e
Ze
e
ep
ep,
NOVA ACTA
REGIAE SOCIETATIS
SCIENTIARUM
UPSALEENSES
— Vi Em
T VOL. XIV.
d "uh HU
AN)
()
———Á— E ; — po
RS M Ww dh UN. RW
EXCUD. LEFFLER ET SEBELL REG. ACAD. TYPOGRAPHI.
MDCCCL.
4 ^
Mir RE TRUE TR
i “Ares T
hs
Mu
REGIA SOCIETAS SCIENTIARUM
UPSALIENSIS.
PRAESES ILLUSTRIS
SERENISSIMUS PRINCEPS AC DOMINUS
FRANCISCUS GUSTAVUS OSCAR
SVECIAE ET NORVEGIAE PRINCEPS HAEREDITARIUS
UPLANDIARUM DUX.
MEMBRUM HONORARIUM PRIMARIUM
ha
SERENISSIMUS PRINCEPS AC DOMINUS OSCAR FREDBRICUS, Sveciae
ET NonveGiae Princers HAEREDITARIUS, OSTROGOTHIAE DUX.
Membra Honoraria.
D'OHSSON (Constantinus), Liber Baro, Legatus S:æ R:æ Majest. Extra-
ordinarius, Reg. Ord. de Stella Polari, cum grandiori crucis insigni,
Commendator.
TROLLE WACHTMEISTER (Hans Gabriel), Comes, e Regni Proce-
ribus unus, Justitiæ quondam Cancellarius, Regiorum Ordinum E-
ques et Commendator.
LÓWENHJELM (Gustavus), Comes, e Regni Proceribus unus, Lega-
tus Sacræ Regiæ Majest, Extraordinarius, Dux Generalis, Regiorum
Ordinum Eques et Commendator, Reg. Ord. Ensiferor, in CL II.
Eques nec non de S. Olavo, eum grandiori Crucis insigni Commen-
dator, Ordd. Imper. S. Annæ in Cl. L et S. Wladimiri in CL H.
Ord. Reg. de Aquila Rubra in Cl. I. Eques, cet.
WINGÀRD (Carolus Freder. 4), S. Theol. Doctor, Ecclesi: Sveogothicæ
Archiepiscopus, Academiæ Upsaliensis Procancellarius, Regiorum
Ordinum Membrum et Commendator, Academiæ Svecanæ Octode-
cimvir.
IHRE (Albertus Elavus), Lib. Baro, e Regni Proceribus unus, Rerum
externarum a. h. Minister Status supremus, Regiorum Ordinum Eques
et Commendator, Reg. Ord. de S. Olavo, eum grandiori Crucis in-
signi, Regg. Ordd. Danebrog., Isabelle Catholic, S. Mauritii et
Lazari, S. Stanislai, Leopoldi Belgici, Grec. de S, Salvatore, cum
grandiori Crucis insigni, Commendator etc.
FÂHRÆUS (Olavus Immanuel), Status a. h. Consiliarius, Præfecturæ
Gothoburgensis et Bahusiæ Gubernator, Reg. Ord. de Stella Polari,
cum grandiori Crucis insigni, Commendator.
GRUBBE (Samuel), Philos. Doctor, Status a. h. Consiliarius, Reg. Ord.
de Stella Polari Eques, Academiæ Svecanae Octodecimvir.
AGARDH (Car. Adolphus), S. Theol. Doctor, Dioeceseos Carolstadien-
sis Ordinumque Regiorum Episcopus, Reg. Ord. de Stella Polari,
cum grandiori erucis insigni, nee non Reg. Ord. Danebrog. Com-
mendator, Academiæ Svecanæ Octodecimvir.
SVANBERG (Jóns), S. Theol. Doctor, Mathematum Professor Upsali-
ensis emeritus, Membrum Reg. Ord. de Stella Polari, Regiæ Socie-
tatis a. h. Secretarius.
HISINGER (Wilh. 4), Officine Ferrarie Possessor, Regg. Ordd. de
Wasa Commendator, nee non de Stella Polari Eques.
STIERNELD (Gust. Nie. Algernon Ad.), Lib. Baro, a regni Proceribus
unus, Rerum externarum. Minister Status supremus, Regiorum Ordi-
num Eques et Commendator, Reg. Ord. de S. Olavo cum graüdio-
ri Crucis insigni nee non Reg. Ord. Elephantini cet. Eques.
SPARRE (Gust. Ad), Comes, e regni Proceribus unus, Rei Judiciariæ
Minister Status supremus, Regior. Ordinum Eques et Commendator.
BESROW (Bernh. von), Liber Baro, Philos. Doctor, Regiæ Aul» Ma-
reschallus, Academiæ Svecanz Octodecimvir et Secretarius, Regg.
Ordd. de Stella Polari, cum grandiori Crucis insigni, nec non
Danebrog. Commendator, Legionis Honoris Eques.
Membra Ordinaria.
` BREDMAN (Johannes), Astronomiæ Professor Upsaliensis. emeritus, E-
ques Reg. Ord. de Stella Polari.
LAGERHJELM (Petrus), Regii Collegii Metallici Assessor, Eques Reg.
Ord. de Stella Polari.
WAHLENBERG (Georgius), Med. Doctor, Medicinæ et Botanices Pro-
fessor Upsaliensis, Eques Reg. Ord. de Stella Polari.
HANSTEEN (Cbristoph.), Matheseos Professor Christianiensis, Eques
Reg. Ord. de Stella Polari, Regg. Ordd. de S. Olavo nec non Dane-
brog. Commendator et Legionis Honoris Eques.
WALMSTEDT (Laur. Petr.), Chemiæ Professor Upsaliensis, Eques Reg.
Ord. de Stella. Polari.
ROMANSON (Henr. Wilh.), Med. Doctor, Anatomiæ Professor Fiet
ensis emeritus, Eques Reg. Ord. de Stella Polari.
SCHRÖDER (Joh. Henr, S. Theol. Doctor, Historiæ Litterariæ et Ar-
chæologiæ Professor Upsaliensis, Bibliothecarius Academiz , Præfe-
ctus Nummophylacii, Regg. Ordd. a. h. Historiographus, de Stella
Polari et Danebrog. nec non de S. Salvatore Gracie, cum aurea
Cruce, Eques.
HWASSER (Israel), Med. et Ph. Doctor, Medicinæ Professor Upsaliensis,
Reg. Ord. de Stella Polari et de S. Wladimiro in Cl. IV. Eques.
FRIES (Elias), Oéconomiæ practicæ Professor Upsaliensis, Regg. Ordd.
de Stella Polari et Danebrog. Eques, Academiæ Svecanæ Octodecim-
vir, Reg. Societatis Secretarius.
ERSTRÔM (Car. Udalr.), Pastor et Præpositus Tjornensis in Dioecesi
Gothoburgensi.
SVANBERG (Adolphus Ferdinand.), Physices Professor Upsaliensis.
RETZIUS (Andr. Adolph.), Med. Doctor, Anatomiæ Professor Holmien-
sis, Regg. Ordd. de Stella Polari et Danebrog. Eques.
HEDENBORG (Joh., Med. Doctor et Professor, Consulatus Svec. et
Norveg. in Alexandria Secretarius, Regg. Ordd. de Stella Polari et
de Wasa Eques.
NILSSON (Sveno), Hist. Nat. Professor Lundensis, Membrum Regg. Ordd.
de Stella Polari et de Wasa, Reg. Ord. Danebrog. Commendator.
GYLLENSTJERNA (Nie. Christoph.), Lib. Baro, Cubicularius Regius,
Reg. Ord. Ensiferor. Eques.
LÆSTADIUS (Laur. Levi), Pastor Ecclesie Rarasuando Lapponiæ.
TORNBERG (Car. Joh.), LL. OO. Professor Lundensis.
SVANBERG (Gust.), Astronomi: Professor Upsaliensis.
MALMSTEN (Car. Joh.), Matheseos Professor Upsaliensis, Reg. Socie-
tatis Quæstor.
REUTERDAHL (Henr), S. Theol. Doctor et Professor Primarius, Ar-
chipræpositus Lundensis, Reg. Ord. de Stella Polari Membrum.
WREDE (Fabian. Jacob.), Liber Baro, Cubicularius Regius, Regg. Ordd.
Ensiferor., Danebrog., Legionis Honoris, S. Joh. Hierosol. Eques.
SELANDER (Nic. Haqu.), Reg. Acad. Scientiar, Stockh. Astronomus et
Professor, Reg. Ord. de Stella Polari Eques.
BJÖRLING (Immanuel Gabr.), Matheseos Lector Reg. Gymnasii Arosiensis.
MOSANDER (Car. Gust.), Pharmac. et Chem. Professor Holmiensis, Reg.
Ord. de Stella Polari Eques.
PALMBLAD (Wilh. Fred.), Græcar. Litter. Professor Upsaliensis, Reg.
Ord. de Stella Polari Eques.
SUNDEWALL (Fredericus), Med. Doctor, Anatomiæ et Physiologiæ Pro-
fessor Upsaliensis.
GLAS (Olavus), Med. Doctor, Medicinæ Professor Upsaliensis.
WALLQUIST (Elavus), Philos. et Med. Doctor, Chemiæ Laborator et
Professor Upsaliensis, Reg. Ord. de Wasa Eques.
WAHLBERG (Petr. Fred.), Philos. et Med. Doctor, Hist. Nat. Profes-
sor Holmiensis, Reg. Acad. Scientiar. Holm. Secretarius, Reg. Ord.
de Stella Polari Eques. j
ARESCHOUG - (Joh. Erhard.), Oecon. pract. Adjunctus Upsaliensis.
ATTERBOM (Pet. Dan. Amadeus), Æsthetices Professor Upsaliensis,
Reg. Ord. de Stella Polari Eques, Acad. Svecanæ Octodecimvir.
NORDSTRÖM (Joh. Jac.), Philos. et Jur. Utr. Doctor, Professor, Regni
Archivarius, Reg. Ord. de Stella Polari nec non de S. Wladimiro
in CI. IV. Eques.
SELLÉN (Jonas), Eloqu. et Poés. Professor Upsaliensis, Reg. Ord. de
Stella Polari Eques.
CARLSSON (Fred. Ferdin.), Histor. Professor Upsaliensis.
FORSELLES (Jac. Henr. af), Rei metallicæ Profectus, Reg. Ord. de
Stella Polari Eques.
SVANBERG (Laur. Fred.), Philos. Doctor, gange Holmiensis.
HUSS (Magnus), Med. Doctor et Professor Holmiensis, Reg. Ord. de
Stella Polari et de Danebrog. Eques.
Adjunctus.
MARKLIN (Gabriel), Reg. Societ. Bibliothecarius et Musei Præfectus.
Amanuensis.
THENGBERG (Petr. Adrian.), Philos. Magister.
Socii Exteri.
GADOLIN (Joh), Chemiæ Professor Aboënsis emeritus, Ord. eege
de S. Wladimiro in Cl. IV. Eques.
FABRE (M. C.), pontibus aggeribusque publicis in Gallia Profectus. .
FRÆHN (Christ. Mart), S. Theol. et Philos. Doctor, Imp. Ross. a Con-
siliis Status, Academiæ Imperial. Scientiar. Petropolitanæ sodalis or-
dinarius, Musei Asiatici Director et Bibliothecæ Præfectus honorari-
us, Ordd. S. Wladimiri in Cl. HI. et S. Annæ in Cl. H. Eques.
ARAGO (Franc. Joh. Dominic), Instituti Parisiensis Membrum et Reg.
Academiæ Scientiarum in Classe Mathemat. Secretarius, Regg. Ordd.
de Stella Polari nec non Legionis Honor. Eques cet.
HUMBOLDT (Alexander von), Liber Baro, Regi Boruss. a Consiliis in-
timis, Regg. Ordd. de Stella Polari nee non de S. Olavo, cum gran-
diori Crucis insigni, Commendator, Regg. Ordd. de Aquila Nigra,
Legionis Honoris, Ord. Imper. S. Annæ in Cl. I. Eques cet.
FUSS (Paul Henr), Academiæ Scientiarum | Petropolitanz | Secretarius ,
Ordd. Imper. S. Wladimiri in Cl. HI. et S. Annæ in CI. W. Eques.
BIOT (J. B.), Instituti Paris. Membrum, Ord. Leg. Honor. Eques.
BUCH (Leopold von), Cubicularius Regis Boruss., Reg. Ord. de Stella
Polari Eques, Reg. Ord. Norveg. de S. Olavo, cum grandiori Cru-
cis insigni, Commendator, Reg. Ord. de Aquila Rubra Eques.
BROWN (Robert), Juris Utr. Doctor, Reg. Societ. Londinens. Socius.
KRRURENBERG (Petr.), Medicinæ Professor Halensis.
GRIMM (Jacob.), a. h. Histor. Litt. Professor Gottingensis, Reg. Ord. de
Stella Polari Eques.
WERLAUFF (Eric. Christian), Regi Dan. a Consiliis Conferent., Histor.
Professor Hafniensis, Bibliothecæ Regiæ Præfectus, Regg. Ordd. Da-
nebrog. Commendator, de Stella Polari nec non Legionis honoris
Eques.
MÜLLER (Joh.), Anatomiz Professor Berolinensis.
MAI (Angelus), Sacræ Romanæ Ecclesiæ Cardinalis et Bibliothecarius.
BONAPARTE (Carolus Lucian.), Princeps: de Canino et Musignano.
SCHULTÉN (Nathan. Gerhard. A), Mathem. Professor Helsingforsiensis,
Ordd. Imper. S. Stanislai Cl. IL et S. Wladimiri Cl. IV. Eques.
SCHUMACHER, (Henr. Christian), Astronomie Professor Hafniensis,
Regg. Ordd. Danebrog. Commendator et de Stella Polari Eques.
ENCRE (J. F.), Astronomiæ Professor Berolinensis, Reg. Acad. Scien-
tiar. ibid. in Classe Phys. Mathem. Secretarius, Reg. Ord. de Aqui-
la Rubra in CL IV. Eques.
TEMMINCR (C. J.), Musei Zoologici Leidensis Director.
BOECRH (Aug.), Græc. Litt. Professor Berolinensis, Reg. Acad. Scien-
tiar. ibid. in Classe Histor. Secretarius, Reg. Ord. de Aquila Rubra
in CL IV. Eques et de S. Salvatore Græc. Commendator.
OERSTED (Hans Christ), Regi Dan. a Consiliis Conferent., Physices
Professor Hafniensis , Societ. Scientiar. Hafniensis Secretarius, Regg.
Ordd. de Stella Polari, cum grandiori Crucis insigni, et Danebrog.
Commendator, de Aquila Rubra et Legionis Honoris Eques cet.
SCHOUW (Joachim Freder.), Botanices Professor Hafniensis, Regg. Ordd.
de Stella Polari et Danebrog. Eques.
QUATREMERE (Stephan.), LL. OO. Professor Parisiensis, Instituti
Paris Membrum, Ord. Legionis Honoris Eques.
GAUSS (Carol. Freder.), Astron. Professor Gottingensis, Regg. Ordd, de
Stella Polari, Welfici et Danebrog. Eques cet.
FISCHER (Theodor.), Horti Botanici Petropolitani Præfectus, Consiliarius
Status, Ord. Imp. de S. Anna CI. IL Eques.
ANDRAL (G. Junior), Medicine Professor Parisiensis, Membrum Insti-
tuti Paris., Ord. Leg. Honor. Eques.
ESCHRICHT (Daniel Fredrie.), Anatomie Professor Hafniensis, Regg.
Ordd. de Stella Polari nec non Danehrog. Eques.
RAOUL-ROCHETTE (Desider.)j, Conservator Nummophylacii Parisien-
sis, Instituti. Paris. Membrum, Acad. Artt. Elegg. Secretarius ,
Ordd. Leg. Honoris et de S. Salvatore Græciæ Eques.
HANSEN (A. P, Observatorii Astronomiei Gothani Præfectus.
HAUSMANN (J. Ei, Mineralogixw Professor Gottingensis, et Reg. Socie-
tatis Scientiarum ibid. Secretarius.
HOORER (Wilhelm. J.), Horti Botanici Rewensis Director.
COPLAND (Jacobus), Med. Doctor, Regiæ Societatis Londinensis Membrum.
GRAY (Asa), Botan. Professor Bostoniensis, Societatis Scientiar. Ame-
ricanz Secretarius.
LE NORMANT (Carolus), Conservator Bibliothecæ Parisiensis, Instituti
Paris. Membrum.
Socii Litterarum Commercio Conjuncti.
RAFN (Car. Christian), Reg. Dan. a Consiliis Status, Professor, Reg.
Societ. Antiquariorum Hafniensis Secretarius, Regg. Ordd. de Wasa
Commendator, de Stella Polari, Danebrog. cet. Eques. t
GRETSCH (Nicol.), Imp. Ross. a Consiliis Status, Academiæ Scientiar.
Petropolitanæ Bibliothecarius, Ord. S. Annæ Cl. II. Eques.
MAINARDI (Caspar.), Mathes. Professor Universitatis Patavinæ.
LITTROW (Car. Ludov. von), Astron. Professor Vindobonensis.,
POGGENDORFF (J. C.), Phys. Professor Berolinensis. ;
NORDENSKOLD (Nic), supremus rei Metallicæ per Finlandiam Director,
Ordd. S. Annæ et Stanislai IL CL, S. Wladimiri IV. Cl. Eques.
FORCHHAMMER (Joh. Georg.), Mineralogiæ Professor Hafniensis, Regg.
Ordd. de Stella Polari et Danebrog. Eques.
WEBER (Wilh.), Phys. Professor Lipsiensis.
ILMONI (Immanuel), Med. Doctor et Professor Helsingforsiensis, Ord. S.
Wladimiri IV. Cl. Eques.
HAESER (Henr.), Med. Professor Jenensis.
SOMMER (Andr. G.), Med. Doctor et Professor Hafniensis.
BLYTT (Matth. N.), Botan. Professor Christianiensis.
KRÓIJER (Henr.), Zool. et Physiol. Professor Hafniensis.
SCHLECHTENDAHL (F. L. von), Botan. Professor Halensis.
HOLMBOE (Christoph. Andr.), LL. OO. Professor Christianiensis, Nu-
mophylacii Præfectus, Reg. Ord. de Stella Polari et de S. Olavo Eques.
LASSEN (Christian.), LL.: OO. Professor Bonnensis.
GRUNERT (F. A.), Mathem. Professor Gryphiswaldensis.
VII.
VIII.
INDEX
EL. FRIES, Species Hieraciorum rite cognitae
Formules nouvelles de l'analyse combinatoire, deduites
par A. TH. BERGIUS .
De Moneta Anglo-Saxonica ejusque variis typis obser-
vationes nonnullae auctore JOH. HENR. SCHRÖDER
De l'influence de la littérature ancienne sur le déve-
loppement et le caractère de la première révolution
Francaise par B. ne BESROW . . . .
Mémoire sur la polarisation rectiligne et la double ré-
fraction des Christaux a trois axes obliques par A. J.
ÅNGSTRÖM
Sur quelques formules de l'analyse combinatoire, 2:d
memoire par A. TH. BERGIUS .
Phycearum, quae in maribus Scandinaviae crescunt,
enumeratio. Auctore JOHN ERH. ARESCHOUG.
Sectio posterior Ulvaceas continens .
Enumeratio Plantarum in Ólandia sponte nascentium,
auctore GUSTAVO SJÓSTRAND .
pag:
221.
245.
257.
Ann,
“jé 1
LES BEIR T E
RUE
ET
MUT
EE de
E. FRIES
SPECIES HIERACIORU M,
RITE COGNITAE,
SERIES PRIMA.
PiLosELLA. Innovatio per stolones, nunc emersos, nunc
subterraneos. Involucri squamae irregulariter imbricatae. Li-
gulae apice glabrae. AÆchaenia minima, striata, apice truncata,
pappi uniserialis radiis aequalibus tenuissimis. Æchaeniis mi-
nimis certissime dignoscuritur.
A. Stirps H. PILOSELLAE.
Stolones radicantes, accidentaliter tantum deficiunt. Folia
setosa, subtus plus minus stellato-floccosa. Scapi nudi l. mo-
nophyll. /nvolucri squamae interiores spirales, introrsum de-
crescentes magis magisque acutae.
Qui plurimas infra allatas species tamquam hybridas ab
H. Pilosella et H. Auricula enatas, censent nec genuinum ho-
rum typum, nec characteres, neque geographicam distributio-
nem cognoverunt. In speciebus vero determinandis semper ca-
veas a formis stolonifloris et flagellaribus *), scapo adscendente,
basi foliato, sursum furcato, etiam in ceterum monocephalo
*) Formae sto/oniflorae sunt stolones praesentis anni florentes, qui inter H. prae-
alla in caules laterales assurgunt. Formae flagellares nascuntur e slolonibus
anni praelerili radicantibus et floriferis. Hae saepe per latas plagas solae re-
gnant, forma typica exule. Formae flagellares diversarum ` specierum Characte-
ribus discerni vix possunt, licet typicae facillime.
"EP aem
H. Pilosella. Ubi scapus non erectus et basi nudus, specimen
formam primariam non praebet. Ceterum tenendum ligulas, in
speciebus quibusdam subtus vittatas, utrinque concolores in
omnibus variare, at species concolores numquam vittatae oc-
currunt.
* Pilosellata, rhizomate subemerso, ligulis marginalibus
subtus rubrovittatis, sed variant eoncolores.
1. H. rirosrrra, rhizomate repente stolonifero, foliis oblongis
lanceolatisve utrinque setosis, subtus pube stellata densa
candicantibus, scapo primario aphyllo stricto simplici mo-
nocephalo , involucro basi ovato, deflorato conico-ventricoso,
squamis pallide marginatis, exterioribus obtusis, ligulis ra-
diantibus subtus subvittatis.
Auricula muris. Brunfels.-Cord.-Trag. Hist. p. 278.
Pilosella. Mathiol. Falgr. 11 p. 316, - major. Fuchs. p. 605. Dod.
pempt: 67. Dalech. 1098, - repens. Ger. emac. p. 638. I. Bauh.
Hist. IL p. 1039.
major, repens, hirsuta. C. Bauh. pin. p. 262. Burs! herb. XP.
n. 1.
. vulgaris repens minor. Moris. Hist. III. p. 77.
. officinarum. | Faill. Act. Par. 1721. p. 256. Ponted. diss. p. 87.
. Pilosella. Linn. Spec. 2. p. 1125. et Recent. omn. Koch. syn. 2.
p. 909. Fl. Dan. t. 1110. Bull. Franc. t. 279. Curt. Lond. 4.
t. 54. Engl. Bot. t. 1093. Sv. Bot. t. 458. Sturm. D. fl. h. 27.
H. n. 4. Hall. en. p. 42. — n. 55. Hist. p. 27.
Exs. Herb. Norm. Su. VI. n. 4. I
— virescens, foliis latioribus virentibus, floecis rarioribus, subtus vix
incanis, scapis saepe divisis, ligulis subtus concoloribus. Gaud. helv.
F. p. 11.
P. folio minus villoso. Tournef. Inst. H. R.
H. flagellare. Hort. Bot.
H. pilosella v. pilosulum. | Fról! in Dec: Prodr. FII. p. 199.
Exs. H. N. IX. n. 8.
— nigreseens, stolonibus scapoque elongatis, capitulis majoribus pilis
glanduliferis densissimis nigricantibus, ligulis subtus concoloribus.
Blytt! Christ. (stolones saepe adscendentes floriferi. Folia subtus fere
viridia.) S
* idem, gracillimum, involucro subgloboso pilis mollioribus villosissimo.
mum
"ET VE
(Ad prius se habet, ut H. alpicola ad H. sphaerocephalum!)
H. Pseudo-Pilosella. Tenor.! Hort, Neap. app. t. 69. (vidi spec. e
manu Tenorei in Herb. Kunz.)
H. Tenoreanum. Fröl. l. c. p. 200. n. 4.
= TT stolonibus crassis abbreviatis, capitulis majoribus e-
landuloso-pilosis, squamis exterioribus latis obtusis.
. major, repens, magno flore. Cup. H. Cant. p. 167 t. 345. — mo-
nanthos sicula. Raji Hist. III. p. 197. n. 3.
"us
P. magno flore. Vaill. l. c. p. 181. n. 2. Ponted. comp. t. 136.
H. Pilosella v. grandiflora. Dec! fr. IY. p. 23.
H. macranthum. T'enor.! fl. Neap. V. p. 190 t. 184. Guss.! fl. Sic.
II. p. 403.
* idem, in alpibus altioribus elatius, squamis latius albomarginatis
sublaxis.
H. Pilosellaeforme. Mopp! apud Sturm. 37 t. 6. Fröl. l. c. p. 200.
n. 2. Gaud. helv. V. p. 72.
H. Hoppeanum. Schult. austr. Monn, Hier. p. 18.
Exs. Hopp! Exs. Reich! fl. G. n. 976. — Frivaldski! pl. Rom.
(var. leucophana).
— pilosissimum, stolonibus crassis brevibus cum scapo foliisque his-
pidissimis, involucro (magno) setis densis eglandulosis villosissimo,
squamis lanceolatis conformibus. (Siccitate maxime ferruginascit!).
P. montana, pilosissima. Vaill. l. c. n. 3.
H. Pilosella 8. Poll. Pal. 2. p. 286. Monn. Hier, l. c.
H. Peleterianum. Mer.! par. p. 305. Dec. fr. V. p. 437. Frai, Le
n. 3.
Exs. Reich. Germ. n. 1525, et 1333. (grandill.)
* idem, humilius, foliis lineari-lanceolatis, capitulis pusillis (sequen-
tis), squamis sublaxis. (In glareosis ad Femsjó Smoland.)
— ? velutinum, stolonibus elongatis, foliis lanceolatis acutis, utrinque
pube densa stellata laevigata lepidoto-incanis, vulgo depilatis, ca-
pitulis minoribus. (Itidem maxime ferruginascit siccitate in Herb.)
H. radice reptatrice flore luteo, foris purpureo, minus. Grisl. Pirid.
Lusit.
H. Pilosella. 8. incana. Dec. Fr. Le Boiss.! hisp.
H. velutinum. Hegetschw.! fl. Schw. p. 774.
* idem. stoloniflorum, foliis utrinque setosis.
Il. castellanum. Boiss! hisp.
Vulgatissima generis species per omnem Europam, arctica
v. €. Lapponia excepta, in collibus et campis aridis, in alpes
- 10 e
adscendens. Porro in Caucaso et regionibus transcaueasicis
Asiae adjacentis, praecipue formae elatiores; sed H. Auriculae
instar ultra regiones uralenses vix orientem versus in Sibiria
progreditur. Var, virescens locis graminosis humidiusculis 1.
pinguioribus sporadica occurrit. Var, nigrescens ad latera ru-
pium irrigua in Syecia et Norvegia, forma Tenoreana in Luca-
niae montosis lecta. Var. grandiflora, quae sola Pilosellarum
forma in Sicilia, in Scandinaviam usque in montosis vulgaris
est, sed tam speciosa quam in alpibus Europae mediae!, in Bal-
kan! Caucaso! et alpibus Samanissiacis (Gmelin! jun.). s. "H. pilo-
sellaeforme, apud nos non occurrit. V. pilosissima in Scandi-
navia itidem vulgaris, sub multis formis; in Norvegiae austra-
lioris rupibus maritimis reliquas fere exclusit; in Europa media
rarior videtur et vulgo humilis, sed e regionibus transcau-
casicis, v. c. in monte Starijal, districtus Airum, vidi speci-
mina ultra pedalia. Var. velutina in Europa boreali prorsus
deest, in montibus altioribus Hispaniae, Galliae australis, Hel-
veliae inque saxosis Taygeti /Heldenreich!) copiosa. Floret
jam Majo, et dein per totam aestatem.
Rhizoma crassiusculum per terrae superficiem repens, adultum
caespitem formans, stolones nunc breves, nunc elongatos (et quidem in for-
ma dense caespitosa, pedunculis instar Primulae acaulis umbellatim con-
gestis, nullos), valde pilosos, foliosos , vulgo repentes (raro, ut in Camerarii
saepe repetita icone ex alis floriferos), at non raro adscendentes sube-
rectosque (inferne foliatos, quo a scapis. genuinis dignoseuntur) floriferos ,
pedunculis furcatis, 2—A-cephalos. Folia caespitosa, nune obovata, nune
lanceolato-spathulata, integra, obtusiuscula, utrinque setis elongatis plus -
minus confertis strictis albidis hispida, obscure l. sordide viridia, subtus
pube densa stellata alba vulgo candicantia (locis udis virentia, subtusque
magis denudata) Scapus centralis aphyllus, simplex, monocephalus, sed
rosularum lateralium saepe ad basin monophyllus et divisus, ab unciae
ad pedis longitudinem varius (forma grandiflora subinde subacaulis), pube
stellata cana pilisque nigris, vulgo brevibus et glanduliferis, adspersus.
Capitula majuseula l. maxima (magnitudinis valde varia, var. microcepha-
lam notat FWimmer!), virginea oblonga, deflorata conica, pallida, fere
albicantia, pilis plus minus densis, apice glandulosis l. canescentibus,
vestita. Squamae lanceolatae, margine pallido; exteriores latiores, plus
minus laxae, obtusiusculae; interiores acutae. Ligulae luteae, ut in om-
— ES
nibus Pilosellis extus glabrae, nec ciliatae, extus nunc saturate nunc
pallide purpureo-vittatae — et apud nos (Upsaliae) saepe per latas pla-
gas eliam utrinque concolores, praecipue vero in formis flagellaribus et
stolonifloris. ^ Achaenia, ut in omnibus Pilosellis, brevissima, tenuia,
striata, e luteolo fusconigra, apice truncata, pappo uniseriali.
Planta, utpote ubiquitaria, infinitis ludit formis; maxime receden-
tes sunt formae flagellares et stoloniflorae. Inter vulgare et macranthum
et Peleterianum , quae. in septentrione saepe: promiscue nascuntur, defini-
ti characteres omnino desunt. H. Pilosellaeforme apud nos non adeo
speciosum occurrit, quam in Europa media, quia in septentrione ipsa
species alpes altiores fugit, sed transitus non desunt. Sola var. velutina,
nobis peregrina, forsan distinguenda. Caveas ceterum, ne huc referas sequ.
formas monocephalas, et maxime, ne sequentia quaeras in hujus formis
stolonifloris et flagellosis.
2. H. sroroxmLoRUM, rhizomate repente stolonifero, foliis ob-
ovatis obtusis utrinque setosis intense viridibus, subtus
floccis canis raris adspersis, scapo primario submonophyllo
racemoso-corymboso oligocephalo, saepe ramo arcuato-ad-
scendente aucto, capitulis erectis veniricosis basi truncatis,
defloratis depressis, squamis concoloribus acutis, ligulis ra-
diantibus subtus subvittatis.
Nova Pilosellae sp. in campis austriacis lecta. Burs.! herb. XV. n. 5.
Stee major repens minus hirsuta. Moris. Hist. III. p. Uo
P. officinalis, foliis oblongis Ponted. Tabell. — Diss. p. 88 hoc potiss.
H. dubium. JZuds.? La Prob. ad With. arr. III. p. 684 cum
descr. eximia Ser etiam Smith. Brit. p. 828. Engl. Bot. t. 2332
(forma flagellaris, indeque haud clare diversa a priori), at non
Smith. compend. et Engl. Fl. Tausch. im Bot. Zeit. l. c. n. 4.
Monn. ess. p. 19.
H. stoloniflorum. JJ'aldst. et Rit.! pl. Hung. p. 303. t. 273 optima.
Hoch! syn. 9 p. 510. Wimm.! Fl. v. Schl. 2 p. 18. Niel. Fl
v. Wien. p. 287.
H. bifurcum Fról.! l. c. p. 200 n. 7. Wimm! Fl. Schl. I. p. 203.
H. 'collino-Pilosella. Fr. Nov. p. 248.
— collinum, foliis oblongo-spathulatis pallide viridibus, scapo elon-
gato graciliori subdicephalo, pedunculis longissimis, capitulis vulgo
minoribus, ligulis subconcoloribus.
H. collinum. Bess.! Gal. 2. p. 148.
H. flagellare, illd. Supl. H. Ber. p. 59 ad spec. culta. Frölich! l.
c. n. 5. Reichenb. Fl. Exc. p. 261.
H. pedunculare. FWallr.! sched. p. 406 "calyces Pilosellae majores".
Forma singularis protracta! nec H. bifurcum.
H. furcatum. — Blytt.! Christ. p. 55.
— pullatum, foliis lanceolatis, scapo submonocephalo, capitulo am-
plo depresso nigrovilloso.
In pratis et versuris Europae orientalis et borealis, locis
praecipue montosis; typica locis succosis fertilibus; var. collina
macris, rupestribus; var. pullata in alpibus; in regionibus cam-
pestribus tantum sporadica nec diu persistens. n Rossia (Gor-
Somlia! Riew! Rasan! ete.) Polonia!, Hungaria! Bohemia! Sile-
sial, Suecia!, in Norvegia tantum (adventitium?) prope Christi-
aniam! et forsan in Anglia boreali. Floret Junio.
Rhizoma repens, stoloniferum; stolones in forma vegetiori et omni-
bus partibus robustiori vulgo adscendentes floriferi; in varr. répentes,
foliosi. Scapus erectus, firmus, simplex vel medio ramo arcuato-erecto
brachiatus, nudus l. saepius folio solitario discreto (i. e. a basi non ad-
scendente) auctus, pilis longis albidis immixtis brevissimis glanduliferis,
sursum confertioribus, plus minus hirsutus, spithamaeus circiter. Folia
ad basin in rosulam collecta, plus minus obovata l. obovato-oblonga, ob-
tusa, deorsum valde attenuata, in vulgari laete, in var. collina pallide
viridia, in utraque utrinque setis multo mollioribus, brevioribus et minus
conspicuis, quam in H. Pilosella, adspersis, subtusque pube stellata adeo
rara, nt color viridis ubique transluceat. Scapus abortu, ut bracteae te-
stantur, haud raro monocephalus, typice vero inflorescentia est racemo-
sa, 2- A-cephala, interdum vero, accedente ramo laterali, 5- 7-cephala,
pedunculis alternis distantibus semper arrectis, inferioribus elongatis, su-
perioribus sensim brevioribus confertioribus, hinc anthela demum laxe co-
rymbosa vel in dicephalis tantum spurie furcata. In stolonibus floriferis
capitula subterna capitato-congesta. Utraque haec anthelae typo ab H.
Pilosella et bifurco clare differt. Capitula H. Pilosellae magnitudinem
aequant vel superant, sed forma ventricoso-depressa, basi truncata, in
omnibus formis constante, a reliquis Pilosellis differunt. Squamae acu-
minatae. pilis quam in vulgari mollioribus et brevioribus. Ligulae luteae,
marginales subtus purpureo-vittatae, in icone Waldst. et Rit. utrinque
purpureae, sed variant omnino concolores! ut in priori.
Hanc speciem, olim sporadicam modo lectam, pro H. Pilosellae va-
rietate e solo fertiliori luxuriante habui et ob foliorum formam, colorem
et indumentum H. collini M. collino-Pilosellam appellavi, hybridam ta-
iu WE
men non fingens. Postquam vero jam plures formas conferre licuit et
hoc etiam solo aridissimo siccissimo, ut in muro antiquo Upsaliae, vide-
re, speciem genuinam agnosco, varietates et synonyma allata omnia ad
hoc pertinere omnino certus! Ab JH. bifurco et brachiato, infra descri-
bendis, prorsus diversum statuo.
S. H. AvmicurAEFORME, rhizomate repente stolonifero, foliis lan-
ceolatis acutis viridi-glaucescentibus, supra glabris setosisve,
subtus floccis tenuibus leviter canescentibus, scapo primario
subnudo corymboso-racemoso furcatove oligocephalo, invo-
lucro cylindrico setuloso deflorato anguste conico, squamis
exterioribus obtusis, intimis acutis, ligulis radii subvittatis.
H. Pilosella bi-triflora. Flor. Suec. Liljebl.! Sv. Fl. 2 p. 241.
H. Auricula. Jill. delph. III p. 100. forma montana.
H. Auriculo-Pilosella s. Auriculaeforme. Fr. Nov. 1819. ed. 2. p. 248.
Exs. H. N. VI. n. 5.
* formae flagellares et stoloniflorae, seapis furcatis, ligulis subtus
concoloribus.
— denigratum, capitulis e setulis densis glanduliferis nigricantibus.
Solo sterili glareoso in Europa boreali (in jugis arenosis
circa Upsaliam aeque frequens ac H. Pilosella et H. auricula)
per Rutheniam (Petropoli Ruprecht!) usque in subalpinis Cau-
casi (prope pagum Sivios C. 4. Meyer!) locis vero graminesis
fertilioribus semper degenerans in formas flagellares et stolo-
nifloras, a praecedentium analogis vix discernendas; porro in
montosis Silesiae immer, Delphinatus Villars; var. denigrata
in rupibus irriguis (v. c. Lassbyensibus Upsaliae) Jun. Jul.
Rhizoma repens, emersum, breve stoloniferum; interdum stolones
deficiunt. Folia rosulata conferta, primordialia spathulata obtusa; reli-
qua anguste lanceolata, acuta, integerrima, viridi-glaucescentia (in var.
nigrita saturate viridia), supra vel glabra ciliata vel undique setosa, at
subtus setis destituta (nisi in nervo dorsali), floccis tenuissimis leviter ca-
nescentia. Scapi nudi l ad basin monophylli, canofloccosi, pilis nigris
glanduliferis setosisque adspersi, unciales-spithamei, quo longiores eo
graciliores et magis mierocephali, normaliter 2-4-cephali (abortu mono-
cephali, nune racemosi, nunc in apice in corymbulum pedunculis arcuatis
congesti, sed intercurrunt frequenter furcati. Involucra priorum gracili-
ora, deflorata haud ventricosa, virescentia, leviter canofloccosa pilisque ni-
me Si
gris glanduliferis hispida. Squamae lineares, adpressae, exteriores conspicue
obtusae. Ligulae sulfureae, nune subtus purpureo-vittatae, nunc utrin-
que concolores. Stylus luteus. Achaenia MH. Pilosellae paulo minora;
Facies H. Auriculae, at H. Pilosellae tantum affinis. Perperam o-
mnino pro horum hybrida prole habui; occurrit in regionibus v. c. Cau-
casicis, in quibus M. auricula prorsus deest aliisque locis illa copiosior.
Solo fertiliori descendens vel in horto translata semper in formam flagel-
larem degenerat, unde patet stationem nativam esse colles glareosos, ubi
typica legitur.
A M. srmaEnocEPHALUM, rhizomate repente substolonifero, foliis
oblongis lanceolatisve obtusiusculis viridibus utrinque setis raris
subtusque floccis paucis canis adspersis, scapo monophyllo
1- 5-cephalo subcorymboso furcatove, involucro globoso vi-
loso-tomentoso, squamis acutis, ligulis radii subvittatis.
H. foliis pilosis ovalibus, caule brachiato paucifloro. Hall. en. p. 742.
H. hybridum. Chaix apud Fill. Le
H. Auricula. var. alpina. Pal Le
H. dubium. Hopp! Cent. exs. 1801. p. 39.
H. angustifolium. Hoppe apud Sturm. h. 57. forma typica. H. uni-
florum et H. pusillum. Hopp! formae monocephalae; H. furcatum,
Hopp! Bot. Zict. 45, 44. Koch. syn. 2. p. 510. n. 4.
H. sphaerocepbalum. Fröl. l. c. p. 201.
Exs. Reich! fl. Germ. n. 977. |
* stoloniflorum. H. stoloniflorum. Desf. h. par. 3. p. 146.
— alpicola, scapo foliisque hirsutissimis, involucro nigro-villosissimo.
Koch. l. c. i |
H. alpicola. Schleich! Tausch l. e. p. 55. — Fról. p. 201. n.9. Gaud.
helv. V. p. 13.
In summis alpibus Europae mediae s. centralibus; Germaniae
australioris omnis!, Helvetiae!, Sabaudiae!, Delphinatus! —
Var. alpicola e Vallisia. Lagger.
Hoc ad H. auriculaeforme accedit, ut H. stoloniflorum ad H. Pilo-
sellam; Villarsius utrumque jungit. Rhizoma repens, stolones breves, at
saepe numerosos vulgo exserens. Folia viridia, exteriora latiora, obovata
obtusa, interiora acuta nunc parce nune dense setosa, pube stellata pa-
ginae inferioris rara et interdum deficiente. Scapi nudi l. monophylli,
digitales-spithamaei, vulgo eglanduloso-pilosi, normaliter corymbum 3-4-
cephalum gerentes vel racemosi, sed occurrunt etiam frequenter furcati
l. abortu monocephali, àt e bracteis versus apicem patet. Pedunculi strieti,
"Se E
monocephali, cano-floccosi et eglanduloso-pilosi, longitudine admodum
vari. ` lnvoluera H. Auriculae majora, globosa, villosa, cano- l.
fuliginoso-lanata. Ligulae stylusque lutei. Achaenia parva, nigricantia,
basi acuta.
* * Hhizomate demerso, perna repente, liqulis subtus constanter con-
coloribus.
5. H. smurcum, rhizomate repente stolonifero, foliis elongato-
lanceolatis acutis viridibus, supra hispidis, subtus cano-
floccosis, scapo elato monophyllo setis horizontalibus basi
nigris hispido, apice arrecto furcato fastigiato , involucris ovatis
siccitate nigricantibus, squamis obtusiusculis, ligulis subtus
concoloribus.
? H. foliis longis angustis tribus l. quattuor in summo floribus. Raji.
Syll. ext. p. 400.
H. bifurcum. M. Bieb.! Taur. Cauc. 1i p. 2351. III p. 532. Link
en. H. Ber. 2. p. 285. "flores multo majores, quam in affinibus
2-5 in caule".
H. floribundum v. furcatum. FF'imm.! et Grab. Sil. II p. 204.
In Tauria, terris Caucasicis, Rossia australi, Silesia alibique in
Europa media, locis montosis, rarior species. Junio.
Tam ab H. stolonifloro, quam H. brachiato diversa apparet, bene
observante Wimmero, eisdem magis analoga quam affinis. Specimina
Herbarii Biebersteiniani, ipso monente locis inumbratis lecta, foliis te-
nuissime membranaceis gramineo-viridibus 5-poll. usque longis, sequen-
tem maxime referunt, ut cum hoc conjungere in animo fuerit. Rhizoma
parum repens, in apricis absque stolonibus, succosis vero stolones elon-
gatos foliosos exserens. Folia exacte lanceolata, acuta, denticulata, utrin-
que viridia, setosa, setis subtusque floccis raris adspersa. Scapus stric-
ius, et firmus, 1-2-pedalis, versus basin folio solitario acuminato auc-
_tus pilisque elongatis horizontalibus basi nigricantibus, sursum praecipue,
hispidus. Specimina macra modo monocephala, majora apice furcata,
2-S-cephala, nec ultra A-cephala visa. (Specimina aeque robusta =H.
brachiati vidi , usque 20-cephala) Capitula "magnitudine Æ. Pilosellae L
paulo minora", ovato- globosa, pilis setosis apice canis, immixtis glandu-
liferis hispida, siccitate nigrescunt, squamis quam in reliquis minus aeutis.
Ligulae subtus constanter evittatae. Achaenia in hac stirpe longiuscula,
. fusconigra,
2
— ` oo
6. H. cernuum, rhizomate repente stolonifero, foliis lanceola-
tis gramineo-viridibus ciliatis subsetosis, subtus flocculosis
denudatisve, scapo monophyllo pilis elongatis albis hirsuto
in ramos elongatos submonocephalos diviso, capitulis globosis
hispido-hirsutis viridibus, virgineis cernuis, squamis acumina-
lis, ligulis subtus concoloribus.
H. spurium. Chaix in Fill. Delph. p. 102.
H. sphaerocephalum. Blytt! Res. Valders.
caulescens scapo caulescente, ex alis inferioribus ramos horizontales
(stolones apice floriferos, basi foliatos) exserente, foliis angustioribus
pallidioribus, subtus eano-floccosis,
— spurium, scapo paucifolio diviso, ramis tricephalis pedunculisque hi-
spidissimis. |
H. hybridum. — Fról. in Dec. Prodr. FII. p. 204. excl. syn. Chaix.
Exs. Herb. Norm. ined.
Planta mere alpina. In Norvegia legitur copiose locis
graminosis in alpibus schistosis; nunc supra, nunc paulo infra
terminum Abietis, ut in Hugelien in par. Torpen, Eïkjer-
backen in Valders /Blytt!}, in alpe Synshorn (Moe) etc.; ce-
terum in Pyrinaeis et alpibus Delphinatus circa Baux. An in
Germania nascatur, nescimus; nulla vidimus specimina, sed H.
bifureum Reich. Fl. exe. p. 261. haud male convenit.-var.
caulescens in arboreto Hort. Christianiensis, e statione praeter-
naturali degenerata forma.
Distinctissima suae stirpis species, attamen praecedenti affinis. Rhi-
zoma sub terra repens, stolonibus nunc praesentibus, nunc deficientibus.
Folia oblongata, sed valde elongata, hine lanceolata, in petiolum longum
hispidum attenuata, obtusiuscula, denticulata, eximie membranacea, gra-
mineo-viridia, dense ciliata, sed utrinque parce setosa et in alpibus al-
tioribus subtus fere nuda. Scapus 1-2-phyllus (l. foliis in bracteas re-
duetis nudus); pilis longis albis patentissimis hirsutus, nullis glanduli-
feris immixtis, floccis canis raris adspersus, raro simplex 4-2-cephalus,
vulgo infra medium in ramos 2-5-elongatos (vulgo mono-, interdum vero
2-5-cephalos) apice nutantes, ut capitula pendula, divisus. Capitula
sub anthesi sat gracilia, basi ovata; sed deflorata globosa, subnuda, vi-
ridia, hispido-hirsuta, prorsus eglandulosa. Squamae acuminatae, mar-
gine virides. ` Liqulae croceo-fulvae, subaurantiae; verum locis inferal-
pinis et in hortis translatae plantae sulfureae evadunt. Achaenia nigra,
pappo albido.
e M oum
In var. caulescente, scapus altior, pedalis et ultra, ex ala infima
stolones exserens, rami floriferi s. pedunculi longissimi ápice admodum
laxi, capitula pendula, minora, ligulae sulfureae, et folia magis elongata,
angustiora , pallidiora et subtus evidentius canofloccosa. — Divi viri De-
candolle et Frölich V. hybridum et spurium Chaixii prorsus commuta-
runt: Frülichius, cui fontes raro patuisse videntur, sub /T. hybrido de-
scribit. H. spurium. Chaix. | In speciminibus a me visis folia haud admo-
dum subtus floccosa. — Sub nomine A. bifurci in hortis passim occurrit
planta nostrae. Teide similis.
7. H. BRACHTATUM , rhizomate repente stolonifero, folüs lance-
olatis subacutis denticulatis glaucescentibus, subtus floccis
raris canescentibus, scapo centrali aphyllo furcato, pedun-
culis elongatis arrectis strictis, involucris ovatis defloratis
conicis lloccosocanis, pilis brevissimis eglandulosis, squamis
omnibus acutis pallide marginatis, ligulis concoloribus.
Pilosella minor, microcaulos, non umbellifera. Triumf. p. 65.
H. Piloselloides florentinum | binis ternisve floribus. Michel - Fall
l. c. p. 183.
. n. 9. 8. Hall. en. p. 742. — Scop. Carn. i
. Pilosella var. Pollich Pal. TII. p 387, sec. spec. ad Heidelberg.
braehiatum. Bertol. ap. Dec. fr. V. p. 442. Fról. l. c. n. 6.
. hybridum. Gaud. helv. V. p. 74. excl. syn.
. bifurcum. Tenore! Syll. I Neap. — Roch! syn. 2. p. 510.
. Pilosella pedunculare angustifolium. JJ imm! et Grab. Sil. III. p.
202. — floribuadum peduneul. ÆPimm.! Fl. v. Schl. p. 204.
H. eymoso-pilosella. Fr. Nov. l c.
Exs, Schuliz. fl. Gall. Germ. — M. CARTES Ibid. n.690 ex Sonder.
auriculuefolium, foliis oblongis obtusis, scapo apice bisfurcato,
pedunculis brevibus Dabé (Hoe pro genuino H. brachiato e
"Test" misit amie. Sonder) H. aurieulaefolium. Tausch. ex Roch.
hirsutissimum, foliis rigidioribus lineari-lanceolatis scapoque subdi-
phyllo strigoso-hispidis. Fröl, Le
H. flagellare. Rochel.! pl. exs.
H. obscurum Lang! Syll. p. 184. ex Frölich; mihi potius ex prae-
altis ortum videtur.
corymbosum, scapo foliis 2-5 minutis vestito, foliis lanceolato-obovatis ^
subtus nudiusculis, anthela polycephala densa corymbosa.
Per regiones campestres Europae australioris frequens in Italia!
usque in ins. Ischia /Gussone!) Istria!, Dalmatia!, Hungaria!,
CEET
PL ue
Germania australi praecipue Alsatia (Strasburg! etc. in muris);
ceterum non nisi sporadicum et in Scandinavia prorsus deside-
ratur. Var. hirsutissima ex Hungaria! Dalmatia; v. corymbosa,
admodum recedens, in Italia inter Forus di sopra et la Maura.
Rhizoma repens, stoloniferum, saepe in formas flagellares abiens.
Folia ut plurimum tenuia et membranacea, lanceolata, in petiolum ala-
tum attenuata, dentieulata, acuta, glaucescentia, parce setosa et subtus
passim glabrata. Scapus vix pedalis, in planta spontanea tenellus, sed
admodum strictus, a medio. vulgo repetito-furcatus, pedunculis arrectis,
scapo fere adpressis, pilis brevibus et raris pubeque cana parca vestitus.
Capitula priorum conspicue minora, H. auriculae vix majora, ovata, de-
florata conica, canofloccosa, pilis brevibus utplurimum glanduliferis ad-
spersa, vulgo 5-4, interdum 6-8. Squamae omnes acutae, in planta
deflorata refractae. Receptaculum, bene observante Frólichio, fimbrillife-
rum, quod in reliquis areolatum. Ligulae flavae, utrinque semper con- ,
colores. Achaenia paulo longiora, aterrima, striata, pappo albo.
Specimina culta, quae ab ill. Rochio tuli, longe magis speciosa et
robusta, capitulis usque viginti, aeque exiguis tamen, e quibus differen-
tia praecedentium clare elucet et speciei conjunctio cum AL. fallaci, cui
simillimum, apud Duby Syn. Fl. Gall. facile intelligitur. M. cernuum
capitulis suis hispido-hirsutis viridibus subnutantibus, H. bifurcum ca-
pitulis majoribus itidem hirtis, sed arrectis et siccitate nigricantibus,
squamisque obtusiusculis facile: discernuntur. — Amicissimo JJ immero
debeo varias plus minus recedentes formas, quas hybridas censet, v. c.
H. praealto- pilosella!, V. stolonifero-praealtum e. s. p., quae omnes
H. brachiato, nec H. bifurco aut cernuo aflines; equidem in immensa
praesente formarum copia ejusmodi recedentes lusus parum eurare possum ,
formas typicas et per definitas regiones regnantes attendens. Sic etiam
infinitas hortorum filias degeneratas et vulgo flagellares, nominibus insu-
per maxime confusis, negligo. Propter dominantem per stolones multi-
plicationem nulla stirps tantum, quantum H. Pilosellae, formis ambiguis
et secundariis vexatur.
8. H cracrarE, rhizomate repente raro stolonifero, foliis spa-
thulatis angusteve lanceolatis plus minus setosis, subtus
pube stellata canescentibus denudatisve, scapo unifolio pau-
cifloro apice simpliciter corymboso, capitulis ovatis 'conge-
stis subsessilibus hirsutis, squamis acutis, ligulis concoloribus.
H. minus, Pilosellae folio, subtus lanuginoso, ` Boccon — Faill. Ll
e. p. 183.
iu Mie es
H. glaciale. Lachen. Act. Helv. IX. p. 305.
H. breviscapum. Gaud. helv. F. p. 77. Koch. syn. 2. p. 511. exclus.
syn pyren.
— angustifolium, foliis lineari-lanceolatis acutis subtus denudatis laete vi-
ridibus.
H. Auricula. Engl. Bot. t. 2568 (sed in Anglia crescere nequit.)
H. angustifolium. Hoppe! Taschenb. 1799. p. 129. (non apud Sturm.)
Fill! voy. p. 59. t. 3. f. 4. Dec. fr. V. p. 438 excl. var. Frül.
l. c. p. 264. n. 22. Gaud. l. c. p. 78.
Exs. Reich! Fl. G. n. 1159.
In summis alpibus Europae centralibus, in Delphinatu! Sabau-
dia! Helvetia in monte Fouli /Lagger!); var. angustifolia vulga-
tior per totum alpium Europae mediae jugum (ex innumeris
vidi locis.) sed in Pyrinaeis, Britannia l Europa boreali non .
occurrit,
Inter H. breviscapum Gaud. (non Dec.) et M. angustifolium Auctt.
transitus multiplex et manifestissimus. Rhizoma repens, breve, stolones
vel nullos vel admodum breves exserens. Scapi adscendentes, digitales
l. palmares, medio circiter folio sessili tecti, pube cana pilisque brevis-
simis glandulosis, immixtis longis setosis apice canescentibus, adspersis.
Folia radicalia obovata, spathulata l. lanceolata, obtusa, vel utrinque
setosa vel glabrata ciliata, subtus plus minus floccosa; in v. angustifolia
longiora, fere linearia, acuta, viridia, paene nuda. Capitula in apice 5,
A (raro plura l. pauciora) subumbellata, pedunculo suo proprio longiora,
magnitudine circiter H. Auriculae. lnvolucra ovata, pilis longis eglandu-
losis mollibus albidis l. fuligineis hirsuta. Ligulae utrinque concolores,
nec purpureo-vittatae, stylique lutei. In var. angustifolia gracilescente
peduneuli quoque paulo longiores et arcuato-adscendentes.
Nomina H. furcati et H. angustifolii ita. commutata et inepta, ut
aptiora et paene antiquiora praetulerim. H. glaciale respondet H. sphaero-
cephalo, H. brachiatum H. auriculaeformi, H. cernuum H. stolonifloro
et H. bifureum H. Pilosellae.
B. Stirps H. AvunicerAE.
Rhizoma repens, stoloniferum. Scapus apice corymbosus,
at intercurrunt omnium individua furcata. ` Squamae involucri
interiores verticillatae, aequales, obtusae. Folia glauca l. laete
viridia, plus minus obtusa, non l. obsolete canofloceosa.
-— ` o
Stirps aeque naturalis ac praecedens: inter H. auriculam et
H. aurantiacum exstat. series prorsus contigua, sed formae
aberrantes hujus stirpis facilius dignoscuntur. Plurimae in re-
gionibus borealibus et frigidis optime luxuriaut.
*
Glaucescentia.
9. H. avricura, rhizomate repente stolonifero, foliis lingulatis
obtusis glaucis utrinque nudis versus basin ciliatis, scapo
subunifolio apice cymoso, pedunculis simplicibus arcuato- ad-
scendentibus, furcatove, squamis obtusis pallidis, stylo luteo
glabro.
Lactucella silvestris repens. Camer. hort. p. 82.
Pilosella major IL Tabernaem. Kreut. ed. Bauh. p. 489.
P. major repens minus hirsuta. C. Bauh. pin. p. 262. Herb. Burs.!
XF. n. 2.
P. minor, folio angustiori minus piloso, repens. f. Bauh. hist. IL p.
1040. exclusa icone:
H. Piloselloides, vulgare. Vaill. l. c. p. 182.
Hierac, n. 53. Hall. helv. p. 22.
H. Auricula. Linn. Spec. 2. p. 1126. Suec. n. 699. Fl. Dan. t. A111.
Dec. fr. IV. p. 24. Fries Nov. p. 249. Tausch. Monnier.
Fról. l. c. p. 201. n. 10. Koch. syn. 2. p. 511. Lindbl. in Bot.
'ot. 1841. p. 21. Moris fl. Sard. p. 515.
H. dubium. Leers Herb. p. 174. Fill. delph. III. p. 90. Wild.
spec. III. p. 1563. Gaud. helv. V. p. 75. Sturm. Heft. 37. Smith
Engl. fl. HII. p. 356. at non L. nec ipsius Fl. Brit., Engl. Bot.
H. glaucescens. Besss.! Gal. 2. p. 150 ex spec. authentico in Mus.
Petrop. omnino volgaris forma, quia ipsi Æ. pratense est H. auri-
cula!
H. Lactucella. TE ail Sched. p. 408.
— caulescens, scapo suberecto elatiori triphyllo.
Pil glabra, angustifolia, erecta. Brom. Goth. p. 82.
H. glaucescens. Hort. Hot.
Exs. H. N. VI. n. 6.; XI. 14. pl. varr. |
Secundum H. Pilosella hoc sistit vulgatissimam Pilosel- |.
lae speciem, in collibus et campis apricis Scandinaviae totius.
usque a Lapponia ubiquitaria; porro in Fennia, Rossia adjacen-
te (Petropoli!), sed orientem versus rarescens; nec in Sibiria
e à
`
extra Ural nec in terris Tauro-Caucasicis lecta; frequens vero
in Germania omni terrisque adjacentibus, rarior in Italia! su-
periori, Gallia! sed in Britannia dubia civis. Jun. Ful.
Rhizoma repens, in caudicem brevem abiens, subemersum, ex alis
foliorum radicalium agens stolones inferne glabros, apice pilosellos, nune
elongatos nunc breves, (in siecissimis et inter gramina altiora deficiunt),
vulgo prostratos, raro adscendentes et floriferos. Folia sessilia, lingulata,
obtusa, integerrima, subundulata, glabra, utrinque pube stellata absolute
destituta et basin versus pilis mollibus albidis tantum ciliata, glauca; raro
laete viridia. Folium caulinum laneeolatum acutum; interdum 2-5 ad-
scendunt in caule elatiori, stolonibus destituto , inter gramina altiora. Sca-
pus subadscendens, erectus, uncialis-spithamaeus, subflexuosus, pube
sparsa subtilissima sub lente tantum conspicienda pilisque brevissimis atris
glanduliferis raris obsolete adspersus, nunc pilosus, nunc glaber. Capi-
tula normaliter 5-4 in corymbo simplici, pedunculis brevibus, pube pi-
lisque glanduliferis densius adspersis, fructiferis arcuato-adscendentibus ,
sed scapo apice furcato et interdum repetito, pedunculi stricti. Abortu
insuper scapus saepe fit monocephalus et luxurie corymbus compositus,
ramis brachiatis areuatisque 2-3-cephalis. ` Involuera parva, oblongo-
cylindrica, deflorata conica, virentia, pube cana tenui adspersa; in var.
pilis confertis atris. nigricantia ` Squamae adpressae, linearilanceolatae,
obtusae, margine palidae. — Ligulae et styli flavi: Achaenia minuta,
nigrieantia, pappo albido — Inter gramina occurrit forma adscendens l.
erecta (flagellaris), stolonibus destituta, scapo triphyllo, qualis vulgaris
in hortis evadit. cfr. Linn. Suec. l c. In alpium succosis folia vegetiora,
membranacea, laete viridia, undique ciliata, sed paginis setosis numquam
vidi. -— Gaudinio auctore, b. L est M. repens Schleich.
Hane in Suecia ubiquitariam plantam Linnaei esse H. auriculam res
fuit notissima, donee pro more ex Herbario Linn., in quo desiderantur
plantae vulgatissimae Sueciae et tamquam varr. additae subsimiles exoti-
cae, orta est perennis confusio, aucta Bauhini synonymo supra citato,
verum quidem H. Auricula sistente (ut e descriptione, loco et synonymis
patet), sed e transpositione, apud patres frequenti, addita icon falsa; ex
hae composita planta demum ortum est Jf. Bauhini. —- Circa Pilosellas
Britannicas admirabilis, culpa Smithii, regnat confusio. Rajus solum
H. Pilosellam tanquam indigenum novit; addidit Hadson M dubium et
H. auriculam. Illud ex eximia Woodwardii apud Wither. expositione est
H. stoloniflorum, indeque et H. dubium Smithii fl. Britann.; sed Woodwar-
dio citante Fl. Dan. t. 1044, contra suum coryphaeum Smithius citat
Fl. D. t. 1111. et dein in Smith. Comp. fl. Brit, et Engl. flor. verum
Ji. auricula (ad specim. scotica?) eum falsis Woodw., Engl. Bot. et fl.
— NS —
Br. syn. pro H. dubio describitur. Vix autem dubitandum hoc fuisse Hud-
soonii, ut omnium aequalium, H. auricula, cujus loco Smithius in Engl.
Bot. inseruit plantam, quae in Britannia nasci absolute nequit.
Haec species, nec H. Pilosella, arcticam zonam intrat et in alpes
supra terminos Pini, fere ad Betulae adscendit. Hinc forsan explicatur,
cur stirps H Pilosellae magis in Europa media , H. Auriculae vero in
Scandinavia boreali magis luxuriet.
10. H. suecicum, rhizomate repente stolonifero, foliis obovatis
planis obtusis glaucis utrinque nudis et glabris, scapo sub-
monophyllo, corymbo composito fastigiato, ramis patentibus
polycephalis, involucris subnudis ovatis, stylo fusco-hispidulo.
H. folis integris oblongis, stolonibus repentibus, scapo multifloro.
Linn. Suec.! n. 634.
H. dubium. Linn. Suec. 2. n. 698. Spec. Pl. p. 1125. (Svecia tan-
tum!) e descr., loco! et Merb. divi Montin! i
H. Auricula majus. Vahl. Svec. n. 871.
H. collinum. Bohm. Omberq. ;
Exs. Herb. Norm. IX. n. 7. H. Svecicum.
Subarcticae Zonae priva species, supra boreales H. pra-
tensis limites obvia, ne quidem in australiori Suecia lecta; sed
in Suecia media (Uplandiae ad Dannemora copiosa Schager-
ström! etc., Gestriciae! Dalekarliae!, Vermlandiae! inque monte
Omberg! Ostrogothiae) Norvegia!, Rossia circa Petropolin! etc. sat
frequens. (Alia huc relata specimina ad n. 15 pertinent) Jun. Tulio.
Forma omnino H. pratensis, at tota facies H. auriculae , unde prae-
bet membrum intermedium Wahlenbergio, omnia jungente. Ab utroque
anthela et stylo differt. Rhizoma longe repens, subterraneum, stolones
saepe longissimos agens. (Cl. Schagerström ex Dannemora reportavit
specimen stoloniflorum sistens caulem plures pedes longum, decumben-
tem, valde foliosum!) Folia radicalia lata, obovata, obtusa l. intima cum
mucrone acutuscula, basin versus attenuata, subintegerrima (sub lente
modo glanduloso-denticulata), membranacea, laevigata, laete glauca, u-
trinque nuda et glabra, versus basin tantum ciliata. Scapus prope basin
uno alterove folio auctus, firmus, 1-9-pedalis, viridis, pilis longis raris
albidis, immixtis sursum atris nigro- glanduliferis, adspersus. Corymbus
regularis, densus, ramis pedunculisve brevibus patentibus l. divergenti-
bus, pube cana pilisque densis atroglandulosis tectis. Involuerum ovatum,
nudum, virens, squamis attenuatis obtusis, carina nigricante cum simplici
u MÀ ue
vulgo pilorum glanduliferorum serie, margine pallidis. — Ligulae flavae.
Achaenia affinium. Haee species e diversis locis admodum conformis est.
Hac specie nobis nondum cognita, H. dubium ad H. pratense "ob
folia obovata lata, scapum multiflorum” non .potui non referre. Upsaliae
vero degens certior factus sum. hoc locis a Linnaeo indicatis haud
nasci, praesens vero, descriptioni magis congruum, copiose — etiam
adest sub H. dubii nomine in carissimi Linnaei discipuli, Montinii, her-
bario. Specimina, quae a G. F. Meyer ex Upsalia indicantur, vel
aliorsum sunt ‘ut Potamogetonis marini, Filag. minimae, quae in omni
Suecia media deest) vel potius ad H. fallax #Villd, infra, pertinent.
11. H. rcorrmunnun, rhizomate repente. substolonifero, foliis
lanceolatis spathulatisque viridi-glaucescentibus margine ca-
rinaque l. utrinque setosis, subtus rare flocculoso-stellulatis ,
primariis obtusis, scapo monophyllo oligocephalo corym-
boso furcatove, sursum pedunculisque glanduliferis cum
involucro ovato-globoso nigricunte nigrohispidis, squamis ob-
tusis concoloribus, stylo luteo.
Pilos. repens, minor, caule erecto pedali polyanthos, foliis angustis
oblongis. Raji Hist. III p. 147. — (Vaillantio var. elatior H.
auriculae.)
MH. Pilosellae folio erectum majus. Zanichell. p. 139. ic 150 *).
A. Auricula alpina Bot. Scand. — v. virescens Lindbl.! Bot. Not.
1841. p. 22. c. pll. varr. o
H. collinum. Bot. Norveg. (Quum verum H. collinum s. pratense per
„omnem Norvegiam deest.)
H. melaehaetum "Tausch l. c. p. 55." Fröl! L c. p. 2035.
H. floribundum. JZimm.! et Grab. f sil. II. p. 204. Wimm. d.
v. Schl. 2. p. 22.
Exs. Herb. Norm. XIII. Reich! fl. Germ. exs. n. 9495.
— scabrum, scapo adscendente gracili absque stolonibus, foliis lanceo-
latis linearibusve, subtus dense floccosis, capitulis tribus subsessilibus.
(Valde refert H. angustifolium, videtur forma flagellaris).
H. auricula. v. scabrum. Lindbl.! l. c.
© — melachaetum, intense glaucum, majus, eorymbo subcymoso, involu-
i eris hirsutissimis. |
*) H. Pilosellae folio erectum. minus 7. J. R. H enim H. Auricula.
e
-— MER
Exs. Fleisch. pl. Tyrol. H. cymosum. '
Locis graminosis subalpinis Europae mediae; In Nor-
vegia multis locis copiosum, v. e, in Torpen ad rupes schi-
.stosas 2000' supr. mar.; in Silesia cum fluminibus in planities
descendisse videtur; in Islandia! vero planities inhabitat. — "H.
collinum”, Z. Vahl! Iul.
Est species maxime protea et polymorpha hujus stirpis, foliis nune
latis fere obovatis, nunc angustioribus, nunc intense glaucis, nune virenti-
bus, nune rigidis subundulatis, nunc laevibus membranaceis e. s. p. va-
rians, sed a praecedentibus constanter diversa; floccis, quamquam raris,
in pagina foliorum inferiori, capitulis paucis corymbosis, siecitate nigri-
cantibus, cum scapo sursum pedunculisque brevibus glandulosopilosis hi-
spidis. Rhizoma manifeste repens, sed rarius stoloniferum in alpi-
bus. Seapus nune strictus, nunc adscendens, at semper rectus , spithamaeus ,
pedalis et ultra, infra medium folio auctus, nunc a basi, nune apice
modo setis horizontalibus, immixtis brevibus nigris glanduliferis, hispidus
pubeque floccosa rara conspersus. Folia primaria lingulata vulgo et ob-
tusa, reliqua lanceolata (latitudine admodum varia) nune obtusa, nune
acuta, subdentata, virescenti-glauca. utrinque hispida l. superne glabrata,
subtus floccis stellatis (sub lente observandis) conspersa. Anthela apud
nos normaliter oligocephala, valde congesta, subeymosa, hispida, i immix-
tis pilis nigris glanduliferis, pedunculis brevibus, non nisi accedente
ramis composita, irregularis et: polycephala. Squamae obtusae, nigri-
cantes! Ligulae stylusque aüreae, extus interdum rubellae! Ex formis
fere innumeris plantae suis definitis regionibus vulgatae certus sum ne-
que hybridam esse nec H. bifurei varietatem, sed, nisi species distincta,
H. auriculae formam alpinam. Haec enim locis similibus valde analo-
gas quoad herbam enititur formas, at capitula constanter differunt et folia
subtus floccis destituta.
19. H. ruscum, rhizomate repente substolonifero, foliis spa-
thulato-lanceolatis dentatis obtusis glaucis pallideve virenti-
bus, utrimque pilosis, scapisedo diminuto lineari, scapo
piloso, corymbo denso oligocephalo subsimplici, ligulis lu-
teor-fucellis |. croceis subtus aurantiis.
H. fuscum. Fill. Foy. p. 19. t. 1. f. 2. excl. syn. Bauh.
Per alpes Europae rarissimum. lulio.
Species verosimile mixta, ex analogis formis variarum specierum
conflata. Forma primaria Willarsit foliis glaucis ex omni parte H. au-
*
A (9) 2
riculam referre dicitur. Hacc a me non visa. In Norvegia vero unico
loco (in pratis silvatieis subalpinis 1-2000' supr. m., solo schistoso , prope
Brufladt in Valders ad pedem alpis Tonsaasen', sed hoc copiose legit CI.
Moe! plantam A. auriculae alpinae simillimam, foliis vero virentibus den-
tatis utrinque hirtis et anthela bispida diversam Haec ad H. decolorans,
ligulae exteriores modo purpurascunt, accedit, ut specimina Tyro-
lensia Frólichii! (H. aurantiac. bicolor Custor apud Gaud.) ad H. au-
rantiacum. Inter haee vero et Norvegica medium tenent locum specimina
e Monte Ceniseo (Bonjean!); ab his diversa modo foliis pallide virenti-
bus, nec glaucis), subtus floceuloso — stellulatis. Tandem alia specimina
elatiora e Mont-ferrat foliis intense glaucis, fere glabris et subtus pror-
sus nudis sistere videntur Ff. floribundum ligulis aurantiacis. Mae omnes
tamen primo obtutu. simillimae!
* * Wiridia, scapo saepe foliato.
45. H. macrorricuum, viridi-pallens, setis longissimis gracilibus
strictis crinitum, rhizomate repente, scapo basi foliato apice
laxe corymboso furcatove, foliis imis oblongis obtusis,
caulinis lanceolatis acutis subtus parce stellato-floccosis ,
involucris globosis canofloccosis setosisque nigricantibus,
squamis obtusis, ligulis styloque luteis.
H. macrotrichum. Boiss.! pl. Orient. 4. p. 29.
In sterilibus montium Lydiae, Coracis ad occasum Smyrnae,
Tmoli prope Philadelphiam ct supra Sardes. Boissier! lunio.
Radix horizontaliter repens, ad collum fibrillosa, stolonifera haud
lecta. Scapi caulescentes (saepe plures simul) erecti, pedales L sesquipe-
dales, simplices, basi foliosi, apice laxe corymbosi, 5-5-,raro 8-192-ce-
phali, undique e setis basi bulbosis horizontaliter patentibus strictis, sed
gracilibus mollibus albidis 6-8 lin. longis criniti. Folia radicalia in pe-
tiolum attenuata, oblonga, obtusa, 5-4 in caulem inferiorem adscenden-
tia, sessilia, lanceolata, integerrima, sursum decrescentia, scapi instar
utrinque crinita, pallide viridia, subtus rare floccosa. Pedunculi paten-
tes, capitulo longiores, canofloccosi et criniti, passim divisi. ` Capitula
magnitudine H. floribundi, subglobosa, canofloccosa, pilis brevioribus
setulosa. Squamae obfusae, pallidae, subnigricantes. Ligulae luteae.
` Achaenia nigra, pappo sordide albo. — Species sine dubio distinctissima
et orientalibus affinis.
14. H. prnarENsE, rhizomate repente stolonifero, folis oblongis
obovatisque obtusis viridibus margine carinaque vel undique
so YR
hispidis, subtus pube stellata destitutis, scapo subunifolio
setoso-piloso, corymbo composito polycephalo erecto, in-
volucris ovato-oblongis nigricantibus, squamis obtusis, li-
gulis styloque luteis.
H. hirsutum, fere umbellatum IX. Clus. pann. — Hist. V. p 111.
(excl. icone transposita) certissime, "virgulis humi sparsis se pro-
pagat’ C. Bauh. pin. p. 262. Burs.! herb. XF. n. 4, e Misnia.
Il. aurantiaci subsp. Raji Hist. 11. p. 253.
H. stoloniferum latifolium. Gilib. Lithau. JII. p. 240.
H. auricula. Leers Herbon. p. 174. c. descr. opt. Besser! Gal. L c.
— . M. Bieberst.! T. Cauc. IH. p. 533. — y Wahlenb.! Suec.
n, 871.
H. eymosum. ÆFüilld.! Spec III. p. 1566. M.
Bieb.! Le II. n. 1608. Turczan.! Baik n. 721.
H. Besserianum. Spreng. Syst. LL. p. 639.
H. collinum. Gochnat pr. parte! Willd ! herb. Spreng.! Pug. IL. p.
75. Fr. Nov. p. 250. JVallr.! sched. Crit. p. A15. (var. latifol.)
H. pratense. (Tausch.) FPimm.! et Grab. Sil. II p. 209. Koch! syn.
2 p. 515 Fról. L c. p. 205. Ledeb! Fl. Ross. II. p. 850 excl.
, locis arcticis, Fennia.
H. dubium. HMartm Scand. 5 p. 185.
H. caespitosum, Dumort. Belg. p. 62. (sed in Belgia et Eur. occid.
videtur adventitium).
Exs. Herb. N. S. VI. n. 10. Schultz Germ. Gall. FII. 92.
— silvicolum, scapo basi folioso, foliis oblongo-lanceolatis gramineo-
viridibus utrinque pilis brevissimis pubescentibus.
H. auricula $ silvicola. Besser! L c.
— minus’, pumilum vulgo, foliis obovatis glaucis, scapo subnudo, in-
volueris eglandulosopilosis.
H. Pseudo-auricula Tausch.
Planta orientalis, occidentem versus rarescens, in Eu-
ropa australi et occidentali deficiens; vulgata autem, H. auricu-
lam excludens, in Sibiria temperatiori /Æltai! etc.) usque in re-
giones transbaihalenses! im Bucharia! Persia (Gilan G mel. jun.
et terris Caucasicis; cum ¿lla mixta in Europa orientali tem-
perata vulgatissima per magnas planities continentales Rossiae !
Hungariae! Banatus! Poloniae! Austriae!, Bohemiae! Silesiae!;
dein nonnisi sporadica usque ad Rhenum! et oras maxime
orientales Sueciae!, sed in Norvegia et aliis regionibus littora-
LAN Sen
libus et occidentalibus deest; sed ut facillime achaeniis pro-
pagata occidentem versus nostris temporibus migrans. — Var.
minor, locis aridis apricis; Upsaliae enata ex achaeniis plantae
vulgaris ex horto Botanico aufugis; P. silvicola, valde insignis,
lecta in Podolia /Besser!}, Pensa!, ad Slatoust regionis uralen-
sis australioris. ` /Vestorowsky! Fun. Iul.
Rhizoma late repens, saepe caespitem enitens, stolonibus radicanti-
bus, nune brevibus, nune elongatis, interdum floriferis, apicem versus
pilosissimis. Folia laete, at ncn saturate viridia, locis soli infestis pro
more magis glabrata et glaucescentia, reliquarum Pilosellarum cymige-
rarum latiora et obtusiora, normaliter obovato-oblonga 1 oblongata, mol-
lia, utrinque pilis vulgo adspersa, solo fertili mollibus, aspero rigidulis,
in umbrosis confertioribus et brevioribus; sed in nulla forma vidi subtus
vere stellato-floecosa. Seapus fistulosus, normaliter 1-2-phyllus (foliis
semiamplexicaulibus) pedalis l. infra, vulgo rubens, pube cana stellata
pilisque nunc albis, nunc basi rufis l. nigris vestitus. Scapo vero cau-
lescente, qualis forma loco umbroso graminoso ex Horto Botanico Lun-
densi aufuga, stolones obliterantur, caulis clatior sparsifolius, ca-
pitula minora, ut //. cymosum Reich. Ie. t. 17 fere referat. Corymbus
polycephalus, compositus, nunc densus glomeratus, nunc laxus irregu-
laris, quasi prolifer, normaliter cum involueris minoribus nigro-glandu-
loso pilosus, at reliquorum more subinde glandulae desunt, et sub oculis
meis anno siecissimo e vulgari forma enata est forma obovata Tausch.
l c, anthela albo-hirsutissima. Reliqua ut supra. -
Nomen H. collini utpote nostrae plantae, eximie pratensi, parum
conveniens, postposui, cum jam certior factus sim Gochnatium diversas
formas sub hoc nomine distribuisse. Cum monographo concessum finge-
rem nomina commutata ad rationes naturae figere, H. collini nomen
transtuli ad plantam subsimilem et cum M. pratensi, sub H collini no-
mine, frequenter confusam. Maec enim in nalura colles asperos inha-
bitat. De H. dubio L. cfr. H. Suecicum. Varietates a G. F. Meyer sub
H. cymoso allatas praetermitto, cum omnis facile species habet formam
conglomeratam, laxam et strigosam.
45. H. pecororans, rhizomate repente substolonifero, foliis
obovatis oblongisve obtusis dentatis subnitidis gramineovi-
ridibus utrinque hirtis, pube stellata destitutis, scapisedo
semiamplexicauli, scapo monophyllo absque floccis setoso-
hispido, apice corymboso, pedunculis involuerisque cano-hi-
-—— gz
spidis glanduliferisque, squamis pallide marginatis, stylo
luteo-fuscescente.
HI. foliis ovatis, caule paene aphyllo, floribus purpureis (non, sed
croceis e deser.) umbellatis. Gmel. Sib. FI p. 31. excl. syn.
H. aurantiacum. ` FI. Ross.! — Ruprecht! Fl. Petrop.
— caulescens, scapo inferne folioso, foliis lanceolatis, capitulis conglo-
meralis.
Species subarctica, at ubique rarior; in Sibiria, Rossia
boreali, Norvegia in Birkelierne prope Nystuen alpis Filefjeld
3-4000° supr. mare Blytt! — var. caulescentem ad Paulovsk
prope Petropolin legit Veinmann! Julio.
H. floribundo analoga species, sed H. Suecico et aurantiaco exacte
intermedia, ut nisi deesset omnino per imperium ‘ruthenicum, quam late
patet, H. aurantiacum, ex his hybridum facile fingeres. Rhizoma ma-
nifeste repens, at raro stoloniferum. Scapus fistulosus, erectus, pedalis,
sesquipedalis, simplex, pilis apice canescentibus plus minus longis hi-
spidus; pube stellata destitutus, pilis sursum validioribus, in pedunculis
setosis aut potius spinulosis admodum confertis, immixtis brevibus nigris
glanduliferis. Folia rarius omnia radicalia (seapo nudo) et pauca (2-3)
tamen, sessilia! obovato-oblonga, obtusa; vulgo 1-2 in caule adscendunt,
radicalibus emarcidis, oblongata, semiamplexicaulia, omnia rigidioris,
"pargameneae" ex Blytt! consistentiae, eximie dentata, nitida, gramineo-
viridia, utrinque pilis brevibus hirta. Corymbus compositus, vulgo den-
sus, sed. accedentibus ramis lateralibus laxus, ramis peduneulisque pro-
priis hispidissimis. Capitula M. aurantiaci paulo minora, non ut in H.
aurantiaco nigricanlia, sed ut in H. Suecico margine squamarum obtu-
sarum pallido variegata, prorsus nuda, et minus dense canosetoso-pilosa.
Ligulae juniores croceae (at non aurantiacae nee ut in varietate crocea
H. aurantiaci subtus vittatae) senio l. exsiecatae pallescunt. Stylus fu-
scescens affinitatem cum H. Suecico et aurantiaco probat Achaenia mi-
nima, fuseoatra.
Inter varia specimina in Mus. Ac. Petropolit., absque loco defi-
mito, sed pedunculis spinulosis distincta, eminent eximia circa Pawlowsk
à Weinmanno colleeta, absque dubio, ex analogia affinium, huc. relata.
Rhizoma repens, non stoloniferum visum. Caulis adscendens, pilis lon-
gis densis (senio fulventilus) hispidissimus, 5 —5S-folius, sed n ? suba-
phyllus. Folia elongata. lanceolata, acuminata, intensissimo virore pol-
lentia, dentata, pilis longis selosa. Omnes notae essentiales ceterum
plantae alpinae.
ai SE
16. H. aurantiacum, rhizomate repente substolonifero, folis
obovatis lanceolatisve subintegerrimis obtusis graminco-viri-
dibus subnudis, utrinque setoso-pilosis, scapo inferne folioso
flocculoso sursum setoso-piloso corymbifero furcatove, in-
volucris nigricantibus nigrohispidis, squamis obtusis, stylo
siecilale fuliginoso.
H. alpinum non laciniatum flore fusco. Bauh. Prodr. p. 65: Burs!
herb. VI. n. 78.
H. germanicum Z. Column. Ecphr. IK. p. 28. c. ic.
Pil. polyclonos, repens, major ete. Moris. LIL p. 18. sect. 7. t. 8.
f- 5. Parkins. Parad. 300. t. 297 f. 5. i
H. alpinum hirsutum flore minore atropurpurascente. Seheuchz. it.
alp. H4. p. 336.
H. Piloselloides latifolium floribus saturate croceis. Vaill: L e. p.
238.
H. n. 6. Hall. — en. n. 50. Hall. hist. p. 24.
H. aurantiacum. Linn. spec. 2. p. 1126. Jacqu. austr. t. 410. FI
Dan. t. 1142. Engl. Bot. t. 1469. Sturm. D. fl. hefl. 39 et
omnium fere Auctorum.
Exs. Herb. Norm.. X. 10. Schultz. Germ. Gall. V. n. 74. Reich.
Germ. n. 195. |
— bicolor, ligulis interioribus luteis. radiantibus aurantiis — l. subtus
vittatis. — Haec, haud rara, vulgaris habet in Norvegia staturam.
— luteum , ligulis omnibus luteis, Mall: helv. l. c.
H. aurantiacum: ` Zfllion. t. 14. f. 1. (fere H. floribundi var.!)
H. aur. flavum. Gaud. helv. V. p. 86.
In montibus subalpinis Europae mediae totius a Pyri-
naeis ad Carpathos (sed orientem versus haud longius pro-
greditur) frequens; etiam in montosis altioris Gothiae (Smo-
landia! raro) et Norvegiae australi-continentalis admodum co-
piosum, a 400- ad 4000 alt., ab Heckfield ad Dovre, sed
longius versus septentrionem haud progreditur. ln Britannia
adventitium“ creditur. Fun. Iul.
Species statura, foliorum latitudine, inflorescentia et florum prae-
cipue colore mire varians; at foliis gramineo-viridibus, mollibus (vere
glauca a me numquam visa) caule floccoso sursumque pilis nigris, aliis
Very Se aliis glanduliferis, hirsuto stylique colore facile dignoscitur,
In speciminibus vegetioribus folia latiora, corymbus densus; in macri-
oribus folia angustiora, capitula 3-4 modo, immo solitaria; in formis
Sg ` SC
flagellaribus furcatus. Pili herbae longi, sed sat molles. Folia nüda
vulgo apparent, sed sub lente conspicere licet floccos stellatos raros in
pagina inferiori. Color florum a saturate sanguineo-rubro per innu-
meras medias rationes abit in aurantium, fulvum, luteum, etiam disco-
lor. In his nil hybridi inest, quía plantae variare possunt sine hybri-
ditate ! |
Antiquitus, ornamenti gratia, in hortis cultum et quidem antequam
rei herbariae statores indigenum cognoverunt. Hinc ob colorem lucidum
exoticam finxerunt speciem, unde Pilosella indica Cornuti p. 209, D.
latifolium coccineo flore Hermann, Pilos. syriaca J'arior. €. Bauhinus,
qui post Aretium primus spontaneum legit, ab hoc tamen separat H. hor-
tense, floribus atropurpurascentibus Prodr. p. 65. Burs! Herb. VL. n.
79, qui primus identitatem in sched. notavit. — Auricula: muris hispa-
nica. T. Bauh. hist. II. p. 1040 recedit stylis et antheris luteis, et fere
eadem planta, quam cultam vidi sub nomine H. fulgidi Heynh.! Hoc
vero var. H. stoloniflori floribus purpureis censeam.
C. Stirps H. rnaxarrr.
Rhizoma abit in radicem, a caule discretam. Stolones
aut nulli, aut sarmentosi, saepe adscendentes, vulgo floriferi,
at in rhizoma procurrens non abeunt, sed vel marcescunt vel
apice radicant et discretas enituntur plantas. Squamae interi-
ores obtusae, aequales. Folia saepe glaucescentia, primordiali-
bus exceptis acuta, indumento valde varia. Cymosis | praecocius
florent. : i
Pervenimus nune ad gregem difficillimam, in quo characteres ita
oblitterantur, ut species in natura distinctissimae in herbariis discerni
aegre possint. Equidem igitur, duabus primariis exceptis, omnes vulga-
tiores olim sub H. cymoso conjunxi, eum differentiae e caule mono-
phyllo et folioso, indumento tenuiori l. strigoso, anthela laxa (omnibus
facile forma furcata, vulgo fallax), involucro glandulifero hirsutoque a-
perte varient et synonyma adeo ancipitia, ut in amplioribus herbariis
praecipue confusus evadas. Sed biologicas rationes et geographicam di-
stributionem attendentes invenimus characteres essentiales. — Diferen-
tiam primariam inter H. praealta et Cymosa offerunt squamae, at dolen-
dum hunc characterem minus esse manifestum , quam inter Auriculas et Pi-
losellas — Est in floribus virgineis potissimum observanda, nam ia
exsiccalis et explicatis squamae etiam in vivo et primario statu obtusae in
apicem acutum contrahuntur.
* Glauca.
17. H. rronenrinum, glaucum, eflagelle, setis rigidis hispidum
glabratumve, folis primariis obtusis, reliquis liveari-lan-
ceolatis, pube stellata destitutis, caule gracili subnudo in
corymbum luxo paniculatum ramoso, pedunculis elongatis
arcuato-adscendentibus, involucris cylindricis gracilibus nu-
ds, squamis obtusis carina subglanduloso-pilosis.
Pilos. erecta, angustifolia, floribus parvis in summis caulibus. Raji
soll FIT. p 400.
H. Piloselloides; Statices folio, floribus numerosis minimis. Vaill.
l. c. p. 183.
H. caule nudo brachiato etc fall. en. p. 745. Helv. p. 94. n. 54.
Hu. florentinum. Ællion! Ped. F. p. 213. ad spec. in Herb. Linnaen.
ex Blytt! et in mus. Thunberg! illd. spee. TEI. p 1563. Sturm.
heft. 39. — var. Piloselloides. Gaud. V p. 83.
H. Piloselloides. POL! delph. III p. 100. t. 27. Dec. fr. V. p-
541. Reich! Fe. I. f. 80, 81. Fröl. l. c. n. 25. Koch syn. p. 512.
— armeriaefolium, humile, ramosissimum, ramis gracilibus paniculam
latam laxam constituentibus. Fröl. Le Koch. Le (glareosum).
H. maritimum, umbellatum, angustifolium, glabrum ete. Mich. apud
Zanich. p. 40. f. 12. bene. H. Michelii. Tausch. L c. p. 60.
H. armeriaefolium. Reich. fl. exc. p. 464.
— ? acutifolium, simplex, corymbo subtricephalo, capitulo ` centrali
majori". Dec. Le Fról. Le
HM. acutifolium. ill. Foy. p. 59. t. 3. (non vidi).
Trans alpium Europae mediae jugum, in latere versus
mare mediterraneum declivi, cum glarea fluviorum in planities
descendens — in Gallia australi!, Italia! Vallisia!, Carniolia
ete. haud raro; vix genuinum cis alpes lectum. Zunio.
Species a sequentibus certe diversa, tam e repetita cultura, quam
sagacissimis Blyttii observationibus; stolones l. flagella numquam edens.
Radix oblique descendens, saepe multicaulis. Folia primordialia obovato-
lanceolata et obtusa, sub anthesi vulgo deficiunt; reliqua lineari-lanceo-
' lata, acuta; nune elongata, nune breviora, in petiolum subattenuata,
integerrima, utrinque prorsus nuda, superne glabra l. setis rigidis basi
bulbosis adspersa. Caulis gracilis, erectus, sed rigidus et saepe flexuo-
sus, pedalis circiter, vulgo glaberrimus, uno alterove folio vestitus |.
A
e, ENS Aë
eisdem in bracteas, ramos suffulcientes, reductis nudus. alis ramiferis, ut
scapum ramosum praebeat, nune totus, nunc a medio in ramos patulos
divisus. Pedunculi seu ramuli filiformes, elongati, arcuato- adscenden-
tes, ferme glabri aut eum carina squamarum pilis, saepius glanduliferis ,
adspersi. Capitula inter Hieracia Europaea minima, oblongo-eylindrica ,
squamis linearibus obtusis, carina simpliei pilorum serie. Ligulae exiguae.
flavae. Achaenia minuta, exacte linearia, e rufo-fusco nigra, pappo
albo. Nulla hujus seriei species minus Pilosellam refert, hine nomen an-
tiquius et omnino certum recepi.
D
18. H. pnaraurun, glaucescens, setosohispidum glabratumve,
saepe flagelliferum, caule simplici stricto A-5-folio, folis
lineari-lanceolatis subtus denudatis, primariis obtusis, co-
rymbo denso canofloccoso, pedunculis defloratis strictis, ca-
pitulis subnudis virentibus ovato-cylindricis, squamis obtu-
siusculis carina hispidis, margine pallidis.
Pilos. minor, folio angustiori minus piloso, repens. Chabr. Ic. p.
263. f. 6 (apud F. Bauh. II. p. 1040 haec icon perperam sub
H. auricula collocata.)
repens, major, caule erecto, polyanthos. Mich. l. ce.
. Piloselloides, florentinum, vulgari simile. ail. l. c. p. 182.
. cymosum. Leers herb. p. 175. c. descr. opt. Pollich Pal. II.
p. 389.
. florentinum. Spreng. Hal. t. 10. f. 1. ct Auctt. pr. parte.
auricula. Willd. Spec. III. p. 1564. Fill. Voy p. 60. Bie-
berst.! Taurocauc. LIL. p. 533. var. a.
. praealtum. ÆPimm.! et Grab. Fl. Sil. LIT. p. 206. c. exp. opt.
Fról. l. en 24. Wallr.! Sched. p. 412. Nielr. FL Wien. p.
288. excl. syn. plurr.
H. Bauhini. Bess.! Gal. p. 150. Fról. l. c. n. 12. (flagelliferum).
Exs. Herb. N. FI. n. 7. Reichenb. Germ. 192. Schultz n. 47.
— decipiens, foliis magis hispidis, subtus floccis raris adspersis, corymbo
irregulari. Koch.
H. fallax. Dec. fr. V. p. 442. Gaud. L c. Wallr. sched. p. 410.
H. collinum. Fról.! mp:
H. Gochnati. Spreng.!
— hispidissimum, minus, caule foliisque strigoso-hispidissimis , capitulis
exiguis hirtis.
H. auriculoides. Lang! in Syll. p. 183.
H. asperum. Tausch l. c. n. 17.
z mnm Sr
— REH
H. sarmentosum. Frôl.! l c. p. 202. pr. p.
H. Gochnatis Mey.! Cauc.
Exs. Bochel! pl. exs. "H. stoloniferum".
— depilaium , glaberrimum, foliis angustissimis in petiolum longum - at-
tenuatis, squamis glabris.
Forma primaria est planta campestris, in pratis et colli-
bus Europae mediae et orientalis. usque ad Dardanellos (Ste-
venl), terras Caucasicas! et Asiam adjacentem vulgata; at non
in Sibiria et in Scandinavia rarissima, tantum in Norvegia
australiori (v. e. hamphoug prope Christianiam Blytt!) hactenus
lecta; var. decipiens vulgari intereurrit in Helvetia, Germania,
Rossia ad Riew! etc.; var. hispidissima in arenosis Hungariae !,
Banatus! (ad fluvium Botza!), in Rossia australi, et subobscu-
ra in montosis prope Talusch /C. 4. Meyer!j, in monte
Beschtau /Aolenati!] — var. depilata ad Tokay! et prope Ana-
rytin ad pedes Taygeti, Heldenreich!
Radix descendens, praemorsa, obliqua nee repens. Flagella nunc
deficiunt, nunc valde elongata, sarmentosa, prostrata vel in caules late-
rales floriferos adscendentia. Color herbae in apricis intense glaucus, in
graminosis pinguioribus glauco- virens. Indumentum floccosum, quod
typice adesset in scapo et pagina foliorum inferiori. vulgo prorsus di-
sparet, in corymbo modo superstes, numquam herbae pili glanduliferi.
Caulis afi: strictus, a spithamaea ad bipedalem et ultra altitudinem
protractus, 1-5-folius; anthela corymbosa, valgo maxime polycephala densa,
sed variat irregularis, oligocephala; quo plura capitula, eo minora et con-
fertiora. Folia lanceolata, basin versus attenuata, exteriora obovato-
oblongata, obtusa. Pili anthelae breves, parum conspicui, vulgo eglan-
dulosi. Involuera basi ovata oblongata, exigua, lieet vicinorum majora ,
vulgo apparent nuda, sed carina (siccitate nigricante et simplici serie
pilosa, unde capitula variegata) leviter flocculosa. Squamae priorum
ZS interdum acutiusculae. Ligulae et styli flavi.
H. obscurum. Zieich.! Jc. t. 55. f. 114 colore intense glauco et
involucris nudis atrovirentibus, siccitate nigris, a priori recedit. "Spe-
cimina M praealti capitulis nigricantibus forte non genuina sunt" ff on-
mer! Mibi videtur forma alpina. Hujus synonyma sunt: H. alpinum,
oblongo angustissimo folio. C. Bauh. Prodr p. 64. n. 8. ex Burs.!
Herb. VI. n. 93. (descriptio magis H. florentini) et Hall. enum. M. flo-
rentinum. Sturm Deutsch. fl. h. 37. H. Piloselloides. Dec. fr. IF. p.
- ata. 28 gëlteg
25, D. pracaltam Fill. Foy. L c. t. 2. f. 1, qui omnes plantam mere
alpinam describunt involucro nudo nigrieante ele. Sistit transitam ad
species vicinas; inter M. praealtum et H. hyperboreum fere medium. —
Ad H. praealtum insuper citantur $S. collinum, filiferum, viscidulum,
calodon, stellatum, fastigiatum, vulgare Tausch., quorum specimina au-
thentica non vidi et e verbis paucis, ambiguis vix determinanda.
+ H. stoloniferum, rhizomate obliquo subrepente flagellifero ,
scapo adscendente subflexuoso unifolio canofloccoso, apice cymoso
furcatove, foliis lineari- lanceolatis acutis ciliatis sparsimve hirtis
glaucis, subtus floccosis, primariis lingulatis, pedunculis deflo-
ratis strictis, involucris gracilibus eanofloccosis glanduloso-pi-
losis, squamis margine pallidis.
H. stoloniferum Bess.! en. p. 45.
A glaucescens. Fról.! l. c. n. 11. et Auctt.
H. radiocaule. Tausch. l. c. n 8. ex Weinm.
H. Piloselloides. Ledeb. fl. Ross. 11. p. 848!
H. cymoso-auricula. Fr. Mant. FI. p. 43.
Exs. H. N. X. 10. specim. mierocephal
In campis et aggeribus apricis, solo arido argillaceo,
rarius. Circa Upsaliam in societate H. collini sporadicum; ut
hujus formam flagellarem potissimum censeam, licet omnes fere
characteres deposuerit, hinc seorsim notandum. Jun, lul.
Tota facies I. Auriculae elatioris, sed folia acuta, utrinque saepe
pilis adspersa, subtus flocculosa; stolones copiosi, at non radicantes ,
anthela magis polycephala, pedunculi deflorati stricti, involucra gracilia
(H. hyperborei l. florentini fere) nigricantia. His notis ad d. praeal-
tum proxime accedit, sed absque ejus societate semper legi. Rhizoma
subrepens, caules adscendentes et flexuosi (admodum graciles insuper
et deflorati rubentes), pili breviores, involucrum graeilius et floccosum
distinguunt et formam flagellarem indicare videntur. Ulterius explo-
randum. a
19. H. nyrcnnonEux, glaucum, setis rigidis plus minus hispi-
dum, eflagelle, caule simplici hispido monophyllo folüsque
lanceolatis subobtusis, pube stellata destitutis, corymbo regu-
lari denso fastigiato, pedunculis erecto-patentibus rectis in-
volucrisque cylindricis nudis nigris pilis setosis hispidis, squa-
mis obtusis unicoloribus.
"Ze et
H. dubium o Sommerf. Lapp. p. 31.
H. Piloselloides. — £arim. Scahd. 3. p. 186.
H. praealtum v. Piloselloid. Fr. Mant. 111.
Exs. Herb. N XIII. j
In Scandinavia arclica, ubi priores prorsus desunt, obviam
venit haec species in alpibus caleareis maritimis in Nordlan-
dia, (v. e. Saltdalen Sommerfelt!) ct Finmarkia (ut ad Brevig et
Alstenoe Blytt!, Moselvdalen in Senjen Lund! etc.) copiose;
etiam in Norvegia australiori v. c. in Langoe lecta a Blytt.
lulio.
Praecedentibus respondens species in summo septentrione, ab eis-
dem vero manifeste diversa, cum neutra jungenda. Utpote extra omne
affinium consortium nascens, nulla apud nos exstat species magis definita,
nullae variationi obnoxia. Uti H. florentinum stolonibus absolute caret,
nee caules laterales adscendentes eniti visa est. Radix perpendicularis
fere. Caulis gracilis, vulgo flexuosus, sed rigidus, simplex, pedalis ,
nullis floccis adspersus, sed pilis longis bulbosis inferne nigris, apice ca-
nescentibus hispidus. Folia primordialia obovata, obtusa; secundaria
lanceolato-linearia et caulina linearia acuta, denticulata, rigida, glauca,
plus minus setoso-hispida, pube stellata destituta. ` Corymbus densus,
fastigiatus, polycephalus, nec ita conglomeratus ut in formis polycepha-
lis H praealti, setis rigidis, immixtis numerosis brevibus glanduliferis ,
dense hispidus. Capitula magnitudine H. florentini, etiam in individuis
oligocephalis! gracilia, cylindrica, virginea , basi subattenuata, nec in-
star H. praealti basi ovata et deflorata subglobosa. Involucra nuda, nec
floccosa, in vivo atrovirentia, in sicco atra, pilis apice canescentibus,
haud glanduliferis, hispida. Squamae paucae, lineares, unicolores, longi-
tudiue fere aequales. Ligulae et styli lutei. Achaenia parva, nigricantia.
* * Firidi-canescentia.
20 H. cortmum, viride, (raro glaucescens), caule inferne pau-
cifolio apice cymoso-corymboso furcatove, foliis lanceolatis
linearibusve acuminatis hirsutis, subtus canofloccosis, infi-
mis lingulatis obtusis, anthela discreta involucrisque e glo-
boso-ovalibus canofloccosis glandulosoque-hispidis , squamis uni-
coloribus obtusis, siccitate nigricantibus.
Pilos. major altera s. HI. Tabernaem. Rreut. T. p. 489. var. strigosa.
Pil major, erecta. Bauh. pin. p. 262. Burs ! Herb. XV. n. 4. b.
H. dubium. Fl. Dan.! t. 1044. et florist. Scand. JVahlnb.! Suec.
"n. 872.
Ze ME x
ambiguum. Ehrh. Herb. n. 108 ex Upsalia.
cymosum v. dubium. Fr, Nov. p. 253 — macrocephalum, Lindbl.
Bot. Not. 1844. p. 21. — v. conglomeratum et laxum. Mey.
Hann. p. 416 ex syn. primar., et varr. strigosae forte ad sqq.
varr,
H. collinum. Æuett. Germ. pr. parte. (Tausch citat fl. Dan. t. 1044.)
— var, angustifol. Æ#Æallr.! Sched. p. A16.
H. pratense. Ledeb. Ross. l. c. quoad loca arctica et fennica.
? H. praealtum v. hirsutum Koch. L c.
Exs. Herb. Norm. X. n. 40. spec. macrocephala.
-— setosum, foliis laete viridibus, subtus nudiusculis, setis sparsis
mollibus elongatis (capitula interdum quoque virent, nec nigricant)
H. Piloselloides. TË aile TL c. p. 410. '
— strigosum, caule magis foliato, cum foliis involuerisque setis ri-
gidis confertioribus setoso-hispidis. ahl. lL e. — Sommerf. Lapp.
p. 31.
H. Zizianum. Tausch. l. c. p. 62. ex Roch.
* fallax, inflorescentia laxa subfurcata, involucris villosis. Cfr. A.
pratensis formam analogam, cultura ortam!
H. fallax. illd. en. Hort, Ber. 2. p. 822 ad spec. ex horto Berol.
in Herb. Chamiss.! Tausch l. c. p. 61, — non aliorum!
EE
Europae boreali, ut apparet, proprium; in collibus aridis
post H. Pilosellam et H. Auriculam vulgatissima species per
Sveciam mediam et borealem usque in Lapponiam, Norvegiam
interiorem usque ad Finmarkiam, Fenniam usque in Lappo-
niam Rossicam (M. praealtum excludens); ceterum in mon-
tosis Germaniae ut apparet rarius, cum ibidem definito nomine
haud fixum sit. Floret iam Junio.
Radix descendens, obliqua, praemorsa, stolones vel nullos vel ad-
scendentes floriferos (H. paradoxum Nees Bot. Zeit. 1892) edens; in var.
setosa, loeis humidis obvia, vidi etiam prostratos, at non radicantes.
Caulis fistulosus, strictus, 1-S-phyllus, vulgo pedalis et ultra (pumilus
1-5-cephalus), simplex, sole infestus semper rubens, pube stellata cana
pilisque tam glanduliferis, quam apice canescentibus, versus anthelam
densioribus, eonspersus. Folia primordialia obtusa, reliqua lanceolata
acuta vel in formis angustifoliis elongata linearia, acuminata; subdenti-
eulata, vulgo et primitus viridia, mollia instar H. pratensis, at ejusdem
ad typum locis aridis, soli infestis, rigidiora, subundulata et glauce-
scentia, subtus l. utrinque canofloccosa; ubi vero locis humidis inter
gramina altiora nascitur flocci disparent, at haec intense viridis forma
— 31 — |
foliis fere linearibus ab JI. pratensi facillime dignoscitur. Pili nunc breves,
nunc elongati; nune molles, nunc rigidi; nunc sparsi, nunc conferti,
vulgo in utraque pagina, sed folia variant etiam superne glabrata; sem-
per vero margine carinaque dorsali setigera manent. ` Corymbus norma-
liter glomeratus, rumis ita approximatis ut eymosus appareat, praecipue
in formis oligo- et maerocephalis, sed variat laxus, furcatus, capitulis
quo pluribus, eo minoribus, peduneulis involuerisque dense canoflocco-
sis et vulgo glanduloso-hispidis, immixtis aliis apice canescentibus. Ca-
pitula ab initio et deflorata ventricosa globosa, sed ante anthesin ovato-
oblonga, obscure viridia; siccitate nigricantia, locis udis modo virentia,
carina obseuriori variegata, quarum illa H. praealto obscuro, hoc cam-
pestri respondet, sed utraque a sua analoga clare. diversa. ` Squamae
lineares, obtusae *), carinatae, undique floccosae et pilosae. Flores et
styli lutei, in forma macrocephala saturatius colorati. ^ Achaenia parva,
fusco-nigra, pappo albido.
Species eum JI. pratensi et H. cymoso vulgo commutata, quibus
herbae colore et anthela proxima. Ab illo, pro cujus var. e Germania
vulgo accepi, differt rhizomate numquam repente, foliis semper. angusti-
oribus et acutis, subtus canofloccosis, capitulis ete. Nos, ducibus 4.
Bauhino et Faillantio, ab H. pratensi semper distinguentes , cum apud nos
non cum hoc, sed cum JI cymoso consociatum nascatur, ad H. cymo-
sum collectivum retulimus, donee et characteres essentiales, . squamas
omnes obtusas etc., et biologicas rationes maxime differentes observavi-
mus. |n eodem prato Upsaliae nascuntur, deflorente ultimo praecedentis
flore, primus aperitur longe robustioris Jf. glomerati. Proximum re ipsa
est H. praealto, quod in septentrione substituit, sed colore primitus vi-
ridi, floccis copiosis, capitulis e globoso oblongis clare differt. At pili
nullam differentiam praebent, nisi formas prioris strigosas semper esse
diminutas, hujus vero planta vulgari elatiores. Multorum annorum repe-
tita cultura. confirmata sunt.
Natura suadente huic affigere volui H. collini nomen, sub quo
subsumtum fuit. H. collinum Gochn. ex aliis speciminibus ad H. pratense,
ex aliis ad H. fallax Dec. pertinet. Cfr. Gaudin helv. Synonyma Ger-
manica recentiora dubiis premuntur. E syn. Fl. Dan.’ esset H. radio-
caule Frôl. et, e spec. sub nomine "H. Bauhini Schult. nec Bess.” ac-
ceptis, H. melachaetum Frôl. l. c. p. 202, 203, sed utrumque colore
intense glauco differt. E paucis et ambiguis verbis H. Tauschiana v.
c. H. vulgare, collinum vix determinanda; iconem florae Danicae ad H.
*) In speciminibus vero defloratis tam hujus, quam reliquarum hujus stirpis, squa-
mae in apicem aeutum siccitate contrahuntur. Observandaë in vivo ante flores
explicatos.
ze D à
pratense citat. — ln singularem varietatem Æ. collini, in Nov. Mant.
III. descriptam, prorsus cadit IL. cinereum Fröl. lc., sed H. cinereum
Tausch., ipso monente, H. echioidi proximum.
21. H. sericerum, pilis elongatis densis pubeque floccosa densa
undique canum, caule folioso apice cymigero furcatove, fo-
liis anguste et elongato-lanceolatis (haud decrescentibus] om-
nibus acuminatis, anthela discreta involucrisque oblongo-
cylindricis cano-floccosis albo-hirsutissimis, squamis obtusis
pallidis. |
Pilosella major, umbellifera, macrocanlos, montana etc. Column.
Ecphr. i. p 248. cum ic. diminuta; cfr. deseript. claram!
P. montana, hispida. Bauh. pin. p. 262. Raji Hist. IL p. 241.
Dill. Giess. à
H. flexuosum. S. Gmel.! It. p. 9.
H. c. poliotrichum. Lindbl.! Bot. Not. 1844. p. 29.
H. cymosiforme. Fról.! l c. p. 207. n. 32 at specimen in Mus. Ae,
Sc. Holm. recedit anthela furcata; in meo eyma valgo regularis.
H. setigerum. Reich. fl. sax. p. 173. e deser. (at spec. mihi olim
missa omnino H. echioides !)
Exs. Herb. Norm. XII.
— caule ramoso-paniculato. H. murorum var. Roth. Germ. 2. p. 267
. obs. 1. ex Wallr.
H. Rothianum. allr. Sched. p. 417.
H. setigerum. Fról.! l. en 208. pr. p. Cfr. H. echioides:
Locis montosis asperis secus Ff. echioidis limites occiden-
tales ab Italia per Germaniam! ad Sueciam mediam! (prope
Upsaliam ad Kongshamn) vulgo dispersum, at catervatim legi-
tur. Mensem serius praecedente floret, Julio.
Species mihi videtur omnino definita, cum H. echioide. saltim non
jungenda, squamis vero obtusissimis ex hae nec similioris M. cymosi
stirpe. Radix obliqua, nunquam stolonifera visa, nam in specc. a me le-
clis caulis, foliis imis emarcidis, aphyllopodus erat, foliis omnibus per
caulem sparsis. Caulis ad 2-4 pedes elongatus, erectus, at saepe flexu-
osus, simplex, foliosus, floccis canis et pilis longissimis albidis, saepe
mollibus patentissimis l. laxis, sub lente fortiori denticulatis, plus minus
cinereus; crinitus et interdum pulverulentus. Folia omnia acuta, etiam
inferiora breviora et paulo latiora, elongato-lanccolata, deorsum prac-
cipue longe attenuata, superiora fere linearia, utrinque setis et floceis
conspersa. Cyma discreta, vulgo regularis, condensata (vel in var. ra-
s ` "ëm
mulo furcata), pedunculis capitulo triplo longioribus patentibus involucris-
que pilis, vulgo mollibus, et floccis hirsutis. Capitula exigua, tam pri-
oris quam sequenlis minora, virginea cylindrica, deflorata ovata, squa-
mis in vivo admodum obtusis pallidis, nec ut in var. strigosa prioris,
siccitate nigricantibus. Ligulae et styli lutei. Achaenia minuta, fusco-ni-
gra, pappo albo. Variat plus minus canum et pilis dio llipribine el rigi-
dioribus.
Descriptio H. poliotrichi Wimm. sat bene convenit; at hoc loco non
potui citare, cum specimina M. cymosi malachotrichi Wimm. et Grab.!
Sil. omnino recedant. Ad hoe vero referam H. poliotrichum Lindbl.,
lectum a Cel. Blytt! ad Nystuen in Filefjeld, 5000' ait., qui hane bene
definitam plantam nullo alio loco in Norvegia se legisse papiy ejusque
formam et constantem sociam esse var. aculifolidm Lindbl. l. c. Haec
forma bumilis, caule subnudo, foliis ad basin dense fasciculatis acutissi-
mis demonstrat proximam cum praecedente affinitatem. — Nomen H.
setigeri, aeque ambiguum ut reliquorum (cfr. sequ.). huic affigere volui,
cum non novis nominibus , sed novis observationibus in hoc genere opus sit.
22. H. ecmroinEs, e viridi lutescens, setis elongatis rigidis sub-
adpressis (fulventibus) Aispidum, caule dense folioso rigido
foliisque lanceolatis pube stellata- adspersis, caulinis decre-
scentibus, anthela contigua dense corymbosa paniculatave in-
volucrisque | albo-villosis (vetustate ferruginosis!), squamis
obtusis margine pallidis.
H. orientale, foliis angustis pilosissimis. Tournef. Coroll. p. 39.
H. Piloselloides, Armenium, vulgari simile. Pall l. c. p. 183.
H. foliis longe lingulatis, pilosis ete. Gmel. Sib. II. p. 34. n. 29.
Andryala lanata. Gmel.! Tun. it. i
H. echioides. "Lumn. Pos. p. 782” Waldst. Ritaib.! p. 87. t. 85.
Bieb.! Cauc. II. p. 253. Monn. Hier. p. 87. Fröl.! p. 106. n.
27. Koch syn. 2. p. 514 at "folia glauca" Ledeb.! Fl. Ross. LL
p. 849. Alt. IF. p. 128. Nielr. Wim. p 289.
H. setigerum. — Tausch.! l. c. p. 61.
Per omnem Sibiriam temperatam! et Asiam occidentalem!
vulgatissima Hieracii species; vulgare quoque in terris Cauca-
sicis!, Rossia media! et australi! (vidi quoque ex Archangel!,
si locus certus?) Hungaria! Banatu! Polonia! Austria! Bohemia!
Silesia! Markia!, Sueciae littora extima orientalimeridionalia vix
5
« MA dn
tangens (ex Hareynia, Thuringia etc. sub hoc nomine vidi tan-
tum formas setosas prioris et cymosi); in Europa occidentali et
meridionali desideratur. Julio.
Species, rite intellecta, distinctissima, ab oriente (ubi altissima,
saepe pseudo-aphyllopoda, paniculato-ramosissima, anthela foliosa) versus
occidentem mire decrescens, simplex (H. simplex Tausch!), basifolia.
Radix obliqua, praemorsa, non stolonifera. Caulis erectus, rigidus, 1-2
pedalis et ultra, foliis numerosis, floceis stellatis canis et setis rigidis
albidis 1. fulventibus vulgo erectis vestitus; nune simplex apiece corym-
biferus, nunc totus paniculato-ramosissimus, ramis foliatis. Folia omnia
caulina, licet nunc plura ad basin congesta, in altiori vero planta om-
nia in caulem adscendentia, anguste lanceolata , integerrima, floecoso-stel-
lata hispidaque, setis raro erectis, vulgo depressis ("glauca numquam
vidi") inferiora in petiolum attenuata, longiora, obtusiuscula, sursum
definite decrescentia, breviora et angustiora, sessilia, acutiora, ut serie
contigua abeant in bracteas subfoliaceas et in perfectioribus corymbus
foliosus l. cyma foliis involucrata (var y. Fról. l. c. Non modo e Sibi-
ria!, sed etiam Stolpe Markiae vidi). Anthela versiformis, albo-floccosa
et setosa; sed huic peculiare involucra in herbariis diutius servata sem-
er fieri ferruginosa et setae involucri, vulgo glandulosae, priorum multo
boo sunt. Squamae oblusae!, numquam nigreseunt. Ligulae luteae
l. potius aureae. Achaenia minuta, pappo albido. Cultum fere glabre-
scit! E Banatu vidi specimina monocephala.
Utrum H. echioides Lumn. ad hoc an praeced. l. potius H. cymosi
formas strigosas, ut spec. Griesebaehü! in Herb. Mus. Petr. suadent,
pertineat, in medio linquimus; hoe vero esse M. echioides omnium Bo-
tanic. Europae orientalis omnino certum est et cum H. setigero Tausch.
prorsus identicum, sec. numerosa ex Prag spec. — Ab JL. Reichenbach!
hoc etiam quoque pro HM. setigero vero olim accepi. De identitate igi-
tur non dubitemus, at in herbariis magnam confusionem invenimus; a
Frólichio nunc hoc, nune JM. cymosum tam pro H. setigero, quam H.
echioidi inversa ratione determinata vidi. Spec. ipsius in Mus. Petrop.
H. echioidis sistunt nostrum, H. setigeri vero H: cymosum. H. Rothi-
anum Wallr. Sched. p. 417 ad H. echioides referri nequit; ad unguem
descr. quadrat in formam H. setigeri a me lectam! — sed H. cinereum
ex Tauschit verbis H. echioidi affine, et var. ex Koch, videtur nobis
idem cum H. cymoso grandifloro Budensieg! (ad Erfurt), planta speci-
osa, sq. similis et meo sensu ab omnibus diversa, licet haud ita cognita,
ut inter species certas enumerem. Herba HM. cymosi, capitula vero pauca
H. Pilosellae, ligulis subtus rubrovittatis. Pili longi, molles.
i MEÉ a
25. H. otvwercuw, viride, pilis elongatis crinitum, caule elon-
© gato simplici folioso canofloccoso, foliis elongatis lanceo-
latis, pube stellata destitutis, thyrso oligocephalo basi folioso ,
pedunculis involucrisque (amplis) canofloccosis setosisque,
squamis latis obtusissimis.
H. Olympicum. Boiss.! pl. orient. 4. p. 30. `
In vallibus regionis alpinae inferioris Olympi Bithyni infra
Rirkbounar. Boissier! Floret Aug.
Distinctissima species. Radix multiplex, multicaulis, numquam sto-
lonifera visa. Caulis erectus, sat firmus, pedalis, sesquipedalis et ultra,
simplex, strictus, ad anthelam usque foliosus, viridis, floccis stellatis
disparentibus conspersus pilisque elongatis mollibus, inferne deflexis, to-
tis albidis, superne horizontaliter patentibus, basi nigris, crinitus. Folia
membranacea, laete viridia, subtus pallidiora, pilis elongatis tenuibus,
at rigidulis, albidis utrinque setoso-crinita; inferiora valde elongata (3-4-
pollic. et pollicem fere lata) et basin versus longe attenuata, obsolete
repanda, acutiuseula; superiora decrescentia, utrinque aequaliter attenu-
ata, acuta; sub inferioribus anthelae ramis linearia. Thyrsus 4-7-cepha-
lus, pedunculis brevibus dense canofloccosis sparsimque hispidis, inferi-
oribus divisis dicephalis, superioribus simplicibus. Capitula maxima, H.
Pilosellae vulgaris fere majora, ovalia, pallida (nec siccitate nigricantia),
canofloccosa, e setarum basi nigricante quasi nigro-punctata. Squamae
fere polyseriales, admodum latae, omnes obtusae, licet interiores angu-
stiores pallidae. Ligulae luteae, utrinque concolores. Achaenia reli-
quarum Pilosellarum duplo longiora (quo ab hac serie recedit), et in
sp. visis, an matura?, pallide flava, pappo sordido.
D. Stirps H. cymosr.
Rhizoma abit in radicem a caule discretam, stolones nul-
los l. raro flagellares, nec repentes enitens. Folia radicalia ante
caulina marcescunt! Inflorescentia eximie cymosa l. paniculata,
Squamae involucri introrsum decrescentes, interiores acutae,
Praecedentibus serius (lulio) florent. ` Adscendunt e stirpe H.
Pilosellae orientem versus in formas robustissimas, caule et
anthela vere foliosis.
* Glaucescentia.
2^. H. rann, glauco-canescens, setosum, caule simplici pau-
cifolio subtricephalo, folis sessilibus lanceolatis obtusiusculis,
we, HR d
subtus canofloccosis, pedunculis subumbellatis simplicibus,
involucris canofloccosis pilosisque, fructiferis globosis, squa-
mis acutis.
Pilosella minima, Gnaphalii montani foliis ete. Pluken. Phyt. t. 52.
f. 6. formam monocephalam optime sistit.
H. pumilum. Lapeyr.! Abreg. p. 409. Suppl. p. 123. Tausch. l. c. n. 30.
H. breviscapum et angustifolium. Dec. Fr. E p. 439. (non Bot.
Helv., Germ.) Fról. l. c.
H. Candollei. Monn. ess. p. 28.
— longiscapum, foliis radicalibus caule triplo brevioribus. Monn. l c.
— Frôl. Le
H. angustifolium f. Coderi. Dec. l. c.
— aurantium, floribus aurantiacis. Monn. l. c.
Pilosella minima, lusitanica, flore medio purpurascente. Fagon. —
Vaill. l. c. p. 183. ex herb. `
H. Vablii. Fról.! l. c. p. 204.
Species montibus altioribus Hispaniae et Pyrinaeorum om-
nino peculiaris. Julio. |
Pro more ignotas plantas in indigenis formis quaerere, hoc in forma
obtusifolia H. nivalis quaeritur, a quo vero diversissimum, ut primus
obtutus ieonis bonae Plukenetii, hactenus praetervisae, docet. Radix
perpendicularis, praemorsa, fibris longis simplicibus aucta, "enturée dés
son collet de grosses fibres roussâtres simples cylindriques deux en trois
fois plus longues qui la plante entiere” s. stolones reducti! Caulis strictus ,
simplex, nunc uncialis nunc spithamaeus, uno alterove folio adspersus,
floccis canis pilisque glanduliferis nigris vestitus. Folia plurima ad col-
lum congesta, rosulata, sessilia, lanceolata, integerrima, obtusiuscula,
utrinque setosa et subtus praecipue canofloccosa. Pedunculi terminales,
involuero longiores, simplices, dense floccosi et glanduloso-pilosi; si
plures adfuerint umbellati, simplices. Capitula vulgo 1-5, sed variant
plura, usque ad sex ( Lapeyr.) et decem (Monnier). Squamae subae-
quales, exteriores acutae, interiores acuminatae. Ligulae et stylus luteae;
in var. aurantiae. Memorat insuper Lapeyrouse varietatem macrocepha-
lam ligulis subtus rubro-vittatis, pilis herbae densissimis subsericeis, cum
H. Pilosella pilosissima analogam. ` Achaenia basi leviter attenuata, atra,
reliquarum Pilosellarum paulo majora! Pappus niveus.
Primi inventoris et genuini speeiei expositoris nomen servandum
finxi, cum omnes species homonymae perierint. Sub breviscapi nomine
insuper non hoc modo, sed etiam formae H. nivalis et in Endress. pl.
exs. in Un. Itin.! 1829 forma pumila H. auriculae confunduntur.
L XN
25. H. rernAEUM, viridi-pallens, caule submonophyllo flexuoso
depilato oligocephalo, fokis lingulatis obtusis, supra setosis,
subtus stellato-pubescentibus, pedunculis alternis inaequali-
bus simplicibus, involucris globosis. albo-tomentosis, squa-
` mis interioribus acuminatis.
H. petraeum. ` Frivaldsk.! pl. exs. Rom.
In rupibus alpinis Romuliae. (Communicavit cel Bois-
'sier.! Tul;
Species ab omnibus clare diversa, sed sine dubio sub formis me-
lius evolutis legenda. Radix perpendicularis, multiceps, caespitem ro-
sularum et caulium edens, non stolonifera, ut innovationem per rosulas
fieri facile fingeres. Caules curti, vix spithamaei, in spec. vis. flexuosi,
virides, supra medium folio solitario diminuto aucti, canofloccosi, sed
pilis setisve destituti. Folia radicalia in densum caespitem collecta, erecta,
anguste spathulata, obtusa, integerrima, pallide viridia, in petiolum lon-
gum alatum attenuata, in pagina superiori setis elongatis albidis (in sicco
adpressis) dense obtecta, at subtus setis prorsus destituta, modo pube
‘stellata densa adspersa, nee tamen canescentia. Capitulum terminale 1.
aliquot lateralia in apiee. accedunt, involucro albo-tomentoso; squamis
acutis, interioribus angustioribus. Pedunculi laterales patuli, adscenden-
tes, canofloccosi. Corolla et styli sulfurei. | Acbaenia praecedentis.
+ H. fallax, glaucum, caule submonophyllo furcato-panicu-
lato corymbosove, folis lanceolatis glaucis setosis subtus floccis
stellatis canescentibus, involucris e floccis densis pilisque tenu-
ibus albis canescentibus | (vetustate ferruginascentibus], squamis
intimis acutis.
Pilosella erecta alia calyce incano. Hall. in Rupp. Jen. p. . .
H. fallax. ÆAuctt. pr. p. — Reichenb. Jc. t. 39. f. 82.? ex spec. olim
misso.
? H. attenuatum. Tausch. l. c. p. 56. n. 10 non obstat.
In pratis silvaticis Blekingiae pluribus locis: v. c. ad Mór-
rum, olim legi hanc definitam, sed adhuc nondum rite limi-
tatam formam et specimina vix discernenda e Saxonia a Ficino
et Reichenbach recepi.
j Proxime ad H. praealtum accedit, at tam habitu, quam proventu
apud nos extra ejus regiones, ab hoc tantum recedit, ut cumeodem con-
jungere non ausi simus! Videtur eidem in hae stirpe analoga species et
cum H. collino Reich. (H. praealto-cymoso Fr.) olim jungenda. Hinc in
= B =
ulteriüs examen tantum notavi: In planta Blekingiae, quam recentius
alibi frustra quaesivi, radix descendens, numquam stolonifera visa. Cau-
lis seapiformis, pedalis et ultra, monophyllus, canofloccosus, pilis. basi
nigris paucis vel fere nullis adspersus, infra medium l. apice furcato-
corymbosus. Folia ad radicem congesta, lanceolata , acuta, intense glauca,
integerrima, plus minus setosa, subtus pube stellata cana densa obruta.
Rami anthelae elongati strieti, fastigiati, canofloccosi et glanduloso-pilosi,
Capitula ovata, ventricosa, densis floccis cana, sed pilis paucis, nunc
brevibus glanduliferis, vulgo apice canescentibus. Receptac. fimbrillifero-
dentatum. Achaenia minuta, fuscoatra, pappo albo. Hoc H. fallacis
ideae optime respondet, quare hoc nomen, prorsus ambiguum, hac forma
figere volui.
26. H. crowEnATUM, pallide viride, subglaucescens, pilis bre-
vissimis mollibus adspersum, caule sparsifolio canofloecoso
apice eymoso corymbosove, foliis lineari-lanceolatis acutis
canofloccosis, radicalibus elongatis, pedunculis glomeratis
canofloccosis involucrisque ex ovata basi oblongis, defloratis
conico-ventricosis, glanduloso-pilosis, squamis acutis.
H. murorum, angustifolium, non sinuatum. €. Bauh. prodr. p. 67. e
ic. bona. pin p. 129. Burs.! herb. V. n. 92. a Linnaeo! ad H.
eymosum relatum. Raji Hist, F. p. 240. n. 15.
H. s. Pilosella elatior non repens minus hirsuta, foliis longis et angustis
utrinque viridibus. Mich. l. c.
H. Piloselloides Bupleurifolium. Vaill. l. è. p. 183. n. 8.
H. n. $2. Hall. helv. p. 24 hoc et praealtum compl.
H. cymosum. Æuctt. pl. v. c. Besser! en. p. 31. Sturm. Deutschl. FI.
h. 37.
H. Vaillant. Tausch. L c. p. 57. `
H. Nestleri. Koch. syn. 2. p. 513. pr p. sed Villarsii! cum Fró-
lichio ad sq. refero. Ledeb. Ross. IL p. 847.
H. collinum. | Fról. l. e. p. 203. pr. p. var. stolonifera.
Exs. Herb. Norm. XIII.
— nemorense, laete vivide, foliis caulinis linearibus elongatis, corymbo
irregulari furcatove.
H. cymosum f. fallax. Fr. Nov. p. 252.
— alpigenum, caule elongato strictissimo subnudo, basi 1-2-folio, um.
bella regulari simplici L corymbosa. .
H. cymosum. Mopp. in Sturm. Deutsch. fl.
Exs. Herb. Norm. XIII.
- 9 —
— macilentum, caule gracili sparsifolio, foliis abbreviatis glaucescentibus,
cyma regulari capitato-conglomerata.
H. cymosum. Fl. Dan. t. 810. — pubescens congestum et pubens.
Lindbl.! Bot. Not. 1844. p. 26.
H. glomeratum. |. Fról. l. c. p. 205.
Exs. Herb. Norm. XIII.
In pratis et dumetis Europae orientalis, mediae et borealis
usque ad Upsaliam sat frequens. Var. dissoluta in nemoribus
humidioribus; v. alpigena iu alpibus altioribus Norvegiae, 5000?
alt., v. c. ad Nystuen i Filefjeld, Drivstuen in Dovrefjeld ete.;
v. macilenta in collibus calcareis provinciae Aggerhusiensis
Norvegiae sat frequens (Blytt!) ete. Julio. |
Radix obliqua, descendens, stolones vel nullos vel flagellares pro-
cumbentes enitens. Caulis erectus, strictus, vulgo elatior, semper virens;
sed e floccis adspersis subcanescens, immixtis pilis brevissimis basi ni-
gricantibus, apicem versus simul glanduliferis, foliis pluribus- (5-6) ad-
spersus. Folia ad basin rosulata, vulgo valde elongata et angusta, pri-
maria tamen obtusiuscula, interiora acuminata, vulgo lineari-lanceolata,
pallide viridia et saepe glaucescentia, frequenter denticulata, subtus et
saepe utrinque floccis canis stellatis adspersa. Folia caulina remota,
vulgo decrescentia, sed in var. nemorensi, longissima quoque et fere
linearia. Pili in caule et foliis ita breves sunt, ut tota planta nudo oculo
- saepe glabra appareat, interdum vero longiores immixti, at semper mol-
les et caulis diametro breviores. Cyma junior admodum conglomerata,
in forma primaria regularis l. accedente uno alterove ramo infra posito,
tamen approximato, omnino ut in H. sabino, irregularis, pedicellis con-
gestis canofloccosis. Involucra sequentis duplo vulgo majora ex ovata
basi oblonga, deflorata ventricosa, conica, viridia, canofloccosa siccitate
nigricantia l. fusco-virentia, pilis atris nunc apice glanduliferis, nunc
canescentibus adspersa. Squamae interiores acutae, quo ut etiam florendi
tempore seriori a H. collino, saepe subsimili, dignoscitur. Ligulae et
styli flavae. Achaenia nigricantia, profunde striata, pappo albido bre-
viora. — Adest sane insiguis hujus analogia cum H. praealto, licet
certissime diversum.
Inter varia hujus plantae nomina, H qlomerati, singulari et rariori
varietati impositum, unicum est characteristicum et infinitae eonfusioni
haud obnoxium. Inter varietates infinitas quosdam typos maxime promi-
nentes seorsim proposui, cum ita diversae appareant, ut genuinas esse
species primo obtutu quisque fingat, sed exstant intermediae paene
innumerae. Var. nemorensis, e statione humidiori et umbrosa nata, emi-
D A
net virore, foliis praecipue in caule longioribus, membranaceis et parce
floccosis. Anthela valde irregularis, saepe furcata, oligocephala, capi-
tula majora et siccitate nigrieantia. Var. «lpigena nobilissima, S-A-pe-
dalis, caule simplieissimo strietissimo subnudo (folia 2 versus basin), nudo
oculo depilato, sub lente pilis brevissimis nigris glanduliferis scabro. Fo-
lia tenuia, pilis brevibus subconfertis fere pubescentia. Umbella termi-
nalis eximie regularis, ut in M. sabino vittalo, pedunculis nunc simplici-
bus, nunc in cymäm ramosis brevioribus et magis patentibus quam in H.
sabino. Ligulae sulfureae! — Hujus oppositum extremum sistil var. ma-
cilenta, itidem pubescens, sed glaucescens, dense canofloccosa, caule gra-
cili saepe flexuoso; folia brevia, radicalia sub anthesi saepe emarcida,
caulina plura per omnem caulem sparsa et haud raro in petiolum quasi
attenuata, cyma regularis ob pedunculos breves et saepe simplices in
capitulum fere congestis, capitulis parvis brevibus.
H. cymigerum Reich., Fl. Exe. et Saxonica, hane speciem quidem
spectare videtur, sed Fcon. f. 116., ad specimen cultum facta! , quoad
inflorescentiam et capitula 'sequentem prorsus refert.
* * laete viridia aut canescentia.
97. H. cymosum, laete viride, sublutescens, hirtum ` setosove-hi-
spidum, caule sparsifolio eglanduloso-piloso, foliis obovatis
lanceolatisve subnudis, primariis brevioribus obtusis, cyma
diffusa canofloecosa, pedunculis elongatis corymbosis, in-
volueris (viridibus) cylindricis albo-hirsutis, squamis acutis.
Pilosella minori flore hirsutior et elatior, non repens. T. Bauh. hist.
TI. p. 1040. c. ic, Moris. Hist. DI Le (copia pejor). Raji Hist. II.
p. 941. n. 16.
H. Piloselloides majus longifolium , floribus luteis fere umbellatis. Paill.
l c. p. 183. n. 7. excl. syn. Bauh. ;
H. n. 54. * Hall. helv. p. 22.
H. cymosum. Linn. Spec. PL II. p. 1126! incluso priori, ut e
Burseri herb. patet. allr. Sched. Crit. p. 415. Gaud. helv. V.
p. 84. Reich. Fc. t. 17. f 34. optima — et t. 56. f. 116 var. angu-
sifolia? Tausch. L e. (Fról. l. c. n. 205 c. sq. junctum.)
H. praemorsum. All. Ped. n. 777.
H. Nestleri. Fill. Voy. p. 62. t. 4. f. 1.
Exs. Herb. Norm. XIII.
— nemorale, caule undique folioso, foliis caulinis latioribus nec decre-
scentibus, invol. subglandulosis. (h. l. icon. Baubhini).
H. eymosum. JJ'imm.! et. Grab. Fl. sil. ad spec. missa.
i ` D
— hispidosum, caule ad basin folioso foliisque latis rigide hispidis. Pro
H. setigero a Frülichio! determinatum vidi.
In collibus et pratis dumetosis Europae potissimum me-
diae; in Suecia orientali tantum, usque ad Holmiam, at nec in
Suecia interiori l. occidentali, nec in Norvegia (ubi sequente
et praeced. substitutum) óbiium; var. hispidosa solo calcareo
Scaniae ad Raby, par. Ifvetofta Ülandiae (saepe echioides dic-
tum) etc. Tulio.
Species inter praecedentem et sequentem intermedia, cum illa a
Rochío, cum hac a Frólichio juncta, utraque speciosior et geographica
distributione bene limitata, ducibus Patribus seorsim proponenda, nisi
has tres in unam jungere magis arrideat. Radix obliqua, praemorsa,
a me numquam stolonifera reperta. Caulis validus, erectus, bipedalis et
ultra, simplex, pube cana parca, pilis albidis et eglandulosis plus minus
elongatis, non vero longissimis, ut in H. sabino l. setigero, hirtus l. hi-
spidus. Folia utrinque laete viridia, numquam glaucescentia, sed vetu-
state l. exsiccata vulgo lutescentia, supra semper et subtus paene floccis
stellatis (lente modo observandis) destituta. Folia radicalia primordialia
obovata, obtusa, prioris conspicue latiora et breviora, (Cfr. Patrum ico-
nes!) his vero emarcidis restant subinde tam angusta fere ac f. 116.
Reich. sistit; caulina versus basin posita, decrescentia; sed in var. ne-
morali, ut in prioris nemorensi, sparsa et latiora. Anthela discreta, ty-
pice regulariter cymosa, multiradiata, sed accedente uno alterove ramo
inferiori, plus minus distante, ut in viciniis, etiam irregularis fit, ramis
numerosissimis elongatis (haud glomeratis!) apice corymbiferis maxime com-
posita, effusa, interdum paniculata, pilis elongatis albis adspersa, non
vero albo-lanuginosa ut sequentis. Involucra virginea cylindrica, prioris con-
spicue longiora et graciliora, qualia utraque Reichenbachiana icon sistit, vi-
ridia, siecitate pallida, semper pilis longis albis crinita, immixtis raro glan-
duliferis in var. nemorali. Squamae angustae, acutae, margine pallidae.
Stylus et ligulae luteae. — In regionibus, in quibus hoc nascitur, tan-
tum observatur hujus v. nemoralis; et in H. glomerati ejusdem tantum
v. nemorensis.
Hieracium cymosum Fr. Nov. p. 251. complectitur omnes subsimiles
species. Hoc est var. o, viridis — var. f. est H. glomeratum — var. y.
H. setigerum — var. ò. est H. collinum (supra) — et var. à. H. Prae-
sello cymosum (H. N. VE n. 9, (H. cymosum pubescens microcepha-
lum Lindbl.! l. c.) est planta apud nos admodum copiosa, forsan cum
H. fallaci jungenda aut eum H. collino ; cui tota facie, simile, potius quam
6
- wo
H. glomerato, cui characteribus proximum. | Sepono donec vivum plenius
observaverim.
28. H. samum, gramineo-viride, caule simplici hirsuto, inferne
foliato, foliis obovatis lanceolatisve acutis, exterioribus ob-
tusis, subtus eano-floccosis, anthela discreta densa, pedunculis
cymosis strictis canofloccosis involucrisque (parvis) cylindricis
albo-hirsutissimis, squamis interioribus acuminatis.
M non repens, utraque parte saturate viridi. — Triumf.
prael.
P. erecta, non repens, polyanthos major. Raji Hist. III. p. 147.
n. 3 c. plena deser.!
H. Piloselloides, italicum, foliis latis utrinque viridibus. Vaill. Le
p. 183. n. 6.
H. cymosum. Allioni! Jacq. Misc. TI. p. 371. Fill. delph. HI. p.
101. Foy. p. 63. t. 4. f. 2. Dec. fr. V. p. 440. — et Fról.
l. c. p. 207 ex parte.
H. multiflorum. Schleich! — Gaud. helv. F. p. 87. Lagger! .
H. sabinum. Sebast. et Mauri fl. Rom. p. 270. t. 6. Koch, syn. 2.
p. 516. Nielr. Wien. p. 289.
H. Allionii. Tausch. l. c. p. 15. e syn.!
— rubellum, gracilius, eyma simpliciori, pedunculis simplicibus, flori-
bus rubellis. Jil. l. e. — Roch. Le
H. multiflorum. Schleich. ex Koch. qui cum Villarsio formam graci-
liorem speciei describit; in vulgari ema multiflora, composita.
— wvillatum, gracilius, foliis lanceolatis molliter setosis, ligulis sulfureis
subtus rubro-vittatis.
H. maritimum, villosum, flore melino parvo, adversa parte subrubente.
Mich. h. flor. — Till. Hort. Pis. p. 81. sec. spec. e loco!
Exs. Reich! Germ. n. 1339.
— norvegicum, foliis angustioribus setosostrigosis, cyma subirregulari,
involucro piloso hirsuto, ligulis eroceis aurantiisve. Fr. Nov. Mant. 11.
M. multiflorum. Schleich. 1821., indeque
H. aurantiacum f. Gaud. V. p. 85.
Exs. Herb. Norm. XIII.
Forma primaria, latifolia, cyma multiflora, in campis ct
montibus Europae australioris totius e Gallia australi! et Nea-
poli! per Italiam! Helvetiam! et Germaniam australem! Dalma-
tiam! Hungariam! in Rossiam australem! et terras Caucasicas
— 493 —
(ad pagum Siwios C. 4. Meyer!); cadem tenuior, cyma pau-
ciflora in alpibus; sed var. vittata etiam in Norvegia, tam in
alpibus, quam prope Christianiam etc. legitur ibique in v. nor-
vegicam absque ullo limite abit. Fl. Julio.
Radix obliqua, praemorsa, ex Cel. Nielreich subinde sarmenta ex-
serit. Caulis simplex, 1-2-pedalis et ultra, 1-A-phyllus, folio summo
diminuto altius posito, pube cana stellata pilisque eglandulosis pallidis
vestitus. Folia affinium vulgo latiora et molliora, dense tamen setosa,
subtus floccis stellatis adspersa, exteriora obovata oblongave, interiora
etiam lanceolata; radicalia in petiolum attenuata, saepe ante caulina ses-
silia marcescunt. Anthela discreta, nune eximie umbellata, pedunculis
l. simplicibus l. umbellato-trifidis — nunc cymosa, pilosissima, pilis prae-
longis simplicibus albidis, vetustate in herbariis dilute ferruginascentibus.
Capitula minuta, involucro ovato-cylindrico, villo longo albo barbata, sed
versus apicem etiam pilos glanduliferos saepe conspicere licet. Ligulae
sulfureae vel unicolores, vel subtus vittatae, interdum totae rubellae.
Achaenia minuta, nigro-fusca. Formae omnino umbellatae a reliquis fa-
cillime dignoseuntur. Capitula in spec. Frólichii (ad Elvais lecta) et ad Pont
de Gard Galliae minora, quam in tergestinis, Rossiae australis ete. Spe-
cimina Langiana ad Ofen lecta (s. n. M. cymosi) maxime speciosa, caule
8-6-polyphyllo 3-4 pedali, ema densissime congesta et maxime poly-
cephala, sed pili brevissimi ut in H, Nestleri; qui vulgo longi sunt et
in spec. Hohenackeri n. 2538 setosa, instar M. echiodes. Caulis aphyl-
lus. — Specimina Norvegica ad var. vittatam spectant et iis in Reichenb.
Herb. Fl. Germ. simillima. Planta enim occidentalis, ad stirpis normam,
macilenta, umbella simpliciori, orientem versus magis magisque luxuriat,
cymoso-corymbosa, polycephala.
29, H. rrocerum, hypophyllopodum, viride, caule robusto fo-
lioso apice divaricato-paniculato foliisque oblongo-lanceolatis
hispidis, pedunculis inferioribus folio diminuto suffultis, in-
volucro albo-hirsuto, squamis obtusis, intimis acutis, re-
ceptaculo fimbriis subulatis asperrimo.
H. orientale, Symphyti folio. Tourn. Coroll. p. 59.
Ad pedes montium in Oriente Tournefort, ad montem Sa-
rial in terris transcaucasicis Mus. Petrop.
Specimina, quae vidi, aphyllopoda fuerunt, foliis imis alte emar-
. €idis. Caulis erectus, rigidus, altissimus, 5 pedes usque, undique foli-
osus, simplex, setis longissimis patentibus hispidus. Folia sessilia, sub-
— WX
decurrentia, oblongo lanceolata, JI. echioidis conspicue latiora et bre-
viora, dentata, obtusiuscula, utrinque setis albis longissimis crinita.
Paniculae terminalis rami distantes, undique patentes, inferiores et bre-
viores et foliis diminutis fulerati, canofloccosi et pilis raris albidis con-
spersi, apice ramulosi, capitulis numerosis glomeratis. ^ Capitula magni-
tudine H. incani, pilis albidis hirsuta, sed tomento illo leproso (siccitate
ferruginascente) JM. echioidis et incani destituta. Squamae pallidae, ex-
teriores obtusae, interiores acutae. Receptaculum hispidum. ` Ligulae
luteae, apice glabrae. Stylus luteus. Achaenia minima, linearia, striata,
fusco-atra. — Nune sequenti, nune H. echioidi propius accedere apparet.
Huius loci quoque sunt specimina foliis longioribus et angustioribus, ab
Hohenacker lecta.
30, H. 1xcawvw, hypophyllopodum, canovirens, caule robusto
folioso sulcato canofloccoso inferne setoso-hispido, apice
paniculato-ramoso , foliis obovato-oblongis obtusis hispidis , pe-
dunculis elongatis fastigiatis folio diminuto suffultis, involu-
cro canofloccoso pilisque brevissimis incano, squamis sub-
multi-serialibus, intimis acutis.
H. orientale s Pilosella amplissimo folio. Tournef. Coroll. p. 39.
H. echioidis var , dein H. asperum. M. Biebst. ! in sched. unde H. aspe-
rum. illd. herb.
H. incanum. M. Bieberst.! Taurocauc. M. p. 255.
H. verruculatum: Link en. H. Ber. 2 p. 55.
— calvellum, canofarinosum, pilis rarioribus et mollioribus. .
H. incanum. TE did, en. H. Ber. — Link. l. c. Monn. p. 67. Frül.
l. c. p. 215. i
— depilatum, pilis destitutum, glabratum, nitidum.
In campis et dumetis in terris Caucacisis et Asiae adja-
centis; var. calvella, in hortis Europaeis orta; v. depilata
summopere insignis, in regione silvatica Somchetiae. Kolenati!
Cum priori maximum et robustissimum inter. Pilosellas. Radix fere
perpendicularis, praemorsa, fibris validis aucta. Caulis erectus, rigidus,
5-A pedalis, ut plurimum ` ramosus, sulcatus, setoso-hispidus, basi et
inferne foliosus, superne modo foliis diminutis ramos fulcrantibus ad-
spersus. Folia fere Plantaginis aut potius Statices Limonii, obovato-
dius obtusa, superiora lanceolata acuta, elevato-nervosa, nunc setoso-
hispidissima, nunc glabra, et semper pilis rigidis ciliata subtusque prae-
cipue pube floccosa incana; infima in petiolum attenuata, reliqua sessilia.
LD E
Panicula remote ramosa, ramis arrectis rigidis apice fastigiatis corym-
bosa, pedunculis instar caulis dense canofloccosis, at non setosis. In-
voluera H. echioidis aemula, pube cana pilisque subtilibus lente dete-
gendis: vestita, siccitate ferruginascentia. Squamae exteriores distincte
breviores, unde involucrum multiseriale, interiores acutae, incumbentes.
Achaenia perpusilla, nigricantia, pappo sordide albo.
Nullum dubium est J. incanum ad Pilosellas esse referendum, licet
ab omnibus Auctoribus ob folia lata "amplissima", mollia ad formam in
hortis Europaeis enatam, Pulmonareis adscriptum. Planta spontanea rigida
est, facie H. echioidis, cum quo d. Bieberstein primo jungebat. — In
insigni var. depilata caulis longe aphyllopodus, 2-5 pedalis, medio fo-
liosus, sub lente flocculis raris pilisque brevissimis adspersus; folia vel
pilis brevibus scabra l. prorsus glabra et fere lucida; anthela fere thyr-
soidea. Haec et mullae aliae species testantur pilos vix ullam offerre
inter Pilosellas fidam differentiam specificam.
Species in hac et praecedente stirpe propositas aeque
ratas et definitas habeo, quam in quovis alio genere. Unam
alteramve, a me nondum satis exploratam, + notatam, in ul-
terius examen seposui, cum quae Auctori ipsi non prorsus
clara, numquam ita exponere licet, ut lectores non confundat
potius, quam illustret. Ceterum mihi non cordi fuit novas pro-
ponere species, sed species priscas et Patribus claras) resti-
tuere. Reducendi et sententiandi fervore ducti, e quorum nu-
mero etiam cautiores, recentiores ita confusi evaserunt, ut fere
nullam noscant, sub eodem nomine non affines, sed diversa-
sum specierum analogas formas comparantes. Esse viros ae-
quales melius sapientes vix moneam et hi aspera judicia haud
aegre ferant.
Pilosellarum eentrum in Europa orientali positum ; in Asia adjacente
species paucae, saltim in Sibiria, quamvis maxime evolutae. Occiden-
tem versus eliam decrescunt et formas peculiares pumilas tantum eni-
tuntur. Praecipue clima maritimum fugiunt, unde mirabilis Pilosellarum
in Anglia inopia pendet. Etiam in Norvegia, Pilosellarum divite, secus
oceanum mire rarescunt. ln provincia v. «c. Christiansandensi praeter
*) H. umbelliferum, floribus contortis. Boerhav. Ind. alt., H. Piloselloides flori-
bus flosculosis Fail t. c n. 10. est monstrosa progenies floribus tubulosis e
stirpe H. cymosi. Ceterum similes, quas non attendo, in H. fallaci aliisque
observavi; Gaudinius H. brachiatum floribus tubulosis describit.
TE —E uu
H. auriculam et Pilosellam acutissimus Blyttius formam tantum H. glo-
merali legit. Specierum distributio non lineas isothermas, sed isothe-
ricas sequitur; quo calidior aestas, eo melius luxuriant. At specierum
proventus maxime e telluris geognostica constitutione pendet. Solo duro,
granitico et gneisseo, admodum rarescunt; at in regionibus formationum
iransitionis et recentioris optime vigent. llinc maxima luxuries specie-
rum formarumque solo caleareo et schistoso, facile solubili.
SERIES SECUNDA.
AunELLA. Innovatio per rosulas. Herba glauca vel glan-
dulosa, tum viridis. Involucri squamae numerosae, in plu-
res series contiguas dispositae. Achaenia inter affinia maxima,
costata, apice truncata. Pappus rigidulus, radiis obscure bi-
serialibus, longioribus brevioribusque intermixtis. Plantae al-
pinae, capitulis vulgo magnis speciosis, anthela contigua s. pe-
dunculis folio fulcratis.
Series acute limitata, vix cum alia confundenda, licet in-
fimae formae e stirpe H. villosi Pilosellas referant et H. al-
pinum cum proximis inter Amplexicaulia ad Pulmonareas abire
videatur. (H. nigrescens ad Pulmonareas omnino pertinet.)
Stirps M. glauci offert formas tam Pulmonareis, quam Acci-
pitrinis eximie respondentia ob squamas multiseriales et sca-
lares i. e. interiores sensim longiores, exterioribus brevioribus.
E. Stirps H. virrosr.
Radix ad collum nuda. Folia eglandulosa, glauca, pilis
elongatis vestita vcl omnino glabra. Involucri villosi pallidi
squamae omnes elongatae, acuminatae, Ligulae apice glabrae.
Alpibus Europae centralis privae.
Species hujus stirpis, habitu licet inter se sint diversissimae
et magis analogas formas aliarum stirpium referant, ut Gau-
dinus has analogas, v. e. H. 'glanduliferum. et H. alpinum,
specie conjunxerit, seriem sistunt adeo contiguam, ut pro unica
specie primaria facile sumas; at quid commodi inde capiat
scientia non video, cum typi in natura manifesti et cultura
persistant. Synonymia veterum clara, recentiorum saepe dif-
ficillima, cum analogae formae hujus et sequentis gregis saepe
c A is
promiscue sub codem nomine ab eodem auctore venduntur.
De vi differentiae inter ligulas glabras et ciliatas diu. dubi-
tavi, donec e geographica distributione mire confirmatam viderim.
51. H. crANpULIFERUM, phyllopodum, glaucescens, caule scapi-
formi subnudo monocephalo pube cana pilisque atris glan-
duliferis vestito, foliis lanceolatis acutis subintegerrimis utrin-
que pilosis glabratisve, involucro ventricoso pilis elongatis
densissimis cinereo-fuliginosis villosissimo, squamis acumi-
natis, ligulis glabris.
Dens Leonis Pilosellae folio. Scheuchz. it. alp. p. 333.
Pilosella alpina lanuginosa, foliis nonnihil crispis. J'aill. l. e. p. 184.
H. Pilosellae var. Hall. helv. p. 23. et Savi ex Fröl.
H. alpinum. ÆAllion. Ped. n. 771. t. 14. f. 2. Gaud.! helv. p. 66. I.
H. glanduliferum. Hoppe! apud Sturm. h. 39. Fról. l. c. p. 227.
Roch syn. 2. p. 520.
— calvescens Gaud. l. e. y; foliis glabratis.
H. glabratum. Schleich. exsice. c. forma tubulosa.
Exs. Reich.! Fl. G. n. 2170. (non 1662, quod ex ligulis ciliatis
H. alpino affine.)
In summis alpibus Europae mediae, versus mare mediter-
raneum declivibus; Caranthiae! Helvetiae! Tyroliae australis!
Pedemontii , Galliae australis (e Delphinatu Czernajeff!) Tulio, Aug.
Habita Pilosellae et involucro fuliginoso-villoso ab affinibus mox
dignoscitur, ligulis glabris ab H. alpino. Radix praemorsa, obliqua, ni-
grescens, fibris validis simplicibus fasciculatis aucta. Folia ad collum
dense rosulata, sessilia l. in petiolum late alatum attenuata, lanceolata
vel lanceolato-linearia. integerrima l. obsolete denticulata, undulata , acuta,
glauca firmiora aut laete viridia tenuiora, utrinque pilis elongatis simpli-
cibus vestita, raro glabrata; caulina nulla l. diminuta. Caulis simplex,
scapiformis, digitalis l. spithamaeus, viridis l. purpurascens, pube cana
pilisque brevissimis densis glanduliferis vestitus. ` Capitulum magnitudine
Pilosellae communis, subglobosum, villo denso eglanduloso cinereo fuli-
ginoso vestitum. Squamae uniformes et longitudine subaequales, exte-
riores acutae laxiusculae, interiores acuminatac, Ligulae speciosae, et
dorso et apice glabrae, sulfureae. Stylus luteus! Achaenia affinium.
H. alpinum Fl. Dan., quae icon tamquam optima laudatur a Frö-
lichio, hujus loci minime est. H. glanduliferum Reich. Herb. E. G. n.
1662 ligulas habet ciliatas indeque ad H. alpina pertinet.
: C e
52. H. earen, phyllopodum, glaucum, caule scapiformi sub-
monophyllo mono-oligocephalo simpliciter. piloso, foliis ses-
silibus lanceolatis utrinaue attenuatis subintegerrimis, invo-
lucro ventricoso albo-hirsutissimo , squamis acutis laxis, in-
terioribus acuminatis, ligulis glabris. ,
H. pumilum H. Column. ecph. LE. 30. c. ic. Raji Hist. IL. p. 241.
Pilosella monoclonos, non repens, alpina, minor, lanuginosa. Moris.
IH. ?. n. 5. :
H. alpinum, pumilum, folio lanuginoso. Vaill. Le
H. alpinum. Pül! — Willd — Hoppe! apud Sturm. h. 39.
H. piliferum. Hoppe! Pl. exs. 1799. (v. in Mus. Petrop. etc.)
H. Schraderi. Rec. — Frôl. Le Koch l. c.
— idem, polyanthemum et ramosum. Fait l. c. (at nullo pacto Dill. t.
149, a Fról. citata).
In pascuis alpium editiorum, easdem ac prior incolens
regiones. Julio, Aug.
Indumento caulis, et involucro a priori facile dignoscitar. Radix
obliqua, praemorsa, nigra; fibris praecedentis. Caulis seapiformis, sim-
plex, monocephalus, raro divisus et oligocephalus, nudus unove alterove
folio diminuto auctus, digitalis, spithamaeus, pilis densis longissimis
eglandulosis, albis, basi vulgo nigricantibus hirsutissimus. Folia radicalia
rosulata, vulgo sessilia, sed utrinque attenuata, lanceolata, integerrima
denticulatave, acuta (rarius in petiolum attenuata et obtusa), utrinque
pilis longissimis basi bulbosis mollibus albidis utrinque vestita; caulina
vel nulla vel pauca infra medium vel superne bracteiformia. Capitula
subglobosa, magnitudine H bifurci, albotomentosa. Squamae exteriores
laxae, lanceolatae, interiores "patulae", acuminatae. Ligulae et styli gla-
bri, lutei.
Nomen antiquissimum et vere diagnosticum recipere necesse fuit,
cum Sehraderi prorsus ambiguum. Tam spec. Schleicheriana, quam
quae vidi eulta sub hoe nomine ad H. alpinum pertinent. Idem de H.
