: f
• 4 '
*
1 . \-,:
/
*■« -
* t " *
/ m% &®
3
:l Nf&y $4
Btticeaanuper
rime imp:efla cu? cppltmmte
tractatib*;p:iftme ititp:ete
fioni fuperadditis:
rtpatet in pa*
gina fe<?
<ju&tV
&&etei pomari j maienfcim ^i
fp&itaDlecto?e$ l^era&pctyott
H^arna !$:nofunt fpernendavolumina lectot
Quifqui* es;infi£olumine fiftegradum.
3nuenieg medtci varias vel Slpollinis artee:
Credemtbt facro eftcbarta referta fale,
C5d ide IBernofe lectoi cut cura falutis;
IHon parcas auro;2Dittusiftud opus»
Cump?milegtOt
A> '"J*i/^« .
Ibtfasoge^oannfttl. folfo.t?.
ft>bvJaretu0DepulffbU5* fo.i?.
ITbeopbilusDeviims. fo.jrf.
Ibvppocratef oe lege qui et tntroductotiua Otcitur. fo.pvitj.
3ttfutrandnm 1b £ppocratt0. fo.rvitf.
feiufdemptonoflica. fo.yi^.
CiufdemSpboiifmi Sntiqua tranftatione. fo.nnitj[.
*Siufdem apbotifini Cbeodoto jSa^a interptete. fo.rr jitf.
tgiufdem collectio Bpbottfmotttj ad vnanquamcp egfitudinem g»
tinentium. fo.rJtj.
Ttegimen&ctttotumeittfdemadditum. fb.tjf.
CtufdemUberlgptdimtarttmadditu*. fo.Iritt.
giufdemoenatufafetusadditus, fo.lr|,
Cinfdem liber fecf etotum a dditus. fo.lrrvti.
«tufdemptonoflfcafecttndum lunam addita» fo.trrvf tr.
JSmfdemcapfulaagbttrnea. fo.ipyrif.
Jgtufdem oe Tbumana natura addittt0. fo. I rritj.
agiufdem oe aeretaqua tregionibtta additus* fo.lrrrv.
«ittfdemoel^barmacilffaddttuflr. fo,rc.
)Kiufdemoeinfommlsaddittt0. fo.rcf.
apboiifmi3oanni0 2Damafceni. fo.rcti?.
f lofculi medicinale0 ej Cotnelio Celfo ertracti. fo.rcvfr.
tl^arabolearnaldioetlillalBouaaddite. f0tCm
Xibti Kte* -Cesrti jSaleni Sntique tf anflatkmi0. fo.crvfr.
Xibti Zns -Cegni jS>alem tranllatione Saorentt| Xaurentia»
uk foewrvf.
Tertu0 ouarum ptf marum fen ptimi canonw Suitcenne. fo.ctit?.
^eritra jPen quarte ptimi canont^ 36iufdem Suicenue. fo.crcf j.
^ertu0 jpen pme Quarti canoni0 eiufd£ q efl oe febtib'V fo.ccrvitf.
torttus tertie;qwarte;qttinte tfen qttaf tt Canont0 eitifdem tn Cbi
^«■ursia. fo.ccrci?.
Cantica&utcenne. , fo.cccrrnr.
'gegtw nouiad Slmanfotemquiefloeegritudtmbu^acapitevfc^
ad pede0. fo.ccclrti •
©ummttla 3facobi oe partib' fue antidotaf io <JDefue. fo.ccclrrrf r.
2Defcriptio ponderum medicjrMujrM inenfurarunwooffnm er bte*
uiafio^lifeir. ^^— "^. fo.cccclttf.
82
C^ndptottt iPrragoffc ^oanniti»
mmedicina*
jCdicina oiuioitur f otias partestfcil?
in cbeottca % ptacttdt. Q ua ruj tbeotica i trta
oiuidif :fc$ irt otemplatione' rerS naturalifr: et
n5 naturaliu:r earu que funt ?tra natur5:ep q
bus egritudis :t fanitatts et neutralitatis: et
|| fuarutn caufarum et fignificationumfcientta
J ptocedit:quando erira curfum natttralem cf t*
^t^JvSi ^uot bumores ercrefcunt:e£ quaoccafione vel
"^* ejrqua fignificattone egritudo babeatur.
ICDerebus naturalibtt0.
*g3 «0 *o naturales funt feptg fc5 elentfta^mirttone^: ?pofitto
**-£ nes:meb2a:^tute0:operat5es:tfpiritMBtaU) addidemtbi*
aliacfttttoifc5*tate0:coloie0:figttra0:«oiftanti§ tnter mafculuv
feminam. C#>eqttattttoielementi0.
£T Sementa funt c}tttto:fcilicet:igni0:aer :aqua : x terra.Sfgni*
VXcaIidu0t flccu0.Sler calidu0 x bumidtt0.Squa frigida tbtt*
mida.tCerrafrigidatficca. C2>ec5mipttonibu0.
GOmmi£tione0 funt nou&octo ineqoale0:T vna equali0. 3>e
inequalib' #o cjttuo: funt fimp!ice0:boc c" caltdu:i frigido:*
bumidu tflccg.a6tc|ttuoiej:bi05pofite.f.calidttT butdtt:caliduet
ficctt.frigidu x bStdfcfrigidtt x ficctt.J&Malte #o efl qttSdo cu mo*
deratione cotptw tncolume oucitur.
<C2Debumoitbu0.
GOmpofitioe^ funt c]ttuot.f.fangui0:flegma :colerarubea:t
colera nigra.Sangui0 ^calfd^etbuid^.f legma frigidtttbijt
do.Golera rtibea caltda x ficca.CoIera nigra frigida x ficca.
C2De flegmate. ^legmati^ afit §nc& funt modi. Jgft aut flegma fal*
fuj calidi9xftcd9 ceteh0:tnfectttbuoie colerico. tBt eft flegma oul»
cegtinfe ad caltditatfrbumectatione:tfectubnoie:fangutneo.£ft
% acre prinfe ad frigiditate x ficcitat&tnfecttt melScolico . €ft etifc
flegma vttrett qd nafrif er magna frtgidttatetcosgulati5e:ficttt itt
fentb^nattirali cajote oeftituti0.iEt eft alio frigidu x buidu: iU6 #o
fapote" n5 babet:fed pptiam rettnet frtgiditatentT bumiditatem.
CS>ecolera rubea.CColerarubea quinc£tnodi0conftat.20ico»
lera rubea clara velpura ttaturaliterTfubftantialitcr calida :cttt*
o:igoeftabepate.2Ufaeftcitritta:ctti> er.otdiu£a spofitioe aquofl
ftegmatt0 x colere rubee purendeoc^ eft calida minus.Wa eft vitel
lina ftmilia vttelits ouotoj^que nafcitur er. commipttoneflegmatis
coagulatiTcolererubeeclare:queeftminu0 calida .&lia eftcolera
ptaflma ad modo ptamj virtdi0;cuiu0otigo magi0 eft a ftomacbo
<j?abepate.a£ft TaUaeruginofa adrooduviridis eri0:tvtitittioda
a tj
tcnenfcque nafcitnr eg nimia aduftione que ptoptium babet colo*
r€ :ptoptiatwp eiu0 vtrtutem t malitiain.ODecolera ntgra.Co*
leranigraouobuemodiaconftat.tlno modoeft naturali0iumo*
4ttm fed0 fanguinia Veiufdem perturbationw : t cognofcitur
cifTe a colotibua ntgris cu inferitte vel fuperme ejctra manat : t ifte
modue eft veraciter frigidu^ t flceu0.£ft t aliue modue erira na*
turalem curfutmcutue otigo eft oe vftionexolerice commu:tionie:T
bicveradter appellainigent efticalidtot et- leulot afuperiotimo*
do babene in fe impetum pernecabileimt qualitatem gnitiofam,
C3>e mod ie membtotum.
m€mb:otum modi funt quattuot.lBotum enim funt quedam
p:incipalia:tfuntquaflmateriaTfundamenta:fcilicetccre>
b:um:cot:epar:t tefticuli.CDStfunt alia quedJ que ptedtctie ptin
cipalibueoeferuiut:vtfunt neruilqui cereb:ominiftran!.3irteriefi
oeferuittntcotdi.Wenequeoeferuiunt!epati.i5tvafa fpermatica q
oeferuiunt tefttculiewillie fperma mtniftrantCSunt vero oe ml*
b:t0 aliam ptoptiam virtutem babentia:vnde eademmSb:a regti
turt eotumqualitaeconftafcvtfnntofl&tcartilaginee: t mebta*
neique funt tnter cotium t carnetmet mufculi:t ptnguedo ret caro.
CSlia funt que ptoptia virtute enipaj: tamen ptfocipiutnbabent
t vigo:em a p:incipaltbu0 fundamentte': vt eft ftomacbue-: rene0:
inteftina:omnefq*lacerti:bec enim fua virtute p:op:ia appetunt ct
bum t mutantt operantur fuo^ actus fm naturam:bab€t t aliae
ptoptiae virtute^ oecurrentee a ptincipalibue fundamentie:oe fy
bU0p:incipalib* c6ftat fenfu^ t vtta cum voluntario motu.
C[2Denumerovirtu'/
tumt oiuiflone.
a3rtuti0 itaq^ trina ftt partttio.3Sft virtu0 animali0.J8t fpirt
tualte.jgtnaturalie.
C2)e virtute naturali.Zlirtus flqutdem naturalis vna eft qtnint
ftrat:altera cuitmniftratur.Sed naturatie virtu0 cui miniftratur
modo generat:modo nutrit:modopafcit.tlirtueautem quemtni*
ftrat x non miniftratur eimodo appettt:et retinet:iet oigerittiet er. ♦
peliit que oeferuiunt pafcenti virtuti: quemadmodum pafcen0 vir
tu0 nutribiu.Jgt generanti virtuti oeferuiunt alie ouctlna que tm
mutatcibutmaltera quetnfo:mat:quetnfeoifferunt . IBam ptiot
virtus immutat cibumt miniftrat vtrtuti generantt flne' infoima
tione .Secunda verotimmutat etminiftrat generanti virtuti
cum info:mattone. ©ed info:matiue virtuti0 operationee
runtquinque.^fllmilatiua:concaua: perfo:abili0 : afpera^t lent0
C^De #tute fpirituali.^)e JVtute fpiritualtouo pcedunt. tlntt ope
ratiuu:alt5abl>operatu.Operatiua^t5>(fclco:oilatat»tarteria0
titerum conftringitHb operatabec nafcutur:ira:indifinatio;vw
-goannitti; ttf;
€iona:oomirtatio;aftutfa:ifolltcitudo.
CDe virtute a nimalt .^odiaca virtus tria £pf ectif ,£fl vnavfrtuar
aritma I10 q ozdtriat rsponit t otfcerntt.ScOa q mouef voluntarto
motu.^errta quefenfibili^ vocaf .iDeoidinattua t otlcretiua tc5
pofittua virtute becpcedut.iPantafia tnfronte. Cogttatio velii-5
in cerebto.4Demo:ia in occipitio. VLirt9 vero voluntarie mobilts
lacertoa §b? cetera mcb:a mouenf mouet:q voluntario motu mo*
uenf.ZJirt* itac$ fenfibilt0 zftat vilu;auditu;cjuftu;tactu: t odo:a
tu. 'C^coperattontbu^.
01P>erati5es ouobu^ modi0 funt. Sunt jopcra ti5e0 quap vna
quecp fingula riter qo fufi eft perficit.tlt eft ctbt appetit* g ca
liditate t ficcttate.3Dicjefho per caltdttate" t bumectattonk tteteit
tio per fricjtdltate t ficcit a tc.&pulfio per tllud qo eftfricjtdti lt bu
midu.0untt spofiteq aouob^ponutunvteft oefideriu:toepot*
tatio.Tf^oefideriavirtute oupltci fponitur.Quaritvna eft que ap
petit:altera q fenttt.Stomacbusent fuam maufionefentit.2Depot
tatto verooupUct virtate velampliu0componif Xlna q ejpeUit:al
teraqattrabitvelfenttt:alterac] appettt.
C2>€fptrittbu0,
BIJMritu^igif funttre0.1|>:imu0naturaU0 qui fumit ptincit
piS ab epate, ScO0 vitali^ a co:de.^erttU0 aiali0 a cerebto.
Ibo^ piim9 ab epateper vena^ q no bitt pulfu^ in totu coip9 oifT3
ditur.Sc&0a co:deperarteria0in totuco:p9otrigif.Certi9vero
per neruo0iin totu cotp9 acerebto oirtgif ;q in fcpttma parte reru$
oaturaliu.t.in fptrttucognofcutur.
C^Dcnumero etatutn*
r| Zlattuo: funtetate0.f.adofefcftia;iuucntu0:renect*:tfeni3,
Vj&AC&dolefcentia ?plej:ioni0 vidclicetcalide Tbumfde effritit
qua crefcit t auget co:p? vfcp ad.r^v.vel.r^.pjtenifeannu.CMc
iuueV fequif q caltdaefttfaca:gfectttfineotmtnutt5eviriuco:o*
2feru50. q.rrjrv.vel.jl.ano fintf .C^nic fuccedit fcnect^frigidatfic
ca:in qoa qmde* mtnut t oecrefcere co:p9 incipit :tft virt* non oefi*
citiqutnquagefimoqutnto anno veifejracjefimoperfiften^.C^uic
fuccedtt feniu collecttoe rtegmati0 bumozf 0 fricjtdi t buidian quo
virtuti0 appet oefecttt0:qd fuo0 anno^ vite termino metif .
CSDe coloie cutt0 1 oiuifione.
aO lo: cuti0 ouobu0 modi^ fit.&ut efn buc interiota fubminf
firat.aut ejterioia oeducunt,
C2lb tnterioiibu0 autooob9modi0 acctdit.Uelecabundanita.
©eu ab equatitate bumo:Q.:Sb equalitate eft ille q eft spofitu^ ep
albedtnet rubote.Sbinequalitate vero pcedut ntcjer.ettrtn*: ru*
beu0:glaucu0:'t albu0colot.<lolotnacp rubeuflr.t mgertatrin9(l
gntficant bitotf cotRi oominlt&Citrtnus vcro folu0 fignificat co*
a ttj
Ibpfagoge
fer$ rubeam.lftigervero foPcolerS nigrS.ttube* folua abudantii
fanguints.&lb9 namctjxglaucuo abundSte f rigiditate* co:gi oomi
ngt&Sed glaucu^ ej: metScolia^auyejflegmatefui caufas babe*
reflgt.C&b cjrterioiib» nepecolojeaadueniut:flcut erfrigote fco
tis-.T ep ca!o:e etbtopib^.t er. auja multie acciderib9. CSunt t altj
fpectaies vel f pirituate coloie$;aut eptimote;aut ep ira;aut ej tri
ftitta; ve lalu> animi motibu».
Cl>e colotibus capilloiuj*
G2lpilIo9 colotes funt cJttuo:.f.niger:rube':glauc*:Tcanicie0.
Biger f tt ep abudStia ccHerici incenfivel ^bufttone multa fan
gutnia.Tiube^a nimietate calotis noadufti:vitfemper fiut rubei
captllt. J5lauc9 ej abudStia melacolte. Ca nicies vero ftt er nimia oe
fecttoecalozie naturalis:Ter effectuputridiflegmatisiboc pluri*
mufitinfenib". C^etunictsoculop.
OCulop tunice funt fept&t bumpies tre0.1|>ila tttnica Oicif re
tina.Scoa fecudina.tTertia fcltro0. Quarta tela ar3ee.0ut
ta vuea.©er.tacotnea.Septtmacoiuctiua. CMo^^optim9 eft
vitre^.Scos criftallin^.igt terti' aibugtne' c\ eft ante vuet tunicS.
C2De coknib* oculotum.
OCuIow colotes funt quattuoi.f.niger:fubalbidJ>:vart*:r glau
cu0»C1^isredo fit ej oefectuvifibilis fpftavelerperturbatio
ne ipfi9:aut ey penuria criftalltni buoiis:velqi plurimu recedit in*
tertus ipfe criftaUin9 bumot:aut er. buo? a bttndantia;c\ eft fimilis
albugimouuautejptubationetpfi^autepabundStia qualitatis
vuei bumons. CSuba ibedo fit e j: fepte rebus fuperioiibua co trs*
rtja.i.ep abundantia fpfo viflbilta:velclaritate ipflustaut er. ma*
SnitudmecriltaUintbuotisTeminentiaipf^jaut epminoiStia aU
bugineibuoits % claritateipfi9:Toefecttoequalitati0ivuetbuoii0.
C^Jart* vero coloi x glaucus fit; fi cdueniunt cu rebu0 f\ a cctdunt
nigredini x fubalbedini. Ctlariuafco coloz figntfica t fpiritu Vtflbi
Iemmagi0 abundare x clarefcere tn fua varietate.
C^laucuavero colotfignificatfpiritfi vtflbaSmagisabundareet
fubnigrefcere tn fua glaucedtne.
C2>e modt0 qualita tn cotpous.
gr\ O di qualitatta co:pi0 quincp funt fcj crafittudo nimia:* eg
S-L2.tenuatamacies:fintbefi0:fqualidita0;Tequalita0.
CCrafTttudim0 oue funtfpecieo.f.abundatia carnia:* pinguedo.
SbundStia carnt^fite^abundatia caloii0bumotit.*!piguedo fiteg
friditateTbSfditateitgfa.C1l>IS«€^«»i*rttnutlovre|:tenuatama
cieafitey caliditatetficcitate iteTa. CSitbefia fit wfrtgidttate«fle
citatetntenfa.C^aualidita0ngpefiteirfrigiditate:tintcnfa bui
ditatca ut flmul vtrifo^ tntenfte. C J&qualtta* \U<$ ftt e$ bumotti
equalitate»Coipoii0 befuntfotme.
C3)e oiftantia tnter mafculu rfemtnam»
ijoaimftij*! fitj*
^Tv&fcuIus a fcmina oiffert in eoquod bic caltdio: tficciot efl*
SJLZtUa vero eft ccontrario frigtdio: tbumidio:.
C3ncipit tractatus reruj no naturalm.
tizt pttmo oe aeris mutattone.
pMris mutatio fit quincg modis:aut em fit er annt tem*
^botib9:te|: ottu ftella9;Toccafu:vctis;tcrrisTcatt fumo
^jfuatibus. CS)etempo:tbusanni>
riBni te"po:a funt quatuot*f.Uer equale calidu et
a,bumidu. lEftas calida t ficca.Sutunus frigid' ct
licc-.ifct D^es ihgida tbumida.^frellis immutaf aeris natura.
1BS cu app:optnquaueritfolftcUis vel ipfe iUi.calidio: fit aer. Ibis
$d€a fc (eparatts frigtditas aerismutatf.autauge&autminuif
C2De numero vento:umteo:um qualitattbus.
aiEntt quatuoi funt.f.fubfolan^fauonius; fept£trio:t aufter.
Ouotum vnus babetvirtutemfrigtdamtficcam.BUer ca
Udam tbumidS.Ceteri #oouo cqualisvtrtutisfunt.Gtuosvni.f.
fubfotano calidttas xficcitas.aitcrt #o fauonio frigidttastbumi
dttas attribuunf.igtaufter paulocalidiottbumidtot. Sept&rio
#o frigid :c : tfiecio:. {[jDe modis terraru t earu quatitatibus.
^^Jgrrarum modi funt quatuo::altttudo:p:orundttas: vicini*
VA»tas montiu tmaris:equalitas terraru feu locoat quibus tcr *
rea fcoifTerut.aititudine tpfundttate:qfn altitudofngtditatent
pfunditasbuiccotrariureddtt.tf>:optnquitatc motiu eueniunt
bec;qfn fi ipfi fuerint a parte meridiana terra eritfrigida.lBa' m5
tes calidis meridiant obft2tveris;feptetrionales v€tt frigidis earrt
petutfIattbus:fi#o fcotctrio m5tesbabuertt:fuperio:i terrecStra
ria crit.Uicinieatemaris:qfnmeridiescaltda tficca:feptetrio frt*
8id& tficcS terra p:ebet.f£>:eterea terre fui natura inter feotfferut
IBa fi fuerit terra petrofa.frigida tficca.fi ?vo pinguis tcrafla:ca*
lida tbnida:tutea autem frigida tkumida erir.3mmutatur quoc$
aerfumofitatevideiicetpaludumfiuefputredinis alicuius ;vnde
fiunt mo:bi ac peftcs in bomintbus.
C2S)c egefritio co:po:is.
eXercitiu immutat coip"./GUifa qn equale cft:equalepftatca
lo:e.Cu %o ampltus fifcmagfs calcfacit:f; poftea infrigidat*
oeficcatjQciofitate co:pus immutatunq: fi tnequalis eft;tfrisidt
tatemfacit tbumectattonem tnequaIem:fivcroequaHstequaltter.
C25coiuifione balnei.
^#32Unea autejoulcisfunt aq:aut nSoulcts.Sj oukisacl bal
rOneumreinoUif.caliducalefacit-.tfrigiduinfrtgidat. 1B5 oul
cisveroaquebameumoeficcatcotpus.Quodfi e$aqua falla vd
amara fiue mipburea fuertt calefacit tocficcat. 2>t vero alumtnc*
fa tgtpfea mfrt0idat ctocficcat*
a «il
0>e mod i0 cibottttn*
mO&i cfbomm tunt ouo.igft cnim cibus bonus qui bonu j gf '#.
gnit bumo:em.£t eft malus 4 malu gignit bumo:e\25onu|
autem gignit qui bonum fanguine* creafcTequale" in c5mir.t ionc et
opersvteft panis mundus Trecens Tfermcntatustfcaroiammalfs;
agni TbeduUina.<U>alusafac5trariaoperatur:vteftpanis opir*
non recensTbouina Tb^tcina caro vetufta.1f>:eterea bonumauup
bumoilcreantinciboium ouo funt modi:grauts afcp teuis. Sra*
uis eft caro poicina Tbouina.Eeuis pulfoiS vel pifciu:caro medio*
crium masismobiliu zminm ptnguiii Tfquamofop.iEft T0U9 ge *
nue qd malBgencrat bumo:e\f.coler5 rube£:vt nafturtmflnaptsT
aIliu.Suntci generSt melancbcHia5:tTcuttens;cault0:caro cap:i*
na vet* Tbubultna.iSt funt cj «enerSt fte0tna:vt e" caro po:cclloo:T
a0noBpo:tulaca:Tattriple£P:etereagrauis cib^tgignit flcgma
x coterl ntgrS. Cibus leutscoleram rubeatmTVtercp matos.
C^Dc modis potationum,
mQ di potationu funt tres. igft potue 6; nibil aKud eft q| pot*
vtaqua.€ft Taltus 4 eftpotus TCtbus:vt vtnum.iEt eft alius
potusouob* pertinesfuperio:ibus:vt potio cj oaf c&tra mo:bi vt
tiumaliqnod:vt mellicratu:velmulfa:velcondttu.Cibus vero bu
ius vtititatis^qtreparat; integritate'co:po:isrectoo:dine.1f>ot*
#ob§cvtilitate*pftatqtrepo:tatcibiij> ^0:^^0.05411^ pot' que*
potfoni oifimus pertine reco:po:ie naturam ad fcconuertit.
C2De fomno.
C^SiO mnuecotpous naturS immtttat.1|>ttmo q: infrigtdat erte
jCTrius:Tcalefacttinterius.Quifi ptoiijusfuerit: infrigtdat et
humectat.tligiltjsquocR immutatur co:pus:quiae jtrtnfec' cale»
faciunt:intrinfecusautcm infrtgidant etegrtccant.
C2>c coitu.
aOitus boc p:eftat co:po:i.ftccat co:pus:Tmtnuit na rurale$
virtutS:ideoo^infri6idat.muItotiens^oe^multac5cufrtoc
coipus calefacit. C2Dc acctdentibus anime.
Btlnt clda^ accntia atc q factttt intra cOtp9 aliq6:flcut q cSmo
uent naturalccalo:e ab interio:iparteadfuperio:eTeu fuper
fictgcutis.&ut impetuofe:vt tra.Hut leuiter ctt fuauttateivt oelttte
et gaudiu.€>unt aut q 4ad caliditate contrabut TcelSt. Sut impe *
fuoftvt terro:vet timot.Ttut tcuitervt an0uftia.i£t funt quecomo
ucnt naturalc virtute intus «cr. tra:vteft trtfticia.
C3ncipit tractatns rerum contra naturam.
Ylia ergocontra natura funt:mo:bus:mo:bicaiifa: et
acctdetia motbu fequentia.<1Do:bue eft qut p:f ncipali*
ter co:po:i nocet nutto medtato:e 4 eu adiuuet; vt ca*
! lo: in fcb:c fuccedente.
£2>efeb:ibus.
ijoantttti?* ti
HSbiiflf crt calo: tnnaturali0:cnrfum fupercjredi&naturctptct
cedfo a coidc tn artcria^fuocp lede*0 effectu.CuiTunt trta
genera. ^nu5inanima:TOidturepbimera.3liudoebumo:ibufls
quiputrefcuntTputrida nuncupatur.^Tertinmleditmembta foli
da:tipfa efl ctbicarQuartujepbtmera nafcitur ab accidenttocca
fione. Iputnda quocp a putridi5 rebusicuiufmodt funt fimpliccff
atcp fingulares:Tfunt quatuot.ftuimud modusefl qut fit oeputre
«linefa nguint0 comburens vtramcp partem interio:c T,erterio:e$
Vt eft finocbus.Secundus qui fit oe putrcdine colere rubee:vt l tri
tbeu0.Certiu0 fit er. putredine;fte<jmati0:vt eft quotidian9. Quar
tus vero qut fit ep putrcdine melScbotte;qui tntermifTt0 ouob^ote*
bu0arTli0itinfirmum:TOiciturquartanu0.
C3Dcmodt0 tfpcctebu0 febtium.
fT* O di p:eterea fcb:ium c £ putredine accidentium trco funt,
3LlZ;6ft febxtsque quotidte mtnuitur vt peraugmafttcu^ idtfl oe
crefce*0.i£t eft q augetur vt ausmaftic^oonccrecedat.iSftqui m co
dem ftatu permanet oonec iteruj reccdat vt bomotben9'. € Stinua
febjisoeputredinevenarumfitoeclinan^quidemejtra vena0 tfi
aliquibu0 coipoit0 partibu0.Tbo:ripilatioifit in feb:ibu0 ep infu»
flone putredintsin fenflt>ilil>,> m£b:i0 tmnd&Tinfrigtda^dcocp
bo:ripilatio fit tn feb:ibu0 illt0 quebabent snefim.Unterpottatio
nem;quiaputredinese)ctra vena0 funt.
CH)emodi0 apoftematum.
H1£>oftematum autem quattuo: funt modi flmpticm^ut efft
ftunt er. fa nguine TOicuntur flc<jmone0.2lut ej: cofera rubea
toicuntur bertfiptle.&ut ejc flegmate quod eft coagula tum:totcu *
tur vndtmie velcimietdeft tumo:/Sut er cotera nicjrarcoicutur ca
cri ftegmonum.C^f fanguine ficjna fuht bec:rubo:;ouritta pul>
fu0:Oolo«cato::Ttumo:.C%'Colera flegmonum figna funt bec
cato::rubo: mittus cttrtno colo:i:magnttudo Ooto:tgrcupuncti6e
et veloj: augmentetio.C^f ficgmatertegmoni0 figna funt beccaU
bedo:molIttie0:vtftoigttum tmp:efferi0:quafifignumfacit fo:a»
minuj-teft fine oolo:e. C^P cotcra nigra f legmont^ figna funt bcc
Duritie0 inQcns cum nigredine abfqj fenfu.
CS)c renaturali inbumano co:po:c.
TTflbumano co:po:e vnaquecp res naturaliefi p:op:i5 naru»
ramrettnuerit facttfanitat5.0iveroeamoimirerit;autfa*
cit cgritudincm;aut neutrum.
CSte generibu^ egrtf udtnum.
^C^nera cgritudinfi funttrta.f.confimile:offtciaIe:tvnincrfa!e
\J C^ftqutdeegritudo pfimiU^ftTtbu^ me*b:t0 2tinge0quefU
mtlia fb:tiunf vocabutacueadepaffione:vteftcaput ool&.CaSf.
eftofficiaU0C0ritudoq acriditoffictaltb9m&tt0:ficutfnnt pede^
manu0 Ungua oente* tc. Que noia fibi fitmut er fibt accidete infir
tnitate:vt podagra pedfrt clragra tnanui. tXel q nota fumSter mS#
b:t0 qb9 acddut vt ciragra tpodagra. 1[Mt eft oeniqj vniuerfalt*
egritudoq fodaf fuptadictteouab^vte" mebtopfdiictioTfialfcfo.
CSDe esritudinibus fimilibu0 memb:i0.
^YSritudine^ ergo que partin babent fimilitudine^ octo funt:
VjLquatuotfimplice3:tquatuoi $pofite.0implice0funtaut e$
fola caliditateraut ej buiditate:aut frigiditate;attt ficcitate. £j:
fois inter fe iuctiofunt c|tuot?^ofite.f.fri.Tbumi.frUfic.ca.Tbuint
du.ca .Tfic. Ctbaru octo perfingula^ ouo modi funt egritudint*.
2lut efn fit e? qualitate fimplid.&ut ejrbumojis altert* 2mt ?ti5e*
HSp nmpltct $0 qualitate cottngtt infirmita^ q folidis acctdit ml
bii5qsreceetbica6:.£gritudo calida qerbumo:eaccidtt;eftfe
b«0 erputredine: vtfuperls,oicttteft.iEgritudofrisidaqfinealic}
fonote acctdtt; eft vt algot er nimia frigiditate aerisfeu niuts.St c
egritudo q cu aiiquo bumotefrigido accidit:vt galtfte q fit in to*
to cotpote;aut (n parte.-dDod' bumectatt moibieft c\fit ptopiievt
non indt geat alterius bumo^ admirti5e:vt eft frigidu vuln' : vel
vacuu:vel fetidiffimu cu tabiditate coipoii*: queadmodfi inflata
caro bvdropieo:um vacuo fqualoie to:pen0.<JDo:bu0vero bumi
dns eft alfc>0 trabens ad febumote0:vt bfcdropifte.^iDotbufrflcc»
eft cnm buinote:vt cancer ouru0 x ficcus.
1£®t moibis in officialibu0 memb:i0.
mOtb i in officialib' meb:i0 acctdcte^ c|tuo: funt. Jpfl funt
4 accidut in plafmati5e.t.fo:ma creaturctin quStttate mS
b:o9:Ttn natuf alia numeri fuperfluitate:Tin meb:o:u pofitione.
C2>e mo:bi0 in plafmatione. 4Do:bi officialium in fotma botnt
msqumcp modis fiunt.4Demb:o:u5 inconuenientia: vt eft feda ca
piti0 longitndo.3n cocauitatibu0;vt fi manuum pedumcfr conca>
uita0carnerepletur.3n poti0:vt eotum ftrictura:aut largita^.^n
afperitate:vt gutturi0;autputmoni0canaliu afperita0.3n lemta
te:veluti matricta lenttas velftomacbi.
C H)emoibt5 in quantttate memb:om.4Do:bi in qu5titate mem
b:o:um fiunt ejr abundantia fpermati^ cu mebia crefcnt amplius
cp oecet. Sncut vtdem" fieri in magno capite:Tin Ugua grofla. &ut
vltima paruttate x tndecenti: vt paruum caput: ftomacb' x epar.
CDe mo:bi0 in nuero mSb:op.4Do:bi in nftero mebu>£fiunt:ant
er augrncto; auteroiminutioe.€>c6)augmetuquid€;aut epcurfu
nature: vt fuperflu' oigit^.Sut crtra curfu^: vt lumb:ici:afcaride0
Verrucc:tacroco:dine0 ideft magnecarnttj additionc0:velvcrru*
cemagi0iate:velpo:i.Secundu oimmutionem$o aut vniuerfali
ter vt omnium oigito:8 abfctfio. >2lut particularitervt vn9 oigit*
CH>emo:bi0 in fttu mSb:o».3n pofiti5e mcb:op fiut mo:bi:5t p#
pter mebit motionZ oe loco fuo:§t ec oifpofitioe vicini membtt:tvt
funt 0tsitiTl3bia;qcoslutinanf;veladber2t xn5feparanf;aut q
ifeparStur t non eonglutinantur. Sed feparatio adbergtt^ me*bt§
vniuerfaliterfit:aut in mibii82(\Ub9:autoffkialib9.Cotitib9 mem:
btwvt ofTibu0.tnerui0:carne; veni0 lacertis:* cute.Qfc fi acctderit
o(Ti:fractura oictf .Si carni er. recentitp,e:plaga Dtcif . £ t veroe£
veterimonttltumplagafedputridaplaga nuncupatur . Qt U ve
ni&nerui*:! arterij 0 alio atep alto nomine nuncupaf.Si aut euenc
ri t medi J0 lacerti0:contufio ftue c6tritio nucupa t . £i vero tn cut es
ejrcoiiattooi. Que fl inueterauerit putrida plaga nucupaf «3n offf
cialtb9 $0 m5b:i0 gpetua ftt fep.atio:vt eft man* vel pedi0 abfdfio.
C2>e qualitatibu0 cotpomm.
^YO:po:i0 qualttate0 funt tre^fcj fanita0:egrftudo: t neUtra
VjLlita0. |[Sanita0 eft teametfi perftctf 0vel cuftodie^ re0 natu
rale^ f m curtuj nature.C3«f*rmita0 eft inteper&tia ejtra curfus
nature naturaleden^-.vnde fit Iefioni0 effect9fenfibili0.C1Rcutrtt
4de eft qo nec fanfi nec inftrmu oicif . CSfcd neutralio cflita^ trib*
modi0 ?flat.'Cttft iii vnocozpefimulcouentSt tnftrmtt30Tianita0.
3n 0 iuerfts m5bti0: vt eft ln coige ceci % claudi;fiae in coige fent^t
cui nec vnfi membiii remanet qo non malu fiatt patiaf . gt h~ cotp*
bo[0 aliquib* bo«0 fanufuerit:altj0vero inftrmu;Vt eosct eftate ni
ffrmanf :b£eme fant funtQut aut frigidiono nature fuerint: btc
meinfirmatuneftate fani funt.iStci bumida' naturSbabuertntuni
pueritiainfirmatuniniuuentuteT fenectutefanantur.Qui vero
ficc§ babuertt natura:in pueritia fani funt in inuentute aut r fene
ctute infirmantur.C3n trib* inuenitur rebu^ fanitaotinfirmitas
t neutrfi.Sat in coipoieinquotriumquautatu vnaquccpreperitV
Sut in caufa faciente ilUw.T regfteitcoferuite . $ut tn itgnifka >
Honib9 ea0 fignificantibu0.
C2Je modi0 occafionum.
^Ccaffoni^ #0 ouo funt genera:vnfieft nafuralettefi aliud tp
'tra curfumnature.Occafione0 aiit naturale^-.autfacmtfa»
nitate:aut2feru§t.Qccaftone0conferuIte0gtinentadfamtatent
dfaciente^ vero perttnft ad infirmitate' eypelleda.Qccaftoe^no na
turale^autq vltra naturipiocedutiaUcpertinctad mfirmitatess
alie ad neutralitatS.Sed egre occafioes faciunt infirmitatenfunt
re© eafde infirmitate^ ?feru5te0.3Ue vero q pertinlt necad fanita
tlnzc adinfirmitate:2ftituQtneutruatctj aferu^t.
C^Dc occafiontb9fanitati0^esritudini0vel tnfirmitatta.
l<JDniuoccanonufbcietat5babentiucufanitateTinfirmitate
fepmodifunt.Quo9vnu0eftaer: quibuanuccip*circudat.
Ctbu^ x potMgt motn0:T quie0.Somnu0:T vtgiiie.3nanitio:T re
pletio. £t accidentia anime.Que oia fl cu moderatioe oecentt fue*
fint:T in qu5tltate:qualitate:tge:opere:T o:dine;cuftodiut fanita»
«abaccidenttbu0.Quodflcc>trabocaUquidfuerit;8CCTdotirmjr
tnitzttm permanent»
Oi
Oi
tI4fr odt oecaflont» infirmif ste facientm funt tm . TRS alie funt §
vocatur p:imitme q erteri* accidfitco:po:i vt calo:*frigV Sunt^
% accidctta q admou&urintrtnfectt^in co:ge:vt repletio; Tinanft'
tio.Sunt x ahe q vocajif ^tunctccj cumadfunt:adeft infirmttaa;
¥ abennttb9 bi0 infirmitas abeft vt putredo in feb:tbti0.
C2Deotuerfitate egritudinu.
^~y jStttudinu f m a nam oiuiflone* modi funt otio.C5iteraut pf
VJLp:ie.Ctuecotter accidnt aut acctdetalitenvt percuflTio:cobu*
ftio:mo:fu0;oeceptio:T cetere res noctuc&ut neceffarto; vt alia fu>*
pert9 memo:ata qvt oictu efl funt focta fanttaii x infjrmitatt. Qmz
vero j?p:ie funt egritndine0;aut funt in sfimilib* meb:i0* ?feru5t
egritudm&aut offictaUb9;aut incontinua otnifione.
C3>c modiff mo:bo9 ejcaltditatepcedenttum.
{T\Odi mo:bo9 epcalidttate ptocedentin qttincp funt,C1P*»*
5 I "mug fitet; c5motione fpirit9;aut cj: c5mottoneco:poti0.££
c5mottonefpirttti0 vtira.*S$c5motione: co:po:i0 vt labo: vel.fu>
perbia. CScfcs vt eftconcurfus vifibili0 caltdita tie c& effectu : Vt
btpantb afis. i.eppofttio ad folem.
C'£ertiu0er^audita!eco:ptaduemetecum poteftateqn reciptt
caudttate" etvfu acruminu. C&nart' fit ep intercluftoepo:o9.vt e&
frtgiditate bEemte.Qutt' fltepputredinebumo^tvtinfebub9.
0>e ca ufie frtgido?: mo:bo:um.
OCcaffonw frigidoiu mo:bou octo fuut. CHMma eft occur#
fu0frlgo:i0 viflbilis cu effectu:vtfrigidita0 niui^.CS^ayf
frtgidita0opt) aduenien^ fo:titerbumano cojpj.CEertia ejcabu
dantia cibo?co:oo:i aduenienteatcp repienteTeytinguSte natu*
ralem cato:5. C&uarta er paruitate cibo£; vnde caio: naturali0
ejttnguif. C-Qutn ta vero ej: abund5tia frigo:i0 vel bnmo:i0' f ri*
Stdt po:o0 obf nrantis; vnde naturult^ calo: minnittir. CSep
ta epoiflblutioe x apertioe co:po:u ad oiffbluedttT euacnSdunatu
ralecaloze, C0eptima efcomotioe x epercitto nimio:vnde fit mui
ta otrTolutio bumop x euacuatio x fudot: vnde cozp* attenuat.
4£Q ctaua fit ep requte x occafione multa.
C2)e ca ufie ficco:u3 mctbomm.
£3f3fcco:nmmo:bo9 occafiones funtquattuo:.C1f>*iina efl oe*
R^curfu0 aliene ficcttatis vifibito acmanifeflecueffectmvt ve*
tteni ficctta0.CScoa tf o er. adnetn ficce rei in co:pecnfottitttdtne
vt acetn fal finapi^, C^rtia putta^ cibix pof.C &uarta gmotto
itimia x ejercittn. C^>e caufte motbou bnmidoijr.
OCcafioes mo^bo^bSido^quatttto: funt. C1P>*fa vtoccnrf?
reiaffetfti0bno:ecneffectu:vtbalneu. CScdavt ingreffio
retaffer2ti0 bfio:e" cu vtrtute in co:pe:vt rec2tespifce0. C^erti»
B$tvtnimieta0cibiTpot?,C^nartaficutrequie07Ocjttm»
goamritij; viU
C3>emodt0 motbop.
/T\ Odi motbo^ cr innaturali malitia cu aliquo bSotcoccurrett
lLItium ad infirma loca quatuotfunt . C1P>«m, tflM9 mlbii
impeueti^ toebilita0 m£b:i fuflin&is . CSecud» multitudo,bu*
mo:i0. ([Certtug oebtlttas virtutt0 nutrtenti0. COuartus largi
ta^viepototum.
C3De malitia egritudint0.
gT\%litia egritudini^ ingredtf z fuguenit inafimile meTnu natu
ilZrale c\no3 modis.Sut otfgit irt vtero materno.2wt in tfpote
natiutta tia.Sut em oftrlgif fafcia.Sut er malo nutrimZto rfiueeg
aliqua inftrmitate adueni&e in pdictt0 tcpotib' vrpoftea.St tfpo
rc ?ceptionis in vtero oebilitaf aliq6 ofimtle mebiu fit er. a bun d5 >
tia fpermati0:aut er paruttatet indigStia ouenterte tflita tts fper *
mati0:vt(lfuerit grofluj tpingue:vei aquoftw:* tcnucCCtuWo
#o nafcif infan^ oebrlitaf attqd in eo mtbtu u egrefP fuertt n6 ecj
fcd mala egremone vtfupin*:autfup. genua incuruu0.C<£fiigitur
fafcta ofoingif i ncouententf oftricti5e ouplicat' oebtlitaf .CGtu5
do autnutrif maletincoueniitcr lacifuggendovelaceipieVlooebi
litaf.Clbisverotempottbuavelpoftea tnfirmitateaccidete egri
tudinJsmalitiaconfimilimSbto fuperuenit er. cuiufltbct ncruiin
ctfione.ict ft paffu0 fuertt.er. aliquo accidcnti ; fiue oebilitatero
fcu vuinu0; vcl a poftema .
C^egritudinibu0m6Mo9 e5ffmiliu\.
IlRgredif egritudosffmtle meTnu naturalefepte" modia . 2fut
ejobftetrice f! culpam babucrit cfi tcnet fnfant&tlel fi gmife
rit Sbuiare anoebitu t5pu0 feu ?gruu.tlel q nKdico:fi ?trafactat
coUifamcT>iaignotantcrconflituertt et^ftrtnperit.^ tnftrmo fl
ca ?mouerita medtco?poftta antecp folidenf et firma fint.£jfra
ctura:vt fi fuper mufculuj vertebti qd fn femoteeft eontotqueatur
coja.Sut er. conculftone: vt fi comptimatur nafu0 r accidet vtlftat
cb tmua. Sut er malo bumoiequi actidit lep:ofi0;fiuc er, paruitate
bumoii0 accidenti0 pt(fici0.
C3De modi0 eonftrictionf 0:et Iar*
gitati0 poiot5:lenitatt0 rafperttatf^.
GO nftri ctio potozum fit trtb9 modi0 vel occafionib* . %nt ep
?ftrictione attenuatotia.Sut er. carnofitatcSiue eyeoarta*
tlone.CCoftricttofto fit:aut eynimietate Mui\z retinentis.^lut
q: oebflitate ?vtuti0 Crpellentt0.aut er.abund3tta frtgoit^. %\xt tp
abud5ti2ftrictione?ptimentealiqa5part5loct:vt fepefitep liga*
tura ?ftricta.2mter abudantia ficcitati0.C&r carnofitatetfo c5*
ftrtngunturpoti:vtf!acclderttaltq5 apoftema:etftat carnofita^:
aut fi ptiu^ euenerit aliquod vulnu0.C£r coartattonc vero cunt
fceciderit aliqutd in poti0: vt bumoi fiue lapi0 feu coagulattw fan ♦
Sui0;aut atiqo lstit2s in ei0; vt fueflua caro % fcabie0. C^argitaff
Iftffagbge
<mo# pototfi cf ttuoi fit modis.atttcy mtilta ^motione fmpellentte
# t utta. 3ut er oebiltta te retincntis.Sut ep abundStia colo:6 tbu
fnoui.Sutejmcdicamcnttsaperienttb^Cficmtasacciditouobutf
inodiajvidetxoetnt^oefoti^. Scdint9ep bumote vifcofo liquo
fecto.rfo:te #o er. ccra liqttefacta cu vnguento.CSfperitaa autem
t>uob9 modta ftt: oeint*:T oe fo:i0.3nt» nlq* e? fupfluo buo:e x acu
to. jFoiis #0 er. fumo t puluerc.C2De fiwfluitate m5b:ou Imutnero.
BUperfluita0m5biotum m numero accidit ouob* modia . 1B$
mperfluitaa fl fucrtt naturalia crit e&fuperfluobumo:e natu
rall x bono:vel e % abundantia virtutis infotmattue . Que fi fucrtt
aejtra curfum naturalcm ertt z% b umo :e no naturalt t incouenienti
aut er, abundantta virtutis veloebilitate.
C3)eoiminutione memtoou.
»3mmntio meTuouinnumerootiob' ffmilif flt modwtaut
tnteri^.aut er.tcri*.3nteri' ppteroiminutiongbumota. &$
tert* ep obufti6e ignt0:aut er. frigo:e flue putrcdlc:fiueincifi6e.1^u
tredo aut accidit:aut t% pott5c mottiftcantejaut putrcding faciSte
autcf coftricttone TretentioneilWbntmmaqui foluitur.
C^De magnitudine memb:ou.
^TwSgnitudo me"b:ott trib* modte f it.2lut t% multitudtne b8o*
3LL2rii.8ufeF abumtftia #tuti0.:glutei:omi?tione vtrotumcp.
CU>aruitas ftt tribua modis fimiliter .Sut er oebilitate fttutia:
Slut ey incifionctlel obuftione tgni0:vel er frfgote niui0.
CH>ec6motionememb:i.
^YDmmotiomembu oefuolocoouob? modta fit.-Sutej como
\JLtione volttntaria.2litter.bnmo:e vicino equitatioiflbluenti
tnfbtttj x lubticu fadcnti. C^b:um vel 00 egredif a fua iunctu*
rat mutaf ouob9 tnodia fimiliter.Sutepittnctura fqua no pucnit
feparatio.ftut er. fcparatione vbi no couenit tunctura . <5i er. con*
iunctionebocfberit finefcparatione:aut erit epbmmneacutopa*
ttcnti0:aut ej accidenti vttlnere:aut fpafmo.St #0 fuerit er. fepara
tionevbtn6 connenit c5ittnctio:aute;rgrofrobumo:e:aute£ accti
denti vulnercaut er. fpaftno.
C^e feparattone iuncture.
./r^f^oatio tficture oaob^modia fifcautintrinfeco.aut ertrtnfee?.
lCJ Ontrinfec9 #0 ftt:aut er buote acuto x incidentt.&ut cp v€»
tofitate pingui oiftendfte vel oiftlpan te. C^rtrinfec? ^o fit: a ut cft
fcifiura:aut fractioncaut epercito nimio:aut incifione vt enffcaut
qo oiftendit vt funi0:aut qo contundit vt lapia.
CH>e modtor numero figntficationtt.
OtSnera fignificationu funt tria.SUia cnim fignificSt fanitat?.
Hlia egritudtncSIia neutru.CQttarnfisntficattonu vnuq6
teScn^louopartif.StttefTicl figniftcaf oe offidatib' m5b:i0.aCt
funt q ftsnificSturoe confimiiibua mSbti^. CConfimiliu gttu fignt
goatmfti}: tfijj
ftcationB ouo fun t tnodf .fclie cffi funt fubft&iafeaf.&lie accidetalea
©ubrtStiales *ovt cfl calo::frigtd itas:ficcita0:tbumecta tio.Scct
dCtate aut qd5 fignificat :aut g tactuvt ouru:molle.qd5 gvifumvt
colo:atu.queda m.per perfectionemvif tutihvt funt operattonee ple
neTpeffecte. . '
C2Defignt0offtctalium memb:o:um.
B3f gnificattonu mgbtopegritudini^ off icta liuouo funt m5t fimt
litefrfcj fubfiStialeatt accidetale0.S>ubftantiale0 fignificatio
ne0 fftuot funt ar^imod^inumer^Tpofitio.accidetalesngntficatio)
ne0 fimiltter quatuo:funt:bonu:malu:perfectum:T imperfectum*
C2De generibu0figmficattonum.
OiEnera fignificationupficiettufuugen^tria funt.QuedSfunt q
ftgnificSt f>terit5 reqt5abt|t:toicunf cognitiua:velagnitiua
Vtvid6tc0 cotp' bumidu agnofcim9 qi fudo: pcefltt. Slta fignific2t
ptefentia q a Saleno oicunf Demoftrattua-.tagnofconf p figntfica>
tiSeavelutt cu tuenif pulfu0 magn9Tcitat^mtelligim*qfrfignificat
calote* fuperSte.Suntt alia q fignific5t futuru % antecedit agnitio:
Vtcfividerim9labiu Ifert9 citaripcipim^vomituaccidere:^ poftcpac
ciderttvocaf p:ecefllofignificattua.Sedinter ffgnificatioeaTacddel
tta oiftat:qffteftoiutfiocuadgme"totnterea0.Q&fi vnaquamo^ oi
nifionu fcrutarivoluef f0:vn5 babet babttudinejf^ infirmo bec funt
accidentia:mcdicoautemfi0nificatione0.
0>e figni0 acddentiuntT nutnefo.
HCetdWaergofigntficatiua tria funt.&li6efneftvirt'opera*
tiua mutata:ficut indigeftio.2Uted aut co:gi0 quaiitas mu»
tata:vt icteritia.Siud erJene a copo:e:vt nigra v:ina.
C^>evtrtnti0 operatiue immutatione.
Jz-Y*3rtuti0 o pera tiue immuta tio tripler. eft. 2(ut tfh tp toto eft: fl
VAcut indigeftio. %xa cp partaficut oculop obfcurttaa vel tarda
Digeftio, 'Bnt oe qualitate tn qualttate*. velut oe bona oigeftione tm
fumofamvel acidavel quafi ficut mufca:vel ligna xn oculi0 appare*
tia:aut er. ptevifu^ vel obfcurita0.
C2De modi0 mutat(oni0 qualttatt0.
Cl Zlalitati0mutateco:pi0figntficatio ^tuonnSiafit.Sutefft
SApvifuj ficut icteritla vel mo:pbea:z nigredo Uguetfir»a. Sut
p odo:atu;vtanbelitJ'fetid!, vrfudo::vrpolip9:velby^c9:Tfirta.2iut
per guftu:vt falfum:amaru:velacidu.2uit p tactihvtmolIeTDuru^.
C2Deejeuntibu0 a co:po«.
d~f Xitne a cotpote bfpartita eft fignificatio:vna cu fonitu: alte*
Vjlra finefonitu.Cu fonituvt o:i0 ruct^velinteftinoprugtt^vel
p anuventu0.£iu0 *o q eft finefonttuinnaturali trtpltciter babet".
Sllia quantitate:vt lienteria ,£lia cjlita tevtviina nisra.Stliavtracp
vtfanguint0fluru0.
0>e motione mcmbioiunu
H??fagoge goannftiu
^TV^mbtos mtitatop fignificatiobifarie olntdifcintrfnfecfycj*
JLlZcftrtnrcc^.C^ntrinfec^rcjcmois.aUaeffia mutatiSc ogatt*
ite fttuti* in mebto.Stta ab cjceuttb^ acotge.2tliaejroolo:einm€
tnovictnoBtin&i.&lia er pp:io loco.SIia ey innaturalt femotione
De loco.SUia e? pa t&tte iudicio.C*2jtrinfec'fit trib» m6i0.aut per
vifu3Vt albuvel nigru; 2lut p. tactfivt ouriw:molle:caUdtt« fri£idfi.
Slut e vtrumq^: vt magnum vei paruu:plu0 vd minu0*
CSOe occafionibua egritudtnum.
OCcafionea egritudinu funt tres.lttaturemutatto. Dfficialis
membiiinconuenienflf babitudo.3uncture feparatio.
CDe opef atione medtctne.
Of£>eratio medtcine bj triplice* effect0.3lut efit cuftodit fanif a
tcm fccundum multitudinem fuam. &ut ej infirmita te facit
fanitatem.2lut econtrario,
C3)c regimtne fanitafo.
3g3iBsedo9fano9 triplejreftmod^grotare parati^nctpfcte*
^iinfirmari.iBt oefecti. C3nfirmari parato» fuptad ictopfer. c5
cetSti moderatioeregim^nctpiStib9 infirmari ouplicScurSadbi
bemue.Sut efficbimt fupabndati^ trabim^.aut natuf e^fectiong
reparando:f>dicto#ep q funt neceiTaria adbtbert £cipim9.2Defcctt>
rum altj t nfantes:alt j fenes:alt j er. infirmitate conualefcente**
C^eDmifione medicine in generali.
O<fc)ni0medicina aut eftvltaauteticulari^.Ztfteeftfei: gcedS
ttfi recta oidinatio.l^articularis p ptrariu ftt tf iplej.aiia efi*
in gfifib' mSb:i5. BUa tn off icialib^meTni^.SIia in iucturas fepara
tioc^fTimilatiua mSbta mutata reddtm" fiTttudini % inftta qlttate
ftare colligado copefci m? . CC5ca ua fi pter modn ampliata fuerint
adftti modU2flrinstm,,Tcietginducim,>.Simin9:c5traliiu.3n iargi^
flfit flmiiitef addtto cotrario caufe: vwvitiu accidertt:fo:amina ftri
ctio:afuo m5 facim^.St oefectust&iue fttutieorigerit fom^tisrca
ta plafmate mollim». Ctd fi oe ef pulfiue eft oefectu:o^afo:etici5t c5
fo:tattut0.Stoeftipticac3:mollificati5e.0ioeficca:bumectatioe.
©i oecoftricti5e:folutioe.3Sa #o»q oenaturali oifpofiti5e fnerint
mutata:fuo locoreftituim^.Sioe apoftemateapoftema maturSdo
fanam^.Sioe naturalt iuctura: e5 aut aperitiuo medicamine: aut
cbirurgia oiftugim9.Si oequalibet nafce*tia: ipam oelemu^ .£>i4oe
afperitate;Ienttate.Si oe lenitate:afperirate.
C2De ablattone fuperfluitati^.
rjf ITperfluitatein numero aut toliernus e^ parte: vt'fcropbula0
J^Sut ertoto:vt c&cru.€>eparationein numefo fanamue. ©iejc
abudatia tanguim^ fit:in omui etate toUW.St ej fpcrmate in pue
ritia tftt fanamMi>af uitatSmemb:o9motibu0tfom?ti0 admodii
augmentamu0.<8>agnitttdinem vcro compzimeudo qmete muta*
mu0 et mmwlmu0.
CSDcmutationemembtotum.
mtttatione' mebti oe fuo loco reddim9 loco jpptto ouob' m5f*
2lut eftt feparatu iugtm^.aut ifictu feparam*. CIBcceffaria
ad feparatopiuctura' quattuoifunt.Scparata itigere.3ucturil cu
ftodtre.lfte rcfcindatur oefendere.lftaturamlocicuftodire.
C£>c fufficientiatoimfione medictne.
0<fl>nisefn medicina effcaut eogfej: modis q fupta otfim9 tfpt
rata epbibitto.Sut potio.&ut cbfcturgta. i£Qsatio medicie
b5 triplic5erTectu.3ntu8Vtea q ote;aut narib9:aurtb9;fluc ano:ftuc
vulua itromittam*. tfotisvt epitbima;cataplafma: e*plattra:x fitta
q fotfeoBanf.CT<fC>edtcineiteriotisogattoin tria otuidtf .£ot eflt
foluitvt farmacia.&utaptimit: vt coctana. Sut mutatcilttat&vtaq
frigtda i febttb^.C^ aut effect* cjdruplej: eft.2lut effiminoit abu
datiamvt farmacia.2lut replet inopi&vt cafovel fanguis.fcut coti
frringtt folutum;vt ftipticu5.2lut mutatqualitate;vt ftigida aqua
in febtibu0. C2Dc cbr.turgia.
GTb^tursia buple? eft:in carne:*oire.3n carne: vt fciderc: fuere
coquerc^n offe.vt fohdare:aut innectercaut radcrc.
CS)e fpecicrum cognitione.
B1P>ecie? co$nitio quincg modis fmqualitattsiquantitatisw
potis:otdtnis:boni malive oifcretio.
C^»bti ^b^fagosarum 3oannitt| cum oei laudc
jfinis.
Srticella.
Ggncipit Uber pMareri
oe pulfibus.
Tfttetione" babem9 in pfentt cofcrtpttoe oepulfutl nego*
Oj j23 ct° ?pediofam epponere tradittoneroicerejpmum c\d fit
* pulfus:T clvtilttas putfusjt 4d efl arteria:* quarc oica*
!tur arterta:ivnde ejrotitur.
I C&uidcftpulfua. ^-
IfBciptcdu a pmo.l^ulfus eft motio cotdteTarteriap q f$W
ftoleznftote' ftt ad infrigtda tione calotis innati: Tegeftionc vcl
ciectionem fumofap fuperfluit atum.
COtuot funt efftcientia pulfuum.
^Yffictetia pulfuufunttriaivirt5' facies motion&vtilitasfducea:
VjLttnftrumentumobcdiens. C&ui<*eftarterfa.
Httteria eft cotp? oblogu rotudS ad tnftar canalisjouab' tunt
cts 2ltftes:acotdetncipie0:xtn oecotp* oiuifum;aereVfptritu
Vitalem continens.
Cttndeotcftufarterta.
HHteria oicitur a para topvt:ideft feruare acrcm vitalcm*
CUnacotitur artcria.
9
Xiberpulfuu
"^pC iSc %o a finiftra* auf icula co:disq6: adortierotifcq fcindif
**^oupltciter.iEtbeccidefer£ oeo:fu5g interioi'a;TOtuidtf: inoep
tr5Tttniflr§:ad coraszvfcpadpedestoigttos.<era tforurfusfer
turfurfuni:TotutdtffimtItterinoej:traTfinifirS:inman9Tcaput.J£t
q o,deadcaputferf;facitarterias q oicunf parotide.Que vero tn
oertraTfiniftra' ttrinfecpfer{ tedit ad b:acbia:Tcubitos:tvf(# ad ep
tremosmannuoi0itos.3nt5tiong^o.b5p:efens 2fcriptio:a4 pul*
fuummotionemtcognttioneSTcaufasejponere.
C^notiens mutatur pulf us.
^^tTripliciter ab bts efnq $ mnatur3:t q cotfa natur&t q non
vXnatura:velut crafibus viro:um et malie£;Tetattbus % alns co
iugatts.lbominum enim bi quide^ mares be vero femine.tiEt bo:w
tpfo:umbiquidem caIidio:esfm crafim; bi verofrtgidtous.T bt
quid5gracilesnatura:btveropinsuestcarnofi.i£t vtrt quideimu
lierib9 oinocaltdio:es et fo:tio:es fecftdfinatura^unt.<JI>ertto igi
tur pulfus in eisvelocto:es et vebementto:esfunt:mulierum vt fri
gidarum tardio:esetleuio:es.3nvtrifcpvero bo:um:oico autem
vif is et mutiertbus intenfa crafi tntendit et pulfus. C3n catidio:i
quidem maio:es etvelocio:esfunt.calidu5eni5vetociter mobile.^n
frtgtdio:e ^ccro mino:es et tardioces:frigidit entm tarde mobi'/
le.Cfoabitudtnes vero tnvtnfcp inueniuntunveiut gracile et car*
nofum.3ngractlio:tbusenimmultum fubtacent tactut pulfus: m
ptngutbus vero etcarnofis bumtlto:es.C£onfiderandumergoeft
ad coniugata velut regioneset tempo:a:et etates particulares c5
ftitutiones:et eft oicere in tempo:ibusquattuo:anntquidem eri*
fientibus;vere:efiate;autnmnotbteme.1bo:um ouo funt bene tem
perata:ver et autumnusjoiftemperata^vero bvemset eftas.4Deri»
tq ergo vereet autumno pulfus lunt magni et fo:tes valde p:opter
temperamentum qualttatis.manifeftumeflquoniam fecundujeta
tes p:opo:tionantur.3n efiate enim velecio:es ct f pilTto:es'funt fe>
cundum vnamquamcp etatem necefTitatem indueente:p:opter con
tinentisnoserteriuscaliditatemaerts.3nbtemevero rarkneset
tardto:cspuUusfiunt p:opteraeris continentisfrigtditatemaut
confiricttonem.CSnniliterauteTinvnaquac^regionefmilli^cra
fim etpulfuscommUtatur.Calidio:fiqutdc5 rnagnos et velocesfa
citpulfus.jfrigidioieftecontrario.C^icainusautemoeetatibus
SiigituretatesotfTerenteafunfcet pulfusearum oifferentes mo»
uebuntur.*|£>uero:utn fiquidem pulfus veloces f unt et teues z fpuTt:
fecuduvero magnitudinennfoitttudincm med j|:veloces quide quo
niam £m fubftantiam abundat in eis naturalts calo::fpifft p:opter
abudantc in cis £m quantitatem caliditate.leues *o qfh tmgfecte
funtinetsvirtutes.2!)tctm9entqfnleueserimbeciU!tatevtrtutufiiit
Senumvero econtrariotardio:estrario:es: quantumad pueros
j?pter imbecillitatem % frigiditatem que in eis eft. Sugumafticom
$bitaretL y.
%o magnt x fottifTimt eo q> fcntes in ds magts ?vtutes funt.£>imt*
lit* aut xf m tepotis cjhtatcgmutSt crafes x pulP.ficutentm pdicttl
eft ^tinens muta t ^tcntu ad ppttam et9 craflm . 3n pgnantib9 ?vo
muhenb9funtparui:fpiflri.Tvdoces.parut?*;o eo q?grauaf #tus
er. fetu.fpiift ?$o t veloces ppter tnducentc; neceffitate pgnantis et
fef.^nfono tfofuntpulf9 minotest "euio:es:manifeftueft;quoni§
f it naturalt calote tngrediete pfundu.3n f uguementib9 #o crafib*
ad fueuenieutta mut^tur x pulf9.£>iimli£ aut x m gracilib": vt qit
fm natura* %t9 patif :aut f m fubftatta alicui9 pnctpalis partis:aut
ab aliquo faciente vel grau&te e§. {[JZcniam9 igif ad ea q no na*
tura.lDec ?vo funtgvjnnafia:balnea:cibi:multivini potto;r aque
multe potatio. CSumlif in bfs q pter natur5 boc eft caufis egrmt
dinib^x accidentib9 flmiliterf mpdicta 2fidcrareopottet.Sc!gd5
entm quonta quef mnatura' x que non natura.fi immoderateftat:
in id quod p:eter naturam eft vertuntur pulfus.
C^uot funt obferuanda tn coQnitionc pulfus*
GZlmergoad egrotutngredtertsqugnudj vidifti.-attende p*
quideft mafcums aut femina eft. i6t; fi mafculp gfidera puifu
makult.fi ^ofemtna:femine.3)etndenatur5labo:attsTetateetus
Jgt poft boc tep9 annt x regione.jgt ?paras oia x ^iectis cfle> pulfu»
labo:5tebabereoportuttqfl fan9 rerat:tunciccgnofces (Otligenter
magnttudinem pieter naturam facteconuerfionis pulfus.
CCtuot funt genera pulfuum.
0£nera pulfuti funt oece. Clfcwmu geu9 fm qntttate triu otmc#
fionu ^fideraf :fciucet £m iogttudtne:Iatitudtne x pfundttate.
Conuenieter igit iteaugumetat9 $m tresotmcfiones tranfcendes
modu oicif nugn9 pulfus. CSkcundu genus pulfuti eft tfm quanti
rate motionis arterie oiaftoUs z fiftolis. tn quo ^fideraf velojr, tar>
dus et medtocris. ff tCertiu genus pulfttu f m genus ?vtutis;in quo
?fideraf fo:tis oebilts et medtocris.frequentta eni accipies magni
tudini facit valtdu.qn ?vo oominaf #tus carmtuc magis ftti vali»
dus pulf*:et econtrario.C^uartft gen9pulfuuf mafiftentia' arte*
rie co:po:is.H)ico aut arttrte co:po:is;tn quo ^fideraf Dur^mollis
etmediocrts.CQmntugen?pulfuumfc6mquantitatec\etts:tnci
fptfP x rarus afilderaf ,36:eue entm t*!pus quietts figntficat fpimt^:
longu ?vo rarS.CSertu genus pulfutl ppter equalitatc^ e tinequa*
litatemque pftderaf tn vno pulfu vel in plurib9.3n vnoquide vt in
capti^ante.Queveroin piurtbusfttotciturcofifiens tncqualttas
vbi vero inequalitas:ibifittnoidinatto vt inomnibus.autenint
oectdtt vna percuffto:autincidit.Tbocfttgrauataet affltcta viri
tutealtqua caufa.C^eptimumgenusfecundum plenamotdina*
tione etino:dinationgeit.3nciftoeniabec|lt pulfu facit inequale
tneqaalisf m giodosc:d(nat9 fttuifterurf^fideraf ^mvnasper
Xiberpulfuumf>!;>flaretf.
cufllcmemTtfmplure0redittone0.C0ctauum genu0 pulfufifecfi
dum plenum % vacuunr.boc eft fecundu; artcfiefigur&omne enim
va0:aut plenunr.aut vacuum. Clftontim genns pulfuum fecundu
concoidtam in quo menfuf atur piopotf io. tepo:i0 ad tempus . vw
cognofcunturoeficiente^ Tincidente^^C&ecimum genuepulfuii
confideratur fmcaloiemqui reddtttirpertotu coipus arterie in
quo confideratur qualttas fuppofite materte cotpoiis per tactunt
velutt oiftemperata t motdar^
C3te caufis x otfferentf)0 ptilfuum.
*4TX3cti8 ergo oecetn genertbus pulfuum otcam9 biettttef pau*
«A^cascaufas TOifferentiaseoium.Siquis enimad otligen*
tiam eoium peruenire,voluerit:fccat cp.jcvf.Ubii funt be pulfuu ne*
gocio.iBgo efTt longitudini parcens tn paucte Capitulis paucas cjf
dam oi fferenttas x caufas pulfuum in bieui oicatn.
C1£*opter quam caufan* pulfant arterte.
*rf~* tllfant arterie vt feruetur moderatus f m naturS calo: coi»
Jk~ di et omnibu0 partibus.
CO-uid oiffert faltus a pulfu.
£2f^^{'iaPu^uoiffert:cln^^.pptertncid6tg fpfn fif faffin oC
JCTcozpo:e:pulf9 #o in operatioe^tutts mourf x in folis artertjs.
CO.uid oiffert pulfus magnus a valfdo,
^iktllfusmagnusa valido,otffert:quom§ qutdem fccundum
Jl^tresoimenfionesmagnusconfideratunvaltdus vero fecun
dum motiontm:teno:em effi virtutis figniftcat.
CClwid oiffertpulfusfptffuaa veloct.
V^ZJulfus fpuTus a veloci oiffertf m gtfnuum x oifcretu.£>piffii
A^enimcontintiitmoicimu0:VeIoce^ooifcretumveluti fi cur*
rataliqui0veloc(u0et ftet.
CCluid oiffert ra rtis pnlftrn a ta rdo.
^fy 2lru0 pulf9 a tardooiffert:quonfa" rar? er.tnfinnto:e magis
***J£ Tfcttitefit. Ttari enim putf 9 oiff ictlioze^.Card9 q; folo oefectu
ftertpoteftcalo2i0.1fiar'9utmaio:eoefectum ftgniftcat virtuti0.
C^Cluot oifferentiepulfuumfiunt in o^aftofo
OCfO funt pulf 'oifferetie i 0£aftole:fcilicet magnitudo:puit30
Valitudo:oebiltta0:velocita0:tardita0: ouritia :? mclitcies.
C^uot funt iudicattua pulfu0.
*4~\ tlo:3ntellectu0:T fenfu^.Senfu^qutdemiudicat piefentia.
r*L/3ntellectusfacta et futura.
CO-uot funt efftcientes catife pulfti0.
lf\ tle.lltrtu^ facien^ et mouen0 coipiw vafite.JEt vtilita0 j»
«V-/pterquam mouetur.
Qtiot tnodis afiderat moderat*«tmmoderattis pulfus.
atladrupliciter.fecundum magnitudinem:f m velocitatem:
PmvaUtudinem:et fccundumfpifittudinem.
0
Xtoer viinarum Z\)cop\)i[L jtf.
f£Quid oiffert pulfus inequalis ab tmmoderato.
/"^V Zloniam inequalis quidem in v«o pulfu cofideraf :Ttn plurf
V-£*.b9:aut efft f m vnS OEaftolerfiftole" aut 0mplura ?gregata:ci
Otctf cofiftens inequafitas tn multitudme pulfuu confiderata.3fm*
modcrat* vero fit 0 m rttbmo:id eft numeru: vt fi poft tres ntagnos
% vnu paruu fequ&tur ouo magni.
C&aid otfferut oefici&es pulfus ab inctdStib".
OZJi3 oefictctes ec infirmioii magis^tute fi&t : aggrauata el
m.% oefictfte oeficiut. 3ncid£tes #o pugnSte z refiftete x^tintt
em felpfa^virt' ercitSs voles repellere Sria.iSt viden! effecontrarii
oefici&es inctdenttb'. HQuid oiffert fpamofus fa ramofo.
g~\ tloniainfpamofoc^detendif artenaadtnftarcbo:deteTe.
\J*3n ramofo vero tranfferf oejtra in flntftra\
fDQuomodo fiun tfluctu5tespulfus.
jOTX ab5dantta contentt magis bumoiistnfundetis cotpusar
dterie:ficut bvpofarca inbvdroptfi.
COuid otffertcapnjansabifpulfante.
•^cttdu 0} capttjSs quide in vna ovaftole oifferSter mottone*
_ 'facifcvtcaptafurfumfauesbisfaltatpedibus inverebic^o
ftt coacta ?vtutegrauata ab aliqua caufa tribul!teea\bifpulfan3
vero bss:T?m ide pulfat percufltonc" biovo fit ppter ouritie* coipte
aTterte:repercutieteefnTrurfuscurrenteyiolenterfpfiinfecudani
venit perculTion&vt in incude malleus.
CQuidoiffertvermiculofus a fotmicSte.
QtloniS vermiculofus quide plurimfi couertif t venit ad me
*Jius:« manifeft5 magisbabet inequalitate\4Fo:mic5s vero
no cotenta i5 virtute:fedoiflcluta z oeleta fitTmo:t£figntficat.j£t
bec vobis oe pulfu ad> piefens fuffici§t.
IHB? plicit liber putfuum fji>b(laretf.
Clgncipttliber vmnarutn
HiSvtina^ oifferetia negodu multivetegmedieosJaggref
Wunt fcribere.Quo^ p:im9 oim fuit 1bv.po.cbdus:Cui*
libtis.infueuimus.fboftbmoi vero tepota jSalie.mira*
bilis tnedic* aggreflus eftrfcripftt.Debinc poft buc ma
» gnus medic9 fopbtfta.fbi ergo viri laudib* oigni fant;
qfftptimiftuduerut alicld vtile inuenire tn vlta. IFtullustnbotuj
viro? pfectatno oimtnutam ooctrina" fecit.1B5 bfcppocrates cbo*
oe vtinisecpon?s aliud,alibi infuis tractatib9 fparfim t3ge"s gfia
tfpeciesTOifferStias v:ina2:Tereiscognitioesin fururts pttfi otf
ponib9 p:eter natur5:t in fanis cotgib9:T in acutis egritudinibu*
minus babente: ooctrina' rdiquit. iBt flmiUter eti5 poft eu Salie.
in tractatu fuo perbtcrifeossponcs tooccs valdemultaTindcter
b itt
Ktbemmaram
mfnata % obfcura relinquit f m gna x fpectesitoifferSttas.Confe*
quenter bis fuperuenies magn? medtc9 roe:ine£pertus vero xl ag*
greffus effct ipfeoe bis arte fm oiuiftone" Mcipie"s:t oifferettas ea>
r8Tfpeciesconfcribere:Tpzonofitcafigna q e£eiefiunt:autfutura
funt fieri molta p:etermittens;imperfect3T ipfeoifciplinS tradidtt
ita vtmulta queranf abbis q pofteafacttfuntmedtci: x nullo m5
folutione valetesinuenire:querere cogunf ali§ooctrtn5T n5 vane
qi erbtsqoidicerutoifcernfltobferuaretiautumare velconfjcere
er.ipfismanifeftisobfcurasresTtntellectus.1Ra>Jinaru apta iti
fpectiomanjfeflafactanonappargtesrpatieteslocos cognofcit:
tquooifpofitifuntiTfmqualecrafim eopfingulu: autfmnaturj
oifpofitt fint:aut pter natura" ?ftitutifint:aut oifpofiti ejtra natu*
r$. 1&19 cfrV q fangmncogaf vtrtutis quolj £5 op9 ppiiu ipeditenun
cius n5 fallat viinapmltges infpectio nata eft effe.Ostf optimuj
nobisefloe vimisvolettb* tractareinuocare Xpjon? nfm vep ad
iutojc" x ouce fteri in bmot ooctrtna: vt mereamur no oiminutS Tin
de fraudatS bac perficere. {£Q p3 igif n5 otffinire qd eft ipa viina.
2Deinde manifeftarelocu inquonafcif.Debiclocu tn 4 oifcernif .
£t oetdefic tnctpcre ooctrtnS f m gna x fpeciesT oiffere"ttae earuj.
C^Diffinitio v:ine.
afttna eftcolamentu fanguinis x alios buo?.1b3c aiit altjf fu*
perftottate fero fimilevocauerut.<j aquofam.Slrj putredi
nefanguims.2)enomintb9ergo nulla ftt ccntentio.
C^De loco tn quo! nafctf vitna.
if\&hil tgtf vuna in ramofa vena circa fima' epatis eppafaan
**^quafanguingvirt9faciesopu3fuuperficit. (001 a5t gna*
tioei9taUs.€>anguinefoimatOTperturbattonefactatneoquod*
cuncp qutdetn leue eft fupertoia petes qd ec colera rubea fuperflui
tas natum eft erTe.Siccipititlrd fufceptrtjcbiftis fellis perfuu ^mea*
tum pofita ppe Cpar.Cerrenu aSt velut fece" fanguinis trabit fplen
perfuum meatu.Yielinquif ergo aquofa fuperfluitas cuifangutne:
banc accipietes rbenes p. media" cbilim.t.p:ofunda>ena5 TfotmSt
tHud inviinecoftitutione.^Dicit aut aliquisT mertto;vto,d fellisrc
ceptaculojTfpleneepfimisepatisireciptentibus fanguinis fuper
fmttates:nouneT lumbt p:ope pofiti acceperunt aquofi fuperfhm
tate.iEt oictmusp:optermagna' neccffitate.boc natura retinuit.
tRam ramcfa vena q fanguine operatur in fima epatis pofita c5*
fertperramosfuos cbiliveneiufta'curuaturas epatis ejphcate
per quofdS mea tus anguftos x rotudos. Sanguine ergo $ m ?fti*
tutionc pingute?iftente:Tno valeteangullas fine ipedimStovia*
pertr#fire:op9 fuit aderTecu ea aquofam fuperfluttate":vt fubtilita
teaquofefupfluitatisfacilecuea trSfiret fanguis adcbilimvenS
qm oum impelltf aquofa fuperfluttas ad ratnu cbiiis vene que ad
tacet fpineooifi a furfum vfcpoeotfum; x per fpfum;rper meatutf
fambotunr.toerterTftnifter f mlabdS litter5 grecottpofitt in impo
fttione fua trabiit g ipfoa meatus a cbtli vena lumbi buiua fuper
fJuitatc.Demficfotmate5iU5:TtnviineeffentiS trafmutsltes per
vttnaies meat5* traTmittftt advttne fufceptrtc£cbiHtm.22t ft quide'
fincer* Tpur9 fangui0 Tgfect9 fuerit:manif^flu eftqfit zeius fup/!ut
tag taliserit.Si %o fm aliquecafu* fangutnis opcr§5 Mae tmpe
dita fueritop' fuflBficere:bmoifitaquofafugfluitasqu§T vtin$
Vocamu0.1^topterbocergoaliqnquid£fubtile0VtineTalbe ap*
paret.Sliqft aut pingue^Talbe crudiote fanguine facto:timperfe
ctafanguinemoperanteoigcffcionefactaTveluticrudiote.Slia au
teTupertncenfo Tvdut ferufte fanguinetalio Teiuofugfmitaofiat
3taep ppter butufmodi caufas Tvttne£m fpeciea immutantur.
C3Denotificattonenaturalt0 vtine.
*if~^3camusigituroeea qeftfmnaturavtina q eftergfecta ea
A^ratione fangutni^factaqualcopotteateffe. JEtoifFiniam?
bon§ vtin5:queT£m natura erifiens noiatur:Tercedente.Tfc>acatt
temminu0babentem:nontfmnaturam:fedpteternaturamrepu»
temu0.C€fiergoei*oiffmitiotali0.£iueeflfm naturavtina bo
naf & ficut oicit Tbv,ppocrate0:alba Tplana" t equale b^Poflaflm
babens.<JDantfeflum quidem eit quontam confequente fubftatia
moderata Tcolote oppottuno:q? ftt oifftnitiooiffiniens perfecta.
C^De fubflantia mnt.
attina eft bona:fubflantia quidem mo.derata-.bvpoflafivero
alba TplanaTequali:colotevero ruffa:autfubtuffa:Trubott0
paululum participans ptopter Umpitudine Ttepu^ fi ntiliter confe
quens. Salienuff quidem fubtuffam Tfubtubeam bonam effe oicit
<IDagu0 veroruffam Tfubtuffam.fRos autem ercontemperantia
Vtrotumcpfecimus.Cluecunqj autemtf maliquod iftotu quatuot
aut abundat:aut minus babet;bancf m natunioicimuj non effe.
2Decolottbu0 ergoTbv_poftafibu0 non ptefentis efl oicere tepotis:
ptoceden0 enim fermo oocebit.Skdm vero ptefens tempus ofcam*
oeeffufionequoniaomnisvtinaf m fubflanriamtpfam effufloeft.
fubftantia entm vtinebumidita^ efhbauc bumiditatem multt fa *
pientum medicotum efFufione vocauerunt:quonia quid in mebtis
effufum eftin ea infpicitunvel perapitur.$0kuiufmodi aute effu*
fionis otfferentie pttme oue funt:fubtilitas:Tpingucdo:Ter bismip
tiseftconteperantia:ipfaauteconteperantta qfm naturaeftnon
oiuiditur.CSubtilis tgitur aut mingitur tenuis Ttnanet tenuigr.
2lutmingitur tenuis-.Tfit luculenta Tpingut0:Teft ptiot quideindi
gefta vltime:luculeta#ofacta Tlnpinguedine*traTmutata oigo*
nts ptincCpm fignificat accipere.Silr autTpinguis oiutdtf ouplid
ter.^lut migitur pinguis Ttnanet talis.Sut mtngif quide pingute
refidensvero fit tenut0. ©Bt monflrat quide ptiot perturbatton£
in cotpote fact&vaUdam bumotunr.fecundarto turbatione* quide'
b iftj
Kiberftfoaram
,DCtermlnari:fanguini0 verooperationi^ oigeftionem reforgcre.
C3ungamu0 tgitur coloii fubftantiam Toeterminemu^ea quc c£
ipftefiunt compIerioni0fTgna;ttn fani0bominibu0:T quomodoli ♦
bet Cgrot5ttbu0.i2tqnialbu0colot i>ceditalio0Coto:e0:Ttenuf0
effuflo ptecedit alia0 in effuflone qualitate0:componamu0 pttu0
tenuem % albam fubftautiam.
<P©e tenuiT alba v:ina:veloe v:Ia cu tenuifubfl5tia:ralbo cotote
^^•aCnui^ergoT alba fubftStia vnnemulta flgntficat. Cthtna
VXergoventea muttfttcnui0talba infaniBboibu0:mult§ pota*
tioneTfgnificat cu largo cibo:tma jfe fl eft vinum cjiletlcue. CtUi
Jia#otali0inpueri0mala:n5v:ine aquofe in puerto pefftine funt.
C^tina taliaveniteflgnificat oebiiltatevirtutt0:vt in fenectutecl
eftfmnatur&fignificattoebiUtate*ej:otuturna egritudine q ap*
pettata efta fapi&ibu^medicopcjegrftudinefenect' -CtUina te*
mtt0 talba rmultu micta Tfimili0 o^abetcm fignificat quS fapicn
tcs medico:ufantda>ocauerut:Tquida^aptentumarim9in xiinis
otariS vocauit.aitiaOtoipfatton n6fmnatur5btite fe bomine
ftfJter natur5oifp5apparet f mcalid5oifllperanti5 lubop.3nfi*
nita ergo attractione lubop pter natura" oifpofitop taliBvtina ve*
nft.C^Uina tenui0talbamuItS micta in febzibu© ampbimertni^
oeficigte' feb:5fignificat g bmoi bumo:e:Tinca cl f m naturS frigi*
ditati0Oift5pcranti5 cpati0 tenue0taIbemingunturv:ine:t^pter
c fnpb:ar.im venifit flfea vt (n nefretici0:TVt in quartanis in p:tnct
pn>.CH:tna tenui0 talba in btdropicia venit ppter abudante?
cauf3.CWti«a tenui0ralbainlefi0collu TcaputTbumero^graua
tt0:fcotoflm Tlipotbomia' fignificat.Sigmficare aut in futuro tpe
btpofla.tin pterito flcut oictt vtif .Sudo: mult* e£ fomno finc ma
nifefta c5 fact9 fignificat qfft co:p* plurimo ctbo vttt.C^Wa mul
ta in feb:ib* acuti0tenui0Talbavenie'0 quietffignifieat. CtWna
tenui0 Talbavenie0 tn fine ea^ q valde acuunf feb^tuoifceffuj fo:e
fignificat:in ca0 q funt fub frenibu^ parte^. Ctfcina flmiiiter ve*
nien0 in caufon feb:i0 fignificat frenefim.1B5 caufon feb:t0 a mul
titudine rubei fellis factav:ina no co!o:ata fuperiU0 lata fellea fii
perflnitate cpiflgte ejcelfuj locu capiti& occupauit.^t fl qutdem in
anterio:e cerebuloco flegmonSfaci&rin bt0 q tn eo funt miringi0
freneflm facit.agt fl quide* ppter aliqua' caufaj:vt in flujo ■fanguu
ni0g nares:aut ppter fudoie' multu in captte factu v:ina fubtiti %
alba ventftequietefignificat.Si eftt talt0 eyiftfe v:tna adeftr fre*
nefi0 pmanet:ita oifpofit9mo:if.tCepU0igitureftenarrareoe co*
lomm oifferentia ;TOtcere quot funt Tquale^ Tcum quali effufione
poffunt comp!eri:aut omne0:aut quidam.
CSDc colo:ibu0 v:inarum flgnifica n ttbu0 indigcftion?..
^fStigfturoecolo:ibu0p:imu0albu0 Tbuiuo latitudo ineo
v3Lc5teota efl Cb:iftallu0 efit xnip TcaljrTaqua purifitma quide"
IbeopWU. fUf.
albafunfcf^ n5 in fummoota.3fmperfeetioiafitbis colo: lacteus
quaiis efter, ipfa oenominati5e.2)einde remifliotbocslaucus: vt
co:nu lucidu auttctldon es .i.coinee tunice oculop.SDein boc glau*
coadbucremiflfioiharopos qualia camelo9vellerafubalbida:5t
vt lapis onicbinus:bt ergo colo:es albi f m qualitate Tf m magist
tninus funt.Si #o infecttone* aliqua3« recipiat fellisalbav:ina:f m
ptiml quide" r5ne? fubpallida fit vt oecoctio femicrude carnis. Qi
verogmaneat tpealiqu«woecoctto:infection6maio:S facicnspficit
coIo:epalltdmfignificas abudanti9 felp:io:e aquofaj v: in& fufce»
ptlTe.C1£>oftbucautponif fub:uffusfiTtsauroa celtica venienti.
SDeinde ivorufTusvt efttfm veritatecb:ifonaurft.H)etnfub:ufP
remiflto: paru.2)ein rube9 6, alftmilaf #o croco.SDein b^peritero
factu ab tpfo aquofo fanguine vt er. albo colo:efpledo:e aduenien
teque*tincto:esflSmeu nomin8t:cl #of m jSalienufinicon 6::ide(l
flmilisoactiloscoIo:imaturoz^Supponereent vel pponere fup*
pofitiongin colotib9 olbus non oes ofueuerutfimiltter arbitrari.
2Uff tm pponut:altj fuppcnut.iSridu #o ficut ipfefanguispur^Tfl
ne oolo.lRS intlfiot boc rremiflto: n5 e fanus 15 notus. 3 noposau
tem vt vinu nigrfi:aut pfundio: vt purpure9 fanguis: ficut efl co*
lo: epatis. ft£anos vt putrefacffanguiser felle rubeo:tfuperada
fhis Ttn co!o:e vt garus Ticterico£v:ine.Ttegula authpanl talts e
colo:i f m jSalienu albo fplendidfi aduenies Ttn nigruplurimu tn*
cide*sk?anonfacit. jPufcusftoec alboTnigroc5iunctts inutce fit
ficut roifgadta.Cloton vero tdeft co!o:viridis vt caulis vtres t vt
grame' latitudo aut in eo ?fideraf ,1F? S vtolace? tfmara gdin9 1 b£
fotbodis:ola funt clo:a idefl viridia f m magisTminus.lbecola a
calo:eplurimofactafunt.C1P>elitbinon^oi)fuRdiuseflfufcovt
plumbfrtcKuntepacctdfttbus plagisco:po:i:Tq ercaflationibus
nigrStes colo:es.1t>ic autaut a frigo:efit:auta plaga.1)>cftbunc
aut magts iudic^s aliqn quide frigtditate:aliqn calo:e\fi #o ervt
ridi pcedftecalo:f.fi?vo erJiuido:frigiditate.*gft aut ntgredofup.
illa generaoimcolo^mTntgredoIatitudine^ultubabestfm ma*
gis Ttninus:multa effi nigra alns intenfio:a oifltmilia funt. Mt oe
coknibus quide" furTiciesooctrina Scollecta a oifciplinis antiquo
rum pbilofopbo? Tmedico^lbo^ #o colop 6; poflunt ?tungi cum
pingui efTufioeTtenui:Tq erbisfignatafiueinfanis co:po:ibus:fl
uetnegrotStib9 pcedes fermooocebit.QntautoecoIotibusoocS
tesf>dirimus ab albo nudifltmooifta^i&Tlacteu:Tglaucu:Tkaro#
pos:n5 vt altqu£colo2inc5iugatup:etermittamuscutenut effu*
flone c5iuncjamus:Tea quid fignificant ejponamus.
CEenuis lactea t alba v:ina.
X1R pnnciptjs feb:ium buiufmodi veniens mala:qfTi cronici
tatefebtium feuegritudinis figniftcat. 3noeciinatidnibus
verofi multa:folutionemfignificat.
Ktbemfoarum
•fcenuisglauca % hafopo0 vtina,
^v Honia' igif tenuis fubft5tla:ralba indigefta effcmanifeffuj
V-&-efte£ bis^ anteno0fuerutfapientib9.Colo:esa0tbi con>
juenientes ei 6, pcimi funt albo tipfi indtgeftione fignificat:no cm
coloiati funt a Uqua imbecillitate naturalis coloii0.3giiur tenui0
cum bi0 coknibu0confiften0 indigeftione fignificat.
C^enm^pallida tfubpallidaviina.
«f^fvincipiu oigefttoni^buiufmodi vitne fignificant.lRam fub
Jk~ ftantiamquaft oifftciltote' naturalts caloi no potuit oenfare
Colotem ?vo quafi faciliote" in ptinctpio oigeftionuj mutauit.
C^enuiff fubtuffaTruffaviina.
T&SU melior a £ori.fignificat cnt bmoi vtiha naturale ca loie oua
fuiffe co qd p.fm colozevtine coceffit:qm non potuit materia oenfa
re:vocamu0sbanctndigeftam.j£tvtina talis vtmms in bfcdropi
ci0 periculofa eft quemadmodum aquofa vttlis.
C^enuis b^popantbos T£?.mc0.Utib:ubeatrubea.
^VStotenuis qutdS vt ponebaf fj b^pof§to0;aut r5tbo0: be
tXtalesf mfubf!5tt5quidSindisefle:fmcoloze0no fo!u er.tra
naturS ertiterut fj x materie indig&ia' oemoftrat.abftincte efh ali
quo adolefcete f m naturgf m etatepoter ind»genti5 matertei vii
neapparet bvj>or4tbe aut y5tbe:eo qd abudet in pfundocalot o>
dem ptcter naturam abundanti& felli0gener50:qm multo caloie
in fel mutaf f anguisitinarJme p!onga£ caufa in tge eftmo in quor
f ertiane plurimti fuperueniunt etentj eo#viine ja ntbe funt po ter
bas caufa0:Tvigilie tfolicitudo tlaboi rubea0oftendut.i£t oeco>
plerionib* tenut© fubftatie cuquib* colo:ib9.poffit coponi:fufftctSt
cjoicta funt.tteliquujeftvtinoefcripiione pptermanifeftationS
ejportamu0 ea0 fic.Cenuis eftt alba. tCenut^ lactea.1Cenui0 glau>
ca.tCenui0karopo0.1Cenut0b^pojcantbo0. Cenut0 yantbo^. Cc
nui^paUida.^enui^Tubpallida.Cenut^ ruffa.Cenui^ fubtuffa.
{[3Deco!ottbu0 vtfne cum grofia fubftantia.
#"fc tJoni5autofoc6ple|»one0tenui0fubftanticc6 quib9pof>
\J0Sunt cSiungi coloiibu^ fufftcieter fecimu0;T4dfignificet ot
gtmu0:toefcriptloneca0 ejrpofuim^traTeam9 ad coplejriones pin>
gui0 fubftltie:TOicamu0 cu qutbus coloubu© poflunt coniungi.
4E&>eptngui alba.
^^Bli^plepio oftat tmSftrat crudu bumo:5 pfm abftdare tnva
f^Xfi0:totuerfa0Oifferetia0fIegmati0:vtefivttreufie0ma:Tfal
fujttfine cfutate.lbui^vnna pingut0 multa ralba venies in egrttu
dinibu^ acutt0 liberat apata in arttculi0 nata:bi0 cj oolebat tos
*bi0c\quodamodoinegritudtne:erat;bi0ci oiufuer5tin multitu
dint ptnguiu bumoium. C^)c v:ina pingui rlactea.
irYtEbttiufmodiconft.at.agtfl infinetalis.venitjlitbtafim vefl*
VX« aut renum fignificat.
£t>eop!;ilu jtftijj
C5)e ptngut liaropos x glauca vitna.
"JTC sSc complerJoconftat.aEt fi inturbata manetoemonftrat ta
«-■-£ les buoies multosin coige efTe.S>t ^oturbatebmoivttefue
rintqualesfubiugaltu:oemonftrantcapitisoolo:c*:autp:efente5
autfututum.Qu5autapparent:fiturbatei5 funttclare refideti
tesmantfefta^urerterionignepbate.Calefacteel ampullas tnfti
perficieoemonftrabut.Sliterautpinguis ejtfteseade fubftStia f!
occidit febzib9 trumbos efTe;b5c fequcsmultttudo viinc tenuis fo
lutionem febzis figntficat.
lESDe ptnguifubiubea vtina.
^^Ms^ftat.agtfieftb^poftafisbmSi oiuturnfoze egritudtne
vXoeclarat Tlaudabtlevelfanabilem.
fT3>e pingui rubea viina .
^^Sli0?ftatT oeclarat multubumozefanguineuefletn coipote
vXquesdmodu mfinocbtsjTin acutisfebtiM.^Ealtspaulartmi
cta pencuIufisntficat.Strr aut bmoi v:ina.3n talibusfebtibus fl
turbe"ta micta eft cfi furditateTcapitisTcolliTbEppocudrto$rook>
re :tctertcu foxtQntt fepte oies fignificat .
C25e pmgui inopos vtina.
g^fZbmoi conftat.igt fi euenerttin febze caufon capite oolente
VJLt circundolete fitxrtfiST fert crifim.
0>c vttna pingui liianos.
^r&Itsconftat.JEtin famsfuperuer.iesfignificat labotemvte
VXaut curfuj multu fi gt factu efTe.Seniozib^ero fuperueniens
quib9 e 5 multo tge tales fiut a malis bumotibus immutari veficsi
vt in pluribus fignificat.^n finevcro fi tales facteSin litbiaffeftituB
tunftraguriamfignificatfuturam.
<ES)eviina pingui virfdi.
Ctalis c5ftat.agt in fine febtis btnoi venies tcteritiam figntficar.
CIIMnguis liuida vtina.
*^r%\is vtina in febzib9 t no refidcs per acrdfticu.t.menre^aliena
vXtu fignificat.Significat raliud:in febie efii caufon talisvtina
apparens ftranguriS futur5 figntficat.
Cl^inguisnigravtina.
g~Yt ea coplepoc5fiattoeclaratpurgation5melancoltcibumo
VjLris vt inoeclinatioeqrtananr.T foluttoemel5coIie:t ppter
f rtgiditate veniunt talesr ipp eruftione' fangutnis.B tattb'$o catt
fisoenfatafubftStiafignificattalescoloiescu oenfitate fubftStie
fieri. Qm r ero vera eft ratio cp tres oifTerltie nigre v:ine pinguio
resfunteaqfmnaturSeft viina fmfubft§tiaTbincmanifeftuefl
cj> quartanarto foluto t metaeolico buo:e pcr vtinas zx&tt : viine
pinguesappar5tTnigre.Sirrtou5egritudomel5coUcafoiuif.3Et
per viinas ertt caufa quCfeceratmelScoliam: quontam vero mel5
colicus bumor terrenusTpinguiSTnigerefij^pter bocTvzwas
mbernmvm
facit t nigras t pingues. Similiter x q ep adnftiSe fanguinis fadt
ntgrefuntquwdtn#dup:edictueft:oenfitate poflederat fubftStie
eoq? e5q in vafisepbutditateerJ>auritadufttoTfrigtditas mani
fefte oeTat materiS rone c5ftricti5is, CSigntftcSt aut tales:v:ine
in febte fpafmum er ftccitate. CS>isnificant autem tafesx altuci
infeb:tbus em .peracutts tales ventetes cu fudo:e capttis tcolli x
ootfi x cufufptrio male fnnt:p:opter erafttone'. CSigntficSt aut et
altud.tales efh venietestn feb:ibus acuttscu fetotenibil mali bn>
tc vefica:mott£ ftgnificSt C2>e splerionib* ergo tenuts fnbflan tit
cuquiib!>.coIoitb9 piit3ftarcp:efcripfimus:t fignificata eajtoijim*
% caufas .ppterquasfacta funt manifeftaufm^Tin oefcriptioe eas
eraofuim^bocmodo.tinpmgui fubftsitia c5pdnetest2iungctes
eosd; cuea pnt coIo:esc5uenirec5uenie*ter fcrtpfimus:t fignificata
toy oiUgetiusiinquifiuim9:t caufaseopenarrautm*. YUliquum
veroeft vtper oefcriptionemeasapponamus.
C1F>»ttSuisalba:pinsuia!actea:pinsuia0lauca:tltaropos:
pmguis fubruffa:pinguts viridts:pinguis Iiuida:pinguis
ntgra:pinguisltv,anos.
*$3 sHinquif ergooemediocrifubftStia oicere:tmanifeftarecti
JCp,c*ib9 colo:ib* pofitt 5uenire.l5a ei eft 0tn natur5 fubllantia:cu
bac igif fubft5ttavt J5alie.oicit in per£crffeon.fubiuffu tfub:ube5
cofiftut .magn9 vero ruffu: t fub:uffum.1Bos aut viros t5tos t ta,
lesreptebfcdere veremuntft ab vtnfojf>termifla coiung5tes?ple»
bim»:c5ueniente*<£ mtjtione" mediocri fubftStte 0^1^31^ ita:qftt
eumediocrf fubftgtia p5t alitecologjuenCreerceptisfubtuffoTfob
rubeofn'mediobabentib,rufffi.C3fiiergo cpknesrant medfocris
f ubftatie:fc5 fubtubeus ruffust rubicudMStvt fit mamfefta ratio
reliquueft:vtinoefcripti5eejponamus tta boc.
Cf£>inguis albas:pinguisiacteus:ltaropospinguis fubra
beus:pinguis inopos:ptnguts l:v_anos:pingufsvtridts:pui
guisliuidus.
Gtlmbic ergo?uenieter eypofuertm9:t?ueni6t2o:din?inbis
q fcrtpta funt feruauerim^fin oefcrtptt5eea manifeftaneri»
tn*:t dara olb* otfc&fb^fecerim^ebEPpoftaftVoifputem* oftc*
dgtes 3 bona bvpoftafis-.t q eft ab bac fiue lntefa:fiue remifla: x q
tt ea aut ejc eis pnt perfici : x Qpericulofe x mtnotes barum : et que
adfanitate; conuenientes bicc5pofituri:« btppoftaflm t fnbftan»
tiz x colottbus t mtytas vt gfectu terminu* afltgnem' : inuocemus
<Cb:iftuverumoeunoftrn oucem fiert vtbutus comirtiSis nibtl
p:etermtttamus. C^^" eterminatoebtPoftafitngeneralt.
XIBctptam9 tgif bonebEpoftafeo^ej- ej:pofiti5e:meU> aut a fa
ptcttfllmo 1fc>vj>.bac otcere. t neo^ adiection?:neo^ ablationej
aliquS faciam»:appofitio efn t ocfect9 n5if m natur$ . a6ft ergo oi^
ctio fapietis 'IbypM ea q fm naturam btpoftafi.
£l;eop!;ilL {#♦
C^ic oeterminatoc Ibyjjoftaft in fpectalt.
attina aut bona eft qn t alba b fcpoftaflte fuent:t leutsct e$ttrf
f iii omne tempMBt tta vir fapifo t amic? b:euitatt0 erjften0
er stento oiffinittonem 'ptulit: ?tenen0 fubftitias z coloit i\ft par
ttcularia.1Bo0 aut ab eo ptermiffa appOnam?vt 62* app:opinqua
tce littere n5 c]lecuq$ babe§t gauduj:mtttto£ enim iritellect9 no per
fecta" otrTinttionSaudtente© % qfiinfipi&c futnmu erpcfito:e"opin$
tur.^ftersogfecta o(fftnttioeiu0f>mnatufam v:inetali0.
CD^»c ponit oiffinttionem completam
b£poff afIs:T oe bv.poft.alba leui t equali.
atttna bona eft t hmdabilis cutn alba btpoflafis fuerittleute
t equalie per omne tepu0:f m fubftStiam vero tnoderatam:
colo:e ruffo x fubzuffor parum aliqutd paf ticipa^ rubo:i0 . H2t qt
oiffmttio ita figniftcauit:infpicereopottetin vrina bec c|tuo::bv.»
poftafim:colo:e:fubftStia5:T tempU02Dicamu0 autem Vnuquodcp
in vnoquoqj eozjquale opotfet effe.
CDbtc oeclarat btpoftaftm naturale" pene^ fua0 ^dtttone?»
f^ Uc quidl ergo Pm naturS b^poflafi^ babet albucolotem et
Vi5*tnferto:em locum t eft feut0 t tndiutf a et equali0 m mutto*
Die0 tali^ permanen0:bocenimert equatein te"po:e feruatttj.Ctoe
cuncp ergo er bi0 quattuoi buiufmodi qutdgquef m naturg fedi»
minis ouertunturin?ttarium:fiuevnum:fiueouo:boc tale nofm
natura.iluemadmodumantecompofittonemfuperitt^oefubflj
ttjs t colonbu0 fectmu0:T fic nuc otnnta cum bfcpoftafi cotriponen
te0 erozdirt babeamu0.Conuertamu0 autem ej bi0 que Obferuav
tur tn bv.pofr.afi omntumvltimum quod eft equale:et trtbu$ f m na
turam manenttbu0 tn equale fit quartum.
CQuidfigntfieatalbabv.poftafi0Tc5ttnuat tnequalt0.
*¥^T Utufmodi inftrmitat^ vif tutt0 oigeft iuefignificaMBon en£
JL^omntno potuit otgerere natura :fed reliquit vnumindige*
flumeoquodomnibu0Otebu0Otgeftionon fitikd auquando qut
demoi0eftumfedimen:aUquandoverotndtgeflum.CIaurfu0tgi6
conuertamu^ et conttnuum: vt fint conuerfa illa ouo in vnm.vt n5
fit btpoftafte continuamecp equalt0.
... C&uid figmficat alba b^poftafi0T n5 ^tinuaTnS equalt0.
*W^\ £c p:to:i minu^ oigefta t oefiicientibu^ f m otgeftionem ouo
jLjhj\xs'.non folumentmequaleamifit:f5etleue:vtnon fitconti
uua fed Oifcreta.3ncidit autem continuumfedimen fpiritu0iincU*
sen0pingut0:etn5oimitten0iUudefTeequale:p2optfrba0 tgttur
caufa0 reltquum fedimen ab bi0 Ouobu0 minu^ otgeftum vnoeft.
Uertamu0autemrurfu0 in p:incipio quod concelTumeft.
CO_uidfignificatalbab£poftaft0 n5 phnuazequauV.
/~Y*£>t fedmtenS leuefed otuuliu:eqle#o.boctalemalu:coq> nut
XDji9 fpus ftr.wo pofftt a na tura ovafo:eft5 babere vt fit otgefV,
2!tbemin3:tttn
CCtuidfigniftcatalba b^poftafis no sttnuatno ecjti*
*g3tlrfu0aut£eft vtina nojrtinuaTtnequaltsbtc meliotpttote
**ino enim quotidie otffipatur que^admodu equali0:aliqu5do
tamen Dtfpergitunaltquando vero no.z ppterea oectaratintnoie^
efre fpiritujotuellentemcontinuttatem.iC^oc autem oftcdamu0
inejemplooeftcientts putfuff.fi enimoefiaenspnlfus vf<£ admul>
toffotes idem permanet:matusmatumeft(6J quotidiepermutari.
boceni eftiequale.tgif melt9eftoiuutfuinequaleDiuulfo equaliret
q>ftupo:eftaudiettb9.igtoebacquidem2plecione t§ta lufficiSt.
CCUrid figniftcat cotinuum eneotima.
Of3tigi!redtmealbfiquidc:trSfmutcf aut.aloco fuo vtfitinme
^^dioqd vocaf eneotima a potu Eenotmieqdettp€dere.*£ft vero
tcottnuuzequalebocmediocritertndiseftuno valuit eu natura
otgererevt tnfertoteacciperetlocu.bocentmeftoigeftu:fed parr.a
patione alicui* fpirtt9 inctdetie eleuaf illo circa medtam regionem.
COutd figmficat alba nube0:x ^tinua:* cqualw.
QZ3 vero multusfpirit' fuerit:(mpelli£ fedintfT fup.medi& fertur
^D regione Occupls fuperiote fuperficiem z: vocat nubes:quafi a
metapbota nubiu.C^a nubes que fuperiotfc locu occupat atba e£t
ftcf in feb.acutis fpumofte colertcos bumotes figntftcat.iEtaltter.
S>i infebte continuaalbavtinanubeoTpumofas babeti0 malum
valdeifigniftcat enim oef trum btpocuh.ootere.0t in febte caufon
nigra0nube0b5:in quartanariu trafmutari figniftcat .Si ?vono
otno fuertt fpiritu^ac inferiotem acciptt loctr.t oemofttat efecfant
ofgefttonequeeftfmnaturam. Cfbtpoftafte itacp t quecuncp oe
b^poftafi otcta funt: totidem oe eneottma te:*oe nube otcta opottet
arbttrari:buiufmodtenimpofitioefola tantu oifferentta.C3 taqp
manifeftum eft:quonf am ;ej loco a mpliu0 mbi loicemu^ qj menf u*
ramfisnatotumzfisntficatotum.tl>ermutaturtsituralbu0Colo:
epb^poftafitfitniger.
CQuid figniftcat atba b£poftafi0 no ortnua x equalt0 boc
. ooceticogmt ione mala" b^poft.f m magt0"T minu0.
*V^T Octalemalufifuerit4de tn nubemgru: mtn*malU3.£>i w
,JL£ineneottmate:mai9 malu.Si vero in b^poftafi : p.fectemalu.
COlutd figntf icat alba nube^ no ?tinua x tnequalts.
B3miUter x in alba Si enim alba x continuum et equate fuerit
bfcpoftaffe bonum.Si vero nube^ maiu^ bonum.St #o eneo
rtma mantfeftum.T meliu0 bonum.*£toe trium quidem pofitione
fufftcienteroictumeft.
CIBottftcatio b^poftafi0a parte cototi0.
f\ Zloniam aiit oitimus oe temp ote t fubftantia x loco : reli*
V&Aquum apponamu0 oe colote.igrat aut fecundum naturam
cototfedimtni0 albus.boctgtf no fit album:fed'nigrum:aut liui*
durmaut palltdumiaut fubtuffum;aut rubeum;aut viride»
£l;eopi;ilu wj.
C&uid fignificat rubeum aut!fub:uffumfcdimen.
CJftlbmbeGiergo ab aquofo faugutne fitvt fupert5> oictumeft;tfl
JC/gn!ficatind»seftionefednofimo:tem.7\ubeu^ofactuafince*
ro fangmnefigmficatoigeftton&tfiquidemfuerit.moderatu^: necp
abudatia babc3:neq5tndigentia;finepericuIoefimajime.Om igif
neqj fubiubcu adducit pertculu materiefamiliare efhjppnu ?vo ma
terieaquofifangutni8p:o|:tmiej:iftSsfanguintvtamicuco:po:inc*
adducitpertcu!u.Qfn?votndigefti5e5 fignificat^ppterbocttcp^
pecrare op^.iSt boc ma ntfeftu eft qo fequitur temp9 bumo:u.bt c\de
fanguinefiiitp:ius:vt flegmaTliquo:.bi?vopoftfanguinevt cofcra
et mdacolicusbumottfincer9 #ofangut0 in medto amboseft.Qui
do igtf lub:uffa apparetvnna figmficatab aquofo fanguinebabe
recolo:em.2lquofuiJvero fanguu? p:io: eft fincerofanguinetppter
boc lndiseftiongrtgntficat.TBonernpfectuappofuttnatura aquo*
fum colo:ennantfeftu eft igif qfh nequacp otgeftus eft.3ndiget ergo
tetnpotenatura adoigefttoneaquofi fangutnis.TlubeuJvo.fedime"
et crtfim futura in. vi?.Die figntfica t.Stenim in quartaote fupertus
nubem babemina rubeatatia oigeftionis figna.vtj.oie manifeftuj
quonia egritudo iudtcabitur.Quodergoftgnificatfub:uffumtrtt
beum otctum eft.
QQMid fignfficat fedimen liutdum.
Httigidttatermomftcatione" manifeftat ?vtuti0.CT aut Dtcere
Taltter.in acutusefn feb:tb'Ytiua liuida b^poftafimibabism
fuperuenienti oie non fine periculo.
aCOuid fignificat fedimen vtrfde.
3ride *o fignificatcakue pwrimu:tcacboeticu egritudim*.
C&utd fignificat fedimen fubntgrum.
BUbnigrav:ina oeficiat a pfecto nigro.3n feb:eent5caufon vti
na fubmgra eneo:imata bns ejcella infania figmficafctoesfui
fus fangutnis plurimum fuperuemens crifis cu rigo:et fudote.
C&utd fignificat fedimen nigrum.
^P|3grum aliquandoqutdem indicatfrtgidttatcm; aliquar.do
Ja^cvero calo:em: oeterminemus illud tta. Siquidem piecefTent
Iiuidu:oeinde fic factu eft nigru:frigid§babet fignification^.Si #o
vtride p:ecefTerif:fecutum autem eft n't grum:mamfeftu5 eft quom$
a ca!o:e factum .
Cffrtc oocetquandam cautelam.
01 tloniam autem albua colo:bone bv_poftafi5 credttur efle ft*
U-gnum :nofle opo:tet quoniam calo: multottens Deludtt arti
ficem quafi aibabv_poftafte bona fit; cum non fit: fed crudus bu>
mo: albus in fedtmtne apparet:et poft albumoectpit arttficem qua
fi alba b^poftafis bona fit.Sedboc quidem odo:eoifcernttur:fett>
dum enim eft.Sed et lubis vlceratte et vefica :aut epatsa ut altqua
parttcula pe r v:inaseuacua tiff: pus emi ttif ;quea dmodu oicit 'lb tP«
Kfbemitiarmn
pocrates.Si fansuing mfgit cfcaut p^tfibosKaut rbentfcaut veffce
vlcerationSfignificat.lBtrurfuj.Quibufcucfl invttnalivtrfia pufttt
le nafcunf :b«5 fanie factateruptafolutio fit.
CSDefedimine crudibumoti^
^T^^lnifeflu qttt fanie^Beandemvta euacuata e(l:crud9^obuot
5 i "ey inequali fubft&tta oeterminaf f edimini0.n5 efn eft ^ttnuti
ipm fedime crudt b umoits: fed velut oifTolutu in mfnimavelut bare*
na.lbecquide* Dtcta funt: vt no oecipiaf medtc9 colo:e:fed oifcernat
b£poftafimta fanieta crudo bumo:e.Si eth fanguin&puamingat
tfquama0:todo: grauis eftjattt lubo9:autrbenu:autveficevlcera>
tionetrt f!0nificat.1t>ecc\dg oictm^vt no oecipiaf artifej. Sedt«barc
nofa invtinia fedtminatoiuturna;veftca' aut lubos litbiafimbabe
re ftgnificant.lgtaltter.Si fanguine* mingatjlumboptvefice figntfi
catvlceratione".1fc>oc quidS bicitrtM no oecipiaf artifej infpecttone
fediminisfactira fanietacfUdobumo:e.£tqttattuo:quidem oiffe
rmtias fedimtnis e£pofttirrt*:TColoie\tlocum.T fubftantiS.ttemp/V
aBtfeiiquum eftvtboc fecundumquatuoiparte^ oemonftrenumui
Defcriptionefic.
&lba b^pofta ft& continua equali^.
2Uba bv.poft.afi0 continua inequali*.
SlbabEpoftaffenoncontinua equalte.
aibabtpoftafisnon continua tnequalte.
*W^T iSc fttnt qua ttuot oiffere*tie oefcriptiois fedimini0.Qfn aut£
JLJ^fedime oicim9 treababereloco&tfignifieata eogoirim^t in
oefcrtpti5eei*queadmodutappare*0 ratiomanifeftat.Sutein infe
rioiem locum babettbEpoftaffa nomtnaf.&ut mediuteneoiima oi
citur.Sttt fuperioiemtnepbili0vocabif * Mt caufa^omnium p:o >
pterqua^acceperunt loco^tfignavel ftgnificata eo:umoirimu0:et
oefcriptionemeiu0cl inferio:eIoCum acceperitbvpoftafte. SDiffere
tia0eppofuimu0 ad eundemmodum:tin media b^poftafi que eneo
rima vocatur faciamu^ eiufdemof fferentia0.*jn oefcriptione otca
mu0ita»
C2lrticella.
SUbum eneotima conttnuum equale.
2Ubum eneotima continuum tnequale.
Sllbum eneotima non continuum inequale.
aibunieneotinta noncontinuum equale.
XSteergo eneotimatt0Oifferetiefuntqua0T inoefcftptiSe c$
pofuimu0.f|^:oceden0 fermo oocebit ftgnificata vniufcuifcp
oiff erentie quid figntficent.S5ecundum vero tertiam otfferentia' fe*
dimini0fuperio:emlocur.enenti0 quetnnbe^ nominafttbui9 otffe
retia0 in Oefenptioneerrponamu0:t quidfignificent fubfequentt ra
tioneotcemti0:tfignificata bttiufroocUnonp:etermittemu0.0t igi
turteiu0oefcriptiofic.
Slba nubed non continua cquali^.
3Uba nubes non continua tnequalt*.
Siba nube0 continua equali0.
Xlba nubescontinua inequali0.
^^r^roe coplejriontbu^quideoifterStiaru trtubv.poftafeonoipi
vJLmuj? nibil ptcrtmttente0:t in oefcriptioneerpofuimu0.
C2)iuerfita0 v:ine a parte co:po:i0.
QtIoni& bumanu co:pus er'trib9 coftftit:fc5 er fpiritibu0*.b u
*mo:ibu9:T er terrei^.i.ftrmi^partib9. Tbumida vero co:p*
Sftttuetta funt bumo:e0T eo:u fugftuitatcsiquecucpquide er pu*
frefact!0bumo:ib9 g vtina^ercut fufftcictcr erpofuim'. £>icam*
tgttur nuc que er ipfi0 c»tibu0 firmi0 co:po:i0 mingunfcvt gfectar
no minu0 ba b ens oe v:ini0 ooctrina fiat. aEtefn easparttu melio
rc^ queda" funt liquefacte i olei lubftatta: a ut in attqua alt3 fcima
affimilanf.QntergopingucdotcaromoUuwa firmaru partium
funt x bumidto:a.Tj£:imuquide refoluit pinguedtnetctmftrma»
rum parttum folubihot&oeinde carnem. i£>wguedtne ergo liqued
facta in olet fubftStia traTmutat calidum.iSt quoniam eades non
fimulrefoluitunfedbabet quoddam p:incipium refolutioni0 et
afcenfum et ftatum tempo:um;eiu0 cogmtionemoicamu0#
Outdfigntfica t v:ina oleaginota:? 6 Differettf* oleasinapvtina;:.
V~J TUncipiu quide oleagi na? v:ina^ eft cu o!ei colo:^ bnte0;su
J^^gmctu vero apparete^ vtoleit.ftatu0 vero eft:q: funtoleagU
ne. ICagrgo olet colo:e bitte^ p:incipiu liquefacttoni^ oeclarante0
quaftaquofeapparet.Queveroapparet vbioleu tgi0 augmento
factemirtioncpfectioteolet ad v:inababct. Oleagtne^vero facte
Jjuein ftatufunt vtinetote oino:x in cclo:eTin fubft&tiavelutolcu
unt.Urtna.in febteoleagina fubnigra venteo inccfioneerfpaftno
tmo:temflgnificat.c^uontamautpingucdovniuerfali0eftfm
plure0 otutditur parte^. 2lut cnim fecundum lumbo0 % circunuol
uitunTquafioperit.t.coopertteo0.2(utfmomne0 co:po:i0 par>
re0 circa lubo0pinguedinerefoluta etper vuna^ereute magi0fi>
mul crttu^ fiet cp ea que in toto co:po:e eft pinguedine:eo <p becq*
dem p:ope v:tanle0 meatu0 ftt.fbec vero Idge ab bi0.lb1pocra.ve
ro oifcrete coffdera0 fcripfit ita in apbo:ifmi0.0uibufcuncppin#
guefcdime t multu;bi0 nefrettca figmftcat.manifeftwcmoni& lum
bo£ pinguedine refoluta J&t altter.Urina tn caufon pingue' bv_po
ftafim ba bes:mo: te figntfica t.Sine feb:e vero fenibu0 boc tale fa
ctu^perapltgia figntfjcat.i.folutionegtt0.C£toeoleagmt0 qde
v:tni0 ec liquefacttoe pinguedini^ facti^ fuffictet que Otcta funt.
{£Q.uid fignificant petatoides in v:ina.
OZloniamtgtturfoltdeparte0co:po:isbabentin feipfte er
*longttudine:etlatitudtneetp:ofunditate. Quecunc^ vero
in latitudine oilacerantur vei m i ugftcie raduntur; quafi quedam
c
Xibernincirum^i;eopifnU
petala tn vttnis apparent ia;vefice vitt> taiia funt oemonftratiua?
oenomiuationcautc babentepbts que funt fimilta petalts.-que ef
oetritts trtttcisntnt.Scomverotuptadtctn moduetcjclubts oe>
termiuant.Sicihfueritfebhsetvnnapetaloidegfubft^tiamba*
bes;totu patit cotpus.Si vero no fit febtis vefice paflio eit l&ccg
oigefttone t tndigefttong termtuanf. Sienicu indigeftione toims
cotgis malu eft.Bt vero fit oigcftio vefice malum eft.
CX^uid figntficant furfuree bv_poftafes.
f\ tlando vero febtis occupat cotpus § m.pfunda vafbtum b£
V^ApoftafesfurfureefiutT0rofito:es;oepetaloidtbu0ifunt.?Et
tales i&tur vtine ptedictts bfcpoftafibus fm tundii modu figninY
catiue funt et vefice pafTione elfc % totius cotpotts. Si iih adftt fe*
btisitottus cotpotis malft.Si vero no: veftee. j£t ft quid indigeftu?
ffatotius.St vero oigeftu;veficc;ficut b^pocra.oicit.Outbuicfic^
in pinsut vtina furfurea c6uentunt;bis veftca fcabitv
CO-uid figmftccnt crinoides. I
jTg"3 ftooccupetfebtis fmtres oimefioncs cotgisXiogitadtnci
JC7 la tttttdiue x pfunduate;bm5i furfureis grotrtotis fiutTVocS
tur crtnoides.Scias aut tale boc ftcri ft aliqs fubleu5s mola tritt
cum molente' tn grofltotesRtes trittctopai tales grofltotes partes>
trittct crinoides noianf. ej bts igtt % q invxina apparctoenomia
ttone acceperut. iL&ut aftt bmoi ci inoides.vhnc;aut ppter tique*
tfactione folidotu vebementeiaut ^pptereruftioueTanguinis,, 0ed
fiquide albe fuertr;f otidoui eft patfio. 0i #o rubeefanguims: que
admoditoicit bvj>pocrates.3n febtibusacutis,vtina colerica cri
notdest alb3b£poftafiinbabensmalu.A2t altter.^n febtibus oiu
turnis vttna crmotdebiepoftafun bns alns falutarib9 efiftetibus
oifcefiu^figntftcat.tirina in febtibus eneottma criuotdcm babes
Oiuturna figntftcat egritudtnc. CQSt oe grofliotibus quidem bfcfr
poftafibus que tu vtinis funt % apparent fufftct9t ptemifla»
C&uid fignificent fetide vunet oiuerfe.
HaBtida vero vtina otfferctias ftgnificat.1tttna mali odons*
motdaf bumotu putredincTigniftcat.igt rurfum.3n febti \
bus vtina aquofa et alba % tnulta cu5 albts eueotimatibus fetida
peracopin fedat idcftmania.jgt aliter.tlrina t acutis febtib9 piit
guis nigra et fetida-.vefica nibil malt babente mottcin ftgnificatj
ftgmficat vero putredtnetmet mottificattonc nature.C*£toe bu>
tafmodiquidemvunisfuffictantqueoictafuut.
C3?e feditmnibus % colotibus % lubftatt js fimul co ntunctis.
jT\ tloniam autcm ptius et tubftantietenuisT ptnsuis cuco*
\jMoxibns copofitiones fecimus;nuuc coiu^am9 efiiifionc % fe
dtmencfic6petenttb9colotibus:Tquodfigniftcat botu fingulum
apponamus.iEt quontam fedimen fm fubftanti^eft ptuguemani
feftu aitt qm a otgeftione tale factu eft:aut ej abundS tia pingiittis
7Iiberl>pppocrattDDeleger jituj. ,
#crudo:um bumo:um.Ceterum fedimen boccum tenui fubftam
tiacoutnirenopot.3unsam9isif tpSameffufioncpinguccubr.po
f tafit cu colo:e rubcot fub:ubeo.3n copofttionibus tfh bis wdige
fttonemfigntncaniescoloies conuemrcnon pcfiunt. 3nctpiamii0
trgo copoft ttonc facere cum f ub:ubeo colo:e;quoma5 boc fib aquo
lo fangmne fit;bicvero ej perfecto.Dpoitet autem cegnofcereqiTi.
quidam colo:escontuncti in fubftanttjs effufioma ;ipfcetiam in b£
pcftafibusnon tamen perfecti quidaminf ubftantus fiunt: fcd m
b£poitafibus imperfectt.
CUuidftgat fedimen ptnguefub:ubeu cu pmgui fubft^tia v:inc
|^a5ccompofitioc5ftatqucadmodufuperi9oictuefl;Tfisntfi>
^t£catl6sttudineecntudini0velutftfttv:ina fub:ubeat bv_po*
ftafts mbiubeat cormua % equalis;fedunen pingue * rubeumcum
pingui lubftantta v:ine.
C^cfedimtnepinguintgrocumpinsuifubflatiavunei: nigra, ,
^rCea^ftat^pofitio-.tftgnificatmultitudinefatJSUtn^Teifub
VXftantta x er. ftdimine.
C^Dc fedimine nigrot pingui cum fubftantta pingui.
^TCbec copofino conftatt monftrat aduftienem;tf mfubftan
VAtiamt fedtmtn.Similiter autenrt cii colonbut? conttngenti/
bus coiungi fubftantiet fednnini eadem figntficata oeclaraut f ut>:
fluttatist tndigenttee£cepta mediocritatevtro:ucp lubftanfteet l<
dimints cu fecundum naturatn coloubusfcilicet CU5 ruffot fub:uf
fo:etemmbec fignificantperfectam oigefttonem:et m fubftantia:i
infedimine;etin coloicC&tocvanarutn quidemoifciplina etfe*
cundutn genera et fpecies etoifferentiasconuenienter ejrpofutm9;
C^fplctuseftlibervnnarum ^beopbilt.
tL^ibcr ifrpppocratisoclccjcci mtroductoziueofaf
traductus pcr £irnaldum oc ?tlla ncam oe grcco
inlatmum.
„ #d:cina artiu pclarifTtma t erxeUettlTtma j^pter tndi
llfctplmavtctiuT tdtcatiu tai:svana tntefum tfivticp
Imagts oibusartibus;bo9aut peccatuinajtme mtbi
! videt baberecaulam bancqit cotra mcritu medici
ne folius in ctuttatib9 nuuuoeterminatumeft p:etcr
l'inglo:iattonc,bocautnovulnerat compofitcs exea.
fimtllt mi em ifti f unt introductiain tragedia:etem iili rlguratindu
metutfacicxfpecie b^ppocritebabet nc funtaut b^pocrite.ftc mix
medici noie cjdS multt; ope aui valde pa uct.cogruit efnt ft?& 0$ "IC
'dictnaielcifriavereooceri bo:u pticipc cffe natureoifc plmeocctrt
ne loci altttudims laboiis t f|>is.'ftHimumo4demopu0 eft nsmrs;
fugcia babsatbanGbacefncotra operatevanafunteroma.natu*
Ifrpppocratte iufiuranduim
ra #o introducta ars ooctrinalis fit:quScu faptftia facerc opj bfl
fripUnatufactuinboclocoqapt* nat9 fueritadoifcipltnS: ampU,,
aut inducerelabo:5int2potemulto curadocjten9 oifciplinain na*
tur5 c5uerfa apteTbene crefcatT fruct9 afferat.qlis aut eft fpecula
tiovesctabiliu q funt in terra taliseftTmedicincoifcipltnamfa efH
naturaeflqU0eftresio;ooctrine autoocettu cJUa femina;oifciplina
aut q> tpa cadat tn terra culta f m tepMoc? in § eft oifciplina eft c|le
nutrimetu qo eftejcouenicti aerefactuvegetabilib9:labotaut cub
tura.teVaut co:robo:auit otaTfectt nutrtri gfecte.1bec a0t c\b? im
diget medtctne arfe addifcetesTVere ipi9 nottci& accipictes ita p ct
umtcs eutes-.nS %bo f$ cge medicos reputari faciut;isno:atta au
tl eft mal9 tbefaur9T mala repofitto babetib9 i£>amT fommunu vi*
flobtlaritatisTgaudtj ej£s;timidttatisft audacienutritio;timidi
tasinfirmitateftgntficanaudacta #oinartificialitate*;ouo9 cnim
bocqdSfcirefacit:alte9#o nefcire:opimoafit ignotare.facre autS
res eiriftetes facris bominibus cftenduntur;p:auis aute^ nequacp
p:iufcp perficiatur fecretis fctentia.
dgnciptt iufiUttmdumIftpppocrati8v
dgfto:2lpolUneT £fculapiu1bismecgT 1t>Snacej£fcula*
jspU filiasT oeosT oeasoes:me qjtii tn me eritT cptu inge*
|mumeuvalebit:becoiaobferuatu?;qbociureiurando
mtc$ bis fabults c5tinenf . tTributurumepcepton meo
aja c, b3c artc" fum edoct9 no min9 6) pareti a 6, fum gent*
t*.Uit§citeocomunicatutJ.'ftcs oesqstUinccefTariaseffe iMelUgl
*>virtb9meis fubminiftratu£.1P>:ogenie ei9fratru loco babituru.
ibScartefine mercedwfinepactiontb^edoctup.ipteceptaoia Ubc
terTfideliter traditu?:meisT pceptotib9 meis itberis cetertf 03 oifct
pulisc} felegiV medicineaftrtnperitatqMurati fuerint :altj pterea
nemint.jf n curSdis egrotis .pvirib^T p ingzmo meo necefTart js re
b9vfug.1Remini cgritudineoilatu^.lBibtl g inturia factug. TiOga
tu mottalevenenu netnini oatu£:neq* id cuiqj ccfulun/.IReq* pgn$
ti muliert ad tterftcicdu coceptu fetu pottone po:rectu9.11tt§ mea$
atcBarteme3pur5atcpintcgr5feruatu9. £abo:anttlapillobaua
queqj ejcifurmfs eppertis ei9 artis boc negociu gmiffu£. Qugcucp
oomningrelP fuero outajat Uber5dis egrotis operS oatup. Olm
wturi&oe^ co:ruptela:oe genp turpttudtnis:res et venereas fpote
mea euitatu^.Siue muUeb:ia co:ga curauero fiueviriUa:ftue bomi
nis Uberi:fiue ferui:q inter curaduvelviderovcl audterovl* ct ejtra
cura invita botninu cosnOuero:q rettccda effe ttelUs5:nemim agi
tu9:f5tntemerat5taciturrtitatlferuatu9.,[|>:efensisif iufiurldii
integre ato^ inco:rupte f eru§tt mtbi oia t5 invita cp tn arte mea p
fpera feliciac^ fuccedStTglotia ieternuparata fit.CrafsrediSti #0
*tc$ gturo pria oia euemat, 4T3urif turidi oni Ib^ppocratts finis*
TJS:onoftico:um $ft>4l*p:ftmts; pif.
d^nnpitijSzimus liber p:onofttco:ttm*
ftu^^ju <fl>nig qui medicineartisfhtdiofeu gloiiS: feuoelecta
Irffi^ 1 W15 amtcopcopiS cSfequt oefiderat:adeo pmdetum re
II jyC ! gulisrationemfuam muniat. l.
^g^^Nj j^f % in fingufo valttttdinib' pterita pntia % futura
*^> -CT vAcognofcat .i&t cgro revielet q oe ipo eger minime
pfenferat.St efnfe g cognofcaf.totu fe illi certi* omittet. %
^CT 3ntfqj medicine laudabilis ej:ifftt:cu3ctoi futura in fingu>
rA-Llisperpendit d^uisocsminimecurarepoffit. $■•
CLuod fi poflet:iam non futuri p;euifoi:fed oiuinis ppbetis oice
retur nobtliot. 5«
aiEriiqiviT acumteegritudini^bftcrepetemotifubito ^ttgit
aliu?vo medtcine apgat9 puenit:rvij:oiecula viteadtjcit. 6.
X«tercft artiftci^ vtviresegriat(^egrttudini0bene,pp?dat.7'.
d^f Steti£ ctuodda* celefte in quoopjtpm medicti ptndcre: eui*
VJLfi tsSta fit p:udetia:mirabtlt0 eftnimiunq} ftupeda.lBonc il*
lius eft vt futuj? pertculuvel oinopbibeat:velc5peteti adminiculo
tolerabilt^fiat. agtfimouturo fine :altf verofalute pnunciet:nu>
qutd acufationem in altero meretun? 3.
01Ji>3 ergo te circa acutas egritudie^ fotticttu fieri.f£ufo etefrc
/acteegri pernotabi0.titrufitfimili0fano.£teti3fiftbi fa*
no fimilis flt.cfi optimu eft.<S>i vero contrarium:peffimu eft. 9»
CCt fi nares acute. i a
OCuli concauutcpoia plana:aure0frigtdeT£tracte:? pulpe ea
ru inuerfe:f ronsr artda % tenfa:* totu^ faciei coloz viridis feti
mgerautpallid9autplumbeu0. n.
G| Uefificfuertntinp:tnapioegritudini0:op5inqrianvigi*
Wte pzecefferint:aut ve"trt0 folutioes:aut ieiumj labotes pti*
affuerit.^t fi alto.d bo^ cognoueris pcefftflejmin? giculofus vere*
beris. O.b fioie ae nocte pced&ib9 t\c$ bo*2 fubftinuerit : no mrtw
piculofu? fgabis.^t^o ntbil boi2ccgnoueri0:mott] fignu fpera
g^fZtl bmoi egritudo triduana fuerit qui pteceffe* bi0. u.
VJLrunt labote^ 'no minu0 perfcrutaueri0:Tota que funt inqui>
rendacircacotpu0'.perquirereoebe0etia$eircaocu!o0. i?#
e% filumeneffugerintnolentefqrlacbtvjna^ efTudertt:atq*
foias tanqj in fuffocato pminuerinttaut alter altero minot
apBuertt:t alba eo*ti fanguineaomutata fuertfcTtSojvenenigrio
ri0 vel pallo? \ :int'i fe fuerint:T lippitudine babeafcT tftabile^ aut
tremulifuerit:aut eptra nimi0 ertiterit:aut int9 multuDelituerit-.t
tota facie^botribtl] apeuerit:oia piculofaTmottalia tdicabi^. 14.
01p>5 eti5 te videre qd oeoculi0 in fomno videaf :fi ei fola alba
videttf fubclufi0 palpeb:i0:nec fbIutio:aut p fe:autg catarti
cu pcefl*erit:nec^ q; ^fuetudie boc euenerit;moitJ figna timebi^.if
c ii)
Kiber p20iioftico:um;
G* JTffpalpebic inuerfe fuerint aut Uuide:fiue labia fiTr fiierint
Jiuida: aut nares oifto:te:bi0 flgnis fiue folisfiue cum pzedi
ctt*:mo:tcp:ori:n3indicabi0. i6w
^f3 O num efl egmm inuenire iacentem tn latere oertro aut fini
#-0 (lro:r man* % pedee t ceruice no vt in fpaf mo oifteTa:T totu?
coip^ in fua pofitioefleribile:T minimerigidu: cj babitudo fants
efl familiartoT amica:T iacereiu modufani eftinelius. 17.
*Tk ZJia non eft fignum laudabitt egrum fuptno cotpote iacere
\-fi#.biacbij3rigidiSTpedibuef. 18.
GCt ft repente k a ca pite lecti ad pedes iactatterit:malum erTe non
Duhitabis. 19.
^YCfipedesnudos Ttepido0iuenert0;Tino:dinatecu' taboie
VjLceruice*atqj pcde0 iactauerit:eft peffimuTanguftiefignu.10.
/TC ft eger tacuent oeiecta ceruiceTaperto oie. 21.
VJLC reiecta ceruice:pcdibufqj toitts. 22.
eC fi fupervcntr£p:eter folitft iacuerit malii eft TalienationS
ftgnificat fiue ooloiemventris. z>.
a Cfi iaugmctoegritudiniBrepeterurgcafleterit: maluinoi
acuta egritudtneT pefltmueftin peripleumonia. 24.
H7ledereo£tib9infeb:ib9p:eterfolitu:neqja pueritia motfevl'
mantafignificat.QdfifrSdatcuifaniamoisfeCifvicia. 25.
03finegroco:p.efiicrit5trar.:aut carbuculu0:fiuepcefterit:fi>
ueegritudim fuperuenerit:opu0 eft attendere.Quod fi ejto
catug; fuertt t co!o:em viridem velcitrinum vel Imidu pertulerit;
mo:tem oicit p:ojimam. 26.
fT^&nuu mobtlttatto figna fic pernotabi^ in feb:eacuta:in pe>
3-iZripleumonia:Tinfrenefin5 vera:Tin capitis ooloie:fi man*
adfacie tulerit tancpquidUpofitur^velquafi collectur^aliquid
bac illac quefierit:viloe veftib9 quafi pilo0 euulfertt ^velquafi fe>
ftuca^ oe pariete oecerpferit:peiTimft ert t tnonale. 27.
f^gifriritmflfrecmts fitfigntficatoolo:emTfuccefltone' tn biflf
•55 q fiintfuperotafragma.Quodfimagn9Tcum intermtfTu»
neftgnificat allcmationem.
£[ttt idtm per 00 t nares frigidii0 ejierit mo:taIe. 28.
^jf tp>iritu0 vcro bonu^ cognofctf o:dme fuo p:op:io: x b? eui*
f^deutemfalut!0oflenfioncin acuta egritudine:q cujfebieefl
cuiu0 termin* eft 111 quadraginta otebu0. 29.
Qf tldo: bon9Tla udabilie eriftit tn 01 acuta«egritudte;q I oiecre
JSJ tica fitT egru Itberat.iEft aftt bon9q fit i toto co:pe:Teger ej: eo
fuauioiT fo:tto: efficif.Qus^o ntbilbo^fecerit-.bise' futilie. jf rt
gtd9 aut m al9:peio: fi t ceruiceT in capitefolo:o, §dU acuta feb:e f!
gmfic3tmo:t&€uTenta *op:oltyitatefignificat egrttudini^. *o.
"ijr- 1Rb^ppocitdrt|0fifiue oolo:efuerint:fi mollia :fibn?pofi
JLtaibtc Tindebonufit ent.Si tfo feru2tia;aut oolctiavfquo
d£ fpa"fmooifreta:aut inter fe oifTiinilia in bis ^fiderSdu efl. *T.
^jjjenimtn aliqua parteearumpulfus fuerit:angufhavelalte
jCJnationefigntrlcat. *2.
OCuit tii funt i bac egritudine intu5dt:q> fi velociter mobiles
apparuennt:mantamfigmficant. 3?.
HCuta ertftente pafftone collectio fi a fftterit in btppoctidrtts
cu tumo:eT0olo:emalu effccft ambascopiectif. Bi #o tn al>
tera eartt quein finifrra effcmelio: eft. 34-.
Q,ue collectio fi in ptinctpio fubita' mottcno tntulerit. ?5*
/Tlfl vfcp inoifc vtgefimii gmaTertt:ne<$ feb:ts oeciderifcnem
VXoolo: oefecerit:in pus conuertetur. 36.
^oletbuic acute egritudiniinfra feptcoiesfanguints flurus ec
itanbusvtiliterfuperuenire.1l>erquirendu eflatitan oclo: ndfit
froti:Tfcotomia:cj fi arTuerinMangutsflutuejrnarib^nuctabts.^T
Xnbistnqutbusetas.^.annotumeft. 3S.
jEIpofremate *o molli erttfefineoolo:eTfubtactttmutabili;con>
tingit egritudine termtnari:in ptedtctts tatnc fepitts. 39-
QJ> fi vft£ itt ote,4.c.fic tnanfertt fcbteuo oefkiStenn puscoucn
tetr.Toeapa circa ventread buncmodftojjudicabttur. 4-0.
^poftema #o folidftcusdo:ebo:redft eft:Tcito moitiferum.Ud
aut moUefineooIo:eTfubtactucurfile:tardius. 4-T.
^gCpofiema ?vo circa vcntre tninus colhgit bumo:c q* q6 in b v_ppo
cundriJ0.<lDinimeotnniu qo fub vmbiltco eft. 4.2.
££legantius otbus fignts fignft eft fanguinis effufio e? bis apofte
mattbus que tnfunt in ptenotatis locis. 4?.
Omne apa oiuturnii tn ptedietis lccis in pus vertetur. 44..
OP°Jtet ergo te ee attenrii in bts q cu putrucrutf tn btnoi oifcipli
nam.OuodetninetToinoej:traeft:Ttntusminu0€[iTgacutt!t:lau>
dabile.Ouod ?vofpactofutnTminimeacuttt:pcfTtmu. 4.^
TpC Om aitt q intus crepuerufcfi qua quide erterius apparent:
JLJLpefTimii. Ouo:ii#o nibilfignt eft ejtra:melio:a. 46.
2*rVHtredo€a laudaf:q albaeftTequaittergtotumeqnnfuper;
Jt5 ficie inequalis: necp tnaH odons. Oue *o cotraria peiTtma.
C^JP«ctt liber 1j>:imusp:onoftico:um.
d^ncipit <£ecundu8 ltba-p2ono(iico:um.
1fcnisb£drops in acuta cgritudinemal0.2fnfefrarur
em febteTgrauedine meb:o:umTOolo:e.Cofurgit aut
-flnbisTbvjflsTepate. 2.
GOnfurgens erJubisTbvJtfsfigntficaf er pcdn im
flatione:TOtuturna vctris erTufionsno tficu oe>
fectu oolo:is:feu ventris tumo:is. t.
GZJius vero o:igo e ab epate fit cu tnlTiculamec ptjciut a;ec£?
tumet pedesmec egertit nifi modicii tcu aguftiajTcirca vctri
c titj
Kiber p:onofttco:um
fmntapata:nocotinueertramanatia f^ qrxt^ vetutt fugtetta .4*
£^f Z fl ca put tpla te pedu Tvole manuu frigide fuerint; v&er#o
VjLet latera tmiidibule caluerinfcmalum eft ^.
33onu e aut egrfi er toto calere tmolteTfuaue cSuenienrer efle. 6.
^3 O nu eft modefie fe babere rn5 labo:tofe:Tnonrepenteeun»
rJOdemlateracomutare:tfifibileui0Vtdeatur. *7.
Orauis *o fi fuerit ma nus c\c& rcrura p5derofa:bo:re"d0. 8.
g^ Vlod fi tiuoiadmictus viridi vnguibtw oigittfcp affuerit:.
\^S*.mo:te adnentare non oubttabi^. 9
(j£tfi colo:bicvngue0n5ifeceritl5cetera mSb:a eo:riptterit:fpei
toc* no oeerit.1£>:oderit ?vo cucta ffgna gpedere.Q6 fi egrit fufft*
cientem vtderis-.tvna bonifignificatio affuerit:termin»tibi pio*
mittef cujquoltbeterterioa apottemateTfuturafatutefscaKni*
in piedtctis loci0 pericuta non oeerunt. io.
£jf 3 tefle^Tvirga pter folituoimtnutc5trabi<9 apparuerit: aut
y^ minut:oolo:i0 aut moztis aduentu; pnQctabts. n.
jCf5nu0 vt mo:i0 eft c5uenien0T naturtlis vt nocte" non effugiatr
016 no impediat:laudabihs.C5trariusfro impiobandvs minus
tamenfiamanevfegadtertiamtenuertt. 12.
1 ^fTtmum efl autem non oo:mtre:aut efn magnitudine' oota
risfignficafcautalienationem. i?«
"Cerco:ts egeftio fi ne# erficcatame® liutda ofno:f$ tuneta t
'bo:a folita:fignueea q funtfubotatragmatee5falub:ia.i4.
gfihqnida:bona eftfifinefonitu vetofofuerit-.necincndinate msi
nauerit.Si enim frequeter manafcegru marimo tabo:e ac vigilf?*
afftcit-.rinoefectumadducit. if.
JpCti le e* fierc9 f 5 cptitate ciboaaffumptosreuenire: tbisvel ter l ote
Jnnocte JvofemeUuHuce prima:aut fotito motecontingere. 16.
«TJtite e et app:opiqu5te ia termino egritudfs ictt ften?oefari. \y
C£t coloiz fubcitrino fierunecinfolidu oenfart. 18
53onuefietiafi lumb:icosadmirto0babuerit. 19»
XIBomni acuta egritudine ventre"n5 plenu fj Vt Vacuii tra>
ctari:tn5 tenue fed carnofum tnueniri:bonum. 20.
HQuofuin vero fiercu^Tliquidu fiuealbumtaut nimi0 citri*
nuraut fpumofutmmalum ^i. II.
Xtem modicti ficrcu0 tvifcofum Tleuefiue album feu citrinuj aut
fnumofum:malum. 22.
iQefTimuautTmottalee vtfcofumnigrufetidu Tviride. 2?.
a&riu^opductionefignificategritudini0:neqminusfigmi
efl mo:tis qj q6 loturam intefiinop pfert:aut C0I0K5 po:ro»
ru fiue nigru. C5tingit et colo:e0 ifio^fimul euenire. 2^.
T-nfiEntofitaofine fonttu laudabilio: eft.Que^ocufono melioz
I^Ad^illa queintu0clauditur,fignificat th amenteaut ootoxela
botantem;mfi fit votuntarie, l^»
Sceundu£ pqcfJ
Y"\ O lo: fub btppocudnjs bSc ppnetate' b5:fi rec&zfine calo
*V_^/refuertt:fi rugitus fuperueneritrcu cgeflione vel v:ina eru
perit:foluitur:alioqutn ad inferto:a traTmittitur. 2o.
aftina la udabtli^ efl q bEPpcftaftm alb$ fubfidentfc % equale
et continuam atqj leucm babebtt.^t fi permanfe k\<# in cri
ntnerit.eftenimfidelisnunriafaluti^^fignificat b:enitatS cgrn»
tudtnw . Quod fi modo cum b tppoftafi p:edicta : modo vero fine
ea fueritioiuturmtatem fisnificategritudtnissneq* omniuo ftde*
jpirRina rubea nimw cti fua fimili btppcft afi: esritudine* ma*
\J*Sia fuperionbua oiuturnam otcit :eft tai tiucta certa % fide*
lis fpera nde fa lutis, 2$»
Pfed i\ eadem b^ppofiafisfurfurea fuerit:mala eft. fbefltma #o
nfpumofa.&lbaautSr ltquidaTleui?mala.l|>eioitn que oicta
eftfurfurea. 29.
!Qebula pende0in vrina fialbabona efknigra vero mala. ;o.
Gufuertt v:ina citnnadaratndisefta^esritudin^fi^nificat.^i.
€£imcdu0 ergo eft infirmi oefectus. ?2.
atttna motttjj fignificatiua fideli0tcerta e aquofa:aut fetes:
autnigra:autiutofa. w.
Xn vtroip feru nigra pelTtma e:Tmpueri0 *o aquofa malttm.34
^nT ^ma cruda clara wiuturna cu altfc figni^ boms;certum e
vJLapoftema fiituru fub oyafragmate. 3 ?„
GTvafTictes vt araneetela fupernatansin viitm vituperanda
eft:fignificat efh Itquari egrum. 36.
*fy %tioni& vero eft toidinem tnnebula non negltgerc vtru$ fu»
«J"s|.p:emumaut mediumteneatlocum-.fimUiterTcoIozej. Clue
etentm medta eft cum p:edictocolo:elaudabili laudabili0;fup:e*
ma vero tnigra vituperabilis. %*fi
GSluendum eft tamen ne veficce vitio captarts: vt qo ab ea eft
alienumo!?udiccflr. *$.
*W~~? atidabtlis e" vomit* cut flcgma admjrf ii colorib* fuerttmeo?
JLinim] vifcoP qjtofto a flplicitatc remottortato fufpectio:l;9
aO mitus fi fit ficut fuccu5 po:ri :aut viridi»;aut plumbeti^;
aut niger.malu0 eft. 4.0.
B3omnibu0bt0infecttt5ftterit:eft nunciu^ mo:tt0:t infirm*
mc:tieftcontiguu0. 41.
CL6 fivomat bo vn^oe^ifto^colo^e^itnc illo crit mottalevalde. 41
Omni0 odo: maiu0 in quoctin^ vomitu malum eft. 4?.
^putumin egritttdinepttimoni0fettcofteeftvtile.fi fit velor: fi
facilefinelabo:c. 44«
0 1 fubuibeum t fano fputo admirtum. 4^
/TXi *o tardu in oolorie p:incipio:rrubeu:aut citrin&netp fa*
JS no fputo admif tmmTcum laboriofa tufiu tnaluj ntkia t, 49
2!ifcerp:ottoftico:um"
€Ct rubeu oino moleftfl ralbfl vifcofuj globo (u$ inutite eft. 4.7-
tltndefpumofuimmalum. 4.S.
.gfinigru^efkmottaleeuV 4.9,.
^i in pulmoe coberes fonuerifcnec qccp tnde ejtertt malfi e.Stcr
nutatio cureumateinoiegritudinepulmoni^tcofte malu5eft.fi>
ue tm ilia fternutatiopcedat:fiuecoequa fit egritudini malue.50
gfternutatio #0 finereumateinoiacutaegritudinebonfitft.>r:.
^putfifubfanguineficlarflin pulmonisvalitudine in ptincipio
nullo colote turbatfltfalutefigntficat.Sj fivfcg in oieTeptimu aut
a mplms tdem fputum manferit fufpectum efh 5 2.
Omne fputflgfeuerateoolotemalumeft.Sputii nigrupelTimum
eft.aBt ce fputu cfl ooloiis oiminutione bonum. $3«
Oi^ooloi ptedtctoplocopfl fup.uenie"tefputo:velfoluttoevefri0
velflobotbomia adbibtto:velquolibetc5petetimedtcamine non
fuerit oiminutus:pu0 lbi futurfl oenunciat. 54«
%>utrzdo colerica fputo admi£ta:tflne fputo malfl eft. 56.
g$i tame' a oie feptimo contigerit. 56.
^T^ Otte nlepinquartodecimonflciabis :nifi fignfl quodlibet
S-LEaliud fperSde lalutis adefle cofideraueri^. yym
jT^ XXod fi btnSi eft robur tcoftantia egri tbonus fpiritus *fa
V-&*ciU0pioiectio putredims cumtufn:tequalita0totiu0cot>
pott0 in babitudinecalozi0TmuItitudini0:necfiticrit:Tfiv2ina et
uercu0:tfudoiTfomnu0benefebabuerint:qfi benefefunt babeu
tia vit3 funt poUicetta.q: qutb* fi plura oefuerint:pofl oic. T4->mo*
te futur5 ^)nuciabi0.^t cotrarifl quide quod eft motti0 fignfl bu>
iufmodi ert.f.oebilita0egri:fpiritu0 anrju^ magn* toefu^: oolot
gmaneV.piectio cfl labotiofa tuflV.fiti^ perfeuer50:cotpoti0 circa
caloieinequalita0:v5tri0xlaterflcaloimagnu0f5tfroti0Tmanuu
% pedfl rigot:*vtina Tftercu0 zfudotr fomnusvt oipmus funt mi
nStia moite.becfi ptedicte ptotectioni colertceputredtnisfuperue
nerint:moitefutur5anteoie.i4..nououbitabi0:vdin.9.veliu.iTt
agjbac ergo confideratiouefputum oiceo efte mottale. jetfi vita>
lia mottifcp figna cognoueri0:ptonofticotum rectitudine tnofrett>
fep:ogredieri0. cg„
££t tUa figna funt laudabilia fcilicet;robun* confiftentia egn:et
bonusfpirttu0. 59#
30[pataqda5 m.io.qdgin.4C.c\d5tn.6o.ruptur5o!fferut.6o.
Opottet ergo medicfl oie* ptiuciptf no ignotare z m qua bota coi
pu0 ptimubabuerit calere:autrtgere:autpinfirmum cognofcere
qn tncepit in eodeloco oolere:T?pitctione0 fentire.bec em funt pti
ma collecf ionii mdtcia.lg?: quo erunt tibi Oie0 coputSdiitinde eru
ptionem eppectabi0 in ptedicta tempota. 6r.
^[tfibeccoUecttoivno late^tigeritautambobu^eueneritvtilr
gcunctaberi0.iEt ft i altero m ;ig!0caluertt;oebinc iacere fu£ atte$
Secmdiwl firijJ
Videbi0.i5tfTpondu0tn alterofentiat:fterrogabi0.jgte$bocapc*
ftema in altero Kitere t non ainbob9 effeotjudicabi^. 62.
^Y" £ erfiflnig bmoi otte funt putnbitia coniecturabt0:febtt0
VjLanindefictc5ent:red in ote modica: in nocteveromagisac
cenfa:T fudot mult9:t in tufTtedo falfa quie0*.T oculop reductio:at
q$ i eos agulisj rubot:T vnguiu coftrict!o:toigtto;!calefactio.2un
pltu^tame in eotu^emoigitotumfummttatibu0:Tinpedibu0 fiut
t recedut minuta apoftema ta:fafttdiu pattunf :t p cotp9 eo;t veflce
nafcunf :t no motanf .31U empici fiftt tn qbus bec figna funt. 6}.
^l tli vero velociu0 empicifiut: vtrumqj er etg t\ oicta funt aU
VJU-qd ?tigertt: ofiderabi^ an fpfts fi t frequcgT fpurit cum tuflt
indefictente:T vtrum cum ercreareceperit ootot fiat amplius ; T m
talibus rupturatnante.zo.oiem erpectabig. 64..
HZ qttos febtis in oie rupture oiiniferit:eos euafttros enucia
bis:tiic ipfi cibu appettit:T non fittunt:T inodicu atq* cotun
ctii eft quo<i egerunt:pu0 quod etjciut albu efhleue.T per totu equa
le r finelaboie:r cum modica tufTiT m bteut fanantur.*(P>:ope boaf
funtquiproftmafignabisfigntsbabuereeo^. Omo& autfebtis
tn apofiematisruptura no oeferifcTquafifurtuta poftmodumtn
uafertt:TafftcfunturfiriTfaftidiocibi:Tegerunt moUe:Tpoftq5
iactat liuet t viret ftegmati admirtuatq* fpumofum bis ftgnigjj»
tractatis:perituro0nonQubitabi0. 6->.
f\ Vli veroqued^bo^Tnonota babuerint:eotuqutdebtmo*
VZ*.riunt :bi etij in vita manebut: vtricp tame' otfftcilem ejt:ttu$
•Mequutunbi tatnen tuoptouid&itudiciooifcernfttur. 66.
^^ llib* giplemonicis fupta aurfc vfinfra: apofiema pti gitTpu
V-»tredinefccerit:T cu crepuerit:fiflul5 parit t fic euadit. 67.
ITRtereft aiit tua ctlt genter f m bec piecepta perpeudere qu$
dofeb:iapmanet:necpooioimtnuif:Tfputu eft incouenife:
Tegeftio no eft cclerica:neqMiquida:vtina modica cubtpoftafi plu
rimaTalia cuncta figna:bomfuntnuncia:tuncfubaurevtoirim'
apoftema futurii erpectabi^. 68.
/^f^P^innafcituWapofiema bocbtsqu.busoolotautcalot
fJ9efi fub b£ppocudrn>. D.uuV vero pcriplemonici0 by.ppocun
dria necnoolent:nec£calet:T fpirifeftocnfugfinecaufa manifefta
bisapoftema fuper aur£ nafcitur, 69.
•^TT •fcoftema velvefica tn pedenatu pertplemonictg falutempto
,jT*.mittit:meli* tamen W tn ptindpio fputi ptoiectio er. rubeo in
albu mutaf quia bis fignie certa falu0 pmittitur.Sed quod reff *
ctturno eftvtop^ neo^tnvtina eftbtPPoftaftg; timcVJileftei mem*
bto cui fuperuenit apoftema periculum. 70.
f^k Uod fi idem apoftema euanuerit:atcg fputu putredini0n5
VjRAeuenerit:nec^feb:i0oefecerit:mal5eft;T egroamctiS mot*
twpteuiaerpectabi^. 71»
Kft)erj):pttpftico:um:
mV^ Sturea er bi0 qui grandeui funt:perjplemonica oeperdit co*
J^^lectione.^li|vero9liJ0coUectiontbu0masi0. 7t*
Cutis feb:ibu0 eriftetibu0:fi ooloi a lumbi0Tfemo:e ad 0£3
fragma afcenderit:mottale eft.SUtfa tamen figni0 pieuiffe:
efquonimpluraUtatefiuepaucttateotjudicabte. 7**
2-HpSficca oolentf at<p fristda febtibu^ non oefictentibusr malu
\_JLp:onuciat:magts tamecumventrte ftrictura. 74-
® ed ft peruener it vtina jficut pu0 cum btpofiafi.ooloi foiuif .75.
£2f 3 vero v:ina no ftc fuerit:T veflca n$ moUefcifcneq* febtte oe*
jCTciderit:mot0 tn ptima pervodo aderit^ 76-
*Tp^i&autemmotbifpecie0ampUu0pueri0afeptimo anno vf
JLJLC& in oecimu quintum euenire confueutt.
C££pUcit 0ecundu0 ptonofticotum.
Cjnctptt £erttu3 liber p:onoftico:um.
IRfebtibiwtdem tertnin* quibufd& ad vitatmqutbuf
damadmottem. 2.
XlUaoiestdein quibu0e£ bomtnibuo faluatur
qui faluatUnt pertjt qui pertjt. *•<
Xn quibu0 febtibusfi cuctafignabene pwceflerffci
fpcs mali in quodi no beferit: in oie quarta aut pti*
terminu vtte iudtcabts.Sedin quib9cucta figna maleperuenerit:
neo3 boni fpes vlla atTuerifcl quarta oie vel antemott£obtbit. 4.
2^J Ttima period*boc numero cotmef :fcda in feptto:tertiainvn
Jk~ decto:quarta tnquartodecio:quinta inoedofeptio:fer.ta in
vigefimo.Qui numer? p quaternariu augumgt 5do tn acuta egri*
tndine v%invigefimu oiS oecurrifcnecp eft ^putari in copleto nue
rooieptqueadmodu' neo^ annimecf menfc0:ad quo#fotml tres fe
ptimana^invtgintioiepfpacioterminam9. $?
CCtperiodu0piimaejperiodi0ea9apudbocperuenit. # 6.
**f^;£ihdefmbacratione'augmentieuenitptima period*m vi
«^^geftmo oie:fd>a tn quadragefimo: rtertia in Tejragefimo. 7,
~^1R quib?valitudinib'oetermia tio eft tarda:jmoftica in tlliar
JBL- in tnttto fnnt la tentta:eas em pticipi a o/ufa fun t: iccirco cau
tt9 inuiptl5 duefijT in ffngulte quaternt0 oieb' fludiofi^intuendu:
^Yoo fi fecert0 aut vi? aut nuncfj f alleri0. S.
^JL^ finis quartanebuiufmodi eft. 9.
g^ tieveroinbieuifiniuntunfaciU^cosnofcutur. S>ifferetia
V-»efitiUa5rcfleuidettfrima.iSuafuri0quid5fpu0 fuaufe: necp
Oolotaltcfa nimt':* nocturna quie0 naturali0:?reUqua figna cun
cta boni otdini0:vt ot jtmu0.<lDotituri0 vero fpirifanri^Tturba
f U0 anim* : vrgsltarft inft5tia:T oi0 fignifieatio mali nuncia. 10.
g~VQ nfiderabt0 i$imr augmctt tempota vfttf in ftatu ; anfint
VJLvtfup:aoifpofuimu0» i^
£eitfo£ ncfij*
BHScundu banc quoc^ rationc*t irt parierttib' cautu0 eri0;t nort
parienttbuofimtltter. ll4
C2S1 oolo: in capite acutiffim9 cu feb:e fuerit:t fignu aliq6 mou
C tis apparuerit: mot0 ctto adertt.Jgt fi flgnii mali no atfuerit:
toolo:vfcpin.rF.otSBmanfertt:neo^febii0abiertt:fartguMoena»
rib' erpectabikautaliqo apa in inferiotib9 partib9 co:gt0.S>5 oo
Ioieadbucreft^te:fansuincoenarib9e5pectabi0;aut a£a erpecta
biemagistttoolo:efrotSactcpotanorcltnquSte. i}.
£y 1 fanguinefperabis v\° in iUi0c\funtmm9.^.anrto;::aga #o
VJUnagtstnbisquifuntampliozisetatis, 14.
rJM ilrtum oolo: acut9 cu acuta feb:e gmanSce malu eft.JErpecta
jibisin eoalienationet mortSgraue effteftt moleftu. 3nterelt
ergo tua benc omnia a ptincipio egritudinis perfcrutarit attertde
refignat . ff*
Itluene^ em 4 funt tn bac palTiocanoie feptimo vel p:i* ecunt.
Sene^ #0 ta rdi* q: feb:est a lienatto mxn9 eis qj iuuenib9 co
tingutiatcp aure0 eoperupunft pu0 emittut.^n fenilt tnetatevait
tudo rcfurgttttnterimit.3 uuene^ #0 antecp rupaf apoftema gettt.
Ouod ftcrepuerttitftsnumquodlibet apparuerit bonhaliqmd bo
nifperabt0. 16*
H1£>oftema i sutture cu a cuta feb:C maUI e. *Et fi ali6 mati fignii
eriamoictis?vifumfuerit;mo:taleeft. 17*
£jf CLutnatia pelTtmatcito mo:tifera cqi guttureno apparet nec
j^ertat in ceraice cu rubSti tumo:e;oolo:etn acutifTtmo ertft&c
tfpiritu o:tbomie. 18*
Tpw aEc malt fpecie* in pma oie fuffocafcaut fc6a:aut tertiai aut
JL^ctrta.aitera bui? malifpe^eft cuirtguttureaparubct;tiga
mo:tiferaeft:tiiptgrio:eftp:ima. i£*
^r JErtia vcro tn qua ceruir et guttur rubcntptio:ibu0 Oiutur»
VA.nio:eft; tnifitumo:ad intertota redierit; fpei locu0otnnino
rtonrefiftit. zow
g~Y % fi oelituerttmo tfi tpa oie crcticamec^ ppter aliq6 apa ruf
VJlbetc tutno:e alio trafdureritmecg putredine paties erpuerit:
vel admodtcuoefecerit;tfioolo:requtemetif ;mo:tead iterattoisi
fabo:emp:omittit. 21.
i#3 O num eft autem tumo:emtrubo:em fo:a0 «pmiitert: q6 apc*
rU ftema fi ad pulmone? intu0 lapfum fuerit ;pus ibt efficitxa me
temreddtt. tt&
^rtlam tumidlt rubeteincideretimedu eft:q:vet fartie^inde fe
V^quif .velfangutnis fluj* ntmi9.2abo:abi0 tgf ad alta curS c5
fugere. Jgt fi nec$ fic potcrt5 inctfioneeffugere:ta:npli9 Crefcit t li*
uefcif.t fiq6 pabto adberet fubtiaatur:tucinde;fed^U5totucot*
pus fefttnabi0 pursarctempo^ fauente-.tfuffocationi^ timo:e mi
mmercluctantc« X$«
liiber
atlom febzis £ modtcu letefcitmecfTgntifiniecle csrttudints
babuerinf.nec febzis oefect9 in oiecrettca fuerit: iteratione'
egntudinis babebis. 24..
d \ 'aib9febzib9Rinanet:ne^labote0rau5f:ne<^mltumokaa
V-fi*.turvueooloze:bis apa futupefiucturis ifertojzptiu Poft ™
20.Ctutb5>febzes I5ge:bispuftuleauti artictts oolozes fiunt. 25.
^YT\anf3ctis.20.oieb' poft febzfop^vt ejrpectef ejcitura cu ptr5
V>Uitegritudovigefimuinoiem. 26.
Tfbocautapamin9 euentuUisquopetasefttnfenot a.^.anno.27.
Qutb9 #0 etas eft j)lipiot;fiet ajpa febztbus manentibus. 28.
H*£bzib9#o inozdinate vag3tib9 quartane funt future:certi»
tamen circa autumnum. 29,
/T^ ficutillts $s pdijrim9 apa oiif: fic4.35.snnu pzeterierunt
VJLqnartanartj effictuntur. }o.
OiiDne apa tnagis in bvxme cp in alffstcpozib9 euemt:Tampli'
mozatunt fi f anatur non recipzocatur. 31.
d^l Wb9 adfuntifebtesno moztifere:atteftanf tn capitcoolozea
Vfetpattctes an feputat t§d3mufcasvolitare:vraliq nigra.JSt
fi ooloz tnvitaltb?fuguenertt:rubea coIerSvomtturosfperabts.jEt
fi rigozvel f rig9 affuerit:tfub bEPpocudrijs frtgidu fentit: certiozS
% fubituvomttu fperabis;t ft cibu alfumunt rei|cmnt. 32.
C| tlib9 ille ooloza £mozdto febzis in capite efhoolozcfrta ote
E*aut c\nta augef in feptia euadiit. Quib9 #0 oie tertia oolot
keperitt crcfcttvfcp i4nt$hfepttm§finif i nonavlvndecima.Si #0
cotingat in oectmarvzina^ozi fiftsefl:in Srtaderia oie Uberanf .^.
f^ Vlefto oirjm9tertianarijseuentut cqUtervirisTmultenb^.^u
V-fiiMriozuy #0 euentut in febttb9 oiuturnisTinveristertian].;4.
IIRfebzib* fie' oolot capitts neq* ait cclbs qbuf Ubet nigrts ap
paretib^.fsveluti flama HpadiVt fubb^ppocundna oejrtra
vel finiftra funt tenfioes* tumozesr tetant Cmt oolozc bisifauguis
flujur^eftoenaribus. 35.
*f "|tleristnacutafebzefpafm9cotin0tt:ma?:ieautfiv3tr scofti
«Jfc^pati Uint tvistletTejpaue§ttpl5s§tTcolozevariet;vt mocttri
m:mo rubei: mo Uuidf.moviridesfilt.becveniut puerisvfcp in fepti
mu anniumaioztb9 #0 bistiuuenib9 i pafm* in febzib? no cotingit
mfi magnis eriftetib9 infirmitatuV vt efl frenefis. 36.
Ilfttereftg tuavt mfto ft udio geutesTeuafurosfiuepuerosfiue
iuuenesotfcernas:nec i c|lib5 egritudie te negligff offeras.^7
*W^T Oneftuc]5iU6eft 4 famtatcbutcvuUpmittereulU #0 moztc
JLJL vult pnuciare.UJt in bzeutt in plu;a egrttudtneocsvtoipm*
Ftgnifkatt5esop50ignofcereT eqroneppedereatqjvires eapcofer
re:cauttus tn bec tnvztnisx fputts facere. 38.
a% bec eft nf a ooctrina tn acutis pafTtcHb^in epidimidsegri
tudinibM, logtsvt in cgcro^ fimiltb* p.iculis;ne tozpeasx tga
•lJS:imuo apl;o:ifmo:um\ pptii)*
tuefentefcp mo:bo0 attenda^. $9
(^Citooesvalttudine^poiTeeuenire oiVtcpo:ibu0quafda' tn
j^o,bufda magis eft euemmd;ru figna mala funt mala^efle.ci™
vero bona funt econtra fe babere. 4.0.
HSDbuc fi<mificati5e0 quas otrimu0in etbiopia t befperia %
feptettoneeyperti fumus. 4-T;
*r ^i lcc oef peratto alic|(te aturbefcq: locupletpqpterifhmesttbi ar
J^indebit ftguo;: leries fivt monuimus nf e roni tnuigilee. 4.2,
tQ^a^ altasegritudinestaltasBceptioesabbac pieceptioeve
U0 oiffundere q: qcfiqjoetermtnant uotlro numero certo otepcreti
co? nfo quoq, ftnt erpofite o:dtne pieceptoium.
C£cplicit UDer tertius p:onoftico:um Tbfcppocratis*
CZ^nctpit liber^:imu8apI?o:iTmo:umoni |[prp<?
pocratts fcdm antiquatranfiattonenu
| 3ta b:euis .Brsftolonga.lEempusautSacutu. aErperi*
limetfi faUap.3udiau aut oiffictle.CQp5 autno-folu feip
jJJ jfum pbere faaente q opo:tet;ij U cgrotSteT p:efente0 et
J^^^eaqueertrinfecusfivtt. 2«
U^^^ir^j^nerurbatiotb/vctrisTVomitib9 q fpote fiufcfi.cidcqua
lia op5 purgari purgentit confert:Tbencferunt.Siverouon;c5
trarium.<rSicTinanittofiquidem qualemopo:tetfierifiat:T co
fertTbnfert.Si^ono^cotrarift.C^tcplaritgtfop^Ttps et
regionc:etatc3:x esrttudinesan quibus ops aut non. 3.
3nqrercttanttbu5cdfummi!mbone babitudine^ funtfallaceefl
in vltimofucrint.lfto em poffunt tnanerein eodemeqj qmefcere
Out vero non quiefcutmequaqj poflu nt in melinsadderc relitt
quiturersoadpaus.lboiumtsiturca.ifabonam babitudine
fo-uereconfert:Tnotarde:vtrurfu0p:mcipiunutnmcnti accu
piatco:pu0.1Reo^cop:efftone0advltimuoucere:fatIarenimell
Sed qualienatura fuertt fufttnentis ad bocoucere .Simtliter'
t inanitione^ ad vltimum oucente^ funt fallscee.agt icerumre
fmnptione0in vltimo enftentes fallacc^ . 4..
Tenue0 Tcerte oiete in oiuturnt0 f g pairtonib?tiii acuti^esritudi
nib94b9 no2uenmt:oifTtcilC0.2ld vltimutenuitat!qJadducun!
Oieteoifftctle0.i2t iterurefupttoe^in vlttinoerfttegoifftcile© .5.
3ntenuib9oteti0pccc^tc5rotate0:Tiomagt0tedunf.O^empec
catu qu§tucftcp fir macjnufit magie in tcnuib9oiuts q>t £rcffto
rtb9.f,b:optcrboc tinfaui0fallacc0funtvatdecerteTccfutute
oiete:qmpccc5tta oifftaliusferunt.^opter bocigiturteuucs
*:t certc oietefallaceefuntampliu^parum foltdionbus. 6.
Sd vltima^ egritudincs vlttme curaticnes ad perfectionem func
potenteg, 7-.
Xtber apl>o:tfmo:uttL
tlbi %o fco5 acumSegritudo otinuo07 vlttmo^ labote^bj vltfa %
tenuifiitna oieta neceflarut eftvtt.vbi aut n5;n5 fj auenit groflt»
reficercTtm fubcSdefcederecpttt egritudO trtoUio: fueritvlti^.S.
Qm in ft3tu eft egrifcudo:tue tenuifltma bieta neceflariu efl vtt< 9.
Contemplari opoitet igitttr egrotltetrt fi fufftciat bieta ad ftatuj
egritudini0:T vtru ille Oeftciat p:iu0 et nort f ufficiat oieta i aut
egritudo oeficiat 7 obturtdatur* ici
Outbus ergo cStinu* eft ftat*c5tinUo et temtiter reftcere op£. Out
bu0vero porterio: ftattt* ad id et ^ntt id paru afferendu.i|>iiu5
verovberiu0reftciendum:vtfufficiategrota0* n.
3 n paropifmia fubtrabere cibw ops apponere ent5 lefto l&t qcitc^
fmcircuttuseyacuunhirteFacerbattonib^fubtrabere op^. 12.
Tf>afO|ctfmO0 %o 7 c5fifle"tia0 oeclarat cgritudtne0:et te*po:a Sni:
% circuituu adinuice incretn£ta;fiue quotidic-fiuc pter oie:fiue g
ampli9tp0 fi5t.©5 ep poft apparetib^cjtigadmodtt in pleuretico
fptitfi fubzubeu fi continuo appareat incboSte quide abbieuta t
ft vero £ofteritt0 appareat p:ol5$af .*gt viine egefttonw 7 fudo
re0 et oefcr iptas 7 eucritao longas 7 b:eue0 egntudine0 appa*
rentia oedarant. n
Sene0 faciUime ferunt ieiuntum Secundo confiftente&illMn' ve>
ropuerWotumveroomnttt marJmeinfante^.fboutvero ipfo
rutrtqukurtqj funt animofio:e0 ejiflente^. 14.
Ctutcrefcurttplurimiibabentinnatucalo:5:plurtmo»rsiturtndt;
gtrii rtutr imento.Su vero n5 cofumitur cotp^.Senib^vero par*
iiU0caIO:irteft;p:opter boctgif pauctsfometis ittdigent:a mul
ti0 cibi0 eftt eptinguil calo:.f£:opter boc igitur 7 febze^ femb*
non fimiltter acute fiunf.frigidu enim co:pu0 babent. K«
netre^b^emet #e calidtflimifuntnatura.tfomnitonsifltmi.^n
bi0 ergo tempo:ib?oblati5e0 pltire&o^de funt.ilgtm innatu^
calo: eft mult^nwtrimento igif ampltou indigent. Signwmet
etate0tatblete. 16.
Ibutmde oiete omntb* feb:tcit5tibti0 coferunfcmapime veropue*
ris: 7 alt?0 fic aflueti0 refici. 17.
Ctuibu0 femehaut bt0:aut ampliu0:aut min9:autf mparte.3)att
du^oertaliA<itp.i:Tbote:trc0ioni:7et3ti;73fuetudini. 18
JBflate vero:et auturto cibo0grawifftme ferut<3tt b^emevero faci*
le.£lereverofecundo. 19.
lbt0 qut tn circuittbu0 eyacuuntunrtibil oaremecf* cogere:fed au*
ferrtepappoftoantecrtfim. 20.
aSaquopcrifte fit:7 quotft facta eftequalitermo moueremeq? no*
uu faceremecp farmactfe: necp altjs puocatioib9vti:f5firtere. 2T.
Oue oucere opo:tet vndecucg natura mapme repit:inde owcere g
couementes regione^. 22.
2>iseflamedtcari;7inowere n5 crwda;ne^inp:incipfi0;nifi fint
!f?ppocratfe fpvl
fariofa:multa veronSfuntfuriofa* 2;«
Que egerunf no multitudine* cofiderareopj^fj qu5 egerunf.aStfl
qualia opjpurgaripurgenfct c5fert:Tbeneferunt. Mt vbi op$
vfc^ ad oefectionem oucere:t boc facere fi fuff iciat egrotas. £4.
3n peracuti0 paffionib* raro x in p:incipt]0 farmacijs vti. JEt boc
pttusbeneoifudicantesfacerfc 15*
Si qualia opoitet purgari purgentunet confert:etbeneferut. Si
Verocontrariumimpoitune. 26.
C^fpncit liber piimue apbo:ifmo:u Tb^ppocrati^
IC3nctpit Uber Secundus apbo:ifmo:utm
Tft quo moibo fomnus laboiem p:eftat:mo:tale.£>iVcro font
nus tuuerttmon moitale. 2.
tlbi oefipientiS fomnus fedaf.bonum.vbi vero pftat:malum. 3.
gomnus t vigiliei vtracp modo magia facta:malutm 4-
;Qonplenitudo:no indtgentiamecpauud qocuc^magi^ natura
fuentnibilbonu. 5. XZabo:e0fp6taneinarr5tmo:bo0. 6.
Qu icfio? oolentes aliqd co:po;i0:plurimu ooloiem non fenttunt:
bi^men^egrotat. 7*
Quecucp multo tcmpoie ertenuantur co:po:a:tarde reucrti con*
fueuerunt.Queveromodtcomodice. $•
gfi er egritudinecibum accipte* qui0 no conualefcat ftgnu eft q>
co:pu0 plurimo ctbo vtttur.Si vero n5 acctpienti bocfit;figni*
f tcat quoniam co:pu0 inanitione indtget. 9.
Go:po:a vbi qui0 vult purgare:opo:tet flura facere, 10
)Qon pura ccnpo:a quatucucp n u t ries magt0 lede* 11.
Saciltu^eftrepleripotucpcibo, 12.
Qjie reltnquuntur in mo:bi0 pofl criltnr.fubuerfiones facere c6*
fueuerunt. i}#
Quibu fcuncp crifi0 ftt:bi0 nor oiff icilts eft ante acumen.fuperue
nien^ veroleuio::vtinpluribu0. 14.
Xn ventri0 flujtbus mutatione^ egeftionu iuuant fi non ad ma>
la tranfmutantur. K-
%Jbi fauces egrotant aut puftule ut co:po:e nafcunf: confiderare
opo:tet egdtione0.St enim colerice fuerint:co:pu0 egrotat. Si
vero fa nis fimile0:certum eft co:pu0 nutriri* 16.
tlbi indigentia non oponet labo:are. 1%
Ubicuncp cibus pter naturS intrat:bic egritudinem factt.^>ani
feftatverofanatio. 18
C3>:u que nutrtunf copiofe % velociter:veloce0 feceffue flunt. 19.
3£cuto:umo:bo?nonomninocerte funt fanitattspnuciattones
neep mo:ti0» t20.
Ctuibu!cunc^tuuenibu0eriftentibu0ventre0 ftunt bumtdt: bi0
fenefcentibu0 erficcantur.Qutbu0 vStres tuucmbiw ftunt ficci
fcw fcnioubus factis bumectantur* 2U
3Mber
jQotu0in<Jigentiamfoluit. II-
t&plenitudinequecflqjegritudines fifit euaeuatio fanat.Jgt quc
cuqjab euacuatioueplenitudo.*Et altoiumcotrartetas 2$.
^cut e egrt tudmes i quatuo:decim oiebu0 tudtcatur. 24.
jgfepttme quarta eft indicatiua:et altenus bebdornade octaua £
p:tnctpiu.C5te"plaria verovndecima:beceft enimquarta fecft>
de bebdomad,e.C5teplaria *o rurf? feptimadecima;bec eft en£
quarta a quarta:oecimafeptima %o ab vndecima. 15.
&ftiue vero quarta ntn multii fiiit bteue^.&utunato verologe.
<IDarime vero que ad bteme" coiugutur. 26.
£ ebt€i fpafmo rneliu^ eft f ieri:qj fpafmii in feb:e, 27
IHon f m ra ttouc alleuta tis no op^ crederemeq? verert valdemala
q fiut irra tioua biliter.Obulta enim taliu incerta funt et no val*
de gmanere neqj moiari confueueritt. 284.
dfebztcttattVno fo:ttter:neqjoioinfugficiepmanere % nibilmt*
nuere co:pus:a ut tabefcere magts co qd f m roem ft t malum eft:
bocentj longitudiuc esritudintsfigntficat:bocaut ibecillitatet
Virtuttsfignificat 29.
3ncbo5tibu0 mo:bi0 f! <|d videf mouere moue.3n ftatu tfobabo
refilentiummeU9eft. 30.
Circa prtctpiait fines oia tbecilluna.Circafto ftat? oia fo:tio:a.*i
#F egritudine %o bn rcficteti z nibil addere co:pu0 malum. 32.
lPierucp oe*0 male fe babetea f m p:utapia quide bene recipie*te0 *
nibtl addfteat fine rurfu^abfttnet.Sco^ pucipta Adeabftin&e*
fo:titer.*tf>ofteriu0 vero bene refici&e0 meli' cSmutant. *?.
3noi egritudine c5fo:tari me"te:T benefe babereadoWati5e0bo
_ num.Contrariumveromalu. ^4.
3n mo:bi0 minu0periclit5tur cgrot5te0.Quibufcuq^pp:tenatu
re*t ttati&x babitudint0:tepo:i0 % regioni^: t|bo:e egrttudo
intft magi0q? quib* n5 j?p:ia f m ali^d bo:ii intft. $5.
3notb* mo:bi0eaq circa vmbilicu % pectine* funt fpuTttudincm
baberemeliu^ eft.tBimi^vero tenueet tabefactfimaluj.ifallaj:
enf mbmoi adinferio:e0 purgattonee. 36.
€>ana babente^ co:po:a farmact|0 pursatierolttutur.CeIeri*> tfo
malocibo vtente^. irr
Sana bsbente^ co:po:a farmact)0 vti oiffidle eft. *£.
lf>arum oeterto: cibu07 potu^ oeiectabilio: vero meliorib* quidS
tnoelectabiltbue maguj appetendus. 39.
©enc0 iuuenibu^ plerunqj egrotant minu0.Otuecucp #0 egritu*
dinea ei0 crontce fint:multotien0 commo:iittur. 4.0
35:ancbi % cotrijei valde fenib9 n5 ma turatur. 4.1.
Q.xl\ ejoluunturfrequenter et fo:titer flnemanifefta occaflonc re
pentemo:iuntur. 42.
.jRppolef ta m foluere foite" "pofltbile eft ,H>ebilc vero no ractie, 43
£mfii80p&o"tffino:ff. pjwf.
©trSgulatopsouTolutop nondum mottuo£:n5referut qutbufcffctf
fpuma fuerit circa os. 44-*
CrafTivalde f m naturS cito moiiunf magis gracilibus. 4-^
^Spilettcoptuuenib9 alterattone^utattcwmajcimcetatis: boiarii
tocotum;faciunt?vttarum. 4-6.
2Duomm ootoyqui flmul fiunt:non f m eundem locum: maiot oem*
gratalterum. t¥7*
Ctrca senerationemfanieloolotcs *febic03cctduntmagi0cp fa>
ctafante. 4.*7«
3n ot motioe cotpotis cfi ceperit quis oolercquiefcere Ratij reme
diumeft. 4.9.
jSflueti afluetoslabotes ferretfi fuerintimbecillesaut fene0;tnfue
tisz fottibiwt iuuenib U0 f a cilius' ferunt. 5 °«
Jfcp multo tge cofueta:tH fuerint oetcrtota tnfueti0:mtn'moleftare
confueuerunt.0 pottet igif ad incofueta traTmittere. 5* •
Sc6m multuTrcpfteeuacuarcautreplereaut calefacereaut infrt
gidarcaut altter quomodolibet cotpu0 mouere:fallap effcx otno
naturetnimicu.1I>aulatimvero cenu,£tefalio ad aliud tranf!
reoccetmonaliter. 51.
Omnia f mr5ne" faciettrno eueni&i f jroneno op5 trlflre ad ali6
m anent e eo quodvtfum efl a pttncipto. 5 }.
Quicucpvetres babetbuidos tuuenes ^deejriftetestfccosbabetu
bus meli9 comut5t.3nfenectute #0 oeteri' c5mut5t;ftccant ent
Vtinpluribusfenefcentibus. 54-.
3n magnitudtne ?vocotpotis iuuenefcereclde" oeccseffctno tnfua*
ue.Senefcere tfo tnutile:T peius minottbus.
CiEfpUcit Ubcr fecundus.
d^ncipituber Zerttus api;o2ifmo:um.
atattoestempo^marune generat motbos.igt in botts
magne mutattones aut frigidttatis;aut eftMSt alia f m
rattonemfic. 2.
Iftaturap bec cjdc ad cftate" ;bec *o ad b^eme;bene aut
tnalenatefunt. ^,
aesruuatnumalieadaliasbnautmalenate funt. 4.
£tates qd5 ad regio^Tbotas-.TOieta^ bn aut male nate funt. 5 .
3n boti0 qn eadeoie;aliqnqdeeftu0:aliqM vero frigusiautunales
egrtmdine0 ejpectare opottet. 6.
auftriniiflat9srauat auditu:calisinof! caput grau5te0:pigri oifTol
uente^. Si tf obotea0fuerit:tutfe0;faringe0: v&re0Ouri:oiflurie:
botrote0:oolotes:7pecto^Tlateru;quando iftt pteualuerint talia
tnmozbiaefpectareopottet. 7.
Cu eftas fitveri firt0:fudote0 multos in febtib* eppectare opj. 8-
3nficcistempotibusfebtesacutefiunt.i5tftqutdem annus talts
epftv\$ ampltus fuerit; qualem coftttutionem fecerit in plurib9;
o tl
Xiberapl?o:tfmo:um
et tate0 egritudine^ qn ifti pualet talia tn mo:bi0patiunf egrotfr
tts ejpectare opo:tet. 9 .
3n moderati0tepo:ib9fi tcpo:aliter te"po:a fereddtderint:boni fta
t^boneegritudtmsoeterminatioesnut^nimoderatis #o ma
ttmeimmoderate:?oiffkile0Oeterminatiorte0. 10.
3nautuno acutiffime fiut esntudine0:tmarfemo:tiferc;vt in plurt
b9:Ucrvero fa niffimum: tminimc mO:ttferum, i L
2tutumnU0ptifici0 malu0* 12.
2Deltepo:ib9:fiquidc h^le ficca rbo:eati0 fuerit:ver #0 ptuuiofu$ t
fluftrinu neceffe eft eftate feb:e0 acuta0tobtalmia0;xoiflinteria0
fieri:maj:imemuUeribu0:tbumtdt0natura. 1?.
©itfoauftrinabvfet pluuiofattraojla fiat: Ver#oRcdttbo:ale;
muliere0 fi^de qb9 gt* adver feffcep oi occafioe abo:tiunf .Si #0
senuertnt:mo:bido0puero07tmbeciUe0 pariufcvt aut ftati m re>
folu^f aut mO:bidiTtenue0Viu5t e£iftete0.2UtJ0 ftotunioHb^dfc
oifftntirie;tkobtaltme ficce fiunt.Senio:ibu0 *6 catarrt celeriter
_ oiflbluente^. 14..
£>t #0 efta^ ficcat bo:ealt0 fiat:autSnu0 #0 ptuutofu^ auftrin* ca
pitt0oolo:e0in bv.eme;tuffc0:b:ancbi:t co:i5efiunt:quibufdave
roetiptifi0. 15.
Si #0 autun9 bo:eali0fuerit^inaquofu0:buidt0natura^mulierib5,
cSferMlelitefto obtalmie fiut ficci;tfeb:e0 acutat co:ri5eoiutur
ne.Outbufd5#oTmelancolie. 16.
Coftttuttot0anni^o omnino^demficcepluuiaUb^funt faniozes
ct minu^ mottifere* 17.
Jggritudine0?vo in pluuiamVvt multu fiut:t feb:e0 I5getvetri0 fltt
pwt putredirte0:tepilepfia:Tappople£ia;Tfqutn§tc0.3n ficci^ #o>
cofumptioe0:ptifi0 t!obtalmic:artetice:ft5surie.TOifltnterie. i8-
Ouotidiane^o c5ftitutioe0bo:eale0co:Ba c5ftttuut4^ foitiot
ra t bftmobilia:tbft colotatat meli^audtetia facitfct ve*tre0 fic*
cant:toculo0 motdett circa tbo:ac£ 0c4o:e" factitt;tfi4dem p:i9 efl
oolenduinmagi0oolet< 19.
Suftrine^o co:po:aoiffoiudttbumect5t:tcapitt0taudit* graiti*
tate0 faciut:t!vertigine0 in ocults t co:po:e oifftcilem motum et
ventrc0 bumectanfc 20*
©c&mbo:S 4de veriat eptreme eftati0 puerit eop affine^ etatib* %
bn oeguttma jie fani funt. JSftatetautfinovfitf ad alio qd£ fene0*
Tteltquo^oautunoTbtcmemedifetate* . 21*
Jggritudine^ qd5 oc0 in olb* bo:i0 fiut;qd5 \omapmef mquedS
earumfiunt,t ejracuuntur* 22»
tterc fia.de" mante: tmelancboUe:tepilepfie;fan^i0flup9:fo;n5tetf
co:ri5e:b:5cbi:tuffe0:lep:e;licbinei0;a Ipbi; rubcneovlcerofi pluri *
mi;puftutc:tartetice. i^
jEftatetfoqueda bopfebzc0cottnue;tcaufon;«crtianeplurimc:ei
Quartm icpffJ
^N>mttU0:TOV.arie:T oculo^T auriumoolotestoti^ vlcerationeait
pudendotuputredine0:Toifludatione0. 14-*
-jButuno ?vo x eftiuo? inulta t f ebies quartane: x err5tes:Tfblene0T
br.drope0:T ptifi0:Tvlceratione0:Tftr5gurie;T Iteterie^Ticiades
x fquinltesjT Sbdtt^bvleiiT epilepfie;TmanieTmel;icb olie. 2^.
lb^emepleuretide5:peripleumonte:co:i5e.bi5cbi tufles : oolote*
pecto^:l3te9 x lumbojpolot capitts; vertigine^ x apoplepe.26.
3netatib* verotalta accidunt.f^ueris qutdSTnouttergenitisvlcc
ratioe^ o^vomit^tufle^tfaringe^ vmbtlici flejgmone? ; vigi»
lie.tumotesiTauriu bumtditate^, 27.
