 
Taxalor, schaner. 
Taxntio, taexe, raxe ; quote. 

T a x a j( e 3 reprabe ndo e, s t r a v e n , 
.stnulen, met woorden ; be-grijpen ; 
>chimpen; aver-gaeii met woorden .; 
smotsen, g. s. s. taxeeren. 

Tax-illus, Vide, Talus. 

Taxcs, arbor, ijf; ijf-boom ; 
i ben -boom ; i even-boom ; ieven- 
hom. 

Tax us, Taxa y animal. Vide 7 

TASSUS, &, MeLES* 

Techna, konste 1 praaijke ; 

scha Ik lie id ; urge-list ; be-drog. 
Teclmites, artist ; konstenaer. 
Tectum, Vide r Tegere, 
Teda, denne ; dennen-boom ; 

kien boom; kijn-boom; kieu-hnut, 

g. s. s. weede 1 & e Tedd c lucres, 

weed -assc hen. 

Teda, fakkel ; tonse, tortijse ; 

wind-lichtj § t s. s. 



Tedi^ er , torts en - d ra g e r . 
Tegere, deken, dekken ; be- 
dekken ; over-trek ken ; kleeden ; 
bc-kleeden; slooven ; stelpen, stol- 
pen j be-stelpen, hoIL sicamh* ver- 
bergen. 

Tegere, hoeden, hue den ; heme- 
len, vet. sicamh. hoIL be-wimpe- 
len, bewompelen, /land. 

Tegere, clam jurtimue quid agere, 
smokken. 

Tectum, gedekt ; over-trokken ; 
over-to^en; ver-borgen. mm Tecius > 
on-bedekt, 

Tecie, be-dekteiijk ; heinielik, 
heimeliken ; ver-bor^eiulik. 

Teg men , Tegtwiai, Tegummlum y 
dek(i, dekke ; dekscl ; ver-dek ; 
ver-deksel : Tegumentttm, qiticquid 
tegif, Jichop, Becano ; schobbe, 
schabbe ; sloove, vet, sJuive. 

Teg> nan ci Ikinum , p ok e t fland. 

Tegnicn stricturis com pactum ex 
vu Us giossioribuS) vile 

Tegmen peclorah y hals-doek, 

Tegnm 1 papirace u m , cha ft t iceu m , 
papieren-horenken ; papieren-hnis- 
ken, 

Tectorium ; Tectdn'tun opus, ut 
muromm, &c be-plaksel ; plak- 
kerije ; leem-plnkkcrije ; be-setsel 
van mueren en wanden^ 

Tect rut w pa He! u m a lb U m } w i t se 1 . 

Teclorijs exornare ; Tectorium in^ 
duccrc ; ievers mede be^setten, be- 
plakken, als met kalk T lcem, '&c. 

Tec tor, qui in cm si at parities, be- 
setter ; plakker; leem-piakker. 

Teges ; vilior vid i ex iuncis aut 
stra mentis f matte, 

Tegida, panne; dak-panne. Tegu- 
laneum tect urn ^ panne n-dak. 

Tegu la t enu is £ saxo , se h a 1 1 e ; 
leie ; schever-steen. 

Tegufd, tichel ; tichd-steen; 
tegel ; tegel-steen. 



Teg 



— H9 — 



T(lL 



Tegula pauimenti, pavei-sreen ; 

phiftii-steen ; pave er-s teen ; vloer- 
ticlieh Teg ill is steruere, pave ten ; 
plaveien, 

Tegultctui minis superior is > vorsten ; 
votst-pannen. 

Tegula caua, h ol-ticheL 

legal a dciiiiaris t sine colli dans, 
keele ; ierneele. 

Tectum y dak ; tak ; roef, veL 

Tectum, logie^ lo^ijs ; woon- 
plaatse. 

Tectum scandulare } ex lam ell is aut 
fragmeutislaminarum, scbalien-dak ; 
lei-dak ; Iciden-dak ; rijtis-dak ■ 
rens-dak ; koever-dak, hoIL sic a m !■>■ 

Tectum iegulaneum, tichel -dak, 
te ^dun-dak, tie he! en -dak. legula- 
ue am im bricat u m , p n n n e n -d a V , 

Tectum slravtrineum, culmis con- 
stratum, stroien-dak; riet dak. 
Tect i st ra m e n , cu I me u t d a k-s c h o v e , 

Tectum in unavi partem deuexum } 
<sdificij appendix 1 af-hang a en den 
timmer, 

Tectonvu corona, qtne precipitin M 
prohibet, tinne ; transse ; kanreel. 

Tecti proiectura, dak-oosen. 

Tectum ostij, sen fenestrarnm in- 
ferior urn, luivej lieve, loove ; luin\\ 
^eland. 

Tela, webbe ; weve, vet. ge- 
webbe ; kloot, vet. angl. spinseL 

Tela liueu, doek ; lijn-waad ; 
Hp-wand, vet. 

Tela exii is, ed e 1 o f c fi j n 1 i j n - w a a d , 

Tela at n a bina f c ana hi a >a, k a 11 e fa s , 
kaaetas-doek ; hennip-doek. Tela 
cannabina huigata, bokkerael ; s^\ il- 
ligj gei\ sax. sicamb. 

Tela genus subwrieum, sark, jL 
aliud genus, drille, trijle, trille. 

Tela si ue panni ienuioris genus t 
stamet-, stammet. 

[Tela cuius (ilameniorum ductus 
transuersi sunt & obliqui, keper ; 



Ri verso I talis, Karsei Arabibus y 

a u d R 1 ve [so s ig n ifi ca t : h i u e 
I '0 1 1 e nostruui karsci, pdpni 
genus, I, R. | 

Tela ora* ve! ext remit at es 3 self- 
vndie ; scli-cg^c ; self-kant ; swach- 
tel, boll. 

Tel am ordin\ exordlri, pr^pdmrt f 
scheeren de webbe ; in-^Lnen detk 
wevel-draed. 

Tel am can lice re ; percurrem pecliue 
telas, we ven. 

Tel am nectere, breiden. 

Tdam venalem on tare, ad alii- 
ciendos emtores, kalanderen ; kallan- 
deren, kalenderen, bet lijn-waet, 
cv. 

Tela cordi obtenta ; Tche cordis, 
net ; in-gewatid ; in-geweide. 

Telamonls, signax'irili p'gtud 
qiue in aedificijs mutulos aut corona s> 
aut aliudquidsttstincut, ponanten, 
Tin. EPii 1 UMj sin e e r-w o rtfi 1 . 
* Telia, T^Xts, circa I us cribri, 
tems-rand, 

Tellus, aerde, eerde, aerd- 
rijk- Teilurem cxercere, telen, reel en. 
Telluris operta, h el 1 e. Fide plur a 
in, Terra, 

Tl-xqnium, ubi tributum ex pis- 
cibus & alijs rebus exsoluihu, \o\- 
banke ; tol-tafel; tol-huis; in-luils. 

Teton, Telonarius ; Tolenes a ; 
Telonis h; lollenaer ; tolmeesrer ; 
tol-pachter ; otu-tan^er; rafel- 
bonder. 

TiiLUM t Tel urn missile, v:hiei- 
geweer ; schut, vet, schleht, (la nd, 
^e-schut, ^e-scliOL (uubes belli;) pijl ; 
werp-pijl ; dard. 

I el urn eijeere, anil tare, schieten. 
Telo transfigere, confodere^ deur- 
schieten. 

Teli iaclus, boge-sclieat . 1 xt 1 rt 
Teli iactum se continne t binnen- 
schaniseiij Pelgromio, 



Tkl 

Telum euUipultarium, o e s t a i , 
oesrde> oistal, ousul ; q unreel, 
k a reel, vet. tormenti hell id ]$$•&$$ 
nut genera* 

Tel urn violator uni &c, pcrtusaen., 
pertisnen. Vide, Venabltlum. 

Tell slue hi need; genus, gi sarnie, 
guisnnne. 

Tel um missile ign$kttn\ vier-pijl ; 
vier-bal ; fuseit ; grnnaer. 

Telum reciprocum } quod retrain 
potest, brandereel, 

Tel id n trisulcum, Jul men vid*, 
bliksem, 

Telum ruidum, heie ; slag-hour ; 
stamp, 

Telum, later is morbus , schot, ge - 
schot inde sijde. 

Temerakius, oii-veur-sichrig ; 
on-ver-sichtig ; on- ver-siunig ; 
on-be-sint ; on-be-dacht ; on-be- 
suist ; on-be- vroedsaem ; schie- 
loos ; dom; dom-sinnig ; reukeloos; 
roekeloos ; eer-meten ; gek ; gek- 
kelik; vrevel^ freve], wrevel, freve- 
lig, freveler, frevel-mocdi^ ; bald- 
d aedig ; \v u 1 ps, (pr^c ip u e d e 
iuuene;) nes, vet, misselik ; licht- 
vaerdig ; licht-geloovende ; wift 
ende licbt, vet. hoi. indiscreet ; 
* wild-vankj metaph. de iuuene. 
feroc % e n te r t e in e r a r to. 

Tenter arias f vitam periculo ienmi 
exponens, kort-ltven . 

Temere\ TemerarU, on-ver-sicluig- 
lijk ; on~be-vroeds;temlijk ; on-be- 
raedeltk ; on-ver-dachtelik ; dom- 
meltk j gekkelik ; gekkeliken ; licht- 
vaerdiglik ; misselifcen ; wulpsche- 
lik fq. inueniliter,) Temer i agert, 
riesen, vet. 

Temerilasj on-ver-sichtigheid ; on- 
ver-sieniglield ; on-be-dacht held ; 
on-be-vroedsaemheid ; licbt-vaer- 
digheid ; frevel, wrevel * riesheid., 



150 



TEM 



[ veL wulpsheid, ut iuuenum; dom- 
\ migheid ; presumtie. 

Temer it ate in periculum perfrahere, 
ver-roekeloosen. 

Temerare, schenden ; t 1 schande 
mack en, Tine rare a Iter ins cubile, 
een anders wijt be-slaepen, 

Tenter at or, fa I saris. 
Temetum, striken wijn. 

Temulewtus, dianken; wijn-dron- 
ken. 

Temulentia, dron ken held ; dran- 
kenschap, 

TemnerHj smaden, smadden ; 
ver-smaeden ; ver-achten. 

Temo s dissel, diessel, dijsse! ; 
wagen-dijssel ; Inmoen, 

Tern on is Jig n u m t ransuersu m , 
swinge, swenge. 

Temo minis, stier ; smer. 
Tempe, lnst-woud ; lust-bosch ; 
ouwe, nuwe, vet. locus pascuus, 
a menus, &c. 

Tempe rare s mengen ; meti- 
gelen ; ver-mengen ; be-slaen. 

Temperan, maetigen; ver*soeten ; 
tern pe re n ; modereeren. 

Temfrerans, Temperalus, maetig ; 
gemaeugt; reclu maetig; taemelik; 
ge-regelt ; be-scbeiden ; sati^, veL 
))oL deftig ; geremperd ; moderaet. 

Temperatus animo^ koel van sin- 
neru 

Temperate, 7emperanler } maetelik ; 
maetiglik ; taemelik ; taenieliken. 

TemperaHira ver-nienginge ; tem- 
peringe. 

Tempenttio, Temperamentum, Tem- 
peratura? maete ; maetigheid ; be- 
scbeedenheid ; geregeltbeid ; ge- 
tempenheid ; oiiderscheedenheyd, 
Suifcpto-w, modest ia ) temper antia ; 
c u i u s con t ra ri u m on-be-schee- 
d e n h ei d , intempera n i in immodest ia , 
indiscrerle vulgo. 

Templum > kerke ; tempel. 



f 



"1 KM 

Kerke, q. d. Kvpiatcj), id est, Domi- 
u ea : qua rat tone quoque dom, 
&, dom-kerke^ Ecelesia calhedralis 
dici videtur. Nannius in Mis- 
cell. [A I ij dedttcunl a H^pvrrm r 
vel fctjp v a am s q . locus prad icat id 1 us ? 
P. R. ut Ecelesia.] 

Tempi um august urn, conxeertUnm, 
gewijdde oft gewijlicde plactse 

Templu m prim a riu m , h o o id - k e r k e ; 
opper-kerke. 

Ttmplum principale aniistifum f 
Episcopate. t sine Cathedrale } dom, 
dom~kerke. Vide^ Dom,num. 

Te mpl u m pa nvcue, p a r oc 3 1 i e- k c r k c . 
hapUskrio insignz, kerst>pL-l- kerke, 
sax. sieamb. fris y hoi I. 

Tempi i veslihuhtm, porticu.% pfih 
pyleumt veur- kerke ; kerk-portael ; 
parvis. 

Tempi i adytum, penetralia, koor ; 
uhi sacerdolum canenlittm mul- 
tiludo co n u e nit. Cel la tempi i y sen 
Cell a mahr f d ic itur Steph* P ig hio 7 
hoogen-koor ; uhi su m m u m est 
a I tare, sacraque a choro pern- 
gun I u r\ 

Tempi i pars secret ior t gaerw- 
[earner, 

Templi ahtus > medium , gremium, 
beuk, buik, vande kerke. 

Templi ambitus, krtiis-ttang. 

Templi ambitus, circuiUlsue, supe- 
rior ; pe.riholus* miirus solarium am- 
Inens ; repagula tecti plant ; lor leu ; 
voie ; walle, vande kerke. 

Templi eveo nonius ; teditimus, k c r k - 
mee^.ter ; niarglier. 

Templi custos, koster, kuster ; 
kerkenaer, sax sicamb. 

Tempi um expiare. t her-wijeu dc 
kerke. 

TtiMPORA, f Tempus) dunnc, d mi- 
ni nge, duinirigej des hoofds, sax. 
sicamh. hoi I. slaep oft slag des 
hoofds ; sic dicta (dunne, dun- 



IS 1 



1'lm 



ninge, vid*) quod cauentur & al- 
lenaentur longa iemporis diuiur- 
nllate. $kig a u tent vel ge-sl;tg des 
iiuofds, q d. pulsus: Art trio t urn 
e u i m p u I : n s i h i e u i tit n s e s f, an de 
& KpoTy.<f>6<? qui dam Grtece dici 
put ant y iroLpa rb /cporerv wept rip/ 
atf>t)v H. S t ep /;. At si n e p d ic i t a r 
q u d d put u i u a n I p a I m a m a n u s 
dor mi en ti tun iempora } u Irian- 
t it r ; q u h d q u e p r oju n d £ don n ire 
vol ens, in dextrum 6" si nisi mm 
t e m. p it s i n c it m ba t : a req it i e e n i m 
tempo rum somnus ad acuta s 
veniL Cni el y m n n m ale con- 
it e nil HI u d P s a I m i s t a' : S i d edc r 
somnium .oeulis meis y & palpc- 
bris me is dor mil at tone m , & 
requiem tern paribus nuts. 

Tempo kali a , femiuaruin, tem- 
plet, timplet. 

Tempus, tijd, h tijden, qubd 
semper ulterius tendat ; Becauo. 
diei Tempus est, aen-gesien den tijd. 

Temporis lapsus > ver-ioop des 
tijds ; laps van cijde- 

Tempus abiji, den tijd is ver- 
loo pen, veur-bij, ver-screkeiij gc- 
expireen. * 

Tempus prorogate^ ver-spaedeu ; 
uit-stellen den tijd. 

Te mpu s i spa t iu m Tett ipo ris t wi j I e ; 
first, irist, tb rst, virsc ; teini, 
termijn ; ver-hmg, 

Tempus vacuum, vvijle ; tijd ende 
wijle ; nioete, moette ; stade. 
habere tempus vacuum ; ad atiquid 
vid 1 agendum f pas geven ; de stade 
hebben. 

Temporis parumu spalium, wijl- 
ken ; weinig tijds. Tempore panto t 
wijlkens, 

Temporis punctum y moment um, 
ootien-blik tijds, band-wijle, Hand. 

Tempus prawns, nutans- ; Temporis 
pars breuissima y te^en-woordTghi^d ; 



Tem 



— 152 — 



Tem 



tegen-wGOrdigen lijd ; vices, vleus 
vhis. 

ex Tempore, subijtdik. 

Tempus diurnum, dag ; eens dags 
work* tijd, &t\ 

Tempus an tiaky unius anni, jneri- 
gen tijd, 

Tem pus pnrteritum, veur-tijd ; 
over-streken tijd. 

Tempore aliquo^ oit, oiiu; prete- 
rit a vid^ 

Tempore illo quo / per id Tempus, 
ten tijde dar ; geduvende dien tijd. 

Tempore multo ante ; per Tempus 
longtan, lang te veuren ; over-lang, 
von multo mti Tempore, on -kings ; 
on-langs geleden, 

Tempus imminent, juiurum f ven- 
lurum, nen-smende, toe-komende, 
tijd. 

Tempus sequais, Tempus poster ins, 
nae-tijd* 

Tempore post era, nae-maels. 

Tempore omni, al-tijd ; ;iUoos ; 
t idler rijd ; ieder tijds, Tempore 
qnovis 

Tempore hoc ; in Tempus pnzsens ; 
his Tempori Ims, op dit pas ; rechte- 
voord, holL nn ter tijd ; heden 
daegs ; alre-hands, boll. 

Tempus aureum t goeden tijd. 

Tempus humane W&i Wcn-dag ; 
leef-dag. 

Temporis angusfia, benauwtheid 
de$ tijds. 

Temper i seruire f cedere, tempori- 
seeren. Tempori aut seem seruire, 
huik, innksken, mie den wind 
bangen. 

Tempus terere, fallen, traduccre ; 
Temporis tedium excutere, tijd-ver- 
driiven. 

Tempus tradueere sine iransmiitere 
iocis } kort-wijlen ; korts-wijlen. 

Tempori falleudo, Temporis vacui 
tcedio auigendo occupatiuncula, tijd- 



lijd ; tijd-verJrtjf ; tijd-korringe ; 
korts wijle, 

Tempus, sine diem otiose iransigere, 
ljedig gfefl ; luiacrderi ; * rijJ-ver- 
quisren. — sic Tempus transients 7 
lijd -den -tijd ; tijd- lijd ; ledig- 
ganger . 

Temporis iactura, tijd-verlies ; 
tijd-qLiistinge. 

Temporis prescription exceplio, ver- 
jaeringc. 

Temporalis, Temporarius, ad Tem- 
pus durans s tijdtelik ■ on-gednertg, 
on-duerig. 

Tempus atari; Tcmpora, Tempest a - 
tesm anni^ ge-tijde, ge-tijden, des 
ja'a-rs ; saedsoen, sueisoen, saed- 
soenen des jaers ; q„ Tempora serendi 
& agrum colendi. 1 em pus vernnm, 
priem-tijd : autumnale, lieiist-tijd, 
&c. 

Tempus antelucanum, veur-dag. 

Tttnpus matutinum, vroeg; nuch- 

ten -stond ; nuchter-stond, vet * 
Tempore matutiuo, sue lite, n neb ten, 

nncluens, holL si 'cam h [land. 

Tempus a nte m er is. lia i 1 u n i } v c u r - 
nmtdag ; veur-noen. 

Tempus serotinum, veur-avend. 

Tempus vespertiuum, occiduum, diet 
nouissimum, a vend ; avend-stond ; 
avend-ure ; vesper-tijd. 

Tempus, Tempest as, Temper ies, 
Tem j}p t iuil as ; idoneum> opart unum, 
t'ommodumTi'Mpus, tijd; tijde * ge- 
tijde ; g'e-tijdigheid j ge-te^enheid ; 
pas, passe ; saedsoen, saeisoen. 
Tempore oportuno, recht ten tijde ; 
goeds tijds ; reclit te pas. Tempri, 
Tempore-, iti Tempore, tij deli ken ; 
ge-tijdiglik. 

Temporis oportunitas, are, siue y 
ur, Becano- 

Tempus oportunum quo phdum 



Tem 



— 153 — 



Teh 



aliquot genera prodtunl ac capiuntur, 
teelt, teelte. 

Tempus bouiddij, iugulalorium, 
slag-tijd* 

Tempus elausum ; quo vid' sohn- 
nitatts nupiiarum prohibentur ; 
nempe h feria quart a Cinerum 
usque in ociauam Paschatis in- 
clusiue: h prima quoque Domi- 
nica Adventus usque in diem 
Epiphanitg ; besloten tijd; contra 
open-tijdj reliqua auni* 

Tempus alienum, imporlunum, on- 
stond ; on-passe, 

Te?fipesiiuus, ge-tijdig \ tijdbaer ; 
tijd-vaerdig 5 tijdig, tijdelik, tijdig- 
Hk ; rijp. 

TempestM, tijdelik, &c. Fide, 
Tempore oportuno. 

Tempus, Te?npestas, weder; wed- 
der ; ge- weder te ; gewcevte. Tem- 
pestas serena, schoon weder : contra, 
quaed, vuil, weder ; oo-wederj on- 
gewederte, on-geweerdte ; on-ge- 
tempertj stuer, weder, 

Tempestaiis future pr&sagus* 
weder-wijs: qua les fere sunt vale- 
tudinarij) aeris iniemperiem 
aut muiaiionem pr#sagientes. 

Tempestas horrida, saua J calami- 
tosa, viofenta, procellosa r nood-weder; 
storm ; storm-weder ; stcurande, 
vet. vlaege; buie, buide ; bijse ; 
vaer-weder, vet. tempeest; on- 
stuimigheid ; oreeste ? aragie. 

Tetiipestuosusj stormig ; storm- 
achtig; on-gestuer ; (on~geduerig ; 
it horn hie in const ante ;) an-ge~ 
stuem, on-gestueniig^on-gestuimig, 
on-stuemig, on-stuimig, hoi. 
sicamb t tempeestig, 

Tempestwsum ventum flan, broe- 

sen. 

Tenasmus, crebra & inanis 
egerendi voluntas, waen-stoel-gang ; 
wan-stoel-gang ; wan-stoel; noodin- 



ge tot kakken, fland* sic. & n co- 
dings tot pissen &c. item, noodsel; 
buik-herdigheid- 

* r TEKCA, piscis, Vide, Timca. 
Tendere t tijden, tijen ; rij^en s 
vet. trekken ; reisen ; vaeren ; por- 
ren ; strekken ; Tenden ad concor- 
diam, &c. strecken rot eendracht^ 
&c> strijken ; Tendere in Latium, 
strijken nae Italien. 

Tendere iter, viam, gressum, gaen. 
Tendere ulterius f betijen, 
Tendere ceieriter, sledderen, slid- 
deren, 

Tendere, ut arcum, &c. spannen ; 
spalken ; sperren ; strekken ; strak- 
ken J rekken, rakken ; reiken ; 
spreden, spreiden. 

Tendendi, expUcandi, & concluden- 
di instrumentum s raem, 

Tendere retia, pi^g^i insidias, 
be-steken het garen. 

Tendere equos, aen-spannen; item, 
111-trekken. 

Tendere aduersus, weder-spannen. 
Tensus, Tentus, gespannen ; ge- 
rekt ; gestrekt, 

nan Tensus, on-gerekt ; on-stijh 
Tensio, ge-span ; spanninge. 
Tentorium, hutte ; bode, boede, 
boeie ; pavilioen \ terue, (rivha 
Trap 7)iiiV olfcia ire \ivov. Lips. £X 
Suida;) telte, telde 3 vet. sax, 
Tentoria, getelde, vet. /land. 

TmdicuJa, ut Tendicuhe auium, 
vangj vank ; valle ; valstrik der 
vogelen ; vogel-net ; vogel-strik ; 
tanen ; thanen, 5. s. vlouwe, 

Te^do, mot us instrument um ex 
vinculo & nemo eonjiatum, medidqut 
inter ilia naturw, vast ; fas ; vascb ; 
vaeseh ; haer-wachs, sax. geel- 
haer, q. d. filamenlum fiauum t wild- 
was, 

Tenebr^, duisterheid ; duis^ 



Ten 



— 154 — 



Ten 



ternisse ; donkerheid ; donkernisse; 
sodafk, 

Tencbrescere M donkeren. 

Tendinis off under e, ver-donkeren; 
ver-dmsteren, in Tenebris collocare t 
blind- hokken. 

Tenebrkus, Tenebricosus, Tenebro- 
sus, danker ; duistrr, Teuebrosum 
c&lum, droef weder. 

Tenebrio, boef, boeve ; raband ; 
fiel, fielr; kokijn: sdiavuit, (instar 
noctua contemtibilis;) scharluin; 
guile. 

TeisieRj Tenellus 1 Tenellus, (i) 
teer ; teder, teeder ; teerkens ; tan- 
ker ; sard, saerd, \ saerd, taerd, 
vet. ver-taerd, ver-tsaerd, ver- 
taerdig, sax sicamb.fris. Temllus 
homo t teer, weekeHk, rnensch ; 
piewieuw, holK subtijl, sotijl 

Tener, Tmtllus y week, weik ; 
weekaditig ; morwe, morwkens - } 
malts, maksdi, makschkens; dertd. 

a Teneris ; hide it Teneris, van 
jpnk af. 

TenerS, Tmeriter, weekelik; teer- 
kens, 

Tern-ritas, Tmeriiudo, ver-taerd- 
heid ; weekheid ; maltscheid. 

Ten ere, he b ben ; houden, 
hand en ; W-bouden; onder-houden; 
be-sinen ; hachren ; hafteiij ger. 
sax. hechten ; natten ; kepen, vet. 

Tenere ?naU, mis-houden, 

Trneri, gehouden zijn ; *maeten, 
moetten. — Tentus, gehouden. 

Tenens, qui tenet, houder, 

Tenere, in-hebben ; indiouden ; 
ut, ciuitatem, &c. 

Tenere animo f weten. 

Tenax, lenlus, taei ; klevig; klib- 
berig, g, j, j. klarn, klarnp ; rers, 
M*i steam b. Tenax instar argillte, 
kleiachug. 

(i) Sic. Lees met het Etym. tenzllulus. 



Tenax homo, auarus, hebbig ; 
houdachtig; houd-vast ; hand-vast; 
taeiaerd j nauw-spaerig; gierig ; 
vast-boudend ; scherp; kare, kaere, 
karig* 

Tenacker, scherpelik. 

Tenacitas, hebbighdd ; seherp- 
hetd ; scherpte, 

Tengr, trein; wijse; gijse. 

Tenor scripfi, vulgi, forma lite- 
rarum^ inhoud des gesdirifts ; 
teneur ; luid des briefs, 

Tenor, toon ; luid ; ge-luid. 

Tenor cant us y car minis , lul, lol. 

Tenor in caniu, talie in den sang> 

Tenor, in musica. Fide, Occen- 

TOR. 

Temtare, proeven ; be-proe- 

u 

ven ; pogen, poogen ; be-soeken, 

ii 
ondLT-soeken ; koren, keuren ; be- 
kt-uren ; atcenteeren. 

Tentare aUiludinem aqua bolide y 
pijlen> pielen, peilen. 

Tentamm, Tentamentum, Tentalio, 
proef, proeve ; be-soek, be-suek ; 
as-sai, essai* 

Tentare, be-koren ; ver-soeken ; 
aen-vecbren. 

Tentaius, ver-sodit. 

Tmtaiio, be»koringe ; ver-soek ; 
ver-soekinge ; aen-vecbtinge, 

Tentatio diabolic rentatie des 
daivels* 

Tent attorns, vermaeningej a Is van 
konsen ? &c. 

Tenuis^ dun, din ; edel 5 fijn; 
beldetj hel ; bad ; smal ; smael ; 
ran, rank ; ren, rene 3 reei^ rael ; 
schrad ; schraepd ; teder ; teer > 
teeder ; smeer, fland. slecht, 
slicht, slacbt ; sleeuw ; slee ; slin- 
der > vM. spilder, vet.fland, sluik, 
(qui deiumiui ;) gracelik. 

Tenuis, Tenuiculus t subtijl, sodjL 



Ten 



— «5> — 



Tea 



Tenuis & agiliS) snogger, snugger, 
holL (q. snoekerig). 

Tenuis, Tener, delicatus, raeeps, 
ineepscb ; week, weik, 

Tenuis, Tenui in n\ arm ; pover. 

in Tenui arte versan\ soetelen, 

Tcnuare, dunnen ; minderen ; 
teeren, teren ; kleinen; kleineeren ; 
klein macken. 

Tenuare, week en, weik en. Vide, 

MOLLIKH, 

Tenuiter, Uleinlik ; gracdik ; 
slecluelik ; sledmglik ; kleinkcns ; 
nauwelik ; scherpelik ; armelik ; 
poverlik ; maegeriik. 

Tenmter viuens homo, knijper, 
holL ■ , . 

Tenuitas, dunnigheid; fijnigheid; 
slechthcid ; sleduighdd. 
Tekus s Plauti, strop. 
Ten us, toe. Hactmus, tot noch 
toe, Capulo tmus, tot den hecht toe. 
Tepere, Tepescen, Tepefieri, 
lanw'en ; ver-lauwen. 

Tepefacere, lauwen. Tepefacere 
fomentis [oris applicaiis ; 7epidare 1 
smooren; stoven ; better^ fland. 

Tepid us , lauw, tau ; laf, lof ; 
walk, sicambt smoel, smul, sod. 
Tepida aura y sod, smoel, weder. 

Tepidulus, liere-lauw Tepidulum 
reddere t ut potionem, &i\ liere- 
iauwen. 

Tepida lauwdik; flaowelik. 

Tepor, lauwheidj lanwigheid. 

Tepidarium, stove ; sweet-bad. 
Tepidarium lateriiium, kaekd-stove; 
kachd-stove. 

Tepidus horno^ lauw-hertig, Tepi- 
dusj mm recti fungens officio, luer, 
ioerd. 

Tek j Tergeminus \ Tertius^ 
Teriianafebris, TerunciuSj &c. Vide, 
Tres, Tria, &e* 

Tercellikus t Tertiolus^ vulgi, 
tiercelet, tercdet. 



Tekebintjius, termentijn-boom. 
Terebra, Tercbrum, Tcrebelhtm, 
hoor> boorer s boorken, his p. bar- 
>r;ni ; boor-ijser ; spijker-boor ; 
natiel-boor ; dril, driile, dride ; 
ntffiger ; neviger, neveger, sax. 
aveger 3 avege, agger ; eve^er, 
egger ; neber, nebber, nepper, 
germ, wenie, sax. sica?nb. wim- 
pel, vet. foret a forando ; trepan. 

Terel tllum quo dolia rclinuntur t 
swik, swiksken ; swikkel, sicamb r 

Terebme rnistens ; Tercbrahi diffi- 
cilis, stid-boorig, fland. 

Tetcbrare, booreiij boren, met 
het boor, his p. barrenar ; drillen. 
driclen, trillen, it ah triuellare ; 
wemden ; trepaneeren. 

Tekedo, bout-worm ; molm- 
worm ; oltn-worm ; made, made; 
hout-niade ; spek-made ; mild we, 
meluwe : a tineis exediy meluwen. 

Teredo, kleer-worm ; sdiabbe, 
vtt. 

Teredo, klaer, holL kalander ; 
koren-worm. 

Teredo , sine exigutu admodum 
vermiculuSy qui subter cutetn erodit 
agitque auriculas in pruriginosis mani- 
bus, siere, sierken ; g^lL ciron ; 
hand -worm ken. 

TererEj wrijven, vrijven ; 
scbuereo ; rijven ; rijffelen, fland. 
rijffen, sax. ruiffelen ; ruidschen, 
(scahere ;) ruisschen ; stampen ; 
stooten ; pletten, pletteren ; knis- 
scben, ger. sax. 

Terere pedihusy be-treden ; be-ter- 
den ; be-dampelen, fland. 

Terere, deter en, ver-slijten ; slijten ; 
teeren, teren ; quisten. Terere tur- 
piier & inquinaii, ver-slonssen j ver- 
slooven. 

Terere otia, iempus, ledig-gaen ; 
tijd-ver-quisten, 

Trilusy ver-sleten \ ge-sleten ; 



Ter 



- i S 6 - 



Ter •*• 



Ter 



— ^57 — 



Ter 



gemorselt ; slerig ; gebrokt ; ge- | lunteren ; werveleureaj/Zflffrf. uit- 



stackcn ; paelen ; onder-merken ; j Manens, Maherium, &, Vtmn 



■i 

lit net &* i}c-vr*inUcit» 

v, crucii, pader*; 

Tritum, dreve. 

Tritor, wrijver. 

Tritum , dorschinge ; koren, 
graen, saed-dorschinge, i^t. 

Teres, cyiindri instar, lang- 
werpig-rond ; rond en lang ; kul, 
vet. germ tcer% x/ei. Fide, Mev- 

TULA. 

TVm m, droL 
Tergemin us, Fidtf, TRES. 
Tergere, vaegen, veegen ; 
wisschen ; schueren ; strijken ; 
dwaen, dwaeden, dwaegen ; dwei- 
\en,fland. plmsen, 

Tergere vest.es, &c> keeren., kee- 
ner^ 

Tergiculium, vulgi ; Tergmdo 
podia res apta, aers-wisch, 

Tersus y piais- 
Tkrgum, ragge, 

a Tergo, post Tergum, achter; 
after, holL cam pin. angL van 
achter; bachten, /land. [q. be- 
ach ter,] 

it Tergo pinsen t nae-seggen; 
achter-klappen. 

Tergo luere r metre r hit id bc-tae- 
len. 

Terga dare, vertere, viieden, 
vluchten ■ veur-loopen ; hasen- 
wimpel op~sceken, adag. 

in Terga supinare, ruggellnks 
om-worpen, 

Tergiuers&ri, ruggelen ; arse len, 
erselen ; aerselen ; aerselingen ; 
deinsm, deisen ; sammelen, tsam- 
melen ; lotcren > leuteren ; lenteren, 






/ 

■ 
: c ij ic f - Oil n vi c , ac ii jcr- zoc n I » 

• ; :- h oe d v ; h in tl cr-ioc h r; amcrc- 

Tergus, leeder, leer ; huid ; 
vet- Tergora, rug-velien. Terginus, 
lederen ; per syncopen, leren* 

Tergus iaureum, taurinum, ver- 

ren-buid; ossen-huid; ossen-vellen. 

Termentarium, Far rani, h 

terendo, slet 7 slette, slets, sj-etser^ a 

slijteu, id tj/j Terete, 

Termes, Termus, hour-worm, 
&c. Fide, Teredo, 

Termes, Termus, vermis qui carni- 
hus ingeneratur, vleesch-maede. 

- Terminus, ende, einde ; frist, 
first, virst, vorst, g. s, s. frit. 

Terminus, scheede ; schreve 
{ultra Termhtum, buiten schreve ;) 
pael; uit-paele; onder-raerk; mael, 
vet. sax. Teen, rein, vet. s. s.fris. 
meerj meere ; staek t Terminus agro- 
rum ; Termini ; land - scheede ; 
land-pael ; frontieren des lands ; 
grentsen, grensen. 

Terminus, Terminalis lapis y pael- 
steen ; mael-steen ? vet sax. mark- 
steen ; reen-steen ; kegel ; scheid- 
steen ; scheideWtecn. 

Termin us j Termina lis a rbor r 
scheid-boom ; mael - boom, vet. 
sax. scheid-paeL 

Terminus, ut Terminus iudmalis, 
ding-stade, sax, terme^ termi]n, 

Terminus, dies sine tempus ad pro- 
sequendum actionem sine appellaiio- 
nem* fatale. 

Terminos constitute, distinguere, 
paelen ; be-paelen ; reenen, vet, 

Ter mines repomre } ver-paelen. 

Terminate^ end en ; einden ; 



: ■ ii 

Urvam rzaigi : Terrd rephri ; 
Terram fieri, ver-landen \ de alluui- 
one, vidL 

Terra inculta^ regesta, kaeluwe 
aerde, holL Terra regesta, strijk- 
bedde, [land. 

Terra crusta vel soli, rusch ; 
scholle, vet. 

Terra cutis profundior : SUper fitiM 
fundus j XvAyholL Imumkmz nondum 
delimit, de hal is nog met deur, 

cum superior pars Terrce congdata est. 

a 

Terr & adeps sine medulla* margel : 
Terra vid' cret& mstar Candida 
stercorandis agris seruiens. 

Terra, nana qua cerium habel sine 
cultura lucrum^ gooT^Becano^^oot- 
aerde, holL — Terr& noua conge- 
rendtf^ & i fi?no t camo, straminibus, 
cineribus & stipulis putrefactis conii- 
ciendcz locus, staeh 

Terr& or a quam aqua alluit, 
steiger, holL [potiiis sit steiger, 
ascensus £ margine seu ripa inferior?. 
ad aggerem superiorem, M stijgen, 
ascendere. F* R.] 

Terrtf tuber, quatisdtalpa egeritur, 
moMioop, mols-hoop. 

Terrm spatium, plakke, plekke ; 
vlekke. Terne platue amplum spa- 
tiunii campus \ veld. 

Terra gkha, globus, klompe, 
kloiit, klotte, van ^erdt\ 

Terra labes, dtscissio, in-gevallen 
aerd-rijk* 

Terram dimeiiri, land-meren. 

Terra mensura seu portio maxima, 
heide, helde-lands ; sax. hoeve* 
lands > Fide, Mansum, seu pott us, 






i C~~f£ 

■J- 



ft* CvriiiCr'C, uvTUCTi 

* ft t r t - t * 

JflJ'Jltert, li£Jt}llV.'£ t $Bp&TF£y L?'J~: 

ven ; be-aerden ; be-delven* 

Terra subacta, arata y & sat a, be- 
saeit land. Terra subacta, sine sat a 
siue non^ fcouter, kauter, [land. 

Terra cinwlia, cretosa ; Terra ful- 
lonum ; Terra alba qud fu! tones utun- 
tur in extergendis & duendis punnis, 
vnlders-aerde ; vol-aerde ; walsch- 

Terra argillacea, ienax, glutinosa, 
fenta^ kleie, kleem ; leem ; leeni- 
aerde ; ecchel-aerde. 

Terra figularis, figillaria 3 pot - 
aerde. 

Terra figulina scintillans, gleie, 

Terra ping if is; creia nigra, vulgo, 
swart krijt ; ^warte aerde. 

Terra fetax, ferlilis, vrucht-baer 
aerde* 

Terra biiuminosa & nigra, ex qua 
cespitcs Joco apti conficiunlur, moer- 
aerde ; veen ; veen-land, aerde. 

Terra fossilra, nigra, assulosa, 
saxea, steervkolciK 

* Terra viridis, berg-groen. 

Terra lutea, colons pallidi, oker ; 
oker-^et;l ; berg-geel, 

Terra siticuhsa, hiaus &st% spac^ 
kig land. 

Terra pars inunJata, wild; wccl, 
weele ; waele. 

Tern? vorago^ hiatus, labes t chas- 
ma, stonde } g. s> s. 

Terra hereditaria, erf -land ; erf- 
grond, 

Terrtf possessor, ge-lande, 

Terram moliri, fodere, past mare f 
arare ; proscindere, vertere, inuertere, 
aratro, ligone, pastino^ om-wcrpen 



Ter 



- 158- 



Tes 



hraken den akker 



het land 
labeuren. 

Ter ram col ere, exercere, ut fructus 
reddat ; (met usque, colligere ; oorbae- 
rcn het land ; winner; ; land-win- 
nen. 

Ter ram refodere, her-spneden. 
'ter ram sine hit urn mouere, mod- 
den, moddelen. 

Terrain prnsubigere, uic-scharren 
de aerde. 

Terra fir ma, vast-land. 
Terra tremens ad ingmsum^ ut 
palustris, dood-laege ; recti us, dood- 
lat'k. 

Terra moius, quassatio, aerd- 
bevinge. 
iTerra vinealis, wijn4and. 
Terra scruposa, lafndosa, steen- 
achtigland; gruis ; sand; graved, 
vet. 

Terra patentes ; ct)m ter restri it inert 
omnia tut a sunt, veilig land. 

Terrenus, Terreus, aerden.aerdsch. 
[Terra filij, kl act kens mans, 
klootkens - volk, vel, klmtkens - 
mans. I. R,] 

in Terrain deijure, prasternere, 
velden, vellen, 

Terras peruagari, roreien. 
Terra potin\ Janden ; be-landen ; 
aen-komen, ^e-raken, te lande. 

Terra intestinum^ regen-worm ; 
aerd-worm ; pier ; pier-worm. 

Terrarum orbis ; Terra uniuersa 
globus ; ronde; kloot, des werelds ; 
aerd-bodeni ; aerd-rijk. 

Terra, Territorium, land; land- 
schap; marsse, vet. f land, a mark; 
ban ; ge-bied ; behest, vet. meie- 
rije ; ambacht, 

Territorium ciuitatis, urbis 7 bui ten- 
start ; buitemje ; kasselrije, kastel- 
n\]e t fland. bij-vangderstad; wijk- 
btild; weig-beld, vet. sax. sicamh. 
Fide+ Iurisdictio tiuit. 



Territorij urbis limites, stad- 
paelen, 

Territorium una aggere cinctum^ 
waerd. Grotto. 

Terrere, Terrefacere, Terra- 
remincufere, ver-vaeren, ver-veeren; 
ver-schrikken ; ^resen, s t s. 

Terreri, Terrefieri, Terrore concuti, 
vrecsen ; ver-schieten ; ver-schrik- 
ken ; ver-waert (1) worden, 

Terriius, ver-vaert. 

Terror, vreese ; vaer ; ver-vaert- 
heid 1 ver- vaernisse ; schrik ; 
schroomsel ; schroomte ; dacse ; 
sclioaw* 

Terror gelidus, ewlikheid ; ijse- 
Iikheid. 

Terriculum, Terriculamentum, ver- 
vaerlik, schroomelik, tjselik, scliou- 
welik, ver-schrikkelik, ding ; 
woudt-her-man ; woud-her-man- 
neken. 

Tcrriculamentum auium, molik, 
mollik, molk, ttoppujkvfceZov. 

Terribilis, Terrificus, ver-schrik- 

kelik ; ver-vaerlik; vaerlik; vreese- 
lik ; sorgelik ; eenlik ; schrikkelik ; 
baerlik. 

Terrifid, baerliken. 

Tertian a febrisJ Vidt * T **** 
Tertiglus, Fide, Tercelli- 

NUS. 

Teruncius, Fide, Tres. 
Tesqtja ; nemorosa Tesqua, 
rouwagie; ruichte; oode 3 ger sax. 
Tessera, culms, vier- leant 
lichaem. 

Tessera, Tessella y mire; rhombus. 
Tessellatum, ruijt-wijse. 
Tessera, teeken ; teiken, 
Tessera y kerf; kerf-bout; kerf- 
stok. 

Tessera* teerling ; teerling-sceen ; 

(1) Sic. 






Tes 

dobbel-steen ; werpei, worpel, ger. 
sax. Tessera latus unicum praferens 
punctuw, aes, aesken : sex ostendens 
puncta, sis, sljs, sise. Fide etiam, 
Alba. 

Tesseris sorliri, rijffelen, 

Tesseris ludere t dobbelen ; tuis- 
schen, 

Tessera Indus ; Indus Tesserarius, 

teeriing-spel ; tuisch-spel ; werpei- 
spel ; waeg-spek 

Tessera nummaria, collylnstiea, 
wissel-brief, 

Tessera pracidanea, talie ; sta el- 
ken ; schampelioen, q. d. exempe- 
lioen. 

Tessera dutlli, waiitej vet. 

Tessera militaris, vigiliarum ; 
symbolum bellieum, lose ; Icsen- 
teeken ; woord ; woord-teeken \ 
roep, f Irani, waek-teeken ; wacht- 
woord. Tesserarius^ wacht-meester; 
Iose-gever. 

Tessera militaris muta, veld- 
teekeo* Fide, Signum. 

Teueram apud aliquem confringere, 
confregisse, uit bebben bij iemanden, 

Tessella, pavei-steen; plavei- 
steen - paveer-sreen, /land, 

Tessellis slermre, paveien ? pla 
veien* 

Tessei J latum opus f musaik ; in- 
gelegt werk ; in-legseh 

Tessellata opera eonftcere^ in-leg- 
gen ; in^ele^t werk oiaekcn. 
Testa, teele, reile; teste. 

Testa, kruike. 

Testa, kaekel ; kacheK 

Testaceum vas, aerde-werk. 

Testa, vel Fasa testacea, ant cocta, 
in quibus terra oppletis flares plant an- 
tur, bloem-potten ; bloera-tellen ; 
bloem-tesren. 

Testa ; Testula frustum ; Testa- 
ceum fragmentum ; Testa confracta, 



159 — 



scherf, schavf, scherve ; schaerde ; 
diggele, boll, poc-scherf; pot^ 
schcere. 

7 'esta ; Tes tacei generis pisces.sc help- 
vise h. 

Testa* visch-schulpe, visch-been. 
g- a ft 

Testa Ivuacis, slekken-huisken ; 
slekken-horenken. 

u 

Testa, schelpe; schelle; schelife; 
schelffer ; schelle* schaeli: ; scherf, 
scharf, 

Testa ouh schaele, dop, dnppe, 
pelle, van \ eie ; eier-schack- ; lucl- 
dop. 

Test&ouum exitere, pell en het ei, 
Test ul am distringere super aqtue 
aquor, stinger en , bot m\, op *t wae ter, 
testis !udus t Fide, Epostracismus. 
Testis, ge-tuige j tuige. Testis 
clasiieus, hcuples, atnplissimus, gra- 
ins t our-konde j geloof-weerdii^e 
ge-tuig L \ 

Testes iusii ac pleni testimonif ; 
omni exceptione maiores ; quibus nihil 
obijei potest , & quorum fides $sl indu- 
bitata, on- weder-leglike t;e~tuigcn. 
Testijicatio, Testaiio 7 Testimonium^ 
Testes, toon, toone ; touge, /land. 
ge-tuigenisse ; be-ttiiginge ; wete- 
nisse, vet. kimnisse der ge-tuigen ; 
kondschap vange-tuigen ; depositie, 
attestatie. 

Testimonium amplissimum &magni 
pojtderisy oor-konde. talis Testimonij 
dictio, oor-kondschap, 

Testes produeere ; in iudicium ad- 
ducere ad dkendum ttstimonium, 
lei den, be-leggen, de ge-tuigen, oft 
ge-ruigenisseiK 

Testlbus probare, comprobare^ goed 
doen met ge-tuigen, 

Testimonijs eomprobare, be-wijsen, 
be-toonen, be-toogen, met ge - 
tuigen. 



Tes 



— 160 — 



Tes 



Tesiibus conuincere, arguere, over- 
toonen ; over-uiigen. 

Testes reuocare, repetere, rekoleeren 
de ge-tuigen, 

Testari; Testificari; Testatum red- 
den, rclinquere ; Testimonium ferre, 
perhibere, dicere ; pro Tesiimonio 
dicere, ge-tuigen ; luigen ; be-tuigen ; 
toonen ; toogen ; oor-konden; ver~ 
klaeren ; open-baeren ; sijn kenne- 
likheid seggen ; deposeeren ; artes- 
teeren. 

Testari, Testificari palhm ; Testato 
redamare, protesteeren. 

Testatus, open-baer, op-en-baer. 
Testimonio idoneus, tuigbaar, 
qui Testari non potest, recht-loos ; 
wet-loos; on-tuiglig, sax. sicamb* 
Testes reijcere, improbare, refutare, 
refcllere, incessere, wraeken de ge- 
tuigen; wraekinge doen op de ge- 
tuigen ; reprocheeren. 

Testes & Testimonia confirmare ; 
Testium vel Tesiimoniorum obtrecta- 
iionibus rescribere ; probrcsa in Testes 
maledkta diluere ; fidem TesUum cal- 
catam obtritdmque subleuare, salvee- 
rcn, salvatie geven. 

Testium exomat tones & commenda- 
Hones , salvatie van ge-tuigen. 

Testis, martelaer: &femina, mar- 
telersse. 

Teslamentum, uiterste wille; vol- 
komen uiterste wille ; testament. 

Ttstamenium auctoribus iudidbus 
confirmare, passeeren een testament 
veur schepenen. 

Testament um nuncupatum, monde- 
lik testament. 

Testamenti factio, siue confectio, 
maekagle van testament, maekinge, 
Testammto hgare ; Testamento 
alkui dorian, decernere, relinquere, 
weg-maeken sijn goed ; maeken ; 
besetten ; be-spreken, 
Testator, Testate ur. 



Testamenti cuatror, executeor van 
J t testament ; testa m emeu r, 

Tesiamentarius, testament-schrij- 
ver ; notaris. 

Testamenti adulterator ; Testanun- 
tarius, Ciceroni, ver-valscher van 
tescamemen. 

Testis , Testkulus, kul ; kloot, 
klos ; klooiken, klosken ; kodde, 
vet. ballouter, (ballocke, a tig I.) 
kulleken ; bradde, /Land, bridse, 
bredse, bradse ; schal, ger. fris. 
sweserik ; geil quibusdam ; *coull- 
Ion, galL Vide, Contumelia. — 
inde bever-geil, castoreum ; [nisi 
sit bever-gijl q. chylus,] 

Testes, Testiculi, ge-tuigen, vet. 
hoden, g. s' s. (hoder, gall sed 
hoc a foden;) hooden ; sweser- 
kens, Ad. Junio, quamuis banc 
vocem alij tribuant lonsiliis seu 
glandulis, pr&cipui vitulinis : 
sed veri, parastat&, 

Tesiium inuolucrum, mitra, klos- 
huisken ; saksken. 

Testes eximere, uit-werpen de 
kullen. 

Tzstimlatus, wel-behangen. 
Testo, Testonim, vulgi, num- 
mi genus, al impressa imagine 
capitis, testoen. 

Testodo, animal, schild- 
padde, a pelta scutiue figurd 
item, slekke, slakke* 

Testudinis operimentum t schild 
oft schelpe vaade schild-padde, 
Testudo marina, see-schiid-padde. 
Tesfudo arhtaria, machina bel- 
li ca, rani j rameie ; storm-ram ; 
storm-dak. 

Testudo militaris, schild-dak. 
Testudo, concameratio, ge-hemelte ; 
ver-hemelte ; ge-welf ; welfsel, 
WLilfsel, welvinge ; boge ; voute ; 
roef, vet. 

Testudinis umbilicus in medio tecto, 



Tes 



— 161 — 



TflA 



in qtmn capita trabhun const euiunt 
condudunh'trque, s.lait-sceen ; sluit- 
balk ; Luern in 't welisei. 

Testudo , / u s I r n m e n turn m it s i- 
nun, luite* 

Testudo minor, guicerne. 
Test udin is ritha ratte iuguw, 1 ui te ir- 
kraege. 

Testudinis orbicuhts in star rasrf, 
per quern sonus redd it ur ; magas } 
magadium, roose ; luiten-roose ; 
luiten-solder ; Uiiten-brLiggtisketi ; 
tiibulatum chordas suslincns vid 1 * 

TiisTus, Testum, (potissimttm 
cvnaim) toert-ovenken ; toert-piinnc; 
taert-paune ; vlaed, vlaei-paiiiiL 1 ; 
bak-panne ; smoor-panne. 

Testusplaccntarius, libarius f kook- 
ijser ; wactel-ijser. 

Testuin salarium, sout-ketel, 
Testuaceum ; Ttstnaceus panis ; 
Testuaceum pulmenlum, pannen - 
koek ; vlade ; tocne ; caerte. 
Tetanus, bals-stijfte. 
Teiankus, ster-halsig ; hals-ster- 
rig ; stijf-hals ; krom-hak. 

SfetTERj grim ; Siioode ; stin- 
kende ; vail \ wreet ; quaed. 

Tetricus homo, suer, guer, stu^r, 
straf, mensch, sucr-mail ; sout- 
sak, metaph. a grauitate & pon- 
der e sails. Tetricus homo, morosus t 
& sibi mult urn sapient La arrogans, 
wijse-bol, 

Tetragonum, &, Tetraganus, 
vier4ioek ; vier-ek ; vicr-kant : 
v ier - hoekig, vier - ekkig, vier - 
kantig, 

Tetrao , Tei rix, nannullis 
etiam Teirax, berk-hoen; oer-hacn, 
Atijs, Tetrao, &,pracipueTetrax, 
trap-gaiis ; ^ibker-trappe ; Fide, 

TETRiNiSiiRE, queken ; kaeke- 
len ; endteren, voaferari insiar 
anatis. 



Tktrouolus, scooter, monetae 

species, 

Tkutlgmalache, spiiiagic. 

' 1 ' ii ut a , Ned cr ! a n d cr , Teuto- 

uica lingua, Ncderlandsdie spraekc. 

Teittonici interpretariy ver-duitschen. 

Tnxh-RE, v]^clncn, vlichten. 

Text His, ge v 1 o c h t E n . 

Tcxen' } id am conjicere^ wevtrn ; 
touwen, vet. 

Text as, lexiilis, gevveven. 

Text urn siaminatm ; Texhim^plUs, 
percdandis liqi wri bus a pi urn , sta- 
niijne> sremijn ; stramijn. 

Text urn pectorale, lampLTS. 

Text u m vimincum piscatorium, 
stoep-korf. 

Textor % wever. Textrix, weversse. 

u 

Textor lanarlus, wollen- 
wcver. 

Text or linieonim, lijncn- I 
wever 

Textor barharidg vestis, 
occld-wever. 

T-xtor culciirarius, tijk-\vcvei\ 
Textoria machina ; Texlorium in- 
slrumenium ; Textoria fulcra telam 
sustiueutia, weve-getouwe ; wevers- 
gctouwe ; g^toawe des we vers, 

Textor l us radius, schiet-spoele ; 
schot-spoelc, sax\ 

Textus, Textum, Textura, webbe; 
touwe, veL weverije, w^ct'scl, 
I wevinge. 

Text urn tnpetum, leg-werk. 
Thalamus, kamer ; slaep ~ 
■ kamer ; staet-kanier. 

ThaltvnHsconiugaliStirQinv-hz&ie. 
Thalami consors, soeius, betide- 
I genooi ; beddcrik, vet. 

Thalami soda, ge-sellintie ; ge- 
selnede, [land, vet, 

Th al assicus, marinus, color , 
ltclit-blauw; see-blauw; scc-groen ; 
sce-grauw ; sce-verwig. 



& sli- 
de 
ireteris 



Tija — 162 

Thalassometra, pijl-loot, ptIoot s 
pieioot ; loots-man, 

Thalerus, vulgi, daler: num- 
mtis argent eus uncial is* 

Thalictrum, offici ru fije- 
kruid ; menisoen-kniid. 

Theatrum, roneel ; tanneel ; 
schotn^kijke^chouw-speljplaetse; 
speeMiuis; schavot. Fide, Sceka. 
Theca, kasse ; laede, laeie ; 
kiste kistken ; spmt, sicamb. huis- 
ken ; loker, //d«rf # voeder, veL 
schap ; over-to^ - over-tuig ; over- 
treksel ; custodie ; koker ; busse. 

Theca arms, koker ; boog-kokcr ; 
custodie van den bo^e. Cocura, siue 
Cocurta, a pud Leonem Imp, teste 
I. Lipsio. 

Theca calamaria^ pennaria y gra- 
phiaria, schrifroris ; schriji-koker ; 
schrijf-getouwe ; schrijf-getuig ; 
koker simp licit er ; calamaer ; 
schrijHade ; penne-koker, 

Theca coriaxea, hose, 

Theca cultellaria, cullri, gladij, 
&i\ koker; messen-koker ; scheede, 
scheide, 

Theca escaria. Fide, Aumakium, 

Tlma ocularia, brIMiuisken. 

Theca pulueraria, sand-busse. 

Theca sagimria, pharetra, koker; 
pijl-koker. 

Theca se minis, pelle, hulse, huis- 
ken, daer 't saed in ligc 

Theca torment i he! ltd, affuiu\ 

Theca vestiaria, pijscel, %el. kleer- 
kasse. 

Theca unguent aria, snieer-busse * 
sali-busse, 

Tiiema, veur - houd ; veur- 
diclue. 

Thenar, hand-muts; nuns 
vandc hand : camosa pars mantis 
inter pol Tic cm & medium vigi- 
turn. 



Tho 



Thensa, bene ; beiligdom- 
bene, 

THERCoMA,fijk, vijk f fik, vijge, 
vijg-wratte. 

Theriaca, rriakel ; dieiiakel 
possit dici, qubd sit antidotum 
contra venenata iheria I (eras 
veneno imbutas. 

TuERiOTKOPifiUM, waerande. 

Theristrum, vestis leuior proxi- 
mo, Indus io fatminis, siele, sielken ; 
baeiken, [land, somer -sielken ; 
onder-sielken; onder-kenrsken ; pis- 
keursken ; kedel* kele, 

Therms bad ; bad - stove ; 
waerm-bad ; dornsse, dornsre, sax. 
fris. 

Thermo pquum , braedeiije ; 
gaer-bree ; sicamb. fris. kabaret. 

Thermopola, gaer-kok, sic, fris. 
kabamtier, kabarethouder. 

Theron, i n t er Canu m 
no mi n a. 

Thesaurus, schat ; raed, vet. 
hrird, Jo. iJluentino ; tresoor. 

Thesaurus, aula siue alia Euclio- 
nis ; Thesaurus aluubi reconditus aul 
defossus, pot ; bond ; pot-bond. 
Thesauris praidiues, schai-rijk. 
Thesaurus camris, dief-kelder ; 
dief-put, 

ThesaurariuS) vulgi, tresorier ; 
ontfanger ; rent-Qieestcr ; penning™ 
nicester. 

Thlaspj, wissel-kruid ; vissel- 
kruid. 

TholuSj P-iM% Testudinis 

UMBILICUS. 

Tiloos, lupus ceruarius, lynx, 
losse, sax. Item inter Canum 
uomina y vel Thous, 

Thor actum, top-sdl ; tneers- 
seil ; op-seiL 

Thorax 5 borsc ; niiddel-lijf. 
Thoracis & dorsi regit), boven-lijt ; 
over-lijt ; opper-Hjt' # Thoracis pars 



Thg 



- 163 - 



Tib 



T 



prona, hoor-rug^e s hor-rugge f q* 
d. dorsum su peri us, Gesnero, circa 
spinam in balms. Thorax interior, 
onde-p-lijf. 

Thorax } tegmen y amictus } sett muni- 
men pectoris, veur-borst ; beuk ; 
rompe ; yA>fland. bulke, vet. 

Thorax, pracipid cansia?is ex lino 
xyltno, quod vulgo, bomhicinum, 
bombasium, & bambasium, vacant, 
wambcis. Wambon vet er thus di- 
citur venter ; & hinc forte facta 
vox wambeis, quo pectoris tegmen & 
aw ictus sign ificatur. Pa ul. 
Met a la in Caniic. Wilier ami 
Wamba, vet. Venter „ Vulcanio. 
wammesj Mx* wonibc a a tern an- 
glis, aluus, venter. 

Thorax gossypiunus, xyUnus, jus- 
taneus, fnsteinen wambuis, & sic 
de ceteris. 

Thorax coriaceus, koller ; lederen 
koller; kuris, kurisse,/t'/ 1£ acorio: 
quamuishtv- d-tue poster lores voces 
etiam de armatura ferrea, chaly- 
bcaue, ant arte a usurpenttir. 

Thorax, armatura pectoris, borst- 
geweer ; iijf'-wapen. 

Thorax ferreus, miens , ba.F.ftas v 
herVi.'as,.j borst-barnas; borst-plaett\ 

Thorax squamitus, hamis conce- 
rns , trilix\ bilix ; Text ills innumero 
chalybum subfegmim Thorax, nn^- 
koller ; pan.s-ijser; pans-sier 9 pans* 
cier. 

Thorax, col! are, b.ils-ber^ ; ring- 
krae^c ; hnts-ring. Fide, Collare. 

Thoiacopmus, bamas-maeker, 
Thorus, Fide, Torus 
Thracius lapis, gagatidis 
species, swert get, nger, 

Thraso, st niter ; blasoen ; 
blaes-kaeke ; kraeker; schacr-hans, 
git'i sax, sicamb* 

Tkraupjs, Tljropis, rarrijn- 
vogel s fland. 



Thrissa, Fide, Alosa + pisris. 
Thronus, konin^-stoel 5 troon. 
Thus, Thuribu la in , V i d e , T us , 
Turibulum. 

Thya, arbor, cedcr- boom 
quihuuiniu. 

Tiiymbra. herba, keule ; bof- 
knnnc. 

Thy mia ma, rook-werk 5 rlek- 
werk ; reuk-werk, quibusdam, 
wie-rook-brand. 

Thymus, herba, tijm, tijm- 
raoes. 

Thymus agrestis> quendol. 
Thynnus, [>isc is, tonnijn, 
Thyrsi, vi^netten ; loofwcrk ; 
loover-werk ; bloeni-werk, 

Tiar,\ s mijier; bisschops-hoet. 
Tiara, tulpe ; tnrbnnt, ormvnen- 
tum capitis ex huga & subtilis.dma 
vel linea vel serica tela in globi aul 
sphere for mam coiiuo!?<lum sen con- 
ghmeratu m ; tit 1 f , hoi I si c a m k f 
a kuif. 

Tibia, scbeene, schecne; been, 
[quod in pin rait h^venfacii ad 
different in m been dm, quod 

a d os tan l u m re fe r e u d u ni volant, 
recte sani, ni valgus satpeconfun- 
Jat, ut kinder & kinderetK ?A\.\ 
lihia os, schcen-been ; scheen- 
pijpe * been-pijpe ; pijp-becn ; pijpe 
des beens. os mains Tibiv, groot 
pijp-been ; minus, klein pijp-been. 

Tibia' obiectus venter, sura, brade, 
bnuie ; kiece, kuite, hol-L fris. 

Tibiarum processus imus, bielc ; 
verssen ; vcrssene* 

Tibia unicd sa!nm\ binkelen ; 
binkc-pinken. 

Tibiale, Tibialia, been-schene, 
beenlink, vet. base ; neder-base ; 
neder-kousse ; nedcr-hosen ; korte 
konssen ; af-gesneden koussen ; 
h.ilt-koLisse; onder-koussen ; gref- 



I 



Tib 



- 1S4- 



1 IN 



kens, fland. strompe, strumpc, 
sax. sic a nib. 

Tihiah laxum, slobby sloei-hose, 
slodder-kousse, wagge. 

TiUale, arum tegendis crurihus^ 
scbeen-plaete ; been-berge, (Bein- 
berga in IL Ripuartjs Fr an co- 
ram ;) sdieen-ljser. 

Tibia^ pijpe ; finite ; iiffel, vet. 
sw^gel, swcgel-pijpe, £; j. j. 

Tibia curua } miluina, kornet. 

Tibia foramina j eenkd-gaetkens 
vande pijpe. 

* Tibia simplex, schalmeie ; schal- 
mei-pijpe. 

Tibia qtm tenuis, sintpUxque,fora- 
mine paruo ; vel pauco, ccn pijpe met 
luttel eenk el-gat; tk ens. 

Tibia 1 Hngula due Ugula, tonnes- 
ken vande finite. 

Tibia utrimlaris ; sacco siue utri- 
culo infixes moesel ; sak-pijpe ; bul- 

f>ijpe ; bullc-pijpe ; ruisch-pijpe ; 
ojle-pijpe; qnene, fland. 

Tibia cane-re, Tibiae inflate, pi] pen ; 
fiuiten; spelen op snaren, orgelen, 
pijpen 9 &c. 

Tibicen, Suiter ; pijper ; speel- 

rtiaiu Tihcines, speel-lieden. Tibi- 

e 

cina, pijpersse, harpenersse. 

Tibuen 7 Tibicines, schoor-hout ; 
stutters; vijsels; scbarpe. Tibieines } 
machina ti'xtorta, weve-jjetoiiwe. 

TrGNUS, Tignum, balk; sparine; 
stolue, vet. ti miner ; timmer-hout; 
solder-berd; latte ; ribbe ; solder- 
ribbe ; karbeel j krabbeel \ keper, 
keeper; rafter. 

Tignum tecii summum, in summo 
admni) bnen-balk ; tak-bulk ; dak- 
balk ; aen-balk ; nokke. *[bnen-balk, 
differre puto a nokke: & baene- 
balk in t 1 rpr el or Tigillum mi- 
nus 7 quod in summit ate tecti 
quasi trianguli basim efjici^ 



cuius unguium superiorem ins- 
iernit nokke. Tigilla hac baene- 
balken vacant, qubd in ijs in 
ruslicorum atdibus galli&c resi- 
deanl. I\ R/| 

Tignum oblangum, sperre, spar re; 
stance ; sper-hout ; sperren-hout. 

Tignum concamcralionis, welfsel 
vande solder. 

Tigna conjunct a ftbulis } ge-span : 
&, kepers, domorum pr&cipuc in 
acutum desinentiuuK 

Tigni asserisue extraniias allmuaia 
ttl alter i clauo ligneo inserta accent- 
modilur, erne, 

Tignorum texlura, iaege. 

Tigna pariet.es ruinosos fukientia, 
schoor-hotit ; stutters. Fide, 
Tibictnes. 

TigilluSj Tigillum, ribbeken ; 

e 

dak-rave ; dak -ribbe ; dak-sparre 3 
kap-rave, 

Tignarius, lat-houwen 

Ti G K LS , / 1 iter Can u m n m in. a, 
Tilia, Unde, linde-boom ; It 
mollitie materia* 

Tilia mas quorundam } ijpeline. 
TimerEj vreesen ; be-vreesen ; 
vruchten, vurchten, vorchten ; 
duchten; be-duchten, beduchtzijn ; 
vaeren, vet, be-sorgen ; onc-sien ; 
in 't gat zijn, a dag. 

Timere I Tnpidare, popelen. 

Itiii, Timore perkrriius^ be* 
vreeat; %?er-saegt, ver Lsaegt ; Fide, 
Pavidus. 

Timor \ vrecse ; vrucht, vurcht ; 
ont-sig, ont-sag ; duchte. Timor 
gelidtiSj eiselikheid ; ijselikheid. 

Timaris& euro? £xpers f on-duc\m$. 

Timidus, vreesacbtig; on-stom ; 
bloode ; vorclusaum ; vmcbtsaem ; 
flauwjerd ; kranipaert, & t kuwacrd, 
fland 

Timide\ bloodeHk ; schaenielik. 



Tin 



- r6x - 



TlK 



TimtnduSy vreeselik ; vaerlik : 
sorgelik. 

Tina, Tinium, ton, tonne ; 
kuipe ; balie, j, s. fris. boll. 

Tina, wijn-vat; toe-bst, 

Timiy Tinimn^ tijne ; water- vat ; 
writer- tonne ; water-tijne ; thoever, 
sicamb. Time a binis gestanda? vec- 
iii 9 thoeverboom, sicantb. 

in Tinam infumittre* tounen, 
Tinca ? {Tincta, Lud. Potiero,) 
piscis, seek ; sleie, slije ; tinke, 
fland. seboen-macker, sic ballau- 
dis ob crassiiudinem cutis dicta, 
Gesnero. 

i Tincarum gmere piscis, lau, 
lauwe, louwe. 

u 

Tinea^ worm ; aerd-worm ; 
pier. 

Tinea rotunda, spoele, spoel- 
worm. 

Tinea> kinder-worm. 

Tinea, molnvworrn; olm-wonn; 
hour -worm ; meluwe 3 mil we ■ 
scbieter ; scbiet-wormken. 
* a Tineis exedi, meluwen ; ver- 
meluwen. 

Tinea foniana, papioen ; pape- 
lioenkcn ; animalculumjontium^ 
breue-j & sese ut multiped a con- 
trahens* 

Tinea apiaria } nrane&imiar telam 
textmx, wolf } hall, sic. 

Tinea > made ; maeie. 

Tinea, inotte ; ^cliabbe, vet 
kleer-worm, Tineas sentire, pat i ; a 
Tina's exedi & corrnmpi, ver- mot ten 

Tiueosus, mottig ; mottaehtig ; 
jgenidt. 

TingerEj doopeiu TimtiQ, 
doop. 

Tingere, verwen, verven* iter am 
colore Tingen\ her-verwen* 

Tingere juco, btankeitcn. 

Tinctorium ahenum, verwers-ketel. 



Tiuetoria ojjicina, vcrverij ; verf- 
huis. 

Tinclura, Tinctus, verve, verwe ; 
vervinge, verwssel. 

Tincturtc probatio, stael vande 
verwe, 

Tinctor i verver. 

TiNNnu-, kltnken, klingen ; 
ringen, rinkclen, vet. luiden ; tuiten, 
tjtiiteii ; tintel en, hoi. btfiaerden, 
bombammen , de tint i u a b u I is 
dicitur. 

Tinnitus, Tinnimentum, klank ; 
ge-klank; ge-klink; klinki'ige; 
schal 1 ge-schaL 

Tinnitus aurium, tnitinge, sLiisiti- 
ge, suiselingc, der ooren. 

Tinnuhts, hel, hellig, helder ; 
kllnkende* 

Tintinare, tingetangen ; linge- 
1 an gen. 

Tintinahuhtm, belle ; schelle ; 
schalle ; ringkel, boll, kloksken, 

Tintinabulum mo nastcrij sine 
camobij, quo monachi sine aenobihe 
conuocantur, timmer ok timber van 
het klooster. 

Tintinabulum incendiarium, brand- 
klokke, 

Tintinabulum vaccinum, koe-bel. 

Tintinahulorum frequentameiiluin, 
beinerd, 

Tintinabuli malleus, klepeK 

Tintinabulum pulsar e, bell en ; 
schelleru 

Tiniinabuli curator, luider, luier. 

Tintinabularis specula siue fenestra, 
galnvgat. 

Tihnunculus, accipitris genus, 
krijter ; steen-krijter ; sreen-smet- 
ser, &c. Fide, Acciptter. 

Tipula ; vermis leuitiimus super 
aquas cur yens, water-spin ne. 

Tiro, jong ruiter. Tiro liber & 
nobilis, vrij-borst, adel-borst. 



Tit 



— 166 — 



Tol 



J 



Tiro, Tirunculus, leer-jonge ; 
leerling ; leer-kind ; leer-kneeht. 

Tiro bonis artibus hnbutus, qui e 
Thrombus initiatus excessit^ baekela- 
ris, 

Tirocinium, meester-werk ; mees- 

ter-stuk ; leer-stuk ; proef-smk ; 

hooW-stuk, & proef-scheur, (land. 

Tirocinium facers ^ m eester-st uk 

oft proef-stuk doen. 

Tirocinium, Tirochm anni, leer- 
jaeren ; proef-jaeren ; leer-tijd ; 
proef-tijd. 

Tirocinij rudimmtum deponere, 
in-kom-geld be-taclen, 

Titillare, ketelen, kettelen, 
kittelen ; tintelen. 

TitUlari facilis, qui faciU TitWa- 
tiouis voluptale afficitur, ketelig ; 
ketelachtig. 

TUiUatio, Titillatus, ketellnge \ 
titueHnge. 

Tmo, brand, (Gall, bran don;) 
vier-brand, 

Tiiiones admouere igni, boeten het 
vier, fris. sicamb. ' 

TmssARE, TtTLi;ur t sirikken, 
cirleen, als een nuissche. 

Titiuillitium, drom ; drom- 
gaeren. 

Titurare, armno, twijfelen, 
tweifclen ; wankden, wanken ; 
swan ken ; jampden. 

Titubare pedibus, gressu, action?, 
sobben, sobbelen ; bin ken, (inde 
hinkelen ;) sukkelen, sokkclen ; 
simkckn, f land, jampelen ; haspel- 

D 

been en ; gum pen, he het. struike-* 
len, stronkelen ; staggeren. 

Titubare lingua, stamden, stame- 
ren ; tateren ; hapcren, met de 
tonge ; sabberen, holL lispen, lis- 
pelcn ; hakkelen. 

Tilubans pr&cipiianle Hngud, klib- 
ber-tonge ; [land* 



Titubafor, lisperer ; hakkder ; 
stameler ; haperer, 

litubatio* Titubantia, oris, slants* 
Huge ; tareringe* 

Titulus, naem ; eereii-nneni ■ 
titel ; titei van eeren, q, auctoriias, 
Titulus, op-schrift ; rubrijke; 
titel. 

Titulus possession is, rn aggrediemlte 
&c. rechtdike aen-komste ; &, 
Titulus onerostts, asuge aen-komste, 
Grotto. 

Titulus, pararcia, prcxhie. 
Titus, Tiia, Tit is, vulgo; 
tijte, tijtken, fland. tanquam 
autcula imbellis. Be iuvenibus 
ignauisvulgo dicitur, qubd sunt 
pulchri Titi ; Gesner> 

Tob alia , vul gi , d wad e ; 
dweele, fland. 

TogAj langen labbaerd ; hus- 
sak, hussck, husbuik, g, s* s. 

Toga pnlmata, picta, staet-tab- 
baerd. 

Toga tricliniaris, tafd-tabbaerd ; 
nadir tabbaerd. 

Toga pnetexia, jakke, g m s m s> 
fris* 

Toga air a, fuuebris, rouw-kIeed 4 


Toga mulubris, klokke ; scbabbe, 

a 

.schabbeken. 

Toga rudis, impolita, & sordid u la, 
slouf. 

Toga, buike; heike, [laud. q. d. 
hoedke, ah hoeden, tueri ; strut 
Toga it legtndo. 

Toga replication rejhxio ; Tog.r 
pars suprcma reflexa, sloef om-slag, 

Togam in tergum retjeere sub alas, 
iia ut tins laeinia a tergo rcuocaia 
tot urn hominem ambial, slaen den 
mafitel oni \ lijf. 

Tolerake, lijden ; ver-draegen ; 
ge-dulden; ge-dult hebben ; ver- 
dulden, veL paticmie hebben. 



1 01, 



\6i — 



Ton 



I 






f 



Tohrare^ ge-staeden ■ coe-staen ; 
toe-laeten. 

Tokrare, mogen, (poyetv ;) ver- 
mogen; luchten; lk mag \, kan % 
niet luchteiij iolerarej Jerrc 7 nequco. 

Tokrare se, vilam y ge-n eeren ■ 
neeren. 

Tokrans, lijdende; lijdsaem, lijd- 
samig ; verduldig, geduldig ; ge- 
doogsaem ; patientig. Toleraus iaho- 
ris, frigori.^ dvloris, herd-bacr, herd- 
bacrig, 

ToUranttr, ver-drageliken ; lijd- 
saenilik ; lijdelik ; patienrigliL 

Takranlia, ver-drag ; ver-drage- 
likbeid ; ge-dult; ver-duldi^heid ; 
lijd^aemheid ; ge-doogsaemlieid ; 
pauentie, 

Toierahilist lijdelik ; lijdig • ver- 
dragelik ; passeerlik ; passabeL 

Tokrabi liter, lijdsaemlik ■ lijde- 
lik ; passerelik. 

Tolleno t Tolknon, wapper ; 
wippe ; wip-galge ; siksene ; swank- 
roede ; swingel; swengel; stciger; 
pLitsel ; pat-swengel ; put-steiger ; 
put-galge. 

TollerEj in altum vid f , aut 
Shrsum, pat is si me, op-herl'en ; op- 
haelen ; tillen ; lichten; op-nemen; 
boren 3 beuren ; op-setten ; op- 
sceken ; steegen, steigen^ stijgen, 
steigeren ; op-houden ; hoogen ; \ 
ver-3ioogen;ver-her}en; op-rukken; 
stuiken. 