Schraderi Reichenb. Fl. G. exs. aliorumque valet. H. Schraderi Gaud.
est mixta species! Ceterum capere non potui, cur species antiquitus no-
tissimae nomine antihistorico obfuscentur.
55. H. crannaruw, phyllopodum , glaucum , caule simplici folioso
glabro submonocephalo, foliis sessilibus lineari-lanceolatis
subintegerrimis, imis in petiolum attenuatis, pedunculis squa-
mosis albopilosis, involucris ventricosis albo-villosissimis,
squamis conformibus acutissimis, ligulis glabris.
—— OW 3
- H. folio integro, longo, angusto, acuminato, monanthos. Raji ist.
II. p. 144. |
H. scorzoneraefolium. Fal! Delph TII. p. 111. ex parte.
H. glabratum. Hoppe! exs. Willd. Spec. LII p. 1562. non Koch!
— Gaud! helv. FI. p. 70 sub H. Schraderi.
H. villosum 2., o. ete. Fräi in Dec. Prodr. VII. p. 228.
In alpibus Germaniae australis!, Helvetiae!, Delphinatus
Galliae! Descripsi ad specimina in Tyroli lecta a Cel. Ru-
precht et e Lofer a Spitzel. Iul. Aug.
Radix profunde descendens, ramosa, saepe multicaulis. Caulis
gracilis, spithamaeus, pedalis, simplex , glaber, basi subpurpurascens, mo-
nocephalus l. pedunculis ex alis superioribus oligocephalus. Folia in in-
dividuis humilioribus ad basin congesta, rosulata, . caulinis paucis; in
elongatis vero, fere aphyllopodis, plura in caulem adscendentia; inferiora
in petiolum elongatum, angustum producta, omnia linearilanceolata, in-
tegerrima l. remote denticulata, glauca, glabra L ciliata, sursum deere-
scentia, inferioribus ceterum conformia. Pedunculi squamosi, pube densa
cana pilisque elongatis mollibus albis tecti. ^ Capitula ampla, involuero
ventricoso, pilis elongatis mollibus albis villosissimo, at non canofloccosa.
Squamae omnes conformes, acuminatae, in vivo adspersae. Ligulae
speciosae, flavae, apice glabrae pilove subsolitario quasi apiculatae. Styli
lutei. — Ab H. villoso et H. flexuoso conspicue differt: involucro albo-
villosissimo, pilis basi haud nigris, squamis conformibus adpressis, pe-
dunculis squamosis, foliis imis petiolatis, superioribus angustatis (nee
latescentibus) et facie potius H. glauci. E monte Pra-da-molin TFyroliae
australis habeo formam inter hoc et HM. glaucum intermediam.
Haec planta, cujus multa vidi e diversis locis specimina, ab Ai.
villoso semper mihi distinctu facilis visa est. At synonymia recentiorum
difficillima, nunc confusa cum M. villoso, nune cum H. flexuoso, a quo-
rum formis glabratis manifeste differt. Hier. glabratum Kochii, quod ad
semina Auctoris vivum ante oculos habeo, ligulis ciliatis et tota facie
H. Cerinthoidis longe distat. HL Kochium species Hoppeanas optime
nosse, cum fingere liceat, res vix alia ratione explicanda, quam d.
Hoppeum utramque plantam haud distinxisse.
54. H. vucosux, phyllopodum, glaucum, albohirsutum, caule
folioso monocephalo vel ramoso, foliis sessilibus oblongis
lanceolatisve denticulatis subundulatis lanugine molli cri-
spaque hirsutis, summis ovatis subamplexicaulibus, pedun-
3
a üÜ =
culis involucrisque albohirsutissimis, squamis exterioribus
subfoliaceis laxis, interioribus subulato-cuspidatis, ligulis
labris.
H. villosum, alpinum V. Clus. hist, IJ. p- 111. f. 112. pann. p. 644.
i. Bauh. hist. HE. p. 1027. Ger. em. 301. Raji Hist. IL p. 239.
Scheuchz. it. alp. I. p 35. cum deser. optima!
H. alpinum, latifolium, villosum, magno flore. C. Bauh. pin. p.
128. Moris. Hist. LIL. s. 7. t. 5. f. 58. Mang. Bibl. pharm.
II. t. 19,
Conyza alpina pilosissima. Bauh. pin. p. 965 ex Herb. Burs! XF. n. 35.
H. villosum, Linn. Spec. 2. p. 1130. et Auctt. rec. Iacqu. Austr. t.
87. Vill.! delph. 3. p. 104. Hoppe ap. Sturm. h. 31. t. 9. Gaud.
helv. V. p. 97. Rochel Bann. f. 60. Bert. amoen. It. p. 402.
À Koch syn. 2. ete.
H. eriophyllum. TE id. Suppl. p. 54. var. culta!
Exs. Reich. FL Germ. n. 442. i
— elatius, caule elatiori ramoso, foliis cordato-amplexicaulibus subden-
tatis, capitulis minoribus brevius villosis.
H. pilocephalum. Milld. en. p. 825.
— semiglabratum, caule graciliori subflexuoso, foliis cordato-amplexicau-
libus tenuibus sursum glabratis, squamis involucri subconformibus.
H. alpinum, latiori folio, pilosum. Pluken. t 194. f. 2.
H. elongatum. Fröl! Le. p. 229.
In alpibus Germaniae! usque ad Silesiam! Helvetiae! Hun-
gariae! Italiae! Galliae australis; at non in Pyrinaeis — et Fl.
Brit. omnino dubia civis (Engl. Bot. t. 2579 minime h. 1.; et
H. villosum alior. potius est IH. valdepilosum; nam Anglia
extra hujus stirpis limites posita est) Julio, Aug.
Radix obliqua, descendens, fibris simplicibus aucta. Caulis erec-
tus, pilis longissimis mollibus albis hirsutus, foliosus, nune simplex mo-
nocephalus (interdum pygmaeus, uno alterove folio modo vestitus), nunc
ex alis ramos monocephalos exserens, vulgo spithamaeus, sed cultura
saepe altior et vere ramosus. Folia omnia sessilia, acuta, glauca, utrin-
que pilis longissimis mollibus crispis albis basique albo-bulbillosis villosa;
inferiora magis elongata, saepe undulata, superiora latiora oblonga, ovata
et basi, saepe cordata, amplexicaulia. Capitula speciosa, pilis longis
albis eglandulosis villosissima; in forma macrocephala squamae exteriores
foliaceae ovatae involuerantes; in forma orthocephala interioribus vix
latiores; semper vero laxae, et exteriores patentissimae; interiores longe
euspidatae. Ligulae speciosae, luteae, apice glabrae.
Re om
—— . Species suae stirpis vulgatissima, centralis, reliquarum quasi ma-
ter, infinite ludens, quare affines in hujus formis vulgo quaeruntur; sae-
pissime quoque confunditur eum 4M. valdeypiloso s. H. elongato Lap.,
quod ad sequ. stirpem manifeste pertinet. Hinc in synonymis recentio-
rum exstat confusio inextricabilis; in Herbariis plurimis (v. c. TE dide-
nowi) variae statura analogae formae coacervantur et ab codem Auc-
tore sub eodem nomine determinantur, ejusdem speciei formis ad alias
species relatis. Varietates innumeras, at numquam limitandas, facile in
molestiam examinatoris distingueres; inter plurimas, quas attulit Frölich,
quaedam mere monstrositates v. €. fissifolia, tubulosa; sat notabiles sunt
formae pygmeae M. glanduliferi et piliferi statura, horum vero diffe-
rentias clare confirmantes. Ad has pertinet H. rupicaprae. Schrank.
In hortis sub plurimis nominibus vagatur.
+ H. flexuosum, hypophyllopodum, glaucum, albopilosum,
caule simplici flexuoso folioso monocephalo l. ex alis superioribus
oligocephalo, foliis sessilibus lanceolatis subintegerrimis acutis,
radicalibus elongato-spathulatis obtusis, pedunculis vix squamosis
involucroque villosissimis, pilis basi nigris, squamis exterioribus
foliaceis laxis, intimis cuspidatis, ligulis glabris.
H. alpinum angustifolium villosum. Scheuchz. It. alp. IV. p. 336.
H. flexuosum. /Faldst. et Ritaib! Hung. t. 209. Willd. Spec. TII.
p- 1581. Host Austr. 2 p. 414. Fröl. l. c. p. 229. A.
— depilatum, pumilum, foliis glabris. Fr. l. c. 8
In alpibus Croatiae! Helvetiae! Tyroliae! (in Lofer cum
H. glabrato Spitzel!) Pedemontii; var. depi'atam ex alpibus No-
varensibus misit de Notaris! lul., Aug. ;
Creditur prioris varietas, cui igitur in ulterius examen sub-
junxi, at W. glabrato magis simile, pilis involueri basi nigris distinctum.
Divus Scheuchzerus, acutissimus, distinctum tamen proposuit. Radix
descendens, nigra, fibris simplicibus pro more aucta. Caulis "dodranti-
alis l. spithamaeus" Scheuchz , simplex, vulgo flexuosus, plus minus
foliosus, undique pube cana pilisque longissimis albis vestitus, ad basin
foliosus, at vix rosulatus. Folia sessilia, vulgo etiam radicalia saepius
marcescentia, licet basin versus angustata, raro petiolata; caulina basi
lata sessilia, lanceolata, integerrima denticulatave, glauca, vel utrinque
vel margine tantum pilis longis mollibus albidis adspersa, numquam vero -
albolanata praecedentis. Pedunculi vel terminales solitarii L pauci ex alis `
superioribus, squamis vulgo destituti, sed pilis basi nigricantibus vestiti.
Capitula speciosa, involuero ventricoso albohirsutissimo. Squamae exte-
riores foliaceae, laxae, acutae; interiores cuspidatae. Ligulae flavae,
e.
ui. MU. e
apice glabrae. Stylus luteus, longe exsertus, — Var. depilata faciem
praebet alienam. Planta pumila, digitalis, capitulis fere Eriger. alpini.
Caulis rigidior, strictus, simplicissimus, dense foliatus, canoflocculosus,
at non pilosus. Folia omnia conformia, lanceolata, prorsus glabra, in-
feriora glanduloso-dentieulata. Capitula paulo minora.
Habitu H. glabrati, foliis omnibus angustis et basi attenuatis, num-
quam amplexicaulibus vel villosis , pilis pedunculorum basi nigris a praeced.
dignoscitur. Frequentius confunditur, v. c. apud Frölich l. c. cum H.
trichocephalo, W. Cerinthoidi manifeste proximo, bene observante Gau-
dino, at ligulis ciliatis mox distinctum. An ad hoc referatur H. Schraderi
dentatum Gaud.?
55. H. penrarum, hypophyllopodum, glaucum, albopilosum,
caule dense folioso subramoso, folüs basi attenuata sessili-
bus lanceolatis acuminatis medio repando-dentatis, pedun-
culis foliosis squamosisve, involucris ventricosis hirsutis,
squamis exterioribus adpressis acutis, interioribus acuminatis,
ligulis apice glabris.
H. alpinum, magno flore, alteram. Plumier sec. herb.!
H. villosum 8. ET Delph. — e. Gaud. helv. VI. p. 97.
H. dentatum. Moppe! apud Sturm. 39. t. 16. Koch! Syn. 2. p. 518.
H. flexuosum B. latifolium. Fröl. l. c. p. 229.
Eisdem locis et regionibus ac H. villosum, at rarius.
Iul. Aug. si "e
, Facies H. speciosi, sed affinitate naturali inter H. villosum et flexu-
osum ambigit, multorum vero annorum cultura ab utroque constans per-
mansit. Planta valde speciosa, macro- et plejo-cephala (licet etiam
individua hebetata monocephala legere liceat), plus minus hirsuta et culta
saepe depilata, fere glabra. Caulis erectus, rigidus, dense foliosus, in-
ferne pilis longis albis hirsutus; superne pube cana adspersus; sub
anthesi passim foliis imis emarcidis aphyllopodus. Folia omnia sessilia,
basi attenuata; inferiora elongata, lanceolata, infima in petiolum alatum
fere attenuata; superiora sensim breviora et latiora, ovata; triplinervia,
utrinque dentibus 5, A antrorsum versis sinuata, acuta, glauca, subtus
saltim margineque pilosa. Pili totius herbae elongati, simplices, flaccidi,
eda
albidi. Anthela contigua, canofloccosa; pedunculis foliosis (i. e. veris
ramis) sursum squamosis, monocephalis. Capitula maxima, ventricosa,
canescentia. Squamae multiseriales, adpressae, pilis longis albis eglan-
dulosis vestita, exteriores acutae haud foliaceae, interioresacu minatae
^
+ 0 …
Ligulae apice glabrae. Achaenia tribus, pappo rufescente. — Specimina,
quae vidi Hoppeana ex Pasterze, densius pilosa, minus glauca.
Caveas, ne praecipuam dilferentiam a praecedentibus ponas in
foliis dentatis, ab M. villoso haud alienis; illa quaerenda est in facie
H. speciosi, foliis superioribus ovatis, involucri fabrica ete. Analoga
quoad staturam sunt H. corruscans et H. ambiguum; ob ligulas ciliatas ad
H. Cerinthoidea referenda.
56. H. srEcrosuw, hypophyllopodum, glaucum, caule simplici
ramosove dense folioso, inferne piloso, superne canofloc-
coso, foliis lanceolatis dentatis, radicalibus petiolatis , caulinis
sessilibus subtus pilosis, ramis foliosis pedunculisque squa-
mosis arrectis, involucro ventricoso stellatofloccoso alboque —
hirsuto, squamis exterioribus obtusis, ligulis apice glabris.
H. alpinum, foliis angustis oblongis vix dentatis, et aversa parte lanu-
ginosis. Segu. Suppl. p. 272.
H. villosi var. — Veterum. Hall. l. c. Monn. ess. p. 57.
H. polyphyllum. Rochel ! pl. exs.
H. speciosissimum. ` TE id! en. Suppl. p. 54, e cujus seminibus
enatum
H. speciosum. Horn! hort. hafn. 2. p. 764. Frölich! apud Decand.
FII. p. 212. Hoch. Syn. 2. p. 518.
Exs. Herb. Norm. XIII
In alpibus Hungariae! Helvetiae, Algoviae!, ut videtur
reliquis longe rarius obvium, sed in Hortis Botanicis eximie
viget (et in collem arcis Upsaliensis ex Horto Botanico migra-
vit) Fl. Tukio.
Radix obliqua, fibris aucta, rosulas distinctas edens; at in caule
florente, saltim locis aridis, folia radicalia, vulgo emareida, disparent
Caulis erectus, firmus, simplex monocephalus vel apice in ramos paucos
monocephalos divisus, statura affinium more maxime varius, pilis longis
mollibus tortis undique albis hirsutus, dense foliosus. Folia glauca, ro-
sularum et inferiora in petiolum attenuata, lanceolata, minute dentata,
acuta, superne glabra, inferne et praecipue in nervo dorsali pilis longis
mollibus albis vestita; caulina sessilia, sursum decrescentia, at basin
versus latescentia. Pedunculi aut potius rami monocephali, foliis diminu- -
tis fulerati similibusque squamisve vestiti, firmi, sat breves, dense ca-
nofloecosi, sed pilis raris adspersi, apice incrassati. ` Capitula inter
maxima generis, valde ventricosa. Involucrum canofloccosum, pilis eglan-
dulosis hirtum potius quam villosum, squamis exterioribus brevioribus
ic MES me.
obtusiusculis, interioribus vero acutis et intimis acuminatis glabris. Li-
gulae et styli latei. Achaenia recta, fusco-nigra, pappo rufescente.
Species inter Hf. villosa et HM. glauca intermedia, sed tota facie et
involucri fabrica ad D. villosa referenda; ab his veteres vix distinxerunt.
Cultura vero speciem eximie diverssm probat. — H. ambiqum Lap. (H.
` Candollei Frôl.!) habitu cum praecedentibus, praecipue cum H. flexuoso.
congruum, at involucri fabrica cum M. specioso, ligulis ciliatis ad H.
Cerinthoidea pertinet.
F. Stirps H. cerixTROIDIS.
Radix ad collum nuda. Folia eglandulosa, glauca, laevi-
gata, pilis elongatis vestita vel omnino glabra. Involucrum
subnigrescens, utplurimum glanduloso-pilosum, squamis elon-
gatis acuminatis subaequalibus. — Ligulae apice ciliatae. — Ad
alpes Europae mediae et occidentalis, ab Helvetia occidentali et
Vogesis ad Pyrinacos et Britanniam.
Stirps praecedenti simillima et saepe confusa. Sie H.
villosum, flexuosum et reliqua prioris stirpis in Pyrinaeis desint
et plantae sub his nominibus inde indicatae ad formas analo-
gas Cerinthoidearum pertineant. H. villosum Anglicum (cfr.
Babington, non Engl. Bot. ad IL alpina referendum,) adhuc
dubium, e geographicis rationibus ad H. valdepilosum aliamve
Cerinthoideorum speciem potissimum spectare fingerem. Haec
diversa geographica distributio has stirpes bene confirmat, li-
cet in Helvetia occidentali promiscui nascentur. — Ex altera
parte M. laniferis proxime accedunt, quae vero magis adhuc
occidentalia, montibus Pyrinaeorum et Hispaniae priva, et ra-
dice comosa, foliis magis politis etc. facile dignoscuntur.
Apud Recentiores nomen Hieracii Cerinthoidis maxime confusum,
quod probe attendendum. ` H. ceríuthoides Antiquorum, Linnaei et Smi-
thii sine dubio diversum est ab M. Cerinthoide Gouani et Recentiorum,
H. neo-cerinthe infra. De planta Tournefortiona hoc patet et e coaeta-
neorum testimonio et e planta tum temporis ex horto Parisino distributa.
Vidi specimina antiqua tam ex horto Royenii (Prodr. p. 124), quam
“Upsaliensi (Linn. hort. Ups. p. 238, in quo adhue superstes!), quae om-
nia sistunt. formam latifoliam H. longifolit Schleicher et Recent. — Idem
de planta Herb. Tournefortii monet Villarsius (Delphin. MI. p. 112);
nec in Herbario Linnacano, nee in Herb. Smithiano aliud adesse sub H.
we MÉ pe
Cerinthoidis nomine, quam H. longifolii forma culta, in litt. testatur
accuratissimus Borrer. — H. Lawsonii vero Anglorum! pr. p. est ejusdem
speciei forma spontanea, indeque haec species duplici nomine venditur
in Floris Britannicis, licet ipsae fateantur nulla adesse H. Cerinthoidis
specimina spontanea et hujus locis, unde semina a Donio missa, tantum
nasci A. Lawsoonii. — Specimina vero itidem culta, quae in Engl. Bot.
ectypum H. Lawsonii praebuerunt, potius referunt H. trichocephalum
Willd.; planta in hortis quoque vulgata, at hujus vix ulla specimina
spontanea ex Anglia vidi. Maxime caveant editores Iconum plantarum
indigenarum, ne plantas cultas inserant, unde multiplex necesse oriatur
confusio.
37. H. rricuocernazum, phyllopodum, glaucum, caule oligo-
phyllo glabro superne in pedunculos elongatos bractea
subfoliacea suffultos diviso, foliis lanceolatis in petiolum
attenuatis denticulatis, margine subtusque pilosis, caulinis
sessilibus, anthela involucrisque canofloccosis pilisque ni-
gris apice canescentibus hirsutis, squamis conformibus ad-
pressis acuminatis, ligulis breve ciliatis.
H. Piloselloides, longo et angusto folio leviter dentato, flore magno.
Boccon. ex herb. Vaill., teste Vill.
H. alpinum, longifolium, incanum. Scheuchz. Zt. alp. p. — Faill.
l. c p. 184. et ,
H. helveticum. Suter. Fl. helv. 2. p. 151 hoc et sq. varietatem lon-
gifoliam complecti videntur.
H. scorzoneraefolium. Will. Delph. III. p. 111. var. «.
H. Lawsonii. Engl. Bot. t. 2083. cfr. obs. infra.
H. trichocephalum. illd. en. suppl. p. 55. forma culta. Link, en.
2. p. 287.
H. flexuosum. Dec. fr. V. p. 456. Gaud. helv. V. p. 95. var. y.
H. glabratum (Hoppe) Hoch! syn. 2. p. 518.
H. polyphyllum. Schleich. ad spec. hortt. Bot.!
In alpibus Germaniae, Helvetiae occidentalis, Galliae au-
stralis — an Anglicum omnino idem nondum liquet. Julio.
Sequenti simillimum, at cultura omnino constans, distinetum caule
minus folioso in peduneulos elongatos diviso, foliis caulinis neutiquam +
amplexicaulibus, involucro semper eglanduloso et squamis adpressis. Ce-
ferum admodum variabile et cultura personatum, ut quisque ‘primo ~ ob-
íntu fingat, utriusque specimina spontanea unam, culta alteram sistere
D
— nh "e
"wegen Hujus formam cultam omnino sistit. icon laudata Engl. Bot.
sed specimina multa spontanea ad sequentes pertinent. Pro varietate
H. longifolii (nam eum H. Cerinthoide genuino haud jungendum) igitur
haberem, nisi plantae cultae conspicue differrent; H. trichocephali quoad
ad omnes partes magis protractae, folia caulina pauca, sparsa, utrinque
attenuata et pedunculi uniflori l. bifurci in corymbum numquam congesti.
Capitula vulgo admodum speciosa. — An hujus loci sit H. pilosum
Schleich., ut specimen helveticum suadet, nescimus; planta homonyma
Hort. Bot.! absque dubio forma H. villosi.
H. leptocaulon, hirsutum, folio longiori Raji Syn. 3. p. 169. ex
icone in Engl. Bot. hoe potissimum referendum, sed typus iconis est
planta culta et inter numerosissima specimina spontanea H. Lawsonii
nulla cum praecedente prorsus congruunt. — Primitivum H. Lawsonii
Fillarsii (exclus. tamen synonymo Lawsonii) sistit H. saxatile, plantam
cam H. trichocephalo eximie analogam. H. Lawsonii Britt. (exclus. syn
Vill) est inter omnia Hicracia mihi difficillimum, «um numerosissima
praesentia specimina inter se maxime differant. Specimina irlandica
ad H. cerinthoides, ad quod H. Lawsonii Smith. retulit Roch!, potissi-
mum pertinent, sed caulis submonophyllus, Specimina Anglica (Tees-
dale ete.) a Borrer, Babington, Woods etc. sistunt H. pilosum 8. subnu-
dum Fról. l. c., de quo judicium ferre in praesente non ausus sum, at
subjungam descriptionem: Caulis scapiformis, nudus l. monophyllus, pe-
dalis circiter, simplex l. saepius in pedunculos 2-4-elongatos subarcuato-
adscendentes bracteis, nec foliis, suffultos. Folia radicalia rosulata, longe
petiolata (petiolo vix alato, plus minus hirsuto, exteriora subrotunda ob-
tusa, integerrima, reliqua ovala l. elliptica, acuta, denticulata; ` caulina
nulla l. diminuta sessilia. Capitula et ligulae prioris. Specimina Babing-
tonii intense glauca et fere glabra; Borreri pallida et hirsuta, ex eodem
loco. Foliis omnibus rosulatis, caule subnudo, anthela discreta ad Pul-
monareas maxime accedit. — Alia dein specimina H. Lawsonii e Sco-
tia (Aberdeen! ete.) omnino ad Pulmonareas pertinent. Malo dubia pro-
fiteri, quam ex characteribus l. arbitrio sententiare.
38. H. cenwrnomwes, phyllopodum, glaucum, caule folioso mo-
no- l. oligocephalo, foliis late lanceolatis acutis integerri-
mis mediove denticulatis, subtus laxe pilosis, radicalibus
in petiolum attenuatis, caulinis semiamplexicaulibus, pedun-
` culis folio suffultis canofloccosis glanduloso-pilosis, involu-
cris ventricosis pilis nigris apice glanduliferis canescenti-
8
cec. .
busve villosis, squamis exterioribus laxis aculis, interioribus
acuminatis, ligulis eximie ciliatis.
Sub H. s. Pulm. angustiori folio, valde pilosa, duplex! Z. Bauh.
1034. hoc et IL valde-pilosum.
H. pyrenaicum, foliis Cerinthes latifolium. Tourn. Schol. p. 189. pr. p.!
Moris., Raji, Faill. l. c. cfr. Fill. Delph. 3. p. 112. not.
H. foliis radic. obovatis denticulatis, caulinis oblongis semiamplexi-
caulibus. Roy.! prodr. p. 124, Linn.! hort. Ups. p. 238.
H. caule unifloro, foliis laevibus, radic. lingulatis obiter dentatis,
caulinis ovato-lanceolatis amplexic. Hall. em. IIl. n. 254. Opu-
scul. p. 146. "Variat tam foliis imis quam pediculis modo lon-
gioribus, modo brevioribus" indeque var. longifel includit. — In
Stirp. Helv. 44. sub H. villoso à.
H. Cerinthoides. Linn ! Spec. 2. p. 1129. Smith! Engl. Fl. II.
p. 365. Engl. Bot. t. 2370. Willd. Spec. III. p. 1580. Tausch.
l. e Babinqt. Man. 2. p. 196. Planta culta!; spontanea ex An-
glia sub nomine H. Lawsonii mittitur!
H. Milleri. Link. en. hort. Ber. 2. p. 287.? In horto nostro ab H.
longif. persistens var.! H. decipiens. Monn. p. 56.
— longifolium, glaucovirens, foliis radical. longius petiolatis et protrac-
tis angustioribus, involucris rarius aut vix glanduloso-pilosis.
H. longifolium. | ScMeich.! — Frôl. ap. Decand. VII. p. 229. Roch.!
syn. 2. p. 520.
H. flexuosum. o, Gaud. helv. V. p. 95.
Exs. Herb. Norm. XI. n. 13.
In pascuis glareosis montium Britanniae!, Pyrinaeorum
(sub nomine H. silvatici, H. saxatilis), Corsicae ad Helvetiam
occidentalem. Zulio.
Radix descendens, fibris validis aucta, rosulas valde foliosas edens.
Caulis plus minus foliosus, albo-pilosus, floccis canis destitutus, nunc
simplex 1-oligocephalus, nunc (in cultis) elatior, vere ramosus, ramis
oligocephalis. Folia mollia, varie glauca, integerrima denticulatave , acu-
minata, superne glabra, margine subtusque pilis elongatis mollibus albi-
dis plus minus dense adspersa; folia radicalia nune breviora elliptico-
oblonga breve petiolata, nunc valde elongata, late lanceolata et in
petiolum elongatum attenuata; caulina semper semiamplexicaulia, nune
plura nune paueiora, interdum in bracteas fere reducta. In spe-
ciminibus pyrenaicis folia etiam utrinque hirsuta. Pedunculi in caule
simplici breves terminales, sed caule diviso elongati, canofloccosi, pi-
lisque nigris subglanduliferis adspersi. Capitula inter maxima generis,
— "3 +
ventricosa; involucri virentis, siccitate fuscescentis, pilis nunc nigris
glanduliferis, nune apice canescentibus eglandulosis hirsuta. | Squamae
longe attenuatae, acuminatae, exteriores laxae. Receptaculum foveolatum,
sed glabrum. Ligulae luteae, apice manifeste ciliatae. Achaenia magna,
fusco-nigra, pappo sordide albo.
Planta valde mutabilis, ut plures latere species facile fingeres.
Foliis caulinis, etiam diminutis, semiamplexicaulibus, capitulis maximis
et squamis acuminatis facile dignoscitur,
59. H. VOGESIACUM , phyllopodum, glaucum, caule paucifolio
subpiloso apice diviso, foliis late lanceolatis glabratis, mar-
gine carinaque subtus hirsutis, basi dentatis, radicalibus
petiolatis caulinis sessilibus, pedunculis folio suffultis ca-
nescentibus involucrisque (nigricantibus) glanduloso-pilosis ,
squamis exterioribus subpatulis acutis, interioribus adpres-
sis acuminatis, ligulis ciliatis.
H. vogesiaeum. ` Mougeot.! (primus inventor) Rirschleg. FL Als.
105. sub H. cerinthoide.
H. decipiens. (Monn. ess. p. 30 sub H. cerinth. nec p. 56). Fröl!
l. c p. 230 Roch! syn. 2. p. 520
H. Mougeotii. Fröl.! herb. Koch. syn. 1. p. 453. sub praeced.
Exs. Schultz. Gall. Germ. n. 890.
Hactenus in summo monte Hoheneck Go. Iulio,
Augusto.
Species a praecedentibus bene diversa, cultara confirmata et facie
ad Pulmonareas rupestres accedens. Radix tortuosa, nigrescens, fibris
validis aucta. Caulis 1-2-pedalis, sparsifolius, fere glaber s. pilis raris
adspersus, superne in ramos paucos simplices l. ramosos divisus. Folia
membranacea, glauca, glabra, margine carinaque subtus hirsuta, basi
praecipue dentata, radicalia rosulata, oblongo-lanceolata, acuta, caulina
sessilia vix amplexicaulia. Petioli pilosissimi. | Pili uniformes, longi,
simplices albidi. Anthela contigua. Pedunculi elongati pube cana pilis-
que nigris glanduliferis tecta. — Involuera magna, siccitate nigricantia,
vix eanofloceosa, pilis nigris glanduliferis hirta, squamis omnibus fere
cuspidatis. Ligulae élliigatae, flavae, apice manifeste ciliatae. Pappus
exmie albus.
Huic simillimum est et characteribus aegre discernendum
H. oreades, in Sueciae montosis obvium, sed speciem sistit
distinctissimam e stirpe HH. rupestris.
E 4 d
^ BAL
40. H. micuw, phyllopodum, glaucum, pilis denticulatis pilo-
sum, caule folioso simplici apice corymboso, foliis radi-
calibus oblongis acutis medio denticulatis in petiolum bre-
vem attenuatis, margine subtusque pilosis, caulinis amplexi-
caulibus, pedunculis folio suffultis involucroque basi trun-
calo (siccitate nigricante) "glanduloso-pilosis" squamis sur-
sum glabris obtusiusculis, ligulis ciliatis.
H. Lapeyrouss. Babingt.! Brit. 2. p. 196. Engl. Bot. Suppl. t.
2916. Borrer! Soc. Bot. Ed.! non Frölich.
In montibus lrlandiae (Garra Head, Antrim) et Angliae
(Teesdale). Augusto.
Eximia species, inter proximas medium tenens locum. Radix
fere praecedentis, minus tortuosa. Caulis firmus, strictus, simplex, 1-2
alis, foliis płuribus sursum decrescentibus, pube stellata, pilisque
strictis albidis vestitus. Folia glauca, interdnm purpurascenti-tineta; ra-
dicalia in petiolum brevem alatum, at distinctum, attenuata, ovato -
l. lanceolato-oblonga, medio denticulata, basi apiceque integerrima, pilis
superne raris, subtus magis densis adspersa, caulina minora, contigue
sursum decrescentia in bracteas, amplexicaulia, ovata. Pili herbae longi,
albidi, eximie denticulati, at vix plumosi, in petiolis et costa foliorum
inferiori densissimi. ` Cerymbus oligocephalus, pedunculis simplicibus,
eanofloccosis et "glanduloso-pilosis". Capitula ampla, basi truncata, sic-
citate nigricantiæ, squamis multiserialibus sursum attenuatis, apice glabris
obtusiuseulis, nec ut in praecedentibus euspidatis. Ligulae luteae, apice
obsoletius ciliatae. Stylus luteus, siccitate parum fuscescens. Pappus
rufescens. — Pilos antbelae, ex Babingtonio, glanduliferas diximus, at
in spp. siccis glandulas vix video. Habitus omnino hujus stirpis, at
eximiis notis a reliquis differt.
H. Lapeyrousii Fról. apud Dec. VII. p. 232 est species omnino
mixta et delenda, singulae vero formae ab iL. irico diversae sunt. Var.
villosa est sequens, flexuosa videtur M. corruscans; reliquae et forma
primaria ad stirpem H. laniferi pertinent. Potius forsan ad seq. duceres
Pluken. t. 94. f. 2., sed cum non liquet hanc figuram ad specimen bri-
tannicum factam et H. villesum optime referat, ad hoc citavimus.
41. H. varvericosun, hypophyllopodum, glaucescens, caule
rigido folioso pilis longis, immixtis brevioribus glanduli-
feris pubeque brevi stellata vestito, foliis utrinque dense
setosis, inferioribus sessilibus oblongis, superioribus am-
— WO —
plexicaulibus dentatis, pedunculis folio suflultis squamosis
involucrisque (siccitate nigricantibus) pilosis, squamis . latis
multiserialibus acutis, ligulis apice ciliatis.
Pilosella s. Pulmonarea duplex valde pilosa. 4. Bauh. IL. p. 1034.
pr. part!
H. alpinum jaceae villoso folio. Titae it. alp.
H. montanum, mali cotonei folio. Raji Hist. TII. p. 142. e descr.
et herb. Tournef — at non Bocconi.
H. valdepilosum (Hall. helv. 44. 8.) Fill. delph. 3. p. 106. Gaud.
helv. V. p. 98.
. villosum Lapeyr.! ad spec. in Herb. Thunb. (Frôl. sub H. La-
peyrousii f).
elongatum. Bot. Helv. Römer! in Herb. Thunb. Schouw! herb.
. obscurum. Zollikof. ad sp. Römer!
. macrophyllum. ` Schleich.! (forma culta).
In alpibus Europae australis ab Helvetia! per Galliam au-
stralem! ad montes Pyrinaeos! Jul. Augusto.
Radix valida, fusca, fibris fasciculatis. Caulis rigidus, 92-5-pe-
dalis usque, flexuosus, nunc simplex nunc inferne ramosus, purpura-
scens, pilis longis strictis dense hirsutus, immixtis brevioribus glandu-
liferis sursumque canofloecosus. In formis elatioribus folia radicalia
saepe emarcida, ut caulis aphyllopodus appareat. Folia inferiora oblonga
sessilia, superiora cordato-ovata amplexicaulia, frequenter et fere du-
plicato-dentata, acuta, triplinervia, utrinque pilis rigidis (nec crispis!
nec dentatis!) vestita, Anthela contigua, pedunculis folio vulgo dimi-
nuto suffultis, foliosis, aut squamosis canofloccosis et eglanduloso-hirtis.
Capitula ampla, non villoso-tomentosa, sed pilis simplicibus eglandulosis
hirta, siccitate nigrieantia. Squamae multiseriales, conformes , adpressae,
obtusae l in spec. e monte Ceniseo (Herb. Schouw!) acutae (non acumi-
natae l. cuspidatae), interiores margine pallidae. Ligulae luteae, apice
ciliatae, Pappus rufescens.
H. villoso in hac stirpe analoga species, sed speciminibus elatis
etiam H. prenanthoidi, ab utroque vero diversissima, mire priscis ut
nostris temporibus confusa. H. elongatum Fröl. h. l. citare non ausus
sum et ob definitionem alienam et ob specimina ab ipsius manu inscripta,
quae absque dubio ad H. villosi var. pertinent. H. valde pilosum in
hortis et plurimis herbariis est H. villosum.
+ H. ambiguum, phyllopodum,. glaucum, caule folioso
flexuoso longe piloso, foliis conformibus sessilibus lanceolatis
dentatis ciliatis, radicalibus in petiolum attenuatis, pedunculis
ES =
=
as
*X
CR, pou
elongatis foliatis canofloccosis pilosisque, involucro eglandu-
loso-hirto, squamis obtusis adpressis, intimis acutis, ligulis breve
ciliatis.
H. ambiguum. Lapeyr. ex Frol.!
H. flexuosum. Hort. Taur.!
H. elongatum. Thom.! pl. exs. ——
H Candollei. F/ról./ L c. p. 212. n. 46.
In alpibus Pyrenaicis et Helveticis, forma rarior nec satis
cognita. Augusto.
Omnino forma ambigua; facies quidem H. flexuosi, at ligulae, licet
breve, ciliatae et involucrum fere H. glaucorum. Caulis sat firmus, 1-
2-pedalis, saepe flexuosus, undique foliosus, pilis longis albidis adsper-
sus, simplex l. superne in ramos paucos foliolosos monocephalos divisus.
Folia radicalia rosulata, in petiolum alatum attenuata; caulina sursum
decrescentia, basi angusta sessilia, nullo modo amplexicaulia; omnia lan-
ceolata, acuta, glauea, denticulata, nune utrinque pilosa, nunc glabrata,
margine modo ciliata. Rami s. pedunculi monocephali, ex alis foliorum
superiorum elongati, saepe flexuosi, non modo pube cana et. pilis spar-
sis, sed etiam squamis foliaceis vestiti. Capitula magna, speciosa, pilis
longis rigidulis hirta ` Squamae multiseriales, plurimae latae et obtu-
sae, intimae vero acutae. Ligulae obsolete ciliatae et styli lutei. Achae-
nia fusco-nigra.
42. H. connuscaws, hypophyllopodum, glaucum, caule rigido
suleato dense folioso longe piloso, folis sessilibus lanceo-
latis dentatis subtus pilis raris adspersis, pedunculis folio-
sis squamosisve monocephalis, involucris ventricosis eglan-
duloso-pilosis, squamis conformibus longe cuspidatis, ligulis
ciliatis.
H. Cerinthoides angustifolium. — T'ournef. Schol. Bot. p. 189. Cfr.
Fill. l. e p. 112. in not. et ex Lapeyr. in Herb. Thunb.! n. 2.,
sed apud Lap. non invenio, nisi sit
H. flexuosum, f. Lapeyr. suppl. p. 129? non W. R.
Ad latera Pyrinaeorum. Augusto.
Planta speciosa. Rosulae steriles a caule discretae densae, foliis
obovalis in petiolum elongatum alatum attenuatis, dentatis, obtusiusculis,
spithamam fere longis, glaucescentibus. ^ Caules floriferi elongati, bi-
tripedales, rigidi, profunde sulcati, dense foliosi (at basi saepe aphylli),
pilis longis simplicibus adspersi, apice ramosi. Folia eaulina omnia con-
Z2 63 =
formia, lanceolata, denticulata, acuta, membranacea, glauca, subtus pilis
longis raris adspersa. Pedunculi canofloccosi, squamosi, eglanduloso-
pilosi, | inferiores in ramos foliosos monocephalos abeuntes. ^ Capitula
maxima, eglanduloso-pilosa, squamis porrectis longe cuspidatis. Ligulae
apice ciliatae stylusque luteus.
Habitus H. dentati et H. speciosi, ab utroque ligulis ciliatis, ab
hoe squamis insuper longe cuspidatis mox diversum. ` H. Cerinthoides
Lapeyr.! in Herb, Thunb. n. 1. est planta Gouani, quae valde diversa et
e sequenti stirpe. — Praecedentibus porro affine mediante H. ambiguo.
quod vero et habitu et squamis obtusiusculis conspicue diversum.
G. Stirps H. Lanirent.
Radix ad collum /«noso-comosa! Herba eglandulosa, polita,
glaucescens, pilis elongatis adspersa glabratave. Involucrum
multiseriale, villosum, subglandulosum, squamis intimis saltim
acutis. Ligulae ciliatae, Folia caulina amplexicaulia. Praecocia!
In montibus Hispaniae, Pyrinaeis, orientem magis versus defi-
cientes, excepta prima specie ad Vallisiam et Italiam progrediente.
Medium tenent locum inter proxima; squ. nobiliores species
etiam radice lanoso-comosa gaudent. H. Pseudocerinthe et
H. compositum medias praebent rationes. H. lanifera prae ce-
teris Cerinthoidea dicunt recentiores, at Patribus sunt ZH. fo-
lio Doronici. Cfr. Pluken. ic. etc. Et hoc et H. folio caulem
amplectente Tournef., contra aequalium testimonia, ad Crepi-
dem Lapsanoidem ducit Lapeyrouse, ut videtur e recentiori
confusione, nam haec species a Tournef. clare indicatur sub
H. folio Lapsanae. Tournef.
45. H. saxaTILE, erio- et phyllopodum, glaucum, folis radi-
calibus subsessilibus obovato-oblongis integerrimis hirsutis,
caule scapiformi nudo 1-4-cephalo, pedunculis bractea folia-
cea suffultis elongatis filiformibus monocephalis apice cane-
scentibus involucrisque glanduloso-pilosis, squamis adpressis
acuminatis, ligulis apice ciliatis.
Auricula muris altera incana saxatilis. Column. ecphr. I. p. 250. c. ic.
Pilosella incana saxatilis. C. Bauh. pin. p. 263. Raji Hist. p. 241.
Syll. p. 203.
geff
— 5 3
H. pilosissimum parvo flore non ramosum, Pluken. t. 194 f. 3.
H. pumilum, tomentosissimum , folio subrotundo , radice crassa. Fuill.
Act. par. Le
H. saxatile. Vill! delph. 3. p. 118. t. 29. Koch.! syn. p. 520 Dec.
L IF. p. 22. forma monocephala.
H. Lawsonii. Pill l. e. ex Moug.! (ex aliis sit H. phlomoides)
Willd. Spec. III. p. 1569. Fról. l. c. p. 233. forma 5-A-ce-
hala.
H. barbatum. Loisel Gall. 2. p 523.
H. scopulorum. Lapeyr.! Suppl. p. 124. (monoceph.)
In Pyrinaeis! alpibus Delphinatus! Pedemontanis! et Val-
lisiae ad Martigny! Majo, Iunio.
Radix valida, tortuosa, fibris aueta, apice lanoso-comosa. Caulis
digitalis l. spithamaeus, pilosus, nune monocephalus, nune divisus, abs-
que foliis infra bracteas foliaceas. Folia radicalia dense rosulata, ses-
silia, obovato-oblonga L. lingulata, integerrima, obtusa, basi lanata, et
in pagina inferiori pilis elongatis confertis simplicibus albidis hirsuta.
Pedanculi elongati, graciles, pube cana pilisque glanduliferis vestita, ac-
cedente saepe una alterave squama. Capitula magna, involucro viridi
fuscescente pilisque nigris glanduliferis hirsuto, squamis aeuminatis. Li-
gulae flavae, apice ciliatae. Stylus luteus. Achaenia linearia, truncata
fusco-atra, pappo uniseriali albo. Planta venusta, polymorpha, H. tri-
chocephalo respondens, sed eximie diversa.
H. sericeum Lapeyr. abr. p. 477. buic proximum videtur, sed spe-
eimina authentica nulla vidi, nisi e descr. congrua idem sit ac Il. bar-
batum Lapeyr.! in Herb. Thunb., quod vero nomen apud Lapeyr. ncn
invenio. Praecedenti licet simile et cum M. cerinthoide L. maxime ana-
logum, ab utroque manifeste diversum pilis eximie denticulatis et facie
fere Andryaloidea. Idem forsan est M. mixtum Fról. apud Dec. Pr. FH.
p. 916, quamvis omnia synonyma ad H. saxatile pertineant. Radix tor-
tuosa. Folia radicalia rosulata, obovata, obtusa, integerrima utrinque
pilis longis denticulatis subplumosis hirsuta, in petiolum late alatum atte-
nuafa; caulina amplexicaulia 2-5, sparsa, oblongo lanceolata, integerrima.
Pedunculi terminales, 9.5, abbreviati, canofloccosi et eglanduloso-pilosi.
Capitula magna, densissime hirsuta, eglandulosa. Squamae acutae tan-
tum, nec acuminatae. Species facile distineta, at specimina praesentia
nimis incompleta.
44. H. rnrowormrs, erio- et phyllopodum, glaucum, foliis ara-
dicalibus obovatis lanceolatisve dentatis pilis densis elongatis
Bes".
lanuginosis, caule scapiformi piloso nudo oligocephalo,
ramis (1-2) inferioribus folio ovato acuminato suffultis,
pedunculis arcuatis corymbosis involucrisque nigroglandulo-
sis, squamis acuminatis, ligulis ciliatis.
H. tomentosissimam, folio oblongo Sherard. Vaill. l c. p. 184.
H. hirsutum Lapeyr.! in herb. Thunb. quod forte H. alatum s. Law-
soni? Lapeyr. Abreg. p. 470.
H. Cerinthoides.var. Un. itin.! 1831.
H. Phlomoides. Fról. L c. p. 255.
In Pyrinaeis prope Gavernie, Gedre etc., Junio.
Ad praecedens habitu accedit, sed sequentibus n. 45—47 ita af-
fine, ut forsan unicam sistant speciem, ob characteres artificiales modo
divulsam. Varia quoque, quae vidi specimina, inter se haud parum dif-
ferunt, In spee., Lapeyrousti radix tortuosa, nigra, multicaulis, ad col-
lum valde barbata, praecipue in rosulis tomentum longissimum. ` Caulis
simplex canofloccosus, pilisque nigris glanduliferis quoque adspersus;
glabrum petit Frólich. Folia radicalia oblonga, in petiolum brevem at-
tenuata, margine potius undulata, quam dentata; infraramealia oblonga
l ovata, sessilia nec amplexicaulia. Capitula magnitudine prioris, sed
nigricantia nigroglanduloso-pilosa. Reliqua ut supra. ` Achaenia longa,
costata, nigricantia. — In spec. Un. Itin. folia obovato-oblonga, juve-
nilia itidem lanuginosa, sed adulta tantum pilosa. ^ Caulis pube erecta
alba immixtis pilis longis eglandulosis, spithamaeus et sursum magis
ramosus, ramis arcuato-corymbosis. Aegre dignoscitur ab H. cordifolio
foliis lanuginosis, infraramealibus acuminatis, glandulis nigris (nec lu-
teolis), squamis omnibus acuminatis.
Pervenimus nune ad gregem intricatissimam H. Cerinthoidis Re-
eent., in Pyrinaeis maxime luxuriantem a Lapeyrousio praecipue nume-
rosis speciebus auctam, at neutiquam clare expositam. Plurima quidem
vidi specimina, etiam a manibus ipsius Lapeyrousii, sed sub aliis saepe
nominibus, quam quae in scriptis ipsius occurrunt et saepe manifeste com-
mutatis. Facilius foret omnes jungere, candidius est formas Auctorum ex-
onere. In genere hodierni Botanici nimis fidunt speciminibus in her-
ariis, in quibus (nisi planta cam schedula ab auctore ipso adglutinata,
ut in herbario Burseri) commutationes frequentes et saepe diversissima
sub eodem nomine v. c. in Herbario. Willdenowiano, quum plurimi Bota-
nici in herbariis reliquunt plantas sub nomine, sub quo missae sunt.
Ad genium auctoris ipsiusque verba, sine quibus ex herbariorum ferra-
gine me numquam expedirem, equidem potissimum attendo.
9
v
(3
— 166 SÉ
45. H. Gasen, erio- et phyllopodum, glaucum, foliis radi-
` calibus obovato-oblongis integerrimis glabratis in petiolum
hirsutissimum attenuatis; cauíe glabro nudo subdiviso, pe-
dunculis glabris squamosis, infimo folio ovato sessili. acuto
suffulto, involucro villoso, squamis acutis, interioribus acu-
minatis, ligulis ciliatis.
H. laniferum. Cav. ic. TII. p. 18. t. 234. Willd. Spec. III. p.
1569. Fröl. ap. Decand. l. c.
H. obovatum. Lapeyr.. Suppl. p. 129?
H. origanifolium. ` Fról.! apud. Dec. Prodr. FII. p. 233. (specimen
pumilum dicephalum).
In summis montibus Hispaniae v. c. in regno Valentino —
et, si syn, Lapeyrousii verum, in Pyrinaeis. fun.
Radix descendens, unicaulis, coma densa candida terminata, raro
vero tam insigni et regulari ac in icone Cavanillesii. Caulis spithamaeus
l. ultra, glaber, infra ramos vero inferiores folio lanceolato L ovato ses-
sili acuto auctus, nunc divisus, nunc simplex monocephalus. Folia ra-
dicalia rosulata, obovata L oblonga, obtusa, integerrima, membranacea,
tenella subpilosa, sed adulta glabrata l. tantum rare ciliata. Pedunculi
elongati et in vegetioribus individuis inferiores divisi, glabri, una alte-
rave squama vestiti. Capitula magna, praecipue in forma oligocephala,
involucro villoso. Squamae acutae, interiores acuminatae. Ligulae fla-
vae, apice ciliatae. Achaenia praecedentis. Variant de H. obovato La-
peyr. judicia; e descriptione et verbis: "la tige, les rameaux, les pedun-
cules et les feuilles sont glabres," quae cum nulla alia specie conveniunt,
hoc loco citandum finximus.
46. H. conpmoriw, erio- et phyllopodum, intense glaucum,
foliis radicalibus subsessilibus obovato-ellipticis denticulatis
ciliatis basi lanuginosis, caule glabro apice paniculato infra
ramos folio cordato amplexicauli suffultos aphyllo, pedun-
culis arcuatis luteolo-glanduloso-pilosis, squamis latis obtusis
sursum glabris, intimis acutis, ligulis ciliatis.
. cordifolium. ` Lapeyr.! Suppl. p. 128. Fról.! l. c. p. 216.
Cerinthoides multicaule. Monn. Ess. p. 49.
elongatum. Unio Itin. 1830!
Cerinthoides. Gaud. helv. V. p. 112. in not. Koch. syn. 2 p. 50.
ob anthelam luteo-glandulosam h. l. videntur.
DS WW
In Pyrinaeis ad Babar prope St. Béat, Prats de Mollo
ete. Jun. Ful.
Facies sequentis, at notis conspicuis diversum. Radix valida, cae-
spitoso-multicaulis, ad collum lanata. Caules glabri, ex omni ala ramosi,
paniculati aut potius corymbosi. Folia radicalia sessilia , obovato-elliptica,
repando-denticulata, obtusa, glabra, sed basi lanuginosa, margineque et
costa dorsali ciliata; infraramealia amplexicaulia, cordata. ` Pedunculi
breves, arcuato-adscendentes, glanduloso-pilosi, glandulis luteolis. Capi-
tula ovata, mediae magnitudinis, "virescenti alboque varia". Squamae mul-
tiseriales, reliquorum conspicue latiores, sursum glabratae, exteriore
obtusae, interiores acutae, Variat forsan ut sequens.
47. H. wEo-cEnmvrHE, phyllopodum, glaucescens, caule piloso
infra ramos pedunculosve subbifolio, foliis radicalibus obo-
vatis obtusis ciliatis nitidis in petiolum hirsutissimum atte-
nuatis, caulinis basi cordata amplexicaulibus acutis, pedun-
culis involucrisque pilis nigris atro-glanduliferis hispidis véi.
losisque, squamis acuminatis, ligulis apice ciliatis.
— macrocephalum, caule pumilo mono- l. oligocephalo, pedunculis invo-
lucrisque ventricosis subvillosis. ` H. alpinum, folio oblongo acuto
laevi non dentato nec sinuato, costa, -caule et calycibus hirsuto.
Plant. Burs. p. 505. ex Herb. Burs.! VI. n. 75. (Burserus hoc et
multas alias tum novas plantas in Pyrinaeis ipse collegit).
H. alpini var. Linn.! amoen. ac. I. p. 311. M. Cerinth. Zfochstett. !
H. obovatum. Lapeyr. ad specimina, nec descript. Dub. syn. I. p. 303.
H. Lapeyrousii. Fról. apud. Dec. FII p. 232 excl. saltim H. vil-
: loso. Lapeyr. et varr. s. E
H. rhomboidale. Lapeyr.! in Act. Toul.) I. p. 215. t. 18. forma
gracilis, angustifolia, sequ. accedens.
— microcephalum, caule elatiori superne paniculato polycephalo, pedun-
culis involuerisque (duplo minoribus) atro-glanduloso-hispidis. `
H. Cerinthoides. Gouan obs. p. 58. t. 22. Lapeyr.! abr. p. 475.
Dec. Fr. IV. p. 27. Frül. l. c. p. 233. at neutiquam. Linn.!
Smith! et plurr. Auctt. nec Tournef.
— altissimum, caule elongato folioso ramoso, foliis subtus villosis, radi-
calibus subemarcidis, eaulinis lato-cordatis acuminatis.
M. pyrenaic. altissimum, folio et facie Doronici. Tourn. X. R. H.?.
H. altissimum. Lapeyr. Suppl. p. 125.
H. Cerinthoides y. altissimum. — Fról. Le
In Pyrinaeis et Hispaniae montibus. Fun, Jul.
-— 1
Inter allatas varietates nullos detegere potui neque limites nec cha-
racteres; folia et reliqua herba simillima; involuera var. macrocephalae
passim glandulosa instar var. microcephalae. Radix subfusiformis, ar-
cuato-obliqua, apice lanoso-comosa, foliorumque tam virentium, quam
emarcidorum corona terminata. Folia radicalia obovata, obtusa, polita
et nitida, ciliata aut subtus simul plus minus hirsuta, in forma macro-
cephala vulgo integerrima, in microcephala denticulata. Petioli pilis den-
ticulatis barbati, in macrocephala breves et late alati, in microcephala
longiores et anguste alati. Caulis solitarius, strictus, plus minus pilosus ;
nunc mono- l. oligocephalus pumilus, nunc elatior pedalis, saepe flexuo-
sus, apice paniculato-divisus, vel tandem ramosus; quo altior eo minora
capitula, ut varietatis primariae magnitudine H. alpinum aequent, mi-
crocephalae tantum Crepidis paludosae; in omnibus vero folia subbina
adsunt infra anthelam, oblongata. Rami L pedunculi folio cordato suffulti ,
erecti, simplices l. divisi, cum involucro nigro-pilosi et glandulosi; sed in
summis rupibus nigrovillosi. Reliqua ut supra. Stylus luteus, sed ap-
paret saepe fusco-hispidulus. À
Planta summopere vexata et variabilis, cujus plurimas varietates et
species affines distinxit d. Lapeyrousius, quarum limites detegere non
valeo. H. rhomboidale Lapeyr.! Herb. Thanb.! absque dubio hujus forma
minor, oligocephala, foliis in spec. visis anguste lanceolatis.
48. H. cowrosrruw, cerio- et phyllopodum, ` subviride, caule
elongato hirsuto infra ramos bifolio, foliis radicalibus oblon-
gis denticulatis opacis utrinque pilosis in petiolum alatum
attenuatis, caulinis amplexicaulibus cordatis acutis, pedun-
culis folio diminuto suffultis erectis involucrisque albo-pilosis ,
immixtis glanduliferis, squamis conformibus acutis, ligulis
ciliatis.
H. pyrenaicum doronici folio T'ournef. ex Pluken. Alm. t. 194. f. 1.
H. compositum. Lapeyr ! abr. p. 476. Dec. fr. F. p. 444. Duby
Syn p. 304. Fról. apud. Dec. FII. p. 212.
In pratis siccis petrosis Pyrinaeorum ad Prats de Mollo.
(Specimen pumilum, monocephalum huc referendum ex Aubonne
(Girard!) etiam adest.)
Medium quasi inter praecedens et H. amplexicaule, sed prorsus
eglandulosum et ab utroque facile diversum. Radix obliqua, valida , apice
lanoso- comosa, unicaulis. Caulis 4-2-pedalis, hirsutus, quasi nervosus,
inferne simplex, foliis duobus infra ramos floriferos, superne ramosus,
ramis folio suffultis. Folia radicalia dense rosulata, breve petiolata, pe-
Së
E
De ag
tiolo usque ad basin late alato, oblonga, minute et aequaliter dentata,
extima obtusa, intima apiculata, triplinervia (nee reticulato-venosa),
utrinque opaca pilosa, costa dorsali petioloque lanato-barbata, subtus
glaucescentia. Pili totius herbae longi, molles, simplices, albidi. Folia
caulina longe minora, sursum decrescentia, prorsus amplexicaulia, acuta,
integerrima. Anthela contigua, tam ramis, quam pedunculis folio dimi-
nuto bracteatis, vulgo pauciflora, pedunculis arrectis parum divisis in-
terdum squamosis. Capitula mediae magnitudinis, squamis conformibus
acutis (at non cuspidatis) albopilosis, immixtis glanduliferis. ^ Ligulae
flavae, apice ciliatae. Stylus livido-fuscescens. Achaenia brevia, rufa,
pappo sordide albo.
De H. elongato Lapeyr. maxime variant judicia; plura, quae vidi
‘specimina ex Un. Itin. Cel. Montagneo etc., ad H. neocerinthe spectant;
Gaud. ex herb. Decandolle ad H. valdepilosum ducit, d. Frölich vero
ad spec. auth. ad H. prenanthoides.
H. Steps H. esEupo-cEemiNTHOmEA s. H. alpini.
Radix tortuosa, valida; in «mplexicaulibus manifeste lano-
so-comosa! Herba glanduloso-pilosa, recens viridis. Involucrum
multiseriale, squamis acuminatis, exterioribus saepe involucran-
tibus. Ligulae extus villosae l. apice ciliatae. Folia caulina
evoluta plus minus amplexicaulia. Anthela contigua, bracteis
subfoliaceis, in H. ligustico vulgo reductis. Plantae alpestes , am-
plexicaulia alpibus Europae meridionalis privae; solum H. alpi-
num in Zona arclica centrum suum habet,
49. H. areinum, phyllopodum, viride, caule mono-oligocephalo
canofloccoso hirsutoque, folis sublanceolatis petiolatis mol-
libus utrinque hirsutis subglanduliferis, caulinis decrescenti-
bus reductisve sessilibus, radicalibus persistentibus, involucro
virgineo. subcernuo, pilis elongatis densis hirsutissimo squa-
mis intimis acuminatis, ligulis pilosis.
H. villosum, alpinum, flore magno singulari. Raji Syn. 3. p. 169.
t. 6. f. 2. optima.
H. n. 8. Hall. en. p. 744. helv. n. 49.
H. alpinum. Linn. Spec. 2. p. 523. et omn. Auctt. boreal., sed Flo-
ristae Eur. austr. et Willd. vulgo in H. villosis quaesiverunt.
Smith.! - Engl. Bot. t. 1110. FF aM. lapp. p. 196. Sv. Bot. t.644.
E
^» AE
optima! JFimm.! Fl. v. Schles. 2. — (Wimm.! et Grabowsk. 3.
p. 185. Koch. Syn. 2. p. 525.) Fról.! l. en 208. Tausch.
l. c. p. 63! cum varr,
H. Halleri. PaT delph. 3. p. 104. — M. alpinum III. Halleri. Gaud.
helv. p. 68. utrumque integram speciem spectat!
H. polytrichum. Ledeb. Alt. 4. p. 130. ex Fról forma macroce-
phala, involuero albovilloso.
H. pumilum. Hopp.! apud Willd. Spec. 3. p 1562. Sturm. hefi. 37.
forma pusilla, foliis angustis integerrimis, invol. minoribus albo-
siccitate rubiginoso-villosis; ad specim. Hoppean.! — Koch aliique
sub hoc nomine intelligunt formam analogam sq. var. $
Exs. Herb. Norm. X. n. 7. Reich. Germ. n. 737, 1662.
— melanocephalum , caule pedunculisque nigro-glanduloso-pilosis, invo-
. lucris villosissimis nigricantibus, ligulis minus pilosis, stylo fuligineo.
H. alpinum. Fl. Dan.! t. 27. optime! forma monocephala.
H. melanocephalum Tausch.!
H. Halleri. Tausch?! l. c. p. 63.
H. pulmonareum. Engl. Bot. t. 2083.! e spec. fido forma apice sub-
ramosa.
H. nigrescens. — JF illd.! et Auctt.! pr. pl spec. varie ramosa.
— fuliginosum, caule dense albohirsuto eglanduloso, foliis lanceolato-
spathulatis tenuissimis vulgo obtusis et integerrimis, involucris cano-
l. fuligineo-villosis, ligulis dorso glabris, apice obsolete ciliatis, stylo
fuligineo. VW
H. pumilum. Willd. Spec. l. c. ex Gaud. H. alpinum II. pumilum.
Gaud. helv. V. p. 67.
H. sudeticum. Tausch! H. alpinum sudeticum ff Zum. ! et Grab. Le
— non in litt. recent.
H. alpinum v. fuliginosum. Laestad.! et PF ahlnb.!
Exs. Herb. Norm. XII. n. 25. forma simplex.
— qracilentum, caule elongato tenero subramoso et folioso pilis tenellis
raris adsperso, capitulis parvis (4. murorum), ligulis hirsutis, stylo
fuligineo. :
H. gracile. Fról. L c. p. 231. nulli alii mihi cognito obvenit.
Per totam arcticam zonam Europae! Asiae! Americae!
Grónlandiae! Islandiae!; per alpes et montes subalpinos Scan-
dinaviae, Britanniae! Germaniae! praecipue in Sudetis! Helve-
tiae cisalpinae! Hungariae! copiose; rarescit in Europa au-
*) H. pusillum Pursch, ad hoe vulgo relatum, ad spece. Auctoris est Zrigeron
uniflorum! Y
m MEO v
strali, ut in Italia! Delphinatu!; in Pyrinaeis non lectum.
Iunio, Iulio. i
Species protea, sed supra omnem modum formis peregrinis alia-
rum stirpium analogis obruta, distinctis hujus lusibus recedentibus. Probe
tenendum in hoc et plerisqne sequentibus nec caulem uniflorum L ramo-
sum, nec nudum, monophyllum l. foliosum; nec folia integerrima, den-
tata l. laciniata; nec capitula grandia, mediocria l. pusilla e. s. p. spe-
cies distinguere — et ad has differentias, ne varietates quidem M. alpini
limitare licet. Non igitur negem, sub H. alpino adhuc peregrina mili-
tare; sie v. e. H. nigrescens iufra, cujus forma macrocephala. est H. Hal-
leri. FWimm.!, diversissimam sistit Pulmonareae speciem, licet ab. omni-
bus et quidem a specierum fundatoribus cum formis H. alpini melano-
cephali prorsus commutetur. — ar. primaria dignoscitur caule firmo
simplici submonocephalo, numquam | ramoso, eglanduloso foliisque pili
valde elongatis albidis (basi bulbosa nigra l. umbrinis in caule) hirsu-
lissimis; involucro ventricoso eglanduloso itidem pilis confertis elongatis
prorsus albis, canis basi nigra ete. hirsutissimo; liqulis extus apiceque
longe pilosis, stylo luteo. Abit mox in formas infinitas caule pumilo et
elatiori, paucifolio I. foliis reductis squamato tantum; foliis obovatis breve
petiolatis spathulato-lingulatis, lanceolatis et fere linearibus, radicalibus
interdum amplis ut in M. murorum, sed basi attenuatis; porro integer-
rimis, denticulatis et laciniato-dentatis, obtusis et acutis; at vulgo mem-
branacea sunt, semper laete viridia, glandulis admodum raris, (quare
folia haud viscida), in sicco haud conspicuis conspersa; radicalia majora
et persistentia; caulina sursum decrescentia; summis reductisve exceptis,
quoque petiolato-attenuata, ut in omnibus varr. Involucra nune maxima
generis basi umbilicata, nunc mediocria; in illis squamae exteriores fo-
liaeeae, laxae, obtusae; in his squamae omnes conformes adpressae acu-
minatae, quales etiam intimae in omnibus formis. lllam varietatem offert
H pilosellueforme Hopp. Indumentum tomentosum densum et longissimum
eglandulosum, ut etiam pedunculorum, variat omnino album l. canescens
l. fuscescens basi nigra; illud vetustate rufescit (unde varietas barbarossa
Fröl. l. c.), hoc umbrinum. Achaenia fusco-nigra, pappo sordide albo.
Ab hae forma primaria conspicue differt var. melanocephala, ut
H. glanduliferum ab H. pilifero; nee minus variat quam forma pri-
maria. Folia in utroque conveniunt, sed caulis, qui pilis multo rario-
ribus et brevioribus, sed atris glanduliferis praecipue in ramis et pedun-
enlis immixtis tectus est, nunc simplex (quam formam icon Flor. Dan. op-
lime exhibet), nune vere ramosus; ramis elongatis, nunc simplicibus
'subeorymbosis patentibus, immo in spec. anglico H. pulmonarei arcuato-
— MA
adscendentibus *), nunc simplicibus monocephalis, nune iterum divisis.
Capitula vero multo minus variant, inter ampliora et minora prioris me-
dia; modo in formis magis ramosis et polycephalis conspicue minora.
Involucrum ventricosum, modo villosum, nec hirsutissimum, semper ni-
grescens, squamis omnibus conformibus acuminatis, adpressis |. paucis
exterioribus laxis. Ligulae videntur pallidiores. Stylus fuscohispidulus,
siccus fuliginosus. Haec forma est quae cum M. nigrescente perpetuo
confunditur, et pro peculiari specie omnino haberem nisi
Var. fuliginosa habitum et indumentum primariae var.; plurimos
vero characteres H. melanocephali; ab utroque vero dilfert ligulis extus
prorsus glabris et apice obsolete admodum ciliatis. Radium manifeste
praebet versus HM. sudeticum, meo sensu vero conspicue diversum.
Var. gracilentae formae elatiores et ramosae tantum recedunt, ut
Jonge aliorsum apud Auctores quaerendae. Tota planta gracilis et flaecida,
capitula etiam formis monocephalis gracilia, ovato-eylindrica, squamis
cuspidatis, habitu ad H. arcticum Fröl. ita accedens, ut haud dubitem
esse H. gracile Frol. A forma digitali, monocephala, integrifolia abit in
pedales vere ramosos, foliis petiolatis dentatis tenellis, pedunculis fili-
formibus. Involucrum subfuliginosum, sed pilis albidis hirsutum. Est
sine dubio loci umbrosi et irrigui simul filia.
Omnium allatarum varietatum et formarum immensam messem col-
legit Cel. Blytt, qui simul observat, se H alpini et nigrescentis formas
simillimas monocephalas promiscue nascentes e longinquo discernere ca-
pitulis illius virgineis cernuis, hujus vero erectis. Ab omnibus H. al-
pini formis in Scandinavia lectis facillime dignoscitur:
+ H. Bructerum, caule basi subfurcato nudo, foliis fir-
mis rigidis oblongis grosse multidentatis, radicalibus primariis
sessilibus, secundariis longe petiolatis, caulinis bracteiformi-
bus, involucro amplo (haud ventricoso) hirsuto nigricante, squa-
mis obtusis, ligulis pilosis, stylo luteo.
H. minoris species, Broccenbergo peculiaris. Thal. hercyn. p. 57.
sec. sp. e loco! 2M ri
H. alpinum, pumilum. Hall. it. hercyn. in opuse. Bot. p. 144.
excl. syn.
H. alpinum, foliis latioribus dentatis. Murr. Prodr. p. 68.
H. alpinum, Ehrh.! Mey. Chlor. Hann.
In summo Bructero. Kunze! ctc. Jun. Tulio.
*) In H. alpini melanocephali formis ramosis rami patentes, nec H. nigricantis
instar arrecti. Ill. KocAhius hujus modo vidisse videtur.
ri
Fu ES
Ultra centuriam speciminum variae staturae vidi; omnia diversi ha-
bitus a innumeris meis speciminibus Seandinavicis. In ulterius examen
ideo indicavi. Folia Pulmonareae, vix glandulosa. Capitula semper erecta.
An JE nigrescenti propius? Div, Frölich hujus specimina in Mus. Petrop.
retulit ad M. sudeticum.
50. H. supzricuw, phyllopodum, laete virens, caule subramoso
oligocephalo ramisque erectis foliosis monocephalis hirsutis,
foliis hirsutis minute glandulosis, radicalibus paucis basi atte-
nuatis, caulinis basi ovata sessilibus oblongis lanceolatisve
argute dentatis, involucro hirsuto nigricante, squamis ob-
tusis, ligulis extus glabris apice ciliatis.
H. folis Behenis albi, sudeticum etc. Mich. hort. Flor. et hort.
Pisan. p. 81. (e loco: Silesia et Tyrolia).
? H. villosum. Dicks.! in Linn. Transact. Herb. Thunb! — an etiam
Engl. Bot. 2379 male. `
H. Pulmonarioides. Pressl. Cech. p. 159.
H. sudeticum. Sternb. ex Fröl.! l. c. p. 209. Wimm.! in litt. 1846.
H. pedunculare T'ausch.! H. amplexicaule $. villosum. Tausch.! l c.
p. 76.
— glossophyllum, caule paucifolio, foliis elongato-lingulatis. JJ imm.! et.
Grab. Fl. Sil. 3. p. 181.
— bellidifolium, caule pumilo monophyllo monocephalo, folie caulino
semiamplexicauli, squamis extimis (4) majoribus involucrantibus.
H. bellidifolium. — I/ról. 1. c. p. 209. i
In alpibus Silesiae, altit. 5000'—5600 (Rikonos! Elb-
grund-rand! etc. immer!) Caranthiae, Tyroliae! Julio.
Planta speciosa, H. Pulmonarioidi re ipsa accedens; duplicem hu-
jus foliorum formam offert. Radix vero simplex, non comosa. Caulis
spithamaeus, pedalis, vere foliosus (foliis omnibus (3, 6) bene evolutis)
canoflocculosus, pilis longis albis mollibus basi nigris hirsutus, ex alis
ad typum H. villosi ramosus, 5-5-cephalus vulgo; interdum jam a basi
et ex omni ala ramosissimus, ramis elongatis perfecte foliosis apice mo-
nocephalis, haud corymbiferus. Folia tenuia, membranacea, utrinque
dense pilosa, saturate viridia; radicalia pauca, in petiolum brevem atte-
nuafa, obovata, subintegerrima, caulinis infimis minora et ante haec
mareescentia; caulina omnia bene evoluta, inferne sat conferta, oblonga
lanceolatave, argute et subaequaliter dentata, basi obtusa sessilia, fere
semiamplexicaulia. Pedunculi canofloccosi, pilis nigris immixtis apice
10
P Xr Mt
à ; MN M weg,
` £ = Ay Ve
Séi y i d'Ge E d
canescentibus hirsuti. Capitula magna, H. alpini melanocephali aemula,
involucro dense villoso nigrito, pilis elongatis apice canescentibus. Squa-
mae exteriores nonnullae laxae, acutae; reliquae conformes, nigrae, mar-
gine concolori. Ligulae luteae, dorso glabrae, apice ciliatae. Stylus
fuscohispidulus, siccus fuliginosus. Achaenia longiuseula fusco-nigra,
pappo sordide albo. In Scandinavia, ubi omnes H. alpini formae vul-
gatissimae, nullum hujus vestigium, quo differentia confirmatur. H. sude-
ticum Sternb. sec. spec. ex horto Berol! et a Koch! longe diversa est
planta, H. vulgato proxima; sed eum haec sit M. carpathicum Bess !
H. sudetici nomen h. l. servare liceat.
91. H. rcusricum, crio- et phyllopodum, caule a basi ramoso
paucifolio l. foliis reductis saepe nudo, foliis radicalibus
sessilibus lanceolatis hirsutis, ramis bractea lineari suffultis,
involucris floccis canis pilisque atris glanduliferis adspersis,
squamis interioribus acuminatis apice barbatis, ligulis dorso
villosis, stylo luteo, achaeniis testaceis.
H. montanum, foliis Pulmonariae plures caules secundario profe-
rens. Michel. l. c. e loco!.
H. amplexicaule aureum. Gaud. helv. V. p. 112.
— reductum, pumilum, caule aphyllo, H. ligusticum. De Not. in litt.
In Italiae, Helvetiae alpibus sine dubio rarius. Var, reduc-
tam Genuae lectam misit Notaris. Tulio.
Primo obtutu H. alpini formas refert; sed e radice, indumento,
involucro H. amplexicauli certe proximum, ut H. glanduliferum H. vil-
loso. Radix valida, nodosa; multiceps, lanoso-comosa, caespitosa. Folia
omnia radicalia, sessilia, lanceolata l. oblongo-lanceolata, medio inae-
qualiter dentata, plus minus acuta, utrinque pilis mollibus, brevibus et
glanduliferis vestita; caulina conformia minora et saepe in bracteas re-
ducta. Caules pollicares, spithamaei, sed vulgo ramosi, rami pedun- -
culique pilis nigris glanduliferis et floccis canis tecti; peculiari ratione
e basi caules laterales exserti. Involucrum e squamis conformibus mul-
tiserialibus aequalibus omnibus acutis apice barbatis, exterioribus laxis,
intimis acuminatis imbricatum, nudiusculum, nigro-glandulosum, viridi-
fuscum. Liqulae aureae, extus villosae at non.ciliatae. Stylus luteus.
Achaenia testacea, pappo sordide albo. Folia omnia lanceolata, invo-
lucrum nigroglandulosum et liqulae aureae priorum, a sequ. facile di-
stinguunt.
52. H. Pseupo-ceriNTRE, erio- et phyllopodum, pallens sub-
glaucescens, undique luteolo-glanduloso-pilosum, caule oli-
i. nn
occphalo sub ramo inferiori submonophyllo, foliis molli-
bus, radicalibus oblongo-lanceolatis subintegerrimis, infra-
ramealibus cordato-amplexicaulibus acuminatis , involucri squa-
mis adpressis cuspidatis, ligulis ciliatis.
? H. folio caulem amplexo. Triumf. Le
H. foliis ete. Hall. helv. n. 36. 8. Cat. rar. n. 980.
H. Cerinthoides. Jill! delph. III. p. 110. t. 32. a Morisio plerisque
ad H. amplexicaule, a Monniero vero ad H. cerinthoides ducitur *)
|». — Sut. helv. 2. p. 147. et Dot. Helv. à
H. amplexicaule s. Gaud. helv. P. p. 112. Fröl. l. c. p. 231.
H. Pseudo-cerinthe. Koch. syn. 2. p. 525.
— monocephalum. `
In alpibus Helvetiae (Saleve etc.) raro; vulgatius forsan in
Delphinatu!, Corsica! etc. Jul. Aug.
Speciem a me haud satis exploratam Ill. Kochi fide admisi. Plu-
rima cum Jf. laniferis communia habet, at glandulis H. amplexicauli
maxime affine, plurimorum sensu ejusdem varietas. — Dignoscitur prae-
cipue habitu H. Neo-cerinthes, foliis mollibus integerrimis l. remote tan-
tum denticulatis subglaucescentibus, caulinis solitariis vel binis tantum;
infraramealibus acuminatis, capitulis haud involucratis, minus laxis, pau-
cioribus, sed omnes species variant capitulis paucis, et hoc monoce-
phalum.
55. H. AwrrExicAULE, erio- et phyllopodum, saturate viride,
ilis luteolis, ramorum superiorum basi nigricantibus sub-
glanduliferis viscidum, caule 1-5-foliato patenti-ramoso,
folis rigidiusculis, radicalibus oblongis grosse dentatis, cau-
linis semiamplexicaulibus , ramealibus bracteisque amplexicauli-
bus cordato-ovatis, involucri squamis acuminatis laxis, li-
gulis ciliatis.
H. montanum, hirsutum, ramosum, parvis floribus. €. Bauh. Prodr.
l. c. n. 16. Pin. p. 128. ex Herb. Burs.! FI. n. 5. — Scheuchz.
alp. p. 153. bene!
H. rotundifolium, pyrenaicum, amplexicaule. Tourn. Inst. R. H. 472.
Moris. IIT. p. 69.
*) Specimina Vahlio ab ipso communicata H. pseudo-cerinthe sistunt, sed etiam
se specimina authentica vidisse testatur Monnier. Conferenti vero Hist. pl. Dauph.
vera ratio facile elucet; Tournefortii plantam pro vera agnoscit, suam differre
monens.
DS E
H. foliis ovato-lanceolatis etc. Hall. helv. n. 36. Cat. rar. n. 979.
H. amplexicaule a. Linn. Spec. 2. p. 1129. ed. Willd. LIL. p. 1582.
All. Ped. t. 15. f. 1; t. 30. f. 2. Fill.! Delph. III. p. 131.
Dec. fr. IV. p. 51. Fról.! l. c. p. 280. excl. var. 8. y. e Gaud.
helv. V. p. 111. pr. p. Roch. syn. 2. p. 525. Engl. Dot.! suppl.
t. 2690.
Exs. Reichenb. Fl. Germ. n. 1663.
— longifolium. Linn. l. c. H. longifolium, pyrenaicum, amplexicaule.
Tournef. l. c.
—— balsameum, involucri squamis exterioribus foliaceis obtusiusculis luxu-
riantibus. Fról. Lex
H. balsameum. Asso Zfrrag.
Lepicaune balsamea. Lapeyr.! abr. p. 478. Un. PI
Per alpes Germaniae australis! Helvetiae! Italiae!, Galliae
australis! Hispaniae! copiose; nec non in Anglia! adventitium
in muris vetustis (specimina vero indigena Scotica! ad H. do-
vrense). Jun. Tulio.
Radix (in individuis annosis) valida, tortuosa, lanigera, densum
caespitem enitens. Caulis statura admodum varius, nunc pumilus, nunc
elatior; at semper foliosus, ex alis superioribus ramosus, ramis patenti-
bus divaricatisve, pube brevi molli densa subglandulosa pubescens. Folia
plus minus glanduloso-pubescentia, subviscosa, viridia; radicalia congesta,
in petiolum plus minus alatum attenuata, obovato-oblonga oblongove-
lanceolata, grosse dentata, obtusiuscula; caulina obovata semiamplexicau-
lia 1-5 infra ramos; folia vero infraramealia et ramealia sursum decre-
scentia, basi profunde cordata amplexicaulia, dentata, acuta. Rami ite-
rum ramosi et foliati corymbum laxum inaequalem sistunt, pedunculis
propriis brevioribus evidentius glanduliferis, Capitula mediocria vel gran-
dia (magnitudine admodum varia), involuero pallido (nec nigricante, ut
in H. ligustico), eanoflocculoso, glanduloso-pubescente. Squamae laxae,
acuminatae, porrectae, ad apicem villosae. Ligulae flavae, ciliatae. Stylus
luteus. Achaenia parva, fusca, pappo albido breviora. — Singulos lusus
enumerare haud licet.
54. H. rurwowAnrorms, erio- et phyllopodum, viride, pilis lu-
teolis ramorum superiorum basi nigricantibus glandulosis
viscidum, caule folioso erecto-ramoso , foliis radicalibus oblon-
gis sinuato-dentatis, caulinis et ramealibus | sessilibus oblon-
gis lanceolatisve, involucro luteolo-glanduloso, squamis laxis
acuminatis, ligulis apice ciliatis,
an OÙ =
H. ramosum etc. Raji Hist. LIT. p. 144. n. 76. c. plena culti descr.'
H. Pulmonarioides. POT Delph. III. p. 133. t. 34. Roch! syn. p.
525.
H. intybaceum. Hoppe! apud Sturm. t. 39 forma insolito lati- et
brevifolia.
H. petraeum. Hoppe apud Bluff. et Fingh Comp. ?. p. 296.
H. amplexicaule. Gaud. l. c. y. Fröl. l. e. 8. y.
— commutatum, ramis erectis, foliis ramealibus diminutis angustis, in-
volucri squamis exterioribus foliaceis interioribus longioribus.
H. commutatum. Gay ined.
Picris tuberosa. Lapeyr.!
H. amplexicaule y. Monn. ess. p. 48.
H. intybaceum. $, Fröl. l. c. p. 21Q. Cultum habui, sed in vulgare
transiit.
Easdem cum praecedente inhabitat stationes et regiones,
at videtur rarius. Jun. Tul. iterumque (in hortis) saepe Septembri.
Radix valida, nodosa, minus comosa, densum vulgo caespitem eni-
tens. Caulis sparse foliosus, ex alis, saepe etiam foliorum radicalium,
ramosus, ramis foliosis, minus quam in priori patentibus. Folia fere pri-
oris, sed medio magis dentata, dentibus grossis antrorsum versis mu-
cronatis; caulina omnia basin versus attenuata, sessilia, magis elongata,
oblonga l. lanceolata. Anthela foliosa, minus corymbosa, speirocephala.
Capitula vulgo minora. Reliqua prioris, cui nimis affine; sed cultum
constans, licet in formas varias degeneret. Ad hanc stirpem formis in-
termediis proxime accedit H. albidum, quod tamquam species pseudo-
phyllopoda eum his forsan melius eonjungendum, praecipue cum seriem
eontiguam inter Pulmonareas anthela contigua et. Accipitrina interrum-
pit. — H. humile quoque glanduloso-viscidum est, at manifesta Pul-
monareae species. Has omnes species in En. Helv. primo commutabat
d. Haller.
Stirps I. H. cravcr.
Radix ad collum nuda. Herba glauca, eglandulosa, vulgo
glabra. Involuerum spiraliter imbricatum, canofarinosum, in
ultima specie nudum et glabrum, squamis exterioribus brevio-
ribus, intimis obtusis, at in prima specie longe attenuatis acu-
tis, vulgo depilatum, sed variat pilosum. Ligulae apice glabrae.
Herbae rigidae, angustifoliae, anthela contigua. Incolunt alpes
Kay
a "MURS e E
et montes Europae australioris, nec extra Europam nec in ejus
regionibus borealibus obviae.
Stirps distinctissima et licet H. Villosis facie interdum
accedant, ab eisdem longe diversae, Aurellarum sistentes ver-
sus Accipitrina radium. Caulis typice est valde foliosus, quale
etiam H. staticefolium legitur, sed in individuis reductis axe
haud elongata foliisve in squamas mutatis caule subnudo le-
guntur. Inde singulae speciei facies ita mutatur, ut diversis-
simas species praebere fingas. At species infra a nobis alla-
tae omnes sane sunt nobilissimae, quamvis formis personatis
limites interdum oblitterari videantur,
55, H. srariceroutun, phyllopodum, glaucum, stolonibus sub-
terraneis repens, caule subnudo simplici divisove, foliis li-
neari-lanceolatis subdenticulatis glabris, pedunculis elonga-
tis simplicibus squamosis involucrisque depilatis canofloc-
cosis, squamis longe attenuatis, ligulis glabris styloque sic-
eilate virentibus, pappo niveo.
Chondrilla folio non dissecto, caule nudo et foliato. T. Bauh. hist.
II. p. 1041. ic. bona. (In C. Bauh. pin. deest, teste Bursero.*)
Hier. montanum, angustifolium, flore pallido etc. PI. Burs. p. 503.
Burs.! herb. V. n, 85, S6. specimina eximia, quae Linnaeo
Picris n. sp. Æmoen. Acad. 1. p. 312.
H. Statices folio. Tournef. — Vaill. — idem, caule foliato. Seguier
Suppl. p. 270.
H. n. 48. Hall. Stirp. p. 20. En. n. 23, 34.
H. glauci var. Ællion. Ped. t. 81. f. 2.
H. Staticefolium. Pal! Delph. LIL p. 116. t. 27. Lam. ill. t. 267.
f. 1. Willd. Spec. III. p. 1567. Dec. fr. IV. p. 25. Sturm. D.
Fl. h. 28. Gaud. helv. P. p. 90. Fról.! l c. p. 218. Roch.
syn. p. 516.
Exs. Schultz Gall. Germ. n. 100.
Locis glareosis, alpium et montium Germaniae australis!
(vix Hungariae) Helvetiae! Italiae!, Galliae australis! , praecipue
ad torrentes et cum his in planities descendens. Junio, lulio.
*) Nisi Herbaria tam Burseri, quam Baubini (ex Hallero) Pi/osellam suaderent, hue
ducerem H. alpinum oblongo angustissimo folio. C. Bauh. Prodr.
DE
l
= D a
Distinctissima generis species ad Tolpidiformes habitu proxime ac-
cedit; at tanta adest cum sequentibus analogia (caule insuper nunc nudo,
nunc folioso), ut a multis Hallero, Allionio etc. cum H. glauco con-
fasa sit, quare ad hanc stirpem e characteribus referendum. Radix sub
terra repens, stolones elongatos simplices rosuliferos exserens! Caules
graciles, sed rigidi, glabri, vulgo (foliis in squamas reductis) nudi et
saepe simplices, monocephali, sed typice ramosi et foliosi, ut in H. por-
rifolio. Folia radicalia dense fasciculata, stricta, lineari-lanceolata, in
petiolum plus minus distinctum attenuata, integerrima l, remote denticu-
lata, acuta, depilata, sed subtus saepe pube cana adspersa; caulina, si
evoluta adsint, radicalibus conformia. Pedunculi elongati, stricti, pube
cana: admodum tenui adspersi, squamosi, monocephali. Capitula magna,
involuero leviter canofloccoso, sed pilis destituto, squamis multiseriali-
bus elongato-attenuatis indeque non obtusis seqq. Ligulae apice glabrae,
sulfureae, stylique siccitate virentes. Achaenia brevia, basi leviter at-
tenuata, fusca. Pappus albus, nec admodum fragilis: — ^ Cultum minus
quam seqq. mutatur.
56. H. rormirorium, phyllopodum, glaucum, glabrum, caule
gracili subfolioso virgato-paniculato, foliis linearibus lanceo-
latisve subintegerrimis acuminatis, radicalibus basi attenuata
subvaginantibus | persistentibus, pedunculis bractea suffultis
squamosis, involucri depilati squamis obtusis squarrosulis
margine canofloccosis, ligulis glabris.
Scorzonera angustifolia altera. Clus. pann. p. 645. s. H. VIL Clus.
Hist. p. 112.
H. Tragopogonis folio. Bauh. pin. p. 226. ex Durs! herb. FI. n.
. 88. Ray. hist. III. p. 142.
H. montanum, Asphodeles foliis acuminatis, Boce. Mus. p. 107. t.
106. Hart l. c.
H. phalangit foliis. Vaill. l. c. p. 184.
H. porrifolium. Linn. spec. p. 1128.! Mant. IT. p. 458 (var.) Jacqu.
Austr. t. 286. En. t. 6. JWahlenb.! Carp. p. 261. in obs. Sturm.
D. E h. 39. Tausch. l. c. p. 68. Monn. ess. p. 16. Fról.! l c.
p. 220. Moris. Sard. p. 511. Koch syn. p. 517.
Exs. Reich. Germ. n. 2532.
— denticulatum, foliis lanceolatis denticulatis confertioribus ("basi L in
pagina inferiori hirsutis" (mihi glabris) Koch. l. c. — vulgo cultum!
H. crassifolium. ` Hort. Bot.! sed etiam ex Accipitrinis!
— saxicolum, caule nudo vel sursum aphyllo, foliis radicalibus per-
angustis elongatis denticulatis.
IL porrifolium y. Koch. l. c.? (folia autem latiora) eoque teste" -
H. saxatile. Jacqu. Obs. 2. p. 30. t. 50. et Frôl. l. c.; at minime ad
mea spec. etiam "ad Baden Austriae" lecta!!
In rupibus calcareis, alpinis et subalpinis Austriae! Ger-
maniae australis! Helvetiae! et Italiae; nobilissimum, at pro-
ximis rarius; var, saxicolam e Tyrolia tantum vidi. Julio , Augusto.
Itidem distinctissima species et ab eis modo, qui "in formis in-
lermediis" acquiescunt, potest commutari. Radix descendens, fibris va-
lidis fuscis fasciculatis. Caulis vulgo tenuis (in culto robustior) rigidus,
foliosus, glaber, striatus, pedalis et ultra, ex alis virgato-ramosus l.
cam ramuli rudimento. Folia vulgo linearia et uninervia, integerrima,
margine saepe revoluto, at variant anguste lanceolata, denticulata , glabra
(raro subtus hirsuta); radicalia dense fasciculata, erecta, elongata, utrin-
que longe altenuata, petiolo quasi vaginantia et persistentia, quibus a
sequ. varr. foliosis maxime differt; caulina vulgo evoluta conferta, sed
variant pauca et reducta. *) Anthela contigua, ramis gracilibus patenti-
bus aphyllis subdicephalis diffuse paniculata; pedunculis squamosis, folio
in braeteam setaceam reductis fulerato. Capitula vicinorum minora, de-
pilata denudataque, basi margineque squamarum tantum pube cana ad-
modum parca adspersa. Involucrum multiseriale, squamis scalari-imbri-
eatis, lineari-attenuatis obtusiusculis, margine pallidis , exterioribus squar-
rosis. Ligulae flavae, apice glabrae. Stylus luteus, siccitate leviter
fuscescit. — Ad var. saxicolam spectare videtur M. saxatile Fleisch.!
pl exs. Tyrol, at maxime insigne, caule subnudo, foliis radicalibus an-
gustissimis ensiformibus spithamam fere longis dentatis. oc optime
convenit cum H. Hilldenowii Monn. p. 14, sed videtur mixta species.
97. H. »uerEvnomrs, hypophyllopodum, glabratum, glaucum,
caule rigido folioso, foliis sessilibus linearibus lanccolatisve
acuminatis denticulatis, summis latioribus, pedunculis ex
alis elongatis arrectis squamosis involucroque | subpilosis ,
squamis obtusis, exterioribus patulis, ligulis glabris.
H. alpinum, glabrum, angustifolium. Plant. Burs. p. 502. Herb.
Burs.! VI. n. 84. Linn.! Amoen. ac. I. p. 311.
H. alpestre, saxatile, foliis gramineis angustis, flore luteo magno.
Titae it. alp. in hort, Mauroc.
*) Talia specimina pro H. capillaceo A0. Ped. p. 779. t, 314 f. 3. habet Mon-
nier; Frölich contra ducit ad formam monocephalam H. glauci; est vero Scor-
zonera hirsuta. Linn!!
OF =
H. porrifolium. ` Zuel, var.! — var. ð Monn. ess. p. 16.
H. Bupleuroides. Gmel. Bad. III. p. 437. t. 2. Koch! syn. 2. p. 518.
H. denudatum. Schult. Austr. 2. p. 437. Hort.!
H. polyphyllum. XVilld. en. suppl. p. 54! Tausch l. c. p. 59.
H. glaucum. Æahlnb.! Carp. p. 241.
H. graminifolium. Gaud. helv. V. p. 94, sed excl. var. syn.! teste
Fról.! l e. p. 219.
= graminifolium, caule simplici gracili, saepe laxo, dense folioso, foliis
membranaceis lineari-elongatis viridibus. Syn. supr.
H. glaberrimum. Spreng. Syst. Veg. III. p. 643.
H. humifusum. Hort.! an Sprengel? olim.
— brevifolium, caule elongato simpliei dense folioso, foliis omnibus
parvis summis ovatis, capitulis minoribus depilatis. Ex Algau. Frölich!
In alpibus, praecipue calcareis Hungariae in Carpathis!,
Helvetiae! Sabaudiae! Tyroliae! et Sueviae! Julio, Aug.
A praecedentibus valde distinctum, foliis sursum latescentibus, ca-
pitulis speciosis ete. ad H. Villosa accedens. Planta spontanea pedalis
eirciter, sed variat pumila (ad Dettlingen etc.) foliis caulinis paucis et
angustis; in hortis tripedalis, admodum speciosa, glauca, glabra; variat
tamen caule foliorumque costa dorsali hirsutis — H. denudatum Hort. Pe-
trop. Caulis erectus, vulgo rigidus, simplex l. superne ramosus, ramis
erectis, inferne dense, superne sparsim foliosus (sed hoc in omnibus
variat; specimina pumila paucifolia), basi vulgo purpurascens. Folia om-
nia basi lata sessilia, sed non amplexicaulia, lineari-lanceolata l. omnino
linearia, integerrima denticulatave, glabra l. rarius ciliata, acuminata,
superiora minora et latiora. In spontaneo folia radicalia persistunt, sed
in culto elongato saepe emarcida. Anthela contigua, arrecta, pedunculis
primariis saltim folio diminuto suffultis. Pedunculi elongati, stricti, sur-
sum squamosi et pube cana, immixtis pilis raris, adspersi. Capitula
vulgo ampa, valde speciosa, involucris pube eleganter stellata adspersis
saepeque pilis longis apice canescentibus hirsutis; e viridi siccitate fu-
scescentibus. Squamae conformes, obtusae, exteriores patulae, interiores
adpressae, margine membranaceo albido. Ligulae luteae, apice glabrae.
Stylus luteo-virens, at non fusco-hispidulus. Achaenia mediocria, fusco-
nigra, pappo albo-lutescente.
Antecedentia, quae sub variis formis culta vidi, species prae-
bent omnino nobilissimas, licet saepe specimina mutila et ambigua in her-
bariis obviam venient. Sequentia ab illis longius distant, sed nullo alio
loco aptius inserantur. H. marginatum Frôl. l. c. p. 16. s. porrifolium
Balbis est forma cultura orta. Cfr. H. porrifolium s. Monn. p. 16.
11
scentibus, pedunculis patentibus squamosis rs ` Ié
canofloccosis, squamis scalaribus obtusis arcte adpressis, - 1
ligulis apice glabris, stylo e luteo fuscescente. ^
H. montanum, angustifolium, nonnihil incanum. €. Bauh. pin. p. 129. 4
ex herb. at excl syn. Clusii, quod e spec. fido in Herb. Burs.! — —
VI. n. 81. = Aparg. incana!) Es
H. Scorzonerae folio. Tournef. 1. R. H Ce
H. alpinum, foliis angustis raro dentatis ete. Segu. L c. — Hall, A
enum. n. 23. B. p. 149.
H. glaucum: All. Ped. p. 214. t. 28. f. 3. Willd. Spec. HI. p.
1575. Dec. fr. IF. p. 261. Gaud.! helv. V. p. 92, Fról.: Le
p. 219. Roch! syn. p. 517.
H. saxatile. Jacqu. Ze, rar. t. 163. Sturm. h. 39. WV aM. Carp. p. 241.
Exs. Heich. Germ. n. 2042. n
— vestitum, folis pilosis, subtus nudis, involucro albo-hirsuto. Alien,
ETIE 81. f. 9. »
— saxetanum, folis radicalibus latioribus argute dentatis, involucris —
subnudis. Ae
H. saxatile. Jacqu. Obs. 2. p- 30. Willd, III. p. 1576. Host. Austr.
p. 409 sec. multa spec. "ad Baden Austriae" a Welwitsch, Hil-
debrand et Besser. :
H. glaucum v. latifolium, Gaud. l. c.
In eisdem stationibus et regionibus ac prius, sed occidentem versus
(v. e. Galliae) longius progrediens; var. vestita in Pra-da-Molins val-
lis Fassae in Tyrolia Fachini!; v. saxetana in Austria etc.
Radix valida, descendens, saepe multiceps. Caulis rigidus, glaber,
striatus, spithamaeus-bipedalis, nunc simplex, nunc patenti-ramosus, nune
paene aphyllus, nune foliis paucis in inferiori caulis parte adspersus, `
supra medium nudus. Folia conformia, sursum tantum angustiora et
decrescentia, sessilia, linearia lanceolatave, integerrima l. dentata, utrinque
vulgo glabra, raro ciliata pilosave, eximie glauca. Rami, si adfuerint,
patentes foliis diminutis cum capitulorum rudimentis adspersi, abeunt in ;
pedunculos squamosos et leviter canofloccosos, apice incrassatos. Capi- “
tula majuscula; in var. saxetana minora, involucro scalari et multiseriali,
vulgo depilato. Squamae arcte imbricatae, sursum attenuatae, sed ob- |
tusae, exteriores conspicue breviores, intimae angustatae pallidae. Ligulae
persistenter luteae, glabrae, at stylus siccitate fuscescit. ` Achaenia mi-
nora, Striata, fusco-nigra, pappo albo.
see,
l e de
« "a
- y d
gf Wm `
"nil. saxatilis specimina austriaca! a me examinata ad hane speciem
certissime spectant; et quaedam v. c. Herb. Noean.!, ad rapes: Fiume,
E - eaule scapiformi 2-5-fido, foliis omnibus ad basin rosulatis oblongo-lan-
éi
-ceolatis, habitu ad J. rupestria potius accedunt. Ceterum, ut proxima
analoga omnino ratione maxime mutabile est, unde H. saxatile valde
anceps titulus; tam H. Bupleuroidis, quam H. porrifolii formas reduc-
tas snb hoc nomine vidi. Ad illius spectat, ex Frol, A. JV'illdenowii
Monn. l. c. p. 44. excl. syn. (specc. a me visa subuniflora sunt); ad hu-
jus H. saxatile. Frol. l. c. p. 220. Roch syn. p 647. Maxime insig-
nem hujus formam praebet H. saxatile Fleisch! pl. exs.. Tyrol, cujus
descriptionem supra dedimus.
+ H. calcareum, hypophyllopodum, glaucum, caule elon-
gato ramosissimo, ramis patentibus divaricatisve, foliis sessili-
bus lanceolatis utrinque in. dentes elongatos antrorsum porrectos
incisis, pedunculis squamosis involucrisque turbinatis depilatis
leviter cano-farinosis, squamis adpressis extimis brevibus pa-
tulis.
— H. Chondrillae facie saxatile hirsutum folio glauco. Raj. Hist. III.
p- 145. Vaill. l. c. at non Cupani, quae ex Vaill et Gussone
Seriolae spec.
H. porrifolium. Vill! Delph. III. p. 115. Dec. fr. IF. n. 2918.
et Varr. Auctt.
H. glaucum $. ramosissimum. Dec. fr. V. p. 443. Duby Syn. —
sub H. graminifolio. Gaud.
H saxatile varr. Auctt. — var. e. Tausch. l. c. p. 18.
H. caleareum. Bernh. — Hort. Hafn.! 2. p. 762. Christian.! Lund.!
Monn. ess. p. 17.*) (sed in aliis Pulmonareae spec. sub hoc
nomine).
H. graveolens. — Fról.! L c. p. 219.
H. calyculatum, glaucum, canescens (Link. en. h. ber. 2. p. 388.
e defin. prorsus convenit). Hortt. Bot.
— humifusum, foliis minoribus sparsis. Tausch. l c.
H. humifusum. | Spreng. pug. 2. p. 76.
In rupibus calcareis Italiae, Galliae! etc.; at e Germania
non. vidi, sub. variis formis in hortis colitur. Zul. Aug.
Tota statura specierum: e stirpe H. tridentati et sub anthesi folia
radiealia.saepe desunt; at color intense glaucus et involucri fabrica et
indumentum omnino speciei: praecedentis, ut ejus filiam potissimum fin-
*) In deser. cum ZZ. porrifolio culto confusum crederes e descriptione,
Së
e `
H
D H
Kä bu.
Lë e T R
H e »
—— HÄ -— e: Uu EK LP
"Ww ON
a EN ` e
gam. Caulis solidus, erectus, rigidus, saepe flexuosus ramosissimus, in
m culta usque 4-pedalis, undique sparsifolius; nunc glaber, nunc
asi et infra folia hirsutus; rami elongati, patentes l. divaricati, sim-
plices, foliosi, sursum canescentes. Folia omnia conformia; lanceolata
utrinque acuta, inferiora in petiolum attenuata, medio in dentes paucos
elongatos angustos antrorsum arcuatos incisa, basi vero et apice longe
acuminato integerrima, nunc glabra intense glauca, nunc hirsuta palli-
diora. Folia ramealia et floralia vulgo linearia, subintegerrima , subciliata.
Anthela diffuse paniculata, laxa, foliolosa; pedunculi tenues, sed rigidi,
valde squamosi, eano-farinosi, at depilati, apice incrassati. Capitula
prioris, at conspicue minora, ut vulgo fit in formis elatioribus. Involu-
crum primo turbinatum, dein basi ampliatum, leviter canofarinosum de-
ilatum; sub lente vidi tamen pilos breves glanduliferos. Squamae H:
glauci, sed inferiores bracteis conformes acutae laxiores, incumbentes , mar-
gine pallido.. Ligulae apice glabrae et stylus luteus. Achaenia fusco-
nigra, pappo albido. Longe ab H. porrifol. et Bupleuroide distat!
99. H. rorırum, hypophyllopodum, caesium, glaberrimum, caule
gracili sparsifolio ramoso, foliis laevigatis acuminatis infe-
rioribus petiolatis oblongo-lanceolatis denticulatis, summis
linearibus integerrimis, pedunculis gracilibus canoflocculo-
sis subsquamosis, involucro subnudo, squamis obtusiusculis,
extimis laxis, stylo luteo.
H. glaucum. Fill. Delph. III. p. 116. cum descr. optima.
In montosis Europae australis, Galliae, species rarissima.
In horto Christianiensi sub nomine H. saxatilis quoque cultum
vidi. Julio, Augusto.
Radix tenuis, subrepens, rosulas edens, sed sub anthesi aphyllo-
podum. Caules rigidi, sed graciles, laxi, ramosi, pedales l. sesquipeda-
les, laeves, glaberrimi, basi fusco-purpurei, ramis alaribus foliolosis erec-
tis filiformibus. Folia membranacea, eximie laevigata , viridi- caesia , opaca
acuminata, glaberrima; radicalia sub anthesi emarcida; caulina sparsa,
pauca (5-5), infima oblongo-lanceolata, in petiolum longum attenuata,
denticulis paucis minutis subglandulosis notata, intermedia basin versus
attenuata sessilia, reliquis longiora summaque linearia integerrima; sub-
tus numquam farinosa. Anthela contigua, laxa, oligocephala, peduncu-
lis elongatis apice paucisquamosis. Capitula magnitudine H. vulgati,
squamis obtusiusculis adpressis, primo obtutu nudis, sub lente vero pube
rara alba canescentibus. Ligulae et stylus luteae, apice glabrae. Achae-
nia priorum longiora, recta, deorsum attenuata, fusca, pappo albido.
SA
m
"T" A?
e
D e
= + Species eximie inter H. glauca et Pulmonareas media, valde a
praecedentibus diversa; at certe hujus stirpis. E descriptione fingerem
esse M. diffusum Fröl. p. 222; at patria ignota dubium et quae culta
vidi specimina omnino recedunt.
GO. H. reuremanum, hypophyllopodum, glaberrimum, viridi-
glaucescens, caule simplici inferne folioso, superne nudo,
folüs lanceolatis integerrimis acutis, anthela contigua thyr-
soidea, ramis inferioribus folio diminuto suflultis ramosis,
involucro glaberrimo atrovirente, squamis adpressis obtusis-
simis, ligulis apice glabris.
H. Reuterianum. Boiss.! pl. orient. 4. p. 30.
In Olympo Bithyniae. Boissier! Augusto.
| Species distinctissima, affinitatis ambiguae, ex Ill. Auctore Acci-
pitrina (cum M. boreali involucri fabrica convenit), at tota facies H. glau-
corum. Radix obliqua, subrepens, unicaulis. Tota planta, basi excepta,
glabra, polita, e laete viridi glaucella. Folia ima in petiolum attenuata,
vulgo emarcida; reliqua in inferiori caulis parte collocata, postice valde
attenuata, unicum modo supra medium remotum; omnia lanceolata, lae-
vigata, acuta, prorsus integerrima. Anthela a foliis remota, sed inferne
folioloso-bracteata; ramis brevibus aphyllis, imis racemoso-ramosis, su-
perioribus simplicibus, pube cana destitutis. Involucrum multiseriale, sed
squamis paucioribus, perlatis, obtusissimis, glaberrimis, siccitate nigris.
Ligulae glabrae stylique lutei. Achaenia matura non vidi.
Rosulas distinctas quidem non vidi, sed foliatio hujus stirpis po-
tius quam Accipitrinae, Suae stirpis forsan typus, at multa cum H.
polito communia.
Glaucorum series ut FPillosorum in Pyrinaeis omnino deesse videtur.
SERIES TERTIA,
PULMONAREA. Innovatio per rosulas. Folia radicalia per-
sistentias primordialia rotundata. — Involucri squamae irregula-
riter imbricatae ob seriem interruptam; exteriores breviores
inordinatae. Achaenia priorum vulgo breviora, sed Pilosella-
rum conspicue majora, striata. Pappus rigidulus, radiis ob-
scure biserialibus. Plantae montanae et rupestres, sed in regis i
ones campestres multae species descendunt pervulgatae , capitulis
mediae magnitudinis; anthela plerisque discreta, ultima Ra
excepta aphylla.
Series centralis, reliquas exceptis Pilosellis tangens. Spe-
cies alpinae et macrocephalae aegre saepe ab Aurellis digno-
scuntur, praecipue foliis primariis subrotundis — caule folioso
Accipitrina imitantur. Stirps H. tridentati Accipitrinorum prac-
bet Palmonareas aphyllopodas. Faciem Pulmonarearum prorsus
imitantur. Pulmonareaeformia Stenothecarum, sed involucrum ca-
lyculatum et achaenia tute distinguunt. Species ligulis glabris
et ciliatis in singula. stirpe occurrunt, Formarum numerus in-
finitus, ut typos prominentes seligere necesse fuit, aberrantes
ex usu et generis indole ad illos referantur.
R. Stirps H. ANpnvALorDis.
Herba tota pilis distincte plumosis lanuginosa , albicans , raro
nudiuscula, virens. Involucri squamae acuminatae, vulgo vil-
lo denso obtextae, quare earum situs aegre conspicitur. Sty-
lus luteus. Respondent H. villosis Aurellarum, at typus mani-
feste Pulmonareae; Andryalis maxime analogae earumque re-
gioni i. e. mediterraneae privae.
61. H. ranwassr, phyllopodum, plumoso-villosum , caule sca-
piformi subnudo monocephalo | furcatove, foliis radicalibus
rosulatis sessilibus obovatis sinuato-dentatis maximis, caulino
e
SE 29
"o
us ON i
5.
— diminuto, pedunculis elongatis simplicibus canofloccosis pi-
losisque, involucro subgloboso pilis longis densis simplici-
bus albis sericeo, ligulis undique pilosis.
In monte Parnasso Graeciae. Spruner! Iulio. !
Folia radicalia obovata l. ovalia, perlata, maxima, sessilia omnino,
sinuato- dentata, (dentibus patentibus inaequalibus) obtusa, utrinque to-
mento albo vix intertexto vestita, ut eolor viridis simul transluceat; in
rosulam amplam, terrae adpressam stipata. . Caulis scapiformis, spitha-
maeus, medio folio diminuto lanceolato auctus et in pedunculos subbinos
divisus, accedente saepe ramo monophyllo dicephalo ad caulis basin. Pe-
- dunculi, ut caulis pilis longis albis mollibus adspersi, elongati, squamosi.
- Capitula (virginea cernua?) grandia, pilis densissimis, longissimis, rectis
et adpressis tomentoso-sericea, candicantia. Squamae villo prorsus ob-
tectae acutae, numquam glanduliferae.. Ligulae in speciminibus visis haud
explicatae, sed extus undique pilosae, luteae. Achaenia non vidi.
Species valde singularis, cum nulla alia confundenda. Folia ra-
dicalia Verbascoidea, at minus quam H. tomentosi pannoso-tomentosa.
62. H. rupestre, phyllopodum, plumoso-hirsutum, foliis ro-
sulatis elongato-lanceolatis sinuato-dentatis, supra vulgo de-
pilatis; extimis subintegris, caule scapiformi monocephalo
furcatove canofloccoso apice involucrisque albovillosis , squa-
mis acuminatis, ligulis glabris.
H. saxatile, pumilum, asperum ete. I. Bauh. Prodr. p. 66. c. ic!
(Perperam ad Apargias relata!) Hall. en. p. 45. n. 11.
H. rupestre. ` Zfllion.! Auct. p. 12. t. 1. f. 2. — Dec. Fr. V. y.
443. Frôl. l. c. p. 216., at cum aliis commutarunt.
H. Sartorianum Boiss.! pl. or. FII. p. 15.
In alpibus Europae australis, tantum in Andryaloidearum
regione, species rara; etiam in Monte Taygeto Laconiae, altit.
6000"—7000". Iulio.
` Species mire commutata et in aliorum formis plebejis quaesita;
re ipsa ad H. Liotardi socium accedit ut H. pictum ad H. Andryaloi-
des. Radix in rhizoma passim elongata. Folia omnia rosulata, glauce-
scentia, hirsuta l. glabrata, sed tum e pilis abortivis albo-punctata, sub-
tus margineque pilis subplumosis tecta; extima s. primordialia pauca, mar-
cescentia, oblonga lanceolatave, denticulata; reliqua lanceolata, elongata,
profunde sinuata et fere runcinata (sed dentes grossi haud reversi sunt;
conf. ie, Bauh.) acutiuscula. Caulis scapiformis, prorsus aphyllus; apice
be 100: ges
sub capitulo leviter inerassatus hirsutior. Capitula mediocria, involucro
cano-floccoso, fere H. bifidi Roch. Ligulae stylusque luteae, glabrae. — Ha-
bitu ad H. bifidum Koch accedit, quare hoc hactenus pro M. rupestri,
donec genuinum specimen videre licuerit, habui. Cum H. Andryaloidi
subjungitur M. pictum, huie subjungendum:
+ H. dasycephalum, phylopodum, plumoso-tomentosum,
caule simplici l. a basi in ramos paucos adscendentes diviso,
folis lanceolatis dentatis, radicalibus basi attenuatis basi subin-
cisis, caulinis paucis sessilibus, involucris ventricosis albo-la-
natis, squamis intimis subulatis, ligulis glabris.
H. alpinum, tomentosum, folio lanceolato profunde dentato, Vaill.
par. p. 185. excl. syn.
? H. Liotardi. Wall. delph. III p. 121. t. 29. icon mala. (Species a
Rec. Galliae Botanicis neglecta). >
H. dasycephalum. Fról. apud Dec. FII. p. 234:
H. saxatile. Balb.! Hort. Taur. non Vill.
In montibus alpinis Delphinatus, Italiae! Orientis! In
Olympo Bithyno (4ucher-Eloy! Herb. 5274) planta vix fidis
notis distinguenda. Jul. Augusto.
| Planta mutabilis, sed habitu proprio facile distineta nec cum sequ.
jungenda. Radix valida, saepe caespitosa. Folia basi attenuata, sed vix
distincte petiolata, lanceolata, acuta, vulgo inciso-dentata, plus minus
albotomentosa. Caulis spithamaeus, firmulus, jam a basi in ramos s.
peduneulos paucos elongatos patentes albo-villosos squamososque divisus,
folio vulgo suffultos. Capitula majora, hirsutissima, squamis longe at-
tenuatis, tomento vero haud obtextis. Ligulae luteae, glabrae. Achaenia
in orientali pallida, pappo albido.
Exstat varietas gracilior, tomento rariori, caule furcato, pedunculo
laterali bractea suffulto, capitulis minoribus minus villosis, quae ad H.
rupestre omnino abit. Jn hac folia quoque minus dentata,
65. H. AxpnvaroipEs, phyllopodum, plumoso-villosum , caule in-
ferne foliato superne nudo in pedunculos unifloros diviso
ramosove, foliis obovatis oblongove-lanceolatis, inferioribus
petiolatis infra medium sinuato-dentatis, superioribus sessili-
bus lanceolatis integerrimis acuminatis, involucro subglo-
boso villosissimo, squamis cuspidatis; ligulis apice sub-
ciliatis.
= “60 dh
H. tomentosum integro folio. Bocc. Mus. IT. p. 147. t. 106.
H. tomentosum s. lanosum. Park. Theatr. app. p. 1683.
H. lanosum. Gerard. emac. — Raji Hist. LIL p. 138.
H. Andryaloides. — Fill.! delph. TLI. p. 121. t. 29. Voy. p. 57. Dec.
Ze, IF. n. 2911. Gaud. helv. V. p. 100. Fról. l. c. p. 234.
Koch. syn. 2. p. 524.
— undulatum, foliis undulato-dentatis lyratisve, caule saepe ramoso
- (et in cultis decumbente). Roch l. c.
H. lusitanicum, humilius, tomentosum. Tournef. I. R. H. ex herb.
H. undulatum. Ait. Rew. 3. p. 124. Willd. Spec. III. p. 1587.
Monn. Hier. p. 53. Fröl. Le
Ad rupes apricas regionis mediterraneae: Hispaniae! Gal-
liae australis!, ltaliae superioris! et Helvetiae calidioris! Jun.
Iulio.
Sequenti valde affine et a multis, Hallero, Linnaeo (sub An-
dryala lanata Linn. sp. 2. p. 1157.) Allionio etc. cum eodem ` jungitur,
at facile distinctum foliorum forma, dentibus et indumento rariori, caule
superne aphyllo, et ligulis subciliatis. Herba e pilis plumosis villosa,
albo-canescens, sed tomento rarescente translucet color viridis foliorum.
Caulis vix ultra spithamam altus, simplex l. ramosus. Folia radicalia
rosulata, oblongo-obovata, obtusa, infra medium attenuata, sinuatodentata
et in petiolum brevem desinentia; interdum vero lanceolata, acuta, den-
tibus minutis aequalibus; folia caulina pauca, infima radicalibus confor-
mia acuta, superiora lanceolata, integerrima, acuminata. Anthela nunc
fere discreta 1-2-cephala, nunc contigua, pedunculis 5-5-pluribusve; quo-
rum infimus saltim e folii diminuti ala oritur. Capitula majora, villo
intertexto lanata, squamis exterioribus villo obtectis, interioribus euspi-
datis. Ligulas in plurimis speciminibus vidi breve ciliatas, Stylus lu-
teus. Achaenia cylindrica, nigricantia, pappo albido.
D. Gaudin notat varietatem pilosam, caule involucrisque pilis lon-
gioribus exstantibus hirsutam, in Vallisia lectam. Haee ad H. Taygeti
Boiss. interpretandum maxime juvat.
+ H. pictum, phyllopodum, plumoso-villosum, foliis pe-
tiolatis ovalibus lanceolatisve basi profunde dentatis, supra nu-
diusculis margine subtusque hirsutis, caule scapiformi subnudo
ad medium in pedunculos paucos monocephalos canofloccosos
diviso, involucris hirsutis, ligulis glabris.
H. montanum, lanuginosum, laciniatum, flore parvo. C. Bauh. Prodr.
p. 66. n. 20. (Lachenal ex herb. ad H. murorum ducit, cum quo
vulgo confunditur).
12
& $9: —
E
H. murorum v. pictum. Pers. syn. 2. p. 974. Gaud. helv. F. p. 102, `
Monn. ess, p. 44. i
H. pictum. Schleich.! Cat. 1815. Frölich! l. c. p. 216.
H. Andryaloides y. pictum. Koch! syn. p. 524.
Ut analogum H. rupestre valde rara forma, hactenus tan-
tum lectum in vineis Helvetiae. Julio.
Radix fusiformis, obliqua, fibris aucta. Folia omnia radicalia, ro-
sulata, petiolata, ovalia l. lanceolata; illa exteriora obtusa; haec interi-
ora, acuta; omnia dentata, dentibus prope basi profundioribus saepe in-
cisa; supra nuda, fusco-maculata, margine subtusque cum petiolo dense
hirsuta, pilis plumosis, non vero ita intertextis, ut.im aliis, quare folia
non albicant. Caulis scapiformis, strictus, spithamaeus, vulgo aphyllus,
albo-hirsutus, supra medium in pedunculos paucos strictos monocepha- -
los, apice incrassatos, divisus. Capitula parva!, oblonga, fructifera glo-
bosa, squamis e latiori basi longe attenuatis, acutis, in apicem usque
pilosis. Ligulae stylusque lutei, glabri. ` Achaenta fusco-nigra, pappo
albo. Ad spec. Thomae! — Ad communem Auctorum sentinam , H. mu-
rorum, ex externa facie vulgo rejeetum, at pilis plumosis, stylo luteo etc.
manifeste diversum; de vera affinitate nos edocuit ill. Koch, quo etiam
H. rupestre, maxime analogum, simul intelligere licuit.
64. H. rowENrosuw, phyllopodum, plumoso-tomentosum, caule
folioso ex alis superioribus ramos monocephalos exserente,
foliis crassis inferioribus petiolatis oblongis basi denticulatis,
summis ovatis acuminatis, involucro subgloboso, squamis
cuspidatis, ligulis glabris.
H. montanum, tomentosum. Moris. hist. — Dill. Hort. Elth. f. 180.
(bene) Mill. ie, t. 146. f. 1. i
H. pyrenaicum, Verbasci folio, tomentosum. Tourn. Schol. Bot. p. 190,
H. tomentosum. Gerard. Prov. p. 168. c. descr. bona, Allion. Ped.
p. 216. Fröl Le p. 234.
Andryala lanata: Linn. Spec. 2. p. 1137. pr. p. Gë,
H. Hall. helv. p. 16. n. 37. Cat. rar. n. 969. Ur
H. lanatum. ill. Delph. TII. p. 120. Gaud. helv. V. p. 100. Dec.
fr. V. n. 2910. Koch. Syn. 2. p. 521. non Waldst. Kitaib. Willd.
H. verbascifolium. Pers. syn. 2. p. 374. : |
In rupibus regionis mediterraneae, in Pyrinaeis!, Gallia
australi!, Pedemontii!, Vallisiae! Majo, lunio. Zap
Herba undique tomento densissimo, plerumque intricato et candido,
lanata. Caulis firmus, spithamaeus l. ultra, polyphyllus, ex alis superi-
UA
|
-— e dm
oribus ramos pedunculosve monocephalos ‘exserens.: Folia ob tomentum
densum crassa, ut in Verbasco Thapso, mollia; inferiora oblonga, vix
rosulata, subpetiolata; intermedia oblonga, acutiuscula; summa sessilia,
ovata, acuminata. "Capitula magna, involucro villo intertexto candido
lanata, sed squamae cuspidatae, virgineae porreetae, ipso apice sunt de-
nudatae. Ligulae lateae, glabrae. Stylus luteus. Achaenia prioris. Haec
descriptio ad spee. "Tendae a Cesati et G. Reichenbach collecta; speci-
mina Helvetica a Sehleichero, forsan culta, elatioria et singulis partibus
vegeliora, bipedalia; foliis radicalibus rosulatis ovatis, acutis, distincte
petiolatis, caulinis magis sparsis denticulatis.
65. H. rAvxcETUM * pannosum, hypophyllopodum, tomento plu-
A. moso densissimo intertexto pannoso-tomentosum, caule elon-
gato folioso simplici, demum aphyllopode, foliis obovato-
lanceolatis, infimis in petiolum attenuatis, pedunculis paucis
(1—5) terminalibus elongatis foliolosis monocephalis, | invo-
lucris ventricosis, squamis cuspidatis, ligulis glabris.
H. phlomoides, syriacum, latifolium, foliis candida et densa lanugine
obsitis. Moris. hist. TIT. sect. VII. n. 55. Raji Hist. LIL n. 4.
H. pannosum. Boiss.! Pl. orient. 4. l. c.
— hirsutissimum, pilis elongatis erectis hirsutissimum, ceterum priori ex
omni parte simile. (Cfr. H. Andryaloides pilosum. Gaud.)
H. Taygetum. Boiss.! Pl. orient. 7. p. 15.
In rupibus summis, prope nives aelernas Taygeti, locis
Megali Zonaria (utrumque promiscue lectum) et Rakachori (hir-
sulissimum) dictis. Augusto, Sept. Heldenreich 1844.
Planta adinodum speciosa, radice (rhizomoidea) longa repente. Cau-
les saepe caespitosi, in numerosis a me visis speciminibus basi prorsus
aphylli (at vix dubie tamen primitus rosuliferum est; TIl. Boisser quoque
l. e. notat var. scapigeram, plantam primariam sine dubio exhibentem);
interdum abbreviati, foliis supra basin rosuliformi-congestis, ut in H.
Siculis; vulgo autem elongati, villo densissimo candido vestiti; rami fo-
lis valde diminutis l. in bracteas reductis in pedunculos abeuntibus. Fo-
lia inferiora, late lanceolata vel obovato-lanceolata, deorsum longe atte-
— nuata, dentata, obtusiuscula cum mucrone. Pedunculus terminalis, acce-
` dente uno alterove laterali e summa foliorum ala, elongatus, bracteatus.
Capitula speciosa, ventricosa, involucris indumento copioso - albo - eglan-
duloso obtectis. Squamae acuminatae. Ligulae luteae, glabrae. Stylus
luteus. Æchaenia pallida, pappo sordido. `
a p
Summopere insignis species, et per se, et propter formam duplicem;
indumento diversissimo, constantem nee in se invicem, ut apparet, trans-
euntem. In altera omnes herbae partes, pedunculi et iuvolucra tomento
densissimo intertexto pannosa; in altera pilis elongatis erectis hirsutissi-
ma, pedunculis simul floccosis. Pili in utraque plumosi et in reliquis
partibus ne levissima quidem differentia.
66. H. ranarum, phyllopodum, plumoso-lanatum, caule inferne
foliato, superne glabrescente, foliis radicalibus petiolatis obo-
vatis dentatis mucronatis, caulinis sessilibus lanceolatis,
anthela discreta 1-4-cephala, involucris ovato-oblongis pilis
nigricantibus ”glanduliferis” hispidis, squamis laxis acutis, li-
gulis glabris.
H. lanatum. JF aldst. et Ritaib! pl. Hung. p. 135. t. 127. Willd.
Spec. III. p. 1586. Host. Austr. II. p. 410. Fról. l c. p. 216.
non Vill.
H. Waldsteinii. Tausch bem. p. 65. Monn. ess. p. 53.
In Alpibus Croatiae ad Ralebich!, Transsilvaniae ex Baum-
garten. Tulio.
Habitus Pulmonareae, nec Villosorum, foliis ad basin rosulatis.
Radix torulosa, obliqua, saepe multicaulis et rosulifera. Caules spitha-
maei l. pedales, simplices pedunculo unico aut apice in paucos (2-4)
divisi, inferne lanati, pilis albis densis, sursum rarescentibus. Folia in-
tegra, dentata, mucronata, saepe undulata, glauco-candicantia, sursum
decrescentia; radicalia petiolata, caulina sessilia, inferiora obovata, reli-
qua lanceolata. Pedunculi longiusculi, tomentosi, squamosi. Involucrum
ovato-oblongum, tomentosum, canofloccosum, pilis longis nigricantibus
glanduliferis (?) immixtis. Squamae acutae, adpressae; exteriores triplo bre- -
viores, lanceolatae, interiores subaequales lanceolato-lineares. Achaenia
suleata, fusca, pappo denticulato albo. "
Obs. H. anchusaefolium Bertol. Amoen. It. p. 402 ob "ob villum —
longum, ad lentem laxe pilosum" h. L crederes, sed Monnier, qui speci-
mina authentica vidit, inter varietates M. villosi, unde id saltim con-
cludere liceat non esse ex Andryaloideis. Ceterum reductionibus Monnieri
raro fides!
L. Stirps H. rupestris Zeit. (non All.) s. onEApis.
Herba glauca, setoso-pilosa; pilis longis , simplicibus, vulgo
rigidis; his in pagina superiori foliorum deficientibus folia su-
|
^
— 09 —
perne | albo-punefata, Involucri squamae irregulariter imbri-
catae, introrsum decrescentes. Stylus persistenter luteus, nec
{uscohispidulus. — Folia radicalia basi semper attenuata; cau-
lina numquam amplexicaulia! Regiones rupestres, vulgo saxo-
rum fissuras, inhabitant; infra has degenerant in formas varie
personatas. Centrum suum habent. in solo, ubique saxoso gnei-
seo. l. schistoso Scandinaviae, nec aliae plantae videntur hujus
geognosticae constitutioni magis privae, Hinc prorsus desunt in
terris alluvialibus v. c. per magnam planitiem Ruthenicam et in
reliqua. Europa rarius dispersae in altioribus montibus primaevis.
Medium tenent locum inter Ændryaloidea (H. rupestre ct pictum
simillima suut, at pilis diversa) et J'ulgata. In Europa australiori, ubi
sunt minoris vis, eum Glaucis vulgo confunduntur; in septentrione defi-
cientes Aurellas repraesentant. Nulla stirps, apud nos saltim, tot definitas
et habitu diversissimas formas enititur, sed ob characterum varietatem
speeies aegre figuntur, et ob frequentiam nulla species in Floris no-
stris recepta. Una alterave_ species infra videtur collectiva, cum innu-
meras apud nos obvias formas speciebus descriptis subsumere studuerim,
* Caule scapiformi 1-paucifolio /foliis a basi remotis, radi-
calibus numerosis rosulatis persistentibus, basi praecipue dentatis), anthela
disereta, involueri squamis intimis cuspidatis, porrectis flores virgineos
longe superantibus.
57. * H. ancuicuu, phyllopodum, wiridi-glaucum, caule scapi-
formi simplici subunifolio, foliis radicalibus petiolatis ovatis
acutis pilosellis, basi dentatis, anthela 1-oligocephala, pe-
dunculis simplicibus lateralibus arcuato-adscendentibus invo-
luerisque ventricosis glandulosis hirsutisve, squamis acu-
minatis, ligulis eximie ciliatis.
H, leptocaulon, hirsutum, folio longiori. Raji Syn. 3. p. 469 *5.
H. Lawsoni. Babingt! Man. 2. p. 169. Lorrer! Woods! Balfour!
In Anglia!, Scotia! inque Pyrinaeis. Hochstetter! Julio.
. Jam supra (p. 57) descripsimus speciem insignem, cum H. nigre-
scente inter Aurellas, quarum involucro, sinpliciori tamen! et Pulmo-
= nareas, quarum herba, prorsus mediam. Saepe sequentis formis ela-
*) Synonyma Raji ad H murorum retalit Vaillant, d. Smith H. oreadis Dille-
nii ad H Lausoni; Dillenii vero planta, ipso teste, e seminibus Rajanae enata /
Speciosa Dillenii icon Æ. oreades optime exhibens a Fróliebio ducitur (tabula
vix inspecta!) ad ZZ. glanduliftrum, a Tauschio (auctoritate Smithii?) ad varr. H.
Schmidti , a Monniero ad DH. villosum . ged "folia rotundiora" nostrum indicant.
+ M — "
å
tis, foliis membranaceis et basi incisis, simillima est, at non setoso-pilo-
sa, sed passim glabrata admodum varia. Pedunculi longi arcuati , 2 igu-
lae eximie ciliatae, stylus fuscescens (?) et pappus albus optime distin-
guunt. Non est H. Lawsonii Vill! nec cultum Engl. Bot.!, et e Scotia
accepi sequens. ; ,
67. H. rang, phyllopodum, caesio-glaucum, caule scapi-
formi :subunifolio, foliis ovato-lanceolatis acutis subselosis a
basi dentatis, subtus flocculoso-stellatis, radicalibus petiola-
tis, anthela discreta oligocephala patente, involucrisque,
basi ovatis, canofloccosis subglanduloso-pilosis, squamis cus-
pidatis, ligulis subciliatis, stylo luteo.
H. folio pilosissimo minimum. Rupp. Fen. p. 161. e loco!
H. rupestre. Schmidt Act. Boh. I. p. 98. t. 9. Wimm.! Fl. v. Schles.
2 p. 24. non Allion. (H pallescens l. c. T. p. 214.)
H. pallidum. Bivon. piant. ined. p. 11. Gussone Fl. Sic. 2. p. 40.
Savi in Mus.! Ac. Sc. Holm. sub H. glauco.
H. ovatum. Schleich. et Hort! H. bifidum. Alior.
H. Lavsonii. Bot. Scot. pr. p. Reich. fl. ex. p. 267.
H. Halleri. Curt. Lond. t. 215. (H. scapigero accedens).
H. Schmidt (et candicans) Tausch. l. c. — Fröl. p. 230. Koch!
syn. 9. p. 522. — Wimm.! et Grab. Sil. III. p. 188, foliis
| membranac., ligulis evidentius ciliatis, squamis minus acutis, quod
H Sternbergii. Fröl. L c. p. 214.
Exs. Reich. Germ. n. 2426, 2534-elatior et recedens forma.
— furcatum, caesio-glaucum, minus, caule furcato, foliis basi incisis in-
tegrisve, pedunculis involacrisque minoribus nigricantibus glan-
duloso-pilosis, ligulis obsolete ciliatis. JJ imm. l. c.
* H. erinigerum, viridiglaucum, foliis (utrinque) dense cauleque setoso-
crinitis, caulinis (1-2) subpetiolatis, capitulis speciosis, involucris
piloso-crinitis eglandulosis, ligulis glaberrimis. Cfr, H. pilo-
sum Frol. p. 222. s i
Exs. Herb. Norm. X. n. 6. i H |
In rupibus Scandinaviae passim, ceterum in montibus al-
tioribus Europae fere totius rarius, in Æthnam usque. Var.
crinigera in Hovedoe prope Christianiam — e valle Plauensi!, —
Schwartze! etc. Saxoniae idem videtur. Jun. lulio.
Radix annosa crassa, obliqua, subrepens. Caulis utplurimum sim-
plex, spithamaeus l. pedalis, plus minus pilosus, apice in pedunculos pau-
cos divisus. Folia dense rosulata, persistentia, petiolata, acuta, basi prae-
%
ss Wi
cipue dentata, rigide ciliata, plus minus setosa, setis nune brevibus nunc
elongatis; nunc rigidis, nune mollibus; exteriora ovata, interiora an-
gustiora, lanceolata (variant integerrima), floccis paginae inferioris plus
minus et in siccis aegre saepe conspicuis; caulina 4-2, raro plura, mi-
nora, sessilia, a basi remota. Anthela semper discreta, oligoeephala (1-5),
patens. l. furcata, canofloccosa, subglanduloso-pilosa, sed involucrum basi
ovatum, saepe villosum. Squamae omnes acutae, intimae cuspidatae.
Ligulae flavae. Achaeria fusco-nigra, pappo albido.
Est species centralis suae stirpis, undique radios ad reliquas emit-
tens l. potius infima, «d quam omnium formae reductae reverqunt. Prae-
cipue limites ab H. pallescente, aeque affini ac nomina, difficiles. Cfr.
H. pallese. scapigerum. In hae stirpe M. murorum respondet, at minus
est multoque magis mutabile, ut plurimas formas habitu diversas vel eti-
am characteribus (involucro glanduloso et eglanduloso, ligulis glabris et
obsolete ciliatis) vix rite limitare liceat. In spec. exoticis et Succieis
ligularum cilias obsoletas semper fere observo, sed in Blekingicis ( Lind-
blom) et longa serie formarum e Norvegia (Blytt!) nullas! Var. crinigera
variis formis normali simillima est; abit vero ipsa in formas valde di-
versas v. €. alteram foliis amplis, membranaceis, supra glabratis, ad basin
attenuatam | inciso-dentatis, anthela repetito-furcata polycephala; alteram
eaule elongato subramoso, foliis elongato-lanceolatis crinitis denticulatis;
in utraque capitula speciosa Aurellarum et ligulae flavae (vix luteae). —
Huic subjungere liceat duas formas inter hoc et H. pallescens ambiguas.
* H, —? rrnsicrrorivw, glauco-virens, subglabrum, caule stricto
subunifolio, foliis lmeari-lanceolatis utrinque acuminatis me-
dio denticulatis integerrimisve subciliatis, radicalibus paucis
(2-5) petiolatis, caulino remoto sessili, anthela discreta fur-
cata stricta, involucro ovato eglanduloso breve piloso, squa-
mis longe cuspidatis, ligulis glabris. Herb. Norm. XIII.
Ad pedes rupium Sueciae, v. c. Daliae; etiam prope Up-
saliam parcius lectum. Julio.
Facies propria, ad spec. in Reich. Germ. Exs. l. c. tamen accedens,
abit vero in var. longicaulem A-pedalem, H. laevigati robustioris facie!
folis paucis per caulem sparsis, deficientibus radicalibus. Hinc et ob
- folia radicalia pauca proximum forte H. saxifrago. Vulgo monophyllum,
apice bis furcatum, 5-A-cephalum, capitulis sat speciosis, squamis longe
porrectis, capitulo clauso duplo longioribus. In alia var. longipede, ad
Fundbo lecta, caulis unifolius a medio in pedunculos longissimos (peda-
les usque) arrectos repetito-furcatos divisus.
— Y
* H. PALLESCENS SCAPIGERUM, caesioglaucum, caule | sulnudo
apice diviso corymboso, foliis dense rosulatis integerrimis
basive dentatis, superne glabris margine subtusque pilosellis,
extimis obovatis rotundato-obtusis, pedunculis strictis invo-
lucrisque albohirsutis, interdum glanduliferis, squamis cus-
pidatis, ligulis glabris.
Exs. Herb. Norm. XIII. (Curt. Lond. t. 215 huic proxima).
Jn rupibus Norvegiae prope Christianiam ete, Blytt! Jul.
E statura. medium inter M. pallidum et bifidum, meo sensu vero abs-
que dubio ad H. pallidum referendum ob folia membranacea haud setosa,
supra glabrata, et primordialia obovata obtusa (interiora ovata l. lanceo-
lata) et involucri habitu. Folia caulina vel nulla l. infera lineari-reducta ;
intercurrunt vero individua caule ramosissimo, foliis sparsis lanceolatis,
capitulis minoribus. Caulis a medio nune in pedunculos elongatos sim-
plices patulos divisus; nune pedunculis repetito-dichotomis arrectis ramo-
sissimus. Capitula sat speciosa, flava. Radix eximie repens.
68. H. srıvum, phyllopodum, glaucum, caule scapiformi sub-
nudo patenti-ramoso, foliis ovatis lanceolatisve in petiolum.
attenuatis margine subtusque setosis, basi profundius den-
tatis, pedunculis involucrisque floceis densis pilisque brevibus
eglandulosis albicantibus, squamis longe cuspidatis, ligulis
glabris, stylo luteo. (H. rupicolum potius). -
H. pumilum, saxatile, asperum etc. IL. C. Bauh. Prodr. p. 66.
H. rupestre. Auctt. pr. p. — var. a. Gaud. helv.l. c.- 8 Monn. ess. p. 46.
H. calcareum. Wild. ad spec. hortor.! ,
H. bifidum. Koch! syn. 2. p. 253. Döl. Rhein. Fl. p. 526. (vix
Ledeb. Ross. II. p. 852 e Livonia.) non Kit.
Exs. Herb. Norm. ined.
In rupibus altioribus (calcareis?) Europae mediae, Germa-
niae australis et Helvetiae, rarius. Jun., in Sept. usque in horto.
Ob plurimas ramificatione similes affinium formas caute determinan-
dum. Caespitosum vulgo nascitur, radice minus aut vix repente. Cau-
lis seapiformis, vulgo omnino aphyllus, canofloecosus, spithamaeus,
semper tenuis et ramosus, in forma optima a basi repetito-dichotomus,
sed occurrit eliam a medio tantum divisus, ramis patentibus. Folia dense
rosulata, persistentia ovata l. lanceolata, in petiolum distinctum canali-
culatum hirsutum attenuata, dentata, praecipue versus basin dentibus
antrorsum versis, primordialia obtusa, reliqua acuta, supra plerumque gla-
—M
bra; glauca l. cacsio- -glauca, versus marginem ; aidian setosa; subtus
pilosa. Pedunculi, patentes simplices l. bifidi, cano- "flocculosi , pilis. raris
albidis. Capitula. minora, involucro. floccis densis quasi albofarinoso,
immixtis pilis raris brevibus albis, basi modo nigris. Squamae longe- cu-
spidatae et.floribus virgineis eximie porrectac. Ligulae luteae, glabrae.
Achaenia minora.
Capitulis albofarinosis CN at squamis cuspidatis facile .
dignoscitur. An horto nostro quoque staturam: humilem servat. | Huic —
soli in hae grege. quoddammodo convenit H. rupestre Ællion., at veri
foliorum typus Andryaloideum indicat. Cum non novibus nominibus opus
sit, huic ex Rochio servarem At. bifidi, nisi valde diversas formas sub
hoe nomine collecfas viderim — et planta Ritaibelil ex ipsius seminibus
in Horto Hafniensi eduéata, ut etiim Frólichii, clare | ad H. Vulgata
pertinerent.
69, H. Lasiopayzzun, phyllopodum, intense glaucum, caule sca-
piformi monophyllo , folis radicalibus longe petiolatis co-
riaceis ovatis lanceolatisve basi subdentatis, subtus L utrin-
que dense et rigide setosis, anthela discreta bis repetitove
furcata, pedunculis erectis involucroque canofloccosis pilis
glanduliferis hispidis nigricantibus, squamis obtusis, interiori-
bus acutis, ligulis apice glabris, stylo luteo. e
H. alpinüm, aphyllocaulon, tomentosum, folio subrotundo, longa cauda
:ansidente- Maill. Le. (e Pyrinaeis vidi!)
H. murorum. Lapeyr.! v. rotundatum. Koch. syn. E p. 457.
H. lasiophyllum. Joch, 7 syn. 2. p. 522.
In saxosis alpinis Pyrinaeorum! Carniae ("in der Grube
Draga bei Orlich auf dem Karst”); vivum e seminibus ab lll.
Kochio communicatis habeo. Junio, Tulio.
Statura. H. murorum, sed notis hujus stirpis clare diversum et
cum Ñf. argenteo, quod olim ad hoc retuli, analogum, ut H. pallidum
D. pallescenti. Caulis solidus, nudus l. monophyllus; saepe flexuosus,
pube stellata: parca /inferneque pilis longis albis: adspersus, superne vero
frequentibus brevibus nigris glanduliferis. Folia radicalia rosulata. longe
petiolata, eximie coriacea, ovata l. oblonga, basi denticulata medio in-
tegerrima; exteriora apice rotundato-obtusa, interiora acutiuscula, utrin-
que pilis longis densis rigidis simplicibus hispida vel, superne glabra,
tum pro more albo-punctata.. Petioli canaliculati, hirsutissimi. ` Anthela
15
— 98 —
disereta, oligocephala, pedunculis simplicibus furcatisve, tenue cano-
floccosis, pilis nigris glanduliferis dense vestitis. ` Involucrum ` minus,
oblongum, obscure viride, parce floccosum, pilis nigris glandula luteola,
siccitate vero nigrieante, terminalis, immixtis longioribus apice canescen-
tibus. Squamae unicolores, ad apicem usque floccosae, exteriores obtu-
sac. Ligulae omnino glabrae et stylus persistenter luteae, sed hic pilis
subtilissimis concoloribus, ut in aliis luteostylis, hispidulus. Achaenia parva,
appo albo. PAUSE
70. H. rarrEscENs, phyllopodum, caesio-glaucum, caule 1-4-fo-
lio apice corymbifero, foliis oblongis lanceolatisve subdenticu-
latis, inferioribus in petiolum attenuatis, margine subtusque
pilosis, primarüs lingulato-obtusis, anthela discreta erecta
involucrisque canofloccosis eglandulosoque-pilosis | squamis acu-
tis, liqulis apice glabris, stylo luteo.
— caesioglaucum , foliis subintegris.
Pulmonarea gallica aurea angustifolia. Raji fist. LI. p. 240. saltim
descriptio: H. vulgato simillimum, sed folia incana, capitula pauca
majora, cum hoc optime convenit.
H. silvaticum. Æuctt. var. H. pall. Grabowsk.! Sil. sup.
H. Lawsonii. Blytt! Christ. l. c. a. (foliis caulinis reductis) 5. (fol.
caul. evolutis.)
Exs. Herb. Norm. IX. n. 5.
— pallidum, caule elatiori, foliis glauco-pallescentibus magis dentatis,
capitulis majoribus magis hirsutis.
H. pallescens. XValdst. et Kit.! pl. rar. Hung. p. 241. t. 217.
Hort. hafn.! Gaud. helv. F. p. 96. Koch syn. 2. p. 522. ad spec.
Scheich.! Fról! l. c. p. 231.
H, pallidum. ` P id. herb.
In regionibus montanis et convallibus alpinis; per Scandi-
naviam passim (in Smolandia, Westrogothia etc.) et in Norvegia
australi et occidentali ("Christiansand, Mandal, Flekkefjord,
Stavanger etc. etc. vulgatissima generis species, ut formae H.
murorum circa Christianiam" Blytt); varietas pallida rarior, locis
nemorosis; inque regionibus alpinis Europae mediae, Hungariae,
Helvetiae ex Moritz. fl. v. Schw. passim etc. Jun. Julio.
Statura in genere M. caesi, folia magis integra, capitula majora
et pauciora, ut notas hujus stirpis essentiales taceam. In forma pri-
maria Blyttii caulis simplex, 2-4-folius, inferne pilosus. Folia radicalia
dense rosulata, primordialia oblonga, reliqua obovata, apice rotundata;
WU pem
intima et caulina oblonga l. lanceolata, superiora sessilia, reliqua in pe-
tiolum attenuata; omnia membranacea, caesio-glauea, ciliata; supra gla-
bra, albopunctata, subtus simpliciter pilosa. - Corymbus terminalis, vul-
go oligocephalus, in var, etiam paniculato-ramosus , sed rariflorus. Pe-
dunculi stricti, simplices l. bifidi, floccis canis pilisqueapice albicantibus
vestiti. Capitula majuscula, involucro (siccitate virenti-fusco) pilis plus
minus elongatis et conferlis vestito. Squamae acutae l. acuminatae. Li-
gulae flavae. numquam ciliatae! Achaenia magn. comm., pappo sordide
albo. Accedunt plures varietates sta!ura, foliis angustioribus; etiam fo-
lis reductis, at parum definitae. Cfr. H. pallescens seapigerum supra.
70 *. H. AncENTEUM, phyllopodum, intense glaucum, caule fistu-
loso glabro 1-paucifolio, foliis lanceolatis glabris ciliatis me-
dio dentatis, radicalibus distincte, caulinis breve petiolatis,
anlhela discreta bracteis subfoliaceis, squamis -latis obtusis,
ligulis glabris, stylo luteo.
In rupibus alpinis, apricis, praecipue maritimis Norvegiae
occidentalis a Christiansand! usque ad Ranen! Alstenoe! etc.
Finmarkiae vulgatissimum et physiognomiam praebens regionis,
ut prius convallium Norvegiae australioris. Blytt! Julio.
Medium inter hanc et sequentem sectionem; habitus enim H. lasio-
phylli, pro cujus varietate glabrata habui, sed. squamis obtusis incum-
bentibus (in H. lasioph. intimae cuspidatae!) bracteisque, reductis quidem,
sed subfoliaceis, ut anthela discreta, seqq. propius. Radix subperpendi-
cularis.. Caulis rigidus sed fistulosus, 1-2 pedalis, nunc repetito-furca-
tus, nunc paniculato-ramosissimus, fere glaber, foliis paucis at diminu-
tis rare adspersus 1 fere nudus. Folia omnia lanceolata, acuta, glabra,
ciliata, adulta rigida, argenteo-glauca, radicalia in petiolum distinctum
attenuata, medio denticulata, subtus pilis mollibus rarioribus adspersa;
caulina angustata, subpetiolata, distantia, ex omni ala vulgo ramigera
nune reducta linearia, nunc in dentes longos etc. antrorsum porrectos
incisa. Anthelae rami elongati et strieti; pedunculi inferiores folio di-
minuto, in bracteas sensim decrescente, suffulti, leviter canofloccosi, sed
vulgo depilati, partiales elongati simplices, nee squamosi. Involucra mi-
nora, virginea praecipue admodum brevia et quasi depressa, adulta nuda,
sicca fuscoviridia, pilis raris. nunc glanduliferis, nunc apice canescenti-
bus adspersa. Squamae obtusae, reliquorum latiores, incumbentes, in
capitulis defloratis circa: receptaculum hemisphaerieum patentes arcuato-
reflexae, instar AL. rufescentis. Achaenia brevia, fusca, pappo albo.
* * Caule folioso, foliis medio dentatis, radicalibus paucis
(2, 5) marcescentibus ante caulina, a basi contigue adscendentia et in brac-
— 100 —
teas transeuntia. Squamae altenuatae flores virgineos emersos aequantes
incumbentes. Cfr. n. 79. H. vogesiacum, recedens receptaculo villoso!
71. H. oneanes, phyllopodum, intense glaucum, caule subra-
moso folioso, foliis oblongis medio denticulatis, margine
subtusque piloso-crinitis, caulinis sessilibus, anthela conti-
gua canofloecosa involuerisque tumidis utrinque truncatis al-
bocrinitis, squamis obtusis, ligulis eximie ciliatis, stylo luteo.
H. macrocaulon, birsutum, folio rotundiori, Rai. Syn. 3. p. 169.
H. glaucum, pilosum, foliis parum dentatis. Dill. Hort. Elth. f. 179.
Exs, Herb. Norm XII. n 16.
In promontoriis ad lacus majores Sueciae, ut ad Gottsunda
alibique ad Mälaren, in scopulis lacus Vettern; in Anglia bo-
reali ex Dillenio, inque Pyrinaeis Herb. Thunb.! Iulio.
Speciosissimum inter nostra, habitu Villosorum et charactere aegre
a difini H. vogesiaco distinguendum. Radix caespitosa. Caulis rigidus,
foliosus, albopilosus, 1-9-pedalis, vulgo ex omni ala, eliam. foliorum ra-
dicalium ramosus, ramis foliosis; at variat simplex, immo unifolius et
monocephalus. Folia membranacea, integerrima mediove denticulata, den-
se ciliata, eximie. glauca; radicalia utrinque pilosa, primaria subrotunda,
reliqua eblenga ebtusiuscula; caulina sparsa, vulgo numerosa, supra gla-
bra, subtus pilosa. Pili totius herbae longi, laxi, denticulati, albi, prae-
cipue im caulibus lateralibus, petiolis et per anthelam totam densi, An-
thela eontigaa (etiam in monophyllo sub infimo ramo bractea subfoliacea);
in minoribus simplex, in elatioribus ramosissima, pedunculis leviter cano-
floccosis, albocrinitis, sursum squamosis et sub capitulis incrassatis! Ca-
pitula proximorum duplo majora, tumida, deflorata utrinque truncata nec
constricta; involueris subnudis (haud canofloceosis) sed pilis, vulgo elon-
galis, albis nigrobulbosis crinitis, Squamae lineari-attenuatae; exteriores
et mediae adpressae, obtusae, interiores acuminatae, at incumbentes,
nec cuspidatae et longe porrectae priorum. Stylus luteus, nec fuscohispi-
dulus. Eigalae adeo manifeste eiliatae, ut pili nudis fortioribus oculis con-
spieiantur. Achaenia majuscule, e testacea-fusca, pappo sordido.
72. H. saxırracum, phyllopodum, glaucum, caule rigido subra-
moso inferne hirto foliatoque, folis lanceolatis, caulinis ses-
silibus medio dentatis, subtws pilis setosis brevibusque trifi-
dis, anthela contigua, pedunculis tenuibus subsquamosis in-
volucroque basi ovato subnudo pilis luteo-glandulosis api-
ceve canescentibus, squamis acuminatis , liqulis breve ciliatis.
— 101 —
H. pumili, saxatilis, asperi etc. am var. Burs. herb. V. n. 80.
H. Cerinthoides. Vill. Delph. p. 114. cum varr.
H. rupestre. Pulgo, non Altion. Cfr. ic.! descr.! Roch syn. 2. p.
523. ad spec. Thomae! Dill l. e. 6 Gaud. Le":
H. saxatile. Schleich.! Cat. 1815. Exs. Herb. Norm. X: 10. XII: 17.
— hispidissimum, caule undique folioso foliisque utrinque longe setosis.
— vimineum, caule elongate virgato-ramoso ramisque foliosis, invol. ni-
gricantibus, squamis obtusioribus , margine albo-farinosis, pappo niveo.
In Suecia media et boreali ad rupes et saxa frequens; v.
hispid. optima ad Säbro Ángermanniae; v. viminea in alpibus
Norvegiae; in montibus Europae mediae rarius. Jun. lulio.
Planta mire protea, vulgo caespitosa. Herba rigida, plus minus
setosa, intense glauca, sed in umbrosis virens, minus pilosa. Caules
fareti, plus minus foliosi, canofloceosi, basi saltim hirti et rubentes; nunc
pumili, foliis redactis, ad H. pallidum vergens, nune pedales, foliis evo-
lutis sparsis; vel simplices flexuosi, vel in ramos filiformes monocephalos
divisi, vulgo firmiores, 1-2-pedales, basi foliosi, panieulato-ramosissimi.
Folia lanceolata, utrinque acuta, ciliata I. utrinque setigera subtusque
pilis biformibus floecosisve; radicalia petiolata, pauca (sed adsunt rosulae
discretae), saepe undulata et in elongatis emarcida; eaulina sessilia, an-
gusta, vulgo elongata, medie nunc sinuate- nunc porrecto-dentata, sen-
sim deerescentia in bracteas, hine anthela ramosa basi subfoliata, mul-
tiformis, nune oligo- nune pelycephala, pedunculis filiformibus eanofloc-
cosis glandulosoque-subpilosis. Involuera basi ovata, deflorata constricta
conica, parce aut vix floccosa, virentia, pilis apice eanescentibus luteolove
glanduliferis, squamis acuminatis ineumbentibus. Ligulae marginales ma-
jorum radiantes, laxae, unde eapitula speciosa, at variant minora, apice
breve et subgranulato-eiliatae, (etiam im sp. Thomae). Achaenia sq.
L H. murorum tertia parte longiora, eastaneo-fusca, pappo sordido.
Quale Upsaliae etc. copiose legimus, ciliis semper vidimus distine-
tis, sed in aliis formis similibus, praeeipue e Norvegia, nullis. Ðu-
plex adest, habitu quoque diversa, Holmiae insignis et constanter diversa
planta; ligulis haud radiantibus, siccitate aureis, glabris, in ulterius exa-
men notanda: A)” H nurrserews, subglabrum, caule elatiori folioso (6-
12-folio) fistuloso rufeseente nune simpliei cerymbifero, nunc ramoso,
foliis ciliatis albopunctatis exaete laneeolatis, medio 3-4-dentatis, invo-
luero nudo fuscovirente, squamis obtusiusculis!, achaeniis prioris, sed
pappo eximie rufescente. Copiose in rupibus v. c. in Djurgården alibi-
que. B)” H rzvcocowa, subpilosum, eaule nunc pumilo paucifolio oli-
gocephalo, nunc simplici corymbifero multifelio vulgo filiformi laxo sur-
sum irregulariter ramosissino, pedunculis Iongis iaaequalibus, foliis tenui-
bus integris, $quamis cuspidatis subporrectis, achaeniis conspicue brevio-. -
ribus, pappo niveo in rupibus v. €. ad Barnüngen etc. An has distin-
guere liceat, unius anni studio explorare non licuit. Eximiam formam
praelongam , caule flexuoso foliisque (10 12) setosis, priori affinem, ex
Arendahl Norvegiae in arenosis — aliam macilentam , strictam, glabra-
tam, oligocephalam huie proximam, at squamae et pappus 44. saxifr. ge-
nuini (Cfr. M. AN, XII) dedit eximius Blytt!
75. H. owoswoirs, phyllo- et #richopodum, glauco-pallens,
longisetum, caule stricto folioso, foliis ovalibus lanceola-
tisve sessilibus medio serrato-dentatis, | subtus | simpliciter
pilosis, radicalibus dense rosulatis subpetiolatis, anthela con-
tigua corymbosa strieta involucrisque canofloecosis pilisque
apice canescentibus villosis, ligulis glabris, stylo luteo.
Exs. Herb. Norm. (v. crinigera) XLII. :
* H. furcellatum, virens, caule superne nudo glabro repetite fur-
cato stricto, foliis breve hirtis. Exs. Herb. Norm. XIT.
In Norvegia locis alpinis et inferalpinis, sub plurimis om-
nino definitis formis. Ahnfelt! Blytt! Iulio.
Ab H. saxifrago conspicue differt. vegetatione. H. vulgati elatioris.
foliosi, colore et indumento omnium partium, caule stricto simplici co-
rymbifero , foliis radicalibus dense rosulatis, caulinis latioribus serrato-
dentatis, involucris canescentibus, ligulis glabris, numquam radiantibus
achaeniis '/ brevioribus. Ab M. vulgato colore vere glauco, setis longis-
simis et saepe rigidis. caule ad basin lanato, foliis rigide et erebre ciliatis,
indumento anthelae et stylo luteo. Sed bene difinitae formae multum inter
se differunt. Primaria elatior, rigidior, folia habet latiora, ovalia, utrin-
que paucidentata (2.5) supra glabra, intensius glauca, radicalia subsessilia
emarcida, involucra duplo majora et minus hirsuta, In v. relicina , ( Herb.
Norm. L e) caulis gracilior foliaque pilis longis mollibus albis. utrinque
crinita, capitula duplo minora, squamae acuminatae. Locis nemorosis haec
abit in formam elatiorem, foliis latioribus membranaceis grosse dentatis,
inferioribus longe petiolatis. — Magis recedit? furcellatum , caule inferne.
paucifolio, a medio repetito-furcato, superne glabro ramosissimo; pedun-
culis strictis, arrectis, filiformibus, fastigiatis, capitulis parvis, foliis sub-
virentibus supra crebre et breve hirtis, radicalibus persistentibus.
74. H. niarnasow, phyllopodum, glaucum, caule fistuloso pau-
cifolio apice corymbifero, foliis membranaceis oblongis ci-
-. A08 —
< "datis medio denticulatis, radicalibus inferioribusque petio-
| latis, anthela patente divaricatave involucrisque nudis atro-
virentibus, sicelate nigris, dense nigroglanduloso-pilosis , squa-
mis multiserialibus apice glabris, intimis acuminatis, ligulis
apice glabris, stylo luteo.