Cumverooentespducut^stnstua^pzurit^.-febie^fpafmito^arie
Ttnajrimeqnptoducutcanino^oentWT pinguifftmte pueropT
ouroe ventres babenttbu0. 28«
€>eniotibu0 vero facti0 peritbimia fpondili0 f m collu intu0 tpul>
fione0:afmata:lttbiafe0;lumbticirotundi:afcaride0;acrocotdi
nes-.fatbiriaflff.fcropbule x alte puftule. 29.
©eniotib^vero x ad tuuentute" aece4entib'.Tbotu multa. Tfebtes
oiuturne magi0:T er. naribu^ fanguinis fl u ju0. * o.
tJMurime vero puerj0 paflipne^ terminantur.becquide' in quadra
gmta oiebu0,bec vero in fepte mefib9;bec #0 in feptfc anms.bec
verp ad iuuetut£ accedufcquecftcpvero permanent pueris x non
foiuunf circa iuuentu te^: aut feminis ctrca menftruo? eruptio
nes.veterafcere confueuerunt. 3 u.
Sdolefcentibusvero fansuinis fputa:ptifi0;febte0acute;epilepfie
x atie e£ritudine0:r manme ptedicte. 3 2.
tlltra *o bae etate" afmata:pleuretide0:peripleumoma: Ittargie:
frenefl0:caufon.otaricoiuturne;colcre:oifltntcrie: Uenteric :et
emotro^de0. ^.
S>eniotibu0 Otfnte:catarricutuflt:flr5surie:oiflurie:articulotu5
Oolotes:nefrefe0:vertisine0:appople£te: cacefiefcpturit* totiu*
cotp.i0: melScolie: vigilie;vc"tri0 x nartu buiditate0;oculop bebc
jtudo:0laucofita0:T grauite0 audttu0.
C^tpttcit tertiu^ liber apbotifmotum.
Ir^v^4 fEjncipit liber iQuartu6^pI;o2ifmo:um;
\% fijjr 1 ^^n5te0fi2uenitpur0are:a.iit?.mefev%adfeptiu5
w. . ^Dinu^^oba^^ilDinpwvcroTfcniotavcreri-opj. 2.
3n farmacf|0 taliaoucere ejcotpequalia fpote venie"*
tiafuntvtilia.OueJVogtraria ventetia quiefcere. }.
€>i qualiaopjpurgari purgentur;TConfert.Tbeneferunt.C6tra
riaverograuiter, 4*
l^urgarequidem eftate fuperiota:bveme vero inferiota. ^.
Sub cane:t antecanemmolefte funt purgatione^. 6.
0racile0 x facilevomete^ pursarefuperiu0:tim5te0b^emem. 7.
S?ifftcile ftovom&esT medtecarnofo* inferius;tim£te0 eftate.g,
0 tti
Xiber
?£>tiflcorvero metuente* ad fuperioie^ farmada*. 9-
<Ibel5colici0#oIferi9eade" rone vebemc~ti* jtraria apponStes.io.
<U>edicariivaldeacutjfi erpcdit ea dc oicroiffcrrcei i talib9malfic.
Chttbufdtcp toifiSestf circa vmbilicS oolores tlubos x oolot O^
no folut* fit:neq? farmact'J0:ne<p alif in bfcdropc" ficeS pficif .12.
Ouib*vetre0ltenteridbEemefuperi9medicarimalu. , t H.
Sd elleboios bi0 6; n5 facile furfum purgStunante bibittone" opj
ptebumectare cotpota plurimo nutrim Ito x requie. 14-
Cnm biberit quts eltebotumad motione0 qutde* cotp*magi0opj
oucere.&d fomno0'veroTimmobiIitate0 mtn*. 2>edarat autS
nauigatioTqfitmot^coteaturbat. ff
Cum volucris ma 310 oucere ellebotum mouc cotptt& Cn vcro ft a
tuerc.fac fomnum x noli mouerc. 16.
j£llebotu0 pjculofiw eft fana0 carne0bntib*:fpafm3 tfh factt.17,
IBon febtictt&tib* erifteW fi fiat fafttdiu x cotdte motfiw x tcnt
bzofitas octbp x 00 amaricatmfurfuj farmada idigerefigt.i8.
Supta o^afragma oolote^ furfu^ farmacia Idigere figt. Ctutcucp
veroinferi9:figntfic5tinferi*. 19.
Ouictttf ifarmacf|0 n5 fltiut di purgat :n5 ^cfc5t:oonccfiti5t.io
TBon febticitStib' epntibu0 fifiat ftropbu0:vd genuu grauita0 *
Ittmbopoolozoeoifumfarmaclatndigerefignificat. *f.
^gefti5e0 nigrc vel 5110 fangui^ fp5tevenie"te0:T cu febte % ftne fe
bte pcfitmc.«t quatficfiq^ fucrint colote^ plure5 malu.Cu pbar
macoJvomeHMgtqu5toplure0fuerintco!oiC0n5malu. 22.
Jfcgritudintb» ^bufcuo^ incipieW:fi fd nigrtuaut furfum:aut oe*
otfujejierttmottale. 2?.
Quibufcuo? epegrttudinib* acuti0:aut multi tpj^taut abottibu^
aut aliter ejrtenuati^ ft fel nigru e£ierit;aut qualis fangui0 ni>
perfequlttotemotientur. 24.,
3B>tffinterta fi a felle ntgro inccperit mottale. 25.
S5gui0 furfu$ ^jde qualifcuo^ malutoeotfS #0 fi nlgereriertt bo*
nit. 26. Tftigre egefttonea fi a oifiinteria babito; vt tnteftino?*
carne^egeranfmottale. 27.
Qut bufcftq? in febiib9fanguint0 flutt raultitudo: vndccuq^ i rcfum
ptiontbu^ ve ntre0 bt0bumect3tur. 28.
QuibufdicE fellec egefti6e0fut:furditate fuguentctec\efc3t.3l5t quf
biifcuo^fnrdita^fcllefeegeftionib^fuguenictib^quiefcnt. 29,
Quibufcuo^ in febttb* ferta nie ejfitib* rtgote^ fiut oifcriti fuM o.
Quibufcunqj cyacerbati5c0 fiut fi qua bota fcbti0 acceperit:! cra
ftinfi ca de boia inctpiut oifcrita. }I
Xabotiofte in febtib* circa articulo0 x circa marillas ma jfe apo>
ftafc^fiunt. 32.
Ctuibufdtcp refurgentibuji cr motbis fl aliquid ooluerit': ibi apo*
ftafctffiunt. ??.
©uartus apfro:ffino2um? pprifi*
GMo *p:iu0Ooluerit:aliqutd ante esritadtnem: iUic confirmaf
egritudo. 34...
Bi a febte babito tumote no epflente in faucibus fnffocatio repg
te fuperuenerit mottale. tf*
€>iafeb:cbabito collucouertaturvtvfc pofltt oeglutire:tumo:e
noenfienteiucolio:mo:tale. 36.
dfebiicitSti fi ceperit fudote^ boni funt terttani:c|ntani;fepteni:et
4 nono oie. 7.11.^.14^ T.i7.T.io..T»2i.t.24..T.i7.T.;o.T.^i.T.^4.
t.3 7.t|.4.o.3 fti etft fudoies egritudtes indtcJtOui tf o ita noti
fi6t:ooloi£fignific3t tlogttudine efiritudini^tcouerfione', yj.
Jf rigidi fudo:e0 c6 febte acuta quide facti motte fignificSt. Cum
mollton vcro febte longitudineesritudini0 fignificant, }8-
l&t vbi tn co:po:e fudo::ibt egritudine' ttarrat. ^9*
i&t vbi in cotpote calidum vet frigidfiabi egritudo regnat. 4.0.
J£t vbi in toto coipote mutatione0:tfi cotpue.aut infrigidaf :«ant
ftatim calidS fit:autcalo:alter epaltero fitifignificanttcnsitu*
dinemegritudtniff. 4.1.
Sudo: multuser. fono finealtqua manifefta caufa fact"fi$nincat
quont J cotp9 plurtmo ctbo vtitur.St vero cibu no acctptcti boc
Jta*:%mfi£atquomamindigeteuacuatione. 4.Z.
<oudo:multu0 frtgidus vel caltdus ffe fluens:fri£tdu0maio:c*:ca*
lidus vero minotem egrttudinem fismficat. 44»
^febtes quecucs no oeficieres tertia oic fo:tio:esfiut ptculofe.Quc
cuqj?fro fic oefecerint:fignifieantcim non periculofe. 4.4.
Qutbufcuc^feb:e0lofiefut:bt0OoIo:e0:Tpuflulefmtiarticul].4.^
£t uibufcitCB er. feb:ibu0 refurgetibtu* aut puftuteaut ooloies frat
tn articuli0:bt0 amplio:ibu0cibi0Vtuntur. 445.
Si rtgonnctdertt feb:enonoeficiente:iam oebHi eriftente«virtu*
ttmoit&ic. 4.7
&creatione0 fi in feb:ibu0 n5 oeficientibtuj liutde:vel fangutnee
% fetide:tfeUee ,fint;omne0 malefunt.aggeftefto bene:bonefunt
x f m fecefTum:Tf m v:inas.£>i vero n5 altquidvtiliu egredtatur
perbecloca:malumefl. 4.8.
3n no oefictetibua feb:ib?;fi quedS e?tra frigtda fuerint::que #0
tntu0ardeant Tfitimbabeant:mo:tale. 4.9.
0n n5 oefici&ib9 #0 feb:ibus :W labimaut ocuP:aut fuperciwj: 5t
naiu0Oifto:queaf:autnovideat:autn5audiat;i& oebtU ejrifte"
tc co:po:e:quodcucp bo:u fiat p:ope mo:s eft. 50.
Zlbi febteno oefict&eoifnia fueuenerttiTodlpictia mottalee\ 51.
3nfeb:ibu0 apoftema no folutu adfcumaa crife0;logitudine egr ♦
tudini0fifintficat. 52.
Quibufcucp l febtib9 Stialtisefiritudtnib^volutarieocultlacb:^
jnanf mibUicoiKntes^Qiubufqjq^o n$f$ Voluntatem mconue»
niens. 5^
© itf)
#iberapl;>o:iTm<wtttn
Ctuibutf inoentibu^in feb:ibu0Umofitate0fiutfottio:c0toiutur
nio:eefiuntfeb:e0. 54..
Quibu0 pleruncp t ulTesficce tmodice puocate in febiibue tv:en*
tibusmon v alde Utimtts funt. 5 f.
3n bubonib9 feb:eefacte oes maleerxepti 0 epbimeris. 56.
JebiicitSti fudo: tuperuenife n5 oenctete febte malu; plongatur
ent mo:b9 tbumo:e" plurimu figntficat, 57«
Slfpafmo ttetano babtto fcb:i0 fup^enien0foluitegritudin£.5S.
21 caufone babito rtgo:e fuperueniente folutio fit, 59.
^Tertianaftofi no iudicaf tn fepte>ertodte:IonguTtma ertt. 6?.
Qutbufcu(£aurc0 in feb:tbu0furdefcunt:fangui0e|?narib'flue^
aut veter turbatur:foIuit egritudtnem. £i#
Que iudicantur in partbu0Oiebu0pif<;rita funfctamicaconuer*
fionis. 62*
Ctuibufcuncptnfcb:ibu0quotidtcrt0mc0fiUnt: quotidie feb:e*
foluuntur. 6%
Quibufcticp tn fcbtib9 tcteritia fufiucncrit atr.7.t>ie' tnaltJ. 64-
Quibufcucp ifeb:ib?t.7^t.6.5tii.5t.i4..otetcteritia fupuenerit
bonfi fl n5 oc?trS b^ppocftdria ourufiat : fi ^o fit n5 bonu.6^ .
3nfeb:ib* circa ventrc cauma fo:tctco:di0 mo:fusmalum. 66.
3 n febnV e j fomni^ timo:e0aut fpafmi malum. 67.
5n feb:ibu0 fptrittw offcnden^ mauufpafmu effi fignificat. 63.
3n febtib' acuti0 fpafmutcirca vtfcera ooloieo fo:te0 malft. 69»
Quib* vtine groflfe: globofe:pauce:n5 fine febtibu^ multitudo ve
nten0:e£ bi0 tcnui0iuuat:ma rJe #0 talia vemfit;quibu0 er. p:in
cipio aut ccleriu0 b^ppoftafe^fiunt. 70.
CtutbU0 viine in feb:ibu0 c5turbatc tcSuerfe vctut fubiugalium:
bi0 capiti0 oolotC0:aut adfunt:aut aderunt. 71.
Quibustnfeptuna terminantunbtenubfcbjquarta pies vtinaj
rubcamvelaUafmrattonem. 72.
0-uib'vtine Itpide aut albe male:mariefi l frenetici0appareSt.7*
Quib^btppocudria fufpefafunttfubwgt&ia Ifibi oolo:efuperuc
niente:ventre0bi0bumcct5turfi n5 ve"tofitate0erupgt:aut v:f
nc multitudo fuperueniat:in feb:tbu0 vcro fiunt bec. 74..
Quibu0 fpe^ ad articulo0 apa conuertieruet ab apoftemate: v:i
na grofTa tmulta talba facta velut in Iabo:iofi0feb:ibu0,tma*
jetmefi quartani0 quibufdS incipit fieri.Si^o fangui^ cj: nari
bu0fluatvaldctceleriterfoluitur. 7?
©ifanguinem aut pue minjrerit;rbcnum aut vcficc vlccrationem
fignificat. 76.
Qutbufcuncpinvtina groumquaficarniumfrutta: vel ficut pili
funt4bi0Oerbenibu0efeunt. 77.
Ouib*inv:ina pincjui cpxtt furfara micjunt:bi0vefica fcabit .78
Quicuncp fanguinemfpontc minfjunfcbisoerbembu* vcne nw
pturamilgnifieanr. 79*
£tuibufcunqjin vtinwbarenofa fubftlt fedtittlna:bt0 vefica aut
rbenes litbiafimbabent. 80.
£>t fanguincmingut:aut trubo0 tftraguria' bnt:TOolotincidit iri
pectin6:tiubvetre:tperjtboneocircaveflc5:Dolo:Sfi0nificat.Si«
£>i fanguine* a ut pu0 mtngunfcaut fquama^.todot srauis vefke
vlcerationemfignificat. 82.
CXmb9 1 vtinalivia puftulc nafcunf :fanie facta x erupta foiutio fit
motbi. S?«
tUtna multa facta noetmmodicfi feceflum figmficat: x ecouerfb.
OSjpItcitltber quartu^ apbotifmotum.
CL3«ctpitiDttintu9 Uber apt> o:ifmo:tttn
oomimlkppppcratis.
1£>afmu0e£ellebotomottale. t»
3n vulnerefpafmu^ fuperuenicn0 mottate. $.
SSguiemfto flu€te fpafm?tnnat? aut fingulfmalu.4.
iSpafm^inat^T ftnsultfpofinimta^nanitionemalu. $
1 3n imoderatapurgatoe fpafnVSt fingulfjfaafmalu. 6
Siinebtiat9 ali^s repetefine vocefiat:fpafmoinnato motifcfl n5
febt] acceperiteu:5t aitbot5f 5 qu5crapulefoluuf locut9fuertt.7
Ouicucp a tctano apptebenduntunin quatuot pteb9 motiutur.S*
0iverobo0effu0ennt:fa!uifiunt. 8-
^pilepfie^b^antetuu^tut^nafcunturmutationebnt^b^opofl
vigefimOquintu annum comotiuntur vt ptuHmum. 9.
OutcucB pteuretici fcti i.^oieJ^nS purgat bt 1 e*pima trafeut.io
t£tifisfitmarieinetatib9a.i8.anni0vfcpad.2$.annum, 11.
Ouicuctf fquin§ti& efFugiutiTad pulmone' ei^conuertt i\\n feptetm
ofebu0mottunf,Si#obo3efFugerint:empicifiunt. 12.
Ctui a pttfi mcleftantur fi fputfiqualecucp ejrpuut graue fzttt fug
carbone^ effufum Tcapilli a<apite oefluunt:mottalc, n.
O.uibufcfic£pttflct0 capillioefluut:ov.aria fugueni&emotiuf. T4..
Ouicucp fa ngutne" fpumofuj ejpuut:bi0 er. pulmoe eductio fit.i^.
Tl^tifi babito oiaria fuperuenientemottale. 16.
Ctuic Oc0 ey pleuretide epict fiuntrfi purg&ur tn.4.0. pieb9 a qua
oie ruptura fit djefcunt.fi #0 n5:tn ptifim tranfeut, 17.
Cattdu nocetboc freo,ue*ter vt£tibu0 carniu effeminattone" facit:
neruotu incotinenti 5: menti^frupot&ftuju fanguini0:toefectio
ne0 fpirttU0:quibufdam vero*mot0 fequitur, iS.
dPrigidu *o fpafmo^ ttetano^ x mgrotee tfebtifi rigotee. 19.
df rigidu inimtcfi nerut0 ofi*ibu0 oe*tib9 cerebto fpinali medulle.
Catidumverovtileiamicum. 20.
Ouecucp infrigidata funf.recalefacere op3:e|*cepti0 quibufcuncp
fansuinemmanarefuturumeft, u,
tHceribtt^ frigidS motdapcute" indurat:oolo:5 fine fanie factfcni*
Srote0:risoie0:fpafmo0 :tetano0:tfeb:e0. 22.
jfcltautvbt t tetanofinevulnereiuuenebit carnofo eftatemedia aq
frigtde mfta Ifufio:calo:]reuocation£ facit:caIo:^o5Uberat.2^.
Caltdu fanie facien^ motvulneremar^mu fignu ad certitudinem
cutem mollit rattenuat fineoolo:e:rtgo;z:tctano:ttTfpafmo:um
imtigato:iumeft.*Bo£veroq incapitefuntfoluit grauedinem
KJMurimum confert olflu fracturt0;masi0 vero oenudatis.Tbo*
rum aut marie incapitevulnera babetuVYtqcucp a frtgiditate
o:iutur:autvulneratur:tberpeti0 vulneribu^ comedentibu^:
ano pudedo:veflce:Tmatrtci.Calidum quid€ oeterminla tamit
cum.iFrigidum %o cotrarium;rccciden0. 24..
Jn bt0 #0 ops frigidovti vn fang ui0 f luere futunw eftmon fuper
loca fed circa ea.dSt quecuq? fiegmone0:aut infiamattoea in ru
beu aut fubfanguineum colote" funt tendfcte^ er receti fanguine
quomS veterata oenigrafctiuuat beriftpil&no vulnerataquo*
niam vulnerate nocet. 25.
dPrigida velut:ni$ vel cb:iflallu0 pectoti inimtcartufle* c5moue*tta
fanguine fmerefacientia:Tcatarro0, 26.
3narticuli0oolo:e0rtumo:e0nnevlceratione podagra" % fpafmu
«bo:um plurima frigtda aqua infufa refrigeratTattenuatTOo
Xoxl f oluit .Stupot eftt mediocri^ oolo:em minuit. 27.
Slqua que cito calefit tcito infrigidatunleuifltma eft. 2S
Ctuibufctfcp bibere oefiderium eft noctu valdefittetibua :fi fuper*
dotmierint bonum. 29.
4DuUeb:ia cducit calefactio er. aromatibu0.4Dultotten0 #0 % ad
alia vtili^ eflet fl non grauedtnem capitia faceret. 30.
<a>ulterinvterobaben0flobotbomataabo:fu5facit:f3masi0cu
tu0 maio: eft fetu0. V»
«IDulteri isvterolbntt ab alict acutape^ritudinu accfpt mo:taM2
«dDulieri fanguinfcvometi meftrutsfueuenigttb9 folutto fit. }$.
«IDuUeri meftruis oeficietib9 fanguine ej: narfty fwere bonue.?4-
ilDulieri t vtero bnti;fl veterjtnitu fluat:piculu eft abotttendt.5f .
iJDuliert que a matrtce mofeftaf ;aut oifftcile 'generantifternuta*
tio fuperueniena bonum. 36.
■dDuliert meftrua babentt flnecolote pp:fo Tnon fm feffemper fa*
cta:purgatione tndigerefignificat. 37.
<lDuUertivterobnti:fi fubito mSmillegracilesfiSt abottit. 38.
iiDuiiertin vterobabeti:fi altera mamtlla gractli0fiat: gemtno0
bfiti:alteru5 abotttet €t fi quide oejtra gracilia fiatlmafculum
fi vero finiftra femtnam. 39.
©imiliter que nc<$ ptegna^neo? generauit lacbybutua menftrua
oefecerunt. 4,0
^uiterib^b?a4 mfmillae fan^ui02uertif;mamlfi$uificafi4.i
Oufntus &p\f6iiGniiml rtfl
«I&uliere' fi vt0 fdre»fi 2cepit:meUicratu qn oozmttura 5;: oa biber?
ci:ti1 4d5tozfi5e0babuertt circa vStrc^cepitifi $on5 mrrrie.4.1..
<ll>nlier fiquid6 ma fculusccpitjbene coloiata effcfivero fmin^ixyif
colozata.. 44*«
£>i mtiUert pzegnanti berifipila fit tn matrice:moitale. 4.4-*
0.ut,pf naturS tcnues txntzs oripiufcaboztiut anqj grofXefcat.4-
O.uecuq* cozga moderatebnte^ aboztiutfcdo meYe:aut tertto.ft*
neomi occafiSe manifefta:bt0 cotilidone^ mucilla ginib9 pleni
funt-.t non prit pze grauedtne tenere fetii: fed abzupuntur. 4.6.
Ouecucp ernte^ pzeter natu r5 craffe n5 c5ctpiut;bt0 piguedo 0«
matrtci0obturat:Tp:iufq^ejtenuentur no cocipifit. m*
Si matririnvertebzo pofita feceritfaniemecefTec' pmotufiert.^-S,
dfet* marts 6\dt in oeptri0;femine vero in finiftrts magi0* 4-9.
3d matricis pcipitatiSes obtalmicu apponesappbede O0?nare0.
<fl>ulieri tn vtero babSti tcnafmo innat* abozttr&f actt. $i.C5o*
<fl>ulier] mSftrua fivelj retinere:fitt5 maiozgad mimtlla* apponc
Quecuo}invterobntbt02cludituro0matrici0. 5;. C$2»
ilDulieri tn vterobntilac q:m5miUi0multufiuS0:fetu fignificat
oebile".St vero vbera oura fuerintfann fetufignificat. 54-
Quecuc^ comtpture funtfet*;bi0 vbera gractlia fiut.Si vero rur
fu^ oura fiunt.£tfiooloteftinvberib*autivertebti0:auti0e
nibu0:auttnoculi0n5coirumpunf. 55.
jQuibufcuqj °3 matrici0 Durft6:bt0necetTe2o0matricu?cludt.56
Ouccucn 1 vterobnte^a febzib'accipiuf:Tfo:ttf calefifitfineocca
fionz manifeftaigenerant periculofe x oifftculter:aut aboztiunf
per 'ditante0. 5*7.
3n fiupumulicbzi fpafin9r animt oefectto fi fuperuentat:malu.5S.
<H>enftrui0 plurimi^ euenietibu0'accidut egritudines;* n5 vente*
tibu0 a matrice:accidunt egrtrudines. 59.
3nano flegmone0pattenti:tmatriceflegmone"bnte:ftr§{mria fii
peruit.3n epate vero flegmone^ patieti fingult9 fuperuenit. iSx
in rbenib' babentib9 fante:fir£gwria acddit. 60.
<Jt>ulier fi no c5ceperit: ve!t0 aut fcire fi 2cipiet:c5tegen0 veftime*>
tis fufTumtga oeozfurmtfiquide' tr§fire videafur odo: |> cozpus
ad 00 % nare0tcognofce qm ea n5 p:opter fen5 generat. 6 r„
<JI>uliert tvtero bntifi purgati5e0 ereut fpofftbileS fetu fantlcfie.
St mulieri purgati5e0n5 ereutmecp feb:e:neqi* rigo:e fuper> (62.
ueni5te:anguftie vero:abbominatione5:oefecttone0 animid ac
dderintreputabanctnvterobabere. 6%
Ouecunc&frigidaaT o?fa0matrtce0bnt:n5?dpier.^tqcSq^btt
mida0 bnt matrtce^ n5 oaptunt.-ejrtingutr' efn tn ei0 femcn . £j
qcuo^ ficca^Tmagi^ ardete0:n5 jcipifit.indigentta efrV nntrimt
tt cozrumpif feme\iSt quecficpefvtrifctf teperiembntmoderate
fiunt bumfmodi sensr3te0;anrtetate0;abbo»mnatio. 64..
©imiltter tinmaribu0:autentj>pter raritatc" cotpotta fpifc m
fra fertur vt no incidat femen; aut p:opter oebilttate" bumiduj
Diff unditur etfra; aut ptopter frigidu n5 calefit: ita vt 20re«eC
ad buucjocfraut ptopter caliditatetnipfum bbcfit. 6 $•
Xac oare caput oolentib* malu eu\<II>alu vero t febtidtStibu0;«
fluibufcuncp b£ppocundria fufpeTa rugiiit:t fiticulofte. <1DaI»
* ero quib" fellei fecefltw;* Jn acutts f ebttbus:T in qutb* fattgui
tti0 multa tsdtyo facta eftXonuenit vero ptificis hon valdefo
bticttltib^flDareveroetin febtibu0longi0nuUo ptedicto? fl*
Suot0 ptefentst ettra ration &tabefacti0. $6»
Ctutbu0 tumoteein vulnerib' apparent novalde fpafm$tur;necp
infa ni ut.lfrte verp non apparentib9 repente ; quib* quide" retro
fpafmt?tetani fiant.Qutb^o in ptioti partermania % oolot la
teris acut?:aut empima autoiffinterta fi rubei fiut tumote0.67
|E>i in vulneribu0mali0 % fotttb* eriftentij>ue tumot no appareat:
magnum maltr.lajcabonacrudamala. 6S.
1>o#ertota capitie ool6tia:in fronte recta vena incifa f uuat 69.
W<^ote0 mulieribu0inctpiut eicIumbi0tna0i0:Tperootfu5 ad ca
put % virtu retro magi^cf tn pjiozi parte coigis; velut cubitoruj
coparu:r ptopter cute" raram:oeclarflt ptlu0. 70.
yftquartantobabitt no valde a fpafnu^ apptebSdunf.fi vero app *
6ehdunfptiu0Tfuperueniatquartanfl:foluutur. 7r.
Outbug circutendif cutte oura % ficca fine fudotefinict »Quibu0
vero lara % rara cum fudoie finient, 72,
3 cteric t npn valde fiunt inftati.
C*£y pltctt liber quintu? apbottfmotum,
C3ttctpitli!)er@e]rtusapl^o:tfmP2ttmr
1B Otuttirni0 uentertfc opiremia fuperuentetwpti^ncj
enfabonumfignum, 2.
Quibu0 naresj?umide naturaliter:*fem£bumidu c|
to infirtnanf . Quibus vero cotraria falubtiu0. ?,
3n oiutur ni0 oiffinierij^ abftinetia maIu:Tcumfebte petus. 4-
<Circunfluentta vlcera maleeonfuetudini0:malum. 5-
2Mote0tn la$eribu0Tpectoiib9;Tin alt|0 cotpte partib';R multt*
oifferuntadoifcernenduntjmalifunt. 6.
1Hefreticijcircaveficc5oolote0 labottofe fananf infcnibu^. 7«
3E)olote0 * tumote^ Pm vcntretn e$iftente0;fuperiote0 quidfc leuto*
re0;tnferiote0fottiote0. 8.
tt>£dropici0 quevulnera in cotpotenafcutur;n5facilefan5tur.9
Slatepuftulenovaldepturiginofefun.t, 10.
Caput ooUti tel cir(cudpieti:fante0 aut aqua:aut fanguisoeflute
Pm auree^ narec foluut egritudine0. 1 t.
^gjancoUct* Tfrenctici? emotro^dw in nate bonum, 12,
QtUtituil wtj;
**mo:rov.dae fanSti anticjs fi novna fuerit rdicta:pertculu ettfierf
btdrope;autptift5;autmaniam. tf.
Sflnsultubabtto fternutatio fuBueni& foluit eQrttudincm. 14-i
jflb br4rope babitof mvenas invfctreact flue"te folutio fit. .Mfa
3o£arta babttootuturna fpotaneus vomitusfuperuentcs foluit
egritudinem.- 16.
3 pleuretide b nb 1 tor pert pleumonia otaria fuKuenie0 malfi. 17*
3nocuti0patiStemO£ariaaccipi;bonum. 1$.
UeficS incifaimaut cerebufraut coi:aut OEafragma:aut epar: aut
v&rc:aut rbene?:aut tn tefttno£ a liqo gractltu moztale. 19«.
CLh irtcifum fuertt O0;aut cartilago:aut neru9:aut majilletenue*
autpputiu;neqjcrefcit:necpconglutinatur. 20«
Bi invfrre" fanguis fluat pter naturS neceffe eft iri fanie" c5uertt.li.
iJDaniaci^emotroyxJib7 autvarictb' innafemamc folutio fit.22.
O-utbufcucp oolo:e0 a boifo in cubitos traTeut:fl5mta fofuit. 2$.
Si timott pufiUanimita0 multu babe4t tep^babetc' melancboltcii
perficiunt. 24.«
3fnteftinoxrfTtncidafaIiq50raciltu:n5cosluttnatur» 1$*
IberiflpUam e^rinfetffactaantu^cSuertinS bonii;intrinfecu0?vo
ertrabonum. 26.
Guibufcuc0tncaufonetremo:e0fiat'aUenattofoIutt^ 27»
O.uicucp empici aut b^droptci viunf :aut inciduf ;bi0 effluete fanic
autaqua multatrepenteomntnopereunt. 18.
^unucbi non podasrijantmecp calui fiunt. I9.
<fl>ulier n5 podagri^atifi meflrua n5 oefecerutin ea. $o.
tt>uer n5 podasri^at ante aff rodtfiam. iu
2>olo:e0 oculosmeri potio aut lauacru aut pvxia aut f lobotbomia
autfarmacia folmt. 32.
^TrauIi a ov.arta majtme captuntur longa. #+
3aciduructante0n5valdepieureticiifiunt. . 34*
Ouicucp calui fiut:bi0varice5 h5 nafcunf masne.Qutbufcue$ #0
. innafcunturrurfu0capiUatifiunt. fa
E>£dropici0 tufl*t0 fuBuentes malu.1p>iee£ifte0 tfo flne malo. 36.
S)tiruriamflobotbomtafoluit;incidereverovenamqueintu0tnta
loefl. 37.
S fqmnate babito tumo^ fieri in suture bonum,%tra entm cori
uertiturmoibu0. ?S-
Cuibufcuo? abfcoditi caVri fiut:n5 curare meli^Curati efft Reut
citiu^noncuratimultutep^perficiunt. 39.
Spafm9 fit ep plemtudine aut euaeuattoe.3ta flngultu^. »4.0.
Qutbufcuc0ooIo:circa b^ppocudria firieflesmoncbisfueuenigs
feb:i0foluitoolo:em. , . . 4.1.
0uibufcuc0 fanic^ facta in cotge n5 manifeftaf :bi0 ppter 'piflittt
dtne faniei aut loci sroffitudme* non manifefta tur. 4.2.
Kiber
'ctertcte R cpar buf um fiat matum. 4*
Quicucp fplenetict a oifTtnteria capiunfcbia lueueniet e logaoifTtrt
terta b^dfops uaf cif aut lientertajT pereunt. 44
Ctuibufcucp eg ftrSguria ileos innafcif :bi in fepte oieb9 Rcfit: fi non
febtc fuperuentente multa viina flur. erit. 45*
ttulnera qcucg annua fuerintvridgt9 te*p' babe"t:osnecefieeflemit
ttrcicatricesfiericoncauas. 46-
Ctutbufcuncp sibbtep afmate fiuntauttufitante iuuentutem per
eunt. 47»
Ctuibufcficp flebotbomia aut farmacta cofert;bosvereflobotbo*
mareaut farmaciaj oare conuemt. 45«
©plenettcis fuperuentcns oifTtnteria:bonum. 49*
Ctutbufcuc^ tumo:e0 podagrici fiunt in quadraginta oieb^ ocfen
uefcentesrefident. 50.
Ctmbufcuc^ cerebiu furfum cocutif jnecefie eft febtenw feUisvoini*
rumluperuenire» ^u
Ctuibufcucp fanisooIo:esrepe*tefiut tn capite:T2tinuo finevoce fiut
Tfiertut pcreut in feptem oieb9;fi n5 eos accipiat febtis. 52.
Jfttfcdere opjT iudiciu oculo^ in fomnis. £>i tfft c\d altbi appareat
comtiits palpeb:is:no e^o^aria eriftete aut farmacie potioe ma
lutn fignum:T mottalevalde. 5^.
2Defiptentiecumrifuqutdemfacte fecurioies. Cumtriftitiavero
motefte. 54.
3n acutts pafiiotb9 cu febie luctuofa fufptria malum. 55.
1i^odasrica?maniacaveretautunoinouenfvtinpluribu0. 56.
3n melacolicts egrttudtnib9 piculo I e eruptioes:aut apopler. i$ :aut
epilepfi&aut f pafmu aut ceritat&aut mani5 fignihcant. 57.
Spoplettct majimefiuntetattb' a quadragmta annts vlcp ad fe$:a
gtntavelfeptuaginta. 58.
©1 omentum eruperit necefie eft putrefiert.. 59.
Ctuibuf icttcp a f ctattca moleftatts ?v teb:u refilit foiaszrurfus tnct>
dat tn locu f uu:bismufcilagines facte f unt. 60.
Ctuibufcucp a fciatica moleftatisvertebtu refilit fo:as;bistabefcit
crwz claudicant fi non vtantur.
C^fplicit liber fertus apboiifmomm.
Cjncipit liber feptimus api;o:tfmo2um.
Ift acutis moibis frigiditas eptreinitatumalu.3fn oflfe
egro tatt caro liuida ntalum. 2.
3 n vomitu fingult9* oculi rubei malum. ?.
|3nfudo:erigoimalum. 4.
^JJnmaniaoilfinteria autbr_drcpsaute£tafisbonu. 5.
3n egritudineoiuturna:abftinentiat egeftionescolence matu. 6.
JCr. multa poti5e rigoix oefiptentia malum. *7.
&£ apoftematis int> ruptura :oiflblutiovomitJ>:toefectto af fit. 8.
3n fansuinis flu?u oefi pietia aut ipafmus;malum» 9.
s
&eptfmu83pI?o:tfmo:tfffl; pp$:
3n bvjeon vomitu0:fingultu0:fpafm* % oefipf&tajmatu* K>
3n plcuretide t>eripleumonia malu. ii«
3n periplemonia freneffe malum. it*
3n vulneribu0fo:tibu0;fpafmu0:autitetbanu0tnalu. i$«
3n percuffione tn capite ftupo: aut oefiptentia maul.; J4-<*
3n fanguinis fputo: fantei Iputum malu. K*
3" faniei fputo pttfte Tftoj? malti:vbi #o faliua tenef ;mo:iuf . i&
3n flegmone epatis finguItU0;roalum.
3n vigtlta 1pafmu0 aut oefipientta matu.
3n offi^oenudationeberifipilamalum 19
3n berifipila putredo aut faniee malum. 20
3n litargico tremo: malum. 21
3n foiti puifu in vulneribu^ emotofagia matum «22»
3n ookne oiuturno circa ventrem fante^ malum» 2}#
3n colerico feceflu otffinteria malum. 24*
3n offi^ fractura oefipientia fi in vacuum acceperit malti. 2?»
3nfarmaciepottonefpafmu0mottali0. 26.
3n oolo:e foiti circa ventrem frigidita0 ejrtremitatum maffi. 27*
3u vtero babenti tenafmu^ fuperuenien^ aboitif . iS*
Quibufcuq^ 00 aut carttlago incif u fuerit l co:pote n5 augef .29.
Bi ab albo flegmate babito ovaria fup.uenerit fottefoluit egritti
dinem. $cv
Ouibufcucp fpuofeegeftoe^i o^aria:bi0 a capiteflegma 5fluit.?u
Ouibufcuo^ 1 feb:ib5i v:int0 crinoide0bi£ppoftafe0 fiut;l5g2 egrt
tudinemfignificat. 32*
Ctuibufcucucbolericebtppofiafe0fiunt fu%i9%o tenuc^acut^egrt
nemfigmficat ^.
Cuibu fcu<£ vtine oift Stes fiut:bt0 1 coipe turbatio fit fo:ti0. 34.
Ctuibufcuo^ t v:ini0 ampulle fup.nat&;nefretic3fignifica>.T I5g$
egritudinem fo:e tf
Gmbufcucppingui0btpofiafi0 Tcogtobata:bt0nefretic5 et actt
t5 egr itudinefcne. 36*
Outbufcucp nefretici0 etiftStuypdtcta figna acctdut t ooto:e0ac*
ti circa mufculo^ fpiriale^ fiut fiqde circa ejtrtnfeco^ locos fue>
rint:apoftemafutu9er.pectaej*rifec,\gi#ooolo:e0 magt0 cir
ca interioie^ loco0 apoftema futuru eppecta magis ttus. yy
Quicucp fanguinfc vomfit fiquide fine feb:ib7falub:e.Cur3tur?vct
fHptici0Ttfrt0id3tib9.Si?voejrfeb:e;perniciofumeft. 38.
Catarri in fupio:i ventrejn fanie couertutur inviginti ofeb* 39.
0i fanguincr trubo0 mi git % ftr5gurt&b5;T oolo:fddit 1 gttoneS
t fub vetrc t pecttne:ea q circa xcf\& funt egrotare figt. 4.0.
0i Ifgua intemperata repete fiat aut appoleticu aliquid co:gi0 vlf
melancolicumbm5iefftcit. 4.T*
t fuperpurgato fenio:i fingultu^ fuBueniat rto bonu, 45
;Kpt>d:tTmo:um
&i febtis nS a colcrabeatunaij multa caltda infufa a capitefolK
tio fit febtis. 4^ . <!DuI ter vtra f<$ oe jtras bns n6 fit. 44-
Cutalctf cmpieivwnf autincidunfcfiqutde' fanies pura flu?:ertt
etalba euadunt.Si vero cenulenta et male olens pereunt. 4-5-
Quecuncp in epate ppter faniem vwntur;ftquide faniespura flu
pertt et alba euadut^n tunica enim Ulius fanietf elfcSivefo ve*
lutamurcaflurxritpereunt. 46
O culomm ooloze0:meri potio t tauacrntfiiobotbomia fbf uit47
IbvdroptcuS fi tuflttn babeafcoefperatus fiu 4&
©tranguf ia* et oifluria" vini potio x ffobotbomia foluit Jndderc
vero ven5 que intus in talo eftbonum. 49«
©quirtante babito tumoltt ruboi m pectote fuperueniens bonit:
foiasemcortuertituregrttudo* 50«
Quicucpfpacbt lonincerebiopattunf ;in tribus Otebus pereunt.
St vero bos effugerinf ;fani ftunt* 51.
©ternutatio fit a capite ej cerebto caiefacto % bumectato : qo eft
in capitc vacuo:aere oefcedente in illud vacufi t facientc fonttu:
qUOniamcjrititSefteiperanguftum* , 5*»
OutcScp; circa epar Oolet:bis febK fuouem&jfoluit egrttudinc.s *
Ctuibufcurtc£ conuenit fanguing auferre ej venis;bosopottetflo
botbomarCtnverci 54.
OutbufciicEtntef rbeneflt tventtfflegma concluditurr oolotem
pteftat rtort babens eptutn tn neutrum ventri&bis f mvenasin
veficS conuerfo flegmate folutio fit moibt. 55 #
Ctuibufcuncp epar aqua tmpletu in omentum erupertt: bis aqua
venteftmpieturimotiuntur. 56*
Ibalice#ofcttati5esirigo:es: vinu meTurate bibitu foluit egritudi
Ouibufefitp cerebwm motu fuerttab altqua actio> (nem. 5%
ne necefie fteri fine voceftatim. 58.
Coipotibua bumtda s carnes babentibus;famem adbtbere coue
mt:famesentmoeficcatcojpota< 59.
©i a febie babito tumote n6n eyiftentein colfo fuffocatio repente
innafcitunvt oegtutire non pofltt moitale, 60.
St a febtebabito totqueatur collfi vt oeglutire non pofTit et tranf
gluticdo ariguftietur fine tumoie mantfefto:moitaIe^ 6u
Sta febzebabtto;tumozeno epifte"tetn fauctbusfuffocatio repen
teverteritmoitale.Stafebtebabitocolliiconuertaf itavt vip
oeglutire poffit: tumote rton e pftente in Collo:mo:tale. 62*
Sudoie mulro frigido caiido fuperfMte opottet mitti bumtdita
tem acozponbus fotttbusfupefius:oebilibusvero inferius.6%
dFebzes quecuc^ n5 oeftCie"tes tertta 0te:funt fotttozes tpericulofe.
jQuecucp vero fic oefeCertnt:f!gnificat qfft n5 pertculofe. 64*
Ctutbusfebtes longr,bts puftulesiuturnejaut in articulis oolo*
resfiunt* 65«
geptimus. wp\u
Duibufcuq? Q feb:ibu0 aut pufiuleotuturncaut tn articuli0 oo*
Io:e0 fuerinfcbt amplioiibus cibisvtuntur. 66.
Ctbus qu2 accipiut febucit^tes fanis c ?vt9:ifirmi0 *o mo:b9.67
H^:emilti0 altqutbus ereuntibu0 no mott0:fed quafi rafura tntefh'
ni fugnatauerit parua: paruu0 eft moibus.Si multa multVfbo
rum vero multa neceiTarta eft vetria folutto. Si #o vcter no mtt
dificabitur.fed pottusiufcula oabuntunquantomagtsDabw:
tQnto magi0 plu0 peio:abttur.
|£i^pltciut apboiifmi Ib^ppocratis f m veterctranflattone.
CLgnciptt liber apl?o:ifmo:u oomint ID ^ppocratis a
ono #XI;eodo:o ga?a medtco egreco in latinum oe no
uo tranflato:um*
3ta bieuis.ars longa .D ccafio p:ecep0.j£rperimen
tu fallar.^udtctu oifFtcile efklBec folum feipfum offi
[ cio fungentem erbtbereop3;fed ttfo egrum % afltdc
teset ejtertoia. 2*
3ngturbattonibus vctri0 TVomttibusfpStaneis
[|fi tale purgaf quale purgart opj re0 bene cedit % fa*
cilefertur.Sin min9c5tra.Stmtlimodo2ceptaculo:u tnanitio
fi fiat qua U0 fieri op5*.re0 bn cedit % factle fertur.Sin min9 ?tra
3gttur t tempu^ Tterramr etatems genera mo:bo:um in qui
bu^ opo:tet nec ne confptcari offictuj eft. 1*
l>abitu0 atbletarftadmodumbonituti nonfutttfiadfummuoe
uenerint.TBon em in eodc fubfiflere pnt aut qutefcere. Q.uod fi
noquiefcuntnibdpficereinmeUu0polTunt.7leftatigi£ bi0 De
caufi0 vt in oeteriu0labanf.Quaob:e foluerebabttu erpedit d
ne mo:a:vt oenuo refici co:p9 incipiat.TBec idcirco cop:efltoes
in ejtremuDuccdefunt.Tbaud.n.tutuboccfl:fed peiuoq ccnri»
gtt natura oucendu vt toIeret.Oino euatione^ in crtremu oed u
cte di p.iclb futtturfufqj recreattSe^ ertreme ad gtculit agut.4-
tCentus erc\fitacp vict' ratto in affectib9 tu Diuturni^ oibu0:tu3 £t
acuti0 qb^no copetit:grauis moleftaq* eft.3teqj vtct9 q~ in ertre
mu tenuitati0 oeuenerit:sraui0 eft.TBa fatieta^ quoq? in ertre
mum acta molefta eft. 5-
3n tenmvictu^ roneegri peccattquo fit vt maio:e affician! oetm
mento quic^d em comittitur graut9 obuenit qj m aliquantulu
plenio:e.tbt0 igitur x fani^ tuta no eft illa admodu tenut^ oili>
gen0 er4fitaq5 ratio vict* ob eam rem o? oifficiliu^ erro:e 0, com
mittitur ferut.3ta fit vt tenui^ % oiltgens vict9 periculofioi ma
rima ex partefit eo quipaulo ptento: p:eciptatur. 6.
Summis mo:bis fumma oiligetifltmeremedia adbibeda funuy,
Wbi mo^gacut^ eflflattm z Iabo:e0fummifatig5t TtenutfTtmo
viau vti necefle euVUbi no tta tfcfed plent? agere l5»tTantu in*
Tlloua traductio
dulgendum eft cibo qua nto motbus tpfe flt fiimmo leuiou $*
Cw >vo mo:b9 ?fiftit fuo vigo:e;temiiffimo victu vti neceffe eft. 9*
ColligeVJu £t eft an eger polfit eo victu que pcepertsourarc ad cd*
fiftendft vigoie vfcs cgrotatiois:* ille ve bou? oeficiat;nec owra
rcpoffit ea ipavict* roitean mo:bp an onciat atcp bebetefat. 10
£tuib? igif cofiftctia iujtta effcbis tenuis vict* tupta pcipifcdtts fc
Ouibus aut cofiftendt vigo: poftea fu tur9 eft; bis in eo ipfo vt*
0o:e % oaulo anteoe ctbo fubtrabendit eft.'fcempo:e#o fuperio
re vberius agendu$ eft vt eger fufficiat. II.
3n accefftonib9 abfhnendfi eft affumere efhdbS uoCtuttefl.^clb, B
circuitfi veniut accdfioes:b is t ipfa acceflioe abfttnendu eft. 12*
2lccelfi5es #o coditionefcp iudicanf a mo:bis % anni tfiib9at« et
circuituu fuccefftwis tcrauetis:fiuequottdte:fiue vno iterpofito
Oicfiue €t& p interualla ampltota euenitttmecno ej b ts q fuper
ueniunt tudtciu accioi pot. tfergi gf a in mozbo coftali fi fcrea*
tio purulenta ftatim inter initia ejttttfcbtette egrttudtuem foie
ondtt.Sinpoftea purutt long$. &uinma>:ina:aluus:fudo::
mo:bus aut oiffiale aut facite nullo pacto iudicari finitiuepof
fe:autb:eues: autlongosfo:efisnificabunt. vU
Senes faciUimeieiuniu tolera>.mo£qifirmaetatefunt:min9adolc
1 cctes.otm minime pnertreoutcp tpoui 4 ato fun t ppenfioies.T^
Om\ irtcrefcwt plm calo:] uinatuobti nft: itacp plurimo ctbo idige t
aliocin cotp' abfumif . £>entb9 #o pa? calons teffct ob e5 re pau
ctsegfrfomittb'clppe4amuUtsoppflt er*tnganf:binc et fefr.
nd" eque acute fenib* accidunt:co:pus em eo:u frigidu eft. I5#
tlentresbtemeT vere natura calidiffimi funt* fomnilonstflimu
3tacf per ea tempota cibt oari copiofius oebent.Calo: is efn na
ttui copta magna tneft:vtcibusp:oindeplenio:requiratttr.j&r
Sumento etates funt % atblete. i6-
tltctus omnis febticitantibus bumtdus j>fictt:fed ptectpue pue*
ris: x bis qui ita viuere confnetteritt. 17.
aStquibufnamfemel antbisaffumendum fit:Tplurane anpau*
cid:a:particulattmanimaduertedum,'Cempo:i;etatiTconfue»
tudint tmpertiendum aliquid eft. ig.
CiboseftateT autiino oifficillime fef t:b£eme factUimcmop ?ve.iQ
duio circuit9 accefTtona ejacuunfcbis nibil eft oandu nec affuml
reqccpcoscndmf^ adiectionifubtrabendtt^ aftittdicationg.20
Que tudicanf aut iudicata funt tntegreinon mouere necp nouarc
vel medicamenti0:vel alijs incitamentts:fed finere oebes* 21.
Oue efianda funt eo ouci oebet qua mapienatura smode tSdit.22
Concocta euacnare mouerecp non cruda op; nec in ptincipio nifl
turgent.Sed magna epparte non turgent. vf4
3S)eiectioes no copia eftimSde funt:fed co q6 talia oa|ciuturqna>
tia oeijct opj % factle eger fert.^tcp vbi ad aieocfectionej vfcp
5diT>:irecundtSpI?02ifmo:um: rniiiu
tucendu effcita agendum modo egcrourare poffit. 24.*
3n aflectib' acutis raro Ttntcr inttia vtcdft medicatneto tmcuQto
noefl:td(^adbibitootlt0ctertpimnefaciedueft. 25«
£>i qlepurgari 0p3talepurgah.pdeft1Fac1lefcrt.S3i 3oifftcuh;.26
<C3nctpttliberSecud^api;o2irmo^oomintll?pppo
cratts a ono ll;eodo:o ga?amedico egrecotn lattnS
nuper4traduct02unu
iBquocunqj motbofomn9 labo:caffertlctalis eft.St
11 iu&.fliuuat letalisnoneft. 2.
] ^irtbi fomnus oelirtum tolltt bene eft. }.
Son? autvigilia fi alterutru modu ci<eflerit:malec. 4-
1IB0 fatietas; no famesmoalio quicd^bonum eftquod
naturam erccdtt. 5«
Xauttudtes u> ote euenifte^ mo :bos pzonunctant. o.
Quicuno^partecozpozisaltqua labo:anteslabo:eipfutn magna
er parte non fentiunt:bis mens egrotat. 7»
Guelongo tempo:is fpacio ertenuanturteterefictenda funt. Gtue
b:eui b:euiter. $.
Si qe a mo:bo ctbu aflumes n5 co:robo:af :pt* cibi $ fa tis flt affu
iui fisnificaf.atverofino aflrumentiitaeuenit:euaeuationeop*
eflefctendumefl. 9.
Co:poia quacuej? purgaretibucrit:fluida eo factes» 10.
€o:po:a impura quo magts nutrte: eo masts offendts. 11*
Potuqkiboerplenfaciliuseft. 12.
P-ueg mo:bos relinquunfcab iudicationefactuntrecidtuam. 1?.
Guib' tudicatio iftafcbis nor. oiffidlis e q accemoncpcedit:fubfe
quesautcnoj:facttio:magnae|:partcaccederefotet. T4.
3n jmuutjs alm mutatiSes oeiectionfi tuua t nifi I ptaua mutet. 1 ?
Ubi faucts egrotitt aut tubercula in co:ge o:iunf ercrea tiones cofli
derande funt nam fi biltofe funt co:pus egrotat;fi fimlics fanis
co:ous alere tutu^ eft. 16.
pbi fameseft:labo:3ndumnon eft. 1*7.
vlbtplua cibi p:eter naturam ingeftum effcmotbum id facitjpate t
boceripfa eurandirattone. iS.
«09 q vniuerflm atcp celetff alut:ercreti5es t\$ celeriter fiunt. 19.
<J&o:bo;:acuto$:p:edicttoes noadmodumtutcfunt ne#mo:tis
necp falutis. 20.
0.uib?iuuenib'adbucalu9,biitda effcbis fenefceW flccaf. Cotra
Ab9 iuuenuy adbuc alu9 flcca fcbis fencfciW bumectaf . 21 .
£ ame vini potio foluit. 22.
Outrac^ mo:bi e? repletioe fiCt:euacua tioe cur3f .Qutcfiq? eu« cua
tioe; repleti6e.^odec^ mo ceterogcotraria rcmedio funt. 2^
4Do:bi acuti tntra quartudecimu oie iudicari folent. 24. .
J^egcjrt^reptiTmindefert.Octatt^fncipulaiter^ feptcnarij erot
Tloua traducttofecundiltba
dirur.Undeamusenac5fider;3nduscff.Qu3rtusemm feriidi
feptenartjelt.^temoeamusfepnmusconfida^nduseitQuar
tus enim a quartcdectmo I fepnmus ab vndectmo eft. 25 •
Quartaneefriuebieuesmagnaerpartefunt.autumnales logep
rerttmquebtemau atngcrtnt. 2&
dFebie couulfiom lupcruemre mdtus eft qp couulfionem feb:t. 1T-
Ibtsque no erranoneleuanccnfidendum no eft:necp:emetuomit
tcdu^ foluere :ea que p:eter raticnem tnadut mal3: bec enim ma
gnaerpartetnfirma funtnec perfeuerare aut tmmo:an otutt'
fdent. 1$.
f ebncitatt ncn a dmodn leutterr pcr fumma ccnpcwis fo:mi fi coj
pusgftatnecvllo modo ccllabtf:aut cotrafimagts cofumnlcp
rattcpcthiht;vtttcfu5cft:altmlemlosttiidtn€mo:bi:3lte2tm
beallttatc figmficat. 39-
Cum moibt wctpiut:fi qutd mouedum eft moncCum confifruru %
xisct: qutefcere meltus eft. }<x
Ommacutnapmt?finu1r.lai!c:3 funt.Cucofifhltcjrauiota. V-
St cut ab cajct3 ticne bene 3fTumctt cibum cc:pus ntbilo p:ofiat
fi^numcft Ttticfum. 12.
Omne5fcrcqui fefcmale b3bcnt p:tncipto benc 3fTumentC5 a*
bumnecqutcquap:ofiaentes:tnfine medianamertgunt. Stve
roqutpnnapio vebementer ertgetespoftea beneaffumunfcbi
mdtu5 cu3dunt. ^.
3nquouismo:bomenteconftare tabum appcterebonoeffccon»
trarrjmverov.noo^tur. 34.
TP>ermo:bosm«nu5bt per;c!itjnturquo:umn3turemo:bus cort
ucmn.auta3n:3utb3bituu3uttempo:t:q5 quibusnon ccmnc>
nir 3ltqu3frbisr3ncne. 3<»
3n qusuts egnnidtnep3rtcm vmbtliciT tmuvcnrr^efreprcntcttem
meliusefr:jdmodu ertenii^n 3fc£tJbefcertvinofumeft,Sdm*
fer3setpnr£3nones'boc tdetutumnon eft. ?6.
Outf3lub:tcc:pc:efunt:celentcrper eu3ai3ttoesoppiefTt OtfTol
uunfuratq? cf. jmqutp:auo abovtuntur. ?-r.
Qutco:pebnc5it3t:?tfftculter3dvfu5vcntutmedtcametor. ;S.
Pot?tab?p3u!cocterto:m5 fu3uto:fit cp mtlto:;fed q ifuauto:
anreponendus eft. 39-
&anotesmagn2 cr pte mtn^ccrctSt q? iuuenes.3ttame q logt bt5
3caderitmcTbt:m>gn3crpteif3n3btles'tct3vit3CcmitItur.4.c*
7\ jucedinesTgrauedinesm3to:ib' sdmcdu cocoq nequeut. 4.1.
Out fepe TmiIltumerfoluunrurfinecauf3 manifefta:btoe rcpcn*
temo:tuntur. 4--
Stupcnarroni:usvebemcsfcluinop3t.leuisn3oef3ctiipot.4.3.
O.ut f>igul3ntTcucrtut arra mo:tafio:efpumatnorefiaut.44^
Om obcfi admodo fut cr natura cclen' mouuntqp 4 sraoies^.
ISpboaTmoaim.' tm*
Ouimo:bocomittalilabo:ar:fiiuueniselHiberarimurarioepo'v
ttlTtmum:etart3:loci: victus:er vtte munere poreft. 4-6*
<5i oolo: gemtnus non codem tn loco tnfeftar;qut vebemeMto: efl
alterum leuiozem obfcurat. 4/7
S)oknesT feb:es acctdur ma£ts cuj coficitur pus: cp vbi confectu
lameft. 4-S.
3nomnico:po:is motucumfatisari tncegir ceffalTep:orin':laJTi>
tudtnisieuartoeft. 4-9
O.ui aflueuerut ferre labo:es ettam fl inuaUdi'f unt aut feues faci
Itus ferunr:qjqui nofunr alTueti qu£uis robufhx tuuenes. 50
Ouecuqjlogorgeafmetafunretia^oeteno:afi;itmi!i9 infeftarc
folct qj q tnfucta fnnr.3git ad infuera quocpmutafTcpueniet. 51.
TFlimts rcpenrcqjeuacuarcautrepiereaut calefacereaur refrtc$c,>
rarc aut alio quouis mo co:pus moueratutu no eft. *&t<# nimiu?
omnetmmidi natureeft.Corra paularimlentecpageretutu eft.
3>eniqj oealto tranfirein aliud p:eftar. 52.
Sicuomnia rarionefecerismoid p:ouenitq5rariopoftulat;noli
inaliudtranfireoummanearcjdpnncipiovifumeft. 5}
O.noin aluus eft bumida:bi quadiu iuuenes funr melius oegunt
cp quibus ficca cft. %t in fcnccrure oerenus.Siccarur eni? aluus
magn3er.parrebtsqutfenefcunr. 54.
<JDagnirudo co:gis in tuucnra quidem fo:m3 liberakj affert nec
imocundam.Sed in fcnecrutc vfuoifficius eftiatq? octenus eua
dtr quod p:ocerius eft.
Cljncipitliber xertt<> apt>02ifmo2tt bpppocrattea
ofio 'Zbeodozo cja?a nup efjiecoibtina traducto^.
F&a&3,j\ 3mpo:um murartones porimmum pariunt mo:bos.
Kgm-fg*} macjneq? rempoul murarioes:aur frigo:ts:aur eftus
Hffl E&j Trdtquacrrattonesraumjincidunt. 2
!w Wi ^aturaruTnalicadcftarem;alieadbtcmembcncmaf
*==?£^sj ieve fefc babet. *.
^mo^bisaluadaliatempota loca et victus genera benemalexe
fefe babent eodem modo etates. 4.,
1f>er tempo:a quottens eademote modo eftus;modo frigus<ertft:t
mo:bosautumnaleserpecrariopo:ter. " 5.
2luftri bebetant auditfoalisineobdu cut:co:ga oir?undut:ptgno
racp factutCaput aggrauat.tlbitcpeftasira pualuerit^arTect*
eiufmodi eyiftur.Sr fi rps aquilonm eft:rufres;fauces: alut ourc:
oifficulrares vtine; oolo:esbo:riftcicoftaruz pccro:ii accidunt.
tlbi tepeftas ita cruperarir affcct9 etufmodi ejpecraro. 6.
Quorics eftas ftt fiTts vcri fudo? copia tn feb:tb9erpecrare op%.y
1>er fqualotes fdnes acure fterifoiet:et f! magna ej parte ratisftt
annus qualem fccerit conditionem;mo:bos quoq? tales erpecta
e iiT
IHoua traductfoterti) litel
remagna ejparteopo:tebit. ' ]$
3n tempo:ibu0 naturelegittmia qufiq^ tempeflina tempefhuered
duntur:mo:bi conftSteefinceri etfacile^ fubeunt. %t verotnio,*
inconllantes et iudicatu oifftciles ertftunt. 9
1P>er autumnu ino:bi acuiiffimi x cpitiofiftimi acctdunt magna er
parte ver faluberrimu efl minimecp eji ttofum. io.
Slutuinnuatabtdieinalusefh 1T.
Ouodad tempoium attinet rationem.0i b^ems fqtialidaT aqui
honia(fuerit:ver pluuium aufrraleep:feb:e0 acutas fteri eftatc ne
cefTeefhetlippitudincsettnteftinoiu otfficultates mapme mti»
Iieribus t bis qui bumidJ babent naturam. 1 2.
<JDo:bi autem per imbzes fiunt magna ejc parte feb:es Iongcjakii
fluotes:pntredine0. I?.
0i bgein* auflralis prouia et tepida fuerit: ver catidu aquiKtttcp:
tmiltercscuiarupartus iurta verp:operant:aboitfi er. qualtbet
caufa facient. Que autc pegerint:imbecille0 aut tnoibidos edlt
infantes:tta vtautftatitnpereSt aut tenues atcp valitudinanf
viu5t.Ceteri0Oifficultate0 inteftinoui ct lippitudines arideac*
cidet.0enio:ibu0 vero oiftitlatione^ quecito intertmant 1 4-
Siefta^fqualida aquilentacp fuerit:autumn' ptuui* auftrtnufcp
oolotes capiti*:tiuTe0:raucedine0:grauedine0 ejiftunt. Cabes
ctiam nonnullo0 inuadit. 1?
3U fi autunu0 aquUontus fit t f!ccu0: vtrt0 natura bumidi^ x mu
Iiertbu0 jpderit-.reliqui^ accident Itppitudines aride % febie0 acu
tc x srauedtne0;n5nullo0 etiS atra bilts erercebit. 16
Conditionum anni fqualo:e0 falub:io:e0 quod in totumoijerim
$ imb:e0 minuf$ mo:tiferi funt* 17
4Dotbt per imb:e0 magna ey parte coftftunt:febte0 loge ahti fluc
te0:putredine3:a ttoniti:angiue p. fqualo:e0 tabttudine0:ltppitt$
dine0:a rtidb^ oolo:e0:fitUicidta v:ine:otfficultate0 itefhno^. 1 S
Coditionu quotidtanarti aquilones coipa c6frtpatio:a:cotetto:a
mobiUo:a:coIo:atto:ao^facifit.audituetiiadiuuIt:f5 aluu e$tc#
c5t:oculo0 mo:d£t:t fi i pecto:e ooto: a Kcfc peft acri* ercitaf . 19.
auftri co:po:a oiflbluiit t bumefaciunt:caput aggrauat: auditS
obtunduntverticjine^ mouent:oculi0 1 co:po:ibu0 afferunt tar
ditatcm:a!uo0etiabumefactunt. 20
$>er tepo:a anni pueri 1 6\ etate bt0 j? jimi funt:vere atcp ptla efta
te optime oesut:t marJevalft. Senes eflate t mtwo a Uquadtu
reliquo autuni tge t b^eme o. media funt etatcmeli' vatft. 2 r.
<H>o:bi quidcoes tfiib? olb9 accidere folent.Sed nonnulli certi*
qutbufdameto:iunturtirritantur. 22
Uere enim atre bile0:furo:e0:comitiale0:p:ofuft5e0fan0Uini0: an
ginc:ttifre0:grauedine0: lepte rtmpettginc©: verttsine^: puftulc
vlcerofe piurune;tubercuIa;arttculo:umoolo:e0* 2)«
2tpI;o2tfmo:utm ppp*u
)Eftaten5nulli C£bi$acfebtC0 e5ttnue:Tardote0Ttcrtianeplurfe:
vomitione^^etiSalu^ptofluuiattculotutauHu^olote&oti^vl
cerargcnitaliuputrcdines rfudamina. 24-
Sutuno magna 00 eftiuotuj atqjctfebtes $rtaneTerronee:lien«
aque inter cute.tabe0:(lilUcidia:vtic;teuitate0 intedino^coj:^
dicc0:50te:5belatioc0:voluuli.comiti3lc0:atrebile3furote5.if
lb£emecoftale0:pulmonie:grauedine0:raucedine0:tuffe0:oolote$
later&pecto?:lubojt:capiti0 Oolote0:verti0ine0:attoniti. 16.
IfyeretatesbecactidutparuisTrecfe natts puerulis vlccra otta
vomtt^:tnf5nie:pauotc0:tfiamatione0vmbilid:bfiote5auriu.Z7
TPaulo etateptosredictibu? cuoetireincipiut:gingiua;tpiuri£t
ne0:febte0:5uul?ione5.alut fluote^mayime cu caninos edut:tbtff
pott(ftmupueri0^ cotpulctiffimi funtT3luo0babetaftrteta0.iS
3ldulttotib? ia tofille vertebtel occipttio fiue luratio tn parte* intc
riotc:anbelatione0:calculi 4ubtici tcrete0:afcaride:verruce: fa
ti rieftrumcT rdtc\ abfceflu0:f5 fkipue que emimeraui, 16»
JRdoIefcentibu^ t5 et pubefccntibu^ magna eotum par0 accidit;
atcp tt febtc^ oiuturne pojtPTfansui^ e narib* pfufioe^. }0.
tf>Iunmi vero affectu^ pucrili0 etati0iudic5f fiuefintu?: aut ttra
quadragefimuoicautintra feptimu mefetmautintra feptimuj
annum;aut cuad pubertatc itur.Ctui aut perdurarlt nec folui
potuerint:pubefcenti aut femine cu menftrua erumpunt:bi con
renefcere aflblent. ?i.
adolefccntibu0fanguini0fcreatione0:tabe0;febtc0 acute: comia
tialC0Trdiq motbi:f5pcipue quenumcraui accidunt. M*
Oui banc ecceflerunt etateibi^ anbebtione0:cofl3le0:!pulmonie:
obliutar{j:odiria:atdotc0bilare0:alui fluote^logi: oifficulta
te0'tnteflino2 :leuitate0 intefiino^:mari1cc Ifc
Scniotibtt0 otmcultaee^ fpirandr.oittiltotioiiesjtufle^ fhlltcidia
vtfe^otfftcultate^vttejarticulo^oolote^tbenSooloteovertisies
aitomti:malt babtt,;>.p:urisine0 cogi^tott9 tufonicalui ocuk>£
Tauriubumiditate0.bebetudinc0oculo9:grauita0 auriu: 34..
<C3 napit liber qrt1*l pbostfmap Dfti l?p ppocratisa
ono 'Z\?codoio (ja;a nug c greco i latfyfi traducto:u*
]UliercvteroscrenFcpur0abt0medicamctofimateria
tursetquartom5fe:Tad feptimrtYfcp^easmmu*; ab
recentiote autc" Tab auctiote cauebt0. 1
Jn medicametotu vfu fi talia oucun? er cotpotequalta
vel fpote ereSt: vttle e.S>i c5tra:cobibeda fitnt. 5 .
Si quale purgart opottet tale pursatunptodeft Tfacile fertur.Si
contra:oifftcu!tcr. 4.
jgftate pott? fup:a:bvemc infra ouccdu medtcameti^ efl. 5 .
0ub canc z^ntt cane mcdicamentotum vf U0 otfficilt0 eft 6.
4Daalcto0Tadvomitu;facile0purg3do0.2curab]caucdobvemc.^
lHouatraductfo quartiltbit
/QmnutcndeuomcduDifficilesruatTcoipoumediocriter coftet
infra purgabts cauendo eftatem. 8.
labiobnopo^cauenevncfj adfupernasoucas euacuatioe0. 9
at vero atra bili comotos pleniiw infra ead&£ rationc contraria
afferes. 10.
3n valde acutis ftatinw oie piimi euacuandum eft fl materia tur
get.<5uperfedere enim tn eiufmodi mo:bo:malo eft. iu
Q.uo6 toimina vmbilicum fatigSt tlabo: atcp lumboiii ooloi im
feftatmec medicameuto aut vllo alio mo fblui cruciat9 pot;bis
tnaquamintercutSficcaoecumbitur. 12
Quo:u a fui leuitateinteftinonijinfeftantur.biberno tepo:eeo0
fupia purgare malum eft. IV
£tui non oe facili fup:a veratrii pugStur.eoiu coipota antepotio
nebumect5dafuntciboplenio:equietecp. 14^
j£u 6, veratru? biberit ad co:gt0 mottoes magi0 ad fi>no0 c\etefcp
minu0 ouctto: mottoe coid9 turbart. indtcto l nauigatto. 15 .
Ctt libuerit vtveratru ampliu0oucat:co:p9 mouebi^.Cotra cunt
flflSdu cefuert0:fomnu molieri0 nec quiccp mouebt0. 16.
ZJera tru pertculofu^ bi0 eft c\ co:po:e integro funt: facit enim con
uulfione". 17.
Si q0 no febtic0 inedia ejigit rco:di0Oolo:e aut caliginofa verti
gtneinfeftaf! acoiis amaritudtnc fentit:purgattoe feegere gte
fuperio:efignificat. 18.
3Doloie0 qui mpta pco:dia infeftant purgationc fup:a: qui infra:
infra requirut. 19.
GLui in medtcamentoiu potione no fitiunt cu pur$5tur:bi no oefi
nunfpiiufdjffltiant. 2?.
St totmina acctderut non febiicitantt tgenuti grauita^ x lumbo
rumDolot:pursationetnfraopu5elTeftgnificatur 21
2Deiecttone0nigremodofanguini0atrifp5teveni5te0fiue cu fe#
b:e:fiuefinefeb:epeflTimefunt;Tquo plure^funt p:aui colo«0:
eo pei'.S>3 fi er. medtcameto tale0 egerutur:meli9 eft x 4 plure*
no ptaui colote0 funt eo meliu0. 22.
3n quocuncp mo:botcipiete fi atra bili0 vrfup:a vel tnfra ejcterit:
letaleeft. 23.
Quicu<£ er. mo:bt0 acuti0 aut Otuturnt0vulneribu0 aut alto quo>
ui0 modo ejrtcnuati atram bile fanguim atro fimile" emtferint:pot
ftrtdie mo:iuntur. 24.
2>ifficulta0 inteftiuomfi ab atra bileinceperit:letalt0eft. 2$"
S5gui0 fup:a emilTu© qlifcuc^ c.mal9 fcinfra aut bon9 eft. 26.
St otfftcultate intefttno£labo:ati carcule epeffcletale eft. 27.
£!uibu0per feb:e0fangui0 alicundelarge e?iertr.bi0 in recreatio
ne alui bumidc reducuntur. 1$.
Chtib* oeiectiSes biliofe ereut furditate fuguenigte fintunf . tet \
bus furdttas pceflerit oefinit W oeiectiones fequunf biliofe. 29
jHpl? o:tfmo:um; jtflttij J
OuibtwfebticitSttb" oie f epto frigota iacctdut: bt0 otfftculter iu*
dicantur. ^o.
Ctuibus acceifionesvenmt fl febtis quacucp bota oimiferit: cadE
altero oie repetit:bi0 otfficile iudicatur. 31«
Quiperfebteslaflantur:bi0tnarticulo0 % ma£illa0 potiffimunt
abfcefiu0oecumbunt. ^u
Guibu0$ualefcetib9a quaui0 egritudine par0 aliqua cotpoti*
oolote veptur:bi0 eamin parte abfcedttur. 3$.
Ctuintfiptiufcp egrotaffentpartealiquafuicotpoti^ pdoluerint
eodemotbusoecumbit. 34.
&i febiicttati nullo tumote fauctu ftrlgulatio accidit fubito leta>
leeft. "*?-
Si febticitStt collu peruertttu r vt vir.Deuotare polftt fine vllo col
litumotemottiferumeft. }6«
©udote^ febticitSti fi ftatim inceperit bono funt.Jgt tertioote et
v.r.vt'i.T.if.T. rf . t .riitj.T.r^.T.!tiitj.T.y5Vt j.T.^.T.^tit|.bi0 effi
fudotibu^ motbi iudicltur .Qut aut non ita veniunt labote" fi>
gnific5t:Tlongitudine motbi Trecidiuam. V7»
Sudote0 frtgidi fi cum f ebte acuta accidut-.mottej fignificant:fl
cumitioie-.longitudinemmotbi. ^S.
£t qua parte cotpoti^ fudot eft.ibi motbu effe fignificatur. 39-
J2t qua parte cotpoti^ frigot aut calot eft:ibi motbu^ eft. 4.0.
tlbi toto inicotge mutatiofit:t mo cotp9frigefcit:mo calefctt: aut
colote altu ab alio recipittlogitudo motbt fignificatur. 41.
Si per fomnu fudoti^ copta finecaufa manifefta euenifc vfit0 cibi
plemoti0 fignificatur.Sed fi non per ctbum id accidif.inanttioc
cotpu^ egere fignificatur. 42.
Sudot multu0 modo fri0idu0:modo calidu0afftduefluen0 frigi
du© mast0:calidu0 minu0:motbum figntficat. 4.^.
Oueoicp no ttermitt€te0tertio oie vebementiote^ redduntur ma
Si0 periculofe ejiftut Q$(i qnouis m5 ttermittut fecuritatetnef
fefignificatur. 44.
Ctuo0febte0lonseq:ercetbi0velabfceflru0in articulo0:vd oolc*
re0oecubut. 4.5.
Quo0 febte^ ©iuttnebabe^bi^inarticulo^abfcediffilabotac*
cidit Q.u\busmun articulo0 abfcedif fi labote$febte:bicibo
pleniotevtuntur. 46.
Si rigot accidit per febt5 $tinu5 egro il oeb ili letale eft. 47 .
a££ecrattone0 in febtibu^ no tnterpolatt^ liuide aut cruetaautfe.
tideofhe^funt malcfs fi beneerxernitur falutare^ funt oetectio
ues et& tvtine iuuSt que comode eyeut.2U fi nibilcomode jj ea
loca ercernitur:maIo eft. 43
3nfebiuVno iterpolatisfierteriotafrigentintertota vtunturtt
fitiuntletaleeft. 49.
3n febte n5 tnterpolata fi labiu:a ntocultwaut fuperciliu aut na
Hlouatraductto
fus peruer titur:f| vifu0:ft auditu^ oefecerit egro ig oebili; qufc
quidejbisaccidifcmotsmptoptnquocft. 50.
Onibuam febteno tnterpolata oifftculta^ fpirandi cfc oelirto ae*
ciditletaleeft. fi.
#>er febtea abfcefltwnifl ptimi^ foluatur tudicationib' motbi 15 >
gttudinemindicat. m 52.
Qutbusin febtib9 aut in alt)0 motbitf ocult5 voleW tllacrimanf
nullu eft pericultt: fed qutbusi nuttis: periculof tu0 eft. 5 *.
Outb^p. febtesletote ofte? opplct:bi0febte0lcidutvebem?tes.54.
Ouibus tuffes ficce teuiter irrttantur tn febtibus ardui^ :bi non
admodumfitiafficiuntur. 55,
dfebte0queperaccefrumingutnumaccidut:malefunt nifl genere
epbimereboc efl ova rte cotinentur. 56,
£ ebticitanti fi fudoi accedit febze no intermtttete malo effc mo:b*
eftt jnoga tunplufcp bmiditatis effe flgnincatur. 57f
Oui juulfloe aut oifteftoe tenef fi accidit febtis tnotbS leuat. 58.
G.ui ardote tenetur fi frigfacciderit foluetur eo malo. 59.
dfebte0 tertiane fepteniffctrcuitib^ iudtcanf qd ISgifltmu eft. 60.
Ctuibus per feb*es aure0 obfurduerlt:bi0 fan$ut0 e nartbus fu*
fu0autaluu0perturbatafoluitmotbum. 6r.
Outbus per feb:e0 motb' regi" ante feptimu accidif.malo e. 61.
^ebtis nifl oie pari oeflerit folet recidiuare. 6*.
Quib* b febtes c]ttdie frigus accidit:feb:e0 c^tidie foluunf , 64.,
Ouib9Bfeb:e0mo:b5>regi9otefepttmo:aut quartodecimo accide
rtt:bono fcntfl ilia obduruertt.na' fl 5 ita accidit: no bit & 6*$.
3« febtibu0fl circa aluu calot vebeme"0 acoolot ventriculi vejrat
maleeft. 66.
3n feb:tbu0 acuti0 fl c5uulflone0 aut vifceru oolote0 vebementes
accidcrint:maleerit. 67.
3n febtib9 fl pauotes d fomnu? aut ouulfI5e0 a ccidut male eft. 68,
3n febtib* fptte fubflftw malo eft:qin ^uulflonem fmnincat. 69.
Cuibu0 vtine crafl&grumofe et pauce funfcno flnc febtcfl taiue*
coptofe ptodierint:ptoderunt:ma jimevcro tale0 ereunt bi0 qut
ftattm aut bteui fedtmS babeSt. 70.
Outbu0 vtina turbulenta qualia iumcntotu eft:bi0 ootot opitis
veladeftveladerit. 71.
£tuib* feptimo oie tudicaf ad falut&bi^ vtina quarto oie nubo
culi b5 rubicundS* reltqua er rationc. 71. CCtuib9 vtina
plucida alba cmitttf malo e":oelir] pottfltmu tali0 eueit. 7$.
Quib* ilia fttfpefa murmurattfi lubotuooloiacceflerit;bi0alut ad
modftbuect5f:niflflat?erupat5tvtiecopta pdeatid^t febttb?.74,
0utb9 tn arttculo0 abfcefluru eft:bis ejimit abfceffu^vtinacaffa
copiofaalbaquaii0in febtib9 labotiofi^jquartooienonnullitf
ejtre t cipit.fj fi fangui0 cjo^ crugit bteui admodu leuabunf .75
$>i fanguisaut pu0 effluit pcrvtina^ukerationcmautrbcnuai
JUbii quf ntf apI?o:flmo:um: pppdij:
sut vefice fignificat. 7&'
Ctmbuacum vuna craffa carunculeer.igue;aut vefutfcapillam en
ta ejeut er rbcnibusibia ejcernitur. 77.
Quib9 cii vzina crafla furfurea ,q dl ejeunt: bis vefica fcabie afre#
Qutcunqj fvontt fanguine mingunt:bis venw {cta efi.7 8#
lam ruptam efTe in rbcnibus fignificatur. 79
Qutb* in vztna oecident barenofa;bt5 calculo vefica laboiat.8o#
Si 0,0 fanguine' mingit 7 grumos r guttatim emittit vtini ae 00
lozc" ad ventrc' imn x pecttne** feme": vitt js veflce labozat. 81
Si o> f auguine aut pus aut fqua tnulas mingit; et cu graueollti 3
in vtina: erulccratio vefice fignificatur. 32.
Qutbus in vttnarto meatu tubercula oziuntur; bis fuppurat t5e
facta et eruptione leuatur oolot. 8 ?
<H>icttonoctucopiofefacta ejriguJ fote oeiectione figntftcat.84.
C/3 nctpit Itber qiUntus apl?o:ifmo:um oomini l;p p
pocratisa oorntno tl;eodo:o^a nueegreco in latt
mnn traducto:um.
1O nuulfio a veratro letalte eft, t
|{<Tonuulflo a vulnere leta lis eft. *
LSanguinis multe pzofuftonis conuulflo aut flngultua
fuperucniensmaloeft. 4.
VMt purgatiSe couulfio aut fingulffuguenies malo 6.5
>tcbzi> flfqua obmutuerit eSuulfus emozif nifi pbefus a feb:e fit
aut cu ad ei venerit boz3 1\ crapula foluif facultate recipiat lo>
Oui a otftenfione pzebendutuntntra quartu ote inter * Cqndi.6.
eunt. Su ta me* bos oies euaferint:conualefcent. 7«
Cotmttales quibus ante pubertatiaccidunt comutationem red
ptunt qutbug anno vigefimoquinto commo:iuntur. 8.
Coflales nifi tntra quartudecinul oie repurganf in fuppurationS
Uabttudtni m3nme etas obnoria eflab anno oect* Cvertunf .9.
mooctauo ad trigefimumquintum. 1 o.
Ctui tabe infeftantunfi q6 oefpuunt et ertufTiunt grauiter olet tt
capttlioefluut:lctalefignumoftendunt. 1 1
Ouiangina^uaferufcbtsinpulmonSabfcediturT tntra feptimn
oiem moituntur.fi tamenbos oies euaferint fuppurantur. 1 2*
Cutb^p. tab€capiUioefIuut:biaIui flur45efuguenietemotwf.r$
Oui fpumSte fanguinc oefpuuttbts oe pulmoneeducitur. 14..
Zabl oetftis flu pio alui a ccedens letalie eft. 1?
Oui a coftali fuperStur fi intra quadragefimu otem a quo rupttc*
facta eftrepurgcturleuStunalio^n trUfmt in tabem. 1 6.
Calid a fi immodtca fit:octrime*ta bec infert:co:poiis effemtnattc*
ne: neruoa tnc6ttnenti5:menti5 totpedin&fangtumff pzofufione
animt oefcctionenuquibus mo:5 fequitur. vj
t rigidiou co uuifl3 es; vMtionwMoiz&ialzow febztl». 1 8
Uloua traductio qumtiMtai
<f rigida ofrib>;oentibue:nerai0:cerebzo;meduUe ooifali tnimica
eft.Caudacontra:amicaeft. 19.
Ouepfrtr-erit calefacteda futeyceptie bis q fanguine" pftid8t.20.
jFngida vlcerib9 mozda r, efccute obdurat:ooloie tnfeoabile' tno*
uetUiuoie trabit:algotes febzilee puulfiSes oift2ftoefo)iuebit.2i.
W5nunquamper oiftenfionemfinevlcereiuueni benc cotpotato
eftate media frigide aque larga perfufio reuocat calotem ; calot
autem ma la bec tollit . 22.
Calida fuppuratotia vulner&ofm fummu fecuritatis tndiciu pte
ftat:cute moUit;er*enuat ooloz&lenit rtgozesxouulfionestoiften
flones mitigat:capitis autegrauitateToluit:ofTtb'fractis pluri»
mupzodeffcfedpzecipuebisqueejuta funteozuo? mapimebis q
vlcerababet capitis et q ab algoze vel moztunf vel vlceranf :nec
n5 rep&ibus comefis; fedi genitali vtero:vefice opitulaf :bis ca»
loz amicuff etoecretotius effcfrigua inimicu atqj tnterimes. 2*.
Xlfusfrigide vbi fanguis pfundif-.attame' no qua effluat f5tu£ta
imjcieda eft.Ctuinetiavbi infl 5matoes funt aut inflamina ad ru
btucruentu ve tende"tia fangutne receti.1RS veteruVquide nigre
: dine affert-.igne H facrit n5 erulceratu iuuat:erulceratu ledit.23.
£ rigida qualis nii aut glacies pectoti intmtca funt:tufles mouct
etfanguinemetoiftiUationem. 25.
ITumotes articulopet oolotes fint vlcere atcp eti$ podagricos 00
lotes et cSuulfa aqua frigida large effufa magna er. parte leuat:
folutfcooloze ejtenuat: tozpoz enim tnediocris ookuc* mitigat.26
JHqua que cito calefcit x cito frigefcit leuiffima eft. 27.
Ctui noctubibere cupiunfcbis admodufitientib' fi obdozmterint
bonoeft. 28.
4Dcnftrua oucuntur fuffitu aromatu;que fepevel ad altosvfus re
ctperenturnificaputtentarent. 29.
«dDuherem vtero gere"tem purgabis medicamento fl materia tur
get quarto menfe et ad fepttmum vfqfcfed eas minus a reccntio*
reautemetabauctioiecauebte. 30
<fl>uheri grauide capi ab aliquo mozbo acuto:Ietale eft. 31.
<rfbulier pzegnans fanguine miflb ef vena aboztum facit;? magis
flfetusanctiozeft. v~
idDReri fagutne" euom&i (i meftrua erupint.leuatio mali otigit.^
4buheri mgftruis oefictetib'fi fanguis e nartb* flurit bono eft.^4.
<IDulteri pgn5ti fi alu* nimiu flujrtt p.iculu faciedt aboztu imiet.} 1
<8>uheri qu£ vitia vteri infeftant:aut queoifficulter parit:fifter>
nutam&umfuperuenit:bonoeft. ?6.
£>t mulieri menies oecolozes nec femg eodem tempoze ptoueniun t
purgattoneopusefleftgnificatur. v^
Si mulieri vtero graui m5me fubtto etfenuat abottio ftquit ^S.
^ulierisramdegemtofiaUeram5maeytenuetalteruamittit;et
fl oejtramamaertenuatae' mar&ftftniftra fetnina amittiM9«
0imulierno pgnSs no puerga b^ lacmeftrua ei9oefecerunt.4-Q.
Qutb' mulierib' fanguts in vbera colltgtf tnfania indicat 4.1*
Si noflelibuerit an mulier grauida fit mulfu* ei bibedu oabis cii
itura cubitu eft:poft oeindefiventer totquetur grauida eft fi mi
nus:ncmen\ 4.2.
<H>ulier ft marg gerit ptobe colotata effcfi femina' oecolot eft. 4^.
St multem ptegnantisvteru igms facer infeftat letale eft. .4-4-
Oue pteter natur3 m tenuee vterum gerunt:abottum faciut oonec
craflefcant* 4-5*
<fl>ulieresqmediocrif cotpulete abottu faciut fc6o mefe aut tertic*
flnzcZ mStfefta:bi0acceptabulavteriplea mucotlfut:ita nefetit
ortnef poflmt:fjp fuopodereptupatdabafcpgt9 neceflefit.4.6*
Quepteter naturacraflfe cociperenequeufcbisvtertosab omgto
coptimifcttac^implerioonecejtenuenf non poflunt. 4/7«
©ivter* in co?:a pofit* fuppuraf :ltciamet6 recipiat necelte eft. 43.
jFet9q maresfutBtevtert oertra ortnenf :e\ femiernagi finiftra.4-9*
Si fcoa pctdit fternutatotio appofito:nare0Tosappb5dim'« 50.
£>i mlftrua fiftereplacj cucurbitula grSde*apponead mSma0.5i«
Oue Vteru gerut: bie vulua fe compzimit. 5**
ilDulieri grauide (i lac effluit e mamts fetu tbecille ee figt&t fi m£
mefuntfirmeacfolide:fetuefievaIidiotefigntficaf. 5?
Que abottu facture funt:bte tname ejtenuStur.Sj fi oenuo oure*
fc5t:oolotinm3mt0 fatigabitaut incop0:autin ocult0:aut iti
gentbu0:itacp non faciet abottum. 5 4-
Outbusvteri 00 ouru eft:bis compteflttm id efTe necefTe eft 55.
Quevtesgerete^ a febttb9 capiunf :valdeqj ertenuanf fine ca mat
fefta be oifftculf p,iutTcu piculo:aut abottu facietes piclit&f . 56.
Si pfluuto mulierts ?uulfioaut aieoefectio fuguenit:maloe. 52.
Si meftrua immodice fiunt:motbi accidunt.jfctfi nonfiunfcmotbi
matricartjaccidunt. 5$.
tlteri autreeteiteftini inflSmattoevt ine ftiUieidulaccidit. ttbeni
b9 tt purulentisvtine ftillicidtum fequitur. 59*
£>t mulier no cocipit % fareplacet an c5ciperepoflttvefteobuolut5
fuffles infra.1ft5 fi odot traTmitti per 00 ad naresvidebihnoiefle
fua culpa fterilem cognofce^* 60.
£>i mulieri grauide menftrue purga tiones pdeunt fieri non potefl
vtfetusbenevaleat. 61*
Si mulien meftrue purgati5e0 n5 pd&Unec botrot aut febtte fu
puenittfaftidia accidunt grauidam efle arbitrare. 62,
<JI>ultere5 q pbutdos babctvtero0?cinenequeutclet frigidosfpif
fofop babet n5 ^ctpiutjfet9 ei epttgUit.1Recn5 ficcitadmodu cali
dt 2cige no poflfut gemtale et feml cotruptf ppter inopiS alimeti
Ctue aut modice tlperatog; obtinetvteros bevalSt fecuditate. 6^.
Tnotiatradttctio fejrtilttm'
f>ari mSvrmdHb9 euenifcaut ef ppter cotptela jita te" oifflaf cuanc
fcitcp fpus:ne femS genitale trat mitti pofltt; aut Ob fpilTituding
bttoinofo:a0occedtt:aut ggfrigpditatefouertn8patifvt adeu
colligaf locmaut ppter nimiUm calotej boc idl acctdit 64«
JHac febiicitStii oart aut caput oolcti malu e":tc\b' tlta fufpeTa mur
murlt: ibts ct fttibudi f ut.lRocet et c\b9 g febtes acutas btliofe 6
tecti5e0jpdcBt:tctb9 fanguiniamrti oeiectio facta eft.Copettt ta
be 2fecti0ninadmodufebti8t*i!>Wuetinfebtib»lost0 tufftbu
disiti necvUu e? £dicti0Vtget:Tpter rationS eger ?fumif . 6? *
Outb* tumotes invulnerib9 appar£t:bi n5 mapimesucllunf nccp i
faniiit fcd oeletis tutnotib9 aln> 6 rep£te?uulfI5e0 a tergo«oift8
fioesacctdut altjs anffanta autlateri^ooloiacut^vomica aut
otff tcultas iteftino& fi tumoiee funt rubieundi. 66.
Stl vulnerib9validisTpiaui5tumoi n apoaret.-maltie' magnu.67.
tluln* molleT cedens bonu eft:crudu % renitens rttalum. 68.
2Mett gte capiti0pofterioiefr5tt0ven3 furrecta fcidiffepdeft.69.
<8>uiierib9frigota tcboanf a lubiarg ooifu^ ad caput&ueniut.vi*
rt0 H in pte pofterioie cotgiopoti9 cp oe $o:e: verbigratia cubtto
rit aut femoium curi0 etifc rara eft: qo plus oedarat. 70*
Out a quartanis capiunf no admodu juulfioib7 capiuturtfi Stea
capiebatunquartana fugueniente liberantur. 7'»
GLuo? cuti0 obtWtf fqualidaTficca:bi flne fudoie motiunf .C5tra
quopcunalajrafolutacpelfcbiobeutcumfudote. 1U
Quiregiolabotant:bi non admodum inflantur.
0L3ncipit liber fefV apl;o:i.©o.lfrpppo.a ofto tl;eo
do2ocja30 egreco in latinfi nuper traducto:um.
— 11Blogi0 leuitatib' inteftinoprucfacid9 fujjuenie0 4
nonepititp:iu0ftgnumeftbonum 1*
Ouib ? nare^ bumet aut genitura:bivalitudinarij oe>
g&t qutbu0 econtrario eft meltua valent. ?.
JJnlSgiaoifftcultatuy inteftinota faftidtofe«inedie ma
Iefunt:peto:e0 ft accidunt cum febte. 4~
ZJulnera obglabtata* pwua funt. £•
S)olo:e 0 aut pectozis aut corx: a ut cuiufui0memb:i an multum in
feftent antmaduertendum eft. 6.
TJitia rbenuntTvefice fentotib9 oifftculter fanantur. 7-
2Dolo:e0ventri0 ft fufpenfi funt leuiu0:fl non fufpenft srauiu^ in*
feftant. 8.
Ulcera a q tnter cute que in coipozt fiunt non facile fananf. 9.
fruftule late no admodum pturtunt. 10.
SPolfti caputzvcbemeter labotlti pu0 aut aqua aut fangui^ effu
fu0 r nare^ aut aure0 esritudtnem tollit. 11*
mti\8 a tre btlt^ % rben» ft manfce fuperuenerint bmtmt. 12.
Spl;o:ifmo:um: 0:
58 martfcte oiuturms fa n a to: nifi vna feruetunpertculu vel aqiie ttt
tercutemveltabitudtni^imminet. j*„
Singultientififternutamenta fuperueuerint: tollut fingultuj.y^
ab aqua intercute oetcttw fi aqua per venaa t ventrem oeflujrerit
tmnbofoluetur. - 15*
dfluo:e alui oiutino oet&o vomit9 fpote fuuuentes tollit fuio& 16.
Coftali aut pulmoniaoetentofi alutfluo:luguenerit maloeft.17.
fiipptcte^ oep:ebendi alui fluo:e bono eft. lg.
Si vefica p:eciditur:aut cereb:um:aut coi:aut ptecotdta :aut ali>
quod ejjtenuiotibuff intefhni0;autv&er:autiecur.letaleeft,i9.
Cum p:ecifu5 00 effcaut cartilago:aut gene particula tenut0;aut
pteputiutmnecaugerimecpcoaalefcerepoteft. 20*
Sifanguiapter naturlin v&rStraffundifrfuppuref neceftee. 2i.
Si varices aut marifce infantenti fuguenerint :inf ania foluef . 22 *
jQuecuq*rupta6oo:fo ad cubitu6fccdut:fasuie6tracto foluui.25
Si meftttia % met' longo tempo:c tenent atra bilia inntio cft. 24^
€>t quod intefttnum e£ tenuio:ibu0 p:ecifum eft nucp coalefctt.25.
3snc ifacru oefotia %ti intrortujmS bn eft:inten9 fo:a0 bttc. 26.
Out per ardo:e0 contremtfcut:bi0 oelirtU3 affert folutionem.27.
Ctut fuppurati aut aqua intcr cutc labo:ante0 v:unf aut fecanf ;
omnc^ intereunt: fi pu0 aut aqua vntuerfa efflu fertt. 2S.
Spadonc^ n&$ podagra Iabo:ant neq? calui efftciutur. 29.
<JDuUerpodagranunct)labo:atmftmenftruaoefecerinti *.o#
fp>uer podagra non labo:at anteqj concubere inctptat. ft„
S>olo:e0 oculomm foluit aut mcri potio:aut balneum;aut fomM
aut vena incifa;aut medtcamentu epatum. ^2»
Gui vitio Iiguebalbutiut;bt mafieab alui.pfufioeloga capiuf.u
Qm actda ructSt :no admodit coftali mo:bo la bo:St. ; ^4.;
O. u t calut funt;bi0 varicc0 grandes no fiunt* Quibus aut calui*
varice^ fuperucnerint:bt0 capilli oenuo fubnafcuntur . K»
Squa inter cutcm labo:5ti fi tuflt0 fuperuehit:malo eft. 26.
SMfficultate' v:ine vena incifa foluit incidfcde funt tnterio:e0. i*r;
&b angina oetento f! tumo: tn collo c#itit:bono effcfcua© eftt tnot
bu^oecedit. je
Ouib* cancri oculti» fiut;eo0 no curari meltua e\qui efn curanf cc
lertu0 pereufcqui n5 curanf oiutius ourant. 29.
CSuulfio fit vel inanittone vel repletiSe eodecp m5 finsultue 4.0
Ctuomm ilia oolo:e0 fatigat ftne inflamatione;bi0 feb:i0 fuper*
uenien© foluit ooknenn a^
Cluibu^ fuppuratu quid tn co:po:e abdttum n5 innotefcitiici Lp 9
ptercrafittudinemvelpuri0:vellocioelitefcit. 42.
3Brquatt0 iecur cfftci ourum male eft. T?
fitenofi0c\ a oifFtcultate iteftinop capittf :fi ea ipa otfitcftas toaSt
a$ itcr cutg fuftucict;aut lcmtagitcftmo^atcp ita intcrimcnf^
•Woua tradttctiofeptimiliba
Ctuibus per fttlltcidtuvtine fuperuenerit voluulusantra reptimu
oiem moziutur nift fetnefuperueniente v:ina effhtat fatis. 4.5
3n vlceribus annuis aut etiam oiuturnioitb' os oifcedere cicatri
cefipefFtdcauasnecefleeft. 4^.
Ciui gtbbi er. anbelituaut tuffi efficiunt an pubertate* itereut.47
Qui leuandi fanguine funt aut medicamento p ttrgandi: b is ver>
no tempoie vel cultello folucda eft vena; vel medicatnentu adbi>
bendumeft* 4.$.
ItenoftsDtn^uUasttefttno^mpueniesbonoeft. 4.9.
JPodagrtcimoibi inflamatione fedata intra quadragefimuoiem
oefiftunt, 5C;
Ouibus cerebtu ptecifuj effcbis feb:6 % bilts vomttu fuuuenire ne
ceffeeft 51*
Qutb9 bfi val&ib' oolotes fubito acctdut capitis ftatitwp obmu
tefcfit % ftertttt intra feptimu oie* p ereut: nift febiis pbcda t . 5 z.
Oculop fufpectt5es It g fomnu obferuaffe cofiliu£;n& fi^d cSdt*
de otis ifpicif palpebits nSvndtcp fibi omiffis nec alut fluoi aut
medicam&t p otio in c5 1 piauu boc fignft: letalec^admodn c. 5 }
3Deltria que cu rifu acciditt tuttoza funt 63 que ferio. 54.
3n affectib9 acutis \ affligSt cu fe.fufptrta luctuofa mala fiit.5 5.
t^odagrict morbt vere % autuno magna ep gte mouentur. 56.
IKttibiliari 10 moibis in pericuta bec oecubtt unftup o:e* coip o:is:
aut couulfione aut furotes tndicSt aut cecitatem. 57.
Stupotesattonitipotifrimuveniuta.rl.ad feragefimu annit. 58.
Si omentu oecidat putrefcat neceffe eft. 5 9.
Ctuibusa corendice infeftatts copa recedit % redit:bis mucozes
ea in parte gignutur. 60.
Quibus a coteMtce infeftatis oiutina recefferit coga:bis crus con
tabefcit % claudica t nifi aduratur. 6r.
4L3ticipitUberfeptimtt8apl;o:ifmo:ttOfiiIf?pppo.e
greco in tatinamtga ono £l?eodo:o ga^a traflato:&
Ift motbis a cutis frig* partiu ejtremap malo eft. i.
3n offe egrotSte caro liuida :malo eft. } .
a vomitu fingultus t oculoiu ruboz. malo eft. 4.*
lfc>o:ro: a fudoze non bono eft. 5.
ftbtnfania oifficultas tnteftinotum aut aquainter
cutem aut mtntis alienatio;bono eft. 6.
3n motbo omturno inedia * oeiectiones fincere malo funt 7.
jfejmultapotionerigoiautoeliriummaloeft. S.
% vomice ruptioe iterna reforo autvomitio aut af e ofectio euett 9
3 fanguis pfufioe mentis comotio aut cduulfio malo eft. 10.
3 voluulo vomitus:aut flngultus;aut mentis comotio;aut couul
fioaccidesmaloeft, iu.
?!pl;o:ifmo:unu plj.
£coftalipulmonia:maloeft. iz«
% pulmoma oelirium malo e(t. l$»
1P>er eftus vebementcs conuulfio ani oiftenfio malo eft. 14-
3n capttts ictu ftupo: aut mentis commotio malo eft. 1^
2Uanguinisfputopurtsfputummalum. 16.
Spuns fputotabesTfmo:;cucp faliua fubltttit mo:iuntur. J7»
Stecons inflamationefingultus-.maloeft. lS.
ab infomnia conuulfio aut mentis commotio:malo eft. 19»
Sb olfis ef utione ignis accidit facer. 20
jtlb tgne facro putredo aut fuppuratio fequitur. 2!»
% foiti vlcerum pulf u fanguims pzofufio f equitur. 22*
a ventris ooloie oiuttno iuppuratio fequitur. 1%
& oeiectione fincera fequitur oifficultas mteftinoium. 24,
Sbioflis p:ectfioneftupo:etoeltriumincidet. 25,
Conuulfto er. medtcamenti potioneletalts eft. 26.
3n vetris oolo:e fo:ti algo: partium eptremarutmmalo eft 27,
£>t mulier vterum gerentt tentia acciderifcaboituj patietur. 28.
Ctuodcuq? os aut carttlago pcidit in co:ee increfcere n5 pot. 29,
Slpitutta alba oetentofialui fluo: fup.uenerit vebcmens egrttu*
dtnemtolUt ^o
Chtib9 b aluifmo:edicctoes fpumatbispituita a capitefcflutMi
Qutbus feb:icit5ttbusv:ine fedimentu^ fpeciem fari ne cralfto:is
refert:longamcgrttudinemfo:efignincat. 32.
Quib' fed tme biUofuj oefug tenue eft:acutu fignificat mo:bii. ft .
Qutbusvnnaoeductaoifiectao^ effcbis perturbatio vebemens
tnco:po:eeft. $4..
QuuV v:ina.buUat:bis fo:e mo:bu rbenalSt I5gu figt. 35.
£lutbus fedtmenpmgueconseftum#eft;bisrbenalevitium acu
tumindtcatur, }6.
Ouibus igtturvitio rbenali oetEtisptedicta accidutfignateosoo
lo:escircamufculosfpinefatigant:quifilocis ejtertonb* acci
duntabfcefTusquoc^futuros eodScjiftimato.Sedfl tnteno:i
bus ma gis labo:af; int9 abfcefTus quocft fo:e ecpecta. 37.
Uomi tto f anguinis fine feb:e falutarts eft cum feb:e malo efl :cu*
randum acerbiset refrigerantibus. 3 S.
SHfttllatioes tn ventrefup.to:efuppuranf intra otesviginti. 39.
Si quis fanguinemlgit et grumos atq* viint ftillicidio affligitur
et oo!o:e femo:um ventrts imi pecttmlq? infeftatur mo:bu5 cir
caveficam efie figmficatur. 40.
Si lingua fubito incotines facta eft:aut parsaliqua co:po:is ftu
poteelanguitvittumbocefTeatrebiits certumeft. 41.
©tmefticiaTmetuslongotepotetcuct atrabiiis in vttioeft. 42
Si natu maio:tb? Bpurgatione fingult* fuguenit no bonoeft.4.?
Si fe.o:tu no epbile trabit cale copia capitt affufa tolltt feb:e.44
f
tfoer
<fl>uUeremfieriambideriramnaturanonpatitur. 45«
Ctui fuperati aduruntunfi pus efflutt purum % album euadunt:ft
cruentum feculentum % fetidum pereunf. 4-6.
Ctuo:umiecurfuppuratumaduritur ftpu0 effluitpurum etal>
bum euadunt;bi0 emn: conclufu; in meb:ana eft pus itd fi qua
lis amurca eft tale eff lurit int ereunt. 47»
3)n oculo:um oolo:ibu0 fanguinem oetrabe cum pziua vinu5 per
potione3ejbibuerisTej:calidaaqua:multuoilueri5. 4-8»
Ctui aqua tnter cutem labo:at fii a tufft tenetur oef gandus eft.49
©ttllictdiumTOifftcultatemv:inepotto viniToetractio fangut*
nis toUtnincidende i unt vene tnterunes. 50.
%b angina oetento fi tumoi aut rubedo,pecto:t0 fuperuenit bono
eft. ^u
Ctmbu0 cerebtum fpbacelatu boc eft fideratueft;intra terttu oie
moitunf.St fiab bis oiebus euafennt famtati rcftituenf . 52.
0ternutamentumfite|:capite cerebto calefacto aut bumefacta
parte capitis inani.3er enim vbi contenttw erumpit et cu ftre
pitiuquoniam per angufta epitus oatur. $?.
CXui oolozeiecous admodu conflictantur;bt0 feb:i0 fuperaentes;
leuatoolozem. 54.
dmbusfanguinem trabi p:odeft;bt0 vereoetrabenduseft. \ 55.
tJtuibus inter ventriculu3 zxcms pituita conftituta infert oolo
rem vt pote que ad alterutum ventrem eyitu careat;bi0 pituita
per venas tn veficam oelapfa moibus leuatur. 56.
Ctuibu0 tecur aqua repletum in omentumerupit;bi0 veter aqua
impletur atq? ita moituntur. 57.
#>andtculationemofcttationembo:ro:em vinumpar pari inge*
ftumtollit egrttudinem. 58-
CLuib9 tubercula in v:inario meatu o:iunf : bi0 fuppuratione fa
ctaTeruptioneleuaturoolo:. 59.
Ctuo:um cerebtum concuffum aliqua ejc caufa eft;eo0 repente ob*
mutefcerenecetfe eft. 60»
Co:po:ibu0bumidi0 fame^affereda eft.fame0enimco:po:a red
dit ficcio:a. 61.62*
tlbimtotoco:p.emutatiofit;Tmodoco:p9 frtgefcit:modo cale>
fcit; aut calo:e aliu ab alio recipiraogitudo mo:bi figntficaf .6*
Sudo:i0copiacalidiautfrtsidifluenti0bumo:em oeduci robu
ftofup:a:oebiliinfrafisnificat, 64.
Ctuecuqj non tntermittente0tertio!oievebemetio:e0redduntur
masispericulofe epiftunttfedft quoui0 modo intermittunf fecu
rttatemtnelTefisnificatur. 65»
Ctuo0feb:e0 oiuttne babent:bi0 tnarttculo0 abfcedif:filabo:
accidit.Qutbus autem in articulo^ abfcediturjft laboieg: feb:e
acciditbictboplenio:evtuntur. 66.
3pI;o:ifmo:um. pl()+
Quib* tubcrcula oiutina aut in articulos oolotcs cpfebte oecunt
bunt. 67.
£n abu^ febticitantt oes; vt vtres fano; fTc moibii egro oederj.68.
£2ueperveficamerxernunturcofptctedafuntan taliafint qualia
ereuntfants. 69«
&uo:umoeiecttonibusfiftarefinasnecmoueas fubflflunt quafl
ftrigmcta:fi pauca funt pap mo:bi 5tractf1eft.fi mtYa:multubis
aluu pursaifeaducit.Qd fi aluo no purgata oabis fo:bitiones
nocebis.t quo plus oederis eo magts nocebis. 70.
JEjxretioes tn feb:ib' no iterpollatisliutde crufcte biliofcfctidcma
le lunt omnes. 2lt fi bene ercernitur bene eft; x q6 tum per ventr€
tum per vefica m z quacuncp fecedens aliquid fubfiftit non pur>
gatummaloeflr '71.
Co:p9 efftcere flutdu opo:tebit quocuq? euacuandu cenfueris:fi fu
p:a firmari aluu;fi infra folui ncceffe eft. 72.
Somnusautinfomniafi alterutrumvltra oebitumfiatmotbus
acctdet. 7$.
3n feb:tbus non tnterpolatis fi ertcrio:a frtgentinteriota xiunt
1'fittuntletaleeft. 74*
3n feb:e non interpollata fi labium aut ocul9 autfuperctliu aut na
fus peruerttf :ft vifus fi auditus ocfecerit egro ia oebili quic44
er bts accidit mo:s in p:optnquo eft. 75.
21 'pttutta alba aqua intercute? fequitur. 76.
Sbalutpfmuto oifficultas inteftino:um. 77.
Sotfficultateinteftino:umteuitasinteftino:um acccdit. 78.
^tfiderattoneabfcefTusaccidit offts. 79.
&fangutntsvomittoetabesTpurispurgatio fup:a:a tabe ftuctto
oe captte:a f luctione pfufio alui.a pfufioe alui aftrictio purga*
tt6tsfuperio:ts;ab aftrtctionemo:s. 80.
% fansutnts fputo puris fputu z fluo:;cuq! falma fubfifttt mo:iun
tur. ^ 81.
Oualtfcuq? aut Bvefica aut p. aluu:aut g carne ejcretto fitquacucp
omntno co:pus ercedit natura;ft parum ercedtt parua efi egru
tudo:fi multummagnaifiiadmodumultum letaliseft.
40&iui i^ppocratis mediciapl;o2ifmo2um ftnfeta
oomtno H;eodo20 ga?a medico nuper e greco in latt^
num tranflato2um. S eo gratias*
r>3s tamen ad tollendumftudentium labo:c addereoecr?
|uiapbo:ifmos mcdictnepertinetes: non folumeosqu1
ad curandu mo:bosp:tncipaItter coferreoecernunfcve
ffisQ wumi p:onofttcos qui in curis mo:bo:um ctiam magni
-^-^^^Jfunt adiuuamcnti.
$pl>02ifmtad ynamquancg
HO&e egritudtnibus capttte* £ajPM*
C2Deoolo:ecapiti0.
Ouibufcuef in feb:ibusv:inecoturbateveutt fubiugau&;bi0 capi
tis oolo:e0 aflunt. apbo.71. quarte parttcule.
Xacoarecaputoolentibu0 malum. 64-.5-
l£ofterio:a capitis oolentia:vena frontie incifa iuuat;tmapme
poteftponiepeadcmcaufa. 67.5-
2Duo:u oolo:um qui fimul fiunt:r no $ m eude" Iocu:maio: oenigrat
minozem faciut etenim bi p:o canone qui eft oiuerflo. 4.0.2.
3E>o!o:es in laterib9 x in pecto:ibus:Tin altp partibus fi multu ou
rantadoifcernendummalifunt. 56.
33D olo:e0 x tumo:e0 circa ventrem e£iftente0:fiiperio:e0 quidem le
uio:e0:nonfuperio:esvero fo:tio:e0. 7*6.
Caputooletitcircudolett fanie© aut aqua:autfangutsoeflue0:f m
aure0:aut f m nare0:aut f m 00 Jolutt egrttudinem. 10.6.
Ctutbu0 oolo:e0 aoo:fo*incubito0;tranfeunt.fIebotbomta;'fol*
Utt. 22.6.
Ctuibufcunep fani0 oolo:e0 repente fiunt in capite x continue fine
vocefiuntxflertuntuuncpereunt in feptem otebus fi non feb:is
eo0 accipiat. 51,6.
ODelitargia.
5n erifipilla putredo aut fanie^malu.i Utargtco tremotmalu.20.7
0>e fubetb.
3 n quo mo:bo fomnu0 labo:em p:eftat mo:ta!e i.l.
C2>evisilia fuperflua
5>omnu0tvigiUa vtracp magi0 modofacta :malum. 3.2.
Spoplettci ma jtefiut in etatib* a.4.0. anni^vfcp ad.6o. 57.6.
Soluere apoplejtS fo:te tmpolftbile eft:oebile vero n6 facile.4.2.2»
Strangulatoun oiflbluto:u nondum mo:tuo:um non referuntur
quibufcuncp fpuma fuerit circa 00. 4^ .Z.
CSDe melancolia.
£>i timot x pufiUanimtta0 multum tempu0 babent perficit melati
colicumbuiufmodi babentem. 24^6.
3nmelancolici0egrttudinibu0periculofe erupttone^ apoplertam
aut fpafmu aut cecitatem ficjniftcant:aut maniam. 56.6.
<fl>ela ncolici^ x nefetici^ emo:rov,de0 iunate bonum. 11.6.
<n>elancolici0verovebementiu0tnferiu0 eademratione contra*
ria apponente^. _ 9.4^
C2)e mania.
<U>aniact0 varicib* Temo:rovdib* inati^manie fitfolutio. 21.6.
3n mania oifllntberia aut bvdrop^ aut e^tafte: bonum. 5.7,
C2>eamentia.
SDefiptetie curifuqdefacte fecurio:e0:q?vocu folitudfemolefte.ft ,6
Cgrftudinem collectf. pliij :
C^>e permirtione fenfu0.
^bt oefipientiamfomnu0 fedatbonum.vbi vero pftat malu. 2.2.
C^>e epilentia.
jgpilenticozumiuuenibusmutationesetatum tempoiumT loco>
ruineuitarefactunt. 4.6.2.
Quibus eptlenfie ante iuuentutem nafcuntur mutationem babe*t
qutbus vero a.2$.an.fiunt,plerunc£ commottuntur. 8.$.
f£Be oifpofitionibus neruo:um. £a Jj„
C^)e paralifi.
tfrigidum vero neruis tnimicum o(Ttbu0 oentibu0 cerebto fpina»
li medulle:caltdum vero vtileet atnicum. 1 S.f .
C2De fpafmo et ttt^no.
% fpafmo t tetano febiis fuperuenies foluit egritudinem. 57.4.
3n feb:e ej fomnts timoies autfpafmi malum. 66.4.
3n feb:e fpus off endens maUT.fpafmum enim figniftcat. 67.4.*
3n febzib9 acutts fpafm** circavifceraoolotes fotte0malu.79.4.
Spafmu0 erelleboto mottale. 1.5,
3n^ulnere fpafmu^ fuperuemen^mottale. 2.5. ■
Sa nguine multo fluete fpafmu^ innatu^ malum. 3.5.
Spafmu^ et fingultu0 poft nimiam inanitionem malum. 4-5.
St ineb:tatu0 altq0 repete finevoce fiat fpafmoinnato mo:t£.6.?
£hucunq?a tetano comptebenduntur:inquattuotoiebu0 pereiit
fi vero bo0effugiuntfanifiunt. 7.5".
dFngidum et tetano^ x frigote^-.r febtium rigote0. 18.5. .
aeftautcvbi in tctanofinevttlnereiuuenebene carnofoeflateme*
dia frigideaquemulta infufiocaloti0 reuocattonem facit: ca*
lotverobocliberat. 17. $.
Calidum faniem facten0 in omnivulnere marimum fignum efl ad
certitudtnem:cutem mollit et attenuat fine oolotemgotus fpafo
motum tetanotum eftmitigatotium. 2M.
Spafm9 ftt er. plenttudtne aut er. euacuatioe:ita x fingult*. 39.6.
3n fanguint0 fluriuocfipientia x fpafmu^ malum. 9.7.
3n i\ion vomitu^ fingultu^ fpafmu^ et oefipientia malum. 10.7.
3n vulneribu^ fottibu0fpafmu0 aut tetanu0 malum. 13.7.
3n vigtlia fpafmu0 autoefipietta malum. 18.7.
3n farmacie pottone fpafmu0 malum. 26.7,
C2>efttuxne.
3n plaga vel gcufTtone in captte ftupot aut oefipientia malu. 14..7
C2)eiectigatione autfaltumibil.
C.H)eto:tura.
3n no oeftciete vero febte fi labiu aut ocul' aut fuperciliu aut na>
fu0Oifloiqueaturautnovideatvelvtnaturaaudtat:iamoebt
li errftente co:pote;quecuc£ bopftant iam ptope efi mo:0. 4.9.4
f iU
&p\)oii(mi ad vnatHquamqj
CLS^ Difpofltionib^ ocixlomm. £a*iij.
3n tepotib' #ofl qtudeb^es ftccarboteali^ fiat:ver #o pluuiofuj
Tauftrinii:necefleefteftateobtalmia0 fieri. 12.3.
Si #ob£emsauftrinaTpluuiofa fiat:ververo ficcuT boteaie:obta I
mieflccefiut. 13.3.
St#obo:eali3fuerit autuVrinaquofusbumidi^qdenatura z
mulierib* cofert:reltc\0 #0 obtalmie erut ficce, 14.3 .
3n ficct0 tempottbu0 obtalmie fiunt. i$.i .
C6flitutioe0 #0 cjtidtane auftrtne ^tigtnes factut inoculie ,vj. 3.
^flate vero quedam botumoculotum x auriu oolotes. 22.3.
3n no oeficiete febte U ocul* oiftotqueaf x nonvideat oebili eytftete
cotpote iam ptope motseft 49»4«
Ctuibufcuqj ifertotib9 aut alu> egritudimb*votutarie ocfi la cbtv;
manfcnibtl Icouenies.a.b* #ono£mvolutate:incoueme0.52.4.
3n ocults patientem a o^aria acctpi ;bonum. 17.6.
3>olotes oculo? meri potto aut piria aut flobotbomia aut farma
cia foluit. ;i.6.
Slttendere aute opottet x tudicia oculotu Tfomnia.f! em quid albt
appareat3minl0palpebti0nonecO£ariaeriftete aut farmacie
potatione:malueftftsnuTtnottalevalde. 52.6*
Oculotu oolotes meri potioesrlauacbta multa caltde tflebotbo
mia foluit. 47. 7.
CJS>er>i(pofitiomb\iB aurittm. Cap.iit ?♦
Quibufcunc^felleeegeftionesfurditatefuperueniente qefcut: xfy
bufciicp furditas fit:fellets fuguenietib9egefti5ib9 o,efctt.2.$2.4
Sut no audiattaoebtli er.tftenteco:po:e;queciicpbo:umnSt iam
p:opeeftmo:s. 4-9-4-.
Quibus in feb:ibu0 aures furdefcunfcfanguts er. naribu^ flums:
autventerturbatti0fblutt egritudine 9.4,
CIBeoifpofftionib*nafL Cap^
Quibu0 nare^ bumide natura x femen bumtdum fani0 esrius
quibu0 vero contraria falub:iu0. 2.6
aStancbto comje in valde fenibu^ non maturStur. 4.0.2.
£>enio:ib* #0 catarricelertteroiffoluete^.in fine apbo:ifmt .2}.?.
5Ji vero efta0 flcca x bo:eali0 fuerit autumnu^ #opluutofu0 x au
ftrin9 capiti^ oolo:e0 in b^eme tufles b:lcbi x corn^e fiut. 14.^
©i vero bo:eali0 xcx cotrijeotuturne. 15.^
Senio:ibu0 vero ^ifnk catarri xc. 3 2.?.
Catarri in fumoxi ve*tre.i.pectoteifanie" ouertunf t.20.oiebM6.7
jf rigida aut ni j aut criftallus x cetera.catarro^ faci&ia. 25.5.
C2Dc fiurn fangutnt0 narium.
Senio:ibtt0 vero % ad iuuentute accedenttbu0 tcet ep narib' fan
Suini0fluru0* m^
Cgrftodtoemcollcctf. mil
Ouibufcucp in febtibu0 fanguinis fluit multttudo vndeciiq* tn re>
fumpttonibu0 ventresbisbumectantur. . 27-3-
Qutbufcucp in f«cb:ibti0 attres mrdefcut: fansuts er. narib* flue£
autventerturbatii0:fo!uitegritudine\ 6-4-
P-uibus fpegr ad arttculo0 apoftema couerf trctn fine. St vero e£
narib9fansuisfluitvaldeTceleriterfoIuit. 75*4-
<IDuliert menftrui0oeficientibu0 fanguinem cp naribtwfluercbo
num eu\ *i»5-
Caput oolenti tcircudolenti fanies aut aqua aut fangui^oeflues
f maures aut na res aut#mo0foluit egritudine. 10.6*
3n fanguinis fluju ocftpientia aut fpafmu0malum. 9»7»
C3)eflernutatione.
«IDulieri quea mctricemoleftatunautoifficulter generanti fter*
nutattofuperueniensbonum. 34-f-
% ftnsultu babito fternutatio fupuenic0 folutt egrttudinS 12.6.
£> ternutatio fit a capite ejr calefacto cerebio aut bumectato qo eft
in capiti0vacuo:effunditur efh aer intu^ epften0fo:a0.fonatve
ro qiperangufhi0efletej:ttu0. 5*»7>
C2£> erariis Dtfpofi.o2t8 etltngue. £ap*v>ju
3 n etatib9?votalia acctdut puerlTnotritergentti^vlceratioe^tvo
ICrauu ov.aria mariecapiuturloga.u«6. Qnit? te. 25.5.
C^eotfpofttioibuaoenttum* -tCapM).
tJnicureperio apboiifmOoemedictna oentiitT pnofticu: pieter tl
Ut c\ pofttu5 eft oeoifTicili eratu oentiu:r eft. 26.5.
Ctuibu0 in oentibus in feb:tbu0 limofitate^ fiunt:foitio:e0*oiu>
turnio:e0fmntfeb:e0. 534«
Cum vero oete0 pzoducut ginsiuaru p:uritu0.feb:e0fpafmi:ota*
rietmapme quado.pducuntcanino0oenre0. 1$.?.
ClBe oifpofitionibus labio:u z gingiuariL i£ctMiu
2)e egritudinibu0 labiozursingiuarum in apbo:tfmt0 nibtlrepe
riovltra queoicta funt oeegritudine o:i0.
f£B e oifpofttf ontous gutturis, £a p.i£
^utuno vero teftiuo^ multa ftrggurie lieterie rfqutnante^ % anbe
Utu0. 2?.?-
Si a febte babito tumo:e no eriftente in fauctbu0 fuffocatio repc*
te fuperuenerit mottale. 24.4..
Stafebtebabitocollucouertaturvtvi|:oeglutire pofTtt tumoie
non er.tftente in collo mottale. 37"- 4-*
Qutciio^ fquinStiS effugiuttad pumtoneet0 conuertiturnn fepte
oiebu^ motifttur.Si verobo^ effugiut:emptci fiunt. 1 i.f .
j&fquinante babtto tumottrubotinpectozefuperuenien^bonu*
fo:as em conuertitur egritudo. V1&
f iuj
3pl;o2ifmi3d wtaqtt3<$
<& a febiebabito tumote no erift&e mfFocatio repete nafcttur vt
DigtutirenopofTttmoitale. 60.7-
Scda tahter iuentf .£5i a febJebabito tozqaf colluvtoeglutire n5
pofTttrTtrSfgluttedoangufttef fineturnote manifeflo mottale.
Seotfpofm'onfo4>pecto:t9etpulmoni8 £ap*jt\
2De anbeutusr coffricttonefiueoifficultateei9:vt tn quarto apbo*
rtfmo.vt tam darebit.
3nfeb:ib5,fpirit/>offendc0 ma!u:fpafmuenrfierifisnificat. 68.4-
fpEteafmate.
QutbufcucB gibbi ei afmate fiut $t tufft ali iuufrute geitt. 46 ,6.
0>etuffu
Ouadragefimus fettu0 otctus. $[$)e voce.
©iinebztat9 aliqui^repentefinevocefiafcfpafmoin antomontuf
fi non febzts acceperit eu:?ut ad bo:S venies fm quam crapule
fbIuunturIocutu0fuerttTC. 6.5.
Ouibufcucp oolozes repente fiut tn ca pite cotinuo fine voce fiut et
ftertunt pereut in feptem otebus fi no cos febiis acciptat .51.5»
Quibufcftcp cerebiu comotu^ fuerit ab altqua caufa neceffe eft fta
tim fine voce fieri. 4-S.7»
1£&e fputo fanguini^.
Sldolefcgtibus vero fputa fanguini^: ptifi0:feb:e0 acute: epilenfic
TaIieegrttudine0.majrimeverop:edicte. 30.}.
Qutbufcuncp in febttbu0 fanguini0 fluit multitudovndecuncp in
refumpttonibu0ventre0bisbumectantur. 67.4.
aj&ecrattone^tnfebteno oeficientib9 Uuide TfanguineetfeUeetfc
tide omne^ male funt: egefte vero bone.36one vero funt % fm fe#
ceffumsvtinamtc. 4-7.4.
Outciic$ fa nguine' fpumofu fputfcbtfg: puImSe eductio fit. 14.5.
Caputoole*ti % circundol&t fante^ aut aqua autfangui^ c flue^
f m nare^aut aure0 aut 00 foluit egrttudine. 10.6.
*}nfanguini0fputofanieifputummawm. 15.7,
Ouicuqj fanguine vomut fi quidem fine febte falubtcfi vero er. fe
bie onitiofu5 curare %o opottet fltptici0 aut Ifrtgidgtib^.^.g.
«fCDepleurefi.
Tll^aropfmoor^fifletia^oeclarStegritudine^Ttpa annit drctit*
- tutiadinuiccincremeta.fiue eltidie fiue.p:eter oiefiueper ampli*
tpa fiat.^ed er apparenttbu0 pofl: queadmodu in pleuretict*
fputu fi ottnuo apparet fubzubeu tncboat? quidc' motbu abbte
uiat.£>t vero pofi apparet fubiubeu pzotongat» 12.1.
£uuYtnif1at9grau&auditu.*Etfubdiuidtt.St #0 botea^fuertt:
tufic0:fartse0:vetre0Ouri:oifrnrie;bojro:e0:late9Oolo:e0. 6.*.
Kb^emevero pleuretide0:perip!eumome:cotri5e:bzancbi:tufle0:pe
ctoti0lateruilumboiutnooloie0J 24.*.
Ctuicunqj pleuretici facti non purgantur in qua tuotdecim oieb*
tfffritudinemcollectL * flvl
bi tn empima tranfeunt. c;.<.
Ouictkp er pleureticta £pici ftut fi purganf in quadraginta Oteb*
a qua oieruptura fuifcfoluif.Sitfo n5:in ptifim traTeut. 16. <T»
3 pleuretide fupato ant giplemonia o^aria fugnenie"0malf!.i6.6.
raccideeructuante0novaldepleureticifiunt.3n pleuretide peri*
pl emonia malo. ^.6*
C2>eperipleumonia.
2>ictu0eftoeplcurefi. $4~6#
2Dictu5 eft oe pleurefi. 16.
Hn periplemoma frenefte malum. 1 2.7.
CSDeempimate.
Quicuo? epici autbydropici v:uf auttcidutur:fi faniesqdg pu*
ra flujrerit talba euadut.fiftocenulgtaTtnaleol&fuerit Beut.27.6
CH>eptifi.
autumnu^ptifici^maluff. IM.
Si vero eftaaficca tboiealis fuerifcautunus #0 pluuiofiw et au*
fbrcm .capitt5 oolo:e0 in b veme % tuffes % b:5cb i tco:ri3e fiunt
q>ufdam vero % ptifi?. 14^.
Sutuno #0 tefttuom multa tfeb:e0 quar tane terrantesf x fplenes
tb^dropes venientes Tfplenes tpttfici, 2*.*.
2)tctu5efloeu>utofansuini0. }0,%
fP>tiftco0 vero metuete? ad fuperiotes farmaciaar 8.4-.
jbtifis fttmaaeetatib9 a. i8.5ni0 vfc$ ad.2C.anno0» 10.5«
Qui a ptifimoleftatur fi fputu qualecuqj fpuut fetet fuper carbo*
ne5 effufum:Tcapilli a capite oefluut:mo:tale eft. 12.^,
Cutbufcucp ptific]dfluut eapiili:fi o^arta fuguenerit mo:tale. 13.6
apttft babito opria fuperueniensmottale eft. 16.5.
%ac oarecaputooletib^ malu.<IDalu vcro tfeb:icit5tib' tcib9b£p
pocudria fufpefa rugtfotfiticulofi.<lDaltt>eroT3bu0felleifecel
fii8:iin acuti0feb:ibu5:TQuibus fanguinis mulfa egeftio fa*
cta e".Conenit#o ptifici0n5 valdefeb:tcitatibu0 .Bare^otlfe
b:ibu0 longi^rwllo pjedictoul fignom p:efenteterira rationem
tabefacti^- &M.
9n faniei fputo ptiftetflu ? malu. vbi faliua retinrf motittf .16.7.
Beoifpofitt6tbu8co:di8,£tp2!oDetremo:e.£ap^
3n febub9 circa v&re' cauma tco:di0 moiPvd tremo: malu.66.4~
Qui eyfoluutur fo:titer tfrequenter fine manifefta oceafione repg
temo:tutur.
dBemamillis etoifpofitionib'earuttu fCap.jriJJ
<JI>uliertivterobfitifi fubitom5millegracile0fiutabo:ti{ ^6.^.
iJDulierif vtero gemo^bnti :fi altera mamillapgcirfiat: alte^iab
o:tif tfi cVteoertra f cirfiat mafculu-.fi #0 finiflrafeminj.^7.5*
St mulier que necp p:egna0 eftmecf generauit lacbabet;buicmcn*
gpl?6:{fmi^dvtt5quam<5[5
flruaoefecerut. *8.<f.
<K>ulteribu0 c\bu0 couertitur fangui^ ad mamillatfmania" ffgnt*
ficat. wj.
<8>ulteri ff vt0 meftrua retinere UciZ maio:em ad mammiUas a p>
pone. 5o.iT.
<fl>ulieri l vterobntt lac ejrtra m$mtU3 multuflufe oebile fetu fi *
guificat f! vero oura fuerint vbera:fanu fetu fignificat. 5 2. f.
Gtuecucp cotrupture funtfet':bi0Vberagrariliafiunt.Si#orur
fu5 Ourafiant:tfioolo:eftinvberibu0;autverteb:i0:autinge>
nub*;auttnoculi0n5 cotruputur. 54-.?*
C^De meri toifpofittone ftomacbu
fQ©eDifpoHttontbu8 flomaci;u Cap.]riu*
ZJe*tre0 ver e t b teme calidifltmi funt natura rf oni logifltmi .i 5. is
aEftate rautumno cibo0 grauifftme f^runt: bfceme vero facillime
mo£ vcre. m 18.T.
3nomni egritudtnecofo:tari mete tbene fe baberead oblatione*
bonutmcontrariumveromalum. 3$. 2.
C2De oiff tcultate tranfglutiendt.
©i a feb:ebabito colluouertatur vt vij oeglutire poffit: tumo:e
no e^ntet collo repc*te inafctf vt oglutire no pofl*it;mo:tale.}$.4.
C3>e ooloieftomaebi.
3n feb:ibu0 circa ventre cauma fo:teTco:dt0mo:f*:mal**. 66.4.
U>otU0tndisentiafoluit. 21.2.
C*Defitt.
Outbufcficp bibere oefideriu noctevalde fitie*tibu0 fi ootmiuerin t
fbonum. •:' /: „ , _ 37-5.
C2)eotfpofittontbu0 mtracb t b^ppocudriotum.
Qnib9 btppocudrta fufpeTa funt rfub:ugtetia:lubi oolo:e fuperf
uenie*tevetre0 bts bumectanf :fi no ve*tofitate0 eritpat aut vrine
multitudo n$ fuperuentat: in feb:ib9 vero bec fiunt. 64-4-
CSDevomitu.
3n pturbatiSib9 vctris Tvomttib9 b\ fpote fiut fiquide* qualia opo*
tet purgari purgenf cofeflim tbene feriit.fi #0 no cotrariu. 2.T.
2Difficilevomete0t mediecarnofos iferi9timete0eftatem. 7.4-
jgp egritudinibu0 quibufcuo^ fi fel nigru furfum aut oeo:fum ejru
uit mo:tale. 22.4«
3n ilton vomitu0 finsultue fpafmu^ oefipien tia:malum. 10.7.
C*®efingultu.
£>pafmu0TfingultU0 poft nimia' purgatione malum. 4-.5".
rafin^ultu babito fternutatio fupuente^ folutt egritudine 1^.6.
21 ovaria babito triuturna fpontaneu^ vomi tU0 fuperuenie*0 foU
utto$artam. 15.&
3n flegmone epati0 fingultu0 ma lunu 17.7.
legntudinem collcctC ]tM
ILBc oifpofitionibus epatia tCap.ptiif •'
C3DeDoIo:eepati0.
Cuicun<9cparcircun4olet:bi0febii0fuperuentcns foluit egrittt
dinem. 5 >»7-
C3>c apoftematibu0 epati^.
3n epate vero flegmonee patienttfinsultus fuperuenit. 60.^.,
tleficS incifaj aut cerebiu ant co: aut ovafragma aut rbeneff aut
intdlinozi aliqd gra ciliu aut ventre autepar mortale. 1 S.6.
O-tticunqnnepateppterfaniem v:untur:ftquidemfanie0 pura
flurerit et alba euadunfcin tunica enim illic fanies eft. St vero
velutamurcafluperitpereunt. 4-6.7-
C-^cbvdrope.
Sutumno vero x cfttuoium tnuUatr feb:c0 quartane:* errantes %
fplenest brdrope^ vemente^ ejcfplene %c ite*
7btdropid0fi nafcuntur in co:po:evulnera:tto facile fananf .8-6.
Ouicucp empict aut bfcdropici v:un£ aut fcinduntur:bi0 effluete
fanie aut aqua multa etiam repente omntno pereunt. 2 2.6.
Qutbufcuncf to:fione0 x circa jvmbilicu Dolo:e0 x lubc0 x oclo:e
no foluit ne<$ farmaci j0necp alitenin btdropeficcg pftcit.i 1.4.
7b^dropici0 tuflte fupuenic0 mala:pcede0 no fine tnalo. 3^.6.
Ouicuc^fplenetici a oifftnteria capiuntur:bi0fuguenienteDifnia
longa bv_drop0 innafctf: autlienteria rpereunt. 4-3.6.
3n mania DifTtnteria autb£drop0 autertafis bonum. 5 .7«
7b^dropicu0 W tufltm ficcam babet oefperatu0 eft. 4-8. 7.
Quib9 epar a<| ipletu eriipit:bi0 aq veter fplef x mo:iuf ur.4.6. 7.
C^>c btppocundrti0.
Qutb9 in feb:icitantib* tn feptima aut nona atttvitdecima aut De
cimaquarta Dieicterttia fuguenie0:bonum:fi non ad oertrum
bvj>pocundriuDuru ftat.fi veronon:nonbonum. 64-4-.
O-uib' bvj>pocudria fufpenfa Tftib:ugtetta:lObiDolo:e fuperue^
nieteventre0bi0bumectatur:finon ventofttate^erupant aut
viint multitudo fuperueniat:in feb.bec fmnt. 74-4-
Sac oare caput oolentibu^ malum.malum vero x feb2tcttanttbu0
x quibu0 b^ppocundria fufpcfa rugiunt % fiticulofte xc 64..^,
O-uibufcunc^oolo: fttcirca bvj>pocundria fineflegmone:bi0 fu>
peruenien^ feb:t0 foluit oolo:em. 4.0.6.
CLBe otTpofitiontbus feltis t fplenis* t£$W*
Deictericia.
Uutbu0 tn feb:tbu0 in fepttma aut nona:aut vndecima.autoeci*
maquarta oteicteritta fupueneritbonumnifioertrumbvppo*
cundrium Durttm ftat:fi vero non bonum. 64-4..
Cutbufcunoj in febiibu^ icteratia fuguenerit antc fepttmum oil
•taiomcft» 61,4-
π>o:ifmt ad vmaquaq?
3cterict non valde inflantur. 71.?.
3ctcricis fi epar ourum fit malum. 4.1.6.
{pDefplene.
Sutuno vero eftiuoium multa* febjes quartanc x errrltes rfplc
nts % b^dropes venientes c£ fplene. 114 m
Ctuicunc^ fplenetiriaoinlinteria capiuntunbis fuperuenicnteoij'
nia longa b^drops inmfcitur aut lienterta % pereunt. 4.3.6
Splenetica oininteria fuperuenicns bonum. 4-8.6/
CBe flupu omtitummodownn jEa*flty>
3nventri0flupbu5mutatione0egeftionumiuuant.fi nonad ma*
lumtranfmutentur. 14.2.
aSgeftione© ntgre vel <juafi fangui^ fpdnte venientes* cum febze
etfineffeb:epefltmefunt.quatumcuncp coloies pl»re0 fuerint:
magi0 malum.cum fafmacifavero meliu^S % quantumcunc^
plurescolote^fuertntnonmalumeft. 21.4.
*ggrttudinibu0 quibufcuncp tncipietibus fi fcl nism mrfum aut
_oeo tfum ejciucrit moitale eft. 22.4»
Guibufcun^ ej: egritudintbusacutis:aut multt tepo:ts:aut abo:
*tbu0:aut aliter ejrtenuatisfi fel nigruj quafi fanguis ejiuerit:
fequenti oie cretico' morietur. 2^.4
2Dimnteria fi a fellenigro incboauertt mottale. 34»4«
Wtgre egeftiones fi a Difltnteria iam babito vt inteftinoiu carnc^
egeranturmoitale 26.4,
Ouibufcuo^ feUee egeftioe^ fiiit furdttate fuguenicte qefcutT Abuf
cucp furditas fit fellei0 fuguenieW egefttonib9 qefeit. 28.4.
4E>uliert i n vtero bab&i tenafmo innat^abottu faciti 49. 5.
3notuturnt0lictcriJ0oyiremiaveniS0p:iu0noejiften5 f\Qnuml
bonum. 1.6.
3n logis ouTtnterijs ctbt abfttngtta malifocu fcbte peius. }.?.
CrauIiaovariacapiunturlon0a. M.6*
Ctuicuqs fplcnetici a oifltnteria capiutunbis fuperuenieteoifnia
Iogabtarop0tnafcifautli5teriatpereunt. 43.6.
spIenetictsfuperuemcsoifTmtertabonum, 4S.5".
3n manta ouTmteria aut bvdrops aut eftafi0 bonuj 5 .7.
3n coterico f eceffu oifltnterta malum. 24.7.
Siabalbopblegmatfcbabito o^aria fuperuenerit foxtis foiutt
egritudinem. ^0.7^
Qutbufcunc^ fpumofe egeftiones in o^arfa : bi0 flegma a capite
oefluit. 51.7.
C^De oolo:ibu0 inteftinoium.
Quibufcucp toifiones % circa vmbtltcuj oolores % lubos:ooloi no
folmf necp a farmact js necp aliter in bfcdrope" ficcl gftctf . 1 1.4- ?
3n ftbiuy acutisfpafm9* circavifcera oolotes foitesmalu\49.4
^gritudtnem collectt jrfnj*
2)olo:e0in iateribu0?pecto:tbu0Ttn altjs parftbu^fi tnultu otffis
rutad oifcernendummali funt. 5>6*
S)oloie0 r tumoies circa ventrem ef iftente^ fupertotes qutdem le
uioies non fuperio:e0. 7.6.
C^eitto0,
Quibufcun^erfrr5suriatlion innafctfcbiinfeptemoieb? pereut
fi non feb:efuperuenie*te v::ua tnulta flujerit. 4-4-.6.
3n ilion vomitu^ ftngultus fpafm* oefipietia malum. 10.7.
C2De coltca nibiL
CTBeDtfpofittonibus anL tC^piu
4Del5cboltci0 % frenettci0 emo:ro£de0 inmtc bonu* n.6.
Jgmo:rorde0 bab^ti antiquasf! novna relicta fueritgfailtteft bg
dropifimautptifimaut maniamfieri. 12.6.
<II>aniact0varuy aut cmo:rotdib9 inati^ manieftt folutio. n.6.
CBeoifpofttionibus rbenunu ^a.jttnij*
Qutcuno^ nefrettct funt non fananf poff.4.o.anno0:tntelitsedo g
nefrefimpafltonerbenumomnetndifferenter. 6.4.
Outbufcuqjin v:tnt0 arenofa fubfiftSt fedimia;bi0vefica autrbe
neslintbiafimpatttur. 80.4*
IBefretici x circa vefic§ oolo:e0 labo:iofe fananC in fenib*. jgt p ne
frefim bicintelligevlcerattonerin fine com£ti 0atien9 ficut alibi
oipt Ib^ppocra, fene0bi0paflt6uy commoaiitur- 7.6.
Qutbufcuncuncp in v:ini0 ampuilefupernatant nefreticl % Iong %
egritudinem fo:e figmficant. *?.7«
Outbufcuo^pingui0bf;poftafi0Tcostobata;bi0 nefreticS fignifw
catTacutamfo:eegrttudinem. 36.7.
Ouibufctfcpnefretici0 ejntuy pdictafigna acctderint:* oolotes
acuti circa mufculo0 fptnale^ fint; fi^de circa Iiibo0 tntrinfeco&
funt apoftema futup ertrinfeci fignt. Si #0 oolo: magt^ circa
tnterto:e0 loco0fuerit;apa futupejpectabi^ magi^int*. 37.7,
Quibufcuno^ inter rbene^TventrSflegma $cludtf % oolo:e"p:eft50
nobabeterituin neutrftventrtum;bi0tfmvena0tnvefic& couer
fofle0matefolutiofttmo:bi. 55.$.
Bc oifpoftttonibuB reftce. C&jtfjr»
a^OTitttdine0Veroinpluuiattb9vtmuitu fiut:Tffeb:e0 toge:tvetrt0
flur^t putredine0:epiletici;appopletici;Tiqtiinate0.3n fica0 #0
ptiflci:obtalmie:artetice;ftrangurie:TOiflurie. 17.9«
Sutumno ^oseftiuopmulta feb:e0 quartanererr3te0Tfplene0 b^
drope0iptifi0iT ftrangurie: tlienterie. 2?.}.
Senio:uy*ofactt0perttbtmia rp5dili0Tlitbtafe0lumb:ici. 27.%
Sento:ib9 oifnie:catarri ctt tufli:ftr5surie:otflurie: articttk>9 oolo
re^mefrefte^tisine^japoplepie^cacefie^p^urt^toti^co^i^jmell
cboUe;visilie;vetTi0znarittbutdttate0»culo9bebetudo;slau>
π<mfimad rnamquamq?
cofita0:srauita0 audittt0. ? M*
Ctuibufcucgvune sroffeslobofepauce n6 finefeb:ib' mrtttudo ve
nies ep bis tenuts iuuatmta; ie #0 talia eueniut c\b9 e; piincipio
vel poft p:inctoium aut celerius bvj>poftafe0 fiunt. 70.4..
Quibufcuq* in febub^vune conturbate velut fubtugaliuibi^capi
tis oolo:e0autadfuntautaderut. 7i»4~
Ctuib* fe cdttnuo egrttudo terminatur:bi0nube bj rubeSquarta
oie0 inviinat alia figna f m rationem. 73.4.
Guib'v:tne lipide aut albe:male ftoin frenettci0 apparet. 72*4.
Ctuib9 b?pocudria f ufpefaTfubzugietia lumbioolo:e fugueniete:
V^tre0bt0 bumectant:fi nonventofitate0erupant:autv:inemul
titudo fnperueniat. 74-4-»
Chub9 fpe^ed ad artt culos apoftema couertiteruet ab; apoftemate
v:ina groffaTtnultasalba factavelut in laboriofte feb:ib9tmari
mefi in quarta nis 4bufda incipit fieri.Si #0 fanguts ep narib*
f luaitvalde ccleriter foluunf. 75*4-
£>i fansuine aut pu^ mtnjerinfcrenu autveficevlcerationemfisnt*
ficat. 70.4-
duibu0inv:inagroiraclficarntumfruftavelficutptufunt:bi0oe
renibu^ ejeunt. 76.4.-
Ctuibu0 in v:ina pinsut ejriftentefurfura mingunf :bt0 vcftca fca
bit. 77.4»
Ctuicucg fanguinem fponteminsunt:bi0oerbenibu0 veneruptu
ramfisnificat. 75.4-.
Si fanguine mingiit aut trubo0xftr5 guriS bfitroolo: tctdit in pe*
ctineTfubvetreTpitoneon:circaveftc5 oolotefignificat. 80.4..
fituibufcunep tnv:ini0 barenofa obftant;bi0>vefica autrbene^ li*
tbtafimbabet. 80.4.
Sifanguinemaut pu0 minsuntautfquama0?odo:sraui0:vem
cevlcerationemfisnificat. 82.4-
Ctuibu0 inv:inali vta velvirsa puftule nafcunturifante factaiet eru
ptafolutiofitmoibi. 8?.?.
tlria facta mfta noctumodicufeceflu^ figntficattecSuerfo. 84.4.
3nano fksmoe0patietiTmatriceflegmonebabete:ftr5suria fugue
nit.3n epate^oflemone^pattetifingult9 fuperuenitt'tn rbenib*
babetib9 faniem ftrangurta acadit. 5 8. 5 •
IBefrettchcircaiveficas oolo:e0 labo:iofe fanStur in feb:tbus alia 0
in fenibu?. 6.6.
ZJefica tctfa:aut cerebuuaut co::aut oiafrasma:aut epar autv&ri:
aut rbeuc0: aut inteftino:u aiiquod sractliummouale 19.6.
£tuibufcucp ep ftr§suria tleo^ innafctf : bt in fepte oieb9 pereunt fl
no feb:efuperuentente multumv:ina flujrertt. 44-4-
Ctuibufcucpinfebnbu^invuni^crinotde^b^ppoftafe^ fiur Iog£
esrttudinem fignificat. $2.7.
jSgrttudinem collectu plviifc
Quibufcuc$v:te oiftates duUbis I co:ge turbatio fit foitts.34'7*
jQuibufcuqjtn v:iniuampulle fiipernat5t: nefretic5 figmficant:
etlongamegrttudinemfcue. 3$»7»
jQutbufcuqjpinguis bEpoftafist coglobataibisnefretica' figntfi
cat et acutam egrttudtnem fo:e* 39.7»
Si fanguine % trumbos mingant x ftransuriam babeant x xxAoz
incidit in peritoneont fub ventres Tpectinem;ea quecirca vefl
cam funt:egrotare fignificant. 40.7.
Stragurta m x Diffuriam vini potio x fic flobotbomia folnifcinci*
dere vero venam que intus in talo eft bonuj. 4-9»7.
<LH)e oifpofitidtb? mcbioiu cjnatiois l virfe.j£a. jcjc
StlV tn martb9;aut cm ppter raritate co:po:ia fpite ertra ferf vt
noinctdatfem&autjppteroefitatSbumiduno oifftindef eptra
aut p:opter frtgtdum no calefiet ita vt congregetur adbuc Io>
cum^aut pzoptercaltdttatemboctpfum fit, 6M»
Ouadoinctfumfuertto0autcartttago:aut neruus:aut maptUe
tenues:autp:eputiummecpcrefcit neqjconglutinatur. 19.6.
fl&e memtais cjenerationts in femellte» jGa.flq*
Si vero auftrina bv/ms % pluuiofaz tra nqutUa fiat: ververo ficcu
et bo:eale mulieres fiquidem quibus partus ad ver tneffcep om
nt occafione aboniunt ,S>i vero genuerint:mo:bidos pueros et
imbectlles pariunt;vt aut ftattmrefoluantur.i.mouantunaut
mo:bidi et tenuea veni3t e|tttes.2lujs #0 iumo:ibus qutdeoif
finterieTobtalmieficcefiunt;fenio:ibus vero catarri celeriter
oiflbluentes. 13.^
lfuegnantes fi conuenit purgare;a quarto menfe vfcp ad feptinra
mtn9 vero ba5:mino:a vero x fento:a vereri opouet. 14..
<lDulieb:ia educit ej aromatibus calefactio-.multotiens vero x ad
alia vtilis effet fi non capitis grauedtnem faceret. 2S.$.
<JI>ulter in vterobabensftebotbomata abo:fumfacit:fed magis
cutus maio: eft fetu^ 29»5»
<8>ulteri invt erobabenti;abaliquaesntudinum acutarum ac>
cipimo:taleeft. ^0.5.
<8>ulieri fanguinem vomenti menftruts fuper uententibus folutio
fit *l?
<K>ulieri menftruis oeficientibus fanguinem e^ naribus fluerebo
numeft. ^2.^
<Ibulieriinvterob3bentifiventerfluat;periculum eft abo:tien*
<ff>ulieri que a matrtce moleftatur aut oimculter generatt fternu
tatiofuperueniensbonum. 34-4-
<8>ulieri meftrua> babeti fine colo:e p xopzio x non $ m fe femper fa
ctapurg3tioneindtserefi0nificat. $5.$»
&p\)oiifmi ad vmamquanqs
iJDuiteriw vtcrobabcntiftfubitomammiUegractte fiantabot*
titur. ^.5»
ilDuliert t n vtero babenti fi altera mammilla gracilw fiat: gemi>
nos alterii aboittetur.T fiqutdem oejtra gracili^ fiat;mafcu>
lum:fl vero finiftra:feminam, 37.5..
&imtliter que nze$ ptegnan^ ne<p generauit Iac babet;buiufmo>
dimenftrua6efecerunt. ?S.5.
4Dulieribu0 quibus conuertitur fanguts ad mammilla0;ma>
mamftgmficat. 39.6.
4Dulieremft vis fctre fi concepit: mellicratum qn ootmitura eft
oaeibibereTfiquidem toifiones babueritcircaventrem coit*
cepit.fi verononminime. 40.5.
4DuIier fi quidem mafculum concepit bene colotata eft;fi vero fe>
minajotfcolotata. 4.1.5.
fi>i multeri ptegnSti erifipila fit in matrice mottale. 4.2.5.
Ouepteter naturS tenuesepftentea concipiunt :abottiuntur an>
teq?'groffefcant. 45.5.
Ctuecucp cotpa moderate biftes abottiunt fc6o meTe aut tertio fl
neoioccafi5emaifefta:bt5cottilidoe0mucillagintb? pleni lut:
et no pfit pte grauedte tenere fetum:fede abutpuntur. 44.. 5.
QuecuncpepftentespteternaturScrafleno cocipiut:bi« ptngue
do 00 matricis obturat x pitufcp ejtenuenf n5 c5cipiunt»45.?
Si mf irj #tebto pofita fecent famemecefle e* comotu fieri. 46.5.
Jtet9 marisfldeinoetfrtofemine verotnfiniftris tnagis. 4.7.5.
3d ma tricis piectpitatione* obtalmicum appone apptebendens
osetnares. 4S-5.
<!Dulieri in vtero bnti tenafmS innatus abottiri facit. 46.5.
<O>uIieri0menftruafi vts retinere-.fictam maiotem ad mammtl»
lasappone. 56.5.
Quccttcp tn vtero b abcnt:bie c5cluditur 00 matrtdar. 51. 5
<JDuIieri in vtero bnti:lac ep mSmillts multu flufo fetu fignincat
oebtlem.fi vero vbera oura fuerint:fanu5 fignificant fetu. 5 2.5.
Ouecucpcotrupture funt fetu0;bi0vberagracilafiunt.Sivero
rurfus oura fiunt;* fi oolot fit in vberibus aut in vertebti0:aut
in genibu0:autinoculi$n5cotrumpuntur 5^.^
Ouibufcucp 00 matricu ourii eft;bi0 neceffeeft 00 matrtcum con*
cludi. 54.5.
Quecunep in vtero babente^ a febiibu^ acciptutunet fotttter ca
lefiuntfTneoccafionemanifefta:generant mculofe;T oifficulter
autabotttunturpericlitante0. 55.5.
3n flurumuliebtt fpafm9 x animi oefectio fi fuguema t malu. 5 6. 5
<IDenftrui0 p Iurimi0 eue ni5tibu0 acctdunt cgr ttucJi ncs-,% non ve
ntentibu0a matriceaccidunt egritudine^. 57.5»
ilDulier fin5!cocegit;veli0autfcire fi c5ctpiet;c5teges vefttmfrt*
£<jritudtnc collectu jclfc
fuffumiga oeozfum t fiquidcm tranfire videatur odo: pcr co:d
pu^ ad os x narcs cognof ce qm ea no ,ppter /e no generat. 59- ?
iJbulierunvterobabentifipursationesepeutampombile eft fe>
tumf3nu5eife. 60.5.
Si mulieri purgationes non ereunt;necp feb:e:necp rigo:e fupcr»
ucnienteanjtetate^abbominationeooefectione^ antmieiacct
dcrtnt;reputa bac in vtero babere. 61. 5»
Ctuecuncp oenlas t fngidas matrices babent non concipient.
J6t quecuncp bumidas babet matnces no concipient;ejttngut
tur em in eis femc. JBt qcucp ficcae t magi0 ardetes no cocipmt
indigetia efh nutrimCti co:rupttur femen.Jgt quecucp e$ vtrifcp
tempertem babent moderate bmoi fiunt generanteo. 62. 5-
<fl>ulteri in vtero babenti tenaf mu0 fuperuenien0abo:titur.2$»7
d& e oilpol itio mbu 8 apparentibus in eptremt
taribus mcmb202um. jtap.flrif*
2>uo:umoolo:um qutftmulfinnt nof meundem locutn vebcmen
tto:oemgrat alterum.lj>ofitu0eftbicapbo:ifmu0 ad euiden>
ti&oolo:um iuncturarum. 4^6.2»
TRon feb:icitanttbu0 ejriftenttbus fi fiat ftropbusvelgenuum gra
uita^ t lftbo:u oolo:;oeo:f um farmacia idtgereftgnificat.20.4.
Sabo:iofi0 in feb:tbu0 ctrca articulo^et ctrca mapUas majrime
apoftafe0 fiunt. 3i«4-
€>i vero p:iu0oolueritatiquid ante egritudmem; tlUc confirma*
turegrttudo. ^.4-
Ouibuf cficp feb.toge;bi0 oolo:e0 1 puftule fiut in articult^.^^.^.
3uarticult0Oolo:e0ttumo:e0finevlceratioe podagra" tfpafmo
etboutptunaifngidaaciinfufa refrigerat tattenuat-.tooloKj
foluit.Stupo:efh mediocri0oolo:emminutt. 25-5.
<JDaniaci0 emo:roidibu0 aut vartctbu^ innati* manie folutio
fit. li.6»
Outcuncpoob:e0aoo:foincubito0tranfeut;fromiafoluit.2i.6«
agunucbt non podagri^ant necp catui fiunt. 28.6.
<fi>ulier non podagrtjat fi menftrua non oefecerut in ea. 29.6«
U>uernonpodagrt$atanteapb:odiftam.i. antccoitum. 3 0.6«
Q.maincp catuifiunt;bi0 varice^non nafcuntur mafcncqutbuf»
cuncp vero tnnafcuntur rurfu^ capillati frat. 34-6.
Qutbufcuncp gtbbi ej: afmatefiunt aut tutfi:ante iuuentutem per
eunt. 4^9-S.
Chttcuncp tumo:e0podagricifiunttn.4-o.oiebu0 oeferuefcentes
refident. 4.9.6.
^odsgrtcatmantaca veretautunomoucturvtin plurib' .55.6.
ijluibufcuncpafciatica moleftati^ verteb:umrcfiut fo:a0;t rur*
to tnctdat tn locum fuum;bi0 muctliagmes facte fmt . 59.6.
S
a pi;o:ifmi ad vwamquanq?
Cluibufcuncp a fciatica moleftatis verteb:ii refilit foiasjbtetabe
icit crus et ctaudicant ff non v*antur. 60.5.
jf3TB3fc*.
G£abula itaq? fefc:iumfc6mmo:cfolitum ficmeo
facilt %enio confcrtba;ft p:iu8 eos nuerauero api; 0
rtfmos oe feb:ib? ipft6loquente8:i?t ante oculos tuos
ponamtque in ipfis te oocttfltmum reddant.
lf>aroj:ifmo0 z contiftentia^ oeclarant egritudine0:t tempoia att
tii ct circuituum adinuicej tncrementa. 1 2. 1.
Ctui crefcunt plurimum babent innatum calo:e:n rc.in firce.aBt p
pter boc z t entbus non fimiliter feb:e0 fiunt acute;frtgidum em
babentco:pu0. 14- 1
Slcute egritudtnes in quatuo:dectm oiebu0 iudica ntunquod % oe
. feb:tbu0tntell!ge. 13.2-
iEfttuequartancrmultumfunt b:eue0:autunale0 vero longema
%imt vero quead b^emem coniunguntur. 25.2.
f cb:em in fpafmo mettu0 eft fiert cp ipafmum tn feb:e. 26.2.
feb:icitanttbu0 non fo:titer necg omnino in fuperficie pcrmane*
re:r nibtl minuereco:pusauttabefceremagi0:eo c? fecundum
rattonemfitnnalumefcbocem logitudtnem egntudiimjfisnift
cat.boc aute^ imbcciliitatcm. 28.2.
Circa pUnctptat ftnc0 omnta imbecilho:a:circa ftattuJ omnta foi
tto:aqui oefeb:ibu0intctligendu0eftTc. $0.2.
3nmo:bi0minu0periclitanturcgrotante0 quibufcuncp p:op:te
naturet etati^ et babitudini^ z bo:u5 egritudo meft;magi0 q?
quibu0nonp:op:iaf m aliquidbommineft. 34» **
Cum efta0fitvert fimttieludoie* mutto0 in feb:tbu0 ejrpectare
opo:tet. T^.
3nficci0tempo:ibtj0 feb:e0 acutefiunf.T fiquidem annu0 talis
c?rtften0 ampuu^ fuertt qualem conftitutionem fecerit in plurt*
bu0:t tale0esniudtne0e?:pcctareopo:tet. $.5.
3nautunoacuttn"tmefiuntesritudtne0T maj:imemo:ttfere vtm
pluribu^.ver vero fantlTtmum Ttnimme mo:tiferu;quo0ouo0
ctiam be feb:tbu0 intcUige. 10.?.
2De tempo:tbii0 fiqutdc b^em^ ficca z bo:eaU0 fuerit: ver vero plu
uicfum et auftrtnutmnecetfe cft eftatefeb:c0 acuta0 et obtaU
mia^ et ouTtntcrta© fierfcmapme tmmeribus et bumidi0 na»
tura. 12.^.
£ftateveroquedambo:um etftb:c0 conttnue:et caufon ct ter*
tianeplurtmeetvotmtu0etotarie:etoculo:umet auriumoo'/
Io:e0:o:i0 vlceratione^et pudendo:um putredines ct oefuda*
tione^. 22.3.
zSgrftudincm collectu L
Ouibufcunqj in feb:ibus. fertani0.i.>in fepta oie ri0o:e0 fiunt oif\
f cnti funt. 29-4-'
3labo:iofi0infeb:ibu0 circaarticukmmaplla^ majrimeapofta
fes fiunt. }I4-
f eb:e0 quecuncp no oeficictes tertia oie funt foitioies periculofe:
qcuq? $o fic oefecertnt fignificant quoniaj no periculofe.44.4~
0.uibufcnqj febies loge:bi0Oolo:c0Tpuftulefiut in articri0.4-^4--
Sirtgo:incideritfeb:enonoeficienteiam oebili eriftente virtute
mo:tale. 4-6.4-
3n no oeficietib? feb:ib9 fi q qde ertra frtgida fuerint:q #0 intert*
ardeanttfittmbabeant mo:tale. 4&4-
Quibufcuq? tn feb:ib9 refurgettb^aut puftule; autoolo:e0 fiut in
articulis-.bi amplionb9 ctbisvtunf. 4-5' 4*
3n no oeficietib9 #0 feb:tb* fi labiu aut ccuP aut fuperciliu aut na
fusoifto:queat:aut novideat aut no audtatiaoebtltejciftetecor
po:equecuc£bo:umfiant p:ope eft mo:s. 49«4-
£lbimfeb:enon oeficienteoifnia fuperueneritToefipientia mo:*
tale. 50.4--
3» feb:ib9 apoftema no folttum ad p:imas crife0:lonsitudine egrt
tudinis fignificat. 51.4-
Quibufcuncp in feb:ibu0 aut a!t|0 egrttudimb9volutarte oculi la*
cb:£manf nibiltncouente^.Qutbufcunop^o no fecunduvoluta*
tem:inconuenien0. 52-4-
O.uibu0inoenttbu0tnftb:ibu5ltmofitate0fiuntfo:tio:e0;TOiu>
turnunes fiunt feb:e0. 5^4-
3n bubonibu^ feb:c0 facte:omne0 male ercepttsepbimert0.54~4.
3feb:tcitati fudo: fuperuenien^ no oeficietefeb:e malu5>1£>*oloncsa
tur em mo:b9 % bumo:ein plurimum figntficat. 56.4».
21 ca ufone babtto rtgo:e fuperueniente folutio fit. 67-4.
tCertiana *o fi no iudicaf tn feptcpertodi^ longitftma erit.58.4-.
Quibufcuncp aures in fcb:ibu0 furdefcut fanguts er narib9 flues
a ut venter turba tus foluit egritudinem. 60.4-
Qutbufcuncpinfebabusquotidierigo:es fiunt:quotidte feb:es
foluuntur. 6z-4-
Quibufcuncp in feb:ibu0 icteritia fuperuenerit ante feptimum
oiemmalum. 63.4.
Chnbufcuqj in feb:ib9 in feptto aut nono: autvndeamo:aut oecio
qrto oie icterttta fuguenertt bonu;fi no oejtru b^ppccudrifi ott*
riifiat.Siverontmonbonum. 94-4-«
3n feb:tbus circa vsntrem cauma fo:te z co:dtsmc:fusvel trcmo:
malum. 664-
3n febr.bus er fomni^ timo:e0 aut fpafmus malum. 67.4-
3n febubus fpiritus offendensmalum:fpafmum emfi^at.6S.4.
3n feb:tb? acutts fpafnmcircavtfccra oolo:es foues malu. 68,4.
&eofetainfeb:fb' ipfls conuenientf.
Ouibus v:inein feb:ibus conturbateT conuerfe velut fubtugalu?
bt0 capitis oolo:es aut adfunt aut aderunt. 7i-4~
Slquartanisbabmnovaldeafpaimis appzebedunf.fi #o app:e*
b6danfTfupueniat:quartana foluttur. 69«4~
Ouibufcuq? in caufone tremotes fiut.alienatio foluit. 26.6.
3n acutts paffiontb9 cum fetne luctuofa fufpiria tnalum. 54-6.
Jebiicit^ti fi ccpertnt fudo:esbont funt: tertianirqumtanu fepte*
nurq nonooieT.i T.T.T4..T. 17. T.10.T.H.T.14-.T .17.^^0. t.^i.t.
34~T.*7.T.4.o.iftieifudo:esegrttudinestdtc£t.o; #0 ita nofiut
DoIoiefigntficatTlosttudineefiritudiniST couerfione. ?S»4-
f 3 n 3 0.
CBeoieta in feb:ib'ipfi8 conuenietu
%p\?02ifml
CennesTcerte oteteinoiuturnis femperpafTtonibus:f itfacuti^
egritudtmbuscibusnScouemut oitTiales.SdvItimu tenuita*
ttsq adducunf oieteoiffictles. Mt iteru refumpttones tn vlti*
mo eriftentes oiffictles. 4.1.
3n tenuib9 oietispeccat egrotStes:Tio magisledunf.Dmneenim
pctftt quatttcuo^ fit magnu fit magis in tenuuVoietts qj groffto
rib9 gp. bocTtnfanisfallaces funtvaldeTcerteT^ftitute oietcqni
peccatia oifTicuVferut:ppter boc tgtf tenuesT certe Dietefalla>
ces funt ampli9 paru folidio:ibus. 5.1.
&dvltimasesritudines:vlttmecurationes ad perfcctionem funt
potentes. 6.T.
tlbi #0 f m acumc egritudo otinuosrvltimos labotesbj^vItiaTte
nuifTtma oieta neceffariu eftvti. vbi autno:n6:fed conuenttgrof*
ffus reficere t tantumfubcondefcendere quantum egritudo mol
lio: fuerttvltimts. 7.T.
Qu5doinftatufteteritegritudo. tunc tenuiflimaoieta neceflartu
cfixtu g.i.
Contcplariisituropjegrotatefifufftctatoieta adftatu egritudt
nis:TVtrihlleoeficiat piius t non fufftctatoieta:aut egritudo oe
fictatT obtundatur. 9.1«
Ouib9 ergo cotinu9 eft ftat*:continuo t tenuiter reficere opj. Ctui>
bus #0 pofterio: ftat9 ad idT ante id paru auferendii:p:iusvero
Vberi* reficiendum vt f ufficiat egrotans. io.t.
3n parorjfims fubtrabere opo:tet:appouere cfh lefio:r quecuq? fe
cundum circuitus cpacuuntunin e^acerba tionibus fubtrabere
opottet. it.t.
©enes faciHime fcrtit ieiuniuyfecundoconfiftentesimin* vero pue
rt:bo:u #0 omniu marime tnfantes:bo;r vero ipfotum quicuncp
funtanimofioKseyiftentes. i},i.
Quicrefcunt piurtmumbabentinnatumcalotesplurimo tstt tiu
iRegftnfms acuto:uim |f„"
dig^t imtrimZto;fi%o n5:ofumif co:p9.£>enib> #o pu* calotieft
ptopter boc igtf pauciafomctis indijjft. & multisem cibis ertitt
«juitur cnlo::p:opter boc igitur feb:es fenibusnon fimiliter acu
temmfcfrigtdumentmcotpusbabenr. T4.1.
tkntres b£emeTrerecalidimmtfuntnntura r fomni logiffimi.^it
btstempotuy oblatioe&plureso3defunt . lBteniminuatusco*
lo:eflmultu0:nutnmentot5iturampUoittndiset.^tgnfiteta*
tes?atblete. i^.r.
lbutmdeoieteomnibus febiicitantib9 coferunttmajime vero pue
rieix alu>ficaflueti0 refici. i6.T.
O.uibusfemel-autbis.-autampli^autmin^iautfmgtejoadu #0
eftaliqd tepo:itbo:et regioni % ttztix cofuetudini. 17.1.
XSftater autunocibos grauifltmeferut: b^emevero factle: vere ve*
ro fecundo. jS.t.
Tbie qui tn circuitib* ecacuuturmibil oare neqs cogere:fed auferri
cpappofittonibus vel er. appofitis antecrifim. 19. 1,
d^ndpit liberrefjimmie saxtomm p:im?.
th oe egrotantium accidentibus tn fingulis egritudi *
aibus tractantespotiusconfenfuTeferunfceos quidej
tn bis c\ tradideriitanuenilTe cidda m no efl oubiutmpo
teftefftetiaquHutsmedtcusquis; eade facere:vbt egri
nccidentia gcipiens oenotaueri t.0ed % eo:um ettS que
cumbigmedicofcirenecefTeeftTabfo^egri tudicio nota fieri oe*
bent:plurima intacta obmiferunt* 2.
CLuequideminoiuerfisegrisoiuerfafuntej: parte:obfcuras et
inteUigioiffictlesbabentfignirtcattones. ?.
&i entm fngaci % opotfuna tnueftigatione collifa oifcutiantur irt
vniufcuiufq* mo:bi t£po nonnulla ab eoutm fententtjsoifcrepan*
tta poterunt inueniri. 4..
Xn quo tamen no folum tcs non laudo:verumetiamquia medici
neper pauca numero atq* vulsaria:p:eterqjin acutis paflioibus
ejercuerunt^tcatarttcumT feruotempoubusfuts. <*.
gfed pofterious eo:u cotngentes oicta utedicinali vtel quoddam
fequaciusvelfagaciustegrotatifamiliariusreHquerunt. 6.
B£d anttqui pw:fu6 oeoieta teuiavirbufcp caretia tmtttlitcr
ediderfmeoquodmntta oiminutepzefcripferunt: ptotfus oe
oieta ;mbt!vtilcfradiderunt. t.
yjidt leuia vtribufqj carentta inutiliter ediderutmo tame in boc
errauerut qfh ipfam vel ipfom partiu vel parte variout mo:bo:ii5
eouimo^ muitiplicitate Isnoiarent. 8.
^poti^nuinerupalitrad^econStesno tnuenerunt: aut quo/
niafo:taneoifTtcilecop:ebedi:fiquidcer3ltimmi0inuemg1dufit
autqi notialiusmotbusabalto vtcunc$oifTerrevidettr:uecidS
0 «>
Wberp:tmus
efle fentiunf :nifi eodetn nomine vocitentur. 9.
Jgfiergoqn eptdimie vel epidimialis mo:bi'cflita0aut ouStitaff:
autvniuerfalV mo:talt0 ell fj ipi mo:bivartj aut ineqles funt:* afft
ciut plerumcp plurimosvt oijrtmus Ttnterimunt. 10.
^edvulgus peritum ab impertto bumfmodicognofcentium oif*
cernere nequeuut. ii.
jEULia laudante^ % alta vituperante0. 12.
£~\ Xlowiin tj 0 mo:bt0 eo:uc£ medella ignoiStta bac ptj majte
V-£f^uli oicturi fum9 fignificatioe, ^jcperti0 n5o^ tott9 medictna
li0fcietieabti0peritin*tm9but9 egritudinecSablataputafcq efti
medtcina ieo iuuarevidefrei* nomtna funt babilia. 4 ergoea oigno
uerit:ptifana videlicetTfirupu aqusl quocp mellmbuiufmoduT ih
li9 avulgo medicu^ babetur qui incipien© itidem vt fapies tudica
reputatur, r,
^jfCripturu itaojj tne elfequebacten9 igno:atafuerut neceffarifi
Couco:quo:um itacpooctrina ercellentifTima efl in ijs quecuq?
iuuamen vel lefione funt paritura. jd aitt q6 tgno:atur a medicis
efl cur medtcow par0 totiu0 vite fue no oefifttt oicbu0 pzoptnare
tn acuti^ palftonibu0 ptijanS o:deace3 non colatam vtititer ope*
rartconfifi. 2lltj verovtnecvnumozdei granum tranfglutiant
egri fummopereftudent.Ouo fifieret r no collata effet tnarimum
creduntefienocumentujegroto. 2Ut?autenecco!at& necnoncola
tam oant: quozu^ rurfu^ pare nuncp nifi feptimo oie tranfacto.
2Uff vero mo:bo oeficiente in cretica. 14^
H'2D bec vero:aut interrogaftnauMo interrogafti:ne quiccp
tdoneum refpondcre folent. K .
^uere0ttacpi5Demfttta adbocoeducta eflvt etiS vulgoltqdiflt
me clare vtdeatur:* medicine ar0 otnnino areefTe n5 videatur.16.
atlm ergo buiu0 ouTenfiom^ magnitudo oeacutispafftont
bu0 inter curato:e0 eo vfep increuerit: vt quod xni egrotan*
tit5qjpfecturii alicutalterivideatur noctuu:ficar0tnedicmei ot
uinattoni^vanitateredacta &Daiientoiutnatioe0ererce't vt au
fpice0:qua0 qutde aues tn finiftra partevolare viderunt: malum
qua0 vero inoeptra' bonup:efagiupo:tendere tudtcat. Stmiliter
ant tarufpice0 bic bocalle vero buic contrariuvidet. it.
OL.UOC VC50U15 adeointSditttr fhidituvt infirmo fanitate fanove
ro crafin tboneftate* cft bumana voluntate lucrentur iS\
%T\ tEifanavero onieacea merito me iudicefuperomneoe gra*
Jkzz no factum cibartum in bi0 acuti0 pafftonibu0 erceUentifit*
ma babettir.eic# qui eam p:imo ac ptecipuum omnibu^ alu'0 p:e*
tttlit collaudando afientioz- 1£>:iinum qutppe quia vtili0 vifcofa l
ct lent0tuncta:quoqj etmollt0:necnontlub:tca temperatamcnba
beit0 bumidita tem fif imcp crtingmt.Stqj fi opu0 fuerit ablui fa *
ctttus nequaquam ptifana fhptica ;%non ad tnffim necad labotej
'jRcgimfafe acutozmn lij;
furiofr.nec inflatur in ffomacbo necaccfcit;que vtracg nimintftn
oecocttoeoiiin ptatebaberet erplettit. 19-
CLuap:optercu eam tnbismo:biscogruSon;erim cjrbiberi ca>
uendueft:vtnecvnaoievcna5ejrinamreemitta5:f5abrq5vllain>
terpoliattonc oare non oeftftas nifi foitalfe quado potione vel clt
fteriftierit nrcefTc. loJ
B^ergobtsinotefumerecibu confueuit bisrptifanaoabis:
fimiliterc>?fifemeltfemelp:imaoie noftmodu fipoteris bis
affuefce ft tllum replert videarts neceffe babere. .21.
It£acpp:inio bocmodovelbuiusquatitattsoandueq? nec
mtiltum nec paru^fuerit.uec^grofTum veluimis fubtilefue*
rit:vt videttcet co:poii ea que non fuertnt ueceffaria vt cofueta iu
troducstur.necvmennniuerinaniantur. t£L
gfecundo vcrofi eger ficcioz fit:q5 opozteat no multu iuris oandu
£fi:fed a n te illud aqua meflitam p:opwadumfiue vinft vtrunqj vt *
dehcet cuod tuuatiuu videris efTe vtruiu autemiuuatuts fit in fe
<juentibuserp(anabimus. 2;.
f\ tlod ft tnc oemuosbumidu factufucrit:toepulmoeoppoi
V_£Atuneerpuerit:eisturts tunc fecunda repletiooenegada non
eft er totc.Qui em citio:c multacp bumidttate abudat eius citioi
cftterminns-O.uiemtarda et gua ternunustardto:erpecta!.iz|-
^^iBbtsautequepzemtfimusqualtterquideoictu efl marie
«A^continstt.St vero queda pietermifim9 q elesltioza magts
et necefiariamcc igno:5da poftmodu erequemur. 25.
Bigdquadofputiplusefr^mqu^titate refectionie quocp pl*
altqutd oandu eftbts:boc auttta vfcpad termini fui tepus
7 poftca ouobus oteb9 erequedfi eft .oemde vero cuius terminu^ vi
debis.^vd.6.oievd.9.?vtettapareTipare numeru cofideratto
tua amplcctaturetsiusadp:admoa:Tadcen5ilfuctbum groflio
remmuta. 16.
[j£dboceis marJmecouenit qui prifanaabimttoinfempo*
retoto erercuerint mo:bi. 17
ITRpleureticts: fi 3 p:iti?ioadfitfaciUsfputioeiectio eteiftoo
io: mor Tpus erputre ceperinf.vltro quiefcedo meliozat.pur
^attoantad Dfecttonccurationisvcturagducihvirus ^omtnus
coadisnar:q5fi abbacoiuerfaoteta tradi^ necno etiaterminusle
uioi:aic$ purgaticpis eff icacio::minufcp rectdiuusveturus e. 2,3.
V^| ZiUna vero er opnmo o:deo facta beue ad perfcctione er*
Jk^f cocta elTe t>5:p:ec;pue aut fruo colata oare voluerts; fimtliter
autcTficoUtam. 29.
GTlm entm omnes plias b^ bonitates lub:ica etia eft: mde et
noctuum oidcum ft quis tranfglutter it %\\\ud fecum tllaben*
dofubductt-.neo^eminbereustranfmeando vfc^ loco:um erecti
pectousremanervelmaifcatur. $0.
XSberpiintM
tf\ Tltppe ent : qt lubticiflima eti5 eft fitim amputafcfacile of ♦
V-&Aserttur.valde em leui0 eft (1 pcrfcctam babuerit coctioncm
$bii0Vc*oibu0necelTebabete<jer. &u
VA3fi ergo medic' m oibwsbi^ quecunc^ in acctpieda ptifana
J*-< necefia ria funt egro curaj adbibeat: vbi vcjt illi0 q fibi ad
op^funtfitBfecta-.fitptocuWubiomulttssnodisnociua. v~
JT^ ^ibufcu<pemcibo»rcli^a0ivetr6btitibusca3iio5 purgg
V^Aturpotrtgif et0:fi3olote babucrint augmentaf.fi auteno
cfficitur necuo flat* crebzius rmcitttrtT q6 malit cft ercitaf pulmo
n3c# oeftccaf fub btppocudnfsro^afragmnte labotatur. **•
H3Dbuc #o qb9 lat? ooIctnV calefactotm adbibitft oo!o:e' no
alleutatmec ept fpntu bonu:f5 poti9 vifcofiu0 t fdtgeftibili*
efftcif .7lurfii0 #o nifi catarttco ant fiebotbomta: vtru.f.magi0ne
cdTartftvtderisooloroifloluaf inbtit' egritudinis ftatupofiti0: fl
ptifanaoefinbseuimo:ti0impcriofubiungItttr *4«
^VX qttibtt0 nimtrum otbu0 Tb»0 fimilib9 caufite cStingit e O0<\
VjLptifauajcu totorccipiuttn feptimoautawtcnecefTarioJnter
tre. Quotit quida m vticp mente pa tiuntunalt j vcro ottbomi&vel
ftcrtcndofuffocantur. 35.
f\ no0quidevtio^o(!0cel!ttt0eflepcrcuno0rantiquiarbitra»
KJsAti funt.qtin et0 cft mottui fuerunt:lattt0virefcereattt ni cre
fccre ficut tn percuflt0 folet fieri loct0 rcperiebant. 36.
f\ tlod quidem eocontigebat cp anteqjoolotoiflolueref: mot
VA-te pteuenti fuerunt ptopterea quia cotinwo oefideriumma >
gni anbc!itu0 incurrerunt. 37.
£2[1£>utum quippe quod non ejxreant aere^ introductu contra
jCT bit x velocui0 erire cogit. 3 g.
f\ tlontam vtrttc# alterw alteri ad periculum fuggerit complc
Vi*.mcntu:fpwtu nao^ vifcofum flattt infpiflafcflat9 f ptfuis aute*
fputi vifcofitate auamctat vifcofita^ vcro elabi vetat rerumpt.s 9
f\ Xlod no tantucu ptifana fi non ftto tepoteoeturcontingit:
V&^vcrutamc rmu!tomagi0 cum altj ctbum potuj ve minu^ ca
aptumfumerepermtttunt. 40.
a3aautcfubftejit^ditamco0qui colata «Ikoaquinoncola*
tam xc\ neutrtt jllotu$:fed potu aliu fibi afTumunt:* 0, non fc *
pifltme vna eadeefrtnterdu' auteoiuerfa . 4.T.
Qjtaptopter vt ibi oidl facereopottetanciptente itaepfebte fiuc
cum oolote:fiuf fine oolote paruo poft fumpttt cibtt tepote trafa cto
nonduv<!treerinamto:ergoiu0contradicendweacciperc xf<$ Dtl
yc3etbti a d infertota tnfeftinop noueri^ oefcendifTc 4.2»
*#C ^0 autc qui pleuretici funt oepotibu^ oytmelUsoandum efl
JL^ fi bianistipiw fiient caltdmmft ante eilati^ ftterit frigidtt
fi nimia fit»labotauenntoanda efi mulfa melliscum aqua 4.?.
Q^uofupto fi oolozloco ingrueritiegro^ accidcntia inecvidcStur
IRcgimtnfe acuto:um* KffJ
ttmgdaiejrpedit vt btti9 qjtt tati^ ptifana aef q nec$ flr srofla jneqj
fitmtUta:7bocpoftfeptimuotefiwrt9eiu0boctoIerare qat .44.
^* Hod fi antiquu* cibu0 nondu oelcenderit ac bieuts tepo*
VA*ri0 moia pofi cibu noutfltmu trSfiertt.neqj ferre valeat pa»
tiens fi eiu0 virtu^ teta0 pmiferit cltftert0 op9 b*:fi aut oefect9 fit
vtrtutisvel etatis fuppofitoiiu limitSdu&mfi cibi fpote fua bonc*
c$ erttu egeratar. 4.^.
4~X% videdue 4 tge iu0 oart oebeat tn ptimoidio vel tn oibu^tfc
VjLpotib^ motbi.qn efn pedft plante frtgide fiiertnt:tuc tu0 ma>
yimeroi0 alut0 potu0pattctioenfgadu0ef5ciii3caloiitt calca»
nefi oefccderttoandue:nouim9 efn vim tepo:t0 but9 tn mo:bi0 qui
dc otbti0 q? magnafitit in acutt0 majime.3n bt0 enicptoplu0ca»
Io:t0 efltartto ma£i0cumfallacia funt.
»Q:rofuccumpttfanep:imo:oeindevero groflti* adbibeas
opoitet aftt poftboc pfpicacio:eronepdtctaru flgntficatto
nu rc5dttionumoperari.
d Domint i?pppocratte Uber fecfidus regtmints actt
to:um mo:bo:um feliciter incipit
511B pleurefi *o accideteoolo:e fiue cottnuo fiue poftms
$3ira P^imo quide calefacto:iti eft adbibendu otflbtuendi
&iintettone oolo:i0:nofitfecundutnutite 2-
eSt autS iuuatiuu calefacto:tu vel vitreu! va^; aut
.eneufiueterre&aquecaudeplenum.
fiff%* antea quodlibetltquidoiu apponedulateri effcvtvcsca
f*-J. lcfbctoiiii fuccedes leui9 toleref ;quo:u vticpimeliu^effcfpogia.
fpactofa gqua caltda tnfufatpoftea erp:eiTa. 4*
*{~\ iBtnde calefacto:iit ej oi latere iomni%tc coopertendu:qua
<*^r fi queda vefii0 circundet opo:tet vt quod factutbtde' oiuti*
immo:etur.€auendueftettani nefumu0indeadegrinare0vt t&
odo:etur afcendat mfi quado fibt fuuamttu videbitur na tbocf j
tp0ipfuminterdumiuuat. 5.
*C\ Oftea o:deaxo:obu in aceto infufa aque mijtorque miytu*
Jk~ ra ita fo:ttufcuta fit qj bo pofltt btbere fac bulire. 1£>oftbu*
Itrtone #0 i fa cculo tntfla la teri fupponeifimtliter et toe furfure.6.
££3ccoiu aut calefacto:io9 ea couenictia funtique cum falet cu
kD milio fimul afl*ati0 in facculo recondita apponfitur mttiu 6\c$
q6^ondereleuiu0ato3fubttliu0efi. *7#
l^m buiufmodi calefacto:iu illu quoep qut vfcp ad furculaa
j.fpatula0 afcendit oolo:emoiflblutt. 8#
'IRcifio autgnon fit nifi tunc tantum cum iam vf<$ ad fpatu*
.la^afcenderitoolo:. 9.
irf^| ^fi ergo calef2cto:io ooforotffoluaf n5 in eooiuti9 immoi5
A^C^n # pulmon^ n%c$ oeficcar^empima coadunat, ia
Xi
Xtber fecundus
'f\ tlando ergooolot ad fpatula^afcendedo i5 faltum copleu*
V-»rit f! srauitasqaoo^ in btacbiovel circa pectu^velopafrag
ma contigeritoebafilica vena eftflebotboma ndus. jFlebotbomo
ergo adbibito uullatenu0 reuoces qmn tantS minuas quStttatej
fanguini©: vfq^ouvtdehcetillu in fpledidu colote velep fpledtdo in
r ubeu;aut er. rubeo in nigredine videas couertt;e\ vtricp colotesin
fanguineacctdunt. n:
**T) Otro fi pafTto fub Ofcafragmate fuerifcooloto^vfqj ad furcu
A^Ia0noafceVJerit:naturacubelebo:onigro fellicbino lentas
opoitet belleboto nigro oaucum: velft^eleos aut ciminum fiue ani
fumjfiuequodlibet aliud odotiferu:fellicbinoautaffa5comifcea0
quod ftvtracpcomifceantur tdeopusfaciutSedtnefbelleboto
nigro folutio fit vtiliot rad crifim ptouocandl efficaciot. «3lla #o
^ejrfellicbino eftadoifToluenduminftatiuamv&ofiratem ptom>
ptioteft. 12.
TpK 30ttacp facttepoftfoluttoneoeptifana D3due\minu0qui*
**-JL dem cp cofueuerat ; f$ irreptebenfibilem ejrpedit minuasquS
titatem. li*
^■t-J&mpote efn foluttoisnuUu iu0ouenit ppinart folutioefto cef
VA/ante;ptimu qde oe ptt fana min9 fumere qj cofueuit oandue
oeinde vero femper afcendendo v% ou plu0 oetur fl oolot quieue
rtt;nec# quodlibet aliud contrariti occurrens obfttterit. 14..
Xftefermo etta eft meu0 tfi neceiTe flt vti aqua otdei. . i^.
"iff vero vbi ptifana" opuafuerit acctpere:ill& oare a ptinctpio
.ffij|%caufe vel motbi fateot elfe meli" qj venaru erJnanitione pce*
dere:poftmoduveroinoietertia:motbiaut5quartavelquintafl
ue fejta : fiue tn feptima oart incipere opottetmifi t5tu crifte tuc tt
poztgfueritperuentura. 16.
"Tff""fMquibu0 etiampteparationi^ptincipiumarjmefecunduj
_lw.fimile fierivt oictfi eft opottet. 17.
Qnmtltter aute toe potibue illi0 quos bibi conuenit qttos etiS
jS5otcturifum9: nacpeoutqoirtnuu? plurtma eade funt. iS.
<*2£Cto n5oj multo0 mediccsq eytra q? cpo:tunu eft operSte^
J^in motbi ptincipioouobu0veltrtbu0velplurib9cieb9 cufto
diut egro^poftea vero iu0 tpotu illt0 fumere permtttut quod ettaj
paruipendut.Cuj efh cotp^ tnarima tnuta tionemutef: ei tnarimu
contrariu tllius tnutattonis optt0 efTeoicutimarinm autcilli9,mu
tationi0 contrariu optttn» zMed f m vtilttat&concoidifrime fecu
ritatt erbibendum;rmarimein o5docibii bi0 quefmedta funt. 19.
34r\ O ciuus vero 111 mutattone oerelinquit d; ptifan£ cft fece mi*
JL^niftrat; nocet eti3!?qui tantft fuccuei adbibet:nocet tt& c\
folu ppinat pofu;fed nocumentu tim ad iilosnon eft tatttum. 20.
X2lm et cofuetudine0 iu oieta:oti5 eti5 famta0 adeft fecundfi
iuuamentuptocedereDebet.Cuersoejroieta in fani^ majta
TRegimims acatoiaml liifj*'
omerfitas r alia butufmodtvideatunqStomagte necefTe eft fteri ttf
mo:bts x mapme in peracutis. tu,
C| tlodquidcmfacileeftcomp:ebendi:malauamc£Oietacibt
&ATpotu3qnefecundufimifefttfecurto:efltnomnt tge tuert
fanitatemo^eaquemeUcteftfitneamutattofubitafiat. 22,
f^ tli emm femel vel bis i n oie fumere cibum confueuerunt ft
V-£*.n fohto vfuinaUumfubitomutenturuocumentum eis ge>
nerat et oefectionem.Quibus aut uo eft cofuetudo piMcrtxpi&
dent:mojroeftciuntetagsrauanturco:po:aeo:uac to:pent atqj
moUefcunt:fi cenantpoft eructuant acidum.2Uij autfunt qtti na*
ture moUittem patiuntur p:opterea cp ftomacbus eo:um contra
curfuj inz nature aggrauatur cut videlicet erinanitto fuerit affue
ta:no af;t bis impleri:et bisoigererepofTiint in oie. 2*.