Tolkre sursum cochlea sine suc- 
culd, win den ; op- wind en. 

Tolkre , demere, af-^etten ; at- 
-stellen 5 af-nemen ; af-doen ; defal- 
k eeren, q. abscindere, 

Tolkre^ aujerre, weg-ncnicn ; 
ont-geven; weg-doen; weg-dragen; 

weg-baelen ; af-hendig maeken, 

Tolkre de medio, oiii-helpeii ; 
deur-helpen; om-brengen; om den 



hals- brengen ; doden ; af-lijvig 
maeken. 

Tolkre radicilus, nit-rod en ■ uii- 
raden ; uit-roeien. 

ToLUiiM, slue Tolutimi i), in- 
cedtrc, incessum carpere, teller], tel- 
(Je% ten relic gaen ; ambden, q\ tL 
ambtdare ; qualis incessus astur- 
conum* 

Tolutim incedere, fliggeren. 
Tol ut arts, Tolutarius eqtsns, i r ide f 
Eauus. 

Tomaculu.m, leverlink j lever- 
vvorsc : jarcimen ex iecoreporciuo 
minutatim concise* 

TomentuMj bolster ; noppc^ 
{Tomenta demere, delrahere, noppen ;) 
lokke ; vlokke ; vlok-vulsd ; vulle; 
vulssel ; bed-vulssel. 

Tom. ni urn laconic urn , pluiin - 
vederen. 

Tomenium breuius ctfulhme abra- 
sum, sclieerlink ; sclieer - hair ; 
scheer wolle, 

Tomenium pra tense, herb a, kot- 
toen-biese ; koctoen-kruid ; quispel- 
biese ; vlok-biese. 

ToMEx,/a>; sine Tomice f cs, 
bolsterken : it0ty go reel ; hals- 
knssen ; puiuillus lana pilisue 
fartus, quo vet eri novum col! a 
tuuniuntur, ne ladaiititr. 

Tomex ; torus, siuc funis iunceus, 
sparieus, &i\ reep, roop, $*$. (land, 
holt. ^ 

Tom [ci denies , veur-tanden ; 
laeh-tanden; snij-tanden, &c* Vide t 
Dens. 

Tomus 3 snede ; hijse ; hachte. 
Tomus libri % operis > deel, ge- 
deelte, stukj van een groot boek, 
werkj &c. 

ToNARE f donderen. 
Toniiru, Tonitrus, Tonitruum ; & 

(1) 5k. Lees mei het Etymot, Toilutim, 



Tos- 



— .68 — 



Tor 



Tonilrus ictus, vis, dander; donder- 
slag ; dondcr-schore. 

Tonare, donen, deunen, Jucneii ; 
sc ha [ e re 11 , sc li e c teren . Tenure verbis 
rudibiiSy bulderen : murmure & ' ver- 
heribus, pocben. 

Tqndeke, scheren ; scheeren ; 
knippen ; snipped, 

Tondere bar bam, barbierenj baerd- 
sclxeren. 

Tonsus, geschoren 

Tonsor,^ scbeerer ; haer-schemr, 
j, j* biirbier ; baerd-scherer ; baerd- 
maeker, flancL vet. snot-schrab- 
ber, iron id. 

Tensor casirensis^ vetd-scherer. 

Tonsoris concha, peluis, lahrum, 
scheer-bekken. 

Tonsorius culler, scbeer-mes. ! i fi- 
le ttm quod tonsores circmuponunt hu- 
meri* contra decidua capillorum pra- 
segmiua ; inuolucre ; scheer-doek. 

Tonsura, scheersel, 

Tonstrina, scheer-winkel \ b^ir- 
biers-wmkel. 

Tondere aliquem auro, nummis ; 
emungere, sdiccYvn, snuiten, adagg. 

Tondere pannum, scheeren liet 
lad; en, pannum siccum Tondere t 
droog scheeren. 

Tondere ones, vliesen de schaepen. 

Ton so v vellerum siue latiaruvn, 
ploter ; Mooter. 

Tondere herbas, af-weiden. Ton- 
dere praia, raaeien, maeden. 

Tonsa, remus, riem, roeder, 
roede * schip-riem ; schip-roede. 
propria aulem, riem-blud ; blad 
vande riemen. 

Tonsilla, palus de quo religa- 
tur nauis, Festo, pael ; aukef-paefj 
meer-paeL 

Tonsilla, v e I, TonsilljE, 
amandelkens ; kliere ; querdel ; 
dutse, dusse, dussel ; geswel inde 
kele. quid am Tonsil las f sen glan- 



dulas vhulorum vocaut, sweserkens 
(quod at ijs Testiculos d t not a t ;) 
vel el tarn, borstkens. 

Tonus, luid ; ge-luid ; done, 
deune, doninge ; roon ; accent. 
Tonus depressior cant Heme, bas. 

Tonus l splendor^ vigor^ pictu- 
re medius inter lumen & umbram, 
luster ; 1 inster ; af-setsel. 

Toparcha , Toparchus, 1 a n d- 
vogt , lands-beer ; vogtf, voogd ; 
mamboer; maer-schalk. 
Toparchia, vogdije. 

Tophus, lapidis fria bills genus 
deter gendis sard i bus apli, morsel- 
steeu ; duch-steen, duf-steen, tuf- 
steen, tof-steen, tuif-s.teen ; sand- 
steen ; schuersteen ; vrijf-steen ; 
ordain, arduin ; bonssem, holL 

Tophus lapis; Tophi ruder a; terras, 
uras, tarasse, Topho incrustare, ter- 
rassen. 

Topi art a, herb a, beren-kkiuwe. 

Topi:arium s prieelken. 

Toppek, id est 7 cUb> celeriter f 
apud veteres Latinos, dapper. 

Toral, Tor a Hum, slaep-laeken ; 
bedde-lacken ; laeken, lijn-laeken ; 
spreeder ; bed-spreeder. 

Torcular, Torculare } Torcu- 
larium, persse ; presse * 3 dorkel, g. 
s t s* mange ; kelter, germ, trot, 
tro tte , ' g e r . sax. Tot cuius pr&li , 
rondse. 

Torcular vindemiale, wijn-pense. 

Torcuma, gedraeid oft gedre- 
ven werk ; medalie, 

Torcula, draeieler ; dmeier ) dra- 
seler. VitU 7 Tornus. 

TormektuMj pijne • lijden ; 
wee-dora; wee-dLag, simm fc kruis; 
quelimge; ge-seer; torment; wroe* 
ginge. 

* Tor mentum, pijnmge ; beulije, 
beulerije; uakke; torture, torment ; 
foher-seel ; pijn - banke ; marter ; 



Tor 



— 169 — 



Tok 



\ 



quod Becanus interprelaiur via- 
lent urn tormenlum^ Eccles i as i ici $ 
marlyriuni vocal urn : Gods rnaner> 
Tormenta Deo iuflicta* 

Tormenlis adhibUis questionem ha- 
bere ; crimen quieten, exprimere ; 
pijnen; pijnigen; tbkeren, ger.sax, 
rakken ; gichren, gci\ sax, op de 
pijn- batik leg^eu ; ter banke br en- 
gen. Tontine, subijeere. in Tormenlis 
esse^ gepijnigt werden. Fide eliam^ 

TORaUHRE. 

Tor m e n t um betHc um r ant i q u it us 
engien, ingien ; quasi instrument 
turn, ariijicinmue aut machina, 
[Possint quoeuis Tormenta bellicti 
generali voce dici t krijgs-ge-tuig ; 
oorlogs-ge-reedschap ; krijgs-ge- 
vterd, &c. F. R.] Tonnenta autem 
bellica mtssiita v i d eutu r / /* m did % 
etiam ante igniuoma inuenta, 
ge-schut : qum vox post ad igniuo- 
ma maiora translata, qui bus 
muri qudttuntur, ui (f?j grof ge- 
schut ; groot-ge-schut ; stuk ge- 
schuts ; canon; donder-busse, it 
tonilru siue fulmine quod tar- 
larea bom-bar da & hor vendee ma- 
china itnitantur ; siue ex &re 
conflate, siue ferret. Dicuniur 
& generaliier, artillerije. Maioris 
verb Tormenti dinevsa genera sunt 
diuersa ittdem nomina sortita, 
ut, kartouwe; tuimer; mucr-brekcr s 
a demolicndis & stemendis mu- 
ris. lam & genera liter quauis 
Tormenta igiuoma vocita ntur, basse, 
bosse, (dtubuloseu fist u la) sch iet- 

busse ; vier-busse ; stok ; vier-stok : 
s e d here nunc pier unique, de mitio- 
ribus usur pa n t u r : q u a a J ioq u i, 
arkebuise ; knij>busse ; hand-roer, 
&c. & maiuscuia^ musket, &c t ap- 
pellaniur ; manuaria & geslari 
facilia vid*. Est praterea innu- 



merus numerus Tormentor urn 
belli cor um igniuomorum, maio- 
vum, mediocriuni, minorumque; 
quorum omnium nomina recen- 
Wt supcruacuum sit, mc La tine 1 
vevti Jacitia sint, ut } gotelink, q. 
fusile ; basse; klater-busse ; kanier- 
busse; valkeuet & stance, *coleuvre 
(tinde, coleuvier, coleuvrcnier, qui 
vulgo nunc, arkebusier,) — oblon- 
giova ; veld-gescbut; vejd-stukken, 
campestria. Tor mentor um vevb 
belli coram missilium, nan ignt- 
uom oru w, q uibu s autiq u it u s usi, 
pi ev a que nomina^ ut & ipse us us, 
exoleuerunt. ut Tormenti genus aut 
balisttf, lapidibus iaculisue validi 
emiitendis, rabaudeken , vogeler. 
(Frolssardus Gallici ribaudequin 
vocat;) Item, Tormentum bellicum 
in scamno colhcarl solitum, bank- 
arm-borst. Tormenti allud genus 
saxis eiaculandis, karte, lo, Auen- 
tino, &c. 

Tonne ntum bellicum exploder e, 
schieten ; af'Schieten ; lossen ; los- 
branden. 

Torment is concutere, quatere, be- 
scbleten, 

Tormenti bell ici su pert us foramen 
clauo obstruere, ver-nagelen het ge- 
schut. 

Tormenti bellici iheca, affuite. 

Tormenta bellica collocare, planten 
het ge-schut. 

Tornientorum bell, sed^s t collocatio, 
locus, barbacane, 

Tonnentarius, Tornientorum belli- 
corum director, bus-meester ; bus- 
schutter ; hus-sclrieter ; con-stabel. 
Tormina alui, vent r is, buik- 
pijne; buik-wee; rammehngeinden 
bnik ; snijdinge inden buik ; buik- 
siekte ; & in dysenteria > bioed- 
gang, 

Tormina urina, haeme-winde. 



Tor 



— ryo 



Tor 



Tgrminalium, herba, aland- 
worrel. 

Tornus, instrumentum quo ebur 
& ligna in orbem acta poiiuntur } 
draei-beitel; draei-ijser; dril, drille, 
driele ; trille, 

Tornare, Tor no radere, siue calare 
& polity draeien ; wrijcen, vrijten, 
sicamb, drillen, drielen, trillen. 

TonmtiU, Torno factum, opus; 
Torcutna, draei-werk ; gedraeit oft 
gedreven werk ; me da lie. 

Tornio, Toman, draeier, draeie- 
ler; draseler ; dreseler> g.s.s. hout- 
draeier ; wrijcer, vrijien 

Tornatilis, gedraeit, 

TORNEAMENTUM, Vulgi 2 Vide, 

Decursus. 

Torpere, vaddig, slap, ende 
skeperig zijn ; slaepen. 

TorpetiSj Torpidus t onlusrig ; vad- 
dig ; vadsig. Torpida membra^ stae- 
pcnde, slaeperige, leden. 

Torpor, Torpedo, vad dig held ; slaep 
der leden. 

Torpor dentium, booniigheid der 
tan den. 

Torpedo piscis, slaeper ; kram- 
visch, Lud. Pottero* 

ToKauEREj draeien, (Torquens y 
draeiende;) om-draeien> Torquere 
in orbem y rond-om-d racial ;} win- 
den, wijnden ; vrengen, vringen ; 
wr.engen, wringen; wrijten, vrijten, 
sicamb, writseien ; shngeren ; ku- 
gelen, item, seilen, holl. 

Torquere globum, bollen; klooten, 
kloot-schieren. 

Torquere iorcutari % perssen ; kel- 
tcreiij ger. 

Torquere, Torqumdo rtaudere, wer- 
gcn; wroegenjroegen^cLfdfl^reJ 
woelen, & t hocten^land. 

Torquere, Tormentisajjkere, pijncn, 
pijnigen ; folceren, mf< sax. mar- 
teren; kririssen; |ichten»;:^«#! sax. 



rakken, rekken; connemeeren, Tor- 
queri, gepijnigt worden. Fideeiiam 

S, TORMHNTUM. 

Tortus, gedraeit ; gewcndr, ge- 
wendet ; krom ; schcef ; sclieel : 
gewrongeti : gepijnt, gepijnigt, & 
non Tortus 7 on-gepijnt s oi>gepijnigt* 

Tartar, pijnder, pijniger ; beul, 
beule, bole, beudel ; scherp-recluer ; 
raven-kokj adag. henker; hang- 
man ; hang-dief ; diet- hanger; dicf- 
henker ; rakker ; scherg, germ. 
gi cheer, germ. sax. 

Torsio, wronk, vronk : wroegin- 
ge : pijn, pijne, pijninge } torment. 
Vi dp e t i a m Torm etsitum . 

Tor H lis t Toriuosus, krom ; ge- 
draeit ; gewonden ; kronkel-wron- 
kel ; gekronkelt ; gekrolt. 

Tort arte suhijart } cer banke bi\ n- 
gen. Vide porrd s sua hco, Tor- 
mentum, 

TorquillAj anicula it colli 
obtorsione dtcla, draei-hals; draei- 
halsken ; wind-hals. 

ToRQlHSj Torques^ hals-band ; 
hals-cieraet ; bals-keten ; bals-ge- 
smijde ; torkeel, vet. karkant ; 
broke, brooke, breuke. Vide, Collj. 

Torquis aureus, gouden keten ; 
hals-keicue van goud. 

Torrens 7 beke ; bak 3 g t s. $. 
regen-beke ; waeter-beke ; vloed- 
beke ; vliet ; rivicrken ; [forti 
etiam antiquitus, a, :n\ f aha, vel, 
aadc ; auod multi fluiiij ant tor- 
rentes ita etiam hodie agnoml- 
nentur, nut ita lerminentur ; ui 
in Germ, super lore, Kuntalia, 
Scbiltaba,Wofaha i d r t\ In infer lore, 
A, Aaj ha, in Campinta&c. F. Rj 
Torrelie, Torrcfacere^ dorren ; 
dornsten, vet. sax. frit, lierdsten, 

heerdsten, hersten ; braeden^ 
braeien ; vcr-blaeken, flam mis 



Tor 



— I?T — 



Tl^A 



I 



vid* : gortselen ; roosten ; frijten, 
fricasseeren ; bakken inde panne. 

Torrere t Torrescere, dorr en ; blei- 
sen ; ver-bleisen ; ver-bloesemen ; 
ver-bluisteren. 

Torrere nimio caiore aui frigore, 
hneren. 

Tostus, gebraeden ; gebrandt ; 
geroosr. 

Tostuvt, roost* 

Torridus, droog ; dorre ; digen. 

Torridus made, mager-hein. 

Tostrinum^ vuigi, Tastrinumfo- 
curiam, ast, est, eest, dare, sax. fris* 
Touris, brand ; brand-stokl^e : 
vier-br:md ; gloedigen brand. 

Torus, bedde, Torus jjj stra- 
meuto, rijsseler. 

Tori sarins y consors, vei, Socia, 
ee-gemael; bedde-genoot. socia, ge- 
boude vrouwe ; huis-vronwe. 

Tori prior is Jilius, puer, veur- 
kind ; veur-sone. 

Torus kgitimuSj conjugal is, bedde, 
echte bedde. 

Torus iUcgifitnus, [kleine bedde> 
i minor lecius ; (hinc qui co n cu- 
lt u liber o nati, siue natural es 
liheri, dicuntur van \ klein bedde. 
F, R.] cm-echte, on-cchcscbap ; 
basrardije. 

Torus i prieel. 

Torus 7 funis spartms^ Vidt^ 
Tomex. 

Torus lacertorun^ spiere ; spier 
van vleesch ; spierink ; bijse ; 
vleesch-mnis ; vleesch mtioll we ; 
quak ; poeselachtigherd vande 
musklen, 

Torus manus y hand-berg. 

Tojosus, TorosuluSy Trossulus f yQe~ 
selacluig; vleeschachtig ; vrom van 
leden, 

Torvus, wreid, wreed ; grim- 
mig, grim ; grimskhtig ; scorvig ; 
stuerj q. d. stier^ tanrus ; quod 



praripua front is asperitas in 
iauro appa reat ; u n de & fortius, 
frequent i epitheto diciiur. Ges~ 
ner. 

Torud, Torn urn, stuerlik, steurig- 
Hk ; vvreedelik. 

Torud, Torn urn, (sine Taurinuw 
& Taurine' , Gesner o ; ) intum ; 
iaurinis & limis ocuils obtueri, stuer 
sien ; guer sien j srraf-sien, 

Toruitas, stuericheid ; grimsicli- 
tigheid. 

Tot, sovele ; also vele. 
Toties, so dikwils ; so vafce* 
Torus, heel {o\o<$ .-) heel ende 
|1 ; ge-heel ; al, alle, al-geheel ; 
ganSj gansch ; vol-komen ; gros. 

Totum, Totalc ; Tola, omnia, 
umnersa, hona^ alige gocderen, 
Grotio. 

Toxicum, ver-gift ; ver-gilce- 
nisse ; venijn ; vijge. Toxicuni alicui 
misccrCy ieinanden een vijge koken, 
geven. 

Toxiis infirere i necare, ver-geven ; 
ver-glften ; ver-gifrigen. 

Trabea, staet-tabbnerd. 
Trabea sacra, koor-lioed ; kappe ; 
koor-kappe ; al-matsc, 

Trabs, Trabes, balk ; booin : 
drom, germ, polder; poetre, vet, 
J I a n d 

Trabs pcrfietua, solder-balk. 

a. Trabs mutula, korbeel. 
Trabs transuersa in summo d'dium, 

aen - balk ; haen - balk. Vide, 
Ttgxum. 

Trains materia, lignum rude, rafter, 

b. Trabis caput in muro exstans, 
not; not-steen ; balk-stecn, 

Trabes in uicem co m iextr f v 1 o t , v 1 o t e ; 
vlot-balken. 

Trabale, fulcrum siue sustentacu- 
lum duaruvi currus extremitatum, 
ronge; wagen-ronge; ronime^ rom- 
bbk ; sclwimel. 



Tra 



— 172 — 



Tra 



TracanAj vulgi, kartouvve ; 
ncod-busse ; nood-slange. 

Trachea; asperaarteria; fistula 
qua spiritus fertur ab ore ad pulmo- 
nem, gorgel ; roeper ; strote ; kele ; 
adem-kele ; krae^e j longer-ader ; 
adem-ader. 

TRACiTFxio^/w/^hals-krmd. 
Tractare, ma nu vid f , hande- 
len ; hand-pltchten, Traciare male', 
m is-han delcn . Traciare quidpiam 
durius, sollen, holl t 

Tractate, agere, negoliari^ minis- 
Iran, &c. handelen ; be-winden ; 
be-dienen ; schaffen ; plegen ; hand- 
teeren. 

Tractate, cum haste de dediiione, 
handelen met den vijand ; parle- 
menteeren. 

Traciare rem aUquam y om-gaen 
met eenigen handel, 

Traciare aliquem, om-gaen met 
iemanden. 

Traciare duriter > rudtter, deur- 
nemen ; om-springen met ieman- 
den, adag> 

Traciare, excipere, aliquem, ieman- 

e 

den houden end ont-haelen ; harke- 
len ; traeteeren, Traciare opipar^ 
splendid^ toeven, tueven, toefaoen, 
fcesteren. 

Traciare pared & contimnter, kort 
ende nauw iemanden houden. 

Traclalus, Tractaiio, handel, han- 
delinge, 

Traclalio, Tractatus, Likr i trac- 
taet. 

Traciabilis, ban deli k ; handsaem; 
be-hendig ; handelbaer; ge-dweeg 
non Tract abilis t on-gestuer ; on-ge- 
sttiimt; on-manierlik; on-gebruike- 
Iik ; on-gevoeglik. non Tractahile 
caelum, Virg. Videetiam, Intrao 
tabilis. 

Tractabilis homo, gemakkelijk 
mensch; toevelik, toefsaeni, #ft 



Tradere, Tradere in manus, 
be-henden, be-handen, be-handi- 
gen ; leveren ; over-levcren ; be- 
j^even ; over-laeten. Tradere ut pro- 
prium, eigenen ; op-dragen. 

Tradere^ seggen ; leeren ; onder- 
wijsen ; on.der-rechten ; ver-tellen. 
Traditur, men, man, segt ; q. 
rnensch segt. Tradilio, onder-wijs; 
onder-wijsinge. 

Tradere, aen-geven. Traditia, sen- 
gevinge. 7 radii lanes hominum t a en- 
gevingen der menschem 

Tradere, ver - raeden . Traditor, 
ver-raeder. 

Traditio, levering ; over-gave ; 
over-gift ; op-dragt ; over-drag, 
overdracht; transport. 

Traducere, over-stellen ; over- 
riden ; over-secten ; over-brengen ; 
over-leveren. 

Traducere t vel Traduci, nauigio, 
over-schepen. 

Traducere in allam senimtiam % 
om -setten van syn op-set. 

Tradux, over - schote, over - 
scheme, als van wijngaerd, &c* 

Tragelaphus, alee, el-lend, 
elland, ellend-dier ; brand-herr, 

Tragemata, confijt^ confiture; 

e 

tragi e, tergie ; fruit ; nae-disch ; 
entremets ; entelmets^ entel-moes, 

Tragetnata saccaraia quatuor szmi- 
nutn^ vier-saed. 

Tragemata ex saccaro in pisorum 
formam confecta, erwt-suiker ; suiker- 
erwten* 

Tragematotheca^ confijt-laeiken ; 
suiker-laeiken. 

Tragenmtopola^ confijt-verkooper. 
Tragcedia, Comwdia r spel 1 
schouw-speK {Trag&diam proprii 
faciunt, treur-spel.] 

Tragopogom, her ha, geiten- 
baerd, 



Tra 



— 173 — 



Tra 



Tkagula, scbiet-pijksken ; 
brandereel 

Tragula, javelijne, javelijnken ; 
gavelote, (land, pertusane, parti- 
sane. 

Tragula, rete quod subere sus- 
tentatumwnalat) schakel-net ; waede, 
waeie, sax* sicamb. 

Tragus, angel-snoer ; angel- 
roede ; engel. 

Traha, Trahm, sledde, slidde 
Trahere, trekken ; togen, vet. 
teesen ; rukken ; ruepenj roepen, 
ruppen ; tijden, tijen, vet. 

Trahere in ahum, sursum^ op- 
trekken. 

Trahere quid : ila tamen ut humo 
res non attollatur, sleipen ; slenren, 
sloren ; loren, leuren, lordsen 3 
lorsen ; loeieren, luieren. 

Tractus, getrokken ; getogen. 

Trahax, trekkacbtig, 

TraJjere, prolongate A Trahere hi 
longum, vei -lengen ; uit-setten ; 
uit stellen ; prolongeeren. 

Tractim, allengskens ; met goede 
moeitte. 

Traclus, Trartio, trek ; trok, 
(land, treke ; trekkinge ; toge, 
teugCj togt, tog [hlnc lier-tog, tra- 
hens vel dueens exercitum ; I. R.] 
rak ; vite, fland* 

Traciu coniumax^ caeL 

Traclus, stmt 1 sleip ; Vide, 
Syrma. 

Tractus, ductus tinea, &c, strepe ; 
strijk, strek, streke; streme, strame ; 
stroom, strom. 

Tractus, ductus, iransifus, leide, 
lijde, laen, lij. 

Tractus regiouis, land ; landschap ; 
land-ouwe ; land-streke ; quartier ; 
ge-weste; ge-woud, /land, koste, 
kuste ; streke ; contreie, 

Traijcere, deur-steken ; deur- 
speten ; deur-scbieten. 



Traijcere premendo, den r-d ou we n . 

Traijcere, ut ftumen, &r, over- 
schepen ; over-vaeren ; deur-vaeren; 
deur-drijven ; over-setten ; over- 
lijden ; over-gaen 

Trajectus, i t deur-togen ; deur- 
trokken. 

Traiecfus, Traiectum, locus uhi 
flumen &c. traijciiur f vaer, vaerd, 
vere, veer ; over-vnerd ; [drecht, 
tricbt, aique hinc vetius, Utrecht, 
Maastricht, Durdreclu, quant qubd 
drzchi opidum significct, ut putat 
Ad. Junius. F, R.] 

Traiectus, Traiectio, deur-hael ; 
deur-togt ; ver- tog t, 

Traiecius aggeris aquas distinguen- 
tis, over-torn. 

Traiecius, transenna T funis laius 
in utraque fiuminis ripa alligaius ut 
pontonem dirigat & prouehat, takkel, 
s* s. 

Traiectitiii petunia, vaerde-geld ; 
vaer-schat. 

Trama, in-drag \ in-slag ; in- 
weefsel; wevel, wevel-dracd ; wevel- 
gaeren ; hevel-garen, sax. 

Trainee inuolucrum, spoele; tuite; 
spoel-tuite^ 

Trains in circulum ghmeranda 
tnachina, spoel-wiel ; spoel-rad. 
Tramam rhomho in cannam glome- 
rare s spoelen ; drillen, trillen, fris. 

Tramam inlexcre, in-slaen den 
wevei-draed. 

Tramosericum^ saeie, saeiettc. 

Tramoserica vestis, cipers-satijn* 
TrambS, pad;voet-pad ; voet- 
weg ; toe-pad ; wegel, fland. stege, 
stijge, sreige, Vide, Viculls. 
Tra^are, Vide, Transnare, 
TRANauiLLUS, stil, stille ; ge- 
rust ; rustig ; roeuwig. 

Tra nquil lu s aer % Tra nqu itlu m , 
kalm ; wind-stil ; wind-ioos. Tran- 
quillum omnino, loof-stil; dim ne 



Tka 



— 174 — 



Tka 



from quidim aut folium ah aere vm~ 
idue mouetur* 

Tranquil I us animo, morihus, koel 
van sinnen ; sedig ; sedebaer ; sed- 
baer ; gemoedig ; gesner, gesacti^, 
holL berve, sax m fri.u gedwee, 
dwee, gedwaei, gedweegsaem. 

Tranquilly stillik ; gerustelik. 
Tranquil Id prorsus } stillekens* 

TranquUU viucre f rusrig leven, 

Tranquillare, ut turbas, lites f &c. 
stillen ; ver-soeten; sussen ; slechren, 
slissen, slichten, te neder leggen, 
den twist, \ geschil, &c t 

Tranquillare se> be-daeren. 

Trauquiltitas, stilte ; stiltenisse; 
geruscheid ; ruste, raste, roeuwc, 
rouwe, ruwe, lis* Tranquillilatis 
publico! assertor ; Fide, Gubernator 
prauincitf, 

Tranquilliias coeli, laf weder; 
suel-weder, * wind-stihe. — Vide, 
Tranqjjillum. 

TranauiUitas animi > avrdOeioL, on- 
Hjdbaerneid des gemoeds ; gerust- 
hcid van herten. 

Tranquillitas marh y kalm ; see- 
stilte ; stilte der see. 

Trans, door, deur ; & sic in 
composition? verbis praposifum, 
ut; deur-booren, deur-jaegen> &c< 

Trans t irtpvs, over, aver 3 oever : 
& sic in compos. 

Trans j veur-bij ; led en, 
Transadigere, deur - slaen ; 
deur-stoot^n ; deur-steken ; dcur- 
speten ; den r-drij ven ; deur-jagen, 

Transadigere conkntocursu aliqucm 
lanced, hastd^ &c. iemanden deur- 
loopen met eene lancie, &c, 

Transadigere pectus ferro, herten ; 
hert-steken. 

Transcended over-klimmen. 
Transcdqdere, deur-snijden ; 
over-snijden ; deur-houwen ; deur- 
hakken, denr-hakkelen. 



Transcindere crenis, deur-k erven. 

Transcribers, uit-schrijven ; 

over -sch rijven. Transcript urn ex 

aliquo scripto, uit-schrifc; af-schrift: 

over-schnft ; dobbel ; copije. 

Transcribere in aliud nomcn } over- 
setten inde rekeninge. 

Transcribcre rem nostrum, (ut, 
bona, Inereditalem &c.) in alterius 
dominium, potestatem, over-leveren ; 
over-geven ; over-setten ; over- 
laeten ; over-draegen, op dmegen, 
eigenen, bet goed, land, erve, 
ervenisse, *transporteeren — &c. 

Transcriptio, Transcript um y ius 
Transcripiiuum, over-gi'fr ; lever m- 
ge; op-dragt; goedin^e ; goede- 
nzsse ; transport, *overdragt. 
Transcurrere, over-loo pen, 

Tramcursus, over-loop ; deur- 
loop, ex Trancurstty metter loop ; 
met eenen vaeg, veeg. 

Transenna > ki jk . - ve^sterken* 
Transcnna viminea, venster-borde ; 
horde hide venster; wijme ; tralien- 
venster. 

Transcnna, ergastulum, kasement, 
vet. angL 

Transcnna } funes ret is in star ex- 
lenti in nauibus per quos iugredi 
possunt nauttf, boveivnet ; boeven- 
net* 

Transenna, instrumentum vel ma- 
china capiendis ambus, slag ; vogel- 
slag ; strop-slag ; valle ; gluipe ; 
gloepe^ holL klemme, kleppe, 
klippe, knippe ; steke ; vink-steke; 
tempel, timpel; trappe^ vet. ItaL 
Trapola. Tr an senna cape re sine deci- 
pere t be-klippen, be-kleppen, be- 
klikken. 

Transemm, Vide, Traiectus, 
Traiectum* 

Transferees ver-dragen ; over- 
dragen ; cp-dragen ; over-brengen; 
ver-setten ; verstellen ; over-stel- 



Tra 



" 175 — 



Tra 



i 



len ; over-leveren ; over-laeten ; 
dettr-baelen. 

Transfer re in se y over-nenien. 

Transfer re in niter iormi jlmtij 
ripauh over-voeren ; over-setten ; 
over-schepen. 

Transfer re in alium sermonem, lin- 
guam, ver-taelen ; o ver-setten van 
d'eenetaeleind'andere ; ver-tolkcn ; 
tolmetschen ; ver - rolmetschen ; 
translateeren, 

Transferre in aliud nomen, over* 
setten inde rekeninge; renvoieeren, 

Transferre bona, ceilere bonis, uit- 
gaen sijn goed* 

Trarisferre rem nostrum, in alierlus 
dominium, polestaiem, &c. talisque 
Translation vulgo, transporteeren, 
transport. Vide } Tradere, & TraKS- 

CRIBERE. 

Translator, over-drager ; ovcr- 
settcr. 

Translalio, over-drag, over-dragt ? 
over-draginge, 

TRANSFiGERE, deur- steken. 
TmisfigerelQlo, deur-schieten. Vide 
eiiam, Transadigere, 

TkansfigurarEj verbeelden, 

Tra>jsfluere, deur-vloeden ; 
deur*vlieten ; deur-loopen. 

Traksfodere, dctir-gaten ; her- 
steken, 

Tkamsformare, ver-beelden ; 
ver-scheppetu 

Transfretare, over-scbepen ; 
over-trekken ; over-vaeren ; over- 
setten, 

Tramsfugere, ver - loopen. 
Transfngere clanculum y glippen, 
Transfngere ad host em, over-loopen, 
over-valten, tot den vijand. 

Trans fuga, heer-vluchng ; veld- 
vlucbtig, g t s s. glipper, holL af- 
vallig ; af-vaUiger ; over-vallig ; 
over-Iooper. 

Transjugium^ (p r&c ip u £ ad has- 



tes ;) beer-vlucht j af-val, over-Ionp 
tot den vijand - r over-vatlingc ; 
re volte. 

TranSFUNDere, at de vase in 
vas, ver-gieten ; ver-scbenken; ver- 
vaten ; ver-Iaeten j ver-tappen. 

Tramsgredi, over-gaen ; over- 
lijden ; deur-lijden ; over-treden ; 
schrikkenj schrekken ; over-stap- 
pen j passeeren, 

Transgmii varicando, over-scln"ij- 
den. 

Transgredi jmulatim legem, iti- 
braeke doen, 

Transgressor, pracip u £ legis^ 
over-treder ; over-broker, veL echt- 
breker ; contrav^ntenr. 

Transgressio, over-tredingc* 
Transigere, vol-doen ; vol- 
brengen ; be-scbikken ; ver-brengen ; 
vol-voeren ; uit-recbten ; deur- 
brengen ; deur-doen, 

Transigere, dedigen, dedtngen, 
daedigen, dainken, deinken ; af- 
dedigen; ver-dedigen, ver-dedingen, 
ver-daedingen ; ver-dingen ; ver- 
dracgen ; over-dragen ; met mal- 
kanderen over - een dragen ; — 
maeken ; af-maeken ; over konien ; 
over-eenkomen ; maekelen ; slech- 
te% slisseiij oft slicbten, den twist ; 
accordeeren ; concordeeren ; com- 
poseeren ; appointeeren. 

Transigere gratia aut iudicio } 
raetter minne oft met den recbte 
maeken, 

Transigere osculo addiio ; Vide, 
Osculo. Transactor osculo, mund- 
soener, Transactio osculo eanftrmata, 
mond-soen. 

Transact us, veur-leden; ver-leden; 
over-leden. 

Transactor^ maekelacr, 

Transactor scntcmue & iudicaii, 
execute ur, uit-voerder, vol-brenger 3 
van 't vonnisse. 



Tra 



— 176 — 



Tiu 



Transact**), over-draginge ; over- 
kominge ; over-drag, vet. dading. 
Gratia, accord, accordaet, concor- 
dat ; appointment ; compositie. 

Transactions tabula, memoria 
puhlica, acre, vulgo ; bescheet, 
kennisse, Grotto 

Transilire, over-springen ; 
over-slaen. 

Transultus, over-sprong. 
Transire* deur-gaen ; over- 
gaen ; lijden ; deur-lijden ; ver- 
lijden ; over-lijden ; deur-wegen ; 
deur-vaeren - over-strijken ; over- 
strekken ; over - trekken ; passee- 
ren ; Transient, passagier ; gaende 
en komende man* 

Transire, transgredi, veur-bij- 
gaen, 

Transire, muiare, verwandelen, 
Gratia, 

Transire curru aui equo^ over- 
riden ; deur-rjjden. 

Transire ad aduersartoSj ovcr- 
loopen \ revokeeren. 

Transitum prabere, deur-laeten, 
Transitus, Transitia, lij, lijd, 
lijde, leide, lijd-weg ; deur-lijd ; 
ver-lijd ; over-lijd ; over-vaerd j 
over-togt; deur-togi; deur-vaerd ; 
deur-weg ; deur-gaog ; over-gang ; 
ovcr-kumste ; over-strijk ; over- 
strek ; terd ; trede ; pas j passagte ; 
passeringe, 

Transitions pactum, sauvecondiiit; 
vrij-geleide, 

Transitio ad hastes, af-val tot de 
vijanden ; revolte. 

Translegere, over-lesen. 
Translocare, ver-setteu ; ver- 
stellen. 

Translucere, deur-schijnen, 
Translucidus, deur-schijnig ; deur- 
luchm*. 

Tka^smarinuSj over - seesch ; 
over-seen wsch. 



Transmeare, aver-gaen; over- 
trek ken ; passe e rem 

Transmeate naitigio, rate, &c. 
over-schepen. 

Transmigeiare, ver-huisen. 
Tramsmittere, over-schikken ; 
over-sendem 

Transmitters, over-trek ken; over- 
lijden. 

Transmitter*, ver-setten ; over- 
setten. 

Transmittere, deur-doen, 
Tra ns mitt ere , le k e 11 . 
Transmitlere 7 deur-laeten. 
Transmitters hiereditatem, over- 
geven, over set ten, over-laeten, de 
erve, erfrenisse* 

Transnare, Transnalare, deur- 
swemmen ; over-swemmen. 
Transpicere, deur-sien, 
Transponere, ver - stellen ; 
o ver-s telle n ; ver-setten. 

Transpqrtare, over-dragen; 
over-setten ; over-voeren ; over- 
haelen. 

Tramportare, &, Transportation 
vtilgi, uansporteereiij &, transport, 
&c Fide, Tradere, Transcribers, 
Transferee. 

Traksquietus. Ptauti, over- 
stille. Fide porrb, Tranqjuillus. 
Traesradiare, deur-straelem 
Transtillum, Tigillum, laite ; 
ribbe. 

Transtra, dweersche balkem 
Irattj/ra, roeder-banken; banken; 
schip-banken ; riem-banken ; doch- 
ten ; dosten. 

Transvasare, vulgi y ver- 
vaten ; ver-laeten. 

Transvehere, over-schepen ; 
over-voeren ; over-setten. 
Transuehi r veur-bij vaeren. 
Transuelii, over-vaeren ; over- 
schepen, 



Tra 



— 177 — 



Tee 



- 



Transvedio equitum, monster , 
monsteringc. 

Transverberare, deur-slacn ; 
deur-houwen. 

TRANsvERSUs.dwem^wecrsch; 
over-dweers ; over-hoek ; slim ; 
scluiins, holL scheef; scheeh 

Transuersa tueuiibm hirquis, al 
lonkende. 

[TransuersiwitJQrti k^per, Arab, 

Transuersdy ex Transuerso, dweer- 
selik ; ovLT-dwecrsclik ; sijdelinck, 
sijdelinks ; ter sijde, 

ex Transuerso ponere, schranken, 
Trausnersaria, dweerse balken. 
Transuersaria ad portas trabes, 
hek ; schof ; kam. 

Transvolare, deur-vliegcn ; 
over-vliegen. 

Trapes, Trapetum, molaokaria, 
olte-molen ; slag-molen ; slag- 
molen (1), trabs qud oleum exprimi- 
tur t olie-persse. 

Trapeza, mema argentaria, 
komoir; kompioir; banke; wissel- 
bankc ; wissei ; wtssel-banke (r) ; 
reken-banke ; reken-tafel. 

Trapeqjta, bankier; bank-honder ; 
kassier ; tafelier, fland. 

TRAPEZOPHORUMjSchrage; tafel* 
schrage. 

Traulus, Fide, Balbus. 
Tregua, vulgi, trcve. Fide, 
Induci.h^ 

Tremere, Tremucere, Tvemore 
concuti) beven ; daven^ davert:n ; 
donen, deunenj ducnen ; dronen, 
dre'unen ; resen ; rijderen, rijeren, 
rijelen, reieren ; drillen, drielen, 
trillen ; schudden, schuidderen ; 
toLUeren, 

Tremens pr act put* frigate , huive- 
reu ; kuiven^ kuiv^ren ; ceteren, 

(1) Sic bis. 



cnteren, sitteren, tsirteren, tsette- 
ren* 

Tremen, vrcescn ; schrikken, 
schrckken. 

Tremor, bevinge ; scluiddinge ; 
done, dcuiu*, doningi: ; deun ; ge- 
dreun ; gc-denn. 

Tremor, pw frig on; buiveringo ; 
rijdelinge, rijelm^e, rijderini^e. 

Tremor, timor, schrooEn, schroo- 
niinge, schroonRnissc, schroomsLl T 
schroonKt: ; schrik, schrek ; y;er> 
schriktbeid ; ver-scbietinge. 
Tremebiuidus r beven de. 
Tremmdus, vreesselik, 
Tremiilus, bevende ; wankel, 
wankelbaer. 

Tremulus, arbor, rateler ; espe, 
espen-booni, nies pen-boom. 

TREttCAiA f vu!gi, loop-graehte. 
Treorchis, Bellonij, sakre ; 
saeker, 

Trepanum, dril, drille, driele; 
trepan. 

Trepldare, daveET, daveren ; 
beven; resen, (land, rijdcren, 
rijelen, rijdelen. 

Tn'pidare, timere, vreesen ; pope- 
leu. 

Trepidus, bevreest. 
TmpidatiOy incerius & tremulus in 
re quapiam mollis, quinkte, qnlnki, 
Becano. [hinr, Trepidare in cantu, 
moduLtri, quinken, quinkelei^ quiii- 
kcleeren. I". R.] 

Tres, Tris, Trig, drij, ulriift, 
Ter t drij-miiel ; drij-reisen; drij- 
werven. 

Trifariam, drijer-leis ; drijer-lei 
wijse. 

Ter tins, derde ; drijJe, vet. 
Tertia depitlsto, couiraJirtio, dap- 
hjke. ^npimiiwh d.puhio. qua- 
drupHjke, 

Tertia ua frhtis. del dv-daagsclve 
konse. Id lij tamen over-ander- 



Tri 



- m - 



Tri 



daegsche kortse nominate malu nl, 
quia vulgo mulii derde-daegsdie 
quart aiue trtbuunt.] 

Terganinus, drij-voudig ; drij- 
vuldig, Tergemhd^ drijdingen. 

Triplex\ drijer-lei. 

Triplex, Triplus, drij-voudig, drij- 
vuldig ; drij-dobbel. 

Triplum, drij-voud. Triplo malar, 
drij-maal grooter ; drij-voudiglik 
grooter. 

Tripliciter, drij-voudiglik ; drij- 
vuldiglijk, 

Teruncius, oord ; twaelfaerd, 
[land, a I be, sic ami?* 

Tredecim, derthien ; drij-thien 3 
vet. 

Trig! at a, dertig ; drijtig, vet. 

Tricies, Triginta vicibus, dertig- 
maeL 

Trigesimus, dertigste. 
Tressis, bras-penning. Tressis 
homo, deus aes. 

TRiANGULUS^dLij-hoek/drij^ek, 

Triangularis, drij-hoekig, * drij- 
ekkig* 

Trias, drij-voudigheid ; drij- 
vuldighdd. 

Tribuere, geven; ver-!eenen ; 
stieren, stueren, vet. 

Tribuere^ toe-geven ; toe-laeten ; 
ver-willigen ; te wille weten. 

Tn buere y toe-sc hri j ven . Tribuere 
sibi, vermeten. 

Tribuere alimi 7 gunnen ; ver- 
leenen ; oktroien, oktroieren* 
TiubulUxMj dorsdi-waegen. 
Tribulus, mmk-ijser, q.fenum 
mutilans ; vaet-angel, voet-ijser ; 
distel-ijser. 

Tribulus aquaticus, herba r mink- 
ijsei\ it jructibus spinosis qua- 
tuor duris aculeis modice recur- 
uis: quit alio nomine aliaque 
rations nonnullis water-ner. did- 
tm\ 



Tribunal, reclu-hnis; reduer- 
huis; recht-stoel, ridit-stod ; rech- 
ter-stoel ; wec-banke ; banke van 
recht; mael-stede, mad-stad, vet. 
ding-stod ; ding-banke ; ge-reeht ; 
ge-recbtigheid; parket ■ vier-schaere; 
vier-bankj vet, sax, Fide, Forum 
iudiciak. 

Tribunal^ stue Senaculum colano- 
rum, laet-banke. 

Tribunal supremum t principale 7 
primarium, fimsi&ffihj hoofd- banke; 
3 t liof; paiiement ; hooge hut. 

Tribunal, gebannen viersdiaere ; 
geheclue banke, gehechte ding, ge- 
hecht, ge-ridit. 

Tribunal denumiare, baimen, 
banden, hecliten de vierschaere. 

Tribunali obligatus slue obnoxius, 
ding-plichtig. 

Tribunal subterfugiens, ding-vl u c h- 
ug. 

TribunuSj wijk-meester; bon- 
meester ; blok-meester. 

Tribu?ms plebis, borg-meester, 
borger-mccster ; ouder-man, Tri- 
buni plebis, geswoicn vander stad ; 
ouder-niannen. 

Tribunus arartus, oni- fanger ; 
penning-meester. 

Tribunus mUitum, militarise maer- 
schalk ; veld-maerscha]k + 

Tribunus legioms i koroncl ? kolo- 
nel. 

Tribunus celerum, konmgstabelj 
konnesiabei, konsrabel. 

Tribunus opificum 3 deken van ? c 
ambadn. 

TribuSj sunit, g. s. klufte, 
/r/j,klncbte, klugte; corpus; glide. 

Tnbulis 9 guide, gilde-broeder, 
Tkibutum, sdiatringe ; plicht, 
plechij pleg ; stier, stuir, &teur, 
Vet on-geld ; sdiot ende lot; tel ; 
trone, vronr^ vroone, froone ; thins, 
thiens, tins ; djs, djns ; heeren- 



Tki 



— r 79 — 



Tri 



I 



djns ; assijse, axajse, (Vide f Assi- 
sium ;] impost; taxe; guide, giddte, 
vet. sn.w kalioote, kaleoote, jhnuL 
holL tribuiL Tributi genus, keur ; 
keur-mutj sicamb. iuL 

Tributum quod vasallus pairouo 
ben&licrj aguoscemU causa pertdit, ken- 
penning ; keur, 

Tributum in capita distrihuhim y 
hoofd -djns } hoofd -geld, hoofd - 
schattinge ; capitale schattinge. 

Tribuium a pedite exigi solitum, 
voet-rol, 

Tribuium naui pah alligattt hn- 
positum, pad-geld, hoi I. amslerd. 

Tributum molare, mael nssijse, 

Tributum in usus belli, her-stui- 
ringc. 

Tribula qua euehemli comment us 
altar amque mercium nomine soluun- 
tur, licenten. 

Tributum iniquum ver - sdiat„ 
fland. 

Tributi s } censimi, vexare, sd\M- 
ten ende scheeren. 

Tribuiorum collector, tollenaer j 
tol-pachter; to!-meester; ont-fan- 
ger ; collecteur* 

Trihutaritis, stairbaer ; cijnsbaer* 

Triof^ vlechte van hair ; mar- 
renvlkhte ; mar-vlidite \ ver-wert 

n 

haer ; werre^ werrmge, wane, wer^ 
gaeren ; lette, vet. haperinge ; 
slonimeringe. 

Tricot, beusel ; beuselinge ; beu- 
sdnje ; beusei-merkt ; lorej leure ; 
hrabbelinge, 

Tricari, haercn, haederen ; kra- 
keelen. 

Trico, krakkeeler ; haer rnan ; 
wersel- hoofd ; u T erseler ; dsvers- 
drijver, 

7"Wfrfri, beuselcnjboerden \ brab- 



belen ; fpts^leip ; prondelen, prond- 
sdeiu 

Tkicfllus , Trt\olus r v u I $? i ; 
Vide, Tekcelukus, 

'I'juci^ps, Tiicephalus, drij-hoof- 
dig 

Tiucuas turdust Vide, Turdus. 

Triclua, Trichiu encrasicholtis, 

antsouwe, anssoie, anchove ; alijs, 

sardijn ; pisciculus ex apuarum 

genera. 

Triciiilom, spoeWat ; kuel- 
vat t 

TriciiitjSj pluim-aluin. 
TiucnoMANES, her ha, muer- 
ruite ; weder-dood. 

Triclinium, gast-kamcr. Tri- 
clifuum commune, rcfter. 

Tlircusris, drij-spitsig j dnj- 
puntig. 

Tiudexs, drij-tandiy. 

Tridens, vorke ; gaffel ; rick ; 

grepe, greep, greppe, fris. (land. 

Tridens anguilTu ca pi end is, ad- 

geer, el-geer, ael-schere, ael-sperre ; 

paling-schere. 

Tridens cnuistarius, kam-stok. 
Tridens Nepiuni, harpoen. 
Trihs^is, drij-jaerig. Trieu- 
uium, drij-jarigen tijd. 

Trien5, derde decl ; vier 
on den. 

Triens f leriia sluferi pars, grooten 
brabands; sesken, sisken, sicamb. 
Ad. Junto trim, negen-mannc- 
ken ; sen sluferi pars oetaua, qua 
hoi I and is,' dun, duitken. Fide, 
Deuta. 

Trifidus, drij-spaltig ; dnj- 
spletig. 

Tiufolium, Triphylton,pratense 
vid*, klaver ; klaver-blad ; klever ; 
klee,^, s, s. kemp, ML 

Trifolmm cornicuhitum, sen odo- 
ratum, steen-klavercn s piM in 



Tri 



— 1 80 — 



Tri 



loci s as peris & ruder ibus nas- 
catur* 

Trifaliu tit odaratum alkrum, se ve n- 
getijJen kruid. 

Trifolium acetosum, kokkoks- 
brood. 

Triflir, artsch-dief; grand- 
dief ; grand j^dief. 

Trigla, pise is. f-ld^UviLUS 

Trilla vulgi, molcn-spille ; 
drille, tritle, 

Thimestris, drij-maendig, 

Tiumodius, drompt, sax. 
sicamb, 

Tuimlis, Trimulus, drij-jaerig. 

Trim e pqtes , ni eer - |& - n a - 
aehrer-kinds-kiiuWen, Gratia. 

Trinjtas, E celestas t. drij- 
vtwdigheid ; drij-vuldigheid ; drij- 
eenigheid, vtt. 

Thipa, vulgi, Fide, Hetero- 

MALLUM, 

Tridedarius { 1 ) equus ; VI d e ■ 
Eauus, 

Tripes, Tripus, Tripoda, drij- 
voet ; drij-pikkd ; drij-stoel ; suite, 
sicamb, schamel, holL schrage ; 
schraeg-stod. 

Tripus ferreus, treeft, treft ; pot- 
ijser, JL \ususjacit ul treft defer- 
tm intelligatur ; alioquin veri 
est genera liar vox, ex drij-voet 
contract a; ut trecht injundibu- 
lum, con tract a ex irajectu R R.] 
Tripondrjs, drij pondig, 
Triipudiare, rrippen , trip pel en ; 
trepeien ; huppelen, huppen; gum- 
pen , Tripudio concukm, calcare, 
be-trepden ? be-trippelen. 

Iripudiare, dan sen ; reien ; bah- 
den, baleien, (&*\\%uv) 

Tripudiatar, trippcler, trapeler (2}; 
danser. 



(r) Sic Lees tripedarius. 

(2) Sic. In 't EtymoL trepeler. 



Tfipudium, dans ; faalade, baleie. 

Tripiidij agilioris genus, gallia rde . 
T1UQ.UETRUS, drij-boekig ; drij- 
efckig; drij-eggig, 

Triquetrum, drij-hoek. 

Triremis, Bi 'ranis , &c, roei- 
schepen, Gratia; galeie ; kiele, 
vet. sax. 

ad Triremes relegare, op de galeie 
bannen, setten. 

ad Triremes damnati, galei-boe- 
ven. 

Trisippium, brandteekeo vande 
peerden. 

Trissa, pis cis mixobt a lose. 
Tr iss a go , Trixago, h e r b a, 
gamanderlijn ; gamander-kruid. 

Trissago paluslris, water-look, 
Tkistis, droef, droeve, droevig; 
be-droeft; drukki^ ; dntkkelig; 
druk-salig^Lon-blijde; ont-heugt; 
on-genoeglik ; on-heuglik ; herm f 
fris. swaer-hoofdig; swaer-geesrig; 
.swaer-moedig ; \oar,fland* 

Tristem facere, Tristitia afficere, 
be-droeyen. 

Tristan, treuren, trueren ; droe- 
ven, vet. geemen, sax, fris. 

Tristitia, droefbeid j droevig- 
held ; droefscbap ; droevenisse ; 
droeffonisse ; bedroetheid ; druk 
eude droefheid ; on-genoegre ; on- 
heugte, vet, seerigheid ; swaer- 
boofdigheid ; swaer-moedigheid, 

TritavuSj groot-vaders groot- 
vader. Tritam, meer-bet-oud-over- 
groote-vad ers, &c aut, bet-oud- 
over-anen, Grotto. 

Triticum, koren, korne; terwe; 
weite. 

Triticum siligineuin, rog^e. 

Triiicum quad hum seriiur } win- 
ter-terwe ■ winttT-koren, 

Triticum trimestre, seianhtm, mar- 
Hum t quad vereserilur, somer- terwe'; 
somer-koren 



Trt 



— r8i — 



Tko 



Tritici medulla, donst. 

Triticcus panis, terwen-brood ; 
weitcn-brood. 

Triticum inane, parmn farina siue 
pallinis continms, loose terwe; loos- 
koren, 

Triticum vaecinmn, berha t koe- 
wcite; alijs, kankcr-bloenic - t peerd- 
bloeme* 

Tr iton i hractea aura vat to- 
rumque index, galli pricsertim 
specie, qui summis turrium adtfi- 
eiariimue metis imponitur, haen ; 
weder-baen, wcer-baen, a, auragal- 
lus. [nisi sit q> variabilis, qubd 
vert at s$ cum vento, a weder, id 
est, ultra ciiroque^ &ui $ contra, aduer- 
sus, F t R.] 

Triius, Triiura, &c. Vide, 
Terere. 

Tri vellum, vulgi, dnl 3 drille, 
driele. 

Trivium, drij-weg ; drij-spron- 
ge ■ drii-boek ; weg-scbeide ; weg- 
scheede, 

Triuialis, slecht ; ge-rneirij ge- 
meen. 

TriumphuSj victorie ; triomiTe. 

Triumphus, in ludo charlarum, 
troef ? ^alL tnomfe. 

Triumpha re, Trhtmphum agerc , 
ducere^ criomfeeren ; sege-%Teugd- 
bedrijven 

Triumpbau s, Triumphal is, sege- 
vechter s segehk ; tl'iumfant. Trium- 
phantis insiar, rriomfantehk. 

Triumviri moneules, meusarij* 
munt-meesters. 

Trociulus, komngskenj rieiel^ 
koningsken ; tuin-koningsken: ani- 
cula ex passer urn gene re, sir 
dicta, quasi Auium regulus, Cum 
enim auium omnium consensu 
rex decemeretur qute sublimi 
volalu alias vinceret; aqttila 
verb omnes transcendissei, Tro- 



chilus sub aquiLe axilla lalifam 
exsiiijt, aquiiaeque capiti inse- 
diti ut fahula est. An Troglodytes 
passer trade m sii y amplins ittlni- 
Juw. 

Trorhilus, alia anient a, Adr. 
Junio f mird Ct'leritate velocissi- 
m 6q ue curs u ver m i c u lo s i n I i 1 r e 
i-oiiseclanSj looperken. 

Trochlea, wind-as ; wind- 
asse ; winde ; windel ; schijve ; 
trek-schijve^ rol; knterol; katerrol, 
katerrolle ; koorde-rol ; katers- 
boofd ; \vit4kcn, ball, palcic, polcie. 
Trochlea in ahum tollere, op-winden. 
Trochlea demittere, af-winden. 

Trochlea cruciabilis^ palde 1 tor- 
menti genus quo corpora distor- 
q u e n t u r & exc r U c i a v tur: n e x u s, 
qui pendent em g.ent & s amnios 
poll ic urn apices vincit, addito 
pedibus grauissimo ponder v t 
pa.]c\c.aique ita torquercve! iorqut'ii, 
inde palcie hangen } tckt.jj,y.Ki&tv t 
Suidce. 

Trochus, top, dop ; toppe, 
doppe ; (Trochulus, tolleken ,) 10I ; 
torneelj vet. worp-top ; kattfro], 
(land, orient koscl, kcnscl T sax. 
romtnele, veL 

Trochus obtusiar, noiinc ; drijf- 
cop, Lou an. 

Trochus missilis, ijs-dop, ij^top, 
lauan. q. d. t rachus glacia lih 

Trocho Imkre ; frochum agilare, 
LOjificn, doppen ; tolL-n. [Me mini 
a at. em JpJ, Seal igcntm mi hi di~ 
cere, Trochi iudum non fuisse vett. 
L a t i nise u n d i m c u m ludo Tnrhinis f 
sine toppen aut tolLn : sni veie 
fui\se ludum ilium puce Hem, 
quo pueri per vicos aut platan 
d is e u r r unt c i r c u I u tn orb c n I m 
vi mine am bar ill iiuln-lt, jj-gij 
& c . Ita ut 1 )vchus h e n e a q u i b u s- 
dam ver tat ur draei-rad, Trochi 



" 



Tro 



— 18a — 



Tru 



hidus igitur sit nobis het hoepen- 
spel. F, RJ 

Troglodytes p$$g duime- 
IfiSgjS 3 poUieari magniiudine ; win- 
ter- koningsken ; pimpel- meese ; 
muis-koning.sken ; kuil -mussche ; 
qubd in can em is & eauernts (i) 
degai. Adr. Junius distin^uit a 
Trochilo. 

Troiam ludere, stek-spel hou- 
den ; tornoien, 

Trolus« Fide, Drollus. 
Trgf.kum, Troplkmm, stan- 
daerd ; sege teeken \ victorie. Tro- 
pammferre, ver-w-inneii ; over-win- 
neiK 

Trossulus, Torosulus ; Fide, 
Torus l&mfi 

*Trucidare, Vide, Trux. 
Trudere, stoocen ; botten, 
jland. (GalL bouter ;] fijken, 
fuiken, fokken ; token; polssen, 
con to vid* impel Ure. 
Trusus, gestooten. 
Trudere, kruien, kruiden ; schor- 
chen, sax. sicamh. 

Trust le vel Trusatik vehieulnm, 
krui-wagen \ schorcli-karre, sax. 
sicamh. 

Trades uautkus^ stier-boom ; stler- 
stok ; schip-boom. 

Trulla, kop 5 drink-kop ; 
water-var; gelte, g, s, & Trulla 
autem vetL La finis, teste Far- 
rone , fu i i vasculi genus e quo aq u a 
inaltud vas transfnndebatur, a 
t ra us col an do (2) Ira ijciendoue 
dictum.; tale quod nobis totei- 
maiinekeri, vel rote-mamieken, 
diciiur. Inde& forte 1 , trul, trulle- 
ken. Vide, Mentula* &, Persoxa, 
Trulleum, hand-bekken. 



(0 Sic. In l iEtymoh in foraminibus et 
cavemis. 

(2} Sic In 't EiyinoL transvolando. 



Trulla, pis-pot; pis-teile; water- 
pat ; kuls-gerecht, quod hones! at is 
ergo, keuls-gerecht, vocanL 

Trulla, tru wee! t t roe w eel ; tref- 
fel, tru f J el ; instrument urn trigo- 
numc amenta riorum quo calcem 
saxis impingunl. 

Trulla f err ea ; vas H quo nod u 
funalia ardent ; vier- panne ; 
blacker. 

Trullus, drol 

Truncare, stronken ; tronken t 

tronkelen • stompen j schrooden, 
schroien ; blokken, ^7. knooten, 
boll, moetscn, mutsen ; veMem- 
men, yer-lemen, ver-lempen ; kop- 
pen, dTTOfcorrrecv, q t decacttminan- ; 
bine truncate capita kop pen. 

Truncus, Tntncatus, ver-minh ; 
gestomt ; & de eanibus, equis, & 
alijs animalihus, cauda } auri- 
bus, aut in ha I rune-is, moets'e, 

Tru ncu s } poti s i i win n a t iwris &c . 
stam ; tronk \ stronk ; stok • blok ; 
bol, bul, (des booms, vid* ;) stom- 
pe ; stobbe,//^. strobbe. 

in Truncum stirpeinueconuerti,vzr- 
stokken* 

Truncus camarius ; Truncus in 
quo secant ur carnes i vleesch-blok. 

Truncus corporis, Truncum corpus, 
maximi cut am palatum caput, 
beuk, baek, boke ; bnlg ; rompe ; 
Iichaem sender booffl. 

Trunculi memhrorum^ ut on is 
mad at a, af-val van geslaegen 
beeste ; schavernak s schavernek ; 
af-val van het schaep ; 'schaeps- 
hoofd, &c. 

Trunculi porci maclali, suite; at- 
val van \ verken. 

Trimci in star imnwhilis, stok-s t i 1 1 e . 

Truncus homo, bengelj binge! ; 
stok-narre ; kloete. 

Trunculis ludere, kegelen. 



Tru 



— i$3 — 



Tub 



Truta, Trocta, piscis, vocrnc, 
De hoc pisce hd£ Lud> Potterus : 
Trutta, Truta, Forio t pise is; alias 
Far ins & Far loins diet us, vooren, 
q. vLiiren, h rut i I ant i bus igueo 
cot ore maculis ; uude & Varius 
Latin is a punclorum varietate 
nominatur. L. Pottero. 

Trutina, wafge ; scliotel- 
waege ; schael-waege ■ snel-waege, 
g, ■&.'$.. ge-wicht ; bahuice ; balk- 
gewicht ; balk-waege ; btije, mi, 
qui? ultima vox eliam usurpaia 
oil m pro Lrutimi bellied petroholka. 
Vide etiam, Bausta, &, Biblia. 

u u 

Trutina Campana, pondel, pon- 
der ; knip-waege ; ouster, unsstd, 
uisseL ensael ; aeisselj [land, 

Trutina mommtana, momeniarin, 
ftOud-gewicht; goud-waege ; biket, 
buket, trebuket, trebuebct. 

Trutina agina, waeg-Jeure. 

Truiinare^ wegen ; poudelen, 
ponderen ; quikken. 

TruXj True\ikntus 7 wrced, 
wreit ; stuer, guer ; forts, fortsig. 
Trux aspectus, stuer, guer, ge-sictn. 

Truculente\ w r eedeJ i k . 

Truculentia, wreedheid. 

Trucidan'j dooden ; moordtn ; 
ver-moorden s (Exmordare, in Legg. 
Ripuarijs Francorum ;) cm den 
hals brengen. 

Trucidatio, mooid, moorderije. 
Tu, do, Haec vox cum indi- 
gnation proferiur, nisi fiat 
sermo ad ter -maximum aut su- 
p r e m u m a I i q u e m, nem pe ad 
Deum, Reg em, Principem, &c. 
Non tautum autem apud Teuto- 
ties ignominiosum est quenquam 
du appellate^ veriim etiam apud 
IlaloS) Hispanos, G alios f &c. 
Aug turn quoque tuissare pericu- 
losum esse lepid'i refer t Erasmus 



in Adagio, Firum improbumesse 
velmus mordeat[i\.Felerestamen 
Teutones du, nongV} in singulars 
numero us ur passe cerium est. 
[hub etiam hodie in quibusdam 
locis nondum mollicula ilia 
Ro m 4 n e nsi u m barb a r i e s i n 0- 
Uuit : sunt euim qui non inciui- 
liier dicent du bist^ poti us quant 
bar bar £ gij zijt, ad unicum so- 
luniue hominem*] Dij quoque, pro 
Tu, Tibi 7 Te y diet to Germ ants, 
Saxonibus, Frisijs, Holland is 
frequens. Bra bant is vix uisi in 
casu nomiuatiuo in fine vcrbo- 
rum;ui > war doet-dij ? wat sege- 
di] ? {Incipiuni tame 71 H oil and i 
&e. etiam in hoc bar bin -a see re, 
ut gij mi u, substituunl pro dij ; 
Ut wat doet-gij ; ik geve u L?f.] 
Tuns i dijn, [aut bar bar ^ uwe,] 
Tui causa, uwen \ halve, [melius 

dijner halve.] 

Tuapie culpd, uwe [melius dijnc] 

eigen scliuld. 

Tuba, blaesoen ; trompe, vet. 

* her-boren, hcir-horcn. — Dibit 

bellica, Tuba classis, trompette ; 

tramettt:, sax. Tuba? bellies clangor, 

veld-geschrei. Tuba sonus, rrompet- 

slag. 

Tuba canerct trompen ; trampct- 

ten ; slaen de trompet. 

Tukc instar horribili sonitu Tara- 

tantara dicen, tateren, Tukc souo 
publkare, af-trompen. 

Tubicen, trompette ; trompet ter ; 

tronipet-blaeser ; tmmpet-stcker. 
Tuber, Tuberculum, hovelken; 

knobbel; bobbel, /land, knot; 

knuttel, g. J. s. knorre ; butse, 

boet£e a biutse ; buile ; bult ; weer ; 

dutse, dusse, dussel, *blader 3 blaere 

(1) Sic, In 't EtymoL V, improbum vel 



1 



Tub 



— 184 — 



Tue 



— puile ; puistc ; pokke, pokkele ; 
iijk ; qunk van vleescli ■; met:de,/W, 

Tuber Tula faciei dura & pusilla, 
velut rotunda sale-bra*, Vavi, steen- 
puisten ; snisscl, sicumb. 

Tuberculum in facie .briosorum 
ejfj&reSzmSj mout ■ vli ege ; eti a m 
steen-puistken 

Tuberculum calhsum ac durum, 
querdel ; aL kink, 

Tuberculum calhsum hteuteexsians 
rut nudum, exter-ooge, aekster-aoge, 
kracicn-ooge, q y d. pica aut cornicis 
oculus, a similiiudine. 

Tuberculum osseum, over-been. 

Tuber y siue Nodus, arboris, quast, 
ast, eest, oest \ noost ; knoest ; 
knoke ; weer, 

Tuber ', Tumor fungosus, inarba- 
ribus, hoom-swaaime ; triiffele ; 
swiimme, squanime t aen den boom. 

Tuber are, puilen. 

Tuber osus, knoraehtig. 

Tuburci^akIj slikken ; slok- 
ken, 

Tubus, Tubulus, buise ; buis- 
ken ; pijpe ; spat ; sprite ; roer, 
roer-pijpe |; j. Si 

Tubus (umarius, foci, schoud- 

Tubus, Tubulus, water -buise ; 
water- busse ;fontein~pijpe ; fontein- 
bu^sc ; goie. 

Tubuli caput f kraene; kraeirtap ; 
haen ; buise. 

Tubulus sambtmnus quo pueri 
glandes siupeas cum bomba expel lunt, 
klater-busse ; klakke ; klakke-busse. 

Tubus torment i and, canon, 
* Tucia, met, niete, Vide^ 
Pomfholyx, 

Tubes fabrilis, smed-hamer ; 
veur-hamer ; book-hamer* 

Tudilan, klonen, kleunen ; klo- 
■ teren, kleuteren. 

Tudicula^ spadelken s spatelken, 



spate I, spaeiken ; pot-lepd ; poU 
lepel ; kok-lcpel ; sleeifj sax. fris, 

Tudicula, stempd-ijscr ; mark- 
ijfier ; iek-raerk ; iek-ijser. 

Tubri, sien ; aen-sehouwen. 
Tu er i Urn is ; oc nils t ra ns iter sis , 
luimen ; sluimen. 

Tueri torui, suer, gtier, sieti, 
TuerIj Tutari; Tutum reddere; 
in Tutum reapers. , be-sc batten ; 
schutten j be-sebndden ; bergen, 
borgen ; be-vrijen ; sehennen, vet. 
(ItaL scermire;) be-scbermen ; be- 
bermen, be-harmen, be-ermen ; 
gehermen, gernien; waeren; waer- 
den, vet. be waeren ; ver-weeren, 
ver- waxen ; ver-boeden ; venr- 
boeden ; hoeden ; veur-staen ; red- 
den ; fetten, germ, band -haven ; 
band - houden ; onder - houden ; 
lamen ; prescrveeren. 

Tutus, sekev ; ver-sekert \ vrij ; 
on-sorgclik, 

Tuius, peruius ; & Tutus, liber, 
veilig; locus vid*, binnen-schantse, 
Pdgromio. in Tutum se mipere; 
locoTuto siconthicre, binnen-schant- 
scn ; eidem minus Tutum, on-vrij ; 
on- veilig, minus Tutum redder^ on- 
vrijen, 

Tutd f sekerlik, 

Tutamen, Tutamentum, Tutehi y 
be-schermsel ; be-scbut-sel ; be- 
schut ; be-vrijdingc ; saove garde ; 
vrij-gcleide. Tuitw, bescberniinge. 
in Tuielam trad-ere, be- v el en, 
Tmri, Tutari, papillum ; Tutorem 
agere, vev-momboortrn ; ver-mom- 
beren ; be-veurmonden ; vogten, 
vet. 

Tutor, pupilli defensor^ vogd, 
voogd, voorgd ; momboor, mom- 
ber, mamboer, mond-boor, mond- 
baer ; veur-monder \ veur-monde x 
g t s. 5. fris. pleg-vaeder ; mond- 
borge, om dat de voogd den on- 



Tue 



- iS 5 ^ 



UM 



mondigen als ver-bor^>t, Grolio: 
[possit & did, mond-voerder, om 
dat bi] veur des onmondiges would 
voerd, &> ut supra, vear-mondcr 
is, F, R,] 

Tutrix, voogd esse, voo^ddinne. 
Tutor fidufiarius, mo m boor bij 
provisie yegeven. 

Tutor ctvuugalis, id est, matitus 
su^ uxoris, kerk-vogd, Grotto, 

Tutor alhctus a- femina in acta 
solermi, gekoren voogd 5 straet- 
voogd, Grot io. 

Tutorem pupillo consilium, be- 
vogdten, 

Tutorem ianquam suspect urn reif- 
cere, tuteld nmouere, bal-mondcn, 
bael-mondcn, Spec. Saxon. 

Tut el a, TuieUuc administratio, 
vogdije, vogdscbap ; buvo^dtiEige ; 
ver-mondschap ; moni-boorscbap, 
mom - boordije, mond - boordije. 
Mam burgum, mandiburgium , & , mu n- 
diburdium, olirn dejeuyio & initio 
d i c b bat u f\ i n quit Ho 1 m a n. 
Mundium (a it Vitus A m e r b a c h i u $ 
in Annotate ad Const hut. Carol i 
MagniJ stepe occurrit hi I egg. 
Long bard. & plerunque signi- 
ficat Tuielam: unde mumiuahli i dr, 
momhaldt, hoc est, Tulores, ab ad- 
ministrandalutda, Porrb Tutela 
vet. Fland. ettam bael dicebatur : 
gaL vet. bail, Balio iialis alt or, 
nutritius, quem. uos vo^t vacant us : 
si cut am man teut n / c i a pa scendo 
siue nutriendo d iciv i dciur. Tut da 
pral&rea siue Tutoris poksias y gc- 
weere, ge-were, ge-waere, & were, 
e5/ sax. sicamb t 

sub Tutela degere t ver-momboon 

zijn. 

extra Tuielam qui est y raondig; 
self-maelnig ; seli-mond ; die op 
eigene naem ding-tael mag voeren ; 



iuris sui ; qui personam ha bet standi 

in iudicio ; G ratio. 

Tugurium, bode, boede, boeie ; 
kot; buer, sax. sicamb. logie ; 
loodse ; luute, q. i* bucde siuv 
hoedo, it legendo uue proiegendo, 
cadem rat tone qua Latiais Tugu- 
rium. Tuguriolum, log i ken ; bntre- 
kun. 

Tugurium solitarium, Id wise. 
Tugurij appendix, kubbingj vet. 
holL 

Tuliba^, insigue caputs ormt- 
mmtum Turcarum, tuipe ; turbant, 
Tullianum, diei-keider ; dief- 
put. 

Tum, doe, doen : 11a dat; naer 
dat : dan. 

Turn, cftm, sftJUs so. Cum hi run- 
dines adueniunl, turn test as imminel, 
als de .swaluwen aenkomen so naekt 
dc somer, 

Tumba, tombe- 

Tu M mm, Tumescent s w c I le n , 
swilien ; gcswotlen zijn ; op-lonpen ; 
duinen., ffii. drinten, vet.Jland. 

Turner e calore cum rubore, ont- 
steken als een ge-swik 

Turner e faslu^ hoa^vacrdig, boog- 
draegende, op-gt.'bIaesen zijn, 

Tumcns, lutnUus, geswollcn ; 
gedrongen ; bok 

Jumidus, ver-swoi en ; ver-swoU 

letl. 

lumidus facta, bkaes-kaekc ; op- 
geblaesLii ; boerTer, vet, poelU-r, :?, 
poccher, vei y booker,,: 1 >.;,;, mdo 
ve.l [landtK 

Tumor, me\, swil, swelle, ^vel- 
linge ; ge-^wel, ge-swil ; ge ^wol- 
Icnbeid"; hovel, hoevel, henvel ; 
bult; &, wal, de quttcunque re 
Turn id a; Fide, Cirrus, 

Tumor durus, renitens, sine dolore; 
quabbel ; balch. 

Tumor ratundus, buile ; fijk. 



m 






. LM 



— lH — 



Tukt 



Tumor £ fapsu> siue ictu, bntse ; 
blutse ; buile. 

Tumor exilis ex acuko musca, 
apis, Vffi$>M 7 vel morsu pulms, weffel. 

Tumor sfrumosus ouium, botte> 
%eL 

Tumor Uedus ant ft casus circa partes 
ohsccmms, klap-oorc ; ui in lue 
venerea bubo. 

Tumor ; Justus, op-gebhisenheid, 
Tumultuark, Tumuliuari, bae- 
ren ; ge-baer en ; woelen ; wttelen ; 
ticren ; raesen ; rammden ; ram- 
moeren; toppen, tobben; tnrbelen ; 
bortelen ; ravotten ; hobbelen-tob- 
belen ; hobbeiwobben. Tumuliuari 
vehemenler, storm en ; tempeesten. 

Tumultuare, Tumuliuari ', in dc 
fonk zijn. 

Tumult us, Tumult undo, tier ; ge- 
tier ; ge-baer ; ge-raes ; rucht ; ge~ 
rudit ; ge-ruft, boll, wod, wuel ; 

a 

ge-woel, ge-wuel .; rammoer, rooi- 
moer; rochel-merkt ; rammehnge; 
fonk; kaboel, vet. /land, gafbpdie, 

Tumultus vehemens, storm ; tem- 
peest, 

Tumultus, Tunmltuatio, op-roer ; 

u 

be-roerte; op-loop; op-stel, op- 
stal, /land, rottinge ; rotterije, 
turbel, torbel, trobel, troebel, troe- 
ble ; commorie. 

Tumuliuoyus, rammeler, romrjie- 
Ier ; ge-ruchrig. 

Tumuliuosus, op - roerig ; op - 
ioopig ; muii-maeker, 

Tumultuarii, hobbel-tobbel; hob- 
bel-sobbe! ; habbe-drabbe, fland. 

Tumulus, till, hi lie ; heul, 
heuvele ; [bine heal, pro ponie.] 

Tumulus arenarms, sand-berg ; 
duine, delninge, dijninge j saud- 
duine« 

Tumulus, Tumha, gruf, graft, 
grave ; torn be. 



Tumulus honorarius, inanis, staet- 
graf; eeren-graf; baere. 

Tumulare, Tumulo mandare ; ui, 
corpus, cadauer, mortuum, be-graven ; 
be-aerden ; sinken den dooden. 

TunCj doe, doen ; dan ; so; 
soo, 

Tundere, booken, boken, bcu- 
ken ; bossen ; botsen ; buissdien, 
[hind, stain pen ; stem pen, fris t 
kloppen ; klonen, kleunen ; knod- 
scn, knudsen ; stooten ; treffen. 