H. diaphanum Fr. Nov. 1819. p. 75. — var. genuina. Mant. EL. p. 46.
H. pellucidum. 8. Vahl. Suec. n. 874.
Exs. erb. Norm JI n. 11.
— eurium, pumilum, caule robustiori, foliis subtus pilis 5-A-fidis ad-
spersis, capitulis duplo majoribus.
In alpe Skrimsfjeld prope Kongsberg Norvegiae sat co-
piose, at nullo alio loco, legit Blytt! var. curtam, quae spe-
ciei forma videtur primaria; gracilior forma locis graminosis
humentibus aliquot montosae Smolandiae locis lecta. lulio.
Involucro Æccipitrinorum haec species a reliquis facile dignoscitur,
praecipue conspicaum in forma curta macrocephala; sed in inferalpina
gracilescente forma idem typus manifestus. Radix obliqua, fibris aucta,
vulgo unicaulis. Caulis fistulosus, simplex, apice modo in corymbum
divisus, 2-4 foliis sparsis vestitus, pilosus l. glaber. Folia membranacea,
pallide glauca, medio praecipue minute dentata, supra fere glabra, sub-
tus pilis raris mollibus adspersa, at semper distincte ciliata; radiealia ro-
sulata oblonga lanceolatave, ut caulina inferiora conformia petiolata,
summa sessilia. Corymbus minorum patens, majorum divaricatus, ramis
canofloccosis pilis nigris glanduliferis hispidus. Invo'ucra atrovirentia ,
nuda (absque floccis), dense glanduloso-pilosa, sicca nigricantia, in var.
duplo majora. Squamae multiseriales, exteriores latae e basi ovata at-
tenuatae, interiores acuminatae, margine pallidae. Ligulae et styli lutei,
glabri. ÆAchaenia brevia, pappo albido.
Nescio sane qua ratione ductus d. Sprengel ad H. paludosum
duxerit et miror Auctores hoc commentum transscribentes. H. pallescenti,
quoad herbam, et H. gothico, quoad involucrum, proximum est. Jpse
cum Vulgatis caesiis in Mant. IL p. 43. conjungebam, quum stylus in
vivo glaber, luteus, diutius exsiccatus fuscescit, indeque ambigit inter
ulramque stirpem.
M. Stirps H. vurcarr.
Herba viridis l. caesia, pilosa, pilis simplicibus eglandu-
losis mollibus. Anthela subdiscreta. Involucrum irregulariter
imbricatum, squamis introrsum decrescentibus. Stylus luteo-
We x
livescens, sub. lente fuscohispidulus , siccitate fuligineus; dohééoie
brevia, fusconigra. Species normaliter montanae, at quaedam
eliam in nemora campestria descendentes valde luxuriant. et con-
funduntur; ubiquitariae in Europa; rarae et decrescentes Jam. in
Rossia. orientali et Asia ; rarissimae in America arelica. + s
Stirps centralis in centrali Hieraciorum serie, unde species ila ap-
proximatae, ut verbis definire vix licet; at cultae formae plures om-
nino constantes, quam distinguere licet. Duo vero exstant typi manife-
sti, H. murorum et vulgati, quorum hic ad H. tridentata abit. — Color
viridis et caesius species non distinguit; caesius locis umbrosis in pal.
lescentem abit.
* Typo H. murorum.
` Caulis scapiformis 4-5-folius, foliis a basi remotis. Squaniae i in- `
teriores cuspidatae, porrectae flores virgineos longe superantes. ‘Folia
basi praecipue dentata; obtusa, subcordata. i
75. H. mienescens, phyllopodum, virens, caule subunifolio mo-
nocephalo l. ramoso oligocephalo sursum canofloccoso glan- `
dulosoque-piloso, foliis ovatis lanceolatisve utrinque pilosis
cglandulosis, basi sinuato-dentatis, mvolucris nigricantibus
villosis , squamis exterioribus obtusis, ligulis apice ciliatis;
stylo siccitate fuliginoso.
Broad dented Hawklung. Petiv. Brit. t. 13. f. 3.
H. murorum. A. Smith. Brit. TIL p. 1404. Roch. Banat. f 53.
H. alpinum v. Halleri. ÆPimm.! et Grab. Sil. 3. p. 182. Koch syn.
de.
2. p. 526.
H. nigrescens. Fról. l. c p. 209. Babingt. Man. Brit. 2. p. 195.
Tausch! l. c. — nec non M. tortuosum et decipiens, Tausch! exs.
H. Halleri. Wimm! Fl. v. Schl. 2. p. 24. optime.
— apiculatum, caule foliato furcato, ramis arrectis, foliis vulgo àngu-
stioribus, capitulis duplo minoribus (magnitudinis H. murorum). —
Wimm. Schl. l. e. p. : ;
H. nigrescens. illd. Spec. 3. p. 1574. Schult. Obs. p. 166
H. alpinum v. nigrescens. ##imm_.! et Grab. Le Koch. l. c.
H. apiculatum (birsutum et glabrum) Tausch!
Exs. Tausch! pl. Boh. select. — utraque var. sub pł, form. |. +
In -alpibus Europae mediae, praecipue in Galicia! Bohe-
mia! et. Silesia!; in- Scandinavia (excl. H. atrato). rarissimum ...
= 49$ —
et fere dubium; specimina incompleta huc referenda? in Fin-
markia a Lund collecta tantum vidi. Zunio, Iulio.
Ambigit inter H. Alpina et Vulgata; forma primaria H. alpinum
melanocephalum , forma microcephala omnino M. murorum refert, et men
sensu omnino huc referendum ob involucri fabricam, ligulas dorso gla-
bras, folia haud glandulifera et achaenia minora. Radix obliqua, longe:
descendens, fibris simplicibus aucta. Caulis erectus l. adscendens, saepe
flexuosus, viridis, nunc glaber, nunc pilis longis mollibus adspeieua ; im-
mixtis superne nigris glanduliferis (unde H. glanduliferum Mant. 11.)
floccisve canis, monocephalus l. ex alis ramosus; ramis arrectis, vulgo `
simplicibus, sed ubi divisi patet anthelam esse discretam. Folia radicalia
rosulata, longe petiolata, (petiolo angusto hirsuto,) primordialia cordato-
subrotunda, sequentia et caulina oblonga vel lanceolata, apiculato-denta-
ta, praecipue ad basin; vulgo tenuioria, utrinque pilosa, laete viridia;
rarius firmiora, caesio-viridia, superne glabrata. Pedunculi arrecti, ca-
nofloccosi, glanduloso-pilosi; proprii bractea, nec folio, suffulti. Ca-
pitula in monocephalis magnitudinis nune H. alpini, nune in polycephalis
H. murorum, semper nigrescentia (quem colorem cultum servat), villosa.
pilis apice canescentibus, interdum glanduliferis. Squamae | exteriores
multo breviores et irregulariter imbricatae, in forma grandiflora latiores
et obtusae; interiores porrectae et acuminatae. Ligulae luteae, versus
apicem pilosae. Styli fuscohispiduli, sicci fuliginosi. Achaenia fere H.
murorum, pappo albido.
75.* H. arrarum, phyllopodum, virens, caule 1-5-folio mono-
oligocephalo, foliis elliptico-oblongis pilosis aequaliter denta-
tis, basi attenuatis, pedunculis canofloccosis involucrisque ni-
gricantibus villosis glandulosoque-pilosis, squamis aequalibus
acuminatis, ligulis ciliatis, stylo fuscohispidulo. — monoce-
ec o phalum.
H. nigrescens. Bot. Scand. — sub H. murorum J7"ahlunb. Suec. n.
875. — sub H. alpino. Laestad. — sub H. vulgato Ruprecht.!
fl. Samojed. n. 184. ;
H. fuliginosum. Anders. Lapp. e deser. potius hoc, quam H. alpi-
num fuliginos. o
"Exs. Herb. Norm. X. 8.
— ramulosum, caule submonophyllo longiori, apice in pedunculos ra-
mosve slrictos diviso, capitulis minoribus.
— tenue, caule gracili 2-5-folio, foliis caulinis latis sessilibus, corymbo
oligocephalo patente; capitulis tenuibus. ` ff mm, in litt.
14
Per arcticam zonam Scandinaviae borealis!, Regionis
Samojedorum Rossiae! et Sibiriae!; nec non in alpibus Scan-
dinaviae frequens; e Silesia sub plurimis formis missum a
Wimmero! (qui omnium affinitatem et differentiam ab H. ni-
rescente indicavit); in alpibus Altaicis (Raituns-glaetscher,
Gebler!}, Baikalensibus! etc. Jun. Julio.
Eximiam analogiam cum praecedente praebet hujus evolutionis se-
ries, sed conspicue diversam sistit speciem et manifestam Pulmonaream.
Forma monocephala, quae in alpibus nostris vulgatissima, faciem quidem
H. alpini prae se fert, at capitula prioris in omnibus formis pari sta-
tura multo tenuiora, ut etiam caulis gracilior. Radix obliqua, subre-
ens. Caulis monocephales digitalis 1. parum ultra, adscendit vero ad
pedalem altitudinem et ultra, tum apice in pedunculos ramosve oligoce-
phalos divisus, breve et molliter albo-pilosus l. glaber, subunifolius, ra-
rius 2-3-folius. Folia radicalia in petiolum distinctum et angustum at-
tenuata, minorum subrotunda, majorum oblonga, acuta, minute ct aequa-
liter dentata, basi attenuata integerrima, utrinque pilosa, laete viridia
vel interdum pallescentia. Folia caulina vulgo solitaria, in tenuioribus
formis reducta, in melius evolutis sessilia, denticulata. ` Pedunculi ca-
nofloccosi, hirsuti, arrecti; laterales in forma tenui patentes, Capitula
quo humilior planta, eo majora involucrumque, semper atratum, magis
villosum, immixtis saepe pilis glanduliferis. Squamae omnes conformes,
acuminatae, Ligulae apice ciliatae, eximie in planta monocephala; quo
magis planta elongatur, eo minus conspicuae ciliae. Achaenia tenuia,
fusco-nigra, pappo albido.
Affinem plantam pro H. murorum dedit amic. Stenberg e Gronlandia;
huic vero scapus nudus, folia omnia anguste lanceolata aequaliter den-
tata, anthela furcata, involucra nigroglandulosa instar JI. murorum, li-
gulae glabrae; sed praesente tantum larga formarum serie species ex hac
regione determinare licet.
76. H. ronnEcrUM, phyllopodum, viride, caule inferne pauci-
folio (1-5), superne nudo in pedunculos 9-5 arrectos sim-
plices squamosos bractea foliacea suffultos diviso, foliis lan-
ceolatis subintegerrimis hirsutis, imis in petiolum attenu-
atis, involucro albo-hirsuto, squamis cuspidatis, l/gulis gla-
bris, stylo luteo-fuscescente.
? H. intermedium. West. in Flor. 1820. p. 5. non alior.
In graminosis herbidis ad latera alpium Europae australis.
c OR u
Vidi specimina e Styria et prope Genevam lecta (^H. bifidum")
Reuter! Iul. augusto. ed M Ti
Genuina species, ab omnibus in Scandinavia lectis -formis | clare
diversa, ut prius foliis medio tantum dentatis H. vulgato proximum. :Ra-
dix valida, subrepens, rosulas discretas enitens. Caulis sesquipedalis et
ultra, simplex, inferne bifolius, superne nudus, undique albo-pilosus.
Folia primordialia oblonga, obtusa; reliqua lanceolata, acutiuscula, inte-
gerrima l. medio denticulata s. repanda, nullo modo glaucescentia, utrin-
que pilis brevibus hirsuta, ut prima facie pubescant; caulinum supe-
rius sessile, saepe ovatum, interdum semiamplexicaule. Pedunculi 2-5
terminales, elongati, simplices, squamosi!, canofloccosi et albopilosi,
quorum laterales bractea foliacea suffulti. Capitula majuscula, involucro
ventricoso, pilis albis (basi modo nigricantibus) confertis hirsuto. An-
thelae habitum et pedunculos squamosos bene refert Roch. pl. Ba-
nat. f. 99, ceterum diversa). Squamae omnes cuspidatae et longe por-
rectae. Ligulae luteae, apice omnino glabrae. Stylus leviter fuscescit.
Achaenia fusco-nigra, pappo albido.
Antecedentes tres species, a Patribus neglectae, mere alpinae, brac-
teis primariis subfoliaceis anthelam habent subcontiguam, cum vero a
foliis definite remota sit et in ramosis vere discreta ab H. Italicis, ut
etiam involucri fabrica, manifeste differunt. In his forma mono- l. oli-
gocephala, macrocephala primaria censetur et quasi typica; in sequenti-
bus polycephala, ut vulgatissima et campestris pro primaria habetur.
Probe tamen tenendum, etiam sequentibus esse formam mono-oligoce-
phalam, capitulis duplo vulgo majoribus, v. e. H. murorum, quod habeo
mono-dicephalum capitulis speciosis et H. murorum pilosissimi habemus e
Ben Bulben Irlandiae specimina furcata capitulis 2-4, grandibus; talis
forma mono- et macrocephala H. bifidi H. Hoppeanum Fról; H. caesi
H. Hypochaeridis Britt,
77. H. suerg, phyllopodum, depilatum, caule scapiformi
unifolio apice corymbifero oligocephalo, folis longe petio-
latis ovatis lanceolatisve utrinque. floccis stellatis stipatis le-
pidoto-incanis, basi sinuato-dentatis, involuco floccoso-cano
pilis paucis glanduliferis interspersis, squamis porrectis, in-
timis acuminatis, ligulis apice glabris, stylo e luteo fu-
scescente.
M. foliis lanceolatis obiter dentatis cinereis. Fall. Delph. 3. p. 124.
(sub H. murorum.)
H. stelligerum. Frölich l. c. p. 214.
EE ` E
In rupibus Occitaniae ad Saint-Guillen le desert ex Frö-
lich, Delphinatus! et alpibus Pedemontanis!, unde eximia spe-
cimina, descriptioni Frólichi exacte respondentia, retulit Cher-
najeff! Iun. Iul. j
Etiam hoc formas minores H. murorum refert, verum inter Pulmo-
nareas ab omnibus facillime dignoscitur: foliis utrinque pube stellata cana,
adeo stipata, ut omnem superficiem exclusis pilis obtegant adeoque ad-
pressa, ut primo obtutu omnino glabra et laevigata, modo cinerea, ap-
pareant. Radix fere verticalis, descendens, multiceps, densum foliorum
et scaporum caespitem edens, infra rosulas sitaneas squamis emarcidis
tecta et fere fibroso-comosa. Caules erecti l, adscendentes, pube stel-
lata tecti, at pilis destituti, monophylli et ex ala ramulum vulgo exse-
rentes. Folia radicalia dense fasciculata, in petiolum longum anguste
canaliculatum constricta, ovata l. oblongo-lanceolata, acuta, basi et medio
profunde et argute dentata, dentibus porrectis, pilis destituta, sed utrin-
que floccis adpressis laevigatis cinerea. Folium caulinum L solitarium
in medio caulis; vel bina, alterum prope basin caulis, radicalibus con-
forme; alterum diminutum ramulum fulerans. —Corymbus canofloccosus,
coarctatus vel simplex, vel pedunculis inferioribus tricephalis subeom-
positus. Capitula majuscula, canofloccosa, pilis paucis glanduliferis.
Squamae sursum attenuatae, porrectae; infimae lineares sublaxae, mediae
carina nigricante, intimae acuminatae porrectae. Ligulae, styli et achae-
nia H. murorum.
78. H. murorum, phyllopodum, laete viride, caule scapiformi
subunifolio, foliis distincte petiolatis simpliciter hirsutis basi
subinciso-dentatis, anthela discreta corymbosa, ramis arcu-
ato-adscendentibus , involucro viridi nigro-glanduloso-piloso ,
squamis acutis interioribus acuminatis, ligulis subglabris,
stylo fuscohispidulo, pappo albo.
Auricula muris major. Trag. p. 276. Dalech 1328.
Pulmonaria gallica s. aurea. Tabern. p. 194. s. major. Rreuterb. p. 486.
Pilosella major quibusdam, aliis Pulmonarea flore luteo. Z. Bauh.
IL. p. 1033.
H. Hall. En. n. 12. p. 745. Stirp. n. 46. a. *).
*) Halleri et Linnaei synonyma collectiva sunt, at verum est Veterum H. muro-
rum, folio pilosissimo, Primaria vero C. BauAini planta est H. pilosissimum ^
Candidus et maxime judieiosus Haller observat, sub H. murorum plures facile
latere species.
= 409 —
H. murorum. (Linn. Spec. 2. p. 1128. pr. pl Pollich: Pal. 2. p.
392. Fill. Delph. III. p. 124. Fries Nov. 2. p. 258. Willd.!
Bertol. Am. It. p. 402. Wallr. Sched. p. 421. Sturm. h: 39.
Wimm.! et Grab. Sil. 3. p. 185. Roch! syn. 2. p. 522. (non
plurr. Auett.)
H. pellucidum. | JW'ahlnb. Suec. n. 874! a, y.
H. atrovirens. — Fról.! l. c. p. 231. Guss. Fl Sic. 2. p. 408.
— silvaticum, foliis membranaceis cordatis basi retrorsum inciso-den-
tatis, dentibus reversis. Linn. l ep Hall. l. c. 8. Smith! Engl.
Fl. 3. p. 359. et Auctt. s. laud. (a reliquis male interpretatum!)
Pulmon. gallica femina. Tabern. Rr. p. 487. optima. Petiv. h. Brit.
t. 13. f. 3.
H. atia: laciniatum, minus pilosum. €. Bauh. pin. p. 129.
Burs.! herb. F. n. 90.
Pulm. luteae species magis laciniata. J. Bauh. h. II. p. 1034.
Exs. Herb. Norm. I. n. 7.
— dissectum, foliis oblongis lanceolatisve, basi incisis l. in lobos om-
nino discretos partitis. In formis angustifoliis H. caesii semper folia
aequaliter dentata!
— H. rotundatum, caule aphyllo, foliis cordato-rotundis integerrimis.
H. rotundatum. Kitaib.! in hort. Hafn. p. 761.
* macrocephalum, capitulis paucis (2-4) duplo majoribus, ligulis
subciliatis.
In silvis montosis et caeduis, ad rupium pedes Europae
totius, a Sicilia ad Lapponiam, ab Anglia ad Caucasum /Boe-
ber!); at non ubique. Reliquis praecocius floret, lunio, iterum-
que Septembri.
Radix descendens, obliqua, vulgo caespitosa et rosulas discretas
enitens. Caulis scapiformis, pilosus; normaliter simplex et unifolius ,
apice corymbosus et admodum polycephalus, at interdum 2-4-folius et
ramosus. Folia radicalia in densum caespitem collecta (quo facillime
differt ab H. vulgato paucifolio) cordata ovatave; primaria parva, obtusa,
integra; reliqua majora, saepius apiculato-dentata, in elongatis basi dis-
secta; dentibus ad basin profundioribus reversis l. patentissimis basi —
angustata, nec antrorsum versis; obscure l. laete-viridia, in umbrosis.
tenuiora, pellucido-punctata, vel utrinque l. margine subtusque pilis mol-
libus subhirsuta, absque omnibus floccis stellatis. Petioli longi, distincti,
haud alati, sed passim dentati, pilis densis hirsuta. ` Corymbus semper
discretus, canofloccosus, pilisque nigris glanduliferis adspersus; pedun-
culi areuato-adscendentes, basi quasi articulati. Capitula virginea gra-
cilia, cylindrica, deflorata ovata, parce canofloccosa, unde virent, atpi-
EN d =
lis nigris: glanduliferis dense hispida; interdum vero pili omnino simplices.
Ligulae typice obsolete ciliatae, quales in formis subalpinis et macroce-
phalis; sed in formis microcephalis campestribus ciliae evanescunt. Stylus
luteus, fusco-hispidulus. Achaenia parva, fusco-nigra, pappo eximie al-
bo! Eximiam formam crassifoliam e maritimis Finmarkiae dedit Cel. I.
Vabl. De formis umbrosis vide infra. Transitum in sequentes offert H.
N. XII. n. 22. : Ht
* H. mur. pilosissimum, phyllopodum, albolanuginosum ,
caule scapiformi subnudo superne furcato subcorymbosove, fo-
liis radicalibus petiolatis ovatis basi dentatis incisisve, pedunculis
arcuatis canofloccosis, involucris albo-tomentosis, squamis omni-
bus cuspidatis, ligulis ciliatis, stylo luteo fuscescente.
H. murorum folio pilosissimo C. Bauh. pin. p. 129. (incl syn. et
varr. ad H. murorum spectantibus) ex Burs.! herb. FI. n. 89.
(Monspelii legit).
H. silvatici var. Gouan. (Villars sub H. Lawsoni citat.)
H. murorum v. pilosissimum. Æuctt. pr. p. — Koch syn. 2. p. 523.
H. Schmidtii e Nismes. Sonder!
In fissuris rupium Galliae meridionalis! Hispaniae! Irlan-
diae.! Zunio.
Andryaloidea in hae stirpe refert, sed pili longissimi simplices,
et interdum folia supra denudata (qualia spec. ex Ben Bulben lrlandiae!)
Sub duplici forma occurrit ut prius, in altera folia ovata integra, caulis
aphyllus (sed dense lanuginosus) apice furcatus, pedunculis elongatis sube-
rectis, capitula 2-4 duplo majora; in altera caulis monophyllus, apice
corymbiferus, folia ad basin pinnatifido-dentata vel pinnulis (dentibus) om-
nino liberis aucta; ceterum hae formae habitu et characteribus omnino
congruunt. Statura H. murorum, sed caule albo-lanuginoso, pilis folio-
rum longissimis, mollissimis et densissimis albis, pedunculis erectis, in-
voluero albo-lanato (immixtis tamen rarius versus apicem pilis paucis
nigris glanduliferis,) ligulis manifeste ciliatis, hoc M. inciso magis me-
morabile; at mera H. murorum filia: tomento excepto habeo e Suecia et
Scotia formas dicephalas simillimas, squamis omnibus acuminatis.
* H. mur. incisum, phyllopodum, pallescens subcaesium
caule scapiformi subunifolio oligocephalo, foliis subcordatis hir-
sutis basi profunde retrorsum l. patenti-dentatis, pedunculis in-
volucrisque canofloccosis eglanduloso-pilosis, squamis longe cus-
pidatis, ligulis subglabris, pappo albo.
H. incisum. Hoppe! apud Sturm h. 39. Roch! syn. p. 528.
— HI —
H. bifidum. | Schleich! et al.
M. murorum y. incisum. Fries Nov. l. e. — Gaud. helv: V. p. 102.
H. Hoppeanum. Zi! l c p. 222. (Cultum ex H. Christ. habet
folia lanceolata).
Exs. Merb. Norm. XIII. Reich. Germ. exs. n. 1160.
In regionibus alpinis et montanis — etiam in rupibus cal-
careis, v. c. Gottlandiae!, insula Móen! etc. Zun.
Sub hoc titulo colligo formas varias, suis locis definitas et cultura
constantes, H. murorum minores, ob notas definitas deficientes | aegre
discernendas. Folia basi vulgo cordata vel truncata, sed variant attenu-
ala, nunc pallidoviridia, nunc in caesium vergentia. Capitula in forma
optima majora longe albo pilosa. In calcareis magis pro more albo-
farinosa. Ad formas analogas H. caesi, saepe commutati, accedit; ve-
rum, IH. murorum instar, squamis longe cuspidatis et ultra flores virgi-
neos porrectis distinguitur, unde has binas species inter Oxylepida collo-
cavit Frólich; H. caesii vero inter Copholepida.
79. H. rLumseum, phyllopodum, plumbeo-virens, caule scapifor-
mi subunifolio arrecto-furcato sursum floccis pilisque albis
adsperso, foliis subovatis glabriusculis ciliatis, basi pro-
funde retrorsum l. patenti-dentatis, subtus floccoso-stellatis ,
involueris nudis atroviridibus albopilosis, squamis cuspidatis,
ligulis apice glaberrimis, stylo fuliginoso, pappo sordide albo.
Pulmonarea gallica rotundifolia laevior. Barr. ic. 342.
H. murorum y. JJ illd. Spec. 112 p. 1578. et Auctt.
Exs. Herb. Norm. XII n 21. :
In convallibus alpinis, Europae forsan totius, at raro; ma-
jus in rupibus calcareis Ormoe prope Christianiam, "nec cum
H. murorum, nec cum H. caesio l. vulgato conjungendum"
Blytt.! Jun. Iul.
Medium inter H. murorum et caesium, ab utroque facillime digno-
scitur involucro nudo, nec floccoso, atrovirente siccitate nigro l. glabro l
pilis albis omnino eglandulosis adsperso, ut in H. boreali; ab H. cae-
sio insuper squamis cuspidatis, flores virgineos longe superantibus: ab
H. murorum rhizomate magis repente ut in H. caesio, peculiari herbae
colore, anthela fureata arrecta; in polycephalis ad ramificationem prima-
riam folium lineare subjectum est. Folia ut in prioribus variant cordata.
— In alpibus altioribus laetius viret, foliis glabris laevigatis et fere ni-
tidis, (pro H. murorum ex Helvetia; an Moritz. Fl. v. Schw. p. 424?)
— ` —.
E Kl
caule nudo 2-oligocephalo. In nemoribus inferalpinis humidiuseulis, in
quae rarissime descendit, magis luxuriat, elatius fit et ramosum, foliis
elongatis angustioribus basi vero profunde et patenti-incisis, at omnes:
notas essentiales servat. Pubes vero stellata in omnibus formis facile
disparet.
** Typo H. vulgati. (Copholepida. Frölj Caulis contigue
foliosus, at foliis ad basin caulis reductis, nudus apparet.
Squamae involucri obtusae l. acutiusculae (quod in virgineis
observandum!) flores virgineos emersos! aequantes, incumben-
tes, nec longe cuspidatae flores virgineos superantes, ut in
prioribus. Folia basi attenuata, nec subcordata ut in priorum
formis latifoliis,
80. H. caesium, phyllopodum, caesio-glaucescens (in umbrosis
pallide virens), caule 1-paucifolio, foliis ovatis lanceolatis-
ve, basi rotundatis l. attenuatis profundius dentatis, mar-
gine subtwsque, vulgo stellato-floccosis arancosisve, pilosis,
anthela discreta patente, ramis strictis, involucro subgloboso
cano floccoso, squamis incumbentibus subobtusis , ligulis glaber-
rimis, stylo e livido fuliginoso, pappo sordido.
H. murorum, folio minus piloso. Jeter. foliis angustis. C. Bauh.
pin. l. c. (Ab H. murorum distinguit! at subjungit H. vulga-
tum!) Burs.! herb. n. 91.
H. latifolium, hirsutum, folio unico caulem insidente. Moris. TII. p.
70. c. ic.
Pulmonarea maculosa hispida. Munting. ic. p. 283.
H. mur. folio minus piloso, maculato et non maculato. Tournef. 1.
R. H., Ruppü et aequal.
H. murorum. Linn.. pr. p. et Auctt. plurr. Smith. comp. p. 131.
(8. Ejusd. Fl. Brit. p. 850) et Transact. IX. p. 236! Engl. Bot.
i. 2082! Wahlenb. Suec. n. 873 ! Frölich! l. c. p. 215. ete.
H. caesium s. H. vulgatum basifolium. Fries Nov. ed. I p. vgl
(in Mant. IL cum Rupestribus caesiis commutabam )
H. vulgatum litigiosum. JJ imm. et Grab, l. c.
Exs. Herb. Norm XII. 19. — MH. forma collina Floristis vulgo H.
Schmidtii, ut caule 2-3-folio H. pallescens.
— nemorum, pallide viride, sublutescens, folii tenuioribus, capitulis
ventricosis Canofloccosis, immixtis pilis paucis apice luteolo-glandulosis,
H. murorum. fuctt. vulgo. — Monn. p. 44. spec. f,
Ki
— 113 —
H. silvaticum: JJ"allr. Sched. pr. p. et M. vulgatum. Florist.
Exs. Herb. Norm. XH. n. 20. Reich. Fl. Germ. exs. n. 2352.
— bifidum, glaucescens, caule furcato (nudo l. foliato, simplici L ra-
mosissimo), involucris dense farinosis eglandulosis.
H. bifidum. Kitaib.! in Horn. hort. hafn. IL p. 761, Frölich! p.
214. — H. incisum Auctt. pr. p.!
Exs. Herb. Norm. IL. 15. forma valde angustifol.
* H. Hypochaeridis, caesium, oligo- et maerocephalum, foliis latis
basi subtruncatis, caule nudo brachiato, pedunculis bifidis, squa-
mis latis obtusis.
H. Hypochaeridis. Bot. Brit. Rec. — pro var. M. maculati misit
Cel. Woods formam singularem.
Per regiones montanas Europae plis; var. nemorum
multis regionibus campestribus, ubi deest H. murorum verum,
vulgatissima forma; bifida locis rupestribus ericetosisve ; singu-
larem lusum ` Iypochaeridis dictam tantum ex Anglia vidi.
Iun. — Aug.
Tam Patres, quam acutissimi recentiores Botanici v. c. Kitaibel,
VV'alenberg, Wallroth, qui candide monet , H. vulgatum | alienum sibi
> haud obvium, Frölich. ete. hoc ab H. murorum distinxerunt; et eodem
loco promiscue nascentia, v. e. ad Braås Smolandiae, ita conspicue dif-
ferunt, ut nemo facile jungat. Verum formis aberrantibus eum. proxi-
mis confunditur, ut limites adesse facile dubites; si desint, ut d. Kant
de existentia Dei monet, fingere cogimur. E foliorum forma l. caulino-
rum numero nos ne varielates quidem distinximus! Formae primariae
vero conspicue differunt: ex alis foliorum radicalium (nec e radice) au-
tümno enascuntur rosulae, quare basis saepe rhizomatosa et pseudoaphyl-
lopoda; herba caesio-glaucescens, pilis rarioribus et longioribus adspersa;-
folia eximie ciliata, pilis abortivis albo punctata, et sübtus villo floccoso
stellato l. in var. nemorum araneoso adspersa (hane motam facile dis-
parere dolendum), vix umquam cordata, saepius locis siecis maculata.
In latifoliis formis basi profundius délitabs i in angustifoliis ubique crebre
serrata, ut in H pallido. ` Caules solidi, nune scapiformes nudil. mono-'
phylli, sed frequentius quam priorum foliati; anthela vero semper discreta;
in formis ramosis rami semper patentissimi! Corymbus patens!, ramis stric-'
tis eglandulosis canofloccosis. Capitula magnitudine mire variant, sed
virginea H. murorum breviora, in vivo dense canofloecosa, pilis brevi-
bus immixtis, tantum in var. nemorum minute et obsolete glandulifera.
Squamae latiores, exteriores obtusae, intimae acutae l. in microcephalis
15
— i —
omnes acutae, flores virgineos aequantes, nec longe cuspidatae, et extra
flores virgineos porrectae. Ligulae semper glaberrimae. Pappus: sordi-
dus, subrufescens.
. Est species centralis totius generis, inde maxime protea, undique
radios reliqua, praecipue vero H. vulgatum, tangentes emittens; varia
'specimina in herbariis determinari nequeunt, in vivo nulla mihi dubia
obviam venere. Ab Oreadibus differt jam stylo; a praecedentibus omni-
bus squamis haud cuspidatis nec longe porrectis, sed incumbentibus multis-
que aliis notis.
81. H. ramosum, phyllopodum, viride, caule folioso simplici
l. patenti-ramoso, folis oblongis, radicalibus petiolatis si-
nualo-dentatis, anthela subcontigua paniculata, pedunculis
involucroque, virgineo globoso, pube floccosa densa pilis-
que apice albidis canescentibus, squamis obtusis, ligulis apice
glabris, stylo subluteo.
H. profunde sinuatum pubescens. C. Bauh. Prodr. p. 67. Moris.
III. p. 65. Raji Hist. II. p. 237. Hall. en. p. 749. n. 8. —
certe nulli alii respondet! *) i
H. hirsutum, latifolium, elatius, ramosum, polyanthemum. Raji Hist.
ITI. p. 141. n. 82. Descriptio saltim optime convenit.
H. ramosum. ÆPaldst. et Kitaib.! pl. rar. Hung. p. 240. t. 216.
illd. Spec. DI p. 1579. Horn. hort. Hafn.! L c. Tausch. l
c. p. 67. Fröl.! l. c. p. 221. Koch! syn. 2. p. 521.
Exs. Herb. Norm. XI. n. 10.
Locis rupestribus, solo ut videtur calcareo Hungariae,
Germaniae, Helvetiae, etiam Scandinaviae, at rarior species.
Iulio.
Medium inter prioris formas ramosas et sequentis latifolias, ut
primo obtutu varietatem facillime fingas; per quinquaginta autem annos
inter hortos Europaeos erravit et cultum semper immutatum permansit.
Radix crassa, tortuosa, multis fibris validis aucta. Caulis semper folio-
sus (etiam in forma simplicissima 4-S-cephala, e rupibus calcareis Gott-
landiae, folia 6-8 sursum decrescentia), pube stellata cana pilisque ad.
spersus, vulgo ex omni ala ramos patentes exserens. Folia (in melius
*) Conferendo descriptionem C. Bauhini, qui de Hieraciis peritissimus juxta Accipi-
trina collocavit et "caulem bicubitalem brachiatum, folia radicalia et omnia sinuata”
ete. notat, cum obs. Halleri l. c. ex Herb. Baub., facile videbis hane apud om-
nes Veteres celebratam plantam perperam ad H. Andryaloides, humile etc. rela-
tam esse,
mE —
evolutis) omnia petiolata, ovali-oblonga, obtusiuscula, profunde sinuata
(etiam radiealia!) quasi duplicato-dentata (dentibus patentibus, apice brevi
muerone terminatis) supra glabra, subtus margineque pilis raris adspersa.
Pili elongati, molles, albi; in petiolis brevibus et ad basin caulis den-
siores. ln var. simplici folia omnia crebre serrata, utrinque pilosa, su-
periora sessilia. Anthela subcontigua, pedunculis patentibus involucris-
que ovatis fere albicantibus. Squamae omnes obtusae, in apicem usque
floccosae, flores virgineos vix superantes sed incumbentes. Ligulae non
radiantes, unde capitula vulgo minora apparent. Achaenia affinium, pap-
po albido. — Dignoscitur praecipue foliis radicalibus haud integris, ramis
patentibus, involucro haud eylindrico albicante, squamis obtusis, stylo
subluteo obsolete fusco-hispidulo.
* H. bursaefolium, phyllopodum, viridi-pallescens, foliis
radicalibus lingulatis deorsum lyrato-dentatis, caulinis sparsis
diminutis sessilibus, anthela patente larga corymboso-fascicu-
lata, involucro subgloboso floccosopubescente cano, squamis
obtusis, intimis acutis, ligulis glabris, stylo subluteo,
H. bifidum? bursaefolium. Frôl. l. c. p. 215.
Exs. Herb. Norm. XII. n. 18.
In alpibus Caranthiae, Algoviae ex Frôl., montosis Nor-
vegiae in rupibus schistosis Blytt!, qui misit simul formam
cultam priori statura ex omni parte simillimam. Jul. Aug.
Forma omnino definita, sed meo sensu ad H ramosum accedens,
ut H. bifidum ad H. caesium; specimen Norvegicum cultum illis H. ra-
mosi e manu Rochii ex omni parte simile misit optimus Blytt. Statura
humilis, sat robusta; caulis polyphyllus, sed folia reducta, linearia, ses-
silia (prorsus analogam formam habemus H. vulgati) , radicalia ad typum H.
humilis sinuata (sed dentes subobtusi), color pallescens, at nec caesius
nec glaucus; ligulae quoque pallidiores, pappus albidus. Styli, in vivo
lutei, siccitate leviter fuscescunt, omnino ut in priori. :
82. H. vuzcarum, phyllopodum, subvirens, caule folioso sim-
plici l. arrecto-ramoso, folis lanceolatis oblongisve medio
dentatis subtus floccis destitutis, radicalibus subintegris in
petiolum decurrentibus, caulinis. summis omnibusve sessili-
bus, anthela subcontigua paniculato-corymbosa arrecta invo-
lucrisque, virgineis cylindricis, canoflocculosis saepius ni-
groglandulosis, squamis aequaliter attenuatis. subacutis, stylo
livescente, pappo albo.
E?
"ER
— 116 —
H. vulgatum. Fries Nov. 2. p. 258. Mant. II. p. 48. Wimm! et
Grab. Sil. ITI. p. 190. Hoch! syn. 2. p. 521. Frölich. Le. y.
214. (Il. silvaticum Ejusd. mixta planta, ex magna parte prio-
rum formae nemorosae!) Ledeb. Fl. Ross. IL p. 851. Babingt!
Brit. p. 196. Torr. et Gay Fl. Boreal. Americ. p. 475.
a. Varietates angustifoliae, subglabrae , foliis subtus saepe glaucescentibus,
H. vulg. genuinum!
Pulmonarea gallica tenuifolia. ` Tabern. Ie. 195. Kreut. p. 487. icon
bona, apud Patres saepe repetita. Dill. Giess. app. p. 48.
Pilosellae majoris s. Pulmonareae luteae species angustifolia. Z. Bauh.
hist. II. p. 1834. Raji Syn. p. 169. n. 11. (et n. 7, quoad
locum: Llyn y cwin!, at non Hist.)
H. Pulmonarea dietum angustifolium. — F'aill. l. c. et Aequalium.
H. n. 44. Hall. en. p. 746. Stirp. Helv. 46. ò.
H. maculatum. Smith Engl. Fl. III. p. 360! Engl. Bot. t. 2121.
haud bona- var. foliis maculatis.
H. angustifolium. Gmel.! Bad. IH. p. 323.
H. Pulmonarea. JJ"allr. Sched crit. p. 423. in obs.
Exs. Herb. Norm. XIII. form. speciosae. V. n. 9.
praelonqum, caule procero strictissimo , foliis ad basin dense rosula-
tis, breve petiolatis, caulinis numerosis (12-20) diminutis omnibus
sessilibus, involucris obsolete glandulosis.
H. Mertini. Gmel. Bad. l. c. ex Koch; sed videtur forma nemoralis
degenerans.
medium, caule simplici saepe flexuoso 4-6-folio, foliis oblongolance-
olatis obtusiusculis plurimis petiolatis, radicalibus vulgo emarcidis,
anthela magis corymbosa.
— junceum, caule gracili filiformi stricto 4-oligocephalo, foliis radicali-
b.
bus caulinisque paucis lineari-lanceolatis subintegerrimis. Locis ste-
rilibus, H. umbellati facie.
varr. glaucellae, subglabrae, ciliatae; foliis subtus non bepatico-pur-
purascentibus, ut tam in var. latifolia, quam angustifolia vulgo
tinguntur.
anfractum, glaucescens, caule fractiflexo, nunc multifolio ramoso,
nune simplici paucifolio, foliis anguste lanceolatis erebre duplicato-
serrato-dentatis, involucris vix glandulosis. H. vulgati ad ramosum
transitus.
Occurrunt specimina statura genuini, sed glaucescentia; inter hoc et
sequ. media.
ericelorum, glaucescens, foliis lanceolatis, caulinis paucis saepe in-
tegerrimis, involucris eglandulosis.
H. proliferum. Hartm. Exc. Fl. p. 113! singularis. lusus, elatior,
— UR —
e ramósus, basi rhizomoidea elongata e loco in-urena mobili, quod
in nostris formis, praecipue anfracta, in acervis formicarum; et
H. caesio, inter muscos nascentibus, frequens ratio, unde spurie
aphyllopoda, rosulis (quae etiam in Cel Hartmanni planta adsunt!)
slipitatis, ut in H. Italicis.
' e. varr. latifoliae, plus minus hirsutae, virides. Vix propria species!
— irriquum, obscure viride, hirsutum; foliis oblongis, pedunculis invo-
lucroque nigricante nigro-hirsutis glanduliferisque. (Simile, sed pau-
cifolium, squamis porrectis? e Sudetis, tamquam "ab H. vulgato certe
diversum" misit JJ immer).
H. silvaticum. Vill. Delph. LIT. p. 125. excl. var. et syn. Gouan!
— sessilifolium, obscure viride, caule 35-A-folio, foliis tam radicalibus
quam caulinis diminutis sessilibus, anthela patente, involucris dense
nigroglandulosis, squamis obtusis. Æbnormis et rara forma.
— nemorosum, laete virens, caule paucifolio foliis oblongis dentatis, ra-
dicalibus paucis evanidisque, involucris simpliciter et rare pilosis,
vix glanduliferis.
H. murorum. Ehrh! herb. n. 147. Smith. Brit; II. p. 230. o — (.
nemorosum. Pers. syn. p. 312. e syn. Fl. Dan.
H. silvaticum. Fl. Dan. t. 1113 *). Smith. in Linn. Transact. IX.
p. 239. o Engl. -Bot. t. 2031. Engl. Fl TII. p. 361. (Bene qui-
dem monet hoc et cultum et loco constanter differre ab H vul-
gato genuino i. e. suo H maculato, sed notas non inveni fidas.
H. Lachenalii. Gmel.! Bad. IH. p 822.
Exs. Herb. Norm. II. n. 8. c. suppl. in XII.
— integrifolium, saturate gramineo-virens, foliis nune per caulem spar-
sis, nune prope basin (caulinis tamen!) congestis, foliis omnibus
oblongis integerrimis sessilibus, involucris dense nigroglandulosis. 23)
IL succisae folio silvaticum. Vill. Delph. HI. p. 124. C.! (et Cre-
pidi suecisaef. var. molli saepe persimile.)
H. murorum. All. Ped. t. 28. f. 1.
H. silvaticum. illd. — Reich. Fl. exc.
Exs. Herb. Norm. XII. n. 23. forma reducta.
H. molle. E. Mey. pl. Labrad. — ex Torrey.
') Haec icon vulgo ad formas nemorales H. murorum et H. caesii ducitur; verum
caulis longe aphyllopodus, color purpurascens et involucrum nostrum clare
indicant,
") Hang summopere insignem formam specie facile moveres; ipse cum Villarsio 77.
murorum olim adseripsi; sed insertio foliorum, squamae oblusiüsculae breves
incumbentes, rami arrecti paniculati, hoe potius indicant, Ex Holsatia insuper
amie. No/fe misit analogam at diversam H. murorum formam foliis subrotundis,
caulinis sessilibus, basi cordata cauleni ambientibus!
— 118 —
Per Éuropam fere omnem, sed in diversis regionibus sub
valde diversis formis; in orientali jam rarescens et degenerans;
ultra Fenniam rupestrem orientem versus e Rossia vix bene
evolutum vidi; e Caucaso! et Sibiria! tantum tabescens , fere am-
biguum; at in America maxime boreali et Grónlandia! melius
evolutum. — Forma primaria et genuina, qua intermixto et
praecoci H. murorum nil dissimilius, in regionibus campestri-
bus omnino deesse videtur; at valde speciosa, integras silvulas
constituens, in regionibus montosis rupestribus; varietates glau-
cellas magis serotinas, Augusto, praecipue in Smolandia occi-
dentali vidi. Var. irriguam e Pyrinaeis!, Vogesis! Helvetia!
habeo locis succosis subalpinis lectam, et e Grönlandia a
JFormskjold! magis hirsutam; sed etiam in Smolandia legi
valde speciosam, caule 10-16-folio! — var. nemorosa ubiqui-
taria est; sed degeneraus forma, in nemoribus campestrium
quoque regionum, ad H. caesium nemorum et H. murorum
maxime recedens, foliis radicalibus vero paucis (nec dense ro-
sulatis) vel mox evanidis facile distincta. Var, integrifolia,
locis valde succosis humosis nata, in Europa australi frequen-
tior, sed etiam in Dania Lange! et Scandinavia. Zul.-Septembri,
H. caesio et H. murorum serius florens, at v. nemorosa prae-
cior est,
Ex infinita formarum serie in medium protuli aliquot varietates
insigniores, habitu in selectis individuis ita recedentes, ut specie diver-
sas facile fingeres. Speciem primariam vix viderunt, saltim haud obser-
varunt, qui hanc cum H. murorum conjungere malunt, ex suis princi-
piis potius, una cum certe proximo H. tridentato, ad H. boreale |. um-
bellatum ducerent. Ipse Monnier, affinia et diffinia ceterum conjungens,
monet hoc, quotcumque adsint transitus, juxta H. murorum nascens ma-
gis differre, quam ut umquam conjungantur. At rite segregatis priorum
formis nemoralibus protractis hi transitus evanescunt; observandae sunt
omnes juxtae se invicem locis montosis apricis L in hortis educatae;
nam e horum formis nemoralibus degeneratis aeque confusus evades ac e
Rupestrium et Villosorum locis succosis infra rupes enatis. M. murorum
locis aridis maxime rotundifolium et aphyllum fit, M. vulgatum vero
maxime foliosum et angustifolium; at in nemora descendentia hoc dilatatur
et paucifolium fit, illud vero quoad caulem et folia elongatur; et haec
est ratio, cur hae oppositae sit in nemoribus se invicem obviam ve-
— 119 —
niant. Occurrunt insuper var. anqustifoliae formae nemorales , foliis mem-
branaceis, lutescenti-pallidis etc.; sed has omnes sepono,
Notae hujus speciei praecipuae sunt: rosulae discretae, nec e folio-
rum radicalium alis; folia radicalia oblongata, utrinque aequaliter atte-
nuata (nee deorsum protraeta et| inciso-dentata ut in priorum formis ne-
moralibus), integra et saepius integerrima! frequenter colore subtus he-
patico-purpurascente tincta. Folia reliqua contigua serie in caulem ad-
scendunt, utrinque aequaliter attenuata, plurima normaliter petiolata, at
interdum omnia sessilia, medio praecipue dentata, dentibus acutis pa-
tentibus vel praecipue in glaucellis antrorsum incurvatis; caules fistulosi ;
vulgo admodum stricti et foliosi, sursum paniculato-ramosi; semper vero
ramis arrectis, strictis, haud foliosis; anthela arrecta , floccosa, ob folia de-
crescentia subcontigua, quamvis pedunculi proprii, semper stricti, bractea
modo suffulti, non squamosi. Capitula parva ob ligulas non radiantes
(in formis nemoralibus priorum sunt longe magis speciosa); involucro
viridi, parce floccoso, plus minus immixtis pilis nigris glanduliferis, qui
solo arido simul ac umbroso, ut in reliquis, disparent; in siccis fusco.
Squamae omnes aequales et perangustae, aequaliter attenuatae, subacutae,
ligulas virgineas emersas aequantes (in capitulis nondum apertis li-
gulas superare in omnibus per se patet) Ligulae luteae, apice glabrae.
Achaenia parva, pappo albo et interdum fere niveo. Inter Rupestria
H. pallescens H. caesio, et H. saxifragum H. vulgato respondent. Diff-
cile celerum est libellum non scribere.
+ H. fastigiatum , phyllopodum? viride, caule folioso su-
perne aphyllo in ramos elongatos fastigiatos diviso, foliis in lo-
bos obtusos divergentes sinuatis, anthela longa aphylla involu-
crisque dense nigro-glandulosis, squamis attenuatis acutiusculis,
ligulis glabris, stylo fuscescente.
H. virgatum Gerh.! exs. et ex hoc syn. H. canadense. Fról. l c. p.
213., at sine dubio tam in descr., quam in spec. distributis,
qualia v. e. bis determinata in Herb.: Runzean. vidi, cum Acci-
pitrinis commutatum.
Patria ignota; creditur. America, sed Americanis ignotum.
In hortis Europaeis rarius cultum. Jul. Aug.
Species distincta, sed omnes species Patria ignota dubiae cen-
sendae sunt. Habitus inter H. Vulgata et Pulmonareaeformia ambigit,
ab utrisque foliis sinuatis sublobatis, lobis obtusis, divergentibus
diversum. Accipitrinis nullo modo affine; caulis supra medium omnino
aphyllus, sed superne in ramos firmos, arrectos, valde thyrsoideo-poly-
cephalos, cano-floccosos et undique densissime nigro-glandulosos divi-
= 100 —
sus. Folia lata, membranacea, obtusa, subtus margineque pilosa. Ca-
pitula magnitudinis H. vulgati, squamis imbricatis nec calyculatis, mar-
gine pallido. Achaenia angusta; linearia, nigra, truncata, nec attenua-
ta, pappo sordide albo. j
85. H. AvsrRALE, hypophyllopodum, viride glaucumve, caule
rigido folioso, folis triplinervibus hirsutis medio dentatis,
inferioribus oblongis obtusis petiolatis, mediis superiori-
busque sessilibus sursum latescentibus, anthela ramosa basi
foliosa, pedunculis squamosis, involucris pallidis nudis. glan-
duloso-scabris, squamis adpressis attenuatis obtusiusculis,
ligulis glabris, stylo subluteo, pappo albo subflavescente.
H. caule firmo rigido striato, foliis longis obtusis per marginem den-
tibus inaequalibus leviter incisis. Raji Hist. IIT. p. 144.
H. silvaticum. Æuctt. Eur. austr. pr. p. — Pollin! — Ian ex Frôl.
H. lanceolatum. Frölich l. en 221, at minime Villars! - var. an-
gustifolia, sed optime evolutum maxime latifolium,
In dumetis, muris Europae australis, ex [talia Sherard,
in Styria ex Frölich. Binas speciosas formas, in muris Medi-
olani lectas, alteram viridem sub nomine H. vulgati?, alteram
glaucam s. n. H. asperi misit Cel. Notaris! Iulio.
Planta speciosa, cumi nulla apud nos obvia praecedentium forma
congrua, habitu vero H. gothico, immo H. racemoso in aliis formis,
proxima. Reliquorum more sine dubio protea est, et, varietatum ambitu.
nondum rite explorato, deseribam formas Mediolani lectas: Caulis admo-
dum rigidus, ad 5-4 pedes elongatus, striatus, hirtus, admodum folio-
sus, foliis usque viginti, ex omnibus alis superioribus ramosus, primo
thyrsoideus, demum panieulato-corymbosus, ramis foliolosis. Folia ra-
dicalia oblonga petiolata, nune persistentia, nunc emarcida, tum caulis longe
aphyllopodus apparet; caulina inferiora in petiolum alatum decurrentia,
ovato-lanceolata; media summaque sessilia, decrescentia; sed, quod huie
speciei peculiare est, sursum latescentia ovata, inciso dentata, in v. an-
gustifolia vero sparsa et denticulata, nuda, triplinervia; nee subtus reti-
culata, neque amplexicaulia. Anthela omnino contigua (non modo folia
decrescentia fulerant ramos primarios, sed hi ipsi etiam foliati: valde
elongata, ut junior thyrsoideo ramosa appareat, dein pedunculi cano-
floccosi magis fastigiati, vulgo polycephali. Involucra mediocria, irre-
gulariter imbricata, pallida, nudo oculo nuda et glabra, sub lente glan-
duloso-scabra l. pilis brevissimis adspersa. Squamae angustae, adpressae,
— 121 —
sursum aéqualiter attenuatae, obtusiuseulae. Ligulae apice glabrae sty-
lique lutéi. Achaenia brevia, nigra, pappo albo in lutescentem vergente.
Varietatum séries ulterius inquirenda.
84. H. cormcuw, hypophyllopodum, obscure viride, caule ri-
gido folioso apice subcorymboso erectove-ramoso, foliis
ovatis lanceolatisve medio grosse dentatis, radicalibus breve
petiolatis, caulinis sessilibus, anthela contiqua, involucris
nudis atrovirentibus siccis atris, carina | glanduloso-pilosis ,
squamis spiraliter imbricatis latis plurimis | obtusis apice
glabris, stylo fuscohispidulo, pappo eximie rufescente. —
Maximum.
H. murorum, pilosum, latifolium, altissimum, multiflorum. Rupp. Zen.
p. 161. vix dubie.
H. murorum et sabaudo intermedium. Linn. it. Scan. p. 504. cum
descr. plena.
H. ramosum. JV'«hlenb. Carp. p. 245.
H. silvaticum. Vahl. Suec. n. 876. pr. p.
H. borealis var. latifolia. Fries Mant. JI p. A9.
Exs. Herb. Norm. IX n. 12.
— pumilum, caule pumilo 4-oligocephalo, foliis lanceolatis linearibusve.
H. nivale. Frölich. l. e. p. 221. et H. laevigatum nivale l. c. p. 220.
Exs. Herb. Norm. 14. n. 14.
Haec in Svecia media et orientali numquam observata
species in Gothiae occidentalis montibus et dumetis multis lo-
cis vulgatissima est (aeque frequens fere ac H. vulgatum ad
solum meum natale Femsiö); sic quoque ”per omnem Norve-
giam occidentalem ab Arendal ad Finnmarkiam vulgatissimum
omniumque maxime proteum” Blytt; vidi quoque ex Anglia
(Foods!) Germania! Polonia! (sub nomine H. carpathici in Mus.
Petrop.) Julio.
Nobilissima et distinctissima suae stirpis species; staturae et for-
mae varietate omnes, etiam H. umbellatum et vulgatum, vincens. Ma-
- nifesta est Pulmonarea, quamvis ob involucrum squamis latioribus spiraliter
dispositis apice patulis eisque nudis et nigricantibus ad H. boreale re-
lata sit; summus quoque squamarum gyrus non in se ipsum recurrit,
sed squamis intimis, sensim decrescentibus; acuminatis terminatur. Tri-
16
wn. EN uo
plici praecipue occurrit forma: altissima, fere orgyalis, caule. dense fo-
lioso, foliis latis ovalibus grosse inciso-serratis, capitulis speciosis in thyr-
sum primo, dein in corymbüm dispositis; communis habet staturam H.
vulgati, foliis latis sparsis; tertia Aumillima, immo digitalis tantum, fo-
liis oblongo lanceolatis; immo linearibus, in omnibus vero formis sessilibus;
ne inferiora quidem in petiolum attenuata ut in H. boreali. Accedunt
plures formae ramosae et varia ratione deformes, aliae hirtae l. hirsutae,
aliae glabrae, sed involucro in omni statu mox dignoscitur. — Vegetatione
et florendi tempore cum H. vulgato convenit. ` Caulis semper rigidus,
strictus, vulgo purpurascens, pilosus, semper foliosus, nam in formis
reductis folia caulis parti inferiori manifeste adnata sunt. Folia omnia
conformia; radicalia petiolata nunc persistentia rosulata, nune prorsus
emareida in formis magis elongatis; caulina sessilia, summa vix semi-
amplexicaulia, in formis latifoliis obscure viridia, obtusa. Anthela ma-
gis quam in H. vulgato contigua et rami rigidiores, canofloccosi, glan-
duloso-pilosi. At singulas herbae aberrationes notare frustraneum sit
periculum; sed involucrum prorsus immutabile, quo semper facillime
dignoscitur. Capitula H vulgati conspicue majora, magisque ventricosa.
Involuerum floccis prorsus destitutum, atrovirens, siccitate nigricans,
squamis squarrosulis undique fere concoloribus, nec margine pallidis, ca-
rina semper glanduloso- pilosa, margine vero et apice glabris. Ligulae
luteae, apice glabrae. Stylus luteus fusco-hispidulus, siccitate fuligineus.
Achaenia fusco-nigra, pappo eximie rufescente.
Cum magis species antiquitus propositas tueri et exponere, quam
novis controversiarum struem cumulare studeam, haud pauca facile distin-
guenda seposui. At ex H. vulgati stirpe tria adsunt Hieracia tam insignia,
ut paucis verbis notentur:
a, "H. murorum" L Vahl! e Grónlandia, caule pumilo 1-5-cephalo folio
solitario diminuto vestito, foliis radicalibus elongato-lingulatis in-
tegris pilososcabris, capituli squamis cuspidatis; ligulis glabris.
b. "H. pulmonarei var." Woods! ex Anglia, caule elongato paucifolio,
foliis caulinis petiolatis basi grosse porrecto-dentatis, capitulis
paucis globosis magnis, squamis cuspidatis, ligulis ciliatis. Ha-
bitus H. vulgati, at proprius.
e. H. asperifolium s. "H. silvatici var." a Cel. Leighton in Shropshire
Angliae, pumilum, caule inferne folioso, foliis ovatis pilis bre-
vissimis confertis basi bulbosis, quasi glandulosis, asperrimis, co-
rymbo multifloro, squamis obtusis, ligulis glabris.
— 123 — ;
N. Stirps H. rraurcr.
i Herba viridis, pilis simplicibus glanduliferisve, at haud
manifeste plumosis. Ænthela contigua, pedunculis omnibus in-
ferioribusve folio s. bractea foliacea suffultis. Znvolucrum (vulgo
nudum) fere simplex, squamis subuniserialibus vulgo obtusis,
exterioribus brevibus et paucis bracteatum. Stylus luteus, sic-
citate plus minus fuscescens, Achaenia genuinis pallida, sed
in alpinis obscuriora, fusca. — Species genuinae regionibus
mediterraneis, praecipue ltaliae, privae, nobilissimae et inter
se distinctissimae. | Subjungendae sunt quaedam alpinae, charac-
teribus datis respondentes. — Transitus ex his ad Accipitrina.
85. H. nr, phyllopodum, viride, glanduloso-pubescens , sub-
viscosum, caule foliato flexuoso, foliis oblongo-ovatis mar-
gine subtusque pilosis, inferioribus petiolatis postice pro-
funde incisis runcinatisve, summis sessilibus, pedunculis
paucis alaribus, involucro nudo viridi (vulgo glanduloso-
piloso), squamis subaequalibus obtusis, ligulis apice gla-
bris, achaeniis badiis.
H. pumilum saxatile asperum, radice praemorsa etc. Spec. HL C.
Bauh. Prodr. p. 66 *). Burs.! herb. V. n. 80.
Pulmonareae luteae laciniatae species minor. J. Bauh. hist. IT. p.
1034. c. ic. Moris. III. p. 79. Raji Syll. p. 204.
H. n. 13. Hall. en. p. 746. Stirp. n. 46. y. et in Add. III. p. 181.
H. pumilum. Jacqu. Austr. t. 189., quod nomen ipse mutavit in
H. humile. Host. syn. p. 432. Fl. Austr. II. p. 411. — Willd.
Spec. III. p. 1573. Tausch. l c. p. 214. Larbr. et Hegetschw.
ic. helv. t. 2. Frölich! apud Dec. FII. p. 214.
H. Jacquini. Jill Delph. III. p. 123. t. 28. Gaud. l c. p. 100.
Exs. Schultz. Gall. Germ. n. 35.
— diffusum, caespitosum, laxe diffusum, caule flaccido submonophyllo
furcato, foliis radicalibus dense rosulatis sublyratis, dentibus obtusis,
eaulino diminuto sublanceolato integro, pedunculis elongatis mono-
eephalis laxis, squamis acutis, stylo subluteo.
*)'C. Bauhinus ipse monet. H pumilum, saxatile. etc. esse variarum | bumilium
specierum nomen collectivum; tres ab ipso singulatim notatas formas: Æ. ru-
pestre, H. rupicolum et A. humile affinitate quadam inter se juncta esse facile
elucet. Monet vero adesse plures, inter quas forte. pumilae H. amplexicaulis
formae, quae in Herb. ipsius adesse dicuntur.
— 7
H. Jacquini. Koch! syn. 2. p. 524. sec. pl. vivam commun.
Exs. Herb. Norm, XH. n. 24.
— nanum, caule nudo 4 2-cephalo, foliis integris saepe albo-hirsutig
(transitus ad Andryaloidea!, utique affinia), involucris siccitate nigri-
cantibus, stylo fuscescente, Gaud. helv. l. c. eoque teste
H. nigrescens. Schleich.
In rupibus et saxosis subalpinis ltaliae et Europae austra-
lis totius, usque ad Sueviam et Bohemiam septentrionem ver-
sus progrediens; Var. nana ex Helvetia australi. ` Lagger!
Iunio, lulio.
Caulis e radice obliqua, subrepente adscendens, erectus, vulgo
simplex, vix spithamaeus, saepe flexuosus, foliis tribus circiter perfecte
evolutis vestitus, sed folia radicalia paucissima L omnino nulla; interdum
vero caulis admodum elongatur , ramosus fit, ramis foliosis, polycephalis,
capitulis tum minoribus. Folia membranacea laete viridia, in vivo glan-
duloso-viscida, in siccis fere glabra apparent, ciliata modo, basi pro-
funde incisa subpinnatifida, dentibus elongatis acuminatis, admodum va-
riis; inferiora petiolo elongato saepe dentato instructa, superiora sessilia,
basi in dentes profundos incisa. Anthela contigua, pauciflora, peduncu-
lis elongatis erectis squamosis hirsutisve vel unico terminali, vel pluri-
bus ex alis superioribus. Involucrum oblongum, nudum, viride, pilis
elongatis basi nigris glanduliferis 1. eglandulosis. plus minus vestitum.
Squamae, paucis brevioribus accessoriis, plurimae aequales, obtusae; in-
terdum, ut in figura Jacquini, acutiusculae. Capitula revera pauciflora,
sed ob ligulas marginales, apice glabras, radiantes sat speciosa! Stylus .
luteus, fuscescens.. Achaenia priorum conspicue longiora, stricta, punc-
tato-scabrida, badia. -Hanc formam Jaequinianam, cujus innumera spe-
cimina tam e Pyrinaeis, quam alpibus Europae centralis "Transsilvaniae-
que vidi, per multos annos prorsus immutatam colui. Ab hac conspi-
cue differt planta a Kochio descripta et e seminibus. Rochianis a me
educata, quae in normalem abire haud visa est. Latentne duae species?
vel potius estne haec culturae filia, cum reliquis hortorum formis pro-
stratis et personatis comparanda ?
86. H. rratıcum, phyllopodum; viride, eglandulosum, caule
folioso floccosopubescente paucifolio, foliis inferioribus ro-
sulatis petiolatis ovatis acutis denticulatis ciliatis, caulinis
sparsis sessilibus, anthela contigua, pedunculis elongatis
canofloccosis squamosis, involucro gracili viridi, squamis
— 125 =
` subaequulibus obtusis, ligulis apice glabris, achaeniis pum.
dis, pappo albo.
H. majus Pulmonareae gallicae ovato folio acuto, caule folioso ,: arà
lanugine. Cupan. pamph. ed. Bonav. t. 148.
— primulaefolium, pusillum, caule aphyllo 1-5-cephalo, foliis integer-
rimis, margine subtusque pilosis, bracteis ovatis.
H. primulaefol. + Scapo nudo monocephalo, foliis -ovalibus obsolete
dénticulatis in petiolum decurrentibus, involucris corollas aequan-
tibus. Sardinia. Vivian. Fl. Ital. fragm. p. 68 *).
In Italia videtur sat vulgare, licet a nemine recentiorum
Italorum notatum invenerim ; e plurimis locis adest in Herb. «mi.
Schouw, qui ab omnibus nostris in schedulis diversum monet,
ut inter Fiumalbo et Lucea, Tereglioque /Æugusto) ad Guiuz-
zo (18 Æug.) pluribusque Calabriae locis v. c. in monte Cu-
cuzzo ete, — Var. primulaefolia lecta inter Bibiana et la Verna
(18 Sept.) Schouw! Aug. Sept.
Formae majores H.ramosum, mediae H. murorum, minores H. hu-
mile referunt, quia summopere variabile at ab omnibus distinctissimum,
licet sequentibus affine. Radix valida, tortuosa, flexuosa, fibris aucta.
Caulis viridis, floccoso-pubescens, pilisque eglandulosis tenellis ad-
"spersus; nune tenuis, simplex, spithamaeus 2 5-folius, 2-5-cephalus,
nunc elongatus infra anthelam nudus, ex omni ala pedunculos exserens;
nunc demum elatior ramos foliosos et floriferos exserens ad typum H.
ramosi. Rosulae in aliis sessiles, in aliis breve stipitatae apice rosulife-
rae ad typum sequentium, foliosae, pilosissimae. Folia eximie membra-
nacea, laete viridia, supra l. utrinque glabra ciliata; radicalia ovata,
raro oblonga, in petiolum elongatum decurrentia, iis Pulmonariae offici-
nalis valde similia, caulina sparsa, minora, quoad indumentum radicali-
bus similia. Pedunculi ex alis foliorum, elongati, graciles, canofloccosi,
subpilosi, squamosi et in ramos foliosos abeuntes. lnvolucrum gracile,
eylindricum, subnudum, viride, squamis brevioribus paucissimis, interi-
oribus aequalibus obtusis. Ligulae flavae, apice glabrae. Stylus siccitate
fuscescens. Achaenia parva, truncata, striata, etiam matura pallida,
pappo subcandido. — Var. primulaefolia pusilla est, 2-5-uncialis, radice
subrepente. Folia omnia radicalia ovato-lanceolata, subintegerrima , acuta,
E
.5) De bae planta, nulli hodierno Botanicorum cognita, plura haud innotuerunt; in:
herbario Auctoris desiderari et Botanieis Sardiniae ignotam testatur Moris. in
Fl. Sard. p. 517. Cum hoc mutilo et singulari H. Italici lusu bene saltim conve-
nit manca definitio.
D
"-——
subtus purpurascentia, supra glabra, margine subtusque pilosa. Caulis
foliorum loco bracteas gerit ovatas, 1-3-cephalus, pedunculis canofloc-
cosis; sed depilatis. ‘Stylus siccus fuliginosus. Achaenia et pappus vul-
gatae formae.
87. H. crnmrtum, phyllopodum, viride, pilis longissimis albis
crinitum, caule simplici supra basin rosulifero canoflocco-
so, foliis rosularum longe petiolatis ovatis dentatis utrin-
que pilosis, caulinis in bracteas foliaceas reductis crinitis,
anthela racemoso-corymbosa contigua, pedunculis unifloris
involucroque nudo viridi albopilosis , squamis subuniseria-
libus obtusis, ligulis apice glabris, achaeniis pallidis,
pappo rufescente!
Hier. myrtense, folio oviformi acuto leviter sinuato, Pilosellae lana-
gine. Cupan. pamph. t. 144.
H. crinitum. Sibth. Fl. Graec. 29. p. 134. Tenor! Fl. Neap. app.
My Fl. Sic. IL p. 404. Frólich l. c. p. 223. Moris HI Sard.
. 911.
H. Sec Bertolon !
H. compositum. e Monnier p. 42.
In rupibus regionis mediterraneae, Corsicae Soleirol! Sar-
diniae, Monte Albano! prope Romam, Neapoli, Siciliae! variis-
que locis Asiae minoris. Septembri, Octobri.
Species singularis, pulcherrima, ex involucri peculiari fabrica pri-
ori tamen proximum nec Accipitrinis, licet caulis ob rosulas caulescen-
tes pseudaphyllopodus. Folia rosularum supra basin hinc dense congesta,
distincte petiolata, ovata, crebre et praecipue versus basin dentata, den-
tibus patentibus aequalibus apiculatis, acuta, membranacea, laete viridia,
(e Frólichio glaucescentia) utrinque, at praecipue in costa dorsali pilosa.
Petioli angusti, eanaliculati, hirsutissimi, apice tantum leviter alati. Can-
lis simplex, pedalis et ultra, supra rosulam scapiformis, nam tam folia
inferiora sterilia, quam superiora pedunculos fulcientia reducuntur in
bracteas foliaceas, conformes, sessiles, ovatas, integerrimas, crinito-ci-
liatas; ceterum inferne pilosissimus, medio et superne canofloccosus. Pili
totius herbae longissimi, stricti, simplices, molles, candidi. Anthela oli-
gocephala. contigua. primo racemosa, dein corymbosa, pilis longis albis
eglandulosis cum involucris vestita, pedunculis unifloris, inferioribus vero
'squamosis, quod indicat capitula lateralia adesse in potestate. Involu-
crum ceterum gracile, cylindricum, nudum, viride, superne glabrum.
è
T
H
TA ` —
Squamae paene uniseriales et aequales ut in praecedente, obtusiusculac.
Ligulae flavae, haud ciliatae. Achaenia videntur pallida, pappo eximie
rufescente. e
88. H: sıcuLum, phyllopodum, viride, eglanduloso-pilosum, caule
simplici foliato villoso, foliis. oblongo-lanceolatis dentatis
acuminatis utrinque pilosis, radicalibus petiolatis, caulinis
sessilibus subamplexicaulibus, anthela racemosa oligoce-
phala, pedunculis unifloris bractea subfoliacea | brevioribus
involucroque villosis, squamis acutis, ligulis apice. ciliatis.
Pulmonarea gallica flore Hieracii. Lob. Jc. 317. Adv. 253. ex
Frôl., nec obstat! i
Andryala integrifolia. Ucria H. Panorm. p. 336. ex Guss.
H. siculum. Gusson.! Fl. Sic. II. p. 404. 1
H. symphytifolium. — Fról. L c. p. 232.
— nanum, caule digitali monophyllo, foliis radicalibus breve petiolatis
Guss. Le
In umbrosis asperis montosis Siciliae, pluribus locis, at
minus frequens. Var. primaria Junio, Tulio; nana Aug. Sept. *J
Radix descendens, unicaulis. Caulis erectus, l. adscendens sim-
plicissimus, pedalis, striatus, paucifolius, pube pilisque tenellis albis
villosus, oligocephalus (1-3). Folia radicalia rosulata, in petiolum (17-
3; unc.) attenuata, primaria oblongo-elliptica, obtusa, integerrima, se-
eundaria oblongo-laneeolata, ("2-6 poll longa, 8 lin- 2 poll lata")
acuta, a basi ad medium mueronato-dentata; utrinque pilosa et margine
dense ciliata, pilis mollibus tenellis denticulatis albidis, supra viridia ,
subtus pallidiora; caulina radicalibus conformia, et basi attenuata qui-
dem, sed, semiamplexicauli sessilia magisque acuminata, "1-2 poll. longa,
i-9 poll lata". Anthela foliosa, racemosa, subtricephala cum involucris
pilis densis mollibus crispescentibus villosissima, prorsus eglandulosa.
Pedunculi simplicissimi, bractea foliacea breviores. Capitula majuscula,
basi ovata. Squamae virides, lanceolatae, exteriores paucae breves laxe
et irregulariter imbricatae (quare involucrum non adeo simplex apparet
ac in praecedentibus); interiores numerosae in apicem longissimum, longe
extra flores virgineos porrectum, attenuatae, acuminatae, undique ad
apicem usque villosae. Ligulae flavae; in var. &. vidi distincte ciliatas. .
"Aehaenia nobis desunt.
*) An etiam praecedentibus duplex florendi tempus, cum nulla adsit in herba ra-
tio, cur sint serotinae!
-— Mn
+ H. chlorospermum , phyllopodum, caule erecto folioso
paniculato basi villosulo, foliis membranaceis ciliatis denticu-
latis, subtus glaucis subreticulatis, radicalibus ovatis acutis,
eaulinis sessilibus ovato-cordatis acuminatis, pedunculis involu-
erisque viridibus glabriusculis, ligulis...... achaeniis pallidis
Prät, apud Dec. FII. p. 222.
^ . In fruticetis Caro bias Fest ex Fról.
Plantam a me haud visam, quales ceterum, ut etiam omnes -cul-
tas modo mihi obvias, sepono, ad praecedentium stirpem pertinere, di-
stinctam vero sistere speciem, descriptio satis luculenter testatur. "Caulis
gracilis, sparse foliosus, simplex l. ramosus, glaber, basi pubescens. Fo-
lia tenuia, fere papyracea, glabra, margine nervoque (dorsali) ciliata;
radicalia basi sensim attenuata glanduloso-denticulata, petiolis folio paulo
brevioribus barbatis, caulina ovata, acuminata, basi rotundata sessilia.
Capitula ovalicylindrica cum pedunculis glabriuscula, virentia. Involucri
amae lineares, obtusae". Ligulae? Stylus? Achäenia videntur e no-
mine pallida (' Gelbfruchtig" appellat Kittel in Comp. Fl Germ), quo
âffinitas cum H. italico ulterius confirmatur. Ex Auctore vero capituli
forma et magnitudine H. racemoso proximum, cum quo nemo facile com-
parabit M. italicum.
89. H. povnEwsE, hypophyllopodum, viridi-pallens, caule sim-
- plici folioso apice in pedunculos paucos strictos Æ-oligoce-
phalos canofloccosos et nigro-glandulosos diviso, foliis
oblongis lanceolatisve dentatis, radicalibus petiolatis mi-
noribus marcescentibus, caulinis sessilibus superioribus basi
cordata. semiamplexicaulibus , involucris nigricantibus pilosis,
squamis latis obtusis, ligulis ciliatis, achaeniis badiofuscis.
IL. fruticosum, alpinum, latifolium, minus uno alterove in summo
flore. Raji Hist. III. p. 178. Syn. Brit. p. 170. omnino!
FH. amplexicauli accedens. Smith. Engl. Fl. III! in obs.
H. boreale v.? latifolium. Blytt.! Dour, p. 304.
H. cydonaefolium. Fries Summ. Veg. Scand. p. 7.
Exs. Herb. Norm. XI. 12.
In alpibus Norvegiae totius, usque ad Finmarkiam tam
occidentalem (Tromsoe!) quam orientalem (Bógfjorden) a sum-
ma regione Pini ad terminum Betulae, vulgaris species; per .
alpes centrales Dovrenses vulgatissima facile generis; in pro-
— 429 —
vincia Aggerhusensi, ut in Torpen, Jondalen etc., usque ad
7-800? descendit. Mirum profecto in latere alpium Svecico
haud esse observatum, licet in Skurdalsfjeld Stôrdaliae ad
Jemtlandiae fines abundet. Blytt! Ceterum e Scotia tantum
vidi et, ni fallor, specimina spontanea H. amplexicaulis scotica
ad hane speciem spectant. Accipitrinis praecocius floret,
jam Zulio.
Habitu stricto, rigido foliisque radicalibus paucis, sub anthesi emar-
cidis, H. Accipitrina (H. fruticosa Veterum) omnino refert, at certe Pul-
monarea, rosulas discretas enitens; quod insuper foliis maculatis et flo-
. rendi tempore praecoci confirmatur. In hac stirpe unà cum sequente,
eui soli rite affine, heteroclitum est, sed utpote inter Vulgata et Pre-
nanthoidea intermedium hunc locum bene tuetur; H. gothico quoque affi-
ne. Radix obliqua, interdum longa rhizomoidea repens, qualis nunquam
in Accipitrinis. Caulis strictus, rigidus, fistulosus tamen, pilosus l. sca-
ber, pedunculis exceptis omnino simplex, pedalis l. sequipedalis. Folia
radicalia, quod huie peculiare est, caulinis minora, oblonga, minute den-
tata, obtusa, sed postice integerrima acuminato-attenuata in petiolum
angustum, at non canaliculatum; caulina sursum breviora at latiora;
infima oblongo-lanceolata, sessilia, basi nullo modo auriculata, summa fere
cordato-ovata semiamplexicaulia; omnia acuta, crebre et inaequaliter den-
tata, ciliata; nunc firmiora, fusco-maculata, subtusque hirsuta; nunc
tenuia, glabra, laete viridia; subtus triplinervia (versus lucem vero sub-
tiliter reticulata) pallidiora, nee glaucescentia. Anthela contigua; pedun-
culis inferioribus saltim e perfectorum foliorum alis, mono - l. rarius
dicephalis, semper aphyllis, arrectis, strictis, haud squamosis. 'Involu-
era subglobosa, majuscula, atrata, pilis brevibus simplicibus l. rarius
glanduliferis hirsuta; squamis. nune paucis, nune pluribus exterioribus
imbricatis, adpressis, a basi latiori sursum atténuatis obtusis, una cum
una alterave interiori acuminata. Ligulae semper ciliatae. Stylus sicci-
tate fuligineus. Achaenia brevia, e rufo badiofusca, pappo albo. A sub-
simili H. cydoniaefolio Roch multis notis gravibus recedit et magis ana-
logum quam affine.
90. H. ruranum, phyllopodum, laete virens, caule elongato
sunplici dense folioso, foliis oblongis obtusis denticulatis
pilosellis, inferioribus petiolatis; caulinis basi ovata sessili-
bus, anthela contigua subcorymbosa, pedunculis involucris-
17
DE "E
que canofloccosis glandulosoque hispidis, squamis interiori-
bus obtusis, ligulis apice glabris, stylo fuliginoso.
Hier. montanum, leptomacrocaulon. Sherard in Raji Syll. p. 400!
excl. syn. Columnae (Crep. pulchra var. foliosa), cujus icon vero
sat convenit. shi
H. molle. L«chenal N. Act. Helv. I. p. 2993. Suter Fl. helv. 2. p. 150.
non Jacqu.
H. cydoniaefolium. ` Fról.! apud Dec. FH. p. 212. vix Gaud. helv.
V. p. 114. non alior. *)
In silvis alpinis Europae australioris, Helvetiae in Iura!
alibique. Zul. Augusto. l
Species pulcherrima, habitu quidem ad M. prenanthoides accedens;
sed caule densissime et minute, instar H. foliosi, folioso, foliis radica-
libus rosulatis persistentibus, caulinis basi ovata modo sessilibus, ligulis
glabris et achaeniis fusco-nigris abunde diversa. Radix gracilis, perpen-
dicularis, fibris elongatis. Caulis erectus, sat gracilis, elongatus, m
lis et ultra, dense foliosus, hirsutus, omnino simplex et ut tota planta
laete virens. Folia radicalia rosulata, persistentia, distincte petiolata,
oblonga, obtusa; caulina e basi lata ovato-lanceolata, acuta, sessilia, nullo
modo amplexieaulia (infima, radicalibus conformia, modo in petiolum
attenuata absque omni basi auriculata!), valde numerosa, conferta, dimi.
nuta, sursum decrescentia; omnia denticulata, in meis membranacea utrin-
que laete viridia (subtus glauca petit Frölich et firmiora Gaudin) et po-
tius triplinervia, quam reticulata. Anthela contigua quidem, at pedun-
culi bracteis subfoliaceis modo suffulti, in specimin. visis simplex, oligo-
cephala, corymbosa. Pedunculi et involucra, H. prenanthoides minora,
ut supra. Squamae sursum attenuatae, exteriores paucae inaequales
acutae, interiores aequales, obtusiusculae. Achaenia elongata, truncata,
fusco-nigra, pappo albo. i a
Descriptionem confeci ad eximia specimina a Frôlichio ipso distri-
buta, v. c. in Musaeo Petrop., quae longe differunt ao H. cydoniaefolio
Koch! De hoc nomine, maxime commutato, plenius infra disseramus.
Obs. H. ervrixosuw Linn. Spec. 2. p. 1130, in herb. Linnaeano desi-
deratur et hodiernis Botanicis prorsus ignotum, unice pendet ex Herb.
Burs. V. n. 49, quod H. dentis leonis folio, floribus parvis Bauh.
Prodr. p. 65 et verba Linnaeana l. c. e schedula Burseri modo fi-
deliter transseripta. Burseri planta proxime accedit ad Crepid. es "`
^) H. cydoniaefolium Schleich./ exs., a Gaudino sub suo citatum, ad specimina no-
stra mauifeste est H. prenanthoides.
— 134 —
chram lapsanifoliam Dec. Prodr. VII. p. 160 (Colum. ecphr. p. 249)
et meo sensu ejusdem varietas, licet anthela umbellata differat, Ple-
niorem descriptionem speciminis Burseriani hoc loco addere a re
haud alienum censeo: Radix tenuis, fibrosa, manifeste annua. Cau-
lis erectus, simplex, pedalis, teres, striatulus, pilis brevibus molli-
bus pubescens, sat dense foliosus, sed apicem versus nudus. Folia
omnia per caulem sparsa, subdena, sursum decrescentia, inferiora
in petiolum brevem alatum attenuata obovato-lanceolata runcinato-
dentata, "crassiuscula, mollia, glutinosa" Burs. in Sched., nervo dor-
sali praecipue hirsuta. Apice et ex alis foliorum superiorum exeunt
pedunculi graciles, terminati umbellis 5-6-cephalis, pedunculo pro-
prio subunciali glabro. Involucrum tenue, cylindricum, nudum,
glabrum, basi una alterave squama accessoria calyculatum, squamis
interioribus aequalibus, obtusiusculis, siccitate nigricantibus margine
pallidis. Achaenia linearia, sursum leviter attenuata, 10-striata,
pappo molli niveo. Sit nobis Crepis pulchra var. umbellifera.
SERIES QUART A.
STENOTHECA. Innovatio per rosulas; in ultima stirpe
per gemmas.. Involucrum vulgo pauciflorum, squamis in duas
serie? interruptas dispositis quasi duplex; exterius brevissimum,
squamis paucis. Achaenia longiora, gracilia, in optime evolu-
tis sursum manifeste attenuata. Pappus uniserialis. Plantae
Extra-Europeae, prima stirpe excepta, Æmericanae, reliquas
gerontogeas series repetentes, Pulmonareis maxime similes, H,
Italica. involucri fabrica, licet incompleta , his quoque accedunt,
Species quaedam, achaeniis longioribus et sursum mani-
feste attenuatis, genus Stenotheca Monn. sistunt, Verum for-
mis prorsus intermediis cum reliquis omnino confluunt ex-
stantque species adeo similes, ut hac sola fere nota distinguan-
tur. Hine Stenotheca multo latiori sensu h. l. sumitur. Aliis
achaenia prorsus fere Crepidis, ut ob herbae naturam ad hoc
genus referantur. Provinciae continentales regni vegetabilis num-
quam acute limitantur, modo insulae quaedam segregatae.!
O. Stirps Tocrinironmis, Dec. Prodr. VII. p. 218.
Phyllopoda. Capitula gracilia, cylindrica, pauciflora, in-
voluero depilato, squamis extimis brevissimis; intimis elongatis,
linearibus, acuminatis. Æchaeniuw truncata, nec sursum atte-
nuata. Species, habitu peregrino l. H. Staticifolii, in montibus
Africae australis l. Indiae orientalis obviae. l
91. H. carense, phyllopodum, caule scapiformi sulcato, prope
basin monophyllo dense hirsuto, supra medium (bracteis
sterilibus) squamoso, foliis rosulatis oblongis lanceolatisve
denticulatis obtusis, pedunculis alternis strictis simplicibus,
involucris gracilibus canofloccosis, squamis lineari-elongatis
acutissimis, ligulis pilosis, pappo albo.
“4
d
= ` — =
H. Capense. Linn. Spec. Pl. 2. Amoen. Ac. VT. p. 96. Dec. Prodr.
VII. p. 218.
Crepis striata. — Thunb.! Fl. Cap. p. 613.
Picris striata. Spreng. Syst. III. p. 264.
Schmidtia eapensis. Reich. ex Fröl, '
Ad Caput Bonae spei, in umbrosis inter Leucadendra, in
montis tabularis latere orientali!, ad Drahensteenburg! etc. Ab
omnibus fere hujus regionis peregrinatoribus collectum. De-
cembri.
Radix tenuis, elongata, nunc simplex, nune multiplex. Caules
seapiformes 1-5-pedales, prope basin monophyili et hirsuti, ceterum om-
nino nudi, stricti, graciles, rigidi, sulcati, supra medium bracteis steri-
libus peduneuliferisque adspersus. Folia radicalia rosulata, in petiolum
brevem attenuata, obovata lanceolatave, denticulata, obtusa, utrinque
vulgo pilis albidis adspersa, at variant glabra. Anthela aphylla, oligoce-
phala, pedunculis alternis elongatis arrectis subsimplicibus, lateralibus
centrali altioribus. Capitula. tenuia, cylindrica, leviter canofloccosa,
siccitate nigricantia, pilis prorsus destituta. Squamae lineares, elonga-
tae, porrectae, acuminatae; exteriores breves calyciformes. Ligulae un-
dique pilosae, flavae. ^ Achaenia cylindrica, truncata, pappo uniseriali
albido.
92. H. manAGAscAnrENsE, phyllopodum, caule foliato laevi gla-
bro apice ramoso, foliis rosulatis oblongis subintegerrimis
obtusis glabris, caulinis sparsis linearibus, pedunculis elon-
galis squamosis, involucris cylindricis canofloccosis, squa-
mis linearibus acutissimis, pappo stramineo. Dec. Prodr.
FI. p. 218.
Ad fossas in aridis montis Tananarivu, insulae Madaga-
scar. Bojer ex Dec.
Species a me non visa. "Herba 7-8-pollicaris, ramoso-panieulata.
Achaenia prismatica, truneata." Proxime accedit ad M. capense; sed
caulis non sensim striatus, folia triplo minora, glabra.
95. H. sixugrENsz, phyllopodum, maerorrhizum, glabrum, cau-
libus caespitosis sulcato-angulatis apice paniculato-corymbo-
sis, foliis radicalibus utrinque acuminatis integerrimis, cau-
linis sparsis lineari-subulatis elongatis, involucro. cylindrico
10-12-floro, pappo albido.
— 19 —
Hieracii species Ind. orient. umbellatis floribus, radice crassa et car-
nosa. Pluken. Mant. — ex hac regione!
Prenanthes? Candolleana. Hallich comp. p. 340.
H. silhetense. Dec. Prodr. PII. p. 218.
In montibus Silhet Indiae orientalis. Wallich.
Specimen quondam vidi inter plantas Wallichianas, quod vero nunc
ad manus non est. Radix crassa, cylindrica, carnosa. Achaenia omni-
no Hieracii et praecedentibus manifeste affine.
H. asperrimum , caule erecto tereti hispidissimo, foliis lanceolatis
obtusis mucronatis sinuato-dentatis, subtus setosis, caulinis sessilibus,
corymbo patente. Don. Prodr. Fl. Nepal. p. 465, e Nepal, d. Decan-
dolleo potius Mulgedii species videbatur. Utcumque sit affinitas prorsus
latet et definitio vaga in varias formas Europaeas cadit. Est itaque ad
spec. authentica recognoscenda.
P. Stirps PILosELLAEFORMIS.
Phyllopoda. Capitula pauciflora quidem, at reliquorum mi-
nus gracilia, saepe oblonga, involucro pilis (exc. n. 98, 100)
glanduliferis simplicibusve vestito. Squamae extimae paucae,
inaequales; intimae acutae, Achaenia brevia, truncata, nec sur-
sum attenuata. Æ4ustro-Americana, habitu Pilosellarum , quarum
antipoda; at achaenüis duplo saltim majoribus mox distincta,
94. H. racorus, phyllo- et tricho-podum, glaucum, caule a basi
ramoso fastigiato, infra folium caulinum hirsuto, foliis petio-
latis lanceolatis. glanduloso-denticulatis acutis, basi subtus-
que hirsutissimis, pedunculis subfurcatis involuerisque cano-
floccosis nigro-glandulosis, squamis acutis, achaeniis brevi-
bus truncatis, pappo canescente,
H. Lagopus. Don. in Linn. Transact. XFT. p. 176.
"Nova Espagna” Herb. Pav.! in collect. Boissier. "Mexico."
Don.
Radix perpendicularis, e densissimo fibrarum fasciculo piloso-
comosa. Caulis erectus. pedalis, a basi alternatim ramosissimus, ramis
omnibus elongatis leviter patentibus fastigiatis, infra ramum infimum folio
suffultum hirsutus; ceterum aphyllus, glaber. Rami reliqui bractea mi-
nuta suffulti, nudi, apice simplices l. furcati abeuntes in pedunculos
canofloccosos, immixtis pilis nigro-glanduliferis. Folia radicalia rosulata,
—T€ +.
-— We
in petiolum plus minus attenuata, lanceolata, glanduloso-denticulata, fere
integerrima, glauca, subtus et basi hirsutissima, pilis elongatis laxis haud
plumosis, siccitate. ferruginascentibus. Capitula e globoso oblonga, cano-
floccosa, glanduloso-pilosa. Squamae exteriores paucae lineares acutae
laxiusculae, intimae acutae. Ligulae apice glabrae stylique lutei. Achae-
nia brevia, truncata, striata; pappo rigidulo griseo uniseriali, ut in tota
facile serie.
Hoc et sequens ad descriptiones Cel. Don determinavi, nullas diffe-
rentias offerentes. Nisi Auctor expressis verbis citaret tamquam Patriam
"Mexico", Americam esse meridionalem fingerem, in qua omnes vere
affines species nascuntur, cum hoc in locupletissimis collectionibus Mexi-
canis haud viderim. Cfr. n. 96! — Praecedenti proximum insuper, nisi
idem, videtar H. Loxense Benth. pl. Hartw. p. 137 (in Columbia le-
ctum), in quo eliam radix ad collum lanuginosa et caulis a basi ra-
mosus.
å
95. H. srrıcosum, phyllopodum, viride, caule simplici inferne
folioso piloso, foliis sessilibus late lanceolatis denticulatis
* utrinque setoso-pilosis, anthela discreta subracemosa , pedun-
culis canofloccosis involuerisque angustis, siccitate nigrican-
tibus, Aispidis, squamis acutis, achaeniis brevibus truncatis,
pappo albido.
M. hirsutum. Merb. Pav.! — et Sesse et Mocino ex Don.
M. strigosum. Don l. c. p. 175.
Cum praecedente, Cfr obs. anteced.
E variis speciminibus, in coll. Pavon. distinctis, esse mutabile fa-
cile intelligitur. Radix praemorsa, fibris longis simplicibus fasciculatis.
Caulis simplex, 1-2-pedalis, erectus, in humilioribus versus basin folio-
sus, unico folio diminuto supra medium caulem; in elongatis sparsifolius,
foliis simul magis elongatis, et angustis, nunc dense setosus, nune spar-
sim pilosus. ‘Folia inferiora haud rosulata, oblongo-lanceolata, obtusa,
breve petiolata, obsolete denticulata; caulina prorsus sessilia, late lan-
ceolata, manifeste dentata. ^ Caulis supra folia plus minus elongatus,
dense floccosus, pilosus, (siccitate ferruginascens), anthela nunc simplex
| e pauciflora, pedunculis paucis apice congestis; nunc elongata, racemosa ,
é pedunculis inferioribus divisis, ceterum omnibus canofloceosis et pilis
"nigris hispidis. — Involucra gracilia, cylindrica, siccitate nigricantia, pilis-
- que nigris, vulgo eglandulosis, hispida, fere H. praealti. Squamae linea-
= res, acutae, albo-marginatae. Ligulae luteae, apice glabrae. Achaenia
- brevia, truncata, nigra, pappo albido.
T H-
96. H. peruvanum, phyllopodum, viride, caule folioso piloso,
foliis late lanceolatis denticulatis utrinque setoso-pilosis, in-
ferioribus longe petiolatis, anthela subdiscreta, ramis elon-
gatis fastigiatis apice 2-5-cephalis involucrisque angustis
canofloceosis et nigro-glanduloso-pilosis, squamis acutis,
achaeniis brevibus truncatis, pappo albo flavescente.
Luchuparingrin. Peruanis.
Leontodon glandulosum. Herb. Pavon!
In Peruvia circa Huanuco. Pavon. (Immixta sunt speci-
mina elongata praecedentis, ut aegre supprimere possim suspi-
cionem hoc et duo praecedentia, juxta hoc in Herb. Pavon.
obvia, omnia esse Peruana et locorum natalium confusionem
apud Donium irrepsisse.)
Praecedentibus affine; sed speciosius, elatius, tripedale et ultra.
Caulis mollis, ut apparet fistulosus, striatus, pilosus, undique foliosus,
ex alis superioribus ramosus, ramis elongatis strictis. Folia per caulem
sparsa, distantia, elongato-lanceolata, obtusiuscula, integerrima vel rare
et obsolete denticulata, membranacea, flaccida, gramineo-viridia, postice
longe attenuata, inferiora in petiolum longum producta, ut folia inferiora
palmaria; superiora sessilia. Anthela ramosa, pilis nigris densis glandu-
liferis et sursum pube cana vestitis, ramis primariis suffultis bractea
subfoliacea, lineari. Rami conferti, alterni, elongati, stricti, fastigiati,
inferne nudi, apice subtricephali, eum una alterave squama capitula
abortiva indicante. Involucra cylindrica, gracilia, siccitate nigricantia;
squamis exterioribus brevibus paucis, interioribus linearibus acutiuseulis.
Ligulae luteae, apice glabrae. Achaenia priorum, pappo e niveo flave-
scente.
97. H. sExrcrAnnATUM, phyllopodum, glaucescens, caule infer-
ne folioso hispido, foliis lanceolatis subintegerrimis, ra-
dicalibus spathulato-lanceolatis petiolatis hirsutis, caulinis
lanceolatis acutis glabris, anthela paniculata, pedunculis in-
volucroque canofloccosis glanduloso-scabris, achaeniis brevibus
truncatis.
H. semiglabratum. ‘Commerson! in Herb. Vahl. Cfr. Fröl. l c. p.-
213.
Il. Commersonii. Monn. Ess. p. 42? "involucra subglabra” dicuntur.
In America meridionali circa Montevideo. Commerson.
*
i
l
DST E s
Caulis erectus, spithamaeus et ultra, gracilis, foliis inferne ad-
spersus basique hispidus, fere trichopodus; superne denudatus, glaber.
„Folia coriacea, glaucescentia; radicalia. in petiolum hirsutissimum atte-
nuata, spathulato-lanceo'ata , obtusa, hirsuta; caulina minora, sessilia,
acuta, glabra, ut nomen Commersoni optimum. Anthela discreta, erecta,
paniculata, oligocephala, pedunculis floceulosis. Capitula parva, "ovata"
ex Fról, cano-farinosa, non ut prioris dense nigro-hispida, sed glan-
dulis minutis, luteolis, facile lente detegendis, adspersa. Achaenia prae-
cedentium. "Pili ferruginei^ Frôlichii in hoe ut reliquis, exsiccationi
diuturnae originem debent.
Moe et sequens Pilosellis habitu saepe simillima, tam vegetatione,
quam achaeniis ab eisdem clare differunt.
98. H. cravcrormw, phyllopodum, glaucum, caule virgato-
ramoso glabro, inferne folioso, foliis lanceolatis. denticu-
latis acutis utrinque setosis, infimis in petiolum attenuatis,
anthela discreta thyrsoidea , pedunculis subsquamosis invo-
lucrisque canofloccosis depilatis , sicéitate nigricantibus , squa-
mis obtusis, achaeniis truncatis striatis, pappo rufescente.
H. glaucifolium. ` Poepp.! exs n 183. Frôl. l. c. p. 207. (inter Pi-
losellas).
In regione alpina Andium de Antuco (6-7000) in Chili
australi. Januario.
Radix descendens, praemorsa, fibris validis fasciculatis. Caulis
sesqui-tripedalis, teres, striatus, glaber, virgato-ramosus; versus basin
dense foliosus. Folia lanceolata, dentata, membranacea, glauca, utrinque
pilis longis dentatis albidis raris, in margine vero et costa dorsali fre-
quentioribus, adspersa; plurima versus basin congesta, in petiolum late
alatum attenuata, exteriora obtusa, interiora acuta; caulina pauca,
valde diminuta, ramis subjecta sessilia. Rami aphylli, erecti, polyce-
phali, thyrsoidei aut corymbosi. Pedunculi subsquamosi, et involucra
ovatoeylindriea, canofloccosa, sed pilis prorsus destituta. Squamae ex-
teriores paueae, inaequales, interioribus aequalibus triplo breviores. Li-
gulae apice glabrae stylique lutei. Achaenia Pilosellarum plus duplo
majora, striata, truncata, nigricantia, pappo subrufescente.
99. H. canense, phyllopodum, Aispido-crinitum, caule simplici
e folioso, pilis basi densissime crinitis sursum biformibus,
18
Ma
s mm
glanduliferis immixtis, foliis sessilibus rosulatis lanceo-
latis integerrimis acutis, caulinis pluribus diminutis, an-
thela corymbosa canofloccosa , involucris paucifloris , squamis
acuminatis, interioribus depilatis, achaeniis brevibus trun-
catis, pappo albolutescente.
H. chilense. Lessing! in Linn. 1831. p. 100.
In regno Chilensi. Jan. Februario.
Radix perpendicularis; fibroso-fasciculata. Caulis strictus, pedalis
circiter, simplex, inferne hispidoso-crinitus, pilis longissimis sursum ra-
rescentibus, immixtis brevioribus glanduliferis. Folia radicalia densis-
sime congesta rosulataque, sessilia, lanceolata, acuta, integerrima, utrin-
que setis longis simplicibus, siccitate pro more ferruginascentibus, den-
sissime crinita; caulina 4-5, sed in specc. a me visis omnia diminuta,
fere bracteaeformia, linearia. Anthela corymbosa, canofloecosa, pilis
glanduliferis, eum squamis paucis exterioribus, hispida. Involucra pau-
ciflora, canofloccosa, squamis interioribus depilatis. Ligulae luteae. Achae-
nia recta, haud attenuata, fusca, pappo albolutescente.
100. H. avira, phyllopodum, caule folioso basi hirsutissimo,
foliis subsessilibus lanceolatis grosse dentatis setosis, sub-
tus canescentibus, anthela discreta paniculata, ramis pa-
tentibus piloso-hispidis, involucris gracilibus paucifloris gla-
bris, squamis acutis, achaeniis linearibus striatis, pappo
fuscescente.
H. Avilae. Humb. et Bonpl. gen. Am. IF. p. 3. t. 301.
Ad latera meridiem obversa montis Avilae s. Silla de
Caracas; altitud. 800 hexap. Fl. Septembri.
Radix praeced. Caulis erectus, simplex, vix pedalis, inferne hir-
sutissimus, sed "color pilorum ferrugineus” diuturnae exsiccationi debe-
tur. Folia per caulem sparsa, sessilia, utrinque acuta, lanceolata , grosse
dentata, subtus canescentia. Panicula terminalis, diffusa, flexuosa, pilo-
so-hispida, ramis patentibus, Involucrum oblongo-cylindrieum, 14-16
florum, nudum, glabrum, viride, squamis extimis brevissimis inaequali-
bus, interioribus acutis. Ligulae stylique lutei, apice glabri. Achaenia
lineam longa, truncata, striata, fusco-nigra, pappo albido fuscescente. 4d
iconem. descripsi!
me OU
Q. Stirps H. Ertanrar.
Phyllopoda. Znvoluċrum villosum, saepe lana densissima
intertexta stuposo-lanatum. Ligulae paucae, exiguae, raro exsertae.
Achaenia aequalia, nec sursum attenuata. ` furellis Europaeis
quoddammodo respondentia; habitu haud Piloselloideo a priori-
bus, achaenüs a sequentibus farile distincta; tam summa iuga
Americae centralis, quam occidentali-arcticas regiones inhabitan-
tia, inter se valde diversa.
101. H. niveoparrum, phyllopodum, caule scapiformi subnudo
canofloccoso, foliis rosulatis obovatis lanceolatisve obtusis,
subtus pilis intricatis canescentibus, anthela | subtricephala,
pedunculis canofloccosis pilisque glanduliferis brevissimis
adspersis, involucris hirsutis nigricantibus, squamis acutis,
achaenüis brevibus truncatis, pappo niveo.
Locis declivibus graminosis in summo Pico de Orizaba,
453,000 altitud. in Mexico. Liebman.
Radix descendens. Caulis erectus L adscendens, simplex, digitalis
nudus l. folio diminuto sub infimo pedunculo, cano-floccosus, pilis vel
nullis l. brevissimis aegre conspicuis. Folia radicalia rosulata, obovata
l. lanceolata, obtusa l. obtusiuscula, integerrima l. tantum glanduloso-
denticulata, supra glabra, subtus pilis brevibus hirta l. intricatis cane-
scentia. Anthela discreta, corymbosa, tricephala, accedente interdum
capitulo quarto remoto e folii caulini diminuti ala. Pedunculi admodum
breves, floceis cani, pilis subtilissimis glandulosi. Capitula villo denso
nigro eglanduloso vestita. Squamae exteriores pro more brevissimae,
interiores sensim attenuatae, aculae, pappum aequantes. Ligulae luteae,
apice glabrae. Achaenia ut in Pulmonareis, brevia, striata, truncata,
nec sursum attenuata, e rufo nigra. Pappus mollis, niveus.
H. mexicanum Less. in Linn. 1850. p. 155, etiam in monte Ori-
zaba lectum, a praecedente omnino diversum censeo. Hujus specimina
authentica non quidem vidi, sed involucro campanulato ab omnibus Hie-
raciis Mexicanis mihi obviis diversum est. Num hic character ex spe-
ciminum compressione ortus? In praesente potissimum habeam pro forma
diminuta 4. spectabilis, specie eodem loco multo vulgatiori.
109, H. ener, phyllopodum, caule scapiformi submonophyllo
pubescente, folis petiolatis ijanceolatis subintegerrimis
— 1e
glabris, caulino diminuto, anthela discreta racemosa oli
` cephala canofloccosa, involucris gracilibus cylindricis, pilis
elongatis subglandulosis nigris hirsutis, squamis acutis,
achaenüs longioribus aequalibus. — .
H. gracile. Hook.! Fl. Bor. Am. p. 298.
In montibus elatioribus Americae boreali-occidentalis (Roc-
ky Mountains) — Julio.
Radix tenuis, perpendicularis, unicaulis. Caulis scapiformis, stric-
tus, gracilis, simplex, spithamaeus, nudus l. monophyllus, sub lente
tantum subtiliter pubescens. Folia radicalia pauca (circiter 5), erecta,
lanceolata, versus basin in petiolum limbo fere longiorem attenuata,
glabra, integerrima l. glanduloso-dentieulata, obtusiuseula, apiculata. Fo-
lium caulinum diminutum, etiam longe petiolatum. Anthela discreta, sim-
plex, racemosa, interdum in corymbum contracta, oligocephala (5-4),
canofloccosa, immixtis pilis paucis longioribus. Involucra gracilia (M.
venosi), e pilis elongatis articulatis mollibus fuliginosis hirsuta, sequentis
longe rarioribus glanduliferis in specimine Hookeriano! Squamae acutae.
Ligulae breves, involucrum parum excedentes, luteae. Achaenia eng
longiora, at sursum haud attenuata.
Conjungunt Cell. Torrey et Gray cum sequente, utique affini,
sed cenluriae speciminum sequentis, a me lustratae, nullum transitum in-
dicarunt. Plantam e Rocky mountains typicam censeo; illa e Norfolk (H.
arcticum. Fról. l. c. p. 209) ad sq. referenda.
105. H. reiste, phyllopodum, caule simplici inferne folioso
hirsuto, foliis petiolatis obovato-oblongis subintegerrimis,
caulinis sursum decrescentibus lanceolatis hirsutis, anthela
subcontiqua racemosa apiceve conglomerata, pedunculis ca-
pitulisque globosis lanoso-hirsutissimis, achaeniis basi atte-
nuatis apice truncatis.
H. triste. Chamiss.! in herb. Monnier ess. p. 68. Fról. l. c. p. 209.
Torr. et Gray Fl. Bor. Am. p. 478.
Locis apricis, asperis, frigidissimis in littore occidentali
Americae borealis!, insulis Aleuticis, ut Unalatschka!, Ateka!
etc. et Ramtschatha! Jul. Aug.
Habitus ab omnibus diversissimus ob lanuginem longissimam, den-
sissimam, fuligineam, qua pedunculi et capitula obvoluta, sed praece-
denti valde affine. Radix descendens, perpendicularis l. obliqua. Caulis
simplex, pedalis, foliatus, fuligineo-hirsutus, pilis sursum. magis magis-
—T"————— P BPCO ERES
— tt —
que condensatis et elongatis, omnibus tenerrimis, simplicibus, eglandu-
losis. Folia radicalia numerosa, longissime petiolata, obovato-oblonga vel
spathulata, integerrima, obtusa, saepe cum brevissimo mucrone, membra-
nacea, ex Frölich nigricanti-glaucescentia, in omnibus a me visis speci-
minibus siccis fuscescentia, subtus margineque pilis raris adspersa. An-
thela subcontigua, subracemosa; nam in luxuriantibus individuis pedun-
culi inferiores racemosi simplices monocephali bractea foliacea suffulti,
terminales vero in corymbum densissimum conglomerata et lanugine in-
tertexta quasi conglutinata. Capitula globosa, terminale maximum, cum
peduneulis brevibus lanato-hirsutissima, fuliginosa, sed haee forma pen-
det e tomento; involuera ipsa, terminali excepto, ovato-cylindrica, squa-
mis interioribus linearibus acutis. Ligulae brevissimae, vix exsertae,
glabrae flavae, etiam apice. Styli fuliginei ^ Receptaculum planum, ver-
ruculatum, verrucis umbilicatis, nec fimbrilliferum. Achaenia recta, basi
attenuata, apice truncata.
104. H. raynsomweun* spectabile, phyllopodum, caule simplici
elato cavo folioso, foliisque lanceolatis dentatis, utrin-
que setoso-pilosis, radicalibus petiolatis, caulinis sessili-
bus, thyrso discreto ovato-congesto cano-floccoso, involu-
cris cylindricis pilis nigris eglandulosis hirsuto, squamis
linearibus obtusis, achaentüs brevibus truncatis, pappo ru-
fescente.
In pinetis altioribus (10-12,000") in Pico de Orizaba,
regni Mexicani. Liebman.
Species nobilissima, H. comato primo obtutu admodum similis ;
sed achaeniis brevibus truncatis, omnino ut in H. Europaeis, eximie di-
versa. Radix descendens, obliqua, praemorsa, ad collum setosa, fibris
validis aucta. Caulis A-pedalis et ultra, e basi adscendente erectus,
simplex, erassus et eximie cavus, facile comprimendus, foliosus, cano-
floccosus, setoso-pilosus, pilis inferne deflexis. Folia radicalia numerosa,
palmaria et ultra, lanceolata, in petiolum longum attenuata, medio nunc
repando-, nunc simpliciter dentata, viridia, utrinque setosa; caulina con-
formia, sed sessilia, sursum diminuta et angustata, ut caulis sub anthela
denudatus. Thyrsus valde congestus, subcontiguus, ovatus, oblongusve,
uno alterove inferiori pedunculo abbreviato ramoso remoto, bractea line-
ari suffulto; habitu potius Mulgedii, quam Hieracii. Pedunculi brevissimi,
subsimplices, canofloecosi, pilis paucis eglandulosis interspersis. Invo-
lucra cylindrica, sat gracilia, atra, nigrohirsuta. Squamae late lineares,
obtusae, floribus virgineis incumbentes, margine concolores. Ligulae an-
— R —
gustae, parum conspicuae, flavae. Achaenia brevia, recta, striata, haud
attenuata, fusco-atra. Pappus rigidus, eximie rufescens. i ]
* H. Thyrsoideum * plebejum, phyllopodum , caule scapifor-
mi submonophyllo glabro, foliis lanceolatis acutis pilis sparsis
elongatis setosis, thyrso racemoso, involucris nigrohirsutis,
pappo rufescente.
H. mexicanum. Lessing in Linn. 1830. p. 133? at involucra cam-
pan. Cfr. n. 101.
Loco et regione cum priori convenit, at rarius; lectum in pineto
circa Vacqueria del Iacal (10,000?) in monte Orizaba. Liebman.
Facies a priori diversissima antecedentium, at nulla nota essentiali
differt. Caulis tenuior, fistulosus tamen, 1-2 phyllus, glaber, striatus.
Folia radicalia pauca, glanduloso-denticulata; caulinum in medio caulis
remotum lineare. Anthela longe discreta, thyrsoideo-racemosa, laxa,
7-12-cephala; rami inferiores tricephali.
105. H. erranruum, phyllopodum, radice obliqua tomentoso-
comosa, caule simplici folioso foliisque sessilibus lanceo-
latis denticulatis hirsutis, anthela contigua conglomeraia,
capitulis globosis lana densissima intricato-compacia cana
obvolutis, squamis obtusiusculis, achaenïis brevibus trun-
catis, "pappo fuscescente”.
H. erianthum. Humb. et Bonpl. nov. Gen. IF. p. 3. t. 302. anthela
magis elfusa largiori, quam in nostro.
In America meridionali (Venezuela?) Humb. et Bonpland.
Huc refero plantam in Hartwig exsice. n. 1177, lectam in
Quito. 1845.
Alia nobilissima species, indumento involucri quamvis pallido
(siccitate ferruginascente), tamen cum M. tristi eximie analoga. Radix
valida, obliqua, subhorizontalis, fibris validis simplicibus perpendiculari-
bus; ad collum lanuginoso-comosa. Caulis e basi adscendente erectus,
simplex, pedalis l. sesquipedalis, foliis subquinis vestitus pilisque longis
villosus. Folia radicalia petiolata, sub anthesi vulgo emarcida; caulina
elongato-lanceolata, sessilia, sed inferiora praecipue basin versus longe
altenuata, uno alterove denticulo glanduloso instructa, viridia, pilis lon-
gis denticulatis albis supra sparsim, subtus dense crinita. Anthela sub-
contigua, bractea inferiori foliacea, in meis spec. conglomerata, pedun-
culis brevissimis 1-2-cephalis lanuginosis. Capitula globosa, multiflora,
lana longissima densissima intricaia et compacta obvoluta, ut involucrum
TS PS ET I
bin burn
dëcke uu TNI US NEC
s= NB z=
non conspicere liceat; lana pallida, in vivo ”cana”, in siccis ferrugina-
scente. Squamae obtusiusculae. Ligulae, ut in tota hac stirpe exiguae,
vix exsertae, glabrae, siccitate sordide virentes. Stylus fuscescens. Achae-
nia brevia, truncata, striata, nigra, ”pappo sordide fuscescente”. Icon
Humboldianae plantae diflert corymbo magis effuso; descriptio Runthiana
vix ullam differentiam offert.
106. H. azpirconux, phyllopodum, caule simplici .folioso in-
ferne deflexo-piloso, foliis late lanceolatis integerrimis hir-
sutis, inferioribus petiolatis, caulinis sessilibus decrescen-
tibus, anthela diffusa corymbosa subglabra, involucro gra-
cili pilis sparsis albis hirsuto, ligulis albis, achaeniis linc-
aribus !
H. albiflorum. Hook. Fl. bor. Am. p. 298! Torrey et Gray Fl.
Am. bor. p. 479. Nutt. in Amer. Phil. Soc. VII. p. 446.
In silvis alpinis montium Rocky Mountains ad Smoking-
rivier (latit. 56°) Drumond!, Oregon. Nuttall.
Habitu ad sequentia manifeste abit, at achaenia sursum haud at-
tenuata et involucra albo-hirsuta, licet non adeo tomentosa ac in prae-
cedentibus. Ligulis albis ab omnibus Hieraciis differt. Radix perpen-
dicularis. Caulis erectus, simplex, 4-5-pedalis, foliosus, inferne pilis
mollibus albidis hirsutus, sursum glaber. Folia inferiora in petiolum
brevem albobarbatum attenuata, lanceolato-oblonga, integerrima, obtusa,
utrinque albopilosa et praecipue in costa dorsali; superiora sparsa, sen-
sim minora et angustiora, acuta, sessilia. Anthela discreta, in coryur-
bum laxum polycephalum ramosissima, ramis filiformibus pedunculisque
brevibus divaricatis minute bracteatis, glabris unove alterove pilo ad-
spersis, eglandulosis. Involucra gracilia, cylindrica, magnitudinis H.
venosi, squamis subuniserialibus obtusis, extimis calyculatis fere deficien-
tibus. Reliqua ut supra.
R. Stirps PULMONAREAEFORMIS.
Phyllopoda. Involucra cylindrica, gracillima, pauciflora,
squamis eximie biserialibus, extimis brevissimis. Achaenia elon-
gata, gracilia, sursum plus minus attenuata! H. vulgata Euro-
paea herba et vegetatione in Americae borealis parte temperata
orientali, cis Rocky mountains et in Mexico, eximie repraesentant ,
pinelis fere priva.
— 49 —
— * Corymbosa, ramis inferioribus longioribus. `
107. H. sunceuu, phyllopodum, caule filiformi stricto nudo ra-
moso glabro, folis densissime rosulatis sessilibus obovato-
oblongis obtusis hirsutissimis, pedunculis involucrisque pau-
cifloris canofloecosis, squamis extimis ` paucis brevibus,
interioribus | elongatis linearibus pilis raris glanduliferis,
achaeniis elongatis gracillimis, pappo rufescente,
In pinetis regni Mexicani: Cambre de Ixlepec (Sierra de
Oaxaca) altitudine 10, 000^ Liebman.
Habitu junceo et squamis elongatis ad Tolpidiformes accedit, ve-
rum ex achaeniis longis gracillimis, at vix manifeste attenuatis, ad hane
stirpem pertinet. Caulis omnino nudus, scapiformis, teres, glaber, stri-
atus, admodum gracilis, supra medium in ramos paucos (2-4) erectos
elongatos filiformes 2-3-cephalos divisus. Folia minima, unguicularia,
in rosulam arcte congesta, sessilia, oblongo-lanceolata, obtusa, integer-
rima, utrinque pilosissima. Pedunculi graciles, laxi, canofloccosi, sub
capitulo una alterave squama aucti. Involuerum gracile, cylindricum,
pauciflorum, squamis extimis paucis brevibus calyculatum; sed interiores
admodum elongatae, lineares, pilis paucis glanduliferis. Achaenia elon-
gata, gracilia, vix conspicue attenuata, striata, fusco-nigra. Pappus ru-
fescens.
108. D. venosum, phyllopodum, caule submonophyllo glabro,
foliis rosulatis obovatis obtusis in petiolum brevem hir-
sutum attenuatis subintegerrimis ciliatis, venis sanguineis
saepe variegalis, anthela discreta corymbosa rariflora gla-
bra, ramis divergentibus arcuato-adscendentibus, involucris
gracilibus glabris, squamis obtusis, acbaeniis gracilibus
sursum leviter attenuatis, pappo albido.
H. fruticos. latifolium, foliis punctis et venis sanguineis notatis.
Bannist. Virg. p. 1926.
H. marianum, perelegans ete. Pluk. Mant. 102. Gronov. Firg. p. 4144.
H. venosum. Linn. Spec. 2. p. 1125.? ed. FVilld. IE. p. 1570.
Hook.! Bor. Am. p. 297. Fról.! l. c. p. 217. Torrey! et Gray
Am. bor. p. 478. ;
Stenotheca venosa. Monn. Ess. p. 72. à
— retusum, minus, caule aphyllo, " foliis subsessilibus obovato. subrotun-
dis obtusissimis subretusis glanduloso-denticulatis glaucis,
— 145 —
H. subnudum 8. retusum. :Frôl. l: c. p. 218.
— subcaulescens, caule plus minus foliato, foliis caulinis ovato-lanceola-
tis sessilibus subamplexicaulibus. Torrey et Gray Le
H. Gronovii. Linn. Spec. 2. p. 1127. Mich. Fl. 2. p. 87. var. o
Monn. p. 30. |
In pinetis, solo sicco, a Canada ad Rentycky et Georgiam
superiorem; in Nova Anglia vulgatissimum. Majo, Iulio.
Species primaria inter varietates medium tenet locum. Radix obli-
qua, nigra, fibris simplicibus aucta. Folia radicalia dense rosulata, obo-
vata oblongave, in petiolum brevem hirsutum attenuata, integerrima L
glandulis dentieulata, membranacea, glabra, sed margine costaque dor-
sali ciliata, rarius superne pilosa; pallida l. glauca, venis sanguineo-pur-
pureis saepe eleganter variegata. Caulis tenuis, 1-2-pedalis , 1-4-phyllus,
glaber, viridis L purpurascens, ex ala folii caulini remoti sessilis oblon-
gi l. lanceolati ramigerus. Anthela discreta, diffuse panieulato-corym-
bosa, divergens, ramis elongatis patulis arcuato-adscendentibus filifor-
mibus, glabris pilisve glanduliferis, ex Torrey, adspersis. Involucrum
eylindricum, gracile, vigintiflorum, glabrum, squamis obtusis, exteriori-
bus brevibus inaequaliter calyculatum, interioribus aequalibus. Ligulac
glabrae, pallide flavae. Achaenia juniora sursum attenuata, adulta sub-
aequalia (hine sub 2 generibus apud Monn.!) fusco-nigricantia, pappo
sordide albo.
Multum variat ad typum H. murorum. Yntercurrit etiam varietas
bifida s. dichotome ramosa. Var. retusa, quam cum vulgari e Pensilvania
habeo, sat insignis, omnibus partibus minor. Pedunculi et involucra
pilis raris glanduliferis adspersa. Est H. Gronovii Herb. Linn., in quo
deest H. venosum, e definitione ab hoc diversissimum.
109. H. canon, phyllopodum, caule sparsifolio, supra
medium nudo glabro, folis rosulatis longe petiolatis obo-
vato-oblongis integerrimis supra carinaque setulosis, cau-
linis sessilibus lato-lanceolatis subtus albofloccosis, anthela
discreta panieulato-corymbosa, ramis arrectis strictis elon-
gatis involucrisque gracilibus glanduloso-hispidis, squamis
linearibus acutis, achaeniis elongatis sursum attenuatis,
pappo albido.
In pinetis Carolinae. Beyrich. CH. Gronovii?) Junio.
Radix perpendicularis, fibris copiosissimis dense fasciculatis. Folia
radicalia rosulata, ut caulina inferiora, in petiolum longum crinitum at-
tenuata, obovato-oblonga obtusa, integerrima, supra carinaque setosa,
19
+ M `
immaculata; caulina superiora sessilia, oblongo-lanceolata, valde distan-
tia, subtus albofloccosa, ut forsan etiam inferiora primitus. Caulis erec-
tus, strictus, purpureus, 3-4-pedalis inter folia hispidus, in superiori
denudata parte glaber, divisus in anthelam diseretam, arrectam, pani-
culato eorymbosam, pilis luteolis glanduliferis dense hispidam, ramis
elongatis ramosis strictis, lateralibus caule longioribus. Capitula pauci-
flora, admodum glanduloso- hispida, viscida, squamis elongatis linearibus
acutis, margine pallidis; ext/mis brevissimis paucis. Ligulae luteae,
apice glabrae. Achaenia admodum longa gracilia sursum manifeste atte-
nuata, pappo albido.
110. H. cnEPiDisPEnwUM, phyllopodum, piloso-hispidum, caule
simplici folioso, foliis sessilibus lanceolatis acutis dentatis
hispidis, anthela subdiscreta folioloso-bracteata, ramis di-
stantibus arcuato-adscendentibus apice corymbiferis cano-
floccosis glanduliferoque-pilosis, involucris gracilibus nudis
subglabris nigricantibus, achaenüs subulatis, pappo molli
niveo. Crepis stenotheca rectius forsan.
In pinetis regni Mexicani, 7000" altis; ad Chinantla gu-
bernationis Puebla. ` Liebman.
E tota facie ad hanc seriem pertinet, sed ex achaeniis potius Cre-
pis, usque a basi aequaliter attenuatis. Caulis erectus, bipedalis, sub
anthela simplex, ultra medium foliosus, elevato-costatus, pilis densis
albo-canis hispidus, basi hispidissimus. Folia radicalia sub anthesi emar-
cida, caulina omnia sessilia (basi vix attenuata) lanceolata, ad apicem
usque minute et aequaliter dentata, acuta , 2-5-pollicaria , utrinque setoso-
pilosa, pilis subtus bulbosis. Anthela disereta, sed rami inferiores brac-
tea lineari foliacea suffulti, brachiata haud fastigiata, ramis arcuatis,
floecis canis et pilis raris glanduliferis vestitis, inferioribus distantibus,
caule brevioribus, corymbulo subpentacephalo terminatis. Capitula ju-
niora gracilia, cylindrica, involucro nudo nigricante, squamis exteriori-
bus brevissimis modo glanduloso-pilosis; interioribus aequalibus lineari-
elongatis obtusis. Achaenia recta, elongata, subtiliter striata, atra, a
basi ad apicem aequaliter attenuata, pappo molli niveo.
111. H. ancurum, phyllopodum, caule inferne foliato piloso
laevi, foliis oblongis lateve lanceolatis acute inciso-dentatis,
caulinis paucis sessilibus, anthela discreta divaricato-pani-
culata, pedunculis longis involucroque atrovirente nudis
É— wc
— ti —
glabris, squamis interioribus subbiserialibus, achaenüs ae-
qualibus, pappo griseo. i
H. argutum. Nutall in Amer. Phil. soc. n. s. VII. p. 447. Torr.
et Gray Bor. Am. p. 477.
Ad St. Barbara Californiae. Mutall.
Haec a me haud visa species ab omnibus manifeste differt, sed
de vero loco ambigitur; a stirpe recedit achaeniis adultis aequalibus trun-
catis, sed junioribus facile attenuatis?; ab Erianthis involucro glabro;
a Pilosellaeformibus tota facie; ab omnibus foliis incisis. Caulis inferne
pilis longis reflexis hispidus, superne in ramos divaricatos divisus; folia
caulina pauca. Capitula gracilia, squamis paucis involucrata. Color
florum ignotus; creditur albus, ut in H. albifloro.
Alia dubia e California et achaeniis ignotis genere incerta planta est:
+ H. Californicum, glabrum, caule erecto folioso striato apice pani-
culato, ramis monocephalis bracteolatis, foliis sessilibus lanceolato-li-
nearibus acuminatis integris, involucri squamis linearibus imbricatis,
pappo (fragili) uniseriali albo. Dec. Prodr. p. 235. Flores subtus
purpurei.
* * anthela thyrsoidea, ramis inferioribus brevioribus.
112. H. marianum, phyllopodum, caule simplici paucifolio in-
ferne longe piloso, folis utrinque subpilosis, radicalibus
inferioribusque obovatis petiolatis, superioribus sparsis ova-
tis sessilibus, anthela discreta racemoso-corymbosa , pedun-
culis elongatis involucrisque gracilibus glanduloso-hispidis,
achaeniis sursum attenuatis, pappo fulvescente.
marianum, Pulm. gallicae folio. Pluken. Mant. p. 102. t. 420. f. 2.
elatius marilandicum. Raji hist. III. p. 143. n. 63.
foliis radicalibus obverse ovatis ete. Gronov. Firg. p. 114.
marianum. JJ'illd. Spec. 3. p. 1572, Frôl.! l. c. p. 217. Nuttall
in Am. Phil. Soc. FII. p. 446.
Gronovii. Torr: et Gray Bor. Am. p. 477. et plurr. Bot. Amer.
Boreal. var. a. Hook. Bor. Am. p. 298. — at non Linn., Willd.
etc., ceterumque nomen adeo confusum et fallax, ut praesentibus
puris et claris nominibus prorsus omittendum.
Stenotheca mariana. Monn. p. 72. t. 2. f. A.
— nudum, caule monophyllo nudove. Stenotheca subnuda. Monn. ess.
p. 72. t. 2. f. A.
H. subnudum. Fröl. l.c. p. 218. (excl. planta ipsius).
=
p ppp
— 118 —
In America boreali a Canada ad Virginiam saltim, prae-
cipue in pinetis, haud infrequens. Junio, lul. `
| Radix e fibris solito tenuioribus fasciculata. ` Caulis simplex, 2-
S.pedalis, strictus, inferne pilis longis albis, siccitate ferruginascentibus ,
hispidus, 1-4-folius. Folia membranacea, saturate viridia, utrinque se-
tosa, raro glabra, ad basin l. petiolum hirsutissima; radicalia pauca 2-5,
ut caulina infima obovata integerrima denticulatave, caulina u. s. An-
thela raro sistit racemum simplicem, vulgo thyrsum subcorymbosum, ra-
mis plus minus elongatis (lateralibus centrali brevioribus) canofloccosis et
glandulosopilosis. Pedunculi squamosi, sed vix braeteati. Involucra cy-
lindrica, rarissime glabra, squamis interioribus aequalibus linearibus acu-
tiusculis. Ligulae flavae, apice glabrae. Achaenia admodum elongata et
gracilia, sursum leviter attenuata, striatula, nigro-fusca. Pappus potius
fulvescens, quam rufescens.
115. H. anscissum, phyllopodum, caule gracili simplici inferne
foliato. hirsuto, foliis subsessilibus lanceolatis acutis den-
ticulatis ciliatis, caulinis semiamplexicaulibus, subtus glau-
cis, anthela discreta laxa thyrsoidea canofloccosa, pedun-
culis brevibus involucrisque gracillimis tenue glanduloso-
pilosis, achaenüs gracilibus curvulis, pappo albido. `
H. abseissum. ` Lessing! in Schlecht. Linn. 1830. p. 132.
In dumetis prope lalappam Regni Mexieani Scheide.
Statura quoddammodo H. venosi. Radix tenuis, uniceps. Caulis
simplex, gracilis, inferne foliis aliquot et pilis longis mollibas vestitus,
superne nudus et glaber. Folia lanceolata, acuta, dentieulata, tenuia,
membranacea, ciliata et utrinque simul pilis elongatis plus minus adspersa,
supra viridia, subtus glauca; radicalia rosulata, subsessilia; caulina nunc
pauca diminuta, nunc plura elongata, infima in petiolum attenuata, re-
liqua sessilia, fere semiamplexicaulia. Anthela discreta, thyrsoidea, pube
cana adspersa, pedunculis brevibus, sed admodum ramosis, filo tenuio-
ribus, pilis glanduliferis tenellis pallidis adspersis. Involucra cylindrica,
gracillima, pauciflora glandulifero-pilosa. Squamae verticilli inferioris
brevissimae, inaequales; interioris aequales, angustae, lineares, obtusae.
Ligulae angustae, flavae. Stylus in siccis fuscescens. Achaenia elon-
gata, teretia, gracillima, obsolete striata, curvula, nigricantia, pappo
sordide albo squamas vix excedente.
114. H. cowATUM, phyllo- et eriopodum, caule inferne folioso
hirsutissimo, superne nudo glabro, folis lanceolatis den-
— 1419 =
ticulatis utrinque pilosis, radicalibus petiolatis, caulinis
sessilibus, (hyrso discreto ex ovato laxe paniculato, pe-
.dunculis divaricato-ramosis .canofloccosis, involucris gracili-
bus demum nudis, squamis linearibus obtusiusculis, achae-
niis gracilibus sursum attenuatis, pappo sordide. albo,
— irregulare, caule gracili paucifolio, a medio in ramos paucos elon-
galos diviso paniculato, foliis angustioribus. sm
-In pinetis Mexicanis, ad Chinantla. alibique districtus Peu-
bla, altid. 7000-8000. Ibidem et locis declivibus gramino-
sis Cerro de S. Felipe prope Oajaca lecta est var. irregularis
a Cel. Liebman.
Valde simile H. thyrsoideo, at achaeniis conspicue diversum; longe
magis ex forma differt var. irregularis, quae suae species quasi forma
furcata. Radix descendens, praemorsa, ad collum lanato-comosa! Caulis
erectus, 9-5-pedalis, farctus, sed intus mollis et facile comprimendus,
striatus, inferne inter folia hirsutissimus; superne nudus, glaber. Folia
radicalia in petiolum nunc brevem, nunc elongatum attenuata, obtusiu-
‘scula; caulina sessilia, acuta; omnia membranacea, lanceolata, denticulata,
utrinque pilis longis mollibus hirsuta. Anthela discreta, junior vulgo
“(excepta varietate) in tliyrsum densum (Petasitis vulgaris) ovato-elonga-
tum congesta, adulta vero protracta, eleganter paniculata, ramis alter-
nis gradatis (i. e. inferioribus sequentibus brevioribus) canofloccosis,
absque pilis intermixtis, apice corymbuliferis, basi bractea lineari. suf-
.fultis. Intercurrunt vero specimina thyrso in racemum longissimum com-
positum, ramis nempe raeemosis brevissimis et in var. caulis apice irre-
gulariter divisus, saepe furcatus, oligocephalus. Involucra gracilia, cy-
lindrica, pauciflora, primo canofloccosa, dein fere nuda, pilis tenellis
'glanduliferis nune adspersa, nune destituta. Ligulae minimae, luteae.
Achaenia gracilia et sursum attenuata, fusco-atra, pappo molli sordide
albo.
115. H. rosen, phyllopodum, dense longeque setosum,
eaule elato rigido inferne folioso, sursum glabrato, foliis
omnibus conformibus sessilibus lanceolatis integerrimis, thyr-
so discreto longissimo angusto leviter canofloccoso, pedun-
culis brevissimis involucrisque | glanduloso-pilosis, squamis
obtusis margine pallidis, achaeniis gracilibus subattenu-
atis, pappo fulvescente.
MS >
H. barbatum. Nutall in Amer. Phil. Soc. VII. p. 70.
H. longipilum. Torrey et Gray Fl. Bor. Am. I. p. 477.
In pratis et silvis apricis Amer. boreal. interioris a Michi-
gan lacum ad Illinois, Missouri et Arhensas, paene usque ad
Rocky mountains. Specimina a me descripta lecta ad St.
Louis, Illinois, a Dr. Schrader. Tulio, Aug.
Inflorescentia affinium singularis, thyrsoidea, in hac et sequ. specie
fastigium est nacta, longissima. Caulis elatus, 3, 5-pedalis, admodum
validus, 3-4-lin. crassus, rigidus, fere lignescens, quo a praecedentibus
longe distat, inferne dense foliosus et setosus, supra folia vero glaber.
Folia Piloselloidea, omnia conformia, sessilia, lanceolata (et quidem in
nostris speciminibus angusta, valde acuta; sed, ex Torrey et-Gray,
oblongo- l. spathulato-lanceolata), integerrima, 3-6-pollicaria, sursum
decrescentia, utrinque setosa, interdum superne glabrata. Pili totius
herbae longissimi, 3 unc., graciles, stricti. "Thyrsus discretus, ad 2
pedes elongatus, sed valde angustus, superne leviter canofloccosus; rami
laterales tenues, admodum breves, vix unciales, patentes cum pedunculis
propriis brevissimis insuper glanduloso-pilosi. Involucra parva, ovato-
cylindrica, canofloceulosa, glanduloso-pilosa. Squamae exteriores paucae,
breves; interiores lineares angustissimae obtusiusculae; in defloratis acu-
minatae apparent. Ligulae parvae et styli lutei. Achaenia longa, gra-
cilia, subtiliter striata, nigrofusca, sursum obsolete attenuata, pappo ru-
fescente aut potius fulvescente.
116. H. rExsmvAwrcuM, aphyllopodum, caule simplici hirsuto
medio folioso, foliis obtusis denticulatis setoso-pilosis, in-
ferioribus obovatis petiolatis, reliquis ovalibus sessilibus,
thyrso longissimo aphyllo coarctato; ramis virgatis brevis-
simis divaricatis involucrisque gracilibus paucifloris dense
glanduloso-pilosis, achaeniis elongatis sursum attenuatis,
H. villosum, americanum, Pulm. gallicae facie. Plum. Cat. 10.
H. floribus in summis caulibus et ramulis confertis et velut spicatis.
Raji Hist. III. p. 143.
H. Scouleri e Pensilvania. Hook. Bor. Am. p. 298. sed spec. sub
H. scubri nomine ab Hookero in Mus. Petrop.
- H. Gronovii. y. Torr. et Gray Bor. Am. p. 477?
In Pensilvania! et australioribus Americae foed. civitatibus
reliquis rarius videtur. fug. Sept.
Species cum H scabro frequenter confusa, at longe diversissima;
H. mariano vero maxime affine. Specimina vero coram praesentia, v.
— 151 —
e. "H. scabri Hook!" in Mus. Acad. Patr. tam conspicue, ut H. triden-
tatum ab H. vulgato, differunt, ut ad perennem affinium confusionem
tollendam seorsim proponere necesse sit. Caulis in spec. visis longe
aphyllopodus, folia caulina ovalia, thyrsus longissimus coarctatus, omnino
H. longipili, praecipuas offerunt differentias. Radix unicaulis, haud ro-
sulifera. Caulis erectus, simplex, tripedalis, strictus, hirtus, medio foli-
osus, basi sursumque aphyllus. Folia inferiora obovata in petiolum hir-
sutissimum attenuata, reliqua ovalia, sessilia, sursum decrescentia; om-
nia obtusa, denticulata, ciliata et utrinque pilis albobulbosis setosa. Thyr-
sus discretus, ultra spithamam longus, valde densus et coarctatus, rachi
fere glabra. Rami racemose dispositi, divaricati, unciales, polycephali,
dense glanduloso-pilosi. Involucra cylindrica, pauciflora, glanduloso-
pilosa et basi canofloccosa. Ligulae flavae, apice glabrae. Stylus sicci-
tate fuligineus.. Achaenia longa, gracilia, sursum evidentius attenuata,
quam in H. mariano, nigrofusca, pappo albo.
S. Stirps ACCIPITRINELLA.
Aphyllopoda. Involucra nunc multiflora, nunc gracilia
praecedentis stirpis, a quo constanter tantum differunt achaeniüis
brevioribus, nec sursum attenuatis, Species ceterum inter se di-
versissimae el vix rite affines, in remolissimis Americae bore-
alis regionibus obviae; at omnes serotinae.
E vegetatione HM. pensilvanicum etiam huc pertinet, ut saepe H.
Scouleri ad praecedentia; at characterem ex achaeniis graviorem censeo.
117. H. scouter: (puarorricuum), pseudo-phyllopodum, pilis ri-
gidis divergentibus fuscis hispidum, caule rigido sparsifolio,
folis coriaceis subsessilibus late lanceolatis subintegerri-
mis acutis, panicula laxa, pedunculis erectis ramosis, invo-
lucrisque cylindricis [uscopubescentibus, immixtis vulgo pi-
lis glanduliferis, achaeniis columnaribus truncatis.
H. Scouleri. Hook. Bor. Am. p. 298. pr. p. Torr. et Gray Am.
bor. p. A78.
In Americae borealis regionibus maxime occidentalibus;
ad Oregon flumen, Nootka; in Wahlamet. ` Aug, Sept.
H. longipilo simile, at minus, indumento et achaeniis sursum haud
attenuatis manifeste diversum — ultima nota ad Accipitrinella abit vel
novae stirpis praebet initia. Color pilorum, immo pubis pedunculorum,
— 152 —
fuscus huic speciei maxime characteristicus est nec exsiccatione ortus;
ceterum quoad indumentum H. longipilo simile; at pili breviores, diver-
gentes, (in foliis praecipue) manifeste denticulati. Caulis erectus, ro-
bustus, simplex, pedalis, laevis, deorsum praecipue foliosus; nune undi-
que, nune deorsum modo pilis longis divaricatis hispidus. Folia Pilosel-
loidea, omnia subconformia, late lanceolata l. oblongata; integerrima L
obsolete denticulata, acuta, saepe cum apiculo, utrinque divergenti-hi- -
spida; infima subradicalia in petiolum brevem attenuata, caulina. sparsa,
sessilia, decrescentia. Anthela discreta, thyrsoideo-paniculata, effusa,
ramosissima, ramis erectis ramosis pube fusca vestitis. Involucra gra-
cilia, cylindrica, subvigintiflora, plus minus glanduloso-hispida; ex Torr.
et Gray interdum fere glabra. Ligulae angustae, luteae, glabrae. Achae-
nia columnaria, striata, sursum haud attenuata.
118. H. scannum, aphyllopodum, caule firmo rigido hirto-sca-
bro undique folioso, ex alis superioribus ramoso, foliis
inferioribus in petiolum attenuatis oblongis, reliquis ovatis
sessilibus hirsutis, anthela contigua canofloccosa demum
corymbosa involucrisque tumidis multifloris glanduloso-pilo-
losis, squamis obtusis apice glabris, achaeniis brevibus
truncatis.
H. scabrum. Michaux Fl. Am. boreal. 2. p. 86. Pursh Fl. Am.
2. p. 504. Monnier ess, p. 31. Fról. in Dec. Prodr. p. 217.
Torrey et Gray Fl. Bor. Am. p. 416.
H. Gronovii f. Hook. Fl. Bor. Am. p. 298.
— virgatum, ramis virgatis patentibus aphyllis polycephalis eximie
thyrsoideis!
H. virgatum: Pursh? Póppig!
H. fasciculatum Torrey!
Ad margines silvarum a Canada boreali ad Missouri, Ren-
tycky et Georgiam superiorem; in prov. borealibus commune.
Aug. Sept.
Capitulis tumidis, multifloris Accipitrinorum, haec species a reliquis
longe recedit, ut a suo genere Stenotheca omni jure excludat Monnier.
Valde polymorphum est; var. virgata videtur typica forma , quam ad spe-
cimina a Cel. Gray sub H. Mariano in Mus. Petr. deposita deseribam.
Radix valida, obliqua. Caulis erectus, bipedalis circiter, crassus, fir-
mus, ad apicem usque inter ramos floriferos foliosus, pilis quam in re-
liquis conspicue brevioribus hirtulus et scaber. Folia denticulata, ciliata
utrinque plus minus pilosa, pilis basi vulgo dilatata fusca, inferiora (nulla
A
AUTUMNI
get
adsunt rosulata) oblonga l. spathulata, in petiolum hirtum attenuata, re-
liqua sessilia ovata, apiculata, sub anthelae ramis decrescentia. Anthela
contigua, admodum rigida, canofloccosa, pilis nigris glandulosa; rami ex
alis foliorum superiorum virgati, patentes, aphylli, eximie thyrsoidei,
polycephali, capitulis ob pedunculos proprios brevissimos valde conge-
stis. Capitula magnitudine fere HM. borealis, 40-50-flora!, oblongo-eylin-
deiten, parcius glanduloso-pilosa et basi tantum canofloccosa. ` Squamae
exteriores ut in reliquis Stenothecis sensu nostro triplo breviores, caly-
culum formantes, interiores obtusae et apice glabrae. Achaenia breviora
truncata striata, nee sursum attenuata, pappo sordido. — Variat minus,
simplex; foliis nune minoribus coriaceis utrinque setosis, nunc membra-
naceis supra glabris, anthela basi modo foliosa, nune simplici racemosa,
nunc ramosa thyrsoidea; utraque demum corymboso-fastigiata.
119. H. anruurum, aphyllopodum?, caule elongato folioso hir-
suto, foliis linearibus infimis in petiolum attenuatis, supe-
rioribus sessilibus diminutis integerrimis, ex alis ramos
breves racemiferos aphyllos exserentibus, pedunculis cano-
hirsutis, involucris villo nigro glandulifero ` hirsutissimis,
achaeniis minutis aequalibus, pappo rufescente.
In pinetis Mexicanis altioribus (12,000). In Cerro de
Sempoaltepec, districtus Villae altae, gubernii Oajaca. Liebman.
Neque affinitatem, neque similitudinem cum ulla alia specie prae-
bet. Caulis videtur praelongus, sed specimina integra non adsunt. An-
thela sistit caudam bipedalem, foliis sparsis linearibus angustissimis brac-
teatam; ad basin vero adsunt folia numerosa, conferta, majora, uno
alterove dente instructa, in petiolum attenuata; angustissima tamen. Ex
omni ala anthelae egreditur pedunculus folia subjecto diminuto paulo
longior, dense canofloccosus, at pilis destitutus, subtricephalus, capitulis
subsessilibus; in apice vero caulis pedunculi, valde simul squamosi, den-
sissime stipati abeunt in corymbum polycephalum compactum; capitulum
terminale, e pluribus quasi coalitum, reliquis triplo l. quadruplo majus.
Involuerum basi modo canofloccosum, sed undique pilis densis mollibus
subtiliter glanduliferis hirsutissimum, fuligineo-nigrum. Squamae exte-
riores a villo obtectae, interiores incumbentes, lineares, obtusae. Ligu-
lae admodum tenellae, vix exsertae. Achaenia gracilia, aequalia (haud
attenuata) fusconigra, pappo rufescente.
Species paradoxa omnino, multis rationibus ad Erianiha accedens,
sed facies a reliquis diversissima.
| 20
120. H. ramcurarum, longe aphyllopodum, caule dense foli-
oso, inferne molliter piloso, superne divergenti-ramoso , fo-
liis inferioribus oblongis in petiolum attenuatis, summis
sessilibus lanceolatis integerrimis, anthela ex alis foli-
orum paniculata, pedunculis elongatis capillaribus apice
squamosis , involucrisque gracillimis paucifloris glabris , achae-
niis brevioribus aequalibus, pappo rufescente.
H. fruticosum, angustifolium, marylandicum. Raji Hist. TII. p. 142.
n. 65. ;
H. paniculatum. Linn. spec. 2. p. 1127. Mich. Fl. Bor. Am. 2. p.
86. Hook! Fl. Hor. Am. Dec. Prodr. FIL p. 222. Torrey
et Gray Fl. Bor. Am. p. 478.
In Canada et civitatibus borealibus Americae foederatae,
inque Georgine montosis. ug. Sept.
Altissima species, capitulis in toto genere minimis! Caulis pro ra-
tione tenuis, inferne longe aphyllus et molliter pilosus, dense foliosus,
apice divaricato-ramosus. Folia omnia in media et superiori caulis parte
sat conferta, membranacea, glabra, laete viridia, utrinque acuta; inferi-
ora oblonga, in petiolum attenuata, superiora sessilia lanceolata. Rami
ex alis et apice abeunt in anthelam maxime diffusam, ramis dichotomis
pedunculisque capillaribus, glabris, apice squamosis. Capitula gracillima
12-flora circiter, pube pilisque destituta, squamis extimis brevissimis,
intimis 6-8 perangustis linearibus obtusiusculis. ` Ligulae brevissimae,
uteae, apice glabrae. Achaenia minuta, linearia, profunde sulcata, fu-
sconigra. Pappus uniserialis, pauciradiatus, rufescens.
Species exstincta:
+ H. gaan L., quod in Herb. Linnaeano superest a Kalmio in Pensil-
vania collectum, dein ex Torrey et Gray L. c. p. 419. nullo Botanico
obvium, sistit speciem diversam tam a praecedentibus, quam Pachy-
lepide peregrina (= Sclerolepis Ralmii Monn. ess. p. 81. t. 4. f. A —
Pachylepis Ralmii Less., Dec. Prodr. VH. p. 98) utroque loco excl.
syn. Linnaeano, quare nomen prorsus falsum plantae a Kaimio non
lectae et in America boreali haud obviae. De vero H. Ralmii verba
Linnaeana sunt: "Caulis erectus, multiflorus, H. sabaudi angustior,
"laevis. Folia lanceolata, dentata, alterna, subsessilia, acuminata,
"parva, nuda, argutius extrorsum dentata, quam ulla alia hujus ge-
"neris. Pedunculi tomentoso-albidi ad apicem caulis alterni, saepius
"simplices et uniflori; Bracteis rarioribus linearibus. Flores parvi,
"terminales, erecti.
PO m——
Maa discas an
“SERIES QUINTA.
ACCIPITRINA. (Roch syn. ed. 1.) Innovatio per gemmas
clausas. . Caulis rigidus, semper foliosus; folia inferiora ante
superiora (baud petiolata) marcescentia. /nvolucrum contiguum,
vulgo distincte inultiseriale, squamis spiraliter dispositis. Achae-
nia mediocria, sursum. truncata (nec attenuata), radiis pappi
inaequalibus. Species vulgo elatiores, foliosae, subserotinae, an-
thela contigua subfoliata.
Jam Patres hanc seriem /”H. fruticosa”) distinxerunt. Dif-
ferentia a caule phyllopodo et aphyllopodo, quamvis essentialis,
in praxi saepe fallax est, cum folia, praecipue in Tridentatis,
sed etiam reliquis v. c. ipso H. umbellato, ad basin saepe con-
gesta radicalium faciem praebent. Ex altera parte H. Glauca
involucri fabrica Accipitrinis proxima, Haec series species con-
tinet plurimas primarias, nobilissimas, sed ex herba ob infini-
tam varietatem superficiali inspectione aegre discernendas. Hinc
cum Pilosellae, omnes sane nimis inter se affines, supra om-
nem modum laceratae, Accipitrinae diversissimae mire commu-
tatae. Latent in involucro, ligulis, stylo et achaeniis genuinae
differentiae, quare sine completis exemplaribus species temera-
rium est examinare, Plures insignes formas ob patriam igno-
tam l. specimina minus completa indeterminata linquere co-
actus sum.
T. Stirps mNTryBACEA s. H. albidi.
Herba glanduloso-viscida. Caules undique dense foliosi,
foliis omnibus conformibus sessilibus subamplexicaulibus. Squa-
mae proprie uniseriales, aequales, obtusae, at subfoliaceis in-
volucratae. Ligulae glabrae. Achaenia fusca. Unica species,
humilis, in alpibus Europae mediae et Pyrinaeorum.
— 1*6 —
191. H. Au mm un, hypophyllopodum, glanduloso-viscidum , viride,
caule firmo dense folioso Æ-oligocephalo, foliis conformi-
bus sessilibus lanceolato-elongatis grosse dentatis, pedun-
culis monocephalis lurido-hirsutis, involucris amplis saepe
foliaceo-obvallatis, squamis óbtusis ciliatis, ligulis glabris
ochroleucis.
. H. alpinum, folio acato molli lanuginoso dentato. Plant. Burs L c.
| pe 902. Herb. Burs! V. n. 77. SR
li. hirsutum, folio integro flavicante, eirca margines, dentato, monan-
thos, flore maximo. Raji Hist. III p. 144. n. 75!
H. intybaceum, flore magno albido. Scheuchz. It. alp. p. 338. cuin
eximia descr. sed excl. syn. Bauh. ]
H. n Al. Hall. Stirp. p. 17. Emend. IV. n. 63.
Leontodon hispidum. ` Fand sagg. st. nat. com. 1763. t. 22. ex Fröl.
H. albidum. Vill.! Delph. IH. p. 133. t. 31. Dec. Fr. IF. p. 32.
Gaud. helv. V. p. 116. Koch! syn. 2. p. 116.
B. intybaceum, | Jacq. Austr. app. t. 43. Allion. Ped. t. 31. f. 3.
Willd. Spec. LIT. p. 1585. Monn. ess. p. 47. Fról.! in Dec.
Prodr. FII. p 210. excl. var. balsam.
Lepicaune intybacea. Lapeyr. abr. p. 479.
„Exs. Schultz Gall. Germ. n. 891.
S In Pyrinaeis! et Alpibus Europae mediae! australisque! co-
piose, inque monte Hoheneck! Vogesorum. 4ugusto.
Species valde distincta, inter H. Pulmonarioides et Picroides quasi
medium tenens locum, ütroque humilius. Radix lignosa, obliqua, subre-
pens, nigrescens, unicaulis, gemmifera, licet in individuis abbreviatis fo-
liis ad basin congestis variet, ut phyllopodum crederes. Herba glandu-
loso-viseida, viridis, sicca sublutescens.' Caulis vulgo pumilus, a basi
usque foliosus, sed in elongatis conspicue aphyllopodus, hirsutus; nunc
simplex monocephalus; nune ramosus, ramis foliosis monocephalis. Folia
conferta, omnia sessilia, interdum semiamplexicaulia, mollia, undique pilis
glanduliferis hirsuta, sicca membranacea, plus minus profunde et grosse
dentata, obtusiucula; inferiora elongata, lanceolato-linearia; sümma bre-
viora, ovato-laneeolata. Rami floriferi semper monocephali, villo denso
lurido glandulifero hirsuti et in apicem usque foliosi; folia summa abe-
unt in involucrum exterius; cujus foliola in folia caulinis prorsus con-
formia excrescere visa sunt. (H. albidum v. involucratum. Gaud). Ca-
pitula maxima, involucro fusco virente, pilis glanduliferis villosissimo.
Squamae subaequales, involucro excepto uniseriales, obtusae, in apicem
usque villosae, eximie ciliatae, atrovirentes. Ligulae speciosae, glabrae,
WE —
— 157 —
flavescenti-albidae, siccae sulfureae. Stylus luteus fuscescens. Achaenia
majuscula, costata Aurellarum,: fuscoatra, pappo albido. — Specc. culta
manifeste aphyllopoda, graciliora, capitulis .pallidioribus minoribus si-
stunt var. parvifloram Fröl. Ut plurimae alpinae saepe variat ` floribus
tubulosis: H. tubulosum Lam. Dict. II. p. 367. Dec. Fl. IV. p. 52.
Praetuli M. albidi nomen, cam H. intybacei erroneo Baubini ` sy-
nouymo nititur. H. intyb. fl. magno aibido C. Bauh. Prodr. n. 11. ad
Crepidem albidam , H. intyb. fl. luteo l. c. n. 10. ad Crep. alpinam, per-
tinent et praesens species apud Bauhinos desideratur, teste Bursero ! Nos
e. genuinis fontibus pro more antiquiora synonyma ubique hausimus.
U. Stirps H. Prenanthoidis.
_ Caules foliosi, sub anthesi aphyllopodi; foliis subamplexi-
caulibus, infimis petiolatis. Involucri squamae exteriores varie
imbricatae, interiores verticillatae obtusae, excepto n. 195. Li-
gulae ciliatae, — Species alpinae l. subalpinae, per omnem Eu-
ropam et Asiam adjacentem obviae; in America boreali vero de-
ficientes; elatiores, at minus rigidae.
Caules vulgo aphyllopodi sunt; sed vidi simul multa individua spu-
vie phyllopoda. Caule primario resecto in M. prenanthoide etiam vidi
gemmas praecipitata evolutione in rosulas explicatas. Hinc Pseudophyl-
lopoda dicenda. — Cum his conferendum H. Dovrense n. 89, his proxi-
mum; sed vere rosuliferum!
* achaeniis testaceis pallidisve.
422. H. ricromrs, aphyllopodum, glanduloso-pilosum , viscidum ,
viride, caule folioso, foliis e basi cordata amplexicauli
ovato-acuminatis, infimis oblongis inferne aequaliter atte-
nuatis, pedunculis involucrisque pilosis nigroglandulosis,
squamis exterioribus paucis intimis obtusissimis, ligulis
apice ciliatis, stylo fuscohispidulo, achaeniis testaceis.
— ochroleucum, caule simplici apice corymbifero, foliis oblongatis den-
ticulatis, ligulis pallidis.
H. alpestre, pilosum, longioribus foliis, flore pallido. Tit. it. alp. in
Hort. Mauroc. l. c.
H. lanceolatum. Schleich. Cat. 1815.
H. ochroleucum. Schleich.! Cat. 1821. Hoch syn. 2. p. 528.
H. Pieroides. Gaud. helv. V. p. 115. Fról.! l c. p. 210. Monn.
ess. p. 34.
— 158 3 che
E Sieberl. — Taxoch, d o, pi 18: ex Mami + cl
— ramosissimum, caule scabro, sursum divergenti-ramoso subpaniculato, `
folis cordatis grosse et argute dentatis, involucris nigrescentibus.
Fröl. Gi: i aies
H. Picroides. ` Fill. voy. p. 22. t. 1. f. 3. ad spec. Jordan!*) Me-
getsch. Beytr. p. 359. Et DE T "nm
H. amplexicaule. M. Bieberst.! Fl. Tauro-Cauc. II. p. 254. et Flo-
rist. Rossiae.
H. Sabaudum. Ledeb. Fl. Ross. II. p. 854. quoad pl. Caucas.
Exs. Schleich. — Thomas (H. pren. E.)
In alpibus Europae australioris a Pyrinacis et Delphinatu
ad Caucasum, sed rarius et paucis locis obvium. Julio, Aug.
Species valde distincta, et collatis tantum speciminibus Helveticis
et Biebersteinii Caucasicis haec inter se specie differre non dubitabam;
verum specimina Cel. Jordan e Delphinatu eum planta Caucasiea ita con-
grua, ut conjuncta tractare necesse sit. Interea seorsim, quasi speciei
extrema, dabimus descriptiones plantae Helvetieae, ab amic. Lagger
missae, et Herbarii Biebersteiniani:
A. Planta Helvetica inter H. albidum et Prenanthoides quasi media,
ab utroque vero egregie diversa. Caulis elongatus, 2-3-pedalis, stric-
tus, sed haud admodum rigidus, intus cavus et inter digitos facile com-
primendus, foliosus, costatus, basi aphylla glabra excepta undique pilis
brevibus mollibus glanduliferis pallidis pubescens et viscidus, ex maxima
parte simplex, oligocephalus; ex alis superioribus ramos tri-aut pedun-
culos monocephalos erectos, strictos, pubescentes et dense glanduloso-
hirsutos exserens. Folia basi cordato-truncata, semiamplexicaulia; infe-
riora vero submarcescentia, in petiolum (basi haud auriculatum) alatum
longe attenuata; reliqua oblongata, L a basi aequaliter attenuata, acu-
minata, dentato-serrata, glanduloso-pubescentia, siccitate lutescentia ; sub-
tus pallidiora, laxe reticulata, pilis elongatis destituta. Pedunculi cras-
siusculi, simplices, una alterave squama bracteati. Capitula H. albidi
duplo minora, at H. Prenanthoidis majora, basi obtusa, undique glan-
duloso-hirsuta, squamis exterioribus paucis, interioribus subbiserialibus
obtusis, intimis margine pallidis. Ligulae pallide flavae, | apice ciliatae. `
Stylus siccus fuligineus. Achaenia testacea, pappo sordide albido. —
Interdum glandulae herbae, tum piloso-pubescenüs, disparent.