B3 quocn orircmiam emtttant poteft fterivt adiuuentur fic al*
leutandofeabbis queejmutationeoietcin contrariumpa
ttunf opo:tet ttaqj vt poft cenam per integra^ oo:mt&t noctem.fi
b^tms fuerit a frigote fi eftas a calote tuti <p fi no oo:mtSt otutif
fime funuiter oe3bul3do no cefTentDeiceps #o aut nibihautleuia:
aut minune nociua cenent bib^tcp paru vini ncc aqua comtptt.24.
gfimtliter aute x qui bis in Die comedere cofueuerut:fi p:andium
otmtferint co:po:a eo:u in feoeftctunt atq? ab omni opere er-eunt
pieco:dia ooleut adeo vt eo£ vifcera fibi fufpefa elTe vtdeStur.vit*
na colerica vtridifcp colo:is fterc9 tncenfum:G,d5 aut 0:10 amarttu
dini odbs obductos tga fo:mtc*ttia frtgidos fenttut artictbs.25.
V"* Shtrimi vero qut p:andium obmiferunt cenam nequeunt ej:
A^plere qui ft cenatterint ftomacbus eie grauatunfcmnu vcro
moleftio:emq5fip:anfifueruntoucunt. 26.
CLueacctdentiafiquidectiafants.cotinguntejimmutattoneDic
te oiei medie in contrariu 63 folebat.3uftu eft apud mevt nc quiccp
tnegritudtnefubiugatunautfubtrabatur. 27.
gfienimeiqui femelinoiecontraconfuetudinejfua' comedendo
tota ote venas euacuauerit:r pofl fcltto mo:c ceuauerit co:p9gra
uatur fcilicetpoft p:etermiflum,p:andium ve£ationeco:po:isac
Dcfectione:pofl cenam vero graucdtne fequcntc. 28-
gft iterum cenent poft largiotem venarumeyinanittonc multoma
gtscotpus aggrauatur. 29.
XuuatitaqjCo:pu0Tvenasp:etcrfbIituertnantentem fi abbts
queineademoiepatituntuendofea frigo:e t calo:eatcp labore
alleuietur q: iltius paiTto in bts quoo^ ouplicatur: cena quoc^ fua
leuio:fit folito:necficca fedbumida fit. potus vero non fit aqua
mirtusneccibtquatitatemino::pofteraautemoieptandiumaUe
uiet:ficqjgradatimadfolitumreuertaturvfum. ic.
Qjto:u?nveroinfummoco:po:iscolera oriatur tpfi plurtmum
boc moleftius patiuntur, }i.
#iberfecttttdtt8
aVhiu aut flcgma tisx>m ns eft ma tttne f! icmncnt e5tra c5
fuetudinem fuam leutus % facili* ieiuntu ferunt quare feinel
inoiepieter vfum comederefacilefuftinent. 32.
^W^% & autem noftre ad boc figniftcatiSe^ furTictunt cp mafima
r*^£ mutatio his q noftre nature accidut corpottlqj ftgure gene
ratmoibos. **.
^g^Ontgituropjmultlerinanitionevenaru fteriau fuu tps
A£necoaricibfiin ftatuTacuminemoiboTunecoietS fubitoitt
his: ne# m i\\is ntc in alifs femper permutart. ?4»
iJJfiSdaltabiecSuenietiaotcem^oebiffcpftomacb^patif cp vi
ICTde^cibos folitos ettS fi ftnt tllaudabtleg lem" ferret:x pot*fi*
miltterinfolitosautegriuetftnonntmalicibitpot^firr. %%.
^k ttapiopter eog cj multScarneet allia •sfimtlta magn5 vim
vjE*babe*tta contra vfumreciptunt tto vebemeter admiroi bu»
iuseffe qualita tis:r inftomacboquedaplu0faciutoolo:i0 ali'J0 x
alia minusifed fi ea que fcquutur perpendendo perceperi^ neceffe
cfl vt tn bac noftra piopottione noftroium cibotum vebementtugs
admiretm 36.
*T8r\ Oe enim c5tra ittud efl:immutatio ergo oiete ftt in bi0 tati
JL-dL tum cumcotpU0 non fuerit a oieta tmmutatu nifi ad vegeta
tionem vtrrtiti0:vndenecefieeftvtaddamu0incibo: ttnonin oe>
fectione rndt neceffe (it fubtrabt. 37.
d^TVim quo ettam motbi cuiufcp oifpofitionem egriq* virtutej
VJLatcpnaturam:ettnotetatamcibi cjj potu0 confuetudinem
opojtetvtcognofca^, *3.
*f~\*Ecno et&inmutationetuafemominime adiungendueft:
JS^mtnui nac$ tnarimu iuuamentu eft: fi tn egro tolerabilt? fit
% moibit0 in ftatu fit vfcp oit fiatumcompleat % oigeratur. «39.
OXXod cftqt oiminutio vntuerfaliter eft tnagis tuuatiua f m
Aplurtmu qit t'nfirmu0 eft magi0 toler50 oit pmanet egrttu>
do eiu0 ftans vfcpquo cdTequatur ftatttm fuutn vt maturetur 4.0.
CXuod autem in qutbu0 motbi^ % etattb9 opottet fieri oico, 4.7.
yV^aita bt^necetfaria atqjp:ectpua0figmftcatione0fubiun>
^LAgereparumpoflopottet. 4.Z.
*if^i£q? mo:bi fententi am mobtle fubiHgpre in cjuo plurimft fer
JsL-JFmo noftercenttneftfjq^pceUentifTtmSeft ibt oic^dueft:mot
bu0 aftt acutu0 eade oie csua tmtiu bj vel poftca cptuoicp ctbi ali$
rectpiunf alif autem qttalifcuq* furis partcm affistnftf.Ceteri vero
potum m qtto pants fuerit infuftte qii! qutdem omuia petota funt
quod fi bts contrartfe Ottarenturifed tamen minu0 nocmum boc
tempoic:63 ottobtis vd tribua oiebus vena0 ermamr?: t ranfactiff
#0 quattuot ot^b^velqutncp buiufmodi oieta: tmperttri:peioi#o
bisotb9 venaru euactta tio.^nfine autbutufmodtotete antetrio*
bi ot^cfhonS ficta tf btbitione;q: et bac % illa oieta vtentib* celc>
Iftcgimtms acuto2uitt, l^
rius mo:s plurtmu ftedtf nift qn mo:b9 tgfecta fuertt faiute:nece"t
erro:is in pncipto mo:bi facti emedatioficut bee impofftbilis eft f$
medtcabilto:eft. .43*
£YCce ei iuuamftu incl mibivideo:tibi marte ^futu^:cauedii
Vjlitaqj e ne i pmis oieb9 a £ncipio moibi ab aliqb* turiu q & ot
uerfa couentt efle egru pbibeas paulopoft etfdc refectur*. 4.4.
r^ftlnteici ptifanagrofTajoStinpnopio mo:bitnocitiua i$n<>
JC/ rat cu rttrl9 oederut ea poftvena? innamtioneouob5' otebI> vel
trib9 feu pttb' fact&funttalu q fuccu ei9oat fiTr nociu5 nefciut efle
fi o3di pnctpiu f mvtilttate n5 fuerit neCo,cqj attedut ali6 aUt tntej
Itgut ntfi q: ft pttfane groffum an mo:bi Oigefttone fuerttoam ei q
fecii fumerc confueuttnnapima lefio tnde contingit, 4.5.
XIBqb9 plurimu ipi errarecontinef:quippe q fepi*egros eua
cuatisvenis ad accipteduiustrSfinutStxupon^ab accepto
iure ad euacuadasvenas eflet mutandum mayime fi tunc moleft*
fuerit mo:bus. 4-6.
gT\ "Ultottcs aute? a capite a gtib* circS pect? crudi oe genere
5 I ".colerfi attrabunf buo:es:vn* illis vigilte accidut q p:ofectc*
otgeftioni mo:bi repugnant? anguftia fuperabundant:rmurmu*
fattmente Bturbantunoculiquafifubito^fplendo^e obtundutur
auriculevocumttnitibus implentur: articultfrigct:v:ina indtge»
ftax fputum fubtile:tfalfumt paruum fatifcp colo:e ttnctu circa co!
lumfudounquietantflat^T tractu0inde,fic^mutant:fo:ti? atc$
creb:ius ouctf :tga planantur i fi cut oefectto tpirit9 £acciderit: boc
peius eft:a pecto:ecoopcrimenta repeUunt:manustremunt:vtpu*
rtbus autem iuferio:a labia palpttant. £^j+
(~\ tte qdc accidctia fi tn pnctpio mo:bt appareltminua metis
Vj5*altenatione fignificatx egrom plurimi tnde moi imt. 4-S.
g^ XXifto cuadutautnatoapatcautfangutne p nares fluete:
V-^aut groflb empimati3 fputo Itberanf alioqn no* 4.9.
^tf^fe^q? etqutfptamedico^mibirepert^eft^babttudinc egrc*
JL-£vu cognofcerequeat:ficutop$fivtdelicetvirtutts Oefectione
pattunt:aut fier tpavena?inati6eer alia furia:atu e£labo:eegru
efftci^te:ieu quoutsalio to:po:enature!co:po:tsaccidetevelfimtK
bus accidenttbus. 50.
m£lu5 eft ntmiru qn egro i oolotisvel mo:bi acumine oefectu
tnotuo:ttj oiepotumautcibumautiusaccipere permittut
quia ipfam oefectionem er inanittoneeftimanteamzrurfumecon
tra malum eft virtutis oefectione ennanitioe efle qo igno:as medi
cuscibum reftringir.quo vtrccBerro:eegrt moleftantunveriitame
boc vltimum eft ntmis malum p:io:e:vn tibi familiarius tifc opo:
tet. Qi quts ern alius medi cusfiueplebei9 adegru ingrelTusbocac
ctdcs inteUerertt:eic^ ea cibi velpot9 q a p:to:e medtcovetita fuo
ratacci2spcepcrit:noeftoubulqiuegroiuuamemfit:qobnioima
Xiber
gno bomint oedec9 eft:q: bts pofterio: fiut mcdic?vulgaris fuerit:
velut mottuum fufcitaffe videtur. 5 r.
£^f^ ego quide? fum otces fignificatioes quib* opottetjfignifica
VJLnfupervnumquodcp, 52*
tfrctneautfuntberesTbisq accidutftomacbofiemco:po:a con
tra confuetudinem fu5 magna toipuerint quiete n6 pofTunt ftatim
c6fo:tari. CL6 fi cieuerinttatcs ;requieuerint per logum t$s: poftea
vero ad labotis erercitia fuerint fubito traTlata maltt eft: fiTt vero
modoz fingula co:po:is memb:a vtvidelicet pesvel cjltbet artuii qe
fcere folit^fi quSdo fubito ad infolttit tranfferatur labo:is ej:erci>
ttii:eodem modoTinoentib9:T tnoculis acctditmullum oenicp inue
nitur membmtn cui non itidem contingatmolli etiamiacere cul*
citra pteter.folitumvfum fatigatco:pus ;fuper cutem ouram et
etiam fub oiuoindurat:fitnfolitumefh 53.
aiBrbigratia bomoqutuisincrureoubiuvuln9 babcs cu co>
miferit fe i tnitio Iabo:isad medtcaduatavt nec pede a loco 01
mouerit:abi|titacn apoftemabacopeato^ multociti9fan9 efficif
qj fi tn medicado iuerit % rediuerit: quod ft fup:a pedcs ftando fep
ta vel feptima oievel citius vel ctrcttenpl9 tllico accidit fibi ool ous
qjfiapancipioinmedicando iuerit rrediuertfcfiquocpaliud op*
ejercuerifcfiteiuscaufa grauiotc$fibocmodotn medicando euti
4em laboiem eifdem affueuerit oiebus. 54-.
Qjte itacfj iam oicta omnia ad fe inutcem t eftificanf: qt videltcet
tmmutatio fubita tn contrartumtam inijsqnn alf)s nocumento
magnoconftat cfie. 55.
*f\ fiustti ledtf ftomacbus:er.fubita mutati5e ab tnanitisvenis
Jt^adacciptedu cibu^nultomagisqkofueueritvelcutotu cotp*
Stnutaf fubito a nimia qete ad multu labo:e:qj e?: mutatioe ab ac
cepto cibo multo ad euacuandasvenas neceffe efl aut co:po:i vt c\e
fcatTrequiefcatTfi mutatioei9fitfubttaoelabo:etncieteop5 tn*
ter ftomacbum: a b accepto cibo multo ceffareiquod nifi fiat co:p*
vepaturatcp fatigatur. 56,
Y^sautotb' oeimmutatioecide replettonisttnanitionis ma
JLJJjimeagifcvalet autemad oim acctdctiu cognitione":tad eam
vnde lertnonebabuitn acuttsfcilicet ntotbis ad modttoandi cibft
tfmvtile' immutatione ad furie quocp figmficatione' necno ficut ap
parent a loco 4 eft fub ogafragmatcficnt oatur* fuimop* emvt fit
pertnutatio.ficut pcept oe ea oeindevt no adminiftref altqd oe fbt*
bitioeoonecoigeraf egritttdo:autvtappareat ininteflims fignii
p:ouocasadoimittendump:obtbitionem abvfucibi. 5^7.
/TvtUtevigiiiefactutcontracibt ootufq* oigeftiouc. Similiter
SAJLaut mutatio in oiuerfam parte eiusmollit inftrumgtum ip*
fumc^quaficoctumredditTgrauat caput.
OinitUberfecundus.
'ZertuiG regiminio acutozum; tof-
CIBommi fcpppocratio regiminfe acuto:um liber
xcrnusfeliciter incipiu
Otusautem ottlcisvelvinuftuealbumfiuemgrum r
jjaqua mellis et aqua orJmcUis:fiue fecantabtn acutitf
mo:bis ejbtbeda iunt poftmultajftderatioej tn bis.i*
r^tltcis afit potus minus aggrauat caput cpvtntt
L^mentegcutitminuffintefttna vtracp magis er>
purgat; led vilcera inflat -.fplenem vtdelicet et par opilat coleram
aut babentibusineptuscftq:eis fittminfertrfuperiotibus quoq?
mteftinis eft eftiuuattuus.nectamScontrartus inferiotibus.licet
litf lattuus fi ptefertim cu eius infla tioni facilis minime fit oefceti
fus:fedpotiustn locisquifubor.afragmatefuntimmotatur» $.
X&ente5 leuius x minus cp fotttota vina percuttt. 4..
ClutusersooifpofttioeUbecepvintsipmmetiamtnflat 5.
&cd plurimum in vnna minus penetrattuum c$ vinft album. 6.
CCt eamquecumfputo fit ejrcreatione plufqj attuspot9 tuuat.7.
Qjti autem buiufmodi vinubib^do patiunf fitim:mtnus fcreat
63 fi almd btberent vinumtqui vero non:c5trarium. 8.
^T^iE vino autem albo vtrumfit faudabile vel illaudabile pti*
.Omo oictu eft tn bts que oe oulci potu tractauimus:fed eius
tranfttusin veficSfaciltoteUcpcuiufliberalteri9 potuscfiquo&t
vimaperittua babereotgnofctf qin bismotbis femp. iuuatiua
eft veruetta tn altjs minus alio vtno c5uenies eft:fed tn fi 4d in cor
po:e mudificat per via vefice eft neceffe a mo:bo Uberet ft p:out et
opottet ppinetur qoboniteftcognofcereiUamfisnificationS vtni
queiuuamenti x nccumett eft monftratiua cuius quide totius na
ttcte ocs qutde medicine p:io:es ejptes fiiere 9.
*|T> 21lmeus potus qtude x ui$er x poticus in bis mo:bis vttlts
J6^f cftfi no.fuerit capitis grauitas acmeti no timeasmec fuerit
oiflimtlis fputi fcreatus x eyttus vtine no eft otfficilis.t fterc9 bui
dum x liqutdiuT fimile loturetnteftinotii:bos ern fi quid licet affue
rit albu vinutoia vinotumrfimtlia nooarcbonumeft. 10.
gfciendum eft ettam ttbi cp fuperio:tbus % inferio:ibus membtis
minusnoctuumeftfiaquafupermifceatuncirca autem inuftina
lalubnusfi fueritpurum vtnum. 11.
b Edromelfiomnibus tempo:ibus motbi bibttur in acutis
egritudinibuseiusconuenientiaplurimu minoteft.eis qttt
coleram babentamaram quicp magua babent vtfcera qj
nonbabentibus. 12.
b gdromel aut plurtmu min9 fitts furiam accendtt cp vintt oul
ceq: putmone bumefacit x ad fputu ejcreandu^ tuuamentu
teperatu pteftat:tulTim fedat:boc aut ideo qt virtutis b jquidda^
lauatiuaTfputu vifcofu5plufcy op5!reddik 13,
Xibertertitm
Sfaua mellt0 multutn p:ouocat vttnammtfi buic aliqovtfcerunt
contradtcat. 14..
*Y^\ tlmoie^ oe gne colerc purgat ab f fra tqo aut purgat aliqn
JL&t bonft m colo:e:aliqn 1att0 plufqj 05 tinctti plufqj fpumof u $
qo mapme coler§ bnttb9 qqj ma gna vtfcera bht cSttngtt. 15.
£jf<Creatu0oppo:tun'cu (putoac pulmSis bGectatio.tnarime
JO fit ej potu aq melli0 pl* mtrte.Sed egeftio flercoti^ colera ba
bmtm % calote* fit er. potu aq tneUt* cui? mirtio puro vicina fuerit
multo plu0 qj eiu0 cui? commt jtioni aqua oomtnatur. 16.
^Jf Md etiam cuiu0 egeftio banc babuerit qualitatem ipfi majrt
JCTmonocumentoeftmeo^entardotemquifub otafragmate efl
cftingui fed potim furotem % feruotem ftimulat:a tq; tnfirmo in*
fert motbi intolerantiatmmembttfq? generat molefUam; in intefti
IU0 autenu in ftomacbo vutnera generat. 17»
»3uerfftatem autem medtcamentotum neceflariotu ad bo0
motbo0tnedicando0pofteaintimabo. 18-
0td fi in bt0 motbi^ acuti0 pto iure vel potu aquam oederi0 mel
litamvttlettbiin multt0oeari0:necmultumoelinqui0:quemau»
t emopotteat tllam bibere t quem non oictum effc vt opottuit oiji*
mu0 ettam cur oenegetur tnfirmo. 19.
/^j&d quida^ iam otmittut oare ill$ qt VC5 oebilitat tU& virtute
jC/ bibentium vude 7 HU0 caufa citatn motte credunt tmpendere
qditaeffeidcjrcovideturftbi qt bi0 quibibitmtnimepotfubfie'/
tari;Debetefnquid5eatfnvtcte0quizfiopottunevtunf ea. 20.
Xfcon tame bic fenfu^ boc tnodo perfectu^ eft. 11.
Qtuetamcfottio: eftfilola bibatur nifi ventremfoluerit. 22.
g^TBt etiam qn q* tllud fotttu^ iUo leui vino q> aquam fufttnere
VjLn5potefl;eftTquandoO3oebiliu0. 2?.
»3tferentia autej queefttntervtrtutem vtniaquofiet mel*
U0 vel vtriufcp no comirtt magna eft qui entm oupluj vint
puri biberit d3melli0 eiu0 virtutemmagi^ tllud melh0 confottat
ntfi naturam bumefaciat:ftercoii0 etiaj ouplum egerit 24..
a^r^Ofipttfanamverofi aquamellt^btbaf faturat nimi^ rcple
Jl^tionet tnflatTei0que lunt fub oiafragmate Ioct0 minime
tuuat.&ntea %o nofitadeo nociua:fed etiuuatnetobtuot bf.25 •
^TOctum aftt mel vfui apparet meliu0:qt fubtile % albu^; luct*
vJLdutncp vtdetur p/otabile.Sed ea" bomtate tUud babere qua
crudo pteferatur oicerc n6 polfutmno efti fapotofioicrudofi me l
antecocticne bonii inuenitur. fed ettS pluo oefcctu:T ad egcrcndu
ftercu0inualidiu0cop:obatur:quoiu neutrum quantuadtuua*
mentum neccffartum eft.Sd quid aftt coqut espedtat iudicabo.Sn
crgomelmatufuertt attt immundujtnepti odoti0:nigriqKolott0
coctio eiu0 maltgnttate' minuit aut turpitudinej. 26.
!Qotu0 aut c\o£tmelo; inbfceme oatu^ \\\ acuta pafltontb* pluri*
TRegimfofe acuto:um. Ivij.
ma iuu3l|o:eft:o1bu0 em neceflfee fcreare iuuat flatubonwfac.Z7*
J5o:e rero qutbtw vtitur eo funt ifte. lS.
^aCccidiminusverobig; c^bus fputtt fcreareeft necefie no paru facit
muamett op fl id qd inclufuj e adiuuat crcreari lubncttfacics atq$
canalia pulmonisoilatSs pulmouip:eftat qu idd& quietie:qi illud
bumtdum reddttitao^marjmftimpendtt tuuamentir.qwsidoqj ve
ro plm;videltcet accidifiimu0 oppoitunum fcreatu per fputum fte
riamittensadiuuarenonpoteftiquare fputtvifcofitas augmew
tatur: vnde ^opue illius impeditur. 19-
HCcidit autem boc illlis marime quow mo:bu0 pertculofus
cffcvndecunq* fueritmeq? tulftre ntc$ ea que tn pulinotte funt
claufafcrearepofiunt. ;o
f\ VLod ft ita fuertt vires infirmi necefle vt cognofcas % m fibi
V»cum illud oederisfalus fperetur. }i«
fifed egroto orimel qn oarevolueri0 illud in vUimo tunc teptduj
eireopoitetato^patilatimoarimec^multttnecefreeft. }2.
^Qarum3ccid!mmrtoatum:o0Tpalatumbumidufacit:fputitad
tuuatercreari:fttim e$ttnguit:loct0 qut fubdiafragmatefuntvtfce
rtbus aptu eft:a tqp lefiont que er. melle acctderit repwguat z amart
tudtnemabeop:ocedentcmo:ttficat. tf.
&urfu0 ventofltatem relajrar.vtinaj ptouocat. 34..
0edininferto:tbu0 tnteftinoutmvltracpopu^ftt buimditatem
tnferteaq*erco:iat. ^-
jTb IXod malumtnacuti0pleruo^accidttmo:bt0:mapmeq:v^
VfiAtri0ventofita0erirep:obibetur:furfumc^ remittitunet qt
oebtlitat virtutemarticuli0etiamfrisu0impo:tat. 36.
Xtacp qo nocumentuer orimelle nafctturallud necefiartuj eft. itj.
^onumquidaneftbibereegrttmiudeparuoe nocteteiunu0 an
teaccipienduintusmccqtticcpinde ptobibetoari poftctbum fcd
pofllongumtempu0 3S.
D.ui aute folo potu otetantunnon grofie ptifane qmcq* acciptctes
no illt0 optmel couentt folfi: p:ecipue cu coftet qo crcohet tnteftina
adbocentasendumcuveneinane0funtfua matoi p:eualetpot£
tia: quippenonbabjfecefedaqua meUi^minuit eiu0 virtute^.^.
gfi ergo tnfirmt iuuam£ orimeto omni tpe mo:bt nouert^ ene ne
cefTar ium aceti parum aque mell^ immtfcere p:out ttbi.f ad iuua
ment um tfh videtur poftefufficere:quodetu0qutde minuitnocu
me nt um:ac iuuamentum impedit necefiariuj. 4.0.
tlniuerfaliter aut acredo acett eo0 iuuat qbnt cotera amar&non
autquimgr5:coIeraautemeuanefcendo tn materiam ftegmati^
tranf fertuncum ab aceto trabttunnigra vero buHit z crefcendo
multtpttcatur. ^cetumemmcoleram nigramadtuuatmultipli*
cariTp:ocreart. 4-f.
Jlcetu femellis plufc^ luafcttlis inimicafcq: vulue nociun eft, 4.2,
b
#ibertertitt9*
HOuevero nuUum opue inueni nifi qt in acutis bibitur tno**
biemecn efit i pleurefi vel pleriplemonia fitijvel tufltm fedat:
Iputum non adiuuat f crearet tn bie omnibue alije potibue ope*
ratunmarJmefieger omnifgemotbivtiturea. gnverooeeapa
rum iutcr orimcl btbatr aqul m cllie fcreatut fputi adiutotiu la r >
gttur cui9 ret caufa eft potuu ipfotu qualttatie mutatto q ab ea fit
2Utter ent nuUo modo repertmue e& ftti^ f edare vertt magie furitl
incitare:t a q pottts in colericie % in 4bue fub otafragmate colera
onatuntn colerS mutatur. Qui aut ea bibunt ventre eotum ejrftte
inantto;eotu cotpota tn oefectione adducifcmaguitudtue' fplenis
et epatie auget;fi tncenfionesbabeSt rtigttu facit:in ftomacbo na
tat qt tra nftre motatur: quod inde eft.qt frigiditatt perttnetiT in*
digeftibilte eft nec# fecem oefcendere facif.nec v:in& ptouocat. no
ouiot eft:quta naturaliter non babet fecem:fed fi cut pedee ff igct
aquambibateius nocumentumaugmentaturmulto magis.4-}.
B3oolo:emcapttistimeae mentifcp perciuTtonem ab Vfuvi*
ni fummopere tibi cauedum eft;oandu ergo ptoeo tantuaque
aut vtnu5 palmarum coloti fitnile ftne odote aquofum % plue mtp
tum:poft quod tti% aque ptopinandum eft parum quod etue vir»
tutcmmtnuattncaptteTinmente. 4-4-
gyVU autcm folam aquS vni bibcre erpediat:cuicg multuj aut
VXparum;T cut caltdum aut frtgidum paru iant oir.tmue;quod
veroreftatluotempotefubiungemue. 4-5-
*f~\ 3cam quoqj quo tempote oebet oari potue;ftcut ille qut ec
A-^otdeo eft f actue % qut cum berbie:c\ quocp oev ute paflts:T q
oe frum5to:T qui oe inelle;* qut oe iure:sq oe malie granatr.T 4 0 e
a Ujs factie cu f peciebue. 4-6*
**tf3 Sluea vero in qutbufdam motbotit iuuant :in quibufdfc ve*
c^3romintme;rurfusbona qutdem in quibufdamlocisplus:
in quibufdam ininus (i videlicet neceflaria altqu5do ptefto no fint
Cum vticp buicinftrumenta operi neceflarta ftue vtilia:aut tdo>
neiminiftri raroinucniuntur.Cumveroinfirmueno benebalnea
turmajrimumindepatiturnocumentumneceffecft enim buicof>
firio locus cooperttue x a fumo tutue r mattma aque plenitudo:
«5 autemcrebtobalneandumeftmtfi fueritfotteneccfle. 4.7.
al&i aute cotpue egroti oeponendu eft; n5 ritft calidiue q$ tf>e
confueuitefle;opottet:p:imo itacp parit aque;oeinde crebti*
fuperponendujeft. 4.$.
«Cfia ergo bteuie ftt ad fohum. 4.9.
Xntrottue verot ejttue eflefaalte oebet 50.
Q^utautlauaturquietue tacitue:necnquiccpagene:red aquam
altuefuperponenecotpueoiligenterfricandopertractet» >i.
X)eindemulteaquepermi|:tepteparatio, 51.
Xilultuoeindefuperverfa, 5$,
T\e£iminfe acutcmim. IWij*
>oft<# loeo friC3to:fj vterc fpongta ad oeficcSdum co:pu0. $4.'
eqjoIeumquSdomultum ficctfunt adiunge. $5*
gfcd caput quantumplu0pofl"i0difponsia oeficc§du eft. ^o-
<£tcauendumeftnearttculU caput neq*quicc£totiu0 co:po:i«
fngefcat. 57*
^jfi£dne<£balneandu eftparua tempo:i0mo:atranfacta poft
j^ acceptum iu0 vel quccuno^ potum. 58.
Xico^qutco^potucircaipfamboiambalnei p:optnandueft. 59»
CLui balneu am5t vcl fani cofueuerut eis majime adbibcndu eft:
i) namqjoefiderant Ttuuat fi ergooimiferint nocet. 60.
^#3 Slncare tn periplemonia iuu5ti9 eft qj in acutis feb:ib9:tn la
r!3 tereenim tenero cofte atcp itttcr fpatula0 ejriftentem oolo:e$
mitigat.3t6e£coqutturquod per fputumnecefTecfleycrcari % ad»
iuuat ftatu3 ettS bonificattfcreatus aufcrt labotem quta art9 mol
lit;cut€ butnida facitvunam ejpellit capiti^ rclcuat grauitatc na
re^bumida^reddit. 61.
J^yslnearebumidSvItra moduvcntrcmbabcntibusnS cfl plu
4J rimu neceflartummeq? ei0 0; ftiptici funt pP oefccto nifivctre
pttu0purgato:neo^oefecti0couenitneo3 faftidiovometib9 neqjeru
ctu0Oegenerc colereemittitibu0:nco3 flujrumfanguini^ perna*
re0babcntibu0:nifi itlud min^oportuno fuerit.Cu cmoc$ici8au£
tum opottcat efie:fi ergo minus fit;balneum eft adbtbcndum: n ta
menvideturco:po:ineceflartum. 62.
•^alneare non nocct amStib9: % fi 010 int>ie ptcccpcris. 6?.
J*3 SUneu multoc6uent5ti9 cfl ptifani fece fumltnV c$ dsqui ac
rC5 ctpiunt folu fuccum.quib* tH inttrdb conuenirc vidti quSdo
c$ rurfu0 r in bi0 minu^ congruumeft quifolo potu oietantunfed
m illi0 aliquando conucniens eft.
Gjfccgiminte acuto2um
liberquartus incipit*
^f Sufon eut fit:cu reficcatevenule efiiua bo:a euulferitou
3 meo0.i.acre0Tcolerico0 bv_co:e0.i.liquo:e0 ad ipo0. 2.
, S>3Tfeb:i0 multa oetinet co2p*:ficutsb ofteocopo.i.olTui
,labo:ebabitum:labo:atTOolet. 3.
l^itautem <£ multumTej: ambulattonelongajtfiti lon
ga:cu reficcate venule o:tmia.i.acria % cauda reumata cucllunt ad
feipfa0. 4*
JJlt aut lingua afperaTficcaTnigravaldcTci f 5 indico\t.vfrre mo:
lu^oolettfubesefttoeobuiderocrefiutTfitt^vebemfe tneftnnfunt?
vigttiealiquado veroT alteratione^frenu.i.fapientie. f.
Jiuic bibcrc 3qu&Ttne!Ucrat& coctu oa aquofum c^tu vulf . 5.
# iber quartus
ftfiamatu.osfueritvomereconfertTventrem dtfferijare. 6"
i vero adbuc non foluatunlacte afinecoquenspurga. 7*
gralttumautcntbilneq50jimht.acreofFerre.non efftfubducet. g.
£fo:bttiones aut oonec ejtra crtfim oies facta fuerit ne oes. 9«
OCtfi fanguis ej narib9 fluperir.foluttur pafTioT fudotes fuguene*
rtnt cretictsuift).i..pp«ytcerti;rcuvitnt5 albisTgromslenib9 fub
fiftenitbusbEpoftaftbus. io.
fTt fx apoftema altquod factum fuerit. m
^iverofine bisfoltta fueritreuerftorurfuserttegritudtnisvelver
teb:i crurft oolo: cotingit terpuet groffa ft oebet f anus effe. U »
CCanflgen^aliudveter fubducesfiticpplen9:ltngua afpera: ficca:
falfa:v:ineoefectio:vigilie: ejtremitatcsinfrtgidate. ft.
CCalieaufo nifi fa nguiser nafo f lujrertt vel apa circa coilu factu fue
ritvelcruruoolo:cotigerit:vel fputa groffa erpuertt beceinconfU
ftcteventreftut:veriebto:uoolo:vel pudendouimltuoinon iudica
tur cum tefticulis ttwfis crettcum. 14«.
OCt bic ideffventer fubducens fcdm eundemoictu eft modum. 15.
3£|ofmata vero.i.fotbitioncs epifpaticas.i.euulfiuaSiOa. 16.
jBLcutas autfc paffiones ftebotbomabis ft fottis appareategritu*
do;zq babet iuuenefcunt etater robur aderit ds, vj,
Iijitur qdS f? qs fquinSttc9electro.i.e!ect«ario£ muda fiue ali
qd pleureticop.fi #oibeciUio:appareatfi*pl9fangutnisaufe
ras:chftert f mventrcvti per terttu oiej oonec in fallacia factus fue
rit egrotansr fame \nd\c;znt. \$.
^r^ fbleuminacta b^ppocftdria n5 fpjrituu aflumptioe frem& ,t.
Jk£ o^afragmatis incenfiotsvel fpirituum accefiones oubomie
ftccequtbusnonpusfubit:fedad oefenfionem fpirituum paffioes
befuperuentut:ma}ime %oz epatis oolotest couerfioes egrttudi*
nuno poffuntfo!ui:fi quisptt9 tcptauertt farmacare.i.farmacuoa
re:fed flebotbomia taltu b£gemonicum ideft p:incipale eft, 3Dein>
devero in cliftertb9 mfl magnaTfo:tis fueritegrttudo:fi #o no pofl
ea farmacia tndigetaut iu faUacia;tmodcratioe poft flobotbo/
tniam farmacia. 19.
f"V tlicuq? ^o fteuminStia in fmctpio csritndinu mot conaitf
V^Afoluerefarmacta?tetiqdafleumm3ttsntbilaufcrutneo^re
mittttcrudaerjfiespaif»o:refifletia?vo egrttudini fana colltquatim
becilli vero co:poie ftente egritudo oomtnaf .cit aut egritudo oomt
natur co:po:tboc t afe infanabtliter babct. 20.
B3*oaffonu.Unuocalerepetevena?aimmpfioes fiut;fi fano
boc bomini cottnga t fine occafioevel alia caufa fo:ti. 21.
% a uferre fanguine f m babitunweta tem epcogitans quidej
quod plurimum 1 quod tni nus . 22.
Xctdut aut pIurtmtseo9talia:rubo:esfariei:Toculo9ftatto>
nesoiftetie manup^ridoteso&iupulPmarJUapcoactto ifri
£X
•Jlcgiminfe acutoutm K£
^tdatiocjtrcmitatulpintumnoefccftoncffin vcnjwr. 2?.
^^ tticfiq50olotesj}C5enite.i.aduencrint nicjrecolereTOiimeo;:
V-&M. acriii rcumatu ifliirioesfiutrpoHet aiit W moifa:motfe#o
vet ficcefactcvenctcdunf:tfleumtnateo euellut influetia:vftcotru*
ptofancjuineTfptntuV no potctib9 tneoviasq f m naturas Sbula
re infrigidatioes rmt acccTtoesTfcotofies.i.tenebtofitatesTarTonta
ideft muocalita0:Tcaluarta.t.apiti0cjramt30T fpafmifl isUncot
velcparvel in ven§venerit:vndeepilcttctfiunt:velparapli5eff.i.ap>
popletici:fi tnloca cotin£tta inddmnt fptritusx a fpiritib9 non po
tcntibustranftreoeficcatusfuerit. 24M.
<Jt op^ bo0 tales pfometate^flobotb omarc tu ptinctpto cofeftim
fublimib* e£tft£ttb9omiitb' circunftantib' fpirittb' t reumatibus
farile etn auyiliabiltota funt. 25.
MTf Z refumctcTcrifeo0 fup c5fidcr3tc pbarmacarefl no alleuia
VjLtur furfuj.^nferiote afttvetre fi no fubegerit clifterc afine lac
coctu^ oa t bibat non minu0.i2.cottli0,i.pugilt0 ft vcro robur rir*
cuntenet non minu0 fed plu0.i6. 36.
^inancbe^ au tcm fit vel fquinantC0:cum reuma er ca pite multu
etconglutinofumbota bvemali velvernali ad fagitida0.i.occifi*
ua0 vena^ fuperfluat tfptritum amplepotem ptopterlatttudine^
epifpafon euellent. Cttm rcuma autemfricjidum cjiften^ z conglu
tinofum eft eufractabit.i.opilabit tranfitu^ fptritu0 et fanguini^
epefractans coagulat ca0 que ptoptiefanguinem et immobilem %
flabilem faat natura frigidum eriften^ t eupbtaticum:ideft opila
tmumT ptopterea coagulatur :lingua liuida cffecta r rotudata ct
recuruata ptopter vena0 quefub lingua funt:fucctfe enim venebt
vero columnulam vocant alterutrumcp venam groftam.Cum tgi
tur plene eyiftentes be ad linguam firmantur t terminantur rar$
enftentemTfpoustofamptopterficcitatetmoeinde bec a violen>
tta bumidum quod er veni0 fufcipicn^ er lat3 qutdentirotuda fit
ejbene colotata vero limda:ejc molli vero oura eybenevero curua
biliincuruabilt0 vt cito fuffocet nifi qui0 cito aur4liabiturflobo>
tbomiamfaciens a btacbijs Tvenas que fub Ungua fuccidens ct
pbannactisattractiui0Tgar0arifmi0calidt0Tcaput raden^ xct
rotumcolloTcapiti circumpone:Tlani0circumuotuereT fpongjjs
mollibu0et aqua calida erpertmentcfomentareTbibereaquam %
mellicratum non fricjida :fuccum autem offerrecum cnffein fal>
laciatamfuerit. 27*
CCumveroinefltua velautunalibozacrcapitccaV.dureuma 00
flureritTnitrofum feuab bota otimi.i.acreTcaltdtt factu mozdet
aut boctale eriftens Tvlcerat Tfputo tmplet Toztbomta ^dumit z
ficcitasmuItaTqueinfpictunturb^fopbia.i.fubtilia apparet. 2?.
CCt pofteriotes tentanoo incoUotendttTVtdefvttetanus tencf
* vojapofocjc Tfptritusparuu^. 29.
b tfj
ftberquarttu*
GLt antipafis fpirihu* fpiffa t violenta fit. *o'
0edTarteri5vlceratbi0quiita oifpofiti]funt:eritaute' ptopter
D:imtca:ideft accredinem bumo:i0videlicer. *T.
0i feb:i0 affumpfent veten flercoie fubeunte vel nouiter comeflo
n enftenti fiue cuoolo:ecoftefiucnon: quietem agere oonecoefce*
deritcibu0p:imumadinferio:e vfctrem. 31.
Jgotu a utem vti or. imelle. **.
€f i #o lappato.i.futnbili eriftenti caufu^ fupuenerit:fi tibividebi
tur farmatie apte babere in bo«0 tnu oie? no pbarmacare oebes
fed ouartanum. *4-
CCuih autem pbannacaueri^ fo:bitionibu0Vtereobferuan0 paro
pfmo0 febiium: vt nunqj offera^ erjftenttbua neqjoebentibu0 efTe
futurt0:fedoennentibu0vel quiefcentibu^.i.ceflantibuSTVt Ion>
gimmeapiincipio. *5*
Qjtibufcuncpvero ovatbelo0.i.n*naliterventerbumidu0in fcb:i
bu0:bi0 oiffer^ter peck0calefacien0T pjftdlep^.icoftruujen^cef
roti0 x co:oni0 ctrcu voluen0 caue vt non fint frigidio:e0 alio co%
po x:calidi0 vero ej:iftentibu0 calefacttone^ nulla0 offere^ fed ob
ferua vt non inf rigidentur :potu vero vtanf qj minima aqua frU
gtdavelmellicrato. *6.
Oi ^libufcunce in feb:tbu0 venter bumidu0 1 men0 turbata:
5*et multi taliu croida0:ideft vcllera auferunt t nafo0 fodiot
tt Pm parum quide refpondent ad interrogata ipfivero ad feipfte
nibiloicuntrectum:videtur igiturmtbibietalta melancoltca effe
f! vero talibu^ erift&ibu^ venter bumidu0 fuerit t colliquat: vtde
tur mibi fo:bitione0 frtgidto:e0 t groffio:e0 offerre % pot9 ftiptu
c60.i.conflipatiuo0 t vinofio:e0 vel copactto:e0. ?7.
g~\ tlibufcucp vero feb:ium verfione^ a p:incipto t pu!fu0 ca#
V^Apiti0 funt t v:ina fubttlts bie opj en>ectare ad crife^ era >
cuituram effe feb:e:no admirari vero fi oefipuerint. • *8.
CLuibtt0 vero in pnncipio v:tne nebule fo:me0 vel groffe;bo0 ta
Ie0 fubpurgare t fi alia c6ferunt:quibufcucp vero tn p:in cipiov:i>
iiefubtile0nepbarmace0bo0tale0:fed videtur vtile cliftenjare
bo^cofert itacurari. ?o.
C[o:po:i quide cniietem oucentem Tvngentem Tperifellon ata:id*
eft circum conftringentej bomale0:ideft equaltter: pota vero mellt
cratoaquofoetftnbitionefucco ptifaneadvefperamventre afit
fubducitfecundumprincipia clifterepbarmaca verone adduca*
bt0 i n p:tncipio:fi enim aliquid mouebis fecundum ventrem v:fa
non matura fed amendro0.i.infudabili0:Tacritbo^.t. tncrifibili*
feb:i0permultutepu0erit. 4.?.
j^o:bttione0 aute cii p:opecrifim fuerint ne oe0 f! turbef cu$ aftt
remiferit Taddiderit ad meliu0:cuftodire vero opo:tet % ofam fe*
b:ium crife* Tauferre fozbitione* f m boc tps ♦ 47.
1R egtmmfe acttto:uitn I£
!Otdi<cerunt autcbelonge febtes fierir apata.t.abfcefTuababere
fiquidc infertoia frtgtda fuerintfed babet traTmutationesuflutt
antfanguisefnartbussv&rcstaubusturbantur. * 4.1.
CLuicuo^ ftofebiesaflbdes.i.anjriefiuttb ^pocudria.i. ptecoidta
tenduntur tiaccntes no fuftinfr tn eode tertrema infrigidata ota
plurtma oiligentia rcuttodia indtgent;oe<iucere veroeisofferen*
tts nrt aiiud cf or imel aquofum fo: bit ioncs aute" no offerri oonec
oefinat ivttna otgefta fuerit. 44.
HCcubare vero ad obfcura 0 oomo 0 ta ccubare in molIifTtmt*
ftratte multo tepoie ad eande oefluete: % vt minttne ret jciat
fcma jtme vero boc tatctates iuuat. 4.4..
XlEpocundrio verolini femciungen0appone:caue0 vtnS frtjrerit
t. fngeat appofitti ftt aiit fummetepidum coctum aquaT oleo.4.5.
GO niecturari vero er viini^ quod ifuturu efl effe : n5 fiqutdej
fuerint grofftotestbccotbere.i.flautatesfunttncltozeg; fi ve
ro fubtiliozes tnigriote^ perntciofiote0. 4.6.
j5fi autem tranfmutationesbabuertntrtcpus flgnific5t:necefTeS
egritudtne tranfmutart ad oeterioia Ttneliota anomalia;ideft int
qualitatem. 4.7.
IIHconfifientes autem febtium finereoonec flent: cfivero ftetc
rint obuiare cu oieta x cura oeceri f m naturS 2fider$5.4-8.
gfunt aut vifiones tnulte labotStium. 4.9.
X2)eo attend£dueft fananti vt n6 obliuioni tradatur; aliqtta
occafione. 50. Xfcec£eotumque£tnmentem.5T..
Xsitur maytme quide opottet impare numeruj vereri q6 bi oie*
beteropes.i.altero repetentes faciunttabotante^. 51»
CTufiodire igif opj 6ma ot£ c| tnciptt ibecillis effe c\ tabotat fcietej
pnapiuerquotquid antecediteibocentptimu icire:cuaut inter»
rogauerit cu Tfcrutat9 fucrit otarptimu qualiter quidc* caput bj fl
mdolotofuj tno grauedine b^ in feipfo:oetnde btppocSdria % co*
fiasftindolotofanab^ppocudrmquidefioolotofumcveleleuatfl
vel fcolioma.i.couerfione b^vel fatietate:vl'cofte oolot infit Tfif c5
Dolote vel tufftcula vel tojtio vel oolot vetrt0 cu aiit 6\d bos «affuc
rit b Eppocudrio:tiic marie foluere vetre' cltfterib^bibat aut mettt*
cratu catidii coctu.adu,'cere#o fiue in furrectionib^fi lippotomi^at
*fi fpuseufotta.i.bona patietia cubjvtdeasaftt egeftionSne ali»
que foite ntgrii egefXerit coloje vel euriiquales fani vtio^boiesegc
fli6esTfebti3?tintertiaoie'fup eracerbataifpicicsvaldebn ta*
les in bi0 egritudtnib9 :tertia nas adbuc ia t alta cofpktes fi cjrta
tertie oiei ftfc quid byqd bom ipfotu pertculofius fit figna ^o nU
gra qutdem egefiio mottem fisnificatifimili? aut fano cum otbu^
vttQ3oiebu5appareatfalubtc. 5?.
Gtlm autem no obedif balnano.i.fuppofitotio:infit aut fpus
eufonia. ubona patictiaifurges in tbom vel tbtonu vel ibi in
b iitj
Xfber quarttts
lectulo:fi abfitbia.Unaniofitasifit-.boc aut cii aderit labo:$ti ma
fculo vrfetmne %$ jpnctpta inafcutur oefipiettS ejpecta futur3.54-
H^Etendere vcro % manus fi vero tremule fiierint ejpecta tali
oifiillattone fanguints per nafum futuram. 55.
XIRfpicere vero opozttf. ipfa s nares:fi fiir fpus g vtrafq* tra*
baf :tft tnultus ferat er naribus amat fieri fpafmus. 56.
B3*oinfeb:e b£emaltlinguaafpera factafueritt^rabftcbie
t.tnaniofitates infint amat buic tali % remuTto effe febtis kd
ttt bunc talecuftodtrctn fame velistaque potutmeUicratt potut
ettSin fuccis cuftodimeo^ credes remilTioui febtis buicqto; ctdem
talta babet figna periculofi funt moti. 57.
GXXm m feb:ibus terribile quid factft fuerttqutnfanfs epfte^
tibus vel venterrepetebumida egefierit-.velabfirbia.i.inta
niofitas facta fuerit; vel affonta.i.tnuocalttas aflumpferit:vel fpu
mofus factusfuerit vel fingultuofus: tn v\s aflbdis tdefl anrrus
amatfieri:Tcirca b^ppotino.i.quodfub narest frontemfudo:es
tcollum rctrotfum capitis. Qmx vero bec patiuntur mo:iuntur trt
flati.noninlongum. 58.
dT\ UibufcOcpauteinfeb:tbu0 crurafmntb^fmadra ideftvl
V£*cerofa Ttno:antia no maturantur erifientibus m feb:ibus
T\ z acciderit fuffocatio pbarwgts idcii faucibus fubtilibus errfie
tibusquccirca pbaringatmTnecpoigerttur fed neqj ertinguitur:
atnat buic talis fangutsfluere er nafo.rfi quidem multusfluperit
fblutionem figntficat egrttudinis:fi vero non longam cptocunqjve
ropauciotflurertt:tantooetcnoterlongio:em:fivero alia facilli
ma facta fuerintbuicejrpectaread pedesoolo:es:fi vero tetigerit
ped€:toolo:ofus factus gmaneat ignitus factus tno folutus fue*
ritpaulatimventet ad colluoolo:es rad dauumtbumeruetad pe
ctustarticulu rboctndtgebat fimatbodis idefi vlcerofus fieri er*
tinctts autem tjs fi manus contrabuntur vel tremule facte fuerit
crafmus bunc talem fttfcipit Toefipientta: fj tpbligarta.i. ampule
fupercttio trubo:es babet rpalpebta altera circa altera palafira*
rij.i.germinat ourus flegmonoettnet:Tbydent.i .tument oculi et
oefipietia multufuperaddit:noctes autem magtsfuperfigmfic5t
cpotes ea que cii ca oefipicnti5:figna vero tnarima multa fiunt tti
imparem numerum cp pare:quicuncp vero bo:um numerom fiunt
periculofi fuperuentunt. 59.
Tp^Osaut talesapunctptopbarmacareeligensante quint5
JL£ fi vo:uo:tfat.t. gurguli^at vcter f\ #0 no finere apbarmaliS
tos.i.ipurgatos e(Te ft vero oiauo:ifteTegcfiiones cbolerice fuerit
fcamonea fuppurga moderate alta^o cura qj mtnimos offerre po
tus 7fo:bitioes vt meli9 fo:bea t.fi^o no fuguenerit qrtadecimam
ercedentes. 60.
GUm febticitantt quartadecima eriftentt affonia.Unuocalitas
TRegimmte atutauml IjcfJ
affuerittno amat folutionem citamneq* CQtitudinie etectionem
fierufedtcpusboctalefigntficat.cuaute apparuerintin oie bac
i.quartadecima longiu^accidit. 61.
GUm autfebiiSti quartanolingua turbataverbaloquif :tv£
ter colerica fubegertt bumida:amat oelirarebic talt0. 62.
eStiua t autunalt bo:a %\ acuti0 fanguinis DtfltUatio repSte
fies f^mconiS.i.fottitudine T multa inflama ticne fecundunt
vena0oftendit:Tinpofierio:efubtiliu>:inaru fuper appar5tia0 %
fi tendtt ad flatu etateTCo:pu0 e£gimnaft)0 veleufarcbia i. bon$
carnofitatebabeat velmdancbolictr.vel er. potu man9 tremulebo
nu b5:?efipientia p:edicerevelfpaftrtum. 6}.
fOf^ h~ quide in parib' fuguenerit meli* in crifi %o gniciofuj nt
VjLfi multu^ abitdater e?curfu0 fanguimo eptum taciet fuper*
abiidStief m nare^ velanii epv.fee0vel apoftafe^vel oolo:e0b£ppo>
cudriouhvel ad teftevelad cruraifoIutioautSbujejit^fiiitg fpu>
ta vel fputo^TgrolTarfl vzinaruleuiualba^eptu^. 64..
HiEbtifiticulofeopuvelcpo^.i.fuccufilpbtjojrimel oaucu te*
r& bibereoa Tgalbanu in melle rciminu elieticum.i. clectua
riuTfuccuptifaneinbt0fotbere:afrlicto0.i.impafltbili0 mtl btc
tali0:nifi fudoie^ cretici vel fbmnt bomale^ fuperuenerint % viine
grofler ozimie0 oecurrant:vel in apofiemata firmetur. 65«
GO tallus rmirtba elicton.i.electuartmbibere aute bi0 talib*
ojrtmel oa q^ minimum. 66.
£fi fto fittculofi vebemeter fuerint otdeacee aque btbat quid£.67
JQeripIemonicatpleuretica tta opoztet fcrutari fi acuta fetoisfue
rit et|oolo:e0laterio velambozurfpiritufurfumoelatofi ooleat*
tuffcs mfintTfputa erpuit ignea vel liuida Tfubtilia t fpumofa et
antbira.t.flonda vei crocea tfi quid aliudotuerfumbabet pter ea
queeductafuntbo0itaopo:tetoeducere. 6%.
0i verooolo:furfumfiniat adclauuvel circa vbera vel b:acbta
incidere opo:tet in b:acbio vena que intu^ ad qualefcuctfpartiuj
fuerintfmbanc. ; 69.
gfubauferre #ofecundubabituco:pJ0Tbo:aTetateTcaIo:e' pl*
autauden0 fi acutu0 oolo: fueritouceread Itpotbofim.i .oefectio*
nemanimi. 70.
UDemufubclifierijarepoftbsc. 71.
B3 vero fubtus inferi9 tbo:aceoolo: fuertt Ttedit valdepleu*
retico ventrefubpurgare.in medio #0 purgationi^nibiloa
pofi purgatione aut ojinui pbarmacarc vero quatarnum. 72.
B3 vero non facile ercctu^ fuerit :mtno:e potumTfo:bitionem
paucum fuccum fubtilem Tfemel in quacifcgbo:a meliu0agit
cognofce auteme£v:ini0. 7v
XHatura^o funt panfcella.i.fputa eu facta fuerit fifia p£to.i.pu>
«vJte %o maturefunt q£pofiafe0biit fub:ubea0c]le0o:obu.74
Xtberquartus
V~fc£riplettmonteeIectU9rtii cotallu galbanuattracttuum ct«
Jkzf ntelle attico abtotanu tn opitnelle piper belleboiu vel electua
rui nigru oecoqucs Tpleuretico t periplemonico in ptincipio eircit*
dolotofo epftete oa btbere&onu auter panaces in opimelle bulliert
tcTcolanteoabibere. 7^.
»3flenteria apoftema aliquid velekuation£cmiefcen0.i.caf>
fans factt mfi in febtib9 TfudotesTVttne grolfeTalbeTlenes
fuperapparet in tertianisoieb*velacbirfon,i.varicevelad teft6
vel ad crura oolotvelabb£fcbion.t.vertebtitfirmetur. 76.
1'JR.febtecolerica antefeptimucum rtgote b^cterusfuperlna
tus foluit feb:em;f1ne rigo:e vero fi fuperinnafcatur ejrtra ti
pota pernitiofum. 77.
«^^IbetaniverolumbotttTinmelacbolicuper venas fpirituutn
VXoefecttones cu fuerint f lebotbomia foluit. 78.
^Tclm autS tetantb9 anteri9vebemcter fpafmatunTcirca collii
VX^ctes fudotes a ooloteinteriusmotfisTficcatis tenetibus
vtodeib^t.caudatisvelgroflriotesootfujcotinetvel medie colii*
gationestnnatevtpedesoefinitbuictalt ttififebtisTfomn' fuper
uenerit:Tfrequetes vtineoigeftione' babctesvenerint:Tfudo:escre
ttci-.biberevtnu citrinuvinofti5:T9licto.i.pullent& cocta comedereT
cerotovngerecruracircmioluerevfo^ ad pedes caltdos Tinfundc
tes fcbape.i.catbinoTbtacbia oeuoluere Tlubos a collovfcft adver
tebta .i.fctam incerSs vtTanteriota contineatToimittens fomcta
vttreolts calida aute aquam infundcs Tejtcdens lintbeo accub5s
eu Tne ventre foluas ntfi balano .Muppofitotio fi multo tcpote eyif
flesnonegeflibtlis. 79.
^[gritudines autc foluutur oes vei. § m 00 velf m ventre mvel fecu
dunt veficatn. 80.
^ellebozijare op5 eos qbus a capite fertur reutna. 8u
fl tlibufcucp eyapoflematibusvelfleboiogia.t.venefcifTione
n^^vel ppteralia fottecaufa^ emptci fiunt-.neoesbellebotu ne
t$ enim ptodentTfi quid pattatuncaufa videbitur bellebotus effe
f. veroo^alipltecotpus velootot in capite velimplaftrateauresvf
itafus vel e£puitio vel geniculo^ grauedo vrcotpistumo: pteter c5
luetudinequodcitcn conttgentbellebottjareopottet neqjapotib*
neq* avenis vel veneretsmco^ a trtfttcta necp a folUcitudtmbus nc
c$ a vigtitis fi quid quidem botum babeat caufam ad boc facere
curam. 8i»
g^i tleeyitinereooloteslaterum oolotofibtftbion.t.vertebto*
Vjs*rum Tquecunqj ref pirantes oolent occafionc babentes mul
tottens etn otdicere venire er. crapuIts:Tefcis v&ofis oolotes t ad
lombumtadbtfcbitnnTbilium quibufcuqjaute botu fuerint ta»
liaoiffurie.i.oilTurtantur.i.otfficultermtuguntunboiiiautgitem
eaufa t coti^arum Tbjanebotum, 8^
•rflcffiminisactttoaumr Ijrij*
£*\ ttecu<flveroaov^mattb^i.oieti0funtmulta 3de>nufqfqj
V-Mficutvti(#ptercofuetudine*oietati3 fuerit marie infignit:
etern quicunq* no oiftantes piandercr p:5derintvel p:anfi fuerint
eiff tumoi vcntriff erit multus ct rictafmu0.i.p:oiectio x plectona
i.multitudo:t fi cenauerint vcter turbatur.mibi vero non necefla>
rium in talibuspiolongarefermones. 84. .
^yCcevero marJmeinfiguiuntno e£rationealtqua:fedqeperic
^Jltia oocet iudtcarc ctbartoium virtutem. 85*
HSeumfifam.t.veutofitatem x caknetn ad tbo:acem x capt>
tisgrauitate:Tfiquidemaliumoolo:e oidicerat ante'.era*
cuit vteticum antem effcet boc babet bonum:optimum autcm x id
comedere oebcnti ad potum ire vel eb:io. $6*
Gafcu0autem fifam.i. ventofitatem gefioia.i.frricttonem x ci
bartoium accenfione facit crudu autcm adbuc x indigefrum,
peffimum autcm potu comedere repletie. 87.
fc r&gumtna vero omma ventofa x cruda et cocta t frija mini*
J^mevero infufa x virtdia:* bts aut non vtt nifi pervfmon.i.ci'*
barta:bj aftt ct ppiias malitias fingulu bo:um. 88.
CCtcer fyfam.i .ventofitate quidecrudit et friju x laboie factt. 89,
I7ens autemfhpticat.i.fiipat t aridufacit fi cucoittcefuerit. 90,
iJuoinu aute* botit minimemala babet minima. 91.
B3lfium autemTopo^ideflfuccu^eflqutde^quibuff majrime:
inerpcrtisautemnontranfitvcntrcm. 92,
(Jt caufodes.i.eftuofum boc. 9?.
mapme vero fit fi cum multo cafeo tnt jtu fuertt vel cSmt ptto
nebouinarumcarnium. 94..
<Del3colice quidcm ejacuunturpafltone^ bouinie carmb* ant>
perblito0 tdeft infcparabilis natura carum x no conttngcntisven
triseftoiserere. 9f.
Optime *o vttqj eripic? ficut fi x coctt^vtanfr vt *atifrimts.96.
Gapune?vocarne0Tquccu«inboutni0funtmaIeomnia efnba
bent x indiseftionem x ventofio:e0 x eructuofio:e0 x colera faciut:
funt aut bcncodo:abtle0fo!ideT celectabilnTime:beoptime cocte
t frigide: quevcro indelectabile^fetiderourebepefrtmeT in rec€
te^.-optime vero funt eftiua bo:a autumnalt #0 pefftme. 97
Glbiri idcft po:ci pernitiofCcu eno:me.i.crude vFfanguinee.t.
circum afTe:coleriee vero vttcperuntrturbatiue: fuine vero
omntum carntu optime validiiTime vero omnium que non fo:titcr
crafle nefy fubttles macre nccp etate ienj idefifacriftctj vetcri0:co
mcdcre vero x fine fo:ma vcl fubfrigida^. 98.
HColera vcroficca vcnter inflaC x fonitu0 infuntx oolo: co*
ftaru x Utbi:egerut em ntbil tnferi': f$ cofi rin suntur. 99.
*«C Une talem cufiodi vt no voma t:fj veter fubducatur cltfreri
JL£53*<#atoaquacaUdaTpingmfTtma % etil aquamvngen*
^tberquartus
t>!urim5 tmmittecalidSin fcapba.i.pelui accubare faetens:TC9li*
de aq parii fup.tnfunde:,T ft calefact? ei veter fubducit folutf. 100.
CCoufertauteinaooimirebuictali. iot.
££tbtberevinftfubtile.TvetusT acrefteronideftmcratius. iox.
<3j oleftoa vtqutefcatTventerfubeat.i.ecjer9tTfoluif oolot.to^
HCibis ante" t potibus abfttne§t quibus tndigentta quidem
nulla eftf mco:pus necfjopus appofitioeundigefta %c que*
d5 continenturoigefttoneindigentia:butcquide5quieteeft opus
cibartjs autem non antecpoigerantur moderate quecontinentur
1T #o n5 remiferit ooloilac aftneoa bibere vt purgetur. T04-
gfi #0 bumtdus venter fuerit:Tcolera fiibtt.t.egerit % to:fioes et
vomit9 et mo:dtcati5es bis valtdifltmu qttiefcere-.bibcremeUicra
tuTnovomere:fubducereautfc6mcumoderamieetqutete. 10$.
^Y^Tbvdropu ouefunt fpecies fiue nature:quo:u btcquidebp
VjLpofarcbidiusconasfteriinefFugibilis.bic^ocftinflationt*
busmulta bona fbnunarioneindigesmarimevcro afflictioneet
pfiia.t.fometatione Teucrafia.icotin&ia cibi:f!cca veroroiimta
i.acria comedat ita em v:ititotatus.t. v:inatifltm9erit t fo:tis ertt
marime:fivero oifput^.t.oirTicilefpirabtlisfact9 fuerit:t bo:a ver
naltseriu%cotigerit:etetasinftatufuofitTrobur fuerit ab:a>
cbio fangumeaufferre.^Detndepanes calidos ep vino nigroT oleo
tnfundensjcomedat:T qj minime bibens cp plurimulabo:et: % car*
nesfuinas carnofas comedat cu^ acetococtas vt adoifficiles am
bulationesobuiet tdeftfuffictat. 106.
OTIicunqj ventres tnftmos tnferto:es calidos babent % om
«.mie.t.acres egeftiones % anomale.Unequales ereunt < a colli
quationeeisfit fiquidem potetes fiant beleboio antifpafle.i.reuel
lere:fi vero no fttccus frumentartj tritici groflus factus t fabbatt
uus et etnos.i.fabe integreaqua cocteiuris ptnguamen: t panes
eucitifisideftfubcinerictjTpifcesfeb:ienttqu!detncocti:tnfeb:tS*
ti Xo ertfteti alfiT vinunigru infeb:ienti:fi vero no aqua a nefpm
lis vel mirtbibus vel'malts granatts vel ftnico balants.i.oactilis
velanatbos.i.fUnemvinearuvitis. 107.
^fjf vero feb:c babeat t to:fiones fuerint lac afininu paucur ca
jC^liduplurtmu oeinde cr inductioe plus t linofperma.i.feme lu
niTtrittcaalpbtta.i.poletas.i.farina nouitritici velo:dettofti et
coctuteg^pttarufabarujauferesamaraejrconans femina bibat
veloua femicoagulata comedat afla rfimtlaginf t tmlifiT co:ian
drum coctft velcondrift in lacte cocto frigida comedere etque bis
fimilia etpotusTCtbartaofferantur. 108.
^f^% 3etarie vel otetatiuemarimil eft obferuareT cuftodireficut
Jk^Pin acutis t i logis egritudtnib9:T tntcfi5es feb:iuT remiffio
nesvt tepo:a cuftodiatqn opo:tet cibaria offerrtT tnfallactter qn
opoiteat affarre fci5 1 adbuc afit qn plurimu' oiftat ab itctioe. 109
Iftegfinfofe acuto2um.* Ipfft,
^JfCiretfo cepbalargicos.i. capiteoolotofoser g^mnaftfsvet
C?curfib9vel ambulationibusvelvenatib^vel altquoalio laboie
intcpcraneo vel eprenereis oecoknes b:ancofos fplenettcos lipbe*
niio3.i.fangiuncoefectO0tflfodera0.i.infIatostftccetulTtcte0.i.fiti
culofo^vemsoefectostteTo^bEPpocudrtte 1 latenbust metapb:e
nis.i.fcapult0to:pete0t obtufevidetescib^fouit^auriu tncidtlt t
vnnationc uocturna iu cotincri otfpofito0 icto:ode0:t oju vctres
cruda einittftt emo:rogete0er nartb9vl"f 5 anuvebemetervrin epbt
femattb9 ejrnte^vel in c.0 labo: occurritvebemeV.tno cottnet: bo£
nutlupbanuacare;etempericula:q:emacutatnibiltuuattea0que
ad curam etectlonest crifes aufere^. 110.
B3?vofan£5uine alicui cofert auferrefolidu facerevctrct ita au
fcrre tfamecruciaretvinit auferre ab eisoeinde oieta couemS
tt reliqua eoprp^:ia.i.fometatt5et icmi&i.immifTtonib9 cura. iu-
gftvero tibtveter oefusvtdeat effe moltt difteri diftert^a . nt-
^tvero pbarmacare op5belebo:o tnfaltaciter furfum purga;infe
rtusautcmnulUtaltum. 11%
G2l!tdifrimuautadv:inationctadfudo:e0t ambulati5e0ouce
ret fricatioe quteta vtivt no oefe^ babitiufivero cbinopeesid
eft fedens fuerit alc? fricent eum. 114—
e% fi qdc in tbo:ace fup. frenas.i. otafragma contriftat pafTto
eum:refedeatcp multotic0t minime accUnent-.oonecvalentes
fuerinttfedentcfricent multotempo:e multa aqua calida:ft vero
tn inferic^evctrefuffrenesbabeatooktteseiiacere confertt nullc*
motu moueri tali co:po:i ejrtra frtcattonem. li^-
^w XXc ecinferioteventre foluunf perv:ina0t fudotesvt lub:ict>
vJuuateoccidantmoderate a cafufo!uunttirqueparua:que ve>
rovebementta penntiofa;tale5enimvelpereut:vel fine malt^ alijs
non rtunt fan t:fed conftftunt buiufmodi mo:bt:poft bfcdropS cata*
rtdc0 tre0 auferens caput vniufcuiufcp tpedes tbalasterens trt*
bu0 ctatis ideft pugillisaqueco:po:a.Cum autem ooluerit qui bi
batcaltdal tnfundantur.fvnctus autempmts tctunu0autem bio
battcomedatpanescaudosefaUpbatoideft: oleo. 1t6*
Ofpmtn ideff fuccu^ fkitnlana appor.ere tnt9 advena t.narevel
pitera.i.ccagulu couoluente bi^eideft obftruerein nafumvel
oe calcbadide.i.vitriolocircuueUes cop:imc;tcarttlagtnes ejrtro:*
fumcop:ime altervtrino^.tvctre folueaftnelactecoctot caput ra>
des fnptiC2ideftcoMfttpatiuaofferfibo:a calida ftat.
(£iDomuti b^pppocratis Ub:iregimmisacuto:ftfinis.
<DWber epidimtarum oiuifrpppocratto
Uibufcunq? er oiffolutioe circa matrice:ttumo: eft tn ca
pitisgraucdtnc?uertunf:tiurtab:egma oolo:e0 ma>
rtmet quecuc^aliea matricib9 ifttsm.vitj.vcl.pmcnffo
Xiber quartue ttegfntf nfe acutojum:
husin bifcbiam terminatur*
*tj igure bequeda tenaces ceruice fo:tes:TaliaTofltb* fo:tes be
•*-4,vero oebilesvel capita ool£tes;T aurib9 fluctes bts b£peroe
concaueToentes permutati. *•
CLuibufcucp offeu ab bfcgoa oifcdTtt bis medi' inducif nafus:qui
bufdamverovndeoentesmmmatim fignantur. 4*
X.nfantia epilepfievel inflammatwes ftf pubertatib» qutbufdamt
permutationesbabentTalta. 5*
Xn rbene oolo: ponderofus qn replenf cibo:vomut fleg. <# autem
amplianturooknes venenofa:Tfacilequide"fiunt:foluunf #o qn ci
biseuacuanf barenofa rubeacpfubfiftuntT fanguinejmingut: ftu
po: femo:is confequenter fequtf :^efcereno conuenit: fedejrercita*
re:no repleri;iuuenesbelebo:i5areven& tcidereotureticis purgare
fubtiliare;T mollificare. 6*
Hfculiebua qutbus aquofusfi in multu p.manent:quando vero non
cttotnerinttnflantur. 7*
Xn cranoe anti^ oolotes frigidtmoui vero caltdi. Sa nguine xtto
plurimeTqueabb£fcbia frtgida. 8.
0*ue tn rtgo:es foites eutia no oio aii alleuien! fj ppeftatu. 9«
H« rigo:e ret£ti5esvuna9fi in vtili ierit:Tveter fl .pcefleritTfomni
affuerint:pariter auttmod' feb:is:pariter autT q qrlaboub*. 10.
3poftafes no omnino quibus rigo:es. , II.
^«Y3bta?effeminati5esautan egrttudine" cmbulStiautejegrt
VXtudie cotinuo ppter q6 fo:teqoiejlabo:ib9 in articulos oimit
txt rppter bocr crurum effemtnattones. 12*
33btmata ertrtfec9 manedur ep acutaTcapitataT cpiter omaturj
tia % no circitdura;Toeo:fum tcdeti a 1 no bictpttta cotra $0 mala:
quSto autem plus contraria pefltma. i}*
€| tlod ferinu autunoTco:dis oolo:esTq? f rictilc.Tqde' metblt»
U.cuad £ncipia comotioes fpeculariztn 01 memb:ovtin occa
futn eracuiTliib:iciTafcarides;fic fi annus in occafum. 14.*
2^wUero9tuflescuvetrisgturbationerfeb:e cotinua fignificat
Jt^oeterminationeejtrnttouo^mefiuvt multuvr.rj.Ttumoies in
articulos fi cjd inferi9vmbtlico aftituenntvelfurUK i articulos bo*
nuft %o fugt* no ftTr foluut mo:bu ntfl putrefcanCtue #0 i bueris
putrefcetia pfectis galiSconesfactt.SolutioesafttT vlce^oifponi
fl rotudaTpfunda fint:talia *o pefluna:Tarr.5olutt5es.#OTfan#
fuinisflut? magis quidem perfectio:ibus apparet. 15.
5acb:vine i acutj mo:b] molefievolettu^devttIetnuito:Qaut tth
ftes malu.aSt c\b9 circutfcduf palpeb:e malfr.malft autT fug oeficca tu
Velut fpumaTcaltgtnofummaIuTaridu:Tfo:didi introtfumjTftupidi
Tvij:couertibtlesTc5caui.Taltaquereiinquuntur. ^ 16.
3E[eb:esbe q66mo:detesmanu:be ^o mediocresrbe #0 no 6mot
^lm fuijrcddftes^o. UMo circuurgtes2fefii;bc^0B totu l^teficce
Cppdimuirum i^arftcula jj. l&iu1
bcvero falfusinofe.fbevero cjrrubicudeetbeautejejrcrocee.beve
ro Uuide. be *o liuide % alia talia. 17.
X)iftenfiones co:po:ts;z ourities articulo^Tidemotfiblutus ma>
lum: t cofracttones arttculo:ummalu.Oculi vinlitas reperculfi*
ui. jgt reiectattones;t confracttones ma lu. r.
CJ5HM i?pppocratie eppdimiarti^artt ♦ij.incipit*
H2>apenre coaguftaf bec qo:illa #0 n.lbuo^es bos.qdc er. er
cere:bcs aut a ppoerciUos aut e^ficcantbuic c\dc:illi$o h. l
VTTtunuare: impmguarecozpus cutecarnem?alia.bec quides
3-jLilla^o noienireepafperare.3nduraremoUtficarebecquidc
illa^o no^Sufatareftupefaccrez alia multa talia qcucg. Coeffun
derefubducta eo euellere confefum ecotra otftenta fubducere. 3.
'jTfUm buo:c no eute agerceutc aut coefTundere: comoueri fim
«S-Slpliciter; vt oolo: oolo:e fcluat.S>uTtmilia fi reput fuffu^ ere
cta oeo:lum folutt;* cotrarta eade" ooioi 6oto:em fofuitvt capitis
purgattofiebotbomtaqnqjnoneftauferrt.Bpoflafies vt bubois
fignumqwdemblafhnata babetiueti^aUo^: marime autem eo*
rumquerircavifceramaleconfuetiverboifti. ; 4.*
Bl£>iritibus paruifpiffumagni rart.ejrtertus magni intro:fus
£uitntro:fusmagni ejrferius parm.3Uudqutdcejtendens.
boc vero contendcs:codenfans.2Dupla tntro:fus refpiratto % f ei>
teratio Vt refpir&tibus calidu :caltdu frtgidum. 5-
XHedtcamentu ^tinuaru of citattonu piire infptrantesan no bibe
us % Uboztof e vcl plije b:eirite f anbelates. 6.
GQ nfequette % lateru oolo:es x otftcfiones b£ppocudrio:u ec
fpleniset fubleuationeseter naribusreiectattonesTaurcs
f m o:dtnctfto9 pftma bcc % in oculos/Cltru ne oia ocotfum aut 5
quideoeo:fu5 tupert9 qualta quecirca ma|iUavl'circaoculuT ai*
rem vel circa fauce eritbtna:q aut furfum oeo:fu5 no ftn ?nti5. vt
infenus cpateoia oco:fum attrtbuctta vt que i\\ teftes % ttrfos fpe
culanda ifta quot viidet qutbusTp:opterquid. 7*
ttenetempoutnotranqutUeneqj vtrtditas fplendens fi fpiritus
oercltnquttur. S-
^p Ulfts ficca no ferina iri afticulos conftrmari fperet fjm o:dt>
VXuem ejtenfo:um eo:um que circa ventrem vt multum % clau
da factt memb:a. 9«
iBr^L Sbent aQf pVima qcucg no finaliter oeterminan! ginanUio
JLJP ncreuertef,B apa dtermianf % exrubicuda; tnatura albons
mot.T n fanguinemndut f 5 naresaut inodtce fanguiticfundut.et
flqde fIetiuocreimc\t p:optu.£>ittsoereltctaTo:is oeftccatiosirt
fuauttasTfafttdtu.feb.vero noacute:tales?voreditantes. ic.
^T^iZrdictz poft crifimredttatia.3fta nacp eft interceptiovtro
A^runc^.Tbv^poftropbeeyiftislqncs.^ipoftafim igit faccre
eumincipientem. J&imrecipere:fiomnifuerint eonueniente^ vt
op5:et qu5 op^: % quantu op^t quSdo op^.qn aute no fatis coogati
4um.<lDayime quide factas 11 aut non mop incepta^. 11.
g~\ ttartane emoiofaice oefcnpte mtermittetes autvnS altera:
V&ttuc rtsefcut fircrifi ep 4nc^.f .vtf .quicuc^ tritopbie bisoiffi*
citis nor- que eft ait eorifmu receden^ beneferens vt m multum.12.
<2*rW(z8 ficce bteutter tncitantesvt a febte circuurente^ no f m
fJLronem flticutofe neq* lingue oeficcate 110 ferio fm fpit:manife
ftum aut qn locmunf veloiffundut tuc tumut:qn vero no. 'fboc in
!abottofi0 febtibu0 majrime fit.1Bibilfruftra:nib tt oefpiciendum
Ouelvero cp inductione cotraria inferre x quiefcere. 13.
$>ofteriota capitt^ oolenti in fronte recta vena tcifa pdeft. 14«
^f Ufceptiones bvj>pocudrio£ ej; quat^ qualia foluut % vifcerux
JCTflegmonuqualta pntfiue ejepate ad fplene* ecStrarto. 15.
CContra eueltere qutdem opottet reclinari fi no vbi repitjfi autem
ybi opottet bi0 aperire vt fingula reput. 16.
"TTT 2tta ejrStbinata no valde pturiginofa qualia fi mo buit bv.e
JL^jne ftetit iupta i$nc caiefacttone facta funt ejrantbinata.tio
mitus no iuuare fcio ftd er. calefactio. 1*7;
g~\ tlecucp maturareop5obturare fotti virtute^ q#o neqjoia
vJsAfrenetic! ncc$ amplte pauflt:f5 fubito nigrefcut nouu fac.8-
Oculotubabentturiand&ft alterapparet conuenire ecotra eueU
lendum in faucem.aEt vbi eructuationes folutiofinali^. 19.
^"Vjgrefto adaperire vt nare^ % alio^.Cuomodo op5 % vt opj
VJletqualiaopottef.Tqn op5:Tquantumop5.Utfudote0 ficut
itares % alia vticp omnia. 20.
Xn magi^ malt0 facies fi fit ?grua bonufignu.modici0contram
fignifican0 boneoefignationi malum. 12,
CCirca magnumlocummulierque retrotecotUcterico feicto.
"tt>aratieneo fototftc nigre colotatavel fic qui cu timeo fotote boc
ttigre colotatu0. 22.
XIBptritbo velut feme vtina tali^ qt dtermfatiua r buidop %
talta qtvtiefiiit.necp.n.vetofitates inftenieqjftercot] mVti vif
cofa veniete malafabaf n.n.mag;nu erat btppocudnu fiue bonu.2$
Jg3 •ftafTica' tm9 coedit oifftculter fpir5s epife % tumot circa pe>
JlJ ctingquieuit z bn fpirans ftatim factt10cft.De fanguinebv
Cotodeo0.t.b^cotfan0ui0mediocri0nigrecpcotere aaitu^ quide
et a ggrefli0 in timentibus.Siue moteftum. 24..
CLuibus fpeptocliuiu0 pede^rgenua catida:manu0 auttaure^
et nare^ frigide an ppterboc oirJt fubtiti0fan0ui0:an ppter boc
et tumote^ bi babent. 25.
Xfl putrefactionibu^ ^idcndn quidem futura ej: putrefierivetres
commouentur. 26.
€fpt2our? inferiota fueiota rotitd9 lat9 sroflu0 togu0 tenui^ 27»
^ppdtmtaruiiu Ipp.
Qlimitf a capite co:ri5antibu0. tS-
g^\ IXt circa egruj .pcuratio x in egritudine interrogatio que
V»mamfeftat qualta recipiendufermoe0 quecirca egrotu cir
ca coafUte^ circa er*erto:a;q: caltdto:i z firmio:i mafculi % nigri
p:op ter boc epter ius vene. 19.
CLue circa egru pcuratior tn egritudineinterrogatto que mani*
f eftat qualia vt rectptendft fermones que circa egrotuctrca coaftS
tcg circa e£terio:a qi in calidiori % firmtozt quod in oe£tri0 mafcu
li nigri ptopter boc epterius vene. 30.
iHagig commifcetur conflat. 3 1*
ficuti9 mouere ^cfcit:T tardi?,4 crefcit.* g ampli* crcfcit. } 2.
^^ tE ampltus tpe q: firmatu efl;T magiff colerictl t magiflf fan»
VjLguineum eft boc;? p:opter calidio: eft locus ani mattuj.
CTBiui l^pppocrans epf dtmm^Bticulaaii.indpit.
B3 cutiff raritast; vc"trte oifftae fi cuti0 gceflto carniu incremS
tum vStris ftupo: oim confuflo vafculo?imundicia; cerebu
otfftpatio ppter q5 x caluities o:gano:um x contritio. 2.
£~X Xpurgatio curfiV luctationib' repaufationib?;mutti0 oe5*
VJLbuIati6ib9:ejcitati0bi0 elipa maffa pFmq* pani0tnodic?.j££
purgattoi^ ftgnu lapfu0 ejc fubleuatioe.jgande' bo:& oiei feruare.
2De f ubito namcp labif fubeundo labo:es.fUV ent totB co:ruit. *.
g^* Itando aut comtit ofterre po:cina0 affa^ quando #0 replS
V^«.tur fignuj; ei0 colo: floudus fit. 4-
X" SEmnaf! js ttgnufudoi t\ flufe ogutatione' 6fert cffl eribrib*.?
XHulteris cp p:ius curaut in carnone IplS natura magnu0.fe.cau>
Ionidi0 ej:rubicuda.Spu0 oecima oie factus eft fudo: circa fugio
rem gtem.piij. vero factu^ eft fudo: minu0. 6»
HCapitcco:rijatibu0 x b:5cbofl0 fuper feb:ientibtt0 vt fcio:
ergo redite ra tiones. 7»
0<U>neer.putrefcens imditS0.flc.fln.maturatio:scrtfls fimC
et a pofta fi0 eft.jfgis quidS c\ fpuafcunt inflatvcter vt o&nago
re;quibufdaveroTinboctumot.arcbefelaoautfic. 8.
tlentofum cocaMe alatis etefn funt alati. 9-
HTttgidu valde venaru eruptiuuT tufftculofum vt nif crvftaU
ui5 x couerfiuu.ttt furea x ga^ene:cocaleTOurictes.fiUt.io
X>oft v:ine coadunatio pueri0 tnagis an q: cali. 11 •
TT 3guras mitigantes velutfarmenta manu plicansveloifto*
Jt^quens p:e oolo:ibu0 iacens acctpiens furculis eftremum oe
fuper infiri retinuit x Uberatu0 eft . >: [12.
Cluem e$monta no labo:e vidiegocirca gepbiram iactarecrura
ttbiam alteram minime ejtenuauerunt:fcmo:a aute^ valde vrina
ttfemennonfuntretenta. !?•
Q.uc velut alate nature coftap p:opter ^tutem occafionis, 14,
^arttcuUUij*
3n catarris male cofuetis fi eppursatio fueritvrn fuertt malu.if .
*f> Sgotes tcboSt muliertb9 6\dc masi ab ofro0.i. a lubi0T e ooi
•*^?.fu5 ad caput:T viris mag! retro cp an frigef cut:erterio:a ma
gis cp iterio:a coigts vt cubitop fetnop et % cute ra rioie tn&f eftat
pil?:ab bi0 3t alt)0 rigefcut recte abvlcertb* icipitejoccafioibM6
G2lptteUumetsnattoneToccafione etplurtmto ronibus fed
modica cogitur collisunf % addifcutur pariax imgia ficut ep
imparibua paritae fit vna: ficuticp erat via osoifumt rectebabe*
fiumejperimentumtnonrecte. : V7»
BSlnsuisflujusej: naribus aut a fubuiride nisris;auta rubi
cundis:autafubuirtdibu0. iS.
^Oteuia fubducta impinsuare:alf}0 aut minus impinsuatio.fic*
co vero opj albo ftipttria galla. *9-
CCum fpGalcut aut raucefcut fansutne fundut minu0. 20.
3n pioceiTtonibus funt qui fonant minuevt arcbifdau0* 2i.
)E|i tfo f actt friculenti: bt autem cii jxedut iflat ventrem vt o5na
go:a0. 12.
Ij^ermutationcs conferuabiles modicuj nutrimentu iUaboitofuj
inftticulofum. T 2*
Omneertenuatumoeponitcutetmoeindevero oiftendit nutrimS
tum contraria* 24..
CCo:po:is iactura coRabeftti* oiftenfio nutriti. 25«
fricttle cotinuu alteriu^ fisnum. 26 .
ubuiridefubzubeum. 27.
B3coep:imi mSma0 sracile0 vero fubftollit ctrcuntendi:et
qutdc nequacp quia oignolcit ppter bccfcd incarnati'boc fie
rivalderepletto. 28.
CClauiff apparen0 venemanifefte. 29.
Xredicus febuente* interficitcircult^Iuctationibusmultiffcale
factionibuff. 30.
HXalum feb:ire fame oppugnnntes ooloiem ooUne tpfte quan*
do ;r.
Gena rum rubedo liuio: viridita0 taterum oolo:e0 molle^. } 2.
Ctuu conuenit infitientemfcruareo0:taccndumventum cum po>
luinfrtgtduminducere. ^.
OCcafiones vndcceperint labo:arecontempIandumfiuecapi
tis 00I0: fiue auri^ fiue lateri^ fisnumoente0Tbub5e0.^4.
aHcera facta oeterminantia feb«0 z firmata qutbu^ bec no
fiunt oiftcmperantti 0 vero oerelinquttur certtffime reitera*
tione0T pefltme. ^
B°^undum fputum repercuffo:ium. 36.
^jr<fl>o:ofasia0 babente^ nonpleurefi qrasitantur no periple
VjLmonta necpcummcdentifasedeneiequaliter vero necp lepe*
r i0.qualiter aut necp alpbi0. $7;
jCppdtmtaritnn Ipj.
m£dtca^e0qdintemperateoeficcato:O0ifh0notardeoerdi$
rutTpefftma ficralie apoftale0vtfiftulatereuelationc0. 38-
Beuelattonestcontemplatioefbigfacteea liberant;bt0 antefa
cti0 impedtunt. 39.
j&.ltcrms loci loca fufcipientia fiue oolo: fiue podu0 fiuealiud qd
ttber5tadtnuicem commemote^ commumoe^ pzopter commirtio
nem.igt non rurfiw fangui0 p:ocedit;fed fecundumbumo:i0 confi
nitatcm talia ejrpuunt. 4.0.
^ySt'Quibu0 fanguinem oimittunt 'in tempote in bi0 vel in
VjUlt?0 q&vul t in bi0 boc namcp fit impedtmentum tn fangutuc
9 fpuentibu^ tempo:ibu0 pleurefi^ colera.
<££>tut fepppocratis epidimiarum parttcula
quarta tnctptt.
Oejtftetib9 oubta crifi^ gnata fi repaufato: no putre»
feceri 0 boc oep:effo reiteratio fit ficut feb. retterattoe^
tn fimili giodo iilis fperas in art iculos oumtti. 2.
■yttina pingut0 % alba vt antigeneo0 in labotiofte
JLqrtani0eftqnincipitliberat apate«ft#oan b5c
t a naribu^ fangui0 fmttfumctenter.Tvalde. ?•
CCut inteftinum tn oertro artetico factum eft licet qutetior. cuj #0
btccuraturfuperdolentio:. 4.
2X"<£aft? qo puella epift&ocfati fpu0 erat mutier #0 factaepgtu
J-^rittoe fuedolc0 novaldef5infup.ficiecleuauitpod9 magnuj
cofeftimahqutdfonarevifumeft iucta pectu0 j>ofterio:i aufafma
babuit t oolebat ifciam oertrum.vti capite ene p:iu0 adaptata efl
fttpticiacbecbaumene. ^
jBCltud apoftema equaliter:quia aufertur -mdeerat apatijari aft
Fluttfejagefimum. 6.
^JOlabnt qualiacoi0autcoiter maio:averoonr mefocoli0.
C? bec etiam er latentibu0 circa ventrem a fpina. 7*
GOncefTione0 ad infirmo^vt mftde agerevel potu^vel cib9 int
tueturfividetmoUiterqueattmgtt. 8.
Qjienon multumledunt;q:nonmagna inde lediturfri.T vbiopj
parum oeterio: cibu0. 9.
jETquam elirJ boc quod vt recipiat aerem boc vero non plemtm ef
letfuppofitionumbabere. 1C.
CLuoniam ejemo:ofagn'0 inaquatur. 11.
0i qualia opo:tet purgari purgenf/t confertt beneferunt. 12.
Xneno legumtna comedete^ tn fame?tinue femina mafculina cru
nbu0inconteptibiltafarta funtttfinalitcr etiam:To:obo0 comc
dente0 genua oolente^. 1?.
Xlianifeftevigila^cano: crterip tteri9 frigidio: oo:mie0ecotra.!4.
X" calido natura frigidita^ pottw aqua caufare. 15.
•flSartfcula.y,
gfomntwinfristdattnvelato. i&
gfomnu0 fedili0 erecto fopotifer. 1%
JOebito oiete frigide.fo:te0vero »noue calide. 18.
Hqua^tnertiu bocquideab etbereoeducta vet tonitruali0bona
globatilig autem mala. 19.
gCquavoiabilis Tvigiliavo:abili0. 20.
%>er calido natura in calida manfioefrigida mafio impinguatin
calida fubttliat. 21.
ftudiu faluti0 repletio nutrimcti impigricie^ labozum. 22,
nvifiilandofiti0ej:ruperficie fomnu0medicamentucut vero e$
fomno erectio. 2?«
Qi tlibu^plurim^calotmasnevoci^etefitfrigid^aer plurim*
!*ouob* vero magn 10 magna t piogenita fiunt. 24.«
Q^ui calidiventrib' frigidi carnibu^T fubtile0 ifti funt fuperuenc
nofiracutifuroti0. 2$.
gtccitate in terra auium genu0 multiplicatur. 26.
Srago0 qui0 app.ct ejterio: tefti^ fi oejter mafculum fi vero flnt*
Oerfeminam. 27«
Oculi vt babeant fo:titudini0ftcTmemb:o:umTOCulo:um:flcT
totumcoipu^. 28.
gftgnamo:talia:fineoubio caIidi(Tim9fumu0p:i9nare0 frtgidi
fpfh oimtferuntvitaUvero econtra. 29«
Gfimi fcpppocratte eppdtmtaru gttcula fata fdptt
&po:e0cibi0 p:edifponebantur.
IBatura mo:bo:um medicina. 2v
Xnuenit ipfa eade naturacl funtoifpot^ introifTejit*
nonepooctrinaTc.vt palpebttjare Ungua aut fubmim*
TOrare % quecuncp alia talta. |.
gjene oocta natura "eriften0.noaddifcen0 cSuententia facere.^..
XZacb:imenariumbumidita0fternutatioe0o:i0auri0fo:dicie5
faliueoeductio. ^.
gpiritu0 tntroifT ejritu^ ofcitatio tuflte fingultttf. 6.
tQon eodem omnia omnibu0 modo. 7.
a7ttneer4t9Tventofitati0 buiu0Talteri9 nutrimentiT Iptracu
(i muliertbufq* ifti0 t fecundum aliud co:pu0 fco:diduTtmu0
Tp:uritu0. 8.
XJomtnis anima fcmper o:iturvfcn ad tno:tem:fi vero ignefcit fi>
mul cum egrttudine co:pus oepafcitur. 9.
«JTloibi connu triti in fenectuteoeficiunt Tper maturationcT oiflo*
luttonemTraritatem. 10.
€Talu0 otfTentienU non confcntirepatfioni frisidum t oiftendit %
fupercurat* 11.
grppdimfamm: l^if;
attectfcpejrirabicacut' furoieleuatcoitpulmonSad capu*
caltdfobuiduTad aures traqutUttas fit cu boc refidet. 12»
I/aboiarticulistcarnicibusfomnusvifcenbus. H«
Snimeer^rcihummeditatio bomtnibus. 14-
Xn fcifluris fangut0cofluit:aur4lt5du igifvt vacutirepleaf. 15»
Cf3 aurtsooluertt efffjderevnction5cfid5:o5#o fugponere ftu
CpS n3U o:<gano.JEtvtdebii: quideectre:t no obftupefieri;Deim
deinign6p!ot|ccre fatlacia. 16.
IZinguavttnamoefignatUngue virides cbolertce. 17*
Gbolericumvero a ptnguofb:rubee a fangutne: nigreauta nigra
cbolera:arideautem aberufttone, jfuUginofeveroa matricispar>
te.albcveroaflegmate. 18.
tlrtna ffmilis coloti cotpoii % potui % vt intrinfecus ertflens.f^o*
tusbumectatiocolliquatio. 19.
XZinguefiTescoloit oifc&toibumopppterq? oeea eognofctm9bu
motes fi falfe carnes fuerint guflantt fugflui fignum. 20.
gim5marScapttellatrubeuTvirideefimotbtduva0. 21.
jEiominibus in aurtbus foidicies oulcisquidemo:talis:amara.
vero non. 22.
CCerramoemutare connutrientem in p:olt£ts pafltonibusrterraj
oemutarecSnutrientem. 24.
X>ebtlio:a nutrimenta modica' vit& babcnt. 24-
!Q:uritu in aunbusretro venas incidere. 26. fcibido a flegma.
te egrttudtnu pfreutrea. 26. Gatte ventre validi cibi % pot*
perturbatiut. 27«
IQigre colere infirfanguis flur*. 28.
gjuperaucttles mo:bos coiunctio infrtgidat . 29.
jEHrigiditae aque tujta ventrem indurat. ?o.
Helebo:um btbente cito purgat ti vislauare velcomedere. }r.
>a;iu|iisTintrinfecusTe?:trinfecu0. }2.
ganguinis in fbmno intro:fus recepit tnagts. ^.
53 tgo: a fuperio:i venire:igms vero ab inferioti magis. 34..
gjttractio pulmo ficc9 cauma fupuacuu gracilitat fon* mTt9.^.
JJrtgidifitm9 cibus lenticule miltu cbetrt curcurbite. 36.
OTcera apponunmr *erx>:iunturfi impurgatuseriftenslabo:a*
uertt. YT»
'M.tmim capta er. electerio.tcucumere' agreftemcomedenspurga
tiopueris. , m *F.
!Qer cattdo nutrtmento infrtgtdatio intrtnfecus labo: ertrinfec*
1 olts calote fenfibili gte efhuo co trario aut cStraria. Cibi bt quu
dem velociter tenentur bi vero tarde.
CLBiui l^ppocratie epfdtmiarum partfcula fejrfc*
mciptt♦,
i ftf
f>articul*.vji
Srnee trabutTepventre interPtestert* mamfefiu fenfnf
r inducentee fpfn t educentee. 2.
Xn calidiottVveniefanguimemultitudo fubleuat cau
jfonideeTconfefttmeppeUit. ?«
<^uib9pinguied,de'coleraTubeafanguie Jvonigrl. IftSne memo*
rta odo:atuTali)e:Tfameotgano;tftudiulabo:eebalnea cibi potus
fomni libidinee: % omnia menfurata. 4>*
gerfrtgidioi aer in frigido tgetin regioe percalidiot erit. 5.
©olop primuvetre purgarc faguinisftovetre oiuidere tctfioe eru
ftioieft9 tngidatio ftermutatio platapbuoteeer ojbtytutl bntTcbt
ce5:male operStiu lac: alia: vtnu feruidum:a cetum: fales. 6.
tQ5 er labotib* er. ttinere oebilitaeTpod' erpuit er^ttlTuiit.nacf er
verticefe.acutaadman?fubmoidee:fc6o Jvocapttie grauedolin
gua erarfitmafue vngula fcalpt' non egeflit fanguinejfintfter fple:
magnue ourue ooluit. 7.
£1 quartanie comoti magno moibo no accipiutunq? fi oeclinen*
rur pitue z fuperuenit quartanue paufat. S.
3 quibue motbi. 9. CCboleram vt oirt aufqm colerica .10.
CCalidttae acredinie fignii grauedinie t tr anfitue. 11.
HttenaW oeficiut oolotee lateru eft autr $b9 feb.eftaut t d>
bue non fed cii fudotibus eft aut quibue cn grauedtue eft ve»
ro d\bus ariduTOiftenfumcoiium t falfuginofum. 12.
Jgf tupotee qualee er auribue.T qualee b^fcbiam in auribue t ec
auribuemultaoctdunt. n.
CLuib9 coiia circu tendunf ficca % oura fine fudote.quib* #0 rela
rata t mollia cum fudoie finiutur. 14.
IIRmutabiltbuepermutationee iuuStbie gmutare pziufcp
malignentur tncongrua vt cberioni commouentia er quib*
erereationee. 1?.
^^Sfftnttioquidgqutbue fanie efftciunt relinquttur fublate
•4^/occafionievelmundanduveleducendum velabfcindendu
velncctendumvelerurenduo,bue vero non:non. 16.
CLuibuefanguie fluit mulfTtnultoties er narib* quib^de" mali
colote pura modice pfunt quib9 vero rubei colotee oifTtmiliter \tt
quibue capita bene feretia puru p:odeft:quibue#o nomnon. 1*7.
H!ut cft9 naree bumidiotee natura*.Tfem5 bumidiue % plue fant
funt bi motbidiotee qutbue Tecontra. 18.
*f3 Otudafputa reecufTozta vt in plftbio adiacete a calote.T.v.
**si oiefluru fanmtieernarib9 beneoeterminatueSmozb'. 19.
Xj&a mrtSbtPPoftafisbne Itbera' repcuflion&tlt cj oerippi cum
lapfu. 20. Qiuartanueveroadvnumannum. 21.
GLuicB eftatie iact9 quintue eft aute Tqu5do Tpzoliriue. 22.
/~k IXt circa gingtuaeTlingu5 putrefcent feptenie;marime?vc*
KJ+bcc turta naree putrefactiones. 2).
fEppdimtarum» IjtvttfJ
^k ZW F oetib* ooloi a fugcrtio fubtili* ventt bie a pipere c3
vA-uemSti pinguio:i poflenou oeuenit:fiquide' alia no obtinet
magis vero iteruin «pieualuit tviolentus. 24~
HCapiteoiTmm natura oem neruouiTvenaru.iEtcarnium*
allo9.£tbumo:u Talio:u.iBtfuperio:u Tinferiout vctrium.
j£t rationisTmodomTfacto^mannu tipo:equod£ tuc tntepefri
uius flnni.ttter^ntbjata?fimilta:fimitec\bufcia5quotidie tepefti
uiusoccnpatisauttardiusfimtliter. 15.
JW^v Jgr cbolericu x p fanguincucozp' melScboucu" no bifa eptra
J^^ctioie. Htctno vttima fplcmagn9 oolenatn quartavelqutta.
f£Bini fepppocratie eppdtmtarum particula
ftptima incipit
UiTesceperiit circa folis tropbasbtemalea: nmatib' c5
flftctfjs factia vfquinta vel oecima vel. pjc.oie er. tnuta»
tioeocfa auftrati0Tbo:eatiuvento;tTniualtu.*g?: bf*
biicquidemb:euioia:bicvero plt£io:a facta funt. aSt
peripneumonica a c5defa.fJ>oitboc aftt ctrca ifmerinj
mop reiterauerut plurimis vtmultu quadragenteab initiox qui>
bufdSqo mmisb:euia teucrita facta funtbu3#ofaucesflegmo>
nc paffefunt.tlUs aut cbinlcbe:bis #0 papIigica.CUtibufd5#o nt
ctilopes mag] aftt puerjptpneumonica ^onfmie bteuia fct&funt.
IRictUopes quideno tuffterunt poftremo fed mmis b:euia p tuflt
facta funt.fauces aut bmtesrmagis aut noctilopcs cbinScbie afit
x perapligica autoura tficca velparua tmodiceronata .Ibierg*
pl9 vocexrercitatcs vel rigetesin cbinsfcbiasmagis rlmeb5t:mat
nu vero tabo:antesin manufolumparapligicibtaut equitantes
aut via ambulantea aut aliud quid crurtbu^eirercitatesbist 16*
bis vel crura circa vel circa irretetiones perapligieet 1 femur et ti
biaa:tlabo::roolo: ourifftmi *o Tftntifftmi in vicina agentes ofa
autbecmultis aut bo:u infeparabiles tuffes in medto coualuerut
tuo oemutate funt cito:fed pofl b^ppoftropbin o,busvoce0 rupe*
bantur tn tufficulofus bo:u plurimi no febucitabant.alij quidem
b:eutter etia nec£ peripneumoniaca facta funt nulli boftnecp j^api
glia ncc$ alius nullusfacfus eft mo:bu0.CLuib9 voces abfcife tfttt
Syin voceoeterminata efllftictilopica vero federut:vt epaltjsoc
cafiombus fitnt facta. z,
HScta funt aut ntctilopica pueris. jpacta funt aut nictitopica
puerigmapieoculo^autpnigraTfubuaria clcuqjpupillas ci
de" puasbnt oino aut nigrut mrtu.magno:uoculo:uaut magis et
no rectow rparuo:u trecto:um crtraum plurimi Tnigro:um. fc
^rvUaeres non fimiltter labo:auere a tufTi ^td pauce palfefunt
3JL£Tmodiceinperipnenmontc5venerunt:tipfevero que paffe
funtvetuftio:es erStzoescircu adueniebatcaufab^t autTboctno
cfire fifr virw xqp ntc$ atiter fimiliter occupanf virtsej 4b9 x virt*
t tii)
TfSarttcula^i};
oebili0 crjfltt TtnSnYua purgatio nequaql facta e* I cifd6 mulieri*
b' oeferui&e^ magi^-.onaru vero aut nec paffa e aut vna aut ouc
foUr.Tipe cbmfobi&fecutefuntbonimott^bancveronon otnnu
no valetestraTglutire folunimisbont mozisTbn fereda :grauioia
t plijrtoia.bi n&($ Toifputates cum b u? in manifeftegrauioia xp
lirioza quibu0autemTvenecirca tepoia Tcollumfubleuantur tna
lictofa:bi0 autem tfpiritus fubleuatur malu0. Ibt natmp fupertc
pefactifunt vtfcriptumeflneq^conttngentiepafTtonum fuerunt
p:ima quidetn fcripta fiuepofteruw fcripti^ facta funt: que vcro
pofieriu0nonfinep:io:ibu0. 4-
fOttifTtme %o n5 motiebanf quib'rigo: infeb:ibu0fupuenit bo0
Oep:effo0 no ot gnu fermone nil iuui tttc vfus futn flebotbomia ct
pur gatione x nibil pfeci g finiti mnt tfti vt fuperio: caufa 5 vt ce*
Icftt0cobabuitcirculu0.1BeQ5VCntri0turbatto. ^-
Xncidt aut tfub lingua ven5.Tbo0 vero fugiu0 curaui. bec igitur
omntno in eftate vt x fupertecta multa. 6.
JQ:imu in ficct0 optbaltmte occurrere cum oolote. 7«
CCenaru fangutni0 oifcurfu0 lipotbomia figura irrep&r. 8.
jgfed tnterceptio. 9.
«VJ tlbonfi aut necn plera® ppter qo cpa tica fi attt x arterie ma
rOle ?fuete malu ffanu.Stcut pofTidonie fanguin? cmitt5te0.fi
m6tc0 no fudaret f frote faguinSemittStesfs icidete0T?ddgte0.io
H»n»eb5t aut ?dd6te0:Tpneumatte rq: fudotibu0 oifperfc labo
riofum. ii.
<nentriubonefufferentieturbationuf!cut pofftdonie in pturba*
tione ventriu bonc fuffcrentic oeclarSt cp fiant fecudu naturam vt
pofftdonieTfcrina qualia piocrcantur. iu
Xn tenuitatecircutefio an factetvmbtlic* pdnctn» vlcerS ei9 afi
facie' xfctida abeutia circa oentetn. n.
Q*i multa oe vnoquoq* efl rectcoeterminaretbicquid? eade* va!2
t ia J5{#o c]lia funt bmoi. *fp>er calidita tl qutde' oiffudere educere g
f rigiditate #o condenfa re tvbi opoztet. i^.
€£t ftratuoemutarevbiopo:tet no temerarifi. 15.
Xn que pofl pofuerunt. 16.
SCquofo0 cito tncidere ptb vfico^ inetdere ?tinuofecare Capita et
talia. it.
^idropicu n5 ottgit medico ne<$ introtfus.nTes em geniculi0.ig.
CLue circa co: jrcnarcbo x calidu fuffictes; flatu attrabere invlcu0
peuerfione calefaceree couenit a piimotdio. 19.
jBCffsno furo:i0 ttaliuTc.tlor $li0furibund'fi tdXislno furenti
bu0natura toculi ^busvtiq^fuerut natura mobile^ rquale0qu5
trafcutur n5 talec x alia f m r5n6*mo:bu qual€pttfic5 fcctt fpeci6
velfi talt^natura mcrit in tali egrit udinz aderit ralia ita, 20.
CC uffte labotiofe attmgut oebili a % ma?Ie articulo*. zi.
teppdimurum: Ipifi
X" laboiiofis fe.tufXcsficce fiut.Cu febtefieri fi oerdinquntur.it-
gfptrttus ptiftcts abfconfi maliTftertlibus cjcuncp alia talia epea
deminftantta. 2;.
IQtificisautunusmalus.maluautemTvercu ficusfolia comici*
pedibus adequantur. 24..
Xn piritbo ^epfimi gcaufale #0 tuffis bvxma lis tncSfueta f>ua
luit.Taltjs qrikplogeua :etefnAb'oubit5terbabuerut afftrmata
fut:5 n%<$ \b° plirop n5 fup.uentt vt nepbiettcosoolotesbilttb^fj
eti& in ali js ficut bomo ad quem cintfcus indujrit. 2^.
lOoloium tn coftts t in pectoie xin alijs tpa fi vero magnfiotftSt
ad oifcendu:qz qn meltus bnt ofeftim peiusbebunt licetnibiloflffc
dcntts. 26»
Xn oiuturnisotfenterie ntalu faftidiuimalu aliter quid&tfi fuper
febztcitauerit. 27-
CCirca oefluriua vlcera male cofuetudiuis. 28.
Ofpbiooleti erxutfadlat9 tpbimatba cjlia putredovocStur.29.
^Qepbieticas no vtdi fanatas fug cinquaginta annos. . 3 o.
CLue in fontnis comota rqbus fumitatescircu^igefcutTtnfotur*
baf :ralia qcuncp circa fomnu talia x quibus contraria. ;r.
Qjtib* nibil c\dce infra o:dinatu tps fingulispartus fet? fiuM*.
Hpparentia in quibus menfibus fiunt. } 2.
£aboies in piodis qi in fepte mouentur in triplicibus finiutunt
qt in noue" mouentur etiS in triplicitate terminantur. 34»
CL6 poft muliebtia oeytra finiftra quidem eff undens. 35.
Xfcumotofitates e pcedentia oieta oeficcatotia. Quta cttius oe>
terminatu^motujaugeturtardius. }6.
Habotes trino quino:feptimo vel quarto vel ferto vdoctauo.
(LBiuifrpppocratis ep]?dimiaru5particula octaua
etvltima incipiu
VLcc? parua tabula perfcrut5da oiete fiat repletto ina
nitto cibotuTpotuum pmutatio botum er. qualibus iti
qualtavtbabet. 2.
Odotes releuatotfjoelectabilesreptetes ptoficientes
pmutationcs ej qualibus vt babent. 3.
Xncidetes rintrantes fpiritus Tcotpotum. 4..
Suditus bi melius funt peiotestbi vero meftificantes. 5.
€Ct Ungue guftus tjc cmalibus qualia aduocantur oelectabilia .6.
^pusfimilttercalidiotficcioimgidiozpinguioifubtilioificcujf
bumtdus minuens replens Tplusvnufqutfcfj quibus pcrmutatto*
nes qualia qualibus vt bnt. 7.
J5abentiavelbabitavelmobilia. S.
£fermones filentiu no ptoferre que vult vel quibnsloquitur f! ma
gmfimultifiparuifipaucifiverififrittolt. 9.
^aittcula.tfijj
V"\ 1Wed&ia fudotvil incepitftnequo paufauitvet quib' eritr
Jl^ pa tircolote* bis vel calidiote0 vel falfuginc' aut foulcedinem
aut pinguedtng aut equaliter aut inequaliter cotptw tentpU0. iol
!Qermutatione0qnale0efqualibu0babent, 11+
ObtinuitT nonobtinuit. 12.
XZacbiimevoluntarietinuoluntariemultepauce catide frigide
pingttedo . I^
Ouftu© fpntn vniejcreatu vel e?rtufliuit vel vomitu^. 14-
<Dtoleftu0 frigu^ Uquoi oeficcatto. 15.
XZabote0ociafomnitvtgilie, 16.
CLne i n fomno fomnia . 17.
£Ilanfione0 m quibu0 x a quibu0. 18.
Hlftimi Vjet m6ti0 noticia oeficit ipfa 9 m eade" abfcp otgani^:
*rebu0 oelectatur xtriftatur Ttitnet tcofidit tfperat x ocfpe
rat vt paffa eft oomeftica b^ppotoi meti^fiue fecudu eSdS fcifo ejrt
(len0 fuperuenietiu in egritudine. 19.
G.tae qdl etati^ 1 etate ptiu0 vel pofteri* cSuenient&DStiB oepu
cttone0pilo9o:tu0feme.4Dasi0tminu0.Capillo9au0m5tu.3m
pinguatio ^tinetia otminutio. 20.
CLuod a ff tne x quide fecundu feipfum. 21.
HMni tepu0 tn quo Tmanealiud Tvefperealtud tepus factu$
plutuofum aut ftccum aut frigidu aut caltdu cii vtnto aut n
itevetozqualiuventoittfuperueniete^ autfrigu^aut calot tepo*
risivbi tgi0 aut medio aut vltimo aut per tot0;aut pteterito aut
ptefente. 22-
&empu0 in qtto generatu eft. 2^
C£empu0 egritudini^ fuperuenientta. 24*.
^Qertoditperiodotu maiotesivelper multitudinefugdatio:T aut
itotius motbi f tlperdatio: vel oiftenfio vel ftatu0;t quibu^ quidem
maiu0:et quidem minu0 oeterminauimu0;Tquando qualiter x itt
quotepoteeftate. 2?.
€[prdimicotum motbotum tnodt. 26.
€Ct fi quts inceptotu tnceperit vir. vome0 aut bene vomes tflue bi
bente© quide;fiuc cotin£te0:fiue tarde purgati. 27»
Xsnitu fotte qui eralbati quotii xlabia. 2S.
Qjialt0 moduo q tcpota. 29.
Opu0 cotpus in fpeculattone agere vtfu0 audttu^ nafu^ tactu^:
lingua rone addifcere. 50,
XIB palpebti^fupertotibu^oerelicti tumote0aln> ciraigra*
cilitatis rediterattonea in fomno. 31.
Xn ejtremo #0 fubtubea oura:Tminu0 bi0 molefta. igt ej?t5tia x
mbibita velbabtta.3nbibita vero vtfarfalttpolttnedi. 32.
^T^JSiectatotioa tumote^vel Iitiote0 fiue in optbatmifsfiue in
^^/vlcenb^^etiqef fematib9Tepimatib9oelata;qtfigna. fo
m;
jjEppdfmfarunu Ippl
, £flio to:fione0 circa vmbtlicum x oolote^efl quibu^ a po:#
.ri0etiamctallei0Tbocpofteriu0. ^4.
*¥^j £riftptla eftquibu^accruiceTeowquecirca tpfam in fa>
JL^f cie oeterminata eft mgra.lRigra et quibus ceruices mala:s
qiubus fttctenemala Tquibu0c5mouentia mala. 3?.
^T*i£lancbolicu0 adomantu0 a pepltavomuitquandoqj ntgra
A-LZaltquandoacepiff, 36»
Hj£b:e0 quibus vlcerantur labia fotte ititermittente^ qutdS
et tertiania tnfngidationeaque vcro circumurcntee confe*
ftimadmanumfolutefemper. ^7.
{~\ ttalis eft in arttcults videndum incifionem non cjrperiart*
vALfinoninfaniemfunt. ?8»
GO nfuetudinem vero er qutbus fa nifftmu^ oieti0 operimeti
tis Iabo:tbu0 fornnts Iibidtnibu0 mente. 39
g^l Haltter egritudine^ a 4bu0 qua s fi surae.iEj: quibu^ mot
V»di0 t Ioci0 generantur incboant.imminent»paufant. 40
Xn quibu^ incontinen^ pauendus, 4.7.
CContrarietnmoibooiete. 42.,
CLuod bene fertur qo vtp fertur, 4.^.
X)ieta quantumcognofcerenon inconfpiccrc. congruc natura
multe. 44.
«*#3Ont0 veromedtct0fimtlitudine0erroje0adoeriuati5e0f$
rC3 econtra oeca fio. S>rio q: oifficile eft ra ttoci n a rt fpeculan te0
via^ aut figura fi modo fuba ridus cbolericus bcne vomfovel vt£
vomens colo: oieta ertftcns certc fimul bic ad alia coftteri x in ma
gi0 et minu0 oifftcilc 45
O*uod ftftulofum fupcr tactautt tmpedtuere tufle^mancre. 46.
CTuiiamftmtta0 epa tis oupltcata eftcum tufTi continuo 00I0*
paufauit. 4*7.
^J" attru0 tn ibafo apud numu^ vocatu^ grippalcpir. cf rca ait
JOno0.<> .T.io.er. ouibu^cfFunditmultotiene.pzoceflttvero ei in
oie pleruc0.factu0 eft aut circa anno0.3?.pttfic9 x mottu? eft. 48.
XTFlabdiru^ paleftre coferuato: cl£fteneu0 factu0 pugnan^
plus verfu^ fo:tio:emet ruen0 fuper caputabifo bibit aqui
multam frigidam et ci vigilia facta efl et anguftia et infrigidatio
cftremttatum.1f>ofierioiiveroaduenien0:tntulttetfuppofito:iu$
t mediocriter egeflftt t minpt p:iu0 aut non mt nri t: in noctc vigila
uit non minuo vtgilia t facta:tn mala fufferentia.eriftenti autem
tertiaoieinfrigidatio ertremitatumpofteafeb:ien0Ctfudan0 t
mellicratumbiben0mo:tuu0eft. 49..
m£lancbottciTepiIepticifolittfunt fieri plerficp t epilepttct
melaneboiict.1bo:uaut alteru magi^fttfup cj repfcrtt mo:*
bu0:fiqutdem in. cotpu^ cptlepttci. fi vero in noticiam mclancbo*
Itci. 5o»
Benaturafetm
Xlft abditi0 faetbufa b£ppotov_ tnulicr njgfo&da ttiftle an*
terioti partcviro afitettwfugienterpudica manfe omntno
multebitaocfcccrutetptloacmint.TViriliff facta eftfpoftea facta
cft ei artbetts % tnutta fecimu* vt mettrua ei vemret t nibil ptofe»
ctmu0 (td tgc .oifperif t. Mt vop ei epaf perata eft 51.
Clontigit t notaui goitppi mulieri tn tbafo eade" vifum eft autem
oibuflf medici0 quo0 e$o noui fpccic vnam cffe effeminati:T in bac
multa fecimu$£nibil piofecim'qin5oino mulieres ols curanf
S)iui b^ppocratis ep^dimiaru particula octaua % vltima finiC
<p£iufdem oe natura fetus fiue natura emb:po<
nis aut puero:S Itbellue vnicas incipiu
3 fpcrma abfvtrifcp permanferit in matricd mulie*
ris pztmfi quidej mifcetur: fimul. tanc^ muliere non
quiefcenteT colltgif t ingroffatur calefactfi.oeinde
qft repletur: fpiritfi b$ ficut epften^ in calido p:ima
j matrice fptrStcoeindeqn repletur fpfiviamfibtipfl
ertra facit:t f m medifi fgmatis fpus erit.cfi afit via
fit eptra fpirituicalido egiftett iterfi ali* frigtd' fpu
rata matriccT boc facit per totum tempus caleftt quidem ficut in
ealido eritafngidfi aut b? a matrice fpir5te ofa aut quecfio? calc»
fiunt fpfh babet:fpu0 afit frangtt % facit fibijpfi vi& et te*dit eptra:
i£m aut q6 calefit attrabit ad feipm fpnt frigidfi per fractionej a
quo nutrif :boc afit fit r in ligni0 t in fr5dib9 et cibi0 et potiVque
cucpvebem5tercaleftfit:intellectfiautpbent lignacu aduruntur:
ota enimltgnafacietbocmapimcafitfubuiridta emittfitf mfectio
ne fpm:fpfi0 afit qft ertra tedit reuoluetur circa fectionfc vt fierivi
demu0:tnanifefta igfitur roctnatto eft fpfi0 cp in ligno erite calide
attrabit?alterufrigidfi a quo nutriturr a feotmitttfcficide' eni*no
attraberet n5 vticp reuolueref fpfi0 ej tra tldts oe em calidfi rrigi
do nutritur modcrato:et qn caleftt bumidfi q6 C ligno eriftit fpuet
factu^ tSdit ertra t ita erJe0 er. tra calidfi q6 in ligno ecotra attra*
bit alt6 frigidfi a quo nutritur. jf acifit afit boc et fronde^ viridc^
qn vtuntur.fpum.em babent oeinde crfipit fpfi0 ct facitrvt&'etten
dit eptra rcuolttc^ fe:tende0 afit fonfi p:ebet:f m q6 infpirattonej
ptebet:T'legumina:T frum2tfi:et fruct9calcfacta fprn babetr ertra
venitruption?faci6do:Tfibumidio:afuerintplu0 fpfn babetet
emittunt:et ruptionS maio^ faciftt:T cjd5 opot tet pl5gare fermo*
n&oia efh qcucp caleftut fpfim emittftt:T alte? fristdfi f m boc cc5 «
tra attrabutquo nutrifit.lgtbm5inccemtate0 inducte funt a me
q> fperma calefactfi in matrice fpfh b3 et emtttit:fimul afit x a ma
tricefptr5tcfpth:b5Tfpma:qnefhmatriy frigtdu attraberet ab
aereadfeinflaf fpma:calidfi aute" efttanojin caltdo ep?i0. Ttunc
vttq?rptntub5 temitttf iTfperma inflatufacit p jnmculum:ejte>
Benaturafetus; Iptf.
ditur aiitcirca ifim q*eri* c5tinu* fact' ftcutvifcofu^ tancp in patt
no affatb fubtile infpeciepSniculiftat fugficialiter calefact^t infla
fp5ni0 cleuaf tf mep inflatur flcut pSnicuP fit. Spermati afiticaU
facto x tnflato toto panmculis ejcteri9 circunftt; iurta medium au*
tetn fpermatis fpiritui trafitue % intus x ejtfra fit per panniculunt
i boc panniculo oiftat tenui % fperma> tn fe parum eft : boc autent
aliud fpcrma rotundum eft in pannicutaat verofej oiebu0 manes
tn matrice* fperma eytra cade0.egovidi:rquale mibividebaturm
mltc tunc ab ilit0 reliqua argumfcta feci. qualtter autem vidt fper
ma fej oieru eriftcs cgo narrabo.4DuUert0 p:op:ia famula erat:p
cio adviroff iena:quam non opottebatconciperein vtero qualiter
no dt tnbonotata audiebat aut c3tatnr qualta multeresotcut ad*
inutcc cumulier oebetcSciperetn Vteronon egredttur fperma:fed
tntertus manet becaudiens intfdebatT obferuabat fempentpoft
ca vt non fcnflt ejire fem&oipt one fuettverbit peruenit x(<$ ad mc
ego aute" audtens ptecepi ipfam falire ad terrSxfon9 factus cfl tlla
vtdcffafpiciebatradmirata cft.fltualeautem bocerat:ego oic5:
Vt fl quis oui crudi erteriotem cott tce" circfiauferat:tin tnterioti p&
niculo interi9 bumtdu apparea t:modu0 quide talt0 fuit fufftcieter
vt oicere opoitet.erat autem rubetfr rotundum:in panniculo aut£
Videbant ertftere fila albaTgrofla cu fjroffo fanguineTrubeoTCtrca
panniculu erten- veftista;tn medio autepanniculioiftabat fubtile
quod mibividebatureflevmbilic':illum autemfpintu interi9Te?te>
rtus fere p:imum:T panniculu^ er illo tcndebatur totu^ continen*
fperma:tale autem egovidi feptutn eriftens fperma. 2Dicam autem
% aUam cognitionemT inboc pofteriu^ apparfte cuilibet vole*ti fct
re oe boc:T ad arsumetu no omntno meo fermoni qui eft virfvt oi
ca t bomo 6 butufmodire:T bec quide" adbuc oicta f unt a me:cj? au
tem fperma in paniculo eft:Tfpiritti babet intertu0Terteri9;T auge>
tura fanguinematnci^oefccdete admatrice0.<IDeftrua aiitegre*
diunf quado mulier conctpita fe fl oebet puer fanu^ efle : fi non eft
quibu^ fuperfignat fmpumum menfemquStuj modicmfjoefce*
den0 fangui0 a toto co:po:emulieri0circulariter ftat circa p3nicu
tum e|tertu0:flmul autem fptritu attracto intertu^ fangui^ per p$
mcu lum f mperfo:atumT oiftan^coagulatur: x auget quod oebet
fieri animal quando autem tcpu0 fiet rurfu^ alij panmculi equali
ter ptitni panmculi fubtile^ circuntendunf multi tali mo quo x p:t
mu^ pannicul^fact9 eft:tenfl aute funtr ifti ep vmbilico x adinui*
celigamcta babentqnvticpbicfierioefccdetefanguinea matrice
tcoagulatot caro ftt:feciidu mediu; autcarnisvmbilic9 oiftat per
quem fpiratt augumetu babet.multer aute quado in vtero babet
t meftrut0 n5 oelcedettb9 ptopter boc non oolet/.qi fanguis no per
turbaf \z affluenter oefcende0:quolibet mcfe fed tedit quiete paula
tim fi »e oolo:e quotidie ad matrice^ % in matricibu^ epifte^ auge^
Benaturafetua:
f ur.quotidie,autem buiufmodi caufa tedit : fed non femel fc6m mc
fem: quoniS tn ma trtctbus fperma eriftfo attrabit a co:po:e femp:
quomodo vttcp z potentie b abef.fic fpirt tus :% pttmu quide paruu^
fpirttus ftt.x fanguis modicus tendit ad matricc;quando aut fpt >
rttus in plus ft t; ma gis attrabit fa ngutnem: x in plU0 oefcendit fa n
6ui0 ad matrice^.lBon babentibuaaut tnvtero quando menflrua
nonegredtunturptoptereaookufit. Ifuimuinquidem perturbaJ
fangut0 in co:po:e f m quSibet tnenfes a necelTtta te buiufmodi: qi
menfe0 a menfeoifferunt muttir.T f m fr igidita tem x calidttat em t
fooc fentit mulieris co:p9 bittdi* effi eft qmrit pturbato fangutnet
replStevena^ oefcgdit abipo.jgt qualiterbic a ^ncipio nature fuit
quareffquidej cuacuatnr afansuine mulier concipit tnvtero jfi au
te* repleta fuerit n5vacui0 aut matricuy tveni0 facti0 a fanguine
cocipiut a fe mulieres pueros poft menfiruo? 1U[dZ purgari on£ mu
liere^ majcimeconcipiut invtero.caufa autq55tqn autentipturba
*ur fangui^.T no tcditeptra fegregatua.fj ad matrice^: matrtces
autnSremittunfjcalefacteauta fansuineoiuturnomatrice0 pa*
rlt alteri cotpon calidttat&eft afit qnep x tih oe fangutne in xtnis
co:pi0: vttvene replete oole|t:t tumo:e pbe5t eft aut qncpt picultt
cpbocpurgarueft auteqnq* x adveficJ pconfiftunt;t compumunt
*daudtttveffca.tftr5guri2 pbfoeft aut qn replete fanguineertften
ee0 matrice0oeclin5t:aut adltfcbtS aut ad lubo0:t oolo:e" fbSt.a&ft
auteqirr Dtuturn9 fuerit fangui^quinqj menftV.aut fep tn matri
cib9 putrefactia putredo fit?tn quibufdam autem f m tefttculu egre
dief.eft autej quibu0 iurta femunffcut apoftema fit. ejinde fantes
facta egrefla eft:talia multa buiufmodi mulierib9 fiunt cu no pur >
ganturmenftruafednonopo:tetotcerebocbic:oictum efft eft in
inulienb9egritudtnuy:fedvndeoimifi fermonej complebo.Otuan*
tlo autemfttcaro tunc panniculiauctoeoquodeft in matricibu0
augentunt ipff cauantur ma jrime ej*erio:e0 tfangut^ qui eft a ma
trtce oefcenden0;quodcuncB caro fuerit fpiran^ attrarerit:t augu
mcntum fitt ffvtile non fuerit in concauitate^ panmcuiontm fegre
gatur rquando cauanturz fangtunem recipiunt:tunc autem nomt
nanturregio:becauta metnbacparteoictafunt. Caroautaucta
a fptritu articulatunt venit in ipfa fingulum fimtle; vt fimui:toen
fum adoeTum:t rarum adrarum:r bumidum ad bumidutn:tvntt
quodcpvenit in p:opttam regtonem.fecundum cognatum a quib*
t fac tum eft quecunq? a oenfite funt Tfiunt.T quecunqj ab bumidi0
bumida funt x alia fecundum eandem rationem fiunt:Taugumcta
tiatolfa indurefcunt a caliditate coagulata x iam ra mificantur vt
arbo: meliu0 interto:a co:po:t0 x ertericra zcaput fitoiftan^ a f pa
tulis.r biacbta et cubiti a lateribua; x crura Dtfrant ab inuicem: et
nerut inuoluuntun ctrca natura^ articttlotum : et ipfumbabet
P0;et;nafu0 etaure^eleuanturincarncet perfotantur oculi rc>
feenaturafetusi l#iK
plentur bumido puro ttefttculis manifeftu0fit:quale efl tvifceJ
ra articulantunt iam a fuperio:ibu0 f pirationem factt oicz ua*
fo:z venter inflafointeftina inflata 0mfuBio:a accipmtfpirituttf
A eft e vmbilicu Tobtburaf * adinteftinu vta fit a vfctre.r ab inte»
ftinis ejrtra.Singula aut bo? articulanf a fpft ftngula tnflata qut
dem cum oiftantola Secundu co£mitione^tefn fi votuef t0 fiftu>
!am ligare ad veftcc&; % g fiftuia tmittere in veficcS terr^ % baren$
etplumbt frufta fubttltaTaqu3infundcn0fiftul&inflarep:imu5
qutdc tlla mifccnl aqua:oeinde tpe inflata;Veniet plumbu ad plu>
bum-.t barena ad baren&x terra ad terr&T fi quioijpfa oeftccare
t>imitteret:Tctrcufrangetveficc§inuentet;Tvidebtt tpfoiu fimtle
ficut ad fimile veniensntacfl aut i fpermax caro arttculaf \% veniet
vnuq6ct> ftmile ad fiTe.1fc>cc aiit adbucoicta funt a me:r factu^ eft
vttqj puenT ad boc accedit femina qutdein.jrl.oieb9 ad logtfiimt*
ftcut ent accidit in pl9inboctgeautpaulopl9:autpaulo min98 artt
culart.etefft purgatio fit i multerib? poft gtu aut in pP.accidtt afit
in puella qutde.un mulierepari&e puelte in oieb^.jliitj. ita qutdS
ourifftma z finalis periculuvticn erit.tin.pjcjv.oiebus purgaretur
in mafculoautemmitdificationt inoieb^r^itaoiuturnifTima et
finalts periculu vtiqj efTet.Tft in.rf ,oiebu0 purgaref :poftremo aut
tetnpote ntinie egreditur purgatio tn iuuenibus aiit paucts Oieb*
purgantur in vctuftto:ibu0 autem pluribu0.4l>a jrime autem oo *
lent multeres tn partu % in purgatione pa rtus:p:imo pariente0:r
in mo:a pariente^ magi0 oolent:purgatione» autem mulieribus
er. partu buiulmodi caufa fiunt quia in p:io:i tempo:i0vfq* ad cj>
dragefimuoiem* ouo0 in puella.in pueroautetn vfcp ad.rpr.0ie5
minu0 fanguteoefcendit in argumentuin puero.btc autemin biflf
plu0quoulcppariatunopo:tet'Vticppurgattonemretrtbuiinfpur
Sationepartu0:Tej:ire fo:ae fecundum purgationemoierum.
TPuncipium autem fit buiufmodi mulieribu0 in oolo:e perturba
tur fangui^ mulieris.T calefit totu^a tnotu pueri fo:ti er.iftente. R
turbatu^ autem pnrno quod venit ertra poft puerum autem pu>
tredo grofla fangutnea:t meatu0 egrelte factu^ eft cbtmu0 ficut
aqua immenfa:oeindepoftilludfeciidu5plurimo0Oie0egreditur
purgatto vfcpad oictutempu0tfmfimilitudtnembo:e tnenfte co*
tile.i.pugilli aut tota aut media:p:imo aut paulo plus:aut paulo
mirtu0 fmronembuiufmodi quoufcpfiniat.lEgredttur aute^ fari
guts vt ab occifa victima (i fa na fuerit mulier t oebet fana eflerct
ctto coagulatunft autemulter non fuerit fana nec^oebetfana efle
egreditur purgatio mifio: % fm fpeae pzauiots non coagulabilt^:
ita atitbocbabetfiqua tnulier invtcrobabesegritudinebabue*
ritno eriftentemcognata' purgationt ptu0Oeftruiturnift purgef
in anterio:ib9 oieb9invtero bft0 mor fana epf}0 moj: intu0;ft mafe
ritautipftpurgatiofiueamedicisfiue a fpotanea-fubito fmro>
2>enaturafettt3
rtem oieruj egredietur: c\bu0 n5 egredief :in femel vel fimu!.Si aut
n5 purgata fuerit mulier purgatione Btu0:egritudo tpfi magis %
pertclitabtf mo:i;necp fi curS buerit in b:eut;T ipfa oeotfum agat
purgatione^bicafaredupbicpptereaqualrenuncte' g? pueroiu
lUfegregatio mernbto;: logifllma.in pueUa quidfc in.rlt|.oiebU0in
puero #o in. jrr.oteb* otuturna.HDebeo aut fm nuc nominare cau
famerplanati5i0;oicon5retrtbuicp inmatrictb9er«ti fpermati
minus fa ngui^ venit a muliere ad matrtcesbnte fetmnefi fperma
in.pUt).Diebu0: m bi* aut otebus articulanf mebta infantium . ab
Jboc aut tgeipfi m plus venit fanguis inpuero f m ipfum numeru
«t r5nem.j|r£.oieru:ficut aut babet aliud argumentu bic q> bec ve
ra funt ptimis aut.|:cr.oiebu0 quando fperma in matricem cadit
tmnimus fangui0 venit ad matrices a muliere.oeinde in pP; fi effi
coadunatusjet multus venerit; non vticp fperma poflet fpiritum
babere;fuffocaretur:vticjj a fanguine vebementemulto.ttetrtbui
tur aut in purga tione ec5trario;egreditur aute purgatio partus
inp:tmi0 oiebusplurima.oeindetn minus oonec riniatunmulte
vttcp mulieres cotrtiperunt puera pauloante.rrr.oiem:T inarticu
latus apparuifcquecucp vero poftenus aut fimul.jrrj .otebus arti*
culata apparebant eriftentia: x in puella f m ratione.rln.oterft. qft
co:rumputurvideturarticulatiomSb:oium:fiue p:iu0 co:rupaf
puer fiue pofterius fic videf x rattone x neceffttate articulatio eri>
fUns: injpuella qutd6 in. rit j.oiebu* in puero,in.r|rr.teftaf efh aboi
fusinfantium^immudificationespartus.caufa aute eft.qtfemi*
ttacoagulaf poftert* Tarticulaf:quiafperma infirmiusT bumi*
dins mulieris cf viri:T neceffe eft f m banc r5nej pofierius feminaV
coagulari cp mafculu:T mundificatio oiuturntotbm5i caufa cu iu
femta magis oe fubftatia fit q| in mafculo.lftedibo aut iteru retro
yndt oifceflt:qn autarttculatur infansfm fo:ma0meTno9 ipfo
aucto ofTa x mebta ouriota fiunt x cauanf ;t bec a fpft fiunt .scaua
sut erntta attrabiit ad fe a carnib9 fanguims pingutfltmujr.t tge
pcedente ramificanf iteruj ejtrema oflium ficut arbotis eptrema
poftremoramificanfjitaT puertoift5t:adinuice oigitimanuuTpe
dunutn ejrtremis aut vngue0otiunf;finttit aut venebotsrofnes m
Digtto0 manuit x pedu:T grofltfltme quide funt in cotge x q in capi
te;oetde autin cruribus x btacbijs.T cubitis;in pedib? aut xmani
bus fubttlifltme x oSfifftme x pfime vene funt:t nerui fubtilifltmt %
oenfifltmtprimi.oigitisautmanuftTpedubi majime funt:ejtra
oiptt aut ficut ec bnttbus oeTa ofla gua.T vena^ x neruo0:ita et vn
gue0 otiunf er ipfi^ fubtile^ et oenfe:T acctpiut ertrema venara q?
no ampliu^ augeanf tpfemecp emineat altqua altera: quare n5 eft
mirandu q> vngue^ in ertremo co:poii0 oenfifTimi funtfimifr aut
et vnguibu^ x capilli in capite radicanf .Ibab^ aut in captte fic q
funtoenaturacapiiloHjm;o:tuntur wim macimiet plurtmivbi
2>c natum fetus. InriS.1
cotpotis cutis rarifiuna eft:T boc vbi capilli moderata bumtdira
tem in nutrimentum babet x vbt cutis pofterius rara fit:T ibt ptlt
pofteriusotiunf in mento x pecttnet ficubi:fimul cinfpermatefa
ctocaro rara fit:T cutts x vene amunf ma g is qjin p:io:e tgepue/
ro eritti i ubtilib9 efii venis er.nttbus no oefccdit g ipfas fperma z
oe meftruis puelle eadc cadit ratto: fimul aut via ht x meftrualib*
et fpermatt vtrgtnibus x capillaf pecten pueri x puelle rara facta
cute x fimul crims vel cutis bumiditate tempera t3 tn nutrtmentu
b$:x no mino:c;ita x ba rba vtrt b^trara eth fit cutts ted&ein tpaj
bumiditatea capite;fimulquidcefnTtncoitu:pariter autTinme
dto tgis crtntbus menfurata' b^ bumidita te in nutrimentu: tunc
martme quado tempus fit bumido oefcendenti a captte:T in coitu
Defcendedo a pectote ad barba;fignificatto aut:cp in rarifltmis cu
tis oiiuni ptlr.fi quis voluerit aduererecutiTcrufta folufacereT
fanareoela facta cutis in ctcatrtcepilosno pducet. £lutcucgaut
cunucbtpuerier.ntesfiunt:.ppterbocnecppilos babetin pectote
neqj in meto lenes fiunt toti.qtvta no facta fgmati rartficat cutim
tntotocouo.HSecantautviafematieficutmibioictumeftpau
(oante:Tmulieresautlenesnutfm mentumt co:pus:q: incottu
tpfarumbumtdufimiltteriectigatuficutid quod eft viricutij no
ractt raratmqutcuncp aut calui fiuntjtfti aut flegmatict funt:r iit
capite ipfoutm fimul coitu iecttgatii x calefacm f legma cadens ttt
cutim vut capillomm radiceTfluuntcaptlh.&unucbippterboc
no fiut calui:q:ipfo22 no fitmotus vebemesneopcalefactiiflegma
in coitu v:it captllo? radtces;cant aut p:opter boc fiur.qt multo te"
poteoefcendetebumido inbominefequeftraf albiflimumz cadit
ad cuttm:T crtnisalbiotem bumtditatem babens cp in p:io:t tem
po:e albio:fit:T cutis vbi ca ni funt albio:altera fit Tqutcuqj epse
nitura canicte quanda babct in capiteaUts vbi canicies eft albioi
alta eftallic em albifltmu bumidu eft;b5 aute' x bocfit vbi vttqj ca»
ro bumidttatem attrabit fiue albam fme rubeam fiue nigra:tales
fmcolo:emTptlifiuntbecautCDtctafunta me.^dbucvenia aut
ad refiduu fermonts:quando vttcp ejtrana cotpons pueri ramtfi
catur ertra:Tvngues x capiUi»ramificabutur;titcvticp t mouef x tc
pus ad boc fit mafculo qutde tres menfes:femine vero .iitj.fic efh
tn plurtmu accidit:eft aut x quofdam puero:um anteboc tempu*
mouert:mouetur aure^ antemafculus:q:eft fo:tto: femina;T ante
coagulatur mafailus a groflto:i enim x foitioii fpermate fit ma>
fculusfemina:quandoautSmouebtturemb:^o;tuc vtic^T lacfu*
perfignat matri:mammille enim eleuantur x pupillequiefcunt lu*
cefcuntautemltuefcunt:lacveronon egreditur TfaninisDenfa»
turcarmum pofteriuslacfuperftgnatT venit:Traruautemcarnii
ante p:opter banc neceflttatemfitlac quando matrices tumo:ofe
fuertnt a puero comptimunt ventrem mulieris butufmodi auteui
k
2>enaturafetu$
quando repleta repteflto fit:refUit pinguifltmum a cibt0 t potibu*
eytra ad omentu x carue;ficut 11 quis cottu wugat oleo multo^ g»
tnittat imbtbere x poftq? tmbtbertt repttmat coiiutn repteflb coito
refilttejtra oleuttavticgtventre babenteinipfopingneactbuss
pottb* repflb a matricib* refilit pingue ad ometut carnc.T f! fuerit
muUerrarecarni^cttiu^fentit faltir.fi vero no pofteriu0:x beftte
in vtero babentes fi quide no egrotaueret ab eodemcibo x pottt
pinguioie^ fiunt ppterea.ftmiltter autem x femina a pingut calefa
cto x albo ejttte quod oulcoiatu a caliditateque efl in matricibu*
repiefium venit ad m4milla0 x ad matrices paru venit g eafde ve*
tias:pccdut em vene ad mamilla0 x ad matrice^ x be alte fimilc0«
qit accidtt ad matrice^ lacpuer abipfo augefcparfimamille vero
rectpiente0 lac eleuani replete:T qn parit ptimo motu facto tendit
lac ad ba^ m&miUa^ fi lactauerit;b5 ef!i fic lactanttbu^ mamiUas
amplto:e0 fiunt venef mm&miUa^ amplioie^ aute facte vene a ve
treattrabente^ptnguetradtttma^iUeeteiltfivtr coierit multuj
amplio:e0 fiunt vene x magi0Oucunt cottu bj aut t boc ftc.1ftutri>
mentum x augmentu puerotufit:qfi m matrtctbu^ vadut q funt a
matre:t quomodo mater b^ fana x infirma:ita x puer bj quemad
modum rque in terra vegetabiliamutriuntur a terra.et qualiter
Vttcp terra fe babet:ita x vegetabilia fe babet x que in terra;f em€
enim quando oeponitur in terr& bumiditate repletur a terra.ba
bet entm tn feipfa terra bumiditatem cmnimoda' qua nutrtutur
vegetabilia: bmntdttate autem repletum femc" infl a tur x tumefctt
et cogitur ab bumiditate conuertt %tw que eft leutfltma in fper*
mate; couerfa auti vtrtu0a fronde x bumtditate facta fronde^ rii
pit fperma-.Touuntur pttmo eyterius fronde0;oiientia autejqua
non ampUu^ poflunt nutriri fronde^ ab bmditateque eft in fper
materumpuntur inferiU0fperma Tfronde^.Tcoactum afrondt*
bu^ tranfmtttitur a ponderettt ootfum aut inipfo oelinquif p:o>
werOTauitatem.Tfiutradice0epfrondibu0oenfe.qn autem ooi>
lum finniter radtcatum fuerit vegetabile ct nutrtmentum a tcrra
faciet. tunc vticp euauifcoe:T quod confumptum eft x vegetaturo
pteter coiticej. qt fbltdifftmu* elfc iterum autem cottey putrefce*
interratmmanifeftu0fittempoie vtiqjjet ramificantur quedam
frondtumejc fpermate igttur fic ab bumido factumttamen mome
tale ejtftens x aquofum et augumentum motum x m oeoifum x tn
I urfurn non pot fructum emittere no efii ipft eft #tua f oitis et pitt
gui^ ep qua femen conuertetur.quando autem tnfirmabitur ma *
$00 vegetabtle ad genu^ a tempoietunc vticpet vena^ babet am
pla0ztnfurfumet oeotfum.et tunc vtiqjejcterra ertrabiturnou
ampUu0aquofumfedgrofltu0Tpinguiu07plu0vtcakfactum a
foleebulttad q:trema:Tfit fructusf mcognituejrquo x factu eftr
mult9 cjmedico;* j?pter boc fit ,qi attrabtt vnuq6o^ vegetabiliti
Benaturafetuo; Ijrjiiij*
f^terra potenttam magts qj e$ quo factum eft:te$traviuit non f tll
vnum:fed fm multa.iQuSdo aute" fructus egredttur.nutrif avegc
tabtUattrabcseinvegetabile aterra fructu tradlt:fol aut matu>
rattfoiidat fructum attrabens ab ipfo ab aquofo ad fe.a6t bec oi*
cta funta me oevegetabilib' a terraTaquatteminib^Ctue autplfc
taturer. arbottbusplantefitit boc modo.Uuln^autemvnusbabet
ram9tninfirmoverlustemlfmcj> abarboteruptueftvndex radi*
ces emittunf :boc modo oicto tranfmutanf qn plSta queefl in ter*
ra bumiditatcfumit a terra inflaf % fpiritu babet: queautfup. tcr
ra>nde fpiritus bicz bumiditas conuertunf ad inferi9:pl&tc vtrttt
te quccuncp erat grauifTima rumptt in oeotfum;T fiunt erJpfo radi
cesmollesjquando aute^infenus accipiantur tuncattrabit a ra
dice bumtdttatenr.T tradit cjriftenti fuper terraituncrurfum fupe
rius tnflatur;Tfpirttum babef.xqu^tavirt9 in pl&ta lems eft c5uer
fa frondes facta genntnat:Tin fuperi* augumetufacit.Tad inferi*
ita tn cotrariu accidtt vticp eoa que fiunt er femtneT planta? oe ger
mine.flntmu cfn er. femine frondesotiunr; .'oeinde radicea ad infe*
rtus emittunt arbot aut radicatur ptius oeinde frondefcit: «ppter
boc qt tn femine qutdem tpfo bumidita tis multitudo ineftotn ter*
ra omnt eriftenti nutrimentumineft ptimo fufficiens frondi: vndc
frons nutriaturquoufcp radicetur:inramoautemnonficut:non
cntmfit ep alia:indefrons pttmum nutnmentu5babet:fed ipfe ra
mus eft ficuti arbot fe babet-.t bic fur> terram eft multa;quare n5
poterat fuper terram replen bumiditate nifi ep inferioti magisvir
tusquedam veniensertra oetquodfuperiuseft bumidttatisT pti
moquodplantaturnecefTeeft tnffeipfonutnmentum facere ater*
raradicibus:oeindefica terraattrabensfurfumtribuere % fron»
des mouere in germen % augumenturmquando autem augetur pla
ta ramtficatur ab buiufmodi necefTitate:quamoica3 qn pl* buidt
tatis ipt aduentat ej terre ertracte a multitudine rnpit fm cp pluri
ma erattfic rMcat plata:augef autttn latitudincTin fugPxtfcri*
ppter boc qtinferi9 terre b^eme qde calm eft eftate #o frim:boc St
j>pter boc effcqt terra buida b^eme ab aq q a celooelcendtt:T ref>*
mttur in fe flcut grauiott ertftete buiditate:oenfio: atit ab bac:rn5
babet aHqua refpirattone n5 effi ampli9 ineft magnii raru: % jppter
boc i uV terre bvane magis eft calm. etem fim9 collect9 qde calidio*
cft f m o? rar9 er.iftit:r alr.lbutda auti reptefla a feipfis caiide fiut
Tinveloctvalde a caliditate cobufta putrefiut:no eth traTtt refpira
tto p tpfa tancp oefa ejiftetia.Si aut ficca fuerintTrare pofita mul
tomm9 calefiutTno putrefiut.ficatTfrnmetatbotdea buida eriitia
%fuU calidiota funt cfrficca fuerinttrare pcfita.aSt tndumeta coltt
gataj c5ptenlsfotfttertnuoluta:vtunt a fetpfa ficutegoviditam
tancp ab igne:raha fi4^voluerit-eftimarcoia quecuno^ repiimnnt
a feipfia calidiota inttentt 63 rare pofita;n5 zm refpirare frigtdunt
k a
E>enaturafetu3*
«ventisita auttterra inferi? repleta e£iftente:Ttpfa a feipfa reptef
fa tanqj graui x oenfa criftente ab bumidita te calidum eft b£eme:
no enim eft ipfiusejralatio aliqua caltdi;fed quado cectderit qc ceto
aquainipfamquandorefpiratinterraabipfonontranfitantetS
<£ terra ejiftete oenfa:fed fpiritus retro ad aquavenit :T ppter boc
fontes calidio:e0funtbv.emeTmaio:e0qHneftste:q:refpirate fpi
ritu retrovenit ad aquam tancp terra oe~fio:i e^iftcteT no tranfit £
ea" fpintusT aqua multa epftens incptumfi contingat:bic auteru»
ptt otftendensTViam fibnpft facit ampliote cp ft modicus fuerit:acj
eniminterranon ftatfed fempertenditinoecliuum:fiautem tra
firetbtemeabaquafptritusterreperfemino: aquapcederet ab
ipfo eftpfatfontce n5 efrentvticpbv.ememasni:becaute oicta funt
a me;T terre inferi» calidi9videt ejrifteus bfceme qi eftate.lRucaute
volo otcere;quta eftateinferi9 terre frtgtdt^videt cftftens qjj b£eme
eftate enim rara eft terra x leuis tanqj f oleattrabente ad fe ab ipfa
bumiditatenr.babet autem terra in fe aquam plus aut mtn*: fpus
autoes !untnobt0cjaqua:bui9autefimile eftq: ita fe babet:ab
omnibus emm fluminib* x nubib9 fptrttus p:ocedunt quotidteTCc*
tinue: nubes autem funt aqua conttnua in aere:t tucvtic^ terra ra
ra eftt leuis eftate x tancp tn ipfa babens x ac| fluit ad oecliuia oe>
fcedete aut aqua femper e jpirat epinde alt9 fpiritus ey alio:c\ autej
erat per terr&venit leueTraraej iftent&T frisidus terre facit. x ipfa
aqua fttniliterinfrigidatur/fbabct auteficqueadmodufiquis m
vtre aqua ertftetS rep:effertt fo:titer x ejaiationeaqua feceritin pu
ctavei in puctura:aut magua aut parua acustvtr^pendens fuble»
uet nullu0fptritu0Bperfo:atump:ocedetfcdaqua:n5 efn babet
amplitudtne* qua ejrpirat aqua ficut autem babet b^eme oe aqua
interr§:fi autlaqua inVtrem ampUtudincfecentTpende^fubleua
btsvtre fpirit* pcedet g g»fo:atn.amplitudo entm eft fptritui ab acj
mota cjrtre gvtrere gfo:atSfpirit9 ppter boc pcedit.^icautcba*
bent feaqueeftateterratamplitudoefhefttpfitancpterra rara eri
ftete Tfote attrab£te ab ipfa bumiditatead fcxtrlfit fpitetanqj fri
gtd9 erjftgg ab aq g ipfatn rar& ejrifteteTleuc' ppter boc infert9 ipi*
eriftesfrisidueftate.Taquemastsfpiritu qui eftinterra frtgido
eytftente:rtpfa oimittit fibtjpfi fpintum adterram Tpartter qui*
dem que bauritur in puteo femper mouet fpiritum tancp flabelluj
x ipfum facit fri$9 ptebere aque:que autem non baurituracf eftate
fjeftftasocfumejiisnofimiUterrecipitfptfiad featerrameqj irt
lcrr5 adfetradit-.tpariterafoletaerenooifperfo inputeoifjftabt
It epft&ecalefit puo fugficiale i{?i9;oeinde altcjr ab altero ad tnferi*
tradttcaUditate^Tppterbacaqua qno baurtf eftate calidio:eft
ea 3 baurif . jFontes autem ptofundiaquapeftatevalde funt frigi»
diTaquabauftabteme aterracalida ejriftente confeftim enimca
Itda eft quando autem tempusfit fris»4a eftab aere frisidoepi*
Senaturafetm Ippvl
ftenteerarefcitentmaventoT fpiritim per ipfamtranfit quetn*
admoduTaquaquebauritureftateqn bauriturfrigida cofeftitn
fit calida ptopter boc qt terra rara ejiflcte z fpirttu erift&e in ipfa
infrigidatur.quSdo autembauritur tcpu0fiatftabtli0:calefitent
ab aere calido ejiftete queadmodu z aqua qtu non baurit in puteo
eftatcT ptopter boc caltda fittquidc adbucoicta funt a me, Ttefu*
inS iteru quare eftateterre tnferi* frigidi9 eftb£eme autemcalidu:
fupen9 aftt terre cotrariu but^.T opottet arbottouo no caltda fieri
necn ouo frtGida .(Imttl ft oebet fana e(Te:f5 fi er, fugioti adueuit. er.
inferiotiopottetfrtgidu aduemre fibiradtcesatitqn attrarerint
arboti retrtbuutT arbot a radicib9 ,t ita fit coferuatioTfrigidt cali
dis tancfftbomimb9 tntr&tib9 in vcntrem ctbi0 quecucp oigefta ca
lefaciut opottet infrigidare tradendo arbotia locotarboti.ttaTar
boti er tnferioti opottet retribuere ad fuperiotatecouerfotTauge
tur arbotrfuperi^ inferi* ppter boc qt nutrimetu eftrer fugioti x
inferioti z quoufcp molli0 fuerit vebementer no fructificatmo ent
eft tpft pin$ni&Mu$nec$ groffa que in fructu conferut quale eft.qtf
autctcpusfit tftcvtic^inipfa veneamplefactefaciutin ipaer ter*
ra pingue z grolfum flurum.fbl atit oiffundeV fpfn ipfum facit ep
trauiuere vel erire ficut leuem ertttem in ertremitattbus z fructi>
ficare z fubtile" quide' bumiditatc a fructu aufert groffa aut matu
ran0folTcalefactcs:oulcota.2lrbote0?9ocino fructificat nobnt
pinguedine in feipffe quata in fructum tradat eptra.010 aut arbot
J[ft a tge firmabif z fumat er inferiotib9 vttqj a radictb* terre ctf>
at augeri quibufctictf autearbotib9 ab alu> arbotib9 oculi tufiti
funt.T arbote^ facti in arbotib9 viuiit z fructificSt fructumo flmt»
lem quibu^ infinite funt tali modo boc fit .Sccidtt oculo pttmunt
quidem germinare. alimentu em babuit ptimum qdem ab arbotc
quioecifu0eft:oeindeinquafitu0eft.quandoautem germinabit
tta trafmittit in arbotemradice^ ab ipfa fubtife0.in ptimO auge*
tur ab bumiditate que eft in arbote in qua fitu^ eft: oeindeftepojc
facto mittit radice0 in terrg «ppterea cp I qua fit^eft eleuaf ,a terra
attraben^ bumiditateTnutrimetum ipfi:Terinde eft quare no ad
mirandtt infitaaarbote^alteri9 fruct* efleviuunt emia terraJbec
a u tem oicta fun t a me oe arbotibus tf ructibu0*.ppter boc qt non
cft pofe mibi fennonem femper factum oerelinquere.ttedibo aufc
iterumretrocuiu0 fermoni^ caufa bic oebi^oictafunt.oico efft
vegetabilia in terra omnia viuere ab bumtditate terre. z qualiter
fe babet terra bumiditate:que tiiin ipfa;tta Tvegetabiliababere
tta tpuer viuit a matre in matricibu^et quomodo mater fana fe
babet Tita puer fe babet:fi qui0 autem voluerit intelligere ea 0 oi
cta funtoebutufmoditnuemeterptmctptoadfinem.naturS ofm
fimile enftere vecretabtltu entm ej: terra Tbumana natura z bec 3.
mcad bocoicta funtpucratttinmatricibu0eriftc0man9b^ ap^
©enaturafetu^
menfmttTcaputptopepedestt n5 efl veretudicare ne«p videbt^ fit
matricibus puerumvtrum caput fuperius babet aut inferi9 er. vm
bilico DtflcfT funt pantculi piopofiti;fibi:nunc autem Dico cognttio
nem quam otri enuncia re pauloante ficut pofTibile efl bumane mV>
ti manifeft& eriftentem cuilibetvolenti fcire oe boctqt fperma in pi
ntculo eft.z f m mzdiu ipfius vmbilicuseft erinde ptimti fpirationS
attrabit ad fer tranfit eptrat qrvmbihco pamculi funt tn aUa" natu
r$ puerific fe babentej qu§ ofri inuenies totavfqj ad bec qualiter
a mein fermoib9no ftteritafTertu.fi voluerint entm aliquib* teftib*
quib9 oebeo otcerevtt.Su qui0 enimvolucrit oua.r^.aut plura qua
literercoiianffupponeregallievelgallintsfiueouobueautplurib1'
tictpteafingula oie a fc6avfq*.advltitnuf m cyoefictetouti auferat
frangcdointendenffinueniatomniababentta fecundummea^ ra
tionevtcogruitauis natur5 compararenature bominis.q> entm
plniculi funt ej vmbitieooiflenfr.T alia quecuqjoicta funt oe pue»
romulta febaberein ouo autcularttnuemes ejrpncipio vfojadfi*
nem:rettafi §s nondumfciuttadmtrabiHnouoaut0erifterevm
biltcum.bic aitt ficfe babent:r bec a me oict a funttqn aute multe*
rt ptu0 aduenit accidit tunc puero moto % calcitr5di manibu* et
pedibus rfipere alique* f nteriotum panniculotfi.rupto aut vno ah)
vtiq^ tnfirmiotem fottitudinSbabent x rttpuntunpitmum quide$
ttliufli continutoeindepofiremue.qttautem frangunturvelpan*
niculi tuncfbluitura Iigamentoembt£o:t tendttur erira iectiga*
tutmvententib' efft paniculis anterius x bi0 apertis matrices n5
babet ampliu0 potentiS puerfi retinerctfimulcaptunf velcooperifi
tur efn x paniculi matricu qu3do puercircunuoluttur non multo
poft.quSdoautcegrediturpuercogittoilatat matrteetf ineritu
molleaeriftente^egredtturafitadcaputfifcdm naturam eriertt
grauiota em funt ipfi fttperiota ep vmbtlicoliberata.eriftfe in ma
mbu0 tncontinens tnagi^ fit er panntculia fecudum ruptionem fi>
mul. r.menfe quSdo partue matri aduenit. £>i aute* violetS paffio
nem pafTu0 fuerit puer t anteboc tepu0 rupti0panniculi0 egredi
tur.tboefi nutrimentSpttusfiata matrepuero.tficptiu0partu0
matrt aduenit:velociu0 aut2.jr.menfibu0cgreditur.f5 qutcucp opi
na tt funt babere puerft teptt0 plu0.£ ,menfibu0.iam efh multotie*
boc audiui:e£trarerutboc modo,quooebeooiccre.Qu5domatri
ces fptritu acceperfit in feipfa^ a ventre ventofitatSptebente ifla*
buntunfienimbocooterantTputat >cti mulieres adfebaber&fic
x fi meftrua n5 ertftctia cSuertStur in matricibu0tfuerint otutur
niota :femper ocfluunt in matnce^ efl quidem quando aventofita
teque cft a ventrceft autem quandoq* x calefacta:fcd etiam tuc ttt
Vtero putant babere mulicres tanqjmenftrui0 non egredicntibH
tnatrictbus inflati0:oeindeo,uandomenftrua rumpunturfponta
*ea:aut ali j* fuperdefcedentibua ad matrices touc&ibu* oeotnn
Benaturafetusr Ipp^i
p:io:a tv&ofitasesreflaeflTmultertsvtic^confefttmpoft purga
tton^matrices apertefunt t ad tefticulumconuerfefuntTcoeutes
cu viri 0 muliereff coceperunt ad fe eodfcote autfimul paucu? oieb*
putSt muliemtnerpertebarum rattonutcaufamtUotgeinvftrc
baberetuncquandomenftraanonegrediebanfabipfi^Tmatrif
ces inf late cra nt.CLuod aut no efl oiuturnu .r. menfib9 babere tti
vtero oicS nutrimentu t augmenttt quide a matricc oefcendentee:
non ampUusfufFtcienspuero eft.quando.£.mcTe0 aduenertnttem
b:v_o augeatur attrabitefn ad fe fanguineoulctlTimii pariteraftt
ra lacte augef paru:cu autemipfi rario:a bocfiuntTgrofltoterits
puer petcs plus n$ erJftente nutrimfcto calcitrat tp&niculos rum
ptt Tmulteres p:imo parietes bic patiunf magi0;oeficit cfli nutri
mentti puem ad fuffictenti§vfq* ad.r.mefea phwoeficit autbtflf p
pter bocfunt aut bic q purganf a mcttruia plurimis alie veropau
cioiibueboc aut fpfit.znatura %in generematricit eft.q autmen*
ftruamodica traTmittut:nutrimentumrariu0feptebetpueri0 itt
vltimo tempozie.quando vtio^ergo fuperioii nutrtmlto tndige^t
faciunt calcitrare:rante. jr.menfes egreditunparil efft ab ipfisegre
ditur fanguis:ftc autem in plus acctdit t flne lacte magte effe bas
mulieree que modica menftrua mittiit ourio:t0emcarnt0T oenfc
carni0funtbacautemrationeqioeficiente nutrtm&o egreditur
embi£o:ntfi aliquapaflto violeta acctdat.teftimoniuauteme' aui*
cl fit er vitello oui boc modo accubante matre calefit ouu:Tqd epit
ftit tn ouo a matre mouef.calefactu aut qo epiftit tn ouo fpiritu b$
tattrabit alulfrigidii ab aere per ouu.ouu etnraru ita tanrn aper
tum fpiritu attractufufficient2ireeriflenteinfertu0Taugef auis
tn ouo Tarticula tur boc modo * fitntli quo Tpuer ;ficut et piht0 ot
ctuj eft a meifit aute er vitello oui nutrimentum autem T augume*
mentu eft ab albo quod eft in ouo Tboc vtiq? mantfeftumeft omni*
bu0 factum quicucp TinteUectft intendut:quando autemoeficit nu
trimentumauiculeerouononbaben0fufficten0a quoviuat mo
ueturfo:titerinouoappete0nutrimentu plu0 Tpanmcult circuut
franguntunTquando materfentit auiculammouert fottiterrum
pen^ eptrabit:Tbic acciduntfibiin,r*.oiebu0:Tmanifeftumeftq^
ita febabet quando enimfculpfit aui0 in coztice oui:mhtl eft bu*
midum quod dt oignum ratione , confumptum enim eft in autcu*
lam.^taautemTpuerquando augetur non ampUu^ poteftmater
piebere nutrtmentum fuff icten^ : appeten© igitur pl* n utrimen tu%
pzefente embz^onecalcttran0 frangtt panniculosTfolutum ,a liga
mentotendit partter fo:a0 becfiunt in.j. menfibu0 adlongifTimu
igtfcbm banc rationem Tbefttf'0 Tferi0partu0 aduenit tempo:e itt
quo fingulu pant ad longiu^.tlnicuicp eni^ animaliu neceffe e t§#
in quo nutrtmentum ranu0 eft embt^oni.T oeficiet et partusadeft
et quequidcbabentrain* nutrimentuembitomb^mtnu^panunu
h tuj
Benaturafetu^
Que vero plu0 pofteriu0.Tbec quidea d boc oicta funt a mt. f^ner
autSqfi ctrcufranguntur p anniculi fiquidSvtiq* in cptu ad caput
facile parit mulier fi aute* f m latus aut f 5 pede0 cgredietur fit eftt
bocfl ita egreflus accidat factu0autem ab amplttudine matrtcu
et fl ma ter in oolo: e non quiefca t pnmum autem fi ita egreditur
oifficulterparietmulienmulteo^vtio^autipfeoeftructe funt aut
pueri aut fimul,1fc>arientes autem mulieree majim e oolent q p:t*
moparmntptopter inejrperientiamookmmr.Tmarime oolet qd5
lecundum lumbo0 x ancbas.oolent autem Ttotum coipus oiftant
etancbeipfarumqueautemmapimeerpertepartus minus ool?t
pzimo parientibu^ que vero multotiens mtnus oolct.Si a capite
ierit embiv.on caput ptimo erira egredttur.oeinde alia mebia cott
fequentia:poftremo aute vmbtUcu0:ej: vmbilico aute* regto tefa 6:
poft bocautc* putredo ventt fanguinea a capiteT ab alto co:po:e
fegregata coactioneTlabo:e «rcaliditate tfecit vel facit vi5 purga
tioni part' poft tptn putredini mundificatio fit f m tps p:imo ot*
ctum TmSmilleTalia memb:a mulierum quecuqj bumidto:a funt
rumpuntur mintts quidem in p:imo partu.oeinde tanqj plurtbus
cotruputnr parttb9 adbuc magi^ rtipuntur euacuatts vents a mii
4ificattonegtu0.bec afit a meoicta funtadboc.i5emeUi a8t fiunt
ab vno coitutbnt eni v&res rftnue matrices oenfos.bos quidem
I5gtote0:alio0vero ptoptnquiote^.tefticuU x multomm generStia
snaUum plures bnt pauco:ii g5tatiui0:fUY aut oues Tbeftie x aues
Chtldo aut muliert accidat oiuerfa aut otutfa acctdcs ad ouo0v?
tres Tmatrtces rapi5t fperma Tventriu necg aliter a d alteru ve"trS
relaret.oiuifum aftt in vtroo^ veter gticulatur Tviutficatur eodem
modo quo Tniic oictu eft.cp aute ab vno coitu gemelli fiunt boc efl
fignum canis x fus x alia aialia funt quecuncp abvno coitu parifit
et ouoTpIuraTfinguluanimaUumin matriabu0tnventreTp5ni
culofunt.Tbicnpfipfloicamu^fieriTbecpariunteadejoieomnia
vt multttm fic autemTtnulieri ab vno coitu pueri facti. vtercp inve
tre Tregione eft.et pariuntur eadem oie vtriq* Tp:imit aliter egre>
ditur fo:a0 et regio ipfiu^.Quod autS femina Ttnafculu^ gemelli
fiitnt .oico tn femina TViro x in vnoquocp animali fperma efle x in*
firmiu0 et fo:tiu0 rton infimul egreditur fperma:fed tn ouasTtres
erectione^ vel electione^ .et non eft pofltbile femper fimile effe totfil
fo:te.quod phmo egreditur Tquod pofteriusfiquidem contrngat
groflumetfottefperma tntrareinalteritmventriumillic mafcu*
ws fit.fi veroinalterumbumidiusTtmbectUtus ibi femtna fit.fi
vero tn vtroq* fo:te ingrediatttr vtricp mafcttlt fittnt. fi vero infir»
mnm vtrecp feminefiunt.3ftefermo fic oictuo totus finem babet»
2)eogratia0.
C£t bic finis imponitur libello b^pocrati*
oeembttonefiuenatura fetus.
J£rt)erfecreto:um fcpppocratte IjqwijJ
Cj£iufdem Uber fecreto:um mciptt
^3rit byjjpocrate^cu in fomni0 apparet apoftema nl
^l grum in pofterioti gte auri^ motiei: infirm*. 13. ote.
■ ji£t cu tn tucturt0 brdropt0 t^incrit apa autin pede
juberabiturpoftmefemaoiequaapparuit. ?-
iCSuper nafum attt fi apparuerit puftula ftcut patt
nu0 Itneu^ mitdu0 aut nigra motiet i fine anni a oie
apparitiont^. 4-
ijjjgtqn fcbite^ babueritooloteTub b£ppocudrfi0finiftri0;Tap#
paret in loco apa:toelttueritfubito motief in ote quarta. ^.
C#t f! puftula nigri coloti^ aut pauoni0 colo«0 i poplite finiftrt
pedi0:fcta0cj?eftpeftilentia. 6.
C^ipatie^alienatu^fueritantetertiuoiSmotieturante* 7.
C*£t f! epitura puftule nigra in lingua fuerit feb:tenti0 in oie n5
creticop:onofticaturmo:tem. 8.
C^Uienatto cito poft oolotem totiu0 co:po:i0 «ardiacam ftatitn
poft fomnu fignificant abundantiS bu.in co:po:e* pnofticantur
rmntemfubitaneam. 9.
1[£uepcritin palpebta pati?ti0 apoftema quafi auellanaffneoo
lo:e?grauitatemo:ieturin.£r£if|.oie. io«
CCu ejrierit in fummitate nafi apoftema nigru fubito cii foiti 00
loie:moiieturintrtbu0menfibu0. 11.
C£Xui caret odoiatu fine reumate fcpnofticantur. ii
C5?olote0 iun cturarCi in iuue*tute bteuitatem xite fignificSt. 1^
CEremot senuu poft fomnu cu remanentia virtutt0 pnofttcatur
paraltfim. 14-
CCuminancba apparuerit apoftemaacutumotietur tn tribus
menfibtt0. 15-
CSrauita0 lingue poft eiu^leuitatS in iuu6tute:fignificat motte
fubitaneam. 16.
CCuinauri0cartttasineer4eritapoftema fotti^ oolo:i0 mo:ie*
turintrtbu0menfibu0. 17,
C&ut patiturepbimer5:TfIujcritfangui0ab eiu0naribu0: mo>
rtetur trigefimotertio ote. 18.
CO.uioo:mierttocult0aperti0abfcp confuetudine epilepfiamfi
Snificat. 19»
Cauando febtie*0 buc illuc manibu^ quefierit rviderit mottuo^
quintodecimootemotietur. 20.
fHn quo feb:ie*te apparuerint oifpofitione^ iniucte fi oifcooperit
pudcda abfqs pudote rloqmtur verba turpia motief otno» 2.1,
C^Uienatio tn omni egrttudine pefitmum. 22.
C^ermanctiafenfuumnonfignificateuafioneomnino. 2?.
C3»cui* crureapparueritpuftula cerukicolotissflammeijoin*
Sliber fecreto:um l?p ppocratfe.
moiietur p:tmo mcfe.jgt fi fuerit fine ardo:e t pwritu in feptettt
menfibus mouetur. 24.«
Cl^ufhile ntgre tvtridcs moitate marie fi tet eum febte. 25.
C^tura mandtbulevdobliquatusvifusinfeb:eacuti figntfi
tatmo:teftatim. 24.
CCut9 oculifuerintobliquicitoalienationefignificant. 27.
CCut^fenfusodotat^fubtilKnfit infueto furdu pnofticaf . 23.
i£Cim appetit comedere in bous no affuetis bumo:es in eius fto
macbopnofrtcaf:^fifuerintfparfiYeIcosregatitferutmo:te. 19.
CGuimultuftudueritin ltb:ispbilofopbo:upnofticaf rtgiliaj*
mant^velmelancbolia'. %&
C^uiloqutturfubitoturpiartappetitfubttocibaria nociua oe*
btlitate fignificat mcb:o:unt p:incipalium. *i.
{TQMi multft fufferunt fo:tis funt coplerionis. ; 2.
CScuttasmaliciafignificattnteUigentte: fed teperantia magi*
eftconuemcns. 2*.
CO.ui tranfierint f m 5nut acciderit eisooloz rbenunS curantur
fedque magis pfunfcfuntmedtctneavirtuteocculta ogantes qfl
trafierint pumu taccident eis frenefis mouentur. *4_
CCu acciderit feb:is cti tuffi tfubito tufTts recdferit pwnofticaf
flpoftema inaltquaiuncturarum. *^.
C3uuents cut accideritpleurefismagna mo:ietur. 36.
C3n cutusco:po:e acciderit fepe oo:mttto mc^bzo? fignificat ipni
mo:t fubitoppterpaucitatefptrituuincou)o:e. 3-7.
C^uipiger eft ad motu pnofhca turooloiemiuncturaru. 38.
CCutus f itdo: affella? fetet pnofhcatur lep:am. 39.
CQutcuo^ttiuentsbabcsfeb:?cuoolo^capitisincurres cardia
cammoueturquafi fubito per tres velquatuo:oies poft p:inapuj
feb:is.
C1£>JologusTbalE inlibul bv_ppocratis oe effe egro:um
fecundttm lunam.
:=^3nt1br_ppoCTasmedicoroptim9cutufinodi medic'€
^^ q aftroncmi3 igno:at:eft efft t5<gccc9viS baculo eramt
1 p3s:buc tllucq? miferabtlttcr cclpttSs: p qualtbct boni
;maltveappdrctiafatafacatinanivtratu9trepid3st
erult3s.1RulFbofemittereoeberettnman5tlU':q:n5
eft ntecitc7 gfect* nec noie medict meref oeco:ari. Ccgnout ergoqt
op? erat fctcdi aftronomi3:tafpert tn lib:o fbvppocratis:tinueni
hb:u paruu fcd opttmii quc" qut bene fciuerit efftctctur magnus:et
eftvaldenecclTanusomnibusmcdtcts.
Cr^ncipttltbellusoiuinus quc btPpocrasoeoTeegro^^ni
lunefriffcntiamacotfpofittoncmedtdtt.
C£>ebo:a Tcnfi recumbenttu f m lunam.
£t regiontbus bpppocratto; IffPfi?»
TFE 3ppocrates oirit q> p:imu a fptce lunl qn c plena lumis t tuc
JLJ^cicttfaugutSTmedulla tnoi boiet beftrisoib9fm augmS
ta:t m mari t in cuctts reb9 mudanis.crCu igit infirm9cadtt in le
ctoop9efteiWderefilunaejcatoecobuflioe:tftc emcrefcit infirmi
tas quoufcp venerit ad oppofitiots gradtht qn intrat tn oppofitic*
ngvidefifueritcumalopIanetaautimaloloco^fiafpfFentofjm
Dom9 mo:tis:T p boc poteris fcire vtru beat mo:i an no:T fi bcrbit
tongaminfirmitatSautno.llWcvtdeamusnaturamotnniumib
gno:um iurta ptefenttamlunein ets. C^cluna tnariete.
g^% Uum inftrmtta s cuicp acciderit cu luna fuerit in artete cuj
vA^fole ertt inftrmitas in capite t ppter ca!o:e folisT oolebit ei
pulfus capit.is.b5 63 feb:es caudasT novadit caltdttas ab eo:pati
turcfo JrtetateT virloqtur.in pecto:e nimiucaIo:e pattf: t oolo:6
rpuImone.T b^vebemctifTtmu pulfu^.lftecefTe eft ergo eivt minuaf
flbi fatiQuis oe vena co:dis:T op$vti reb9frigidis 1 potuT ciboT mt
ttuetib9vticp calo:&Tbec inftrmttas duenit t frenefim ntfi fmeniat
medicinaTpiculucmo:tis.CES>5.ficuea rueritmarsaut faturn*
mo:iet ej: bac tnfirmita te infra.vtj.oies a oie cu luna fuerit cu fole
g.4..afpectu t pl9:boc cfi luna addat fuo lumtni, H&i luna fuerit
in arieteT info:tunaafpererite5ertraqdratuveloppofition?.St
fueritfaturn9 cu ea ifta inurmitas mticapiteT oucet euertra mg
tc x tnfamt.et tuc crefeit nuc minuif :t eft fifts tlli o\ vtdere rio pot.t
fl aftronomta nefcis no poteris ei9 iudicare tnfirmitatc. fT£t fi \\i
na fuerit 1 oiminutoe graduuvriumis qn reuertit ad pmu afpcctji
faturni.tqft euoimifir*.TD aliuafpectueuafpererit termiaf infirmi
tas l bonufiuein malii;qi fi infpererit aliS info:tunat5 mo:ief:Tfi
n5 afpcjertt melto:abit:T qn luna otmifertttftos afpect9 oe 6;b9of
pm' cp 05 termt areT inuenerit iouevFvenere' g a lique afpectfiancp
ventatad cobuftton5tnfirmitasfrabitfup:a euooecluna venerit
tafpectu vfoppcfitionefcnt fi ih^os no iueneritT mercuriuiuene*
ritmo:ie{:Tfttucneritmartcmelio:abtf:Tbectnftrmitas crit ab
alic\ flegmate albo. C*gt qn inftrm9 b mo fentit infirmitate t fuit
luna addes fuo lumie t gradib^TmarsT folt ariete erit tnfirmttas
in capite t infanit t nafcit apoftema t capite 6 flegmate albo: t ejit
fanguis oe narib9t op* eitvti frigidis:T cfi op9 ei[ facere medtcini
vnaparemouca?.C^tfiluna fueritcumercurioilocofolis eua*
det mfirm9:f5 pti* erit i magno ptculo.^ocp mercuri9 coco:dat cS
martei vno negocio:f5 mars no facit ficnt faturn^fjmonef qn fa*
turn9 efl in loco folis. C^5 fi fucrit iuptter cti eadevel mercuri9vr
ven9 bebtttnftrmitat? oiuerfa^.Siafpererit e§ marsvrfaturnu*
alidjafpectuop^cvtoeseileu^medicinaTleueotet^ qvc$ fedeat:
qtiqj fe voluat:z poneeft federei altcj locovt polTtt p totu videre:et
balneovta^-.Tfaceu federeplaneTOo:mire:TOa etbibereaquifri
gid5:Toa etmSducareqdvts^q^qn^afpect^noefteiop^oaremc
dicinl fm pb^ficu nifi ficut volet. |TS>e luna tn tba uro»
3£tber p:onofttcattottte l?ppocratts*
Ok ZJando inctdit inftrmitas et luna eft in tbauro t afpictt e$
!*mars ab oppofitione vel quadrato itla inftrmitas eft er. fan
guineetfentit calidttatet ficcitate:et ooletinnoctetno pStoot»
mire:t bj volutatc bibendi vinu aut res frigidas:et efl neceffartu
ei mtnuere fanguine t oare ei medicinSquereddat eft frigidu t bu
midu.£>edfi fuerit in ifto afpectufaturnus cu luna autvenerit ad
eum:etnoinueneritfoitun5moiieturtnfra.i4-.oiem a oiequSdo
inceperit ei ptimo inf trmitas. *£t fi fuerit luna addens in fuo lumt
netgradibus:et tnfpc£erite5marse£trino velerquadratotlu*
na venerit ad faturnu et mercurt9cu ea becinfirmitas ej frigidita
te x ficcitate ertt:et erit totus fractus % oiruptus:t vi r. etfo pauca
locmi potertt:t ftomacbuseius no p5t oigerere:t interius calotej
rion babebit: t medicina lajeatiua erit ei necdTarta:q: ifta frigidi»
iaseftoecolera alba.&fpiceergolunSqn venerit adoppofituloct
in quofuerat.t cu ibi fuerit babebit maguu giculu t labote* et mo
rieturfinSinuenmtcumJunafoitunaaliquain vno:figno t fi iu*
ueneritcueafottunS euadetvf(Bad.8.oies.C£>ed qn accidit ali
cut tnftrmitas t luna fueritt tbaurot mars t fol ibidecu ea:babe
bit ifta" inftrmitate in nocte in pecto:e:et lingua fibi erit c5bufta:t
babebit magnu calo:em in oieet in oculis citrinitate.vadit etia^
ad fellS % balbutiet rb$ febies ep fanguine % fitim nimia3 patitur
eft ei opus medicina la jatiua % fanguinis minutione et manducet
iquicquid vult:t bibat oe frigtdo:t caueat a calido.agt afpicequ&*
do luna fnerit in trino afpectu ad fbletmfi mtnuatur infirmitasvt
ttet.t fi crefcat motietur quando erttluna in oppofitione folis.Sj
fi inuenerit touem velivenerem non mo:ietur:t fi eft in fottuna mo
rtetur. C2&e tuna in geminis.
£2[3 luna fuerit in gemintsquado alicui accidertt infirmitast
1^9afper.erit e&marsautfaturnuserquartovel feptimo:eft illa
tnfirmitas ideoq: gdiditfomnuautqt babuitaliquam triftitiam
velbabuttnimiamcogitationeoe aliquo negocio:q: amifit alicjd
berebusfuiset oojebittotumco:pu0:et ourabitbec inftrmttas
percentumote0 et plu0:poftea vero babebit calotem in co:po:ef5
cumiacet in nocte fe multum eptmditict oolotembabebit tn epa>
tc&t ft non fuerit cum luna vna ej: foitunis motietur vfcg-ad oies
trtginta.C<£um luna a&t fuerit in gcmim^adden^infuolumine
t gradibusT mar0 afpejerit eam er. quarto vel feptimd.eritbecin
firmita^ep colera rubea:t babet feb:e0 1 pulftis eft vebeme0.<JJM
nuat itacp fibi ita fanguinet frigidi0vtatur cibi^.Sed fi fuerit f^
turn* tn ifto afpecttut nulla fuertt fottuna cu luna mo:ieC qn Iuna
vcnerit ad oppofitionem tlltu0 in quo erat qri incepit infirmttas.
jEtfiaUquafo:tunae5afpeperiteuadet:f5tn mngno giculo erir.
C[Si fuerit luna I semiuist faturn^i ea:bec infirmitaser buidtta
tee:tfrifi;iditasei9crit i'Capite;t to oiligctcr adueiias ne mwuaflf
tfrtregionibusMpPpoaatiB; lpft$
tatt infirmo fanguin&Tnevtaf reb^frtgidtsTbumidistfjoa bti*
iufmodiinnrmitate patictirescouenieter temperatas.JEt afpice
oit lunavenerttin oppofittone tpfiusfousrfi tnuenertt aliquS fo:ttt
n*5 afpicictcviuet oebiutatuftf! autem nulla foitun^ tnuentet rno*
netur infirm9.C£>i vero in geminie fuerit luna tpfa x afpererit esl
alia fo:tuna er bono afpectu fuguiuet infirtn!\£>5 ti9 infirmitasitf
aliam tnfirmitate' mutabtt.Sed qti oimifertt iftam foitunam x no
inuenerit alisl fo:tunS quoufcp venerit tn aliam oppofttionem loci
in quo eratnS potefl fcire medic^qua infirmttat2babebit.<5edtuc
euadet abinfirmttate-.fua cumluna fuerittnoppofittSe p:edicta«
C£>f autc luna ftt in gemints t cum ea fol x mare x ceciderit alic\s
in infirmitate.bec infirmttas erit magnaiTvnus eiocul? lacb:vut$
bif . Ueniet quoq* in freneftntT inefl ei tnagnus timor.T apparet aft
fadeei* otuerfefigureT tmaginesbo:ribile0:T eiuepulfusnon in»
uenief;Tpulfp capitis oolet et.Caueigif ne minuaseifangutneTO#
ei cibu leuerno multmfac euiacere tn loco copetcter teperato. 2lfpt
ceigfqfiluna fuerit ad afpectii quartuloci in quo p:imoerat;T tnt
mouef inftrm^.Si luna fuerit infoitunata.Sivero fo:tunata tund
vtuet. CSed quando luna fuer it cum fole x marte:T afpererit eatrt
fottunata er bono afpectu:T luna fit addene fuo lumint x gradib5"*
cum lunavenerit ad quartum afpectum lod in quo piius futt:vide
neoeeeiepotionem aUquatmfedetiamvtaturleui ciboTbalneo;s
fedeat in loco alto x eminenti. C2De luna in cancro,
£3P mna ^uerit m cacro W atnjisi ifirmitate icidertt:Taljpereri t
JZJ eS faturn9 cr quartovel feptimo-.et9 infirmitas erit q: frtg9 irt
tenfum eu inuaferat<poft eritumbatnei ipfo no fentiete:T no fentit
odo:g aliquem:oolebit quoo^ ei pectusx tufTim patif x paru* babet
calotis piilfus quoqj in eo erigu* reperitur aut nullu0:oolet et eti$
lumbiT fiomacbus:T eft ei medicina BnecefTarta ad mudificSdu pe>
ctue x ad tuffim rep:imedam. C£>ivero no fuerit cum luna x etias
nonafpererit eamaliqua fo:tunabonoiafpectuoonecvenerit acl
quartu^ afpectum loci tn quo fuerat quando incepic eu tnfirmitasit
moleftaruautadoppofituilli9: tuc.bj mo:i binc vfcpadoecgotes
infalleter.Sed fi afperertt el fo:tuna afpectu bonoitiicremanebit
invtta:fed magna babebit fatigatione\ C©i etteluna fuent tn c£
crotmars caafpererit er afpectuquarto;vel eteroppofito ilte quel
infirmitaff cepit f>munimiuvomit:velaliteuacuatios:T malumffo
macbum babetvalde:r eft et multuj neccffaria medicina frigida t
ftomacbifutreflrictiua-.TfinoafpereriteS alicjalia fo:tunaconu^
nicszbona in tpo loco tnfirm9 mo:ief antecp ad quartu afpectu ve>
mat.CSivero luna in cacrorcurfu fuofitvacuaibecoebiiitasfiue
infirmitas o:ta fuit cpnimio potu er 6\wne implete funt fanguine
Tfe nimiu oiftcdiit.fbabet quoo^ oolotc no modicii in nocte: babet
etilvoluntate kdzdi m altu.continuooj appettt ftare oifcoopertu^
#iber pjonofttcationfe l^ppocratfe.'
«n5vult audireloqu€t€tucta fealtque\vtaf quocp reb9 frtgtdis: t£
perattatit q eu Jfrigid&.QuSdo aut lunavenertt ad oppofitu cacrt
tuc iftrm^euadetjfi e3 foituna boa afpererit.€>5fl i§a iuenerit mar
tl aut fole t nfirmitaa bec couertif ad febies caltdaattpuluwei9 no
comifcetf5femBvn9eftei .3gif minutio ci fojet neceflarta qo git*
medtc9 moderare fcietTOuret tm infirmitateiSi fueritvtoinm9 iti
locovbi fuerit ad qrtu gdfivroppofitmSi et Iuenerl.a.9c.vfcpadop
pofitub^ tuc adtfirmmqi babebit malft i nocte:r clamabittnimiu;
faticjabtfcftqnvenerit ad afpectutrinuinftrm^euadet.Sj fiiuene
rit altqua foituua in illo bon&uec elTt refldua infirmttas in alia itt
lirmitate educrtef t euadet qfi luna fuerit reuerfa ad locu fuft in c|
foerat qmnfirmitas eu inuaferat,j£tfiaduerfant£fibtfoitun§ in
«enerit ifirm9 motief » C^5 fl foitua e5 afpercrit alici afpectu bono
remanebittnfirtn"viu9Teuadet.C£>i ant lunaiclcrofuerittfatur
n9 cueavna cu 3ouemo:bubabebit jj fpaciutriuoiea:Tt5de' 2uale
i>itxviuet.0i autiluna in cScro fueritTfaturn^Ttnaravenufcp cu ea
^altc\0inceperitinfirmari:bcc infirmitas ofursetepnimiafattga
tioe tttneri0:Tpoft fuu adu&u e$ itinere nimiit fe cu muliere epercuit
Voluttqj fc btncindeTtnultu fact* cft oebilia^T ppterea nequacp mi >
ituere ei oebea0.S>5 facv tvtaf carne aflaTpuUta: TinarJmevt vtaf ci
bo$fo:tattuo.Tcauea0neetoe5 refffrigidaa^Tcftejrierit olocoiilo
tvenerit ad oppofitionerno inuenerit alique^ planetsl infirm9 eua»
det qnvemet ad oppofittonc loci tn quo erat.Tfifottun&bonS inue
nerttvalde bzeui tn tge euadet . jgt fl inuenertt mal5 foituna crefcit
ifirmttaaTcgp^mu moitef .(C€>i autluna i c5cro fit:T faturtfTtnarit
«mercuri9 cu ea:Tinfirmita0 alique iuaferit: ifirmitaa tali0 j>cedtt
Cf ntmio laboie fcribf dtTlegf di:T puenit et ep fup.fluitate colere ni
Ere. ^alisvti 05 mcdtcina vttcp tgata colera nigraoiuidete.Qn 5t
fuertt egrefla oe loco UIoti nueneri t foituna' euadet cti luna venerit
ad quartu afpectu illt? fcntune.05 fi iuenerit alique" planetJ bonil
enadet quSdovenerit ad oppofitf one" loci in quo ftterat qn infirmi
ta0 eil tnuaferat.0ed fi inueneritinfo:tun$ourabit talt0 infirmb
faaquoufqjvenerit adlocu in quofuerat ptitnoT tade^euadet.Sj
fi muenerit infoituna" pptermalftafpectu: tuc qnluua fe reuoluet
ad oppofitione' talis infirm9effictturvefanu0:furiofua:T menteca
ptua.St vero foitunam aliquam inuenerit tnfirtmw cadet in alia"
t nfirmitatem kd tamen euadet.
C^Delunainleone.
GUm luna fuerit in ftgno leoniaT. afpejrerit: e3 faturn9 ey cjrto
vel oppofitioe:Talic)0 inctdertt in jinfirmifate infirmitas bec
eritej:rlegm3tealbo:Tbabebitoolo:etnt6fumincapite:ita cp eft>
veniut:Tbabebit febie^ multa0:Tnimiu ourabit bec infirmitaa: et
maiotertt inten* qlerteri9Terit cp tnarime fliptic^r fi penit1' nullS
fottunam a fpcjen t mouetur qpptimum a4 quartum leoni^ afpe»
i£t rcgionibus \)$ppocratisl Iftpl
ctum appltaierit oe loco cop u tZdo irtquo fiieratqneO tfirmttas
inuaferat.£>3 fl f ottuni aliqullifperertteuadet. CSi ftoluna iti
leoe fueritT ea afpererit mareer qrtovi" feptfo;T alicfc iciderit i ali
qu5ifirmitatc tattrirmita^ erit er abudltia f3gui0:T calozc mmiii
patiet x eu oue feb.foztee inuadct;vitct res frigidae x ficcaa.Jgtfl
afpercnt e£ foztuna bono afpectu euadct poflfatigattoej magn$ .