Tunden in mortario, stamper] 
in den mortier. 

Tusus, gestampt; geklopt. 
Tukica, rok ; lijf-rok ; hemd- 
rok ; borst-rok ; pectoralis* 

Tunica ima, intima, interior, lined 
ui plurimum, hem, hemde; onder- 
hemde, 

Tunica superior linea, seu Tunica 
quod superinduitur vcsiime.nium, kele> 
kedel ; iuppe, iuipe, (Fide y Sup- 
parus ;} kasak ; kajakke ; jakke, g. 
s* s* fris* iette, fris. kaerle, k eerie, 
fland. fokke, vet. 

Tunica hnidensa^ siele, siclken. 

Tunica rudis f impolila f & sordi- 
dula, sloof. 

Tunica sine manias, koller-roks- 
ken. 

Tunica sine manic is & collar i, beu k. 

Tunica rugosd, striata, ploi-rok : 
laciniaia 7 pand-rok. 

Tunicaz limbics superior f kraege, 

Tunicd vest ire, be-rokken. 

Tumcelld, Eccicsiast, Rochet urn, 
vulgo, koor-klctd ; over-role ; rok« 
kelin, rokkeling. 

Tunica eqnestr is ? Sagum, rijd-rok; 
wnpen-rok, 

Tunica mil it ar is, mamilleken \ 
liokke, vet, fland. hoqueton, 
fland. (i)> 

{i} Sic. Lees Gail. 



Tur 



- i8 7 - 



Tur 









Tunica militaris, sine manic is , 
iornei. 

Tunica ferrea ex annul is, qua pro 
loricd miiites uiuntur, pans-ijser, 
pans-sier, pans-cier, a 

Tunica kguminum> houdejiou we, 
hau we ; pelle daer \ saed in li^t. 

Turbare, stooren ; ver-stoo- 
ren ; tieren ; baeren ; ge-baeren ; 

werren, warren, ver-werren ; be- 

roeren ; brassen ; ont-rasten ; otU- 
setten ; mis-setten ; ant-stellen ; 
mis-stellen j ont-schikken ; brabbe- 

a 

len ; rommelcn ; droeven, vet be- 
droeven. 

Turhare, stortnen; turbelen. 

turbare aquas, mot-ren, mueren, 
ver-moeren, ver-mueren, het water; 
swaddrren. 

Turbari anhuo, be-totelen^ be- 

toteren. 

Turba, Turbo! h, Turbamenium, 
be-roerte ; be-ruerte ; op-roer; tier; 
ge-tier ; rammoer, rommoer, ru- 
moer ; ge-rucht ; ge-ruft, holL 
brabbelinge ; brabbel - merkt ; ge- 
swadder ; stoorioge, stoornisse j 

ge-baer; ge-woel f ge-wuel; werre; 
rochelinge ; roehel-merkt ; turbel, 
torbel, troebel ; fonk, vet. fland. 
protei, preutel, 

Turbas ciere-, muiten 3 muitenee- 
rcn ; op-roer maeken. 

Turbarum and or, incentor, primus 
motor } rok-vlnke; roer-vinkej ¥ roer- 
stichter ;• — rammoer-meester; stok- 
vier. Turbukntus, Tnrbidus, op- 
roerig; ge-rachtig ; nmit«maker, 

Tur bat or, omnia iniricam & per- 
uertens, Turbiisque ciens, brabbeler; 
weder-vogel ; wer-vogeh 

Turhatus, Tur Indus, on-klaer ; 
seiger ? g. S s< ont-sct ; ont-stek ; 



on-gesteh ; be-roert, bc-ruen ; ge- 
stoort ; be-droeft ; turbel, torbel, 
turbeert, torbeert, troebleert ; con- 
fins. 

Turbid us, stormig, stormaehtig. 
Tur bid us, Turbulent us , ui, 7 ur- 
bidum caelum, droef, droeve; droef, 
droevig, weder. 

Turba, homines, hid en, In id en, 
Ueden. 

Turbo populi, hoop volk ; ver- 
gadenn^c van volk ; menigte ; 
menge, gtr* saw schaere ; ge- 
swaJder, ge-swade, ft* s. rot; ioele; 
rroepe, troppe 

Turba miscellanea, ex variorum 
rerum colluuic & commisiionc con/lota, 
^e-spuis ; rnpiamus. 

Turbo 7 prorelia, vent us ex dc- 
pressa nube contort us, vorticosns, wrh 
iex, vortex, storm; storm- wind, 
storm-weder ; wind-vlaege : buie^ 
buide ; winds- bruid ; draeiende 
wind; vaerende wind, ml* wervel; 
wervel-wind ; wervels-wind ; wind- 
wervcl ; weers-boofd, holL Hon we, 
sic Teul dirius quod obuia qutt- 
que decutial. 

Turbo, Tur ben, top, toppe, dop, 
doppc ; drol.i 1 ^. toK boll, sicawb. 
dot ; katerol, fland. orient, kosel, 
keusel, sax nonne, [scd di fieri a 
top vel to].] top out em a toppen, 
eireumnerii ; sicut to! siue dol, A 
dolen, errando slue vagando dum 
scuiica agilntur^nft-ioy, Lou an. 
Turbo iacutabilis, ij.sdop, ijs-top, 
// i de m Loidin.q.dj rochu i P lad. t Us . 
Turbinem fireumagrre, voluerc,ver- 
sare, doppen, toppen, tollen. 

[Turbo intricatus, nodus implexus, 
out uuvq unlit as in fune fildue, kink, 

L R-] 

Turbo focarius, conseruamiis CT le- 
gend is prunis apt us, klokke ; vier- 
klokke ; stolpe, stulpe, holt. 



Tur 



— t88 — 



Tur 



Turbo fumanus, vulgo Akmbi- 
cum, klokke ; alembic. 

Turbo, piscis turbinates \ kink- 
horL'ii, 

Turbo, auicula, drad-hals, drad- 
hnlsken : spediL 

Tukca, Tur ens, Turk, Tork, 

Turd nut lapis, turcini siue av.ru- 
Id colons, tmkois. 

Tuunus, lijster, lijster-vogel ; 
krammet - vogd* kramet - vogel, 
lo-ams-vogel, £; J. s, \vad\alter- 
vogel, wadicker vogd* Turd us 
bifayiS) Ga^tv Turdcla, sen Turdus 
minor, diossd, drostel ; droessd, 
drot*std, g.er* sax. sicamb. ft is, 
H&c autem addit, Lnd. Patte- 
rns : Turdus Iliacus, minimus Tur- 
dortiWy wijn-droessel, quod an is 
vescatur. Eiusdcm generis est 
quam aliqui Turddam tanquam 
Latine uominant ; vulgo, een 
droessel; auis pra ceteris musita; 
unde quibusdam Turdus musicus 
dicitur; quasi ad different! am 
Turdi Iliad, quern nonnuUi Rooi- 
droessd, q. Turdum rubrum nomi- 
nant. Hacienus Patterns* 

e 

Turgere, Turgescere, swtllen ; 
geswollen zijn ; drenren, drinten, 
vet. fland. puilcn ; stikke vol zijn; 

o 

pufFen ; op-geblaesen zijn. 

Tur gens ^ Turgidu$ i ver-sworcn ; 
ver-swollen ; geswollen ; bol j vol ; 
gedrongen ; drintig, vet. pof ; kek, 
g* s.s, op-geblaesen. Turgidusfastu 
homo, uter, op-geblaesen mensch. 
Turgidum, wnl. Vide, Cktus. 

Turibulum, Fide, Tus. 

Turio, scheme ; sprtuie ; sop 
des booms* 

Turma, scbaere ; ge-swadder, 
ge-swade, sax. sic. rot; bande, 
bende; hoop krijgslieden ; compa- 
gnie. 



Turma equitum, bande ru iters ; 
kornet ruiteren. 

Turma equitum publids eg ids me- 
renfium, bande, bende, van ordi- 
nan den. 

Turvke equestris vexillifer, korner. 

Turret equitrum, (i) ritte, rit, g* 
s.s, i its, ge-rits, «e-rots ; ruiterije, 

in Turma s col Hgi, banden; rotten. 

Turmatim, boopdinks ; boop- 
wijse 

Turpis, vuil ; leetijk, q. d m 
lccdclik, leedig, [sie ^oolik, oode- 
lik, q. odiosus ;] hesselik, g* s> s. 
eisselik ; on-sienlik ; on-huer, fris. 
woest, wuesr ; snoode; on-vlaetig; 

brodde, ve.i. dorpel, (land* sdian- 
dig, schandelik ; vilein ; on-rein ; 
on-suiver. 

Tur pare, vuil-maeken ; vuikn ; 
be-smerten ; soetden, soedelen ; 
be-soedeien. 

Turpiter, voilik ; leeliken ; dor- 
pzrUk, [land* schnndeliken ; vilci- 
ni^lik. 

Turpitudo^ leelikbeid^ leedelik- 
heid ; on-vlaetj on-flaec ; dorper- 
heid, (land, brodde, vet, snood- 
heidj snoodighcid ; on-eer ; on- 
eerbnerheid ; vilcnie. 

TurpihquuSj on-gebondeii, on- 
getoomt, in 'tsprekeo ; on-besnoert 
van mond. 

TuRRlS, Turricuia, tone, toren, 
torn ; torreel, vet. [land, belfroij 
belfortjsteen; hincmulia arciuin, 
c a s t el lor u W, oppido r u m u e 
n o m i u a ; 

Turris spccuhtoria f schouwe, 
scboude, SLhouw-toren, 

Turris sacra, cymbalatia, klok- 
huis ; klok-iorre, 

Turris ambitus, vdle ; walle. 

| (i) Sic. Lees met 't Eft-m#l. equitum. 



w 



Tus 



— 189 — 



Tym 



X 



Turris fastigmm acuminatum, py- 
ra?ms f obeliscus % spille van den torcn ; 
naelde. 

Turrit us, getorenc, 

Turris cespiiiiia aid termi, bellica, 
kaue ; stonn-katte. & pro quouis 
propugnaculo, blok-huis. 

Tur r hula, rijffd-beker ; rijSel- 
irecluer. [Fritillum doctiores inter- 
pretantur.] 

Tu ttsio, phaciena, de I p h i n i 
species Pott era, bruin -visch : si 
Delphini, sit etia m, m e cr-s w i j n . 

TuKTrjR, turtel-duive ; q< troe- 
tel-dui ve ; per m a bathe si H } 
Becano. 

6 

Turiuris instar gemere^ karien ; 
koerenj koerien. 

Turunda, -brokkc ; pille; krop- 
aes ; massa siuc off a qud farciuutur 
allilia. 

Turunda accipitraria, stupea. Vide. 
Accipiter 

Turundis saghmre, farcire, stik- 
ken ; kroppen. 

Turundis exsalurare, obturare, 
suffocare, vcr-kroppen ; over-krop- 
peri ; ver-deegen, qua postrema 
vox etiam signifieai, Turundam 
faslidire. 

Turunda, wieke ; wond-wieke ; 
tinte, rente, [wieke / forte quod 
pluma seu penna in bunt usum 
ad hi bi 1 quandoque fuer i n t . 
I. R.1 

1ussiRE f hoesten ; buben. 

Tussire vehement er ; vehement e fre- 
qmniique Tussi quassari, hubtui endy 
bnlsen. 

Tussm leuiter aique hmniter, 
kichen ? kuchen, kinken, 

Tussire voce raucd, roc Helen ; 
rucbelen. & qui ita Tussh, rodielcr. 

TussiS; ho est, Tussictila, hoestken; 
kuch. 



Tussis sicca, inanis, anbela ; in 
qud imsims nihil nut parum emolitur 
exscredtqm^ & spirit u ianquam reci- 
procante offend ttur ; cum singultu sine 
respirandi spatio, kichin^e ; droogen 
lioest ; kich-hocst, *kik-boest; — 
kiek-hocstj kink-hocst : aiunt enim 
tussim banc minui, si roncha(i) 
quam kink-horen vacant r bib at 
ager. Le mitts kind-hoest vocat, 
qubd, inqiiit, infantes & impu- 
heres ed maximi injesteutur : q. 
d. Tussis puerilis, puerorumue. 

Tussilago, herb a, hocsr-bhul eren ; 
peerds^klauwe ; brand-laktouwe. 

TuSj wij-rook, wie-rook, q. d. 
fumus sacer, d stiff it u si ue fu ma n t e 
vapor e in sacrificijs. 

Tur is drcula, siue repositoriutn ; 
tmuictda, a pud Ecclesiast. wi r 
rook-kasken. 

Turibulum, quo Tus inter sacra 
spargitur, wij-rook-vat ; rook-vat. 

Tur a sparger e ; sacro f unto imbuere, 
vaporare., wij-rooken. 

Tutart, Tutus, Tutamen, Tutor, 
Tutela, Vide, Tueri. 

TutuluSj top ; hacren-top ; 
haer-bosken - t tote ; tuite, 

Tutulus, knpruin, 

Tululuscanoniearum, Vide, Almu- 

CHERIUM, 

Tymbus, grafj graft, gr^ivo ; 
tombe. 

Tympanum, trammel ; tatn- 
boer, tamborijn ; taborijn f flaruL 
bom me ; bongc^ bunge, sax. sic. 
fris. [tamboei% Arahica originis 
vocem aliquomodo ait Jos. Scali- 
gcr ;J Tympanum pulsate, comphdere 
lympa?ia y Tytnpa ni%Q re , t rom m den, 
tamboeren; bommen. Tympani umi~ 
tu promulgate, edicere, publieat^ ; 
Tympano ad arma euocare, om-slacn 

(l) SL. 



Txi' 



— 190 — 



Vac 



de from m el e ; om - trommelen. 
Tympana complosa, t mm me] -dag . 
Tympani stes, 'lymhanisia, Tympa- 
nal riba, trommel-shyer; tamborijn, 
taborijn. 

Tympanum equcstre, ketd-trom- 
meL 

Tympanum, panned van schilde- 
rije, schrijn-werk, &c. 

Typauum typograpbicum ; insiru- 
mentum membrand tensd obtectum 
in star tympani mililaris, timpan des 
drukkers. 

Tympanum chartaceum^ blaffemre; 
kassijne. 

Tympanum jasligij, panned vande 
metsdrije. 

Tympanum cirrimtum, kompas \ 
see-kompas, 

Tympanum c.urrus ; tegendo currui, 
buive ; %vagem buive ; witce, wite, 
van den wagen, (land. 

Tympanum, rata aquaria y sine 
molts aquahca;, waeter-rad ; warer- 
meulen rad. Tympani molee aquarue 
ala } nlpe. 

Tympanum versatile, machlna qtue 
vasia onera in aitum effect ; plerurh 
que gruis instar constructa^ ex- 
tenso vid* collo, kraene ; kraen- 
rad, kraen-wiel, Tympani venatth's 
calcator, kraen-kind" 

Tympanites , swel-buik ; genus 
bydropis quo venter vebementer 
inflatur, & flat thus tympani 
instar lenditur, swel-buik. Tym- 
panicus, waeter-suehti^; waeter-sak, 
nimis general i vocabulo. 

TyphAj sen, Typhm palusiris 
caul is & spica; pt&cipuique spica, sen 
pa rs s uperior la nugin om , v 1 1 pappus ; 
Hsch-dodde ; riet-dodde ; kofve ; 
pols, polsse; dodde; donsse, donst; 
du]k, dulle, boll & ijsdem, doove, 
quod eius lanugo si in aurem 
incidai surditatem adferre cre- 



dit tur : undc Italic niazza sorda 
die a tur. Typkc claua in dor so per- 
cuterc, donsstm* 

TSthon, procella ; winds-bruid, 
Typhonms venius, draiende wind ; 
draei-wlnd. Vide, Turbo- 

Typus, beeldener ; vcur-bedd; 
leest ; model, moJel-bdd ; mode. 

Tybus monetalis, stempel; stem- 
pel slag. 

Typographus, drukker ; boek- 
drukker ; boek-printer ; drukker- 
nieester oft drukkers-gast, geselle, 

Typi fusiles typogr aphid, letteren 
vande drukkerije. Typothecti, letter- 
kasse. 

Typotheta, setter, letter-setter. 
Tyrannus, hals-heer ; gewel- 
diger ; woeder, vet. vertasseerder, 
fl and, ti ra n . Tyran nus crude! Js^ 
sauguinarius, meiaph. bloed-hond. 
Tyraunicus, tyrannisdi. 
Tyrannis, woederije ; tirannije. 
Tyro, Tyr uncut us, Tyrocimum; 
Vide, Tiro, Bc m 

Tysocnestis, raspe ; rijve. 
Tyrocnesti minuere, raspen; rijven, 
Tyrolaganum, kacs - vlaeie • 
kaes-taerte. 

Tyrotarkhus > caseus vilis & rusti- 
canus, loer-man ; pot-kaese* 
Tyrsio, Vide, Torsio, 



V 



Vacare, operant dare; dicta 
rci inimdere, lecten op eenige saeke ; 
besig zijn ; vaceercn. 

Vacare or aiioni f sich ver-ledigen, 
ver-legen 3 tot bidden 

Vacate, vacuum esw t pas geven ; 
passen, Vacai nunc mihi ; otium vel 
vacuum tempus nunc est mihi ; bet 
past mij nu ; bet geeft mi 3 nu pas. 

Vacare , vacuum esse, ab opere, 



Vac 



191 — 



Vac 



roeuwen, rouwen> ruwen; vacee- 
ren. 

Vacans, moetig ; tomig, fits, 

Vacans munefe ; vacuus a negotijs 
publicis ? wepelj wepder, 

Vacatio a labor e^ wijle ; moete, 
moette ] ledigheld ; on-ledej veL 
on-Iedigheid ; af-stand. 

Vacatio per altqucd tempus } onder- 
laet j vacantie. 

Vacauonem habere, vier - a vend 
hebben ; heilig avend licbben, 

Vacatio legis, dispensatie ; pri^i- 
le^ie; exemptie. [possit did, ver- 
schooning.] 

Vacafionem dare, be-vrijen. 

Vacuus, uit ; ijdel ; ledig. Vacuus 
prorsus, rem-uit. 

Vacuus, los ; on-geladen ; klaer, 
vet. 

Vacuus, slant ; sluik ; Iaer, gcr. 
sax, moetig. 

Vacuus } loos ; quod pulchrd 
nomimbus suhsianliuis iungitur, 
^dd-loos; eer-loos; god-loos } &c. 

Vacuus, wan j fland. boll. ^eL 
wannig; ood, ger. sax. oed; oode- 
lik, oidik, oolikj fland, van on- 
wee rde. 

Vacuus, Vacans, wepel, wepeler, 

Vacuus locus, laer ; ruim. 

Vacuum esse, uit zijn; vaceercn. 

Vacui, oodelikj oielik, oolik. 

Vacuare, Vacuum redden, ledi- 
gen; mi men; ont-ruimen, G ratio; 
ijdelen, ver-Sjdelen ; laeren, g. s*s. 
wideeren (1)* loosen, losen, lossen. 

Vacuatus^ ge-ijddt, 

Vacuitas, ledi^beid. 

VaccAj koe^ koeie. [Rustico- 
rum ho II. vnlgus KaTa-^p^aTttct^ 
bee see die ens in t el I i git vacens; ita 
ut d leant, drij beesten ende een 
peer J. Sic Lai in is aliquando 

(\) Sic. Lees viiUeren, 



pecuS) deoue, & hodie Grate is a\oyo$ 
pro equo. 

Vacca ftvta, pnegnaus, kaK-koe ; 
kalver-koe 

Vacca taura i Vacca sterilis, qucin-. 

Vacca hieme lac prccbcus ; & , VacM 
iter ilis f winter-koe, 

Vacca lactaria a tauro nan iuih: ; 
coitus appetens ; muntige koe ; goste 
koe, guste oft, gustige koe; lusie 
koc ; lustige koe ; mans-kot: ; 
manse-koe, c ampin; inousschc koe; 
mausche koe ; kuste koe. 

Vacca maculosa, bonte, hoppel s 
koe; boepel-koc; hoppul, a iisoi ntt^ 
& bloetne. 

Vacca nigra, sed /route alha } 
bhere, 

Vacca qute piuguescit, nee amplius 
■lac pr&het) vaesel-koe. 

Vacac uber > uier, uider. 

Vaccint ftultts imwlucrum, licbt : 
alijs, vutlis, aut, veulis. 

Vaccinas pes, koe-voet. 

Vaccarum, &e. contagtum, koge. 

Vaccinas fimus ; siercus vaccinum, 
koc-mest ; koe-sdiiue ; koe-stront, 

Vaccarum for ha, pissin, bolL 

Vaccina nola ; tiniinnabulum e 
Vacca collo dependent koe-bdle ; 
gelanne ? vet. 

VaccinjuMj braem-besie ; haeg- 
besie ; bosdi-besie ; wald-beeren. 
alijs, kraeke-besie, kaekke^besie, 
bik-bere (bacca sirepiium qtfflttfam 
dum dentibus trangitur ede.ns ;) postd- 
besie ; haver- besie ; eveEi-besie, 
sicamh. heidel-besien, heidel-beten : 
boll, veen-besien. 

Vacerra, hek, liekke, QggQ ; 
veken ; liner-boom; stal-boom; 
stal-staek- 

Vacerra, vesanus, oiu-smnig; uk- 
sinnig, 

Vacillare > daven ; daveren ; 
swanken,swankelen; wanken, wan- 



AD 



— 192 — 



Val 



kelen ; waegen, ge-waegen ; wag- 
gelen ; waegclen ; wiggelen, wik- 
kclen ; wispelen ; weifelen ■ wap- 
peren ; deunen, dronen, holL 

drillen, drielcn ; trillen ; sukkelen > 
loteren ; lutsen, flantL sweiven ; 
sweven ; striemelen ; sompen ; goni- I 
pen, gumpen, he.lueL sneven ; | 
snovelen. 

Facillarc ^ressu, ftedtMs, hinken ; 
staggeren ; smilkelcn ; stronkelen; 
waggei-beencn ; huspel-beenen. 

Vacillans homo, weifeler, 

V adar 1, Fadimonium 7 Fi d e } 
Vas, Vadk. 

Vadere, gaen. 

Vadum, wad, wade ; wat, 
warte ; wedde ; grand ; on-diepte ; 
vaert; voord, vet. rif, riffe ; uit- 
steke. 

Fadum aremsum, sand-bed. 

Vadum tmtarC) gronden ; gron- 
deeren. 

Fadare, Vadum transire, wadden ; 
waeden ; gronden, fland* 

Fadum commoucre, stooren, 

in Fadum ndigi, ver-landen* 

Fadosus, grondachtig. 

Fadosus locus, drilt, drif-sand, 
drijf-sand; wel-sand, Fadosa maris 
loca, plare ; banke inde see : bar- 
ninge, ubi mare a r en arum tvstu 
ferueL 

\ 7 AL t \vttJ nler lectio dolentts. 
ViEii, Fah, inter lectio exse- 
cranlis, abhorrent tsue^ foei. 

Vafer, schalk ; schalkaerd ; 
fijn;deur-slepen,deur-traptenjdeur- 
togen, deur-crokken, boeve; listig; 
scbrander; schrand, j. s* fris* 
oodeiik, oielik, oolik; linker ; ieep ; 
leep-loos ; slim ; slim boeve ; slim 
gast; onjer, onger> etinger. Fafer* 
rimus, over - snoode ; oor - schalk, 
vet. 



Fafcr, aliud toqums, aliudsentiens, 
dobbel mensch. 

Fafr^ schalkelik, listiglik ; oode- 
lik, oielik, oolik. 

Fafritia, slimheid ; slimmigheid. 
Vagari, swermen ; swerven ; 
swieren ; sweiven, sweiffen; swen- 
ten ; swentelen \ drillen, drielen ; 
trillen ; weiffelen ; wepelen ; wis- 
pelen ; baesen, sax. iris draselen ; 
plenken ; flcderen, fiedderen; vied- 
deren ; ver-sukkelen ; ver-loopeit ; 
laveeren, louveeren. 

Fagari passim^ over ende weder 
jgaeri i 

Fagari otiosi^ laveien ; trou wan- 
ten ; truwancen ; landtrefanten, 

Fagans, Fagus, Fagabundus ; 
pr&cipui de komine qui vagando 
temp us perdit, wispeler ; wispel- 
duerig ; wispeltucrig ; wispel-tLiite ; 
wispcltuereri' tuite ; wepel ; wepe- 
ler ; weifeler ; wreve! ; frevel ; 
sweiver ; swermer \ trouwant, me- 
tapk* truwantj wild ; bnd-looper ; 
Kind-swerver ; laud-strijker ; land- 
tronwant ; landtrefant ; biesardj 
bicsarre ; vagabond. 

Fagalio^ dril ; trih 

Vagina, scheede ; scbeide ; & 
met a ph. leder, 

Fagina ora ferrea ; ferrum extremis 
vagin&i oort-ijser vande scheede. 

Fagind ensem aul gladium condm, 
■ncondere, op-steken het sweerd, 
't nies, &c. 

Fagind educere, liberan, nudare, 
expedlre, stringerc^ exert: re } gladium, 
ensem, &c. uit-trekken het sweerd ; 
van leder trekk^n. 

Vagire^ blaeren,iixx graencn, 
g. s> s. weenen ; weehen ; janken ; 
schreien ; krijten* 

Vagihts, Fagor^ kinder-gesenrei \ 
kinder-gekrijc^ 

Vah, K&h> inttriiciio exe- 



Val 



— "93 — 



Val 



crantls, detestantis, abhorren- 
tls, foei. 

Valde; Fide stai im, Valkre, 
Valere, komien ; mogen ; 
meugen ; ver-mogen, 

Falere auctoriiate ; Falidum esse ; 
locum obt inert ; Validate^ vulgi, 
stad, scede, giijpen. 

Fakre y weerd zijn ; deugen, 
dogen, doogen ; gelden ; gouden^ 
vet. kosten. 

Fakns, Falidus x magtig ; mogen- 
de ; ver-mogig ; ver-mogende ; 
kragtig; sterk ; boom-sterk ; weide- 
lik ; valiant, 

Falidi, rato^r,magtiglik; krach- 
dglik; krachtelik ; sterkelik ; stijf, 
stief. 

Valde 3 seer ; bijstier ; bijster ; 
bijstierlik; grootelik ; stijf, stief; 
weidelik, (Faldi virgis cadere, wei- 
delik geesselen;) vast; tc mael ; 
lijdig; lijdigt: seer; lijdige veel, &c. 
hoogelik ; herde, harde s {valde bene, 
herde wel ■) heftiglik ; med alien ; 
* t 1 eene mael ; te mael, holL — 
ur, germ, (Senex valde., nr aid, &c.) 
wel, (Falde longus, wel lang ;) 
dicht, (Falde iuxta, propt* dichr bij ; 
vast bij ;) over, prtfcipui in com- 
pos it ionib u s ; valde magnus, ver- 
groot, &c. * over-nit, ut } over-nit 
wel } valde bene. — deur, in com- 
positione prapositum ad tec t iuis, 
deur-blijde 1 deur-arg, valde Letus^ 
valde- callidus> &c. in, prapositum 
in composttione adiectiuis > in- 
arg, in-goed, in-groenj in-soet, &c. 
Falor, prijs ; weerde ; derigd ; 
kost ; kostelikheid ; valear, Falor 
nummi, valuatie ; evaluatie. 

Faloris parui, ring; ge-ring; lore, 
leur^, 

Faloris nullius, on-nut ; on-nut- 
tig ; van on-weerde ; plugge. 

Falorem statuere> indere ; praci- 



pui nummtSy pecufii^ valueeren ; 
evaluweeren \ de prijs setten ; op 
prijs setten; weerderen ; be-grooten. 

V alert, vaercn ; ce passe zijn, 
Falere betw 7 aut, mali, gaen, oft 
vaeren, wel, oft aualik. 

Falere bene, Faletudine firma y com- 
tnodaj uli ? wel aen zijn; wel vaeren ; 
wel te passe zijn ; gezoiul zijn. 
??iaU t incommodii qua.lik te pas zijn ; 
krank, siekelik zijn; on-gesond zijn* 

Faletudine dubia aut morbosa esse? 
kraeken. 

Falens bene, gesond ; kloek ende 
gesond ; wel-vaerende. 

Vah, te Code ; adieu ; q. ad 
Deum. 

Fak dicerc; Falere aliquem inhere ; 
oorlof-nemen ; adieu seggeti ; te 
Gode be-veelen. 

Faktudo bona, prosper a, ge-sond- 
heiti ; weUvaerd, aduersa, siekte, 

Fl 

siekenisse ; krankheid ; krenkte ; 

qiuelik-vaerd- 

Fahiudimrms, siekelik ; siekter- 

uzren^fland- siekachtig; siekaerd ; 

seps ; suchtig ; bouvallig ; krank- 

achtig; kraekende; kraeker; pichel- 

mijig ; piewiew, holL pipsig,/rjj. 

sumtd uuiaphord ab auibus pi- 

t in Id iabarantibus. 

FalefudinariuM, siek-huis ; siek- 

kamer ; gast-huis der sieken ; fer- 

merije ; infermerije. 

Valeria, auis, sakre ; saeker, 
Valeriana, herba, sper-kruid. 
Valgus, krom-been ; slim- 
been ; slim-voet ; maei-voet ; krab- 

voetig^ q. tncedens instar cancri vel 

lacerti. Fide, Vatius* 

Valtus, vael ; vaeluwe. 
Vallis, Folks 1 dal; dael; del- 

linge ; nederinge ; leegde, valleie ; 

[panne, quaies in colliculis aut 

dunis mariiimis*] 



*5 



Val 



— *94 — 



Vap 



Valujs, pael ; bekel-pael ; 
baekel-pael, s. s. stack ; min-staek ■ 
rekke, reke ; scange. 

Vallum f sepes ex Vail is, staeket, 
staeketsd ; stekkade ; stip-tuln \ 
ge-stipte ; tuin-hage ; tuininge ; 
weer, (land parket. 

Vallum, balie- 

Vallum, borg-waL 

Vallum y murus i ceshitibus, quale 
aggestum £ Urra & sudibus ad lahrmn 
inlerius fossa, walle. 

Vallum cmcum, tinne ; transse. 

Vallum mllitare, castrense, &c> 
schantse ; beschnnsuige ; schrantse; 
schratike ; bol-werk ; blok-werk ; 
sterke; pasteie, ger. sax. pracipui 
de propugnaculo excurrenie. 

Vallum anlemuraimm, Ammiani 
Mar cell, ravelin ; buiten- half- 
maene ; contre-scharpe ; buiten- 
veste ; stads-eingel, q* Vallum exter- 
num, 

Vallum ex curribus ; tumuliuaria 
casirorum munitio ; c&m pro Valla 
dispositos eurrus mutuo nexu tungunt, 
wagen-borg ; wagen-schantse. 

Failure, circumuallare, staketse- 
len ; be-stekken ; schutten ; ora- 
ringen. 

Vallate, Valla cingere, circumdare, 
munire, aut aggere & fossd, be- 
schansen ; be-graven ; schantsen ; 
be-wallen ; bol-werken ; be-bol- 
werken . 

Valvm, Valua Ufores, val- 
deure, vald-deore > vald-poorte, a 
fallen sine valden, quod Germ, 
superioribus plicare dicilur ; ui 
nobis vouden, unde, voud-deuren. 
Valvasgr, Vauasor^ vulgi, 
valvasseur, vavasseur, vavaseur. 
ValuasoreS) leens-leen-mannen, aut, 
mans-mannen, Grotto, 

Valvula, Valuulus, houde, 



haude ; palie ; pelle, daer *i saet 
in ijj0i legwninumvid*, &c* 

Valuulum prof er re, houden > hau- 
den. 

Vanellus, auis, kievit; piewit- 
vogelj /land. 

V annus, wanne, wan, 

Vannare, Vanno aceres & frumtnti 
reirimenta ad vtntulum excutere & 
repurgare, wanner). 

Vanus, ijdel ; vrucht-loos ; 
wan, [land. holL %el. wannig ; 
ood, ger. sax. on-nut, on-nuttig ; 
nood-Ioos. 

Vanus 3 iicht-vaerdig ; oodelik, 
oielik, oolik ; frevel, freveler, 
wrevel. 

Vanus, non serins, bol ; ui bollen 
eed, iur amentum friuolum. 

Vani 7 ijdelik ; licht-vaerdiglik. 

Vaniias, ijdel beid ; licht-veerdlg- 
held; frevel ; wrevel; logen, leu- 
gen. 

Vana loqui, labben, labberen, 
holL kluiven, 

Vaniloquus, Jabberer ; kluif-bout, 
kolL (qui arrodit omnia, nil solidi 
deuorat;) taterer ; sabberer, holl. 
boeffer ; blaet ; blaetachtig* 

Vaniloqua, Vana mulur $ laere, 
laerie ; lab-soete ; labbe-kous ; lab- 
be-kont, 

Vaniloquentia^ blaeterije. 
Vapor, dampj derap > domp ; 
dom> doom, vet, donst, vet. ger* 
sax.sicamb. smook; $mmk;fland* 
rook; wasem, //##*! holL sieamb. 
geufj gore ; sraoor- 

Vapor, aTfios, adem, aessem. 

Vapor & tenebrrfj swaden, vet. 
g> s. s. 

Vapidus, Vaporosus,dampigt dom- 
pig, dempig, dompachtig. item, 
Vapariferus. 

Vaporare ; Vaporem emittcre ; ex 
Vaparibus mollire, moUescere^ dam- 



Vap 



— r 9 s — 



Vas 



pen, dompen, dempen ; domen, 
doomen, vet. fland. be-dompen ; 
luchten ; wasemeiij fland. holl. 
sicamb. swademen,£\ s. s* smoken^ 
smooken, smniken ; smooren, 

smeuren ; stoveti ; perfumeeren. 
Vapor e enecare, ver-s mach le n . 
Vaporarium, schoude, schaude, 
schouwe, schauwe ; kave, kafkoen^ 
kaefkoen^/afii, smook-gat- 

Vaporarium, stove ; sweet-stove ; 
sweet-bat. 

VappAj lek-wijn ; stort-wijn ; 
troch-wijn \ droppel-wijn. Vappa, 
vinum euanidum^ ver-storven, ver- 
schaelden, ver-legen 3 wijn. 

Vappam fieri, in Vappam verti, 
ver-schaelen. 

Vappa homo, lui f lei, Iniaerd ; 
boeve ; raboud ; schudde ; schaer- 
luin ; trouwant, truwant ; stort- 
schotel ; kokin, 

Vapulare, geslagen worden ; 
aen-houden. 

Vaiu, dura & pusilla faciei 
tuber cute, velut rotundte salabr& y 
steen-puistkens ; sniffel, sicamb. 
qubd anient efflorescere soleant 
in facie ebriosorum, bier-vliegen Y 
&, dronkaerds-puistkens, vulgo 
appellari sclent. 

Vari, Varioli, kinder-pokskens. 
Variola, vulgi exiles macule 
rubra? aut purpurea, interdum nigri- 
cantes, pueris infests, maselcn, mae- 
selen, maseren, masel - suchte ; 
mascl-siekte, 

Varicare, Vatican, mgetiles 
passusfacere, schrijden ; schrartken j 
schrankel-beenen ; gerde-beenen. 

Vitricanda transgredi, transcmdere, 
over-schrijden. 

Varus \ krom-schenkel ; krom- 
been ; slim-been ; slim-voet; krom- 
voet ; schrankeler ; scbrankel-been, 



Varices, senua-aderen , Varix, 
puil-ader, vena crurum sanguine 
ftfculettto distenla ; kramp-ader ; 
item, vena inflaia vel rupla, werik, 
weserik, sweserik* 

Varicosus, puil-aderig ; krainpig; 
kramp-aderig. 

Vakiare, ver-anderen ; wan- 
ken ■ wankelen; discordeeren; ver- 
schillen ; varieeren* 

Fariare, mengen, mengelen ; 
alterecren. 



Variare, Variegare, scbakieren ; 
sprenkelen, sprengelen, sprengen ; 
spikkelen, spekelen, speekelen, 
flamL holL bigareeren. 

Varius, mentg-vuldig, menig- 
voudig ; meniger-hande ; meniger- 
lei; meniger-tier^e^ ver-schciden ; 
ver-scheeden ; veler-bande, veler- 
leij veel-voudig ; diversch. 

Varius, Varians homo, iing, uer- 
malig s mensch. non Varius, eener- 
hande ; eener-lei. 

Varie, menig-sints ; meniger- 
tierlik; ver-scheidenlik ; diversche- 
lik ; menig-voudiglik. 

Varius, Variegatus, verscheiden- 
verwig ; bout ; gespikkelt \ gcspe- 
kehj/^^d.geschakkiert; gestremt, 
gestraemt, gestropt ; biesaerd, bic- 
sarre. 

Variabilis, ver-aoderlik ; wan del- 
baer, vet. 

Variatio, Varldas, ver-anderinge ; 
onder-scheed ; onder-scheid ; onder- 
schil ; menginge, mengsel ; onder- 
mengsel. 

Variatio, Variegalio, scliakierssel. 
Varietates, Plinio, macula subm- 
bra qu& hieme dum crura ad ignem 
propius admouentur efflorescunt, mad- 
scbeleti, maschelen, aende beencn. 
Varius piscis, voerne. Vide, 
Truta- 



Vas 



— 196 — 



Vas 



Vas, dis, borge, wedde, vet, 
angl. sax. canrie. 

Vadimonium, borg-scbap ; borg- 
rogt. 

Vadari, borge stellen ; & borge 
blijven. 

Vadimonium promittere ; Vadem 
esse aljerius ststendi, sraen, in-staen, 
voor iemanden, 

Vadimonium constituere, wedden, 
vet. sax. /land, 

Vadimonium desert um, ver-suime- 
nisse van reclu ; defaut, 

Vas, sis, vat ; tonne ; & de 
minor \ ; bus vasts s£uvasculis t y^iken t 
vaetken ; ronneken ; kom, komme- 
ken; ge-scbier, g. & 5. kindeken, 
kinneken; & generali voce, sehap, 
trtcevQ? angLskzppt^Nomenautem 
vat a deb generate est, ut etiam 
de tempi 0; domo, naui, & omni 
eo quod aliquid capit, dicatur. 

Fas, in aridis, men sura genu s, 
vat; tonne, id est, twee dusend 
pond. 

Fas vimineum, korf ; mande ; 
spinte. 

Fasis margo, ora, sine extremitas, 
kime, kimme, kieme, Fasis orifi- 
cium, summum os t gula ; mood van 
\ vat, vande tonne ; bomme-gat, 

Fasis operculum, obturammtum, 
bomme oft bonde van s t vat; devik. 
Fas opercnlare, operculo operire, bom- 
men het vat, 

Fasis asserculus > duige ; tonne- 
stave; pijp-stave; sraven der tonne > 
van *t vat. 

Fasis veruculum, tap. 

Fasa stannea, ten-werk ; tennen- 
werk. 

Fdsa anea, area, ahenca, aeren- 
werk ; koper-werk jj ketel-werk, 

Fas fusile, gotelink. 

Fasa fusili stanno incrustata, ver- 
cende oft verlootte potten. 



Fas fictile > figulinum, luteum> tes-< 
taceum, samium, aretinum, tuscum^ 
aerde-werk, vasaficttiia, teile, teele; 
teste ; steenen-kruike ; kaechel, 
kachel, &c. 

Fas fictile Baharium t Maiorica- 
num; Fasa scintillantia, i scintillante 
scu splendenle lend, gleiers-werk. 
Fasa murrhhia; ex murrha : aut 
saltern Fasa fictllia tenumima & 
splendida, ex buccmorum cineribus 
confecta, murinis vett. vasis rion absi- 
milia, porceleine vaten. 

Vasorum figulinorum fragmenta, 
test^ diggelen ; pot-scfaerven ; pot- 
scheeren. 

Fasis mens Mr a & capacitate ieke, 
ijke ; hijko, hi eke ; pegel ; bagel, 
nonnullis ; peil, holt, ^augie ; 
gauge. Fasts mensuram limitare, 
ieken, ijkea ; hiekeii, hijken. Fasa 
metiri ; Vasis mensuram virgd de- 
signate ; fundum & mensuram notart, 
visieren; vergieren; gaugieren ; rit* 
sen, Virgaqua Fasis capacitas designa- 
tur, visier-roede ; wijn-roede. 

Fas patens , lauamio aplum y tobbe; 
dobbe ; kuipe. 

Fas in quo sordes vest turn eluu?itur f 
wasch-balie; wasch-kuipe; wascb- 
tobbe, 

Fas aquarium, aquale^ aker, 
aekkeri water-vat; water-kruik, 

Fas anmm calejacimda aqua ido- 
neum, forneis ; werm-ketel. 

Fas vinarhwt) wijn-pijpe ; wijn- 
vat ; toe-last. 

Vas vinarium teres \ pijpe, Faso- 
rumque Fituiriorum varta gengra, 
quotum nomina Latina vix res- 
pondentia vix inueniantur^ ut 
oxhoofd; butseel; fuste, tuiste f &c. 
Fas vinarium minus unde reliquis 

mensura adimpletur, vulleger. 
Fas vapidum, mucorem redolent. 



Vas 



— 197 — 



Vat 



T 



vatsche oft vaetsche tonne. Vas 
sapere $ vats of vaets smaeken : 
dicitur de potu qui ex vlido aut 
mucido dolio sapor em vitiosum 
contiaxit. 

Fas implere ; in Fas mfundere^ col- 
Ugere, yarcn. in Vase. Vase iransfun- 
dere, iramferre*, traijcere, ver-tappen ; 
ver-gleten ; ver-vaten ; ver-laeten ; 
ver-schenken ; over-^ieren. 

Fasadum excipiendo liquori subiec- 
tum 7 lek-vat ; onder-vat; stort-vat. 

Fasts stipandis falx, siue ascia 7 
stop-mes. 

Vas mieum quo coquuniur opsonia, 
koperen-pot, oft ketel. 

Vas culinarium, koken-pot- 

Fas cscariumj schotel, 

Vas potorium, drink-pot ; kanne \ 
kruike ; kruise^ kroes; bak; beker; 
roomer, roomerkenj &c, 

Fasculum angusti oris, inter biben- 
dum bonibum sonitiimque edens, eng- 
ster ; klok-glas. 

Fas potorium, stare impos ; Vas 
fusile quod de manu depositnm 
euertitur, klokke, 

Fasculum excipiendo sanguini qui 
vmis miitii$4r 9 laet-bekken, 

Vas in quo lac agiiatur, & bulyrum 
cogitur, boter-stande ; kerne; strem- 
vat. 

Fas salarium, salsameniariuniy 
sout-kuipe ; sout~vat. 

Fasculi genus in quo acetum siue 
embamma apponitur, sa ussier, sans- 
sierken. 

Vas lusirah, wij-waeter-vat. 

Fas piceum, picatum> pek -tonne; 
pek~vat, 

Vas UitoraU, baeke ; vier-boete. 

Vasa conelamare^ om-slaen het 
ver-trek. 

Fasa coiligere, trossen ; op-pak- 
ken ; op-doen ; op-breken. 



Vasarium^ buffet; tresoor ; recht- 
banke. 

Vasarium, argente^e vid i supclhx- 
tilis, silver-kasse ; silver-schapraede ; 
kredencie, kredens-disch, 

Fascularius, goud-smit ; silver- 
sniid. 

Fasatus t be-hangen tusschen de 
beenen. 

Vasallus, Fassus, vulgi, leen- 
man ; leen-houder ; leen-drager ; 
dienst-man ; man van leen. 

Fasallus Vasalli, man s - m an * 
Vide etiam s Valvasor, 

Vasalli obsequium & obseruantia, 
hulde ; manschap ; hoon-spraeke, 
vet, 

Vasalli hitrokus ; seu y Honora- 
rium quod Vasallus patrono agnoscendi 
beneficij caussa largitur, keur; relet"; 
ver-hef, verheffinge van leen. lioma- 
gium. 

V a STARE, woes ten ; ver-T,voes- 
ten ; ver-bijsteren ; bijstier arm 
maeken, (urbem ferro vastam facere^ 
de stad bijstier maeken met den 
sweerde ;) ver-derven ; be-derven ; 
rniren^ rooven; ooden, oeden, vet. 
oden Io. Auentino y q> incuhum, 
vacuum, facere, [/j/rctoodelik, oieltk, 
oolikj pro imulto, vacuo, vaslaio, & 
tandem prauo, nequam, deriuata 
pot i us sint, quam it Latino odio- 
sus. F. IL] ruineeren ; ver-nielen, 

Vastare agros, af-loopen het platte 
land. 

Vastus, Fastatus, \voest } wuest; 
wild ende woest; wijd ende woest; 
desolaet ; ver-bijsten. 

Fastus^ bijster, bijstier ; groot ; 
over-groot ; on-matig. 

Vastt, bijstierlik, bijstier, bijster. 

Vastator^ ver-woester ; ver-der- 
ver; bederver. 

Vastitas, Vastitm, Vastitudo, ver- 
woestinge ; ver - dervenisse ; be - 



Vat 



— 198 — 



Vec 






dervenisse ; vcr-dervinge ; woest- 
heid ; bijstierheid ; destmctic. 

Vaticinari, waer-seggen \ wijs- 
seggen ; wis-seggen ; wittigen, s. s* 
fris> wijchelen, Fide, HARrOLAKi. 

Vales, Faticinaior, wijs-segger ; 
wis~segger ; waer-segger ; wittiger, 
s. s. jrts k ge-raeder. 

Vales femim t waer-seggersse ; 
waer-segster. 

Vatkinium, Fatkinatio, waer - 
seggerije ; waer-segginge. 

VatiuSj krom-voet ; krom- 
been ; slira-voer, slim-been, cui crura 
introrsum sunt iniorta ; vitiu m, 
ingulf Jd, Junius. Vulgo con- 
trarium, 

UBEK,vruchtbaer;overvloedig; 
geilj vet. plameit. 

UhertaSy vrudubaeriieid ; over- 
vloedigheid ; plant.eir, 

Ubertas seculi^ goeden tijd, 

Ubertim y overlik, vet. 

User, mamma, borste ; mam- 
me ; mite, tote ; deme ; sponne, 
spmine, vet. & 9 animalium bru- 
torum, eur, euder, uder, uider, 
uier, uir 3 ore, (oiWap.Jhuuleivieur; 
spene, speene, speine, fland. holL 
Uber oirilli pecoris, elder, ilder, 

Vberibus turgescere t ut vacca 
faitui proxima, huideren ; uieren. 
Ubi s waer ; al-waer : nae dat, 
naer dat, 

Ubi Ubt t Ubkunque, waer dat het 
zije ; so waer. 

Ubique ; Ubique viarum, locorum, 
gentium, over-al ; allessins ; aile 
wege, aller wege; al-thenen, allent- 
hen en ; allent-halven. Timbre ah 
omni parte., vreesen van aller wege, 
&c» 

UM primum^ so haest als, 
Udo, Lud. Viui \ calceus lin- 
teus, lijnen sokke : sed A dr. Junto, 
sit pot in s pallium aduersus Muriam 



imbrium cvmparaium, vi I ten-mantel, 
Udodlkius, viltj vilten-schoen, 
Udus, Vide, Uvidus. 
Vecors, henen-loos ; on-yer- 
nuitig ; gek ; sot, 

Vecordia, oo-vernutt ; sotheid, 
sottigheid. 

Vectigal, tol, (t*\o?;> stuir, 
steer, vet. bede, bede-geld ; on- 
geld; guide, guldte, vet. sax. scbot 
en lot; kalioote, kaleoote, kelioote, 
fland. schattinge; tallagie; gabelle; 
impost; assijse, exrijse, (Vide, 
Assisium;) pensie, pensioen; tribuit. 

Vectigalia, li cent en ; pracipui 
bonorum ad bastes deuehendo- 
rum. 

Vectigalia principis hereditaria , 
demeine> domeine. 

Vectigal fundi , solarium, quod pro 
solo quotannis domino penditur, frone, 
vrone, vroone, froone ; rijns, cijs ; 
teinsj vet. heeren-rijns ; grotid- 
rijns; erf-cijns; paclit ; rente ; nit- 
gang : & quorumcunque bonorum r m- 
komende goed ; in*komste t 

Vectigalia a diuersis rebus nomina 
habtnUa, ul qua sequuulur qua- 
dam j prater mult a alia ; 

Vectigal j portoriumue quod pendi- 
tur pro sternendis pauimentis 
sine plateis silice aui glarea, 
Pauietriuni y vulgo; weg-geld : Stra- 
stura in I egg. Franco rum: nunc 
Strastum & Wegiiura, German is 
dicltur; B.Rbenan* vulgo etiam, 
straet-geld. 

Vectigal in miguloscurrus, waegeu- 
geld : vel in pondem, waeg-geld, q. 
in tmmas seu libras. 

Vectigal nautkum ; Vectigal nauis 
palo siue vallo alligata, pael-geld, 
bolt. 

Vectigal nwlarium, mael-assijse ; 
assijse van *t ge-mael : anfiquitus, 
mael-geld, g. s. s. mael-tote, vet. 



Vec 



— i99 — 



Veh 



fland. qua voces etiam nsurpan- 
tur de. quocunque Vec tig alt; turn 
injinita sunt alia Vectigal i urn 
nomina, tntroductorum aut in- 
troducendorum. 

Vectigal portitori sol tier e, mercium 
&c. nomine pendere, tollt-n, ver-tol- 
ten ; vcr-boomen ; kiden. 

Vectigal augert, op-steken den 
tol. 

Vectigal Hum redemtor, manceps, tol- 
lenaer ; tol-pacbter; tol-meester ; 
ont-fanger ; vroon-meester, boll. 
schownieter, vet. collectorj inbaeler 
van beden oft schattingen ; colki:- 
teur. 

Vectigalis, rent-baer ; cijns-baer ; 
stuir-baer : pensionnads. Vecligali 
[undo expend /, uit-gaem 

a Vectigalibus immunis, tol-vrij. 
Vectjs, baere, barre ; sperre, 
sparre ? stange ; speeke, spaeke ; 
boom. VecttSy regula, regel, rijgel. 

Vtctes portarum, egge, eg-balie^ 
ekj hek, hekke ; schof ; val-vekt;ii ; 
klap-veken ; rameie ; klinke aende 
deure ; grendel-boom ; sluit-boom ; 
harneie^ hameide, hnmei-boom, 
ameide } almeie, almei-boom. Veclis 
remksarius, schuif-ijser. 

Vectibus mujiire, rameien. 

Fectis ergata ; palus ligneus fer- 
reusue quo circum agitur ergata 
tmiecta, aut succula, wind-boom ; 
wind -as -boom ; win del -stange ; 
winde-stangel ; hand-spaeke ; hand- 
boom. 

Vectis bijidus sine bisukus ; palus 
ligneus ferreusue t inslar bouini pedis 
bisukus, quo onus grauksimum pro- 
nwuetur & attolUtur, koe-voet. 

Fectis quo tinu a bints gestafur, 
&c. tijn - boom ; thoever - boom, 
sicamb. draeg-boom ; beffer, hef- 
boom, Fectis rostratus, hef-ijser. 

Fectis t brek-ijser ; bef-boom. 



Feci ia da rius, h a i s- b re k er ; kn e v e - 
ler ; nacht-dief. 

Vj:gbtus t jeugdig ; frisch, 
versch; vlijtig, vlietig; lijvig; lustig, 
lostig ; mondter, g* y. s, wel - 
vaerende ; wakker, vlvi, fland. 
levendig, levendlik ; vrom, vroom, 
vrome, vroem \ hortig, hurtig. 

Vegetari, groeien ; groenen ; toe- 
nemen. 

Vegha^diSj weder-was ; cor- 
pore vescus, q. d contra ml mali 
crescens. Ouid. vegrandia J ami 
co Ion i, Qua mali creuerunt^ 
paruaque vesca vocanL 

Veh a, wagen-weg ; straete, 
P-m Via. 

Vehemens, heftig ; bevig, sic. 
boll, fris. streng, strange strenge; 
vinnig ; krachtig ; hittig ; swinde ; 
ge-swindej vet. 

Fehementer, heftiglik ; seer ; tret- 
feliken ; wcidelik ; vast; kracluig- 
lik, krachtelik. 

Vehemeniius indies, meer ende 
meer + 

Vehementissimi, seersre. 

Vehementia, heftigheid ; ge-weld; 
vinnigheld. 

Vehere, Vectare, mennen ; 
voeren ; vrachten. 

Vehere, Vectare, carro, karreiu 

Vectare curricula, kruien den 
krui-wagen. 

Vein, nam aut cttrru ? vaeron. 
Vehicurruy rijden te wagen : cquo, 
rijden te peerde. 

Vehkulum, wagen; vracht-wagen. 
Vide, Currus. 

Fehkulum, karre, quod propril 
teuton. Febkulum duahus rotis volu- 
bile ; eiiisque generis minus ^ slag- 
karre. 

Vehiculum tympana conlec turn ,oyti- 
dekten wagen. 



Vel 



— 200 — 



Vel 



Vehiculum quo onera & moles 
vehuntur, last-wagen . meritorium, 
huer-waegen. mentor ium expeditum, 
rol-wagen. 

F ehiculum fmiarimn, h o i - w age n * 
Feb. quo fimus vehitur, mest-wagen. 

Vehiculum cameratum, ros-baere ; 
ors-haere., os-baere, fland. lkier. 

Vehiculum pensile, ut quo no bi- 
ll ores aul matronal gestantur, 
staet-wagen ; hangende wagen ; 
koetse, koetsie, koets-wagen. 

Vehiculi cista^ crates^ corbls, wagen- 
korf, 

Vchkulo imponere merces, certo vec- 
iurm preciO; be-vrachten ; vcr-vrach- 
ten ; vrachten. 

Vehiculum trusatile, trusile, quo 
baiitli onera subuectant, koorde- 
wageiij qudd restibus trahatur ; 
korte-wagen, q, breue vehiculum; 
krui-wagen,^ krode-wagen, a pro- 
trudendo, quod krulen dicitur; 
kurde-wagen, (land, gand. schuif- 
karre, 5. s. schorch-karre j. s. 

Vehiculum trusatile minus, pijpen- 
gael. 

Vehicularis longurius^ lange - 
wagen. 

Vector, voerman ; voerer ; voer- 
der; over-voerder; vaer-man; vaer- 
nieester; vracbt-man; schnite-voer- 
der ; schtutenaer. 

Feci or } passagier, 

Vehes> Fehis, last ; voer, voeier, 
voeder ; vracht, 

Vehes lignorum, voeder bouts, 

Vectio, Vectura, vracht, Vecturam 
facere, rolien i Veciuram wiponere ; 
Veciurd onerare, vrachten; be-vrach- 
ten, 

Vectura ; merces qtue pro veciurd 
soluitur, voer-looti ; vracht-geld ; 
vracht-loon ; schip-Ioon; vaer-geld; 
vaer-schat. 

^//fltar^wage-manschap^raeht- 



voeringe ; vracht-nermge ; vracbt- 
geneeringe. 

Vel> oft ; of ; efc> ft is edder, 
sax. fris. cinib. vveer, 

Veles, licht krijgs-man ; licht- 
vaerdig krijgs-man ; avenct-urier ; 
avend-urer ; waeg-hals. 

VelitarJj vechten, vichten ; 
schermen ; schermutsen ; schaer- 
mutsen, schaermutselen, q* in cre- 
narum serra modum accurrmti- 
bus & recipientibus si velifibus : 
[aft nan potius sehaermutsen, a 
schaer id est, lurba ; quid vid* 
velites tunmliarie & per iurbas 
depugnenl potiiis,quamquadrato 
statdque agmine, seu acu. F. R. 
hinc en fans perdus, GallA 

Vditari, pracipui. verbis •, stre- 
ven. 

Velit alio, gevecbt ; strijd. 

Velitatio, Velitaris pugna y schaer- 
mutse, schaermutsel, schaermut- 
singe ; aweitj aweetj vet. fland. 
jagerande, v et< 

Velitalio, rixa, iurgmm, kijl ; ge- 
kijf; kijf-strijd ; kijvmge; kijvagie 3 
kijfagie ; woord-strljd. 

Vellatura ; Vide, Vehere. 
Velle, willeu. VdU admodum 
cupid^ honkeren, hungkeren. Vide, 
Desiderio teneri, 

Velle occtdere, siel-soeken. Ex. 
4. 19- 

Vellem, woude. Volens, Voluntas, 
Fide in Vo- 

Velis nolis, ten spijte van u. 
VellerEj Fellicare, roopen, 
ruepen, ruppen ; rukken; pitsen ; 
pitscben; pmnen, flrtnd. plukken ; 
pellen ; nijpen ; teesen ; teppen^ 
jris- 

Felkre linum, lanum, cannabis 
timelen ? femelen ; fijmelen, fland, 

Vellicare Unguam> op de tonge 
bijtcn. 



Vel 



201 — 



Vel 



Vellicatio, VelHcatus 9 nepG; nijpin- 
ge ; pitse, 

Vulsura, af-trekkinge ; af-pluk- 
kinge ; af-nijpinge. 

Fulsella, pinsse, /land. Fide 
eitam 3 Volsella. 

Vellus, pellis cum villi s t vactu ; 
vlies ; roof van 't sciiaep ; schep- 
per ? ^. s. j, Fellus la?ia t hasp, baps. 

Vellus demere ouibus, vliesen de 
schaepen. 

Fellera lams nudare, blootert de 
vellen* 

Fellerum slue lanarum tonsor, 
ploter ; Mooter. 

Fdleris aurei proceres, equites, rid- 
ders oft heeren van 't gulden vlies; 
vlies-heeren* 

Velox, rasch ; ge-rasch ; snel ; 
licht ; locht ; locbtig ; ring ; ge- 
ring ; swinde ; ge-swinde ; flugs, 
vlugSj q, valans t volatu promt us. 
Velox & agilis supra modum^ over- 
vlieger, 

Felocifer, rasscbeltk ; snellik ; 
ring; ge-ring; flugs, vlugs, q. 
volando. 

Felocitas* rasscheid ; snelbeid ; 
snelligheid. 

Velum, Velamen^ Felarium, 
ver-dek ■ ver-deksel ; be-deksel ; 
be-hangsel; wimpel; wimpel-doek; 
om - hang ; om - bangsel ; sloove, 
sluive s vet. sluier ; kleed ; veur- 
doek, sicamb* 

Felamen tenue & pdlutidum, 1am- 
pers, (Xa/i7rp^ t ) 

Felum, Vdamen, capitis feminei, 
docken-huive ; doek ; hoofd-doek 
(a dekken, id est y tegere; his p. 
toca ;) hoofd-kleed, fland. wiel, 
wiel-doek, wijle, qu& tria ultima 
potissimum usurpantur de Fela- 
mine sacrarum virginum, 

Vdamm tenue pud larutn, terrette, 
teretteken, toerette. 



Velarium, gordijne, gardijne. 

Velaria f Velamina , v e u r-b an g } 
veur-hangssel ; be-hangsd, stof* 
feerssel, van kameren oft bed den. 

Velum menti seu barlkz, baerd- 
doek; kinne-baerd. 

Fdare t dekken ; be-dekken ; ver~ 
dekken ; om-bangen ; wimpeten ; 
wompelen, vei. fland. be-wimpe- 
leiij bewompeleiij fl and. om - 
wimpelen; ver-mondpeleo; klceden; 
*hemelen, vel. sicamb, boll. — 
be-hangen met doeken, &c. be- 
stolpen, holL slooven, ver-slooven, 
wicLiij prtvcipui de vela! ion*.', 
capitis. 

Fdavty vcr-tnommcn. 

Velum nauis ? sell ; segelj vet, 
schip-seik 

Velum in summo mail fasligio, top- 
seil ; mcersch-seil. 

Felum mains, maximum, medium, 
rae-seil ; schoover-seih 

Felum ad puppim, siue in parte 
nauis posteriori exientum, besane ; 
mesane. 

Vdi pes, extremus angulus y sea 
funis quo transferer & alligalur, 
schoot-norn ; gacrde; smiete s. s r 
funem eum, seu extremum unguium, 
laxare ; pedemfacer^ scboot vieren, 

Felorum confector r sulor, setl- 
maker. 

Felificare, Felificari ; Fela dare, 
facere, permiuere ventis ; nauigare 
vento, seilen; scbepen ; fokken, vel, 

Velifcando pertingere, be-seilen. 

Velificando errare, aberrare, ver- 
seilen 

Vda stringere, aen-haelen het seil. 

Vela contrahere 1 contractions facere 
vdorum sinus ; funiculos inferiori hi 
veli sinu assutos constringere, rif oft 
rift in-nemen, in-binden, 

Vdorum sinus obliquare, aensetten 
't seiL 



at 



Vel 



— 202 — 



Ven 



Vela deducere, legere, strijken her 



seil 

Velo nauigabilis, be-seilig ; seil- 
baer. 

Velifera, Veliuola nauis, seil- 
schip ; seilig schip ; seilende schip. 
Veliuolum mare, seilige see ; sell- 
baer water. 

Velut, Veluti, als ; gelljk als; 
soatsj even geliji als; gelijker- 
wijs. 

Vbna, adere, ader; bloet-ader. 
Vena viialis, puhatilis, adem- 
ader ; geest-ader ; slag-ader ; pols ; 
pols-ader. 

Vena iugularis, geet-ader, fland. 
Vena cephaJica, hoofd-ader. 
Vena nmiia inter iecarariam & 
humerariam sine cephalicam, inedi- 
aeoe ; mediaen-ader. 

Vena wcomria, hepatica 7 axillaris, 
lever-ader. 

Vena ani, guldeu-ader, £ er, sax. 
Vena crurum, &, vena inflata vel 
rapt a, Vide, Varices, &, Crurum, 
&c. 

Vaw in cauopedis^ vrouwen-ader. 
Vena minuiiom, faselingeru 
Venam ternary taster] den pols. 
Venam intidere, sclutre, secare ; 
Venas sanguine leuare ; Venis sangui- 
mm deirahere, emiitere, laeten ; bloet- 
laeten ; ader-laeten ; slaen een ader. 
Vena sectio, aer-snij ; ader-snij. 
Vena f mis j fontein-ader ; born. 
Vena rei metallic^, gank onder de 
aerde ; mijne. 

Vena auri, argenti, &c. goud, 
silver, ader, &c. 

Vena scripti, carminis^ strmonis, 
&c. stijl. 

Vehalis, Venah; Vide, Ven- 
ders. 

Venari, jagen ; jagten ; be- 
jagen. Venari canibus, betsen, hat- 



sen, Io m AuenL Venari a ues& (eras , 
vliegen ende jagen. j 

Venari, vagum discurrere, ketsen; 
ketsen en jagen, 

Venari, pra manibus habere quid- 
piam, uit zijn om eenig ding; staen 
ergens nae. 

Venando excitare, op-jaegen : nan- 
cisci y be-jagen, 

Venator, jager ;-weid-imn ; wei- 
dener; weids-man. 
Venatrix, jagersse. 
Venatoritf turbo 3 decurio ; Venator 
maximus, opper-jager ; hout-vester. 
Vinaticus, Venatorius, Venationibus 
dedilus, weidig, weig, weidsch. 

Venatus, Venatio, jagt, jagte, 
jagerije, jagt-werk; ge-jaeg, ge-jag; 
be-jag ; weid-werk. 

Venatorium cornu, jagt-horen, 
Venator i us culter, weid-mes. 
Venabulum, spriet ; jagt-spriet ; 
jagt-stok ; jagt-pijke ; pertusaen, 
pertisaen. 

Venabulum lato ferro, longissima 
aciei, cornikis bine inde exstanhbus* 
knevel-stok ; knevel-speer ; knevel- 
spiet (nam Vmabuli denies t knevel ;) 
ever-spit; ever-spriet; swijn-spriet ; 
swijn-spiesse ; swijn-siaf; swijn- 
stok ; swijn-speet; quod tali uiun~ 
fur venatores confodiendis 
apris, 

Venabulum hngius, verren-jager, 
Venabuli pars inferior^ bonds- 
einde. 

Vekdere, Venundare, Venum 
dare, ver-koopen ; sclleo, veL loosen, 
losen, lossen* Vmdere peeunid, pen- 
ningen, vet. Vendere siue emere pre- 
do, ver-handteeren ; ver-tierenj q.d. 
ver-teeran, id est, consumere ; quod 
& slijten vacant; ut, Vendere multas 
tneras, veel goeds ver-tieren oft 
slijten. 

Vendere sub corond, in pwpatuh, 



Ven 



— 203 — 



Vm 



auctions, koop-dag, uit-roep, boel- 
huis, bouden, 

Vendere precia minuend®, bij af- 
slag ver-koopen ; af-bangen. 

Vendere in solidum, ver-koopen 
in J tgros. Vendere plaris ante mi nor is 
em! a, veur-koop doen ; vear-koop 
houden» 

Vendere minutatim, particulatim^ 
sine scrupulaiim, uit-slijren ; uit- 
snijden ; ver-koopen met dc snede, 
met den satijn, met de kieine, in 't 
kleine, ten tappe ; oit-verkoopen ; 
nit-tappen ; tappen. 

Venum deportare ; Venah aliquid 
ferre, defer re, tiit-dragen om te ver- 
koopen, 

Venalesferre mercesfrtuolas, i oren . 

Venum corio precia indicare ; * Ven- 
ditan ; — Venah proponere ; rei 
Vena I i precium sialuere, veilen, vee- 
leti ; + vejnen ; vente houden. 

Venum exponers,expedirt\ explicare, 
merces, &c. voord doen, veur doen^ 
stallen, staelen, de kramerije. 

Venahs inter ibere, Venum exponere, 
adrs, agrum y scar 1 urn &c. te koop 
stellcn huis en erve, &c. 

Vendens car^ dier-koopig. 

Vendere nugas, friuola, &c t trui- 
ten, fland. 

Venaitare se, pochen ; stofren ; 
poftcn ; vanteeren : qui se vendiiat, 
iactai f &e. poffer; stolTer, 

Vendiius, ver-kocht ; ver-koft, 
non Venditus, on-verkocbt. 

Vmalis, Venditioni expositus^ Vena- 
lis merx, te koop; veil, veel; vente- 
goed, non Vmalis r on-veiL 

Venahm rem Ucitanti ut aujerat 
permittere ; Venditionem maiiuum 
pldusu confirmare, toe- slaen den 
koop, 

Venalibus rebus disponettdus locus, 
stal, 

Vendax, ver-koopachtig. 



Vendibilis, ver-koopelik ; veil - 
baer, veelbaer ; gangbaere waere ; 
ventbaer. 

Venditor, ver-kooper ; kraemer. 

Venditor minutarius^ rapper. Ven- 
ditor minutarius pauni aul tehe, nit- 
snijder. 

Vendiiia ver-koop ; vente ; ven- 
due, Vmdilio frequens merrium,s\cie ; 
ver-tiermg. 

Vendiiio auctionaria, uit-roep ; 
boel-hnis ; op-roep bij ver-diering ; 
hoogsel, ver-hoogsel, ver-hoginge ; 
contrii, af-slag ; ver-koop bij af- 
han^en. 

Venditio minularia 7 heminaria, uit- 
snede ; avend-ure, vet. sax. tap* 

Venditioni s mat ut ?W auspicium, 
hand-gifte : id facer e, hand-giften. 

Venditionis rescissio, koop-braek, 
G ratio, 

Vendicare, onder - winden ; 
moeden ; be - moeden ; onder - 
moeien,//^?^* 

Vendicare, eigenen ; toe-schrij- 
ven ; aen-dragen. id mibi Vendico, 
ad me at there volo, ik drage mij dat 
aen ; dat schrijve ik mij toe, 

e 

Vendkare sibi, kalangieren. 

Vendica tio, e ige n i n g e . 

Venenum, venijn ; fenijn; poi- 
son, pnson ; brokkcj fland. gift, 
ver-giit, ver-giffenissej q. donum 
veneno infectum ; vijge, ecu vmenum 
in ficubus amditum et exhibiium. 

Venenum contra venenum datum, 
tegen-gifL 

Venenum pro tinctu, poet i cum, 

verve, verwe, 

Veneno in/kere, coinquinare y potio- 
nare, necare ; Venenum alicui infun- 
dtre, exhibere, miscere, ministrare, 
ver-geven ; ver-giften; ver-giftigen ; 
iemanden een vijge koken, geven* 



Ven 



— 204 — 



Ven 



Venenatus, Venenosus, venijnig ; 
ver-giftig. 

Vtneficus, Vencnarlus^ ver-gever, 
ver-gifter, 

Veneficus, magus, onjer, onger, 
eunger, ungers ; tooverer. 

Venejlca, Venenaria, ver~giftersse, 

Venefica, saga y here (1), hekse 

n 

(hedusera ;) taoverersse ; toove- 
rlnne ; vaerende wijf, vet, anger- 
hoe re ; vaddoise, vadoi.se, vandoise, 
vaudoise, Fide, Lamia ; weder- 
maekster ; wite-vrouwe, q< Alba 
nmlier, Sybilla alba, (Vide, Saga ;) 
nacht^vrouwe ; nacht-moeder, q, 
mutJer notiiuaga, volatica. 

Venefidum, ver-gir tinge : &, he- 

ren-(2)werk; tooverije; tooveringe:. 

Venerari, eeren ; ver-eeren ■ 

eer~bieditige oft reveremie doen oft 

be-wijsen, 

Venerandus, Vemrabilis, eer - 
wecrdig ; hoog-weerdig ; weerdig; 
gedugt> gedugtig ; aen-skhtig ; aen- 
sienlik ; op-sichtig ; van aen-sien. 

Venereus, Veneris dies, &c. 
Vide, Venus. 

Venetus color , licht-blauv/. 
Venia, oor-lof, ver-lof, & pri- 
miliititm lof ; ge-dooge, ge-dooge- 
nisse; be-willinge ; ge-hengemsse ; 
ge-leide \ conje. Venid tud dixerim, 
fecerim, met oor-lof van u. 

Venia prccati, criminis, ver-ge- 
vinge; ver-giffenisse ; ver-gif, vet, 

pardon ; remis ; grade* 
VmiA dignus t ver-gevelik. 
Veniam pet&re, flagitare, oor-lof, 

bidden, vragen, ver-soeken ; grade 

be-geeren, 

Veniam dare vel concedere, oor-lof 

(1) Sic. Lees met *t Etymot. heae, 
(z) Sic. Lees met h EtymoL hexen- 



1 



*cven ; oor-loven ; ge-hengen, ge- 
iingen ; ge-willigen. 

Veniam erraii dare^ ver-schoonen ; 
ver-geven. 

Venue largitor, largus, qui facili 
ignoscit. ver-gevig. 

Veniak diploma; Venialescodicilla, 

liters, remis-brief ; pardon-brief. 

Veniales largitiones Poniifiris, af- 
laet des Pauws : Venia seculam, 
vd semiseeulares, &c„ Jubile. 

Venire, komeo : contrh, 
achter-blijven. 

Venire maturu\s t ver-vroegen. 

Venire oportuni, commode, comma- 
diim y in tempore, suo tempore, tern- 
pestiui\ recht te stade, ce passe 
komen ; J t sijnder tijd komen. 

Venire in mentem, in-vallen ; in J t 
gedachte komen. 

Veniurus aut futurus proximi, 
naest-komende. 

Venturum, toe-komende ; toe- 
komstig. 

Venter, iijf ; warnbon, & 
wamba, vet, (hinc wambuis, pecto- 
ris tegmen& amid us ; Vide Thorax). 

Ventris supra umbilicumpars, over- 
built ; opper-lijf- opper-buik. 

Venter, Ventriculus, mage ; pansse, 
pensse, Veniris cor > Ventriculi os, 
here* mond vande mage. 

Vmier imus, inferior ; Venter sub 
umbilico usque ad puhem, bulk ; 
neder-buik ; onder-buik, onder-Iijf; 
beuk, vet. {hinc beu sat, saiur ;) 
balg ; sak ; trijp-buik ; mjp^sak ; 
pans-sak ; stront-sak f Venter cum 

e 

intesiinis, kroos, kroost, kroest. 

Venter homo, Venter collaiiuus ; 
Vmtricosus, Ventriosus, Ventrosus y 
Ventri & abdomini scruiens^ smeer- 
bulk ; buikachtig, buikig ; dik- 
buik ; dik-sak ; vet-sak ; kaf-sak ; 



Ven 



— 205 — 



Vek 



pans-sak ; trijp-sak ; trijp-buik; drij- 
buik ; draf-sak, metaphord sumta 
apecore paleis siue aceribus & 
siliquis sagitialo, q„ d. venter 
acerosus. 

tn Ventrem immittere, korven j in- 
korven. 

Ventrem onerare y saburrare, mmw 
cibo aut potu pragrauare, ver-bui- 
ken ; over-buiken. 

Ventre demuso, compmso, sluik. 

Ventris crepitus f saltus* wind ; 
vest a veestj vijstj vijstinge; schete ; 
schijre, vet. vert, von, M s. hoi. 
poep. Volunt accuratiores dis- 
iinguere inter flatuni sine strepitu 
aui cum strepitu ; sed vulgus con- 
fund it. 

Ventris crepiium eden, jlatum emit- 
tere, vijsten ; vorten, verten ; poepen ; 
eenen wind van achter laeten ; 
eenen schete laeten. 

Ventris dolor, ^egritudo^ btuk- 
siekte; buik-pijne; huik-wee. Venire 
ager^ buik-siek, buik-siekig, 

Ventris tormina t murmu?\ ram me- 
lioge inden buik. 

Ventris profluuium^ /djsfr #0, kame 1 ) , 
kamer-gang. Ventrem purgate, laxare; 
Ventris onus eijeere, leuare, kakken ; 
schijten ; ter kamere, ter stoele, 
gaen ; kamer-gang hebben. 

Venter liquidus, fluidus, laxus ; 
Ventris laxa illuuies y fluxus, boik- 
loop ; loop des bulks j dunne-scbijt • 
deur-gang. 

Ventrem adstrmgere^ stoppen den 
stoel-gang. 

Ventriculi conuulsio, singultus^ hik, 
hikse. 

Ventriculi celer per aluum vomi- 
tnmque conturbatio, cum inlesttnorum 
murmure, krevelinge inden bulk. 

) Sic, Lees met J t Etymot* kamex. 



Ventriculi sapor acris ; & 1 , circa 
Ventriculi os flau^ bills dmllitio, sode, 
soode, soie ; sat ; de sat. 

Ventrem contrahen\ in-haelen ; in- 
trekken, den boik. 

Ventrem ferre, d e fe m i n d g r a ui- 
dd > kind dra^en ; swaer gaen ; 
groot gaen ; swanger zijn, 

Ventrem ferens^ swanger, ger, sax. 
sicamb. 

Venter tibia obiectus. braeie; kiete, 
kuite. 

Venter a niwaliutn, Fentriculus, 
mooke, mook-sak. 

Veniriculus bouts; Vide, Echinus* 
Ventriculi bubuli pars posterior, 
konings-hoofd. 

Venter Fallscus ; Ventriculus jar- 
tuSj mook-worste ; sloo-bra, sloo- 
brade, [land, 

Vent rale, vtur-schoot; veur-doek; 
5chorte-kleed. 