*) Aliam omnino plantam pro 77. Picroide in Delphinatu! a Cel. Chernajeff collec-
tam in Lius. Acad. Petrop. vidi, quae fere eadem əc H. Prenanthoides M. Bre-
berst./ l c., et ad hoc meo sensu omnino referenda. Differt modo foliis
tenuissime membranaceis lutescenti-pallidis, caule superne pedunculisque luteolo-
glandulosis. "
e ee HER où | ,
"m B. Caucasicum habitu magis ad H. boreale. vergit, sed tam ab hoe,
| quam ab H. amplexicauli diversissimum. Recens, monente Bieb., undi-
ue glanduloso-viscidum, sed siccum granulato-scabrum, vix lutescens.
Caulis ‘5-4-pedalis, rigens, sulcatus, sparsifolius, scaberrimus , superne 1.
a medio in ramos divergentes foliosos, flocculosos divisus. Folia omnia
amplexicaulia, inferiora versus basin modo attenuata, superiora late cor-
* "data, acuminata, infra medium dentata, supra glabra, subtus margine-
que glanduloso-scabra. Anthela larga, ramis primariis polycephalis ad
apicem usque foliis decrescentibus suffultis, cum pedunculis propriis ca-
nofloccosis et glanduloso-pilosis. Involucrum nigrescens; reliquae fructi-
ficationis partes ut in priori, at ligulae flavae. Cum hoc tota facie con-
veniunt specimina e Delphinatu, quae utramque formam conjungunt.
195. H. cyoonrarrocrum, aphyllopodum, eglanduloso-pilosum,
viride, caule folioso superne in ramos foliosos patentes corym-
bosos diviso, foliis oblongis, inferioribus petiolatis, summis
semiamplexicaulibus, anthela foliosa involucroque ventricoso
.canofloccosis pilisque apice canescentibus glanduliferisque
hirsutis, squamis. obtusiusculis intimis acuminatis , ligulis cili-
atis, achaeniis rufescentibus.
H. montanum mali cotonei folio. Boce. Mus. t. 53 *) fig. dextra.
H. alpinum, fruticosum, subhirsutum, Perfoliatae longifoliae foliis etc.
Michel. ex herb. Vaill.
H. fruticosum, subhirsutum, foliis Plumbaginis minus. #aill. Act.
par. 1721. p. 187.
H. eydoniaefolium. Vill. Delph. III. p. 107. Tausch. l. e. p. 75.
Koch! syn. 2. p. 526
H. carpathicum. Bess. Galic. 2. p. 154. Host. Austr. 2. p. 418.
H. sudeticum. Sternb. in Bot. Denkschr. Reg. II. 2. p. 62. t. 51.
2 3s Roch! et Hort. Bot.! sec. spec. a Beyrich!
." H. Prenanthoides 9. cydoniaefol. Monn. ess. p. 33.
= — H. eotoneifolium. Fröl. l. c. p. 210. $. y.
» Exs. Tausch. pl. select. Boh.
d In alpibus Europae australioris; etiam in Sudetis (unde
pro forma H. prenanthoidis pluries misit Wimmer). In Scan-
.*) Hoc nomen est fons tam H. cydoniaefoliï, quam H. cotoneifolii Lam., quibus
. nominibus alia pauca magis confusa; proprie vero et vulgo ad H. Prenanthoi-
— des spectant. H. cydontaefolium Vill., quod manifeste ab H. Prenanthoide di-
i versum, h. l. videtur; Frólichii! vero omnino diversum est, ut etiam Willd. et
© Spreng ! sec. spec. in Herb. Kunz, ete. Forsan igitur var. minoris s. H. carpa-
thici nomen praeferendum.
- * —- ^
dinavia et Britannia vix obvium, sed H. Dovrensi substitutum.
Iulio, Augusto. ; OPNS J e Te
Radix repens, rosulas discretas vix enitens. Caulis erectus, cite =
citer sesquipedalis, foliosus, hirsulus et apice corymboso-ramosus, in |
cultis saepe ramosissimus, sursum canofloccosus. Folia oblonga, medio
praecipue dentata, subtus pallida (vix glauca, nee reticulata), utrinque
pilis adspersa; inferiora obtusa, superiora acuta; radicalia pauca, in pe-
tiolum alatum, integerrimum attenuata, brevi et ante caulina marcescen-
tia; caulina omnia sessilia, inferiora deorsum attenuata, non vero instar
H. prenanthoidis iterum auriculato-dilatata, superiora basi lata vulgo se-
miamplexicaulia. Anthela contigua, ramis primariis omnibus foliis de-
crescentibus fuleratis, eanofloecosa, pilis aliis apice canescentibus, aliis
glanduliferis hirsuta, ramis patentibus. Involuera majora, praecedentis
speciei, admodum brevia ratione sq., ventricosa, multiflora, canofloccosa j
hirsutaque, pilis apice canescentibus glanduliferisque. Squamae multise-
riales, viridifuscescentes, sursum aequaliter attenuatae, plurimae obtusiu-
sculae, sed adsunt nonnullae intimae acuminatae, quihus, ut etiam exte-
rioribus numerosis imbricatis, ab H. Prenanthoide maxime differt. Ligu-
lae luteae, apice conspicue ciliatae. Stylus siccitate fuligineus. Achaenia
longiuscula, rufescentia, proximorum multo obseuriora evadunt; pappo
sordide albo. — Misit amie — JJimmer specimina pumila monocephala.
Culta ab ill. Kochio magis glabra, ramosissima, ramis erectis, foliis tan-
tum sessilibus.
Species distinctissima, quoad affinitatem ambigua. Cum H. Cerinthoi-
deis d. Villars, cum Af Alpinis jungit Cel. Koch, a quibus meo sensu
valde differt. Equidem in sched. ad H. Italica et quidem H. dovrense
hactenus retuli, eui re ipsa forsan proximum, sed tam ab his, quam re: —
liquis Prenanthoideis et habitu et involucri fabrica differt. Planta spon- `
tanea cum H. Prenanthoide facie praecipue convenit, (a quo ne “specie
quidem movet Cel. Zimmer) et Veteres has species tamquam majus et —
minus distinguebant. Hine hoe loco inserui et medium loeum inter H. ~
Pieroides et Prenanthoides, ut apud Frölich, optime tuetur, sed involu-
ero ab omnibus hujus stirpis recedit. H., eydoniacfolium et juranum ad ^
opposita latera ab H. Prenanthoide omnino distant! D
124. H. prexanruoôines, aphyllopodum, caule folioso simplici- «
ter piloso, foliis subamplexicaulibus cordatis lanceolatisve
ciliatis subdenticulatis, subtus reticulatis glaucescentibus, nn
ferioribus in petiolum basi auriculato-amplexicaulem ` atte
nuatis, pedunculis involucrisque inierrupte imbricatis $
T" ` à
we O
floccosis pilisque nigris glanduliferis undique hispidis, squa-
mis exümis paucis!, plurimis aequalibus obtusis, ligulis ci-
liatis, achaeniis pallidis.
H. montanum mali cotonei folio. Boce. Mus. t. 53. fig. sup.
IL pyrenaicum, altissimum ete. Scheuchz. it. alp. sec. spec. e loco!
di H. fraticosum subhirsutum foliis Plumbaginis majus. Vaill. Act.
1721. p. 187 * .
H. foliis ovato-lanceolatis rariter dentatis, caulinis amplexicaulibus.
Hall. em. II. p. 93. Cat. rar. n. 979. Stirn, n. 43. p. 26.
H. Prenanthoides. — F'ill.! Delph. HI. p. 108 Voy. p. 98. t. 3. f.
3. Willd. Spec. HII. p. 1590. Engl. Bot. t. 2122, (non Smith.
Engl. Fl. TII p. 368.) Fries Nov. p. 261. Wimm.! et Grab.
Sil. III. p. 198. Koch! syn. 2. p. 527. Frôl ! apud. Dec. FH.
p. 221. Babingt ! Man. 1. p. 184.
H. spicatum. All. Ped. p. 218. t. 27. f. 1, 3! Dicks.! in Linn.
Transact. II. p. 288.
H. Ralmii. Sym. syn. p. 173.
Exs. Herb. Norm. XII. n. 9. Schultz. Gall. Germ. n. 477.
— Bupleurifolium, caule simplici folioso, foliis latis basi cordata am-
F
plexieaulibus integerrimis denticulatisve. — JJ imm.! L c. — Fill. l.c.
t 3. f. 3.
H. Mu narii. Tausch! pl. exs.
e H. perfoliatum. Frôl. l e. — vegetior forma. Misit Lagger.
— lancifolium, caule simplici folioso, foliis semiamplexicaulibus oblongis
1 lanceolatisve inaequaliter argute dentatis. JJ imm.! l. c. — 4 Fröl.
ud idem, foliis glaucis.
— angustifolium, caule simplici elongato sparsifolio, foliis. semiamplexi-
caulibus lineari-laneeolatis subintegerrimis. E Norvegia Lindblom!
valde insigne.
= paucifoliwm, caule simplici paucifolio, oligocephalo, foliis subsessili-
… — bus. ( Proteum) n, 9. Fról.
— H. denticulatum: Smith. E. Fl. l.c. ex Borrer.! lusus vegetior, latifolius.
o Exs. Herb. Norm, X. n. 4. forma tenella.
- + H ramigerum , caule ramosissimo patentissimo dense folioso, ramis
« - divergentibus foliosis, foliis latioribus angustioribusve a basi am-
-— plexicauli ad apicem aequaliter. attenuatis.
$ —*) H. rectum, glabrum, foliis lata et velut auriculata basi ete. Raji Hist, LIL p.
— 144. n. 72. non hujas loci est, sed, me judice, ` Crepid. succisacfoliam clare
. spectat! Veterum synonymia Crepidis genus admodum illustrabit!
91
o, QU `
Exs. Herb Norm IX. 4,
* idem, humile, tenerrimum, hypophyllopodum, a basi ramosissimum ,
capitulis paucifloris gracillimis. Maxime singularis forma e Mo-
dane Sabaudiae Foods! cfr. Gaudin obs. de planta Allionii.
H. parvum, cauliculis tenuissimis ramosis, flosculis minimis. Raji
Hist. p. 143. n. 68. huic melius, quam Cr. virenti convenit. i
Per alpes Europae totius (immo in montibus planitierum
Europae borealis v. c. Duderhof! prope Petropolin), Caucasicas !
Samanisiacas! ("H. paludosum" Gmel. lun.!) Gilanenses Per-
siae! CH. sabaudum" Gmel. Jun. UI et in Sibiria Uralensi ad
Slatoust!, at vix magis orientem versus, /Vesterofsky! Julio,
Augusto.
Varietates hujus speciei infinitae sunt; seligi quasdam maxime
prominentes; singula harum multas colligit formas. Plures ex his cultura
constantes v. c. ramosissima, quae ad vulgare se habet, ut M. ramosum
ad H. vulgatum! Aliae formae distingui possunt e capitulorum magnitu-
dine et indumento; vulgo anthela involueraque pilis atris glanduliferis
dense hirsuta; interdum vero dense cano-floccosa immixtis pilis atris |
glanduliferis rarioribus (M. bidentatum Tausch!) et e summo septentrio-
ne (Renoe Finmarkiae) dedit optimus Blytt formam anthela involucrisque
cano-hirsutissimis eglandulosis , quae absque dubio ad hane speciem pertinet.
Aliam variet. anthela luteolo-glandulosa sub H. Picroide notavimus.
Caulis primitus saepe pseudophyllopodus est, sub anthesi vero folia ima
semper fere deficiunt et tantum in speciminibus "MH. dentieulati” , a Bor-
rero, vidi rosulam persistentem, qualia individua secundaria e basi cau-
lis resecti quoque enata observavi. Caulis erectus, nune rigidus, nune
mollis, plus minus dense foliosus, hirsutus, vulgo simplex apice corym-
biferus, sed in var. ramosissima paniculatus. Folia viridia, plus minus
basi cordata amplexieaulia, acuta, ciliata, subtus vulgo pilosa, saepius
glauca, semper subtiliter reticulata; inferiora basi angustata pandarae-
formia, infima in petiolum basi auriculato-amplexicaulem attenuata; quoad x
consistentiam, firmiorem et tenuiorem, latitudinem, marginem integerrimum,
et varie dentatum ete. magnopere varia. Anthela contigua; sed pedun-
euli patuli, bractea s. folio reducto, raro evoluto, suffulti, (in var.ramo- ©
sissima vero rami quoque foliosi) eanofloccosi, pilis densis nigris glandu-
liferis normaliter vestiti. Involucrum — cylindricum, plus minus mani-
feste canofloccosum, pilisque atris ad apicem usque hispidum — praebet.
hujus speciei characterem essentialem, quo ab omnibus hujus stirpis fa-
cile dignoscitur (Geracium hine Reichenb.), et ad H. juranum et Stenothe= Z
cas accedit; squamae nempe interruptae sunt, in duas series discretas —
— 163 —
dispositae; exteriores vero paucae irregulariter imbricatae, multo brevio-
res, adpressae; interiores numerosae, aequales, obiusae, incumbentes.
Ligulae flavae, apice ciliatae. Stylus fuscohispidulus, siccitate fuligino-
sus. Achaenia testaceo-pallida, interdum fere albida, obsolete striata,
pappo albido.
Quamvis haec planta summopere variabilis sit, caveas ne cum hoc
commutes. variarum specierum. analogas formas, attendendo semper magis
ad notas essentiales, quam herbae superfieiales. In optime evolutis for-
mis habitus omnino Prenanthes purpureae, unde nomen. Exstare vide-
tur species affinis foliis firmioribus hirsutis, a basi foliata omnibus ses-
) silibus, involucris sphaericis contigue multiserialibus, sed H. cotonei-
folium a Fról.! est H. Picroidis facie. (Vidi in Herb: Acad. Holm ! ab ip-
so!) In Jemtlandia Sept. legit amic. Beurling, maxime serotinum, sed
absque achaeniis maturis.
125. H. rycorrouium, aphyllopodum, viride, caule folioso hir-
suto superne paniculato, folis amplexicaulibus triplinervi-
bus ovatis ad medium inciso-dentatis, infimis oblongis basi
simpliciter attenuatis, anthela basi foliosa, pedunculis in-
volucrisque basi floccosis glanduloso-pilosis, squamis mul-
tiserialibus sursum glabris, ligulis ciliatis, achaeniis pallidis,
H. fruticosum, folio lato dentato, subtus glauco, ovariis rufeseenti-
bus. Vaill. l c. p. 187.
H. silvaticum. Auctt. — Spenn. Fl. Frib. Suppl.
H. Sabaudum hybridum. Gaud. helv. F. p. 109.
H. Lycopifolium. ` Fról.! apud Dec. p. 224. Koch! syn, p. 527.
H. Prenanthoides. B. Dóll. rh. Fl. p. 528.
H. boreale v. Lycopif. Kittel Taschenb. n. A3.
Exs. Herb. Norm. XI. n. S. Schultz n. 478. Reich. Germ n. 2351.
forma nemoralis, lutescentipallens; alpina obscure viridis.
In regionibus subalpinis Europae mediae, in silvaticis mon-
E tanis Germaniae descendens v. e. ad Carlsruhe, Freyburg, etiam
= ad Stettin, ex Koch.; Specimina similia e Norvegia vidi, at
- . achaeniis nondum explicatis, hine plene non definienda. ug.
SS: Species inter H. Prenanthoides et H. boreale media; ab illo invo-
— lucro! et foliis! ab hoc ligulis ciliatis et achaeniis pallidis, jam obser-
vante Vaillantio, clare distinctum. Caulis elatus, robustus, sed. haud ad-
modum rigidus, polyphyllus, pilis elongatis simplicibus . vestitus. Folia
. - omnia caulina, inferiora obovato-oblonga (nec umquam panduraeformia),
— dn petiolum simplicem (nec basi auriculatum) attenuata; proxima oblonga,
RS a
media et superiora cordato-ovata, amplexicaulia , basi dentato-incisa , api-
cem versus integerrima, utrinque viridia, subtus modo pallidiora (sub-
glauea), triplinervia, obsolete et laxe reticulata, utrinque margineque albo-
pilosa. ` Anthela basi foliosa, in individuis minoribus simplex, racemosa;
in elatioribus ramosa, corymbosa, ramis inferioribus patentibus foliolosis.
Pedunculi erecto-patuli, squamosi, pube cana admodum parca pilisque
brevibus glanduliferis adspersi. Capitula H. prenanthoidis majora, ovata,
in alpinis nigricantia, locis inferalpinis l. in hortis fusco-virentia palli-
dave; involucro basi modo pube evanida pilisque glanduliferis vestito,
sursum glabrata. Squamae contigue multiseriales, adpressae, interiores
obtusae, exteriores angustiores, aculiusculae. Ligulae flavae, ciliatae. Sty-
lus fuscohispidulus, fuscescens. Receptaculum fimbrillifero-dentatum. Achae-
nia longiuscula, striata, pallida, omnino H. Prenanthoidis, sed pappo
rufescente.
* * Achaeniis fuscoatris. Rigidis et Umbellatis magis, quam praeced.
affines.
126. H. srricrum, aphyllopodum, caule cavo rigido folioso ex
alis ramoso ramisque aphyllis strictis, foliis oblongis lan-
ceolatis denticulatis basi angustata subamplexicaulibus , sub-
tus triplinervibus subreticulatis glaucis, pedunculis cano-
floccosis, involucris nigricantibus tenue glanduloso-pilosis ,
squamis intimis obtusis, ligulis ciliatis, achaeniis fusco-atris.
H. majus, foliis integris lata basi caule adnatis, ramulis tenuibus flo-
sculos multos sustinentibus ex foliorum alis ete. Raji Hist. IH.
p. 144. n. 73. clare!
H. caule folioso, foliis amplexicaulibus ovato-lanceolatis dentatis, flo-
ribus spicatis. Hall. Emend. LIL n. 259. Cat. rar. n. 978.
Stirp. Helv. p. 13 *).
H. cydoniaefolium. Fulgo. — Willd. en p. 824. sec. spec. in Herb.
Kunze! Link. en. 2. p. 285. Fról. l. c. p. 212. partim. (Gaud.
helv. V. p 113. at cum aliis saltim in syn. mixtum),
H. cotoneifolium. ` Hort. Lund.! var.
t Synonyma Halleriana hujus et prioris vulgo inversa ratione citantur, sed tam
descriptio ("pedunculi minus nigri, albo tomento. Calyx minus villosus etc.)
quam locus, nostram determinationem confirmant Rami hujus laterales ante
anthesin spicati, et nudi, in priori, si adfuerint, patentes et foliosi. Figura
Bocconii, sub priori citata, hoe melius refert, sed ad specimina auctoris determi-
navit Villars.
E
a wW
— granulatum, elatius, caule foliisque ` rotandato-amplexicaulibus latis
oblongis subtus glanduloso-scabris, capitulis majoribus.
? H. Prenanthoides. Smith. Engl. Fl. L c. Engl Bot. t. 2235. at mi-
nime spece. Borreri! ete, #) :
H. denticulatum. Monn. ess. p. 33. pr. p.
— strictissimum, foliis angustioribus lanceolatis basi angustata semiam-
plexieaulibus, subtus laevibus, capitulis minoribus.
H. strictissimum. Fról. p. 211. e deser.
In regionibus alpinis Europae mediae et borealis, (in Scan-
dinavia boreali vero haud lectum) cum praecedente; at longe
rarius. Var. granulatam e Scotia (Soc. Botan. Edin.!) habeo;
var. strictissimam e Norvegia v. c. Storlic in Merager etc. Blytt!
Augusto.
Variat ut n. 124 statura, capitulis majoribus et minoribus, caule plus
minus dense folioso, foliis latioribus et angustioribus, semiamplexicauli-
bus et sessilibus modo, integerrimis dentatisve, ut ex his nulla differen-
tia petenda; ita vero ut hujus folia subtus magis glauca et "scabra" Smith!,
minus amplexicaulia, omnia saepe l. summa saltim , rite observante Hallero,
tantum sessilia, quod in priori contraria ratione fit. Ramis vero strictis
aphyllis, foliis triplinervibus, involuero ab eodem semper tute dignoscitur.
Ab H. jurano differt caule eximie aphyllopodo (ne pseudophyllopodo
` quidem), involucri squamis contigue dispositis, foliis rigidis et toto ha-
bitu. Caulis cavus, majorum facile comprimendus, sed rigidus, foliosus,
ex alis superioribus, interdum omnibus, ramosus, striatus, glaber, sed
saepe e punctis scaber, semper vere aphyllopodus. Folia sat numerosa,
sed sparsa, basi angustata semiamplexicaulia, ovata oblongave utrinque
denticulata, acuta, superne glabra, margine subtusque quoque vulgo
glabra, at e pilorum basi quasi glanduloso-punctata (binc in schedulis H.
conspersum primo dixi), sed variant pilosa; glauca, triplinervia, nervis
vage anastomosantibus, summa sessilia, quae in priori magis amplexi-
caulia. In varietate multidentata folia. lanceolata evidentius et frequentius
dentata, inferiora in petiolum basi haud auriculatum attenuata. Rami
florigeri alares arrecti, stricti, inferne simpliees et omnino aphylli, apice
corymbiferi, sed capitulis virgineis fere racemoso-spicati, cano-floecosi et
pilis raris, vulgo eglandulosis, adspersi. Capitula elliptica, deflorata glo-
bosa, obsolete canofloecosa, pilis nigris subglanduliferis rarioribus vesti-
ta. Squamae in macrocephalis saltim multiseriales, extrorsum decrescen-
*) Desperandum saepe de synonymis recentiorum extricandis, cum notae variabiles
modo indicantur. Hoe vero habeo e locis Smithianis sub nom, H. /nuloidis et
primarium sub nomine ZZ. rigidi ad Ochill Hills Scotiae leetum a Dr. Dewar.
tes acutiores, intimae obtusae, pallide marginatae. Ligulae ciliatae, Sty-
lus yea fusceseit. Achaenia brevia, fusco-nigra, basi attenuata, pap-
po albido.
Synonyma recentiora non ita definita, ut recipere potuerim. Planta
sub nomine H. cotoneifolii in Hort. Lund. obvia, characteres primarios
hujus quidem offert, sed folia membranacea, multo latiora, rotundato-
obtusa, exacte Plumbaginea et capitula in ramis alaribus aphyllis nu-
merosissima fere H. Prenanthoidis,
127. H. mnsurvuw, aphyllopodum, viride, caule folioso ex alis
paniculato-ramoso ramisque elongatis foliosis hirsutis, foliis
ovatis semiamplexicaulibus paucidentatis, subtus margine-
que hirsutis, pedunculis squamosis canofloccosis involucris-
que canohirsutis, squamis extimis linearibus sublaxis, in-
timis obtusis, ligulis obsolete ciliatis , achaeniis fusco-atris,
canadense, fruticosum, hirsutum. Sarrac. — Pall l. c. p. 187.
Sabaudum canadense. Mort. Bot! olim et verosimile Frai, l
e. p. 243. i
hirsutum. Bernh.! et Hort. Bot. nunc temporis. Tausch l. c. p.
72. Frölich! l. c. p. 187. (planta culta). :
. denticulatum y. hirsutum. Monn. ess. p. 34.
Exs. Herb. Norm. XIII.
Tanquam e Canada originem ducens, confirmante ill. Rei-
chenbach, antiquitus in hortis Europae cultum, sibi ignotum
l. ex H canadensi ortum monet Gray. Aug.
Color pallide virens, etiam involucrorum, et hirsuties insignis te-
stantur esse plantam cultura personatam, sed quae species sit mater non
liquet. Villarsius, qui specimina spontanea Sarraceni contulit, ad HH. cy-
doniaefolium. ducit, a quo planta culta nimis diversa. Monnier a priori
orlum fingit, sed tam ab hoc ramis foliosis ete., quam H. canadensi in
hortis nostris omnino differt. An duplex species sub M. canadense Forr:
et Gray militet? Caulis erectus, tripedalis, foliosus, vere ramosus, ramis
elongatis foliosis, undique pilis longis mollibus et pube parca cana ve-
stitus. Folia, omnia conformia sessilia, subamplexicaulia, late. ovata, L
oblongolanceolata, infra medium paucidentata, acuta, subtus praecipue
margineque hirsuta, triplinervia. Anthela contigua, laxe paniculata, un-
dique pilis longis albidis eglandalosis pubeque cana vestita. Capitula hu-
jus stirpis maxima, H. Sabaudi, cui tota planta haud absimilis, involu-
cro multiseriali basi truncato virescente l. fuscescente hirsuto. Squamae
exteriores sublineares, laxac, acuminatae, intimae obtusae. Ligulae fla-
D D .
EI
Ta
— 167 —
vae, apice obsolete ciliatae, extimae saepe glabrae. Stylus siccus fuligi-
neus. Achaenia basi attenuata, truncata, fusco-atra, pappo sordido.
128
(H.
H.
H. eau, aphyllopodum, caule folioso hirsuto simplici?
foliis amplexicaulibus ovatis. argute. incisis triplinervibus,
supra glabris, subtus glaucis hirsutis, inferioribus postice
aequaliter angustatis, anthela foliosa subcorymbosa. invo-
lucrisque pilosis, squamis obtusis. adpressis albomargina-
tis, ligulis obsolete ciliatis, acliaeniis e fusco atris.
H. pilosum, Cniei folio. Cupan. hort. Canth. Suppl. II. Raji Hist.
IIl. p. 143. n. 83. Vaill. act. par. 1721. p. 184.
Cerinthoides dentatum. Gouan! et Hort.! olim. (At Link. en.
Ber. 2. H. amplexicaule longifolium )
elongatum. Lapeyr. abr. p. 211. (non Dec.) vexatissimum illud,
a Monniero ad H neocerinthe, a Frólichio ad H. Prenanthoides-
non vidi, sed cum hoc conferatur, ut etiam
. Prenanthoides v. juranum. Gaud. helv. V. p. 114)
. Schraderi (non Auctt.) Hort. Bot.! recent. v. c. Christian. var.
hirsutior priori analoga.
Exs Herb. Norm. XII. n. S.
In regionibus alpinis Europae mediae sed ut speciosissi-
- mum süae stirpis, ita rarissimum videtur, Ab antiquissimis
temporibus in hortis fuit cultum; spontaneum modo vidi e
Norvegia in Mistbjerget ad Eidswold (s. achaen.) Blytt! Aug. Sept.
Speciosa planta, ad H. strictum aecedens, ut H. lycopifolium ad
H. Prenanthoides, foliis ad Cnici Benedicti typum incisis. Radix multi-
ceps.
Herba laete, at pallide virens, tota excepta pagina superiori fo-
liorum setis longis albis simplicissimis hirsuto-hispida, prorsus eglandu-
losa. Caulis 2-5-pedalis, strietus, solidus, sparsim foliatus, pilis versus
basin
deflexis. Folia omnia amplexicaulia, acutiuscula, supra glabra,
subtus glauca margineque hispida; inferiora oblongata, deorsum attenu-
ata, basi lata tamen amplexicaulia, summa cordato-ovata infra medium
profunde et argute inciso-dentata, fere pectinata. Anthela foliosa, paten-
ti-eorymbosa, nunc poly- nunc oligocephala, pube tenui cana pilisque
longis densis candicantibus vestita, pedunculis elongatis squamosis sim-
plicibus J. divisis. Involucra ovalia, deflorata conica, in alpibus fusce-
'scentia, subglandulosa, locis inferalpinis cultave viridia, eglanduloso-pi-
losa. Squamae ommes obtusae, arcte adpressae, exteriores haud nume-
rosae, apiee glabrae. Ligulae obsolete ciliatae, extimae glabrae. Stylus
luteus fuscohispidulus. Achaenia gracilia, striata, atra, pappo albido.
-w 208". .—
X. Stirps H. TRIDENTATI. "gor
Caules foliosi, aphyllopodi, gemmiferi; interdum Sero, ,
axe haud elongata, pseudophyllopodi. Folia triplinervia, medio
praecipue dentata, dentibus vulgo utrinque tribus primariis, in-
feriora petiolata, reliqua basi obtusa l. acuta sessilia, nee am-
plexicaulia. Involucrum plus minus multiseriale, spiraliter im-
bricatum, squamis introrsum decrescentibus, intimis acuminatis,
Ligulae apice glabrae. Per regiones montanas et campestres,
praecipue. Europae borealis, abundant; aestivalia, optime florent
mense lulii,
Ambigunt inter H. Pulmonarea (Vulgata) et Accipitrina (Umbel-
lata); si illorum characterem in involucro introrsum decrescente pona-
mus, ad Pulmonareas referenda sunt, cum quibus etiam florendi tempore
conveniunt. Vereor, ne hoc constantius sit, cum singula series, Steno-
thecarum instar, a speciebus scapigeris ad aphyllopodas exinde dedu-
catur. — Formae elongatae H. Glaucorum inter Aurellas his quoque
maxime analogae sunt; in hortis saltim videre licet varias, ab his aegre
discernendas v. c. H. calcareum (H. canescens) ill. Link cum H. laevi-
gato comparat), H. humifusum etc. E Cel. Tauschii sententia H. cal-
careum est Willdenowii H. laevigatum primarium; idem cum variis aliis,
v. €. H. tridentati formis in apricis natis, sub hoc nomine a div. Fró- -
lichio determinatum vidi. Singula ceterum species infinitis modis ludit,
ut in herbariis ejusdem speciei formae facillime segregentur, diversarum
vero conjungantur. Hinc explicantur nomina toties commutata — nec
ullibi, oblitterato charactere essentiali, specimina sicca difficilius determi-
nantur. Forma enim typica et varietatum series omnibus fere eaedem
sunt; ipsae plantae vero majorem, quam inter se, habent cum aliis spe-
ciebus affinitatem; H. norvegicum nempe. cum H. saxifrago; H, tridenta-
tum cum H. vulgato; H. pullum cum H. gothico; M. rigidum vero et
aestivum, quae lactescunt!, cum Accipitrinis genuinis. In hortis Botani-
cis multae horum formae occurrunt, vulgo sub: nominibus maxime con-
fusis, v. e. H. tridentatum sub nomine H. paniculati, H. rigidum teste
Blyttio sub H. intybacei! H. ceratophyllum Mort. Bot., Desf. cat. par.
3. p. 126. peculiaris facile species, foliis perangustis, rigidis, | glaueis,
sparsis; sed patria ignota.
129. H., nispeinov, aphyllopodum, pilis bulbosis albis hirsutum,
caule folioso, foliis- lanceolatis denticulatis sessilibus, in-
fimis petiolatis, «nthela foliosa oligocephala, pedunculis
BA t
ne...
P | Squamosis canofloccosis involucrisque nigricantibus eglan-
— -. duloso-hispidis, squamis porrectis acutis, ligulis glabris,
Stylo (sicco) fuligineo.
H. hispidum. Forsk. descr. Cent. 10. p. 78. non obstat, quod
H. Forskàáhlii. Frai l, c.
— minus, caule simplici.
In Thracia ad Bosphorum, ex Forsk.; var. minor ad mon-
tem Pargun Caucasi legit C. 4. Meyer. Medio Iulii. |
Specimina, quae exstant Forskáhleana, omnino incompleta sunt (e
| loco speciali indicato vidi in Mus. Petrop. modo formam H. borealis);
y at non obstante descriptione huc referre debeo specimina Caucasica, sta-
tura minori modo diversa. Facile dignoscitur pilis bulbosis longis con-
fertis simplicibus albis, quibus tota herba, et in nostro etiam involucra,
hispida. Caulis erectus, tenuis, simplex, pedalis circiter, laevis, haud
admodum. foliosus. Folia omnia lanceolata, medio aequaliter denticula-
ta, acuminata, subtus triplinervia; radicalia prorsus nulla; caulina infe-
riora petiolata, reliqua basi ovata sessilia. Pedunculi pauci, folio suf-
fulti, simplices, squamosi, floccosi et eglanduloso-hispidi. Involucrum
multiseriale, nigrescens; squamis omnibus acutis in apicem usque hispi-
dis. Ligulae luteae, apice glabrae. Stylus in vivo luteus fuscohispi-
dulus? Achaenia fusco-nigra.
"150. H. norvecicum, aphyllopodum, glaucum, setoso-hispidum
glabratumve, caule rigido folioso, foliis lanceolatis oblon-
gisve ciliatis sessilibus, infimis subpetiolatis , anthela aphylla
canofloccosa subcorymbosa, involucro ventricoso hirto,
squamis intimis porrectis acuminatis margine pallidis, ligulis
styloque persistenter luteo glabris.
| Exs. Herb. Norm. XIII. forma pseudophyllopoda.
.. in montibus et clivis apricis Norvegiae australioris Chri-
stianiae etc. usque ad Christiansand!, plurimis locis et sub va-
riis valde diversis formis. Blytt! Tulio.
Formae primariae angustifoliae caulis nune humilior a. basi folia-
tus (absque rosula radicali tamen), nunc elongatus et longe aphyllopodus,
rigidus, 4-3-pedalis, simplex l. superne divisus, purpurascens, nunc. un-
dique, nunc inferne pilis setisve longis albis hirtus. Folia conformia,
A lanceolata, medio 2-4-dentata, utrinque aeuminata, glauca, nunc un-
dique setosa, nunc pilis longis margine ciliata subtusque hirsuta; infe-
r 22
|
D
^
si
=" =
4,
riora in petiolum attenuata; reliqua sessilia, sursum decreščentia, tan:
thela, vulgo oligocephala, aphylla evadat. Pedunculi proprii igitur bractea
sulfulti, canofloccosi, vix pilosi, tam squamis quam glandulis prorsus `
destituti. Capitula. sequentis duplo majora (illa H. cydoniaefolii aequan-
tia et primo obtutu similia) subnuda, fusco-virentia, plus minus hirta,
basi obtusa. Squamae multiseriales, acuminatae, laxae, margine pallidio-
res. Ligulae apice stylusque glabri, lutei, exsiceatione fere aurei. Achae-
nia sequentis longiora, basi leviter attenuata, pappo albo-rufescente. —
Sed aliae exstant varietates foliis latioribus oblongis; hae pseudophyllo-
dae passim aliaeque hypophyllopodae, foliis radicalibus sub anthesi emar-
cidis, pilis longis setosis facile distinetae; has praecipue removent squamae
exteriores obtusae adpressae.
451. H. rareroxicum, aphyllopodum, caule paucifolio superne
in pedunculos paucos elongatos | glabros monocephales fo-
lio suffultos diviso, foliis anguste lanceolatis. medio den-
tatis, infimis petiolatis, involucris canofloccosis depilatis vi-
ridibus, squamis adpressis sursum attenuatis, intimis acu-
tis, ligulis apice glabris, stylo luteo, pappo eximie albo. `
? H. Ledebourei. Frôl. in Dec. Prodr. FII. p. 224. e descr. non
vero ad spec. Gerhardi! citata. **)
H. Friesii v. virens. Martm. Scand. 4. p.
H. lapponicum. Fries Sched. in H. N. XII.
Exs. Herb. Norm. XII. n. 9. (spec. cultum).
Locis graminosis Lapponiae Tornensis Laestadius!, Fin-
markiae Blytt in litt. In horto floret Zueunte Julio! et ante pri-
mum subsequentis florem prorsus dis:eminatum !
Habitus hujus speeiei omnino propius, sed facies cultae admodum
mutatus, servatis notis essentialibus, Planta spontanea rigida, glaber-
rima, subglaucescens. Caulis omnino aphyllopodus, sesquipedalis, lae-
vis, paueifolius, exceptis pedunculis e superiorum foliorum alis omuino
simplex. Folia sparsa, lanceolata, utrinque attenuata et acata, sesquiun-
cialia, medio utrinque tridentata, nervis lateralibus subtus haud promi-
nulis, quo ab H. aestivo et umbellato recedit. Pedunculi ex alis alterni
elongati, firmi, rigidi, glabri, apice leviter floceulosi, monocephali L in-
*) H. Ledebourei Gerh. exs. omnino est H. umbellatum. Ejusdem var. e Kamt-
schatka in Musaeo Ae, Pelropol. cum dubii signo pro JI. Ledcbourci servatur
— Quid sit, ignorat ipse Illustr. Zedebour, qui in Fl. Ross. prorsus silet. Sed
Frólichii descriptio satis elare nostrum indicare videtur.
LI
D
‘4
Á
;
>
*
NN —
fimus simpliciter furcatus. Involucra majora, viridia, ne exsiccata qui-
dem nigrescentia, canofloccosa, sed depilata, utrinque valde obtusa, nec
deflorata constricta. Squamae scalari-imbricatae, latae, lanceolatae, arcte
» adpressae, sursum attenuatae obtusiusculae, intimae nonnullae. acumina-
"tae. Ligulae luteae; apice glabrae. Stylus luteus, vix fuscohispidulus.
Achaenia fulva, demum nigrofusca, pappo eximie albo. — Planta culta
ad hane se habet ut sequentium formae nemorales ad suum typum. Tota
ba mollior, laete virens, undique pilis brevibus pubescens. Folia
ilde elongata ad 3-4 unce., unde lineari-lanceolata, flaccida, fere mem-
branacea et medio grosse dentata. Caulis magis divisus et pedunculi
elongati; at nunquam anthela fit corymbosa, sed capitula canofloccosa in
ramis solitaria. Squamae laete virides, tam in vivo, quam sicco, om-
nes elongatae et acutae. Pappus fere niveus.
152. H. TmmrNTATUM, aphyllopodum, caule subeavo folioso
stricto, foliis inferioribus oblongis petiolatis, reliquis lan-
ceolatis sessilibus medio paucidentatis, anthela subaphylla
corymbosa erecta, pedunculis elongatis filiformibus involu-
- erisque, defloratis medio constrictis, canofloccosis breveque
pilosis, squamis acutis porrectis margine pallidis, stylo fu-
scohispidulo, pappo albido.
H. fruticosum, hirsutum, foliis longioribus et rarioribus. Vaill. l c.
p. 188. n. 3. *
H. fruticosum, strietissimo folio. Rupp. len. p. 163. Herb. Pott.!
(glaucum.)
H. silvaticum. Plurim. Æucit. et sub IIl. murorum y. Fahl. Suec.
n. 875. ex ipso, ad spec. viva!
H. laevigatum. TE id, Spec. III. p. 1590? Roch! syn. 1. p. 461.
H. tridentatum. Fr. Nov. 1819. p. 187. (sub H. vulgato). Summ. p.
6. Babingt.! Man. Brit. 2. p. 199.
H. ambiguum. Schleich.! — sub WM. sabaudo. Gaud. helv. V. p. 110;
sub H. affini Fról. l. c. p. 221.
H. rigidum. Hartm.! pr. p. var. 8. Scand. 3. p. 187. Fr. Mant.
IL. p. 48. Roch! syn. 2. p. 530.
Exs. Herb. Norm. IX. n. 3. (forma laevigata, glabra) XII. 14 (f. in-
tegrifolia) ZII. n. 4. (forma dentata) Schultz Gall. Germ. n. 479.
*) E silva Bologniensi eopiose habeo. Citat Vaillant synonyma H. vulgati, quod
vero supra p. 185. n. 50. distinxit; at vera ratio est, unde duplex Rajo?, om-
nes ante ipsum utrumque commutasse.
bd
E. E
— 1 —
— firmum, aphyllopodum, | viride, caule humiliori robusto cavo apice
corymboso-ramosissimo, foliis firmis maxime variis grosse dentatis,
squamis porrectis varicgatis.
— laevigatum, aphyllopodum, glaueum, caule stricto foliisque lineari-
lanceolatis linearibusque rigidis glabris, dentibus paucis vulgo elon?
gatis.
H. frut. angustissimo ineano folio. Mort. Bat. p. 316 et Vet. ex
herb. vetust. (H L| quoque'Ruppii!) Ki
H. Kałmii. ÆHort.! olim. Merb. Swartz! Ach.! ete. *)
H. paniculatum. Mort. Lund.! Hafn.! etc. '
H. ceratophyllum. Desf. hort. par. 3. p. 316. ad spec. culta! huic
saltim proximum.
H. laevigatum. Fról ! p. 220. í
+ H. asperum, hypophyllopodum, caule farcto rigido subflexuoso hirto
scaberrimoque saepe ramosopanieulato, foliis coriaceis -subundulatis
glaucescentibus sursum latescentibus grosse duplicato-dentatis subin-
cisis.
H. ambiguum. Schult.! Obs Bot. p. 163.
H. asperum. Schleich.! Reich. Fl. Exc. p. 969. (at non H. muro-
rum lll. ramosum Gaud., quod videtur H. ramosi analoga forma).
H. hirtum. Fról. l. c. p. 213.
Per omnem facile Europam non ubique, sed hine inde
copiose et sub formis valde recedentibus et definitis; prima-
rium, quod proprie reliquarum forma nemoralis, viridis et te-
nuifolia, in Europa boreali vulgatissimum ; firmum, facie stirpis
H. umbellati, in extimis scopulis Roslagiae legi; laevigatum tan-
tum cultum et ex Europa austr. (in Imperio Osmanorum: He-
denborg! in Mus. Ac. Scient. Holm.) sub multis formis; aspe-
rum demum in muris vetustis, v. c. Upsaliae copiose. Julio!
Caulis exsuecus, elongatus, vulgo eavus, facile comprimendus et
admodum strictus (modo gracilior et in aspero -farctus et saepe fle-
xuosus), normaliter simplex, semper multifolius, nune glaber, nunc pi-
losus, nune (pilis abortivis) ex eorum bulbo (rufo) punctato-seaber, sur-
sum semper cano-floccosus. Folia per eaulem aequaliter sparsa, sed in
singulari f. nemorali H.-N. IL medium par suboppositum, inferiora pe-
*) Descriptio Linnaeana prorsus huie convenit, át nulli Americanae speciei! In men-
tem mibi venit suspicio, temeraria quidem, sed urgentissima, hoc aliasque plan-
tas in horto Ups. e seminibus Kalmii educatas, dein vero numquam in America
boreali lectas, in horto commutatas fuisse — et pro ZZ Kalmii enatam speciem
Upsaliae spontaneam vulgarem.
l—— "S —u
pm o—
fi
B
> y
ae
ARES
"US —
tiolata subintegerrima, superiora sessilia, minora, utrinque dentibus 5-4,
nunc brevissimis, nune grossis elongatis patentibus, interdum immixtis
brevioribus, sursum deerescentia, ut in individuis simplicibus anthela
discreta sit et in ramosis modo basi foliolosa. Peduneuli proprii bractea
modo suffulti sunt, "tenuiores quam in alia specie" L., strieti, normaliter
corymbum formantes, canofloccosi, pilis raris brevibus adspersa. Capi-
tula parva, a basi ovata oblonga, deflorata medio constricta, ut basis
ventricosa cono acuto terminetur! Involuerum obscure multiseriale, cano-
cosum, pilis brevibus et parum conspicuis, in carina rarius minute
glanduliferis, adspersum. Squamae lineares, sursum attenuatae, nunc
omnes, nune intimae modo acuminatae plus minus porrectae, juniores in
apicem usque ciliatae. Stylus livescens, fuscohispidulus, siccitate fuscus.
Achaenia minuta, fusconigra, pappo albido. — Limites definiti formarum
seilicet nemoralium ab H. vulgati adhuc nobis sunt obscuri; sed adesse
speciem distinctam, nisi plures, haud dubitamus. Quae vidi, fideliter
enarrem:
Nec licuit mihi characteres inter definitas formas, in vivo haud
obiter observatas, detegere. “ Formae nemorales in H. vulgatum abire
videntur *), a quibus apricariae manifeste diversae. H. asperum nunc
eximie phyllopodum, nune longe aphyllopedum, sed Oct. Novembri ob-
servatum gemmiferum est, licet gemmae nunc clausae, nune in rosulas
minutas explicatae in uno eodemque caule, sed bae rosulae haud discre-
tae sunt ut in Pulmonariis; sed minutae, sessiles, more gemmarum, in cau-
lis hornotini basi. Ceterum hoc, statione siceiori natum, fertiliori um-
brosa tam manifeste abire videtur in formas nemorosas (Herb. Norm. IH.
n. 5.), ut de identitate dubitare haud liceat, et in hae ipsa forma (non in
nemoralibus reliquis!) videre licuit specimina foliis basi reductis rosulatis.
155. H. nicioum, aphyllopodum, viride, caule -solido rigido
folioso -apice paniculato-ramoso , folis sessilibus lanceolatis
triplinervibus medio dentatis, infimis conformibus subpetio-
latis, involucro :obtuso multiseriali floccis canis fugacibus
pilisque niqris glanduliferis adsperso, deflorato sursum at-
tenuato, squamis. incumbentibus lanceolatis subobtusis undi-
que viridibus, siccitate nigricantibus, stylo fuscohispidulo,
sicco fuliginoso.
*) Caveamus ne tantum e rosularum radicalium praesentia Zu herbarïis has species
limitemus. Ta icone Zfa/dsteinii H. ramosi eaulis aphyllopodus pingitur; in Z7.
silvatico Fl Dan. longe aphyllopodus, et tamen ob totam faciem ab omnibus ad
H. vulgat. nemor. ducitur, At involuerum quoque potius H, rigidi! Exacte res-
pondet tantum spec. EL silvatici Reuter?
EN
—— UU aor
H. rectum, rigidum, foliis longis angustis, dentibus paucis utrinque
exstantibus. - Raji Hist. II p. 143. c. descr.
H. caule continue folioso, foliis acuminatis firmis dentatis. all. Hen.
p. 747. Cat. rar. n. 983.
H. Sabaudum. Leche in Linn. Suec. n. 703. sec. spec. e loco; ejus
var. plurr. Auctt.
H. rigidum. Hartm.! Scand. 4. p. 500. e spec., loco et descr. imm. !
Fl. Schles. 2. p. 26 Fries Summ. p. 6. Babingt.! Man. Brit. 2.
p. 199. | M
H. silvaticum y. rigidum. Vahl. Suec. n. 876. ex ipso ad spec. viva.
H. boreale var. Fries olim. var. lacerum. ff imm.! et Grab. Sil. HI.
H. affine. Tausch l. c. p. 10. ex Frül.! l c p. 221.
H. lanceolatum. Tausch! exs.
Exs. Herb. Norm. XIL. 15. forma umbrosa.
— ? pullum (subgothicum), gracilius, haud lactescens!, involueris nudis
atroviridibus siccitate nigricantibus, squamis exterioribus latioribus
carina glanduloso-pilosis glabratisve, intimis acutis.
Exs. Herb. Norm. II. n. 13,? 14.
— laevigatum, firmum, subramosum, involucris primitus canoflocculosis
viridibus, siecitate nigricantibus, squamis latioribus plurimis obtusis
eglandulosis.
H. laevigatum. Reich. Fl. exc. p. 267. Fr. Mant. II. p. 49.
H. Friesii. Hartm. Sc. 4. p. 257. pr. p.
Exs. Merb. Norm. IX. 3.
+ H. microcephalum, caule. tenui flexuoso foliisque rigidis , anthela saepe
paniculato-ramosa foliolosa albidopilosa, capitulis minutis viridifusce-
scentibus squarrosulis, squamis obtusis! Valde simile H. tridentato,
at mensem serius et vernat et floret in eodem loco, absolute aphyllo-
podum. illd. Hort. Her. t. 16 hoc refert!
In collibus, versuris, silvis caeduis Europae mediae ct
borealis sat frequens; circa Holmiam abunde, et lusus humilior
a basi ramosissimus, foliis longissimis, cum vulgari in ipsa
urbe v. c. Observatorii-bachen, Var. subgothica in Smolandia
occidentali, Hallandia, inque Cimbria!, Germania!, v. laevigata
praecipue ad mare occidentale, sed etiam ex Ostrogothia et
cum vulgari Holmiae rarius, ` Julie, Aug.
Lactescit leviter! Caulis semper strictus et rigidus, solidus, subli-
gnosus, aphyllopodus, nec ut in formis prioris crassicaulibus cavus;
nunc humilior, sesquipedalis, dense foliosus; nune elongatus, 5-A-pedalis
(vidi orgyalem, caule digiti minimi crass.), sparsifolius (nulla folia op-
v———
n co —rX-——c—
-W —
posita!); interdum humilior, a basi in ramos solutus; inferne purpura-
scens, nunc hirsutus, nunc scaber. Folia lanceolata, saepe valde elon-
gata, (et in subgothico subinde linearia, facie H. umbellati) acuta, utrin:
que subtridentata; dentibus nunc brevibus, nunc longe porrectis, semper
obscure viridia (nec glaucescentia ut in prioris formis apricariis), supra
glabra, margine subtusque pilis nunc longis adspersa, nunc brevibus
scabra, inferiora in petiolum brevem attenuata; at vulgo emarcida. An-
t corymboso-paniculata, contigua quidem et ramosa basi foliata; sed
pedunculi proprii bractea suffulti, rigidi, patentes, canoflocculosi, pilis
raris nunc albis nunc glanduliferis immixtis. .Involucrum multiseriale,
oblongo-cylindrieum, etiam defloratum utrinque obtusum et sursum le-
viter attenuatum (nec prioris instar medio constrictum, apice subclau-
sum), prioris vulgo duplo, triplo majus, primo canofloccosum, demum
fere nudum, obscure viride, siccatum nigrescens. Pili involucri nigri,
glanduliferi, nune densi, nunc rariores; interdum immixtis apice | cane-
Scentibus absque glandulis; etin v. laevigata nulla, sed puncta conica ni-
gra in carino typice adesse testantur. Squamae plus minus obtusae; sed
intimae nunc plures, nunc paucissimae acuminatae, apiee patulae et mar-
gine concolores, in siccatis interdum virides persistentes. Ligulae apice
glabrae. Stylus luteus, fusco-hispidulus, siccitate fuligineus. Acbaenia
fusco-nigra, pappo sordide albido l. rufescente. — lam ab initiis pro
H. rigido habui (v. c. in Nov. Fl. Suec. p. 262), at postquam Cel. Hart-
man prius mihi pro H. rigido determinaverat, hoc diversum videbam, unde
ortum H. laevigatum Mant. 2 s. Friesii Hartm. Sc. 3. At multae mihi
Holmiae obviae formae et comparatio cum H. umbellato in Hartm. Sc.
L hoe genuinum esse H. rigidum testantur.
Praecedente Ill. Wahlenbergio H. tridentatum H. vulgato, hoc H.
boreali olim subjunximus, quibus proxima quoque sunt; at, quamvis in
vivo diversissima (utrumque vivum habemus in horto), varia specimina
exsiecata hujus et prioris aegre discernuntur. Varietates supra allatae
quoque omnino definitae sunt, at ne unicum fidum inter H. rigidum vul-
gare et laevigatum detegere potui characterem; sed var. subgothica *)
constanter differt involucro in vivo atroviridi, floccis canis absolute
privo, squamisque, sed cum in spec. siecis amplius discerni nequeant; con-
jungere aptius duxi. Reliquae varietatum differentiae, v. c. squamae la-
*) Ad A. Gothicum se hahet, ut H. tridentatum ad H. vulgatum. In Smolandia
oecidentali H. rigidum verum numquam vidi, sed H. gothicum et subgothicum,
quamvis locis diversis, copiose. Naturae constantius fingerem hoc licet eximie
aphyllopodum cum H. gothico jungere aut potius tamquam peculiarem speciem
proponere; nam H. gothicum cum H. rigido genuino jungere impossibile est.
p — 116 —
Ka
tiores obtusae (locis apicis, aridis) et angustiores acutiusculae (locis um-
brosis fertilioribusve) in H. tridentato, lapponico, vulgato et omnibus
praecedentibus analoga ratione mutantur. Diversae H. tridentati formae
analogis H. rigidi ita respondent, ut incautus observator potius analogas
quam affines jungat. At ab omnibus speciebus sequentium tribuum cer-
tissime. dignoscuntur involucro introrsum decrescente et florendi tempore.
154. H. aesmivun, aphyllopodum, caule dense folioso stricto,
foliis conformibus sublinearibus medio dentatis, basi angu-
stata sessilibus, nervis subtus emersis laxe anastomosantibus ,
anthela basi foliosa corymbosa paniculatave canofloccosa
eglandulosoque-pilosa, involucris basi attenuatis. albopilosis ,
squamis infimis acutis laxis, reliquis adpressis obtusis, mar-
gine pallidis, ligulis glabris, stylo luteo glabro. -
H. e y. Blytt.! Christ. "sed ab H. rigido distincta species" Blytt
in litt.
H. aestivum. Summ. Veg: Sc. p. 6.
Exs. Herb. Norm. XI. n. 5.
In dumetis ad ripas fluviorum in convallibus alpinis Nor-
vegiae haud frequens v. c. ad Hougfoss in Telemarkia, ad
Sandvikselven prope Bergen, in Hurdalen, et ad Bogstad prope
Christianiam. Blytt! Iulio, primoque Augusto.
` Cum neutro praecedentium conjungere potui; habitus potissimum
H. umbellati maximi, a quo tamen certissime diversum. Caulis proce-
rus, 5-6-pedalis, rigidus, strictus, sed majorum cavus, pilis elongatis
mollibus plus minus hirsutus. Folia omnino fere H. umbellati, admodum
numerosa et conferta, omnia conformia, infima breve petiolata, reliqua
sessilia, elongata; nunc linearia sinuato-dentata; nune lineari-lanceolata
denticulata, acuta, viridia; nunc rigida, nunc membranacea flaccida; su-
perne pilis raris, subtus frequentibus mollibus albidis adspersa. Nervi
paginae inferioris anastomosant omnino ut in H. umbellato, quo a prio-
ribus conspicue differt. Anthela contigua, sed folia ad ramos inferiores
modo adsunt eaque diminuta, virginea thyrsoidea, deflorata corymbosa
vel ramosissima paniculata, maxime larga. Involuera affinium, mino-
ra primo globosa, dein eylindrica basi attenuata, viridia, siccitate ni-
gricantia, floccis destituta; sed pilis paucis albis omnino eglandulosis ad-
spersa. Squamae angustae, lineares, infimae laxae acutae; intimae ob-
tiuseulae. Stylus numquam fuscohispidulus, etiam in exsiecatis luteus
persistit! Achaenia fusco-atra pappo albido. — Umbellatis forsan pro-
12
— d"? —
pius. ` Accedit omnino ad M. auriculatum Willd., Fról. 1. c., (caulis
enim procumbens nullius momenti!); hoe vero ad spec. hortorum (spontaneum
haud innotuit) omnino est H. umbellati forma. Nibil auriculati in no-
stro adest. j
"Y. Stirps H. UmBELLATI.
+ Aphyllopoda, gemmifera, caule rigido folioso. Folia om-
nia conformia, sessilia, plerisque amplexicaulia, medio dentata.
Anthela contigua, foliosa, pedunculis subsquamosis, /nvolucrum
nudum, distincte multiseriale, deorsum decrescens, squamis ex-
.terioribus angustioribus vulgo squarrosis laxisve; intimis latiori-
bus verticillatis obtusissimis incumbentibus. Ligulae glabrae. Stirps
per omnem Mierac. genuinorum regionem dispersa, at plurimae
species monianae et in zona aretica centrum suum habent, ae-
statis fine, Augusto optime, florent.
A stirpe praecedente, saepe confusa, notis datis conspi-
cue differunt.
155. H. umseLLATUM, aphyllopodum, caule dense folioso, foliis
conformibus basi angustata. sessilibus linearibus oblongisve,
medio subdentatis, subtus nervis prominulis laxe anastomo-
santibus, anthela foliosa eglandulosa, involucris e basi
turbinata ovatis, siccitate nigricantibus, squamis unicolori-
bus subacutis squarrosoreflexis, intimis latioribus obtusissimis ,
ligulis glabris, stylo luteo.
H. Sabaudum. Lobel. Advers. 88. Dalech. hist. 570. — alterum.
Lob. ic. S8. — primum. Dod. Pempt. p. 538.
majus, angustif. HII. Clus. pann. p. 642.
. Intybaceum. Ger. emac. p. 298.
. frutic., angustif. majus. C. B. pin. p. 129. Burs.! VI. n. 96.
. rectum, rigidum. Z. Bauh. Hist. II. p. 1030. c. ic.
n. 95. B. Gmel. Sib. IL. p. 25. — n. 54. Hall. helv. p. 15.
. umbellatum. Linn. Spec. TI. p. 1131. et omn. Auctt. FL Dan.
t. 680. Curt. Lond. fasc. 6. t. 58. Engl. Bot. t. 1771. Fräi l
e. p. 224.
* Parietates angustifoliae, hirsutae vel glabrae.
mEmmmm
— 1785 —
— commune *), caule simplici, foliis lanceolato-linearibus denticulatis acu-
tis; nunc caule procero apice corymboso (Zanich. ic. 4), nunc curto
rigidiori dense folioso subumbellato, foliis, margine saepe revoluto,
hirsutis (Petiv. l. c. t. 13. £. 10) glabrisve (Petiv. l. c. f. 8.); nune
tenui decumbente, foliis linearibus, quod Pulmonarea graminea. Dill.
Petiv. h. Brit. t. 13. f. 12.
H. umbellatum leptocaulon. P allr, Sched. Cr.
Exs. Herb. Norm. IX. n. 1. Schultz. Gall. Germ. 480. m
— pectinatum, caule saepe ramosissimo paniculatove, foliis lanceolatis
porrecto- et saepe pectinato-dentatis Vulgo H. coronopifol. Hortor.!
H. Sabaudum. Fl. Dan. t. 872. Bieberst! Cauc. III. p. 536.
— coronopifolium, caule simplici corymbifero, foliis angustissimis subin-
canis confertissimis crebre et argute dentatis. ,
H. frutescens, foliis angustissimis, incanis. Moris. et Pet. — foliis
Coronopi. Tall l. e. p. 188.
H. coronopifolium. | Gmel. Bad. IF. p. 594. Willd. etc.
— filifolium, strictum, subumbelliferum, foliis angustissimis integerrimis
margine revolutis. Pulmon. angustif. glabra. Raji. — Petiv. t. 13.
s ;
í; * var. latifoliae, foliis plus minus confertis **).
— arctophilum, glabrum, glaucum, caule inferne foliato, superne nudo,
in pedanculos longissimos submonocephalos diviso, foliis lanceolatis,
basi lata adnatis. Lapponia!
H. Ledebourei? Mus.! Petrop. (at Gerhardi! est forma communis —
ob involucra farinosa Frólichii cum dubio ad H. lapponicum citavi.)
— aliflorum , caule subramoso ex alis racemose florente, foliis oblongis,
pedunculis submonocephalis folia aequantibus l. superantibus.
— lactaris, caule simplici stricto dense folioso, foliis oblongis obtusis,
corymbo oligocephalo bracteato.
H. Lactaris. Bertolon.! Am. It. p. 64.
— dunense, caule rigido prostrato oligocephalo foliisque oblongis lanceo-
latisve hispido-hirsutissimis (at simile glabrum), squamis subadpressis.
Mey. Ch. Hann. p. 421.
H. dunense. Reyn. in Hall. Fl. Belg. 1. p. 566.
*) Sub infinitis formis, a speciminibus digitalibus filiformibus monocephalis ad orgya-
lia robusta paniculata, ete ` Plures eliam in hortis conspicue differunt, at
nullas notas praebent v. c. H. auriculatum , lactaris, crassifolium ete. Hortor.
**) Quoad formam partium externarum huc omnino pertineret Æ. serotinum Host.
Aust. ll. p. 419, confirmante Frólichio; sed natura vivae plantae, ubertim
laetescentis, quod majoris momenti, florendi tempore, odore viroso elc. ma-
jorem cum H. viroso indicat affinitatem!
— 179 —
H. prostratum. Hort. Bot.! et forte Monn. p. 36. ob achacnia fu-
sco-atra (in genuino pallida). Cultura persistit ut plurimae varr.!
* pusillum, hispidissimum, caule basi foliato, sursum nudo submo-
nocephalo.
— minus, pusillum, debile, caule paucifolio, foliis obovato-oblongis. (E
Neapoli pro H. Lactari).
H. frutescens, minus. C. Bauh. Prodr. p. 67. Burs.! n. 97.
H. fruticos. angustif. Dill. in Eph. Nat. Cur. FI. t. 13.
Latissime patet hujus patria omnium Hieraciorum, per
totam horum regionem, excepta modo Sicilia, veteris orbis, a
Lusitania ad Ramtschatkam!, Persiam! etc. (at in Americam
borealem non transit ut H. vulgatum, ibi vero H. canadensi
substitutum, saepeque simillimo) sub innumeris. non rite limi-
tandis formis v. c. pectinatum, in regionibus maritimo-rupestri-
bus, v. c. Norvegiae et aliflorum in ericetis Smolandiae occi-
dentalis, vulgo tamen summopere insignibus. Bene definita sunt:
coronopifolium, verum in Europa boreali haud obvium, sed
abunde, eximium ad ripas Borysthenis! alibique in Europa au-
strali; dunense et filifolium in syrtibus arenosis, hoc rarius
e Dania Lange!; illud in petris calcareis aridis Gottlandiae pu-
sillum; Lactaris in Europae australis montibus; arctophilum in
zona arctica; minus, hinc inde obvium, videtur hornotina planta,
quae annosa in communem abit. A lulio ad Octobrem, praeci-
pue vero Augusto.
Herba leviter lacteseit, glabra, pubescens l. hispida, vulgo laete
virens. Caulis solidus, plus minus dense foliosus. Folia omnia sessilia,
numquam amplexicaulia, nervis subtus prominulis vage anastomosantibus.
Anthela: contigua, foliosa, umbellata, corymbosa paniculatave; interdum
vero flores solitarii, Pedunculi pube cana adspersi, sed pilis setosis
glanduliferisve semper destituti; apice incrassati. Involucrum oblongo-
eylindricum, nudum, glabrum, absque floccis et pilis, at ut reliquae par-
tes variat. pubescens, squarrosum, fusco-virens, exsiccalum nigrescens.
Pulcherrimum lusum involucris stramineis e Norvegia misit Blytt. Squa-
mae in plures series spirales manifeste dispositae, apice reflexae acutae;
intimae vero latiores, obtusissimae, erectae, in verticillum dispositae. Li-
gulae luteae, apice glabrae. Achaenia fusco-nigra, pappo albo.
156. H. rom, aphyllopodum, caule dense folioso, foliis
conformibus sessilibus ovatis serrato-dentatis triplinervibus ,
— "780 —
anthela foliosa patente corymbosa, involucro basi obtuso
nudo glabro, squamis latis concoloribus squarroso-reflexis,
intimis erectis obtusissimis, ligulis apice glabris, stylo
luteo glabro.
subrotundo folio. C. Bauh. prodr. p. 67. omnino, excl. pl. Jun-
erm.
ma enin latifolium, glabrum. Ponted. diss. F. p. 61. ex Pollin!
croaticum. Lapeyr. Abreg. p. 475. Hort. Hafn.! `
. latifolium. | Spreng.! Syst. TII. p. 645. Fról. l. c. p. 226. Le-
deb. Fl. Ross. II. p. 854. (au sequ.?) Koch! in litt.
Exs. Herb. Norm. XI. n. 6. :
In montibus totius ut videtur regionis mediterraneae, a
Pyrinaeis! ad ltaliam!, Istriam!; et ex lll. Ledebour in regio-
nibus Caucasicis, Awhasia et Mingrelia. Augusto.
Sun m
Species in Europa australi pro H. borealis forma vulgo sumta et
praetervisa, sed abunde distincta; meo sensu H. umbellato proxima: fo-
lis omnibus conformibus et sessilibus, ob involuerum squarrosum, stylum
luteum glabrum et florescentiam praecociorem. Caulis solidus, rigidas,
in juniori planta minor decumbens l. adscendens, in annosa erectus, ro-
bustus, hirtus, dense foliosus. Folia omnia conformia, inferiora basi
angustata, superiora decrescentia basi lata (vix amplexicauli) sessilia,
oblonga, superiora ovata, dentato-serrata, margine subtusque pilosa. An-
thela contigua, basi foliosa, cymosa l. corymbosa, pedunculis canofloc-
cosis, pilis tenellis rarissimis.albidis l. omnino nullis. Capitula oblongo-
subrotunda, deflorata conica, nuda. Squamae distincte et spiraliter mul-
tiseriales, intimae vero verticillatae, obtusissimae erectae; reliquae prioris
multo latiores et obtusae, a basi vero attenuatae, jam in capitulis vir-
gineis squarroso-reflexae, unicolores, glabrae l. subinde uno alterove pilo
in Carina. Ia planta spontanea siccitate vulgo nigrescunt, at in culta
virent. Styli etiam exsiccati lutei persistunt. Achaenia fusco-nigra, pappo
sordido subrufescente.
157. H. srevirorium, aphyllopodum, caule dense folioso striato,
foliis dentatis, infimis oblongo-lanceolatis subpetiolatis , re-
liquis ovatis sessilibus semiamplexicaulibus, subtus glaucis
nervoso-reliculatis, corymbo stricto basi folioso, squamis
linearibus adpressis obtusis glabris, extimis acutis rare pi-
losis, ligulis glabris, stylo luteo.
E oup HTC à um ms wp M. RPM T rm RR
— 181 —
H. brevifolium. Tausch l c. p. 71, Fról. l. c. p. 225, nulla speci-
mina authentica vidi.
H. Lortetiae. Balb. Fl. Lyon. 2. p. 450! prorsus convenit.
In Europa australi, in Gallia in Cebennis ex Frölich; in
monte Pilato prope Lugdunum. Balbis. In hortis passim cultum
occurrit robustius et tripedale. Exeunte Julio , 4ugusto, in horto
priori paulo praecocius.
Caulis solidus, rigidus, strictus, eximie striatus, dense foliosus,
pilis longis albis inferne praecipue hispidus; simplicem semper vidi api-
ceque corymbiferum. Folia inferiora in basin valde angustatam l. petio-
lum alatum attenuata, lanceolata; media et superiora brevia, ovata, den-
tata (dentibus utrinque nunc paucis, nune pluribus acuminatis et multo
longioribus quam in praecedente) acuminata, margine pilosa l. scabra,
subtus pilosa glauca et superiora praecipue e nervis valde prominulis
anastomosantibus grosse reticulata. Pedunculi bractea suffulti, stricti,
canofloccosi, pilisque subtilibus haud glandulosis adspersi. Capitula prio-
ris minora, magnitudinis H. umbellati, nuda, siccitate nigricantia l. in cul-
tis viridi-fusca. Squamae priorum multo angustiores , lineares, adpressae,
exlimae acutae; mediae et intimae (haud ita obtusatae ut priorum) gla-
brae, obtusiusculae, margine pallidae; in capitulis virgineis flores longe
superantes. Ligulae et styli siccitate fere aurei. Achaenia fusco-nigra,
pappo sordido. Inter H. tridentata et Umbellata ambigit; ob staturam
in genere et singulatim ob squamas intimas obtusas hue referendum; in-
volucro et foliis subtus reticulatis a praecedentibus conspicue differt.
158. H. Avuna TUM, aphyllopodum, caule folioso floccoso pilo-
soque, foliis oblongolanceolatis subamplexicaulibus medio
dentatis, subtus reticulato-venosis, summis sessilibus, an-
thela patenti-corymbosa foliosa, pedunculis squamosis, in-
volueris basi ovatis villo brevi luteolo-glanduloso ` pubescen-
libus, squamis adpressis, exterioribus linearibus, stylo e
luteo aurato.
Synonyma omnia mihi dubia sunt *).
Exs. Herb. Norm. XII. n. 11.
= *) Nulli alii vero tam exacte respondet H. lanceolatum 72/4 Delph. Mf. p. 125.
t. 50, quamvis a variis speciebus, quibus hoe nomen adseribitur, valde diversum
sit. In illis folia non amplexicaulia, ut in nostro et Villarsi. Aion t. 27.
f. 1. a Villarsio quoad habitum laudata etiam nostrae faciem optime sistit, H.
Prenanthoides Lejeun. Spa s. H. rubricaule Dum. FL. Belg. p. 62. non obstat.
H. Sabaudum Herb. Nocan.! nec absimile, sed stylo recedere videtur.
— MEN. us
In muro vetusto prope Upsaliam ante plures annos copiose
legi, nunc paene eradicatum est nec in locis adjacentibus um-
quam observavi. Suspicor igitur adventitium fuisse, licet post
aequalium memoriam haud cultum sit in horto, veramque Pa-
triam esse Europam australem. Æugusto.
Multa huie cum H. crocato, cui primitus subjunxi, et M. cana-
densi communia; nolis vero evidentibus ab utroque differt. Caulis soli-
dus, rigidus, majorum admodum robustus et lignescens, dense foliosus,
pube ċana et pilis albidis adspersus l. inferne papillis rufis scaber. Fo-
lia radicalia prorsus nulla, caulina erecto-patala, juniora praecipue glau-
cescenlia, inferiora et individuorum majorum amplexicaulia, oblongo-lan-
ceolata; superiora s. indiv. minorum sessilia, lanceolata, acuta, medio
dentata, supra glabra, margine ciliata scabrave; subtus grosse reticulato-
venosa, pallida, sub lente e pilis mollibus multifidis albopunctata villove
araneoso albido adspersa; nervis vero vel longe pilosis vel breviter rufo-
spinulosis. Anthela contigua, corymbosa, simplex aut vulgo ramosa,
ramis semper patentibus polycephalis fastigiatis; pedune. pube stellata
cana et pilis albidis eglandulosis adspersis. Involuerum oblongum, utrin-
que obtusum, defloratum conicum, viridifuscescens, pube brevi luteolo-
glandulosa lente tantum observanda vestitum, nec canofloccosum. Squa-
mae omnes adpressae, extimae lineares, mediae et intimae obtusae, mar-
gine concolores, apice glabrae. Flores apice et stylus glabri, lutei,
exsiecati saturate aurei! Achaenia nigrofusca, pappo rufescente.
Plantam inter hoe et subsequens quoddammodo mediam, e semi-
nibus in Norvegia collectis educavit Hortul. laudatus Müller. Caulis
valde foliosus, scaber, apice panieulato- corymosus. Folia semiamplexicaulia,
brevia, basi cordata, summa ovato-lanceolata. Pedunculi eglandulosi, sub-
squamosi. Involucra nuda, glabra, basi ovata, styli lutei.
159. H. cawApENsE, aphyllopodum, caule dense folioso scabro,
folis sessilibus semiamplexicaulibusve ovato-oblongis L lan-
ceolatis medio dentatis triplinervibus, anthela corymbosa
paniculata, pedunculis squamosis involucrisque basi trun-
cata subglabris , squamis exterioribus linearibus laxis, reli-
quis obtusis adpressis, stylo sicco fuligineo,
H. canadense, fruticosum, glabrum. Sarrac. (et H. c. frutic. hirsu-
tum Ejusd., si H. hirsutum non Amer.) Cfr. n. 127.
H. canadense. Mich.! Am. bor. 2. p. 86. Monn. ess. p. 37. Torr.
et Gray Bor. Am. 2. p. 475. Hook Bor. Am. p. 299.
H. Kalmii. Torr.! olim. Spreng. Syst. III. p. 646.
he.
A
— 183 —
H. fasciculatum. Pursh Bor. Am. 2. p. 504.
H. scabriusculum. | Schwein.!
H. helianthemifolium, ` Fról.! L c. p. 225.
H. macranthum. Nuttall. in Am. Phil. Soc. VII. p. 446.
— microphyllum, foliis parvis sessilibus linearibus.
H. umbellatum. Hook.! L c. (vidi in Mus, Petrop. ab ipso).
— macrophyllum, foliis latioribus ovato-lanceolatis semiamplexicaulibus.
Torr. et Gray l. c.
H. macrophyllum. Pursh Bor. Am. 2. p. 504.
H. Prenanthoides. Hook. Fl. Bor. Am. Le
In America boreali frigidiori, saltim a Newyork ad Ca-
nadam, Lake superior (praecipue var. macrophylla) et usque ad
Mackenzie rivier (667). Augusto,
Caulis erectus, simplex, rigidus, 1-2-pedalis, glaber l. pubescens,
punetato-scaber. ` Folia vulgo parva, late lanceolata, sessilia, medio acu-
te dentata, acuminata, rigida, viridia, subtus triplinervia, pallida — in
spec. nostris glabra — vel ex Torr. et Gray parce pubescentia l. hir-
suta, praecipue in nervis et venis paginae inferioris et interdum auricu-
lato-amplexicaulia. Anthela basi foliosa, corymbosa, subpaniculata , pedun-
culis validis rigidis squamosis canofloccosis et saepe pilis simul vestitis.
Involucra majuscula, brevia, utriaque quasi truncata, subglabra, viridia,
Sicca fuscescentia. Squamae multiseriales; exteriores lineares laxae, inte-
riores obtusae, adpressae. Ligulaeluteae, apice glabrae, Stylus (in vivo
luteus fusco-hispidulus?) siccus fuligineus. Achaenia linearia, striata,
fuscoatra, pappo albido sublutescente. — Ab M. hirsuto absolute diver-
sa planta, sed occurrunt in Norvegia formae parvifoliae sequentis adeo
similes ut caute distingua. Cfr. Obs. antec. Var. microphyllam cum H. um-
bellato primo obtutu prorsus identicam habeas; differt vero involucro basi
truncato. An diversae species sub varietate macrophylla subsumtae sint
nescio; duae sequentes in arcticis Americae regionibus simul occurrunt.
140. H. cnocATUM, aphyllopodum, caule laevi rigido folioso,
foliis oblongis lanceolatisve dentatis, basi lata sessilibus,
rn superioribus semiamplexicaulibus , subtus triplinervibus, ra-
t T mis pedunculisque 1-9-cephalis strictis. subfastigiatis canofloc-
e cosis eglandulosoque-pilosis folio suffultis, involucro bas
obtusissimo subglabro atrato, squamis obtusis adpressis, ex-
~ timis subglandulosopilosis, ligulis glabris, stylo e luteo cro-
"` cato (subfuscescente).
— 194 —
fruticosum latifolium glabrum. Raji Syn. p. 168 (excl syn.) e
loco! et florendi tempore praecoci, quo ab H. boreali differre mo-
net. Petiv. Herb. Brit. t. 37. f. 3.
n. 95. 8. Gmel! Sib. II. p. 25. (H. boreali simile monet, at H.
umbellato propius!).
Sabaudum. f. Smith Brit. et Engl. Fl. HII. p. 367. Cfr obs. Le
silvaticum. V ahlenb.! Lapp. p. 197. (inclusis proximis).
boreale. Laestad.! — Ledeb. fl. Ross. II. p. 851, pl. avetica. »
. erocatum. Fries summ. Scand. p. 6. Consp. Hier. n. 9.
+ Prenanthoiïdes**). Fl. Dan.! t. 2425. secund. spec. tam Grünlan-
dica, quam ad Alten lecta ab amic. J, ah. Torr. et Gray
Bor. Am. 2. p. 475. ex Novit. Fl. Su.
— dilatatum, foliis latioribus tenuioribus, superioribus ovatis amplexi-
caulibus.
H. Prenanthoides 8. tenuifl. Hartm. Scand. 3.
H. Inuloides. Babingt.! Man. 2. p. 195.
— anqustatum ; foliis linearibus basi lata auriculatave sessilibus integer-
rimis, infimis lingulato-linearibus, margine pedunculisque scabris.
Exs. Herb. Norm. XI. n. 7.
LISEZ =
Locis graminosis herbidis per zonam arcticam et subar- .-
cticam totius veteris orbis, in Britannia boreali!, Norvegia al-
pestri facile omni!, Suecia boreali!, Lapponia!, ad Ural, Je-
niseam! Sibiriamque orientalem ad Olekminsk, nec non in Grón-
landia!; giganteum. et rigidissimum in Birkelierne ad Nystuen ^
in Filefjeld Blytt!; pulchra var. dilatata rarior cum vulgari in
Norvegia, ad Funnesdalsberget /Thedenius!) inque Finmarkia
orientali /Lund!); var. angustata, habitu diversissimo, in Lap-
ponia Lulensi (Anderson! in Finmarkia orient. folis membra-
naceis! Lund, Finhougen Meragriae etc. Blytt. Iul. Augusto.
Caulis strictus, admodum rigidus, vulgo solidus, sed in formis tenui-
foliis etiam cavus, laevis, glaber l. hirsutus, elatiorum dense, humiliorum
sparsim foliosus omnino ut in H. umbellato, simplicissimus apiceve ramo-
sus, ramis foliosis cum pedunculis semper admodum strictis. Folia nunc
auguste, nunc oblongo-lanceolata, omnia sessilia, inferiora in basin an-
gustatam attenuata, superiora semiamplexicaulia, acuminata, plus. minus -
"
#1
crebre et evident er dentata, nunc glaberrima, nunc margine subtusque i
f
*) Synonymon e Bursero pertinet ad Picrin Hieracioidem. ;
**) An etiam Smithii; sub "H. Prenanthoide" misit Cel. Leman in Aberdeenshire
leetum a Cel. Graham, d
sl
L 4
e
*
— 185 —
hirsuta, triplinervia, nervis vage anastomosantibus, nune stricta rigida,
nunc tenuissima membranacea pallida; nune admodum brevia (qualia, ra-
tione patriae non habita, aegre ab IL canadensi discernas); nune valde
elongata, 3 unc. et ultra. Anthela in omnibus formis admodum stricta,
rigida, oligocephala; peduneulis et saepe ramis monocephalis et admodum
firmis, vestitu ut supra. Capitula maxima vulgo hujus stirpis, (prae-
cipue in forma pumila, tricephala, foliis oblongis amplexicaulibus, ad
Mostamarken provine. Throndhjemensis lecta ab amic. Ængstrôm, magni-
tudine H. Pilosellae); utrinque valde obtusa et fere truncata, nuda, ex-
siccata semper atrata et facie glabra; propius vero lustrata squamae ex-
teriores vulgo pilis nigris subglanduliferis adspersa, Squamae adpressae,
latae, obtusae, unicolores, nec basi in squamas pedunculorum descen-
dentes ut in sequente. Styli lutei, siccitate crocati obseuriores subfusce-
scentes. Achaenia fusco-nigra, punctato-scabrida, pappo albo.
Species absque dubio nobilissima atque rite distincta ab omnibus ge-
rontogeis clare diversa; quoad staturam, instar H. umbellati, varium a for-
mis gracilibus spithamaeis ad robustissimas, 5-A-pedales et ultra, et quo-
ad folia ad typum proximi H. canadensis a forma cordata in linearem
omnino abit. Hine formae latifoliae, magis amplexicaules, ad. H. Pre-
nanthoides rejectae, a quo maxime differt involucri fabrica; insuperque
folis triplinervibus, ligulis apice glabris, stylo et achaeniis fusco-atris,
Formae typicae et normales cum H. boreali commutaniur, sed peduncu-
lis; involucro, stylo et florendi tempore abunde diversum; et forma an=
gustatà H. umbellatum prorsus refert, ut vix nisi involucro basi obtuso,
squamis omnibus latis adpressisque dignoscatur. Mas formas tamquam
exirema notavimus, sed adest longa series formarum multis modis. lu-
dentium, ut potius de omnium identitate, quam de hujus speciei absoluta
differentia a reliquis dubites. Ex immensa formarum singulaeque specimi-
nibus copiosissimis coram praesentibus omnium nexus clare elucet. Quid
sit HM. Inuloides Tausch. ined. mihi haud satis liquet; diversas spec. sub
hoc nomine ex Anglia tuli,
141. H. conywsosux, aphyllopodum, caule dense folioso laevi,
foliis ovato-lanceolatis amplexicaulibus dentatis, subtus
Los glaucis venoso-reticulatis, anthela basi foliosa corymbosa,
= paniculatave, pedunculis canofloccosis squamosis involucrisque
basi ovatis attenuatisve pilis apice canescentibus | subhirsutis,
squamis exterioribus acutis laxis, ligulis apice glabris,
Stylo e luteo subfuliginoso. . i
e ` SE À ` 24
Synonyma aegre a proximis discernenda 21.
H. Sabaudum angustifolium. Blytt.! Christ. L c.
H. boreale Mey. Cauc.! Led. Ross. L c. quoad pl. Caucas. noil
H. corymbosum. Fries in Herb. Norm. XI. (Descriptio Frôlichii!
optime convenit; sed specimina authentica docuere hoc sistere var.
H. virosi. M. corymbosum Pers. et Tausch absque dubio forma
H. borealis. Nomen supervacaneum huic servare liceat.
Exs. Herb. Norm. XI. n. 9. L `
In eadem fere cum praecedente regione et saepe com-
mutatum, ut synonyma et loca aegre discernere liceat. Vidi e
provincia Aggerhusiensi prope Christianiam, Bergensi ete. Nor-
vegiae Blytt!, Lapponia Lulensi Ænderson!, in pratis subalpinis
versus Rasbech, regionis Caucasicae, C. 4. Meyer.! et e New-
foundland Americae arcticae. Augusto.
Inter H. Prenanthoides et H. virosum medium, pro hoe subinde
sumtum, àt conspicue diversum; ab illo involucro, ligulis et achaeniis
omnino removendum. Caulis pro ratione praecedentis tenuior, minus
rigidus, vulgo 35-A-pedalis, dense foliosus, laevis, primo obtutu glaber,
sed lente lustratus vulgo pube cana pilisque albidis vestitus; basi longe
aphyllus subpurpurascens; superne corymbosus L ramosus paniculato-
diffusus. Folia nunc omnia conformia, a basi ovata amplexicauli in api-
cem usque aequaliter attenuata, nunc inferiora basi attenuata modo ses-
silia oblongo-lanceolata, omnia aequaliter attenuata, minute et remote den-
ticulata, saepe integerrima; supra glabra, laete viridia, margine nunc
ciliata, nunc nuda; subtus plus minus pilosa, glaucescentia, triplinervia
et simul eleganter venoso-reticulata. ut in H. viroso. Anthela i
tantum foliolata, polycephala l. paniculato-ramosa, ramis elongatis tenui-
bus patentibus, pedunculis squamosis pubescentibus eglandulosis. In in-
dividuis paniculatis pedunculi squamis saepe destituti, quae varietatis instar
distinguas. Capitula priorum conspicue minora, primitus subglobosa , suban-
thesi basi attenuata, demum ovata, involucro nigricante pilis incanis , inter-
dum glanduliferis, plus minus hirsuto. Squamae prioris angustiores, sur-
sum attenuatae apice glabrae, exteriores acutae laxae, interiores obtusae,
margine pallidae. —Ligulae flavae, apice glabrae. Achaenia obsolete co-
stata, subtilissime punctata, castanea, pappo sordide albo. 2d
à
Le 3
Specimina hujus culta (e seminibus e Newfoundland) WU LU
E
a prioribus differunt. Caulis multo tenuior facile comprimendus, ap
*) Ut formam mulilam ad hoc facile duceres H. Pilosellae . majoris species . foliis CZ
. A ,
rarius ‘dentatis ete, Pluken. Phyt. t. 37. f. 3.
a ue —
longe ramosus divergenti-paniculatus. Folia tenuia, omnia sessilia, su-
periora basi cordata amplexicaulia, a basi ad medium grosse dentata,
membranacea. Stylus luteus persistens. Haec cum praecedentibus cultis
vix compares. Spec. Lapponica folia minus amplexicaulia habent, subtus:
obsolete reticulata, capitula magis glabra. In Caucasico capitula majora.
142. H. racemosum, aphyllopodum, caule folioso, foliis sessili-
` bus lanceolatis ovatisque denticulatis acuminatis subciliatis,
subtus driplinervibus, imis in petiolum attenuatis, anthela
... foliosa racemosa, pedunculis folio subjecto. brevioribus , involu-
- . ero ligulisque glabris, squamis obtusis, stylo sicco fuliginoso.
H. racemosum. }#aldst. et. Ritaib.! Hung. p. 211. Willd: Spec. II.
p. 1588. Monn.. ess. p. 36. Fról. l. c. p. 223. Tausch. Ll. c, pe
11. Hoch syn. 2. p. 528. Host. Austr. 2. p. 418.
— barbatum, villosissimum, racemo composito. Fröl. Le
H. barbatum. ` Tausch l. c. p. 72. Reich. Fl. exc. p. 268.
— congestum, minus, glabrum, foliis lanceolatis ciliatis, anthela abbre-
viata, capitulis ad apicem congestis, involucro nigricante.
… In Oriente! Hungaria!, Styria in montibus subalpinis; var.
barbata, a me mon visa, ad Adamsthal in Moravia; v. congesta
in monte Beschtau Caucasi. C. 4. Meyer! Exeunte Iulio,
> Augustoque.
. œ Ut praecedentes species ectypos suos habent in formis H. umbellati,
hoc in, ejusdem var. aliflora. Caulis rigidus, bipedalis circiter, strictus
l. flexuosus, in var. barbata decumbens (lusus ubique abnormis), ` folio-
sus, vulgo simplex, virgato-ramosus, hispidus et tuberculis rubris sca-
ber; at in var, congesta omnino laevis et glaber. Folia infima in petio-
lum àttenuata, reliqua sessilia, vix amplexicaulia; omnia conformia ova-
. to-oblonga l. lanceolata, denticulata, raro incisa, acuminata, glabra, ci-
liata, subtus triplinervia; nervis subtus hirsutis in forma primaria; vere
et longe hirsuta in var. barbata. Caulis ex maxima parte abit in an-
thelam longissimam thyrsoideo-racemosam; pedunculis erectis, subtomen-
tosis, folio subjecto brevioribus. In var, congesta 5-4 capitula sistunt
s corymbum: terminalem bracteatum, accedentibus paucis capitulis e sum-
norum. foliorum alis subsessilibus 1. pedunculo brevissimo simplici sub-
—glabro stipitatis. Involuera oblonga, basi ovata subattenuata, nuda,
i glabra, viridia l; in congesta nigricantia. Squamae exlimae acutae, in-
p qe pilis nigris glanduliferis, reliquae adpressae, obtusae, concolores,
y " ‘Toile pallido. Ligulae luteae, apice glabrae. Stylus siccitate
,
to 2
"D
fuliginosus. Achaenia striata, non punctata, fusconigra (in congesto rufa,
si constans) pappo albido subflavescente.
"Saepe in sinu squamae involucro proximae flosculus solitarius
nidulatur, | er tribus stipatus" Fról. l. c. Hic lusus in multis hu-
jus stirpis observatur, et in H. umbellato, apud nos frequenter videre
licet flosculos inter squamas erumpentes; etiam capitula abortiva, in quibus
duo l. tres flores tantum inter squamas explicantur. ST
Z. Stirps H. sanAUpr.
Aphyllopoda, gemmifera. Caules foliosi, rigidi, demum
lignosi, foliis inferioribus basi attenuatis, reliquis amplexicauli-
bus l. sessilibus, a basi ad medium dentatis integerrimisve, An-
thela foliosa. Involucrum distincte multiseriale, spiraliter im-
bricatum, sqüamis adpressis conformibus deorsum decrescentibus ,
intimis obtusis. Ligulae glabrae, Plantae maxime autumna-
les, exunte Augusto et praecipue | Septembri florentes, indeque
Europae temperatiori privae, a zona arctica prorsus alienae; H.
boreale solum in Europam frigidiorem adscendit, at tantum
secus oceanum in regionibus autumno mitiori fruentibus; hine e
Suecia orientali, Rossia media etc. prorsus exul,
145. H. Lucwum, pseudophyllopodum, caule humili folioso,
foliis sessilibus obovato-oblongis .apiculatis | subintegerrimis
coriaceis glabris, imis confertis in petiolum attenuatis, pe-
dunculis folio subjecto brevioribus monocephalis, involucro-
que pubescentibus, squamis latis obtusis concoloribus, stylo
sicco fuliginoso. »
H. cophanense, glabrum. Cup. Hort. Canth. Suppl. 2. p. 36.
H. lucidum. Guss! ind. sem. 1825. p. 6. Fl. Sic. II. p. 405. Fril.
apud Dec. FII. p. 222.
Obs. H. Sabaudum. Quer. FL - Hisp., cum hoc conferatur, utpote
Majo, si- Auctoris verbis fides, florens.
In rupibus calcareis maritimis Siciliae; "Palermo a Monte -
Gallo, e nel vallone de Sferracavallo, Tropani at Monto Co- 1
fani", Caules biennes, non primo anno, sed novo vere demum '
florent Majo, Iunio. Ka b
d
-
Le
Ai
,
— 159 —
Species distinctissima, cum H. siculo peculiarem forsan stirpem
sistens. Caulis sublignosus, ramosus, ob brevitatem a basi usque vulgo:
foliatus (sed folia ima emarcida nec rosulata) undique dense pubescens,
viridis, saepe purpurascens, digitalis l. spithamaeus; cauliculi primi anni
5-7-pollicares, apice rosula terminati. Folia maxime rigida, laevigata,
lucida, glaberrima ciliatave, integerrima denticulatave, cum apiculo ob-
tusa, triplinervia absque venis lateralibus; inferiora in petiolum alatum
attenuata, obovato-oblonga, summa oblonga sessilia, ramos foliolosos pe-
dunculosque monocephalos superantia, Pedunculi pubescentes, foliolis
involucri squamis conformibus vestiti. Involucrum fere sequentis, pilis
brevissimis lente detegendis et, ex Gussone, glandulosis pubescens. Squa-
mae perlatae, obtusissimae, undique virides, spiraliter imbricatae, at haud
admodum numerosae. Receptaculum hispidulum. Ligulae sulfureae, apice
glabrae. Achaenia rufescentia, pappo albido.
144. H. sanavupuM, aphyllopodum, caule rigido folioso, foliis
amplexicaulibus cordato-ovatis dentatis triplinervibus hirsu-
tis, anthela contigua racemoso-corymbosa, basi folioso-
bracteata, involucris basi truncatis pubescentibus, . squamis.
adpressis obtusis concoloribus, stylo luteo fuscobispidulo.
fruticosum, latifolium, hirsutum C. : Bauh. pin. p. 129. Moris.
Hist. TII. p. 70.
Sabaudi var. 2. I. Bauh. hist. II. p. 1030.
caule erecto, multifloro, foliis ovato-lanceolatis dentatis semiam-
plexicaulibus. ÆLinn.! Hort. Ups. p. 258.
Sabaudum. Linn.! Spec. 2. p. 1131. Allion. Pedem. t. 27. f.
2. Fries Nov. p. 262 in obs. Tausch! L c. p. 72. Monnier ess.
p. 38. Lapeyr. pyr. p. 478. Reich. Fl. exc. p. 268. Fról.! Le
p. 226. Koch! syn. 2. p. 529. Kittel Taschenb. | (Reliquae Flo-
ristae in perenni errore de hac planta versantur.)
H. Sabaudum oe. genuinum. Gaud. helv. FP. p. 109. ("in Helvetia
non nascitur"! vidi tamen e Basel!)
Exs. Herb. Norm. E. A. B.
In convallibus ad alpes Europae australis: in Sabaudia! et
in Pyrinaeis!, rara planta, sed ab antiquissimis temporibus in
m omm om
— hortis vulgatissima *) et hinc multis locis inquilina facta v. c.
+r
= Upsaliae. Septembri, Octobri.
mE eX
*) Sub diversissimis nominibus: H. crassicaulis, H. cotoneifoli , virgati ete.
^
— 100 —
Speciosa planta. Caulis solidus, robustus, lignescens, ubique hir-
sutus, raro glabriusculus, dense foliosus, in apricis purpurascens, in um-
brosis virens, vulgo simplex, sed culti praecipue etiam ramosus, inflore-
scentia irregulari. Folia omnia amplexicaulia, etiam inferiora, licet po-
stice attenuata, vulgo a basi ad medium grosse dentata, pilis plus minus
rigidis hirsuta; inferiora oblonga, superiora ovata basive SI eeg An-
thela simplex, primo racemosa, dein corymbosa — vel composita et ir-
regularis, ramis ramulisque primariis- folio diminuto, peduneulo breviori,
fulcratis, villo cano, pilis gracilibus et sub lente pube tenuissima glans’
dulifera vestitis. Involucra oblonga, utrinque truncata, in apricis rufo-
fusca, in umbrosis viridia, pilis brevibus basi nigris apice canescentibus
et sub lente fortiori pube brevissima pellucida subtiliter glandulosa ve-
stita. Ligulae luteae, apice glabrae. Stylus luteus, subtiliter fusco- `
hispidulus, siccitate fuscescens. Achaenia fusco-nigra, pappo sordido.
Hanc, nec ullam aliam, speciem genuinum sistere H. Sabaudum L.,
e planta Linnaeana in Hort. Upsaliensi superstite, in Suecia semper fuit
res notissima; ut etiam apud omnes de Hieraciis Auctores primarios hoc
sistere speciem Sabaudiae privam. H. sabaudum | Linn. Fl. Suec. ad hane
speciem determinandam nullius esse momenti ex eo facile intelligitur,
quod hoc ipse numquam viderat, sed auctoritate Lechei recepit. — :
145. H. song, aphyllopodum, «caule folioso, folis ovatis
lanceolatisve triplinervibus, a. basi ad medium dentatis,
inferioribus subpetiolatis, | superioribus latioribus | sessilibus
vix amplexicaulibus, anthela corymbosa paniculataque basi
foliosa, involucris. basi. ovatis nudis. glabris eglandulosove-
pilosis, squamis obtusis adpressis unicoloribus, siccitate ni-
gricantibus, stylo e livido fuliginoso,
Hieracium IL Clus. pann. p. 642. Hist. p. 140.
Intybi spec. VI. Thal. herc. e loco! “
H. fruticosum, latifolium, foliis dentatis glabris. €. Bauh. Prodr.
p. 67. pin. p. 129. Burs! herb. V. n. 95. |
H. fruticosum latif. hirsutum. Raji Syn. p. 167. — calyce fusco.
Vaill. l. e. p. 188.
H. n. 46. Hall. en. p. 747. Stirp. Helv. n. 35. p. 15.
* `
:
H. Sabaudum. Florist. vulgo! Smith! Brit. IL p. 834. a. Engl. Bot. —
t. 349. Gaud. l. c. y. Ledeb. Fl. Ross. p. 854. excl. pl. Caucas. :
Nielr. Fl. v. Wien! tam o, quam f.
H. silvaticum. Lapeyr. — var. 8. Wahl. Suec. n. 876. 2 "|;
»
ali
ké
e
E
E
`
EA
— 1491 —
H. boréale. Fries (1819) Nov. p. 261. et in Horn. plant. 3. p. 821.
Wimm.! et Grab. Sil. LIL p. 195. Fimm. Schles. L e Koch!
syn. 2. p. 929. Babingt.! Man. Brit. 2. p. 123. Grieseb. FL
Romul. Hart. Scand. 4. p. 257. | PR!
EL. silvestre.. Tausch l. c. p. 70. Frül.! l. e. p. 225.
H. nemorosum. Dierb. Fl. Heid. 2. p. 252 — specim. a basi ramo-
sum, ex Koch.
Exs. Herb. Norm. XI. n. 10. forma angustifolia; XII. n. 12. forma
lispida, (H. Forskohl. Mus. Petrop).
A Thracia! et Romulia per Hungariam, Poloniam, Germa-
niam et Galliam ad Angliam et Cimbriam Fyoniamque, in qui-
bus copiosum, ut plurimae species lineas isochimenas sequens;
trans alpes in montosis rarius, vulgo cum H latifolio commu-
* tatum; in Scandinavia usque ad Norvegiam!, at ad oras occi-
dentales tantum; in Suecia orientali, Rossia interiori, Sibiria
et tota zona arctica desideratur omnino! Exeunte fug. et prae-
cipue Septembri.
Praecedente ut vulgatius, ita et longe magis variabile quoad sta-
turam, caulis et anthelae ramificationem, folia subrotunda, ovata et lan-
ceolata; nec non indumentum; nunc omnes partes glaberrimae, nunc pi-
lis longis albis, sed semper eglandulosis, vestitae. Caules erecti, rigidi,
2-Apedales, simplices apice corymbosi; ramosi paniculati, plus minus
dense foliosi; quo confertiora folia, eo latiora, quo rariora, eo angustiora;
omnino- contraria est ratio H. umbellati. Folia inferiora in petiolum at-
tenuata, reliqua sessilia et basi vulgo lata, in forma rotundifolia semiam-
Bees, a basi ad medium dentata, nunc glabra, nune margine sub-
usque pilosa. Anthela basi foliosa, nune simplex racemoso-corymbosa,
— (immo 1-5-cephala!), nunc ramoso-paniculata. Pedunculi elongati, stricti,
canofloccosi, interdum simul albopilosi, apice incrassati et e phyllis in-
volucri decurrentibus squamosi. Capitula oblonga; involucro vulgo gla-
bro nudo atrovirente, sicco aterrimo; sed passim in cultis praecipue vi-
rente et pilis raris albis semper eglandulosis adsperso. Squamae la-
- tae, obtusae, adpressae, unicolores, inferiores saepe angustiores. Achae-
nia fusco-nigra, pappo albido.
Sr Speciem a priori sistere diversissimam, tota facies, plurimi cha-
. racteres, diversa geographica distributio et ultra seculi cultura. compro-
"bant. An vero sequens, habitu diversissimo, ejusdem sit forma nemo-
ralis haud affirmare liceat. — Nomen borealis respicit reliquas species
hujus stirpis, ultra quarum limites boreales longe progreditur; plantas
. boreales non identicas fingas cum arcticis. Occurrit quidem in Europa
— 19? —
australiori, sed in alpibus et montibus tantum, ut plurimae plantae plani-
tierum borealium.
146. H. vmescens, aphyllopodum, caule dense folioso, foliis
sessilibus ovatis lanceolatisve medio dentatis, subtus crebre
triplinervibus, anthela racemoso-corymbosa paniculataque
basi foliolosa, involucris basi attenuatis nudis, squamis
sursum attenuatis apiceque flocculosis, margine pallidis,
stylo luteo fuscescente.
H. virescens. Sonder! in Koch syn. 2. p. 1027.
Locis nemorosis ad ripas fluviorum Holsatiae, prope Ham-
burg alibique Germaniae borealis, Sonder! In Surrey Angliae
Woods! Exeunte Aug. et praecipue Septembri,
Planta cum H. aestivo eximie analoga; ut vero hoc ad H. rigidum,
praesens ad H. boreale accedit. Caulis M. borealis elatior et densius
foliosus, mollior, saepe fistulosus et facile comprimendus, ceterum hac-
tenus simplex, strictus, albopilosus. Folia omnia sessilia, inferiora deor-
sum magis attenuata et oblonga, reliqua ovata l. lanceolata, numquam am-
plexicaulia visa, medio nune leviter, nune grosse dentata, acuminata,
supra glabra, margine subtusque plus minus pilosa — e statione ad-
modum membranacea, laete viridia. Anthela canoflocculosa, in formis
simplicibus folia jam ad basin maxime reducta, e racemoso corymbosa —
vel ex alis superioribus ramosa corymboso-panieulata. Pedunculi proprii
admodum graciles, strieti, simplices, canofloccosi, squamosi , apice in-
crassati. lavoluera sub anthesi turbinata, nuda et paene glabra, laete
viridia; etiam exsiecata pallent. Squamae lineares, omnes adpressae,
deorsum decrescentes et acutiores, infimae in pedunculum descendentes;
interiores flores virgineos longe superantes, sed incumbentes, margine
pallidiori et juniores in apicem usque flocculoso-ciliatae. Ligulae flavae,
apice glabrae. Stylus luteus, siccitate fuscescens. Achaenia fusconigra,,
pappo albo. Cultura in solo aspero et aprico examinanda; tota facies
enim stationem umbrosam probat. `
Cultam, sine Patria, vidimus speciem distinctam caule valde ramoso
et folioso, foliis cordatis amplexicaulibus, subtus reticulatis, ramis pedun-
culisque foliosis monocephalis, capitulis glabris, basi obtusis — inter
praecedentia et H. virosum quasi mediam. Capitula H. borealis s.crocati `
ab H. viroso distinguunt, sed videtur cultura personata, ` Cut vero
proxima sit in praesente me fugit.
de
— 193 —
147. H. racrucAceuw, aphyllopodum, caule dense folioso, foliis
semiamplexicaulibus ovatis denticulatis, subtus laxe reti-
culatis pallidis, saepe geminatim approximatis, anthela
foliosa, pedunculis canofloccosis pilosisque, squamis obtu-
sis adpressis ligulisque apice glabris, stylo siccitate fu-
ligineo.
Lactaris. Plinii ex Patr. sententia.
H. frutescens, latifolium, polyanthos. Hort. Aist. Ord. 12. t. T.
H. fruticosum, latifolium, hirsutum var. l. C. Bauh. p. 129. (Patav.)
^ —- glabrum. H. Lactucaceum. Fröl. l. c. p. 222, *) e descr.
| In Italia, ut videtur rarius, Lectum ad Pataviam , Florens
et Firenza Herb. Schouw!; olim quoque in hortis Botanicis cul-
tum. Septembri.
Inter M. sabaudum, cujus habet staturam, et M. virosum, cujus
gaudet natura, medium tenet locum, facie Lactucae strictae. Caulis vere
aphyllopodus, rigidus, strictus, 5-4-pedalis, foliosus, scaber, apice vir-
gato paniculatus. Folia saepe geminatim approximata (pseudo-oppositi-
folia), omnia conformia, amplexieaulia, ovata, acutata, membranacea,
viridia, utrinque pilosa; in planta Fróliehii glabra; subtus quidem reti-
culata, at non ita subtiliter ae in H. viroso. Anthela contigua, ex alis
foliorum superiorum ramosa, pedunculis canofloecosis, immixtis pilis
raris eglandulosis albidis. Involuera oblonga, glabra (in meo haud ca-
nofloceosa), squamis obtusis adpressis fuscovizentibus, apice subrufescen-
|^ tibus. Styli in sicco fuliginosi. Achaenia fusco-nigra, pappo albido.
| 5
-~ 448. H. nosusruw, aphyllopodum, caule robusto piloso sca-
brove dense folioso, foliis semiamplexicaulibus ex ovata
basi attenuatis ad medium sinuato-dentatis, inferioribus po-
stice attenuatis, subtus laxe reticulatis, pedunculis bractea
^. sSubfoliacea suffultis squamosis canofloccosis, involucris basi
` třuncatis glabris, squamis obtusis adpressis, interioribus al-
. —— bomarginatis, ligulis glabris, stylo luteo.
*) Recedit quidem glabritie a nostro hirsuto, at baec differentia nullius m omenti ;
< ` majoris vero ”involucra cano-floccosa”, nisi haec verba lapsu calami irre pserint,
` nam in definitione dicuntur glabra. E synonymis allatis huc omnino ducerem
H. Lactaris Bertol., nisi plurima, et quidem authentica, spee. H. umbellatum
sisterent. la descriptione quoque folia dicuntur "minime amplexicaulia ; pedun-
Mee . culi apice incrassati”, Icon Zanich, t, 4. quoque H. umbellati formam ela tiorem
omnino sistit,
23
— 194 —
H. folio caulem amplexante subrotundo dentato glabro. fmm. Ru-
then. p. 148. n. 209! *)
In Oriente, terris Caucasicis /Güldenstedt!} in provinciis
Ratharinoslaw et Poltava (Haupt!/. Septembri.
Sequenti affine, at videtur omnino diversum. Caulis admodum
robustus et rigidus, A-pedalis, sulcatus, nunc hispidus, nunc e pilorum
basi scaber, purpurascens, maxime foliosus, sed gen longe aphyllopoda
foliaque inferiora caulis insuper emarcida. Folia numerosissima et con-
fertissima; plurima e basi ovata semiamplexicauli (in imis vero attenuata
et summis truncata), haud auriculata, versus apicem acuminatum atte-
nuata, 1-2-unc. longa, sursum decrescentia, firma, rigida, ad medium
in dentes latas obtusas sinuata, utrinque glabra l. nervo dorsali tantum
pilosa; margo vulgo revolutus, nec ciliatus; pagina inferior laxe reticu-
lata, nunc glauca, nune pallide virens. Anthela terminalis, umbellata,
nec ita foliosa ae in proximis, sed accedentibus ramis aphyllis corym-
bosa fit, pedunculis ramosis polycephalis squamosis canofloccosis, at sem-
per depilatis. Capitula majora, fere JM. borealis, basi truncata, nec se-
quentis instar turbinata, squamis ligulisque u. s. Receptaculum videtur
multo minus lacerafum et fimbrilliferum, quam in H. boreali l. umbellato.
Stylus in siccis luteus persistit. Achaenia majuscula, e rufo nigricantia.
Variat caule apice ramoso, ramis foliosis, foliis longioribus angustiori-
bus grosse dentatis.
149. H. vinosuw, aphyllopodum, caule elato dense folioso,
foliis conformibus a basi subcordata amplexicauli attenua-
tis denticulatis ciliatis, subtus glaucescentibus dense reticu-
latis, anthela foliosa, pedunculis squamosis involucrisque
cylindrieis basi turbinalis nudis glabris, ligulis apice gla-
bris, stylo luteo.
H. sabaudum, altissimum, foliis latis brevibus crebrius nascentibus.
Moris. HII. p. 71. Faill. l. c. Herb. Mont *#)
*) Ad hoe ducere in animo fuit H. jacobaeifolium caucasicum Fräi, Le p. 225,
descriptione in genere congrua, excepto involucro squarrosulo, speciem ex affini-
l $ 5 P q
tate H. rigidi |. umbellati potius indicante. At e Ledeb, FL Boss. plantam di- .
versam sistit; videlur species macrophylla (fere Æ murorum orientale, foliis se-
mipedalibus ete. Tournef. Coroll. p. 38, quod etiam mihi imperfecte cognitum) et
alius stirpis. In 7Musaeo Ac. Sc. Petr., in herbario d. Biebersteinii ete. omnino
desideratur et ab ill. Féschero frustra rogavi, quare hane plantam prorsus omit-
tere coactus sum.
**) Varias recentius distinctas species ia Herb. antiquioribus vidimus, nescii unde
habuerunt Patres. Hoc longe ante Pallasii tempora pro H. sabaudi var. in horto
Upsal. cultum fuisse testatur. Merb. d. Montin,
2
WÉI SE
— 195 —
H. folio caulem amplexante oblongo integro piloso. Æmman Ruth.
l. c. n. 208.
H. caule ramoso, continue folioso, foliis ex «cordato lanceolatis am-
plexicaulibus. Gmel. Sib. II. p. 35. t. 14.
H. Sabaudum. Pallas! it. IE, p. 297. etc. III. p. 314. M. Bieb.
- Taur. Cauc. II. n. 1614.
H. villosum. Lepech.! — Henning in Mem. Soc. Mosq. VI. p. 78.
H. virosum. Pall. it. TI. p. 501. Ledeb. Fl. Alt. IF. p. 136. EL
Ross. II. p. 856. Fról. l. c. p. 226.
H. foliosum. FWaldst. et Fitaib. Hung. t. 145. Willd. Spec. MI. p.
1389. Tausch l. c. p. 73. Bieb. III. p. 535.
Exs. Herb. Norm. XH. 10. bis.
— nigrilum, caule stricto, apice subumbellifero, foliis oblongis l. linearibus
elongatis glabris, involucro nigricante. Ruprecht.
H. virosum Pall. proprie h. l.
IL corymbosum. Hort. Bot.! Frölich l. c. p. 226. var. culta, capi-
tul. duplo major.
Exs. Herb. Norm. XII. 10.
— distortum , caule decumbente apice laxe panieulato, foliis lanceolatis,
saepe hirsutis.
H: prostratum ex Ledeb. l..c.
Per omnem Sibiriam temperatiorem, Asiam occidentalem,
Persiam, terras Caucasicas, Tauriam, Rossiam australem vul-
gatissima species; rarescens in Transsilvania, Syrmia, Hunga-
ria. Septembri. Var. nigrita in regionibus frigidioribus, prac-
cedente in horto praecocius.
Magnopere, ut omnes vulgatiores species, praecipue indumento cau-
lis et foliorum variabile, hirsutissimum (involucro pallido) et glaberrimum
(involuero nigricante) et inflorescentia, nune terminali simplici umbellata,
nunc ramosissima paniculato-corymbosa vel caule ex alis ramoso thyr-
soidea. Caulis elatus, eximie aphyllopodus, maxime foliosus, laevis, ut
plurimum viridis, nunc glaber, nunc scaber, nunc pilis longis deflexis
hispidissimus, ut tota herba eximie lactescens. Folia admodum numerosa
et pro ratione parva, basi latiori vulgo profunde cordata, amplexicaulia,
nunc cordata, nune oblonga l. lanceolata, et fere linearia in varr., inte-
gerrima denticulatave, acuta, subtus dense venoso-reticulata pallidiora,
glaucescentia. "Variant utrinque piloso-hispida, et utrinque glabra, plus
minus dense ciliata, immo ciliis in denticulos. minutos reductis prorsus
glabra. Australiores formae magis hirsutae et latifoliae, boreales (nigri-
tae) magis glabrae et angustifoliae. Anthela foliosa, pedunculis elongatis,
— 196 —
squamosis vulgo glabris, nudis, rarius pilis paucis nigris glanduliferis
adspersis ; apice incrassatis. Involucra antecedentium minora, cylindrica
(at in forma cultura orta s. M. corymboso Hort. duplo majora), deflorata
conica, basi turbinata, distincte multiserialia, floccis canis vulgo destituta
et vulgo glabra l. lente lustrata pilis brevissimis adspersa, pallida L e
saturate viridi nigricantia. Squamae lineares, arcte adpressae, obtusae,
apice glabratae. Ligulae et styli v. s. Achaenia minora, fusco-nigra,
pappo rufescente.
Plurimae formae var. nigritae in Horto Upsaliensi ab antiquis
temporibus eultae fuerunt, immo ex horto emigrarunt, ut haec species
tamquam indigena mihi allata sit. Haee var. proprie sistit H. virosum
Pallas, quod nomen vagum et nullibi bene definitum immerito propter
prioritatem anteponitur optime definito et illustrato J. foliosi. Forsan hae
duae formae olim distinguendae; H. foliosum nuperius in horto Upsaliensi
introductum, staturam robustiorem, folia latiora et hirsutiora, capitula
pallidiora servat et var. denigrata deflorata, saltim 44 dies, serius floret;
at haec frequens est ratio varietatum ex australioribus regionibus intro-
ductarum. Omnes hujus speciei formae laete uberrimo scatent, quo im
vivo mox dignoscitur a formis subsimilibus M. corymbosi et umbellati.
150. H. rnrormonux, aphyllopodum, pilis simplicibus longissi-
mis undique densissime lanuginosum, caule dense folioso,
foliis conformibus sessilibus ovato-lanceolatis undique den-
latis, anthela foliosa involucroque lanuginosis, squamis.
obtusis. ligulisque apice glabris, stylo luteo, achaeniis pallidis.
H. incanum, lanuginosum.. Tournef. ex Herb. Cfr. Lapeyr. suppl.
H. syrticum, villosissimum. Jahl! it. 1789 ex herb.
H. eriophorum ` St. Æmans! Bull. Phil n. 52. p. 26. t. 2. f. 1.
Dec. Fr. IF. p. 21. Monn. ess. p. 37. Frül. l c. p. 227. En-
dress! pl. exs.
— prostratum, minus, caule divaricato (prostratoy, foliis involucrisque
minus villosis, interdum subglabrescentibus.
H. prostatum. Dec: Foy: p. 78. Fl. fr. En 121. ad spec: Gay!
Fról. p. 227.
In arenosis maritimis Aquitaniae a Burdigala ad Bayonam;
v. C. oppidum Tete-de-Buch (Agen? Chaubard!}; var. prostata
ad ripas Aturi, Utrumque legit Cel. Blytt! et varietates testa-
tur. Sept. ;
Radix valida, fibris longissimis fasciculata. "Tota planta lanugiae
longissima densissima obvoluta, albicans, eglandulosa. Caulis simplex, fir-
— 19 —
mus, 2-4 pedalis, dense foliosus. Folia conferta, omnia conformia, ses-
silia, numquam amplexicaulia l. basi auriculata, ovato-oblonga l. oblongo-
lanceolata, acuta, undique aequaliter dentata et lanuginosa, pilis multo
longioribus et mollioribus quam in ulla alia specie; attamen subinde de-
nudatur, praecipue var. prostrata. Anthela foliosa, umbellata l. co-
rymbosa, vulgo simplex, pedunculis brevibus folio suffultis. Capitula
H. virosi majora, hirsuta quidem, at minus lanuginosa et squamae, sur-
sum leviter attenuatae, obtusae, adpressae, apice glabrescunt. Ligulae
et styli glabri, lutei. Achaenia linearia, pallida, demum leviter fusce-
scentia, pappo albido. In utraque varietate achaenia, contra Monnieri
asserlionem , prorsus similia vidi.
Addenda et Corrigenda:
Ad expositionem Biologicarum ($. 3) rationum addenda sunt:
Ut diversarum formarum specificam dignitatem explorarem, longe
plurimas species, exceptis Stenothecarum, per longam annorum seriem
cultas observavi; haud persistentes, species non esse salutandas, per se
patet. Majoris vero momenti observandum censeo, plurimas simul oc-
currere formas etiam perenni et repetita cultura constantes, quas ob de-
fectum characterum essentialium et eandem vegetationis historiam species
salutare neutiquam licet. Sic in eadem hortorum area quinque saltim
observavi H. umbellati formas, externa facie et capitulorum magnitudine
e. s. p. inter se constanter diversas, quas ne quidem tamquam varietates
distinguere licet, cum tam notae essentiales desint, quam in libera na-
tura multae adsint formae intermediae. Cultura multum juvat ad formas
deformatas ad typum suum reducendas, parum vero ad species dubias
confirmandas. Plarimae silvestres species in hortis introductae abeunt in
novam a primaria silvestri recedentem varietatem, quae ad illam cultura
neutiquam redit. Sequitur tamen haec varietas certas leges, ut peritus
jam ex habitu specimen cultum a silvestri facile distinguat. Pilosellae
cultura indumentum suum strigosum saepe exuunt; sed estolonosae vul-
go in hortorum humo denudata sarmenta longa enituntur v. c. f.
praealtum. Ex altera. parte Accipitrinae, typice glabrae, longa cultura
albohirsutae saepe evadunt. Has diuturnae culturae filias, cultura velle
reducere frustraneum est periculum; potius loco inculto disseminandae.
Ex his facile vides, neminem cautum ad formas cultas hortorum, forma
silvestri haud simul cognita, species distinguere. Accedit alia magis
memorabilis, saepe repetita experientia confirmata, observatio: Ex eodem
typo silvestri duae (vel plures forsan) enasci possunt formae hortenses, in
se invicem haud transeuntes, cujus exemplum sub 44. humili dabimus;
plures Lactucae sativae, H. aurantiaci etc. cultura constantes varietates
notissimae sunt. Plena cognitio specierum historiae, geographicae distri-
butionis e. s. p. longe magis specificam differentiam probant, quam cul-
tura, minime varietatum rectix, sed feracissima mater ?). Quisque dili-
*) Eadem ratio est facile omnium generum polymorphorum v. e. Rosarum, Tha-
lictrorum ete. cultura varietates. rarius ad typos suos reducit, quam formas
multiplicat. Hae de caussa species ex Hortis Botanicis ortae tam levis ponderis
sunt, quamvis herbaristae has ob faciem recedentem diversissimas babent, Nobi-
lissimas vero species v. e. Polygalam comosam, Veronicam politam ete. pessun-
Bake?
— 19 —
gens Hicragiorum cultorum observator sine dubio mecum observavit plan-
tam novellam multum differre ab annosa. Per primos annos florens te-
nella enim est, caulis saepe decumbens, folia pauca et sparsa, capitula
rara; annosa vero faeta erigitur, robusta fit, polyphylla et polycephala.
A soli indole multo minus Hieracia in hortis varia inveni, quam ex
statione humida umbrosaque apicave aridaque. Haec normalis, illa prae-
ternaturalis, unde omnes spurii et apparentes modo transitus inter for-
mas nemorales reperiuntur. Quantam vim ad formas constanter diversas
producendas exercet propagandi modus per stolones, inter Pilosellas jam
supra observavimus.
Ad limitationem specierum (S. 8.) addenda. In generibus vastis et pro-
teis unicum fere et certissimum est criterium, nos justum nactos esse
medium in speciebus distinguendis, si singulam formam ad typum suum
facile reducere licet. Quando multae exstant formae dubiae et vacillantes,
ut apud Auctores collectivas Hieraciorum species proponentes, quo fere
omnes confluere videantur, vel species nimiae distinctae, v. c. inter Sali-
ces, vel plures latent nondum extricatae. Quando 2 l. 5 species Myo-
sotidis, Batrachii, Caricum heterostachyar. distigmalicar. ete. distingue-
bantur, -has limitare impossibile erat; nune plurimis distinctis omnes
facillime recognoscuntur. Cardo rei positus est in cognitione partium,
in quovis genere constantium et variabilium. Si a statura, vestitu et foliis
discesseris Salices, Hieracia etc. haud magis mutabiles sunt, quam aliae
plantarum species.
p. 11. Sub H. brachiato deleatur synonymon Wimmeri. In campo nuper
.vervaeto et stercorato hoc anno H. — pedunculare Wimm. cum
aliis laudati Viri recedentibus formis legimus; sunt sine dubio
formae flagellares; ad HM. stoloniferum accedentes.
p. 17. Ad H. floribundum, ut l. e. jam monui, ob nomen et folia utrin-
que hirsuta huc retuli synonymon Zanichellii; verum icon, di-
minuta forsan?, staturam H. auriculae omnino praebet.
p. 26. H. praealtum. H. obscurum Reich. est hujus speciei forma mon-
tana et typica! nec non genuina Fillarsii, Decand. Sub formis
campestribus facile latent formae, involucri squamis acuminatis,
ad H. fallax referendae. H. Bauhini Schult. Obs. Bot. p. 164,
quidquid alii contendant (ad specimina in hortis commutatá,
eliam mihi olim missa) absolute eadem ac homonyma planta Besseri.
dant, nescii diversae historiae , distributionis, 7. polita in Suecia extima meridionali-
littorali tantum crescit, ante secu'um vero et quod excurrit ad oppidum E»kö-
pg Sueciae mediae interioris easu translata, nunc temporis ibidem ]luxuriat,
absque ullo transitu ad V. agrestem. ` Multi vero V. politam (V. agrestem Ten, !)
cum V. agresti calycida confundunt.
p. 29.
p 87.
p. 108.
p 125.
— 200 —
H. collinum. +H. Pilosellae folio erectum majus. Tourn. I. R. —
— Cels. Suppl. Upl. p. 308. Herb. Celsii! vw
H irichocephalum, | Majorem hujus, quam H. Cerinthoidis, simi-
litudinem eum A. longifolio, l. c. jam notatam, ex his tribus cul-
tis et vivis hoe anno observatis confirmo. Meo sensu M. longi-
folium ad hoe potius transferatur, licet a gravissimis Auctoribus
discedere noluerim. M. Cerinthoides genuinum conspicue differt
capitulis valde ventricosis, depressis, ad typum H. stoloniflori.
H. murorum. Grónlandia. Z Vahl! in Mus. Ae. Se. Holmiae.
Cfr. p. 122, hinc vix removendum.
H. humile. Addatur:
H. alpinum, humile, hirsutum, inferna parte longioribus villis re-
ferta. Ponted. Tabell. p. 139. (ob viscositatem et folia incisa!)
Species quoad affinitatem prorsus dubiae:
. asperrimum. Don prodr. Nep. p. 165. Cfr. p. 157.
. californicum. Dec. — Cfr. p. 147.
. denudatum ete. Lapeyr. abr. p. 471.
. prasinum. Dumort. Belg. p. 62.
repandum. "Schrank Ae. Münch. phil. 4. p. 319. t. 16" ex De-
cand. — (Librum hunc in Suecia, Dania et Hamburgi frustra quac-
sivi; amicus, quem deser. et ieonem ex Bibliothecis Berolinensi-
bus me mittere rogavi, l. c. nullam Hieracii speciem invenit.)
Arie ape
4
"TTT TTT TTT EES
Sé
LL RL. f
m
EE
,
LI à
*
+ Coxsrecrus Hiënacronum DIVERSARUM REGIONUM:
Ea est vegetationis indoles, ut multa alia ratione in Systemate Uni-
versali, alia in Floris singularum regionum se praebeant. [n his non
alia modo specierum series magis naturalis apparet, sed ipsae tribus s.
stirpes diversa ratione limitandae videntur. Singulae enim tribui suae
extensionis. regio centralis; species extra hane dispersae habitu, nec raro
characteribus simul, ad species suae regioni privas revergunt. In Floris
singularibus Systemata universalia serviliter non transcribenda fingerem,
sed ad indigenae vegetationis indolem esse applicanda. Vegetatio enim
indigena singulae regionis, naturalibus limitibus circumseriptae, per se
etiam integrum quoddam sistit. Deficiente typo quodem primario, omnes
versus eundem radii simul deesse solent. Haec est ratio, cur dispositio,
quae in altera Flora maxime naturalis, in altera abrupta et arbitraria
videatur. Mine, conspectum specierum diversarum regionum exhibiturus,
dispositionem, quae integro generi mihi aptissima visa est, paululum va-
riatam proposui. Multiplex affinitas quoque clarius elucet, quando non
simplicem seriem, sed plures parallelas proponere licet. Clara specierum
cognitio mutuae omnium affinitatis cognitione nititur. Haec iterum mire
eum geographica distributione collidit; ut plurimae Hieraciorum stirpes
testantur. Quamdiu speciei geographica distributio haud rite limitata nec
ipsa species. Quot commenta delebit cognitio verae Patriae ejusque
limites v. c. inter Salices?
At non dispositio modo, sed ipsa specierum limilatio in diversis
terris alia sese praebere solet. Maec eo difficilior, quo plures species `
mixtae nascuntur, ut de Umbilicariis quondam observavi; in Scandinavia,
ubi altera species vulgo extra alteram nascitur. (Cfr. Preiss. de veget.
Novae Holland.) facilior (Sie Thymus Serpyllum L.! et Th. Chamae-
drys, Potentilla verna et incana in diversis provinciis apud nos semper
segregati nascuntar). Species in genere vellem argutius distinctas in Flo-
ris specialibus, quam in Systematibus Universalibus, in quibus primarias
modo reeipiendas crederem, et plene comprobatas. In Systemate Uni-
versali ambiguum Af. longifolium H. Cerinthoidi proximum videtur; verum
ubi hoe deest, v. e. in Flora Germanica, potius eum 4f. trichocephalo
conjuugerem. Hujus habet indolem, illius characteres.
Rudi et collectiva specierum limitatione plurimae subtiliores , maxi-
me tamen essentiales, geographicae rationes obfuscantur, ex. gr. juneto
arclico JJ. crocato cum H. boreali inter Sabauda. Est quasi Stoechio-
métricas rationes trutina vulgari velles determinare. Vera affinitas longe
alia est, quam externa facies.
26
35.
36.
37.
38.
39.
45.
46.
Age
HIERACIA SCANDINAVIAE >
"E 4 AT AE
A.
Stirps H. Pilosellue.
. Pilosella. e. varr.
stoloniflorum.
cernuum.
— auriculaeforme.
EX Stirps M. auriculae.
— Auricula.
PILOSELLA.
6. — Suecicum. +
— floribundum, 8. — pratense.
— decolorans (et fuscum Scand.)
a.
. — aurantiacum.
e. Stirps ZE. pr dal
14. H. hyperborcum. . "
12. — praealtum. ; "
15. — collinum c. stolonifiro.
44. — setigerum.
d. Stirps H. cymosi.
45. — fallax. . |
16. — glomeratum.
17. — cymosum.
18. — sabinum.
B. PULMONAREA.
a. Stirps H. alpini.
alpinum c. varr.
b. Stirps H. saxifragi.
pallidum.
oreades.
pallescens.
argenteum.
saxifragum.
rufescens.
diaphanum.
27.
28.
29.
50.
51.
52.
55.
34.”
C. ACCIPITRINA.
c. Stirps H. vulgati.
H. atratum.
— murorum.
— plumbeum.
— caesium,
— ramosum.
— vulgatum.
— gothicum.
d. Stirps Æ. italici.
— dovrense.
+ Ligulis apice glabris.
Stirps M. tridentati.
norvegicum.
lapponicum.
tridentatum.
rigidum,
aestivum.
A0.
A1.
42.
45.
AA.
+ + Ligulis apice ciliatis.
* achaeniis fuscoatris.
strictum.
elatum.
observandum.
b. Stirps 47. umbellati.
H. umbellatum.
— crocalum
— auratum.
— corymbosum.
— boreale. (e Sabaud.)
c. Prenanthoideae
* * achaeniis pallidis.
? A7. H. lycopifolium.
48. — prenanthoides.
AURELLAE genuinae omnes desunt, hinc aberrans H. alpinum ad
Pulmonareas relatum. Ob solum ubique rupestre mira copia SAXIFRAGARUM ,
in septentrione Aurellas Europae australis repraesentantia.
H. Iycopifolium, et nigrescens omnino anceps.
et H. virosum. — H. protractum (H. diaphanum Blytt Christ." ulterius
I
E
|
j
Dubia cives
Adventitia H. Sabaudum
EE 4
9
, D
Á
1
008 x2
HIERACIA IMPERII ROSSICI, excl. Fennia.
A. PILOSELLA. ,
a. Stirps H. Pilosellae. ` c. Stirps H. praealti.
. H. Pilosella c. varr. 10. H. praealtum.
—. stoloniflorum. 41. — collinum.
. — bifurcum. a 19. — setigerum.
— auriculaeforme. ` 15. — echioides.
b. Stirps H. auriculae. ; d. Stirps M. cymosi. -
| — auricula. 14. — glomeratum.
. — suecicum. 45. — cymosum.
. — floribundum. 46. — sabinum.
.o—— pratense. 17. -— procerum.
— decolorans. 18. — incanum.
D PULMONAREA. 1
a. Stirps H. -alpini. b. Steps H. erianthi.
19. H. alpinum. 1 90. II. triste.
d e. Stirps Jf. vulgati.
91. H. atratum 92. H. murorum. 25. H. caesium.
24. — vulgatum. 25. — gothicum. (e Polonia)
C. ACCIPITRINA.
a Stirps H. tridentati. e. Stirps H. Sabaudi.
26. H. hispidum. 54. H. boreale.
27. — tridentatum. 55. — robustum.
28. — rigidum. 56. — virosum
b. Stirps H. umbellati. d. Stirps /f. Prenanthoidis.
29. H. umbellatum. .50. H. latifol. 57. H picroides.
51. — erocatum. 52. — corymbos. 98. — prenanthoides.
55. — racemosum
Dubia mihi sunt H. jacobeaefolium Frôl. et bifurcum, Ledeb; hoc
forsan ex.. Qreadibus, cujus species in rupibus saltim Fenniae adesse fin-
gerem. JH. latifolii specimina Caucasiea non vidi.
Imperium. Rossicum, quam late patet, plures valde diversas Floras
complectitur (Fennia. ad Seandinavicam pertinet), at hoc loco ad limita-
tionem Ill. Zedebourei conjunctim tractatur, cum tam ob situm orienta-
lem, quam rupium defectum in Rossia Europaea, Piroseuuis orientalibus
exceptis, Micraciorum inops sit. Plurimae vero ex his, Pilosellis ultimis
Caucasicis exceptis, in Scandinaviam et Germaniam orientalem transeunt.
AURELLAE prorsus desunt, praeter aberrans H. alpinum; et ex Stexorue-
cs accedit species omnium maxime ad Pulmonareas revergens, quare
utraque species heic Pulmonareis subsumta., Praeter arcticas ^ Accipi-
trinas accedunt aliae nobiles in terris Caucasicis. M. rigidum tam e
Ramtschatka, quam Persia "vidimus.
c.
€
Tp
4.
A.
7.
11.
14.
16.
19.
22.
25.
28.
29.
32.
+ 55.
58.
59.
. A1.
AA.
A6.
49.
52.
RES
"o
257.
. 98.
61.
65.
65.
68.
pibus
potius forsan dixeris.
HIERACIA GERMANICA ET HELVETICA.
H. Pilosella.
— brachiatum.
— Auricula.
— florentinum.
— seligerum.
— glomeratum.
H. glanduliferum.
— villosum.
— saxatile.
— valdepilosum.
— alpinum.
-— Pulmonarioid.
— Staticefolium
— glaucum,
H. Andryaloides.
— pallidum.
— bifidum.
— nigrescens.
— murorum.
— ramosum.
— humile.
H. albidum.
— Pieroides.
— lyeopifolium.
— tridentatum.
— umbellatum.
— virescens.
—
204 —
A. PILOSELLA.
2. M. stoloniflorum. -
5. — sphaerocephal.
8. — floribundum.
12. — praealtum.
15. — echioides.
17. — cymosum.
B. AUnELLA.
20. — piliferum.
95. — dentatum.
96. — helveticum.
50. — sudeticum.
53. — amplexicaule.
36. — porrifolium.
A2.
45.
47.
50.
55.
59.
62.
64.
66.
69.
C. PULMONAREA.
(H. pictum.)
pallescens.
saxifragum
atratuin.
plumbeum.
vulgatum.
chlorospermum.)
+ ACCIPITRINA.
. eydonaefolium.
strictum.
rigidum.
latifolium.
boreale.
WË bifarcum.
6.
9).
10.
15.
21.
24.
?7.
51.
54.
57.
67.
70.
—
glaciale.. `
pratense.
aurantiacum. —
collinum.
sabinum.
glabratum.
speciosum.
vogesiacum.
ligusticum.
Pseudocerinthe.
Bupleuroides.
tomentosum.
lasiophyllum.
porrectum.
caesium.
gothicum.
juranum.
Prenanthoides.
racemosum. |
Sabaudum.
Genus potissimum Europaeum et maxime alpinum in regione et al-
centralibus maximum habere specierum numerum per se patet. Li-
miles ad Synopsin lll. Rochii, ut species quasdam Italicas l. Gallieas
Omisi species e speec. Germanicis mihi haud cog-
nitas v. c. M. auriculaeforme, chlorospermum, australe, elatum, croca-
tum (Inuloides Tausch ined.?).
4 7805 s
HIERACIA ITALICA.
| A. PILOSELLA.
H Pilosella. 2. — brachiatum.
3. — sphaerocephal
4. — glaciale.
— Auricula. 6. — floribundum. 7. — fuscum.
e 8. — aurantiacum.
— florentinum. 410 — praealtum. AL. — setigerum.
. — glomeratum. 43. -- cymosum. 14. — sabinum.
B. AunELLA.
IL glanduliferum. 16. — piliferum. 17. — glabratum.
48. — villosum (et veros. dentatum et specios.)
b. 19. — saxatile. 20. — helveticum. 91. — Cerinthoides.
29, — valdepilosum.
| e. 23. — alpinum. 24. — ligusticum. 25. — pseudocerinth.
À 26. — amplexicaule (et veros. Pulmonar.)
d. 27. — staticefolium. 28. — porrifol. 29. — Bupleuroides.
50. — glaucum.
C. PULMONAREA.
a. 51. H. rupestre. 52. — Andryaloides. 35. — tomentosum.
b. 54. -— pallidum. 35. — pallescens. 36. — saxifragum.
e. 97..— stelligerum, $8. — murorum. 39. — ? porrectum.
40. — caesium. 44. — vulgatum. 42. — australe.
d. 45. —- humile. AA. — ilalicum. A9. — crinitum.
46. — siculum. ? 47. — lucidum.
D. AcciPrTRINA.
a. 48. HM. albidum.
b..49. — Picroides. 50. — cydonaefolium. | 51. — Prenanthoides.
e. 39. — lactucaceum. 55. — boreale 54, — sabaudum.
d. 55. — latifolium. 56. — umbellatum.
Plures species ex Auctoribus facile addendae; eas vero, quarum
” nulla specimina in ditissimis collectionibus v. e. HL Sehouwii etc. vidi.
"omisi. — Ex Italia nullam vidi speciem ex Tridentatis (?) (stirps Italica
transitum a Vulgatis ad Accipitrina heic sistit) quare Sabauda sequuntur
Prenanthoidea. — HL. anchusaefolii Bert. nulla vidi specimina.
Hicracia Florae Siculae ab. Europae borealis diversam omnino pee
bent faciem An Hieracia quaedam in Africam borealem transeant? `
o 508 a.
HIERACIA GALLICA.
A. PILOSELLA.
a. 1. H. Pilosella. 2. — cernuum. 5. — brachiatum.
A. —auriculaeforme. 5. — sphaerocephal. 6. — glaciale.
b. 7. — auricula. b fuscum. 9. — aurantiacum.
+ 40. — praealtum. — 4t. florentinum. (H. glomeratum.)
è e
d. 42. — pumilum. ` 15. — cymosum. 44. — sabinum.
B. AURELLA.
a. 45. H. glanduliferum. 16. — piliferum. 17. — glabratum.
48. — villosum. 19. — dentatum.
b, 20. — trichocephal. 21. — Cerinthoides. (22 — vogesiacum).
95..— valdepilosum. 24. —- corruscans.
c. 25: —"saxatile. 26 — phlomoides. 97. — cordifolium.
98. -— neocerinthe. 29. — compositum.
d..50. — alpinum. 51. -— Pulmonarioides. 52. — amplexicaule.
55. — pseudocerinthe.
e. 34. — staticefolium. 53. — glaucum. 56. — politum.
C. PULMONAREA.
a. 57. H.rupestre(Liott.) 58. — Andryaloïdes. — 59. — tomentosum,
b. 40. — pallidum. Al. — saxifragum. A9. — lasiophyllum.
43. — oreades. AA. — stelligerum. 45. — murorum.
c. 46. — porrectum. — 47. — caesium, A8. — vulgatum.
d. 49. — humile. (80. — crinitum). 51. — juranum.
D. AcciPITRINA.
a. 59. H. albidum.
b. 55. — Picroides 54. — Prenanthoides. 55. — strictum.
c. 56. — cydoniaefol, 57. — rigidum. 58. — tridentatum.
d. 59. — umbellatum. 60. — latifolium. 61. — brevifolium.
e. 62. — boreale. 65. — Sabaudum. 64. — criophorum.
In nulla regione singulae stirpes aeque plene representatae ac in
Gallia, indeque dispositio universalis huie praecipue. sine exceptione,
adaequata. Villarsius immortalis solus fere species hujus Florae aceu-
ratius observavit, ut vix dubium sit species plures restare nondum indi-
catas. Pyrenaicas insuper multa adhue premunt dubia; v. c. M. sericeum
Lapeyr. (Cfr. p. 64) H. elatum (H. elongatum Lap.?) H. lanceolatum Vil.
(auratum ?) — Stationes H. vogesiaci et jurani Florae Gallicae et Germa-
nicae communes — H. crinitum, ut Corsicanum modo, potius italicum
censendum.
f
5g
béi, du
— 9207 —
HIERACIA BRITANNICA.
+ À. PILOSELLA.
a. 4. H. Pilosella! 2. H. stoloniflorum + = dubium. Huds. ff oodw.
b. 3. — Auricula. + A — aurantiacum!
| D. AURELLA.
a. Stirps Jf. alpini.
5. H. alpinum! ,6. H "villosum". Dicks.! 7. H amplexicaule!
b. Stirps 44. Cerinthoides.
8. D. angliceum! 9. Il. Cerinthoides.! — 109. H. iricum!
SW ZS C. PULMONAREA.
a. Stirps M. saxifraqi.
44. H. pallidum! 12. H. oreades + 15. — saxifragum!
b. Stirps JI. vulgati.
14. H. atratum! ` 45. H. murorum! 16. — plumbeum!
47. — caesium! 18. — vulgatum! 19. — gothicum!
d u c. Stirps H. ftalici.
20. Il. dovrense!
D. ACCIPITRINA.
a. 24. II. tridentatum! 22. H. rigidum!
b. 23. —#strictum! 94. — Prenanthoides!
c. 95. — crocatum! 26. — virescens!
id. 27% — boreale! 28. — umbellatum!
” Inter Floras principales Europae, ne Seandinaviae quidem excepta,
Britannica longe pauperrima — et praecipue Hieraciorum inops, ob in-
signem Pilosellarum defectum. -At non modo specierum inops, multae
insuper species adeo rarae, ut in collectionibus Britannicis vulgo desint
vel dubiae sint, quas + notavi. //. villosum Dicks.! absque dubio ex
Alpinis, sed speciem plene determinare nondum licuit. Quid Il. villosum
Babingt.? M. valdepilosum l. oreades? Dubia de H. Lawsoni, Anglis
collectivo, suis locis notavimus. Æ. nigrescentis nulla specimina anglica ,
vidi genuina; alia pertinent ad 7. pulmonareum Sm.!, quod absque du-
bio H. alpinum melanocephalum; alia ad H. atratum. M. Oreadea Ang-
lica ulterius inquirenda; Æ. oreades fide Dillenii tantum recepi.
Ex Hieraciorum stirpibus Gerontogeis in Americam arcticam tran-
seunt A) 4. H. alpinum, 2. — murorum (Grónlandia), 5 — vulgatum
(Labrador, Grónlandia, et B.) 4. /7. canadense (Americae privum) 5. —
| crocatum (Grónlandia) 6. — corymbosum (N. Foundland.)
8
HIERACIA PATRUM, `
in C. Bauhini Pinace exposita, nunc ad fontes ipsiusque
et Burseri herbaria interpretata. e
H. dentis leonis folio acuto: p. 126. — 3. Crepis aurea. ex Burs.! sed exel. `
1. Sonchus arvensis. syn. Tab., quod sequens.
2. Ejusd. var. angustif. Burs. V. 6. Hypochaeris glabra Burs. 52, 55.
n. 21. 7. Crepis rubra. Burse 54.
5. Tragopogon Picroides. 8. Hyoseris minima Burs. 55.
4, 5. Crepis biennis. Burs.! n. 42. H. Chondrillae folio l. c.
6 —-—— Dioscoridis. 1. Crepis scabra Burs. 58.
7. Leontodon croceum Burs.! n. A5. 2. Crepis tectorum, Burs. n. 59.
8. — — — hispidum (Burs! n. 5. C. taraxacifolia. Burs. n. 60.
AA) exel. syn. Tab. 4, 5. Leontodon autumnale. Burs.
quod Hypoch. radic. 65, 64.
9. — — — v. glabr. s. hastile. H. intybaceo folio p. 128.
10. Crepis virens L.! Burs. n. 62. 1. Crepis alpina.
s 44. Urosperm. Dalechampii. Burs. 46. 2 ——— albida.
19. Leontod. saxatile. 5 — —— "rubra" ex Willd. | |
45. ——— crispum Burs. A7. Ji. Cichorii folio, semine adunco l. &
44. Hierac. pratense. B. XV. 4 1. Hedypnois monspeliensis.
H. dentis leonis folio obtuso. p. 127. 2. Rhagadiolus stellatus Burs 63. i
4. Hypochacris radicata. Burs. 50, 5. Crepis barbata: Burs. 66. ,
51. A. — — minima s. Barkh. Suffren. |
2. Thrincia hirta. ex Burs. 67. non Bauh. |
3. Crepis pulchra v. umbellif. Burs. IH. montanum hirsulum. E
A9. 4. Helmithia Echioides. Burs: 68. 1
A. Aetheorhiza bulbosa. Bars. 52. 2. Crepis vesicaria L.!*)
*) Specimina in Herb. Burs: V. n. 70/, a Bursero ipso lecta loco Bauhini: Was- :
serfall Helvetiae, in quo nune adesse negant Haller (Stirp. Helv, n. 50) et Gau-
din, typum H. vesicariae Linn. praebuerunt ef nonnihil differunt tam a. Crep.
vesicaria, quam Cr. scariosa Willd. Radix fusiformis, crassa. Caulis pumilus,
bipollicaris, foliosus in ramos paucos (9) apbyllos divisus. Folia radicalia maxi- 1
ma, caule longiora, petiolo elongato, runcinato-lyrafa; lobis lateralibus utrinque E
reversis, terminali maximo, basi inaequali, omnibus basi discretis et distantibus | d
fere, latis, inaequalibus, grosse dentatis, primo obtutu glabris, sed -sub lente f
nervis subtus pilosulis. Folia ramis subjecta profunde prinnatifida p lobis patenti- i
15.
14.
45.
WI
lA —
5. Crepis Blattarioides.
4. Apargia incana.
5. Hypochaeris helvetica. Burs. 71.
6. H. maculata, Burs. 72.
7. Hieracium villosum Burs. X V. 11.
8. Crepis grandiflora.
9. Hieracium amplexicaule. Burs.75.
41. Hier. aurantiacum. . Burs.
78, 79.
42. Mixta species; Cfr. Bauh. Prodr.
a. Hier. rupestre.
b. — — rupicola.
— € — humile et saxifr. Burs. 80.
——— amplexicaule var.
Hierac. pictum.
— — piliferum.
— — glaucum, exclus. syn.
Clus., quod Apargia in-
; cana ex Burs.! 81.
Hieracia montana glabra p. 129.
1. Crepis. Burs. n. 82.
2, —-—— paludosa. Burs. n. 83.
5. ——— chondrilloides. Burs. n.
87.
A. —— — porrifolium. Burs. n. 68.
5. Scorzonera.
Hieracium Murorum p. 129.
. H. murorum pilosis. Burs. n. 89.
H. murorum silv. Burs. n. 90.
var. H. cacsium. Burs. 91.
H. glomeratum. Burs. n. 92.
O
Hieracium pratense. L c.
1. H. ramosum,
2, 5. Intybus praemorsus. Burs. n.
Hieracium fruticosum |. c.
1. H. boreale. Burs. n. 95.
2. H. Sabaudum.
v. 4. H. lactucaceum.
v. 2. H. rigidum.
5. H. latifolium.
A, 5. H. umbellatum. Burs. 96, 97.
Pilosella. €. Bauh. p. 262.
1. Hierac. Pilosella. Burs. n. 1.
2, —— Auricula Burs. n. 2.-
D. —— pratense Burs. n. 5%
4. ——; collinum. Burs. n. 4.
5 —-— setigerum.
6 Stachydis species.
7 Hieracium saxatile.
Burserus addit.
H. stoloniflorum. Cfr. p 5.
Cichorium p. 123 *)
4 Cichorium Endivia. H. Burs. n.
98, 99, 50.
2 C. Intybus. Burs. n. 51, 52.
9 C. spinosum. Burs. n. 55. "Dc-
dit C. Bauhin”
Cichorium luteum. p. 126.
1 Pieris Hieracioides. Burs. n. 54.
2 Crepis scariosa.
9 Hedypnois cretica! Burs. n. 55,
36. za
bus acutis integris. Rami floriferi, s. pedunculi potius, aphylli, glabri, ultra me-
dium. simplices, apice divisi in pedicellos 4-6 corymbiferos, bracteis latis concavis
scariosis glabris suffultos.
Capitula et involucra Cr. scariosae, sed squamae in-
teriores latae, obtusae, omnino glabrae. Cr. rapaefolia.
*) Cum C. Bauhinus varia Hieracia Auctorum ad Cichorium et Dentem Leonis duxe-
—— Fit, horum explieationem ad genuinos fontes addere utile duximus:
..**) Quo pacto Linnaeus ejusque asseclae hoc ad Crepid. tectorum eitarunt, nisi
Gen lapsu calami, haud. facile intelligitur.
dm sy
E 27
D^
LEG 3
.. "Dens Leonis L c. palustri simile, sed omnibus
1 Taraxacum officinale. A8 eb. Burs. partibus tenuissimum. 6
n. 57. r | Addit Burserus: j i
2 T. laevigatum. S "Dens Leonis foliis non laciniatis,
5 Thrincia tuberosa. subrotundis, villosis, atrovirentibus.
A Hyoseris foetida. Burs. n. 59. Monspelii”. Burs. n. 38-Taraxa-s ©
5 H. radiata. B..n. 44. cum obovatum.
6 H. scabra L. . "D. L. foliis tenuiter laciniatis”. —
7e Specimina Burs n. 40. b. sistunt "E. obliqui var.
singulare Tarax. leptocephalum , LE
Plantae Burserianae novae: ` +
Cir. Act. Litt. Succ. 1714 p. 493 et sq. et Linn. Amoen. - Acad. 4
. 910 et sqq.
pf herb. V. Mo 1 "H. glabrum, Resedae folio, radice crassa lignosa.
Monspelii" — | Zollikoferia pumila. (Locus priscus in Gallia, efr. Dec.
Prodr. VIT. p. 183, speciminibus a Bursero ipso lectis confirmatus.
— B. herb. n. 36, 37. "IL dentis leonis folio tomentosum.” — M. An-
dryaloides. Di 8
— B. herb. n. 60: "H. chondrillae folio pallido, calyce striato” = Crepis
taraxacifolia.
— B. herb. n. 74. "H. alpinum, foliis oblongis dentatis non sinuatis ant
laciniatis..In Pyrinaeis." = Speciosa planta, Crep. grandiflorae proxi-
+ ma, Linnaeo L c. nova. Si
— B. herb. n. 74. a. "IH. alpinum, folio glabro laevi, dentibus minori- |
bus praedito, summitate caulis et calycibus hirsuto. In Austria. =
Willemetia Apargioides!! ,
— B. herb. n. 753. "H. alpinum; folio oblongo acuto etc. In Pyrinaeis."
= JI. neocerinthe! p. 67. ;
— B. herb. n. 76. "Il. alpinum ramosum, folio rigido dentato acuto su-
pra.glabro, inferne villoso, ealyce hirsuto. In Pyrinaeis." = Crepis
Blattarioides. e S
tata tue Set ege à gp
*) Radix simplex, unicaulis. . Caulis bipedalis, firmus, simplex, costis elevatis an-
gulatus, undique pilosus. Folia radicalia (4) obovato-elongata, 4-5-une., IZ unc.
lata, in petiolum alatum baud distinctum attenuata, versus apicem. infegra, ad
latera minute denticulata, pilis brevibus in costa hirta, caulina D distantia,
inferiora radicalibus conformia, basi lata sessilia, reliqua lanceolata, basi sagit- à
tata Capitula 4, 5; ampla, congesta; pedunculis folio fuleratis, arreclis, eglan-
duloso-villosis; summis brevissimis, Involuera globosa, nigrobispida, nu//o modo
involucrata, Squamae uniseriales, una alterave brevi basi modo imbricata, re-
Jiquae latae, lanceolatae, oblusae, nigricantes, margine pallidae. Achaenia eg M
lumnaria, truncata, pappo niveo submolli. Non est Crepis viscidula Fréi, eui -
involucro simili. Crepis prisca, :
ma N
"Ze
"uu ME —.
— B. herb. n. 77. "H. alpinum, folio acuto molli lanuginoso dentato. In
Vallisia non proeul a thermis" M. albidum.
— B. herb. n. 84. "H. alpinum, glabrum, angustifolium: 1n alpibus
Austriae inferioris et Vallisiae” = H. Bupleuroides.
— B. herb. n. 83, 86. H. montanum, angustifolium etc. Vallisia.' Item
non procul Ginova." — H. staticifolium. p. 78.
Nimis longe deduceret omnes apud sequentes Auctores sub Hie-
racii nomine descriptas plantas recensere. Omnes facile (exceptis Cupan.
Panphyt.) in Raji Historia collectas et ad definitas greges relatas inve-
nies. Quae in Vol. 4. p. 229—245 recensentur e synonymis facile deter-
minantur; quatenus ad hodiernum Hieraciorum genus pertinent, supra ci-
talae. Veram in Supplemento s. Pol. III. additur larga messis, quam
"determinare eo magis necessarium duximus, quum ab omnibus facile
Auctoribus praetervisa sit.
Raji Historia Volum. TII. p. 138 et sq.
4 Hierac. Andryaloïdes. , 4A — — saxatile.
2 Crepis. | A3— 51 Plantae peregrinae.
9 Tolpis barbata. 52 Crepis Blattarioides:
A Hierae. pannosam. 53 Helminthia humifusa.
5 — — anglicum. 54 Crepis prunellacfolia.
6 — — Dovrense. 53 Hyoseris scabra.
7 — — virosum. 56 Crepis bursaefolia.
7 b Crepis Taraxacoides. 37: Hierac. Andryaloid.
SG Helminthia aculcata. 38 — — porrifolium.
9 Crepis Lapsanoides. | 59 Crepis montana.
10, 44 Crepis Blattarioides. $0 Hierae. Prenanthoides.
19 Hierac. Cerinthoides. 61 Crepis paludosa.
45 — —. carruseans. 62 Mulgedii spec.
45, 16. Hicrae. amplexicaule. 65 Hierac. marianum.
17 Hierac. tomentosum. ` 64 — — pensilvanic.
148 — -— compositum. 65 — — paniculatum.,
19 — — neocerinthe? 66 Quid? E Maryland.
20 — — glaucum. 67 Crepis Leontodoides.
91 — — undulatum. 68 — — "virens" s. potius H. pre-
22 Intybus. praemorsus. nanth. var.
24 Hypochaeris maculata. Var. 69 Hicrac. rigidum.
25—40 Nomina nuda, e syn. recog- 70 Andryala.
. moscenda. 71 Hierac. australe.
A1 Andryala ragusina. 72 Crepis succisaef.
42 Hierac. crocat. var. P 75 Hierac. strictum.
45 — — villosum. Së SA — — glabratum.
S
Tw —
73 Hierac. intybaceum. 3 86 Crepis Pulnonariacfolia.
76 — — Pulmonarioides. 87 Hypochaeris neapolitana.
77 Picris spinulosa. 88 Urospermum asperum.
78 Nabali species. 89 Seriola cretensis.
79 Robertia taraxacoides. 90 Andryala undulata.
80 Tolpis umbellata. Cfr. n. 92. 91 Crepis foetida.
81 Hierae. caleareum. (Cupani est 92 Tolpis umbellata.
Seriola laevigata.) Pilosella.
82 — —? ramosum. 1 Hierac pumilum.
85 — — elatum. 2 — — Pilosella macrantha.
84 Urosperm. Dalechampi. 5, 5. — sabinum. *
85 Apargia sicula. A — — floribundum. Ke
e
INDEX PLANTARUM
post Linnaeum sub Hieracii genere descriptarum. *)
H. absrissum. Less. . S p. 148
acutifolium. — Vill. (B. O d — 25.
"aestivum . . — 176.
affine Tausch (H. rigidem) . — 174.
alatum Lapeyr. (— neocer) 07 Cfr. G3.
albidum. Vil, . . — 1456.
albiflorum Hook. . . — 145.
Allionii Hall fil. (H. sado
ambiguum Ehrh. (H. collin.) . p. 30:
——-— Lapeyr. (H. flexuos) — 61:
——— Schleich. (H. trident.) — 171.
——— Schult. idem. Var. . — 472.
——— Varr. (H. vulgat) . — 115,
amplifleram. ` Sehl, (tricoc.) . — "D.
amplexicaule Da, . . . . — HA
——— Bieb. (H. Pieroid. . — 158,
LL LL Hi
TOME
liferum) . . — 48. -——— varr.. Anel, . . 74, 75, 76.
— ——— Mm. (H. glaucuns) — 82 ——— villosum. Tsch. (H.
— ——— Tausch (— sabinum) — 42. sudet.) — 75.
— alpestre Jacq. Crepis — amplexicauli affin. Smith; (H. i
— ——— Pers. (H. alpin.) — 69. dovrense) . — 198.
— alpicola Schleich, Var. sq. . — — 8, — anchusaefolium. Bertol. + — 92.
— ——— Tausch. (H. sphaeroc. — 8. — anglicum EA ds M
— alpinum, b. . — 69 — andryaloides Vin. tegen, Sank .
— ——— Allica. (H. glandulif) — 48. — angustatum. Tausch. . —
— ——— Ehrh. (— bructer. , — 72 — angustifolium. Dec. (H. pusil.) — 95.
— ——— Vil. W.(— pilifer.). -— 49. — ——— Gmel. (— vulgat.) . = 416.
— ——— Monn. (ferrago) — ——— Hopp St. (H.sphaer) — — 8.
— altissimum Lap.(— neocer) . — 67. — ——— Hopp. Tasch. (M. niv.) — 45.
*) Nomina inedita ex herb. prorsus superfluum mihi videtur citare, praecipne confusione orta
v. c. in Herb. Willd. Multa nomina fícta quoque exclusi.
H.
LAS E ER REARE ITIN Ee SI ET !
Eten
RRE
i
— —-— Hort. (— in . — 479.
anthurum >. ? — 155.
apiculatum Tauteh. (H nigre- i
scens.) . e + » — 104.
arcticum Fról. (H. triste) . . — 140.
argenteum ` eo s +, + — 99.
argutum Nutt, . . . . — 146,
armeriaefolium Reich. (H. flo-
rent) . ..— 25,
arvense Scop. Sonchus.
asperifolium FEL qu. 92.
asperrimum Don +: . — 154.
asperum Schleich. (H. trid. va —:172.