Sjftfottunabonoafpectueunoafpererit abfcpoubio monetur
qn veniet a d oppofitione loci in quo fuerat qn eft tftrmitas illa ce*
perat.Cu^terulunafltUeoneTafpermte3mar0autfol er afpctt
oppoflto bcbit calozS marimuf tert9 m pcctote; x bcbit pedes x ma
nue intefifTttneT ercelleter frtgidas x oolote' in capite.op5' eft eivtt
minuttonc fa ngutnis:fl potes qn luna efl i ; 1 illo figno . Sed fi in il >
lo no potee minuerc:oimitte eu Donec vemat in medietatatc fui lu
minia vngefibi pedes vnctionequetollat fibiinfrigiditatc.C£>$
fi marevel fol fit cft ea in vno figno-.erit bec infirmitas er oolote cot
dis.CLn $o luna venerit ad quartu afpectu loci in quo fuerat eua
det. duJdo^olunarecedetoevnoeclocts quos otriT inuenertt
iouc in tttnere ad venerS ancp venerit ad quartft afpectmop" efl co
ponere x balnca x in alto loco federe.£»t jvo faturniitnuenerit con>
uertitur bec ifirmita^ in vitiu veficeeuadet quocp cu luna venerit
ad locu in quo fuerat ptimu.agt qn luna inuenerit foleVaut marter
fueritcuea faturn' autmercuri9 erit infirmitasficutoifim9 eroo
loie cpzdi0:t erit lo£ a:t timend&cft quocp ne veniat in mett0 obln
uionem.Utatquoc£reb9frigidi0;TcaucatacalidoT netaceat i»
locoluctdo.afpiceqnveneritlunaadquartu afpectii loci inquo
fuerat.-t fi bec infirmita^ crefcit motief :ft minuat:euadet ooneclu
na ggat tm quantu vfq^ ad locu qn venent in oppofitioe. S5 fi fuc
rit uifcntunaeuadetooneclunatmBgatcptuefl vfcpadlocuinci
fueratqninfirmu0eucepit. CSDeluna in virgtne.
GUmluna fuerittnvirgtneTfaturn9afpererit eaerquartovi"
ftptimo qn infirmita© ei accidit babebit oolozem ftomacbi;
ctventrt0:telefuftinenti0tntefttna:etinteriu0 babebit apoftema
oeflegmatealbo; tnteriu^quocpcalotcpattetunTDebili^ pulfua
eft ei: t nemo pot aftrologice oeifirmo cogitare Utatur quocp reb*
frtgidi0 t competenter temperati0 x opus eft vt fanei apoftematc
ita op non apertatur.igt ifta infirmtta^ eftlonga.Snverofottuna.
cam afpercnt euadet poft multo0 oie0:z fl infottuna eam afpere*
rit motietur ad oie0.4-o. CCumluna fuerit in vtrgine et afpe>
rertt eam mars aut fol ex quadrato velfeptimo erit infirmita0cu$
magno calo:e interiu0*.T ntmium afcendit ad felIam:T ptoncit fan
gumej t venenuT pulfu^ eft ei foitis-.T qu^docp noiuenitur.anfic
fatetnquocu patit;b3Ctiamaluftomacbum. MiiiQit medicina ei
neceffaria ?fhpatiua:i ftomacbi ^fottattua.vtaf quocp reb9 leui*
b9;medKia etiaieui^ ei oef ,S5 W n5 afpercrtt e^ foUuna aliq mcv/
Xiber p:onofticatfonfe l^ppocratfs
rf etur vfcp ad.3o.oie0 % fi afpercrit e$ foituna altqua viuetC C8
luna fuerit in -vgine t curfu infirmitas vacua eritma ftomacbus
erit oebilia.babebit c\5 flujw v£trt0:Tqn facit win& pugit eii vefl*
caib^ quocp colo:e viride t vi£ facit v:in5.£>5 ft fuerit cu e a mars
vel mercuri9 feu fol erit ifirmitas magna % vir loquif op9 1 ei medi
claqpaulatimflusuvetri0reflringatbebit cfomaj-jnu eiculii qn
luna venerit ad loci oppoftttone i quo fuerat.Tft afpejerit e& foitu
na vtuet:ftn #0 moztef :T fi fuerit ftc x iueneri^ faturnu cii luna vr
mercuriii autvenere' aut ioue" B mrmitas erit min9 loganbfcbit 00
lozc capitj 1 non euadet oonec luna venerit ad locu in quo fuerat
quado infirmita^ cepit. CH)e luna in Ubia.
^XXXnx Iuna fuerit in libza r venerit ad cjdra tu afpectu^ et fa>
VJLturnu0 afpejerit ea e<c quadrato vel oppofitione erit bec in>
Iirmita0 er. mmia potatione % maioi infirmtta^ qn luna eritin
aiminutione lumte x graduu x tga ei oole*t pect9 cjcp ftrictu ei fit x
foflegma albuinpulmoeT fternutatmultu.b5quocBfe.leue0op*
eft ei medicma tgata x cibo tpato x leui vtat.Su #0 afpejrerit eam
mar0 ep malo af pectu moiiet x fi n5 afpererit viuet qji luna vene»
rit ad opofitione loci in quo p:to fuit. C£>i aiit fuerit luna i libia
etafpe;rerite5 marsec cjdrato veloppofiti5e:bectfirmita0eritoe
fanguine % bebit magna0feb.Tpulfu0 funt vebem£te0:T in nocte
videt pdfima0 vifioe0:T no p5t oo:mire:T b^ apa erflate albo:T e
ti neceflaria minutio:T efteiopu0 medicina tgata.S^fi no afpere
riteaaliquafo:tunamo:ief vfc# ad.i^oie^.isfi afpeperitei alici
foituna euadet cii luna venerit adoppofittoe^ loci in quofuerat*
C<Cu luna fuerit i lib:a pegrina efl x inrmita^ l er ooloie pedum x
manuu interi9 b5 caloze Toct'00 grauee c|fi violeto0:T balbutit cii
lo^tunT medicina e etde neceflaria x oieta frigida % bfiida x minu
tio fanguis. Cii aut luna eriu erit oe loco tllo x inuenerit fortuna*
smt fuerit cu ea euadet cu lua venerit ad oppofiti5e5*.finaut motief
•CCuaflt luna fuerit in libia x fuerit marsrrfolin opp5ne ei? erit
infirmita^ in capite valde magna: f^ fi fuerit mercun9 cu luna erit
ooloii capite:t ocliet9 lacbi^manf \X minutto efl ei ne«5ia x medici
m la rattua.T fi luna inuenertt iou5 aut venerSqtt egredief oe loco
tllo euadet alioquin mozief , C2De luna in fco:pione.
Etlna cu fuerit in fcotpione x afpejrerit e5 faturn9 er quadrao
to vel oppofitiSe erit ifta infirmtta^ er fanguieputrtdo aut
oeveneno-.Tfifucritluna inoiminuttSe fuiluimnist fui gradu0
ct no afpeperit e3 fo:tuna mo:ief. aBt fi fucrit addens lumini x gra
dui t fo:tuna afpejrerit e^viuet.CCwant luna fuerit in fco*tpione
et mar0 in fco:pione cii ca x ittppitcr afpejrerit el er quad rato vel
oppofttionebebit feb.T valde neceffaria eft ei medictna lajatiua
ct tgata ott efiuerit luna oeloco illo x iftgct feioui x euadct.C€u5
mt lum tu fco:ptone peresrina eft, infirmi t aa erit qn p:imum i\v»
Sttrundum lunam. mh
ctpit effe leuia x p nibilo babef tvadit x mutatiin malfupoftea %o
pa tit tn veficca x puflulat ei nafcif i nartb^.Cu aut lua venerit ad
leptimuaipectu locimquofueratpatief feb:e0multa0.JEtcu liw
na fuerit ad quartu afpectum loci x no inuenertt foitun& mo:ier.
©inaut inuenerit fo:tun5 nafcef ei apa in aliquo illoptviuetvt eft
opus et medicina ad 1113 infirmitate vt aperiatur in balneo nec iti
loco calido vel frigido mo:ietur.<CCum aut luna in fcotpione fue
rit r cti ea mar0 x faturnu0 ifte infirmu0 babebit febie^ calida^ et
elta0 frtgtda0 x renafcef flegma-.T fac vt tn oie vadat ad fellS x nS
minua0eifanguinem.Cluandoverolunaegredieturoe loco Ulo
ct afpejerit eam fo:tuna euadet vfq* ad oiem.pitf . Si autein noti
afpejrent ourabit vfq? ad Diem.70.
C2De luna in fagttario.
GXXm aut luna fuertt in fagittarto x afpejerit eS faturnu* ep
quadrato vel oppofitione erit infirmita^infiegmateTbabe
btt oolo:e tn ieco:e:pede0 quocp erut ei frigidt:ourabitcB bec infir
mita^quoufce luna iugef cii fatumo bt0.0i inuenerit foitun&n5
Durabtt ampli* quoufqj luna venerit in opponeloci in quo fuerat.
C^u aut luna fuertt tn fagittario x afpererit e3 mar^q: quadra*
to vel oppone;t addiderit m fuo lum ine x gradu efl becifirmitas
qua" medic^fcireno potnifiaftronomiababueritqtm5oicetc»oo
let eicaput:ttota p,ldna:m6 aliterq ita eiacciditqm nimiu^futt
in balneo:* nimiu itroiutt in pect9 fuu x i caput:vomit $5 multftT
affellatiop9 1 ei medicina $ftipatiua:t vtaf oteta tleui ftrupo fiter
acetofu^. Qjft %o lua epuerit oe loco illo x iuenerit faturnii monet
f$ fiiuenent fo:tuna vmet-.f^majimSbSbitfatigatione^CCulua
fueritin fagittario cuiouevfvenereT eritIfirmita0e£tufTi:toolo
re i pecto:e bebit:* qn erauerit oe loco x afpeperit fagtttariu cp d>
dratocuadetr eftei medida mollificattua necefTaria:caueat aut
balnea ne intret C2)e luna in cap:icoino.
ITBcap:icozno lunacufueritTafpe*eriteafaturnu0 epcTdra
to vel oppone x f uertt in lutnini^ otminutione s grad^.eft in*
firmita0 er ntmia fatigattoe fudo:t0 x fng9 eu acceptt; x nimi^eft
daufU0: ifternutat multu:T ftomacb9qucc£ x pect9 ei ooletibj cfo
febie0e|:fansuie:vta!reb9tegatt0.T firupotemgato.Cin autlu*
na.infperxritfo:tun&euadet:fedbebitmagna' fatigationeyfi #0
fo:tuna n5 afpejerit mo:ief vf<£ ad.3o.oic0.CCu aut luna fuerit
in capiicomo x afpeperit ea mare ej quadrato vcl er fepttmoierit
bec infirmtta0 ej: vottu x mVti calo:i0:? b5 vctri© fluriiiT ardet fto
macb9 x iflat:t b5 magn& feb:5 x fudat multfi x pulfus no inuenit
femg vnt9 manertei: op9 eft ei medicia frigida.Si autluna afpeje*
rit fo:tuna euadet:zfi no afpeperit mo:te£ xfoj adoie0.6,CCum
autluna tncap:icoznofuerttT mar^TfoIcueafueritifirmita^cp
nimia fa t iga tt 5 e % calefactioe a4 tgncr accepit cl feb.ej colera a*
#it>er p:onoftico:uttu
trina caucat abalneoTfeno mfundat in aqua frigida.Scdfi erte
ttt indeluna cuadet vfcp ad oies fcptem.
lE^e luna tn aquario.
*W rtln a cum fuertt in aquarto addens tn lumtne x grad ibus «
JL^Lafpereritcam faturnus ey quadratovelfepttmoeriter. nt>
mto laboie et parcit la ngutnenr.x ifta i nfirmitas quandoq? cre*
lcit:quandoqj minmtuncauendumc eo:afpicequando veneritad
oppofittonem ft meltozetur viuet.Sin autmozief vfcp adquatuoi
fctee.CCum aute luna tn aquarto fuent peregrin^ p:tmu babe>
bit maltt % oolcbit interius babet quoqj febies calidas et ourabiit
multum.t babebtt magnam tnfirmitatem fiue an jtetate";fed qu&
do luna fuerit cum fole babebit fe melius af ptce luna quando egre
dietur oe folc.fi tnuenentfoitunam antcqj vcnerit ad locu tn quo
ceptttnfirmari tnfirmuseuadet.finautinuenertt mozietur. CCii
autem luna fucrit in aquario:r fa turn us vel mecuri9.alias m ars
c um ca eft tnfirmttas ejcolera nigra.£>ed fi luna erit addcs Iumt>
ni % gradibust Iuenerit.ea' fottuna anteqj fit in opp5ne loci in quo
crat euadet:fi aut fintuha no inuenerit mozieturtnfirmus.CCu$
autem luna fuerit tn aquario addens in fuoluminc t gradibus
ct faturnus afpererit er quadrato vel oppofitionc cft infirmttas e£
frigote qo eu accepit:* b^ oolote" in captte % ventre:* opus cltet me
dicina calida que frigusc jpeUaf:t fi. alpecerit fottunam euadet;
fcd vcnc nodi:7 nerut;oolebunt ei,
C2De luna in pifdbas»
GUmluna fueritinpifce addens fuo Iurnint et gradibusei
faturnus afpejerit eam ejquadrato vele&feptimo eftbec
infirmi tas er. terroiequod eum f ufcepit:7 babet tn capite ooloiej
et tn ventre:Teft ei opusmedicina caltda que frigus e£peilat.et II
af pejrertt fottunain xiutt % pcftqj euadet:tamen nodi oolebunt ct.
CCum verotuna fueritin ptfceaddens lumint et gradibus:et
afperxriteammarsejquadratoveloppofitione crit infirtmtas
epnimio cibo.7 nimtofanguineetcoleraetopuseftei-vtminuat
fa nguinem 7 maiotcm oolozem babebit in noctc qj in oie.fed fi no
af pepert t cam foituna in loco tllo in quo acccpit eu infirmitas mo
rietur.ftautcmafpererit euadetqtwdovenerit adlocuiUuinquo
incepit infirmitas.CCuaut luna tn pifceeft:7 ven* % iupptter cuj
ea infirmaturq: f udauit 7 bibit aquam 7 babebit ooloiemin ocu
Ii0:t babebit febzeu cum frigozc:7 poftea ctt caloicopus eft et mc*
dicina lajratiua tcalonsej:pulfiua:tcu5luna veneritad opponej
illtuseuadet.CCumluna eftinptfce^marscum ea.erit infirmi/
tagegnimto caiote.7opus eft ct vt minuatfanguinem.t H fottuna
cam afpqcerit viuct.finautem mottetur.
CJ%pUcit UbeUttsoiuinuslbtppocratis cbtl:qu5
%>c ciTe cgroiu Pm oiucrfam lune oifpofi tionc cdidit.
Xiber p:onoftico2um \?ypocrati$l lp&j+
Cjiibcv \?v ppocratis oictit3 capfuta etntrnea
(Oui ineiusfepuicl^oimjentus fertur.
d^Jologus in Ittnurru
Wruenitad noscj? Cfi br.ppocratesmo:ti apptoptnfy
fret pcepttvt virtutes ifte fcripte pouerenf in capf a ebur
nea:T poner & capfa cu eo tn fepulcbto fuo ne alicts e& oc
fegeret. CCu ergovolutt cefarvidere fepulcbiu b^ppo#
ifguemt ad ipyt afpejtt tptmerat autvalde abiectu pceptt
ergo i$ m renouamfab:icamco:p* ei9 fi integtit inuemref oeferri
flbi:cficp , oderet fepukb:uminuenta tftin eo bec capfa eburnea: et
in ca ifte virtutesjoelata eft crgo cefariiqut in ea afpictes «IDtfdos
amicofuofidelt tradidit.
^ j . in fa cie infirmi f uerit a|5a cui non inuettitur tactus:ct
fciUandO fuerit ma,i!> ntnRra poflta fuper pectus fuum fciascp
moiief vfc£ad.rjiij.oies;T ptectpuequando tnegritudmis? fue £n*
ctpto palpat fepe itares fuas.z. C&uando1 fuertttnvtrifcp genib*
apa magnum cuvebemetta fitis f cias <p moiteturvfcp ad octauum
oteirpctpue quando in egritudinis fuejpncipio! fudauerit fudo:e
multo^.CCtnftterit fugven&qeftfuK ceruiceqgeneratfomnuj:
puftula eua fujj ipam ficutfcnma pulueris:fcias <p infirm9 moiiet
5 z.ote a Olequol^firmat1, eft:t fignueft qo fitinpncipio fueegritt*
dis fitis vebcmes.4..CCtH fuerttfug ligua' puftula ficut nauratt.
% eft naurea q oicif mufca canina autficutgrana pStadactiltfcias
<p moitef in oie iUo:T fignti eft <p oeftderat tn £ncipio fueegritudi*
nis re* calidas tn futs naturis.5. 1LQ.fi fuerit fup, aliquc oigito:tS
puftula ntgraeuafimiUsbo:obotoolebit:friascpmo:ief in oto>
busoiebus ab egritudmefua.aEt fignu erit quod ruit in generatto
ne fua grauisco;po:ts.6.C£tfi fiterit in pollice man9 finiftre puftu
la parua fimilisfabe fufci vel pallidi cckmsque n5 oolet:fcias <p
in \ erto oie mo:ief a fmctpio esritudims.&t fignu eft quia in (>nci*
pioesritudini5a!TellauitafTeUatioib9multi0valde.7.C^nt n oi
gtto medto finiftri pedts fuerit puftula cut9 colot eft ficut terfionis
aurificis fctas <p babes eam moiietur.rij.oie a pzincipio egritudi*
nis.Mt fignu eft q> oefiderat in p:iucipio egritudinis resbabentes
acrtmontam vthdtrto vebementi.8. C&uando fuertntvncmes ot
gttotumfufci vti palltdi co!o:is*.Tin fronte? fueritpuftula langui
nta fcias q? mciietur in fecuda oie a puncipio egritudtnis.T fignit
ilUus eft.quia erit multe fternutationis in p:incipio incepttonis
fue egntudims z multarum ofcttationum. 9. C&uando fuerit iu
poilictbus ouomrn pedum p:uritusvebemens % fuertt colo: cerui>;
cisfufcus valdefcias cjp motieturquintooieesritudtnisanteocca
l ij
Xiber pzonofHco:uml?$>ppocratfe;
tom folis*.* flgnum eft cp minrit in puncipio fue egritudints vttnfc
ftultameraiberantenuo.C&uandofuerint fuperpalpebtam m*
!innitre0puftule;quarumvnafitnijgra:TaliafuicicoloiistpaUidi
t alia fubalbedini oecliuis fcies cp babes eatn mo:ietur.]cr.vif .oie 3
piincipio egritudinis fuetffignum efl q> in punctpio erit f puti mul
ti.n. 1£Q.fi fuent fuper palpeb:§ vnius oculog puftula ficut auella
na leuis fufcicolo:is;fciasc)> moiiei fc6a oie fue egritudinis.fi gni*
quta in p:i nctpto fuz egritudinis ooimit fomnu multu x graue. 1 1.
iLOJn flutt ejnartb9 infirtmfanguis trabens ad f ubalbedincrruf
fedtneTapparetinmanuei9oer,trapuftulaalba q 110 oolet fctas q>
moiief .iti.oie a p:inripio fue egritudtnis.Tfignii eft q> no oefiderat
dbuoino.^.C^napBebitincojaifirmifintftrarubedovebemefi?
cjno ooletfcias cp moiid in,t).oie fueegritudts.Tfignu cq? in pnci
pio inceptiots fue egritudinisbabuit piurituvebemetcT otftderat
comedereolera.14-.CQtn fueritpoftaurSfiniftrainpuftula mgra
fdas cp mottcf .rjvitj .oie fue egritHdintSJTfignu l cp ofiderat pota
feaqua frigidaoeftderiovebementi.C^tfi fuerit oura grauts al
ba fimilis grano frumenti:fctas cp moiietur vtgefima cie a p:inci*
pto.fue egntudinis tn^tlla bo:a in qua apparuit puftula: t fignii efl:
qtmingitin fcncipiofueegritudinis viin^multl.^.C^it fuerit
poftaureoejtra puftula rubea ca.fimilis combufttoni ignis fcias
tp mo:ietur.vij.oiea pnncipio fueegritudinis;T fignueft cp vomit
in p:inctpto egritudinis fuevomitu multu.i6. HOfx fuerit f ub ml
topuftula rubea tn magnitudinefabseg^pttacefcias cp motietur
SLoie ab tnceptione f ue egritudinisTfignii eft cp fpuit in fue egritu
dinisp:incipio fput8multu.i7.CO.uadoaccidit oolo: alicut ing
putiozin pelltculaq cooperit caput virge oeinde apparet in cubito
puftula fufci colo:is fcias cp mouetur.v.oie egrif udtnis:T fignu eft
cp oefidcrat vtmabtberetn inccptioe fueegntudtnis.'8. CCtu&
do ftiertt lup latus cejitrum puftulano ooles fufci colo:is:fcias cp
mo:ietur.i£.Dieegritudinis anteouu folts:T fi^nu eftq? tn egritu*
dinefuafacitmuItasofcitationes.]9.COtifueritinttttltcojtni»
flro puftula fufci colo:is \ insgnttudine cttontj:fciascr> mo:tet.£v«*
Oieegritudinis:Tftgnfteftc^accidit ininceptioeegritudinitj lom*
n9 mult9Tgrauts.20. C&n fuertnt fup cafcaneft puftule nigremut
tefciasq^moMef.yjn.oteegrttudistfignuecr/oenderatinpncipia
aergfngtduTdbos fngtdos oefidertovebemcti.iKCOitf uerit fu
p:a pect9 finiftru puftula fubalbida f cias cp motietitt j.oie egrit u*
dinistfignu eft cp accidit in pnctpio egritudtnis p:urtt9vebemen*
in ocults:Tno fufftcit kalpereoculos f uos.22. CO.fi ftterit in me*
dio capttispuftula ntgra ftcttt nujrntgra lcnisc) nooolet moMef.rJ.
oieafpncipioegrttudiniSiTftgnumeftcracciditeiin^napioegri»
tudinisoefidenftmdonuTe^uberatioviine.i^.COuandofubcer
utcefueritpuftulafiuaTin palpebta inferion ocultfiniftri puftula
Benatura feumana vd elementtoltber* Ipppiij:
ctia5 alba-.fctasq? mo:ief.r>oieegritudintsfue:*fIgnij;eft cpacddft
ei iirinceptione egritudims ocfiderium oulciu vebemen*. iPtnt^
4Dh vppocratis oe i;mana natttravel 6 elemetfe Itber.
"licuq^ aut cofueuit audireoicetes oe natura buana vl
teri9 cfpcptu ijSa ad medtcina' ptmet:buic qutde' n$ efl c5
uenies cp audiatbucfermone.lfto ertt cfTet totftaerfcbo
'itine* oiccdo & 3 neqj tgne neq? aqu& neqj terrS neqj ali
qdaltud.1Ramq3boc manifeftfteft eriftensinbomine:
f$ volenb* boc oicereBmitto.Lltideturaut mibt non reeteeogno
fcere t\d fft qtti buiufmodt otcunt tntentione quidem eadej otnne*
vtuntiiroicunt autem non eadem.Scd intentioni^qutdemratio*
ctnattonem eandem faciunt. 2F>tcunt enitn quidamquod eft t boc
efTevnumquidamt bomtnemtf mvero nomtna noncofitentur. ot*
cunt enimipfomm btcqutdem afferens aeremefTeboc vnuromne*
alius aut ignem:alius aut aquatmalius %o terrSr affert vnufa;q$
fuo fermont tefhmonia targum&a quenibilfunM. CO.6 ^dettt
igif eade* intcntionc oe« Ktnnhoicat aut n5 eade manifeftu eft bis
qui cognofcfttipfa.^cietautvtiqjalio.sboc marime adutnientf
ipt0cotradicctibu5.4-. iHdem embofesflbtinuicc' cStradtcunt
etfde audienfb9 5iiu.1Ruo3 eminfra ?nr ide b5 accedtt in eodem
fermoe.^qnq? Sde^ ifte cpttnet:qnq3 %o ille:qnqj aut 2ti/tgit lin
<gua labens ad ppftn r iuftu eft vel populu cognofcererecte oicentS
pbere fermoneTuufempvincStScu reb*ftquideea quefuntcogno*
fcit % recte afTerit.5. CSed mibi fide* videnf bm5t bofesoicere fc
ipfoain oibu5ipfo9fermoniiabmfci5tia.6.1C<JDeUifl aut xpar*
menidisfermonu oirigere.T.CHDebis quide tgitur fuffictant mt
bi ea que oicta mnt.dDedkoj? #0 altqui otcut cp bo quidem fan*
guia folu eft. aliqui ^obout aiunt colerS effe bolem:qutd5 #0 fle>
gma.lttatione no fact&es.iEt ifti omnes eande" quidem effe atunt
qc vnufquifqs eoiii noiarevoluerut et bocvnu ejrns gmutare f 5 fot
ma pot?ti5 coactu a:caltdoTfrigidotfierir>ulceTamaruralbuTnt
gru omnimodurmibt aitt novidenf bec f!c babere. CH^hinmi 4de
igtf talia quedaTadbucptopmaboiumafTerunt.
C<Capitulum fecundum.
fXSo autem fi vnu^ effet bomo nunqj vtiq? ooleretmon efl eftt «
\3Lquo ooleat vnum eriftene:fi tgitur rooleret neceffe efl x quoi
fanatur vnumetfe:mincautemmulta.2.C<ffrulta eni^funtin cot
pote que quando ab inuicem pieter naturam calefiunt rinfrigidi
tur ct oeficcantur et bumectantur egntudines generant.?. COt
multefunt^uidem fpeciesegritudinum:multa autemet medtca*
tio ipfaru5 eft.4-.C5)isnioi autem egootcercm fanguin? folum
etTe bomtnem et non almd oftendere tpfum non paruitantem fcn»
wam;ne^ fieri omnimodcfed aut boc fecundumtempusaliquod
l m
Ifrpppocrattelfber:
annt.autctatiflfbominiafnquo fangui0eriften0 videtur folunt
mbomineconuenien^eft enimaliquod tempu^effeinquovidetur
ipfum tn eodem efleboc atttem Oicot-oe eo qui otcit bo?ninem fleg
madTe:Toeeoquioicitcoleram.5. C^Sgoquidem oemo:bo que*
cunc* otr.ero fecundum legem x fecundum na turam fi bec funt fimi
Ita t tuuene ertftente:t ftnt x tempote % frigtdo x calido epiftente:t
argumenta p:ebebo tneceflttate^ nunctaborperqua^fingulujau
geturt oiminuitur mco:po:e.6.C1£:imumcjuldemigitur necef
fe eft generattonem fiert non ab vno. Ctuomo em vnu ejtftet^vnti
generabitnifialicutmifceaturoetndenifi eiufdem generisfint q
mifcentur x eandem babeant potentiam non generantmeq? tn boc
nobts conferunt.JBt tterum nifi caltdum frtgido x ficcum bumido
moderatefebabeantadinuicem tequalitenfedalterft alterimul
tum.p:eemineatt fb:tifl"imu tnfirmnTimo generation5vttcpfiet
quare quo conueniens eft abvno aliquid generari.7. £iuod aute$
necp a'pluribusgenerafmfi contingatbenefebabentia coplejioc
queeftadinuicem.S.C^ecefleefttgtf natura tali epitte talio:ti
et ea q bofo buino^ no cffe vnmfed vnuquodcp q coferatur tn ge*
nerationebabere alt qua potetia" in co:po:e f m qua c5uenint:r tte
rum neeeffe eft vnfiqdcp eopoifcedere in fut natura fi&e co:pe bota
buidu ad buidu:ficcn ad ficcfticalidu ad caltdujfrigidu ad fridii.9.
ClCali* afit t aialift natura effct aliop eitmfunt aut filV oia:confl
ftttenimipfb:umnaturaabtpfispdicti5otbu0 tfinit fmp:edi*
cta in boc:vnde cSfiftit fingulu boc:t accefltt.10. C<£o*pn0 vero
boi0babet in ft fanguinem flegma.co.rubea:t m.co/ibeceft na*
tura co:po:t0:t p:opter boc oolet x famim eft. n. CS>anum quide*
igttur eft quando moderate fe biit bec cople^toni q eft ad inuice:
et pot&ie mnttttudtnc:t mapime£mq&mirta fuerut:oolet aut qfii
2lt^dbo9tninu0aut plti0 fucrttinco:p^;aatoifcedat tn5mi£tii
ftteht oibu0.u. CIReceffe eft qn a lifid bo: um x>ifcedit conftat v n
deoifcedtt in fe non fblum egregtc egrotat:fed quando fuperfun*
dttur fuper repletumlabo:em tooknem ptebere.H. C*£teni5 qui
do aliquid bo:u ejrtra co:pit0 effluit plu^fuperabundantefoolo*
rt p:eftat euacuatto.i4~C2>i autem itemm tntu0 facient' euacua
tionem ttranfmutationem tejpulfionem a b nltja necefTc eft oupli*
cem labotfm p:ebere f mp:edtcta vttde Differunttquomodo fu*
perabundant.otri aut vttqj:quecucp oitcrobominem afierere efTe
fuper bec erifte*tia fm natura.15. C5D»eo autcm efle fanguinem t
flegma tcolerS rubeam tmgram.16. $J£t boium quedam p:im5
lccundumlegemnota oetermtnata Dtco:tnuIIus eo:um idl nomc
cfTe oeinde ftn natttra fo:ma0Oiutfa0 effeitt ne<$ flegma non afii*
milarifanguini:nec^fanguin?colere:necpcoler5 fleftmati. Q.uo
tm bec vttc^ alftmtlStta erunt adinuice.i7.C^o:u colo:e0 nec^ fl
milc0Videnturnccpm9nutangenttfimilia vtdenf efienecf frigtda
\ £>e m tura l;uman^ Inqvfiif »'
nmilitcr funt nec$ ficca:neq3 bumida:neceflee"igif erquoiteruoif>
feruntadinuice^m foim5 Tpotentia ipfa noevnu.ig.CSuquidej
igmeetaquanoideTuntifciesvticpbisqtbecoia n6 tdeTunt: f$
vnuqoo^ ipfo^bj natur5 Tvirtut6pp:i5:fi efh cuidJboioederis
pbarmacbuquodflegma agat:euomettibtflegma.*Etfi oederis
pbarmacbu colagogu:euomet tibicoler&i9.CS»ccundubocautS
% co.ni.purgabit:fi oederispbarmacbu qd colerS nigrS agat :tfl
gcufferta pte altqua" ipft* corgie itaq? vulnue fiat:fluet ejindefati
guie. 20. C*£t bec ota faciet ttbi tota oie rnoctejTbtetne % eftate:
qucufcp potcs fuerit fpiritu attrabere in fe:titeru remittere et no
poteng fuerit fi in alt quo eo:u b\ coflttcrit ptiuabttur confbterunt
bec pdicta quo em oftiterit.21. CIEwmu aut manifefift l q> bo b$
in fe bec oia fb quoufqjviuit oetndefacta funt er boiebabgte: bec
cia poftea itmguntur in bomtnebabetebecoia quecuq? egooicor
oemonftro.2 2. C&ui aute otcut q> vnu eflbomo videnf mibt bac
tnt&ione vtt afpictetee eoequi bibunt pbarmacba toeflruutur in
fuperflua purgatione*. bos quide coler % vomentesalioe vero flf
boc finguUTip fop cogitauerut efTe botej qt m purgaref videbslt tp
fuj motr.toiceteefanguineeebominemeade int£tioevtunf afpt»
cientee bominee iugulatos % fanguinem fluentem ej cotpoie :bSc
epttmant effe animfin bomineTtefhmomje vtuntur infuie ront>
bue.23. C^t ptttnu quidem in fuperfluie purgationibue: nullue
moituueeft fola colera pur£atue:fed quare ahqutebibtt pbarma
cbu3quodcoIer5vomttoetndefl5.24..C1P>ofieain colera coacti
tomnt.co.ni.fintctesaut^Tfanguincvcmuntpurubecautpattu*
tuntapbarmacije ag&ibuefla.25.C1J>twuquidemefit flavo*
miit :oeindecoler5 rube5:poftea ntgr&jfim&eeautfanguine pu
rum rin boc motiuntnr pbarmacbfi efn cu ingredtturcotpueptt
tnu quide agit qocuqj eoifi que funt in co:pote:fi fm natura" marJe
fumt:oemuafitTaliaattrabitTpurgat.26.COue*admoduvege
tabtlia tfeminaltaiqn in terrS venerint attrabet vnuq6c£ f m na*
tura q6ineft in terra.27.C3neftautTafceTu5TamariwoulceTfaI
fumTomodu.^S.C^timuqdgtgif plurtmubuius attrabtttn fe
q6cuqj vtiq? tnarie fuerit fibi f m na turS oemS attrabit % aliam.
C^ale aut clde" Tpbarmacba faciut in coipote qcucp vttq* coler$
agut:piimu §dZ\mip& purgauerut colera:oeifi mirta\39.1£>bar*
macba flegmatieet pztmu quide imi£tuflegma agnt.oeinde mijtfi
tinterfectie fanguiefluiMO. C1f>ttmu quide calidifltmus rvaldc
rube^oetndefluitmagtsflegmatic^ xcolericusaugefaiit t boie
flegmacidf n^tctne:bocem ib^ememarief>5natur&eo9q futicoi
poie frtgtdiiTitnu6.argum5ta autbo^qoflegma cldefrigtditftmu:
ft voluens t5gereflegmaTColer§rfaguineflegma iueniesfrtgtdif»
flmu erifiere.zSt vifcofum eft:tviolentia marte oucitur pofi colerS
uigrd .quecua^ aut vtoletia vcniut calicUPta fiut coacta a violetia;
l iitj
©eaercetaqua
aftantc vero rad bec omnia frigidam efl flc^matvidetttr a fuf na
tura:quodb£emsreplet coipueflegmatetfctegvtto^ bibomines
fpuunt fcreant flegmaticu btemertumoies albtfltmi fiunt marie
fm boc tfte talie egritudtne^flegmatice: vere aut flegma quidem
efifoitifltmuin coigeTfangui^augetunTfrigota ejeutxaq fupue*
niuMi.CSSgui^autemfecundumbocaugetur ab vmb:ibu0T
cahdis oiebus et fecundu naturS efh ipfo:tlbec funt marie annu$
bumiduaut eflTcalidu:fcte0aut bisbote^ ^ereftate: occttpantur
mari e a oiffentertfa Ter. narib9 fanguig fluit tpffe Tcalidiflimt funt
Trubei eftate ibo fangui0 pote*0 1 ad becTcolera ercttatur in cotpo
re ToefdEdit vfc$ ad autitnu.32. C3n autuno aut fangui0 modicua
fit strari9 efn ipfiu^ autumw naturaliter fit.23.C<£olera aut efta*
teortnetco:p9Tautuno.34-.C.Cognofce0 autbi^boie^fpote boc
tge colerS vomut Tin acceffioriib9medtctnarucolere purg5tur.*5»
C4^antfeftu autTtnfebitb9Tincolotib9bomtflegma sut eftate
infirmi9e ipfu* feipfo:?traritt effteft tp* nature ipfiusficcu n5cp
£ TcalidiM6. CSangui0 attt in autuno fit min* tn boie,^7. f[&ic
cu0efftcautitn'Tifrigidare vtiep tncipit boie^g. CIRisra aut2
colera autunomulta STfotttn1ma.*9.CQit autbr;C0aduenitco»
lera ffrigidata modicafitTflegma augefitepa multitudineeotS*
dejr alogitudmenociuubiittqigtf becota ftipercotp^boi^atS*
P oie aut cirdnmitteteqncp $de$ plura fiut ipfusipfa qrtcp minoia
fingula f m parte rf m natura:qucadmodu annu^ tot9, par^icipat
oibu0Tcalidi0Tfrigidi0Tficci0Tbumidt0.1Fleo3 em vticp manet
illo tgc aliquid botti fine oibti0 qfuntin bocmftdo.^fi ali^0 oe
ficeretoia periret:abbutttfmodiefn neceffitateoia pftiteruntTmi*
triunf a dimncc.it a aut t fi quidc ab bofeoeficiSt er. bi0 cognatte
no vticp poflet vmere bS.ottatur ent in anno quSdoo^ bvent0 ma#
rtme:qu5docp aut venquandoqj veroefta0:quandocf* veroautu>
nu0.4-o.0ic autf Ttn boie qu5doq* quidej oominatur flegma:qii
($ aut fangui0:qu5docgvero colera.4-T. Cl^Jtmo qutde* rubea oe*
indt nigraoicta:teftimoniu autS manifeftiusff volen^etdem bol
oareid pbarmacbu ter in anno vomet tibi.b^eme quidc flegmati
ce:vereiaut5bumtdifltme.^fiateautcolerice:autunonigcrrime:oc
bentigiturbio ita febabetibnsquecucBquidem cgritudinuj bve
me auge*tur:eftate finire.4-2. €EOue-uncp vero eftate augcnt bre
mefinire.4.^.CQuecuncpipfaruminper^odooterttn5pennitt$
tunpcrrodit aut oieru iterft oicemu0-44- COuecucp atft verc fu*
perueninntcgritudine^eypectarccouentt inautftno permwtatio*
fiemcficcgntudtnt0.4.$.CO-uedicp vero auttinale^egritudines
barumpermutationcnece?feeflefTe.4-6.CO-6autfm bec te*pota
erceditmoibu^fcireopoitetq? annu^ipfefitTtnedicum fic opot*
tctcur50facere:adcgntudine0:vtfingulabartim oominatur in
cotpotef mqo tepusqo eftf m naturS ipfiu0 .ilDaytmcaute» cS
& regfonibus IiberJ Ifffvl
gruitfctretboccuilli^cp egritudines e^replettonefiunfcba^eua
cuattofanat.4.7.C£iuecuncpvero egrttudine0 ab euacuatione
fiunf.replettofanat.4.8. C&uecuq* ab ocio egritudine^ gtiantur
labo: fanat.Ctliuerfaliter autem fctreopoitet medicum.
CJfr FPPocratts oe aere et aqua
etregtombusXtber*
Zlifquis ad medicine ftatu aecedere curat neceflTe efl
p:iu0 anni tepota x qtn ei0generantur atte"ti9requt
rat.2.COtue qutdem no folu Difttmilia adinuicetrc
fepcoiftare vtdenf :veruetiS*fingula fein feivartarc
do fibimet alteranf :in anni^nScpfua tga eotudetrc
2pleriontbu0 fuu teperamentft cuftodientib9 1\ mot>
«Jbi nafcunf no ab eifdS oegenerare:fed ftmiles rcon*
creart Wdentur.;.C*£cotra *o toa tnter feoiflbnltia xz fealtena
oiflblui q otffictles .pcreSt egritudine0:byent0 #o eft frigida rbtt
mida ver vero caltdu Tbumidu.i£fta0?vo calidatficca autun9#o
frtgtd* efl tficcu0:q caufant vtrucp f! oecreuerint f m magnttudt*
nem eiufde' copleponis ac paruitatS tn tant& vt neutru naturefuc
familiare eriftat tps qo in ei0 tepo:ibu0q oiuerfa funt accidere fo
let.4-.C^fteti5qfib^0lfrtsidtot2bumiditatefuainfuaretinet
cf litate.5. C*£ft qft eftas calidiot^ tficciotbec io origut qt a vStitf
1 3 ca Itdt0 cp frigidi0.fiue vniuerfale0 fiue loeale^ fittt cotpoti ma
la tpa mutantur.6.COpottet aut te efle attûa ^tnteoaqua
ru. vt pote q oiuerfe in ponderctfapote fint-.oe bac erTi c\ bibttt \ eog
ventre^ calidi ac tumidifiunt:co:po:a macra: cubitix fpatule te*
nuc0,Similiter facte^ quta martmum carni^ ad fplenem conflue»
recogitur:vndemalu0fangui0 p:ocreatur.7.C3Uam verobibe:
tts multa fuperabundant comefttone.efurie^ enim illi^perfeuerat
8tcp.crefcit:fiti0quoc^fimiliter:fuperio:a ventriumcu^medta tn
flantur.quaptopter fottibu^ catarttct0 vtendu efl illt0 bac egrittt
dinebv.eme tcftate continetur accidit aqua illi^ citrina:tintereut
eftate vero oifTinteria :lienteria loga quartana labot^t qui motbt
naturam peruertunt.tmutant rtn aqu5 cadunt citrinam tpereut
8.C3uuene0illo:umpulmoni0Oolo:ealfifc^ pafltonibu^ eo:um
mftte perturbantibu0 affltguntur.9.C£*nes acuta f eb:e arden
ti;ter. ventrium conftrictione accidente vejrantur.io. C<H>ulieru
bu^apofteroataoegenereflegmati^ albi innafcunfmecpcocipiut
neqj partunt ntfi cu magna oifficultateate^ moleftta co:po:a eop
magna tsrofla.quSto plu0p:otenduntur tn longttudine:t$to sra
cilto:a(fiunt:menftrua non £ m qdopo:tet pfluut.n.C *£>ueri0ber
nia.viri caufon crurium vulneribu0 tnfeftantur.£>ed tquibuiuf*
modt naturc funt et0 impoffibile eft vitam ertendi .Sed intempe*
fttua fenecta p:erapwntur,iz.C<^uliere0ftbi£n/auidevidentun
£>eaere et aqua:
cum vero partus aduenerit tempus vt eri fetu inanestumote refa
f antur.bmoipamoneoecepta matrir.quecucp aquecitrinecoadu
nationeintumuerit labotat.i^.C&d bac ttacfc quS f>dir4tn5,aqua'
Dtinfo eft;tea que a calida terra furgit: aut a ferro metallo: vel ere
fiue argeto:vel auro: velfulpbure:aut allumine:vf pice velnitro:
quasocs ab ingeti c5ftat ejire caloze buic crgo aquaru vel terrap
genen nulla oino fp&iuuatiua vel falubiisif^ oureoSs babenf at
cpbtbenttbu0 ftranguria nimi3c£ipo:t5t folutione.i4»Ctlerum
ea que in altis locis aquefiuepulueruleti^ m5ticult0 aliarfiroptb
ma zfaluberrtma fapotata talis necpmulta vini comirttone t ndi>
geseb^emecaltda eftatefrigida:fiTr quoqmUe q a pfundiufculo
epurgut fonte aquaru cti^melioieftea qabottu folisrmariecftt
uotpeoecurritaIba:perfpicuaatq* ptoculdubto odoriferaeft.15.
C£iue #o eft leta Tgraui^currSs: ea ficca atc$ btbfcttb9 nifi opus
fuerit minime eft iuuatiuaiquibufdS em naturie t egritudtnibus
j)futura vf.i^.C^eptebendimus^oboceflapidib^o; in puerts
nafcuntur.f^ jppterea qivztna.clara tfubtilis eft emittunt:q6 vero
groflum Tturbidu remanetttlapis efficitunlac eti5 fi malu eft ila
pide invefica lactentiff facit.<JDa jie aut fi calidilfimu colotib? ru*
beis gtines eft .ventre efii TveficS calefacit TVtinS inceditTlapides
facit.quap:opter buiufmodi infantesvinu fubtilebtbereiuuat qd
necvenas fcidit nec ejrcoriSdo oifrupit. 17. C3" multerib9 aut no
crefctt lapis qi ea qbus mingut loca parua funt larga lata: nec fo*
titer fric&t vel fcalpfit ea .nec tractSdo manriV cu tllts ficut mafcu
li ludut: neq> em ad coxu o:a q intra vulu& latet logi9 remota tan*
gere poffunt. 18. CCeteru mafculi mictotifi tn fumo eft virge.19.
C3nfeminJ0^ol5gt9eo0vefice.io.CH)e teporib9 #oerpeditc5*
teplationS tuS adbibeasvt anni babitudo fi faluttfera ftt VC5 aut
egrota cognofca0.€>t eftt oitus ftellapput 05 fumt roccafu^i au
tuno aq multe.1T. C "^n b^eme vero paucemeq* fercnfi: necp frigi>
du plu0 oppo:tuno.Ilere quoqsteftateaquarit cOnteperantia an*
nii fanu atcp faHiberrimuneceffe eft efTe.22.CSi vero figna fecun»
duq? oebent ino:tuToccafun5fuerintoppo:tuna:bvan0#o fio
ca tooteal i0.Uer ant pluuiofuyrauftrale feb:e0acuta0:atcp Ivm
feriastneftatenecefreeftvenire.q:videltcet intran0 autunus vel
efta0 terravernalis pluuie non in eftate infufam inuentt fic quocp
auftrinriouplicareneceflefuerit:piopterea quia terra infula ftt et
9 foli0ardo:ecaltda;ventre0 igiturgraue^moUc^ bumidi: xndt
etmultaegeftioneabundant.Cereb:aautem'tenera fiunt inbac
itao^ qualttateoum aer babetur mo:det carnem et co:pus:acuttf
fime febte^ tunc ingruunt vel irrunt TtnarJme bi0 qui flegmatici
funt.^tentcria vero mulieribu^ et qutbufcuno^ vtrt0 naturalis
complerio bumida eft.Bi autem caniculare tempus pluutale fue>
ht multumTb^emalevftic^ fuper ianua^ irruut moibt ejtiguutur
jgtregionftnuC tftpfl
*tc& autunus fperatur futurus falub:is multotiens puerit mulie
res commoiiuntur fed x fenfum pauci quoium qui euadiit in quar
tana3 feb:em:a quartanavcro in aquS citrinS oeueniut.2*. 4£Q.i>
fiecotrabtcsauftrmanimif<Epluuiofafuerit. Uerautemficcu r
bo:eu5:mulieres p:egn5tes in vere aboztiunf fi tuc eis temp* parie*
di fuerit.24.. CSi quocp tfet9 emifennt anibilatos atcp oefectos
emittut:qui aut conttnuo mouenf :aut viuunt femp. anibilati atcp
&efectt.bominultenteria:oculo:u<^DoIoi?.2lltjcatarru30ecapite
in auricuIS patiunf:f5 oelicattsTtnulierib9lEcteri5:ioeltcatl ngcpa
captte i ve*trc oefcSdit eis flegma . Jgis3t d; colcrici fut fump afce"dit:
ad cereb:uTcircutegitiUud.25.CT<in>uliereseo9femBesrote tnulti
fluis menftruts redundantur nunc^ pinguefcunt que xidtlictt non
illis na turaltter fed er mo:bo contingtfcfed cu concipiunt plurime
abo:tiunf.nati vero eo:um plurimu5 fpafmo tanbelitu:mo:boc£
Vjeosafficiuntur. 26. Tbuncautemlocumviritnbabitantesl^en
teria x colerica otfinteria x epbv_dimo ideflfeb:es longa x ventus
ac cmo:ro£saffligit:pleurefis ^oaut peripleumonta aut caufon
mo:bi ue acutitppterea q: ventres liquidosbabet oculi eo:ftca*
cefia infeflantunnec tamefo:ti vellonga nifi quando fuper iUos
vniuerfalis accidit mo:bus moto VC5 auflro aeremcfl mut^tem eo
rum capita nebula et fumo tmple"tur.;t£t fi oenicp ad quinquagin*
ta peruenerint annos in os a capite reuma ipfi que tn epi!epfi& ca *
dunt que cui aduenerit tottl cotp9 poffidebit:T ma£tmefi caput ht
bitocalo:e velfngo:e'p^utiaf:o;fquis#olocusfrtgido:u ventoal
lodsoppofitusefi fiueo:tui gtinens fiueoccafuitHi ^tnti fuiloca
lesvcti funt acaltdisautobtegif:aclitacpfuefiCcc srauesoigeri
plurimu oulces funt.b!tato:cs ouris foite? feti coacrura gracili
bus to:tifc£ funt gtinetia:vetriu #0 iferio:a bitt ouriffima fupio*
ra ivo lenia x mollta atcp curr&ia plurimucp oe colera non oefFate
capita fana ourifTtma xftd ipfi plurtmi rupunftvtt x bernta oner$
turplurimu %oin pleurefi* motbofcp scutos necefl*e?tcid5t q: vf
tres ?firicti funt flcop ct $c*<£ motbo in epima oucunf ei9ret c5 efl
fetan9 co:po:is t?fitpatio vetris in qutbus etiS venerupuntur e$
frigiditate fue aoue multum comedut nec tn multU5 bibunt quia
vtricpfufftcerenequeunt non iHis obtalmta facileeuentt:f5ifi eue
neritocultcocrepantur. 27« C^^ueneseo^ucrjadannomtri gtnta
etatem peruenerint multu in eftate fanguinis per nares flurum q
multupatiuntur nonnulli mepilepfiamcaduntfitamen eecidertt
fo:tifftma eftralt? omtiusvtuunt q: quecuncg ereunt fuper co:po:a
eo:ii non infunduntur nccp colent:babitusirudts antmicp minime
modefh funt qut vti<$ loca les mo:bi nuncp in buiufmodi mo:bi lo
ctincolis adueniutnifi qu^dovmuerfales affuerint.multeres ibt>
de fteriles er frigiditate aque xftccitatz cii tarda otgeff ioe nco* tfh
menftrua Ul-s p:c opo:tuno;fed parua ?mala adueniuntque cuns
Jetreg{onlbus:,
cScepertnt Difficiles er. malignitate aque parturiStmecfl efft pluri
tno abo:ttunf.q aitt partiit filio0 lacbfenequeut:f5boc j?pterc5*
gelationeac frigidttate aquer afperttate:fpafm9quocB acctdit tl
«s:ooloiquocppulmont0atcpc5rumptioq6 grece eptlentosno>
minaf x mape in parturiedo:* er, eiufde part9 oifficultate:q: vide
Itcet nerui t vene que in pulmone funt oifrupunf :pueri earuT pud
le er aqua citrina laboiSt pueri quide in tefticulis: fj cu adoleuo
rtnteuanefcitacotfioluiturpueritandempolluuntur.
»a2 ventis calidts x frigtdis t v:bibus dj in eis (Itefunt ead£
intentionec5tinenf.3tacBDeomniv:be quecunca cft inter
efttuuottu et b^emale' fita;tc]cu^buiccotrapofitaficeft acci|?e
re omnis vtbs q in oitu folis poftta eft fecurtot eft q| qu& tn fepte>
trione eft vel tn calidi venti flatu Udcuin illa etn calo: % frtg^mino
ra r ficoo:a. z. <fl>o:bus quocs mino:t leuto:.necn5 et aqua c$
Fc6m folts eft oitu clara leuis % bumida nl pe aer tbi nuncp groffus
foabetur qt mmtu a folis ptefentia pbtbetur qo er boc oatur intel
ligi:q: aer butnidiot in mane grofftot x fpifftot reperif:ea #o que
appofita cft in folis occafu:bumiditate f etnp bj aeris.1babit§ttit
factes pulcbte ac leues colotes fpl^didt perlucetes nifi bis qfclibet
aliud accidcs obftat. ; C^&afculotu^ voces funt clare et acute
Jbt verofacile irafcuntur necobtemperStur germina nafcentialo*
cimeliotaaltjsatcBfalubtiota. 4. C^que falfugtmgtinctes
ma le dtnt ac noctue:aque fontiu f m ottu? fblis epiftentiu omniutt*
funt meliote0:fecundo vero omntum eo:ft que inter eftiualct bv,e>
malem ottufunfcquotumetiam melio:e0 funt otientis o:tui perti
ttentes. fboftca vero que inter occafum efttualem et b£emalem erJ
ftunt:fed barumomntSpeiotesmeridianefuntinterbEemal£ot>
tutn Tb£emalem occafum eriftentiti:ille veroque tn feptentrioms
parte:funt alfjs meliotes.Cluarum illa0 que currQt quifquis fan*
fueriti fottts biberefinetimotepoteftoequtb^nimiruficutegro
tanti bibereopus fuerit illa que fue egritudini conueniat eft eligS
4a quod fi ita feceritnon oeuiat a falute:ventreouru5 babentem»
aqua fapotsta letti0 % clara muat. 5 C^frollem vero vnctuo>
fu5;atc» fl cgmaticu oura ac tarda oigerit omni0 aqua que citooe
gertturjvetre factt molle x bumidft:tarda aitt % oura calefacit atep
coftringit.ptaue aftt tntf lligftt pal5cp oeIinquunt:qui p aquS fal>
fam ventre mollire er. fue fcientie paruitate ejrtimat.illa em contra
folutionc c? oura eflt tarde oigerif .vetrc oeficcat poftq? buidu red
dut.6 C^lq pltiuialesleuesfapo^ateaclucidiffimefunt.^mo n5cp
fol abaquis q^fubtili^Tleui^eftattrab^doafiuinit^qdindeoe^*
mtur;necuo inoibus q5 bumtdttatis fubttU9;ac kuPtft a foleoe>
Beaereetaqua, IpppvU
ccari ftc comp:obatur;fl quis enim fedeat act folem opertus etia§
eftimenti 0 fudat equaliter.7.C*5i vero in vmb:a eft tnequaliter:
V: eftlongtnquus a folex remotus; vnder aque. pluutsles putrent
malumqj odo:une£balant:quia er> multiscongregatefuntaquts:
% tolcuioies alijs putrefcerefole't ac mutari.cum autemfolaccipit
eas % tn sltum f ufpcndit frigefcutTacrt commtfccnf :turbidu5 verct
f uum qd nigredinem reddit feoifum in nube iungitunquod ?vo le*
utueeftpurgaf atc^ouIcefcit.Quiaoefoleoecoquitur ficutroe cti
coqutf fapoiituOulceefFtcitur.8.C^acer0o bum;ditatefita fo*
leoifperfamaercatcpfufpenfa:f5eam invnum coadunatamventi
erotuerftsetib^cocurretescoUidutoifroluetes q co:ruit;t rurfus
marfecu ea tractaf m cp op5 fiut qfcvc^ pftmu nuqj fit nifl cu nubig
grer. avttisinxim gfecte eft coadunat9;atqj ali jsvetis piecurrfctib*
interceptusotfpergitunx idecu fubfeqtics nubea tUa5p:emit:t!bii
midttascadit.Cunubtbus grom^nigrefcetibusfpifhsatcp gra>
uatisobutamventiveni&escofltgecfo cSptimut.bumidttas cadti
ficq* pluuia creb:a oefcendit.Tbeitaq^ omnes aqueputribiles quf
de i unt fed n5 oebent babere odoiS:q: ficontingit odo:: bibenteaf
b:acoftfiutatq? tufittmvocifcp fuftment grauitatetmbeaquefico*
quatur nibil p:ofunt.9- C^qua vero glacialis atcp niualts omnist
mala eft:poftqj enim femel fuerint congelate nunc^ in pnftma m c$
uertuntur naturS.^cquid effi aquefapoutum efhleue claruqj fue*
rtt ac puru td gelu adueniente totu recefTitiqdvero turbidum gmi
fit:qo fic poterts piobare fi efh aqui in vafe ad menfur^ pofita fub
celo congelari oimtferis cuq* congelata fuerit in fole velquoltbet
altocaltdoiocoliqfactaeade5remetieri0mcTura;multomtn9 inuc
mesdTe.io.C£>uuilitcr auteoe geunntue:er §b7 nimiruotb' fignt
fkaf :cj> folaquefubtilitaf^acleuitateacciptttoifpergit gelufuper
e5 ntbtl pot.groffum vero no oiflbluif aut oe loco remouetur .!!•
COtsacJ oe niuetfimilib9 peio: eft otb9 a c\ multtpltcaf bibetibtm
ftrSguriaiTinvefica petra:atcs in fubrbenalib9 : oolo:cr in coris et
berntamintefttcultsgigntfcTtnarimeea queoemagms flumtnib*
aliommlacuum ftagna redpientibus; vele£multis* oiuerfis rt*
nisfluentibuseftfimmter Teaque oealtislociscurrunknon efft
omnesfimilesfunt:eftemfapo:itaT oulcisrfalfa b^emalts-.Toue
©e«calidis currit locis.barum ergo cum aiie ams comtfcentur mo
doKincit foitioi modo mino: fecudumyentos.Tbec em feptitrionai
It cofo:taturveto.illa #o meridiano;q qde" fi invafemo:3 fecertt:fe
cequoo3nece(Teeftvtfaciat:Tbaren5.bibete0ant bmoiquos oiri*
m9 mo:bis afftciunf .C&utb9 #ov£ter mollis eltolenis.mec^vefica
multu calidamecs in collo iuncta bi fine oifficuitate mingut: neqf
quiccp turbidi invefica rdinquut;-t quomvefica inferio:a babetcai
ItdtmmamecefTe eftvt coilu babeat to:tu:q: ergo illa in calo:e natu
r5 ef ceifttjeius indccoUii mtuniefcit,quapw)pter % v:ina non egre*
i Beaquaetaere*
ditur.fedininferiotibu0 rctenta comburitur. j6t'quoditaqMe*
ue efH fubtileinictuemittitur:q6turbiduT0ron"ume(l!bidem cp
gdatur.Sed congelatto illa in ptitno quidem anno fit parua; pofl
ea vero capit augumentum. quuncf* abunda ntiua mingunt : quod
cunc$ grolfum in veflca retinetunr fic ibi inuifcatum in lapident
conuertitur.Cum ergo mingere volunt;in 00 veficelapi^oefcedes
obftrurf.TVtma refragaf :tuc #o Oolot augumetaf:quaobtem iuue
nuvirgepturiut.tlndetpi fcalpur.Ter^otia^eaaicaufamiUa. ibidS
effe putStes: vis autS but* reivaria eft.i}. C2>i quis #o ignotS fibt
adeatvtb5:illiusfltu3-inquirat:opoztet ergoquomodo vtdeliceter
ga veto6Toitu folis poflta babeat:n5 et in oib9 boc equaliter eft fep
tentrtonalis n5q* cotra natura^mertdtanameft.atqjfit^otietalis
nonficutoccidentalis eft.Sed llltciuttati quecontrafolis ottutti
acfcpt&rionalisfttumventumbabet Taqulfapotitamparum ttt
ter aUa fuptadicta loca ab aerts mutatioe nocetur.ecotra vero cu»
iufcuncpbumiditate^ x aquas falinareabibunt atcp paludeftresj
nec aperta eft fecundum otientem nec Uberum bj odotem eis multil
cft aeris nociua mutatio.agt etiam marimum eft ftudium adbibeti
dum bonitatiaquaru vel maUgnitati earu.14.CSt paludeftrisvi
delicetT aut ftagnea aut molits aut grofla aut ne ab otiStum loctsc
oecurrat:flue petrofa flue falfa flt;aut oirigeri oura.15.CSed nec
in terrte negli^tiS babeat:fi flcca fltriinaquofavel bumidatacif^
autcocaua au; arctavtrueditaTemine0.i6.C£>imiltter auteftrin
babitantuloietajvtru UU0 amabili^vel fapotofi? fit pot* ne an cib*
an quie^ an e;ercitiuvellabotvelm^ducare«^Debi0 autoib9 inc\r6
dn eft.£>ciedu nacp cp fl 40 bec olavel bop plurima q oi &m? cogno
uerit.17.CSi in aiiquod oppidu ingrediatur: qo nuncf antea au
diuerttvel fciuerit quiccp e£ eo nibil aiiud la tebit: ta oe ciuili mot >
boscp oe cotpotu babttatotum na turts; % cuiufmodiflnt: motbum
itacpcurarepoterifcneqMnfubtilttate' oppottunecurati5i0 erra;
bitnieqj embec ignotla quiccpcurare:vel arbitrio poterit ogart.
poftd^ quocpaliqo tempotS tr§fierit accidetiavniuerfaliat accide*
talia lociin loci^ in bigemeTeftatevetura ptedtcetmecnoTfingulos
motbo^ c\finguli0 bominib^accidereoebeantcjreopoietajmfl #0
motbi er aerisptauitate pcedere>.n5 quidevniuerfaliter fed parti>
culariter ingereret.iS. C^n igitur medtcus temperantia" aert0 teV
potumq?oifcotdiJpnotauerit,fci5tiafuafemgvttli0Tadfanitati0
i..jentu c5uenit motbiieavero que oere aitiffima tractautm9 recta
tenentTcredut notit aftronomte n5 minitna mparte efle medicine 5
quippe bomines ptemonet mutationes partis tempotu^.icj. C3te
ciuita^ que contra pofita eft calidi0 ventmf.que tnter ottum t 00
cafum equinoctiaUs medtu tenet; ea femper ab eis incutitunaque
vero illius mtilteT caiide funt :aquefalfeealcfiunt ineftate Tre*
frigefcunt in bfceme, xo, Cl&abentiumcapita bumida etfle*
2>e Diueriitate aquarom* Iwptiiu
gmatica ventres femper falub:es z otfcctio femp er pofltdet cotga
multo cibo vel potu.fufficere ppter co:po:umoefecttonem no pof
funt;T ideo multumreciptuntpotum;quia ems multue eft afcen*
fus:quequidemciuitastempo:i0vernaliseflfimili0 in tempera*
mento calons t frigo:is.£gritudo m ea mtno: actnualidto:. Si
mtUter autem x omnis ciuitas in vtntos paru calo:i0 fita babet,
CS)e oiuerfitate aqua rum que eft mter bonitatem
et maliciam % otuerfitate terra.um.
^??3c etiam oicturi f umu0 que aquaru* funt melto:e0:vel
l/4'ii alub:to:e0 que peio:e0 plulue noctue et qutcquid tuua
^ jmtnt0:vel nocumenti ea0 comitetur.que videltcet fcte>
clj multa eft:T ad co:po:ee fanitatt0 tngemum.
f C&que igttur turbulente ftagnante^» f almare* t paltt
ftres:eftatecaltdefunt:T groffe:aufteriodo:isp:opiiequia nott
currunt:f ed pennanent pluuia fuperueniente: atcp fotis f plcdo:e
perpetuoeascomburente.^taqj neceffariofiuntmalt.Tabfcg ca>
lo:ecoleramrubeam generant,
Cffre quidem in bgeme frigtde congelate atq* turbide funt t% niui
bus t earum congelattone;quare flegmattce oeueniut. 36:3cbos
et cole ra\pcreates;ooloi ^5 Qccidit ocults er calo:i0 t ficcttatis in
cotpoubusoomtnationefenibu^ catarru0;e£ oefectione neruo:tt
et confumpttone;quidamveromo:iuntur;alij0aute5latera oefic
canturoertera.
CSi entmbv_emscauda pcefTerit:Tauftrtna:necpa natura co:pa
ra tnduruenntT vene.Uer autfubfec\turficcum:T feptetrtonate;ctt
itacp id fueflui qo b3 cereb:u cum reumate:T tufft oeberet oiffblui;
tuncpottpcogeIatureddif:atc^coasulatu;poftea *ointr§te efta
te cu fuo calo:e fic magna mutatto fiat:pdicte accidut egritudies.
Sed t illi ciuitati q 2tra folis o:tu ac feptf trionis ventfi ftccn byx
aqua fapo:ita:paruinter aiia fup:adictaT ab aeri0 mutattoe no>
cerc cotra vero t cuiufcuc^ babit^tes falmares aqua0 bibut:atcp
paluftres:necgpofitaeftfmo:tentem necpliberubabet odo:e;eis
multfteftaertsmutatio nociua.
CSi *o efta^ ficca nimiucpcalida fuertt:mo:bi citoeuanefcut.Si
#0 pluuiofifTima e£te\ient.quacuqj ent mo:b9 occafione aduenerit
illft tn putredinfcneceffeeft couertuquos quidejtmubos mclhcies;
ventri^ qu5 greci vocat;T aqua curina femg confequitur.q: nutrt
ti funt nonctto velleuitennecgrauiteroeficcanf.
*ESi #0 efta0 ntmis pluuiofa fuerit z auftrina t autunu^ fimtli*
ter b^eme egra eft necefle futura.flegmattci rergo T'qui qdraginta
annoul funt in caufon.Colertci in pleurefi^ ac gipleumcnia cade"t.
{£Q.b fiefta0ficca;T auftrinarautunua tfofimiliter pluuialis fit
atcpfeptetrtonali0:inb^emeoolo:e0capttt0 factlltmecp cereb:i;
atq? tulfisiraucitas §5 acctdit;T reuma quibufda #0 t ptifis.
Beaqua etaere^
C£i aut feptentrionalte fitmecp oieb' canicule pluat:ne# arturi
euadut ffo tici x c5fb:tanf .Sfanliter aut %c\ buide nature funt atq*
muli eres. Colericts #o eft vade nociuu:qt eop ftccitas fufctpit in>
crementu:accidut.itacp illtsacctdetia febnfcgacutaac oiuturna.
<OUtj 0 #o colera nigra:q6 efn eft e$ colote rubeo fubttlt % aquofo
inctdit :q6 fto gronum reltnquif .fiTr quocp t oe fanguine: quap:o
pter bec pnotata paifio c5tigit:in f faticis aut cotra en\
<f 3uuen& coiga no mollia fed funt ficca % fpifla.ttacp c\ ea queOt*
yimus bene pfcrut^do nouerit ppenderapoterit pienuciarecl mot
bi funt venturi ep tgts mutatione.C5fiderando ipfam % mutatk»
tii5 eentta t rurfus maj: tme que foitio* fit % fugan? in qua VC5 me
dicu n5 vltro oare cata rticu op^meqj coquere antec^ oecfc oiee vel
plurestranfactifinttfoitioiautplufc^nociuaea mutatio qfolis
«ft mutatioeftiua : mutabilioi bv.emaliT auttmaU. Tbec vero oua
b^oecaufte.Confideranduquocp % arturioitiuoccafumpleiadti
bis nZcp tpibud moibi plonganf ;fedquida magis.-aU) #0 minus
saltjf autem mutantur in altum.
4L SDtcendum quocs eft a nobis oe affet europe oiftStia quotcp oi*
uerfttate0adinuicebfit:inoibu0aiitrebu0nature:T in fotmain
qua etta n5 paru3 oiftarenofcutunoequa re:q:multa funtquere
fertm9 ad eas que plurime funt:T ad fo:tioie0 refolutione^ fermo>
nem redigerevolo. Sfia europe valde contraria eft in omnibu0 rta
fcentmm botmcp naturis,
C3n illa quoq* quecucp melio*a$ tn ifla funttatcp pjecipua bomf
num vero qualita0maTuetio::atC£modeftioteftnectt5 raievires
efceUentioie0tbi65vfcplocoi?fint:quo9 itacpomnmbona tpfou$
complejio ca eft:illiu0 effi loct regio in medio folts o:tu tit.xndt in
babitantes ntc$ calo:e:neqjfrigo:e fuperabund$t;quodvero mul
titudo ibt rerii ac magnitudo mato: q? vbiut'0 loco;: eft inde ventt
q> fozte eft td qd a natura eft.q: complepo equalts efhno tn omnis
a fi e terra equalts eft c5plejriont0:fed varia efh
C^ue vero ciuitas inter calidtiT frigidu:ibi medta locata eft ei*
coplepo tpata:arbo:e0ingente0 % e£celfe:Taque fapo:ite:ragtc
llue oe celo oefcendete^ fiue oe terre fontibu0furgete0:necp nimio
eyardet calo:e necp multa erardet ficcitate.
tESemia quocpt plateibid6mnltiplican!:necn5Tabipfaterravl
tro generani boi C0 eti5 fuo^ arbo? fructibusvefcunf :q:Oe loci0
Jutsad aliaftbi magi0c5grua tranfplantanf:atc0gnarefaciunt
pecoza fua caftrant % armeta:ideo q: nimi0 quieta funt:bonu5 45
babent alimentti:boie0 tpft beniuoit nobilcs babitu:carnofl co:>
po:tsatcptnagni:fo:moft parum otmtmle^ ma0nitudinevoce.«
pulcb:itudine:nalociTrestoni0tlliu0conteperantia:tempo:um
Vicine vernalt^ c5plef i5i0 ^fimile^ lunt.qui ergo but* nature funl
loUicitudtut apti atcg labou n5 itmitejfed voluntati? effectu.
£tregionibu8* lft#p*
fDfifc fdendum g> er. teperamento abudant antmalia t eom fo:me
varianf egvjJtu© quideoenubertb9;fufficit bec noftra in bocfen»
tentiaBtinenti5adoeftr5btemali0o:tu3vfo^ adiuu tranfitu <\
tmcbo nttus notatur europe fim tlts eft.tlbt efn multa tepo? muta
tto eft tlla regto aggrefti0;T inequalis longo0 montes i altos bits
mult&p arbop vartetat&tlbi #o gua mutatio;iUtc inequalis re>
gto eft.Si 0,0 aut boim ejlitate % bttu timef 4fd& eovefcelftsmoti
b9 nimtucp ao/ia filcs ee regtenf qlitate.alto0 atlt fubtil^parucp
a$f\s gtej #o paluftri terre multiiberbefiere altos ficce ac grofie»
C&dbuc quocp fi tga interfe varianf .zeop fo:me oiuerfe effictu*
tunoe gente vero illa que paru inter fe oiftat vniuerfaltter oi£im*
reftatvt oe tllts inter 6,0 multu otuerfitatts eflnatura acftmtlitudt
ne ficut eftloquemunabbujigul quicapitalonga babent ero:?
dium capiamu0:q: alt)0 nullis ftmiles f unt.
CXaufa ergolositudini0capitup:imoa mulierib9 eft babita.f»
cofuetudo-.oeinde ?vo natura afuetudineeft cofecuta.qdideo factu
eft vt tUi bote» atofi effe atcp audace^ infinuarenf :confuetudo aut
becadoleuit q> vcjmopvtnafcebaf infan^ tllii accipieb^t; etu0
quoq? caput tn longitudtne aptabat:ficc£ ligabant ingeniante^vt
rotundttate amitteret. que re.0 eopcapita tn longitudineaddupt
q: vcj ipfam naturam ad boc cogtt poftea #0 logto:i0 tpj0 mo:a
vfuminnatura" cauilladoinferutt.33nucitaqj noeftcalogopca
pitumconfuetudo:fedfoIanaturaeft.Q,uiavero fpermaab om>
nibu0meb:t0co:po:i0oefcendtt:fanumquidemafani0:infirmu5
quideabegri0curre0;Trurfu0quidefic ogattone0 fiunt vtcalui
caluo0:varijoculo0vario0;ftraboquoc£generat ftrabone. Cur
ergoiquilongumcaputbsfimtlitcrnonpwcreet longutmfcd iatti
parua eftcapttumlongitudo ad p:ifco:um comparationem: eocp
nunc confuetudo remota eft;* tpfa gert0 eft aiij0 comirta. Cuive*
ro babitantin terra pbepbv_no0;eo:um regio paliuicuVuj % calida
Xndc filto0 p:ocreant multos ftnrmcibarta er paludibtujbabent
manfione0calamt0Tvimintb9tntpfi0paludibu0moUun!.quap:o
pter er tpffe pauct ad alta 0 traTeut reg^oes: trabet? tta q> fummis %
imi0:coftruete0minuendo femeinequalitateloci macbinanfcbt
bunt aut aqua^ calida^ no currente^ putrefacta^ a fole ac pluuia
rumnimtetate:fed.Tbccmare qo»pbepbvjK>0 6:;ftan0 eft nuncp
curren^ptercpquideiniUudflumtnaoecurriitqdficurrat paru5 .
ac pigru eft;atqj fubtile:q: majimu cbao0 illud cScurredo: j> plu>
uiaoefcendit:qrefo:mebabttantiu5 pbepb^no^tnter bominum
fo:ma0 p:odigale0 funt in crafife qutdecraffein co:po:et0 co:po>
ree^3uncturequocpiLlo:uTveneincarnelatente0;noapeent.colo
reqdem citrinofife^ funtaquacitrtnabntib^bui9 itac#regio>
ni0 vetiauftrintfunt:bntetiaquend5 attulocalSflatii vebemenf
tem;T co:ropente caliditatem ejbalantem incolcpiceonotcunt.
vx
Beaquaetaere*
CSeptentrionaU* vero non tis infufflafcquia eo0 plene pertin*
gere minimepot.q6 ft fufflat;fufflat oefectclbec itacp noftra c fen>
tentia oeoiuerfitatenaturarumato> foimaru \in afta babttattu.
*^A3p iracundie autem eo:umt audacic paruttatefubtungen*
rV/ 3 a eft.mimis bellato:es funt 63 illi qui curopamcolot quia
qutetioies atcp modeftioie^ cui9 rci caufa tempora funt que in ca>
lo:em qutdetn vl' frtgus non multum permutantunfed fccundum
flmtlitudinem atq* vtcinitatcm.necp cntm eo:um animo^ pertur>
bant:vel!co:po:apleneoe complegtone in comt>lejionem permu*
tant quamobtem non facile irafcuntur.<fi>utatio n5qj acris cau»
fa eft commotionis bomini^ ad tram:ne<£ tllum quiefcerepermit
tit.bac quidemoe caufa afiani quicti funt atcp modefti;fed ctiam
altqua ^fuetudo-eft vniuerfc nanq* afte non fuis oominanf . quida
ergo afiant non alij0 obfequunf quemadmodu belleni x trabi fibi
tnettpfis foztaffeoominantcs nullis obtcperando oifcunt1 p:odef>
fe:qut vtio^fo:tio:e0Tantmofto:esTaudacio:es oibue funt: qui
pu0nato:tbusoppugn5te0.fibimet capiunt p:eda vn x ruffe alia*
iufteoedecu© compo:tant inueniuntur etiam afiani otuerfi:qutd$
cntmiufti:aU|intufti:oiuerfitate0tempo:umficutotj:imu0 c& qut
ctiamnubiamtenenteleni.f.edace0funt atcf motopigri pugna
reeptemperantiatempo:um. 2.
C^Et tn europa quedam gens traco:um:tracbi tamen plufcp que
Itbet alta gen^ fibi confimile^ funt.Similiter vero eggptti in cale
r&turcbi vigctinfrigo:e:tcrra turcbo:umviridi0eftTpetrofa ac
moUis:tcmpo:a vero eo:um ac fo:me ab omni gente$oiuerfe:fibicp
confiimie* funfregio mifera fub polo tftin montibu^ vnde fepte*
triofufflat-.T ad!qua$folcuocciditcfliubtcmpo:c app:opinquat
paraoquidemtempo:eparuoq5calo:e calefacicn0 eam:ad banc
autem ventie£calidi0partibu0 fptrante^minime pcrucnirc pof>
funt ntfi mtno:e0 at<$ frigidio:e0 valeant: a parteveropoli fri>
gidi turgent p:opter niue0 gelucp;* aquaru multitudtnem;fined>
bus tila montana non funi; vnde x tnbabttata oeferutur* $.
C3er illiti0 regioni0inultotie0 in oie nebula occupatur;quap:o>
pter bominum fo:me craffe funt x carnofe : tta vt neq* iuncture in
ei0 appareattt. bumidt x moUee x inualidi vcntre^ bumidifltmi ni
miumcpcurrete0:quo0quidemoeftccariimpofribile tin buiu0,rc
gionenatura noftraeftaerea.atcptempo:a babente:queenimcot
po:a bumtde atcpfrigide funtcdmplejioni^errisparumotflblui
tur:p:efertim fi in bumida funtx frigida pariter regioncceterucp
cibariain'ventre aut in; mcmbits p:out ejpedttnon oecurrunt
quia colerc rubee ad td operi^ oeficiunt: ficqj co:po:a co:u5 grauif
fima nCccfrefiunt:fedrinfisuri0Vtriufcp feras mafculu^ videli>
cet mafculo.fcmina vero femtnefimiles funt eadem caufa:quia to
mmtempo:avicinafunt;nuUomodocp fperma co:rumpitur;mfi
j£tregfon(bu8» jcc*
abutuianticnuemojbiaccidensincurrattbiita^crainrunttlatU
quta infantulos fuoepants ficut estpttj tto inuoluunt; qoideo fit
wfiis equos titis natib9 lattiqj gftarepofTtnt etetn mafcutt illoium
lemper m currib9 oepo:tanf.vfcp ou ad equttadi euentuj fuerit te"
pus;fit aute paulatim eozum oe loco in locus incdl'us;naios $o la»
tommtamotctum eftefle. 4*
C^urcbo^aut gea rubeu b^colozcnec^ efn (11% eosfolcu fuo afce"
dtt calo:e. Slbedo #o cu frtgoze itcdtf in rubo:e mutatbec a fit na
tura no tnultu eftpcreatiua filiop neqj em mafculinavolutas tu coi
ta fifcquaretmin* senerat q #oremineraropariut:boccftq: ma*
trtt fperma attrabere nopot:tn quo et fubttli^ ttucri op5*. meftrua
ei illis no opoitune-.fj pas poftqj logu tcp9 aduentut. viff.n. matricu:
ex multa ets coirupta eft : crafltcie;ociole nacp ac oclicatc seretes cg
nulla tnc\etanf tnottoe: vftres #o eop frtgidttbuidi funt in cj rema
gna" fismficatione oepbedim^q: dtfteszfamulas frequSti9 morvt
mafculo coierinfcsrauidassceptfieiuenim^.qd pfecto er mltaej er
cittj ?motioecoipo:ucpattenuatioceuenit.multicttracbi0 caftra
tts fiTes funt.neo^ coire poflut.femtnas ^5 femtnei co^iserercitio
atq* locutoismo imttates.QuibufcuapveneoepollauricuIaeinci
dunf eis vltra p:o:f> ab oi stiatioeo:banf ,3lla #0 altera ges c] eu
ropa t$ multU adtuice magnitudie logttudtne atqs fo:ma jp fuop te
pojrvarietateotfferut quopqde' tepopvartetasmasna acvalida e
accreb:a incalo:entmtovrb^emefo:ti;mlta ^opluuia poftmodti
*o nebula fubfequftecreb:isvetis.1I:>ac goiuerfitate gpctua ;fper
ma tts & 3 coasulatio:atqj pcrea tioes oiuerfe fiut alto nScp m$ coa
gulari tneftate;alto #oi bvemealio tf o pluuiaz? efflu6tia;aIio?vol
nebulavrpIuuiaeua.itacBc^europap^abinuiccotrTerut qj$ afii
colut.2>ilferut qde tnvultu:q:fo:me nimtrutn ipa fpermatumcoti
ceptioe;t>:opter otuerfitate tpfo^ oiuerfe figurantur. 5-
ITiSt queadmoduin fo:ma co:po:eeoifferutfisure:ita ^5 ?'etefiee
€O0oifferreaic]litate.funtemiracudifl>miouriincuiti atc$ asreftif
ftmi.lfroc auter tnulta comutattoe parua quoq3 ftabilitate:fic ba
bitatotes europe fo:tio:is ai qj c\ afie funt.octu qppe ac picjrttia ep
aeris equaiitatepuentt:p.qua inequalc aieico:p.i0:laboH0tererci
tt) toleratia p:eftat.Quie5 aunrequies timo:ettsnauiaIabo: ^o
crasitatio antmofitate miniftrat:quare europestmiUtiasaudft-.r
pusna:cutcp fubi|ci:vel bumiltarirefpuctes.SDifferut bac pmova*
rietate:fecudovero q: eiufde europe.terre pare altcra eftTmagna
illa ?voparua.lbtcaat j3fundita0:btccl3planicie0.rurfu0Ttn tcm
ponbusmutatioparua. 6.
CStmtli $0 modo in paruuUs.ZJniuerfaliterautem quicunq3 fic
ca mTalttfTimam multumq5 aquofam babitant resionem tempo:a
quoq5muUum babentoiuerfa:inecelTeeftquoq5bo0ffo:ma5 ba*
bere otuerfas;ad labo:e ouriciem animowfinna afpera tanguftS
m i)
E>epl;armacij8 l^ppocratfelibellus;
qut vero loca pfunda incolut:tpetrofa eo0 calidt plufcp frigidt v2
ti fufflat aqs tepidasbibut co:ga eopno magna necbenecopofita
fed lata funt t carnofa:pili nigrufimifr 63 coloti^ albi flegmatict»
colerict aut nequaeS patictes funt labo:e0 nififo:taflTiei?fuetudic
fi3t mq? em na turalr babet.Ctui aut fluminababet in q pluuiates
Taltec6flu3taq:bimas;isincoIumeafuntilli5ac melto:e0:ci verc*
n5:fed pcfrfibifontesiuntjpigrecppaludesftuefalfarumfluit vit
da btberi0 m vfum.oeebos multetvariefactutoifrarefigure.funt
quoc$ citrini: ve"ter ets Iargu0 multu quocpt fpleni0 babetur. 7»
C&utvero in alta babitat regioe:equali0 odo:e atqj aquofa: eo;&
fo:me:rjCo:po:a bona magna;confiTe0vfu;atqjnatura bonitempe
ramenttaudacee. 8.
C&ueltbetveroterramacraatqj fubtili^inaquofatafpera aeri*
complejio intemperata illi afperi funt fotmat tetanofi colo:e qua
f! citrini:tnigri iracudi rigtdi/Ubi nimia mutatio: multaq* oiuer
fitas babita ntiu3 fotmetantmeaKp nature multe funt oiuerfcva
riantur enimtnatureepvarictate tempomm.oeinde regionum:e4
bus ctbus eft.poftea vero aquarum inueniuntur t fo:me bominu$
variefecundumqualitatfc natureregioni0.vbi emm eft terra craf*
fa t bumida d fe t aquofa:ea quide" eft in eftate frigtdavero in bye
me:tempota bona tfibiconuenientia:babentbabitante0 craflbs
natura fottea bumideein Iabo:e illts erercttio mimmeperduran*
te^ antmi fegniatocicfi in artifict|0angenfj ouritgraut^; non funt
autem acuti fiue fubttlis, 9.
CCtuibu^ vero regto leui0 eft t p:ofunda:perfundi£ aSt in b^eme
ta fole tncenditur in eftatet bico:pt0 afgifuntttenuu? ad labo:e$
fo:tia ad immodica ir5 veloce^mibil illis pteter fuuvidef afperita*
ri animivicinio:e0 qjmodeftiefiue quteti inartuiciali tngento fub
tiie0;audace0:atcppugn2te0:f5resioi0nafcetia buic nature funt
victna.lEt fctcdu q> naturetfotmemultti5Cotrariefunt:atq$ oiuer
fe. C2De bt0 aut q oijrim9 ita efl fi quocp qra s:q oe na tuns reftant
tlia contemplare ab btotnon errabi^ a verttate.
C^eaquataere f ini0.
CJfr PPpocratts oe pfcarmarijs Ubellue mctpit
Jgpbarmact'i0 aiit cSenSvterJimanf funt.eadSef pbar
macia purg3tur:eft qfh alia purgat cp que c5fueuit pur
gare;eft auteqfc fuperpurgauit.,eft quodt conuemetia
facit:quare novt conttngit pbarmacie oebct oari. Srbt
'--■■■■• ? -rJtrari enimopottett cibo0 nutrienteg no©; pbarmacas
clfe minua autetn iUi0.lbomtne0 euim boorectequidem appeten*
te^fam funt :non vero recte labotaut fii perdantur aut purgant
Betnfomnijs: pq.
tur ficuta puri0 medkims manifeftum igif efl r bos pbarmacia*
minHtardP puris pbarmactj^.tTeru bi tardtoies z cSfuett uobiflf
funtquotidte intrates inco:p9.tIaneautTnegUgeter tradittctbig
turbatbominesTesrotarefaciutquoda^modorpurasTacuta^u
flbfc^parTioerabfo^caufatradatali^nooebetoperarialiquidco
fer&.Opoitetigtt pmutraderecolerictsquideq6coler5 purget-
negmaticiu aut qo flegma:b£dropici0 qo aquam mel5colici0vero
qd nigra coler5.Sivero ertra bui9 purgaueris couemetta %o non
Purga0:q?vo no coueniut purga0:quarc advtraq* peccareeft. Qit
igit oebeff attcut medicinS traderefuperi9 fiue inferi9 tnterrogare
ipm opj f! xtic$ bibtt medicin&TVt pveter in ifenoub9 pbarmacijer
acut? eft.t obedit ctto autour?:tfi acut9tbenefolubili0 fuertt: mol
lto:ib9rmino:ib9 pbarmacij0tndiget:fi *o our9 fuerittcuttoubiuj
eget.^deaut mod^d fugio:a:fi ?vo nuqjoicat neqj uu>i* necp tfe*
n9 purgatu futfle:aut. potafle pbarmaciafcireopjfi ad igredi&ia
fano epntt btt folubil is erat v£ter ad inferiota:aut bn vomes ad
fupto:a:T fi ad replettone quand5 fact' oiaria fuguemt ipfi.bui*
of a opjinSri quopoms recte ?fulere:tnaltt efh eft acctdeetra dentej
pbarmacta bomtni interficere.Quicucnquideigif: a febtib' vebe*
mentib9 occupaf nec^ opjbismedicina^purgatiuas tradere efl
vtic^ poftfeb.fi?von5inquatuo:toec2oie0:colere efncarne^ er.i
ftZtes ipfos % vetre^ acctpiut pbarmacta % nil purgat % feb.fit ma
i o:Tcolo:mutaturT^ctericififit.motaeinco:po:a zno purgata
nec$ comedere volut neq* bibere: fed ota bo:ret:T vt frequSter per *
eunt.Bi vero accipiaf pbarmacia x antemeridifcnilpurgat: a me
ridte vero purcrfte fubtiliofit tfinit.Si ?vo buc ote circufiat Tfimf
purgatioepoft feb.fan9 fit.Si ?vo.feb.iteruoccupetipfu5 oeftruif
no ouenit fo:tib' pafiionuV pbarmacia^ purgatiua0 offerre:fe<i
fi qu^opj difterijarecogruit quotienfcucpvoluert^vtipericulofuj
efneft.Sc6mauteander5neTin eftiuotpea cani0o:tuoie0.6o.
obferua re op$ n5 tradere pbarmacte 1$ cliftertj^vti id ieOh pjculu.
C^De pbarmactj0 fini^.
CDfrpppocratis Uber oetnfomnijs*
pcm^z^j) X i nfbmn t|0 ea nobi 0 bona funt 9 ad vltiml noctis p »
cggy jtemintelligetie repfentetre^eocjinterdiu agebantur
k JJ m5:autoetIli0Oeliberatioe0atc^2filia. Sanitate' efit
fi0na^:cnofurni0inofilt'J0anim'gmanet nulla IpletiSe
nulla eruiantt5e:nulla alia oenicprcerterna aut adue
titia fugat9.Oue??obi0oria acinterferepugnattafuntfivebeme
tervebemente.fi modtce infima in co:ge gturbationem ee teftatur
anigtf a negoci^abflineriopotteatnecneiudiciunonfero.tle;
riitn co:p> 10 purgSdueepfulo q? eymateria quapi^ fuperSte c5 >
tinait fecretto aiumTinteUiseti^ Bturb50.U6 fl vebemSter oifcre
m iu
Xtberl^ppocratte
pe^pdeftvomitn mouereTin quintB oi£ modico0T leues dbos fu *
mere.igrtn cu oeSbulattoib9 multtstacrib^itu mediocrib9 epercita
ti5tb9rtedu.Stnmm*:vomit9:octu:Ttertta Q5 cibis oemeda. *Rur
fufq* eadeVict* rone qntuvfcp otevtef:adiecta oe5bulatt5is t vocts
qrercitatioe.Detndepoftea oustmottaltb^fuppltcadu.Sotluna cc
lu ftdle eg: ?fuetudine purelucide fpledide c5fpectui fubiecte in bo*
nt6funt:indic3te0 ^ppeot erpte cozp9 bflvalere.Quare btcbabit*
pfentivictu c5feru5d9 e(t.Si qd fco cotra apparuerifcmoibu cotpj
a validisvalidioie:ab ifirmisleuioie' inftare manifefhffimu eu\2ltcp
fi fteHap ertern' circuit^folismedi^lune:^ caufis adiacet:erttngui
§d autledi aut occultart atrt otno impedirtvifus fuertr.eide* circui
t9Bti moibu fuperuentre:tenuio:6 cld&fiab aerevelnube ftella?zali
3ua afftciaf :fi ab acf feu sradine:vebem5tio:S.^tgno n3cp efl bfii
itatisetpituiteercretionein tntertoxe circunferltiam inctduTe.
Jbutctgiturejpedit in veflim£tis fudoiie cp mapime euocadi cau
fa.ptimo cjdefenflm.oeinde vebementer currere;pofl #o erercita*
tioncmultisfubindeoeambutationib9 vti pi$dto intermitte"do.
3Sctertia oemueibtsabtatafparte tn quintS oieparufiaffumere.
tuflmaioioffenfaapparet:fouere. S>iquideeaoerecotp9e fugfi
cie"e£purgartc5fert:qi tn erteriozecircuferentta oetrtmentl ineft.
Ifneterea ctbis ficcis.acrtb9 :aufle ris:meracis:T erercitationtbus
marieficcisvtt/atJvoflctd etufcemodipatiluna videafcint' euul
flone" fiert pdeft ab acrtbus f alfis:lentbufo3 cibis vomita ercitare
magna vi currere:voce" erercere : piSdiu intermittere vtics cibt oe
tractione t victus modefa ti5e babita. ^etnde vomitu ite?r facto
in quintuoif modicu cibttadbibere.tlbi aut fereno celo circuttus
a flccitatc affligilabozare fuperari videtur:egrotati5is periculw
eft.3gif opus efl labotib^oemerevictu bumidtote teni:balnets:ma
iore quietcfomno multo:oonec oftftat vtt.Si tgneu qutd t tnce*fu$
ftellis illi0 repugnls 2fpicttur:btlts erxretionis nota efl. £>i victe
©emftoccultctunpertculftefiejregrotatione mo:i. StinfugSaut
vertutunaut verfe celeriter fugifit altjs oeincep0 infeque*tib* futu
rc nifi bomo curef -.tnfanie tnet^eft.Tbis itac^ oibus veratro in pti
mi0 euinct:victu moderari ?uentt:aliter victu ab aqua repeti non
atienu eft:vinu nequaqjguftareptetercptenuiffimtHene oilutu.^t?
ab acrtb9ficc8tib*:falfis calefacic"tib*abftinere:necno e{:ercttatt5t
bu^ naturatnVT curfib9inveftimc*to vti cppltmis abfit frictio: lu*
<ta:faltat!o:T vebemes epagitatio:molltter cubet oefideatptcrcp
naturalib9laboiib9.1t>oft cena* oe3bulet.26onu ettg c foueri £m fo
meta fubtde vomere.&d trigefimu oic neipleaf .3mplet9 bi5 tn m5
fevomitu a oulcib^btiidi^T lemb94puocet.Que alifide alio nulla ne
cefTitate aut vt Vig5te vaganf :aim follicttudine t cura afftciooc^t
Tbuicne*pe pdeft ejr totopquiefcere:Tanimu adfpectacula rifumfS
cipue mduentiavertere*0i min9 adtd faltc q6 ^ bidufl aut trtduu
Bcfnfomnfj^ pc\\l
fpectando mens erMaretur.1boftfiftet.fi id «5 p:odertt:egrota*
tioneefTemetu&i&.Qmnino ftelleel circiifer&ia purez fpledideoe
labi ac o:ietis partem petere videnfcbonevalttu dinis tefttmoma
funt:pptereaq?quicqutdvelinco:po:eeftfperatiivelin aluo ep
cretit: vd in carne pttluUte id p:obe ol occidui circuitu:cui recte ad
beret ercidit.£tue %o er illis nigre tobfcure fiue ad occiduu fiue
in mane fiue in terrafitie paulofupta oeferri vtdenf mo:bosoenti
ci5t.£hiefup:agrauedines:q in mare:malosaluibabitus:qfter
ram:tubereula incarnema?:imenafcentia.1biscofert tertia poi*
tionecibisoemereerercitatoqj vomituiu qutntuote vtctutepera
re.alio oetnceps qutntooiecuiuflibet generiscibuadbibere. Cuj
iterii factovomitu ad eund€ fuperio:e victu redir&lbis oeniq^ ce»
lefttbus infidere^cAd tibt videbif purfi tbumtdfi: bon5 valitudi*
mm oftendit.&nt id ab etbereoefcendifTetn bomine\'£ale aute$
animorep:efentari:qualebomineintrauerit.£cotrario ntgrum
qdlibetimpurutmtntme iUuftre:malt motbuno ab impletione cer
tt aut er inanitione:f5 ab ejrterna caufa inftantis tndiciu babetur
Ibuic ergo coductt multa vt currere:vt cpminima co:po:isliquefa
ctione:ac fpirttu fpififftmo vfus aduentttifi malfi ppellafcpttnuft
c&fm curfum acribusoeambulationib* vtendfi:vict!> aute tn quar
tumoicmmoUistleuts adbibeatur.Quodlibet tibi a oeo puraoa
ri vifuimfecude valitudinis fignucft cp ingredientia co:puspura
fint.Cuiufcfiq* bom cotrarfi infpcctio ertiterit: n6 eft bonfi.4Dot
bu em cotp9inuafifTecoflat.3deocpbficficutp:io^curariopuseft
Squamlenemferenocelofinevebementi quidej madefactioe aut
graui tepeftate pluerevideri bonum:teperatu!n&£ zpurfi e celo fpi
riti intraffeoemofirat.^cotrariomagnS fpure zc\ vi? cu pcella %
grandinepluav:mo:bfiab aduetitio fpiritunotat.Similiterbuc
tenui vtctu r jcibts ot modo pergj pa ucis \ti opo:tere. Stc q cele*
ftiu aftrcnu figna cognofcedt tudicio ffdir^fuerif.oebebtt ertlUscft
flbi fuioj valttudtni vict> genere #fpicere:tfi tti& oijs fupplicare.
ft>:o bonisqutde:Soli'tout celefh ioui terreftri.<fl>inerue terreftri
<JDercurio:apollini.1£:o cotrar!)saut:3i)us matopauerfoub^ter
re tberoibus vt oia grauia zaduerfa a nobis auert5t.3nfue etil
epiono ppinquu c)d acriter intueri:autaudire:tuto incedere:fecti
re tfine vlla fo:midine currere.3te terrS planS beneo^ culta' arbo*
res flo:entes Tfructuofos rmites f luuios p mo:e aqua tfpidame*
quacp iufto plenio:es mino:efuefluetes fontes itidem x puteos iit
fomnoanteoculos obferuari:bisoibusindicuscfi co:p*beneba
bere tum vero omnes circuttus tvictus ato^ ercrementa p:o natu
ra eflfe cognofcuntur.Qutcquid tftouxm contrarium apparet :ma
It oetrimenti eft.1ftam auditum leditcirca caput;effe noyam oocet.
30iturmatutine:quinetiamfmcen5aptifrimeerutoe5bulatioe0
$d4ttofuperio«svktussenere,]Cruru3ofFenfavomitu2uelle<ia
m iu)
Betnfomntls
cftplemotelucta vtendmferuata eadS in dbi0 rone. Sfpera cot*
pus impurum efleoicitrer amat plures poft erercitation5 o elbti
latione^.&rbotumftertlitate bumani cotpoti^ pnides oftenditur
^tguidcfine fo\i)8 arbote^ ab bumidi0Tfrigtdi0Oetrtmentit:cu5
foltfs aut&fj fine fructu a calidi0:Tficci0: vtiliter victf r5ne b ec re
friseraturTbumefiunt:illaf!ccanturTcalefiut. JFiuuifnoj) natu*
ra fluente0 fanguini^circuitu fignafclargfquippe ercefltu: min*
t>efectu.C6modutsifeftvictubocimplere:iUudtenuare.Siimptt
rt fluut:perturbation6 figmficant.purgStur aut a curfib* toe3bu
latiombu0multo fpiritu dtati.lBocturne fontiu rputeop imagi*
ne0:vento0 circa veficdt effe tndicio funt.*Re0 tgitur vtina' moue»
te^ ad purgatione" aptifftme funt.4Dare turbatu alut^ maluj fub
efle teftimonio eft.*2lurilio funt re0 aluum foluete^ leue0 % molle^.
lerra velootmw moues fano aduerfam valitudine' .jggro fanita
tat2tinfl5ti0tnutattonepoUicetur.tlalentiideo victum mutare
peruttleeffcqd totua ptefenti cotptt0affidtur.*Egrot5ti aut tn eo*
dem perfiftendtfcqt ab inftante coipu0 mutatur.Cerra vel a mari
velab alia quapiam aqua^ multitudtne tnundari: egrotattonem
multe que in cotpoteineftbumiditatte erpectandS efTe fteftatur.
Quarevomitu0pt5dt] intemifftoererdtationeaficcivictu^ per*
neceflarf j funt.SDeinde er modtci0 tparu aflumendo ad jcofuetudi
nem reuertedum.lltiq? nec id in boni0 e tn fomno terr§ nigr5 aut
crematl videre .Qu5doquidetn vebementetmottiferumoibuiit
ctderepericulofifltmumeft.€>iccitati0efn eruperantilcarm infti
tem oepiebendit. 1labotibu0 ergo .3te" tn cibi0 qut cod ficci calidi
acri0tvitn5 mott2ti0:oemendu.vict*> efle 05 ptifane oecoctu itwrea
Oeniq* OC0 molle^ leue^ rmodtce quide:potut vtnfi oilutit albu? co*
piofiu^ oSdum eft.26alneo freque*tiote tcalido vtendu.05 #0 mt *
nime ieiuno:emolliatunconquiefcat.frigu0 folem caueat.CeUuri
mercurioberoibu0Oiuinamrefactat.3npaludefine mari flumu
nib9 natarevidert:nobonu.Qtbumidi erceflu^ teftatur opottet
buc fperare victui tfe erercere:febticit3tt aut bonu q6 calidu ab bu
midt0 errtnguitur. Quicc\d necpmaiu0 minufue:f5 er c5fuetudine
* p fui natura efle apparuerifcipto bono valitudini^ babetur. tle
ftetn candtd^ fiue pulcberrimo0 calceo0 indui bonu. Q6 er mtm*
biie mai9:n5 bontt: vtid? q6 min^opottet victU0 rone boc augeri:
1II6 minui.1ftigra oino motbida atcp ptculofa funt.;tltiliter emol
liuntur tbumefiunt.lRlouS mutatione pdicut. 1|>uro0 tin albi^vc
ftime*ti0tnottuo0videre:bonum.3tem ab tllisaliquid pttri acctpe
re in boni^eft.lflam tcotpott0 trerum ingredientium integrttatg
DCclarantiBr mottui0quippenutrimenta incremffta tfemina pto
ficifcuntur.ptoptereao^becfiplura in cotptt0 ferpuntfanitati*
funt.*fturfumnudato0velpullato0velfo:dido0vel eoomo quid
capiente* auferentefuc confpictwon aptum»<1l>o:bfttdeo arguit
Ifcpppocratis: jrciij;
quiare0eo:pu0tngrediente0nor4efunt.Cofugtendfiergo ad cur
fusatQ5oeambulationes:ac vomitufacto:alimentum molle tleue
adbioendum.Co:po:aquecuc£infomni|0 oefouniain cofpectuj
ventunt:bominemcp terret tnloliti cibi fatietat&eycrementtucbo*
leratmoeniqt mo:bum periculofumefponunt.TBecefTettac^eritvo
mitu mouere:tf n quintum oiem cibis qj leuilfimie Tmodicts mtni
meq^aaibu0ficct0ueautcaUdis:p:efertimo3labo:tbu0naturalt
bu0:ptete63?m cenam oeambulationtbu0.3tem balnei0:fed vero
ca Itd 10 ac qmcte vti a fole pteterea tfrigote cauendu eft»3,n fomno
videri quid afiueti pottus aut cibi fumere:alimenti inopiS ac ant
mi labotem ptobatatc£ carnes validiffimequidSmarimi ejceflus
infirmiflime a ute minotfe. Vit efit qo affumitur bonuj: itacp efl qd
apparet.Ctbi^ideooemexiumeflquodaumetiepuperStie id ttfti*
monium fit.Similtter etiam pane^cafeo x melleconfecti in fomno
edifi videanneiufdefigni funtSqua pura epota:bonurelicl vero
omne0 no£te.cicC{d affueti bomo fpectare vf : animi oefidertum te*
ftatur.Quodcucp vero fugit perterritu0:fanguine* a ficcitate tnfe
ftante oetegifUttlifTimeergo cotpu0 refrtgeratur rbumefit. fPu»
gnarevulnerari:cruentari vinciri.cotpoti tecrettone circuifimmt
camatiguTefignofunt.Optimuigitur cftattenuare: oeambulare
cibi^ facilibu^ vti.tTumfecundum vomitumtntra quincpoie^fi*
bi temperandu. Quineti^ ejrvifte errote0:vagatt5e0 afcennwma
litgraue02tingut.irluuto:utraiect9:armati bofte0:oiuerfi gene*
rt0 monfira:egrotationi0 fiueinfanie argumenta fimt. faernecef
fartj tgil fic erranttbu^ funtcibtmodici leue0tmolle0.Cum pot*
ro permulte:p:eterct*poflcena' erercitatione0.1Recno ad quintum
oiScum vomitu vtct^paulatim teperatu© fit.^nfuper a caudt^bal
nei0 oefidia-.frigote folecaufcdu.lbec 6; feruare voluertfcjmtvtct*
rstio oictata nobi0 quantu per bomine oeo tuu&te fieri potuit :e?
cogitatainuentac^bi^ femperin vita benevalere poterit.
Cj£t ad oet omnipotentis laudem c5 ltb:o oeinfom
mjs imponitur finis omnibus operibus Ippppocratis
que ad manus noftrae per uenire potuerunt*
<L3oi?anni8 Samafceni media clarifltmf
&pl?o:ifmi incipiunt*
n3beret te oeu0 fili am&tifltme a oeuto erroti0:r in vtt
jcSferuet ptofperitatt0:atcp m eu velleoe te mibi oigne
i tur poffe concederc:tec£ in eodemagilem facere;fic oefi
\ derium tuum tunctum meo comptea t in te. IRouerit oi
ijlectio tua fili mi: q: petittone tu& oeapbo:ifmi0 medt*
cme fcribendi* j>pter mbH aliud ptolongaui nifi quia verebar ne
&p\)oiifmi
aliquando faftidtrestuioefideri) meam tongitudinem velletenta
re:etcontando cognofcere.3am nunc vero quantum indecogno*
uerimfufficerevideatunquiacummaiotea noftros perttifltmo^
viro^quemcpfaftidiofumnouemfepeargttifrenonegre tibi fc*
rendumefl.<Eeterum ipfe p:efenfifle potesme femper vttlttatenj
tuam quefiutfleret nuncp te oeferendo plus alutf coluifle.Deusom
ntpoterm otrigat mentem tuamtn beneplacito fuo advtilitatefer*
uo:umftto:um.j£cceiamapbo:ifmo0 quo0mefcribere rogafti:
tueoilectionimando.
Certeinmedicina tmmenfap:ofundita0eft. I.
Operari autem fecundum Ubzosabfcp pcrfecta rationerfoterti in
genio:moleftumeft. £
3 ngemum aute* naturale adiuuat arte tnatur$ regentem:contra
rtumautemcontraria. ?.
!Sbud3ter aut libzosperitoj? veterfi relegereitfecreta eoifi otli gen>
ter oifcuterenuuat omne fapientem tc. 4*
tlita bieuis eft ad cogncfcedu vires olum terre nafcenttum.' 5»
%u aut ea b\ pal& funtttin ^cfols oueniut % majle q pbafti ttm.
Que #o tn oubto funt % in t\btt0 oiflentiut omitte. 6.
3Hud #o no oebet no0c5mouereq6infapientuoicti0bi\ «7.
Q.uedJL funt que no videtur nobis ad plenum ratio atteltatv.fj po
tiuscredulosbabere. 8.
3lludquippe quod medicamur fubttlisfubftantia effcnecpeni^ bu
mana naturaerro:i5periculumincttrrerenonpoteft: p:efertim
in fubtilibus. 9»
Oui oeditii0omnino fecularibus negocf|0Calia0 oelttfj0)neglt>
Qit fundamentummedicine:pbilofopbte::rartium ooctrinam
n5 ei fides adbibenda effcYfnapme in ea vbi Sal.tSlriff.concot
dant:vbioifco:dantoifficile veruminuenitur .Snimal fecun»
dum frigtdum tbumidwm nutritttnfecundttm calidum % bum j
dumvtuit. ia»
tltrtus fiue vtrtute0 naturales vel fpiritwale^ varia ncmina ba *
bente0vnaeadeo^eft.f.virtit0, ir.
Sed f m oiuerfa in fwbiect.0 meb:i0otTicia:oiuerf[0 vocabult^nu
cupStur. 12. jC5ple|:ionaturali0fmvicinitateqdeefl
feparabili0:actutameneftinfeparabili0. l*.
dueadmoduta vitia animi cpfigureco:po:t0abaut0ta parenti
bu^ ca dut tbereditanfcita quocg mo^bu^oiutttrn9* majrimefl
fiieritinp:incipalime*b:o. T4.
dDedtcina q teperamento vicina eftxefl odo:ifera fi cibu^ quocp
fieripoflitoptimttmefl. 15.
Colligatio co:po:i0 Talef mo:dini0 natnrali^ cSfonantia' facta €
vtfttbfiftat.tlficauendtteftneoe0eifo:t6 medicinS q fo:titer
mutet e&vt ea $ eft in tertia parte, 16*
gofraiittfe oamafcetiu pcitiu
Complerio co:po:t0 animati ad figurS nerui cofbna eft. *iBon tgf
turtemeraruwfite in mcdicin^ fo:ti:que eamotflbluat:Taperie
docotpu0tnaliamcoplej:ioncmutet. 17.
<JDedictna ftiptica x odoufera x teperamSto jjptqua cuftodit x c5
foitatptincipalia meb:a x virtutenaturalem buiufmodi ttbi
fltfemper vtenduvt confottesnaturam £>tenimnatur5c5fot
taueri0:mo:bum medicado iuuat curari.£>t vero e5 negleferte
x neglectam oeficere permtferis nibil p:odeft. ig.
fgp \x % ftomacbus funt pofita inter efftcacia,nature vt nutriant fl
cut tnftrumcta:cj?fi accid mti aliquo amifertnt cSplerJonermt
nuetcurfumnature. 19.
Calidt motbi plus frigidis funt moitiferi ptopter tgnei motus vc
locitatem. 20.
Quado coigi aliqd accideritmon ei oandu eftq6 nocc^t principa
libuff memb:i0. Qo ft feczris inde nociuu^ eri0;t magnu tuuare
non videberi0. 21.
Clitiu animi feqtur c5p!e£ione co:po:i0:cu tgitur co:p* patitunT
marimc piincipalia mcbza medieina' mapime afe ejbibere minf
me neg!tga0:vn V5 gaudeat vtodo:atu;vtfu: auditu:quod n5*
nulla medicine par0 eft. 22«
<fi>edicina:$:queda x marimequefaciuntin fummocapitt0; poft
cenanr.T quSdo ituroo:mitumoldefunt:vtnatura ad interic*
ra intenta ab altifitmi^membii^ attrabSdo fenfu0alleuiet.<5t
militer autem vbi mo:bu* tam pteualuerit x ma£tme in p:inci>
palibu0membti0. 2^.
JRuUimedicinemebw cSmittendueftaliqfcnifiei quead compl*
poueei* aut e£ parte:aut er, toto ^tineat ad ffmitttudine medid
ne nutncnti0 memb:u5:que medictna fi nutribi!i0 quoo^ fuerit
Vti!i0eft. 24.»
<8>edicina cotraria adcontrariumoeponendu eftjTnon f m com*
plerioncmcandem. j<9
3nfirmi0 oefectt0 nulla medicina aut cibaria oanda funt : nifi ea
quefacile pofftt natura pati;et p:op:ie temperamentfi in qu§tl
tatc x qualitatc ftt. 26.
«JDedicamina pauca tibttenenda funt:nif! quomiuuameto fepi»
er.pert* c5fidere pofit0:totiu0 efn multitudinis noticia incoptc
bcnfibili0 eft IRe cu p fingula volueri0 in^r^do oifcurrere multt
pltci oiuerfitate fenfuu oiftract' in nullopoflte fide* baberc 2*7.
TRerum Ptop:ieta0 oubia eft.a£a nScp multt olim erperiente^arbt
trati funt facere a p:op:ietate quod pleriqj factebat natura.28,
tlnde vtdendum eft ne tn p:op:ietati0 purgatione negliga^ nattt
ramquenotioteft. 29,
iPumoics in bv.eme natura plu0 oifpergifcet terc tnt»0 : eftate
Sp I;o:tfmt
autem x antunno minu0.tucttacg opoitet vt medid ncmur qu$
dopotioieft. *o.
jprequctatio motbi in ptfdpali mebto OiiTolutione' cotpis jpnuctat
Ibumoies catefadendo:* oiflblu&tar natur5 cofoitado:lalubit>
purganturqpi per catarticuiautpervomttutquo^neutru fine
oetrim?tofitnature:fittteo8;calefaci?dooifroluto0 ad ptind*
palia meb:a oefluere no etimetur.Cto fi timef ad qdlibet aliud
tngenium recurrendum eft. 3 r.
^auendfi eft ne ab egritudine c6ualefcentib'tnnatu apoftema ad
interiota medtcamcto redire cogatunppter principaliu tnebio
rfioefectioncrfed aliter oiflblutu eypellatur : qo leui9 fieri poteft
cpttnaddimee q6 fibi fufficiat ad oiftributienS minuendotum
ptincipahum membtotum. 3 *•
Tbabitates in qutto aut fqcto climate plu0 minuere fanguine ejpe
dttojl infeptimo:autinptimo:autinfc6o:autin ttrtio. K.
Slpoftema in tncbto ptincipali fine oolote naturS in regimeoimi>
fiflefigntficat:mayie fi ej co.ru.aut ey fanguie eft qd raru eft.34..
Cotpoza naturaltter frtgtdarbumtda paruinventreredptunt.
minuff vero reddut: vStres quocg eotum plurimu li6,di funfct in
firmita0 otuturna. *?.
Calidis tfh % ficds contrarium conuenit. 3 6.
2lb infirmitate furgetibu0 cibaria fibi nociua pet£ttbu0 no negS
da funt:fed inQtnimdn in qualitate fibi vtilem mutSdo. 37.
Opottet afitte tn tnfirmo falute ptomittere femper.necvnqjj illu a
fpe oeponere % fi ipfe oefperet. Coplepo etn coipo:i0 animi aff e
ctuifempertnberet. ?8.
3ngeniumnaturale medidcuparuoarfo fundamentoadiuuat
naturaminnaturalecontrarium. 9^9.
<8>edicc*9 illttteratotumfimpliciutmadolefcStiumluiuifubi cen
ttum vt plurtmum bomtcide. 4.0.
Opj tti% egrotu oe oib9 ^ndt egritudo mfci folet t3 eyterioiibu^
# tntertotibu0 inquiri:r f m potioiSpartc iudicare. 4.7.
Bloziofo? fugbi&T ad naturale multiloquiu fi fapt 30 ?tena0 nec
te egru interrogare per ota pudeat.vtina effi vbi motb^tntrave
na0 eriftit fallap eft. **»>.", 4-2-
©iinterrogat* femper velociter refpodea0:oubit5du0 e0. 4^.
Circaifirmu?ftttut*fuifani cflitateTaiaffectiSe^uenit cogno*
fca^ea #0 q illunouem amaffep ceteris aut^cupifceread mto
HS reuocado laudare.£t fi licitu fit an oclos pittare:aut fe mop
fadlebabituaconftSter ptomittere:zfic tn eotufpe illum anima
renonoefina0. 4.4..
<8>ultfituuatparalitico0 adeoslatera naturatfcalotSapponere
nontamentgneS:fedadolefcenti0pueIIe. 4.$.
tlna medicina? in iuuameto equaIium;T fapoze odotifero x leutot
eltgenda» ' 4-6.
gol;annfe o amafcenf* jccW
<JDutarec5fuctudinSnociuuTpeirimfieftTmayimeveterS. P 4-7*
Ciuo nulla jiienictia ftt inter aqu5Tcalo:£naturaIe:ita uo eftpur*
$&du nifi medicina que n5 fit longe a tempctamento. 4-8-
limendueftefnneboirfe einatura reiiciat:Tn5mikeaf bumou
bu^mec co:robo:ata nociuum ejpellere pofitt. 4-9»
Opjergo Vtadpur£$duiterdufo0buo:e0 in fifttudinSfibiouer
taf medicia g igeniiivt natura eS recipiat apte:trecept5 pvenas
oepo:tet;tfic2fo:tata facile inimicuruuej:cludat.TOfiic]litate
fo:tio:fueritoeficitnatura:namcontrariaturei. 50»
2lntepurgatione#o p. alie}0Oic0buo:e0comouedi funtTOiflbluett
di cu medicina cibaliTcibo medicinalUfic cupfentis oiei abftine
tiafuntpurgandi. 5i«
SSalnea no funt necefiaria nobis ad refrigerSdu caliduaut calefa
ctedu frigidfcfedvt oifibluant t fudare faciant;t oeficcent t bu*
mectent. 52.
1Er.:taca magna ncceflaria eftvtoiflfoluat toifpergattmundetSj
pueris adolefcentibus t fenibue t oefectie parum oandum efl itt
de. 5?.
<8>o:bi e^erio:e0vere t efiate magi0 funt curandi»3nterio:es wo
per contrariunu 54»
<8>o:bi er. penuria qu5titati0Vel qualitatis n5 min* 65 oe ptenitu *
dinc nimia nafcuturvnde medici multi in temeraria purgati5e
oelinquent plerumqj. 5 5«
<fl>edictna oata fi victanatura n5 eo0 quos querim*eppulerit bu
mo^esremanet in co:pe:t in bumo:u mutata qualitate tmwbos
inde intendit generare. 56-,
Co:po:a frigidat bumidaofiatneruo0inualido5babent,vndef3
na egritudini:Tegra fanitati babilio:a funt. 57»
Spofiema in pueri0 rfsfumma oiligetiaTcautela curSdu eft necp d
intro:fu3vio!eta medicina redigld&nenatura tn moduvalida eg
buo«0 que babet adbuc a matrice copia rep:efla fuccubat. 58»
<JI>o:bido co:po:i no fo:te cotrariu. vel eadem oie pofi nimiu aerte
caf.oa ndu efi t econtrario. 59.
2lc ute egritudine^ pl9 in fentb9 65 iuuenib* timcde funt citi9 efh ttt
bonu maluvefirmant cibaria qppeqrecipiut mutatnatura eoa
tn fimilitudine frtgiditatur.vn celeri9 ad fanitatereuocanf ttme'
de *o funt:q:oefect* calo:i0 naturali0 acume egritudtni^fufti*
nerenonpotefi. 6o»
f rtgtdi mo:bi in fenio:ibu0OtfficiItU0:iniunio:ibu0faci!iu0 cu>
rantur. 61.
28alneaTtc"perata potio iuuatcaufamTcotrarium caufe. 62»
3n nimio ejercttio pofito^ ante cibii paru quiefcere ociofo^ autpa
rumejerceri opouet. 63.
Slabomrercmu qd3 oolo; cft. vn in eo pofiti n5 colct oe pltttibti*
JBpfcotffittC
motbteiltabotiofietetnfuntad coparattoneuWMabott* nificu
ooiotmotbi labotemerceflerit. 64*.
3uuenib9 fpermatw emifltoraroes frigiditate accidit. 65«
3uuenib9 epilepfiaTfpafm9 in £>mo?fcdoTtertio?quartoclimatee£
na turalts calott0 inopiattemperameti oefectione eftvit fanitas
eo^epcaloiettSperameto coftareoymagi^ euenit raro ep ntmia
frigiditate fub qualttatevel quStitate muitipltci te"perameti. vii
purgado pzeutdeda eft medicina calidilTima no advltimam fub
ttlitatemperducenda. 66.
Cnm «fcvult caput purgaretaut cerebtuaut inftrumcta fenfuu; pil
lulis maiotib^i.grolTioiib^spoft cen3 eutt ootmitu oatis facte*
dumeft* 67«
%Ld nimii humidita te in ftomacbo fubttle puluere oamu0. 6S.
£>i cui jpncipalia mebta oefecta babett aut oebtlttata catarttcu ne
ceflarium fuerit cltftere factamus. 69»
SbudStta ftomacbi ptlhuw paruistrecetib^buidis iciuno ftomat
cbo oatis purgacla eftjTbte c\ biberut oeambul&do commouent
dum eft. 70.
jff>iUuleveteresTOeficcatepri* <£ oentur bumectSde funt per noctS
inaquacalida. 71.
Omnecatarttcum neceflario co.ru.commouet. 72«
jQut.6o,annos aut plurimum funt:in medicina eotum non eft infl
ftendum cp cole.rub.purget:qt ipa p. fe factttbumectatio cotpo »
risfundamentumeft. 7$.
$>tincipalta mebta naturaliter oefecta babetib* cauedu eft ne acu
tam medicinatmfed advicinitatemtemperamentiredactam ao
ciptant. 74*
M>uc fpccies fi fimul mir. tebibite dnt neceffario tancp fi feparatim:
vtracfc lacertodTcarne .gener&lo fuu naturale reddit effectu.7^.
Conualefcetes f m tnfirmttate fu&oebet qutdem tractarimo tfl ec
toto permittantur baberi ptout anteconfueuerunt fant. 76.
Opottet medicma fien ad ftmilttudtneoperantis nature:tfi oura
aut tarda fuerit-.wo fm qo vtdeat iuuamentu abfq?rone:abfq*
ratione quidem fallar eft. 77*
Ifcger oiu fideli medtco? comtttedu5eft;cuiu0 errot a recti oiftatia
raru0 eft.
Qx fi plurimo^ cofulit in finguloperrote plerum<$ cadit. 78.
Jlpoftema in fenibu^ no retrotfum medicaminecogaf . clidedu eft
tm ne natura oeficiat ad oifpergedu iU6:xqo er.pulfioe tota0 vi»
re0 cSfumpfertt ertrabedu qppe effcf 5 no cft fotti medtcina nc na
tura cu eo cjcils co:p? ertnaniatnnediocriter iQii eft ejrtrabedu*
a£ ft nioc qo oeperdif in fcnibns multmad oifferenttam t Ums qo
reftauratur. Similiter % inpueris vis narn^ medicinefotttotefl
natura eotum» 79.
^obannfe oamafcenf* pcpfc
Snfirmuflfadfclttaflatuepquomegritadmccedderit tantureuci
candus eft:no aiit adtemperamentuinomnifubftanrta. SOi
Cutusqualitate: copIsfionisnSnommus tanueius infirmitatetn
an graui0fitnecne:n5 beneperpendtmu0infirmi.vft medicina
incerta queqj fubfequttur. Tteddere em fanumsid complejrionej
temperamenrt motbus eft ad fai fani qualitati* ogationes.lBi
virtuseftcaufa motioniff. $u
fclnde in purgSdo co:po:e fi fo:te fit igm comouendft efl fo:ti me*
dicmaTtllimanifefta. Sx.
Singulis infirmitatibu0 j>p:ta fieri medicamtna ad tngeniut ad
arbitrtummedtci;perfecttonip:opinquueft. 8?>
Vtolla res fub lunari globo vel circulo pofita-.quocuqj gradu mu>
tetur circulu0:vltra reuocaf in eternu adtllu qualitatisvel qu$
, titatts in quo fuertt in ipfo circuli motu. 84.
TBulla medicina leuiseftin coteplationetogatione.ea cfnquele>
uis videtur grauemtque aut grauis leuenv.fi attentiu^ eam in*
fpefertscompubedes.lfton tgitur leuitervelabfcp ra tionis co
fiderationeoeterminandumeft* 85*
C redere ejperimento fine r5ne fallap eft $6*
Wulla egritudo eft q no babeatop9 iterrogart infirmum, 87.
iC>mni0 fccalo: ertra natura" eft.Sed inter fo:temTleuemoifFert
f m fuam materia' qua p :opter ei q ej: co. ru.eft fo:titenque vero>
efco.nigralentereftftamusopj. $%»
iQtuodcucp membutm fufcepit oetrimcntumaliquodfeunatura^
li mo:bo feu quouisejterio:iaccidenti:novlterius p:io:iftatui
perfecte reddipoteft. $9 •
<8>o:bumloiuturnu:Toefectionem6bw:ubereditatquide5filiu0:
kd oifferentenaut mtno:e fi alter oater parentu fuerit fan^o,
TRullt etta credendu eft ftudiofo medico :nifi etatis % pbato. 91.
3n mo:bo- oiuturno cutu0 v:ina nine fant fimiltsfuerit;t % tnvna
eade*cp qualitate permaferitmo euadet egrttudinem. 91
<J!>edicus mediocrt0 qualitatis efto ne nimi^ mundft admiretur:
neo^ er.toto afpernaturopo:tet. 9^
9n tempo:e vert0 fi e j multa bumectationefia t mutatto aerts efta
te nafcunf variole;apata:frenefis:T feb:e0;necfclutione purga
tiua curantur. 94«.
«JDuliermoeytera partecocipiensrarofeminajpariek 9$.
Catartico oato p:egnanti;oeficiunt puncipalia meb:a nati oibus;
oieb9vite fue. 96.
Quonafcun! mo:bi erbumopquStitate velqualitatts abundarz
tia.Simtlr eft er oefecttone.ifuoptereavero medicu purgado f et
etinaniendoerrarecontingit. 97.
O Ifactus et mapme fi faliat fumus in caput cderi* q? bibitur cere
bium iuuat. 9S.
?tpl?o:ifmi
Jfcr mutationeftellarum inlongitudinemtIatttudinem:vitia«c5
fuetudines mutantur. 99»
JEr oiuerfitate fpaciomm regtonu variantur quocp copleyioness
vitia nature eti& x cibaria atcp medicine: adeo vt ea q fiunt in ,z
afcendant in.4-.T ecouerfo.velut berba boitulanat agreftia feu
fvjuattca x oomeftica oifferunt. ioc.
jB-mp laft r a at cp vnguenta fm vicinitatem qualitati0 coplej ionis
in flmilttudinem illius mebiicuiapponuntur. ioi.
Co.m.in iuuenibus fozti medicinapurgare nolujiBotttnScp qu$ ti
tas gua:T ecjltta^ oefecta.necp em cozpozi coberentia funt. 102.
S>i potertt medicus medican cuj oieta, abfcp potione pzofpera cuc
nient. io*.
Si quts per multit tepu0 ne<B vomitu neq* folutione babuit:Tj eue
niat illt fubito tmpetu: videndu efl ne reftnngere fefhnes. 104-
ifumu0 in coipoiealiud eft &xa\tofms:% pauci nouerunt oifcer>
nere. iof-
Unm fanttatcftgntficans in oibofe no eflequalismec in quitita
te: nec in qualitate nec in liquoze. 106.
Cuiu^ viina non pienoueri^ fani:in eiu0 medictna non appzopiia
bi0 virtutem egroti. 107.
3fnconualefcenttbu0 apa fic medicare vt n5 ingrediaf intu^ fj fo
ra0:non foititer quide' ftd leniter ejtrabaLStlr quoqj tn pue*
ns:tinfenibu0. ioS»
£>i oemStia ej: frigiditate % flccitate pcedfoad cerebtu incuttfe fit
fumti odoziferu ca .% bu.ta intu0 cp foias ei adbibem9.te£citan
du caloie: ad tras quocf tnterdu patiente puocamu^. 109»
Copofitio copl eponi0 fanitate fignificans tn omniboie no efl eq
li0: nec in <ju3titate nec in qualitate. 110.
£tuibu0 in iuuttute quater in anno tih f lebotbomari co fuerudo
fuerit bm6t.4.o.anno|2 erut a ut ter in.5 o.aut.6o.femel coferS
dum eft.tllteriu0 vero eptoto oimittendu eft. 111.
©ene^ a.4-o.anno cepbaltcam venam.5o.medianS:poft.6o.bafl
licamincidereoefignant. 112.
Qut tn iuuetute coftttuti mul tu x frequenter fa n guie minuti f ue /
rtntanno0.6o.calo:eo9infrigtduT ficcu conuertefcmapimefl
fuertt frigide nature. " ji^.
Cuftodia virtutis piincipalia membza confoztat: 1 a mozbi^ tue*
tur. 114.
?£>zincipaUa veromembza cofoztata#tute0quo<£vice0reddedo
confottant x a mozbi^ oefendunt. 115.
TFlati tuuenibus patrib9 pzinctpalta mcbza foz tiozaz fana natttra
liter babenf.T econuerfo. 116.
Sicut igms ad ea 1 funt ca.t bu.femper inteditjita x mozbU0 ad
buiuf modi complef ionem. 117.
5oi?5nt9 oamafccnu pcviu
Ctui aromatu abbo:rent odo:e":nec fapotita' fentiunt oiet$ vitiuj
eft cozrupte complepioms illozum. liS»
3noi regtoeo.bufcuqj efvetts nubea pcrearividcfcej ilti« babitS*
tiu capita fumo replet:z fic coin^e nafcuf ;t fenf9 aggraulf . U9.
3nquacu(^ putncia quocuqjannomufcule fugbudauerint-.putre
dtnesquoq5mo;bo:umfuperabundabunt tn co:po:ibu$ ba*
bitatowm. 110.
^eiunareineflatecotp* oeficcat;colo:e'citrtnat;melancbolia' p:o*
creat necn5vtfumadoefectumperturbat. 11?.
Sangutnemor vt erjerittnaerc'c5gelare;terreabundanti& oefi*
gnat et quSto magis c5trartaf :tito magts p:tu cotingit. 122.
O mn 1$ jmincic que logias efl a mari remota no in mertdte pttn
fa:babitantiti co;.funtficcio;a. llV
1R5 eft ead€ na tgi0 in 01 regiSe.qii fol c in cfdrSgulo circulo:4ppe
eptatbic efta0:t b£C0 altbi.ver 63 1 alio loco;x autunu^ in alto:
ad quap otuerfitatufiritudtneoifferut;tcoplcrioes:T vitia cou
fuetudtneg babitat09.qn.t1. ver eft tn egvjpto eft eftasin tdia ve
rut bitanttbu3fubecj[UDieouebteme0;:Toueeltate0;Touo ?va
et ouo autuni in annolunt.vn UI10 fruct?abuda nte0 j>cre$t:ar
bow:0:memo:ia eftfubtilie.T alta bmStmulta. 124..
3>eficiete?vtute oefktut £nctpalia meb:a % mo;bis affictutunnecp
illamoefenderepoffunt. 125.
Ubi plurimi coco:dant;T ratio attefiaf :rejrperimentu c5p:obat;
illud anteoculospone.^trario verocontrartum. 116.
iJbedtcinapqda % marieq factfit i n fummocapittspoftcena;Tqn
itur oo:mttu oadef unt;vt natura ftc inteta ctrca iterio:a ab al>
tiffimis meb:is attrabedo fenfus alleuiet.t fic vbt mo;bu0p:e»
ualuerit boc eftobferuandum marime in p:incipalibus mem*
biis, 127.
3n nullumedicinealiqocomittedueftmotbft qadcoplerione ti9
aut er. toto:auuj pte n5 ptineat:vfad ftTitudtne ctbt tneb:a nu
trictis. q medicina (ific fuerit nutribilia quocp vtilis eft. 128.
ftcape nunc fili cariffime poftulatos a te apboufmos qmb9 ftm%
fidus gmanes f m eo£ aucto:ita tem ogare cofidcnter. 2ld quos
putpotutfud5sobtu3iDifcretioncfoUtcite labo:aut. 129.
Iftam te otligen tem fapienttam noui p:e oia. Ho.
£>:eterea valde ceptfi op9n negligere bo:to: g q6 me nimisletifica
fti.agt q:Ub:ujSalemslo;iofimmi traftultlti:cut? tttulueipla*
cuit vocari mega tegnt;q liber eft vbi ma£ia eftppnetas medu
coui.ltfuc aiit oeo gfas ago;q; te bm5t J>mu traUato:6tuent.
IC^Fpliciunt apbo:ifmi 3ob5nia oamafceni.
d^lofculimediciales ejutracti ep libzis ^Tozneiij cd
fimedtcowmomniuoznatifFtmi. £jrp:imo ltb:o*
^lofculi
Calimenta fani0 co:po:ibu0 agricultura :fic faniti*
I tem egris medicina p:omittit. 1*
; <IDo:bi no eloquentia:fed remedt'J0 curantur, %•
i Cuiu^ rei non eft ccrta cogni tio; eius opi nio certmft re»
imedium babere non poteft.tleru5 eft <p ipfam curandt
ronem nibil plus co fert qj erperientia. 4-
3ntereftenimanfati£atio mo:bum:an fitt0:an frigti0:an calo::
an vigtlia:an famee fecerit: an cibi vinicjj abudantta;an tntem*
perantia Ubidint5. 5»
lftecpigno:are medicuopjq fitegrinatura-.buidu magi0;an ma
gisficcu co:pu0eiu0fit:validinerui:antnftrmi:frequf0 valitu
do:an rara eacpcumeftvebem&eflefoleafcan Ieut0;bieui0 an
longa. 6.
Qua parfcia fifctit vtilto:S medicu efle fcia^ amicii qj e?:traneu.7«
3gnauta qutde co:pu0 bebetat;laboz autem firmat iUa" naturam
fenefcentetmbic longa adolefcentiam facit. 3-
26t0 in oie pottu0 cptemel cibftcapere bomo pot. 9.
Concubitu0 nzcp ntmio cocupifcendu0:necp nimi^ gtimefceudus
eft:raru0 ercrtat co2pu0:freque0 loluit icire I3 eu non inuttle' efle
quc co2pott0 ncoj ISguo:; neqj 00I02 fequtf.ide iterdiu peio2 eft;
noctu t u tio:; ita tame fi neqj eu cibu0 neqj bunc cum vigilia la *
bot fequitur. 10*
3fmbeciUi ftomacbo:quo;innumero magna par0V2bano:um efl
ocTcp pene (iteraru cupidi obleruatio maio: eft neceflarta:vt q6
velcozgi^velftudtivclloctratiooetrabitcurareftituat. 11.
)Ejbomtnibu0quinoctebene cocontmane tuto furget:o;#opa*
rumquiefcereoebettquinoconcoriter. totolquiefcereos^ac necp
labon: necp epercitattont :necp negocio fe credere. 1 2.
£>i lucub:andum cft: no poft cibft td facere; fed poft cococttone3 fa
cereopo:tet. 1?.
Gul iterdiu veloomefttca vd ciuitia officia tenuerut buic tfte ali
qo feru$du eft cura tioi co:pi0 fui:p:tma co:pt0 curatio eft egerct
latio que femg aficedere05 cibu:ejercitati5i0 aut plerucp 05 fi*
ni0effe fudo::aut certe laflttudo que cttra laffttudinfftt. 14«
JBucp vtili0 eft nimia fatieta^.Sepe inuttlt^ ntmia abftinctia.Se
peftqua intfperantia eft ourio: in potionc epin efca eft. 15.
€>coa menfa bono ftomacbo nibil nocet:in imbeciUi accefltt. 16.
Jboftfatietatemnibileftagendum. 17.
tlbi qut0 eft erpletus facilius concoquit fi quicquid affumpftt po
tione aque frtgtdeicludit:tupaulifper tnuigilat:oeindebn 00:»
mit. 18.
TBecp e|falub:t loco in grau&necfj er. graui in falub:em trSfit9 fa*
tt0tut'u0eft.esfalub:tigrauep mab^eme.ejgramincuci falu
iKts eft p:ima eftate traftre rnetfu^ eft, 19,
£o2nelij celfn pcvttiJ
IBecp $o er. multa fame nimia fatietasinecp ejntmia fatietate fa*
me0 idonea eft. 2C#
Tf£>ertclttafo c\ fetnekx qui bi0 oie cibu inconuententer aflumtt con*
- tra confuetudinem. 21.
IReqj ef nimio labo:c fubitu ocimnecp ejrnimio ocio fubtt' labot fl*
ne graui noja effctrgo m 6\s mutare cofuctudtnevolenpaulatint
• oebebtt affuefcere. 22.
O mnib» fatigatte aptu eftcibu fumere;eoe$ <bttmidovti:aq vel cer
ta otluta potione efle contentoa. 2?.
3Ud quocp nofle opjcp er labo:efudStifrigida potto gniciofifltma
eft: a tcg etil cu fudo: fe remifertt itinere fattgati^ tnuttlis. 24..
Quod eft contra confuetudinem nocet. 25.
Quivomere bis in mefevultjmclt9 cofulet fibiduo euomuerit:q$ fi
poftquintumdecimumoiemvomuerit. 26«
ftmrgatioesvt interdu neceflariefunt;ficvbi frequeteafuntfiiculg
afferut: afluefctt em no alt co:p9:Tob boc infirmu erit. 2*7.
tltnum oilutius puert0;fenibu0 meratiu^i conuenit. 28.
3n autumno p:opter celtvarietatepericuwmeft mapimum, 29,
1fc>£emeven9 no Bnitiofa:*etutifftma:eftateTautuno n6vtili0;tole»
rabilto:tng 'autνeftatetotafifieripoteft abftinendum.
jepfecundolitno*
B^luberrimuver e!t:oeinde ab bocb^0;p.iculoflot efta0: autfi*
nu0longepericuloftfTtmu0. ■ 2.
Jtrr- tetnpeftattbu^ pefltme funt q vart5t marime:quo fitvt autttnus
plurimo0 opp:imat.nam fere meridtanu0 tempo:tbu0calor. no»
. cturni0 atce matutini0:fimul etiamvefpertini^ frigue eft. co:p'
ergo eftaterjfubinde mertdiani^ calo:ib* relajcatu fubito frtgo:e
erxtpttur.fedvt eo tempo:e td mapmefit: fic quadocuncp euenire
nopum eft. $.
Saluberrtmt funt fereni oie0:melio:e0pluutj qj tm nebulofi. 4-
TBS fereveVvbicp a mediterranei^ regioib9venie0 falub:i0 a mari
graui^ eft.neo^ folu in bono tepeftatu babitu certio:valitudo efh
f5 £o:e0 mo:bt 6.5 fi q inciderut;leuto:e0 funt:rp:opti9 finiunC; pef
funu ergo celu eft q& egru fectt adeovt in td quocp gen9 qo natura
pei9 eft:tnbocftatufalub:i0mutatioflt. ?.
3logi0 mo:bi0 fenect9:acutt0 adolefcetia magi^ patet. 6.
Honga ftatura vt in iuuenta oeco:a eftfic matura fenectuteconfi*
cttur. 7.
,£ractle co:pu0 infirmum;obefum bebes eft. 8.
Siplenio:alic\0Tfpeciofio:Tcolo:atio:fact* eft:bonafua fufpecta
babereDjqueq:ineodebabitufubfiftere;necpvltra pgfedt pitt;
a tj
^lofcult.
fereretro quafi ruina quadS reuoluunf. petus tn fignu eftvbiclf
cStra c5f uetudine" emacruiucolozeoecozeqj ainiftt;qinin bis Q
fuperanteftquod mozbu0 oemat;inbi0queoefunt noneft quoa
tplummozbum ferat. 9»
£acilefecuru0eftaliqui0inbi0quefepefinepericulo euafit. iO*
31lefoUicitarioebetcuibecnoua funt;aut quttftafinecuftodia fui
tutababuit. II»-'
IHecp terrereo^ ea fe.q eodeoiefinita eft;ac nec ca ^deq q^uie lon
gioze tge euanutt;tn ante altera acceffionem quieuit. 12.
tf>elftmu eft fi fotnn? neqj noctu nccp interdtu accedit :id efft (inc ?ti
nuo ooloze efTe n5 p5t.eque #o fignu tnalu eft; fomnovltra oebitu
vzgeri:peiufcp $ magis 1e fopoz interdtu noctucp continuat. M»
«Ibalt etta tnozbt teftimoniu eft vebemeter er. cerebzo fpirare. 14-
Sangutne tncifavena mttti nouu n5 eft; t$ nullft pene mozbu efie in
quo n5 mittafmoufi eft.3ntereft n5 q etasfitetus a quo fanguis
mittendu5;necp qd tn cozpeint9 geratunlcd q virec fint.ergo fl
tuuenis imbeciUus eft:aut fi multer gue grauida non eft; parum
valet;male fanguis emtttitunemozit efn V10 fi qua fuge rat: boc
modo erepta eft.at firm9 puewobuftu0 fenej t grauida tnulier
Valens tuto curantur. 1 5»
Cenuioztb9 magis fangui0:pleniozib9 magi0 caro abudat. facilt*
itacp tlli oetracttone fa.nguini0 fuftinet celeriufcp ea fi nimtu efl
pm guis a ff Itgitur. 16.
€>atiu0 eft anceps ejperiri aurilium qj nullum. 17»
0imozbi r5 patif:fanguinisoetractt5i tpsaptiffimu eft ofcs ad»
uerf evalitudtn is fc&0 aut tertt9:f3 altqfirpmo oie fanguine' mit»
tereeft neceiTe.fivebeme0 feb:i0v:get;in tpo impetuei9 fanguinS
mittere:bomine tugulareeffcergoremifTioejpectada:* fangute
oetractio fere oiuidenda in biduum. lS.
Satiuo effieft j?mo leuare egrutmoeindeppurgare;cffimul omnt
vicffufafoztaflepzectpitare. 19.
Cu ejrvena incifa fangut^erupittcolozcei9 babitiiqj opj attedere»
na fi is crafTu0Tniger eft:vitiofu0 ertat:ideoc0Vtiltter effundif . fl
rubefinteger eft:eaqj emtlTto alio no pdeffcvt It n5 noceat pzoti
nufcpis fuppzimenduseft. 20.
3n acuti^ o,bufda" cucurbicula fanguinc ertrabtm' cu ervenavire^
nSpatiunfridqjaupuuvtmin^vebemensatannagi^ tutu: necp
vncppiculofumeftetfiinmedio febzi0iinpetu:6tfiin cruditate
adbtbeaftideoctjvbi fanguinemitti op' eft inctfavena pcep0peri
culu eft.buc pott9 c5fugi£du cii eo tamcvt fciam*vt bic nullu gi*
culuuta leue pzcfidiu elle neoj poffevebemeti malo:nifi.equevebc
memjaujtliumfuccurrere. 2T.
3nitf a mozbo?pzimu famfcfitimep oefider5t:nec£vfla re^magi^ ad
tuuat labozantem 63 tempeftiua abfttnentia. 12.
Comeltf celff. fdp;
1Mu0alimenti efl in carne q* in nullo alio etbo. l».
36:afltca fubcruda aluum mouet bifcocta ftringit. 14+
Qj£ttertfolib:o.
j *3tura repugnante nibil medicina ptoficit. 2.
<H>agi0 ignofccdu medico pair pficicti in acutis mo:>
'biff 63 in logis.bic em breuefpaciu eflintra q6 f! q6 au*
I jriliu no pfuit eger ertiguif :ibiToeliberatioi:T remedio
Jrumutatioitpsptyadeovtrarofi tnterimtia tncdic*
accefftt obfeques eger fine illi^vitto pereatlSg9 tit mo:b7 cii peni
finfedttquo adotfficultate^ttnet:acritopareft:Tacut* quo ve
tuftio: log9 aut quo recentto: facilt* curatur.
3gno:an no op^cr* rio otbus egrt0 eade' auyilia cSueniut. }.
3 n acutis moibia len" eger aled9 eft-.necp ntfi itUnclinatis: vt {>mo
ocpta materia t petft fr3gat:in logiomaturi* vt fuftinere fpaciu5
tnali affecturi poflit. 4-
<n>ultuinterefl ab initio quis recte curatus flt: an gperam. 5«
Sola abfhnentia fine vllo periculo medetur. 9*
21 fcleptade^ ait officium efle medici: vt tuto.vt celeriten vt iocun*
decuret. 7.
3d votum efhf3 fere periculofa effe nimium t feftinatio % voluptau
folct. 8.
«JDedtcametom pottonesiraluutmcino nifirarooeberegcedi .9.
36regriimbeciUitatefummumpericutumefl. lc.
3nfirmu5 necp nimiti potet:necp ntmiumfiti crucietur. II*
Optimumedicamentueflopottunecibu0oatu0. 12.
Ubtcp feruandu vtegri vire0medicu0infpiciat. H.
2lb ^no medtco plure^ curari no poflunt. 14-
Scire opottet optimum cibo tempu0 efTe febre ftnit a. if .
Semper egro^ f ecuro0 agereconuenitvt coijje tantum non etiam
animolabo:ent. 16.
*ff>criti medici efl no ptinu© vt venit apprebederemanuegrt bra
cbiilf? primu refidere btlari vultu :pcotaricp queadmodu feba
beat:?fi qui0 eiu0 metu0 eft eitjpbabili f mone lemre; t adej inde
eiu0co:po:imantiadmouere. 17.
<B>edtcu0neq5 inteneb:t0necf acapiteegrireftdereo^jf^in loco
tlluftri aduerfu^ cu vt oc0 nota0 er vultu pfpiciat»Cumin futn
mo incremento morb* eft:vttcs no anteoie quarta^ magna fitt
antecedetefrigida aqua copiofe pft5da eft:vt bibat tti& vltra
fattetatcTcii ia veter Tpcotdta vltra modurepleta fatifq* refw
gerata funt vomere 05 quide: ncc vomitii qde erisut:f5 ipfa aq
frtgtda tm ad fatietatfc oatap medicameto vtunf.vbivtrulibet
factu effcmrta vefte coogiend* eft:TCoUoc5d' vt oo:miat :ferec£
poft loga fitimTVigiU5:poft multa fatietatspoftinfractu calor?
n tii
«f lofcult Co:tteli) celffJ
plen* fomn*venifcp. que" ingens fudot effundtf :idq* pflStiflttmil
„ a upiliu efl: f5 in bis tn in 6\b> pter ardote" nulli oolotes: nulP pcot
* dtoptumot nibil pbtbe^vel in tbotace:vel in pulmoneivelin fau
cib^movlc9; non oeiectio:non alui ptofluuiuj fuit. i$»
£>eper ptinacia iuuanti0:cotpotte malumvincit. 19»
Guartana feb.nemineiugulat/Uet9 cfrtana raro niflvere foluif?.
jfactlt' m feruw $ in libtris tollif bv.drqpifi0:qt e&oefideret .fame'
fltimumlle alia tedia:l5gl patietia ptopti9 bis fuccurrif 4 fact*
lecosunturo^quibusinutiltslibertas elifednebt quidem qui
fub alio funt:fi ej toto fibi temperare non polfitntjad falutem g *
ducuntur. 2o,
jetionSignobili^medic^cbtfippt oifcipuPapfc antigonu regej:
amicu queda* nott inteperStie mediocriter b^dropico motbo tnt
pltcitu negauit poffe fanari. €u alter medtc' epirotes pbilipp9 fc
fanatu&polliceref .rndit tllu ad tnotbu refpicere:fe adiegri ] afm:
necp efft res fefelltt.^lle em cumfumma oilige^tia n5 medtci tan
tummodo:fedetia>egi0cuflodtretur:tame^aUgnitatefua oe
uotando:bibendocp fuam vtinam fe ptecipitauik
fD£]cquaitoUb20.
fRo oie fluere aluu fepe pto valttudte efhatcp eti5 plurt
bu0:Oufe.abfit:tintra feptimuoieid conquiefcat:pur
gaturem cotpu0:etq& intuslefurueratvtiltter effun
ditur. 2.
'tterum fpactu periculofum efUnterdum enim totmina
s*c febticulasejrcitat virefcgcofumit:interdut euenitvtflupH^ oiti
neslectuscurartoifficiliusfit. , \.
<H>edicamenti0 vti nifi in vebementibu^ malt0 fugacuu eft,
IL^Rutntolrtuo,
*Uibu0 articulogoolot certt^ tepotibuflreuertitur:
bo0 anter curiofovictu cauere opottet:ne inutilt0
materia cotpoti fuperfitrccrebtiote vomitu. 2.
Cumola fere medtcamenta ftomacbuledat: n5 fine
caufa afclepiade^ ad ipfiu^ xictm rSne^potiu^om
nem curam tranftultt. * .
^tterS vt tlld in plerifc$motbi0 vtili* eft-.ftc multa ad
modfi cotpotib^nf i0 incidere ?fueuerut: §1\nt medicamlt 10 ad
fanitateperuenirenonpoflunt. -4.,
tltifommreri0ntfinimianecefrtta0vtgetaltenumeft:funt em tp
vebemettbu0 medicamenti0 tftomacbo alieni^. ^
^ftenimptudenti0 bomini^ ptimumeumqui feruart non potert
non attingeremec fubire fpeciem eiu0 vt occifi-.que fot^ipfi* per
emit.ociit vbi graui* mef eft finecerta tti ocfperatioe lindicare
n
©octrinap:im3* cl
necefTan^iditStiff m oifficili r& ee":vt fl victa are malo tfuerit
vehgno:ane:vlTefeUiflTefevideaf .Sjvtbecpwd&i viroc5ue*
nint.fk rurfu0btflrioni0 2 paru& re^ attollere 6; plus ptefttttffe
vtdeatur. 6. 2>ubia fpe0 certa oefperati5e e pottot»
C^rpliciunt flofculi Cotnelfi celf!.
CLsnripmt apI;o2ifmi fiueparaboletmiuerfales &r
naldioe ptlla noua medici clari(Timi:tfutooctrine.irij,
CBoctrina p:ima.
<fl>ni0 medella ptocedit a fummo bono. I*
Qui iuftevofuertnt ac vtiliter medicari fig§t in anime
fuonobileappetitum. 1.
i£legS0 appetitus aut feruet in culto oei aut tn como*
duptorimi. 3,
Ctui no vt fapiat kd vt lucretur adifcit in facultatemqui eligit
efficitur abo:tiuu0. 4*
Solltcite vacans comodo tcpoiali no folum inutilisfjuociuus l
pluriesinmedendo. f.
Uagu* autmu0tvoCuptatibu0<rretitu0 arti0 perittasfterilttate
fedat. &.
Omni0 motu^ antnu velappetttu0ino:dinatu0 mentemlacerat
oper5ti0:rimpeditrectumopu0. 7.
Cuoeterminato langues iuuamento indtgeafcnecefTeeft medican
tem ad fpecialc effectu oirigere opti0 arti0. 8*
j£|leffecttb* p:eintSti0 tota ratio agtbiliu oeriualf. 9.
€n treplar epterio:i0operi0 in me"te geratur artifici^inecefTc eftvt
flt clantm fpeculum menti0 eiu0. 10.
<II>en0 infozmata cttcti0 p:ebentibu0 otrecttone ad op* claro mo
ftrat intuitu qutd agendum. n#
Cotpoiu natura^ mozbo^fpw cSrum varietate' rvire^ tnftrumcn
tom agnofce^ cu rone medebitur % arte iuuabit egro^. 12.
tf>:op:ietate0 indiuiduale^ cotpotu fanabiliu I5 fcribi non valeSt
neceffe eft tn vt operariu0 non tgnotet. n.
tf>er igno:5tiam indiuiduafonature pptiu regitne" cuiuflibeticot
po:i0igno:atur. m 14..
ft>:op:ia natura cutuflibet indtuidui fo:ml ppiij regimini^oeter
minatepquifite. if.
f^>:op:ieta0 incognita r5ne vd fvjlogtfmo reuelatione vd cjrpert*
mftotuuantifiTnocentiuinnotefcit. * 16»
3lrtificiali0 noticia pafftonu' no acquiritur nommcf^ ^iffinitione,
ipfarum. 1*7.
lHoticia nomiml pficitad ooctrin5 rebuaaSt flgnificatf^ medeU
laperfiatur. i$,
n iiq
©octrtnafecimda
TBomina motbis ipofita f mmemtootuoiuerfitate' vtrottfcp $bit
noticiScognitavifermonis. 19»
C5uenit medicu eff icacg cflfe in opere non Ioquace.qimotbt nonvo
cibus fcd rerum effentt js aut viribus ejpelluntur. 20,
CBoctrinaTecunda*
3t ado noctua tvtSdo iuuantibus p:ofperatur in egri$
cpuscurationis. i.
^lnteqj innotefcSt egritudtnes fpecies aut ptonme cau
fe:tepcratis aut neutns regcndus efl patiens. X.
,_J €>tcut ej: fingults co:po:is mebustcti9 coftat fubftan
tta:ftc alteru alrertus auriUo gubernatur.tio totfi co:pus in cu
rationecttiuflibet mc:btc5uemtaliquobenefictopcurare. 3.
<8>edtcus fidelts tfapies cognttis a gnofcedts qu5to celeriuspote
ritfubuenietegrotanti. 4.
3lla operattob:euioieftq pauctotibusinftrumetis effectucofeq»
turp:eoptatum. <f.
Opue recttfltmum non efficaciotibus tantum:fed tutiotibuscon
fumatur. 6.
Ouicumo^t naturefubtectifunt magis amicabilta fccurius tno>
uent tpfum 7.
l£>:udens x ptusmedicus mo:bum ejpellerefatagit antecibisme
dicinalibusqpmedicinispurts. 8.
Cutcuno^ pot per alimenta reftitui fanitas:fugiendus eftpenitus
vfusmedicinarum. 9.
<M>edicatioq purtsagif medicmisautoiu non potertt tolerart:
aut non eft oiu conttnuanda. 10.
4K>odeftust fapiens medicus nundj ptoperabit ad pbarmaeig nt
fi cogente necefTttate;cu eti« oebtlta quibus co:p9 non indiget
fintnociua. 11 •
3n puerts roecrepitis verendum eft pbarmacare;iuuenibus quo*
c$ fufpectu efl crcb:o fumere pbarmaciS. 12.
Quicuo^ in tuuentutefepius pbarmacStur cito oeflebfit incomo*
da fenectutis. 1*.
jpallar. aut igno:Sseftmedicus queresinufitata trararcum poflit
comunibuslanguidofubuenire. 14..
^otensmederifimpltcibus cSpofita medicamina oolofeaut fru
ftraquerit. 15.
©impIicSmedicinafpeciesreruelementaliu^ adminiftrlt: contpo
fitam vero ep illis ars pteparat. 19.
<1Do:bisfimplicibus medicina conuenit in ^irtutz fimplepcopofi
tts vero multiplef in eadem. 17.
Cttm tn fimpltcibus no occurrtt amplerus viriuoebitaru copoftto
lapfuijneccflttas vtgeat ptepararecompofitas. 18.
tapitulum tmieuttu efJ
<l!>ottua pcipuacomponcndimedicinas furgfita moibis velme'*
biis aut medtcims. 19.
<JDo:bo;z pluralttasaut prtctas c5c ad tpm moibu vel accidentis
ad eu oiuerfitas v:getctucrfas 2iungere imdictnas. 20.
Tlt oucatur ad mcb:u oiftas vel penetret tn copactfoaut fi comu*
ms eft plurtbusvt ad vnuoeterminetur.aut adbercat ei:aut im
mo:etur: vna rts alij f ccietur. 21.
IRe vis medicine co:po:i neceffaria vtrtute eliminet mcb:i robilis
autoffendaf abeamebiu pafTtbilevdacuttfenfust termtnovf
in vta:ne visipfi9nociua cuiqj incjerat altfionem aut bombilita
te ?turbet ne cito pcreat #tus et9 vt ?fo2tef vel vt rep:efla quali*
tas p:opofito confczmef mediciealteri9copulamneceffario fu>
ffinebit. 22.
Ou5toplura funtccmponcntiamedtcine:tantocftcoponentt mt
nus certus effectus eius. 2?*
Sicut medicine ?pofite bafij gmutare no l3:flc ncq* medicine a p*
p:ietate inu5tis e5 vel eius malict5 co:ngentis. 24*
£>uo:ucucp $pcnent!u iuuamtna funt plura vel pauctota ouenien
ter eo:u pondera maio:5tur. 25.
Stcut coponcseffica j: ad iuu5dii augetur in cptitate;fic efftcaj: ad
nccendua c^buflibet meb:is neceffario mino:atur. 26.
£icet?pones freeUensfuerit iuuamett vtaururefpectu co:dts:tn
q:grauitatefuaoiuertere p6t?pcfituadfecefium:to q?(ultbet
etusquatitasnon augetursfic oeffmtlibus. 27.
Sicuttn mediciniso:dinatisadmcb:a longtnqua pond9augef:
bec oebet ?uenienter in oppofitts mino:ari. x$.
jfn coponenttbusquom fapo: aufferusvelodo:ejtitent:autqua*
litates p:tme fuertnt ejrcelletes ronabiliter podus mtnuif:in op
pofitis vero poteff augert. 29*
Quecuo^folet?triftari fumenteronabiiitermino:anf;q verooele
ctatpoteruntaucjeri. 30.
Quarucucpmedicinaru ?vtusco:gineceflarla pot refolui celerirer
aucjeri suenit qjf itate:in oppofittsaut minuif copet£ter. V»
3n coponete cuius potentia iuuattua ceterts eft ?munts I5 m i n ue *
requatitatecupluresbabeatadtutoies.fiveropptiafltetdecS
uenienteraugetur *2.
^efttu vniuerfom coco:dia clarO pceflum tndicat operSti.oifcoi
dStib9 fignis oeclin 5du cft f p ad plura vel fo:tic:a. ^.
Cumficjnificationesaugendivelminuendi parcsfuerintnume*
ro feu virtute mcdiocrts crit quantitas coponentis. 34.
ilDedtocrts quatttas medicineocfisterminurefptrit;feruata p:o
po:tione medicine componentis adcomponentem. v$.
3nterfalub:es caufas illa pottus cft eligenda fanabilique plura
poteft iuuamenta conferre. $6.
Capitulum pnfcum. £>octrtna tertfa
<Jfcedicina q plures cogregat per natur5 fttutes acc5modas mV
b:ovelco:poticetenseftfempereligibiltot. ^-
<ll>edicina tguacaltspte ceterts fui gfiis efteligenda. }8*
<H>otiua pcipua coponedimedicinas furguta mo:bi*. 39*
<JDe dictna potens a p:op:tetate coferre melio: eftcoferenteivtrtu
tecompleponis. 4.0.
jgffect5' pueniens a pttmts medtcinarfi vtrtutibusettS vulgus at
tenditcomuniter.Sed in bis queptoucniut a fecundiSTtertijs
ptepollereoebetconfiderattofapientts. 4.1
CLBoctrtnatertta*
•ftauiottb' motbtsobutandu eft ftudioftus n5 erpedit
ta me Icuiot ibus non medert. 1*
^Dotbis malisms Tipetuofls fubita rfottis tnedtca*
tio co:refp5det:mitibus# 0 atqj tardis oebilts % oiu*
turna. 2*
3n #tute medicaminis cuiufjibet mefur|da eft non vis mo:bt:fed
cotpotu Ttnembtotu oiuer fitas vigilatiusattendatur. ?.
€>icut etas xbabitudo oiuerfiftcSt regime' non fblu in qua' tttate U
eti| qualttate ;fic tcetera particularia qutbuscotpotu^ virtus
oiffert. . . - • '.-. . s • . 4-
Sicut infans tmulier non tfh cotpote Differunt fcd vtrtute;fic per
eandeoiftantrattonem. 5»
3uuenis calidus mollisco:po:e.
atc$ fenep et frigidus at<£ ourus.
%triui* 1£>o:ofus audaj:
etfpiffus acoenfus etpautdu* 1
eftiuus ' vtbcnt/ labotiofus
et bvemalis recp oegens et octofus.
Solttus pati at<# infolitus i":
Sicut infoliti parce viuere ieiunio tabefcfttvelocius.fic tnfolttt cre
b:o pati vipafltonis aut medicamtnis citiusptofternuntur. 6.
Stcut mebta mollifltmavelociter a fo:ti medicamine refoluuntur
niftpteganiteftudinevelutcerebutrtta^TenfibilifTtma vt 00
ftomacbi xoculus eo q? grauiter tndtgnantur. T.
©icut membta fenfus acuti oiu hon tolerant medicame fotte: filV
membnsobtufifenfusparuautnibilpdeftammotulceleriter.8.
<J!>edicamen appofitii mebtis obtufi fenfus amoueri no oebet fal
temquoufcpfentiaturabeis. 9»
<1Debta q medicinegraug farcinS oiu toIerStptiufqj indignentur
vt pulmo fplen Tjirbusibebetem fcnfum babent. 10.
<ll>edtcamen co:po:i appltcatutnabfcp mo:a fufficienti non perfi
citopusfuum. H-
CS>octrina fliwarta*
£apftulumfecuttOittC Soctriua^uArta; clfj
XXmoiie vitto carens oifcrafia folucoirigif alterStib'
caufis.oppofita vero cogitur vt plurimu ejrcluderevt
ttofumbuino:em. i.
41>o:bi quoa generat euacuattonisjfuete ceflatio : ea
de redeunte vel reuocata ceffabunt. 2.
1ttibtlp:obtbetvimalteranti0adequarefileuieer*ite
rttoifcrafia. " }.
<JDemb:i3 tabefactis aut marcidis virea alterlttum inintenfiflr
otfcrafijs no couenit adequarefed boc eft cu vtrtus eft fo:tis et
membia funt foltda. 4»
3n tnueteratis DifcrafifsTmaj*mep:tncipaltu paulatimmembta
funt temperamento reftituenda. 5.
<ffi>emb:3 congelata fi repentecaminoapp:o£imeturno effugtut
ookuis acerbitatemt in pofteru fcabie fedabuntur. &.
Stgnata frigidttas circa cutE rupto:t'js aut pfundatts cauterij*
eftirpatur. .7.
<lDemb:u quod fubflSttaliter eficcaturvelut in fenio stabefctt: at
c^oeftrutturnaturalicaliditate. g.
xactis alimentum folummodo-.velbumectantta fimiliameb:a ptf
ficaperfefouent. 9.
Super bumecta tts meTnis aut ntmtum tantumodo ealefactts : lc
uiter tn oppofitum a Iterantibus fubuenitur. I0f
Cj£apitulum fecundum.
geundu fpecie % locu peccantis bumons eius ejdu
fio variatur. j„
3ntereutane9bumo:fifubtitis fueritvdaquofus re
foluif g fudo:e:grofTu0vero atcpmedtocriscutig;
tncifionibus fanguifugts aut ventofte. 2.
3ntercutane9 fanguis nitrofus aut eruginofugr vel
purulentus ventofis euacuantibus conuenienter
ertrabitur marfefi srofTu3er.titerit:aut p:ofundus;fugfictaluf
autato^fubtilt0fansuifugi0, ^.
tlbi p:auo fanguinefola eutts infidtur :fufftcit vt multis incifio*
mbusflobotbomiperfo:etur. 4^
3Ue ventofe tantum euacuStfenfibtliter que fenfibtlibus poiis ac
naturaltbus appltcltur.vt auri faniS condud&i: vel artificiali
bus:vtinctfecuti. ^#
Hentofa que folum trabit aut reuocat fanguinem effmentem aut
oiflocati memb:ifitum rectificat: vt in matrtce p:edpitata:vel
memb:o infrigidato calo:em adducit:vt in paralitico:vd mem
b:i oolentisbebetatfenfum conftringendotoiuertendo.-ficut
mcc4icis:vdfubmerfum factt emergerevtm^motrotdarum
capitibu*. 4h
Boctrina quarta^
tlentoTe que turnovel fuctione trabut paru aut nibil conferut mt
btis infrigidati^iplurimu vero que cum tgne funt applicate. 7.
Cutu? incifio ta nto ptofundiot efleoebet qulto eft grolTio* ipa cu
tis: at<$ fanguie euacuSdus ptofundiot. 8.
Si fangut0 intercutaneue aquofus fuerit aut fubttlis cutem fuf>
ficitcarayare.
£>i grolfus fuerit aut piofundus non fuperficialiter inctdenda efl
fed piofunde quod greci vocant fcarificare. <?•
0anguis immoderatue venarum tncifTone vel naturaU fluru mi
nuitur. IQ.
Cum fanguie artertali0 aeumtnefuo mebtti fagittat vt oculu n5
folu p tncifionem arterie oebet euacuari:fed zti§ ipfa oetruncaf
vttliter ma rJme reumatifmo inueterato. H.
Cbimus ptauu0 abunda ne tn cScauitatibue vifcerum aut in ve*
nis-.medicinis ercluditur educentibu^ tpfum per eyitu^ bteuto
re0acfecurio:e0. 12.
Gj£apitu\um tertium.
ff&rt^Gz ZJacuationc0vntuerfale0 particularib9pmittutur nifl
pv§t£#j gticulare0 ad tollfdu ptobiben^ otdinentur . Sicut
tnterdu cltftere flobotbomie pmittitur cu eSpbtbeat
confttpatio fiert. t.
iSuacuatiominifir5ti0X>ebet ei9cui mintftraf euacua
tioni pcedere qua ptopter vifccrib9 no purgat a ut vent0 ventofa
tiofitnoctua. 2.
ft>tauo cbimo cutmmoderatofansuineabudlteoebet flobotbo*
mia piecederepbarmaciam. 3.
CL^apitulum quartum.
fbarmaciam % f fobotbomiam eadem oie verendum eft
ejrerccre. t.
fo:ti0 euacuatio t5 inead2fpeciec|Ftnoiuerfi0 nucp ge
minabif vna oie, 2.
Xlbi mu!tu0 eftfangutsTptamure timefvtrtuti fecudaf
flobotbomiafeufiatapopbotefte. 3.
tCriduum recreationio erpofcit flobotbomia notabtli0 in quo fox
ti^medicatioperditlocum. 4..
l£>oft pbarmaciamnotabilcm infra triduumflobotbomia ncn fe
quatur. ^,
dCapitulum quintum.
j clfcni euacuatiom pte ceteri^ anni partib* eft electifTi*
J mumvernumtp0. t.
J!tlrgen0necefnta0necptebet inducia^ eypectsidi tjte
1 electioi0nec»tardandiopu0eppedien0. xP
fCapitulnm fejttutm eiijV
Sicutoifpofitiocotinfcti^arefacieti^anpota flebotbomia' piobi
bet vt feruo: eftiuu0:fimiliter % infrigidan0 vt br.emi0algo:. ^.
Ouibu0 eftfangui^ groffiw timenduineftin algo:ibu0 ejrercere
flobotbomiam nelolum euacuetquod fubtile eft: p:opterea fi co
gatur fub frtgo:eminui; nonigne fed tolerabili motu memb:a
contemperabunt. 4.
dCapitulum fejtum.
jgcudu lunare i f luctta etas luna tioia ad flobotbomiS
eltgtt cu pamo tri buit tnducias ejrpectandi. I*
3nftuetta fteUa9.puenie0 avirtutefpecifica fo:tio:eft il
, la q p:ouenit a vtrtute communi. 2.
XXm9 lucis folari0 q cetertsfteUiscomunicaf recipit in
fo:mattone a j>p:ia natura tpfapiq: quod tn altero recipitur fe
quiturmodumrecipientis. }.
Cum er. i?p:ia virtute luna mouettertedat aquofasfubftStiasrau
gumento oifponat quato fo:ttu0 trradiabtt t5tomagi0 augcbt
turreumatifmu0. 4..
Ca effectiuefit luna frtgidecoplerioi^tbuidein nuUa etatc poterit
ab effectup:op:io calidavel ftcca oenominari. 5-
J6t eaderatioecj pncipale^etate^tnviuettb9 oiftinguunf pcr fimt
litudtnem notantur in luna. 6.
Sicutpma eta^eftin clcremetuincboattpceditvfc^ ad.notabilej
mcfura" ftaturevtuetis.SicTluna in £ma etatetnctpit augerivfcp
ad medi5.JEtficuteta0 fcoavuifriuefttnqcremttutpfo^nota
bile terminaf .Sicrin luna.Silr ^5 tertia viuetiu eft tn cjviufe in
cipit occulte oecrefcere fc5 tntftutelj in pceffu mantfeftef.O.uar
ta *o eft in q oecremetii lenfui mantfeftu in ipa fubft^tiagfequif
terminunr.fimiliter % tn luna . *j.
25cremetUTOecremctu in inferio:ib9fequafvarietatefupio;rtnort
ecouerfo:tn q: notio:a funt nobi0 inferto:a fugio:ib9 variatioej
fuperio:um a b inferto:ibu0 nomtnamu0. 8.
Cu cahdat buida coplepio fit cremento p:optiiTima: ppterea £ma
etas lune in qcremetunullaten9 fiftittabea oenominaf:q: #ono
tabtlecremctu etatiofcoeviuetiuefficit caltdita0:*ftcctta0 termt
natrideocaltdazficca oenominatur.
Cuod nc-mcn etati fecunde luneaccomodaf ptopter fimilttudine
fup:adtctamTfic inalt|0. 9-
^ta0lunari0inc]min9aclfitate0reumaticemultiplicantautflui
tat:t in cjmin9 oboiminutioneaquofitati0 oefaturfangui0ma>
giseftflobotbomieconuenien0. 10.
Cu tn tertia qdra luna tioi0 moderate mtnuanf aquofitates gftat
q> clectio tn flobotbomia oebetur ei. II.
Cj£apitulum feptimum.
i 3 me*bt6cretica no grauef collatioevel materiavenend»
l fa:flobotbom5d* eft eger.pjvena^loginciou^oppofitio
ni0vni9OEametrivelmultaufifueritco:p9 plectoncu.
<H>o:bo veroconfirmato % fluyu ceflante per venas p>
=»» pinquio:e0. I.
3nfra pmuo^atritu rarifltme fluj9 ceflatrplectoaa frequeter occur
rit:quap:optervt plurimuoppofitio loginquio: fermt flobotbo
mte. 2.
3n cretki0tvenenofis matertjs epercef flobotbomia b venas ppirc
qutflTtmaffmembiotefontfifueritnobile. }.
CD£apitulum octauum.
tlib9 tnvnavena fecudaf eademeflom^inuet^cttftodiet
tncifiontd apertionem.Cum tnctfioni0 fo:amenconfo>
lidationeminuituntantumejcludtt q6 fubtileeft. QM
b^fansuiseftgroflTus autflom5dineceflTitasin valido
frtgoiegagetur flobotbomia larga incifione. Ctuibus
veroecontrarioconftricta. U
CEXapttulum nonum.
*#^\ 7loni0adfincopim matfefrigtdttate co:dt0apopbozefi0 eft
Af amica fanguine iamfluente. u
3n pntotibusad oefectuvt in mel5colici0 flujrus fanguints tnterct
pttur fepiu^ tn eadem flobotbomia . 2.
CXapitulum oecfmunu
2X^«otevirtuti0ouecpctrcuft«itievariSte3e0ndtificant;tab
A£.ejbuber§tia fanguint0 eiu^ euacuatto menfuratur. i.
Ouibufcucpfoitib^Taudacib^vna oie geminaf flobotbomia coue
nitvt £ma eitacuatio maio:ef.3n oebuWTmeticulofisgradatim
eft pcede"du ad multtfansuini^ fufione;cjip:opter tn illis flebotbo
mta fucceden^ maio:eftp:ecedenti. i.
CXapitulum pndectmum.
W r3quo:guftui fuauwtredoles ad ifrigtd5dufo:nace0 coi$i&
JL^atcp vena© fanguine fluete fugitur competenter. i.
Quicunqj funtptopti adcacocbimi5ftomacbal2flobotbomati6ft
ciiit ntfi p:emundef ftomacbu0tco:robo:etur 00 eiu0. 2.
Quecucp refiftut f luentib9 cbimi^ ad ftomacbii facta f lobotbomta
mojrpoteruntfumicompetenter. $#
Otapitulum ouodecimum*
g^\ Z&madmodit efta0 in euacuSdo colerS ftoenif :fur byjspur
V^Agatio flesmati^znigri bumorie p:ecedere oebet. 51.
£>icut euacuatio frigidt bumo:i0 invultu eftatio parit acuto^mb*
bo0:ficTi itroitubp.emi0 euacuatiocalido? gtgnit oiuturno^. 2.
3nefacerbation»PW9 autoieb^parojifmos verendueftfarmacarc
Tcu flebotbomare;in oie tranquillitatis fo:tes euacuationes d$'
uemtejercere. 3*
1L.tCapitnlum.fiij.
BJcnt erxlufionwn pecc3ttsbnmo:is altcratio fequif co*rigc*
oifcrafi5;oerelicta.&ic ptauicbimi eductio pcedereo^ ad iU
lius malicia emendanda>bi etfiterit furiofus. V
Sipwuuscbtmusadentu^compellaturvttiog oiseftionem n5
em6datoautoifficultereuacuabitur;autoffendet memb:a pet
que tranfibit» 2.
JEr groffis bumo:ibus n5 oigeftis aut imperfecte fubtile tantum
euacuat farmacia rcfiduu compingendo; }•
3ncbtmisfuriofis*ciperv:inaseuacuanf emendatio vitijt edt|
cttofiuutfimul. 4*
SUeuiatiua purgatio no efpectat oigefttonem fed eradicariscbi>
tnum piauutn. 5.
2Uleuiatiua purgatio d£fteribusfit vt plurimum aut lenientibua
medtcinis. 6.
3n matertjs aquofis velfluidts vitanda funtliquida Otseftiua nt
fivimbabuerinteducendipeccantembumo:c;vtferutn bgdro
pe;aut cofumendi vt aqua ardes in galvticis non repletts. v-
3n reumatifmtsjnopter aqttofitatemoiftiUanttbustn guttur aut
pcctus;ingrofiatiuum fgiupum abfcp miptura limpbeconuenit
erbibere. 8-
3Hd fuitatem purgattonis atq* fuauitate' new fufftcit co:po:a flu*
ja facere oigefttuis bumo:tseuacuandi;fed apertiuis t leniti*
utsacotlatantibus. 9.
©tcutbalneumlauansonpusTerxludens reliquias nociuoiunt
fequiturfarmaciam.£>tc p:ebumectans % co:po:a flupa red>
densp:ecedereoebet:manmeft fuerintcbimUerreftres. 10-
Colera anerea % eruginofa % ntgra terreftreitate fua pofftdentint
mobiliter cauernas interio:es. 11.
^erreftres cbimi p:ofuuda co:po:isoccupantesetiampoft alto*
rum emifllonem repentinis alterattontbus % imp:ouifis pertur
bant mcdicatum % medicantem. 12.
O.uta fecumouricieconfiipanturntficltfiere p:emiferit farma*
cteto:tionibusverabuntur. l^
Cj£apitulum*]cut)V
lSrmacialeptontensjt majtme ardens vt eufoibiunt
j'et otagridium per groflas po:tiones;fiue per fe; fiueca
Ijalnsglutienda. u
\ <C&cutumpbarmacu5jnifilub:ico velatu oeglutiatur
Sloffendit guttur % fi fuerit macilentum % aridum perpe
tuokdttvtplurimu5. U
Boctrina'quarta.^:ap.]cv.jt:v)\|cH!.it:viii.]t:t|:.
ftbamacumviolentumptobtbendumefUtbisoccurrere nifi nt
cdfttasperurgeret $.
Cj£apitulum.|W,
^YdDplaftrisvetvnguentis attractiuis cbimotum verenduclt
\3Lpbarmacarepiectpuecuoccurrtt eutdens plectotia. !.
C*&teriotibus locis piectouco? trabentibuspbarmacts appofi
tis vel a pa tts indignatio vel fcabtet fedttas pteuemet ea. 2.
ClPkarmacietrabeutesapphcanturecteriusvtgentenecefrtta>
tevtddicetcumom uno refputt pbarmacandus applicattonej
earumlperpattesconuensentes. ^.
CSlttracttuis ectertus applicatis repercufftua Tconfottantta co
uemt fociare. 4..
C^icet cbimus eradtcef a pbarmacia:tamen cius e^ulfio pern*
ctturanatura. 5.
CCbtmu commotua pbarmacta erpulfiua mebio^obuias incit>
nabit ad ejcttus na turales A pualuerit pbarmacte qua ptopter
op5 vt tntertota m£bta % ejteriota fint fottia cu pbarmacta tra
benser-tertusappucatur. 6.
CiBunq? tabefactts cotpotibus conueuit fotutiuus trabens ejtc
riusapplicare, 7,
Cjfapitulum.p}'-
2*^|fbarmacfjs venenofts vtov.asiidtorellebo:o frperdo:tm>
Jk~ re no couentt:aut per modtcii ne pti ncipalia meTna conclufis
vapottbus offendant:T martmeftoebiliafuerint.
CL^apitulutn. jcri j.
^s^Umottseuandiperpbarmacil nequttquantttas cer#
y^ 6J>ttsronibusmenfurart. ^
T*£&M\1SJ® regulari ventrts officio t vi medtctneatc^oofi et
i ^^jbumo:uinotsefhonenumerusaffeU5dtfrequenter er>
L&^^fc^ittmatur vttra neceffttatem. t.
£"Candiu folutiop:ofictt quadiupeccantts bumottseuatio fine
oefectu z anguftta toleratur. ^
C.£apitulum.]flnii-
a^vOflpbarmact§conuenitalimentisefitus rettnere medio>
Jfc^crtterlapos nenouam p:ocuret offenfam confhpatto fot>
tts et repenttna. 1.
CZ^apitulum.jrip.
3fcrafta membtotti poft pbarmaciam x majime fottej
nunq* cft cotrigenda cjrcellenti alterattuo. 1.
[C<ll>embta oifcrafiata multtpHcant fuperfluitates c5
fotmcs co:umoifcrafte:cpuis eucrata fuerit alimeta.2.
CCotpota quotumintenota oifcrafiantur oppofitis
t£a.W.j:tjJBoctrina .?Xa.p:imu. cr.
qualitatibus funt vt plurimum cacocbima. ?•
fTOppofitaa otfcrafiae in interto:ibus patientee leuiter offendft
tur oifti nct o vfu c5trario:um:fi fumantur intertus;T ideo me>
dia oebent fumi ve vel comifta cotraria. 4»
C3noppofiti0membio:umoifcraft7s noduioi femper amplms
tmpugnatur. 5.
C2)tfcrafia fo:tio::aut m£b:i nobilio:ie apta eftpP nocere. 6.
tE3nucterataoifcrafia tranfitinbabit&Trefpuite£tirpari. 7.
fDbcreditariepafltoneetnertirpabilis funt radicts:t fufftcitne
pullulent in oeteriue couenienti regtmtne jpbibere. S\
tfapitulum^p;'
XJrta mo:bo90urationemfunt tempota menfur5>
da perfecte curationie, 1.
C3nmo:bieanniitraTgredientuy cucta fanatio*
nis opa nequeutitn mf no:i tpis fpacio terminari.i.
<[3nannualibu0mo:btSHo foluin quadrisanni
ppo:tionafr medtcari opj;f$ etia m quolib^ mefe.?
£apitulum.]QC)*
ESnguo:oiuturnusperegrinationibue autloci mutatione
fugatur. 1.
<JDo:bioiuturniTbumo:alee ertirpantur cauterijs aut tberma
Ubus aquis. X.
Omme medicinapolleneviribue opiate congruit epcellenter tn
motbtsoiuturniscacocbttniaoiminuta. $.
jfeb:es multtpltcat vfusopiatarum cacbocbimia oiiante. 4..
Sub eadem fpecie feb:es vt pl urimit optata multiplicat vt ouplS
do veltriplandoquartanam. 5.
Ctuocuncp regiminepatiensemendaf eode"p:opoitionabiliterob
feruato cofequitur poffibtlc fanitatem. 6.
Quanto plusegritudo minuttur tanto minueforte xnSbzo velco:
po:i medicamen eft applicandum. 7.
Boctrina quinta. Capitulu p2imum
^<cta compofitionie autejrbibitione medicinaru^
aut cbv^urgia co:rigitur aut vtrocp. 1.
4bemb:isquibusnequeutappUcariman9 aut m*
ftrumenta q manusofftcio regipoflunt:manualis
operatto nunqj p:odeft. z.
. ._ J3nnatamalitiaficmrenunc^in adultis comgitur
in crefcenttbus autem raro. }.
<8>alicia figure accidentaliter fuperueni& cotpo:ibu3 adulto:u
cum oeperditionefubftantie:inco:rigibilis eft vt plurimikque
vero fineoeperditionefubftantiecontingitfepe co:rigtt ur vtin
oiflocattonibusiuncturarum. 4-'
0
Boctrina qutnta.£aa) Aij.
Sictit obltquitatcm oiflocationis aut fpafmimoUificatio pziu^
aut refolutio oeinde pulfio vel tractus aut ejtenfiooirigunt.
Sic toztura mollificattonis eqccanttbus t contrabenttbus ag
tecotrigitur. 5-
TUcttficata figura membti congrua ligatura fituatioquieta etfi*
rma parumper conftringentia medtca mtna feruat eam. 6.
tltilisltgatura necp vejat conftricttone;necp fluttat la?:itate. 7*
3n fitua tione firtna vel aftellis fulcif membw velfufpenditur \\n*
teo vel tabulis coartatur aut gerttunvd ftuellts tmpofitts tuble
uaturvtinnafozvirga. 8.
Quibufcuncp paruulis aut pavTtbilibuscifloca tto fpondtuu co:ru
pit figuram oo:fi vel pectous vt plurimu nequit rectiftcatio fo*
lidari. 1 9*
tf>airtbilia memb:a % mapmecaltda ft oiu a fenfibiltbus coartent
aut fuffbcatioms p.tculum;aut febtttt incSmoda n5 euadct. iu.
Superficies tabularum abfcp plumaceolts nequit vttUter fupcrfi >
ciei membu coaptart vel co:po:is. n.
Ctuibufcuncp relaratione ugamentoium fpSdilia oiflocStur p:e
cunctis ejrtccatiuis efftcaciusbalnea fulpburea velcauteria co
terunttuuamentum. p ix.
Cj£apitulum.i?.
/~\| tlicquid pteter naturam replet cocauttatem me"b:i vet mt>
V^Aruut ciuscapac ita te oebet quantu polTtbtle fuerit congruts
eiritibue ab eode^ ejpelli. p r.
ttod meatum obturat z tmpedi t tra nfituj na
turalemejpellendumeftabeodem. i.
SecundumDiucrfitatemcozgis opilantis et
mSb:o:um in quibus tranfitus obturanf co>
uenitoeoptlantiapteparare. £»
£»tcut inteftina oeopiiatur a ftercote ouro cli
ftertbus molltficatiuts:ficet meatus rbenum
a calculo medids cominuentibus calcuuf aut
faaentibuslub:icare. }.
Stcutbumo: optlansmultttudinefola:oetrabiturtame*ad aper
tionemmeatus vtin venarumrepletionefic et optlanslvtfcofi»
tate tuuante fiue grofftcieoebet tnctdivel fubtiltarivtoetra*
batur. 4..
4Dedicina aperittua meatu&occultotuquantofubtilioiisfubfta
tie fuerit tanto p:e ceteris eligibilio:. <.
Stcutmedtcinarefoluensabfcp ftipticitate noconuenttepati:fic
nec foittter a perict? meat9 ipfius carere 05 paaca ftipticttate.6.
£>tcut in puftuli* aut ragadtjs vlceribus meb:o? interto:» acuta
et inciflun p fevel cu alid, itroducrnrmoidtcaftois igeni5t cructa
tuficlenitiuaTffrigtda finetoimStotllo^fumenfvtprimO. 7«
3nrerlenitiua cSmunia ragadiaptvlcepoccultoppPlac ptifana
tertieoecoctionisvendicatftbi gradu. 8.
Quod opilat meat* fi neo,t ejpelli a ntfbtovelcotgetraTponcclu cft:
tcptu poffibile fuerit elSgadQ ab eodevt calcul9 a colloveficc vcl a
pupillacatbaractaoeponitur. 9*
CJE&MU
&at9 innaturalis cioiu manauitvt infiftulis antictta
tisnecjt obturari abfcp timoie grauiousic5modi nifli
manatio^fuetaoeriuefadpiorima. m I-
3nnaturalts manatio cogruepmutaf ad eritft natu
ralemvt fiftula lacbivmaltsad calamos nartu in offe
co:rupto. 2*
Ouibufc&cp fugfluttas manSs adducif a crimoTnaturali meatu
ficutvzinaoiitilla^pfoiamcinrifioiaveuce mcalculonucp timfc
dfieftclauderefotameninnaturale. .,, jj
QuicucB mea t9 tnnaturalia pot abf c$ timoie claudt fi fuerit ftrict*
tanttqtatefufpect9 ad immudtcia^fcoartata^elargSd* eft tn ttt
cifioevel medtciniavt a pfundo fincera confolidatio pcuret. 4.
4Danatio q oiuerti nec\t ad eritunaturale vicini0 cautertjs abdu
citurcompetenter. 5-
jguacuatiua cautcria femp. tn fontanellisvbtlacert9 a Ucerto ma»
ntfefleoiftugtf :aut no fieri fubfiftit cofideratto recta iubet. 5 •
Cauteria cj otftrabutflur* uiueteratoaefftcact9 operanf fi <pptn5
fintmasniaveni^ficutqoiuertuta gtib9 capiti0:cepbalceoebet
apptoptnquare. 7«
UuMtuvireritfifiula nu# potertt obturaribuidita0 oommnSst
anctllafrigiditasfiftulevitamptebet. 8-
Ouandiufantesfiftularis acifavelglutinofafeupiauc qualitatis
ertiteritfiftulaviuamanet. 9»
JEf quacuncp fut partcfiftula fanieperfectamt puram emiferit:ibi
eftiamertmcra. 10.
^iftula touuof attntricata nunqp perimif nifi feUeisaut nitrofi0 h
quoiibua imbuatur. n.
jftitula inoffata nuncp medicatiom obedietooneccrtirpatumfue*
rit 00 cotruptum. 1 2.
Jn cuctisvlcertb9 oainfectu refputt incarnarhvirulentas tntus ca
uernulas gignens. H.
CXapitulum.^
OSfis afperitas radendo coit igitur velltniendo. t.
Cutts tnaturafr afpera isn itiuis vn suetis aut balneis vl' mfl
o H
dificati^lottonibuoemendatur, 2.
Cocauitatib9 interio? mcTnogbuectStta ifufiua aut mucilagine*
aut q cucp nitrofumvel t erreftre cb imu euacuat % naturalem refti
tuuntfanitatem. V
aCpafperata cocautta^pluralitateragadiapanfufiut^ lenit mucita
ginofte aut gluttnofWptecipue lactisvfu. 4-
IRutrttiuisejcafperatispIuralitate veruca^ItmStia fubuennlt vt
puluereff metallinivel abftergetia inciflua. 1 5.
I£>uftuli0 epafpergtib9 meb:a interio:a lacfubuenit aut vnctuofa
quecucpparumundificanttejriccant. 6.
Sicut in puftulis aut ragadi ;J0 vel vlcerib* meTnop inttrioy acuta
rcauda mo:dtcatiot0igem3t cruciaiu.ficlemtiua ^frigtda fine
to:metoiIlo9fumunturvtpIurimum. ,-"7«
jnterlenitiua c5munia ragadta^TVlcerfioccuItoszpoftlacptifana
vendicatfibigradum. 8.
jCapttulum fqctum.
"IFfJlSnitasmnaturausqiUi mucilasinesiferfitemedaf idfiuts
JLA.zabftcr{iui&. I.
CScaua mStoa quopfupcrficie^trinfecScicatnce^vlce^enierutco
uenienter ponticts twndtca ttone caretib' tncrifpantur. 2.
Capitulum fepttmum
Uicquid pter naturS addif nuerovel meTura ft tute fieri
queat totum efl auferendum. i.
3ncifio;Tvftio;* co:rofio;s cofumptio auferunt quod e$
cedit. 2.
Ubivene funttarterie notabiFr magne co:rofIottctfio p
pteremotofagiamfuntverende. $.
3n e pcrefclttj* metaop pafltbilitftfenfus acuti cotrofiua non mo:*
dicantia funt appltcanda. 4..
tlfhovel igneperficitur aut c6burentibu0medtcini0. <;.
<fl>etalli0tgniti0 b:eui9TerTicaciu0CompIeturaduftiorcertiu0 re*
gulatur. 6.
<fl>eticulofo0 tStumodo cottenit vtere medictnf 0. ym
tferru ignitu efficaci* aurotargeto refoluit fueflua:pellitcp frigtdt
tatitcrufta" obui8te emo:rof agtefacit folidto:em. 8.
Circa mSb:a multioirradiata fptritib9 % refolui p:5ptiffima cjles
funt oculi tuti9 fit aurovel argento cauterium. 9.
*E|:ercttari fo:titer aft riburfame0Tfiti0TOuricte0ftrame"to9 atcpvi
£jiliefollicitudini0fpini0ansari5te0cofumut ejrcefium pingue*
dinis atcp carni0. ro.
^enui0Oietacocurre0cu balneotermagceleriter macerat co:ga
nimis craffa. n.
^cedes raolesvni9 me"b:ivtmammiUasafliduata c5ftricti5e fer*
uatbumiditatem. iz.
fijCapttulum octauum.