VentrimanuSy vulgi, huis-bnik : 
victum manu qu^rens. 

Ventus, wind ; waeiingc. Wind 
Becano dicitur a winden, sine 
wendun, id est t vertcrc, ivluere ; 
quod crebrd se & alia omnia vi'r- 
tat & voluat. 

Venius jerens, secundus ; V$n$m 
qui it puppe sequitur, veur-wind, 
adversus t a prora incumbens, tcgen- 
wind, 

Venius meridional is > middagscben 
wind, Et aliorum ventorum nomini- 
hus subiunclus % oosten-wind, &c, 

Venius knior, soesinge, sui,singe. 

Vmiidus matutinus & ab aurora 
surgens, koel windeken, 

Ventum exceptare, locht schep- 
pen ; aessem scheppen. 

Vento efflare. extinguere^ nit- 
blaesen ■ uit-waeien : quorum hoc 
etiam denotat, efflari. extingui. 

Ventus ificrehrescit, nascitur, insur- 
git } accrescit, de wind steekt op. 



Ves 



— 206 — 



Ven 



Fentus resedit t conctdit, consopitus 
M'i de wind is gelegen, is gaen 
liggen. 

Vento afflatus, be-waeit. 
Vent um aliquantulum s iccatus, 
wind-drooge 

Fen! us frigore urens, haere. 
Vmtum furentem spirare, broesen. 
Venius vorticosus, cantor 7 us ,r of at its ; 
draeiende wind ; wervel-wind ; 
winds-bruid. 

Vento, Fentorfimue vi corruere, 
ddjci, inuerti, euerti, om-waeien. 
Vmto abigi, onr-waeien. 
Fentt iniurtam excipere ; Vmto 
obstare, sdiutten den wind, Venti 
ohsiaculum, schutsel ; wind-vank, 

Vento corrumpi y ver - schaeien ; 
prtfcipui de liquidity 

Vento omni peruius, deur-luchtig. 
Ventosus, win dig ; wind-acbtig. 
Ventosus homo, licht-vaerdig, Ven- 
tosus faslu, Hngud, blaes-kaek ; pof- 
fer ; blaet. 

Ventosi minari, starnpijen ; poste- 
len, 

Ventosa.vuigi; cucurbitula, wind- 
busse ; laet-busse ; kop ; vemose. 

Veniiian^ FeufuMexcitare,waden ; 
winden ; ver-lochten, ver-luchten ; 
wind gSveri : Ventilare vinum vtl 
cereuisiam, ventum qtw inter spirt I cum 
difficulter liquor 4 dolio prof nit admit- 
Ure t loeht, wind, geven den wijne 
oft bit? re. 

Ventilare, Vmto agitate ; &, Fen- 
lilart, Vmto agiiari, vcr-waeien. 
Ventilare, wiegen, waegelen. 
VerAilan gladium, blaeien oft 
waeien een sweerd. 

Ventilare,, wannen. e 

Ventilabrum, wanne; wan ; worp- 
schoepe. 

Ventilator, guidicler, kokder ; 
avend-urier, avend-ttrer. 

Venus, Veneris stdla ; Lucifer; 



dag-sterre ; morgen-sterre. Veneris 
dies, vrij d-dag ; prosahbatum a pud 
Ecclesiast* Flandri quid am 
vrienddng dtcunt, a vrienderj, id 
est amare: est enint Venus dm 
amor is A dria n ]u n to dies precan - 
Hum dicitur* Frea, inquii Camde- 
n us, Saxones Venemn dixere : 
unde dies Veneris, fry-day An g lis 
nominator. Pet r us Nannius vi- 
detur velle deducere a Gratis, 
rd vrijen nostrum ab at^pohl-rq^ 
voce deriuans. 

Venus, Chymicis stannum, ten, 
tin, 

Venus, amicuia. amasia, mi one, 
minneken ■ lief, Hevekcn, liefk^n ; 
vrijster ; treusdken ; verms dierken ; 
vennsken ; kaerken* 

Venus marina, undigena i maer- 
minne, mer-minne, 

Venus, Venerea res, voluptas, col- 
luctatio; amor; Venereus Indus; 
minne, rninschap ; bodschap ; bij- 
slaep ; bij-slaepinge ; bij-slaepens 
last ; spel ; minnen-spel ; vleesche- 
like Inst ; vlees chelike vcr-saeme- 
linge ; boelschap, boeleeringe ; 
hocren-kist ; hoererije, 

Venus auersa, buggerije ; stomme 
sonde; Sodomijtsche sonde. 

Veneris voluptaiihts frui; Ventre 
delcctari ; Veneri operam dure, min- 
nen ; spelen ; joien, vet. ad Venerem 
incitari, in Venerem ardere, bmn- 
stig, bramstig, bruisdg, brustig, 
zijn, 

Venereus homo; in Venerem pronus, 
pruritus, ardens, putris, vrouwen- 
man * lak, /land, geil, gijl ? geilig; 
drijvig, drevig, sax, sic, rochti^, 
(de vaccis, &c.) ritseh, ritsig, holl. 
breemstig, / land, peerdig^^ equis ; 
loopig ; iodder, lodderscli, lodder- 
lik, lodderachtig, lodder-siek ; Jod- 
der-boeve; boeler, boeleerer ; hoe- 



Vem 



207 



Vhr 



ren-histig ; vuil-rabaud; vuil-hoere- 
jager. Venerea ru it a intent us, ut 
enenidur t exhauriatur, & assidud 
libidine resoluatur, uit-gemergelde 
pntier, hoere-vogd. 

Venerea lues f de pokken ; de 
mieren ; spaensche pokken ; trans- 
soisen. 

Vmustus^ schoon ; fraei; aerdig; 
bc-vallig; geestig; lieflik ; hupsch ; 
hovescb, vet. rusug ; minhaemlik ; 
minndik ; min-genoot ; minne- 
genoot, min-gnbot ; cierlik ; gaie, 
vet* angL lodderlik ; lodder- 
achtig;loduersch; pril,i f ^/. wansch; 
boetsig, 

Venustuhts, iiaeiaerd ; moiaerd. 

Venusie, fraeielik • fraeikens ; 
liefliken ; aerdigiik ; be-valliken ; 
rustiglik ; cierlik ; lodderliken, 

Venustare, ver-fraeien. 

Venustas, schoon heid, (qui bus- 
dam, schoonte \) be-vailikheid ; 
fraeiheid ; aerdigheid ; lieflikhcid ; 
ceere, ciere ; ge^stighcid ; min^ 
saemheid, minndik heid \ aen-val- 
ligheid, 

Vel'allidus, deluwe a duwe. 
Vepres, deurne, dorene, door- 
ne ; braeme, breme* 

Vepribus munitus, ge-deurnt, ge- 
doornc. 

Ver, lente^ a veteri lenssen, 
lentserij id est, soluere, (Soluitur 
acris hi ems &c> Vert no no &c> 
putris se ghba resoluit ;) ut 
L a t i n i s Aprilis a b apcrimdo , 

Ver, Vernum tempus, prienvtijd ; 
sprink-tijd. 

Ver primum^ nouum i inims, veiir- 
leiate ; veur - somer ; venr - jaer ; 
nienwer-gank des jaers. 

Fer medium t adultum, mid-lente. 

Ver exiremum, pr&ceps t prcecipi- 
tans, senescens, oae^lente. 

Vert nouo recreari, obketari, ver- 



meien ; quod & uniuersaliter, 
Hecrmri, oblectarL 

Vernare, uit-spruiten ; uit-schie™ 
ten ; botten, uk-botten ; groeien s 
grocne]i ; be-quikken ; ver-quik- 
ken, ver-quikkeren ; ver-qnei ken ; 
vcr-prenlen, /land, swernicn ; 
fioreeren, 

Vernare more aptttn, laeten t fland t 

Vtrnare, pilos pmnasue mutate, 
ruiven ; & talis Vcrnatio, ruivingc. 

Vtmatio, groeinge t grodemsse, 
groeissel. 

Vernal io serpent urn, anguina, ver- 
vel linge der slangen ; stroop-vel der 
slangeiu 

Veratrum nigrum, nies-kruid ; 
nies-wortel ; vaen-kruid ; kerst- 
wortel, kerst kruid, quia mtii 
hieme circa natalem Chris 1 1 
diem floret. 

Ver at rum spurium, vier-krmd ; 
wrang-kruid. 

Verbascum ? wol-blad ; wol- 
kruid; wol-bladeren ; rortscn-kruid; 
motttn-krnid. 

Verhasculum, slotel-bloenien ; hof- 
bloemen. 

Verbena, sacra herba, wij- 
kruid ; kerk-kruid. 

Verhenalia, Vcrhenarum dies, palm- 
dag ; palm-sondag. 

Ferhenaca, ijser-hard; ijser-kruid; 
eisen-bard, eisen-kruid, ijson-kruid; 
herha putrida ttlcera cohihens & 
mitigans. 

Verberare, slaenj slngen ; 
smijten; dresschen, dersscben,dors- 
schen ; louwen ; tulpen ; treffen ; 
gispen ; stoepen, scirppen ; dokken, 
op-dokken f op-leggei^ q* Verbera 
ingerert\ 

Ferberikis mutitare, entruare, lam 
slaen. 

/-''■■ \ her -thus exigere, ui[-skten. 

Ferberare mono kttt, khkken ; 



Ver 



— 208 



Vek 



Ver 



— 209 



Ver 



kletsen j klinken, ut, in \ gat 
klinken, 

Verberare tormeniis^ bombardis, be- 
scbieten. 

Verberare leuiter pal ma, vd digitis 
extremis, tetsen. 

Verbere vano ferire, misse slaen. 
Verheratus, geslagen. 
Verber, slag 5 srnete ; smijtinge ; 
streke; stoepe ; smipe, sicamb, 
kllk, /nj. klinke, fWc oor-klinke;) 
stok-slag ; gispe. 
Verbera, roeden. 

Verberis vestigium signumue in 
came aut cute manens, streme, 
strame ; Imke, linkse, jtf. 
Verberis sonus, khk. 
Ferbero, raband ; boeve ■ galgen- 
aerd ; galgen-aes ■ galgen-knepel ; 
galgen-lap 5 galgen -strop ; galgen- 
strik ; galgen-vogel. 

VhrbuMj woord ; waerd, vet. 
hinc, veurwaerde (vide, Fieri;} 
rede, redene ; sprake, spreuke, 
sproke ; s pre k- woord, 

Ferbum, cermijn, loqut ijsdem 
verbis , a I met eenen termijn spre- 
ken. 

Verba facers habere p spreken. 
Verba ornate, be4eggen sijne 
woorden. 

Verba miscere, kouten, kauten. 
Verba effundere, uit-bollen de 
woorden, 

Verbum volaikum ; quod auolat 
& cuanescii simul at que pronitn- 
eta turn est ; Verbum non preetnedi- 
taium ; leuiter effutitum ; Verba 
trTepoepra ; qu& non habent efficaciam 
obligandi, vHegende woord; vlucht- 
woorden, Grotio. 

Verba inania profundere, roetaer- 
den. 

Verba soluta, nan adstricta nume- 
fis, prose. 

Verba, ore, verbalik. 



Verba ampullosa, turgida, inflata, 
pofferije. 

Verba dmtata, acuhata, ge-betige 
woorden. 

Verbis conceplis iurare, gestaefden 
eed doen. 

Verba taciii submisseque non intd- 
lecta fttndere 7 popelen. 

Verba prmcipitare, confundere, tate- 

rerj ; babelen ; rabbelen ; quique ita 
loquitur, rabbeler. 

Verba resumere, her-haden de 
woorden. 

Verba alterius intercipere, mond- 
rooven. 

Vtrba^ Verbis, pmire ; Verba pra- 
fari qua alius reddat ac imiietur, veur- 
seggen ; veur-spdlen ; veur-staven, 
Verba qu& alius prafatus est sequi, 
reddere aut imitari ; Verba alterius 
recitare* nae-seggen. 

Verba commutare, litigare, lier- 
bekken ; mangeleiij veL kijven, 
verbis contender e, cert are, concert are, 
digladiari. 

Verbis obruere, prate/are, grauwen 
ende snauwen ; ver-bluflen mer 
woorden ; ver-babsakken ; ver-hab- 
sakken, ver-boffen, ver-poffen ; ver- 
pochen ; vcr-snorken. 

Verbis iniuriosis allaqui, kamper- 
lik aen-spreken, vtt. sax. 

Verba simulata, lok-reden. 

Verbis inducers , mulcere, be-kou- 
ten ; be-praeten : quibusda m etiam } 
be-kallen ; sed hoc potius sumitur 
pro obtrectare. 

Verborum ambages, circuitus, om- 
wegen, 

Verba dare, lavuit geven ; troni- 
pen, brillen > ver-koopen, adag. be- 
dodden ; be-driegen. 

Verbis labi, mis-klappen. 

Verbosus, veel- woord ig ; woord- 
rijjk ; mon dig, seg-achtig ; kakeler. 






I'erborum archtiectus, sclioon - 
praet; schoon-spraek; mond-speler. | 

Verbalium index in T^utonicis $tt&- 
positum, ge ; ut, ge-5ak 3 ge-bod, 
ge-hoor f &c> 

Veredus, post-peerd ; jagt- 
peerd, 

Veredarius, post; post-bode; pos- 
tilttoen. 

Vereki, vreesen ; be-vreesen ; 
duclnen ; be-duchten ; bti-ducbt 
zijn ; sorgen; be-sorgen ; out-sicn. 

Vererii eeren ; respecteer^n, 

Vermdus, geducht ; geducluig- 

Ferendum, schaeratc f scbacnicl- 
heid. 

Verecundus, schaemel ; schaernel- 
achtig ; tuchtig. 

Ferecundusvultus, beschaemt nzn- 
sicbt. 

Verecundus color, a pud Moral. 
hoc est, purpureas, rubicundus ; ut 
Virgilio, virgineus rubor, schaem- 
rood, scbaernd-rood, quia vn-c- 
cuudi eruhescunl. 

Ferecund^ schamelik; be-scbaem- 
delik. 

Verecuudia, be-schaemtheid ; 
scbaesiue. 

Verecu ndi& expers, on-b es c h aemt . 

Veri'cundari, affni VfrecmuUa, 
schaemen ; be-.Hcl:aemt worden, 

Veketrum, manlikliLud ; man- 
liHid; manlike roede; ende; ding, 
dink ; houzstd omnia circumlocu- 
tion & aut met a ph. ut & s bui-s-raed, 
Vide, Peculium : pcrrbxeevs ; kul ; 
Vidt. f Mektula. 

Veref ilium , Vereirum parvum f 
prik, priksken, 

Ver gere, Kelden. 

Fergere, re! ken, rdeken. 

Vergere, tijden, tijen ; tijgen, mi. 
dijen ; ut, in melius Vergere, ten 
gocde; in peius, te niete dijen, id 
t\U, ver-gaeti^ per ire. 



Ve rg ens iff as, af-g:iende oudcr. 
Vh:RGn.Mv } Veris iusti tores, sleiht\ 
hinne met den huen ; klok-binne. 

Veritas, VerisimilihiJo, &c m 
Vide. V'kkus, „ 

Yi-KMts, worm ; torre, fms, 
holL tnade, maeie, a maeien sim 
niaeden, met ere. di A '->-\nut potius, 
depascere ; usurpatnr ml go p le- 
nt m que de Cased aut Caruium 
vcrmihus. 

Vermis terristris, Umpeslaie pluuiu 
e feme laiibulis (uocediUS, aerd - 
worm; pier; regen-^vorm. 

Vermh ptlosus, malt is pedibut 
arnmlim repeus* herhas carpern otoue 
depa\ceus, ex rruearum genet r, rupse, 
1 np^ene, ruepsene. 

Vermis aluum humanuminfeslans, 
buik-worm ; spoele ; spoel-wonn ; 
aers-made. 

Vermis ouillus, schaeps-luis. 

Vermis porcinus, verken -luis ; 
swerre, sicamb. 

Vermis tig na erodens, mol in- worm ; 
Dim-worm'; haut-worm* 

Vermes^ ge-wonme. 

u 

Vermiculus, wormken, Vermimlus 
pluuiaUs, gort-worm, tj land. Ver- 
miculus in fabis nascent ; midas ; 
wevel ; bo on- worm ken. 

Vermicular! , Verminare, Vermes 
contra here, Vermibus mrmmpi, ver- 
worniea ; worm-stekig warden ; 
ver inelnwen ; ver-milawen ; ver- 
molmen , ver-olmen , ver-molse- 
men ; Ver-olsemen, 

Vcrmiculasus, Ver mkul tins, Fenni- 
culatus, cariohus ; worm-stekig ; 
wormachtig; ver-molmt, ver-olmt, 
ver-molssemt ; olm-aduig, molm- 
acluig; maedig, maedig 1); inottig ; 
ver-melnwet. 



(i) Sie bis, Lccs maciachttg. 



*7 



ER 



— • 2IO — 



Ver 



Venukulatia, worrnsteke. 
Ver mi cul at urn opus, in-!egsel ; in- 
gelegr , mmSk > mosaik^ werL 
Vermkulata opera couficere, i n-1 egg e n ; 
in-gelegt werfe mack en. 

Verruina, Verminatio, buik-siekte; 
worm-stukte in den bulk; krimpsel, 
krevelinge in den buik ; buik-pijne ; 
bid k - wee ; jooksel . Verminari, 
jooken. 

Verminatio, morbus animalium 
perictdosus, dim a verme pr&ci- 
put infestantur, vijve, vijver, 
fijve, fijver; rijdende worm; worm 
der beesten. 

Vermirularis, herba, blader loose, 

Verna, huis-kind ; lijf-eigen* 
Vernacuins, lands ; lands-eigen ; 
hier-landsch; hinncn-kndsch ; in- 
Iandsch ; vaderlandsch, 

Vcrnilis, iodderlik ; loddersch; 
iodderachcig. 

Vernix, vulgi; & y Vernke 
illinere; vernis; &, vernissen, 

Verpus; Vide, Veretrum, &c. 
Vapus ; &, Verpum ostendere vel 
porrigere, Vide, Digitus medius. 
Ver juts, besneden als cen Jode. 
Verrere, keren, keireti, kei rien ; 
wisscben ; boencn, holl. stubben, 
/m, vaegen, vegen ; hinc, vaeg, 
veig, pro momenta breuiue tempore, ut f 
metier vaeg let doen, q. rem euerrere; 
verricuh, curricula, ahsoiuere &c. Ver- 
rerehumum, reeken, reken, raeken. 
Verrere, sleipen, slepen; slooren, 
slecren ; sduiiven , schuven ; 
stbraeffelen ; nriffelen. 

Ventre per auras, om~verre f om- 
verde, werpen> smakken, goien, 

Verriculum, sleip-net; schep-net; 
trek- net ; trek-gaeren ; werp-net j 
dregge ; dreg-net. 

Verres, beer, beer-verken, 
parens nan castraius^ ongelubt ver- 
kem Bee anus k baeren diet ait, 



Vide, 
Vertere. 



qubd plurimos foetus giguat. 

Verres siluestris Bee a no, ever 
ever-swijn ; beer. 

Verruca, wratte, wane, werte, 
waerte,wame;worte 3 ^^u/,piiiste! 
Ver math, wratteken ; purreken 
porreken. 

Verrucosus , wratrachtig, 
Verruca rift herba, goud-bloeme. 
Versare, Versari, 
Versatilis y 

Versicolor, Versipellis, 
Versura, 

Versus, no men, & 
pvcepositic, 

Versuius^Versutia.&c, t 
Vertagus, hase-winde; dain- 
bond. 

Vertere, keeren ; ver-keeren ; 
om-keeren ; draeien j om~draeien j 
wervelen ; wenden, weinden, win- 
der] ; onvwenden ; om-slaen ; om- 
setteti; stniten, holL ver-wallen, 
ver-wellen, vet, 

Vertere terrain aratro, ligone, pas- 
Hno, om-werpen hec land. 

Vertere in contmrium, om-welven. 

Vertere solum, ruimen ; *t land 
ruimjjn. 

Vertere ex una sermone in alium, 
ver-taelon ; ver^tolken ; tolmet- 
schen; ver-tolmetschen; over-secten 
van dVene raele in d'andere ; trans- 
laceeren. 

Versare, winden ; wen tele n ; om- 
slaen ; velgen, vet, oin-keeren; orn- 
draeien ; rommen, vet. rollen. 

Versare roslro, om-wroeteu. 

Versare eorde vel ammo, pemsen, 
peisen j over-denken ; over-slaen ; 
be-peinsen. 

Versari ante omlos, &e. veur- 
s we ven ; veur-sweiven. 

Versare in pectore dolos dirumque 
nefas, iet quaeds brouwen* 



Ver 



— 21 I — 



Ver 



Versari in orbem, wervelen. 

Versa ri in re aliqud s o m - g a e n met 
eenigen runuiel; handteerai; pmk- 
tiseeren. 

Versari cum aliquo, wandelen ende 
handeleo met teroanden ; ver- 
keeren ; on>gaen met iemanden ; 
converseereu, Ver sat us , gehand- 
rcert* 

Versari omni vento y weifelen. 

Versus, si, ge-keert ; ver-keert ■ 
ge-wendr, ge-wendet. 

Versor, Versator^ keerer, keerdt!r. 

Vertens, draeiende, 

Ver sat His, wendig \ wen deli k ■ 
keerbaer ; keerlik. 

Versatilis homo, sui dtssimilis > mo- 
ribus in&qualibus pr&dhus, uirig, uir- 
malig > menscli, 

Versipellis, deur-trokken, dear- 
togen ? deur-trapren^ deur-slepen, 
boeve ; dobbel mensch. 

Versicolor \ veel-verwig; verscbei- 
den-vcrwig. 

Versicolor vestis, kanjant, kangianu 

Versus, Versio, Versura, keer ; 
keeri nge ; om-keen 

[Versoria, Phtuti, keer, &c. ul 
Versura : quamuis quid am pro 
Compasso vel Pyxidieula nauliea, si 
dijs placet, suviere velint. R R,] 

Versura, ploeg-vore; pb^-wente, 
sax. gewendet des akkers. 

* Versus agri, id quod una die 
arariaut verti potest, dag-mael 3 
dag- wand ; a dag, &, wenden. 

Versura, schuld-keer ; interest ; 
fijnancie. 

Versuram facere, geld op interest 
nemen- 

Versurd soluere, schuld met schuld 
be-taelen. 

Versus, linefy rege, rijge^ rije i 
reke, vet. streke. 

Versus* Versiculus, Versus poeticus, 
veersken ; veers. Versus reeitare 



i 



ailernatim ; aliernis versus pronun- 
ciare, veersen met malkunderen, 

Versus chronologic us, chro twgra- 
phi ens, jaer-dicln. 

Versus \ sen poematiun^ pr^cipue 
lingua vulgar i, refemn, rei'rdn. 
Versus refer re, re fere in en, refreincn. 

Versus rhyihmicHs, ieoitiuus, fine 
cum altera concordats sen consonant, 
rijm, rijme; klippeS-veersken ; klup- 
pel-veersken ; kleppeUvecrsken ; a 
klip pen, siue kleppen^V^jrfj sonar e, 
resanare, tales eompanen f rijmen. 

Versus inter cahu is, qui inier versus 
alios identhlem (meriting invttl pa- 
ribus rhythm is Scipio aui Bam I as 
rejracfus d icitur, s to k- reg el . 

Versulns, erg ; arg \ fijn ; sneeg, 

snedig, acutus ; listig ; linker; 
■xuscb ; leep, leep-Ioos ; dobbel 
mensch; deur-slepen, dertr-trapten, 
deur-togen, deur-trokken, boeve ; 
[drieling, qui se m omnes for mas 
compo n it ; a d ri 1 1 e 11 , gyra re ; .siue q. 
draeijelink. I. JR.] 

Vcrsute, listiglik ; arglik. 

Versutia, schalkheid ; boevcrije ; 
ranke ; listigheid. 

Verms, prapositio, vel post po- 
silio, tot; ter, contract am ex tot 
der 3 ten, id est, tot den, (versus 
orientem, ten oosten ;) nae (Domum 
versus ire, nae huis gLien ;) waerts, 
postpositum, ut, Sursam versus, bo- 
ven-waerts; deorsum versus, onder- 
waerts ; neder-waerts ; ed versus, 
gins-waerts, &c. Orient em versus, 
oost- waerts. 

Vertex, apex; vel cacumen cuius- 
cunque rci, ut ttdifici}, &c* top, 
tsop ; tirnmer, timber. 

Vertex eminent ior mantis, berg- top ; 
top oft tsop van den berg. 

Vertex capitis, hoofd ; top, tsop, 
des hoofds ; bol; haer-top ; kruine, 



i ravehnge ; 
*klok ;* — 



VhK 

q. corona; kuif; polle, polleken, 
sax. fris. 

Vertex rasas, deJilmtus, initiatus, ul 
dericorum &c. kruine ; platte^ & $. 
fris, Vertkis sancti tesse[a& Mgium; 
liters initiates tonsum testimoniales, 
krmn-hrief. 

Verticem capitis demittere, duikcni 
duipen. 

Vertex, Vortex, venius contort us, 
wervel-wind; draei-wind; draeiende 
wind; winds-brni;varendewind,XJ£/. 

Vertex, Vortex, aquarum, wiel ■ 
weele ; weel ; wervel ? $. s, wervel- 
poel ; draeiende wiel oft water ; 
dwaelinge in *t water 
koife, sax, boll . fris 
feortkeli (land. 

Vertex , Verticillus^ Verticulum t 

Verticillum^vorvcl, wervel; wordel; 
Verticillo claudere, wervelen ; toe- 
wervel en. 

Verticulum, Vert id Hum, spiile- 
wervel ; spilie-wordel ; dril, drille, 
driele, 

Verticuli, Verticil It ; paxilli qui- 
bus fides vei tenduntur vel rimittuntur, 
snaren-stekken ; Juit-slotel ■ slotelen 
van de snaren* 

VertkilU ftorum y wervel. Vide., 
Floklm Vert, 

Veriibulum, Vertebra, wervel ; ge- 
wricht; wervel-been ; wordel, wor- 
del- b^cn ; knoke; ge-led-werf ; ge- 
led-knoop ; ge-werf der leden. 

Vertebra, Vertebra, Verliculi seu 
nodi spin& dor si, rug-graet-been ; 
rug-graet-knokels ; knokels vanden 
rug-graer ; paternoster-beenders, 
Vertebra manus, stompe, 
Vertebrarum eoniexius porci, vituli, 
&c. harsr, herdsr ; ast, /land, pars 
superior ilia dord, qua plerunque 
assart soiet. 

Vertigo; Vertigo capitis, ae visus 



212 



Ver 



obtenehratio I emn omnia in gyrum oir- 
cumagi videntur ; swijro, swijmel, 
swijmelinge; swindel; swindelinge; 
hoofd-swindel ; sniselinge ; duise- 
linge ; duisigheid ; ver-s lift held ; 
swermerije; orn-Ioop ; wervel de* 
hoofds; hoof d-draey Inge; draeyinge 
in % hoofd ; weMz^ vet . /land > be- 
dwelmtheid ; blinden hoofd-sweer. 
Veriipm tabor are, draei-koppen ; 
draei-toppen; swijmelen; duiselen; 
SLiise-bollen ; suisel-bollen ; swer- 
men. 

Vertighte laborans, Vertiginosus, 
deusig; duisig ; swermer ; draei- 
koppig; swindelachiig. 

VerUj Veruculum ^ Verutum, spet, 
spete, spit ; speet, sax, braet-spit ; 
brootse (broche, Galh) spetken, 
spitken. ferrum in quo Vcru vertitur, 
wend-ijser; brand-ijser; braed-ijser, 
Verufigere carries, % vleesch aen- 
steken, aen \ spit steke'n. transfix 
gere, deur-speten. 

Vera iterum figere, her-spitten ; 
ht:r«speten. 

Veruculmn, pimie ; dodde; prop^ 
pronpe. 

Veruculum transfigendis lor do car- 
nibus, lardeer-priem. 

Veru, Veruculum vdsis, tap, tap- 
ken ; swik, swiksken. 

Veruculata sutura capitis, crattij, 
spit-naed, ott spits-naed des hoofds; 
bekkeneel-naedp 

Verutum, lemmer; kLinke s klinge. 
Verutuni) Veruhm, rijd-sweerd T 
Adr t Junto. 

Vkrv actum, braek-land; braek- 
liggende land ; braek ; braeker ; 
dries, driesch, dries-land ; dres, 
dres-land, 

Vervhx, weer, weder; hameL 

Veruex sectarius, leid-hamel ; bel- 

hamel ; her-man ; heir-man ; herde- 



. 



Ves 



— 21; — 



Ves 



man, herd -m an, ab herde, id est, 
grex r q. vir gregis. 

Venue is penis, neruus, peserik. 

Veruecina caro y weercn-vleesch ; 
hamelen-vleesch; schaepen-vleesch, 

Veruecinum femur, hamelen-bonr, 

Veruecina pilula, schaeps-keutel. 
Vehus, Veram, waer; ge-waer; 
gc-wacrig ; recht ; tronw, trauw ; 
trne, AngL ^e-wis ; wis; otv^c- 
logen; vrai. Verum ex semis se, half- 
waer. non Verus, on-waer ; on- 
waerachtig. 

Vents Ungud & pectore, op-recht ; 
open-hertig ; open van herce. 

Veram rem esse putare, waer, 
waers, meinen, 

a Vera errare, abirc, on-gelijk 
hebbeti inde saeke, 

non Verus, on-waer ; on-waer- 



achtig. 



Verum dicere f waer seggen. 

VeraX} Veridkus, Vents, wacrach- 
tig ; waerig; waer-woordig. Veri, 
waerlik ; waerachtiglik. 

Veritas, waerachugheid; trouwe; 
truren, angL 

Veritatis indicium, waer-teeken. 

Veriiate per senti seer e, ge- waer 
worden, 

Veriumilis,&, Vert similiter ^ waer- 
achtig ; waer-schijnig ; waer-schij- 
nelijk. 

Verisimilitude; Veri species, umbra, 
waef-schijn ; schijn der waer he id ; 
waeraehtigheid ; apparentie. 

Feratrix, Apuleio % mulicr quai 
profitetur se vera dicturam, waer-seg- 
gersse ; waer-segster. 

Verb, Veritm, maer ; ne-maer ; 
doch ; coch. * Verum etiam, maer 
ook ; sonder ook. 

Veruniamm, nochtan; nochtans. 
Vesanus, on-sin nig; u it-sin nig; 
sot; swernier; biesaerd, bisarre. 



Vesania, sottheid , sottlgheid ; 
swermcrije- 

Ve^ci, ecen, eecen; cercn, teeren; 
iunten T nurti^en. 

Vescus, eutbaer; etelik; eetachcig, 

Vt.sen$, corpore Vescus, Ve^nnniiu 
farra col out, Qua mat i creue- 
runti parvtique vesca vacant, 
OuicL 

Vesculus, magcr-hein. 

Vesica, bUese. Veskula, blies- 
ken. 

Ves i cam exonerare, pi^sen; rijsen ; 
sijn waeter laeten, af-slaen. 

Vesica meatus ohsi ructio,v£r-stTQ\n- 
hdd in de blaese. 

Vesicula^ blader, blare : pai.stc. 
Vesieula ex causticocuti inusla, wevd,, 
wefifeL 

Vesicaria, winter-kersen ; krieken 
over see. 

Vespa, wespe ; peerds-liornelj 
ftaud. hpren-iqren, fris. boIL 

Vesper j Vespera , Vespertinnm 
lempus ; bora Ves pert 'ina, a vend ; 
aven-stond; avend-ure; vesper-tijd; 
nzchi, vet. hinc, nacnc-eten> nacht- 
m;k'] ? nachi-rabbaerd, vas[-nach[. 

Vesper us , Vesper ugo , Vesper i inn 
Stella, avend .sterrt\ 

Vesper nsce re, a vend m. 

Vesperfinus, avend-stondi^. 

Vespertinus hospes, nacht-gast. 

Ves per ti bus lusus , a vend - spel . 
(Serees.) i) 

Vespertine hone, preces ; Vespera, 
vulgi^ vesperen ; vesper-geajdeiK 

Ves per na, id esl ? acuu, apud 
Plautum, teste FestO) avend-mael; 
vespereie, fland. 

Vespeetllio, viedder-muis ; vle- 
der, fleder, miiis ; vler-muis ; q. d. 
mus volans, volaiilis, pennatus ; nam 

(i) Nl. Fr. £cn>&r = avemdpari.ij (nog m 
de iS de eeuw setie). 



Ves 



— 2I 4 — 



Ves 



I 



Ves 



215 



Ves 



Alas cum gc.stat cetera muris 
habet : nadit-vogel ; nadu-rave ; 
spek-nuiis, g« ■$, s* Iris, quod car- 
ries suillasde trabibus suspensas 
cxcdat > 

•Vespillo, dooden-dragcr; ]ijk- 
drager ; lijk-begraver ; sclirobber ; 
celle-broeder. 

Vrstibulum, veur-huis ; veur*- 
hof; in-gang ; ge-schop, fland. 
p.ortael, poortael van 't huis, 

Vesiubuli sedile, Here, /land, 

Vestibulum tempi i, veur-kerke ; 
parvis. 

Vestibulum porLe templi , kerk- 
porrael. 

Ves I ihu I um t empli } v u Ig o ; pa rs 
templi secretior, gaew-kamer* 

VESTir T iuM r pas ; terd ; rrede ; 
pad ; patte ; stap, stip 3 smp ; step, 
steppe, /land. * vriftosj stap. — 
Vestigium facere } figere f stappen, stip- 
pen, Vestigia falli, niis-treden, mis- 
terden. 

Vesligium i signum, ge-merk; kene, 
kenne, louan, spore, speure ; ge- 
spore; lijk-stede ; lijk-teck.en, lik- 
teeken ; lid-teekeu ; apparencies 

Vestigium pedis , voet-spore; voet- 
stap; voec-trede ; sole vanden voet. 

Vestigium Md- 9 wagen-leese ; 
wagen- spore; wagea-slag ; hec 
spoor, simpL 

i Vesligio, hands; te hands, holt. 

Vesitgare, Vestigia lust rare { speu- 
ren ; nae-speuren ; soeken. 

Vestigabilis via, ge-naekellken 

Vestigaioi\ jager. 

Vestigatus, ge-sporet. 

Vestis, Vest imenium, kl eed ; 
ge-waede, ge-wand; waede; waed, 
(bine, Iijn-waed; kerk-gewaed, &c.) 
wand, g. s, s, ft is, Vestttus y Vestes, 
Vestimenta, kleedmge ; kleederen, 
kleederSj & per syncopen kleeren ; 



Iijf toe-behoorten, Grotto, in iure 

potissimel ; ge-waedsie ; garni men t ; 
habijt, pracipui ad or na turn. 

Vesiis superior, suprema, over- 
kleed; kaerle, keerle ; frok, vet. 
fland. Vestis suprema aid summa, 
siue capitis, sine humerorum &c. 
kappe ; hinc % kap-dief, pal liar um 
raptor, aid vitiarum feminearum. 

Vestis ora t sinus, 1 acini a ; Vesti- 
menti extremum ; penieulamentuni, 
lijst aenden rok ; soom. 

Vestis lacinia anterior r veur-pand 
van \ kleed. 

Vestis, seu Vestis sinus, pars qua 
fit largior ; siue. f segment um vest em 
separans, geere, geerene ; borkel, 
vet. slippe ; sleppe, [land, 

Vestis laciniata, laciniosa, ampla, 
sinuosa, striata, vol-slagen kleed, 

Vestis muikbris 7 vrouwen-klecd. 
Vestimentum muliebre., pal la > sot: be , 
fr i s . 

Vestis promissa nutlirnan, koers, 
keurs; ki^rs, sicamb. Videtur pro- 
pria s ig nificare vest em pell it a m siue 
pelliceam mulierum : at que hinc 
Germanis super tor ibuSj kursner, 
& sicamlK kuersener, kiersener 
diet Peltionem. 

Vestis leuis, pr&cipui qua feminis 
proxi ma indusio } b a e i k e 11 3 [land, 
nonnullis, pis-keurse. alijs vestis 
mulieris usus rfstiui^ si^le, sielkeo ; 
somer-sielken. 

Vestis nudiebris exterior slue supe- 
rior, custodiendis alijs vestibus 3 

wachte ; schorte ; surkotte 

Vestis ccenatoria, tafei-tabbaerd ; 

nacht-tabbaerd, 

Vesiis triumphalis regum, princi- 

pumue^ siaet-tabbaerd ; staet-kleed- 
Vesta (1) lugubris, pulla, fumhris, 

(1) Sic, Lees Vestis. 









fetalis, rouw-kleed ; trenr-klced; 
lijk-kleed, 

Vesiis viatoria, rcis-kleed. 

Vestimentum duplex, stiff uh u m, 
ge-voedert kleed ; dos \ et ita Ves- 
tibus munitus, ge-dost. 

Vestis villosa, ge-friseerdf: mantel. 

Vestis rudiorihus villi s horrid \i , 
jakke, g, s. s, fris, 

Vestimenta ftuxa, slodderende 
kleederen. 

Vestis lacera, ge-scheurt kleed : 
Veslibusque lacer, vel, Vestibus lacera- 
tis t ver-scheurt ; ver-hakkeh, 

Vestis lacera, cuius partes qtuedem 
penduhv, lompe, 

Vestis scapularisj schaplaris ; 
schapolare, 

Vestis sacra j mis-ge-waed ; mis- 
ge-wand. 

Vestis lanm t wollen-kfeed ; lae- 
kene kleed, vulgo. 

Vestis lintea, linen, lijnen-kleed. 

Vestis lanea superior, frok ; queue, 
vet. jland. 

Vestis panwsttf rok; lijf-rok, 

Vesles personatee^ mom-kleedercn. 

Vest is inter polls ; Vestimentum in- 
terpolatum, op-gehaelr kleed. 

Vestis coacta, coaciilis, vih. 

Vestis picta, ge- bio enu, ge-beelt, 
kleed . 

Vestis virgaia, ge-strept kleed. 

Vesiis color thus distinct a, tanquant 
domino proprijs, livraie; levereie, 
quales seruorum it pedibus. 

Vestis pel Ilia, pellicea^ pels, pels- 
rok : discolor, maculosa, bont-rok. 

Vestis acu picta, variata, pbry- 
giana, ge-stikc, ge-bordtien, kleed- 

Vestis serial^ satijti : subserica, ira- 
mosericay dpers-satijn. 

Vestis holoserica, Ijohuera^ fluwee- 
len kleed. 

Vestis suhseri&e species, woesset, 

Vestis bombycina, Coa, taffetaf 



Vestis Cot.e alia specks, kerspe; ker- 
spen-doek ; kespe, [laud. 

Vestis poly mi ta, versicolor, baby to- 
tiica, kangiam. 

Vestis cymatilis s.ubsmai , grof 
grein, Vestis cymatilis, capripilia, 
vulgo Camtlolam, &c. kamelot ; 
eaque mag is undulata, ge-watert 
kamelot. 

Vestis operis Damasceni, Datnas- 
ceua, scutiilaia^ damasten-kleed. 

Vestis ht'teromalla, parlim lantu y 
partim Hnea, trijp, trijpe : alia spe- 
nVj, tieretein ; diertein. 

Vesiis subtil i bus fills lands texla, 
stamet t stainmet. 

Vestis purpurea , ostrina, cvccinca, 
cocci na, Tyria, conchy it : a la, Sarrana y 
ostro perjusa, mar ice aniens, karmo- 
sijn ; kariiiusijnen-k]ct.'d ; Z'ulgo 
Carmesinum dictum quod (iM 
ex, vermiculo qui Pa.nis Carmen, 
Arabibus Kerm e^ . 

Vestis cocciuea quhquiliaia y scluer- 
let, schaerlaek. 

Vestis decolor ; cuius color enanuit 
propter imbrem aui continuum attri- 
turn, v;iol klL-ud. 

Vest ire, Vestes inducre, Veste super- 
integere^ kleeden ■ kleederen aen- 
trekken ; aen-doen ; over-kleeden ; 
dekken ; over-rrekken ; habitueeren. 

Vestire tunicd, be-rokken, 

Vestes, Vestitrimue, tnutare, ver- 
kleeden. 

Vesles, Vestimenta, exuere, detra- 
bert\ exspotiarc ; Vestibus spoiiare, 
ont-kleeden; uic-trekken het kteed; 
uit-schudden de kkeren ; ont-gaer- 
wen. 

Vestem fulcire^ siiffulcire, duplicare^ 
voederen bee kleed, 

Vestire duplicibus ; muni re vestibus 
suffullis, dossen, 

' Vesles conficere, sarcinare, kleer- 
macken ; scheppen. 



Vet 



— 216 — 



Vi:x 



Vkx 



— 217 — 



Via 



Festem dilalare, explicare, &c\ uic- 
leggen ; tm-wijdcn. 

Fastis margims oruare ac munire, 
ver-hraemen, ver-bremen, vet. 
testes consareinare, kleer-lappen. 
Festem coUigcre, succingere, cors- 
sen, (land, 

Vcsiem penkuio iklergcre, striugfrre, 
kladden ; kladderen ; af-kladden. 

_ Festium amain modum excedens, 
uit-wendi^. 

Festes mnttas attereus, cmsumtns, 
sleti^- 

Festium sardnator, kleer-inaeker; 
hand-sitter, vcL schepper, [land, 
parmeuder, /land. 

Festiarius, idem : item, kleer- 
verkooper ; uit-drnger. 

Festiaria i ui t - d rage rsse ; u 1 t - 
draegsterc. 

Vest is pic us, kieer-waerder; Icleer- 
bewaerder. 

Festiarium, kleer-schap ; kleer- 
schappraie ; klcer-renne 5 kleer- 
kasse, holL waerd-rihbe; waerd- 
rubbe; weerd-ribbe ; waerd-rebbe; 
waerd-robbe; garde-robbe. Festiana 
theca, pi). seel, %$, 

Fcsliceps, man - baer ; bachiler, 
ang, bar ha enim 
Fesiis mentis baerd. 

Vetare, weder-bieden ; ver- 
bieden. Vet are perkuli capitis ; op den 
ha Is ver-bieden. Vdiius, ver-boden. 
Vetilnm, res Vetita, ver-bod. 

Veterlvum animal, trek -bees re. 
Vcierinarius, maer-schalk; hoef- 
smid ; peerd-meester, 

Vetersus, slaep-siekte;vaddig- 
heid. 

Fetemosus, slaep-siek ; staep- 

such rig ; vaddig ; vadsig ; losig ; 

luisig; leusig; loesig, sax, ignauus. 

Vetonica, Fettonica t bctonie, 

quibusdam. 



FeUonkaahiUs, genoffel, genoffel- 
bloerne ; geroffel, garoffel-bloeme ; 
aogicre, angeliere, hoi! minor spe- 
cks, pluimkens. 

Vetus, Fekr, Feteranus, Fetus- 
his, oud; aid ; oud-saeten ; oor, or, 
Fide^ Magnus. 

Felulus, oud-man; oudachtig. 
Fetula, oud-wijf, 

Feins, Fctustus, stel : Fetus cere- 
uisia ; Feins lotium y stel bier; stelle 
pisse. 

Fetus, Feiustate corruptus, ver- 
legen ; over- legen, 

Veierare, Feteraseere, Fetustescen, 
ver-ouden, ver-ouderen ; cud wor- 
den. 

Fetera, Fetusta, mud forma quasi 
i n vita m reuomre } v e r- 1 1 j d - b a e re 1 1 . 
Fttustas, oude, oitdde, ouder. 
Feterarmntarius ; qui veteres m&rk 
cesvmdity oud-vvaerier. Feteramenta- 
rius sartor, o ud-k leer- k coper ; oud- 
k 1 ee r- 1 a p p e r . Fete ra m en I arius sut or , 
j^te/^scboeii-lapperioud-bpper; 
Qua - sclioen - lap per „ Feteramenta t 
sole& detriia, schoen-lappen, 

F curator , sc ha 1 k - t sc h al k aerd ; 
oor-schalk, v&t. ouden Griek ; oud 
boeve; ge-slepenj deur-slepen s deur- 
togen, deur- trap ten, deur-trokken, 
boeve ; arge-listig ; quaed-listig ; 
practisijn, 

Vexare, qnellen; plagen ; be- 
kornmeren ; tfergea ; terten ; torten ; 
brillen ; hijen, holL sicamb. blaeu- 
wen ; bLmwen ; rijesen, $. :$,. aen- 
rijtsen ; vexeeren ; tormenteercn ; 
travalieren* Fexalus, ge-quelc. 
Fixator, ver-volger. 
Fexatio, ge-quel; quellagie; quel- 
lin^e ; plage; ver-volginge ; perse- 
cutie ; terginge. 

Fixatio in I it thus per fraudem & 
frustraiionem^ kalangie. 

Vextllum, vaendel, vendel ; 



vaendeling, vendellng; vaene; wim- 
p L L Fexillum statarium, standaerd. 

Fextilum sacrum, vaene ; kerk- 
vaene. 

Fexillum militare, veld-wimpel ; 
banler ; guidon ; pingion. 

Fexillum c&dis pramuntium } 
bloed-vendeh 

Fexillum naua!e t vlagge. 

Fcxillulum, Fexillum paruum 7 
vaenken ; banderolle. 

Fexillarius, vaen-draeger ; vaen- 
drig, 

Fexillifer turma; equtstris, kornet. 
Via, weg; dijk, hollandis ; 
[qutf vox pro Vid, pracipui pu- 
hlicd, apud eos remansii ; quia 
olim soli aggeres viam dahant ex 
und insula in aliam^ cum tot a 
regio (zsluarium quasi ess si 1 ; & 
semita tmnores qui bus ad agger es 
illos maiores adsctndebaiur, ab 
adscensu stegen, & steigers voca- 
bantur ; qua voces etiam nunc in 
usu sunt pro quocunque viculo, 

Fia, in litre, een weg. Fi& pu- 
blhtt, heer-wegen ; vicinal es Fim f 
buir-wegen : Fitf mcessaria, nood- 
wegen, Grotto. 

Fia f streke; vaerd, vaerde, veer- 
de ; / iu iud vid; res in tuas age } 
gaet uwer veerden been, 

Fia } straete ; Strata alioqut pro- 
pria dicitur de vid puhlica lapidi- 
bus sfratd t ciuiiatum pracipud 
sine pagorum : indij '/ credit tr 
tarn en pro quacunque vid, etiam 
terred } accipiiur ; Fia verb strata, 
viarumm pauinmttum y Ttut. pro- 
pria dicitur kassije, kassij-weg ; 
kautsije, kautsijde, (land, steen- 
weg, &c. 

Fia arboribus utrinque seriatim 
ductis consita, lei, lij, lijde ; laen. 



holL Jijd, lijde, alioqui & lijd-weg, 
pa inlelligitur xvj. pedes lata. 

Fia, modus, wege ; (commodd vid, 
commode* rem aliquant applieare sine 
dedxmre, & perducere ad exitum ; 
peragere ; effieere, te vvege brengen, 
q. borut v'ue i n sister c ;) middel ; tna- 
niere ; wijse ; giise ; let, (itude, 
meni^er-Iei, veelaer-lei, eeaer-lei, 
&c.) qud Fid, hoe. 

Fid tadtmy eens gangs. 

Fia ferens ; Fia qua recta aliqub 
due it, rechte straete. 

Via index, bild-stok : &dehomine, 
we^-wijser ; leids-man ; guide. 

Via, Fia trita, patens t puhlica, 
aperta, peruia ; Vhe jaciles, iti'f.r, 
secure, banc; ge-baenden weg; pad; 
be-kein pad ; open-straete ; open 
weg; reisige eude opene wegen ; 
vrije, veilige, sekere^ wegen ; be- 
dreven, be-treden, weg ; be-wan- 
delde wegen, Fia vestigabilis, ge- 
raekeliken weg. 

Fia aula, inula, falsa, non recta, 
nan trita ; Fia non tutct, non aperUe 
aul secura ; uit-weg ; on-wsg ; dol- 
weg> dool-weg; on-gebaertden weg; 
on-vrije, onveiligej wegen, 

Fia regia, basilica, publiea, consu- 
lar is, praloria, militaris, vri j e 
straete ; land-straete; booge straete; 
hoogen weg : her-bane, heir-bane ; 
ab her sine- heir, id est, publicum 
vel, exercitus; autab her, sine heer, 
id est, dominus ; unde &, heeren- 
straet, heer^bane, hceren-weg, fre- 
quent is si mi dicitur ; item, hooge- 
straete ; hoogen weg. 

Fia vehicularis, rol-bacne. 

Fia angusta, arcta; semi t a, voet- 
pad ; smale w^egen. 

Fia flexus, om-weg ; om-slag ; 
keer-weg ; keer inde we^> tnde 
straete, 

* Fia obliqua, sinuosa, geere. 



Via 



— 2l8 — 



Vic 



Vjc 



— 219 — 



Vic 



in Viam se dare, weg-maeken; 
weggaen, 

Viamfacere, gaen ; treden \ mar- 
ch eeren. 

a Via recta recedere, defleelere, am- 
wegen i dolen. 

Viam docere; in Viam diripre, 
wegen ; be-wegen; den weg wijsen, 
aen-wijscn, 

Viam munire, planam redden, 
den weg banen. 

Viam dare, deur-laeten. 
Viam lapidibus sternere, steen- 
wegen ; den weg plaveien. 

in Vid; per Viam, onder-wegen. 
Via, itinerisue, causd symposium^ 
aut donum quodcunque, voie, foie, 
lets re. 

Viarum voragines, aut loca auri- 
gationi difficilia, vix peruia, slag inde 
weg ; quaede slag. 

Viator 3 ganger; gaende man; 
gaende ende komende man ; weg- 
vaerdig man ; reiser ; reisiger ; 
reisende man; Iand-vaerder ; wan- 
del er ; passagier. 

Viatoria vestis ; pera ; lacerna, 
shie penula, reis-kleed : reis-male : 
reis-mantel> pallium viatorium, iii- 
neraruwL 

Viaticum, Via auxilium, teer, 
teere, teeringe, teer-geld 5 teer-kost, 
teer-penning, over weg; reis-geld. 
Viarum obsessor, straet-roover ; 
straet-schender ; heg-dlef ; snap- 
haen. 

Viator, stator, seruus publkus, 
stad-bode; recht-knecht, richt- 
knecln, s. j, puier, vet. bedelle ; 
wepel ; weifel, welvel, weifeler • 
wacht-knecht ; korte-roede, (Ant- 
uerpix, ad differ entiam Siatoris 
primarij, qui, knge-roede;) ser- 
geant, schergeam, sargeant; roed- 
drager ; Vide, Rhabdofhorus. 

Vibex, schrabbe ; ' straeme ; 



streme; streke; strepe; sehramrne ; 
weffel, \vevd,f!and. lijk-klauwe; 
kra u wetse (nuguUs scalpta ;) ] i n kc, 
hnkse, lijnkseme, lijnkse, flamL 
balaflre; barlaffe. 

Vibhare, daven, davcren ; den 
nen, deiinen, da en en ; dreunen, 
dronen, holL wichte.n ; wikken ; 
swikken, swakken ; qaikken ; swie- 
ren ; swanken ; kronkelen ; daeke- 
ren, vet. fland. wippen; wapperen; 

schuppen ; schudden ; swengen ; 
swingen ; swingelen. 

Vtbrart gladmm, blaeien oft 
waeten een sweerd, /land, 

Vibrare culum 3 wring-aersen. 

Vibrate instar fiammm, vlakken, 
vkkkeren. 

Vibrate, krollen, kr alien, Vibrare 
crines ferro, krollen her hair. Vibrati 
crines, ge-krolt hair ; kruis-hair, 

Vibraius, kruis, krans* 

VibraiiOj agiiatio subita iretnula, 
wip; swik ? swank, swink ; swi^r, 

Vibraiio tnembri alternattm, ver- 
schietinge. 

Vibratio luminis, blik; wip, wijp 3 

vet 

Vibraiio fiamma, blacker, sine, 
vlakker, Becano* 

Vibraiio coniinua & perpetua, qua 
stellar urn propria est, earum ma- 
xima qua ob longinqua spat ia 
perpetub micare cernuntur, 
sterre, Becano. 

Vibrissa, Vibrissi, aeus-hair. 

Viburnum, clemattdis spe- 
cies^ lijnen; nielen, germ. 

Vice, Fktm ; mael ; reise ; 
stond, vet. (Vices, stonden;) poose; 
wijle; *vake; — beurte ; be- 
hoorre; ge-beurte, ge-boorte; keer, 
toer : mew nunc sunt Vices, \ is nu 
mijnen keer, mijnen toer. 






■• 



». 



Vict quadam, aliqud, eens; ccnig- 
maeL 

Vice und 7 eens ; een-mael ; cen 
reise, werf* 

Vice prhnd, eerst mael, werf; 
d J eerste reise. 

Vicibus dnabus, tribu$ } multts, 
pluribus, cwee j drij, menig, veel, 
meer, mael, werven, reisen. 

Vice alter d; ander mael, werf. 

Vice annuAj jaerliks. 

Vice quauis, 't elk en, Vicibus sin- 
gulis, so vake. 

Vicem redder?, yer-geldcn ; weder- 
geldeti* 

Vices alternare^ variare ; per Vices 
quidpiam agere y ver-schaeren ; ver~ 
poosen. per Vices & condeamter , alter- 
naiim aliquid agere, met ge-beurttn 
oft be-hoorten iet doen. 

Viclssim ; Vicibus ai 'terms ; alter- 
nalinii per Vices, over-hand ; over- 
hands ; ver-schaerens ; over-ander- 
lik ; hands-wijle ; onder-wijlen ; 
onder-wisselings ; met beorten, ge- 
beurten,, be-hoorten ; nu \ een nu 
J t ander, 

Vicissim, weder-sijds ; weder- 
sijdens ; daer-tegen ? hier-:egen ; 
weder-om, 

Vkissiiudo t ver-anderinge ; wij- 
singe; onder-wijsinge ; mre. 

Ficarius, Vices alterius geretts ; 
Vice & loco alterius substitutus, stad- 
houder ; plaets-houder ; substituit ; 
lieutenant; lokate ; saepe explica- 
tut per, onder, ut, onder-koning, 
*onder-ammirael; — onder-meesterj 
onder-koster ; sic & barbaris per, 
vice, ut vice-roi, vlce-ammirael, M. 

Vicar ius Episcopi, suffragaem 
Vice-comes, vulgi, onder-grave ; 
borg-grave. 

Vicar ia prafectura, onder-schou- 
tetschap. 



Vicm, Ficesimus, Ficie^ &r. 
Vide, Viginti, 

Vicia, vitse ; wikke. 

VicrtMA, slag-ofler; sege-ofler; 
sacritkie ■ bostie. 

Victima, animal sacrijkio d^ii- 
nalum, ofTcr-dien 

ViCTiTAKE, Vide, Viverk. 

V ectou , Victoria , Vict us, t i , 
&c. Vide, Vincere. 

VictuSj us; Vide, Vivere* 

V'icus, via } straete; gatre ? ml 
gasK, ger. ut, Fiats ceieitisiariontm> 
kammer-stracte. Vide, Via, 

Vic us minor, Fkulus, s tract ken ; 
stege, stei^e, stijgc : [hodie quidtm 
pro quocunque vico august ior<\ 
seu augi porta : sed proprii Viadi 
illi tjuibus ad aggerem, den dijk, 
ascenditur, aut contra. Fide UMm } 
Via. t R] 

Viculus angustus, transit urn non 
habens, gang, gank. 

Vkus y urlns regio, wijk ; bsn, 
bonne, Vicum urhis inhabitans, 
bonne-genoot ; bonne-geseten. Fiei 
magisier, prefect us s wijk-meesrer ; 
blok-meester ; quartier-mee^ier ; 
boone-meescer* 

Vicus paganus sine rustkus, dutp; 

£ 

plakke; vlekke ; ge-luicht; hie, mi. 
^eland. Vki dominus^ comarchn, 
kalibaerd ; heere van 't dorp, 

Vicnlus rustkus, ge-hachtken ; 
lummeie (hameaaj gall.) drom- 
mel van huisen; blest; !aen; nipaSj 
repas. 

Vicus rustkus niaior & opidi mnu- 
lus, munkipium, vrijheid, heerlik- 
heid, 

Vicus, pagus, regio, kars-pel, kers- 
pel; ambachr; grietenije, fti$* 
kogge. 

Vicimis, ge-buer ; buer, ho 11. 
Jris. gebuer-man ; bner-man ; nae- 



Vic 



220 — 



VlD 



Vro 



121 



YV. 



luier j reen-genoot, in agris pra- 
cipue. 

Vidua, buer-wijf; ge-buere ; ge- 
buer-wijf- 

Viciuus, erga Vicinos comix, ge- 
buerlik ; gebuersaem, 

Fkini domus iuminibus officers 
&difkando, si jus ge-buers lichtj be- 
nemeti, be-timmeren, 

Ficinus, a, urn, hcnde; be4ang, 
vet. bij-^degen ; aen-paelende. 
Ficina terra , bij-land. 

Ficinia, Vicini } ge-buerscbap; ge- 
bnene; nae-buerscbap; buer4iedcn, 
Ml 

Ficinia sacra, proehie; kerst-pel. 

Ficinia accoiarum eddem mold 
nlenlium, mael-stede, mael-stad. 

Ficinia } VkinitaSj ge-buersaem- 
beid. 

Videre, sien; be-sien; scbou- 
wen ; a.en-sdiouviren ; wieren, & 
loken, vctt. be-schouwen. 

Videre, aspedare, contueri, oculis 
hiantibus, fxis f intentis, ohtutu fixo, 

a a. 

sterren, ster-oogen; sterlik aen-sien\ 

Vidtn propius, bij-sien, 

Videre ulterius } over-sien, 

Fidere gemina qua* singula sunt, 
spnet-oogen; sprietd-oogen, [land, 

Fidere ilerum, weder-sien ; usque 
ad reuisum, vulgi, tot weder-siens. 

Fidere rem aliquant, intetligere, 
comprehendere ammo, aebe nemen oft 
slaen op eenig ding ; ver-staen ; 
sien ; be-grijpen. 

Fidens, siende. 

Videri, ge-sien zijn. 

Fideri, sehijnen ; ge-laeten ; 
laeten. 

Fideri, dunken, donken : mihi 
videre videor, mihi persuadw, ik laet 
mij dunken- Quid tibi videtur? Wat 
dunkt u ? Qualis tibi videor ? Wat 
dunkt u van mij ? videris mihi doctus, 



probus ; mij dunkt dat gij, &c> 
Audire vistts sum, mij dunkt dat ik 
gchoort hebbe, 

Fisus, ge-sien. Nan visus, &&gj$- 
sien, 

Fideri, goed dunken. Visum est, 
het heeft mij goed gedocht. 

Fisibilisj sienlik ■ sidibaer ; sien- 
baer. 

Visas, Visum, Visio, ge-sichr; 
sicht; be-sdiouwinge, be-schouwe- 

n i SSL'. 

Visits acuius, lynmts, scherp ge- 
sicht. Visuaculus, lyneeus, perspkax, 
scherp-sichcig ; sdierp-siende. 

Visum clarijkare, clarum facere, 
klaeren bet ge-sidlt. 

Visum disperger^ spriet-oogen ; 
sprietel-oogeii, (land. 

Visum pmstringere, ver-blikken, 

Visus obiectun^ weder-sdiijn. 

Visum, schijninge ; waen-sdiijn, 
vet. dunk ; apparentie. 

Vitus, Vista, Visum, droom ; 
spook ; ge-spoek ; ge-sputs j ge- 
spens ; vision, visioen ; vise vase ; 
fantasije ; ver-schijninge, 

Fhorium , tooneel ; canned ; 
sdionw-plaetse ; lujk-plaetse. 

Visere, Vtsitare, be-soeken, be- 
sueken; ver-soeken ; gaen be-sien; 
heim-soeken^. i. s* vishecren, van- 
den. [Vandali dicti fort as sis non 
tarn ab ambulanda, wandelen, 
quant h vand-al, quhd omnia inui- 
sereni aut tmtarznt. I. R. Cre- 
dam ego diet as q. van-daelers, a 
convalk quadam vid* distinctos popu- 
los ab alijs qui in montanis &c. 
eiusdetn gent is habit arint F. R.] 

Vistiatio, be-soekj be-suek ; ver- 

soek ; ver-soekinge. 

Videlicet, ja ; te weten. 

Vidulus, borsse ; tassche, tes- 
sche ; made : Vidulus vid* scorteus. 



1 



Vmuus, vir Fiduus, weduwer; j 
wedmvcnaer; wit-man, vet. sicamlh 

Vidua, weduwe ; wit we ; witte ■ 
wit-vroiiwe; ledi^e vrouwc, vet. 
Wnwauiem, vel wit-vrouwe, quia 
matronal I agent es lam a pud nos 
olim Cjttdm a pud Romanes dlbis 
ms& sunt vistibus: & nunc tent- 
par is in Gallia & Bel gin, sidd 
)>n U I nidutd>& candido iintea / u c I u m 
as tent ant. 

Vidua antiphernis jruens, dona- 
^iere ? dbuagierigt:. 

Fiduis debita bona post coniu^is 
mortem, stoel ; weduwelikcn stock 

Vidua antequaui nupla, Apuleio, 
on -bestorven weduwe. 

Viduitasy weduwscliap ; \v\:duwe- 
liken stnLi. 

ViBiir i3 vlechum, vlicbten ; 
kuipen. 

Victor, kuiper ; binder, J?, bodde- 
ker, sicamb. 

Victor ius harpago, pr a tiger ; u'ek- 
haek ; kuipers-haek. 

Victor ium ; Vi minalv, 1 ig n u m ; 
Viet a ligm circuits confixiendis idonea, 
band-hout; hoep-liout. 

Viet us t slap ; wak j week, weik ; 
wetk, vet. voos, voosch, voogs ; 
ver-neureli, ver-nuteit ; ver-slenst ; 
ver-slencrt ; scbronipeli^ - mala 
vieta, schrompelige appclen. 

Vigerh, groeien ; groenen ; 
toe-nemen; llort:eren, in fleur zijii. 
Figore angcri, ver-vromen* 

Figens , Figorosus t was - baer ; 
jeu^dig ■ voi, f land . frisch, versdu 

Figens animo, liclu-sinnig; locln- 
sinnig, 

Vig0\ groeyinge, groeyssel ; 
groese, [land, dege ; tier; geure, 
gore ; friscbeid ; vigeur. 

Vi^or naturalis, levendigheid. 
Vi0r animi, lidu-sinnigheid. 
ViGiLAUE,wakkerzijn;gauw2ijn. 



i'i-ilans, Vigil, wakker; waekig; 
ueniHti^, t\ucrstig; klaek; niondtcr ; 
g m s. s. vlijtig. 

Vi^Hanter, wakkeilik ; vtijtiglik; 
iiL^Tsti^iik. 

Fi^ilautia, wakkerheid ; gauwig- 
huiu : kioekbeid; ueernstigbdd , 
necrsti^heid, 

Viijilare, Vigilias agere, waekeu ; 
vvadue boudeii. 

Fig ilia, * tasirmsis aiu mill tar is 
v'uF*— vel, Fig i lie, * Vigiles], — 
waditc; * wachters — wadce ; 
scbiLi-wachte; waerdc, warde, vet. 
garde, galL 

Vigilia prima, & secunda, veur- 
waduen. Vmlk? pnraj\ scliild- 
wachte ; sentinetle, 

i'l^iliw nocturne, nadit-waeke ; 
naclit-wacbte ; awtit, aweet, vet. 
fland guet, gall. 

Vigilia scennda aortis, veur-wadit. 
Figiliarum tessmt, wadn-woord 
Vigilias node circumire, ronden ; 
rondo doen bij nachtc. 

Vigil ijs se [Mugem* waekeu ende 
bracken. 

Vigil f wacluer * waeker* 
Vigil i neendij noct unii,\\ e r- roc per ; 
klapper-man ; hanncken-uit. 

Vigil am prarfertus, wadn-mcesten 
Vigil urn statio, kor de-garde ; 
korp^ de garde. 

Vi$iifk $ flSft* Vigil iarnm, a pud 
Ecclesiast. vi^ilic; vi.^Hie-dag ; mis- 
avend. mes-avend ; beilig-avcnd ; 
, ut, kerst-avend, jaers-avend, &c. 
J '!,! ilice mart uor urn, vigilie, 

Viginti, Viceni, Ficeuariin , 

tweentig, tweyntig, twintig; stijg ; 

stege, sicamb. fris, snees, holL 

tjuod ie pi set bus cnihro in usu. 

Vicies, Vigesits, tweentig macL 

Ficmmus, Figesimns, twintigstc. 

Vigintiquinqucy quanicr, (q uar- 



VlL 



— 222 — 



VlL 



> 



VlL 



223 



Vis 



tron, gall.) quarta vid* pars cen- 
tcni. 

Figinhquinqueanws nattts, meer- 
der-jaerig, 

Vilis s slecht, slicht, slacht ; 
ge-ring ; ring * a-weerd, au-weerd, 
ou-weerd ; on-weerd, on-waerd ; 
on-geacht, on-nchtbaer ; slim ; 
snoode ; oodelik, oielik, ooltk ; 
licht-vaerdig ; oiwim, on-nutcig ; 
ver-legen ; over-legai. 

Fills homo, Indus s turpis, spur cits, 
ignauus, inurbanus^ vappa y sordidus, 
pannosus, tiel, fieh; vilt, vikachtig; 
florc, floor, tfiX&vpo? ; scbrobber 3 
hoi I. schudde; vilein, q m d< vi Harms; 
gall, vihio; itaL villano. Gallics 
nob Hit at is vulgus, villanos, viks 
die tint, ignomintoso vocabulo. 
Fillani autem proprii sunt omnes 
qui gentiles homines, id. est, ingmui 
ah ipsd gentis orlgine nan sunt, it a 
Gilb.Cognatus, Fillanus, in quit 
Buddius, dicitur qudd villa ad- 
script us & colonariaconditioni addict us 
aut ipse sit aut matures ipsius fuerint : 
quod tamen no men loquentium 
inscitia in contumsliam iam 
v erf it. Filla n u m e n t m & Vilem ve r- 
nacula simplicitas confundit. 
Fills & seruilis conditionis bomo t 

teeuwe. 

Fills, -non magni precij, on-koste- 

lik ; on-dier ; mmc, vet. 

Fill sine paruo emi*, vth esse^ 

goeden koop zijn. 

File opus, soetel-werk. File opus 

agere ; Villa officio, obire, soetelen ; 

raeken, sax. fris. 

Filiates res 7 meredsue rdjcul^ 

improhtf, wrak, wraek, brak ; ver- 

lesen goed ; ver-lies ; plagge, plag- 

gerije 5 plugge. 

Filitas, slechtigheid; slechtheid; 

snoodheidjSnoodighddjon-weerde, 

on-weerdigherd ; on-geachtheid. 



Vilifas annome, goeden tijd ; Fili- 
tatem annona alteri/tsue rei ssu precif 
injerre, facere; aut effieerc uljrumenta 
minus cam sint & minoris vendanlur , 
afeSlag maken in 't koren^ &c. 
Vilescere, ver-snooden. 
Filipendere, ver-achten ; klein- 
achren; ver-sniaeden; ver-smaelen; 
ver-foeicn ; ver-snooden ; klein- 
kennen; klemigheid iemanden aen- 
doen ; coullioneeren, Fide, Con- 
tumelia affiare. 

Villa, rustica potissimum 7 land- 
buis ; boeren-huis ; goed ; half- 
mans goed, sicamb. hof ; boeve, q. 
bortus; wimie, vet, win-hof, I on an* 
meier-hof, g m s. s. pacht-hof; pacht; 
pacht-hois; pacliNgoed; wooninge; 
ge-Iegt: ; hof-scedt.\ 
Filla minor, stede. 
Filla anterior; area villica; Filla 
rustica pradio iuncta, ve u r-liof ; 
neder-hof; nedcr-huis; werf. vet. 
Filla urbana, in quam se dominus 
recipit) opper-hof ; Opper-huis ; 
speel-hof ; speel-huis ; somer-huis; 
hoIL weid-huis ; lust-huis ; ger* 
sicamh* 

Filla \ pradijm dominus, pacbt- 
beer ; kalibaerd. 

Filtieus, Filla conductor, hoe- 
vener ; hoeven-pachter ; pacbier ; 
pachrenaer ; tand-pachrer ; dorp> 
man ; meier ; huis-man ; land-saet ; 
laer. Fide, Colo^us. 

Fillica, knd-wijf; boerinne ; 
dorp-vrouwe ; dorp-wijf ; hoeve- 
ncrsse. 

Villtz locarium, pachr-huere. 
Villus, lokke; vlokke^ liaer- 
lokke ; foese> ger, sax. 

Villos pannis induccre, frlseeren ; 
vrieseereru 

Fil/osuSj haeracbtig; baerig ; ge- 
haen; rouw-haerig; rouw van baer; 
lakkaerd; lokkachtig; roaw-lokkig; 






vlokkig; ruidig, ruig; noppacbtig; 
noppig ; ge-triseerd ; rusch ? vet. 
sax. 

Fillosus pannus, ruscli-doek, vet. 
Fillosus pannus, FUlosa lodix } vlas- 
schaurd, zet. 

Fillutum, vnlgi, fluweel. 

Vimen, teen, teene, tienc ; 
wiede, wijde, wije, wcide, s. s. 
wbse; wijrae, vvime, fhuuL Wtide, 
wedoken, vet . tvvijg, g* s m s* hoIL 
frls, 

Fimina lenta, maiora, wijd-damv, 
vet, teenen ; band-rocden ; vitse, 
vitsel ; vits-roeden, 

Fimina vietoria, reep-hout; lioep- 
hout. 

Fimina contexere, vitsel en. 

Vimen viscatum, ter-roede, 

Fimineus, teenen. Funinemn lex- 
turn, vas> teenen-kori" ; tnande ; 
spinte. 

Fiminak, Fimineium, Fiminalis 
locus \ wijme ; wijd-bamme. 

* Vlnacea, arum, Fide t Uva> 
VincehEj ver-winnen ; over- 
winnen ; vvinnen ; segen, vet. germ. 
ver-mecsrercn ; te boven g^en ; de 
over-hand hebben (Victoria potiri ;) 
over-gaen, ovur-komen (Viucere 
f&rtndo, over-komen ! t quaed;) ver- 
overen; hoaden; in-doen; conques- 
teeren. 

^ Vincmdo extorquere, af- whin en ; 
nit-winnen. 

Vincere pr^lio, over-strijden ; 
contra, necler-lage liebben. 

Vincere viuendo, temanden over- 
leven. 

Fictus, ver-wronnen; *ge-vvomien; 
— mar ende over- won neru 

Fincihilis, winbaer ; winsaem j 
winnelik ; ver-vvinnelik, 

Victor 1 FictoruE compos, over- 
winner ; over- whin lg ; winner ; 
seger, vt£ } seg^-vechter* victor ieus. 



Victariosus, segelik ; sege-rijk ; 
vktorieus. 

Victoria, sege ; sige ; ovot-]und ; 
viaorie, 

Victoria & pr,estantia y sege ende 
dege, 

Fictorix signum^ scge-tcekcsL 
FictoriiC pramium \ id quod Vic- 
tori confer tur in l&diSj p^i]s; prijs- 
stuk, 

Fiiloridli* louga, Victoria' radix, 
her ha, set;e-worLel. 

Vinctre, binden ; bandrgfitl ; 
bandig niaeken ; takelen; lodercn : 
besningen, q. vine it I is coerccre. 

Fincire pedieis ; Fiucirc pecara in 
pascuis, tuicren, 

Fincire connexis nod is, knoopen. 
Vinctus, ge-bonden 5 batidig. 
Fiuciiltim, bund, bond, band ; 
hacbt ; haft; loeier, Infer; trenssc. 
vet. lace; litse, letse ; scrik-hrse ; 
gordc j stringe, strenge, strange ; 
strep, # Fincuhtmlaxius, scroopken. 
Finculum stupeum, seel ; bitid- 
seeh 

Vinculum quo aliquid copulatur 
slue coniu ngit u r } k o p p e 1 e . 

Vinculum dolii f rcep; hoop, hoqic, 
hoepeL 

Vinculum fmtus ; Fide, Foetus. 
Fincula & nodi qulbus mamts con- 
stringunlur ; mauicc.c t knevel ; kne- 
vel-band; duim-ijser- pater-Eiosters 
VincuLi arcta, boeien ; kliiisrcrs. 
Vinculis cons tr Inge re tnaiutS) po- 
lices, &c. knevelen. 

Vincula, career, &c\ gevangenisse; 
gevangen-huis ; hachte, hecluc- 
nisse. 

in Vincula dare ; in Fincula con- 
ijcerc; Finculis mandare ; Vinctum 
detiuere, tmere ; vangen ; ge-vangen 
setten, houden; hachcen; bandelen. 
in Vinculis esse, gevangen sit- 
ten* 



Yin — 224 — 

Vinci urn wluere, uit-laeten den 
gevangenen. 

Vimults solulus i bondei-loos. 

Fine u la career in runipere, uit-bre- 
ken ■ los-bruken ; brake , vangenis 
brake, doen- 

Vinca peruiuca, clematis, maeg- 
den-palm ; vink-koorde : wenS, 
vet. in-groen, 

VrsDkMiA ; Vide, Vinum, mi\ 

VlKEA. 

Vindicate, waeren ; waer- 
borgen; waerandeeren; waer-schap 

doen. 

Find kite, waerschap. Find iciar urn 
pneiudicium ; Vindieue temporarur^ 
reerea-uie. 

Findkan\ redden. Vindex, redder, 
Find 'id a, redde. 

Viudkare in iiberiatem, vrijen ; 
be-vri|en ; vrij maken. 

Viudex aJieruc liberlatis, hand- 
haver* 

Viudkta, bevrljdinge. 

Vindicare, straffen, strnven, straffe 
aen-doen. Vindkta, straffe, strai- 
iingc. 

Vhuikare ; Vindictam redder e, su- 
merc, capere, wreken ; wrake doen. 

FindkUt mpidus, auidus^ wraek- 
gierijg ; wraekel, vrL frevelig ; fee* 
velnnoedig. 

Vindkandi libido, wraek-gierig- 
hcid. 

VimUx, wreker; wraeker. 

Vindicla, wracke ; wrekinge ; 
weder-wraeke ; vengeancie ; re- 
venge, 

Vikea, Vznetum, wijn-gaerd ; 
q. d* tortus vitibus comiius. 

Vimatka fiilx, falcula, scirpicula, 
wijngaerd-uies, 

Vinitar, wijngaerd-bouwer; wijn- 
gaerdenier; wijngaerder, §. $* L 
\vijn£aerd~man. 

(Finm 3 ma ch in a m i lit a ri s t 



Vin 



ins! rumen turn bel licum, ah ali- 
qud simiHiudine arcelLe vitis, 
bere, beer ; kacte ; storm-katte ; 
storm- dak,) 

Jluetnm, wijn-berg; wijn-gewas. 