—-—— Tausch. (— praealt) — 26.
——-— Willd. (— echioid) — 44.
atratum . — 103,
atricapillum Hopp. (H. liis.) — 09.
atrovirens. Fról. (— muror.) — 109.
attenuatum Tausch. (— eur — 91.
aurantiacum L. Russ 95.
——— Bot. bës (H. decol) ` — 22.
——— Var. Monn. . . .— 18:
aureum Scop. Crepis
auralumo 5. vds + — 181,
auricula L: . : . — A.
——— Engl. Bot. (H. rn — 15.
——— Leers ete. (H. prat), — 20.
——— Vill. (H. sphaeroc.ete.) — 7, 8.
——— Willd. (H. praealt) p. 926.
— «var. Farior. |. . 3410, 17.
auriculaefolium T. (H. brachiat) — — 11.
auriculaeforme . . vu H.
aurieuloides Lang. (H. práealt.) — 96.
auriculatum, Spr.. Hort! (H.
umbelat) |. . — 178.
aurimontanum Schrank. (H. vil-
.losum) . ..— 50.
aber Lien v IUS —
austriacum Hoffm. (Crepis Blat-
lar.)
avilae Humb. Bonpl. . , . — 137.
balsameum Ass. (H. amplexie.) — 76.
barbatum Lois. (— saxatil) — 64.
——— Nutt. (— longipil) . — 150.
——— Tausch, (H. racem.) , — 187.
——— Hegetschw. (H. villos) — 50.
Baubini Sebult. Bess. (H. prae-
alb) sse La npe, 499.
Halad raas I M
LI
SERE TNI
— 213 —
bellidifolium. Fról. (H. sudet.) —
Besserionum. Spr. (— prat) —
——— Led. (— praealt) . —
bidentatum Tsch, (H.Prenanthb.) —
bienne Horn. hort. Crepis.
bifidum Kit. (H. eaesii v.) . . —
—— Koch. (H. rupicol) . —
——— Reut. (— porrectum). —
——-— Ser (— soxifr) |. —
——— Schleich. (H. incis.) . —
——— bursaefolium. , . . —
bifurcum M. Bieb. . . . —
—-——— Fról. Wimm. (H. Zë:
lonifl) . .
——— Ten. Koch. (H. e.
ehiat) ^. s. .
Blattarioides Linn. Crepis.
——— à. Monn, Sonch. arv.
boreale . . . —
——— Ledeb. (i. geet ,
——— var. . . 492, 198,
brachiatum Bertol. . . . .
bracteolatum Smith. Crepis..
brevifolium Tausch . . .
breviscapum Dec. (H. pumil.)
——— Gaud. (H. nivale.)
Broteri Dec. (Andryala) . .
bructerum ha db RES e
brunellaef. cfr. praaellaef,
bulbosum. W. Aetheorhiz.
bupleurifolium. Tsch. (H. pre-
nanth.) . . œ
Bupleuroides Gmel. . .
bursaefolium Fról, . .
Eam TS
caesium. . . E
caespitosum Dum. (H. pratens)
calcareum Schult. Bernh.
——— Hort CAE AW "`
Californicum. DC. 1
calodon Tausch (H, DRAN S
calycinum Hort. (— stolonifl )
ealyculatum Hort. (— glauc.) .
canadense Mich. .
—— — Frôl. pr. p. (H: fastig.) —
candicans Tausch (H. pallid.) —
Candollei Monn. (— pumil) —
———— Fról (— ambig) —
eanescens Lk (H. trident.) . —
ITT
rri
^X E xs. nut c e EA
as "4E —
. canescens Hort: NTE. p np $83.
——— Schleich. (H. caesium, ) — 112.
capense L. . . KA . — 152.
capillaceum, AI. (Seton: hirs.) — 80.
carolinianum . o — 145.
carpathieum Bess (H.eydonaef.) — 159,
castellanum Boiss. (— Pilos.v) — 5,
caurasicam Steph Crepis. .
ceratophyllum Desf. (H. tri-
dent.) p. T ës
Cerinthoides L. Sm. . - 56.
——— Gad. (H. cordifl ) — Lag
—— — Goman (H. Neocerinthe) — 67.
—=— Gouan var. dent. . . — 167.
——— Link. (H. ampl.) . . — 467.
——— Monn: ferrago
——— Svop. (Crepis.)
—-—— Sut.(H pseudocerinth.) — 75.
EE acr. (à : . 65, 66.
cAilense P. "ec 137:
ehlorospermum. Fräl. +. . + 198:
Cbondrilloiles. L. Crepis . ~
Chondrilloides Vill. (H. saxifr.) — 101.
chrysanthum. Led. Crepis
eilatum W. Seriola ..— VI.
cinereum Tausch, (/Zechioid.) — 54.
——— d — 52.
coeruleum "Scop. (Mulged. cl)
collinum — 29.
——— Bess. mm. étolonifl.) . — 5.
—=— Norv. (— florih ) — 17.
——— Tausch, (H. praealt) — 28.
——— Willd. et vulg. (H
o pralens.) .*, . 920,58
Columnae Ten. Crepis.
comatum |. a MEA — 148.
Commersoni. , Ce (H s semi-
KaD.) e — 156.
commutatum Gay (H. Pólüion.) — 77.
compositum Lap. . -— GR
—--— Monn (H erinit)) — 126,
conyzaefolium G. (Cr.grandifl.)
conyzoides, Lam (eadem).
cordifolium Lap. `, .— 66.
coronepifolium: Gmel. " um-
bell.) . — 178.
corruscans . Te SPR: DE
corsicum Hort, (H. cerioth) — 56,
— corymbosum . . ... . — 483.
nn
"V bb bis
LLL EE E Fi
m
corymbosum Pers. (H. boreale.) p. 190.
Fról. (— virosum.) ^. — 193.
cotoneifolium. Lam: (H. pre-
P nanlh.) . 160, 164.
——— Gerh. (H. sabaud.) . — 489.
=—— Hort. (— strict.) =. — 1064.
——— Frül . . . . 159, 165.
crassicaule Tausch, (H. Sa- à
baud.) . . . . — 189.
erassifolium. Schult. Hort hafu.!
E (H. Bupleur). . — $0.
——— Hort. Bot, "Cfr. pe + 79. ete.
crepidispermum =. . . + . — 146.
crinitum Sibth, , . . . . — 426.
eroaticum. W. R. (Crep. succis.) ê
——— Lap. (H. latif.) . — 180.
——— Rosk. (H. trident.)
crocatum . + + «i. . — A489.
croceum Lam. Crepis . > à
Csersianum Baumg. (il. dent.) — 55
cydonaefolium Vill. |. . . — 159.
cydonaefolism Hort. (H. péen.) + wéi
——— Prät, H. jaran) . °
——— Willd, (H. sjriciai.) — vn
——— H. N. (H. dovrense.) .
eymigerum Feich.cfr.(H.glom) — 20
cymosiforme Fról. (H.setiger) — 52.
cymosum L. . +. .— 40.
——— All. (H. SEN: — 49.
—— Bess. (H. glomer.) — 488:
——— FI, D ete. (H. glo-
merali var). . . — 99.
——— Fleisch (H. floribund.) — 18.
——— Leers (H. praealtum.) — 26.
——— Schleich. H. glaciale) — — 12.
——— Suec. (H. collin. ete.) — 30.
——— Vill. (— sabin.) . .— 42,
——— Willd. (H pratensé) — 90.
. danubiale Roel (H. Leont. hisp.)
dasycephalum. Pré, . Dex Sg
decipiens Monn (H, Corinth) — — 58,
——— Frül. (H. voges.) . 59.
——— "Tausch. (H. wire) — — 404.
decolorans +. .— 9t.
densiflorum Tsch ‘qu paalt.) — 98.
dentarum Hoppe. . . z- 0
denticulatum Sm. (H. pengat). — 161.
——— Monn. (H. stietum) , — 165.
ifs durite dd c E
— ——————— "P ——-—
Tem E PER" QUA Pen"
wV———á-
P
215 —
H. dentieulat. var. Ne (H hirsut.) p. 166. H. wi, aif. Fról. (H. dentat.) p. 53.
— 200. — ——— Dee. Gaud. (H.triehoe.) 36, 58.
|— denudatum, Lap. p reu
— ——— Schalt. " Bupleur ) — 81.
— diaphanum | eod — 102.
— ——— Spreng. . . — 405.
— dichotomum S. G. Cuir "Welend.
— ——— Roxb. (Mierorhyne.)
—— diffusum. Frol. (H. poli 2 .—. 83.
— Dovrense +. . . — 1498.
— dubium L. (H. FREE à ss 46.
— ——— Engl B. (H. stolonif.) — D
— ——— Fl. D. (H. collin.) mms 90,
— ——— Hartm. (H. pratense) — 20.
— ——— Hopp. (H Sphacroe) — H.
— —-——-— Monn, (— stolonifl) — 5.
— —-—-— Sm. Engl. Fl. (H. au-
1 rie.) . — 14.
^ 2-2 Sommerf (u. th) — 29.
— dubium Wblub. (tH collin.) . 90.
— — —-— Vill, Willd. (t. sie) ` — LA.
— dunense (H. umbell.) 00. 0. —- 478,
H: WEchoides W. Wit. « . à . — 55.
— ——— Varior . . . . . — 54.
— elatum . . ;— 14067,
— elongatum Pai (u. ida ad — 5i
— ——— Helv. (lH. valdepil.) . — 641,
— ——— Lapeyr. (H. pe A — 167.
— ——— Monn. . — 69.
— —-—-— Thom, (H. sibi) à: — 62.
— — —— Un. itin (cordif) ^. — 66.
— erianthum, Humb. Bonpl. — 142,
— eriophorum S. Amans. © . . — 196.
— eriophyllum. W. (H. vilia) — >i,
H. fallax Weichnb.2 . . . .— 57.
— ——— Dee. (H. praealt ) — 26.
— ——— Willd. (H. collina.) . — 50.
— farinosum LM. (— glaucum}. — $82.
— fasciculatum Pursh, (IJ. canad.) — 185,
— ——— Torr. (— warm — 132.
— fasugiatum . — 119.
— — —-— Tausch, o. SI — 98.
— filiferum Tsch. (H. praealt.) . — 98.
= filiforme Poir. (Crepis) . — VI
— flagellare W. (ferrago). . 2, 6, 11.
— flexicaule Tsch. (nigresc.)
— flexuosum W. K. . . — 52.
— ——— Bell. (H. ambig ei — 62.
— ——— S Gmel. IO? seliger.) ea dq.
— ——— Lap. (ll corruse. D» — 62.
— Jjlorentinum Al, e t — 25.
_ ——— Spr. (IL Belt A? 26"
== ——— Will. (mixt). . . ES) gi
— floribundum Wimm. . p. 17, (9)
— flosculosum Hort. Bot. (villos.) — 20.
— foeniculaceum VValf. Crepis.
— foliosum W. Kit (H. viros) — 195.
— Forskäbli Fröl (— bispid) — 169.
— Friesii Hn. . SE" 170, 174.
— frulicosum. W. Tolpis.
— fuliginosum Laest Anders. . 70, 105.
— fulgidum. Heynh. (fl. stolo-
siio sU lu — 94.
— furcatam Hopp. (M. -—— — A
— furcatum Blytt. Cb. (H. stolo-
nil bu Moe m 0!
m> fuseum Nil, ie ue. 148.
H. glaberrimum Spreng. a. Bu-
pleur.) E S = 481.
— glabratum Mopp. exs. ©. — dA
— ——— Hopp. ex Koch (H.
(triehoe.) RI: — 36.
— ——— Schleich. (H. glande-
lif. glabrum.) », m d 8.
— glaciale Lachen . . ang DA
— glandulosum Auch, (Chepa Le-
terotricha)
— ——— Schalt. Crep. grand.
— glanduliferum Hopp. — A8.
— glaucescens Bess, e deser, Fról. — 98.
— —— + B. e spec.! (H. aurie.) — IA
— glaucifolium. Povpp. < "TO.
— glaucum A . p. 82 (73)
— ——— Asch, Cre pP sde son
— ——— Hort. (H. cale) . — 35.
— ——— Savit (H. pallid) .— 94.
— ——-— Wablnb. es Bu-
pleur.) . .U.— 81.
— ——— Vill. (H. polit) . . — 8A
— globosum. Desf. H. B.! Crepis. — VI.
— globuliferum. "Tausch.
glomeratum — 58.
— ——— Frôl. (jost vi) — 59.
— glutinosum, L. Cr. puleh. var. — 150.
H
= 916 —
+ Gmelini L. Crepis. . .
Willd. Pteroth. nemaus.
- Gochnati Spreng. (H. praealt.) — — 97.
- gothicum SU. CA vn e — 19M
gracile Hook. . . . . . — 159:
——— Frôl (H. alpin) . . — 70.
graminifol. Gand, (H. Bupl.) v sc 81
grandiflorum All, Crepis.
graveolens Prät, (H. cale.) — 85.
Gronowii L. (H. venos.) . . — 144:
— —-— Beyr. (H. carolin.) . — 145.
—-——— Torr. (— marian.) . — 147.
——— Varr. (H. pensilv) . — 150.
——-— £ Hook. (H, scabrum) — 152.
Halleri Hook. (H. pallid.) — 94.
——— Vill. Dec. (H. alpin) — 70.
— Wimm. (H. nigrese.) — 104.
helianthifolium. Fröl. (H. ca-
; nad) du. s — 185.
helveticum Sut. (H. trichoceph.) — 56.
beterantbum Wall. Dubyaea
hisp.
hcterodoxum Tesch,
hirsutum Bernh. . . . o. — 166.
——-— Lap. Pllemoidy + + — 64.
——— Pav. (H. strigos) : — 153.
hispidum Forsk. . > + — 1468.
——— Don. Dubyaea.
hirtum Fról. (A trident. var.) — 172.
Hoppeanum Scb. (H. Piles. v.) — 5.
———— Fról. (— m, incisi) — 111.
Hoppei. Funk. (H. alpinum.) . — — 69.
bumifusum Spr. (H. calear. 89, 81.
humile aeq. Host. . . — 125.
hybridum Chaix (H. sphaeroe.) — 8
——— Gaud. (— brachiat.)) — H.
——— Frôl. (H. cernuum) . — 10,
——— Vill. (— alpinum) . — 69.
Hypochaeridis Brit. (H. cae-
sium v.) . — 115.
Hyoseridifolium Vill. Crepis.
hyperboreum. . . . e`. . — 99.
jacobeaefolium Fräl. . — 194.
Jacquini. Vill. (H. humile): — 125.
javanicum Blum. Prenanth.
inapertum Krock. (H. alpin) — 69.
incanum MBieb. , . . .— 44.
H. incanum L. Leontodon.
mmm
+R. ei
. Ralmii L. exstinctum}. .
incarnatum Jacq. Intybus.
incisum Hopp. (H. muror) . p. ET?
integrifolium H. Crep. suceisaef.
Inuloides. Bab. (H. crocat.) > — 184.
——— Tsch? (— strict. ex Seat? 165.
intybaceum Hopp. (H. Pulm.) — 77.
——— Jacq. (H. albidum.) .
— —-— Lam. Crepis grand)
intermedium Hopp. (H. alpin.) — 70.
———— Lap. (H. bumile) . — 125.
———-— Vest. E" dures — 106,
Inuloides . . p. 184, 183.
Jdricum — . A^ o + — 90.
Jtglicim EW ee, - — 124.
jufeum. 2 ZE" Jen. —.444.
jJuranum. . o e œ + +. — 129.
B
—— Auctt. Pachyl. peregr. . —
Kalmii Hort. Suec. ol. (H. tri-
dent) S. ve p. 17
——- Spr. (H. eanadens) . . — 182.
—— Sym. (H. prenanthb) . — 161.
. Lachemalii Gmel (H. vulgat. v.) — 447.
Lactaris. Bert. (— umbell.) — 178.
laciniatum Monn. Andryal. ra-
gus. -
lactucaceum . . é — 195.
——#— Gmel. lntyb. praem,
Lactucella Wallr. (H: aurie) —
laevigatum. Willd. et auctt.
p. 168, - 172, 174.
14.
Lapogus Don. — 154.
Lampsanoides. Gouan. EN
lapsan.
lanatum W. Rite . . . — 92,
——— Brot (Andryal) . .— VI
—-—-— Vill. (H. toment) . — 90.
lanceolatum Vill. (H. aurat.?) — 181.
———— Fröl. (— australe) — 190.
———— Schleich. (H. ochrol.) — 157,
———— Auctt, var. (H. ri-
gi} «5 . — 474.
laniferum. Cavan. . . . . — 66.
lasiophyllum Koch . . — 97.
Lapeyrousii Bab. (H. iriçum). — 60:
———— Prä, (— ferrago).. 60, 67
— 150. »
w—s——
Fe Pt ETE LJ | ps
S (II LE EFFI .
H.
z
ael
EL PT.
+
lapponicum. « — SNL. 2p 31/70.
lalfolium Spr. . . — 179.
Lawsoni. Vill. (H. Ba Le 64,
——— Blytt (il. pallescens) — 98.
— —— Hook. (— pallid.) . — 94.
——— Hortor, (H. cerinthoid.) — 56.
——— Reich. (— lanat.) 92.
——-— Smith. ete . . p 56, 95.
laxum Claiv. Cr. Blattar.
Ledebourei Gerh. (H. umbell. — 478.
Fról, (H. lappon.?)
Lessertianum Wall. Mulged.sp.
. ×
170.
leueopappum. Pers. Crepis grandif.
ligusticum Net. et Ur. >.
linearifolium. Fról. (H. Bu-
pleur.) >
——— Monn, Andryal. incan
Liottardi. Vill. (H. dasyceph.)
——— Schl. (— pictum)
longifolium Sehl. (H. cerinth.)
longipium Torr.. .
Lortetiae Balb. (tl. ivori ol.)
Loxense Benth. (— lagop.)
lucidum. Guss. RTL
lycopifolium. Frül.
lyratum. L. Crepis.
——— Schleich. Cr. lapsan.
——— Vill. (A. humil) . .
macranthum, Mühl. (II. canad.)
——— Ten. (H+ Pilosell.) .
macrophyllum. Pursh. (H. ca-
nad.)
——— Schleich. (H.
pil ) i
busco. Boiss. .
maculatum Smith. (H. vulgat.)
— —— Herb. Britt ! (H. cae-
i Sese? e oS ier.
—-—-— Hort Hal! etc. (H.
btigid.) KE SEN
madagascariense De, 8
marginatum Fról, (H. porrif.)
marianum W. . y
mauritianum W, Chepis.
melachaetum Tsch. (H. florib.)
melanocephalum Tsch. (H. al-
pin). 5
valde-
a. n
H Mertini Gmel. (H. vulgat ) p. 116.
— mexicanum Less. (H. spectab. d — 142.
— Michelii Tsch (H. florent) . — 25.
— Milleri Lk.? Hort. B. RH ce-
rinth) . — 56.
— wixtum Lap. Fröl. om. seric. L) — 64
— molle. Jacq. Crepis succisaef.
— ——— E. Mey. L. (H. vulgat.) 117.
—Á Sut, (H. juranum). . — 1950.
— montanum, Jacq. Crepis.
— ——— Scop. Intyb. incarn.
— Moritzianum Hegetschw. (H.
Aarie.) =. — 44
— Mougeotii. Fról, (H. Vigetine.) — 59.
wultifloramSebleich: (H,sabin,).—. 42.
— murorum L. pr. v Er. — 108.
— — —— Allion. — 417.
——— Auett. (I. caes. ete.) — 112.
— ——— Lapeyr. (H. lasioph.) — 97.
— ——— pielum. G. (H. pict.) —. 90.
= ——— —— Hook. (H. caes) — 112.
a= -—— —— varr, Auch. 104, 105, 110,
111, 117.
H. nemorosum. Dierb. (H. boreal) p. 494,
— ——— Reich. (H. eaes). . — 145.
— ——— Pers. (— mei) — 117.
— Neo-cerinthe . . » — 67.
— Nestleri Vill. (H. erg). — 40.
—, ——— Koch. (H giomerat) — 58,
— nigrescens AN, 104. Cfr. . — 70!
— ——-— Bot, Scand. — 105.
— nivale. Fról. (H. gothic, ei — 12L
— niveopappum . + + + er 153.
— nmnorvegicum s » e s — 169.
H. oblongifolium. Hort. (H. fla-
gell.) , — 6.
— obovatum. Lap. (H. Leit) . 66, 67.
— obscurum. Lang. (H. brachiat) — — AL.
— ——— Reich. (— praealt.) . 27.
— ——— Zoll, (— valdepil.) . — 61.
— ochroleucum Schl. (H. Pieroid.) — 157.
— oleraceum: Scop. Souchus,
— olympicum: Boiss. . . . »— 55.
— Onosmoides . . . , «+ .— 102.
— oreades- . .o.— 100.
— origonifolium Fról. (B. lang) — 66.
28.
H.
ng
H
— 189 —
ovalum Hall, (H. villos.)
——— Hort. Ber. Hafn. -
— —— Willd. ëch succis.
pallescens. W. Rit. N 3 Pv» P. 98.
pallidum. Bivon. +. .— 94.
paludesum, L. «m ;
paniculatum L, . — 154.
——— Hort. (H. trident.) — 172.
pannonicum. Jacq. Cr. rigid.
pannosum Boiss.. . — 91.
— pappoleueum. Vill. Eep. grandifl
——
A Mis MT wl TER CNR
paradoxum. Schalt. (H. stolon) — D,
——— Nees. (H. SCH .— 50.
Parnassi sx — 8S3.
parviflorum. Sehl. Intyb. ine. v.
pedunculare. Tch. (H. sudet.) — 73.
pedunculatum Wallr. (H. stol.) — 6.
Peleterianum Mer. (H: Pilos.) — 5.
pe Wblnb (H. muror.) — 109.
——-— varo. . . 4 .p. (105).
pensilvanicum ` — eo. + — 150.
perfoliatum. Fról. Wé Prenant.) — 161.
Peruanum ` s + + — 156.
petraeum Frivaldak, EP 4 — 04
——— Hopp. (H. Polmon) . — 717.
phaeotrichum . , . — Wi.
phlomoides. Fról. 64.
Picroides Vill. , ; e^ 137, 158.
pictum Schleich. > ; , . .— 89.
piliferum Hopp. + . + … .— 49.
pilocephalum Lk. (H. villos.) — 54.
Pilosella L. Te 4 s) 9
——— var. Auctt, : p. 7; H.
pilosellaeforme Hopp. (var. pr. — 5.
Piloselloides Vill, (H. florent.) — 95.
— Dec. fl. à N— 97.
——— Hartm. (H. byperb) - 29.
——— Ledeb. (— stolonif.) — — 28.
——— Wallr. (— collin.) . — 30.
pilosum, Hall. (H. villos.) p. 50, 94.
——— Clair. (H. Prenanth.) — 160.
pinnatifidum W. Crepis:
plumbeum . o sa e "MI,
politum |... . 4 — 84
poliotrichum. Vias e. .-— 99.
— polyphyllum Sch (F. trichoc.) — D
——— Roch. (H. specios) .— 54.
TIT
LER
D e *
an D
+ &
E)
(H. Bapleur,) Po 81.
as SO
Leef, » (ĦA. alpin 409.
porrectum 4, — ` 06.
porrifolium V. . . A Kn S
——— Claiv, (H. kees Ba
——-— Vill. "6 calcar.) . k
praealtuma Vil. . 0 p.
praemorsum. L. Intybus. A^
——— All. (H; eymos) .
prasinum. Dum. +, S R
pratense Tausch. . |
———"hedeb, pr. p. (H. coll) — 50.
Prenanthoides Vi. +. 160.
——— Fl. Dan. (H. -erocat.) — 154.
——— Gaud. (mixtum) p. 164, 167.
—-—-— Smith. (H. strict.) 5.
——— Hook. Am. (H. canad.) — 183.
: — 200, i
——— var. Hartm. (- crocat.) — E e.
primulaefolium. Viv. (H. itali- T
cum.) TY Am oW 193.
procerum . A WE A.
pseudo- RN Tsch (H. a ei 20.
pseudo-cerinthe Koch. . 74.
pseudo-pilosella Ten. (H, P í
los. v). 5 -— 28
proliferum Hn. (H. vulg. FL, O
prostratum. DC. (H. erioph. v.) 196, 195.
— —— Hort. (H. iru. d — 179 ->
prunellaefolium Gouan. Crepis.
Pulmonarea Wallr. OH. Ke. Je 5 —
Pulmonareoides, Vill, . .
——— Presl. (H. sudet). . — KA
pulmonareum Sm. (H. alpin.!) 70, 122.
umilum. Lapeyr. . . e 99.
LÉ Gate mm. alpin.) |. — 10.
——— Jacq. (H. humile) . — 123.
——— L. Crep. pygmaea L.
——— Sut. Crepis.
——— Ten. Cr. Columnae. | ap
purpureum. WV. intybus. : T
pusillum Hopp. (H. sphaeroc) — — 8.
——— Pursh. Eriger. alp. . — 50.
pygmaeum Lam. Crepis. a
pyrenaicum. W, Crepis Blatt.
——— Roch, Crep. viscid.
racemosum W. Kit... . . — 487.
radiocaule Tsch. (H. stolonif) — 28.
ramosum W., Rit . . . = 414.
ne
E
“à oA mss
i
Bé
BE CT GER Va ka
H.
rotundatum Rit. (H. muror.) .
——— f. Monn. (— rupicol.) —
RE Or enm,
wë
ramosum Whlub. Carp. . p. 121.
Willd, (H. bursat) .-— . 22.
We Schleich. (H. sphaero-
eephogs . 2 . p. 8, 15.
reulerinum Boiss. . . . .— 85.
'rhaeadifolium Fisch. — Crepis.
rhaeticum, Fról. — Crepis.
rhomboidale Lapeyr.(H.neoc) — 67.
rigidum. Hu. Wimm. . . . — 173.
——— var. Hn. (H. trident.) — 471.
robusti " : — 195.
Ro Së Wallr. (H. seligér.) — 52
— 109.
rubricaule Dum. (— aurat.?) — 181.
rufesgens ^. I" « €... -— 101:
rupestre Allion. + + . .— 87.
——— Auctt, pl. (H. sazifr.)p. 101,94.
96.
——— Schmidt. (— pallid.) — 94.
———: Willd. Crepis alpestris.
rupricapra Schr. (H. villos.) — 50.
rupicolum Kiki 2 à 196!
Sabaudum L.! . . — 189.
—-— — angustifol, BI. (H. ime) — 186.
—-——— Auctt, (H. boreale) , — 190.
——— FI. Dan. Bieb. Gr um-
hell) SAT.. . — 178.
——— Gaud. (mixt), . . — 165.
——— Herb. Noëan. . è . — 181.
——— Lech. (H. rigid.). . — 47.
——— Ledeb. (— re — 158.
——— v. Canadense , ~- 166.
——— v. Pallas (H. sirènes) — 195.
sabaudum £. Sm. (H. get — 84.
sabinum ^ . . : . — A2,
sanclum. .L. Piero thee.. nem. .
sarmentosum Fról.(H.praealt) — 26.
sartorianum Boiss. V) metr) — 87.
saxatile Vil. . — 65.
——-— Fról (H. porrifol.) — BO
——— Jacq. (— glaue). . — 82.
— v. Balb, (— dasye.) — 88.
saxifragum . . à . «+ . — 100:
scabrum Mich. . . . — 152,
scabriuseulum. Schw. (H. nk — 185.
Schmidti. Tsch. et Auett , — 9A
Schraderi Gaud. et Auct .— 49.
H.
EEA ADA LEIATE ELLI EELEE LIE ELE TT LOL EIL E T
t . E -
scopulorum; Lap. OH. saxat.) 64.
scorzoneraefolium. Vill. e . —. 56,
—-——— f. (H. glabrat. glane.) — DU.
Seouleri € Pensilv. (H, pensilv.) — 150.
——— ex Oreg. (— phacotr.) — 151.
semislabratum Commers. . — 156.
sericeum. Lap. . . . . — 64.
serotinum Host, . , . . — 478.
setigerum . . . 52, 54.
——— Reich. (H. FO à — 92.
——— Tsch. (H. echioid.) . — 51.
sibiricum. VV. Crepis sibir.
siculum Guss. . . . …— 127
Sieberi. Tsch, . — 158.
sühetense Dec. . . — 155.
simplex Tsch. (H. eclioid,) — 54.
——— Viv. Crepis.
Sonchifolium Bieb. Crepis — # VF
speciosissimum. AN, (H. pee) — DÄ."
speciosum Horn... . , « — 54.
sphaerocephalum Fról.. s .— 8.
——— Blytt. Vald. (H. cern.) — 140.
spicatum, All. (H. Prenantb.) — 161.
spinulosum. Spr. Sonch. arvens.
sprengerianum L Picris paucifl.
spurium Chaix (H. cernuum) — 10.
squarrosum Gm. prors. delend.!
squamosum. Gm. (H. umbell.)
Staticefolium Vil. . . . , — 78.
stellatum Tsch n praealt) . — 98.
stelligerum Frôl. . . — 107.
Sternbergii Fról. (B. pallid.) a 04.
——— H. Br. (H. boreal.) . — 184,
——— H. Hafn. Crepis sue,
stipitatum. Jacq Willemetia, — 210.
stoloniferum, Bess. s~. . .— 928.
——-— Desf. (H. sphaeroe) — $.
——— Roch. (— praealt) . — 26.
——— Vivian. Aetbeorhiz. .
stoloniflorum. W. bn. . .— 5.
strielissimum. Frôl. (H. striet. 7) — 165.
strictum . . e. + — 164.
———— Eedeb. Crepis. NA ig Ve
strigosum: Don . . . — së 150)
stuppeum. Reich.. Crepis- het..
suhnudum. Monn. (H. marian.). — 147.
Fról (H: ven.) — 145.
——— Schleich, (H. pilos) + — 29,
——A— vay
——— Hort. Bot. (H. elat.) 167 (49). — C P uceisaefolllin. All. Crepis.
dite
RE
5
D ^
E +
5 Ta D
sudeticum Wimm. PW P. 75. -4 ZZ Balb. Leont. taber.
—-—— Sternb. (H. eydónaeff) — 159. — tubulosum. Lam. (H. intyb.) « A57.
——— Tsch. (H. Pad + — 70. — ——— Schleich. (H. alpin.) — 69.
suecicum . bi e "28
sylvaticum L. sub #muror. | — 109. H. uliginosum. Tar "s Crepis stricta, ` —
——— Bert. TH. crinit) . . — 126. — umbellatum. UL... ".
——— Fl. Dan. (ambig.) p. 147, 175. — ——— Hook, Bor. Am. . . — 183.
——— Frölich. (H. caesimm) — 116. — undulatam, W. (H. andryal) — 89.
—-——-— Gouan (ferrago *) — unillorum. Hoppa(H. sphaeroc.) — — &
——— dan, Poll. (H. austr.) — 120. w
——— Lam. ete. (— trident.) — 171. Vablii Fröl (Hl. pamil.) - 56.
——— Lapeyr. (H. boreale) — 190. Vaillantii Tsch (H. glomer) — 53.
——— Laestad. (— rigid.) , — 170. valdepitosum. Vill, e. 00.
——— Schl. (H. pallescens) — 98. variegatum Lam, Leontod.
——— Retz. (— saxifr.) — 10i. velutinum nj e (ti. Pilos.) — 5.
——— Smith (H. vulgat.) . — 417, venosum. V.? Auett. — M3.
——— Spenn. (H. lycopif) — 165. Fé WENN Pers. (H. tom.) — 96:
——— Wablenb. (H. erocat.) — 184. verruculatam Lk. (H. incan) — 44.
——— var. Wahlenb. (H. rig.) 174, 121. Villarsii Lam. Leontodon.
——— Wallr. (H. caesium) — 115. villosum L. . . . . . .— 50.
— Willd. (H. muror.?) — 117. I—— Brito. v. p. 75 21.
silvestre "Tech, (H. boreale) . — 191, ——— Monn. (fesrogo- f.
symphytifolium Fról. (H.sicul.) — 127. ——— Smith. (H. alpin.) p. 50. 55.
EAU A ET TERRE E Ug
Taraxaci L. Leont. autumn. var.
——— Auctt. ext. Leont. Tara,
taraxacifolium. Crepis.
tauricum. Hort. Bot. (H; amplexic.)
Taygetum Boiss.
I1 RE
LET b
Tenoreanum. Fról. (H. Pilos. v) — 5. virosum Pell. , — 194.
tectorum Horn. hort. Crepis. viscidulum Tsch, (H. praealt ) — 98
tenuifolian Host. (H. boreal.) — 190. vogesiacum Moug. .— 89.
— ——— Gaud. (H. alpin) . — 69. vulgatum — 115.
thyrsoideum . , 4... .— MK. ——— Monn. (H. tu)? — 112.
tingitanum Salzm. Crepis. vulgare Tsch. (H. praealtum) — 98.
Tommasini Host. Crep. beterog. Ké
tomentosum Ger. . . . .— 90. H. Waldsteini Tsch. (H. lanatum) — 92.
tortuosum Tsch (nigr.) — 104. — Willdenowii Moon. _. . p. 80, 85.
Triasii Cambess. Crepis! — NL — ——— Frôl, (H. pallesc) : — 98m
irichocephalum W. , . . .— 56. e
triste Chamiss. , . . . .— 140. H. Zizianum Tsch. (H. collin.) . — 20.
tridentatum . , Au .— 171. "
stunt H. saxatile /
ECS PRES NEIN CE
Lapeyr. (H. valdcpil — 6i
Lep. Henning (H. vir.) — 193.
virgatum Pursh. (H. canad.) . — 182.
——— Gerh. (H. fastig.) =. — 119.
——— Pocpp. (H. scabrum.) — 152.
92.
virescens Sonder . . . .
*) Auctorem sane numquam contulerunt, qui hoc cum H. vulgato jungunt. Specc. ex ipso sie
&
Co
D
der?
mp dee de
FORMULES NOUVELLES
DE L'ANALYSE COMBINATOIRE, DEDUITES
PAR
A. TH. BERGIUS,
DE L'UNIVERSITÉ D'UPSAL.
——ee93-o 90 €€e«——
S. 4.
Noit m un nombre entier quelquonque, et posons
Spur NETuxd-aSax)zF(m,n , . —. Bn PC,
pecu Cuna + € Sin x) = p (mr rm. . s. s... (A).
On déduira de l'équation (4) les dérivées suivantes
D F (m,x) = a p (m +1, x) + m g (m, x)
D? F (m, x) = — a? F (m 4- 2, x) — (2m + ba Fim 4- 4,3) —m? F(n,x),
DF (m, x) — — a? (m + 3,x) — (5m 4- 5; a* p(m + 2, x)
— (9 im? -E 9 m 4- 1ja 9 (m 4- 14, x) — m? p (m, x),
D' F (m, x) —a' F(mxA,x)-(Am*6)a?l'(m45 ,x)+(6m "+12m+7)a Fin2,x)
* (A m? 6 m? c Am * 1) a F (m € 4, x) c m* F (m, x),
D? F (m, x) — a? y (m & 8, x) - (8 m 10) a 9 (m - A, x)
+ (10 m? + 50 m + 25, a? p (m + 5, x) - (40 m°+ 50 m?
+55 m +15) a? e (m +2, x) + (5 m'+ 10 m? + 10 m? +5m
Zeg (m - 4, x) - m? g (m, x),
t 29
DSF (mya) = = af F(m+6,x) — (6 m +15) a° F (m5, *) +
» ^ — (48 m? + 60 m+ 65) a F (mgt 47%) — (20 m 4 90m?
+ 150 m + 90) à? F (m + 5, x) — (15 m*+ 60m? +105m°
+ 90 m +51) a? F (m + 2, x) — (6 m? + 15 m* + 20 m°
(äm +6m+1)aF (m +1, x)—miFm,x) | -
"BN e
ET £13) TT x} — ITA
+ 105 m + 140) a? p (m + 8, x) — (53 m? + 910 m? F 435m
+ 350) a* 9 (m 14,3) — (S m* +210 m? + 525 m° L
+ 650 m + 301) a? y (m +3, x) — (91 m? +105 m’
+ 245 m? +515 m? + 217 m + 65) a° (m «2, x)— (7 m*
+ 21 m°+ 55 m°+ 55 m°+ 21 m°’ +7 m+1) ag(m 1,x)
Se WW Te (m, x)
On conclut de là, que la dérivée d'ordre n sera exprimée,
si n est un nombre pair, par la somme A
D" F (m, x) = (—1) S M, avr Fen +n—r, NT S 84 I MB
ro
et si n est un nombre impair, on aura
n-1 r-n
D* F (m, x) — (—1)3 S M, awrp(mtn—r;x) . . e ze (4)
Par le méme procédé on deduira de l'equation (2), si n
est un nombre pair `
D^o(m,x)—(--1» S M;a"g(men—r,x) . . . . . G),
$
et sin est un nombre impair
dd
dico "` "së FT
D M
EIL à
D^ o (n, zT —B t? S M, ar F (n & n—r.x) Ne." (8).
r-o
ll reste à déterminer les coefficiens M,, M,,...M,, qui
dépendent des nombres entiers m et n.
En suivant la marche de développement des dérivées suc-
cessives, on verra facilement, qu'on aura toujours
= M.
M, = (m + n—1!) + (n + n—2)+... +m,
M, — (m+ n—2)? + (m + n—2) (m +n—5) +... + (m +n—2)m
+ (m +n—5)’+ (m + n—5)(m + u—4A) +... + (m+ n—5) m
EE Ee ee e E TE, A
H
tm,
n
M5-—(m«n -- 5)*-in4n—3)*(m +n Ali, (non—5)( mnn — A (m 4 n—3) +
.-m?,
r r
M, = (m--n—p) (m -u—p) (m+n—pA) + .:.. m?
M, =m
On trouvera ainsi un coëfficient quelquonque H , Si l'on
prend la somme de tous les combinaisons p à p avec répé-
titions des n—p + 4 nombres m + n—p,m + n—p—4,...
— em
m + 1, m. Le nombre des combinaisons différens, qu'on
"n CD ET ES ET
peut former de cette maniére, sera SCH DOS
Nous désignerons dans ce qui va suivre par <Æ” (n,m) la
somme de tous les combinaisons r à r avec répétitions des
nombres entiers n, n—1, n—2,...m, en prenant» > m. En
employant ce mode de notation, on peut écrire les formules
précédentes, comme il suit;
ioc r-n
D^» F (m, x; —(—13» S Hr (m &n—r,m) a-t F(m+n-—r, x). (7),
r=0
n ren
D" 9 (m, x) —(—13? S Ar (m +n—r, m) a"-" g(m+n—r, x). (8),
D» F (m,x)-— (—13)?. S Ar(m + n—r,m) a" g (m + n—r, x) (9),
n+1r=n
D"o(m,x)—(—1)^ S t (m + nr, m) ar F (m + n—r, x)(10).
r-o
Les formules (7) et (8) ayant lieu, si n est un nombre
pair, et les formules (9) et (10), si l'on prend pour » un
nombre impair.
S. 2.
En multipliant l'équation
F (m, x) Z— er Cos x Sin (m x + a Sin x)
par Hz et l'ajoutant à
p (m, x) = et Cos = Cos (m x + a Sin x),
"Fe THEN NEES
> vtr
on obtiendra
: e (m, x) + i F (m, x) = eaCos x ei (m x + a Sin x) S
— zx (est) m e,
D'aprés les formules trouvées dans le paragraphe précé-
* dent la dérivée d'ordre n sera exprimée par
i Die VER — à S "(m +r,m)a"{g(m rx) + Fm +-r,x)}s
d'où
Unies ynese" =i» S An-r(m+r,m) ar (eit) Dr ine
r—o
3 Leed?
— ire ue" +mix) S An-r (m + r,m)a' eris,
Cette formule aura lieu, » étant un nombre pair ou un nom-
bre impair.
En prenant
s Ie
l'équation précédente se réduit à
3 D» (zm eszl ir z^ e S A7 (m + rm) az” e LIU EN Sos oV ERE.
M. Schlômilch a développé la dérivée n:ième d'une fonc-
tion de e, et il a trouvé l'expression suivante
r—n
D" f (e? —
fl
dans laquelle X, est déterminé par l'équation
K, —r——(r—Ayr, Herrri — HA) r + (a),
GC d AUN e Gaz il vient NT ER
LI
r
ue
D^ fe ey; S
e E fà ses,
P cU 1 i i iplo e DH mp it?
Ki
on déduira les dérivées suivantes His
$ A ` | -
false (mam + am) c
SKS i5b^ó0q ao Ep À
f (3) = e7 (m (m—1) zm-2 + 2m az" keet
"8 Ctr rte IO ie QR
d {3 (a) =e% {m(m—1) (m—2)z"-5 +-3m(m—1 az" Tr Sma zn Tam }
f^ (2) —e** (m (m —4) (m—9)(m—3) 2" 4- Am (ni A) (m-—2)az9 ooi
+ Gm(m—i) a*2"-2-- Am aiz"-5 + a'am}
LJ D n . LJ : s : xs ii b
CA a s
précédente, |
"5611 LA j S M M i | ? j sl e 1
"ripe! E Head acies iR, fo (ense, E E. n^
EL.
A 2. . : P H
rimy ais" r, [m]
* > E
Tun IDEO X IPLE
$1 "9 TN "e ?
E e z E
e i di i » Á Se ER i À
Act p À e u^ H E * S-- o w
aes 4 D
(00 mmr en N CH az?
pM l TALL À—o ;| À + :
[ 7. Ae
| en posant.
SN + + SAT us
frise AE
1 pis Jempe ON i
i b. Nc —m(n—1) (m—2). LK +1).
et observant, qu'on doit prendre
we Er 4.
En vertu des formules précédentes on aura
r=n A-r
MEER UA ACA c E
PELT. 2gp. r À—o
La comparaison des deux expressions de D" (z* e), con-
dero dans les formules (11) et (12) > conduit à Ja relation "3
suivante e ,
ra r—n e Ka Ax T
S An-r(m+r,m)az = S y us S ri ;[m] ‘az . . (43).
r=0 rzid.2.5..- À=0 :
= + Le développement des sommes dans les deux membres
de l'équation (15) rend
Anim, m) + Ar- (m 4- 4, m) az + dn (m + 2,m)a*z + .
+ 7r (m 4- p, m)ar zP + RER + AP (n + n,m)a"z"
= : KR {[m]'+ az) + — R; {[m]°+2, [m]'az4- a? z^)
X
anam, t
2a Pn
E À f
Fe
e
i97 ST x To E NM
*
Comme cette équation identi e doit PRE à W Safe
valeur qu'on donne au produit az, les coéfficiens des mémes
puissances de az seront égaux dans les deux dabei "Eu
vertu de cette remarque on aura
A" (m, m) = = m, K, + m, K 4 FR, +: pm. K
A (m+ Mom): LR, tm È +m, R Maar à E
A7 (m +2, m) = = zi D + AN K; Tm, K; + st mac K; },
T.
^.
E wé Tp. m) = ——— EIL T m, ech m, H4 up m, pE ^ dp
d? (m. +n, m) = = —— K .
az +... + aeg
1
TF
SE et Nr PENAT
*.
w QE ->
~" Si dans l'expression générale de 4"? (m +p, m) l'on pose
n — p SSC
m+p=n
HNH —m
nca Mir,
on aura en omcttant les traits de a
- ; M-m +r n-m+r n-m+r
A'(n,m)= PENEN 7 +m R +....+m,R (14),
192. (am) À n-m n-m + 1 n-m 4-r
formule remarquable, qui donne l'expression de la somme de
tous les combinaisons r à r avec répétitions de tous les nom-
bres entiers, depuis le nombre entier x jusqu'à m , desquelles
n m.
Si l'on fait m—o dans l'équation ( 14) on aura
A' (n, o) = ——À
Pour m — 1 il vient
3 n-1 4r n-i 4r
A (n, 1) = Bt +K E ie e M
t
1.2. .(n-1) Wa A
Mais il suit de la définition même des combinaisons avec
répétitions, qu'on aura
A (n, 1) = A” (n, 0),
d'ou l'on déduit
= m Ua E el de
n+r n kri n+r-1
R'=n(r A d M E.
n \ Re) n
A l'aide de la formule (16) on peut écrire l'équation (14)
de la maniere suivante
A" (n, m) = A" (n—m, 4) + m, [n—m +1] ' den (n—m & 1,1)
+m, [n—m+2]"4"-2(n—m+2,1)+ .
-o)cm,[n—m-4r] A°(n—m+r,4) . . . (18),
ou
A-r
A' (n, m) — S m; [n—m + AH Mr? (n—m + 2, 4).
À-o
En se rappelant la rélation
pr = (p—1) + (p—i)r-ı
et en appliquant successivement la formule (45), Péquation
(14) pourra aussi s'exprimer par
Zl (n, m) — A" (n —m 4 4, 4) - (m—13), (n —m + 1]! Ar- (n—m 4 2, 1)
+(m-4), [n-m 4 9]? A7-(n-m +5, 1)... (m-13), [n-m o rr A? (n-m +r +4,1)
à=r
=8 (m—1); [n—m +14} Ar ^" (n—m £434 2, P lI
D'apres les formules (16) et (17) on a de plus
A-r
4r 0 S NM ea 2,1). . s MR
D
— A
^ MEN 5
une équation, qui suit de la définition méme des combinaisons
avec répétition.
§ 5.
Nous allons. voir, comment on pourra procéder pour trou-
ver une expression immédiate de la somme, que nous avons
désigné par 4’{n,m) en supposant toujours, que r, n et m
sont des nombres entiers et n > m. í
De la définition mème des combinaisons avec répétition
on déduit
A d (n, m) — (n +1) Ar- (n 4-1, m)
d’où
"in, m= Sn HA) d'in tw, . (91)
Si lon fait »—1 dans cette formule et observe que
4^ (n 3- 3,m) — 4, il vient
A (n, mise 2I (n +1)
En intégrant cette équation et déterminant la constante
d'apres la remarque, que pour n = m on doit avoir Æ" (m, m)
= m”; on obtiendra
A'n, m) — (n +1), — (m +41), +m.
Si l’on désigne en général par -B” (n,m) la somme des
combinaisons r à r sans répétition de tous les nombres entiers
dépuis » jusqu’ à m, on pourra écrire l'équation précédente
ME oi
A (ny m) =A (n, 4) — B! mAs, 4)
On a de méme, si l'on fait r—2 dans l'équation (24)
A (n, m) — È (n + 4) M' (n + 1, m).
En substituant pour 27 Is + 4,5) sa valeur déjà trouvée
et déterminant la constante comme dans le cas précédent,
on aura
A (n, m) — À (n, 4) — B' (m— 1,3) A! (n, 4) X 2 (5 0).
On déduit de la méme maniere
Ain, m) — A? (n, 4)- B'(m-1, UD 45 (n, 4) + B2 (m-1, 1) 4 (n,3)- B (m- 1,1),
et en général |
Ar in m) — A" (n, 1) — B! (m — 3, 4) df (n, 4) + B^ (n—1, 1) A"-2(n, 1),—...
QUEM + (AR Be uS E
La question est ainsi réduite à trouver l'expression indé-
pendante de £” (n, 4) et B'{n, 1).
Si l'on fait m — dans l'équation (21) il vient
4dr(n4j22E(n4-1) den + 4,1). . . . . . (25)
L'intégration. donne, si l'on fait r — 4 et remarque, que
la constante est — o
(n, 1) — 13. (n +å).
En faisant r— 2 dans l'équation (25) et substituant la
valeur déjà trouvée de Æ'{n + 1, 1), la constante se reduit
à o comme dans le cas précédent, et on aura
A
— Ei ——
jee SX
e DD
RS n EH
"
AP (ny 1)— 1.3 (n 43), — 1. 2 (n+ 2).
En continuant de méme on trouvera
iH
)—21,3.5(n4 5), —(1.2.4 + 1.3.4; (n 4 4); +1:23(0 +3);
1)—51.3.5.7n + 7), —(1.2.4.6 + 1.3.4.6 + 1.3.5.6)n + 6),
1 (12.3.5 + 124.56 1.845 n + 5),— 1.2.34(n + 4)
D=13:57. oi 49), ett + 1.34.6:8 + 1.3.5.6.8 +
4-1,3.5.7,8) n + 8), + (1:2:3.5:7. + 1:2.4.5.7.+ 1,2.4.6.7 +
4 13:4.5.7:4-1.3:4.6.7 4 1.3.5.6.7 (n + 7),—(1.2.3.4.6 +
+1,2.3,5.6. + 1.2.4,5.6 + 1.3.4.5.6)(n + 6), + L.2.3.4.5(n + 5), ,
H
D—1.3.5.7.9.11(m + 1 D, —(1.2.4.6.8.10 + 1.3:4.6.8.10 + 1.3.5.6.8.10 +
4 1.3.5.7.8.10 + 1.3.5.7.9.10)(n + 10),, +(1.2.3.5.7.9 + 1.2.4.5.7.9 +
+ 1.24.6.7.0 4 1.2.4.6.8:9 + 1.3.4.5.7.0 + 1.3.4.6.7.9 + 1.3.4.6.8.9 +
4 1.3.5.6:7,9 + 1:35 6.8.9 4 1.3.5.7.8.9)(n + 9),,—(1.2.3.4.6,8 4
1.2 3.5.6.8 4: 1.2.3:5.7.8 4-1.2.4.5.6.8 + 1.2.4.5.7.8 + 1.2.4,6.7.8 + 1.3.4.5.6.8 4
+ 1.34.5.7.8.41.3.4.6.7.8 + 1.3.5.6.7.8)(n + 8), +(1.2.3.4.5.7+ 1.2.3.4.6.7
+ 1.2.3.5.6.7 + 1.2,4.5.6.7+ 143,4.5.6.7)(n+ 7),—1.2.3.4.5.6(n+ 6). ———
e BMEaRÓL
Si l'on fait attention à la marche, suivant laquelle se forment
les différens termes du dévéloppement précédent, on ne man-
quera d'en découvrir la loi. Nous considérerons particulièrement
l'expression de A7 In, 1). Le coëfficient de (n + 11), est le
produit de tous les nombres impairs jusqu à 11; l'intervalle
entre chacun de ces facteurs différens est ainsi égal à deux
unités. Le coëfficient de (n + 10), n'est autre chose, abstrac-
tion faite du signe, que la somme des combinaisons différens
6 à 6, quon peut former de tous les nombres entiers jusqu'a
10 de telle maniére, que des cinq intervalles de chaque com-
binaison, quatre sont de deux unités et un seulement d'une
unité. Le coéfficient de (n + 9), est la somme des combi-
naisons 6 à 6 de tous les nombres entiers jusqu’ à 9 de sorte,
que deux intervalles sont d'une unité et les trois autres de
deux unités. Le coëfficient de (n + 8), est, abstraction faite
du signe, égale à la somme des combinaisons différens 6 à 6
de tous les nombres entiers jusqu' à 8, faits en sorte, que
trois intervalles sont d'une unité et les deux autres de deux
unités. La somme des combinaisons 6 à 6. de tous les nom-
bres entiers jusqu’ à 7, ainsi. formées, que quatre intervalles
sont d'une unité ct un seulement de deux unités, fait le coëf-
ficient de (n + 7),. Le coëfficient du dernier terme (n +6),
est le produit de tous les nombres entiers jusqu à 6.
On remarquera de plus, que le nombre des combinaisons,
formées de la maniere précédente, dont la somme forme les
"— Wn Pv
pcc
n CAE TT Es
I SY —
coëfficiens des: différens termes du développement de 4f" (n, 1),
soit exprimé par le coefficient de même rang de la for-
mule de binome. dans le. développement de (a + Ari.
D’après les remarques qu'on vient de faire on voit, que
l'expression de 4" (n, 1) peut s'écrire
And (n-E9r— 1) - 4 (n + 2r—9) Ja, (n + 2r—5) —
2r
2r—1 2rY—12
de ad j^ DEED. edo wat UN
rdi
(2)
L effi H d r e 4 (9)
es coeinciens, que nous avons designe par Bra 9? "n
a seront déterminés par les formules suivantes
DI
a = 1.5.5...(2r—1)
em —1 9.4... (2r-9)4. 1.5.4.6. (2-2) + 4.5.5.6... (2r-9)-- -+ 1.5.3... (27-5 (2-2),
irt, 9.5.5...(8r — 5) + 1.2.4.5... .(8r — 5) -....1.5.5..(2r—8)(2r— AY(2r — 3),
IL sera facile d'exprimer d'une maniere analogue la som-
me que nous avons désignée par B” (n, 1) c'est à dire la som-
<=
me de tous les combinaisons r à r sans répétitions de tous
les nombres entiers depuis n jusqu” à 4. |
Apres la définition de ces combinaisons on a
A B'(n, 1) = (n +1) B (n, 1)
d’où
B u D = Ze +12} B (n, 4) 5 EL sd a
En faisant dans cette formule successivement r — 1, 2,
5... et observant, que la constante de l'intégration est — o
dans tous les cas, on aura
B*'(n, 3) — (n^1),,
B'(n,1)=2 (n—1+2)(n+14),
=1.5(n+1),+1.2(n+1),,
B°(n,1)=1.5.8(n+1),+(1.2.4+14.3.4)(n+1), +4.2.5(n+1),
B'(n,1)=1.5.5.7(n+1),+(1.2.4.6+ 1.5.4.6 41.5. 8.6) (44),
-0.2.5.54 1.2.4,5-- 1.5.4.5) (n 1), - 1.9.5. A(n * HR
1
et en général
B'(n,1)— a (n4) ca (n4) a (n4) ....5a P (n4) c. . (26).
(r) 2r (r) 2r-1 (r) 2r-2 dé r+1
D . (1) (2) r sr
Les coéfficiens 45 45 + + + Sont déterminés par les
mémes formules que dans le cas précédent.
— 237 —
Il faut remarquer, que les formules (24) et (26) ne sont
appliquables pour r—o; mais on a alors £’ (n, 1)— 1,
B" (n, est
SE
Nous allons déduire quelques conclusions des formules
précédentes et terminerons notre mémoire par l'examen du pro-
fit qu'on peut tirer de l'emploi des combinaisons précédentes
dans le développement des dérivées de quelques fonctions.
En faisant n = 4 dans l'équation (24), on aura
5 4 5 r—1i (r
o (9, 6) ton
VON ONE ss HA) aom
Q "nn "te di
Si dans l'équation (16) on introduit pour £” (n, 4) sa va-
leur, donnée par l'équation (24), on trouve
(2) Sp CG i er
(n+2r—1) ge (n 4- 9r—9) ecd (—1) a jener) e opc =
2 Ü
4 CS, rpi Sen n
14
Dro
et à cause de la valeur de KU (S. 2)
u (2) "in
a (n--2r—1) ves (n*2r—92) +...+(—1) e a+r)
À 2r r
m 2r-1 r+i1
1 spr vir n+r n-1
Joli. NET P — (n—1) n, * (n—2) n, nee bt mm }: (28).
Soit r= 4 dans cette équation, il vient
81
= ME à
LE n+1 nti nl i
n —(n—1) n,+(n—2) n,—...—RH =1.2.5...n(n+1),.
n
M. Schlómilch a trouvé
P px x
| Re fiel
—————
Tac) P
pour Pexpression du terme général dans le développement de
la dérivée n:iéme de la fonction f (e*).
A cause de la relation (16) on a
n n-p
Re A (p,2
Tp P
et par suite
D"f (e*)— 4" (4, 1)e* f Ieren äert (e*)4-... (n, Uess er") (29)
Soit
f (e*) — (ex)
on aura
n-2
baise o Pad 1) - [m] (2, Di. [m] A°(n, 4) PAN ait
en posant
(m]" —m(m—1) (m—2). . (m—p +4).
De l'équation (50) il sera facile de déduire une autre re-
As UR
n-1
lation. En transposant le terme [m| 4 (4, 4) = m dans le
premier membre, divisant tous les deux membres par m (m— 1)
et mettant ensuite n + 2 pour n, on déduira
m- m'm’? p.. Lee aie 1) + (m— 2) A (5,1)
2
e (m9) (m—3) 4 (0 DE
. + (m— 2) (m—5)... (m—n—t) 4^(n--2,1). . (51)
Si l'on développe le second membre de Péquation (54)
on parviendra par comparaison des coëfficiens des mêmes puis-
sances de m dans les deux membres à la rélation suivante:
n-p-1
n-p
B"(p +1,92) À (p +2,1)— B'p +2,24 (p+3,1)+ .
LB (n--5,2)4*(n--2,1)—1 . . . (82)
Par une transformation facile on déduira aussi de la for-
mule (51)
n- Li
B^ (p, 2) 4 (p - 53) — B'ip -- ,2)4 WE EE
d -E(—1) B (n 2) 4"(n LA ei . 7 B5.
Si l'on fait dans la formule (29)
fie) Ua + e)
on aura
e MER us
pu l(a4-e*) = D" (= =)
et de là
nf e hon A n-h ex xai
^ (s) Sco ras A et, (17. 0. (89).
Si dans la formule connue
D^ * 'füx)—
nk:
(n +: LI
[mos of 1i) — B'in, Of bo) + $
+ (—4)" B” (n, 1) f (x)} . . (35)
nous posons
fae
nous aurons, en supposant n un nombre entier > o
B’ (n, 4) — B' (n, 1) + B*(n, 4) —.... -- (—4) B (n, 4)—0 . . (56).
Dans l'équation identique
m (m « 4) (m 2)... (m -- n-1) — B^ (n- Lin + B'(n-1, re? vg? i)m
nous faisons m — À et aurons : E
B" (n,1) — B* (n —1,1) +... + B" (n—4,1).
On aura de méme
D^* (np 4,1) = B'in 4) D!(n 3) +... + B (n1) . . . (97).
— 294 —
En combinant (56) et (57) par addition ou soustraction,
il vient si » est un nombre pair
B" (n 4-4, 5)— B*(n, 1) + D*(n,4) +... + B" (n,1)
=B! (n,1)4 B*(nj 1) 4- ... + 5" (n, 4)
et si » est un nombre impair
B" (n 4- 1,5) — B? (n, DL B*(n,4) +... + B" (n, 4)
= B'(n,4) 4 B°(n,1) +... + B" (n4).
. e » ix
ous avons trouvé dans le §. 2, si l'on fait z = e won
N t a , q
aura
ran
n m az A m az nr rr
D” (z tolnak sce : Sid arma Eds unie di DI
r-o
Nous ferons voir, comment on peut exprimer la derivée
sA , è m az D ix
niéme d'une fonction de z e , en supposant toujours z =e
Nous posons
En prenant les dérivées, on aura
D + zzf p
D'y =f Lefe
e
Ha
-— Bill
Ls
Die un 9 4 2f" o M fis oc sde
=f" + kat" gs +3f" o" gd A ` ui |
D" =f p + (n-1), f" + (i1, fo" 4 LLL E OD f 90
En introduisant les valeurs de ft), feny.. A l'aide de
la formule (b), on aura :
(Lr dms ri
D" 9 (2 enz) = z eo: S (nur (z^ e°) S À (m--A,m) az . . (58).
ri À-o
+
Si
pe ët —
DE
MONETA ANGLO-SAXONICA
EJUSQUE
VARIIS TYPIS
OBSERVATIONES NONNULLAE.
AUCTORE
JOH. HENR. SCHRÓDER.
D enam illam et prodigiosam Typorum varietatem, quae in num-
mis Anglo-Saxonicis et Anglo-Danicis, sub Æthelredo Rege,
Canuto magno ejusque filiis nec non sub Edvardo confessore
usitatissima fuit, neminem fugere arbitramur, qui nummis his-
ce examinandis oleum et operam impenderit. | Observarunt
equidem, qui hac in materia desudarunt, Typorum farraginem
variam et mutabilem, sed caussas in medio omnes ferme re-
liquerunt. Verum enim vero, si plures earum hodie in obscuro
latere ultro confitemur, ut Oedipo conjectore sane indigeant,
ope tamen et testimonio Legum, Chronicorum et monumento-
rum historici argumenti, quorum adparatu, si qua alia regio,
longe egregio Anglia
` suis late regina triumphis
gaudet, symbolas quasdam materiae propositae, si non penitus
— SZ —
dëi
enodandae, saltem illustrandae, pro modulo virium, in medium
afferre. conabimur.
Ut in omnibus fere imperiis Regiae potestati subjectis
Jus monetae cudendae nullo non tempore Regale fuit, ita etiam
in Anglia ab antiquis retro temporibus hoc jus ad Reges per-
tinere pro certo habemus. | Comprobant hoc multifaria de mo-
neta ordinanda Regum placita, quorum Æthelredi Regis (an.
979— 1016) inter alia expressis verbis pronunciat: "Nemo `
officinam. aliquam monetariam habeat praeter. Regem." *) Hoc
jure equidem sancitum fuisse, aliud vero consuetudine jamjam
invaluisse vidimus. Cum enim turbulentis temporibus per
omnia ferme Europae regna decrescente Regia potestate, Cleri
auctoritas caput erigere coepit, jus monetae cudendae non
solum Dioecesium episcopis sed etiam monasteriorum abbati-
bus insimul concessum fuisse novimus. Hoc etiam in Anglia
locum habuisse constat. Ex legibus enim Æthelstani Regis
(an. 924—940) palam evincitur numerum Monetariorum plu-
ribus in urbibus admodum increvisse. Ut vero monetae uni-
tas et bonitas in tanta officinarum varietate qualitercunque
observaretur, cautum fuit peculiari statuto **): "Be Myneterum?
(de Monetariis) "ffe cwaedon pat an mynet sy ofer eall
*) Liber Constitutionum. tempore Æthelredi Regis, apud Wilkins,- Leges Anglo-
saxonicæ. Lond. 1724. pag. 448. Revisae el auctae in Ancient Laws and Institutes of
England. Lond. 1840.
**) Leges Æthelstani. $. 14. apud Wilkins, l c. pag. 99. Ancient Laws of Eng-
laud l. c. pag. 88. cfr. pag. 514.
LE
e ME —
thes Cynges amveald" (statuimus ut una moneta sit per
omnem Regis ditionem). Enumerantur insimul Monetarii qui
primariis in urbibus officinas habuerunt monetarias, scilicet:
On Cantwara-byrig ? WII myneteras. HHI Cynges. and
H thæs Bisceopes. I thæs abbodes.
To Hrofe-ceastre ? JIL II thes Cynges. I (bes Bi-
sceopes.
To Lundenbyrig ^? VIII.
To Winta-ceastre ? VI.
To Lwwe ^? Il.
To Hæstinga-ceastre /? I.
Othen to Cisse-ceastre 9
To Ham-tune ^ Il.
To Wærham ? Il.
To Eaxe-ceastre IL
To Sceaftes-byrig IL
Elles to pam oërum burgum L^" (Alias in aliis burgis unus
scil. monetarius.)
Supplere possumus hanc monetariorum seriem ex libro
censuali Angliae vetustissimo, Domesday Book appellato "1.
4) Hodie Canterbury. b) Rochester.
€) London. d) Winchester.
€) Lewes, Sussex. f) Hastings. ibid.
9) Chicester. h) Southampton, Hampshire.
i) Wareham, Dorsetshire.
*) Domesday Book. Lond. 1785. Cum indicibus et additamentis.
— 246 —
qui, etsi sub auspiciis Wilhelmi conquestoris adornatus, sta-
tum rerum Anglosaxonicis sub Regibus proximis illius anteces-
soribus egregie illustrat). Sie expressis verbis nominantur:
In Dorsete ®© duo monetarii. i
In Hereford ? septem ` monetarii. Unus ex his erat mo-
netarius Episcopi.
In Sciropesberie ") tres monetarii.
In Cestre ? septem monetarii.
Legibus Æthelredi Regis statuta Æthelstani confirmata sunt
et aucta hunc in modum: "Ut monetarii pauciores sint. quam
antea fuerint; in omni summo portu tres et in omni alio por-
iu sit unus monetarius; et illi habeant suboperarios suos in
suo crimine, quod purum faciant et recti ponderis per eandem
witam (svet. vite, mulcta) quam praediximus." **)
De cetero securitatis caussa et ut melius inspicerentur mone-
tarii, cautum fuit "nan man ne mynetige butan on porte” (nemo
*) lüprimis sub Edvardo Coónfessore ut. Domesday-Dook unaquaque fere pagina
cómmonsirat, Adest de cetero egregium testimonium ex Lege Edwardi, "auctorizata'
a Willelmo Rege", desumtum: "Cum ipse Willelmus Rex audivit et alias leges de
regno, maxime apprecialus est eam (scil, L. Edwardi) et voluit ut ipsa observaretur
per lotum regnum, quia dicebat quod antecessores sui et omnium de Normannia et
Norweia venerunt, et legem quod bonesla erat, bene deberent sequi." ete, LL.
Edwardi confessoris. Ancient Laws of England, p. 197.
k) Dorceaster, Dorchester, Dorsetshire, 7) Hereford.
m) Serobesbyrig , Sbrewsbyry. n) Cisestreeeaster, Chester, Cheshire.
**) LL. Anglosax. Wilkins Le Ancient Laws of England pag. 129.
Te
— AM —
monetam cudat extra portam). Contra monetarios falsarios itidem
saevilum est et saepius repetitum: "4nd gif se mynetere ful-
unirse, slea man of tha hand. the he pat ful. mit worhte. and
sette uppon tha mynet-smissan” &c. (Et si monetarius reus fie-
ret, manus abscindatur, quacum reatum commisit, et affigatur
fabricae monetariae ete. *" Quae repetita invenimus in Legi-
bus /Ethelredi iisdem fere verbis, quod "monetarii falsarii
manum perdant et ponatur super ipsius monetae fabricam. Et
monefarii, qui in nemoribus operantur vel alicubi simi-
libus fabricant, vitae suae culpabiles sint, nisi Rex velit eo-
rum misereri." T)
Verum enim vero, cum in una eademque civitate plures es-
sent monetarii, diversitas typorum cito citius emergeret necesse
fuit. A primis ferme monetae Anglosaxonicae initiis invenimus
quidem nomen monetarii in parte ut dicunt aversa expressum
(in. parte adversa nomen Regis effigiesque corruscabant), cum
vero, ut ipsi nummi abunde docent, iidem monetarii, eodem
tempore, iisdem usi sint cuneis seu typis, in area nummo-
rum haud raro offendimus litterulas, puncta, circellos, lunulas
cet. quae distinctionis forsitan caussa addiderunt. Haecce mone-
tariorum et urbium ipsis in nummis expressa nomina fuissent
utique ad. tempus validissima contra falsarios remedia, nisi
aliud probarent statuta contra falsarios, qui nihil intentatum
reliquerunt, ut aperte fatentur instituta Lundoniae, inter LL.
Æthelredi, hunc in modum: "Etiam dixerunt (scil. Rex et "wi-
*) LL. Anglosax. Wilkins, |. e., Ancient Laws of England l. e.
**) EL. Anglosaxon. ap. Wilkins, pag. 99. Ancient Laws of England, pag. 128.
— 9918 —
lan" sapientes) quod nichil eis interesse videbatur inter falsa-
rios et mercatores, qui bonam pecuniam portant ad falsarios
et ab ipsis emunt, ut inpurum et minus appendens operentur,
— et eos eliam qui conos *) faciunt in occultis et ven-
dunt falsariis pro pecunia, et incidunt alterius mone-
tarii nomen in eo et non ipsius inmundi. Unde visum est
sapientibus omnibus, quod isti tres homines unius rectitudinis
essent digni. Et si aliquis eorum aceusatur, sit Anglicus
aut trausmarinus, ladiet se pleno ordalio" **).
— Typorum vel
si mavis cuneorum tempestiva mutatione, nisi omnia fallunt
indicia, insidiis falsariorum obviam itum est. Cum hic velille
typus frequenti falsificatione vileseere coepit, necesse forsan
visum est antiquam typorum formam cum nova et alia com-
mutare.
Adsunt insuper, nisi valde fallimur, aliae rationes, cur
typi saepius mutarentur, scilicet commoda et emolumenta non
contemnenda, quae ex tali mutatione in fiscum Regis redun-
dabant. Quum enim jus monetae cudendae ab antiquis retro
temporibus Regi competat, ut LL. Æthelredi pronunciant et
confirmant: **) "4nd nan man ne áge nenne mynetere buton
Cyng?” (Nemo habeat monetarios excepto Rege), hoc jus per
officiales suos "1 "cuneatores", cuneorum praefectos,
*) Conus, cuneus monelalis, quo nummi cuduntur.
**) LL. Anglosax. Wilkins l. c. Ancient Laws of England, p. 129.
***) Ancient Laws of England, p. 126.
****) Cfr. Ruding, Annals of the Coinage of Britain. T. I. p. 26.
— 219 —
et custodes exercebat, eo scilicet modo, quod omnes et singuli
monetarii, illius sub imperio, per totum regnum obstricti
essent, vectigali imposito, Regis ad placitum, antiquos commutare
cuneos et novos sibi redimere, inprimis cum abrogata fuerit
antiqua moneta, quae usu rarescere, vel falsariorum dolo vel
improbo cultro diminuta vilescere coeperat. Cum vero hae
euneorum commufationes fisco Regio. proficuae fuerint, non est
mirandum, si inter tot et tantas temporum calamitates, cum
quibus conflictarunt Reges Anglosaxonici, frequentissimae fue-
rint. Qua ratione haecce cuneorum vectigalia exigebantur, li-
ber censualis Angliae vetustissimus, Domesday Book supra
laudatus illustrat. E. gr. sub titulo Dorecestre /Dorchester)
legitur, quod tempore Regis Edvardi confessoris "ibi erant
duo monefariüi, quisque eorum reddebat Regi unam Marcam
argenti et xx solidos; quando moneta vertebatur." *) —
"ln civitate Sciropesberic (Shrewsbury) tres monetarios ha-
bebat Rex, qui postquam coëmissent cuneos monetae, ut
alii monetarii patriae, xv die dabant Regi xx solidos unus-
quisque. Hoc fiebat moneta vertente? "'). — In civitate
de Cestre (Chester) erant vu monetarii, "qui dabant vu libras
Regi et Comiti extra firmam, quando moneta verteba-
tur? "LL — In civitate Hereford erant vii monetarii: unus
ex his erat monetarius Episcopi. "Quando moneta reno-
~ . .*) Domesday Book, l. e. fol. 73. Hoc ia libro Monetarii pluries expressis nomi-
nibus citantur.
*#) Loco cit. fol. 252.
***) Loco cit. fol. 262. b.
j 55
x ` es
vatür dabat quisque eorum xvur solidos pro cuneis re-
cipiendis, et ex eo die quo redibant usque ad unum men-
sem dabat quisque eorum Regi xx solidos et similiter habebat
Episcopus de suo monetario xx solidos. — Moriente aliquo Regis
monetario , habebat Rex xx solidos de relevamento. Quod si mo-
reretur non diviso censu suo, Rex habebat omnem censum". *).
Cuneos vero Londini apud cuneatores Regis statuto tribu-
to monetarii sibi compararent, qua de re egregium excitare
possumus testimonium e Domesday Book, ubi sub titulo W ire-
cestre (ff orchester! legitur, quod hae in civitate habebat Rex
Edwardus (Confessor) hanc consuetudinem. "Quando mone-
ta vertebatur, quisque monetarius dabat xx. solidos ad Lun-
doniam pro cuneis monetae accipiendis" *)
Cum vero cuneorum ex mutatione non contemnenda incre-
menta fisco Regis affluerent, mirari haud convenit, si dubiis hisce
temporibus, inter tot Regum labores et aerumnas, haec remedia
frequenter usitata fuerint. Valet hoe de desperato reipublicae
statu sub Aethelredo, quo regnante reditus publici annua Da-
negeldi redditione "*) omnino exhausti erant. Avaritiam Vi-
*) Domesday Book fol. 179.
**) Loco cit. fol. 172,
***) LL. Edvardi confessoris de hoe tributo sequentia babet: "Denegeldi red-
dicio propler piratas primitus statuta est. Patriam enim infestantes, vastacioni ejus
pro posse suo insistebant: sed ad eorum insolenciam reprimendam, statutum est De-
negeldum annuatim reddendum: i, duodecim denarios de unaquaque bida
tocius patrie ad conducendos eos qui piratarum irruptioni resistendo obviarent. De
hoc quoque Denegeldo quieta erat et libera omnis terra que de ecclesiis propria et
dominica erat, eciam de ecclesiis parochiarum ad idem pertinentibus et nichil in ejus
— 95 —
kingorum seu piratarum septentrionalium ferme insatiabilem ut
compesceret Rex, omnes regiminis vires quam diutissime peri-
clitandae erant, quo necessario factum est, ut ingens pecuniae
- vis annuatim exigeretur. In omnibus officinis monetariis usque
ad internecionem fervebat opus et frequenti cuneorum innova-
tioni et continuae mutationi locum dedit. E documento sunt
multifariae "Typorum formae, quas sub Aethelredo Rege in-
primis offendimus. |
.. Sub Canuto magno parum mutata rerum facies: Novorum
dominantium - auri sacra fames novis exactionibus omnis gene-
ris materiam praebuit. Enarrat hoc pro more suo Historia Ca-
nutidarum, Rnytlinga-Saga appellata ; insuper addens, Angliam
hoc tempore prae ceteris septentrionalibus terris pecunia abun-
dasse. pat er allra manna mál at Knutr Konungr hafi ri-
kastr verit oc vislendastr Konúnga á Norslóndum, — Han tók
miklu meira i skatta ok skuldir à hverju ári af D piós-
löndum enn hverr sá annara, er hafsi ett Konúngsriki fyrir at rása,
ok po bat mes at England. er au&gast at lausaf? allra
INor$rlanda?, *) ` Canutum Regem nullo non tempore | sollici-
tum fuisse de unitate et probitate monetae, testantur Leges
illius auctoritate sancitae, , quarum est S. VIII. de correctione
monetae: "Ut una sit moneta per totas has nationes,
sine omni falso teneatur et nemo repudiet eam." *)
redemptione persolvebant, quia majorem fiduciam in oracionibus sancte ecclesie ba-
bebant quam in defensionibus armorum". Cfr. LL. Anglosax. ap. /Filkins Le An-
cient Laws of England, pag. 192.
*) Kaytlinga Saga (Fornmanna Sögur. T. XL) Cap. 18, 19.
**) LL. Canuti, inter LL, Aoglosax. ap. Wilkins, Ancient Laws, pag. 3906.
= 0 =
Speciés vero et forma monetae, quae sub Aethelredo
Rege optimae erat indolis, sub Canuto Rege ejusque succes-
soribus pedetentim imminuta, cuneatorum et monetariorum
oscitantiam haud raro arguit. Neque amplius eadem typorum
varietas, quae tamen sub Edvardo Confessore mirum in mo-
dum luxuriare coepit, cum ad averruncandam iram piratarum
littora Angliae iterum iterumque infestantium, magna argenti
vis, uti supra monuimus, quovis anno corradenda esset *).
Quod denique ad indolem et faciem monetae Anglo-saxo-
nicae attinet, haec inde a temporibus Ead gari Regis (an. 959—
975) constantem sibi formam quodammodo adquisivit, quam
mutatis mutandis invaluisse novimus, usque at adventum Wil-
helmi conquestoris, quo regnante tota ferme rci publicae facies
commutata est. In Legibus enim Eadgari statutum invenimus:
”Ana gange an mynet ofer ealne paes Cynges anweald”.**) (una
sit moneta per omnem Regis ditionem). Apud Matthaeum West-
monasteriensem de Eadgaro Rege haec leguntur, quae. sen-
tentiam nostram confirmant: "Per totam Angliam novam
fieri praecepit monetam, quia velus vicio tonsorum adeo
erat corrupta, ut vix nummus obulum appenderat in statera? ***).
Abhinc aeram monetae Anglosaxonicae derivamus non uno no-
mine memorabilem, qua, specie vix mutata, nummi per cen-
tum ferme annos, numero et copia abundarunt. Indolem et
*) Cfr. quae monet Camden, Brittannia el. Gibson. Lond, 1722. T. I. pag. 226.
**) The Laws of King Eadgar. Ancient Laws of England, pag. 114. cfr.
pag. 525.
***) Flores Historiarum. Lond. 1570, pag. 575.
— 253 —
faciem novae hujus monetae residuis e nummis Eadgari
Regis bene novimus. Hi enim primitias quasi conficiunt num-
morum Anglosaxonicorum, quorum coacervati thesauri jam a
remotis temporibus piratica majorum nostrorum vivendi ratione
et annua Danegeldi redditione in tria septentrionis regna im-
migrarunt, et terrae gremio concrediti tandem post longam an-
norum seriem suis e latebris eruti sunt *). In parte adversa
Caput conspicitur diadematum, Regis cum nomine et titulo.
Area vero partis aversae sistit parvulam Crucis imaginem,
adjecto urbis et monetarii nomine. Typus iste, qui Chri-
stianismi totius symbolum in omni ferme medii aevi moneta
consfanter repraesentat quantumvis variis expressum modis et
deformatum, primus et primarius omnium typorum habe-
tur, a successoribus Eadgari Regis frequenter repetitus. Eo
inde tempore variam et mutabilem typorum exprimere faciem,
quae ab originali hoc typo derivantur, uostri non est propo-
siti, cum apud. Folkes *, Ruding "), et ante omnes apud
Hildebrand, in Catalogo Musei Regii Holmiensis a nobis
antea laudato °), typi omnes et singuli adcurate et copiose
*) Meminit hosce "immensos nummorum Britannicorum cumulos,
qui in terra reconditi, ab bominibus nostris fundos et agros excolentibus, jam in pu-
blieum hominum conspectum producuntur”, illustrissimus Liber Baro Johannes Skytte,
R. Sveciae Senator et ad aulam Britapnicam orator ablegatus, in orationibus suis
- ad Jacosuw l, magnae Britanniae Regem, habitis, dein Stockholmiae 1618 in Quar-
to editis. (Rariss. in Bibl. R, Acad. Upsal.)
a) Table of English silver and gold Coins. Lond. 1763.
b) Annals of the Coinage of Britain, l. c.
€) Cfr. Nummor. Anglosaxon. Centuria selecta, e Museo R. Acad. Upsal. quae in
Tomo XIII. horum Actorum comparet.
— SE —
enumerantur adjectisque tabulis illustrantur. Hac ratione in
disquisitione nostra breves erimus et observabimus tantummo-
do diversas formas partis adversae quae variis modis expri-
mit Caput Regis e. gr. nudum, cristatum, diadematum, galea-
tum, coronatum (vel radiata vel lileacea ` corona) cet. insuper
sceptro superne trifoliato vel lileaceo, inde a temporibus
Æthelredi Regis, adauctum. In area partis aversae imago `
S. Crucis corruscat, eaque variis modis ornata, deformata et
aucta, communes et vulgares constituit typorum varietates,
quas eam ob caussam apud omnes ferme monetarios in usu
fuisse cernimus.
Inter rariores. nummorum Anglosaxonicorum typos, quo-
rum cunei usui Regis quodammodo adserviebant, isti utique `
habeantur, qui in area partis aversae manum porrectam,
cum litteris 4 et Q, sistunt, quo signo Pax Regia, vel Pax
Regis sine dubio indicatur*), de qua LL. Edvardi Confesso-
ris haec habent: "Pax Regis, data manu sua, quam Angliei
vocant ”Ringes handsealde gris” **). Ad fidem pronum est, nec
a moribus seculi abhorret, Monetarios Regios prae ceteris
hosce cuneos adhibuisse, quando Regis ad desiderium et ad,
suum ipsius usum pecuniam recens signatam ministrarent, quo-
tidianis sumtibus et eleemosynis potissimum inservituram. Cum
vero multam pecuniam erogaverit Rex, quando extra sedem
*) Alii aliter hune typum explicarunt. Cfr. Hildebrand, l. c. In nummis Ha-
roldi Il. Pax expressis verbis in area legitur.
**) Ancient Laws of England, pag. 192.
—-— MES —
regiam degerit vel itineri in loca dissita sese commiserit, mo-
netarii in ea civitate, qua operabantur, lege obstricti erant, Regi
iter facienti, ipsius tamen de argento, pecuniam necessariam
subministrare vel rectius signare. Nostram sententiam compro-
bat testimonium e Domesday Book petitum, ubi sub titulo
Hereford legimus: ?Quando veniebat Rex in civitatem, quan-
tum volebat denariorum, faciebant ei monetarii de
argento scilicet Regis" *. Alia ejusdem typi varietas. manum
sistit duobus porrectis digitis, qui forsitan "sacramentum
fidelitatis" Regi praestandum indigitant, "ut omnes jurent
in nomine Domini pro quo sanctum illud sanctum est." *) Alter
alterum explicat.
Quod ad aestimationem monetae Anglosaxonicis sub Regi-
bus attinet, hae formulae nummariae, usitatissimae fuere, scili-
cet Pund (Libra, pondus) Selling (Solidus) Pening 1. Penig (Dena-
rius), inter se hoc ferme pretio, ut rem in pauca conferamus,
aequiparabiles: À Pund = 48 scilling. = 240 pen. Nec praeter-
eunda est Marca (Manca, mancus?) = 50 pen. Ora = 16 pen.
et sic in ceteris
Li:
DH
,
Haec in praesenti dicenda habuimus de moneta Anglosaxo-
nica ejusque variis typis, inde a temporibus Eadgari Regis
usque ad lugubrem imperii occasum sub Haraldo IL "**) Hujus
*) Domesday Book l. e. pag. 179.
**) Institutiones Concil. Culintonens. Ancient Laws of England, pag. 107.
***) Cfr. Glossar. ad Ancient Laws 1. c. ad calcem.
***) Nummi Haraldi IL apud nos longe rarissimi in Museo Regio Holmieusi
omnino desunt, quare apud Cel. /lijdebrand Nummorum Anglosaxonicorum series in
— 256 —
epochae nummi ut in oris Scandinaviae frequentissimi sunt, ita
typi eorum prae ceteris hac de caussa nostratibus eruditis
notissimi, — Quo denique modo, qua ratione, quo interstitio
sese vicissim exceperint diversi typi, vel commutati sint di-
versi cunei, haud proclive est dictu. Multa equidem super-
sunt hujus materiae 2vo»oy:«, quae doetissimis Anglis, qui hoc
in campo regnant, enucleanda et ulterius definienda omni qua
par est fiducia deferimus, satis habentes, si tantillae sym-
bolae, quas in medium attulimus, aequis aestimatoribus occa-
sionem praebeant rem a nobis propositam ulteriori subjiciendi
examini. — Majori studio et adcuratiori crisi, quibus hodie
examinantur et inter se comparantur nummorum antiquorum
thesauri, qui multis in regionibus e latebris terrae prodeunt, ea
debemus incrementa, quae nostris diebus ceperit scientia nu-
mismatica. Inde laeta capere licet auguria, fore ut ca quae ut
ambigua et incerta hodie in obscuro manent, in apricum pro-
ferat postera aetas. Dies diem docet,
Edvardo Confessore subsistit. Adsunt tamen duo Haraldi IL nummi in Gothlandia,
insula maris Balthici famosa, nummorum Anglosaxonicorum ante omnes feracissima,
e solo effossi, quorum unus in Museo Acad. Upsal. a nobis antea in Centuria selecta
laudatus, alter in Bibliotheca R. Gymnasii Wisbyensis adservatur. Hic epigraphe:
GODRIC ON THEOT(rono), ille: OVTHGRIM ON EOFR(wic) insiguis.
— Meo (S
DE
L'INFLUENCE DE LA LITTÉRATURE ANCIENNE
SUR
LE DÉVELOPPEMENT ET LE CARACTÈRE
DE LA PREMIÈRE RÉVOLUTION FRANCAISE.
B. » BESKOW.
— HOD Gne
Fils aïnés de l'antiquité, les Francais,
Romains par le génie, sont Grecs par le
caractère.
CHATEAUBRIAND,
Y
Faà examinant les causes de la première révolution française,
ce qui frappe d'abord c’est que le dix-huitième siècle a été en
général pour la France un des plus tranquilles. Le mouve-
ment qui a bouleversé cette ancienne monarchie, et qui s’est
fait sentir dans l'Europe entière, ne s'annonca point par des
symptômes effrayants. Près de quatre-vingts années du dix-hui-
tième siecle s'étaient écoulées sans dissensions intestines gra-
ves. Ancun de ces grands caractères qui changent les desti-
‘nées d'un peuple, ne brillait dans ses premiers rangs. Il y
a plus. Aucun de ces auteurs célebres, à l'influence desquels
on a attribué la premiere impulsion de cette convulsion politi-
que, n'a proféré le mot de révolution, dans l'acception que
lui ont donnée depuis les événements dela terrible catastrophe.
31
— 958 —
Il était donc presque pardonnable aux hommes d'état du temps
de ne pas prévoir toute Pétendue du danger.
Un écrivain illustre a dit qu'il parait que Pesprit humain
soit irrévocablement destiné à parcourir une route déterminée,
et à accomplir une révolution prescrite, ainsi que font les astres.
Nous ne saurions partager cette opinion presque fataliste. H
nous semble que l'esprit humain peut gagner son développe-
ment en suivant des routes tres-différentes. — L'histoire de la
civilisation le prouve. En acceptant l'idée que les grands résul-
tats de la révolution francaise devaient naitre de la civilisation
du dix-huitième siécle, il nous parait cependant incontestable que
la maniere de réaliser ces résultats dépendait plus ou moins
des hommes qui se mirent à la tête du mouvement et des ré-
formes. Il y a divergence d'opinion si la république était iné-
vitable ou non. En admettant qu’elle fût une nécéssité, elle
aurait pu étre assise sur d'autres bases que celles qu'on adopta
en 1792. La république francaise suivit de près celle des
Etats-unis de l'Amérique. Mais quelle différence entre le ca-
ractere et le développement de ces institutions politiques dans
le nouveau et dans l'ancien monde!
Pour démêler les causes de la transformation étonnante
du peuple francais dans l'espace de quelques années, il faut
remonter plus haut que le siecle qui parut l'enfanter. Nous
apercevons d'abord dans le seizième siecle deux ressorts de
ce grand mouvement qui amena plus tard la révolution: la
guerre de religion et la Fronde. Nous pourrions ajouter l'in-
fluence croissante de la littérature ancienne, non seulement en
belles-lettres, mais en politique, en jurisprudence et en histoire.
Alors déjà commençait cette vénération pour les institutions
antiques, suivie de mépris pour les institutions nationales les-
quelles on qualifiait de restes barbares, qui opéra une dissolu-
tion inapercue, lente, mais irrésistible des formes du gouver-
nement et des moeurs.
— 259 —
Notre but étant de nous occuper plus spécialement de
l'influence de la littérature ancienne, nous ne rappellerons
qu'en passant les mouvements religieux et politiques qui ébran-
lerent les bases de l'ordre social, et qui ouvrirent la carrière
à une puissance inconnue jusqu'alors: celle des hommes de
lettres, laquelle à son tour amena bientót, par le journalisme,
l'influence d'une autre force morale non moins redoutable: la
tribune. e
Nous savons que, même antérieurement à la guerre de
trente ans, des doutes sur les dogmes avaient surgi dans les
esprits chez les nations qui combattirent la religion protes-
tante. Les mouvements en France l'attesterent. Par la révoca-
tion de l'Edit de Nantes on crut mettre un terme à ces dissen-
sions. Les exilés se vengaient contre le catholicisme par des
écrits fulminants qui pénétrerent en France. Bayle, huguenot,
était à lui seul une révolution de l'intelligence. C'était le Moïse
de l'incrédulité dont l'influence fut bien plus funeste dans le
siècle suivant que de son vivant. Ses écrits formerent plus
tard l'arsenal oü les philosophes, hommes en général tres su-
perficiels, les encyclopédistes, et tous les incrédules du dix-
huitieme siecle cherchaient leurs armes pour combattré non
seulement le catholicisme mais toute idée religieuse.
La Fronde, il est vrai, n'attaqua pas le trône. Cette
sédition causa cependant un état de désordre qui laissa de pro-
fondes traces. La noblesse, les princes mêmes, s'abaissaient
à chercher lappui des classes inférieures. Le peuple saper-
cut qu'on lui demanda non seulement ses bras mais son opi-
nion, qu'il fut appelé à contrebalancer le pouvoir. Paris eut
déjà ses guerres de barricades. On livrait par des chansons
à la risée du peuple une reine et un cardinal. On sentit di-
minuer le respect pour les institutions. On préluda à la ré-
volution.
Quoique le regne de Louis XIV fit disparaitre toutes les
apparences du désordre, il introduisitla gangrene du luxe et le
— 260 —
mépris pour la régularité des moeurs dans la société. Un
esprit de doute se répandit de plus en plus sur les opinions
jadis vénérées. On commença à se jouer de tout. Sous le Ré-
gent la religion et la vertu devenaient déjà un objet de ri-
dicule. Enfin Louis XV fit régner le scandale. La cour pro-
fessait l'immoralité la plus cynique, les armes avaient perdu
leur éclat, le pouvoir tombait en mépris.
A mesure que la religion, le gouvernement et les pre-
miers ordres de l'état perdaient ainsi en considération, s’éle-
vait, comme nous venons de le dire, la nouvelle puissance.
Les hommes de lettres qui jusque-là avaient vécu dans la so-
litude de leur cabinet, et dont les écrits avaient été pour
presque rien dans l'existence des empires, virent bientót leur
état changé. La philosophie "1 allait remplacer la religion et
les lois dans l'esprit du peuple. La gloire littéraire éclipsa
celle des armes. Les littérateurs devenaient les idoles du
public; recherchés dans la société, flattés et honorés par les
princes. Le souverain le plus illustre du dix-huitième siecle, le
grand Frédéric qui se parait lui méme du titre de "philosophe
de Sans-Souci", avait, en appelant chez lui "le philosophe de
Ferney" comme ami, signalé le rang du génie à cóté du
trône. La Sémiramis du Nord, en correspondance intime
avec Voltaire, crut devoir l'intéresser au partage de la Po-
logne, avant qu'elle tentât ce coup hardi, et feignit de mettre
les plus belles maximes de Montesquieu en paragraphes de loi
pour son empire. Gustave IH entretint une correspondance
avec Marmontel. Les cours se transformaient en Académies.
"On crut voir renaître les temps où les sages de lantiquité
étaient appelés aux conseils des rois", dit un auteur. On ré-
vait partout le bonheur de voir le regne de la philosophie.
L'opinion publique ne reconnut d'autre autorité. Tout était
*) Nous nous servons de ce mot dans l'aeception qu'il avait chez les auteurs du
dix-huitième siècle, en désignant par là en général l'appréciation des choses d'après
la raison, et non d’après les habitudes.
E
— 904 —
du domaine de la philosophie: la religion, la politique, la
morale, la législation. Qui aurait cru alors qu'une réalité si
terrible succéderait aux réves des philosophes!
On a reproché aux philosophes qui formerent la vaste
entreprise de l'Encyclopédie, — ouvrage dont Diderot disait
qu'il avait l'univers pour.école et le genre humain pour pu-
pille, — une ardeur de prosélytisme, une passion de changer
les formes existantes du gouvernement et du culte religieux,
enfin un désir de régner qui hâta la catastrophe politique.
Un juge impartial trouvera peut-étre dans ces écrits tant bla-
més plutôt les symptômes d’un malaise général des esprits
qu'une grande conspiration d’écrivains. En effet les lettres sont
bien davantage le résultat des moeurs et de l'opinion du
siècle que leur principe moteur, et Voltaire lui-même chercha
en premier lieu de plaire à son siecle dont il fut l'enfant gáté
plutót que le corrupteur. Cependant, en admettant que les
littérateurs étaient de bonne foi, qu'ils croyaient se dévouer au
bonheur public, au progres de la civilisation et au perfection-
nement social, on ne saurait nier que l'Encyclopédie ne fût
remplie d'un scepticisme qui ébranla les principes de toute so-
ciété et de toute morale.
Mais indépendamment de cette influence, la marche de
la civilisation en France avait depuis des siècles suivi une
route qui devait nécessairement aboutir à une dissolution de
l'ancienne société. En introduisant une civilisation qui ne se fon-
dait ni sur les traditions historiques, ni sur les antiques lois,
ni sur les moeurs nationales, on sapait insensiblement les
fondements de la société. On prit les moeurs et les. institu-
lions des Grecs et des Romains pour modèle. "L'enfance";
dit un historien *), "apprit à balbutier le nom d'Epaminondas
et de Caton longtemps avant qu'on songeát à lui parler de
Duguesclin et de Bayard. Il était libre à chacun de trouver
*) M:r de Barante.
— 262 —
grande et poétique la guerre de Troie, mais admirer les croi-
sades eût été une chose inouïe. On s'isolait de Phistoire du
pays. On établit des doctrines au lieu de se laisser guider
par les habitudes et l'expérience. — Le droit romain, et
toutes ses maximes du pouvoir absolu, avait déjà pris peu à
peu la place du droit public des libres nations d'origine ger-
manique. — La plupart de ceux qui s’occupaient de poli-
tique étaient portés à raisonner d'une maniere générale, à cher-
cher les principes primordiaux de toute espèce de société; ils
trouvaient plus simple de construire un édifice tout nouveau,
en détruisant les restes des vieux fondements."
ll nous parait incontestable qu'une civilisation nourrie | de
théories abstraites, et de l'histoire de l'antiquité, devait pro-
duire une école politique telle qu'elle débuta au commence-
ment de la révolution, et qui trouva fort naturel, pour régé-
nérer la société, de la modeler sur les républiques ancien-
nes. Suivons un instant la marche de cette civilisation. |
Quant à la poésie, les écrivains français, à dater du sei-
zieme siècle, au lieu de perfectionner les lettres gauloises qui
avaient un caractere si beau et si national, se porterent pour héri-
tiers de la Grèce et de Rome. Soit que les Francais, selon
l'observation de Sismondi, retrouvassent chez les classiques les
qualités auxquelles eux-mémes attachaient le plus de prix, et
que lallégorie satisfit en méme temps et le goût national
de conter et le goût plus national encore de mettre de l'esprit,
du raisonnement et un but moral dans toute poésie; soit par
d'autres raisons: le fait est que les Francais se mirent plus que
toute autre nation sous la protection des anciens. Il en est
résulté que la poésie épique et tragique francaise est restée,
à quelques exceptions pres, en dehors des moeurs de la na-
tion. ll en a été souvent de méme dans la poésie lyrique
d'un ton plus élevé, par exemple dans les odes, où les dieux
du paganisme présidaient aux fétes des rois de France et
étaient appelés à célébrer tous les grands événements du jour,
— 263 —
méme les fêtes de famille. Il serait inutile d'observer que
les sujets des plus belles tragédies de Corneille, de Racine,
et de Voltaire, ainsi que de leurs imitateurs, ne sont point
tirés de l'histoire de France mais de celle des pays étrangers,
principalement dela Grèce et de Rome. | Shakespeare, Goethe,
Schiller, Calderon, Alfieri, Oehlenschlæger, enfin tous les maî-
tres de l'art dramatique des autres pays, ont associé leur gé-
nie aux traditions nationales.
Il y a plus. Loin de s'emparer des plus beaux souvenirs
de la patrie, Voltaire a livré à l'immortalité du ridicule une
des plus belles épisodes de Phistoire francaise par un poème
que ses contemporains comptaient comme un de ses plus
grands titres à la gloire. Chose étrange! l'honneur de Jeanne
d'Are, qui ne trouva point de chevalier parmi les coryphées de
la poésie francaise, fut vengé d'une manière sublime par un
étranger, — Schiller. Voltaire, quiridiculisa la délivrance de
sa patrie de l'invasion. anglaise par Jeanne d'Arc, nomma le
maréchal de Richelieu ?son héros”, et encensa madame de Pom-
padour.
En copiant les modeles antiques et en repoussant les sou-
venirs nationaux, les belles-lettres entretenaient un enthousiasme
non interrompu pour les souvenirs de l'antiquité. Nous verrons
plus tard le vulgaire méme entraîné par ces idées empruntées aux
poètes qui avaient chanté les grandeurs républicaines d'Athenes
et de Rome. Nous verrons des scènes de tragédie mises en
action par les Brutus modernes dans les saturnales de la li-
berté et dans les luttes sanglantes de la révolution. La tra-
gédie romaine jouée à la cour de Louis XIV par des acteurs
en habit habillé et en grandes perraques, fut pour ainsi dire un
prologue à la tragédie républicaine jouée cent ans plus tard
par des acteurs sans-culottes en bonnet rouge. !
Une création littéraire qui a été pour beaucoup dans la
formation de l'esprit du dernier siecle, puisqu'elle s'est trou-
= WS
vée dans les mains de la jeunesse entière, c'est le chef-
d'oeuvre de Fénélon: Télémaque, modelé sur l'antique, mêlé
de philanthropie moderne, dont il est pour ainsi dire le premier
apótre. Le grand principe de ce livre est que le monde n'est
qu'une république universelle, et que chaque peuple n'est qu'une
grande famille. L'auteur considere chaque pays comme indépen-
dant des autres, mais le genre humain comme un tout indi-
visible. C'est la méme idée qui se trouve dans Particle 54
de la Constitution de 1795: "Les hommes de tous les pays
sont freres; les différents peuples doivent s'entr'aider selon
leur pouvoir, comme les citoyens d'un méme état? En par-
lant des Rois, l'auteur s'exprime par la voix de Mentor, en
. ces termes: "Un roi — — tombe chaque jour dans quelque
mécompte, fantót par ses passions, et tantót par celles de ses
ministres. Å peine a-t-il réparé une faute qu'il retombe dans
une autre. Telle est la condition des rois les plus éclairés
et les plus vertueux. Les plus longs et les meilleurs regnes
sont trop courts et trop imparfaits pour réparer à la fin ce
qu'on a gâté, sans le vouloir, dans les commencements. La
royauté porte avec elle toutes ces miseres: l'impuissance hu-
maine succombe sous un fardeau si accablant.” Un siecle
plus tard on s'est servi des mémes raisons pour motiver l'abo-
lition de la royauté. Le mot terrible de Saint-Just, à l’occasion
du procès de Louis XVI: ?Nul ne peut régner innocemment”,
se trouve déjà dans la phrase que nous venous de citer.
Dans la constitution que l'auteur donne à la ville de Sa-
lente, il fait revivre la république de Platon, les lois de Mi-
nos, et la loi agraire de Rome. 1l n'était permis à chaque
famille de posséder que l'étendue de terre absolument n^cessaire
pour nourrir le nombre de personnes dont elle était composée.
Cette regle étant inviolable, les riches ne pouvaient faire
d'acquisitions sur les pauvres. Partout transpire la haine con-
tre les grandes villes, le luxe, les grandeurs; l'amour des
champs et de la simplicité des moeurs. Les lois agraires,.
- WE ze
la répartition des biens el des comestibles méme, en propor-
tion du besoin de chaque famille, la guerre au luxe, la pri-
manté de l'état de l'agriculteur, et tant de décrets promulgués
par la Convention, n'étaient au fond qu’une mise en pratique
de ces théories. En effet, que de réminiscences de la consti-
tution de Salente dans celle de 1795, dont les auteurs eu-
rent recours à la philosophie du vertueux évéque de Cambrai
pour donner à leur création le coloris d'une politique philan-
thropique et religieuse. De méme que Fénélon dans sa républi-
que veut transplanter les habitants de la ville dans les cam-
pagnes, pour les rendre plus vertueux et plus heureux, les
législateurs de la révolution proclamaient le travail appliqué à
la terre comme le plus moral et le plus social des travaux
de l'homme. L'idée leur en était inspirée par les anciens.
Les insignes du laboureur figuraient toujours en premiere li-
gne dans les fétes républicaines, et les représentants du peuple
portaient des bouquets mêlés d'épis. —L'institution des écoles
primaires pour distribuer par l'état la lumiere morale à tous les
citoyens, se trouve aussi d'avance dans la. république de
Salente.
A Dicu ne plaise que nous prétendions accuser l'illustre
prince du Saint-Siége, le vertueux archevêque-duc de Cam-
brai, d'esprit révolutionnaire dans son Télémaque! Mais qu'on
relise avec attention son ouvrage, et qu'on nous dise sil
ny a pas là un germe chrétien d'une république dans des for-
mes anliques.
Quoi qu’il en soit, la morale de Télémaque fut longtemps
celle de la France. ?Le don le plus utile que les Muses aient
fait aux hommes”, dit un savant *), "c'est le Télémaque; car
si le bonheur du genre humain pouvait naitre d’un poème, il
naitrait de celui-là.”
Cet ouvrage, partout modelé sur l'antique et repandu par
des millions d'exemplaires, eut nombre d'imitations dont le
*) L'abbé Terrassoa, dissertation critique sur l'lliade.
: 55
— 266 —
sujet fut de même emprunté à la Grèce et à Rome. Nous ne
citerons que le Bélisaire de Marmontel, qui cachait sous des
formes antiques assez de nouvelles idées pour que la Sorbon-
ne y découvrit trente-deux propositions hérétiques, et le Numa
Pompilius de Florian, composition assez fade, mais óminem-
ment philanthropique. On y voit un phantóme de roi qui dis-
tribue tous les trésors de l'état au peuple; qui ne veut d'au-
tres gardes que l'amour du peuple, qui ne permet aux pa-
triciens que le droit d'enrichir les plébéiens; qui fait élever
des temples à la Concorde, à la Bienveillance universelle, la
premiere de toutes les vertus, &c. On croit lire un prologue
aux rêves philanthropiques de l'assemblée nationale. Ce ro-
man social finit par l'assurance qu'il n'y avait pas un seul
homme malheureux dans les états de Numa.
Chose singuliere! Presque tous les ouvrages les plus po-
pulaires dans le temps qui précéda la révolution, furent des
rêves philanthropiques revêtus de formes républicaines. Et
la république elle-méme, en effacant le sang dont elle se
souilla, fut-elle autre chose?
Le Contrat Social de Rousseau, le roman de Séthos de
Pabbé Terrasson, la dissertation de Mably sur Pordre naturel
des sociétés, les projets de l'abbé de Saint-Pierre, toutes ces
théories métaphysiques et ces chimeres politiques n'étaient que
des mille et une nuits de l'ordre social.
La science elle-même emprunta la forme du roman. Le
célèbre Barthélemy sacrifia plus de trente années de recher-
ches à un ouvrage remarquable par une grande érudition et
par les grâces des détails. On n'avait pas jusque-là pensé
qu' aucun ouvrage püt dispenser de lire les historiens, les phi-
losophes et les archéologues de la Grece, au moins en tra-
duction. Le voyage du jeune Anacharsis peut tenir lieu de
tout cela. Le génie de Barthélemy a fondu les idées, les
caracteres, les hauts faits des plus illustres Grecs dans une
masse aussi brillante que solide, et les a popularisés en France.
— 267 —
Enfin les auteurs les plus célèbres s’étaient, pour ainsi dire,
donné le mot de ne faire renaitre que les souvenirs de l'anti-
quité classique, et bientôt la jeunesse apprit à mieux connai-
tre les moeurs, les institutions et les souvenirs de la Grece et
de Rome, que ceux de la France. Elle devint sous ce rapport
peu à peu étrangère à sa propre patrie. On n'étudiait dans
les écoles que les harangues des Romains, les tableaux de
Tite-Live et de Tacite, en laissant les modèles de l'héroisme
national ensevelis dans les archives. On voulait former des
sujets d'une monarchie absolue en ne leur enseignant que des
vertus républicaines. On voulait une obéissance passive, en
propageant toutes les idées de la liberté. On parlait de patrie
et on n'avait qu'un maitre absolu. La révolution avait déjà
eu lieu dans les esprits et elle ne pouvait tarder de s'aecom-
plir dans la réalité,
Antérieur méme à la plupart des auteurs que nous venons
de nommer, parut un apótre de la grandeur de l'antiquité clas-
sique qui réveilla des sympathies dans toute lEurope. Est-il
nécessaire d'ajouter ici le nom de Montesquieu? Il est presque
impossible à un homme de vingt ans de ne pas devenir ro-
main en admirant cette baute vertu qu'il proclame comme Pan-
ge tutélaire de la république. En lisant son livre de la gran-
deur et de la décadence des Romains, qui ne voudrait point
participer aux destins et à la gloire des maitres du monde?
Quelle éloquence sublime encore dans ces dialogues de Sylla
et de Lysimaque! Quelle’ passion .entrainante dans son éloge
de la Liberté! Trente ans plus tard les idées de liberté et de
république fermentaient dans toutes les jeunes têtes en Fran-
ce, en Europe. On peut se faire une idée de l'enthousiasme
spéculatif animé, dans des pays lointains mémes, par ces écrits,
en lisant limitation que donna Filangieri de l'Esprit des Lois,
sous le titre de Science de la législation, (dans laquelle tout est
illusion, réves de bonheur et de philanthropie), ou en se souve-
nant des réformes législatives que l’impératrice Catherine pré-
— 268 —
tendait introduire en Russie. Quelle devait être done Pinflu-
ence de ces théories en France!
On pourrait partager les ouvrages qui préludaient à la gran-
de catastrophe en deux classes, savoir: les écrits qui contri-
buaient à détruire la société existante, et les ouvrages qui
avaient de longue main, pour ainsi dire, préparé les esprits à
la république. Car si les changements de principes et de
moeurs n'eussent point précédé 1789, ni le déficit, ni le due
d'Orléans, ni les Girondins n'eussent conduit à la république.
Le temps fait germer et mürir en secret de telles métamorpho-
ses. Leibnitz avait raison de dire, un siècle avant la révolu-
tion: "le présent est gros de l'avenir." — C'est toujours le siecle
précédent qui pèse sur le siècle à venir, et qui enfante un
ange ou un monstre, Cependant personne ne se doutait que
les théories de la pensée, les rêves de la philanthropie dussent
engendrer une si terrible réalité.
Arriva enfin cette grande époque oü la théorie fit place à
l'action. Aucun de ceux qui en avaient fécondé les premiers
germes n'était plus au nombre des vivants. A la place de ces
hommes de génie du premier ordre parurent des milliers d'in-
terprètes de ce qu'on nommait l'opinion générale. Les grands
principes étaient tombés en partage à des esprits sübalternes
qui les exagéraient, les dénaturaient, les souillaient. On ne
vit que des forces déstructives sans calcul, sans système, et
dont la seule concorde était de tout démolir. Chose remar-
quable! Le seul fil à l'aide duquel on crut pouvoir sortir de
ce labyrinthe de destruction, ce fut la tradition de la république
romaine.
Trois années de la grande oeuvre de la révolution s'étaient
écoulées, de 1789 à 1792, sans qu'une seule voix dans
l'Assemblée constituante ou dans l'Assemblée législative eût
avoué le républicanisme. Le 24 juin 1792, dans un petit
cercle de Madame Roland, Péthion et Buzot furent les premiers
— 269 —
à émettre l'avis qu'il fallait profiter de la fuite du roi pour
préparer les esprits à cette forme de gouvernement. Le 21
septembre la république fut proclamée. Si l'idée n’en eût été
si bien mürie d'avance, certainement on ne l'aurait pas votée
d'aeclamation sur la proposition d’un personnage aussi obscur
que Collot d'Herbois, comédien sifflé, homme perdu de réputa-
fion. Mais il sut lancer la parole que tout le monde atten-
dait. L'enthousiasme avec lequel le peuple adopta les sym-
boles, les traditions, les noms, les fêtes civiques de la répu-
blique, prouva que les esprits étaient depuis longtemps prépa-
rés à cette innovation. On se hâta de transformer une église
en Panth‘on. Les souvenirs du forum romain revivaient dans
les formes, dans la tribune, dans les statues de la salle de la
Convention décorte par le peintre républicain David. La mon-
naie portait les faisceaux romains, le bonnet phrygien, la fi-
gure d'Hereule. L’ère chrétienne fut remplacée par Père ré-
publicaine. A limitation des olympiades on ordonna des
franciades, tous les quatre ans, qui devaient être célébrées par
des jeux républicains. Hercule, Céres, Mercure, Fortune et
plusieurs divinités paiennes eurent des fétes marquées sous les
noms de l'Héroisme, de l'Agriculture, de l'Industrie, du Bonheur,
etc. Les hommes du peuple méme changèrent leurs noms en
Horatius Cocles, Mucius Scévolg, Curtius Rufus, Scipion, etc.
Les esprits étaient tellement imbus des idées républicaines,
qu'on se trouva en pays de connaissance en marchant de plein
pied de l'ancienne monarchie des Capets dans la république
antique. Or, il est intéressant d'observer comment les indivi-
dus les plus marquants s'étaient formés à cette transition. On
verra que la plupart étaient républicains avant la révolution.
Madame Roland, surnommée par Danton "la Circé de la
république? et dont le salon était le berceau de la nouvelle
constitution, nous raconte dans ses mémoires comment s étaient
éveillées chez elle les idées républicaines. — C'était Plutarque qui
les lui avait inspirées. "J'en étais tellement enthousiaste”, dit-
— (0 —
elle, "que j'emportais tous les jours ce livre à l'église en guise
de livre de prières. C’est de ce moment que datent les im-
pressions et les idées qui me rendirent républicaine sans que
je songeasse alors à le devenir.” — Le jour où la république
fut proclamée, les Girondins se trouvèrent chez Madame Ro-
land à souper. Pleine de ses souvenirs de l'antiquité, elle
demanda à Vergniaud d'effeuiller dans son verre, à la maniere
des anciens, quelques fleurs pour boire au bonheur de la ré-
publique. Elle indiqua toujours de préférence, comme emplo-
yés dans l'administration, ceux qui lui rappelaient par quelques
traits les hommes de Plutarque. Dans sa prison, elle recher-
chait encore les entretiens des grandes âmes de Pantiquité.
Elle étudiait Tacite et les Romains. Une lettre adressée par
elle à Robespierre prouve qu’elle y chercha des images pour
faire trembler le tyran: ?Voyez”, écrivit-elle, "le sort de ceux
qui agiterent le peuple, lui plurent ou le gouvernerent, de-
puis Vitellius jusqu'à César, depuis Hippion, harangueur de
Syracuse, jusqu'à nos orateurs parisiens! Marius et Sylla pros-
crivirent des milliers de chevaliers, un grand nombre de
sénateurs, une foule de malheureux. Ont-ils étouffé- l'histoire
qui voue leur mémoire à l’exécration?” — "Femme antique
dans des jours chrétiens”, dit M. de Lamartine d'elle, "sa ver-
tu était romaine comme ses opinions."
M. Roland, d'un caractère faible, voulut au moins rendre sa
mort digne de lantiquité. En apprenant le sort de sa fem-
me, il se perca le coeur, afin de mourir ^comme Caton pour
la liberté de la patrie, comme Sénèque pour l'amour d'une
femme.”
Vergniaud, Brissot, Sieyes, Condorcet et les Girondins en
général étaient tous nourris de la moelle des historiens anti-
ques. Leur langage même s'en ressent. Il est souvent si
plein de réminiscenses antiques, qu'il faut pour ainsi dire tra-
duire leur pathos romain en francais, et substituer aux cita-
lions classiques les noms et les événements du jour, pour les
— 2i —
comprendre à la tribune. Paris est pour cux toujours Rome,
les Frangais sont des Grecs ou des Romains, leurs ennemis
sont des Catilinas ou des Verrès, leurs amis des Brutus, des
Catons ou des Régulus, la place de la révolution est le Forum,
les bancs des Conventionnels: sont des selles curules, les portes
de Paris les Thermopyles. Nous citerons quelques exemples.
Attaqués par Robespierre, les Girondins furent défendus par
le plus éloquent d’entre eux, Vergniaud, qui commenca son
discours en ces termes: "Aujourd'hui que les émissaires de
Catilina ne se présentent plus seulement aux portes de Rome,
mais qu'ils ont l'insolente audace de venir jusque dans cette
enceinte déployer les signes de l'insurrection, je ne puis plus
garder un silence qui devient une véritable trahison. Je ne
seconderai pas les projets de ceux qui s'efforcent de nous faire
entr'égorger comme les soldats de Cadmus! . . . Je décla-
re que si l'Assemblée législative sortait de Phris; ce ne pour-
rait être que comme Thémistocle sortit d'Ates, c’est à dire
avec tous les citoyens!” . . . . . ete.
Robespierre, se trouvant alors dans la minorité, dit: "Con-
solons nous! La vertu fut toujours en minorité sur la terre!
Les Césars, les Clodius étaient de la majorité. Mais Socrate
était de la minorité, car il but la ciguë. Caton était de la.
minorité, car il déchira ses entrailles” , . . . . . . Vergniaud
répliqua: "Vous dites que la vertu est toujours en minorité
sur Ja terre. Mais Catilina était de la minorité dans le sénat
de Rome, et si cette minorité insolente avait prévalu, c'en
était fait de Rome, du sénat et de la liberté.” — — Louvet
apostropha Robespierre: "Je me souviens de Sylla, qui com-
mença par frapper quelques citoyens désarmés, mais qui bien-
tót fit promener devant la tribune aux harangues et dans le
forum les têtes des plus illustres citoyens. . ... Ainsi s'avan-
caient vers leur bat ces scélérats dans le chemin du pouvoir
supréme, mais ou les attendaient quelques hommes de résolu- `
lion qui, nous l'avions juré par Brutus, ne leur auraient pas
— m2 —
laissé la dictature un jour" — — Robespierre répliqua:
"Quand le consul de Rome eut étouffé la conjuration de Cati-
lina, Clodius l'aecusa d'avoir violé les lois!”
Brissot, accusé de son silence que les Montagnards qua-
lifiaient de conspiration sourde, répondit: "Rappelez-vous ce
qu'étaient Aristide et Phocion: ils n’assiégeaient pas toujours
la tribune.".— Guadet, autre Girondin, répliqua ainsi à une
attaque de la Montagne: "Oa nous demande de montrer nos
blessures. Mais c'est justement ainsi que Catilina répondit à
Cicéron. On en veut à notre vie, disait-il aux sénateurs.
Mais vous respirez tous. Eh bien! Cicéron et les sénateurs
devaient tomber sous le fer des assassins la nuit méme oü le
traître tenait ce langage." — Lanjuinais commença ainsi sa
réplique: "Quand les sacrificateurs antiques trainaient jadis les
victimes à l'autel pour les immoler, ils les couronnaient de
fleurs! . . . . làches! . . . . ils ne les insultaient pas!”
En défendant Roland et Servan, que les Montagnards
voulaient exclure de la Convention, Valazé rappela de méme
l'exemple des anciens: ”Si les Athéniens frapperent d'ostra-
cisme Aristide, ils expierent leur injustice en le rappelant. Si
Rome exila Camille, Camille fut vengé par le retour dans sa
patrie!”
Le jour où les Montagnards expulserent les Girondins,
Guadet s'écria: "C'est aujourd'hui que Clodius exile Cicéron!”
— Marat, voulant faire assassiner les Girondins au sein de la
Convention, dit: "La mort des tyrans est la dernière raison
des esclaves. César fut assassiné en plein sénat. Traitons
de même les représentants traîtres à la patrie, et immolons-
les sur leurs bancs, théâtre de leurs crimes!”
En prononçant son discours sur le nouveau projet de
constitution, Vergniaud commença en ces termes: ”Les anciens
législateurs, pour faire respecter leurs ouvrages, faisaient in-
tervenir quelque dieu entre eux et le peuple. Nous qui n'avons
— 273 —
ni la nymphe de Numa, ni le démon familier de Socrate, nous
ne devons interposer entre le peuple et nous que la raison.?
François de Neufchâteau, en portant la parole à l'occa-
sion. où l'Assemblée législative délivra ses pouvoirs à la Con-
vention nationale, ne manqua pas non plus d'inaugurer son
discours par quelques traits de l'antiquité, et débuta par cette
phrase: "La liberté, les loix, la paix, ces trois mots furent
imprimés par les Grecs sur les portes du temple de Delphes.
Vous les imprimerez sur le sol entier de la France!”
Non seulement les hommes lettrés de l'époque, mais les
soldats chercherent leur modeles à Athènes et à Rome. Les
présidents des clubs patriotiques enflammaient les esprits des
soldats et des conscrits par le récit des exploits des héros de
l'antiquité. Dumouriez, le premier général qui fixa la victoire
sous les drapeaux de la république, était nourri de l'étude des
anciens. ll se moulait sur les caracteres dessinés par Plutar-
que. Aussi on trouve dans ses proclamations, dans sa corres-
pondance méme avec la Convention des réminiscences fré-
quentes des traditions de l'antiquité. Pour faire agréer à la
Convention les négociations qu'il enlamait aver le duc de
Brunswick, il écrit: "H faut regarder ceci comme une négocia-
tion militaire, telle que les capitaines grecs et romains fai-
saient à la tête de leurs armées, — Elevons-nous à ces temps
héroiques, si nous voulons étre dignes de la république. que
nous avons créée.” Quoiqu'il fût nommé général en chef par
l'influence des Girondins, il n'approuvait pas leur politique.
Avec cet instinct du génie qui lui était propre, il prévit de
loin leur chute. "Ce sont”, dit-il, "des Romains dépaysés La
république comme ils l'entendent, n'est que le roman d'une
femme d'esprit (Mad. Roland) s vont s'enivrer de belles
paroles pendant que le peuple s'enivrera de sang.”
Rien de plus curieux que l'entrevue de Dumouriez ct des
représentants du peuple, envoyés par la Convention pour le
56
— WW —
sommer de rendre compte de sa conduite. On croirait lire une
scene de quelque tragédie romaine plutôt qu'un entretien entre
des francais du dix-huitième siècle. "Général", lui dit Camus,
"on vous accuse d'aspirer au rôle de César. Si j'en étais sûr,
je deviendrais Brutus et je vous poignarderais.” Dumouriez
répondit: "Jr ne suis point César, vous n'êtes point Brutus,
et la menace de mourir de votre main m'assure l'immortalité.?
Bancal lui cita les beaux exemples d’obéissance à la patrie
des grands koume de lantiquité. "Les Romains”, répondit
Dumouriez, "n'avaient ni club des jacobins, ni tribunal révolu-
tionnaire. Mais puisque vous me citez les Romains, je vous
déclare que J'ai souvent joué le rôle de Décius, mais que je
ne serai jamais Curtius, et que je ne me jetterai pas dans le
gouffre.” — Il savait que les Jacobins tenaient la hache de la
guillotine suspendue sur sa tête. Dégoûté des horreurs de la
guerre civile, obsédé par des prévisions sinistres sur l'avenir
de la république, il trouva encore par un singulier hazard
chez un ancien auteur le dénouement de sa propre destinée.
Voici comment. Plutarque était toujours son compagnon dans
les camps. Un jour, en lisant la vie de Cléomene, il fut
frappé par la phrase suivante: "Puisque la chose n'est pas belle,
il est temps d'en voir la honte et d'y renoncer.” Ces mots
décidèrent sa défection de la cause de la république.
Apres la défection de Dumouriez, on chercha ses compli-
ces. Le citoyen Lasource prit la parole: "ll y a assez longtemps”,
dit-il, "que le peuple voit le trône et le capitole; il veut voir
maintenant la roche tarpéienne et l'échafaud." On dénonca
comme complices le général Valence (gendre de Sillery) et le
due de Chartres. Alors Sillery, s'adressant au buste de Brutus
qui décorait la salle de la Convention, dit: "Si mon gendre est
coupable; je suis ici devant l'image de Brutus!” — "Et moi
aussi”, s'écria le Duc d'Orléans, en étendant la main vers
l'image du Romain juge de son fils: ?Si mon fils est coupable,
je suis Brutus!” — Le Duc d'Orléans qui certainement n'avait
rien de romain, ni dans son caractere ni dans sa vie, avait
cependant pris Brutus pour modele.
Jamais depuis le temps des Caton et des Cicéron aucu-
ne tribune n'a retenti si souvent des souvenirs de l'ancienne
Rome, que la tribune de la Convention. Si la diversité des
temps et des moeurs ne permit pas à ces nouveaux romains
d'imiter toujours les actions des Régulus, des Scipion, des
Cincinnatus, des Camille, ils ne manquerent pas du moins
de répéter leurs paroles et de faire sonner leurs noms à cha-
que phrase. Il va sans dire que Thémistocle et Epaminondas,
Aristide et Alcibiade eurent leur tour, et formèrent des inter-
mèdes. Sous ce rapport, le proces verbal de la Convention
est unique dans le monde. H pourrait au besoin suppléer à
un cours de Phistoire ancienne. On y trouve dans la méme
haleine, pour ainsi dire, un trophée de César et un don pa-
triotique offert par un paysan à la république, un discours
de Caton et une adresse des dames de la Halle. — S'agit-il de
gourmander Pétion qui a permis le pillage, un orateur s’écrie:
"Les soldats de Sylla sont dans la ville et le consul lui-même
entreprend de désarmer les Romains!” Veut-on déclarer la
guerre à l'empereur, la Convention s'exprime par la voix de
Brissot: "Happelez-vous le langage que tenait Demosthene aux
Athéniens!? . . . . Qu'une députation des sections de Paris
arrive pour haranguer la Convention, lorateur ne manquera
pas de chercher ses images en Grèce: "Les Lacédémoniens ,”
dit-il, "s'exprimaient en peu de paroles, mais ils savaient mou-
rir, Nous, Parisiens, placés aux Thermopyles de la républi-
que, nous saurons y mourir. — Un autre commence: "C'est
donc en vain que les enfants des Titans ont levé leur tête altie-
re, la foudre de la république les a tous renversés!” — —
Est-il question d'une adresse au peuple sur la mort d'un citoyen
(Lepelletier), assassiné par un royaliste, Barrère en fait la ré-
daction en ces termes: "Le crime de Sextus donna à Rome
la liberté politique; celui de Papirius lui donna la liberté civile.
— 246 —
Lattentat d'Appius sur Virginie remit le peuple dans cette
horreur contre les tyrans que lui avaient donné les malheurs
de Lucrèce”.
La discussion sur la. mort de Louis XVI fourmille de
réminiscences antiques. Voici par exemple la maniere dont
Saint-Just motiva son opinion: "César fut immolé en plein sé-
nat sans autre formalité que vingt-deux coups de poignard,
sans autre loi que la liberté de Rome.. H n’est pas de citoyen
qui n'ait sur le tyran le droit qu'avait Brutus sur César." —
Robespierre ajoute: "Tarquin fut-il appelé en jugement? Qu'au-
rait-on dit à Rome, si des citoyens s'étaient déclarés ses défen-
sears?” — "Caton et Cicéron,” dit Camille Desmoulins, "fai-
saient-ils le proces à Céthégus et Catilina? Frappez!? — Le
sursis ayant été proposé, Billaud-Varennes s'écrie: "H faut
briser le buste de Drutus, car il n'a pas balancé comme nous
de venger le peuple d'un tyran." — On serait presque tenté
de croire que si les Romains n'eussent point assassiné César,
lidée aurait manqué aux Conventionnels de faire guillotiner
Louis XVI. Et ce mot de tyran, traduction vague et non-
équivalente à tyrannus, dont les orateurs se servaient à cha-
que instant: si le sens de ce mot n'eát été si élastique, si
propre à indiquer toute sorte de crime politique et moral, il
y aurait peut-être eu beaucoup de sang épargné.
L'exil des Tarquins ne pouvait manquer de contre-coup
chez les républicains de Paris — Buzot aborda le premier la
question par ces paroles: "Comme ces Romains qui, après
avoir chassé Tarquin, jurerent de ne jamais souffrir de rois
dans leur ville: vous devez à la sûreté de la république le
bannissement de la famille de Louis XVI.” — L'imitation des
Romains fit aussi décider aux Conventionnels que chaque mem-
bre préterait serment de haine à la royauté. Ce serment eut
lieu tous les ans, le 21 janvier, anniversaire de la mort du der-
nier roi. Parmi ceux qui prononcerent ce serment on remar-
que Joseph Bonaparte, depuis roi de Naples et roi d'Espagne.
— Wu —
- . Louis XVI, dans sa prison, étudia Tacite. Quand Males-
herbes se présenta chez lui, le roi dit, en parlant de ses
juges: "ls me feront mourir, mais je gagnerai mon proces,
puisque la mémoire que je laisserai sera sans tâche.” Pour
adoucir la peine qu'éprouvait l'illustre victime de ne pas pou-
voir récompenser ses défenseurs, Malesherbes répondit: "Leur
consience et la postérité se chargeront de leur récompense.”
Ces paroles, ainsi que ceux du monarque prisonnier, sont dignes
d'un Romain. On trouve, dans le cours de la révolution,
plusieurs de ces mots qui portent l'empreinte d'une simplicité
et d'une grandeur antiques. Par exemple la réponse de Bailly,
allant à Péchafaud - quand on lui dit: ?Tu trembles, Bailly!” —
"Oui, mon ami, mais c'est de froid.” — Ou bien encore cette
réplique de Malesherbes, quand Treilhard lui demanda ce qui
lui avait donné la dangeureusc sadace de prononcer devant
le roi le titre de Sire, proscrit par la Nation: "Le mépris
de la vie”, répondit dédaigneusement Malesherbes.
Danton, sans être lettré dans un sens étendu, lisait beau-
eoup les historiens de Rome, et ne lisait pas autre chose.
Ses condisciples l'avaient appelé Catilina. Il acceptait, dit un
historien, ce nom et jouait quelquefois avec les autres élèves
aux séditions et aux tumultes, comme s'il eût répété à l'école
le rôle de sa vie. Robespierre martelait la langue pour la
faconner sur les formes de Pantiquité. Etant logé chez un
menuisier, il faisait souvent lecture à la famille de cet artisan
des tragédies classiques, pour élever ces âmes simples au ni-
veau des grands sentiments et des grandes catastrophes de Pan-
tiquité. "On me compare aux Gracques”, disait-il; "ce qu'il y
aura de commun entre nous peut-étre, ce sera leur fin tragi-
que." Ce pressentiment fut vrai.
Camille Desmoulins était passionné pour les Grecs et les
Romains. "Camille?, disait Robespierre à la tribune, "est ad-
mirateur des anciens, Les écrits des Cicéron et des Démo-
sthène font ses délices." En revanche Camille s'écria: "Uu est.
TE —
ce que l'éloquence, si le discours de Robespierre men est pas
le chef-d'oeuvre, ce discours où j'ai trouvé réunies l'ironie de
Socrate avec deux ou trois traits comparables aux plus belles
explosions de Démosthène!?
Dans un temps moins imitateur de l'antique on n'aurait
point trouvé chez un orateur populaire une épisode si étran-
gere à son sujet, que le fut par exemple cette tirade de Saint-
Just dans son rapport sur la police générale: "Codrus mourut
précipité dans un abime. Lycurgue eut l'ocil crevé par les
fripons de Sparte et mourut en exil. Phocion et Socrate bu-
rent la ciguë. Athènes méme ce jour-là se couronna de
fleurs! . . , . . . On accuse le gouvernement de dictature?
— Il n’y eut personne assez éhonté dans Rome pour reprocher
la sévérité que Cicéron déploya contre Catilina. Il n'y eut que
César qui regretta ce traître. . . . . . . Il y a des hommes
qu'au caractere sombre de leur physionomie et à la páleur de
leurs traits Lycurgue aurait banni de Lacédémone!? — "ll y
a des hommes,” répliqua Billaud-Varennes, "qui cachent leur am-
bition sous leur jeunesse et qui jouent Alcibiade pour devenir
des Pisistrates.” A ce nom de Pisistrate Robespierre se crut
désigné, comme Hébert par celui d'Anaxagoras.
Tallien, en dénoncant Robespierre, n'osa pas le nommer,
mais le désigna par une allusion à un conspirateur romain:
"L'homme qui est à côté de moi à la tribune,” s'écria-t-il, "est
un nouveau Catilina. Ceux dont il s'est entouré sont de
nouveaux Verres, etc.” — Cette scène de César poignardé
dans le sénat fut plusieurs fois tentée dans la Convention et
nommément par Tallien contre Robespierre.
Rien de plus étrange à nos moeurs actuelles que ce dernier
banquet des Girondins, la veille de leur décapitation, et qui
se prolongea jusqu'au moment où les gardes vinrent les con-
duire au supplice. Cependant, si on se rappelle les moeurs des
anciens, les adicux de Socrate à ces amis, le dernier banquet
— 249 —
de Léonidas, les romains condamnés à mort par Néron et qui
se meltaient à table couronnés de fleurs, — on s'explique facile-
ment comment cette ideé est venue aux nouveaux romains de
célébrer leurs adieux suprémes par des entretiens philosophiques
mélés des épanchements de Pamitié et des saillies de la gaieté.
Les dernieres pensées des Girondins, ces fondateurs de la
république, furent des pensées romaines qu'ils signerent avec
leur sang sur les murailles de leur prison aux Carmes, et qu'on
y lit encore. Ils conservaient dans ce testament politique la
langue d'Horace et de Cicéron. On trouve parmi ces maximes
posthumes les fleurs immortelles de la poesie romaine, telles que:
Dulce et decorum est pro patria mori — Integer vitae sceleris-
que purus — Justum et tenacem propositi virum etc. Presque
toutes sont empruntées à Horace, à Séneque, à Tacite, et si par-
mi elles on trouve quelques lignes en francais, le sujet en est
antique, par exemple:
"Quand. il wa pu sauver la liberté et Rome,
Caton est libre encore et sait mourir en homme.”
On serait tenté de croire que cet appareil de sentiments
et de maximes antiques chez ces hommes, qui se trouvaient
. pour ainsi dire presque toujours en scène, ne fut qu'une ver-
tu de parade pour les grandes occasions, si l'on ne trouvait
dans les entretiens familiers qui ont été conservés parles mé-
moires. de l'époque des traits tombés inapercus des contem-
porains, et qui portent la méme empreinte, comme si ces ré-
publicains d'hier se croyaient réellement transformés en Grecs
et en Romains. Garat nous raconte, dans ses souvenirs, qu'en
voulant prévenir une rupture entre Robespierre et Danton, il
se ménagea un entretien avec ce dernier et lui dit: "Souviens-
toi des querelles de Thémistocle et d'Aristide qui faillirent
anéantir la patrie en la déchirant en deux factions acharnées.
Aristide trouva le salut de la patrie dans sa grandeur d'áme:
Athéniens, dit-il au peuple qui se partageait entre lui et son
— 280 —
rival, vous ne serez Jamais tranquilles et heureux tant que vous
n'aurez pas précipité à la fois Thémistocle et moi dans le
goufire où vous jetez vos criminels.” — "Du as raison”, s'é-
cria Danton, ”il faut que Punité de la république tridmplié sur
nos cadavres, s'il est nécessaire.” — Danton fit sonder Robes-
pierre. "Le gouffre d’Aristide”, dit celui-ci, "n'est qu'un sublime
sophisme, Ou Aristide croit qu'il nuit à la patrie, et alors il
doit s'y précipiter lui-même, ou il croit qu'il la sauve, et alors
il doit y précipiter ses ennemis.” L'exemple d'Aristide et de
Thémistocle, approuvé et rejeté tour à tour par Danton et Ro-
bespierre, donne lieu à bien des réflexions sur l'esprit égaré
de l'époque.
Les maximes politiques des Romains furent sous tous les
rapports adoptées par. la république. Les Romains parlaient
toujours en maitres; leurs traités de paix n'étaient. proprement
que des suspensions de guerre; ils aimaient à prendre la tutelle
des autres peuples comme protecteurs de l'univers; ils s'en
attribuaient tous les trésors. Rome s'enrichissait toujours, ct
chaque guerre la mettait en état. d'en entreprendre une nouvelle.
On reconnait bien là les principes de la République et de Na-
poléon. Les sénatus-consultes, les consuls, les sénateurs, les
tribuns, tout fut adopté.
"C'est sans doute un dieu”, dit Végèce, "qui inspira aux
romains les légions”. La république adopta les légions et les
aigles de Rome. Les proclamations de Bonaparte rappelèrent le
langage hautain des Romains. De méme que toute la. France
républicaine, il considéra les Brutvs comme les ancêtres natu-
rels dela nouvelle république. En signant la paix de Tolentino,
dans laquelle l'abandon des sculptures antiques de Rome fut une
des conditions, il écrivit au Directoire: "J'ai particulièrement
insisté sur les bustes de Marcus et de Junius Brutus que je
veux envoyer à Paris les premiers".
Cette passion de l'antiquité se glisse méme, comme nous
venons d'observer, jusque dans les épanchements du coeur,.
— 281 —
dans les lettres confidentielles. Nous en citerons quelques
exemples. Le général Hoche, arrêté par Robespierre qui était
jaloux de son ascendant sur l’armée, écrivit à sa jeune épouse:
7Si tu lis l'histoire des républiques antiques, tu verras la mé-
Chanceté des hommes tourmenter tous ceux qui comme moi
ont bien servi la patrie! , . . . . Après avoir sauvé Rome,
Cincinnatus revint labourer son champ. Je suis loin d'égaler
un si grand homme, mais comme lui j'aime la patrie!”
En allant à l'échafaud, Camille Desmoulins écrivit à sa
femme: ?Console-toi! L'épitaphe de ton Camille est glorieuse:
c'est celle des Brutus et des Caton, les tyrannicides ! ? —
Madame Desmoulins, ayant appris la mort de son mari, s'écria:
"Les lâches me tueront comme lui, mais ils ne savent pas ce
que le sang d'une femme fait monter d'indignation dans l'àme
du peuple! N'est-ce pas le sang d'une femme qui a chassé
pour toujours les Tarquins et les Décemvirs de Rome??
Ainsi, les hommes du jour avaient pris pour modeles Ca-
ton et Brutus, les femmes Lucrèce et Virginie. D’autres,
affectant le rôle de Cléopâtre, cherchaient à asservir ceux qui
asservissaient la république. Parmi elles brillaient au premier
rang Mademoiselle Cabarus, depuis Madame Tallien, qui envoya
de sa prison le poignard avec la lettre qui décida la chute
de Robespierre et par contre-coup le sort de la France. La
méme prison enferma Joséphine Beauharnais, depuis l'épouse
du nouveau César.
La mode, qui joue un si grand róle en France, ne pouvait
tarder à se modeler sur l'antique. L’on donnait à Paris des
fêtes avec des costumes grecs et des chars romains. On y
vit la forme des robes des dames s'approcher autant que pos-
sible de la tunique des femmes antiques. Les cheveux furent
ornés à la grecque de bandelettes. An lieu de souliers à ta-
lons on commença à porter des semelles légères à l'antique,
rattachées à la jambe par des rubans, semblables à celles qu’on
voit sur les anciennes statues.
37
— 282 —
Sous ces imitations futiles des moeurs et des costumes
de l'antiquité£, on trouva parfois un coeur vraiment romain.
Telle était Charlotte Corday. Elle avait la grandeur d'áme d'une
Virginie ou d'une Lucrèce, inspirée dès l'enfance par l'étude
des auteurs classiques. La veille de sa mort elle écrivit à
Barbaroux: "Chez les modernes il y a peu de patriotes qui
sachent mourir pour leur pays. Presque tout est égoïsme.
Quel triste peuple pour former une république! ...... C’est
demain à huit heures que l'on me juge. Probablement à midi
J'aurai vécu, pour parler le langage des Romains.” — A
l'interrogation elle dit: "J'étais républicaine bien avant la ré-
volution.” Elle avait des sa premiere jeunesse étudié Plutar-
que. En quittant sa famille pour remplir sa mission tragi-
que, dont elle ne fit part à personne, elle distribua ses livres,
en souvenir, aux compagnes de son enfance, en gardant seule-
ment, pour l'emporter avec elle, le volume de Plutarque,
"eomme si elle eût voulu ne pas se séparer dans la crise de
sa vie de la société des grands hommes avec lesquels elle
avait vécu et voulait mourir.” * En effet, il faut que la pas-
sion de l'antiquité soit bien repandue chez un peuple, lors-
qu'une jeune fille ne connait d'autre bonheur que le réve des
républiques anciennes, d'autre destinée que celle d'imiter les
grands hommes de Plutarque. Remplie de l'idée de sa haute
mission de délivrer sa patrie d'un tyran, Charlotte Corday
terminait son dernier adieu à la France par ces vers, de la
mort de César:
? Toujours indépendant et toujours citoyen,
Mon devoir me suffit, et le reste n’est rien!”
Les fétes religieuses et civiques de la nouvelle république
étaient imitées des anciennes fétes de Rome. Elles ctaient
pour la plupart arrangées par le peintre David et le chan-
teur de l'Opéra Lais. Des hymnes, des danses, des statues,
des allégories, des couronnes de fleurs, en faisaient les orne-
*) Lamartine.
-
— 283 —
ments. À la fête du 20 Prairial, à l'Etre suprême, les en-
fants étaient couronnés de violettes, les adolescents de myrte,
les hommes de chéne, les vieillards de pampre et d'olivier.
Un amphithéátre, semblable aux gradins d'un cirque antique,
était construit aux Tuileries. Des figures allégoriques repré-
sentaient l'Athéisme, lEgoïsme, le Néant, les Crimes et les
Vices. Apres les hymnes, Robespierre, espèce de sacrificateur
supréme ou grand-prétre à cette occasion, descendit de l'amphi-
théâtre et, se saisissant d'une torche, mit le feu aux monstres.
Du milieu de leurs cendres parut la statue de la Sagesse. La
seconde partie de la féte fut célébrée au Champ de Mars, (le
Campus Martius des Romains). Ce quil y a de plus singulier
peut-étre, c'est que Robespierre, pour prouver l'existence d'un
seul Etre suprême, a recours encore aux exemples de Panti-
quité qui reconnut, comme on sait, une infinité de dieux d'un
ordre plus ou moins élevé. Il. paraît donc qu'il était impos-
sible à cette époque de prononcer un discours sans y laisser
figurer la mythologie et l'histoire anciennes. Robespierre dit:
"Lyeurgue et Solon eurent recours à l'autorité des oracles, et
Socrate lui-méme, pour accréditer la vérité parmi ses conci-
toyens, se crut obligé de leur persuader qu'elle lui était in-
spirée par un génie familier. Prenons ici les leçons de Phi-
stoire. Remarquons comment les hommes qui ont influé sur
la destinée des états furent déterminés vers l'un ou l'autre des
deux systemes opposés par leur caractere personnel et par la
nature méme de leurs vues politiques. Voyez-vous avec quel
art profond César, plaidant dans le sénat romain en faveur
des complices de Catilina, s'égare dans une digression contre
le dogme de l'immortalité de l'àme, tant ces idées lui parais-
sent propres à éteindre dans le coeur des juges l'énergie de
la vertu, tant la cause du crime lui parait liée à celle de
lathéisme. Cicéron, au contraire, invoquait contre les traitres
et le glaive des lois et la foudre des dieux. Socrate mou-
'ant entretient ses amis de l'immortalité de l'àme. Léonidas
aux Thermopyles, soupant avec ses compagnons d'armes, au
— 98$ —
moment d'exécuter le dessein le plus héroique que la vertu
humaine ait jamais concu, les invite pour le lendemain pour
un autre banquet dans une vie nouvelle. H y a loin de So-
crate à Chaumette, et de Léonidas au père Duchesne” —
Cette derniere allusion, qui tombe de la hauteur antique dans
le bas comique, était nécessaire pour jeter le ridicule sur la
religion de la Raison, dont Chaumette et Hebért avaient donné
le programme, mais elle rappelle en méme temps le contraste
qui avait toujours lieu entre l'idéal antique et les moeurs de
l'époque sansculotte, — contraste qui jeta presque partout une
couleur de parodie sur ces imitations de l'antiquité.
Jamais cette parodie ne parut plus saillante qu'à l'apo-
théose dont on honora Marat. Chénier avait déjà dessiné le
spectacle des funérailles de l'insignifiant Lepelletier sur le mo-
dèle des funérailles héroiques de l'antiquité, et le frere du dé-
funt avait harangué le peuple en comparant son aîné à l'ainé
des Gracques. Ce coup d'essai ayant si bien réussi, la Con-
vention décréta que la statue de Marat serait placée à côté de
celle de Brutus, que ses cendres seraient déposées au Pan-
théon, et que la Convention assisterait en masse aux obsèques.
Le plan de la cérémonie fut concu par le peintre David, qui
trouva convenable de faire une imitation des funérailles de
César en honneur de Papôtre du meurtre. Le corps de Marat
fut placé sur un catafalque, couvert seulement de sa chemise
sanglante (le manteau ensanglanté de César), et entouré de ses
trophées: la plume, lencrier, le papier, le poignard et la
baignoire. Des jeunes filles, vêtues de blanc et tenant à la
main des couronnes de cyprès et de chêne, chantaient des
hymnes. Les députations des Sections de Paris se succede-
rent avec des harangues, de l'encens, des fleurs. -Le club
des Cordeliers vota à Marat un autel, comme les anciens à
leurs dieux, et un orateur s'écria au pied de cet autel: "Restes
précieux d’un dieu, serons-nous parjures à tes mines?"
L'imitation la plus aveugle et la plus Deeg du paga-
nisme ne saurait aller au-delà.
— 285 —
On trouve les vestiges de antiquité jusque dans les cri-
mes de la révolution. Les anciens avaient des pleureuses à
gages; le régime de la terreur avait des furies stipendiées pour
applaudir la mort. De même que le public romain assistait
dans les loges du cirque à la mort des gladiateurs, des ap-
plaudisseurs parisiens se distribuaient sur les marches de la
guillotine etse placaient aux fenêtres de la place de l'exécution.
Le deuil était interdit à Rome sous Tibere. Il le fut à Paris
sous Robespierre. Sylla fit promener dans le forum les tétes
des plus illustres citoyens au bout des lances. La téte de la
princesse de Lamballe et de tant d'autres furent portées à Pa-
ris au bout des piques. Et qui sait si le crime de Néron,
noyant Agrippine dans un bâtiment submergé, n'a pas fourni
à Carrier l'idée des noyades?
Pour juger du prestige dont les noms, les souvenirs, les
citations de l'antiquité environnaient tout ce que l'on voulait fai-
re agréer à la nouvelle république, on n'a qu'à lire les jour-
naux les plus populaires de l'époque. Le journaliste s'adresse
avant tout à la maniere de voir et de juger de ses lecteurs.
Eh bien! les feuilles qui exciterent la plus vive sensation fu-
rent celles qui rappelerent les exemples etle language des an-
ciens Romains. "Témoin, entre autres, le vieux Cordelier, rédi-
gé par Camille Desmoulins. Pour nous autres qui aimons à
voir les questions du jour traitées dans une langue analogue
au sujet, il est difficile de nous rendre compte de Peffet que
produisit sur les parisiens ces mosaiques de l'antiquité ou il
faut chercher sous des allégories perpétuelles le sens de Par-
ticle. Toutefois elles faisaientles délices de ce temps-là. Nous
citerons un exemple. L'auteur, voulant attaquer la loi des
suspects, raconte ce qui se passait sous les empereurs ro-
mains , en faisant ainsi des allusions à la nouvelle loi. Bientôt”,
dit-il, "ce fut un crime de lèse- majesté ou de contre-révolution
à la ville de Nursia d'avoir élevé un monument à ses habitants
morts au siége de Modène; crime de contre-révolution à Li-
bon-Drusus d'avoir demandé aux diseurs de boune aventure
— 286 —
s'il ne possederait pas un jour de grandes richesses; crime
de contre-révolution au journaliste Cremutius Cordus d'avoir
appelé Brutus et Cassius les derniers des Romains; crime de
contre-révolution à un des descendants de Cassius d'avoir chez
lui un portrait de son bisaieul; crime de contre-révolution à
Marcus Scaurus d'avoir fait une tragédie où il y avait tel vers
auquel on pouvait donner deux sens; crime de contre-révolu-
tion à Torquatus Silanus de faire de la dépense; crime de
contre-révolution à Pétréjus d’avoir eu un songe sur Claude;
crime de contre-révolution à Pomponius de ce qu'un ami de
Séjan était venu chercher un asyle dans une de ses maisons de
campagne; crime de contre-révolution de se plaindre des mal-
heurs des temps, car c'était faire le proces au gouvernement;
crime de contre-révolution de ne pas invoquer le génie divin de
Caligula: pour y avoir manqué grand nombre de citoyens furent
déchirés de coups, condamnés aux mines ou aux bêtes, quel-
ques uns méme sciés par le milieu du corps; crime enfin de
contre-révolution à la mere du consul Fuscus Germinus d'avoir
pleuré la mort funeste de son fils. — Tout donnait de l'om-
brage au tyran. Un citoyen avait-il de la popularité? c'était
un rival du prince qui pouvait susciter une guerre civile. Stu-
dia civium in se verteret. Suspect. Fuyait-on au contraire la
popularité, et se tenait-on au coin de son feu? cette vie reti-
rée vous avait fait remarquer, vous avait donné de la consi-
dération. Quanto metu occultior, tanto plus fama | adeptus.
Suspect. — Etiez-vous riche? il y avait un péril imminent que
le peuple fût corrompu par vos largesses. ` Zur? vim atque
opes Plauti, principi iwfensas. Suspect. — Etiez-vous pauvre?
Comment donc, invincible empereur! il faut surveiller de plus
pres cet homme. Il n'y a personne d'entreprenant comme ce-
lui qui n'a rien. Syllam inopem, unde precipuam audaciam,
Suspect. — Etiez-vous d'un caractere sombre, mélancolique, ou
mis en négligé? Ce qui vous afiligeait, c'est que les affaires
publiques allaient bien. Hominem publicis bonis mæstum. Su-
spect, elc. ete.” —
— 284 —
On se demande: qu'avait de commun, en fait de législation,
Rome sous les empereurs, et le régime de Caligula, avec la
république toute démocratique sous la Convention en France?
S'il était nécessaire de voiler sa pensée, n’eût-on point pu trou-
ver mille allégories plus naturelles? A l'exception du mot
contre-révolutionnaire, il n'y a méme dans cet article rien qui
indique l'époque pour laquelle il est composé. Cependant cin-
quante mille exemplaires furent vendus de ce journal, — débit
inoui dans un temps où le journalisme n'avait point fait les
progrès que nous lui connaissons. Non seulement Paris, mais
les provinces en demandèrent avec. avidité. Nul doute qu'un
article de Camille Desmoulins sur la loi des suspects devait
exciter une grande sensation. Ce qui frappe seulement c'est
le travestissement tout antique et les couleurs empruntées à
Phistoire romaine que le journaliste se crut obligé de choisir
pour percer plus avant et gagner les sympathies du public.
De nos jours un pareil article ne ferait pas fortune. A peine
serait-il lu, tant on trouverait le ton pédant et les raisonne-
ments empreints de poussière classique. — Et néanmoins Pau-
teur s'adressait à des jacobins et à des sans-culottes!
A ce repas funebre des Girondins, dont nous avons fait
mention, Vergniaud, parlant en prophete, laissa tomber un
mot qui nous parait renfermer une profonde vérité et la meil-
leure explication d'un nombre de faits qui sans cela parais-
sent presque inexplicables. Il dit, en résumant les opinions
des convives surla grande catastrophe qu'ils avaient si puissam-
ment contribué d'amener: "Nous nous sommes trompés de temps
en mourant pour la liberté du monde. Nous nous sommes
cru à Rome, et nous étions à Paris.” C’est le mot de l'énigme.
Le spirituel Dumourier en avait un pressentiment, en appelant
les Girondins à leur premier début des Romains .dépaysés.
Et maintenant, en terminant cet apercu très-incomplet,
écrit à la hâte dans une langue étrangère, et sous l'impression
des sentiments divers qu'on éprouve en examinant ce mouve-
ment immense et unique dans le monde intellectuel, nous nous
es cR
demandons: quel aurait été le caractère de la première révolu-
tion française, si la littérature ancienne n’eût pas poussé de si
profondes racines en France, siles hauts faits, les caractères,
les exemples des anciens n'eussent point exercé une si gran-
de influence et n'eussent point été si généralement connus et
admirés par le peuple? La réponse sera difficile. Cependant
il nous parait probable que plusieurs personnes qui ont main-
tenant exercé une grande influence sur les événements de la
révolution, n'auraient alors peut-être pas paru sur la scène, au
moins en première ligne, ou bien ils auraient joué un tout au-
tre rôle. Quelle chance auraient eue, par exemple, Vergniaud,
Brissot, Pétion, et tous les fondateurs de la république, si
l'assentiment à cette forme de gouvernement n'eüt pas été d'a-
vance préparé dans les esprits par une civilisation qui avait
pris les anciens pour modèle, en isolant de Phistoire du
pays, des moeurs et des institutions nationales? Les Tell, les
Stauffacher, les Melchthal en Suisse; les d'Orange et d'Egmont
en Hollande; les Washington et les Franklin en Amérique,
ne prirent point les Grecs et les Romains pour modeles en
fondant leurs républiques. Ils viserent à une démocratie
chrétienne, adaptée aux moeurs et à la civilisation nationa-
les. Pas méme les républiques Italiennes du moyen âge se
laisserent entrainer par une imitation aussi aveugle de leurs pre-
miers ancêtres, les Romains*). Il en résulta que toutes ces ré-
publiques E dha braverent des siècles, tandis que la répu-
blique factice en France, plante exotique sans racines dans le
sol où elle fut transplantée, ne survécut point à l'aurore du
siècle suivant. On réva un instant une république fédérée en
France, à l'instar des républiques d'Amérique, de Suisse et
d'Hollande. Mais les zélateurs de la république une et indivi-
sible, c'est à dire les imitateurs purs de la république romaine,
furent vainqueurs, et cette nouvelle république finit comme Pan-
cienne, par l'empire.
*) Nous ne parlons iei que des institutions fondées sur des bases durables, sans
nous arréter à la tentative éphémére de Rienzi et d'autres.
Dote
mb nde teen —
MÉMOIRE
SUR
LA POLARISATION RECTILIGNE ET LA DOUBLE RÉFRACTION
DES CRISTAUX A TROIS AXES OBLIQUES
PAR
A. J. ANGSTRÓM.
INTRODUCTION.
C'est à M. Brewster *) sans doute qu'est dû le mérite d'avoir démon-
tré le premier la relation qui a lieu entre la forme d'un corps cristallisé
et ses qualités optiques. Cette découverte fut traduite, pour ainsi dire,
par l'immortel Fresxez en la langue de la théorie des vibrations infine-
ment petites quand il démontrait l'identité des axes de cristallisation et
d'élasticité d'un milieu. Partant en méme temps de la supposition des
e
*) Brewster, on the laws of polarisation and double refraction in regularly ery-
stallized bodies, Ph. Tr. 4818. An moyen d'une analyse de non moins de 87 chry-
staux de réfraction double M. Brewster a constaté la différence cristallographique
entre les cristanx à une et à deux axes optiques. Avant lui, Malus avait examiné
quartz, l’arragonith et le baryt sulfaté, et depuis M. Biot, douze cristaux; mais celui
aussi comptait l'arragonitb, le topas, le gypse etc. parmi les cristaux à un axe optique.
58
vibrations transversales, à laquelle donnaient lieu les phénomènes de po-
larisation dont il avait étudié les lois avee M. Anaco, il parvint, au moyen
de sa surface d’élasticité, non seulement à reproduire les lois de la
réfraction double, constatées déjà par l'expérience, mais encore à en
produire plusieurs nouvelles. Les travaux analytiques suivants, surtout
ceux de M. M. Cavcnv et Neuman, ont aussi démontré que les for-
mules de Fresnel se laissent déduire des lois générales de petits mouve-
ments dans un système de molécules, bien qu’ en général cette dédu-
ction suppose la liberté de négliger les petites quantités du second ordre,
la différence d'élasticité suivant les axes étant considerée comme une pe-
tite quantité du premier ordre. Nous possédons, jusqu' à présent, trop
peu de recherches, pour pouvoir décider, si, dans tous les cas possi-
bles, les formules de Fresnes rendent avec une exactitude suffisante les
phénoménes observés, et quoiqu' il y ait peut-étre des cas oü cela n'a
pas lieu, comme dans les anneaux colorés des cristaux à deux axes ^),
nous pouvons cependant admettre avee assurance, qu'elles ont une plus
grande exactitude que devrait suivre de certaines recherches analytiques.
On peut y conclure de ce que le rayon ordinaire, suivant RupserG,
ayant sa vitesse de propagation invariable audedans des fautes d'observa-
tion, c'est à dire, aux quantités près du 5:ième ordre, cette loi-ci de-
mande, suivant M. Cavcnx **), que les quantités du second ordre soient
négligées, la différence d'élasticité suivant les axes étant considerée, com-
me plut haut, comme petites quantités du premier ordre.
Il y a cependent un point où la théorie de Fresner diffère des plus
récentes, c'est sur la signification du plan de polarisation d'un rayon lu-
mineux. Les corps cristallisés à deux axes optiques ont, comme on sait,
trois plans principaux de polarisation, et la signification expérimentale en
est de sorte que, si un rayon entrant tourne dans un de ces plans, l'un
*) Conférez Radicke, Optik Tb. I. p. 459. 4
**) Mémoires de l'lastitute Tom. XVIII p. 481.
— 9934 —
des deux rayons qui y naissent conserve sa vitesse invariable; mais dans
ce cas, suivant les savants les plus récents, les vibrations des molécules
de léther se font parallèlement et, suivant Fresxez, normalement au plan
de polarisation.