HXtm&a refumptiua % bumectatia bal.quie0 me*ti0 % coip.i$
babitudinc' reparat accidetalitcrotmtnutS. i.
<JI>emb:uej*enuatu5 oiminutioepinguedini^ ato?carnt0abud&
tt3 fanguini0 «ouieteperfeuerStibus ingroflatur, 2.
ftjjCapttttlum nonfu
JXm bi^quicoirigutfiguremaliciSrectiftcaturtn par
remebtunaturaliter fituatum. u
<JDemb:u5 oifcedens a fcdt ppiia flneleflonefigureve!
pulfione reducitur ficut amra vel botrido vapoie fu
gatur.velallicif placidoiaut ventofationibus tra
biturnVutmatrir. _ 2»
<[jCapitulttoedmtt*
XTB vulneribus tnguram mebzit fitum parttfi etsvt plurtmu
opottet rectificare. i.
3n quibufcuncpvulnerib* m£bit fubftStta nonoeperditur fola coe
quatio % cogtutinatto reftituftt fanitatem. 2.
Sabiavulnerisglutin^f fl nib ilalienu interctdat: x naturali0 ml
biicopleriofueritcuftodita. }.
3 n ma gni5 vulneribus ligatura nequtt abfcf* futura labia vulne*
ris contiguata feruare. 4.
df ilu fericinfi labia oifttncta nodSs tn moderata oiftltta futuraj
efficit melioiem. 5.
Jfeftina confotidatiovulnerum potifltmecaufatura fanguitiepau
ceaquofitatisrquapiopter aquofo0potu0 vulnerati^couenit
euitare. 6.
CjCapttulum.jtf*
*f~W O tio q cofumit at# fequeftrat aquofftatem a fanguine no
Jk~ aqua fcd vino Tftiptici0;oiuretici0 cu aromaticotumcom
mirtioneconficitur. r.
3n vulneratia flegmatici0Ttnb£ememelcoiunsitur pottont, 2.
CDCapttulum.jrij-
aiSnterftioticu0T vifcera optlata veltumida fpiritualia fic*
ca vd toti9 aridita0 pbibet vulnerati0offerre»potioe0 ftt
ptica0zacuta0. u
dCapttuIum.tttj.
f\ Z15to vulnerati maioie fuertnt emotrofagta' paflt tmto te
V» curiu0 pigmeti^ a roma tici0 imbuuntur.
jC^pttulum.pui).
o ttj
BTeutvulnera tis emotrofagiam paffte meru ptecipue c5gruit:
fic ptoni0 ad eam oero$at omne vinum:Tqmcquid acutt fom
gutnemvelffrmulatebuUire.
CCapitulum.jn^
^TIeut inflSmatiuaTfubtiliattua co$itt efFluere fangutn&flcTtn
jCTfrigid5ttaTingroflantia pbibentemanare. U
€>icut in^etudoTdamoiTtra fanguine factut ebuUire:fic eB rettnet
quieaTtaciturntta*Tpa£ cotdts. 1»
tlbivena coirodif ptauo cbimovel putrefactioe oifToluif abfq* cau
tcrio oiffolue"tec5m apertioisei9 no fiftif flues fanguiflf. t»
C^edicina coburle ctl manifefta ftipticitatevt attrame"tun6 fo
lu coirupttonee?tirpat.fed efcaram feu cruflS flujruiobuiantem
efficadtergenerat. 4»
Slrteriavulnerata quanto pluff otlatatur plus fangutnem euomit
quocirca neceffe eflvt etus otlatatio quantum pofltbile fuerttre
mittatur. ^.
Xatitudtnau* arterte fectio piompttus foltdatur cf apertura f irt
longum. 6.
<8>odica venepulfattltsapertura fn cotpoiemoUiT bumidovt
pueriliTmUliebti fanari pot:magna vero vije aut niiq* tn ficcot
calidocoipote. 7»
Zlbifan.arteriaritpievulnerecositurfcaturire necefTe Sftipticis
qtferius appltca tia iugerc&lutinofa. S
CXapitulum.jwf.
f~\ nibufcft cpvulneratis tntra coipus recc*ter fanguiscoagu*
KjEaU tar bi« potio refolutiua fudote" puoc&e c6fert dto, u
Onfolidatefficaciterfuppofitnmedicamen vcbemfter ejrtc
cans t vim glutinandi gerens. I.
5lotio vulnertff ejricca ntib9 tepidia e jerceri oebet vt vino vel aqua
vini. 2.
ftecentiavulnera cum aqua ardentt lota fana ttoms effectum citif
fimeconfequuntur. *.
*§fion folum aquofltas omni vulneritfj frigus immic5turTcuiufqj
c6pleponismalicia:quaptopteropottetmedicinSvariaref5oi
( verfitate cotpotfl % meb:otu:licet ejtccantta cotter cpicc3tun4-
CXapitulum.iwin:
Qttxnx&x maptmein vulneribtte concauisoeperditecarnisp
f^btbetfubfianttamseneran. i.
Tlilimaitum attractntnoincoipota tfl in fanie' couertttunTidcovul
neratifobeftfuperflnttaaalimentu a
^octrinav.ap^itxpl crtif.'
©icut aquofitati oebcntur ericcatiua:fic vulnera faniofa mundU
ficantib' tndigent medicinis. 1.
3n vulntribu0 que non faniant vel cotpu0 n5 alitur aut $ oefectu
naturalt 0 caknie oeficit attractiua vel immutatiua. 4-
£>an iatio vulneris vbi eft opue oebtlt0 c5uerftue nullo modo 05 a
medicop:ocurari. ?„
«IDtnifter nature fupplere tcnd oefectfi ei*n5 facercppterea fani^
ep vulnerib9 efjcit.nSinduatnififuperfluita^ pbib&npfoiu f»
nationSnequeatalitererttrpari. 6.
3n A;bufcuc£ vulnerib9 cruda utgfluita^ ?globatur cafTattone vd
cjtrinfecop alterantiu obuiationefeu alijs caufte % putrefacttt
uis cogfda eft faniare nifi nerut ptobibeant. 7.
3n neruofte vulncruV calefactiuis leptomeris n5 putrefactiuis 5t
fanienttbu^ eft fuperfluitas refoluenda. 8«
Supfluitasvulnerisntfivertat: in fanie: aut altter refoluaturvel co
globata generat apoftemata vel f pafmu accelerabit. 9.
C_£apttulum.|t:t^
alcera fotdtda non tantu emtttut fanilf$ virulentf|0 lacb:i *
mantun idco ertceSda funt abfterfiuts. I.
Soidtdi0Vtcerib9 tiimefacti^ ejiccattuu^ ?gruit abfc$ mouitca*
ttcmerefoiuc0vtpfidiavelplatagoinvtnooecocta. 2.
tUcertbu0co2rofiut0 q fpSteotlatStur aep:ofundantur:ftiptica
motdica tionc caren tia oebentur eptccatiua .0i vero fuertnt vc
nenofa vt IupU0 tc§cer t^iiacalia oebent dfe. 3.
tllcera oeabulatiua fttpticttTtmo medtcaminecSpefcutur. 4.
tllcera quecunct^partima groitocbimoTignttocaufanf partij^o
afubtt li tcaltdo ficut noli me tangere:manifefterefoluentibu0t
pure ftiptici0 indtgnantur.
j£t ideo folummodo c5gruit medicamen ba^vires equata^ bfte
fo:titercolligata0. 5.
Hbicuncpfubtilt0tgronu0bumo:inequaliter caufant vlcus p:c
dominSti eftobuiandumfo:tio:ivtrtute. 6.
3n quibufcifcp vlcerib9 caro eft mo:tua 2putrefcit:ri5 vel ferro fe*
cari vcl tgne comburi oebet aut medictni0. 7.
3n vlceribu0caro moiiesz& parumvtteretinen0Vtcancreneiudi
ciumfubitcumceteri0auferendt0.O.ueveroincipitadbucmo
ri cara jatiombus tfcarpeUie ab bumoie moitificanteconuentt
vtpurgetur. £.
Sicut fdtrofi0 oiu radicitu^ incalefcen0 trSfit in berpet&fic tn vl
certbus calidoiu memb:o:u caro moztua nifiradicttu* euellaf
spzope feftinabit gignere facrum ignc. 9
tL£apitulum.]Cjt:*
V^Unctura neruofi memb:i fomtntis oleowmfubtilium perf
Jtr dtt oolo*0 acerbitatem.
© iiijf
Boctrina*V)4£ap4>2imttm:
Utrul&ta § pcluditur tn puncturte acerbo ooloti potttTtme' cau %
fampiebet, . 1.
Olen tereb&ine p. fe vd oliuarfi cu eufoibio moderatd confectum
efftcactter fubtrabit eruginem a puncturi^. *.
jp>ar,eft iudtciu in puncturt0 neruoy Tcbo:daru Itgamenti rpjni*
culcnum. 4.
TReruus otno fectus infrigidatioaveloci fpafmabitur ntf! caute*
riovel fometie oleo:u fubtiliCi p:eferuetur:Tquiubet viciat* aq
infuflone celertter computrefcit. 5.
IBeruIt infrigidatn straben^ frigu^ n5 fpafmat tffofj fuperflui*
tas vapoiofa tn eodem multiplicata. 6.
£>t vulnerati fub bumer] a fpafmo ceperit appbedt cautertti pfun
dum I fpSdilib9 colli mottis periculu; aufert vel tardabifcTVbi
fpafmus gtgnitur a punctura:cofeflim eft otiatanda % foititer
eppurganda. 7«
CDCapttulum.jpj.
*0 3fmuta cranei ct inttri9 terminaf opj fcarpello Ttrepano oila
***! tetur vt pofltt educi fanies autviruientia fubdiftillan^. i.
SJanies aut virulentia oifttll30 in ourS matrej^incomoda letife»
ramultaparit. 2.
Sbfcp po:o fenfibiti pofTibileeft fracturS infantium folidari. *.
Vlunqua' iu oura partefedmollificut ejtremitattbua oflfopecia
alia0t>acturafolidatur. 4
CBoctrtna fejta. jCapttuIum p:tmum.
*{^%3u ertendo fluentia t oiflbluSdo coadunata veteytirpSdo
#V>*curantur apoftemofecoUectione^. 1.
dfluju oiuertit bumote qd retrabtt ac repellit. 2.
3^uacu5ttbu0 aliudeqjp. Bte^ apoftemat&t mapime fenfibiliter
fluentiaretrabuntur. }.
If>ullul5tibu0inco:po:ebubonib9 autfurunculi^ oetractio fan*
gutnt0 trefectio tenut0 erterminant epitura^. 4.
Sbfq* cibi tenuitate nfic^ bumo:alt0 collectio ^mode refoluef . 5.
TBonfoIu repellit memb:u vt poteflujrui refiftendttfj medicina re
percuffiua refrigidSdo tftipticando. 6.
tlbi calidu0 mediocri0 aut fubtili^bumotad coIfectionSncn flu
perit repercuflTto fit noctua . 7.
*£uapo:atiua moderata caliditateoiflbluut infenfibtliter globuj
collectioni^. 8.
itbagna collectio p:edpue groflt bumo:i0 tutius in faniem vertt»
turcpeuapo:attoneouToluatur. 9.
Collectione0c|cu<# fuerint tntra craneS 7tbo:ac2nun63 intftione
oirecta vertit infanic artifep eruditu0:f5 indirecte cit co^itur le
tttre roaturatiuis oolou^acerbitatem, 10.
Soctritia feptima.tap.p:imum: clpl
Cuapo!atiua Tfanattua ntfi notabili caruerintficcitate periculfl
eft in fdirofitn verti collectiouem. IL*
Collectio faniofa p. tcifione' oiflbluif tfaniei eyclufionem. izc
Tfle cbo:de vel neruiputretcit in collectionibus iuncturaru copl.
ta generatio faniei preuenitur incifione. i}
<fl>ulta parit incommoda tardarei apertionem faniofe collectio >
ms, 14..
CSglobata fanies tmapte q in fcltrofim vcrtiturcancrutmaut fu
pumtaut fiftula' macbtnatunaut tranfit in boctutn. 15%.
lurnta fcropbuIar&coUi fecurius eptirpaturcoirofioe medicina.
liTfanattonecpferro. 16.
QueUbet epttrpatio pefhs inguinartevelfubafTdlari^pmrtufcro
pbularit in puerte roebtltb9 eftverenda ma pe tn eftate ne co:po
ra feb:tb* aut nimia purulentia contabefcant. 17.
Scrcpbulapeptrifeca multitudoclamitat earu pluralitatetntrm
fecl % to talibu0 fcropbulis nibil pficit etterius operari. 18»
3Soctum colli verendu eft incifione vel coirofione oiflbluere vel et ♦
ttrpare. 19.
tlfus aquaru mineraltu tmapime fapo:i0 tartarei vcl acutimS (6
lum intertota bocia fj ejtrinfeca valde ejrtenuare. 20*
j61Sdulofa coliectio no inberes neruts aut magnts vent0 vt nod*
erttrpari oebet incifione cum cifti fua. 21.
CBoctrina feptima * Capitulum p:imum*
i€ra conualefcentia nec mozbum patitur nec radices
eiu0. I.
j£>ecUn5doa p:imitiui0 caufiVabfcifi motbi conuale>
fcentia folidatur. 2.
j1TranquUl9Tpuru5aerfolurnodo coualefcentibus efl
amtcu0. *.
<JD5fio qua infecit egrttudinisjpterite logttudo coualefeeti^ pfe
ctifqualozecarcerisaduerfaf. 4,
GSualefce^ incautusrectdiuat feftinanter. f.
Sobiietas tgfecta oigo co:robo:5t mebia coualefcenti^. 6.
U>urttate alimento:u Tpotibus aromaticis coualefcentium inco*
moda reparantur. 7.
jDulcibua melodifa ramenis afpectibu0 oualefcenttu^ animus re
flo:efcit. g.
SteUarufublimita0:semaru vartetate^.plStaro vtrtdita^: aqua
rumparuita0.intmturnrefoci!lant. gt
tcttcrioii co:po:i0 lotione Tmajrime capitis no folu allcuianf mg *
b:a coualefcentia verum animus recreatur. io#
Zotio creb:a pedu.capiti coualefcetis xvifui p:ebet fincerttat5.ii.
£rercma cofucta Tptacida q mo:bu p;eterit& nuUo modo caufa*
©octnWJepttma: CapijaifJ
uerunt:flrefumanturpaulatimetmoderate ptofunt conuale»
fcentl. '**
2iromatice confectione^ tteperateftudio peritotu facte: conuale*
fcenteeviuificant matutinie bottetvefpertime. !?•
CXapttulum fecundum.
,j£bilee Tincauti ptomptuTtme recidtuant. '
jSraue recidiuu tn cSualefcenttafuperuenienemina
tur periculum. 2»
3n gra utb* oebiliu recidiuiep.plerue cfl medic9. 3»
3mpugnare motbu tvirtuti fubminiftrare fomenta
tn recrudatie oebilibue valde graue. 4«
3n validie recrudatie aut ctbie medtcinalibus erit
fubueniendu aut leuifTtmie antidotte conueniet medtcari. ^.
Suaucefricatioeeoebiliuinreridiuieauenttrrequcntare. t 6.
•jjMudetia medtcltte in grauibue recidtuie nuncp omtttit pericu*
lumptotcftari. !•
CCapitulum terttum;
^lrabole falomonte oftendunt q> qui fapientee tn confl
derationibuenaturalibue ptotulcrunfcouementi me*
tbapbotamotalibueadaptantur. l.
$>octo: gratiofue Teffica£ parabolie vtitur adoccul*
ta per fenflbilia oeclara nda. 2.
jgternt ooctotte euSgelica lectio teftaf eundemfuilfe pabolaniM.
Sapteneigituradepemplu^lliueptemuTa reducet in parabolae
opottunae. 4*
tfritudtn ee capitie vel cerebti funt:vel tn tcgumentis
autinramieeiue. i.
Qtuecuqj pafltonee tn capite funt stinue a piiuata cau
facapitieotiuntur. 2.
Que vero a caufie epteriotibue interpotet ab altje mi
b:ie eie comunicantur. }.
dDaliria ftomacbtTinteftino:um atcpmatricte:vt plurimumca*
putledit. 4^
Omne nocumentuj actioniecuiufubet m£btiflgnificatinefiepaf>
fionemautmotbflpnuatuvelab alio cSmunicatumebto. 5.
O mne nocumentu fingularie acttonie continu0:c3m nocumcntt
fignificat effe ptiuatfr meTno cuiueactio leditur. 6.
TRocumcta continua pluriu actionfibabentiu ad feinuicSotdiHe'
fignificant me^btft p:imc actiome pati immediate.*2t pofteriop
a cttonfi lefionee a b ea pcedere. 7
Sblatio repentina cuiuflibet acttonie abfcp caufa er^rinfeca tefta
turejrbuberarebumiditatee. _ &,
Omnenocumentu actionis intcrpollatummon tit interpolllepto
pter caufa^ ptimitiua' mfifit parorifinale;ficut eptlepfia fignificat
Bodritta'p:tma oei^tudfnibiiecapftf*? cp2
caufampafTioniff efTeintrifecammaterialem^t aliundemSda
rtparticulepatientt. 9»
Ca ufa paffionis ab eo mcTno c5municatur patienti cui9 immuta
tio pceffitvel cScomitatur lefione' patientis ad qu5 fequtf immu
tatioeius. 10.
©i mc"b:fi aliq& pattaturppter caufam coicatam a meb:o vicino
velcolligato.pculdubtoaliqualiter immutanf cetera m£b:a fi
bi victna velcolltgata p:eter natur£memb:omandanti pteci ♦
pucfifueritfenfusacuti. II
O mne nocumetu vtcinfi tn ramis alicuP meb:t fignificat caufam
palTtonts m toto ramo cottneri vel radice. 12.
Tftocumentuomneepradtcep:ouentenstndicatiufieftc5muneme
b:iso:tis abillara dicc. n.
TRocumentfioiuturnfi quod tn fblo ramo mamfefiatur no puenit
a radicefed p:op:tum illius eft 14..
Omnis materia comunicata memb:o patienti: velbumo: eft:vel
aliquisvapo:. 15
O mnc nocumetu fubitu 1 momftancu fi ab interton pceflerit ot*
tur a vapo:e:fi vero taliter no fuerit outur ab bumo:e. 16*
0i mozbo aliquis aggrauaf p:efente contrariovcl p:ecedcnte per
acadensilludcontrarifieflcaufaaggrauationts: ficut accidit
eptlepticis colids nefrettcis erfrigidttatenStnfeb.autpoftfe*
b:e grauius moleftantur g vfum aquc aut altquomm infrtgid§
ttum contra feb:S . 17.
Si mo:bus aliquis abtjciaC pfente fimili velp:efente per accidcns
illud contingit. 18-
Ouib9 fudo: aut c5fueta euacuatio otu ceffauerit neceffe eft oige
fhone*grauaritno:ganovelimpedirt:T nocumenta oigefttots
in interto:ibusapparere, 19.
O mne nocumStfi acttonis repStinfi % fine caufa efterio:i atteftaf
repletioni veteri vel antique. 20.
Cerebul quod iuuatur caUfactionib^epcellenter frigtdfi efi. 2T.
Ouod iuuaf calefactionib^moderate vel frigidfi eft velledttur ab
bumo:equ£moderatus calo:refoluit. 22,
Ouodtuuaturabinfrigtdantibuscaltdumefh 2*.
OuodiuuafbumectantibusficcfieflTeconuerfo. 24*
Ouod ab euacuSttbus ledif vt flobotbomia vel coituTcetertsfic
cumeft. 25.
Ouod velociter calefit caltdujeuWel rarum. 26.
Ouod tarde calefit frigidum eft aut oenf um. \iy
Ouo d tarde abfidat bumidita ttb9 fpttTts ficcum eft. 2g.
06 fatts abundatfugfluitatib9 teperatis bumtdfi eft. 29.
Ouod cito abundatbumiditatib'' fpifiis acutisfetidts velutpu*
tridiscaUdBmefiTbumtdum. ;a
Be verttgine et fcotI;om&:
Cuiu^calidu^rabexJomulttplicat bumiditates frigidiuamarJ*
in gulofte t multum potatttibu^. } I*
Ctuod tarde lcditur a vapo:tbu0 vini fo:ti0 efl in virtute cSpactu
Tquafiouruminfubftantia. 32-
£htod cito leditur ab eo oebileeftT molle. 3*.
2£olo: A Tentit in pfundo ventr e vf<£ ad radice0 octtlopyel oculos
caufam oolo:i0 in fubftetia cerebii aut in vStriculis eiu0 conti>
nertftgnificat. 34-
SDoloi qui non fentif in pfundo:fed magis ejtra in alf|0 gtib9 ca>
pitiff a cerebio camoolo:i0?tineri fignificat. 35.
2Doloi pfund* p eryodic* tn fr5te vel ^na: ma tf e tn altero comu fl
eft caufa piimitiua c5m oolo«0 fignificat ■ 0 :iri a ftomacbo.^6.
2Mo: per^odic9 in fundo fepe % fcpius eueniene in teiunio marae
fi acutusfuerit vapo:S acutu a ftomacbo pcedere ad caput fi>
gntficat:t ftomacbu dfe calidu naturaliter aut ca Itdis z acutis
bumo:tbu0aggrauari. 3-7.
2>olo: pervodic9 t pfundtts ma ftme euenie* in ietunio x tot$ p:o
ram occupans ac oiuidfe fronteper lineam cirdtquaq^ptenfaj
bumtameftneponderofitateflt % acumineficmificat c£m oolo
rts ficcitatc eiufdS partis ab inanitione ieiumj vel coitus vel al
teritt0tnanietiaimp:enam. 1$.
2&>olo: pertodic9 jjfund9 tn capite marJmelent* fine caufa p:imiti
ua fignificatep p:ocedita flegmatevel vapo:erefoluto a me*b:o
flegmati0 copia cotinente. 39.
Quibu^ craneufpiffu5 aut cereb:fimedullofu5 ttemperamentum
quoq? mtringe folide talib9 vt plurimu eft caput fonetnon leui ♦
ter patiiitur oolo:em in eo. 4.0.
^:auifitmacepbaleatmayimeinrepleti0futur|p:edicat appo*
plejrtam. 4-1.
jtoomnuycepbalei^quotidiana fecumerpulfio itwat egro0.4.2.
3n omnib' capiti^ pafftonibu0 frtcatio pedu % t^btarum p:eftat
remedium. 4.?.
Sb omnib9 vapo:ofi0T marle generantibu^ grofium fumum $ue
nttcepbalarsico0abflinere. 4.4«
Ibumo: vifcofus 4 folu in capite ortnet vel fomctis ertrifect^rodo
ribu0tantuoigeriturvelaromatici0abf^potu fumpti0 poft
cibupcipueneabo:eftomacbielongentur. 4.^.
Cbtmu0opptime0capiti0regiongvelpiUuU0infomnoadfioma
cbu trabif :vel ad palatfi % mrcs oifiblu&ib* obtalmici^ indn
natur autlotioibu^ confumptiui0 refoluiturin vapo:em. 4.6.
1£>illulecapitale0Oebent aromatici0 abundare. 4.7-.
ilebemetia refoltttiua non coimentt capiti applica re finc ftiptico
rumcomfjrtione. 4.$.
3n emigranea violeta % fnbita oeclinatt ad alteru tepo? nifi vena
Bc epilepfia frenefl z litargia; qcf*
frotis cderiter incifa fueritTmult* erJndc fangui0 effuu;erit .aut
fecef artena tempoupicuiu eftoculu eijci a fua concauitatevi' ru
pta cotnca buo:es effluere autint*co:rupiaut coturbari. u
CSwertfgiTfle ct fcofyomia.
Quib' Jvtigotfcotbomia caufanf a ftipttcitateiteftino9;bo0 gra *
ui9 in ieiunover.&t fumofitates caput grauates. 2.
jfumofltatcs in capitc generanf j>pter cibi buiditat&T ei9 impofU
ttoep:ebibenturafcendere. ^.
Scotboinia qua" caufant fquibala indufa in tnteftini0tn egerdtff 0
frequentere^acerbantur. 4.*
Scotbomatic7 naufea0Tfapo:e luteo moleftat9 in o:e nec dbuj ab
b omi n 3 0:1 mmo copiofc maducastaui d e «pculdubio gt <jmt mul
titudine buo^ nec a pdict 10 liberabit acdd&ib9 oonec ab ci0 fue
rit emudat9iqttdiana letetur fecu ejpulflonc 5,
Stcut in babctib' ftoinacbu coleri cu ef urte0 loga Jvttgtne' parit ct
fcotbomi&fic in babetib' flegmaticu refectto feftinata. 6.
Qua roneiubef I paffiStb9 capitt0vapo:ofi0t fubiti0 fricatiomS
mtllap in femint0:eade couenit in marib* fricatio tefticulog ille
fa oecentia ificut in pueri0. 7-
Scotbomia fo:ti0iappoplerJ35 p:onofticat cum a parua epilepfia
nonotfferat.
$££>e epilepfoL
£pilepfia q fequif motulune fi giucrione f eruauerit acvidno^ afpc
ct9 pncipaltter a frigiditate caufaf ;q #0 tn plcnilunio ^cSmouef
nafctturmarjmeabbumiditate. 2.
aEpilepfia cocutic0 in fomnoTdt tremo:e medtcina aut cura no re*
cipit mo:taliummedico:um. ?.
I^ptlepfia cofurg&a mirtura cbimoppcipue ruffitnigri fiTrmalt
gna eft tcuran otffictli0. 4.
jSuIofiTinfrenatiTmapevtoletificutab epilepfia tardiffime liberS
tunficabeadefadllimecapiunf. r, 5»
Cptlepticu^neglig&a potib?abftinerenunqlopp:ob:iJ0 carebit
epUepfie. 6.
^pileptic9 1)0 cotran)0CiUtatib9d?mterio:aDifcrafiat3;T mayte
nutrtentia no multum poterit emendari. T»
Qutveroquandocpmanta to:quentur;quandocp epilepfia nuncf
fanabuntur.
dBe freneft et Ittargia. f.
£ renefistlitargia emutanf alterutrufine contrario: naVfrenetid
geute^ fiut Utargtct: f^ bi frenef cedo falutc recuperant. 1,
3ntuit9 picturarumT multum oiuerfcnumtf plendoufonitu^frene
nco5nimi0turbat. 3,
^fculta lu&tmnultuez quicquid eutgtlare fadt litarsici0 multu^
Bemaaiacatmellcolica pafltone»
sccnfcrt. 4-
^tcut freneticu n5 ligatuer-terminat tnquietudo:ftctlttargtca $e
^ta tum pernecat iopoi mendap. 5.
^enterftrpttcusTniniis.folutus ambo litargicu impeilunt autim
7 pedtreoicuntur. 6.
**bi cerebm c5pnmtt apoftema tnc t fumopilluc oirectto t natura
Its caiozis abindefubtractiofeftinatpernidem mapiiucquiama
net eger immobilis.
Cl^emamaca-rmelancoltca paflione-
<fl>a niactsTmel5colicis frigtd» aer femp. inimicaf :t4cquid in to9
co:pibus fumos conciudtt boiribiles;fomnus tament bumecta
tio pzofunt ei5. 2.
Stcuttimoteflameiacoltcte eptirpldMTc eftincuttWterroi ma
ntacia minarumtflagelloium. ^.
Qu5tu mellcoliciaobeil babitaculu teneb:ofu5:tmp5t cSferre ma
ntacispotifttmefi ad fletu eos indujrerit. 4«
d&elScolicopfantafmatafubuertcMa lut Iseniomo o5n5da ne puo
ca ti refpuSt medentibns obedire. 5-
<fl>el3coltci n5 curati fepius tranfeunt in maniam. 6.
<8>amaci quop auresfalfisvocib? crebic fonSt fl Itgati n5 fuerint
fcipfoserterminant.
Beparalpffr: apoplepa.
1£>aralvfistotius cozpoiis eft mottts imago apoplerJam vicariam
eiuspzetendtt ptecefltfleaut veterem immoderatam atteftatur
replettonem. 2.
1R5 folu refectio nimta :fed inanitio ftomacbif cipuccalidi p5t fu
mofitattbusincubumsenerare. }.
3nfelt£terminus apoplerievideljimpotentia fcmtcoteislateralts
oemoftratrepletioneni immoderatam. 4-
JmmoderataTvfisrepletto fine btdropifl nun# caret efuberantta
fanguinis.
dBepaflionememb202um neruofoaim.
Quocucp butdo repletevenasceterofcp meat* immoderate poflunt
tneruizlacertitcboide mollifica rt f uperflue. 2»
£acert9imbtbitusaquofa buiditatcvelinfufiua fedib* coirefpon
detnimium oemollitis. $.
Cboide remolIitex:edut:f3 n5 obedtnt pulfantis impio ni regere nc
quent ad mouedu aercvel fanSdu p:e nimia laritate. 4-
Xacert9moUificatuscditconftantt5naturalisnrmitatisrlaftta#
tecaditanaturaiifitu. 6.
Cotrues lacertus pie nimia larttatc fequtturvta centri. 6.
JHacert* pftrat9 la j9 feu naturalr j>l5gat> neo,t furfum feu latcra Tr
mouere tucturd cui fuciacct aut oeputaf ad mouldu* 7.
Botcrina.tj*oefpafmo zvifal cptj*
«toembta rdarata p:e nimta laritate n§ folumt mpotentia fun t
admotir.fedetiamad fenfum tuepta. 8-
Quia tempera mento fptritu0 ammaltum gficitur: tdco fenfit0 oeft
cit vbi no admifcenf aut eo? tcperatta cotrupitur. 9«
<JDemb:a q coiruerut fpuanon rectptunt vtfolebanttffufceptos
ertinguutartandoTbumectando. IC.
Ouanto otgnio: a funt opera fpirttu* antmali s t&to tcperamen >
tumeiuemeliuseftqMnceteris. ir.
Ouodmagtadongaturabcrcelknttfa femper faciliu0 vincitur
abertremia. 12.
Cutus tcperantia magi0 oeclinat m, alterii ertremo;um co:rupi£
lcuiterab Uliu0oppofiti0. 13.
lf>:e cunctid fpiritibuseft aia Its fub ttlto: a tc$ lucidio: x mtnna ca
Itdu*qu3p:opteriinmoderatacalidita0t frtgtdttas veloctus
cumoifteperatceteri0. 14..
3n medicattouc vlcero oiuturna tnguinaliu aut vicine regiois ni
ftcoreptcganf operimeti^eiculueftin pofteru fpafmarilacer*
to0 eo;; ac tth infrigidari vt fint admodum inepti. i^.
do aut obteneb:at x ingroffat citi* ertinguit t fterilc efficit. 16.
iJDembmm paral^ticu l3fenfu£ueturtmotucalerep6tvtin fati
guinew c\ venaru x artertaru beneficio no pziuantur.
CDefpafmo;
ttepletiovapo:ofafmlatuoffenden0o:gana motionts etlongi*
tudinemcotrabendafpafmat. 2.
ttepucattoinfufluavdaquofamollifkans oc0 gte0 inftrumenti
mottuiparaltticatipfum. }.
Spafmo replettoni^ refolutiua magi0:paralvfiericcatiuamag{0
conueniuntTruptiua. 4.
Uniuerfalia ablatio veloiminutto fubita mot* voluntart) frigidi
tatemTbumidttat5cereb:i flgnificat. 5.
Jlblatto bumiditatu repletionc vt in appopleria. 6.
2>imtnutio x la ritas ftue ftupo; frigidttate % btudttate' flgt. 7.
U>ermutatio motMlnaturaltta^mot9 x fpafmofita^ 013 meb:o£
fubteta comipta" bumiditatecereb:i vel vapo:e venenofuj altu
de vententfc in epilepfiefpeciebtwflgnificat. 8.
Spafmofita^ vntuerfalia paulatimmctoopficcitatc' flgnificat.i.
(L&cvito.
Sapfu0cereb;i nerui optict tunicaru3 oculi vei bumo:i0 tiuB aut
f pirttu0 tngerunt vifui nocumentum. 2.
fLBt mcb:is oiganiciQ et piio oe paflionib* oculo^
3Utfis oigani^ poteft fpitevitiari vapo;tbu0:vt cofirmat fcotbo*
mia x verttgo. 2«
TBon pattturluccmfolif ocultt0plcnu0aquofitote. 5.
&pl?o:tfmtoepafltotte ttartuttu
Quifbufcucp vapoie^ colcrid aut calidi a ftomacbo relclutt vifitj
obtenebiattt bis m fine refecttoms eipedit aquatn fumere frigt
dam cu manifefta fitt % tna pimerirca fomnu, " 4..
3n babentib9 palpebta fc«biofam vel ptlopjreflepone pungente^
oculus perf luit lacb:tmi0 inceffanter. 5,
G uib' cerebtu reumatijat % cibis ingurgit&ur vel potibu0:ocu*
u quauts aura leuuTima piompttmme lacbivmantur. 6.
Ctutbus pa Ipebia fuperioi pie magnttudine copiicatur in 001(115
necelTe eft ozbem eiu^ p ungere futs ptlt0. 7.
Iftugofa palpebta fi oeturbet in medio ceffabit crudare. 8.
Si ruga fugucniei 1 0 in medio palpebie fo:p tcibus aut oiu coftrU
ctacu macelli0inflej:ibtlibu0oecidatarefacta mantica palpe*
b:ali0oculopoteritconfirmart. 9,
3n palpebta moderata fi ptli reflectanf oculuj cu fuertt eytirpatt
mo £ couentt fitum eo?cu acu pfunde cauter^are.Sanato cau
teno meatu0 vni' piltcauteri3&du0 eftalter po:u0;T tnterim ce
teri refleri cu epterioiibua glutinentur. 10.
D^alpebta fcabiofa cum inuerfatur granofa rubea fitfemper eft
grauts. iu
#>inguedo cogefta inter tntrinfeca' tuntca x ertrinfec95 ruodu^ et
fcabte© palpeb:am grauant % oculum pbibent apertrt. 12.
33enofttate0tnco:nea innaturale^ femg pcedunta coniunctina
et idco cu ejttrpanf ab ea macefcut in cowea. l^ *
Uulnerumcicatrice0 in cotneafeme albe;quevero,inconiuctina
vtplurimum rubee. 14.
tlidere clare re0 parua^ tfn ej: ppiquo claritate cerebti fignificat
cumficcitatezpaucitatefpirttuum. 16.
tltdere turbide re0 grofla^ tfn e£ ptoptnquo turbiditatem cere*
b:i fignificat es materia vapotofa in vent0 eiu© imo in retbt.16.
Ctuibu^ vtercp ocultt0 caligat altero daufo dariu0 videt. 1.
f£&t aurtutttpafitonibus*
2lblatioauditu0 roiminutio frigiditat£cereb:ivel inftrumentt
fignificant. 2.
l£>ermutatio auditu^ audire impetuaque c5pana0 fufftatione^
ventop maleatione^ concuffione^ arbom tonitrua fri?:atione0
immoderatS ficcttatem in media parte cerebii aut velaminil fi>
gnificat re0 groffa0 vapo:e0 aut ventofitateo aliunde veni&es
vel ibi generata^. Sludire quafi a remoti0 bumiditatem. ^;
QuibufcuQ? poft obturattonc auri0 reuiuifcit audttu^ bucpcul
dubio frigtdita0bebetauit. 4«;
2Denfatioreumati0intracaputn5 foluparitgrauedinetmfed ni
nitum, ?.
6urdita0jmagna % antiqua medicamini^ aujilia n5 admittit.6.
?lpl;o:tf.oepafnoman3oc,occofer.memo:i'e»c7iif.
£>urdttas paulatim fuperueniensT cotinuecu fe.vet fine feb.pera
petuatur ma jime qutbus etas ocdinat manifefte. 7»
/Clueadmodum naturales erftujrtones aurul feliee furditate fupuc
m€te curStur.ita x furditas fellts emf daf Uquo:ibus % majime
aurtum. 8.
O lea nitro codita Tel acuti* aperitiuts fdlibus coparantur. 9«
3u vulnertbus auris p:ecipue longt tepotis fabularum auditus
vttanduseftTfono:um. 10.
fluoiefltauriumoiuturnitemperandtfunt non conftringendt et
mapmefubito.
C^epafliorubusnarium. r.
Sblatioodo:atusfiueftricturaTriMO!mifliofine opilattone na>
riumfngidttatecerebtifignificat. 2.
1£>crmutatioodo:atusfeto:fiue immudicia nariu bumotes co:*
ruptos fignificat in cerebto. 3 .
Olfactus recenter amtflus acutis odo:ibus % obtalmicis reftau>
ratur frigtdis z bumidis Itquonbus x vtfcofis oiminutis. 4..
Ombus olfacrus tnennio oefutt f emp oeficiet. 5.
Caretes olfactu necoelectari nec triitari poflunt edoubus. 6.
Outdicp oiligctius vigtlado cp oo:mtendo caput operiunt bis vt
plunm& fanguis e nanbus creb:o tnftillat. 7.
Stfluens aquofitas m cou^a fub uo reftringatur non folu graua*
bitur p:o:a capitis:fed auditus z vilus recipiet nocumentu. 8.
3ndecens rubedo nafi % manllarucu mamfcfu venofitateillarum
partium nequit ertergt quoufcp rupto:ijsco:rofiuis vultui p:o
po:tionatisertirpatto venarup:emtttaf: cicatrir-tbide equalis
folida p:ocuretur.
C_£>octrina oecoferuartonememo:ie et
aliarumwtutum fanitatis cereb:u
Xterto: erccdens frigidttas kdit memo:i5 pcipue no>
jcturna jTptermalacapitiscooperturam. 2.
jCaltdttas intenfa valdeqitcppermifcet rationez me*
mo:ia:zillaminde ledtt.
jgrcedes ctbi % potus quatttas meona' multu ledit. 3.
Ctbo:u fumo?o:u ccmeftiotpotusvt allto:umpo:ro;:ceparupo:
rtcafei Tleauimnuvtrtuttnocetplurimumemo:ialt. 4-
Jgr frigidis fructtbus atc# buidis % altjs crudis refectio ledit me
mo:iamatc£Co:pus. 5.
jFructuu fiipttco? vel per r? a tur5 aut per artc poft comefttone ?epe*
rata acceptto pbibendo fumos eleuart meo:i& tuuat valde. 6.
jFructtbus afiqwbus perafTationem ftipticis bonttas acquirnl
ficut funt pira b^emalt a re£ulata;fioH ziunt auellanecaftanee
nucesatqjficus. 7.
P
£>e confemationememozie.
Carniunoca(lrattarteti0ineduUe(^mutont5frequc0Come(liotf
tota p:op:ietate memoham ocbilttat a tcp ledit. 8.
lemperatotumcibojuTpotusftcutsaUinaru x perdicum;p:eci
puecerebeUo:um;earu5tcperatarefectionotantuconfoitatme
mo:tam:fedetiS to tucozpus. 9-
t£>otus ercedetiscvim vel aci fpeciafr ejcedetts frtgiditati* actua
lia co:jje ntmis caltdo caloie naturale oepauperat ftomacbcn et
per confequesmemona oebtlitat atcp ledit. 10.
*potu8 poft comeftione' on ctbt ftat ebullttio oigeftionS interrupes
memoite x cerebio nocet valde. 1U
%xitt refectionc* co:po:is pcurarc moderatu % c5ueniene eperctttu
non tantu memo:ie:fed ceteris vir tutibus pdeft valde. S>pacta
ri efh x oelectart fenfui funt intellectus. 12.
Ctutes afit fugflua calo:eoebtutat:fuperfluitates retinet x ag»
gra ua t: qua r e ledit memotia % vfurpat. l^.
©omn9 fupflu* x vigilie ntmie caput x ct meoua' valdeledunt.14-
Somnue comefttom pptnquus pz tufcp abus ad fundu ftomacbt.
oefcenderit f urruptt memoiia atcp aufert. 15.
SuperfluitatuperintefttnaBnaresper palatuper v:in5goeper
aurea;T pet fricattonecaptttscupectmecduemensT oebita ep
pulfio cofcrt virtuti plurunu memo:iali:t boceft poft fomnunt
et ejercittum faciendum. 16.
Sollicttudo vifop feu auditotu frequee recotdatio memotiam co*
robo:aUconfirmat. 17.
j6audiu teperatu x bonefta oelectatio no folit meo:i5:f5 %tutl in*
teUecttua:T ceteras ^tutee coune etta i$ augm&at. 13.
Sepelauarepedee tn aqua caltda in qua bulterint mellifTa:T fo*
lta laurt:camo.t fimilta memo:ie capttt toculievalde cofert.19.
2Do:mtre calciatie pedibue p:ecipue lotulartb9 memo:i3 impedit
atcpfenfum. 20.
SauarecaputoeoecimoinoectmuoigcuUjrtuio inquo calefacta
fuerintcamomtUa:meltfTa;veUaluta:vel maio:ana;vel laurifo»
lia x fiimlta;memo:i5 co:robo:at x connrmat. u.
Starepedeepoftcomeftion£fnauiter oeambulare multum ejrpo
dttatcpconfert. 22.
Co:tandri p:eparati poft comefttone' aflumptio jpbibendo futnoe
adcaputafcenderememo:t& multuiuuat. 2^
<lDafticatiomafticiecumodi«M5.facta teiuno ftomacboabbtu*
dttateflcsmaticafinemoUftia caputpurgat; x inde tmpedita
memo:ia confo:tatur. 24..
TPUrie cum mufcopafluleet anacardina confectio mirabolani
quocg conditi cofonant memo:iam x reftaurant.
* CC^octrina ptim. £ apitulum p2ima.
;apJ?02ifim\ qrttif-
fitTtflctT qcuncp ejrfenuati celerrimecaliditatib' aerisin
jipfmidocctgisaUeran^marunefirarifuerintnatura*
tlitcrvtcolertci; vel accidetalitervt qut Diu febiibus lait*
gucrunt. 2,
_J J.utcuqj febticitites ejpofuerfit membta nuda frigtdo>
coiiuwiivt in labo:iofis febiib9 oolo:c in articulis patiunwmolc
ftamincurrunttufum. }•
aJ^tenuatos pcipue tacetes in m5fione frigidavel reumattca tuffis
tnfeflat nifi tunicatis btacbtjs? to:aceiacuerintTcapite pileato
majttne fi rafum eytiterit. 4-
3ncptcnuatia co:gib7 panicuUfpfialestanimalestcerebuirepettt
immoderate ledunf a frigido aerevela quibulcuncp actualtter
frigidts. 5-
7\ep€ttna p5nicu!o2?fpualiu infrigidatiofubit&tntroducit anbdj
di oifftcultatc q ft nimiii cotrabenf immodcratu caufabit oolotfc
tinterdu ftncopim axc$ inottecoftrictis capfulis co:dis. 6.
tEumca lanea qre fenfibilitercaUfacitTangufttatpati5tc;bombici
na ^ovel fericinavel Itnea interclufa bobace fuffictcter a frigotc
ptegit necp eftiuationevej at tnfirmum.
(U&z fudo:e.
QuotienfcucgfudauennttunicatimarJe gracilesejrpedlt mutarc
tunicl ne co:pus ledatur infrtgtdato fudo:e. 2.
OuSto tumca calidto: aut mtn9 fucrtt fpogiofa t3to copiofi* reflc
ctit ludo:e;xideo coueni t tn pdtctis fefhnStius Deponerc
<L£>eepatecalido*
Quibufcucf caliditas epatis caufat coftipationeab ac\n"s oulcib*
velutvuisTcerafisfoui^fttpattf majiefi fueritmeferaicelatenS
terrefifotttterericcatumconftipatinteftina. ^ 2.
3n babetib9 mefcraicas latast eparcalidu multitudopot9:n5 tn
immoderata conftipationepbibetfolui frigidionb9* intefttnis
nimiii mollificatis nequeuttnferio:a fuperio;: coftricttSeiuuari
Si *oimmoderatafuentneceparattrabere;necinrcftina potue»
runt retinere.
dBefeb2tbu8.
Ctui in multis tepoiib9 tn coteplattdeviferut: % mapimccibo pau»
ctfTimoceleritercos feb.vitaltoepauperat fpiritu.
Cl^eadmimftrationevuni tn febzicitantibue,
Qutbuicu^ febncitatib* arterie funt angufte modiuq? fpuuj coti
nctes necefie efi vino f ubttlnoebtli f pirttus fouerevttales. 2.
Jfebitcttates c\ penuria fptrituuin pattunf nifl vino caute refocilc
tur.citooefictunt. }.
Guibufcu<£feb:iat&uyftornacb' fuerit fricjid9 caput aut fo:tet
vir palfibUe vmu congrucntitwf mimftratur, 4*
« 9
Scvoce.
Solmt fudotts ablatio t5 in fan ts qj tn lapfis; tmarie febiicitStib*
optlatos aut clattfos indicat po:o* tutis. ^.
^eb:icit5tes er. putrida carnofos neceffe eft ad aercfubtile % Iiberii
trafpo:tare;marune ft po:cs babuerint optlatos;ab efu cfocari
niu couentt eos abfhnere penitus.
£>e poce.
]£> im tnutto vocis euanefc^sp da mo:czloqucd i cona tn aut g fudo:£
Tcalefactiongeg motua fngtditate cautaturiparttm exbumtdt
tate. 1 2.
Ooj rauca tn loquedoTnS i clamSdovel in loque*do fubmilTeTn5 al
tt buiditate t fft ctrca eptglotu elTe figmficat; q g clamoie ercutit
aut confumitur. ?.
Tlauca voj in clamando fignificat buiditate' DiflblutS ep conatu ad
o:ganuvocJ pcedefjfi cu rafcattoeep capite.fi cutulTiaut cufubi
to faltu granoium ad gutturinterciptentiumvocem apulmone
p:ocedit. 4.
Quoa caput bumidu eft x reumatifmf s abud^s in acutis vocibus
fefhnantur mutcfcunt. *.
Ttaucedo qu§ introducunt fo:tesTfubiteaIteratioes cflitatuoppo
fitaBvtplurimumeftperpetua. 6«
Outcu<#mafticabiliabnDeglutiut:potabilta %e traTgtutire non
pofluntvel oifficiliter bisvocalis arteria ned^t obturarifufftcien
ter ab epigloto epvno qde latcre fi oifftciltter aut er. ambob9ftmi
u modovaleat oeglutire. 7»
Si tracbea arteria pbibeaf obturari epvno latere g ptSoppofitaj
lateristngeniatur naturapotumtrat)cere. $.
TRtmi^TflfTidut c5t3divfusvel alte clamSdi pectons meat* Dilatat:
Tpanniculosf piritualtum memb:o:umreIarat. 9.
Quibufcucp fpirttuahu mcat? nimiuotlataibisattractus aerab
eo:um pccto:e cito egredttur. 10.
2ler infpiratus fi moderata oifpenfatioe nequeat cjpelltvocis offi
cium non potertt oiu continuari. 11.
Qutbufcucp c§ta^ib?inferioicltban*aut ftomacb^efhtatraltas re
fonat bismftavctofitas7fubtiltsibtd6 tncludif ctrca frenc aut
circaftomacbumbabentemtumeasficcasTtenues. 12.
Ouibufcticpfanguisflegmatic9 oominafTVtfcera fita naturatitcr
funtcaltdatrobufia bisfleginaticafuperfiuitas ad cute copiofe
pptlht TcSdida nto:pbea lepi9 maculanf.boc aute tUis ptcctpue
contingtt. tf.
Stcutanbelit^zinfuiflatiocu ictutvo?:tloqIafuntactioespo:dtn6
it babfctescu ledif etpriotibus neceflartoledtturquodltbetiHt
pofrcrio:T non econuerfo.€>imilitcr in oigefhonep:tma fecunda
TterttariecnoninfenfuT y.ma8tnationeejtimatione Tmemoxfa
Tficoc altjs. 19,
Bocta'na.iff.oepafilo.mem.nutrt. qxl
€>ieut anbelitu lefo ledunf lacerti pect' ambictes:fic lefa tm -infuf #
flatioepmo necelTano patiunf lacerti o, funt tntra coftas.igt lefa
folu ictuali pattftf gulelacerti:lefa 63 voce tfnmSledunf folit mu
fcult gutturis boc eft regiois epiglott.Sn tm loqla ledif fine 6ce#
dcttb9 tfnledif linguavelaltqdcoadiuuStiwnebwpadloqlala»
bia:oentes:palatumT nares.
f£Bc paflionttme memb202um nutntiuozum:
et p2imomerietftomaci;u _ „-%,,,
Quibufcuo^fubitoTfine naufea glob' aut nod' ab ozeftomaebi a<J
guttur afcfderevidefTcibi tranfituimpedtrebisgrolTavetofitas
inter v/opbasutlacertos cocludif ;aut tnter tumcas mert T\ cu 00
lote afcc"derit. z.
Qutb9 %o cufaftidtoTnaufea globus afcedtt slomeratos lumbit*
cosfupenuspellifignificat. ?.
Ctuofcucp follicitudo immoderata verauerit:fomnu tpedies natu
ra lem:ficopiofc reficianf neceffe efteos indtgeltione grauari et
reumatifmis refluere:quap:opter timendum eftvdroptfimaut
ebliuioneudeftlitargtSautfcropbulasaut glandulofas colle>
ctiones generari nifi fuperuenerit flurus ventrts. Q5 ii folltcitu
dinzs impoztunas fepe timo: cocomitatunalienattone^ vet car
diacampericulumeftoiiri. 4..
3mpoituna foUicitudocotpusmaceratTertenuafcpicctpueft crc
bia trifiicia vel iUudconcomitetur. : ^.
3n pturituTpuftulisfaniofispediiT tvbiarumerpeditcalctameit
ta oeponere faltim firicta t la nea '. 6*
tfomentationesaq calide funt vttandejfedcarnofiseft vttle baU
neumaquefrigide. *7-
Guibus epar calidu Tftomacb9 frtgtdus necefiartu eft venas co£
crudisbftotibusT ffaticis abudarepiecipueficopiofereficiant
n3 cruditas cbili per actione epatis nequtt co:rigt. S»
Outbufcuncp fitis er falfo flegmate caufatur bts vtnu puru vFac|
calida fcdat efficacius e3 cp mirtum vcl frigida. 9.
Quibufcucptedifcuti0imoderate:ficutjb^drodicisvrfudarenc>
queut vFoifficirr:etefnpo:ri tenfioneftrfgunf % obliquStur . to.
Quofcud^finefeb.verauerttamaritudofioeliquerttfumptocibo
neceffe eft bos aut induratistaridis frcib* conftipari vet pter fb
litu ad pilo:on.t.ad fundu ventris cffIuerecolera.€>i vero fum*
pto cibo Ttnarie bumido nil remtttaturautparu necefieS in ve*
nis o:is ftomacbi concludi coleram. 17.
Quib9i oieftomacbi colera ^cludif jafs^culcaf .bosoolo: pgra *.
uat in pioia capitistamaritudo tficcitascolericomoleftanf.il
3n crapulofisbabentibus ventrem. fhpticumvt plurimu fcro*
pbemultiplicantur. 1$.
9 w
Bodrina.tij.oeepate;
Quibufcu^5ftropu0abudatint!, vt ejrteri' bteerirema cito ffrisi
daturgrauifftmaquoo^ funtcou>ar mojrin laboteoefictut. 14..
f£ tlotantes % quicuo^ oeglutiut vt pturimu ctbii immafttcatu n5
euadunt capitta nocumenta:n5autvifutJ cattgincautoolot^
aut putredinfcoentiu patiutunaut attqu& cepbaleS. 15»
Ctuib' co: efl paruu % epar: angufte funt ofe vcne. lo.
duibufcuo^ febticitanttb* ftomacb9 fucrit frigid^caput aut fotte
yit paffibile vtnti congruentius miniftraf . 17»
Ctuibus craneu fpilfumT cerebtii medullofum x temperatutti mt#
rtngequooj folide taltbus vt plurimu caput foite nec Icmter pa
tiunturoolotesineodem.
Beepate.
Quibuflf epar eft calidfi necelfe eft cbimos eo:p.i0 qu5t8c3# crudf
ertiterint aliqualiter fint acuti. U
3nbabentibu« eparcalidumtmeferaicaslata^vt pturimuftcce
funtegeftione0?velutadufte. *.
Cotpota<q crudis r acutis abfid5tcbimi0cotrariaru qualitattS
mutationib' alterStunt cu erercittj0 incalefcunt punctis:td efl
puftult0rubri0ptiu0tnaculata cuti0tandeatbefcit. CCalidi
enu acuti bumotts imptefTio vapotofa pteuenit frigidi % c5pa
ctt buottd tmptefftone': q ta rdi9 ilto oiffotuitur. 4..
3n quibufcuo3:cotpotib*;abudauerint cbimi crudi ffcaUdi wcuti
bumotis IptefTto ercedes fuperuenerit in aliqua partecotpisim
moderatS tlltusoftendtt malttta' qt nimt0 eft fottt0i0ni0qvtget
maqutovel^inaquanonertinguitur. ~ 5.
& par babens calidum t colericu fi cectderit in afelitem vel bvpo*
farcbatmneq* calidts neq^frigidia poterit emedari: fed fufftcit
medico retardarepericulum. 6.
CoIertciTin quibus epar eft caliduimoderato potuvelvfu fructnu
aquofbtum in bvj>ofarcba^interdirrfepius inctdutin 'afcblit?.
Tfbtsvero affift&ibus igni:ficut epgit cocotii offtciu crebto percu
tiutur artbeticavagatiua cruda aquofitate pet&e iuncturas q
fepiusmotuoilatantunvtfpondile tumbotum. 7.
Outbufcucn tanguettb9 afcbtite velbtfpofhrcba fuv eruenerit car
buncul* velantrar-pculdubio mott£ vicinS effeoenunciat. g.
Quibuftfiq? iuuenib9 eparcaltducofhpationeinducitbiflrpotu^
acl frigidefubuenit pcipue fi fumaf circa pticipitlrefectiois.9.
Quib* vapote^ a ftomacbo cotericovel cattdo refotutivifum obte
nebt5t:bi5lnfinerefectioni0 erpedit aqttam fumerefrigidam
cum manifefta fiti:r mapme rirca fomnum. " 10.
Qui lacticint'J0ctbi0 % pifdb* atcpoleribus vefcunf vtplurmum
neceffeeflboiumfansuinemabundarefle0mate:majr.imeficunt
?lpl?o:ifmt oc ftem'no:5etBti'fivc(:rfepafli5ib9.^fJ
bt3fructibu0 aquofi^ vtantur. IT.
Quibufcuo^fangut^flegmaticu^onatunvlfcera fua naturaliter
futit calida:?robufta:bi0flegmattca fugfluitaff ad curtcopiofc
ppeilit:Tc5dtdamo:pbeafept9macuiatur.bocaut illi^ f>cipue
cotingtt quibufcticp fub vefftbu0creb:ofudo:concluditur.i2-
Circa vctrc vbt fudo: majriecoartaf mo:pbea fepi* tncipit;?act
fupto:a fepi' ptendif vapo:is flegmatid motum fequen*. 1%
Ifmrgati x alimenta flegmatia euitcnteo a mo:pbea celeritereme*
dantur aquis fulpbureis ta rdctibus atctf rupto:i)0 medicint0*
dS)etnteftino:um z partium
pentrispafltonibus*
3fn Dittturnisvctris folutiontb9 nifi caute ^tegaf ancbaru regic*
pattenfcg federit in fella p§ni0 cai idis circutecta vejrabif in po»
fleru nefrefi vel ooio:e lumbo:um. 2.
Quibufcucp vecati0 toifionib9 aut alfj0 ve"trt0oolo:ib9abf(p feb.
vel vlcere no remedianf j> calefactottu vel cliftere vel balne.aque
caltde:bi0 pbiloniu? aut alia er magms opiatis rece*ttb9aut no
recctibu^ fenibu^aut iuuenibu^ couem t miniflrare. 3-
Quibufcifcp ve*ter fuertt ftiptic9 zcbimt crudi atqj acuti multipli»
cantur tn vmie vt prm fcabievej:SturTimmudit{|0 cutt0. 4.
3uuene0 q aflurucolericomoleflanf Tmapiein eflatecopiofu^po
tu^ aque f rigide liberat fi fumatur v:gete fiti pcipue circa refe
ctioni0p:incipiu. 5»
3uuentbu0 colerici^ in vf|0 v:inalibu0 vlceratte flurii patiettbus
vunale: erpeditabftinereapotuvtni:rmajctmeacutu 6.
3n afTueti0 biu federe quo:u me"0 ftudio oiftrabif jpcipue qn oiuer
fo:ia funt remota nimi^ retSta coartaturegeftio rv:ina. 7.
Quibu0 egefiioni^ tntne fuperfluttates oiuti9 retinentur neceffe
e lubo^ aut circiiiacentiu mgbiotu pafftone^ incurrere. $.
rafluefactto firapltci0 fuppofito:tj vel cliflerij0 in tllts c\ a coflipa*
tione gra uantur quotidiana n5 offendit naturS. 9.
3n regulariter cofftpati^obferuStiaoiete Iaudabili0 vifu0 nocu*
meta no co:rigtt:f5 pbibet augm5tari;tideomeliu0 eft vtcotrt
gatur f m q> nature curfu0 permiferit. io,
3ntctione0 reruconfpectaru^empo:egenerationi0efficace0in ge
niti^relinquut tmp:efftone0. ii#
ZJigiJ te vefp ertine folcnitati0 ventrali0 leuttatej ftrangulant ma
tuttnam. 12.
Quibufcucp v5ter imoderate tumefctt abfcp oolo:e vel fp:ecjnatio
nebi0 tnter ftfacb rnutritiua multa coartaf aquofita^velut tti
afcltte ficca :tmultavetofita0.vt int^mpanite:f5 fi mulier fuerie
a tnatrice er teTa a vetofitate mediocri0 tumo: caufari pot. 1%
V&ttr qui mediocri vStofitate tumefcit etferius percuffiw tvjnpa
p ittj
Be co fer uattone f a n itatfe api;o:ffmtV
ntjattnteriu^. t4-
£>t ventu0 Claufu0tnmatricetetenderitmutieri0ventretunc ejf
tu0femtne.i.vuluefepiu0 ructuabunt. i^.
Quibufcunq* ventue a fifacb bi0 Iumpti0 aperitiui^ructuat per
O0furfum. 16.
^ttmotquioelitefcit fom£ti0 moderate caltdi0:rtnfra oie natura
lem refurgitraut circiter a tenut vel mediocri vetofitate cStur.
dBe conferuattone fanitatte.
Vg^^jLi O nferuatio fanitati^ m tapffo cotpotib9 cn bt0 quc
rVjjfpV lapfum cotrigut Ieuiter fecu riu0 egercetur. 2.
- 7- u €ta0Ttnnata ^plepo atcp?fuetudo fp, attfdi ocbent
in moderSdavirtutecotrectiuozum. }.
tlbi 5plejio naturati0 cu etate?iungtfoeclingdipte*
cipuu l vfu0 teperatoiu in qualibet anni quadra. 4.
CBicnt calMiota modicu tepera tis coueniunt vfut tempote b£e*
malt :fic ef!ati0 tempotibu0 frigidiota conceduntur.
t£Bc conferenttbus z nocentibusiuncturte
et p2tmo oenocentibus*
j2WTtbilita0iuncturaru nequitvfum nocenttum in cpti
ltatenotabtlitolerare:pede0cotpotuptedictotu offen
\dit erxellenter tnfrigidaWacife eftuarr.oi0 fatigatu
|ua oeSbulatio ledit eo0 : % tnarJe fumpto cibojpliyacfl
-=i fufpenfio pedu facit tdem. 2
*t>temalia pira Ttnala coctana cafta nee:vue btumate^tfubftStte
leguminum rraparu iuncturis olbu0 aduerf antur. }.
Xactfe po:cellu0 aut fluuiato aue0 xvetufte galline perdicialiter
fcriunt iunctura^ tnferiote^ cii modico interuallo. 4~
<«btna0terribile0 infert iuncturi^ lcfi^s capitt qui lac animalium
cum ctbi0 tvino f requenter fumit. 5»
Ifrifcce beltuate0 vt murepTanguilla tuncturi0inferiotibu0 femjj
intmicantur. 6.
i^otu0 qui non eypectat iudiciu verefiti^ iuncturi0 minifirat gra
uamtna lefioni0. *r.
Jn Doimtenttb9 nim?0 ledit articulo^ occubitii0refupinu0. $.
Sicutauaru^ venteropptimitomne0artu0 fic eiu0 quottdiana
Iargita0foueteo0. 9.
3^rtremi0 artubu^ naturalitererxitattracundia tempeftatem.
f£&e coferentibus iuncturis.
TLozte amigdali:necno mtrtt rcamomille mellitott atqj
rofe fp tucturt0 poflunt conuententer adminiftrart. 2
Hcbo:u0 tedera non arbotea: fed tcr reftris tuncturi*
of btwfpaTr amicantur. ?.
SitBuFtndtcaimncturi0tnerui0piccetri0terrenafcen»
JBpl?o:tfmt matcria fetntum cSeernenteQ. epvfu
ttbu^multipucttcreftamica. 4*
Saluia parum cocta tcreb:o fumpta in fine refectioni0 miniftra t
ewinejtimabtleiuuamentum. 5«
Cutfeptuscalcatvuasacmuftorecentibalneat pede0 fuo*ra»
nfftme podagrijat. f .
dflo2tbu0a!c5neIaHpcdc0frasiIe0perpetuorobotantur. 7»
tterbena geftata recens ctrca colunas pedum viribu0occutti0 pie
bet iuua mentum eifdem. 8.
3n terrts aluminofte pedib9 nuncfioeeft robur p:ofperitatt0. 9.
Jomentationes guoq*aquecalidefuntvttande;fed carnofto efl
vtilebaUaquefrigide. 10.
CelefteflgtUu oolo:es pcdum fugat ineternum.
dSpl;02tfmi etufdcimatertS fetamcocernetes: c\x$
attnotatioep:op2io:uloco^quofaalt9reBtripoirmt
Ctui in multis tepo:ibu0 tc.oe feb:ibu0.i.
Quibufdtq} febticitanttbus arterietc.Slpbo.i.ca.De admtntftra*
tione vlni in febiicttantibus.
dpebticitantes qui penuria fpirituu tcfecund9oeadmi.vtni infe*
bncttSttb*. Solitt fudoiis ablatto tcquartu0 oeadm.t.vtnitc
^eb:icitante0 oe putrtda tc
Quintu0oeadminifrTattoncviniinfebttcitanttbu0.
Ctuibufcucn feb:icitantibu0 ftomacbu0 fuerit frigidu0 tc ILm
tiusoe admtniftrationevinivtfupia.
; Cj&e apoftemattbus*
Ouibufcuncp ftropbu0 abundat tc.i?.3©e paffionibu0 membtotS
nutritiuotu.
d£>efudo:e.
Ouoticnfcunq? fudauerint tuntcatt tcoe fudoie.i.
Ou5to tunica calidiottc.oefudotci.
©olitt fudo:i0 ablatio t5 in fani^ tc.oe adminiftratiSevini i febtf .
Quibufcuno^tenditurcuti0TCOepairionibu0 membtotum nutrt
tiuoium.9.
Circa ventrem vbifudottcoeepatcu.
IPurgatitalimenta flegmafo tcoeepatc vltimu^.
C^PPltciunt apbotifmi particulare^ ab Srnatdooe vitla no»
ua edttiingenif 0 nocui0 curatiui0 1 Bferuattuismo:bo:u (pi*
rituale0parte0Co:poii0bumanirefptciente0# v /•
2>eogratW0»
Xiberpzutttts:
fCljncipttliber p:imtts 'Xegiri jgal.'
IjMtina pars p:tmi iibiu
Ttes lunt oes ooctrine que ozdine babentur. 2.
;Qitma qde eft finis notione q f joiflbltttionSfit. *-
gf ecunda vero que ejrcompofitione eftf m refolutionS
imtentoium. 4-.
Ctertia vero tjc terminioiflbIutione:cuinunc inflftim*
'Stppelfare autfcfc buiufmodi ooctrinsi non folumtermint oilTclu»
tiohtm:ftd etiam aperttonetn vt quidi nominauerunt:aut refolu
ttonetmautotuernonemvt altj quidam^auter^ticatiotieVautefpc»
fitionemvtaltj. v
^TOnatifuntergoquidSberopbUoiubuiufmodi facere oo*
vJ-ctrtnS queadtnodn eraclides tberitbeus. 6.
g Tf Qnati funt?e$ q f m copofittone ipfl beropbilr.TquidSera
VXftftratozmTatbenienfis atbaleus. 7;
^T\VU\u$ tn ante nos fcripfit th que er finis notiont incioit :eic
J^7£/3iiaoesartesconfiftuntfmrattone'. 8.
jgTedt 1112 quide alibi pertranfiuimus. 9.
Tpv 3c vero oiffinitiuS faciemus ooctrinS q qjtum relinquitur
JLJSabeaq eftfmoiffomtioneTOignitateTrone;tnabudas eft
ad copiebenfione' toti* tmemoitt coiu q f m parte. jfacile effi me*
mojabiliafuntfatteer^erminiotffolutioneoia:eo q> cotineat m
letoti9 artis capituia roptimuterminmquST fubftantialc qttidS
nominantec5trarioomidentesbisqnotionesappeUant.£tillefI
quidem ab accidentibus oiffiniiit rebus:btvero.in fubftantia ipfa
cofiftunt. 10.
g^k XXt vcro fm parte eft tra ctatio vniuerfe medtcinalis fpecu>
\j5at.lattoms:in multis alijsa nobis fcripta c negoctjs.Ctuib'er-
pedtt vti ad tres ooctrinas. 11.
f~S && nunc a oiffinitiua incipiemus:tantu* adbuc appon?tes
JCTcjrfola capttula t velut2dufionc;f mejrpltcattoncoemonftra^
toiumoiceturnunc.
{[J&ecimdi pars pzimi libii £e<jnt
iSalientOetempo:e*
igcdicina eft fcietia:fanom:egrozu:Tneutrotum. 2.
gfcietie ergo nomccoiter wo .pptieaudireopoitet.^
B&num autem et egrum Tneutrum tripltctter vntt
quodq* oicitur ;boc qutdemvt coipus.boc aut vt
c&boc vero vt fignum.*£tenim fufcepttbtlefanitatis e*
coipus.iSt efficiens tconferuans eam eft caufa.iEt oeclaranseam
fignum.Omnia autembecvocantbelenes fana.Secundum vero
eundem modun et egrajet fufceptiua egritudinum anpoia et effi*
ciente* tconferuantes egritudine$:caufa$: % figna oeclarantia ?;
t neutra fm eande rationc;t co:po:a;t figna:t caufaff. 4-»
g^flifm pnmiqdem roncTcictia caru l"a naru medicinalis efh
vXpoft illa aut t aliaru: fecudo vero % egra yzi tertio neutra? : %
pollboccoipoy.lPiimu quideeftfanopioeinde egropjoetndeneu
tr 09. j£t oe fi gnis #0 fm eandS rationc.^n actionibus vero pzius
qutdeco:po:umcognitio qrfignismaiufefta eft;pofr.becverotea
rum cautarum inucntio. 5.
B£d qm effictcV.t oeclara>.tfufceptiuuoup!Y vnuquocpoicif
boc cjdc fimpUciter.boc *o vt niic: fciedu cft vtrctuqj f ctetiaj
cc" medtcinale.lgt ipm #0 fimptr oupliciter 6::bcc qde vt femper.
boc vero vt multu.j6t eftvtro:ucpetiabo£ fcientia inedicinalis.6.
J^p|i!tutro9 vero-.t caufa:t fignu.t co:p9. *£t qo fimpiroi :tqd
J^JLkx nunc triphciter vnuquodcp 6:.fl;oc qde eo q> neutro ?tra
rio^Bticipet.lbocqdSeoqdvtriulc^^trario^equaUter.tbocaut
eo cp aliqnquideboc:aliqu§doiUa.c[1l:o2U5veroipfo9fmouoff
modo5 6:.2lUqnquidcpartictpandovtroiuc^ cotrarioium equa
liter.2lliqu5 do vero amplius altero. 7.
^YStautoetototerminooubitatiocldam^mlocuttoncquaT
VJLipaj op50etermiare.3neoefnq6oicitmedicinaecfciam la»
nomegrotut neutro:u;fignificai: c\det oimparttu.Sigmficafaut
tqujruda.&ignificaf etiatquaUum.Bedomnium qdemincom
p:cbenfibile eft t impore,Quaruda vero impfectu:t n5 arttfictale
Oualiu vero t artifiaale fimul x fufficiens ad ©fftes partes artis
quas 2tineri oicimus tn medicine oiffmitione.
dlertia pareilibzf p2tm1lefj.j6al.0e co2po:e;
| IBcipiam9 igitur a co:po:ib9. f£>:imo quidem qualia fa
I na t egra t neutra cotmgat efTe ejrtfrctia : pofl bec vero
joefignistcaufi5o:at»onepercurramu0. 2.
BSnu'eft afit fimplY co:p9eucrato quideejrm* er. gria
tioe fimpltcib9tp:tmt0 gticu!is:coequale#o bie c\
cr^is£ponunfo:0anias.Sanu*ovtnuceftro!p9q6fmpiistf>*
efifanu.^ft aut t boc q6 f m t$& fanfi eft cow9 eucratfi t coequa !e
no f m optima" eucraffm t coequali tat&fed f m ^pna i£i9 fani coi
po:i5 efrenti5:velfmipfi9pp:t5fanico:pisr qualttare\0empeta
le manmeeucrat.5 1 mapmecoequale.^lt muttuj vero ab optima
copofttioe oereltctu effcnon multu tamen. ?.
£Y0:fi vero coto* fimoltciter efl q6 er generation? eft aut oifte"*
V^peratfiinbisqueftmilesbabentpartes:aut nScoequale m
o:ganicis:autvtrifc£fimu!. 4..
^Y*jg:um vero vt nunc eft co:pus egrotans in tempote f n quo oi
VjLciturtaleepfteng. «cJDanifefrum eflautemquodtboc quod
fccundum tcmpus oicitur effe egru» aut ©iftcmperatumeft m
%ibtr fecimdtiflC
fimtle^ bfitib9 parte0:autinequalein oisanict0:auttnvtrifcfr.
C*£t femg qd£ egrfl eft qftcficp e£ generattoe aut oifteperatu fatttf
epnstn fimpUcib9 parttcults:aut tn olbustaut in cjbttfd&aut ma>
•pme- oominStib^aut ettS inequale t n o:ganict0. CtU multu vero
egrum eft coipus ab buittfmodiS maltcia oereltctwtmnondum ve*
roinmcdioneutralitafoconftitutwtn. 5«
£T\ tloniS anttneutrucotp* tripliciteroicebaf Jboccldfcineo
*LJ»q> neutra e£trema;roifpoftttonweticipet:boc#ovtraq$.boc
swt eb q? aliqit qd£ bac:aliqn#o bac.Sc6j()mtt o,de flgttificatum
neutra eritco:p9 medtu vere ej:ifte0 fantfltmi cojgis t egerrimi. 6.
jf7yCbm5igde:bocftmpfrtaleeftqttter,seneratioetalegftttu»
^CjLtu eft;boc #o vt nuc qdcucp tn pnti tge medtw #o ejifttt t fa*
tiiffimi cotpra T egerrtmt. C*Si9 #o q6 fimplV eft.lboc cldg femg ta
le:qfrt in oib9 etatib* femg marie permanet tale,Tbocverovt mwltu
qfii mutationes quafdS efl accipies. C©c6m #o f m fi snificatwj
newtru eritco:p92trart)5fimwloifpofitionib9participste ej: gnatio
neawtfmvnSparte;awt£mowa0 oiffer£te0. Sc6m vnSo.dS: vt
flfm alteram oppofitione* ewcratw fuerit effectiua^ qualitatii:aut
f m vtrafqj qde oppofiti5e0;fed circa foimatione:awt magnitudi
ne:aut niterw Bticwlarw: aut pofitione !apfuu:aut ec5uerfo.3n bi0
cfcdS cotrectu:aut in oibu0:aut incjbwfdS.^n crafifto oerelinqufo:
tnoiffer^tib9 veropartib9Tfmoe0 oppofiti5e0p5t aliqdatrario
rtiparticiparefimul.C^tfemBqdStaleeftfmoe5 ctate^ mane^
fimile.<Ut multu #o eft q6 t gmwtaf' fm altd.d. C3*a vero t qo vt
nuncneutrfieritcotp9f mfignificatS:auteoci7 fm vn5 gtfcbecba
beat fana:bec ^ero egra:aut inberentiu ei:aut circa parte^ oiffer 5
te^. C*5e6m vero tertiu fignificatu neutrfi eritcojp9 q6 qutdc m5
fanu fit m5 egrw in parte tgi0:qweadmow inberet altqwuV pweri0
qwidem epntibw0 fano0 effe:adolefcenttbpvero factisegro^vel ec5
uerfo.3n vno #o tge ita newtrw vere ?tincut a\dZ confiftere; f m %o
latitwdintnon contingtt.0cimw0 vero qnt nuncouplr. rj.
B&nu #o t egrw % neutrw co:p* qwotte*06tT qwale vnftq6cp eft:
fwffici&er oeterminatw eft.2De fignis; %o oeinceps oicSdfi eft.
<C3 ncipft Sccndus Itber £egm tBMenL
Cjncipit puma pars Jtb./6aLDe cais*
CjlfSiCma pars oe captte*
IXnt awtT boiwfigno^ fana qwid^qweciicp ptcfentirfa
nitatis fwnt figna oem5ftratiwa:T fwtwre ptonofttca:T
piiwfit facte rememota ti wa . i.
^VSra ^o figna pnti0 egrttwdini^ oemonftratiwa
\jLfuntTfuture jwofticajTpu' factc remeotatiua.^.
Zesnii&kttmU cpipl
£Jj£cfidu#oboctncutra:rq neutrap oifpofftfonBoemonftran*
J^ ria funt:tpnoftica;trememo:attua.*Bt funtfigna f m alt^d o>
di fan&f m *o alid;d qde"egramoecIarantia Oifpofittonc. Jgtbccc}
defan tempo:a fanisTegris infunt» 4..
H1f>pellanf aut becofa qde" flgna aveterib* medtci0 pnofttca
tft pfentiu aut p:eterito;z aut futuro9oeclar5tia funt. 5«
^YCvtilttaa 4de magna eft;t ocmSflratiuo? % pnofttcopminot
VJLvero rememo:atiuo:um. 6.
^yriftentibug tf 0 co:gibu0fani0;bi0 cldcfimpliciter: bi0 #0 vt
Vjlnuc qzfana oicunf.Simpliciter fano^cozpo^ouplice otr.im*
efie oiffercttS.bec Cjde eo£ femg cffe talia.bec #ovt multu. £*em£Ci
de talta cjcuqj bnt optimacopofition&tltmultuJvo qcuqj ab bac
non multum oefictunt. *7*
GOgrittioe0#o eo9:rabtnberetuV fjfubfiStie eo^rSne; opj
fierutab bi0 cj neceffitatebeccofequunf effecttb*Tcafib*ci£t
accidentiavocamu0p:op:ie. $•
BtlfW tia c\de ipfa eop q tn optima copofitioe funt cotcper5tia
fimile0 4departe0 babetiutn caliditatetfrigtditate:Tficctta*
te:ibuiditate:o2santco9^o in quStitateTqualitatecomponettum
ea tadbucin fo:mationctpofittoneparttcularumvmufcutufcpet
tot tu0o:gani. 9.
*3~W"3S bi0 *o q ep necelfttatebec fequunfcfife^ cideete^babetta
.J-JLqjtu qde ad tactuinouricieTmoUictemedioaita0;qptuadvt
fumbon9colonfmIenitateTafperitatemediocrita0. JC
gjecudu *o effect9 ogationup.fectio qui % tf tutenofamu0. 11.
/YOiu tf 0 q o:ganica conlequunf tn coeqlitatetpulcb:itudine
V>Lomni0 co:po:t0 o^aniconinuampmmtnberStiuet^effectuj
invirtute.Opttmeersocompofitioi0 co:gis oemoftratiua figna
funt bec. li.
/TO:u?vo q o,de oeficiut ab bac fana #ofunt:bec qde in fitniles
VJLparte0 babetiu la pla i unt c5tcper3tia f m queda" buu lapf uj:
bec tfotin coecjlitate o:ganico2 parii aliqd;?bic lapfu0 aut eft om
munuaut altquommtf m aut vtrumq^. n.
Oignera autlapfuueadefuntcubi0cl fttutfeop cSplfo teperS
tia in babetib9 fil'e0 Bte0:nuer9 #o;tfo:mattot magnitudoj^
pofitto in o:ganici0.vtrifqj ?vocoevnita0:quaTcontinuitate" eo:u5
nominamu0. 14.
IIFletfdctfo ipt0gmb9lapfuure£TO2co:po2eftvttiu0m fm
gulu egrt figntficatu.tEerminu0 #ovtriuiqjotfcrettu?efttoga
ttonts 1enfibtlt0 lefto. 15.
"23P6 cPtima *° oefict^tia c6pcfitioe:co:pa 4deb:euelefafunt
.JCjLt tpa f mveritatetmnon tamen fenfibileeftboc. 16.
tOeterminat autemeatnagt0Ttmnu0incperatioibu0te0ri0 cau
fts repugnare. 17,
#tberfeaindus
03mplicitef Jvoegralcoiga oetcrminata funt eoq&facili* *b
egriacaufiavmcani:; xabeo q6 f mmultu altc\cifin fttute OpC
rattonumoelinquatur. i&
BZJnt ?vo bo^vtrozitcB in medio jneutra: s q #o Dicunf neutra
xque cumlatitudinejquadam. 19»
fpC^ oiuidit: toti* fanitati0 latitudoin tre0 gtee latitudineba
X3J>Zti8% ipa« mult&quaru £ma 4de ertt fano^ cotpojr: fecuda
vero egroium. tertia neutrotum. 20.
HUuib9 oeincepe funt e0rot$tia cotpoia lefiSie fenfibilie ope
rationum oeterminata. 21.
**^Oletia*oTquo9motioeefuntoeliquentee:autoinoperie
A±J rut manifeftoebiit terminoe.Quecucg tfotfirmae biitope
ratioee itt ma pimie tyi oif ceiW facile oifcernunf § m *o mittotee
ambigue fuimt j>pter boc f 5 boc gen5> lefioie neutro prio j>ticip3e
cofifttt in illa oilpofittoe quaru3am neutr$ oicim* nominari. 22.
0*fDnib?bieoijudicatien5 fcom tpamre;znaturSfenfup.icuai
em eft fempiter ne pafltSte irrepere oogma . J% •
B3gna #0 bopq fanant' corposttegrogTfaniopvtnucepftetiii
quantitate;oiftantie oifferunt. 24.
2f~fc Onetib^nbbteouoeeriremoe termtnoecotrario^ alterutru
JkdZ optiml copofitton«nucfactaegritudine\Cofider3tib9 #0
cutbo9luntvicintota:TC| pbanf cotp^:j>pin4ueernoptimecopofl
tioi fanu.Qd %o ab bac logt9 i$ ?vo egrotSti jjpinqut' egru.tltro
rumqjJvomediuequaliter ab vtrocpabefleapparce.-neutruin ertt
bocOptime ergo compofitionie cotpotie otctefunt cognitionee.
3Deficientium vero ab bac equalia quidem numero funt bis gene*
ra:t magieTminue oiuidi potentibueetfeparatiein tree latttu»
dmes. 25*
B3gna ?vo egri corgie fiinpliciter oicem': ejbi0 effi eriit relict
oue latitudines .manifefte. Sc&m ergogenue oictueft puem
opttmecSpofitioms otatioue.Tcdm vcro fpectc nucoice? ptius no*
bieoiuidentibuepartee. 26.
1^^ Uattuor aute f unt ea^ oifFeretie oee.Quedam erftea^ fune
V-£*.?rincipalee.Qued3vero ab tllieepottefunt.OuedSTVoneq*
aliarum oominatur necpalte earum tnnatae babeteevirtuteer re
g:uteeeasoominantur.Ctuedam veroTtnnataefimuibabent et
H*f|influentee. 27,
Jk^z ttmcipalia igif funt coticerebtdrepant tefticult. 28.
35 UlisTvo erotta funt;Ttilte famuianf: nerurcfpinaliemcdul
la cerebto Cotdi *oarterie.UeneepatuStantnaliavafa tefti
culie. 29.
I1f>fa ?vo feipfa regut carttiago:ofTiu coniunctio-.mcbrana gl5
dula:ptn§uedo:caro. 50.
Tfi te ?vo oe0 gte0 coebie bab&es ad fwjpft' regim5arteri|0T
j3LvemsTnenHsindtgeiH. IL
Xcgni galienL cppl
CCapiUo^ %o% vngtuunectjregtmc" eftaliqd;fedgiiattofola. }i*
*^jTaEcquidemparttu5funt Differentie;ffgna ?vo vniufcuiufcp
JL^crafeosoeincepsotcentur. 3;«
*f^k fiinctpium aut a cerebio nobiaf acientibus. C£>unt enim
Jk^qutncpinnatagenera cognitionuin eius. 1£>:imu.qutdcto>
tius captttsoifpofitio.Sc6mvero fenfibtlium operattonu virtus?
et vittum.Certtumoperatiuo:u.Quartu p:tncipauu.Quintft na
turalium.SUiud eft genus in bis omnibus generib* ab fois que cjc
trinfecus ei accidunt alteratto. 34..
^^rOtiuaquidccapttisDifpofitioejmagnitudte sfigura eius
VA.T captlloiu accipitur. - ^*
jQaruu ^oca putpiauecopofitiont0cerebtt J3p:iucfignum. 36.
mStgnum #o ep necefitt3te bone copofitionis eft fignu. Si effi
p:optervebemcnttafactueft magnueiusqueineft virtutis
in matertamuitaTbonaoperantisbonfteft fignu.Sivero ppter
fbla materte multitudineno bonu eftfignu.iOeterminandu ergo
eft er ea figura % er. bi0 que ab eo nata f unt. ftgura quidc fi bone
fo:me eft :femg tth bonum eft fignu. 2lb bts tf o q ab eo nata f unt:
vt fi collum fotte eft;r in alijs oiftb9 optime oifpofitu eft;T fi oe qo e
eiu5 neruofum eft % plenii Tviutdum.ip>:op:ia vero capitis figura
eft veiut il videas fpbera perfcctam ceream er vtraq? parte leuiter
compzefTam.lftecefleeftentmbuiufmodi talia gibbofaquidemfo
cundu m fpberam pofterto:a fieri % anteno:a rectio:a #o fieri q cp
Vtraqjparte. 37".
B3 vero r"m occipitiu eminctia fit mino: altcui:confidera % ner
uos t collu cu alijs ofitb*.Scom natura fiquide" bi3 fe babe»
fibu0indigetiamaterien6^tuti0tmbeciUitatetaliter factuj eft
boc3neptio:ibu0veroepttibu0tnfirmueftp:incipiu.3nplurtbu0
verofcomoccipitiutndtgentia imbecillitae eo^qucoictafuntfo
quitur x rarum valde % tale contingit. (fjSroflus #o f m occiptttu
cofidera caput eode modo etfde in toto magno na to oetermtnatis
3npluribus tbecbona figura facta per acepbalidos bonuftgni*
quaquidamedico9poftert9cereb:unominat:qucadmoduigitete
poftert9 oeterminatu:fo:ma velut lauda babete comiiTur§.Spine
#o puncipiubec gs eft z g tlla oim $ m totft atalts co:pus fiut ner>
uoulactiones.3pta ?vopofterio:parsr*mfein otbusoauco;: fenft
biliumBticipat multouitfooperatiuo^otacpbecT beneoifpcfi*
ta efectasbabetnaturastfmviuiquodqj pp:tas.fl[>£ade#ostn
anrto:tb9 capitis eopque funt fm fronte oeterminattoes funt bis
qfuntr"mpoften9adp.uitatcz tnagnitudmeei9 nobisre/ptcienti»
busTftguram;Tquefunttnbisfenfus;fc} vifumguftumT odo:a
tum.aiterutrum entm funt cognttiones % fibi inutccm atteft^tts.
ict ap:inctpio nata puncipi) vtrtuti? vitio,^tp:inctpiu bisqm
ab eo nata funt, ^S.
Xiberfccundu^
*f\ Ytincipalium tn ogattonu virtus x vitiu eiufde* ^nciptf fbli*
Jk£ $ mfdpfum funt cognittones.tloco aut pnncipale^ ogatio*
nes ea que a folo piincipio fiunt, 59.
H£cili0igtf intcllectue fubttlu? fub(15tiecereb:ieft co^mUo
■fca rd : t a 0 vero t n tellectus pinguto:i0. 4.0.
gacilitas *ootfc&ii eft mollts.igt mc"o:ia gmanenti0. 41«
gtc *o t oifficultas oifcendi oure. Q bliuto #0 fluenti0. 4.2.
CCtbfj mobtle tn optnionib9 eft calide.4l>ane"s #0 frigide. 4-?«
jTfPbuc #0 mibi videnf ouo oeefle fclia cognitionu queej £tt
JSJLcipio fufcept otcere.tJnu quide" naturaltum. 2Uteru #0 ertri
fecus accidentiii.Jgrit aut comunis oe vtrifq? ratto, 44..
*{\8m fi eucratu cereb:u eptfttt fm quatuo: qu aIttates:oia q
Jfc^oicta funt babebit cum5 x menfura x fugfluitate^quecucp
per palatu aut narc^Jautoculo^purganf.T bec babebitmodera*
te mintme leditur ab oibu0 quecuqj eptrinfecus calefaciut x tnfri »
gtdant t oeficcant x bumectant. 4.? .
^^aitbus quidginfantib9 e^tibu0capiltifiuntfub:ufFi.,f£>ue»
VJLris #0 fubzubet .fp>erfecti0 #0 rubei.4Dedt j #0 quodamo*
dj> etntes cnf poin fimpliciu.i.plano9;necp calui fiunt. facilius.4.6
lire #0 0P5 que oicte funt x que oice"de funt cogninoe^vt
'ZTTOdi
J3Linb
Jm bene temperati0babitationtbu0. 4.7,
f^% tlecuncp vero f m capillos n5 in regtonb* tantu:fed in bu>
V»mo:umteperantiai>po:ttonebabgt temperamieeotum q
funtfmcereb:um. 4.8.
Cf 3 vero calidiu^ tepcrato fuerit cerebifcf m vero alterS oppo
JOfttionSeucraton:fiquid5 plurimu fuerit calidi9'fo:tio:a oia
que oicta funt % otceda fient ft£na.26:eui #0 fugabudantta eritte
leuia.Communt0verobecrattofttinomntbu0 que otcende funt
mibi partibu^ ear um que in omnibus temperStti^ oicede funt co
gnttione0. 4.9.
»lBincep0 #0 figna et9 q in cereb:o eft caliditatj tn bi0 q p:i»
oicta funt rubicudto:a x calidio:a q funt circa caput ota §
iu oculi0 vene fenftbiles. Capilli bo« natom ctttus in capite nafcu
tur. <lDultum quidc" calidio:ibu0 ejntibu^ bene teperati^ nigri %
fo:te0* crtfpi mlt.1Bonmultu#ocalidio:ibu0fub:ubeiquid£p:t
mumfiunt:oeindenigrcfcut.2lccedetibu0 vero etatuV calui fiut
etma0i0plurimucaft.0uperfluitate0verofm palattfjt nareset
oculos x aures b:eue0 x oigefte b is funt qft trrep:ebenfibttiter fa *
nt funt. Hepleto aut aUqn capite continue x mayime bi0 qn oieta^
negligenter obferuant boc tale accidit. "fjMurima quide fed n5 in*
dtgefta fiiit fugflua. Yleplenf aut x grauanf capita ej: cibi0 calefa»
aientibu0 x potib9 x odonb^t er. triufec9 acctdentibu^ oibu^ cale*
f acientib* in c\bu0 eft x ^tincns aer.Sdbuc atit magis ft n5 folu ca
lida(fiuttaIiunatura;fedTbuidab:euibu0 fomnt^ bmoi tcmpec'
£egni)8alem\ c#)\
rantieonanturadbuc ne ptofundt ipfiflSt. f o.
Htttgtdioti0 cp opj cereb:icognitionee funt.falurima fuper
flua £m jppiiae eftufioe^.jgt capilli ruff i % recti % manetes %
poft multu tps nalcctee fubtiles x zpXts ptimum.*2t facilee a cau
fi0 frigidisledutur.JEt fm idem tepue lefi5is catarris % cotrijis
confomutur.TBecptangentib^calidaquecircacaput funt. Iftecp
tnfpictuntur rubea.JEtoculotum veneinuifibiles.jgt fomnotttto*
res quodSmodo funt. Sr.
£2g Jcctot ts *o cerebtt cosnitt5es,1R5 fuefluu eft I efftufiomb*
jCTi^tfenfmtgfectio.UigtlStesvero funt.iJSt capillos fottiffi*
mos babft citillimecp pducunt nati crifpos magis cp rectos. Cal
ui tn bteui fiunt.lTTbumidiotis %o cerebti captlli fiunt plam. Jgt
no oino calut fiiit. JSt fenfus bebetes funt. Jgt fuperfluitatu multu
tudo,agt bec 6\dt fimplicesoiftemperantiefunt. ^u
GOmpofita qutdccalidaTficca.1Ptimaquideeflfmqu^n5
abftdantes funt in fupfluttatibus.Sedperfectt fentbus. JSt
vigtlantifluni.JEt calui fiuntcitius.lfuima tn generatiocapillop
cituTtma eft eisTplenifltma. Jgtnigri capilli. jgtcrtfpifiunt.JSt
caltdi funttanejentibuscaput.JEtrubi&divfcpadftat' tga. 53.
B3 *o butdttasaccedat caltditati:para quide fueegredientU
bus vtrifcB medtocr 1 1 a t&fit bonus colottt caliditas. JSt in
ocultsvenema0ne.iEtfiu2fluitates plurime medtocriteroigefte.
j£t captlUrectiTfubtubei.Jgtnocaluifiuntfacite. "fieplehf afit et
grauant capita a calefactentib9.€>t ^obumect&ur multomagis
ftatim fneabundantia bnt fuperfluitatu.CGtft vero ad plurimtt"
bumiditatiST caltditatisvenerint:egrii:bts capufcxfuBfluitati*
bu^ plenu % facile e$ calefaciStib9 % bumectanttb9 ledtf .TBotb'?vo
bt0 femg stratn^.Optime^o inbotea oegutnecp ejccttari poflent
Vfcp ad multu:T ad fomnu conuert£tes feipfos.Similtter % grau$
tur ootmiente0. jgt vtgiiates. JEt fantafias vidmt.Mt fenfu0 funt
imperfecn. CSi #o multu temperatofit calidiue cerebtutmparfi
vero bumidiu0:remanebut calidecrafeoscognitiones mifcebunt
aut eis leuiter bumiditatiscognitiones.tlelut ecotrario:* fimul
to quide fit bumtdius cerebtu:paulo?vo caltdius:manifefte qutd6
erfit vebementts bumiditati0:leue0 vero calidita tis cognitione*
Ctuia fi qualitate^ tntendunf \x figna erunt intenftota.Si vero re*
miffe:remittunf rfigna. €5muni0 veroratio eft becinotbusfm
compleponem oifteperatt js. 54-
ITT Yvigtde vero fimul z ficce crafeo^ cerebti f rigiduj % fine co*
^C-Llote gficiut caput quantuin ipfis eft.Semg efftop^ meminif
fe eiu0 que tn £ncipto oeterminattonis otcta funt. Confiderandii
ifit qua ntu ej bumotu cra S\. alterantur qtie rirca iUud funt. 2>ta *
tim vero bmoi crafes fine veniSiCtrca oculo0funt:« a frigtdi^ cau>
fis ctto leduntunideo inequaliter funt fani,2Uiquan4o quidem kf
Kiberfecundus
ttiffima funt captta:T no funt fueflueeffwyiones.&liquando vcr*
<oii}\8 x catarrisin paruis caufte cito cofumuntur.Senfusvero
ei0 tn pueritia quide" perfecti:puectis vcro emarcefcunt citi9. M
Xt tueuiter oicam cito fenee circa caput funt oes:ideo canefcut ci>
ttu0.€aptlti vero eis nati quide veniunt vi? ejtles x rufft.Sccede*
te vero tgeoominante quidemampliuo frtfiiditate qj ficcitate no
calui fiunt plurimum.aEcontrario fi accidat ficcitatem quidejan»
pUuflf foomtnaribumiditate;frtgiditate' verocaliditateiparujbu
iufinodtcaluifiunt. 55"-
^fF\ Hmidevero Tfrisidecrafe^cerebttgrauiter faciutootmie
JL£te8.i&t fomnolentos.Jgt inutiles fenfiV.iSt facile patietes a
frt£o:e.;igtfacilerepleto0caput. lEtfacUepatientes catarrumet
**^T coiijam.TBecp calut fiunt buiufinodi. 5&
JLJLi&c tgitur funt figna earunvquein cerebto crafium. 57«
g~T X bt0 ergo tid&a ad vnuqddcp otganu fenfus fcies cogmtto
XjLne0 tra nfferens te oe atio ad aliud. Sufficiet vero in ocults
tantumotcere. 5S-
d~\ Zlicuncp ergo tangentibus ocult manifeffe funt calidiT mo
KJ*Jamt facUi9:TfrequSter:Tvena0 latasbab5t;calidi funt ces
bi.tfrigidiveroquibiscotrarij: bumidiquide qui molles fimul
et multe; bumiditatts ftunt.Sicct *o 4ouri fimul x aridi funt.59.
e% leduntur quidfca fimilibus caufte fuecrafi facUe,3uuan4
tur vero a c5trarija:fed moderatovfu. 60.
CC^ boc commune in ot cognitione crafeos ols partts meminhTe
opoitet. 61.
m£gn itudo vcro oculop ppottione quide" x operattonu virtu
te multttudine fubflantie eucrata er- qua oculi facti funt 011
dit.Oue^o fine bia multam quide fubftantt§:fed non eucratam
oedarat.lPauitaa vero oculop cii jppottione quide x virtute ope*
rationutn;paru& quide fed eucrata oedarat fubftantt&er qua fa
cttfunt oculi.Cfino jppottioneveroquad&TVttio operationum:
paruSfimulTinutileeirefisntficatfubfiantt^oculotum. 61.
e% vero que funt f ecudum colotes fic opj oetcrminart.jSlau*
ct quidemoculi fplendentes bumidttatepura x multa: lumt
nisfplendtdi funtcStinentia.lftisrivero econtrario.<JDedtjj aute$
funt fm tnedtas caufas. 6*.
OXaucus tfooculus:aut pptermasnitudinc* autfplendotent
criftatlordos:aut m - fomno pofition&aut per f ubtitis Taquo
fibuotis quiefifecudumpupiUampaucitateTpuritatemfit.Om
nib* quidefimulcoueni&ibus funtglauctfl"imt.Sivero becqutd£
bo^ adfint:bec vero no magis x minus in glaucedinc 2fiftut.64.
J^kjfger #0 ocul* fit:aut bk in pfundo pcfition&aut pp pjitta*
JL^te criftaUovdos:aut qifplecti duT ruttlSs pf ecte n5 fcaut qfn
fubttte buidfcaut amplttaut puro n$ cfl;aut ppter queda botutn
Xesni&tlenu cjqrif.
autp:opteromnia natuineftfierimagistminusin ctequtadma*
dumoictumeftptiua. 6?«
BUbtile qmdem buiufmodi buidu aquofiu* flmpliusfactO bu
midioteoemonftrat oculum.Quemadmodum fl fpifltiWTmU
nu0fiatficcio:em. 66.
GY\tftallocdo0^ofiquid6ouri?fit:f!cctoteoDa!ocu!6. Si *o>
molh9;buidio:e.3taverovtfic\dfuperad4at cSteperitie fub
tiU0.ficc!o:em.©tverooeficiat:contrarium.
d i£are fecunda fecundi libu legni itfaleni
queeftoeco:de.
lg cotdi* aut crafib9 cetncep* fcicaf .*£>:? bec c&meme
raW nobis qovn3qu5cp Bte*calidto:&aut frigidiotei
autficcio:e:aut buidio:eTeipfa fact&efTeoicim':non ad
aUquaaltic5parsite0:qu5tucucpefncotfiatquad5 na
tura frtgidifiimunr.multo calidt' eft f m crafim calidifii
mocertOio. I»
G2Uidio:i0 ergovt ad j?p:iu modu referam' co:di0 ffgna infe*
parabiUa cjdcx famtliariaria becfunt.ilDagmtudo rcfpira*
tionis.igtpulf9veloc!ta9.^tfrequetia.^taudac!a.^tadacti5eflt
impigru. CSi $o co: ad plurimuj veniat calidttatieifuro: eft ei*.
)6t maniaca c5fidftia.;£ftautTpilofumei0 pect*;tq circa bvppocfi
dna Tbi0p:ofima.3n plunb9 ^ottotu co:p? cauduejcalidocoi»
de fitmifi manme cotra operef epar.SDicent autempaulo pofteri»
totiu0co:po:i0co0nitione0. }.
£YQt aut latitudo pecto:i0 calidi co:di0 cognittojnifhbuic ali
VjLqn cereb:umarie c5tra operef .£Ui aut iptnalia medulle ma#
gnitudo ppo: tiorta Itseft iUt plurimu:fp5dilia fm magnitudine" cp t
tafpinal!0medulla.3tac^TfPina tota .Cotugtf *o tboiatad po*
ftcriote parte f m I5gttudine qde equali^ metbafremo: f m latitudt
ne?vocucid5ppo:tionali0roflitudinefp5diliu c5iuctio fit f m illS
fpinS.Cu ?vo catttaa co:di0*mata fuent augmetabittbo:ace\i. oi
latabitf m pm5 gnati5e3 ppo:tionabtfr bui7 catttatj.35 cttcfi in
puo 4d5 capite tbo:ar pofit9 fuerit:maria f m co: fit cognitto caft ♦
tati0. Q.n *o in magho paru9 marietboc pp:iu fignu eft cotdiafrfc
gidiom.St #o j?po:tione babeat cu captte:alij0 flgni^oeterminJ
du entcecotdeitavter tbowcisqftttatcnilacceptur^fte. 4..
ITB fngtdiou %o co:dc pulfii0 mino:e0 funt splectetib* n5 tft
er. necdTitatc tardio:e0 aut rario:e0. {.
BljMrit* *o ftquidetato mino:tbo:arfitqu5toco: frigidius
pulfib9eftppo:tionabtli0.S>i verotbo:armaio:fuent fcoiu
quantitatem cozdts frigiditatem non mino:emtantu;fed tardio*
rem oeclarat pulfum natura. 6.
*0
Ktber fecundus
^^2Ue0TtimidiTCuriofi ,*Bt nudii ei0 pilj eft pect*. IC3De guitate
VX^oei^oeterminSdu effcvt fcu0Oictueu\Sc65boc#oToetoti*
cozponequalitate. ym
B3ccu #o co: pulfu0ogaf ourio:e0.*Et furo:e" no pioptuWef^
ferocetoifftcileplacabile.Ut tnultu #oTtotuco:p5> ficcu (t non
cpar p operef .Tbuidio:i0 #ofco:dt0 figna funt>l|>ulP moUe0. Jgt c5
Fuetudofacilemobili0adira\aEt facileplacabili0,*gttotu co:pu0
bumidtu0:nifi ea que fc6m epar contra operentur. 8*
^JfaBcudu ^pofittone^o pma^iitatuoiftcperatieco:di0ficfeba
J^ bet. Caltdi c\deificci co:di0 figna funt. Ipulfiw; ouri;tmasni;
*veloce0:tfptffi.JEt fpu0funtmasni;Tveloce0:tfrequete0.JEt muU
to magi0 advelocitate' acccdutofrequentiamnc crefcente fc6m p
poniouemco:dt0tbo:ace. 9*
Oilbniu ptlofifltmi fttnt bi fc6j pect^bEppocudria.Sd actioes
*oeati.*Et aiof!.j£tveloce0.iBttvj:anict mo:tb^iStefttturioft
funttoifrtcile placabile0. tE33>e totiU0 #o co:gi0 crafiadbuc;* tbo
raci^ amplitudinep:opo:tionaliteroebi0 quep:iu0Oictafuntoe
terininandumeft. 10.
Gj 3 #° buidita0 obtinuerit cii caliditate.1£ilofi qdc min9 biscj
Cpuaoicti funtbuiufmoi.*£tpattadactioe0no min9illi0.1Bo
tn ferocio:e0 in furo:e:fj in tra tih parati.ff>ulfu0 #o molleor ma>
gnitveloce0tfrequete0. iBtfpu0tbo:ace4de pportionalrfe bnte
cotdt fc6m eadc fo:ma eritfilte pulfib9.<JDino:e #o edite tatovelo
ciowfrequctio: efl p:edicti0 fpu^q,uaroTtbo:a£tnino:.<JDulta #o
guerfiSe fcdj crafimfactaTmapefi fc6m bmdttateaccidit.tbecp>
terea q otcta funt adbuctin putrida0e<3ritudine0cjco:rupti0Tpu
irefccttbus in et0 buo:tbu0 tncidut.aEt e£piratice0tnato:e0T velo>
cio:e0tn fpiratib9.*Et in pulftbua fiftolesvelop. u.
'«-^ tlmidio:i0^oTfrtgidio:i0 co:di0ffgna funt.fjt>ulfu0 molle^
JLJt *Etc5fuemdo ttmtda:Tfo:midolofa:Tpigra.0ut#OT nudi
pilts bi f com pecto:a. jgt mintme trafcunf. jgr tn iraj no funt para
ti.C&uod ^ocirca tbo:acemrtotumco:pu0bi0quep:tu0 oicta
funt fimiliter oeeerminandum eft. . l z.
H Tltgidu ^orficcu co: pulfu0 qde ouro^ opaftparuo0.SpU0
#o fic\de ppouionafr frtgidtta ti paruuo tbo:aj:fit copet6>
te0.St^omato::raruTtardu.<fbintme?^oomniuiracudibi:coa>
cti tri aliqbua irafci feruSt memo:ia\Sunt#0Tbi no pilofi pectota
omniuma;rime.C~2>cparuttate#o tbo:acu?T rotiu0co:gt0frtst>
dttatefimiltteroererminandumeft. l^.
alB u cdmune m oib9 bi0 q bicta funt comemo:5re0 q? qcuncp
oe mo:ib9 a ut nuc fcotn alt§ a liquo fcripta funt o:a ttone ad
agnittone" in craieo0:no pbont0 aut p:aui0 mo:uy e£ pbilopbia
cjccrcitato^; kd p naturaubusvnicuicsoictumeft.
fegnfgalenf»' cpfffc
GJCertiap&Ys Secundilibu £egm' iSalenK
quecftoeepate*
3 1P>a ti^ vcro calidi cognitioe0 funfWenap am
'^i phtudo.Colera rubca multa.^ntgeveroaup*
(mafliceetati0nigra . Catidio: crTicrt fanguta
cis.i&t p:opter boc vniuerfuj corpu0 calidiu*
nifiea que.Fm coi contra operentur.SDenfltaa
, veroeoj que fm bv_ppocudrium % ventrc*. 1*
97*3) ""13 7\istdioii0vero epatis cognitione0.&rt
=SW rA-Lgufliavcnai;.iFlegma plurimft.Sangut*
frigidtot^t vniuerfa co:po:i0babitudo frigidiotnifi ca quc cir
cacotcnlida fuerunt.lfluda ptli0bv.pocudria % venter, *.
£^\1cdoiis vero epati^ cogmtione0.Sangui0 quidemfpif*
w^ fio: x paucio:.Uene ouref. igt vniuerfa co:po:t0 babitu*
X J do flccio: vel ou rio:. 4..
*W^r tlmidio:e0 vero epati0Cognitionc0.Sangut0 quide* pluri*
JL£ mu© Tbumidu^.Wenc aut mollio:c0 . 3ta vcro % vniucrfum
cotpu0:mf!eaciuectrcaco:contraoperentur. •?.
Caiidi quidcfimulT ficci epati0 jlgna.flMlofum bvj>podtdri5
oertru.Sangut0 fptflun? paucio:.2lmara colera: multa cir
ca augmafttcavero etatemmgra.XJenarumamplttudorourttia.
3ta vero*rvniuerfumco:pu0. 6.
G2llidita0 fiquidea co:de p:umpen0 p5t jwumpente ab epa
t£frigtditat5.QueadmoduTfrigidita0quidccaliditatl7.
B3ccitate vero impolTibile eft ad contrariu a co:dc bumidto*
rifacfoadduci. g.
/T%£dta vero eft q ab epatebumiditati^ eo:uq oictafunt. Mt
iLcmagt^fiqutdemabea q inco:deeftvinciturficcitatecpfio
ctta03bbumidttate. 9#
/Tv3nu0verocaltditate.^mpli9autmin9frtgiditate.jFacileeni
5JJ£vincibilt0 eftbeceo:uqueabepatep:umputqualitatu. 10.
mSmfeftu efiergo qfh fi in idtpfumconcurrantp:incipio:um
vtroulqj crafe0:totu co:p'gfecte circa ca0Oifponctur.2)icg
tur ergo paulo pofteri* toti? co:pou0 cognttione^. H.
"ip* Zlmidueidem fimulrcaltdti epar minu0 cfaexalidoT ficco ea
JLJr cj'ctrca btppocudria funtopcraf ptlofa.lJMurtmu vcrofart
guine:Tvena0magna0.^tco:po:i0babttudtncbumidSTcalid$
fl n5 ea q circa co: funt cotra operenf .0i vero ampli9 vtrifc^ qua
litatib9auertaf ab eo cp f m natura ptopttofamunf a cacbocbi*
mf]0 x putrefatietib' egritudinib^.Sdbuc vero magi0 fi plurimfl
sugeaf bumidfr.paululu vero calidu . Si vcro cStrario paru cjde
buiduplurmtujvocalidiumimmecacocbimifiunt. ,. vu
q tt|
Xtber fecundus;
TFC XXmidi9 vcrot frigidi* epar fine pilis qde bj bv.ppocudri&.
#«-Jt Sanguinc vero magi^ ogaf flegmaticu cit vcna? graciltta ♦
tc.igt vniuerfum coipu0 fimiliter fe btte : ntfi ca q a coide funt ad
contraria illud tranfducant.CJFrigiduvero x ficcu cpar paucifan
Suini0 t graciliuvcna? efftdt co:p'.£t frigtdi^t bv.ppocttdriii
nudius piU&ntff x bic vincat coi.
CjQuartaparsfecundf Ubu £egnti6a*
Jenfque eft oe tefticults fequttur.
jliBfficuloiftvero craffd calida quidemarimevcnerea
eff.iStmafculo;zgeneratri£. £t citi'pubefcuntei0
partc0senttalcs. i.
[rigidavcrocraffffcflcotraric. ;.
Zlmida cldemTmulti femtnis x bumidi h&ic
^lca #o % pauci femte.t mediocritcr fpiflt eft.4..
^TYSIida vcro x ffcca craffs r fpiffi fcminis efhigt majie genera
VJLtrinnafculop. J$t eitifltmead coitu ejcitat.apiinctpio ergo
*bm5i citiflimc pubcfcut in partib* gentalib* x in oib9 in circuim
fui:furfum 6\dt vfqj ad regionS circa vmbilicu: oeoifum vero vfqj
»dmcdiuco?arfi.1pctulca igtf eflbmoi crafis fatte ad ventrem.
CittflTtme vcro fatiaf . Si cogaf nocct. 5 .
aO nuenteW fid.de' calidttatet bumtditate piloff ctde min'
bm5i bi0 A oicti funt.4l>ulti #0 femint0 magi0.1R5 cocu*
pifcut vcro magi0 altj0.£>uffieiatveroffne leffone magi0 venerei*
plurtmiu. Si vero fa tt0 augcaf vtracp % calidu x bum tdu : no ff ne
Ieff5eabffin£taveneret0. 6.
£f 3 vero frigidi x Ibumtdttftn crafes fiunt tefticuli: nuda fiut
TTj t\ funt in circuitu pili0. iSt tarde coirc incipiut . Ifteq} vebe*
mcte* funtadoperati5c0.^quofum veror tcnue femcn tis.x pa?
generaavel n5 gencra0:T ff generat-.femina^ gencra^eft 7.
03cca qutdcrfrigtda craffaffmtliequide' plurimu ci q pdicta
cfl craff .Spiffum jvo fcmen eie:t omnib' magi^ erignu. S.
^^-Otitw verocotpo:i0babitudinc0Oictc ojdeTunt pil9in bi*
fJLq afffmilanf coidr.oominaf *o ffmilitudo vebeme"tio:£ bm
titf meoti qu5Iibet piimaru qualitatfi qunet oga tiuae noiam'.Q>.
^■^Otiu^ vero cotpi0 babitudo in illie marjmeoifcernif partt
fJLbue quccuqj vidctib9 piimo fubiac2t.<fl>ufcult $0 funt bt0
oibu^ ofl\b9 circttuoluti t c5pofftc' qucdJ carnc0 funt cjrffmplict t
{>ma carnct nerui^quib' becircfiuolutc funt.1>:o ptima efn tmu
fculoj^fubflantia bcc cff vtracBadeo^ verocouentftia becvafo^
vdut riui quidamfunt n on c5plectente0 eotu fubffantiS': fed fer»
uienfC0adconfcruationcm. 10.
UT*\3ctnf igif f eop crafco^ cogniti5c0 f m bti t?perat5 babita
JLr tion?.|2mutSit:emoiff6Batic refitonu cutc0 f m fe foimZte* t
Zesni&alenL cpjcuij;
toirumpunt quafdam cognitione^. ''ta ^otfmbenetemperataj
regionem tpe mefils feipfum foli aliquis nudum eyponat tpmutsi
bit ens co Qnitioce qcunqj f m colo:c0 fiint tin molltcie:t in ouri»
tia:f m ?fiflcti5.Si verovt bti tpata eft regio:ita tipfebene tgata
Dieta vtatur.lBcq* eputue in fole iaceat nudu0 vnaquacpoiephu
runum.lfteq* vt quidS mc:e virginis in vmb:a oegen^ p/ecte cra»
fzos oemonftrabuntur figna* Quafi in bio igif in ofonc futura in
tcndamuffiaminteHectumcfi. II»
aO mpetctis Xo crafeos cognitionef m totS afali^babitudi
nem funt.Colo: quide" ejrubeo talbo c5mir*u0. Capilli #o
rubei tmcdiocriter mhjti crifpi vt inpluribti0.4Dediocrita0 vero
carnofitagin djtitate tquatitate.<lDedium cffi perfecte eflbmSi
co:p' olm fup.fluitatfi:vtbecoicaf tintelligaf ad bocneceflee" effi
fpuTum co:p* adbocd:fpiffum.lSttenueftlradbuc.j6tmult5car
nl bBs tpauci carne*.£t craflum tmacrum:t mollet ourB:t pilo»
fum tnndum pilis. IRibtl igitur bow eft mediocrcfj quafi policle
ti regula ad fummu venit medtocrt tatis vniucrfe. X\t tSsenttbu*
Sde" nz($ moHc:necp ourft appareat.lftecpcaUdii neqj frigidti.tlidE
tibus tcojico? pilofu necf* nudfi pili0.1Be<£ grofl*u:necp gracile.TBc
ttfaltSbnsintemperantiam. 12»
g^l tlccucp^o teperato calidio:a c\d€ funt: no ttt bfiidiota aut
V£*ficcio:a f 5 carnc:oe bis efft pfens ro e^pparft q>te tt5ge»
tib* calidiota tZto qjto f m crafim funt calidioia.i£t plgucdis mw
nu0 bfitia. Colo:e %o rubea.lSt nigro0 capttlos babcntfa. K.
H"fttgidio:is crafeo0co:pi0figna.1R5 piloffctpigue. dfrigtdu
tangetib?.Colo: #0 eop cii capillis magt0rumi0.<1Duttave
ro frigidttate epftete liuida quod 3 modo l caro;fjvocarc cSfuetu*
do ^bufdamedico:umeflbo0tale0pIumbcicoto:i0, 14..
B3cca #0 crafi0gracilio:efltourio:benet?perata tato cpto
ficcio::talia vero ptojttna figna funt bi0. 15,
^yc bumida vero alia fignarwidc fimttiter.<lDa0f0 carnofa
^JLvero:et molliot. 16.
^HfC f 5 ?pttattonc ptimaru qualitatu qua fiunt oifteperStie c5
vJLpofitl cognitiontifotmSbttt.Calida quidetficcacraffo pi
tofio:rtounot:tcalidio::tminu0 piQuie eft:t gracili^itnigri capil
lu&ifto ad ampli* calidita^ veniat tnigri coto«0 cuti0. 17
TpT Umida verotcalida crafi0.<JDollio:.**tcalidio:.JCftmuIro
JL£ carnofio: optimacrafi inqu5tfiauctefuerint vtrcepquali*
tatmCDHd plurimum vero ancte.f£>utridi0 cofumitur egritudi*
nibu0. $*t cacocbimi cito fiut CSi vero parfi quidSbumidio: fft
mutto %o calidio:.<JDollto:c0 b\dt paru tcpcratobi tate0:tmasi0
carnofi.1f)tlofto:e0 n5 modicu.£t t^gentib9 n5 parfl calidio:e0.
TPUgrt^obisfutcapillutcarono finepisucdic.CSi^oparu c^dc
ff t calidioi rnfto ?robumidioi.<IDoUif ebi0caro.tmlta.ft coloi
tibcY (caxndusl
commtftus ejr albo trubeo &t tangentib9 paululS calkJiozes.tlni
iterfalttcr vero eft oicerecp f m copulatiua crafeos femper oominj
tte qualita tig oominabuntur figna. 18.
*yr "Kigida *o Tbumida Crafte.lNululu 6;de vtrifq* augmeta
JCLtts.flnepilis Ix alba:Tmolli0:tfpifra:Tping^i0.CS5i#o am
pli' alia qualitae augmentef ^flderanf figna quide f 5 ppottionfc
augmcta tionig qualttatu.Coloi #0 cu capillis magis ruffu0;quS
admodit plmvtrifcpaugmeiitati^liuid* fit vtin eiscutis colot»
Si vero tnequali0 flt augm&atio qualitatmonabunf magts aug
m&atequalitatt^ptopttafigna. 19.
B3 #0 frigidu cu flcco cqualitateiaugmeteturmaturaliter ou
ru Tgraale babetur coipue ,Mt no pilofum.i£t tagentibus
frigidu.*fl>inguedo vero fimiliter eft in zis.i&t gracilib9 ejriftenti*
bus otfperfa eft per carnS.Capilli vero Tcolot ppottionaliter funt
menfure frigidttatts. 20.
*^"\ jflScid&e #0 calida tficca crafi tpe paugmaftice etatisfn fri
cV-/gidatflccam:bttudo tf 0 taUugracilis od.Siftoura Ttnel5
coltca eft Tppterea nigra fiTTpilofa.2Diiante #0 altera qualitate
multfoaltera *o parfi a mediocrt mutata.2D5iabutur quidf oitatt
tis figna:mediocres vero erunt alterius cognittonis. 21.
XIRolb' #0 g pdictafuntTq oicecla funt:oesagntttocrafeos
fio.de' facilefrigefces ftt ps:aut frtgiditatr.aut raritate . fit.
S>t #0 oitficile frigefces:aut calote:aut fpifl*itudine.S>i #0 ep 'Oe*
ficcfrtib^fit aridu % ficcft toifficultate mobile fiat:e£ficcitate fit.
Oueadmodu fl grauetur bumidus ab bumiditate. 22*
GO nflderare #0 op5 x fimile adinuice oes mufculi:aut no fi*
milemcrafimbabentfimul. 2?.
03frop5?fiderarei oib9 cptitate iuolutotfi ofltu.2Uiqft efft gra
aliotvfee"ps n5 epnsgraciliotcptuadntufculos: f^ppter
Sguftia ofltu talisvf c&appares.Sifr aitt tfpifltot vf eS multotit*
no ppter amplitudine' offiiuf^ ppter carnts multitudinem. 24-.
MT\ tle aucta Toiminuta touriot Tmollioz ottfit ficaot aut bu*
V-fr-mtdiot apparet parfi gs fic\d5 pauca toura ficcio*.£>t vero
multaTmollisbumidiot. 2?.
£2f3mtliter tfoTtnedieregionesfimtles ptesbfttiit cotposr aut
jOamplioi&autminotSbumiditati in feipfis?tinetes autte*
nuioz&aut b umidioze": aut ficctoze" oemoftr5t pt&buida §dl ps eft
vbitenuiotT5pli96b0idita6.Sicca ^o vbifpifTtotTfirminoi. 3p
fastitcotpis folidas gtes verefohdaSTJ^ma^f^nullftmodupof
fibile l biitdiotes facere:f5 fatis gfi $5 pbibeat eas ficcari n5 ctto
eas ^o?tin5te0 regione0:l5 replere bumiditate aut talt.3d %o p*
pitum l nutrimetii filc0 pteo babentiu ej: appofitioe n5 p vafa fa*
ctu.C5i0^obecr5eotmpartiu.iBtoebocoiceturpofteainfana>
riiTegraru cSrumooctrina.Tfitic vero que fequuntur oicamu».
£egni tfalenu cftvl
fCOutnta parsfecundt littttjTegm igalemoc
pentrte otfpoftttonefequituiv
|JSntri0Cognitione0natura quid^ffcctoiter tlelodu*
q^nrnscognicionesnarura qutae$ nccioztSr **wouu»
f tflttete^fiut.lBt guue; ei0 fuffirit pot>.aEt grauanf atn*
. | jpitoii. jgt fluctuationes babet:*fupernatat fuperflutt
tfiplfin eig. Cibifc^ gaudent itccioiibu0. 1»
=^^-Eumidioti0*o ventrisfigna.Si nec^ fitietesfiSt.Jgt
ampliotS bumiditatc* molefteferat.Cibifcp gaudet butdionb'.!*.
CCalidio: *o n atura vfcter oigerit q.de' meli9 qj appetat *magi0 q
cScp oura funtnatura 70tffirilemutabilia..6audet;vo calidis cU
bia % potibiw.TReep a frigidis nibit leditur £5 moderatu vfuj.4-.
HTtigid* #0 natura v£ter appetere qdebon9 :oi$erere #0 n5
bonus:marie qcucp oiffictle mutabiles tfrigidt ctboiE fiunt
Scefcut efh cito th eo.lJMopterea x acide eructuane efl bmot ven»
ter.jgtgaudet quid6 frigidi0;ledif #0 faciltU0 immoderatevtens
3ta %o]e£trinfec*dh accfttuV n5 fert eotu oiuturn£ oifpofitioem:
quSadmodum necp caltd* calidop. 5-
^YjCeccritudinuy tame invetreoifteper§tie inbocoifferunt a
VJLnaturaItbu0;f m qo c5traria2cupifcQttn5 fimiUa:que*admo
dumtnaturale^. 6,
Q£ £cundu sppterJome' vero tn v&reoiftepcrStie c5poflte'g fltot
iCTpIiaucognofcuturcompofitioeg. * 7
Y*^3ligeter tfoop^adbibere inteUectubisq oictafuntoifcerf
A^rnente^ ea abbts q oiceda funt.ffto folu effi vfter fittente*
Tn5 fitiente0 operat-.tfrt gidu Tcalidu potu Defider5te0:f5 eti5 ea §
circa tboracemteparTCoiTpulmonem. g.
fiTed ppterbo^calidttate fiticte^infpirant ampltu0. a(£ter/uf*
flant logiu^iT fentiut f m tbo:acecauma;n5 queadmodti q ppter
ventref m b^ppocundriu patiunf caloic.1bi quide bibete^nS fte
eimquiefcut.iEtfrigidu0potU0fiftit:magi0 eo:tt fitimqj multu^
caltdu0:ttefrigerat autemeo0tfrigidu0aer tnfpiratus nibtlalle
uia ns ey ventre fttiente0.3ta vero tecontrario babgte^ a frigida
infpirati5efenfibiliter leduntur Ttnajfebecelt cognitio in pulmo
ni0 frigiditate. Queadmodu frigidti infpirante^fentiunt mantfe
fte lefione' Tinfrigidation&ita cattdu eft tis amic&f^ tti% flegmati
ca0 fuperfluitate0 lcquente^ rcu tufTi erpuunt. 9.
^{3ccitate0veropulmoni0finefuperfluitate funttpurea fleg*
lCTmate:Tvocebitt clara:qucadmodu tbuiditate^obfcura c,cfe
traucam operantur voce.3ncurrut autc ei0 fuperfluitatesmagt^
etacutiu0loquivolenttbu0. 10.
Xlon #0 ipa voci^magnitudo a caltditate fit queadmodu nzo$ d*
uitas a frtgtditatefit.Sed bocqdeab amplitudec tracbeeartene
Xiber fecundtw:
flttTegefufflatione vebcme'tioii.1|>aruita0vero cStrarta fefltur.Tt.
*TT" Cacp nccp fempennecp pttncipalitenf^ f m accidenster. folui
JLnaturalibua crafibus fuperuenictibuano fequitur vocisma
SnitudoTparuttas. 12.
^k tlonil vero bm5i otgana .ppter crafim facta funt talta .C
VA-ampla velftrictattalwvojconfequttur.rpptereaej voce e*
aliquid oe naturali rafl colligere. C^tent^ vor. leuts: leuttatc* tra
cbeearteriefecitur.cl5tafp9:afperttat?.£eutta0^oarterteconte>
perantil crafeoafeq uitur. Sfpcritas fto ffcctta te. 2lfperitas fiqut
de wequalitas clda eft £ m cotpu80uru.2lrteri5$o operatur our$
omiomeru partiu ems ficctt ag.^nequale vero tius oifperfe bumi >
ditatis iudtgentia.C2ldeunclem vero modu neo^ acuta voynatu
ra:fine anguftta gutturismecp grauie fine latitudine fieri poteft.
Sugufha efh naturalia filia efl frigiditatis.SmpUtudo vero catt
ditati5.1f>topotttonaliter vero naturalibus oifferenttfa vocuque
tfmpafftone perfictunf co0ttitionc^e|rifl5te0 efficientiil caufarum
funfoequibusoibusoebts queoevoceoicta funt fufficienteroc
terminatumeft. i?,
Hlie#oanimalispartesqintrinfec9funtnoleues bnt cra*
feoscognitifoe^ent&duefttn ea q adiuuatiua rnocentta
cognofcere.3lmpliuaTfmnaturaliupot6tiaruopati5es. 3>ictu efl
aiitin tzrtio ?ocooec3i3 q vnufcutufcp potetievirtutistvitii ona
trtp ecraft. CCrafeostgiturcognitioneatfpesoictefunt. 14*
f^l XXt #0 pptcr magnttudine:aut plafmation&aut numeru j:
V-»autpofittone' labunfctta febnt.Queeuncp igttur cadutfub
fenfuscognofei factha funt.JSop #0 q no cadftt fub fenfu:bec 6;de*
oifficilia funtadcognofcenduimbecveroignotalunt. 15,
a&pitis tgif magmtudo rfigura rcu eo cerebti m antfefta efl
vtoti?5iCtuc.0c65boc^oTtbotaci5.3taveroTqc5cp!abti
tur.CS»c^5bomoplata0:autbumeroa:autbtacbta :aut cubiros
aut fummas man9:aut bvfcbiomaut furas: aut pcdes^no l oiffici*
le cognofcere:fiuefmplafmattonclapfumfit altquidtalitt: fiue fe
cuudum magmtudinem:fi ue feeundum numerum aut otdinatiof
nem componenttumeamantfeftevero uoperattonu tnvnoquocfc
funt iefiones. 16.
^[a #0 queintra cotpusfuntmoofa funtcognofci pofltbilia.iT.
a£ntrefiquidc"cuiufdStta paruurrotudurptopenfumiupt*
b^^pociidriu vidi:vt manifefte apparet xf^ circufpectione p
pttS vt videtib7 Tt5gentibu0.e>imiUter viditvtfica' cuiufdSejtra
pofft£:Tparu&ita vtfl aliqii tardaret_ad egefftone' vtinajt tuinoz
ctrcufcript'* apparerct mantfeftc:notn alio^q intrinfcc9 fuut ma
nif-'M oedit mibi cosnitionl aliqn. Tltarc tn opj eognofcere vt
poiTibile efl g virtutcTVtttii eotum:Tfi non $m oifciplinl eertJ fed
fm. coniecturam quaudaartiftcialenL 1%.
a£lut (! tta acdda t epa tt . Utdt quofdS i3 7 multcs gractle*
a\dt venas biites.St coloje *o vniuerfum co:pus:t fi pauio
•tnplt9cibitntulerintvtinagisftfunt tnflantia tfpiffatglutino
fa:bos qutd6 velut quod5poderefmoejctrub^pj)ocftdriDlentien
tes in Dfundo:bo5 vero ctl eytenfione cjuad2 ooletes. 3n bis ergo
guenies paruu dTe epar i anguftu in fuis epttibus. 19 •
^TTpEteru aut vidt flegmaticu totu f m babitudin&vomctevero
3_Xquottdte coler5cttrina5.2lgnouiergoopo:tereme egeftio*
ncs eius videre:t minime b abuerfit fellis. Cognoui ergo er bocf!
gno feUeii bumozS emittente" po :um non parua eius part6 tn ptlle>
ron ventris traTmitere vt tn qutbufdS apparet ammalib9. 20.
{Jrquibus manifefto eft cj> in remotts a fcnfibusvaldep:ofictt ad
cogmtioe^ cr. anatbomijs apparctitt meb:op noticia x operatio*
nuT vtilitatu inuetio. Ctutcucp tgif cogntto: effevult ficut oictu tft
nuc lapfo^ cotpo^inanatbontjsei eperccdueTopationur vtiltta
toinulftiontb9.CLScriptit eftaut oeotb9 bis feparati tn .ahjs ncgo
ctjjs oe d,b* in fine toti9 o:a tiots oiccf gf a cognofcedi amStes oilce
refinguu quottoefiderStfcire er.4 marienegocto eligereopj 2f.
g~^ TlecocB vero tn pftti egra funt cotga cognofcere op5:fed x 4
VJUdf fenftb9fubiace*tia immutatiSe eo^cognofcutur qfm na
tur$[eis infuntinmagnitudine: x coloie: tfigura:t nftero:tpofi*
tioncx moUicta:touricia:tcalidrtate;t frigidttateoifferetia. 22,
a^^OnapparStiavero t vniuerfaiYcuieoicerefit lefioib9 oga*
JL^tionu aut egefttoib^aut oolo:ib9taut tumotib9 ptcter natu
ri:aut4bufcUboiu:automnib9. iv 24*
^JJjCcunduvero partS f m cerebzu quidc* egre 0 ifpo es : aut oefi*
JOpientiefpecieb^autfenfibiliu^.autfantafiarulefionibu^aut
appetituu mou£di:aut eg;eftioib9 per palatu t aures t nares t octi
Ios:autf m tUud oolo:u Oifferent0s. 25.
6> %o Q *"* co: patiuf er oifnic fp£b9:t mottb9 f m ip5*.t arterijs
taiofitatib9:Tpufillanimitatib9:tfeb:ib9: tifrigidattoib9;tin colo
re otfferettjs:t ooloubus q circa ipf um t circa arterias. 26.
CC a vero que fm epar t bumo^ tndigetta t abiida ntia: t couer*
fionc colous in non naturales oifcolo:a ttoncg : et adbuc er bis q
funt f m oigeftione aut nutnmentu aut fuperfluo^ f m gefttone' im
mutatts:fed pondertbua f m ipfum:t tumoiibustt oofo:ib9 nSirc
regioneepatis tantfi-Xedf m ?paffionesquecucp fiunt altcut mcm>
bio: vt funt oifnie fpecies t tuflis. 27.
XtTa vero t f m ventre circa oigeftione t otcrtm bumtdc aut
ficceoblationi0fuperfluo2egeftionib9pecc5tib9:f?mtrrvero
t naufeis:t fingultib9:t eructatioib9:t vomittbus:t ipfis eop qtie
vomutur fotmir. et oobiib9 1 tumoiib9:t otfntja. 2S.
Jlibcr tertfus
£2f% vero q £m peetue epoifnft0:7tufnbn0:*oolo:tbn0:adbBC
^3U*ej:eo;:queetpuuntur oifferentijflr oportere cegnofcerein
ptefenti cgra, " 29-
6Ct ?m tracbeS arterte egritudinw otfnta % tuffite ? t f m locum
Dolonfpututvoci^lefioinnotefcunt, *o.
2^~v •Ropo*tionaliterverobiet in olbu0altJ0partibu0e£tumo
JkJ! re x oolo:e:t lefione oper5tium:aut atripliu0 % egefttonu oif
fereutt 10 cognitione^ erunt. 3 r.
€Cr tumotibus quide' pieter natur§:vt in flegmonib9:* in cbirotT
Tbertfipli0infpiciendume(l. 32.
»Olo:e0vero f m que incubitt locu:aut ?ttnuitattefolution$
aut alteratione0fubita0oftSdut,0oluiH0it$ttnuita0: frt
cifioe:t comefn5e.i.co:rofioe:T fractura:* tenfi5e. 2Uteraf #o fub
ftatta:caliditate:frigidttate:ficcttate:T bumtditate. *?,
XJocetur autToperatio:aut leuitercaut mediocriter: automnino
nonfuy *4-
' jTfc tlecuo^ vero egrediunfcbecquidS vt particule eo:u q patifi
V»tur:bec verc Vt in ipfa^ contenta Pm naturam. *$«
CCtoftenfionSpiopitamvnuquod^facietr 36.
^f^^ctu efl aut oebuiufmSi otnntb9 ampliu0 tnipatietifi locop
*+^P uegocto: nullo boc tn arte p:iu0 redigente aut perfecte afft
gnante:quemadmodum igitur aliud nibil eomque tncipiftt perfe
ceruntvetere0. *7.
eS:otantiftqdecoipo9'ejtllonegocto oifcereop? cognttioe*
5grotatiuo? verot fanandopcj: piefenti funt facultate.^8.
£2( % quideque ffitfignaegrotattuoptn mediofmfotml eoiti
Tjlfunt q fani^ x egrotantib9 acctdunt.Sc5m naturam quidS
omnia fant0 funt.*fP>:eternaturam vero egrotantibu^ tnquam
tuinegrotant. }S.
IIBmedio verobi^funtoedaratiua egrttttdinu . D-ueda5'ec
genere ejntta coyq funtf m natur&fed I qu5titatib9aut tgi
bu0;pmutata. QuedS vero eybi0 que funt pieter natura" c\c\c fed
minoia bis quetncgritudinibu0 furit. 39.
gTY t ptopter boc x oifp5ne0 be cotpog gtiecuqg egrotatiua e5
^IjLvidefmeutro^funtiToeclaratiua^otpfafuntfigna.^ttmo
fldebecfanitate^oefignant.Secundo *o egritudine^.jgtftutea
dem figna f m pnm§ babitudtn5:T lana egra x neutra. 4.0.
XIReoquidequod iaepftet^oifpofitione' oemofrratneutra:
in eo vero qo futur& oeclar&t egra. 4.T.
/^pScudit veroeanderonem quecucp apparSt in egrot5ttbu0 fl
U^gnafanitatie.^icen^defanaeoqjfuturSfanitate^cnun*
cient.2Dic€turverote^ra inquantumegrituding ertftetcoftcdut
&t manifeftft eft qttide cp fi vtroiuqj funt oeclaratiua:oicunf neu
trafmvnualiqofigntficato^neutro^voce. 4-zfc
£ecjni0alenf* cppvij.
**P|3bil:vo mirSdfi eft eadc figna rrcsbfe rSnesin oiffer€ttb9 ba
J^Cbirudtntb9:Tfana:Tegra;Tneutraoici. 4.2.
jCJj^cudui^oaltey fignificatu qcuqj er. egrttudiniV coualefceti
J^ b9 funt flgna oktm9 neutra IC05 cp arbitro::«a q 1 unti f ene*
g^ ctutcbacistf roneotafub ptes cadut tnteUecfzrattoes.^^V.
V£#£lecuncp %o figna perfecte fanie tnfunt fub fola fauoiumca
duntcognttione. 4.5.
C[t quecucp egrotattb9 non funt manifeftatia futurl fanttatc;f nb
folar bec egroium cadunt cognitione* 4.6.
X>e bis quidem oeincepa oicetur. 4.7.
Htlture *o egritudtnts figna pnoftica rjcurram9 p:ius ouplt
ci?voertftenreeo:umoifterentia. 4.8.
Hfigredtamur fcoia qjtttattb9 aut cjlitatib9 aut tpjb* n6 ipts
ppiifg foimia gmutata ab bts q funt fcom natura. 4.9.
JDCeluto:ertmctbo:um tntenfamautremiffatmautque non fccuri
dumtempusconfuetumfit. ^o*
BUt no fcdsgfueta ciboz? eseftioneTupfluo#f5 fcdm egeftionej
efce paucopiaut plurimo9;aut I5umido;:;autourio;u. 51.
XCavero tbumido:umfuperfluo:umitidigentia:aut abun*
dantia p:eter natur&:autcolotis;autconftftette permutatio
auttempo:ibuseuacuationis. 52.
dtvigtltetmult9 fomn9:aut iu tepoteno cofueto.Scd^boc #ot fu
perfluttas aut amplio::aut mino:.Sut calidi aut f rigidt cocupifcc
tta ptercofuetudin6.QucadmoduTcircavenereo9vfum tinmefura
tatno fcoj tga ocupifcf tia.Ct fudo:esjplures 6) opo;teat:aut pau
rio:es.2lut ptgritia ad motione.Sut tetatib9 mouertaggrauatio.
SutotfTblutto mapatvalida.iJDeftruo^et retetto:autampuo;:aut
mino; cuacuatio.Sictfotq gemo:ro^das.S5Tfc6meudecibutpo
tu no fimilis ei q t>oi fuit oelectatio.cognitio l future egritudis.Si
militerTintellect9 bebetudo no fc65 natura:autobliuio tnno pfue>
tts: aut fantaftict fdmni magis qj fcus.iSt ficidSaudtt/' odo:at9zvt
fus bebetio:estinfirmto:es.fD£t fimprr oicere eft qcucp fc6m natu
rSfunt.1becqd6aucta:bec^ooimtnuta:bec ^otpib?4bufd5 aut
quatitatib9 pmutata-.Tcotpts tumo:Tminonmaio:fact9:t rubicti
dio: aut albto: aut liuidio:aut nigriot.igteructatioesTfrernutatio
nesTvetofitates.pluresaut pauciotes a naW:figna fut future.egri
tudtni0.fpta'*o tqcucp p. nares?aureaTpalatuo.b!>cereb;u erpur
gaf qu§titatib9 aut qlitattb9 aut tptb9 pmutata.Tbec igtf oia gene
ris funt;eo:um que funt f ecundum naturam. 5 2.
^Oifio ?votnvetreautfc65 ftotnacbu aut fc65 aliq6 tnteftino?
VXaut in egeftiotb^.aut in bts q euomunf :aut mingunf ;aut alt*
ai tc\s medtocris oolo; oe gne eft eo? q furtt ptef naturaMBodu jvo
egrotareita febabentesoicuntur, 54,
#tberfecundu$
atleadmodfi grauati caput:aut ootetcs caput:aut vigftSte*
,autoo:mietes:qn noduptopterbeca conietisogationuJiTtt
pedi unf . a£t ter min9 c\de ifte eft egrttudinis in talibus<oifpofitioni
bus otfcretiuuff. 55«
^Y^ ppterea ad alic\d e5de*oifp5nemTesr5tneutra' oicfttf.Sdt
VjLbucTjpptervigoie em fer€tis'facili9 cp tavicte #tutis:aut egra
dfcaut neutra oif pofitiofingularu earu queoictaifunt. $6.
ICa ^otalta nocumeta qcu^fiutfmfenfus:nontneoq6 eftt
magisTtmn' oiff erfit alterutru f^ toto gne pter naturS funf.T
bec funt egrttudinu figna:qu5diu tn fuerint Bua:tn6dii a sfuetis
vnicutcu actioib^tmpedirefuffici&iaoicimusneutra. 57»
^^-2llia *o funt $m guftit ctde qn falfe:aut amarsaut alicui' alte
VA.rt* qualitatis.manifeftatio eftin comeftisTbtbitisoib':autfl
nea cepti5ecibifaliuaeisvideturtalis. 58.
BCom odoiatu *o qit altqn fentim* vnS cjlitate odotatui nub
lo pfente odotabilt; attt affere"tes plurimatoiuerfa oia vt flmt
I ia fentimM£>ler&c8 #o oino fenfusnobiseft niuV; aut fetoits altcu
ius licet nullo ptefente fetote. 59.
j&cdm auditum vcro fonitust ftrepttus generis eo$ que ptetcr na
turam funt. 60.
Ck tJeadmodurPmvifum quecucn apparerevidenf aft nigratat
SAbaTrubeatruffa:becc\derotuda:bec^ooblo(5a:becc\de'0ra
cilia:becverogrofla:tpieteruo!areoiavidentur. . 6u
CyHzcudfi tactu #oqn tnecflitas qdS-.aut fpiflttudo: aut grauu
™tas:auttcnfto:autftuptda:autoolesotfpofitioapparetfeciU
dumtotambabitudincm. 62.
"Tr""^9<# *0T*5 qu&libet pte tgflo aut tribulatio:aut puctio:aut
jLsrauitas:qnpuec\denutTn5 manetesoifpofitionS4de" nca*
tra elfe oeclar5t:pnunciantvero egritudinem futuratm 6*.
g^% Uecucn^o i5 egrotattb' funt figna:bec cVJeTanttatSoemS*
V-»ftrant:bec #0 motte.Sana o;dSpiioia:altera #0 gfte . cjdent
egra:f m fpectE *o pnitiofa otcunf .Slcctpiunf #0 vniuerfaliter cjdS
oifferetie ejroperationuvirtute«vitio.Sc6mveropartE ej: bis quc
funt fecund um partem operationibus. 64.
a pttncipu>*o qd& fupplemeta rectpietiu.Uuartfiverogenuscos
queotcta funt ej: fe quidem tnutileeft ad cogntttones. Secundum
accidens veroe? biserit aliqn ptenotatioquemadmoduTcrTuB*
fluitatibus:t er. bis quidem ratione compafltonis:t cp fuperfluita
tibus vero fcmper: quoniam oigeftionis et indigeftionis in bis
eruntfigna. 3tacnnon contingit nonoemonftrareeafempenaut
naturam luperaremateriatmautmateriam fuperare naturanu
QutneutrnneutrO.Saua istturoiccnturftsna fuperante natura.
tegnigaknu cppviiu
Jggra vcro fupata natura<1Beutra vero trtequalibuspugm^.6fd
$&ariifefte qutdemoigefttoni0figna<fano:um funt. 66.
CLueadmociu Tindtgeflionis^egrouunfigna. 67*
^tf^fca&P otgeftioue vero;necp tndtgefhone manifefie indicantia
JL^Jnature neutro9.£>unt neutra vero x quecucp nuc quidl boc
nfaverocotrari&oeclarant:queadmodumoenigrattoifitti;tales
vero funt x crettce fupcrflutta tcs. 68*
>tf~\ 3ctum eft aut oe bis oibus tn bis que oe crifibus qufadmo
rfV^/dum t oe vntufcutufcp virtutis operatioe in libzo oe caufis
acctdentium mo:bo:u otctum eft. £$ bis ergo op^ f m partent oej
naturamfigno:ucolliiere. 69.
^yjgoautem ta^ longitudini parcens btcquidcfimo oe fignt*
VJlo:ationfctranfeo vero ad eam que oe caufts.
C^ibit fcoi Cesnt jfoaleni finis oe flQni^.
Cjncipit Uber Xertius £egnt /Saleni oecaufte*
S5S] tfomi vero t barum caufarum quedS funt falub:es;<|
|;d5esre:qdaneutre.1f>iimuoecaufi5fani0fmoertt. 2.
j CLntveroTbarutpfarumbec qmde' coferuantes funt
bec vero efftci&e^ famtat&funt vero* oigmtate % tge
p:to:ea conferuantes factenttbu0. }•
}BCferuanttbu0incipiendumefl. 4,
g^TiXtn igitur fit no vnum fanum co:pus fcd plura* coipo:a:qu£
VJLadmodum p:ius oetermtnatum eft.f m vnuquodcg eo:u ertt
conferuatiuacaulaqffiT 01111110 caufaeftadaltqutd. 5*
^g3 tlrfusigttur ptincipiubic abopttma c5pofittone co:gis fa
Jtjct en du eft cofiderJtes que funt ad bac falub:es, 3 uuenttonS
earum rei tpfius uatura oemonftrat* 6.
£J3 em dTet tmpafftbileT immutabile cO:p* % fetrtg maneret in
X^optima copofitione;ttic nibtl tndigeret artecSftttuete ipfum
Quoni5 vero immutaf x co:rupitur x couertif non feru§s quam
babuitei: pnctpio cofittentia' .pcurationefrn bocindiget. Scont
bocigiturquotmodisalteraturco:pu0:tottdS X genera pcurs*
tionubabebif.boceficoferuantificaufaru. 7*
f^ Ut mamfcfta funt iS ej bis que oicta funtvt co:rigentta c£
V&.gefie accidtt epftere.^n^eofto qo velociter facmfcozrectioes
p:iufcpfimul occurrat lefio 11 pferuatiua a futuro malo appellatst
funt a medicinis:fed feruantia ptefente c5fiftenti§. &
HStcratur tgtt coipus a quibufda ejneceJTitate:Ta quibufdj
no ej rteceflttate.HHco aut er necefiitate.quideVeVbus impcf*
fibileeft ipfum noapptopimaf e.TRo er.necefutate #0 vt funt relt$
TBaq? femper incotin&t immo:ariT comedere i btberet Vigilare
n eceiTarm l ei .Bladtj» ?vo x beflijs no neceffariu efl vti/dft in (>o:i
qutdSgne caufay cireaco:p9 ars^icif;circa fm^o uequac^ .9.
Xiberterttas
(f\ IXot igitur e? necdfitate alterantf a funt eotpu* Di mdJt ta
\J0$ m ppiium vntiquodcp eo^ aliqd genus caufaruj falubiiS
•nuenfamu0. , 10.
^Ygt tgitur vnu quide er. continente nd0 aere.aiterum vero t%
\DLmotioneT c^uietet totiu0cotpozi0Tfm parte"; Certiu vero
ec fomno* visilt|0;#t quartu er. bi0queofferittur.Quintu ej bt0
quee$erunf TretirteiitSer^umerantmepamonibu*^ ii.
Oftlbbtgeittomntbug neceflecftcoipus quOdJmodo oifpont.
JCT Sub cStirterttequid&aut calefactu:aut irtfrtgidatu5:aut bu
mectatum:aut ficcatutmaut f m cSplerionc" eotum aliqutd paties
autltototaTubftantiamalteratutotum. , , 12.
jnfC motione *o 1; quiete immoderatig vtrifq* eraftentiD* :aut
VjLcalefactu aut infrtsidatum : aut ficcatmaut bumectatmaut
0mcopulationeeo:ualiquidpatien0. 1?.
jCEa veroer, fomnox vtgilia neceffe eflpati ipfumfcomeandem
ra tionem. 14-
6Ctefbi0qofferunf. 15.
igCute0erutur:autretirtentur.JSteranimepat^^onib!,. 16.
Omnia enim becbec quidem manifefte:bec vero per medta0 cau
fas alterartt cotpu0. 17.
gtcotrumpuntfalutem. 18.
fit fcriptuj efl oe bis omrtibu0 feparatim per ftngula in falubziit
caufarumnegocto* 19.
V% Mc tgitur oia nueoicta gfia falubtiiicaufapmaterie qdam
M-MSnnt % cn £petenti vfu caufe funt ^feruates % falutem pmtcst
pecc5te5 Vero a ateperStia egre conftituiitur. 20.
Tp "Caq? vero er boc i§ manifeftu eft q> no atia0 quide* fubftan*
JLtia0 earuj que ejtra ba0 rerft fana0 nobt^.Slia^vero egra^
arbitrandumeft.Sed eafde* tn altquid aliquandoquidemfana^ :
aliqu5doveroesra0facta0. zu
GLuando fiquide motione indiget coipU0: gfcmnaftum quide fa*
tm:quie0 vero esra.Quldo veroquiete:quies quide fana: egrum
vero gvmnafium.£>imiliter veroin cibi0 % in pottbu^ t irtalt;0 oi
bu0.Stngulu efft fi cotpoit adducaf % cu cSpetenti quStitate icf U
tate falubzefit.lftibil vero indigenti omninooblatum aut non in
copetenti menfura % quantitate egrum coftituit. 22.
fy& be funt ottecofiderattone0 circa falubtc tegrum fcj qua
%jLlita0Tquantita0eiU0quodoffertur. 2?.
e^eftt tjp0 velut alteru altqo ab bt0tertium inducerein bis q
oicta funt cotemptu % n5 bene Dictum eft. 24^
Cf 3 efh tndiget cozpu^ tanta % tali oblatio e manifeftu eft qfft %
JSf m tepu^ opojtunu offerf iBt gmtia tndigetie tgi0 cft ej eo
qDflujueftTmntabile.^tmottalecotp9 tndtset fmmutatione^
8lia0lalterantiu:T alia0adiuuantiu.3taq;no eftquide&tteterttu
Ze$ni i&alcnf. cjritfj;.
in bte q oicta funt tps ,2ld ooctrinam vero plerunep cjfi tertio vtt
murpptereamq.Dicta eftcaufam. 25.
CLftautinbis^fideratiouy ouab* funta!teTaUec5rfifalub:iu
et nucnobtsppofituebocgenuseasrurfua repetatn9eas. 26.
*J~\ HMecte igif copouis co:gi0 qn fi ^d5 bft tcperatufuertt c5*
J^f tinenscouenit vt.fi teperantta x alio^ gfecta:oec\bus modo
oiram^cietis.f x motioistfomnur virilie Tablatop:Tegeftojr27'.
QLuando vero oiftemperatu fuerit cotinene in tantuT c5teperi*
tiasmtnuiop5inquantueucrafiaco:ruptafuertt. 18.
Gcnfiderattones vero cStemperantie tncottne*te bec quide funt
vt necp rigere per frtgusmecp fudare p:opter eftft. 29.
Xn fffmmfije vero qn p:imu kipttoolere co:pus;quiefcereftattm
remedtumeft. }o.
Xn ctbts vero p/ectio oigeftioms x egeftionts modus f m quanti
tatemTquaiitatem» }i.
^HPQuatur *oquod5modo inbisc^eriai oigeftionijita vt p:e»
VJwCepto:e no idigeat quantttate tn oblatiombus meti£te:cptta
cmnaturatantuappetttquantuotgererepSt. }2.
Ila %ox fomni qu§titat£mettf ipfa na inbis q fantin optt
macopofitione.£tquiefcfaftatim oo:tni£tes cu n5 atnpli*
indigetco:pus. }?.
£J Z ita et0 oteta vt&ibus in egeftionibus nibtl ocrelinquitur
VActrca ventrem x v:inaa x totit co:pus;bae efit egeftionea te"*
perantiametituroblationum:fc6mverototumcc:pu3^mnafto
rummedtocrig t 1alub:uj efficit vfus, 34-
"iTJSfttnerevero mantfefnleft:qfn ab intcperStta opjoiumaic
J-JLpaiTtonu fc^ ire:trifttcie:T gaudij: ?furo:ts:t ttmo:ta: x inut
div. x foIItcttudinis.JErterminant efh bec % mutant co:po:a ab ea
queeftftnnaturamconfiftentia. 35.
aagnereom #0 £tn epicuru nullus vfus falub:is:?m vero yep
epicuru ejinteruallis tantis vt tn vfibus cottus neqj oifiolu*
tione fentiat:tleuio:feipfovtdeaffactu0:Tmeliusoo:mtfe. $6.
^^JBmpus #0 vfus efhqfi pfecte mediu fuertt earu qertrinfec*
VXoim ctrcuftantiarumecBTug repletu ccio9;ncc$ indtgens;neqj
fup infrigidatu:necp1upercalefaau:autericcatu:aut bumectata
tmmoderate.Si^opeccetaliqnco:pu5paruu efto pcffh.melius
vero eft cafefacto magts qj ifri£tdato:T repleto magis cp eitato;r
bumecta to ma gis qj c riccatc co:po:e vti venereis". 37.
(~\ "Ualita tes vero ftngulc? eo^ q otcta funt eligere in btsque
\J+S\int optime copofitionts op5„spjnnafio;r quide in quibu»
ols pa rtea co:gts ppcntona liter moueantur:vt boc mebmm qui
demno fuperdoleat:bocverominusoolet. 38.
eOium vero quecomedunf autbtbuntur manmeeucrata
eltgere:becemmanme1funt couentctia eucratisnaturis.^.
r
Wber tertius
£f imiltter vero % in alt'10. 4.0.
03 vero f m aliquid ab optima copofitioneoeficitco:pu0 non
multumvero buictcof eruante^ fanitate caufel? m piopoi*
ttonemutabuntur. 4.1.
*{^% Suribus verotalibu0 eriftentibu0 co:po:ibu0 fingulum ge*
Jt^nusfeparatimoicendumefi 4.1.
fY"ftafiigiturpermutatu cotpus ino:gamcaru vero partium
VXconuententia non permutatum ouplicem babent foimam
falub:iumcaufarum:alteramquidemferuantium etus crafitmal
teramveroearumque adoptimamoucunt. 4.3..
BMm a n t es vero eius crafim tantu permutant ab eucrata na
tura cae quatti/r toti9 coigis crafts ab tUa pfecta m utaf . 44.
G2Uidio:a vero cotpoza caltdiotibus tndigent adtutoiijs:fri>
gidto:a frigtdio:ibu0:Tficcio:aficcio:tbu0:bumtdio:a bu*
midto:ibu0.^t fcomeomplerionem calidio:a x ficcio:a caltdto: t
bu0 x ficcio:ibu0.2£t bis p:opo:tionabiliter in reliquia trtbu0 co 4
pleriontbus» 4.5.
Cttetur vero Tmaterf)0caufarum recte mnata0 virtute^ earum
Icien0. 4-6.
CLuonia" motio quide x indigentia % vigilieT egeftio % ocs anime
pafftone0 ftccant co:pua. 4>j.
Gonttfaria vero his bumectant. 4.8.
jtta veroTtncalefactiombu0 etmfrigtdanfibuafludtfc vtetur
et cibi^ x potibu^. 4-9.
etCfiinplicitereftoicereommbu0bi0quefm co:pu0 funtco»
gnofcen^ aliquao matertas x *tute0:f alub:ib9 caufu* xttU
flmilia fittb9 offere0 qn feruarevult co:gt0 crafim qle accipit.50.
Q( 3 vero gmutare vult x trSfire ad tneliug aliud eft gen9 falu4
IO b:Ul cauf a» 3:tu cide fup:adicti0:ec|le *o oiftaaab altera cra
fi eucrataru x mediapqa opttmi0 naturts couenire oicebam^r..
Gaiidiozem efh x ficcioiem crafim no caltde x ficceoiete factut
eucrata' perfecte;fed que tm eucrata crafi frtgidio:a x bumi
dio:aquantunatura eiu^erat calidio: Tficcioz. 52.
*ipL Uc.fi quide genua caufaru co:rigtt innatao oifcrafia^.<e
JL£rumverop:iu0Otctumcoferuat. 5^.
a%,i\itae #0 vtrozuctf eft tn partemedici0 comgere qutde^q:
multo ftudio paulattm tranfferentea in meltmj.lFlon tm fu
fhnet natura repeutinao immutatione^.Seruarevero in eifdef 5
neceflarta0 occupattonea. 54..
g^ tlomodo igitur x buiufmodt fpecieru caufarum conferua*
V-&-temnominamu0;conueniebatcmm magt0 eam fo:fitan per
mutantcmtcurantem:r tnnata peccata co:rtgctem vocari. Ouo
niam vero ad totit gen9 fanitatt^ referereamS ad eaaque f m fpe?
fttnt in ea otfFcrc ntias.Uuecunqj quidelanoacuftodtut feruStes
£egntz£alenu epw*
omnes vocabimusffiue conferuando/falutenCad meliua oucant
tot§ crafty fiue confcruft eriftetem a £ncipto.Quecuc$ *o oeterto
rcfacmntconfifientiamegre. 55»
B3milci0iioifcrafi5 babStib^oib^cozpotwpartiffimiliffert
fuocuratio.oifTimtlc vero oiffimilis. 56.
**~J Qtcft emvc"ter aiicui ^defrigidio: cp opo:teatcfie: caput $o
Jk~ calidt9«idtgere admtoufs jppujgfingula.Sfco^ ?vo bocT alia
ruvnaqueo^Bsaut buidio::autficcio:':aut fri$idto::autcalidioi
eriis pter modu pp:f js oifteperitie indigft oietw. TBo igtf erxrce*
bim' equaliteroes bmoi cotgts ptea: neq*fimiliter bumectabtm?
autficcabim5,:autaIi4dboaifaaem9.2linpli5' ^ooicef oebia in nc
gocio oe fa lub:ibus ca ufis. 57-
OTtganico? %o caufe falub:io:es fcom lap fus.Tbec ab optima
coponeadinuic6oifferut.aiie fio,dcTuntfalub:esctrca plaf»
matione lapfuu.2Ute Jvoeop que circa magnitudinem;aut numerfl
autpofitionem. 58.
I1B plafmatice quooj funt plurea lapfus.€teni figure parti*
£t fi alicubi in ea curuitas a uq dt:aut cocamtas eif q fcom
naturS. &ut po:i coftrictto.Sut onficiu.Sut afperitas aut lenita*
qn efl alic^d eytra pp:i5 cotemper5tia\1l>arumquidem bocpatic*
co:pu0 fano:um co:po:um appellationem babebtt. Smpliu* verc*
et neutro^. Si^o fittantumvtnoceatoperatiSitegrotarevf. 59*
gfecundu q&titatem vero fuperfluttaaTOefectuttad eaf dem oedu*
cuntoifferentias. 6c»
X1H numero ?vooeficie0 aut abudae velutomiomeron vnnaut
plura bmoi generis funt: t quecucp p:eter naturam tn nobts
fubftantieconftftunt. 6l.
*g3 iBiquu *o gen9 pptervniufcuiufcp poftttone fimpliciu gtiuj
tB-Jtin o> ipe cjtuo: funt ols oifferetie.lfc>:ima Ade optima.Scda
%o paru BmutataTppter bocfanQ adbuc p.ficics co:p'.Certia #o
neutruquandoampUuaejrtra naturamfit.Quartaveroia^ egro
tanscpplurtmum. 62.
C| Uecticp igif peccauerut gtesfc5m figurS c\d2 queadmodfl q
5*.cucp oifto:te intuavei ertra.Ct bec recSte nate quide criften*
te$:T molles plafmatioeTfuperligattSe adi4 qo fcom naturi eft re
uertunf ,ff>ure ?vot n cotingat ad augum&um peruenire:ad co:re
ctionenoperueniunt. 6?.
£X H q CU03 c^de circa curuttatem peccauerOt;T bec fimiliter pfit
XJlco:rigi 4d6adbuc augmertande.lf>erfecteveronon poflunr.
1£>aruas igif curuitates ailiga tto t qutes. «UDagnas ?vo operat io
partiumTretentiofpusoperatur.C3tavero t quecunqj fecunduj
po:o0auto:ificia. 64..
£~y H Quecucn ouide maio:a d^op^quieaTalligatioapta nataefl
V3Lmaio:a efftcere. <JDaio:c9 %o cfficit gtes motiof 5 natur5 ca
r 0
>iibet* tertiua
fricatiSemoderata % attjs quecuncp nata funtadfuperficfem fan#
guinemtraberemuitum. 65.
Y^^ficieruitfo etiuqcucpcVieejfanguinebabSt generationc'
•A^n5 impombili^efteopcojrectto.Quecuqj^oei: femiepauCo
ba blt generatione: ea# tmpofTtbilt0 e cotrectio. j£ft tn j>bis aliqn
faccreaUapiojimabiobabentia vttUtatem. 66.
Omniumautem boium natura quidemoperatru;: medicu0 vero
mtnifter. 67.
/~| Hecucfc tfo abudSt fm numerthablatto eojr caufa falutis eft
V»C6fider5du >vo in 4b9poffibile eft.Si #0 impotftbile appa*
re5ttranfponere:tentarcopottet. 6S.
CCade* %o eo£ q f m pcfitione peccant eft co:rectio. 69.
^nkanifefiu eft aut q? ouo vel tria pleruq^ pct3 cofiftere pofTunt
^tZcircaeandemvnamquano^partem. 70.
f\ tleadmoduinbab^tevetreparuufimulTrotudufm ov.afra
V£*gma pofitit peccauit efftin eotmagmtudoTplafmatioTpofi*
tio.St #otnatura frigidio::bucin td qo eftfrn natur5 oucereipof
Hbileeft.-QitautotfficulterrefpirStrepIetovetrepaucioiaTnutrig
tjatng tardi* ejeutia offerant bi0vel ter in oie. 71.
2^ilti0 ?vo eufrafim m epate babetib9 ppter anguftiS vafo^ c5
jLJLttnue facta falubits caufa inuenta cft ejrtenuas oteta. 72.
*C3 j&Itquft igif adbuc gen^vnfi comune eft otmcmeronTozgani
**^cozumfomtiocontinuitati0. 7$.
f~\ tta ftnfitS alufe nc concedet gfecte fants t ncfibalic §n tth
Vfi*effe femp. pamoneoiceret:nefctensfimileefreoubttationep
oib9 Iapfu5smb9futur3.Si cntoBatioisfenfibiltsleffono oeter*
minat egritudtne' a fanitatafj f 5 cfUtatScuiufqp oifpofittSts agno
fcitur tm: tftc neceffariii eft fempiterne pafTtois irrepere oogmamul
lo opttmasbabete operatioes oe^.Sj boc4de* ergovt fubttliot co
fideratio fecundum fe tractatum babeat. 74-
"JTTD manifeftos #0 egro0:falubze0 caufasoeincep^ecurram'
33-a oifcrafie icipietc^gfie.lDeterminddu eft igiif fcusbic q6 ocs
fere tnedtci £termittut:qo alie c^dSfunt falubze© tafacteoifcrafie.
33Ue tfo eiit0que adbuc fit:quemadtnoduT future, 75.
/"YtC butufmodt tidevltt e.Tbe tidc in §feru2tepartearti0 funt:
^JLbec vero in falubii. 76*
"gtttmevero omnium in curante parte fola. 77.
gi^raruvero medie oicte in pzeferuante* iurante. 7$.
X3mfio.de fcSm ejfttemtegrttudingmedicari opoztet. 79.
A^|Ondit?voe|iftete:futur5 #oejoifpofitioeqeftfecundu cc*
^^fpu^piobiberefieri. 80.
£Y3u0#o qadbucfitjfanareqoiamfactueft; quodfuturu eft
SCjLpiobibere fieri. $1.
tCesniidaknu typ&
V^IRobibeturigifoifpofttioe inquanata eftfieriablata:n<w
Jk^z minafautbutufmoiotfpofitiocaufap:ecedeg. 8*«
HSktavero egritudo curabtf oifpofttione a qua pitnctpalittr
quetfm naturS operatio leditur ablatarqul x ipfam oicitti*
efleegritudtnigcaufam. 8**
GUratio o,de vnft bj modmtmarie comune" intentione.f.ei a5
folu^du efl cotrariu.buiufmodi ent generig funtoZs gficie>
tesfalutScaufe. 84..
j^gcundumveropartemfunterftnguligcontrartjg. 85.
fYUlidt igif oifpofittoi frigida caufa ccmtraria eft.tfrigide ve.
VJLrocaUdatfictnaltJ0ptopoitionaliter. 86*
£2 3 efh tmmoderStft efl o€ pieter naturl: : moderatu vero fm
jOnatura^eceffeeft octmmoderatil ab tmoderatofmstrartu
admoderatuadducu 87.
fTwSnifeftu vero cp f m virtute no f m apparttion<Scalefacie*g %
XLEinfri£idte:z qcuo^ bmot alia accipiedu eft.3)tco aiit f m Vir
tute q6 cffentialiter x ppiie x vere ef t vt oictf . Secudu vero appari
tioncqfc fxa pitCmtifcnfum btnoi efle videl: :effentialiter veron5
erifteg bmoi . CCtuomodo vero op9 cognofcereea in negocio oe
fimplicib» farmactjg oietu eft. 88.
' a m g> inuention? vero falubiiucaufaru quecuq* quidScaufe a<J
JjLiS faetS egritudineTunt falub:eg:illa rone vtendu eftqua tl>
lud quod f m apparitionS oeterminaf ab eo q6 efl f m vtrtutS .89*
C| Z&cuncpvero caufe ad eam que adbucfit ipfa eade confide
Urationevtendumttadbucfmcmaminueniunturegritudt*
numcaufe. 90.
E£ruf effi f\ ita cotingat in bumotib9 putrefa cti$ accedi fe*
b:fcoem5ftratio in talib9 efl euacuatio x alteratio . SUtera *
tio ?\dl eft facieg ceflare putredine manete fubft5tra.lguacuattove
ro tot£ a co:po:eeducegfubftantiS. 9^
0£doicta quide fpecieg alterationigotgeftio eftqua a ^bufdfr
caufig cotingit facere fcienteg erim^in illig fi babeam'iam co
jmitionc* ita caufaru falubtiu. 92.
£>f Uacua tioneg vero per flobotbomi £ x per ctyftererperv tin %
Vjl* per refpira ttones Pjcutem fiunt.&mpli9 verox per eotrartS
oetractionc x ceriuattone ad alia.lbuiufmodi enimgcnerig funt
etmfftrua mouere;Temo:rordag aperire.*Etper naregtper pa*
latumpurgare. 9*.
r^fCientegigifTbtcmateriagTVirtutegquib^intpeTQuattta
T^teTquStitateTmodovfugoblatigeuacuattofit. 94..
0c6mbancpart6artiginuenimugfalubiia.i2tfcriotaeftofmin
uentio in terapStico negocio.Sc6m eunde vero modutiiralt)g tri
bugoifcraftfg. 95»
r ifT
Xibertcrtius
alBum eSmune babentes pteceptu effirietS vnaqu5<p carnm
caufarum opoitet abfcindere pzius toeindefic venirc ad el
oifcrafia que facta efl ab illa egrttudtnefalubiifi caufarumintcro
tionem facturo0. 96.
BC6m vero?poflta0Oifcrafia0 ejfimpltctb^pofitiooftSditttr
falubtia pceptait bic babgtib* nobi0 medicameppottionale
magni tudini oifcrafie ad iU5 conuentcs inuentre. 9 1-
a£lut;fi ita accidat. Si oecfccide' numcri^ ( m catidi* ejxedit
atiquid ab eo qdf m natur&fepteverof m ficctu0 efle opoitet
% ialubil ca ufam in talibu0 oifpofitionib*:frt0idiot3 ^dl occfcmif
roeris:fepte>erobumidto:e. 98.
jgf t igttur ipfi parti patienti adducas buiufmodt medicamftfi tn
tantfl frigidi9 fit t bumidiu0:tnquatfi partis pati6ttf manifefta *
ftoptecefitt. 99.
IIBptofundo vcropofita quepattturparteop5?fiderare bti
tufmodi efficerefatubte vt no c5tingat eyclui in via. 100.
€ft igtf calidi9eflTciop^moderato:n5in tantofitfolu caliditts qu3
toindtgetpafiV.fedfuB modfiapponar' <ppter pofitionSnecefTa*
rioaduenientem. iot.
jgftvcro frtgidiuefit non fimplicitcr opottct tanto facere tllud fri
gidiu0:fedmateriammcdicamint0?fiderarep:tu0.€>t eflfi para*
cbtmerc0 efl non perueniet vfq* ad jrfundfi multfi. CStrarifi vero
operaturaltquSdofpiflTam fuperfictg.Sivero leptomere* fifcpof
fibtlc eft peruenire vup ad plurimfi ptofundum. iox.
Xta vero % m bumectantibu0 t oefi ccantib' paracbimere* t le*
ptomere^fubftantieconfiderandefttnt. io*.
^fXpofitione qutdfc patienti^ loci manifeftatio f nuenitur falu
VJlbtevtoictumeftnunc. m 104..
^*r% plafmatione veror pofitiSeqtt flujrus fenfibiltg babetco
VXTueto0 ad atiudmSbtfi autnullfibj.lRAcp ad ptictpaliaci fc
runf ftuj" aduertem':,puocabitn9veroeo0ad no ptfcipalia. 105.
m&ntfeftfi vero quonia" facifctifi caufap oifcrafia' p euacuatto
nl fanatio cffctpfa ru afit otfcrafia? alteratio fanatio S.ic6.
jpfoluta vero cotinuttatecttrattoni© o,dem inttntio vnitio eft.3n
otganici^ctde' partiMimpofTibili^cft.^n omiomeri^vero 11S omnt
no impofltbtli^ eft-.fed in qutbufdS pofltbiU^ vt in carnofte t coro
glutinatioeftfanatio. 107.
5QonoifTcrtveroficonfoIidationemnomine0. 108.
as^l Ttecedit afit e&qfi mat^fueritvulnua adductio otftetifi par
ArTrtfiejrgenereplafmationi^ejiifien^. 109.
Cveroea fiatperm3nen0:fuperligatto ^ducens oifUtia la*
biat?futurevttlc0funtadboc. iicty
CCSglutina t vero otftitia: t e5 cj e" l pttctpto vmone" reddit natura .
Wj *o op9ci p mfi tfcd&rt oictfic' sduccj idtp5 oiftltia la bia.£cos
Jefjnt *5alenu ctfjrij.
^pu* #o f uare tit ^ coducta funt.iEt tertitt vt ntbtl incidat intra
•abia i>utdere.j6t quartu tpaj parti0 fubftjtij fana^ feruare. iii.
^tf^J Tvimu quidfc xfm o p9 quomodo alicfa facia t otctu 5. trertuT
Jk~ vero in coducedo otftatiS fiet c*jdc fi nibil ejtrinfec* incidere
permittanVficut plurtmu pilusaut oleft:aut bumtditaoalia tn me
dio coflitutacoglutinSdop pbibet eo$r vnitione.3n pofterioti #o
tgeB.eftlupt6estertic intfrionuxuftodta eft. Hdefflujrtonesveroip
fae er. fubdiuifione tcotraria otuifione tfi gura apta accedendu e\
£>ubftatta #o partisfana feruabif gmedtocriteroeficcStia. Ibec
quide curatto cft cotinmta tis folutiom?in carnofa partefacte ei*
f m feipfa m foliua. 1 12.
£Jf 3 vero aucut alteri mifceatur egrttudinii erut plures tntctio
dynespzeceptoiiicurationu quas tncSpofitoiuooctrinwoein
deoicemu0. m*
X" piefenti vero ad reltquas intc*ti cnes fblutionts cotinuitatui
vcniendueft. ill.
HTvactura tgif in olte eft quidS cottnuitatt^ folutio. tnfanabt
\is quide qu5tii in pzima c6fideratione.3urta #o fcoam f%
queda modu curabilisquodSmodo fit.*f£>:ia igit ?fideratioeftc5
folidatto ipotens ppter ouricte* part w fiert.6coa?voligatio cotitt
gens fieri p potu ltgante*in circuitu fracturam. 115-
^^Cignera tiovero po:i tnquStu er. materia tnatura fit cot0 i ad
%J alia inquStu vero p:ope eft fo:mS offi0 ej tUP ef t sume*to. 1 1 tv
5Holleverotpuerileos2foltdariquid^pofribileert. 117.
^3 £ro vero Tbmoi pafftonto generatio fine cSpaffione alteri*
JtJmeb:ieft.Scpifltmeemcircupofitimufcult cu altjs parttb*
co:gi0 2patiunf fracti0ombu0:ttacpTintetiocurattont0 onplqrl
attera qutdem in offibu0:altera in bt0 que circa ea funt co:po:ib*
bccqutdctali0tncarnofarupartiii oifpofitionibtw oicef : oe fra*
cturi0 vero oicendfi eft. ug.
^k UoniS #0 baru curatio eft ejrpototvt verofotcfiat pcntfali
V-^meti ofTt0 eft cpus. O po:tet isitur fuperfluitatc nutrimett
ti ad po:i generationc nature fubmitti. 119*
£fuperfluita0verobecetquantitate etcmalitate moderata cflc
oebet. !l?~
ig~\ ttopterea oeductione indiQtt tale* xtfh influente fanguinrj
Jk^z oflTtbuspparantcef qualuc^to fiat po:u0. QAh vero gtrSfi*
btc per cocatta fracti offt0 attedereopj ei9multitudine 5t qualita*
ttm tita ficciote op^ facere oeducttonc vel magi0bumectantc*.cp
amplt9interapcticefacultati0litteri0funtotcta. - Ui^
i^AJSrui^oTtbenStbo^pitctura pgprmfenfu5tpp.bocq$ ^ttr
^T^nua l f 5 {mcipiu pttcula^parata c aduocarefpafmu x maf lc
cu no refpiret cjctert9 epecata cuti0perfo:attoe.1t)acisi! op^aperi
re rcpccarcfubftStia leptomeri gtrlfire potcti ad jpfundiivfqj ad
r iii\
ZLibertertftis»
gfinatu neruu.Dictfi l aiit oe frpfecte I terap&ice facultatllf is.J n
fimplicib9 igit bmoi gitw oifpofitiSib9 falubuii caufarii eft fo:ma
talia qu3 otri. m-
gfecudu2pofita0 ^ocoplepevttn vlceribMfmma 4d5eft c5catti
ta0quS;qdS n5 ali3oifp5ne5:f5vlcert0t3tuarbttranf otffer&iS.
jgft afttno tmoifferentia boc talef^altcruquodd&getfegritudt
nis totiMnquofubfta^teipfi*eftgdttio.;etigif curatio ipfWnou
plici paflione ouplici indiget intctioe:c5tinuttati0 effi folutiovnio
ne fubft&tte vero perditio generatione indtget. II}.
X)tcte ^ofunt paulo p:i9 fenerattonis intctionee. 114..
^YCquide opo:tet curarepzimu bancotfpofi tione:oeitt aggre
VJLdi vnire:ficut ipfa natura repiudicat.Quado igif repletum
fueritqfc cocauitTequaievlcusej:titerit:tficaIter5tntStionc affer
ri op^.-dfcedia efft noua carne ejriite labiop vlcert0vniri 4de5 ipof
ftbilecfloifiati3. 115.
Xntctioncersocuratt5t0ali5 inuenireop5.3nuc*tionc*o ej co cp
fm natur8 babebim9 qo circiifacere parti suenit.Sco^ naturSve
roerateScooperirecute.foocigit nobis gfactendfi:autfi fpoffibt
Ii0eintctio:ali4dfimilccuticarn6f.cailofa5'faci6duc.^ritaute5
bmoicaro ficcafimilispiioii cuti7callofa.Siccantibu0 igif Tfii*
pttct0 fine motdicatioe erit op^pbarmactmad ctcatrt5atioe0.il6.
Ila #0 Tfi vlcti0 in putredtne" vertc t.tntStio qutdfc cfi purga
re:pbarmacbuverofalub:eripticum. 117.
tOictaefiautbo9inbi0 qoepbarmact)0inateria. 128.
£>C % cjde fi flegmo TcaflattoTfdirofteaut tumo:'cuvlcerc fucrit;
VJlcurSdutn Ma p:i9 fi ea0 queoicte funt rone0. 3ta verot fi im
fluat aliquid vlceri:curSdu eft fm tnfluentiu curattone.SimiItter
vero Tfi otfcrafia aliqua fiat f m viccratu lociuad oifcrafie p:i9 tre
opo:fetadiuto:ia. 129.
6[t oe bi0 quide* fufficienter oictu eft. 1 }b.
yyHD id $0 q6 ppter plafmationS ventfdu i$ genU0 efl in plu*
J_Xre0 oifferentta0 oiuifu3.S5 a manifeftnTtmo pnncipiu ofo>
ni ponldn cfi qo f m figure permutationemfit. HU
fyOwiati q adbuccrefcutpoffibtleeftfigurS plurimaru ptiu
VjLco:rigere:bo:um vero qeccreuerut nequa <$. 1; H,
Xntgtio vero vt fi pofftbile eft curart ad cStrariu adducereoiftot
rtonec. 1^.
B3 verofractura non recteplafmata peccaucrit alicui* mem»
b:i figura fi adbuc recc0 po:9 ejiftat fragere iterii:T boc plaf
matec5fefhm recte:oeindcpo:umficrt. 114..
€CfiautTCtnpb:afi0ej:bocsenercefl:ritudiuum. «f.
"KjT jecqutd£aglutinofi0Tpinguib? bumo:ibu0fit:vn5qufde5
JjTead5intcttoncbit0c5trari5paflrionicutpb:af|0.Caufe^o
i alubic^ riptica % tucifiua pbarmaca. i$6.
Zcgrti CalaiL c ppfUj.
aJXc %o cj: ftercote ouro q6 adbefit in intefltno ptiote^.Wem
babebit in ouritiecotrectione^er. bumidi0Tptnguibu0clif
fteribu0:oeinde vero euacuationc ec acribu?. 137»
f| IJeveroerJaptdecircaveficIefcpiefentiquidetraTpofittoe
V£*indtget.Curationi0vero perfectegratia per inctfionemCu
rattt. i}8.
C£iu0vero q pteter naturl in parte cotineturbumiditase cura*
tto in perfecta euacuationejqueadmodu in putredtnibu0. H9*
Xmmoderata vero repletio tndiget imoderata euacuattone: qu£
admoduefl tn fanguine circa venas. 14.0.
CLuibufcuo^^OiCtrcavctrevenastiteflinu Ttracbea arteria" rpul*
mon6putredo5tfa0uts?tinefBfectaeuacuationeindi0ent.i4-^
ampltous #0 ctbi tpotus receto adbucf m euacuationem coire
ptto eft 142.
g^\ tlecucp igttur in pulmone Ttboiace cotinentur.cu tuffibus
V»qde euacuatio efl rpbarmadjs ejrtenuantibus. 143.
g^l tlecuo^?vo f $ epar:autvenas:aut artena0:aut lubo0:aut j>
V-»v:ina5:aut per ventrSoebent euacuari.05 per viina^qde
ab ertenu3tibu0 vebemeter,ft>er ventre veroattrabetibu0 t ape
rienttbus. 144.
g^ tlecuq* tgif f m fitperioie ventre per vomitu £tuecucp vero
V-&*fminfertozSperfubducttonem 145.
CLuecuoj vero fub cute g incifione' aut per cauteriu aut pbarma *
cba cauftica. 146.
Xta vero Tquecuncp fecundu concauitate^ natura lem: vt tn tbo*
race. 147.
aTRo *o capitulo bteuiter me er^edi&lbo^dc" q a toto gene
re funt pter naturS in o,bufd>ibu0 2tento:it intetio cura*
tionts ablatio eft.Si #0 impoiTtbtleeft ita fieri:traTpofitio fiat ad
minus periculofum locum. 148.
g\ Zlcdiqj ^onofunta toto0enere^ternatura:f5^ mq5tttat6
V^tntctto boium fanandoiu tnt fitperflui euacuatio eft. 149,
I1fitentto*o fan5dop f m pte^cJe aliqua" er. ipfa acciptf oifpo
fitione.1p>lurima #ocupatientibu0particuli0. 150
CLueciicp *o afpera facta funt pter natur&adea q $ m natura^
et0adduceduSleuitate.0c65O0qd5radete0.Sc65tracbeaarte»
n3 aut ligua lentcte pfoumida fine moidacttate Tp glutinofa. 151.
CLuecttcg vero leuitate p:eter natur^ babet ad eacj f m naturam
eftet0adducendum afperitate.per pbarmacba fufftcienter rupti*
ca:Tper bieuemfactentia rafuram. 152.
CLuecucp *oempbiaiee0Tanguftatioe0e<5rttudine0alta0 fcquu
turcurSduepu^tUa^pereasqueoictefuntrationc^. j^.
OSteTujeftautin tractatuoecsritudinuoifferetia q> oe fleg
montb9 tfclHFofi Tinflatiomb' TficcatiduVimoderatwadbuc
#ibertcrttus
% ineptis figuri0i^o93tinctiucoipo9?tequunf plcrSc^ ea q olcta
fiit:qu?admoduT i timotib* qbufda' C09 fut 1 circuitu co:po£.i54~
£Jf 3 vero admuiccm eo:um q otcta funt amplectuntur: aliqua
JOoftenftonesbabebuntvarias. 155.
«guffictet aut inanifefte vtinvnoerxplo faciam* 02atfone:ampli*
emoebis otbusinterapetiets6:lfis.C£>ubiaceatigiturin eyeV
plo aliciii tnf iuere parti muitttudt ncTanguims vt otftendanf que
fm parteTunt vafa no magna folu:f5 etiS parua p:ius effugtenti
vifionerer. plenitudine #0 nucapparetia^ojigadmodu inoculis vf
maKifeftu:ppter albedineTuniceoculo^coucniesJ&oeftalia vafa
mtnoia bis q oicta funt vafis otftadi repleta nodu #oea apparerc
jjpter Buitat6:t ptculu e efludt aliqd magnu refudase£vafisin as
q tn medto funt regt$es vacuas:aut eff ufu 5 i5 effealio,dguu.i56.
^Jf^ tliufmodi #0 paffi5ts curatiobabebit 4de$fiderattoncm
J&Jp g euacuatione:aut %o oicam'manifeftius er. pte euacuatto*
ncqfn paifto erat in eo <p repleta effct pars immoderate. 157.
■2^T^3^cefTarium autcm eft aut per recurrens euacuari fuperfluu
Jfc-^aut per ipfaj patientem partkYturfusigif ur recurrere:aut
per pulfum:aut per tractum:aut per tranfmiffus: aut fm aliqd bo
rutmautf m omnia, 158-
^^ £r ipfam aut,cl patif partceuacuabifoboc a\de manifeftect
J|^ffenftbilr:bocveropcreuapo:ationescjtenuatum. 159.
&i igitttr fuerit totum coipus plecto:mtcum:non opj per ipf am
partem patient£ euacuare.Siemcarrajationib* sincifionib0 feti
fibiliter euacuauerimus partes oolentes:attrabemusppter oole*
rem ampltus.Si vero calefacienttbus O£afo:efim aggrefTi facere
fuehmus-.trabemus per ca!o:cm ampltus tn partepatientem qu£
o^afcufim faciamus.£>ivero veltmus recurrcrccogere quodin»
flurotmeffcnon recipient plenum co:pusejtftens.2lb vtrao^ tgitur
bec opj euacuare totum co:pus.2lut econtrario trabere ofno ad
alias regionesqd eft tnflutu pat&ti parti.fboc ent patiente repelle
rea partep:tus:octndeovafo:efimfacere aggredi;paratio:enim.
euacuatioquantopcrmato:a. T(jO.
*tf3 jSpellemus aftt a patienti parte fl infrtgidemus tftiptica ap
^Jponamus:fed euacuata ipla vafa ajb repellitur ad feipfa af\
trabent.Oftefum cft effttboc pcr pbificaru vtrtutu o:attonc. i£t
iraTmittutvafa cofo:mata ftipticispbarmacijs. &i igitur omne
ita recurretrurfus bene ft babebit pars. i6f.
*#3 JBictovero alio, fuperfluo inparte ops^dgfignificari boc c5
JQ> glutinofu^effe autfpiffu5:*,ppterboc copactuce" tnditTolubi
liter.lPot igif tnontaleertftens tneas que tn mediofuntregioes
effundi:tanc igitur iam eft tepus venire ad cuacuandu tllud p par
tem pattentem fupponentibus f upja iacentibus partibus apocru
ftkastnfluentuivirtutis» 116.
jtegttfgalmu c#jritij:
££uaeuatio $ofit majrimefl f m mediaa regione^fignifictf c5tfo
nere aucjd o carra jationcs fimul % g pbarmaca or.afotetica. 16? .
BiSdqfnor.afotetica oia calidi0 funt virtutibu^: eiuar^ocra
ftos eft opua motd ere qnimoderati* fuerut calida. O bfer>
nandum igif in eianeolaftnt nimiacaltda-.tmartmefl in fugficie
co:po:i0 fiierit mSbtu q5 patif :oo!ebit effi n5 parii fi fimul patift
moxdcf . <*t 010 oolo: puocat reuma.ilbediocriter igif calido ano
dino3bi0Vtendueftj£tmagi0fibumidufit. 164.
&t tn fuffidfo eft or.afotefim facere in fugficie: fi no vebemfo flt
ogafoteticupbamacu^&t veroeaqinfugficiefunt fine paflftone
oino epfi3t:in ptofundo vero fit pare euacuatiSe indige0:inte"de»
re % augereopj o^afotetici pbarmaci virtutfc t caliditat&euane*
Uct efh oeficiena pti* cfl ad pfundu veniat:necn titledet aliqd ea c\
infugficie funt que atttnget;qnt no pafla funt.3tac$ efn tn idtpfu*
vtracpaccidutadcaUdo;zftmult acriotiivfum tnedicaminu; %q
in fupfide sfiftentia funt;r q in pfundo tndig&ta:b5c tgif cr. poft
ttonepartts acctpiamu0oftenftonem. 16^.
IQebinc ivcro intendamus fl oeeft alictd ad curatione. 166.
jTTT3dctur afit oeelTe no paru:ipfotu efn me~bto;r in quibus que
VApattuntur efl fuperflui ta^reu matta:qued5 rara t laja niol
Ita f m naturS funt:eidam vero fpifla t ftrictat oura. 167.
2f^| 7\to:a igif factle euacuanf :altera vero acriotibua tndigent
Jbf euacuatott js t medicaminib^ euacuantibua ea:t tis c\ funt le
ptomera.Si *o % f 5 mult$ pofita funt pfuditate;5pU* auttmagi*
fdiget bis.btc igf rurPoftfio altera etfubftatta patiJti0p.tt0.168.
3Ua vero a plafma tionc t pofitione. 169.
Btlpponatur em fi ita acctdat in epate ptedictS effe oifpofttio
nStn anguftiafintb^vafb^cSftricttabumotib^autpsluttno)
fi0 aut fptlft0 aut multi^rigif ptoptu eft vti ctbi0 1 potib* ertenui
e1bu0.SpifTttudinEo.de' ptimu glutinofitate" tenue^efficere.Scdo
n5 per tnuiftbile^ via^ t angufta© folu vt in alijapartib^Tfcdip. po»
ro^ t b vena^ ampla^ euacuare.Smpliffime vero funt f m epar vc
ne:qucadmodu t plurime finiuf :be 6\dl in'gilbi0 ad Itilin:be #0 trt
fimis ad pilS.3 ta <$ ia tibi fa cillimu in flbufcfop fuerf t pftrict ioe*
euacuare ptSpte ea0 trabeti ctde in vStr? p trabe"tia medicamina
^cucpbumopcoftricti erSt f meaa q in fimi0 funt vena^.2d vti*
na0?vocouert?ti per ltiltnven$ c]cucpPmea0ci leafHtvena0.i7O»
HStera ^o pfidera tio in bi0 q ptedicte funt oftenfionibu^ ab
epate cffi a ptincipto vena9.Qnt^o n5 feipm foluqu^admo
du plurime aialia par tes regere natti eft:f5 immitit fui virtute ve*
ni0.periculu effi eft fi 011101^3!^ ei' vtrtute cmbtodat cataplafmt
tibue calaftici0:t ipm ptinctpiuoebilitarecirca operationet im»
becille^ omne^ venaa efftcercvii admifcerlopottet ftiptico^ ali*
quidpbarmaco^incuraticmibu0ciu0. 171
Xiber tevtuts;
Cf^^onileflinpfttndopericutucfloiiToltti flipttei Vtrtut|
l&fi n5 reducaf ab aliqua fubftatia leptomeri qtiale aromatti
eftmeli9 $ofit£m ftipticupbarmactiftatimfit % aromaticu 3nfl
tas efh ouas babe0 qualitatc0 rvirtutes fo:ti9operabitur . 172.