Finnm, wijcu 

Vinum anni pmtmti ; Vin urn 
hibernum, annoihium ; Vinum vetus; 
Vinum non huius anni^ vercnt-wijn : 
recti us , veroen-wijn ; viernen- 
wijn. 

Vinmn muum ; mustum, most. 

Vinum passim ; Vinum duke, & 
generosuifiy ex uuis pas sis & sole 
siccatis 'exprewum, bastaerd wijn. 

Vinum pkaium, terre-wijn. 

Vinuni moth, hue, pataio graium, 
lierliken wijn: mondeliken wijn. 

Vinu m meracum , merwn , aqua- 
tion dilutum, louteren wijn ; on-ge- 
waterden wijn. 

Finum dilulum, lymphatum; aqua- 
turn, Vini, gewaterden wijn. Vi- 
num infuwtre, PI auto, wateren 
den wijn, 

Finum percohttum, sacco cast r alum; 
cuius vires saceo frache sunt. Pi into, 
sak-wijn. Vinmn sacco cast rare, [ran- 
ge re ; Vint vires emeduUare, lekken, 
of: leken den wijn. 

Vinum fdciunt ; dolktre, seu in 
dolio CQuditum, nee turbulent nut am- 
piius ; npuum, necdum vctcranum, 
voeder-wijn ; voer-wijn ; voeren- 
wijn ; ^evaerte wijn. 

Fiuitfu deUccatum, purum, repur- 
^flfww.klaere'n, geseten, a£-gelaeten 
wijn. Finum eluiriare, defacart y ver- 
vaeteu, ver-laeten den wijn ; den 
wijn vande tnoeier af-trekken, 

Vinuni ftecahtm, f&tuknium, tur- 
bidum, turbulmium, dm even wijn ; 
on-klaere wijn, 

Vinum grane, sterken wijn. 

Vinum cibarium, ignobik, tatel- 
wijn. 



Vin 

Vinum ruhdluui, heluoium, subnt- 
beum, medium inter album & ruffunt, 
klaeret ; klaeret-wijn ; wijii-klaercc ; 
pillet, piliet ; pallet, paiilet. 

Finum decoct um y in-gesoden wijn, 

Finum secundarium, aciwiceum, 
acinaiilium, lore, leure, feuren-wijn ; 
spoel-wijn, spuel-wijn, 

Vinum fugims y exokscms 7 dubittm, 
in viiiuminclinans, 00% cedens, vd t 
atatem non ferens 7 ai>gaende wijn. 
Finum capkns vas t vie esc he wijn. 

Vinum marcidum, manidum^ mu~ 
ciduni ; quod odorem saporemque 
gmuinum exuit ; Finum venio corrupt 
turn, ver-legetij ver-schaelden, wijn; 

? f , in pattrd diudius relic rum ; 
ekke, lek-wijn ; s tort- wijn ; drup- 
w r ijti. 

Finum proiropum ; Vinum lixiui- 
um^ vellixiuum, veur-loop; scbeur- 
wijn ; lekj leke^ wijn. 

Finijloces, fax, wijn-moer; wijn- 
droessem ; wijn-beffe. Fini fctx 
instar cruslte concreia, cadorum vaso- 
nhnque ialerihus adbcgr&scens ; vini 
rabur ; vulgo Tartar urn, wijn-steen, 

Vinum ompbacites t verd-juks. 

Vinum ignz liquatum, aniens, 
causticum, brand -wijn, branden- 
w T ijn ; gebratiden wijn, 

Vinum pairium y indigena 7 land- 
wijn. 

Vinum apianum, falemum, pas- 
sum^ duke y muskadelle. 

Vinum Aruisium , Crelicum , 
Chiu m t Monemhasites , mal vaseie * 
Vini Hispankmis varia specks t sek ; 
spaensche wijn; piersimenez; cana- 
rie-wijn ; roomenije, &c> 

Vinum atmm, rubeum, tinture ; 
wijn tint; wijn van Alikancen. 

Finum factitium; arte factum; non 
fiaturah, gemaekten wijn. 

Finum cydoniteSy quee-wijn. 

Finum rosaccum, roosen-wijn. 



225 — 



m 



Vinum almuthites, alseni-wijn. & 

sic de ali/s. 

Vinum awmtttites, aromitkum ; 
tertid dhtillatuni ; per la mum saceum 
mixta sacchan) & varijs arototyiMm 
speciebui distillatum ; vul^o Hipfk)- 
cmticum, alijs, hypocratkum, die- 
turn, hi po eras. 

Vinum danatiuum, honorarium, 
schenk-wijn ; eercn-wijn ; present, 
presenratie, wijn. 

Finum profei-tilium l letste, letse, 
laetse ; voie, foie. Propter viam con- 
dkere cmnam; dare camam protect i- 
tiani ; elargiri vinum project ilium, 
letse Mi letste geven ; voi be-setien. 

Finn fundere, ministrare 3 miscere y 
scbenken. 

Fino rcfocillare, refauerc, rejieere, 
laven met wijn, 

Vini retiquum in vase dimeiiri 
radio f sc hinder en den wijn. 

Vini cadus } dolium, vas, cupa ; 
Vinarium vasorum vnridt mmmne, 
varidque nomiua 7 explkatu difjicilia^ 
vat wijns ; tonne wijns ; wijn-pijp; 
toe-last ; butseel ; anie ; half-ame. 
Vini culeus, voer oft voeder wijns, 
vulgo, Plaustrum vini t Est autem 
id, inquii Andr. Althamcrus, 
German is mensura XIL umas 
cant i n e n s ; ses a men , Ant ive r p . 
Vtni Gallici cadus, poincoen wijns, 
i^£j/ J ander-halfame.^//^f/^tv?j!7/^ 
['nstCj fuiste, id est, drij amen, ctv, 

Vini quarlariitSj item, Sextarius, 
qnarce w T ijns. 

Fini mwsura genus , schreve wijns , 
Antwerp, id est, vier gel ten, oft 
acht potten, 

Vi n a i i u m va sculu m s apple ndtz me n - 
sum maiorum, vulliger, volleger. 

Vino excolando saccus ; Vide, 
Saccus vinarius. 

VinolentuS) Vino sepulius ; wijn- 
dronken ; ver-smoon dronken ; 






VlK 



— 226 — 



VrR 



smul van dranke; q* obrutus, cakns, 
feruens, vino, 

Vinarius, amopola ; tabernarius 
vinarius, wtjn-kooper ; wijn-ver- 
kooper; wi]r>tavernier; wljn-tapper; 
wijn-scheiik, sax. 

Vmaria taberna, wijn-huis; wijn- 
herberge ; wijn-tap ; wijn-taverne. 

Vinaria cella, apotheca, wijn- 
kdder. 

Vinarimn labrum, wijn-hoede ; 

wijn-stande. 

Vinum, cereuisiam, aquam, ml 

simile quid alkui in jaciem incutere, 

cum iniurid, wapen-drenken> boll. 

Vinarius eulex, wijn-mugge; wijru 

vliege, 

Vindemia, wijn-tesinge ; _ wijn- 
snijdinge; wijn-arem, s. f. wimrac, 
germ, 

Vhukmia $ tempus autumnak , 
herfst ; wijn-tijd ; snijd-tijd. 

Vhidemian ; Vindemiam facers , 
wijn-lesen ; wijn-snljden ; wijn- 
plukken; herfcteu; wimmen, germ, 
Vindemiator, Vmdcmttor, Vinitor, 
wijn-leser ; wijn-plukker ; wijn- 
snijder. 

Vindemiak torcular, wijn-persse. 
Viola, flos, vioole ; violette. 
Viola f &> viohrmm, pi ant a, 
vioolier ; violierkeu. 

Viola flammea tricolor, pensee. 
Viola alba lignescens, stok-violiere, 
Viola iutm, steen-violiere. 
Viola Damascena , matronalis t 
dames - bloeme ; mast, damast , 
bloeme. 

Viola calathiana, blauw lelieken ; 
dusent schoone. 

Viola htifoiia, penninx-bloeme ; 

paesch-bloeme, qubd circa Paschtf 

sohnnitatem plerumque floreai. 

Violaceus, vioolet; vioolet-broin ; 

peersch. 



Violare > Violentus, Viohntia ; 
Vide, Vis. 

■ Vipera, ader, adder ; nater, 
germ, slange ; Vipera atra, Hora- 
tio, brand-slange. 
Vipio, kraenken, 
Vm, man, men • mensch ; 
(man, it men, inquit Becanus, id 
est, ago, duco ; pracipuum enim 
officium viri est W se & eetet a 
omnia animal-la ducat & guber- 
net;) keerfe, kaerle, vet. mans- 
beeld, vet. sax, mans-persoon. 
Vir senex, cud- mam 
Vir quudratus, commode sine 
iuslte siaiurts; nuddelbaer, mlddel- 
nuiig, man. 

Vir pntstans, exeelkns, msigiiis, 
eximtus, groote ende treffelike per- 
sonagie ; pensoonagie van grooten 
staec ; katte, pronerh, 

Vir pirns, nobilis, Vir princeps, 
groat heer. 

Virforiis & pokns, wijgant, vet. 
fland, 

Vir consularis, oud - borger - 
meester. 

Vir militms, mauortius, krijgs- 
man ; her-man, vet. q. Vir exer- 
cituum, 

Viri lecii, dekcti, kctissimi, keur- 
lingen* 

Vir viro pugnare } man aen man 

komen* 

Virorum numero vincm vet stipe- 
rare, ver-mannen : c^ contrci, Viro- 
rum multitudint super ari ;vela Viro 
fortiore superari, ver-mant worden, 

Virh urhmi areimue, &c. munire, 
man nen een stat, slot, &c. Viris in- 
structs f sine munituS, gemant. 

Vir pauper, mate-man, vet. 

Vir domesticus, huis-man. 

Viri, vasalli; &> Viri obsequium 
sine offkium, manschap. 

qui Vir non amplius est ; qui nul- 



Vir 



— 227 — 



Vir 



lum munus exeqtd potest ; qui sic defi- 
cit, ut nullis qfficijs par sit aui tdo- 
neus ; ont-mam 3 vet, 

Vir His , manlik. Viri lis amnio t 
map-hertig ; manhnftig, avhpwi^, 

Virililas, Vir His animus, manlik- 
heid, 

ViriliUr^ man-lik * manliken ; 
dapperlik, VirilUer audere ; Viri 
ammo esse; animum Virilem couci- 
pere, ver-mannen. 

Virile, Vir ilia, Virile membrum, 
manlikheid ; manlik lid ; manlike 
roede; ge-machtj ge-mni:lue; niacin, 
boll, leuiij rusticis holL ding; 
Virilia membra, palullen, meiapb, 

Virilia exsecare, 1 Lib ben; kul- 
snijden ; de kullen uir-werpen. 

Virago 3 manninne ; meydsen- 
knecht \ maii-wLjf; heldinne; hel™ 
vege ; 

Viripotens puellct ; Viro malum, 
tempestiua, manbaere, hondbaere, 
man-rijpej maegd. Viro htepta ; 
impta ut Viro tradatur, on-hon wbaer. 

Vh'0 tradere, be-stcdcn 5 bc-stae- 
den j be-raeden, sax. fris. boll. 

Viro tradi, nuhere, manncn ; ver- 
mannenj vet. 

* Viritim, elk man ; ieder man ; 
van voor man (1); hoofd voor 
lioofd , 

ViaEO, auicula, groenllnk j 
groensel; groen^elken; groen-vinke. 
Virils ; Vide, Vis. 
Virga, Virgula, rijs 3 rijsken ; 
wcde t vet. wedeken ; stave ; gaer- 
de, geerde, gerde; gaerdeken, geer- 
deken ; roedej roeye; tvvijg, g. s. $, 
boll, fris, Virga knta, 'fiexiliSj 
minimi fragilis, vvakke roejde. 

Virgtf viminaks, band-roedL-n. 

Virgarum y siue lignor&m tenui- 
omm > fasces, rijs ; rijs-hout, 

Sic, Lees ttmn voor man. 



Virga malleolar is, finite ; Iootr, 
lote, boll. 

Virga & sceptrum impcrij, & ittsti- 
im signum, roede. Vide, Qjlle- 

SITQR, &i KhaBDOPKORUS* 

Virga Mcrcurij, her-ant-stok* 

Virga aucupis viscald, Lijm-roLdc ; 
lijm-stoL 

Virga agrimmsorum; item, Virga; 
sen radius gwmctrarum* roedc- ; 
roed-stok, 

Virga, sen mensura XV L pedum r 
raep-roedej bolL leotk 

Virga exploranda capacilaii vasis, 
visier-roede ; wissel-roede ; wijn- 
roede. 

Virga membri vir His, manlike 
roede ; sclmcht, 

Virgtc casligaioritB ; Vugiwiemia, 
roeden ; rcedc ; geesscl ; stuipe, 
sicamb, gaerde, geerde; gedse. 

Virga betala-ctw, berken-roeden, 

Virgis Ctvdere, geesselen; sroepen, 
s, s. fris. 

Virgis kuiter a&kre, percuiere , 
fikken ; fikk^len ; strijken, ntctapb. 

Virgaior, Plauto, geesseler* 

Virgaius, Virqitiatus, ge-strcnir, 
ge-straemt ; ge-strept. 

Vir gar urn vestigium in cute ma- 
nms, strerae ; straeme. 

Virgetum y Virgulium, teen-boscbj 
teen-gewas ; tind-g^svas* et ia m . 
horsclu, horst ; silua vid f bumiles 
taut dm frutices pro} er ens ; [bine cog- 
n m ent um mult is op i d i s & p ag is, 
q. d. lahruca,Erketum, Tamaricetum. 
alij deducunl ab hors, q. hors- 
stee,,^ est f stabulum, I. R. rids 
StabiSLum,] 

Virgulta, rijs, rijs-hont; rijseren ; 
hodn. 

Virgulta cadua, Virgultorum fas- 
cis y fasciculus, rnoetsaerd, mutsaerd; 
heidsel. 

Virgulta quibus sepes aut parities 



Vm 



— 228 — 



Via 



VlR 



— 229 — 



Vis 



conficiunlur, leuke, loke, a luiken, 
id est, clauderc, 

Virga pastor is, e carduorum genere, 
kaerde, kaerden-krtiid, kaerden- 
distek 

Virgo, maged, maegd, (forU h 
magi, id est / "vis, robur, potentia ; 
jir^j! Latini Virgo a viridiore sine 
validwre aiatc ;) meed, megd, med, 
men; swente, vet. jonk-vrouwe ; 
ioffroirwe ; eeffrouwe, iflxouwe, 
heefvrouwe, ionkfere ; ionge doch- 
tere. 

Virgo mas, maegdaerd,_/7^t2dL 
Virguncula, maegdeken; modde, 
moddekeiu 

Virgo viripotens ; malum viro ; 
plenis nubilis annis, be-daegde, 
houwbaere, manbaere, man-rijpe, 
maegd ; vrijster, holL 

Virgo desponsa, cksponsata, ver-lo- 
vede> ver-sekerde, maegd ; bruid. 

Virgo tempt® & rebus sacris dediiu; 
qua* se propter regnum cadorum cas- 
irauti; klop-sustef; A veter i k lop pen, 
id est castrare: [alias non tarn 
Bene, klok-susten] 

Virgo sacra, Vestalis, begijne, be- 
gine, bagijne ; klooster-vrouwe ; 
religieuse ; nonne. Apud ^gyp- 
tios sanctimonia prcesignes ma- 
nachi dicti Nonni ; monacha verb 
& virgines sacrtf, Nonrtte, 

Virgimihm %pmm soluere, ont- 
gespen een maegd ; ont-hechten. 

Virginem impnrgfiare, be-kruipen 

een maegd ; be-gorden een maegd. 

Virginem rapere, abripere, schae- 

ken; ont-schaeken, ont-leiden, een 

dochter, een maegd. 

Virginum raptor, ont-schaeker : 
raptus, scbaek ; ont-scbaekinge. 

Virginem vitiare, violare, compru 
mere ; vtrgini vim inferre, maegdom 
nemen; ont-maegden ; ver-gorden, 
ver-goorden ; om-schaeken ; schof- 



fieren, schenden, ter schande bren- 
gen, ver-kracbten, maegden oft 
vrouwen ; ont-setten een maegd van 
haer eere 5 ont-eeren, 

Virginem, Virginalis, maegdelik ; 
jonk-vronwclik. 

Virginale clausirum^vulgi, maeg- 
delik slot* 

Virglnitas, maegdom; maegdelik- 
heid; jonk-vrouwschap* jonk-vrou- 
welikheid. 

Virginale, vulgi ; instrumentum 
muskmn vuginibus frequms, virgi- 
nael; pinet. 

Viridis, gruen, groen. Viridis 
instar hcrbce, ' kruid-groen 5 gras- 
groen. Viridis valde, in-groen. 

Viridis color in armis sine scutis 
.gentiliiijs nobilium, sinople, 

Virere, Virescm, groeien; groe- 
nen. 

Viridans, groeiende, 
Viridilas, Virar, groenheid. Viror 
maul anus seu saxosus, berg-groen. 

Viretum, Virerturn, Viridarium, 
kof; Inst-hof; lost-gaerdej groenen 
hof ; groen hof ; groeyenden hoi ; 
bloemaerd ; vergier ; bloem-hof. 

Virtus, deug J ; doogd ; doged ; 
degc; goedheid 

Viriuie pradttus, deugdelik 5 
deugdsaem. Viriuie praditum esse, 

dogen. 

Virtus 1 Virluiwn exemplar f tucht; 
gesrichtigheid; spiegcl derdengdem 

Virtus simulaia, adumbraia ; Vir- 
iulis species ; schijnsel van dnigd ; 
dexel van deugd, ^ pneiexlus ; 
schija-deugd ; hipocrisie. 

Virtus, robur, vis, magt, mag- 
ticheid; kracht; dapperheid, Vittute 
augm f ver-vromen. 

Virus t Virulentia, ver - gift ; 
gift; ver-giftenisse ; venijn ; veoij- 
aigheid. Virulmtus 3 venijnig ; ver- 
giftig. 



Virus , mailt : stank, (Vide, 
Odor grauis ;) Virus alarum , oxel- 
stank ; stank der oxelen. Virosus, 
stinkende ; muffende, 

Finn sapor is, gaclscheid. 

Virus lunare mulierum, mae-nd- 
stonden ; maen-stonden. 

Virus amaiorium, liefkens-kmid ; 
lief kens-drank; kruideken loopt, oft 
volgt, mij nae. 

VirosuS) beet; bittig; ritsig. 
Vis, Vires, nerui, robur, sterlue; 
stcrkheid; kracht; niacin; ge-macht; 
kraft; manlikheid; dapperheid; ver- 
mogenlieid, 

Vis animi viuida, meed; koragie, 

Virescere, Vires acquirere, vromen; 
ver-sterken. 

Vires resujnere, be-komen. 

Vires dare t be-krachtigen, 

Vires cibo reficere ; Vide, Cibo ref. 

Virihis destiiutus, be-sweken. 

Vires hitendere; Vires vd mruos 
in re aliqud adhihere^ porren ; aen- 
leggen sijne kracht ende magt; let 
hertelik ende oeerstelik aen-grljpen; 
employee ren sich selven. 

Virium prteceps lapsus } on-macht; 
be-swijmtheid, 

Virium defect io, languor, krachtc- 
loosheid ; machteloasheid ; on- 
magt. 

Vis, menigte ; menge, gei\ sax. 
ge-dr ay.se h. 

Vis maior, Vis diuina, storm ; 
storm-weder ; on-weder ; orceste ; 
oragie, 

Vis 7 Violeutia, ge-weld s ge-wald ; 
weld, vet. fris. over-wille ; over- 
last ; ge-woudt, holL ovel-daed ; 
over-daed, vet, fland t over-kracht; 
be*dwank ; dwang ; tasseeringe ; 
schofEerigheid; scboffieringe ; forte, 
fortseringe ; ge-dr uysch. 

Vim inferre, adhibere, facere, ad- 
miUere; ge-weid doen; ge-weldigen; 



tassceren ; vcr-tasseeren. 

VI super are* be-weldigen ; be- 
kracbtigen, 

Vim vi repdlere t vemveeren j ver- 
weiren. 

Vi urge re, exigent 0pffle» elicere, 
exprimere, af-dwingen ; ai-dringen ; 
af-perssen ; af-weldigen ; ont-wcl- 
dlgehj tasseeren ; ver-tasseeren; q. 
rxtorquere* 

Vi opprimen^ cor r ampere, vastare, 
seu 

Violare, ver-knehten; ver^derven; 
be-derven ; schenden ; t J scbande 
maeken ; ont-reinigen; ver-wcl- 
digen; over-lasten; over-weldigcn ; 
fortsecren; ver-fortsen; schoffieren. 

Violatus, ge-schojlliert. 

Violenius, Violator ^ geweldig ; 
weldig ; ge-weldiger ; be-dcrvcr, 
ver-dcrver; over-willig ; over- 
krachtig ; over-lnstig ; over-daedig, 
vgt, ver-tasseerer ; drustig, d roes tig; 
self-vuldig, self-tuldig, vet. schot- 
licrig ; forts, forrsig, 

Vhlenter f ge-weldiglik ; schoffie- 
riglik ; dwangclik. Grotto* 

Viol alio, fortseringe. 

Violare Virginem, feminam, &c. 
Vide, Virg, vio. 

Viscera , vitalia, in-ge-wand ; 
in-ge-weide; in-ge-dom, sax. sic. 
boll, hister, sax. ge-rek, ge-rik ; 
weide^e-weide, krauweie s koreie; 
om4oop, 

Viscera interiora, in-aderen. 

Viscera perforare sine l^dere, go- 
men, 

Visceratio, vleesch-deil ; spin- 
dinge; sende, vet. /land, panssen ; 
penssen-deil; beiding-deih 

Visceratio ' quts canibus venaticis 
datur 9 kureie, 

Viscus, Viscum, lijm ; mistel, 
sax. kinster, sax. klam } klamp ; 
klrjbber, klebber } klibber; kleve, vet. 



Vis 



230 — 



VlT 



Vrr 



2^1 



Fiscus, Ftscum, gluiumm aucu- 
pum, terre - vogeMijm ; vogel- 
terre. 

Ftscum quercinum; atboribus in- 
nascens, pnfcipue quercibus, marren- 
takken ; maer-takken. 

Fiscosus, lijmig; lijmachtig; klub- 
berachtig; tets, [land, slijraig; 
klevig. 

r ,. V ™- ( Fide, VlDERE. 

Visire, sine, ul qui dam vo- 
I u n t , Fissire, a pud vttt. Latinos 
est, Pedtre sine sonitu ; vijsten. 

VlSITARE, ) Vid 

bisonum, \ Vthrutt 

r*#£r, ¥%sum.i Visio,) 
Vita, het leven ; lijf, ?> lief, 
^ttod raw quisque amet. 

FiUz dies; Fittv humana tern pus, 
leven-dag; leef-dag : quoad vixi, 
quoad vivam, mijn leef-dage lang* 

in Vilam prouemrc t geboren wor- 
sen. 

Fitam institmre, schikkea j s-tel- 
len; aen-recluen sijn leveo ; be-lei- 
den si] a leven. 

Fit a exercere, be- leven, 

Fitam agerC) agHare, degere, ducere, 
cohrt ; FitA fruiy Leven ; geleven, 

Fitam transigere, traducere, over- 
brengen sijn leven ; ver-slij[en sijn 
leven. 

Horn m pleraque vide etiam in 

VlVERE. 

Fitd superare aliquem 7 iemanden 
over-It: vcn. 

Fitam tokrare, neeren; ge-neeren. 

Fitam trahere \ Vita conditionem 
contract iorcm habere, nauw staen ; 
nauw steken j sukkelen ; gall. 
viotter. 

Fita longa homo, lang-levig : Vila 
brews, kort-levig* 

Fita & foriuna, lijf ende goed. 
Corpus & pignora nexili patio obstrin- 



gcre ; se boutique sua obUgare, &c. lijf 
ende goed ver-fainden. Fita* rebus- 
que. suis consulere, proutdcre, prospi- 
cere, bergen sijn lijf ende good. 

Vita tnacerohi, uuida ; Vila cut 
omnia suppetuni, ut carpioni iiue 
cyprino in aqttis degenti aqute ; Vita 
Epriurea, voluptaria; karpers-leven ; 
lammekens leven ; saecht leven. 
Filis dissoluU honw, schroeve. 
Fitd excedere, cedere, emigrare, ca- 
dere, discedere ; Fitam amiticre, srer- 
ven ; ver-scheiden ; uit-gaen ; over- 
lij den; om-komen ( Fid e etiam, 
Mori. 

Fitam alicuius appetere ; Fita iili- 
euius imidiari ; staen na iemands 
leven. 

Fitd & cor pore priuare, dooden ; 
ont-lijven, 

Fhd functus, dood ; ge-storven ; 
on-li}vig ; on-lijflik. 

ad Fitam reuocare, ver-wekken 
vande doad f 

Fil&commuuis ignarus, on-beleeft . 
Fitatis, leefbaer; leefachtig ; le- 
vendig, 

Fitalia, ¥&& instrummta, ut cor r 
pulmo, cerebrum, in-krijt; In-gewand; 
in-geweide ; omloop ; krauwey. 

Fitalia, vulgi, bij-levinge , id 
est, ususfructus, &c 

Viialis, herba, donder-baerd ; 
donder-bladers. 

Vita Sanctorum, dt-Homwt, legends 
Vrr are , mijden ; scliouwen ; 
schuwen. 

FitabunduS; Vitans t schonwig ; 
mijdeU mijdsaejii, fhmd. 

VlTELLOS out, doder ; tioyer ■; 
eyer-doder, 

VrriLE, Vitalia, band-roede ; 
teen; hoep-hom, vet. reep*hout* 

Fitilitigare , taggen , teggen ; 
krakkeelen. 

Fitilitigator, pladerer, plaeyerer; 



hader-man T vulga, haer-man; roer- 
vinke ; rok-vinke ; tagger, te^ger ; 
kaekeler; pleit-vogel^ holL liaer- 
vlie^e ; krakkeeler ; kauwetteicr ; 
procure ur of: advocaet van qu^ulc 
saeken. 

VmSj wijn-gaerd ; wijn-stok ; 
wijngaerd-stok ; wijn-scruik ; quo- 
rum pleraque etiam denotant, 
propaghum Vitis } a u t malleoli* m : 
ut bumi depress am pro pa gi- 
ft e m quo ex unh plu res e m t r - 
gunt, in-gelegden wijn^aerd-stok. 

Fit is flagellum, scheme van den 
wijn-gaerd. 

Vitis clduicula.; capreolus, winde 
vanden wijn-gaerd, 

Vitis sarmenlum, ranke vanden 
wijn-gaerd. 

Vitis tugum, &, Fitis compluuiata, 
pergulana, arcella, wijngaerd-wagen; 
wijngaerd-loovc, vel 9 lnive ; priee! 
van wijn-gaerd : wijngaerd^sta- 
ketsek 

Vitis pedamentttm, adminkulum, 
sudes, slatumen, perlka, pal us; ridica, 
wijngaerd-staek; wijn-staek. 

Viiium pulator, frondalor, wijn- 
gaerd-snijder. 

Vitisaior, wijngaerd-planter. 

Vitifera regw y terra, wijn-land. 

Fitem trodens vermis, wijngaerd- 
worni. 

Vitkula, in picturis > &c. vig- 
nette n. 

Vitis; insigne ceniurionum quod 
manu gesiabant, & quo in 0m- 
qumles milites animaduertebani , pro- 
vost-stok. Fitis crispa 7 stekel-boom; 
kruys-besie-boom. Fide ttiamy Uva, 

Vitis alba^ swerm-kruid ; qubd 
vertiginosis & comiiialibus 
subueniat ; alf-pape; stik-wortel ; 
q* conducens strangulatioui 
vul%& ; schaep-entel, fris. a simi- 



litudine fimi ouilli, quam acini 
r 1 ■■ / e r unt * Fi de } Bk yonia. 

Vitis nigra, quorundam, lijnen. 
Fhium morbus, quum dejlorescentes 
rare Imluntur ; roratio, wtjngaerd- 
rijsinge* 

VrnuM, Fitiosilas, on-volko- 
menheid ; ge-brek, ge-brekc ; on- 
deugd i laeke 4 lak, lakke ; laemte T 
laeme, leme, lenue, lente ; lets J ; 
krenke, vet, krenkte; Lister; tae!, 
ieil ; fonte, fame ; connptiL- ; nies- 
kief, rais-kief, mes-chef. 

Fitij si quid res habd, persaluere, 
goed doen, boeten, de scnaede. 
V ilium her bar um, mis- was. 
Fitium facere, ver-vallen ; ver- 
vuilen ; ver-dcrven ; be-derven ; 
ver-argeren. 

Filiate, ver-valschen ; ver-argL- 

reo; ver-derven, be-derven; schen- 

den^ t' s'chande maeken; ont-eereiK 

Fitiare virgimm ; Fide, Virgi- 

nem viliare. 

Vtiialus t ge-schendt; ver-argert ; 
be-dorven. 

Fitiosus, on-deugdelik ; on-deug- 
dig ; on-deugdsaem. 

Vitiosus, wonn-stckig ; worm- 
aclitig, 

Vitiosus, mm probus, vrak, vet. 
Fifio alicui subketus, be-hipc, 
Fiiio carms, on-gebrekkelik. 
Vltricus, stier-vader, q. rigid us 
aut ivtmitis paler. 

Vitrtjm> ge-hiSj glas, \a glade, 
vel glace. Gall f or um, L ll + ] Glesse, 
vet. germ, succinum, e!ectru7n,Gut L 
Camden. 

Vitrum, Fitreum poculum, gtas - 
drink-glas : Fide etiam, Urce- 
olus fictilis. 

Fitro* Vitredue iectorio, htcrustare, 
ver-glaesen. 

Vitrm, Vkreamina, glasen ; gla- 
sen-werk. 



VlT 



2^2 



VlV 



Vitreus, Vitrims, glasen; van glas. 

Vitrea tessella, quadra, rhombus; 
Fitri segment um, ruite van \ gins* 

Fttreus color, ghis-verwe. 

Fitrarius, Fitriarius, ghs-maker; 
glasen-maeker. Vitriarius fusor, qui 
viireamina conflai, glas-blaeser. 

Vitriola v u 'Igi i Vit rearm, h e rba 

qui vitra purgantur, glas-kruid, 

Vitrtolum, koper-roose; koper- 

water. 

Vitta, liulle, hultsel; IiL.it, 

huive, huifde ; hoof-doek ;, mutse. 
Vitta nociurna, slaep-limve. 
Villa reticulata, ge-strikte huive. 
Villa puellaris, puerilis, begijne ; 

slabbe, slabbeken ; stik, stiksel, 
fris> sicamb. 

Vittm t&nm, Viilis nodandis vincu- 
lum, lint, Hntken ; vlecht-snoer j 
snoer j bandeken; haer-band, haer- 
bandeken; haer-band-huive; spans- 
gel 

Vitta lugubris, lijst ; be-hangse.. 
F/^/^,gehult,gehulIet. mn Vit- 
talus, on-gehult. 

Vitulus, kalf; stier-kalf. 
Vituli, kalveti, kaiveren, 

Vitula, koe-kalf; varse, verse, 
vers-kalf ; tijdige koe, tijd-koe. 

Fitulina caro, kalf-vleesch ; sui- 
ker-vleeschj vet, 

Vifulinus lumbus, nier-bracd van 
hot kalf ; longie, loenie, 

Viiuhrum iniestina, roon, roon- 
kens, 

Vituli laclenUs ftssaintesiina, frase. 
Fiiulinum scortum ; Vitulinus 
stomachus; unit conficitur coagu- 
Jfim, lebbe, libbe, laf, sax. 

Viiulim: tnembrana, horen-per- 
kanient. 

Viiulari, wulps zijh j unde, 
wulpscheid. 



Vilnius marimts, see-hond : Mm 
marina carlo & pilis tecta, instar 
vituli vel bonis mugiens ; see-kalf. 
Vide, Phoca. 

Vituli fflmA * n , , : k kaif s-snm te. 

Vituperare, smaden, srnadden; 
ver-smaeden; ver-achtai; be-rispen; 
be-rcspen, jland, be-grijpen; schel- 
den ; ec Lite ren, vet- laeken ; lachte- 
ren; lasteren; hoonen ; ver-hoonen; 
ont-priisen;mis-prijsea;ver-beenen 9 

fland* 

Vituperabilis, Vilupwandus, rais- 
prijselik ; on-prijselik, (illaudatus, 
Virg~) be-rispelik; schcldbaer; las- 
tcrbaer. mm Vhuperatus, on-gelaekr. 

Filupmum, VituperattQ, ver-ach- 
tinge; smaed; smade, sraadde; ver- 
SEoaelenisse j ver-smadinge ; yer- 
smacdheid ; mis-prijsinge ; on-lof ; 
]ak> lakke, laeke ; tachter, lacbie- 
ringe ; laster, lasteringe ; ver-mjt ; 
blaeme, blaeaite, 

Vituperalor , Vitupe.ro , U s t erer , 
kchterer- veMchter; ver-smaeder; 
be-rispei- ; be-grijper ; be-griipelik ; 
be-grijpachtig; mis-pnjser; scheLden 
VivbrEj leven ; be-leven. 
Viuere & mourn f quikken, queiken, 
Fiuere, houden : honesti & decenter 
Viuere, sich eerlik houden. 

Vimndo vinare, iemariden over- 

Icvcn* 

Viuere, Utam siue voluptanam 
viiam agere t leven, 

ViunquUli, liberi, securl, sua utter , 
tranquilk rustig leven ; lustig en 
rustig leven, ; 

Viuere pard y pcrpard ac dunter, 
scherpelik leven- 

Victitare, teeren^ teren ; sobree- 
ren ; soberkens leven, 

Viditare lade & pam t leven bij 
melk ende brood ; sich met rnelk 
en brood houden. 



Vlv 



— 233 — 



Ull 



Viuus, Viuens. Vittidus, Viuax, 
levende; levcndig; levendlik; loei- 
aclnig; Icefbacr; leedik; lijvig ; ge- 
lijvig ; quikj quiks, qtiikkcr ; wak- 
ker; frisch; versch; vitetig, vlijcig; 
suoekeri^ &c* Vide, Agilis. 

Fiuax t lanff-levriff, 

Viuadtas, leven dighcid. Fiuida 
vis animij knragie. 

Fiuum defbdere, delven, 

Ficiits, levinge ; mond-kost ; 
mand- werk ; kost ; spijse ; ko% id 
gsl'i spijse ende drank, sonder meer, 
Grotto; lijf-togt; [eef-togte ; lijf- 
kost; neere; neeringe; lijf-neeringe; 
teer, . tee re, teeringe; noo.l-durft ; 
nood-durst ; nood-dorst ; nutsel ; 
(land. Vicius ratio, eet-gciuak. 
Ficius ratio prmcripfa ftmnM for- 
mula , dieete, Ficius carta nilione 
shteditcla ull, kamer-houdenj/L/W. 

Ficius & amklHs, onder-houd. 

Fictum sihi qumrcre., parare, den 
kost wirmen. 

Fictum faculiatdsque quaver e^ qute- 
ritarej lieeren ; ge-neeren, 

Fictum manu querns, huis-buik. 

Fictum precibus exposcere, qiumi- 
tan ? bedelen, 

Fictum impudent ia , fallacijs , 
quandoque & vi rapm, 'eorraekre, 
inoes-koppen, 

Viclum land ac teld qiuerilare, 
wiimen den kost met spin n en ende 
weven. 

VicMtft vulgo quii f rere. } de. mere- 
trie thus, in 't leven sitten, 

Fiuarium;v\}ver; wouwer; wijor; 
visch-wijer j visch-gracht. 

Viuarium; locus septus in quo fern 
viu& pascuntur, park ; waerande ; 
jagerije ; jaegerande, vet, 

Vivi£rra ? vulgi, foret, furet, 

fretj ferret. Fide, Mustela si hestr is > 

Vix, Fix -dum ? nauwelik ; 



I schaers ; kiiim , kume, koem t 
1 kuutn ; quaelik, quadelik. 

Ulcisci, U It iouem facer e, wrc- 
ken ; wraeke doeiu 

Ulciscendi libido, wra ek -^i eriy- 
held. 

UlioKj wreker ; wraeker. Uhor 
acer ; Ulikmis vel VtndicU 1 auhlus, 
vinnig tot wraeke. 

Ultio, vvraeke; wrekinge; weder- 
wraeke ; revengie; vengeancie. 

Ulcus, swere, svveir, ge-swere; 
sweiringe; swaere; seer; sore, vet. 
vinnc; bloed-vmne, boll, fris* si- 
camb. droes, droese, fhnij. wakel, 
veL eys g\ s* s. 

Ulcus ma mi as, loop ende gat ; 
fistel. 

Ulcus depaseeiis, wolf; bloeine, 
vet. fland. 

Ulcus pestilms, butse, vet. fland. 

Ulcus digihile; vijc : qui b u s d a m, 
fik, lijk, tijt. Gallis, le mal de 
St-Vit. 

Ulcus mulignum ; mail maris, Chi- 
rowum* tetruni) Virminosum, quaed 
seer ; mord-inael, mor-mael. 

Ulcus inguinarium, k lap-oore ; 
kliere ; sliere; dunnen-kliere. 

Ulcer is cr us tula, seer, seerken ; 
rappe vande wonde; roofj roof ken. 

Ulceris summum rescindere, clen 
sweir vliemen, uit-steken. 

Ulcerate, &, Ulcerari, sweeren, 
sweircn ; seeren, &, seer doen , 
net. saren, soeren> seuren ; ver- 
seeren ; ver-seerigen, 

U lee cos its, waekelacbtig. 

Uligo, tnnelike voechrigheid 
der aerde, 

UtiginasuSi aerd-vogtig ; hcmel- 
vloedig. 

Uliginosus locus, moer, moer-Iaud» 
Vide Pratum paiustn* 

Ullus > ie-man, & per para- 
gvg-en, iemand. 



->* 



Ulm 



— 234 — 



Umb 



i 



Umb 



- ^3 5 — 



Un-d 



Ulmus, olm, olm-boom ; & 
eius species, ipen, iepenboom ; 

ij pen-boom. Ulmus all am ger. & 
sax. rust-boom- vid i cut vitis 
alii gala innititur* 

'Ul^Aj brachij vid* f arm, 
arm-pijpe, arm-spille; spille vandea 
arm. Ulmis obuijs ampkcti, om- 
armeu ; om-ermen ; om-vaedemen. 

Ulna, mensura manaum exiensa- 
rum, vadem. 

Ulna, cubitus, sesqaipes, cubijt. 

Ulna, qualuor eubiti, klafter, ger. 
sic. 

Ulna, inieruallum a fhxii brachij 
ad dtgiti medij supremam usque par- 
tan, elle, ehie* Uhue incisura ; 
decimasexta vel minima ulna* pars, 

telle. 

Ultimus, laetsce, letste, leste ; 
uiterste ; voordste; achterste, ael ; 
hakke; kukjland. 

Ultima vice, lcst-werf ; de leste 
reise, 

ad Ulfimum, ten lestcn ; ten 
uitorsten. 

Ultra, dear; veur-bij; leden. 
Ultra, boven (ultra mod urn, bo- 
ven maeten ;) meer ; meer dan ; 
over, oever, aver, pr&cipni in 
composite item, ver, etiam pra- 
positio iusepar. 

Ultra, Utterius,vooTdiwoord-^n; 
voorder; bet-voords, hoi I, [land. 
wijders ; voord-meer, 
U 'Iter ins lenders, be-tijen. 

Ultro citrqclue, over ende 
weder ; gins ende weder; weder- 
sijds ; weder-sijdens ; respectivelik. 
Ultra citrtfque cursitare, commcare, 
op eri nedergaen ; weder ende 
weind loopen. 

Ultra, spante, non iussus, nee rogtt- 
tus, van selfs ; on-gebeden ; willig- 
lik; eigen-williglik ; on-gevergt ; 
moed-willens, 



Ultroneus, willig ; ge-willig ; 
eygen-willig- 

Ulva, endt-groen; kroos, kroost, 

kroes, kroest ^nios-kmid ; sehelpe, 

g t j, s, lues, vet* gmite, Ad. junto* 

JJlva, wier, wiert, holl. see-gras ; 

see-kruid. 

Ulula, nil, uyl, (metaph. homo 
stolidus & improbus ;) stok-uil ; kat- 
uil, (quod fells ins tar captei & 
fallal mures ;) kut% g. s. s. hui- 
ben, huibeken; nacht-vogel; nacht- 
uil. Fide etiam, Noctua. 

Ulula fiammeata, auis auribus 
plumeis; pi u mis circa fact em 
mulieris peplo vel flammeo obuo- 
luta caput & faciem refer ens, 
iduier-uyl; rands-nyl; kerk-uyl. 

Ulula saxatilis, in turrium maris 
nidificans , steen - krijeer ; steen - 
smetscr. 

Ululare, huilen; krijten; janken, 
Ululalor, liuiler ; janker, 
Ulalains, huilinge ; ge-huil ; ge- 
schrcv. 

Umbella ; Vide, Umbba. 
Umbilicus, navel; atFel, naffcl, 

fland. 

Umbilicus; Umbilici neruus, oura- 
cus, pescrik vatiden navL-L 

Umbilici egressio, sine rupiura, 
navel-breuk. 

Umbilicus libri compacii,. be-slag 
des boL*ks ; doppe. 

Umbilicaius, navel-wijs gemaekt. 

Umbilicus Feneris, berba, navtl- 

kinid* 

U.MiiO, Umbo pdliceus, clypeus, 
bokcler; bukkcn-lcor ; bfN, wt; 
jlaad. media clypei pars eminent lor, 
bosse, bosse. 

Umbra, schaede, sclieie, schae- 
duwe, sctiawe, scbeniel, scbaie, 
vKiai a schaeden, id est, nocere 
quidam dici puiani, qubd umbra 
satis herbisque noceat, Firg* 






soht esse grauis cant ant thus 
umbra : nocenl & frugihns um- 
bra : ruris opaci falce promes 
umbras. Fide P!in\ lib, i/ cap. 
12. [seheie> a reressa, qubd nmhni 
sit recessas, I, $y lombre; lom- 
mer ; schemer, schemer inge ; som- 
be]\ sommer, 

Umbram cap! a re, sab Umbra rc- 
quiescere, lommeren. 

Umbra viriitiis, dcksel oft schijnKel 
van detigd. 

Umbra piciune, af-setsel, 

Uuibne t Umbra , nacht - ^eest ; 
nacht-gedrocht; ; geest ; buldcr- 
geest ; dooder menschen gecsten ; 
Umbra vaganks hominum marino- 
rum* 

Umbrare, schaeduwen ; scheme- 
ren, schemelen. 

Umbrosas, schaeduwachtig, 

Umbraculitni, I omm cringe : schat- 
sel cegen de sonne ; licht-schutsel : 
scheme; scheene, schene, vel . 
umbrae all legmen > 

Umbracahim, Ioove ; veur-bord, 
hruxel. bordeks, bordekse^ bpr- 
desche, (land. 

Untbrdculum, somer-hutte ; so- 
mer-loove ; arke ; prieeL 

Umbrae ulu m frondiu m, \ cove , 
luive, holL 

Umbmculum calyptne mulieris, 
riiTip ? timpe, holL sic. 

Umbel la, UmbrasuluM? sch ad u- 
wen-liOL i d ; schaed-hoet ; .schijn- 
hoed, scheen-lioed ; s troy en-hoed. 

Uaibella, tegmen quod in pompd 
solemn vela! $ ab aeris iniurid defm- 
dit viros principes, heme], 

Umbdla, pelle; baere-klced. 

Umbella, kroone der kruiden. 

Umbra coHmuij A drael-gasc, dreil- 
gast j droog-gast, 

Una , ijnanimis, Unanimiias^ 
Vide, Unus, 



Uncia , oncie ; twee loot : 
Unci;? pars qnaria, si seine. 

Undrtparsoctaua, dragee. Uncta? 
ocfa t mark, merk. 

Uncus, Uncinus, Unci a alas, 
hack, bneksken ; klamme, klampe; 
hand ; grcpe, vet. 

Uncus adslrktorius ; Unci aulas 
quo vesiis aslringitur & sucringitur, 
schors-haek ; schort-hack. 

Uncus ; chinas qui capitis loco 
unrum habet, dt quo panni sole at 
dependi, klanwiere, 

Uncus recurvHs; Uncinus rejl exits : 
wedcr-haek. 

Uncus haiularius f wandel-stok ; 
kretse. 

Uncus piscatorius, angel, henge], 
hansel ; viscli-haek. 

Uncus arairi t ploegnjser ; plock- 
koncer; ploeg-schere; ploeg-scharre, 
sax. 

Uncus, anehora, anker. Uncus 
anchors, anker-hand ; anker- haek. 

Unco figere, haeken : detinere, 
klam pon. 

Uncos dissoluere ; Uacis expedire, 
onr-hacken 

Uncus 9 inuncus, ahuncus } ad ire /, 
krom; haekachtig; klanwierachtig ; 
ge-bogen. 

Uxda, water j stroom^ stroem, 
warer-stroom ; baere ; baerm, vet- 
water-baere ; walle, g'< s, j, water- 
wnlle; golve, fe&Xwm* sinus maris ;) 
water-go! ve ; bolge. bulge, sax. 
fris* vlotte ; waege,^. $. s. swalp. 

Undare f well en, wallen ; stroo- 
men ; golpen ; swalpen. 

Undosum marc, golvige see* 

Undatim, baer^wijs. 

Undulatus, gewaterd. 

Undaiim crispata ?j^^^a^gebloem- 
de tafek 

UNDE r van waer ; waer btj ; waer 



UXD 



— 236 



dcur ; waen, waenen, vet, boll . 
[land. 

UmikfM, rond-om; van allekant; 

alles-sings; allers-weegs; aller-sijds. 

Ukdi-, um minus, uno demlo, 

prtetipttJ. in compositionibus, 

een min ; min een. 

Undecim f elf, elve. tmtffibfo eli- 
mael. Undceintus, elfel.e. 

Umieviginli, twinttg min een ; 
neuentien, &c. 

Uni.do, wilden-appel ; haeg- 
appel ; battel, battel, sicamh. 

Unguis, Uugnicnlus, nuegel, 
naegelken vande 'vinger. *$» inde 
ab Unguiculis, van jotik af; van 
kinds-been af. ad Unguem, fijnkens; 
perfectelik ; juist. 

Unguibus inuolare ; Unguibus 
uncis attrabere, grijpen; klauwen ; 
kranwen. 

Unguibus arare t wdere, scalpere, 
scabere, lacerare, Jodere, krabben ; 
krabbelen; kribben; kribbelen; be- 
krabbelen ; kretsen ; kleien, J'ris* 
krauwen ; klouwen, fris. sicamb. 
hoIL 

Unguibus vellicare, pungere, mj- 

pen, . 

Unguent arguium inwgere, kriip- 

pen. 

Unguis candidunt; exortus; maene, 
nagel-mane. circa Unguium radices 
cutis resolutio alque ftssura, nijd- 
nagel, nijd-vel, nijp-vel, nijp-vleessch, 
nij-nagd, nijd-vleesch : Vulp fnttft 
opinio est, ei cuius cutis extra 
unguem se sol nil, inuideri pie- 
rumque ab aliquo* 

Unguium pr<esegmina> resegnuna, 
nagel-kortsel ; nagel-knipsel. 

Unguium infikioru m vestigium, 
siguum, lijk-klauwe. 

Unguibus miluinis, aquilitm, rarffe 

achtig. 

Unguis, pterygium, membramaa 



JJm 

in oenh lurne i-mtar excrescent, nagel 
in d'ooge; houwe in d'ooge; mane 
oft vel op d'ooge. 

Unguis mctlins ; &, Unguem me- 

din in' mtnim.; J^iffe Digitus 

Unguis, Ungula, klauwe; kin we; 
kluive, pel. klauw-nagd; kUwwe ; 
krauwel ; klanime ; k.lampe. 

Ungula quadra pedum, poot, poote, 
schoen ; horen-hoef; voet-horcn ; 
hoef; hoef-klairwe, hoef-horn, hoei- 
horen. 

Ungnke cauum, can-Has, straele, 
Ungula equi, peerds-klauwc. Un- 
gula equina super-excrescent ia f over- 
hoef. Unguhe equina solea aut cal- 
eeus, Koef-ijser. calcium sine wleam 
inducer e, be-slaen bet p.eerd. 

Ungidd ferire, sulpenm^zdcnvoet 
Ungula caballina, officin. Iio.ef- 
bladen 5 brand-laemuwe ; peerds- 
klauwe : herha cuius fotm ex 
melle triia sacra igni f omMbus 
infiamrnationibus it lit a uiedeu- 

iur. 

Ungere, salven ; salrtcn, vet. 
be-salven ; smeircn ; smuisteren : 
plakken; plaesreren. 

Ungere arrind, adipe, oleo, vet ten. 
Ungenda prodigm* ver-smciren. 
Uriel us, gesalft ; gesmeirt ; ge- 
smoLtt : kevst. 

Unctus oleo ? ge-olit, ge-oliet. 
Uncior, salver. 

Unctio, Uncium, salvinge; smeirs- 
sel i oliessel ; oliesse ; kmime. 

Unguen, Ungmntum, salf; salve; 
smeir ; smne/, smere, Ungucnium 
fragrans f perfum, parfum. 

Ungeniu tn vulner avium } won d- 
salve. 

Unguentum Susmum, lelien-olie, 

Ungmuluni sacrum, kerstme, kers- 
oie ; heylig oliesse* 



- 



Um 



— 237 — 



Vol 



I 



Unguen veJricuhtre, wagen-smeer ; 
wa^en-smout, 

Ungueularia theca, pyxis, salf- 
busse ; smeir- basse. 

Unguinosus, vet; smeirachtig, 
smeirig, 

Unguentarins, salf- verkoo per, Un- 
guenlarius medicus, quak-salver Un- 
guent aria medicina, q uak-sal veri jc. 
Unio^ onis, pcrle, peirle. Unio 
excellent t parangon. 

U\ T io, on is, ajuyri, ojoyn. 
Untre, Unio, Unitas, Umius, 
U ulcus, U niHcrs us, UniuersaHs, &c. 
Fide, Unus, 

Unq.uam, ie, vet. iemer, im- 
mer ; eeni^-mael ; ok, oint 3 de 
pr&teritQ, Nemo vidit unquam 
Deunt, niemand heeft oyt Cod 
gesicn, 

Unus, eeri ; eyn, ger.Unus, 
UnicuSj enig ; alleen, al-een. 

Unu?nquodque swrsuvi & per se, 
al-eenskens. 

* Unus idemque, een-selvig. 

ad Unumomnes, al tesamen. 

Uno eodemque sensu, modo t eehs- 
sins. 

Unius modi, eener-hande; eener- 
ley. 

Una vice, een-maeL 

Unifer ; Una niente, Uno ore i 
animo; Una vaec ; Unanimi consensu, 
een-paerlik ; een-saenilik; een-drag- 
tiglik. 

Utii sibi loqid, ee-kallen ; een- 
kallen, q. d* alleen-kallen. 

Unusqmsque, elk-een ; eeii-ici.'^- 
!ik ; een-ieder; ie^elik ; ieder ; elk, 
ellik ; elkerlik, (land, elker-malk, 
vet, malk, sax. fris. boli. ieder- 
nian ; ieder-een ; een-ieder. 

Unite, ; in Unum conducere ; in 
Unitatem redigere, ver-eenen ; ver- 
eenigen ; unieeren ; incorporeei en ; 
te samen brengen. 



Uuilus, een-pacr- 

Unio, Unitat, eenigheid ; een- 
heid ; ver-eeninge ; unie 5 vulgo. 

Uuanimis, Unanimus, eens; eens- 
gesint; eens-sios ; eei>dragrig; ecu- 
Iiandi^ ; een-herti^ ; een-moeditj;. 
non Unanimis, on-eens ; oiw^nig, 

Unaniimtas, eenii^heid ; eendrag- 
ti^betd ■ eens-gesintkeiJ. 

Unicolor, een-verwig t 

Unicornis, eon-horen, 

Unifoliu-m, herba, ecn-blad. 

Un i form-is, e e n - v a e rd i g ; e c n - va e r- 
diglik ; eener-hande ; eener-Icy. 

Utiimanus, ecn-poot; een-poong; 
manke poot. 

UniuersuSj Universalis, al ; alle ; 
al-gemeen ; generael ; universael ; 
catbolijk. 

Uniuersus, UniuersaHs, ovcr-aL 

Uniuersak, Uniuersalia, al-be^rij- 
pende : veel-begrijpende woorden, 
als ? kudde, imboel, &c. Graiio. 

Uuiuersi, Uniuersim, in't gemeen ; 
generalik. 

Uniuersum, Uniuersitas, bet alle; 
het algemecn \ ^emeen-togtj vet. 
ft and. al-begrip. 

Uniuersitas, vulgi, hooge scbole; 
universiteit* 

Unoculus, een-ooge ; een-oogig. 

Una, eens-maels ; 't eene mael ; 
een-paerlik ; eeti-saemlik ; eens- 
^aders ; aen-een ; met een en ; sae- 
men; te saemen; t' saemen; sae- 
mentlik; saemt, fris. ge-saem elder 
band ; ge-saemtelik ; ge-saement- 
lik ; gader ; te gader ; t J effens ;sef- 
fens, tseffens;gelijker-band; mlt,met, 
med, mede; met malk-ander; met- 
gaders : mids-gaders; met^gaders, 
Voga kb , Voces , Vocabulu m , 
Vociferari, Focal is, Vocula, &c r Fide, 
Vox. 

Vola mauus, bol vande band; 
palme van hand; hale-hand, sax. 



Vol 



— 238 — 



Vol 



J 



Vol a pedis , hoi des voets ; voet-hol.; 
sole vande voet. 

VoLA,lxria^;klos-beiiel:sIag<;l, 

slager. 

Volare, vliegen. Volare agmi- 
natim, sweennen. 

Volitate, vlichelen ; vliegelen j 
vkiggelen, vet . flaggeren • fliggeren ; 
vlaggeren ; flederen ; fledderen ; 
vledderen; vlederen; vlerkcn; vleg- 
geren, holL dakeven, vet. jland. 
hiengeieiij holh 

Vohteris, vogel. 

Volurer, Volatilu, Vohiui Miliu- 
ms, vlugge. 

Voluere, Volatile animal, vliegen- 
de diei\ 

Volucres, Volatilia, Volatile pecus, 
ge-vogeke. 

Volafus, Volatura, vleuge; vloge; 
vlucht, vet. 

f^to///.f,ver-gankein<;ver-dwjjnig, 

Vqlemvm pirum, buisrink, vuis- 

t\nk',quddvolatn manus impleat. 

Volsella, baer-trekkerken ; 

trek-tange ; nijp-tange : pinsse, 

[land. A, Fell ere. 

Volva, pond &c. vicV. klok- 
huis ; kern-hnis ; kraege, louan. 

Valva iniima, sen involucmm quo 

falm in utero matris inuoluitur, m& 

geboarte; nae-vruchten; nae-ween. 

Volucra, wijngaerd-worm. 

Volu chum mains, herba, gei- 

e e 

ten-bkd ; nummekens ; mamme- 
kens-kruid ; wee-wind e. 

Volubilis, herba, winde, 
wrange. 

VolverHj Volutare, wioden ; 
wijnden; on>wenden; keeren ; o.m- 
keeren ; droll en ; rolten ; d racy en ; 
schuiven, schuven, Voluere glohum, 
bollen. 

Voluenda claudere, vel obstruere, 
toe-winden. 



Voluere hue illuc, waggelen ; wa- 
ggle n. 

Voluere, Valutare ; item, Volui, 
Valuta} i, wentelen ; weintelen ; 
wclteren, fris. wintelen ; well en ; 
wikken ; wiggden ; weggelen ; 
wallen ; wauteren, wouteren ; woe- 
len ; wuelen, 

* Volutari voluptuosi in lecto sine 
cabiH, 1 odd even in \ bedde. 

Vol 'atari, Volui in lata, wentelen, 
woelteren, in 't sltjk. 

Voluere. , Vol ui a re , se ; Volu I , 
Volutari, in caput, manibus pedibtU- 
que adductis, tuinielen, 
Folutatus, gerolt* 
Volulatus, Volutatio, wendielinge; 
wellingc. 

Volutabrum , modder , moder , 
moeier, more, moer ; guile, g, s r j. 
Volubilitus animi, woe st held. 
Volute, in pictura, moorisken ; 
vignetten ; bloem oftstrik, werk. 

^Valumen, roL Volumen papiraceum, 
boek, rol, papiers ; ge-deeke des 
boeks, 

Voluntas, wtlle; wilga. Got his; 
ver-willinge ; be-Iiefte ; be-geertt; ; 
incende ; consent ; affectie. 

Voluntas spontanea^ promia, willig- 
heid ; ge-williglieid. 

Voluntas consent tens, een- drag- 
tig heid. 

Voluntas auersa, aduersa, regen- 
wille. 

Voluntas perversa, quetscheid, 
Voluntas extreiria, suprema ; ^ Vo- 
luntatis supreme testimonium, uiter- 
ste wille ; testament. 

Voluntatis impos, willeloos. 
Vokns, Voluntarius, willig ; g?- 
willig ; vrij-willig ; self-willig ; on- 
gedwongen; on-bedwongen ; wille- 
moedig ; willens. hand Vohns f Vo- 
luniate conlrarius, on-willig ; on-ge- 
wtllig; tegen- willig* 



Vol 



— 219 — 



Votuntarium faciUmque rcddere y 
ver-willigen; willigen^ ge-willigen; 
bc-vvilligcn. 

Valuntate sua ; suapte Voluniate ; 
Volunlartt, Voluntarid ; Voluniate 
destinald; Volens sciensque; van selfs; 
self-williglik ; vrij-williglik ; willig- 
lik ; al willens ; met geraden wilfc, 
Grotto; willens ende wetens; puer- 
willens ; puerlik willens, Voluniate 
tua; Volenie it, met uwen dank. 
non Volens, noodc ; noie ; on-gern. 
Vol ones, Voluntarij miliies, a vend - 
urers ; avend uriers, 

Volvolus, rol-blok ; wellc ; 
wouter-blok ; wouter-steen ; rol : 
lignum teres tnstar cylindri quo 
voluio aquatur solum. 
Vqlvola, klok-bloeme. 
VolvoXj vermis qui vitem 
erodii l f wijngacrd-worm. 

Voluptas, lust; lost; wel-Inst- 
lustigheid ; wel-geval ; gc-noegiu s 
ge-nuegte; gade, gadinge; be-haeg- 
sel - be-haeginge ; weelde, welde ; 
ver-haiginge ; ioye ; fecste ; play- 
sir ; heugCj boge. cum volu pi ate & 
appetitu edere, met beugeende men- 
ge eten : inuito siomac-ho Inhere; te- 
gen heug<2 ende nienge drinken. 
animo 'itlacri & hilari i goeds heugens, 
Volupiattm capers haurire ; VMu- 
pe &rje;ge-noegte, ge-naegte, schep- 
pen, noraen, hebbun, raepen ; lus- 
tcn, los^en ; ge-lusten, 

Voluptaiem ex usu caper e f oor-bae- 
ren ; oor-boren. 

Votuptuarius, Volupiarius, Volup- 
tuosus, lustig, bstig, wellustig. Vo- 
luptarius homo, wcldig, w elder ig ; 
speel-vogcl; wellust-soeker; saecht- 
leven. 

Voluptuosi, lustiglik ; wel-lustig- 
lik* Voluptuosi valulari in lecto sius. 
mbili, lodderen in 't bedde. 

Voi-VULUSj morbus, lank-evel; 



lanken-evsl ; darm-giclite ; mise- 
rere rnei, 

Vomek, Vide, Vomis. 

Vomi-jrh, Vomit it redden\ over- 
geven ; braeken ; kalven, & k.ib- 
belaij me-taph. gobelen, geubelcn, 
gubbelen ; keeren, vet. fland. ku- 
rzn, koren, fris. kidsen, kitten; 
spouwen. Vide, Spue^e. 

Vomit us, bnieke ; spouwinge ; 
spoussel ; spouwe, vet. sic. ktd- 
slngu ; kabbclinge. 

Vomica, ge-sweire; sweiringe; 
ver-sweiringe; puisre; meede, boll. 
fris. buile ; pokke ; pokkelen. 

Vomica nux, kcrn-not. 

Vomis, Vomer, kouter ; ploeg- 
kouter ; ploeg-ijser ; kotid-ijser, 
/land, scbeere, scliaers, g s. i 1 . 
plocg-scbere, ploeg-scharre, sax. 

Vorare, vraeten ; v re ten, fre- 
ten, vresseOj fress'jn, m s. s. q. d. 
ver-eten, over-eten ; slinden, slon- 
d?n; vcr-slinden; slikken, slokken ; 
ver-slokken; swilgen, swelgesi ; in- 
^wetgen ; kroppen ; liaken; smee- 
ren ; smeuren. 

Vorare poma, &c, snoesteren ; 
snoepen, snueyen. 

Vorax, Vorago homo, vraetig, q. d. 
over-actig ; ver^aet, vet . slecnmer ; 
slempor; deur-jager; heet-hongerig; 
slokker, slokkerig ; slok ; gulsig; 
lueg, vet. ijdel-darm. 

Voraciter, gretiglik. 

Voracitas, gulsigbeid; gretigheid; 
ver-actlieyd 5 vet. slokkinge; derap, 

Voragt), gurges, abyssus, welle ; 
stnk-sand ; slonde, £. ;. J. sloe ; 
slorpe, vcf w golpe, vet. (golfo ;) 
guile, vet. g. s, s. wervef; kolk 3 
sax. fris. grondloosen kuil. 

Vorago * incur ua t kreke, ^eL 

Vorago paludosa, poel ; wervel- 
poel; sink-poel; dood«Iaege s ret- 



I 



VOR 



— 24O — 



Vox 



tins dood-laek ; hobbeland, holL 
fris* 

Vortagus, Vide, Cakis. 
Vohtex s Vide, Verteke, 
Vos, gij, quod MH pin rale 
est ; sed us us iyrannis singulars 
fecit j & substitute gij-Ueden, &}- 
1 ud en j quasi vos homines; voi altri, 
vous aukres, iiaL et galL 

Vovere, Velum vouer'e, Fold 
nuncupate, ge-lovenGode; ver-loven; 
ver-ge!oven_ Folium, ver-lovet . 
tn Voia vocare t aen-roepen. 

Votum } wenich, wunsch ; be- 
lofte, be-lovinge ; ver-gelovmge ; 
be-liefte. 

Vox, Vocula, stemme ; stem- 
meken 

Vox, woord. Vide, Verbum, &, 
Fieri- 

Vox, vois, voos, voyse. 
Vocem edcre, stemmen : tollere, 
roepen. 

Vox ctara, luyde stemme- 
Vim. intensio, tier, ge-cier* 
Vocem intendere; Vocem maiorem 
emittere, mitttw, edere ; Voce plend, 
magna, ctamare, prociamare, luyde, 
over-luyd, roepen; krijsschen, 
tepidity. 

Vox alta, clara, clatisona, arguta, 
resona, acuta, tinnula^ belle stemme. 
Vocem stridulam effundere, edere, 
schaeteren, schetteren. 

Vox fusca, nan clara, non canara, 
holle stemme. 

Voxrauca, rava.obscura, heessehe 
stemme. 

Vox summissa, leege stemme : 
Voce summissd, suppressd loqui, lijn- 
selik } suyvcrlik spreken. 

Vocem simplicem edere, hem men, 
him men, hum men. 

Vocem minunam, Vocem vix edere, 
kikkea j ups-hemmen ; ups-he- 
men. 



Vocem premere, comprimere, swij- 

* Voce unti consent tre, toe-stemmen. 
Voce viud declarare, doccre, man- 
delik uyt-spreken, leeren, 

Voxresona; Vocis relatio, imago, 

weder-toan; weder-slagdesge-luyds. 

Vox populi, ge- rue lit ; £e-ruft, 

holL in Vocuhn vulgi incidere, n]- 

den op de longe. 

Vox turbtf, veld-geschrey. 
Vox absona, iucondita, n-wijsige, 
ou-bollige, stemme. 

Vox grants, grove stemme, 
Vocum concordant ia, discordia con- 
cors, een-stemmigtieyd ; diskant. 

Vocem sensim excitare ; contention 
Voce alium & aculum scansim into- 
nare, klimmen oft rijsen m \ sin- 
gen, 

Vocula, Vocidatiunmla, musices ; 
Minima, vulgo, mlnime. 

Voculafal$tf t fausset, fosset. Voce 
elisd canere; vocem elidere ; Vocem 
sensim excitare ; conicniiore Voce al- 
ium & acutum sensim intonate, in 

fausset singen. 

Vocis frequentamenia, f redan. Vo- 
culas nmltifariam frangere & conci- 
dere t eenkelen ; brieoleeren ; dimi- 
nueeren. 

Vox superior in nmskd, boven- 
sang ; superius. 

Vox depressa y incltnata, grants, 
infima, bas. 

Vocare, roepen ; be-roepeii ; op- 
roepen ; voord-roepen. 

Vocare inlus, slue intro, in -roepen. 

Vocare alti, luyde roepen. 

Vocare, haelen, 

Vocare, nooden, 

Vocare, heeten; noemeti, naemen. 
Vocari, heeten 5 geheeten, genoemt, 
worden. 



Vox 



— 241 — 



Urc 



Vocare quempiam sine vocibus dis- 
tinct is, hem men, 

Vocare, maenen. 

Vocare in ius, in recht be- trek ken. 

Vocal us 1 geroepen ; genoodt ; i^e- 
hecten ; gehaelt ; gemaent. non Vl>- 
calus, on-geroepen; ongedaegt. &c. 

Vocalis, stemmig; over-luyd. 

i'ocafk, be-roep ; be-ruepinge, 

Vocalmlu m, n ae m ; termijn, 

Vocijt'rari J scbreeuwen ; ricren ; 
baeren, beren 5 ge-baeren • juyien, 
juy^reii ; krijschen ; over-h^d roe- 
pen; horhu, (land, kraeyen^ kraey- 
eeren (in star galli ;) wuepchn, 
vet * (land. 

Vociftrari inepU, ^rollen. 

Vociienwi rum frcmhu } sijn gfae- 
nen op-steken« 

Vociferari instar moneduhr^ k;m- 
wett e n , ka u we ttere n , 

Vociferator, krijrer, krijsschi.r, 

Vociferatio t schreeu w , ge - 
sclireenw; schreeuwinge ; ge-roep ; 
ge-krijsch ; ge-cier. 

Upupa, hoppe, (sic <juce 
Plant Upupa, id eU } mereirix, 
etiam hoppe;) huype, holL huppej 
huyyttub, fl and . wede-hoppe, s. s, 
weed -hoppe ; weede, wede ; kaet- 
■haen, g . s> s. q\ d. gnUinaceus ster- 
corarius;hot-gzk,s>s. lm heron, vet, 
Ukagus, stelrt-leyder, 

Uragi, achter-hoede; achter-ban- 
de ; acbter-tocht, 

Uranoscopus , piscis , hose - 
mond. 

Urbs, stad, stede ; (Urbicula, 

u u 

stedeken ;) borg, borgt, 

Urhswtatrix.princepSjprimu ria;pro~ 

vincue caput; metropolis ; hooiU-stad. 
Urhs alma, ^eneeriee^ Tr *j 

stad. Vldi 

y etiam, 



Urbes habitat*, be- woon- 
de steden. 



C 1 VITAS. 



Urbs marina, maritima, see-scui. 
Urbis sepla^ spalium Urbis mmip* 

bus wmp ehniSHm ; area urbis; k.uvpe 
Jcr stad. 

_ Urhs ma:nita t muris sine ma'uibus 
vi net a, be-sloteu, ge-onierde, be- 
muerde, 5tad. r^ be-slntm eilam 
d-icitur it urbc obs^sa, ah hslikis 
, iynnndala. 

Urbis mxvuirf, mun\ niueren, wal- 
len, vesten, vande stad. Urbem ma- 
ris pvhiare, ont-mnntelen de stad. 

Urbis fosste, stad-graveHj grach- 
ten, 

Urbis regio subnrhana, tern tori urn 
circumicchtm, bi}-vang iicr stad : 
trad us, regio f urlns, wijk. 

Urbis prtffeclus, poort -grave, vet, 

Urbis sordes, ptehs vifls, hoetel- 
volksken. 

Urbem viris muni 're , maiuien een 
SEad. 

Urbem tradi postulate, op-eysschen, 
sommeeren, een stad* 

Urbem capere, armis occupam, ex- 
pug nare ; Urbe poiiri, in-iiemen een 
stad ; winnen de stad. 

Urbem obsidione libera re, soluere, 
exinure, de Mad oiu-setten, ver-los- 
,sen ; ont-set doen, 

Urbanus, stedsch, scadsch ; stad- 
lik ; hofsch, beusch, lioffelik, hoffe- 
liken ; be-leeft, be-leevet ; tnchtig ; 
grncieus; borgerlik; civijl; ge-schikt. 

Urbane 1 , stadliken 5 hotfeliken ; 
heuschelik ; be-leefdelik ; gracieus- 
■J|k ; ^e-sehikteliken. 

Urbantias, stadlikheid ; heus- 

scheyd ; hoffelikheid ; be-leefthdd ; 

ge-schiktheid; gracie^ gracieusheyd. 

Ukceus, water-kanne ; water- 

kruyke ; water- pot ; hand-vat* 

Urceolus ftctilis, gieye pot, Dici- 
fnr quibusdam Get man is glcy- 
seo. And, Jlthamerus in Tacit, 
d. m. vett m Germ, ait ; Glesum ve~ 



& 



Uke 



— 242 — 



Uri 



Uri 



teres Germ a n i a pp etlarunt Sttt- 
cinum, ob nit a rem, qudd in star 
vitri lucent ; quam voccm verna- 
cuius Germanorum sermo etiam- 
num retinet. Vitrum enim glas & 
gleser appellant ; & glesmm at que 
glister omnem mater iam qua i$w 
colliquata nilorem iauorimque jiclili- 
bus superinducii : quomado em glas- 
terten topf oder hafen, ein glester- 
ten krug, dicunl, id est, ollam aut 
amphoram in banc modum figulina 
arte coctanu Sic uostraios ver- 
ghiesde potten dicunt . 

Urceolaris herba, glas-kruyd. 
Ukere, Uri, bernen, barnen, 
brauden ; ver-branden ■ ver-barnen, 
ver-bernen, ver-bornen; ver-sengen, 
Urere, adurere, leuiter ; &, Uri 
calare ianquam scintillarum, sengen. 
Vide infra, Ustulare. 

Ureus x bnmdig ; lieyt, [land. 
Usius, gebrandt, 
Ustio, Undo, brand. 
Urere jrigon ; Urere instar vmli; 
sneppen ; snijden. aura Urens, 
adurens ; ventus gelidus, frigidus, 
sneppende, snijdende, wind* 

Uri ardors atU frigore cacti, ver- 
haeren; kilden, kcldeo; ver-kdden ? 
ver-killen. Urens pruina, ventus, 
frigus, gelu, haere. 

Urere linguam, op de tonge bij- 
ten. 

Urere ; male urere, habere, vexare ; 
dolere, spijten ; smerten ; soren, 
sooren, seuren ; quellen. id me 
male babel, hoc me urit ; he doUo ; 
id indignor, dat spijt, smert ? quelf, 
soret, 5eurt 3 mij. 

Ustulare, sengen, sengelen, $ m ~ 
gelen ; ver-sengen ; ver-biaeken : 
aliquando el iam, ver-branden, 
ver-baroen, &c, pro Un* re, Ustu- 
latus, ver-sengt. 

Ustilago, brand : vitium frummli, 



auena & trilici, chm spica quodam- 
modo aduruutur. 

Ustritm, ast, est; [hinc Vtsla, 
ea-rUt L R,] qui bus dam na5t, ese ; 
eesr, eysc, hall, sic amis. Iiarst, 
[land, dare, derre, sax. fris.* 
Ustrina, smek-huys; smdt-ovcn. 
U st rina ? sniedse, smidsc, smisse, 
smesse. 

Urgere, dringcii ; drijven, 
drijffen ; voord-drijveo ; voord- 
Stoocen \ voord-stouvven ; 

Urgere, parr en ; ver-wekken ; 
solliciteer^n. 

Urgere ad opus, aen-menncii> 
Urgere, cogere, pretnere, dwingen, 
d\vengen;wrengcn, wringen; wroe- 
gen; roegen 3 vet . prangen, pratiien; 
perssen. 

Urgmdo exigere, af*dringcn ; af- 
perssen. 

Urgere, smercen ; seer doen * sce- 
ren ? vet. seureo, soren, sooren ; 
quellen ; derco, deiren. 

Urg&re arete, be-strangen ; be- 
nauwen, be-nouwen- be-kommerco. 
Urgm, quaed liebben, 
Urgere vi, ver-tasseeren. 
Urgens, dringig; smertig. 
Urgens suam sententiam, ut in se- 
natu, concilio, &c. drijver ; eencn 
herden drijvei- dringer, 

Urgere cuhllis sine scyphis, be- 
kruysen ; be~kroesen. 

Urgenks, anchor alia, boi-ankcr- 
tauwe; raebendingc, |, s. 

Uiuna, water ; pisse ; seeke, 
seike T (qute etiam Urina reddendo 
libidinemdenatanl;) haernej germ. 
sialic, ML mtcge, mijge ; Loogej 
kamer-looge ; urtoe ; orme. 
Urina tormina, hacrne windc. 
Urhm siillicidiuM, per guitas ex- 
tretio, droppel-pisse, 

Urina stilUckiium, Urim ardor ; 
Vesica morbus quando lotium stiUaiirn 



243 — 



Us 



ST 



redditnr ; kotide- pisse. Gal lis, 
eliande-pisse, h. t\ Urina rttlida, 
sine feruens. Nisi ma! is did koude- 
pisse } q. d. Urina frigida, quhd. 

gutta> qua ah agra reddutiHir 
frigidiores credanlur urind sa- 
nd rum . 

Unnam redd ere, fin id ere, ederr, 
facer e, milt ere, emitters sijn water 
nf-stoen ; waieren ; water maken ; 
pisscn ; seiken ; haerneiij germ. 
bruntsen; rijsen ; strnylen, stridlen, 
strcilen, is. si fris. loogen, met a ph. 
stall en, pracipui de equis. Si all are, 
inquil Scaliger t dicuntur eqiti, 
quum ad urinam emiitendam 
quiescunt : quia quum rec enter 
veniunt in stabulnm, quod Stal- 
lum vorant Germam, tune fcrc 
urinam solent emittere. 

Urinam turhidam emiitens, ver- 
konkeh in de blaese, 

Urina inspector ; Vide, Uno- 

SCOFUS. 

Urinarius meatus, pis-gat, 

Urinale, Urinarinm, vulgi, pis— 
gel as ; tirinnel, orinnel. 

Urinaria, her ha, kanker-blocme; 
pis-bloeme ; pisse-bedde. 