Cette différence fondamentale de ces deux théories est causée par
la méthode de Fresnel, parce que, dans la déduction de la surface d'é-
lasticité, il présume que la vitesse de la propagation ne dépend que de
l'intensité de l’élasticité dans la direction méme des petits deplacements
moléculaires, pendant qu’ en effet elle dépend aussi de l'élasticité sui-
vant la normale du plan de l'onde. Cependant, pour satisfaire, sous ce
dernier point de vue, aux conditions expérimentales de l'existence d'un
plan de polarisation, l'on a jugé nécessaire de supposer la pression des
molécules de l'éther sur les trois plans des coordonnées dans leur posi-
tion d'équilibre égale à zero; et comme cette supposition ne peut guère
avoir lieu pour l'éther in vacuo, si celui-ci, comme il est vraisemblable,
partage les propriétés des fluides élastiques, M. Caucux *) est revenu, dans
ces dernières recherches, à l'opinion de Fresxez sur la direction des vi-
brations éthérées. Cette suppositions celle d'une pression évanescente
sur les plans des coordonnées, n'est cependant pas nécessaire; il faut
seulement que la pression soit la méme pour an plan quelconque dans
le milieu cristallisé, ce qui suit nécessairement des conditions de l'équi-
libre des fluides. Car delà il suit que pour l'équilibre des molécules
d'éther les pressions interieure et extérieure sur une des surfaces limitan-
tes du cristal soient invariables, d'où, aussi, la pression statique devient
indépendante des axes d'élasticité du milieu. Cela n'est cependant vala-
ble que pour la partie de l'elasticité de l'éther qui soit libre et qui se
*) Dans ses Eäere, de Phys. Math., ainsi que dans son Mémoire sur la dispersion
de la Lumière M. Cauchy avait adopté l'opinion récente sur le plan de polarisation; dans
une lettre à M. Libri (Comptes rendus 1856), dans le mémoire cité inséré aux Mémoi.
res de l'Acad., et dans l'année première de ses Exercices dAn. et de Phys. Math.,
il est revenu à celle de Fresnel.
-——
montre par pression, et non pas pour celle qui, autrement liée par lat-
traction moléculaire, est générée par les vibrations moléculaires.
Le soutien que, pour le reste, on a cru trouver dans les lois de
la réflexion de la lumiére pour la justesse de l'un on de l'autre opinion
n'en est pas une preuve suffisante, aussi long temps que pour la déduc-
tion de ces lois l'on soit obligé à former des suppositions plus ou moins
hypothétiques sur la nature et larrangement dans les corps diaphanes
de l'éther. Les différents moyens d'explication d’où lon a réussi, en
outre, à déduire ces lois, démontrent avant tout la nécessité d'une théo-
rie plus compréhensive pour cette classe de phénomènes. Supposé que
la loi des forces vives vaille aussi pour l'intensité du rayon réfracté et ré-
fléchi et qu'elle y soit applicable — supposition qui, bien qu'elle ne
soit pas encore directement vérifiée *), possede pourtant toute vraisem-
blanee, autant qu'il s'agit des corps diaphanes — une des deux hypo-
thèses, de l'elasticité constante ou de la densité constante de l'éther, est
contenue dans les formules, que l'on a posé, jusqu’ à présent, pour l'in-
tensité de la lumière réfractée. Cette dernière hypothèse qui, conduit
à la supposition que les vibrations se font dans le plan méme de pola-
risation a été accueillie par M. Neuman et MacCuiraën et elle est,
jusqu’ à présent, la seule qui ait été appliquée avec succès à la recher-
che de la loi de la réfraction et de la réflexion de la lumière dans les
corps cristallisés. De Ja justesse des lois trouvées, autant qu’ elle ait
pu être constatée par des expériences, jusqu’ à présent, on se croit
done autorisé à inférer, dans le sens rétrograde, la justesse de l'hypo-
thése citée sur la densité de l'éther; cependant cette conclusion serait
probablement trop hazardée. Car la même hypothèse qui, appliquée aux
phénoménes de la réfraction et de la réflexion, conduit à la définition
nommée du plan de polarisation, conduirait sans doute, si on l'appli-
*) Une preuve indirecte de la justesse de cette loi est fournie par les essais
d'interference de L/oid, Pogg. Aun. XLV. 95,
— 93 —
quait à la propagation de la lumiére dans l'interieur d'un cristal,
à la définition opposée à celle de Fresnel. Cette contradiction s'expli-
que, sans doute, de ce que les deux hypothéses citées soient trop limi-
tées pour comprendre à la fois tous les phénomènes de la lumière, et
que léther varie en effet non moins pour l'élasticité que pour la den-
sité dans les corps diaphanes. Cependant il serait d'une grand impor-
tance pour la théorie de pouvoir déterminer immédiatement la direction
des vibrations éthérés; et bien que, pour le présent, cette détermination
soit impossible, le rapprochement de tels phénoménes qui, d'une mani-
ère plus direete dénotent la relation entre les forces moléculaires et les
phénomènes de la lumière, devraient toutefois porter le probléme plus
près de sa solution. Ici appartiennent les changements que souffre un
eorps diaphane, dans ses propriétés optiques, moyenant une pression
extérieure ou une variation de température.
Il y a encore une classe de phénomènes optiques, laissée jusqu’ à
présent presque entièrement intacte par l'analyse mathématique, et qui
semble au premiér coups d'eil s'opposer à toute explication plus ap-
profondie suivant les maximes, supposés par la théorie d'une valeur gé-
nérale; à cette classe appartienent les cristaux nommés clinoïdriques *).
Environ 1852 M. Nonnrwnmrnc avait déja découvert, en méme temps que
Hepscngt. **), une distribution non-symétriques des anneaux colorés autour
des axes opliques dans le Borax; et, peu de temps aprés, il trouva
que la méme chose, quoique sous une autre forme, avait lieu pour le
gypse, ou sulfate de chaux. Dans un mémoire détaillé sur les qualités
optiques du chaux sulfaté M. Neumax ***) a démontré plus tard que
ces phénomènes annoncent l'existence de différents axes d'élasticité pour
*) Par Nauman; cristaux des deux systèmes à prisme oblique de Dufrénoy.
**) Corresp. Matb. et phys. T. I. p. 973.
***) Pogg, Ann. XXXV. 81 et 203. Dans le méme traité se trouve aussi la no.
tice de la découverte de M. Nogremberg sur le Sulfate de claux.
— 7294 —
les différentes couleurs, et, en vérifiant la découverte de M. Mrrsenen -
tica *), que les axes optiques du gypse coïncident à 58° Réaum., il
trouva aussi, que la ligne qui divise l'angle des axes optiques, c'est à
dire le plus grand et le plus petit axe d'élasticité, en partant d'une tem-
pérature de 13,5? Réaum, tourne en méme temps 3° 50' sur l'axe
moyen d'élasticité.
Ces phénomènes ne se laisent en auvune manière reconcilier avec
la théorie de Fresnel pour la surface d'élastieité dont les trois axes
reetangulaires doivent nécessairement avoir une situation fixe dans le corps.
Aussi, M. Neuman dit-il, dans le mémoire cité: "Es ist um so mehr her-
vorzuhehen, dass dem Phenomen eine neue, mit der Fresnelschen 'Theo-
rie in keinem Zusammenhange stehende, ja ihr wicdersprechende That-
sache zum Grunde liegt.” | MacCurracn **), le seul, à ce que nous sa-
vons, qui ait, jusqu' à présent, entrepris de traiter ces phénomenes
d'une manière analytique, s'exprime aussi en ces termes: "They are in-
consistent with all received notions, and contradict every theory that
has been hitherto proposed." A quel point, an contraire, sa propre
théorie, admettant méme la justesse de l'hypothèse mathématique qui lui
sert de base, soit satisfaisante, nous savons d'autant moins juger, qu'il
nous manque tous les détails là-dessus, et que ceux qui sont contenus
dans le mémoire cité sont trop incomplets, pour porter la-dessus un ju-
gement.
L'objet principal done de ce traité, c’est d'essayer de faire dispa-
raitre cette contradiction, apparente plutôt que réelle, qui a lieu entre
la théorie de Fresnel et les phénomènes observés des cristaux clinoi-
driques: de montrer, comment cette derniere théorie est à considérer
comme une solution spécielle d'un probléme plus étendu, dont la solu-
tion nous fournit aussi une explieation des qualités optiques des cri-
staux en question.
*) Pogg. Ann. VIII. 519.
**) Phil Magaz. Ser. Ill. Vol XXI. p. 294.
— E —
Première partie.
S. 1.
Dans l'analyse optique il se trouve trois systèmes d'axes, savoir: les
axes d'elastieité des eristaux, ou les axes de cristallisation, ceux de l'é-
lasticité de l'éther, et un troisième systeme que l'on pourrait nommer les
axes prineipaux de polarisation. Le premier système d'axes regarde
l'arrangement des molécules du corps lui-même, ct il a pour celles-ci
la méme signification que le deuxième système en a pour l'éther. Ces
deux systèmes sont aussi, l'un et l'autre, statiques de leur nature, c'est
à dire, les molecules sont dans leur position d'equilibre rélativement
à ees axes, Le troisième système, au contraire, ou les axes principaux
de polarisation, est de sa nature dynamique: c'est à dire, il exprime
les directions dans lesquelles l'élasticité, générée par le mouvement, a
ses plus grandes et ses plus petites valeurs, ou bien il désigne qu'une
molécule mise en mouvement suivant un de ces axes, conserve la dire-
ction des vibration invariable. Dans les eristaux appartenant aux systè-
mes d'axes rectangulaires ces trois espèces d'axes coïncident et, comme
le troisieme systéme d'axes ne peut, desa nature, étre que rectangulaire,
l'on a étendu aussi cette condition aux autres. De-là cette loi essentielle de
la théorie de Fresnel, que tout milieu a nécessairement trois axes d'é-
lasticité rectangulaires; de-là aussi l'insuffisance de cette théorie pour ex-
pliquer les phénoménes en question.
Les minéralogues ont compris, depuis long temps, la nécessité de
comprendre, dans leurs systèmes, les formes cristallines à angles obliques;
sans toutefois s'apercevoir de l'importance de ces axes comme des axes
réels d'élasticité. Cependant il est aisé de démontrer, sur des raisons
acoustiques, que les cristaux clinoidriques ne puissent pas avoir les axes
rectangulaires d'élastieité ou de cristallisation, les phénomènes acoustiques
…— MEB
étant, à l'étude de l'élasticité moléculaire, un expédient aussi précieux que
les phénomènes optiques l'ont été, depuis long-temps, pour celle de l'éther.
Savanr Si, dans un mémoire intéressant sur les figures acoustiques,
a démontré, qu'un disque circulaire d'un milieu à élasticité différente dans
des directions différentes, donne en général deux systèmes de lignes
nodales hyperboliques, répondant aux deux sons fondamentaux du disque.
mais qu’, un ou deux des axes étant dans le plan du disque, l'un des
systèmes est transformé en deux lignes droites, supposé toutefois, que
les axes d'élasticité soient rectangulaires. Aussi, un disque de sulfate de
chaux, coupé en angle droit à l'axe symmétrique satisfait apparemment à
la condition de contenir, dans son plan, deux des axes d'élasticité; les
figures acoustiques en devaient ainsi, si toutefois les deux axes dans
le plan du disque sont rectangulaires, étre composées de deux branches
hyperboliques et de deux lignes droites: cela n'a cependant pas lieu, les
deux systèmes étant des hyperbles. Nous voilà donc autorisés à inférer
que le gypse, ainsi que les autres cristaux clinoidriques, n'a pas les
trois axes d'élasticité ou de cristallisation rectangulaires. Or, l'élasticité
de Pether ayant, aprés ce qu'a démontré le premier M. Bnarwsrrn,
une rapport intime à la forme cristalline, et, aucune force autre que les
attractions des molecules, qui puisse modifier, d'une manière constante,
l'élasticité de l'éther, n'étant connue jusqu à ce temps; la supposition
d'axes rectangulaires d'élastieité pour l'éther, dans les cristaux elinoi-
driques, ne parait aucunement supportée par l'analogie, en méme temps
que les phénomènes optiques ótent à ces axes, supposé qu'ils existent,
le caractère principal, une situation fixe dans le corps.
$. 2.
Avant d'aller plus loin nous chercherons à déterminer un peu plus
prés la signification que, dans le courant de nos recherches, nous attri-
*) Annales de Chimie et de Physiques. Sec. série, Tome XL. p. 4 et 113.
WW 7e
buerons au mot: axes d'élasticité. Supposons donc trois plans rectangu-
laires de coordonnées tirés par une molécule queleonque du milieu cri-
stallisé, et les coordonnées des autres molécules, dans la sphère d'activité
des forces moléculaires, designées par
i Ar, dy, dz;
soient encore les pressions sur les éléments superficiels des plans coor-
donnés, projétées suivant les trois axes des coordonnées, désignées par
A, D, E,
D, B, F,
E, F, C.
Cela supposé, l'on a comme on sait
4d-)mer)4x' B-óXmg'r)ay, C—-Sme(r)47,
D-)5mg(r)4x4y, E-0Zmg(r)4x 4z, F-0Xmo(r)2y 43; 0)
où A signifie la densité du milieu; œ(r) le potentiel de la force mo-
LJ r) D D H
léculaire II f(r) exprimant la loi pour le décroissement de cette force
TO
avee la distance.
Si l'on nomme P la pression verticale sur un plan quelconque
ST tte à 7.75. . . (3)
l'on obtient, en général,
P — Au + Bv LG? + 2 Duv La Euw +2 Fow; . . . (5)
et, si les axes des coordonnées sont en même temps des axes princi-
paux ou d'élasticité, l'on aura D=E= F—o, et la. formule (5) devient
simplement
PEN Br EW . 7.02. il (4)
: $9
j — 298 —
Mais, bien que cela ne soit pas, il est toutefois possible, B, €,
D, E, F étant connus, de détérminer la valeur des pressions principales,
9t, W, E, et la situation des plans correspondants des coordonnées
relativement au système d'axes primitif. Maintenant quoiqu'on puisse
par ce moyen démontrer, pour tous les cas spéciaux, qu'il y ait un sy-
stéme d'axes de coordonnées rectangulaires, qui fasse D— E— F—0, on
ne peut pas conclure de-là, en sens inverse, que ces axes doivent, en
tout cas, former les axes d'élasticité du milieu; pour cela il faut de plus
que si, à cause de mouvement ou de changement de température, les
pressions principales, 9f, $3, Œ, varient, pour chaque nouvelle posi-
tion d'équilibre, 1:0 soient constamment D — E-— F—o, ct So que les
axes conservent leur situation la méme, c'est à dire, passent par les mé-
mes molécules.
g. 5.
L'équation (3) du paragraphe précédent, connue déjà depuis long-
temps, autant qu'elle regarde des axes rectangulaires des coordonnées,
a cependant une étendue plus grande qu'on ne lui ait accordée jusq'ici.
Donc si, comme plus haut, Ax, ^y, Az signifient les coordonnées des mo-
lécules, mais rapportées à un système d'axes oblique, où le cosinus des
angles que font les axes, l'un avec l'autre, est nommé a, b, c, et que
A, B, C, D, E, F, retiennent la méme signification qu'auparavent,
on obtient, pour la composante rectangulaire de la pression P sur un
plan quelconque
(a) . . . . : * e ux gotzw-o,
raportée a de nouveaux axes de coordonnées, la méme valeur
(8) . . . . P= Au'+ Bv-Cw'«2 Dun à 9 Euw +2 Fum,
Si les axes obliques sont encore des axes conjugués, il faut que
D—E-—F-—o, et l'on aura
A
v ` a
Pur ni Gu 06 527. (8)
or, ces deux axes, en salisfaisant en méme temps aux deux conditions
proposées dans le $ précédent, sont les axes d’élasticité véritables du
milieu; et il ne peut pas exister en méme temps un système d'axes
rectangulaires, qui possède ces qualités. Avant d'entreprendre à exami-
ner cela de plus prés, nous démontrérons, pour- quelques cas speciels ,
la justesse de l'équat. (5. La pression rectangulaire le long des axes des
coordonnées est obtenue, en posant successivement u, v et w = 1; savoir
Y üXmg(rj(4x--a4y--baz)!*,
à Xmg(r;i(a4x + 4y+c4az)?,
d Zmeie (b4x +c4y+ 42);
et il est aisé de contrôler la justesse de ces expressions, en se sou-
venant que
4x +44y * b 4z—r cos (r, X),
a4x + dy * c4z—rcos (r, Y),
bax -c4y - 4z—r cos (r, Zy).
De la méme manière l'on obtient les pressions verticales aux plans
coordonnées YZ, XZ, XY, savoir
A sin' (X, YZ), D sin'(Y, XZ), € sin'(Z, XY),
lesquelles expressions, parce qu'on a
Sint, YZ) . sin (r, XZ) __sin(r, YZ)
dx — X XZ)' J — a o e ^ — sin (Z, XY)!
sont transformées en
Smr? g (r)sin? (r, XZ), zmr’ g r)sin'(r, XZ), òE m? o(r)sin (r, XY),
qui sont les valeurs voulues des pressions.
au UD =
Reprenez la formule (6) et soit l'équation du plan (2 a), rapportée
à un système d'axes rectangulaires dont x,, y,, z,, sont les coordinces ,
(2b . . . . . . aux HO y -w,2, 20;
nous chercherons à déterminer ces nouveaux axes des coordonnées, quant
à leur grandeur et leur position, de manière qu'il fassent D—E- F—o.
et que l'on obtienne ainsi
(7) . . . e uh ei Cw = Mu, + Bv Gw,? — P.
Supposons donc que les équations pour les nouveaux axes dx AT T
rapportées aux axes primitifs, soient respectivement
i LAUS LINE E E E E
Mos meon. mh eh pE GE
que les cosinus des angles formés. par chacun de ces axes avec les
axes X, Y, Z, soient
P» h $5 Pis dio $15 Pos os $25
qu'on ait, de plus, pour la normale du plan (2a) ou (2b) les équations
X sf z Mt, ei
7 ms ÉÁSÉ et mm SL we 1,
(9) D D D . B n py ` A Noui NI
et l'on obtiendra, entre toutes ces quantités, les relations suivantes:
Pp + Qq t Ss— P,p, + Q,q, + S,s,—— Pp, + 0,4, + S,s, —1,
Pp Q,q + Ss Pp, + Qq, + Ss,—o0,
(10) P,p + Q,4 + S8 Pp, + Qq: + Ss,—0,
Py, 4 Q, a+ S,5, = Psp, + Qoq: 45,5, 20,
Uu + Vv --Wwzzu,* 4 v,* c w,* 4,
— 301 —
u —u, p xv,p, pw p,—U4Va4Wb,
v —u,q v, q, +W, q; — Ua eV We,
w —u, $4 V5, 0,8, Ub A Her W,
u, —uP +vQ+wS — Up. LVq «Ws, - + + MO a)
v, — uP, rm -wS, = Up, -Vqu-Ws,,
w,=uP,+vQ,+wsS, — Up, + Vq; 4Ws,. |
En conséquence des relations établies, l'on obtient par différentiation
dP dP dP dP
deca Pt aU a
(1t)
dP dP dP
284 ctt Lo ftus
= 35 ta ty ^
et, si les valeurs des coefficients différentiels tirées du membre premier
de l'équation (7) sont insérées au membre droit de l'équation (41) l'on
obtient, an moyen des relations (10 a):
9E(Up---Vq . Ws) —U p + 8 qa + Gsb)
+V (Apa + 8q 4-Gsc)
J-W(Qtpb |. 89e + Gs),
ou. aussi
9E (uP + vQ + wS) — lup + Dud + Gws.
Or, ces deux expressions, devant étre independentes des valeurs
assignées aux constantes arbitraires U, V, W, u, v, w, donnent, pour dé-
terminer 9f, les équations
9[p —3(p + 84a 4 Geh,
9E q—3lpa «84. Cse,
9[ s— pb + ue, Gs;
ou aussi les suiventes
— AM
9f P —93tp = UAP 4. Qa Sb),
9[0—9$4—99Pa«Q4Sc),
AS = Cs =E (Pb Qe S.
De ces deux classes d'equations à condition on tirera, en éliminant.
une même équation du troisième degré pour déterminer %, savoir
(A-M) PN) (C-A) — AC (V-M )b’ — AB WË a — BC (A-W) c?
+2ABCabc=o,
ou, ce qui revient au même,
Léi A+B+C) 9E + (908 (1 a’) 1916 (1 —07) + 86 (1I — e9l
(13)
— ABC (1—a' — b'— e + 2 abe) — o
Or, cette équation doit nécessairement avoir une racine réelle, et en
consequence donner toujour une valeur réelle de 2. Maintenant, en dif-
férentiant la pression P par rapport aux v et w, ou obtient aussi deux
autres équations qui ne different de l'équ. (12) que dans ce que les in-
connus sont 33 et Œ. Done, ces deux équations donnant nécessairement
aussi des valeurs réelles des dites quantités $3 et G, la justesse de l'é-
quation (8) est par cela démontrée. C’est donc ainsi qu'on peut toujours
passer d'un système d'axes' principaux conjuguées à un système d'axes
rectangulaires, où l'on a B=C-D-0; mais, en conséquence des rela-
tions
Up $4 Gs e =, 9p, 9S4, Es
(12a) PESO 55 o QT Pr. GTR ?
ou
Ap E, Bq Gs
pe) + q(be—a) + s(ac—b) — p(be—a) + q(1—0?) + s(ab—e) Xp (ae— b) + q(ab —e) + s( t-a)
ces derniers axes n'obtiennent pas en general une posilion fixe dans le
corps, celle-ci dépendant du grandeur des quantités 9f, W, € et a, b, c.
— 303 —
La déduction précédente se laisse appliquer aussi bien aux relations
d'élasticité de léther qu'aux celles du corps méme, prévu seule-
ment que, dans le premier cas, mm/(r) exprime la loi d'attraction en-
tre deux molécules d'ether m et m, y comprise aussi la modification que
souffre cette loi, en conséquence de l'attraction moléculaire du corps, et
que, dans le dernier cas, cette expression regarde les molécules du corps,
oü m et m sont en général à considérer comme aggrégrats de parties chi-
miquement homogènes ou hétérogènes, et où l'on doit rigouresement
poser pour mm/(r)
Jf fm dm fto. ore WESEL I.
C'est à celte dernière circonstance sans doule, jointe au penchant
qu'ont, plus ou moins, les molécules de former des agrégats de formes
différentes mais déterminées que tient la possibilité de ce qu'un méme
corps puisse prendre des formes différentes de cristallisation.. Cependant,
ce n'est que sous une forme. cristalline qu'on puisse dire que les molé-
cules sont dans un position d'équilibre parfaitement stable. Ainsi, le soufre
cristallise en prisme droits ou obliques, à bases rhombes, (axes princi-
paux et de conjuguées); mais ce n’est que la forme première qui soit
stable. Le nitrate et le sulfate de potasse, ainsi que le nitrate de sou-
de, cristallisent tous en prisme droits, à bases rhombes et héxagonales;
mais pour les deux premiers la forme rhombique est stable, ainsi que
pour la dernière c'est le rhomboédre, etc. Enfin les formes isomorphes
du carbonate de chaux — l'arragonith et le spath calcaire — ont tous
. les deux, il est vrai, à température ordinaire une stabilité suffisante;
mais, là aussi, à une température plus haute, celui-là se transforme,
comme on sait, en celui-ci.
$. 4.
Aprés avoir rendu compte plut haut de la signification plus éten-
due que nous allons attribuer aux notions d'axes cristallines et d'axes d'e-
8 SEB
lasticité, nous tàcherons aussi de définir de plus prés le rôle que jouent
les propres molécules d'un corps cristallisé et l'influence qu'elles exercent
sur les propriétés optiques de celui-ci. Il n’y a pas certainement de doute
que les. propriétés mentionnées dépendent de l'influence moléculaire du
. corps; mais quel est le vrai caractère de cette influence, est-il seulement
secondaire ou primaire aussi, modifie-t-il seulement la densité et l’elastiei-
té de l'éther ou les molécules mêmes de corps ont-elles aussi part au
mouvement de l'éther: voilà des questions fort difficiles et dont la solu-
tion complète surpassera, peut-être, toujours les forces de l'analyse mathe-
matique. Aussi les solutions données jusqu’ ici ont elles été trés-différentes.
Fnesnez, par exemple, dans ses premières recherches, n'admit l'in-
fluence du milieu que comme secondaire, consistant en une variaticn
de la densité de l'éther, sans que les molécules influassent directement
sur le mouvement; M. Neuman *) et Mac-Cuiracn **) au contraire,
dans leur recherches sur la réfraction et la réflexion de la lumiére, ont
supposé la densité de l'élher comme invariable d’où l'influence du milieu
est limitée a une influence directe. Mais ainsi que, dans un mémoire re-
cemment publié, Fnesxez ###) trouve vraisemblable que les molécules du
corps ont part au mouvements de l'éther, et M Neuman d'autre coté,
dans son mémoire intitulé: "Die gesetze de Doppelbrechung ete", croit
devoir déduire les phénomènes optiques des corps comprimés d'un arran-
gement changé de l'éther et il demontre, en méme temps, que l'influence
directe du corps sur un molécule éthérée en mouvement — comme on est
habitué à exprimer analytiquement cette force — loin d'expliquer les phé-
nomènes de diffraction, dús à la compression et à la distribution inégale
*) Ueber den Einfluss der Kristallflächen bei der Reflexion des Lichts Berl.
1857.
**) Journal de Mathematique pures et appl. par Liouville, Tom. 7, p. 217.
*^*) Mémoire sur la réflexion de la lumière. Annales de Phys. et de Chimie,
truis, Serie, T. XVII.
— 305 —
de la chaleur, donne au contraire aux expressions analytiques une for-
me tout-à-fait incompatible avec ces phénomènes. Le changement dans
linfluence des parties solides sur l'éther, que produit la compression, doit
donc être imperceptible, bien qu’il n' en suive pas qu'au total cette influen-
ce soit égale à zéro. Done, la supposition la plus naturelle, et qui embras-
se aussi les hypothèses formées jusqu'ici, est que toutes les deux manières
d'agir coexistent: que, de la sorte, non seulement les parties solides déter-
minent l'élasticité et la densité de léther, mais aussi qu'elles influent
directement sur le mouvement. Alors il s'agit de la facon de cette in-
fluence et des moyens d'y trouver une expression analytique valable.
M. Caucuy, dans ses Nouveaux exercices de Ph. et de Math., a propo-
sé les lois des mouvements de deux milieux qui se pénètrent réciproque-
ment, et M. Broca ^) a aussi appliqué ces lois aux cristaux isophanes
et à ceux d'un axe optique; cependant, comme nous espérons démontrer,
nous avons des doutes bien fondés sur la justesse de ces lois, et quant
à leurs valeurs en général, et quant à leur application au cas en question.
D'abord, les molécules du corps et le fluide éthéré ne peuvent pas étre
considerés comme deux milieux de la méme nature, comme le sont,
p. ex., les éléments de l'air, et la distribution incomparablement plus sub-
tile du fluide éthéré rend trés-peu vraisemblable le mouvement commun
de l'un et de l'autre, d'autant moins que, pour pouvoir expliquer selon les
vues dynamiques le phénomène de l'ignition et dela chaleur thermométri-
que, on est obligé d'attribuer aux molécules du corps certains mouve-
ments oscillatoires particuliers **). Ces mouvements qui existent déjà dans
*) Dove, Repertorium der Physik, B. VII, 1846.
**) Poisson, quoique d'une opinion opposée quant à la nature de la chaleur.
s'exprime avec beaucoup de justesse: "Ce que nous prenons dans la nature pour l'état
de repos d'un corps, n’est autre chose qu'un état dans lequel ses molécules exécutent
incessemment des vibrations d'une étendue insensible, et des oscillations sur ellesmémes ,
également imperceptibles.” Mém. de l'Acad., T. XVIII, p. 45.
40
ani ` à
les parties solides du corps devraient, en outre, être considérés quand
on veut déterminer les nouveux mouvements qu’ ils reçoivent en com-
mun avec l'éther. Puis, les formules de M. Cauchy donnent deux va-
leurs à la vitesse de propagation dans des corps isophanes méme, et
par cela elles sont aussi incompatibles avec l'expérience. Aussi la ma-
nière dont M. Broca *) a tàché de faire cesser cette contradiction ne nous
- *) Les sommations indiquées de l'expression de la vitesse de propagation pour
un seul milieu étant changées en intégrations, on obtient cette valeur approximative
de la vitesse:
*
A8
ect fee SO)
où pit et Z = l’epaisseur de l'onde, Pour l'éther il faut maintenant supposer
FEG ute
En considérant au contraire le mouvement de deux milieux, les molécules de
'éther et celles du corps, on peut conclure du phénomène méme de capillarité que
la force f, (r), agissant entre deux des molécules du corps, diminue plus vite que le
carré de la distance et qu'ainsi, dans l'expression de la vitesse de propagation pour
ces milieux, l'on doive avoir rif rj=o; mais pour qu’ une seule valeur soit ob-
tenue pour la vitesse, on est vbligée, selon M. Broch, à poser
, LU m
ol, NET E EE CT,
d’où l'action qu’ exercent deux des molécules du corps l'une sur l’autre, devient par-
faitement égale à zéro. Cela peut d'autant moins être admis, que cette méme
force doit tenir l'équilibre contre l'action /,(7) qu’ exercent l'éther et le corps l'un
sur l'autre, et que ces forces jointes déterminent l'équilibre du corps. En outre, on
devrait proprement poser
Ard , i^ QV 7 où
30 "o ro). so fal )=0
ou du moins égal à une quantité infiniment pelite, ce qui ne se fait guère, méme le
facteur (a) étant pour soi une grande quantité. Nous considérons donc la double valeur
de la vitesse, obtenue selon ces formules, comme un obstacle jusqu’ à présent insur,
= 40: —
parait pas non plus exempte d'objections. Enfin, quant à la valeur géne-
rale de ces formules, elle semble devoir être limitée au cas où les deux
milieux qui se pénètrent l’un l’autre, déterminent réciproquement la
position d'équilibre, de manière que l'équilibre de l'un ne puisse avoir
lieu sans celui de l'autre, et réciproquement, mais non aux cas oü les
deux milieux sont, statiquement, indépendants l'un de l'autre.
Il existe deux méthodes essentiellement différentes de traiter les
oscillations d'un corps vibrant: ou, en partant de la supposition que
chaque molécule oscille autour de son centre de gravité, et en cherchant
à déterminer les divers systèmes d'oscillations qui, sous cette supposition,
soient possibles, l'on obtient pour la détermination de la durée des oscilla-
lions moléculaires une équation du S:ième degré, n exprimant le nom-
bre des molécules; ou, en partant de la supposition d'une certaine ondu-
lation à durée d'oscillations déterminée, et en cherchant sa vitesse de pro-
pagation, l'on obtient pour sa détermination une équation quadratique du
ième degré. Or la méthode de M. Cavcnx de déterminer le mouvement
de deux milieux comprend, en quelque sorte, les deux voies d'opération;
et il paraîtrait que les doubles valeurs de la vitesse de la propagation
naissent de cette double opération et non pas de ce que, dans la dédu-
montable à leur application à la théorie de la lumière. Aussi, bien que M. Cauchy
les ait le premier posées, ne les a-t-il pas appliquées, à ce que nous savons, au cas
présent. — Nous ne pouvons nous refuser à faire encore une remarque, par rapport
au Mémoire de M. Broch, savoir sur l'échangement des signes de sommation pour ceux
d'intégration. C'est que nous croyons, avec M. Cauchy, "qu'on obtiendra une pre-
mière approzimation des mouvements de l’éther, et probablement avec une grande
précision les lois de son mouvement dans le vide, si l'on change les sommations indi-
quées" en intégrations, tant que ce changement se restreint à l'ether seul, mais qu'il
ni doit ni peut s'étendre aux molécules du corps pour l'évaluation de leur influ-
ence sur le mouvement -de l'éther. Au reste nous nous contentons de renvoyer le lec-
teur à ce qu’ a allégué plusieurs fois M. Poisson sur ce sujet: Mémoires de l'Institut :
Tom. VIII, p. 298 et Tom. XVIII, p. 46 & 140; Journal de l'école polyth. 20:ième cab.
2s A R
ction analytique, on ait épuisé ou exprimé suffisamment la signification
physicale des deux milieux qui se pénètrent réciporquement.
Faisons, dans un système d'axes rectangulaires, (r), 4x, 4y, dz
retenir la signification due nous avons prêté plus haut à ces expressions,
nous obtenons, pour l'équilibre d'une molécule m, les équations
(A8) . . mzzmg(r)jdjx— 0, m2mg(r)4y — 0, mZmg(r)4z =
et de méme pour les autres molécules. Si le système est déplacé de sa
position d'équilibre, de sorte que les incréments des coordonnées de la
molécule m, m, .... soient £, s, &, Ex «^, C etc., l'on obtient, si pour-
abréger on met
n3n(y) SZ, x?)- À, non ent,
mem (+ Zu = H e Fpa duge i Q,
(16) . . o
mee Si cs msm Dayaz R,
mm, (p CZ. ?)- —a, mm, D rag = p,
[mdt— A+ Pr Qt at + pr tgi Ha
un Pat rur Msn ert Lans
mdt- Qi-- Rat Cc qi re pe REI eee
H LJ LJ
(m, d'Ee aE p pz E qi A ETE Poft QE EC
Pour satisfaire à ces équations, on peut poser
PR o
E£—asin(nt--4), E =u sin (nt +1),
n=f sin (nt+2), «/— f sin (nt+ 1), 8m "das
£— y sin (nt +2), &c. Ge,
et ces valeurs insérées à l'équ. (17) donnent, pour la détermination des
constantes, les relations suivantes:
"n—1n
(4 — mn?)a + P8-- Qr +a tph tgr. +4 "Sg
Pat (B — mn?8 + Ry+pa t bp try «bp y =o,
Qa + H8 --(€ — mn*5, qtr ter . ... Le "sg:
aa pg-E qr G4, — mn*)a + PB Hr La "zg
(19)
4 dini "gae" "usu qu Eee +C -m n?)y —o.
En éliminant «, 8, y etc. de ces équations, on obtient, pour la dé-
termination des valeurs de »*, une équation dont le degré est exprimé
par le nombre des molécules multiplié par 5, et qui comprend toutes les
oscillations qui soient possibles dans le système consideré.
Si, au contraire, on cherche la vitesse de propagation d'un mouve-
ment ondulatoire à durée d'oscillations définie, on opère d'une manière
différente: considérant £', 7’, € comme des fonctions de 4x, 4y, 4z, £;
1; &, l'on pose
Poet a Ey E a EAT ke,
WEE &e., "e fk &e, &e o;
ainsi les équations pour le mouvement d'une molécule se réduisent à trois,
et ces trois équations, intégrées, donnent pour la vitesse de propagation
une équation quadratique du 3:ieme degré. En divisant, au contraire,
les molécules en deux groupes et en appliquant aux molécules de chaque
— 3910 .-
groupe le dit procédé, rapportant leur mouvement à deux molécules, une
de chaque groupe, lesquelles on prend pour points de départ et entre les-
quelles on retient les significations primitives; on obtient six équa-
tions pour le mouvement, et une équation du G:ième degré pour la vi-
tesse de propagation. C'est là la méthode de M. Cavcuxv pour trouver
le mouvement de deux milieux qui se pénètrent réciproquement. Elle
n'est pas fondée sur aucune différence physicale des deux milieux, mais
seulement sur une analyse (démembrement analytique) qui se laisse, sans
aucun obstacle, appliquer à un ‘seul milieu. D'ailleurs les formules
(17) sont parfaitement générales et valent aussi bien pour un seul
milieu que pour plusieurs, disposés d'une maniére quelconque; si done
l'on a deux milieux qui, quoique statiquement indépendants l'un de l'au-
tre, soient toutefois homogènes et qui opposent du moins un obstacle
méchanique, l'un aux mouvements de l'autre, d’où leurs mouvements fi-
nissent constamment par devenir communs ; on semble aussi bien auto-
risé à supposer les incréments qu'obtiennent les coordonnées moléculaires
de l'un des milieux, une moléeule de l'autre milieu étant mise en mouvement ,
comme des fonctions des distances de la méme molécule et de son dépla-
cement primitif, ainsi que l'on est autorisé à former cette supposition
pour les molécules qui appartiennent à un méme milieu. La propa-
gation du son dans l'air, dans des mixtions de fluides etc., en fournit
des preuves. Si, au contraire, les deux milieux sont absolument
hétérogénes, comme l'éther et les parties solides d'un corps, non seu-
lement par rapport à la quantité et à l'arrangement des molécules, mais
aussi par rapport à leur lien de réunion — d'un côté attractif,
de l'autre répulsif —; on peut traiter les mouvements de vibra-
tion des deux milieux comme absolument indépendants les uns des
autres, pourvu que lon porte aussi en considération les perturba-
tions que souffrent les mouvements par raison de l'influence réciproque
des deux milieux.
S 5.
Les perturbations, opérées par les molécules du corps sur le mou-
vement de léther, se distinguent d’elles-même en deux classes princi-
pales: savoir, 1:0 celles opèrées par les molécules, rapportées à leurs
positions d'équilibre, et 2:0 celles qui naissent du mouvement de ces
mêmes molécules. Quant à cette dernière classe, ces propres mouvements
vibratoires du milieu peuvent ou avoir existé précédemment ou être pro-
duit, en conséquence du mouvement de l'éther, par absorption; mais,
dans chaqu'un des deux cas, ils s'assortissent sans doute aux formules (47).
Les durées des oscillations sont, de cette manière, entièrement dépen-
dantes de la qualité des vibrations du corps, et l'influence que les
vibrations correspondantes exercent sur le mouvement de l’éther doivent
étre plus grandes en mesure que les durées des deux mouvements simul-
tanés s'approchent d'être égales. Quant à leur effet, il peut, en quel-
que sorle, étre considéré comme identique avec celui qui sort d'une
distribution inégale des molécules, et conséquemment se faire remarquer
en diminution des amplitudes des vibrations des molécules éthérées, ou
en absorption. Comme, toutefois, nous devons negliger, dans le cours
de nos recherches, toutes les causes qui pourraient faire naître une di-
minution de l'intensité du mouvement ou produire une absorption, il n'est
pas non plus nécessaire de prendre la dite cause en considération.
Nous passerons maintenant à la première classe, ou les perturba-
tions produites par les molécules considérées en repos pendant le mouve-
ment de l'éther. La manière ordinaire de calculer cette influence est de
considérer ses composantes le long des axes des coordonnées, comme des
fonctions linéaives de la forme suivante
` Ag+ PnH Qk,
CRIS 25: a 0020)
QE + Ra + Ci;
— 312 —
où E, v, t sont les incréments des coordonnées pour une molécule éthé-
rée m dont on cherche le mouvement, et les quantités 4, P, Q &c.
retiennent la méme signification que dans (16), excepté qu'elles sont ici
divisées par la molécule devant le signe de sommation. Pourtant, selon
nous, cela n'est pas suffisant. C'est vrai, on considère par là l'influen-
ce exercée directement par le milieu sur la molécule éthérée dont on
cherche le mouvement, et par conséquence l'influence indirecte aussi
qu'il exerce sur les autres molécules éthérées; mais, ce qu'on n'y consi-
dère pas du tout, c'est l'influence directe que le milieu doit nécessaire-
ment exercer sur ces molécules mêmes. C'est là une faute essentielle qui
appartient méme, à ce qu'il nous parait, aux formules de M. Coen
pour le mouvement de deux milieux. Car, si l'on nomme les incréments
des coordonnées d'une autre molécule éthérée $, vi, g, les composan-
tes des forces perturbantes deviennent de méme, le milieu étant sym-
métrique,
ETS
EU) OM EL (6
los A nv + cz
Cependant, ce n'est apparemment que la difference des expressions
(20) et (20 a), formant l'influence indirecte sur la molécule m, dont on
ait besoin; on obtient en outre pour chaque molécule éthérée, au de-
dans de la sphère d'attraction de m, une expression semblable, et tou-
tes, sommées ensemble, donnent les composantes suivantes le long des axes:
z4dak-zPas-L:0ast,
(94) . . . . . . {zP4E F sagt 3 liat,
ZQ4E+ZERant SCat
Ces quantités qu'on a negligé jusqu'à présent et qui, quant à
leur origine méme, appartiennent au second ordre, sont cependant, en
conséquence du signe de sommation, si prépondérantes, comparées aux
UO —-— -— IE
"TU = À.
WT ne. Wem
—
ot) RÉ SEE EET REP a A, e VP La v o RI SCRI RESET UU.
— 913 —
quantités (20, du premier ordre, que celles-ci puissent être entièrement
negligées, au moins dans une approximation premiere ou quand il s'agit
de la lumière blanche. C'est là ce que M. Neuman a démontré avoir
lieu pour des corps comprimés. Les quantités (21) sont d'ailleurs de la
méme forme que celles qui naissent de l'influence moléculaire de l'éther,
et elles peuvent ainsi y être conjointes. En effet l'on peut aussi consi-
dérer la force par laquelle les parties solides du corps modifient la densité
et l'élasticité de l'éther comme une fonction des distances des molécules
éthérées, et si on la désigne par mum vir) et que l'attraction ou la répul-
sion entre les mêmes molécules soit nommée mm f (r), on obtient la for-
ce totale, agissant entre deux molécules éthérées, égale à
mmtxgp—wr).u c... (24)
Cette expression étant insérée aux formules ordinaires du mouve-
ment, au lieu de mm^/(r), et l'équation étant traitée comme d'ordinaire,
lon obtient aisément, par comparaison à (21), les relations suivantes:
du(r)
4xdy, EQ —Xm ——24x4z. (95
rdr ey 9 rar PA
D'ailleurs, on gagne, par cette voie d'exprimer l'influence du milieu,
l'avantage essentiel de ne point être obligé de considérer la forme des
molécules éthérées, parceque sous ce rapport on ne peut pas juger que
l'éther ait souffert quelque changement sensible, en méme temps qu'on
explique aisément la dispersion de la lumière. M. Bnocu remarque avec
raison contre le traitement des phénomènes de dispersion de M. Caucny,
dans son ouvrage classique: Mémoires sur la disp. &c., que les distan-
ces des molécules éthérées ne se laissent pas assez changer dans un mi-
lieu réfractant pour qu'on puisse expliquer, par cette circonstance seule,
la nécessité de ce que dans le développement de
ECH 47, dE,
A1
— 914 —
on mette plus de deux termes, ce nombre étant toutefois suffisant in
vacuo; pourvu que dans tout cas l'on considère f(r) invariable. Cepen-
dant, ce qui vaut de f(r) ne vaut pas pour cela de y(r), laquelle fon-
ction on peut s'imaginer de la sorte que les coefficients différentiels les plus
hauts méme, dans le développement de 4£, 4: et 4¢, deviennent sensibles.
Pour cela il faut seulement que y(r) diminue avec la distance moins vite que
f(r), de sorte que le rayon de sa sphère d'attraction devienne comparable à
l'épaisseur des ondes lumineuses. Cela est aussi vraisemblable. De là
les phénoménes de refraction et de dispersion deviennent aussi, pour la
plus grande part, indépendants les uns des autres, ceux-la dépendant
pour la plupart de l'éther, ceux-ci au contraire dépendant absolument
de l'arrangement moléculaire du milieu. Cette indépendance est aussi,
du temps où l'on est parvenu à aeromatiser les verres optiques, une vé-
rité généralement accueillie par les Physiciens. Cependant, dans le cours
de notre analyse, où nous ne nous occupons que de la lumière blanche
et où, par consequent, toutes les constantes obtenues sont de rigueur à
considérer comme fonctions de l'épaisseur des ondes lumineuses, nous
pourrons poser, à cause de brièveté,
mm'(f(r) — w(r) = mmy(r),
sans que les resultats perdent par cela de généralité.
Seconde Partie.
S. 1.
En conservant les notations employées dans les paragraphes précédents,
je désignerai par mm/(r) l'attraction ou la répulsion mutuelle des deux
molécules voisines m et m et par muny(r) la modification que subit
cette force par l'attraction de la matière pondérable. En conséquence
la résultante des attractions ou des répulsions exercées sur deux molé-
cules éthérées m et m sera
Ernie eege eg
va: ral e, ACEN
MINA
— 9315 —
mm (fir) — v (r)) = mm F (r),
F(r)
et en posant, pour abréger, E = ọ (r), nous aurons pour l'équilibre de
la molécule m, rapportée à des axes obliques X, Y, Z,
Zmg(r(4x*ady4b42) 0, Zmqg(r(a4x44y4e42) 0, mo(r)(bax-e2y*42)— 0;
ou, ce qui revient au méme, tout simplement
Eme(r)4x=0, mg(r)4y-0, Xmg(r)4220; . . . . (4)
la valeur de r étant représentée par
r'=4x+ ay +42 + 94x4y.a + 24x42b +24y42.c, . (2)
en posant i
cos (X, Y) = a, cos (X, Z) = b, cos (Y, Z) = c.
Supposons maintenant que, le système venant à se mouvoir, les
molécules m, m.... se déplacent dans lespace, et soient au bout du
temps t
E, 1) 5
les déplacements de la molécule m, mesurés parallèlement aux axes obli-
ques, les équations qui determinent le mouvement de cette molécule se-
ront par suite
|
dr), r] (4x48),
dr
D. £= Emlpr)+
Din = Zm ler) Ke r] (4y* 495 pvo? vt, (3)
2 d :
D, t£ = =mlo(r)+ lte 4t). |
L'équation (2) donne, en négligeant des quantités infinement petites
du second et ordre supérieur,
rdr—(4x-4y.at4z.b) 4E+(4x.a+4y+45.0c) An+!4x.b+4y.c+42)46,
et, en substituant cette valeur dans les équations (3), nous aurons
— 316 —
d
/D's- m [v st T (ae rang aan Hat
rdr
+ (4x. a+4x4y k4x4z. 0 4n 4x b+4x dy e 4x42)40) ],
dg
D? KE Seil ans Cay .4+4x4y+4y4%.b)48
(4)...
(4g! dy 4x a 442.0) 4n 4! 4x49 orga. M.
d
Dr zm [o(r)48 + - gu (42. br 4x424y42.a 45
t rdr
(dz! ,c+4x43. a +4442) 4n (Az) + AX42. b +4yaz. eat) ]-
V y n y
Les différences finies ZE, An et A£ étant considérées comme des fon-
ctions de dx, Ay, Az, E, gx t, on aura, en employant pour abrégér
des notations symboliques,
Axd d zd
4E—(e mate, BE "UE,
Axd, + dyd, + dzd
= =(e xd, + Ayd, + 1—4),
ug (e^ ^ t 4yd, + 42d
Si l'on réduit les développements de ces expressions à leurs premiers
AE,
termes, en les substituant dans les équations (4), bien observé qu’on
aura en vertu de la distribution symmétrique du fluide éthéré non-seule-
ment les conditions
(a) . . . . Xmg(r)4dx—0o, Emo(r) 4x? 4y=0
vérifiées, mais encore, si les axes obliques des coordonnées sont de vé-
ritables axes conjugés du système, les suivantes
(b) .. . Emglr)4x 4y=0, Xmg(r)4dx'4y-0, &e.;
on trouvera en faisant, pour abrégér,
—— sn Les,
—— pvp SE ds is CM te MT SCT wu
nn lotte éi
a. Aal te A angst enge Lage, C RN. CUR
e ZAC ab
PA tes à le dal ei ri
"TEC
"i" eO pene mmm
, ^ dein) Au)
id legt " PAL d s AR Zm—- —-p,
rdr 2 rdr
2 Ay? dq'r) dx? Az? dq(r) dy? dz?
enr A D wi Bee a =) EI —— J
7 rdr 2 rdr 2 rdr 2
les équations
D g= [5* md" 4 (s, +7) dog Mäe d d «2y'bd d JE
: + Land sad" er dag d d 58s'ed d Ja
+ [b (md ^ia 'd'ev'd.) 9a "ed d 43y'd d],
D n= llon?) dio, 4n Mais 4 Metal d +2 d d]:
+ [a (sd ad ed) +274 d +204 d]; (SI
aus (nd nid. wd) +2x'bd d +%èd d.t,
D, t—[9*6) d (s, +u)d + (0, +pt)d'+ 2/bd d +2yed d ]t
+ [Xd +d + p'd') 4d d + va d dj
+ Leid: wda pd) 42/'ad d +2 id djs.
Les équations précédentes pourront se réduire à la forme linéaire
en posant
= —k(xu + yo + i:w)V| —:
E= te :
Mero ro y Hy En ca wd 27 7
(ri. “Cr + yu + zw)y—:
3
E ax E étant des fonctions de la variable t et des constantes arbitraires
k, u, v, w; et u, v, w les cosinus des angles formés avec les demiaxes
des coordonnées positives par une droite perpendiculaire au plan
— 318 —
(61) + - . S. s. ux+uy + wz=0
Observons d'ailleurs que les quantités o°, el, o, multipliées chacune par
à ou la densité de l'éther, représenteront des pressions principales qui
sollicitent trois plans de coordonnées et, si l'on nomme w’ la compo- `
sante rectangulaire de la pression sur un plan quelconque
ux + vy + wz-o,
l'on aura d’après les conditions (b)
(Ga) le wt o 6e yen m! bos! vi o, wt.
Maintenant, parce que la pression exercée sur un plan quelconque du
fluide éthéré doit étre égale à la pression intérieure sur l'une des faces
christallines du milieu, parce qu’ aussi cette pression doit contrebalan-
cer la pression éthérée extérieure, c'est à dire celle in vacuo, il faut
2
conclure que «^ soit invariable et indépendante des valeurs assignées
aux constantes arbitraires w, v, w.
Cette condition étant remplie, on tirera des équations (5) et (6), en
posant, pour abrégér,
9 — ^w! nv win, Q—=2ruw,
| g—m'u! + nv trw, D—Lnuv,
gt — vu? +uv+pu, R=2xvw,
les suivantes
D, E— EI 4? ei Db)5+ (La + e) + (8-90 EE, |
(7) | D 4 —HE (ta &- 9-900) E -I- (+ m+ Pa+ Ner Le.
D, E— FRE +0 + Na) -- (Ste + oa 90); + (9t Nb 4-901),
Puis, en posant encore
ww€————— E
PR UT BL vm
d rof Eat te tel DEER KC gel ft e lege ee A
— 919 —
R + Pa+Ob=L, n
$a Lo -- 90e — M,
Sb Le LN,
D +La+Qc=P, D+Rb +Ma—=?,
- Ra+O+Nb=Q, Lb+D+Pe—=Q),
Me+Vb+R—=R, 32a 4-9 + 8 — IV,
on aura tout simplement
ODE——EFE(L-4 PPS)
D — - FÉP'E+ (M4) RI eee (8)
D =K EHRT UN Lenz)
Concevons maintenant que
x
E (9)
EC
B^
soit l'équation d'une ligne droite, tirée par l'origine des coordonnées,
et qu'on ait
1 — A+ B4 C --9? 4Ba 4-29 ACb 4- 9? BCc;
soient de plus a, 8, y les cosinus des angles formés par cette droite
avec les axes des coordonnées, donc si l'on fait coincider l'axe de pola-
risation de la molécule m avec cette ligne droite, on aura de méme
SE
erte QUT e dt Di ME À ES
En nommant g le déplacement de la molécule m mesuré parallèle-
ment à cette ligne, on a aussi
&—ab E 82-4 10
et, multipliant respectivement avec æ, f, y les trois équations (8) et in-
troduisant la variable 2, l'équation du mouvement, mesuré parallèlement
à l'axe de polarisation, deviendra simplement
—- HM
HE T. E xus D s=— 5r;
les conditions à satisfaire étant
a(L—&) + 8P'4- y0 —o,
(41) B GON e) Late,
«Qr eR 4-7 (N—9)—o,
ER) V oe v ov Pati. AE v
Or, les équations (8) pourront aussi se salisfaire en supposant
(43) ... .. "=
K, à, s étant des constantes introduites par intégration; maintenant ces
valeurs substituées donneront de nouvelles conditions à remplir, savoir
A(L—®) + BP -- CQ'—o,
(44) e EE
4Q -- BR -- C(N— $)—o,
ei
le
Ainsi, l'on a deux systèmes d'équations de condition à remplir, pour
déterminer la relation entre s? et k’, tous les deux devant naturellement
donner le méme résultat. Aussi, l'on obtiendra en effet, «, 8, y, étant
éliminées de (11) ou 4, B, C de (14), la méme équation, savoir
(L—95)(M—2,( N—89 —PP' N—v)—909 (M— 9)
(48) —RR'(L—242)-- PQR+P'QR—0
laquelle équation donne ainsi, pour chaque valeur de s", trois valeurs
de & et trois valeurs, qui y correspondent, de «, f, y et de À, B, C.
on CLS Ce ONERE PRI Dan.
— ` —
En substituant les valeurs de E, 7, € de (13) dans les formules (6),
nous aurons les intégrales de l'équation (5), le signe S indiquant une
somme de termes semblables, savoir
pg Span DUT
de Spp E Y messa se uoi)
tL SRC + DV,
ou, en supprimant les parties imaginaires,
E— S K A cos (ko —st+2), ;
7—S KD cos (ko—5st-2). ) . ..... . (47)
=S RC cos (ko—st+1);
la durée d'oscillation étant =t — zm
s
* 9
$ l'epaisseur d'onde = l =—
la vitesse de propagation = & vow
propag a wx
et de plus w= R?+ w’,
,
§. 2.
Reprenez l'équation (45) et substituez-y les valeurs de L, M, N,
P, Q Sc. nous aurons, les réductions faites, cette équation remarquable :
R — RF H —o, E ES WK ENA E)
en posant
e =$ + M +N + 2490 + 20 L 2H,
SEM — P) (1—2*) + 2 (9t 9— $091) (a — be)
+ (£31 —£*) (1—b) 4- 2 (9 $0 —9990) (b—ac) (19)
T GX HR (1—6) +2 (£90 — $99) (e—ab),
= (89 9t — LR MO —9t 9y 1-99 £90 (1 —e— LÀ c + 2abo).
42
~ Mi —
L, M, N, D Le. n'étant que des fonctions de x, v, u, m, n, p,
et de w, v, w, il doit nécessairement se trouver, pour chaque valeur de
u, v, w, cest à dire pour chaque position du plan des ondulations,
trois valeurs de la vitesse de propagation et trois directions de vibra-
tion qui y répondent, de manière que, si le déplacement de la molécule
étherée se fait parallèlement à l'une d'entre elles, la direction des vibra-
tions soit conservée; dans ce cas le rayon est dit polarisé.
En général, la valeur de & est déterminée par une surface du second
ordre correspondant à la surface d'élasticité de Fneswez et qui se donne
de la manière suivante: multipliez l'équation (11) respectivement avec À,
5 C, et sommez le résultat; insérez-y les valeurs de L, M, N, P,
s Q, Q, R, R' (7a), exprimées par l, M, N, P &e., et rédui-
sez, moyennant les relations suivantes connues:
í ad -+6B +}C=1,
a — 4 + Ba + Cb,
= Aa + B + Ce,
7 — Ab + Be LC
(20)
et l'on obtiendra:
(24) . . . RL + MEHN? + 2 Pop + 2 Day + 990 fy.
Le méme résultat est obtenu si dans l'équ. (14) on insere les valeurs
de L, M, N, P’ &e., par où celles-ci se réduisent en
La + 9g -- $5; — 9" A,
Pa d- Me +R ; —9? B,
Da HRE + 3t; —9C.
Et si la première est multipliée par «, la seconde par f, et la troi-
siéme par y, et que ces résultats sont sommés, on aura l'équation. déjà
trouvée (21).
1
A
5
J
Es
d'
ag
d wee E
Si les axes sont rectangulaires, et, en conséquence, x y z des axes
principaux, les équations (18) et (21) se transforment dans les con-
nues, données par M. Cavcnx, lesquelles on peut done considérer com-
me un cas spécial du probléme général dont la solution comprend aussi
la propagation de la lumière dans des cristaux à axes obliques.
Les conditions à remplir (15) et (14) se reduisent, dans ce cas,
aux trois séquentes
a ($—9*) +69 +70 — o, :
a +B(M—R)+yR—o, . ..... (22)
«D LOL,
qui donnent
e le Cl ENNEN D (M-22) —R* (8-97) +2POR—0, (25)
et
LB Lo + ME? +N + 2 Pop Lafen 4-298895; . . . (24)
ou, en posant :
D -
r?
1—&x* + My” + N? +2 Pay + 2 xz Las, . . . (24a)
Les racines de l'équat. (25) peuveut ainsi être considérées réprésen-
tant les valeurs inverses des trois axes principaux d'un Ellipsoide, re-
présenté par l'équ. (24).
Cependant, £, M, N, P, N, 9t étant des fonctions de u, v, w,
lon trouve que, pour chaque position du plan des ondes, la surface
représentée par (24) change de forme, par où aussi elle diffère essenti-
ellement de la surface d'élasticité de Fresnel.
Les équations (18) et (21) ont une analogie remarquable avee les
équalions obtenues par M. Biner, dans son Mémoire sur la Théorie des
axes conjugués ct des momens d'inertie des corps *).
*) Journal de l'Ecole polytechnique Tom. IX p. 41.
ee ` ZEN KL
Supposons que, dans un système d'axes obliques de coordonnées,
ux + fy +130
réprésente un plan et
Dap gotta À
peg
une ligne droite; donc, dans le cas que la droite soit la normale du
plan, le moment d'inertie du plan et de la ligne droite devient
(ue)... + Im? zco! mx! my +y zmz! 4 2 ofzmxy -9ay3mxz + 9 8ymyz.
Si, en outre, Xmr* doit être un minimum, c'est à dire, un moment
d'inertie principal, l'on en obtient 5 valeurs, représentées par une équa-
tion du troisième dégré parfaitement égale à (18), si pour €, M, N,
P, N &e. l'on y substitue les valeurs corréspondentes Sma’, my’,
Zmz° &e. de la formule (x).
Cependant les deux expressions different essentiellement en cela,
que pour un corps il n'y a que trois moments d'inertie principaux et trois
axes principaux qui y correspondent, pendant que, pour chaque position
du plan de l'onde, il y a trois valeurs de (7 et trois axes du mouve-
ment vibratoire y correspondantes. Ces directions des vibrations que
nous nommerons des axes de polarisation doivent étre rectangulai-
res entre elles, parceque, autrement, les vibrations parallèlement à l'un
des axes ne pourraient pas avoir lieu sans en produire aussi parallèle-
ment aux deux autres, ce qui est contraire à l'expérience. D'ailleurs
on peut le démontrer de la manière suivante: supposons que les
trois valeurs trouvées de chacune des quantités 9, 4, B, C, «f, y, soient
respectivement
n°, A’, B’, €, «, D 7>
25 Zen ven "AR LE Ai
8 M B”, €", a”, B^, Y^
dis
tb sl Lu a x "de
‘idea aii
NV TS
E de dla Th à ire ie pl: ot de E Éd ST EE E A TTT ET
a =
— 325 —
et insérons 2’, « p, y’, dans les équations (11); multipliez la première
équation par Æ”, la seconde par B” et la troisième par C” et sommons
le resultat; nous aurons, faite la réduction selon les formules (20), l'e-
quation suivante
Q (a A+ gnD'-4 vi D, së. CIN EIN (a)
en posant
Da +BB ey Ue (I B+B") D + (y fu") D + (y +y B) R:
^"
Or, 2’, a”, 8", y", étant substituées dans les mêmes équations
que l'on somme, après avoir multiplié avec Æ’, B’, C’ respectivement, on
aura de méme
Sie" 4"--58" B'--y"€)—D. . . . - . (44)
4
Les quantités sous les parenthéses sont chacune égales au cosinus de
langle que forment, lun avec lautre, les deux axes de polarisation,
corréspondant à 9 et à Q, et elles sont conséquemment égales; or si
Q? et 9 * ont des valeurs distinctes, les équations (a) et (a,) ne peu-
vent se satisfaire qu'en posant
a" TN B' +y” OU zed Aë By = 0. \
De la méme manière on obtient aussi
Le. (D
a^. AUC +E L Y €" =a” A rg" B’ +z” C Sg,
a A” +6 B" y" O” u” 4]. B” +” CS 0; j
d'où il suit que les trois axes de polarisation sont rectangulaires entre
eux. Ailleurs, on obtient, suivant les rélations connues entre les axes
rectangulaires et les axes obliques, ces formules:
24e RAO EA +6 D' -y € A,
ah pote CC" = | «^ A” +6” B^" vy" Cicak,
y fy" y y" 1 a ai Lats p^" B^ yp 1 ;
+
œ ? Fa
— 326 —
desi» au^ OP. I! of! Hal
a—a te 8" Ae gs,
HC "n H^ HP
be y ca" y" al" y",
ezp! y "Aën tt T wi
$. 3.
Pour déterminer les valeurs de o, 8, y, À, B, C, nous poserons ,
suivant la méthode employées par M. Cavcuy pour des axes reetangulai-
res, en désignant l'équ. (13) par S—0,
(23)
« (L—9*)-- 8 P' d ELE
a PEM) +r R'—eS,
« Q' +8ER+r(N—2°)=fS,
où b, e, f sont trois coefficients indéterminés. Si l'on en cherche les
valeurs de a, £, y, on obtient
(26) .
pa = ((M-2*) (N-R?) — RR')o - (RQ —(N-9* bie à.
+{P R (MANQ}f, N
8 = {Q V —(N-2*) P} o - ((L-9*) (N-9* — QQ} e
- (P0—(L-2*) Rf,
;—(PR—(M-2*0) d « (P'Q' —(L-9*) Re ”
+ (L-25 (M-2* — PP'}f.
De méme, D, €, ÿ étant 3 autres indéterminés, on obtient de
l'équ. (14) les valeurs de 4, B, C, savoir
(27) ..
[ A = ((M-25(N-29* — RN) D + (RVQ'—(N-295P) €
+ (PR — (M-2*) 0^3 $,
B — (QR —(N-2* P'Y D + ((L-9)(N-9) —QQ'1 E
+{P' Q= (L-®)R} F,
€ — {PR —(M-2)0) D - (PQ—(L-2) Rn) E
+ (L-2)(M-9 —PP'Y$,
— 324 —
D'où l’on voit que les dernières valeurs sont obtenues des premières par
un seul changement de l'accentuation en P, Q, R, D.O. R. — Pour
des axes rectangulaires les deux formules (26) et (27) deviennent iden-
tiques et se transforment dans les suivantes:
«— ((M-9)) (N-25- IP) d (RQ-(N-9) P}e + (PR -(M-9) QM f,
8—((QR-(N-2) P}d ((L-2) (N-9*) Qe + (PQ-(L-9) R f.) (28)
; z (PR -(M-9)Q) d + (PQ-(L-9) R}e - ((L-9) HM P^) f,
les quelles valeurs M. Cavcnx a données le premier, dans ses Exercises.
Les équations (17), (18), (21), (26), (27) contiennent tout ce qu'il
faut pour déterminer la vitesse de propagation et la direction des vibra-
tions éthérées pour les trois plans d'ondes qui, paralléles entre eux, sont
représentés par l'équation
Xu + yu +žzw=0=Q&t,
supposé, que les constantes m, n, p, u, v, x soient connues. Si dans
les formules précédentes (26) et (27) sont substituées les trois racines
Q9, 2”, 29”, tirées de l'équ. (48), on obtient les ees correspondantes
de «, A » A, B, C, que nous nommerons
R vk E WT Wen fi
"éi 2^ Y^ A", D", C
" der" / dee y^, v" act B”, pue
Les valeurs de Æ’... 0.., insérées à l’équ. (17), donnent depuis trois
systèmes de valeurs pour £, a, £:
E, a, (eif E. a, idi T a, t3
et celles-ci, combinées avec les valeurs de c', 8’ &c., donneront enfin les
déplacements parallèlement aux axes de polarisation, savoir
s z= e g + A e St Y ta "
ge” E Te g” 4" ai +y” £5 T i P P . (29)
ala qt! Ett a. f^ Hay HC ent,
— Nip .—
En cas inverse, on obtient aussi de Si, sii, &*, ei, 8^, y! Ke. com-
me connues, les déplacements parallèlement aux axes
to g'+ A" a" À" Sit,
(50) En g— D'«' A Dad sii D'^ u^,
= Ui ai 4 C" att + C" gn,
en conséquence des relations
( 4 | a(4 — €) + B(be—a) +y ur
T da be? +2 abc
__a(be—a) + B(4—b°) +7 (ab—e).
T dat? — e 2 abe
oe og
(ac—b) + 8 (ab—c) +y (4—8)
4— 0 — M? — e + 2abc
C =:
$. A
H
La solution trouvée plus haut, de la propagation du mouvement on-
dulatoire dans les corps cristallins, est cependant trop compliquée pour
étre employée, quand il s'agit de vérifier la théorie par l'experience. Des
trois valeurs obtenues pour la vitesse de propágation il y a une, savoir
celle des vibrations longitudinales, qui reste étrangère au probléme dont
nous nous sommes proposé ici de traiter, mais qui contribue à embrouiller
les formules. Or, les ondes lumineuses existant dans la nature indépen-
demment du mouvement ondulatoire longitudinal dont on n'a su jusqu' à
présent démontrer la signification ou l'existence; il faut que, l'analyse de-
vant toujours étre une expression fidele des phénoménes, les formules
(48) et (25) se laissent décomposer en un facteur lineaire et un facteur
quadratique, celui-ci comprenant les vibrations transversales, dont seule-
ment il s'agit ici. Cette décomposition a aussi pour la formule (25) ou
BW
E s, SERERE ER, NIIS
— 929 —
axes de cristallisation rectangulaires été executée par M. M. Cavcnx et
Neuwmaxs en” supposant entre les quatités x, u, v; p, m, n les relations
suivantes :
(m? — n’) (n?— n’) = An’,
(m— 1°) (P— 1°) = Anne, . (92)
(n^— u^) (p^ — w^) = 4p’, |
(m =n?) (p^ — 55) — i?) + (n°— 17) m? — a) (p. — u) = 162? vu . . (55)
Ces conditions étant remplies, et en méme temps la pression sur les plans
des coordonnées supposée égale à zero, ou constante, comme nous avons
supposé plus haut, on obtient l'expression de Fresnez pour la vitesse de
la Jumière. Cependant, comme il est impossible de démontrer à priori
la justesse des relations admises (52) et (55), on en a tiré la conclusion
que la formule de Fresxez ne dät avoir qu'une justesse approximative.
Néanmoins, les observations de Rupsere sur l’arragonith et le topaze
montrent que, pour les plans principaux de polarisation d'un cristal,
le rayon ordinaire a une vitesse constante; mais, les relations (32) étant
nécessaires méme pour rendre ce rapport satisfió, on a droit de consi-
dérer leur justesse démontrée, au moins au dedans des fautes d'observa-
tion. Aussi, en posant les formules (32) sous la forme suivante:
(m? n? — 9 2?) — 2? (n? -- m? — 6 2?) — o,
(m? p? — 957) — r (m? en? — 65^; — o,
(np — Ip’) — p (i + p — 60?) — o,
et en regardant a—», z—g, v—u commes des quantités petites du pre-
mier ordre, l'on voit aisement que les quantités sous les parenthéses de-
viennent des quantités du second ordre, et que celles-ci, soustraites l'une
à l'autre, deviennent nécessairement d'un ordre supérieur, | mais qu'elles
peuvent aussi étre égales à zero.
p 45
x ` "e
Dans un traité plus récent *), où il est revenu à la définition
du plan de polarisation, donnée par Fnesxez, M. Cavenx a aussi déduit
la loi de Fresnez pour la vitesse de propagation, en formant l'expression
générale de sorte qu'elle ne comprenne que des quantités du second
et troisième ordre, et en negligeant depuis celles de l'ordre supérieur au
sécond. Cependant cette déduction ne peut pas valoir: car de cette
manière la loi de Fnesxec ne vaudrait qu’ aux quantités prés du Lier
ordre, pendant qu'il est démontré par l'expérience qu'elle est beaucoup
plus exacte.
$8. 5.
Quant à la premiere méthode, elle ne peut pas étre employée pour
décomposer l'équ. (18) en ses deux facteurs, parceque la dite méthode
suppose comme connue la forme du facteur linéaire, correspondant aux
vibrations longitudinales, lequel facteur est ici tout a fait ignoré.
Nous en avons done essayé une autre qui, outre qu' elle posséde
l'exactitude nécessaire, ressemble, sous plusieurs égards, à la déduction
*) Dans l'équation
N2 b 2 a 2 Ke
(5) (e puer: dia lte ger AS Te uer EC,
où les termes que renferme le prémier membre sont du sécond ordre, M. Caucux
neglige le dernier membre comme n'étant comparativement que du troisième ordre. Mais
les différences P—Q, P—R étant aussi des quantitets pétites du prémier ordre, il est
évident qu'en posant aussi P= Q = R dans l'équation précédente, on ne négligera que
des quantités du troisième ordre vis-a-vis de chacun de ces termes qui elles-mêmes
sont de l'ordre sécond. Cela fait, on aura la formule connue de Fresnel:
(@— B)(9*?— C) + (9?— B)(9?— A) + (9?— A) (Q?— B) = o.
Cependant, nous eroyons qu'on ne pourra juger de là sur la justesse plus ou moins
approximative de la formule citée; nous sommes au contraire persuadé que cette mê-
me opération de négliger de pelites quantités de l’ordre supérieur au sécond, reité-
rée, a fait compenser les fautes qui, autrement, en opérant ainsi une fois seulement,
auraient rendu la formule inapplicable. Mémoires de l'Institut, Tom. 48, p 181.
`
+
= M a.
de FarswEL, au moyen de la surface d'élasticité , et qui sert à jeter sur
cette dernière un nouveau jour. Non moins par cette raison que pour
faire l'application de la méthode à des cristaux à axes obliques plus claire
et plus frappante, nous l'appliquerons précédemment à des cristaux à
axes rectangulaires. Reprenons done les expressions (28) *)
ET + {R Q- (9t-9*) 9) e + {P R-(M-2) DU) |
b = {(QR-(N-2°) 9) d TEE TE {PO-(L-0°) 9 f, | (28)
y = {PR-(M-2)0 } d + {PO - (€-27) 9t) e + (9?) (M-e -35/ |
supposons ensuite que les vibrations transversales se fassent dans un plan
dont l'équation serait
axfbykezmo . .. + . . . (54)
Si done, dans les formules (28), l'on donne à 9 de telles valeurs seule-
ment qui expriment la vitesse de propagation de ces vibrations, on ob-
tient, en substituant les valeurs de a, 8, y dans l'équat. (54),
«a-gbrye-o ou £a+mb+tec—o . . . . . (35)
pour l'équation de cette plan; si, au contraire, on insère la valeur de 2,
correspondant au vibrations longitudinales, on obtient
ua+Bb+yce= 4, ilit
Or, comme a, b, c, ou les cosinus des angles que la normale du
plan, réprésentée par la formule (54), forme avec les axes des coordonnées,
ne different que trés-peu de u, v, w, ou les angles que forme la nor-
male du plan ondulatoire avec ces mémes axes, l'on pourrait poser par
approximation
autgutyw-cOo, . a . e (36)
étant à la rigeur
PEEBO yW a 00 [6.5 . (07)
*) Uue faute typographique s'est glissé dans les formules (28) 8. 5; les lettres
L, M, N, P, Q, R doivent s'écrire 2, M, N, P, Q, R.
m EB a
s representant le cosinus de l'angle formé par la normale du plan ondu-
latoire avec le plan (53) Or comme le plan des vibrations transversa-
les est déterminé par les mémes angles qui déterminent la direction des
vibrations longitudinales, les trois constantes indéterminées d, e, f, conte-
nues dans les formules (28) peuvent, pour ce cas, étre réunies dans une
seule, en leur faisant satisfaire à l'équation |
(38) |. ….... … soe. dutev+fw—1
ou, ce qui revient au même, en posant,
(58 a) , . . . . . u=d,v=e,w=/f.
Cela posé, si l'on insère de (28) les valeurs de «, 8, y à l'équation
au+Bv+yw=es,
on obtient
| 9'- ((9t +R) u+ (£430) v? + (€ 00) w- 2 Puv-2 um -29tvw) o^
(39) «2 + (MN — 90) u^ A (890 — P) w+ (LIN — £e?
lianenn bn e Ree
En insérant ensuite dans cette expression les valeurs de M, N, L, P,
N, R de (6a) et que, pour abréger, on note
m*--»—62*— 4,, m* + p— 6 = 4,, n° + p? — ju= 4,,
on obtient, les réductions faites,
Lo. { (n° +2 )u?+ (n* c à))v? + (? + DN w°} À + nu? tnp + rew
SE? {4, uv? E d, ww? ch 4s vw) oi + u*v* 4, (ow? + wv? + (u? + y- 2?) w°}
(40) | F wA, (n*u* (u^ n*- 9?) v ruhw^) + vw? 4, { (n i) nero? y
rww 4. + A +1 —2A 4, —24 4 —9 4,4 —
1 — Aw gl t4, * 4,—24,4,—24,4, — 24,4} en
la vitesse de propagation w étant liée à la variable Q par la formule
Hl = vw! wn E
WT ZEN
DEEE ER EE OR MNT EN n RN NERIS US ANE
- ii os
Si, dans cette expression, on neglige des quantités petites du second
ordre, c'est à dire, que l'on pose 4,—4,—4,—6:--0; on obtient distin-
ctement la formule de Fresxez pour la vitesse de la propagation; si, au
contraire, on en voudrait tirer la conséquence que la dite formule ne
füt exacte qu'aux quantités prés du second ordre, cela serait. faux,
comme nous allons démontrer. .Posons, par exemple, u—0, on aura
(à LA vw — 9) (v Lviwmf — gie . . . (A1)
Ainsi pour le rayon extraordinaire l'on a
Qi — qv! + vw, d'ou «—o;
pour le rayon ordinaire, au contraire, en posant v=0 ou w—o, l'on a
Ro = De
Or, si d’après l'expérience cette valeur de 2 doit étre invariable pour
toutes les valeurs possibles de v et w, il faut que
e = 4, VW? (i^v? + rw? — n°);
et ainsi l'équat. (41) se laisse décomposer en deux suivantes:
(u* — 92) (n*v* -- yw? — 97) = 0, e = À, vw (a?v? + vw? — 95. . . . (42)
De la méme manière on obtient aussi pour v—o
(el — 95) (n*u* + nu — 97) = 0, 6 = 4, ww (^u? + pw — 9?),
et pour w=0
(n* — 95) (s*u* + pv — 95) — 0, c— A, u'v' (vu + pv — 9?);
et, en général, en analogie avec les précédentes:
Di { (n° + vi u? (n° + u^) v (v+ u^) w^ GI - n^ uw? +n wV r uwo, (43)
et
n 4, {Pw F p + (i? 9 n’) w* — 9? wv?
E A, {mw + (wH nr -- pv? — eaw ) 2s, + (44)
+ 4, {0° + ot vd pwt sv? + yw! — 9 vw?
si l'on neglige les quarrés et les produits des quantités petites 4,, 4,, 43.
ss D =
On voit ainsi que l'équat. (43) peut se satisfaire à toute rigueur et
que non seulement elle peut l'être, mais qu’ elle l'est en effet: on est
autorisé à cette conclusion, tant que les observations ne démontrent pas
que le rayon ordinaire change de vitesse dans les plans principaux de
polarisation, parce que notre démonstration se base principalement sur
ce fait, constaté par l'expérience.
$. 6.
Nous avons remarqué que la dite méthode ressemble, sur plusieurs
points, à celle de Fresser. Celle-ci consiste, comme on sait, à chercher
le plus grand et le plus petit rayon vecteur de la courbe qui résulte par
l'intersection de la surface d'élasticité
(45) . . . . . « . eau! dT v? + ws?
avec un plan quelconque
ux + vy + wz- o.
De méme, on pourrait aussi chercher les axes de la courbe repré-
sentée par l'équat. (24) ou
(46) (£—25)« + (M— LV) Lait 2 Pos 42007 + 29095—0,
et plan de Ponde ,
ux + vy + wz — 0,
qui prend alors la forme
(96) . . ... . . . wae-T-vB-F-wy —o.
En différentiant les expressions (46) et (56) par rapport aux «, 8,
y et ensuite sommant, après que lequation (36) ait été multipliée par
une quantité indeterminée S, de nature que les coefficients de da, d?,
dy puissent être supposés égaux à zero, on aura les conditions *):
*) Conférez Cauchy: applications géométriques du Calcul Infinitésimal p. 267.
AT ne © cn SES EES eu À de à ce CS emm RT CS DS ee ge ns LE
= "`" "NS
(8— 2)a-I- 98 -- £y = Su;
Pat (5t —99)8--9ty2Sv, ) ioo ss (47)
Da + Re+ (N=?) = Sw.
Si l'on prend de ces équations les valeurs des o, 8, y et les insère à
'équ. (56) on obtiendra le membre gauche de l'équ. (40) qui, les petites
quantités du 2:ième ordre étant negligées, est reduite à la formule (45),
qui est celle de Fresnez.
En multipliant la première des équat. (47) avec «, la seconde avec
B, la troisiéme avec y, et étant sommées, on aura, par raison de 'équation (46)
S(au+ Bu+yw)=0o . . . . . . . (48)
Cette équation se satisfait, ou en posant
$—0, ou au+fu+yw—o. . . . . . (A8a)
La dernière condition est exactement l'équ. (56) et signifie que les
vibrations se font dans le plan ondulatoire méme; la premiére, au con-
traire, est nécessaire pour rendre les équat. (47) identiques avec les
formules (22) et s'accorde avec la supposition que, dans le précédent,
nous avons faite de
av + Bv + yw = € LCE e Mem a. s e P CERE Ne (97)
On voit ainsi que la méthode de Fnrswrr se laisse appliquer, avec
peu de changement, à l'équation (24), laquelle équation peut, sous un
certain rapport, étre considérée comme l'expression générale de la sur-
face d'élasticité de FresneL.
Cela étant ainsi, on pourrait aussi se demander quelle soit l'équa-
tion de la surface, correspondante à l'ellipsoide de Fnzswer. En se re-
presentant des plans tangents à l'ellipsoide
Wéiee "e
acta! D . H D D D D a (b)
DE ` 299
et des lignes perpendiculairement tirées a ceux-ci, le lieu des points, de-
terminés par ces perpendiculaires, est déterminé par l'équation
IN, enn E E a e a
laquelle équation est identique avec la surface d'élasticité.
De la méme manière on pourrait aussi se figurer un ellipsoide de-
terminé de telle sorte que la surface génerée par les projections ortho-
gonales du centre sur des plans tangentes soit représentée par la formu-
le (24). Cela se laisse exécuter géométriquement: on. n'a qu'à supposer
dans la formule citée
by irit Je plas etr at.
« r?
et puis construire un autre ellipsoïde de nature que, pour chaque valeur des
ug o ee egsa t, Zei If
où x,, Yı, z, désignent les nouvelles coordonnées, il ait
CT EE op Yee .rr-d;
ou; ce qui revient au méme, qu’ il ait en général
(80) . . 6 + + 0 + xXd-99,- 22, —- 1.
Les équations (49), (49a) et (24b) donnent aussi
(84) . . . . . . g'x—x,, 9'yy,, 95-5;
et, ces valeurs étant insérées à (22), on obtient
Lx, + Py SEET
(52) e e EE
DOx-r9ty HNRz=3,.
[NOTES
-— — pom
Si, de ces dernières équations on prend les valeurs des x, y, z, et qu'on
les insère à (50), on aura, en posant pour abréger,
`
LMN— LR — MN — NP’ 2302290 = 8, et \
art 27 LR-Q? por — 09-9
den, d Te
R-MmQ 2yp-£3
©, BI D R, = ee
£
H ] Ww
,
bi s (55)
H
l'équation suivante pour l'ellipsoide:
La + Mig + 92, Lab, en + 233,12, + 29 yi = 1 . . (9A)
Cependant, les axes de cette ellipsoide étant identiques avec ceux de la
surface (24) pour des valeurs déterminées des quantités 2, M, N, Be,
il est clair qu'à l'aide de cette expression on ne pourra pas parvenir à
la surface d'onde donnée par Fresxez; il faudrait pour cela, au contraire,
appliquer les transformations précédentes à la formule (25). C'est aussi
ce qu'a fait M. Cavenv dans ses Exercices vis-à-vis de la formule (A3).
Mais une remarque très-simple nous conduira à la formule cherchée.
Les axes principaux des deux surfaces (b) et (b,) étant les mêmes, on
parviendra de lun à lautre en posant pour Q’, n°, v’, u? ses valeurs
pop à
inverses RP ze a? cela étant, il est nécessaire que cette méme trans=
formation vaille aussi pour les sections correspondantes des deux surfa-
ces et, en conséquence, aussi pour la formule (43). A la vérité cette
substitution étant faite dans la formule citée, il en resulte la surface
d'onde de FResnez,
En général aussi, en supposant les relations (52) et (55; satisfaites,
en aura l'expression la plus générale de la surface d'onde, savoir:
44
(55)
x 2 y 2 ai x? y? x? y? z? Ax? y x* y DN 4
QE omen non Er
Axs x yt sg ef ue ai 16x°y°z°
ow wp mt yit vi D em p Tx Sg ffe mp
Si, par exemple, dans cette expression l'on pose w=0, on aura
(P pie;
x? y x? 2 Au? v? x* y
l5 - (5—1) — rer | Gu p A
m D? n P mn
qui, en vertu de la prémière des relations (32), se transforme en
2 2 2 2 2
Mr EE dE" SE e E Bl A IS
in I" 1) P t n? : vi - vi 1}—o,
dont la justesse est évidente d'elle-même.
$. 7.
Nous allons maintenant appliquer la méthode précédente, pour trou-
ver la vitesse de propagation des ondes transversales, au cas même que
les axes seraient obliques. A ce propos nous nous souviendrons, d'a-
bord, que
Un eenah aa AC
est l'équation d'une ligne droite, tirée par l'origine parallèlement à la
direction des vibrations, Æ, B, C étant déterminées par l'équation (27);
ensuite que la dite droite forme avec les axes des coordonnées des angles
dont les cosinus sont «a, 8, y et déterminés, quant à leur grandeur, par
(26), d'où l'on a ;
Au + Be + €, —4,
(87) . . . A+ IP 4- CH 4-24Ba + ACb+2BCc—1.
Supposons ensuite que l'équation de la normale du plan de
l'onde soit
DA EN A ee att
Let OT
— 339 —
x y z% -
U v` wW’ . (98)
on aura de la méme maniére
Uu 4- Vv -Ww 1,
(59
et U* -- V? --W? 4-9UVa +2UWb -- 2VWe—1; | e
et, si le cosinus de l'angle, formé par la droite (38) avec le plan de
vibration
xaT y + ze
est désigné, comme auparavant, par e, on aura aussi
4du-4-Bv--Cw-:,et . .. . ... (60)
e aU+BV+yW=e . . . . . . . (60a)
Enfin il faut qu'on détermine aussi les coefficients indéterminées,
contenus dans les formules (26) et (27), b, e, f, D, €, F, de sorte qu’
ils 'satisfassent aux conditions
tUJ-eV--fW-—14, . . . . . . . (61)
Qu+Ev+Gw—i . . . . . . (04a)
et
Cela devant avoir lieu pour toutes les valeurs possibles de U, V, W,
u, v, w, On aura, en comparant les expressions (61) et (61 a) aux (39),
D—u,e—v,f-w, miu sco. MENO
DU, CV, GE.
Tout cela étant admis, et les valeurs des o, 8, y, À, B, C, tirées
des formules (26) et (27), étant insérées aux équat. (60) et (60a), et
faite attention nécessaire à l'équ. (62), nous obtenons deux expressions
identiques de la forme suivante:
s MER S.
hi (M 4- N)Ua + (L 4- N)Vv t (L+M)Ww 1
E ys L (P"Uv + PVu) — (QUw + Q'Wu)— (R Vw + RWv\ |
63) - (MN — RR + (LN— QQ) Vv + (LH — PP^Ww
+ (R'Q'— NP)Vu + (RQ— NP^Uv -- (PR — MQ')Wu
+ (PR MQ Uw 4- (PQ—LR^)Vw -- (P'Q'— LR)Wv =+.
Les valeurs de L, M, N, P, Q, R, P', Q’, R étant tirées des
formules (74) et insérées dans cette expression, on aura, en vertu de
l'équation (59), après de nombreux réductions
Q! — (8(1-u?)-- D (1-v?) + 9t E Wl — 999 (uv-a) — 2N (uw-b)
— 938 (vw - e) Q’
TI "CH 4 kAMN-R) U^ (890-5 V% (M-P) W—2(RY-OR)UF
—2(MA-PR) UW — 2 (LR-PA) VW),
où
k —4— a!—b— c +9 abc,
té) kU=u(1— e) + v (be—a) + w(ac—b),
kV =u (be— a) + v (A—85?) + (ab —c),
EH zu (ae — b) + v (ab—e) + w(1—a?).
Cela posé, en insérant de (Ga) les valeurs de £, M, 9t, P, Q, 9t, on
obtient enfin, si l'on pose, pour abréger,
(66) mu W? + pw U* — 6 y'usU W — A",
| mu V? + nv U? —62* uuUV — ^,
nv W? + pw V?— 65! voV W — A",
mu VW — SU (x'uvW + r uwy — pv wU) =y,
(66a) . . (|n'v'UW—95V (z^uvW + i! vicU— v'uwV) — v,,
pW UV —5W (y'uwV + wi vo U— n*uvW) =y,
VOD eg. A
La Retenuen, dg à Kg ge Kit ne tin ile: A
ai ` 22
et qu'on laisse Q? comprendre, comme plus haut, la pression w’, de
sorte que la vitesse de la propagation devient
= LR? + su):
DOT (v+ w -9vwe) 4 r (u* - w* -9uwb) * (u^ v? -2 uva)) Q?
* Ki vw tuto + uw) — { (1-a?) A^ (1-0?) A^ (4-6?) A4 9 (c-ab) V
+2(b-ac)v,+2 (a-be) v, } À + Elan iv? 1 p*w?)A"4- (n? A mu. hw? JA" (
+ (3m'u* E nvt w?) A — "vw v, — yw V, — nur 5.) — e.
67)
z
Les quantités A', A", AT sont analogues et, pour la grandeur, compara-
bles à celles que nous avons désigné plus haut par 4,, 4,, 4,, avec la
seule différence que, si les axes seraient rectangulaires, l'on aurait
Ada A"— Auth, a" may wi . . . . (68)
les quantités v,, v,, v, sont aussi du méme ordre, ce qui se voit aise-
ment: car de (66) et (664) on obtient
EA: W? +a” yV? A" U? A Wa AUy? + A" U?
v= a Vo 3
2 x 2UW
VW (68 a)
LL WM AU? OU?
Wer QUV ;
On pourrait done, en méme temps, negliger toutes ces quantités et po-
ser «—0, dans la certitude d'obtenir ainsi une valeur approximative de
la vitesse; mais l'équ. (67) se laisse aussi décomposer, de méme que la
formule (40), en deux équations distinctes, rigoureusement remplies,
savoir:
9 — ut (v! - w* -9 vwe) + »° (u* w^- 9 uwb) - n (u A ui 2 uva) ) R?
EREE EH, lo. o. oun moe ones. e. DEI
et
— {(1-a°) a + (1-0?) A" + (4-6?) ^" +2 (e-ab) v, +2(b-ac) v,
(e 3 (a-bo) y} 2
+ k (A (Pu? ho? + 2 pw?) + AU (n^n? + Zi? + pw?)
* A" (3 m*u? + ^v? ^w?) — v, u* vw — V, wo — Vn uv}.
1." (70)
— 342 —
La justesse de la dite décomposition ne peut certainement pas être
vérifiée en général, parceque, jusqu'à présent, il nous manque de toute
détermination expérimentale pour les cristaux triclinoidriques; mais
pour le cas que deux des axes des coordonnées feraient des angles droits
l'un avec l'autre, c'est à dire pour des cristaux monoclinoidriques ,
nous pouvons toutefois obtenir une telle vérification.
Soit pour cela b —c—0, et en méme temps w—o, et que conséquem-
ment le rayon tombe dans le plan symmétrique; done, l'équation (67)
devient
(74) .2*- (ive v*u*c n? (u- v?- 9uva) - (4-07) ^) 9*4 (14-a* ^ue ihv?) m^) 6,
ou, étant, dans ce cas,
w+ v* — 9uwwa—1—a, on aura
(72) . . .. (a? p A) (4—a)) — 9 (ihv? + ru — 99) — e.
Or, comme la vitesse du rayon ordinaire doit étre constante, il faut poser
(78) . . . QE Aa’), s= A (aia) (wv? + vu — D),
où la valeur de s est identique à celle qu'on obtient de la formule (70).
Nous pouvons aussi soumettre l'équation (69) à une épreuve plus
complète, en la comparant à la formule générale (48). Supposons pour
cela que le rayon incident soit normal à l'un des plans des coordonnées
et que, dans les formules (18) et (69), deux des angles u, v, w s'évanou-
issent successivement. On aura donc pour
k
a) v=w=0, u= :
1 1—c
(74) to 2^— (m? 5 4-5?) wR {mn (1-0) e m^ LK + nt (A-6)) u* Q
— mr ru k — 0 D
"7 Ve WS PA
E na AA NTO A a N TNT ns cdot a geg IA tte, e DOENE au
$
|
|
^
Spr ce Ce VE EE
(— 343 —
2:0 (2! — (+r) © + nru’ (1—e) —0;
k
b SS = 0, v = —:
)u=w AL
Lo Ri- 5^ n*e i? v? R’ {nn (1-a?) +n’ (1-b°) + ^? (A-0)) v! ?
— nnu wv k — o,
2:0 ui (n* - u?) P + a*u v (a —b?) —o;
k
c) u = UV —=0, w= Sid
1—a*
T Lo 9-57 p+ p’) WR {ru (1-a?) +p (1-05) + put (d-e) yw
— pw k =o,
2:0 9! — (v+ ww + vuw'(l—a)—=o. . .
(75)
(76)
(77)
(78)
(79)
En regardant de plus près les trois formules (74), (76) et (78),
obtenues de l'équation générale (18), nous trouvons aisement que, si
l'on a trois expressions
2 2 ER k
nereo er
x° y EM. on
sn Ger e]
x? y. BIS Pipe
^ ho irr s TI
(80)
dont chaucune, pour le cas que les axes soient obliques, représente un
ellipsoïde rapporté à ses axes conjugués; on obtient les trois axes prin-
cipaux de ces trois ellipsoides moyennant les dites formules (74),
(76)
et (78). Ensuite, en posant dans la première des équat. (80) x—0, dans
la deuxième y—o, et dans la troisième z=0, on aura les suivantes
pre om
T j " [a
Ra
— 3M —
LE E us
DAC ESCH
(81) ( D pé A de s k
: n° u? Gig ZZ"
x Ny k
\ "3 1 à
dont chacune représente un ellipsoïde, rapporté à ses axes conjugués,
et, si l'on cherche à transformer ces mêmes ellipses en d'autres, rap-
portés à des axes principaux, Ton aura, pour déterminer les valeurs de
ces nouveaux axes, tout simplement les trois équations (75), (77) et (79),
obtenues de la formule (69). à
Ainsi, on voit que les racines des dites équations, qui représentent
la vitesse des vibrations transversales, sont parfaitement identiques avec
deux des racines des équations (74), (76) et (78), ce qui doit aussi
avoir lieu, vu que toute notre déduction précédente ait eu pour but de
de détacher de l'équation générale (18) le facteur contenant la valeur
du mouvement ondulatoire longitudinal, retenant toutefois les valeurs des
deux autres racines de la même équation inalterées.
8. 9.
Nous avons cherché, dans le précédent, à contrôler la justesse de
la procédure par laquelle nous sommes parvenu à la formule (69), en
la comparant avec la formule générale (18); nous allons maintenant sou-
mettre cette même formule à une nouvelle épreuve, en l'appliquant aux
cas spéciaux, donnés par l'expérience. Reprenons, à ce propos, l'équation
£2! — (n? (w + v — 2 uva) + u’ (V° +00 — 2 vwe +r (w + 0 — 9uwb)) t?
e» | à;
D
+k (au? + uv + vw) — 0 ;
transformons-la en des coordonnées rectangulaires et nommons
————" e——
€————
VOD nr ————
A
Aes s angles. que- fait. chacun ay anciens. axes des: coordonnées avec les
nouveaux axis; $ sorte qu'on a.
cw ak [^ Lo, KÉ) “a= cos a, cos, H cosa, EC PE cos f. ,
AKTE b — cosa; egen, + cos a, Cos y, + Cosa,cosy,,) . . (83)
d'Ae e Hy m1, e—cosf, con tr con, co Ak Y ong
op anga” done, commé on sait,
V m ; u =u, cos a, + v, COS a, + w, COS &,,
v =u, cos f, + v, cosp, +w cosp,
wu 18057; 9, cos y, + w, cosy,,
où“ w v, w, sont égales au cosinus des angles formés par le rayon avec
les nouveaux axés. Ces valeurs, insèrées dans la formule (69), donneront
€ Q^ [uj (» (eos'a, + cos? yi-2b cos « eng Ji) i (cos?8,4- cos? y,- 2c cos f,cos y)
+n’ (cos^ aj cos 8, -2 a cosa, cos B,)j tvi ( (cos? a; eos" y,- 2b cos u,cos y)
a (eos? Ba+ cos!y,- 2e cos f, cos y;) + n° (COS? a, + cos” 95-29 a cosa, cos B)}
w^ cos? « a+ cosy, - 2b cosa, cosy) +u? (cos? B, + cos? 7,-2c cosB,cosy,)
: +n? (cos'a, + cos? 8,- 9a cos a, cos.) ] (84)
+ k{u? (n° cos a, u^n? cos? B, -u^v? cos" yi) +0, (v^n? cos" a,+ un cos? hat u’? ces?y,)
+w Wn’ cos? a, +u n’ eos? B, pu? cos? TER
et, en outre, pour déterminer les angles (82), les conditions:
D {cos ü COS & + COS y, cos y, - b (cos a, cos y, + cosa, cos 7,)} +u’ (cos), cos f,
+ COS 7 COSy,- € (cos B, €08 y, COS B, cos 7,)} + 7° (cos e, cos «, + cos f, cos B,
— a (cos, COS, + cosa, cos 8,) ) —o, Les
» {cos a, cos «, + cos y, COS y, - bloggen cos y, + cos ay cos 7,)) 4- u^ (cos f, cos fj, f
+cos7,cosy,-c{cos B, COS y, + COS f; COS n) T, (eos æ, COS &; + COS f, COS D,
— a( cos a, cosp, + cosa cos $,)) — 0, ]
A3
f v? (cos a, cos a; + eos y, cos y, D (ones cosy, + COS a, cn) test c
(85) 4 + cos y, cos y, - € (COS 8, cosy, + cos B, cosy) + n^ cos a, COS a, + cos f, c TZ
| : ale à osr cosacos) ce; Par ;
$ è
Pr
P
n° COS a, COS &, + u^n* cos fj, COS B. + D cosy, cosy, $20,
(86) . . J vn? cos a, cosa, + ur? cos fi cos (), + n*v* cos y, cos y, — 0, e
ia COS u, COS o, + i^n? COS P; COS B, + u°? cos y; cosy, —0,
ainsi que les équations (85).
Ze
Si l'on pose dans la formule (84) u,, v, et w, successivement égale
à zero et que l'on nomme les valeurs de 2°, obtenues pour ces trois -
cas respectivement
4d, B, B, C,. Gs,
la méme formule peut s'écrire
Q'-(u* (4-D') +v? (B+C) +w? (C4) 9? +u AB v! BC +w A C=o.
Pour qu', en même temps, elle soit identique avec la formule de la vi-
tesse de propagation donnée par Fnesxez, il faut que, si l’un des angles,
dont les cosinus sont u, v, w, est posé égal à 90°, l’une des valeurs de
soit constante: pour cela il faut que
Aaf, B=B' et CC,
En conséquence de la nature compliquée des équations à conditions
(85) et (86) nous n'avons pas réussi jusqu’ ici à exécuter les réductions
qui soient nécessaires pour prouver cette coincidence. Si, contre toute
probabilité, une telle réduction serait impossible, celà serait une preuve
qu'un milieu cristallisé aux axes obliques n’a nuls plans principaux de
polarisation ainsi entendus, comme ils se trouvent dans des cristaux ap-
partenant aux systèmes d'axes rectangulaires. Comme il nous manque
absolument, jusqu’ à présent, des recherches plus approfondies, sur la
propagation de la lumière dans des cristaux triclinoïdriques, nous sommes
CH
E n
A e
e
~
iy
E
£
$
LA
3
w
(ad w —
"m aussi hors. d'état de résoudre cette question par voie pratique. La seule
circonstance qui, dans | Ces cristaux, pourrait être citée en preuve qu ils
X
aient des plans principaux de polarisation c'est qu’, à ce qu'on sache,
ils n'aient que 2 axes optiques. Quoiqu' il en soit, on peut conclure de
— Jla forme des équations (85) et (86), que les axes rectangulaires, déter-
2
|. minés par elles, doivent avoir des positions différentes à couleurs diffé-
E rentes; parceque les constantes, contenues dans ces équations, z^, ni, vi
1 sont en méme temps à considérer comme des fonctions de l'epaisseur de
l'onde "St Varient par là en grandeur pour des couleurs différentes.
, Poûr “le présent nous nous bornons à appliquer la formule (84) à
deux- cas speciaux: Jo où tous les trois axes des coordonnées forment
| entre eux les mêmes angles, 2:0 où l'un des axes est vertical au plan,
contenant les deux autres. Ces deux cas sont d'un intêret d'autant plus
grand qu'ils se soumettent plus aisement à l'epreuve de l'experience,
pendant qu'en méme temps ils présentent moins de difficultés à l'application.
S. 10.
| Si, dans le premièr cas, est posé
n^— gu =, a—b=c, d’où k=(1— a) (1+2a),
l'équation (85) se transforme en la suivante:
vpn
wu, 608a, + C0S"f, + C05", — a (cos «COS B, + cos a,COS y, + COS B,cos y,))
9-950 v [eos a, + cos "8, + cos^y, -a (COS u,cos B. + cosa; cosy, + cosp,cosy;)) \ Q?
+ Ww ege, + eos" B, + cosy, — a (cos «cos, + cosc, cosy, + cosf,cosy;)}
u, (cos! a, + cos? f, + cos? y,)
' + (vi (eos'a, teg Beton p ntk=o,. . . . (87)
+w,’ (eos^a,4- cos"8,+ AN
«ui peut aussi s'écrire
è d AS 1
S DI AA
dt EK e gf
D | euge eos vi (eosta o
SN e. JM" Te
[ter a + cos? fi: cos},
A y T. -
(88) i "Ds m (cose, cosi en en + cosp bi cosy) d
L
" --|
& »
+v (cos e cos (4 COS « COS y; + fs NOH d
, +w? (cosd, eos f, eosa, 605 : + COS, cos y et. `
+ n°(1-a) ) (u^ (eos* ai cos? 8, + cos?) 1 SN t "£4 cos y)
\ epwi (cos as + 008 fs + Gol n nè (A—a) (12a iki PONA
Ensuite, si les valeurs de AU, MY et W dans Ke mici € Eg
multipliés respectivement avec u, v, W, et sommées on aura
(89) k=u°,1-c°)}+v°(1-b°) w'(a-a)2 uv ( (be-a) + Suin(ae-b)-+ 2 vu (abe); E d
d'où, si u, v, w sont échangées contre o, 8, y, celles-là étant "WARE
ment arbitraires, on obtient pour. le cas ps e" Si PN 3
*" ó E- t jt
(89a) k= (1-a?) (cos'a + Cosi + cos " 4 2a (a-1) d 4 Kei *e0sfcosy) ——
et
k KS 4
(89b) . . SC =(1-a)(1+2a)=(1 + a) (cos? — zl Sen, 0
— a (cosa cos( + cosa cos; + cosp cos). 7
Cette dernière valeur étant insérée à l'équat. (88) on obtient
. uy (cos* a, + ene + cos "n) K |
(90) (1-a)(1424a)— (1.-a)] + v? (cos! u, + cos 28, + cos? TN |
+w,’ (cos a, + cos" B, + cos? y,) | 20
Le
u,’ (cos a, cos fj, + COS c, COS y, + COS f), cos y)
— 2a f. vj (COS «, cos B, + COS @, COS y, + COS P cri]
+W,” (cos a, cos B, + cos «, cos Ya + COS f, COS y3)
Comme, de plus, Pun des nouveaux axes doit nécessairement faire des
angles égaux avec les primitifs, pour que les conditions (83) et (86)
soient simultanement remplies, on obtient, si «, —8,—y,, de (89a) =
T i
eos a; + cos’ Det Aë. ati en (000)
io aia Pt Aink aussi tout simplement
ag (86 S wl. EDT E
fofi osi 6098, cos mos pa tpa (900)
e (ceu 008 T cosy dà
quations étant |quadrées et, après avoir été multipliées par
D
(Gë
al iua (898), où à aura `
DES + cos! "a cos? y, — cos? 4 + cos! tg, + cos? n= 1—a. . (90c)
,
NW, la. fn P toutes ces valeurs étant insèrées de (90), (90 a), (90 c) dans
- Hai (88, on, aurk
EE TEE (1. 0) 824) ^ eh
E nid) (uj (44 +24) + rw) )a *a)( (4—a)(1+2 a) —o. e
v Ainsi, les vitesses de prepégation , observé Ge 'on a
*
o ET ei,
D) H
deviennent pour le rayon ordinaire
SA erg p omw? + n(A—a)(1+2a), . +... (92)
4 £
et pour le rayon ‘extraordinaire
f o, =° + n° (4—2) (u, (1924) + (vi^ twi) +a)}; e "ev (95)
2
ou, si l'on insère la valeur de »; et que l'on nomme 6 l'angle que forme
le rayon avec l'axe prineipal du cristal
o — o» — n^ (1 — a) a. Sin? 6. D D D D D cip (94)
La formule (94) est parfaitement analogue. à la formule connue
d'Huyghens pour la vitesse de la lumiére dans les cristaux à un axe opti-
que et elle nous autorise à la conclusion que des cristaux, appartenant
au système rhomboédrique, doivent, dans ses rapports optiques, posséder
les mémes qualités que les autres cristaux à un axe principal déterminé.
Ce résultat est d’un très-grand intéret, parceque les se T SA,
vart sur les figures acoustiques dans le quarz et le spath e eier, | qui.
démontrent une différence essentielle, par rapport acoustique, entre. d
cristaux et les autres à un axe déterminé, donnéftat: aussi “lieu E
supposer une différence optique. i s “its 7 ^
~
D'après la formule donnée (94) la vitesse du rayon extraordinaire
devrait toujours être plus grande que celle du rayon ordinaire; quand la
valeur de a est négative, c'est à dire, quand le rhomboèdre est obtus-
et contrairement, celui-ci étant aigu. Cependant, le spath calcaire et
le corydon étant tous les deux des cristaux négatifs et le quarz étant
positif, bien que la forme cristalline du. corydon soit un rhomboëdre
aigu, celle des deux autre un obtus; il en suit que l'arrangement des.
molécules éthérées ne puisse pas étre supposé identique avec celui qui
a lieu dans le corps. Cela n'est pas non plus nécessaire: car nous
avons supposé, dans le précédent, qu'en conséquence de l'attraction
des parties pondérables la densité et l'élasticité de l'éther subissent des
changements; mais il n'en suit que cette changement se ferait à la
méme proportion que ces variations se trouvent dans le corps; ce qui
serait nécessaire, si les trois axes conjugués de fluide éthérée étaient
non seulement égaux, l'un à l'autre, mais encore qu' ils formaient des
angles égaux à ceux des axes du cristal *). On voit encore plus clai-
rement, que ceci ne peut avoir lieu, en eomparant entre eux les phéno-
mènes de la lumière, du son et de la chaleur thermométrique; ces
*) Pour expliquer les phénomènes acoustiques de quartz et de spath calcaire
l'illustre Sarart croit nécessaire d'adopter trois systèmes d'axes d'élasticité rectangu-
laires; cependant, en renonçant aux axes d'élaslicité reclangulaires, on pourra proba-
blement reduir ces trois systèmes à un seul ou du moins à deux dont le premier
s'identifierait avec les aretes du rhomboédre primitif et le second en serait le système
supplémentaire. En posant un seul système des axes conjuguées, ces mémes axes ne
pourront pas coïncider avec les angles diédres de la forme primitive.
UP — DER Tä
_ classes étant toutes les trois des manifestations différentes des forces molé-
culaires de l'éther et des molécules du corps. Ainsi, pour nous arréter
à l'exemple proposé, le quarz et le spath calcaire, tous les deux sont-ils
positifs par rapport à leur capacité de conduire la chaleur, mais de
sorte que le rapport entre les axes de l'ellipsoide isotherme est pour le
quarz = 1,25, mais pour le spath seulement 4,11; par rapport à
leurs qualités optiques, au contraire, le quarz continue certainement à étre
positif, mais la relation entre les élasticités n'est qu'environ 1,0119, pen-
dant que le spath, tournant en fort négatif, donne la relation entre les
élasticités à peu prés égale à 0,798; enfin, par rapport à leurs qualités
acoustiques le quarz est de méme positif et le spath négatif, mais, tou-
tefois, les différences d'élasticité sont ici presqu' égales, quoique con-
traires, de sorte qu'on pourrait dire qu'elles se trouvent entre celles des
deux cas premiers. Cependant, on eroit voir, dans ces phénomènes,
comment tantôt l'élasticité de l'éthér, tantôt celle du corps prévaut, non
compris les modifications que puissent subir les élasticités, selon la na-
ture méme du mouvement. Conséquemment, l'analyse précédente ne nous
autorise qu’ à la seule conclusion que, dans des cristaux rhomboëdriques,
le mouvement de la lumiere doive étre le méme que dans des autres cri-
staux à un axe optique, sans pouvoir déterminer de plus prés arrange-
ment de l'éther moyennant la forme cristalline; mais cette difficulté dis-
parait presqu' entièrement, en considerant que la méme analyse nous
autorise aussi à supposer rectangulaires les axes d'élasticité, parceque cela
ne change rien au résultat.
$. 11.
Nous passons maintenant à la discussion du cas où l'un des axes
d'élasticité est vertical au plan des deux autres, ce qui constitue , comme
on sait, la marque cristallographique des cristaux monoclinoïdriques
(zwei- und eingliedrige, Rose).
US
` Posons, pour eds iip wawis] a vom ide NS
on aura donc dans Téqu. an ` vi? PELLIT uM Gun
j n-no«- fe, eósta — m "n each
d'ou, d’après (89) e éi he. - i Pic does D e e
op esa
ces valeurs étant insérées dans la formule (84), on, aura” | kd d »* :
ros AH
[us (7? cos? a, * *cos' a^ (Aha) vi (2? sin? a, + y GES
^i Ki
cos "a, + cos, — 2 a cos a cos, = = cof’ a, * cos EE
(95) e w(u 5192? + 1-a^) (ua *u'cos* ul *- u^ cos?9,) + v? a*(^sin'a, u
Hwer} —o. i dit | "vg de 1
Comme, en outre, m l FS ée tr : |
cosasinu t cos sinf — a (cos sina + cos asinf)—0, ee SE
les conditions (83) et (86) se réduisent au suivante seule —— ° — |
(96) 20... . 9 cosa,Sina, + p? cos f, sing, —o. vw Nët
"En posant aussi A deudor
cos a, + u* cos? 8, — ro v! sin? a, -]- i? sin f, us - a aod) n p "
on aura PUPA ai
(97)... kriss Tr au! et (Ad) = un," | 4
d'où l'équation (95) devient T A get 2
S prie pe ROUES ORNE CRETE
Hanu tn u v +u nw —9, à wb
ce qui s'écrit aussi, comme on sait, | :
ef v? wy? : `
etre 1
En posant à = arc. cos. a, on aura aussi
cos (8,— a) be cosa, sin (B, -a,) 2 — sina, sing, = sin (e, -a),
et la dernière valeur étant insérée dans l'équation (96), où —
»'sin2«, Fu sin28, —o, WE
donnera - aen?
E
— 353 —
tang2a = -—, E ae
»*--u* cos2a
Le méme resultat serait aussi obtenu des équations (11) directement,
si l'on avait posé v=u=y=0, c'est à dire, si l'on avait fait le rayon in-
cident coincider avec l'axe z et, en même temps, supposé ce dernier
rectangulaire aux deux autres: en effet on aura les trois équations
«(v^ — 9*) c8 u* ao,
av* a B(u* —92?) = o,
in R?) = 0;
et les deux prémiers donneront pour déterminer la vitesse des vibrations
transversales, étant comme toujours
m'en her", ets äer "CM. jun AR je. + (4)
l'équation
£* — (»?-- u?) 0? - vu? (4—a?) = o, H D . . D (b)
et pour determiner leurs directions la formule
2 (»?+u°?cos2a
JAM ia es Gar uge)
tang?o, + :
q^ p?sin2a
La seconde (b) de ces équations donne les relations (97) la dernière
la valeur (99) du jong Soa, ce qui peut aussi servir à vérifier l'analyse
précédente.
Les valeurs de w° et e étant données par l'expérience, les formu-
les (a) (97) et (99) pourront aussi servir à déterminer les constantes in-
determinées w’, 5^, »? et u° qui entrent dans la formule générale (69)
qui, pour les cristaux monoclinoidriques, peut s'écrire
LA — {uw (v? u?) - 0? (W +w) +7 (i? - v? —29 uva) }®
+(1— a) (nw enu) + uw) = 0. . . . e (100)
Au reste, on comprend aisement que les formules (97), (99) et
(b) sont parfaitement identiques avec celles qu'on obtient, en passant
des axes conjugués aux axes principaux d'une ellipse; en outre, les co"
46
— ` ` —
stantes »*, u° et si étant à considérer comme des fonctions de l'épaisseur
de londe et ayant conséquemment de différentes valeurs pour de diffé-
rentes couleurs, ces valeurs différentes déterminant en méme temps la
grandeur de l'angle a; il s'en suit cette méme dispersion ou non-coinci-
dence des axes d'élasticité dans le plan symmetrique (le plan X Y), pour
les diverses couleurs, que l'experience démontre comme ayant lieu dans
les cristaux monoclinoidriques.
Donc, on a pour déterminer la position des axes optiques, sir, > 4:
a) m =n 1—a? étant égal à l'axe moyen d'elasticité,
oü il faut observer que le eristal est positif ou négatif, selon que la
vU,
valeur de ^, c'est à dire le tangent de l'angle que forme l'axe optique
u
1
avec l'axe X,, soit plus grande ou plus petite que l'unité.
b) m, étant égal au plus grand ou au plus petit axe d'elasticité; dans
le premier cas
Hs 7 9 Vy ~
2 1 1 2 1 Mi
v e da w’ = an "1, — —q 2?
Tim "pte
et dans le second cas
2
2 2.1; M T PL PEL e
Uu; —0, w cs TU => 33
Mi WW NT
w,’ v?
les cristaux étant positifs ou negatifs selon que + ou Gg weie
1 1
~ SE
En comparant les expressions précédentes avec la formule (99) qui
donne la valeur de «, on trouve aisement qu'au cas a) les axes optiques
sont disposés. insymmétriquement dans le plan X Y; au cas b) les axes
AR D a SE on ct M TTT TE D montés dé nd ce +)
— 355 —
sont dans des plans différents qui, alors, se coupent le long de l'axe Z,
et forment des angles avec le plan A Z—« ou «+90°.
Cependant ce qu'il y a de plus difficile dans l'applieation de cette
théorie, c’est de pouvoir déterminer avec certitude, pour chaque cas spe-
cial, la situation des axes conjugués mêmes dans le plan symmétrique.
On sait que, méme sous le point de vue cristallographique, la détermi-
tion de la forme primitive, celle du prisme oblique, est, en bien des cas,
tout-à-fait conventionelle, et que les differents cristallographes la posent
souvent différente. La méme indécision doit donc naturellement avoir
lieu dans la détermination des axes conjugués pour l’élasticité de l'éther.
La seule indication que nous donnent les formules, c'est que l'axe prin-
cipal situé entre l'angle oblique des axes conjugués ne peut jamais être
ni devenir le plus petit axe d'élasticité, et que, conséquemment, pour un
cristal positif, les axes optiques forment un angle oblique avec les axes
X et Z, Z désignant, comme plus haut, l'axe symmétrique. Pour le
dernier cas il faut encore la limitation, que les axes optiques ne puis-
sent étre situés hors du plan XZ. Cependant il s'en faut beaucoup que
cette circonstance soit suffisante en elle-méme pour fixer la situation du
systéme d'axes, admis toujours qu'elle puisse servir à diriger le choix
entre les systemes d'axes présentés par la forme cristalline méme. Tou-
tefois il y a raison d'espérer que la dite incertitude disparaitra à mesure
que les qualités thermiques et acoustiques de ces cristaux seront exa-
minées de plus prés, et qu' en conséquence les modifications dans leurs
qualités optiques, causées par le changement de température, la pression
etc. seront mieux connues. Nous donnons, en échantillon et comme un
premier tentatif, sans aucune prétension à infaillibilité, d’après les re-
cherches de M. Murer sur la situation des axes optiques dans les cri-
staux hémiprismatiques, le tableau suivant, où pour les minéraux natu-
rels, excepté le borax et le feldspat, o est le méme angle qui, dans la
eristallographie de M. Nauman, est appélé €
em, UB. eg
Cristaux appartenant à la classe a)
Inclinaison des charactère
axes optiques a LÀ du cristal
Titénit . 00v. cs BON ër SAN: BA Mi o
Phosphate de soude > . . 82° A0 . . 70° 42 . , 1)», ® . . —?
Acstats de die , 127 1,:2 89907, ., 29 0 I "WI NY tt
Sere | voz MR, 0) QUCATTOI s, SUIS Ee "we
Pyroxen augite + . . . 48° 50 . . 75° 30 . . A784. . . —
Egidot ue al au «44 «sol Resa T Sors NELLE am
Gypse à temp. ordinaire . 00° Q' . . 81° 26 . , 37° O . . —
Carbonste de potasse . . 81758 . . 76° 55 , . 16° 52 . . —
Cristaux appartenant à la classe b)
L des ax. opt. charactère
autour de z, a a du cristal
Acetate sodique . . . . MT" 40. . . 08* 46 . us gp. +9
Salfate. sodique 180796 An ER aida" GER, ud "ez
Feldepsth... à oos `, LO I ON. "E Du ak
Mugen: ... + a es ON därer, 83 obra
Acide tartrique . . . . 9000 . . 80° 9. WER … . —
Comme appartenant à toutes les deux classes, nous remarquons le
glauberite, qui, selon la découverte de M. Brewsren, est, à la tempé-
rature ordinaire, à deux axes optiques pour la lumiére rouge et à un
pour la lumière violette; de sorte, cependant, que, pour un changement
de température, les rayons violets se séparent dans le plan XZ, la tem-
pérature baissant, et, la température montant, dans le plan YZ: cir-
constance assez curieuse, quand on y rapproche la composition chimique
du glauberite, NaS+ Ca S = le sulfate sodique et le gypse, tous les
deux étant dépouillés de leur eau de cristallisation. Le sulfate sodique
a done les axes optiques dans le plan .X Y, le gypse au contraire a les
siens dans le plan . X Y et les deux corps paraissent ainsi, par rapport
optique, se neutraliser, l'un l'autre.
Pour connaitre l'action des forces moléculaires, l'étude des cristaux
clinoidriques est d'autant plus important qu'il s'y présente un nouvel élé-
— 357 —
ment de détermination, savoir la situation differente des axes principaux
d'élasticité pour les differentes espèces de mouvement moléculaire, D'ail-
leurs, il n' y a que l'expérience qui puisse nous apprendre, si les axes
conjugués sont les mémes pour tous ces cas ou bien s'ils ont une autre
situation pour l'éther que pour la matière pondérable du corps. Des
cristaux appartenant au systéme monoclinoidrique il n' y a presque pour-
tant que le gypse, pour lequel les différentes sortes de mouvement mo-
léculaire] soient connues de plus prés; et celles-ci donnant lieu, même
isolées, à des rapprochements intéressants, nous en donnerons un tableau.
Soit donc, dans la figure suivante,
le papier le plan symmétrique du cristal, qui coincide avec le clivage
facile, et les lignes XX’ et T T" représentant les intersections du dit plan
avec les deux plans, qui forment ce qu'on nomme le clivage sec et le
clivage fibreux du cristal, lesquels deux plans forment ensemble, selon
M. Neuman, un angle de 66? 14. Soit de plus la ligne XX’ représen-
tant la surface oblique terminante, ou la base: donc, X, Y forme le sy-
stème d'axes conjugués que, dans le tableau précédent, nous avons dit
valoir pour l'éther, X,, Y, les axes mobiles de polarisation pour la lumi-
ère, et enfin e, é les axes principaux thermiques où acoustiques. On
ve VAN
a done le tableau suivant des differents systèmes d'axes, correspondant
aux différentes éspeces de phénoménes moléculaires *), savoir:
angle avec 77"
l'axe minimum d'élasticité optique a 17? C. . . . . 14°
— — — de dilation pour la chaleur . . . . . 42°—16°
— maximum de dureté, environ . . . . . . . . 44
— — -— de conductibilité thermique . . . . . 50°
— -- — d'élasticité acoustique . . . . . . . 53°
— — — d'attraction diamagnetique . . . . . . 50°—60°
Ainsi l'on trouve que les différents axes se rangent d'une manière na-
turelle dans deux classes principales correspondant l'une avec l'autre, en
ce qui regarde la direction. Ou pourrait d'autant moins attendre une corre-
spondence plus intime qu' aucune des deux classes n'a pour soi une
situation fixe et invariable, de sorte que, par exemple, les axes optiques
changent leur situation pour les couleurs, les températures Ze, différentes.
Il nous parait presqu'entiérement impossible de rapprocher ces
deux classes, l'une à l'autre, par un système commun d'axes conjugués.
Il est vrai, que M. Sexanmonr suppose, dans son intéressant mémoire sur
la conductibilité des corps cristallisés pour la chaleur, "qu'il suffirait de
rendre assez considérables les différences qui existent déja entre les
couleurs extrémes du spectre pour amener les axes d'élasticité optiques
correspondant à quelques-unes d'entre elles à coincider avec les axes
principaux de conductibilité;” . mais cette supposition ne parait pas se
confirmer par l'expérience. On peut certainement s'expliquer comment,
par exemple, le spath calcaire, négatif par rapport optique, peut devenir
positif par rapport thermique, mais on ne s'explique pas, comment le
*) Pour de plus complets détails nous renvoyons le lecteur à une Note sur les
figures acoustiques et cet. du gypse que nous publierons le plus tót possible.
— 359 —
quarz, faiblement positif sous point de vue optique, peut devenir plus for-
tement positif encore, sous point de vue thermique; ce qui ne pourrait
se faire que par augementation de différences pour la partie violette du
spectrum. Encore, bien qu' un corps, dés qu'il perd l'état naturel par
compression, devienne attractif ou repulsif en méme temps pour toutes
les couleurs du spectre, la conductibilité du vitre pour la chaleur est
toutefois diminuée par compression en même temps que, selon M. Nev-
MAN, la vitesse de la lumière en est augmentée.
On peut enfin supposer que le gypse, étant d'abord negatif, sous
rapport optique, pourrait étre rendu positif, sous rapport thermique, par
la seule augmentation des différences pour la lumière rouge; mais l'axe de
polarisation pour la lumiére rouge étant, selon des observations sur les an-
neaux colorés autour des axes optiques, situé plus prés du plan T 7" que
de l'axe pour la lumiére violette, il s'ensuit aussi que l'axe thermique
devrait former avec T'T' ou le clivage facile un angle plus petit et non
pas un plus grand de 56". Donc, loin de ce que les phénomènes opti-
ques et thermiques puissent étre subordonnés aux mémes lois, ils an-
noncent, tout au contraire, une différence au fond, et ils servent de plus
à constater l'opinion que nous venons de prononcer dans la premiére
partie de l'essai présent, savoir que la chaleur thermométrique appartient
exclusivement aux molécules du corps, mais que la lumière et la chaleur
rayonnante appartiennent. à l'éther.
L'on comprend aisement qu'au reste, les phénoménes optiques du
gypse, en tant qu'ils sont connus pour le présent, — le mouvement des
axes optiques à un changement de température Ze, Ze, — se laissent
aisement expliquer à l'aide de la formule (100); cependant nous remettons
cette discussion jusqu' à ce que nous serons en état, comme nous espé-
rons létre en peu de temps, de donner une appréciation exacte des
constantes optiques du gypse; ce qui nous manque pour le present.
ab
we n
Pour comprendre en peu de mots le résultat de nos recherches.
précédentes, il s'en donne les moments suivants: "
a) Dans les cristaux clinoidriques il n'y a, dans l'équilibre des molécu-
les, d'axes d'élasticité orthogonaux ni pour la matière pondérable du
corps, ni pour l'éther.
b) Cela admis,- et le mouvement de l'éther étant rapporté à un système
d'axes conjugués, les axes de polarisation principaux obtiennent une
situation différente pour des couleurs et températures différentes, sui-
vant. la formule donnée (69)
Q* — (a^ (u* Auf —2 uva) +7 (u +w —2uwb) +u’ (v* zm 2vwe) } R?
+k (mru + mpv y! w^) 2o.
c) La justesse de la formule précédente n'est pas diminuée de ce qu'on
n'ait pris en considération que la lumière blanche, et qu'on n'ait regardé
qu'au résultat les constantes intégrantes comme des fonctions de l'e-
paisseur d'onde, parceque les difficultes analytiques, naissant en con-
séquence de la dispersion de la lumière, sont les mêmes, le mouve-
ment de l'éther étant rapporté à des axes d'élasticité ou orthogonaux
ou obliques.
E
€
de es
SUR QUELQUES FORMULES
DE L'ANALYSE COMBINATOIRE,
2:D MEMOIRE
PAR
A. TH. BERGIUS,
DE L'UNIVERSITÉ D'UPSAL.
— 2 (9) Ame
CEA
Dans notre premier mémoire”) nous avons trouvé, qu'on aura,
en désignant par r, m et p des nombres entiers quelconques,
A'(m +p, m) = EEN +p DL (m-p--1,m)...(1).
Nous nous rappelons que nous avons dénoté par 4'(m + p, m)
' la somme de toutes les combinaisons r à r avec les répéti-
tions des nombres entiers m + p, m + p—1, m + p—2,
. m. |
Si l'on fait r—1 dans l'équation (4), on aura
*) v. Acta Reg. Soc. Upsal. V. XIV p. 221.
* A7
— 362 —
A' (m + p, m) — X (m +p+1):
Nous observons que 4f (m + p + 1, m) — 1. Cette équation in-
tégrée et la constante déterminée d'apres la remarque que pour
p—o on aura 4'(m, m) —m, il vient
A (m + p, m) = 4A! (p, 0) + m (p + 13) A(p, 9).
Si l'on fait r—2 dans l'équation (4) et que l'on introduit
la valeur déjà trouvée de 4^ D ppi dud on obtiendra par
intégration
Arte + p, m) = A (ps6) + m (p +2), Af (p, 0) +m°(p+2), (ps9),
oü nous avons déterminé la constante, en obseryant que pour
p—o on doit avoir 4^ (m, m) = m.
En continuant de méme Se obtiendra
A (m +p, m) = A'(p, 0) + m (p + 3), £’ (p, 0) 4- m*( p 4-5), À! (p,0)
Ton) (p +5), £ (p 9);
AU (m 4p pm) — A (po) +m(p +4) Apo) +... m'p +4), A" (pio),
d'ou l'on conclut la formule générale
Ar (m + pym)——m (p --r), 4p o)+ m(p A-r), 47 (p.0) +m’ (p+r), 47759)
a RE Lamp +r) Æ(p,o) + + + Dk >
g. 2.
Dans la formule (2) nous faisons pz, d’où vient
A'm + 4, m) — (r + D) m? + (rp 2), m + (r +0), m* Tr + (r + Dom
et de là
— 363 —
Afr (i + Am) (m + tion mein, vi: midi ts d it. (3)
Dans l'équation (5) nous posons au lieu de m + 14 suc-
cessivement m, m—1, m—2,.....m—k + 4, en désig-
nant par k un nombre entier < m, et nous obtiendrons ainsi
. les équations suivantes
Zr (m, m—1) — m" +! — (m— A) +:
A'(m—1, m—2) = (m— å) +! — (n—2y*'
A" (m—2, m—5) — (n —2y t! — (m— 5)" +!
Zr (m—k + 1, m—k) = (m—k + Ayt: — (m-—k t:i.
En ajoutant toutes ces équations on aura
Zr (m, m — 4) + Ami, m—2) + e, + Hr (m—k + 1, m—k)
E qutt bu (m—k)r*: E ue ida (4).
La substitution de m + k pour m dans l'équation (4)
donne
dr (m + k, m + k—1) + rimm k—43, m + k—2) ?
+ Ar(m + 4, m) —(m + ky*'-mr** . - (8),
et cette équation etant combinée par addition à l'équation
(4), il proviendra
Arm + km + k- 1) + 447 (m + k-1, m + k-2) +
-+ Ar (m-k 414, m-k)= (m k) t —(m-k t .. . (6).
— 364 —
De l'équation (4) on tire encore, en faisant k — m
f (m, m —1) + Æ'(m—14, m—2) J-.... + rt aisem, . (7)
g 3.
En faisant k — 1 dans la formule (4), on a
A" (m, m—1) = mt — (m—1y*:
= (r 4 Aå) m — (r + 1), m- + (rime e
H(A Haymo . . (85
mais de la définition meme des quantités que nous avons dé-
signées par Æ" (m, n) suit la relation n
A'm, mA) = m + (mA) m- 4 - (n— 0D) mr 4... + (m—13)
d’où, en développant le dernier membre de cette équation, il
viendra
A (m, m—1) — (r -- 1) m —(1 --2 ES p... Er) mi + (2, 3-5, +
TA F.. r,) m- — (5, HA, +...+r,)mrs + ....
,, + GAP rom? WEE (9).
Par comparaison des deux valeurs de Æ" (m, m— 1), don-
nées dans les équations (8) et (9), on obtiendra en égalant les
coéfficiens des mémes puissances de m la relation suivante
entre les coëéfficiens du binome
nn + (n + Ah +(n + 2 3. pr — (rd MN
dans laquelle nous avons dénoté par n un nombre entier
« r.
En vertu de l'équation (8) on a
= ` —
Zr n,m-1)—(r 4-1), m'—(r-4- ÜD,m-i 4 (r 4-1), m772— ... --(-3y(r4- 1). m?
A (m-A,m-2)—(r + 4), (m-Ay-(r -+ 1)(m-4)-' + (r + 2,(m-1y7- .. ...
co. + (A (r + 24, (m-1)°
42,1) = (r + 1), 2 — (r + 49,27 + 0 4 (A) (r + 0,2?
4 (4, 0) — (r +14) 47 — (nr 4) amps (Myr 0e 1.
En ajoutant toutes ces équations membre à membre et ob-
servant, que la somme de tous les membres premiers d'aprés
l'équation (7) n'est autre chose que m+’, et en posant pour
abreger 4* + 2t 45t- . -+ mt = S m^, on obtiendra
mrt —(r-1), Sm” — (r-1), Smr7 (r1), Smr7—.... H-1) (ri1), i Sm?.. (10).
E
De la formule (2) on tire en faisant p — 2 la suivante
A'm + 2, m) = m^(r + 2), 4"(2, 0) + m (r 4-2), (2,0) + .
+ m'(r + 2), £’ (2, 0)
d’où vient, si l'on fait attention à ce que, pour un nombre
entier n, on a toujours 4f" (2, 0) — 2"*' — "+1,
D
f" (m + 2, m) — m? (r + 29), (2r+1— (tut m (r + 2), (2r — 1") +
eoe TIR mi?! (n + 2),.., (22 — UP) + m (r +2), (2—1).
"E e
En séparant dans cette équation les termes positifs et né-
gatifs, on, a |
Zi (m. + 2, m) — m? (r + 2), Yt -- m(r + 2), 9 +... + m (r +2).2
— [n° (r +2), + m (r 4- 9, +... 4m (r 3 2];
une équation qui peut aussi s'écrire ainsi
Zr (m. + 2, m) — (m + 2)7**— mrt! (r + 2)r+ı — mt? (r + Ski
2 9
— (m + 1y*? + mti (r + 24, + mnt? (r 4-245,
d’où |
Ar(m+2,m)= z; ((m +2)+2 —2(m-p1)*?-Emr*2) . . (44).
De cette équation on déduit les suivantes
Ar (m, m-—2) — À Jurte — 9 (m—1} +2 + (n—2y ta} |
d (n—1, m—3) =+ f (m—1)** — 2 (n—92)** + (m—5)"+2}
Ach + 2, m—h) =} (m kp 9) ** —9(m — kA + (nl),
en désignant par k un nombre entier < m. En ajoutant ces
équations on obtient
A (i, m2): afr (mi — Ri maspyu s... MOV
zz (mrt? — (m—1yt** — (m—k + Ay*2 + (m—k)r*2).
Or, on déduit de cette équation, en la comparant à
celle-ci
-A (m, m—1) = mrt! —(m—141)y*',
j
b
ii
y
G
"
2]
ab
— 367 —
la suivante
Arm, m—2) + Zf'(m—1,m—3) +... + dr (m—k +2, m—h)
= 4 (Anti! (mim—4) — ar (m—k + 4, m—k) . . . (42).
' Dans la formule (2) nous faisons encore p—5, et nous
obtenons ainsi
Zr (m +5, m) — m? ie T (r 4-5), 47(5,0) + ....
+ m'(r + 5), 4? (5, 0).
Par introduction dans celle-ci des valeurs de .4"(5, 0),
47 (5, 0) etc., que l’on déduit de la formule (11) en faisant
m — À et observant la rélation 4"(5, 0) — A4"(5, 1), elle se
transforme ainsi
Zr (m + 5, m)— t (m'(r + 5), (5+3 — 2.2r+2 + 1782) E m(r + 3), (ärt
— 9 .9rei p ane) +... p mr(r + 5) (5? — 2. 9? 1)
En remarquant qu'on bg écrire cette équation ainsi
A (m + 5,m)= z4 ((m + 3) +5 — 5? (r LL m ti —5(r LB pam"+2—
— (r 4- 5)... 5m" *5—3 (m + 2) *5 - 5. Air 4-3), imt: 4-3.9(045), art
+ Sr + 3) csmrt5 p S(m + 1*5 — 5 (r F9) mne! —S(r 4-5). mnt?
— S (rd 5) 5mr*5j,
on en déduit
(m J- 9, m) — i5 fm +5) *5 äm +92) +5 +5 Xn T 1) ES mr #5}, /
En rapprochant l'équation (45) à léquation (11), on peut
lui donner la, forme
Zr (m + 5, m) =z {Mrt (m +5,m + 94 Artim tame . . (44)
En vertu de l'équation (14) on a de méme
Ae RE
A' (m, m—35) = y (A +! (m, m—2) — r1 (n - 4, m—5)}
fr (n —1, m—4) = $ (At! (mA ,m—5) — 4*1 (m—2, m—4)}
A (n —2, m—8) — 3 (A t! (m—2, m—4) — rt (m—5, m—3))
A (m—k--5,m—K)— 3 (47 * (m—k 5, m—k-- 4) — 4r (m—k 4 9, m—k)},
où k désigne un nombre entier < m. On a done, si Pon
ajoute toutes ces équations
Ar (m, m—5) + A" (m—1, m—4) + . .. + A" (m—k + 5, m— k)
= F {4t (m, m—2) — Art: (m—k + 2, m—k)} . . (15).
La substitution de p—# dans la formule (2) donne
Ar(m+A4,m)=m\r+4), 4'(4,0)+m(r + 4), Ar~ (4,0)+..+m'(r+4), A4, 0):
En vertu de l'équation (15) et de la rélation connue
4" (A, 1) = 4"(4, 0), on obtiendra, en faisant m —1 dans
celle-là,
AA, 0) = Li (4+5 5. 9454.5. 2+5 — 4+5)
— 1.3.8
où n est un nombre entier quelconque. En substituant dans
l'équation précédente les valeurs de 4" (4, 0), 47 (4, 0) ete.,
qu'on trouve en donnant dans celle ci à n les valeurs r, r—1
etc., on obtiendra aprés quelques réductions, comme dans les
cas précédens
Ar(m+4, m) = rh (m + 4*5 —4 (m + 3)7+4
- £6(m«2y*4— A(m 1) +6 Amen . . . (19.
— 369 —
, En vertu de l'équation (14) on peut aussi transformer cette
équation en celleci y
Zr (m A, m) = A (Art (m+ 4, m 1) — Art: (m+3,m)} . . . (17),
d’où l'on déduit sans difficulté la suivante
(m, m—4A) + A" in —43, m—5) +... + drin Et 4, m —K)
= q Lärrm, m—5)— A"+t:!(m—k+ 5, m—k)}} . . (48)
En continuant le méme raisonnement et en faisant p égal
à un nombre entier quelconque, on parviendra à la formule
1
1.25... p.
{pi (m+p +r — p, (m p— 17*? +p, (m " p—2r:r
ten me
Zr (m +p, m) =
On a de méme, en vertu de la formule (19),
ATF'(m +p,m+ dicus ((p—1), (n pr *» — (p—4), (mi p—1,73r
d . - + (—1)P-'(p—i)p-: (m + 4) +r},
Zr (m +p—1, m) = eg (p —4), (mp —13)7 tr —(p—1),(m+p—2)+r
- SANS D A o + (— 1) ip A m"+P}.
Or
A'(m 4 p, m) =; Lët +ps m +4) — Ar+'(m +p—1,m)} .... (20)
d’où, en désignant par k un nombre entier < m
Zr (m + p, m) + dr(m + p— A, m—A)+...+ À" (m + gus m — k)
E ; (Art: (m +p, m+1) — A" *1(m p—k—1, m—k)} . . (24).
RK 5.
E En développant le dernier membre de l'équation (19) du
S. précédent, nous pouvons lui donner la forme suivante
A8
— $0 —
1
fr (m + p, m) — ISCH" {(m+p)"+r [ps — p, Tp — 78.5 F ppl+
+(r+ p), (n & pr*r^ [p — 2p, +5p, —... € p.py]
— (r + p), (m + py*»-? [p, — 2° p, + 5! p, —.. + p! p,]
+ LJ LJ * . .
*(—Ur^ (rn + p) (m + py [p, — 2? p, * 5? p, — +. € p? py]
— (r+ p): (m+ py? [p, — P+: p, + Srt! p, ... + pr*'p,]
E
+ (A4) (r+p)+p(m+p) [p —2 tr p, + 5r*? p,—... + prtrp,]} ... (22).
Il est facile de prouver que les .p premiers termes du
second membre de cette équation s’évanouissent, Nous avons
en effet
Po — Pat Pa eee + pro
Pi —2Pp:+ 5p; —.... + p. pp pip-13), — (p- D, t (p-1), —... £ (p-A)pu}
us D
p,—9 p, * 9 po À PPEP iP —2p5, + Spy — + À P Ph
=p —2 (p—1), +5 (p—4), — 40 3 (p—1) (p—9):]j
LO
p, — 9 p, +55 p, —... E pP pp =p {p —2' p,*9 p, —... À pp,
zc, [(p—1), — 2° (p—1), +3°(p—1), ene 1 (p—1)* p—45),..])
= 0
WETTER
pic 2rprortp, —.. + ppp Ep tb, —2P-2p2+ Ge p, — ET pP-2p,
Dë — 277? (p—1); + 9r? (p—1), — ... F (p—4)P-!(p—1)p-:]}
0:
Pour les termes restants du second membre de l'équation
(22) nous remarquons, qu'on aura
p, — WP p, * SP p, —... X p? pj =p (p, — 2P- p, +... + pr. py)
— P (p—1), — 2 pn F DAP (p—A), i}
En posant |
o(p) =P — P pit... + php,
et observant, que d'apres ce qu'on a vu
: p —2P-'pi+.... £ pP" py =0,
il vient ;
A
9 (p) — — p. o (p—1).
On aura de méme
o (p—1) = — (p—1) »'p—2)
9 (p—2) = — (p—2) y (p—5)
p(5)= —59(2)
e (2j — — 2 9 (4).
— 32 —
Mais on a aussi s(4) = 1, d’où
e(pzo—Ur'rpehík.. o8 mms (25).
en faisant P(p * 4) —1.92.5...p.
Nous posons maintenant
Pı (P) = pı — P+! pat... X pPt' pp
et remarquons, qu'on a
e, (p) = p (Pı — 2 pa +5P p, —.... + pP pp)
— p ((p—1), — 2» (p—1), + 57 (p—1), —... F (p—14)P (p—4Ą\r-}
d’où
pı (p) =p o (p) — p vi p—t).
Dans cette équation nous substituons la valeur de (p),
que nous venons de trouver, et aurons par conséquent |
pı (p) (—Vr-! p rip + 3) — p pı (p—1).
En faisant successivement dans cette équation p = 1, 2,
5 etc. et observant, qu'on a o, (o) = o, on obtiendra
$i (4) =1.7(2)
gı (2) = — (1 + 2) r(5
$i (5) — (4 + 2 + 5) r'(A)
e, (pj (—1)(&4 42 45... p) F(p +1)
ou x
— 373 —
g (p) = (1) Ad'(poor(pet4) .. .- . . . (24)
Nous posons encore
qa (p) pi — Pt? pa SP** p, — ee. + pP*? pp,
don vient `
qa (p) = poi (p) — EEN Jg
La substitution de p = 1, 2, 5 etc. dans cette équation
donne
pa (1) = 1. gı (1) — 1. p2 (0),
ou à cause de s, (o) = o et o, (1) = 1. r(2)
Pa (4) = 42 712) = 4? (1,0) r(2). -
Où a de plus
ga (2) = 2 qu (2) — 2 pa (1) = — (2? + 1.2 + 1°) r3),
ou
qı (2) = — 4A’ (2, 0) T'(3);
p25) = 5 (1 + 2 + 5) T(4) + 5 £’ (2, 0) T'(5),
da
qa (5) = £’ (5, 0) T(4);
et par conséquent |
ga (p) = (Hr A (p, 0) Tip + A4) TE + + Q9).
En continuant de même on aura en général pour un nom-
bre entier: quelconque r
ge LES A (p, ai Pip + D eieiei NN (26)
On parviendra au même résultat, si l'on fait attention à
ce que, pour un nombre entier quelconque s, on aura en vertu
de la formule (19)
— 314 —
Pi Sp, + Sp — ee + (AP p pr z CAP Dk 1) 47 (p o).
On conclut donc "M précédens que la quantité
p, — 9*p, FS p, — (rnt pt pp i
sera égale à O où à (—1)'' r(p + 1) 4P (p, ol, selon qu'on
aura le nombre entier s plus petit ou plus grand que p.
Pour s — p cette quantité devient égale à (— 1)" r(p + 1).
En substituant dans l'équation (22) les valeurs trouvées,
on obtiendra
4 (m + p, m) =r + p'y(m + py 4^ (p, 0) — ( + psi (m + py at (pz)
do HAN peer (n + p)? dr (p, 90),
à laquelle par raison de symétrie on peut donner la forme `
dr (m p p, m)—(r +p) (m + py 4? ip 0) — tr + p)e-i(m + py! d (p,o) +
s EF (—Hy (r Hp), (m + p)? Æ'(p,o) . . . (27).
$ 6.
En développant suivant la formule du binome les quan-
tités (m + p (m + p)^' etc., du second membre de l'équation
(27) et en disposant les termes suivant les puissances de m on
obtiendra,
^A (m + pum) — A? (p,0)(r + pm" + p(p +4), ds e GON ari
— 4' (p, 0)
+ p?(p +2), A" (p,o) T p 3) 47 (p,o)
Ln t 1
— p (p +2), A' (p, 0) (rA- pres BC Cé 5 VUA erk papm?
T4 — A'(p;0)
NT VESTES.
— 315 —
to. +p ptr À’ (po) )
e — prt (p + rh: d (p, o)
+ pr (p + r)r-2 A° (p, an (r + p) m’.
+ (—1) £ (p, ail
Si Pon compare celle-ci à Péquation (2) du §. Lier, savoir
m + pm) = m* (r + p'r A* (p, 0) + mrt (r + ph: A! n 0) +
T m^(r + p, "t Cp, 0),
les coéfficients des mêmes puissances de m seront égaux dans
les derniers membres, et on aura ainsi, si r est un nombre
impair,
A (p, 0) =+ vr + r) A (p, 0) — pr^! (p + - A'o + .
TpOocnDd-5Go9). . . . (28).
Si r est un nombre pair, on déduit des mémes équations
p (Q1) -—pr7!( 4c À Qo -4...—p(p +r) A (p,o)—o.
Divisant cette équation par p (p 4- r), , et écrivant ensuite
r pour r—1, il viendra, si r est un nombre impair
A (p, o) ip + r) Ap, o —3ip! (p + r), 477 (p, 0) +..
ocu pn A p, o). x (29).
Comme les derniers membres des deux équations (28) et
(29) doivent etre identiques, il en résulte, aprés la division par p,
la relation suivante, si r est un nombre impair,
— 9346 —
zip dr D, 4771 Quo) — pp + r) 47 Quo) + id pr? +), 4e)
= Fp H Apo plp H r doque.
+ ona lt +r) A’ (p 0);
or, en réduisant les termes semblables dans les deux mem-
bres, on aura
z(G pn, dlp 0—tp'( +7), #5 0) +
ET Pp + ri A’ (p, 0)} = 0.
Si l'on divise encore cette équation par p (p + r), et
qu'ensuite on pose r pour r—2, il proviendra, si r est un
nombre impair
zs UG, o) — rap (P + rh 40 quo + ri p? Qn, 4r Gps gi
— praya P^ Op trr Ap, o=o .. . (50).
De la formule (50) on déduit, en faisant p — 1, la sui-
vante
cart Daelet Arri, — TEST +41),=0. (51),
ou si l'on pose r pour r +1
Sat SP kafen gne,
cette équation vaut donc pour r égale à un nombre pair.
En appliquant aux différents termes de l'équation (51) la
formule connue
(r +) res 4r Qu Urs da),
il vient, si r est un nombre impair
KÄL tn à ciblé
EE ne ÈS ST eo at wn Ten
— 314 —
1 1 1 1 1
2.5.4 To Bid A. TE gu "exercer Ferte VAE"
ou
TQ) T5) ro. Ie. nt A a} T{r+a}
boer) Ta TU). Nr UU T Ner Tea 771 — TG) T0)
Si à cette équation on applique la méme formule (;), on
obtient, si r est un nombre pair
P 1 1 T 1 r
Po — r — yo Fr =
2.5.4.5 0 3..6 1 doi: 2 (r+i)..(r+4) WE SEH 5 (r--2) (r+3)(r+4)
1 I
—73.8(r43)(34) — B(rka)(rt3) (r4)
ou, ce qui revient au méme,
" IG). IG, IO, — Piu
TG 0 io i TRS HD ET ED en
= ee {TD Te +5) — 19) re + 9).
En continuant de méme on aura, si r est un nombre
impair
1 1 pat j T: 1
E un M E N T n
Nr RE +1; 1 E 1. ; E
T2.3.4(r44)(r+5) 3.4(r43) (r+4)(r+5) 4 (r4-2) (7-9) (r+4) (r+5)?
ou
Gë I5) y. Zä: ERES
T, = ——R — —
TU) Eos Da TH"
smiti (r(2) rir + 4) — T(3) r(r + 5) + T(4)T(r 4-2))-
j 49
— Q8 —
On aura de plus, si r est un nombre pair
TG), — TG), , Iu) De)
n&$* ^ mg! tmo! AT eu,
Force (2) (7245) —T(5)T(r4-4) (4) F(r-4-3) —r(S)'(r4-2))-
»
De ce qui précede on conclut, qu'on aura en général les
— T6) "e )
deux formules suivantes. Si r est un nombre pair, n étant un
nombre entier > 2, il vient
T2) $ __ 16) IY4) ze o Tea)
Tant) ? ena PANTIN We.
r(2) T(Qn + r—5) — r(5) T(2n --r—4) + ...
. —T(2n—3)!(r--2)) . . . (92);
zii 1
7— I'(2n-2) {an 4--1) {
et si r est un nombre impair, n étant un nombre entier =
1, on aura
T2) T3) T(4) frt
fant H 7 Tün4 2) e pn T(an+53) RE aet e T Tan+r) ZE?
Fe TORIS LHC ad r — EN C r D -— e
7 F(2n-1) I'(2n +r) { (2) Ga T T 2) 23) En a : 5) E
, + +T(@n—9)T(r 42} . . . (35)
TT
De l'equation (19) du S. # on peut encore déduire quel-
ques autres formules. En effet l'équation
"(m ax p m) = 1:2+.p {Po (m + p) + — pi (m PERA SE
+ (—A)Ppp m" +P}
se laisse transformer ainsi
— 349 —
A (m +p m) = ^ (p, mrt? — p, (m-A3)yr*r 4-.... + (-Drpy (m- p)” +r
T p (r + ph [p, mtr — p, (m-13)*r7t +... -4 (AP pp (mp) +r-!]
To
+ pr (Gr +p) [p, m» — p, (mA) +... + (-1)Ppp (m-pr)]
e m
+ pr? (rr pap [Po m? — pı (m1) + .. + (-4Ppp (m-p))}.
Tous les termes du second membre, qui suivent celui, `
qui est multiplié par p'(r-]-p)., disparaissent, parce que le
facteur
p, m^ — pı (n-3)" +... + (-1)Ppp (n-p)*
s’évanouit pour toutes les valeurs entieres de n, plus petites
que p. En vertu de la formule (19) du S. A on a de plus
47^ (m, m-p) — 17, — (pm 77 - pi (mA) pr +.. E (CP pp (mp +).
A cause des deux remarques que nous venons de faire
l'équation précédente se transforme en. celle-ci:
A" (m + p, m) = A" (m, m-p) + p (r + p) 4*7 (m, m-p) +
+ p'(r + ph A (m, mép) . . . .' (94.
Une autre formule à laquelle nous sommes parvenus dans
notre premier mémoire par une considération toute différente,
se laisse déduire de la méme équation (19). En effet on en
déduit en posant m + A pour m
— 380 —
A (m + p +14,m +1) — Se HE HETZEN (m +p}+r +..
(o8 + APpp (m + Ay tr).
En retranchant de cette équation la valeur de 4” (m + p, m)
et en observant les relations
Po = (p + 1»
Po pip +1),
Pi + p: =(p +1), ete.
on aura
Aim + p + 3, m +1) — Am + p, m)—(p + 1) Ar- (m + p + 1,m),
d’où |
A,(m + pm) — (p +1) Si 4r (m + p + 1,m).
De cette équation on déduit par des intégrations succes-
sives, en faisant successivemeut r égal à 1, 2, 5 etc. la for-
mule suivante
4, (m + p, m) = m, [p]° dr, 0) + m, [p + 1]! atr (p + 4, 0)
+m, [p + 2]? 47'p + 9, 0) +... + m [p + rY 4p + r, 0) . . (55),
qui est la méme formule que nous avons trouvée dans l'équa-
tion (14) du Ler memoir.
Ke
Si dans l'équation
Al, (m e nym]— t (n, (me nt" — n, (m E n- 13) +*+.. (24) ny (me n) +",
Re. on a RE, IT TT EHNEN
4
— 381 —
où r, m et n sont des nombres entiers, on fait successivement
n égal à 0, 4, 2, 5, . . . p, il vient
A (m, m) = m
Ar(m + 4 m) i (m + 1 — met)
Arim + 2, m) = cs (im + 2*2 — Urs + mre
Ar (m 4-5,m) — i25 (m + 3) +5 — 3 (m +2) +5 5 (m 4- 1)^5 —m +3}
(p, (m py*? — p. (m+ p-A)y*? +... +(-4)\P ppm" +r}.
T
A*(m pm) —
1.2... p
En faisant la somme de tous ces équations, on obtiendra
k=p m m? PmP
BAe timo JE ger + o
CET He mi (m+1) XS (m -- A7!
ud SIE 1 Ey rede s ie L3 1]
(m 4-972 m+2 (om Laf: 4 "Tul
tra [S (UL a MO E HAE A DS
(m + py?
+ 1.29...p '
Nous désignons, pour abréger, un parenthese quelconque
du second membre de cette équation par F (m + h, p), en sorte
qu'on a
— 382 —
FRE Rp} — St ert s ) DUE CA CEA,
1 142 p-
où h désigne un nombre entier quelconque — ou < p.
L'équation précédente peut donc s'écrire ainsi
"S ln t PEE M F(m--kp). . . . (56).
k—o
Si l'on fait dans cette équation r—o et qu'on observe,
qu'on a
k=p
S (m + km) — p 4 4,
k=o
on obtiendra
Y RET Fm+kp)=p+l. -< n 07
où m et p sont des nombres entiers quelconques.
En développant la somme dans le premier membre de
l'équation (57) on aura
m? F(m + o, p) +" Fim +A, p) d p p — +4.
Quant à la fonction F nous observons qu'on a
F (m & p, p) — 4, F (o o0, p) — 4.
En faisant r— 1 dans l'équation (56) il vient
k=
S A' (m+ k, m) =m F( m 0, p) ETF (m + 4 p...
k—o
T7 M
, <
bes
On a de plus
kzp
S A'(m+k,m)=(p+ 1) m p (m 4) £ (p-D (m £9)... 1. (m 4 p)
k=o
k=p
= S (p+1-k(m+k) A°(m+k,m),
k—o
et par conséquent
E URS Fm +k p)= 5i (p. A-k) (m + k) ^ (m + bai . : (59).
k=o
On aura de même
TS A ER EE (p + 3) m A'(m, m) + p (m + 3) A'(m Um:
k-o
Ros + 4.(m + p) Á! (m + p, m),
L
LE l
S Aiia +k, m) = (p + 1) m £? (m, m) + p (m+ 3) A’ (m+ 1, m)
k—o
qose + (m+ p) 4? (m + p, m),
et en général
k= k=
S 4 (m + k, m) = S (p + 4-k) (m + k) dr (m + km) . . (40)
k=o k—o
ks
Substituant cette valeur de S Ar (m+k,m) dans Péqua-
k—o |
tion (56), elle se transforme en
d (p + 4-4) EN + k) dtr: Gei +k,m)= E em CZ k,p) . ,, (M)
TE ` i
Nous observons enfin qu'on peut donner une expression
k=
plus brieve à la somme D A* (m -- k, m). En effet nous avons
k=o
trouvé
k=
i ; Les
SA (m + k, m) = S (p + 4-k) (m + k).
k—o k-—o
Or, remarquant qu'on a
k=p k=p k=p
S (p+1-k)(m+k)=mS (k+1)+ S (p-k)(k +4)
k=0 ka k-o
il. vient
k=p
— mp +1)(p+2) (p + 11 (p+2)
E (p + 4-k) (m + k) = (p 2 2) 4 PC At
=0
__Gm+p)p+1)(p +2)
EE 6
et par conséquent
Gees he Tit Ab (42).
k=p
S A'(m+k,m)=
k=ọ
—— Aee
mm O e e ——
PHYCEARUM,
QUAE
IN MARIBUS SCANDINAVIAE CRESCUNT,
ENUMERATIO.
AU c TORE i
JOHN ERH. ARESCHOUG.
SECTIO POSTERIOR ULVACEAS CONTINENS.
— vb HE €€eu—--
SUBCLASSIS II. ULVACEAE.
Char. ess. Asci l. Sporæ in Sporocarpia formanda collecti
nulli. Multiplicatio per gonidia.
Thallus cellula l. cellulis isomorphis, rarissime heteromor-
phis, strata diversa formantibus constructus, normaliter viri-
dis, rarissime olivaceus l. purpurascens, capillaris, filiformis,
membranaceus, frondosus, l. in partes cauli- atque foliiformes
discretus. Fructificatio nulla. Multiplicatio per gonidia, quæ
in perigonidiis externis l. cellulis thalli plus minus transfor-
matis formantur.