IjSfaur euacuef qo d;de* pteter na turS in gtem illatit eft: vt ba*
beat c5temperatia bumop $m naturl. C6f!der$du igif no*
bid in bocne altc\d a reumati? qualitate immutatu flt f m crafij.
S>t igitur magis erit flegmatidiinfrigidatit eft.Siveroeft magttf
colertctt calefactu efl.tltt bae eius oiftemper5tta' fanante0 jjfecte
fanfi relinquam* illud:fanabtm9 vero cotraril adducentes qualt
ratequ5admoduinotfl5perantia90icttteftcttrati5ib9. tjt*
XlHquStttverovnuquodrf factu eft calidi9int§tuinfricji45te0
itaqj btc rurfus neceflariu efl fcire ea" q f m na tura eucrafii
eP.Quo em fciem9quStti ab eo q6 f m natura e* frigidi*:aut qn in
fr I0td5te0 cefTabim9: n5 cognofcete^ modu ti9 q f m natu r& ca li>
dttatts^ 3ta vero % fi frigidi9 factit e calefaciam9 n5 cognofcete0
modnei9 q f mnaturS frigiditati^ fpolTibile eft nobte neq* calefa
ciedi tnuenire medicame^nenigterneqjcalefactfre^ ceflare.174-
Ol tlohiS vero TOe bis fttfftciSter oictw eft:tr3fire i$ tpsefl ad
»eaclfmnttmerun5fmnatur5febabent 175-
Y~\ tlplict vero ejcnte eogoiffergtiatfbttfcucp cjdem oeficit par *
«4^ttcula:operaribaeintentioeft feruietes videlj naturetfm
modttquSpauloateotpim9. 176.
f\ 11i\>* %o fueabudat particnla:inte*tto eft b5c abfctndereip
\J0X2m: aut g noula:aut p. tcjn&aut g pbarmacu caufticO.177.
*w^j* Sc igif rSnepoflibile eft fere oia curare:gtgnere#o ota n5 eft
JLJS pofltbile: vt in ea q oe femineoftefum eft o:5ne. 178.
CLueda" vero zfi ea n5 poffibUe egignere:pofl*ibtle efl tn altfd fa*
cere pzo ei0: vt in oife gfecte ablato alterS fubltatiJ : f m eude* locft
oifferStgabofTercarneeftefnfubftatia^fitfm Iocuei9:vt qdica
ro poioidis aut poi9 farcoidi0:T tge peed&e in ouri9 traTmutaf
f mpunciput $0 farcoido^ magi0 eptta. 179.
£2f Cdm vero cw5cficp pa rt£ pdtct5:nec eand^ fubft^tiS f m fpe
J^cie^neo^fimiiSoperaripofTum^tertta nobismtetio eft tnue>
nire altqulapofitionevtinoecotationib*. lgo.
£X 1f>icben5 vero manifeftu eft qfn ge n9 tft totu boc eojrq ^m
VA qttltfj. Qa5tu cm eitta ctrca boc quod f m naturS efl a pptd
pinquat illt:boc ?^o qo in generepter naturS feparatS eft tfR. i8r.
X1R ouo c\dep:ima tntetio eft abiat«o.<5i^oipofTibtli0 ef>.ifta
trStpofitio eft fcoa intentio vt'in tnfufiontb9. )$2.
f\ tlecuo? vero non in tott0 partib9:fed in partibu0 parttu oe
\Jp0&aiit% fuperabfidant abeoq^fmnaturS nutrimentuqui?
cfemTgencratioin oeficientib^ablatio verorpurgatiom fupera
bundantibuff. iS?
JBJ
I.
Gi
falub:
I
£egm'galenu cppp?:
tEnde nec inttntio i n eis altera nec foima medicatmnum altera fe
cundutn sen9. 184^
<3f#d a<* rcltquu adbttcsen^ventedttTalttbtittcaufagqdeqd cfl
^^«ttrectiuiieosqgp. pofitionelapfafuntco:po8.vtej: arcbime
tra:tqnIabunturintefttnainoreum. i85-
3t aut boc 4dc tn cotrariu epvioleta tifioe aut tmpttlfioe:boc
.*o ep raritateiaut er. ruptura continentts. 186.
Xaq* curatto4dgbuice?2traria tefioerin atrariuimpulfioe
bmcvero fi fiat foltdum ep eo; continens. 187*
' X 4b9 #0 faculta tib9 altqs ea q funt f m gte' tnueniafcg tera *
.penttcefacultatisoeclaratumeft nesocium. 188«
I aStdc *o oicedft eft oe ets qcucp f m fcoie oiatione accipieba
mus:vocantautetneap:eferuatiue. 189*
■ftipler> #0 efhbo^f m sen9 oifferetia.lfcuima ctde" pfecte farti
,bois.S»c6a imefectcCertia #0 egrotSti0.1l>iimu tgf gcn9 cp
falubu negocio oupiep eriftesvtpws oictu.Sc6m #0 cj pferttati>;o
"fcerttumveroerterapenttco. 190»
.IBbumozibuevero mapme babet confiftentiam omne boc ge
nus. i9>.
CLuos necpslutinofo^opj etTetnecs fpiflbs:necac\fo0:necp multo*
nccpcalidosampl^neq* fristdosmecp mo:daces: necp putridoss
neqjvenenofos. 191.
gugmetati fromalibuozeg cattfecofifhltesritudinu. 19?.
-JTTUsmetanC #0 aliqn c\de ab eade caufa q eos senutt ptimuj
J-Xeft autem qn funt no cSmuta tes eos fibt qut fecundom cozp»
funtbumotes. 194.»
Xntentto vero tn bts curatiombus ouplcjefralteratio teuacua*
tto. 195,
HSlteranf is# aut oisefii ab ipo coipeiaut a c\bttfda pbarma
ticis ^?ttttib9tcib9 funtTqda^tutesqvir^vencnato^ataltuj
curant ad boc oel^nna pbarmaca recipientes. 196.
eUacuanf tfofufficteter a caltdtspbarmacfjstpursatiouVT
dtfiertb9 fudonbufq^vomitib^CIbecistf botumutnt com
munes euacuationes. 197 .
*tf^ *fiop:ie %o t% loco in c| ss^Satt fuerint accipiunf queadmc*
Jt^duinfalttbnb9 oecIaratumeflfecundutertiuTquanu; majri*
me nobis oe laboub9 tractatibusTquecuncp adiacent altjs laboiio
fisr otfpofitionibus. 198.
eUacuanf efn ptopti9 c\ c\de in ^misvents gventrc. 0,x\i #0 iti
bisqfmeparpvunas.Quiverofuntfm tct5babtfudir€pj
fudo:c.QueadmoduTqfmcaputaut Bpalatu:aut per nares:aut
pervtrac^.Quiverotntbo:acislatitud!ntbuspursauturj:ersut
turcumuuTtbus. Ctuiverofecundutnrbenesaveftcam pervtt»
nss. 199
Xtbertertiu*
J=Tntipafeoe #o c5 munie otnnium partium oftenfio ad ea que Ioti
gifnma furtt» 2pd.
X)eriuatioveroadpior4tnaloca. 201.
OJa igttur quecunce cur§t butufmodi oifpofitioncefalubtce vocfc
tuncaufc 202.
CLuanadmodumefacuentiaegre. 20}.
Xieutrevero necnledentia necj* adiuuantta. 204-
*f| O teflaut altqe eae necf caufae appellareolno cTiee funt mul
Jl^ ti fopbifta;: neglige"tee c\dl ipap rejrinuenire oiffef etta:in no
mimbuevero plurimum tempoiie confumentee. 205»
*{~\ 3ct6 eft aut ampli* in altfe negocije aciuerfue coe.Cll^cfer
A^/uatiua quidem fpeciee artie talie eft 206,
%C| «fumptiua tfotenutrice incSualefceW Cr. e£ritudinib'ife
«*^| nib9 Qlie *Oeftaeo$ Otfpofftiota c\b9 caufie marie ad td c\ fe*
cnndumnaturameftreuertuntur. 207.
*f\ Mvfcctt t\dl in terapSticc facultatie iitterie oem5ftra tu eft &
Jt^capitulaverooicaturtnunc. 20».
£Zjf 3 *3^ oi,P° eft t9lis Don' W2 cfl f3 pauc* fangute:Tcu eo vtta
JOIie q appellaf fpuetaialie. 3pe ^ofoltde ptee ffcciotee.aCt j?>
pterea tftutee earum oebilioieetinfirmio:ee Mt piopter baetotu*
cozpue frigidiue. 209'
g^f%\xXt *o falubtee ea t\ oicta 2coirise*tee Otfpoff tionevno 4d£
VJLcapitulovt app:ebe*daf qcucp p/ectatvdoce" oigeftionS oper$
tur.Sc6mpart5?voimmoderatieirtoti5ib9Tcibietpottb9Tfomnte
funt materic c\dc motton&funt f ufp5ffoneetoeambuIati5eet frka
tioneetlauacra. 2io.
CCtfimuItummelioiee adbucfiant:ad confuetaopera paulatim
attingat. tll.
G3bo:u #0 tn ^ncipio que* bumidi % bene 0igcftibileetn5 frigi
dupofteaveromagie nutrientee. 212.
Jf^Otueveroaptuevinumeft:etatequidemmediuimfo:mave>
Jkzf ro purum htcidum: tn cokuevero aut aibum aut fubtubeum:
odozevero fuaue:in guftu vcro nec aquofumomntno ncc aliquant
vebementemiqualitatem oftendene:necfhpticam: ncc amaratm
nec oulcem. 21*.
lf\ 3ctum eft autem vt modo Dipin tcrapcntica facultate ant*
A-/pliue fuperbie.
/3B3S.
artfe paruetfalcmV cppjtryfJ
CjSaleni pergameni 2ire parua tnterp:ete laurcn*
tto liaurentiano flo:entinoturo literatiflimo.
d^aurenttus £aurentianu8 ^ranctfco pandulpipt
noi^alutem.
Gttm bis oiebus tecu >vba facere' oe noftro i5aleno:oirifti te
ei9 otffinitioncs medictalee ^ttfle in latinu fermon&qd fane
no potut n magnoce comedare:rat' foie vtilifftmu fi vna cfl altjs
etua volumtnib9 q fectlatina impitmerenf.jgft em liber nondft ro
ma nis cognif boibusttut ttt adeo eft necefiariusvt nemo fit § me
dettdt gittaoifcere fereftne ei9 notitta poflttrcum fint oefinitioes
oimiciettaruptincipia necefTaria.Cura igtf mi frScifcevtabfo*
lut* pdea t tnvfu5 la tinu: vt bec It jSaleni icripta bnficio ac la boie
tuo ab ituna obltui5t0afleranf .3nterimlegas arte parua no eifi
bec lo<jc ablunt a ftudio fapte vbi rertt oefinitione^ multe eriftCit.,
aga" tuo nomtnt oicaui c\ acri polles tnsenio:t in bac noft ra ciutta
tepma muerafismeritoiobttur^nat parett0tui 1£>etrif[>biltppi
marfa tn tj>a5re.p.bnficia neoeqnictat.3dib9 JFebma.iJD.ccccc.
tL^tber p:imus indpit feliciter.
C2>e trtpiici genere ooctrinaru.1ftec vifu antea refolucdi ooctrt*
na ercoluifie.*£t vt boc Ubio fitoiffiniendi rone factur9. Cap.i.
7^~™i*fles funt omnes ooctrine ozdtnem fubfequente0.f£n>
k™rfH maejfinis cognittoneBrelolutioneefftcif.Scdaerco
i3~M f§&! 'wfitione eo? q funt g refolutione inueta .'Eertia ej oif
fe& \&& intttonisoilTolutioeoeqnftctractamus St Itcebtt ta
iffiftrali c ooctrini appellemus n o folu oiff tnittonts oiflblutio
ne ied ct ef planation&quo aliqut notauerut.aut refolutione: aut
0iuifion5;autquoaliqutAda5efpltcatione:aut enarrattonc quo
altj.lBonnulli tgitur IDeropbtU fectatotes tale^ ooctrinS efficere
funt asgrefiu velut Iberacltdes eritbiefis. Coponedi %o ooctrini
funt ipfi H^erifipiti fectatoiee efftcere aggreflft:T aliqui qui ab Mt&
f!ftratofiurerunt:ato^etiamSttaleeatbentenfis.iHcmotameer
matoubus fcripfit ooctrin^ er cognitiotte fiuts tncipiente^ er qua
arteeoes vtftesoocedt via xronec5ftttftt.€>edillaaUbioocuim9.
Iboc loco otffiniediooctrina fum9facturt.Q.uantuem fuperaf a
fcietia refoluendi oignitate:oocedioj via % rone:tmfuperat copeu
dioartisacmeoita Bticulariupiecepto;j.Omniaempiecepta fa*
tisin mcozia berfctepoiffinitiou* otfToluttoe:qioptima oiffinitto
capita totius artts 1 eipfa coplectttunqua n5uulli nominat elfen>
tialcer aduerfo oiuifa^ acctdetaUb^appellatis . 3Ue eift ab accidc
tibusresquasoiffiumt.lbecabipfa ecntia ^fiftftt.Ccteruinmul
tis altjs coinfctarijs oem medcdt coteplationl p.ticulatim ejcoluiv
ni9;qbu0Vtan0adb4ctriplicSooctrin3Ucebit.S>5bac gteotffi*
Xtber pnmus
niendi ronc p fequemur.jM p terea aducictcs nos boc libto ee" oict u
rosfola capita;ac veluticoci'onesed;zcllattuse£planata i§ funt.
C£*uidn§ fit medida:T quo pacto cozga caufe:ac ftgna fana egra
neutracp nominentur. 2.
fXkigdicina efl fa nabilium fcieritta egrotabiliutmT neutroitim.
5 1 ".IBec intercft fi oi|:erts valitudinartozum. 3gitur fcientie
nonien communtter.T no jppzie tntelligereopus eft.Sanabile;vero
egrotabileac neutrum vnuquodcp trtfarta" oicitur.lum cozpus:
et caufa:tum et ia" fignum.&t efh cozpus fufcipiens fanitat&^cau
fam efTiciente:a tqi cuftodientem ea: x item ftgnft tndtcas.ibec oia
auctotes medtnefanaappellant.SumtUratioenoiant egra:fufci
pientia egritudinecozpoza;atc£ ett3caufasefftcientesTcuftodte
tes egritudinem x indtcantia ftgna.lttec f ccus neutra pari modo
vocaut:cozpoza:caufas:fignacp.:St vero medicina pztmaria rone
fanarnmc9ufarumfcientiaefi:oeindeegrarum:acoemu3 neutra
rum.Cum autemcozpozj in pzimis fanozutmoeinceps egrozu; po
ftremo neutrozu.3tidemoefisnisoicendu.3n actionibusaftt fcoi
cotpo9.f.cognitioe£ fignis cft.lf>oftea *o caufap tnuentio. *tt>oz>
ro cu tndic£s fufctpienf c$ et effictes:ac cuftodiens vnilquodqj btf a
rtam oicaf fimpliciter ac nuc. Sciendii eft oe vtrifcp fcientt$ medt/
cinalem tractare.Otuinetil cuid q6 fimpliciter eftbtfariam oicaf
femg t plerucp oe ambobus fcietia medicinalis comuntt. Ccteruj
neutra c5;fignu cozpus:tu fimplr;tum etia nuc appellatu:vntiq6c$
tnfana 6z:aut qz neutri prtj:aut qt vtriufcp aut qz iterdti bui^itt
terdum illtus particeps eft.2ttcp er. bisipfis f m ouobus 6z modis
aut qui vtriufcp cdtrartj equaliter: aut qz alteri9 magis copos eft.
Ceterumoetotaotffimtionisoictioneambiguitas queda eft qttS
quidefoluereneceifeeft.£iuod efn6zmedicinale fcientil eflefana
biliu:egrotabiliti;ac neutroz; ftgmficat ea ipfatn fcientiS medicina
le oeoib?|»ticularibus oocere:atqj eti5oequtbuld3:t iteoequali
bus.SJed tpfamoeoibus Bticulartb*agere:indertnitii x impofftbi
leeft.Bequtbufda aftt tmpfectu nec artificiale.Dequalibusvero
artificialepariter eftatq? abude:cunctisartisBttcularib9fatif>
fac tt;q6 in oiffinttiSe medicie oicimus cottnert.Jn pzimts igitui*
ozdiemur a cozpoztbus ofidentes quena" fanabiUa:egrotabilia ac
neutra eriftant:mof oe fignistcaufisgcurrem9ozattonem.
C^ecozpoze fanabili.iluidnScoipus fanabilefit. Cap.?.
B&nabile fimpliciter cozpus eft q6 ab oitu nature modtce um
peratumeftinfimpltcibuspzimifcp partibus:moderatu ve*
roin membzisquee$bisc5pofita funt inftrumentaUbus.Sana*
bile vero nunccozpus eftqo in pzefens beneualet.l^ozro boc coz>
pus quo tpe beueualet modice tepcratum moderatucp-eft n5 opti*
mo teperameto acmoderattone:fcd pzopzio x fuo.&t vero tpfius
fanabilis fimpliciter cozpoztsfemper tale!eft:cp majime temperatii
Srtfe parue galent. cpppviu
moderatucp:plerucp *o taleaboptfa ctdfcpgationeitmrtuabfifti
C2De co:po:e esrotabtli.Quidnl co:p9 egrotabtle flt» Cap.4-
e^rotabile co:pus fimpliciter eft quod ab o:tu natureaut ittt
modice temperatum in fimilarib9:aut immoderatii in inftru
mentaltbue :au t vtrocp modo affectum.*S?grotabile nunc co:pus
eftegrot5e:eotpe quoditaleeffe.Sitconftar.vtbocquocpeo tcpo
re quo 6: effe egrotabile fit immodtcetemperatu in fitnilanb9:aut
immoderatu in inftrumentaUbue:aut vtrocp modo affectu.Quin.
etiam egrotabile femper co:pue eft qfccunq? enftit ab o:tu nature
aut immodice temperatu in fimpltcibue p:itmfcp parttbueoibue:
aut qutbuf d5:aut p:inctpaUffimie:aut eti& inftrumentalibue fimi
Iiter immodcratum:aut oibue;aut quibufdam:aut p:incipaltflV/
mie.Co:pueaut plerucp egrotabile eft:qo ad bocvitioabfiftttd>
dem nondum tamen eft tn medio collocatum.
^Tduot modte neutrumaupue appelletur. Cajp.f.
GZIm neutru co:p9 trifarta' oicaf :aut qi neutre affectiome ep
tremefit particepe:aut q: vtriufep:aut q: tnterdubui^iter*
terdum tlliuecSpoefit.lReutru co:p9 er. p:ima fignificattone erit
qd oiligeter medtu egtftittfanabiliffimi co:gte egrotabilifftmtcp et
item er. eo tpfofimprrtale quocftcpo:tu naturetta p:eparatu:nfic
vero tale qocScp p:efenti tge mediu oiligenter epiftit f anabiluTimi
co:po:is egrotabilifTimicp.1p>o:ro fimpliciter neutrufemp eft tale
fi cunctis etatib9 tale gmaneat:pleruc£ #0 ft quafdS fufcipiat mu
tationee.Ceteru er fcoa fignificatioe co:p9 neutru erit:fi atraria?
oifpofitionufimulfitparticeps abo:tu nature:aut in vnomeb:o
aut ett§ouob9otffer£ttbue:i vnoquideftg alter&oppofittone effi
ctentiuqualttatiimodicefuertt temperatfr.aut p. ambas <\de fed
o:ta fismentmvelmagmtudin&velnumeruBtiir.vel pofitionefue
rit affectu:aut ecotrario tn bisquideimppeffumcib9 vel qbufd§
f^teperameto gpefium.JnmSbusautoifteretuyfieri pot:vtaliqd
fimul g oee opponee p:io:um parttcepe fit:ac femg tale erit fi per
cee etatee maneat.fjMeruncp aut fi aliquaten9 gmutef .IRec fccus
neutrii nuc cc:p9 erit t£ fcoa ft0niftcattoe;fi aut circa xnu mernbrn
partim tanabile fit gtim esrotabtteaut circa oifferetia memb:a.
IReutru aut co:pue ej: tenta fignificatione erit;qd iterdu fanabile
interdu egrotabtle tutce reddit queadmodu nonuilt ejtiterut pue>
ri qde fanabilee: j>uectio:ee #0 etate egrotabilee:aut jtra.Stvno
tge tta neutru coftftere no couemt.U>o:ro coftat vt illud nuc btfa*
na otcaf -3srt co:p9 fanabtle:egrotabi!e:neutrft:cit modieoicaf %
quodnavnuq6cp ftt abudeoefinitu i^ e.T\eftat vt oefisnis agatn9.
<Diiber fecundus incipit feltciter*
CS>cfigni0quibueaffectionesco:po:umcosnofcuturrquo pa
cto talta figna trifanam oiuidantur . Cap.j .
Xiber fecundus
■IBdicantia fanitatefigna funt:fi pfite; famtateroft&
||dut.1]>:onoftica fi futura.C6memo:antia;fi pteritaj
Ifin anttnu reuoc3t.1Bec fecusegra figna fi pntetn egri
' tudineocmoftrant tndtcattaeftftut.SifuturSpnoflt
ka. Comemoiantia #o fi p:etertta in mentcreponunt.
Ipnwi modo ftgna neutra indtcatia;ac pnofticaate' corr emozau
tta babenfcautvbinuUa penttU0 mdicentaffecttonej-.autnibtlo
ma Qis f ana qj cgra oifpofitione.aut aliquatenus fanS:altqua te>
nu0 egra" oifpon&aut vbi tnterdu fanaanterdu egraj.lBam % bec
quoqj pio tnutepo90iuerfitatefimiliteridic|tia:pnoftica acco*
memoiantia cefentur. %tc$ vocanf interdu bec oia figna ab anti*
quie medicis pnoftica:qu5ui0 pntetn aut pterttS fignifice't oifpo
fitiong; ac tnaio: vtilitae eft indicantiuixpnofltco?: mtnoi comeo»
rantiu.Cu tgitur co:ga fint fanabtlia fimplr x nucque etiS btne>
ualentianoiantur:fiinsliciterfanabiliuco:poB oupUcetn baberi
oir7erentiaoocuim9;eoqd becfemg talia;illa pleruq? ejrifiSf.femg
qutdS quoties opttmS babeant p:eparatton€:pleruqj #o quoties
ab ea ipfa optima pieparattone non longe abfifrant.
C&utbu^ tndictJ0optima co:po:ia pparatio cognofcaf .Cap.2,
HCcognofci talia op^ab bi0 q inf unt f m fubftatie r5nem:*
actionibu0 neceffarto fubfequettbus % cafiV;cj ppiklaccide
tta notamuff.&btpfa quidS fubftatta opttme p:ep.atiois cozga oi
gnofcuntur quottes gtes fimilare0;calo:e frigo;e:ficcttate;butni>
4itate:modicec5ft&.3nftrumetale0 %o mediocriter accomodenf
qua n ttta te: ac nuero eap qutb9 coponunf :atqj etia figmeto fingu
laruparttfctottufcp inftrumett.*ff>o:ro ab bisqnecelfario fuble»
quutur: tactu c\de? ;ourittei ac moUictet mediocrita&Uifu vero fl
nec oino leuia necadmodubirtu© apparet.Si colo:atu0 ejrifttt.
©i actionee gfecta^ b^.Siinftrumentale^gte^ febnt mediocri*
ter.9>i oeco:e inftrum£to:Btotiu0 co:pi0cofpicue funtt actionu
virtutepollet/iltQj becoptime pparattois co:pi0tndtcta funt.
CGuib9 tndict)0 cognofcanf eo:gaque ab optima p:eparattoe
abfiftut. Cap.}.
GlEteru q abea abfuntcozpoza ftd infup fana funt:ptimfimt
lariu tcperamento impedita funt ejiguo quoda impedtmen*
to pttm tnftrumentaliitilefioe affecta funt:ejiguo quocp impedimS
toautoimautquarund5pttu.3mpedtmentop^o giiaeadc ba*
bentur b 1 0: que % tute eo:um a bfoluut. ^K pera mentu in partibu*
flmilanbu0.TBnmeru0autfigmcntumagnitiido:3cpofitioinin*
ftrumentalib^Utrifcp a0tc5t* vnioeftquaTanecotinuitate' earu
noiamu0.1f>o:roin bi0 ipftegenerib' egrotabiliu co^po^vitiuba
betur ec vtracn egrotabili^ co:gia figmficatiSe. lermtn9 aitt Iter
fttnguen0 eft fenfibili0 actionu tefio.jJtue tf o ab optima ppatione
ibfunt paululu co:pa ;tpfa ct re $a iefa funtja ctn td fenfibile ncqc^
cft.38»tur oefinit to q> ma gis minufcp ej act iombus mo:bofis cau
rtsc>uUjtanr»Stmpliater $0 egrotabtlia co:ga oefinita iuntrjppter
ea q> factle oe caufis mo:bofia vkanf :t q: multii c£ ogationu tf tute
abfiftant.^gttur in medtovtrouiq* neutra otligeter coiga colloca*
turmecnozq lati* neutraoicunf :fecabifqj totip lanitatl latitudo i r>
tes trislatitudtneinftgne^abetes.^quib9 £ma fanabtliu co:po
rii ertt.Scoaneutrou ,Certiaegrotabiuu.Quib9oeicepebabent'
cotga ia egrota lefione orjationii I enfibtli interftincta. 3git ooloitft
ca co:ga quecp motioes obtinet impeditas:autpenit9 abolitasper
fpicuos terminosbitt.Que #o infirmasgerut actioesfimarteab
fcedutfactlemdicanf:fin parumambiguaremanet:Tobe5re boc
lcfiois gencre naturecotrarie ogatiois gticeps affectto ^fiftit: qui
oi£im* neutrS cognominari.&t cuctabec fenfuinterftinsuioebent
no ipa re? natura alioqncop:obes opoitebit mededifacultatc nu
cp no affecta co:po:a jfiderare.Cetepindicia bfiualctiu co:po£:f5
aut egrotabiliu;fa nabiliuq* oiftette quStitate tnuice oifcrepabut:
vbi coftituerim' ejtremos terminosfibi tuicecotrarios; tuoptim^
p:eparatione:ac nup. cofecta egritudin6cofiderates buic ne an illt
fuertntppinquio:a.0i efn fuerit ppinqui9optimepparattoifana
bile eft. i5inlocuus:fed il cgroto co:po:i ppinqui9 egrotabtleeft.
St *o m medio ambop fuertt ecjliter abvtnfcp recedens: neutru id
em.3taqj ootimt pparahoisidicia oicta ia funt.*£o;:*o q abfunt
ab ea tpa p:eparauoe: gfia numero parta funt:maio:is mwottfqj
rone muice oiftmcta.1f>o:ro cu bec oiuifa fint trifana: fimpliciter
egrotabtlis coipoits indtcia eiponem9,& illis enim oue reltquela
titudmes gfpicue erut Beneratim iQii antea otctum eft:oum oeop
tima agerein9 f>paratione,Speciatim boc loco oicemus;ft puusg
tes co:po:umr tuiferimus.
ir^uenam partiumoifferennefinr. Ca.4-
Oilbnes ea? oifferette quatuo: lunt»Queda em p:ectpue p.tts
eriftut.&ueab illts nafcunf.lBcnulleJvo necaltas gubernat:
neqj ab altjs gubernanf :infitas babetesqbus gubernantfevires»
aite %o tnmtas babct pariter % influj:as.1f>:ccipue ergo funt cere*
bmcowecur.teftes. 2lb illis ?vo nafcunf . ilUfcp fubferuiat nerui:ac
oo:falis medulla cercb:o:co:diautearterie;ve r.cieco:t feminarta
vafa teftib9.1£>o:ro feipas gubernat cartilago:ofta copula.meb:a
na:adeps;ptnsuedo:carofimple|:.atalie oes gtescoem babetes
gubern a ttone:artert)s venis: ac neruis eget. 'piiov ftozvnguiu nul
la gubernatio. Sj gua tio fola cefef . TDe tgif partiu oifferetie funt.
3ndicta autvniuicuiufc^ temperamenti oeinceps oicentur fumen*
tts mttium a cereb:o.
C&ueuam p:op:ta indicioi? genera babeantur. Ca.$.
tf^b 7%opua figno:um genera quincf eraftut.*tf>:imu toti9 capitis
J^oifpoiitiocft,ScomfcnfibiU&operation6virt9TVitiM.'5:ertia
9 D
Xiber fecundus
#o adminiftrStiu.Cluartu {mcipaliu.Qutfu naf uraltu. Benu alid
gen9 abbisoib9 eftalterati:qu§e£trtnfec? inciditia couebut.
C^quibua fignisvntuerfa capiti^oifpofitiooucatur. Ca.6»
aTfttuerficapitisotfpofitioepmagnitudteifisura^capilifc^ou
cif.3gif paruucaputp:auecereb:t ^parattots pecultarein>
dtctu eft.<fDagnu #o no neceflario bone pparatioi^ indtciu eft. €>$
fi p robote q:tttit:facultati0 ibi cpiflgtis materia j?b5multacp ppa
r£tis indtciu bonu eft.St *o ppter folS materie multitudine' bonji
eft.3d aut otfftnirt 05 tu figurattm It anneji0tneb:i0. tfigura c\defi
idonea fit;boc efh bonufignu femp babef .<lDeb:is#o anne$t0:quo
tiescerufcvaltda fit.ac relicj ofTa optitne fint otfpofita:atcp et par0
oi^neroofavegetafirmaqjfit. Capiti0po:rofigura j?p:ia babef
velut fi co0ite0fpber£oiltgeter cerea>truq$leniteraftricta ita n5cp
fiet:vtp:io:a fpberepofterto:ac£ jmineat.£atera*orectio:a red
danf.St quotte*0 occipittu minuafccofideres opo:tebtt neruo^: ac
collu3Vna cu ceteri^ ofTtb9.Si efh babelit g natur&inopta materie
baud qpcp facultatis tfirmitastfivitiofa oebtlts facultas eytftit. 05
magna ejparteoccipitto incertio:i pdicto£infirmita0comitaf:ra
roqjaliter acctdtt.TRecfec^minfe occiptttuc5fiderabt0 pariter
ox aln> otb* finitiotb9.Si cth cerebellifigura idonea fit indiciu bo*
nu eft.Qutda' tncdici nomtn^t cereb:u poftremu.Ut igitur poftre*
mu effcfutura ad fpeciem labde.a.littereoefinitunr.ita oo:fali0 me
duUe initiueft e quSrneruosinvniuerfo atali mouetesotdtf .1£>ar0
autemipfa pofterio:epfe penit9paucte participatfentientib9:mu(
tis mouentibus quemadmodum ptio: altera fentientibus mul>
ti0tnouentibu0 paucis.Quocirca fi pbeaffectefinttfirma^vtraoj;
fuas appendices babebunt:atcp be ipe in gtecapitis p:io:e finitio
ne0 ejrtftut: vt circa fronte:vbi parua fuerit aut magna. 3tidem iu
fenfibU0:verbi gratia:vifu;guftu:odo:a tu.lbec efh fibi inuice indi>
cia funt:ac fibi inuice* aftipulantun tum que ab atiquo memb:o pn *
cipau o:iuntur: vtrtuti: vttiocp p:incipali0: tumetiam p:tncipale
bi0 queabfeo:iuntnr.
C2De virtutc acvitto p:indpalium operattonum. Ca.7-
*<pfcttmcipauumoperationumvirtu0 acvtttum memb:i punci)
Jk~ pali0 xniue per f e indtciu; eft.3nteUigo atit (wcipale0 ogatio
ite0:q ab alici meb:opncipaUtfnmo efftciunf.Sicte igif folers eft
cerebn materta tenuio:i indicaf .St tardu0crafTio:.StoociU0 eft:
fubftantta cereb:i moUto:eft.Simemo:iapoUetftabili0eft.1Rec fe
t? fi tndocili0 fuerit:cereb:u ouri9 eft.S>i obliuiofu0 flu&.Cetcru c\
tien^opinione^ facile mutet calo:i0:quotten0 retmeat frigo:i0 tn>
dtcium eriftit.2tt ouofignoggeneravideo:oimififfe:queftattm ab
initiooocere ptomtfi.tlnutn ej: actionibu© naturalibu0 ouctum:al
terff abbi0queeftrinfecu0incidunt.Sedoevtrifc0 p:omifcuefer*
moerit.
% rtis pirue £5alem'. cpptft*
C&uenam cereb:i bene temperati tndicta fint. Ca.8'
B3cereb:0 bn temperatuerjftit in c|tuo: cjlitatib^oia pdicta
mediocriter optinebitr oia ejcrementa quecucp eppalato-.aut
auribusercernunturmediocriterobtinebitacminime ledeturab
oibus que e^tnnfecus inctdiit: quecuqj calefactut refrtger§t exict
cat;bumefaciunt.?n talib* capilli quidefi infantesftnt fub:uffi:rt
pueri fubflaut etiftut:medt'i quodsimodo inter crifpo^ fimplicefqj:
no tn facilc caluefcut.Sed intelligere opotfet tncta ac otc!da indu
cia in regionib9 moderatis.Que #o oe captUis oicta funt no in ter
ris folu moderatig^fj quotiesbumopteperametu cerebii teperamc
to ppo:tioerefpodeat.Ctdfi calidi9 fueritmoderatoim altera aut
oppofitioebn teperatum.Siadmodufucritcalidt?:indtcta oicen*
iia cuctavalidioia reddunf .£>i#o e|cefiu3 puus eriftat oebiltoja.
Stqj bic fenno pmifcue fit pdttu0 in cuncttspartibus quarum te
peramenta fumus indicaturi.
dQuenam cerebii calidioits i ndicia fint. Cap.9.
*fy igftat vt ab bis que oicta funt calidio:t0 tndicta nomtnem*
«*^Caputtgitvmuerfumrubet:caletcp.3n oculisvene fenfibb
teseriftur.Capilli *o intalib9eeleriter o:iunf.Q,uod fi multo ca>
lidio:esfuerint cpqui modiceconftantnigrefcuntac validir cri
fpi reddunf .Si #0 non multu calidio:es ejiftantan p:imtsquide
fubflautfunt:oeindenisrefcnt:acpcedente etate caluefcut:maji*
mecp quiadmoducaltdifunt.igjcrementa autper palatii oculos
Taures erigua concoctaqj e^cer nut quotics ad tntegrii bene valet
tlbi *o caput tmplet.Sepe efn cis potifTimu fi negltgenterviuant
id accidttmulta quide fednocruda ercrementa reddurrf. Caput
auttmpleturgrauaturc£er.calidocibo:potu:odo:e; z otbusq er*
trinfccus inctdunt in c\bus cft circuueniens aer.ff>:eferttm fi talia
nofolucalidaernatura:fedeti*ibumtda funf.rvtfomn^p btnoi
tepcramenta b:euis ita nequacp pfundus fufficiet.
C D~ucn& frigidio:i3 cerebti tndicia fint. Ca ,\ o
HTt igidions qj^uemt cerebii indicia funt.ejrcremeta multa
ej pptijs eminacults:capiUicp recti:ruffi: jplapfirr- qui tarde
erupant tenues:errles facttetf er frigidis caufis offendutunac t5*
tifper oumoffenduntunoeflupione Tgrauedine afficiuntunnect^
genti caput caliduapparet;neqKernentirub:u: ac venuleoculo:ii
vi fum effugiunt:tfomnolentio:es quodamodo funt»
CO-tiena ficcic:is cerebu indicia fint. Ca .1 t.
gficcio:istdicia cereb:tfut:fiemifiacula vacatejxremetis.Sifcf*
oiltgetiotesepftut.fiifones ejriftut:fi capillos vaudtflimos bfit ac
ocrjnmeerupetes.magifcp crifpos q? rectos.Sicito calui efficiunf
Quen&cereb:ibumtdio:istndtciafint. Ca.it.
*W=T Umidionsautcaptllifimplices funt:acnuilomo calut effi*
^JLJJciuntur.lpJoiro feufus marcidi funr.atc^ ercremeto2? affluit
0 ttj
Xiberfecundue
ntultitudo.Sommuj multus ptofundufcp effc atcp be fimpKce* ce*
rcbiiintemperics funt.
C&uena calidt ficcicptemperamcti in cerebto indicia fint.Ca .t v
GOmpofite vero ptima quidS calida ficcacp eft m qua fenfu*
oiligetes egiftunt:atc# ejcrementie vacant:mapmecg tntoni
nes agunt:ac cito calui efficiuntur.at 4 ptima capillo» gnatto ct
lerrima atc^ abud5ttmma eftcaptllo0nigro0crifpof(Bbiit;caput
cpcaUdu:atcB rubcsad vigoti^vfcpetatem.
C&uen5caUdibumtdi#temperamenti in cerebio iti
dtciafint. Caput.i4~
f~\ TJod fi bumidita0 cu caloie adfuerittnec admodum vtracp
VftAqualitas ejcedat modu:coloiatioies:calidiotefo^ funt:acve
ne in oculis gr5dio:e0:a tc$ ejrcremeta plura mediocrttercp ?cocta
TcaptlU recti fubfla utcp nec facile calui efftcifitur.Caput pterea re
pletur ac grauatur er caufi0 caiefacietib*. Qjb fl bumeftat multo
magisjd accidet:t vbi multitudtne abitdet ejcrementop. %t qut
quottcs plurimu caltdi Tbumidi fuennfcbte caput moibofum eft
atoj ejrcremctofum.facilecp ab buidi0Tcalidi5 caufisledif .2lufter
illis nuqj no inimtCer-ifttttfed optte oegtit flante aquilone.1R6 tn
vigtlareoiutiu0queut;fed couerfitn fomnii pariter fomnolentt vt
gilefcp ertftut actnfomniavident.ZJifuff marcid9eft:ac fenfus indt
Itgetes.St ft cerebtu multo calidi^moderato fuerit f^ paulo buidi*
erugabutcalidit8ametiindicta:pmifceturilli0 figna buidttatis
interio:a:queadmodu (i multo bmdi9 fuerit:paulo *o calidi^-.bui
ditattsfigna validiota erut:caliditatis oebiltota. Stcjjbicfermo
per vnaquacp intemperie 2pofit& comunis eft.
( 4£Qaicw& frigidt:ftcciqj tcperameti indicia fint.Caput .i^.
*WJ Tligidu ftmulacficcu tp.ametti;caput efficit frigiduoecolot
*i£-l.c0 qu5tU5 in fei^o eft.Semper efn memintffe oicte oeftnitio
nisop5:vt capitts gteequStueft epbumopnatura afficianf\1p>o:
ro tale tgame"tu venis tn ocults vacat t er. caufts f rigidis factle of
fendif:'quap:opteriequaliterfant oegut:iterducaptte leuiiTtmt: %
cmiffacult0 purgati(fimi:interdugrauedte ac oeflu jtioe ej: leut c%
ptopte afftciutur.€5enfu0 aut in et0 i tuuetute oiligete^tintegrt ep
toto funtpceflu #o cito emarcent:* vt femeloicaf .caput vmuerfu?
ctto fenefctt;quocirca citocamtiefentiunt Capim vipabottuerS
put erile0:ruift.*fp>:ocedcte aute tpe (i frigtditn^ pl* fuperat calidt
fatfqjficcitao butditate:baud quaqj caluiefficiuntur.*£cotrarto
vero f I ftcctta0 plurimti fuper bumidttat5:frfgtdtta0 autc calidita
temparu?n:tale0caluiefftciuntur.
C^uena" bumtdi:frtgidic£ temperameti indicta fint. Ca.16.
*¥=^[ tlmidu pterea acfrigidft t?patn?tu obftupidu comitttt fom
J^£nu;reddito^boie0 fomuiculo 1os ac knfus vitiofo0:t e?rcre>
mcr 10 redundantC0;atoj etiii caput efficit fhgiditatt repktiontcp
2lrtfo parue i&aletiu cjrtJ
paratu:tt>ef!uj:ioni graucdtnicp no tn calut efficiunfrat^bcc tfpc
ramenti in ccreb:ofigna funt.^jc bi^aut oictigfignis ad vnuq6cp
opifictu fenfu0 cognofccdu te c5fera0 Ikebit.
C^>cf?gnt0 6;bu0 ocult cognofcuntur. Ca .17.
^f^\ JS ocuh0 otffer uiffe fat er it. £>t igif oculi caRdt cfpicue flnt
•X^r ac facHemoueantur:tfepe:venafcplatiufcula0 babe5t;cali
dioc0 funt.5Frigtdi?vod;cotra babet.QuicitcpJvomolle^ pariter
funt atcp bftidit ati0 pleni:bumidi funt. Quicucp aut fqualtdi pa
riter funt acouri:ficci funt;acleduturbt0quetcperametoflmilia
babentun tuuanf cotrartJ0 moderato v?u.£>5 boc pmifcueoecu»
iuflibet tSperamenti cognittone pdituefleintelligtopottebit.
CJBc magnttudine oculotum. Ca.i$.
/TwSgnitudo oculopfi idoneafit: toculu^ fuo muneretofficto
5 * " jpbc fungatunmultitudine' fubft5tie oe qua fint cSfecti be*
ne t6peratS oftendit.Si vero fine bi0fit;fubfl£tte copilquide* 1$
n:aleteperatamoftendit.
C3>eparuitateocutotum. Ca.19.
*f^% 3ruita0 oculotu fi tdonea fit: toculu^fuo muneretofficio p
Jk~ be funga l ertguS quide fubfta ntiS (5 minime vi tiofam oefi *
gnat.Si vero no:tparu5 rvitiofam fubftantiS oefignat.2De colo
reveroitaagendum.
CS)e cefeitate ocutoiumt quonammodo oculi cefij efft
ciantur. Ca. 20.
G£fiu0oculu0mudolucidu0bumote nec mul to: fple"dtdt co
piabumoti0cofiftit.*fRigerecotrario.<JDedi'#o ppterme
dta0caufa0.Cefi9 ergo ocul*:autpptermagnttudtne :aut fpledo
r€cb:iftalloidi0ita a glacienomtnati:5tppefa5polttion6:autp.B
tenui0 raquofi tn pupilla bumoti04>aruttatemuditt5qs efftcitur.
0i igif cucta nTcocurrSt qj matfe cefiu^ reddtf.Su veroquedam
adfint:quedam oefintunagifcp tminu^ cefiu0 euadit.
CSDeocuIonigro. Ca.iT.
Lf~\3$zrocul9 autppterparuitatecbtiftallotdt0ita a glacie
J^/nomi7iati:aut ppter i pfundo pofitione* :aut q: fple"did9cla
rufq?er4fiteno &autqitenui0bumoi:autabudan0:aut Imund*
efcaut ppter bo^ aliqua:aut oia fieri folet atcp ea in re:magtfcp z
min9 &vtanteaoocuim^3tac£tenui0bumoifiaquofiotfitt abit
dan0bumectio:e oculu reddit-.qufcadmodu fi cranto:fit!aut incer
tio:;ficcio:eft.Cb:iftalIoide0autita oictum q> glaciet firi0 eft:
S* ourio: f uertt ficcio:e oculufacit:fin mollio: buidio:c.TRecfec*
fl fuperet tenui0 mediocritatebumo:i0ficcio:e:fi fugef ecotrario.
C2)eco:de.
C2>efigni0 calidiin co:de temperamenti. Ca.22.
*4~\ M coidie teperamento oeincep0 agam? id p:iu0 in antmuj
4s/ reuoc3te0:vt vnaquScp partemjaut calidiotem: aut frtgi*
0 ittj
Xtber fecundusJ
dtot&autftcciot&autbumidiotceflecoparantesmS ad aliquam
altefjadfeipfamoicam9 . 3ta entfifcvtcotfrigtdiflunumnatura
multoc3lidtus teperameto(tt:qu5cereb:u calidifltmu.Calidtoiis
tr$o coparatione ppiiemoderationis tndicia funt tnfeparabilta
3c pptia:fi fpiratio magna.ac pulf' veloj fpiflufcn effcfi audar. b5
atcp ipiger eft.Ctuod fl caltditas plurimum auger.iracudus: effe*
rus:furibundufc£ eft.^Tbotappteterea birtus marieqj pect*e\atcp
ett§ in alt js loca quecucp ppe poflta funt:ac magria er. parte totu^
cotpuscauduepcoidecalido redditurmifiiecur admodum cotra
egerit.€>5 paulopoft oia cotgis indtcla oicentur. Quineti % tbota
ris amplitudo calotts Cdiciu cenfef :ntfl cerebut admodu c5tra ege
rit.Cu ootfalis magnitudo medulle magna er, parte illt ppottto >
netur/Clertebtarum aut magnitudo t&ta qu5ta ooifalts medulla:
pindzc$tota fpina eft.1Eboiaf ent annectitur ootfo: velutt naui*
giucartne:quocirca necefTariologttudine babebit pare ootfo:la
titudine aut ppottionale" cotpulentie vertebiaru:vbi p natura tU
Iaru5 tnnerAisflkS^vbi cotdis caloi epuperas iflet amplificetcs fta
tim a pttma otigine tbotace:ppottiouale ealoti illius latitudinej
obttnebifcTobear"iescapiteparuotbotar. ampliot babea
tur: indiciu calotis in coide eft ma pimft. Quoticsvero magno ca*
pite paru* ejiftat:id quoq* eft indiciu frigidttatts in coide marie
peculiare.£>ed fl ptopottionale caput babeat:ceteris'tndicijs oifft
nirt cottpfum opottebit-.perinde quafl oe tbotacis cptitate:nuUu5
fis tndicium accepturus.
CSDe fignis frigidi in cotde te"peratnett. Ca.H.
T1FI cotde frigidioti pulfus minot qjj moderat* effcnon tn tar*
dtoi neceftario rarioive.£>piratio$ovbi t&to minot tboiar
epiftit:quato cot frigtdt9 pulfui ppottioe rndet.tlbi #o maioi fue
ritcpfrtgtditatisquatitaspoftulet:n5 foluminoteT^et tardiotS
rartoieq* natur5oftedtt.Calestimidi funfcobUuiofttcogttabun
di.3n bispectusieueeft acpiltsnudu.^eparuitatepteterea oiffi
nienduqu£admodiianteaotctumeft.3tidem toetotius cotpous
qualttate.
O>eflgnisficctincotdetemperamenti. Ca. 24.
Qf 3ccius %o cot pulfu5 efficit ouriot5:atcp iracudttl no ptoptS
x5quide:f5 effer5:ac cunctant&tquod ptope otrerim cotpusoe"
flcciusredditunniftiecurcontra egerit.
CT3>e fignis bumtdi in cotdc tc*perameti. Ca. if.
"y^Hmidiotiscotdisindicta funt fi pulfus molUs eft:fi factle
JLjP mouetur ad iratn ftd faciltter fedatur. Si cotpus omne bu
midiuseft nifiiecur contra egerit.Cemperamenta autem compo
flta cotdis in piimtsqualitatibus ita febabent.
Q&e fignts cotdis calidionsacflcciotis. Ca. 26.
CCalidt ac ficct cotdis pulfus ourusimasnufc^ eftttvelof tfpiflus
Srtis parue jJ5alem\ cjd)\
a e fpifatto magna velor. fpifTa ac multoma gte f nvelocttate* crefctt
TfpifTttudinSquotien^ tbo:aic cu co:de no er. ptopoittoeaugeatur
Tbt e^olbus pectusbabent qu5 mar4mepilofummlta:ad actioes
obeunda0p:omptiantmofiqj:tcelere0funt:ac mo:ibu0 imitan*
tur tvranno0 iracundiefferi.Detottu^ autemco:po:i0te"peram£
to:at<$ etiJ tbo:aci0 amplitudine:quod p:opo:ttone refpondeat
fupzadictis agendumeft.
C^)efisni0 co:di0 calidto«0 tbumidio:t0. Ca.lTV
CS3 calidi ta0 fimul cubuiditate eraperet:pilofi min* p:edicti0
JC/ funt.lOLd actione^ aut obeuda^nibilomin9 p:6pti:n5 tn cffe
ra iracudia eifcad ir& pnt outarat. ^ulP pterea molli0:magnu0:
velor :ac fptffu0 l.&t Iptratio quotien0 tbo:ar. co:di ppo:tioe re*
fpodeat:perindevtpulfu0efimt.Ouoti50^omino:itt t5tovelo>
cto: ac fptffio: pdictis:qu£to tbo:ar. mino: bf .Cetep vbi multum
a mediocritate teperamentt recediturrmajrimecpfiaccidat g buU
ditatem ad ea que funt p:odita:putride egritudtne5 co:rupti0bu
mo:ibu0 putrefacttfcfl incide"t ac fpiratio maio:velocio;cp % tn pul
fuoiflracttoveloic.
C2)e figni0 co:di0frigidio:t0 tbumidio:i0. Ca.iS*
*¥^T tlmiclio:i0 frigidionfcp co:d t^pulf9 molli0 eVlbi f>terea tit
JL& tntdt: meticulofi ptgricpf ut:ac pect9nudfi pili0:minimeq* tra
fcunf vt pote qui ettS ad tracundtS p:5pti n5 fint.3Detbo:ace p:c
terea Jac toto co:po:eperindeacoep:edtcti0a0endumefi#
C2>efigni0co:di0frigidio:i0acficcto:t0. Ca.29t
GDifric;id\9x ficcitw pulfu$ourio:eefTicit:acparuu.©pira*
tione fto 1i paruita© tbo:aci0 ppouionef frigiditati mode*
rat5:fimato:fuerit:rar5actard3.^ale0eroibu0minimc trafcu
tur.fcd vbi irafci coganf conferuStir^.Cale^ p:eterea oim matfe
pectus babent nudum pilts.^De tbo:aci0 vero paruitate:atcp eti£
totiu0 co:po:ts frigiditate fimiliter agendum efl id vnu pmifcue
in cunctts p:eterea addentes vt quecuncp oemo:ibu0boc loco aut
aliolib:ooifl"eruimu0in cognitionl teperamentkbaudquad^oe tl
lisoicta funt quo^ fapientie fludiu bono0 aut malo0 inuejrit.Sed
oe bi0 quos natura ftatim ab o:tu vnicutcp iniectt.
C5>e fignis ieco:i0 calidto:is. Ca.;cv
T£co:is calidio:isfigna funt.amplitudo venara: flaua bili0.
multa:ac fub ipfo vigo:isteeetiSnt0ra.S5guispterea cali
dio::pinde totu co:p9 bnnifi co: cotra egerit. veter? itz tlia ptlofa
C£>e fignis ieco:i0 f rigtdio;is. Ca.} i.
H*fttgidio:ts ^ofigna funt:angufiia venaru5;multa pituita.
SSguis frigldionatctf etia' vniuerfa co:po:isbitudo frigi*
dio:;nificalenatabi£>oco:de.1Ruda autpiusilia Tventer.
C£>efigni0ieco:tsficcio:ts. Ca.}2.
B3fccio:t5!?^o figna funt: vbi fanguis craffio: ac parcio: fit;itf
vene Duriotestfvnluerfa co;po;is babitudo ficciou
Xiberfemnduo;
Zfrnidionsfigna funt;vbifangui0 buidio:TabBdantto: fit
ac vene bmdioiestato^ et co:D9vntuerfu nifi co: cotra egerit
C^efigni0iecoti0ca(idioti0acficciOtt0. Ca.*4>
G2Uidto:i0 fiTac ficetoii* ieco:i0tdicia funt : tlia $ mari e pilo
fa.Siguis paucio: fiTac ficcio:. tflaua bilis plurima acfub
ipfo vigo:t0 tgeeti5 nigra:amplttudo venaru:acouritie0. 3tidej
vniuertu5Co:p? erifttt.Calidita^emoeandepcedfe vincere p5t
aeieauepcedente' frigiditate\que'admodu frtgtdita0 caliditate$
Siccttas #oa co:debumidio:iincotrariuouanequactjp5t.4De
dia#oefioeieco:epcede^bumidita0:magt0efna coidis vinctf
ficctta te qj ficcitas ab bumtdtta te.4Dm? #0 c£ caliditar.item mi
nu^ cp frigidita&lbec efn er qualttatibu0 a teco:e pcedetibu0tna
?imevincttur.Q.uocirca gfpicuue;vtfiteperameta ambo2mem>
bioppunopaliu tn tdc cocurra" t: vniuer fum co:p* p illarfi natura
afftaatnna c paulopoft illarum indicta e£ponemu0.
C2Defigni0ieco:i0 caltdio:is tbumidio:i0. Ca.*f.
G2Uidio:t0fimul Tbumtdions tecons tndtcia funfcq? ealidtx
ficci:ilia minuspilofa:fangui0#o plurimustamplttudo ve*
naru ma;rta:totiu0 teperamentft caliduTbumtdumifl co: cotra ope
retur.Si #0 plurinw bi0qualitattbu0 augef ab eo q f m naturS
mediocritate:putridi0p:opteco:rtpiunf egrttudintb9 qn malt^
bumoubusrepleti funfctadbuc magi^fi plurimu augetur bumtdu
fuy :a cahdu.Si veroec5tra:paulo.f.bumidiu0;multo calicU^mo*
4erato minu^ replentur maltabumotibu^.
C2De fignt0teco:i0 bumtdto:i0 ac frigtdio:i0. Ca.36
*W^ tlmidi9 rurP ac frigidi* iecur ilia bj nuda ptli0ac fanguing
JL^effictt pituitofiote" cu anguftia vena»:atc» etiavniuerfu^cot
pus fimiliter affectumifi in ccntrarm ab ipfoco:deoucatur.
€ES>efigni0ieco:t0frigidio:i0acficcio:i0. Ca.^7.
*IT 7tigidi9vero acficciusiecur fanguinc efficit parcfcneyvenu
,A—LMc$ anguuas;ac co:pu0frigtdiU0.3tem ilia nuda nifi co:
ipfumvincat.
C2Dccaltdotefiiumt5peram5to. Ca.^8.
GSUdu tefltu tcperamentum venert0 appetetiffimum effcma*
remgignit ac fecundum eft.*fJMli in partibu0 genttaubusci
tonafcuntur;etattinguntmemb:acniecirciterfunt. frigidu atit
ecotrariobabet.lbumtdu *o feminisefftcit multii.Siccu^opa?
femini0:ac modicecraflum.
C2)e calido % ficco teperamento. Ca. ^9,
GSUidum et ficcum temperamentum craffum obtinet femett
et qj mapme fecundum:atq* ocifftme ercitat fiatim ab initio
antmal ad cocubttu. f£o:ro tales in partibiis genitalibus celerri
me puo0 babente^ lin cwctis tnembris quectrca fhn t fup:a vfqp
2lrtte parue tSalent cpliU
ad vmbtlici fedS infravfo? ad media femota .Iboc nan$ tempera
metn ad remvenerea nimiii comouetunfed ocgffime implef ; atcp of
ftnditur vbi inferas vim.
£tuen5figna funtxbi caliditas cum bumiditateconcur
runt. Ca.4.0.
a35i caliditas cii buiditate cocurrat-.tales pilofi min'enftut:
fedmagi0 abfidatfemineno tit magi0cpaltjappetiit:mtnuf
qjoffendunf vbtfept9cocumbant.Q6fiambo mmiu creuerint:
tucalo:;tum eti§bumidtta0nofine lefioet reb9venereisabftinet
S)e fignis bumidiacfrigidt teftium temperameit
tu Caput.4.1.
a36i tefte0frigidio:e0;bumidtoKfo3tempameto fint:parte5
q ctrcum funt pilts vacit:ac ta rde cScubere inctpiutmec a4
talemun9admoducomouetur.2lquofum pietereaac tenuefemert
eft;ato^infecudu:r femin§ gtgnit.
S)efigni0 ficciac fngidi temperamenti. Ca.4.2.
HTltgidu ac ficdi temperametu:fimileqde tn reliqui0|>dtctt*
eft.Sed femen crafftus ac penit9 epiguii eft.
2>etotiusco:gisbabitudine. Ca.4.;.
<^r Otius co:gi0 babitudo vt antea oiffinitu t5 eft:fimt U0 red
vXdi! co:di:ieco:io?.i&uperat autfimilitudo babe"tujqu3ubej
p:imarii qualitatii fo:tio:g qua0 fane acttua* cognominat.Cott ,
vero co:po:is babitudo 0 e illts pottfTtmii 6: partib9:qcuqj cernet*
bus p:ime fubiacft. Cales ?vo mufculi funt cunctis ofltb9obuoluti:
copofite queda carnes er fimplict p:imaqj carne atq* tt& fibiieify
bu5bcannepefunt.1^:6p:ta enimfubftatiamufculo^bec vtracp
eft. Zlafaaiit adeos pertinentiaivelut aqductus qdam funt nequa
cp abfoluete^ fubft3tta;fed feruietes ad falute/fbopigtf indtcta ot
cenf i regiontb' moderati0.3mmoderata efhregiogmutado cutc
p natura fua fcnmat ac nonulla figna co:riipit . *{£>ari mo fife irt
regione moderata g eftatem fetpfum foli nudti epponat-.idicta qcti
cp ouctif ej colo:e;ac mollttie:touricievariabut.St fi oueadmodu
regio moderata babef :t ipfe moderateviuatmeq* epult? in fole mt
dus vnoquocp oie plurimu, £>5 nec inftar *gini0 vt ^dl tn vmb:a
nutrit9:figna teperame"tiotlige"tio:a redde*tur.3)ebi0 tgf oifputa
tts tndicta moderati in vniuerfo atalis co:p,e coftderemu0.
C2>efigni0co:po:i0temperati. . Ca.4.4^,
aO lo: ej rub:o cadidoq* permipt9eft. Capilli modice fl aut ac
magna er parte crifpi reddutur Caro modtca t qualitate ejt
fht. Cale erft co^pua^medium otm ercefluu quodamo eft vt 0, butus
tpftu0coparationepingueTgractlenominatur.3ttdemcompara
tioe bm^obefuj mactletii ourii molle pilofu^ nuducp 6: nullii $ tale
moderatuef5quafiregul3 pol^cleti fumm§ obttnuit mediocritat^
Kt attrectfti neo^ molle apgeat neo^.ouru ntc$ calidu nt<# frigtdu.
Xiber fecundusJ
<Cernentivero neep pilofum: nzo$ nudummecp pingueweqj gracifc
W<9 aliqua alta immoderationeaffectum.
C^efigni0cotpoti0calidioti0. Cap.4.^.
jT\ tlecucp vero carnemoderaro calidiote babet: no tii ficcio>
\j0xb, aut bumidiotej . 2De ta li efti ptefen0 fermo eft.&pparet
tfh attrectati tanto calidioi qjto eti&temperameto calidioteffrta
to pieterea pilofio: 6) tertio caltdiot.1£«nguedini0 vero min9 ba
bebtt.Colote vero rubtuac capillo^ ntgro0.
0>.e fignis cotpott0 frtgidioti0. Caput. 4-6.
Ettigtdiott0 teperam&i tndicia funfcfi ptli0vaeat: fl pingue
co:p9eft:fi frigidu attrectlti apparet: fi colot rubid9 vna cu
captlli0 en\tlbi vero multa frtgtditaa babeaf :Iiuidu0 quodaino
,eft:ac plericp medtcop folet tales boie^ liuido^ nominare.
CH>e figni0 cotpoti^ ficctoti^. Capur.4.7»
/^flcciu^ pteterea Jemperametu t5to gractlentt9 ac ouri? mo>
yJ5 derato efl qjto ficci9 fuerit moderato:in reju\0 fubfimile efl.
C2Defisni0cozpoit0bumidio:i0. Ca.4-$.
*W^T Zlmidi* vero temperametu tn reliefc fubfirntle efi:carnofiu0
JLJPaut ac tnolli9 efl. Ceterti cSpofita ptima^ qlttatu te"peram$*
ia:2pofitam quoqjfpeciembabSt.
CB>efigni0cot£i0calidioti0Tficcio:t0. Ca.4.9,
GMdtu0 acficciu^ temperametu^tlofi^calidi^ouri^atcpeg
tenuatu eft % gracile:capillofcp ntgro^ Mtt tcotp* nigru^ it
caiot admodum augetur.
CHS>e fignt0 co:pt0 calidio:t0 % bumidio:i0. Ca.50.
g^C%M\° ac btudt? ream&ii molli9^carnofiP optio t pame"ro ta
xJlto eft q?to cflttatib* auget^lbt plurimu augef putridi^ p:5*
pte cotripif tnotbi0:qn mali0 replef buoitb^.tlbtfto fuerit multo
calidfpaulo vero bumidi? moderato:tale0 carnofiote0 nec pauio
ptlofiote0 epiftut:nec fec^attrectStino paulo calidiote^btitur.Ca
pilli jvo nigrhfunt nee fineptguedine caro efl. Q.b fi pauio caltdt*
fuertt multo aftt buid^in his caro ntollt0 multacp e:ae colot er. ru
bto cMidoCp gmiyt^ac rSg&t paulo,calidiote0 apparet:TVt femel
Dicatur in temperameti© 2pofiti0 femper ejuperanti0 qualitati0
indicta ejuperabunt.
CH)efrigidtotitbumidiotiteperameto. Ca.^T.
HHigidi9 vero atoj butmdt^teperamenru quotie*0 ambo pa^
augetttr finc pilis eft cadtdu molle craffum pingue. Ouotie0
#0 amplt9 auger jn alijs c\de q6 ppottionef attgtnSto qualitatu.
Colotautfimulcft capillt0ruffu0;qucadmodufi plurimft augean
turltuidu0 eft.Q6 fi augmenlu tnequalefueritqualttatftindtcta
auctioti^ qualitatt0 «pptta ejuperabut.Scd fi fimulfrigu^ cu fic*
citatt ej quo augeaturmatura ourumt gractlecotpu^ babSt: ac
nudum attrectanti frigtdum.fi> inguedo vero ipfi0 alioquin erte>
glrtte parae£to(em» cplti?*
nuatis carni oifperfa eft.Ca pilli #o ac coto: mefure frtgiditatis j*
po:tionanf . Ceteruvbi caltclutflccu teperametu in tpovigo:istepo»
revertttur ad babitu fricjidioieac ITcciojg.Coip9 taliu:sracile:bu*
rfl ac melScolicum:p:otndeqj nigru fimul pilofumcp eft.05vbi alte
ra qualitas.multum ejupera t:altera paru a mediocritate euariet:
epuperabut quideej:uper3tts:altertus ^ofigna reddent oebtlkna.
3lt xo pterea qcuq* oicta funt:aut oiccda comune teperameti indt
ctueffcvbi memb:u5 facile refrigerei: frigiditatis aut raritatis:vbi
oiffictle refrtgerei caliditatis aut oenfitatis.Stfto ledatur ab tpc
canttb9:reddatarc£ficcmfqualidu;rigidu ficcitatis queadmodunt
fi grauef ab bumect&tibp buditatis cofiderSdu ptereavn ocs mu
fcult fimile anotfftmileinuicem babuerint temperamentum: fcru>
tates in omnibus fubtectomm ofltum qu£titatem.1ftam tnterdum
pare gracilioividef quebaudquaqjgraciles:quantume&: mufcu>
lis eft.Bed p:opter anguftia^omum talts apparet.^ttdem crafltot
interdumvideturnonp:opter ofltum amplitudinem: fed piopter
carnis multitudinem queTcrefces:Toecrefcens:r ourio::* molliot
effecta;part=em modo ficcio:em:mo bumidkuemfacit.St igtf pati
ca puracp fit:partemefficit ourio:em.S»i multa acmollis buidiotS
Tftec fecus fimtlarium co:po:um interceptiorttsplusbumiditati*
aut minus in feipfis continentes; partem reddunt aut craflto:emt
aut gracilto:em:aut bumidio:em:aut ficcto:em.1bumidto:em qut
dem quotiens bumiditas tenuto:multac^fit.Siccio:em vero iqud
ttens craflto:;paucacpbabeatur.3pfas enimpartes co:po:is foli»
dioiee que vero foltde p:imecg funtmullo pacto fiert poteft vt effi>
cias bumidio:es:fed fatis ertt fi p:obibeas eas cito nequacp epicc*
cari.Sedes autem tnterceptas repleas bumo:etali vel tali: licebit
'«Ealeeftpwpnum alimentum partium fimilarium ep adtectione
non per venas attractum.&tq? btc fermo cunctts partuV fimilart
buscommuniseft:acrurfusoicefoumoecaufisfanisaget;nucact
reliqua veniamus.
C£>efignisventriculi naturaficcio:iS. Ca.^i*
a£ntriculi figna natura ficcio:is funt:fi cito fitiat ac gu* pot*
fuff tcta t ac multo graUef toolo:e fentiatrqten9 fu jjflu9 fluttat
cfculettfctf gaudeat ficctoubus.
C£>efignisbumidio:is. Ca.tf»
"¥^ ZImidio:ts ?vofigna funf.fi nofitiat:acpotu amplio:e inno*
J^£cueferat:efculettfcp gaudeat bumtdio:ibus.
CS>efignisventrtcultcalidio:is natura. Ca.54-*
GSltdioi ptereavetricul9 cocoqt meli9 95 appetat:ac multoma
gtsqcucpoura funf.xalterati otfficili^queut.Queefhifactle
alteranf in eo co:rupunt.1£>o :rogaudescalidis efculetisTpoculen
tis mimmeledif a frigidis ervfu moderato.
IE2)efigntsventricultnatura frigtdunts. Ca»55#
Xtber tertfus*
HYtigidio: natura v&ricuP bit appetit cidefj no btt concoqutt
pottflimu quecuqj efculeta frigida funt atqj alterari oifftcul
ter queunt:vt que celenter in eo aceIc&t:T ob ea" rem talio vttricul9
ructatacidu;tgaudctfrisi4t0:4bus nififeruetmodufacile ledtt.
IBecfecusea q ejtnnfec^tncidStoiutmsadbibita nequaquttole
rar:queadmodu neqKalidusvetriculus tolerat calidiota. 3nt^pe>
riea ent jppter egr itudine invetriculo boc oifltdent ab bts q nattue
€Kiflut:q> c6trariaappetutn5fimilia;queadmodunatiue,3utepe>
riea aut copofiteejrftmpltctu?pofiti6ecognofcent2lt^o oiligcter
cofiderare opoitet quelunt oicta tnterftinguetes ab bt0 q oicenda
funt.1R5 folu entvetriculus facitvt fitias aut n6 fittag autvt appe
tas frigtda aut calida:f$ et vtfcera in tbozace c6dtta cotac pulmo
altqd tale efficiut. S5 q p;e caliditate taliu parttu fitul t;aer£ infpi*
rant plentorc" lonsur^ efflanfcatep in tbo:ace fentiut eftuj: no circa
ilia.queadmodu 5 p cahditateventricuH fitiunt. Qutnetta' btbctes
ti5 ftatij quiefcut:ac frtgtdus potua fitim eogpott9 ftfiit qhnultu*
calidu0. f rigidu0 p:eterea aer tnfpirat* refrigerat eco: nequaqj le
u§0 eo0 c\bu0v€triculi calot fittm affert.3te c\ ccotrario babent ab
infpiratt5e frigida tnfigniter afficiunr/.iden frigtditati0 in pulmo
ne fignrt efl manmfnt queadmodu iufpirSdo frigidu gfpicui ftn*
titttfrigiditateacUfIonem:itacalotiUi0amicu0efi jgjcremeta £>
terea ecpuut pituttofa ac cum tuffi erxrean t. & tqut pulmonf 0 ficct*
ta0 ercrementtsvacat ac pituitam riequacp bjvocem claram quem
admodum bumiditas obf cura rauca mqjvoct m emttttt atcp cjrcre
tnenta tncurrunt;vbiclariu0loquilibeat:non tamen vccismagni
tudocaloteefficiturqueadmodu necparuitasfrtgotecofiftit. £5
fooc amplitudtnem afpere arterie efflationemcp vebementiotem;
paruttas vero contraria comitatur. Ouocirca voct0 magnitudo
paruitafcg nec fempennec pzimaria ratione:kfedej:accidenti folficp
natiuumtemperamentumnonaduettctum fequttur.£)ptficia efii
temperam£to taltejtiterunt.Jdcirco tali0 voj: comitatur ervoce:j>
tereanatiuuteperamentucolliga0licebit.tgtem vojleuis arterie
fequitur lcuitat&qufcadmodu afpera afperitat&Srterie igitur le>
iiita^teperamlti fequif medtocntatenr.afperitas ficcitatfc. 2Uperi
ta0 enim co:poti0 tnequalitate efficitur ficcioti0. 2lrtena m autem
Ouramfimiltariumipftu0partiumficcita0.3nequalemverooifper
fl bumo:i0 inopia facit.Simili modo ntc$ acuta voy per naturam
fineanguffta faucium:nec$graut0fineamplitudineneri poteft.
Snguftia igitur natiuefngiditatta alumna eft;amplitudo calidt
tatt0.Ceterum oilcrtminavocum peraffectioneaefficiuntunquod
ptopotttone refp5deant naturaltbu0.1Bamt ilia efficientium cau
fap tndicta funt oe qbus in libto oevoce abude perpenfum iam eft.
2U aIieco:po:i0parte0animali0tnterto:c0oblcura rcmperamcir»
timdicia babent.Sedenitendum tantfea^cognofcere e^bi^que
JSrtfe parue tdalcnu cfliii ) 1
§uu5tacUocc"t:atcpetia naturaltuvtriuacti5ib9.S)ctfhefl fertfo
ltb:o oe caufts accntitr.vt pgrelfuj tegamentfi ^t^ac vitiu vntuf>
cuiufcpfacultatis ejtftat.&t oe t5perameto;rfignisoictu ia eft.
C2De gtibus cognitu facilionb9 ac oifftcilionb* x oe ets que nul>
lo pacto cognofci pofftnt* Cap.56.
s^^Srtesquemagnitudinejautfigmctoaut nuero:aut pofitio
Jk^nefuntunpedtte:qcuncp fubiacentfenfibus cognofci facile
poiiunt:quecucp vero no fubtacct fenftbus;aut oifficulter cognofct
aut nullo pacto pnt.Capttisigitur magnitudo ac figura fimul cii
cereb:operfpicua eft vt antea oocuimus;atc# cti& figura :magni>
tudocptbotacis.Sifi m5fcapule:bumeri b:acbia:cubit?:fumme
manu0;coj:e:femo:a:tibie:pede0vtruflntfigmento:nuero:masnt
tudme an pofittoe fimpUciu impedita: cognttu nequacpoifficileelt
3te Wfionts opationmin vn oguocp perfpicue funt.&t gtes co:pts
interiotiscognofcinon oes pnt.Uidiem-ventriculucutufdas ita
paruii rotudft ac ,ppeTum in tli a: vt pp:ia circufcriptio gfpicue ap
pareretfpect&tiTattrectau. WecfecusvidiveficSita pofit&vtft
qn vue fecretio cuctaref :molescircufcripta gfpicueapgeret fttulla
alia gs,tnterio: gfpicua' aliqn mtbt pbuit cognitione;fed enitt vir
tute cognofcere put fteri p5t ac vittu earmcpcp no firma fciftia fj
arttfict coiectura gueniet.agam^oe ieco:e gfa ejrepli. tlidi n pau
cos ta babere venas anguftto:es ac totu co:p' oecolo:.GUuft pau
lo plus accepiflent ctbi potifftmu inflatis crafft % glutinoft;qft po>
dus pofituacpendescirca oejtruiltuin?jpfundofentiebat;auttrt
fteejrtcYiong.inbisigit par eft:vt iecur paruu anguftucp meatib»
babeaf.Uidi pter ea aliu pituitofum qdem tota babttudinevome
refingultsoieb?croceabue.1Bouiigii; opo:terefcrutari ejrcremc
taipft* acpapbihsbebanerifttmaut igif meatuemittetcbuote'
feileii no paru fui parte ad oftiolu vctrtculi pilo#noiant tranfmit
tere:queadmodu in cjbufda accidit aialib9. JErCjbus Rfptcuu eftvt
in btsquefenfucognofcino queut:cognitiootftecti5is ogattonft
et vfus partiu admodu coducat.Sicui ergo libet vt eft oictu^ co>
gnofcere impedita co:ga oiflec3di;eperceat arte % op.atioes;vfufcp
partiu cognofcat.Sed oe vtrtfcp feo:fum otcatovolumte oocmm*
Oe qbus i t fine Ub:i oicef : vt a rtis ftudioft fcire valeat e? quonam
Ubio talia pcepta colligere couentat.Sed oe bis fatis.
COuibus fignis cognofcaf co:pus egrotu. Cap.$7.
H^quecucpco^ea nuncegrotabtUafunt.f.qcuncp egrotant
cognofci op3[ft fenftbus fubiacent mutationenaturaliuaffe
ctionu velutt colo:ts:figure:numeri:pofttionis:moUiciei:ouriciei:
caUditatis:frigiditatis:tvtintotumoicafleftoeogationuantep
cretione bumoiunuaut oolo:e:aut tumo:e$ter natur3:aut oibus
bis:aut cjbufda.l^articulatim #0 cerebti affectioes motbofe co*
0nofcunf oeliriofenfuu;autcogitattonis;aut motuii lefioneiaut;
Jdtberfecundus
cjcretionebumoigetpalatonafoocuUs auribu0:autooloiequt trt
ipfo fatiget. Co:dt0 #o egrttudines cognofcunf oifficultate fpi*
randr.fubfultione co:dt0 pulfu arteriejiracudia placidttate-.febii
bu0:frigo:e; colopoiuerfitate aeoolotequi in ipfo fattget. 3^co*
ris otfpones cognofcunf bumou inopia aut copia ac mutatide ad
foabituf>ternaturS:pallo:e:ite oiftrtbutione:c5cocti5e:attt e?:cre
mentop mutatione:atcp etia pondere:loci tumo:e oolote n5 folu b\
tbi aff ligat fed 4 rone cofenfus fpiratiois afferat oiff tcultate" aut
tufTtm.1(>ari tn5 vftrtculi egritudtnes innotefcut c5coctioneappe
fitubutmdtftccicp:Tejcremento9 fecrettoneeuariantiu.^tide ftn
gultu ructumauf ea: vomitu:ac fpe ma terie reiecte per vomttmoo'/
lo:e:tuoie:tfpir5diotfftcuUate.£luietiStbo:act0Oifponesco£no
fcuntur fpirationie oifficultate:tufft oolo:eloci:fcreattone. <1boi
bi #o afee arteriecognofcunf :fpirationi0Oifficultate:tufft acoo
Ioteloci;Jcreati5e:voci0lefi5eatc^inreli40cibu0 q& ppotttoern
dea t: ej: tumo:e:oolo:e:lefioe ogattonfnatcp etia ejcmiSebuopin
dicia oucunf . %a aut pter naturS tnf lamati5e: ouricie:tumo:e oe
fcribtf .2Dolo:quoui0 loco fattget:aut folbnemcotinuitatio: aut
alteratione: fignificat fubitS.C6tinuita0 #o foluif vbi mebmero*
fum fit aut tncifum aut collifuj aut er. tefum. SubftStia alteraf ca
Iiditate:frisiditate:buiditate;ficcitate.Utrt9 pterea aut oebitefa
ctt ogatione: aut medofatmaut nuUM.St qcuc^cjrcernunf :fiue gte^
affecta 9 gttu fiue er. cremSta fiue materte in mebzis codite i>p:tam
cjrbibebut fignificatione".Sed oe bt0 ltb:o oeaffecti^ gtib9iatiu0
Oeftnitu i& eftjque nulPer mato:ib9tnviS oocedi % r5nc redegit:aut
ad integrutradidit:nec aliqua ali^comentationequa;antic\o:e0
incboarunt quid&fed nequacf abfoluerunt.
C&utb' figni0 cognofcaf co:p?e0rotatura % oualituru.Cap.^8.
#2p6rotantium igif ! indicia t% tllo volumine jjducunf .iggrota
vXtunvero c5ualituricpfigna bac vta % r5ne otfcunf. ^grota
turiigif ftgnamedia quodainodofuntitereacl fant0 egrifetfao
cidut.3nfani0emcuctaBnatur5ej:tfiut:in egri0 £ter natur£tn»
quStft egri funt;tnc5fintobo9funt eaq figmficar egritudinem.
tluedS q: p na tura qdc ejiftunt fed qlttate aut qu5titate;aut tge
euariSt :qda pternatur^funt qutdef^minota cpqj tnmo:bisbii
tnr:% obe5reco:po^ oifp5ne0gciic$esrotatura funt neutre cen
fentunacfigna earupttmarta ronetndtcantfanitatfcfcdaria egrt
tudinem.3ta fitivt becipfa poiuerfitatebttudtnistu neutra:tuj
eti£ egra oicanf.lfteutra quatenu0 ptefentcindiclt affectionem»
aSgra quatenu^ pnunciat futurg.Stmtli m5 fe bftt qcuncp figna
fana in egroti0 apgent;vt fana fintiq: futurS fignifkantfanitatej.
aCgra #0 inquantu pntl oifp5ne} oftdunt-.ita efftcif vt quecftcp fi
gna ambaofisnificat oifpone0:neutrae?iftantej: vna neutre vo>
cisfisnificattoc^otro nequacpvideri mtrabileo5 vt ea ipa figna
Ztrto p Qru e galem\ qcfe.
per bab itudtnem oiuerfa£ tres obtineSt rones tn fana % egra tu j
ttit neutratacvtep vtraqjfigmficattSeqcunqjfigna in c5ualelcen
ttb' eriftut neutra vocennqu&dmoduftgnaq tnfenectute bntur
Tbec g cucta plurib9 notiotb9 ronibufcp fubiacet.jQuecucp ?vo i fia
nisaditegrii fut:fbli fanopfubiacet nott6i.3teqcuq>iegri0 bm
tur necjcp £m5ftr5tia fairitateTutur&.S^oebi^ oetcep0Oicemu0.
CC2Defignt0p:onortici0. Cap.$9.
*{~\ £ ftQnis pnoflicis in p:imi0 age"dueu\Cuc$ ouplejeo? otf
rV>^ferentia fitinpnmi^aggrediemurea q cptttateautquali*
tate aut tge no ipfa fo:ma euari&t ab indictJ0 naturalib9 #bt gfa
appetttii ctbi tntenfum aut erolutu aut tge n5 c6fueto aut n5 folt
ttabiautercretionematerte bumidkmsaut ourio:i0.3ttdcer>
cremento9 bumentiu inopia aut ej uperantia pter natura aut co*
lozt0 c5dttioi0 ve mutatto aut t%i$ euationi^ Tifomnia ac fomn*
plurtmu0autintBeminimec5fueto.ff>arimo circapotu multu^
aut paruu aut catm aut frigidu cupidttas minime ?f aeta quead *
moducircarei vencreevfu^imoderata autimpo:tuna,cupidita0
fudo:amDlioiiuilo aut inio:.1^igrities circamotn.au tetSti mo*
ueri grauita0:auterolutio fo:tl;meftruo9fup£ffro:maio:ve aut
mino:euatio:nec tec9vacuatio ep marifci^.Ctutnetiacirca edulia
aut potione n5 fiCte fugio:i volupta^futuri mo:bi indiciueft.Jgo
d5 mo mctt0bebetudonon naturalu* auttnfoltta obliuio:aut m
fomnovif a n5 cofueta:atcp et auditp olfact9ac viP bebetio:e0mar
ridio:efqfcT in vniuerfuj qcucp g natura ertiterot gtira crefcentia
ac oecref cetia gtim: gtitn t pe aut qjtitate variantia. 3tidc co:gig
mole^ mato: aut mk>:. agtvbi mato: ftt:rubtdio:c$:? albidiouaut
velut ( tuidio::nigrto:q?.1Bec fec9 ructu0:ffernutamentu:ac flatu^
ampIto:autincertio::63qenaturatn efl1£anr5neqcucpernart
bu0:autaurib9:aut palato ercernunt 4b? cerebtfterpurgaf qjtita
tecjlitateauttpevari§tia.3tacpbecolafubnaturalisne5tinenf
4Do:dtcatto #0 vetrt0 aut ftoacbi aut inteftinosaut oetjciendo
aut vomedo aut migedo a ut alicfa ali9 oolo: moderat';fub gne p
ter na tura ?tinenf .THondu tn cgrotare ita fe bnte0 oicunf quead
modu necp grauatt caput:aut oolete^ :quotie0 n5du ab illa foltta
ODattoe0 ipedianf :atcp egrotSdi termm^taUb^oifpSib9 tafoeflL
JUuoarca er babitudtue eadc oifpSnc mozbofas neutrScpoicem*
inftar c5gati5e robo:t0 feretia aut euicte facultatis: vnaquecpoif
pofitiopdicta:autmo:b*autneutraoifp6 eft.1Becfec9 vbtfenfus
non maio:i;mtno:iqj r5ne a fetnutceoilTidet;fed pter natura eci ♦
ftutundtaa mo:bopfunt: quoaderigua fuerint:nccoufoUta0ad
ducerequeat opatiSe^^btgfa.inguflu ^tizs falfamautamara
aut altqua alta qualitatc fentiat:femB comedcdo:aut bibedo:aut
etia nulla re talt tngefla faltua ipfa talu? appareat.^n odo:atu?vo
quotie0 aliqu§ vna fentia m9 cjlt tate nutto odo:abili pilte:attt eti5
Xiberfecundtm
piefentibuspluraacomerfacunctaperinde quaflfimilta fentia>
mus. Sepe vero nullus fenfus a ut rei male oletts efftctt nulla re p*
fentemaleolente.Snaudttu^ofonitusacftreptt^pter natura que
admoduinvifu qciicp obuerfarividef nigra turbida cerulea;ruffa
fi aua:rotuda;obl6ga:estenuata:crafla cucta ob oculos volitatia.
3n lenfu vero tagedt quoties tnequalitas queda.aut oenfitas:aut
grauitas:aut ejtefio;aut ftupoi:aut vlcerofa affectio vniuerfa co:
poits babttudme appeat:queadmodu tn q uis gte e;c tefio:a ut col>
ltfio:autmo:dicatio:aut grauitas quoties ejigua fuerint: necotu
tiustmmoientunoifpofittonemqutdem neutrameife oftendunt:
pienunciant vero moibutn.
C^Defigmsccnpomm tamegrotantium: quo pacto motte aut
famtatemoftendant. Caput.6o.
g^ tlecuncp vero figna in egrotis appent indtca tia fanitatem
V^fi*ac moite.ff>iima quidcfana:alta vero generatim $de* egra
funt:fpeciattmej:itiofa otcuntur.Ducun! vt invntuerfumoicatur
e^opationum^tutevitioai;pticuIatimefopattotb9gticutaribus
quarii genera antea oocuimus.f|Mio genere ^tinenf partes £nct*
pales. Scdo #o gtes tlli anejre.Certio gne collocanf ptes q fetpas
gubern5t:f5 a mebiis piincipalib9 appendtces quafd& fufcipiunt.
"tt»o:roquartu gen^eoiu q otcta funt ad pfentiendu inuttleeft.£»5
er. accedeti tnterdu pfenfio fien pot qucadmodu ejr oibus ejcretnc
tts;er.bis cjdem r5ne cofenfus f£cremetis:qtcococtione" crudita>
teqj indicat.&uocircainequacp fteri p5t: vt non fetnper aut natu*
ram ofiari materie:aut matcria nature:aut neutru alteri* tndtcct
Si tgtf ofietur natura:fana figna otcunf .S>i natura vincaf e^ra:
neutra #o quoties equatiter pugnent.l^erfptcue igif cococttonis
%na fana tunt:queadmodu crudttatis indicia egra.Ubt *o \kc&
c5coctionepljptcueindicet:neo3cruditate neutra oicanf. IReutra
P terea funt:qcuq? mo boc tnodo cotrartu tndicS tiqttcad modu oi>
Stti nigrefc&es figna oecretoiia.Slta funtoeqbus lib.oetndictis
Kpenfum iam eft:qucadmodu oe fingulis ogationib9 ttb. oe caufis
accid£ttu.i££ bis tgif locis pticulare materta ocm colligere suenit
ipfe bzeuitatiftudensbicftftofermones oefignts:oeinceps oecau
fteagemus.
4L3lrtis parue iSaleniliber terti9 interpte Xaur&iano medico.
tEB)ecaufisfaniscuftodictibusttffictcttb?fanttate. Caput.i.
Gtlmcaufefane;egre:neutreqjfint:tn piimts oe caufisfanis
agem9.Cucp earuiparubecuftodiat fanitatemnlleefficiant
fintcp cuftodtctespiioies efftct&uytpe acoignitate:a cuftodienti
bus epo:diemur.Cum ercp fanum coipus no fimpler fit: fed multt
plepvtantea oeftmtum iameft:tn vnoquoqjeoium caufacufto>
dtens piopiia erit: quandoquidem cattla ad aliquid eft. tturfus
i sttur boc loco ab optima coigi? ppar a toe pettto initio c$s copa
a rti'8 parue tffolenf» q:\x>].
rattoe illi9 fanaocofideretriMBap inuentionereitpfhte nafura fub
mtniftrabit. £>i ctn co:pu0 no pofla patunecalterari femg cptima
p:eparatio gmaneret nec indtgeret arte guberngte.Sed cu alteret
co:rupa&ac gmutef mimmecuftodtcsqu3 amimoobttnuit condi
tionc:tdcirco aujrtlio eget.iErgo c\t modis aiteraf :tot gna auriUo*
rtibabebit.i.c5ru cuftodie^iufamtat&qvtcoftater^tctis cotrigc
te^csieghe funt.S^qtpaulatimcoirisut^ufq^ lefiovniuerfij inci
datrmedtctnequacpoicfafuturiipcaueri maltufjphtem cuftodtrt
pparattonc.Cozp9 igf alteraf a c\bufdi necefTano:a qbufd& no ne
ceflario.3nteUigonecefiarioalterari!ab tllis cib^abfhnerinopot.
Tfto neceflario #o o,b9pt abftinere .aErgo l aere circueuteneceflarto
oiuerfa!:comcdit:btbttvtstIat:oo:mit neceflario.ijladio nvtif ne
ceflario nec beftt J0. Quocirca i pmo clru ghe ars circa co:p*?fiftit.
t fcdo mime^ftftit. Si tgf qcucpco:p9alterat neceflario oiuiferim' 1
vno^jeo^pziusnscaru iueniemMJMimu itacp e^er circuuenies.
altcy mot? acc\c6 tott'co:gi5 ac gtiu.Certiu fomn9acvigtlia.quar
tti ca queingerunf. jQuintuea queejcernunturacfubfiltunt.Scr*
tii animales affecttones. Cozpus tgitur ab acre ctrcumeunte; aut
catefit:autfrigefcit:aut erjccatunautbumectatunautcotuctttn af
ficif :aut er tota fubftantta alteraf .f|>o:ro ab ipo motu quietecg; fl
vtrucg fuerit immoderatu calefit:aut fngefifcaut ficcaf aut bume#
ctatur:aut coiuncttm afftcitur.3tidemerfomno acvigilia neceffa*
rio a fftcitur.Stmili m5 e$ bts que tngeruffl? aut ercernunf ;aut fub
fimtf.Tq: aiahbuaaffectiontbus.^tetn cuncta becpartimKfpicue
partimpermedia0caufa0alteratco:pu0co:rumpuntc^fanitatc.
£t oe bta feo:fum perpenfum iam eft ltb:o qui eft oe tuenda valttu
dtncCuncta ergooicta ghafanarumcaufapmatertequepiafunt
cogrue q adbtbtte conferuantfanttatenuincogruevero mo:bo0 co
mttrut.iauocircaperfpicuuerbiaeftivtno aliafubft§tiac§ fana
ftt:altaegra: fed eadefubftatia erbabitudinemterdufana:interdu
cgra reddatur.Zlbiem co:p9 tndiget motu: erercitatio fana qutes
egra babetur.Ubt quiete tdtget cjes fana effcejrercitatio egra. IBec
fecuaoecibopoturaUisoibusoicedumeft. tlnuqdcpethvbi egeti
co:po:i adbibeaturcump:op:ia quStttateTqualitatefanumemci
tur. "ttbi #o aut nullo pacto egenti co:po:i p:edpiaf : autnequaqj
congrua menfura mo:bofumconfiftit:acoupler- intentiocircafa*
num egrumcp eft ret adbibtte qualitas ac quatitas. 3nferre aut tc
pu0 ceuterttuabbisotuerfunv.altenumeft a rone quldoquidein
bt0 tpfi0cotineatur.Siefhre taliaactanta opuseftfc^Tcongruo
rempo:cadbibeaturnecefleeft:atcpidcircotempu0inducitur^uia
co:pu0 mo:ti obnojium eft ac faci le mutatunt flui t:ac p:o oiuerfi
tatemutationumaliasali/s fubfidijs indiget. Qnap:opter tem*
pus tn bis que funt oicta genere tertium nequacp eft; fedad fa*
alto;em ooctrinam. fepenumero.tancgltertio vtimurobcaufain
t t/
HibcY tertma
ptedtctam. Qtd cum inbisintcntionibu*: tumaliecaufe fane;
ttTeti£p:opofitumgen9eft:rurfu0 ea0tpfa0caufa0 recenfebtinu^»
O ptime tgif pparatiSts co:po:t: vbi ctrcuuemes aer fuertt modc»
ratu0;co£ru&etaliecaufemoderate;o>marime oocui;puta c\e0:
motU0:fomnu0:vigilia moderata:tqueingerunf atqjegerunf mo
derata.£>$vbi fatrit immoderat9 tfft a mediocritate recedendum
cmatu a medtocrttatevartat.3ntettoe5 med iocrttatts funt tn aere
^dSctrcueute;vtmintmertsea0ppterfris9: necp lude^ppter eftti»
3ncrercttatt5eautvbi{>lnuceperitfudareco:p5, ftati$ qefcatnecef
feeft.3n cdulfj'0 cococttoisoilisetia eycremeticpmediocrita^ i qu&
titatetqlttate.Ceteruiin bts appetit' equat quod&mo cocccttout.
£luo fitvt nd op? fit pceptts ac regults qu§tita teadbibgdo^oime
tientibVfBa$ optitna natura quatu appetit titfi bene cococjt. Si>
mili monatura ipa fomni mettt quatttate in babettb9 optima ppa
rationeacercitanf a fomno qttcozp9 n5 infup. mdt£et.Quinetia$
ipiff itaviu&uV g ercrem&a-.aut ercreti5e0 alui;v:tnc:ac toti9coi*
po:t 0mbil comitttf ,3lla nlcfl mediocrita^ adbib Sdog fana reddit
Cotiu0afit cotp.i0fpirattoneerercitatio mcderata efficitfalutare*.
Ibi p;erea fugia^.f.op$ereefiumoim aialtu affectionu. ire: trtfticie.
furozi0:timoit0:tinutdte.1bec em remouct naturalemcoditionem:
cotpufcp aUerStatcf retvenere£vfu0 ap6 JBpicurit nulP falutari^
babe£©$revera fami0 eftertantotempo:i0interuallo:vtco:pu0
tnvfu ntc$ fentiat crolutionem:ac lemus fpiratiufcg rcdd itur.fj^oi
ro concumbendi tempu^ eft quando co:pu0 oiligenter medtum
fuertt omnium ertertotum intemperterum:necp nimium repletum:
neq? ieiunutmneq* ntmtum refrigeratummecp ntmium calefactum
aut ertccatutmaut bumefactumimmoderate. Quod fl interdum
p eccet egrtguum eft peccatum:fed pteftatvt repletum calefactum ac
bumefactum:pottu0q? ieiunum aut refrigeratum ericca rum co:>
pu0Vta tur concubttu. Ceterum qualitatem Vniufcuiufcp ecnii que
Dicta funt in optima naturaeligereopo:tet.l£rcrcitationi0 quide
in qua omnes co:po:ts partes er p:opo:tione moueantunneqj bec
nimium labo:ct:iUa parciu0 Iabo:et.€ibu0autem acpotu0 mari>
ntemoderatu0adbibeaturnece(fe eft.3Ueenimp:op:tu0 modera*
te nature eriftit.3tidem inalt|0 oicendum eft. tibivero co:pu0 ab
optima pteparationerecedat;nonmultumtamencaufequocg cu»
ftodiente^fanitatetnperinutande funt quod p:opo:tione refpon»
deat.Sedcumbecco:po:amulta fint;oe vnoquocp eo:um feo:fu$
agendum eft.
<0&>e caufi0 quibu0 intemperie^ infite cuftodtuntur quU
bufcp comguntur et ad babitum opttmum perducum
tur. Cz.t.
aO:pu0igif teperametovartaV.mediocritateautpartui offt
cialtum novan&j oupUceinbabet f ozmam fanas caufarutn
Srtfe parue galem'. cjrftrij:
3Uter5 cuftodientiu ipfius temperam&u.<erSDduc&iuad opti
ma" pteparatioii&Caufeigiturcuftodtentes tcmperamgtu tfn va
riabunta caufis natureoptimecogruetib*:qjtutott9cotpjstem*
pcramentu ab illa variet. Cotpus efn cal<dt9 victuindiget caltdtc*
ri:frigidi9frigidioii:ficci9ficciotrc bumtdi9bumidiott.S>irt mo co
pulatimcaltdius acficcius:calidioti acficcioti:«tn reliquis trib*
copults:qd ppottione refpodeat.Zltef efn materia caufaru recte:
qui viresearuminfitasagnofcit.verbigratia.vtmot9medta im
fomnia ercretio z ols affectiones atales ericc&cotp' .Contraria
veroiiabumectct.iSodemooecalefacientib^acrefriseratib^ftti
df?s:pocut5tts:efculentis:rvt fimp!iciter oicetur:6; otmcirca cotp*
caufaru agnofcit materiSac vtres caufis fuisvtetur.Similesfimi
ltb^a dbibedo quotiesptifttnu cotgts libuerit cuftodire tcpamctu.
Quotien? vero libuerit gmutare:^ ad babttuouceremeltote:aIid
efl caufapgenus f3num ptedictiscontrariuequaltter in oiuerfuj
recedes a caufis temperatis ac medtjs:quas opttmenature jgrue
re oocuimus. Calidus efn % ficcus vict9 nequajg efficiet bene tem>
perat5oiltgetercalidtu0acficciu0team5tu.sedvtcf tSto frtgi
dioi % bumidiot modera to quSto natura fuarit calidiot. ficciotc?
Cale em caufaru gen* natiuas cotrigit inteperies.&iteru vero q$
eftptedictum cuftodit:ac medici vtrocp caufaru genere inuice" vt3
tur.Ueru cotrtgereinfitamtntemperieepmultoocioopusefl pati
latimoeducendo cotpus ad babitu meliote.lRatura efn non tole*
ratfubita" alteratione.1p>er negocia vero neceflaria in eadS oifpo
fitionecufiodireopj.Sed q^uodSmS talecaufaru genus cuflodt&f
appdlauim^.tfotteefnrecttusoiyeris atter3s curajTimpedime"*
tutnfi tumcotrigcs appeilari qt ad vniuerfum gen* famtatis re*
fpicientes no ad fpeciales eius otfferetias:quecitc£ cuflodiut fani>
tate cuftodictes cunctas c5s noiauim9:fiue adeo cuftodiant fant*
tat&vteti5 oeducSt adbabttumeliote: fineptiftimtcotpotispte*
paratione tfnmo cuftodiat % c5feru&t. Ctuecucp vero oifpofitionS
cfficiat oeteriotem motbofas. tlbi igitur omnes cotpotts partes
male temperate fimiliter fint:fimilia adbibeatur fubfidia:vbi oif*
fimiltter oifTtmilia neceffe eft. tfieri efft poteft vt ventriculus frigi*
dtot iufto ertftat:caput autem calidius:t vtrumcg ptopttfs reme*
dijs fgeat.3tidemraltarumvnaquec^partium autbumidiot:
aut ficciot:autcalidtot:aut frigidiot moderatocn victu indigzt p
ptio intemperiei. IBon igitur equaliter epercebimus! omnes tales
cotpotis partes:nec& fimtltter bumectabimus et ejcicabim^aut
flliqutdaliudtaleefficiem^.atoebislibto oetuenda valitudine
latius oifinitum iam eft.
C2)e caufisqufbusimpedimentafigmenti
cotriguntur % vt quattuoi cotpotum oifcri*
tnina babeantur. CapuM .
tiQ
Xiberterttus:
Glluteparttum offtctatium fane partim impedtmetttotum fi£
mentipartimmagnitudtniewumeripofitionie! ejiflunt. 3«
figmento igtturmulta tmpedimentababentur.lRamngura par
tts:z ficubt in ea cauum efl per na tura aut ofltolum: aut meatus :
autafperitasquedaimaut leuttas': quotiens ejrceflerint ptbptia
mediocritate paruum quidem affecta fana cotpota nominantur.
<fl>ultum veroperpeflaoicunturegrotabilia.Quotiena autem t5
tum affectafint vtoffendant operattonemuam egrota vocantur.
3n quantitate er go erceflua ac oefectus ad eas ipfas oeducfit oif
ferentias.3n numero vero t^ccdtns aut oefictena quetibet fimila f
rium partiumautptures:boc genere continetur . 3tem queruncp
fubftantie in nobie pteter naturam cofiftunt .Tteftat alhtd genue
pofitionta" ctmtfl ibetfimplicis partte: tn quo quattuotoifferentie
ejiflunt.fpmma tnquamoptiina eft.€>cda paululumquiddamva
rtat:rob eamrem fanum adbuccfficit coip9 . Certia egrotabili*
eft vbi multum er, cefltt . %t quarta iam egroti cotpotis vbt pluri*
mum remouetur.Quecuncp ergo partes peccant figura quemad*
modum btefi:vari:oifrortt:fi recens affectefint fingendo ac ligart
do ad babitum naturale^reuocantur.Si ouriotes effecte fint co*
rigt mintmepoflunt.fodej modo quecunqj peeant cauo fimiltter
increfcenteacotriguntunvbiperfectefint emendarinon poflunt.
3tac£ oeligatio ac quiea parum efficit cammr.functio partium ac
fpirationis cobibitio magnum. Simiti modoofliolumaut meat*
quoties fuerint equomaiota-.quiea ac octigatiominota efficere
folent.<fl>aioies efficiunf partca motu naturali fimut cum mode*
rata f rictionc x altf s quecucp plua fanguinta trabere aflblent 3t
partittmoeficientiuqcuncgejrfanguinegignuturnequacBimpoflt
cmendatioefi.Quecu^ veroerfemtnecreantur j>pe impofltbilis
cft.neruntamen inttvdum loco carum atia efficiaa fimilem babe"
tia vfum licebtt.2ltomniumearum natura opifermedicusmini*
fter eft.Quecuncpvero epuperant numero:fublatio caufa fana efi.
©ed confiderandum efl in quibue idfieruautnequaqj fieri pofllt:
cp fi non:commutaretentandumeft fimili modopofittoniavitia
emendantur.Ceterumconflat:vt ouoauttria fepenumerotmpe*
dimenta ctrca vnampartem confiflant:quemadmodumtn eoqui
babebatventriculumparuumfimulac rotundumacfitpcr fepto
tranfuerfo pofitum:peccabat entm in eo magnitud o figmentus ac
pofitio:qui fi frtgidtoi temperamento ertiterit ad babitum natu
ralem reuocari mtnime poteuVQuippe qui ab ipfo temperamen #
toledatur .Cum enimoifficulterfpiraret repleto ventriculo : pa>
rumcibuTquinongrauetacmuItumnutriatbiaauttcrtnoieaf
fertur necefle efr. 3n alio vbi tnfartio tn iecote fubinde crifleret
©b angttrti&vafotu victuaertenuanscurauit tnfartionem.
ii^Ot cflufis fanantibus foluttonc continuitatis. Caput.4*
% rtfe parue jgalettf. cjtMi?:
0'igqufe eftvt asam usoefolutione c5tinuitatt0 que ineft fimf
l.inbus partibu0 acofficiaUbu0communi0eft.acfo:tequt0
non concedet interdum eam ineffe integre f anis:quippeque fcmjj
affectio fit nequacpvidenofimilemoubitationemfupervnoquoo^
genere futuram. Iflifi enim fenfibilis opera tionuj lefio moibunt
interftingata fanitatefed ej qualttateoifpofitioni^ tantumnu»
do confideretur affidue affectioni0 oecretum admittamteceffeerit
cum nemo fit:qui operationes cuncta? optimas b a bea t. Sed bec
gueftiovtpotecontemplattonem requirens oiligentiotem per fc
leozfum oicato opere tractabitur.*5!)e caufte co:po:ti cofecte egro
tantium oeincep^ agendum eft ab intemperie petStee inttium.
C2De caufis coipotum confecte egrotantium. Ca.?«
ȣfiniendumantca eft tdquodoes fere medici ptetermit'/
tunt:vt aliecaufefintintemperieiiamconfecte:alie eius ct
p:eterea conficiatur quemadmodum afiefuture.Supzemeergo tn
temperiei:quefutura effccaufe partim fub ipfa ptecautionia oiligc
tia:partrmfubipfa fanitati^conferuationeconttnentur. 1£>:tma
fub ipfa tantu curatiua collocatun3ntemperieiautem inter vtr$
cpmedtecaufefubipfap:ecautioni0 vigilantta:ac curandi ronc
coHocatum.<fl>o:bu0 efnfi iamejtftat confectufcpfitcureturopj.
p:obibeatur autemfi nondum cpftatfed futurusfit ep oifpofitto
neincoipo:e.'Ubi veroconficiatunquodconfectumeft curetur.
Ouod vero futurum efl pbtbeatur neceffe eft.fp>o:ro pbibebitur
Oifpofitione:qua fieri folet fublata:ac ta!i0 oifpofitio notninatur
caufa p:egreua.<lDo:bu0 vcro qui iam confectu^eft curabitur oif
pofitione qua p:imum naturalu* operatio ledtf foluta:qua egritu
dini^ caufam nominamu0.Sanatto vcro vnam babet ac p:imaj
ct majime p:op:iam intenttone oifpofittoni que eft foluendam co
trariam.fboc effi genere otnne^ caufeerftctente^ fanttatem conti*
nentur:particulatimp:onaturaotfpofitionum contrarie eligan
turcoueniet.3tao^calide oifpofitiStfrtgida cacontrariacfhfrigi
decalida:tin altjseodesmooicendu.Stemquicqdeft p:eter natti
ram:immoderatueft:quicqd vero per natura moderatutquodli*
bet immoderatum ab tmmoderato contrario ad babitu naturalS
reuoce{neceffeeftacc5rtetvtcaliduacfrtgidu potentia non ipfa
imaginatione fumendufit.3ntelligopotentia talequodpp:ieve
reo^taleeft.3pfa afit imaginationequodp:tmo:efenfutaleeevi»
deatunf; veretaleminimefit.2>edquonamodotaliacognofci c5
ueniat lib:ooefimpltcibu0 medicamenti^ perpenfum i5 eft. £d tn
uentendas igttur caufa0fana0 in mo:bo qui iaj confect9 eft: oocc
divia vtendumeftquatafia potentia interftinguantur ab bis
flueimaginatione talia videntur.^n mo:bo vero qut p:eterea c5*
ncitur :ea ipfa oocendi via vtendumeftatqjetiameaqua mo:bo£
caufeparueftinguentur,fingamu0putndi0bumo:tb9accedife*
t iitj
Xibertertius
btem tndtcatfo tnbte eft alteratio euacuatiocp.SftteranoquideTe
dansputredincmanentecaufa.jguacuatioomneoecoigeeduces
fubfla nttg .0cd pdtcta fpectes alterationis cococtio effcqu&a n5
nullis caufis fieri c5uentt tnuenientes in iflis an babeamus ita fa
noiftcognittone.^uacuatto efftcitur fanguinia mifltoeclifteri vtt
na tfpirati5e'gcuteato^ft auocSdooeriu&Joadaliulocu.bocge
nerecottnenturmouerem5flrua:apertre marifcasipurgareej: ha
fo palato inntniitts materias qbu0 qualitate rcptitate ?mo vfutf
adbibttis euacuatio efficiaf :m bacartis parte caufasfanas inite*
niemus:ac oemodoinuenuMi tales caufaslibtooe curSdi viaira
tiottt otctu t$ eft. 0tmtlt mo tg alias trea inteperies.jStein vnft co
munecp babedo pczptu vnHqu^o^ caufam eff icientem eycidere.tu
autireadesritndine:qc6fectaefhcaufarufanaru inuettone adi
pifcemur.^ttde per intcperies c6pofita0 fimplicitt copofttio £co
pta fanitatis indicabit:fi ftuduerimus vtmagnitudinimteperiei
qdppottionerefp5deat:caTanaperueftigetur:verbi gratia :fi qs
oece numetterecefltt a naturali in oifpofirione' calid ioii feptej itt
ficctotc*:caTana pertaleoifpcfitioneoecenumeri^recedat in babi
tttm fri$tdio:e\fepte in bumidtote opj.Si igitur tale medicamen
tu affecte parti adbibeaf t5to frtgidi' ac bumidi9 eritquStu indi
catio jkipit.at vbt gs affecta pofita fuerit in pfundo molliri ojp*:
tale efficere medicamentu quo mtnus in itinere p:i*eroluatur. ©i
igtf op9 fit medtcameto cahdio:e moderato n5 folu tito fit calidi'
quSto tndtgetpafltoTjer fuperabud5tiabtjciaturidq6ppterpo
fttiongfuerttneceflariu.Sifrtgidtoienofimpliciter tlto frigidi*
efficere op3:fj ttiik matertS cofiderare necefle c.©i efn craflto: fue*
rit nequaq* .pfunde admodu penetrabit fj ec5trario effictet c5dS
fando cut6.tei vero tenuioi fuerit fieri poterit vt pfunde admodS
fe infinuet. Stidc in bumefacietibustericcStib* craflto: ac tenuioi
fubftantta fumeda eft;acab affecte partispofitione indtcatio fa*
nSveftigat caufamrquemadmodumboclocooefinitumiam efh
% figmento vero ac pofitioe quotiesemiflacula fentlbilia babeat
peruia ttndtntis alio:fum:autquottensnibil eiufmodi babeat.
U*miflacula igituroefer£tia in metnbta pctpua aduocabimusac
in non pcipua mcb:a irritabimus.£5ftatcB vt fanatio efftcientiu
tntcmperieln caufarum:pereuacuatioriemeriftat.3fpfarttm enim
intemperierum ta ntummodo alteratio fanatto eft. Ceterum vbi
(bluaturconttnuitasfanationtffintenttovnioeft^queincpinpar*
tibus offictalibus impoffibihs eft.3n fimilaribus vero non femg
poffibmseft.0edtnquibufda>tincarnofis agglutinatio fana
tioeftmectntereftvbtlibeat appellare cobalttum.Stqui ipfam
antccedit:quotiens vulnusgrandeeytiterifcadductio DtfTidentiu
parttunuquefubipfbfigmenti gcnerecStinuetur/Htvero oeliga
tto adducens oifftdentes partes ftabilis maneat;tbabendeac fu*
Srtte paroe tftalenfJ qrfttf
ture vtile0 funt.lRatura autem aggluttnat otfltdente* parteatac
p:tftinam reddtt vnitatem.4Dedict vero officiumefttnp:tmt0 vt
eftpiodttum adduceretn vnumoifTtdentes partes:Detndecuftodt
re quemadmodum adducte funt.H>oftea piouidere quomtnus m»
ter labia altquid incidat:acoemum tpfam partia fubftanttam fa*
namcuftodire,1J^rimumacfecundu5quonJmodofacereucfatoi
ctum iam eft.lertium adducendo partes otflfidentes fiet fl nibil
eptrinfecu^ uictdere fina mu0:quemadmpdum fepenumero pilus:
autcleuautaltusbumotcaden9tnterparte5ags!uttn5daflrea9
pzobibuit vnionem.ff)oftea vero tempo:efequett tertia intltio^
ncitur:ft materia effluat.iEftluet aut materia tnctdendo ac c5gruc
figurado. *fP>o:ro fubftStia mlbii fana cuftodtef p ea q mediocri»
tere|iccent:at(^beccuratioeftfolutioiscotinuttati8tnm6b:ocar
nofo quottesipfa p fe fola erjftat.Cto ficui alteri gmtfcef mo:bo plu
re0tndicatfonuint6tione0biiturqua0Oekep5Oocebimu0:vbioe
copoftti0aut incopleri0 pcepti0agem9.Tboclocoadreltquas c5
tinuitati0 foluttone^ eundum eft.
CS)efractura. Ca.6.
H7tacturaer0o?ttnuitati0foluttoinofreeft:que fnquam cu
rari non poteft quantum er, p:ima intenttone eft: fed fecun*
doquodamodocurartaliqjiatenu^poteft. f^iima igitur intltio
vtinvnucoalefcat:fiertminimepoteftp:opter ourttiem partis.
£>c6a*o oeligatio e:qu5 facere poteft po^.f.topb^laptalisatMr
cafracturam.ff)o:u0.i.topbu0lapi0 inqu5tumejmatertata na
tura efficttur coi0 cum ceteri0 eft.3nqu5tum vcro p:ope fo:mam
offt0 ejalimeto tlltu0 fieri oebetCeteru molle ac puenleo0 coale*
fcerepoteft.Sed raro butu0 affectionissencratto eft:fTneimpIica
tione aIto:um.TBam magna er parte mufculi adiacente^ fimul cfi
flli|sco:po:ibu0 pattuntur effracto offe.Quocirca curationt0in;
tcntio oupler eft .Sltera in ofTe:aItera in co:po:ibu0 q ctrca funt.
Sed oe tali ihtentione tmplerj0 affectibu0 partium camofarii oi*
ctum iam eft.S)e fra ctura bac parte agendum eft. Cum tgitur affe
ctionis fanattoeppon-o.i.topbolapide fit: p:op:io oflte alimeto
opu0pft.Cuiu0 er. crementuj ad pcnri ideft topbt (apidi^generatto
nem fubiViatur nature opo:tet.£htod moderatum quantttate et
qualitate ftt:necetfe eft tob ea" rem fanguis talis ac f % tus eo oucS*
du0eft:qualiquStocppo:u0.t.topbu0lapi0fieripofrtt Cunq* ille
cffluafp fiftula^ effractt offis ?fiderare ?uenit ipfius Qultttate" ac
qualttate^itaouccreficctot£autbumtdio:em.©5 oebteolbus It
biooecurSdi via Troneotffufius oictumiameft.
irae puctione nerui ac tendonts. Ca.7.
irf^fciSruipKterea ac tendoni0 punctio p:opter eptperantSfem
JLJrfum t qufa pareconttnua o:igini eft p:ompte aduocare po
teft conuulfioneimmajrime^ qttotien0nibilpofntfo:a0cffiart:oc
Kiber tertftifi
eecato vulnerecutis.3gitur aperire op5 acftccare:materia tenufo
re:que fe infinuarc in pwfundumpoflUvfcp ad neruum vulneratii
Slt oe boc lib:o oe curandi via % rattone fatis iam oictu^ eft.1ba*
ctenusoefimpliciumoifpofitionumcaufisfanis.
CSDeimplepioifpofitionum Ca.S.
Y*\ *£ tmplejris oeinceps agendum eft.3n vlcere ergo implica *
«A^r tur in p:imis quidem cauum quam non aliam oifpofition e~
fed vlceris oifferentia" effe e?:tftimant.igft autem iion vlcerts oiff e*
rentia:fe d alteru genustottus moibi in quofubfta ntie coiruptio
factaeft. 3taq?fanatiooupliciaffectu ouplici eget intentione.
IRam continuitatts folutto vntonem fubftantie cotruptiogene*
rationemrequirttacgcnerattonis intentiones pauloante ejrpla
nateiam funt. Quireetiam Verumreaturaoftendit:vttnp:imis
talem fanareoifpofitioncm oeinde venire aggredi opus fit. Qno >
tiens ergo pars inants repleta f uerit: vlcus vero equale ejttterit
alteram intetionem auferri contingtt.3nterpofita enim recensge
nita carne intcr vlcerislab:a:partes vniri otfltdentes impombile
eft.£>ed aliamtntenttonejcurattonis inuenireopo:tet.3nuenim*
autemfinaturamtpfam confidercmuspartiscui per naturSinefl
tegicute.3gituranobtsefftciendum eft.Quodfi impofftbilts in#
tentio eft.fimile aliquid cuti.t.carnem cuti fubfimilem efftciendu$
Calis vero ficcio: atqj aftrictio: eft.Quoctrca ficcanttbus ac ftrf
gentibus medicamentis minime moidenttbue cobalefcendo vlce
riopuseft.lRecfecusvbi fordes affuerint tntenttoeftoetergere.
<JDedicamentum vero falutare oeterfoiium eft.&t oe bis ltb:o oe
medicamcntts oictum iam eft.Ctuinetiam vbi inflammatio que*
dam:aut effractto:autourities:aut tumoi e$ vlcere fatigetatla
ptiuscurart piedtcta via opo:tet.3ttdem fi quid vlcert affluat fa>
nandus anteafluo:eft.igod£modofi intepertes quedS in:vlcere
afFUgat:inteperiei auplia antea adbibenda funfcfedoebisfatis.
C3)e cura ttone figmenti. Caput .9.
3<^x € figmento oeinceps a gendum eft quod in plures oifferen*
A^/ttas fecari poteft.Sed ab euidenti tncipiendum efl:quod ej:
figure mutatione efficitur.Co:po:is igttur fi tncrefcat figura mul
tarumparttumco:rigtpoteft:finincreuitemendart vlterius non
poteft.3ntentto autetn tn btsquecurari poftunt:inoiuerfum ab>
ductt oifto:fionts. Quod fi fractura non recte ejplanata alicuius
memb:i figura peccet contracto iam po:o ideft topbo lapide. £>i
p:eterea po:us ideft topbus lapts recens fuerit: effringendo rur>
fusrectefingere: oeinde tnducere po:um idefl topbum lapidcm
opo:tet.3nfartio p:eterea boc genere mo:bi continetur. tlbt tgt*
tur abbumo:ccraflb acglutinofoefftciatunvnambabebit inten
tionemcojrtrariamaffectioni-.intelligoinfartionem. Caufa au>
tem fana oetergens atqj tncidens medicamentum ejifttfcvbj a fter
coieouro cfficiaturopilatotnteftino.3np:imisquidem babebit
#rteparuei6alenk cll
Ourttreiemendationem er bumidoacpinguiclEfteri:oeindeeua«
cuationem cr acrioit.Zlbi vero a calculo tn vefica efftciatur tanttf
per piopellendusefl.ioratia vero omnimode curationtster incifio
neconuellendus . Ceterumbumotis pzeternaturam eontenti fa*
natio omnimoda euacuattoe efftcif: quemadmodum in purulen*
tis.<5td immoderata repletto immoderata euacuatione oifcutit"
quemadmodu^ fanguine in venis condito.Simili modo fiqutbus
inventreautintefitni0autarteria:autpulmonepus:autfanguisr
continetur omnimoda tndiget euacuatione.Qutbus vero plusct
bi autpotusadbucrecentiscontinefeuacuatto fanattoe.Quecii
cp <J t pulmoe aut tboiace 2tine£ cu tufft euacuatioac cum mcdica*
mentts ertenuantibus fierioebet.Quecuncpverointeco:e:aut ve
nis:aut arteria:aut rentbu0:aut per viinamtaut pe r aluum eua*
cuari conueniet.ft>er viinam quidem adbibttts medicamentis ve
bementerertenuantibus.1P>er aluum vero adbibitis medicameti
tts trabenttbus atcp aperienttbus. Quecunqjin ventrefupertote
continentur vomitu. Quecunqj inferioie oeiectione euacuanda
fun t. Quecunep fub cute tncidendo:purendo aut adbibitis medU
camentis perurentibus.Simili modb quecuncp in cauo aliquo na
turalt condunturvelut in tbo:ace.*Etvt femel oicatur: eozum quc
pieternaturaminquibufdampartibuscontinentur tntentto ia»
nationisfublatio ett. tTalta inueniuntttrparttmeripfa oifpofitio*
ne:fedma0na erparteeripfis locis affectis . St quecunqspreter
naturam funt roneafperitatis oucunf adbabttu naturaleperle
uttate5.3nofTequide>adedo.inarteria vero aut lingualeuisan*
do adbibitis bumtdis minime moidentibus ac glutinofis. 1£ot*
ro quecuncprecedunta natura fua rationeleuitatis afperitas na
turalis inducenda efl ermedicamenttsadmodumoetergenttbua:
ac paululum reptimenttbus. Zlerum quotiens tnfartio aut angu
ftia altiscomtteturmotbiaibiptiusKurandi funt.Ceterumtnli*
btooemoibotumoifferentta'oictumiamert:vt otcte oifpofitio*
nes tnflammattoni ac ouritieiitumotiq^Tficcitati interdu immo
derateeritempiauis figurisconttnenttum cotpotum fepenurtte*
ro comite*tunquemadmodum quibufdam tumottbus cotpotum
que circa funt. Quod fi inutce^quidem talium motbotum impli*
cantuntndicationes variasobttnebunt.&t fufftciat fupervnove
luti eremplo facere otationem.1ftam oe bts omnibus libto oe cu *
randtvtaTrationetatiu0p.penfumiameff.Subt|ctaturersofan*
gutntg multitudmecuidamparti affluere:it3Vtvafa inparteilla
crtendantur: non tnatoia foluitufed etiam minota:que antea effu
giebant vifummunc apparentia quia repleta fint:queadmodu in
ocutis perfpicue cernitur tnterdu ppter albedtnc tuniculeac par*
eft vt aliavafaque no videnf ettendanf repletamondum tn appa
retta ppterea o? erigua funt.Sanemateria refudas ervafis effu*
dif ;aut etia aUc\d effufum i5 efl ad iterceptas fcdes inanes. Tbui?
i$itur affeetio intentionembabebiteuacuationem. €a<$ afTectfc*
fifcqttiaparjBimmoderatcrepletafueritYneceffe eft ejrcrementum
euametunautrecurrendoautpertpfamaffectampartem.ttecur
ret igitunaut pellendotaut trab*Sdo:aut tranfmitte"do:aut aliquo
footutmaut omnibus modi^ euacuando. ff>er ipfam vero partem,
euacuabitur:autperfpicue*euidenter:autinvapote0er*enuatft.
Siigttur totum cotpus fuerit repletumper ipfum affectu: locum
euacuare minimeconuenit.Si efft incidSdo ac fecando eui<ienter
euacuemu0 : inferentesooUneplu* materie atf rabemu^ ptopter
fcolotf.Si vero calefac&tibu* oifcutere asgrediamuntrabemua
Ser calote" magis ad affecta" parte'qua' oifcuttam9. £t$fl rurfu0li
eat cogere: vt maf eria que flujit recurrat : cotp* vtpote plenum
nequaquS a$mitHt.Z1t ergo ambo bec fieri pofltnt totft cotp9 cua
cuareopottet:automninoauocaread aliulocum materiSquein
partem affectSinflutt:ato?ita effici^dumvtoeparteaffecta piiuaf
eppellatur quo fieri poteft perloca ampltota.lFlam euaeuaf jo pt5
ptiot eft.)£uacuabim? autoeparteaffecta.fi reptimam* aut refri
geremu0.<5cd etisHocaeuacuata adfeattrabunt.3demeflUibto
Deviribus naturaltbu0 otffinitft iam eft.&t tranfmttt&vafa cotro
botata repnmentibu0 medicamentis.Si tgitur cuncta ita recur*
rant res bene fe babet.Sft quid autem in pa rte remanfertt': c5t'ici6
d„u efl glutinofum eriftereautcraflum.1f>:oindecg fiipatuvebeme>
ter. OuinetiS fieri potefi vt nequa63 tale fit;fed ad intercepta 0 fe>
de0 effufum,3d tgif per locu affectueuacuart necefleeft adbibedo
medicam&a repellentia. 1£>otro euacuabie potifitmtfcfl in \ocie itt
terceptteotecerisalicfa c5ttneri fcarificSdo pariter aeotfcuti&o
medtcamitis.Sedcu omma medicameta oifcutiftia caudavihb*
ejrift^t tnotdet quoti&tmodicecalida fuerint.Caufduigif efla nf
mie marimecs qnotife affecta par0 fummotenu0 fuerit : non para
em oolebit.Si locus fimul fitertt affect9ac motdeaf :omntfoj oolot
irritat fluctioeeunodice ergo calidti fcdat oolot :mapmeq* fi bui
dtt ejtitertt.Cetcrii fufficttoifcuterepof?t5 fummoten9 materiam
cpc£ otfcuttc0 medtcamStft vebentfe miniefuerit, Ouod fi fumme
parte^ tperpeflepenitu0e$iftattt.Ct6 aitt fdiget euacuatioefuerit
tn pfundo:(nte"dere atcp augereop? offcutfen^ medtcameff calfdt
tatero: pertculum fotet ne ptfa* epolueref 6J (ret (n p:ofundu: nott
tn afficerstfumma0 qua« tieet parte0:vtca minimeaffecte funt.
Ouocirca ambo in tdem concurrunt ad medicamentt calidioti*
acriotifcp vfnm: cu fttmme parte^ admittSt ac ,pfunde indigeant.
IbScftaq* erpofitioeouri mu0 indicationc* H>ewcep0 oftderetnus
ficid reftet ad curation&Tlidenf em no pauca reftare affectarfi par
tin in quibu^ eft qccrementu ftttcttonis. O. ued5 er0opte0 rare: la#
reo^:r molk0 natura funt:alie oefetaflrtcte ac ottre,i^tiote0 ergo
facile euaculf ;alie acrioiib9 e$it euacuaW.^tg tenu iotibu^ :ac
Srtts parue gcdent ctj»
tnultomagiff id fieri Oebet:vbi in jjfundo ponunf .%t<# bec rurfutf
alta mdtcatto erit a fubftantia affecte;parti0 alia ouctt a figmgto II
mulacpofitione.0ub!|ciai emirt iecotepdicta^fTeoifpofitionc in
anguftte fintb^vafotu fhpatis buotibu0:aut smtmofis:aut crafite
aut mulns: no ne ptoptu erit efculctis aut poculentig er.tenu3tibu0
CraflTttudtnScidc m ptimi0 fimul ctt lctote facere tenuiote;moc non
g inuifibile0:atcp angufta0Via0 T5 ampla* materi&nocu3euactta»
rc&mpliotes et tn iecoievenequcadmodu pummefunt:ac oefinut
be tn gtbbo advenS cauatmille in fimo ad potta.O.ttocirca facillb
mu cntvtrouis locoftupentur buoteffptoptceuacuaretrab^doin
vcntrfc bumotetf quicuncn in fimo;perv:inavero quicuncp tn gibbo
codantur.CeterumaliaindicatiooucituraiecotejCusrttjimtittve
narucumefhno feipfttmfommquemadmodummulteartimalis g
tzs folent gubernare:f5 influitvire0veni0:periculttm efl quotieepto
bibeatn9 tpfiusftrmitatem rigSdo aut lagando cataplafmat ib9:tn
pmis tecur ipfumoebilitare circa actionc acoebilesvenas cucta0
cfficere:qttaptoptcrp,mifcerereptimes aliqo medicam&ti cur3do
ipfrnn neccflTe eft.Sj cfi ^pfnnde admodfi pofitu fit pertculit eft nevi>
resmedicamcti reptimentieepoluanf nifi mantiouCaf ab alicjalta
materia tenuiote:qtta lis aromatii eft. &c rectt' eft fi ipfu^ reptimetf
medicametu ftatimaroma ejtiterit infitas etn babcdoowas quali
tates acviresvebemetius operabif .VLbi tgn? fttperuacuus bumot
fueriteuacuat9:acmebtttbabeatnatttralcbumo9 mediocritate^:
c5fiderariopottetnu5quafitatcaUqu§flttctiointulerit;vtfipitui
tofafitfrigiditate:f! biltofacaiiditate:vtbacfublatafan5 parte^
integre efftciam9. Curabim9 #0 C5trari3 tmpiim&e* cjlitate que
admoduottoe curatioeintemperieiageref oocuim9;qu&to altquid
caUdt9e^ttitta^urefriger&io;quo.fitvt neceffariu fit cognokere
naturalem ipfi9 tcperiem.ffta' quo pacto fcire pofium9 quato nattt
ra caltdiUB ftterit:aiit qttando calefacereoefina0.1fton cognofcen
tts entm menfuram naturali0 caliditatis fieri minime poteft vt
abunde* copia medicameutotumcalefacientittmautcalefacereoe
finas.
C S>e motbo numert. Ca .10*
BiEdcttoebis abudeoictum iam ftt:tempu0eftvtad egritu*
dinesmotbiveniamuff.Cunc^ouplepeartt^ oifferentiafit: in
quibtis pars quepia oeeffcea eff icere intetto eft fubfcruicdo fctitcet
nature qu5 antea otff tnitu ia" eft.3nquibu0eruperat eam erxiderc
vel gladtoveligne vel medtcamento perurente ptopofituttteft.Cu>
cta igttur becferefanarepofribileeft.Cuuctaautem gignere tm«
pofTtbtle eft quemadmodtttn libto oe femine oocttimus.Uueda vc*
rox fi ea impoffibtlc eit gtgnerspofubtle tamen eft akqutd alteru?
facercigrgo loco etus fubftStiam aliam efftcerepombtieeft;vt in
qutbus pars queptasnoms integrefublata eft;fubftantiam alterl
Kibcr tertfua
locotiusoiffidcntcm abotfe:carnec£.Quevcroloco ciu0 gtgnitur
fubftanria caro eft. Copbi lapidt^ inftitutione conftftens;[aut
topbtt5lapi0carni0inftitutioneconfiften0actempo:ep:occdente
topbo laptdi fimiUiina eff tcitur.3nter initia vero carni f ubfimtlis
pottus babetur.Ceteru quautsarte fublata neq? &dif ubftantia$
^mfpcacm:necpfimil6efftcerepoflumu5.1ertia intentio bonefta>
mentum quoddam inuenit.vt tn manci0.2U boc gen9 eandem cum
quantttateinttrationem. Cuod enimcirca nature oifpofitionem
verfatur illi p:optnquat.Quodautem genere pzcter naturam eft:il
lttantummodootfTidet:inquop:ima quidemintentio fublattoeft
St #o impolTibilis fttjfequescftvt trSffcraf :queadmodftp. fufTufio
ne0.fp>otro qcuqj n5 in totis partib9:f$ parttb9 partiu ocf iutt: aut
C£upera>.fi oefint:refiaeda funt gnatioe.fi ejuperet:cjrcideda aufe
r&laqjfunt.3tafitvtneq$alia tntetio.-ncqjfpeciegalia medicamg
to9genercfit.S>ed ad altudcaufarumfaUitartumgenu0 eudu eft;
qo pofitionis impcdimenta emendat;vt lufationestntefiinoi^ac te
mum. Ibe fiunt autquiavtolentertenduntunaut pelluntur: aut
quia membium conttnens lajratur aut effringitur .Quoctrca cu*
raturpartimquia econtrartotendunturauttnotuerfum pcllunf :
partim q: membium contincn^ anguftiu^ efficiatur.Sed qua vta
patticularia qui0veftigetp:eccpta;lib:ooe curandtvia tratione
perpenfum iam eft.
<[H>ep:ccautione. Ca.ir.
BaEquiturvtoicamusquecunql inpKcedentejoiftuhmus o:a
tionem:b5c mcdici nominat p:ecautionem*tkrum trtplej: coi
po:um otfferentta eft.Qtuoddam enim integre fanum cft. Quod*
dam no integre.2Uiquod vcro egrotat.1fc>:imum igttur gcnuo fub
fanitati0confcruationecontinctur:ac ouplej: eftvt antea oocuim9.
Secundumadp:ccautioni0 vigtlantiam. Certtumad curationte
Oiltgentia" relegatunatqj totu boc genu0 in bumo:ibu0 potifitmuj
confiftit: quoomimmeconuenit glutinofo^ efle:neqj craflb0:neqj
multoo neqj admodum calido^ aut frigtdoo: nccp mouiaces: necp
putrc0 neqjvenenofb0.3ncrefccnte0 entm caufa mo:bo:fr confiftut
Sncrefcuntautem interdumabeadcm caufaqueeo^ pnmumge*
nutt.iBftquandofeinuicemin co:po:ealterant.3ntenttovero fa>
natioms bo:um ouplep eft; a Itera tto.eua cu a ttoqj. <era ntur igt*
tunaut ab ipfo co:po:e concocti:aut a quibufdam medicamentttf
inquibu^continentur medicamina curantiavenena animalium
venenato:um.3temmcdicamtna venenofa permutant. a£uacuan>
turautcmamedtcamenti0admodumcalidi0:acpurgatione:td^
ften:ac f ttdo:e;TVomitu. 2ltqj be coe0euacuattoc0 epftunt. f£>:ope
vero eplocism quibu^coUigunturconfiftuntqueadmodumtertio
«quartovolumtneoe tuendavalttudineoijrimuooum oeoifpofi*
tionibu0labo:ibu0 7anncri0ascremu0f^uacuantur enim p:ont
Sitfe parue iSaknu clij.
ptius R in pumisvenisfint per aluum.Si in iecoie gvtinS.St tn ba
bttu tottus per fudo:em:queadmodum fi in captte ejriftant per pa>
latum: aut nares:au pervtrumq$meatu5.St tn tbo:ace:p.fauces II
mul ac tufftm. St tn rentbus aut vefica per vtina.Ccterus tnateria
auocat j3mifcueaboib9parttbus.3ndicatioeftvttadloca<#mav
pmelongtnqua.S>ertuaturveroadlocavtcina.QuecunQ5ergoctt
rar rales DtfpcfittocsJalurares caufas appcllamus queadmoduq
augeutmo:bolas!acneutras;c]cur£ nec!ledut:neq5iuuant:ac fieri
poteft:vteas necaufasctde' nominet:queadmodu plericp lopbifte
cotemnetes d,deinueftic$are otfferettas rep-.plurimutepous in fer *
monib9 coteretee.©5 aduerfum eos alibt oiffufi1> oifputauim9. %t
ptecauendi ars ita fe babet.
C^c tnodo recreandi ro:po:a. Ca.i2*
**f\ igincepa oemo recreSdt reficiedicp co:p9 agedu eft.S5>qn§
r4^/bo?otfpofittofit:Ta c\b9caufis adbabttu nature reuocef:
fummatt^boclocootcef.iDifpofitioigi! talts eft.Sanguisqdebo
n^acepsu^efr.^tSfpusvttalisnoie^Tataltsotidefebabetptestp^
fefoltdeficcio:es:pindevires eo9oebilto:es ejtftutzob earevniuer
fum co:p9 frtgidt9 eft. 1p>o:ro caufe faluraresbmot co:risctesoifpo
fitionevtfemelotcat:funt qcuo^celereqdeacfecuraetTictfjt nutri*
tionc\1£>articulatim #o motu modcrato:acctbo:potu;fomno„5e>
nera motuufunt:geftatio:oeambulatio:frtctio: balnea. 2lc multo
meUo:afuntfip3ul3ttmfiant:ractionesfolttas paulatim attin»
gant. Cibusintertnttia bumid?:acc6cocttofaciliseffeoebet: nec
frtgtdus p:ocedenrerempo:emagisnutriens:potus idoneus ;vt>
numefteratemoderatumacpuru etfpleudtdumaut album aut
fubflauu :tta.vt odo:c f uaue modera te guftut fitmecp er toto acjfu$
nec vebemete altqua" tndicans qualtt arcmeqj oulcedme nt<# acro
rem nec amaro:c.St oe bis quesdmodu oirimus pauloante ltb:o
Decurandi via egplanatum iam eft.lboc loco non oecreuimus oo>
cereomnia particularia.fed captta rerumtantummodopercurre
re:oe qutbus altjs lib:ts latius oifferuimusquos fcribes quotqcp
flntfinem factam o:ationi.
CQuoo:dineIib:tlegendtfint. Ca. I*.
XtCac^ fup:a oictu iam eft; vr alius liber fit in quooeftatueda
medendtartetrsctemus.Tbficouoaltjoeftstuendis arrib*
antecedut.Sj bt fifcu eo que nuc abfoluimus fummattmfunt effe
cti.3Uiverobunco:dinebabent.2Deelementis'to^ppocr3 118^11^
Itber eft. S)emde tres lib:i oe remperameris.Quom ouo oe antma
uumtemperamentis.1Terti9oetcpera?nctis medicametozu eppo*
fuit:Tobeamremlib:umoeviribusfimplictu medicameto^ non
beneintdligesmtfiterttuoetcperamenttsoiIisetcreuoluens.SU*
p:eterea liber paruus eft tequens ouos pumos lib:os oe tempera*
meMisquioetnequaUintemperieinlcnbitur. 3tidemalij parut
Xiber terttus
fwt. JUter oe opttma coii&i* p:eparattone.2Uter oe bono babitu.
"poiro aliu0libereftintriavdluminaoiuifu0qoevirib9 natura
libus eft:que poft DUO0 libtosoe tgamentts:aut et& pOft libiu^ oe
dementt0 euolua^ Ucebit.fPoft buc tn inultts Ub:i0oe actionibu*
ataltbu0 otifbutamu0* Cuc^ ad eo?roemoftrattone0 no parii eon*
duc at ej oinectione:cognitio in ea pitmu ejrerceri opj.atcp vttltO
fimi funt c dgreffua oiflectionu ; ett§ alt| plure^ Ub:i vnu^ quidem
oeotfcotdia oiflectionii:aUteroeotflectioneoefuncto9:4bus oeiti
cep0 ejtftiit ouo altj oeoiflecttone viuenttuVJn altj0 o,bufda parti»
culatim inftruendt^ oifcipuli0 fecimu^ oiflection£ oflitim mufculo
rum:ncruo?r:atcp venarmt arteriaru. 3tem aliqui lib:i altj.ej quif
bu^ eft aliu0:in quo Oiflerif vtru fanguts per naturam tn arteruV
totineaf.Ceteru altiindtcantea action^ea^UuoAdefuntOe tno
tu mufculo^. 'ttte 6 tbotaci^ ac pulmoni^tnotu. Quib'oeincep0
cft liber oe caufte fpirationi0. Quibu0 fequif Uber oe voce*oe par>
teanimiac #tutequep:incep0efto alti0oibu0.Quecunc£ oena*
tiiralibu0T(aiaUbu0 actionibu0qrunf:multt0editi0 volumini*
bu0 bocuim^. Queoe Tfc>tppocratt0 ac platont^ Decreti0 infcripfl
mua.igodgcofideradi senerccStinenf libzioefemine feo:fumedi
ti.3t2libitoeOifTectione1b^ppocrati0;c)bu0otbu0Uberoe vfuo
tiutrt fequitur»3noenotationepteterea mo:bopltber oeloci^afre
cti0 et veni0;liber oe pulfibu0 vtilis eft:quo loco etta p:efenfion e0
oocemu0.2lntecedut pieterea lib:uoepulfibu0Ouo altj Ub:i.3Uter
oe Vfu fpirationi0; alter vfu pulfuum. 3L(bcr ptetereaoe pulftbu0
irtquatuo:parte0Oiftributu0eft.fl>itma eftoeotfferentia eo:um
Scoa Oeoinotatione. Certia oe caufte pulfuu.Quarta oe pzefen*
fionepulfuu.l5f eod2 genereeft liberqutfcribtturoe inftituendi0
oifcip uli0 oe quo a rtc aut oe pulfibus c5pe ndium infcrtbl. ttttle0
pteterea funt adbanc confiderationem libtifoepulfibu^aduen
Tu0 arcbtgen€:in quo enarro ac iudtco. IP&tro vtilis ad pfenfioe0
cftUbcroeiudictj0:buncp:ecedit liberoeotebus oecretozn>: qutn
ctiam o e afpirationi0Oifftcultate in cognitione' pfentt0 oifpofitio
ni0ac ptefenfionSfuturotumalogaut bonotum:circa egru vtili0
eraftitlbi igitur omne0 Ubti:accuei0 altjquid5 funt Ubii fingula
re0;quo0euoIuerevfuieft.Q.uaU0eftliber oe caufi0 pcatartici0
acliber oe peritia medictnaluacliber oevictu ertenuSte. 3te Iiber
oe mittgdofanguineaduerf5' erafiftratu.acliberoetumotib'pter
natur§.3tid6liberoe nimietate:t altjiftiufinoi.tlegmarienecefla
rtj lut ad cur adi viS z roneliber oefmotbop otfferetta:ac oe oiuer/
fltate aectdetiu:acrerti9liberlquomo:bo9 c&0 oocutm9;aqbu0
alt | tre^ ejiftut: accidStiu c30 enarrSte^. Xib:i oe fimpltciu medtca
mentop virib9 funt quo? atea fecim* me'tionc.3teIib:i oe zpcfitio
nc medicametop:qutbu0 lib:t oecttrSdiviaTrationefequunf p:i*
uatim fcrtpti atcp etil libii oc tuendavaUtudincCeterum vtautc
Jliberp:fmu0* clnf;
ererceri opoitct in Ubiis oe oemonflrati5c eu 3 fit arttm medSdi ra
fionabUemp:ofefluru0: lib:o oeoptima bcrefl oiffinitumiam eft.
Ceterum oealn> lib:i0 ac commStartj^: quo0 fcripfimu0 minimc
neceiTe eft boc loco perfequi.lfla oe bi^of b* alibi oictun fum9;fo:te
Vno.aut ouobu^ libii* edttis babituris infcriptionem.
CL£?pucit £aleni %r$ parua.
CJlibcr canonts flSrimus <\ue$ p tinccpQ%boali #b
infcmi oe medicina edidittraflatus a magf o jfie*
rardo cremonenfttn loleto ab arabico in latinfl*
CZQerba giboali iabinfceni,
Ift p:imte oeo gra tia^ agam* ficut fui oidinfaAcef
S£v*5HJj fltudoTbnficti' ipi9 multttudo mercf :cui?mifericot
die fugocs ppbetaseriftut.C^t poftoic5 q> qdi
oe melioiib9 amtcts quos bfevtdeo:;cuiinoib* j>
c\b' me oepcat9 fuerit fatiffacere oebeo;oere qua$
pojTum:merogauitvteilib:u5 oemedicina factl
i^§7 \fev"elU0reSulasvresTparticulare0talitercomp:ebg
*QjD?jRjL dentevt erplanatio cu b:euitate tn eo coiungaf \x
fd>$ pttn afferS qjtu eft affereduoeoeclaratioe in #bt0pauci0. Ct6
c6.de coccfli jgt mt bi placuit vt in {nni^loquerer oc comun tb9Tvni*
uerfalib^vtriufcn parti0 medicine tbeo:tcevc5 x p:actice.C1£>oftea
vero loquaroevntuerfalib9iudiciomvirtutumedicinaru ftmplicitt
36t poft bec oeparttculanb9 eo:ude.C2>einde loquar oeesritudw
nib9:q invnoquocfl cotingut meb:o.ft>:i* tn iciptl ab anatbomia
illi* meb:it ei9 iuuamcto.5De anatbomta efft fimpltciumeb:o?2;rfH
mtliter tuuame*ti0;in Itbzo pmovniuerfali i3 tuc locut" ero.Cu autS
m2b:i anatbomia' cofummauero:in coplurib? loci^oemoftrarein*
cipia quomo ti9 coferuef fantta0.S)etnde!fermone abfolutooftedi
ci9 egntudtne0vntuerfale0Tc50:tfemita0cognofccdi ea0:tvia0ea0
medic5ditnfermoneetvniuerfali.1P>oftd3autba0re0vre0erpleuc*
ro ad esrttudine^ redtbo gticulare0;sin coplurib* eapetoemoftra
bo in {>mt0 iudtciuvfe in vP Otfftnitioe*ipi0cauft0tfignificattoib*
3Detnde ad tudtcia reuertar Bticularta.1£>oft oftcd£ regul5vrem tti
medicado oeide oefced3 ad medicSdu gticulariter cuvnaquaq* me
dtctna fimpltci aut copofita.Sd tllud autejqo p:t? oicaoeiuuamS
tomedicinarumfimplicium tn egrttudtntbu^tn lib:omedicinaril
fimplicium in tabult0 picti0 qua^bonum cft fieri;ftcut in oifctplU
nemodoafptcie0cumad ipfumpuenics:noreuertar ad oicenduj
nifi modica" re. £>e mMicinas quocp copoftta^ q mibividebunf in
antidotarto meu^pongde in muametts;Tquo milceanf ;vfcp ibi locj
v
Wber pzimuel
&fmittam.1P>taceta5t mibivtpoftcpbunclibfum cdnfummauero:
altum Iib:u componam oe rebue particulartbua in quo fit ptoptie
tas nominandi egrttudinee:que cum accidunt non f unt vnt eidem
meb:o pptte in quo et oe pukb:i tttdine loquemur:TVt tn boc Ubio
eo calle pcedaj quo tn lib:o particulariqui eft ante tpfum ptoceflt.
COuod fi mibi oeus auriliatue fuerifct buc cofummaucro libufc
addapofteaivnoIibiolantidotariu.CIBojcftautbonuvtbui^libii
plurimu no fitiapovnuqueq^T in et9 memotia c) bui9 ooctrine nomi
nevocariT o c5 lucrarioefiderat.<fI>in9nac£q6tnedico neccfTarw
eft 2picbedtt.Q6 #o fug ipm audttu:incopbefibtleeft.Cj&6fiDC*
meu plogaueritterminu:Tfc6a fuccefferit fb:tuna:me ad alta ppa
rabo.lRuc aut coponS libm que* in C\ncp fic oiutdS ltb:osv
tLfen p:te: ©octrine p:te: %tt>zi piitni oe otftimttoe
memcirte* £ap.f,
\%co cp medicina eft fci&ia t\ buani co:p>oifpofiti5e0nc»
sf cunt ej pte t\ fanaf : vel ab ea remouenvtbabita fanita*
cSferueuamnTa recuperef .C1l>otefl autau6.e oicere q>
medicina oiutditur tn tbeo:tcaTp:actic3:f5 tu tota ipaj
^^__ jpofuifti tbeo:ic$ cumourtfti cp eft fdetia. CIFlos aut re*
fp5dcbtmu0T oicem9 cp artiutn4dd5eftq6eft tbeo:ica x piacttca.
it oc pbtlofopbia <p cft tbeo:ica z p:actica. *Bt oe medictna oicut
cj>cfttbeo:icaTp:actica.t£3nvnaquaqjaute5baruoiuifton& att6
volum9oicerccitoicim5' tbeo:tca;T aliud cuoicim* p:actic5: no m
tiobts necefleeftoeclarareoiuerfitatgque inter easerifttt ntfi in me
dtctna.lECu ergo oe medicina oijrerim* cr> et9 eft tbeoiicaTejea cft
p:actica:no;eft ej:tfttmadu cpveltmue oicere cr> vna oiutfionum tne*
dicinc eft fctraT altera operari:queadmodu mutti bunclocum per
fcrutantcs ejrtftima nt.C^ed oebes fctrc cp illud q^volum* eft ali6
ctcpnuUaouarumoiutfionumtnedicinaeftntft fctentta.Sed vna
earumeftadfctcndap:inctpta.2gtaltera adfcienduoperandi qua
lttatcm.1|>oft#o p:ima eap nomine fcietieauttbeouce appiopria
uim?:talterS app:op:tamm? nomtne ptactice. IT1P>er tbeonea %0
ipfiusvotum9 cp qrl eS f ciuerim9 fctetia titi acquirem':ita cp in oe*
daratioequaUtattsoperatiStauosnoimmtttein9. Bicutotcif w
medictna <j> gcncra fcb:tu funt tria:r coplepioes funt nox&. C*Et g
pzacttc a tpi5 volum9 no operationc tn effectui ntc$ Iabo:c$ notionu
<o:po:earii: fcd otBtfione operationis medictne:que cum camfciue>
rtmus^auriliabiturnobisadtnquirendumfciSttSvellentgtiS^ipa
fctentia erittnquaUtateoperattonts.Stcutoictturtn medtctna cp
\p oftemattbuscaltdts adbtbenda funttnp:tncipioque repcllant
ttnfrtgtdentTtntptfienf.Tpoftea repcllentia cum refoluentibus te
p£rabtmu0.^t poft ftattm,U>oftea m oecUnattonefufFicicnter mol
fenpiima. cliixu
UffcatftiarefotoStia.lpieterqjtn apoftematibusquefuntoe mate
rt)9 quaa memb:a efljeUuntptinctpalia.lbecigif oocfrinaf ieute
tia ttbt aujtltaf .aEt bec fententia eft oedaratto quatit at 10 ogatio
me.CCuqj ouaru oiutfionu qualttati tctueris ta f ctctta fciettalcv
fcterta operatiua adtpt^erts x fi nno3ogat9fueri0.HTBecpetalic\*
Otcere pot g? otf pcfitioea cotgtsbuam lunt tresegritudo-.fanttaff:
et ou pofitio.q neqj eft fanitas: uccp egritudo;cu5 ttbi oue fuffece»
cerit .if>oirtbtle naqj l vt cD bmot oicto; brt ofiderauerit n5 iueniat
rnamouaru reru afftrmatc banc trtnitate neqj negante3.2UnpU*
fi bec frtmtas neceffana ruerit;qo otrimua tibtremoueri a fanita
te colltget trtrmt ta te x otfpofit tone t tfrta.qua no babere fanita tts*
otrTtn ttionc pofuerut q e b abi tus aut 011 p ori : to cr. qua operatt5e0
lubtcctt ipfiua fane piouentunt.TReep buiu* otfftnitioni? oppofl>
f ummtfi fanitate oitTimermt queadmodu oefiderauerint et pofue»
rtnt tn ea coditione qua no indtget. t£ff>:eterea cu medicts in boc
non li ttgcmus.lHecp eiti f U3 qui cu tis tn buiufmodt oifputare oe*
beam.1rter£ litigiu boc'eid neq3 tlliaqui cotra ec 0 luntt medtcma
aupliabif. fbm9efnreicertitudo aiteri' ooctrinef>nctptj0 gtinet,
C^efubtectiamedicinc. Capitulum.2»
g~\ TloniS medicina ccnp' bumanu q? fete xnde fanaf x a fant 4
Vj£*tate remouetur cofidera t: et cutufqjret fctStia no acqutrif n e
e$ copleturcu caufas babuertt;ntfi p f uae caa fciatunergo oebe»
muain medicina fcirefanitatio etegritudtni^ cauf as fTigt quta
fanita0t egrttudo teapcaufepleraq; lunt manifefte:plerucp occul
te que no lenlu neqj ntfl p figntfica tioe 9 acctdettu coptebeduntur
Oebtmu0 etia in medicina lctreacctdeutia q in lamtate accidut et
egrttudine.C35autcoeclaratumfuitinfctenti|0 veridici0q> ret
(ciltia no acqutrif ntfi g f ctetia caufaru x ptincipioiu tpfiusfi ca0
babueritTp:tucupia;autnocopleturnif!eppartefciSdi ei' acctdS
tia x cocomitatta eiTentialia. CCa u fap #0 qttuoi funt fpecteama
tenale0;efftci6t€0;foimaIe0;T finaU^.CCaufe^omatenaleapofi
teiqb9 famra0T egritudomefuranf lunt.Subtectucjde3 ptoptn*
quu:mebmm:aut lpinrp.35t fubiectu quidelongtnquu biioieo. &t
etalongiota funtetementa.jCtbecouofuntfubtecta f m copofitio
ne l3fint cu alteratione.C3n cuiufcpaut reicopoflti5et aiteratto
ne quefic coponit ad aUqua buiulmodt puenit vnitatcT bec xnu
ta0 ad quabmoireuertttur multttudo;autgcople?:io;aut fozma,
coplepo vero eft f m alterattonet fozma f m 5pofition€.C^rTtcte4
tea ant caule funt caule permutante© et conieruate^bumani coi#
po«0 oif pofitione5:ficut funt acre^ et que tie ^ttnuatur.iBt come
fhones x aquez potu^ x que ei0cofinu§t.£t euacua tto:et retetio.
*t regtonea etciuitate^i.locababitabiUa;* q eta^tinuat;^ motf
#iberp:t'mutf
tquktca % co:pc:etanimales:t er. eis funt fotnn* t visflie.jCt alt*
ratio ietatibc % oiuerfitas i eis:ti senerib9;t in artib9:t]i mo:ib9t
<n rebus que in butnano fuperueniunt co:pote ipfutn tangenttb9:
fiuefint contra naturatntfiue uonftntcotra naturS. CJFo:male0
vero caufe «unt coplejiones et virtutea q poft cas eueniunt x topo
fittoes.CCaufeatitftnale^funt operatione^.agtinfctetia qutdS
operationumert fcultia vtrtutu:p:oculdubio etfctentia fpirituuci
lunt virtutu fubtecta:queadmOcluno05ecIarabimu^Ctt,ccerso
funt fubiecta occtrinemediciHali0 vn alicfa tnqutrit oecoigebfta
no quomodo f ana tur aut infirmatun C1£>uiu0 aute tnquifmonu*
gfectionem fcilicet vt fanita0 coTeruetur et egritudo remoueatur
opottet etiam babere partesf m iftarfi ouaru oifpofitionii i fuottl
inftrumetotum caufa^ C*£tbuiufmodi quidScaufa l rcgimg cu
comeftione % potu. *2t electto aeri*. £t menfura mottts t qftteti^*
a&t mdicQtio cum medictna.aEt medicatio manttalie.Cffroc au»
tem totum apud medico0 eft f m tre0 fpeciesifanotuj et egrozum:
et mediotum quos modo nominauimu0:et otcemus quomodo tn:
*ef buas omtfkmes inter quas pculdubionon medtum media vo>
centur. CDSt poftcp iam oiuiferimus bae oemonftrationes: tunc t5
collectueft nobisq? medicina tractatoeeIementis:t coplerronib9:
t buo:ib9:et meb:is fimpUcib9 et copofitis:* fpiritib9 et vtrtutib*
cozfi naturalib* t aialibus: t vitattVrc operationib9:T0ifpofitiob
btt0 Co:po:i0.f.fanitate;t egritudtne;etmedio:t caulteearuin; fci
ftcetcomeftioneet potu:et aeribusiet aqui0:et regionibu0;Tmott*
bu&r quietibus co:po:i0:et animalibu0:et etattbu0:et genef ibusf
t eptrinfecu0 accidertt tbu0 queco:po:i euentunt ep reb* e£traneis
t regtmine ctt comefttonuV et poruV:* medicini0:T martuu oga tio
fiibu0 ad fanitatgcoferuada et vn5qtt&£ egritudine medicandS-
C^ru vero reru queda funt oe quibu0inedico nibil aliud eft a g£
dum nifi vt quid fint tanttt effentiali fo:matione'in fo:met : % vtru
fint velnoflntoocto:ifapietiepbtficali0credat.C^t earum funt
cequtbu0t fua arte ratiocinari oebet.C&ue ergoearii funt flcut
ptincipia vtrumfint vel non fint credere Oebet.Scietiaru n%<$ gtt
culartum p:incipia credita recipiuntur et in alt|s fcientijs que fttf
otdine funt ante ea^ rattocin5tur;r tta fit oonec f cientiaru omniu
ptincipia ad pbilofopbiampztmS quemetbapb£fica nucupaf ele*
uentur.CCuct^ aliquio medtco:ft loqui tcepertt % affirmare elemS
ta et compleptone et q ifta fequutur ep eisjque fct6tie naturalt fubie
cta epttiit agsreflusfuerif.errabtt ideo o? in fcientia medictue mtt
titqoeiusnoneft;terrabitq:fealicidoeclarafleejiftimabitctt ni .
biloeclarauerit,C*&iu0 verooequomedicus fozmare oebet c\d
tit.% vtrufit vel no ftt cui9 efTe no eft manifeftu crederebec eft fum*
tna.C^meta anfint:Tquotfint;tqiioftnt:t qfint^tcopleirio*
nesque fint;t cjuot fint^t bumoies an fint; t quot fint;t ctuo fint*
^tvirtutesvtrufint-.Tquotfint .Mt fptte vtrufint:rquotfint:et
vbi.iEt quecp mutatio babet oifpofitione reius mota babet cau>
fam.Ct caufequot fint. <JI>embta autTeornuuamcta fcnfnt ana>
tbomia oifcernereoebet.C*£3 auteoequib9 fotmandoratiocina
ri oebet funt egritudihe0 % eag caufe particulares % earum fignax
qualiter egritudo remoueaf rfanitas oteruetur.&t cutufcuna* ea
rum efle occultu fuerit ad aliud oeclarandu oemonftratione afFer*
re oebet i{>m oiuidedo numerSdo % complendo, C$alen* n&<$ cu
DetnSftratiua trgumetattonefuper oiu*/K>nepmafacere aggrefl*
•ftnonoebetaggredtiitcptueftmedic^ed incptueft pbvJofopbV
C3nfctetiaeinnaturaliojloquiflcut alpbacbi:qui cft affirmare
aggrefTus fuerit q> comunttate fequt ©ebe"t n5 o^loqui oe boc tn*
cptu eft alpbacbufed in&tu tpfe eft mutacbettn.dbediCem tnqjtu
eftmedic9:Talpbaciincptueftalpbacbi'.no p5t oeboc ratiocina
ri, Ctuod fi no:perueniemus ad circuition?,
C^octrina fecunda,
CStoctrina fcoa oe eleme"tis cuius eft vnu capituflf»
^Vgem&a funt cotga rfunt gtespttmi cotgisbuaniT altogq i
VjLcorpaoiuerfarufotmajiOtuidiminime poiTiint ej quopeo*
mirtione frecie^ oiuerfegenerato;* fiunt. C<ft>edicu0 aut pb^fico
credere oebet q> funt cf ttuor.r n5 plura quo^ ouo funt leuta:r ouo
grauia. Seuia funt igni0 % aer,j5tauia terra % aqua. CtCerra efl
cotp9 fimplej cuius locu0 naturaltstn medto totius eriftit in quo
na turaliter ma net quteta % ad upm cu ab eo feparata fuerit natu*
raliter moueturx bec quidem eius r.aturalis grauttas ertftit, Cu*
iusquidemnaturafrigidaefttficca.^pfaefntalis eriftitcpfioU
milTa fuerit:nec& altera res ejtrinfeca e3 cSuerterit apgebtt ej: ea
frigiditasfenfibiltST ficcttas.JB^veroefTeingeneratis iuuame*
tu pteftat ad retctionefactendaTfictione x ad coferuadas figuras
% fotmas. CScma aut eft cotp9 fimplet cui* naturalis locus eftivt
fitdrcudas terraTcircudata ab aere cutn fuis fitib9naturalib?per
m5ferit.iEtbecquidemefteiusgrauita0c5patiua q frigidaeftT
bumtda.f.ei* naturaitali^ eriftit:q?fioimifla fueritficuteftnecp vl
la caufa eptrinfeca eicStraria fuerifcappebtterea frigiditasfem
fibtlt0totfpofltio qeftbumidtta0. J5t ipfaquid2efteiu0 gitatio
in creatione fua que reddtt eam apta ad fpargendum:T ertenden*
dum ptoqualibet raqjuiafit pauca. lEt rectpit oemfigura' que eft
fedn5 rettnet. Cui9ecingeneratisiuuametupftatadfiguradas
fotmas quas in fuis oiuifioib9 alio, fignrare volut:T ad figur^duz
ad Uneadux tgandu.1buidu efhlj citofotmasfigurales amittatd
to tn eas rectpit.Sicut ficcu I5 eas ouriter fufcipiat ourif ttt retiet
eas.Cuctf buidu T ficcufe adtuice toauerfcadtpifcef ficcu ab but*
do vt cito fufcipiat tefione" % facile ngurari poflftt. et acelret buidu
$ ficcp vt retincat firmtf qo in eo accidit e* rectificatioez equatfoe
£ibefp2fmus
36eppterbumtdupbibeturficcumaruafep9ratione.Stpptcrffe
cum pbibetur bumidu a fua fluribilitate. C&er aut eftcotp9 fim
pler cuius naturalt0 Iccus effcvtfit fuper aqu5 rfnb igne *: bec eni
efleius leuitas cop.atiua.3pfP emnatura calida eflrbumtda ( m
regula- quaoirimu0.Cuiu0 quidem efletn generatis iuuat vt ra »
tificetttnT aUeuient:Tfubtilietur:T ad fupertoia eleuenf. C3sm*
vero eft cozpus fimplec cutus naturali0locu0fup omnes demeta*
rias eriftit gte0:ci eflcdcaua celt fugficies:ipfe nlcp ad cclum per»
ueuit.iStbecquideefleiu? leuttasabfoluta.Cmu^natura calida
eft x ficca.£t eius eflTc in generatts pteftat uiuamctft vt maturetret
fubttltet:rpmtfceat:T vt etue penetrattonecurratg ea fubftantia
aerea:t vt6uoaeIem6to^srauiufrtgido:upur5frigtdttate fran
gat:T vt 6 elemctarta ppttetate ad ?plertonalttatc' redeS t. C "Buo
autegrauta plustuuantad membtoiugenerationeteoirquietem
1&t ouo leuia pl9 tuu^t ad ^eneratione fptritutiT motione' eo^; Ta<t
mouSda mebia.13 motot no fitnifi afa. C ffrec funt dementa.
C&octrina tertia.
C^octrtnetertieoecoplertombu*. Cap.L
GOm^lepo eflqualita^q ec acttone adinuic^T pafTtone otra
rta? qualita tft tn elementi^ tnuentarum:qUo^ partes ad 1 5
tam paruitate' redacte funrvt cutufcp eantmplurimu cottr»sat:
plurimu altertu0 ptouenit. C<Cum entm adinuicetn agunt t patiS
tur fuis vtrtu tibu0:accidit In earum fumma quahtas tn toto eas
ftmilis que eft copterio. C «*: t quom5 vtrtutes ptime que funt tn de
mentis ptedtctis funt quattuoi:calidit90:frigidita0 : bumiditas
tJlccita0:tuncmantfeftu eflcj*- compleriones in cotpotibu^genera
tt0T cotruptts funtper eaa.C^t illud quidem eftf m cr» opj peroi
uifionem ronalemcum^fiderationeabfoluta abfepvllacompara
ttone adrem aliqu5.C^teflouobtt0 modi^.CCtuotum vnu0 eft
Vtflt coplerioequali0ita vt <$titate0qualitat&c5trarian1inco*
pletionato ftut equale^mo fupera>e0:neqj fuperatettfttcomptf rio
qualita0 in medio earum vercC^liter vero mod* efl;vt no fit co
plerio qttalitatu cotrariarum media abfolute:fed ad vna* masis
oecliuetertremttatft:auttncotrariet.*tequecfltntercalidttateet
frigiditat6:autincotrarietatequeeftinterbumiditateTnccitat8
aut tnter vtrafcp. CO.6 aut in ooctrina medicine cofideraf eqttale
autejtra equalttatemnoneflbocnecpiUud .63tnedictt0pbtfico
credereoebet cp equale f m bac int£ttongquSotyimu0 impofTtbile
efl altquo mo inneniri quSto magi^ vt fit boi0 copfo:aut membti
bumani. C^cbe^ aut fdre o? equale oe quo medid in fui0 inquifl
tiotb9 tract&t no eftoenominatu ab ccjlttate tn qua ecflita^ cii po>
dereecjlttereriftttrfjoenoiaf a iufhcia t otuifioe.lgt boc tq> tpple
ytonato in pmi0 attcdif :fiuefit cotp9 totft.fiue f(t m?btu vntivtfit
In eo oe dem^tia cu Ims ^titatib^qu^li ra tib9iu2fura qu5 buan»
-fenpiimtl clpf.
tiatura babere oebet f m meliote ppotttonts rotuifion tsequttate"
CSlecidit atitoiuifio cu bomo eambabuerit vere equalttatt qu$
p:im5 otrimns valde fit ppinqtta.C fbuicvero eqttalitati q f 5 btt
mana attcnditurcotpoia:tqueeftincoparationealto;rquc banc
nonbabentequalttatejneo^britppinquttate^ equalttatia quam
ptioa nominautmuaqtja' b^bojocto^fiderationuacctdut tnodt.
CSutemeritfmfperacoparatSeiqueabea oiuerfificaturT eft
alia ab e.i . C Hut fm fpem vel aliter f m vn£ maneric fpeciei ?para
tl ei qo cft oiuerfum ab ea er eo q6 eft in ea. Otut erit f m aliquaj
parte fpeciei ^parata* ei qd ab ea oiuerfu^ eriftit reft crtra tpfamt
in einsfpecte.<(r£ut eritfm parteTpeciei2oarat5etq6 oiuerfutti
eft 3 b ea er eo q5 eft in eius gte fue fpeciei. f[%iit ertt £m fingulare
coparstufuisoifpofittonib9 q inipfofunt.C&uteritframcbtuj
cop^ratu ct qd ab eo otuerfu5 eriftiter eo q6 eft ertra ipm in cotpc»
re fuo. CSut erit £m mcb:u coparatufttts oifpofitiomb9 in feipfc»
CfP>um9mod9eftequalit30 q tnboieattcdttur coparationealto
rum generatoul *eft res raagni babes latitudinej q otffimttonc
minimepot coptebendimeo^ etiSqualitercuojcotingat eriftit: f$
interraultttudinetpaucttatfou35obtinetertremttate5:ab vna
quarfi cu egrdfa fueritwo poterit effe buana coptb. CSc6s vero>
modits medialisquiinterouasertreraitateabuiua lateppleriSis
erns inuentf tnindiuiduo q6 efi in vltimo equalttati^ er fpecie q t
in fine equalitatis tin eta te in qua augmentu ad fuu guenit finera.
l£t bec quide equalita a: I5 et no fit eqlttas certa qua in butus ca»
pttuh puncipio notauiraus eo q? bac tnuentri no eft pofTibile:e efii
ei ppinqua*£tbtcetiSbo equalitati no qualitercitcp vtcinuseri
ftit f5^mfuo9meb:o5alterationevelalternationc:calido:u ficut
<o::tfri^tdo9ficut cereb:u rbumtdom velut epar Tficco2:ficutof>
fa. CECu ergo poderabut tequabuntur ertt vicinus equalitatt cer
te. Jn coufideraticnevero euiufcpmembtinonnifivntusquod
cflcutia:quemadmodumpofieaoicemuff.3n comparattone au*
ttm fpirituum % membto:ump:incip3liumimpofTtbtleeft ipfum
buiccerteequalitati effep:opinquum:fed egreditur ab ea tendena
ad]caUdttateTbumiditate.CUiteetemp:incipiufuntco:tfpu3:q
cniidemambo vebementercalida ertftuntadfuperfluitate oecli
nStia^tvita^deeriflutBcaliditate.^taugmentu p bumidita*
tJ.iStefhcatidttas in bumidttate eriftit tab ea nutntur. C<lkem
b:a ^opuncipalia funttriaficutoeclarabimus.^tercisquidem
cftvnfi fri^idtt q6 eft cerebul cuius frigiditas no puenit ad cozdis
calidttatct5per5dSte^i5caliditat5teperada.£terei0vnu5ficcft
aut ficcttatt j?pinqu0:Ttpfu5S co::f5 eiusficcitasno guentt adbu*
mtditate cercbti tepatis t^perandS.IFleo^^t cereb:u tm efrigidu.
TReo^co: tfft eftficcu.S3 ; cotcoparattone alioaouo^eficcO.iSt cere
btu alio? ouo? coparatioe eftfnsidii.'.1Dodi^o terti) latttudo an
V iii)
#iberp:imtmr
gufttoi eft la titudine piimi modiXequal tta tt 0 fp8lt0: la tit udinem
tn bj magnS.iSt efl cSplerb q alicui gentiu cogrtta eriftit f m co>
parattone" alicui9 dimatiSTalicui9 aert0.3ndt n&<$ gplertongba
bet inftT qua fani eriftufcTfdaui alia bttt splerionfrqua fani oegut
Tvnaquecp eagg cogattone ad fuS fpem fue fpei?paratt5e l tepe*
rata b\ c5parationealteri* n5eftc5teperata.Co:pu0 ngqMndtcu
ff m ^plertoneTdaui qualefiet:aut infirmabtf :aut mo:iet\i£t fimi*
liter cu fdauispler-ionefndi qualereddef .erit co:po:i0 otfpo con*
trarta.CCtue igif fpfo in terra babitabili 2tno:£tiu babebit co#
pleptone tisppiiZ aeri fue cltmatis ?uenientg t babebit la titudt *
n&cui9quidelatitudob5Oua0ertremitate0multitudinisrpauci
tati0.CO.uartu02Utmodu0eflmedtu qoefttnter oua0 ertremi*
tate^ Iatttudini0 c5pleri5i0 climati0.j£t tpfuj eft ?plerio splerio
ni0 fpedei teperatio:,C<J&odu0?vo Quinf eft anguftio: prtmo et
ttrtio.1&t eft cSplejio qu& oebet babere tndiui duu oefignatu qua.
Ytuu5 Tfamtm reperitur.Chte etiS la tt tudi ne" b^ ad qulouc termi
tiantur multitudtni0Tpaucitati0 ertrcmttate^C^ebet aut fdre
Q?oEtndiuidu0O5babere?plejion5fibifoIum5 pp:iSinqua alid
ei affociari eft tmpofltbile. t£&tttus aut tnod? eft medi& ofi eft in*
tertfto0OUO0 termino0q6e?plerio:qu3 cubueritindiutduuerit
tneltoti0 2plerioni0 cuiu0 ipfuj efie opj. C^Dod' aut feptimu0 efl
c5plertoqu5vnaqueo^m5bioiufpecie0babereoebettnquaalid
Oiuerfificatur.agqualita0 n3c$ oflfo eft vt ficdta^ in eo plu^ abun
det.^tcerebtivt bumiditas in eoplurimftabudet.ftco:di0vtin
eo fit plu0 ca Uditatis.aKt neruop vt tn ci 0 plurimu abund et ftfsu
dita0. C<W>odu0 aut octauu» eft cSpIejto m£b:i fingulari0:quam
cubabuertt ertt mdto:i0Oifp5t0qu5 baberep5t.CCua"* fp&cS
flderautmu0 tnueniem^bolejcerte equalitati <pptnquio:e\CCucp
regione* attgderim' certificatu nobi^ erit cp fi ruerit loc9 $ f nba *
bttabitur fub equationeOieune^ aliqua Derebusterrent^obutil
do impediuertt vcj monte^ aut marta:opo:tebit tbi babitSte^ eS
litati certe ppinquio:e0eriftere d^alicuiu^regtonum. C3& autg
nobi0 affirmatu eft cp optnto q acctpit q> erceffu0 ab equalitate S
cippinquttati^ folta eft falfa.*ftectitudo efh folts fug captta min9
ibi malum opera tu r:Tminu0 muta t aere cp rectttudtni0 .ppinqui*
ta0 apud no^ aut apud eos 6, funt in matoti Iatttudtnecpno0:Iic|
rectitudinS n5 babeam',C2lmpliu0 autoes oifpofittone^ mo:an
ttu^ tn Itnea equinoctia li funt oifp ofitiones nobik0 fimiles. Iftecp
oer ibi tmpedttur impedtmento fenfibili:fed eo:um c5plerionibu0
fempereftftmiIi0.J£t adbancfententiamafftrmandamtam fed*
mu0 otcttonem.C1P>oftifto0autemqutinquarto moiantur cli*
mate magi^ temperati erlftunt.lBon entm^aduruntur pwpter mo
ram rectttudini0 folis fuper eo:um capita .IReo^ elongatur ab et0
parum; quemadmodum fit mciima fecundo Ttertio«.lBecp com
•fcnpiimal cltrifJ
gelantur flcut contingitbis qui in ejtremitatequtnti dftnatisba
bit5t:Tqui tfm latttudtneTunt remotio:esppterea cp fol ab eo:n ca
ptttbus eft remotus.C3n meb:isveroia' manifeftum fuit q? mem
oia pitnripalia non funt equalitati certe multu ppinqua . 3mmo
op^ vtfctas o? caro eft mcbium tlli equalita ti magts p:cpinquum
4* cetera mcb:a.Cutis th carnep:opinquio: eft.Quafi em no pa>
ttturabaqua equaliterteperatacui^medietasfit ntftalter-a me
dietas fit aqua ferues.ft fo:fit§ caltditasvenaiptfanguinisneruo
rumfrigidttati tn ea equatur.Stmiliterquocp nonpatitura cou
po:e quod bene tcperatu ejrtftit er. ftcciottbus co:po:ib9 % butmdio
ribns cutn cis equalta fuerint.CJSt nosquidefcimus cp no eft <&
quare non patiatur nifi quia non fentit illud.lRecp eft tale qualt tl
lud nifi quia p:opter tpfuj non patttur.lflifi efh ta te elTtt quale tllii
P«>pteriltd pateretur.7\es emmquevniusfuntc:iginisttnnatu
risopponuntunvneab altjspatiuntunfedabeoqdeiin qualita»
tecomumcatres n5 patitur.C&uod autemincutemasiseyifttt
tepera tum eft cutismanus.£t quod in cute manus temperattus e
eftcutisvole. i&t teperatius eiuseft quod eftfttper oigitos.jigt tem
peratius dus eftquod eft fuper indicem.j£tq6 teperatius eius efl
quod eftinpulpa ettremitatiseius:*p:opter illud eftmelio:is feti
fibtlitatis.Ktquodin cute vole magis epftit teperatO:dlquodtni
oigito:u ettremttatibus tnuenitur.Q.uap:opteretfn mitates oU
gito:umalio:umquafiindiceseirifiutqualitatumnaturatactua
ltU5. £>ebet efh oeclinatio indicis equalisejiftere ad vnacm^cs e£*
tremitatu5*.ideo vt egreffu^ ab equalttate % a medtetateperctptat
<D£>ebes auti fcirevltra bocqd fciutfticpcn oicitn9 oe medidna
tp eft temperata nolumus otccre cp fit tcperata certe:quonta illud
eftimpombile.lRecBvolumusoicere cp tiperamehtobumano iti
fua coplcrJonefitte^erata.Sien^itaenet;tucefTetej:tpfamet bu*
mana fubftantia.CSfo* volumus cp cum p:cpter calc:em natu*
ralfqui inco:po:eejnfhtbumanopatieturqualitateafFidetur q
bctequalitarSnS fupergrcdif in aliquaouaruertrejmtatu equa*
litate ejcedenttu.lRon ercjo in ipfooperabitureffectu quautatem
ercedente\C5fideratione!giturfueopationisinco:po:ebumano
efiequalis.C^nmilitercuoicimus ct»eftcal!da sutfrtatdarno*
lumus oicere cp in fui fubftStia fit tn vltimo calidttatis aut fngu
dita tis:aut in fui fubftStia fit calidio: co:po:e bumano aut frigt
dio:.Siefhefhitafo:et:cuiuscomplej:ioeffet ficutbots $plerio;
eflet teperatfi.C^ed volumusoicere cp ppter tpfa? in coivozz g>
ucnit caliditas tfrigiditas maio: illa qu3 er fe Ibcba t. C0uap:o
pter vna medicina pleruncp eft frigida buma ni ccnpoiispparatto
neet coparatioe co:po«0 fco:pionis calida ^buanivoigis ^gatio
necaltda:Tfrigida co:pous ferpentts copaTatione.^mtnoqtiqj et
vna roedidna ejifht calida comparationecctpoiispctri magisqj
Xiber piimasl
tomparattone cotpozis pault.3deocp pzecfpitur efs qui medicanf
VtcumcoplerJone mutarevoluerint*vnamadbibuerint medici>
nam q no cotulerit ab ea oifcedat, Ctf>ofldp igtf oe coplepone te>
perata que oiceda er5t 2pleuimus:ad loquendu oe copleyiombu*
t>ifteperatt5redeamu5.C3>icemusit3qjq?2ple|:ionesoiflempera
tas equale eft fiue copzebenderisfm coparatione fpeciei aUt par
tis :auttndiuidui:aut m£bzi:q funt octo.aSt funtoes comunicatt
tesin boc cp ^pleptoni tiperatc funt oppofite. a£t be octo .puentut
queadmodu oicem*.2Ste cp egreffus ab equalitateraut e" fimpler. $
equalitate no egcefitt nifi $ mvn5 cotrarietat&aut e copofitus qut
equalitatefmouas cotrarietates ercefitt.C*2tflmplicisqutdec\
f mvna" e^ cefferit cotrariet ate :aut eftejxefius fm cotrarietate ag£
tem.Quod eft aliquo ouo^modo^. Quonia aut eft calidioz cp 05»
fed nec eft bumidioznec flccioz:autfrigtdioz qpoebet:f5 ?tec£ bumt
dioz necp flccioz.Sutfm cotrarietatcpatiente.0.uod eft vno ouo>
ru modozu. QuoniS aut eft flccio:: #05 f$ no eft calidioz ntcp fri>
gidioz: aut bumidtoz:f5 n5 eft frigidtoz necp calidtoz. C3ft* tn 3t
tuoz no oiu permanct. Cauditas nacp maioz 6^05 reddtt cozpusfic
ctusq^p^.ftfrigtditasmaiozdjjo^facitcozpus bumidfcp opj
buiditate ertranea.a£t ftccttas mato: qj 05 cito reddit ipjfrisi^^
cpop^.ftbumiditasmaiozc^oebetfivaldefueritfugfiua veloci*
reductt ipfttm ad frigiditatc' qjflccitasmaioz.Que fl piurtma noit
fuerit:?feruabiti|>m pIi?iozitge.2ld vltitnu ftoreddttipfu^ frigt
diusqpoebet.ltu tame er, boc tntelltgeq? equalitasTfamtas ma>
gis perttnet caltdttati ep frigiditati.igt be quidS funtfimpltcesc^t
tuoz.C C6pofiteaut funt in quibus fit cgrefTusab equalitate f m
vtrafcpcontrartetates:veIutfifit2plerJo calidiozrbuidiozflr cp
op^ aut calidioztficcioz fimul $ op5:aut frigidiozxbumidioz fifep
op5:aut fri gidioz tflccioz fiTqj op*. <p Flon ent pot eflt fri gidiczt
calid ioz ftmutmetp ficeioz TbumidiozftT. CUnaqneqj autc* barunt
octo ?plerJonS:aut eft fine materia.Q6 quide eft cu ?plejrio cozpus
qualitatefolumodo afficit tta cp cozpus bacquafitate non afftcif
pzopterbumoze inipfumpenetrantemquibanc babeatqualita
tem ad quam immutatur cozpus.lftecp fiat nifi flcut tum calidita
te etus qui calefit ad ignc aut frtgidttate eius qui ad mue infrigi >
dat9 eft.C2luteft cu materia.Quod quideeft cucozpusnonaftict
turqualttatebuiuscoplepomsnifi pptervictnitate bumoits in
ipfumpenetrantisin q becequalitas fuperabundSs efiftitquead
modii cozp9 buma ntt c5 vitrei flegmatis infrigidatunaut c3 co!e
rici bumozis pzafltnf calefit. Cu autem in hbio tertioxqua rto cu>
iufqj.i6.compUjrionutne|:emplum tnuentes.C^teft tibi fciendu$
(p complerio cmn materia ouobus inodiseft.C<K>ebzuem qticp
epterius a materia madefactumeft.JEtquandoqjmateria pene>
trat et retinetur infozamtntbus et ventnculis ipfius.iBt eft cfl re
teptio Tpenetratio eft apoftemSff.^t eft cum non, C^cc eft oe c$*
plertone oictio.<ir>edicu0 aut pbiftcocredereoebet fecudu femitl
p ofi nonie qtiod non eft ei manifefhl per fe.
C35e complerionibu^ membiouim. Caput. 1.
^f^\3coq^z>cm cuiq*animaUTCuicp mcbtooonauitercople*
<A^pl?rione q6 magi0 meretur t q6 ei9actioibu0 ac otincfitto
ntbuaf mpofTtbtlitate^ melius ertftit.boc atitcertificare pbilofo*
pbt efl t no mcdici. Oltonauit aut bcmini coplerione temperatio
remcptnboc mundo efle&pofecu fuarum virtutu conuententia
qutb9 agit t patitur.iE t vnicuicp meb:o oonauit oe coplerioneqfc
meref ."j^ofuit ergoquedamermeb:i0 calidio:a:Talia frigtdtoia
T alia ficcio:a:T alia bumidio:a. CQtuod aut in co:po:e eft calidi'
eftfptritn^ t co:a quop:ocedit.lDeindefangtti0:Ucettn epatege»
neret fir qt enim cu co:de continuus eriftit ab eoplu^ acquirit ca*
loas 63 epa r babeat. 1|>oftea epar q:eft ficut fanguts congdatua.
1£oft quod eft caro que mino:is eft calo:i0 cp epan ppterea o? ner
uomm rtllitn ea murti funtquifunt frigidt.2!)einde funt mufcult 4
minotis funt caliditatis qj caro flmplcjrptopter illud quod oe ner
uisTligamenttseius admifcetur.1£>ofteaeftfplen,ppter illudqd
eft in eo 6/ece fanguint^. ft>oftea renes eo q> no mult' in t\s eriftit
fangut5.t?einde arteriarumtunice:nonp:opter ipfarum neruofa
co:po:a:fed p:opter illud q6 reripiut oe calefactiSe.fanguinisTfpi
rit* qm funt tn et0.l£>oftea funt venapnon pulfatilium tunicep:o*
pter fanguinem folum. I^oftea cutia vole temperate. Cifrigidius
veroq&in co:peeftflegma.1fc>ofteapiU.2>etndeo0. 1£>oftea cartto
lago.ip>oft Iigamentum.'3!>eide cbo:da.U>oft panniculu0.H>einde
ncruiia. f r>oftnucb a .1£>oft cereb:um . ^dndt a depa. 1f>oftea pin*
guedo.iboftea cuti0. C^untidiu0veroq6eftinco:po:eeftfleg*
ma.t>oftf5gui0.1f>oftea piguedo.1f>oftea adep0.1boftea cereb:u.
1^>oflea nucba.1>ofha caro mamiUaru t tefticulotu.l^oftpulmo.
1£>oft epar.3)eide rene0.1fc>oftea mufcult.1fc>oftcuti0.C€t bico>
dem eft o:do quo i5alenu0:oifpomt ea .CStore tame" oebe^ q6 pu!
mo tnfubft3ttaTn5 naturaeftbumtdu0vebementtbumiditate:
CO mnt0 enim complerio memb:i naturali0 fimiUsc ei quo nutri
tur.iBt f m fua accidentalem complerione flmilatur ei quod ab ip*
fo fuperfluit.tr 1P>ulmo aute^nutriturcalidifltino fanguine Ttnul
to admirto colo:e:Tboc qutdem ipfemet J5alenu0 noa oocet.jfn ip
fo vero multa bumtditati© fuperfluita^ colligitur ptopter illud
q6adipfumafcendttoevapo:ecc:po:r0Tp:opter illudquod ad
tp^t odcldit e?cat3rn3.1t>3ftqj igif flc eft re0:epart multomagia
buidum eft pulmone bumiditate naturali:* pulmo magi0 eft made
factu0:l5bumiditati0mo:aif>minfui etilMubftStia moUtot£fe*
certt.i2toifpofltione0flegmatt0 Tfanguini0tta intelligendefunt
flegmati0 n&<$ buectatio e f m modu madefact?di.f t fanguinis
buecta tio cft f m modu au gmetu faciedi in fubftatia; Ucettlegma
Kiber piimml
tiaturalc aqueum pleruncp fit maioiis bumtditati0 cfj fangute,
2£r.fanguineem cu qu&u oigeri oebet oigeritunmultum bumidi
tatisejeorefoluif queeratflegtnati^ naturalt0;aquei quod ad
tpfum conuerfum fuit.3n fequentibusautfcie^ qo fl ecjma natura
lc eft fanguis qui auqua conucrfu0 efl c5uerfione,C Tles autS fic*
dot que eft in eojpe funt pilt.funt.n.ep va poie fumofb qut eleuaf ,
Ttefouitum nlc^ fuit qo m eo oevapoie tniftum erat % pura fumofl
ta0congeIata.1P>oftea eft O0:ipm n5q? ofb9 mebiis ouriu0 eriftit:
bumi(^l{, tame" pilis eft.OlTi0 n5cp generatio er fanguine cutu^fu
mu0 eft ficcu0qutbumote0 naturales ejiccat locatu0 in ets, Qua
ptopter 00 multa nutrit alalia.UMU ftotop nullft nutriutaut foi*
tafTetfi nutriut er.ei0altqd valdeeft rarifr ertranemficut eriftimSt
quida q? vefpertili5e0 eo0 oigeraf.t in tis oelectf tur. 1fto0 aut cu
oua0 quatitate© oflfe % pilop in pondereequali aflumpferimu^ x
ea^icucurbita alebico fuppofito 0^^113^^^^' cgrediet cp offepl^
aquct plu^ olei: tremanebit tmV feci0 . O0 ergo pilo butmdtu*
eft. 1£>ofto0 afit in ficcttateeft cartilago.1£>oftea ligamentu. Iboft
cboida1£>oftp$niculu0.1£>oft arterie.poft nerui motiui.1£>oft coj
1£>oft nerui fenfu0.4l>otione0.n,nerui frigidioie^ fimul eriftut th
Cato,1Beruiafitfenf^frisidio:e0cldem:f5no multufunt toato fic
ciotc0:^fottaflefunteiptopinct:tnecpeti5tnfrtsidttatc funt ab
eo valde remott,1f>oftea eftcutuj,
C!2Deople|tonibu0 etatfiT generum. Capitulu.^
rfYZates ole funt quattuot. <D«2ta0 adol£di q vocaf cta0 ado
VJLlefce"tie:tefere vfqj ad.2^.5no0,CE1^oftea l eta^ sfiftgdt qvo
caf eta0 pulcbiitudini0T eft fere tfcp ad.^5.aut.4.o.5no0. CDEta
te0 minuedi cu virt9 n5 admittif ;t bec eft eta0 fenectuti^ q fereeft
vfo^adanno0,6o.€tcft eta0tninuendi cumanifeftavirtuti^oebi
litatet bec qdem eft etaofemu % fint0 vite . C3dolefcetie vero eta0
oiuidtf>in etate infantie.£t becc^demeft cft metna pucri nondii ad
motioncs % ambuladft funt apta.CDBt in etate oentiu plantatiuS
q eft poft ambulattongit antecpfitto:tt0:T |llud eft cu nondu gin>
giuefuntomnibu0 oentibu0 replete. Cll^oftea efteta0 cocufTioiai
qd^dSeft^poftvebem^ftSTnatiuttatemogtiumTantec^poHuanf»
C^eindeeftetaoalgulemativcl alguadit rfbac.i.cumabeoegre
diturfpcrma queeftquoufcpbarbefcat. C1f>oftea efteta0finti>
tudtnt0 que eft oonec finat erefcere.C3nfantiu vero folu ab infati
t ia tfoj ad iuuentutem complef to in caloiefere temp.ato*t in bumi
ditate ferejfuperfluaerifttt. Cjdl>ediciautem anttqui interfe
oifceptaueruntoe ouabu© calidttatibuo puerifiertuuentuti^,
Cfueruntenimeomm quidam quioijreruntquodcalidtta^pue
ri eft maioz : et ideo piopter illam |>Iu0 crefcit. 3deocp omne^
etu0 opcrationcs naturale0Defidert| et oi^eftione^ funt maio»
re0 ct oiutiu? ourante0 ; qnonim calo; imiatu* qui intft ti$
tjt fpermate magideft aggregatu0 et eft minoiietempoiis. <£#tep
ets fuerut qui oireriit quod caloi matu0 in muembus e valde fo: >
tio: quomam eo:um fangui0 eft maio:i0 quStita tts et magt0 fpif
fuff .3deoq* accidit eis fluni0 fangutni^ ej narib9 plu0 % foiti9. i&t
qd eoys, coplepo plus ad colerSoeclinat:t puero:0 coplejio plu0 oe
dinat ad f legma.aEt qo iuuenes vebemSttoiu mottonum epiftunt
tnotns vero no eft nill p:opter calotem Mt ipfi etiam vebementiofr
ns iftibze epflunt-.et funt melio:i0 oigeftiont0:et boc er!calo:e.2>e
fiderulnacpno eft ep calo:ef5e£frtgiditate.3deocpcanin* appeti
tuoejfrigiditatefepiuscontingit.Sicmuautquod vebefnentio*
ris ifhmb:eifti e?:iftant eft:ct> nec$ naulea accidtt eia: nec$ vomit*
necpfaftidtum:quemadmc>ducontingit puert0 ptopter oigeftiuc
eo:ummaliaam.£tfignumci?eo:u coplepomagi0 colefe gtinet
eft cp omue0eo:umegntudine0 funtcalide:ficut feb:i0tertiaria:s
eo^ vomitu© totu0 eft colericU0. J£gritudine0 autem plurime que
pueri^ eueniunt funt frigide et bumtde:T eo:um feb:e0 flegmattce
etDlurimum q6 vomut eftflegma<jSt augtnentum q6 eft i pueritf
no eft ppter fo:tttudin£ caliditati0eo:O:neo^ eft nif! ptopter multa
ipfo^ bumiditat&manmu eti§eo:u^efidertumfigniftcat calorias
top, oiminutione\ Hlbe quidf funtouarum fectaru fniet tpfarutn
fone0. C^alenU^ ambabu^vero fecti^ contradicit^tcit entm o?
to$ caliditate^ in radice funt equale^.Sed puero#calidita0ema
ioiis 'quantttatis.et mino:t0 quautatt0.facuitati0*tuuenufrf
calidita^ eft mtno:i0 qu5titati0 % maio:i0 qualitati^.f.acuitatis
OEtbuiu0 quidSoeclarattoficutipfeoiciteftvtopinemur vnaj
folam calidtta tem in menfura autco:pu0 fubtilecaltdum vnuj in
quantitateetqualitatein fubftantiam bumidarii multam femel
penetra!Te:ficutaqua:T atta vicepenetrafiein fubftatiamficcamT
paucamftcutlapis.JSt cunrficfuerit inueniem9caliditate aqueaj
matoits qua ntitati0[et mirto:i0 caliditatemilapideamiminoris
quantttatiset acutio:i0qualitatt0,a£ttta Oebe^agnofcere calidf
ta tem que eft tn pueri0 % iuuenibu^. ClPueri entm non fuerunt ge
neratinifiepfpermatequodeftmultumcalidu.^buic calo:i non*
dum acctdtt re0 que ipfum eptinguat. t^uer nanq? augeri non cef
fat fed erefcedo graditur.lBecpadbueftetitmedum <p tamretro*
cedat.3uuenibu0 vero ntbtl accidit quod eo:um calo:em augme
tet irtna tum neo$ etiam altquid quod tpfum ej:tinguat:fed tlle ca>
lo^tneisconferuaturbumiditateminonsquatitattetqualitati^
nmuIoonecadoeclinationemperueniat,1Beo^tamebuiu0 bumi'
ditatisoiminutio eft adbucoimtnutio qcaliditateretinerenS pof
fit.-neqjeft nifi quia agmentumfacereno valet.Quaft bumiditas
tanta erat pzius q> ouas res facere poterat cuftodire videl^ ca!o:e
tfuperefleetiamadaugmentumfaciedii.advltimuveroadboc'
fceuemet cp neutrS ouarureru efficere valebit;op$ ergo vti medid
2*erp:fmit$
ratta ctfftat tp poffit vn$ re efficere ct no atter§. JPalfum afft cft vt
otcainus tpm polfe agmentare:et no poffe retincre calotem lnnatit
CLub uiim m re auginentuni pteftare potefl q5 radtce uo valet cu
ftodirtftteftat crgo vt ©icamus q> calotem cuftodire po teft;tt in
totpoteauginmtumpieftare nonpoteft. ictfcttumeft cpbeceft
etafftnueiuutig.C&uodautSoiptfecunda fectag? augmeutum
qo eft in puerts no eft ntfi ppter bumiditate t no ptopter calotem
cftoictio falf a.lbumiditas namcpaugmentt eft ma tena.it; t matc
rta n5 pattt p. femecp g fe creaturammo apud operattone virtuti*
in eSagentts. CUrtus aut boc agena eft aia aut:natura pcepto oet.