Uiunare, dukken, dokken, in 
J t water ; duykelen. 

Urina lor, swemnier ; duyker ; 
duykeler ; dokkeler, dokker, 

Unnatrix, auis t drjyker. 
Urna, eemer; enimer; immer; 
ummer ; put-eerner ; water-vat. 

Urua ! era I is, moriualis, dood- 
kiste ; dood-schrijne ; tornbe; iheca 
aut vat in quo mortnorum rincres con- 
dfhantrtr. 

Urnarium, tapis quadratus super 
quo vasa escaria eluuntur, water- 
steen ; water- bak ; mose ; scbaeld- 
sije, louau. 

Utinarium, piaetse, pletse. 
UrogalluSj berk-boen, 



Lhn^'VGiuM^ extrema pam ipi>- 
na in sacrum os desvwntis ; podicique 
immiunitis, stierc, stuyte, stuete ; 
steert, $* s. priker, prikkel, fland\ 

Uropygij in auihus psnna, srcL-rt- 
vederen f 

Urosccpus, pis-besiendei\ 
Ursus, bere, heir, baer; hers, 
burs, holl. Ursulas, berkeTT. (V 7. 
berinne. 

Ursiua euro, bereti-vlecsch, 

Ursoritm more clumarc, voriferari, 
baeren, beiren ; ge-baeren. 

Ursas, bere, naulgij species. 

Ursa, s i.g n u m $ tp tent r io ttali p 0- 
lo ?n'x^j^,wagen-srerrc; hor-wagen, 
heir-wagen ; leyde, leye, ley d-stcrrc : 
seven-^estemte, seven -sr err.;. 

Uktica, nerel ; tlngd, /land. 

Urticis urere, ad urere, netelen ; 
vt;r-nctclen ; tingelen, [land. 

Urtica laheo, doode, doove, netel; 
marina ml imrs* 

Urtica marina, spongict marina, 
elschouwe, elschout, %eL 
Url t s, oor-os. 

Uspiam, Usquam r ie-wers, ie- 
waers, ie-werings, iergens s iergend, 
ergens, iergens. 

Usat'E, ad, dance; tot, (hue, 
hue usque, tot liier ; tot liier toe : 
usque adhuc, tot nocli toe : quo us- 
que, damr, tot dat : ad hoc usque 
tempus, tot nocli toe :} toe, (prreci- 
p u c i n co mp a s . 6" Ianquam end i- 
licum, toe-gaen, coe-dragLii; tot 
noch toe &cj bet, s, s. fris. holL 
ante, vet. hent^ vet. sic. holL 
(hent morgen, usque in crastiuum ;) 
want, (want morgen, usque in cras- 
tiuum ;) tent; thent, vet. holL 

Usque dum, so lange. 

Usque adhuc , tot nodi toe. 

Usque adeb, so seer, al-soo seer. 

Usque, continue*, deur-gaens. 



UST 



244 — 



Uti 



UsTIO, Uslulare, Ustilago, Us- 
trina ; Fide, Urere, 

UsucaperEj Usucapio, tf$Mh 
Usufruct us t Usiture, UsikUus, U sna- 
ils, Usmuius, Usura, Usurpare, &c. 
Vide, Uti. 

Ut, uti, dat* (rogat ui venias, tiij 
bidt dat gij wilt komen ;) op dat ; 
ul fiat, op dat het geschiede. 

Ui, uti, ntpote, ah ; gelijk als ; 
so : ui, uti inieHigo, als, so, ik ver- 
stae. ; gelijk als ik ver-stao. 

Ut, prout t nae \ ui, prout eueniei, 
naer het ge-schieden sal* 

Ut, velut, gelijker-wijs ; gelijk ; 
gelijk ah 

U( uou, op dat nieu 
l/£ primnm, so haest als. 
SQ tandem, ten eynde dat ; ten 
fijne dat. 

UTcuNatJEj so so; sus ende so; 
eenig-sins. 

Uter, wie, welk, van beiden. 
Uler, Utrum, weder, weders. 
Utrum mauls, mori an miseri viuere, 
weder heb-dij liever. 
Utrum, aduerb m oft. 
Uterque, belde; alle beide, ui Uiri- 
que est consentamum, rcspectivelik. 

Utrimjue, weder-sijds ; weder- 
sijdens. 

Uter 3 iris, bokken-vel; geiten- 
vel; lederen sak, filossele; butseel. 
Uter, homo inflates, op-geblaesen 
men sen. 

Utrkulus seminum, liulse t hulsche, 
huldscbe. 

Utricular is tibia, sak-pijpe; ruisch- 
pijpe, ab enormi strepitu quern 
edit . 

Utricular ins, ascaules, sak-pijper; 
lulle-pijper- lolle-pijper; moeseler ; 
ruisch-pijper. 

Uter j ri, Uterus, built ; lijf, 
Uter, Uterus, mocder, baer-moe- 
der ; lijf-moeder ; vrouwen-buyk. 



Uterum imphre, be-vruchten ; be- 

gorden, 

Utero comipere r be-vrucht word en ; 
out- fan gen, 

Uterum fe.rre ; Uterum ger ere, gOi* 
tare. ; Utero ingrauescere, groot gaen 
van kinde ; be-vrudu zijn ; kind 
dragen ; z wander zijn, 

Uterum ferens ; Utero grauis, be- 
vmchie, zwangere, groot-gaende 
vrouwe. 

Uterum maU fcrre, mis-dragen. 
Uterum nan ferre, gunste gaen, 
steam h. 

Uierinm, broeder van moeders 
wege ; half-broeder. 

Uteri recursus ad superiora, op- 
stijgi^gfc van moedc-r. 

Uti, Usi tare, ge-bruiken; bruy- 
keo ; besigen ; plegen ; hand-plich- 
tenii Utendum dare ; Usumue alieuius 
ni ad iempus coucedi're, leenen ■ lee- 
ninge doen 5 tc leen geven ■ uyt- 
lcciicn. Uteudnm dare certo precio, 
vcT-pachcen ; ver-hueren, cerio pre- 
cio Uienduni accipere, aen-nemen ; 
pachten ; bueren. 

Uti nutU, mis-bruyken. 
Utendo, Usu cousumere, insumere, 
absunwe, ver-besigen. 

Uti, ge-nicien, genntten ; ni^ten, 
nutLen, nmtl^cn; be-helpen, be- 
hulpen. Uti simul t »e-nooten , 
vet. 

Uli > Usitare, hi Usu habere, h^xtn, 
baeren ? boren ? ^.* (hinc, or-beren, 
or-baren, or-boren; & contra, ont- 
beeren, caren*) use^rcn ; in % oft 
voor ge-bruyk hebben. 

Uh v familiar iter aliqtio, om-«aen t 
handelen ende wandelen, met ie- 
manden. 

Uti foro, temporiseeren ; sich 
voegen nae den tijd. 

Uteris ilia, buys-raed; [mys-gerek; 
ge-raed, racdj ge-reed, vet. s. s. 



Uti 



— 245 



. 



alaem, alein, huys-alaem. Vide, 
Suphllex. 

Utensilium bellicorum apparatus, 
munirie, ammunitic van oorloge ; 
krijg^-gereescl].:i];'. 

Usus, Lhio, ge-bruyk, ^e-bru}'- 
kin^e ; broke, brnyk, break. 

Usui apt us, bruykbacr, 

Usu attcrere, attenuare, ver-slijten. 
Usu consumtus^ attriius, sletig ; ver- 
sleten ; ver-bruykL 

Usum adimere ; Usui inept urn fa- 
cere ; Usutn impelire, prohibere, 1 on- 
gebruyk, t* on-goede, niakcn. 

Usus, opus, be-hoef ; be-hoeftig- 
heyd ; be-hoevclikheyd. 

Usus, handel ende wandcl ; ge- 
meynschap, ge-meenschap ; con- 
versatie, 

Usus, ge-woonte, ^e-\ventej ge- 
woonheyJ ; ge-bruyk ; manterc ; 
wijse ; plichtj plecht, pleg, plegte, 
pleginge; practijke; usancie; expe- 
riencie, 

Usus & auctaritas, prescriput\ 

Usus fori, Usus forensis* stfjli ^e- 
bruyk 3 practijke van J t hot. Usus 
mil i tan's, krij^s-gebruyk. 

in Usu esse, ge-bruyk t word en ; 
koers, treyn, hebben, 

in Usu habere, praktiseeren; veur 
ge-bruyk oft ge-woonte hebben. 

Usu longo rerum doctus, call id us, 
be-vaeren, ver-vaeren man, 

Usitatus, Usualis, Usuarius, ge- 
bruykig ; ge-brnykt; ge-bruykclilc ; 
ge-plogen * ordinans, 

Usitute, i^e-bruykelik ; plegelik, 

Usu venire, ge-sdiieden ; ge-beu- 
ren ; te pas komen. 

Usus indigentia, imtsus, on-ge- 
bruyk ; oivgewoonre* 

Usucapere, deur ge-bruyk, oft 
be-sit eygenen ; ver-weeren, vet. 
Usucapio, oud-be-sit ; gebruyk-ne- 



Uti 



prescripts ; ver-jaering, 



min^e : 
Grot i ik 

Usus, Utilitas, ge-niet ; ge^tiut ; 
nut ; nutschapj vet, hull, sicamb. 
nuttig-heyd; nut-baerheyd ; stade ; 
bate ; oor-bacrj oar-bo r ; ge-rief ; 
vronie; gade, gadinge; prorijt, pro- 
fijtliklieyd. Utilitas reliqua, over- 
baet. 

Ulilis, Ulibilis, ex Usu, bruyk- 
baer ; bruykelik ; nut, nuttelik, 
nu nig, nucbaer ; voorderlik ; ge-rief- 
felik; ge-riefeiem ; raedsaem, raed- 
saemig ; be-raedsaem ; dienlik ; g^- 
winsaem ; prohjeelik, 

Uti I is maxinu 1 , summopere ex Usu, 
001 -b;ierlik, oor-borlik, 

Utiliter, rmttcliken; proiljteliken. 

U(ile y Usui; ex Usu esse, nut zijn ; 
gelden ; stade doen ; oor-baerlik 
zijn ; baten, 

Utilem esse, de ho mine prsestr- 
iim, dcugen, dogen, doogen. 

Uti! Hi Litem, Usum, capere, ge-nie- 
ten; ge-nutten ; nutten ; oor-baren, 
oor-boren. 

in Uum conseruare, te raede hou- 
den. 

Usuucnire, Utile fieri 7 tc pas ko- 
men . 

Uiile put are , existimare ; Utile 
videriy ge-raedsaem viiiden ; ge-rae- 
den dun ken. 

Utilis dies, ding-dag. 

Ususjructus honor urn, ge-niet; ge- 
nut; biadinge; blad, blade s Hand . 
holL vrucht-gebruyk, vruclus-ge- 
bruyk ; vrome. 

UsusfrurtnSt togt; bij-lcven; lijf- 
togt; leef-togte. 

Us us fr actus haired itarius, erf togte. 

Usujructuarius, ge-nieter ; roch- 
tenaer ; lijf-tochter, 

UKufruciuaria bona, togt-gofd 4 
be-togte goeden. 

Usura, ge-niet; ge-nut ; winst ; 



Uti 



— 246 — 



Uvi 



VUL 



— 247 — 



VUL 



krois; profijt; fret, frette; interest; 
schaede ; wocker ; perssem. 

Usura damnosa, kommer; schae- 
de, 

Usura semissis, ses ten honderd, 

Usura mariiima, nauUcaj traiccti- 
tia, bodmerije, sax* bommerije, 
boomerije ; & meH&s bodemrije, it 
bod em, id est carina nauis. 

Usura reditus, prouentus ; conwto- 
dum Usurarum mtdij femporis, ver- 
loop van woektM' oft rente, 

Usuram facer c, exercere, agitate, 
om-gaen met wissel ■ woekeren ; 
perssemen ; perssen, sicamh. 

Usurarius, woekersch . Usurarij 
nummi, woeker-geld 5 woeker-pcn- 
ningen, 

Usurarhts, danista, tafel-hoiider ; 
woekerer ; perssemer, perssemier ; 
pussemier, fland. lombacrd; Fide, 
Dakota. 

Usurarij mensa , sine tabema , 
banke ; woeker- banker, tafel ; woc- 
ker, ft and. Bmg* perssem ; pus- 
seme, fland. gaud, kaverstine, 
vet. lombaerd. 

Usurpare, ge-bruyken ; besigen, 
Usurpari, ge-bruykt worden; cetera 
eadem cum, Uti. 

Usurpare oculis, lochren, luchten. 

Usurpaior, ge-niecer ; baet-soe- 
ker ; baet-soekig. 

Usur patio, ge-bruykinge ; genie- 
tinge- ; praktijke. 

Utikam ! God gave ! 
Uva, druyf; druyve ; wijn- 
druyve ; bosch van vvijn-besien ; 
druyf-tafc ; tros a trosse, trosch, 
torse h ; druyf-Eorsch ; wijivtorseb ; 
reessem ; krap > krappe - druyve ; 
krappe; grappe ; rappe ; trop. 

Una apiana, apiaria, muscata, 
moschatula, muskadel-druyve* 

Uute acerbic & nondum mature 
succus in sole excoctus, verd-juys. 



Uua ; & Uua passu ; Uua passes, 
rasijiij rosijn. 

Uutf Corinthiaca^ karemen, ko- 
rinten. 

Uua pnma, vroegrijdlge druyve. 

Uua acini ; Finaceus acinus, wijn- 
besie. 

Una siue acini gratia; Finacium 
semm ; Vinacea, orum, yvijn-besie- 
steenkens ; steen inde besien; wijn- 
steenkens j kernen vande druyven : 
qui bus dam etiam pro tunicd aut 
fhllicido acini, wijn-balg ; wijn- 
baste ; doppen. 

Vinaceorum dilutum^ lore, I e Lire, 
kuren, wijn ; spoe], spejs wijn ; 
door-spoelin<>e ; achter-wijn. 

Uua 1 Ursvna\ ael-besien, Junto. 

Una crispa t steke-besie ; stekel- 
besic ; kru is- besien ; kruis-doreu- 
besien; kroes-besien ; kraesel-besie; 
kroes-baeye ; kruys-besie, 

Uua Inpina, Una. versa, spinnc- 
! koppt\ ah ementtla. scilicel ara- 
ne& forma, quam hacca una cum 
re flex is exiguis alahastris per 
maturilaian exprimil ; Dodo- 
nato : alijs, wolfs-besien, 

Uua vuipis, quihusd. etiam ? lu- 
pina ; nacht-schaede. 

Uua sihiestris* kiys-kruyd, 

Uua palali, telle, lelleken vande 
keile ; keil-upken ; tapken tnde 
keile. Uua, Uuula t sen Utue guiltt- 
Hs tumor, huych ; buck, sax, 
buyve, vet. fland. 

Uualaria, herha, kciHauld ; 
tapkens-kruyd ; hals-kruyd. 

Uvtdus, UduSj vochtj voecht; 
vucht; voechtig; nat- vvak; versch; 
hemel-vloedig ; waeterig; waerer- 
achtig ; klaoij klamp ; vodsig ; re Li- 
ma tijk, 

Udum siue Uuidum ccelum, wak 
wedcr. 

Udare f versch en. 



.<• 



H 



U nidus, dronken. 

Vulc alalia cekhrare, vieren. 
WlguSj Valgus, volk ; ge- 
mevn, ge-meeD^ volk ; ge-metinte ; 
meeute, meyote; meynte ltiy 3 hall, 
fris. 

Vulgus inerSj parui precij, Koutel- 
volksken ; kanalie. 

Vulgate, uit-brcngen ; onder de 
man brengen ; ge-meyn 5 ge-meeiij 
maken ; uit-geven. 

Vulgare, af-roepeu ; Liyc-roepeti ; 
publicccrcn. 

Vulgari s t ge-meyn, ge-meen ; 
slecht, slicht, slaclu. non Vulgaris, 
on-gemeen ■ wat be-sonders. 

Wulgpi Vulgariler ; ge-meen, ge- 
meonlik, ge-meyn, ge-meynlik ; bij 
alle man* 

Vulgo qmesiius, hoeren-kind* 
Vulgago, her ha, ha'sel-worteL 
Vulnus, wonde; liouwu; steek ; 
quetsc, jland. quetsure ; plag^. 
Vidnus hihak, dood-wotide, 

Vulnus periculosititt ; Vulnm pro- 
fufidum ah ungue medij digiti mque 
ad eiusdem digiti longissimum articu- 
lUfflt kamper-wonde, vet. pro inde 
parnd aut mulctd dignum, id est, 
keur-wondc ; V0 f > die ander-half 
lid king is, 

Vulmis leue, Vulnus sculpt am, 
scbrabbe ; krauwerse ; qu& £tia?n 
dicuutur de signo eiusdem vul- 
neris, ut etiam, sc lira name ; bar- 
larre, balaffre; videlicet, Vulnus 
Ctfsim injlktum ; eiihque signum. 
Vulnus tn facie m incus sum, llabbe- 
Vulnus mens, cruduni, adhuc 
crumium, versche wande. 

Vuhms in carnea corporis parte^ nee 
periculosum^ vlcesch-wonde. 

Vulnus pur u lent urn, pus emit tens f 
dragende wonde, 

Vulnus altd adactum, diepe won- 
de. 



Vulnus hians, siue latum, & pro- 
inde minus periculosum, open wonde. 
oh Vulnus il latum mulcta, inkt t 
vet. iel. 

Vulncris crusta, crust ula t rappe, 
rove, roofken, scbubbe, vande 
wonde; seer, secrkeii ; wond-seer- 
ken. 

Vulncris persanati signum in cor- 
pora iherens, cicatrix, lijk-teeken ; 
wond-teeken. 

Valuer urn imrnums, on-quetsbaer, 
Vulmrarc, Vulnus injligere, won- 
de n ; quetsen. 

Vulnus crueutum infligerc, bloed- 
reysen, bioed-rijsen, vet. bloed- 
rijsten, vel f bloed-risteiu 

Vulnera multa infilgere ; Vulncri- 
hus antrare, deur-vvonden. 
Vulne-rare kuiter, schrabben. 
Vulnerari, Vulnus acclpere, ge- 
wondt worden- 

Vulneralus, gewondt ; gewondet. 

Vulnus spj.ci!lo ten tare ; percontari; 

Fuluerum fistularumqua altitudinem 

pertentare ; tincenj tencen ; tinteleiij 

ten tele n. 

Vulnus ohligare^ alligare, delegare, 
curare, ver-binden, ver-maeken, de 
wonde; be-gaeden de wonde, vet . 
Vulnus sanare y congluliuarc, bey- 
len, toe-heylenj meesteren^ de won- 
de ; ver-meesceren de wonde : [sed 
hoc ultirnum pot ins sit ernirc in 
curat tone vulncris ; vulnus praiposterd 
curatione corrumpere : saltern dubitz 
significationis vocabulum mi hi 
videiur. F. R«] 

Vulnerarius 7 medicus, wond-arste, 
s* s* wo nd-me ester; chirurgijn; bar- 
bier. Vulnerarius mililaris, veld- 
seherer, 

Vulnerarium oleum, emplastrum, 
unguentum, wotid-olie; vvond-plaes- 
rer ; wond-salvc ; balssem, 



- 2 4 8 — 



Uxo 



Vulnificus i quetselik, vet. Vulni- 
ficus ensis, qtietsclik sweerd. 

Vulfes, vos, vosse, voscb, 
vochs ; reyn, rcynaerd, renaeid ; 
sleyJter^ vet, q. suhdola insidiatrix. 
Vulpecula, vosken \ reyiiken. 

Vulpes nigricans , brand-vosch , 
[Gesnerus, 6 V ex eo mutual us 
Pott cms > pi arum genet urn No- 
mina ponuntj ut mgrkaniiuw&c. 
kole-vosse ; kruys-vosse ; blauwo 
vosse, &c,~\ 

¥ul pis cauda; cauda Vulpina^ vos- 
swants ; vossen-steert. 

Vulpis insiar gannire, galpen. 

Vulpio, nis, Apuhij \ id est, vele- 
rater, vafer> vos, vosse, vosch, 
met a ph. 

VulsarEj Vegetij, vehement cr 
tussire, Imlsen ende bulsen ; Ges™ 
uero. 

Vulsella, Vide, Volsella, &, 
Vellere, 

Vultur ; VuliuriuSy Plauti^ 

Vuiturkts togahis, advocaet, pro- 
curer, van quade saeken. 

VulturntuSj venius, suyd-oos- 
ten wind, 

Vultus, aen-schijn; aen-sidit; 
aen-g^sicht; ge-sicht ; op-sicht, op- 
slag, holL tronie; trogne, gall. 

Vultus, bet wesen des aep-siches, 
bet ge-laet, glaet, ge-dnente, des 
aen-sichts (Vultu pneditus, gedaen ;) 
visenomije, visomije ; samblant ; 
semblancie; mijne ; geste ; conte- 
nancie. 

Vultus, Trapovaia t tegen-woordig- 
heyd. 

Vultus venustus, amatus, ceere* 
ciere. Vultu venusto, schoon : Vultu 
vmusto & modesie hilari, ge-laetig ; 
wesenlik ; be-vallik wesen ende 
aen-genaem, 



Vultus vereeundus, be-schaemt 
aen-sicbr, 

Vultus serenus, bed! us, sed cum a!i- 
quofitstu, Sere ge-laet. 

Vultus durus, au stents, rijp ge^ 
sicluc. 

Vultus nubilus, obductus, caiigans, 
monkende, pronkende, op-sicht« 
Vultum abducent obnubilare, compo- 
uere, adducere, trahere, caligare, eon- 
trahere ad se.ueritatem, monken, pron- 
tfcS, bronken. Vulto composite ac 
gram, Vuhuosus homo, pronker ; 
pronkaerd j monkaerd ; par man t> 
parmamig. Vultu camposito ac seuero 
rider e, monke-troyen. 

Vultu simulargy fingtrc ; Vultu 
dliquid prte se ferre, baeren, beren ; 
ge-bneren ; ge-laetcn. 

Vultum deijeere, neder-slaen de 
oogen, 

Vultus dueere, grimmeii. 

Vultum auertere odij causd vel 
abomination is, af-keer htbben. 

Vulva 3 baer-moeder : vrouwe- 
Hkheyd, Vide, Matrix, Uterus, 

CUNNUS, &C. 

Vidua examination hef-moeder, ab 
heffen, id est, leuare. 

Uxor, huys-vrouwe ; echtt^ 
vrouwe ; wijf; ee-wijf ; bedde-ge- 
noot ; ge-raaelinne ; ge-sellinne ; 
ge-selnede, vet. fland. deel : ge- 
lioude vrouwe; quene ? mi. Vide 
etiam, Mater fam. 

Uxor iusta, legiiima, wcttige, op- 
rectue ? hnys-vronwe. 

Uxor posterior, nae-wijt. 

Uxor em ducere^ houwen, hbudenj 
houwe!iken 3 houdeliken ; heyliken 3 
hijlikerij eeliken ; een wijf nemen; 
ma^len ; mellen ; een wijf trouwen ; 
wijven, vet. 

Uxoribus ac nymphis munuscula 
mittere 7 nieteiij neeten, hall, ut so- 



' 



Uxo 



— H9 ~ Zon 



* 



lent in Hoi land id prod & viri 

die U. Agneti sacro, Ad. Junius, 
Uxoria forma, w est; n I ike scIiogii- 

hcyd. 

Uxoris pater t eye, sicamh, 
Uxoratus, vulgo, gewijfr, 
Uxorius, nimium obnaxius & ie$i- 

tus uxori ; qui ii muliere super atur ; 

qui ab uxore imperiosi regitur ; 

yvvaijcofcpaTovfievos, vro n w en - m a n ; 

ver-wijft ; hanne, henne, hinne ; 

wijf-uyl, holL futseler. 



X 



Xe^tum ? gast-gave; Itermisse ■ 
kennis-gifte, 

Xenitz viris ac procis mittere, ut 
cissoh'ut matrorue. puelloAue Hoi - 
landing post LL Januarij, die 
D. Pontiano sacro^ poncsen, \)o\\- 
senen, pontsenden. 

XExODOCHTUMjgods-huys; gast- 
huys. 

Xerampelinljs, blond ; vlasch- 
verwig. 

XiphtaSj pise is, sweerd-visch; 
geepi\ 

Xiphiomach,era, slag-s weird. 

Xiphion, herba^ s weird ekens- 
kruyd. 

Xylocassia, basder. 

Xylosteon, bonds-kerssen. 

Xylagogto castigare, bot-aer- 
sen ; leirsen ; bridse slaen. 

XyloKj Xylum ; Xylinum //- 
Hum ; lana Xylina, stw dearhreaut 
ligno; kottoen; kattoen; bonbasijn, 
boom-basijn ; boom-wolle. Xylum, 
Xylinus pannus, fusteyn, woesteyn, 
worsteyn; suerk; saerk-doefc, fris, 
steam b , Xylina vest is } kotroen- 
kleed; bombasijnen klccd; kottoen- 
doek, & abiisiud, kotcoenen lijn- 
vvaed. 



Xyris, wand-luys-kruyd; weeg- 

luys-kruid. 

XvkqtiiflCA, schecr-kuker, 
XvsruAt, Xystus, pand; ^k- 

rije ; baJie ; logie. 

Xystus, vecIn-schoK'; scherm- 

schole. 



Z 



Zha, spelte ; dinkel s. s. Zea 
deghibita, gorte. 

ZeluSj ijver, eyver; ijv L Tinge; 
ni-born^t, in^brunst. 

Zelotes, Zelator, Zelolypus, ijverer; 
ijverig: jaloes, jalours, jeloes, ge- 
loes, 

Zelari, ijvcren. 

Zchiypia, ijveriuge ; jaloushcid ; 
wan-kost, vet m 

Zephyrus, westen-wind. 

Zeugltani, vagi, discur rentes, 
&c> Vide, Cikgakl 

Zeus, pi sets, ae!-quabbe; lom- 
pe ; acl-mule; spiegel-visch. 

Ziuetum, Zibettunij Zibetifehs, 
animal cuius excrement tun Mm- 
co simile odore; & ipsum odo- 
r amentum, river, zivet. Vide, 
Civetta. 

Zingiber, gengber, giugber* 

Zti>iibra,^w/^/, cijter. sephyra, 
hebr. Humerus, 

ZtzAKiA, Zi^anium, dronkrterd ; 
lulk, ger . sax. sicamh- on-kruyd. 
Vide, Lolium. 

Zoilus, be-nijikr. 

Zoxa, riem ; gord-riem ; gor- 
del ; bij-gorde! ; onder-gordeL 

Zonam virginalem soluere, ont- 
gespen, ont-hechten, ver-gorden, 
ver-goorden, een maegd. Vide 
plura in, Vtrg. viiiare. 

Zona humeral is, Zona sacra, 
stoole. 

Zona brachialls, hand-stoole. 



Zos 



— 250 — 



Zyt 



Zona, sacciberium, fiscina* qua 
manubrium habet instar hamuli, stok- 
borsse. 

Zonarius, riem-beslager ; ri em- 
maker ; gordel-maker. 

Zonarius sector, borsserj-snijder. 

Zona Hrt«/j t berk-houtvari*r.schip. 

Zona, ignis sacri specks, humanum 
corpus circumnpens f om-loop. Fide, 
Herpes. 

Zophorus, voye; frise; bloem- 
werk. 

ZgpiSsAj steen-pek. 



Zulapium, vulgi i juleb- Vide, 

lOLABUM, 

Zygostates, waeg-meesrer, 
Zythum, ftpvrov, bier. 

Zythtpsa, brouwer; kammer, vet. 

Zythopola, rapper, bier- tapper ; 
bier-steker. [vulgo I a men diffe- 
runt bier-capper, &, bier-stcker ; 
iliud vid i de caupone, hoc de ma- 
gnario, qui non nisi Integra vasa ven- 
dit f usurpantes .] 

Zyihopollum^ lap ; bier-tap. 



ETYMOLOGICUM 



ALIQUOT 



NOMINUM PROPRIORUM 



TEUTONICS ORIGINIS. (1) 



A 



Aoi: 



Aba, & Abas, Fide, Uvo. 

Ahelheidis, Abelbcide. 

Abkricus, Aberrik, q. aber, 
id esi 4 over rik, pmdiues, A dr. 
Junio, 

Achericus, Akkerik, q. d. 
Dims agris, J. Stumf, 

Achtulfus, Achiulf* p aex- 
hulp, id tst, munitus ope secur if cr -..■>- 
rum, vid* stipatorum, Adv. fun. 

Abalaricus, Fide, Alaricus. 

Adalbertus, A del ban, nobilis 
barha, L. Pot. Fide, Albertus. 

Adalkda, Adellieit, Adelhau, 
qUit col it ac fouet nobilitatem, Jo. 
Avent. 

Adaloaldus s Ad rlo aldus » 
AnoLDus, Adelhold, Adelhuld, & 
diminitiue Ad old, id est, nobili- 
tat em amam. hold slue huld, amor 
est, Jo. A vent . 

Adalofredus, Adelfrid, Adal- 
fridj hoe est, nobilitatis pax, Jo, 
Avent* 



Adai.ogarius, Adelger, Tod. 
IViilich. 

Adalogerion, Adelger, Jo. 
Slump . 

Adalogotus, Adelgot, id est, 
nobilitatis dms, Jo t A vent . 

Adalomarus, Adelrner, Aimer, 
A mar, h. e. nobilitafem attgmenlatr;. 
Jo. Aveni. 

Adalomundus, Adelmund, q. 
d. os nobilitatis, Jo. Avent. 

Adaloramus, Adelram, Adal- 
rarrij Airam, ./. twbilitatis gloria, 
Jo. Aveni f . 

Adalovicus, Adelbeich, ./. ce- 
dent nobililaii ; via nobililatis, Jo. 
Audit. 

Adalovihda, Adelsbind, /;. c. 
ventus siue spirans nobilitatemi sine. 
nahiiitatis testis & vinculum, Jo . 
Avent . 

Adal — piura qu^re *»>.,, 

Adel — ; & huius a 1 i a i n 
Adal. 



(t) Dt" pu new tie is vooman minder systematise!! en de afwisseling van 1 en ;, u en 
V willekeurig. 



Ade 



— 2J2 — 



Ala 



Adelardus, Ad el hard, Adal- 
hard, A I hard, ./. nobilitatis fans & 
thesaurus, hard enim, thesaurus. Jo, 
Avettt t 

Adalawardus, Addwaert, *w- 
bilis, graiihue hospes, Lnd. Pot. 
[Nobilitatis castas, assertor. F. R^\ 

AoEUiALDuSj Adelbald. 

Adelbkrtus, Adelberr, nohilis 
& generosus barbd, A d . Jun . 

Adelbrechtus, Fide, Al- 

BRECHTUS, 

Adeldagus, Adeldag 5 diss Mo- 
bil is, felix, 4, P. [ni t Nohilis haras, 
a degen ./. fortis vir. F. R.) 

Adelegia, Adelacht; nobili- 
tatis disuiias, L. P. 

Adelgarius, Adelgar, omnina 
nohilis, B» Rhen. 

Adelgundis, Adelgund ; anti- 
qua probitas, L. P. 

Adelhardus, Adelaen. 

Adelheidis, Adelheide, nahi- 
Htas, nohilis virgo, Ad. Jun. Aal, 
Ael, & dimi nullum Aelken, mbi- 
lis } praclara, L. Pol, 

Adeljuldis, Adelhild ; nohilis 
indoles. L. P-, 

Adelhochus, Adeloch; nabi- 
Htas suprtma. Jo. A vent . 

Adelholdus, Adel hold, nobili- 
tatem amans. L. Pot. 

Adelmujodus, Adelmund ; as 
nobilitatis. L. P. 

Adeloaldus, Fide, Adalo- 
aldus, 

Adelogunda, Adelgund> Adal- 
gnnd; /;. e. qua fane! nobiliiaii. Jo. 
Avent . 

Adelfrechtus, Adelprecht : 
ma i arum dignitas & honor. L. Pol. 

Adila, Adel, Adal. 

Adoaldus, Adoald ; q. d. het 
wald, patris potestas : vice patris 
tutor, patronus . M art. Is lebius. 

AdolduSj Fide, Adeloaldus. 



Adolfus, Adolf, Athaulf, car- 
ruptiprq hatthulf, q.d. paler anxi- 
liar is ; hatto e n i m , sin i haetto , 
dieitur Pater. Mart. IsL Adolf, 
Adelhof, q d. nobilitatis auxilium. 
Jo, A vent. Adolf, q d. iuramenti 
tmax : iurisiurandi auxiliator, vel, 
Auxilium nobiliiatis : adintus a nobili- 
tate. Ad. Jun. 

Adolggerio^, Adeli^er, /;, e. 
nobiliiatis auidus. Jo. Avent. 

jEmericus, Fide, Emericus ; 
item, Heinricus. 

Agaricus, Agerfcus, Aigen- 
rik, Aigenrich, Agarig. q. d. eigert- 
rijk, id est, a seipso dines. Jo. 
Stump. Regno praprius, autochthon. 
L R. Pass it etiam esse q< hoog- 
rijk, valde, altum, dines. F. R. 

Agatha, Fide, Gtjtha. 

Agilmundus, Agilmond, q. d. 
aureo ore, ob eloquentia?n ; vel t 
inenrvato oris rktu imlar aquihe, 
Air . Jun . 

Agilomundus, Agilmond, Ek» 
mund, Jo. Slump. 

Agilulflts, Agilhulf, citum 
sine velox auxilium : q. d. eil-hulf : 
vel f q. d. eitel-holf, h. e. merum 6 r 
planum auxilium, M. I si. Agiiidf, 
q. d. ijl-hulf, properus auxilio. Ad. 
Jun , 

B ArCHADRUS. 
AlNARDUS f f7rf^EMMENHARnUS. 

Aisbrandus, Aisbrandj q. d. 
husbrennus ./, damns tutor ; qui armis 
dbtnum & familiam tmfur ac defend IL 
M. IsL 

AiSTULFUS, Aistulf, Fide, Agi- 

LGLFUS, &> ASTULFUS. 

Alardus, Alard, Alhart, fir- 
mus f robustus, L. Pot. 

Alarjcus, Adclrich, Alreicb, 
id est, nobilitasregni, siue t nobiliiatis 
dines. Jo. Auenl. Alatik, q.d, ultra 
omnes dims, pr&diues, Ad, Jun. 



Alb 



~ 253 — 



A MA 



Alrik, Alricb, h. e. prorsus dines ; 
tot us opulent us. AL I si. J. Slump. 
A. jun. L, P. Fide etiam, Hul- 

DERICUS. 

Alberedus, Alberod ; ad om- 
nia pa rat Us. L P. Plane promius. 
F.R. 

Aluhrichus, &, 

Ali^ericus, Alberlch, Albcrik, 
q. d. simper diues. Albe J. $mp#i 
rich .j. diues. Jo. Avent. L. Pot. 
Fd, Albericht, I. J?, 

Alsertus, Albert, a. tolm bar^ 
batus, Ad. Jun. Adalbert, q. d. 
Jractor nahililalis. Albrccht, Fide, 
Adelbrechtus. 

AlbewdjuSj Alboi^uSj Aebui- 
m;s- Alevixus, Alguisus, q. % 
AJ win, Algewin, omnia vincens, M. 
Is I . Albcwin, q, d. al-bewin, feewiiit 
hebben van als, omnia compleclcns, om- 
nium rerumsaiageus. Adr. Jun. L R. 

Aleinus, Altbuin, Alrwein, 
aMliq uum vinnm ; n m cir R eg i s 
Longobardorum, Jo. Avent. 

Albofleda, Albeflode, /;. e. 
semper lauta & munda. jo. Avent. 

Alboinus, & 

Aluuinus, Fide, Aebewjkus. 

Albreciitus, Adelbreclu, AI- 
brecht, q. d. Adelwerd, Adel und 
werd, Nohilis & cams, M. 1st. L, 
P. TroXvfirjfios, famosttSj illustris, A. 
Altham. Adelprecht, Alhreciu, q. d. 
Jractor nobilitalis : vel Adelbercht, 
quod a dig nil ate deuomhiaiur } berclu 
enim dignum declaral, Jo. Auent . 
Br<xh 1 put direct omn s ig n ifica r e , 
vel, ins dantem a tit diceutem, be- 
rec liter : ui sit 7 Albrecln mum ins 
dicens &c. L R. Pas sit & Adelbergt 
diet q, protector twin! it at is si Adel 5 
ant atiusuis, si nl, a bergen, ni 
etiam sit, Adelprecht, faslus tiolul. 
F. R. 

Alcuikus, Alwin : undique 



rem fattens, L. Pot. Fide etiam, 
Albe\vi\l-s. 

Aldegundis, Aldegotnl. 

Aldmannus, Aldman. 

Alemanlts, Almanus, Alman, 
Almon, viilgo Altmul, q. d. omniuo 
vir. Rex fait Germanic cog no- 
mine lie? rules. Scribitur quoquf. ? 
Alimonius, A limonia. Jo . A ve 11 1 . 

Alexander, Fide, Lodolfls. 

Alfgnsus, A I fons, q. d. jjjjlf 
ons, adiulorium nostrum, M. IsL 

Alfricus, Alfrik. 

Alguinus, Fide, Aijsewikl'.s, 

Alimonius, & } 

Alimonia. Fide, Alemanus. 

Almamus, Fide, Alemanus. 

Alricus, Vide, Alaricus, & 
HuLDRrcus, 

Altrldts, Ainu, A 1 der.ru, an- 
titjna, id est, constans fides. L. P. 
Pass it etiam esse hah-tru, Jidei 
tenax. F. R. 

A ltv ig us j Altwiciris, Alt- 
wig, id est, seuex ^slimatus. J. 
Stumpf . 

Alverakdus, Alverhard, ohti- 
natus, pertinax £. i\ 

Amalaberga, Amelber^a, mans 
cczhsiis. Adr. Jun. L.Pol. Ania- 
loberga, q. d> mons nutrititts. jo. 
Avent. 

Amalafreda, Vide ? Amal- 

FREDIS, 

Amalarigijs, Am alrik, Amal- 
rich. Jo Stump. 

AMALASUBNTfiA, Amalasuente, 
Amekswente, q d. puella cadeslis, 
vel, caelo demissa. Amal Gat this 
Cajum dicitur, & Sventha sine 
Swentha, virgo, iuuencula ; & Ama- 
lini, emlites. Adr, Jun. vein etiam 
hodie iuuenis, 

Amalasuitta, Amalasuitte, 
Amalswitte, q, d. himelswitte, Sa- 
pientia cwlestis; diuinitus erudita. M. 



Ama 



— ^54 — 



Ari 



LI. Possit etiam esse quasi Amal- 
soete, dulcedo cmkstis. p. R. 

Amaleia, Amdeine. Amd nu- 
trix est, J. Avent. 

Amalfredis , Amalofreda , 
Amalafrkda, A me If rid, Amalfred. 
J. Stump. Amelfrede, pax ca'lesiis, 
KiL vet Em elf red, pax ccelestis, L, 
Pot. vel, Amelfrede ./. nutritionis 
pax. J , Avent. L. Pot. 

Amalofertus, A m dp r edit ,/, 
qui puero Mt&c&m parat, 

Amandus, Amand. 

Am bigatus % A m b igat . / , 
Stump, 

Ambioeix, Em be rich, Heimrik. 
JEg, Said. Hdnrik* Ambiorik, 
dithnum & terrarum quibus ius dicit 
locuphs. Ad. fun. Et, Magi stratus 
multa soboie dims. fo. Bee an. Fide 
Henricus &c. 

Anroimus, Anboin, q. d. hand- 
win, id est, victrix tnanus ; inuicta 
hello dextera. M. 1st. 

Aneroestes, Ernst, /. Stump ; 
JE. Schud. 

Angelbertus, Angel bert , f . 
A vent . 

Angilomarus i Angelmaier , 
Engelmair, /;. e, augmenlans iimitem 
ae cardinenu Angel & Engel, aculeum, 
vardiwnit limitem, German is Boijs 
significat. fo. Avent . L. P. 

Akgisus, Angis ,/. qui instituit . 
f> Avent, 

Ansrertus, Ansbrecht, Ans- 
bert, /. Stump. 

Ansbrandus, Ansbrand, q, d, 
gaka*us heros, A. fun, 

Ansbrechtus, Ansbrecht, B. 
Rhen. 

Aksegisus, Ansgis, k e. excel- 
lens, pr^stans, famosus, cekber. f. 
Stump, vel Ansegis, sine hansegis, 
h, e, ohses societatis, ab Arise, Hanse, 
id est, societns j & Gis si ue Gisel ? 



ohses. f. Becan. L, Pot. Anses 
Got his procerus dicuntur oh victo- 
riam quasi sent id ei. unde Ansegisi 
& Anselmi vac a hula, B, Rhenan, 

Anselmus, Anaheim, B. Rhen. 

Ahsoaldus, Answaldus, Ans- 
wald, B, Rhen. 

Anthelmijs, Anthelin. 

Apaturics, Apattar, J, Stum. 

Arabarius, Arbar, Erbar, Erbo, 
q. d, eerbaer, ehrbaer, honest us, bo~ 
norandus, f . Stump. 

Arbogastes, Arbogast, % Bee. 

Artbertus, Aripektus, Ar- 
breobt, q* d. Ehreweerd, honoralus, 
clarus, honore dignus. Mart. Isleb. 
/ . Stumpf, 

Ardaricus, Ardrik, Ardrich, 
Herd rich, id est, terrarum locuples, 
A. fun . J, Stumpf, 

Aribo, Erb, q. d. krres. f, 
Avent . 

Artodruda, Erendraud, id est, 
qutffidit honest at L f. Avent, 

ARroKiSTUS, Arnustus, Ernst, 
id est, seuerus, f. Aueni . Vide 
etiam, Erkbstus, & Ariovistus. 

Arionoldus, Vide, Arnoldus, 

Ario^ulfus, Arnolf, id est, 
decus honest at is adiuuans, fo . Avent* 

Ariopagus, Aerenbacb, h. e. 
honoris rtuus, q, d. Eeren-beek. 

AriovarduSj Erbard, j, hones- 
tatis thesaurus. J. Avent, vel q. 
Eerewaerd, Ariouardus, F, R, 

Artovistus, Erevestus, Ere- 
vesr, Erenvest, h. e. honest at is plenus; 
fama integer ; ftdei tenax. Ad. fun. 
Ariovist, Ernvesr, homsiatis tenax & 
gloriat. M. Is I /. Stump, periinax 
decor i, ae hones talis const ans, J. Avent. 
gloriosus, f> Willich, Qui in omni- 
bus & agendis & dicendis honoris 
consmtandi se pr&stat tenacem. /< 
Bee an. Ernst, JEg. Schud. Vide 
etiam j Er^estus, Erevestus. 



Ari 



— ^5S — 



ARrsxovicus, Erstbeg, Erstbic. 
Jo. Avent. 

Arminius, Hartman, /. Wil- 
lich. ArmiOj q. d. Eerman, Herman, 
J, Stump . seu, lleroicus ammo; 
vel) Exercitus rector. A, fun, 

Armogastes , Armogastus , 
Armegast Armgast, has pes pauper. 
L. P, 

Arnoldqs, Akignoldus, Er^ 
chakoldus, Arnold, Arnbuld, Am- 
iioud, Amoud, Erenhold, Ernhold ; 
honest us j amans homsiatis & virtuth, 
conseruator konestatis. M. Isl. Ad, 
fun. f. Avent, L. P. vel, Area- 
hold, Arnhoudj aquilis abundans 
siiua, idem L. P. 

Arnulfus, Anmlf ./. auxilium 
aquilcv. vel x Ernhuljus^ q, d. Ern- 
hulf, qui virtuti & honest h art i bus 
operant dal : honoris auxilium : ho- 
nestavirtutemqm promoueus* AT 1st. 
Ad, fun. 

Arnustus, Vide, Arjonistus. 

_ Arrigis, Arrigo, Enik, Erik, 

Eerik, Eerig, Errig, dims honoris^ 

M. Isleb. Honor atus ; honor i bus 

ittusiris, honore diues. AJun.Dici- 

tureti a m Oricus. J. Auent. Erricus. 

Artminus, Herman. A, juu. 

q, d. Erman, Eerman./. Stumpf. 

Asomarus, Asmar, j, qui cada- 

uera augmentat, militare no men 

ah As .;, cadauer. f , Avent, P otitis 

ab As, Aes, q. suos atimeniis augenSj, 

pascens. I, R. 

Asopertus, Asprecht ,/. qui 
cadauerafacil.f. Avent. Suis escam 
procurans; Almus, q. d. aes-berecht, 
L R. 

Astulfus, Asculf, Aistulf, q,d, 
baest-luilf ./, proper us auxilio, cele- 
riter adiuuans, M, 1st. Ad. jun. 
Vide, Agilulfus* 

Athalaricus, Adelrijk, Adel- 
rkli, Atbelrik, Udelrich, diues Habi- 



litate; nobilitatis dines. Ad, fun. 
f. Stumpf. L, P. 

AttalaricuSj Attelrik, ArtaU 
rich, Hnrialrich, paler per omnia 
diues. M. Is!. 

Athaulfus, & 

Athclfus. Vide, Adolius. 

AniLA, Atsel, Hetsel, krtd, 
h. e. Patercuhts, par nits pater. M.IsL 

Atto, Atte P Atto, h, e. pa fee. 

Auda, Atide, Autgeii, provec- 
tior ittate. L. P. 

Audoklus, Andeel : antiqua 
nobilitas; antiqua sors. L. P. 

*Audol;nus. 

Audomarus, Omer, Oudmai,, 
Audemaer, Oudemaer. 

Avezut?ia, Aver^oer : dnlcis- 
sima ; omnino suauis, L. P. 

Austekbertha, Austerbertli. 

Austerrerta, Osterbert, A as- 
ter bert, Be r tu Orient alls. I, P. 

AusTREGisiLUS, Austeigisel. 

Autartcus, Autrik, q, d. hour- 
riclu AJg. Schud. hooftrik + 

Autbehtus, Outbert, Autbert. 



B 



BxVldegdndis, BaSdegond : ma- 
tura & prmox hanitas. L. P. 

Bald us, Balthus, Bald, h, e. 
audaxy temerarius, ]. Becdn, Balthe, 
/. fcrox, Ad . fun. 

Baldujnus, Baldwin us, Bald- 
win, Balduin, cith vimxns. M. Is I. 
Ad. J tin, 

BallovesuSj Vide, Bello- 
vesus, 

Balricus, Bairijk ; cito diues. 
L. Pot. 

Baltherius, Balthier, Jo , 
Stumpf. 

Baltiiildis, Balthild, alacris 
ae malum indoles, L, Pot . 



Bal 

Balthus. Fide, Baldus. 

Barbata, Baert, barbam gerens x 
id est, adulta, L. Pot. 

Bar™ us, Bartijn. barbatus, 
adult us. L. P. 

Bathildis, Bathilde. | Bathild, 
hicro d edit a indoles* L. Pot , 

Bavo, Save. 

*Bkda. 

Bega, Begga, Begge. | Bekke, 
Begge ; ore venustalem pm se jcrens. 
L.Poi. 

Belda, Belia, Belie, corrupted 
Beelde, imagunculd, L. Pot. 

Belfardus, Welfhard. | Belfar- 
4m. Bel jo, Bclphard, & belg, catulus 7 
cankula. J \ Aitent . 

Bella. Fide, Belda, 

Bellovesus, Ballovesus, Bal- 
weis, q. d. peregrinathnum duetor. 
Jo.Avent. Raldwijs, Balduis Jo, 
WilU Jo. Stumf. Bdlewese- /. 
Bee. 

BENNQ,Benne. | B time 7 existens, 
sempitemus. L. P. 

Berchtoldus, Berthour, Berizh- 
told. 

Behengarius, Beringer, h» e, 
A pro congredi audens* Jo. Aveni. 

Berimundus, Berismundus, Be- 
remundus, Beremond, Berimond, 
id est, os itrsL Ad- Jan. 

Berithgldus, Bertbold, h. e. 
pacts a ma tor. Bent & Bericht Ger- 
m a n u m He h f a 1 ti m que voeab u - 
lum, Fccdus, pactum, compos it ionem 
significat.Jo. Aveni. Bericht, D/- 
rectio, Berecht, Administratio iusti- 
tia. I. R, 

Bernardus, Bernard j ursinum 
ingenium. Ad . Jun. vel q. d. bern- 
hart, /. qui ursinum cor slue ani- 
mum mm* J°* Bee an. It a quoque 
Erasmus Rot lerd . Got-ard, Geb- 
ard, Geir-ard, &c m ah ingenio dic- 
ta puiat : qui bus nos aspiraitonis 



256 — 



Ber 



. 



BlL 



nimis avldi h apponimus. Aig. 
Sebud . 

Bi-knarius, Bern he r, k. e, ur so- 
rum domi nits: undc olim deduct urn 
no men Bernarius, quod modb Bern- 
hard us. Aig. Sehud . 

Bernhartus, Bernliart. Af. I si. 
Fide, Ber^ardus. 

Bern us, Brennus, Bern'Oj 
Brenno, Berner, .j. galeatus, a bren 
sine brin ./. galea crisiaia sine eor- 
nuta. M. I si. Jo. Siumf. Jo. 
Avent, Brennus, Brenner, j. incen- 
diarius, Ad. Jan. melius Berno, 
Jod. Will. Brennus, Brenner, q, d. 
berenner ; h. e, qui equiiatu huge 
laUqtte hostium agros ineursal. Jo. 
Becan. 

BerthAj Berichtha, Berrhe, 
Berte, h. e. digmi. Berth enim } 
s i u .0 ber c ht , ,/ . d$g nus L a tin i i n 
Bert us & pert us t r a n s m u f a ba n t Jo . 
Aveni. L. Pot. Bertha or ku talis 3 
Osrerbertj Austerbert. L, Pot. 

Bektharicus, Pertrich */. equo- 
rum diues, p. Alien I . 

BERTHAKiuSjBenherjPerclier ./. 
equorum dominus^ & eqitorum exerci- 
tus*J. Avent. 

Bertholdus, Berthold, Bert- 
bemd : Bert am (mens sine amans. 
L. Pot. Nisi et hoc ad equorum 
administraiionem ant tale quid refe- 
rendum. F. R. 

Berthuleus, Berrluilf : Ber 1 am 
iuuetnsj dejendms. L. Pol. & hoc 
ad auxilium equrnum Iransferri 
pQSsit, F, R. 

Bertulfus, Bertult, 

Berttnus, Bertin, 

Bertrada, Bertrade, expediii 
prasentlsque consilij. Bertrada, q* d. 
verthrada, a preciosp thesauro did- 
tur* B. Rhen, 

Bertrandus, Beitraod. 

Bertwaldus s Bertwald : Ber* 



— 257 — 



tarn violans* L r Pot , Fidentur 
htec.t'tyma a Berta ridicula : all- 
quid atiud indagandum h Peerd, 
aui Wcerd W. F. R* 

BilibalduSh Bill bald ,/. Wili- 
bald. Fide f Wilibaldus. 

BiLrMEKUs, Wilirner, Biiimer, 

* BlKGITTA, 

Blimarus Blimar. I. Pot. 

Blitildis, Blichildis, Blijt- 
hild : lata ac hilar is indoles. L. Pot , 

Bo DO, Bode 3 q. d. vod ./. folor, 
pastor ; aMiis, &, alumnus M\ IsL 

Bqdogastus, Bodogast, /;. i\ 
honorandus, quia leges ferre & impe- 
rart'. norit f /, Becan. 

Bgduognatus, Boduo^nat, q, 
d. Bode gnaed id est, clemens 
erga f amnios : vel q, d. bo den hoo- 
^nad, h. e. excel sa ckmailia pr t mlilu5 > 
ml in mandaiis expend is, vel in 
famulis & subdhis bene mutandis, 
J. Becan. 

Boemo^dtjs, Boesmcnd : os 
praunnij maledkum* L. P. 

Bgeiemundus, Bohemond, fa d. 
Wagi'moiij id est . audax : qui rem 
fortiler aggredi audet* M. I si . 

Botho, Both 7. nuncius, inter- 
pres. J . A vent. 

Botulfus, Boot-half; famulo- 
rum auxilio dives. L. P. 

BrechtAj Breclir, a preclu : 
gravis, dignitaie plena. L. P. 

Brec-HTuSj Brecht, /, prursus 
Celebris. B> Rhen. Malim Berecht, 
dirigeus. Bre^t attuiil in alijs : 
Precht, Fast us in alijs . L R. 

Breithardus, Breirhard : cor 
amplum, magnificum. L. P. 

Brennus, Brehko^ Fide / Ber- 

* Brigida 

Britomarus, Barmar. B. Rhnt . 
Brei tm n v ,/. qui late 1 angel . J. A u cut . 
Briromar 5. Irid-mair, frid-maer .j. 



pads arbiter. A, Juu, J. Stumpf. 
Quid siBrhvel breit-inar,/, chirm, 
I Celebris, famd Hlustris, F. R. 

Brunehuta, Brui [ilia ur, fus(\r 
cutis Jemina. L. P. 

Bkusesckildis, Brnncscliitd ; 
a ctypei juscedine dicta. L. Pot t 

Brljniiylda, Brunhyld, Hraun- 
hyld, q. d. mem amor. J. A vent . 

Bkuno, Bruin ; fmci colon's. 
L. Pot. 

Brunoghildis, BrLino-ilde ; q\ 
d. Bruivog-bilde ,/. Heroina cuiocuii 
suhnii>ri, Jo . Bee . 

Bulylda. Vide, Wilhilda. 

BURCHARDUS, BuTcliaid, Bufg- 

hardj Bur hard ; q. d. bur^-rad, con- 
sul arcis sine ciuitatis ; M. IsL vel, 
Fords ut cast rum. jo. Auent. 

BuKGiiAKDUs, Burgnart : cor 
arcis insta? fir mum. L. P, 



Cancbaulls, FGimb^uie, 'id est, 
nodule crista. A. Juu, 

Camillus, CadmilluSj Kaniil, 
q. d, Ka Kad sine qnaed mcl, hoc 
est, mali revelalor* /. Becan, 

* Canutus 

Car bald us, GarbaM, Garwald, 
h. & omnino audax, vel t Omnipotent. 
}. Bee, vide etiam Garibaldus, 
Garzovalda. 

Cariovaldus, Karwald, /;. e. 
magna vis carorum. J. Bee, 

Carolomannus. Fide> Caro- 

LUS. 

Carolus, Karelj q. d. kerle, 
id est, Fir procera stature & grandis 
corporis, q u a I em Carol u m p r i m u m 
Juisse. scribunt. M. IsL veL q. 
d. karhel, h e, daritas & apex eorum 
qui cari sunt. J, Bee . Carol us f Caro- 
tomannus, Karel, Karelman, id est, 



H 



Car 



— 258 — 






Fir earns, amattts, f. Stump, vel, 
Fir forth J, Auent. Charolus, Karel, 
Charel, id est, Virfortis & strenuus, 
f. IVUlich. Karl, Kard; Urns, 
forth* L. Pot. Put Kar-el, q.d.Gnr- 
eel, id est j plane nobilis, Ulutiris. 
fi R. 

Cakgmandus, Gar man, jE. 
Schud. 

Castego/Castugo, — Gas: wig, 
./■ Kastwig, ©asfrig. M. Schud ^ 

Castigus, Gastrig, Kastwig. 
/. Stump. Fide, Gastrigus. 

Castugq, Vide, Castigo, 

Catamantaledus, Kalr en man- 
tel, JE. Schud. 

Catavalda, Gutwald, God- 
wald, L Stump. 

Cativulcus, Karivtilk, q. d. 
Gotvolk. JE. Schud. Katis-volk, 
papains mha\ L. P. 

Catumerus, Katuraer, h. e> 
Cattorum princeps. A. fun. 

Cavatos, Ca various, Cava- 
rillus, Gover, jE. Schud. 

Celtus, Celt./. Stump. 

Cenelmus, corrupti, pro 
Komihelm, insigni galea fidens . 
L. P. 

Cetillus, Ketille; qui facili 
titillaiur. L. P. Galli hoc signify 
catu dicunt cbatouilleux, 

Charolus, Vide, Caeolus. 

Cheribertus, Cheriben. q. i. 
heibredn, herbert. /, Stump, q.d. 
herwert, dignus prefect urd exerciius. 
L. Pot. Vide, Herbertus, 

ClULDEBERTUS, H{LDEBERTUS> 

Childebert, q. d. hilfwerd, L 
Stump, q. d t Childebert, dignus 
strenuis & insignibus viris. J. Be can . 
q. d. Gildeberc, h. e. rntilus barbd. 
A. fun. Chilbertus, Childebertus, 
Chulben, Cliildebert, rut tins barbd. 
L. Pot . Vide etiam. Hildebertus. 
ChtldesicuSj Childerik, q. d. 



huldrik, id est, dines suffragns. I. 
Stump. Vide, Huldeiucus, 

* Chiuahus, 

CtllLPERieUS, Hilpericus, hilf- 
rife, h. 4* dines auxUijs. f. Slump, 
q. d. hilprik, ah auxilij copid, B. 
Rhen. Vide, HrLPHRicus. 

Chilphechtus, Chulpredit; au- 
readignitas. L. Pot, Vel q. Gilde- 
berechc, id est, hoofdmanvangilde; 
caput, pr^fecius, colhgij &c. F. R. 

Chonqdomarius, Congmaru.% 
Konodomar, Konmeier, h. e. audax 
sive ferns pnviectus : vtl, Audax equo- 
rum sessor, aul, Eques in necessitate. 
Ad. fun. Vide etiam, ConoMa- 
rus. 

Chrysander, Vide, Mangol- 
dus. 

Chu^egukda, Vide, Cuni- 

GUNDTS- 

Chunigilda, Chunilda, Koni- 
gilde, jd est, regis amor. f. An en. 
L. Pot. Ni sit, kun vel koen liilde, 
/. animosa herotua. F. R. 

Chunigunda, Vide, Cuntgun- 
dis. 

Chunila, Vide, Elsetruda, 

Chuhilda, Vide, Chunigilda, 

Chuno, Vide, Cunq. 

Ci^getorix, Cixgentorix, Si- 
men t rik. M. Schud. 

Cinsibulus, Sinsubelj * 

Civlsmarus y Cinsmar . B . 
Rhen. oj° (1). 

Claudius, Clgdius, Glaude. 
I Clodius, Kbdy, q. d> Lnty. 

Chtoveus t & 

Clitovius, Elitovius, KiitoLiWj 
Eliiouw, Luthvig. /, Stump. Vide 
eliam, LtTAVicus. 

(l) De beteekcnis van deze verkorting, 
die op h\z r 263 tweenual voorkomt, is mij 
met dtriddijL Hier in T t handschrifi vcr- 
wijst ze naar de V van Civjsmahus 5 daar 
is er geen verwijzmg. 



Clo 



— ^59 — 



Clodkj, Vide* Litavicus. 

ClodiuSj Vide, Claudius. 

Clodoaldus, corrupts pro, 
Grooinldj 0®$ dairepita, L. Pot. 

Clodoardu^, Vide Lqtakius. 

Clodgbertus, Klodobertj q. d. 
Cutpredn, / Stump. 

* Clodomerus, Vide^ Clodo- 

MIRUS. 

Clodomirus, Lodomirus, Klo- 
domir^ q. i+ luidmer ; qui felici suc- 
cessu populo priest, popuhhnque & 
prokm auget ; populi promotw , & geu- 
Hs amplialor. L Becan. Clodomirus, 
Ciodomerus. q. d, Lutmeier, fo. 
Tritlenhemius. Vide, Luitmerus, 
&, Lttomarus. 

Clodoveus, Vide, Lljdovicus, 
&, Litavicus. 

CLOTARrus, Ktotard, corrupt e 1 
a Groorhard animo magno atque ex- 
ceho. L. Pot. 

Clotharius, Vide, Lotarius. 

ClothildiSj Klotild, Klotbildj 

ti d. Luithild. f. Stump. Vide, 
UITHILDIS. 

Colm annus t Kolroan, 
Combolomarus, Konvohmr, 
Kunnolmar, B< Rhen. 

Commanus, Vide, Conno- 

MANNUS. 

Cokgolitanus, Koiigolitan , 
Konwald, Kunwald, q. d. Koningj 
sine Kuning Goldan. I, Stumpf. 

CONOM ANNUS , COMMANUS , 

Konman, Kunman. /. Stump. 

Conomarus, Koen meier, au- 
dax prefect us. L. P. Vide etiam, 
Choxodomarius. 

CGNRADrtfUS, & 

Conradus, Cunradus, Konrad, 
Koenraed, h. e. Valens sine pote.ns 
consilio : prudem : scientid consifiorum 
valens. M, Is I. Consul he audacue 
vir. A . fun. L. P. Qui sett consi- 



lium dare. f. J vent. Thrasybulus, 
Coin. Rittenh. 

CoROLAMUS, Kurlnrutn. A:, 
Schud. 

Cotiso, GotZj Gots. J. Stump. 

Cotus, GutQ, /E. Schud. 

* CUNDIGUXDUS, Vel, CUNUM- 

gundis. Vide, Cuxigundis. 

Cuhera, KoenCj audaada. L. 
Pot. 

Cunibertus, Hunibertus, Ku- 
nibert, Gunibert, Hunibcrt, q. d. 
Kuniwertj 7. audax, forlis, & simul 
earns. M.lsl. audaciam pnese ferens* 
L. Pot. 

CuNtGUNDlS, CUNEGEJKDA, Ko- 

nitigurid, h.e. Regis favor. I. Bee a u. 
f~. Avent . Cunigun.lis, Chuniguuda, 
Kunigand, vel, Kundigund q. d. 
Koning guild, Regis fauor. L. Pot. 

Tt 

vel, Cunigundis, Kundigund ; bona 
ac prudens audacta; Eidem tan- 
quam no men virile. 

CuNlMUNDts, Kunimond, id 
est, animosus & ferox. Ad. Jan. 

CunOj Koen, [ Ciluno, Cuno, 
Choan, Koun, audajc, ferox. L. Pot. 

Cumradus, Koen, Vide, Cox- 
radus. 

* cctiibertus 
Cutruatus, Gutrad, Kunrad, 

JE, Schud* 



D 



Dagewartus , Daegen waerr , 
Degenwart, h. e. Victor tosi. Mili- 
taris, Intrepidique nomine digitus* L 
Stump. 

Dagqbertus j Dagubertus , 
DagobL-rc, id est, cuius barbd in mu- 
cronatum acumen pugionis ins tor de- 
sinit : vel, Strenuus & probtts ex 
barbae formd. Ad. fun. vel, q. d. 
daegenwert, sine, Daegenorecht, 



Dag 



— 260 — 



Ear 



Eba 



— 261 — 



/. Stum, ver&m J. Becan. Dago- 
bert inierprelatur q. dagenweert 
,/. M$nm qui ad multorum dierum 
spalia vita tempus exlendai. vet , qui 
dignus est ut cum die ipso comparetur. 
Lud. Pot. eiiam prior em Becani 
interpreiationem admit til, di- 
cens, Dagobrechtus, Dagobrecht, Sed 
alibi prefer I, Dagobertus, Dag- 
precht ; Dei aui diuina dignilas] B. 
Rben. a glorid slrenuilatis deduct 1, 
q. d. thegabrecht, Thegan atttem 
Francis dicilur Fir foriis, ad a rma 
promt us. Ut Belgis Degen. 

Dagqbrechtus, & 

Dagubertus, Vide, Dago- 

BERTUS. 

Degekhartus, Degenhart, ;\ 
robur virtutis ; conslans & firmus in 
virtule. M. Isl. 

Demosthenes, Fide, Volcar- 

DUS. 

Desiderius, Fide, Gerardus. 

Deudiscus, Deudisch, a Deud, 
jtftt Dud, ;\ Deus. Dicuntur Dcu- 
disei a Deud, sicul Got hi a Got, 

Deudwaldus, Deudwald, Deus 
patens j divina potentia, L Pot. 
Diethboldus, Fide, Theo- 

BALDUS. 

DiETHELMUS, TheODEHALMUS, 

Dicthefm, h. & galea Dei. J. Stump, 

DlETMARUS , Tl-IEODOMARUS , 

Dietmar, Gutmar. 7. Stum. Dieth- 
mar, q. J. augem officium. J m J vent. 

DiETRrcrius, Eietrichus, Theq- 
derjcus, Dietrich, Dietrik, h. e. 
Deum inprimis cohns : dims Dei ; in 
Deo; diuinus. I Stum, dines incre- 
mentor urn. J Be can. diuina copia. 
B. Rhen. Fide eiiafn, Tfiegdo 
kicus, 

Diettagenus, Diettagen, pugil 
Dei, /. Slum. 

Digobertus, Digobert, k. & 



virtute pnvditus : qui in precio & 
valor e est. M. Is I. 

Diopoldus, & 

Dipoldus, Fide, Theobaldus. 

DjTWALTUS, TlFGLDUS, ThEO- 

baldus, Ditwald. ./♦ prefect us Do- 
mini, [sic it L. P.] vel, Deutwnld, 
Dud wait, Dei proles fas. M. Isleb. 
vel , Diecwald, Thietwald, Theodo- 
nidus, h. e. in quo Dei poleslas com- 
prehendilur. J. Stum. 

Divico, Duffwig J. divig. J$-\ 
Schud t Divico, Divich, h. e. caput 
excubiarum. J. Bee, 

Divitlacus, Divig, Duffwig : 
Af . IsL Divirjach, q.'~d. die viand 
jaehtj h. e. qui hastes fugal . 

Doda j morlua )a colore 

Dode 3 Up 

Dooo ) mortuus L, Pot. 

DoDECiiiNUs, DQdeschijn, mor- 
tis umbra, L. Pot. 

Domnorius, Dumerich, L 
Stump. 

Domnorlx. Fide, Dumnorix. 

DorulacuSj Durlach, Jod . 
Willich. 

Druios, Drui. /. Slump. 

Dudelina. Fi d e t TmoDouxus, 

Dumnorix, Dumerich, j£. 
Schud. Dumnorik, Doranorikj /. 
diuersorum sacerdoliorum opimis pro- 
uenlibus afflus.ns. A Ju n ■ Dom norik , 
Otoftepll;, frenorum diues, Jo. Bee. 
Dumnorix, Dunenrijk, multorum col- 
li urn possessor, L. Pot. 
Dunstan us, 

* Dympna 



Eadulfus, Eadulf, id est, iu- 
ramenti siue mainmonij tutor aul 
defensor. Ad. Jun. 

EardulfuSj Eardujf, h. e* opem 



I evens lerrm patriae siue solo genii alt. 
Ad . fun. 

En aldus, contr actum ex Ehe- 
waldus, Ehewald, Ebald* Eewald : 
perjec tins dieendum, Hegwatlus, 
Hegewah, Hegwak. jd est, qui 
habet potest alem vel officium custo- 
t! tend t ant seruandi ; qui vid* col lean, 
demessa^ decerpta reel pit, dom urn vehit, 
avtdit, & cusiodit ; prom us. M. Is I. 

Fberardus, Eberhardus, Eber- 
ard, Eberhard, q. d. obcrrliac, /. 
sup ran us consul, proconsul. M. 1st. 
For lis ut aper. J, Auenl. Ferrinus 
ingeuio. A.Jun. Pnefectm, legal us ; 
vel, Ferrinus ingenio, L. Pot. Qui- 
dam put ant idem nomen esse 
c u in Eduardus, qui I talis Odoardo, 
Hispants Duarte &c. Fide Eduar- 
dus. 

Ebroinus, Ebroiti, Ebrowin, a. 
d. eberwin^ h. e. vincens verrem sil- 
ueslrem. J, Bee. 

Eburovinus, Eberbein, q. d, 
erberb^in, erberwein, j t qui eiiam 
vinum polans seruat honest atem. J. 
Avent. 

* Ecardus, Fide, Ekardus, 
Edeltrudis, Ediltrudis Edel- 

trud» I Edchm. t fides claraacnobil is. 
I. Pot. 

* Eduardus, Italis Odoardo, 
Hispan is Duarte, q uida m id em 
exist imani cum Eberardus : [sed 
possit esse q. Eedwardus, id est, 
servalor iuramevti J ftdus % fide I is &c. 
$ R] 

* Edwigis, ni Hedwigis. 
Egardus. Fide, Ekardus, 
Egbertus, Engbertus, Egbert, 

;. muaonald barbd, vel inangustum 
desinente . A, Jan. barbd ruid Lud* 
Pot. Ekbi£rtus, Ekbert 

Egilboldus, Eg il bold. 

Eguiwus, E^enwin ; singularis 
ac proprij lucri studiosus, L. Pot. 



Ekardus, Ekhardus, Ecardus, 
Egardus, Ekhard; rectius hegerat, 
f, prudeutcr & consulli seruaus ac #&j- 
lodiens M. Isl. constans ut angu/us 
& susttntans. /, A vent. 

Ekbertus. Fide, Egbertus. 

Ekhardus, Fide, Ekardus. 

EiSENGRi>ius 3 Isengrin, Eisctv- 
grein. 

Elandus, Eland, |, d. exuL 
J . Stump. 

Elardus, Elaerd : indoles bones- 
latis amans. L. P. 

Elbertus, Elberd, /, AdeU 
precht Fide, Albrechtus, &c. 

Eleutherius, Fide, Franco- 

Elisabetha, & 

Elissa, Fide, Elsa. 

Elitoveus, & 

ElitoviuSj Fide, LnAvicus 3 
6", Clitovius, 

Ellenhardus, Angelbert, /. 
Avent , 

EllicOj Ellico, /. Slump. * 

* Elphegus 

Elsa, Elissa, Isabella , Elisa- 
betha, Else. /, Auenl. Els, & 
d i m i n u l i u um eisk e u ; frag t! is ; u 1 
vid f hoc ligni genus . L. Pot. 

Elsktruda, Chunila, Else- 
trude, Jo. Aueni. 

Elsthudis, Eelstruik : siirpe 
nobilis, illustris. L* P. 

Elura, Elure : bora praiclara, 
bom ominis. L. P. 

* Emerentia 

Emerlcus, Immerighus, Etne- 

rik, Em eric h, /, semper dines, nun- 

quam deficiens, M. Isl. Ferum 

Htzmericus, Azmericus, Heimichus. 

] J. Avent. 

Emme^hardus, Ainardus, Em- 
menhard, J. Auenl. 

Engbertus, Fide, Egbertus. 

Engelbertus / Engelbert ./. 
Angel ben. 



Enc 



— 262 — 



Fil 






Flo 



Tingelschalcus, Engelschalk, 

Enricus, Enrich, Heinridi, /. 
Shim. Vide, Heinrichus, Henri- 
cus, Ambiorix, &c. 

Eporedorix, Fred rich, Fredrik 
Vide, Fredericks. 

Erasmus, Vide f Gerardus. 

Erardus, Erard, ;. indole ho- 
nestatis avida. Ad. Jun. E« P. 

Erchasoldus, Fide, A rick 

NGLDUS, 

Ereliva, Erelieve, h. t, a mans 
honoris & eastitatis. A. Jun, L, P, 

ErEMPRECHTUS, & 

Erenbertcs, Erenprecht, Ereo- 
brechr, h. e. honore dignus. Jo, 
Avent, 

Ekevestus, Vide., Ariovistus. 

Erhartus, Erhard, Ehrhard, 
/;. e. rohur honoris ; honeslum rohur. 

Ericus, Erricus, glorid & ho- 
nore ahmdans; honaribus illustris* 
L, Pot. Fide, Arrlgis. 

Erimbqldus, Erenbol ; caput 
honoratum, honore dignum. L, P, 

Erlingus, & 

Erlongus, Erling, /<j, Avent. 

Ermelisdjs, Ermelinde. 

Eruenfredis, Ermenfrcd, pax 
miser a, calamitosa f L. Pot. 

Ermgardts, Ermgard : hortus 
pauper, & exigui qu&slus, L, Pot, 
Ermigildus, Ermiglld, 
Ernestus, Am est, Ernest, f. 
serins & gravis. A. Jun J. Avent, 
Ernst, /. Stump, Aig, Schud, 
Ariouistus Casarij Ernst, prudens, 

fcax, diligens, honestath plentts. 
Pot, Vide etiam Ariovistus. 
Ernhulfus, Vide, Arnulfus, 
Erocus, Erko, 1 . Stump. 
Errichus, Arrigo, Vide, Ar- 
rigis, 

Ethel woldus, Ethel wold. 



Evangelus, possif did Goe- 
maer, F, R. 

Euchaeia* Vide, Wolwerda. 

Eutharicus, Uthbiucus, Eu- 
tharikp Luirhcrik, Utherik, h. e. su- 
pra modum dines. vel, Diues uberum 
sine mamma rum. Ad, Jun. 

Everardus, Everard. Vide, 
Eberardus. 

Evermarus, Evermar. 



Farahilpis, Fraihil ; elegans 
indoles > naiura. L, Pot . 

* Faro 

Faramondus , Faramundus , 
Faremond , Faramond , Barmond , 
Waermond, q. d, verum os; Veritas 
oris, verax ore, verus> B, Rhen, J* 
Avent. J, Bee, J. Stump. Fra- 
mimd, ah oris dignitate & gratia, 
Lud, Pot. Fide etiam, Vara- 
mundus, 

Fastrada, Fastarada, Faste- 
rada, Fasterad, Fasteraed ; consilij 
comtanS) condlij certi, constanlis. A. 
Jun. L. P. optimum consilium, M. 
Isi. Fastrad ./. domesticus : poiens 
in re familiari sine domeslica, J, 
Stump. 

[* Ferdinandus, a. Fredenhan 
dus, id est; pacificus F m R.J 

* Fiacrius 

FiLEBERTUSj FlLIBERTUS, VlLI" 
PERTUSj VlLLIBRECHTUS, VlLVEKTUS, 

ViLPRECHTUS.Filebert, Vilwerc, Vil- 
preehtj Wilprecht, /;. e. mulUr atstp 
mationis ) aucioritatis & gloria. J . 
Stumpf. Filibertus, corrupts a Fri- 
bert, if, Bert am amans, arnhims. Vil- 
librichtus, Vilberecht possit etiam 
intelligi multarum rerum satagens* 
multorum negotiorum, tan taf aire vul- 
go. F.R. 



— 263 — 



Gar 



4 



Florentius, Floris, Florents. 

Folbertus, Folbaa : harba dm- 
sa , plena . L . Pol . Vid t c t ia m , 
Fulbertus. 

Folkmarus, Folkmnerj Volk- 
maer, 

Folradus, *Volradus 3 — I'ol- 
rad ; plenus consilij ; bonus consul tor. 
Ad. Jun, £ : , Pot. 

FoRAULrus, Faraulf, q. d. war- 
hulf, h. e. ver halts vel cusiodia auxi- 
Uator. J , Bee. 

Franciscus, Franculus, Frant- 
sCj Frantsel, /, Auenl m 

Franco, Fhancus 3 Vrakcus, 
Liber j us, Eleuthbrius, Frank , 
Vrank, it frij, sive vrij »/i liher, 
ingenuus^ & ank .j. adolescent, Juve- 
nis* M. hi, J, Avent, L. Pot. 