A Fucacearum subclasse hzc differt veræ fructificationis
(indeque propagationis) i. e. sporocarpii, in illis presentis, de-
50
— 386 —
fectu. Cum enim in Fucaceis, ut supra vidimus, ad sporocar-
pium formandum plurium vicinarum cellularum metamorpho-
sis requiritur, in Ulvaceis contra nulla omnino systematis
vegetativi pars in systema fructificativum transmutatur; sed
in his tantum cellula l. cellule sparse in se formant novas
cellulas seu gonidia, ex quibus denique e planta segregatis
nova hujus oriuntur individua. Quæ igitur ex Ulvaceis planta
constructa -est unica tantum cellula, in ea nullum plane syste-
ma fructificativum metamorphosi quadam exoriri posse, multi-
plicatione cellulæ ipsiusque plantæ plane eadem remanente, il-
lius naturæ consentaneum videtur. Immo cum quædam Ulva-
cea planta pluribus cellulis est composita (v. e. Conferva, Zy-
gnema etc.), hæ cellulæ individualitati ipsius plante tam parum
subject? sunt, ut unaquæque earum majori, quam ipsa planta,
individualitate gaudeat. Inde planta nullam a systemate vege-
tativo discretam fructificationem evolvere potest, multiplicatione
unicuique fere, qua composita est, cellule commissa.
Ut hoc loco Fucaceas nec non Ulvaceas definire conatus
sum, utrarumque limes, ut puto, certus erit. Cladostephum,
Sphacelariam et Ectocarpum Ulvaceis, neque Fucaceis, esse ad-
numeranda, ex harum plantarum organis multiplicationis omni-
bus patere credo. Hæ enim plante si Fucaceis adnumeran-
dæ sint, quod suadet cel. J. Agardh (Spec. et gen. Alg.), ex
horum subclasse minime excludenda sunt Codium, Derbesia,
Faucheria , omnesque fere Ulvaceæ fructibus, qui dicuntur, exter-
nis ornatæ. Myrionema et Elachista in Fucacearum subclasse in-
fimæ plantæ, Cladostephus el Sphacelaria in Ulvacearum summa.
— 384 —
Cum in perigonidiis, quae perihologonidia appellavi, va-
riis ex. gr. Ectocarpi, non, ut antea putavi, solitaria, sed nor-
maliter (i. e. non metamorphosi regressiva) plures formentur
cellulie s. schizogonidia, in sequentibus paginis nomine colle-
ctivo perigonidiorum utar. Natura perihologonidiorum quam-
quam dubia est, tamen, ut mihi videtur, eorum fuctio semper
eadem.
Ord. IV. SvwrAwnpEAE. Char. ess. Thallus cellulis sub-
isomorphis, rarissime heteromorphis strata diversa formanti-
bus, nunc in seriem simplicem l. ramosam, nunc in telam pa-
renchymaticam conjunctis, minutis, densissimis constructus,
normaliter viridis, rarius olivaceus l. purpurascens, capillaris,
filiformis, membranaceus, frondosus l. in partes cauli- atque
foliformes discretus. Perigonidia externa l. immersa. Schi- `
zogonidia in cellulis thalli evoluta, mobilia.
Plantae ad hunc ordinem pertinentes a Siphoneis distant cel-
lulis minoribus arcte seriatis I. in telam parenchymaticam com-
pletam conjunctis; hoc respectu igitur magis completae. Sed
thallus minus quam in Siphoneis morphologice explicatus, ra-
rius in partes cauli- atque foliiformes abit. — Perigonidia , quae
in pluribus speciebus observarunt auctores, nemo, ut puto,
germinare vidit, eorumque natura, ut jam diximus, valde dubia.
Fam. XI. Srnacezamex. Char. ess. Thallus plus mi-
nus olivaceus pluribus cellularum seriebus constructus,
capillaris l. filiformis, ramosus. Perigonidia externa in
thallo lateralia, subovata. Schizogonidia in apicibus (cel-
lulis extimis) thalli sphacelatis (?).
Familia structura thalli nec non colore Chordarieis affinis,
quare etiam Fucaceis adscripta. Chordarieæ in eo optime
differunt, quod stratum corticale in stratum fructigerum trans-
formatum est, cum in Sphacelarieis perigonidia tantum sparsa
e thallo hie illic exseruntur, que plane eadem sunt organa ac
Le BN uu
"spore" Zygnematum , Codü, Derbesiæ aliarumque. ` Schizogo-
nidia, si in Sphacelarieis adsint, certe evolvuntur in thalli
apicibus, quorum tamen massa fuscescens, ut contendit Nä-
geli, ad acrogenesin thalli pertinere videtur; granula, quibus
illa constat, neque se movere, neque germinare vidi, quam-
obrem ejusdem, ac Schizogonidia Ectocarpi, naturae atque fu-
ctionis vix esse possunt. Propagula, quae in Sphacelaria cir-
rhosa vidit et in Vet. Ak. Handl. 4856 descripsit Cel. J. G.
Agardh (cfr. Alg. mar. med. et adriat) a me numquam sunt
observata.
LH. CLADOSTEPHUS 4g.
Thallus olivaceus, filiformis, primarius tubo centrali cel-
luloso stratoque cellularum intermedio et corticali constructus,
ramosus, ramentis verticillatis subsimplicibus obsessus. . Peri-
gonidia externa lateralia, ovata.
1. CraposrrPuus spowGiosus Lightf.
Verticillis subirregularibus compacto-confluentibus, ramen-
tis subsimplicibus patentibus.
Fucus hirsutus Linn. Syst. Nat. ed. 12. vol. 2. p. 747. —
Gunn. Flor. Norv. 2 p. 25.
Conferva spongiosa Lightf. Fl. Scot. p. 985 (4q.)
Cladostephus spongiosus 4g. Sym. — Spec. v. 9 p. 12.
— Aig. Scand. exs. n. 4. :
Ceramium spongiosum #Pahlenb. Fl. ed. 2 vol. 2 p. 945.
ê. laxus, verticillis distantibus, ramentis patentibus.
Ag. Spec. v. 2 p. 15.
Cladostephus verticillatus Lyngb. Hydr. p. 102 t. 50. B.
Aresch. in Fr. Summa Zeg, Scand. p. 198.
` In scrobiculis aqua marina a procellis invecta repletis,
l in rupibus preruptis paululum infra superiorem aquæ limi-
tem, a Brandskären, Roster aliisque locis Bahusiæ mediæ et
borealis, per totam oram Norvegiæ meridionalem atque occi-
dentalem, usque in littora Nordlandiæ. Aestate tota. — Forma
ê iu fundo 5-6-orgyali intratieniensi, inter Zosterum Phyceas-
— ` =
que lapidibus. adnata, rarior, v. c. in mari Dahusiensi extra
Fiskebückskil- et in fundo Segesáta prope Roster. Jul. lecta.
Thallus usque 6-pollicaris inferne nunc nudus, nune verti-
cillis ramentorum densissimis vestitus, lineam crassus, coloris-
que plerumque fusco-olivacei. Verticilli nunc regulariter | di-
stantes et vix confluentes, nune densissime conferti, et hoc in
uno eodemque sepe specimine, Ramenta simplicia l. furcata,
patentia. Forma 8. seu Clad. verticillatus Aresch. l. c., cu-
jus specimina tantum paucissima parumque evoluta legi, quam-
quam verticillis valde distantibus, ut formam Cludostephi verti-
cillati eam facile haberes, propter ramenta patentia, nee in-
curva, nostre speciei certe est adscribenda. Interim ambe
hujus generis species valde affines sunt, neque.semper, ut puto,
characteribus constantibus determinari possunt.
LIV: SPHACELARIA Lyngb.
Thallus olivaceus, filiformis, tubo centrali celluloso stra-
‘toque cellularum intermedio atque corticali constructus l. sal-
tîm pluribus cellularum seriebus polysiphonius, ramosus aut
pinnatus. Perigonidia externa lateralia, subovata.
a. thallus saltim primarius stralo corticali obductus indeque
inarticulatus.
1. Spnacetaria PLUwOosa Lyngb.
Callo radicali parvo lævi, (hallo ramoso plumoso-pinnato,
pinnis plumam circumscriptione oblongam constituentibus oppo-
sitis simplicibus capillaribus, perigonidiis - - . |
Ceramium pennatum FI. Dan. — Ag. Syn. p. 68.
Sphacelaria plumosa Lyngb. Hydr.. Dan. p. 105 t. 50 €.
— 490 —
In fundo præsertim petroso, plerumque intratæniensi 5-8.
orgyas demerso, a Freto baltico per totam oram Scandinavia
occidentalem. saltim usque ad Bergen (Roren), fere ubique sed
haud frequenter. Aestate tota.
Thallus usque 5-pollicaris, inferne nudus, fuscus, teres,
seta porcina sepe parum crassior, superne plus minus ramosus;
rami ramulique plumoso-pinnati, plumis oblongis 2-5 lineas la-
tis, coloris virescenti-olivacei; pinnz opposite, simplices, di-
stincte articulate, articulis diametro paululo longioribus, supre-
mo cellulam oblongam (sphacellam), in qua massa granulosa,
constituente. Specimina Hallandica quam Bahusiensia multo
tenuiora, plumis angustioribus; in ceteris nullam invenio dif-
ferentiam.
9. SPHACELARIA SCOPARIA Linn.
-
Callo radicali magno lanoso, (hallo ”decomposito-pinnato,
pinnis fastigiatis, pinnulis regulariter alternantibus distichis spi-
nuliformibus, geniculis obscuris", perigonidiis "in axilla aggre-
gatis racemosis". J. Æg. Spec. et gen. Alg. p. 56.
Conferva scoparia Linn. Spec. ed. A vol. À p. 1655
"Forma aestivalis: pinnis superioribus elongatis fascicula-
tis, pinnulis brevissimis adpressis". J. 44g. l e. p. 56.
Sphacelaria scoparia Lyngb. Hydr. Dan. p. 104 t. 51 B.
"Forma hiemalis: (hallo rigidiori supradecomposito-pinna-
to, pinnulis patentibus". J. Ag. Le
Sphacelaria disticha Lyngb. Hydr. Dan. p. 104 t. 51 4.
(sec. Harvey aliosque).
In mari Norvegico: Vahl sec. Lyngbye Hydr. Dan. Le
(S. disticha).
Thallus e callo radicali magno lanoso usque 5-A-polli.
caris, qua nota ab omnibus Scandinavicis speciebus facile di-
gnoscitur. Specimina Scandinavica et plantam vivam cum vi-
*
— 391 —
derim: nunquam, speciei formarumque characteres a cel. J.
Agardh mutuatus sum.
b. thallus strato corticali nullo obductus indeque ‘articulatus.
3. SPnacELaRIA SCOPARIOIDES Lyngb.
Thallo stricto erecto ramoso distiche decomposito-pinna- -
to, pinnis pinnulisque alternantibus patenti-divergentibus, arti-
culis diametrum longitudine æquantibus, perigonidiis - - .
Sphacelaria scoparioides Lyngb. Hydr. Dan. p. 107. tab.
52 C. Ag. Spec. 2 p. 26.
Sph. Ulex Bonnemaison. Hydr. p. GA sec. J. PA Spec.
el gen. p. 55.
(In Gigartina plicata aliisque algis ad littora Fioniæ se-
ptentrionalis). Ad ostium sinus Oxefjord Norvegiæ. Lyngb. l c.
` "Caulis setam porcinam crassus, semipollicari ad pollica-
rem longitudine, alternatim duplicato-pinnatus. Rami divari-
cati, fere horizontales, alterni, rigidi, aliisque minoribus ob-
sessi; ramuli patuli, alterni, breves, acuminati. Fructus se-
mina nuda, rotunda, fusca, limbo pellucido sspe cincta, api-
cibus ramulorum sphacelatis immersa. Tota frons articulata;
articuli diametri longitudine, striis duabus longitudinalibus notati.
Color fusco-olivaceus, exsiccatæ fuscus. Substantia ‘tenera,
rigidiuscula. Annua. Hyeme. Chartæ non adhæret”.
Specimina hujus speciei Scandinavica cum nulla viderim,
descriptionem Lyngbyanam affere , quam e speciminibus gallicis
novam componere, satius duxi.
A. SPHACELARIA CIRRHOSA Roth.
Thallo cæspitoso ramosissimo, ramis pinnatis, pinnis nor-
maliter oppositis abortu alternis l. secundis simplicibus l. pin-
— 992 —
nula una alterave instructis, articulis diametrum longitudine sub-
æquantibus, perigonidiis podicellatis.
Conferva cirrhosa Roth. Cat. Bot. H. p. 244 II. p. 294.
Sphacelaria pennata Lyngb. Hydr. p. 155 t. 54 C.
Sphacelaria cirrhosa Æg. Syst. p. 465. — Spec. v. 2 p.
Q7. — Alg. Scand. exs. n. 55.
In scrobiculis, aquam marinam procellis illatam excipi-
entibus, rupium littoralium l. in Æulidri siliquosa, Desmarestia
aculeata aliisque Phyceis parasitans, cum in inferiori limite ma-
ris, tum in profunditate plurium orgyarum, nunc sinuum inte-
riorum, nunc exteriorum , a Freto baltico per totam oram Scan-
dinaviæ occidentalem saltim usque ad Molde et Christiansund,
frequenter. Et vere et autumno fert perigonidia.
In Desmarestia aculeata et Laminaria saccharina. status hu-
jus plantæ juniores sistunt cæspites solitarios, lineam altos, qui,
nacta evolutione, in stratum totam matricem dense investiens
atque altitudine semipollicare condensantur, quod vegetationis
modum Sph. olivaceæ in memoria revocat. Vulgatissima for-
ma, in Halidri siliquosa crescens, offert cæspitem subsphæri-
cum, diametro pollicarem et interdum ultra; hic, e matrice
denique remotus, fit omnino sphæricus (Sph. cirrhosa & Aegra-
gropila Æg. Sp. 2 p. 28) et in magnitudinem, diametro usque
6-pollicarem excrescens, in aqua natat, pilam densissime sti-
patam referens. Hæc forma, magnitudine atque densitate ma-
gnopere insignis, ad Falsterbo Scanize, ut retulit mihi praematura
morte ereptus JM. v. Düben, copiose in littora rejicitur.
D. SPHACELARIA SPINULOSA Lyngb.
Thallo implicato diffuso ramoso, ramis flexuosis pinnatis,
pinnis spinukeformibus geminis horizontalibus patulis, articulis
diametrum longitudine æquantibus, perigonidiis - - .
— 393 —
Sphacelaria spinulosa Lyngb. Hydr. p. 106 t. 52 B.
Ag. Spec. 2 p. 27.
"In Gigartina plicata aliisque algis ad littus Fioniæ sc-
ptentrionale. Ad ostium sinus Oxefjord Norvegiæ”. Lyngb. l c.
"Radix pusilla, Thalassiophytis majoribus agglutinata. Frons
solitaria, seta porcina tenuior, pollicem circiter longa, a basi
usque ramosissima. Rami diffusi, huc illuc divergentes, cur-
vati, patuli; ramuli gemini, raro simplices l. terni, omnino
horizontales, interdum reflexi, indivisi, breves, acuminati. Api-
ces summi sphacelati. Fructus semina nuda fusca in summis
ramulorum apicibus sphacelatis nidulantia. Tota alga articula-
ta; articuli diametri longitudine l. paulo breviores, striis bre-
vibus longitudinalibus densissimeque compactis, fasciam trans-
-versalem fuscam referentibus, notati. (Genicula tenuissima. Co-
lor fusco-olivaceus, exsiccatæ nigricans. Substantia. cartilagi-
nea, rigidiuscula. Annua. Aestate et hyeme. Charte non ad-
here", — Lyngb. l. c. p. 107.
Species speciminibus ab Hofman Bang communicatis mihi
nofa valdeque dubia, cujus in meis ad littora occidentalia Pa-
triæ itineribus ne minimum quidem vidi vestigium. Forsan
modo forma Sph. cirrhose, polymorphe speciei, in cujus va-
rietatibus multas species Kützingianas, mihi suspectas, inveni»
re licet. Quod hac de specie diximus, idem etiam de se-
quente, cujus a Lyngbye datam descriptionem adjungo, va-
lere potest.
D SPHACELARIA RETICULATA Lyngb.
Thallo minutissimo intricato ramoso, ramis elongatis fle-
xuoso-pinnatis, pinnis divaricatis simpliciusculis , | articulis diame-
tro brevioribus, perigonidiis ovatis podicellatis.
a ER :
Sphacelaria reticulata Lyngb. in Fl. Dan. t. 1600. Hydr.
p. 106. — J. 4g. Spec. et gen. À p. 55.
Sphacelaria cirrhosa var. reticulata 4g. Sp. 2 p. 28.
"In Gigartina plicata aliisque Thalassiophytis ad littus
Hofmansgave Fioniæ”. Lyngb. l. c. — "In Sinu Codano”. J.
Ag. Spec. et gen. Le
”Cæspes minutus, tres quattuorve lineas longus, implicatus.
Fila capillo humano tenuiora, semipollicari, si extricentur, lon-
gitudine, ramosa; rami remoti, apice cirrhorum instar in po-
lygonos reflexi, pinnis brevissimis ex singulis polygonorum an-
gulis externis horizontaliter exeuntibus. Apices ramulorum pin-
narumque sspe sphacelati; præterea capsulas ovatas peduncula-
tasque ad latera ramorum hic illic dispositas observavi. Tota
planta articulata; articuli diametro breviores, medio opaci; ge-
nicula tenuissima contracta. Color olivaceus. Substantia tenera.
Annua. Hyeme. Chartæ non adhæret”. Lyngb. l c.
"Forsan modo varietas Sphacelariæ pennate; quemadmo-
dum enim Gigartina purpurascens, si ab aliis Thalassiophytis
plus justo coarctatur, iisdem tenaciter inhærescens apicibus
cirrhosis instructa apparet, sic idem in Sphacelariam pennatum
cadere posse opinamur, a qua tamen,partim apicibus sphace-
latis, partim articulis brevioribus nonnihil differe videtur”.
Lyngb. l. c.
7. SPnaAcELARIA OLIVACEA Dill,
Thallo cæspitoso-stratiformi, primario repente ramos ver-
ticales ramulosos emittente, ramulis paucis sparsis erectis sim-
plicibus, articulis longitudine diametrum æquantibus, perigonidiis
"ovalibus longe podicellatis ad ramos superiores subsingulis".
Conferva olivacea Dillw. Conf. p. 57 t. €.
— 395 —
Sphacelaria olivacea 44g. Spec. 2 p. 50. — Har, Man.
p. 99. J. Ag. Spec. et gen. p. 50.
Rupibus 1. molibus ligneis adnata in limite aquæ paululum
infra Fucum vesiculosum, a littoribus Scanicis (J. Ag. L e.) per
totam Sveciæ, v. c. ad Christineberg, Roster etc., atque Nor-
vegiæ oram occidentalem, saltim usque ad Molde. Tota Aestate.
Cum Sphacelaria cirrhosa, præcipue ejusdem formis mino-
ribus ab incauto facile confusa, differt habitu quodam diver-
so: cæspitibus nempe magis fusco-olivaceis, in stratum 5-5-
lineas altum plerumque confluentibus. Thallus primarius sæ-
pissime repens, nonnunquam erectus et simplex. -Rami erecti
siepe simplices, at plerumque ramulo uno alterove erecto et
simplici ornati, sub microscopio sublutescentia. Articuli lon-
gitudine diametrum æquantes. —Perigonidia ex J. A0. Le
descripsi, mihi ignota.
"Far. radicans, filis subfirmioribus a superiori parte quoque
radicantibus".
"Conferva radicans Dillw. Conf. p. 57 t. C.! Engl. Bot.
t. 2158”. ;
"Sphacelaria radicans 44g. Syst. p. 165. Harv. Man. p. 59?
"Sphacelaria cirrhosa var. simplex 4g. Sp. 2 p. 29."
"Ad littora Scaniæ (et Angliæ).”?
"Australior forma vix nisi filamentis firmioribus, altius ra- |
dicantibus a primaria distat. Fructus in diagnosi nuncupatos,
tantum in presenti varietate vidi? J. Æg. Spec. et gen. Alg.
- 4 p. 51. j
8. SPHACELARIA CÆSPITULA Lyngb.
Thallo minuto cæspitoso erecto ramoso, ramis paucis spar-
sis aut subsecundis elongatis subsimplicibus adscendenti-adpres-
sis obtusis, articulis diametro longioribus.
— 396 —
Sphacelaria cæspitula Lyngb. Hydr. p. 504 t. 52 À.
Ag. Sp. 2 p. 52. — d Ag. Spec. et gen. À p. 50.
"Ad stipitem Laminariæ digitatæ ad littus Foeroense rarius.
Ad littus Svinôer Norvegiæ in folio Laminariæ saccharinæ ex-
panso.” Lyngb. l. e
"Radix perexigua. Cæspites parvi, lineam circiter alti,
aggregati. Fila ex eadem basi plurima, cæspitosa, erecta,
abbreviata, capillo humano tenuiora, ramosa; rami alterni aliis-
que minoribus subsecundis obsessi Apices sphacelati. Tota
frons articulata; articuli diametro sesquilongiores l. eundem
longitudine æquantes, nullis striis, quantum videre licuit, no-
tati. Color virescens, interdum sordide luteus. Substantia te-
nera. Annua. Aestate”” Lyngb. l c. |
Mihi pæne ignota species, secundum descriptionem, ut
jam observavit J. Æg., priori nimis affinis.
Fam. XII. Ecrocaner. Char. ess. Thallus plus minus
olivaceus unica cellularum serie constructus, capillaris L
filiformis, ramosus. Perigonidia externa in thallo lateralia
l. immersa, sphærica, ovata l. fusiformia. Schizogonidia
in cellulis thalli parum mutatis evoluta, mobilia.
Inter Sphacelarieas atque Conferveus Ectocarpeæ certe in:
termediæ, ad illas organis multiplicationis normaliter exter-
nis prasentibus, ad has simpliciori thalli structura se appro-
pinquantes; immo multe Ectocarporum formæ a Confervis ha-
bitu atque thallo non faeile dignoscuntur. De organis multipli-
cationis, qui Perigonidia dico, utrum cellulam unicam, an
plures, speciem innovantes, an utrumque, licet in diversis spe-
ciebus, contineant, nemini notum est. In Perigonidiis exsertis
Ectocarpi cruciati schizogonidia vivaciter se moventia vide-
— 397 —
runt fratres Crouan (Annales des Sciences naturell. 1839 vol.
129 p. 249 tab. 5 f. 3). immo Nägeli (Die neuern Algeusy-
steme p. 144 t. 2 f. 5) in Perigonidiis Ectocarpi minimi Nägel.
schizogonidia (Reimzellen) formari vidit, de motu eorum nil
referens. An schizogonidia in omnibus vere adsint, ignotum
est Phycologis. Cfr. infra.
LV. ECTOCARPUS Lyngb.
Thallus viridi-olivaceus unica cellularum serie constructus
capillaris, normaliter ramosus l. distiche pinnatus. Perigonidia
l. externa lateralia, sphærica, siliquæformia, l. innata. : Schizo-
gonidia in cellulis thalli evoluta.
Fructificationem externam duplicem in Ectocarpis descri-
pserunt auctores, scilicet 1:mo capsulas, quæ dicuntur,. sub-
sphæricas et 2:do fructus siliquæformes, utrosque in ramis
ramulisve laterales; visis in illis, ut supra jam diximus, schi-
zogonidiis vivaciter se moventibus, ` Cel. Nägeli (Die neuern
Algensysteme p. 144 t. 2 f. 5 et Al in utrisque organis plures
cellulas speciem multiplicantes formari probabile reddidit. Quæ
cum ita sint, equidem inter utraque nullam aliam invenio dif-
ferentiam , quam ipsam eorum formam, quare igitur non mo-
do "eapsulas" illas, verum etiam "fructus siliquæformes”, sive
PPropagula siliquæformia” J. Æg., forma tantum recedentia,
pro iisdem plane organis, usque dum melius res cognita fue-
rit, esse habenda mihi persuasum est. Nomen Perigonidio-
rum utrisque retinendum puto.
Explicantur ceterum schizogonidia i in cellulis parum mu-
tatis l. paululum. intumescentibus ipsius thalli, ut antea observa-
runt fratres Crouan (Annales d. Scienc. l. cl Ipse hæc organa
vivaciter se moventia non modo in ipsis thalli cellulis. verum
eliam in aqua sub microscopio vidi, quamquam eorum e cel-
=. 008 —
lula matrice egressum observare non licebat. Si ullius generis,
certe hujus species difficillime characteribus circumscribuntur.
Ingenue fateor, me de specifica earum differentia tam esse in-
certum ut, Eetocarpo Mertensii omisso, utrum form: sint unius
ejusdemque speciei parum memoralibes, an vere distincto
species, dicere vix audeam. Menighine species plus quam 100
europeas determinavit; cur vero plures non descripserit, ne-
scio, nam form: specierum sunt innumera. Editis J. 4g.
"Speciebus et generibus Algarum," tres species, scil. E. sili-
culosum, E. littoralem. atque E. firmum, antea a me in unam
conjunctas, hie describo, ejus auctoritate nisus neque propria
experientia, quare ab eo datis characteribus infra utar.
a. rami alterni,
1. Ecrocanprus romenrosus Huds.
Thalli fusco-lutescentis filis tenuissimis in funiculos spon-
giosos ramosos densissime implexis ramosissimis, ramis ramu-
lisque alternis, cellulis longitudine diametrum usque 4-plo ex-
cedentibus, perigonidiis externis breve podicellatis subovatis.
Conferva tomentosa Huds. Fl. Angl. p. 594 (sec. Lyngb.J.
Ceramium tomentosum Æg. Syn. p. 64.
Ectocarpus tomentosus Lyngb. Hydr: p. 152 t. 44. A.
Alg. Scand. exs. n. 76.
Fucis, præsertim Fuco vesieuloso, l. rupibus adnatus in li-
mite maris, a Freto baltico per totam oram Scandinaviæ occi-
dentalem, saltim usque ad Christiansund Norvegiæ, frequenter.
Aestate tota.
Thallus usque -pollicaris et forsan ultra. Omnium te-
nuitate filorum atque cellularum longitudine fere optime. di-
stineta species, habitu spongioso facile dignoscenda. Perigoni-
dia duplicis formæ, scilicet 1:mo supra descripta, et 2:do
— 399 —
deeg (propagula J. Ag). E multis hujus speciei
formis dux tantum in genere memorandæ: altera coloris in-
tensioris, filisque in funiculos compactissimos ramosos, ra-
mis subclavatis, implexis; altera coloris lætioris filisque in fu-
niculos laxiores ramosos, ramis sensim attenuatis, laxe intortis.
2. Ecrocanpus rimus J. Ag.
Thalli olivaceo-fuscescentis filis subliberis ramosissimis,
ramis ramulisque alternis, ultimis fasciculato-expansis vg»
perigonidiis fusiformibus medio ramulorum innatis. J. Ag. l
Ectocarpus siliculosus var. H Ag. Sp. v. 9 p. 58 (J. Ag).
Ectocarpus littoralis Harv. Man. p. 40 (sec. J. 44).
Ectocarpus firmus J. 4g. Spec. et gen. p.
Variis Phyceis adnascens, cum in exteriobus tum in interio-
ribus sinuum partibus, a Freto baltico per totam oram Scandi-
naviæ occidentalem, saltim usque ad Christiansund. Aestate tota.
"Ceteris omnibus speciebus firmior, cæspites format 5-6-
pollicares et aliquando pedales, ex olivaceo l. ferrugineo- fu-
scescentes, chartæ laxius adherentes. Fila rigidiuscula ramo-
sissima; rami subfasciculati, fasciculis autem expansis. Ramuli
ultimi eque ac inferiores alterni aut vagi. Propagula" (peri-
gonidia nobis) "pedunculo ipsis sublongiori suffulta, (aut rectius
in medio ramo intumescentia) et ramulo terminata, sunt elon-
gato-ovalia, utrinque fere sque attenuata". J. Ag. Le
9. Ecrocarpus siLicULOSUS Zo,
Thalli flavescenti-olivacei filis liberis ramosissimis, "ramis
ramulisque alternis, ultimis elongatis distantibus alternis aut
sæpe secundis," perigonidiis externis "breve podicellatis conicis
ad ramulos vage (subsecunde) dispositis". J. Æg. Le
— A00 —
Ectocarpus siliculosus Lyngb. Hydr. p. 454 t. 45 (J. Ay.).
Ag. Spec. v.2 p. 57 esch var. plur. y, e ol sec. d ^49
Spec. et gen. À p. 22.
Phyceis variis increscens, cum in interioribus sinuum par-
tibus tum in exterioribus, a Freto baltico per totam- oram
Scandinaviz saltim usque ad Christiansund Norvegiæ. Aestate tota.
"Cwspes sepe maximus, ab unciali usque ultra pedalem
extensionem attingens, in mari tenuissimus nebulosus, tactu
gelatinosus, colore e flavo olivaceus; exsiecatus e sericeo ni-
tens, charte arctissime adhærens et sspe obscure virescens.
Fila libera ramosissima. Rami erectiusculi vix, unquam appo-
siti, inferiores alterni, supremi sæpe secundi, at ita elongati,
ut hec dispositio ægrius observetur. Articuli diametro ple-
rumque sesquilongiores. Propagula (perigonidia) fere sessilia,
ad ramulos superiores subsecunde disposita; nonnulla. tamen
plerumque altero latere sparsa, elongato-conica." J. idg. lije,
"Specimina e mari Baltico, qua ad hane speciem relata
fuerunt, ad Eet, littoralem pertinere mihi videntur" J. Ag. l c.
A Ecrocanpus rascicuraTUs Griff.
Thalli flavescenti-olivacei filis subliberis ramosissimis , ramis
ramulisque alternis his multifidis l. subsecunde ramellosis fasci-
culatis, perigonidiis éubbespililius ovato-conicis in ramellis se-
cundis.
Ectocarpus fasciculatus. Griff. in yatt. dig: Dan, n. 504.
Harv. Man. p. 49: i
In fundo eïtratenienei pluriorgyali petroso, Phyceis tenui-
oribus increscens, in mari Bahusiensi rarior species, vix nisi
extra Christineberg et ad N. Roster a me inventa. Jun. — Aug.
— 401 oa .
Thallus coloris olivacei in viridem plus minus vergentis,
usque S-pollicaris; fila interdum paululum intorta; ramuli fasci-
culis, nudo oculo quam caput aciculæ minoribus, ramellorum sub-
penicilliformibus obsessi; ramelli apicem versus attenuati, den-
sissime fasciculati. Cellule diametrum longitudine æquantes.
Perigonidia duplicis forme, Jong supra in diagnosi memorata
et 2:do fusiformia, utraque in eodem specimine, licet hzc fre-
quentiora, a me observata. llla, qux in opere J. A4gardhi,
ut mihi videtur, sporæ nominanda essent, haud bene nominata
sunt propagula. Quamquam vero hæc perigonidia fusiformia
neque in speciminibus Griffithsianis invenire potui, neque ab
Harveyo l. alio quodam: auctore memorantur, tamen, cum in
omnibus ceteris utraque planta conveniat, nostram esse omni-
no anglicam vix dubitari potest.
b. rami sallim inferiores oppositi.
9. Ecrocanpus FERRUGINEUS Lyngb.
Thalli ferruginei filis in funiculos ramosos implexis ramo-
sissimis, ramis ramulisque suboppositis, cellulis diametrum lon-
gitudine 2-plo excedentibus, perigonidiis pyriformibus in ra-
mulo terminalibus.
Conferva ferruginea Lyngb. Hydr. p. 459 t. 55 C.
Ectocarpus ferrugineus 44g. Sp. 2 p. 45. — J. Ag. Spec.
et gen. À p. 20. ;
In limite inferiori aquæ rupibus adnatus, ad littora Bahu-
siensia certe non infrequens, quamquam solummodo prope
Christineberg, v. c. in Bondhälet, a me observatus. Jul. — Aug.
Thallus eximie ferrugineus 1-5 pollices longus, e rupibus
dependens, filis in funiculos plus minus ramosos, apicibus filo-
rum implexorum excurvatis tomentosos. Rami ramulique sæpe
52
" — 402 —
oppositi, interdum tamen alterni, patentes. Cellule longitudine
diametrum 2-plo, rarius 4-plo excedentes. Perigonidia in iis,
que legi, speciminibus nulla adsunt, a Cel. J. Æg. Le ita
descripta: "Propagula totius generis maxima, in ramulis supe-
rioribus elongatis terminalia, obovoidea, tenuiore basi in ra-
mum longissime attenuata, sepe obliqua".
6. Ecrocanpus LITTORALIS Linn.
` Thalli fuscescentis filis normaliter liberis ramosissimis, ra-
mis ramulisque oppositis alternisque, superioribus sepius vagis,
cellulis diametro longioribus cylindraceis, perigonidiis sphæri-
co-ovatis ad ramulos sessilibus. J. Æg. l c.
Conferva littoralis Linn. Fl. Sv. ed. 9 p. A56. (sec. J. Ag.).
Ectocarpus littoralis Lyngb. Hydr. p. 150 t. 42.
« thallo laxo, ramis vagis, oppositis nempe alternisque in-
termixtis.
Ectocarpus littoralis 4g.: Spec. 2 p. 40.
8. brachiatus, thallo laxo, ramis plurimis oppositis.
Ceramium brachiatum 4g. Syn. p. 67. — Spec. 2 p. A2.
y. compactus, thallo inferne in funiculos intorto, superne so-
luto, ramis filorum magis patentibus subhorizontalibus.
Ceramium compactum Roth.
Ectocarpus compactus Æg. Spec. 2 p. 41.
Rupibus l. Phyceis adnatus; forma « in mari et Freto bal-
tico, secundam J. Æg. frequens, in superiori vero sinus Codani
parte rarior; ? in scopulis paululum infra superficiem aquæ demer-
sis, v. c. ad Christineberg et Roster a me lecta; y rupibus ad-
nata in inferiori aquæ limite, v. c. prope Warholmen extra
Gothoburgum. Aestate tota.
— 403 —
"Cwspes quam in ceteris magis lanosus, in siccatis spe-
ciminibus nitoris expers (dum specimina Eet, siliculosi plus mi-
nus sericeo nilent), nunc rupibus aut lapillis adnatus brevior
3-4-pollicaris, nunc parasitans spe valde extensus, aliquando
undarum vi in numerosas. partes funiculiformes implexus. Fila
ramificatione valde irregulari, ramis nunc fere regulariter op-
positis, nunc plurimis alternis, supremis sspe secundis. Rami
sæpius quam in Eet. siliculoso patentes, in forma compacta
fere omnino horizontaliter exeuntes, sed mox incurvati. Arti-
culi ssepe. diametro parum longiores. Capsule, ita dictæ, sine
ordine ad ramos superiores sessiles, nunc per longam seriem
secundæ, nunc alternæ, sphæricæ aut potius breviter ovoideæ.
Propagula, ni fallor, in hae specie quoque adsunt (Ect. litto-
ralis var. y. Ag. SP .) conica abbreviata, ad ramos superiores
fere sessilia vaga". J. Ag. Le
7. Ecrocaneus mertensi Smith? in Engl. Bot.
Thalli olivaceo-virescentis filis distiche pinnatis, pinnis
pinnulisque oppositis, cellulis diametro brevioribus, perigonidiis
phæricis in cellulis pinnularum intumescentibus formatis.
Conferva Mertensii Smith? in Engl. kyt t. 999.
ER dn Mertensii Æg. Spec. 9. p. 47. Harv. Man. p.
45. J. Ag. Spec. et gen. À p. 20.
In profundiori sinu Codano. J. Æg. Le A me nunquam
lecta, neque specimina Scandinavica vidi unquam.
Thallus 2-4- oni Species filis distiche pinnatis, pin-
nulis ad unamquamque cellulam egredientibus binis opposi-
tis, cellulis in thallo primario quam diametrum 2-plo brevio-
ribus etc. ab omnibus distinctissima.
Fam. XIE Urvrgx. Char. ess. Thallus viridis L purpura-
scens, pluribus cellularum seriebus constructus seu paren-
EU A5
chymaticus, capillaris, filiformis, nunc simplex, nunc ra-
mosus, frondosus l. membranaceus. Perigonidia in thallo
immersa, rarius externa, sphærica. Schizogonidia in cellu-
lis thalli parum mutatis evoluta, mobilia.
LVL PORPHYRA 4g.
Thallus purpurascens l. coccineus, frondosus, mémbrana-
ceus, unico cellularum strato constructus. Perigonidia immer-
sa, divisione nuclei intus schizogonidia immobilia gignentia.
Genus, in præsenti rei phycologicæ statu, certe Ulvis,
neque, ut voluit Kützing, Florideis appropinquandum. Sed
propter nuclei in Perigonidiis interdum quaternariam divisionem,
eo minus ad Florideas referri potest, quod hic nucleus divisione
quinaria, immo septinaria, in plura quam quattuor schizogonidia
persæpe dividitur.. Equidem potissimum crederem quaternaria illa
divisione novas produci cellulus, neque schizogonidia, quae con-
tra, ut puto, divisione nuclei indeterminata, quinaria, septinaria
ete., exoriuntur. Species hujus generis nullis characteribus fir-
mioribus circumscriptæ, fere omnes habitu externo, mutabili
semper et ancipiti, dignoscuntur.
1. PonenynA LACINIATA Ag.
Thallo purpureo l. violaceo umbilicato gregario in lacinias
dilatatas undulatas varie fisso.
Ulva umbilicalis Linn. Spec. ed. 1. vol. 2. p. 1165. Wah-
lenb. Lapp. p. 906. Lyngb. Hydr. p, 28.
Porphyra laciniata 4g. Syst. p. 190.
-— E un
a. laciniis subviolaceis pluribus in cæspitem subhæmisphæri-
cum dense compactis. Tab. I. A. f. 1.
b. laciniis e violaceo purpurascentibus paucioribus divers
magnitudinis. Tab. l. A. f. 2.
c. laciniis. subpurpurascentibus latissimis elongatisque. Tab.
l. A. f. 5—4.
Porphyra laciniata Ælg. Scand. exs. n. 57.
Ad rupes exteriores per totam oram Scandinaviæ occiden-
talem, in limite aquæ superiori, usque in fines Norvegiæ; a. in
extimis Bahusiæ ;scopulis, ubi undis maxime est exposita, cum
forma b.; c. ad lapides rupesque sinuum interiorum Sveciæ oc-
cidentalis, v. e. ad Släp, Fiskebäckskil (in portu) aliisque Ba-
husiæ locis, frequenter. Jun. — Sept.
‘In forma o. cæspes diametro 1-2-pollicaris, laciniis valde
densis. Thallus crassitie ;5; millim. æquans, celluleque ver-
ticaliter ellipticæ globuloque centrali ornato. (Tab. citat). In
forma b. lacini; ex umbilico paucae, nunc majores, nunc
minores; ille. sepe 2 pedes longe pedemque l. ultra latæ,
crassitie 755 millim.. æquantes, cellulæque verticaliter oblon-
ge, gonidii in series verticales dispositis intus ornate (Tab.
cit), quo hæc forma ad Porphyram amethystinam (Rütz. Phyc.
gen. p. 585), secundum datam descriptionem pertinere vide-
tur. — In forma c. thallus longitudine 2.5- „pedalis, latitudine
8-12-pollicaris, oblongus, margine plus minus’ undulatus ibi-
demque, oculo inermi adspectus, pulvere purpureo adspersus.
Est hic pulvis perigonidia, sev cellule thalli, in quibus divi-
sione nuclei inclusi gonidia gignuntur. (Tab. citat). Goni-
diis emissis thallus hoc loco absorbetur. Crassities ipsius
thalli ;55 millm. æquans, cellulis verticaliter elliptico-subsphæ-
ricis (Tab. citat). Ceterum hæc forma inter hujus speciei a.
et b. atque Porphyram vulgarem fere intermedia.
= 106 —
2. Porpayra vutcanis Ag.
Thallo purpureo oblongo-lanceolato margine undulatissimo.
Ulva purpurea Roth. Ag. Syn. p. 42. Lyngb. Hydr. p. 29.
Ulva umbilicalis $ purpurea #ahlenb. Lapp. p. 506.
Porphyra vulgaris 4g. Aufzähl. — Grev. Alg. Brit. p. 169.
Paululum infra superiorem aqu: limitem, in sinubus exte-
rioribus. Norvegiæ, v. c. ab Oxefjord (Lyngbye) saltim usque
ad Molde, ubi mense Augusti legi. "
Thallus longitudine 1-2-pedalis et 5-4 uncias latus, cras-
sitie ;3; millim. æquans; cellule verticaliter Subsphærico-ellip-
ticæ, Transitus inter hanc et priorem veros cum viderim
nunquam, utramque conjungere non audeo, arctam affinitatem
unusquisque quamquam videt.
5. Porpuyra LINEARIS Grev. ^
‘Thallo purpureo e basi rotundata anguste lineari margine
subplano, Tab. I. B.
. Ulva purpurascens & elongata Lyngb. Hydr. p. 29.
Porphyra linearis Grev. Alg. Brit. p. 170 t. 18.
In scrobiculis rupium aquam undis vehementissimis inve-
ctam excipientibus exteriorum oræ Bahusiensis mediæ, v. c.
extra Christineberg.. — Aug.
Thallus plerumque 41-2 lineas latus, longitudine usque
5-pollicaris, basi sepissime rotundatus breviterque stipita-
tus, crassitie z5 millim, æquans, normaliter omnino inte-
ger, rarissime ex apice in duas lacinias fissus; cellule ver-
ticaliter elliptico-rotundate. Monet quidem in litteris Hono-
ratiss, Griffiths Porphyram ` laciniatam, Porph. vulgarem nec
- MÉ
non Porph. linearem esse solummodo uniusspeciei varietates, quod
veritati valde consenfaneum videtur; cum vero easdem in natura
confluere viderim nunquam, eas seorsim proponendas esse credo.
A. Poneuvna mrwaTA Lyngb.
Thallo coccineo tenuiori pluri-pollicari oblongo margine
leviter undulato. Tab. I. C.
Ulva purpurea $ miniata A, Syn. p. A9.
Ulva miniata Lyagb. Hydr. p. 29. tab. 6. D.
Porphyra miniata 44g. Syst. p. 191.
b. thallo -minori unciali subelliptico-reniformi.
Porphyra miniata $ Aresch. in Linnea 4845 p. 268
(pro parte).
In fundo petroso subextratæniensi 5-8-orgyali, Phyceis
tenuioribus increscens, v. c. ad Christiansund Norvegiæ in exitu
ipsius portus; b. in fundo ejusdem indolis prope Molde. Jun.
— Jul. lecta.
In forma «e. thallus oblongus, subplanus 1. leviter tantum
margine undulatus, 5-6-pollicaris et 1-2 uncias latus, apice
obtusus l. acutiusculus, io; millim. crassitie æquans, coloris
nitentis, coccinei; cellule in sectione horizontali subquadra-
te l. quadrato-rotundatz. ^ Ceterum ab Porphyra vulgari äliis
vix notis quam loco natali diversa. Forma b., quam in Lin-
nea cum Porphyra coccinea J. Ag. conjunxi, ad hane melius
referenda, dignoscitur thallo tantum breviori atque latiori.
9. PonrnyrA cocciwEA J. 4g.
Thallo coccineo tenuissimo 1-6 lineas longo rotundato
elliptico margine undulato-crispo. Tab. LD
= 406 w
Porphyra coccinea J. Æg. Nov. Fl. Sv. p. 6 (sine de-
scriptione).
Porphyra miniata 8 resch. in Linnea 4845 p. 268
(pro parte). |
Phyceis e Floridearum ordine, v. c. Phyllophore rubenti
increscens, in fundo petroso extratæniensi 9-10-orgyali v. c.
ad Brandskären Bahusiæ mediæ et extra Norra Roster in Gris-
baädnarna. Jul. — Aug.
Thallus in speciminibus, quz vidi, maximis 6 lineas cir-
citer longus et 5 latus, plerumque vero unam alteramve lineam
longitudine tantum æquans, crassitie tenuissimus, Ae millim.
vix superans, coloris eximie coccinei. In Bahusiensi mari, ubi
cum Porphyra vulgaris, tum Poi ph. coccinea prorsus desideran-
tur, videtur eo magis diversa species, quod in fundo extratæ-
niensi altissimo, in quo nullum Ulve 1l. Porphyre cujuslibet ob-
servatur vestigium, solummodo occurrit. Forma thalli de-
ceptus, in Linnæa cum priori perperam conjungebam.
LVII. BANGIA Zyngb.
Thallus roseus l. purpureus capillaris, solidus, simplex, pri-
mitus unica cellularum serie, denique quaternaria divisione plu-
ribus cellulis constructus, Gonidia in cellulis thalli vix muta-
tis, immobilia.
Thallus primitus unica cellularum serie constructus, om-
nino confervoideus; dein in unaquaque cellula nucleus inclu-
sus in quattuor dividitur partes, quarum circa unamquamque
nova formatur membrana cellularis, ut thallus denique pluribus
cellularum seriebus sit constructus. Ex quibus facile intelli-
gitur, quam anceps sit atque lubricum, thallo plus minus latiori
et differentia "granulorum" (quo nomine cum cellule nuperius
= 409 >
formatæ, tum nuclei cellularum intelligüntur) novarum specie-
rum characteres condere. Multæ hujusmodi species ab aucto-
. ribus sunt descriptæ, in natura parum stabiles. — Perigonidia
forma atque structura vix a cellulis thalli differunt. Gonidia
in unaquaque ejus cellula certe formari possunt.
4. Banca ArROPUnPUnEA Dillw. .
Thallo cæspitoso atropurpureo, filis subliberis rectis ob-
tusiusculis. Tab. I. E. f. 1-5.
Conferva atropurpurea Dillw. Conf. t. 105. Wahlenb.
Lapp. p. 545.
Conferva fuscopurpurea Dillv. Conf. t. 22. Lyngb. Hydr.
p. 85 t. 24. C.
In rupibus in ipso limite aqua, a Norvegia meridionali,
ex. gr. extra Lillesand (ubi legit Schübeler), per totam oram
ejus regni occidentalem usque in littora. Nordlandiæ (Wahlen-
berg) Maj. — Jun.
Thallus cæspitosus ex rupibus dependens, 4-4-pollicaris,
nunc atropurpureus, nunc fuscopurpureus. Fila capillo humano
paululum crassiora, recta vixque unquam, ut in sequente spe-
cie, involuta l. intorta. `
2. Baxca crispa Lyngb.
. Thallo cæspitoso roseo l. subflavescente, filis intortis. cri-
spatis obtusis.
Bangia crispa Lyngb. Hydr. p. 82 t. 24 4. — Àg. Syst.
p. 49 Í
a. cæspite filis rubescentibus crispatis intortis.
b. cæspite filis lutescentibus rectioribus elongatis.
— MO —
Supra superiorem aquæ limitem, in rupibus declivibus ve-
hementiæ undarum maxime expositis exterioribus, a tæniis ex-
tra Gothoburgum sitis, per totam oram Bahusiensem, v. c.
extra Christineberg multis locis, usque ad Roster. In mari
Norvegico in Oxefjord sec. Lyngbye. Maj. — Jul. ineunt., quo
tempore plane evanescit.
In forma a. fila thalli plerumque eximie crispato-intorta
colorisque rubescentis, plus minus tamen in flavescentem ver-
gentis; in b. cæspes usque 2 uncias longus, e rupibus depen-
dens, filis quidem in funes intortis, sed minus crispatis. Ab
hac vix ullis. notis distinguere possum Bangiam luteum J. Ag.,
secundum specimina a Cel. De Notaris benevole communicata.
Bangia crispa non omni anno apud nos æque frequens; anno
1841 in uno solo scopulo extra Christineberg pauca specimi-
na legi, at eodem æstatis tempore 1845 in unoquoque scopulo ibi-
dem. copiosissime aderat. Cujus rei eausa quæ sit, plane nesció.
LVHL ULVA Linn.
Thallus viridis frondosus, membranaceus, duplici l. simplici
cellularum membrana constructus. Perigonidia sphærica. exserta
l immersa. ` Schizogonidia in cellulis thalli vix mutatis for-
mata, mobilia.
Præeunte Rützing in Phyc. generali, Ulvam in duo genera,
alterum duplici, alterum simplici cellularum strato distinctum,
quamquam hæ notæ ad species distinquemlas idoneæ videntur,
dividere nondum audeo. Perigonidia, "Spermatia" nominata,
in Ulvis descripsit primus Kützülg (Phye. gen. t. 20. IV. 2).
Eorum natura nondum cognita.
t. thallus duplici cellularum membrana | constructus.
t. Urva cinza Linn.
Thallo kete-viridi: lineari: im stipitem sensim attenuato
margine crispo.
— M1 —
Ulva Linza Linn. Spec. ed. 4. vol. 2. p. 1465. — Sv. p.
455. Ag. Syn. p. 40. Lyngb. Hydr. p. 32.
In limite aquæ per oras Seandinaviæ. a mari orientali per
littora omnia occidentalia usque in Finmarkiæ fines. Jun. — Jul,
An hæe species in Euteromory kam intestinalem 1., hæc in
illam vere transeat, nondum, pro certo dicere audeo. Cum
Enteromorpha compressa ex codem callo radicali enatam vidi,
ut, si ex hoc quidquam augurare liceret, talis transitus æqua
bene ac ille in Enteromorpham ATEN lens, admittendus mihi
videretur. Ceterum ab omnibus Ulvarum. speciebus hæc facile
dignoscitur thallo 6-12-pollicari et nonnunquam fere unciam lato.
9. Urva stipitata Zresch,
Thallo intense-viridi dilatato elliptico l. reniformi basi
normaliter plus minus cordato breviter stipitato (au cras-
so, cellulis verticaliter rotundato-ellipticis. Tab. I. F.
Ulva stipita Æresch, in Fr. S. Veg. Scand. p. 129.
In lapidibus rupibusque paululum infra limitem aquæ, ex. gr.
prope Christineberg et Fiskebäckskil Bahusiæ. Jun. — Jul.
Plures stipites ex uno callo radicali sæpe exeuntes. Thal-
lus basi cordatus l. reniformiter incisus, longitudine usque 4-
pollicaris latitudineque S-uncialis; interdum tamen 2-plo latior
quam longus. Substantia omnium, Ulva Bio tantum. exce-
pta, firmissima colorque, quam in ceteris, longe intensior. —
Foramina, quie sepissime adsunt, ab insectis confecta, Ulva
plicata La yngb. Hydr. secundum descriptionem, saltim pro parte
ad hane speciem spectare videtur. Sed in omnibus vix con-
veniunt. Ulva rigida Ag. Spec., descriptionem datam si con-
ferimus, in nostram speciem non male quadrat, sed 1:mo sub
hoe nomine a Cel. J. Agardh e mari mediterraneo communi-
cata specimina longe aliam plantam produnt, et 2:do sub Ulva
rigida Ag. l. c., secundum loca natalia tam dissita, plures spe-
cies latere videntur, ut, quæ sit primaria, impossibile sit dictu.
— AIS —
9. Urva Latissima Linn.
Thallo. lætius viridi maximo oblongo leviter undulato
O,05"" crasso, cellulis transversaliter quadrato-rotundatis.
Ulva latissima Linn. It. Pestrog. — Fl. Sv. p. 455.
In vadosis sinuum interiorum Bahusiæ totius, v. c. a War-
holmen extra Gothoburgum, Marstrand, Klädesholmen, Fiske-
bäckskil etc. usque in Koster frequentissime. Aestate tota.
Hanc speciem in vadosis per longa spatia fundum vela-
mine suo viridi investientem, thallo unam alteramve ulnam lon-
go et dimiduam non raro lato a priori facile distinctam, veram
esse Linnæanam Ulvam latissimam, nemo dubitabit, qui loco Lin-
næano legerit. Ulva latissima Rütz. Phyc. gen. p. 296, ut in-
fra videbimus, ad hanc non pertinet; attamen et nostra species
in mari mediterraneo adest, secundum specimina prope ”Resi-
nam” lecta mihique a Cel. von Martens benevole communicata,
quæ cum nostræ plantæ speciminibus Bahusiensibus omnino con-
veniunt. Eadem est etiam Ulva latissima Harv. Man., secun-
dum specimina, quæ dedit Honoratissima Griffiths.
Vulgatissima est per totam Bahusiam species, et ad Mar-
strand, ubi suam plantam legit Linnæus, copiosissima, nec eo
loco a me unquam lecta est Ulva sordida, quare etiam hujus
a me multis ab hinc annis datum nomen retinendum esse
suspicor.
b. thallus simplici cellularam membrana constructus,
A. Urva Brvrru resch.
Thallo fusco-viridi dilatato margine undulato-crispo (us
crasso, cellulis verticaliter oblongis dense farctis. Tab. I. G.
Ulva Blyttii 4resch, in Fr. S. Zeg, Scand. p. 129.
— M3 —
Ad insulam Renoe Finmarkiæ legit mihique communica-
vit Cel. Blytt.
Thallus uncialis et supra figuræ variantis, ellipticus l. re-
niformis, saltim siccatus coloris fusco- l. subnigrescenti-viridis,
Umbilicariam in memoria revocans, omnesque ceteras species
crassitie superans. Ulva obscura buts, Phyc. gen. p. 296 si-
ne dubio proxima, cui tamen nostram, propter descriptionem
minus congruentem, subjungere non audeo. Quoad habitum
Ulvæ stipitatæ ex nostris proxima videtur, at strato cellularum
simplici figuraque earum longe diversa.
5. Urva sornina 4resch.
Thallo sordide-viridi umbilicatim expanso laciniato mar-
gine undulato: 0,02"" L O,05"" crasso, cellulis in transversali
sectione subquadratis. Tab. I. H.
Ulva Lactuca Linn. & Auctorr. pro parte?
Ulva latissima Kütz. Phye. germ. p. 244.
In fundo sinuum interiorum 2-4-ulnari, Phyceis majoribus
l lapidibus insidens, a Bahusia, v.c. ad Fiskebäckskil in por-
tu, per oram Norvegicam, ex. gr. ad Mandal (Blytt) et Chri-
stiansund (lpse) usque in Alstenoe Nordlandiæ (Blytt. Jun.
— Aug.
Thallus plerumque ex callo radicali undique laciniato-ex-
pansus, interdum vero unilateraliter explicatus, 5-10 et for-
san plures uncias diametro æquans, plus minus. undulatus l.
undulato-crispus. Cellule in sectiove thalli transversali plus
minus quadrat l. potius rotundatz. Color semper sordide-vi-
ridis, qua nota a sequente facile differt. — Utrum hec an
sequens vera sit Ulva Lactuca Linnæï, datæ descriptiones vix
ostendunt. Ad nostram speciem pertinere videtur Ulva latis-
sima buts, Phyc. gen. p. 290, qua Linnæana saltim non est
planta.
— M —
6. Lien Lactuca Linn.
Thallo sublete-viridi subumbilicatim | expanso laciniato-
multiido undulato ` Damm crasso, - cellulis horizontaliter sub-
ellipticis globulo: centrali ornatis, Tab, LL
Ulva Lactuea Lun. Spec. el, 1. vol. 9. p. 1165. —
Ad Phye. gen. p. 296.
In vadosis arenosis littoris Scanici, v. c. ad Lomma.
A priori. colore facile dignoscitur. Lacinie. thalli interdum
usque 9-4 pollices longi. et 5 late. — Specimina plante ltützin-
"anm a Cel. v. Sehr communicata, in omnibus, excepta ma-
niludine, cum nostra planta conveniunt.
st
y
LIX. ENTEROMORPHA Link:
Thallus viridis capillaris, intestiniformis, simplex l; ramo-
sus, tubulosus, simplici cellularum membrana constructus. Sehi-
- , I
zogonidia in cellulis thalli vix mutatis formata, mobilia,
Genus, optimo charactere ab Ulva minime diversum, in-
factum relinquere cogor. An Enteromorpha quædam v. e. En-
terim. intestinalis in Ulvam, v. c. Ulvam Linzam , transmutari pos-
sil, dicere non audeo. Hac de re sequentia affert. Cel. J.
Agardh (Ale. medit. et adriat. p. 15): "Neminem fugit Ulvas
planas. duplici membrana esse constitutas et itaque unicam dif-
ferentiam ÆEnteromorphe et Ulvæ in co consistere, quod in
Ulva membranæ coalitæ et quasi in membranam singulam ex-
pansæ; in ÆEnteromorpha vero membranæ ita laxe cohærent,
ut sæpissime solvantur, unde frons sæpissime tubulosa evadit."
Cum. autem Ulve nonnullæ simplici, ali: contra duplici mem-
brana sint constructæ, hoc de his tantum valere potest. Exor-
tus vero Ulvæ, membrana simplici constructæ, forsan declarari
posset eo modo quod thallus tubulosus ex. gr. illius Entero-
— MS —
morphæ istestinalis, ab apice versus basin exseissus, dein in la-
titudinem expanditur. Sed hæc omnia nudæ sunt opiniones,
quas a natura confirmatas nemo vidit.
4. ExrEnowonPmA INTESTINALIS Linn.
Thallo intestiniformi simplici basi in stipitem plus minus
eapillarem attenuato.
Ulva intestinalis Linn. Spec. ed. A. vol. 2. p. 1165. FL
Sv. — Ag. Syn. p. 45.
Scytosiphon intestinalis Lyngb. Hydr. p. 67.
Solenia intestinalis Æg. Syst. p. 185.
Enteromorpha intestinalis Link. — Grev.: dig. Brit. —
Alg: Scand. exs. n. 14.
b. Cornucopix, "fronde brevissima dilatato-clavata, | fauce
aperta."
Ulva intestinalis à 4y. Spec. p. 419.
Ulva compressa 8 JZ'ahlenb. Lapp. p. 905. (sec. Ag).
Ad littora eum maris orientalis, tum occidentalis, rupibus
Phyceisque adnata, usque in fines ultimos Finmarkiæ, ubique
frequentissime. Aestate tota.
Thallus callo: radicali parvo adnatus, basi in stipitem atte-
nuatus, longitudine pedalis et ultra, diametro unciam unam al-
teramve æquans, plis minus crispus |. undulatus, apice rotun-
datus, Color intense viridis, in flavescentem L sordidum non-
nunquam vergens.
2. EnxrbnowonpHi Coxexrsss Änn,
Thallo fiiforui compresso ramoso, ramis simplicibus F.
ramulosis eum ramulis apice obtusis basique attenuatis, cellu-
lis. rotundatis.
— M6 —
Ulva compressa Linn. Spec. ed. À. vol. 2. p. 1165. —
Flor. Svec. p. 455.
Scytosiphon compressus Lyngb. Hydr, p. 64 t. AR A.
Solenia compressa Æg. Syst. p. 186.
Solenia flavescens Æg. Syst. p. 186.
Enteromorpha compressa Grev. Alg. Brit. p. 180. Aig.
Scand. exs. n. 58.
In limite aque superiori, rupibus Phyceisque insidens,
per totam oram meridionalem Scandinaviæ atque occidentalem,
saltim usque ad Molde. Aestate tota.
Thallus nunc subcapillaris, nunc filiformis, unam alteramve
lineam latus, modo compressus, modo subcylindricus, plus mi-
nus ramosus, apicibus plerumque obtusis. Cellule quam in
sequente specie magis rotundato.
5. ENTEROMORPHA CLATHRATA Roth.
Thallo capillari L filiformi ramoso, ramis sparsis crebris
ramulosis, ramulis. plus minus patentibus l. recurvis, cellulis
subquadratis l. subquadrato-rectangularibus.
a. thallo dilute-viridi capillari flaccido crebre ramoso, ramis
. elongatis iterum ramulosis, ramulis patentibus l. divari-
catis attenuatis.
Conferva clathrata Roth. Cat. 5. p. 175.
Ulva clathrata 44g. Disp. — Syn. p. 46.
Scytosiphon clathratus Lyngb. Hydr. p. 66. t. 16. 4.
Solenia clathrata 4g. Syst. p. 186.
Enteromorpha clathrata Grev. Alg. Brit. p. 481. — Ale,
Scand, exs. n. 12 (forma demersa elongata).
b. ramulosa, thallo subcompresso intorto ramulis crebris bre-
vibus undique obsesso.
= DÉI =
Ulva ramulosa Engl. Bot. t. 2157. /4g.).
Scytosiphon clathratus p. Lyngb. Hydr. l. c.
Ulva clathrata ,. uncinata Æg. Spec. p. 425.
Enteromorpha ramulosa Hook. Engl. Fl. vol. 2, p. 515.
c. thallo viridi tenui capillari flaccido, ramis erectis elon-
gatis ramulosis, ramulis capillaceis tenuissime attenuatis.
Scytosiphon. erectus Lyngb. Hydr. p 65. 4, 15. C.
Ulva clathrata £ confervoides Æg. Spec. 4. p. 425.
Enteromorpha erecta Hook. Engl. Fl. 2. p. E
Enteromorpha plumosa Kütz. Phyc. gen. p. 500. t. 20. I.
. d. Linkiana: thallo_ dilute l. sordide viridi filiformi rigidiu-
sculo, ramis patentibus ramulisque validioribus.
Enteromorpha Linkiana Grev. Alg. Brit. p. 182.
Formae a. et b. eum Phyceis tum aliis corporibus insidentes,
nunc in superiori aquae limite, nunc in vadosis per fundum
expansae, per omnia littora Scandinaviae frequenter; c. in fundo
ostreifero multis Bahusiensis maris locis; d. lapidibus plerumque
adnata, v. c. in littore arenoso Hallandiae borealis prope Särö.
— Aestate tota.
Species, ut mihi videtur, priori valde affinis, et, si
characteres, quibus utraque melius distingui possit, firmiores
detexerit quispiam, valde laetabor. Formae cellularum, saepe
e massa, quam conlinent, ejusque forma, judicatae, vix con-
stans est. Varietates allatas, ab auctoribus saepissime species
descriptas, cum tantum ramositate thalli l. ejusdem crassitie
inter se differant, specifice diversas equidem habere non pos-
sum, Harveyi Vesta de Enteromorpha erecla (var. c. nostra),
"Few plants are so sportive in size and ramification , and if
all the varieties were described the species might easily be
multiplied till we should have one for almost every marine
pool", in meam defensionem afferens.
54
— AS —
LX. TETRANEMA Æresch.
Thallus viridis, capillaris, simplex, primitus unica, dein-
de quattuor seriebus cellularum constructus, subquadrangularis.
Schizogonidia in cellulis thalli parum mutatis, mobilia.
Thallus capillaris, simplex, primitus ex unica tantum cel-
lularum serie constructus, deinde vero quattuor cellularum for-
matione in unaquaque cellula, quattuor seriebus cellularum
conflatus evadit. Cellulae novae ita evolutae denique cubicae,
ut ipse thallus quadrangularis fiat. Puncta, quae in medio uno-
quoque "articulorum" depinxit Lyngbye (Hydr. t. 15 B. fig. b.
infera) loculus est aére repletus inter angulos interiores quat-
tuor cellularum, quae superimpositae sunt, novarum.
Plantam, quam novi generis typum nunc propono, varie- -
tatem l. potius statum juvenilem Enteromorphae cujusdam,
praesertim Æ. clathratae, cum variis auctoribus diu habui. Sed
iterum examinatam loco, quo cum Æ. clathrata copiosissime
crescit, cum nullam inter utramque transitum viderim, contra
" voluntatem generice distinguere cogor, quo character Entero-
morphae eo magis naturalis sit. Ceterum, quoniam in Anglia,
ubi Enteromorpha clathrata copiose crescit, rarissima esse vi-
detur, eam hujus esse formam juvenilem vix putarem.
A. TETRANEMA PERCURSUM Ág.
Tab. IL A.
Conferva percursa Æg. Syn. p. 87.
Scytosiphon compressus ;. confervoideus Lyngb. Hydr. p.
65. t. 15. B. 4—6.
Ulva percursa Æg. Spec. À. p. 424. — Syst. p. 187.
Conferva striulata 4g. Syst. p. 92.
In partibus sinuum interioribus, nunc littora arenoso-li-
mosa velamine suo viride obvestiens, nunc in vadosis aquae
— M9 —
innatans, a Freto baltico per totam oram Scandinaviae occi-
dentalem saltim usque ad Molde Norvegiae. Aestate tota.
` Format stratum plus minus flavescenti-viride, nunc in lit-
tore, aqua periodice suffuso per longa spatia effusum, nunc in
vadosis superficiem maris obtegens. Fila plus minus intricata,
capillum humanum crassitie circiter aequantia. Interstitia dia-
metrum fili nunc aequantia, nunc eodem duplo longiora.
Fam. XIV Conrervear. Char. ess. Thallus viridis l. ra-
rissime purpurascens, unica cellalarum serie constructus;
capillaris L setiformis, simplex l. ramosus. Perigonidia ex-
serta, rariora. Schizogonidia in cellulis thalli parum mu-
tatis evoluta, mobilia. :
LXI. CONFERVA L. Ag.
Thallus viridis, capillaris 1. filiformis, unica cellularum serie
constructus, simplex l. ramosus. Perigonidia rarissime externa.
Schizogonidia in cellulis thalli parum mutatis formata , mobilia.
Genus naturalissimum in plura difficile dividitur. Genera,
quae condidit Kützing, nimis artificialia et in natura parum
constantia. Melius rem tractavit Cel. J. Agardh, qui veris
principiis sua superstruxit genera, quibus hoc in opere, co-
nitioni speciali phycearum Scandinaviae dicato, subgeneribus
ütar, genus Confervae Ag. integrum servans.
a. Thallus ramosus.
* Cellulae adultae divisione non multiplicantur, superiores breviores par-
titione cellulae terminalis exortae, Perigonidia externa ad ramos late-
ralia, sessilia. Schizogonidia in cellulis thalli parum mutatis formata,
mobilia, per mamillam tubulose-productam erumpentia. Conferva. J.
Ag. Vet. Ak. Handl. 4846 p. 15.
— 120 —
4. CONFERVA RUPESTRIS L.
Thalli saturate viridis filis rigidis ramosissimis, ramis sub-
oppositis l. alternis, ramulis erectis subadpressis, cellulis diame-
. trum longitudine Splo l. 4plo superantibus.
Conferva rupestris Linn. Spec. ed. 4. v. 2. p. 1167. FL
sv. ed. 9. p. 457. Wahlenb. Lapp. p. 512. Ag. Syn.
p. 94. Lyngb. Hydr. p. 156 t. 54 B. Ag. Syst. p. 117.
— dlg. Scand. exs. n. 48.
Paululum infra aquae limitem rupibus lapidibusve l. rarius
phyceis majoribus insidens, cum locis aperto mari maxime
expositis, tum in interioribus sinuum partibus, a taeniis Ro-
slagiae per littora orientalia Sveciae totamque oram Scandina-
- viae occidentalem, usque in littora Finmarkiae supremae. An-
no toto.
Ex omnibus sequentibus colore, rigiditate nec non ramulis
adpressis facile distinctissima. Caespes usque #4—5-pollicaris,
densissimus. Rami ramulique nune. ad unumquodque genicu-
lum egredientes, nunc remotiores; illi quo inferiores eo etiam
magis oppositi, immo subverticillati; hi normaliter alterni, at
nonfunquam etiam oppositi. Cellulae siccitate parum mutantur,
earumque membrana quam in ceteris speciebus firmior.
9. Conrenva SERICEA. Huds.
Thalli laete- l. saepissime flavescenti-viridis filis laxioribus
ramosissimis, ramis subternis verticillatis rarius binis oppositis ,
ramulis ultimis subsecundis plus minus fasciculatis, cellulis dia-
metrum longitudine 2plo—10plo longioribus. e
Hujus plantae formae, a plurimis auctoribus species di-
stinctae habitae, in natura mihi visae sunt tam polymorphae
tamque parum constantes, ut equidem specifice eas distinguere
non possim. Ne vero injuria omnes confundere videar, eas,
quas vidi, insigniores varietates seorsim proponendas esse
censeo, characteribus firmioribus mé easdem limitare posse mi-
nime sperans.
—— duc Go, D en
— Mw —
. Thallo saturatius ` L flavescenti-viridi 3—4-pollicari,
ramulis patentibus haud fasciculatis, articulis. diametro
Aplo l. Gplo longioribus.
Conferva rupestris $ flexuosa Lyngb. Hydr. p. 156.
Conferva flexuosa Harv. Man. p. 157.
In inferiore aquae limite rupibus 1. molibus ligneis sinuum
interiorum adnata, ex. gr. prope Christineberg in portu, ad lit-
tora occidentalia Sveciae atque Norvegiae saltim usque ad Chri-
stiansund, haud infrequens. Aestate,
Thallus saturate viridis filis rigidiusculis. Rami ramulique
patentes, nunquam fasciculati, nonnunquam adpressi et subop-
positi, ut pro forma quadam Conf. rupestris ab incauto facile
haberi possit, ex altera vero parte cum sequentibus formis
iutermediis arctissime connectitur. Synonymon Lyngbyei huc,
` neque ad aliam speciem pertinere, quamquam ejus specimina
non vidi, probabile mihi videtur. Conferva flexuosa Harv. Man.
| (quae sit Dillwynii, nescio) secundum specimina Griffithsiana
huc vere pertinet. Ut omnes sequentes varietates , gaudet thallo
nunc viridi nunc flavescenti-viridi l. albido, in sequentem varie-
tatem aperte abiens. — Alia est hujus varietatis forma, prope
Christiansund Norvegiae lecta, quam a Conferva detente
Griff. in Harv. Man. distinguere non possum.
b. Thallo saturatius l. flavescenti-viridi usque 6-8-pollicari,
ramulis patentibus fasciculatis, articulis inferioribus 4plo,
superioribus diametro 2plo l. 5plo longioribus.
Conferva glomerata y marina Lyngb. Hydr. p. 154.
'Conferva sericea y marina Lyngb. Hydr. p. 155.
Conferva laetevirens Auctor. vorior.
In inferiori aquae limite in sinubus interioribus rupibus, l.
in littoribus arenosis lapillis adnata, a Freto baltico per totam
oram Scandinaviae occidentalem usque ad Molde et Christian-
sund, saepius cum sequente. Aestate.
-— RT
Thallus valde densus, vi undarum, ut videtur, praesertim
in littoribus arenosis filis intortis, coloris nunc laete-viridis,
nunc flavescenti-viridis, et tune sericeo nitentis. Ramuli plus
minus fasciculati, qua nota a priori forma, quae in hane ae-
tate aperte abit, distinguitur. Synonyma valde incerta. Ab
exteris terris accepta modo Conferva glomerata l. laetevirens,
modo €. flavescens inscripta fuit.
c. Thallo viridi l. albescenti-viridi 2-5pollicari densissimo, ra-
mis ramulisque arcte fasciculatis subrecurvis, cellulis dia-
metro 2plo l. Splo longioribus.
Conferva refracta Roth. Cat. 2 p. 195 (sec. Ag.) Ag. Syst.
p. 444. — Harvey Man. p. 157.
In inferiori maris limite a Freto baltico per totam oram
Sveciae occidentalem, saepe cum priori, atque Norvegiae, sal-
tim usque ad Christiansund frequenter. Aestate.
Ut prior forma ita et haec format caespitem plus minus
viridem l. albescenti-viridem, e callo radicali satis densum,
vix plus quam tripollicarem subsericeum. Fila quam im illa
forma tenuiora et, ubi crassissima, A millim. tantum aequantia.
Praeter longitudinem cellularum parum ceterum utraque differt,
immo in eodem leguntur saepe scopulo, ex. gr. prope Grafvarne
Bahusiae, ubi transitus utriusque perspicui sunt. — Conf. re-
fractam Harv. Man. equidem a nostra pua distinctam minime
habere possum.
d. Thallo viridi. l. albescenti-viridi 4—7-pollicari flaccido,
filis tenuibus sericeis, ramis ramulisque vix fasciculatis
patentibus, cellulis inferioribus usque Splo, superioribus
diametro 6plo longioribus.
Conferva sericea Huds. — Ag. Syst. p. 115.
Conferva crystallina Lyngb. Hydr. p. 155 tab. 54 A.
In scrobiculis rupium interiorum aquam marinam excipien-
tibus l. Phyeeis v. c. Confervae rupestri adnata, ut prope Lân-
gedrag extra Gothoburgum, in sinubus interioribus, a Freto
-— T
baltico per totam oram Sveciae atque Norvegiae occidentalem,
usque ad Christiansund Norvegiae. — Aestate.
A prioribus formis distinguitur praecipue (hallo flaccido
tenuiori, sericeo-nitente e. s. p., at in formam b. et c. aperte
abiens. Hane formam esse Lyngbyei Confervam crystallinam ,
ejus descriptio probabile reddere mihi videtur.
5. CowrEnvA GRACILIS Griff.
Thalli laetius viridis l. flavescenti-viridis filis flaccidis ca-
pillaceis ramosissimis, ramis flexuosis alternis, ramulis ultimis
pectinato-secundis elongatis, cellulis mediis 40plo, ramulorum
diametro usque 6plo longioribus.
o ramis subpatenti-incurvis, ramulis ultimis pectinato-secun-
dis, articulis mediis Splo, ramulorum diametro 4—5plo
longioribus. Tab. II. B.
Conferva gracilis Griffiths in Wyatt Alg. Danm. n. 97!
— Harv. Man. p. 457 ! — Aresch. Alg. Scand. exs. n. 78.
- B. ramis subdivaricatis, ramulis ultimis subdistichis, articulis
mediis 10plo, ramulorum diametro 6plo longioribus.
Conferva crystallina 8 virescens Lyngb. Hydr. p. 155 t. 54 A.
Conferva Vadorum Aresch. 4lg. Scand. exs. n. 49. Lin-
nea 1845. p. 269.
Forma «. in fundo 5—6-orgyali plerumque intrataeniensi
ostreifero, immo subextrataeniensi per totam oram Bahusiensem
Norvegicamque, saltim usque ad Molde; 5 in vadosis inter
Warholmen atque Hisingen, extra Gothoburgum. Tota aestate.
Forma «., in fundo profundiori obvia, coloris flavescenti-
viridis in laete-viridem vergentis, quoad omnes partes fit validior;
pars thalli inferior perennare videtur, novas vere protrudens
prolificationes; hoc in statu fila primaria ita crassa sunt arti-
culisque ita brevibus instructa, ut ad hanc speciem incauto vix
pertinere videantur (cfr. Tab. Il. B. f. 4). —Varietatis 5? for-
— 424 —
ma vulgaris saepe S pollices longa, coloris nunc viridis nunc
flavescenti-viridis, immo subflavescentis. Crassities in medio filo-
rum ;; millim., ramulorum ;; millim. subaequans. Hane formam,
quam in Linnaea specifice diversam descripsi, speciebus affini-
bus diligentius examinatis, eum Conf. gracili nune conjungen-
dam credo. Quoad crassitiem Dlorum utraque fere convenit.
A. Conrerva rnacrA Fl. Dan.
Thalli saturate viridis filis capillaceis subaequalibus ramo-
sissimis, ramis ramulisque alternis, superioribus subrecurvis,
cellulis diametro 4plo 1. 5plo longioribus.
Conferva fracta Fl. Dan. t. 946 (sec. Lyngb.) Dillw. t. 14.
— Lyngb. Hydr. p. 152 t. 52. D. — Ag. Syst. p. 109.
In vadosis locis maris tum orientalis tum occidentalis Scan-
dinaviae, v. c. extra Gothoburgum ad Hälsô, Norvegiae ad Molde.
Format haec species in fundo vadoso stratum sordide vi-
ride, forma figuraque omnino indeterminatum. Fila crassitie
;ss millim. aequantia, apicem versus parum attenuata, huc illuc
plus minusve flexuosa. Rami ramulique nunc dere nunc,
praesertim superiores, subrecurvi. Longitudo cellularum, quae
quam in ceteris descriptis speciebus massa gonimica densiori
sunt distentae, rune cylindraceae, nunc medio incrassatae l.
contractae, ubique fere eadem. ALT
D. CONFERVA DISTANS Ág.
Thalli laete-viridis filis setaceis rigidiusculis subaequalibus
flexuosis ramosis, ramis- altenis distantibus, ramulis ultimis
paucioribus patentibus secundis, cellulis diametro 5-4plo lon-
gioribus.
Conferva diffusa Dillw, t. 24. — Harv. Man. p. 156.
Conferva distans Ag. Syst. p. 120.
In fundo petroso intrataeniensi Nie v. c. ad Chri-
stineberg Buhusiae. Jul. Aug.
— 125 =
ji Caespes laxus 2-pollicaris. Fila —T sefacea et
ubique fere ejusdem latitudinis, ubi crassissima : millim. cras-
sitie aequantia, quibus notis haec species a forma illa Confervae
gracilis supra memorata optime dignoscitur. Ramuli ultimi quam
in illa breviores, nec apicem versus attenuati. Cellulae ultimae,
nudo oculo bene conspicuae, longitudine diametro nunc 2plo
tantum, nunc 4plo longiores, modo cylindraceae, modo in me-
dio intumescentes.
6. Coxrenva GLOBOSA Ag.
Thalli "filis e centro communi egressis globum constituen-
tibus, apice flaccidis ramosissimis attenuatis", cellulis "diame- `
„tum multoties longioribus". Ag. l infra cit.
"Conferva aegagropila Mohr Isl.?”
Conferva globosa £g. Syst. p. 115.
/
"In stagnis marinis insulae Gráen prope Landscronam".
?Ut Conferva aegagropila ad C. rupestrem sic haec ad €. fla-
vescentem l. C. sericeam sese habet; vagabunda et varie pulsa
in puncto centrali cohaerentiam et WM. contra violentiam
undarum quaerit". Æg. Le
Mihi ignota species, cujus specimina sola Holsatica, a Cel.
von Suhr communicata vidi, neque Scandinavica ulla, quam-
obrem an illa ad speciem Agardhianam vere pertineant, di-
cere non audeo.
E Confervarum ramosarum tribu nunc allatae species at-
que varietates sunt insigniores, quas in meis ad littora occi-
dentalia Scandinaviae itineribus legere atque distinguere licuit.
Varietates forntasque levissimas species distinctas proponere,
res est facilis; longe autem difficilius. plantas in ipsa natura
sibi reddere ita familiares, ut quae sit forma normalis, quae
forma evolutionis accidentalis, pro certo sciat algologus. —
Haec res est, quae mihi, specierum novarum minus avido, cordi
euraeque fuit. Qui igitur formas levissimas et individua ejus-
55
~m ASE —
dem speciei specifice et saepe generice distincta solummodo
cupierit, is opera Aützingü curabit.
* ** Cellulae superiores juniores elongatae continua subdivisione divisae,
inferiores adultiores breviores. — Acrosiphonia J. Ag. l. c. p. 12.
7. CowrEnvA arcta Dillw.
Thalli filis in caespitem elongatum l. subsphaericum con-
gestis liberis erectis l. in funiculos intortis, ramis ramulisque
suberectis, cellulis inferioribus diametrum aequantibus l. duplo
excedentibus, superioribus idem longitudine usque Splo supe-
rantibus.
a. caespitosa, filis crassioribus erectis inter se liberis, cel-*
lulis inferioribus diametrum aequantibus, superioribus idem
longitudine 2plo excedentibus. Tab. IL C.
b. caespitosa, filis tenuioribus erectis inter se liberis, cellu-
lis inferioribus diametrum aequantibus l. sub-2plo lon-
gioribus, superioribus idem longitudine 8plo excedentibus.
Conferva arcta Dillw. Brit. Conf. p. 67. t. E. Lyngb.
Hydr. p. 157. — Ag. Syst. p. 418.
Conferva vaucheriaeformis Æg. Syst. p. 118.
c. caespite suborbiculari, filis tenuioribus rectis. inter se li-
beris, cellulis inferioribus diametrum 2plo, superioribus
idem #—7plo longitudine superantibus. Tab. I. D.
Conferva centralis Lyngb. Hydr. p. 161. t. 56. C.
| d. caespite suborbiculari-hemisphaerico , filis tenuioribus in
funieulos intortis, cellulis inferioribus diametrum plo,
superioribus idem Splo longitudine excedentibus.
Conferva arcta Harv. Man. p. 159 cum nostris b. et c.
In superiore aquae limite; a. ad lapides in sinubus interi-
oribus, v. €, in porta prope Fiskebäckskil Babusiaes b. et d. ad
rupes undis maris magis exposilas, v. c. ad Bondhälet prope
— Aw —
Christineberg Bahusiae, nec non ad oram Seandinaviae totam
occidentalem, saltim a Freto baltico usque ad Molde et Chri-
stiansund. Norvegiae; e. tantum ad littora Danica hucusque in-
venta. Maj. — Jul. ineunt.
Species ab incauto eum sequente interdum facile com-
mutata, differt, ceteris omissis notis, filis 577 millim. erassis.
Forma a. valde singularis, a ceteris maxime abhorret: caespes
1-—2-pollicaris -intense viridis; fila. crassissima; cellulae infe-
riores diametrum longitudine plerumque aequantes, sed non-
numquam: eodem 2plo longiores; cum hanc longitudinem asse-
cutae sunt cellulae, in unaquaque earum duae novae cellulae
divisione cellulae matricis formantur; hae novae formatae, post-
quam cellula matrix resorpta est, per tubum quasi abruptum
illius. substantiae intercellularis, filum | Confervarum extus in-
vestientis, elabuntur. An hae novae cellulae Perigonidia, quae
dico, an sporae, quae a Cel. d. Agardh dicuntur? Eas ger-
minare vidi nunquam,
Formae b. et d, ad o se habere videntur veluti normalis
Conf. uncialis ad formas juniores. Forma d. maxime explicata
suborbicularis, diametro usque 5-pollicaris et supra; ut b., ita
et haec chartae adhaeret. Utraque apicibus in statu exsiccato
nitide viridibus.
8. Conrenva uwcranis Fl. Dan.
Filis in caespitem hemisphaerieum l. subglobosum conge-
stis in funiculos intortis, ramis ramulisque subpatenti-divarica-
tis, cellulis inferioribus diametrum subaequantibus, superioribus
idem 4—Gplo longitudine excedentibus. Tab. IL E.
u. rupincola, adulta filis in funiculos intortis, funiculis “te.
nuioribus attenuatis. Tab. M. E.
Conferva uncialis Fl. Dan, t 774 f. A; (sec. Ag) —
Lyngb. Hydr. p. 160. t. 50. B. — Ag. Syst. p. 112.
— Alg. Scand. exs. n. 77. s
-— "A
b. rupincola, adulta filis in funiculos intortis, funiculis plus
minus crassis subclavatis.
Conferva congregata 44g. Syst. p. 111.
c. parasitica, adulta filis in funiculos intortis, funiculis te-
nuioribus attenuatis.
Conferva lanosa Roth. Cat. 141. p. 294. t. 9. — Lyngb.
Hydr. p. 460. t. 56. 4. — Ag. Syst. p. 112.
Forma a. et b. inrupibus in inferiori aquae limite, a Freto
baltico, per totam oram Scandinaviae occidentalem, cum in
sinubus interioribus cum exterioribus saltim usque ad Molde
et Christiansund Norvegiae; c. cum «. et b., sed in Phyceis
majoribus parasitica. Maj. — Jul.
Caespes evolutus umbilicatim affixus, diametro usque tri-
pollicaris, et interdum ultra, funiculis plus minus compactis
constitutus; fila subattenuata densissime intertexta, et, ubi cras-
sissima z5 millim. crassa, qua nota a priori facillime digno-
scitur. Forma b., vix varietas dicenda, tam multos transitus
in a. offert, ut nullo modo specifice separari possit. Neque
inter a. et c. ullam aliam inveni differentiam, quam quod haec
in aliis Phyceis majoribus parasitica crescit. Hoc in causa est,
cur omnes in unam speciem conjungam. [n statu maxime ju-
venili omnes tres formae habent fila saepe libera, neque in
funiculos intorta.
b. Thallus simplex.
* "Thallus semper matrici adnatus.
9. Conrenva mELAGONIUM Web. & Mohr.
Subsolitarie adnata, filis 0,60" l. 0,80 crassis apice dis-
solutis, cellulis diametro usque 2plo longioribus.
Conferva Melagonium Web. et Mohr Reise été Schweden
p. 194. t. 5. f- 2. a. — Lyngb. Hydr. p. 448. t. 51.
B. — dg. Syst. p. 99.
— 429 —
In Furcellaria aliisque Phyceis, praesertim Florideis para-
sifica, per totam oram Bahusiensem in fundo subextrataeniensi
4—Sorgyali, cum petroso tum limoso, rarior. E Norvegia non
vidi. Jul. — Aug. lecta. ,
Apud nos semper solitaria. Fila intense viridia, usque
Spollicaria. Cellulae nune cylindraceae, nunc in media parte
intumescentes, geniculis subcontractis, longitudiue quam dia-
metrum modo breviores, modo 2plo, immo 4plo idem longi-
tudine superantes. Apud nos nunquam rupibus scopulisve adnata.
10. Conrenva caEsPrrOsA d Ag.
Caespitose adnata, filis 0,20"" 1. (Lamm crassis apice dis-
solutis, cellulis diametro subbrevioribus l. sesquilongioribus.
Tab. HL A.
Conferva aerea Lyngb. Hydr. p. 147. t. 54. A. (excl. syn.
sec. J. Ag.) Ag. Syst. p. 100.
Conferva caespitosa J. Ag. Pet. Ak. Handl. 4846. p. 12.
In limite superiori aquae scrobiculorum undas vehemen-
tissimas aperti maris excipientium rupibus adnata, ab Hallan-
dia septentrionali, v. c. ad Särö, per totam oram Bahusiensem
usque in littora Norvegiae meridionalia. Jul. — Sept.
Fila coloris laete- l. stramineo-viridis, plerumquae 5, at
saepe etiam 10 pollices longa; longitudo cellularum in infima
filorum parte diametrum 2- 1. Aplo superans, superne eodem
subbrevior (rarissime sub-2plo brevior) l. 2plo longior; in hoc
statu in media cellula stria transversalis oritur, et hoc modo
intra cellulam matricem duae novae formantur cellulae, longi-
tudine diametrum fili aequantes. Interdum vero in cellula dia-
metri et longitudinis aequalis, talis oritur stria, duaeque novae
formantur cellulae, unaquaeque longitudine quam diametrum
brevior.
Secundum Cel. J. Agardh l. c. Conferva aerea. Dillw. est
species a Conf. aerea Lyngb. distincta; inter utramque tamen,
ER
speciminibus innumeris collatis, nullam plane invenio differen-
tiam, si nempe €. aerea Harv. Man. eadem est planta ac
Dillwynii. 1
^
11. Conrenva panGioines Harv.
Caespitose adnata, filis usque 0,2"" crassis, apice inte.
gris, cellulis diametro 2plo 1. 5plo longioribus. Tab. HI. C.
Conferva bangioides Harv. Man. p. 150.
Ad scopulos in limite maris extra Lillesand Norvegiae,
mense April. legit Sehübeler, qui sine nomine misit.
Fila 5—5-pollicaria, crassitie valde diversa, crassissi-
ma 0,22"* aequantia, alia 2plo, imma Aplo tenuiora, coloris
intense viridis, lubrica. Cellulae nune cylindraceae, nunc el-
lipticae, unde fila plus minus moniliformia, longitudine diame-
trum nunc aequantes nunc 2plo, immo 5plo longiores. — Spe-
cimina anglica cum nostris omnino congruunt. — Sec. J. Agardh.
C. bangioides est Conf. Wormskjoldi, cujus tamen specimina, quae
vidi, cum planta anglica in omnibus convenire non videntur.
19. CowrEnvA sPEciosA Carm.
Caespitose adnata, filis O,08"" crassis, apice integris, cel-
lulis diametro 2plo brevioribus, l. idem longitudine subaequan-
tibus.
Lyngbya speciosa Carm. Harv. Man. p. 161.
Ad scopulos exteriores in limite aquae inter Bangiam fu-
scopurpuream prope Lillesand Norvegiae, mense April. legit
mihique sine nomine misit Schübeler.
Fila, quorum longitudo in malo meo specimine determi-
nari non potest, coloris intense viridis, subrigida. Cellulae
diametro semper saltim 2plo breviores, cum vero duae novae.
in unaquaque earum formantur cellulae, idem longitudine sub-
aequantes, qua nota ‘a sequente facile dignoscitur. Specimina
DE ` ` SW
anglica Lyngbyae speciosae ab Honoratissima Griffiths benevole
communicata a norvegico meo in eo tantum differunt, quod
in ilis fila sunt multo longiora, in omnibus ceterum cum illo
convenientia, ut eandem. plane esse plantam vix dubitare liceat.
15. CowrenvA normomes Lyngb.
Caespitose adnata, filis 0,047" crassis, apice integris, cel-
lulis diametrum longitudine aequantibus l. 2plo longioribus.
Tab. HI. D.
Conferva Youngana Dillw. Br. Conf. t. 102?
Conferva hormoides Lyngb. Hydr. p. 145. t. 49. D. —
Ag. Syst. p. 101.
Hormiscia assimilis Orsted. de Reg. mar. p. A1.
Ad scopulos lapidesque supra solitum aquae limitem si-
nuum interiorum, a Freto baltico saltim usque in Bahusiam
meridionalem v. c. prope Lángedrag, ad Warholmen extra
Gothoburgum. Jun. — Sept.
Fila longitudine 1—2-uncialia, coloris intense viridis. Cel-
lulae diametrum longitudine nunc aequantes, nunc 2plo longi-
ores, tuncque in iisdem duae novae cellulae divisione cellulae
matricis formari incipiunt, modo cylindraceae, modo ellipticae,
unde fila moniliformia.
Confervæe Younganae Dillw. l|. c. descriptio cum quoad
locum crescendique modum, tum quoad. ceteras notas, magni-
tudine excepta, tam eximie in Conf. hormoidem. Lyngb. cadit,
ut, illam plantam Dillwyanam esse nanam L juvenilem plantae
Lyngbyanae formam, equidem dubitare vix possim. Conf. assi-
milis Örsted. est vera Conf. hormoides.
14. Conrerva rracca Dillw.
Caespitose adnata, filis 0,02"" vix crassis apice integris,
cellulis. diametro. sub- 2plo brevioribus L longitudine aequantibus.
Tab. I E..
wu, E a
Conferva flacca Dillw. t. 49. introduct, p. 99. — Lyngb.
Hydr. p. 144. t. 49. A.
Conferva contorta Lyngb. Hydr. p. 445. t. 49. E. (?)
In Fuco vesiculoso ad littora prope Lángedrag extra Gotho-
burgum. Jun.
Format in Fuco illo caespites 1—9-lineas altos mox so-
litarios, mox in stratum confluentes, coloris laete viridis. In
statu recenti cellulae sunt male conspicuae, in 'exsiccato vero
evidentiores. A Conf. hormoide differt quoad cellulas mater-
nas eadem nota, qua differt Conf. speciosa; ab hac tenuitate
filorum. — Lyngbya Charmichaelii Harv. Man. p. 161 nulla
plane nota, nisi filis multo longioribus, a nostra planta dif-
fert; in omnibus ceterum ad ungvem conveniunt, quare Con-
fervam flaccam esse minorem. Lyngbyam Charmichaeli, ut jam
suspicatus est Cel. Harvey l. c., potissimum crederem.
* # Thallus mox a matrice solutus indeterminate stratiformis, in aqua
natans l supra matricem effusus.
H
45. Conrenva Linom EL Dan.
. Soluta fasciculata, filis usque 0,50"" quat. cellulis dia-
metrum longitudine subaequantibus 1. 2plo longioribus, Tab. III. B.
Conferva Linum FI. Dan. t. 774. f. 2. (sec. Lyngbye) —
Lyngb. Hydr. p. 147. t. 50. D. — Ag. Syst. p. 97. —
Alg. Scand. exs. n. 15.
Conferva rigida 4g. Syst. p. 97.
Conferva setacea Ag. l c.
In vadosis sinuum interiorum a Freto baltico per totam
oram Sveciae occidentalem usque in Norvegiam saltim meridio-
nalem. Aestate tota. i
Fila in fasciculos stratiformes magnos in fundo expansos
vario modo intorta, longissima, coloris nunc laete-viridis, nunc
dilutioris, modo 0,20"" modo 0,50"" crassitie aequantia; cel-
= (2893 -—
lulae diametrum nunc aequantes l. paululum breviores, nunc
idem longitudine 2plo superantes, cylindricae l. submonilifor-
“mes. — Specimina Lyngbyana Conf. Lini praebent cellulas
diametrum longitudine cum aequantes tum eodem 2plo lon-
giores; specimina authentica Confervae rigidae Ag. ostendunt cel-
lulas diametrum longitudine modo aequantes, modo sesqui- l.
2plo longiores, ut née utramque speciem nullam omnino de-
tegere potuerim differentiam specificam. Filorum crassities in
utraque plane eadem.
16. CONFERVA CANNABINA Zfresch.
Soluta fasciculata, filis usque 0,20"" crassis, cellulis diame-
tro usque Áplo longioribus, Tab. HI. F.
Conferva cannabina Afresch. Alg. Scand. exs. n. 14. Lin-
naea 1845 p. 208 t. 9 f. 9.
In vadosis sinuum interiorum Sveciae occidentalis v. c. ad
Warholmen extra Gothoburgum et ad Mollsund. Etiam ad lit-
tora Norvegiae meridionalia inventa. Jul. — Aug.
Format strata magna in fundo demersa, denique in fasci-
culos. elongatos maximos (usque orgyales) funiformes, modo in
littus ejectos, vario modo intorta. Fila
coloris flavescenti-viridis, tenuiora 0,10"", crassissima 0,20"" cras-
sitie aequantia. Longitudo PAT à ra évlindracearum diametro
rarissime aequalis, plerumque eodem Splo l. 4plo superans.
Cum nulla alia specie, nisi cum Conf. Lino conferri potest, a
qua tamen abunde diversa videtur.
17. Conrerva ronrvosA Dillw.
Soluta fasciculata, filis usque 0,06"^ crassis, cellulis dia-
metro sesqui- usque sub- Áplo fongioribus. Tab. IL. G.
Conferva tortuosa Dillw. t. 46. Syn. p. 46. — Lyngb.
Hydr. p. A45 t. 49 C. Harv. Man. p. 129 "- forma £.)
56
— MES
In scrobiculis rupium profundioribus aquam marinam reci-
pientibus prope Christiansund Norvegiae, a me lecta mense Junii.
Format fasciculos elongatos, pedales et ultra, latitudineque
9—S-pollicari, parte inferiori fundo l. Phyceis intorta, supe-
riori in aqua saepe natante. Fila longissima, crispata, yaio
modo intricata, Uu et forsan ultra crassitie aequar m
lulae quoad longitudinem diametrum plerumque 2plo, se saepe
etiam Æplo excedentes, modo cylisdraceue modo der minus
ellipticae.
48. Conrernva muprrLExA Dillw.
Adnata caespitosa, soluta fasciculata L stratiformis, spurie
ramosa, filis usque 0,05"" crassis, cellulis diametro sesqui- l.
Áplo longioribus. -
Conferva implexa Dillw. Brit. Conf. t. B. Syn. p. 46. —
Lyngb. Hydr. p. 144. t. 49. A.
a. adhata caespitosa laete viridis, filis spurie ramosis in aqua
dependentibus. Tab. III. H. f. 4—6.
Conferva riparia Roth. — Dillw. B t. E. Syn. p-
111. — 4g. Syst. p. 106.
Conferva obtusangula Lyngb. Hy . t. 55.
b. stratiformis plerumque flavescenti-viridis, filis spurie ra-
mosis 0,05"" crassis, cellulis diametro sesqui- l. 2plo lon-
gioribus.
Zygnema littoreum Lyngb. Hydr. p. 174. t. 59. A.
Conferva perreptans Carm.
Conferva pannosa 4fresch. Alg. Scand. erg, n. 16.
c. stratiformis flavescenti-viridis , filis simplicibus l. subsim-
plicibus 0,02"" crassis, cellulis diametro usque sub- 4plo
longioribus. Tab. DL H. f. 7—410 :
Conferva implexa 4flg. Scand. exs. n. 42.
a MR =
…Conferva arenosa Carm. Harv. Phycolog. Brit. LIF. B.(?)
Forma a. in superiori aquae limite, in mari Bahusiensi
ex. gr. prope Christineberg et Fiskebäckskil; b. in molibus li-
gneis sinuum interiorum Norvegiae MEA ad Tingvold, Molde
etc.; c. in littoribus arenosis v. c. Hallandiae bór lis: in insulis
extra Särö, et Bahusiae ad Langedrag prope Gothoburgum.
Aestate tota.
Omnes allatae formae in eo conveniunt, quod fila (unze
l. 0,05"" aequant crassite cellulisque gaudent diametrum ple-
rumque 14; l. 2plo, rarius plo, immo Aplo longitudine exce-
dentibus. Ceterum multiformis species, cujus innumeras for-
mas pro speciebus facile habere potest quisquis incautus. Forma
a. habet fila e scopulo in aqua dependentia, 2—5pollicaria; at
cum per tempus quoddam, aqua demersa, denudatar aéri, fila:
intorquuntur, existitque forma ad formam b. quodammodo
accedens. — Conferva. pannosa, sub forma b. proposita, cer-
te singularis filis eximie intortis atque crispis, longa molium
lignearum spatia. velamine 2-lineas et ultra crasso investiens;
sub refluxu maris omnino denudatur et sub fluxu denuo irro-
tatur, cui phaenomeni etiam, ut puto, debemus hanc formam,
in Bahusia, ubi fluxus et refluxus maris plane sunt nulli, quan-
tum scio, omnino desideratam. — Conf. nebulosam Ag., secun-
dum ea, quae vidi, specimina, ad hane speciem referre vix
dubitarem.
LXII. ERYTHROTRICHIA resch.
Thallus adnatus purpureus, capillaris , unica cellularum serie
subsimplicissima constructus.
Genus colore tantum a Conferva diversum, Bangiae atro-
purpureae statui juvenili (cfr. sub Bangia) cum quoad colorem
tum quoad structuram fere conveniens., — Nomen Rützingia-
num Goniotrichium recipere non possum, partim quod species ,
continet heterogeneas, partim quod haec planta non magis
= ` =
quam Ulvaceae in genere gonidia continet. Neque nomine
"Ceramicola? ab Orsted dato, cum in diversis phyceis crescat
nostra planta, uti licet.
1. Envrnunormicur cEnAMiCOLA Lyngb.
a. filis arachnoideis brevioribus rectis, cellulis diametrum
longitudine aequantibus.
Conferva ceramicola Lyngb. Hydr. p. 144. t. 48.
b. filis arachnoïdeis longioribus flaccidis , cellulis Card
subbrevioribus.
Forma a. ad apices Polysiphoniae violaceae ad littora Da-
niae legit Lyngbye; b. in Dumontia filiformi, in scrobiculis lit-
toralibus insulae Norra Roster. — Aug.
Forma b. quae nune mihi sola adest, quamquam et a. me
in Bahusia legisse memoria tenco, habet fila subsimplicissima ,
i. e. ramo uno alterove subhorizontali brevissimo instructa, pol-
licaria et ultra, crassitie 0,02"" aequantia. Cellulae diametrum
nunc sébaedsoted, nunc idem longitudine paululum superantes.
In statu exsiceato gonimica cellularum materies frustula plus
minus quadrata format. '
Fam. XV. RuvoranmaE. Char. ess. Fila, cellulis cylin-
dricis brevissimis intra tubum lubricum evaginatum l. ge-
latinoso-vaginatum densissime seriatis constructa, simpli-
cissima, e Perigonidio basali solitaria l. pauciora egre-
dientia, apicem versus attenuata, in Thallum determinatum
plus minus hemisphaericum atque duriusculum - conjuncta.
LXII. RIVULARIA 4g. et J. Ag.
Thallus gelatinosus hemisphacricus, filis cellulis annula-
tim seriatis formalis e perigonidio hyalino egredientibus sin-
gulis, e centro subradiantibus et fastigiatim appositis constructus.
— 431 —
Characterem generis a Cel. J. Agardh datum, ex ejus
Alg. med. et adriat. mutuatus sum. *
4. RuvoranrA HEMISPHAERICA Linn.
Thallo aeruginoso-fusco hemisphaerico solitario l. pluribus
in stratum verrucosum confluentibus.
Tremella hemisphaerica Linn. Spec. ed. 4. v. 3; p. 1158.
Fl. Svec. ed. 2. p. 429.
Rivularia atra Roth. Cat. 5. p. 540. Ag. Syn. p. 150.
. Linkia atra Lyngb. Hydr. p. 195. t. 67.
a. Thallis hemisphaericis gregariis sed distantibus.
Rivularia hemisphaerica 4g. Scand. exs. n. AT.
Dasyactis salina Kütz. Phye. gen. p. 259.
b. Thallis hemisphaericis in stratum compactum subverru-
cosum confluentibus.
Evactis atra. Aütz. Phyc. gen. p. 241.
Rivularia nitida 4g.? — Flor. Dan.!
In rupibus lapidibusque nec non Phyceis variis, aqua saepe
L semper suffusis; a. per totam oram occidentalem ` Scandina-
viae, a Freto baltico saltim usque ad Molde; b. hoc loco prae-
sertim in molibus ligneis frequenter. Aestate tota.
Thallus usque lineam, at raro ultra, diametro aequans,
nunc omnino liber, nunc plures confluunt, quo existit forma
b. In bac varietate plures zonas descripsit Æützing, quae eo
oriuntur modo, quod supra veteri Thallo nova exoriuntar in-
dividua, ut in Æa/sia aliisque. Hoc in causa est, cur zonae
illae conceatricae ad genera condenda videantur mibi nimis
suspectae.
Quid sit Rivularia nitida Ag. Disp. p. 4^. et Syn. p. 150,
"frondibus aggregatis duris lobatis, lobis hemisphaericis apposi-
tione ramosis basi subsimplicibus" insignita, et "in inundalis circa
Holmiam" lecta, plane nescio. Vix vera Anglorum Rivulariu
nitida esse videtur, forsan nostra varielas b. — Rivularia pel-
lucida Ag. Syst. p. 25 est mihi omnino ignota species.
-— —
Fam. XVI. OscintaronrgAE, Char. ess. Fila, cellulis: sub-
disciformibus iutra tubum lubricum elamellosum l. la-
mellosum seriatis contructa, simplicissima, appositione
spurie ramosa, nunc verticaliter, nunc horizontaliter in
Thallum caespitosum l. indeterminate stratiformem im-
plexa. Perigonidia externa lateralia, rariora. Schizogonidia?
Quamquam Oscillatorieae a multis auctoribus regno ani-
mali, quam vegetabili affiniores habitae fuerint, tamen haec
familia a Confervis ulla firmiori nota vix differt. Neque a
- Rivularieis tute separari possunt; cfr. Calothricem. Cum hae
igitur plantae physiologice parum sint intellectae et paucis tan-
lum speciebus scateat unda marina, in meis ad littorà nostra
itineribus Oscillatorieas a me parum exquisitas fuisse, ingenue
fateor. Vulgares formas hic omittere nolui, ipsum genus Oscil-
latoriae, eujus tantum ex aqua marina mihi adsunt duae spe-
cies dubiae et ab affinibus aquae dulcis vix distinguendae, plane
omissum faciens.
LXIV. CALOTHRIX 4g.
Fila tubo elamelloso l. lamelloso simplicissima, filorum
lateraliter e tubo erumpentium appositione simulate ramosa, in
caespitulos collecta. Perigonidia in filis externa, lateralia. Schi-
zogonidia ?
1. Carormux scopucorum Web. et Mohr.
Rupincola, filis apicem versus attenuatis O,015"" crassitie
aequantibus, filis appositis fasciculatis erectis.
Conferva scopulorum #eb. et Mohr. Reise p. 195. t. 5.
f. a. b.
Oscillatoria scopulorum 4g. Syn. p. 114. — Lyngb. Hydr.
p. 95. t. 97. B.
ds Ae ns. 0
Calothrix -scopulorum. 4g. Syst. p. 70.
Calothrix fasciculata 44g. Syst. p. 71. — Alg. Scand. exs.
n. 25.
In scopulis supra limitem aquae superiorem, spuma unda-
rum continue irrigatis, a Kullaberg Scaniae usque ad Christi-
ansund Norvegiae, ubique vulgaris. — Aestate tota.
Fila in caespitulos linea vix altiores et in strata, per plu-
res orgyas scopulos velamine nigro-virescente atque lubrico
investientia, collectos conjuncta, sub microscopio viridia L vi-
ride lutescentia. Striae normaliter densissimae, at interdum
evidentiores tantum conspiciuntur , tuncque interstitiorum longi-
tudo latitudinem fili aequare saepe videtur. — Cal. fasciculata
Ag. atque C. scopulorum, quarum illa filis e tubo fili primarii
erumpentibus fasciculatis, haec filis nullis erumpentibus differet,
sine dubio sunt solummodo varietates; haec mea opinio eo ma-
gis videtur verosimilis, quod specimina authentica Confervae
scopulorum Web. et Mohr, quam Rev; Agardh ad suam Cal.
scopulorum trahit, gaudent his filis e tubo filii primarii erum-
pentibus ideoque ad Cal. fasciculatam referenda sunt. Cfr. Kütz.
Spec. Alg.
LXV. LEIBLEINIA Kütz.
Fila tubo elamelloso simplisissima, in caespitulos collecta.
Perigonidia in filis externa, lateralia, sessilia, subsphaerica.
4. Lermcemnia ZOSTERICOLA Lyngb.
Filis subcaeruleis rigidiusculis erectis subaequalibus 0,02"
crassilie aequantibus, striis densissimis.
Oscillatoria zostericola Lyngb. Hydr. p. 94. t. 27. €.
Calothrix scopulorum 4g. S: yst. p. 70. (pro parte sec. ër
nom. Lyngbyei) ` `
In foliis Zosterae marinae nec non in Gigartina purpura-
seente, in profunditate 1—2 orgyarum, v. c. ad Wargô extra
— m
Gothoburgum, nec non ad Christiansund Norvegiae, Jul —
Oct.
In Zostera format normaliter caespitulos caeruleo-nigrescen-
tes, lineam altos, inter se distinctos nec unquam, quantum ob-
servavi, confluentes. Fila sub microscopio caerulescentia, striis ,
in planta saltim recenti distinctissimis densissimisque. Ceterum
sequenti speciei nimis affinis. Figura Lyngbyana cum nostra
planta satis bene convenit, at descriptio in eo minus, quod
caespitulos usque pollicares dicit, quam eorum longitudinem
equidem vidi nunquam,
9. Lermceinia cowrEnvicOLA Dillw.
Filis caeruleis rigidiusculis erectis apicem versus sensim
attenuatis 0,03"™ crassitie aequantibus, striis distantia variantibus.
Conferva Confervicola Dillw. t. 8.
Oscillatoria Confervicola £g. Disp. — Syn. p- 110. —
Lyngb. Hydr. p. 94.
Calothrix Confervicola 44g. Syst. p. 70. — Alg. Scand.
exs. n. 49.
Leiïbleinia chalybaea Kütz Phyc. gen. p. 221.
Phyceas tenuiores v. c. Ceramia atque Polysiphonias inve-
stiens, in profunditate unius alteriusve ulnae ad littora sinuum
interiorum, a mari orientali usque ad Molde Norvegiae. Ae-
state tota.
Matricem quasi villus plus minus densus lineamque altus
investit, aeruginoso-virescens; qua nota a priori facilius digno-
scitur, cum fila in caespitulos distantes rarius sint collecta,
quod cum fit, vix nisi filis magis attenuatis a priori differt
haec species. Sirise $ in speciminibus exsiccatis difficilius in hac,
quam in priori specie conspiciuntur, et saepe omnino oblite-
rantur.
= MR —
LXVI. :LYNGBYA 4g.
Fila tubo elamelloso L lamelloso simplicissima, immobilia,
in stratum matricale horizontaliter effusum implicata l. ex eo
D
verticaliter excrescentia.
A. LYNGBYA AESTUARII Jürg.
Filis in stratum horizontale viride-fuscum intertextis nor-
maliter caeruleo-viridibus 0,02"" crassitie aequantibus, striis
conspicuis densissimis.
Oscillatoria aestuarii Jürg. (sec. Liebm.) — Lyngb. Hydr.
p. 91. t. 26. E. — Alg. Scand. exs. n. 24.
Oscillatoria crispa 44g. Syn. p. 108. — Syst. p. 74. (Lyngbya).
Oscillatoria aeruginosa 4g. Syn. p. 109. — Syst. p. 74.
(Lyngbya).
Lyngbya ferruginea Æg. Syst. p. 75.
Lyngbya aestuarii Liebm. in Krôyers Tidskrift.
In fundo argillaceo-limoso vadoso sinuum interiorum, ad
littora cum orientalia tuin * occidentalia Scandinaviae, saltim
usque ad Molde Norvegiae. — Aestate tota.
Format stratum longitudine latitudineque valde exténsum,
saepe plus quam lineam crassum, fundum obtegens; deinde e
fundo secedens et in superficie aquae libere natans, viride, fuscum,
immo ferrugineum. Fila e margine stratorum natantium saepe
radiatim prorepentia, exsiecata plerumque caeruleo-viridia, non ni-
tentia (qua nota a sequente haec dignoscitur species) chartae-
que parum adhaerentia; tubus simplex, nec lamellosus, passim
omnino hyalinus, i. e. cellulis per longa spatia intus destitutus.
Quae vidi Lyngbyae crispae Ag. specimina Scandinavica,
‘ea ad Oscillatoriam aestuarü Lyngb. omnino pertinent. Speci-
- mina. mediterranea ejusdem speciei ejusdemqne nominis diffe-
57
— A2 —
runt filis O,05"" crassitie aequantibus habituque satis alieno.
Crassitiei vero filorum parum credo.
9. LxwcnvA masuscuca Dillw.
Filis e strato horizontali fusco caespitose egredientibus
elongatis sublutescentibus usque 0,05"" crassitie aequantibus,
striis conspicuis densissimis.
. Conferva majuscula Dillw. Brit. Conf. t. A.
Oscillatoria majuscula Lyngb. Hydr. p. 91.
Lyngbya glutinosa Æg. Syst. p. 75.
Lyngbya majuscula Harv. Man. p. 160.
Fandum argillaceo-arénosum, orgyam saepe et altius de-
mersum obducens, per littora occidentalia Sveciae non infre-
quens, quamquam priori longe rarior, v. c. ad Särö Hallan-
diae borealis. — Jul. lecta.
Fila supra stratum matricale effusa fundum per longa spa-
tia abducunt; saepe vero emergunt strata, in aquae superficie
denique libere natantia. Tunc fila in fasciculos elongatos, aliis
plantis saepe adhaerentes, intorquuntur; exsiccata in charta
atro-caerulescentia atque nitentia, qua nota facillime a ceteris
dignoscitur. Tubus plerumque lamellosus, i. e. pluribus mem-
branulis constructus, at interdum simplex. Specimina Oscilla-
toriae majusculae Lyngb., ab Hoffman-Bang benevole commu-
nicata, cum nostris quoad colorem optime convenientia, diffe-
runt filis 0,027" crassitie aequantibus tuboque tenuiori. Spe-
cimina Lyngbyae majusculae ex Anglia ab Hanoratissima Grif-
fiths tradita, habent fila 0,04" crassa tubumque valde cras-
sum pluribusque membranis conflatum, Ex his sequi videtur,
fila, quae aetate provectiora sint, crassiora evadere eoque
pluribus membranis circumdari, ut bene exposuit Orsted in Krô-
yers Tidskrift 4842. Secundum Lyngbye et Orsted 1. c. haee
species omni strato matricali est destituta. Equidem cum Lieb-
man idem adesse mihi ipse videor observasse.
— A3 —
D Lynenva Lurescens Liebm.
Filis e strato in matrice horizontaliter effuso fusco verti-
caliter egredientibus "elongatis lutescentibus 0,014"" crassitie
aequantibus, striis perspicuis densissimis.
Lyngbya lutescens Liebm. in Krôyers Tidskrift 4859. p.
495. t. 6. f. 5? (cfr. infra). — Alg. Scand. exs. n. 81.
In saxis l. molibus ligneis in limite aquae superiori, per
totam oram Scandinaviae sine dubitatione passim frequenter,
quamquam a me lecta solummodo in portu prope Christineberg
Bahusiae, quo in loco frequens atque pulcherrima. Aestate tota,
Stratum late effusum olivaceo-nigrescens, ex quo vertica-
liter egrediuntur fila in aqua pulchre undulantia, pollicaria, im-
mo 2pollicaria, parum implexa, in statu recenti lutescentia,
exsiccatione saepe caeruleo-virescentia, parum apicem versus
attenuata, interdum, cellulis absorptis l. ejectis, tubo per longa
spatia omnino vitreo-hyalino. — Specimina L. lutescentis Liebm,
quae mihi dedit Amiciss. Orsted, si authentica essent, ad se-
quentem omnino pertinet illa species. Proxima est L. luteo-
fusca Ag., filis paululum crassioribus, et forsitun etiam cre-
sceudi modo, mihi ignoto, distincta.
A. LYNGBYA LUTEA Ág.
Filis e strato in matrice horizontaliter effuso fusco verti-
caliter egredientibus elongatis lutescentibus 0,006"" ]. 0,008"
crassitie aequantibus, striis aegre conspicuis densissimis.
Oscillatoria lutea 4g. Syst. p. 68. (sec. specimen authen-
ticum).
Lyngbya lutescens Liebm. l c.? (sec. specim. ab Orsted
communicata).
In rupibus in superiori aquae limite ad oram Sveciae oc-
-cidentalem, a Freto baltico prope Helsingburgum (Ag.) usque
ad Làngedrag extra Gothoburgum. Aestate tota.
— M, —
Stratum late effusum olivaceo-nigrescens, interdum cae-
ruleo-flavescens, laeve l. reticulato-subvenosum, ex quo verti-
caliter egrediuntur fila in aqua undulantia, semipollicaria l. pol-
licaria, parum implexa, in statu recenti sordide lutescentia,
exsiccatione saepissime olivaceo-flavescentia L subviridia, cellu-
lis absorptis l. ejectis tubo per longa spatia vitreo-hyalino. —
Species priori quidem valde affinis, si autem in unam conjun-
guntur, mullae aliae, ab auctoribus distinctae species sunt con-
jungendae.
Obs. 4. Oscillatoria subsalsa Ag. Syst. p. 66, "ad lit-
tora Scaniae” crescens, est mihi plane ignota. — Conferva Hof-
manni Ag. l c. p. 100, si mea specimina vere sint authentica,
est omnino Lyngbya lutea, sed illius ab 4fgardh data. descrip-
tio, qua ducente ad Conf. hormoidem l. Conf. flaecam perti-
nere crederem potissimum, omnino repugnat.
Obs. 9. Calothrix involvens Aresch. Alg. Scand. exs. m.
82. est mihi valde dubia planta, quam hic recipere nolo, in
viva natura denuo. examinandam.
Ord. V. SienoscAr. Thallus nunc. cellula unica sphaerico-
elliptica l. tubiformi simplici l. ramosa, nunc pluribus cellulis
tubiformibus vario modo intertextis atque intortis constructus,
normaliter viridis, subsphaericus l filiformis, frondosus l. in
partes cauli- atque foliiformes. discretus. Perigonidia externa ad
ramos lateralia. Schizogonidia in cellulis thalli evoluta.
Utrum hic ordo an Syntamiidearum ex Ulvaceis primum
teneat locum, diu dubitavi. Caulerpas, propter caulem folia-
que discreta altiorem sibi vindicare locum non dubium vide-
tur, sed Cladostephus nec non Letterstedtia videntur mihi
plantae perfectius evolutae, Inde Syntamiideas in systemate
altioris, quam Siphoneas, dignitatis habeo. Ceterum Siphoneae
individuorum atque specierum in nostra flora pauperes, hic in-
fimum sine invidia teneant locum.
— M39 —
Fam. XVII. "VaucnrgmmAE. Char. ess. Thallus viridis
unica cellula simplici l. ramosa constructus, vesiculaefor-
mis, capillaris l. filiformis, Perigonidia externa lateralia,
subsphaerica. Schizogonidia in cellula thalli parum mu-
tata evoluta, mobilia.
In Perigonidiis externis ("capsulis") Vaucheriae utrum plura
formentur Schizogonidia, an hologonidium ("spora") solitarium,
parum liquet. In perigonidüs externis Derbesiae | (Bryopsidis
tenuissimae Moris) plura evolvi Schizogonidia, observationibus
Cel. Solieri (Annales des Scienc. nat. Ser. 5. Bot. tom. 7. tab.
9) jam notum est. Schizogonidia in ipso thallo Bryopsidis
Arbusculae, veluti in cellulis Confervae evolvi demonstravit Cel.
A Agardh. Sed longe pluribus observationibus opus est, quas
dabit posteritas. — Genus Vaucheriae, cujus nullam habemus
speciem vere marinam, hic omittendum esse credo eo magis,
quod quae in aqua subsalsa inveniuntur species, eae sunt aquae
dulcis incolae verissimae. |
LXVII. BRYOPSIS Lamour.
= Thallus capillaris l, filiformis unica cellula denique ramosa
imbricatimque, distiche l. pinnatim ramulosa constructus. Peri-
gonidia externa lateralia. Schizogonidia in cellula parum mu-
tata mobilia.
1. Bnxopsis PLuMosA Huds.
Thallo decomposito-ramoso, ramis patenti-horizontalibus,
ramulis simplicibus 1. ramellosis utrisque distiche l. imbrica-
Dm egredientibus.
a. thallo decomposito-pinnato, pinnis subdistichis.
Ulva plumosa Huds. Fl. Angl. p. 571. (A.)
Bryopsis Lyngbyei Fl. Dan. — Lyngb. Hydr. p. 75. t. 19.
Bryopsis plumosa 4g. Sp. 1. p. 448.
— M6 —
b. thallo decomposito ramoso, ramis ramulisque irregulariter
egredientibus.
Bryopsis Arbuscula 4g. Sp. 4. p. 451.
In fundo ortreifero, scopuloso l. limoso usque 6 orgyas
alto, l. in inferiori aquae limite ad scopulos l. lapides moles-
que ligneas sinuum interiorum, a Kullaberg Scaniae (J. Ag.
Vet. Ak. Handl. 1856) per totam oram Sveciae occidentalem,
v. e. ad Klädesholmen, Fiskebäckskil, usque in Norvegiam me-
ridionalem. Junio mense legitur pulcherrima, Julio jam, ubi
in limite aquae crescit, evanesens, in fundo autem usque in
finem Augusti persistens. i E
Vera varietas og. cui species Lyngbyei, secundum ea,
quae vidi specimina, male adjungitur, apud nos vix nisi pri-
ma vere adest, sequentis status junior. Quatenus e specimini-
bus exteris formisque varietatis b. apud nos lectis judicare pos-
sum, utraque, auctore J. Ægardh, mihi eadem videtur species
habenda. Var. b. in Bahusiensi mari usque 5-pollicaris, (hallo
primario dimiduam lineam crassitie aequante, ` — 4 longitudi-
nis supra basin plerumque nudo, post ramoso; rami maxima
pro parte distiche (etiam irregulariter) egredientes, et dimiduam
circiter lineam inter se distantes, basi nudi, simplici l. duplici
ramulorum ordine obsessi, circumscriptione triangulares. -
LXVII. HALICYSTIS resch.
Thallus viridis, unica cellula elliptico-sphaerica adnata sub-
eradicata simplicissima constructus; Perigonidia externa nulla.
Schizogonidia in cellula non mutata mobilia?
Genus Valoniae Ægardhii suadente Kützing in plura genera
certe dividendum. Planta, quam hic novi generis typum habeo,
a ceteris Valoniae speciebus tantum, quantum Botrydium (si
vera est planta) a Vaucheriis, certe differt. Ex Ulvaceis hujus
operis infima est planta, veluti Myrionema ex Fucaceis. Ut de
cetero Myrionema sporocarpium (thalamium) solitarium Fucace-
arum systemate fructificativo instructarum representat, ita Ha-
— Aw —
licystis ex Ulvaceis est cellula solitaria subsphaerica, intra se
gonidia pariens. Hic igitur infima.
1. Hanicysris ovaris Lyngb.
Gastridium ovale Lyngb. Hydr. p. 72. t. 48. B.
Valonia ovalis 4g. Spec. À. p. 451.
In fundo petroso-lapidoso, 4—2 ulnari, ad Molde Norve-
giae. In mari Bahusiensi legit J. Agardh. (Vet. Ak. Handl. 1856).
Plures majores minoresque in eadem matrice cellulae col-
lectae, basi fibris paucis brevissimis adnatae, ut stipes sit pla-
ne nullus, in meis speciminibus 4 lineas circiter altae Sque
diametro aequantes, ellipticae potius quam obovatae, intus li-
quore aqueo distentae et ad parietem interiorem massa illa chlo-
rophyllina solita Vaucheriarum ornatae; membrana, quam in
Valonia utriculari, cui quam reliquis affinior mihi videtur, fir-
mior, nullis punctis, ut affert Lyngbye l. c., adspersa. Granula
chlorophyllina, quae, etiam in exsiccata planta, membranae
adhaerent, puncta illa certe habuit Lyngbye.
— ttt o 60-40-1040 —
EXPLICATIO TABULARUM.
Tas. L A. f. 4. Porphyra laciniata a.: f. 3 Porphyr. laciniatab.; f. 3—4 Porph.
laciniata c. — B. Porphyra linearis. — C. Porph. miniata. D. Porph. coccinea,
omnes sectiones transversales. — E. Bangia atropurpurea, f. 1—2 thallus
jun. unica cellularum serie conflatus; f. 3 in unaquaque cellula duae novae cel-
lulae; f. 5 filum, ad b. ex duabus, ad a. unica cellularum serie constructum. —
F. Ulva stipitata, f. 2 sectio thalli transversalis. — G. Ulva Blyttii, sectio
transversalis. —' H. Ulva sordida, sectio transv. — J. Ulva Lactuca, sectio
transversalis. i
Tas. IL A. Tetranema percursum: f. 4—3 filum ex unica cellularum serie con-
structum; f. 4—8 fil e quattuor cellularum serie, quarum duae tantum exterio—
res conspiciuntur, compositum; in f. 8 Schizogonidia in media cellula conglome-
rata. — B. Conferva gracilis. — C. Conferva arcta a. — D. Conferva arcta
c. — E. Conferva uncialis. "i
Tas. HL A. Conferva caespitosa: f. A pars fili inferior; in f. 2—6 partitio cellula-
rum in duas conspicitur. — B. Conferva Linum. — C. Conferva bangioides.
— D. Conferva hormoides. — E. Conferva flacca. — F. Conferva canna-
bina. — G. Conferva tortuosa. — H. f. 4—6 Conferva implexa a.; f. 7—10
` Conferva implexa c.
\
— 2 c6 Be
PRE EUR TT
pisa
SPECIERUM ET SYNONYMORUM.
Acanthoceras Schutleworthianum XIII
Aegira Zosterae
JS TUS KUE 374
Aglaophyllun punctatum . . . XIII. 293.
laceratum . Po XHL 20,
Alaria esculenta . . . .: . XIII. 342.
Asperococcus bullosus . . . XIII. 355.
caslaneus : . . . XII. 366.
echinatus: . . . . XII. 355.
pusillus . . . . . XIII 371.
Turneri . . XIII. 355.
Bangia atropurpurea . . . . 409.
EIST E ; 409.
Bonnemaisonia -asparagoides . . XIII. 283.
Bryopsis Arbusculà . . . . 446.
Lee Es 445.
.Lyngbyei . . . . 445.
Callithamnion byssoides . . . XIII. 329.
corymbosum . . . XII. 330.
cruciatum . . . . XIII. 333.
Dawiesii . v . XIIL 339.
foccosum . . . . XIII. 332.
fruticulosum . XIII. 326, 332.
Hooker .. . . . XM. 325.
lanuginosum . . . XII. 339. .
Plomula s... v V. XIII. 832.
polyspermum wv . XIII 327.
pyramidatum . . . XII. 326.
Pubes- ee ES HG XHI.. 339.
repens . . . . . HL 335.
roseolum . . . . XII. 335.
roseum : +" . v. XAHL-.928.
ROME ZZ . XIII. 337.
secundatum -, . XII. 339.
seirospermum . . . XIII. 330.
spinulosum . . . XIII. 339.
INDEX
. 323.
tetragonum
Thuyoides
Turneri . .
virgatum .
Calothrix confervico/a .
fasciculata
scopulorum .
scopulorum
involvens .
Ceramium Acanthonotum
drachiatum
brachygonum..
ciliatum .
ciliatum .
coccineum
compactum
corymbosum .
diaphanum
elongatum .
pennatum .
rubrum .
spongiosum
tenuissimum
tomentosum
tuberculosum
Turneri
Chaetophora marina .
pellita + .
rubra
Charmichaelia attenuata
Chondria clavellosa
dasyphylla
kaliformis
pinnatifida
Chondrus Brodiaei .
Chorda ilum . . . .
Chordaria divaricata ` .
Chylocladia clavellosa .
Cladostephus spongiosus
Conferya aegagropila .
crispus . . +
laceratus . .
membranifolius
polymorphus .
rubens . . +
Lomentaria .
tomentosa .
Filum . .
flagelliformis
flagelliformis
multifida .
nodulosa .
paradoxa .
rhizodes .
rotunda .
tuherculosa
viridis . .
8 © CONTE UM
kaliformis
verticillatus
aerea . v
Arcta à.
arenaria .
atropurpurea
atlenuata . +
bangioides . .
Brodiaei . .
caespitosa . .
cannabina . .
centralis.
ceramicola .
ciliata «o
cirrhosa . .
clathrata . .
coccinea . .
confervicola .
congregala .
contorta . .
corallina
corallinoides .
corymbosa .
crystailina .
Dawiesii . .
diaphana . .
difusa . e
m 0 E 4X Ke GA e e e
DE EN D ET E "e E
D
SA €" e ww ES S SE Ed ée
. XIII. 308. Conferva distans. . . .
. XIII. 294. elongata . .
. XIII. 304. 10eniculacea .
. XIII. 308. ferruginea .
. XMI. 306. ferruginea .
. XIII. 364. filiformis . .
. XIII. 365. flacta . . e
. XIII. 365. flexuosa . .
. XIII. 368. floccosa . .
. XMI. 365. MAUR Le
. XIII. 366. fucicola . .
. XIII. 369. fuscopurpurea
. XIII. 316. globosa . .
. XIII. 367. glomerata .
. XIII. 359. gracilis. . .
. XIII. 358. Hofmanni .
. XIII. 309. Hookeri . .
. XIII. 367. hormoides . .-
. XIII. 348. implexa . .
. XII. 286. laetevirens .
. XIII. 285. danosa `, .
e 388. Linm . . .
. 388. littoralis . .
e 425. majuscula . ,
d 429. Melagonium .
s 426. Mertensi .
e 435. obtusangula .
, 409. olivacea . .
. XIII. 355. pannosa .
b 400. parasitica .
. XIE 272. patens . .
$ 429. percursa . .
^ 433. perreptans
426. Plumula . .
i 436. polymorpha |.
. XIII. 323. pulvinata . .
, 392. radicans «
A 416. refracta
. XIII. 264. repens x
KR 440, rigida . . .
y 438. 7(patía.. EE
« 432. RÔLES
. XI. 324. rubra i vs
. XIN. 324. rupestris . .
. Xlll. 330. scoparia . .
yo scopulorum .
. XIII. 338. sericea "e s
"Puls rs sélacea . .
` 424. speciosa . .
450 —
E
-Coïferva spongiosa .
siricia . .
striulata .
tomentosa
tortuosa `
uncialis ` .
urceolata
Vadorum . . .
vaucheriaeformis
Foungana . . .
Corallina officinalis . .
rubens . .
Corynephora marina .
Cruoria pellita : «+ .
pellita . .
verrucosa
Cystoseira siliquosa .
Dasya coccinea . . ;
Dasyactis salina . :
Delesseria alata 3 a
coccinea d
lacerata e
punctata . .
ruscifolia A
sanguinea n
sinuosa e
Desmarestia aculeata :
viridis . ^
Desmia aculeata .
Dichloria viridis . . .
Bictyostphon Chordaria . .
Sech AES Ve eda Me 0776 8.5.9
e. ec. Drei s. e S. i-e re etre
foeniculaceus
pusillus ^
Dictyota dichotoma . `.
Dumontia filiformis . .
ramentacea
Ectocarpus compactus
densus. .
fasciculatus
ferrugineus
firmus . .
littoralis .
littoralis .
Martensii .
siliculosus .
siliculosus
tomentosus .
Elachista fucicola . . .
globosa . .
ema Ri Qe. ré. ci. 0
WW —
388.
. 281.
418.
398.
433.
427.
. 280.
423.
420.
431.
e 287.
. 288.
. 976.
. 980.
. 317.
. 962.
. 253.
. 264.
437.
12923
. 295.
. 294.
+ 298.
. 292.
. 290.
. 291:
. 947.
. 948.
. 347.
. 948.
. 372.
. $66.
. 971.
. 949.
. 312.
. 913.
402.
. 347.
400.
401.
399.
402.
399.
403.
399.
399.
398.
. 377.
$78.
stellaris ^. .
Encoelium bullosum . .
echinatum .
E rt a clathrata .
compressa . .
erecta vis.
intestinalis — .
Linkiana 3
plumosa . .
ramulosa .
Erythroclathrus pellitus
Erythrotrichia ceramicola .
Evactis atra . . .
Fucus aculeatus . . .
alatus. v. 2208
asparagoides
balticus . .
bifidus . . .
bifurcatus
Brodiaei . .
byssoides . .
canaliculatus .
capillaris H
ceranoides . .
ceranoides .
ciliatus |. .
clavellosus .
coccineus .
confervoides
Crispus .
cristatus .
dasyphyllus
dentatus. .
digilatus .
distichus
divaricatus
edulis . .:
esculentus
fastigiatus .
Filum . .
flagelliformis
hirsutus . .
inflatus
kaliformis .
lanosus >.
laceratus . .
laciniatus . .
doreus E
lycopodioides
(X PR Ke VUE RC. Da, BZ
re
Wë to ` El mie Te te te
* ee tey 29. E UR CS à. € e
+ *
D
HM a D D D A a D
EB
XIII.
. XIII.
. 978.
. 355.
356.
416.
415.
417.
415.
A17.
A17.
417..
317.
436.
437.
. 347.
. 292.
. 283.
. 255.
. 299.
. 346.
. 905.
. 218.
. 258.
. 915.
. 257.
. 257.
. 296.
. 285.
299.
. 902.
. 908.
299.
. 284.
v 201.
. 344.
. 257.
. 255.
. 3114.
. 942.
. 310.
. 364.
. 367.
388.
. 255.
. 285.
. 278.
. 294.
. 297.
. 259.
. 202.
Fucus mamillosus . . .
© membranifolius
nodosus . .
palmatus .
Paimetta . -
pectinatus . .
pinnalifidus .
plicatus . .
plumosus . .
ptilotus . .
purpurascens
ramentaceus .
rotundus . .
rubens . . «
ruscifolius
saccharinus .
sangvineus
serratus .
siliquosus . .
sinuosus .
spiralis . .
subfuscus . .
vesiculosus . .
POTREB ie. ie
Furcellaria fastigiata .
lumbricalis
lycopodioides
rotunda . .
Gastridium clavellosum
filiforme
kaliforme .
opuntia . .
ovale
purpurascens
Gelidium pinnatifidum .
Gigartina confervoides .
Griffithsiae — .
lubrica |. .
lycopodioides
plicata . , .
purpurascens
subfusca
CHE VS s
Gloiosiphonia capillaris ` .
Gongroceras tenuissimum
Griffithsia corallina ,
Malicoccus nodosus
Halicystis ovalis .
Halidrys siliquosa
D
e Sp Bi Zë en Le Le Ze re Ze
EN dica P ees,
- M A c. s
296.
. 302.
. 254.
. 298.
. 300.
. 319.
. 283.
. 903.
. $19.
. 919.
. 901.
. 913.
. 809.
. 306.
. 292.
. 343.
290.
. 258.
253.
. 291.
. 255.
. 263.
255.
. 948.
. 310.
. 910.
. 202.
. 309.
. 286.
. 912.
. 385.
. 355.
447.
. 286.
. 284. .
. 902.
. 303.
. 915.
. 202.
. 302.
. 501.
. 203.
. 948.
. 315.
. 922.
. 924.
. 254.
447.
. 253.
Halidrys nodosa .. .
Halymenia palmata .
Helminthora multifida
Hildebrandtia rosea . .
Himanthalia lorea . .
Hormiscia assimilis |.
Hutchinsia atrorubescens
badia . .
Brodiaei .
Brodiaei .
byssoides .
elongata
expansa .
fastigiata .
fibrillosa
Lyngbyei .
Móstingii .
nigrescens
parasitica
penicillata
pulvinata .
roseola .
stricta
strictoides
tenuis
urceolata .
violacea
Jlea Fascia . . .
Iridaea edulis $3 3
Laminaria cuneata .
debilis .
digitata .
ensifolia
D
esculenta .
Fascia .
latifolia
Longieruris
Phyllitis
saccharina .
Laurentia dasyphylla
pinnatifida
Leathesia difformis .
Leibleiuia confervicola .
zostericola
Linckia atra - . .
punctiformis
Zosterae
Lomentaria kaliformis
Lyngbya aeruginosa
LI
D
D
D
D
a
D
D
.
B
D
D
Du UN LUPA DESPICLE TT 144 rir,
Lyngbya aestuarii . :
crispa .
ferruginea
glutinosa .
lutea . . .
lutescens
lutescens .
majuscula
speciosa
Melobesía membranacea `
Mesoglola capillaris
Hornemanni
rubra
vermicularis
vireseens ,
Zosterae
Myriocladia Lovenii . .
Zosterae .
Myrionerna punctiforme
Nitophyllum laceratum
ocellatum
punctatum .
Odonthalia dentata .
Oscillatoria aeruginosa .
aestuarii
confervicola
crispa
lutea
majuscula .
scopulorum
subsalsa
gostericola
Padina parvula
Padinella parvula
Phyllophora Brodiaei
membranifolia
rubens
Plocamium coccineum
Polyides Zumbricalis
rotundus
Polysiphonia Brodiaei .
bulbosa .
byssoides .
elongata `,
elongella
fastigiata . `
Grevillei
microdendron
nigrescens .
. pr es
— 453 —
. XIII.
. XIII.
. XIII.
. XIII.
. XIII.
XIII.
. XIII.
. XIII
XIII.
. XIII.
XIII.
. Xlll.
. XIII.
XIII.
. XIII.
. XIII
. XIII
. XIII.
. XIII.
. XII.
. XIII.
XIII.
. XIII.
. XIII.
. XIII.
. XIII.
. XII.
. XIII.
. XII.
. XII.
441.
441.
441.
442.
443.
443.
443.
442.
430.
289.
315.
374.
316.
373.
373.
374.
375.
374.
380.
294.
294.
293.
261.
441.
AAT,
440.
441.
443.
442.
438.
A444.
439.
360.
360.
303.
305.
306.
295.
309.
309.
272.
276.
278.
267.
268.
278.
268.
270.
271.
Polysiphonia parasitica .
patens
penicillata
pulvinata
roseola .
stricta :
urceolata .
` violacea b
violaced
Porphyra coccinea
laciniata
linearis .
miniata . .
miniata —
vulgaris .
Ptilota elegans . .
plumosa .
Punctaria caespitosa .
latifolia
plantaginea
undulata A
Ralfsia deusta
verrucosa
Rivularia atra
hemisphaerica
multifida .
mida . .
Rhodomela lycopodioides
subfusca e
Rhodomenia bifida
ciliata
cristata .
laciniata .
mamillosa
palmata .
Palmetta
Scytosiphon adriaticus
clathratus .
compressus
erectus
foeniculaceus
Filum
fistulosus .
hippuroides
intestinalis
ramentaceus .
tomentosus
Solenia clathrata
compressa
. XIII
, XIII.
XIII.
. XIII
XIII.
. XIII.
. XIII.
. XIII.
. XIII.
` xm
. XI.
. XIII.
. XIII.
. XIII.
. XII.
. XIII.
. XIII.
. Xll
` XII
. XIII.
. XIII.
+: XII.
. XIII.
. XIII.
. XIII.
. XIII.
. Xlll.
; XII.
. 416,
. 416,
XIII.
. XIII.
365,
. Xlll.
. Xlll
. XMI.
. XIH
. XIII.
279.
281.
273.
279.
281.
281.
280.
273.
271.
^07.
404.
406.
407.
408,
406.
319.
319.
353.
351.
351.
352.
361.
362.
437.
437.
316.
437.
262.
263.
299.
296.
299.
297.
296.
298.
300.
356.
417.
418.
417.
370.
366.
356.
370.
415.
314.
369.
416.
416.
Solenia crinita . . .
Spermothamnion Turneri
Sphacelaria caespitula .
Sporochnus gculeatus
Stilophora Zneolata .
Striarla attenuata ` .
flavescens ,
intestinalis
cirrhosa .
cirrhosa .
disticha
olivacea
pennata
plumosa
radicans
reticulata
scoparia . .
scoparioides .
spinulosa .
URL”: 80»
H
D D
. . D . æ D «-e . D
e Re 6
Sphaerococcus bifidus .
Brodiaei . .
ciliatus TT
confervoides .
Crispus . š
cristatus . .
dentatus . .
laciniatus . .
mamillosus .
membranifolius
Paimetta . .
plicatus
purpurascens
rubens . . .
subfuscus .
rhizodes
viridis . .
Lyngbyei
paradoxa .
rhizodes .
. .
crinila . .
X ` os,
Striaria fragilis . . . .
'Tetranema percursum .
Tremella difformis
hemisphaerica
. 950.
416.
415.
335.
395.
391.
395.
390.
394.
392.
389.
CD?
393.
390.
391.
392.
391.
. 300.
305.
. 297.
. 902.
. 308.
. 291.
2068.
. 297.
296.
. 904.
. 800.
. 903.
. 901.
. 306.
. 263.
. 947
9 ede pete W oW Ww v3.
Ki
KI
Ld
M
. 948.
. 356.
. 359.
359.
. 358.
. 356.
359..
Trentepohlia Daw
lesii
mirabilis
Rothii
Uiva Blyttii
c
compressa
lathrata
delicatula .
dichotoma .
edul
Fascia .
intestinalis
Lactuca .
Lactuca
latissi
` latissima
Linza
miniata
palmata
percursa
o » SI JS TU AS Q «
plantaginifolia
plumosa :
punctata
purpurea .
ramulosa .
rubens .
— sobolifera .
sordida .
stipitata .
unbilicalis
Valonià ovalis
Wormskjoldia punctata
Zonaria deusta
dichotoma
Liebmanni
parvula
. 356. Zygnema littoreum
D
"ae e 6 hp ete au Ee
€ A Test, let Le
ENUMERATIO PLANTARUM,
IN ÓLANDIA SPONTE NASCENTIUM,
AUCTORE
GUSTAVO SJÓSTRAND.
E ees
ix maris baltici, Ólandiam praecipue et Gottlandiam, a reliqua Scan-
dinavia continentali tam geognostica constitutione, quam vegetationis in-
dole maxime recedere antiquitus cognitum fuit. llla, duobus punctis vix
dimidium milliare Svecanum a litore Smolandiae vicinae remota, vegeta-
tionem: adeo diversam fovet, ut advena, jam observante Linnaeo, in lon-
ge remotam terram se translatum facile fingat. Insigniorem vegetalionis
partem sistunt plantae Europae australioris (Ürchidearum copiae, Ra-
nunculus illyricus, Adonis vernalis, Coronilla Emerus, Verbascum Tha-
psiforme, Sisymbrium supinum, Ulmus campestris Smith multaeque aliae),
mire mixtae cum plantis quibusdam alpestribus (Poa alpina, Viscaria
alpina, Silene inflata petraea, Draba incana et contorta, Potentilla al-
pestri, Helianthemo Olandico) et remotae Sibiriae (Artemisia rupestri,
A. laciniata, Carice obtusata, Potentilla fruticosa et ad hunc typum
etiam pertinere apparet insignis Plantago minor, Ölandiaè adhuc priva).
Tanta vegetationis varietas, quanta in aliis terris borealibus vix obser-
vata, Patriae Botanicos allicit, ut facile omnes, Florae indigenae studio-
si, hane insulam viserint. Jam O. Rupgeckio Patri innotuere plantae
quaedam Ölandiae rariores, nescimus vero qua via, ut a Cisto (Helian-
themo) Ölandico, Tithymalo Ölandico (— Euphorbia palustri) ab eodem
nominatis patet. Med. Doct. J. Linper (dein Lixpersrorre) sub initio
píioris seculi primo vere Ölandiam obiter lustravit et Fiolam odoratam
— A56 —
Adonidemque vernalem detexit, praesagiens simul, multa, in Suecia vix
exspectanda, olim in Ólandia esse detegenda. Plenior vegetationis Ólan-
dicae adumbratio debetur Florae Suecanae Patri C. Linxaro, qui anno
1741 a I ad XXI mensis Junii (stylo veter.) totam insulam peragravit
et 544 plantas in Jtünere suo Olandico divulgato notavit, inter quas
multae in Patria nondum lectae erant. Die 26 Julii ejusdem anni e
Gottlandia redux festinanter tantum Olandiam visit. — Med. Dr. J. G.
Wanstsom, Linnaei discipulus, dein quasdam novas addidit, tam in Lin-
naei Flora Suecica ed. 2 v. e. Chrysocomam Linosyrin, quam in filii
ipsius dissertatione de Olandia memorátas. Coronilla Emerus, Bupleu-
rum tenuissimum et Phleum arenarium a Wablbomio (Patre aut filio?),
ut fertur, primo lecta sunt. Teste divo Abr. Ahlquist Prof. O. Swanrz
bis (annis 1782 et 1802) Ólandiam visit et Thalictrum tenuifolium Sw.
(= T. Galioides INestl.), Schedonorum asperum (s. n. Bromi erecti pro-
positum in Sv. Bot.) et Ælopecurum agrestem detexit. Bis quoque Prof.
S. Lacsencan (annis 4789 et 1797) Olandam perscrutatus est suasque
symbolas in Svensk Flora, a se edita, publicavit. Maxime memorabiles
sunt Carex obtusata, nova omnino planta, Ærtemisia laciniata (sub no-
mine Æ. tanacetifoliae publicata) et Gnaphalium luteoalbum, quorum
neutrum in Suecia prius observatum erat. A. Aniquisr, in Ülandia na-
tus. demumque ecclesiae Runsteniensis Praepositus, una cum P. Anr-
Quisr a teneris hujus paroeciae et Ólandiae mediae stirpes sedulo obser-
vavit, 4815 Ælorulam Runstenensem edidit, in qua plantas quas-
dam in Olandia, v. c. Rüleriam glaucam, Caricem tomentosam, Buxbau-
mii, Holosteum umbellatum, Sperqulam subulatam e.s. p. primus notavit.
At non modo Flora Olandica, sed etiam totius Sueciae insigne augmen-
tum tulit e duobus itineribus Eur Fries annis 1818 et 1824 per to-
tam insulam. Sub priori itinere Florae Suecicae primum vindicatae sunt
Ulmus campestris Sm., U. effusa IFY., Galium silvestre austriacum, Va-
lerianella dentata, Verbascum Thapsiforme et seminigrum, Viola pra-
tensis et elatior, Cerastium glutinosum et striyosum, Camelina silvestris ,.
Potentilla collina et intermedia ete. (alias v. c. Cnidium venosum, jam
a Liljebladio lectum, Ætriplicem roseam primus rite determinavit); sub
posteriori detectae sunt Sagina stricta, Thlaspi perfoliatum, Polygala
comosa, Elymus europaeus, Thalictrum angustifolium, Chara baltica,
Trifolium striatum e. s. p. Prioris hujus itineris subsidiis et largis
propriis observationibus munitus supra laudatus A. Ancquisr in Kongl.
Vet. Acad. Handlingar 1821 exhibuit conspectum soli et vegetationis
Ölandiae, unacum stationibus 60 specierum rariorum, inter quas plures
insignes, in Ólandia hactenus non indicatae v. e, Ranunculus philonotis,
Lepidium latifolium, Halymus pedunculatus, Aira praecox. Post hane
OUR —
expositionem insuper Caricem Schreberi detexit. Eodem anno (1821)
Prof. G. WauzexserG quoque Olandiam perscrutatus est et opusculo
Ahlquistii l. e. subjunxit. commentarium, Olandiae formationem ejusque
vim in vegetationem ingeniose exponens. In laudati viri Flora Sue-
cica plures symbolae, singulatim Juncus capitatus, ad Floram Ólandicam
‘allatae sunt. Tandemque: Prof. P. F. Waursrno, in R. Landtbruks-
Academiens Handlingar 1856 physicam Olandiae indolem ejusque in
vegetationem recussum plene exposuit. Novae pro Flora nostrae insulae
plantae sunt /Veottia nidus avis et Carex remota. — Reliquos omnes Bo-
tanicos, qui Olandiam lustrarunt, singulatim celebrare longe nimis de-
duceret. Sunt, quatenus mihi innotuerunt: Capot, Srennammar (cui de-
betur Corydalis cava), J. FonsaxpEn, W. Hisiscen, J. P. Rosen (detexit
Rochiam hirsutam), A. Bnruzeuvs (primus legit Euphorbiam Esulam), J.
H. WALLMAN (inventor Galii rotundifolii), Avexis, E. LinpsLom (Alope-
curum nigricantem etc. collegit), J. Anrscnore (Geum intermedium , Za-
nichellia pedicellata), S Fonscinn (Thesium alpinum et a me jam pri-
dem lectum Ælyssum calycinum | observavit). A. G. LoxcsEne, J. Lance etc.
Post tot eximios Viros Floram Olandicam absolutam facile fingas.
Omnes vero per Ólandiam perigrinatores' plantas rariores potissimum
quaesiverunt. At non ea modo, quae regio fert, sed etiam quae ferre
recusat, ad plenam vegetationis cognitionem nosse est necessarium. Variae
in adjacente Smolandia vulgares *) plantae in Olandia mire rarescunt
vel deficiunt omnino v. e. Arnica montana, Pedicularis silvatica, Nuphar
luteum, Cicuta, Arctostaphylos, Pyrola media, Sedum annuum, Bulliarda,
Callitriche autumnalis, Drosera intermedia etc. , Adhuc major videtur
differentia si diversam specierum distributionem comparemus. Plurimae
plantae silvatico-palustres tantum in appendice boreali Ólandiae lectae
sunt. Erysimum hieracifolium, Brassica Napus, Carex distans et ex-
tensa, ad Smolandiae litora sat frequentia, in Ólandia ipsa non legun-
tur, tantum in insulis granitoideis in freto Calmariensi. lta etiam Isa-
tis, Vicia cassubica, Bupleurum, Achillaea Plarmica, Samolus, Arno-
*) Utrique regioni communia sunt Cmidium venosum, Gnaphalium luteoal-
bum, Holosteum, Atriplex rosea; ceterum. in patria rara. Inter omnes vero terras
Gottlandia remotior maximam praebet cum Ólandia similitudinem. Communes plan-
tae sunt Melica ciliata, Schoenus nigricans, Alisma Ranunculoides, Orchideae
plurimae singulatim Orchis pyramidalis, Ulmus campestris, Coronilla .Emerus,
Potentilla collina, Viola pratensis, Sisymbrium supinum, Gypsophila fastigiata,
Adonis vernalis, Anemone silvestris, Thalictrum Galioides , Chrysocoma, Artemisia
rupestris e.s. p. Sequentes vero plantae Ölandicae insigniores in Goltlandia baud
lectae: Carex obtusata, Ulmus effusa, Kochia hirsuta, Oxytropis campestris, Po-
tentilla fruticosa, Viola elatior, Helianthemum Ülandicum, Ranunculus illyricus ,
Plantago minor e. s. p. z
59, a.
ek ` Zi
seris etc. e Smolandia, ubi luxuriant, in Ólandiam quasi adventitiae et in
latere Smolandiae opposito modo obviae, Multarum plantarum defectus
soli coelique recussum in terram Olandicam haud minus illustrat, quam
rariorum proventus. Per multos annos Ólandiam disquirens sequentes,
a nemine antea quantum novimus notatas, observavi: zfchillaeam Ptar-
micam, Cinerariam palustrem, Hieracium paludosum, | Hypochaeridem
glabram, ÆArnoserin minimam, Convolvulum sepium, Myosotin versi-
colorem, Gentianam lingulatam, Limosellam , Lathraeam, Linariam mi-
norem, Littorellam, Conium maculatum, Chrysosplenium alternifolium,
Corydalin pumilam, Buniam orientalem, Cakilen maritimam, Cardami-
nem impatientem, Alyssum calycinum, Drabam muralem, Geranium disse-
clum, Tunicam proliferam, Stellariam uliginosam et crassifoliam, Poten-
tillam alpestrem, Andromedam polifoliam, Polygonum mite et dumetorum,
Rumicem maritimum et nemorosum , Goodyeram, Serapiam microphyllam,
Corallorrhizam, Butomum, Scheuchzeriam , Zanichelliam, Schoenum nigri-
cantem, Rynchosporam albam, Eriophorum vaginatum et alpinum, Cari-
cem: filiformem, digitatam, ornithopodam variasque formas a typo suae
speciei recedentes. Plantago minor, ut maxime abundans a plerisque
peregrinatoribus quidem collecta, sed nunc ad hanc, nune ad illam spe-
ciem rejecta, ad copiosissima et varia specimina a me pro Herbario Nor-
mali collecta a Cel. Fries pro omnino nova planta proposita est.
Hujus suasu quoque praesentem enumerationem, quantum a me fieri po-
tuit maxime fidam; Regiae Societati Scientiarum venerabundus | offero,
quae jam in Actis suis recepit eximiam de plantis Gottlandiae vicinae
dissertationem. ` Universalem conspectum soli et indolis Ólandiae prae-
mittere non ausus sum, cum Geographicas rationes in Descriptione Ülan-
diae plene exposuit P. AmrQuisr; reliquae physicae rationes, telluris in-
doles, clima *) ete. a summis viris (P. AnrQuisr, G. WantENnEnc, J. P.
WauLeerG) jam plene tractatae sunt, ut nil fere novi addere liceat, quare
jam cognita repetere haud decet, ut taceam difficultates has res satis
perspieue lingua romana exponere. Melius itaque duxi vela contrahere et
Catalogum adhuc desideratum tantum offerre, pauca tantum praemo-
nens de stationibus primariis plantarum Olandicarum, nempe petra Olan-
dica, calcarea et campestri s. Ælvaren incolarum, jugis hanc ambientibus,
vulgo Landborgar dictis, demumque de regione angusta alluviali infra
haee posita.
*) De climate tamen addere liceat, ver longe tardius in Olandia progredi, quam
in adjacente Smolandia, licet temperatura totius anni in Ülandia mitior. Haec ano-
malia sine dubio pendet e situ Ülandiae aprico, ventis marinis ubique infesto et im-
pedito aquarum defluvio. Sie Södra Alvaren, verno tempore inundatus, lacum vulgo
refert, donec solis calore exsiecatus offert campum aridissimum, sterilissimum, ,
— M. —
Maximam Ólandiae partem et quasi corpus sistit petra calcarea
sub nomine Ælvaren notissima, quibusdam locis quasi interrupta vel po-
tius stratis terrenis sepulta. Hujus character maxime prominet in cam-
po vastissimo Södra stora Alvaren, in quo petra calcarea paene denu-
data. Continuus extenditur ab angulo australi (Ottenby) ad mediam fere
insulae partem (si appendicem borealem e censu excludamus) et latissi-
mam simul (Skogsby, Kalkstad et Lerstad in occidentali latere, ,Gárdsby
in orientali) s. ultra V milliaria Suecana longus, 3 - 4 mill et quod
excurrit latus. Haec petra calcarea maxime sterilis est, omni culturae
vulgo infesta, saepe tessulatim et profunde rimosa, praecipue in me-
dia plaga et elevatiori v. e. inter Resmo et Stenása, quae dicitur Hög-
alvaren et verno tempore insulae instar emergit ex ambiente inundatione.