IBeo^agit ntfi cuinftrumeto:t tllude calotinna t9.1EQ& aut oije
rutctq? vebem2^oeflderiuq6efttnpuerta noneftmftptopterfrt*
flid ttaie ?plerioni0 eop eft oictiof alfa. jiS? malo n3qj odlderio;qd
eft ppter trigiditatem coplerjoms n$ puentt iftimbtemecp nutm
mentu. *jf>ueroiu eni iftunbie meliot eft $ efTepoteft in plunbua bo
rta.lHeo^ tn eopcotpotibua nift fotet .ppter boc oe permutatione
Ctuaq6comedttplu0p:ouenit6^fttillud quod oinoluif : ptopter
quod crefcunt.2Uiqn veroacciditeismalitiamtftimbte ppter eo
ru guloflta tem;t qi eotucomefttoneamalia oif ponutur otdinib9:
t comedut resmalaai buidaa;Ttml1ta0t oef ug malia mouentmoti
bus.iluaptopter oefuperfluitatiOu* pluai ets adunaf:vnde pur
Sationt indiQcnt t ptecipue eotum p uimones.^deoqj eotii anbeii
tua eft fpilftot et velociot. JDagni tudinem tn no babcteo cp eotii
Virtuanondumadcoplementumperuenit.tDbec eftoictio oe co
PiCttonepuerttie Ttuuctuti0:queadmodu5 ,£al.oeclarauit cuuitj
noa fumus t nter ptetea. <C1£>teterea faciendu eft <p caliditas poft
temp* coff ftendi minui inciptt:ptopterea <p aer ctrcudans materiS
cms queeft bumiditas ertccat.Calot quocp tnnatua qut eft intus
ad boc a dtuuat. Mt labot ptoueniens qc mottontbus cotpoteis et
ammalibua quc neceffartefunt m vtta.&t oefect9 naturead refiitc'
dum it li tott f cmper. iiO mnes enim virtutea cotpotee funt fintte
%>oc auteid ratiocinatufuit in fcia natura!i:ei9er$o ogatto non
femper ejifttt in materii0.G2lmpus' ft bic virtuaimiita fotett feni
per pmuta tione" tn cotpe faceret ei9 q6 oiffoluit equaUtcr t vno mo
Otffolutio tn xno mo no effet;immo femp quotidte augeretur:t coi
pus oitfolutionc tolerare no potfet:t Oitfoiutio bumiditatufiniret
quito ma 019 cu oue res fe iuuet ad mtnotationem factendam t re
trocedfcdu. jgt poftcp ftc cft op^ neceffario vt materia oeftruaf ;t ca»
loie£(iguaf;t§cipuecuad ci9 crtiction? adtuuet ptervelppterma
tertei otfectu alia ca. )£t illud eft bumo: ertrane" q accidtt atftdue
ppterea q> cib9 ptiuat ot^eftione.iSt adtuuat ad erttngucdu ipm
feuob' modia.tlno futfocado r tegcdo.aito qlitatt obutado. «Dtc
tm buot eft flcgmatic9 frtgid9.i^t bec c tnots naturaltacmcp indi #
uiduo oeftinata f m fua pnma copler io n cvfq? ad termtnu que i fua
<fen piim£ clpi
Potctia bj ad fuZ buiditate^eruW&tlnuquodcf efn eo^terminiJ
fcfiju b5 a, i idiuiduis oiuerfificaf pptcr c5ple£ionu oiuerfitate. &t
bi qmdej funt termmi naturales.Sut ^oialtf termini abbzeuiati
^otfttnotuinopuenitpcepto. C&ocrgoef bocac6,fiuim*eftcy
puerogr iuuenO co:pa q uut u ad qualtta tc fun t calida.£t co:pa f e
nuTOecrepito^ funt frigida.S^pueroscotBa ecjli mntbutdiotaj*
pteraucmetu.a£tboc6;denobi0infinuat ejrperim&uqdoemolUcie
oflw eftrneruo^vel metoopipo?. *£t cSfideratto qm parueft ei quo
f uerut fpermat fpu0vapo:ali0.C£>cnc0autToecrepiti j?p:ie pter
boc qp fufit frig:dio:es a dbuc f unt ftcctote^. jgt bocqde k\i efperf
meto qo babet oe ouritia offiu eo;zTafperitate cuti0eon.;£t ^fidera
tioe.^o op jplfju eft tp0 ep b\ fuerutfpermaT fangui^ t f pfi0 vapoia
\\8.ttt in pueri^cidctinuemb9 eftigneitao equaluj.Sfjtn puertopl*
obudat acrita0raqita0.^t tTetribptoecrepttt0pPabudat terreftret
taoqj in tllt0Ouob9:T eft in oecrepit] pl*. C^uuSt9 aut b5 coplertonJ
magt^ ec]lc coplepoe pueri.C5parati5e tn pucrt eft ei* cSplejio fic
ca. a£t feni0Toecrepiti2p,atioeeftbutda.3)ecrepit,>^ocftficcio:iu
«enetfene in meb:t0fimpltcib9;Tb mdunvtrifcpbuiditate ejrtranea
madefactete.CSc6m#ooiuerfitatcc5pler4onugene£femine fri*
gidio:i0 ejtftut c5pler.i6t0.3deoc£ funt tncreatura mino:e0 mafcu
It0.£t f unt buidio:c0. Jgrgo ,ppter ^plertoneea^Tfrigtditate multi
plicanf ea? fupfluitate0;Tj)pter paucu tpapejrercittu. &t fubftStia
carmueft rario::licetvirt caroer-parte coplepioi0 ei^qoeiadmtfce
tur fit rarto:.Sua naqjfpifiltudtnepPpbtbef inipam penetrare
q6avent0tneruo£vtilt0ade3pfluit. C&ui#oterra0 tnbabttat
feptctrionaleabutdioKafunt.Jgt 6\ arte^ejercet aqa0:buidto:C0epi
ftut. lgt o.ab ifti0 oiuerfificgi: otuerfieriftut. CSigna aut ^pleponu
narrabim^vbivntuerfaUa fignaT particulartareferemu©.
C Doctrina quarta.
f[Doctrineqttarteadfcieduguid fitbumo:Teiti0OtutfiSe0. Ca.f.
*Jp* Zlmo:eft coio9 bumidu Uc\du tn qo tn $mi0 nutrte© couerttf
JLJi C£iu3 *o eft buo: bon9. jgt cill6 oe cut9 j>p:ietateeftvt fiat
par^ fubft§tie nutriti fol9; velcu alioTafltmilariei folu0 vel cu alio
tinfumma tnateriareftaurationi0ci9qoej:ieaoiffoluttur.2Et eiu*
fuperfluita0 eft bumo:<malu0.iEt eftquodtftud agere n5 confueuit
aut raro in bonucSttertif buoi&vn autea a «npeejpelHT ptjci 05»
C2^cim9ergoq?buiditatu co:po:i0:qdamfuntf>me: qdamfedS
de. C1t>*tme tunt quattuo: bumo:e0 quo0 paulopoft nomtnabim*
Sc6a£ *oouefunt oimfiSe^.&ut e\h funt fupfluitate0:aut n5 fug
fliutate0.|rSupfluitate0^oinfequentibu3nominabimu0.C^t
quefuntnonfuperfluitate0 funt bumo:e0c^ a fpncipalt Ot?pofitt5e
conuerfi meb:i0oelegattfuerut;j5n5dualicui9meb:o5 fimpliciu?
op.3 tt5e ^fecta para etfeai funt. Uuop funt qttuo: fpw. C^a ejl
#iber p:imus:
bumot in fotaminib' ejtremitatu paruatzvenai? coteV m5bti0 fTrrt
pltcib9 .ppinquaru imbibfctiu eavel ea. <E2l!ia ertbumot p. oia fim»
phcia traftea infcbta ficut ro0 c\ in nutrimetu c5uer ti eft apt? cu cor
puanutrtmento caret:*vtmebtabutnectet;cualiqua caufafottta
tnot* autalia ejiccauertt.C^ertia eft bumot 4 paru afrea ggelat*
fuit.iSt eft nutnmetu q6 m f ubftatia" mebzoc ej gte coplejiots con*
aerfuj efhSed er parte eflentie complentetfimtlitudinis conuerfuj
fuit.C&uarta eft bumotc\eft int9tn mebtis fimpltcib' a (mcipio
nattuttati0:g quem parttu eo^ cotinuitas e^ iflit:cui9 ^ncipiu eft in
fpermate*Spermatt0 #optincipiuefte$bumotibU0. C^toicem*
ett a* q> bumotes bumotofi bonitfupfiuivel no fup.fluic]ttuot coti»
iienf generib':genere fangutnte qui omnib* illis meltot erifttt. x ge
nere flegmatis:? senerecoIererubee:rgenerecolerenigre.CSan
gut0#onatura calid9 epiflittbumid^Cuiusfuntouefpeciesma
turali0:z no naturalis.Clftaruralis aut eft cut9 colot eft rube? ma
lo carea odotet eftvaldeoulct'0. C1Ronnaturali0vero funt oueoi>
uifiones. 2Ut9 em eflc\ a coplepioe bona fuitmutat9; no ppterea tp
ali4d ei admiftu fuerit:fed qt et? coplejio iu fevittata futt.verbigra
tia:qt aut fuit tnfrtgidatua aut calefactu0.*Et eft aliu0 qui no futt
mutat* nifi ptopter bumotemalud; ei admiftu0 fuit.Quod eft f m
&ua0Otuifioe0.&uteftadeumbumotoefoti0venitTpenetrauitin
ipfumTcotrupit.Sut in ipfomet fuit generatus bumot.verbi gra*
tia.aliqua eiue pars putruttr eius fubttle in cbolera^ rubeanw fpif
fum in coleramntgra^ conuerfumeu\*gt remanferutambeaut vua
caru in eo. *gt bui9 b\<\i oiuifionispartes fm illud quod ei admifcet
% tpfiua fpecies oe fpeciebua flegma ti& fpeciebu^ colere nigre: x fpe
ctebu0 colere rubee oiuerfificanturtaquofita^ ei^f^leruo^ ercjo fit
turbidu0. JEt aliquando flt fubitlia.zgt aliquando niger multa im
fectua ni0redine.aBtaliqu$doalbu0. ©imrttter qttocpin odote fut
% fapote mutaf. £it namo^ amar? aut falfu0 autacetofu0.C?leS
matt0autemaUudeftnaturaIe:Taliudnonnatura!e.C1Baturale
eft quod eft aptumvt in aliquo tempotefiat fanguta: quoniam eft
fangui0nonbenecoctu0. a£teftquidammodu0oulci0 flegmati*
quodnonvaldeej:iftitfrigidum:iinmocotpott0 comparattone efl
fri0iditati0pauce:fansutnt0verocomparationetcolererubeeeft
frigidum.C&eft ettamflegma oulcequodnon eftnaturalequod
non eft flegma fapotem non babena quod nominautmu0!:quod fftt
cum accid tt vt cum eo fangui0 mifceatur na turali0;T quod multo>
tien0tnrbeumatifmi07infaItuafentttur.2DuIci0 vero naturalt*
receptacuIum.2Dtyit Jfoalenu^naturam nonfecifTemembtumpto*.
ptiumqucadmodumouabu0fecitcoleri0.1bocnamq?flegmafan>
guini ptopinquambabetfimilitudinem: tegtnt eo membta om>
ma:tdcoq$ fectt naturavt cumfanguine vadat.C^Dieim9 autejq?
becindigentia eft ptopterouas res .Xlna eft necelVaria;T alia tnna»
^en p:ima; clpf.
tfoa. CfBeceflarta veroeft p:opter ouas rcflf. tlna eftvtfftun;*
tamemb:aadbocvtcummemb:anutrimetumquodad ipfa con>
fueuitvenire a miferint qo eft fangutsbon^gp retetione matertei ei*
que a ftomacbo fitt epate; p:opter aliquas caufas que acciderunt
operenf in eovirtutes naturales eoiumz coquant;t otgerant: t nu
triantur ec co.iBt ficutcalo: innatus otgertt ipfumt certificado fa
cit tpfum fangutnenufimiliter calo: er.traneusipfum plerumcp pu>
trefacttx co:rumpit.1banc #o necefftcatis partem non babent ouc
colere.iDue namqKolere flegmatt in boc no communicSt qo calor
naturalts ipm recttficat:t factt er eo fanguine^ licet in boc commu
ntcent eiq6 calo: accidetalistp»tn mutat:tfacit ep eo xl putridatcot
ruptam. Sltera eftvt fanguiniadmifceatur vt ipfum aptum red>
datad membzafle^maticarum complejionumnutrienda in fan*
guincquoiu5 qui eale nutriturus opoitet flegma actualiter efTe f m
menfuram notam:ftcut eftcerebmm: tbocquidemin ouabus eftre
pertumcbolerts.C3uuatiua #0 eftvtbumectet iucturas % mebza
q multeepftutmotiotsmeficcitasets accidatp:opter caloiemqui
er motu p:ouenitt frtcatione.*£t bocquidem eft iuuamentum ft&£
in termintsneceflttatis.CIBo naturalisautfiecnnatisalideftfu*
perfluttas oiuerfc eflentievfcp adfenfum t tftud eft mucilaginofum
&t aliud eft tn fubftantia equale in fenfu:t inverttate oiuerfum: et
eft flegma crudu.aitudeftvaldefubtilettpfum eftaquofum.SUiud
eftvalde groflum atbum videltcet.tillud quod vocatur gipfeu;t ip$
eft cut9 fubtilefuitrefolutumideo cp in foiaminibus t iucturisotu
fuit retentum quod oibus eriftit grofllus.JSt ejrflegmate eft quod*
dam quod eftfalfum:quodomnibus fiegmatis fpectebus acuttuflf
efhficcius t leutus.O mnis?vo falfuginis caufa eft;vt aquofe bumi
ditati pauci fapo:ts:aut p:iuateeo terree partes adufte complejto
numficcarumziapousamari equali temperamento mtfceantur.
Si enimmultefuerint:amarusfapo:p:ouenu\i£ter. boc qutdem
fimiltter fiunt fales* aque falfe.*£t eft etiam cum fal fit er. cinere al
cbalttcalce:t ejalijscuminaqua coquuutur;tcolatur.tcoquttur
illa aqua oonec infaiemcoaguletunautitaotmtttitur ooneccoa*
guletur.CSJmtliter quoqj flegmati tenui quod. fapo:em non ba>
bet:aut cutusfapoi adeoeft paruus quod non fuperat:cum colera
ficca natura fe mtfcuerit adufta equalitatis admi jttoe ipfuj faciet
1 Ifunucalefacietiboc igitur fiegma eft colericu. C6alen9 #o oicit
x legma boc falfum fieri p:opter tpfius putredinem aut aquofitatc
queet admifta fuit. C^tnosqutdemoicimus putredinem ipfum
lalfum efftcereudeo cp in ipfo adufttonem facit t ctnerettatem: que
cum ets bumiditatecommifcetur.Sola autemaquofitascu^eiad
mtfcetur falfedinem tnipfoefftcerenonvaIet:cum ibi vlla alia nou
fueritcaufa.2Etmibtquidemvideturcp.iIIa aut permutationis
eft;fed conttnuitatis.mnc enun locutio completa ertt. 1BX ejfleg*
r
Xtber piimusl
tnate eft q6 eft acetofum. £t quemadmodum outce ell f m ouos m<?
dos:oulce pcr fuameflentiatmt aliud ppter reertraneamque ad*
mi£ta futt.£imiliter acredoflegmatis acetofi f 3OUO0 ortngit tno
dos. tlno io qi res ejtra nea admir.ta fuit :q eflcolera nigra acris
qua tn fubfcqufcti nominabitn^.&ttero ppter caufam 3 in ipfomet
cottngit:T tllud quidS eftvt flegmati oulci q6 oijcimus tpo oulet eji
ftete accidat ficut accidit altf s fuccis oulctb* q 6us bulUut % poftea
acefcunt.JStaliud ponticumcuiusoifpofitto eftquemadmodubec
©ifpofitio.Tfottafle erit eis p5ticttas piopterea <p colera nigra p5
tica ei admtjrta fuitt fottafie erit eius ponticitas p:opter &m qua
infevebementi tnfrigidattoe infrigidatu; eft:adeo <p ei'fapot ad
ponticttateTtt couerfus<3deoq$ eip aquofitas cogelata efttad ficct
tate* parih terreftreitate' altera eft.&t necp fuit caloi oebilts <\ ipm
bullirefaceretz couerteret in'acredtneV.neq$calotfottis6;ipm c5co
queret. gt eft flegmatis fpesvitrei fpilfi groflt vitro liqttefacto fb
milis tnfuivifcofitaterponderofitate.Qo pleruqjeftacre:Tpteruq?
fapoiS non babebit.iBtvidetur <p illud ep eo q6 eftgroflum fapozej
non babens fit crudutmaut conuertttur in crudum.iEt bec quidej
eft tlla flegmafisfpeciesque tn £ndpto ret erat aquofa frigida:que
neo^ putruit: neqj res alia ei admtrta futfcfed fic pmanfit recondtta
Donecfuitingrcflatat frtgtditas fuit ei addita.C3a?igt{ oeclara
tu eft cj> coirupti f legmatis modi er. parte fapotum ipfi9 funt quat>
tuoi:falfum:acre:ponticum:Y tnfipidum. iSt erparte fue efientie
funtquattuotaquofum:vttreum:mucilagtnofum:Tgipfeum.Cru*
dum vero tn collectionemucilaginoficoniinetur. IT<Colera autem
rubea:alia eft naturalis: atia eft que eft fuper fluitas non naturalis
C^aturaliseftfpuma fangutnis:cuuiscoloieftrubeus clarus:?
Ieuis:acuta:? qyto magts fuerit calida erit ei* rubedo matoz. Que
cumincotpoiegeneraturnnouas otuidtturpartes:quarum vna
cumfanguinevadit:?altera adcbifhmtranfmittiturfeUts. 3Hu4
veroquodoeeavadit cutnfangutne:cum eo penetrat caufa necef>
Rtattst iuuamenti.1fteccffitasvero eftvtfanguini admifceatur ad
itutrienda membtaUn quotum complerionibus magnam cotere ru
bee partSefle op^f m modu qu&meref oe oiuifione ftcut pulmo. <5$
iuuamentumeftvtfanguinefubtilietTinttinertbus ipm penetrare
factat.Q6*ooeeacolatu^dcbtftimtraTmtttif fellis canecefllta*
ttstrafmitttf :miUtatis.1tteceflttatis aut aut eft fecudu totu cot>
pusq6efttpfuma fuperfluitatemundare:autf mvnu ipfiusm€bm
q6eftfel nutrire.tlttUtatis?voouofunt tuuameta.tlnueftintefti»
tia a ftercozet flegmatevifcofo abluere.iBt aliud inteftinat anttnu
lculos pungere:vt quid fit ei neceflariu fentiat-.Tegeftiones emittat
3dtocp fepe accidit coltca caufa opilationis q fit in fotamtne q6 a
felleoefcendit ad tntefttna.fE1B5 naturalts ?vo colera:aUa eft que
q natura egrcditur ptopter caufam ejtraneam que ei admifcetur .
SUia eft q a natura egrefla eft ppter cam tnXc:q: eius fubftitiaSnS
naturalis.1f>artis fcmeeft alia q eft fcitat famofa.t e illa cni ejtra
neu iU5 q6 ert admijtue f legma cut9 generatio tnagis e i epate. Jgt
alia eft que eft mtno:is fame x e illa cui e^tran eum quod eft admip
tuj eftmelancolta.CIRotaautem Tfamofa;auteftcoleracttrina:
aut eftcolera vitellina. jplegma namqj cui admifcetur colera;qnq$
cft tenue-.z generaf Idc £ma.qncpe groflu^ x generai ide fcoa.f. co
lera q ouosviteUtsfimtusepftit.C^ueaut minonsefameeiUa
q colera vocaf adufta q aliquo ouo# generaf modow.Hnus e vt
cofa in fe aduraf x acctdat tn ea cincrettasf^ ei9fubtilen6 fegef ab
ipftus cinereitatcimo cinereitas in ea ^ttnuaf.t becc^d^eftpetou
agt alius eft vt colera ntgra ejtrinfecus ad eam veniat x cum ca mt
fceaturrt becqutdeme melioi.lbut* aut fpei colerecolo:erube*: fj
no eft dar':necpflo:id9:imomagis cft ftmilis fanguinr.f^ n5 cft te*
nuis:et pleruqj a fito coloie gg altquas mutaf cas. CO.ut #0 i fut
fubftatta er-tra naturS effcalta Scui9geueratto fepPeft i epate.2Uta
l cui^generatio magtsSinftomacbo.j^tiUacVtecuiusgeneratic»
magis eft atoepate ett vna fpecies q cu q6 1 fangutneeft fubtile adu
rtf cui* fptflttudo colera l nigra.T q in ftomacbo magis generaf
ouas bj gtes.-piaflina.f.tviride: vt erugo erisT mibi c\de vf q> piaf
fina er vttelltna gttaf cu adurtf.Cu cfnadurif adufttot ea efficit
nigredtnccjqcucttrtnitate ntijta generaf [vtriditas.3inaria verc*
videt mibt q> generef tp ptafltna cutStuadurif oonecei9 buotofi
tas ficcaturT ad albedtneredireincipitjppterfuificcitate\Calot
uaq> i butdo co:pe ipzimis ntgredinc effictt:octdeoenudatip5 ni>
gredtne qn ei' oino finit buiditate\jBt qn fupffuit i co ipfum albift
cat.j£t bocc\dei Ugnis attedeque p:iusicarboncvertunf:oeinde
in ctnere.Calo:.n.tnbumido efficit nigredine:T i ei9 c5trarioalbe
dint a£t frtgidttas t buido albedtnc operaf x nigredine tei9c6tra
vio.lbtc ta mc ouo tudtcta que tn piafTtnat rJnaria iudicaui efttma
tiua funt iudf cia. Ihcc aut f pes q 6: ^tnaria oib5> colerc rubeefpeb^
calidio:ejiftit:Tpeto:Tmagispnictofa:T6:q? eftoefubftantia ve
neno:u.CColere aut nigre;alia eft naturalis;alta n5 naturalis fu
efluitas.Tflaturalis l bont fanguis fexT turbuletia x fuefluitas i
^paratione ad fanguin&q: oes buo:esoicunf fugfluitas i ?patio #
nefangutni5:cut9 fapo:iter oulcedinc x poticitateepiftit. Que cu
in epe generaf tn ouas fejjaf partes:c|ru vna 1 fanguine penctratt
alta ad fplenetrafmittif.CCIParsautcquecufangutne penetrat
vadit cii eo ca neceflttatisT vtilitatis.lBecefrttasveroe vtfaguint
admifceatur eo mo quo oebet in nutrim€tocuiufc$ meb:o:ui quo
ru coplenontb9 magnam melancolie parte^ cfieoponet ficut funt
ofla.Utilitas ^oe vtfanguinereftringat etconfcntetetinfpiflct ip
futn, pt pars etus que ad f plene tranfmittttur cft 1 llud quo fan*
Xiberp:t'mu9
Guisnon indiguit que ad tpfum vadit caufa neceflitatte t vtilita*
tis.lBeceffitas vero aut eft fm cotpus totu.f vt a fup.fluitatemu*
detunaut $ m vnu mebiu q6 eftvt fplene nutriat.lltilttaa^o io ac
ciditq: in 00 ftomacbi quafi mulgendo pfluit.JEtbecquidevttli*
tQs ouobus eft modi^.tlno quia 00 ftomacbi ftrigit rc5fo:tat:et
tnfpiifat.Slto vt in o:e ftomacbi commotionemfaciat ppter acre
dincjT erxitet ad fa me t facit oftdenu. <£3)ebe0 aut fcire op colera
rubea q ad cbtftij trafmittif feltoft tU6 quo fanguts no idtgefcr
ill6 q6 a felle cgredifeft tllud § felno ldtget.*Et fiTr colera nigra cl
ad fplene tranfmittif eft iUud quo fanguio no idiget:t illud qo a
fplene egredii: e illnd quo non indiget fplen.aSt queadmodu tlla co
lera rubea poftrema eutgilat^tutfc ejrpulfiu^ tnferhwfic colera ifta
nigra poftrema virtute: appetttiua' euigilat fupertu^.tlnde fit oeo
otb9 melioii factoiib9 la^ifDeiacbolia vero no naturali0 no eft ad„
modit bfcpoftaffe et feci^nmo eft ad modu aduftioi0 % cinereitati*
7ve0n5(pbuidecureb9terreftrib9 admifcetur: feparaf terreftret*
ta0 ab et0 aliquo ouo:umodo:ti:aut ad modubr_ppoftafi*0: % tale
qualetlld oefanguineeftmelancolia natur»!i0:Tadmodum adu*
ftioni0;q6 ecu refoluttur f ubtile % fpifium remanet-.ttale quaie tlld
eftoebumotib9 eftmelancolia fugffuen©;* tftaquidevocaturcole
ra nigra:Tne^babuitbtPPoftaft5 nifi fangute.firflegmateetnp
pter f ut vifcofitate nibil oefcedit.Sicr ep oieo ej colera rubea pto
pter fuifubtilitatetterreftreitatt0paucitatem:etfutmotu0 afft>
duitatej:T ptopterea illud quod oe ea a fanguinefeparatur in cot
poieeft paru:no oefcedtt re0 oe qua fit cur5du:nec cu feparaf mo:a
tur nifi paru:f ed putrefit:aut a co:po:e ejpellitur.T cu putrefcit et*
fubtile refoluitur x f ptffit remanet % ftt cotera ntgra adufta et non
bEpoftafiua.*E<lI>el5cbolia autemqueeftfuperfluen0:aIia eftque
eft cinta colerett q6 oe ea adurtf q eft amara: inter qu& tii et coIerS
rubea qua" aduftam vccam9 ejiftttotfferentia:q> illa eftcolera ru>
bea cui cint0 btc fuit admij tU0:bec vero non ef t nifi cini0g fe co>
gnttuo cutu0 fubtilefmt refolutum.&lia eftque6cini0fIegmati0T
qd oeeo aduftum futtir fi' flegma valde fubtileet aquofumfuertt
cmi0 etU0 erit falfus:? fi non trabit ad acredin? et poticitate.2llia
eftqueeftcini0fanguini0tq6oeeoeftaduftu5;tbec qdfc eft falfa
adpaucS trabe0OulcedinS.3llia lb\ eft cini0tnel§colte naturali0:q
fi fubttli0 fuerit:eritei9cini0:Tq6oeeaaduftuevaIdcacre:ficut
acetumquodcumfuper terrefaciemcaditebullit:eteiu0odo: eft
acri0 a quo mufce fugiuntt alia:t fi grolTa fuerit mino:i0erit acre
dtni0cumponticitatepauca.C<K>aleigtturcoIere nigre fpecie*
funt tre0:colera rubea cum adurttur et et9 fubtilerefoluitur:T oue
alte oiuifione^ qua^ poft e3 oijimu0.<fl>elancolia#o flegmatica l
tardto:i0 impedimenti % malitie. Mt melancolia cclerica eft que l
fo:tio:i5 maiiciei velocto:t0co:ruptic>i0;verutai l fufceptibUiouu
^en p:ima. cljttiK
rationt0 qnlle.^e alt'?s vero ouabu0Oiuiflontb> que magt0 acrte
eftoeterio:erifht.S>itamen in ei^pnncipio atiriliupftofuerit:citi*
medicattonerecipiet. Certia veroqmin9fuperterra' ebulitrmi»
nus m mebza penetrat:tardi9 perimit:fed ad refoluedu t ad mattj
randu i medtcatione recipiedum magi0 eft eff renie.lbe ergo funt
fpeciesbumozu no naturalwr fuperf!umtiit.C3H9lwt ^al.qui oi
rttq>bumo:naturaU0folumodo eft fangui0:Talt'i bumoieafunt
fuperfluitate^cmib' no egetunno otrit veru.Si em folu^ fanguis
eflet bumo: qui membia nutrit:ota in fuis ^plerionib* et effenttjs
ftmilia fo:et.O0 aute carneouri9 no eriftitmifl q: fangui^cuifub
ftantia oura melancolica fuit admifta ipfum nutriuit, IBeq? cere*
b:ti molltu0efl carnemifi quia fanguint qut ipm.nutriuttfubftatia
molli^flegmattcafuitadmtrta.^pfumquoqjfancmtnS altj0 fnuc
nimu0 admiftubumo:uy 6; abeofeparStur . Ciiemertrabituret
o:dinatim poniturincboatim vifuoifcermtqfc feparatur tn par>
te q tft ficut fpuma:T eft colera rubea:Tpart£q eftficut ferrre^tur
bida etiaj & melancolia:T part5 q tft ficut albutneouo^T eft fleg
ma.rpartcaquofamqeftaquofIta0 cuiu^ fuperfluita^ tnviina
cuacuatur.Squoftta^ n&c$ non tft er bumo:ibu0 fecudi0:necp eft
nifi er eoquod bibitur t nownutrit: necp tft necefTaria mfi itt nutri
mentii attenuatione] r;penetratione : bumoiinamef*!cft quod er
eoiquod bibitur Tcomedttureftnutrien0.Duodautemoiconu
trien^ volo itelligi c$ cftl pote"tia fireco:gi CXb autipot&ia co:po
ri^.f.bumanifimilitudin^babeteflco^pu^^miftiinofimpler.jfet
aqua quidS tft fimpler. CSunt autemquidl bominu c\ opin5tur
co:po:t0: virtute fanguinto fequi multitudin&Tipfiu0;Oebilitat5
fequi eiu0 paucitat£.£ed non eft ita.Quod vero attcndtf eftoif*
^ofitio ei9qu5titati0 q oeeo eo^p' ingreditur.C^t funt quidam
qoptnan! q?cubumoie0 aucti fuerint:autoiminutipoflo5co:po
ra buana f m comparatione^ fuerint qua oebet tn quStitatevnius
ad alteru fanita0erit?feruata.Sed no tft ita.lbumote^ nScpp:e
ter tftudmenfurSiq|titate^feruatSbabereoebet no uiiooatioe
alteri9bumo:i0:imoifecucuftodia meTuratioi^quai babett ?pa
tione vni9ad alte^. C&dbuc qdem remanferut oe reb9 bumo?: 6>
ftione5:q no medict^f? tfh pertinet: pl5t0:ideocp ea0 ptetermift .
CS)eequalitatesenerationi0bumo:um. <Cap.2.
Y"^Htrien0 mafticattoe aliqua babet oiscfttone. €>uperficie0
J^£ emou^fuperfictei fiomacbi^ttgua criftit:imoeft acfivna ef
fet fuperncte0:nece in eo virtu0 oigefttua er ipfo:cucp mafticatu tt
tigerit:aliqua tpmo^erftonegmutabtt.aStinbocquidemaurilta
tur faltua acquifita g oigefiione irt qua czdit caloi innatu0. 3deo
c$triticn maflicatu tn maturationeifurunculog % eritura? operaf
qo no operaf trtticu cnm aqua tritumeo^ illud qo cu aqua coc^tur
&t otrerunt quida cp (iQna oftzntens nobis maUicatu tam pa^itt
£iberp:imti8
apit oigeri ef! cp nccp ptimus odot: ne<p fapot into innenff . 0>rf
depofta^ftomacbuingredifintegra otgeritur oigefttoe:no ppter
ftomacbi calotg tfh:kd ppter calotfc membtop que ipfum circun*
dant:r a oertra quidemepant a finifira fplen. fplen na^calefacit
noppterfuifubftltt&fedppterarteriasTvenas multas qineo
funt:Tab interioii quidem efljirbu adipinu quod citofufdptt calo
remcaufaadipisTadftomacbu^reduc&Tfuperius quidem coi
mediSteoiafragmateabeo calefacto.C<Cuno^nutriesin ptimis
ofgeritttrfitfua effenttain multis animalm aurJUo eius q6 ei ad*
mifceturoeeoquod bibitur:plertiq$cbilus:T eft fubftetia Uquida
pttfane in fptfiltudine fimtlts. HDetnde eiusfttbtile a ftomacbo % in
tefftnisattrabifcTpervtas vena^que mefaraice vocanf impellt»
turq funtvenefubtilesoure:omnibusinteftiniscontinue. Cnc$
per eas impellitur ad ven5 peruenit epatts que potta vocaf :t pe>
netratineparinoiutfiontbusTramis poite intrantibttsT femU
notantibusTfubtfttantib* ad moducapiUo?t:occurrentibusotifi>
<tt's oiuifiontt radicu vsne qut a gibbo epatis afccdtt.igt n5 facit
ipfam penetrare in tllas coanguftattoes ntfi meliotcomirtio aque
bibite fupta id quoindtget cotpus. Cum ergo in iftarB venap vil*
!i« oiuidif fic quafi epar totaliter tagat bttius cbtli totalitate:T p
pttr rtlud tunc etus operatio eft vebemetiotTfottiot:T veloctot :et
tunccoquif.C3fttomniaiitoecoctionequeeft bmSieftresqueeft
ficutfpuma :t res que eft ficut b^poftafisjT res fottaffe erit cu tis
aut qttead adttftioneperttnefcfi oecoctiofuperflua fuerir.aut res
que no eft bene cocta:T oecoctiofuerit minot qj oecet. S*puma aut
eft colera rubea. J2t b^poftafis eft mel Jcolta que ambo fitnt nattt*
rales.Stdufti vero fubtile eft mala colera rubea. € t eius fpifluj eft
melancolia mala non naturatis. Mt q6 n6 bene coctu eftflegma eft.
Ouodaute; oeboctotorescolata Squeeft benecocta eftfangnis
Ouitn^diueftinepatefubttUoterJftitqj oebet^ppter aquofam
fuperfluitatfcq ptopter rem quS oi|im9eft neceffaria . C3ftlu* #o
qd eft fanguis cu$ ab epate feparaf ab aquofitate mperflua illico
mundatur quenecelTaria n6 eft ntfi ptopter caufam quSdam q t5
fublata eft.C£rtrabif ergo acjuofitas a fangutne invena q ad re
nesocfceditTfertfecumfanguinSq adrenesnutrie*dosfua q^rtita
tt t qualitate bonusertftitmutrito^ renesvnctuofitas bui9 aquofl
tatis t fanguineitatis;odde aliud q6 remanet ad veficcam ttdit:
Tpoftadvirgam.Sa^uisauteffenttebonepervenammagna' ad
gtbbofitatf epatis afceMente* vadtt:T tendit per venas que ab eavt
ramtfeparanf:oefndegedeguilvenaru:poftea fedenecbi gedeguil
poft in fuggenttb* fegnecbi:oeinde in venis q funt ficut villt capil
laribusfil'es:poftea fanguis ab eap ottfkt js refudSdo izbit t me>
bta erpte oiutna.C^^guts ergo caufa efficies calot eft tgatus.
H£i caufa materialis eft qo oe nutrietib^eft teinperatumr oe po»
'fenpiimal cljriiijJ
tibu0 bont0. C^t fo:mali0 cS ipfius eft oecoctio noua. CJCtcw*
caufa finalis eft vt nutriat co:pu0. C£ffici£0 verocolererubeedl
efl igneu0 caloi fuperfluustT piopiie in epate.C^ t eius caufa ma
terialis eftquod oe nutrietibuseflfubtilecaliduoulcetvnctuofuj
tacutum.C^teiuscaufa eftfoimalis oecoctionS adfuperfluita te
piocedere. C^t etusfinaliscaufa eft neceffit ^ % vtilttas quas no;
minauimus.C^ci^autflesmati^caufaeflcaUditasattenua
ta. C*St cius matertalia c& eft q6 oe nutric*tib*eft groffuj bumidft
Vifcof U5 frtgidu. C*£t eius c3 foimalia eft oecoctionis attenuatio
C^t etus finalt0 c& 1 necelTttaseius.C^t vtilitas tpfius c\s noia
uimu9.C<1C>elancolie aut btPPoftaftueAde caefficifeecaloUem
peratus.^ caefftciceadufteeft caliditasq abe5Utateeftegref>
fa.C^ t ei9ca materialisgqooenutrietib9 eft vebemeter groflum
paucebuidttatis: Teop calidu^fo:ti9tllo.C£tc5ci9fo:mali0 eft
fer. btppoftaftua fmvnuouo^modo^vn necjj labifcneqj relolutf
C^t eiue c5 finali0 eft neceflita^et' tiuuamentu ipfiu0 q6 nofaut
mu0. C4IM§cbolia autem fit multa:aut piopter caliditate; epa
ti0 aut fpleni^ oebilitatem:aut p:opterfrtgo:i0 vebementiam c6*
gelanti0;atppter2ftricti5i0pfeueriti5:5tp.p.esrttudte0 q multe
x plijre fuerut qre ppter ill6 bucue^ facti funt cinere*. HJCucp me*
lacboltca multipltcaf rinter ftomacbu tepar ftat:fangui0tbonop
buos gnatio cu ea mino:af .ergo fangui0tninuef . H)ebeeaut fcirc
cp gnatiois buo^caecaUditasTfrigidita^cualijaejiftut C&0. S$
calidita0eqli0 fangutne generat.ftfupflufe coler&gignitrube5.
«JDtrttuqj fupf lua melacbolia' gnat ppf fupfluitate" adufti6i0.£t
frigtdit30 quidef legtna generat.f t tnultu f uperflua gnat tneUfco
lia ppterfuperfluitat6?gdattoi0. C2>ebe0aut attendere fttute*
pa!Ttua0cu?vtutu actiua^equi oift§tia.C1B«£ opj vtfit creduli*
ta0q? oie 2ptb fibi gnat fiTe Tno fui cStrariu o accne:l5 no fit per
ee*ntta. CCoplbm emmultotiee accidit vtcotrariugencret. JFri>
gida nacp optb tficca plerucp gnat buiditatc eptrane^ n5 pp ouc*
nteti5:f5ppteroigefttueoebi[ttate.£tbm5iqde5pron€bn0ib5
macer cut^tucture funt la^teleui^tipfeetimowfu^ttfrigtd' ta
ctu;Tfuaui0.Tvene Sgufte tfimilaf buic q6 gnaf.feniu oe flegmat ;
I5 certa fenu opfo fr»gtda fit iftcca.C2Hbe0autfcirecp fangute %
q6 cu eo iabtf tertia b5 inveni^ oigone^.ft cu p meb:a oiutdif vt
vnuqocp fuu recipta t nutrimetu b^ otgone quartS.CSupfluitaff
igif oigonts pume q eft in ftomacbo per inteftino^ egrcdtf viam.
*Et fc6e oigeftioni^ q fit in epate fugtluita^plurimu cu vuna egrc
ditur.O.uod auteDeea remanet:ad fplene^iTfel tendit.2Duaruve
rooigeftionu remanentiufuperfluitate^ perrefolutione q no fcn*
titur.rper fudoiemTperfozdicie^ eytrinfecam egrediuntur.Cu*
ius par0 eft quod per fcnamina egreditur fenfibilia ficut p nare^:
wnftf m a uditus: aut no fenfibiiia flcut p po:oa:aut ef tra naturi
? utj
WbeYpzimus;
flcut u a|5a cS aperiunfcaut quod nafcitur er. additionibus in eoi
po:ibus ficut ptli zvngues. C^Debe^ aiit fctre cj> fi a Ucutus bumo
resfubttte0ejiflut:eo!?cuacuatioeuoebiUtat:cuimultu nocet in
fui foztitudte fuo$r po:o;r amplitudo:ppter q6 refoluttone fequtf
oebiUtasr q? bumoies fubtiles adeuacuandUT refoiuendii funt
factles. Q6 aut ad r ,'oluendu et euacuadu efl facile fpiritui facile
aflbciari pot tn fua refolutione:cu eo igitur refolmf . CiBt oebes
fcire q? queadmodu bumozes ifti in fuis generationibus ca0 btit
fic zmfms mottbuobab&caufa^.C^&otus nacft trcscalidefau
gutne mouet:tcoler5 rube5:Tfo:tafl*e mouebut melacbolt&T foitc
facift ea\ C0-uie0 %o flegma fo:te reddtt taltquas meftefpeff. £t
ettpfemet efltmationeo mouetbuo:e0 verbi sfa:fanguine ein mo
uet re0 intueri rubea^ quap:opter j^bibem9 illu er cui9 narifrTan
gui0fluit:re0fpl5do:5bitte0 rubeu afpicere.C*Stbecquidemoici
mu0oebuo:ibu0teo9generationibu0.CSoQui verocotra pter
UO0 Toeuiante^ oebent fapientiarii opifice^ rnon medtct.
C2D°ctrina quinta.
CDoctrine quinte ad fciendu 4d fit memb:u tfue partes. r Ca.T.
fFfc*£mb:a autefunt co:po:a q eppnma bumotugeneranf; c5>
3JL£miptione:qucadmodubumo:e0funt co:po:a q er prima ci*
bo:um generantur c5mi$ti5e:ficut cibi funt er. p:tma ?mirtioe ge
nerati elemeto9.Cdkemb:ozraut alia funtq funt fimpltcia : alta
funt q funt copofita.C^tftmpltcta qutdcfuntquosquacuc^fenfi
bilc afTumpferi0 parte in noie x oifftnitioe erit tott cotcas ficut ca
roin fui^partib^To^infui^partibt^Tneru* infui0 partibu0 et
bi0fil'ta.3deocpfimiliuvocanturpartiu.C€6pofita Jvofunt illa
quotrquScucn acceperis partein noieTOtffinttioetoti coicano no
crit ficut manu^ Tfarie0:par0 efn faciei no eft facie^mecp par^ma
nu0 efl manu0.€t vocitur meb:a inftrumetalia:eo <p funt animc
tnftrumeta ad coplendu motu^Toperatione^.CINimu m?b:o:u5
fimiltu l O0:qo ourft eft creatu:qfn ipfu$ eft co:po:i0fundamentuj
TfubftStaculii motuu- C1f>oft ipm %o eft cartilago» q er. offe erifltt
mollto: tdeoo^flecti p6t:i5 eft oibu0 aln> mcb:t0Ourio:.<Cuiu0iu
uametii in creatione fuittvt ofllu$ cu co:po:ibu0moilibu0 per ipa$
melio: fieret c5tinuatio:TVtouru cu molli n5 abfq? medto c5pone
retur.ouroefhmolle lederef:Tpcipue in bo:a gcufltcni^Toftrtctio
ni0 fl n5 eflet 2pofitio o:dtnata:ficut eft in ofle fpatule Tb^ppocun
driomTinoffibu0 coftaru:Tficuteftepiglotali0 carttIago:Tillo q6
efl fub tbo:ace TVt per ipfam eti5 fo:et melio: iuncturarum fe ad>
inuic? rrtcanttuvtcinita0:ne fua ouritieruperentunTetil vt altc|0
mufculu0 fec£ttdtndo ad aliqo peruenerit mcmbto^in quo osno
criftat cuiinitatur Ta quo c5fo:tetur:ficutpalpeb:aru mufculi vt
fft ibi fubltftaculii co:di0eoatoefenfio:Tplerucp ctt & in multi0 lo*
<t0 eftnecefle rem aliqua3 ret alicui inntti q non fit oura invitimo
ffcut eptgloti. <T1f>oftea tunt nerui qut fimt eotpota a ceretoo o:ta
aut a nucba:alba:ad flectendumolIta:Tad fepar§duoura:ad boc
creati vt p. eoe m6b:a fenfujbabe^t rmotum. CJtl^ofl neruoa funt
cbozde q quidc funt co:po:a que ab ejtremitattbusmufculopoiiu
turTnerut0ftmilantur:Tad mebia tende"te0 mobtUa plerucp fua re
tractione retrabiit mebia .ppter mufculi cotracttone t?gregatto>
ne tppter retroifu reductionc:tqtic$ relarit relajameto fut .ppter
ea q> mufculu0 oilatatur cu ad fuii redit fitu:aut fupta menf uram
qua eiu0 b5 Iongttudo:Tfup:a Dtfpofitione' qu3 bj cu in fuo natu*
ralt epftit ntu addit-.ficut in quibufd§ Vtdemu0mufculi0:qut qut*
de* fm plrn funt jpofitt er, nerui^ qui ad mufculu tendut:rab alte»
ra parte egrediun£:Tej:co:po:ib9 oe quib9 poftcbo:darurelatton£
tractabim? .^tbecquidefuntqueligameta voc&urq eti&fmvt
fujttactu neruofa ejifiut:TabofTtbu0veni6tta admufculu vadut:
et fiunt fila ipfa tnerui tn eo. Quod ergo eft fup:a partS mufculivo
catur caro.f t qd ab eo feparaf rad iunctur$ vadit % meb:u motS
colltgtf t feipfbTpmutaf cbo:da.C1£oftea0aut funt ligameta q
pdirtm?:q etiaTunt co:po:a neruofimiltajquopquedaTunt q ab>
IbluteligametavocantunTquedaTuntqnomine alabacbab: vel
alcbaab app:op:ianf.3Hud vero q6ad mufculuejtedif novocaf
nifi ltgamentu.£t illud q6 ad mufculu no er. tendtf :fj tfh qo eft m»
ter duo ettrema ofTifi iucture cotinuaf aut inter alta mcb:a:r vn£
re alij firmiter annectit ppter q6 ligamEtu vocaf :r qficp nominc
alabacbab velalcbaab app:op:iatur.3Ugametu#onullit fenfu$
babuit;nepptermotuTfricationSDoleret.3uuamentu aut liga*
mctt er eo q6 p:emifTum efl perpenditur. C^t pofl ligameta funt
arterte:qfuntco:po:aq a co:denafcunf cocauannlongitudineep
tenfameruofa ttn fui fubftantta ligamentalia babentta; mottoes
0tlat5do fe x c5ftringendo:q er<5etibu0 oifcernutur d;dem ad boc
fuerut create vt co: euentef :tfumofu0 vapo: ab eo eypellaf ;t fpt*
ritu^ meb:t0Co:po:t0Diftribuatur. C*ff>oftfunt vene q arterfjs
fimile0eriftut:f5 funt ab epatetfunt qutetaque quid£ fuerut crea
tead boc vt fangui0 meb:i0 q funt in co:po:e partiaf. 0>einde
funt panniculi 6; funt co:po:a oe fili^ neruofi0 n6 fenfu pcepfoter
ta:quo;rfpiflitudo tenui0ertftitoilatata:alio;rco:po;2 fupficie^ co
operientia zcotinetta ea ,pptertuuamenta:erqutbu0eftvt fnmma
eo:u5,in fuafigura tfactura cuftodiant:terei0eftvtea abaWj^coz
poabu^ fufpedat:Tei0 annectat mediStibu^ neruo tligamento: q
fila facta fuerut:er qbu0 terti fuerut ficut rbene^ oo:fo-.T er eis eft
vt m£b:a f m fut fiibftStiS fenfum no babentta per ipfo^ babeant
fuperficte fui efTentia fentiente": q illud q6 ei occurrit fentit:r acci*
deta Itter fzntit q6 in co:po« accidit q6 ei^ tnuolutu e:rbec quide
meb:a funt ficut pulmo:epan fple;trbene0:bec efii fua fubftantia
nullo modo fentiunt;fed necp fentt t iUud q6 in ei0 p.cufTtone factt
£iberp:imtt8*
nifl q5 oe pSniculis fuper ea eriftit cunc# in ets acctdit ventus aut
apafentif/.fjvetu fentit panicul9 acctdetaliter ppter efteftoncque
cotingitin tpfo:apa#o fenttt pnncipiupamculireiu* appefione^
accidetalttenideocg meb:u apoftematia grautta te larat {C1|>oft>
ea ell caro q eft locopvacuop tpletio:q tn bo:us mebio^ fitu tn coz*
po:e ejciftuntjTipfom^ foitttudo qua fuftentat O" vnoquocp %o
mebioeft^tusnaturaliaqua ei resnutrtmeti apletigt bocquidS
eft nutrimentum attrabere Tretinere:TafTtmilareTvnireTfuperflut
tate e£pellere.4E£t poft becquide meb:a oiuerfificantur.Sut effi
eo^qdam q pieter bancvirtute infug aliSvirtute' biit q ab ets ad
altud jxedtt.£tqued5funteo;ic|bocn5 babet.£t aliter.Oueda'
eo£ funt q pieter bSc virtute" infupervirtute bttt q eia ab alio m*
fluittfunt eo^qdaq non.fECumergo copofitio ftet:fequef q? eft
membiufufctpiesTtribuens.Tmebiu tribumno fufctpi§a:Tmem*
tnumfufctpiesTnS tribueejTmebiuneo^fufctpies necptrtbue^,
CS)e mcb:i aut autfc tribueu^Tf ufciptcti0 inuetioe no oubitam*
in cerebio naqmpate oescouenerunt mcdici <p vnuqdcp eo£ virtu
tem vite fufciptt tcalo:e naturaletfpiritu a cozde-.tvnumquodc^
eo:um punctpiu babetvirtutia qu& alt|0 tributt: fed cerebm qui»
detn p:ebet feufum f m quofdam abfolute:?£m quofdam no abfo*
iute:tepar eft p:incipiu nutr imfti f m quofda ab(olute:tf m quof*
<iam non abfolute. Cl>emeb:i aut fufciptettg rn5 trtbuSti0 iuuS
tione no oubitamu6;ficut caro eft q fenttecji vritutS tvite fufcipit
?no eftalicuiu0Virtutisp:tnctpiuquamalijvllom5 tnbuat.C^c
altfsvero ouab9 oiuifioniapartib9 in vna earum medtci a magno
pfcop oiuerftficatt funr.fP>5oii nScg magn9 oijtt q> mebmtribues
tno recipiete eft co::ipfum eft omniu virtutu p:tma radi£;T oibus
altJ5mSb:t0 fuaa trtbuit virtutea quibus nutriun! tviuitt % qutb*
cop:ebendunt zquib9mouet.<1l>edictTquid&puino9pl5o:u5 bas
vtrtutes in mebuspartitt funt:tn5 oijerutqo fit mfbmm tribufs
sn5 fufciptena.ft p5i qutde fermo cu fubtiliter certificatttr eft ve
racto:.£>edmedico:umfermo tn pumis cum attendttur eft magts
mantfertu0.1|>ofteainaliaotuifioi5parteoiuerfificatifuntmedi4
ci inter fe:x pfit inter fe.Una enim f ecta otrtt q? offa scaro n5 fen
tictia % eo:uj fimilia non perdur5t nifi per virtutes p:op:tas quc
lunt in eie :que non ab altjs punctpt|0U0inf lurerunt :fed per tllas
virtute© cumnutrimentumei0 tranfmittiturfibifufficiunt.Tnecd
ipfa altj rei virtut^ tribuuntmecp etiam almd memb:um ei0 aliam
trtbuit virtutem.2llia vero fecta oi£it q? virtutesifie nonfunt ds
p:op:ie fed ab epatcet co:de in generationis p:inciptoei0 tnflu?e*
runt et tn eio qutete permanferunt. <tt>edico tamen non attinet vt
infcquendooemonftratiua ptocedat argumentattone. tXnde oe
bi0 ouabuo oiuerfitatibu^ ad veritatem eptu0p:oueniat;necp pa
ttt ei femita adlboc inquantum eft medtcus; neq? boc ipfum in a\u
qua fuarumperfcrutationumt fuarum acttonu? impedi'. CDc
bet aiit fcire t credere in oiuerfitate piima <p non eft ei curandum
vtrum co: fit p:incipium fenttendi x mottSis cerebto x virtutis nn
trienti0.epati:aut non fit.Cerebtu nScp fiue poftco:babeatp:inct
ptuanimaliuactionu ejrtftit coparationealtozumembioiu. C£t
eparfimtltteractionunaturaliunutrimentupiincipiuepfhtalio*
rum memb:o? comparatione.igt oe alia quidemoiuerfitateoebet
fcire t credere op non efl ei curandu vtrumvirtu0 naturalis tn tali
quale eft 00 in piincipio gnattonis ab epate venerit:aut p fuamct
compleponemeretur.aut nibtlfiteo^. C Sedoebetcrederec»
bccvtrtus ad tpfum non p:ofluit nifi ab epatclftamfi inter cavia
daudcretur 1 05 nutrtm&u aptum baberet:eiu0 actio oeftruerefc
queadmodum fit in fenfu t motu cu neruti0 qut pzouenit a cerebto
ftrtngitur.tlirtu0 vero illa oflia naturalis facta efi oum ctue per
manferit complepo. C*Bt tunc quidem erplanabitur et oiuifloni*
babttudo:t vtdebit mcmbta principalia q funt:t memb:a ptincu
palibu5oeferuientia:t meb;a no pttctpalta abfo3feruitio.C*J&5
waveropilcipaliafunt membta queptimaruvirtutuqueincoipo
reer.ifhwtqueadbecfuntneceflarte;vtfinsttlare:aut fpecies per*
durent piinctpta babcnt.Secundumverofingularisourabilita*
te funt tria pii cipta. Co: quidcm eft pttncipiu Mutis vitt.i£t cere
b:u qutdem eft piictpiu vtrtutis fentiendt t moue"di.a£t epar 6\dcm
efi pzktpium nutri€di.Sed $ m fpcciei ourabilftatem funt piind*
paih bec tria:t etia^ aliud quartuqfc fpeciei ejriftit ppziu.^t funt
tefticult 4vnt rci funt nccefTartftad rcm ali5 iuuatiui . TBccefittatf
ergo eft ad fpcrma Qcntr^dn q6 genealogta coferuat . 3uuamen*
tum vcro eft ad boc vt coplementu fo:me octunt coplejrio mafcu*
lina t feminca cofcructunq fpeciebus aialis accidftia funt infepa
rabilta:tnecfuntcrrebu0in aialitattseflentia in^redientibus.
C4Dembio9veroocferuicntium:alia funt q fermtuteoeferutunt
p:eparato:ta:alia q feruiutferuitutelatotia . j£t pieparatozia 6>
dem fcruitusvocatur vtilitas.Hatoiia vcro ferutt* abfolutevocaf
Beruit9autp:eparato:ia eftanted3£nctpalcoperef.€tlato:ta fer
uttuspoft63{)ncipalcogatur.Co:di5 #o*feruien0pparato: effcft*
cut pulmo t ei* ferui£0 lato: cft ficut arterte.Cereb:i?vo feruie* pt
parato:eficutepartaliainutrimentimSb:atcuftodiefpu0.*tIatot
eft ficut nerut.J6pa ti0^o ppato^ferutfe eft ficut ftomacbu^ t iarot
€ficutvcnc.J5ttefticulo9^deferuic5pparato:funt ficut mgbzacl
ancff tpfi generSt fperma.«5edeo:;feruie0!ato:cftvirga tnvtri^et
vene q funt inttrtos x ipfa*. t'tin multerib9fimiliter funt vene q
fperma a d locft £ceptioi0 impcllut:et muliere^ infup bftt matrtcfe
per qua fpe rmatis aplcturvttlita^.C^ar.autoijit q> mcTno^alta
funt q opationetffiefftcere bnt:alia que iuuamentu tm:talta funt
queoperattonem 1 tuuametubnt.pttmu eftficut co:.fcomeftftcut
%ibcxp2imol
pulmo tcrtiu fTcut epar.SEMco aut q> pJoBationej opj intelligiiillud
q6 cumrefolumodo ogationu invtta fingularis ingredictiu cople
tunaut iv. fpeciei permanetia:ficut co: in generattone fpus.C^*
pertuuametuopj intellt^iilludqdpteparatur adaltertus mebti
operationSfufcipie^&ttunceritoperatiocopleta ad oand^fin*
gulanvit&:aut fpeciei gma ncti&quea dmodu pulmo a ere" ppa ratu
pieftatagrso tnquStuoigeftione fc6am adeo perfectl efftcit quo
ad fanguis ad ipfummet nutri^du fit bonus actionej ogatus efl.
jgtinqptumoperatione efftcit que in alia ejpectata operattSe au>
pliatuniuuamStti efficit.lEtia oenuo oicem9q? membtopalia funt
quegenerSturecfpermatequefuntfimiliupartium mebta pteter
carne % adtpe.Jgt alia funt que er, fanguine generStur ficut adeps
x caro.Quod ctme pteter bec ouo e$ ouobus generaf fpermatib*
mafculotum fpermate % fpermatemulieru.C£>edfecundu fermo
tteetusqui oefapientuV verificauifcfcefpermatemafcuugeneraf;
ficut generaf cafeu^ oe coagulo;t oe fpermate multerie generaf fl
cutcafeusgwaf oe!acte.igtficutpncipiu coagufatiois cfttn coa>
gulo:ita ptincipiucoagulationisfotmeefttn fpermate viri. jgt fi>
cut ptincipiu coagulattoni^ eft tn lacte:ita ptinctpiu coagulatto*
nis fotmcf.virtutis patientis eft in fpermate multerts.iEt quead*
jnoduvnuquodqj ©uo;r coagultvc^t lactis eft;parsfubft§tie cafei 6\
fit er. eis: it a vnftq6^ ouo? fpermatu efl pars fubftatte embitoni0
C^oc aut verbit n5 paru* imo multu verbi0 jSaf.eft ^trariu . Si
bi n&p xidd cj? cuicpouopfpermatu inefl virt9 coagulatiua tvir
tu0 coagula tione fufcipien0 ..dEt ptopter boc no fe ptobibet quin
tricat quodvirtus coagulattua inmafculiseft fottiot . t virtus
coagulationem fufcipien^e fotttot in femini^, CCiualiter autem
fermo in boc certificef auenitur tn noftri^ lib:i0 c\ funt oe fapi£tij0
radicalibu0.C1£oftea vero fangut0 o\ in tepote menftruop a mu>
liere feparabaf fit nutrtmetu. C^ed alia paY0 ei9 eft q in fimilitu
dine 2uertif fubftantiefpermati*0 % tnlbio^ q epeo generaturterit
tiutrimentu au£tnent§s ipm.<a pars ei9 eft q non nutrim&u fit
adbucfed eft couenies vt coagulef ad iplenda loca nulbiopptimo
rum vacuar fit caro % adep0. Jgt alia pars etus efi fuperfluitas q
nullibaruouarft reru eft bona:t remanet vfc$ ad bota" part5* quaj
vt pote natura fuperfluam ejpeliit. Cuncg infans parturttunfan*
guis que* ipfius epar generat buius fanguinis vices fuppIef.T ge*
ncraturej: eoquodab illo fanguine generabatur. ^t caro qutdej
cp fangutne generatur fptflb quem caliditas t ficcitas coagulant.
jgldeps vero erei9aquofitatetvnctuofitategeneraturqu5 frigidi*
tascogulatrideocg i£>35caliditasrefoIutt.C<1Dcb:a autcq erfper
matefunt creata:cttm folutiont continuitatis pa tiuntur certa c5
Itnuitatenon reftauranturmifipauca cjreisit tn paucis babttudi
mb^ti etatc pueritie;ficut ofiart ramivcna?parui;non crh magni
<fenpzima: etpriij*
hecp arteriaru. CCii efii aliq eo;r %s feiugif nibil loco ei> mfcit: tt
bec qutdej funt ficut oflaT nerui. C3Ua *o q e£ fanguine funt crea
ta renatcunturpofteditionefu&Tcotinuant talifubftantta c\li&
funtipfa:ficutcaro.C*St »Wud quidemqdeft creatumejfangui*
nei quo adbuc virtus er^mtfpermatisoumnonduminteripm %
fperma tepustntercefiit ntfi paruuullud mebtuqn tollrf itcru nafci
pot:ficut o&csin etatepueritte.Cuaiitfanguisad ali& cSuerfuflf
fuerit coplerione no iteru rcnafcetur.C*£toicemus tt&cp mebio
ro fenttentiu mobtliu plerucp motusTfenfusfimulpunctpiue vn*
neruus:T plerito^ feparantunz erit pricipiu cuiufcp virtutts neru1*.
H&t ettl oicem9 q? oim itertom que pannicuUs funt iuoluta:p§nt
culus ep vno p3niculo:it pectus aut ventrc" cooperietfu nafcit.S»ed
eo:ii q in pecto:e funt p3niculo:uo:igo ficut 0£apb:agmatisT ve»
nartiT arteriaruTpulmomscfterpanniculottertotequicoftas tt
$it:% meb:o:u 6\dl % venaru qucfunt tn vctre panniculi oiiutur c^
fipbac q tnterius ventris cooperit mufculos.C^? nmta quocp m5*
b:a carnofa funt:aut viltofa ficut caro quec in mufcults:aut viUis
carentia ficut epar.jgt nulP quide motus flt ntfi per viUos.ttolurt
tarius vero motus fit caufa villo:u q funt in mufculis.&t natura*
lts:ficut motus matncts % ;venaru.*St copofitusficutmot^traTglu
ttedt ftt vtllis ppujs p. foimam fitu longitudinis:T la tttudinis: ct
trafuerfionis.Sttractiom vero funt villi qut in longitudtne p:ote
duntur. J5t ef pulfioni vtUi q in lahtudine ttndut coftrigentes.aEt
retentou j vtllt 4 er trafuerfovadut. {Edfoebioiu aut quevna babet
tunica ficut venaruT vefice tres villout fpedes adinuiccfunt terte*
j£tmeb:o:uq funtouasbabentta tunicas villtquii latttudinem
tedut fg t ertrtnfcca er.iftut eo£ tunica:T altf ouo t tunica^eo^ Cf trtri
feca.3Ut tn qut in logttudine p:otenduntur adfuperficie magts oe
cUnant ertrinfecS. Out taliter no creatifuerut nifi ne attrabendi
et erpeUendi vtlli fimul e£ift8t:immo meliuscft vt villi attrabendt
etrctincdi fint fimuUnifitntnteftinisrnoemmmulta indigit rete"
tionc:fcdattracttoneet espulftone. C^tofcemusefia memb:o:u
neruofop co:ga a fui fubftatia aliena cottnctiutalta funt quevns*
babenttuntcam:etaliaqueouas.C^ueautemouabus confiftut
tuntcis non taltter creatafueruntntfipwpter iuuamenta multa.
£luo:um vnum eft multa necemtas multe cuftodie fouitudtnis
fue co:pettatis:nefcindanf c£fo:tttudinismot9 ePqo^tinet t ets:
ficut arterie.£>ecundu5 eft multa ntctUltas multe cuftodte in re coz
pohs quod in eis eft reconditum ne refoluatur et egrcdiatur.Uefc*
lutioms vero timo:p:ouenitcaufa fue raritatis fi vnam babe>
rettunicam.JEt eyttus timoittti&tocp p:opterbocetiamadfcm
dendum e(Tent apte.^t boc quidem co:pus quod in eis eft recodi>
tumeft ficut fptrttus et fanguis qui tn artenj sfunt recoditi in quo
rum cuftodta valde cft ftudedu % oe quibus ttmetur ne pw> nibilo
tiberp:tmu8
recedaitt.Spirit*quide' ppter refolutione. CJ&tfansutequtdent
jppterfinura.ee boc nicp tnapmu t imef maln.Certms e qm cu ali
cui mebto fuerit neceflarimvtfit tpfius attractto et ejrpulfio motu
vebcmetitfactii; e" vnicutcp earu fingulariter iftrumentuifine pmip
tiontix boc eft ficut ftomacbus % inteftina.Quartu eft qiu cu volu
tas fuerit vt vnaquecp mebti tunica ogattoni:q eft ei pptta fit ppa
rata:? vna quecgoua ru ojjationu acctderit ppter cople? ionl ab al
teriue opera tionts complettone oiuerfam; fuit meltus i ter easoiut
dere:ficut ftomacbu0 in quo fuit volutas fentiendi virtut? efTcqo
quide no fit nifi in meTno neruofo % oigeredi.qo fimiliter no fit ntfi
U mflbtu carnofu^. Cttmcutcp igitur baru ouaru rea tunic5 pofue
runt g fe tunica' neruofam vtrtuti fcntitndiix tuniclcarnofam ot
geftioni.aSt natura 4deitrifecS tunfc& fecit neruofam. &t ejtrin»
fec5 carnofam.ipdt na$ otgeren tis ogatto ad id q5 oigeftueft in
potentiS fineoccurfu peruenire. Sentiens vero id qd fentitur non
po teft fentire nifi obutSdo ei fenfu vcj tact9. C*£t oicenuu* eti§ <p
funt qued S meb:a:quoiu copleyto fanguint eftptopinqua.no ergo
indtget fangut0 in eo£ nutrtmeto multotie* c5uerti:ficut carnt0.
Ctuaptopter t ea nt<$ fotamina facta fuerut;nec$ vetrtcult:i o,b9alt
quJtotcenutrimetu qoeiotgerif imotef :Toeide carocfeonutria
tura mo illtco cu ei nutrimentu occurrit t ipaj conuerttf . JSt funt e$
mebtts qued$ quotu coplepo a fanguini0 coplejione valdee remo
ta,3fdeocp cum necelfe fuerit fangutnfc ea nutrtre;opottebitvt in fi>
mtlitudine fubftantie eotum multig c5uerfionib'otdinati cSuerta
tur ficut o^.Quaptopter tn creatione ante vnum pofitii fuit fota »
ml qd eop nutrimento tanto cStineat tp,e qu&to tllud tnei* fimili>
tudine conuertatur.ficut in ofle crurts et adiutottj: aut fotamina
multa in ipfi0 oiuifa:ficut in offe mSdibule iferiotis. *Et mlbiis £>♦
dl q ficfunt neeelfe eft vt nutrtmef o aplioti 63 eis tuc fit necefle re>
pleantur vt paulati % paulati ptocedSt tllud in fui fimilttudine co
uertendo.C<in>cbtaautfottiafucf(uitate0 fuasad tn£bta oebb
lia fibt vicina erpellnt:ficut cot ad af cellas :t cerebtuj a d loca que
funt poftauricula0:tepar ad tnguina.
C3>octrina.vf.cuiu0eft fumma vna:t vnucapitulff.
CSumma eft oe tftutibus cuiusfej funt capitula.
C^ummequeeftDoctrinefeptequeeft oictioni^ ptime quod efl
&egeneribu0 virtutumf mfermonS vniuerfalem,
CCapttuIu5.i.
a3rtutfictoperationuadinuicealte eyaltfacosnofcutur.Ofa
enim virtu^operationi^ t% iftit initiu.lfteqj alic| ogatio pue
nit nifi ep virtute.3deocp vtr afce tn vno pofuimn^ capttulo.
^Utrtuti autgenera % ocattonuej m ptouententiusapud mtdi*
cosfunt tria q funtgen9vtrtutu>italtu:tgen'vfrtutu naturaliumt
gen9virtutu animaliu. C*£t multis quidem pbtlofopboptmedicis
omnib^tpctpue Joal'. vf q> vnaquecp?vtutu memb:u pnctpale b5 q$
ei?eriftiriminera:t a quo eiu0j?cedut ogationes.igtvf ets o? virtu*
tts animatw fedes ftt cereb:u:tiptu0 ab eopuemSt ogatioes. C*£t
qp virt9 naturalts ouas b5 fpe0.iStvna fpes eft cut* finis eft cuftodi
rei indiuiduut?feruarc ipm q miniltrat in re nutrimcti quoufcp ad
finem crefcctte ei7 nutriat co:p9.a£t bui9 c\de fpei fede^z opattonu
ipfi9 jxeflus eft epar.Sltera ?vo fpes eft cui9 fints eft fpecie coferua*
req eftmtmftrastnregenerattois:tfeparat C£bumo:ibusco:po>
rtsfpermati0fubftantiam:oeindeipfumtnfo:mat fuicreato:is (5
cepto.agtbui'qde fpecietbabitattot operattonu ipfi* puent* funt
tefttcult.CQitaii0 Tvovirt9 eft tlla q fpit0 inefTe coferuat:c\fenfu0S
tnot9vebtculueriitit:Ttp5reddit aptuadeo^ tp:efftoe0 recipie*das
cu adcerebul %u: mt:tfacit ip5 potete oadtvttavbtcuo^ ej p§dit. H£t
but' cjdevirtutt0 fede^Togatioia ipft9 pcefiua eft coi. CO mnibu*
aut pbtlofopbi0 maton.i.Sriftotelivfcp oium ifta^ operationu £n
ciptueriftttcoi.^5pma9operattonu ea^ mantfeftatio tn bi0 pdt*
cti0 ertftit pncipiis.Queadmodu apudmedico0 cerebzu eft fentier»
di £nciptu.tpoft boccifq* f cnfu0 babct mebru in 4 ci9 a pparet oga >
tio.f^ieterea cu cofiderat flcut oicutt certificat inuemftt xl ficutvt
dzi Snftoteli:i no queadmodu tpisvf;t inuemut tractat9fuo0er/>
tracto0erppofittotb9fufnciettb*tno neceffart|0ino,b9 noafTequii
turmfiqoer. reb9 apparet.C<lfredtcoautinqu3tumedic9 n5atti>
netvt 2fideretclfitba90ua9fentetta9veritas:f5iU62fiderare pbi
lofopb9 aut pbv_fic9 oebet. C<N>edic9 aut cu cdcedif et mcb:a becp
nominata tfta^virtutu £nripia enftere no curat in eo q6 oe efTe me
dicatioi0cofideratan.eraltf0babean!^ncipt)3 qfunt i£is £o:a
vel noineqp 1II6 er eia eriftit q pbtlofopb9 no ei leuia facit.
CSDevirtuttb9 naturaltbu^ quibu0 miniftratur. C^a-t*
'3rtutu?vonaturahu:aliefunt qfunttmniftr5te0:aliefunt q
^miniftrate. C^ niiniftrata^qdfe ouo funt giia.Unu scn9 mi
mftrat in re nutriStuj adbocvttndiuiduu remar.eat: qo in ouas p>
titurfpe0:nutrittua:tcrefcittua.}Stalternusenu0tniniftratmntt
trtente adbocvt remaneat fpcs:quod etiS tn ouas otuidtf fpecies:
ingeneratiuamtfozmatiuam. C^irt9#onutritiuaefttUaq nu*
trtes in nutnti?uertitftTitudine:idvt gipmrefraurationcet9 recu
peretqd oifToluturuit.C^rt9 aut crcfcitiua eftilla q intottus coi
po:is oiametris additf m jjpottionalitattm naturalc^: quatenu^
tpfum ad ftnem augmcntt perducat per tllud quod tpfum cr nu>
tricntctngreditur. Clftutrhiua vero virtus crefcitiue ferutt.-ca
cj? nutritiua quandocp aff ert nutries et q6 otlfoluttur equale: qfic^
minus:quandocpplus.Sedcrefcitiuanonentntficu5 quodingrc
dtf plusfuent eo quod oiffoluitur ,Bon tamcn totum quod talitcr
00
£iberp:tmu8
«tffttt eftcrefcitiua.3npinguari enrpoftmacredinetnetate cofift?
tie eftbui9fecte:n5tn^ftcrefcitiua.1R5 eftefnausmetftnifi Ul6q6
fm naturalepportionalitatSi oib9 epftftoiametr^cjten9 u3m ad
crefce*tie pductt c5plementu.H)eineep0 #o poft boc nullo m5 eft ibi
crefcetia:tfi fit ibi Jimpinguatio. Queadmodu an cSfiftetia' no erj
ftit eti& ariditas';Tfi fit tibi macredoUj tll6 longt* ertftat % a necefla
rio ejctensmagis.CaSt nutntiue qdeoperatio trib^pticularib9 co
plef bgati5tb9.Una eft pjnutati5i0fubfta^iecomp:ebefio q eft fan
SU10 aut bumo: o, eftun pot&ta .ppincf in effectu fimili0meb:o,Q6
qncnfaUitqueadmodu in egritudine c5tingitqatropbiavocaf c\
cft nutrtm&i oefect*. C*Et alia eft adberetia queeft vt boc receptu^
nutrim&ucSpleto effectu efftciat.f.vt memb:i oare fiat.Cfcuod ple
rucn fallit quemadmodum tn bvdropifi c5tingit carnofa.CCt ter
tia eft multitudo q eft vt boc reccptu q6 i$ factu eft par0 membit po
nat ei ab oibu0 partib* fimilevfcn in eflentiar colo:e.Q6 qncg fal*
liti:queadmoduc5tingitinalbara0Tmoipbea.CambiuefnTadbe
re*tiatamibtfuntreperta:f5fimilitudonon ibi inuenii.Mt Mc^dc
ogationexfficitvirt* immutatiua q eftvnaoevirtutib9 nutritiuese"
in bomineVna in generet fcncipio p:io: f\in m£b:i0 fimiltu partiuj
oiuerfificatur.C3nvnoquo« efh meb:o erjftitvirt9 fm ei9 ?ple^io>
neq nutnmetut ei92uertitfimilitudineotuerfavirtuteqnutrimS
tu alteriu^ gmutat.C 3mmutatavero que eftinepate operattone^
efftcit toti co:po:i c5munem. C#eneratiueverovirtutt0 ouefunt
fpecie^.tlrta eft quein mafculi0Tfemini0 fperma generat.Sltera q
oiutditvirtute0 que funt in fpermate:tpmifcet ea0 teperSdo f m q>
Vntcuics cSuenit meb:o:o30 neruo c5ple£ione" ppii&z offi c5plejio
ne pp:ia.1fc>oc tit totit puenit oe fpermate fimtliii partiut fimilio £
mirtiois.iSt bacqde ^tutcvocat medtci^tutem imutatiuam fcmt.
CUirt^Tfainfoimatfuaimpitm&eft tllaejrcf pteceptofui creato*
ri0 piocedit memb:o:um lineatio: ]x ipfo:um figuratio:Tc5cauita0
% fo:amina:t leuita0: % afperita0:t eo:umfitu0: z ipfb:um contt*
nutta0:r advltimum operatione0cmeej:finibu0 otmenfionum eo>
rumpendent.CiKtbuicquidem virtutimiuiftrante^funtque re$
nutrimenti miniftrant ad fpectcm cuftodiendam % funt vtrtus nu>
tritiua z crefcitiua.
C3>evtrtutibu0 naturalibu^ miniftrantibus. Caf.f»
r^f3rtute0 vero naturale^quemtniftrant tantumvirtutenutrt
VAtiue funt miniftrante^ quefunt quattuo: virtute^: attracti*
«3:ret{tiua:oi0eftiua:Te^pulfiua.C2lttractiuaverofuit creata ad
attrabendu nutrimentum: quaqutdewoperaturboc villiomcm*
b:i in quo eftfecundum longttudinem p:otenfi.C^t retentiua fuit
creata vtiuuatiuumretineatoumvirtute^ ipfum tuuante© in eo
operanturqueab ipfoalimentumfufcipiunt: quodequtdemeffici»
turvillte que e$ tranfuerfo ptotenduntur. Mt eft etiam cum vitti
4 ftn latttudinc* inceditt auriltu pb£t . C&tgefttua *o eft ilte q q$
attracttua attrartWTrettnuifcret&iua i efientia?uertit aptS#tut5
inea gmutationefacietiuoDatioi;T c5plerion5q cSuerfioinutnett
tis in effectu eft copetes.Clbcc eft cfh e^ogatio tn iuuatiuo d.voca
tur oigeftio. C£i* *o ogatio eft in fupftuitatuy: vt ft pofltbile fue»
nt eastn b5c mutSt oifpofitione* q gtvocat otgeftio.&utvt eapegrel
ftonfc a rn&uo in quo funt retgte fa cil^ efficiat cu erpulfioe ea? atte
nu$do eflentta' W qo pbibetfuerit groffities:aut ingroflando fi q6
vetatfuerit tenuitas.auticid£do fi qfcpbibet fueritvtfcofitas. &t
bec^d^ ogattovocaf maturatto.agfltn cumoigefiioTmaturatioT^
nonimaotcunf.C&pulfiuaafiteftilla qfuEfluitateerpelltter nu
trimfto refidua' q ad nutriedfi no eft 5ueni2e:aut q ercedit tnefurS
Gfufftcttadnutrieduzq n5eft neceffaria:auteuacuatinreceptacro
fibt aptoficutvzina invefica.Jgtbcc 6;dcvirt* baserpdlit fur»ftuita
tes:aut g gtesz fotamina q funt eispparata:vel fi no fuerint tbi fo
raminatpparata a nobilierpeUitadignobileraouroadtaru.Cucp
in parte erpulfiots fiierit oeclinatio meri fupfluitatisno conuertit
eamvirt9 erpulfiua ab illa femita tnquantu pofltbilefuerit* Cfkts
autgquatuozvirtutib9 naturalib*quatuoi piimeferuiut cTlttates
fc$ caltdita0:frigidita0:ficcitas:Tbuiditas. CS5 cattditaflTeruittCi
oib' cjtuoj p certo eft coe.Cf rigiditas?vo cu altcui eapferuit accn
tarrt no eflentiaFr. Qx> efh frigidtta ti ieft eflentialr eft vt tn oib* Jvttt
tib* fit c5 traria qfh 015 #tutu opatioee t» motu eriftut. J5t boc 4dS
in attractioererpulfioe manifeftu enfttt.05 in oigeftioeetqffroige
fito ?Pief g gtes et9 qo fuit tngroffatuTinfptflatii gtigdoTadiugSdo
et qo attenuatu fuinfubtiliatu,>gt be qde motiSe^funt feparStetf
Ttc* perates.Tletetiua #0 ogafviUos tnoucdo traTuerfbs Pm figuril
copbeftoiabti facta.Jgt frtgiditasqdeeft paralittcuTacieV.Ttnoitt
fic55:tab olb* pbtbes opattoib?.Sd retettone tn faciSda acdttafr
cofert qrhvilloaf 5 bone cop:ebefi5tefigur| t5.1fto ergo m or>att5t
b9 #tutu eflentialringredtf :f5 taltpparat inftrumetQotfpofitioe ci
ip5 fu5 cuftodit op3tion&*gterpulfiua o.detn a frigiditate tuuaf gg
ea q>vetofitatispbtbet fieri oiflblutioneq ad erpelteduiuuafcT qi
in et9 auriuaf groflttieTpptereacpvilluq fm latitudinS ptSdif er
pm^tSjtrabitiifpiflat ipnutboc tft It inftrumetu ppararcm5 eu
in tpamet opattoe aujiliu ferrcagt frtg? n5 intrat inferuitiu baro
vtrtutu nifi g accides.St no in ipamet ingrederef •.ogatiotb' noce*
retTmotioesoebilitaret,Siccitas?vo in tnu ^tutuogati^ib^necef
farta eriftit:q funt ouemutattualoca IV 1 retetiua.Duab5* ^oloca .
liter mutatiui3:cl funt attractiuaTerpulfiua:pbet ficcita^ auriUuj
eoq? multa eis efficit fuftetationeq in motu eft neceflana:motuvj
fpus t\ Jbas vtrtutes ad fuas oefert opera tto ne0 impulfionevebeme
tt quam x talem qualia eft ipfa bumoialts pbtbet flu^uff cu^tn fub
ftantiafuentfptritus;autinftrumenti,Sedretetme piopter con*
%
Kiber pumus
ftrictionem.l&tgefttua autesplus indigetbumiditate.lE1MM>**
autcm.cum inter qualitatcs acttuas % pafltuas comparaucris tnf
<$tum iff e vtrtutes eis in d t gent reperies vir tut em rctenttuam plus
indtgerc ficcttateqkaliditatceo g? tempusinquoquiefcere ccbet
VtUusretentiuemaiusefttempote inquomouerioebet vtUus qut
recundum amplitudinem ten dtt ad conftringendutn.lRaj tempus
quodeftad mouenduefttlldqd caudttatetndigetteftbieue.jEtto
tum rcUquum tem pus *tus operationis cft ad tenendumt ad qute
fcendumjgt quta pueroium complerto plus occlinat ad bumtdita
feitii: tdco virtuS becineisplus eftoebiUs.attractiua vero plus
indtget calidttateql ficcitate:quoniamcaliditasadiuuatin attra
ctione tn eo q> maioz pars fue operationis eft moueretptus necefTe
eft ei mouere partes fui inftrumenti cpquietas facerefr cum ficcita
te ftringere.Uxc enim virtus non tantum tndtget multo motu ted
p leruqj etia m motu indiget vebemeti .Jgt attractio quidcm ftt aut
virtutc attractiua quemadmodum tnagnes a ttrabtt fcrrum: aut
implendovacuutmficut aquatrabiturtn a3aracba:autcalo*e fi»
cut in lampadeattrabituroleum ucctbecparstertia reducatur
neceflarto ad implendum vacuum apud certificantcs:immo eft tp*
famct.Cum ergo virtus attractiua caliditatisbabuerit aujiltutn
fottioi erit attractio.aErpulftua vero minus indiget ficcitate ql at
tractma:tretentiua. IRon enim in diget conftrtctione retenttue:
neqj infcparabtlttate a ttracttue % conftrictione cius x circunda tio
tie attracti tcnendo partes inftrumenti oonec ad illas alteriuspar
tis attractio peruenia t.JSt ad vltimum nuUo modo tndiget egpul*
fiuaquietefedmotutinfptiTationepauca queaderpnmendum et
adejrpeUendum taliadiuuetmenfura quatenusperipfam retna*
neatinftrumentum: figuram erpieiTionts t conftnctionis confer*
uans.Q.itemadmoduminretehtiua tempus longum.lgt in attra
ctiua tetnpus bieue eft neceflarium oonec parttum attractio vnatn
appltcet aujtdeoq?ficcitateparumindiget, Queautemplus eis
omntb9 indigct caltditate cft oigeftiua : quc ftccitate non indiget
Hd bumiditatcvt nutriens efficta t ad penetrandumin foiamina %
adfiguraarectpiendasaptumreddat.CIRecp poteftaliquis oice
rc cp ft bumtditas in oigercndo clTet iuuatiua-.pueri poflent res
twras oigerere.lRo efh puenifpuens non pofTe tlludtiuuenib9 pof
fe ppter bocfcd ppter bomogeneam t bomogenee elongationem.
<Huod cnim errcbus ourumepftitcotnpleyionipucroiumnon efl
bomogeneutn. tiirtutes igitur oigeftiue coiam co non operantur
ncqj ipfum recipiunt retentiuefed cito iptum ejpellunt ejpulfiue.
3uuenum.vcro comple jionibus eft id conueniens: t ad eos nutrten
dos conueniens.lEt epboc qutdem cotiectum eftquod retcntiua in
«ugetconftrtctionet figurarum conftricttonis fijrtone longo tem*
pczt% pauco mottonig adiutoito,£t a ttractiua conftrictione indi
fet tt flrjont coftrf ctf oni0 tempo:e bteuifltmo vin motu multo in>
jhget au^tlio. £t cfpulfiue eft neceflarium ftringere tantum tine
"rtoneoequa nou eft curandu. J£t indisetadiutotioad motumfa
Sendii, ^toigefttueeftneceflariumeltquare^ temperare:ideocp
virtutes ifte qualitatesillae quattuo; inequaltter operarf faciut %
m inequaliter indi$znt.
( IE2>evirtutibu0animaubu0, Capt.4-
J-TTSrtutesaiit antmalesintelligi volutpertUa0:virtute5illant
VAjque cii in membzts recepta f uerit pieparabtt ad rectpienduj
Virtutem fenfus et motusfi operattoni0:vtte:quibu0 etiam admt
fcentur timozts et ire motionee:p:opterea cjp in eisreperiutotlata
tionemtconftrictionetnqueacctdit fpiritui q buic comparat9 eft
vtrtuti.<£7Ro0 aut e^lanabimua fummam bancT oicem^cj) que>
admodum ej bumouim fpiflitudinefcfcm aliquamcomplejionem
fubftantia generatur fpifla que eft membtum aut parsmemb:i:ita
ep bumozum vapo:ibu0 et eoiu fubtilitate fecudum altquam com
pfejionem fubftantta cjeneraf z fubtilts eft fpus. feCt ftcut apud me
dicoseparp:imegenerationi0eftp:incipiu:ita co: generationis
fecude p:incipiu erifttt.lgtbicfptts cu^mcomplejionem pwuenit
cmam oebet babere:ad banc virtutem reciptendam p:eparaf:oe>
tnde omnia tlla p:eparat memb:a ad recipiendu omnes alias vtr>
tesanimalesT etia" reUquas.dtlirtute^ equidemanimaie^ in fpt
ritu quidem x in memb:i0 non p:oueniunt nift poftcB bec vitali0p*
uemtvirtus.3deocplicet virtutesanimales alicuius memb:i oe>
ftruanf :viuu tn memb:um adbuc ejrtftit:ntfi bec virtu0in eo fuerit
oeftructa.lBonnevidesquodmemMuftupiduautparaliticuvnu
quoqj frnbumiditatem eft non babens fenfum nece motu:aut pa>
pter complerionem que ptobibetfpfum eos rectpere : aut p:opter
optla tionem q accidtt inter cerebm et tpj in neruis q ad ipfuj pu>
uentuntettamenipfu5 eft viuu.JSt memb:ucuiacciditeftnontba
bens fenfum necptmotu et acctdit etvt putrefiat % co:rumpatur.3n
memb:oergoparaliticoeftvirtu0queeiu0 cuftoditvitam oonec
cum remotum fuertt quod p:obibet p:ofluat ad ipfum virt w fen
fus et motu0.3pfum namcp p:eparatum erat adlufcipieudum e&
pzopter virtutisvitalis fanitatej in eo.lfnobibens emm non p:o>
btbuit nift vt non eam in effectu reciperctSed memb:um nonfic
cftmo:tuum.'£tp:eparan0noneftvtrtu3 nutrtendi tantutmtta
vt oicamiw <p cpdiu virtus nutricdi affuertt vtuu erit:z cuoeftrue
tur erit mo:tuu:qm bocipm verbum virtutiafferemmjntitritiue.
dfo:tafleenimpleruc8 .tnaliquoeiusopatio oeftrucref.T meb:um
viuu remanebtt. tt fottafleplerucn remanebit eiusoperatto % mc
b:u tedet ad mo:te.i£t fi virt9 nutrttiua icf tu eft nutrittua efTet tp
li virt' q pparat ad fentiendu et mou&Ja vegetabil» pparata fo*
Xrt>erp2fattt0;
rent ad fenfum t motu recipiSdo.fteftat ergo vt (It {Sparan* alia
res que ppaS fequaf cogler.ione" q vocaf virtus vitalis. £t ipfa qut
deeftpumavirt9 q infpui>uenitcufpu0ejfubtilitatebumo;r pce
dit.Deinde fp&0 fm pbtlofopbu Sriftotele' per ea" recipit puctptu
et atam p:ima ep qua alie jpfluut virtutre.Tbaru vero virtutn ope
rationes ab boc ptoueniut fpiritu t pzincipio ret:ficut ette fenf utf
apud medico0 no piouentt per fpiritu animalequi efl m cerebw ni
KadcryftaUov4epenetrataut adUnguamTalta.CCum ergog
Jpu0 in ventriculum peruenerit cerebu c6pierjone5 reciptet et erit
couenies vt ep eo pueni5tvirtutum operationes q in eo piimo rejj
tefunf.x fimtltter tn epate:x fimtliter in tefttculi0.Cp£t apnd medt
coa quide nifi poftcp tpitsin cerebto ad alta cduertif aplepone n5
pieparai ad recipiendu animi q cft ptincipiu motu0 % iinius» Jgt
filr in epa te lj p:ima c6 plepo i§ iuuerit ad rectpiedti #tute p:ttn&
vitale *gt ftiV in vnoquoc^ membzo.Spudeos em vnuquodcpog*
ttonit gen? alia" bj aiam.jgt necp eft aia vna ep qua #tute0 ifte p:o>
fluunt: quoniam buius fumme agsregatio eft aia.£t fictdespmi
coplepto i3 adiuit vtrtutem purna rectpieda:tuc i5ioedit vttalem
vbi p:ouenit fptritu0 % virtus que funt vP gfectio.lbec afit vtrtu*
apud eos no foia fufficit vt fpns per tpfam ocs aliasfufcipiat virtu
tta nifi pp:ia p:ouenerit coplejio.ff>:eterea otjerunt q? virtuabec
p:eter boc q> ipfa eft p:eparans vttatmeft eti£ motus f ubff atie fpt
rttuaus fubtiUe pnnctptum ad memb:a et tnincipiuj conftrictto
riis et oila tic rus a er is attracti et pulfu0.&ffert enim adiutoiium
in comparationevitequod eft paflio;? ttt coparatione operationu
animcet pulfus ptebet au jtlium quod eftactio.£t becquidem vir
tus virtutibus naturalibus flmilatur.ideo <p non voiuntate jme
muntvndep:ofluunt.£tfimilaturvirtutibu0antmalibu0 ppter
operattonuearuoiuerfitate ipfa ent otlatatTc6ftringitfimul:mc*
uet ergo ouobus motibus cotrari js, fEpbiloiophi aut CU5 anfmi
terren& oicere volunt perfectionem co:po:i0 na turaltt? inftrumeni
talia:et volunt otcere p:incipium omni0 virtuti0 ep quamettpfl
irtotu0 pueniunt et operatione^ omerfe.£rit igttur bec virtU0ife>
cundumpbtlofopbo:umfententiamvirtu0animali0 ficut virtuv
te0naturale0 quas nomtnautmus apud eo0 vtrtutes -vocantur
«ni malea.Uuod fi noluerint oicereanimam fm banc intenttone^
fed volunt oicerevirtutem que eft p:t ncipium comptebendendi et
mouendi quod e? a liqua ptouentt comp:ebenfione voluntaricaCt
ttaturalem volunt oicere p» omni virtute er qua operatiopuenit
infuo ccnpo:efecundumbuiu0fo:meoiuerfitatem;n6erit virtu»
animaii0:fcderitnaturaU0etaItio:i0o:dini0 cp fit virtusquam
medici vocantnaturale. ^tfi naturalem w)cauerintiUam q rem
nutrimftt tniniftrat % c5uerttt:flue ad boc vt remaneat tndiuiduS
fiue vt remaneatfpecie0;noneritbecnaturali0 kd erit tertiu ge*'
«Fen piimz. dxtfi
fm*.£tqtira?timotTnTa eopbut' vtrttttisfttntpaffioes: tuclicet
eo;j pttnctpia fint fenfusT eftimatio rvirtutes apptebSdctesibuic
ttt comparatefunt virtuti.1fcmius afrvirtutisoedarationecerti»
ficare:Tanfitvnaanpwres:infapientia continef natttraliqpbw
Jofopbieparsejtftit*
C3>evirttttibU0animanbu0 cSpteben
dentibus» Cap.v
XBvirtute autem animali oue copulanturvirtutesrquarfi ip
fa eft ficut genusvna eft ficutvirtusc5p:ebenfiua:Talteravtr
tusmottua.C*St2p:ebenfitta c}dem eftficutDua^virttttttgentis.
fctnavirtiis comptebeTiua eft manifefte.i2t alteravirtus coptebe**
fi ua occulte.C£tvirtus cidem manifefte comptebenfiua eft fenfU
btlis que eft gttff m quofdam qno^virtutit et octo f m alioar. jQS
fi oirertmus cp fint qutn#:crttntvirtusvidendi:tvirtus audiendi
t virt' 0u(l5duT^tuat5s6d i:tvirt9odotandi. £t fi oticerim^q? fint
octo: eritbuius caufa:qi pluruVccrttficatop videturq? tact9 fint
pluresvirttttes.f.quattuor.et ponut pzopiie vnuqttodo? quattuot
generu tactus virtutfc per fcltcet in membto fenfibili fint commu
nta ficutgufittsttact9 inunguajtvifusTtactusinocttlo.bocaut
certificare eft pf?i . Cfitvirttts quidemcompiebenfiua occulte et
non fentiens eft ficut gen> qulno^ virtutw. C^lna eft virtus quevo
caf fenfus coisz pbantafia.£t apud medtcos c\dem funtvna vir*
tus.Sed apud certtficantes quefunt er pfcis:oue funtvirtutes.
CSenfus effi cois eft illa que offtta fenfupercepta recipifct ppter
eo? fo:mas patitur que in tpa copulanf . Cft>bStafiavero eft tlla
q eas cuftoditpoftcj^iuncutur Tretinet eas poftfenfus abfenttj
£t que ba?r ouapeft reciptesialta eft a cuftodietcboc aiit certifica
re e pbilofopbt.Sed qttalitercwcp fuerit eius ftdea x operationis
eius prictpiu eft anterioicereb:ivetricul*.C£t fcdafldeeftvtrt'
quamhnedici vocat cogitattua.Sed certifteatotesvocatqncp ima
Stnatiu5:qfi4>cositatiu5.Siefft impaueriteisvirtus cfttmatiua
aialts quS poftea nominabtm':Tipfamet adfuS peruenitoperatio
n&vocSt elimaginatiu5.£tnvirt9rationalisei imgauer it:t re»
dujrerit eam ad tllud q6 eipdefkvocaturvtrttts cogitatiua. O-uc*
cucp tfi modo ftierit tnter banc virtutem % ptima' eriftit oifferetta:
Q? ptia eftredptesTCuftodiesid quodadelcfiuenit ofotmisfenftt
pceptts.Tifta^ tlla <t\ fe er.ercetf eisq Iimagtnati5erec5dita funt
cjercitio coponendi t outdSdf tfingulas efficit fo:mas queadmo
«uad eam peruentunt a fenftutaltas fo:mas abefsoitterfas fi*
cutbomine qutinmonte volatfmaradino.Sed pbatafia n5 po*
ntt co:a te ntfi $tn rcctpit a fenfu . £t buius qutdem vtrtutis fe>
dcg ef! ventriculus cereb:i medi*.€t bec $d€ xirtm eft inftrumc*
tu vtrtutis que pculdubto in afali eft occulta c5p:ebenfiuaTcft efti
«tatiua.^tipfa qutdero eftvirtusqua aialindicatcpUtpus eft im
#tberp:timm:
Imlcus tfiliu0eftoilect9:tquiannonam ptebereconfueutt eftamfr
cus a quo no eft fugtendunr.Tboc iudiciufm modu eriftit n5 rona
le.£micitia dhx immicitia non fenfu funt percepta : necp fenfu*
cae copiebendit:neo^ei5tndicat nifi virt* alia.r licet no ftt cSpte
benfto rationali0:eft tn ptoculdubio altqua appiebenfio no ratio
nalts.lbomo etf£ pleracp vttf bac virtute in multis fuosriudicio»
rit % ptocedtt queadmod5animaln6 rationale.£t beccidemvirt*
Diuiditur a pbantaftica : qfh pbantaftica fenfu percepta retinet:
t bec in gcepti0 fenfu intenttonis oifcernft no fenf u gcepta^.Jft fe
paraf ab ea quamimaginattua vocamu0 tcogttatiua :qfn tUius
operationesnuUufequtf iudiciu:fedtftitt0operatioue0 non foluj
iudiciu:fed etiam tndicta fequtf .i£t iUitis operattonee fttnt in fcm
fu percepti^ compofitione facere.Jgt tfltUff operatto in fenfuperce
Stis tudicare intentionea ertra fenfum.i£t qugadmodu in anima >
fenfus eft utdican* oe foimie fenfu pcrceptis: fimiliter eriftima
tiua eft ittdicaa oe intentiomb9 iHapfotmarttm q ad eriftimatiSej
pertteniuttnonad fcnfnm. COutdamautbominufuntquipte*
fumunt x bac virtttte" tmagtnatiuS vocSt:fed non tamg curamus:
q: oe uoibus non oifputam9:fed tntentiones x otffcrentia* intelli
<<ereoebemo0.*St medtco 6\dcm non eft cur5du vt banc virtutem
fciat.3mpedimenta naenoperationSeiueimpedimenta operatio
nu aliaru virtutu pjfttnt anteqj tpfa fequentta funt ficut pbantafia
% imasinatiuaTmemotialisquSpoftea nominabimua.jgtmedt*
cus cfaem non curat nifi oe virf utib* er quibu^ m in fute impedi»
mentis accidit lefio pncnit egritttdo. C£>-6 fi lefio ac^idtt opatto
nt alicui^virtutiecS tmpedtmettqo accidit pti^operatiomalteri»
$ tutie 6p ei:fueritcp tmpedtmetu tltud fequutu maltcia' c5plexioi0
altcuiu0 tnembti aut cotruptione compofitioi0:fufftctt medico vt
fciat (mpedimentu illud ppter maliti$ aplbms membti aut fue co
pofitfoni0 cotraptionSaccidifiaadbocvt cu medicina ei fubueniat
a ut u>m ab eo cuftodia t:x non curat fcire oifpofi rion c virtut iz: cu t
qd accidtt non accidtt ntfi nulio tnedf $te poftqj fciuerit oifpofittof
ne*eiu0 cuiaccidit iUud qoaccidit finemedio.C 'Certta veroitta*
qua0nominitmedicieft|clnta autquarta cu;certificauerim9 ct efl
Virtu0?feruatiua t memotiali0.36t efttbefauru^ eiu0 quod per#
uentt ad efttmatiua oe intetionib9in percepti0 fenfu ejctra foimas
eotii fenfft percepta0.£>icut pb3taftica eft tbefauru^ eiu0 qo per#
ncnit ad fenfum ec fotmi^ fcnfn perceptts.JSt eiu^ qde^ loc^ eft po
fteriotcerebti ventriculu0.Cfc>icvero eft locu^ ^fideratiotopBtce
vtru vtrfcSferuatiua t memotiali0 x v(rtti0 q reducit illud quod
eft abfen^ ad memotii cp cie q ab eftimatiua funt repofita fit vir>
tu0vna:autvirtute0 oue.<fl>edico tn non eft inde curan.qm nocu
menta cj tis qlitercftcp fint acctdtit:funt bogenea.funt/n. nocumS
(atq m ventnculocereb» poftertoii£ccidut;vel oeseneresproni*
Vd oegenere compofitionis. Ctlirtusvero eomptebenfiua que5
vna oe virtutibus anime comp tebenfiuis cft bumana rationali**
£tquia medici virtute eflimatiuamnon confiderauerunt ptopter
caufam quam oirtmus tdeo banc virtutem non confiderauerunt:
non entm fuit eotum confideratto nifi iu opcrationibtwf trmm vir
Cutum tantumt non in altjs.
C3>e vtrtuttbuff animalibua: motutte. Ca.6.
mO tiua vero vtrtus e(l illa que cbotdaa contrabtt tlarat p*
pttr quodmouenturmcbta TiuctureoilatattoneTuaTflerio
ne.Jgt eius quidem penetratto eft cum neruis quifunt lacertis co#
finui.i£fteft genusquodfecundumfpecificationem pttncipij mo>
tuumftgnifkatur.^nvnoquocft igiturmufculoeftalianatura q
eft fequenstudicium eftimatiuea qua ptouentt communis con»
fenfus.
CCapHn poftretmibuiusooctrineoe operationtbus.
»3cemu0 <p operationuTtngulariu alie funt que ab vna cotn
plentur vtrtuteverbi gratia oigeftio.EIie que a ouabuscS
plentur vtrtuttbus;fkut cibi oefiderithquod copletur avirtute na
turaliattractiuatTa vtrtute fenfibtti q eftin oteftomacbi. 2(ttra+
ctiua vero operatur er boc q6 mouet villum qui fm longitudinem
ptotenditur retinendo illud quod attrabitur Tfugge"do erlbumo
ribusquodeft fibiptoptium.SenfibiUa autemoperaturtnbocqp
banc fentit paflionetmzquia kntit motdicationc colere nigre que
cft ercttans oefiderium cuius eflfe nominauimus. £t banc quidem
operationemnonoicemus ouabu0complertvirtutibus:nifi idco
qp cum fenfibili acciderit nocumctu oeftruef intentioque vocatur
fames Toefiderium:ne<£oefiderabitur cibua licet eo cotpus tndtf
geat.ftfimtlitertranfglutiendi operatioouabuscomptetur vir
tutibu5;vnaeftattractiua naturalisiTaltera eft attractiue voluti
tarie.£tptima quidefuam complet operationem pervillumiqut
f m longitudincptotendti qui eft in oteftomacbmfofago.JSt fecS
dccompletur operatio pcr villum lacerti tranglutiendi.Cucttvna
ouasvirtutuoeftruef ;tranfgluttendt operatio ouriter j3uentt:fe<l
quando non fuerit oeftruetur.Sed cum illa no operata fucrit ertt
tranfglutiendioperatiooifTtcilis.Honnevtdescp cum oefiderttt
non recteptocedi touriter ptouenit operatio tranfglutiendi iUud
quo i non oefiderat. 3mmo cum abbotremus aliquam rem : nau*
feanobisptouocabitur. £t cuin eam poftea tranfglutire volue*
rimuaet tertia fuertt ab ea virtus noftra attractiua oefideratiua
oura eritoperatio voluntarie tranglutiendi .C^ranfitusquoc^
nutrimentt perflcitur virtute membtt impellentis a quo'ptoce*
dit ct attractiua membti ad quod acceedit et fimiliterfuperflutta
tum egrefTio que fit per ouas vias.C^t fotfita pleruc» eriftut ope
ra tiois ptin cipiumoue vtrtutes.f, aiattsz na t uralis. <D£t fottafle
t «9
Xiberp2tmus;
plerwtcpertftttnt eiti5 caufa virtutis rqualttas flcut infrtgidati*
quep:obibetmateria0:xiuuat ejcpulfiua' in parilitatefuperfluita
tum que oefcendunt a mebio x vetat x in faae reucrberat. C^t fri
gtditjtis qutdeeft equalitas ci ppter oua^pbibetre^.f.cu efi*en>
tta fubft£tiii eius q6 effundif ingroflando tcoaguftando po:o0.
CT^t restertia que efl per accide^ que eft qua calidita^ ertinguif
attractiua.C^tquaUta0caltdttati0attrabitperill6 q5iflis op
ponif rnodis quo0f>dijimu0. tfj&t caltditati0 quide qualitaa tne
ceflttaavacui no attrabSt in pumis nif! tll6 q6 eft fubtile % poftea
qd eftfptflum.|TtTirtu0 *o attractiua naturali0 no attrabtt ntfi
quod euM magi^ ^uenifettqd natureei9 eftpp:iu attrabere:» plc
ruq? q6 efl magi0 fpiffum eft magi0 j?p:iu:Ttnagi0 couemens.
<E2>e et0 q pueniunt ep bi0 q comedunf Tbibunf . Ca.l?.
f\ tlodcomcditur rbtbitur in co:po:e bumano tribu0opera
VJB«.turmodi0.2lut entj in ipfo folajfui cf litate operattone^ erft
dt.Sutfui materia.2lut operattone' factt totafui fubft5tia.£t fot
tafle re0 5 e? bi0 tribuotntelligutur verbis .ppinque erunt f m litt
gue confiaeratione.Sedcum oe bi0 loquimur int€ttone0 ejrptime
re volumu0 qua0 modo nominabimu0.C€»ut ^o qualitate ag&(
eftillud q6 calefienfoIetcueftinco:po:ebol0:autinfrtgidar'tTca
lefacitcaliditatefua:aut frigefactt fua frtgiditate; ita cp no ei aflt
imlatur.iBtfuiquideopera^materiaeft illudqo a fui couertitur
itatura:rrecipit foimam alicuiu^ oiuiftoni0memb:o:umbuma*
noium.Sed eiu0 materia licet foimam illa^ rectptat:eft tamen cii
aeridit vtaliqtta fuarumqualitatumquaababebatque fuomo*
do fo:tio: enftit qj bumani co:po:i0 qualita 0 tn tpfa remanere ej
faciat a p:incipiorei:oonec cSpieaf coaguIatioTaffimilatio-.ftcut
fangui0c\ generatur ec lactua^.quonta in ipfo eft plu0 frigidita
ti0 qj ft t in ^plepione boi0 lj fit factusfangui^ tftt bonu^ ad-bocvt
meb:tboi0 j0fiat:Tfangui04 ej alf|0 generatur buic erifttt con*
trariu5.C©tit verofubffjtia operano eft fo:ma fui fpectfica age*
zeft illa qua ipfu* eft id quod eftono qualttate fui:p:eter q? co:po
rt fimile fiat:aut:fiat fimile ei co:pu0.C<Cucg oico qualitate': vnam
quattuo: qualitatii intelligo. C Qualitate tgitur fua oper5ti0ina
teria in opere tngreflum non babct. C^ua tgitur operatra mate*
ria efl tllud cuiu0 materia cumoe fubftStia quam babebat altera
turalterationequ5ineafecitvirtu0que eftin co:po:e reftaurat
ilIudquodepeofuitoiflbIutup:imoTaccendit ca!o:em tnnatum
p:opterea c*> in fa nguine facit augmentum ftcundo.&t eft etiam
camoperaturfui0 qualitatibu0queremanferuntin tpfo tertto.
C^t fua qutdem operans fubftantia eft tllud quod fo:ma fue fpe
ciei operatur quam acquifiuit poft complepionetmcj? cum eiuafim
plicia fecommtfcuertit:r ejrei^generata futtre^ vnap:eparauit
fe ad recipieit.fpcm t fo;m a additf fuper illud quod bitt fimplicia
^en fecunda: clnrfl*:
foee ergo fotma no eft qua Ktate^ p:imequa0 b$ materia : nec c$
plerio q er ei^gnatunf^ eft pfectio quj acquiftuit materia f 5 apti
tudinc q fuit ei acquifita ejc copleptone: ficut in magnete vtrtusat
tractiua.JSt ficut natura cuiufciicp fpeciej? vegetabtliu % aialiu S.
illa quS babcnt poft coplejrion&pzopter coplejrionte pieparatioej
tnecp eftoefimplicib9 ?pleyionib':nec£ ipfametcomple?:io:quian£
Sealtdttastnecp frigtdttasmecp ficcitasmecp biiidtta^mecp fimpli
ces;necpcomtrte:f5 eft verbi gf a colo::aut odo::5t ala:aut alia fot
ma oe nonferceptis fenfu.x£t iftiu0fo:meque generatur ejmate*
ria quandocp eftperfectio pafltoalicuiu0:cumbecfo:ma eftvirt*
paffma.^tquadoc^eflearumperfectiofacereT nonaliud. aStefl
cumbecfo:ma c virtus agendt tnon aliud.Se4c& eft agen0tnott
altud quandocp c eiua actio in co:po:e bomin is:x quandoc» non.
£t etu5 quidem fotme que poft ?plepone p:ouenit:aUQuando ao
cidit vt fit perfectio paluo ab alio cu fuertt bec fotma virtw* pafr
fiua.Jgt quandocp accidit vt fit perfectio ei> in auud*actio.igtqu$
docp accidit vt fit b ec fo:ma virtu0 fuoer operationem tn atiud.
aet quandocp cuenitvtfitbecfotmaadiuuan^fuper operationej
in aiiud.2»ed cum fuerit operatrir. in alio aliquando euenttvt fit
eiu9operatioinco:po:ebomini0:aliquandonon* £tfi e*ivtrt9in
co:po:ebomini0 a gen^: ali quando effictt operattone" conuenien*
temco:po:t;quandocpoperationemnonconuenientem.'Cota au
tem operatio bec non ptouenit e£ etu0 comple jtone:immo er. etu0
fo:ma fpecifica aduementepoft comple^ionem.ttnde ptopter boc
vocamu0buiufmodioperationeatotafubfiantia fctlicet fo:ma
fpedfica;znon qualitate.f. non aliqua quattuo: qualitatu: necp eo>
quod efi ea^ comiptto.Conuenie0 vero eft ficut peonie operatio g
oeftruit epUepfiam.1Ron conuenien^ autem ficut virtu^ napelli q
bomtnts co:rupit fubftSti5.Tiedtem9ergo nuc toicemu0:qt cu oi*
ci0 cp re0 quecomeditur:aut qua fit inunctio efl calida aut frtgi*
da:volum9 oicereq? efi fic in potentia tnon in effectu. £t volumua
oicerequodefttnpot?tiaplu0calidaqpco:po:a noftra:aut plus
frigidacf co:po:anoflra.3Ctcumbancpotentiamoicim9volum*
oicere virtutem confideratam per operationem calo:i0quam no*
ftra co:po:a m ea eff tciunt:quoniam cu eitt0pottitota calote inna
to qui efl in nobi0 patietunaccidet inea tunc illud in! effectu. £ft
eti§cubancpotenttamoicimu0TVolumu0remaliam oteere. £tt
vt flt potentia cum intenttone bonita t\0 aptitudini0:ficut cumoi
cimu0 q> fulpbur eft calidum in potentia. €t eft cum oiptn* q> re5
calida:autfrtgida»attendimu0illudcjuod intiue complerione
er quatuo: elementt^ p:imi0 eft magi^ iuperan0:tnon confidera *
mu0 operationem quam in noftri0 efficit cotpotibu^. £ft etiam
cumoe medicina 0 icimus q? eft in' potentta ficcum fuertt im pcn
tentia in mt&ionebabiftfcutpotentta fcrtbeqm iam oimifit fcri
^iberprtmus;
bendt operationetmTtamen babet in fcrtbendo potentfam quem*
admodum oicimus <j> napelhw inpotentta eft cozrumpens. 3nter
bocveroTp:imamenftitotfferentia:quiaptimanifi poftctj co:p*
conuerfionemanifefta ea c5uerteritn5 ereut ad effectumafto aut
aut operatur ipfamet obuiationeficut venenum vtperarutmaut g
quSUbet conuerfionem in fui qualitate ficut napellu0.£tinter po
tctias qde p:imas:etta inter potctta p:imS qu§ nomtnamua c ali»
qua potitta media cfceficut potctta medicina;rvenenofa9.C1F>**
terea oicemus op medtcinarum gradus iam qua tuoi pofirt funt.
4£_£t gradus quidem eo:um pnmus eft tllud quod cum comedttur
?bibiturtquofitinunctioefricitinco:po:e fua qualttate opera»
tionem non perceptam:ficut cum calefit aut infrigidat:t no perci
pitur.necp fentitur caloi aut frigidita0:nifi poftq-t retteratfi fuertt
tmultum factum fuerit.<E^t gradus fecund uaeft vt fit operatto
fbttior ifta:fed tatne" nonperuenit ad impediendfi operationesma
nifefte nto$ curfum earum naturale mutat-.nifl per accidens aut-cfi
mul totiens aduenit teft multum. C£t terttus quidem gradus eft
vt ep ojpera tioneetu0 eflentialiter pueniat impedimentu tnanife*
ftum-.fed nondum tamen peruenit ad moitificandum Tco:rumperc
dum. C^t quartu0efl gradus vt illud ad moitt fica ndum perue>
ntt tcorrumpendum. £t eft qutdem proprieta0 medicinarum ve#
nenolarunv.boe eft illud quod ejifttt per qualitate.Cum tota ve»
ro fni fubftantia mo:tifican0 eft vcncnn^. C2Dicemu0. autem oc#
ttuo quod totu illud q6 corpori aduenit quod e e$ et^inter que cur*
rit agere et pati:aut mutatur a corporetnon mutat ipfu$:aut nrn
tatur a corporetmutat ipmtmaut non mutatur a corpore tmutat
ipfum. COuod vero mutatur a corpoie a>non mutat cotpu0 mti
t atione oe quafit curandum aut conuertitur tn fimilitudinej co*
po:t0autnonconuertitar.3Uudautemquodineiu0 conuertitur
fimilitudinem nutrimentum eft abfolute et tllud quod non in eiu^
conuertiturfimilitudtnejeftmedtcina temperata. C&uod vero
aeotpoie mutatur et ipfum mutat non efl poffibile quin aut fi cu$
muta tur a co:po:e mutet cotpu^ et poft co:pu0 tnutet ipfum ad vl
timu toeftruaf eiu0mutatio:aut n5 fit itafed i^fnm mutet coipus
ad vltimum et oeftruat ipfum.£tp:tma qutdemoiuifio: aut ccna
uertiturinfimilitudinemco:po:i0:autnonc5uertitur in fimtlttu
dtnem coipoiis.Si in co:po:i0 conuertitur fimilitudtnem erit me
dicinale nutrimentum. Ct il in co:po:i0 non conuertitur fimilitu>
dinemcritmedicina abfolute.Secuda autcoiuifiocrit medicina
venenofa . C3Uud *o q& a cotpore ttullo m5 tnutaf xifo mutat efl
vencnu abfolute, Ch aitt noa otctm9 cp a co:po:e nofiro n5 mutaf:
fiolum*otcerecp n&calefiat in eo:pe poperattoneinnattcalotiain
ipfo :Imo plurimu veneno?? n5 operaf in corporc nifi calefiat g ope*
r atione caloris innati qui eft tn ipfo. Sedvolumue oicere <p no tuti
«Penfecunda: djttftfc
taturin fuifotma naturaUtimonecfcefTatabeooperatiSeeiuavfr
tute x foima manentibu0Oonecco:pu0 cotrumpat.JCt eftquidem
cum eiua natura eft calida:t adiuuat tunc fuam ptoptietate" natts
ra eiua ad refoluendum fpiritu: ficut venenum viperaru % napelli.
l£t eft cu n a tura etua If ngida :z adiuuat fuam ptoptietatem na>
tura eius adcongelandumfpirituToebilitandtWcutvenenufcot
f>ioni3 ? iufquiamt. tTotum vero illud qd nutrit in fine rei natura
i motione coipua mutat.£t efl calefacere:qnt cum in fanguine c5
uertttur ptoculdubio in calefaciendo augmctum piebet ita vtla»
ctucet cucurbite tatoter calefa aat qualiter ifhid calefacere ejtftit.
Cum vero calefacere t>icim9 nolumua calefacere iftud fed illud qfc
cj qualitate rei ptouemt tiua remanentefpS. JStmedictna quidej
nutricnsa cozpoieperfutmtttaturfubftantil: rmutatur abipfo
per fui qualitatem:fed piima trwtatur in fuf quaUtate.agt alfa qu i
dem mutatur pttmo in caltditate^<alefacit ficut aUia .JEteft alta
que mutatur primoin frigiditateTinfrfgidat ficut tactuca.Cucp
eiuaconerfio in fanguine* completur piurhnum operatfonis etus
eft calefacere ppterea cp in fanguine augmentumefficit.Chiomo
do enim non calefacit cum iam facta fit catida x fua frigidttate fe
eirpoliauerit.Sedvmcuio^ earum etiam aliqufd innate qualitati*
aftbdatur poft couerfione in fubftantia qfft tn fansuine cl generaf
erlactuct0aliqua remanctinfrigidatto.aBtinfanguinectgenera
tur cr. allu> alicf remanet calefactio-.fedejboc vfcf ad tj50.<T<n>e
dtctnaru pteterea nutrimetu alia eft q medicatiom magt0 ejifttt p
pinqua:alia eft q nutrimeto eftvtcinio:. QueadmodB ipfo^nutrt6
tiu alia funt quop natura vtcinioi eft fubftStie fanguini^: ftcut vi
nu x ouopvtttellt taqua carni0.2Uia cl parumper funt longiquiota
ficutpant'0 1 caro.£t alta funt c] funt valde lougtqua ficut nutriS
tta medctnalia.C2lmpli9Dicem9q> nutrifo mutatcotpte oifpo>
fitionequalitate fuiTqu5titate.Qualtter vero qualitate fui mu*
tetiamfciuifti.O-uantitateautemquoniam aut augmentabitet
perueniet ej eoiadfaftidiumT opUattone^ x poftea ad putrefactfo
netmaut minuetTperueniet ejeo ad ptifim.Sedaugmentumiti
quantitateecnutrtentefemper eft infrigidana : mfi piouentat ep
eo p utredo t calefactio que calefit:ficut enim putredo non accidit
nifiipiopter calotem ertraneutmita piopter ipfam etiam calo: ac*
ciditertraneua. 1[Z)ieimvL3 ztiamq> nutritne altud eft fubtile:
aliud eft fpiflVnr.almd eft temperatum.£t fubtile quidem eft i|Iud
er quofanguia generaturfubtili0.£t fpifTum er. quo fanguia ge*
ratur groflua.tlnfufcuiHfcp autembarumoiuifionum: auteft ei»
nutrimentumultutmaut eft paucu.^feplum fubtilta x multi nntrf
menti eft aqua carnia tvinutmt ouafotbilta calefacta aut rettnS
tia.3fta emmultiejtftuntnutrimenti qmpwrimufabftantie ip$
Xtber pzimriQ
eotum itt nutrtmcntB comicrtitttr.epicempltl fpiflt xpmd mjtrim?
ft efl cafeus t caro falita % melongta x bis ftmtlia , Ttcs em que er.
tie in fa nquine conuertitur. € remplu fub ttlis t pauci nutrimenti
f iulep x olera § in fubflStia fui tcmperata eriflftt tin fui Qlitate:*
ejpfructibu^maciana tmala granata tqueei0flmtlantur.€rem*
pulfptflt imilti nuthmett € ouci lira tcarovaecina .C^uiufcuq*
etfo barfi o(ctionu:alie fnnt q funt boni cbimfcalie funt t\ funt ma
ttcbifm^emplumfubtmsmulti nutrimenti tbonicbimiouo*
ru vitellt t vinft t aema carni0.£ripltt fubtUt0 pauci nutrimEti bo
nt cbimt lactuce maciana % mala granata. ^feplu fubtito* pauct
itutrimertti t mali cbimi:pulmo x caro ans»gatd.£repI6 fptffi mul
ti nutrimetitbonicbimioua licatcarosnnualisasni^iepiafbifil
multinutrtmSti malicbimicarovaccma tcaroanat]t caroeqna.
C^repln fpim pauci nutrim&i t»aU cbimi caro falita .Jn bac attt
fumma foumie^tempcrametrfnm»
CSnm$p:imaoicti«»ni0 fcocoepttlftttcttCitt fttnt,i9»capitttla.
CSDcpttlfuT eft fermo vnitterfali0. Cap.r.
*4T\ ttlftis efl mottt^ receptaculop fp&0 ej otaftolet fvflole $pof!
Jtf ttisad regendu fpum per aerem attractO. CCSfideratio aut
Vdfc&tia q atte*ditnr tn pulfu aut eft vmuerfalwc aut otieularte
fc6m vniquScp e0ritudine\£t nos 6;dem bic oe vniuerfaltb' regt*
K0 fci&te pulfus loquamur,£tparticulare0 ad loquendtioe egrt
tudimbu0particularibu0 in pofteH o:ib* referuabimu0 . &'%)ictt
tnu0 ergo cp qitifc^ pulfu^ eftcompotfttw er. ouobu^ motuV toua
bu0 qutetibu0. 0 mni0 n$c& pulfu^ t% ov.aftoletf£ftoIe eft copcfit*
Jf>oft boevero neceffe eflvt inter omne0 ouo0 2trario0 mot9 cjuie^
interuemat.3mpofftbiIe efl n&£ vt mot? vnu^ alft motui cotimtef
poftcw fpacio eo£ applicaf termin' t ejtremtta^ in effectu.1boc ta
men tn frientia naturalt oeclara bitur.^oftcp igitur boc ita effcim
pofFbtleC quf n in vnoquoc& pulfu antee^aliu^ confequatur quat*
tumi tnteruemJt partea.f.mottw ouo:t quietes Oue.f.motti0 ele#
iiationi^ % qttie0 inter ipfam t oememonem t motusoepiefftoni^
tqn'e0 inter iphm t cleua tione*. Cl)ep:emoni0 #0 motusapfc plu
rtmo0 medtco» nullo modofentit. ^edapudalioseflcum aut in
fo:ti pufu fua fottitudte fentifrStlpulfumagno gg eieuatioej fuC
autf ouro mftam ftti refrenation&aut in tardo p:opter longfqui
tzti tpt0futmot9.|f^ar.quo<9oi]cit.Sl55orpeno fui follicitu0
epoep«mone.*fJ^oflea veronon quieui tangendo oonec ey eoali*
quid percepi t poftea iliud compleui.lBam poftea potte pulfus mi
biapete fuerunt.Qtti vero ifta mtduerttvtesoperdpi&t tl!6 qd
c§fecutU0fui.£t Itcetflt ita vtoictt i plurimistH oifpofltionib^
^etifecimda clppt:
bepteflio iion eft fenfu perccpta.
CCaufa vcro obquam ftatutum fucrtt tangere vcnas btacbt) eff
factlttas p:ebendi iofum:T op bomo non eft Iblltcitus vt ipfum otf
cooperiat x rectitudo fitu s ipftus ptoptcr rcctimdinem co:dis t
et us qo cft turta ipfum.
C£topo:tetqmd£ vtfittactus mantifuperlatttsetiftentc. CXfh
fl mauns fupervola plantc er. tcndatur tn latttudiwe augmentu p:e
bet x cr cleua tione oimtnutionem facittettam oiminuet er longitu
dinzix p:op:ietnmacilentis.jet refupinata augmentat in eleuatto
netlongitudine.
CjO poztetpietera vtfactu* fiat tnbota o,ua illecuitts pttlftiseft
fit ab ira remotus x gaudio % tfrercitio x oibus pafllonib^iT faturi
tatequegraucdincm facit x famc % oifpofitione relinquendi gfwo
tudtnes x renouandi vfus.
C^t opj eti£ vt fit oe pulfuferperiroetu tiperati nobili* ita.vt ah*
ct coparetur.
C^mpii9 oicem* q? gna er Abus medtci pulfus oifpone cognofciit
f m q> tpfi rcferut funt.io.qu5uia eis fuerit necefianu vt poluiffent
ca nouc.jSen9 qdeqd eft fumptu erqu5titateov_aftolis.f:tgett!>q&
ef t fumptu er qualitatepercum5is vene in oisttos.£t senus qo eft
fumptu er tepoie cut wftp motiois.ft gen9 qo eft fumptfi er eflentia
inftrumeti.£t sen9 q6 eft fumptfi er eius euacuatioe:aut replettSe
£t$tn9 qo cfifumptu ercaliditatetaictus ipfi9 autfrigiditate.jgt
gen us qo cft fumptfi er tge quietis .£t sen9 quod eft fumpttt er pul
lue equaiitate aut oiuerfitate. £t senus quod eflfumptum er etus
oidtnatione in oiuerfitatc fui aut in otdiuaude«£t gen? qo eft fum
ptumerpondere*
C£enu* vero quStitatis pulfua fi gnf ficatur cj qu3titatib9fuar5
triuo^ametrorumquefuntipfiualongitttdo x (atitudo? ciuapto
funditas.Sunt ergo in eo nouem pulfus oifpofitiones fimplices %
compofite. £t nouem quidem fimplices fun t;lonstts;cttrttts:t me
diocris.et latus:et ftrictus:et mediocris;et pwfundu&agtus.Ttne
diocris.C2onsusauttiUeeftcttius partes in longitudme plu*
fenttuntttr 63 na tttralis abfolute:qui l p certo eiua qut coplerion^
babettemperatamautnaturalta 4eftei94buicep:opinquttat £
tepcrattt0Cttieftp:op:ium.£t tuquide ia pziusfctuifii oiflfer€ti8
inter eo«. CCurtus vero eft ei cotran". H,£t inter eos e medtocntf
£t tu quidem iudicabis ^m banc regulam in fer queremanferunt
CCompofitarum vcro er bis fimplictbusquedam f wtt que nom8
babet-.et qued4quenominecarcnt.C3Ueenimqttttn longitudtne
etaltitudmeetlautttdtneeftaugmentatttsvocaf magn^.tt qtti
l bts oib9 e oiminutus vocaf paruus«£t quiiter eos ertftit tegat^
C^Qui vero in latitudinc % altitudine cft auom6tatus vecat^rof
lus,£t c\i etsefl mtnut' Dtxif lubtiiis,j&i4^tntereoeeequalis.
£tberp:imits
C£eneri* aute q$ e j quattta te percuffionis vene in sisttos futrt*
ptum eft tres funt fpecies. jfoitis t ipfe efl qui apud oiaftof€ tactut
refifttt. £t oebilis c\ cft e( oppofitus. Jgt equali s qui eft inter eo s.
C^enerts quoq* quod er. tempote cuiuf<# motionis fumptum eft
tres funt fpcciegr.tleloj: et eft qui motumt bieui tempotecomplet.
l&t tardus ei cohtrarius agt equalis tntereos ejriftens .
C#eneris vero quod ej: effentta inftrumenti fumitur tres funt fpe
ctes.4l>oUts qut eft recipiensreditum ad interioia et comptefftone'
fa cile. £ t ourus qul eft ei contra nus.Mt inter eos mediocris*
Ci^enerisautem quod eft fumptumer eo quodcontinef tres funt
fpecies. fyltnus et tpfe eft qui fentitur fleut f! in eius foiamineeffet
bumonmplens oe quo foUicitandum eft:vt pure euacuetur.JEt va
cuus efl ei contrarius. JSt inter eos mediocrts. _
C^t seneris quidem quodfcyfuo tactu fumptum effctresfunt fpe
Cies:calidusfrtsidus:et temperatUs.
CSeneris vero quod eft fumptum ej tempote quietis fpecies funt
tres. jf requens et ipfe eft in quo tempusfenfatum quod epfht inter
Ouas percufTtones eft bteue: qui etiam vocatur confequens et fptft
fus.m ei contrarius rarus:qu( etiam otcitur layus et refolutus.
£t inter eos mediocris. £t boc quidem tetnpus eft fecudum quod
er^vftolecognofcitur.Siverof£ftolenuUo modo cognita fuerit:
erit tempus quod inter omnes ouasoiaftoles cotwuatur. £t ft tp
fa cognita fuerit: erit fecundumouo tempoia ouoium ertremoiuj.
CGtams vero quod eft fumptus ep equalitate et oiuerfltate fcaut
cquale aut oiuerfum fcilicet inequale. Mt bocqutdem eft per com*
parattonemftmiUtudinisautotfftmilitudinispulfuum:aut par>
tium vnius pulfus.aut vntus partts pulfus in qutncp rebus: ma *
gnttudinetparuitate:autfottttudineetoebilttate.Tvelocitateet
tardttate: fpiffttudine:autraritate ouritie et mollitie: oonec con>
ttngat <p vnus pulfus eft poftremus fue oiaftoles cttius pzopter ve
hementem caloiem:aut oebilioi pzopter oebtlitatQ.Ctuod ft volue
rtsotlatabis fermonemetconfldcrabisinequalitateet otuerftta>
tein tribus generibuspiedictis alias partes:fed conftderationuj
tfoititudo ad iftas reducta eft.'tf>ulfus vero equalis abfolute eft tb
le quiinomnibuseftequaM:qui ft in aliquo eoiumfolo fuertt
cqualis: in eo folo oicetur equalis:ftcUt ft>oiceremus equalcm in
vtrtute:aut equa lcm in velocitate. £t fltmliter oiuerfus eft ille qui
non eft equalis:aut abfolute: aut in aliqua re.
C^enusautemqttoder otdinatione etinozdtnattone fumptdm
cftonasbabetjfpeciesofuerfeoidinatus:? oiuerfe inozdinatus
Ozdtnatusautemeft ille cuius oiuerfttas babet oidinemconfer»
ttatumfuperquemtranfit. £teftfecundumouosmodos. £ut
mdina t us abfolutc; t eft cum totum iUud quod e* eo ptouenit non
^enfectmdd* clfltff,
fcabetnifitantumoiuerfitatemvnam.jaut otdinatus quiefl pto*
Ptte x ipfeeft qui babet ouas oiuerfitate0 aut plures:ffcut fitbi ef>
let circulus t alius c.rculus ab eo oiuerfus:led ambo ad fuum re*
dirent oidinem ficut fi eflet vnus circulu0.*2t inoidinatus eft qut
eft et cotrari*. CCucp certiMca ueris tnuenies q> boc oecimuj gen*
effcficut elfet nout generis fpecies intrSs fub iequali.CSDebe^ aut
lcire q> in pulfu reperif natura muficequemadmodum ar0 mufice
completur per adiunctionem fonotfi fecudu piopoitionej comitatt
temeog inter acuitatenwgrauitatem percirculoscafuumttempo
ru qut funt inter eotum percufltonesjfic efl oifpofitto pulfus:qt pto
pottio fuotum tempotumtn velocitate % fpifittudinez oebilttate et
in quantttateeftficutptopottio adiunctiontseiue.^tquemadmo
dum tempue fenendi vel cafiuJTquantitasfonotiieftcuftnt con»
nenientia;t eftcum nonfuntconueniettatfmtUtereft cutbiotuerfU
tates funt otdinate:reft cu funt inotdinate. £t ptopottio ett&t oif*
pofittonupulfusinfoititudine-roebilitateTquantitateeftcumeft
conueniens;T eftcunon:immooiuerfa eft. C^t.btcquidemeftegre
dienea 0enereconfiderandto:dinem.Bar.autvide{ td qd poteftfen
tiri e^ptopotttonalitatib* pondcm eftf mvnam ptopottione mu
(tcaritnominatarfi aut nonnominataru.lBominatat/veroauttfm.
ptopottionem tott97quandocp eft ptopottio trtpli cum eft ptopot*
tto ouplt adtuncta cuj ptopottione addentis medtetatenr/wpfa eft
que otctf ptcpottio per quincp, j£t f mptopottionem que eft per to>
tumTeftoupta.£t£m ptopottionemqueeftper quinc£;Teft ad*
dtns medteta tem.fiteft f m ptopottione q eftp. quattuot;t eft ao>
den0tertiam.j£tfmpiopottionemaddenteqrtam. f[>oftea non
fenttt. H&t ego §dc mirot qtto ppottioesifte g tactft oifcerni pof>
funt.pico tfi q> ei tft factleq tn gradu f angendkofueuit;-? ptopot
tionat fonosg artcpoftcp erit etpotetiacognofcedimuficstacqut*-
ltta:tcomparabtt factu pernotu bomo ettam i(te ciifua mtenttone!
ad pulfum redu?erit.bmoipoterit oifcernere ppotttonea gfenfuttt
C^entwvero qb er. pondere eft fumptum eft per coparattonem j>
pottionia quantttatu^ptopottionum quatuottempotumquefunt
ouobu0tnotib9TOuab9 quietibu0. *Btfifenfu0totumboc oifcer»
nerenon poteft:tn eft per c5parationeptopottioni0 quStitatupto
pottionu tempotu Oiaftole0 ad tepu^ quod eft interoua^ oiaftoles
% advlttmu tempoti0 in quo eft tnotus ad tempu0 tn quo eft quies.
4LQ.ui autem ponut in boc capitulo compofitionem tempotis mo
tu0 adtempus motus:t tgts qetis ad tp3 mot9 qeti0:mtttut cap^
in caplb:licetbutufmodi miffto fittoIerabtltsT nonfit inconuemes
fed tamen non eftbona.£tpondu0qutdem eft illud in quo ptopoi
ttone^ muftce cadunt. Jgt oiccmu^ q> pulfus aut eft boni pondo
ri0;autmaU pondert^. JEtiUiu^ quidemqui eft maltponderts
funt tre^ fpectes, %Xna eft illius cuius pondus eft mutatum
5£tber jwitmrn.
ctefliu^ta pondu0:r tftee(lcutu0pondu0 eflp6d^etati0qefltu^t(i
ttate" iiu* cui" eft pulfusificut cuiuueneebJit p5d*pulfuum puerop
j£t altera eft feparati p6deri0;ficut cu pueri babent pod* pulfns fl
cut fertfi.£t tertia eftegredie0 a p6dere:ttlle eft cut* poderipulfu^
foomini0 no fimilatjBt multa egreflto pulftw a podere magnaj iti
oifpofi tiombu0 figmficat muta tionenu >
C2)e pulfu equaliTOiuerfo. Ca.2.
»3cunt cp oiuerfi puHtt0Oiuerfita0:aut eft in multt0 pulfiV:
aut invno pulfu. CS>55luivnopuIfu oiuerfificat:aut itt mut>
tis oiuerfificatur parttbu0.fcilicet in locis feparati^ in qutbu0 ca>
dunt oigiti:aut tn vna parte fcilicet in locovni* otgiti.^t multt0 o>
detnc\in multteoiuerfiteejiftit partibu^ eft Oiuerfu0gradatu0 equa
liter curren^iT ipfe quidem eft qui ab vno tncipit pulfu x permutaf
ad matotem co:aut ad mimnenuT ozocedit dc fm regulam oonec a
tienit ad finemtnoiminuttone;autin augmento per fimilemotdine
fceindetnterfecatuntad p:imammagnttudinemredit:aut redie*
«^paruitatefuafimtliredituiin ambabuootfpofitiontbu^ad p:i>
tnamregulam:autoiuerfifican0pofiqu5vertertta ptincipio q6efl
fouiufmodiadfinemqeftbmoi,£teft cfiadfinemperuenifcT eftcu
interfecatur ante ipfutmTeficum addtt fup:a ipfumoonectttterfe
catur tn medio ceflando;T eft cum agft ab boc oiuerfum: % tllud eft
Vt in medio fui interuentat motu0. QMt pulfu0 qde ceflattone' ba>
ben^ eft oiuerfu0 in quo e jpectatur tnotus Tvemt quie^ . fp£t tllc 4
tn fui medio babet motum eft oiuerto in quo ejpectatur qutWTve
ittt motU0. C3> iuerfitas vero pulfu^ in multte partibu0vniu0 put
ru0,auteftinfitufuarumpartium:aut tnmotu fuarumpartium.
S>ed oiuerfita^ que eft ttt fltu fuarum partium eft oiuerfita^ ppo:*
tiont^ partiumvette ad parte&Jgt quoniam parte^funtfeperit il
ludquod inei0Caditef oiuerfitatefimiliter. O>iuerfita0 autem
queeftinmotuauteftm velocttate et tarditate:aut tn confecu*
ItoncT.pteuentiortefcilicetvtmoueatur par0eiu0antebo:am fui
motu0 aut poft bo:am:aut in fo:titudinetoebilitate:aut in magnt
tudineT paruitate.*Et boc totum aut curret fecundum o:dinem ecf
km;aut oitterfuj in augmentoToiminutione.*Et illud quidem aut
ertt in ouabus partibU0:aut in tribus; aut t n quatuo: fctlicet in ca
fu oisito:um.*5ttu quidem componerepoteri0To:dinare. ©6jc
Diuerfitate vero pulfiw invtta parte eft tlle quteft interfectu^ t redi
ftuu0 t continuu^. C3nterfect* eft aut in partem vna* cum paruo
tnotu feparat ur :et parti0 vmus que er eo interfecatur cum quiete
eft cum ouo eptrema oiuerfificatttur in velocitateT tarditate t in fl
militudine.c^ditiuu0veroeftvtpulfu0masnu0 redeundo fiat
paruusinvna partejoeinde in reditufubtili recti.iet butusqutde
modieftUIecuiu0quedamfpecierum in alias iugrediuntur. i£t
boc eftvt fit vnus pulfus ficut ouo p:opter oiuerft tat&aut ouo fic u t
^ett fecunda: clppvij:
Vmwjjpterea cp alte in alia^ tngrediunf .£t ifr6 ^de cft fecud&TeB
fentia' eo9^inbocn$c5uenerfit.C<C5ttnuusaOtefltUe cuPoiuer
fitas.eft otdtnata in cotinuitate n5 fenfu ocepta f egationeitn eo a<f
quod ipfa mutai er^docttate ad tarditate aut ec5tra:aut ad equa
litatc" aut inequalit a te in ei0: aut er. ma gnitudine : aut pultate:aut
eqlttate tn ets ad altqo eoa ad qd'mutat.j£t boc ^dl eft cur" tnfiTitu
dtnc fut pcedtt j£t eft cu acciditvt cu cotinua tt5e fua fit in alid>u#
fua^ partiu p!us Dtuerfitatist in alija minu0.
C^>e fpeciebus pulfu0 oiuerfi que nomina
babentptopita. Ca.}.
£¥X cto eflga^aUanequteftDiuerfuetnvnapartecSfueHttar
VJldatu0:T oetnde interfecaturt ffcvdop.
C*St er eia eftvndofu0:Ttpe $d£ eft cj eft oiuerfusin magnitudinct»
ttuvener eap puitateT eleuattoe ipa^ ad fupjotaT inlatitudiner it»
cofecutiSer pcelTtoe in£ntipiomoPpulfu* cumoilitlefieflin ipa.
&t ipt f[dl noeftvaldc parup:Tb5 latttudinS qua^&Taffimilaf vn*
di^jqua? alie alias lequnf f m r ectitudtne cu Diuerfitate cl efl intet
eas in deuattoe earum ad fugiota:T oefrtfloe ad tnferiota TVdocU
fateTtarditate.
€E*t er. ei^eftvcrmtcutoPd; cft illisft milisfs eft gu* multe fpiffitudi
nisicni9 fpifiltudo eriftimaturvetocita 0fed non eft.
Mt fo:mic50 4 eftvaideminovivebem&ioti^ fpllfttudinlflr.^t #mi
culof! cideTfotmic2ti0 Diuerf!ta5 in deuatidead fugio:aTpC€flt5e«
c5fecuttoe in fenfueft manifeftto: ipo$zoiuerfitate inlatitudtne:im
mo quafi non apparet td.
C£t eftcr4ei0 ferrin9qvndofo in%tiu oiuerfltatefiTafcTtn eleuattSc
adfuDiotaTlatitudinerpcefitoeT c5fecuti5e:f5 eft ouriot:T cuouri*
cie ipfp Bteai ouritie otuerfe epiftutgt ferrin* $dl eft puIPvelojc fpif
FiwTDur9 cui9 gte0 in magnitudine oiaftoles oiuerfe ejiftunt in ou#
rittet moUtde.
C^t ef eis eft cauda fo:icina:Teft tllefi; otdinaf inoiuerfitate fua£
fctttl er oiminuti5e ad ausmetfcaut ej augmeto ad oiimnutionej.
aet cauda d;de foritina eft cu eft in pulfiV multlr.Teft cu in vno puU
Fuingttb'multi0:autinBtevna:Tet>Diu€rfita0j?p:iaeft ittaq ef
magmtudtne pe"det:Teft cn eft m c5parati5evelocitatia ad tardtta
tfeautfo:tttudini0ad oebilitatem.
C£t er et0 eft mefalPrcuJc eft 4 er oimlnuti5e pctdit ad atiqufc" ttr
tninu in augmettv.poftea redinat infert* ad fuum otdlnSoonec ad
p:tmutermtnumotminutioni0perueniat. ^ftersoftcutoue catl
de fottctne cl conttnuant apo maio:e0ei9 ertremitate^.
CJ5t ep d0 eft bifpulfan^. Mt inipfo quidem oifcotdati funt me#
dtci . 0unt enim quidain qui tpf um vnum pulfum ponunt oiuer*
fum tn ptecefftone et confecuttone. agt funt alij qui ponunt ipfum
©oo0pulfu0quo:umvnum alterumconfequitur;TadvUimu inter
I
Ktber pztmus*
eos n5 eriftit tpsqo oilatef ad colligedu fvftoteoeinde oiaftoleMRS
eni o£ er ^,cof equutur oue gculTioes opjvt fint ouo pulfus. Slio^n
illecui9 tnterfecaf oiaftolesxoeinde redit:elTet ouo pulfus.lFlecp em
opjvt fint ouo pulf9 nifi cii iucipittfit oiaftolestpoftea redit ad fttit
du factedo fvjtole:oeinde redit iteritTOiaftole facit.
C% eisfunt 4etgbfJ0Tcade0 in medio c]spdij:im5,.05 ^fia inter
cadetc tn medtoTgajeuate eft cp ga^eliatts fc6a afivenit cp copleat
£ma; ($ in cade*tein medio eft pulf9 qvenit m tge c\etisctt coplef &cttf
liopzima.
C*St er iftisqdScapitulis funt pulf* fpafmof'Ttremul9Tretott9 cj fi
lo qd totquet afltmilafoeft efcaplb oiucrfitatis in pcdfioet c5fecu
tionertnfituT in latitudtne.
C*2tcoidofus c\de eft er fumma retoititfimilaf tremulo: fed tn m
tremulo oiaftoles tit magis occulta:t fimiliter erit> ab eqlitate fit'
tn eleuatioe ad fugioia eft in retotto occult ioi:f5 tefio m coidofb efl
manifeftateft cu et9 totfioe advnl gtS tirt. *f{Murimum #o tales acci
dut qles tfti fc5 coidofuszretotfus advnu lat9 oeclin&s in egrttudi
nib* ficcis.Cll^ulfua #o cSpofitop fpecies quafi infinite funtxnecp
babentesnomina.
C3De fcmo A er fpecieb* pulfuseft naturalis. Ca.4..
f~Y"&mf<$ geneppnominatomn c\ eft fupfluitas augm&i veloi
VjLminuttoisnaturaUseft eqltsmiftfottisqnt naturalisineo efl
augmctat9. j£t fi aliqd altopgeneru augmetu ^buerit ntfi fottttudi
nisattgmetufeques:Tfactufuerttmai9:verbigrattai^eerit natn*
ralis ppter foite.SUo9 ftogenep q necp angm&u'necpoiminutio>
nemtolerant:naturauseft mcdtocris;etotdinatus;s qnieft pon*
deris.
0> t caufis fpeciem pulfus ptedtctarum. Ca.^.
Gaufa^pulPcidafuntccesnecefrarie efientiales in pftituttSe
pulf9 ingredi&esrTvocanf 2t£tiue.;€t qdS funt in^ftttutione
pull9 no ingredietes.JBt bai?c)de alie funt infepabiles qua^muta
tioe pmutal iudiciu puU9xvocanf c&e. tnfepabtles. iBt alie funt fepa
btles qvocanf mut3tesabfblute. CCotettue #0 c3efut tres. CtUr
t?vttalisq l tcotde mouespulfu.iBt tu qde t a fciuifti ea" i caplbd^tu
tib9.C^t fcoa cft tnftrumfturettvene pulfatiles cjs i& fciuiftt cu nu
merauimusmembta.aEt tertia eftnecefTitas ertinguendixeftad*
ueniens per qu3titatem notam erttnctionis que renouatur in ter ♦
mtnocalottsoppofitatn fuoincendto:aut ertinctione aut equali>
tatefua.C^tbarumqttidemcaufarumcontetittamloperationes
mutanf f m id quod adtungitur eis er caufis infeparabilibusT mu
tantibusabfolute.
C2De bis q puentut er caufis cotgtiuis folumodo. Ca .6.
GVLm tnftrumentum fuerit obedkns fui knitatervtrt* fottis %
necefTttas ad ertingttendtttnvcbemens crit pwlfus magnus.
<fenfeciwda. clflnrtij»
UeriitamJnecdntasiuuantiotbistnb^efladboc.
i£Q.t> (1 vtrt9 fueritocbiU5:pulfu0 parutta^ea pculdubiofequau
jet fi ch boc iftrumctu f uerit ouru:t neceffttao pauca erit mtno:.
Cf ftetiScuouriticsefficitparuitate^fjmparuitascuius ca efl
ouritiea U$al a euitate cui9 ca ell oebiltta^jg boc <p eft ourust no
oebtli*. ft bieuita^ eius et piofunditasnon ftc eft mala;ficut eft cu
eft virtuo oebilt0.
C1f>aucaquocpnecefnta0paruitateefficit:f5Oebilitasibin5ent«
C*:t neqj cft aliqua ba^trmq pl9 efficiat euitatecpoebiltta^.
C^ t parmtas quide ouritiei cn virtute plus eft cp paruitas p:iua
tionie neceiTitatwcu virtute.tiirt9 nacp liipuuationenecefTitatis
non minuitmultumesequaliquoniama oiaftolepbtbentem nou
b^.jet no oedtnat ad boc vt no multii fuper temperamentumad*
dat-.ntfi tdeo q> non multam babet necefluatem.
CSt vero neceffttas multa fuerit virtus fotfiffet inftrumetuino*
bediens p:opter fuam ounttem magnitudini;n5 poterit effe quitt
fiat veloj % velocttate reftauret id quod oeeft ejmagnitudme.
C&uod fi virtus fuerit oebilis % pulfu0-n5 poterit magnificarit
veloctta0 tn eo no ogata fuerit non poterit elfe quin fiat fpifiiw qi
fptffttudtne reflauret illd q6 ei oefuent ej magnttudtne t veiocta
te;t multe vice^ tenebutlocuvniu0 vicis fuff tcientt0 Ttnagne aut
ouar um vetodum. £t boc quidem eft ficut cu bomim neceffe eft fer
re rem ponderofam:quam ft poterit vna vice totam feret.€>i vero
no:oiutdet eam in oua0 parte^ % fefttnabit.£t ft nomi multa0 par
t€0 tpfam oiftrtbuet x feret quacp partej quocucp modo poterit cii
fpactofttateaut velocitate.2)eindeno ceffabit inter quaflibjouas
oneratura0et9;l3fittnet0 tardat9.Qo fi multefuertt oebihtatis
ftabtt tuc et feret ea fefttne x redibit cum tardttate.
CSt aut vtrtu^ fuerit fo:ti0 % inftrumentumobedten0*.f5 nccefTU
ta0 erit mato:,fo:tuudine temperata:virtu0 augmetabit velocita
tcni cum magnitudtne.£t fi neceflitas fuerit fo:tto:;erit cumagni
tudtne t velocitate fpilfttudo .
CSongitudinequoqjmagnitudim0caufepcerto efficiut cttali*
$d pbibes amplttudtnepb tbueritt eleuatione ad fugiota n5 ^mi
fent fiert ficutounttes tftrumett.verbigratia.el amplttudineV jpbt
bet t oefitas carni0 x cutis q furfutn eleuari no gmtttut.S? etiae
cuin amptttudtneaddtt macie0.
C^tamplttudinemcideefficinautvenaruvacuitatfvtperipfam
tunica mperio:fuper mterio:emoeclineuoilatetur;aut muita in
ftrumentt lenttao.
CSptiTuudteaut c3 e oebilitasiaut tnfta necetTtta0:aut caltdita$.
C^t raritatw qutde caufa eft vtrtu^ que nccclTttatej i?t magnitu
dtnefup,at:autfrtgtdua0multa oimtnuta a necefiuatejautmmia
intznfio xmuu&.x aduentu^perditioni p:ojimu&
10
Xiberp:ittitt8
CCanfe vero oebilitati* pulftui cr. mutatioibMdejfunf.tcdtufl*
et vigilte et euacuatto % macies t bumot nocu9 z er.tr citiu fupftml
ct bumotu" tnot' t tpfo:u obuiatio mcmbit* fottis fenfiwaut co:»
di victniset totuillud quod vebementer refoluit.
C&touritiei pullus caufe funt ficcttas co:po:i0;vene;autei9 fot*
tisertefio:aut vebemeo frtg9 cogelas. £t ettS eft cfl pulftujl crifiV
ourefctt ep fb:tttudine pugne ^pterea q> meb:a b ipam eptendunf
ad partem .(mpulftonte nature.
C^enitatis ftoeaufe funf.cle naturales tnoUificarte0ftcutnutri&
% esrttudtnalec mollificantes ficut bvclropifio % letbargia:aut ea
3l necp funt naturaiiamecp egritudinalta flcut balneatio»
C*St oiuerfltattff c\de" c5 cu gfeuerStia virtutia e grauita^ mate*
ria cibi aut bumo:i0:t cu oebilitate virtutia eft pugna cSc et egrt
tudinis^ canfte quocp otuerfitatw eft repletio venaru er. fangut
neifj qd butc l fife remouet minutio,j£t plurim64d2 f»t oiuerfita*
cu fanguw eft vifcofu» fuffocSa fpirituci mouet tn arterijs x pp:tc
cu o€flta0 fuertt circa cot. aSr caufla pterea tpfi9 q ea i bieui erriciut
Sge funt ftomacbi repletio t triftitta t cogttatio in altquo: 13 cu iti
omacbo malua fuerit buo: non cefTabit oiuerfltaartfoifltan c$ to
rnoueniet tremo: cozdte et fiet pulfu0 tremulus
4£&t ferriniquidej pulfuactoiuerflta? ei' qo in cotpo:e veneefl
eft fufum tn putrefactioe fui:aut tpflu0 crudf tatc;aut fui matura>
tione;autoiuerflta0Oifponu venaruinourittelua etmollitieiaut
apoftema tn memb:i0 neruofi^.
C26ifpulfantt0 vero cS t virtuti^ foititudo: t plurima necefltta*
t ouritte0 inftrumlti quare n5 obedit ei cp virtute^ ipfl pcptutoe
otaftole in vna vice:flcut c8 t\s vult vna gcuffione aliqd tncidere*
nonobeditureiadiuuaf abalia;t ptectpue cum ncceiTttas fubtto
fiugmentatur,
CStoucini #opulfu0c5qitcl*e' virt*oebili0 q oelabote ad quietg
oidin a te pcedit:t 6 qete ad labotfcfj ille 4 tn vna omanet oif p6ne
pru0eftvtrtuti0oebtltratgftgnific50.36tcaudad;dem foticina et
q ei0flmtli0ecifiiteftplu0ftgnific§0fo:titudtnlaliquam:t tp w
biltta 0 eft in fine. Sed eis oeterio: eft cauda finitiua.3^etnde man
flua.lj^oftea cauda reditiua.
CCadentt0 aitt tn medio c5 1 xirtutis laffitudot ei?oefect9:aut ac
cidfo fubito xtniia ad quod antma t natura fubtto redeiit.
ft&t fpafmofl 4de pulfu0 cS funt mo t9 n5 naturale^ i virtute aut
tnalitia tn efTentia inftrumeti.
C1^ulfu0 aut tremul9 pcedit q: fottitudine t iftrumeto ouro % nc
ceflttate fo:tt,0tnetftis efrinS puenit tremo:.
CUndofl aOt eft cu et9 ca ertftit vtrtutia oebilttasf m plurtmiit n5
poteft flert otaftolea nifl paulatim t paulatim. *gt eft ttfo cu inftru
menttlemtaffei9 caeciftuiUcemrt9 no fltvaldeoebtIi0.3nftrumS
«fenreatttda: djejrftf
tum natwp molle t bumtdu' concuffionSr ntotS non rccipitque ftt
Vn5qu5cp pcnctrcnt partc qu&idmod u ficcum quod eftourumrc
ciptt qfn fffcttasconcufftonieft apta Ttremoii.
C*St ouri quide" fiectfims fut pzindptj tnotu mouetur.4DoUis?v0
bomtdi partcm pofnbileeftmoueruTaiiam partemmotuipfius
non pati ppterea cp cito recipitfeparationemTfleponS % oiuerfU
tatemlnngura.
C^t vermtculofi qutde^pulfus t fojtnic5ttsc5 eft foitis oebilitas
ita vt tardttas TfptffttudoT oiuerfitas in parttb* pulfus $iung$
tunqfft vir tus inftrumentum in vna bota oilatare non valet: fe<J
paularm x paulattm.
CCaufa aiit pulfus mali ponderts.Sf pulfusquidefuerit tnoifo
pSnibus tpis quietis eft augmcntu neceflttatis.* t fi in oifpofttic*
nibns temootts motus fuerit eft augmentu oebilitatis aut neceffi
tatispu^atto.Sedpulfustempotismotus ppter velocttate' 0£a
ftolcs alius eftab boc.
C^t caufc cjdem pleni t vacui % calidi % frigidi furfum t fubmerff
inferius manifefte (unt.
C 3>e pulfibus etatuT mafculos t feminas. Cap.*7.
mSfcnlo^ pulfus maicnes funt t fottiotes valdetptoptervebe
mentl 5 virtutfi eop t neccfTttatis ipfo;t:T ppterea cp eop ne*
ceffitatis magnitudine completur ,£t eft eo^ pulfus tardioi pub
fu multeru % rarioi f m plurimum.
C£t omnis qutdem pulfus in quoperfeuerat vtrtus*eft fpiffits ef
opoitet ptoculdubio <p fitvelor.^ft enim cum ante efl velodtas q?
fpt iTitudorptopter boc i$itur ficut pulfusmafcuUnum eft tardto*
ftaeftrariot.
C l^uerot; vero pulfus leniot pp buidttate' % cft oebiltotTfptffio»
qffi caloi eft fo:tis:fed virtus n5 eft fottis eo <p n5du funt comple*
li.t>uero» vero p ulfus compara tioe quantitatis coipoiis eo£ efl
magn^qm-eoi; inftrumctu eft valde molle:T ipfopnecefTitaseftva!
de fonisT eo^ vtrf cSparatione paruitatis coipoiis ipfot; n5 efl
paruequJtitatis.tlerutatnen eoift pulfus c5paratione pulfus c5
pletoiu eft non magn*:fed eft velociot.T fpifltoi ptopter neceffita*
tem.3npueris n$c$ multiplicaf vapotisfumofi coUeetioptopter
multa oigeftionem eoiuTfrequenttam ei9tn eis.gt ptopter bocval
de eftnecefle ipmcjtrabcreTcaloi^ipfosinnatucuentare.
C3uuenu vero pulP eft multe magnttudinis:T non eft multe veto
cit atis:immo in ipfis eft valde oiminnt? % in fpiffitudine t adrart
tatemtcndens.^tillotum quidempulfusquiin ptindpto tuuen>
tutis ejciftunt eft maiot.£t eotum que.funt inmediotuuentutiff
eft fottio:. j£t nos quidem iam oeclarauim9 cp caloi in pucriset
iuuenibus fere eft fimiIts:ergo ncceffttas in eis erit pu>pinqua :fed
tirtus t uuenib? eft augmenu t a. "to abebitur ergo ej magnitudi^
Xiber p:iimi9
ne q5 in ipfisreftaurat quod oefoerit e£ velodtate tfpiflUudine.
£t ptincipium quidemVei vndepuenitmasnitudoeftvirt'.SecI
neccffita^eft appeten0.*St inftrumentu^dem eft adiuuan^.
CS>enum aut pulfus efl minot ptopter oebili ta te$.Mt minotisve
locitatis .ppter boc eti& rppter otminutionc' necelTtta t\s. £ t pio*
pterboccftrariot.
C<* pulfus quidem feuum qui iam pceflerunt in annc* eft paru*
traru^ttardus.
£t eft cu moUw ppter buoie^ ertraneos t non ptopter naturales.
C^cpulfucomplerionum. Cap»S.
Srf^Ttlfuscalidecomplejrionisvebementis eftneceflitatis. GS
Jk£ ft virtus conuenertt t tnftrumentum: erit pulfus magnus.
^tergovnSoiuerfifiabifreritquemadmodumoictu eft tn ptece
denttbtts.JEtfi caUditasquidSnon malefueritcomplerionts:inn
mo naturalisient complepio fottist fanatvirt* multu fottis. £t
neqjertfhmesqtcalotinnatusfi fucritfottisquStuncScp fitmi>
nuat er virtute:immo er. eo ptouenit in fubftStia fpite fotitudoi: z
in anima audacia .Calot vero complerionis maliciS fequfe quan
to plu0 augmentatu0 fuerit t5to in virtutc plu0 oebttitatem aug
mentabit.
CComplerJo verofrtgida oeclinat pulfu^ad parte" oiminutiois:
ffcut pptieeftpmtaot ptoptietarditastraritas.CCunq inftru
metufuerit mollelatitudoet^augmStata eritt eius fimiliter tar
ditas t raritas.CQuod fi ourum fuerit:erit minu0 boc. C^toe
fettitas quidem quam mala coplerto frigtda bereditare facit ma *
ioteft eaojpmala coplerlo calida facitbereditare qffi caliditas.f.
caloti innato tna gts eft conueni ms.
CComplepionem vero bumidam fequif inundatio t oila ta tto.f t
ltcc3 quidem fcquifcoanguftatio tourities.
CBntpli' fi virtusfuerft fotti0 x neceffitasmulta accidet btfpub
fan0 x fpumofus x tremuP.tCu vero oeincep0 compone cSferuan*
do pttncipia.
C^ ft pteterea cu vnibomim accidit vt oflotomlaterfi ipfiu0 oifler
flficrf completio. £rit ergo vnu ipfotttm frigtdom x alterum cali*
dom.ftacddetvtoieierfitatequeptouenitercaUditatetfrigidi*
tate bo» ouojt Iatep pulfu0 oiuerfi fi5t. aeritqj pulfuscalidi lateris
pulf* caIide?plepioi0.<?tlateri0fricjidi pulf9?pleriont0frigide,^t
ey boc c uidem fcitur cp pulfu0 in ov.aftole x fua t fiftole no eft f m
modum a cceflionist recefli5iscotdi0:imo f 5 modu otaftoles tfifto
les ipflus cotgis arterie.
C^De pulfu tempotum. Ca.9.
I1B vcre quidem eft cum pulfus eft paruusmon tamcn in om*
ntret eft tn fottitudine augmentatus.
<f ett fecunrfa: clppp.
C3" eflate #o l velor. tfpifP ppter neceflttat&JEt paru9 t oebilt*
ppter vtrtutts refoluttonSque eft ppter refolutione fpfis q fit p:o
pter caloiem e|rterio:Soominantemfuperfluum.
C^t in b^eme eft maknis rarit atis x tardio:isoebtlitat!:Tcu boc
fft paru9 qnt virt* oebilttaf :xin quibufdS co:po:tb9 accidit vt ca»
lo: in pfundo teneaf Tadunef tvirt9 fo:tto: fiafcTboccu coplerio
caltda eft oomin5sTrefrenasfrig9*non peripfu$necppattcsnecp
frigiditasadfundum vadit.
C?n autiino auteftpulfusoiuerfusrtrabit ad oebilttatequada
£>ed tpfi9 oiuerfitas eft p:opter multitudineconuerfionis comple»
jtonis accidentalts in autuno nuc ad calo:em:nunc ad frigiditate
j£t ipfius quidem oebtlttas eft etiam p:opter boc. Complepo efn
oiuerfa femper oeteri9 efftcit nocumentu qj fimlts tequalis licet fit
mala.£tq:autunusefttemp9naturevitec6trariumqm caloi in
codc oebtUta! tficcitas fit fo:tio:.
C tTempom vero pulfus q funt inter tepoza tfyoitb' ppo:tfonan
tur que funt circa ipfa.
C*3Depulfuregionum. Ca.io.
*#3 a£gionum quedam funt temperate vernales:Tquedam funt
**-icaUdeeftiue:T c]damfuntfrigidebv.emales:Tqdamficce au
tumnales. 3ndicia i gttur pulfuum erunt in eis f m modu que fciui
fti oe pulfu tempo:um.
Cp£>epulfuci p:ouenit er. ctbo Tpotu. Ca.ir.
^Y Xteri? co:Pi aduenietta t ipm tngredietia pulf* oifpofitiong
VjLmut5t qualiate fui Tqu§titate.fE^>5 cjiitate qfri fi ad calefa
ciendu oedinauerint:aut ad tnfrigidandu mutabtit ipm f m illud
C £t quatitate cid&qffi fi equalta fuerint;fiet pulfustn magnttudt
ne augm6tat9:Tvelocitatis maio:tsTfpifTttudinis ppter augmen*
tumvtrtutisTcalo:is:tpmanebit becmutatioaliqu§dtu.f tfi plu
rimc magnitudinis valde fuertttertt pulfus otuerfusabfcn o:dine
p:opter grauttatem nutrientis fupwvirtut&quoniaejomnt gra
uitate pucnttinpulfuoiuerfttas.aStquidejeptftimauit Srcbige
fiescj? etus velocitas eft tunc multo maio: qj fpiflitudo.£tbecmu
tatio eftpcrfeueransiquoniamcaufa perfeuerantieljfitmultitu'/
dtnismtno:isbac:tameneftoiuerfitaso:dinata.Ouodflpauce
fuerit quatitatis eritpulfusminonsotuerfitatisTmagnttudtnis
Tvelocitatismecp eius permutatio oiu perdurabit quoniam mate
ria pauca cito oigeritur.&mplius fi V; rtus oeficiat Toebilitetur ep
multitudinc aut paucitate qciicp fuerit;fimileseriit pulf* t puitate
Ttarditate vfcp in fine rei.Qd fi natura fo:tis fuerit in oigeredo x
couertedo fietpulfus temperat^.C^* vtnu eti5 p:op:ietatem b$.%
eft:qm er. magmtudine ipfius licet fit fubtile p:ouenit oiuerfitas.
^mfotamennonp:ouenitq? fitt3ntu$cmantutU5 qdpuenit cp:
nutrientibus que fibt fimtlantunTboc quidem eft ppter rarttatej;
5 riq
Xiberp:ftnu£
fubflStie ipffuflf tfubttlttatem tine%k\ximtm.^€um autem vi#
num iu actu eft frt044u p:ouenit ep eo quod p:ouenit er. alfl^ frtgi
dis in mino:ando t rariftcando ttardando velocitate fue penetra
tiont0.Ddnde cft in co:po:ecalefit:remouef velociter quod tx to
p:ouenit CtUnum pteterea cuj tn co:pu0penetrawerit tfuertt ca
lidu non elongabtiur multum a natura tacctdet velorrefolutio»
C&uod fi cu eft frtsidu penetrauerifcfiet tx nocumento qd non fit
ej ali J0 frigidtoreb9 quontam ille tardanf oonec calefiStjneefc eop
penetratio eft ita velop vt ifliu0:illud entm veloci9 penetrat ql c5a
pleaf calefactio.£t etus quidem impedtmentum eft magnfi % pie*
cipue in enpoiib' q boirtpilationi funtapta.£t necf> eft ficut im*
pedimentfi calefactiont0 tpfiu^ cu ipfum calidum penetrafcqfft ei'
calefactioinp:inciptoobuiationi0n5peruenitadibocvtmasn5
faciat impedimentum:immo natura ei obutat cu partitione roif
tributione % refolutione.CCJlFrisidttvero eflcii naturam oeficerc
fadt:tiei9 virtutem ejtin^uit ante<£ ad partitionemtoiftributto»
nem trcfolutione' peruenia t Mt boc quidem p:ouenit ej multitudi
ne fut cftitati^ Tcalefactione ipll* tfrigiditatcCCu aut ipfuj cS
nderatfifueritvndefo:titudinemefficit:aliababebitmdiciatofft
ipfumfua eflentta fo:te0 efftcit fano0 ppterea q? vdbciter p:ebet
augmentfi in fubftantia fpirit9. CSedij calefactio % infrigidatio
j$ ep eo fiufcplurima co:po:a impedi5t:eft tamS cu vnaquecp earu*
ctt aliqua 'couenit copfone:teft cu non cSuenit cu compleriSe. £fl
nicp cii re0frigide eo0 fo:te0reddfitci compleiaonem calidam ma
lam foabent ficutoiyit.jff.q? fuccu0 granati calefacto^ femper foi
te^efficitnbtdromel infrigtdato0femper reddit vigo:ofo0.C£M
nftptetcrea vndeeftcalidu natura aut frigidu natura eftcfiquof*
damfoite0 farit rquofdi oebtlitatlHS tamfc fermo nofter eft ntfc
oe bocimmo invirtute ei?c]veIocto: ad fpum couertiturrqffibic fjj
bj e fuieffentiS.Q6 fi vml bopouop ipfum in aliquo co:po:e iuue
rffcaugmentabifin fadendofortitudinem.fitfiet contrariumep
titerit: minu0 fo:titudinem faciet Cfitatmdum boc igttur ipfu$
pulfum conaertet .fecundum boc. Quoniam fi foititudinem fa»
citt inpulfuaugmentabitfottitudinem.iBtflcalefacietin necetTi
tate efftciet augmentum .£t fi inf ri0idabtt:mino:abit necefTttatl
^tfmplurimutnfoUitudinefacietausmftu.TfFlunqllaut in necef
fitatecfficitaugmentfiquininvelodfateaddat.
CSqua vero p:opterea quod nutrimentum penetrare facit vigo
ratetflmilitudinemoperationi0vinioperatur. £tquoniam nott
calefacit tmmoinfrigtdat-.nontantum auget inneceflttate quatt
tumvinum.
C2&e ei^ que fomnu0rvi0ilie in pulfu operantur. Ca.12.
»tUfit0 quide" indicia in fomno o werflficanf f m boiS fomnif
fmDirporttUmemotgeftioni*.
^ettfectmda: clmU
C1P ulfus i0tf in ptincipio f omnt efl paru^toebf lis: qucnfa * me»
tus caIo:i5 naturali5 tfic eft ad conftrmgendu tfubmergend0tn5
adotlatandumtmanifeftandwtmquomamfpfeJinbota tlla tot*
fendit ad occultum:p:opterca q> tpfum antma mouet ad nutrte"*
Di0ereit.TmaturaK.fuperfluitate0«efl'fIcutfuperatu5 t obfefiiis
p:oculdubio.£t puiftt5 eti5 efl maioit* tarditati5traritati5 quo
ntam licet in calote accidat augmentum $ m conftrictf onem t coa*
dunationem:tamen p:iuatu5 efl augmeto quod ibabet in botavi
giuarum pzopjter motum calefacientem.*£t motU5 6;dem pltw eft
adtnflamman.tinclinafiadpartcmmalitie comple?rtoni5. S>e&
conftrictio teotii coadunatio temperate mino:i5 luut tnflamma*
tioms tmin' e jtrabunt calotem ad eftuatiouem.*gt tu 4dem hoc
fcie5 er. boc q? anbelit9 lafi tipfl* efluatio multo maio:e5 funt att
bditu teftuattoneei' cui^caloteftconftrict^topter caufam b\ fl*
milt5 efl fomno.Zlerbi gratia fubmerfi in aqua temperatefrigidi
tatied;fiej:pergefactu5licetcalo:conftringatttrtfttgiat ejc bocs
nontamen augmentumanbelitu5eiu5peruenietadid ad quo<f
perueniet labo: xc jercitium que funt ei piopinqua. Guncpbene c5
flderaueri5noninuenie5 alindqttodcalo:emvebementia0 mceti
datcplabottmotu5.
C^t vigilie qutdfc calotem non cffictunt motu co:po:t5:ita vt ctij
co:pu5 quieuerit non flt iofe neceffariu5:tmmo faciunt cafotej p
pterea q> fpiritus ad e jterioia mouettintmotus eiu5 ad ea eft f nt
continuttatem cu ifla efl eiu5 generatio. <Com atttemcibu50tgeft*
efl fomno redit pulfus:tfit foitiot ptopterea cp xirtue augmenttS
recipit a nutrtentenreddit illud quod ad ptorandum oefcenderat
ad regdt.nutriens ad ertertoia tad fuum ntintipium.igft fimtliter
ptopter boc etiam magnificatur tunc pulfus multum:t ptopterea)
ct> contplertonis caliditas piopttr nutrien5 angetur quemadmo •
dum oipmu5 ,&t inftrumenti etiam augetur lenttas per td quo d
fid ipfumer. nutrimento penetrat.tleruntamen fua magnttudtnc
non auget velocitatem ntcp fpiflttudinetmquoniam boc non efl il
lud quod in necdfttate ptebet augmentum. j&t boc etiam n5 efl p
btben5 reftaurari qcto quod necdfariu eft magnitudinefola.Def
de quando cum ootmiente fomnu5 perfeuerauerit:fiet pulfits oc*
bilis ptopter caIo«5 innati conftricttone' tvirtutis comptdTtonej
fub fuperfluttatibu5queeuacuande erantf m euacuattoni5 mo*
do5 aut funt in vf gilf|5 er, quibtt5 ef! erercitium t euacuationes c|
nonfentiuntur.Cumautemfbmnu5tn p:incipio euacuationent
inuenerit:tnecinuencrit aliquid ad quodoigerendum tendafcoc
clinabtt compleponem ad partera infrigidandi. Iberfeuerabunt
ergo paruttas ttarditast rarita* in pulfu:t tnceJTanter augmcn*
tabuntur.
CWifiilic ctiam otwerfa babcnt indKiavaoimmilia.Cu cfri 05#
Hibcrpiimiis.
mien$ eutgUabitmatura fui oecUnabit puifu* ad maetiftudintm
tvelocitatem otdinateoeinde ad fuam naturalem redibit oifpofl
tionem.Sed fubita caufa eutgtla to accidtt: vt pulfua eius illico cu
a fomno remouetur:quiefcat:quonia mvirt us cotam eo quod fubi
toeuenit victaeft-.Toeindepoflbocredtbitadeum pulfus tnagn*
veloj: fpiflus totuerfus ad tremotem. £t quontam motus ifte eft fl
tnilis vtolento-.to no inflamat etia tpium.igt qm virt* fubito mo ♦
utt ad repellexiunaturaliteriUd q6 accidit:ergo motusacctdittoi
nerfi Ttremit pulf9:fj tn f m boc n5 logo gfeuerat tgeammo ad ec|
litate^ctto redit;qml5 ti° c&fit quaftfo:tta:ei9tnourabiUtaa eft
paucatcognitio oeftructioisipfius eftv,e!op.
iL&t tudtcijs pulfuff erercttij. Ca. i%
X1FI pttncipio quide ejercitt] tou eft teperatfi pulf9 fit magnu*
tfottts:tboc qutdeptopteraugmentumcaloiis mnati:tfoi
titudine ipfi9. JSt fit etta velor tfptflus valderppter fuperflua3 ne*
ceffttatem qua\facit mot^.Cto fl perfeuerauent % fuertt plijuj aut
15 fuent bteue:erit tamenfottifftmu:oeftruef q& ep fottitudine p»
uenit .iBt oebilitat pulfus. £t fiet paru* ptopter repletione calotts
•nnati.Sed ipfe fiet velop tfptflus ptopter ouas reai cntarit vna eft
augtnentufottitudini5Tneceffttatts:Talia effcquonia virt9 retra
biturnemagnitudimfutftctat.^ofteavelocitafl; inceflanter tni*
nutf tfDiffitudo augmentaf f mquanttteei'q6er. virtuteoebilita
tur j£)einde ad vltimu (i ejercttin perdurauertt toebilitauerit:fiet
pulfus fotmtcansptopter oebilitatemt fpiflttudinem fotte. 1f>oft
ca f! magis fuperfluu fuerit tej tpfo quafi ad mottem puentaf :efFi
ciet qo ota faciut refoluentia treducet pulfu? ad boc vt fityermtcu
lofua. Deinde faciet tpfum occltna re a d rarttatem ttarditatem cii
©ebmtateTparmtate*
CH)e iudictjfapuifuumbalneatotum. Cap.14-.
«J^J&lneatio autertt cu aqua calida:autcufrtgtda.
•*3 CSi autem fueritcum aqua calida in pttnctpio ptouenift
epea fottitudintstneceffitatisindicia.Cuncpmulfum refoluerit
Oebilitabttpulfum.j5.q»ocpotriterittuncparuu0tardu0traru0
3S)icem9 ergo cpioebiUtae qutdem t paruita^ pulfua ptoculdubto
eriftunt .Sfed aqua calida cum tn interiotibus cotpotis calefactio
nem efftciet calote accidentali -.fottafle non ourabit ftd ad fut na*
turam que eft infrigidandi redibit.^St fottafle ourabit t permane
bit .Quod fl a cctden talts qualtta tts iudtctum fuperaueri :fiet pul
fus velor. t fpiflus. Mt fi fuperauerit q ttod tp natura fui ptoueniet
fiet tardus traru0.3Ct fi calefactto acctdetaUsad tantavirtutisre
folutionemperuenerit vt fincopi fitptopinqua fiet ettampulfus
tardustrarua.
CSed balneationi^ cumaqua frtgtda facte frisiditas fl pene»
<r®\ fecund^ flnrrfc
trauerit: oebilitabitpulfu* t facier puu t etTteiet raritatet tardtta
te\JStfi n5penetrauertt:imocalot5coadunauerit:augm?tabtf fot
titudo t crefcet parum t minuetur velocttas t fpiflttudo.
C^ r aquis vero in tbertm'0 ejifUtibu© q funt ertcc$tes ouritie" t
pulfu afifmenfanfct er^masnitudineminuut.S^cMefacietes ve
locitatfcin pulfu ausm&St.SSiautem vtrtute>efoluerint:eritquo<i
iamoicimu0.
C H>e pulfu qui muliertb* efl p:optiu0 1 efl pulfus
piegnanttum. Cap.K.
V"^ ^celTitas quide' itt eis eft multa ptopter comunttatej filijf in
Ja^attractione aeris.ipfeenim quaftouabu0 attrabuntneceflt
tatibustouab9 aeris attractiombu0.©edvirtu0p:oculdubton5
augmentat/.neqjctiaj mtnuiturnifi cptu cpottetppter latttudtnS
pauc5:que pucnit erpondereptegnationi^-.ptoptcrboctgitijr in*
diciumvtrtuti0medteetncceflttatisfoiti0vincit;tau0meutatur
pulfu0 1 fit velor. t fptflus.
C^epuUuoolotum. CapFm.t6.
l{~\ Olotmutatpulfu:autppter fottittidincTui: autqtcHn m5
Jl^Jbio p:tnctpaH:aut poterlong5 mo:5 fui.C^t oolot qutde
cum in fut ptincipio fuerittfaciet virtttteebulltre t moutbit tpfam
ad refiftendum t referandu t infl ammabit calidtta tem. ftet ergo
pulfus magnus t vclor. t ma to:t0 fpiflttudint^: qth rlpo magnttu*
din* faciett veloettate* . C Cuncp oolorad finem fucfottitudtnte
perueucrit ptopter illud qo Ottimu0 oemodi^ ptocedet mrciMo
t redibit ad tnferfota oonee magnitndincm perdet t velocitatem
t viccm eas fupplebunt fptflttudo fo:tt0 1 paruitasr fotmfcufa »
tiotvermtculatto.^tfiausmeutatu0fuerft ;adducet adrarftatS
tperditioncm.
C "Bc pulfu a pofiematnm. tefJT.
V W'1E>oftematum quidem alia funt que feb:e0 faciunt . £t boc
.J-Vautptoptereouismag^tttudtnetmaut pxopttv nobihtaterrt
membtttn quo funt.^tpulfumin totocotpote mutantf mmuta»
tionemfeb:i0 ptoptiatmt no0 ipfam oJeemustnloco fuo.aStalta
funt que feb:c0 non f acf unt t tnutant pulfum membtf tn quo funt
ptopttum per eflentiam . Mt efl etiam cum reltqut cotpotis pulfum
mutant per accidene fcilicct ncn ptopter q> efi apoftemaifed p:o*
pter q? ooknem efftcit.
CSpoftema autem quod pulfum mutat:aut tpfum mutat per
fpeciemfui:autper fui tcmpu0:aut per quantftatemfuam: aut
permembtum inquoefitautperaccidcnoquodfequituripfum t
comitatur. CQuodrvero per fui fpeciem mutat :eft fieut apofte
ma calidum erquoperfuamfpectemptouenitvtmuteturpulfna
ad ferrtnumetiadtremo:em et bo:rtpilationem et velocitatem,
ctfptlTttudinem niii ei contraria fit caula bmuectans que pto*
3£iberp:foiu£
ftietatem ferrini oeftruat: t vtce ipfiu0 * ndofftatS fupplcre fadat
rerumtamen tremot T ve!oclta0t botriptlatio t fpiflitudo ipfunt
femper comitaf .£t qucadmodu caufapqueda" funtque ferrini p*
ptietatc ptobibe*t:fimtliter funt qd5 eap cj ferrini .ppiietate' aug*
mentat:t ipfamapparerefacifit.igtmoHe quidc* apoftemapulfuj
facit vndofum.igt fi fuertt valde frigidii:if$m efflctet tardfi trarfi
SDurtivero apoftema ptoptietateTerrini augmetat.3n ejttura aot
cfi fit collectio: if>a pulfu pttertit 6 pptietate lerrini ad vndofi pptle
tatem ppter bunuditate x lenitate que ipfam fequunftptebet a ujj
mentfi in oiuerfitate «ppter fuSgrauitat&veloctta^ autem tfpiflU
tudo alleuiaf j>ptercaloti0 accntalig quietemcaufa tnaturatiSi*.
*j>1t>utatio vero ipfiuscaufa fuotu tempop efi. Ctfft oumcaltdti
apoftema epftit in augmento: j>ptteta0 ferrint t quecu® ofpmu*
% unt ficut in augmeto: t tius ourid es femper augm&af ppter ep*
tmftoni cjue augef :t in tremote piopter oolote\ €ficp ad ftatu per
uenerit oia augmltanf accidentia pteter illud qd fottttudtneTequt
tur.3pfum nScg ocbitttaf in pulfurtin fptffttudine t velodtateaug
mentu ptebet:oeindefi ptolongabif veiocita? oeftruef t redeundo
liet fotmican^. Cu aut minueft refoluef aut aperid: fiet pulfus foj
tw ptopterea cp virtu0C£onerabitur a pSdere \x ceflabit tpfi* trc
mot otopterea q> oolot ejtenfiu* minuetur.CScom c^titatem vc
f o fui.Quon& magnu facit vt fint ifte oifporttione0 maiotesrma
gi5 augmentate.igt parufivt fint rariotes x paruiote*. C&tt m
membtum. Quonia' c £ meinte ntruofls ptouenit augmStu in ouri
tte pulfu^ x in ptbptietate quS babet ftrnnus tpfiua . £t erveneno
tts «Sdcm puenit augmfctu tn magmtudine fua x vebeme*tia x oi*
»erfita0 multat ptectpue fi ct in eia fuperate fuerint arterie ficut m
fplenetpulmone:tno ourabit buiufmodi magnitudo nifi cjtfi per
feuerauerit fottitudo t membta bumefacta t lenia ipfumfaciunt
vndofum ficut cerebtum t pulmo.
<E<lbutatioquaapoftcmamutat pulfumaliquomediSte eft.St*
cut apofiematiff pulmonis q& facit pulfum t remulfi. £t ficut apo*
ftemattfltepatiscmod farft tpfummictualem. £t,ficut apoftema*
ti5rbenwquodfacitipfum ftransurtalem.£tapoftema membtt
fottie; fenfua ficut fiomacbi t ovafragmatis facit ipfum fpafum %
fmcopi3antem.
3>e ludictf 0 pulfu^ accidentium antme. CaputiS.
XtU qutdemptoptereacp vtrtut€ feruerefadttfptritfifubi*
tooilatat pulfum facit magnu ad fuperiota feeleuStem ve*
locem t fpifium.3n quo n$opottet oiuerfitatemcadere:quoniant
paffio ejrtftit fimtltamtfi timot et admifceatur qui vna vice fuperet
x boc alta fuperet vice.^t fimiliter fi verecundia ei admifceanaut
contrarieta 0 ab intdlcctu qui tacerc piecipia t % hc fcrueat ad m»
bm inkrmtu tUi cut irafatur*
$renfecund& d#ptt1$;
Cfit croclttfftf ^dc5 ppterea a> ad ejteriota pautatim moutt n$
ouenit ad illo qo puentt c£ ira m velocitate z fpifittudtne.3mmo %
cu ti9 magnitudo fufftcit neceffitate:t eft tard9 1 raru0.
CCt fiimltter puUu0 leticieqfit ipfefit magn'f m plurimfi cfilenf
t atcx attinet tarditatitraritati.
C3u trtftttia #op:opterea <p calotfHfTocaturt fubmergif t fottf
tudot virtu* oebiUtaturopottetvtfttpuUtwparuuatoebilts ra
ni5 t tardu^,
Cttmoi %o A fubtto ventt pulfum facit vetoce' t oiuerfum t tnot*
dtnattt.£* cofueft d, oidtnate jmeoitffltutat pulfuj §m modu mu
ta tioni* foUtci t ud in 10.
C"£>e fumma mutat5t0re95trariarfinaturee5ntiei)ulfu0Xa.i9*
HJ6 eiaftfmutatio.Sut ppter boc q6 acdditfce tteqc malitia
coplenon ts: t tu ^dc 1 5 fct utfh pul fum cuiufqj complqtont*
SBut ppterea cp virtutc* c5ftringfit t pulfum faci&t oiuerfum : t fl
coftrtctio valde fuerit fo:tt0 erit fine otdine t abfcp pondere:t c5#
ftrtctione 4def acte0 eomni^ ma tcrialts multitudo flueflt apofte*
ma: fiue non fit a p a . %ut ppterea q> % t utl oifibluitt facit pulfujoe
bile*, omnia bec funt ficut oolo; rotti0 1 egritudine*animale0 <|
funt foiti0 refolutioni^,
C Summa fco a .S)octrtne tertie, f en fecfide ©evtina t egefhSe tefl
cotinea.n.capimla.