FaANCULLJS, jr- r FitANClSCUS, 

1 ■ v lac r- 

l'RANCO, FrANGUS- 

Fraomarus 5 Fraomai-j /;, e, 
liber project us, baro 7 q. d. vrij- 
meier, Ad. Jun. 

FredegamduSj Fredegansj lotus 
pacificus, X, Pot. 

Fredegukdis, Fregundis, I ; rid- 
gundis, Vrede^unt* | Frcdegimd, 
Fredgnnd, Frid^uad ./. ad ptic&n 
procliuis, pacem appekns, 1. Slump, 
Fauor, pax, gaudium. J, Aucut. 
Pacem favore suo adducem vel conser- 
vans, J. Bee, Pax bona, siucera. 
L. Pot. 

FREDERrcus, Friderichus, Pre- 
tella } Frits, I Frederik, Friderik, 
diues pacts; s i u e, pax regni , J. Avent. 
Pads diues, pacem amans, pacificus, 
diues ; Salomon, Jrenaus. M* Isleb. 
A, Jun, Jo, Claius,Jod, fFillich. 
L, Pol. Vide &, Eporedorix. 

Frebeswida, Frcdcwijtj am- 
plam possidetis pacem. L. Pot , 

Fredguudis, Vide, Frede- 

GUNDIS. 

FREDrGERNUS^FRITIGERNUS^FRl- 



DIGERNUS, VlRlDOGERLON, — Frc- 

digeni, Fritiger^Frid^cr, I'rcdcgcr, 
TriJi^cr — h, e, pacem amph'cuus, 
A. Jun. Jo, Bee, */■ Stump. ~ 
pads studiosus, cupidus, sectator. L, 
Pot. 

Fremqndus, Fremond, m pad- 
jicnm, pad studens, L. Pot. 

FrKTELLA, r/"^^FR|£DERlCUS *J» 

FridigerJseus, Vide, Irediger- 

NUS. 

Fridertcus, Frldericiius, Vi- 
de, Fredericus, 

Frigeridus, Frigerid, /;. e. Hi\>r 

eqititatus. J. Bee. 

Frugi, Fastrad ./. Wcrdrad. 

;. Smm °j° (0- 

L'UCMSBKANUS , V UCHSBRENUS ? 

Fachsbrandj Fuchsbrcn, Fusbrun, 
miles pedester, ^a teat us, M. J si, 
Nouue (si brzn galeam signified) 
UicbsbrL'n denote! galea qua? in cristd 
cauda m vulpiuam habeat imimmn I 
F. R. 

Fulbertus, Volbertus, FuI- 
b.ert, q. d, VVolwcrd, Volwcr.d, h, e. 
bene sive plene diguus, M. I si . Ful- 
bertj h. e. gravis &plaius harhd. Ad, 
Jun, Vide etiam Filibertus; item 
Volwerdus. 

G 

Gal axes, Galaet, /. Stump. 

Gambrivius, Gam per, q, d, 
kempfer 5 kampcr, /. Stumpf, 

Gangolfus, # 

Gangulfu.Sj Gangolf, q. d, 
ganghult'j pros per um auxilium, j di- 
cker proeedens. M I si , 

Garbrandus, Garbrand: igneus, 
ardens. I. Pot. 

Garibaldus, Garbald, q. d. 
gerwald, garwald ,/. volmacht. Af, 
IsL Gairtald, diligentissimus. L. 
Pot, Vide etiam, Garbaldus. 

(1) Zie nara op h\v, 2>S. 



Gar 



— 264 — 



Gin 



Git 



265 — 



Got 






Gariodruda, Gerdraud, Gar- 
trud, Gertrud, Gardrud, Gtirdrud 7. 
qua omnia Jidil, J. Auent. Fide 
eliam , Gertrudls. 

Garigvalda, Garbald, Gerboh, 
id est y qui pen it us & omnia vuli, J \ 
J vent. Fide eliam > Gauibaldus, 
Carbaldus, 

Garlacus, Gerlaken : pannus 
integer. No men metaphoricum 
significant talem hominem. L, 
Pat,' 

Gastaldus, Gasthold. I talis 
ho die Casta [do. * Greets Xeuo- 
chares f Xenopbilus, — I. R. 

Gastrigus, Gastkichus, Gast- 
ric h, ./. hospi talis. J W. IVillich. 

Gauderjcus, Gauderijk, auri 
dints. L. Pot. 

Gaugeiucus, Gaugericiu 

Geberhardus, Geberhan, am~ 
nuts liberalise L. Pot. Fide, Geb- 
hakdus, 

Gebericus, Geberijk ; largus 
liberalis. 

Gebhardus, Ghvardus, Ge- 
vaerd ./. Gever, A:. Schud. Geb- 
hardus, Gebratus^ Gebhard : rectiiis 
Geb-rat, h. e. dator consilij, potens 
c.onsilio.. M. Isleb, Gebhart, k. e. 
liberalis animo, & largxrl paraius. A. 
Jun. vn Pott era Geberhardus, An- 
nan autem Gebhartus, Animas ad- 
dens, instigans, &e? F. R. 

Gelsondis s Gelsont ; valetudo 
bona, fir ma. L, Pot. 

Geneealdus, Geneboud, q. d. 
Gent-bebald, sine, Gent-beboud, 
h. e. ekganlm conservator. J. Bee. 

Genovefa, Geneveve. 

Gekseeicus, Genserik, Gense- 
rich, L Stumpf. Gantsrich, Gants- 
rdch </. totes dines ; vel, Integrum 
regnum. J . Auent , 

Gerardus, Gerard, k. e, inge- 
nium vulturium & rapax, Ad. Jun. 



Giraldus, vel , Gerardus; indoles vnl- 
luriua ,/k rapax, vorax, L. Pot. 
Gerhardus, q. d. Gerhard, ornnino 
durus. B. Rhen. Erasmus verlit, 
Desiderius, o v , Erasmus , quasi ex 
Ger-aerd,/, be-yeer-aerd. 

Gerberga, Gerberge. 

Gerbrecutus, Gerbredit, JM, 
her edit ario iuie imens sive possidens. 
Ad. Jun. 

GerlacuSj GerlaL 

GERM ANUS, German J, qui 
avei viro congredi ; qui ultra host cm 
petit. J. Avent. alij dicuni q. 
Gai nun, ,/\ plane* vir. P OS sit esse 
quasi W term an, q. vir annatus, 
miliiaris, miles. Item Ger-mnn s a 
corripiendO) colligendo, rap ten- 
do; ut Kriegs-man, a kriegen, krif- 
gen j accipere t rapere, Item q. waer- 
man ,j. custos^ qubd ass unit i in 
custodias Principum. Hinc et 
Aug It man of waer vacant nauent 
bellicam, aui Prajeclum nauis falM- 
m F. R. 

Gerochus, Geroch, 

Geroldus, Ceroid. 

Gbrta, Gtert : d i m i n u i . 
Geertkeo, petit } rix, desider at rix. L. P. 

GbktmolduSj Gertbold ; Cer- 
tain tenans, amans. L. P. 

Gertrudis, Gercrudj Gartrud, 
h e. prorsusJideliSj fideique tenax. 
A. Jun. Ornnino amabilis. J. 
Stump, Qucb fidam se pnebet nostris 
desiderijs. L Bee, qua omnia fid it, 
Gardmd, Gerdrud, Genrud, L. 
Pat, Fide etia?n, Gariodruija. 

GibericuSj Gebrikj Giberik,/. 
liberalis opam largitor, & munerum 
dalor. A, Jun, Possit ettam esse 
q. Wibericus, 7ro\vya^o^. F* R. 

Gibuldus, Gebhnld, Gibhuld. 
/. Stumpf. jd est, da pacem, Jo. 
Avent. 









Gildardus, Geldaert, indole 
alacri. L. Pot. 

Gildebertus. Fide, Ckilde- 

BERTUS. 

Gildus, Gild, alaeer, promtus. 
Hinc eomponuntur}Lr\x\%u& f Rijk- 
gild, L.Pol. 

GrnMERUS, Gilimer J, prafec- 
tus commeatui publico; a gilei, sine 
geleL Vel, Jucundus & hilaris pne- 
fectus : dg\\y siue ^illy, quod Go- 
this & Britannis dicitur, Delec- 
tabilis. Ad. Jun, 

Gilomarus, Gilmer, lo, Stump. 

Giraldus, Fide, Gerardus. 

Gisala, Cisele, Geisel, q. d. 
obses. /. Auent, 

GlSBERTUS , GlSSEBRECHTOS , G eis^ 

Geisbert, Gisbert, h, e. dignus ut 
sit obses. Gisus, inquit B. Rhe?t t 
cum multis componitur, ut, 
Gisulphus, Gissebrechtus, Wiligisas, 
&c> Gisbertus, Gijsbert : Gisam ar- 
dens, ambiens. L. Pot. *Gts, possit 
c} pro Wis, sapiens,, certus* 

Gisella, Geisel, Gisel, p d. 
obses. L> P. 

Gisericqs, Giserik ./. anseribus 
diuts. A, Jun. 

Gislinus, Gileio. Gillenus. 

GlSSEBRECHTUS, \ Vide, 

Gisulphus, ) Gtsbertus. 

GodebertAj Godeberte, | Go- 
debar t a, Godebacrt, Berta bona ho- 
nesta. I, Pot, 

Godehardus, Godeiiart ; cor 
aique animus diuinus. L. Pot . 

Godelavus, Godeleven ; vita 
otiosa, mollis, desidiosa. L* Pot. 

GoDELEBUSj GODELAIBUS, Go- 

deleb, h. e> iucundam viiam ducens. 
A. Jun. 

Godeliva, Godoliva, Godo- 
leva 3 Godelicve, q. d* Deo car a. \ 
jdem L. Pot. 

GODFRIDUS, r^^GaTEFftlDUS, 



GoDHOLDUSjGotshold^eo^iX-ov. 
And. A Itham. 

GodofreduSj Fide, Gotefri- 

DUS. 

* GodoprechtuSj Godprecht, 
Godpert, ;. Deo dignus, J. Avent, 
Godbrecht, sit forte q, Goed be- 
reclu, bona instructio. F. R. 

Godsj^xhtus, Thetjdbrech- 
tus, Godsbrechr, Godbrechc. B. 
Rhen. 

Godwinus, Godwin. 

Goericus, Goerik. 

Gomarus, Gcmmarus,, Goe- 
mar, Gomer, h. e. homo bon& 
fa ma. J. Bee. Goihemarus, Got- 
rnaer, Goemaerj Gotmeier, Gut- 
mcier, h. e. bonus superior, J. 
Stumpf, 

Go*rrnARUs 3 Gontherus, Gun- 
therus, G umber, A Stumpf. 

Gqswinus, Goswin, q. d. hus- 
wirjj /. victor domorum. vel , q. d. 
Josquin, Joskin, /. Justus^ Justulus. 
M. 1st I. Gooswijn, diuitiarum acer- 
uator, L. P. 

Gotardus, Goetaerd ; bona ae 
innocens indoles* L. Pot. Vide 
eliam, Gotthardus, 

GOTFRIDUS, & 

GOTEFRLDUS, GOTOFRlDTJS,GOD- 

FRinus, Gotcfrid T Godfrid, h. e. 
pace bonus \vel, diuina pacismunere 
'inciytus* Ad, Jun, Diuina pax, J. 
Avent. 

Gotegiselus, Godsalig, God- 
gesel, Gutgesdf- /. Stump. An nan 
Godgisel, bonus obses ? F. R~ 

Goth em a r us, Fide, Gomarus. 

Gotofridus, Fide, Gqteiri- 
dus, 

GoTSCiiAtcus.God^chalkj Diet- 
schalk. I Gotscbalk, bene in rebus 
diuinis versatus; diuina rationecautus, 
strenuus. L P. Jmb, Dei Jam ut us, 
0€qSqu\o$, F, R* 



Got 



— 266 — 



Gut 



Gut 



— 267 — 



Hp.r 



Gotthardus,Gottardus,Ggt- 
hardus, Goth aid, Go mud, h. i. 
robur Dei, vel, Bonus indole. M. 
Isl. Bona indoles, A. Jun. L, Pot, 
Vide eliam Gotardus, Godehar- 
dus. 

Granicus, Granik. /. Stump/. 

Grimbaldus, Grimbald; ad 
iram pronus. L, i\ 

Grimoaldus, & 

Grimmoaldus, Grimald, Grim- 
wald, h. e t ira potestas i index qui 
exercet iram in jacinorosos : stuerus 
in gubemalione & potentate. M. Isl. 
L Stump, Vel, q. £■ Grinimcwnld, 
b, e. tracundorum crude! iiatem vi sad 
compescensj. Bee. Vel, Gtitmoaldus, 
Grimald, "i saud potestate d ictus. §. 
Rben. 

Grimoldus, Grimolj, Greim- 
hold, /. impetum amans. J. Auent. 

Grimwaldus, Vide, GRIMO- 
ALDUS. 

Grothulda, Groihild, q. d. 
magnus amor, 

Gualbartus, Vide, Walber- 

TUS. 

Gudela, Gudeie, Goedele ■ 
pars bona; felican partem soriita. 

±** Jr . 

Gudila, Gudula, Goedele, 
Gudele, Guedde. 

GODUALDUS, GuDWALDUSj Gud- 

wald- 

Gudula, Vide, Gudila. 

Guelfo, Belfard, a betg ,/. 
catulus. Jo. Auent. Sed propius 
ad Belgicum welpe 3 k catulus. 

Guibertus, Wibm, Guiben. | 
Guibertus, corrupt e" pro Guldeban : 
barba aum coloris. L. Pot. Quin 
non corrupt i, Guibertus enint esse 
potest q. wijbaerd, barba lata. Sed 
am pit us videndum an ben fflc 
barham denote*. F. R. 



Guroo, Vide, Vido. 

GuiLIiELMUS, & 

Guru helm us, corrupti, pro, 
Guldhelm ; vulgo Willielm, Wilel- 
mus ; deaurata cassis *ac galea, qudd 
talem capite gerebat. L. Pol. Vide 
Wilhelmus. 

Guixgmadus, Guinomad, Gwi* 
nomad- I. St. vel sit, Winoroad. 
F. & 

Gulielmifs, Vide, Wilhelmus. 

Gummarus. Vide, Gomarus. 

Gundagrius, Gutakkerus.Gu- 
takker, b. e. bonus & frucluoms ager. 
L Slump, 

Gund Aldus, Gimdalt, vegeta 
semctus* L, Pot. 

GundebalduSj Gonwald, 1, 
Stump. 

GtmDERicus, Gtmderik, b. L 
fauoris ac popular is sludij potens. A. 
fun. Gunerik, Gunmen, /. Stump. 

GufvDiBALDus.Gundibald; bona 
ac oportuna fesiinatio. L. Pot. 

Gusdimarus, Godomar : boni 
rumoris autor. L. P. 

Gcndobaldus, Gundebald, b. 
A magna fauoris vis. fo.Becan. 

GUNTERUS, &, 

Guntherus, Vide, Gomtharus. 

Guntholuus, Gunthol j.famr 
& amot\ J, Auent, 

Guuthramnus* & 

Guktramus, Gumram, b. e. 
fauorem lali extendens ; vel q< g u ni- 
gra m, gLint-kram 3 b. e. tabernafauo- 
nV. /. Becan. 

Gu^trandus, Gundrand. 

Guntraws, Guntraatj bonum, 
sineerum consilium. L M Pot. 

* GUOLEG ANGUS, Vide, WotF- 
GAKGUS* 

Gutakkerus, Vide, Gunda- 

GRIUS, 

Gutha, Goede •/. bona, Agatha, 
J. Auent, 



GutlatuSj Guthih : compotatio, 
aut, conuiuium exigui sunttus. L. P. 

Gutodruda, Gurdraud, Gut- 
dnul, id est, benefiden.^ Him imli 
timens. % Avent* 

Gutgramus, Gntram, q. d. bona 
fama & gloria.]. Auent. Possit & 
inlelligi bona meditans, cogitaus, 
coniectans. F> R. 



H 



HadofrkdAj Hadfveid .j. qtue 
gaudhtm habet. \vel, quapacem.F. R* 

H.'ElicAj Heillge 7, sane la, L 
Avent. 

H.emericus, l f tde, EMRRrcus, 
Heinricus, &c. 

Halardus, Alard. 

Halinma, Halinnc : omnia sit a 
faciens. L> P. 

IIaraldus, Hnrntd : crhies ami- 
qui, caniuoma morls aniiqui. L. PoL 

Harbartus, Harbarr. 

Harm an us. Vide, Mehmaknus. 

Martman^us, Harrman, 

Hartgvicus, Hardwijk, q. d. 
dura via, J. Auent. 

HartuicuSj Hardewik. 

Hastulfus. Hasthulf ./. babais 
auxilium, J. Auent. Haa^t-hulf, 
frsiinuiii, chum, prom! urn aux ilium. 
L Pot. 

Hatto, b ft pater. 

Havenricus, Haverijk ; peculij 
dines. L, Pot. 

Hector, Hcchtar, J. Stun:. 
J. iVill, Hector, Hictor, Hechrer. 
/. Auent. Hector, Hikar, Hikkav, 
Hi^hrar. | 

Hkddewigis, & 

Hedviga, H^ddewig, Hedwl^ 
,/■ natrisrefugiuw* M* hi. Hedovica, 
Heidwe^, Heidwik./, Avent. Hf.d- 
wigis, Heet-wijg; cunas ardenler agi- 
lam L Pot. 



Hegwaltus, Vide, Ebai.dus, 

Heil*, Helle; bcatrlx, libera! n'x. 
L. Pot. 

Hhimeramkus, Heimerim, 

Hfjmericus, & 

Heimricus, Vide, Hi^nricus, 
Emericus, &c. 

Hei\ t iioldus, Heinhold : pro- 
uinchr lucus. I, P, Potius, pa!n\r 
fide! is ; aur, do nuts su& tenax f pro- 
tector, &c. & R, 

IIbinricus, aut potius, Heim- 
iucus, Heinrich, Heinrich (1), Bain- 
rich, /;. e. domkilijs dines. A, fun. 
vel, Heimcricbus, Heimrik, b. c. 
tocuples domoru m, sin e, qui dontt 
dines est. J. Bee. Heinn'cus } Hchuik, 
amplos possidetis agroium li mites. L. 
Po!. Honoricus, Ha ? mcricns i Aim - 
ricus.J. Auent. Hinricus,IIetnrints f 
He uric us, Hinrik, Hunrik, Hcinnk, 
h. e. intus sea dotui dines. M. IsL 
Vide etiam, Emericus. 

Helena, Hille. 

I-h-Lrroviu.^, Helt, j. beros. J. 
Auent. Jod. IViU. 

Helmoldus, Helmond ; as tar- 
fori, L. Pot. 

Helto, Hehe; adolescent, au(, 
puella, caUdi cordis, animosa. /_, Pot. 

Henr^cus. Vide, HEiNRrcus. 

Hkrbrrtus, Herebertus, Ufc 
ribektus, Cherebertus, Horberi, 
Hcribert. /;. t\ dignns pneferturu 
exert it us. J. /Jff .Herwert, Htrrbreciit. 
I. Stump. Hercbortj barba heroic- 1 ; 
digttii$e}n pue Si ferens. L. P, 

Herbrandus, He ror and : farum 
ardeuter amans. Lud. Pot. 

Hercules, Erkle, Brgl& I Ar- 
^le, Aefglej Arkle, Aerklc, f, d. 
ferns leo. J. Auent. 

HEREBERTUSj j 7; 1 , HKRBERtUS. 
HeRTBALDUsJ' ;0tl HERO ALDUS. 



( Sic bis, 



Her 



— 26S — 



Hor 



Hob 



— 269 — 



ISE 



HliKlBERTUSJrr- , HERBERTS. 
HeRIAIANUS, j' ''HbRUION. 

Herlitois, Herlinde. 

Hermanericos , H ermanrik , 
Erenrik. 

Hermanns, Harmanus, Her- 
man, Heerman ./. Dux extrcitus, 
bellator, vir exercitus, M. IsL vel 
Publicus monitor. J. Bee. Harnnan,' 
vir forth, durus, robustus. L. PoL 

Hermios, Herimanus, Herman, 
q. d. vir exercituum. J. A vent. J. 
Stumpf. 

Heroaldus, Heriraldus, Her- 
wald : k> e. Celebris & patens in hello. 
I. Stump. 

Hervicus, Herwkh. 

Hictor, Fide, Hector. 

Hildebertus, Hildebert, q. d. 
Heldwerd, /, heros cams, preciosus. 
m IsL Hildebrecht vel, Hildeprecht 
$. amari dignus. J, Auent, Hifde- 
bertus, Cbildebertus, Hilf-werr, j. 
digitus qui adiuuefur. Hitdebrechius] 
sine, Luitharius, Hildebrecht. B. 
liken t Fide etiam, Childoertus. 

HlLDEBRAftDTJS, HlLTEBRANHUS 

Hildebrand, Hilrebrand : L e. incen- 
tiuum foriium viromm et animosorum 
luuenum ; incensor, impulsor : veL q. 
d. helt-bren „/. heros si ue. %igas bren- 
norum ; eques galeatus : galeatus heros; 
dbren did ionepriscaCt mbror urn 
quo galea bellatoria designator, 
M. IsL A, Jutu Hildebrand, Hike- 
brand, h. e. amoris iiiio ; h u \i enim, 
sine bild, amor est. Jo. AuenL L 
Pot, Hillebrandus, Hillebrand; Hil- 
lam aniens, amans. L. P. 

HtLDBRECHTUS. Fide, HlLDE- 
BERTUS. 

HlLDEGARDA, HiLDEGARDlS , 

Hildegard, /;. e. amoris hortus. Jo. 
A vent, bom rum indolum custos. L. 
Pot. An non, altus hortus. q> femina 



enimens, heroim : vel t fidem seruans? 

* Htldephonsus 
Hildegastus, Hildegast, Trit- 

tenhemius. 

Hildegrondis, Hildegrond; 
profundi indole pr&diia. L. Pot. 

HlLDEHULFUS, HlLDULPHUS, 

Hildehulf : bonarum indolum promo- 
tor. £ # Pol 

HiLDERICUS, Fide, HULDERICUS. 

Hildevardus, Hildcwarde. 

HlLDOLFUS, HrLDULFUS, Hil- 

dolf, Hildulf. 

HlLLEBRANDUS, Fide, HlLDE- 
BRANDUS. 

HiLPERicuSjHilperik.Helpreik, 
Hdfricb, Hilfreich, h. e . auxilijs 
mm, A. Jun. J. Stump, vel, 
Adiuuans regnum. Celtte in Chilpe- 
ncum deprauant. f. Auent. Fide 
tit am, Chilpericus. 

HlLTEBRANDUS, Fide, HlLLE- 
BRANDUS. 

Hiltgarus, Hiltgardus, Hilt- 
gar, Hiltgard, h. ts. valde Celebris. 
/. Stumpf. 

* Hiltprechtus, Hiltprecht, k 
e, latidwulgatus, Celebris. J. Stumpf, 

Hiltrudis, Hiltrud, h.e. Celebris 
amaluhtatis causa. J. Stumpf. Hil- 

tru, indole fideli, apertd. L. Pot. 

HlMELGARDIS f HeMELGARDIS , 

Himelgarde, Hemelgarde, 

Himelotruda , Himeltruid , 

Himeltraad, Hiraeltmd ; vel, He- 

meltruid &c. k e. qua cwlo fidit, 

Jo. A vent. 

Hinricus, Fide, HELVRrcas. 
Holdwerdus, Holdwerd, Hou- 

waerd , h. e. gratia siue favore dignus. 

M. Isl. 

Honorjcus. Fide, Heikricus, 

HORDERIGUS, OrGETORIX ; Hot- 

Jenk, Hordrich, Horrich . 7 
5/ii w^. & Schud. 



Hormocardus, Hormkard. 

Hortarius, Hertard, /, S t u mp. 

Houtilo, Vide } Oltflo. 

HubertuSj Hubert. | Huis- 
precbr; domesiica dignitas. I. Pot. 

Hugo, Hugo, Hiii^e. [ Umgi 
Huig 5 q. d. aesimjeriens; ub, lumen, 
haugen, hougen, id est, catsim ferire. 
Jo. Avent. 

Hugobertus, Hugobert 3 Huig- 
precht. /. Stump. 

Hugopertus t Haoprecht, /, 
Avenl. 

Huldericus, Hulderikj Holde- 
rich .j. sulfntgtjs potens, A. Jun. 
Diues fauoru, cut ninltum fdvetur. I. 
Stump. & frit t en h. Eliam, HU- 
dericb, HildenricK, HLildevich, scri- 
bunt .j. Hildericus^ Ulricns; Cell a', 
Childericum c r r u pli no mi u ant. 
f. Auent, Ulricns, Udalncus, Ala- 
ricus, Alricus, Ulrik, Udalrik, Udel- 
rik, Alrik, Alarik, h. e, omnium 
hcupkiissimus ; supra omues locupln. 
Ad, Jun. Vide etiam, Alartcus. 

Hulfgangus, per per a m Wolf- 
gamgus, liulfjjang ./. auxilium pros- 
perum feliciterque procedens. M. Isl. 

Humbertus, Humpertus, Hum- 
bert, q> d. nnwert, nou charus. M. 
IsL 

Hunegundis, Hune^und. 
HuNERTCUS,Hunerik, b. e. diues 
gallinaceis. A. Jun. 

HutfFREDis, Hunt rid. I Hun^ 
fred, vicinorum pax. L. P. 
Hutsigerus, Hunger, 
Humbaldus, Hunibald. 

HlJNlBERTUS. P'i d^CUNIBERTCS. 

HunimonduSj Hunimond, /;. e. 
eloquens mellito ore. A. Jun. Hei- 
mundj Homund^ Honmond. J. 
Stumpf. 

HuNOLDUS.Haunold,/. Avent. 

Husmarus, Husmar, Husmer, 



f. <:L Husmeier, j. maior domus. B. 
Rhen. 



I 



Ian us s Jan, Hans, 

Ida, Jdc. No 01 en ve.lerts Tett- 
tonitm Dt\r. L. P. 

Ildericijs, Jlderifcj h. e. ubemm 
diues; ab ilder sive elder •/. nber, 
siue mamma. A. Jan. 

Immerichus, Fide, Bmehicus, 

Intduciomarus, Husmar, /^ 
Rhea. Jnduciomar, J, Stump. Jn- 
dijitsmaer, L. Pot. 

Ingevou, Jnwoncr, 

Ingondi.Sj Jn^uud : omnino 
tota bona ac proha. L. P. 

151 

I ng ramus, Jngrani, /. Slump. 
Jod. Will. Jn^ram, maximeinfiusus 
sine qffensus, }. An en I. 

Ioankes, Jan, Hans, 

Iosquinus, Fide, Goswrxus. 

Irmengarda, Irmengardls, Ir- 
nien garde. 

Isa, Jse ; ^facialis, j. frk'nia. 
L. Pol 

Isabella, Fide, Elsa. 

Isbrakdus, Jsbrand, q. d. Jfsen- 
bren, ijsenbren,/^T['f7 0m \ fp'rm 
gale<& muuimen ; ferrcus $uomm de- 
fensor, veL Glaciem aecemtere volets: 
h. e. impossibilia a^gredi fenfans. A. 
Jun. Ijsbrand./irtw aniens, ambiens, 
L. Pot. Forii, Qjiivd glaciem j jri- 
gidissimos amnion siue iimidos &&tfi* 
dere & animare possit. vel, Qui vel in 
ipsa g facie, ardent. F R. Horribilis&c. 

Isemardus, Eisenhurd, L durus 
ut J err urn Jo. Auent. Wi $ durus ut 
glades, jrigidus ammo, dfa. F. R. 

Isekotus, Isenoi, Eiseno^ h.e. 
qui in calamitate aduer$itale*qm\perin- 
de ac si ferrum esset, non cedit. Jo. 
Avent. 



1st 



— 2y° — 



Leu 






Istexon , Eister-woner . / . 
Stumpf. 

Italus, Jtel,/, Slump* 

Iudocus, Joost, 

Iugunda, Jugunde,* a iuuentnte 
dicta, Jo. Auent, 

IULIAJJA, Jlge. 

*Ivo 

Iustus, Joosr, Justus, lusiulus, 
Vide, Goswinus. 



Laertes, Larein, % Slump. 
J ad. Will. J, Auent. 

Lambektus, Lambert, Lampert t 
% $, Ling we rt, dm carus, diugratus. 
M. IsL vel, q. d. landbrecht. B. 
Rhen, Landprecbt, ditionis ac prouin- 
cue patent hi scutum, I. Pol. 

Lancfrancus, Lankfrank i diu- 
turna atque antiqua liberlai. L, Pot. 

Landelinus, Landclin. | cor- 
rupted Landwin ; terrarum domitor. 
L. Pot. 

Landhjlda, Landhilde, /. pa- 
triot amans, J. Auent, L. Pot. 

Landinus, Land in. J. Stump, 
forti, Laudin. 

Landoaldus, Landoald, | 
Land alt, antiqua prouineia, L. Pot. 

Landolj-us, Landolf, q.d,hnd* 
hulf, h. k terrarum sal us , region is 
auxiliatar. M. Isl. Landolf us t Lan- 
dulfus; Landolf, Land half, regionis 
auxiHum. L, Pot. 

Landrada. Landrade, 

Lasdricus, Landreik;frc«//orwm 
agrorum possessor. L, Pot, 

Landulfus, Vide, Landolfus. 

Laudinus, Laudin. Jod. Will, 
fort I, Landin. 

Laudulfus, Lauiiulf : tepidum 
ac parvum auxilium, L, Pot, 

LauduSj Lau ; tepid us, ignarus 
partium ac facttonum, L. Pot. 



Launomarus, Laumaer; tepidus 
ac subfrigidus de re aliqud rumor , L. 
Pat. 

Lautarius, Fide, Lotarius, 

* Lebuinus 

Lemontius, Leenmond; os teo- 
ninum, L. P. 

Leobardus, Leeubard ; harba 
leonina, £. P. 

Leocrates, Vide, Leqnardus. 

Leodegarius, Leodgard. Vide 
etiam, Luitgarius, 

Leomardu.% Leenharr, h. & 
rubor leonum. M. IsL Leonard, h. e, 
Leoninus animus, A. Jun, q, d. 
leeuwenhart, h. e, cui animus est leo- 
nis.J. Bee, X^otcpdr^. And. Alth. 
L. Pol. Merced is pramilque thesaurus. 
J. Auent. Leonard, est quasi Lecii- 
wen-aerd, p indole leonina; stent 
Bemaerd, Gieraerd, Woffaerd, Adel- 
aerd, Eberaerd, &c. F, R r Fide 
etiam, Lomkorius. 

Leovorjus, Fide, Lom^orius. 

*Leg>:qrus, Fide, Lomxorius. 

Leopaldus, Leopold : Item 

Leopold us, Leopaldus, Lu- 

FOLDUS, LUITBALDL/S, LlTOVALDUS, 

Lupoid. 1 Lmtbold, Luubald, /, 
qui papula i is est t & bene valt populo. 
J. Auent. Lee upold, pes Leoninus. 
£ Pot, 

Leudemoxdus, Lotmond. /. 
Stump. 

Levin a, Leeuinne ; ktena. L< 
Pot, 

Levin us, Fide, Livmjs, 

Leupoldus, Leupold, q. d. 
Hebhold, lieb und hold, Amabilis, 
ditectus* M. IsL 

Leuthares, Liu i ha r, /;. e. pur us, 
putus, I. Bee, 

Leutharius, Fide, Lotharius. 

Leutholfus, *Leuthulfus, — 
Ludolfus» Leutholf, h. e, hominibus 



Lew 



— 271 — 



Lom 



auxiliuitt prmtans, opemqne fereus, 
A. fun, LudulfuSy Luidhulf s papal i 
adiutor, dejensar, L. P. 

Lewigildus, Leuwigild, fa e. 
leonum toniubernalis* A. Jun, 

Liberius, Fide, Franco. 

Lidvigls, & 

Lidwigis, Lidwig. 

Lh£Devvildis ? Lijtwijt ; fetuina 
ad tolerant iam nata. Lud. Pot. 

* LlOBA, 

LrrAVicuSjLudewilc, Lodewik, 
q. d. Lutwig, Luitvvikj h. e. papuli 
rejugiuni ; vel, is qui pro papuli 
salute excubias agit. J. Bee. Clodoueus, 
Clitoueus, Ctitaulus, EUtoueus, Lint- 
wig, Luitwik, Lodewik, Ludowtk, 
/;. e. Fir magni ponderts & cestitua- 
tionis apud papulum ; acceplus populo, 
J. Stump. Fir autaritate pollens^ cui 
homines lihenter parent, de via dece- 
dunt ; cui omnes primas conaduutide 
via, de semitd, cedunt, daer de lui 
voor wijkeru Fel, qui ipse populo ob 
modest iam mult a eamedit, Poplicola. 
L R. Clodoueus, Lodoirms, Luaauicus, 
Populi refugium, J. Becan. Pr^stan- 
iissimus papuli, vel t populi s valens ; 
nam Inirb populus est, & wich homo 
strtnuus ; vel Clodio, Cladoueus, Lu- 
(huicus, J. Auent. 

i Luichilf, j. papuli 

LitholfusJ adiutot\ J. Auent. 

Litoldus, ? Fide etiam, Lo- 

LlTOLFUS, JDOLFUS, LUDOL- 

t fus ? Leutholfus. 

Litomarus, Luirmer, qui papu- 
lum auget ; Clodomirus Celt is cor- 
ruptivocatur. J, Auent, L. Pot. 
Fide, Luidmerus, Clodomirus, 

Litofrandus, Luitbrand, Luit- 
prand T /, populi tit to & amor. J, 
Aueni, 

Litov Aldus, Vide, Leopgldus, 

Livakdus, Livard, ;. amaris 
ga^a, J< Auent. L. P. 



Livinus, Levinus, Liven, q. d, 
amalus, dilectus. 

LodolpuSj Ludolfus, Lodolf, 
Lodulf, Ludolf, q. d. luidhulf, $i%i, 
leudhulf, lh e. auxiliutu populi, 
Alexander, M. IsL L, P, Fide 
e t ia m, Leuti lolfus , Lltholfus 
&c, 

Lodomirus, Fide, Clodomirus, 

LUJTMERUS, & LlTOMARUS. 

Lodowicus, Lootwijch, vicus 
plumbo abundans. L, PoL Quia 
idem cunt Litavico, &c. F. R. 

Lotarius, Lot. /. 5^-. vel, 
Clocuris q t d. C. Lotaris, id est, 
Coning Lotaris, Rex Lotarius siue 
Liutarius, literd primd perperam 
adiectd, si cut in Clodoveus, Clodo- 
mirus, Chi I debet! us, Chllpericus. C 
e- aim p rap r ijs Reg u m Fra near u m 
n a m i n i bus p r tefi x u m ide m v aiel 
quad Coning. Dieendum itulcrn 
Laufarins, a tauter, !autar/j, e. punts, 
Jdem j. Bee. L. Pol. Clat banns, 
Clodoardus, a. d. Luthart. I, Stump. 

Lotiiarius 3 Lother, Lotharius, 
Leutharius, Lot bar is, h, e. papuli 
dominus, vel, put us putusque. Ad. 
Jun. Q. d. luther, ludher, her us 
siue dominatar hotttinum. M. IsL 
Lutharius, Lulherius, Lotharius, Lut- 
her, Jod, IFill. Mg* Sehud. Jo, 
Auent. j. clarus, shicerus. Lui-harc 
.;'. Lotharius. J. Stump, Lotharius, 
Loo th art, cor plumbeum .j. molle, 
L, Pot. Hoc verb verb plumheum 
F. R. 

Lomnerius, Leonorius, Loner, 
j, qui mercede conduclus est & stipen- 
dia facit. /, Auent. Loner tarn (r) 
est qui mercedem soluit. F, R. 

LoMNORius r Leonorus, Lenharr, 
Jod. Willich. Leonhart, Louwen- 
an. /. Stump. Lonher, Loeven- 

(i) Sic, Bedoeld is tamttt. 



Lud 



— 272 — 



Mal 



Max. 



— 273 — 



73 



Mer 



her, Lee we her : untie postea na- 
1 11 m est no men Leonhardus, M* Scb. 
Ludgerus, Ladder. 

*LuDMlLLA, Vide, LpiTGARDA, 

Ludolfus, Vide, Lodolfus, 
Leutholfus, &c. 

Ludovjcus, Clodio, LucIlL | 
Clodoueus, Lois, Clois, Luidwijch, 
via popularis. I. Pot. Vide, Lirx- 

VtCUS. 

Ludulfus, Vide, Lodolfus. 
Llterius, Luer, J. Stump. 

LuiDKMfcRUS, LODOMIRUS, LlTO- 

marus, Luidemer, Lodemer, j. '£ 
populi promotor, mentis ampliator. J. 
Bee. Luitmerus, Lodomirus / Luit- 
meier, Lurmeier, k e. populi pra- 

fmm* I; Rhen, Vide etiam, Clo- 

DOMIRUS, &C, 

Luitraldus, Vide } Leofoldus. 

Luttbrandus, Lu it brand, h e. 
galea, live, apex populi : vel, insti- 
gator incensorque populi. A. Jun. 
Luitprand, hominum galeaius 0%% 
e. qui homines armis tutatur. M. IsL 
f* galea . 

Luttchajms, Luithar, Luitgar, 
h *, acceptus populo. J. St. Vide, 

LUTGERUS, 

Luitvrwvs, pax populi. L, Pot. 

Luitgarda, Ludmilla, Luit- 
garde. I Luitgar da, Luitgar d is, Luir- 
garde, Lukgard, populi bortus. L 
Pot, Quid si, Flagetlum populi, 
Custodia populi ? F. R w 

LuiTGARIUS , LeODEGARIUS b 

Luidgar. B. Rheu. 

LuiTHARTLK, Vide, HltDEBKR- 
TUS. 

LumriLms, Luit, Luitken ,j. 
Uitbilde, /. Bee. Luithihlis, Clot- 
Inldh, Lukhjlde, Cloihilde, Uildc, 
q. 'ai excellent in populo, heroina populi: 



sic excellent in populo U l btroina did 
merealur. J. Bee. 

LUJTHGLDUS, Luit hold ,/, hMi 

amator.J. Auent. Lutholdus, Lut- 
hold; Littamtenem, mnbiens. L, Pol 

Lutcmekus. Vide, Luidemerus. 

LuiTPOLDus, Lukpold. Vide 
ettam Leopolds. 

'Luitwinwus, Vide, Lunraus. 
Ludwjdjs 

Lupoldus, Vide, Leqpoldus, 

Luta, Lime, papillaris, fami- 
harts, L. P. 

Lutgardis, Lut&ird. Vide 
etiam, Luitgar da. 

Lutgerus, Linger. | Luther, 
popuh imperium affect ans. L. Pot. 
Pott its sit, populum colligens, ut et 
qu& 5 Lutgarius, Loodegarius : a tit 
etiam Populi protector, q, Luitweer. 
Certi si tntgm sit, tarn potest 
intelligi $v h wfi6po^ F. R. 

Luthardus, Ltithnrt, cor populi. 
L. Pot. ^ 

LuthariusJ 

LUTHERIUS, ) Vld *> L °™ARIUS. 
LUTHOLDUS,^/^ LuiTHOLDUS. 

LuTiswiMDA,Lursind./.5^mp, 
LutprakduSj Luitprand; homi- 
nes in sui amorem ardenter excitant 
L. Pol. 

LUTWINUS, LUITWJNNUS, Lut- 

win, Luitwin, h. e> populos vincens. 
A. fun. L. Pot. 



M 



aan h siot van \ artikel 



Machthtldis, Matildis ? Mach- 
thilda, Macchthitde, Machtilde, /;. 
e. Vuginumberoina. J. Bee, £ f Pot. 

Maiorvichus, Mfierwich, h, t. 
wag me au tor it at is, L Stum. 

Malaberga, Malberg, mans 
siultorunu L, P. 

Malhuta, Malhuce;^^ came t 
fatua, lawiua, salax. L> Pot. 



Mallobaudes, Mallobaud ; <j. 
d. mael behaud, conseruator & salus 
conuiuii. ]. Auent. J. Bee. Possit & 
diet q. mal en baud vel bald, Faiuus 
& tanentrius. F. A\ 

Malorix, Ma lor] cm us, Male- 
rile, //. e. molar um diues. Ad. Jun. 

Maxardus, Man hard ; virilis 
animus. L. P. 

Manfredus, Manfred, paxviri 
lis, finua. L. P. 

Mangoldus, Mangolt, xp^ 
o-ai'hpos. Althamer, 

Manharous, Meinhard. | Man- 
bard, h. e. virili animo prmdiius:, 
A Jun. 

Manus, MaxnuSj Mnn. /. 
Stumpj. 

MarcOMANus, Mark in an, h. e. 
limit is monitor, limiiis designator ; 
vel, Monitor diligenter consideraiulus : 
vel, Monitor id quis accurate*, qnip- 
piam contempletur. J. Bee. 

Markomauus, Markmer ,j. 
Hmitem augmeritans, J. Aveut. 
Markmer, /. Stumpf. Marcomirus, 
h. e. finium ampliator, J. Bee, 

Marcomeres, Markomer. J?, 
Rhen. 

MARCOMERUS,Markomer.Tr//- 
tenh. 

MarcomiruSj Marktmeier,, h w e, 
prafectus limitaneus, finium pneses, 
A, Jun, L. Pot. Vide etiam, 
Marcqmarus. 

Marculfus, Marthulf, Martis 
auxilium. L, P, 

Marqbodus, Marbot, Marbodc, 
Marobod./. St. 

Maroboduus , Marobodus j 
Ma robot, Mar bo t, q. d, mehrer- 
vod, mehr-vod, aiumnorum maior : 
qui reliqnis vodis, alumnis, sine pas- 
tor ibus protest. M I si. Ma robed, 
Marbode, q. d, meerbode, h. e. 
jamulis rem domini augeus ; vel, q. 



d, mer-bod'hu r magisiratus siue 
domihus famulorum custos. J. Bee. 
Marobodus, Merbod, q. d. augeus 
fundos siue prmiia. J. Auent. M;i- 
robod, b. e. equinum corpus. Aliha- 
met. Quid si Mar bode idem sit 
cum Marsclialk, h, e, famulus, 
minister, administrator siahtli, equo- 
■rutn ? F, R. 

Marquardus, Markard, &, d. 
markrad, Consul prouiueia r . M. 
Isleb. 

Marscalcus, Maerschalk ; eau- 
tus limiium prefect us. L. Pot, Vt- 
rius, Minister ret equtstfis, Flar. 
lllyr. 

Marsus, Mars, /. Stump/. 

Marthllus, MarLel ? h. e. mal- 
leus ferreus omnia confringens ; cog- 
nomen Karoli Francorum repis. 
J. Bee. 

Matasuentha, Matbalswenthe, 
h* t\ virguncula tenella. A. jun. 

Matildis, Vide, Machtildis. 

* Maxej.lendis 

Medaudus^ Med art ; animosus 
cuui ceteris multis. L, Pot. 

Medhgesilus, Medegesel, Mut- 
^esel. L Stumpf. 

Medekicus, Mederik, MudL- 
rlch, Mutriclu 1. Stump. Mederijk, 
inter alios diues, opulenius. L. Pot. 

Mfduleus, Mcdehulf ; soeius, 
auxiliator. L* P. 

Menard us, Met n hard, q. d. 
mcagazti, mens thesaurus, J. A vent, 

Menoi rhdus, Meinfrid ,j, meum 
gaudium, mea pax. J. Auent. M e ri- 
ft"! d, pacem advehens, vel, paeem 
animo venans, F. R, 

Mernerefridus, Mernerefrid, 
h. e. pacts autor. [siue augmentator, 
auctor\ A. Jun. 

Merobaudes, Me ro baud, q. d. 
merbeliaud, qui mare conseruat. J, 
Bee. 



Mer 



— 274 — 



Org 



Ori 



— m — Rad 



Merqveus, Merwich, Merwig. 
B. Rherh I. Slump. Merbeg $. qui 
viamaugmentat.j. Auent. Merouw, 
Mer we, q. d. Median we "& mare 
temns, I. Bee. 

Minulfus, Minulf, /a e. meum 
an xi '-Hum , mea sal us. M„ 1st. Quasi 
men hulf, a ux ilium advehens, adf evens. 

f.r. ' 

Modoaldus, Modowald, Mo- 
doald. 

McENiCArrus , Menschkob 9 
Manshoft, &. Sch. 

Muntzuchus, Mundzucht. £ 

N 

Nanthildis, Naekcbilde; j»gfi£ 

dpr^j indoles f sen natura* L. Pot. 

Neko, Fide, Norjcus, 

Nicolaus, Volker, Alt ham, 

Sed melius sit Volkwin. F, R. 

Fide, Volciierus, item, Volk- 

WIKLTS. 

Nodomarius, & 

Nodomarus, Nodonw, h. e. 
iques in necessitate, vet, Prefect us 
tn necessitate. Ad. fun. lllud v(i l - 
itt hodielts bandes d'ordonnance : 
hoc verb ut olim Dictator. F. A\ 
Noot-meier Prafectus necessarius, 
L. Pot. 

Noreus, & 

Noricus, Nero, Nerein, No- 
rein, /; Stump, it aeren ,/. at ere, 
nut r ire, ]. Auent. 

Nortbertus, Nortbert. j Nort- 
bert, lignum aquilonare; hmo ird 
slupidus. L. Pot. Sic & noordsch, 
nuns, dicimus de hamine austere, 
morose, iracundo. F. R. 

NoRTBURGA, Noobufg \ UTX 

pericuhsa, aui in extrema necessitate 
refugium prabens, L. Pot. 

Numeius, Names, Numei, Neu- 
meij NuwmeL ^£g, Schud. 



O 



Obo, Fide, Uvo. 

* Oda, Fide, Quda. 
Odacer, j 

Odager, Fide, O do acer. 

Qdagrius, 1 

Odemarus, Ode mar. /, Trit- 
tenh. Otko.marus, Othmeier, /. 
Stump. B. Rhen. Otmarus, Olio- 
mar us, Omiar, q. d. Hotmar, h. e. 
vir qui est caput infer eos qui bona 
fam& sunt. J. Bee. Olhmarus, Oth- 
maer, sparsus ah Ottone rumor. L. 
Pot. An nan Ocmar, q. liooft-maer, 
Magister equitum ; ant q. hooft- 
meier, summus prefect us ; aui tale 
quid? F. R. 

Qnm aldus, Odibald. 

* Odilo 

Gdoacer, *Odacer, & — Oda- 
grius, Qdakker, Oedakker, h. e. 
infrucluosus sine sterilis ager, J. 
Stump. L. Pot. Odacer, Odager, 
Odagrius, (Edacer, Qitagrius, OJ- 
akker, Oetakker, Oda^kcr, Oetag- 
ktr, q. d. vastalor agrorum; ab ocde 
.;, incultus t deserius ; eoden, incul- 
tum jacere, vastare, in soliiudincm 
ndigere . /. A vent. An nan contr a- 
rium; Oedakker, q. Iioedakker, 
conseruator agrarian. F. R. 

Oduleus, Odolf. I Othulf, Ot- 
tonis auxtlium. lud. Pot. 

QiNOiMARus, Oenemer. L 
Stump. 

CEtagrics, Fich, Odoacer. 

Oldradus, Olrrad, senior, 
senator, senalus. M. Is I. 

Olovico, Alwig, * 

OlrichuSj Fide, Alaricus. 

O.ntcommera, Ontkommer ; 
dehitis ac onerihs likraia 4 L. Pol. 

Orgentorix, Erenrrich, Erent- 
rik, Erenrich, Eerenrkh, h* e. 
kmorahilis, kmarandus, honoris dims. 



Jo. Willich. Orgetqrix, Orgen- 
torix, Orgetcarik, Orgentrik M lo- 

cuplcs, loeorum dines, dines possessions 
Ad. Jutt. Orgetorix, Horderii:!!, 
Erentrich. /, Stump. Orgentorix, 
Herhenderik, /;, e. domhius a mull is 
manihus dines ; vet, Oor-gent-rich, 
i. naiitlium elegantid dines. J. Becan. 
Sic Fercingetorix interpret 'aiur M. 
IsL h e rtog h end rich . Orgetorix 
Ctfsaris, Olnpetrijk, antiqua iuste 
pt >ssideus bona . Lud. Po t. Fide 
etid m t Horder jgus . 

Okicus, Fide, Ariugis. 

Ortiago, Hertwi^, flortj;^. 
AL Schud. 

Ortuimus, ORTwiNus,Oriwin, 
/;* e\ ditionem, sine hcum in suam 
potestatem redigens. Act. ]un. 

* Ositha 

Oswald us, Oswald , reef in s 
Huswald, h. e. guhernator damns, 
pmfecius, oeconomus. M. IsL 

Othmarus, 1 

Othomarus, ' Vide, 

Otmarus, L Odkmakls. 

Ottomaru.s, ] 

Orro, Atte> Atto, h. e. paler, \ 
Otto, Otto, q. :uiOj pater. M IsL 
Hudc, Hudoj Hiiro, Uio, Udo, 
Ktho ? & Otto, ah luide, lined, ;> 
custodid, sine, galea, J, Auent. 

Otwixus, O twin ; Of tan is pith 
tori a. L. P. 

Ouda, Oda } Oud ; senior. L. 
Pot. 

* Ovo, Hde, Uvo. 
Outcommera , Oltkommei ; 

vil-m, antiquum debit urn. L. Pot. 

OOtiLQ, Hootilo, Uto, OEtcl, 
Ourel, Houte], a custodid & gated. 
I, Auent. Uto, Utel. % Stumpj. 
Villa, Util } Hoadil, dimiuutiuum 
est a custodid & gated. J. AuenL 



* Philibertus, 

Pipinus, Pipin, h. e. sibi ipsl 
f ovens : ptoprta? 'voluntatis sludiosns. 
A. Jan. Pippinus, Pippin, praprij 
eommoii siudiosus. L. Pot. Pipinus, 
Pippinus, q. pippin, h. e. parturient is 
iiolar, a pi pen ./. aculum sou urn 
edere instar parturienlis, & pin .j. 
dolor. /. Bee. Pipis ./. Pipin, /. 
Slump} ', 

Pi f-ciiELMus, Plekhelm; a 
gtt ted diuersis cot or thus variegafd djU- 
lus. L. Pot. 

Pluthvlda, PlLJthikic, h. e. 
sanguinis amor, q. d. bloethilde; 
plut enim sanguis est. Celt a Plyc- 
tv 1 J^m vacant, qua visu amorem 
prod cut em significat. ]o< An en I. 

Plutruda, Plutrude, jo, 
Auent. 

Plyctilda, Fide, Plcthylda* 

Polyphemus, Filibert, Wil- 
precht, Vilweri, B. Rhen, 

Poppo, Puppe; vir sc ui pup- 
pas romens, L. Pot. 

l'i sixna, Puisin ; felis uomen 
puel/is datum. L. Pot. 



Qjjihin'us, Qnirijn,*;.^ werin, 

./. defensor. J. Bee. 



R 



Rah an us, Raban 

RADHonuSjRadboudjRadbode, 1 
Radhodus, Ratbode, /;. e. couulij 
audacis & piiccipitis. A, fun. Con- 
st tij nunc ins, Corn. Kemp ins. 

Radecaisus, Radegais, h. e. 
ruber caper, hispidus rulmitihus ptlis. 
Ad. Jan. 



Rad 



— 276 — 



Ric 



Ric 



— 277 — 



Rum 



Rad£GUJjda> Radigundis, Ra- 
degonde, 

Radevicus, Vide, Richovimus. 

Radewichus, Vide, Radui- 
ci us, 

Radigundis, Fide, Rade- 

GITN'DA, 

Raduicius, Rad wig, /. ponde- 
rosi & deiiberati consilij \ J. Stump. 
Radewichus, j. consilio prolans. B, 
Rhen w 

Radulfus, RMiiI£ | Rathulf, 
consilio iuuans, L. P« Vide etiam, 
Rodolfus, 

Ragefredis, Ragenfreid, pacem 
pluens, scil* eloquenli lingud. L. P. 
Ni sit Rakefndis, Raekfrede, Reek- 
tte J e 3 qua pacem attingit, obtinet . 
Fide eiia?n, Rcgenfledis . F. R. 

Raginerus, Vide, Reinerius. 

Rainaldus, Rainald, Reineld. 
Vide etiam Reinoldos. 

Rainelda, Rein el de. Raineldiu 

Rampertus, Ramprecht; laudis 
ac honoris dignitas. L. PoL 

Rangetrudis, Rangetru ; an- 
gusta ac dubia fides. L.Pol. 

Ratbadus, Rat bode ; nuncius 
diligent, celer. jL P. 

Ratherus, Ratbair, consilij 
praises, pr&fectus. L. Pot. Etiam 
Crine ruber. F. R. 

Ratfridus, Ratfreid, pacem 
suadens. L. P. 

Rathulfus, Fide, Rodolfus, 
item, Wolfardus. 

Raymundus, Raymund, Ray- 
mond, 5, d. ruigeman, sine, ruge- 
man, h. e. quietus, tranquiltus vir, 
M. IsL 

* Regenfledis, Regenfled, q, 
d. Regensvliet, aut tale quid. F. 
R. ut Reinftedis, riuus pur us &c. Ni 
idem sit cum Ragejredis. 

Regenswida, Regenswijt : ge- 
nera lis pluuia : Fe mints no men 



cuius garrulitas omnibus noceL 
L Pot. 

Regfnfredus, Reinfredus, Re- 
genfrid, Rdnfrid, |, e m pur us el in- 
teger pacts amator t A. Jun. 

Reginodruda, Regent! rati t ? /, 
Aue7iL 

Reiciiardus, Fide, Ricardus. 

Reinaldis, Reinlielt; prohitas 
virilis, animosa. L. Pot. 

Relnardus, Reinard, Rein hart, 
h. c. integer animi; sinefuco et (alla- 
cijs. A. Jun. purus & pudicus inge- 
nio. M IsL f Rugenhart, h e. pa- 
cts robur, M. Is! 

Rei^bartus, Reinban; barha 
pulchra r L. P, 

REiNMRiuSjRAGiNERUSjReinier. 
/. Aveni. 

Reinerus, Rdneer ; sinceia 
laus t honor verus. L> P. 

Reinfredus* Fide, Reglm- 

FREDU5. 

Reinherus, Reinheer, probus 
& aquus her us. L. P, 

Reinirus, Reinnier; puris reui- 
bus .j\ cast us. L. P. 

Reinoldus, Reinoud, Rein- 
old, J Reinoh, casta, pura semctus* 
L. Pot. Pot i us, Purum, integrum 
se seruans. F. R. 

Remaclus, Remaekel 

Rhmbertus, Rembert. 

Rhmigius, Rem^enSp 

Reuvardus, ReuarduSj Re- 
ward, h.e, pamitens animus, A. Jnn> 
* Ruwardus, Rotihart, cor & ani- 
mus pmnitens. L. Pol. — Potius 
sit, Tranquilldf pacified indole ; ani- 
mi iu^nijquc modesti, quieti : Aut 
ciiam y Ouietis (publico) conserualar, 
et turn mag is est officij quam 
persona, ut Reuwaerd van Braband, 
van Vlaenderen, &c. F. R. 

Ricardus, Reicharqus, Ri- 
kardj Reichard, h, e> ammo excelsus, 



& spe dines. A. Jun. vel q. i. reich- 
rad ./. dines consul. M. IsL Ri- 
rhardus, RIcli^cu", Rcich^ar, Richard, 
Reichard, h. c. omnino dines, fwiens, 
L Stump, diuitiantm sMi r^Ui 
thesaurus, J. AuenK 

RiCGiLDls, Rijk^ild ; alacr'nale 
abundans* L. Pol. 

RlCTlARDUS, Vld% RtCAKDUS, 

RicHARius, Rijkhair ■ ifisigrii 
coma ditatus. L> P. 

Rickila, Richel, L Siumpf. 
RiCMiLDis, RijkhiM ; indoles 

magna. L. Pot. 

RlCHlMEKUS, & 

Richomarus, Richm^ier, /. IS*. 
f. Trittenh. B. Rhen. Richomerus, 
Richemer, Rikemer, q, d. rneerder 
des rijlvs, h. e* regni amp! in for, 
august us. j. Bee, Rigomarus, Rijk- 
mar ; rumor opulent ut .j. opulent in m 
promittens. L. PoL 

RicHo.uu>;Dtj5 , Richmund , 
Reichmnna\ Rikmund, /. Stumpf. 

RiCHOvrKus, Radevicus, Rich- 
win, Reiclrwin, Rikwin, 

Rictrudis, Riktraid, 

Rigorertus, Rich be a. 

Rigomarus, Vide, Richomarus. 

Rixfridus, Riksfride, Mfes-r 
vride. 

Robertus, recti us Rotberfus, 
Robert, Ruben, q. d. ruff us barbd, 
A. Jun. Ruber tus, Robert us, Rnprech- 
tus, Robert, Ruprech't, corrupt? : 
nam Ratwert dicendu m est. I.k e. 
consilio valms , consilio cants. M. IsL 
Robert us, Rupert us, Rtidprecht, Ruet- 
precht, /. qui otiuin quiet emque Iran- 
giL J. Auent. Potius sit qui otium 
quiet emque adfert, dirigit, vel parit. 
F. R, Rubertus, Ruben, h. c. hispid us 
barhd. A. Jun. Ruperius* Rupert; I 
Rupertus, Ruichbart,Ruppert, barha 
hispida, pilosa. L. P. 

Rodoaldus, Rodwald, Roi- 



walt, £, d. ratwalt, vel, rocwalt ./. 
jrd'Mutor, liberator f ereptor, a mteu, 
.j. libernre, .\alvare. M. IsL 

Rodolfus Rodulfus, Radui.- 
fus, Rudutr, /. citb juvans, vcL 
consilio juvans. A. Jun. RATfiuLFLS, 
Rath uU ./\ consilium & uuxiliwn. M 
[si. Rudolf us y Rudolf ./\ quii'tem ft 
parent atUuuuus. J. A van'. 

KoGi-iuus, Vide, Rudic;kkus 
Rolandus, Vide, Rulandus. 

Ki i\SOALnUS,ROMW ALDUS J\0 III- 

wald, Romhald, q. d. roomwald, 
ruLimwald, it plausihili potest ate, B. 
Rhen, Ritmualdus, Rtinnvald, h. e. 
stid guheruationis dr potesiatis gloriuiu 
habeas. J. Stump. L. Pot. 

Rosemu^dus, RnsEMusnA, Rn- 
SEMUNDI5, Rosumoud, Rosin on d, /■'. 
c , roseo pnrpunvque ore. A, Jan. 
Risemut dus, RotmuiKL /♦ Stum. 

RoTn^RTus, Fide, KonEinis. 

RoTHAKts, Rothar, q. d. refterj 
/;. e.i liberator, saluator, M. I A. 
Possit & intelligi Crine ruber, ut 
sr Rather us, 

KOTRUDTS, ROTKUDA, RotfLldL'. 

Rotulfus. Rothnli; cohort is 
presidium, L. Pot. 

Rurf:htus, Vide, Roberta 

RuotGERUS, Rogerius. Rogier, 
Rudiger, Rudlgier, L e. qui petit 
otium & quietem. J. Aneni. HitH 
Gal lis Rosier bon temps. | i?^:- 
rius, Root dier, Rosier; animal 
rubritm. L. P, 

Rudolphus, Vide, RonoLFLis. 

Rlgila, Rogel n /. Stump 

Rulandus, ^Rola^dus, Roe- 
land, Roland, j Roland us, Roland, 
terra rubra. L. Pot. 

Rumarus, Ritmer, Rtmiher, 
Rutnar, L Stump. 

Rumo, & 

Rltmoldus, Rumold,Rumhold. 
/. Stump. Ruimholt; silua rara f 



Rum 



— 278 — 



Sym 



Tan 



— 279 — 



The 



infrequent L, Pot. Roemholr, famm 
tenax, a mans, fame bomv shtdiosus. 
L if. 

Kumu aldus, Vide, Romoaldus. 

Ruthardus, Ruthard. 
Ruwardus, Vide, Reuvakdus. 



S 



Salomon, Vide, Frederick, 

Salagastus, Salagast, b, e. 
dignus oh equeslrem disciplinam veue- 
ratione. J. Bee. 

Samqtus, Samot. J, Slump. 

Scapreci-itus, Scharprech[;/Kj 
sum mum ; ad un^uem examinatus, 
L. Pol 

Scildericus, Scikirik; scutato 
abundant milite. L, PoL 

Sebaldus, Sebald, q. $, See- 
wald, h. e, axonomus qui fonts expor- 
tal, semi mil, planlat, aral, colli terrain, 
rus, barium, &c. a seen sine seien 
./. serere* M. IsL 

Segericus, Segerik, Sigrik, Si- 
gSftk, Segrich, Sigrich> q. d. sege- 
rijk, /;, e. dims viclorijs, ornaius vie- 
torijs. A. J tin. 

Segestus, Segest, q, d. lieng- 
stus, Eques, vir equesiris* M. IsL 

SEGrBQTHUS, Segjbotus, Sege- 
bot, Sigebot, Sigbot, victoria inter- 
pres &nuncius. J. Aueni. L„ Pot. 
Seibot, Seibar, 

Segifridus ? Segifredus, Sege- 
frid, Se^ifrid, Sigefrid f. victoria 
pax, vel, vicloritg gaudium. J. 
Aueni, Sigifridus, Sigeireid, pax 
felix, boni ominis. L. Pot. 

Segimundus. Segismundus, Se- 
gemond, Segimond, Segmund, Sige- 
mund, h. c, victonosum as, A. Jun. 
J. AuenL Sigismondus, Sigismundus, 
Sigismond, Sigismund ; as vietorio- 



sum, % e, de omnibus bene loquens. 
L. P. Sigcsmuudus, b. e t qui victoria m 
ore pro/erf ; vef qui ore ad victoriam 
potest incitare^ vel oratiom hastes su- 
perare. J. Bee. Sigismundus, Segis- 
mund, Sigismund, q. d. sieg-man 
._/* victor, vir vincens* M. Is I. 

Segisbertus, Vide, Sigebertus. 

Sekakus, Sunmai^y. Slump}, 
Az. Schud, 

Stgebertus, Scgebert, Sigebert, 
/;, e. victoriosa harba* A. Jun, Dig- 
nus Victoria. J. Bee, Sigebertus, Sigifc 
bertus, Segebert, Sigcbert,5igbrec lit, 
Sigwerr. /, Slump. Sigispertus^ Se- 
gMei, Sigisbert, Segebcrt, q. d, 
siegwen. h, e, victor & carus. M. 
Isi r Segisbertus, Simprecht ./. segis- 
berc, pro quo deprauatd Sympboriatins. 
M. IsL Sigtberltis, Sigeban ; barba 
victor km , pott vicloriam vid 1 sumla 
aut deposit a. L. Pol. 

SigesmunduSj Vide, Segimon- 
dus. 

SlGlBERTUS, Vide, SlGEBERTL'S. 

Sigifridus, Sigefreid; pax felix, 
boni ominh, L. Pal* 

SlGISBERTUS, Vide, SiGEBERTUS. 

S]GrsMONDUS s ( Vide, 

SlGLSMUNDUS, \ SlGEMUNDUS. 

Sigovesus, Sigoves, Sigwijs, 
Segebeis,/o^ # IVillicb. J. Slump, 
JE. Schud. SigaueSf Segoucs, h. e, 
cuius tola vit& ratio & mores viclo- 
riam promittuni. J t Bee, Sigauesus, 
a beisen ,/. dttcere ; bciser .j. dux 
\index\ q. d. victor im dux. J* Aucnt. 

Sonomarius, Sonomar, Son- 
meier, q. d. Schonmeier, h. e. pul- 
cher prefect us, L Slump, 

SuehtfubolduSj Sueiubibold, 
h* e, forox & animosus iunenis. A. 
Jun. 

SumERTUs, Swibertus, SuibcrL 

SvMpnoRiANiis, Vide, Sige- 

BERTUS. 



Tancrequs, Tantkreic ; laho- 
rans e dmtibus. LucL Pol. [ fo rleq. 
dankreder, gratus 7 gralificus &c. F. 
R.) 

Taxilo, Fide 9 Tassilo (i). 

Tedardus, Vide, Theodardus. 

Teleckildis, SpcMid, modest a 
indoles i natura. L> P. 

Teutgbecus, Teutbek, q. d r 
S r c u z o be k , h. e. and ax ore, j act a bun- 
dus ore, Ad. Jun, 

Teutobochus jj Guttbot . / , 
Slump. 

Teutobodiacus, Teutsbot. 7. 
Stump. 

1 itASSiLO, Tessel, Th ess ct, /. 
Stump quihusdam Taxiio, &, Thes- 
soio ; Tbessahnes, J. AuenL 

Tmeobaldus , Diopoldus , 

DfETHBOLDUS, TheODOVALDLIS, Dr[- 

bold ./, qui vult offtcium facere. J, 
Auenl, TaeoBALDus, Tmeodhbal- 
dus, Dictpolt. f. Slump). Dipoldus, 
Diet bold, (j, rf. Liebhuld. M. J si. 
Theobaidus, TiebaUt, Tiebout, q, d, 
dietwald, incrementorum magna vis. 
Jq* Bee. * Quid a m vnlgo Tbco- 
baldus, verlnnt Eewald, eewoudt ; 
et Latini etiam dicuni, Ewaidus. 
F, R. - Vide el ia m, Dit waldus, & 
Tipoldus. 

Theobf.rtl^, Vide, Theode- 

BERTUS, 

Theodardus, Thietrat ; diuina 
iuspiralioneaudens* L. Pot. Tbeodetr- 
duSj Tedardus, Terard. 

TllEODEBALDUSj Vide, TIhli^ 

baldus, 

Theodebertus, Theutbrech- 
TUS, Dietprecht, h. e. in quo Dei 
gloria camprehendilur. 1. Slump f. 
Divina gloria, ve !, Deus glorid phnns, 
B, Rbeu. Officios^** J, Auenl, Theo- 

[1) Sic. Bedoeld is thassilo, 



dobertus, Theudibertus, Tieberd, q. 
d. dietberd, digitus incremeuto. J. 
Her. 

TnEODEKALMUs, Vide, Diet- 

HELMCS. 

Tiieodeli\ t us, Dietlin, k e. 
par nidus Deus. J. Stump. Tbeude- 
limt t Dudelina, Tcudelin, Dud'cli-n, 
Thendelin ,/. paruttia $ffi. 

TuEODERicus, Vide, DuiTiu- 
chus; vel., Theodoricus, & Theo- 

DORUS. 

Thecidevaldus, Vide, Theo- 

BALDUS. 

Theodewimus, Dietwin, Dit- 
win, Gutwin. /. Stump, 

Thkodobertus, Vide, Tiieo- 

DaJERTUS, 

Tiieodolus, Thietdolenj dim- 
mi ope nou tnans. L. PoL Vide 
etiam f Theodokus. 

Tiikodomakus, Vide, Duit- 

MAHUS. 

TirEODO\ T , Gotson, Dlcdon. 
B. %hm. 

TllEODORICUS, & 

Thkodorus, Dictricli, DIl i :- 
Feichj h, e„ facinorum dines, jo. 
Auenl, Tbtodorus, Tbeodojus, jodcr, 
vel Theoder, L Stum pi. si Died, 
DicJLTijk, Diccrich, Tietrijk, qua* 
significant, Facinorum dines, nut, 
Dines Dei; vel, fun I torn in animal ium; 
fee t 1 re voce m semigr<rcam &semi- 
germa u icam, Tbeodoricas, Tbeodonts, 
abundaus diuina gratid ; utrumque 
corrupte : siquidem Gennanica 
sunt, L, Pot. * Sed Lipsius omnia 
hac nomina pr aiereni iaTWiztvel 
Died, inter prctatur, Populus, u 
dines populi &c. in Potior c. F, R. 

TnEODULFUs, Thicthulf ; dint- 
nam auxitimn* L. P, 



— 2$0 — 



Ved 



Vel 



— 28r 









TlIiiSSALONES, ) rr . » rr, 

thessglo, Y^^mmm. 

Theudelika, Vide, Theqde- 

LJNL IS. 

Theudericus, Theuderik 3 fa e, 
viriutibus aJJIuens, virtu tibus dines. 
A. Jun. 

Tjieudibaldus, Ihembald, q. 
lL bald deu^ddik* i, & properevir- 
iuosus. A. Jan. 

\ Vide.TUEQ- 
TlJEUDlEERTUS, ( DEBERTUS, # 
TliEUTBRECIITUS.t GqDSBRECH- 

) TUS. 

'1 ukutwaldus, Deutwald , 
T lieu tw aid, diuina polentia, siue^ 
Deus potens. B, Rhen. Lud. Pot, 

Thietmards, Thietmaer ■ ru- 
mor diUtUUS. L. P. 
t 

Thrasybulus, did possit, 
Konrad, Koenraed. Conr. Riittrs*- 
huj. 

Thrasimundus, Thrasimond, 
b. e. os nimium prteceps : &$ in senium 
& furiosi impetus, q. d, te ras ,/. 
nimium festinus & pr*eceps. jL Jan. 
Si ht beat, possit trahi it drade, 
feslino, rapido, q. drademond, F. R. 

Tletberga, Tie t berg ; mons 
diuinns, sneer. L. P. 

Tiktkichus, Vide, Dietrich us. 

TiPOLDUs/fiepold.Thiebout. | 
Fide, Ditwaldus, & Thegbaldus, 

TotilAj Totile, q. d. dodle, 
Mi e* paruus deus, a Deud sine dud, 
/. deus. M, Is!. 

Trudo, Trude, Truide. 



U 



Uban, Vide, Uvo. 

Ubaldus ; cito iuus ; sciV futu- 
ru$* L. Pot. 

Uda, Ude 3 q. d. hude, nomen 
mnHeris, deductttm a custodia. J. 
Auent* 



Udalricus, Vide, Huldericus. 

* VkHASTUS 

Uijarus, UJfkrd, Hulfar, /;. 
auxiiiaris, auxiliator, saluator. M. 
IsL 

Ulrichus, Ulricus, Ulrich, Al- 
rich, lot us di 'ues. L.Pot. Fide eiiam 

AlaRICUS, &, HlDDKRlGUS, 

Ulsingus, Ulysses, XJJsing, Jo. 

Auent. 

Ulysses, Jsing, Jo. Will. 
Vide, Ulsikgus, 

Ursmarus, Ursmar. 

* Ursula 
UTHARlus/Utlier^Uder^hider, 

p eustos exercitus. Jo. Auent. 

Uthekicus. Vide, Eutiiakicus. 

Uto, j Vule > ° UT3L0 ' 
Uvo, Ovo, Gbq, Abans^Uban* 
Aba, Uve, Qve, L A vent. 



Vadomarius, item, 

Valdoma-rius, & 

Valdomarus, Vadomar, Val- 
domav, q. d. wald aider, prajectus 
silifte. Ad. Jun. L. Pot. Vadoma- 
rius, Bodmar, Botmar. I. Stump. 

Valomerius j Wolmcr . I\ 
Stump/. 

VaxdaluSj Wandler. J. 
Slumpf* 

V ann i us, Wanner. L Stumpj. 

VARAMUNDUSj & 

Variomundus , Faramusdus 7 
Varamond, q* d. Waermond, h. e, 
os verax, iel, lingua eont inert s : vel, 
os digit urn & plenum maiestatis [g nasi 
v%d f fraeie mond] A. Jun* Bsr- 
mond .j. verax ore. J, Auent. Vide 
eiiam, Faramondus. 

Vedericus, Vederik, diues pe- 
coris, Ad. Jn)i. 






VblifOj Belfard, a belg .j. ca- 
tulus. Jo. Avenl. Inferioribus 
Germanis fit a welpc ,/'. eatiilo, \ 

V.elleda, Vellede, q. d. vcol- 
leed ? h. e. mult a mala jutt-ltdst/tre 
calamkates par tens, vel, q. d, vreet* 
Heide, j. mullos latdsqm agios hakns. 
A. Jun. veelleets, inj did am omnium 
vales . L* Pat, L ip $ iu s We 1 1 ed;t 
pron a ncia n d u m i u d ic at; se d n o u 
add it etymon. An q. Weldaed, id 
est, dea henejka? F. R m 

VenericuSj Wenerik, Venerik, 
h. e. palurtrium locorum dines. Ad, 
Jun. 

Verging etosix, Hiarich, Ilor- 
toghinrik. M. [si. Vercingetorix, 
Versiiirik. JE, Seh. Veningetorikj 
prO) seer-sin-rik, h. % valde ingc- 
niosus.Jo, Claius> Versiemcheir-rijk, 
h. e. dims taeultate hmgi latique om- 
nia prouidendi : vel, versinnidieid- 
rich, h. e. qui promt o & soltrti ingenio 
ad qiuevis excogitanda ahundat. J. 
Bee. Fid e n d u m a nnon d ig n it at is 
nomen potius sit quam persona* ; 
ul incipiat ah ober^ aul oversee, 
quasi prajecins, &c. F. R. j r ober- 
berichter, 

Vergobretus, Wergobret, 
Vergobieiifs, Vergobert, h. e* suprc 
mus exseqnutor^ summus magistral us. 
Ad. Jun. Magistrdtua vilte necisque 
potest at em habeas : Magistral us, en ins 
est ea quiz velit in deliberationem 
vocare ; Magi stratus cui summa sit 
potesias &. senatiis hahendi, & omnia 
proponendi tpue ad prtfsentem reipuhli- 
ca statujn peftinere visum futrii; q u a m 
d ig nit ate m ij i n c i u it a 1 1 b u s 
nostris nunc hahent, quos Borge- 
meesters, id est, ciuium magisinn 
voeatnus : Js denique magistratus 
Wer^abret diet us est mi vrl stran- 
gulandi potesias est. J. Bee. Vergo- 
bretus, q. (L ohcrcst, primus, prin- 



ttps; werg, id est, opera ; quasi 
Magisfer opentm, Fr. Hotoman. 

Vernulfus, Vernulf, id est, 
Vetera nu in auxilium , V t r n nm e a i m 
Vetera nam dicilur Genu an i s. A. 
Jan. 

\'i£UODOcnus 7 Waerdhoclu AL 
Seljnd. 

Veromikus, Veromir, h. e. pnv- 
jtTlus pnetorijs. A. Jun. 

ViiKONAiujus, Bernard, q. d. 
| dura lion is Ihesiiurus : &, durus sive 
1 damns for titer vt apei\ Jo. AuenL 

Verovf.ro, Bern her J. areens 
exercilum, Jo. Aueut. 

Vertigo, Vertkho, q. d. ver- 
Igj sine verdig-hoofd, /;. e. qui 
caput promlum & consilia expedita 
hakt. J. Bee. 

VifKTJGO, Werdwi^. A:. Seh. 

Vestrovalda , Better w;i Id , 
Westerwalder. /, Stump. 

Vroo, Guido, Wide, Guide. 

ViDOMAtais, Widmcr, /. 
Sltnupf. 