Ubi strata terrena suffusa sunt supra petram caleaream, velamine gra-
mineo vestita sunt et haec loca dicuntur Grüsalvar v. c. inter Resmo et
Thorslunda, sed loca fragmentis caleis fatiscentis modo tecta longe steri-
lissima v. e. inter S. Mückleby et Segerstad ad Âhs. Ubicumque vero
major humi copia adfuerit, coloni sedes suas fixerunt, quales praebent
pagi alvarenses Albrunna, Stora Dahlby, Lunda in occidentali, Güsslun-
da, Ebbelunda et Fróslunda in orientali plaga. Mis omnibus Ulmus
campestris. Sm. maxime communis; loca circumsepta et a pecoribus
arcita alunt puram at nobilissimam vegetationem Alvarensem v. e. Güss-
lunda Zfrtemisiam rupestrem, A. laciniatam , Linosyrin, Scabiosam co-
lumbariam, Erythraeam Centaurium, Gypsophilam fastigiatam, Helianthe-
mum Ólandicum, Violam elatiorem, Anthericum ramosum, Caricem to-
mentosam, Melicam ciliatam e. s. p. Ad pagos alvarenses in plaga occi-
dentali sitos adsunt simul nemora et dumeta e Fraxino, Quercu, Corylo,
Pyro Malo etc., in quibus v. c. ad Albrunna, praeter alias plantas Al-
varenses v. €. Artemisias, luxuriant Ædonis vernalis, Corydalis cava,
Ranunculus illyricus. Hi pagi alvarenses sunt quasi insulae (oaser) in
deserto petroso, cui vegetatio inops et misera, arboribus et fruticibus pri-
vata *), plantis adventitiis inhospita. Prima veris nuntia et his locis
sterilissimis maxime luxurians et characteristica planta est Cerastium glu-
tinosum pumilum, glutine suo atrovirente triste, sed solitudinem exhila-
rans. Locis adjacentibus cultis elatius luxuriat et in €. glutinosum nor-
male abit. Alia quoque vulgaris et adhue facile insignior planta Alva-
rensis est Plantago minor, biformis, locis prorsus denudatis, at autumno
vernoque tempore inundatis, obvia. Reliquae plantae maxime Alvaren-
ses sunt Poa alpina, Festuca ovina, glauca , Carex praecox, ericetorum,
*) Linnaeus in deserto a Resmo e longinque observabat tres arbores Taxi bac-
catąe, quae longe abhine perierunt. i
- `
Oxytropis campestris, Anthyllis Vulneraria coccinea, Sedum rupestre,
album, Helianthemum Ölandicum canescens, Viola pratensis, Holosteum,
Capsella petraea, Sisymbrium supinum, Globularia, Anagallis, Mentha
arvensis v. riparia, Teucrium Scordium (utrumque locis humidiusculis)
Convolvulus arvensis minimus, Erigeron acre v. subuniflorum, Hieracium
Auricula, Crepis tectorum (ubiquitarius) et in parte australi Lychnis
alpina, Schoenoprasum, Agrostis spica venti v. pygmaea. ln rimis pe-
trae calcareae profunde insculptis, vegetatio modo laetior scilicet Circaea `
lutetiana, Convallaria Polygonatum, Lactuca muralis, Cynanchum Vince-
toxicum, Polypodium Dryopteris calcareum, Asplenium Ruta muraria.
In reliquis insulae partibus petra calcarea locis interruptis modo denu-
datur, nempe ad Hôgsrum, ubi petra calcarea argute tessulato-rimosa;
in rimis fovens Melicam ciliatam, Violam odoratam, Lactucam muralem
e. s. p. et in vicinia Caricem obtusatam. Gredby-alvar extenditur ab
Halltorp ad Repplinge et Borgholm, praecedentibus minus sterilis et fo-
vens Caricem obtusatam, Phacam campestrem, Helianthemum Ölandi-
cum, Cerastium glutinosum, Gypsophilam fastigiatam, Drabam contor-.
tam, Capsellam petraeam, Galium saxatile austriacum, Crepidem tecto-
rum pumilam, Artemisiam rupestrem. In his omnibus petra calcarea, e
strato schistoso Aluminis subjecto. observante Ill. WanrrwsEnc:o, rufe- `
scens, sed in campis alvarensibus magis borealibus in par. Alböke, Föra,
Hôgby et Horn ad Byarum alba est, absque substrato schisto; in his
vegetatio paupera et e plantis alvarensibus supersunt tantum Helianthe-
mum Olandicum et Plantago minor, P. maritimae immixta.
Jugis elevatis praeruptisve, sub nomine Landtborgar notis, in utro-
que latere cinguntur hi campi alvarenses, in media insula sat elevati;
at haec juga in latere occidentali et orientali diversae prorsus indolis
sunt. Olandia enim a litore orientali demisso occidentem versus magis
magisque elevata est (Vestra Landiborgen) ibidemque, nisi uberioribus
terrae stratis petra obtecta v. c. ad Thorslunda, ubi regio molliter
declivis, juxta mare rupe praecipiti terminatur, ad Ottenby a Borgholm
jugum arenosum simul in vertice gerens. Jugum vero orientale (Óstra
Landtborgen) humile est, a media insula septentrionem versus abruptum
vel omnino deficiens, non petram sistit, sed arenam ete. a mari coa-
cervatam. Haec juga insignem, at sat diversam fovent Floram, quare
utriusque plantas primarias enumerare liceat. In jugo occidentali, scilicet
infra Róping, nascuntur Artemisia laciniata, Echium , Cichorium, Ver-
bascum Thapsiforme et hybrida, seminigra, (in interiori et orientali pla-
ga sola obviam veniunt Verbascum Thapsus et nigrum), Lithospermum
officinale, Linaria minor, Globularia, Cornus sanguinea, Evonymus, He-
dera, Daucus Carota, Chaerophyllum sativum et temulum, Pulsatilla
D NF ©
vulgaris, Adonis vernalis, Aquilegia vulgaris, Arabis hirsuta v. gla-
berrima, Praba contorta, Silene nutans v. infracta, Tunica prolifera,
Malva Alcea, Geranium dissectum, Cotoneaster, Trifolium procumbens,
Coronilla Emerus, Polygonum dumetorum, Atriplex rosea, Festuca gi-
gantea. Schedonorus asper, Poa bulbosa, Airopsis praecox, Melica ci-
liata, uniflora. Yn jugo orientali Inula Britannica, Lithospermum ar-
vense flore coeruleo, Melampyrum arvense, Thalictrum Galioides et an-
gustifolium, Vicia Lathyroides, Allium arenarium, Carex | Schreberi,
Röleria glauca, Phleum arenarium et unico loco Anemone silvestris.
In utroque jugo vegetant Gnaphalium arenarium, Scabiosa columbaria,
„Anthriscus vulgaris, Selinum Oreoselinum, Ranunculus. illyricus (cujus
centrum quidem videtur Alfvaren, sed in utroque limite magis humoso
modo fruetificat,, Thlaspi perfoliatum, Capsella petraea, Helianthemum
Olandicum cum var. ciliata (sed H. Öland. canescens tantum in Södra Alf-
varen legitur), Oxytropis campestris, Potentilla collina etc.
Terra alluvialis infra juga, Ölandiam centralem cingentia, fertilitate -
excellit, praecipue a Borgholm ad Åhs in latere occidentali ibidemque
a Borgholm ad Resmo nemoribus amoenis ornatur, sed etiam infra Res-
mo nemuscula in Rastlüsa, Smedby et Môckleby sparsa observantur.
Arborum distributionem infra plenius indicavimus. Inter plurimas hujus
regionis plantas praecipue eminent Orchidearum copiae. Terra alluvialis
litoris orientalis silvis et nemoribus (nisi lucum ad Ottenby hoc loco
citare malles) prorsus destituta est. Huic privae videntur Mentha sil-
vestris, Ranunculus philouotis, Artemisia maritima. Petram calcaream
insuper tegit terra alluvialis in media insula a Thorslunda ad Högsrum
(efr. FF ahlenb. L €.), quae culturae igitur favet et regionem | amoenissi-
mam praebet. Huic regioni priva est Ulmus effusa una cum multis exi-
miis plantis v. e. Fedia dentata, Lysimachia nummularia , Corydalis cava,
Carex silvatica et ornithopoda, Schedonorus asper, Elymus europaeus.
Plantae pinetorum "et aquaticae, quae maxime spectabilem vegeta-
tionis partem praebent in Suecia continentali, -ob pinetorum et aquarum:
inopiam in Olandia admodum rarescunt et praecipue in appendice bo-
reali quaerendae sunt. "Tantum in par. Hógby adsunt lacus , minores,
quorum Horusjón ceteris notabilior est et cum Vedborns- et Borgatrüsk
conjunctus. Haec regio alit vegetationem magis Gottlandicam, cujus te-
stes sunt Cladium Mariscus, Schoenus nigricans, Serapias ensifolia,
Draba muralis, Nasturtium silvestre, Galium rotundifolium ; huic
porro privae videntur vulgatiores Sueciae plantae turfoso-paludosae v. c.
59, b.
A EM 2
Carices variae, Scheuchzeria, Vaccinium Oxycoccos, Ledum, Comarum,
Droserae, Nymphaea alba. Ceterum duae modo exstant minores aquae,
Gladvattnet in par. Hógsrum, in qua redit Nymphaea, et Svinbo-güljar
in par. Àhs, in qua Alisma Ranunculoides zosterifolium. — In appen-
dice Ólandiae maxime boreali exstat pinetum vastum, Böda tall, duarum
milliar. Suec. longum, + mill. latum, et ad latus praecipue boreali-occi-
dentale aliae minores, Köpings- et Ramsätra-tall in par. Róping, Rälla-
tall in par. Hógsrum et Strandskogen inter Rälla et Thorslunda (nec
non Stórlinge-Gran in par. Gärdslösa). In his parcius leguntur Lin-
naea, Pyrolae, Neottia repens — et in Ólandia his insuper privae vi-
dentur Æiropsis praecox, Myosotis versicolor.
Synonyma citavimus tantum ad loca Ülandica spectantia; ex Herb.
Normali tantum specimina Olandica in hac collectione distributa, quae a
me ipso collecta. Species quasdam criticas mihi nondum satis claras si-
lentio praeterii.
PLANTAE PHANEROGAMAE ÓLANDIAE.
DICOTYLEBDPONEAE,.
Ser. I. Conorrmrronar.
CL I. SemiNIFLORAE.
Fam. J. Synanrnerear.
A. Corymbiferae.
a. Senecionideae.
1. Bidens cernua L. In locis limosis passim, ex. gr. ad Rälla, 'Alguts-
rum, Bredinge, et omnium copiosissime ad S. Môckleby. — Varieta-
' tem radiatam in Ólandia non vidi. Adest trans fretum Calmariense in
' paroecia Ljungby. à;
2. B. tripartita L. (it. ol. 98). Per omnem insulam passim (etiam in
agris par. Fóra). Var. minimam locis lapidosis ad littora maris prae-
cipue legi.
5. Chrysanthemum Levcanthemum L. (it. 01. 59). Ubique, cum glabrum,
tum hirsutum.
Chrys. segetum L. omnino desideratur; adest vero in regione Calm.
Pyrethrum Parthenium Sm. Ad saepes juxta pagos passim: ex horlis
disseminatum.
å. Matricaria inodora L. Ubique in ruderatis et arvis.
ecu
10.
11.
12.
15.
44.
13.
16.
A7.
Var, salina Wallr. (= Chamomilla foetida L. it, öl. 85). Supra
fucos ejectos in littoribus limosis copiosissime, praesertim in pa-
roeciis Gräsgärd et Ahs.
M. Chamomilla L. In agris et arvis fere ubique.
Var. svaveolens L. Etiam abunde ad pagos.
Anthemis tinctoria L. In arvis Ölandiae mediae occidentalis et ad
vias passim a Thorslunda ad Glómminge.
A. arvensis L. Ubique frequens.
A. Cotula L. Juxta vias passim copiose.
Achillaea Ptarmica L. Hancce speciem, quae in fossis et ad am-
nes regionis Calmariensis frequens, in Ölandia tantum legi ad fossas
inter Wickleby et Fröbygärda.
A. Millefolium L. (it. öl. 59) Vulgaris.
Var. lanata Koch. Fr. Mant. 3. p. 115. praesertim legitur solo
arenoso , duro et caespitoso paroeciae Runsten.
Tanacetum vulgare L. (it. öl. 56, 4534). Ad margines agrorum, vias
et per omnem insulam frequens. |
Artemisia Absinthium L. (it. öl. 72, 98, 101) Occurrit per totam
' regionem passim copiosissime.
A. rupestris L. H. N. IF. 2. Ablqv. W.A. H. 1821. p. 294. Plan-
ta Alvarensis, locis siccissimis in Alfvaren crescens, et fere ubique
obvia. In locis eultis (Alfvarhorfvor) erigitur et major solito eva-
dit, ex gr. ad Lóth, Runsten etc.
A. laciniata Willd. H. N. IF. 3. Allqv. W. A. H. 1821 p. 298.
Est etiam planta Alvarensis, quamvis in ipso durissimo Alfvaren
non legatur, sed prope loca ejus culta, ut inter Thorslunda et Wick-
leby et ad pago Güsslunda par. Hulterstad, ubi optima et copiosa.
Sterilis adest in caespitosis, duris, siccissimis inter Gárdby et Hul-
terstad et in clivis graminosis prope mare ad Môrbylilla. Secus ju-
gum occidentale (Westra Landtborgen) semper fere fructificat: inter
Borgholm et Halltorp, Wickleby, S. Mockleby et in clivo ad Al-
brunna par. Wentlinge.
A. vulgaris L. Ubique.
Var. coarctata. Forsell. Ad littora maris rarior ex. gr. ad Borg-
holm et Runsten, ut etiam in insulis freti, Norman etc. (Iu aggeri-
bus Calmariae copiose). '
A. campestris L. (Art. procumbens L. it. ol. 55, 72, 428). In are-
nosis totius insulae. — Var. sericea rarior obvia ad Runsten etc.
A. maritima L. (Art. Seriphium L. it. öl. 112) H. N. IF. 4 In
littoribus maris lutosis ad Rállahamn, Kareholmen etc. Var. humi-
18.
19.
20.
21.
29.
25.
24.
ER)
-E =
fusa Fr. In littoribus maris lapidoso-arenosis ad Högby, Persnäs,
Föra, Lôth, Lángóre Capell, Gerdslósa.
Cineraria palustris L. In limosis ad Beteby par. Mörbylånga duo-
bus locis non parce; in littoribus limosis inter Ralla et St. Rör par.
Hôgsrum, et inter Grönhögen et Wentlinge parcius.
Senecio Jacobaea L. (it. öl. 197). Per omnem insulam frequens.
S. viscosus L. Ad Böda tantum lectus.
S. silvaticus L. In arenosis silvarum frequens ex. gr. ad Bóda,.
Balla, Glómminge, Thorslunda. KEN
S. vulgaris L. (it. öl. 420). Ubique, eradiatus.
Gnaphalium arenarium L. (Gn. Stoechas L. it. öl. 160). In are-
nosis Olandiae mediae ad Rönnerum, Glömminge-sand, Runsbäck
plagae occidentalis, ad Sandby et Strandtorp par. N. Möckleby pla-
gae orientalis. Ad Runsten evanuit.
G. luteo-album L. An locis humidis Ölandiae mediae occidentalis
ad Eriksöre, Rråketorp, Runsbäck, Björnhofda, Tveta, Möllstorp,
Gillsättra — fere semper ad vias. In Ölandia orientali ad Långöre
Capell (Fries).
G. uliginosum L. In udis depressis ubique. — Var. glabratam =
Gn. nudum ZZoffm., juxta praecedentem legi ad Grüsgárd et Quins-
gróta.
G. silvaticum L. In arenosis silvaticis frequens.
. Antennaria dioica Br. (Gn. dioicum L. it. öl. 59). In Alfvaren co-
piosissime, et ubique in locis duris et pascuis.
, Filago. montana L. (Gnaph. L. it. öl. 59). In Alfvaren aliisque locis
arenosis sterilibus frequens. ` Var. arvensis L. In arvis frequens. .
. F. minima Fr. In arenosis propius mare et praecipue plagae occi-
dentalis ut ad Rälla, Glómminge, inter Wickleby et Mörbylånga ete.
ln interioribus regionibus vix obvia, in Alfvaren numquam. `
b. Asteraceae.
faule Helenium L. (it. öl 60). Haec planta, saepius culta, paucis lo-
cis adhue superest, ut ad Skogsby, Brostorp, Rumpetorp et Spju-
terum.
. I. Britannica L. H. N. IF. 5. Ablqu. W. A. H. 1821. p. 504. Est
planta Alvarensis, quae legitur non solum in locis cultis juxta Alf-
varen, sed etiam ad rivulos exinde fluentes, et supra petram calca-
ream denudatam per totam insulam a Persnäs ad angulum meridio-
nalem. Optima legitur solo fertiliori, ad fossas et locis nuper ex-
cultis. — Floribus eradiatis ad Runsten. Var. viridis Wahlenb.
Suec. 2. p. 348 locis siccis passim. Var. stricta Wahlenb. l. c. =
38.
39.
40.
4i.
49.
A3.
AA.
A5.
— ABl —
ülandica Ahlqv. W. A. H. 1821. p. 504. = Aster dysentericus L.
it. ol. 157. Locis depressis humidis ad Persnäs, Gerdslósa etc.
T. salicina L. (Aster L. it. öl. A7, 56.) In pratis durioribus fre-
quens, saepissime uniceps. T
- Pulicaria vulgaris Gàrtn. Locis humidis juxta vias Olandiae me-
diae passim: ad Runsbàck, Färjestaden, Bjôrnhofda, Müllstorp,
Brostorp, Spjuterum.
Dellis perennis L. Ad vias, margines agrorum etc. in paroeciis
Böda et Högby, ubi vulgatissima. Inde dispergitur meridiem ver-
sus, secus vias, semper parce, usque ad Thorslunda et Färjestaden
In plaga orientali infra Borgholm omnino desideratur.
>. Aster Tripolium L. Ad littora maris passim.
Erigeron acris L. Fr. Mant. 5. p.106. In arenosis sterilibus. Va-
rictas subuniflora Fr. l. c. habet semper rudimentum alterius floris.
Legitur in Alfvaren passim copiose, ut ad Sódvik, Ormóga, Hôgs-
rum et Resmo.
Solidago Virqaurea L. (it. öl. 150.) Non solum in pratis silvaticis
passim, sed etiam in declivibus, asperis, apricis prope mare paroeciae
Wentlinge copiose.
Linosyris vulgaris Cass. H. N. IF. 6. Ahlqv. W. A. H. 1821. p.
500. Wahlenb. ibid. 548. Pluribus locis occurrit inde a Föra ad
angulum meridionalem, ut ad Rorntorp, Emmetorp, Lánglóth, Run-
sten, Segerstad. Gräsgärd, Skogsby et ad ppm alvarensem Góss-
lunda non parce.
c. Eupatoriaceae.
Eupatorium cannabinum L. Ahlqv. l. e 295. Ad rivulos prope
Skogsby et ad Algutsrum tantum parcius vidi.
Tussilago Farfara L. Legitur tantum ad littora maris, ab Ottenby
ad Färjestaden, in locis schistosis et argillaceis, unde cum schisto
. migravit ad vias circa Ottenby parce.
B. Cynarocephalae.
Centaurea Scabiosa L. (it. öl. 47, 106) Ad vias, saepes, et in
agris saepe copiosa. Var. floribus albis. Olandis Härkulla.
C. Jacea L. |n pratis, pascuis et in Alfvaren. Interdum albiflora.
C. Cyanus L. Inter segetes frequens. Var. flore albo.
Serratula tinctoria L. (Serratula nemorensis L. it. öl. 47, 124). In
partis frequens. Albiflora passim.
Carlina vulgaris L. (it. öl. 72). Locis siccis etiam in Alfvaren.
60.
AG.
A7.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
68.
— MEÉS —
Onopordon Acanthium L. (it. öl. 101). Per omnem fere Ólandiam
passim occurrit dispersum.
Carduus nutans L. (it. öl. 457). Ad Horn par. Högby, nec non ad
viam prope Templum Repplinge copiose.
C. crispus L. In agris, ad saepes etc. frequens.
Cirsium lanceolatum Scop. (Card. L. it. öl. 156). Ad vias passim
copiose, in Alfvaren alibique.
C. palustre Scop. (Card. L. it. ol. 61). In paludosis silvaticis fre-
quens.
C. arvense Scop. (Serratula L. al 78, 127). In agris ete. —
maritimum Fr. In littoribus maris passim, ut ad Runsten, Gräs-
gård, Ahs etc.
C. heterophyllum All. Locis petrosis in Ottenby lund non parce.
C. acaule All. (Card. L. it. öl. 157) Per omnem. Ölandiam etiam
in Alfvaren passim. Saepe caulescens.
Lappa tomentosa All. Ad pagos, vias etc.
. L. minor Lam. (Arctium L. it. öl. 47.) Cum praecedente.
C. Cichoriaceae.
. Cichorium Intybus L (C. agreste L, it. öl. 61, 77, 101, 127) Ad
vias, et margines agrorum sat frequens. Rarius in parte boreali.
Sonchus arvensis L. In agris, arvis et littoribus maris. Var. lit-
toralis Fr. ad rivulum par. Runsten prope mare.
S. oleraceus L. In cultis frequens.
S. asper Vill. Cum praecedente.
Lactuca muralis Don. (Prenanthes L. it. öl. 57.) In silvis et prae-
ruptis jugi occidentalis (W. Landtborgen) nec non in fissuris petrae
calcareae per campum: Alfvaren.
. Lapsana communis L. (L. vulgaris L. it. öl. 60, 456). In cultis ubi-
que. Hirtam, nec pubescentem vidi.
Tragopogon pratensis L. An partis et ad margines agrorum non
ubique. War. foliis tortuosis ad Lundegård etc. á
. Scorzonera humilis L. (it. òl. 47, 61, 145). 1n pratis humidis co-
piose. Var. elatior passim. Ad Galltorp 5-4 flora.
. Crepis tectorum L. (it. öl. 60). In arvis, tectis etc. ubique. Var.
pygmaea pollicaris albo-pubescens per omnem campum Alfyaren.
. C. paludosa Moench. In paludosis ad Borgby, par. Mörbylånga.
. Hieracium umbellatum L. Ubique, valde varians.
. H. rigidum Hartm. In campis duris apricis passim, praesertim
Ölandiae borealis, copiose ad Stora Rör. à
H. vulgatum Fr, Locis nemorosis passim, praecipue Olandiae borealis.
69.
70.
71.
72.
75.:
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
85.
84.
85.
xx =
H. murorum L. In pinetis alibique; var. incisa in Alfvaren locisque
exsuccis. — Pulmonareae, ob defectum soli granitici primaevii, cui
plurimae adseriptae, in Ólandia paucae et raro normales. `
H. cymosum L. H. Nestleri Harim. In Ólandiae pratis raro.
H. setigerum. Fr. Mon. H. N. XIII. 13. H. echioides. Hartm. non
Ritaib. In campis exaridis et dumetis passim per Ólandiam mediam
et australem.
H. collinum Fr. Mon. H. fallax Mn. In campis aridis et agrorum
versuris. Intereurrunt rarius specimina H. praealto satis responden-
tia, sed involucrum cano-floccosum. (H. praealto-cymosum. Fr. Nov.)
H. Auricula L. Locis apricis frequens, etiam in Alfvaren.
H. Pilosella L. (it. öl. 72.) In Alfvaren et aliis campis siccis.
Intybus praemorsus Fr. In nemoribus Olandiae passim ex. gr. ad
Skogsby, Tveta, Runsten etc.
Taraxacum officinale Web. (Leontodon Taraxacum L. it. öl. 72).
Ubique. Var. palustris Fr. (L. it. öl. 62). In uliginosis frequens..
Leontodon hispidum L. Ad Algutsrum rarius (Ahlquist.)
L. autumnale L. Per omnem insulam vulgare. Var, pratense Fr.
secus littora maris saltem in Grüsgárd et Åhs copiosissime.
Hypochaeris maculata L. In pratis siccis frequens.
H. radicata L. n silvis et arenosis praesertim plagae occidentalis,
vulgo propius mare frequenter, etiam in Ottenby lund.
H. glabra L. In arenosis ad Glómminge, nec non inter Runsbäck
et Thorslunda.
Arnoseris minima Gürtn. In agris arenosis ad Mollstorp par. Al-
gutsrum adhuc tantum lecta.
Fam. IL Duipsacear,
Knautia arvensis Coult. (Scabiosa. vulgaris it. öl. p. 127). In pra-
lis et pascuis ubique. Variat floribus albis raro.
Scabiosa Columbaria L. Per totam fere insulam; optima in petris
caleareis ad Borgholm.
Succisa pratensis Mönch (Scabiosa it. öl. p. 56). In pratis, pascuis
. et campis, Alfvaren dictis, frequenter. "Variat floribus albis passim.
86.
Fam, Ill. AMBROSIACEAE.
Xanthium strumarium LL, Ahlqv. V. A. H. 1821. p. 504. Inter
Färjestaden, ubi copiosius, et pagum Bjórnhofda Æhlquist. Ab anno
1818, quo duo specimina legit Fries, nulla vero 1824, non le-
ctum est.
87.
89.
90.
91.
E?
95.
94.
97.
98.
99.
+ WEE
Fam. IV. VALERIANEAE.
A. Sambuceae, baccatae.
Viburnum Opulus L. (Opulus vulgaris it. öl. 46.) In dumetis per
totam insulam passim.
Sambucus nigra L. (Samb. arborea it. öl. p. A7, 101.) Ad pagos |
et margines agrorum salis frequenter. '
B. Valerianeae, xerocarpae.
Valeriana officinalis L. (it. öl. p. 59.) In pratis humidis frequenter.
Var. angustifoliam tantum legi ad littus marinum inter Thorslunda
. et Vickleby. — (Valerianam sambucifoliam frustra quaesivi.)
V. dioica L. (it. öl. p. 46). In pratis uliginosis passim copiosissime,
ut in paroeciis Thorslunda, Vickleby, Resmo, Sandby, Gärdby,
Stenása.
Valerianella olitoria Mönch (Valeriana Locusta L. it. öl. p. 55, 72).
Per omnem insulam vulgatissima, nempe ad littora maris idonea,
acervos lapidum, muros et saepes, ut etiam in agris passim abunde.
V. dentata Poll. Fr. Nov. p. 5. Herb. Norm. IF. 8. In agris, fere
semper inter Hordeum, in paroeciis Böda, Repplinge, Gerdslosa
passim. Uberrime legitur ad Lundegård paroeciae RKóping, ad Hall- `
torp et Mossberga par. Hôgsrum, ut etiam pluribus locis paroeciae
"Thorslunda. *
Fam. V. RUBIACEAE.
Galium boreale L. (Gal. album it. öl. p. 59). Vulgare.
G. rotundifolium L. H. N. IF. 9. Yn pinetis, plerumque inter Pte-
ridem, ad pagum Bäck par. Högby pluribus locis, ut etiam ad
Ramsnäs par. Bóda.
. G. verum L. (G. luteum it. öl. p. 72, 96). 'Vulgare. Saepe occurrit
hs ochroleuco, foliis 40—142 inaequalibus, sed G. Mollugo, a quo
aec forma hybrida dicitur, in Olandia desideratur.
G. silvestre Poll. V. austriacum. Herb. N. IF. 10. Fr. Nov. p. 22.
Ahlqv. V. A. H. 1821. p. 299. In udis per omnem campum Alf-
varen etlocis adjacentibus. Folia plerumque linearia, sed etiam late
lanceolata.
G. uliginosum L. (Aparine parisiensis it. öl. p. 59). Frequens.
G. palustre L. (it. öl. p. 127). Locis uliginosis ubique.
G. Aparine L. In dumetis passim. | Ejus var. G. infestum Rit. in
cultis adest ubique.
100. G. spurium L, Fr. Nov. p. 25. In agris inter Linum et Hordeum
104.
105.
106.
107.
- 108.
109.
110.
111.
112.
115.
114.
2 e
ad Resmo, Borgby, Rösslösa et Bredinge. In aliis locis non ob-
servatum.
. Asperula odorata L. (it. öl. p. 60). Ahlqv. V. A. H. 1824. In
silvis umbrosissimis ad Ekerum et Halltorp, ad Tveta, inter Ullevi
et Buserum, ut etiam ad Bengtstorp rarius.
. A. tincloria L. (Rubia Cynanchica it. öl. p. 47, 72, 115). In pra-
tis et pascuis ut etiam in Alfvaren vulgatissima planta.
- Sherardia arvensis L. In agris passim ut ad Högby, Runsten,
Hógsrum, Algutsrum, Thorslunda, Vickleby ete.
Fam. VI. CAPRIFOLIACEAE.
Lonicera Xylosteum L. In nemoribus per omnem fere insulam.
Linnaea borealis L. (it. öl. p. 457, 149). In pinetis par. Böda
pluribus locis, Sörby par. Gerdslósa, Rälla par. Hógsrum, sed co-
piosissime in Ramsättra Tall et ad Skede Mosse par. Róping.
CL IL. ANNULIFLORAE.
Fam. VIL. CAMPANULACEAE.
Campanula cervicaria L. (Camp. altissima it. öl. p. 115). In pra-
tis et dumetis per omnem fere insulam passim; at semper parcius.
C. Trachelium L. (it. öl. p. A7). In pratis silvaticis frequenter
cum var. urticaefolia. :
C. latifolia L.. In nemoribus passim, praecipue mediae insulae.
Var. flor. albis. f
C. Rapunculoides L. In agris ad Gárdstorp par. S. Môckleby. De
caetero parcius occurrit ad Glómminge, inter Runsten et Dyestad et
in caemeterio par. Albóke.
C. rotundifolia L. (Camp. vulgaris it. öl. p. 59). In pratis, pa-
seuis et minor in Alfvaren frequens.
C. persicifolia L. An pratis elatis etc. frequens.
Jasione montana L. (Jas. Rapuneulus it. öl. p. 140). In campis et
arvis aridis propius mare passim copiosissime, ex. gr. ad Môrbylän-
ga, Rälla ete. Varietas littoralis Fr. cum priori in littore arenoso
legitur. Variant floribus albis.
Fam. VIII. LOBELIACEAE.
Lobelia Dortmanna L. In foveis ad Ràlla Tall et reliquam silvam
Strandskogen dictam parce.
Fam. IX... CONVOLVULACEAE.
Convolvulus arvensis L. (It. ol. p. 56.) In agris et arvis ubique.
In Alfvaren pumilus legitur "folis omnino linearibus."
115.
116.
117.
118.
119.
120.
121.
1992.
125.
124.
125.
126.
127.
128.
129.
— 40 —
C. sepium L. Prope littora lacus Hornsviken, ad Stora Rör, et
copiosius in silva frondosa inter Vickleby et St. Frö.
Cuscuta europaea L. An Asclepiade, Urtica dioica, Vicia sativa,
et graminibus ut ad Gösslunda; nullibi vero copiose.
C. Epilinum Weih. 1n Lino ad Bredinge, Rösslösa, Borgby, Al-
gutsram, Runsten ete. parcius.
Fam, X. BORAGINEAE.
Se pd A pe officinale L. Ad Borgholm — et Grankulla par. Böda
(Fries).
Anchusa officinalis L. (A. Buglossum it. öl. 59). Vulgaris. Variat
flore albo, ex. gr. ad pagum Viekleby.
A. arvensis M. B. In agris et arvis ubique. .
«Myosotis palustris L. In plaga occidentali parce occurrit, ex. gr.
ad Resmo, Mörbylånga etc.; at in orientali passim copiosissime ut
ad Sandby, Gärdby, Hulterstad, Grüsgárd ete. De hac et sqq. Cfr.
Fr. Nov.
M. lingulata Schultz. (M. caespitosa Ejusd. var. luxur). In fos-
sis et limosis; ad littora maris frequenter, vulgo simplex nec cae-
spitosa; exstatque var. repens. `
M. arvensis L. In agris et arvis ubique. i
M. collina Reich. Ad Vickleby et Resmo in Ralkbranten tantum
observata.
M. stricta Link. Locis arenosis et duris ubique.
M. versicolor Sm. In arenosis silvaticis plagae occidentalis ad Rö-
ping, Röhälla, Glómminge etc.; inter Färgestaden et Thorslunda
copiosissime. :
Lithospermum officinale L. (it. öl. 70, 436). Per omnem insulam
passim. Copiose adest in Ralkbergsbranten ad Resmo, Mysinge,
Vickleby et Borgholm. i
L. arvense L. In ágris et arvis nimium. ` Variat flore coeruleo (L.
incrassatum Guss.) in arvis par. Runsten et in arenosis inter Hulter-
stad et Triberga juxta viam.
Pulmonaria officinalis L. (P. immaculata it. ol. S1). In nemorosis
er omnem insulam.
. Echium vulgare L, In agris ad Smedby et Runsten; et circa tem-
plum Thorslunda, ubi magis adventitia. Solum verum nativum vide-
tur esse Ralkbranten inter Smedby et Albrunna, ubi frequentius
occurrit.
. Cynoglossum officinale L. (it. öl. 59). Ad vias etc. ubique. Var.
flore albo (C. bicolor Willd.) ad Glómminge et Borgholm. `
— Nu —
152. Echinospermum Lappula Lehm. In agris, arvis et ruderatis fre-
153.
154.
155.
145.
146.
147.
quenter.
Asperugo procumbens L. (A. unica it. öl. 427) In cultis et ad lit-
tora limosa frequens.
Fam. XI. LABIATAE. ,
A. Mentheae.
Mentha silvestris L, Ahlqv. V. A. H. 1824. p. 505. (M. silvestris
B nemorosa). In locis jam diu notis, nempe ad rivulum pagi Ófre
Sandby par. Bredsättra et circa Ottenby.
M. viridis L. Ad Glómminge surbrunn Fr. Nov. FL Sv. p. 179.
Ultimis annis hoc loco exstirpata est.
. M. aquatica L. In aquosis praecipue rivulis per omnem insulam.
Inter formas ejus eminentiores numerari possunt Mentha citrata l. odo-
rata, optima ad Borgaträsk par. Högby, et M. acutifolia Sm. ad
Lôth (J. Forsander) et Gel in paludosis.
- M. sativa L. Fr. Nov. In fossis et rivulis passim copiose ut ad
Högby, Föra, Gerdslósa, Mollstorp, Mörbylånga etc. M. rubra
Smith (non Fr.) hujus varietas glabra.
. M. gentilis L. "Ólandiae passim" Wahlenb. Fl. Sv. p. 580.
. M..arvensis L. Vulgaris in pratis udis, arvis et v. riparia Fr. in
fissuris udis petrae calcareae.
. Lycopus europaeus L. In fossis et uliginosis passim. Robustior,
foliis sinuato-pinnatifidis ad lacum Hornsviken, alibique.
B. Saturejineae.
+ Origanum vulgare L, (it. öl. p. 106). In fruticetis passim. Variat
fl. albo.
< Thymus Serpyllum L. In locis duris, arenosis etc. saepius lanu-
ginosus. Variet. angustifoliam P. aeque vulgarem legi. — (Th.
Chamaedr. omnino desideratur.)
. Calamintha Acinos Mönch (Thymus. it. öl. 47). Locis exsuccis et
in Alfvaren Írequenter. Haec et prior saepe albiflorae.
. Clinopodium vulgare L. (it. öl. 47). In fruticetis passim.
C. Scutellarieae.
Scutellaria. galericulata L. (it. ol. 136). In aquosis passim.
S. hastifolia L. Herb. Norm. IF. 13. Yn uliginosis plurimis locis.
Copiose ad Skogsby par. Thorslunda. Forma. pumila in petra cal-
carea fere denudata ad Hôgby prope mare.
Prunella vulgaris L. (it. öl. 156). Ubique.
— R —
« P. grandiflora Jacqu. Herb. Norm. IF. 14. Un Ólandiae media et
148
meridionali in pratis humidis; ad Skogsby optima. In Alfvaren fre-
quenter. Supra Borgholm videtur deesse. Haec et prior saepe al-
biflorae.
D. Nepeteae.
149. Nepeta Cataria L. Ad vias, saepes elc. frequens.
450. Glechoma hederaceum L, (G. hedera terrestris it. öl. 59). Ubique.
Variet. grandifloram non vidi.
E. Stachydeae.
131. Stachys silvatica L. (it. öl. p. 62, 156.) In silvis frondosis et pe-
trae calcareae praeruptis passim; ad Eriksüre borg copiose.
152. S. palustris L, In pratis et agris depressis humidis passim.
153. Marrubium vulgare L. Ad vias et pagos ete. frequens,
154. Ballota ruderalis Sw. (B. vulgaris it. ol. 60). In cultis et rudera-
tis fere ubique (B. foetida Lam. desideratur, sed ad Calmar adest).
455. Leonurus Cardiaca L. (it. öl. 47). Etiam in ruderatis ete. frequens.
156. Galeopsis Ladanum L. In agris frequens.
137. G. versicolor Curt. Cum praecedente.
158. G. Tetrahit L. n agris et ad littora maris limosa ex. gr. ad Gräs-
gård copiosissime. Forma hujus flore minuto albo cum striis labii
interioris pallide roseis in agris ad Grüsgàrd.
159. Lamium album L. ~ Vulgare.
160. L. purpureum L. Aeque ac prius vulgare.
161. L. confertum Fr. L. incisum. Fr. Nov. In omni fere Ólandia fre-
quens. Hujus et priorum folia saepe sunt incisa. -
162. L. amplexicaule L. In arvis, agris ete. frequens. {Lamium inter-
medium, in Suecia continentali vulgatum et in regionibus silvaticis
longius progrediens quam L. amplexicaule, in. Ölandia non obser-
vavi).
F. Buguleae.
165. Teucrium Scordium L: In fossis, pratis humidis, ut etiam in Alf-
vären, ubi stagnant aquae hiemales, saltim ab Ottenby ad Persnäs
vulgare.
464. Ajuga pyramidalis L. (A. erecta it. öl. 59). In pratis et pascuis
165.
haud frequens.
Fam. XII. MENYANTHEAE.
Menyanthes trifoliata L. In paludosis plurimis locis copiosissime.
166.
167.
168.
169.
170.
171.
172.
175.
174.
175.
176.
177.
— 143 —
CL HI. TosirkonAR.
Fam. XIII. OLEINEAE.
Fraxinus excelsior L. (F. apetala it. öl. 49, 452). In omni fere
Olandia, ubi silva adest.’
Fam. XIV. ASCLEPIADEAE.
Cynanchum Vincetoxicum Br. (Asclepias it, öl. 50, 425, 127, 150).
Iu glareosis et per omnem fere Alfvaren copiosissime.
Fam. XV. GENTIANEAE.
Gentiana campestris L. An pratis et pascuis minus frequens.
G. Amarella L. In pascuis et locis humidis ubique ; copiosissime
in Segerstad et Grüsgárd. Var. lingulatam in graminosis prope lit-
tus marinum inter Grüsgárd et Näsby par. Àhs tantum observavi.
Florentem legi die 26 Junii 1849.
Erythraea Centaurium Pers. In pratis TARAY humidis ad Holm-
udden par. Böda, Lofta par. Persnäs (ubi folia caulis tria opposita)
Gillsättra, Runsten et ad Runsbäck copiosissime, ut etiam plurimis
in par. Thorslunda locis; denique uberrime in Gösslunda, pagum
alvarensem par. Hulterstad.
E. littoralis Fr. (Centaurium minus it. öl. 457). In littoribus maris
passim, ut etiam in pascuis et fossis ex. gr. ad Långlöth. "I mo-
grafvarna i ängen innan man (från Pérsüüs) kom till " Sodviks Gäst-
gifvargård” Linné l.
E. pulchella Fe In Aen et pascuis passim ex. gr. ad Mollstorp
et S. Môckleby (in Alfvarhorfvor). Var. pumila uniflora in Otten-
by schefferiäng.
Fam. XVI. SOLANACEAE.
Solanum nigrum L. In cultis ubique.
S. Dulcamara L. (it. öl. 115). In humidis ad saepes etc. frequens.
Hyoscyamus niger L. Ad vias etc. frequenter.
Fam. XVII. PERSONATAE,
A. Verbasceae.
Verbascum Thapsus L. In ruderatis, arvis, campo Alfvaren et in
Ralkbrotten semper parcius.
F. Thapsiforme Schr. Fr. Nov. p. 68. Herb. Norm. IF. 19. Planta
Europae australioris, in Suecia tantum visa in Vestra Landt-
61.
178.
179.
180.
194.
195.
196.
— M —
+
borgsäsen a Glómminge ad Ottenby juxta vias et in arvis pas-
sim copiosissime ut ad Alflüsa par. Smedby 1849. V. cuspidatum
Schr. H. N. IF. 20. et V. Phlomoides Schrad. immixta cum priori
et vix varr. dicenda. ` Sed F. Phlomoides L. e Friesio ab omnibus
nostris longe differt.
F. nigrum L. (it. öl. 59, 156). Juxta vias, flor. albis ad Rastlósa
in arvis etc. frequens. Var. amplectens minime rara. Verbasca
seminigra: inter V. nigrum et duo praecedentia occurrunt tres mani-
feste hybridae formae, nempe #. nigro- lhapsus , F. Thapsiformi-
nigrum, V. Thapso-nigrum (praecipue inter Glómminge et Resmo).
Singulari errore G. F. Meyer haec cum Y. Phlomoide L., sibi igno-
to, cum his non emp confudit.
Scrophularia nodosa L. (it. ol 61, 456). Passim.
B. Antirrhineae.
Antirrhinum Orontium L. In cultis Ölandiae Hartm. Scand. Fl. Ed.
Aa p. 201. Numquam vidi.
. Linaria vulgaris Mill. In arvis etc. frequens. Peloria L. Ablqv.
FI. Ranst. p. 22.
. L. minor DC. Rarius oceurrit in agris ad Mossberga et Tveta, ut
etiam juxta viam inter Thorslunda et Algutsrum
. Veronica spicata L. (it. òl. 72, 198). Per omnem campum Alfva-
ren, aliisque loeis sterilioribus, etiam in tectis ut ad Wickleby.
FV. officinalis L. (it. öl. 427). In silvis et pascuis frequenter.
, V. Chamaedrys L. (it. öl. 59). Ubique.
W. Beccabunga L. (it. 0l. 31). In rivulis frequens.
. F. Anagallis L. In fossis et rivulis passim.
. V. scutellata L. (it. öl. p. 62) In humidis frequens, cum variet.
villosa.
. V. serpyllifolia L. (it. öl. 59). In udis ubique.
. F. arvensis L. In agris et arvis frequenter.
. F. verna L. (V. Dillenii it. öl. 56). Locis siccis ubique.
+ V. triphyllos L. H. N. IF. 22. In agris per totam fere insulam,
frequentior tamen in parte occidentali, quam orientali.
. F. agrestis L. In cultis ubique. Var. calycidam in Köpings Tall
legi; haec V. didyma Ten.! sec. sp. auth.
V. opaca Fr. Yn agris ad Lundegård et juxta viam inter Thors-
lunda et Algutsrum.
V. polita Fr. V. agrestis Ten.! sec. sp. authentica. Ad Borgholm et
Thorslunda et juxta viam ad Rátorp tantum observata.
F. hederaefolia L. (it. öl. 57). In agris copiosissima.
197.
em JRO =
Limosella aquatica L. In locis hieme inundatis et limosis saltim ad
Borgholm et Grüsgárd see locis; nee non ad S. Môckleby in
^^ stagno juxta viam.
198.
139.
200.
201.
202.
205.
204.
205.
206.
207.
208.
209.
240.
211.
212.
C. Rhinanthaceae.
Odontites rubra Pers. In agris, arvis et per omnem Alfvaren.
Euphrasia officinalis L. var. pratensis Fr. In pratis passim. Var.
montana Fr. (Euphr: vulgaris it. öl. 47). In pascuis et per omnem
Alfvaren copiosissime. Subspecies dicta (parviflora Fr.) cum
priori in Alfvaren etc.
E. gracilis Fr. In ericetis copiose, praecipue propius littus mari-
num a Resmo ad Fróbygárda.
Rhinanthus major Ehrh. (R. Crista galli it. ol. 59). In pratis et
agris frequenter.
R. minor Ehrh. In pascuis et prope littora marina ex. gr. ad Gräs-
gärd et Àhs copiosissime.
Pedicularis palustris L. P. vulgaris it. öl. 146). In pratis palu-
dosis frequenter. — Ped. silvatica, in Smolandia non rara, certe
desideratur.
Melampyrum cristatum L. (it. öl. 56). In pratis et dumetis frequens.
M. arvense L. (M. lacerum it. öl. 98, 159, 152). In collibus, ad
margines agrorum et acervos lapidum per omnem Olandiam passim.
Numquam in agris vidi.
M. nemorosum L. (M. vespertinum it. öl; 459). In nemoribus pas-
sim, ut ad Tveta, Ekerum, Halltorp, Skogsby; Mórbylilla.
M. pratense L. (M. vulgare it. öl. A7, dë In pratis et pascuis,
silvaticis et pinetis frequens.
M. silvaticum L. In nemoribus frequens.
D. Orobancheae.
Lathraea Squamaria L. In silvis frondosis ad Horn, Lundegård,
Borgholm, Halltorp, Rónnerum, Tveta et Skogsby.
Fam. XVIII. LEnNTIBULARIEAE.
Utricularía vulgaris L. In fossis et aquis stagnantibus passim, ad
Emmetorp copiosissime (Fries).
Pinguicula vulgaris L, (it. öl. 47, 61). In pratis et pascuis uligi-
nosis ubique.
Fam. XIX. PRIMULACEAE.
A. Rotaceae.
Lysimachia vulgaris L. In aquosis frequenter.
243.
214.
215.
216.
247.
218.
— 146 —
L. thyrsiflora L. Nullibi, nisi in rivulo ad Eriksóre, vidi.
L. Nummularia L. n udis graminosis ad Tveta, Müllstorp et
Algutsrum.
Trientalis europaea L. (it. öl. 9f, 457). In silvis frequens.
Anagallis arvensis L. In agris, arvis, ad vias et per campum
Alfvaren vulgatissima planta.
Glaux maritima L. (G. unica it. öl. 96). In littoribus maris.
Samolus Valerandi L. In littore marino a Norra Móckleby ad
Norra Nüsby; vix aliis locis.
B. Preciae.
Primula officinalis Jacq. (P. lutea it. ol. 59). Ubique.
P. farinosa L. (P. minor it. ol, 59, 61, 63, 146). In pratis et pa-
scuis uliginosis vulgatissime, saepe albiflora. In Alfvaren aliisque
locis exscapa (Ahlqv. Runsten. 10). Ólandis Lamlók.
. Androsace ` septentrionalis L. (A. nostras it. ol. 56, 57, 72) In
agris, arvis et campo Alfvaren vulgatissime. Etiam exscapa saepe
legitur (Ahlqv. Runsten 10).
. Hottonia palustris L. In fossis et foveis passim.
Fam. XX. GLoBuLARIEAE.
© Globularia vulgaris L. (G. montana it. ol. 65, 72). H. N. IF.18.
Ahlqv. V. A. H. 1821. p. 297. In jugo Vestra Landtborgen ad
Borgholm, Wickleby, Resmo, Borgby, S. Mückleby, Parboäng par.
Ahs et Ottenby. In campo Alfvaren inter Resmo et Stenása et lo-
cis adjacentibus usque ad Güsslunda, pagum par. Hulterstad. Saepe
albiflora. (Cel. Të kom, sec. spec. a Cel. Prof. Wikstrüm et ad
Resmo lecta, tamquam Olandicam quoque indicat Globulariam spi-
nosam, sine dubio e confusione quadam. Planta Resmoensis in Herb.
Norm. L c. exhibita est.)
Fam. XXI PrANTAGINEAE.
. Plantago major L. Ad vias etc. etiam in campo Alfvaren frequen-
ter. Var. scopulorum in littoribus arenosis ad Böda, Horns sjö et
Rüllahamn.
. P. minor Fr. Mant. 2. p. 12. H. N. IF. 27. Per totam fere pla-
nitiem Alfvaren in locis hieme inundatis copiose, ut ad Byerum,
Horn, Wagnborga, Resmo, Borgby, St. Dahlby, Gräsgård, Otten-
by ete. Variet. novam depressam, majorem, foliis linearibus quo-
que, sed maculatis dentatis, omnibus scapisque semper in terram
depressis, spica longiore ad Kärra par. Åhs, Qvinsgróta par. Gräs-
gård et ad Segerstad legi 1849.
— Nid —
296. D. media L. Haec planta in Olandia certe rarissima, vix visa nisi
ad Resmo.
297. P. lanceolata L. Ad vias et in Alfvaren frequenter; var. dubia L.
in siccissimis. Maxime lanata inter Runsten et Sandby.
298. P. maritima L. In littoribus maris frequens. Var. gentilis Fr.
` tenuissima Wablenb. (? Plant. anguina it. öl. 109). In campo Alf-
varen frequenter. Var. dentata Roth. Ad fossas, in arenosis etc.
etiam procul a littore marino minime rara, ut ad Holmref (Wahlenb.
Fl. Sv. 98), Persnäs, Lángloth, Runsten, Melby par. Segerstad,
Gräsgård (optima, maxima) Ottenby.
229. P. Coronopus L. Ahlqv. V. A. H. 1821. p. 296. (Pl. . Coron. £8).
In littoribus maris ad Mörbylånga et Färjestaden. Etiam longe a
littore ut ad pagum Möllstorp, non parce. Hujus forma exilis, fo-
liis integerrimis, facile confunditur cum. P. minori, sed capsula et
semina quam maxime differunt.
250. Littorella lacustris Bergius. In limosis ad Gillberga par. Persnäs,
inter Nedra Alebäck et N. Näsby prope mare et ad Hulterstad. De
caetero in locis inundatis supra- Alfvaren plurimis locis, praesertim
in angulo meridionali saepe copiose.
Fam. XXII. PLUMBAGINEAE.
951. Armeria elongata Fr. Hall. Statice Hoffm. S. capitata it. öl. 56, 62).
In pratis et collibus plerumque propius mare passim. — Var. pu-
bescens ad Borgholm, Föra etc. Capitulis proliferis seu umbellatis
legit Fries ad Egby, par. Bredsättra.
Ser. Il. TuarammLonAE.
CL IV. DisciFLORAE.
Fam. XXIII. . FnANGULACEAE.
' 959. Rhamnus catharticus L. (it. ol. 58, 72, 106). In dumetis et sae-
pibus passim.
955. R. Frangula L. (it. ol. 56, 121). In silvis et dumetis.
254. Evonymus europaeus L. (E. vulgaris it. ol, 426) Per omnem Ólan-
diam in nemoribus semper parcius. Variet. angustifolia Fr. ad Borg-
holm Ahlqv. V. A. H. 1821. p. 294.
Fam. XXIV. Corneke.
255. Cornus sangvinea L. (Cornus Ossea it. öl. 56, 72, 106). In ne-
256.
257.
258.
259.
240.
241.
242.
245.
244.
245.
246.
247.
248.
a Mg =
moribus omnis Olandiae. Copiosius in petris praeruptis ad Borg-
holm et Resmo.
Fam, XXV. ARALIACEAE.
Hedera Helix L. (M. arborea it. öl. 70, 74, 429, 150). Per om-
nem Olandiam late vagans in dumetis et praecipitiis ad Borgholm
et Resmo. Latera petrae ealeareae praecipitantia saepe superserpit,
ut ad Borgholm (ubi fructificat) et ad Borgby.
Fam. XXVI. UmBELLIFERAE.
a. Campylospermae.
Conium maculatum L. In agris et cultis passim ex. gr. ad Högs-
rum, Isgärde, Sandby, Ekelunda, Grüsgärd.
Myrrhis odorata Scop. Ad rudera arcis Borgholm etc. e prisca
cultura superstes,
Chaerophyllum temulum L. (Ch. caule maculato it. öl. 55, 60). In
saepibus et dumetis etc. per omnem insulam.
Anthriscus silvestris Hoffm. (Chaeroph. it. öl. 59, 157). In pratis
et cultis ubique.
A. Cerefolium Hoffm. Chaeroph. sativum Ahlqv. V. A. H. 1821.
p. 298. Inter fragmenta petrae calcareae ad Borgholm.
A. vulgaris Pers. (Scandix echinata it. öl. 53). "Ad promontorium
australe copiosissime" Wahlenb. Fl. Sv. p. 191. In agris ad Run-
sten, Gerdslósa, Borgen in Högby. Sub lateribus petrae calcareae
ad Borgholm, inter Borgholm et Róping, Horn, S. Móckleby.
Scandix Pecten L. H. N. IF. 28. Aha V. A. H. 1821. p. 299.
In agris ad Lundegård, Relliagmöre ete. par. Róping, ad Halltorp,
Mossberga etc. par. Hlógsrum semper copiose. Parcius lecta in Gerds-
lösa, Repplinge ete. usque ad Skogsby par. Thorslunda.
Torilis Anthriscus Gmel. In ruderatis, inter petrae caleareae frag-
menta etc. frequenter.
b. Orthospermae.
Daucus Carota L. In marginibus agrorum, ad vias etc. ad Föra
et Persnäs, Runsten, Glómmiuge, Algutsrum; Skogsby, Eriksóre
berg copiose, Vickleby, Resmo, Gräsgärd ete.
Laserpitium latifolinm L. (it. òl. p. 47,56, 81). In dumetis frequens.
Heracleum sibiricum L. Fr. Mant. 11. H. N. IV: 29. Cum lati-
folium tum angustifolium per omnem insulam. (Heracl. Sphondylium
L certissime desideratur).
Pastinaca sativa L. glabétrima. Jn cultis plurimis locis, sed omni-
ù OK de
no indigena videtur, crescens secus littora maris a Halltorp ad
Borgholm.
249. Angelica silvestris L. (it. öl. 47). In pratis. paludosis | silvestribus
non rara, ut ad Högby, Rälla, Skogsby etc. (Archangelica litora-
lis Fr. In Ólandia non nascitur; sed tantum in insula Jungfrun
(L. it. ol. 151) freti ôlandici, quae ut mere granitoidea Smolandiae
adnumeranda ).
950. Peucedanum Oreoselinum Koch. In agris et arvis arenosis ad Sand-
by et Gàrdby plagae orientalis; ad Wicklebv, Resmo et Borgby
borg, occidentalis, ubi copiosum.
2514. P. palustre Roch. In palustribus silvaticis frequens.
252. Selinum Carvifolia L. 1n pratis humidis frequens.
253. Cnidium venosum Roch. H. N. IF. 30. Ahlqv. V. A. H 1821. p.
201. In dumetis et pratis humidis apricis plurimis locis copiosissi-
me per totam insulam, paroecia Bóda vix excepta, ubi tamen non
vidi. In parte opposita continentali provinciae Calmariensis copiose
nasci videtur a Blekingiae fines usque ad Dóderhult et ultra.
954. Libanotis montana All. (Athamantha L. it. ol. 101, 115). In colli-
bus et pratis aridis ubique, ut etiam in littoribus macris schistosis?
(schiffer) ut ad Wentlinge copiose.
255. Aethusa Cynapium L. In cultis frequens.
256. Oenanthe Phellandrium Lam. In palustribus rarius ut ad Runs-
bück, Algutsrum, Halltorp propius mare etc.
237. Aegopodium Podagraria L. (it. òl. 47). In cultis et saepibus frequens.
238. Carum Carvi L. (Carum officinale L. it. öl. 47). Ubique copiose.
259. Pimpinella magna È. Cum hanc plantam satis copiosam anno 1849
inter Mörbylånga et Borgby in arbusto legebam, novam civem florae
Öland. EEE Dein legi "v. på Öland” Liljeblad Svensk Flora
p. 110.
260. P. saxifraga L. (it. öl. 59). In pratis et pascuis frequens cum fo-
liis dissectis passim solo fertiliori. — P. nigra Willd. Ahlqv. Fl.
Runst. p. 12. adest certe, sed, ut mihi videtur, rarior.
261. Sium latifotiun L. (Sium aquaticum L. it. öl. 36). In fossis, rivu-
lis etc. frequens. l
262. .S. angustifolium L. In rivulis et limosis ad Resmo et Borgby co-
piosissime; nee non ad Rasilósa, Âlebäck etc.
963. Buplevrum tenuissimum L. Ahlqv. V. A. H. 1821. p. 299. In lit-
toribus plagae orientalis ad Persnäs, Källa, Föra, Runsten; occi-
dentalis ad Halltorp et Balla, De caetero vix legitur nisi in campo
Alfvaren ad Ottenby, Algutsrum, inter Resmo et Thorslunda, Hul-
terstad, ubi tamen plerumque sterile.
264
265.
= 480 =
. Eryngium maritimum L. (it. öl. 151). Non solum in montibus are-
nae volatilis, sed etiam ad littora lapidosa ad Byerum par. Böda
non parce. Anno 1849 unicum exemplar maximum in littore lapi-
doso ad Mörbylilla par. Ventlinge vidi.
Sanicula europaea L. (San. officinarum it. öl. 57, 62, 106, 115). In
nemoribus ubique. l
266. Hydrocotyle vulgaris L. Yu fossis, paludosis ete. ubique.
Fam. XXVII. Apoxzat.
267. Adoxa moschatellina L. (Ad. unica L. it. öl, 57). In nemoribus et
268.
269.
270.
271.
272.
275.
occultis.
Fam. XXVIII. ÅCERINEAE.
Acer platanoides L. n lucis frequens.
Fam. XXIX. RESEDACEAE.
Reseda luteola L. Ölandiae sec. Hartm. Scand. Fl. Ed. IV. p. 155.
CL V. SERTIFLORAE.
Fam. XXX. NYMPHAEACEAE.
Nymphaea alba L.. Ahlqv. l. c. 285. In aquis quietis ad Borga-
träsk par. Högby, Lofta mosse par. Persnäs, Pinnekulla et Esa par.
Köping, Halltorp prope mare et Mossberga, Gladvatten par. Högs-
rum. Flores et folia minora quam Nymphaeae amnium Smolan-
dicarum.
Fam. XXXI. RANUNCULACEAE:
A. Ranunculeae.
Ranunculus illyricus L. (it. öl. 70, 71, 98). Ahlqv. l. c. Wahlenb.
V. A. H. 1824. p. 517. H. N. IV. 40. Ia arenosis jugi Landtbor-
gen cum orientalis tum occidentalis et in agris et arvis adjacenti-
bus, ut ad Runsten, N. Môckleby, Sandby, Gàrdby, Hulterstad ,
Segerstad, Strandtorp par. Repplinge, Glómminge, Eriksóre, Wick-
leby, Resmo, Rastlósa. In locis cultis ad Alfvaren fere semper
occurrit, ut inter Thorslunda et Resmo. | In tectis ad templum Res-
mo et in coemeterio etc. copiose. In declivibus et in ipso Alfvaren
plerumque sterilis ut ad Kolstad, Róping, Albrunna gärde etc. etc.
Supra Köping desideratur.
Ranunculus arvensis L. (R. echinatus it. ol. 404, 115). In agris
per totam fere insulam copiose. `
R. sceleratus L. (R. risus Sardous L. it. öl. 146). In aquosis et
littoribus limosis ubique. Var. pygmaea ad littora.
274.
275.
276.
277.
278.
279.
280.
981.
282.
285.
284.
285.
286.
287.
288.
289.
290.
291.
MAR i
R. philonotis Ehrh. Ahlqv. l. c. p. 504. In agris depressis ad Näs-
by par. Åhs copiose, ad Gamlegürde par. Wentlinge et forte alibi
ejusdem regionis.
R: bulbosus L. (it. öl. 59, 40, 72). In pratis et pascuis ubique.
Flore pleno ad Segerstad etc.
R. polyanthemos L. In pratis et dumetis frequens.
R. repens L. In pratis et pascuis, agris et arvis ubique.
li. acris L. (it. ol. 40, 61). In pratis et pascuis ubique. Plures
varietates adsunt.
R. auricomus L. (R. nemorosus L., it. öl. 59). In pratis et nemo-
ribus ubique.
R. Lingva L. In aquosis rarior, ut ad Resmo et Ransbäck. Ralf-
kärr prope Rolstad: £ Marin.
R. Flammula L. In aquosis ubique.
fè. reptans L. Ad Rlinta par. Smedby tantum observatus.
Batrachium marinum Fr. Mant. 5. p. 51. In sinubus maris pluri-
mis locis.
D. heterophyllum Hoffm. Fr. Mant. 5. p. 55. Summa Veg. Scand.
140. (Ranunc. aquatilis L. it. öl. 59). In omnibüs aquis stagnanti-
bus. — Batrachia in Olandia rarescunt.
Ficaria Ranunculoides Mönch. (Ran. Ficaria L. it. 0l. 59). Ubique
frequens.
Myosurus minimus L. Ubique.
b. Anemoneae.
Thalictrum flavum. L. (Th. palustre Li it. öl. p. 56). In pratis hu-
midis frequens.
Th. angustifolium L. Fr. Nov. p. 172. (H. N. XIII. n. 43.) In
Olandia boreali prope Föra in dumeto paludoso parce. Refert prioris
formam angustifoliam.
Th. simplex L. Passim per Ólandiam, sed foliis vulgo angustiori-
bus (Th. tenuifolium Sw.) transiens in Th. Bauhini Gmel. et Th.
Galioides Nestl., quae in Olandia vulgaria, H. N, XIII. n. 44., cc-
piose ad Grüsgárd.
Th. minus L. Ahlqv. Le Numquam | vidi, dubiumque | quaenam
ex affinibus speciebus sit, vix verum T. minus Fr. ad mare occi-
dentale tantum obvium.
Anemone silvestris L. (A. major L. it. öl. 142). Ahlqv. l. e. 504.
Wahlenb. V. A. H. 1821. p. 513. In lapidosis elatis prope agros
ad oram exteriorem prope pagum Husvalla par. Fóra a me lecta
1851 duobus tantum locis parce,
| 62.
2992.
295.
294.
295.
296.
297.
298.
299.
500.
501.
502.
506.
a MO
A. nemorosa L. (it. òl. 59, 61). In pratis et nemoribus ubique.
A. ranunculoides L. Ahlqv. l. c. 287, 290. In nemoribus ubique.
Petala 5, rarius 9.
A. Hepatica L: (Hepatica unica L. it. öl. 81). In nemoribus etc.
frequens. (Flore pleno — nobilis vid torpen i Borga hage prope
Borgholm). Colore vario: albo, cyaneo, lilacino.
Pulsatilla vulgaris Mill. In pratis et collibus passim. Inter Wick-
leby et Fróbygárda legi 1857 multa exemplaria, quorum petala nu-
merosa, linearia. Unicum exemplar habebat petala 6 tripartita.
P. pratensis Mill. (Pulsatilla retroflexa L. it. 0l. 47, 98, 452). Ahlqv.
l. c. 295. Per omnem Olandiam frequens.
Adonis vernalis L. (A. octopetala L. it. ol. 77). Ahlqv. Le 288,
505. Wahlenb. ibid. 517. H. N. IF. 38, 39. Incipit ad Borgholms
Rungsgárd, deinde legitur ad pagum Arontorp (Arontorpsrosor) etc.
ar. Tliorslunda copiosissime, et denique a Rastlósa ad Albrunna
et Mórbylilla ete. unde saltum faeit ad Näsby par. Ahs, unicum ejus
solum natale Ölandiae orientalis.
c. Helleboreae.
Caltha palustris L. (it. öl 59). In rivulis et paludosis ubique.
Trollius europaëus L Ahlqv. l.c. 505. Wahlenb. ib. 316. In pra-
tis humidis et dumetis a Resmo ad Smedby; copiosissime tamen in-
ter Mörbylånga et Borgby.
Aquilegia vulgaris L. 1n nemoribus ad Borgholm, unde dispersa
ad pagum Strandtorp.
Délphinium Consolida L. (D. segetum L. it. öl. 56) In agris et
arvis passim.
d. Paeonieae.
Actaea spicata L. (A. nigra L. it. öl. 62). Locis nemorosis sat fre-
quens ut ad Borgholm, Mosśberga, Tveta ete.
Fam. XXXII BERBERIDEAE.
. Berberis vulgaris L. In regione Borgholmensi tantum frequentior;
de caetero in Olandia media passim sed rarior.
Fam. XXXIII. PAPAVERACEAE.
+ Papaver dubium L. Yn agris et arvis ubique.
. P. Argemone L. (P. Rhoeas L. it. 0l. 47, 124, 127). Cum prae-
cedente ubique.
Chelidonium majus L. Ubique.
507.
«c A ai
Fam. XXXIV. FUMARIACEAE.
Corydalis cava Schweig. Ahlqv. Le 287, 505. Solo pinguiori in
nemorosis, saepibus etc. copiose, plurimis locis. Numquam bracteis
"palmato-ineisis" vidi, sed semper "oblongis acutis."
. €. pumila Most. Fr. Mant. 5. p. 88. In nemoribus ÓOlandiae sal-
tim australis. Tam C. solida, quam C. laxa in Olandia desunt.
. €. fabacea Ehrh. In locis occultis ad muros ete. frequens.
umaria officinalis L. In agris et cultis.
Fam. XXXV. Cnvcirznar.
A. Siliquosae. — a. Lomentaceae.
. Bunias orientalis L. Ad margines agrorum ad Bredinge par. Rast-
lósa sat copiose.
. Raphanus Raphanistrum L. In agris per omnem insulam, at non
ubique.
. Cakile maritima Scop. In littoribus maris rarior, ut ad Åkerby par.
Runsten et ad angulum meridionalem insulae, a quo progreditur ad
Albrunna par. Wentlinge.
b. Brassiceae.
. Brassica Napus L. In agris multis locis, ut ad Tveta, Eriksóre,
Runsten, Hulterstad etc. (In insulis et taeniis desertis secus oram
Smolandicam frequenter).
. B. campestris L. Ahlqv. Fl. Runst. In agris, sine dubio rarissi-
ma, quia solum ad Högby vidi.
- Sinapis arvensis L. (Sin. Rapistrum L. it. öl. 47 etc.) In agris ni-
mium. Obs. S. nigra et alba, in provinciis occidentalibus indigenae,
apud nos modo casu dispersae.
c. Sisymbrieae.
. Erysimum hieracifolium L. Nullo Ólandiae ipsius loco. ^ Vigit ta-
men in multis insulis freti oelandici; proxime nascitur in insula
ólandiea Norman. Copiosior in insulis secus oram Smolandicam.
S. cheiranthoides L. In agris et arvis frequens.
Sisymbrium Alliaria Scop. (Erysimum L. it. öl. 47, 65, 81). In
umbrosis, ad saepes etc. frequens.
Sisymbr. officinale Scop. In arvis et ad vias ubique.
S. Sophia L. Ubique praesertim in tectis.
Braya supina Koch. H. N. IV. 31. Sisymbrium Ahlqv. l. c. 294,
500. In agris, fossis et campis (Alfvaren) per totam insulam saepe
copiosissime.
"— m.
d. Arabideae. — QUE
525. Dentaria bulbifera L. (D. heptaphyllos L. it. ol. 65, 197). In um-
524
525.
556.
brosis dumetorum per omnem insulam.
. Cardamine amara L, An fontibus et rivalis praecipue plagae occi-
dentalis ad Wickleby. Resmo, Borgby, Bredinge copiosissime; cae-
terum passim usque ad Böda. d
C. pratensis L. (€. valgaris L. it. ol. 59) In pratis, pascuis ubi-
que et littoribus passim. Ad littora legitur foliis hirsutis, Pul-
cherrima floribus plenis in fontanis ad Bredinge.
. €. impatiens L. In silvaticis ad lapidum acervos ete. legi sparsam
a Borgholm ad Thorslunda, ut in Borgahage passim, ad Halltorp
non parce, ad Tveta et Skogsby rariorem.
. €. hirsuta L. Ahlqv. Le 283. In fossis, silvis, littoribus et ar-
vis arenosis etc. per omnem insulam saepe copiose.
. Arabis hirsuta Scop. (Brassica hirsuta L. it. ol. p. 102) Cum var.
glabrata Wahlenb. H. JN. IF. 32. occurrit per omnem Ólandiam
ex. gr. ad Föra, Borgholm, Halltorp, Wickleby, Resmo;, Mörby-
lilla et S. Móckleby copiose.
. A. Thaliana L. In arvis, agris et arenosis frequens.
. Turritis glabra L. (T. glastifolia L. it. öl. 106). Ad agros et la-
pidum acervos passim.
. Barbaraea vulgaris Br. Ahlqv. Fl. Runst. Rarior. Vix vidi nisi ad
Mörbylånga. d
. Nastartium amphibium Br. In littoribus et agris limosis ete. frequens.
. N. anceps Wahlenb. In fossis ad Rosenforss par. Róping.
. N. silvestre Br. Ad Böda, Horn et Wedby.
. N. palustre Dec. In limosis passim.
Obs. N. Armoracia Fr. in. cultis modo ad Borgholm et Färgestaden
manifeste adventitium.
B. Siliculosae. — a. Nucamentaceae.
Isatis tinctoria L. (V. Glastum it. öl. 144). Ahlqv. Le 297: Per
omnem fere Ólandiam in littoribus arenosis passim ut ad Böda, Föra,
Köping, Borgholn, Fróbygárda, Wentlinge, S. Móckleby. | Rarior
in plaga orientali.
. Nestlia paniculata Desv. In agris fere ubique.
b. Lepidineae.
. Coronopus depressa. Mónch. (Cochlearia L. it 01.58.) | Ad vias se-
mitas et aliis. loeis depressis Der omnem. regionem frequens.
. Lepidium latifolium L. Ahlqv. l. c. 504. "In littore ad Husvalla^
ep EK a
Ablqv. "In insula extra Husvalla” par. Föra Wahlenb. Svec 2. p.
A95. Ipse non vidi.
540. L. campestre Br. (Thlaspi incanum L. it. öl. 74). In arvis rarius
ut ad Runsten, Haulterstad , Gosslunda, Rastlosa. In littore lapidoso
ad Môrbylilla par. Wentlinge copiose.
544. L. ruderale L. Ad vias et pagos non ubique.
549. Capsella Bursa Pastoris Mönch. Ubique.
545. €. petraea Fr. H. N. IF. 36. Lepidium minimam L. it. öl. 52,
72. In arenosis ad vias et littora et per omnem Alfvaren et loca
adjacentia totius insulae copiose.
544. Thlaspi arvense L. (it. 01.47, 127, 156). In agris et arvis ubique.
543. Thl. per[oliatum L. Fr. Nov. Ed. 2. p. 200. H. N: IF. 37. In
arenosis ad Holmudden sat copiose. n saxosis O. S. O. a templo
Fóra propius mare parce. Ad pagum Nedra Wagnborga par. Ró-
ping inter strata lapidea frequentias. A Borgholm ad Strandtorp
in praeruptis petrae caleareae copiose. À Strandtorp in agros usque
ad littus- marinum disspergitur, et legitur talis, qualis describitur
planta Upsaliensis a Prof. Fries in Mant. 5. p. 74. Denique legi-
tur. ad viam in arena inter Hulterstad et Triberga.
546. Teesdalia nudicaulis Br. (it. öl. 159). In arenosis ad Böda et Hög-
by. Deinde a Resmo et Mörbylånga, ubi in arvis arenosis copio-
sissime, ad angulum meridionalem, etiam. in Alfvaren. Similibus lo-
cis etiam ad Hulterstad uberrima. (In regione Smolandica ex. gr.
ad Misterhult in saxis inter Cladon. rangif. copiose).
c. Alyssineae.
347. Camelina silvestris Fr. Mant. 5. p. 68 et Summa Veg. Scand. 152,
In arenosis ad Borgby skans par. Mörbylånga frequentior, ad Skede
Mosse par. Róping raro. Occurrit etiam in insulis freti Calmariensis.
548. C. foetida Fr. Mant. 5. p. 70. Summa Veg. Scand. 152. Unacum
var. pinnatifida in agris inter Linum. frequens. — €. sativa L c. nec
culta neque spontanea in Olandia legitur.
549. Alyssam. calycinum LE. In arvo neglecto inter Mörbylånga Kyrka
et Landtborgen. parce 1841 et 4849, | Ad Näsby inter Ranuneulum
Philonotin copiosissime: forsgárd.
550. Cochlearia danica L. HM N. IF. 35. (C. minor L. it. ol. 112). In
littoribus eum arenosis tum humosis. Sequitur littus orientale a
Högby ad Ottenby, plurimis locis copiose. Ad Fóra agros depressos
proeul a mare intrat. [a littoribus oceidentalibus progreditur ab
Ottenby ad Mórbylilla et Albrunna, quibus locis maxima et copio-
sissima, Inde desideratur usque ad angulum. borealem.
—-— Y."
S31. Draba verna L. (Dr. vulgaris L. it. öl, 59). In agris, arvis, te-
ctis et campo Alfvaren, ubi passim florebat Octobr. 1849.
552. Dr. muralis L. Ad acervos lapidum (stenrdr) et saepes etc. per
omnem Olandiam frequens.
533. Dr. incana L. (Dr. Upsaliensis it. öl. 434). In caespitosis et clivis
arenosis prope mare per maximam partem insulae ex. gr. ad Byerum,
Horn, Sódvik, Grüsgárd, Wentlinge (copiosissime), S. Mockleby,
Bredinge (in tectis), Borgby ete. Variat siliculis pubescentibus et
glabris, a sq. tamen facile distineta.
554. D. contorta Ehrh. Ahlqv. l. e. 500. HN E In Alfvaren et Landt-
borgen inter Róping et Borgholm, ad Skede Mosse (copiose), ad
Borgholm, Eriksóreberg, Runsten, Sandby, Ottenby etc.
Fam. XXXVI. PoLYGALEAE.
555. Polygala vulgaris L. (it. öl. 59). In pratis siccioribus et silvaticis
passim. Var. oxyptera, priori frequentior, ad Borgholm, Halltorp,
Rälla, Skogsby copiose, etc.
536. P. comosa Schkuhr. Fr. Nov. p. 225. In pratis durioribus pluri-
mis locis et copiose, ut ad Horn, Borgholm, Tveta, Skogsby, Eriks-
öre, Hulterstad asplund ete.
557. P. uliginosa Reichenb. Fr. l. c, p. 227. In uliginosis ubique.
(Fam. Barsaminearum deest.)
CL VI. CorunxirronaAE.
Fam. XXXVII. Tinacear.
558. Tilia parvifolia Ehrh. In silvaticis ubique.
Fam. XXXVIII MALVACEAE.
539. Malva Aleea L. (it. ol. 458.) Ahlqv. l. e. 500. A Borgholm et
Repplinge dispersa per omnes fere paroecias, at nullibi copiose, us-
que ad Wentlinge. Supra Borgholm desideratur,
560. M. silvestris L. M. vulgaris Tenor. ln cultis et saepibus passim,
ut ad Halltorp, Thorslunda, Wickleby. Gräsgärd etc.
561. M. vulgaris Trag. Fr. Nov. p. 249. Ad vias, pagos etc. frequens.
362. M. borealis Wallm. Aeque ac prior frequens.
Fam. XXXIX. Gnuinases.
A. Geranieae.
565. Geranium sanguineum L, (G. uniflorum L, it. öl. 106). In saxosis
et dumetosis frequenter.
a MEE à
364: G. silvatieum L. (G: aconitifolium L. it. ôl. 47, 61). In pratis sil-
vatieis praecedente parcius.
563. G. rotundifolium L. G. pusillum Vulgo. In arvis et ad. vias ubique.
566. G: dissectum L. In arvis et cultis passim copiose ex. gr. ad Högs-
rum, Algutsrum, inter Mörbylånga et Borgby, Grásgárd ete. Supra
Borgholm desiderari videtur.
567. G. columbinum L. n arvis et praeruptis petrae calcareae plagae
occidentalis. a Borgholm ad Wickleby. Rarius supra Borgholm ad
Högby-
368. G. molle L. In omni Ölandia copiose.
369. G. lucidum L. (it. ol. 72). Inter fragmenta petrae calcareae et ad
acervos lapidum dumetorum ubique.
570. G. Robertianum L. (it. öl. 59). In lapidosis et fissuris petrae cal-
careae ubique.
571. Erodium cicutarium L. Herit. Ubique. In terram depressum ad
Mossberga. Var. Pimpinellifolium Fr. Ahlqv. Runst.. Wahlenb. Fl.
Sv. 2. p. A34.
B. Oxalideae.
379. Oxalis Acetosella L. In silvaticis ubique.
C. Lineae.
373. Linum catharticum L. (it: öl. A7, 115). In pratis, pascuis et cam-
po Alfvaren ubique.
374. Radiola Millegrana Sm. Ahlqv. V. A. H. 1821. p. 501. In areno-
sis humidis et silvis ad Grankulla, Bredsättra, Saxnäs, Färjestaden,
Runsbäck copiose etc.
Fam. XL. H YPERICINEAE.
375. Hypericum quadrangulum L. (H. Ascyrum L. it. öl. 59). In pra-
fis silvatieis etc. Nec H. tetrapterum nec H. humifusum in Ólan-
dia obvia; hoc vero ad Päskallevik provinc. Calmar.
376. H. perforatum L. (it. öl. 106). In pratis siccis ubique.
377. H. hirsutum L. In nemoribus ubique.
Fam. XLI. CISTINEAE.
378. Helianthemum vulgare Gärtn. In pratis et campis ubique. Var. pe-
traea Whlb. Fl. Sv. 2. p. 546. In Västra Landthorgen et Alfva-
ren a Resmo ad Ottenby.
579. H. ólandicum Swartz in Sv. Bot. M. N. IF. 46. (Cistus ólan-
dicus L. it: öl 66, 72, 92. Ahlqv. Le 298. Wahlenb. ibid. 515,
316). Foliis utrinque glabris ovalibus. (Cistus oel. a) denudatus
— NE aa
Alhlqv. l. c.) Intra Vestra och Östra Landtborgarna a Borgholm ad
Ottenby, occidentem versus, et Runsten ad Ottenby, orientem ver-
sus. Fulgent omnes campi mira copia hujus plantae tempore sol-
stitiali. Uberrime etiam legitur infra Vestra Landtborgen in. jugis
ad Smedby et S. Mückleby. Supra Borgholm parcius adest ex. gr.
ad Persnäs et Mensalfvaret par. Högby. Floret mense Junii. Jam
initio Julii haee var. deflorata. Variat ciliatum Wahlenb. foliis òb-
longis ciliatis (Cist. öl. 8. constrictus Ahlqv. l. e. in Vestra Landt-
borgen ut etiam in Alfvaren a Resmo ad Ottenby et canescens Hartm.
Alhlqv. l. e foliis canis l. etiam albidis. A Smedby et Segerstad
usque ad Ottenby, ubi occidentem versus inter museos haee var.
optima, maxima; maxime albida in Alfvaren prope Albrunna et
Mórbylila. Haee et prior florere incipiunt eum var. a est deflorata.
Florent adhuc sub fine Augusti.
Fam. XLII. — VioraniaE.
. Viola tricolor L. In campis arenosis et in Alfvaren ubique. Var,
campestris praecipue ad Sandby et Gárdby. Var. arvensis in arvis
et agris ubique.
. F. elatior Clus. — Fr. Nov. et Mant. 5. p. 126. H. N. IF. 45. Ahlqv.
Le 505. In pratis et fossis aquosis dumetosis Olandiae meridio-
nalis, "intra Landthorgen” (Wahlenb.): inter Algutsrum et Tveta
frequenter, in regione Skogsbyensi par. Thorslunda copiose, ad St.
Dahlby par. Rastlósa, in Hulterstad Asplund et ad pagum Göss-
lunda nee non ad Runsten. Infra Landtborgen: ad Wickleby mul-
tis locis et Borgby par. Mörbylånga. Extra angustam Olandiae zonam
haee species in Europa boreali non lecta est; sequens vero copio-
sissima quoque in Gottlandia, etiam in Vestrogothia, et J^. persicae-
folia s. stagnina per omnem facile Sueciam vulgaris est.
. V. pratensis Koch. Fr. Nov. et Mant. 5. p. 125. V. lactea M. N.
IV. 44. In pratis et pascuis humidis. per omnem Olandiam et in
Alfvaren. Copiosissime legitur in par. Grüsgárd.
. V. persicaefolia Schreb. Fr. Mant. 5. p. 124. H. EN. IF. 43. Etiam
in pratis. humidis plurimis per omnem Olandiam locis, ex. gr. Pers-
näs, Thorslunda, Rastlósa, Hulterstad etc.
. V. canina L. (it. 0l. 59, 96). In campis et arvis arenosis frequens.
V. silvestris Lam. Cfr. Gren. et Godr. Fl. Fr.
PF. arenaria DC. Fr. Mant. 5. p. 121, Etiam in arvis arenosis, in
Alfvaren et ericetis inter Wickleby et Resmo frequens.
- V. silvatica Fr. Fl. Hall. — Nov. Mant. 5. p. 424. In silvis et
nemorosis ubique.
587.
588.
589.
590.
591.
592.
595.
394.
395.
596.
597.
598.
599.
400.
— 489 —
V. mirabilis L. (V. monoica L. it. ol 81). In omnibus fere nemo-
ribus frequens.
P. odorata L. Ahlqv. l. e. 502. H N. IF. 41. In nemoribus ad
Horn par. Högby copiosissime. ` Sequitur deinde latus occidentale et
legitur inter Róping et Kolstad ad Borgholm in praeruptis petrae,
ad Mógsrum, Mossberga, Róunerum, Halltorp in silvis, ut etiam ad
Arontorp et Tveta. Pareius denique legitur ad Borgby borg et in
Albrunna gärde.
Viola hirta L. (it. öl. 81). Per omnem insulam frequenter. Flori-
bus albis inter Rátorp et Ralkstad.
V. palustris L. (it. öl. 83). In palustribus plurimis copiose ex. gr.
ad Rilla.
Fam. XLII. Dnosznacrar.
Parnassia palustris L. ln pratis humidis, etiam in Alfvaren.
Drosera rotundifolia L. In paludosis passim, ex. gr. ad Horn,
extra Beteby et Risinge, Mörbylånga etc.
D. longifolia L. Ad Borgaträsk par. Högby tantum vidi.
Fam. XLIV. SILENACEAE.
A. Lychnideae.
Silene inflata Sm. (Behen album ‘L. it. ol. 56, 101). In pratis,
agris, ruderatis etc. frequenter. Var. petraea Fr. H. N. IF. 51.
In Södra Alfvaren sparsa; nullibi copiose. Cum S. maritima haud
confundenda.
S. nutans L. (S. muscipula L. it. öl. 72, 106, 156). In siccis ubi-
que. Var. infracta Fr. Nov. H. N. IF. 50. Cum priori in Vestra
Landthorgen, ad littora maris ete. Etiam plurimis supra Borg-
holm locis.
Melandrium noctiflorum Fr. Silene L. In agris per omnem insulam.
M. vespertinum Sibth. In cultis frequenter.
M. diurnum Sibth. Fr. Summa Veget. Scand. (Cucubalus dioicus L.
it. ol. 456). In nemoribus passim.
Viscaria purpurea. Wimm. Silene Viscaria L. it. öl. 106. In pra-
tis durioribus passim. Variat floribus albis raro.
V. alpina v. petraea Fr. H. N. IF. 49. Ahlqv. l. c. 299. In
campo Södra Alfvaren plurimis locis a Ralkstad et Lerstad par.
Thorslunda ad Wickleby, Resmo. Inter Borgby et Rastlüsa ver-
sus occidentem juxta viam copiose. In plaga orientali a Runsten
et Sandby, in caespitosis, eum in Alfvaren, tum propius mare per
omnes paroecias usque ad Ottenby.
65.
A01.
402.
405.
A04.
405.
406.
407.
408.
409,
410.
A11.
412.
A13.
A14.
A15.
416.
— Ne
Lychnis Flos Cuculi Le Yn pratis humidis ubique; flore albo ad
Wedby par. Högby. ,
Agrostemma Githago L.: In agris frequens.
B. Diantheae.
Saponaria officinalis L. In cultis et saepibus multis loeis ut ad
Runsten, Gillsättra, Wickleby, Smedby, Bredinge, S. Mockleby etc.
Dianthus deltoides L. In pratis et pascuis et in campo Alfvaren.
Var. glauca ad Ottenby Hartm. Scand. 4, p. 157.
D. Armeria L. Ahlqv. Le. p. 502. In dumetis (numquam in agris
et arvis) ad Borgholm in Borga hage frequentior. ` Caeterum par-
cior ad Runsbäck, Bjórnhofda, Skogsby, Wickleby, Resmo et
Borgby.
Tunica prolifera Scop. Dianthus L. In arenosis ad Holmudden par.
Böda ad arcem Borgholm et margines agrorum ad Halltorp.
Gypsophila fastigiata L. Ahlqv. Le 294, 299. In Södra Alfvaren
frequenter (ad Gössluńda copiose. Ad Hôgsrüm parcius. Supra
Borgholm rarior. (G. murális L. desideratur. In parte continentali
meridionali Gubernationis Calm. non rara).
Fam. XLV. ALSINACEAE.
Stellaria media With. In cultis ete. ubique.
S. Holostea L. (Alsine grandiflora L. it. ol. 40, 61). In Olandia
media copiose.
S. palustris Retz. Sat frequens, tum var. viridis, quam glauca
With.
St. graminea L. In pratis ete. frequenter. Locis macris littorali-
bus saepe legitur hujus forma parviflora, quae a G. Fr. Meyer con-
funditur cum diversiss. St. longifolia, in montano-silvatieis moda obvia.
S. crassifolia Ehrh. In paludosis ad St. Rör. par. Hógsrum prope
littus marinum.
S. uliginosa Murr. Ad fontes et rivulos passim ut ad Borgby,
Resmo ete. .
Cerastium arvense L. In arvis ad Róping, Borgholm et Runsten
tantum observata forma villosa.
C. vulgatum L. In agris, arvis ete. per omnem Ölandiam; vulga-
tissime in arvis extremi anguli meridionalis pilosum. Var. Holosteoi-
des Fr., glabrum, in arvis cum borealis tum meridionalis partis in-
sulae passim. Copiosius ad Gräsgärd. Var. setalosum Fr. In ar-
vis ad Gräsgard alibique. Matos
C. glutinosum Fr. Nov. p. 152. H N. IF. 54. In agris et arvis
eg, UO un
saepe copiose. Per omnem Alfvaren legitur var. pumila, jam Aprili
vulgo florens. Apud nos legitur forma atrovirens.
A417. C. viscosum L. In ruderatis et ad fossas parce.
448. C. strigosum Fr. Nov. p. 451. Ad Borgholm (Fries).
419. C. semidecandrum L. [n arenosis juxta vias et in campis ubique.
420. Holosteum umbellatum L. Fr. Nov. p. 19. Ahlqv. Le 287, 294,
500. Per totam fere Olandiam frequens. In omnibus littoribus are-
nosis a Holmudden par. Bóda usque ad angulum meridionalem mul-
tis locis copiose. In campis et arvis arenosis, uberrime ad Mörby-
långa et Hulterstad, ubi etiam inter segetes et ad vias. Multis locis
in tectis. Ceterum per maximam partem campi Alfvaren et in Landt-
borgarna.
A91. Arenaria trinervia L. Ta nemoribus passim.
422. A. serpyllifolia L. Yn arenosis et campo Alfvaren ubique.
B. Alsineae.
A935. Halianthus Peploides L. sub Arenaria. (A. maritima L. it. öl. 151).
In littoribus arenosis passim, nullibi copiose. Ad Byarum, Rüunsten,
Segerstad, Môrbylilla etc.
424. Sagina nodosa. Spergula L. In pascuis, littoribus et per omnem
Alfvaren frequentissime.
425. Sag. subulala. Spergula Swartz. "In petris calcareis versus mare bal-
ticum." Ahlqv. Fl. Runst. p. 17. Procul dubio etiam alibi.
426. S. procumbens L. n pascuis et campo Alfvaren ubique, ut etiam
ad littora maris.
427. S. stricta Fr. Nov. p. 58. Secus littora insulae occidentalia multis
locis copiose ex. gr. Wentlinge, Färjestaden, Röhälla, Halltorp —
Borgholm. Etiam in orientali litore ad Bódahamn (Wallm.) etc.
C. Lepigoneae.
498. Spergula arvensis L. (it. öl. 440). In arvis et agris nimia.
429. S. pentandra L. Herb. Norm. IF. 55. In arenosis, paucis tantum
locis obvia, ut ad Rälla, Ropings Tall etc.
450. Lepigonum rubrum. Aren. rubra a. L. In aridis ad vias etc.
ASA. L. salinum Fr. l. c. (Arenar. maritima L. it. ÖL 88). Ad littora ma-
ris frequenter. Optima in Ottenby schaefferi-äng. Priori longe
magis, quam L. marino affine. (L. marinum Fr. s. Arenaria marina
Wahl. in rupibus marinis Smolandicis ad Misterhult et Dóderhult
obvium, in Ólandia non nascitur).
— MONS =
Ser. Ill. CALYCIFLORAE.
Cl. VII. FavcirronAE.
Fam. XLVI. CUCURBITACEAE.
452. Bryonia alba L. (B. nigra it. ol. 60). In saepibus passim ut +
455.
454.
455.
456.
457.
458.
459.
440.
AAA.
A49.
A45.
AAA.
AA3.
Glómminge, Thorslunda, Wickleby, Runsten.
Fam. XLVII. RIBESIACEAE.
Ribes Uva crispa L. (R. spinosum L. it. öl. 55). Ad vias, saepes
et littora maris passim. Var. Grossularia ad Högsrum alibique.
R. rubrum L. Ad saepes rarius.
R. alpinum L. (it. öl. 424). In dumetis passim: Ad Persnäs, Borg-
holm, Halltorp, Högsrum (copiose), Thorslunda , Wickleby, Run-
sten etc.; "caeterum ad Holmref Ölandiae maxime septentrionalis an-
gulum” Whlenb. Sv. 452.
Fam. XLVIII. SAXIFRAGEAE.
Saxifraga granulata L. (it. ol, 59). In pratis frequenter.
S. tridactylites L. (it. ol. 55, 72, 115). In agris, arvis, cumulis
lapidum et Alfvaren ubique. Foliis indivisis ad Hogby propius mare,
in agris arenosis humidis frequens.
Chrysosplenium alternifolium L. | Unico loco legi: ad fossam fon-
tanam inter Wickleby et Fróbygárda parce.
Fam. XLIX. CRASSULACEAE.
Sempervivum tectorum L. (it. öl. 104). In tectis per omnem fere
insulam, minime rarescens.
Sedum Telephium L. In saxosis et lapidum acervis passim; in
littore marino inter Wickleby et Färjestaden sat copiose. Est Sed.
maximum Rec.
S. rupestre L. H. N. IF. 58. In Alfvaren ab Ottenby ad Alböke
frequenter. In tectis ad Wickleby.
S. acre L. (it. öl. 72, 448). In tectis, lapidosis et arvis neglectis.
S. album L. (it. 72, 427). Per omnem Ólandiam in Alfvaren aliis-
que campis et arvis.
Fam. L. Lyrnranrieae.
Lythrum Salicaria L. In fossis et aquosis passim.
Peplis Portula L. An limosis praecipue silvaticis frequenter.
A46.
AAT.
448.
449.
450.
A34.
452.
455.
454.
455.
456.
457.
458.
459.
460.
— 493 —
Fam. LE ONAGRARIEAE.
Oenothera biennis L.. In agris quibusdam inter Algutsrum et Glöm-
minge observata ab anno 4827—1849, etiam aliis loeis cultis spar-
sim: S. Möckleby ete.
Chamaenerion angustifolium Scop. (Epil. irregulare L. it. öl. 85).
In silvaticis et cumulis lapidum. passim.
Epilobium hirsutum L. In fossis ad S. Borgby par. Mörbylånga,
in aquosis ad Bredinge par. Rastlósa parcius.
E. parviflorum Schreb. In fossis et palustribus frequenter. Var.
Epil. rivulare Wahlenb. In fossis ad Bredinge.
E. tetragonum L. Multis locis adest: in fossis infra arcem Borg-
holm sat frequens, ad Rosenforss, Lundegárd, Tveta, Skogsby etc.
Var. obscura ad Klinta: Fries. (E. virgatum genuinum prorsus deest
in Ólandia).
E. roseum Schreb. In aquosis praecipue fontanis ad Rosenforss,
Balla, Glómminge, Carlevi, Wickleby, Borgby etc.
E. montanum L. (E. dentatum it. öl. 59, 156). In fossis, hortis,
nemorosis et silvaticis frequenter.
E. palustre L. (it. öl: 456). In fossis et limosis frequenter.
Circaea lutetiana L. ln fissuris profundis petrae calcare orientem
versus a templo Resmo, inter frutices prope littus ad Lükenäs par.
Glómminge et in umbrosis Quercus et Carpini ad Halltorp.
C. alpina L. Ahlqv. l. c. 502. "Ottenby lund.” In humidis umbro-
sissimis inter Glómminge et Rälla prope littus.
Fam. LII. HaronnnAGEAE.
Myriophyllum verticillatum L. In aquis stagnantibus, praecipue
par. Högby.
M. spicatum L. In sinubus maris et rivulis plagae occidentalis
multis locis. (A. alternifolium Dec. in Ólandia deest; in pineto-
montanis vulgatum].
Hippuris vulgaris L. In rivulis et aquosis non ubique.
CI. VIII. Rosirronar.
Fam. LIII. POMACEAE.
Pyrus communis L. Multis Ólandiae locis, sed parcior et rarior
sequente ex. gr. ad Mossberga, Tveta, Skogsby, Dahlby.
P. due L. acida (it. öl. 61, 146). Per omnem fere Ólandiam
in silvis.
A61.
462.
465.
A64.
A63.
— A4 —
Sorbus aucuparia L. In silvis et pratis frequens.
S. Scandica Fr. (Crataegus L. it. 47, 446). In silvis multis locis,
praecipue frequens ad Mossberga, Högsrum et Halltorp. — Plantata
saepe occurrit. Ja arbore juniori folia pinnatifida, unde S. hybrida
Ahlqv. Runst.
Crataegus Oxyacantha L. (it. 01. 58, 81, 94), In dumetis frequens.
C. monogyna Jacq. In pratis apricis Ahlqv. Runst. 48, ad Rälla:
Fries, ad Borgholm copiose.
Cotoneaster vulgaris Lindl. (Mespilus L. it. öl. 70). In praeruptis
petrae caleareae et in Alfvaren multis locis.
Fam. LIV. Senricosas.
A. Roseae.
466. Rosa canina L. (Rosa silvestris L. it. ol. 59, 154). Sub varr. ni-
lida Fr., opaca Fr. (R. venosa Sw. Ahlqu. Fl. R.) senticosa, (R. sen-
tieosa Ach. Ahlqv. Fl. Runst.) frequens in silvis, ad vias et saepes.
A67. R. dumetorum Thuill. Cum praecedente.
A68. H rubiginosa L. Praecipue ad vias et saepes. Copiose ad Alguts-
rum, Tórnbotten et Thorslunda.
469. R. coriifolia Fr. R. sepium Ahlqv. Fl. Runst. In multis locis ad
Thorslunda, Glómminge, Hógsrum, Runsten, Alböke ete.
A70. R. mollissima Willd. R. villosa L. Suec. Satis frequens per omnem
insulam. Var. subrubiginosa Wahlenb. Ad Àpplerum etc. par. Repp-
linge et Lindby ete. par. Gerdslósa.
A71. R. cinnamomea L. Per omnem Olandiam passim. Ad Môrbylilla
et Albrunna par. Wentlinge copiose.
B. Sanguisorbeae.
472. Agrimonia Eupatoria L. (A. vulgaris L. it. öl. 59). In pratis ubique.
475. Alchemilla vulgaris L. (A. offieinarum L. it. öl. 62). In pratis et
pascuis ubique eum var. montana. i
474. A. Aphanes Scop. In agris et arvis per omnem Olandiam, saepe
copiosissime.
C. Dryadeae.
A75. Rubus idaeus L. In silvaticis passim. Ad Humderum par. Böda
copiose.
A76. R. suberectus Anders. Ad Borgholm, Ottenby ete.
477
A78.
. R. fruticosus L. Inter Färjestaden et St. Rör, ut etiam ad Otten-
by et Mórbylilla ete. copiose.
R. thyrsoideus Wimm. ln littoralibus inter Färjestaden et Borg-
holm copiosissime praecipue ad Rälla et St Rór; nee non multis
aliis locis, etiam interioribus, ut ad Ullevi par. Gàrdby.
479. R. Wahlbergi Arrhen. ad Borgholm et Runsten. Arrh. Rub. Sv. p. 45.
480. R. caesius L. (it öl. 59). Per omnem insulam frequens. ,
ASA. R. saxatilis L. In Ölandia boreali frequenter; in meridionali passim.
482. Fragaria vesca L. (it. öl. 59). In silvaticis Ólandiae sat frequens;
caeterum parce. — Strigosá, sterilescens, petalis rubicundis Wahlenb.
Fl. Sv. 555. lecta a Fries in rupibus ad Borgholm.
485. Fr. elatior Ehrh. Olandiae Whlb. Fl. Sv. 553.
ASA, Fr. collina Ehrh. In Öland. meridionali frequentior boreali.
A88. Comarum palustre L. Ahlqv. Le 283. In paludosis praecipue ad
lacus minores par. Högby; caeterum ad Borgholm, Mossbérga, Glöm-
minge elc. parcius.
A86. Potentilla fruticosa L. (it. öl. 65, 71, 81, 84, 91, 82, 94). Ablqu.
l. c. 500. Herb. Norm. IF. 63. "Locis subuliginosis duris Olandiae
meridionalis a Fhorslunda et Gàrdby üsque ad angulum australem
tum in Alfvaren tum infra Landtborgen frequenter." Wahlenb: Fl.
Sv. 535.
487. P. anserina L. (it. öl. 39, 190). In pascuis et fossis ad vias.
A88. P. argentea L. (P. alba it, ol 72). In locis siceis ubique. Ólan-
dica planta se habet ut Seaniea, Vide Fr. Fl. Scan. p. 116.
A89. P. collina Lehm. Fries Nov. p. 162. H: N: IV. 65. Fries Summ.
Veget. Se. 171. In pratis et saepibus per maximam Olandiae par-
tem ab Ottenby ad Persnäs: Maxima et optima in par. Grüsgárd
et Ventlinge. Subspecies sordida Fr. Mant. 5. p. 45. s. P. Güntheri
Roch. eisdem regionibus ac prior, sed semper durioribus, siccioribus.
490. P. intermedia L. Fr. l. c. Ledeb. Ross.! In arvis ad Lundegård,
rarissima.
491. P. Tormentilla Scop. In pascuis et silvis ubique.
492. P. reptans L. (P. repens L. it. ól. 152). In arvis, agris et fossis
juxta vias ete. frequens.
495. P. alpestris Mall. Fr. Nov. p. 162. (P. adscendens L. it. ol. 72).
In pratis ete. plurimis locis, ut ad S. Môekleby, Wentlioge, Mörby-
lila, Resmo, Hulterstad, Eriksôre etc. copiose. Haec est genuina
P. verna L. et Wahlenb.
494. P. verna L. H- N. IF. 66. In pratis collinis, campis arenosis,
Alfvaren et Ländthorgen sat frequens.
495. Geum urbanum L. In dumetis et saepibus frequens.
496. G. intermedium. Ad Runsten: Zfreschong.
497. G. rivale L. (it. ol. 40). In pratis et dumetis frequens. Flore proli-
fero L. it. ol. 84: "Ahs." ete. ;
498.
499.
— 496 —
D. Spiraeae.
Spiraea Ulmaria L. (Filipendula Ulmaria L. it. ol. 56, 90). Var.
denudata — viridis Fr. Habitant in dumetis humidis etc.
S. Filipendula L. (Filipendula vulgaris L. it. ol. 127). Locis sic-
cis apricis etiam in Alfvaren frequenter.
Fam. LV. DRUPACEAE,
. Prunus insititia L. Borgholm: Fries etc.
. P. spinosa L. (it. öl. 59, 97, 154). In dumetis, saepibus et acer-
vis lapidum frequens.
. P. Padus L. (Padus Avium L. it. öl. 154). In Ölandia nasci di-
titur ad Arontorp, at non vidi.
Fam. LVI. PAPILIONACEAE.
A. Vicieae.
- Lathyrus silvestris L. In acervis lapidum juxta viam inter Thors-
lunda et Algutsrum.
. L. palustris L. (Lath. clymenum L. it. öl. 56), In pratis humidis
multis locis.
. L. pratensis L. (it. öl. 427). In pratis ubique cum var. velutina.
+ Orobus niger L. n pratis collinis passim.
. O. vernus L. (it. öl. 64). In nemoribus sat frequens, ut ad Horn,
Hogsrum, Rónnerum, Tveta, Wickleby, Albrunna.
. O. tuberosus L. (it. 01.59). ln pratis, pascuis et silvaticis frequens.
. Ficia silvatica L. In pratis ad Horn.
. V. cassubica L. An colle solitario sat elato inter Móllstorp et viam
publicam.
. P. hirsuta Roch. In agris et campis passim.
. F. tetrasperma Lois. In agris et cultis passim.
. V. tenuifolia Roth. Fries Nov. p. 250. Non solum in collibus ex.
gr. Borgholm, Hógsrum, Albrunna etc.; sed etiam in agris coacer-
vatim per plerasque paroecias.
. F. Cracca L. (it. öl. 427). In pratis, pascuis et littoribus.
. F. villosa Roth. In agris secalinis totius Olandiae, quamvis in
boreali parte rarior.
. V. sepium L. In dumetis et saepibus frequens.
. V. sativa L. (it. ol. 59) Inter segetes, sed aliunde advecta et a
sq. valde diversa. Mire sane haec et sequens, non modo seminibus,
sed tota natura diversae, a variis confunduntur.
. F. angustifolia Roth. In arvis et arenosis, etiam in Alfvaren, et
littoribus maris passim. Var. segetalis: inter segetes passim.
919.
520.
521.
522.
525.
524.
525.
526.
2527.
528.
529.
— 4 —
V. Lathyroides L. Ahlqv. l. e. 501. In campis arenosis multis.lo-
cis, ut ad Böda, Persnäs, Balla, Färjestaden (in collibus), Runsten,
Sandby, Gárdby, Grüsgárd etc.
B. Hedysareae.
Coronilla Emerus L. Ahlqv. l c. 298. H N. IV. 60. Yn prae-
ruptis petrae calcareae 7 mill ab arce Borgholm versus austrum
copiose; nec non ad Wicklebyberg simili fere loco parce.
C. Astragaleae.
Oxytropis campestris DC. (Astragalus campestris minimus L. it. öl.
80). Wahlenb. V. A. H. 1824. p. 548. Per omnem, Ólandiam co-
piose, non solum in jugis Landtborgarne et Alfvaren; sed etiam in
pratis: duris elatis prope littora maris. In jugis ad N. Mockleby
etc. passim legitur floribus caerulescentibus, quae tamen non O). sor-
dida Willd.
Astragalus glyeyphyllus L. (A. procumbens L. it. öl. 56, 81, 127).
In dumetis totius insulae passim.
D. Trifolieae.
Tetragonolobus siliquosus L. Fries Nov. p. 255. In pratis humidis
pássim copiosissime ut ad L. Dahlby par. Rastlósa, ad Sörby par.
Gerdslósa ete. Var. maritima (Lotus Lion. it. öl. p. 445). In litto-
ribus maris ex. gr.
Lotus corniculatus L. (it. öl. 59). In pratis, pascuis etc. Var. hirta
in arenosis et in Alfvaren passim.
Medicago falcata L. (Medic. foenum Svecicum L. it. öl. A7). In
collibus et campis arenosis frequenter. Obs. M. silvestris Fr. spe-
cimina Cl. Hartmano a divo Ahlqvist missa, sed locus me fugit.
M. lupulina L. n pratis arvis et Alfvaren frequenter.
Melilotus officinalis L. M. macrorrhiza P. Hn. Sc. 5. (Trifolium Mel.
off. L. it. öl. 60). In fossis et pratis ad Borgholm inter arcem et `
urbem copiose; etiam ad Runsten, Hammarby in par. Smedby,
Qvinsgróta in par. Grüsgárd, locis humidis, nec non v. minor (M.
officin. Mn.) in littore marino ad Strandtorp, Morbylilla in par.
Wentlinge.
Trifolium pratense L. In pratis ubique.
T. medium L. In pratis collinis frequenter.
850. T. striatum L, Fr. Fl. Scan. p. 102. Ad Ramsittra.
591.
T. arvense L. In arvis et collinis frequens. Diffusum ad Föra etc.
64.
— 198 —
532. T. montanum L. (it. öl 47). In pratis elatis ete. frequens.
855. T. hybridum L. Rarius obsetvatum ad ies? et Thorslunda,
forsan introductum.
554. T. repens L. In arvis et pascuis ubique.
5353. T. fragiferum L. In littoribus, pratis et pascuis frequens.
556. T. spadiceum L. In pratis ad Rälla (Fries), Algutsrum et 'Thors-
lunda (Ahlqvist); caeterum ad L. Wickleby sat copiose; etiam ad
Rosslósa.
537. T. agrarium L. (Tr. lupulinum L. it. ol. 157). Ad Hulterstad pro-
pe littus, Runsten: Ahlqvist Runst.
538. T. procumbens L. In agris, arvis et campis arenosis. Var. pu-
mila in Alfvaren copiose.
539. T. filiforme L. majus. In pratis et collibus prope littus marinum
ad Färjestaden et inter Fürjestaden et Thorslunda multis locis co-
piose. — minus. ln pratis macris passim.
E. Genisteae,
540. Anthyllis Vulneraria L. (it. 59, 72). In locis sterilibus aridis ubi-
que. Var. coccinea L. (it. ol. 54, 71). Per omnem campum Alf-
varen, ut etiam locis arenosis.
544. Ononis hircina Jacq. (O. inermis L. it. öl. 59). In pratis frequens.
542. O. arvensis L. Tam ©. spinosa L. quam O. repens L. et haec
spinosa et mitis per omnem Ölandiam nascuntur.
CL IX. CENTRIFLORAE.
Fam. LVII. ERICINEAE, ^
A. Vaccinieae.
545. Vaccinium uliginosum L. In locis uliginosis silvaticis ad Böda,
Högby, Högsrum, Mossberga ete. Desideratur in Ölandia meridionali.
344. V. Myrtillus L. (it. öl. 157). In silvaticis ad Böda, Högby, Räl-
la, Strandskogen ete. Deest in meridionali parte.
545. V. Vitis idaea L. (V. rubrum L. it. ol. 157). Eisdem locis ac
praecedentes.
346. P. Oxycoccos L. In paludosis Ólandiae praecipue borealis ex. gr.
Böda, Borga träsk par. Högby copiose, Hôgsrum, Mossberga ete.
B. Ericeae.
547. Andromeda polifolia L. Ad Borga träsk tantum.
548. Calluna vulgaris Salisb, (Erica campestris L. it. öl. 44, 58, 85, 157),
549.
550.
551.
592.
553.
554.
555.
556.
557.
558.
359.
560,
561.
562.
565.
— 499 —
In Ólandia boreali silvatica frequens. Inter Wickleby et Smedby
secus littora copiosissime. In plaga orientali raro. Adest tamen sat
copiose in Ottenby lund.
C. Rhodoreae.
Ledum palustre L. (Ledum Rosmarin. silv. L. it. al 60, 157). In
plaga boreali, ut ad Boda, Högby, Repplirge, Runsten, Glómmin-
ge, Högsrum etc. Desideratur in australi,
D. Pyroleae.
Chimaphila umbellata Nutall. (Pyrola L. it. ol. 152). In silvis ad
Byerum, Högby, Hógsrum, inter Glómminge et Saxnäs parcius.
Ch. uniflora Fr. Pyrola L. (it. öl. 145). Ad Torp, Svartvik etc.
par. Bóda. Hôgby, Rälla, Thorslunda etc.
Pyrola rotundifolia L, n silvaticis rarior ad Högby, Ekerum et
Dyestad par. Runsten. ;
P. chlorantha Sw. Ya silvis ad Böda, Högby, Rónnerum, Högs-
rum, Rälla, Thorslunda etc.
P. minor L. In nemoribus rarius ad Halltorp.
P. secunda L. In silvaticis ad Böda, Högsrum, Strandskogen ,
Runsbäck etc.
Monotropa Hypopithys L. In pinetis ad Böda et Högby; nec non
inter Glómminge et Saxnäs.
Fam. LVIII. Ewrrrnacrar.
Empetrum nigrum L. In par. Böda et Högby frequens.
Fam. LIX. EUPHORBIACEAE.
Euphorbia palustris L. H. N. IV. 67. (Tithymalus ölandicus L. it.
öl. 91,94, 442). In pratis paludosis totius fere insulae, ut ad Pers-
näs, Föra, Alböke, Köping, Thorslunda, Mörbylånga, Rastlósa,
Wentlinge, Ottenby, Gräsgård, Segerstad, Hulterstad, Gårdby.
Ee Esula L. Fr. Nov. Ed. 2. p. 157. 1n agris ad Algutsrum juxta
viam copiose. Ad Resmo, ubi Bruzelius copiosam legisse dicitur,
numquam vidi.
E. Helioscopia L. ln agris et arvis frequens.
E. Peplus L. Solo culto, in hortis etc. rarior.
Mercurialis perennis L. (it. öl. 46, 56 etc.). In nemoribus frequens.
Fam. LX. POoRTULACACEAE,
Montia fontana L. 1n limosis littoris marini ad St. Rör.
+ HO =
Fam. LXI. PanoxxcniACEAE.
564. Herniaria glabra L. (it. öl. 35, 72). In campis arenosis, etiam in
Alfvaren frequens.
863. Scleranthus annuus L. In agris et arvis ubique.
366. S. perennis L. In glareosis et arenosis frequens.
Fam. LXII. POLYGONACEAE.
367. Polygonum AÆmphibium L. In aquis passim, — terrestre in agris
et locis udis frequens.
368. P. lapathifolium L. Yn littoribus ad Näsby, Ottenby etc.; ut etiam
ad fossas et rivulos ad Resmo etc. Forma incana in agris etc.
frequens.
569. P. Persicaria L. In depressis uliginosis. V. minus H. N. IV. 75.
locis arenosis.
570. P. mite Schrank. Passim, praecipue varietates stricta et pusilla
Fr. Mant. IL
571. P. Hydropiper L. In fossis et inundatis ad vias ete. frequens.
572. P. aviculare L. (P. vulgare L. it. öl. 85, 96). Ad vias, agros, arva
et littora maris frequens.
375. P. Convolvulus L. n agris et cultis frequens.
374. P. dumetorum E. n praeruptis petrae calcareae ad Borgholm et
Halltorp; in dumetis ad Röhälla.
575. Rumex domesticus Hartm. Fr. Mant. 5. p. 27. Passim ad pagos.
R. aquaticus L. pr. p. (Herba Britanica L. it. öl. 85). Ahs. (R. Hip-
polapathum Fr. desideratur).
576. R. crispus L. Frequens.
577. R. obtusifolius L. Juxta vias et pagos frequens.
578. R. nemorosus Schrad. Ad Halltorp copiose, etiam ad Thorslunda,
Bredinge etc.
579. R. maritimus L. In littoribus limosis etiam arenosis marinis" ad
Ottenby, Gräsgård, Runsten, Persnäs, Böda, Thorslunda etc. passim.
580. R. acetosa L. et
584. R. acetosella L. (it. öl. 50, 90). frequentes. $
Ser. IV. IncomPLETAE.
CI. X. BRrACTEIFLORAE.
Fam. LXIII. SANTALACEAE.
582. Thesium alpinum L. In Ölandia prope templum Thorslunda? primus
legit Forsgárd.
— HO. —
Fam. LXIV. | TuvwErrak.
585. Daphne Mezereum L. In pratis nemorosis humidis passim ex. gr.
ad Gillsättra, Strandskogen, Thorslunda inter Skogsby et Lenstad,
inter Dahlby et Bredinge, St. Dahlby skog etc.
Fam. LXV. | Uruacrar.
584. Ulmus montana Bauh. Fr. Mant. 5. p. 19. Summa Veget. Scand.
204. In silvis et nemoribus ad Högby, Rälla, Persnäs, Borgholm,
Mossberga ete. Desideratur omnino in Ólandia meridionali, (ut eiiam
in Anglia).
385. U. campestris Bauh. Fr. Il. c. e. In silvis et nemoribus ad Högs-
rum, Glómminge, Thorslunda, Wickleby, Resmo, Rastlüsa, Hulter-
stad et in pagis Alvarensibus, Gósslunda, Ebbelunda et Frôslunda.
Locis citatis occurrit etiam var. suberosa frequens. Desideratur ce-
terum haec, sola in Anglia obvia species, in Ól. boreali, Scotia; cfr.
Planchon in Ann. Sc. Nat. 1849, ubi hae species plene expositae.
686. U. effusa Willd. Fr. Nov. p. 77. H N. IV. 81. Ahlqv. V. A. H.
4824. p. 502. Wahlenb: ib. p. 518. In nemoribus Ólandiae mediae
occidentalis ad Borgholms Kungsgård, Hôgsrum, Rónnerum, Moss-
berga, Brostorp, Gillsáttra, Ryd, Isgärde, Tveta, Skogsby. De cae-
tero desideratur cum in plaga boreali tum australi.
Fam. LXVI. URTICACEAE.
587. Humulus Lupulus L. Locis lapidosis, in saepibus etc. ad Borg-
holm, Runsbäck prope littus, Runsten etc. passim.
588. Urtica urens L. In cultis ubique.
589. U. dioica L. (it. öl. 126). In cultis etc. ubique.
Fam. LXVH. CHENOPODIACEAE.
590. Atriplex rosea L. Fr. Nov. p. 286. H. N. IF. 74. ln ruderatis
et juxta vias ad Färjestaden, Bjórnhofda, Skogsby et Algutsrum.
591. Æ. calotheca Fries Nov. Mant. 111, A. laciniata L. Suec. In lit-
toribus marinis rarius.
592. Æ. hastata L. (it. öl. 88). In littoribus, agris etc. ubique copiose.
595. Æ. patula L. Cum praecedente frequens.
594. À. littoralis L. (A. maritima L. it. ol. 96) In littoribus maris
passim copiose. — Var. marinam in Ólandia vix vidi.
595. Halimus pedunculatus Nallr. Ahlqv. V. A. H. 1824. p. 505. In
littoribus maris ad Ottenby, Runsten, Gerdslüsa, Bredsättra, Sax-
näs, Färjestaden, Resmo etc.
596. Blitum rubrum. Reichb. Chenopodium L. In fossis et cultis frequens.
597
598
599.
600.
601.
602.
605.
604.
605.
606.
607.
608.
609.
610.
611.
612
615
614
… DÉI. —
. B. glaucum Roch. Ad vias etc. frequens.
. B. Bonus Henricus C. A. Meyer. Ubique.
Chenopodium urbicum L, Ad pagos ubique.
Ch. murale L. Ahlqv. Fl. Runst. p. 12.
Ch. hybridum L. In cultis passim.
Ch. album L. In agris etc. ubique cum varr. virescente et viridi.
Ch. polyspermum L. In cultis passim.
Kochia hirsuta Nolte. Wahl. Suec. Fr. H. JY. IF. 49. In prato
Ottenby schefferiàng, orientem versus ad Ottenby-lunds S. ända,
cum in arenosis tum limosis, prope littus et in littore copiosissime.
Schoberia maritima Mey. H. N. IF. 50. Ahlqv. Le 296. In lit-
toribus maris multis locis, nempe in littore orientali ad Bóda, Pers-
näs, Bredsättra, Runsten, Melby par. Segerstad; in occidentali vix
nisi ad Runsbück. Binae formae a Wahlenbergio in Fl. Sv. Ed. 2.
p. 468. memoratae adsunt ad Ottenby.
Salsola Kali L. (Salsola vulgaris L. it. ol. 151). In littoribus ma-
ris arenosis ad Böda, Persnäs, Mörbylånga, Frôbygärda etc. Etiam
in eampis arenosis procul a littore ut ad Byerum, Runsten, Glóm-
minge et Resmo.
Salicornia biennis Afz. Ad Längôre Capell par. Bredsüttra copiose.
Magnopere insignis, apud nos omnino diversa a sq.
S. herbacea L. In littoribus maris multis locis ut ad Ottenby schef-
feriang, Sandby, Gärdby, Runsten, Persnäs, Böda, Borgholm,
Thorslunda etc. Cum erecta tum prostrata legitur.
Cl. XI. JULIFLORAE
Fam. LXVIII. CuUPULIFERAE.
Quercus Robur L. (Qu. vulgaris L. it. öl. A7, 68, 85, 405). Per
omnem fere insulam et pedunculata et sessiliflora.
Fagus silvatica L. Unica arbor ad Rälla.
Corylus Avellana L. (Coryl. vulg. L. it. öl. 57, 403). Passim; prae-
cipue v. Ölandica Fr. humilior, nucibus minoribus at nucleo de-
licatissimo, in petiosis calcareis copiose.
Carpinus Betulus L. Silvas fere sistit arbor excelsa inter Halltorp
et Ekerum. Minor adest ad Hógsrum, Rünnerum et Dyestad par.
Runsten.
Fam. LXIX. SALICINEAE.
. Populus alba L. Ad pagos, primitus culta.
. Populus tremula L. (it. òl. $5). Per omnem fere Ölandiam.
. Salix alba L. Ad Södvik, Thorslunda, Algutsrum etc.
a "" uu
615. S. fragilis L.. Ad vias et pagos etc. per omnem Olandiam. Femina
ad Torp par. Gárdby.
616. S. pentandra L. In paludosis ad Borgholm, Strandskogen etc.
617. S. undulata Ehrh. In Ólandia meridionali: in paroeciis Åhs, Went-
linge et Gräsgärd multis locis copiosa.
618. S. purpurea L. Multis locis in par. Fóra, sed cum seq. recentius
introducta.
619. S. viminalis L. In saepibus passim.
620. S. Capraea L. In silvis passim ut ad Borgholm , Strandtorp, Färje-
staden etc.
621. S. cinerea L. In paludosis ubique.
622. S. aurita L. Frequens. 3
625. S. nigricans (Sm.) Fr. In Olandia media copiose etc. à
624. S. repens L. Ubique. Var. argentea Sm. (S. arenaria L. it. ol )
frequens. d
625. Betula verrucosa Ehrh. In Ólandia praecipue in Strandskogen copiose.
626. B. alba L. (it. 0l. 59, 85, 103). Per partem borealem. (Comple-
ctitar hoc loco tam B. pubescentem Ehrh. s. davuricam Pall., quam
B. glutinosam Wallr. s. carpathicam W., quarum limites non sta-
bilici, sed a priori clare diversae sunt).
Fam, LXX. BETULINEAE.
627. Alnus glutinosa Willd. Frequens.
628. Myrica Gale L. (it. öl 91). In silvis paludosis ad Högby, Ram-
süttra, Mossberga etc,
Fam. LXXI. CONIFERAE.
629. Pinus silvestris L. (P. vulg. L. it. öl. 47, 457). Silvas consistit in
par. Böda, Högby, Bredsättra, Högsrum, Glömminge, Algutsrum,
Thorslunda et Wickleby.
650. Abies excelsa DC. (Abies vulg. L. it. öl. 152, 157, 148). Cum
praecedente.
651. Juniperus communis L. (Jun. Frutex L. it. öl. 59 etc). Frequens
etiam in Alfvaren.
652. Taxus baccata L. (Tax. unica L. it. öl. 67). Arbor. nunc rara.
Quondam frequens in Högby, ut dicitur. Adhuc adest ad Skede
Mosse et inter Saxnäs et Glómminge.
Appendix: EQUISETACEAE.
655. Equisetum arvense L. (it. öl. 59, 116). Frequens.
654. E. silvaticum L. In silvaticis frequens.
553
656
657
658
659.
= E, >
. E. pratense Ehrh. ad Balla (Fries), Runsbück etc.
. E. palustre L. Sat frequens.
. E. limosum L. In fossis etc. passim copiose.
. E. hiemale L. In silva prope Borg par. Högby.
CL XII. NupnirronaAr. La
Fam. LXXII. CALLITRICHINEAE,
Callitriche verna L. In locis humidis passim.
Fam. LXXHI. Cnanacear.
640. Chara vulgaris L. In aquis stagnantibus copiose. "Var. * papil-
641.
642.
645.
644.
651.
lata Wahlenb. Fl. Sv. 746. ad Älebäck etc,
Ch. baltica Fr. In mari multis locis ex. gr. ad Róping, Wickleby etc.
Ch. hispida L. In fossis turfosis.
Ch. aspera Willd. In sinubus vadosis marinis.
Ch. nidifica Mull. In littor, inundatis ad Wentlinge. Obs. Species
hujus generis nondum satis exploratae.
MONOCOTYLEDONEAE.
CL XIII. FRruCTIFLORAE,
Fam. LXXIV. ORCHIDEAE.
A. Ophrydeae.
$. Orchis militaris L. (it. öl. 45, 69, 115, 157). In pratis et nemo-
ribus per maximam partem insulae. copiose.
. O. ustulata L. (it. ol. A3, 85, 106, 445, 157). In pratis, pascuis
et nemoribus per omnem insulam multis locis copiose.
. O. mascula L. In dumetis fere ubique. Albiflora ad Skogsby.
. O. Morio L. (it. öl. 46, 69, 94). In pratis humidis etc. fere ubi-
que. Albiflora ad Beteby par. Mörbylånga.
. O. sambucina L. (it. öl. A8, 406. ad O. latifol. L. Suec). n pratis
apricis passim ex. gr. ad Fora, Rälla, Thorslunda, Wickleby, Mörby-
lilla, Ottenby schefferiäng etc. 1
. O. maculata L. (it. öl. 48). In pratis et nemorib. frequ. Var. an-
gustifolia in pratis paludosis circa lacus par. Hôgby et ibi fida so-
cia Orchid. incarnatae, Caeterum aliis locis passim.
O. incarnata L (it. öl. 48). In pratis paludosis per omnem fere
insulam.
= 6505 =
652. Aħacamptis pyramidalis Rich: Yn pratis nemorosis ad Humderum
par. Böda, Högby, Lundegård; Repplinge; Galltorp, Runsten; Högs-
rum, Thorslunda inter Skogsby et Lenstad copiose, Westerstad par.
_ Rastlósa, Smedby, Hulterstad Asplund. ;
655. Gymnadenia Conopsed Br. (Orchis longiealear L. it. ol. 46, 415).
In pratis frequens. Var. densiflora Wahlenb. in &enióribus. Var.
floribus albis ad Halltorp, Runsten etc. ;
654.. Platanthera chlorantha Cust. Fr. Mant. 5. p. 152. In lucis par.
Högby et Persnäs frequens, Thorslinda et sine dubio aliis locis.
655. Pl. bifolia Rich. (Orchis Satyrium L. it, öl. 47, 445). In pratis
nemorosis frequens.
636. Coeloglossum viride Hn. Passim legitur; semper parce ex. gr. ad
Böda, Halltorp, Runsten, Thorslunda, Rastlosa.
657. Ophrys Myodes L. (Cypripedium muscifer. L. it. öl. 44, 121, 157).
In pratis depressis maltis locis: ad Böda versus mare, Högby circa
lacus passim, inter Persnäs et Gaxa copiose, ad Bägby par. Gerds-
losa, ad Halltorp et Ekerum copiose, ut etiam ad Möllstorp; circa
Skogsby par. Thorslunda copiose, ad Wickleby parce; varietas flore
albo ad Halltorp.
658. Herminium Monorchis Br. In pratis depressis fere ubique.
b. Neottideae.
639. Goodyera repens Br. In silvis muscosis ad Rälla 1849.
660. Cephalanthera ensifolia Rich. (Serapias Helleborine L. it. öl., 144).
In pratis nemorosis ad Byerum et Torp par. Bóda et Horn par.
Hógby parcius.
-661. Epipactis latifolia Sw. (Serapias Helleborine L. it. ol 159). In
pratis nemorosis passim ex. gr. ad Borgholm, Runsten, Glómminge,
Thorslunda etc. parce.
662. E. media Fr. Mant. 2. p. 45. (Ep. atrorubens Reichenb.) In ne-
moribus ad Halltorp, Ekerum, Rôhälla etc.
665. E. microphylla Ehrh. In locis absconditis umbrosis inter Ekerum
et Halltorp 1849.
664. E. palustris Scop. In pratis humidis satis frequens.
-665. Listera ovata Br. (Ophrys L. it. öl. 61, 62, 121). In nemoribus
frequens.
666. L. cordata Br. In silvis muscosis rarius, ut ad Böda passim, Moss-
berga par. Hógsrum, et Strandskogen passim.
667. Neottia Nidus avis Rich. In silvis umbrosis ad Wedborn et Eskils-
: 65.
WT" "Se
mosse par. Högby, Lundegård par. Köping, Halltorp par. Hógsrum
et Tveta par. Thorslunda semper parce.
c. Malaxideae.
668, Corallorrhiza innata Br. In silva inter Thorslunda et Färjestaden
rarissime lecta 1849.
d. Cypripedieae.
669. Cypripedium Calceolus L.. In pratis nemorosis ad Borgholm et
Halltorp, ad Lilla Wickleby parce, in Bengtstorps gärde par. Mörby-
långa, ubi biflorum lectum.
Fam. LXXV. Iningar.
670. Iris Psevd-Acorus L. (it. òl. 56, 91, 127). In paludosis frequens.
Fam. LXXVI... NancISSINEAE.
671. Galanthus nivalis L. Ad saepes etc. passim. Initio plantata.
CL XIV. Lirrrrronar.
Fam. LXXVI. LILIACEAE.
a. Asphodeleae. \
672. Allium Scorodoprasum L. (Porrum L. it. öl. 60). Wahlberg Landtbr.
Acad. H. 1856. In pratis nemorosis sat frequens (Olandis Gräslôk).
Var. minus Fr. In agris ad Sandby etc.
675. A. arenarium L. Wahlb. L c. Ahlqv. V. A. H. 1824. In agris et
arvis frequentissime. Rarius in plaga boreali.
674. A. oleraceum L. (it. öl. 56). Wahlb. Le In pratis et arvis fre-
quens. Var. complanata passim. Var. canaliculata ad Alböke: Fries.
673. A. ursinum L. Wahlb. Le In nemoribus umbrosis ad Borgholm
et Ryd par. Glómminge.
676. A. Schoenoprasum L: (it. ol. 55). Wahlb. Le In campis Alfva-
ren per omnem fere insulam, nec non in pratis mari vieinis passim
copiose, saepe albiflorum.
677. Anthericum ramosum L. Ahlqv. V. A. H 1821. p. 502. In cam-
pis Alfvaren Ólandiae orientalis a Sandby ad Gosslunda par. Hulter-
stad (ubi sat copiosum) passim; ad Glóumingesand plagae: occiden-
talis parce.
678. Ornithogalum umbellatum L. In agris arenosis ad Algutsrum, ut
eliam circa templum Thorslunda in fossis et agris copiose.
679. Gagea lutea L. sub Ornith. In nemoribus et cultis ubique.
680.
681.
682.
6835.
684.
685.
686.
687.
688.
689.
690.
691.
692.
695.
694.
695. J
696.
697.
698.
699.
— 507 —
G. minima L. Cum praecedente, attamen non copiose. — Reli-
quas Gageas frustra quaesivi.
Muscari botryoides Willd. Circa radices Ulmorum, procul a domo,
in Tveta gärde legi.
b. Asparageae.
Asparagus officinalis L. Ad Husvalla par. Föra, ut etiam in pra-
tis propius mare ad Rälla.
Convallaria majalis L. In pratis et nemoribus non ubique.
C. Polygonatum L. (it. öl. 46, 106). In fissuris petrae calcareae
per omnem fere Alfvaren, ut etiam aliis locis petrosis.
€. multiflora L. (it. ol. 415). In nemoribus passim, ut ad Pers-
näs, Föra, Thorslunda, Wickleby, Resmo, Rastlôsa etc., at parcius.
Majanthemum bifolium DC. In silvis et nemoribus.
Paris quadrifolia L. (it. öl. 62). In nemoribus fere ubique.
Fam. LXXVIII. ALISMACEAE.
Butomus umbellatus L. In fovea, juxta viam, ad pagum Solberga
par. Grüsgárd non parce. Vix ullo alio Ólandiae loco legendus.
Alisma plantago L. In fossis, rivulis et aquis stagnantibus frequens.
A. Ranunculoides L. Ahlqv. Le In aquis stagnantibas passim a
par. Lóth usque ad Åhs et Wentlinge. Copiose adest inter Köping
et Borgholm. Ceterum legitur sat copiose ad Ebbelunda, Smedby,
Grüsgárd ete. Flores sunt post meridiem clausi. — Var. zosteri-
folium solum in lacu Enetri Gôljar inter par. Âhs et Wentlinge.
Scheuchzeria palustris. L. Ad Borgaträsk tantum. ` `
Triglochin palustre L. (Tr. vulgare L. it. öl. 85). In uliginosis
ubique.
T. maritimum L. ln littoribus et pratis marinis frequens.
Fam. LXXIX. JUNCACEAE.
Juncus conglomeratus L. In fossis et aquosis frequens.
. effusus L. In paludibus silvaticis praesertim ad Högby. et Rälla
copiosissime.
J. filiformis L. In paludosis silvaticis passim.
J. acutiflorus Ehrh. (J. sylvaticus L. it. ol, 59). In limosis silvati-
cis sat frequens.
J. articulatus L. In uliginosis ubique.
J. supinus Mónch. In uliginosis et aquis stagnantibus frequens.
Var. strictus Fr, Fl. Scan. ad Borga träsk.
si EE
700. Juncus squarrosus L. In arenosis ad Bóda multis silyaticis locis, in.
ericetis ad Ottenby, in Köpings mosse sat copiose, ad Skede Mosse
et Runsten (Ahlqv. Fl. Runst.)
701. J. compressus Jacq. In locis humidis et marinis ubique.
702. J. Gerardi Lois. In littoribus maris sat frequens.
703. J. bufonius L. In depressis humidis ubique cum var. conglomerata
Fries — fasciculata Roch.
704. J. — Weig. In arena littorali ad Grankulla par. Böda Y ahlnb.
Fl. Sv.
703. Luzula pilosa L. sub Junco.: In silvis ubique.
706. L. campestris L. (Juncus capsulis psyllii L. it. ol. 59). In pratis
silvestribus etc. ubique.
CE XV. SrADICIFLORAE.
Fam. LXXX. AnoiDEAE.
* Lemneae.
707. Lemna, polyrrhiza. L. Rarior in aquis stagnantibus,
708. L. gibba L. In; Straudshogen in foveis. legi.
709. L. minor L. In aquis. stagnantibus per omnem insulam.
710. L. trisulcea L. In aquis stagnantibus et rivulis aestate non fluenti-
bus passim copiose.
Fam. LXXXI. PorawocETOSEAE.
711. Potamogeton natans L. Yu aquis stagnantibus ubique.
712. P. gramineus L. In fossis etc. passim cum var. heterophylla.
715. P. nitens Web. heterophyllus. In rivulis ad Högby, Resmo, Gärdby etc.
744. P. perfoliatus ÈL. In lacubus Hornsjón, Svibo Goljar par. Ahs, in
rivulis passim ut etiam in mari.
743. P. pusillus L. major? l. vulgaris. Ad Klinta par. Smedby — tenuis-
simus in foveis prope Albrunna gürde par. Wentlinge.
716. P. pectinatus L. In lacubus Hornsviken, Svibo Güljar, ut etiam
in sioubus maris passim.
747. P. marinus L- In mari ad Sandby etc.
718. Ruppia maritima L. In mari Olandiae orientalis multis locis prae-
sertim in sinubus ex. gr. ad Egby, Längüre Capell, Runsten (pe-
dunculo elongato spirali) Gräsgärd etc.; Oland: occident. ad. Went-
linge, inter Wickleby et Thorslunda copiose ete.
719. R. rostellata Koch. Fr. Mant. 2. Ólandiae: Hartm. Fl. Scand. p. 57.
720. Zannichellia palustris. L. An sinubus. maris et rivulis ad exitum. in
mare cum Öland. orient, tum occident.
een, DOS. ain
724. Z. pedicellata Fr. Ad Ottenby: Æreschoug.
722. Zostera marina L. (it. öl. 407). In mari frequens.
Fam. LXXXI. Typnaceae.
723. Typha latifolia L. In Ólandia legi, sed ubi, non memini.
72A. T. angustifolia L. Ahlqv. l. e. Ad Hornsviken, Mossberga, Glad-
vatten et in fossis ad Ottenby laud.
725. Sparganium ramosum Huds. In aquosis et fossis multis locis, ut ad
Horn, Emmetorps mosse, Ottenby etc
726. S. simplex Huds. (S. vulgare L. it. öl. 157). In aquosis sat frequens.
727. S. minimum Fr. n stagnis passim. Sp. natans, in Smol. lacubus
vulgare, in Ólandiam non transit,
Fam, LXXXIII. CYPERACEAE.
a. Cypereae.
728. Schoenus ferrugineus L.. In paludosis circa lacus ete. par. Högby
copiosissime, ad Ofre ÀÂlebäck par. Gárdby , ad Skogsby inter Len-
stad et Täfvelsrum par. Thorslunda, inter Mörbylånga. et Borgby,
et Mörbylånga et Resmo propius mare, ad Smedby etc.
729. S. nigricans L. H. N. IF. 89. In paludosis circa lacus par. Hög-
by plurimis locis, sed semper parcior quam Sch. ferrugineus. Cae-
terum non nisi in rivulo inter pagos Alvarenses Ekelunda et Frós-
lunda non parce.
b. Scirpeae,
750. Cladium Mariscus Br. H N. IF. 88. (Schoenus Mariscus L. it.
137). Ahlqv. Le In paludibus, praesertim in par. Högby circa
lacus copiose, sed etiam in Persnäs, Balla. Alböke, Köping in Ró-
pings mosse et Skede Mosse, Mossberga Gladvatten par. Hógsrum
copiose. Denique in palude inter Lenstad et Täfvelsrum parce et
ad S. Mockleby rarissime, at sterile.
751. Rhynchospora alba Vahl. Ad Wedborms träsk par. Hógby. —
(R. fusca frustra quaesita. Adest forsan iisdem locis ac R. alba).
752. Blysmus compressus Panz. In pascuis uliginosis etc. sat frequens.
755. B. rufus Panzi In littoribus maris passim ex. gr. ad Böda, Läng-
óre Capell etc. Est var. minor, baltica.
754. Scirpus maritimus L (it. ol. 142). In littoribus maris passim cum
orientalis tum. occidentalis Ólandiae ex. gr. ad Ahs, Gräsgärd, Gård-
by, Wickleby, Färjestaden, Borgholm ete. ut etiam in insulis Ràre-
holmen copiose, Norman et Svansholmarne.
733. S. lacustris L. 1n Hornsviken etc. passim. Var. glaucus Sm. In
— 510 —
littoribus maris multis locis ex. gr. inter Thorslunda et Wickleby,
Husvalla et Greda etc.
756. Scirpus palustris L. In paludosis ubique.
757. S. uniglumis Link. In littoribus maris passim.
758. S. pauciflorus Ligthf. S. Baeothryon Ahlqv. Fl. Runst. In locis
uliginosis passim.
739. S. acicularis L. Ad Wedborms trüsk tantum legi.
740. Eriophorum angustifolium Roth. In paludosis ubique.
744. E. latifolium Hopp. In pratis uliginosis multis locis ut ad Hall-
torp, Wickleby, '"Thorslunda etc.
749. E. vaginatum L. n paludosis silvaticis ad Borgatrüsk par. Hög-
by et Mossberga par. Hógsrum pareius.
745. E. alpinum L. Ad Borga träsk copiose.
c. Cariceae.
744. Carex Psevdo-Cyperus L. In Hornsviken tantum.
745. C. riparia Curt. In aquosis et fossis passim per omnem Ólan-
diam, ut ad Hornsviken, Föra ad vias, Tveta et Skogsby copiose,
Resmo et Rastlósa multis locis, Jordsläta par. Gerdslósa et Runsten.
C. nutans W. Fr. Mant. 4., a div. Ahlqvist detecta, videtur hujus
forma obesa, ex Fries.
746. C. paludosa Good. Var. spadicea ad fontes et rivulos par. Resmo
et Rastlósa copiose nempe ad L. Dahlby, Bredinge, Rosslósa, S.
Borgby et Resmo.
747. C. vesicaria L. In aquosis sat frequens.
748. C. ampullacea L. In aquosis ad Högby ete. passim.
749. C. filiformis L. Circa lacus ad Högby et Mossberga, et ad Len-
stad par. Thorslunda.
730. C. hirta L. ln locis cum arenosis tum humidis ubique.
731. C. silvatica Huds. C. drymeja Ehrh. Ahlqv. V. A. H. 1821. p. 505.
In silvis humidis laetioribus ad Högby, Borgholm, Róping, Hall-
torp et Ekerum, Hógsrum, Tveta. etc. copiose. (C. distans L. certe
desideratur. In regione Calmariensi frequens).
752. C. speirostachya Wahlenb. In pratis humidis per omnem Ólandiam
frequenter.
753. C. fulva Good. In pratis humidis: passim.
734. C. flava L. In pratis paludosis. passim. Var., quae C. lepidocarpa
Tausch. In paludosis ad Glómminge etc.
753. C. Oederi Retz. In littoribus rarius. In paludosis ad Högby etc.
Ahlqv. Fl. Runst.
756.
757.
758.
759.
760.
761.
762.
765.
764.
765.
766.
767.
768.
769.
770.
771.
772.
775.
774.
775.
776.
777.
778.
— DL —
Carex extensa. Good. Vix in ipsi Ólandia. In Smolandia opposita fre-
quens. (n insulis freti ex. gr. Norman tamen adest, quare ad
Fl. Öl. pertinet.
C. digitata L. In silvaticis ad Högby, Borgholm, Arontorp, Tve-
ta, Skogsby etc. passim:
C. ornithopoda Willd. Hactenus tantum lecta ad Högby et Tveta.
C. montana L. Ad Runsten secundum Ahlqvist. Vix adest in
Olandia. j
C. praecox Jacq. In pratis et pascuis etiam humidis frequentissime.
C. ericetorum Poll. In pratis et pascuis, etiam in Alfvaren copiose.
C. pilulifera L. Yn silvis et pascuis siccis passim ut ad Rälla,
Thorslunda, Runsbäck ete.
Carex tomentosa L. H. N. IV. 90. Yn pratis et pascuis pluribus
locis copiosissime ab Ottenby saltim usque ad Lundegård.
€. glauca Scop. In fossis et pratis aquosis ut etiam in Alfvaren
frequenter.
C. pallescens L. In pratis silvaticis humidis frequens.
C. capillaris L. In pratis humidis ad Böda; Rátorp par. Thorslun-
da, Mörbylånga et Smedby, nec non in palude meridiem versus a
templo N. Môckleby.
C. panicea L. In pratis humidis ubique.
C. Buxbaumii Wahlnb. Ablqv. Fl. Runst. 51, Ad Borgaträsk ra-
rius. In silvis frondosis ad Wickleby frequentius. Etiam ad Res-
mo et Ottenby lund.
C. stricta Good. In paludosis frequens.
C. caespitosa L. Fr. Mant.5. p. 156. In pratis et pascuis humidis.
C. acuta L. In aquis ubique.
C. vulgaris Fr. Mant. 5 p. 153. In pratis humidis frequens * jun-
cella Fr. Mant. 5. p. 154. In aquosis ad Rastlósa, Bredinge etc.
C. remota L. In umbrosis paludosis silvatieis ad Köping et Rälla
copiosissime.
C. canescens L. Tn paludosis passim.
C. stellulata Good. In paludosis praecipue silvaticis sat frequens.
C. elongata L. In paludosis ad Borgaträsk, Mossberga, Rülla,
Hôgsrum, Skogsby ete.
C. leporina L. n pratis et pascuis frequens.
€. Schreberi Schrank. ` In locis arenosis juxta vias a Gräsgärd ad
Ranster Öland. orientalis, et Wentlinge ad S. Möckleby occidenta-
lis. Caeterum passim legitur in arenosis ad Àby par. Sandby, ad
Rôhälla par. Glómminge ete. Tam Carex ligerica, quam C. pseudo-
arenaria Hartm. ad hanc speciem spectant!
779
780
781
782.
785.
784.
785.
786.
787.
788.
789.
790.
791.
— 512 =
. Carex paradoxa W. In uliginosis ad Hógsrum, Mossberga ete.
. €. teretiuscula Good. In paludosis ad Ormóga, Mossberga etc.
. C. paniculata L. In paludibus Wedborms et Borgatrüsh alibique
in parte boreali.
C. muricata L. In pratis et pascuis frequens.
C. divulsa Good. In nemoribus etc. per omnem insulam.
C. arenaria L. (it. ol. 139, 149). In locis arenosis per omnem
Olandiam, etiam in ericetis etc. In arena volatili ad Böda, ad ri-
pas laeus Hornsviken, ad littora maris arenosa plurimis locis e. s. p.
C. disticha Huds. C. intermedia Good. (Carex — L. it; ol. 56). Lin-
naeus hanc ante oculos habuisse nec C. arenariam ex descriptione
videtur. C. arenaria, ut nova species, describitur p. 159.
C. dioica L. In paludosis ubique.
€. pulicaris L. (C. androgyna L. it. öl. 48). In uliginoSis plurimis
locis, ut ad Böda, Horn, Rälla, Runsten, Thorslunda et Runsbück
copiose, Ottenby lund etc.
C. obtusata Liljebl. H N. IP. 93. Ahlqv. l. c. In locis arenosis
juxta vias a Gárdby usque ad Kôping passim. Copiosissime ad
Runsten. In Ólandia occidentali etiam multis loeis adest ut ad
Wentlinge et S. Môckleby, in clivis inter Borgby borg et Eriksóre
ubi copiosius, ad viam inter Wickleby et Thorslunda, inter Alguts-
rum et Glümminge, ad Ràlla in graminosis juxta viam, ad Högs-
rum et Halltorp in Alfvaren, ut etiam ad arcem Borgholmensem.
CL XVI. GLUMIFLORAE.
Fam. LXXXIV. GRAMINEAE.
a. Hordeaceae.
Triticum repens L. Ubique vulgaris. Var. ”floribus longius ari-
statis” in nemoribus.
Elymus arenarius L. In littoribus arenosis a Glómminge ad Borg-
holm passim parce. d
E. europaeus L. Fr. Nov. H. N. IV. 99. In silvis ad Tveta et
Halltorp non parce.
792. Lolium temulentum L. Inter segetes passim.
795. L. linicola Sond. In prato humido inter frutices ad pagum Güss-
lunda par. Hulterstad! Caeterum ad Bredinge etc., ubi Linum colitur,
794. L. perenne L. n pratis ete. vulgaris. e
795. Brachypodium silvaticum. In omnibus nemoribus.
796.
797.
738.
799.
800.
801.
802.
805.
804.
805.
806.
807.
808.
809.
810.
811.
812.
815.
814.
815.
816.
817.
— 513 —
B. pinnatum Pal. In pratis macris minime rarum, ex. gr. ad Eke-
rum, Skogsby, Wickleby etc.
b. Festucaceae.
Cynosurus cristatus L. (C. pectinatus L. it. öl. 66) In pratis fere
ubique.
Dactylis glomerata: L.: In pratis ubique.
Festuca gigantea Vill ` In nemoribus per omnem fere insulam ex.
gr. ad Lundegärd, Borgholm, Tveta, Skogsby, Eriksóre etc.
F. littorea Whlnb. ` In littoribus maris passim, ut ad Ottenby,
Näsby par. Ahs, Hulterstad, Runsten, Rälla, Färjestaden etc.
F. pratensis Huds. In pratis ubique.
F. rubra L. In pratis et pascuis ubique. Var. arenaria passim
occurrit: Ad Róping: Fries.
F. duriuscula L. In pratis et pascuis passim, cum var. caesia.
F. ovina L. (it. öl. 72, 92). In locis siccis et per omnem Alfva-
ren copiosissime.
* F. glauca Lam. = Fest. ov. y. curvula Wahlenb.? Solummodo
in Alfvaren et ibi copiose.
Schedonorus asper Fr. Festuca H. JV. IF. 97. Ahlqv. Le In ne-
moribus ad Lundegård, Borgholm, Halltorp, Ekerum, Mossberga,
Brostorp et Tveta sat copiose.
S. tectorum Fr, In arvis et collinis, ut etiam in tectis copiose.
Bromus secalinus L. In agris secalinis etc. copiose.
B. arvensis L. In agris et arvis ad Mörbylånga et Gräsgärd tan-
tum observatus.
B. mollis L. In pratis ubique.
B. hordeaceus L. In locis siccis ubique, etiam in Alfvaren.
Poa pratensis L. In pratis et pascuis ubique. Var. humilis Ehrh.
In humidis prope littora maris passim.
P. compressa L. Iu locis aridis ubique, etiam in arvis.
P. trivialis L. In pratis et arvis humidis copiose.
P. serotina Ehrh. Plerumque in nemoribus, sed etiam ad saepes
et acervos lapidum.
P. nemoralis L. n nemoribus frequens.
Poa alpina L. In locis pinguioribus ad Resmo, Thorslunda etc.
Var. collina Wahlnb. H N. IV. 96. In Alfvaren etc. copiose.
P. bulbosa L. In arvis et campis arenosis, ut etiam in tectis fre-
quenter; vulgo vivipara. In jugo arenoso inter Risinge et Resmo
subnormalem legi.
66.
— 514 —
818, P. annua L. Vulgaris.
819. Brizu media L. (it. öl. A7). In pratis tam siccis quam humidis
frequens.
820. Glyceria fluitans Br. (L. it. öl. 146). In aquosis frequens.
821. G. maritima Wahlb. In littoribus maris ad Borgholm. * G. festucae-
formis = Gl. capillaris Wahlb. Ottenby schefferiäng et Näsby par. Àhs.
822. G. distans Wahlnb. In limosis maritimis passim, ad Runsten
copiose.
895. Enodium caeruleum Gaud. In pratis et pascuis uliginosis.
824. Catabrosa aquatica P. ln fontanis multis locis, ut ad Rülla, Ryd,
Thorslunda, Wickleby, Borgby, Bredinge, Gärdstorp etc.
€. Avenaceae.
825. Triodia decumbens Palis. In pratis et pascuis saepe silvestribus
passim copiose.
896. Aira caespitosa L. (Aira arvensis L. it. öl. 157). In pratis et ar-
vis humidis frequens.
(Aira bottnica Wahlnb. In insula Jungfrun, quae ut plane gra-
nitoidea Smolandica est possessio).
827. A. flexuosa L. In campis arenosis silvaticis frequens.
828. Avena fatua L. (A. fagitiva L. it. öl. 155). Inter segetes passim
nimia.
829. A. elatior L. Per omnem Ölandiam vulgaris.
850. Avena pubescens L. In pratis frequens.
854. A. pratensis L. (it. öl. 60). In pratis et pascuis, etiam Alvarensi-
bus ut ad Fröslunda.
852. Airopsis praecox Fr. Ahlqv. V* A. H. 4821. p. 500. In arenosis
depressis pinetorum ad Böda multis locis copiose, ad Högby juxta
pagos Bäck et Borgen, ad Ramsättra par. Köping, ad Rôhälla ete.
par. Glómminge, ad Thorslunda copiose etc. — In arenosis apricis
campestribus ad Parboáng et Grönhögen par. Wentlinge.
855. Koeleria glauca DC. R. intermedia Ahlqv. Fl. Runst. p. 7. V. A.
H. 1821. p. 500. In arenosis ad vias inter Hulterstad et Bred-
süttra, ut etiam inter Sandby et Skarpa Ahlby in arvis arenosis.
834. Corynephorus canescens P.B. (L. it. öl. 192).. In campis arenosis
fere ubique.
855. Holcus lanatus L. In pratis et pascuis humidis.
856. H. mollis L. In pratis nemorosis passim ut ad Böda, Borgholm,
Halltorp, Thorslunda.
857. Melica ciliata L. (it. öl. 457). HN IF. 98. Ahlqv. V. A.H. 1821.
p. 297. In Vestra Landtborgen a Gárdstorp par. S. Móckleby ad
858.
839.
840.
841.
842.
845.
844.
845.
846.
847.
848.
849.
850.
851.
852.
= 615 =
Borgholm passim copiose. Ad Högby, Persnäs et Högsrüm in Alf-
varen. Caeterum vix nisi ad pagum Alvarensem Güsslunda par. Hul-
terstad Öland. orientalis.
M. nutans L. In pratis durioribus et nemorosis sat frequens,
M. uniflora Retz. (M. nut. var. L. it. öl. 443). In nemoribus Ölan-
diae borealis sat frequens ut ad L. Vickleby, Tveta, Halltorp,
Borgholm, Lundegård, Persnäs, Högby ete.
d. Agrostideae.
Phragmites communis Trin In aquis passim.
Calamagrostis arenaria Roth. (Arundo L. it. ol. 439). In arena
littorali ad Grankalla par. Böda parcius: Wahlenb. Fl. Sv. Ed. 2.
. 46.
" epigejos Roth. In arenosis et silvestribus passim ut ad Thors-
lunda, Ottenby schefferi-äng ete. i
C. lanceolata Roth. In humidis nemoribus etc. passim.
?C. montana ad Glömminge: Ahlqvist.
C. silvatica Schrad. In silvaticis multis locis, ut ad Thorslunda,
Tveta, Ottenby lund etc.
Agrostis spica venti L. In agris et arvis copiose. Var. pygmaea
Fr. In Alfvaren ad Borgby copiose. Fr. Mant. 5. p.470.
A. stolonifera L. In arvis humidis passim. "A. alba singularis" ad
Hulterstad: Fries.
A. vulgaris With. In pratis humidis frequens.
A. canina L. In pratis et pascuis ubique; "8. aristis brevissimis in
Alfvaren copiose": Wahlenb. Fl. Sv. Ed. 2. p. 40.
Milium effusum L. (M. odoratum L. it. öl. 65, 127). In némoribus
satis frequens ut ad Högby, Borgholm, Halltorp, Tveta, Wickle-
by, Mysinge etc.
e. Paniceae.
Setaria viridis Palis. Ahlqv. L e Rarius occurrit ad Skogsby,
Wickleby et ad Aby par. Sandby in arenosis.
f. Sessleriaceae.
Sessleria coerulea Scop. (Cynosurus L. it. öl. 66) In pratis et
pascuis humidis ubique copiose.
g. Alopecureae.
Alopecurus agrestis L, In arvis Ölandiae rarius. Swartz in Sv. Bot.
et Wahlenb. Fl. Sv. Ed. 2. p. 37. Ipse non vidi.
Kë e
833. Æ. pratensis L. (A. erectus L. it. öl. 90, 445, 127, 156). In pra-
tis ubique.
854. Æ. nigricans Horn. In littoribus maris passim frequens, Var. hu-
milis Fr. "In campis arenosis sterilissimis ad Triberga: Lindblom.”
855. Æ. geniculatus L. (A. repens L. it. öl. 115). In pratis juxta mare
copiosissime ut ad Grüsgàrd, Âhs etc.
S36. 4. fulvus Smith. In aqua stagnante supra Alfvaren frequens.
857. Phleum pratense L. In pratis frequens. Var. nodosa in Alfvaren,
pumila.
858. P. phalaroides Rocl. | In siccis frequens.
859. P. arenarinm L. In arenosis ad viam a Hulterstad ad Runsten
passim copiose, ad Ormôga et ad Skede Mosse par. Köping, et ali-
bi sine dubio.
h. Phalarideae.
860. Digraphis arundinacea Trin. In aquosis frequenter.
861. Anthoxanthum odoratum L. (it. öl. 59). Vulgare.
i. Nardeae.
862. Nardus stricta L. In pratis sterilibus passim.
Ad illustrandam PLANTAGINEM minorem, nondum delineatam, hujus ad-
dimus iconem:
Tab. IV. Figurae superiores sistunt varietatem Plantaginis minoris
erectam, inferiores depressam. Utraque varietas e seminibus Olandicis
educata Upsaliae viguit. Adduntur simul analysis capsulae et semina
tam magnitudine naturali, quam aucta. :
E. Fries.
e Be
| T "i 5 Aj
À 0000000 KELLER e e CO
| | neart - ae M9
dHHHÜH | ov 03 BC
: d S
Dësen, e KE
HO | P"
US COCO) muss. go
» Be D| 4
; : :
(889988595
e
” ICODDEOOOUI
e
be serie.
Z
UHT
| | 7 G * Aes
T rer pte Tee Lactuca, A3
ITT XL
Se køva atcelta. el
aipin d mee yon Lir erii pire Lite date AE s RI RE Dre es
` UTE ris
ke? T 9
——
E:
Wa y ——
Lab.
Y,
— m am
B.
IEEE
mi ees
E
d
- uA
+ € o
4° Ze,
PE ===
SOS SEC
»
—
ETES on
ete.
——M tr
LI
Plantago minor. Ze.
e
zé
`
SET
dE
Ge
aa CN
^