VmuARius 3 Bitwar, Wit war. 
1. St. 

Vilivalda, Billebald, Bilbald, 
a silvd cognominalur. Jo. Avem. 

* VlLULUEUS, Fide f WlLHEL- 
MUS. 

VlLrrERTUS, \ 

ViLLtBurxiiTus,/ Vide, 

VlLPRKCHTUS, i FlLEBHRTUS, 
VlLVRRTCS, 

Vikopiudus, Beinvrid, Bdnirid, 
/. A vent. 

ViNOMAkus, Beinmair, Bein- 
mer, q. d. vinum augmenian^ J. 
Auent. 

Viridogericn, Vide, Fridi- 

GERKUS. 

VlETDOMARUS , Vt<IDOMARUS , 

Vlmdomar, Vridomar, b. e. pads 
arbiter, sine pt\efeclus J Ad. Jun. 
Fredraarj Fridmarj Fridmeier, \ r rid- 



Wis 



— 2&2 — 



WAL 



Wal 



— 28; - 



WOL 



meier. B. Rken. J. PVillich, f t 
Stumpf. Birdmer, Wirdtmer .$. 
qui malar fiet, A berden ,/. fieri; it 
melir, ./, auctius. Jo. Auent. Vide 
& Britomarus. 

Visomarus, Visemar, k. e. pen- 
dens propositus. A. Jun. Witsmeier, 
/. StumpJ. 

Vitechundus, Witechund 5 id 
est, longi laieque noius, J. AvenL 

Vmcis, Vitig, g, d. wittigj b. 
e. prudens, periius, M. IsL Indus- 
trius, prudens in re miliiari, a Wirhy 
./. cat us a pud Cimbros & Anglo- 
saxones, A. Jun. 

Vitomakus, Vitomar, & d. 
WijMiur, /;. e. vir lake fa ma. J. 
Bee, 

Vqlbertus, Vol ben, q. d. Wol- 
bert, b. e, lanuginosus barbd : cut 
barba est mollis insiar laiuz. Ad, J tin* 
Vide etiam, Fulbertus. 

VOLCAHDUS^VoLKHARTUSj/w/J^// 

cor, sustentaculum & robur ; populi 
columcu. Ad. Jun. M, IsL L, P. 
Demosthenes, A, A Lb. 

Volcheeus, Volkher, vitcoXaos. 
A. Altbam. populi dominus, L. Pot. 

Vgleradus, Vii% Volratus. 

Volgewin us , Vide, Volk- 

VOLIFARDUS, Vide, WOLFAR- 

Vouforamus, Wolfram, Bolt- 
ram, j; d t luporum venalor. Jo, 
Auent. 

Volkerus, Vide, Volcherus. 

VOLKHARTUS, Vide, VOLCAR 
DUS. 

VoLKWINUS, VOLKUINUS, Volk 

win, hj e. popmlos vinceus, A. Jun 
Volkunnus & Volgewinus, victor popu- 
lorum. M, IsL NwoXdo*. F, «i 

Volmarus, Volmeier, Vol- 
maer, * 

Volratus, Voleradusj Fol- 



radus, Volrat, Wolrat, b. e, bene 
consulens, M. IsL J, Stumpf. a. d. 
Folrad, B. Rhen, 

* Volwaltus, Vide, Wili- 
baldus. 

VOLWERDUS, FuLBERTUSj Vol- 

werc, M. IsL Fide, Fulbertus, 
item, Filer ertus. 

Vr ancus, Vide, Frakco. 

Vrfdomarus, Vide, Virldo- 

MARUS. 

Vulfrannus, Volfran, Vulfran. 

Vulmarus, Volmar, Vulmar 
jf. plenus rumor urn aut rerum noua- 
rum, L. Pot. 

w 

WALBERTUS, GUALBERTUS,Wal- 

bert, Gualbcrt | ; IValpertus, Wal- 
pert; valli munimcntum y robur. L. 
Pot. 

Walrurgis, Walburg ; arx 
munitissima, huius const aut ue femiria. 
I. Pot, Mfalpurga, Wolwerda, Wal- 
purg, Wal burg. M. IsL 

Waldefridus, Walfreed : pax 
terrea, J. mollis, instahUh, L. P. 
conlrarium verum* F. R. 

Waldemarus, Waldemair ; 
rumor violent us. Lud* Pott. 

Walderanus, Walderaat, con- 
silio pollens. L* PoL 

Waldetrudis, Wahru : fides 
instar valli fir ma. L Pot. IValtru- 
dis t Wahrudis(i% Waltrud, |. 

Walericus, Walnjk : diues 
opidorum vail is ciuclorum. £, Pot, 

Walfredus, Walfrid, Vide 
etiam Waldefridus. 

Walua, Wala. /. SiumpJ. 

WaLPERTUS, F/d^WALBERTUS, 

Walprechta, Walprecht .;\ 
Walwerda, M. IsL 

{1) Sic bis. 



Walpurga 3 Vide, Walbur- 



WalradAj Walraat, beueconstt- 
leus. L. P. 

Walravius, W;draevcn. K R. 

Waltherus, Walther, /. Trit- 
tenb. ^Walter; siluesfris. — Walt her, 
WoQter, Wouther, Walther ./, 
waltlieer, woutbeer, slhta\ nemoris, 
dominus, pnefktus. L. P. 

Waltrudis, Vide, Waldk- 

TRUDIS, 

Wandregisilus, Wandrc^iscl . 

Waningus, Wanijng; opinaior, 
varijs dedltus opinionibus, L. Pot, 

W arbol dus 7 We r meba cdus, 
Warmbol:, flu7, Wannenbout; bm- 
chia call da 3 L deikala. L. Pot w 

* Wer\ t herus 

Wa h h u lfus , V ide f For au lfus. 

Warnerus, Warnar ■ plane 
stolidus, faluus. Lud. Pot. hoc 
etymon fatuum. F. R. 

Welberaoa, Welberade ; bo- 
num sequms eonsilimn. L* PoL 

Welfo, Welf, 

Wenceslaus, Wcntsclin, Wen- 
celin. 

Werenfridus, Werenfrid ./. 
Werenfreed; pads impeditar, euersor. 
L. Pot, ]mh Pads protector, assertor. 
F,R. 

WermebauduSj Vide, War- 

BOLDUS, 

Wernerus, We m her. Vide 
etiam Warne- 

Whrthrada, Werthrade, h. e. 
digmi honaquc consilia dans. A. Jun. 

Wjrrandus, Wi brand ; late 
spargens flammam mi desiderij* L* 
PoL 

Wichardus, Wikard. 

Wigeli^uSj Wigelin, 

Wigoldus, Wigold, Wigoud, 

Wildis* Wilde; {era, agreslis, 
dura. L. Pot, 



Wilfridus, Will rid. 

WlLHEIAlUS, GULIELMUS, Guil^ 

helmus, WilheliTK Genua nt ex 
dupllei W prius in G veriunl. 
Jod. WUL Billehelni, Bilhalm, a 
bell en slue biLlen .j. velle ; ,■/. d. 
qui mil galea m* J. Anent. Vilel- 
mias Pompon io Ltvto dicttur* 
Vide etiam, Gitilihelmus, 

WlLIIELDA, BULYLIM, Wilhildc. 

WiLiBALDUs, Bilihaur^s, Bill- 
bald, Wilibald, q.d, vile wait, b, e. 
mat I is prat/crtus, mult a gu he ma us. 
ve-L WuUvak, Volwaltus, h. e. bene 
aabenmns. M. IsL 

WlLLERRORDUS, & 

Willibrordus, Willebord. I 
voluntatum ex fif orator, L, P. 

Willehadus, Willehad. | plane 
voti eompos. L. P. 

Wlmo, Wimond ; OS pat u I urn, 
L. P. 

Wikdogastus, Windoi;ast, h. 
e. bonorandus ob vicloriam. J. B " . 

Wixqcus, Winok, | frlix hi 
rebus a^endis. L. P. 

* WtNWALQCUS 

Wtnzixus, Winzin ; sensuu-m 
hu manor urn conciliator. Lud. Pol. 

Wjro, Wire. 

Wismarus, Wismar ; hoe 
prudens, propositus ; vel, guaru* 
equorum f g nam .v ductandi eq nest res 
co-pim. A. Jun. 

Witebukga, Witebtirg : MX 
am pi a ; femiuarum enim nomina 
allegoriea. L. Pol, 

Witekindus, WitikiLid ■ puer 
Candidas t alhus. L. P. 

WiTUERiGUS, Witherik, q. d* 
arielim gngis diues. Ad. Jun, 

Wolbardus, Wolbart j baeha 
lama / prima lanugo. L, Pot. 

Wolfardus, Wolfard, Wellard, 
/ ( bene vahns, jelix, heal us, forluna*- 
tus. I St. Ad. Jun. Cui m reclc' 



WOL 



~ 2S4 — 



ZlJT 



siucedil, a ui, qui fdkiier pergiL B, 
Rhen, Lupinus & subdolus ; indolis 
lupime. Ad, Juru Recti us Hulrar, 
unde conuersim nomen Rathulfus, 
M. IsL Volijardns, Bolfhard, ? . d; 
forth hi hpus.j. Auen I. Wolfardus, 
Wolffiing, luporum captor, domilor. 
£. PoL * potiiis iVolfgnngus, horn 
auspmj, lm\i eepti, qui hem cepil aui 
bonum adept us est. F. R. 

Wolf gangus s Hulfgakg us , 
Wolfgang ,/. hulfeang. M. 1st 
Gtwlfgangus t prio re win g mulato, 
sunt in WilhcInuTW, Will. In- 
eessus lupinus. Jo, An en I. L. Pot. 

Wolfgerus, Wolfger. 

Wolfhelmus, WolfeL | Wolf- 
helm; galea lupinaj scilicet eius 
pdle tccta. L. PoL 

Wolfius, Wolf, Xvfcos, 1; e. 



lupus, proprium nomen ii Gracis 

>n >n turn ; sicttt Vol k art, Leeuhart, 
Mangold, &c. Andr. Althamer. 

WOLWERDA, EUCHARIA, Wol- 

werde, /. grntiosa, venusta, Venus ; 
a wo I ./. hem, & werd $\ cants . M. 
IsL Fide etiam } Wau j urga, 

Wortigerkus, Wortlgern, h. <?, 
sphndorem auioritatis acquirens, M. 
IsL 



XENOPHtLu^ jGasthola./.A\ 



Zuta, Soet; &diminut. Soet- 
ken, Dulcis. L t Pol 



INDICULUS GEOGRAPHICUS 



LATINO-TEUTONICUS 



A ada, fl, Kamp* Br ah. A, 
Aa, Aade. 

Arbatis villa, op, Picard. 
Abbeville. 

Abmoba, Germ. mans. Spes- 
hart; Baer; Ottenwnld; SteigerwaL 

Abudiactjm, op. Bavaria, Ab- 
bach. 

Abusina, op, Bavaria, Abens- 
perg. 

Acronius Lacus, Bodenzee. 
Ada, fL Br ah. Kamp, A, Aa, 
Aade. 

Adrana, Adrakus,// — D der : 
Roer. 

Adkiaticum Mare, Venetiaen- 
sche Zee, 

Aduaca, AouAjrcuM Tungro- 
rijm, Ah ball a Brabant ia, Ton- 
gerloo. 

Aduaticum, Ancwerpen, Be- 
cano. 

Adtjla x\ions, Etzel ; Vogel. 
inter Alpes. 

JEssui, Hannon. pop* Act. 



Ald 

^Ethiopia, Moor en land : A2- 
lhiops > Moor. 

Agixo, Agixox a,G all. Fla ?id. 
fl. A, Aa, Ha. 

AGRJlTlNENSlsCOLO^AjKolen. 

Ala Flaviana, Vienna Aus^ 
trin\ Wcene, Wiene. 

Alani, Lithn.uwcrs, quihus- 
dam. 

Alba Grjeca, Grieks Wrissen- 
borg; Grieks Wittenborg; BcJgrado. 

Alba I\juA y Wittenberg, Wit- 
tenborg, in I lung. Weissenborg, 

op, SuCUJlC, 

Alba Regta, Rlgaljs, Stoel- 
Weissenbors. 

AtUINtANA, AlUIN'LWA t.lASTRA, 

HoL ptigus, AUl-m, tjHibnsdnni 

putatus. 

Albis//. Elft, PJve, Kibe, 
Albania 3 Scotja, Sc hot) and. 
Albimontium, Wittenberg. 
Alclmoe^kiSjUlma, Eltn, Ulm* 
Aldenarda, Aldhnardcm, op. 

Fland. Audenaerde, 



Ale 



— 286 — 



Aru 



Asc 



— 287 — 



Bel 






Alema^nia, Duitschland; Ale- 
wannus, Duitsch. 

A Lisa, de oude Ijsel, //, 

Aliso ? cast el I urn circa Rhe- 
num, Iselborg, Hier . Verrui : 
Wesel, A dr. jun t 

Alisukcia, fL Luxenb. Else. 

Allobhogek, Savolers. 

Almeria, op, Noll. Alkmaer, 

Alnetum, op. Fland. Gall, 
LanoL 

Alostum, Aelst. 

Alpes, months, Alpen. Al- 
pium pars qua Mons S. Got bar dl 
dicta, Gottaerd. 

AlsatjAj Elsas. 

Aluta, Alutius, Hung. fl. 
Air. OIl * l 

Am ASIA Cattorum, Marpur- 
gum, Marburg. 

Ambianum, Picard. op. 
Amiens. 

Ambivariti, Rijen-Iand ; land 
van Rijen, m Brah. inter Mosam 
& Seal dim Becaro. An twerp e- 
naers, Ortelio & Ad. Junio. 

Ambra* //. sm lacus in R&~ 
ihia, Amper-zee. 

Amisius, Amasus, Amisia, //• 
Ems, Eiuse. 

Andainum, Andagium, Fanum 
S. Ruber ti, Monasierium in 
Ardnennd Sihd f Sint Hubert* 

AXGELOST ADIUM > InGOLSTA «s 

dium, EngelstaJ, Ingelsiad. 

Anglja y EngeMand s Ingel- 
land, Anglus, Engel-lander, Engels- 
man, Ingelsman. 

Angrivarius, Westfaeling. 

AkisuSj fL Austria, Ens. 

Ansibariqrum civitas, Deven- 
ter. 

AnTENAKUM, ANTmiACUM, op. 

Germ. Andernach. 

Apulium, op. Sueutf, Weis- 
senborg. 



Ao_u.*: Helvet. op. Baden. 
km$ Vethres, op HolL 
Oudewater. 

AauLcrNCTUM, in Harmon. 

Hancin. 

Aqtltncum, Btjda, Bude, Ofrn, 
Oven. 

AaUlSGRANUMj AqU/E GrAW, 

Aketi. 

Akje Bacchi, op. Pal. Bacha- 
rach, Barcharach. 

Ara tp&m, Arlunum, Belgian 
op id. in Luxenburgensi agri\ 
Arle, Arlon. 

Arabon, Hung, fL & Ara- 
bonia, op. Rab, 

ARAUSToSKCUNDANORUA^Orail- 

Arctavjum, Herbipolis, Wurrs- 
borg. 

Ardueh^a Silva, Ardennen- 
bosch, Ardenboseh. Ardcn prise is 
Br i Iannis & Gal lis siluam sig- 
nificasse videtur, GiUL Cam- 
den. 

Areburgum, vicus inter Tre- 
viros & Coloniam^ Arenberg. 

Aredata, Lints, Austria op. 

Arenacum, Arnhemium, Geh\ 
op. Am hem. 

Argelia, Torgouwj op. Mis- 
ni& u 

Argentina , Argentoratum } 
Strnesborg, 

Argentuaru, Horborg, in Se- 
quanis. 

Aria, A? its. op. Arie, Aire, 

Armamentarium ad ostium 
Rheni, huis te Bretten, in HoL 
Huis te Britten. 

Artaunum^Herbipolis, Wurts- 
borg, 

Artesia, Artesium, Artois. 

Artobriga minor, op. VindeL 
Artzburg, Artzberg : Veltenborg. 

Arula, Hdvei. fL Aer, 



1 



Ascalingium , Hildershei m i 
Ger. op, 

AsciBORGlUMj Emerik, Erne- 
rka, liuia op. Altbamcro :alijs 
Duisborgj Clinic op. nonnulliSj 
Aesborgj Asborg, Aesclielborg, 
Eschelborg, vicus infra Colo- 
niam. 

Astusa, Ger, op. Bodcnhusen. 

Ath.e, Bannon. op. Aet. 

Atilia, Oldenborg, op. Win- 
ded. 

Atrebas, Artesius, Artoiser, 
Artoisien, Atrechtener, 

AtrebaTUM, Aries, op, A- 
trecht. 

AtuaticuSj quibusdam Hak- 
nokius, Henegoowicr, Hetiewier. 

Audomaropolis, Sint Onier. 

Augusta Acilla, Straubin^, 
Strnbing, op. ad Dan. 

Augusta Dnusr, Memmin^en, 
op. RhteL 

Augusta Rauracorum, Augst^ 
pagus Basiha victims. 

Augusta Romakduorum, Lut- 
senborg, Luxenborg, Lutselbor^. 

Augusta Tiberij, Regcnsborg, 
Reinsborg, op, ad Damih. 

Augusta Trevirqrum, Trier. 

Augusta VerOxMAnduorum , 
Sint Quintin. 

Augusta Vimdelicorum^ Au- 
gusta Drusi, urbs Germ. Angs- 
borg. 

Auraica, AuralcuMj Orangie, 

Aurkatum, Aichstac, Eigstac. 

AuREijAiVUM, Austria op. 
Lints, 

Auriapolis, Adriano Jump 
Ingot f stadium, Engelsmd, Ingolstad. 

Australe J-retum , Wis , 
Fide, Eretum Aust. 

AasTRASiA, Austria, Oosten- 
rijk. Etiam, sed alio respectu 
Lolharingia, Lotrijkj Loreins. 



AuS r FREBATENSlS PAGUS, Oostcr- 

vant, in Haunon. 

Austria inferior, Brabant, 
Austria superior } Fide t Aus- 
tralia. 

AU5TROnCUS $ OSTHRVICUM ? 

Oosterwijk, pagus Brabantix. 



B 



Bacciii Ar.e, Vide, Ak.e 
Bacchi. 

Baconis sllva, Du ringer wnld. 

Bagacum, Baganum, Bavai, 
Hannon. op. 

Baganum 3 ad Sea I dim urbs, 
Tornacum, Dor nil; . 

BagaxUiM f Wageninge , op. 
Gelr* 

Balliolum, Belle, op. Fland, 

Balticum mare, Oostze, Oos- 
terzee. Balticus Sinus ad Cher so- 
rt* sum Cimbiieam, Belde, 

Bancona, Oppenheim, ad 
Rben. op, 

Basilea, Basel, H el vet. urbs; 
& op. in GaiL Betg< item pagus 
in Fland. 

Bat A vi a, plerisque Holland : 
prop tit 1 Bet 11 we & Batauus, Bc- 
tLiwor. 

Batavodurum, ad Rhen. of. 
Ducmad, Duerstede, Wijk te 
Dnerstede : alijs, Batenborg. 

Bavacum, Han nan. op. Bavai. 

Bavaria, Baieren, BeirenKuul. 

Belga, Nederlander, Neder- 
duitsch. 

Belgiolum, BellioluMj op, 
Fland. Belle, 

Belgium, Belgtca, Nederland, 
Nederduitscbland, 

Belgradum , Alba gr^eca , 
Grieks Weissenborg, Grieks Witten- 
borg, in Hung. 

Bella, Bellula, op. FL BeJlc. 



Bet 



— 288 



Cam 



Betasius, PjEMA^us, Peel- 
hinder. 

BiNGiuM, ad Rbcn. op. Bing, 
Bingem 

BlOETINT , VURNA , FuRNA , 

Vurnc, Furne- 

Bodorriga, Boppaerd, Pop- 
pacrd, ad Rbcn. 

BoiGDURUM, PASSAVIA, Pas- 

sauWj Petauw. 

Bohemia, Bqiohemum, Bqie- 
mum, Behem, Bemerland, Ortclio. 

Bolonia, nauale Merino-* 
runt, Benne, Colonic. 

BORBETOMAGt'S, &, 
BORBITOMAGUM , WORMATIA , 

Worms. 

Borussia, Pruissene, Pruissie. 
Borossus, Prubser, 

Bgudqbrica, Boppaerd, Pop- 
paerd, ad Rben. 

Bov 1 wrACUM , op . Na mu re . 
Bovines. 

BltABANTJA GAMPESTRIS, Keill- 

pen. 

Bra ga durum , Bragodunlm , 
Rokkensurgum, Rokkenborg 5 op, 
in Rhwtis. 

Bratislava Preslau, Breslan, 
urhs Silesia. 

Bkegantium, Bregaotia, op. 
ad lac urn cui no men dat f B re- 
gents, 

Brtgantinos lacus, Btodcnzee, 

Britannia magna, Engel-land ? 
Ingelhnd, Brhannus, Attglus, En- 
gellander, Engelsman, Ingelsman* 

Britannia MrttGR, vcl t Skcun- 
DA, Scbotland. 

Broccus, Bloksberg. 

Bructenus* Pruisser, 

Bructerus, Bloksberg. 

Brug-e, arum, Brugge. 

Brunopolis, Bruinswijk. 

Bruxella^ tfRUXELL^flf um } 
Bruessel, Bmsselen. 



Bubienum, Praga, Prage, 
Buc 1 nob antes, Weisbaden. 
Bui>a, Bndc, Ofen, Oven, 
Budokis , Durlacum , op. 

Germ. Durlach. 

Budougis, Budurgis, Preslau, 

Breslau, Siles. rubs. 

Bunitiu.m, Sund, urhs Germ. 

Scpienir. 

BURCIN ACTUM, &, 

BuRGLNATiUM, Kranenborg, op m 
Olivia. 

Burgundus j Burgondion , 

Bourgognon, P alius Bo rg- lion den- 
de ,/, custos ciuilatum, arcium. 
L R. 

BusACTERi,TRA^srsALANij Over- 
ijsselers. 

Buscum Ducis, 3 s Hertogen- 
boscb, den Bosch, Buscoduct'usis, 
Boschener. 

Byzantium, Constant! n opel. 



Cadanonia, Zelandia in Da- 
nta, Seeiand, 

C/ECJUS,Ceclus 3 mans, Hung. 
Schekel. 

CiESAius Insula, Keisersweerd, 
ad Rben. 

Calciaci, Kalker, op. Clivite. 

Caledonia, Scotia, Schotland* 

CalegiAj Wittekberga, Wit- 
tenberg, Ad. junto . 

Calonis, Geldre, Gelre : alijs, 
Kleve. 

Cameracum, Kamerijk, urhs 
Bdg. 

Campi, Cam pen, in Tra nsisa L 

Campjdunum, Kempen, op. 
Rbtet. 

Campinia Brab'anttjE, Kem- 
pen, 

Campoveria, Kanfer, Kamp- 
veer, Vere, ter Vere> op. Inland. 



Can 



— 289 — 



Cla 






Ca\ t dqllica> Viti fa hum, Shu 
Vijt, urbs Ger. in Nortcis; till a 
a Si nt Vijt, m Luxenburg. 

Canina Suva, Honds-bossch, 
in HolL 

Caninefates , Kennemerl^n - 
ders, ijuibttsdam ; ijuibusdam 
Vekiwe. 

Cantia, Caktium, Kenr, in 
AugHa. 

Cantiq : ,eus , Am berg , op . 
Germ. 

Capellatium, Pahs, Pals, Pals- 
graefschap, Palsgraven land, 

Caraigum Iulium, Vil];ich. 

CarrOnarius saltus, Cakbo 
naria Silva, *t land van Link, ijui- 
busdam : Ortclio Henegonwe. 

Cardabiakca, Friburgum B\ls- 
gole, Friburg in Brisgonw, 

Carinthta, Kernten. 

Cariti^Ij Regio W in en be r- 
gensis, Wirtembei^. 

Carnia, Kernten. 

Carradunom , Kreinborg , 
Krainburg, op, Cart nib. 

Casletum, Kassel, Kasselberg, 
op. Fland. 

Cassandria, Kadsand, insula 
Fland* 

Ca-ssiiiacum, Roomkessel, op. 
in Rhtetis. 

Cassilijum, Cassell^:, Kassel, 
op. Hess. 

Casple Port-e, Derbent, op. 
ad Marc Caspium. 

Castellum MenapioruMj Kis- 
sel, Ke-^sel, op. ad Mosam Divtvo 
ei Ortclio. 

CASTELLUM MORIKORUM, Kas- 

sel op den bei^j Kasselberg! op. 
Fland. 

Castka Ciceronis, Veltsig , 
pag t Fland. 

Castra Ulpia, CI eve, op. 
Cliuite. 



Catti, Hesseners. 
Cattimkliboet , Katsenelk - 

boge, 

CvrnLM, Kats, op. Z eland. 

Cattgrum mons, Katscnelle- 
boge, op. Hess. 

C at to rum vicus , Ka t w 1 j k , 
pa gas Hoi I. 

Cattuact, Douay, Gall. 
Fland. urbs. 

Cauciii f Frisij muiorss , 
Qostvriesen. Cauchus, Brenur, ^ui- 
busd. 

Ceslrls, Kil, fluuius u m 
s\lou:llttui exonerans. 

Cenum, Artzbnrg, Artzberg, 
op. Vindelic. 

Ce^iro^ks, SIlu Tnilen. 

Cesoduxum , Salisburgum , 
Salsbukgum, Sal is burg. 

Cetlusmons, Kalenberg; 'Inter 
Nor ic am & Pauuou. 

Ciiadexi, l-ljnmark, Scaudid' 
Oriental lores populi. 

ClL\MAYUS,WESTPHALUS,WeSt- 

faling. 

Ciiait.h, Hessi, Hesseners. 

(J1AUC! MA IO RES, LUNEBfll- 

gum, Lnntborg, jud. IV ill. Chattel, 
Frisij maions, Oostvriesen. 

Chaucus, Bremer, 

Chela, Gela, Geele, pagus 
Brabant. 

Ckertolabus, Kails b org, op. 
Ausirice, 

Cherusci, Luneburgum, Lune- 
borg, Ad. Junto. 

CitiLONiAj Kiel, Kil, op. Hol- 

Chronls, Memel, Lit nan. fl. 

CiMBRrcA Chersokesus, Jnit- 
land, Holstein, &c, 

Cjceronis Castra , Veltsik , 
Fland. pag. 

Clares, Clan, fl. in Ca- 
rintb, 



** 



Cla 



— 290 — 



Dor 



Dor 



— 291 — 



I : R, 



Claudianum, Melk 3 Ger. op, 
ad Da nub, Ad. Junto. 

ClaudiopoliSj Kluisenborg, in 
Hung aria, 

Claudius mons, Vogel, inter 
A I pes. 

Clivia, Clivlum, Kleve, 

Coda^ja, Kopenhage, Koop- 
manshave> Kopenbave, metropolis 
Dania. 

CoDANUM FRETUM, CODANUS 

Sinus, Sund, 

Ccenum, Veltenborg, op, Ger t 

COLONIA AgRIPPIXEN'SIS, Kokll. 

Colonia Trajana, Keisers- 
weerd, quihusd. 

Columbaria, Kolmaer, op. 
Germ. 

Comeodunum, Muncheo, Ba- 
varia op, 

Cominium, Komine, Koo™ 
mene, op, Ft and. 

Concordia , Kochersbcrg , 
Germ. op. & Concordia mans, 

CON DATUM, & 

Condetum, Konddt, Kond£, 
op. Harmon* 

CoNFLUENTES, CONFLUENTLA, 

ad Moss Ham & Rbenum t Kove- 
lentSj Kovlents. 

CONSEDLE, Bulloil, Bouillon, 

Belg. op. 

Constancla, Kosmitz, op* ad 
lac urn Acron. 

Consta^tiensis Lacus, Bod en- 
zee. 

Corbulonis Fossa , Lekke , 
Ortelio. 

Corio vallum , Valkenb.org , 
Fa! ken burg, opidulum in confi- 
nijs Iuliacens. 

Cornelia > Wimpen , Op, 
Germ. 

CORTERIACUM ? CORTRACUM , 

Kortrijk, Fland. op. 



Crefenn/E, Scritifini, Schrik- 
firmcrs, Scandice pop. 

Curta, Buda, Bade, Ofcn, 
Oven, 

Cybiwium, Hermanstad, Da- 
ti& op. 



D 



Dacia, Wallacluc. Dams, Wal- 
hicher. 

Dacia MeDITERRANEAj Ripen- 
sis, Transilvania, Sevenbergen. 

Dania, Da noma kc hi a, Dene- 
merk. Danus, Dene, Denemerker. 

Dantiscum , Dantslg, Dans- 
wijk. 

Danubfus fL Donouwe. 

DaRUENUM, VulgO DOVERICM, 

Doevere. 

Davaxtria, Daventria, De~ 
venter. 

Daysa, Deinse, Fland. op. 

Decumates agri, Regio Wir- 
lenbergensis, Wii ten berg. 

Dendra, Deader, Denre, //, 
Bland. 

Diablinteues, Limer, pagus 
Brab, 

Dianamtum, Dinantum, op, 
in Eburon, D ma tit. 

Didattium, Talcnberg, in $e~ 
quanis, 

DlESTEMKJM , DlESTUM , Op , 

Brab. Diest, 

Dilia, Dele, Dijle, Brab, Jl. 

Dispargum, Duisborg, C Unite 
op, 

DlVITENSE MUNJMKNTUM, DiVI- 

TENsruM municipium, i rcgione Co- 
lonic A grip, Duitsch. 

Divodurum, Metis, Mets, qui- 
busdam : alijs Dietenhoven , 
Thionville, in Luxenb. 

Donsa, Deinse, Fland. op. 

Dqrdracum, Dordrecht, Dort. 



1 



Doris, vnlgo Dov-erium, Doe- 
vere. 

Dornyxum, Dornik, 
Dravus, Dm, Hung. fL 

D k echth us,f : , op. ad 1{ h e n ( 
Drekshusen : quod alij interpre- 
lantur Drij-eks-husen, 

Drusi moles, T arris Ma gun- 
lite insert pt a Dfaso, EiclRlsain. 

Dkusomagus, Augsbor^j non- 
null is : alijs Memmin^en, op. 
RhielicB. 

Duacum, Douav, urbs Fland. 
Gall. 

Dura , Du romagus , Durcn , 
op, Juliac, 

Durdrechtum j Dordrecht , 
Don. 

DURLACUM, HEmELBERGA, tl\l\- 

delberg. 

* DUROCORTORUM RhMORUM , 

Reims, Rieme. 

Duromagus, Darmegen, &f? 
Germ, alijs Duren, op. Juliac. 

Dusilvia, Hertogen-bosch, den 
Bosch : Dusiluius, Buscoduewuis, 
Bosschener. 

Dvspouum, Duisborg, Cliu'hv 
op. 



Eboracum, Jork, York, in 
AngL 

Ebura, op. Brab, ab Eburo- 
nibus deuominaium Duren, Hub, 
Th. Lcodio. 

Ebu RONES, Lnikeiiacrs. 

Rffluu Livones, Lijflandtirs- 

Elcebu5,Selestadium, Slestad. 

Elvore^se Monasterium, Sint 
Amand, in Torn. 

Eningia, FlNLAKDIA, Fijnland. 

Essui^ Aet 3 Hannon. op, 

Etervtcum, Oosterwijk, pa- 
gus Brab. 



Euneno, A, Aa» IIa r Fland. 
Gall., ft. 



Fabiana, PepenhusLH, op. 
Rbtti\r. 

Fabikasum, ad J'isnrg, urbs } 
Breme. 

FanumTkudokis, Siin H rniii« .-n. 

1'j.LtciH Eacus in Austr. Ge- 
m under zee. 

1 : ]-:lua, VhiaKIA, VlIli\\^'. 

1 1 \ni, I^iNt^ANiMA, Fijnland, 
Lithauwers , qu ibusd . Fcnnus , 
Winde, Wende. 

Fert/Ea, Ferte, op. Luxe ah. 

Ficelia, Ober-\vescl 7 ad Rh. 
op. 

Fi,andria, Vlaeuderen. 

Flwiana Ala, Vienka Aus- 
TRi.Ej Weene, Wieue. 

1-f.hVUM Rhcni ostium, Yiu- ; 
quihuuL Vecht. 

Flevum dp, Fris. Vlirdorp, 
Fledqrp, Flodorp : n annul lis Vul- 
lenhove. Fleui Locus, Suidcr^xe, 

Fl EXU M , op , i n Panuon. 
Presborg ; alijs f Oldcnboti^. 

Fluvicm, Sint Andries, Cu- 
rt titbit opidum* 

Forum Tiberij, Keiser-scoel, 
urbs Hclvt'1. 

Fossa Corbulqnis 3 Lekke , 
QirrELro, 

Fossa Ottoniana, Honte, ex 
Qstijs Sea id is, 

Francia, Fr ancle Reom'm, 
Vrankrijk, Francus f Gall us t Wael, 
Walsch. 

FRANC! j FRANCORUM bRtiS , 

Franekkra Frisle, Franiker. 

FrakciMons, in Eburonihn.s, 
Frankemont. 

Francos icus ager in Fland, 

\ Vrije. 



t 



Fra 



— 292 — 



Gru 



1 



Francoeurtum , utr unique, 
Francouefurtum } Franconejnrta , 
Frankfort , utr unique. 

Frutum australe, inter LI oil, 
e : t Fri>u Zuidcr-zce. 

Frhtum Codanum, Sand* 

Fretum Gaimtanum, Hercu- 
leum, de Straete, 

Fiuburgum, Vrijborg. 

Frisia, Vriesland ; et proprie 
ea est qu& hodie vulgo Wc5tvries- 
land vacatur i ad different m m 
Frisia §um 1 runs A mas urn, qitic- 
que hodie Oostvnesland appclla- 
t u r\ At qua ver i t) s Frisia Oceiden - 
(alis nominatur, res pee I u vid f 
Frhie s i m pile it e r d ic I <e, olim 
Fris ij m ino res 7 ant Cisrha ia n t\ a a t 
eti&M Fristabones dicebantur,Wa- 
terlanders, in Hoi I. Interea Frisij 
minores, el lam Strandvnesen rficti 
sunt & Frisiaboues r Adriano Ju- 
nio Zelandi, Zeelanders, sunt, 

Furna, na> ; Furn^ arum, 
Veurne, pp. Fland. 



Gades, insula Hisp. Kalis 
malis. Gaditanum Prelum, Vide, 
Fretum. 

Gallia, Vrankrijk, Walsch- 
land : Galius, Fransman, Frassois, 
Waeh 

Gallia Belgica, Nederland. 

Gallo - Rr abantia , Walsch - 
Braband. 

Gallo - Flandria, Walsch - 
Vlaendereru 

GALLO-WAVRA ? WaIschAVnvre- 

Gambrtvjum, Hamburg a, Ham- 
burgum, Hamborg. 

G Aft da, Gandavum, Gent, 

Ganodurum , Kostents , ad 
Lac. Acron. 

Gedakum, Dantsikj Dauswijk. 



Gelbis, Kil, fluuius se in 
Mosellam ex oner arts. 

Gelduba, Geld re , Gelre, op. 
Geld. 

Gemblacum, GembloerSj op* 
Br ah. 

Ge^adium 3 Chomxd, II uug , op. 

Gerardi mons, Geekdsrhrga, 
Geertsberge, op. Fland, 

Germania, Duitschland, G^r- 
mantis, Duitsch. Germania prima, 
Superior, Hoogduitscblandj Over- 
land. Germania secunda^ Inferior t 
Nederland . Germanus superior ', 
Overhnder, Hoogdimscb, inferior, 
Ncderiander, Nederdurtsch. 

Gertrudts moss, Gertrudh- 
bergum , Geertvudenberg , op, 
Holi. 

Gessaces, Hung, mons, Sche- 
kel. 

GessoduruMj Steir, op, Aus- 
tria'. 

Gessorjacum navale, Beune, 
Bolonie, phrisquc ; quibusdam 
Gent j Gandavum. 

Geta, Wallacheie. 

GordunIj Gent, Gandauum, 
quibusdam . 

S. Gothardi moks, Gottaerd, 
Gotthaerdberg, 

GOTISCANDlA, GoTHlA, GOT- 

landia, Gotland, 

Gottus, Gotjius, Gotte. 

Gr.ecta, Griekenland. GrtvcuSj 
Griek. 

Grandi mdks, Geertsberga, 
Geertsberge, Fland. op. 

Gravionarium, Bamberge, op. 
Francon. 

Grinnes , Rencn 3 in Ditec . 
Ultraj \ 

Ghudtj, Brugge, Becano, 
Fland. urbs. Grudiorum urbs, 
quibusdam Loven, Leuven, & 
Grudtus, Lovenaer. 



Gug 



— 293 — 



Gugernus, Galkenaer : Gugi>r- 
tmrutn opidun^ Gulik, Gtilk, I alio - 
cum. 

Gundum, quibusdam, Gent, 
Gandauum. 

Guta, Gotte. 

Gythonium, Dantsik, Dans- 
wijk. 



H 



HaFNJAj Kopenha^c, Kopen- 
bave, Koopmanshave^ metro p. Da- 
ni&. 

Hag a comitis, J s Graeven- 
hage, q, d. domus sive pahttium 
Comitis ; vi u n i c ip i unt Ho 1 1 . 

Hannoxja, Henegouwe; Hon- 
nonius, Flene^ouwierj Henewior. 

Harudes, Kostens, ad Lac am 
Acron. 

Hasbanium, Haspen^ouwe in 
ditioue Leodiensi, Or let to. 

Hassia, Hessen. Hassi, Hesse- 
ncrs, 

Heideba, Slevicum, Sleswijk, 
prope Hoi sat. 

Helena, Hesdin, op, Artcs. 

MelenopoliSj Frankfort, Fran- 
co furtum, vel Francofurta ad Ma'- 
num. 

Helium ostium Sealdis^ic- 
Hng. 

Helvetum, Selestadrtm, Sle- 
stad. 

Helvetia, Swits^rland. Hehe- 
tius, Swiiser, a Suit id Helvetiorum 
pa go. Hehetij, Ecd-genooter] T q. d, 
Confederati* 

Ueubifolts, Wirtsborg. 

Hercinia s vel, Hkrcynta , 
Siltta, Swartzwald; Behemer-wald, 

Hercults castra, Arkelens, 
Herkelens, Erk-lens, Gel rice op. 

Herekatkim, Gog, op, QU- 
vix. 



Herektalium, Herenthals, Hee- 
rendal, q. d Heroum vallis, op, 
BralK 

Hhiuspicta, Lobecum, Lohek, 
arx in Hoi I . 

Hermandurus, Meissener. 

Hessones, Hes^cners. 

Htber^ia, ler-Iaiul, Hierland ; 
Jerischlaiul . Bikrnas, Hiforuicns, 
Jerisch, Jcrlander, Hieriscli, Hier- 
hnder, 

FIispaxia 3 Spanicn. Hispanus, 
Spaniaerd. 

Holm a , Stock holm* Sueeix 
metropolis . 

Hlngarus, Honker, Ongcr. 



t 



IX, Holi, /!. )e, ye, bet IJc 5 
ex quo vulgo factum Tije, 

Iaurinum, Rab, Hung- op. 

Iazyges, Transsii.vaki, Seven- 
bergers, 

ICGHUS, ICIUS PORTUS ; IciUM 

navale ; Kales : quibusdam Sint 
Omer. 

Illyris, Illyricum, Slavonic ; 
Windismark, Windenland. 

Imbripolis, Regensborg, Rcins- 
borg, ad Danub. urbs . 

Ingiones , Speshart T Germ. 
mo us , 

Ikgolstadtlm, Engel^tad, jfe- 
golstad. 

Tnsul.e, larum, Rij^sel : LilU\ 
IVallonihus. 

Ioviaccm, Salishurgum, Sals- 
bukgum, Salsburg, 

Iius, Hirerkia, Jerland. 

Isidis Moxs, Jsenborg, in urbe 
Augustand) Ad. Jnnio. 

Ister, fl. Donouwe. 

Lstula, fl, Wiksel, Wixeh 

It argus, jl, Weser. 



Iun 



— ^94 — 



Mag 



Mag 



— 295 — 



Mgs 



IuD/Ea> Joden-land, JodslaiuL 
lud&us, Jode. 

Iuliacum, Gugemorum opi- 
dum f Gulk : luliaeensium regio , 
Gulkcnland : lutiarmsis, Gulke- 
naer. 

IuLroBOKA, Vienna Austrle, 
Weene, Wiene. 

Iura, Iurassus mons, Sint 
Glaude ; Botsberg, 

Iuta 5 Iuto > Gotte, Gottus. 

Iuvavius, fl\ Saks, hwavia, 
Salishurgum, Salsburgum, Salsburg. 

Iuverna, Hibernia, Jerland. 



K 



KfXNEMARU , KfNHEIMARIA , 

Kennemerland, Kertnerland. Kimte* 
marij, Kennemerlanders, 



Lacibukgium , Rostocuium , 
Rostok, 

Lacus Acronius, Brigantinus, 
Constantiensis, Bodenzee. 

Lacus ve li cis 7 in Austria, 
Gemunder Zee, 

Lacus Flevj 3 Suider-zee. 

Lacus Lemakus, Genever zee. 

Lacus Venetus, Cellerzce j 
Underzee, 

Landreceium, Landrecij, op. 
H ana on. 

Laureacum; urbs Aust* Ens. 

LausoniuMj Losane, ad Lema- 
nam Lac urn op. 

*Ledq } Lira, Liere t op. Brab. 

Legja, Leie, Ft and. ft. 

Lmgio Gemika, Geppingen , 
Gei\ op. 

LhviA^LivjA^Lieve^/aW, fl. 

Lemanus Lacus, Gen ever zee. 

Leodium j Leodicum , Link , 



Ludik. Leodircnses, Leodtmses, Lui- 
kenaers. 

Levacus , Lovenaer , Lova- 
niensis. 

Leuca, Tullum, Toul, op. 
Lot baring, 

Leucgtetta, Parijs, Camdeno. 

Ligeris, Loire, Gall. fL 

Lesa, Leie, Fland. fl. 

Lithuania , Lirhauwc , Let- 
tauw ; Litkuani, Lidiauwers. 

Livonia , Lijfland : Liuones, 
Lijflanders. 

Locoritum, Forcheioij Germ, 
op. 

Locus felix, Vels, Wels, Aus- 
tria op. 

Lossensis, sive, Loensis Co- 
mjtatus in DitBceii Lnodiensi, 
Loo 11, Loen, 

Lovakium , Loven , Leuven . 
Lovanienshf Lovenaer, Leuvenaer. 

LuCEBURGUM, LUTSENBURGUM, 

Lutsenborg, Luxenborg, Lutsel- 
borg. 

Lugdunum, Lions, Gallia 
urbs. 

Lugdunum Batavorum, Leida, 
Leiden, phrisq. 

Luffurdum, Ludfurdum, Meis- 
sen, Germ. urbs. 

Lupia, Lippe, Westphalia 
Op. el fl. 

Lutetia, Parijs. 

LuTifHJRUs, Slesner. 

LutosAj Lusa, Leuse, Han- 
non. op. 

M 

Machukia, Mi-chela, Meehe- 
len ; optdum in meditullio Bra- 
bantitf . 

M.fota, Tartar, vel , Tatar. 

Magetrobia, op. Belg. Ma- 
siere, Masiers. 



J 



Maguntia , Maguntiacum , 
Mems, 

Malbodium, Mabeuge. Han- 
non, op. 

Malinas, Machliniensis, Ma- 
cheler. 

Man Armanis ; Harlinga, Har- 
lingen ? Fris, partus 

Mantua Carpetanorum, Ma- 
drid, Hisp. urbs. 

Marcadurum, Duren, op. Ju- 
liac. 

Mare Adriaticum, Super um, 
Veoetiaensche zee, 

Mare Balticum, * Suedicum, 
&c. — Oostzee, Gosterzee, 

Mar 1 on is t Lunerurgum 3 Lune- 
borg* P. A piano. Lubeca, Lubek, 
Or t el to* 

Marsacium, Maeseik, op. Leod. 
A. fun. Th. Leodio. 

Marsacorum pagus, prope 
Trajectum inferius, Marseri. 

Marsorum gurges, abyssus, 
jk^profundum, alveus, Marsdiep. 

Martiaj Mars, Marses, op. 
Luxenb. 

Marti an a Silva, Hercyxia, 
Swartswald. 

Marysus, Merich, Tmnsilv. 
fL 

Masacum, Masaci ? Masacium, 
Maeseik, op. Leod- ad Mosam. 
A. fun. Th. Leodio. 

Masertacum, Masiere, Masiers, 

M atti ACi, n n he ft e v u Ig 
Zelandi, Zeehnders. 

Mauritania , Moore n! and . 
MauruSj Moor. 

Medioburgum , Middelborg , 
Zeland. urbs. 

Mediolanum, Ad. Junto. Mo 
KASTERiuM,Munster ? PVestpk. urbs. 

Mediomatricum, Metis, Mets. 

Medullum, Melding, op. Fin- 
del. 



Megaloburgum, Meche]pmL r . 

Meliboeus , Katsenelleboge , 
Alijs Melibocus, Misnm S alius. 
Harts wald. 

Menin^e, arum, Menina, iuv } 
Mcenen, op. Fland. 

Menapiscus pagus ? quibusd. 
Flandria, Vlaenderen. 

Mhnapius, Geldrus, Gelders- 
man : alijs Guikenaer, Meuapio- 
mm regio, Gelderland. 

Menariacum, Mergemum, Mer- 
gem } Fland. op. 

Medium, j sa • , , 

Mhssena, ua, Messing, arum, 
Meessen, pug, Fland. 

Metanist.e, Transstlvane, Se- 
venbor^ers. 

Mftelliburgum, Metelli cas- 
trum, Middelborg, urbs Zeland. 

Misna, MiSNiA, Meissen, regio 
Germ . 

Mcenus, //. Germ. Mem. 

Mo!vAchodamum , Moiiikcn- 
dam, op. IIoll. 

MonaciiuMj MLincheiij Bava- 
ria! op. 

Mons, Montes, Hannonia 
urbs, Bergen in Henegouwe. 

Mons Pharetrius, vel Con- 
COrdle, & oppidum eiuulem no- 
mini s } Kochersberg. 

Mqxstkriqlum, Monstreuil, In 
Mori n is . 

Morimoruza, Mure Suedi- 
cum, Oostzec, Oasterzee. 

Morinum, Terouane, Teroa- 
nen. 

Morinus portus, Morinorum 
navale, Kalis, Kales, Calais. 

Mosa fl . Mase. 

Mosella, fl. MoeseL 



Nam 



— 296 — 



Pan 



Pan 



— 297 — 



Rtc 



N 



Namurcum, Namfa, Namurra, 
Name, Namen, Namur. 

Nantuates, KosEens, ad La- 
cum Acrou. 

Nariscus, Beir. 

Nava, Natjs, fp. Nac. 

N.a v a li a , q u i h us da m Ka m- 
pen> a! ijsS wo lie, Translsalauij 
opida. 

Nemetum urbs, Spira, Spier, 
Spiers, Speir, 

Keomagum, Nieitwmegen. 

NeOPORTUM , NeOPORTUS , 

Nieuwpoortj °pp- Fiandria & 
Holland. 

Neopqrtus, Laueacum, Lau- 
bach, op. Germ. 

Nerjgqs, Norvegia, Nord- 
wegen, Norwegen. 

Nervium vetus, Audenaerde, 
Ftand. op. 

Neustria, Westenrijk, 

Nicer, Nicrus, Neccarus, /7. 
Nekker. 

Nluetacum, Lekdium, Lends, 
&p\ Aries > 

NlNlv,^, arum; Ninhova, Nien- 
hove, op, Fland. 

Nitha, Nethe, ft. Brab. 

NlVLGELLA, NlVELLAj Nivel, 

Nijvel, op. Brab. 

NOBILIACUM , MoNASTERIUM 

S, Vedasti, Sint Vast. 

NoaiBERGAj Nurenberga, No- 
renberg. 

Noricia> Weissenborg, Op, 
Sueuite. 

Noricium, Beirenland, Baieren, 

Ndricum Ripense, Hausruk, 
Austr. op. 

Novesium, Nuis. 

Noviqcastrum, Nieuwkasteel, 
op. Luxenb. 

Noviomagum, Nieuwmegen. 



Nuagerra, Valkenborg, Fal- 
kenborg, op id am in con fin. Iu- 

liacens. 

Nusipi, Sutffcn, in Geh -. 



O 



Obrincus, Mosella, JL Moe- 
mt Ohr incus, M Rbenum tract us 
i r eg tone Maguntiaci Oriel io, 
Rmgouw, Rijngouw. 

Obtricensf. op. Brabant* 
Maes eric ht. 

QCEANUS GLACIAL1S, SCYTHICUS, 

Septe^triokaliSj IJs-see. 

Odera/7, Ader, Oder. 

CEkus Get\ fl. Jn, Jne. 

CEmi pons, Jnspruck, op. Ti- 
ro I is. 

Olmo, Hole, -non longc it Ba- 
siled . 

Oone, EicrUnd, ins. HolL 

ORCYNIA , HliRCYNIA SlLVA , 

Swanswald. 

Ostrevandum n Oostervant , 
Harm on, pagus. 

OSTROGOTHORUM REGIG, Oos- 

tervant, Comilaius in Hannonid. 
Ottoniana Fossa s Home, ex 
ostijs Scaldis. 



P^maniAj Belasiorum regio 
in Brabant id, Peel, Fed-land. 
Pmnanus, Betasins, Peel-lander. 

Pjtovio, Passavia, Passauw, 
Petauw, 

Palas i Palatinatus ( Pals 5 
Pahs; Arx exigua in medio 
Rheni alueo, Palatinatus titulum 
pr&jerens. 

Pankonja prima, vel Supe- 
rior, Oostenrijk. 

Pankonia inferior, Hongarije, 
Hongerla'nd, 



PaHNONFA iNTERAMNE^SISjStier- 

mark. 

Parisij, ovum, Parijs. 

Pahthenopolis, Meidenburjj, 
Maei>d^nborg» 

Patavia, Passavia, Passauw, 
Pelauw. 

Pegmesus, Pegnits, Norther pa 

ri. 

PERViciACUM, ) Perweis, ift 

Pervesle, arum } ) Brabani. 

PtlABtUANUM, BrcniLtu ad Vi- 
surg. urbs. 

Pharetrius mons, Kochers- 
berg. 

Pharodimus, Megaloblrcen- 
SIS, Mechelburger. 

Phebiaka, Phebiana castra, 
Pepenhustm, Bed en ha use n, op > 
Rh&tia. 

Pheugarum, Halberstadium, 
Halbt:rstad , Halverscad i Gt't m , 
urhs. 

Phu-^um, Groninga, Groe- 
ningen. 

Phinni, Fi\ t landia, Ftjnlnnd. 

Pkladirtinga s V^aerdingo, op. 
HolL Qrlelio. 

Pilfer Moms Germanic , 
Ficlnelberg. 

Pisonium, qiiihusdam Wesel- 
burgjWtschelbor^ : pier is que P res- 
burg, ad Danub. quod et Posou. 

Peeumosius, FlandeRj V la- 
ming. 

Pleumosij, Vurne, Funic. 

PlEUMQSIORUM URBS t HoND- 

schota, Fland. Hondskate, Hon- 
schot. 

PCEDIGUM, SaLISBURGUM, SALS- 
BURGUM, Salsbin>: 

POLOMA, Pulun. Pidanus, Po- 

m 

Pomhpakia, Pomemi, 
Polonium , Presbu rjj , H ung . 
Prussia, Pruissene, Pruissie. 



Pkutnenus, Pruisser. 

PUKPb'RKFMGAHEMUM , POPE- 

RIKGA, Pu peri ngu, pag Fland . 

Pyreni-usmons, Pyrene, mom 
Tirol is, Prenner. 

ad PviaiM, Pyri mons, Spier, 
Spiers, Speir, 



Q.UADRATA, Regensbonr, \Wuvs- 
bor^, urbs ad Dan, 

Quadiuburgum , Qu.:ietraed % 

OrteliO; op. circa In! inc. 

Q.UA&US, ohm Bohbmus, Merk- 
tetder. 

duEKGinUM, Quesnoi, opp, 
Hannon* 

R 

Katisbona. Re^ensborg, Keins- 
bui>i, urbs ad Dan, 

Regixobukgum > Rc^ensborg , 
Rcinsborg. 

Reglxopousj idem. 

Rextica, R^ntkium, Reiuy, 

Op. Arlc-., 

K eva li a, Revel, circa Liuo- 
aiam. 

Ril^tia phlma, vel Superior 5 
Swabenland, 

RlLETiA ALTERA, GraUwbuJK- 

irTj Grisons. 

Rele^us, fi u Rijn, Rein. 

RiiiNUCius, Ringouwer. 

Rhodanus, ft^daen, Rosne, 
Rone. 

RiiOTOiMAGUs, Rouaen, Roan, 

Rigiaclm , Atrechc, urbs 
Aries. 

Rigodueus, Kobolcms, Ko* 
vletus, op. ad Conf/uentes Rheni 
& Mosetttf. Ad. Junto vallii prope 
Conjiueutcs, Eirlek 

Rlgomagus, Rijnmegen, op. 
ad Rhen. Eimagen. 



Rig 



— 298 — 



Seg 



Seg 



— 299 — 



Tec 



Riguscus, Ringomver. 

Ripa prima, Hoo^emvaerL op. 

Rivalia, Revel, circa Liu on, 

Riunojs, Ringouwen 

Rqlarium, RocSHelner, Rosse- 
lacr, pag . Fland. 

Roma, Room. Romanus, Roo- 
mer j Koomein. 

RuS^VALUS, ROSENDALA, Roo- 

sendael, 0>§ m Br ah. 

Rqsselara, Roesselaer, Rqsse- 
laer, bland, pagits, 

ROTJJACUM, ROTOKNAGUM, RoN- 
sa, Rexi-sa, Rouse, RiMlLlIX* 

RuHbLii, pro mo u 1. Littonica, 
DaggeTort. 

RUFACUM, RUIU-ACLUUM, Ruf- 

fach, o/k A hat. 

Rui-fiana 3 Oppenheim , tid 
Rhea, op. 

Rumesta, Raffistjj pag. Bra- 
ban i . 

Rupella, Russelle, Rochelle, 
Gall, tubs. 

RllLA, RuPKLA, RUPERA, Rll- 

p.tj Br ah. flu . 

Ruka } Ron a, Rure, Inf. Germ, 

fin . 

Rci AC TORES - f TllASSISALANl , 

Over-iJNsdus. 

R U TI f L \ I A , PL A N DR I A (/ U i - 

busd . VhiuiUere, 

RuTiii:.\iA, Russia, Russen ; 
hnpnium J) tie is Moscovia. AV 
lhem } Rasses ; qui 6" 

Uuxoi.axl 



Sabaria, Seami, op. Just, 
SabauDIa, Suvoieu, 
Sabis, //. Sombre; 
Sal^oxa, Rrixen, Germ. op. 
Saca km Nil a, Austria urhs t 
Garment* 



Sacrum nemus, Schaker bosch. 

S.EVatum, Schwats, Anstr. op, 

Salingqstaoiom , Sil^enstad , 
op. ad Rhea. 

Salinum, Buda, Bude, OftMl, 
Oven. 

Saliso, Wissenborg , prope 
A r gen ti nam. 

Samaromina, Kamerijk, urbs 
Imp. circa Aries. 

SaRMATIA KuROP.Ea, POLONIA, 

Poien, 

Sakmatia, Russia, Russen , 
Moscou'uc Dae is I m perl urn, Sar- 
maUe, Russeii, item. 

Sakmatia, TarurEje, Tatarije ; 
Sanaa! a, Tai tar, vel Tater. 

Savus, //. S.iuwe. 

Saxoxia, Sasscn, Saxen. .SVuiflj 
mis> Sa^s, SnX: 5 Sassenaer. 

Scalds a, Schuuwea, Schoud- 
hmd, iu.\ , Z>'l . 

Scaldjs, //, Scheld. 

SCALDIS BmS, VaLENCL^-E, 

Valencipu 

ScALVICUM, SCALVICUS, Sclialk- 

wljk, HolL p ag us, 

Scandinavia, Scania, Sdioon- 
lanJj Uuid tt Schunen, in Dania. 

Scar pa 3 fL Hann. Scherpe. 

SclavoxIa, Wmdenlund, Scla- 
vus t WGiide, Win tie. 

ScKrni-ixi,ScLrikfniners,^V^«- 
disc pop, 

ScrrHiA, Tart an je, Tatarije. 
Scytha, Tartar, vel,, Hnai. 

SliBUsiUM, Weisscnborg, op m 
Sue it ice . Sebusiaui, Wissen bo rg f 
prope Argent* 

Skdu.num, Sitten, in Fa 1 1 est a 
superior i . 

Skgebretum, Segeoberg, arx 
Holsat. 

SiiGizouN jm , Segetb , op . 
Hung\ 



SegoduxuMj NcmiBnRGA, No- 
renber^. 

Srlhstadium, Slc.^md, 

SriMA\ r A Silva, Dn ringer wnKI. 

SEMPuoxruM, QMenbor^ op t 
Austr. 

SnPTRM CASTRA, Tk AXStLVAN I \ ? 

Seven bor^en. 

Shptimo^ttum , Si-V!:xiii:ucA , 
Seven bergen, M, HolL 

Seq.uana, ft, Seiirc, 

Sermtum, Simach T op . /// / J j;?- 

Sl-VEIUAXUM, Sw-riii, (J/J />,/^- 

StCAMBKTA, GelJii.r j')>>:nius f 
Gelderland. Sieauiher, GelJcrsniai^ 
Gehirns 

Smp:\ T Oku\i wvxwo , ^rcriner- 
land. 

Stlesia, Slese, SUems, Sle,sner, 

Silva Canixa. Honds-bosch, 
in HolL 

Silva Dcas, Herro^en bosch, 
den Bosch. Siluins, BuwoJn>ynsi^ 
Boscliener. 

SrLvA Hercynia, Okcynfa, 
Martjaka, Swnrrswalt, 

Silva Sbmaxa, Raci-m^ Dn- 
riti^erwalt. 

Silva Thoraldt, Toerboulr, 
pagus Fland, 

S[MAcu.\f, Simai, Cini-ii, op. 
Ha n it n 

Singidlxum, Send^rin, op. 
Hungar. 

SODERANO^UM UKI5S lit Germ. 

Brandenbors^ 

Solicimum. Stilin^, op. G^rm. 

Solicomium, Brenen, in Germ. , 

Solmissa, Solms, Co mi tit I, 
Germ 

Solgdurum, Solotliurn , in 



StfciieN'A, Steken, '(%. Fland. 

Sti-^ra, m M $THf,iu: r arum, 
Steeper, pttg* Flo ad 

Sri-KcoxriUM, Kassel, // ts. 
op. 

Stkagova , Pn.s\.vvi\ , l 1 ,.)-^ 
noinv, oh. Pol on. 

SrFnr.nxrLM, Cnn. fiimg. 
urhs* 

Stuiuj. Stavcren, op., l : n . 
^Si:nK'['l MHXTf s T Heine];:, T-, 

//; &.\ r m . 

Stfvsa, SuiaMA, Sweden. 

SUHDICUM M\Ui:. M.'NlMf.iM-Z.V, 
Oosty!ei\ (X>stLi?!ee. 

m i\ i \. Svvabcnlnin]. S,rmm.% 
Swave. 

Sui'vr.s, Suhrus, fl, Spre, in 

Germ . 

Sm&^m., Sukiii, SwcJ^n. 

Sumci, Suns, S(Tnsr, ,///. Co- 
lon, op. 

SUPRUUM MARI-, Venetian ^[1 e 
;'ee. 

Susu^ata, Wilsnaclu in l>> a u- 

deal\ 



Tabuda, ScAi.nf^, //. Scheldt 

Tamksis, //, AngL *lVum y 
Tems 

Tavais, // Done. 

Tartauia, v$L Tataiua, Tar- 
tarije, Tar irije. 

Tauhjscokum urjao, Sriermark, 

Taurucum, Alba (iu-LCA. urhs 
II u a e a r ft? , G rieks Wei^sen borg 
aat Witrenhori:, 

'I'aukI'xum, fdem. 

1 axagrtum , Rotwil j 
Rhat. 

Taxa\drl-m, Weset, in iiL 



Helvet. Lead. Alijs Tessenderloo, ad 

Stargartium , Stargart , in Mas am . 
Megapel L Tbcbli^ Tessel, in Holland. 



Ten 



— 300 — 



Ulm 



pop. Fran- 
ft Denre, 



TencterIj Germ, 
kenland, 

Texera, Fland. 
Dender. 

Tessalla, Tessel, in Hoi I, 

Teuderium, Padeborxa, Pa- 
delborna, Pndeboni, Pu del born. 

Teuto, Duirsch. 

Teutoburgum , nonnullis 
Duisbor^, Clinic. 

Teutouakkus, Dietirmrse. 

TheNjE, Tienen, op. Brab. 

TflHOMS jit^THEODON-lSVILLA, 

op. Luxcnb. Dietenhoveii, Tliion- 
ville. 

Theria, Tirol , Comiiat. 
Tirohnsis. 

Therms Helvetiorum, op. 
Baden. 

Thietmarsia, Dietmarse. 

Thoraldt Silva, Toerhoult, 
pag. Fland. 

Thgringia, Turingia, Dunn- 
gen. 

TlBERJACUMj Op. dit. Colon, 

Berk. 

Tiberiacum, Orfelio pag us 
Fland, et Brabant. Bergheim. 

Tiberim a, Regensborg, Relns- 
borg, ad Dan. 

Tmiscus fl. Teis. 

Tigurum, Tigurinus pagus, 
Sunk, Surk. 

Tigurtnus Lacus, Suriker zee, 

Tila, op. Gel Tiel. 

TiLETUMjTjelt, pag. Brabant, 

Tolbiacum, Sulpich, circa 
Colon. Agrip. 

Tornacum, Dornik. 

TORKACENSE TERRlTOmUM i 

Tournesis, Tomesium. 

Toxandrja, Tessenderloo ad 
Mosam, quibusdam : alijs We- 
set, Leod , lerrit, Bccano Kern- 
pen ; & Toxandir t Kempenaer. 



Trajan a Legio, Drekshusen, 
ad Rh. op, 

Trajectum superius, Mos/e, 
ad Mosam, Trichi, Maestricht 

Trajectum, Trajectum infe- 
iuus, Rjienk sen, ad Rhenum, Uit- 
trecht, Uitrricht, ac aniiquitus 
qulbusd, Wiltenborg. 

Transiralana Regio, Over- 
ijsseK Transisalani, Overtisselers. 

Transylvania, Seven bo r^en. 

Treva, Hamburgum mill I is, 
Hamburga, Hamborg : Mercatori 
Lubeca, Lubeek. 

Trkviris, Trier, 

Tiudektum, Trente. 

TrudqnisFanum, SintTrnien. 

TUBANTES, TUBANTTUM REGTO \ 

Bemhem; iWTwent, Frisijs con- 
termini. 

Tt 1 OERiuM T Padeborn, Padel- 
born, 

Tuitium, pagus £ rtgione 
Colon. J & rip. Duhsch. 

TlJLINGORUM REGIO, LoTHA- 

RiNGrA, Lotrijk, Loretne. 

Tultsburgium , Germanise 
urbs & regio f Bruinswijk. 

Tuluum, Toel, op. Lot ba- 
ring. 

Tungri, Tongeren, Heiden 
Tongeren, 

Turcia, Turkije, Torkije. 

Tuhegium, Surik, Sark, 

Turholtum , Toerhoult ? 
Fland. pag. 

Turingia, Duringen. 

Turnacum, Dornik. 

Tusiorum ditio, Tusenland. 



U 

Ubiorum Cglqnia, Rolen. 
Ulma, Olm, Ulm. 
Ulmania, Altorf, op. Germ, 



Ulp — 301 — 



Vis 



! 



UtPlA C ASTRA, Kleve, Clinic? 

op, 

Ultrajectum, Umrecht, Uit- 
tricln ; olim quibusdam Wilten- 
bor£. 

Umbiucus- Maris, Welle; Na- 
vel dL*r Zee; Oceani vorago circa 
tiitm ScanJi& Oriental^ hand 
pi ' f v ul a Naruegitf coniinente, 

Ursa, Rusa, Rus, fl. in 
Helta t, 

Ursidungltm, Snu^Gislein, op. 
Hanvan. 

Usipetes, Sutren, Geld. Co- 
in i t . Alijs, 

Ustpius, Klevener. 

Utrigesitjm, Utricetum, Uic- 
trechtj Uittricht. 



Vacoctum, Villach* 

Vaga, Wageninge, op. G?lr. 

VaGU>JUM s Wageninge } op, 
Geir. 

Vahalts, Wael. 

Valentian^ j Vale>icen^ , 
ValetKijn 

Valeria, Stiria^ Sciermark. 

Vandalus, Winde, Wende. 
fandalicus, Windisch, Wendiseh. 
* [ Vandali fortasH no n i am a 
w:indelen awbulan diet, quam it 
Vand ;iL qub.l omnia invisereni ant 
ttntarent. L R.) 

Vaxgiones, Wailingcn , in 
Sucuid t Jlijs 

Vaxgiosum urbs, Spier, Spiers, 
Speir. 

Vatuca, Hertogen Rode, opi- 
dutn in vicinio Aquisgrani. 

Vegesatum, Weset, in terril. 
Leodienst * 

Velania, Veluwe, 
Vesalia, WeseL 



Ve^tedus, Vandalus, Winde, 
Wtnde, 

VENHD1CUS SlXU5 ? CURIENSLS, 

Kuriksche yee. 

Vexetus Lacus s Celler zee ; 
Qndcr-zee. 

Veria, VERr.E, arum, Vcre, 
TerVere, Kamp-v.'t^r. op Zehnni 

Verona, Gull. Cisalp. urbs. 

Vepon'a, Bern a Helvet, Bern, 
Dietrich Bern. 

VertoduXUM, Virrun. 

Vesaris, We^er, //, 

Vesontium , Vesontio. u rbs 
Burgundue sup. Bisancs, BeSiivi- 
con. 

Vetera, Vetera Castra, San- 
ten, Xanten. 

Viadrus, fl. Pomeran. Ader, 

Oder. 

Viava, Vienna, Weene, Wie- 
ne, in Austr* 

Vidrus, /7, in Frisijs, Swm- 
ce water : vel potxits Veclu. $&- 
cano fluuiiis Groningam inlcrsmms, 
Groeninger diep. 

Vienna Austree , Weene } 

Wienc* 

Vimania, Wijngarten, Rbtftuv 

op. 

Vindebona, Vienna Austr. 

Weene, Wiene. 

Vindeucia, Swabenland. Pin- 

dflkus, Swabe. alijs, BeirenlanJ, 
Beir. 

VixDOHissA, Windiscb, op tn 

Hflvrl. 

Vingio, Bing, Bingen, M 
Rhfn. op, 

VmoviACUM, Werwik, pag. 
Fland. . 

Virunum, Jodenborg, op. Sti- 
rice. 

Vi scon in m* Vieoigne. 

Vistula^ JL Wiksel, WixeK 



Vis — 302 — 

VlSURGUS, VlSURlGIS, // . We 



Zeu 



ser, 

Vitodurum, Kostents, ad Lac. 

Ac ran. 

Vivesdum, Vivesdunca, Li ere , 
Op. Brabant. 

VOCHTUS, VOCETIUS MQX'S, 

Botsher^ 

Vocoiuum, Vilhch. 

Vosavia, Obcr-Wesel*. in Bit, 
Treuir. ad Rhen. 

Vratislavja, PresLau, Breshiu, 
urbs Silesia* 

ViulatgrumTerra,;?? Fland. 
Fran ken la ] d, Terra Franca, 

W 

Wandalja, Windenland. 



Wasia , Terra Wasiorum , 
Waesland, Land van Waes. 
West r asia, Westenrijk. 
Worm ati a, Worms. 



Yed a m um . Yd a mum, E dam , 
Edam, op. Hall. 



1; 



borg 



Zeugma, op t Baciee, Kluisen- 



— 3o3 — 

OPGEMERKTE DRUKFOUTEN. 

Quasilor* Quasi or... fris, [land, brug^ 1. fris. — Quastor... 
hoofd-redenaer, L hoofd-redenaer, [land. brug m — Quasi „ kakkemix, 
1. kakkemik, — Quatere... Quaiere uun solute, h Quaiere cum sorniu. — 
Quielis^. rowaerd, L rewaerd. — Racemus.,. vel, L vet. — Rata clavala 7 
stecn-racliej 1. -roch. — Ratio, oor-saeke... kanse, L kause. — Regal- 
factorium... kaftnir, 1, kaffoir. — Rectus,*. Reqjere, I, Regere. — 
Redemtio ; Luitio„. despenditur ', 1. dependitur. — Respiratus,.. adem- 
tuchtj L -tocht. — Restinacula (biz* 32, kol. 2, r, 4), 1, Relinacula. — 
Revivere.,. ver-qurkken, J. ver-quikken ; ver-quikkeren. — Reus.,, 
kattijvige, i> kattijvig. — Ridiculo, L Ridicule — Rodere.,. knievelen, L 
kieuekn. — Ruber facia 7 I. facie. — Rubigincus, roaensel, L roaensch, — 
Rttburnus... subrussum, L suhruffum. — Rutins rancidus... soodt, L 
soode. — Rudentum fcla t L fila. — Rudis, prteceps... roest, roeste, roestig, 
1. rbesr, rocs tig. — Ruminare... morsen, morsekn, L morfen, morfclen. 

— Rumor vitlgi.^ rol, 1, rel. — Rlfrsum,.. proposition t praposltio. 

— Ruscus silvestre, l t siluestris. — Rutabulum... oven-stuck, L -staek, — 
V66r Sacerdotum caput lasch in ; Sacerdos mercenarius, officiant. — 
SjEpe.*, dikkend, L dikkent, — S&villa... viiimgheid, L vinniclieid. 

— Saga.*, witie vrouwe, witike-wljf, 1. wire vrouwe, witike-wijf T wkte 
v r o u w e , — Sal aq u oreus , 1 . a>q uoreus . — Sa It us ... a I tern alum, 1 , alt&r- 
natim. — Saluator... dwingeland, J, dwingland, — Sambucus... hollcn- 
bootn, J, bol ten-boom. — Voor Saponarla lasch in : Saponaria aqua, 
seep-sop, — Scabies incrustata... rore, L rovL\ — Scaldjs,,, Ottonia- 
n um y 1 , Otto n ian a m . — ex Sea n du lis . . . digaut is si) ) t e rapr^sa ntans 7 L 
dt$anlusimirepri£sviilans. ~ Scapus laieris hijunnibuli* t injumibulL — 
S'COmbrus.,* hein mecte heUen 7 1, bellen. — Scqmma.,. s met- woo id r t. 
smot-woqrd (1). — Smiianimis,., jland } L flauw. — SenUniiam efferre... 
Sentential dejinitius, [, Seutentia definitiua. — Senknliam a iudice datum , 
1. datam, — Serrati... modo 3 1. modum. — Serrarius f hout-sagej L -sager. 

— V66r Sertum lasch in : Sertula campana, malloete* — StiRViA.., 
Fides, I. Fides, — SidmirL,. tmdi. 1. i^dL — S meg malice, L Smegma- 
iicL — Socius.., ge-spelinc, ]. ge-spelinne. — Solum cercale, L cereale. 

— Solitudo vasta... woesEeine, L waesreke — Sqltrum... medecijn- 



(1) Sic. Etym. Smots-woord, 



— P4 - 

loon, 1. medic! jn-loon. — Sponmlitta... onder-trouw, 1. onder-trouwe. 
— Statue... tot, 1. dat. — Stemma... scam, 1. scam ; geslacht. — Stirm- 
lare... aen-sponen, 1. aen-porren. - Stu'are, steppen, 1. stoppen, — 
Slipator... trouwam, 1. trouwam ; lijf-trouwaiit ; - S.lipulaiio... ver-seg, 
ainge, 1. toe-se^in-e. — 'ilitpmm- vcr-srekken, 1. ver-stokken. — 
Sf^kji vromm^heid, I. vmmigheid. - Stdrte,.. strengdik, 1. streor 
jji^ik. —Strophium... gerUnde, 1. garlande, - - SucctNUM... Urcodus, 
L Ukceolus. — Sudes. . raster, I. rafter. — Sidoreum... kastel, 1. kafcel. 

— Suffarcinare, treffeti, I. trassen. — Sugragancm... koorbisscop, 1. 
koer-. — Suggerere, uit-reken, 1. uit-reiken. — Summa... summatie, 1. 
summarie. — "Supparum... sokke, 1, fukke. - Svrixx... siffel, 1. fiffel, 

— Tabidarius-... schrijverin, 1. schrijvein. — Tali>a... molU-n-worp, \. 
mollem-worp. — Tda canabina... hennip-, 1. kemiip-. — Idum nus- 
sih>... fuseit, 1. [iiseie. — Temerawus... reukeloos, 1. ruekeloos. - - Tem- 
pora... KporeTV... sommum., 1. Kporeiv... somnum. — Tenbr... 't saerd, 
1. tsaerd. — Tehere... nniten, 1, vacreti. — Theatrum... kijke, 1. kijk. 
1 Tibia... differentia m beenders, 1. difftrentiam rov beenders. 

— Tibia, uhiadarh. . bul-pijpe, bulle-pijpe, 1. lul-pijpe, lulle-pijpe. — 
Jonmntum bdUcum... basse, 1. busse. - Traieclhia petunia, vaerde-geld, 
1. vaerd-^eld. — TranquiUus animo... berve, I. burue. — Tusnlafa^ 
h m m> 1 &ftfe- — Vacims... rem-im, I. rein-mt. — Veaigal in dn^idos 
anrtis... trumax, 1. trulinas. — V mum departure... verkoopen, I. verkoopen; 
] or dsen. _ f CS ru S ... niali, 1. male. — Vetaul., pcriadi, 1. pericnlo. — 
m index, bild-siok, l. m&&: " rmm rei -- *&&*> K Ve '"" leS - ~~ 
Villus... foese, 1. lotse. - Fmam mgk lm '■ lsM - — Vimm fa Um - 
dolio. !. dolia. — VrriLK, Wtgifl, 1- M& ~ U * us "- «**$? l ee,,i B- — 
Vol are... sweermen, 1. swermen. — Uter, Iris... filossele, 1 ftessche. 
— C, C. L. B., er bij opmerkcnde dat niet steeds, vooral niet in d.e 
eerste vellen, Lat. as en at door as en a voorgesteld zijn, noch de Lat. 
adv. op i (pn-edpue, quiele) c-eaccentucerd, noch de eenlettergrepigfi 
voorzetseis <m, H Wl W® b$ bepalend lidw. aaneengeschrevcn (aemien y 

ten, enz.), wat hei liandsdirifi aitijd doet ; ook is daai' de afwissding 
Lat. i en /", u en v ii|et altijd oyereenkomstit; bet liandscbnft