C*£ft fermo vninerfalt0 oe vttna, €a pt .t.
jr,3efi0nificatioi0otfpofitionttviinen5 op3 crederenifl
1 poftqp conditione^ obferttate fnerint.
|C£>P5 etefrivtvzinaci c5fideref fitp:imav:tna § in
! t n ma ne coUigitnr. £ t non g manea t longo tempote. £t
i n5 Sit ej nocte referoata.
C 1fte# fit tUe cuitt0 eft 4 aqoa" no bibit t dbft non corttedtt,
C^tnon fit qut in cibo attt poto remjtingerem accepit:ficut erodl
t cafftam fiftulatmquoniam xiini tingendo ad citrinitatet rubedi
nem mutat:t ficut olera qne tingendo;mutlt ad virtdita tem:et al*
murt qoodad nigredinem:t vinum qttod mutat vttnam fecudunt
ruum colotem.Tftecgfit quierteriotafttiretingente tnfecerit ficnt
alcanna:quo ni3 cum ef ea altqut^ tingitunfoitafle eiuaviina ej? ea
inftcitur. Ifleep fit out rem que cum v:tna a Uquem bumotem ejpel
lit:aflitmpfit:ficut qo colerS aut flegma ejpdltt . Iftecp fe ejercuit
mottbus co:po:eis aut operatiombus: aut oifpofitionibu0 que
funt ejtra cur fumnaturequev:inecolo:em mutantftcut ieiuniii
aut vigilie aut [2 bo: aut tra aut timo:.Omnia enim bec v:inant
tingunt fecfiducitrinitatemaut rubeding. £tcoitu0v:inamval
detmpinguat £t ficutvomftu^ et euacuatioquontambeccola
re muta tt fubftantiam que in v:ina effeoebet.
C¨iter cu i pfa multi? gmdferit boti^. Uuaptopter oijrerut
Kiberprtmus
c\d5 (p poft fej botaa tfpicieda no eft:qrn tf>i* figniftcattooebiUtaf
tcolotmutar.TbtPoftaftsoifloluif aut mutat;T fit fpifliot; qjuis
C0o oica co nec poit botam vnam.
CUrma pteterea tota ttegrecomseda eft in vtinali ma^no: ne cj
ea altquid effutidatur.
C*£t eius quidetn oifpofttto tlltco cum mtn^ttur non eft conftderi
da neqj nift poftql in vttnali refidet.
C^tobferuandumeft nefol eam tan03t:neq7 ventus neperturbc
turrnecon^eleturoonecbvppoftaftsfeparemrtfeparatto com»
pleatur.nonentmoefcendtt tUtcocummin0itur:ncqji vltimo fine
maturattonts.&tnoncolligaturin vttnalttnquo alia fuerit nifl
pttusfueritablutum.
CSmpltu0 vtine puerotu^ fl^mficatio efl parua;t ptectpue tnfan
ttum: ppterea q> lacte nutriuntunt <p materia tin^es i twi o.efce3
x f ubmerfa in eop quocp natura eriftit ec oebtlitate % multa ootmi
ttone quod maturttatis fi^niftcationem pcrnecat.
C€ttnftrumentumqutdecoUt0endiv:inameft cotpu^ peruium
fubftantiambabensntttdumficutvttrumclarumvt cbttftallu^.
CScias autem q? vtina quato pPeam ttbi apptojrimas tanto fpif
fitudo au0inentatur:tqu5toj)lu0elo0a0 eamateaugmentatur
in ea clarita0:et ppter boc oiffert ab oibu^ falfitatib9 q funt in ea
qutbu0 medtcie>.giun{ cu ti& oftenduntur.
CCu vtina in vtinalicoUt0if;cuftodtenda efta tnutat one frt0o»
rt0tfoli0tventi.
C*£t opottet vt tn lumme afpictatur ita <p fuper eam n5 cadat ra
di9imoabipote0al::tficieatudtce{ oe accide"tib9 qiuja apparet
C^cito ette cj> ptima fi^nifica tio,qu& vtina byeft oc oifpofittone
epatia et vti narum aquofitati0 et fuper oifpofttione^ vena?:T ei0
medtatib9 alias oemoftrat e0ritudine0. jpirmiot tfi ei9 figmficatto
c ilia q oeepace enfht % ptoptie oe otfpofitione 0tbbofita0 ipfiu0 .
C2lmpltu0 figntftcattone^ que er vttni^ babetur tf feptfc f unt ac •
cepte 0eneribu0.Senerecolot 10 *Et ^enere fubft5tte.*Stgenere'da
ntatisr turbulentte.£t0ciicreb£poft.]ft0,;£t 0enere qptitatiotn
paucitateefmultitudine.£t0enereodoti0.2&t 0enere fpume.Sut
vero^daqui;interbec genera ponitt 0enua tacus t Qtn9 fapoti^.
C<Cuqj oicimu^ Qtn9 colotio intelltgitnus illud qd vtfu0 inca feti
tite£colottbii0.f.albedinemautnt0redineautquuterca0 epftut.
C^tcumlubftanrie0enu0Oictmu3 intciltgim9 Oifponemipfiu0
in 0roifitudtite aut tenuttate. C&t cnm otctmu0 0enu0clarttati0
% turbulcntie:intelh0imu0 q? penetratio vtfua m ea eft factlis:aut
non eft.C^nter boc uutSgen? et genu^ fubftantie ejriftit oifferen*
tfa:qm plerumqs eft fubftatta 0roffaz clara ficut albumen outr glu
temptfciumliquatumet vitrumltquatumToleu-Jgt plcrumq? cft
i ts fubtilt* iubft&tic t ur bida; ftcut aqua turbida q c magistenuf g
5*en fectmda. clpptiii).
ep albumen oui. CtTurbul^tie afit caufa ef! Btntftio ettu colotesbil
tiu ejtraneos fukos aut alus colottb9 infectosq ab af pto cte fenfa
no funtp^cptitpbibctparuitatetno efegripiunf.CJtotereSftot
b£ppoftafttn enftit DiflFcr5tta:qfnvifus plerucp cognofcit bfcppofte
fim C*£ t inter ipamt colo:6 ejtftit oifferStia:qfn colo; g tota buo>
ritj fubft5tt5 pcedtt cummaioiipermirti#ne.
C^eugntficationib9colo:isv:tne. Ca.2.
/y X colo:ibusv:ine funt gradus citrinttatis . Stcut palearis.
VjLSDetndecitrin^.lpoftflauus.Detnderuffus. ff>oflea cttr§gu
laris. *{p>oftea igneus qui tincture croci aifimilai::t»pfe qutde^ eftve
bementercttrin^ipoftea croceus c^fimtlatur capillts 3abafaram:
t tfte cide eft que"voc5t rubeu claru.COes aiit qui funt poft citrtna
cauditate fignific3t:f5 tn f m fuos Diuerfificanf gradus. tikt eft qdS
cu acctdut j?ptervebemetiam motust $> pter ookms^pterfame*:
tppter aq abftinetta.C#>oft tftosvero grad9 gdictoaerjftuntgra
dus rubedtnis.Sicut rubeti5 rofeus.a£t rube* obfcurus.j£t rube*
pulttcrulent^J&toesquideTangMnisDominiufignificat. C*Bt in
oibusinquib* eft colo:5abafaranoattinenseftfignificatio Domi>
m) colere rubee.C^t in oib9 q pulueruleto Qttincntitft fignificatio
Domtntjfanguinis.C^t tgne9qdemagisfignificat calo:eq*rube*
tpuluernlet9 ficutcoferatnfecalidiozeftqjfanguis.JSt coloicjdej
vttne egritudinibus acutis incendentibus trabtt ad colo:em 3aba
faranitigneitatc.Q6fiibi fuerit tenuitas:aliqu&maturattonisfi>
gnificat Difpofitionet q? tam incipit t non appareat in fubftantia.
Siautcitrinttasfo:tto:fiattvfo^ ad igneitatisgueniatfterminuj
t ad finem inea fignificat q> calo: tnceflanter p:ocefl*tt:t tfte d,d5 eft
finis cttrtnitatis.Qdfiintpfo claritas augmetetuncakniamfm
DiminutionemJincedit.CiBteft p:eterea 015 in egritudinibus acu
tts fanguineis v:ina ficut tpfe fanguts mingttur apertionevene ibi
ertftete. Jgt fignificat repletionem fuperfluatmque fi paulatim min
gendo emittttur t eft cum odo:e malo:eft figntncatio timotis: t ti>
meturer^anefangutsadtfocafuffocantiafufusoeriuetur.3Stpe>
ioi quidem ea eft cum eft fubttlis tn colo:e fui t Difpofitione. Cum
autemer eamultummingitur:eftcum eftfigmficattobona infe>
bubus acutis t commtrtis quoniam cum eft figntficatio crifis t fa
nitatis ntfi in p:incipio fubito attenuetur antecp fit bo:a crifisquo
ntamtunceritrecidtuationisfignificatio.jgt ftmiliterfi tenuitas
poft crifim o:dinata non fuerit. C3n ictertcia #o cuv:ina adeo fue
ritmato:ts rubedtnisoonecad nigredtnem trabat t pami taliter
ttngat ne remoueri poffit.lEt qpto plus fuerit:eritfanius:qm cuv:t
n a t n ipfa fuertt alba aut rubea pauce rubedinis ictericia in fua Dif
pofittonemanentettmeturejrea btdroptfis. Ciames quocpeft
ej:eis que v:inam vebementer tinguntetipfain valdeacuunt.
ClPoft vero funt gradusvtridttatis,Sictttv:inacuiuscolo:co I
£it>erp:fmu£
loti fift teos a 1 1 in e t : oeind e cuius colo; eft fimilis cotott er uginteert*
U>oftea illa cutu^ eft colo; ftmilt^ colo:t irco0:Oeinde cuiu^ colot fW
milaf tndico.tooftea que fimilia eft fucco potri.Ctf tftfcalta vero fi*
gmfieat fri0iditate\j£t fimiltter ofe in 4b9 epftit frisiditacpter t%
A erugmi eris aut fucco potri fimilaf ;bec nSo? vebemS^ figmficat
Incedi&ZfcmtauieTuccopotrifimUis fanioieftea que eruginieri^
fimtlatur.CjBSt illa clde q erugint ert0 ftmilaf poft Iaboum ftfinifw
cat lpafm6»Ctltridi0vero tn puerte fpafmu fignificat.C£toevero
coloiem ireo0b5frtgiditate>ebemeWmplurimtlfigntfieat t antc
ipfam jpcedtt vttna vtrtdi0.2St qutdam oirerftt q> fisnifiea t vencnS
in potu fuiffe bauftfi.j£t ft fiierit in ea b^poftaffs fpe0 eritvtte. £t
I! nomtimef et.*£ruginivero eri0 fimifovebementcmfigmficat per
du tont CStaduu a ut colotis nigrUaliua eft niger $ ad nigredtnc*
tendit fmvia m colo:i0 croci:f!cttt eft in icteritia:t fignf ficat colerc
rubee fpiffitud inem: teiu0 adufttonem-.tcoleram nigrl <| accidit er
colera rubea:tfignificat ieterictS.jCt ali* tft qui ep fufco jmenit a<*
nigredinetmt fignificatcoleram nigram, agtauu0iniger qut p;o*
uentr ecviriditatC7 colo:eindicofimiU:tfismficat coleramnigrant
puram.C^t ad fummum outdem vtina nigra figntficat aut vebc
men0 tncendiutmaut fotte frig^aut mo;tem;aut calotis naturalt0
fuperationem.aut erifimt ejpulfionem nature qua tpfa colere nu
fcre cppelltt fuperfluitate^.CUtod autemepincendioeft cognofcif:
qrn illic eft fo:ti0 ardo:;tante uja^ fuitvttna citrinavel rubeatbvj*
foftafteeft oiuulfat incqualist inconttnua-.Tno eftvebementiam
Brediniadmmo trabit ad colotf crocit citrinita tem:aut ad fufci*
tdtlnit ft ad citrinitatg trabifcfignificat multam icteritta\ tlerfita
mSqdepfrigtditatefiticognofcitvtanteipfumbabeaf vttna q ad
Vtnditate"trabit aut ad liuidttatetmt eft fedimenpaucuiunctuac
fl efict ficcfit ntgredo in ip fa eft purio;, C#t ef t ettaj cu inter oua0
CoplerJSe^oiffere" tia notaf .OJJi qfi cfivtina nigra fo;ti0odo:fuertt
Itgnificabit calidttatem. Jgt cfi fuerit cu ea odo;i0 ptiuatlo aut fot
titudinia ct* oebilitas figntficabit frtgiditat&Cu efit natura valdc
fuerit fuperata.odo; non crit inv:ina.3 U6 aut qd er. cafu calo:i0 ac
cidtt tnnati cognofcitur: ptopterea q> ipmfequif fo:titudtni0 ca>
Iust ety oiflocatio.igt illud <\dem q5 acctdit fectidu tnodu purgatto
tu* tcriftecognofcitur ficutquodacciditin finequartanariutcu
fplenwegritudineo refo!uuntur:t oolote© oo;fit matrici0:tfeb:e0
tneIancoIice:t nocumenta que etmenftruotum accidunt retentionc
% retentio eiuequodepfanguinefluere folebat per anfitpcipue ctlna
Curatar0inj>uocSdomenftruaiuuant:t ficut accidit mulieribu^
qua rom menftrua retinentur. aCt non retinct natura fanguini0 fii
perfluitatem:p;opt«reaq> anteipfampteceffitvtinaindisefta a4>
laetptoptereacjppofeipfam adiuuet co:po; i al!euiatio:tcrit ip>
ftuffquantitaemafimacoptofa. Q,H nonitavtinafucritnifira;
«fenfecunda. cltfjcr.
ftgnum erit malutmT ptecipue in acutisegritudinibua: et quanto
plusfietus quantttas fueritpauca quoniam egfuapaucitatccft
friendumc^bumotemiamoeftruptaduftio.igtquantomagiafue
rttsroffaerttoeteriusiEt quantomagtsfuerit tcnuie:crit mtno>
rts maltcte%j6teftqdecu accldtt.vt v:tna nigra autrubeaobfcura
mingat p:optcrvint potioncm quod buius babet colotem cu uullo
modonarura aliqutdineooperata fueritTejieritfrnfuamotfpofr
fitionem: fed tn boc non eft ttmo:.i£t eft cuj bone crtfis figntficatto
ertftit t in acutis egrttudimbusificut fi eger cam tenuem minfertt:
x fuerit tn ea 1 uf pc-nfio tn partib9 oiuerfis. multotics tih figmficat
fonitu capittsTvifjiliaoT lurditatemTDefipientiS JEt pcipuefi pau
lattm ea" mtnreritT in longo tgefuent fufpenfaTfuerit ei9 odoi acu
tusT fucrtt cu feb:ib9:qm tucvebemete fignificabtt capitts fonitu %
oefipientiam.Sj qn atTucrtt ibt inlometasTfurditas t ocfipicntia
Tjonit9 capitis fignificabit fangutnis fluju ernaruVMEteftetiatn
cu enfttt caufa lapidis in rbcne.C^uffus inquit.Urina nigra bo*
na eft tn egritudtmbus laptdis q er bumotuVpueniutgroflts.lEt
cftfigntrkatiomottalis in fgritudtnib* acutia.sDirtt ettS q? v:ina
nigra cft mala tn egritudtmbus rbenumTVeficecum vebcmemenflf
ardo:ibi adeft. Confidera ergo alta figna. Cllrina nigra tnifenib'
non eft bona ppter tllud qo fcis.lRecpvenit tn eis ntft er co:ruptt5e
maia . *£t fimmttr tn multertbus vtina nigra poft labo:e ftgnificat
fpafinu.CSdfummumverovHna ntgra tn pnctpiofebtium eft per
ntciofa.^t fimilitcr in earum ftnequando no cum ea fucritalleuia
ttornec» ftgntficauerit critij.Ctlrina aiit alba £m ouas intentioes
eftfctenda.Zina ca^ cft cum tpfa cft tenuts tranftucensqntvulg9 q6
trSflucens cft albumvoca tficut eftvttrum qo eft clarihTcriftaUii cla
raj vocat alba.igt altera cft que p:o certo tft alba cuiuscolo: cftoif
gregatiuus vtfusficut lac:Tpergamenum:Tifta quidem nontraT*
lucentvt vifus tn ipfa pcnetret: tranfluccntia cntm ptocerto non
cftntfiomntumcolo:um*p:iuatto. C&itum igttur fecundum *">
tcnttonem traufluccntis figniftcat frigidttatem ommno: eteft
eufcrers ojgefttonis fiductam. iSt fi cum grolfttudtne fuerit
figntficabtt fiegma. CSed alba p:o certo non erit cum grofo
fitudme. £t eiusquidem alia eftcutus albedo eftmufcillagino
faTfigat multitudineflegmattsTbuons crudi.igtalta eftcut9 albe
do eftvnctuofa:Tf:fjntffat2dtpts ltquefactionc.£t aliaeftcui*al
bedo eftftmUis albule:T fignificat flegmatts liquefactionem qucac
ctdit attt acctdet. iSt alta eft cmus albedo eft fimilts albedini
quec in fongocum tenuitaie et fante:etfigmficaterituras vlce*
r< inftrumenttsvTtne. jgtfi obfcp fante fuerit: erttptopter
I ne multe crude non matttre. aEteft cum eft
cumlapide vefice.^t cftaltaque fpermati ftmilatunquecum fleg
bm ;apcftematumadeftcrifisTlapta0 interiomm e$ritw
%
Xtber primus*
duium que er. flegmate acciduntvitreo,Cumverov:ina fpermatte
f!mili0 eriftit:t non eft f m modu cnfteeft ppter apata f Iegmatka .
3mmo cumin pumia puenit:p:onofttcabif apoplejriam aut paralt
nm.C^tcuinomnib9bo:i0febii0alba fuperueneritvtlna cttotu
quartanamconuertetur. Jgtplumbina qutdem fine bvpportafiefl
valde mala .iSt lactea etiam in acut 10 egri tudi nibu^ eft perniciofa
C2Ubcdo p:etereav:inein feb:ib* acutt^quocuqsmodo fuerit poft
tincturamquep:ecen^it:fignificatcj> colera rubca ad aliquod mem
b:um oeclinauit qd apatur aut a d flujum ventri0:TQ> magi0 figni
ficat cj? oeclinauit ad caput. CjBt fimiltter cumv:ina rubea efl tn fe
b:ibu0:oeindefubito rlc alba fignificat oefiptentiam. C*2t cuvtina
infanttate gfeuerauerit ttt colo:ealbofigmficatp:iuartonem oige
ffioni0.lBtalbulefimili0queIactifllmilaturacetofoiitfeb:ibu0acu
tis moitem figntficabit autptifim.C^cito autej q> pofftbtle eft vt
v:tna fitalbar complerio calidar colerica:autvuna rubeaT comple
gtofrtgtda flegmattca.Colera entrubea cu oecltnat a vtav:ine*n5
admifcefv:ineremanetv:tna alba.B>ebe0ergov:tnam albam cou
fiderare.Quoniam fi fuerit buiu^ bumo: multu^t luminofu0:Tip
luwfedimenmultumt grofTum:T eiu^fubftitiacumboc trabit ad
groffttudine5:oebe0fcire q> albedo eft er. frigtdttate flegmati0.©5
cumvana non fuerit luminofa clarameq* etu^ f edimen multu: ncqj
peruta;r albedo ad fufcitatem tra£ertt:fcire oebe^ q? colera rubea
cftoccultata.JStfiiegritudtneacuta fueriti ea figntficattoe^ falt*
ej^b^ no tief pb:enefi0:tq fut ficut ip$:oebe0fdre cj? cbolera rubea
©ecltnauitadahumcannaletmtadinrefttna-.Taccidetei coftrictio
CCaufa vero ob quamv:ina erifiit rubea in egritudinibu0 frigi*
di0 eftvna barum rerum.&ut fo:tttudot>oio:i0 qui coleram rube&
fcfoluitficutincolicaacciditfrigida.&utopilatto qfacta fuit er;
feparattone fiegmati'0 in cannalt quieft interfelz inteftinaqujpto
pterfelad inteftina naturaliter nonoefcendit ficutfolebat.immo
vune focieta^efteineccffaria cumqua egrediatur quemadmoduj
accidit in colica frtgida.&utmopter oebtlttatem epati^ % fuevtrtu
tis oefectum que inter aquofitatemtfangutnem feparattonem fa>
cere non valet:ficut aceidit tnbv_droptft frtgtda % \n egrttudtntbu*
oebilita tis epa ti 0 fecundum plurttnum:quoniam p:opter eas vw
naeftfimili0loturecarni0recenti0.3lutp:opter conftrietione qu&
optlatione^ fecerunt :t mutatur colo: flegmati^ in vent0 ptopter
altquam putrefacttonem que ei accidit. *£t eiu0 quidem fignum eft
aquofita0v:tner eiu^fedimen fecundummodumquem oirJmu0»
*£t elu0 tfncturaeft ttnctura oebilio nonlumtnofa.Colereenimru,
beettncturaeftluminofa. C^lrina quoqj multottens in p:inci*
pioegritudinumertt alba :fedpofteanetnigrat fetebit:ficut ac*
cidit m tctericia. C^Unpliu^ vrina poft comefttonem albefcit:
ne^ficceffatoonec oigefttofieri tncipiat:tuncemm tncipit v:ina
«fcnfectmda; dfffl^
tingt.;£ip:opterbocv:inevigilantuimfunt albe et adiuuatad
boccolousinnatireiblutto.Scdnonluminofeimmoattinent fut
fcttati pzopter puuattonem oigefttonts.C^inctura rubea i egm
tudinibus acutis ntelioi eft quaaquofa.Sed rubea que€ langut*
nea mato:tseft iecuritatisquamrubeacolerica.Yiubea quocp co
knca non tanti eft ttmoUs cuj colerica quieta manet.Sed f! ejtet
mobilts magnteft tunous.Oimpuus v:ina rubea m egritudtnt»
bus reuum cit mala :qfh f ecundii plurimum calidum fignificat apo
ftema.^t iu ooloztbus capms otfiptenttam pouendit. CCuncp
Vuna inegritudimb^acuttsruberecepentsficpennanleritr non
infenus cef cenfum fecerit-.perdirioms egri timoiemafferr.T renfr
apoftema fignmcabit.C&uodfi cum rubedinefuerit turbida:et
aliterpertnan*ent:apoffemamepateTcalo:i8tnnaufifinificabtt
Oebilttatem.
CSmphus coto:u v:ine funt qutda" copofiti aE? quibus eft coloi c\
carms recentis loture afTimilafcd, etia fanguini i aqua oiffoluto ff
milis euiht.aSt eftesoebiUiateapoftematis.Ctqftqjetej: multitu
dinc fanguims.lJeruntamen fepiusepiftit e£ oebtlitate epatis ejr
quacucjj ccmpkjrtonefuperueneritmalitia vmcentequamoigerg
di malttia vdoebiutasoemonftrabit t virtutis oiffolutio.£X6 fi
virtus fouts fuertt;tuncnonerit ntfiepfanguints multitudtne %
eius augmento vltra menturam qu&virtus otfgregatiua penitus
leparare non futficit ,&t ep eis eff etiam coloioleagmus-.T eftcitri
mtascut admtjrtaeftficltnitas.iStcolouoleifimtlaturptopter vi
fcoftta tem que eft inipfo;T tranf tucentiam cu nitoze adtpino % cuj
fpiendo:efubftantiead qu§da fptffitudinem trabit.^tinplurib9
Dtfpofttoibusfigntfkat malum:aut nonfignificatbonutmnecpma
turaaoitem:neqjmelto:ationem. Sed fo:tafferaro materterum
vnctuc^arum euacuattonem fecundum modumcrifisfigntficat.,
C*£t bocquidem non tilnifi cum poft ipfajaduenitrequies. Ctue
yero ej ea e pernitiofa tft illa cutus vnctuofitaseft fetida:tp:op:fe
itla erquaparuammgitur quantitas.Cum veroetaliquidtmfce
turquod eftfitntleloturecaruts recentiseftoeterio:.2&tbocquide
plus contiiigtt in bif droptfi t pttfi t colica mala.lEteftcumoteafli
na pcft ntgram fequttur v:tnam que p:ecemt:r tunc quidem eftfl*
gnmcatio bona.<fDaius autemquodv:inafigmficatoleagtnaefi
q> in oie quarta mdtcet egrum tn oie feptima mouturu in egrttudt
nibusvidelicetaams.&d fummumverooleagine vunctrcsfunt
fpecies.SUia entm enim e$ea eft que tota eft adeps.£t alia eft cut'
inferius eft tantum adeps.^t atia CiCui9 fuperi9 eft adeps.lgj ea It
eqinftiocolo^etantumeftoleaginaficuteiptifiTppttelfut^ncU
pio:aut i f ui fubftatia tnr.aut in eisvtriufcmquemadmodum eft in
egritudinib9 rmmii Bfectione ptifis % ei9 nne.C^t ep'eiseft etiam
Kiber piimuQl
caminiusqufmaluseflT enittofus quoniam vtnufcpeolerefTgni
ficat adufttone. tE*Stqnq$ eftcolo: rube9i quo currit nigredo.jet fi
gmficat febies c6pcfitas;T febies qUe e£ groiTis futit fugfluitatib*
€LO.ui fi clariot fuerit x nigrerio ad tpfius fumtnttatem oeclinauc
rit:apoftema figniftcabitlateris,
Ci>e ftgnifica tionibus t u bftitie vxint in quantitate ipfius x incla
rttate fut aut turbulerttia. CapituiumX
£Jf ttbftantia Viine efl:aut tenuis:aut grofla:aut medtocris.
JCT C&alde vero tenuis in otnnibus oif pofitionibus maturatitf
nis figmftcat piiuationem aut in venisopilationestaut epatis oe
bilitatem:z cinaltum Viine qui non attrabuutwfi qd tenueefhaut
attrabunt fcd ejtra non efiriunt nifi q6 natura fubttieerjfttt : aut
muttam aque potationetmaut vebetncntts frtgidttatis copleno*
nem cum ficcttate.C^t in acut 10 quidem egritudinibus fignificat
Virtutis oigeftiueoebilitate'* maturatioms piiuattonej.C&t efl
eti£ cureltquaru virtututitSfignificatoebtlitatemvt nullomo irt
flqua operentur immo qu£admodu insrcdif tta labrf. C t vtina
quidemtenuis valdefsbuncmoduoetenozeftin puerisqhn iuue
nibusrquoniam naturalis puerotum viina fpiffioteftvtina iutienu
io <p funt bumidiojesiT cp eoutcoipoia plus a«trabut buidttates
piopterea ej> materia fuefluesefteisneccirariaca^ugm&i.Ster*
goeopvnnein febtib^ acutismultufiattenuesaavalde elongati
eruta fua naturalioifpofiti6e£tfibccin eisgfeuerauerit:n6 figni
ftcabttnifi perditiou&qntcuperdura'- figmftcat pdition&nifi bo>
na fint adiuncta figna:T vtrtutis ftabilitas:tuc em c£fturam figni
ficat que accidit x ppiie ifert9 fub pte epis.£t filr fi boc infanisper
manferit x fe no cduerterit ab eis figmficabit apoftema qo accidet
illic xbi oolote fenttut.£t fecundum piurimum accidet eis vt cum
boctn alcbatin tin renibus oolozem fentiant.JEt fignificat apti*
tudiuem ad apoftema.Quod fi oolot et grauitasvni tnebio ppiio
non fucrit:tinmofunt communes figmficabitbotboiT variolas t
af>ata que cotpoii erut coia. ICCenuitasquoqjvtine tn crifi fineot
dine reridiuationSpnofttcatCtlrinaautmuUtt fpiflafm pluri*
mu fignificat maturatiois^uationc.JEt fm minusbumozum grof
fefiibmtte maturationc.i:ritergo tnftatu bumozofarum febrtu
t in apertione apoftematu. £t plurimum quidem quod in acutisfl
gnificatesrttudinib^eftmalum.tleruntamentenuitattsourabili
tas plus fignificat malum.SpifTttudo n§cp quidam ftgnificat 01*
geftionem:que quidem fubftantie cofert in eo q> oigeftionem figni
ffcat x qtxirt9 ejpellSdi baberpoteutiam eftid fn quo fiducia ba*
betur. tzt fnqu&tu matrici ftgmficat cozruptionemt ei' multitudt
nemTmaturationispbibittoncfeparantisad fundum oefcendS
t isftgnificatmalu.Cluidautfitilludquodinterouas res fuperai
tius efl:cognofcitur q eo qued poftea aduemt er requie;aut fucce*
^en fecundaJ clpjqcvif;
<diteroebilitatt0 augmento.CJ!Stv:tna9o,de fpiflarmn in febtib*
faniot eriftit Ula oequa mult 1 fubito euacuaf.^lla vero q paulati
euacuat multo2bumo2eftfignificattuaTOebiUtatt0Vtrtuti0.£t
poft illamqu*d5que vtijit3t^affert:fequif mediocrts vttna fimul
cum requie. C^u aut tzmiie vtina m acutis egritudinib' ad fpif*
fitudinecouertif poftqlno aduenit refcs ftgnificatliqfacttonem.
C<Cuqjm fano vtina pfeuerauent fpilfa % in parte capitis oolote"
fenferittjquafTationeindicabiteifebtem.C^ft^cumboceflep
fupflua ej pulfioneraut^apertioetaut vlcerib* in gtib9 viarit vtine.
THon afit fubtilitas TfptfTttudo vtreq? maturattonis figntficat ptf
uatton&ntfi qtmaturatioej fubfHtte comitaf mediocrita^. ^pif
fe£maturatioc>toigeredo ad tenuitatc mutet.ft tenuismatu
ratioevtcoque"domute{ adTpiflttudine.&mpu* vtina fpifTa qufc
admodii pti9 oipm? qn^e" dara tr5fluc6s :quandoqj eft turbida.
Ueriitn f ter fpilfa^ traTluefte' % tenue epftit oiffer&ia. Ctfn fptfla
tranfiucejcu motti irftdaf nofiutgtesipfi^tnudate mulfuparue
fmomagnefea accidut vnrei9mot9 funttardiTcufpumamulta»
ru Spullaru % ipfi9 5pulle no cito riipunf .lgtque oide*bm6t erifiit ef
flegmatesnaf bfi oigefto aut colera vitellina f\ eft in »ea tinctura
8dcttnuitat£trabc0.€t fi ttnctura no lin ea fignificatflegmatt*
vitreirefotutione.JStboc <5de iepileptico? vtfnts multuerJftit.^it
tenui autiQmultaerJfhttincturafctf ttcturSnoefTe ppteroige*
ftione.EUodn oigeftio f £mts no magi^opaf fubft5ti5 djkoiotia g
mirttoneM^topa nlqjoigeftiois opatiocft fubftStiSefficereoem
de tpfam tingere.£toigeftioo;de*tn fubftStia mtltot eftq* iri colotc
l£t ppter boc cuvtina tenui0t acuta egritudie perfeuerat:fignifi»
cat mauV.T q> virfotgeftiua efopita. C £u aut vtina' viderta te*
nu£ icuiu^ pttbu0 rubcdinig r citrinitatisfuent oiuerfita0:labo*
rScognofce5ifl5m3t5.£t fitenui0fuerir:fueritcptnea resq funtfl
cut furfures egritudine i veficanoeriftfrefignueritboceflepto»
pterflegmati0 aduftton&CSpifla aut vtina in febtib9 acutts ad
fummu multogfignificat buote^.igtfottaflefigmficat liquefactio
nem .€t ipfa quidem eft que cii vna permanet boia congelaf et in.
fpiflaf.CSUl vltimu *o turbulctia vtine eftptopterterreitatem
cum ventofitate que aquofitatt admtfcef .i£r ifti0 namcpcum ad*
mtfcef ptouenit turbulentta.iSt ej tpfotum abiuicem feparatione
ptouenit clar(ta0.C2tmpliu0tre0oebe0 attendereoifpofitione^»
jgftnam^cumtenuiomingiftoeideinfpifTaturquefignificato^
natura labotat inmaturando:fed nondum materia et vndicpobe
diuitTeftpatiemjrT fottafTeeft cum membtopfignificatlielfacttc*
nc.Slut mingif fpifTa % poftea clarificaturt feparaf ab ea groflum
fubtu^ ftan0:tfignificatcpnatura iajfuperauttmateriam 71^33
maturauit.iBt quanto maiotfuerit clarita^ Tmaiotoefcenfii0 i»i
feriug x cttius magi^ figniftcabit maturationem, ^lut eft offpofi*
% iii
£iberp:fotu0,
tfomedta inter p:im5 t alteramer.qua cit perdurauerit s natura
fueritfo:ti0t virtu^fijafcieturq? noad maturatione peruente*
tur Integram. Si vero virtua fija non fuent timeMu ne perditio
perueniatad maturatione.Cumaut perduraueritr timo:ofa fi*
gnificationoaffuerit:fignificabttcapitt0Oolo:e qfn fignificabit
ebullitionc x ventofitate0vapo:ofa0. C^Ua vero q er tenuttate ad
turbulettS puenittfic ptocedit:meIio: eft qiin turoulentia pcrma*
ntt fm plurima0bo:a0.Cltrina quoq* multottens fit fpiffa x efl
bocpDtercafumvirtutistnon.ppter nature erpulftonem. C$s5
vzina q aquofa mingif x aqttofa remanet:fignu eft p:iuatiot0 ma
turationis penitu^. C^t v:iua fpifla laudabilio: efl q ad ereundu
eflfacili0Tmultefeparatioiarfimul.€cbuiufmodi n§cpfanaf pa
ralvft0T q& eft ei fimile-C <Cu v:ina grofla mingff x oeinde pcedS
do fm oidint a ttenuaf W multa eft ouentgs ertfiit . i£t cu t pfa pofl
fptffam t turbtdam x paucam fequif : eft fignum bonu. Jct bocqut
dScSeftfptfTaqueturbuIentaeftaperif quemtngtf pauIatimT fu
bitoindemultafacilemingif v:ina:cubacem multotifo refbluif
egritudo fiue ipfa Ht vna febuu acutaru:fiue fit vna aliaru egritu
diuuer repletionepuenienttu:fiuefitreplettoer qua nondftmani
fefta accidtt egritudo.ft ifteddcvnne mod? eft ejrtrane^C Ou5
docuvtinanaturali0colo:t0fuperflua eftfpiffitudo:pIerucft fl$t
bonitate" erpulfioni^muUarii materieru cui ereftdi affociaf facili»
ta0.£tplefuc£fignificat perdttion&ppterea q> bumopfignificat
multttudinSq virtutiaoebtlitatc.£tboccld6t)emoftrat egredie**
dt otfficulta0T paucita^ et9q& egredif. Ctlrina quidefpiffa bo*
na eft q eft crifte egritudini0 fpleni0Tfeb:tu permirta 22 in qua no
eypectatur equaltta^^qfn natura in erpellendo tmpedtt . Cttrina
advltimuturbulentafignificatbumo^ multitudincTnatura' ab
d0 occupatam in maturado eo0.C£li*ina fpifla tn qua fedime ejt
fhtbarenofumfigntficatlapidem.COHnafptfTa q apoftematu fi
gnificat apertion^cognofcif er. eo q& et admifcef x eo qtiod piecef
fit.fr. eo em q& admifcctur ficut pure q& malu0 odo: oemSftrat:t
rreuntibu* qttecu ea feparanf :ficut petala alba x rubea:aut flcut
furfunaut alia ab tftis er. ei0 per que cognofcttur. *£j eo odcm q6
p:ecefltt:qm ibi p:i' fuit fignificatio apoftcmati^ aut vlceri0 in ve
fica aut rene aufiepe aut in parttV pecto:i0 x fignificat buPapofte
mati0 apertione fiante tpfam v:tna futt fimilis loture carni^ recg
tis q& eft er gtbbofitate epati^.^t fi egeftio talt0 fuit apoftematts
q6 cft ci9 c5cauitate:T fi anbelit9 colguftatio p:eceffit: x tuffis fic*
ca^oolo^inmSbu^pecto^pungtttu^Jtunc apoftema q&eftaper
tueft Iateri0:t ejitttt a pte arterte mato:i0:7 fi tn purc illo eft matu
ratto?ueni50eft.C€teftcu fan9eiiacuat9qefercttiurelfQuitmm
git vHn^ ficut ptt0 x vir9 tenue quo ipfiu0 purgatur co:ptt0:t etu^
auferf laritas quSecercitiioinHfftoneconfecut?eft.^teft etiacu^
«fenfeciwda; cljcjCjrvtif.
in epate aut in eo quod eft 00:35 ipfbfiunt opilationes:tpleruc£ c5
ttngit vtearumapertionefitviina fpifla piopterea <p earu egre*
dicturmaterta tbectalis fpiffttudonon eftpus.Sed inipfa quee
poftapoftematisaperttonemcfi: pus.^t cBv:inafuerttcum fpif*
fitudine tad nigrcdwc traf erittcu ea fuerit in laterefiniftro ooloi
erit tunc cj parte fplenis.i&t fecundum ba nc confiderationem fi fti
pia fcmur fucrit autin ftimmitate ventris:erit titc cx p arte ftoma*
cbi.lboctamenfepiuseflejrparteepatisrcannaltumvtine.C^t
na turbulentamultotiensfignificat cafttm virtutis.Ciicp virt'ce
cidcrtt frtgiditasfuperabit q erit ficutilla q ejrterPinfrigidat.
Ct?.:ina turbulenta q malo vno fimtlaf aut aq ciceriseft v:ina p
finantium:autbabentiumapofiemata calida longitemporisinin
fferto:ib9.Clt:ina q vunisafinoutautanimalm afTtmilaf reftcf>
fi nulacblacb ppterea cpemultuturbtda:co:rupttone bumouint
co:po:is fignificat.Quod tamenmagis fignificat efl flegma cru»
dum in quo aliqua caliditas opata fuit tipm cu grofla ventofita>
teebullirefecit.€tp:opterboc plerunctjfignificat capitisoolo:em
venturu aut alabacbal.2gt cum perfeuerat:fignificat letbargiam
<TU:ina q coIo:i alicuius memb:i fimilaf cttm perdurat egritudi
nem inillo meb:o fignificat.^tctda oiperut qp cu in inferio:iparte
v:tne fuerit aliqd q6 pulueri fit fimtle aut fumo «plongabif egritu
do. iBt fl in tota perdur a t egritudine p:onofhca tur moUe' aut fleg
ma crudu5 quod a purooifcernitur feto:e.{C&:ina babens par>
f es oiuerfasfignificat q? quanto plus partesin ipfa fuerint maio*
res:tantoplus natureoperattoeftihidiofio::rnatura pPpotcs:*
po:i plus aperti. f[' tl:ina tn qua videntur quafi adinuicem mipta
flgntficat q> fuit micta poftq? coitus fuit copletus.
C^>c f\ gntficattombusodousvune.
»3rerunt qdam fe nunqj vidiffe egru cut' vune, odo: fit fTcut
odo: v:ine fant. C^t noe cjdem oicemtts o> cum vuna nul*
\o modo odo:em b5 copterionis frigiditate fignificat < fuperfluaj
crudttatem.iEt plerunq? etiam fignificat in acutts egritudintbus
mo:te nature.CCu aut odo:?5 babuerit fctim tmaturattonisfl*
gmficationes in ea fuerint:erit ipfiuscS fcabiesgtvlcera in tnftrtt
metisvuneq fuis cognofcunf fignis.CQd fimaturatio no affue
rit pofftbile eritvt fit ep boc rpofftbile vt fit ex putrefactiSe. CCu
c$ bec in feb:ib9 fuerit acutts:tno fuent ca memb:o2 v:inc: erit fl
gnit malu .Cum ad acredincm tra r.*rtt:fi gnificabit putrefactione
queeftinbumonb^frigidSbntib^fubflatiacis calo:fupauit ep
trane?.Tfigmficabitmo:tec3lo:isnalis:Tortiumfrtgiditatisl na*
tura cucalo«ectraneo.COdo:^oqadoulcedine trabttfanguts
Jlgr.inotomu^.ftqmulttreft fctidaeftcolertca:tfettda ad acre*
dtnetrabese mslacbolica. Cuo^ v:ta fettdiodo:ist fanis pfcuera*
nsrit :figniftcabit feb:esclerputrefactioeaccidut;5t mino:ati5em
% iit)
Tiiberpiitmis;
putrcfactiont^ q ir\ ipfls eft reteta.fr bocqdeoemoftrabit f! illtco
alleuiationg babuerit.C3n acuti0 egrttudimb^cii fetci vtina" co
municabif z pofteaabearemouebif-.fuertfq* ablattobecfubitoT
pofl ipfax no fubfecuta fuerit re^e^rfignificatio erit cafusvirtutts
C^efigmficatiombusviineerfpuma fumptts. Ca.$.
B1Nma acctdit er bumiditate Tvetoftt ate ptotccfa in v:inal6
cup:ectionev:ine.C^etofttas #ocu v:tna egredsc0 aujtltu
^culduldio ptebet m fubft&fia v:iueTp:ectpuecu vctofitasm coi
potefuperauerit-.qucadmodutn vuna acctditopilat;ce0 bttfium
inquamultefunt ampuUcC^fpumaquide qiicpcu fuofigmfi>
catcolotc.ficutfigntficat fua nigredtneT ruffedtne m icteritia.
C£teftcup.uitatefuitmacjnitudinefignificat:qfn tpfi9 magnitu*
dofignificat vifcofitate.C£mt #o multitudineTpaucttate:qmip
fius multttudo fignificat vifcofitatcTtnu!t§ ventcfitate\C£t ipa
qui dem fignificat per rupturam fuarum ampuUaruj cito factam
aut tarde:qfn ruptura ampultarum tarda fignificat vifcofitatem
£tparuequidemampuUeremanente0inegrttudinibu0 renum fl
gnificant ventofitate^ t vifcofitatem. CSd fummum vero bumo*
vifcofue in egritudinibu0renu5 eftmalustfignificat bumoteama
Io0 Tfrigiditatemllud figntficant granula que nominauimu0.
C2Defi0nificattonibu0fpecierumbtpofiafi0. Ca.6.
XW viimis otcem* cp medicop couenictia m vfu nomints b^p
poflafi0 tfedimini0 t§ receffit a via cognita .Bicut em b^p»
poftafim aut fedimcmoillud tantfi q& inferiu^ oefcedit-.fj omnem
fubftantia q fpilTioti0eriftit e2ntieqjaquofita0:Teft ab ea oiuifa
fiuefit fufpefa:fiue fit fup:a. CSDicem9 tgtf: q> b^poftaftemulti^co
gnofctf modi^.f ejr fubftStta fui:et qu5tttate:TQualitate:Tfitu fua
rum partium:Tloco fui:et ftempote:Tqualitate fue permirtioni0.
C Sigmfka tio verc ei* er fubft5tta fui eft. Qucntam b tppoftafi0
autcrttnaturalt0taudabili0oemonftrait0OigefttonemTmatura*
tiouem natura!em.Tbec erit a Iba t oefcendesinferiu^ Tei9 parte^
c5tinueTfimile0Tequale0:Topoztebit vt fit rotundambabeno fi>
guraequalemfubtilemfimil^b^poftafiaquerofacee. £t ptopot»
tio fue fignificationi^ fup maturatione materie in toto cotpeefi*
cutppottio fignificatioi0 materiepuri0a!bileui0firi0ecntiefuj|
maturationem apoftemati0.0ed ptt0 eftfpiflu. ftbec l fubtilis.
C*£t b^ppoftafi0 quidem TfedtmitthJ fignificationeo funt bone tt»
cettinctura oeficiatTequalita^.tlcrumequalita^ apud antiquo^
melioteft tinctura.iBqualis namq? que non tantu eft alba:fed ru*
beaeftmelioialbaquecftafpera.Ca'uplius plurime btpoftafe*
fecundumco!oiemv:ineertftunt. Sederei0 que otuerfificantur
alba eft melio:.U>oftillamrubea.JEtpoftipfa5citrina.f tpoftef
iUa quecftvtarfenicum.ftmalitiaquidema lentiginofa inciptf.
Cuautem non attendao U!u4 quod alif oicuntmam albedo ertt
«fen fecunda: clfppfc
qft<9 non ppter matura tionc: requalitas non efl nifi ppter matu*
rationS. t toealbedineeftqe.pptervebemetS vento matiscomir
ttoi-Mi.tr^Dalearitb^poftafigincotinuitaemeliotefio^ ipfi?co
ttmtitas.t tb£poftafisqdem mala eft qua evictno fcies.38ona au
tem b^poftafis oe q loqmur puri affimtlatur Tflegmatt crudo cum
fermitffuerit.llerutttpusab ea oiffert g feto:c.;t£t flegma crudule
parat ab ea coculcattoe fuarup^ur.Ttpa ab vtrifcp oiflert fubtltta
ter leni tate.C*2t bec d,de bvpoftafis no querif ntfi in egritudini»
bus:q:n infanitate no re4rtr.xill6eftqtnno oubitafqutn in con
poieegri male retc>efintmaterieinvenistpfi9qnifimutarenf:pot
tendutco:ruptione\3nvenisautfanino fp, op5effebumo:ec\fite$
cutiendp.'o5 fiemeli5> eftq? bocfignificet epeisfuperfluitates q irt
etsfuperfluunterciboa.otgeftione p:iuate;oeinde fuperfluttas
q in v:ma fitb£pbftafis:fiuematura:fiuenomatura.C*St in ma
ctletisqde eft fedime paucu q6 oefceditf m fanitatisoifponem:* p
pzic a ecercitiovtunt:Tarttb9 feejercent laboiiofis. £t non multt
plica f bmoi bp poftafis nifi tn co:po:tb9 pinguiu ociofe vtuenttu.
a£t ppter bocet invtinis egro^macro? no e erpectSda bv.poftafi*
tfn qua tii in v:inis egro£pinguiit:qtn eop egritudo multoticsrece
dit ita cp nil oefccdifcTmultotiesbtpoftafis tn eopvtinis non gue>
nit ad boc vtoefcedatif^ tn pteruc^ eft modicfi ei?tn eisnatSs au t
pendes. C^t in multis qdc vtinisbv^poftafis illicocu migtf :cefc&
dtt:nifiineisqvaldematurefunt:imoineisparu ejrpectandu eft.
£t plures epb£poftafls colozib0 funt f m plmf m coknevnnefj mc
lioz ej: eis q oiuerfifieanf eft alba poftqj c rubea oeinde citrina.
Clfto naturalis ^obtpoftafisialiacftVisrafureinteftino^cottt*
calisqeTurfurea:autberbina:autfimilaginea:aut filis arfenico
rubeo.autetq6valdecitrinu.aiiaccarnofa.aitaeftadipina.ft
alia eft fantofa.i£taiia eftmucilaginofa.jetalta eftq eftfiTtsfruftu
lis fermeti in aqua foluti.£t alia cfanguinea fanguifugalis.&lia
eftcaptllaris.iSt alia eftbarenalisgranofa.f t attae cineritia.
CSilts?vorafure mteftino^cotticalis alia epetaloides magna^
partiu rubea^ aut alba^ q fisnificat f mptm <j> feparate fuerut er
metnisq funt ppinqua mcbiisacibusoiuidunf v:tne.£t albefi*
gnificant cp funt er. veficca ppter vlcera q funt in eataut fcabte:3t
co:rofionc.T\ubeeaut carnofefignific5t cp funt er. rene. C*St cjrpc
taloidibusqdefunt q funtcolo:is fufci robfcuri aut fquamis pt*
fciufires-.TbeceftvebemetermalaTotbus fpecieb' b^poftafis cfs
notauim9 oeterio:.£tfignificatpetaloidesmel>:o;rradtcaliu ra>
fura.Ueruouopnaipfi^generanuUomS ipedtutimoplerucn vefl
ca mudado fanat.£t oirerut 4d5 cutd§ bot fe in potu tribuifie c|
tarides q co:tices alboscffivenofos minfit^cuaquofitatefrtca*
banf refoluebanf ttingebanftinctura rubfa c\ factus eftfan9Tvi
rit, Cfit er ea quutf q eft ficut rafura tnteftmom c quedas q eft tm
£iberp:tmu8:
notis latitudinis qj oue p:edicte:Tfpiffiotts fubftantie :q fl ru bea
fuerit: vocafi berbina:Tfi rubea non fuertt:voca£ furfurea. Jgtber
bineqdefi fuerint rubee gtes plerucpfunt ptea epatis adufte:r plc
runcp efanguis ineoaduft?:Tpleruqjeftet!a' ej rene.05 q eer rene
eftmaiotiscontinuitatiscarnofa.2Uieverootte plus fimilantur
ei q non eft carnofa:tfracturas eft magis reciptens. £t cum vebe>
metertrabit adcitrinitate:efter.renep:oculdubto. Guonia^tUa
queefterepatead rubedinem tendit fufcam.iStquSdocp aflbctaf
ei in boc illa que eft er rene. Cirurfurea vero bfcpoftafis quSdocp
eft e ? fcabie vefice:*quSdoc$ eft ej: liquefactione mebto^. £t oiffe*
rentia inter eas eft q? cu illic in radice mebti fuertt pturitus % fctoi
erit ec veftca t pptie cu pus ptius mictu fuerit-.rptecipue cum alie
figmficationesvtineoemonttVauerintmaturation&rfuerintvene
fuperiotes fanec6plerionis:r no fuerit in ets macula:immo in ve
fica.^ed f! cum tnflammatione fuertt tvirtutis oebilitate tmem>
btotum mingendi incolumitateTcolot fufcttatt attinuerit:erit tfic
ejrliquefactioe bumotis. f£i&t crinoides vero plurimu eft er adu
fttone fangutnts que ad rubedinem trabit. £ t multotiens eft er li»
quefactione membtotumreoturafura fi albedtnt attinet.fr quan
docpettamefte^veficafcabtofa fmminus. lEttibi^depofTibtle 6
Vtmoduoifferentieintereas intelltgasgiUudqfciam fciuifti. S!
aute nigredini attinet:eft er fangutsadufttone % ptoptte infplene.
CCOmnes pteterea petaloidesbv.poftafes que non funt er caufa
quefit \n veficatrene tcannalibus vtine in egrttudinibus acutfe
malumptotenduntpernitiofum.C^t tu quidemtaTdutftiejbac
fumma carnofe oifpofittonem:Tcj? plurimum eius eer rene:t qu&
docp ipfa non eer rene.lRamer rene non eft nifi cum caro eft fane
carnofitatts tnon eft tn eo:po:eliquefactio .{[£t vtina quidej ve
narum fignificat fanitatem:quoniam renum egritudines matura
tionetn non ptobtbent vtine quia ipfa fupta tpfos ejriftit. f£1^W°
ftafis vero adipina:adipis tpinguedtnisr etiam carnisfigmficat
liquefactionem.igt earum peioteftqueauris aque fimilatur.lDuo
autemtpfiusptincipiacognofcunturerpaucitatermultitudineT
commi ijtione rfeparattone. Quoniam cu$ eft mttlta rfeparata eri
ftimaturcpftter parte renisrptopterliquefactionej fue adipis.
*gt fi eft minus tmaiotis comtrttonis eft eyloco magis remcto. et
eft cumin vtinafruftumalbumgranatigrano fimtlevtfum, fue
rit rerit er adtpe renis. CSaniofa vero vlcusfignificat quod aper
tumfuit:Tpp:iein membtom ngcndi:tptecipuefi ibifueritXedt*
memlaudatum adfundumoefcendens.f tmuctlaginofa quidem
fignificant bumotej fpifTumcrudir.aut quod e in co:pote multus
aute$inftrumentisv?ineegrediens:aittcrt(tm aperttonis vene
fciattce:autoolottsiuncturarum. ftbocquidemcognofcttur er
alleutatione quepoft ipfamfequitur,*fl>lerunqj enim fubtiliaf xzt
«fettfeotttda* wcl
tenuaturrputaturbEppoftafislaudabW&Ouaptopterinacutis
egritudinib' non efl confidendu in eo q6 apparet f m fimtlitudine
laudabilis b£ppoftafis:cu nondu fuerit maturationis bca : nec
ptefentes fuerint eius fignificattones . €t ett5 eft cum vebemetem
complejrionis rents frigtditate ftgnificant. C3nter fantofam vero
x cruda ejrifht oifferentta.Qfn fantofa ejiftit cufebte;r pzecedunt
tpfam fignificationes apoftematis:teins partes factles funt ad c5
mngendu x feparandu. ft quedam e % ea efl que cu aquofitatevebe
menter mifcetur.igt quedaej: ea que feparat fed cruda eftr turbt*
da x fpiffa x non facile coiungitunnecfacile feparaf .C*B* vtina §
dctn qtta plurima muctllaginofa bvppoftafis apparet qn eft eju*
berans cuin finepodagre apparetr ooloparteticot^fignificat bo
n&CCapjUarisautemeftpptereacpbumotoccultasconfolfdaf
ejcalote in ipmmagente q quSdoqjeftalba: quandoo^eft rubea %
ems cofolidatto eft tn rene. €t fe rfit quidS (p in eius logitttdiue plc
ruc^palmimcnfurainuenitur.CCtueautcfermentt tnfufi fruftt*
lis funilis eptftit oebiutate' fignificat ftomacbi x inteftinotum % oi
gerend i malicia in ipfis:t eft plerfto^ caufa eius comedere lac x ca*
feum.fOfrarenofaverofemper fignificat lapidemqutconfoHda?
aut2folidandopced!t:autqufrefoluitur.3£tquequidemefleret0
rubea eftecrene. ~t qn non eft rubea eftej: veficca.CINurimu aftt
que ctnericia eft flegma fignificat:aut pus cuippter longam motffc
accidit calotis mutatiot fectio pa rtium:T eft qno^ ppter aduftto
nem que ei acddtt. C2>anguifugalts vero bvppoftafis ft vebeme>
ter eft.mipta epatisoeWlitatefignificat.iEtfiminus bacfignificat
vulnus in cannalibus vtine x ^ttnuitatis folutionem in tpfte.jSt fl
fuertt fepa rata plurimuj eius erit t n vefica x in virga . iSX nos nde
perfcrutabimur boc inparticularibusegritudtnibusin caplboc
mictu fanguinis.lEt fi in vtina fiterint ficut fanguifugerubeeinfir
mo fplene* babente refolueturf plen ipfius. C^eito autqpin egri*
tudintb9 veficenonmult9egredtf fanguis : qfhci9 venemrjtefunt
in ipfius cotpo: g cakate x angufter pauce.
C&>£Ppoftafis v;ro fignificatio epquantitatetpfiusfumpta mul
tttudtne quidc fuirpaucitate oeclarat caufe (pfam effkientis mul
fitudincautetuspaucitate.iEter quatttnte quidem ruitnmagni
tudine aut guitate fui eft quemadmodu o» jimus in bv.ppoftafi mu
ciilagmofa.
C^ius autem fignificatio e? qualitare fut:eft er. rolote quide ipfl*
Chioniamqueeantgra eftfignificatmalumfrnomtfiones quas
nominauim9.Quetamen erea fanioteft illa cutusbvppofta«1sefl
ntgr3taquofitasnoneftmgr3,€t rubea quidem fangutnisfi*
gnificatptoptietatemTfaftidium.^t cttrfua qutdetnffgmficatca
otemfottemTegrttudt nfminfidtofam.iTtefa quid^m queab
Iba eftquedameft bona f.cutoinmusXt quedS eft mala ficut mu
£iberp:tmu9-
t ilagtnofa autfaniofa auttfpumofa maturationt contraria.ttirf*
dis quo$ fetnita eft ad nigratn. £? odoic vero eius.efl quemadmp
du ot$tmu0 in bi? que ptemifla funt.
C ' Jftpfiu0 vercf1tu:tieuigationefui:TOiuuinone.Qfnteuita0«
equalitas in byj>oftafi laudata eftmeliot. *!tin non laudata eftoe
jtertot.<Sed oiuulfio fignificat ventofitatesT oigeredi oebtlitatem.
C*&u0 autefi0ntficattoeflocofuiefl.Qmauteftnatans;Tvoca
tur nubeff. Sut penden0:t bec quidem eft in medioftans que efl
maioii0 maturati5i0cfiptfma.igt et pendenteiUa melioteftcuiu^
rugetfimbtieadinfertotaocchnant/autadfundum oefcgdfe cj
clt melioit0 maturationt0:bcc cldemeft oe b^poftafi laudata.
Cl&m laudata vero q leuiot eft melio: ejtfttt ficut nigratt boc iti
febiibU0 acuti0.£t fimiliter fi butuoi eft fl egmattcu^ aut melan*
colicu0:qfii ea que eft vt nnbeo meliot eft ea que inferiu^ oefcendit
fignificat enVeiu^fubtilitat&nifi cum caufa mutatiSi^ fnerit mul
ta ventofita0:Tfinonfueritita natan^eft mclio? cppendfo.aEtin
feriua oefcenden0 eft oeterioi.*Btcaufa quidem natandi ftiperiu^-
cft caltditd0 cumqua eftacutta^T ventefita^. ffc^poftafte afttot»
uulfa ingrolTa fuperiuo natat Tptoptiecufit kv\e:i t'n tenuioef«€
4it inferiu0 et ptoptie cumfitcjraui0.Cuncp in ptincipio egrttudi
ni0 apparet pend.en.0 % natans.poftea perfeuerat:figntficat q> cri»
fi0cumeritura ventet.dDacilentotum vero egritudo plerumcp re
mouef fediminebono natante aut pendente:queadmOdu ot jimua
in piecedenttbu0. C^t cum fnter nepbiltm r enotima 1 byppofta*
fim fuerit aliqutd fimiletele aranee aut o£fira0 erit fignu tnatum.
C^t multotie0 quidem natan^ fecjime n5 bonu^ apparet er quo
ptbuenit terro:.Sed tftud erit ptincipiu^ maturattoni0 x permu*
tationt0adbonitatc;poftea pSdebif.oeindcoefcendef.rertt fignu
no malu.Quod f\ poft ipfum ^uenerint ]b£PPcftafc0: ttmot quem
in ptimt0 babebamu0 net neceffariu^
C^ignificatio vero brpoftafte erfuo fpe eft.Cm fivelociter poft
c£mtgituroefcgdit:eftftgnificattobona fj m tttritatc\£tcft rar*
de oefcendif.eft fign tficatio ptiuationis maturationi0 f m qu§ttta
ttm fueoifpofitionis.
C^guificatio autem fotme comirtionfe ipfiu0 cft ficut oipimu^
cfi oemtctu fa nguini^ x adipis mentfonem fedmua.
, CSDcfignificationib^multttudintsvtinefpau)
cttati© ipfius. Cap.7*
attina q pauceeftftitquantttati^virtuti^fignificatoebittta
it HL&t illa que eft minu0 eo q6 bibif refotutione^ figmficat
tnultto ventrgbabere:taptituding adb^droptfim. CilHa vero
vero 9 eft tnulte qu5 tita ti0 qftc^ fignifica t liquefaction? :t fupflui
fatfi liquefactarii tn cotge invttna euacuatione.£t no0 c\deoifTerf
|ii mur es0 cogiiofcere pofium9 fm virtutis oifpofitionf»
<p enTccunda, cpc^
CCHrfna mali colotis malufigniftcls quSto plurtma fuerit:tanto*
ent magis falutisnucia.C&tcuinterfectafuerttplusmalitiaft»
gnificabttficutnigra:tgroiTa.Cttrina Diuerfajzoifpofitionu quc
qriqj mtngit multa;qtio^pauc9:tqticpretinef:eftfi0ntftCatio pu*
gne x labozis nature.T efigmficatio mala. Cttrine mftttudoi acu
tis egritudtmb^cunopoftipfamaduenttrequies: eft figniftcatto
etbtceT fpafmier.ifl§matfoe.igt fiTrfudoz.Ctlrina 6,lacutisesri
tudtntbua guttattm tnuoluntarte tmngttunfignificat icerebto no
cumeru q6 nerutsaccidit % mufculis.C^tft febtisc\eta fueritTfl
gna affuerit faluiis pnofticaf fanguimsejitumer naribus. Sed
pzinu oefipteti5pnofticattco:rupttonem.CCumautefani vzi>
na minutturet attenuatur tperfeueratboc totumet fentttgraui
tatem ct ooloze in renib9;figniftcat ouru apcftema l partib9 .renitf
C* t cum in egritudinecclertca multtpucatttrplerucp pozt&it jp»
fperu euctu; t ppzte cum eft alba t ad egrediendum f acilis.
C^cvjinafanaopttma. . Capfm.S»
*W^T aSceft mcdtocris fubft3tie;T fubtilis.tincture:ad citrinu tra
«JLJ^ben^.^tb^ppcflafis fi ibffueritbona 1? aibedtneT Itnttate
equalttate T figure rotundeT odoixs temperatt necp fettda :necp c£
ttncta. COucdam autemoi^erunt <p cum buiufmodi vzina fubi»
ta m egrttudine d eft in vltimo acuitatis vifa fuertt:fanitas oie fe*
quentt aderit.
CH)eviinaetatum. . CapFm.9.
IWanttii vtineadlactis ppzietate trabiit e£ gte nutrtmenti
eozumTpzopterbumidttat«opleponistpfozumTtucoecU
ftant magis ad albedtnem.
C1f>uero:Q aut vtine funt fpifltozesr grofltozesvzinis iuuenuT tur
bidtozcs. £t noS iam nominauimus bocante.
C3uuenumverovzineadignisfotmamtrabunt:Tadfubftantle
medtocrttatem.
C£t vzinefenuadalbedtneTfubtilitatf. jglttiicufwnt groflefrtt
fupfluttates in eis ejiftctes quartt euacuatio mu IttpUcatur.
C£>ccrepitom*o vtine maiotts funt albedtnis % tenuitatis. Cff
trt cu pzedtcta grofTities cts accidtf.f^ raro cu vzina vebemeter fue
rit grofia aptj erunt vt lapis eis accidat.
C^evuntsvirozumTinulieru. Cap.ia
mUUcru vzine temg funt maiozis grotfitiei:T albedimsjt mi*
nozis pulcbzitudmis cp virozu v;ine.l£t boc quide eft ,ppter
oebritatemoigefttueearu;Tppter fup/luitam ipfarum multttudi
nem.tpzcpteramplitudineincgnattiimvndetgrediuntureaque
ab eisereunt;? pzopter illud quod ejrearumrefoluitur matrtcib*
t ad vzine tnftrumenf a tendit. .
C<H>afculozum vero vzinas cu moues:turbant:T bedinat captuf
t>atioadfupertoza;Teftq?tftttplurimuturbidentur. Sed muUerft
XfterptftfiusC
Vtine fere turbid^f c^ motioe ppter pauca feeationgfui:» bflt f m
plurimu iupia iumtmtate fu&iipuma rctuaa. i;t fi turbidefuerint
eap turbtdatio pauca erit. C3n vitnis vtrotum iiiico cu multerib*
commifcentur iuntfila adwutcetejta.
CCkinepsnatiu funt clare:tfupta earti fuBficiee nebula.€t qfi(9
trabut ad coloie aque ctceru aut squa peoti cttrtnui aquacoquut
pedes autmaltum; % \n ipfa eft tnrmsXt lupza iummttatem ea >
rii eft nebula.Sed quocucg modo fuerit tn medto videbitur ftcut co
tii carminatu.igt efl cum tn.eis funt vclut grana que afcendunt z
Defcendut.Cucpirinus manifeftiot fuerit: ertt imptegnationis ptt
ctptu.£tculoco ipfius fuerit rubedo erit in ftne tmpfc gnationis: %
ptoptte fi turbanf cum mouetur.
Cl£artentiumvtinafecundumplurimumeftnigra:et in tpfa eft
Velut attramentum et ficutfotdities.
2E>c reb9 vtinaru ataliux oiuerfitateipfapab v1tnt0boim.Cap.1r.
*#~fc Serucp $f ert mtdico cu aialtu viinaa cognof cit: pptera cp cn
Jk~ ipfe eis er^tf certttudine' facitisboc c\dem:oifTictte eft. Hilui
damautemotperut cp v:ina afinieftficut butrju Uquiducit turbt
ditateT?grofrttiee^terioie.C^tfubiusaliuvtiueeifimUanf:f5funt
cttrfue:T videbif q> fugiotmedietaa vttnaUsfitclara tiferiot me
dtetasfitturbtda.CUuiumverovtinefuntalbeadcitrinitatem
trabentes ptopinque vtini^ boiumifed fubftatia no babent:et ea>
rumfedtmeneftficutoleu:autftcutamurca.£t cutufeuq* nutrimg
tu fuertt melt9 eritvtina clariot.CUrina #0 captioli vttnis botuj
% ouififimilaf:f5 necp fubftatiabjnecpiedimctcclariotvusouiu
C^Derebus altjs que viinia fimilanf z oifferentia inter eas
etvtinam. Capitultt.12.
B3rupuacetofu5Toe0liquote0c\ftutej:aqu£T meUet aquafc
ficubu0Treliquo0qfiutepcroco Tei0fimtltb5,qu3toplp ttbi
apptoptnquaueri0;erutinclaritatemagi0 augm&ati.JStquSto
pi° clogaueris ea cofidera an op5 vt augmetef groffttudo. llrina
#0 ab boc eftoiuerfa.C lt>£dromeUi0 pterea fpua ecitrtna.lEt aq
f tcuii fcditne a latereoefcedtt:t no in medio:nec^otdtnatr.nccp b5
motu.CSttergofuificie0 inomin5dooifpofittoe0Vtinaru.3n li>
bti^^ogticularib^puenientadteoiuifiones oifpofittonii vtine.
C^>e fisntficattonibu^egeftionis. Capitulu.]*.
^yjgeitio plcrucp oeclaratur er. fut quantitate:q6S vt cSfideref
VjLft eft minot eo q6 comedif :aut matot:auteciU0.J&t;notu qdfc
eft cp ipfiu0augmetu eft ppter bumosmultttudtne\aEt pa ucitasp
pter tpfo9paucitate:autqtef ipfa ttnteftinomonoculoTi colon %
i fafci|0 multft fuit retetu.qo t ftgnu colica p ccde*: aut ppter ejpul
(tueoebtlitate.C^t cognolcif et er efTentta fui.Qfn q6 epea buidii
effcaut fignificat opilattoe0:aut oigcfttue malitiam aSt pleruc^fi>
guifica t mefaraice oebilt ta te que bwnotc no fugit,^ t quadoq? efl
^enfecutida* q:ciu
ptopter capitis rb;:umatifmum;aut j?pter comeftione" ref que ege*
ftionembumectauit. G6 a utem in bumidovtfcof um eft plerumcp fi
gnificat hquefactioncz boceftcufeto:e.JBtpierumcp figntficatma
lo:u bumozutvifcofomm multitudinatbocno cftmulta epftitle*
nitatciSt pleruq* figmficat nutricttavifcofa q comeft afueruntzno
pauca cu caloiefoztuncomplejrioneTno futtinter ea otgeftiobona.
Sed q6 er. ea eft fpumofum foititudinis calo:is figntficat ebuutio*
nc :aut multaruventofitatu permi£tione.Q6 aut c$: cgeftione eft fic*
cu:aut labo:em fignificat % refclutionetmaut tnulram v:tne puoca
tionbdut isneucalo:e:autnutrtcnttuficcttatem:autmultamoia5
in tnteftinis:ftcutinfuooicemus oicemuscaplb.Cuqj bumiditas
llcco qo eftouru admifcetur.fignificat q> eiusficcitaseftppterea cp
multum fuit reteta tn bumidttattb9 tpfam erire pbibenhbus:? p>
pterrJuationefeUis pusentisTfeftma^is.Sedcutbinoeftloga ret£
tio neqj bumiditatis tniteftina adfuntfigmficattoes:ca in ipfa efl
fugfluitatisfamofetpugetiseffufioq abepateflupt iec[q6eftco:a
ipioxfuaeuacuationenoquieuit ooneccomtfcertf.C^teftetiacu
calo:efuiotgnofctturegeftto.(I>£ius#oc9lo: naturalistgne9 eft
lenisenftensigneitatis.QuifTaugmetaturfellisfigmficatmulti*
tudine.igt fi mtnuitunfigmficat crudttatemT maturatiois puatio
ne.iEtfi alb^.fiatquSdoqjeftetusalbedo p:opteroptlatione mcan
na Itbus fellis:t boc figmficat ictericia.^t (^i cum albedmeeft virus
faniei babes odo:em magni apoftemat is fignifica t ap,ttone.{C£>a
n9 quocg q no erercitaf multotics egerttvir9 * faniejq eft ei purga
tioteuacuattVlaudabilis qm ppter boc remouetur abeo lajitas*
q ei ppter puatione erercitij acctderat queadmodu ciftm9 in v:ina
4[1£>:eterea f cito q> egeftto colo:em tgneuvebementer fugfluu^ ba
bes multotiens in bo:a finiuegritudtnum figntficat maturattone
aSt multottesftgntficat oifpoftttotsmaltcia .lct mgra qde f ignificat
taltter qltter funtv:ine ntgre fignificatioes.STigmficat em aut adu
ftionemfo:t&autegritudintsmelacolicematurattone:autnutrtes
tinges:autpottonereiqmelacolmeuacuat:f5pmaeftmala.^tiUa
qde tjeft ppter melacolta non fufftcicter cognoktf ep caloiefmim»
mo cognofcenda eftcfacredtnefuiTbuUittoneterreeripfa.iEt eft
mala:ltueftt egeftio:ftuevomit9.;£t ec ipfius p:op:tetatib9 eft q? in
fc lumincfitatembabet.Oldvlttmumverobumo: melancolicus
puruspernecanseittfmplurimucumegreditur.f.eftmo:ttsfigm>
ficatio.CCbimi jvo nigri ertt9 multottes cofert:TiUudeft qfh mela"
colie radrcaltscptusvlttmam co:po:is adufttonemfignificati bu
miditatum tpf tus peremptionem.
CTltr idts aut egeftio calo:is inati ftgat ertictione.iEt fifr fufca.
fljtSgeftioquoqj plerumcp ep fuicognofcitur fo:ma er abfentia in
flattonis fue:aut epinfiatione.Quoniam inflata f icut ftercus vao
cefignificatventofitatem.
#iber primus
C*Stefl cS e? bota fui cognofctfc gin cuegeftioi^ ept* feftinatrbo*
ri q egredi 1 olebat antecedit;fignti e(t malthqt fellts fignificat mul»
tttudme';* ?vtuti0retetiueoebilitate.iEt f! ei* tardat erit9 oigeftiue
figntficat oebilitatet inteftinozu frigiditate.£t bumidttattstl om
m multitudoventofttatea figntricat tnfla ttuas.
C€olo:esquoq?eptranetT otuerfimaUeriftunt;Tno0ipfo0in \ti
b:o nomtnabtmU0 particulari.
CGue#oer.egeftioneeftmeltoteftiuncta q cftfimiUuparttuTincf
squofitasficcitati eftvebemeter admijrtatcuius fpiffitudo eft ficut
mellt0fpiflttudo:Tcui9 erafeftfacura^no pugit:tcui9 colotatttnet
cttrtnirati:?non eft multi fetotismecp eftpuata fetote:T no b5 gur
gulationemeoj? rugttu % no bj fpuml.&iug ejrit^ eft in bota in qua
folet:tf 5 quStttate q ei qd coedtt eft ppinqua in quStitate fui. tpgf
fcito q> no ot^egefttoi^ equalttaseft laudabilts-.necpoiset' lenitad
Qi qitcp funt pptervebemente* maturatione in omt ote fimile": Tqitcp
mntppter aduftionet Uquefactiones fimilesit tuc qde funt er. oete
rtotibu0figntficatioib9.CT*Etfdtoq? egeftioqefttcperate cfTentie
que eft ad tenuitatem non eft laudabtlis: nifi cu non funt cum ea ru
git* necpventofitates necp in fui tpitu paulattm interfecatur.£t f\
no pofltbileeft vt eius erttu^ (it ppter intu^ moleftan* q6 eft ei ad
mirtuniT non permittitvt coniungatur.
C^fi aut cu plericp folliciti fuerint oe fisnificationib5' que in fudo
ret altfs apparent rebu0:veruntamen oe ipfte loqui ptopitu* eft in
ermorteparttculart.3nfermonequoqj particularifimiliter repe*
ries eppofitioms augmentum inrcegeftionisTvtiner reliquoiuj.
Cfen quarta oe oimfione modotum medicattonumf m egrtfudt*
nesvniuerfales. jgtcontinet capttula.V*
C2Dtctiont0 quarte eft locutio vniuerfalis oe medtcatione. Ca.i.
*^v3cemu0 cp re^ tnedica tiots er. vna triu rerum complef. tJna
rV^/earueft regtmen z nutrietta JEtalia medtcinarujefterJbibi*
tio.iEt tertia eft operatto manualts.
C1P>er regimem aut intelligimu0 admtntftrationequefit tn caufi0
neceflart')0 rtumeratt^ que f mvfum funt currete0:er. quibu^ eft nu*
trtw.C^t indicta c\di regiminio er. pte qualitatu earuj funt ppot
ttonalta tndicijs medicinaru. 1Rutri6j#oejei0oibu0iudicta bj
5 funt ei pptia er. modo quantitatt^.Clttutries efh qu5docp pbi>
bef :qu5docp mtnuif:qnc£ equaf:qncp auget CSjnopbibet nifl
cumedic9vultvt natura occupef in maturattoe buotit. ijj&t no mi
nutf nift cuvultvtrtuteciiboc cuftodire:ergoin$tu iiutnt;cuftodit
part6virtuti0:Ttnd3tumminuit:cuftoditpartgmateriei:nenatura
tunc occupef tn otgeredo multum cibu.3pfequoqj femg fit folUcit*
Deeoqdmagt0 fulpectueft;teftvirt9fifueritvalde oebtU0:autegrt
iudofifutrumultum fotti0. ClButrtcs quoq* epouabus minuu*
3*en quarta* cpcixu
partfb*.vna ea?efte£ partequ5titatt0:Taltera efterpte ejutati*:*
ibi d.de' pofltbile eft ponere coiucttong oua;: pttii oiuifione terttann
C^in%ftiaaut in teroua^otctiSeaquatitati^ Tcjlitati0eft. £Uft
nutrie* qiio^ eft multe quatitatistpauci nutrimeti ficut oleraTfru
ct^qfft ^ ej eie multu comedit er quStitate nutrieti^ multu rectpit
abfcp ei9 qlitate.agt qno^ eft nutnespauce qu3titati0Tmultt nutri
me"ti flcut ouargallo^ tefticuli.1Robi0 quoo^ qttcp eft neceflariu tffi
tatemtnuereTtnquStitateaugmetufacere.tbic^dgeftcuoefidenft
fuerit fuperaV.Tinvenis crudt fuertnt bumozes:Tvoluerim9 oefidc
riii fopire g ftomacbi repletion&T a venis multS pbibere matertS:
i5vt pus maturef 1U6 qo eftivenis:aut ppter ttertoesalia^ ab iftis
XEt qitqj neceflarifi e nobistn qhtate augmetu facere?mtnuere qui
titatfctboc e\de eft cuvoluerim9 #tut§ cofo:tare:Tftomacbi natura
rt mult5 oigerere no valet.1£luritnu aut qo noslabozam9 In mtnuS
do cibu aut pbibedo:eft cu egritudie^ medicamur acutas.^n egri
tudimb9 quoo^ cronicis minuim* f$ min? $ tn acutiff.^n egritudi*
nib9 n5qp cronids pl9 oe #tute folliciti fum9: qi fcim* cp eap crifi*
eftloginquaTipapftat* eft remot* ciptopter nifivirt9cuftodiafvfcp
ad bo:S cnfte ftare no poteri t:neq? ill6 q6 in l5go of gerif toeotge*
rerevalebit.3n acutts ftoegritudinib* crifiseftppinquaTecfidim'
cp virt? ante ftatu no refoluef .Q6 f\ boc timuerim* nutnes n5 pu*
nmeminuemMiSt quanto egritudo plu0 fcncpio ppinqua fuertt:*
accidetia magia o.eta nutrtemusvirtut€ c5fozt5te0. jgt qu&tit egri
tudo f m augmetu pceflerit t accidetta ibi ett5 augm&ata fuerin t
minuem" oietS ppterfiducte eiua q6 i§ oedtmus % pptereavtvirt*
alleutetur in bo:a luctammi0.3n tge quoqj ftatua regimevebemen
ter fubttltamu0. Mt quatomagta egritudo fuerit acutaTcrifte 0:0
pinquio: ent nfa regtmima fubttliatio maio::nifi caufe acciderint
q no0 ab eo pbibe£t:queadmodii in ltb:i0 noiabim9 pticularibus.
CfButrieopterea f 5boc q6 er eo fit nutrimetu ouasaliaobj ogatio
ne0 q funt.tleloata^ penetrati5i0:ficut Otfpoviniaet tarditas pe^
netratioi0:ficut aflTatoz? otfpotfrtf o?:.JBtet ipiffitudo tubftatieei^
q6 ej: tpo generaf tn fangutnet et9 retftio: ficut eftoifpS nutrimfcti
carni0po:cineTVttuline.2lut ipiu0fubtilita0Trefoluti5i0ei9 necef*
fita0:ficut eft otfpofitto nutrtmeti q6 fit e^vinoter. Jactcr t\ ficttb".
C^t nobi© quide eft neceflartu nutri&q6 cito penetret cfi cafuivif
tuti0 a ialt0 fuccurrerevolum9T eiuo refolutioni:T n5 p5t ftomacbf
Tvtrt9 tolcrarevt nutrtcs oigerat q6 tarde oigerif . 1&t noac^dg a nu
triSte terremur q6 cito otgerif cfi accidtt vt nutrifo pcedat q6 tar#
deoigerif :Ttimem? necu eo mifceaf % fiat f m moduque i§ oedara*
uim9.£t terremuretiSanutrimeto grofibcfipcerto fcim9q6 ac#
cidut opiUatione^.Sed eltgtmu0 cibu fo:ti0 nutrimentiT tarde oi
gefttont0 ptopter eum quemconfoUarevclumus q:crciti)& fomb*
Tp:eparare.7iarum quoo^ nutrtene eligimus piopter illumcui ve*
2
Xtber p:imua
fectter a ccidit poiotum fpiflttudo. C-dfcedicatio aut cl fit c6: mcctf*
ctnis tres b5 regulas.Una caru eft regula cltgedi et9 qlita te\f. eltge}
di ip a 3 calida aut frtgtda aut buida' aut ficca . £ t fcda eft regula tp
fius tligCdiquatitaiciibecqdcregula oiuidtf m regula" mcTuradt
poduae^^inreguiamcfuradiipfi^qlitatelf.fuccaUditatifigradii
aut frigtdita ti s aut rdiquapab iflte.ict tertia eftregula o:dm5di
lu$. boia.C 3n electioe aut cjlitatts medtcine abfoluteno bab.t co
gnttio n ifi g cogmtionc fpecict egn t ud tuts qfh cu egrttudints qlt>
tasfata fuerit:enttmdtcina eligeda q et tn ma qittatefit cotrarta
qfn egrt tudo fuo medicaf atrartct^ferust lamtaa f uo fili. ClQuS
fttatis autipfi9 mefura epouab9 ccgnofctt gttb9 £5 modu mefure ar
ftficiaUa.jEcnatura mebn.fterqua^ttateegi itudtntser.reb9 qfufc
iUd fua fignificat conuenietiaiaptitudine ipapq funtgen9tetas 1
c6metudottpstregiotars**t^o:ma.O}aiure #0 mcbit cogni
tto qttuot re^ cottnet ccgmtionc lc5 coplepoie mebittcreattStsci*
tc^fit^tipt^^tutis.C^tcoplepoiaqdemcbiuqmtQe^natura
lis copleno f ctta fuerit;tipius coplepo in egris fcief p, mli urS cfti>
matiuSqu3tuei9 coplerio naturalis elogata fuerit:fctet ergo mefu
ra quatttattsqua tpa reductpolTitad tepericverbi gratta.qmft fa
natiuacdpleriofucrtt fngidategritudinalia calidartucii multa
clogatio erit a jpieitoe fuuttuc multa indigebit infrigidatiocCto
fl ambe fuertnt calide fufftciet ei gua tnfrtgtdatto. CT jrgt creattoisc\
de mcbn tS oirtm9 cp creatura mcbzi i qtuo: oiuidtt modos iEt tu
^decSibt c5fiderareoebes.1|>oft bec fareoebesq? m5b:o9qda funt
ej ifozamiriib9futsfut facilia;tfunt i eis ttert9 aut ertert9 locavacua
g c\ ffpeilif fugfluitas medtcina fubtilit teperata.JUteogfunt alta
qno funt ira.f^medictna indigetfonioie.igtfirreo^eft qoeftrarii
J£t eo^ eft qd eft t p uTum.JBt raro qde medtcina fufftcit fubtilts. lEt
fptfib cft medtcina fouisneceflaria. 0,t> aiit fo: tt medictna magisin
ciget eft tlld qo in nulia oua 9pr tft vetriculu b^ necp receptaculu. J2t
poft tpm eftiUo q6 a ouob9 gttb9 b5 receptaculu:f5 eft foltdutfpilTu^
ltcutrigno.1£>ofteaeftiUudq6 ea bjaouab9 gttb^Tcftrartificut
pulmo.jSt fit-qdS mcbnqm g fttii cognofcif queadmodu tu fcisaut
loc' autforietas.iLHtilttasftoq cr^oaetatisp:ouenit cognitionc
cftmagts pp:ia ppterea cp gtcmagis eligts ad qu§ medtctna tra>
bittad qua ea oecltnarefacis.verbt gratia.Cum fuerit materia m
StbboepatiscuacuabiseSper vtinam JEtfiinepatis concauttate
fuertt:euacuabisea per ventremquoniS epat s gtbbofltas mem»
b:isnineeftafToaata;teiusconcamta0eftafToctata tntefttnis.
Sed eiusvtilttas que er parte fcicndt lccum p:ouentt:eft trium mo
<io:um.f£Unuseo:umefteius longitudo t ipfius piopinquttatis:
qfn ft fuertt pptnquuftcut ftomacbus: peruenient ad ipfum medtct
nc teperatet operabunf in ipfo.iSt ft Iongtnquumfutrit flcut puh
mo medicinarumtemperatarumvirtutes «nrumpenturantecgad
jfenquarta* cjxufj
I pfum peruenfant. Quaptopter erit neceflarium vt iu earu tfrtuti
bus augmentum fia t.O P5 itacp vt cu membtu eft ptoptnquuj eui
obuiat medicma fit virtu0 ipfius medtcine f m menfuram que egri
tudmi fit oppofi ta. £t fi in ter ea fuent longf tudoT fpaciu;T eft egri
tudo cut eft medtcina necefiaria quam virtus p;ofundan$ penetra
refaciat:tunc neceflariueft in vtrtutemedicineplus adderecp Pti*
erateineceflariuificut acetu in emprofciaticeTreh^.iC^t fcouff
modu^ eft vt fciatur quid medicints ftt admifcedumvt per illudvc
lociteradmebm gueniafcqueadmodu medictms memoto9 vune
admtfcenturoturetica:tmedtcmt0Cotdi0 crocus. C*&tterttusq|
dtm mod9 eft vt fctamus 6; parte medf cina' ad if>j trSfire faciam*
verbtgratta.Sifciuertm^cpvlcerai inferiotuVeriftunt tnteftini*
per ct^fteria tn ijsfriem9* fi fciuerim9 cp finti fup.totib9:B illfrquod
bibut afferemus. CQnc^ It cofert loct t focietatia fimul follicttu»
dtne bf e. €t boc c\dl eft in eo q6 facere oebem9 cu fuerit mfc tota ik
in membtoeuacuata.£t tn eo q6 facereoebem* cumateria adbuc
eua cuaf :qfn ciifciuerim9 cp materia fuertt adbuc toefcSmra f uo \o>
co materii eptrabenuwipoftqj §tuot codittonu cura" babuerfmu*
Cltaa eft partisoiuerfita* queadmodua oejtra ad fimftr5 trabt
m^t a fuBtotib9 ad inferiota.C£tfc6a eft vt fodetatia cur& bax.
beamJ,:flcatmSftruavetofi0rettnem^squa0mammi^i0fupponim,
focio attrabentes.Cf t tertia rectitudtnu curam babere quemad
modumi in egritudinib9 epati0 tn oejrtra minutionS factm9 bafU
lica:t in egritudinib9 fplentoibafilica flntftra.Cft cjrta c\dtl cuj
folltcttudine elongatfoni0:neq6 ejrtrabitur valdeflt ptoplquti ei a
quo eptrabif . CS3 cu accidit vt totaitnateria ia flt euacuata: vtrc
cp re0 et cSferut e?r Bte:qfnfi voluerim9 acctpiem^eSer. ipfo mebto
t fi voluerim* trabem9 tpf am ad mlbin pptnquu q6 aflbdatu5 eft
et ea" ab eo e£trabem9:queadmodu oua0 minmm? f apbena0 i ma*
trictt cgritudtnib9 1 veia q eft fub lingua cu medicari volum9 apo»
ftema ouarutn amigdalarum. CCuncp ad otuerfumiptrabere vc*
luerts membtt a quo pto trabts oolotem pttuo feda.C*£t caue tibi
ne tranfitu^ fuper pttncipale fiat.fi aSt Vtilitas quidem que fequit
er. parte virtutis membti efttrtum femitaru/dna eftoignitatis %
ptincipatus curambabere:qfttfuper mebta ptincipalia non facie
mu0 aliquid cu foi t tbus medictn is in quo flt ambt gendum quato
ma gis potuerimus ne nocumetum tott cotpoti commune factam*
£tua ptopter er. cerebto t epate noleuacuabimus ill6 q6 ab ets eua
cuareoebcmu0 in vna bota necsvllo modo vebemfti ifrigldablm,
infrigidatione.f tcum epatt emplaftrumfuperponemu0e?medU
ctni0 refoluentibu0:non relinquemu^ qutn in eo res ret^tiuas t bo
ni odoti0ponamu0.pptervirtutecuftodted5.ftfimtltteriet0que
ptopter ea ad btbedu oamu0.Q6 a ur tter omnta membta bac to»
ta cuftodia oi gnius eyiftit eft co;. 1 1 poftea cercbtu^.^t poft ipfus
8 «
Xiberprimus*
epar. ft&t fc6a ctdem femita eft curam babere operatJi* membto
afToctateljnon fit pnctpaleficut ftomacbus x pulmo.Quaptopter
r feb:ibu0 cum ftomacbi oebilttateaquam frigidam i potu que ftt
vebementt0frigidttati0 n5 oamu*. 4DEt fcias <p oare ea pura ct
laja factut p:inctpalibu0 memb:i0:Tei3 q funt co:5 tpfte eftvalde
ttmotofum i re vitt. 1[£t fetntta tertta l ba bere follicitudine acut
tatts fenfu^ * tius bebetodini0.3SDebet n§<$ fibi cauere ne meb:t0
acuti fenfu^ neruofi^oetmedicina^ malarumqualitatu Ttno:di»
cattua0 Tnoctttua0 ficut funt titimalli x reltq ab ei0.4Dedtcinaru
#o a quaru oatione nobi^ cauemu^ fpecie^ funt tre0 . Tftefoluetes
J6tvebementerifrtsid5te0.^tcontraria0babente0qualitate0;tl
cut f lo0 erit x cerufa x calcuce caumenS x tis fimiiia. Ctooc c\dcm
eftelectionem medicineoiuideref mmembtinaturam. lESecudu
vero egritudint0 quantitate" quantumillt.verbi gratia.Cuiuacoi
potia calidita© egrotatiua eft fo:ti0 necefiariu eft ipam efttguere
cu medtctna q 1it tnifrtgidando fo:ttmma.£t tUt cui9accidentaUs
f rigtditas eft fo:tte 1 necelfariu e& calefacere cu medida fo:tis cale
f act5i0.©i vero non fuerit fo:te0 medicfeoebilto:i0qualitatt0no
bi0 fufficiet. C^r tge aut egritudtni0 eft vt fciam9 iquo fuop tepo
rum ft t egritudo.verbigratia.Cu apoftema i tntcipio fuertt:lup tp
fumponcm5' q6 folurepercutiat.**t cu i ftatu fuerit;ponem?iU6 qo
folummodo refoluat.3n medio autem mtfcebim9 vtracp.l£t fi egri
tudofueritacuta ipfa 1 p:icipioe$iftentetemperateregimenfubtC
liabimu0.€tfi i ftatu futrit i fubttlildoftudebttmw.a&t fifuent p
lipa n5 tantui p:icipto fubtiliabim^jfjt ftatu teperata vtemur fub
tiliatoe:l5 multa^plifarii egrttudinu pter febte^fubtiliatiuurefol
ttat regtmen. £grttudo n8cp fi multe ebultcns materiefuertti ptt
cipioeameuacuabtmu0n5€^pect^te0maturationg.igt fi medio*
cri0 fuerit;maturabimu0 eSUpoftea euacuabim*. |£Cognitio aut
rerit que fua fisnificSt 2uente*tia e ad fcieii.ttbi factli0.£t aer d,d£
qui et ear&eriftit fumma eotgniouui9 rem cuftodirt opo:tet x an
fit medictne iuua metu pfta0:an egritudtm. HMt ot cemu e cp t egrt
tudmibusi qbue c tnnoiT no fumu^ fecuriaoefectu Vtrtuti0fiq6
facere oebem9tardauertm9vtey eo alicid alleutauenmu0T mtnue
rimu0a fo:tt medicamtne fcmo icfgeoebemu0.3Ue #o i qbus non
f jiftit ttmo: f m otdtne' ad fo:tio:£ jjcedcfcfi n5 fuffecerit ae oebt*
li0.CEltt>teterbocquocptibicauenearectitudinereceda0:l3Vtde*
H0 <p ipfaru tardef iuuamgturnecp ierro:e mo:eri0 x fi videri0 <p
eiu0 no appjat Ipedim5tu.CCJEt cu boc n5 f m vn3 medicatione cu
Vna tibt ftan.e* medtcia :imo I vna medicatSe medicia0 gmuta;qffi
tb i§o q6 sfuetu l n5 fit pafllo.iEt vnicutqj c\de^co:gi x xni meb:o
( vna bo:a x no i altera ineft ppuet as ab vna medici a patiT n5 ab
«Itera. Cti 5t igno:a0 q fit egrttudo relinq e5 n5er n5ppere0 ; qih
aut ii& ifugabit egrimdinejaut i^5 mStfeftabit.Cucp egritudooolo
<f en (\mrtal cpcv.
H stuctafueritsSteaufeooknleauta quo ptottenit oolotflcutell
pcrcuffio aut cafusancipic^ fcdarc oolo:?. C#tfi tibi necefle fue
rit fiupo:e* inducere non traTcendas tale quale efl papaucr al . qfn
cu fuo ft upote efl eti5 oomefticu vel ?fuetu. C<Tucp vebemfctia ca*
loiis rnebn tibi nccumetu feccrtttnutri er eoqo fanguinfcvebeme'*
ter tngrofl*at:ficut frumentu coab.&t fi er bcc c\dl rr gimine n5 al
lcutabifrnutricu inrrt0td5ttb9ftcut lactucis7et6ftmilib9.C^ia^
pterea cp er?grut0 medtcatiotb5, q c6ferut:cftiuuam?tum qofiter
to qo virtutce ofo:tat aiales Tvitale0:ficut leticia: t obuiarc etqo
fibi placetr afltdue fcdere cueo cu quo gratulaf :qficp cti5 ?ftrt (e*
dere cu eo a quo verecttdatur t quc" erubefcit:qtrt egrupbtbet a re
bu0 q ei nocet. C^t eia £terea c\ buic m5 medicatiois funt ppin»
qua eflmutatio oeterraad terr8:Toeaereadaere:Toefo:mi0
ad fo:mas:t pctpue cu fo:ma0 efficcre % mot9 c\ mlbiu oirtgSt aut
Splertone": mut5t:queadmodu pucro lufcof cipif vtfcttillas intuca
tur aut rem q ei apparet:aut ficut pcipitur totturS paticntt vt fpe
culu intueatur cbaltbis:qnt bic perducit eu ad bcc vt labotet in re
ctificando facte fu§.Tf ronte" t oculS tfo:taffe inuit9redibit ad boc
vtmdioief.C£Erc8uli0pieterea quasobferuareoebeseft foitts
Cimitteremcdicati5c0 in tgib9fo:tib9qu5to plu0 poteri^ : ficut
ventre" vebemeter foIuere:autpuocare vomitfi: autapcriretadu
rere ineftate Tb£eme.C£rreb9quoc£tnqua;rmedicationefub#
tileelt adbibcnduftudiueflcuinvna^iungunf egrttudineouoct
fierioebe*t c5traria quia 05 *bi gratia.vtegrttudoinfrigidef : et
eiuscaufacalefiat autec5uerfoqiop$vtegrttudocalefiatT etua
caufa tnfrigidef :ficut materia coltce indiget calefacttonet inciflo
ne t fubtiliatione:T 05 vt fo:titudo oolo:t0 et* infrigidef T ftupe*
fiatTec5uerfo.C[ampUusfcircocbe0cj> n5 omms rcpletio nccp
omni0 complerionis malicia fuo medicatur^trarioer euacuatio*
ne t oppofitiSe: immo multotiens fufficit multa regimmte bonfo
tas in repletione t maltcia c5plerioni0.
CS>emedicationibu0esritudinumalitte5pIe]rioni0.Cap.2.
/^k Ue efct0 qu tdej fine materia ej tftit ^plerio tantu permu*
V^Atatur.Sjfi cu materia fuerttipfa euacuabif.JCtplerucp d>
dl ei fola fufficit euacuatiojfl ^plerioia infufe q pieterita eft :ma*
licia n5 ibi reliquerit.JEtqticp n5 fufficit nobi^ifto fi 2pleri6t0 oi
miferit malicianmo crtt nobi^neceffe^plerion^gmutarecuin eua
cuado fincfecertm^.C^icem9 ergo cp malitie coplertots tnedica*
tio multtsfit modi0.C CSpleponia nScp malitia ant erit Cnfufa
T erit ipflus medicatto ej cotrario abfolute-.T bec efl medicatio ab
foIute.Sut erit in tcrmino vt ipfageneref.T erit ei* fanatio :fana^
tio qfitcupmifl"ioneferuati5t0. Q.ueadmodu putrefaction5c]efl
cii feb:e cjrtana medicamur cu t^iiaca:Taqu5frigid5 intertiana
•am9 vt eptinsat.£t ejreplu picmifltoni^ fcruati5i0 dl euacuatio
2 iij
Siberpiimu^
In quartana quefit eum elleboto:T tn tertiana cum fcamonea eu*
ptinapiu tntcrpollatioisque acctdit ptobiberevolumus.lSt ereblif
ptemifTtoni* feruatiomafouimS i cuacuatio quartanc aptc .ppter
meI5colie fuperationc cum eUebo:o:t fcbti tcrtiane ptoptcr coJere
©omfntfi cufcamonea.CXnmautfin aliqua egritudineoubitaue
ris an fit cius caufa caliditas an frigiditasr crperiri volueriff :n5
erperiariscu^fuperfluo.ftcaue tibi ne oeripiat tc impteffio cl erit
acctdetalis.CTft oebesfcirecp IfrigidationisTcalefaetionis tps
cftrnum.Sedininfrtgidandocft pluff timottequoniScaliditas
tftamica nature. £t in bumeerSdoquidem x ertccandoefttimot
cqnalia.Sed bumect5di tpa eft longiua.CTlnaquecFpteterea bu
mtditaa Tflceitaf* conferuatur ptopterfuarutmcaufac c5fottatio
ncm:Tpermutatnrpioptercaufaru5contrarf| ipfius fottitudini*
augmentu.iBt calidifas quidem fit fottiot caufls quarii >am ejple
utmus fcrmon5.2Deindcper mundtficantia Teftfuperfluitateser*
pellcre x rcpletione* t opila tiont apertre. S>cindc er co q6 ipfam co*
feruat t eftbumiditastemperata. tfrigiditaa *o fottiot ereo cp ip
fiusconfottat caufas xq> calidftatem fuffoca t:T er eo q> rpfam fu
perftuerefoIuitTeftficatas fm elTentiS Tcaltditaafm aeeiden*.
€fO ui autem calidita tis fuperfluitate cQ opilattontb9 mcdicatur
fibi cauereocbet abtnfrigidationefuperfhia ncin cSucrtendocpi
tatione in lapidem augmcnrtl faciat:T nc calide complerionia ma
liciam augmentet:imopaulat(m ptimomcdicarioebetcumeoqo
8bftergit.£t fi q6 infricndat ei fnffecertt ficut aqua otdei x fuecus
fcarioleeritcouentes.f t fi nofuffecent:tunccu illo q6 tcmperatuj
eriftit. Quod fi boc non fuffecertt:tuc cum tn eo in quo fubttlis eri
fht calot.1Rccp er bocfts fellidtus qfft iuuamctum etusoiapbote»
tis in ifrigi dando plus confert q£ fit nocumEtuj quod faeit eicalot
qui ad erttnguexjfieftfacilis poft aperttonc.C -t eft ,etiam cii acu
tcmimbumotfioigeftioertinguendi fuperfluitate ptobibet: licet
q jidS bominttm ftnt q ptoteruiat ad banc oeftruenda fententiam
t ignotentcp fottisertincttooeticit tirtutc:T quantomagie in cot
potibueque abecjrttudtneoebilttata fuerut:l5 aliquoot rectionte
modo mam rcctificet q6 eft cum poft ipfam alic ptouenjut egritu ♦
dints aut ermalida coplerioniefimpliae:autermatertjefrigidi#
complcrioni ?trartjequa recttfieauit. CCCcmpleponem wro fru
gidam calefacerequafi otffictle eftcum iam eft infufa. £t multum
raciktnptincipio.-JStadvltimum calefaeerefrtgidum iniptinri»
piorci eftfaaliueqkalidumin ptinripioinfricudare.^jcalidum
in finc infrtgidare I5 fit oifftrile:eft tn fadliue cjj frigidu tn fineca»
Iefacere:qm fuperfl ua frigiditae eft ipfa mote inati calotte aut ci
pptnqna.C^toc^cs fcirc cpifngidatio qftepflcritati ccmngitur.
5*t qfapbumidttat'.**t quSdocp ab vtrifo? feparatur.Zlerutair.f
flcritas magis fit mifiua cum frifjiditate que fenutt.Ct buidita*
'fcn quarta* cljzcvU
tft magts adducesfrigiditate" que acddit.£t iam quide"omnes ca
iojtscaufecumfuperfluuntinericcandotuuSt.ft quSdocpetta^
omnes fri giditatiscaufecufuperfluefuertt irtbumecando tuuat.
£t nulla c\d?5 reg ad boc tantu guenit quitum odofltasTafTtdua
balneattoqertfaalistnttna.:atnos$demtefactem*fare boc in
eo q6 eft piemtfTuj.Utnu pterea t?perate bibttu in bumectado efl
fozte,CHmpltu5fcireDebc5q?cufenerinfrtgidatioetnii'setTbu
tnectattone:n5fuffidtadboctlIudq6ipfum adequalitate redu*
cit;tmo q? ipfum trafire factt ad coplerione frtgtda Tbumid5 quc
<toebef:quoniStofa l^fitaccidentaltsefttameeiquafi naturali*
CScire quoqj oebes gp fepz eft nobts necdTartum tn permutando
complerionem oare tllud quod buiufmodi confottat complerion?
jQu^admodueftnobtanecefTartum oareacetumcfi medtcmisea»
Itdts alteui membio tdeovt tpfarum penetrent vtrtutes.ft ficut l
nobt3 necdTariu oare crocum cum medicinig infrigidantibus co*
ptopterea vt easadipfumferat.C£tmultorienscuudemeftme»
dtana vebemettotts ooerattonis in permutando coplerionej: fei
piopter fui fubtiltta te non permanct oonec fuam perfiaat opera*
tiontiBft ergo nobis neceflanum ei aliqutd admifcere quod infpif
fct tretineat Ucet ejea fueoperationis pioueniat ccntrariu^rfieut
balfamo admifcemus ceramTreltqua ad boc vt ipfum tanto tenu
poteretineaturin quofuamperficiatoperationem.
IT^ld faendum qualiter tquando opottet euacuari. Cap.;.
*f\ fsrqueoemonfrrSt rectitudine" iudidjin euaeuidofunt.i^,
**-irepletio Tvirt9:coplerio:iaccidetia c6uenictia:ficut fi contin
geret cp naturam foluere vellemus:oande acaderet ventris foluv
rio:qfft vetre foluere fup. ventnsfolurtonee"timotofumTfigura:et
eta0:Ttepus:TaensTregioni0oifpofItio:TCofuetudo euacuandi:
Tarseuacu5di:bec nlc$ cu5 fuerint contraria fignificationi ppter
qua" euacuatiofactendaerttpiobibebunteuacuationem.
Cnacuitasitao^fineoubioeuaeuationemfieriptobibet.
C^tfimtliter cum oebilitascuiufcO^ trtu vtrtutu fuerit.Uerurn
quandocp plus digtmus altcui* virtutis oebil:tat€ # impedimen
tum relinquendieuacuationem:Tbec quidem eftinvtrtutibusfen
fibilibus Tmottutscu fidudambabuertmusfuccurredird ttm*
rofe fi acciderit:Tfimiliter in omnibus vtrtuttbus.
CCoplerto quocp caltda Tficca adboc ptcbibet.^tfrtgfdaTbu^
mtda caliditatem non babens aut oebiltta te baben s ab eaiet pbi
bet.^ncalida autemTbumtda faalefaciemusilludTfo:ttter.
fLf «gura autem fcilicet fuperfluita^ mactd aut rarttas abea p*
btbetpioptertimoiemnefpiritu3refoluatur.£tfimiliterop5tre*
gzndo oebtlem et macum multam coleram rubeam in fanguine
bntt$ vt etblldtaris Tno iofum euaeues:Tvt eu$ nutrtas ej eo q6
bo nu senarat fangumead frigtdttates % bumiditateocdinStcm:
2 iiti
queniam erbocfuibumoti0c5plejio rectificabitur:aut fottaffe
fpimtmfottSetficie0Teuacuatione0 tolerabit.*Etftmiliter opjnc
iUum euacuarefte aufit0 q er. confuet ndtne paru comedit quSdiu
8bciu0euacuati5eabftinerepoteri0.€>uperfiua qttocn pinguedo
ab eo pbibet ppter ttmote ne frigidita^ oominef tne caro venas
coptimat t ea^ erttngat cu vacua0 inuenerit tcalotem fuffocet irt
natum:autfuperfmitate0e£ptimendoad interiota eppellat.
C&ccidetta quocp mala ficut aptitudo colerice pafftoni r fpafmo
abeaptobtbcnt.
C^ta^ptetereaetiamquenonduadaugmenti coplementu gue$
tiit:aut ad c6fumptioni0 terminum eft tranfien^ ab ea ptobibet.
Ctbotaquocpmultumcaltda autmultumfrigida ab ea ,pbibet.
C£tregioqutd2meridionali0vebementer calida abea pbibet:
qfftplurimaeo^ ci ventrefolufit funtcalida touapacuitatu omn*
ctto tolerart non poteff.qift virtute0 in ei0 oebile^ erunt toiffoto
te:tqt ertererioticalot materiS ad ertcriota trabit:tmedtcina ipaj
trabit ad interiota quare tft puenit tn oiuerfa^gte^ ptractto tad
refift&ia' perdudkJgt fept&rionali^multu frigtda ab ea .pbibet.
CINnia quoep euacuandi confuetudo ab ea pbibet,
CSrs eti& quamultufiteuacuatto:ficut feruiendtinbalneotone
ra ootfo oeferentiu ab ea pbibent&t ad vlt imu 013 ars labotiofa
C® ct aspterea <p intentio in oi euacuatione l vna quinep rerum.
C&ut euacuatio tllPqft eft euacuandii tfequif: ipfum ptoculdubto
tranquillita0:nifi cp receptaculotumlaffitudoipfum fequaf: aut
caliditati^ ebuIUtio:aut febti0effimera:autaliecgrttudine0que
comitanturflcut ejcotiatioquS ventriafolutioin inteftinte factt:
«ut vlcera qvtinc puocatio in vefica facit:ibecquideml5 iuuamfc
tumcoferat:eiu0tamSvtilita0n6fentt(:immo qitcp ptefenfiali*
teroolet oonec accideno remoueaf. 1f£t fecunda efl c5fideratio p
tt0fueoeclinationi0:ficut naufea q vomitu mundaf tmotdieatio
in ventre q v&ri^refolutione remouettir. OSt tertia eft membtuj
cgreffioni0eiu0 a parteoeclinati6i0 et9:ficut bafilica oertra i egrt
tudineepati0:rnon cepbalicaoertra:qn"ifierrot j?ueneritintali
quale eft illud qncp fequatur inde timot.C*St op5 quidSvt fit mS*
btum esrefftoni0t«nobilibu0 tllo a quo fit euacuatio: ne materta
adilludoecltnetq6eftnobiliu0.COp5^terea vtfitei9ertt* natu
ra!i0:ficutm^bta vttne gibbofitati epatt&tintefttnaiconeauitatl
ipfiua.C^t eft tn cu membtfi a quo erpellttur eft ipfum mlbtn per
q6 eu acuatio facteda eft-.f^ eft tn tpo egritudovet9 a ut rec&ppter
qti5efttimenduoecurfubumotufuperipm.3pflergo ad alioqfc
flt melt9 trSfponcdtfunt. f£J£t l tti& cfi ejc fuperatioebumoptimef
fup ij>m egrttudo:ficut cfi tract9 fit ab oculo ad sul&qftt timef tne
illt qncp fuperueniat fuffocatto:io qualeeft bmoi fuauiter tmoUit
terfterioj.BaturaquocpplerOcptaliteroperafteuacuat n5 pcr
<f en quarta; c?cv\u
partem qua ofueutt:ideo vt meb:um cttftodfatcuoebile fucrit.iBt
pleracpetia' eft vt flt illud qdnatura euacuat gtis longtnque rop*
pofiteTremaneatcuipfo ambtguitasjficutciia captteadanuaut
crus a ut pede euacuat: no efft p certo fcif fi er. toto fit cerebio aut
er vno vetnculo.C*£t quarta quidem eft boia euacuattonis tpfi?.
Iftaotctt i^alenus.l^enit* q6 m cromcts egritudinib9 maturatio
tanturniibil plusefpectanda e.£t tuquide tam fciutfti qd fit ma*
mratio.C^tanteqjettacuespoftmaturationE er fubtiliatts trt
potu tribuere oebes ficut aqua y/opi tbafce zfeminu. CS>5 t acu
tistt egrttudinib9 maturattone* eppectare melius e^piectpue cum
quiete fuerint C&uod fi mobiles fuerint tuc ad euacu5du mate»
riafefttnareeritmcli':q?ft mofciusemai9 ojpfueeuacuattonisan
teqhpfa fit matura:*ppiiecubumoies ftterintfubtiles:tpcipue
cu tn ^cauitatib* venapfuerint xno in mSbnsegredtetes. C Cu au
t2bumoiinvnoi'ueritm5b:o2ptcbSfus:nuUomo moueaf oonec
mutetttrteentitbabeatteperatavel apoftematS qua" :u fctuifti iu
fuo loco. C^ t fifr cu n5 fuerim9 fecuri q> virt*vfcp ad maturitatis
botapduret euacaabim' e3:poflc|f nobl cauerim9vt ei9fubttlttatS
T0rolft ciS fcia m?: qnt fi fpiffa fuerit tgrofla tpa m monere n5 oebe
mus nifi poftfubtiltatione\ £ius#o £rofltti2cognofcem9ppterea
cp faftidiu pzeteritu ik pcefltt:aut fub b v.pocudrt|s ooloi ertenfiu*
aut aduentus apatis in interi<nib9.Q6 aut magts cttftodireoebe
musin bmoi otfpone eft babitudo clnaluj ne ipfi fint clattfi :Tpoft
boc qutd€ totu tibi pofltbile ertt vt ante maturatione ventrem fol»
uas. C^ t fcias cp matertei euacuatio TipfVoefuo loco eradicatto
eft f mvnn ouo^modo^.tlnus eop l ppter attracttonS q fit ad 15 »
5inqo5oiuerfttate.f t alter pptere§ gadppinquJ.^tfua^dej
boiaru oignioifc cu tn cotpe nullo mo e alicuius materiei repletio.
"f^onamusitacp ab oxcxiri iuptri9 mult9 fluat fanguis:* ab emot
roidtb9 mulierisfuperfluefluat fanguis.tlnttitao^ouoiu facte*
mus.Slut trabemus p. oeclinatione' q fit ad ppinqul oiuerfitatem
topoitebtt tftc vtmateri§ ad nares oecltnemus faciedo fangutne
epnanbusfluere:Tinalteroadmatricep:ouoc5do meftrua. 2lut
H voluerim9 ad longtnquJ oitterfttatS attraber eeuacuabimus in
piimo fanguineavenistlocis q fttnt in tnfertotepartecozpons.et
tn fecudo a venisrlocis q funt in f upiema parte cotpoiis fSJSt n5
op5quid$vtin^ouasoiametrosp:olonsationefacias:fed in vna
tantttquefitoiameter magislonginqua.^ffla^ ft materia fuerittn
fupiemo oertre partis non erit attrabenda ad infimuj finiftre:fm
moadinfimumipfittsoeptre.jgtbocquid?eftilludquod eft ma*
gisnecdfartum;aut adftntftrama fupiemo ft fuerit tantttm lom
emqua quantum zft ab bumeroad bumerum xnon fuent otfpcfl
tio eius ftcut oifpofitio ouo^ lateru^ capitis.<J6aterta nano^ ft tn
oertra capitisfuertt;eamad inferioia Tiioad ftniftramtrabesca
3£iberp2fmu9:
pUis.CCuncfcmatertam adlonginqttum trabere voluerts : locf
&olo:emp:ius fedabts vttpfius minuaturcopiefllo perattractto*
nem:quoniamoolo:efttrabens. CCuncpadlocu^nonobedit ad
quetn ipfam trabis:nonviolenter agas:quoniam quandoo^ violfc
tia tlla tpfam.mottebit Tfubtiliabit:Tnon traberurTfietvdociusoe
clinansadoolentemlocum.:ft;fo:fitantibiiufFicietvttraba5li»
cet non euacues:qttoniam ipfa attractio eius iter ad membmm p
bibet: licet non ertrabatur.per ipfam ergo attractionem ad inttn
tionemperueniemus:licet cumipfa noneuacuaueris:fedoeclina*
tione contenr usfueris quefit ligSdo memb:a oppofita:aut v5to#
ITs Tmedicinisrubificantibusttad fummum cumomni quod oolo
rem efricit.C£jmatcrt)sautem queadettacuandttm funtfacilto
resmntilteque mntin venis:odndeiUequeinmemb:iSTiuncttt*
rts:quonia quandocp eft oiffictle eas ejtrabereteuacuare: ideocp
necerfeeft vtcum euaeuabttntunaliecum eis egredtantur. CDStta
cuario p:eterea eft necdTariu-j ne ptoperet comedere nutrietia mul
ta Tmala que natura tndigefta trabat. Ctuod fi a itquid ejboc fie
rinecerTefuerit:opo:tebitvtpaulatimTfuauiterfiatooncc fit fm
o:dtnemtvtfit quod co:pusingreditttroigeftumTConueniens.
C<fl>inutio eft euacuatio bumo:ibus equaliter augmentatis p:o
pna.C^ttacuatio verobumoti qui in quantttatefolumaugmen
taf autco:rumpif pp:iaeftalia a minuttone.C£)isp:eterea etta
cuatio q eft fuperfuta f m plra febiesgenerat. CCucp ventris con*
ftrictio qui flucre foleba t aliqu§ egrttudtnc pofTidere fecerit:tllius
cuacua tionis reuerfio fm pUirimum ipmm medicabifcficut ab eo
cwe coftrtctto fanjei aurtu aut muco:ttm; narium vertigtnem pof*
fiderefecifceius retterfio ipfam remouebit. <££t fato q> refiduum
materieri otmittereqo necefle erat ettacuare:m$nus nocumentti?
cft cp e|rquifitiu*tme euacuare Tperuenirein ipfa ad bocvtvtrtus tc
ratunquontammttltottens natura bocrefoluitrefiduu. CCunOJ
bumo: illiusfueritgeneriscuittsefreopo:tet «gertolerare p6t:
non terreri o ebes eifuperfluitate. Quandoq* etiam contingit cuj
teeuacuareopo:tet vfcsad lipotomiam.C cuncpalfcuiusvirtus
fo:tis fuertt Tipfoutm bumomm materia multaTmala ipfampau
lattraeuacua.igtfimilitercummateria vebementer fuerit penc*
trattuaautcumfanguinemultuj mirtamon potcris ipfam vna
vice euacuareficuteftinfciatica etarretica longi tempo:is t can
cro Tfcabie antiqua et carbunculis v?tertbus. f££t oebes fcire
quod venrhs folutto a fupeno:ibus trabit et ab inferiohbus cra *
dicat.lpuabus ergo attractionibus eft apta conuenientt t oiuer*
fe queettam poft materierum quietem eft conueniens. Cum ergo
matene fuerint a fuperio:tbusadoiuerfum trabereas:et ipfa*
etiameradtcabita Iocisvbifunt:vomiru verofitattractto etera*
djcattoeconuerfo.<lDtnutk>ms p;eterea oifpofit io Diuerfificatur
Kfen quarta: cpcviij:
recundumloca aquibu^fangui^accfpftur^fietttfctuift!. <fl>tmi0\
ita^cuncti0oibii0euacuationeoignu0eftillecutu0cibu0bonu0
fuerit rotgefrio bona.3n rcgionibu^quocpcaltdi^ moiSteseoa*
cuatione parfiindtgent.
CSDe regul 10 cotbu0 vomitui x folutioni ventrt0
qualiter trabit td q6 v&re* foluitt vontere facit. Ca.4.
O1£>o:tet vt illiu0 cib* cuiu0 foluedu^ cft vfrer aut vomft' pto
uoc3ndu0 partiaf vt q6 ei invna oie fufFiciebat multis come
dat vicfb9.iEt vtfint cibioiuerfi tpot9eti5oioerfi.*5£bacn5cpoif
pofittoe accidit ttomacbovt erpellere oefideret q6 eft in eo fuperiu*
aut inferiti0.^cibo autem no oiuerfo necjj fuper aliu ctbfi tngre*
dtete ftomacbu0 eft a uarU0 x tpf um fotti cottnet retenttone: x pio
p:tefi fucrit etu0 qu5titati0 parua.4l>ollem verobabfo ventrent
tttbfl ejboc facere oebet. OEt fcia^ q> votnit' % ventrte fbluttotq
et0 afltmilantur non atttnct et qui bono vtitur regimine : qftt illeq
bene regitur n5 tndiget nifi eo q6 fit iftf 0 leuiu^: % foitaffe e jcufa ♦
bunt ea erercttium x fricatto x balneum. Olmpliu0 fi etu0 cotpu*
repletum fuertt plurimfi talt0 repletioni0 qnalis efl ipfiu0 : ertt et
eo cuti bumotum melio: eft.f e$ fanguine.4binutioigt£ efl il!6 qd
ad tpfum mudificSdu erit neceflartfoT no vfctri^folutio.CXfi afit
mtnutio nccefTaria fuerit x v&rie folutio er. aliquo q6 fit vtellebo*
rusT violetemcdicine:a mtnutf5eincipereoebe0:qfribocefteyp:e
cepttd Ib^p.in lfb:o epidtmiaru.beceflvertta0.JUt fimiliter fi bfio
res fuerit flegmatici cfi fanguine mirii.Q6 fl vifcofl x frtgidi fue*
rint:fo:tafTemtnutiogrofTttudfnS tvifcofltatSets augmentabft.
3ncipielt.ergoerftafoluti6evetri0.^tadfummu fibumote^ fue
rint equale^ ptemitte minutione*:tfi poftea fuperabundauerit eua
cua. Q6 fi equale^ n5 fuerint in ptlmte fuperabfidate" euacua bfio
reoonecequafcpoftea min*.C*£teid; ante minutionS ptemiferat
mcdtcinScfi minution6ptcmittereoebebat:pofrponat minutionS
oieb9 paucia. aSt cui gufi \ tercefltt fpacifi er. quo minut9 f uit t eua ♦
cnatione indiget:medicin5 fumere eft et?uententf'. C<H>ultotie'0
pterea cr bauftu medictneilleo, minuioeb?bat:puenftad febtetad
eftuation> fi ef ei0 cl flefcerefacifit n5$euertt:fcia0 cj> minutio
t\l pmittere oebebat. C1R5 oe*0 ptetera euacuatt5e0funt necefla»
rie .ppter fuperfluitate' repleti5t0:imo qncp funt neceflTarie ptopter
egntudini^ magnitudine:x ppter repletionfcf mqualitatitno $ m
qu5tttate\ dj£t multotifecMe^efteuacBationeeenariafed fupen
uenitattc^dq6pbibet.JEtnoeftibiingeitiunifi in ieiunSdorooi»
miedo t emSdando c5plejtont0 maltttS que ejrepletiSe puentt.
C&mpli* euacuatioi^eSd&q If mmodu^feruati5t0flcut fdiget
flle cui podagra cuenirefolettepilepfla x relicf ab ei0 tn bota cognt
ta;rpptiein vere.€t erg;o necefTariu?vt^feruatf5e vtaf aft fuSbo
t&x euacuetea Q ppiie itt ipius egritudmefunt euaculda:fiueflt
Xt'berp2fmus
mfoutto-.fiueventrte fclutio.ftfottaffe oeficeantta erierPappo*
nere t medieina 0 abftergente0 eft euacuare: queadmodu b^dropi
fimpatiente^factitt.COitcpetia' neceffeeft te oarcmedtcinl q fit
er. genere ettacu^dt buotes in qualttate:ficut cu? fcamonea eft tibi
necerfaria ad euacuSdu colera rubeS.eiergo admtfc5duefiUl6 q6
ipfam in qualitate otuerfificet:T tn ventrg foluedo cu ea ?ueniat:et
ipfajabeucuatiSenS ptobtbeatficut mtrabolanut emSdef cople
£t5ts malicia fi pcft acciderit.Cfc>abctiti quoep in interiotib9 apc*
ftema ventrg foluere eft otfFicile x facerevt vom5t. Q6fi tibi necef
farifi fuerit.oa eis qofit ficut volubtlis x feme eroa bottgfis x apo
3tma poltpcdtj x cafte fiftuIS x bis fimilia . 4[1byp.quo($ inquit.
CXm fuertt macer x fuerit nature cui vomere fit factle:meltu0 ertt
inmtjdandotpmvtad vomitumadducaf:* vtfitbocfeftate aut
vere aut autuno tn5 in b^cme.£i vero 6[ medtocris fuerit figure
cSuenietio: eft vetris folutto cp ft fibi euacuatto que fit vomitu ne*
ceffaria fuerit vfcf ad eftatSejpeetet: ab ipfo tn fibi caueat cum eo
non idtget. C&eruntamen antecf ventris fiat folutio aut vomit'
p:emtttenda eft bumotte fubttltatio quiefteuacuandtt0:Tamplt4
ncattocannaliuTtpfotum apertiojqmbocefter. eoquod cotpus
a pena fecurum redditC^t fctto q> facere naturc confuetudinej
lenitattsTobedtentieetquodvise^foItttioneventrtatvomitu fa
cili anteq? medtcina oetur aut vomitu0 eft qc regiminibui? aperfe*
ttbus. CSmpIi9ventri0 folutio x vomitu0 cum macreditteventri^
eft oifTictlt0 x tabotiofiw x timo:ofu0.C <fl>edicina quot# vomitfi
facten^ quandocp fitventri0 folutiua cum ftomacbus fuertt fottt0
aut bibtta fuerit fuper fottej famej:aut c\ eam bibif.babuerit paf
ftonemcolericamrnature Ienitatem:autfivomerenonconfueue#
rit:autfimedictna Ifita fubftantia graui^fueritTvelocisoefcen^
fioni0.Cf t ventri0 foluttua facit vomitutptopteroebilitatemfto
macbi:autp:optermolt5feci0 ficcitat&aut piopterea cp medtcia
abbozretunautppterea q? bibito: faftidiumbaberefoIet.C^nt
ni0 pzeterea medicta quc ventri^ l folutiua cu n5if>m foluit aut fol
ttitfed n8idqoeftmaturu:mouetbumo2?qu5oebctfoluere:toi»
latat ipfum in co:poie:fuperat ergo co:pu0: x couertutur ad ijutt
foumo:e0aln:quarebumo:ifteinco:po:e multiplicaf.C^rbuotf
bu0 quocp dt q eft ve!ocio:ia obedientie voniitui fc6m plurtmu ft*
cut colera. C t cp eis eftd; vomitut rebellis ejifttt ficut m elSco Ka. £t
ej ds tft qui inter boc x boc eft meditt0 ficut flegma.ft feb:em o>
debabett0 ve"treToIuere tneti' eft qj facere vt ipevomat.frt cui9 bu
mo:oefccd?0ftttritficutli5teri5biiti0facerevtvomat:eftincon*
uemen0.C4K>ed:cinarum (5terea vcutris folutionem facienttuoe
terio: cft fi er medtcinl0eft compofita:mulreoiuerfttati0in tpe t?t
quofoIucd9eft ventenqfft ventris foIutiocSturbaf :x poftve*trem
oiast antecs fc6a;Tqu&do<# piima tpam fciam eppeIIit»C^ntpIif
^enquarta* cpcip*
^uibtbcrtt altquid ventris loluttonSaut vomitu flbtfactes -cotge
ipfius limpido necelTe erit vt ei verttgo accidataut motdtcatio iri
ventre et anguftia % qo ab to e{ptu\t:egredtctur cum oifTicultate.
£t ad vltimuc^dgoumedicina fuperfluttates euacuat non erit i ea
cftuatio.Cuq? qui medtctna bibent eftuationem babere ceperit i$
euacuat quod f upcrf iuu no eft. Ctoumoi p terea o, vomitu aut ven
trisloluttone tntacuaf cuadaltumutabtt bumo:e figmficabitcp
t$ coipus eft mudatu a f ugfluo bumote que euacuare volura9.O.d
ft mundificatio vfcp ad intefttno^rafurg guenerttx ad re ntgrt feti
du babcte odot&ent malu. CSomnus quocp cu poft vetrtsto lutio
ne aut vomttu fuerit multus oemonftrabit cp euacuatio ta p/ecte
mudautt co:pus % cotultt. C£t fcias q> cu fuis poft vetris fotutto
ne aut vomitu fuerit fo:tts; mapm3t vltima purgaitonisbonita*
tem figntftcabit. tf&cito eti& cp medicina ventris f olutiua erpel»
UttUudq6euacuatcuvtrtuteattractiuaqueattrabit buc eudem
bumo:e;t foualTeattrabitgrofTumt relinquit fubtiletmquemad
modufacittlla quemelacoliJerpelltt.Omuspzeterea verbtt qui
Dtctt cp tpfa generat tliud qo attrabifautcp i ptimis attrabit qo
eft fubtile no eft altc\d .£t.#.qutde licet boc fenfcat penit9 tn oictt
qp medictna ventrts foluttua tn qua no eft vetofitas cu ventrem n5
foluent z otgeref : generabtt bumo:e cuie" attrabere folebat.S>5 bu
iufmodiotcta nonfunt couentetia.ftvidef qdemcj? J^.er boc cp
certtficat:f entiat cp iter attrabete medicini % bumote a ttractu fit
couenientta in fubftatia;t j?pter boc attrabit tpfum.Scd boc n5
eft veru qm (l attractto fieret cu couenietia:ferru attraberet ferru
cu ips fuparet: t auru attraberet auru cu ipmfuperaret quStitate
fua boc tit certificare no eft medict. C*2t oebes fctre cp bumoium
attractto que fit potu medtcinarum foluentium ventrem aut vomi
tum facientium non eft ntfi t venis i c\busveneritt oonec ad ttefttna
f>eruenianu ftomacbum t bic natura mouetur ad bocvt eoserpel
at ertra.JEt raro c\dem acctdit vt cum ventrisfolutiuum bibit ad
ftomacbuafcendaf.t fi alcedertt ad vomttuoeclinabut.Quod au
tem ad ftomacbum afcendere non oimittit non eft ntfi ppter ouas
caufas.Zlna que eft quoniam medictna ventris folutiua* velociter
penetrat ad intefttna.JSt altera eft qfn cum medictna ventris folu
ttua btbtf :n§ pperat ad bocvt er. venis mefaraicts ad inferiota ec
pellattnoad luperiota.qmbocpwpinquiusStfaciu^tqi illdqO
eft poft easno ettam ipfascopumit;t boc e\de eft ejeoquod naturi
mouet vt er p:opinquto:ibus erpellat vifs. Quodfimedtcina vtr>
tutembaberetattracttuamquebumo:emcomitareturetiamna>
turavtrtuttserpulfiuemagtsoigna xtinfatyj tfotti fuperaret;l3
medicina non attrabatnifi ad Viamfignatam.C<H>edictne vero
vomttum factentts otrpofitto eft oiuerta ab bocquontam cum irt
ftomacbo fuent ineo mo:abttur t bumo;emabtnteftiutsad fetp^
"XiberpAnusJ
f am attrabet:* fba virtutc fujjata ad refiftedum virtuti naturalf
C^tfciaa cp plurimumattractionw bumo;z quoamedicineattra
bunt non eft mfi q: veni*;t ej eo quod eft multe ptopjquita ti$: qfft
ettractiofit tn veni0z in eisquenon Cnnt veneficut bumo:c0 qut
funt tn pulmone qui <ppter vicinita te ad ftoma cbfi % inteftina tra *
bunturucetinveni0nonvadant.Ci£toebe0fcfrecj> attractio q
fitper narea qc medictnia ficcxs eft caufa euacu&dt bumoie* a coi»
pote ficut m bydropifi.
C2)e fermone purgattont^ ventm % regutts eiuflf» Ca.f .
XSm in piecedentt fermone oftedim9 quo fit cotp9ppar«Ulu ad
reciptcdu td qo vctre folutt antec|j purgcf cfi amplificatione
poio^ tlemficatoe naturet ptoptie tn esritudinib* frigidi0:T ad
Jummu natura moUificare antcqj venter foluaf :tft c5pete0 regula
in qua eriftit fecurttasmifi in eo qui colerice pafftonivaldeeft apt*
er. boc n3q> ritbil tfti eft faciedii qtn elTet ca" fupfluita tie que ei acct>
det. CBolutotto n&c$ vctrte alicui9 tali0 quali0 eft tftc res adrnu
fce"da eft m qua fit ^tiw vomittuamepperet oefccdere oe ftomacbo
antecpfu5 gficiatoperation&fmoecTnturinipfaouau medicina?
Virtute0:t pficiat v£trt0 folutiua ogation€fu5t vomitiua fuS eco
uerfo iUP.trtfrauU quocp fut ej:et0 6,colericepaflt5i funt appara
ti. jfottetgit no tolerjt medicfna\3pfo:utti plurimi colerica icur*
rutpafitoncer. reumatifmi^ fuop capitu.C£?cSp:eterea timoto
fa e" vt medt^ina v€tri0folutiua fumaf feceiiteftiras epfteteficca-.f
mo eypellexia e" falte* cu clv.fteri aut iure mollificatiuo. C36alne«5
fo igredi anteq* v&ria folutio fiat aliqu5ti0Oieb'e" er et0 elbene p:e
par3t:nifialic\d pbibuerit.£t 005 c^de vtiterbalneuTbauftu tne*
didneDuu tnterueniat tpg.fpvoft medt ctna 0,5 no igrediaf 40 bal*
neihqm trabit materta ad epterioxa:* necp eftbonu nifi ad vctrem
coftringedupteribtemc:qt n5 eft timcdupzim&balncicafamtn'/
gredi tali mo ne caloi fir vllo mo tpedica ad a ttrabcdu f$ fit ad mol
lificSdu. «gt ad vltimu op^ vt aer ilUu0 c\ pbarmacia' bibtt:fit calidi
tatujpaucenefudcnc' faciat necp turba tione :qm boc eer pparato
r f|0. tfricatio quocp % e$ oleia inugi c fimiliter ey p:eparatoit|0. Cu
aiit alio,0 medictne alTuetu^ no eft neqj e5 btbit meUu^g medico vt
fibi caueat neventrt0 folutiua violcnta^ vtrtute^babcntiaci tri*
buat. Cfaftiduumivcro babentibue z bumotea vtfcofo^ t in b^p*
pocundrtJ0tenfioncm:autquiin fui0 interiottbu0 babet inflain*
msttiontm aut optlationea no eft oadu altqutdoonec ifta rectificen
tur nutrtcttb9: moUtficantuVT balneot requier oimtfltoneei? q6
mouettet9 qo iflammat.C3m0 veroquiftate^btbut aq^T bab£
tib^ fplene0fo:te0 medtciefuntnecefllarie.CCuo^ aliA^medtctnJ
V&ri0folutiu& btberit:meliu0erit et fi medicia fucrit fo:ti0 vt fug
e3 ootmiat aito^ opere{:qfn operabtf mt\i9.Bt fi oebtlta fuerit mc
a? ent et ne fug e$ ooimiat;qrn n5 oiscret.med icum. Cucp medtcia
^enquarta* cc\
•perari ccpertt meliuserit ei ne fuper e5 ootmiat quocucpmodo fue
nt.C2lmpU9cum altquis mcdictna btbtt no illicofugeamfemoue
«05:1505 fujjca ea" o4efcere;vtipfam natura circudemn ea operef;
qfn ntfi natura in ipaoperata fuerit noopabtf in naturi. i[Odo
resquoqj naufea" pbibetesolfacereo^ficut eft odotmeteTruteTapif
tcrjontopxbolicotafceniaq rofacear paucoacetoafperfLigtfi er.
odo:emedtcinequi0ej:terref cumedicinSbibitnareac6fttngat.lt
4 medtcina abbotret.o^ mafticaf papej tarcb6:t6vtfutot]vlbdotl
vtrt9 ft up tda ft a t. C&S fi vomef ttmuerit eyt remita tes q ft riga wcu
iplam btberit oefug re ftipttcl btba t. C^fr edict pterea pillulas qs
cioaturtfuntqfkpin meUevoluut:qfiq$ fuecaspuctut melcoctum
aut ^uccaru coctuooneceis tnde faciut tumc&.J&t co quo$ tngeniu
vttlc evt fug cas ponaf ceratpaucooleo moiltficata. Jct er. eo qdma
giscouenicsingemueftvtosaquaautaUa retmpUui:oeindepiUtt
leficut funt btbant fug tpfam;autq altquo botuingemotu aptate
f ucrtnt: tra nfgluttetur ttacp omnes ita cp medicineoperatto no co>
gnofcef ,*Et op^vt apo^tma tepidum biba t z p tllule cum aqua tepi>
da fumanf >Cf rigtdt pteterea ftomacbua x pedes calefaciedifunt
Cumqjtpfiusanima fedata fuertt;ambulett moueatur paulatim
quom % motus bic eft iuuatiuus. JSt interpofitionebotaru er aqua
cabda tantu bibat q> medtctnanon liquefacta ttejrpdlat tpamrei*
ocbilttetvirtute nift fuerit in bota qn necelTe eft vtv£tris ftringaf (b
lutiojnpotuquocpaq calidemalitte medtcineejiftit oebilitatto.
C^tui autem medtcinam biberevoluerit calideerjftes coplepoisx
oebilis ftomacbi:erit ei meliusvt eam bibat poftcp ptius biberitali
i[d quod fit ficut aqua otdet.aut fucc9 granatuaut vt vmuerfaliter
otc3 cu ftomacb9 receperit nutrtes fubtiU-rleue.Sedo, noita fuerit
ertt et meli9 vt e3 teiun9 bibat.Cl£>luruni §terea c\bus oaf tnedici*
navctrtsfolutiua ineftateerea perueniuntadfebt&Opottetergo
ne medicmepotatot comedatvel bibat oonec medicina fuam perfo
ceritoperattonemmeo^etiamquadiumedtctna operatur ootmtat
nifivoluntasaffueritvt reftringatur. Chiodfiipfiusftomacbu*
notolerauent necomedat ptopterea q> ftomacbus eius eft colert*
cus Tcttooefcenditad tpfumcolera:aut ptoptereaq? a comeftio'/
ne vebementer abftinuttTfamemtolerauit: oeturei parum pani*
infufi pauco vino fupcr medicinam anteqj ventcr foluatur. quo
ntamboceftereoquodmedicinamfoitalTeadiuuat.COpottetp
tereanc an9 aJffrigidalauef fcdcum calida. CQutdam etiant
DireruntcpptUulcqueluiitcum apo^tmatibusoandc.funt oande
cu.apo5tmatib9 que funt cum eis bomogenca. 1£>tliule natmp quc
coleram erpellunt rubea cu^ apo^imate oande funt altcut9 quod fit
vcrbi gratta ficut fumus terre. j£t que melancoliam euacuent
cum apo^imate alicuius quodfit ficut epitby.mum aut poltpodtil
aut bts runile.ict que f legma erpellunt cuj apojimate alicutu* q6
Kiber jprtmus*
fit ftcut centaurea.CCu aut euacuarevolueri0co:pu0ftccu carnej
babena oura medtctna fottificut ellebzot bis fimtlibus;vebcmen >
ter ftude in bumectando tpium nutrientibu0vnctuofi0 jgt ad vltt *
mumcum foites medicine multiflnt timotis talesvc^qualis eft ellc
bozu0:quoniam in co:po:e mundo efficit fpafmutmt repleti co:po
ri0 commouet bumiditatem motu turbido;? ad inteftin a trabit i\
lud quod eioifftcile eft ejcpellere.Jgt titimalivenenofi ficut mejereon
x fcereb:am;T earum impedimentfi cu luperSt remouet raib.C&m
pliu0 medicina multotics fuu odote^ in ftomacbo oimitttf.eft ergo
ficutfimedtcinaibtremanet:cuiu0med(cam^eftaqua oideiq tpm
lauat:que quidem meliot epiftit eoium que in potu fumunf . C£uq*
temp9p:olongabitT medicina operari non cepent;fi aUeuiatio fie*
ripoteritvt mbtlmoueaf fiat.Quodfiquid affuertttimoiic tnett*
crttvt btdromel trat)ciat aut eius firupum aut aquam in qua vi>
trum refolutuj fuerif.aut fubtjciaf eicoll£iiu aut fiat cltftere.C*2s
caufi0verop:opterqua0medicinanonoperaf:eftcannaliumcoan
Suftatto oe natura;aut p:opter complef ionem aut pzopter egrttu*
ini0vicinitat5.3nbabentibu0ent paralvfim autappoplepS me*
dirinapvieadfua^ matcria^ coanguftanfcaccidit ergovt otfficile
fit facerequatenu0v€terei0 currat.C2I>ua0p:eterea medictnasvS
tr€ foluente^invna oieconiungereefttimo:ofumt ejtra rectttudi»
nem. c O mnis quocp medicina que alicui bumo:i eft p:op:ia cum
ipfum non inuentt:perturbatTventrem cumoifficultatefacif.Tfimi
liter f\ tpfum in fuo contrario tnfufum inuenerit.CQ mni0 pteter*
ea medtcina bumotem in fcmis eptrabit cjeft ei ptopztu©: oetnde il*
lum qui eft poft ipfumin multitudtne? fubtilita tKTrelicfa £ m bunc
o:dinem:p:eter fangmnetmquontam naturavfcp ad poftremu eu^
rettnetT rec5dit:bumo:em >vo tp longtnquo attrabereeft oiffictle.
C®mpliu0 cum ttmo: affueritne naufea aut fincopi^ alicut acci*
dat poftquam medtcinS biberit:opo:tebtt fierivt antequS medict
nam btbat tnbu0Oifbu0:autouobu0cumaqua rapbanivomat t
vtrapbanumcomedatC^pouet p:etereanemultumfalt0fit tn
cibi0eiu0ctmedicinivultbibere.C^nltott€0quoc^e|:bauftume
dtctneperuentf adnaufeamTanguftifofinccpimTtretmnemcot»
dis tventri0 mo:dicationem:T pzopzie cum non folutionem fecerit
mitfudo:em.<l!>ultotien0 pteterea eft nobt0 neceffariumvt eum fa
ciamu0vomere.^tmultotten0epcftfatno0 abbocoareet retenti*
uar facerevt aqu5ozdeibibatquaten9venterfoluatur:Tmedtctne
malida remoueatuntquod ininteftini0retentumfuit:laue£C3l*
levero cuiu^ complejto fuerit frtgida t fuper altoo bumozc* ruertt
flegma fuperabundano oebet fumerepoftmedictnamtipftu^ope*
rationemnafturttumaqua calida ablutum cumoleo. lEtqui cali»
defuerttcomplerJoni^pfiiiumbtbatcumaqua frisida Toleovio*
laceot juccarum tabarjet aut;iukb,*Bt illequidcm quitemperatc
«fen quarta. cq\
tft coplerjSis feme linl£i autcj ejrcoiiattone* ttmucrit intefttnoa bc*
luarntenucu fucco$ranattoet.Sumereet03<!ic4doinm9 poftflu>
tfivetrisTfi notpsrettnebttCOiptereapbarmacui btbeticuipofl
ea aduenit febnsmeliot eft aq o:dei.S>trup* *o acerofuscft ejxoita
ttu9*/ttotardSd9 efrvfcpadouosoiesauttrcsoonec Utefttntsfua
redeatvirt9. t£3llequocp q medtcin5 btbitfcda oieeft balneu tntra
f ur?. C*St ft er bumozibus tpiusaliqd relictumfueritbalneu ipm
mundare poteriMBam fivideris q> balneum fit el fapidumt in tpo
oelecttf :erit bocfignticp balneutpfumabeoqorelictumeftmundi
ficat:tpfumquocp tncooimitte.Djfrfiinuenerisc]>trttpfonooele»
ctef.immoin eoeftuationc^atiatur.ejpelleeum.C€>cias pteterea
<p et c\ tnteiUnotum pattt oebtlitate plerumcp.er. mcdictnis vetrem
lolufttb9 aduenitvetris foluttofottis.TjpIogabit etres:*multi0Ui
digebit medictnisoonec rettneaf .C3" fenib9! tlUV timd cr.vctris
folutioneipfiusnocumentum.C^tfcttocjp erpotunabitpoft me*
dicinasv£tris foluttuas ad febteseueniturtad er.tuatton£.C*fj>ofl
loluttonc quoqjvctnsxmmutioncnmltoticatn epateaduenit oolot
qu€aquecalidepotus remouet.C*&tfcito q> tpsquomaiot cams
afc£dtttfrtgous foitts no ert tcpus fume"di medicinam.<tt>edicina
em tnveretaut autuno eft bibedac Jgtver quide eft cum niuesoe moti
ttbuscadunt.f tpoftverquidSvenlteftasinqua noneftfumcda ni
firesmodtcavelfubtilis.Sutumn^veroeftveriorius.C&mpU^na
turc no eft faci&l a o/uetudo bibedi medicina' cu qita nccelTefit mol>
lificarevetrS:qt fiet ?f uetudinaria: t5 babcs ad impedtmetu malc
fintspueniet.Cnnuqucqj etqfueritficcc copleriotsoetjctt fottis
mcdicina.COp5pterea vtfugocbilemedictnam er.motu minua*
turne etus vtrtusrefoluatur.C^Ftnedicinisquoq* oebilibusbti
dtctis funtviolecum^uccaro.C^ttllccui inbvcmenecefiariufue*
ritmedianambibereventumobferuetmcridiohalem.i2tin eftate
Oiceruntqutdameotumecouerfo:Tbocquideoiuifionlb5.C^cer
cu oebtli indtgueritfolutionex noogabtf no magis moueaf fjoi>
mtttaf . C^Sr»tudo quocp multo ties ebullire factt ventris folutio
nemt accidit febtis.gt eft cum mmutio fufficit.
C£>e fuperfiuttate medicine ventrem foluentis;Toebota c$
ftrtnsendieam. Ca.6.
/TX ftsmficatto;bus3bus cognofcif bota qua eftcatarticfi c5
VjLftring£dumeftfttis.Cu ergovfrrisfolutio efeueraueritTfitt*
no acctdertf.non ertt timcdu^ q> fupfluttas Duentt.Cttetttmtamfc
fitts qnqj acctdit x non p:opter multitudinc folutiontsvetrtsmej
pptcr etuafuBfluttate.3mmo ppter caufaj oifb5nisftomacbt;qin
fifucntcalidusautficc9 sutvtruqj facietcitoiitim.2lutppterc5$
oifponis medicinecufucr.tcattda pugitiua.Sutpptercaufa^ ma
tencnn fctpfa-.qfncu fiertt caltda ficutcolera:aut mtaltb' qaales
Tuntcaufebinounon entlonge quin feftinaveniatfitis £tfloibo<
s
HibcY piimnsl
. barumrerum accidtt contrarium ncm erit longe quin ptnitwo tttta
cumtardttateventat.CCumergovideris cpfttistam fuperfUiit;T
<$>ventris folutio nonfit pauca:conftringeT p:ecipuecum caufe fe>
Itinatiomsfitisxvelocitatistpfiusnonfuenntin ventre quoniam
in butufmbdt non oebes oare conftrictionecum fitis apparuent»
COuandoo^ et edtus eius q6 cgredituneft oemonftra tiuus bo:e
conftringendi.Qut enimcoleram ej pellit rubeamcumvidertt q? \%
peruenttur ad flegma:fciat q> tam medtcina fuperfiueoperatur. et
quantomagtsfi ad coleramperuenitur ntgra\£>anguisvero maio
rtseft timotisT oeterio:ispericult.&t fi cut ptopter medictnasmoi
dicatio fuperuenent:confiderandum erit quod in capttulo oe mot»
dicationeoijimus.
CS)e modo fuccurrendi oifpofitiont etus in quo fuperflutt
ventrispurgatto. Ca.7.
*~W~ ?flanitiofur>fluit;aut jpptervena^oebilttataautppter o:tfi
.JL_cio$:ipfa9amplitudine:aut.pptereacj? pbarmacta eagpugit
o:ificia:aut(ppierea cp er.com p!er.tots malicia coigt accjfita fuertt;
aut cj: Ca q eU ficut ipfa.Cum ergovetris purgatio fup.fiuit:liga e£
trema fupertusttnrert9 tnciptes ab afollis Tinguinibus oeficededo
ab eis.iEt in potuipa^tiace aut filontj trtbue.jEt fi poteris:facip$
ludareinbalneoautvapo:eaq calidefubpanis futscapite ejtert5'
tracto. CCumqs multu fudauerit coftricttua ad potadu oa ei z fri
cetur.C^tnantetepitbimfltaeprcbusbitredolctibuseraqm^i
totumtfandaUsTcafotaTfucco fructuu.<fj>eb:s pterea ipfp e|:triri
feca fricareoebestcalefacerevetofiscu igne fubbEppocudrns pu9
pofitiszinter fpatulastpi9. f£Q.b fi ctfci necefte fuerit ftomacbo tpi*
Tinteftinis fugponere empla ej o:deo factot acfe fttpticis fac:ftlr c$
oleis oleooe c^domjsToieo 6 maftice.C3pepterea ab aere frtgtdo
cft feparld9:qm pmit eiteipiu3 refolimvetrcTab aere calido:qffi ip
fius la jrat virtute. CConfottari quoc$ 05 er. rebus bn redolettbus
terfiipttctsadtrancicdumTOandumTcytotteUismvinofuauiter
redolete.Opj tnvt fint calide-.Tvt paniscum fucco granatt:iam $
ceirerit:a fanguicbaTCOtticespapauerts albitriti. C*H£eo quocp
erpertumeftvtgrana nafturtij ponderetriu.5-fumanturTto:refi5t:
oemdeadboc coquatur oonec coagulenturr ad btbSdum trtbuaf:
eft n3ci?vltimu in bonitate.COpjptcrea vt eius nutries fit ftiptr*
cum iufrsgidatum cum niue qualc eft quod fit ep fucco vue acerber
fibifimiubus*C*££eo{etiamquod inrettnedofolutione iuuat:efl
vtvomitusp:ocedatcumaquacalida:T eiusctiam ejrtremainea
mittantur.JEt non tnfrigidesea.CCumaute alicuieotum finco*
pis f up.uenerit:oa ei vinum ad potandum. Mt fi boc totum contu*
lerit;trtbue ei in fine ret narcoticaiT medicameta fo:tta:nota q funt
in capituto oe ptobibitione flu pts vetr is. C<U>edtco #0 eftvttlius
sfenquartih cciu
Vt pmiifot eriftat in p:epar5do trocifcos % pulueres poticos afi<$
fit bo:a;T vtettamfitp:euifo:tinenemattbus t ipfozum tnftru»
mentis.
C^>eeo qui bibit medicinam t no folutus fuerit. Ca;$.
GUm pbarmacta folutionem non fecertt t fecerit motdtcatto
nem ventrts t anguftiam in ipfoT qui fumpfit ipfam eptuaue
rit:fcotomabiturzoolebttcaputTpattauraUceaTofcttatt5e0:iuc
currere oebes cum enemate t collgiijs ficcis. 3D£t ipfe quidem br>
batmafticts.^.iij.in 3qua teptd^.C<ifredtciaquoq3qu3docpope*
ratur ppter fttpttcoium btbttionem Tcomeftione taltu qualia funt
c^dorua t maciana ppterea q> os ftomacbi c5p:imunt t q6 fub eo
exiftitzp:opterq6naufeamledatTinedicin3afuomotu4 eft a<$
luperto:a Violenttradpartemoueutinferio:em:Tppterea cp na>
ture vim tnferunt.C&uod fienema no tuuerittmala fuperuene*
rtnt acciientia ertenfioms co:pous t oculteriertnt eptra % fuerint
motus adfupenoiamecelfaria erit minutto. {££tcum medicina
ventrem uon foluertt et mala eam non fecuta fuerint accidetia:me
lius ettam erit vt ipfa^ confequatur minutto faltem poft ouosoies
aut tresma nifi boc factumfuerit timendum efli tpfo ne bumous
od vnump:inctpaliu5mcb:oiu moueantur.
CSk ottpcfitionibus medtctnaru ventrem foluentium. Ca.9.
4 T\ ^dtcinaru ventrem foluentiu queda funt quarft malignita*
5J-t.magna eft ficut ellebo:us niger t turbitb cuno fuerit bonuj
tmmo fuent 1 jgenere ipfius q6 eft citrtnu.J^t agaricu cu no fuerit
album t purumrtmmo nigredmi 3 ttmuertt. £t Ucut laureola . £t
q:resiftemalefunt:tuncfi btbitefuerintTmala tnde accidctia p
uenerit mehus ent vt medicina a co:pe erptllaf qu§to plus poffibi
le fuerit vomitu aut purgattoe t medicef cu tvj:iaca.<fDultag pter
ca easremoueaf mafta t coturbatioqu5 faciut afcoando in potu
aquavebemeter fngida:Tfededo i tpa ficut turbttb citrtni putridi
Ois quocp res q acuttatc fragit gluttnattceT leniftcatioeTvnctuo
fitate i qua fit oulcedo 3d bcccoftrt.CCluedS eti§ medicina^ qti
o^altqb9 ppo:ttonaleserififitcoplertonibus:TaUjsno couentunt.
Bcamonea nacpincosqtn frig(dismo:aturregiomb9n5op,atur
mfioebiliienntfimacjnaindeoeturquStitasficuteftmosa^tter
ra turcbo9.£tqrlcBdlntcefiariuquibuIdaco:gib9in alujbus re>
giontb?nemedicinaruco:paoetur:fed^tutesearutm.ft e necef
le ct vt mtdtcmis fcluettbus ventre bft redoletes medicine mifcea
tur ppteravt meb:o9 vtrtutes ?feruet.C<JJ>tdtctne 3q5 co:dis ad
boc tuuametu 2ferut:ppterea Ipfrt atalei vnoquocp meb:o £fo:t&t
TJMurimeefoeapfubnutatefua Tfactlitate iuuant.C^ue pterea
medicineqrlo^coinguturqua^vnafuu buo:edtoe?:pellit:T altera
tarde.Una g fua ceatioej efficiet poftcp ipia taalteract i fuo buo»
9 y
Xiberp:imu$;
re c5p:efltt x ogabitur in ipfamtei9 oebtlitabit virtutS. *C5<B fcotf
poft operari aperit-.ertt oebtUs vtrtutts monensT n6 gficiens;qua
re crit altqd ei*a dmtfcedu:q& ipfam i factle redda i% fettinare faciat
ficut^tnjtberturbitbqfftipfum ftuperteri nonpermittif.tfimili»
ter fietft eas benefciuerispermifcere.CSmplius confiderare oe»
bes pzincipta que in virtuttbus medictnarum ventris foluttuaru^
oeclarauimus cu locuti fuimus oe p:incipt js vniuerfalibusmedict
tiaru fimplictti.C<lfredicina pterea folutionefacifcs plurimuope*
rabitur illud foluedo ppzietate fuuficut turbttb.*5t plcrucfc efFicit
illuderp:imedo fuipp:tetatc:ficut mirabolankiEtqiicp operatur
lUo Ieniftcando4pp:ietate fui:ficut ftracofr . i£t quandocp operaf id
lambiftc5do ficut mucillago pfiltj % p:una.C3n plurib9 quocp vic*
lentarum medtcinaru ejtrot aliqua venenofitas i folutionem ven *
trtsefftciuntfmmodumquonaturcviolentiainfertur, 3pfe i$it
funtaptandemedicinisin quibus epftutbejariati.Cl^icruq? e"t
adiuuat amaritudoT acuitas t pottcitast ftipticitast acetcfitas
ioperattonibusmedtcinecueius j)p:ietas eipfens affuerit.ftma
ritudonaqjTacuitas inrefolu£dowu5r* £tponttcitas* fttptici*
tas in ptemedo #tacetofitasinincifionemfactendamqueadla>
bendum pparat.CSntpliusquod labere facit no eftc5iungendu$
ef qdtnpmedoiuuat taliter vtfint eotfi equales virtutes* 3mma
tneliuseftinbmoi vtvnu poftaliud tardetvtfitverbtgratiavna
tmarummedicinarum que lenificat ptiusfuamperficiesoperatic*
ttem cBea que p:emit:oeinde adueniat ej:p:elTiua % ejpellat qo lenw
ficatu fuit. £ t in reliquisf m banc cSfiderattone.
C2Deeo qo erboc capitulo in altjs locts tnquireducft. Cap.icfe
mt-di cine ventris folutiue % leniftcates quebibftf % epitb£tn5
turrreliqua abcis:tnnoftro anttdotariofunt reliquede. £t
P m etates vmuicuiufcpetiSmcdictnaru ftmplicttt memnattojgt qlt
literfit ei fuccurr&Jtliet quomS fit ei i potu trtbucdann medtctnis
requiratur fimplicibus.lpillule p:eterea ad bibedfi oandeno funt
poftqj oeficcatc funt z facte fueritvt la pides.lReqj ettS cu funt mol
les: ne penetrent tretineatur £>ed fint ficut qn ficcari ccperint;t oi
gttis cedant ficomptimantur.
C^evomitu. Capfm.if«
*JF^ Omines quiwntrcmotiotesabbocvtmedicuseosvomc*
J-JL re fa ctat leuitcr aut ptopter naturam funt bomines c\ pect'
bab£t ftrictfiz $ male anbel§t:et o, ad fanguinem fpugdumfunt ap
ti zbominescoUababentes gracilia :? apoftematibusquetn ipfo
ru nafcunf gulis aptt:tftotnacbosbabctesoebiles:tmultu pm*
Sues.quoma m iftis couen tetius eft vt venter f olua t ur:i macr ie me
Ito: eft vomitus colereipto:um aptus.2lutp:opter vfum bomines
quibusoiffialeeft vomere:necfc vomendi babent confuetudinem:
quoniam fi tftis vomi tus p:ouocatus fuerit fouibus vomi ttb9 uc*
«manebit quin ipfo:um vtnein membtts anbeUtus fcindartturT
perueniat ad ptifim . Cum aute' alicui' res qualts fit ignotabitur
vomitibus leuib* pti' erit erperiendus qui fi ei fuerint fadles erf»
musTfottes aufl oareficuttllu quifit ejeUebo:o:T fibi fimile.C*&t
fl non opottuerit vt fiat quaten* vomant:aut fuerint vn' cui necef
fariftentoarevomitftptepara ipm anteTfacelconfuetudtneTmol
lifica ipfiusnutrietiaT fac eavnctUofat folutanfaceum quiefcere
ab ererdtustr poftea oa ipfum ri,tgt oa in potu vnctuofa : x olera
cumvino-.tadcomedenduoa eianteqjvomatuutri&ia bona:xp
p:ie fi vomttus fuent oifficilis:qm fottafle non vomet ipfum : Cmo
natura eum retinebit x meliuseftvt bonu retineat qj malu.CCun
qj* pofi cibu quem comedit caufa vomendi vomuerit;tardet comev
fhoneoonecfamesfit fmtis.ftfedafitimei^cum aliquoquodfit
flcutfirupus mactano:ufineaqua:tnoncumiuleb neqjfirupo acc
tofo:qnt vomerefaciunt.C<rtbus aut qui eft et vtiliseflpullus in
cardabe"Ttre0pbv3lcvini pofl ipfum. C^ttllequidSquiaceto*
fum vomuerirr n5 c5f ueuitT iu pulfu aliquod fignu febiis babue
rit comeflton? vfo^ ad medium oiem tardett antetpfam aquaj ca
Itdamrofaceambibat. C<£ui autemaccideritvt coleramvomat
ntgrasapfmsflomacbofpongia acetocalidoinfufafupponaf. ^t
melius qutdem efi vfcfit ctbus qui advomen\fumtturoiuerfus:qfft
cu eft vnus c\nc$ tpfum amplectitur ftomacbttST in otmtttedo ip>
fum fit auarus. I^oftvomitu? a utem tpfius fuperf luu coferut aue*
parueTpullteumambulareinciptuntofla tnfuaru eptrcmitatuj
n5 comedat:q: funt grattia x in fiomacbo tardStur.igt fac eum ut
gredt balneum. C3n bota aut vomendi currat t erercitetur x fiat
vt labotet pofl vomat: f\tc$ boc in media oie . C3n bota tneterea
vomendi op^ vt ocuh ligentur fuperpofitis pilis ouabus:oeindev5
terleuifafcta temperate fafdetur.Cftesquoqjque vomitusfunt
pteparatotiefunteruca rrapbanust caricatcalametummonta
nu rrecens x cepetpotri x aqua otdeicumfecefuatmeUet pultes
fabarumcu oulccdine x vtnum oulce x nuccs cum melle x quc funt
cisflmilia:t mtcla q factQ efteppanea3t'mo toleo:t melonesTcu»
cumeres eap fef a:aut aliquid e$ eo;z radtcibus tritts x in aqua in*
fufiscuoulcedincTbermodactiliTrapbanus.C^uiautvmubi»
berit inebtians ad boc vt euomat non tncipiatvomere oonec ad*
bucparumbtbatfedbibatmttltum.C^ucbabaquoo^cumbtbi
ta fuerit poft balneum fadet vomere x foluet ventrc. C Smphu*
qui vomerevoluerit nonfottiter mafitcareocbet ptopetpfum.
irCuncp autem aliqttis fottem vult vomitum fumere:ficut qui fit
erellebo:o:ipfumbibereoebet nifi fuerit qoptobtbeatTpoftouas
botas oiei x poft qj fiercus ab intefttnis erierit. €t fi cum penna vo
muerit: bene erit. jfet fi non moueatur p3rumper.£t fi non ba!n; uj
mittamr,^ennaquoq?quafitvomitus inungenda efier ahqio
9 Mj
JWber ptimnsl
«$fit flcut olefi flfaminS.-Q6 flincenflo acctderit* anguftta ftoma
cbi oetur in potu aqua caltda ei aut oie&qfn aut vomttum faciet
2t v£tre foluet.C^: co pterea q6 ad& ittuat eft ftomacbteriremo
ru calefactio:qfftboc naufea? facit . C Cunq* mcdicinam vomerc
faciena p:eparauertt x fua* inceperit operationc" vomttot quiefce»
reoebet.igtodotcsbono3 olfacerc. m eins ertrcma comptunSdo
fitnt fricanda. Ct parumacetteftct in potutribuendum.ftcomc*
datmaciana % ctdoma cum pauco mafttcis.Cft fctto q? mot* fa*
cit magia vomere t quies minu0 . JBt eftas e tp0 ntagia couenientf
vel qo eft oigni? vt in ipfo fiat vomitu0.CQ6 fl alicu i neceffartu0
fuent x non fuerit figure ipfiu^ conuemc0 efta0 crit oigntot bota
Ytineaconcedatur.C^tfiniumvomitua loginquiot fecundum
modu purgatiom^ ptime efl ftomacbi folius x non tnteftino^. £ t
ad modu quide*purgationi0 !c6e capittst totiu© co:po:i0.3pfiu0
vcro attractio x cradicatio eft ab interiotibu0 . C^t tu quide co>
gnofce0 vomituconferent5abcoctn5fecitiuuam6tu5:eri eo q> ip/
ium fequitur alleuiationist oeflderij bont x anbelit* x pulfus boni
ta0:t fimtltterer. oifpofltionib9 aliaru virtutu:eiu0autctnceptio
cft nauf ea. C^toeteriue quidc malu qd efficit:eft motdicatio fot»
ti0 in ftomacbo x aduftio fi medicina fuerit fo:ti0 ficut ellebo:u0:
tqdeceofitquoni&idptta fauuaqfluit:oetndefcquit ipfumvo»
mttu0 multt flegma tie multotic0:poftqucfequitur votmtusrei li
qutdetenaci0.C4l>o:dicatioquocpt ooloteruntmanflui itaq?
alia acctd&ia non mutctur ntfi in naufea" x anguftiatmr quldocp
folutturetiajventerpofteainbo:a quarta inctptt quiefcereT ad
requie" oeclinat.C<1fraU1 aut eft vtvomifno pertteniatTtnagnifi
ceturanguftia x accidat tenflo et egrefito oculotum ad erteriotaT'
fo:ti0 rubcdoin ci0 vtrifqjt fudo: inuttus t interfectio voci0.
C€>» ergo aficuf accldcrit nifi et fubueniatur : perueniet ad motfe'
inde.C3Uudaute5quoet fuccurti: :eftenemaroofi0meUi0cu;aqua
calida. jgtinpotueioareolea inquib^tvtiaccvirtus ejiftit ficut
oleu oe lilto.igt labotaoonec vomat:q:fl vomuerit n5 fuffocabif .
aetadbibeetiamenema q6 fit apudtepteparatom.C^t egrinu
dinzs quidcm quc funt,o:gnio:c0 eo vt in ei0 fia t vomttua funt cro
nicc ficut btdroptfisteptlepfiaTinelScolta x lepia r podagra x fcia
tica.Cttomttu© pteterea cumfui^tuuamentis plerucp affert cgri
tudine0:ficut quandoq? generat furditate. C&ntpU9 nunutio non
cftcumeo continuanda : fed tardanda tribus oiebu^et ptecipuefl
tn o:eftomacbi fucritbumo:.Ctlomitu0quoc6 multotifofitoif*
ficilt0 ptopter bumo:i0 fubtilitatem.3lpfc igitur eft ingrolfandu0
potufauic x grani0grauati.C^tfcttoq>eritu0malereiperinfe
rio:a poft votnttu eft fignu q> illud qo fadebat fafttdiumocfcendit
merius.C^vomifpoft afcellationee* fignft<j>efter.accidc:tuy
afceUandi. C fbo:a p:eterca vomendi in eftate melio: caufa oo
louc i n meridte cft, C^t vomitu? cotpou confcrt fed vifui nocxu
^fenquarta: ccttij:
mentu facit. fTtlmplt' facicdu no e vt pgn$0vomat:qfn fupfiutta
tes-cotpts ipfTPi ea no egredtenf*:TVomtt9Tlabot ea adeftustione u
ducet. j3ci5du5isitvt5.efcat.2ttii^o cftus acciditvomiffuutiu*
uvidi. C^e^o q6asereoebetiUequivomit.< Ca.il.
Gtlm ille qui vomuerit a fuo vomitu euafertt:o0 fuumtfaciej
poft vomitutn abluereoebet epaceto aqua tcperato: vtgra*
uttas quequar.docp capttiaccidir.remoueatur.lEt paru^msfticis
cumaquamaciano^bibat.iEt caueatfibta comeftionetpotuaq.
aet otu quiefca uMt ipfius inungantur btpocundris.igt ingrcdia
tiir balneum.J0t abluat fe velociterTegredtatur.igtfi neceftariutti
et fuerit oare ad comedendum (It resboni fapotte Tbone fubft5tie;
etvetoci0Oigefttoni0.
• C2?eiuuamentigqueaffertvomttu0. Ca:i?.
"«-*. 3ppocrates ptecepit vomitu fieri invnoquocp mefeouobus
JLJ?otebus cotinuta vtinfecudoemedef idq6 in pttmooie fuit
oifftctle-.TVt eppella! id q6 aduenit ftomacbo.TbEp.n5q* fecuritatcV
facit q> cum eo conferuatur fanitas:boc aut plu0 eft malum. C*St
vomifcideo; e bm5i euacuat flegmatcoler &Ttnudtficat ftotnacbi*
3pe nSqj no b^ q6 ip3 mudet ficut tteftma bnt cbolerS rube5cj ad
ea fceftcdttTmudatea.ft remouetgrairit3tcqueacctdttcapiti:et
clartficat vtfum.£t aufert fafttdiu.iEt cofert ei ad cui* ftomacbu*
befcendit colera q tpfiu0 cotrupit cibum quoniam cum ptecefTerit
votnitus etus cibus fempcr mundus veniet.*2ft remouet abbomt *
riationem que fit ptopter vnctuofitate Tcafum oefiderfi ipfiue tne»
ri tq6 facit oefiderare acutum tacetofum t poticu. £t cofert lafft*
ta t\ cotpotis. £t vlceribus que funt in renibus Tveftca .£t eft lepte
fottemedtcamentit.Jgtmaliciecolott^. £teptlepfie ftomatice.£t
tcteritietafmati ttremoti:Tparaltfi.£t eft epcuratiomb9 q confe»
runt babentibus vlcera nigra magna.Opfa quocp fieriojt meti
fe femcl aut bis poft replcttone ita q> no obteruetur reuoltttio fcv/
ta necp numerus oieru notu0. C*£t ille quidemcui maWuuameV
waffertvomituseftcuiuscoplerioptima eftcolerica:t efttnacer.
{fJDc malictf? q ptouentut c% fuperfluo tomitu. <C3.T4.rf
BUpertluus vomttus ftomacbo nocet Tipfum oebilitat Trefob
utt ipfum tfactt eum aptum ita vt materie ad eum peruenffo
Jgtobeft pectoti*.Tvifui:TOenttbus:Tantiqui0 cspitisoolotuVnifl
et0 qut funt ptopter focietatem ftontacbi.;€t facit nocumentit cpi >
lepfie capitis que non eft cauf3 tnferiotummembtotum.CSmper
fluitas quocp queeftin ipfo nocetepati:Tpuimon!:roculo:Taliqu3
venarumquandocp fctndit. 4£Cz bominibus pteterea eft qui
vutt cito iinpleri:oeinde non toterat immo pteparat ad vomendu.
-etactiobuiu0 ejei^eftque oerducunteuj ad tnatosegritudines
manfiu30.3pfe ergo a replctione ptobibeudu0 eft.agt tu ipfiu^ ci *
bnm Tpotummenfura.
9 iiij
Xiberp:tmu0:
Ctttfuccurratur oifpontionibu^ q acctdunt vomenti. Ca itf»
*f\ £ ptobibitionc autem vomendi oi jimu0 iam quod opoite
A^/bat C^enfioni verotoolo:i qui fub btpocundrtjefiunt cS
feruntpSmaqua calida infufitfuppofiti toleis lenificantibus et
ventofecumtgne.C#o:tem autmouiicationSinftomacbo rema
nentem remouet bibere iura vnctuofa qucctto oigeranf : tinungc
rcIocitepaWquoquodfitficutoleumviolaceu mtrtumcu oleo oe
Jteiri tpauca cera.C^tngultum vero fi cum co acciderit % pertnj
ferit rettnebit fternutatio toare ei er aqua calida ad trat jciendum
paulatim.3Stoefansuine quidemiamoipimustncapitulooe im
pedimentis vomitu^. C&lcU5em vero % egritudintbus frigidi0T
Fubetb tinterfectioni vocts que accidit poft ipfum cofe rt ligare cr
trcma tftringere ea tfuperponere ftomacbo panniitnrufum oleo
tn quo cocta tuerit ruta tficctdis :toare et ad bibendum mel cuttt
aqua caltda.CC^t babenti Qutdemalfubctfiatboctmaurcetu*
mtttatur. *
C2)e eo in quo fuperfluit vomitu^. Ca .16.
H^at vtipfeoo:miat:tingenietur quanto plu^poffibile fue#
rit qttomodo oo:mfat.£t Itgenf etu0 ejrtrcma taltter quali
terligantur cum flupum vcntrt0 rctinerevolumu0.£t ipfiu^ mcdi
cetur ftomacbua cum emplaftri^ pontici^ foitttudinem factentif
bu0.Cduodfivomttu0fuperfluerittincefTanter egrediatur bu
mo:e0Oonccfangui0ejeat:oaeiadbibendumIacti0invtnomirti
quatuotcotila0:quontammedicincvomitiuemaIittamreptimit;f
fengutnempiobibettnaturamlemt.CO.6fipartgpectoii0tftot
macbi a fanguinecubocmudificarevoluera neer eo aliquid coa*
gulef :oa et ad bibendum firupum acetofunr.ftuefiuefit er. melfcfl
ue er. ;uccaro cu niue infrt gtda tum paulatim. Cu$ boc quoq* qu$
doc$ cofert bibere fuccuj po:tulace cu bolo armeno. C<Tu ergo tcr
rcfactusfueri0paliquoin quofuperfutitmcdicina:facipfum vo
mere.C£top5quid2 tequereremedicina0 vomitiua^f m fuo0gra
du0 tqtlo queq? earum ad btbendum fint oande:tp:ecipuebeI(ebo
rum in anttdotario tmediciniafimplicibu^,
C!>ecnemate. Ca.17.
^TTRcma eft medicamen nobile in erpelUndo fuperfluitateoque
VJLfunt in tnteftinia^ttn fed5dooolo:c0 renu tvefire tapoftema
ta ipfo9;tc0ritudine0colice:tin attrabendo fuperfluttateo a mc»
b:i0 p:incipaiibu0t fuperionb^ C&ue vero er ei0 funt acuta Oe*
bilttat epartpducutad feb:S.C^Fenematib^terea fit tuuamen
in cppellcdo reltciae quastnanientta rdtnquut.Cfo:mam*ocl^
fteris t qaomo dvfterijef i§ retulimu^ in.c.oe colica.Cttidef 4«
<p cl^fterijati fitusmeluufit vt fupin9 iaceat:oeiti reuoluat fe ad
«tuaoole*. C^tcltfteri55dtbo:a melio:io: eftcueftaeri^frigU
ld\tQ9oJh fequtf indc ne augmentef grauttao toolo: t efiuatto et
«fenquarta; ccvl
naufea.C#3al neu pteterea folet fa cere vt ebulUSt bumotestfpar
gantur.,CClEftcri0 quocpcSdttio eft vt aerem tbumote^ retcn»
tos attrabat. |£i5t ptopter boc f m plurimum non efi bonfi vt bal
neumenematipiemittas.Ciuodfiquis in intcfhnie pufiulas ba*
beri0 tpfo indiguerit caufa ft bris aut alicuiu0 tgritudiws rrimuc
rit ne enema rettneaC:fuperponercoebet sno fuo tfemoti t loci^ $
funtinrircuitufpeltamcalefact&cumpanno»
CSDcepttbtmatibiw.1 Ca.iS.
^yibitbimata funt er medicinis bonts q ad tpfaj gueniut egri
VJLtudin6.C^t medicina fottaflfe ouas b5 virtutcff:vn$ fubtu
uatiuStalterSingrofratiul-.teritmaioineceirttasfubtiltatiue cf
infptfTatiucCCucp eWnfpiflatio fuertt teperan0 fubtiliattone et
erea fietemplaftrumpenetrabitfubtilita^tremancbit fpifTitudo.
a6t illa qutde* que pcnetrat cSfert ficut facit cotiandru cu botdeo
fractocue£ei0fitcmpr?fuperfcropbula0. Cfmplaftra pieterea
funttalia qha cpitbimatbafedeplaftra funt oura t epitbimata
curr^tia.CiSflcic^cuepitbimatafiutcupanis. CCuq? membti*
ptincipatibu0 Juoponunf ficut epati tcotdi tn5 fuerit tbi q& _)bi*
beat:?fertitp5nifuffumi0attep|:iloaloecrudotvtrtuttb9epitbi>
matbum bonum tribuut odotem quem ptincipaUa oiligunt.
C^cembzocis. Ca.i9*
'4Dbtoce funt medicam&a cogrua et qo epcapite t altisme*
,b:i3op5.refolui tilli cui cdplejrione neccfiariu^ efl permtttare*
_ \n mtbie a utem que embtocare opoitet er. caUdo t frtgido fi n5
in eis fuerint fuperfluitat ee que oefccndunt:fiat ptiu^embtoca tp
calefacto."5)einde fiatejaqua frigida vt conftringStur, COuod
fircsoiuerfa fuerit a frigida incipiatur.
C^)c flobotbomia. Ca.20,
Hlobotbomia efleuacuatio vniuerfalt0 cj multttudinceuat
cuat.4DuItitudo aut eft augme"tum bumo? fug equalttatel
ipfop inventria.C^ t nemo o,dem eft flobotbcmand* ntfi vn* ouo
rum. IXn9 eo$ efi egritudimb9 pteparat9 quin cu ipfi9 fangui^mu l
tipltcatu0fuerit:cadet inea0.fi taltereft cadfein ea.Zlnufquifcp
aut eo$ aut flobotbomaf gp. fangui0multttudine:aut pg ipfama
lttii:aut_)pter,vtruc^.C^?bi0cideegritudinib9pteparat9eflfl
cutctefterpofitu0fciaticetpoda0rcfoittbu0tarteticefangutnet0
jSutiUecutacciditfputu fanguineuer.fuTura veneq tnpulmSeei*
efifht tennitcr cofoltdata:qm cu ipfiu^multipltcaf fangut^fcinde
tur.JEt apti epilepfic:tapoplcrie :tmelaxboue cum fanguint^ mul
tttudinctfquinantie:tapofiematibU0interiop:tobtbaImiecalide
<rt er cisd^b9 emotrotda^fanguiao, fluere folebat eft reteVjtmuli e
ribu0 Abu0meftrui0 fanguia eflreflrictu^. 'fboy tn colote^ ncn oe
monftrant cpflobotbomarioebeSt ptopter ipfopobfcuritatgaut
a Ibcdmem aut v iridi ta tem ,HSX UU c\ in mtenoubua meb u? cu co >
5£tberp:imu8;
plertone calida oebilitatc patiunf .IFlam iftis melius eft v* in vere
mihuantur.ljinbas nondumtnciderint egritudines.igt illisqui
bus p.cuflto accidtt aut cafus:qfit qncp minuutur timcdo ne cis ac
cidat apoftema.i£t qui babet apoftema minuendus efbquoniam
timef ne aperiaf antecfi maturetur.lj non indtguerit:tn5 fuerit ti
bi multitudo.Cigtoebes fcire cp ofi ifle egritudinestimenf znon
dum in chs ceciderint in earu pzincipio penttus f lobotbomia ot *
mittaf :q:bumo:e0fubtiliat:Teo0 e coipusf luere facifcteoo fano
fanguini admifcet.£t eftetfa cu nibileuacuaf ejreoqoopyt facit
qdneceflariafintmedicameta alleuiStia.Cttcptnaturatio apgue*
rit tegritudo p:incipiu aut flatn pteriertt: tfic fi opoitueritvt minu
tiofiat fin5fuerttqopbibeat:fiat flobotbomia.Ctflobotbomia
Qcpne® euacuatiovetriaeft facigda in Die mof9 egrttudini0:q:eft
otes reqefcedimno/endi fomnum:TOie0ebullitioni0 egritudmi0.
C*£t cum egritudo eft babens crtfim in cuius te*po:e efl logitudo
nullo modo fangui^ multus eft minuendu©: fed fi pofTibile fuertt
quie0 efl facie*da. Quod fl no f uerit pofftbile vt cte0 fiat e $ eo paru
minua tur:?tn co:po:e fanguf s tbefaurusrec5datur:ad flobotbo
mi3 faciendSfi apparuerittvirfcoferuef ad refiflendSin crifib*.
Q.b (i multti pterterit tgt0 ep quo c\s minut9fuerit: zin b^eme fue*
rit c5queflu0 cp fe quafi fractii fentta t:miuuaf Tfanguio p tbefau
rorecodaf.C2fmpli9qi flobotbomia ppterea cp ad oiuerfujtra
bitnaturSf; plurimuretinet.C<£ft^ermultaminuti5e oebitita
bif virt9multigenerabunf]buo:e0.CSincopi0§>tereaaccidit iu
p:ima minutiSecufubito euenerit ei c) no c5fueuit:fj vomitu pmit
tere e er. eo ofi ea" pbibet:rfiTrvomere bo:aei accidit.JEtoebe0fcire
cj> minutio c gturb50 oonec ctefcat.Ctfiobotbomia t\$ z coltca ra
ro fifeueniut. fCH>:egn30 jplterea rmeflruata n5 minuanf ntfi p:o
pter magnS neceflttate;Rcut e" neffita0retinedifo:te fangutsfputii
cuvtrt^fueritcouenie^.C^toebe^ fcire cp no quoties noiata fi*
gna repleti5i0 ap3ruerintop5Vtminuas.t5qiiqjSrepletioer.bu>
ribu0crudi0 fefttucfiobotbomta multtttinpedics.qtttfiminue*
ris no maturabiseos:rttmebif neeger perdatur.Cf Hon m\tcm
c5uenies vt ille in ci mel5cbolia fuperabfldat:minuaf :poftea medi
cina folutiua euacuef.SedfoUicit9efleoebesejoifpofiti5ecalo:i0
f \n coclitionl qua" niic otcemus:r2fi ierare tenfionc:qfit ppter ten*
ftonc b totii coip9 incedmtg magts erts confidcs cp f (obbtbomare
ocbes.CCft vero fanguis alicuius fuerit bon9 paucMuerint in ip
fius co:po:e multi mali bumo:es;flobotbomta bonii rapiet z m a *
Itt relinquet. £tcualicui9fanguis maPfuerit pauc9 et oecUnaue
rit ad membium altquod qd eiusoedmatio vebementer tmpeditr
fuerit neceflariuvt iple minuatunep eiusfanguine parueritafiumc
dum.3StcibobonoeritaIendM)etnde eritminuendusiteru poft
oies;ptopterea vt mal9fanguisabeo ejtrabaturjTbon9 rcfiauref.
«feti quarta.' ccvj.
CO-6 11 mali bumo:e0 colerici in eo fuerint tngenief quaten' fub
tili pbarmacta euacuenf:autvomitu:autvt fedenf.f tfludefboc
vt eger quiefcat t oigcraf t ocictur. |[J£t fi groffi fuerint anticj
pieccperutvtbalnecf t in fuis miniftenjs moueaf:TOabantei ad
bibcdu afiflobotbomiaTpoftipatantecp altafieretminuttofiru
pu^ acetofum fubttliattuumcoctucutfopo.Tbafce.c;Cuafit flota
nccefTaira fuerit cu oebilitate #tuti0 ca" kbiie aut altoiu buot^g*
tire flcbotbomia' ficutoijim9. IjHSmpU9 flobotbomia flricta ma
glseft coferuatitra virtuti0:fed tti fubttlem x clarfi tnterdu fangui
ncfluerefacitT fptfTumTtttrbidumtenet.tampla verovelociterefl
ad fincopinTinagi0opatiua m mfidificandoT tardio:ad?foltd$
dfr.fed tn eft oignio: ei qui tfm putrefactionSflobotbomaf t fgrof
fis. tgt a mplS quide* efficere in eftate efl oigm9 fi neceffariu fuerit.
Ctftobotbomand9 pterea fupin9 iaceat qfi flobotbomaf:qnt boc
eft c5ueniett* ad bocvt ipfi9 o/eruef virt'Tne ei fupueniat fincopiff
C3n fcbtib^aut a minutioe cauedueu\f.inbi0 qvebemetiofuntca
lef j cr toiy x infl ama t« ont0: t in otb9 no acutis feb:ib9 in prictpto m
oie periodica.C3n febnb9 pterea cu cibu0 aduentt fpafm" efia mi
nutioecauendu:l5'fueritnecefraria:qMtcufpafm9acciditvisilare
facit t f udaremultmet oeijcit ^tOt&cfanopter fanguini^tbefaur*
eftoimittend9.C,€t fimiltterop^vte^ mtnuti6efeb:icttantt0cui*
febii0 no eft er putrefacti5e:mino:atto fiat ppterea vt ad'r efolue
dum febtem tbefaur9 reliquaf .^ t fi fottts tnftamatioi0 n6 fuerit
t fuerit feb:i0 putrtda:attende oecej regula^T poftea intuereinvti
nali.^t fivttna fuerit grofla et rubedini attinfo et pulf^etiSfuerit
magn9Tfacie0 tfiida etfebtiai fuomotu:n5 pperetflobotbomare
Ibota q ftomacb^a cibo ivacu9.Mt flvria fuerit fubttlis aut ignea
T facie^ a pticipio egritudini0 fuerit to:natili0 : caue ttbi a fiobo»
tbomia.Qofiiterpollatioiea fueritTo.es feb:i0:lipa fiatminutio
C^iu>5n5ciuoqj tremo:f9?fidera:qfh cu tremot fuerit fotti0 a mi
nutioecauedfierit.C&mpli9fanguini0c) egredif colo:? Mtendc.
a£t fifueritfubttli0 albedint attine0 i§>5 illfcoretine.C^tffimope
tibi caue ne cgrii advnS ouaspduca0 rerfi.f.bfio9colerico$r ebulli
ttone.T frigido^cruditatS.C^fic^ in feb:eteopo:tebit flobotbo>
tnaremS attcda^ q6 qd3 oicfit.f.cp n5 1 bonfivt poft quartu oie fiat
qm boniicvtfiat eti5 fifuerit poft.4.o.oie0:Tbocf mfntami>aF.l5
pmtttereT pperarefit meli9cufignificati5e0certefuerit.Q6 fiin
boc erratfi fuerit c\cuc& bo:a iuueneris egrfi Topo:tuerit:flobotbo
maip^poftd^oec5rerufollicitudin5babuer].Ct<fl>ultotie0pterea
f (obotboima l febtuVl^ neceflfaria no fittefftcitvt natura fo:ti0fiat
fug materiS ppf ea cp e5 efFtcit pauca:T boc c\dZ cfi fuerit figura tc
etasT^t^TrehcltaUaq pmttt3t. C3nfeb;eafitfanguineanecefft
evt euacuatto ftat minutiSeno fupflua i p:lcipio:Tfupflua cu affu-
rit maturatio feb;i0 quemultotien0remoueturinbo:a flobotb»
5£rt>erp2i'mua;
tn{t.|£>Ctbtquo# cauereoebc^ a mtnutiocfnsptejtonevebemen*
tis frigiditat(0:t in regionib* fo:ti0frigiditati0:t in bo:afo:ti*
Oolotts:T poft balncum refolutiuu:t poftcoitum: t xn etate que efl
imno:.ii.anni0qu5to plu0potert0:tinetatefenum qnStomagttf
potertfltjnifi tn figura confiftw fueriet t in foliditate mufculotfitvc
narum amplttudine:tearurepletione:t colo?irubedine.1bo0 nScp
cj adolefcentib* x fenib* flobot bomare audebi0. adolefcftes ta*
tnenf m o:dinS ad flobotbomSdu paula tim ptouebereoebeo cu$
pauca minutione, C3« co:gib° quoo? foiti 0 ma ciei % fo:ti0 groflft
titi x rari^ t albt0 % lafft0 t citrin ts fanguine" no babStibug a mi*
nutione tibt quStu pPpoteriac auereoebe^.C&ntpli9 in co:po:ib*
q ptolijra^perpeffa funt!egritudtne0 cauetibi a flobotbomia nift
fanguinis aflfuerit coiruptio que teadboc oerducat :qn\ tunc flo*
botbomabte ea:t confidera fanguine\igt fi tpmviderte nigrtitfptf
fam e^trabe cu.igt fi ipm videri0 albfi r fubtile eii tllico c5ftringe:
qfftin tpfoepiftit vebemen0ttmot,C3l minutiSe ptcterea tibtca
itere oebe0 fuper dbi rcplctionem ne materiS n5 maturS ad venas
traba0locoeiu0q6 ab ef^euacuafit.C^t op^ etl5 vt tibi cauea^
ab ea in repletiSe ftomacbt t inteftinotu facta ej fcce i5 confccuta
* ppinqua Imo in eam euacuSdo ftudcigt tllud fldem q6 eft tn fto
macbo aut cot3 eo votnitu, i£t q6 tn iteftini0 tnfertotib9 quo pote
ri0:Tfin5 aliofaltem dvftert .iC<£auepteterea tibinefaftidiuflo*
botbome0:fedptolonga ipfum ad boc vt ci9 fafttdiu oigeraf . C^t
ttbt eti5 caue ne fubtilttatS fenfu0 o:i0 ftomacbibabentg aut t§i»
Debilitate" f!obotbome0. £t infelicg ejrgenerattSecolererubeeii tpo
7feuiufm5t nSq5fibtcauereoebet.C& ntmia quo# audada tn mt
nue*do fibi cauereost pptje cfi eft ieiunM5enfu0 vero fubtilitatS
o:i0ftomacbibab2teoignofce0 ppterea cp motdicatiua tratjcere
d noccuiBt babente oii& ftomacbi oebilitat6cognofce0 ej oeftdo
ni ipfi9 oebilitate:TOolotib9oti0ftomacbt,i£tbabentgo3ftoma*
cbt aptu receptiSi colere rubee tn quo tpfa multu generaf oigno*
fce^ epperfeuer&tia naufceipfi9 t ppterea cp colera quacpbota vo
mit t e£o*i0 ipfi* amaritudine.^fti^ na^ cu flobotbomati fuerft:
oii0 ftomacbi ?feruatione no pmifTa accidet inde timo: magn» et
qft motiuturtndc.CSubtititatg vero fenfirabfiti t oebilitat^bu>
celie mudi pani^ in rob acetofo bonfi babenteodctS infufefunt o&
de.et fi fuerit oebtlita0 complejioni^frtgidefintintincte in ali»
quo q6 ftt ficnt aqua cu «tccaro ca atefentati aut in firupo mente?
mufcato autlmiuamufcatapoftca minuatur.C^lptttuding vero
Senerati5i0colerebab?0 eftmundand9oando ih potuef multitu
ini aque ca hde 015 ftrupo acetofo:poftea oentur d bucelle pa n i0
a d manducandum odde fiatvt oaniper quiefcat:poftea minuatur
C1f>«parandurn pteterea eft vt q6 er bono fanguine refblutii fue
Ht; reftaurctur ftfuerit fo:ti0cualTatara carni^que fit fuperpm
«fenquartd. ccviu
hatcqfh fl bigcrif nutrit multu x bene veruntfi oft vt fi pauea:qfft
fromacb9 .ppter flobotbomia i oebili*. 1£&mpU9 vcne qfiqj flobo ♦
tbornanf ppterea vt flujrus f anguim* ep nanb' % matrice x ano t
pectoie pbibeaf autejalijs ejituris:io vt fangute adtd qo a pte
tlla eft oiuertum ptotra baf : * boc o^dc medtca me" eft foitc i iuuado
C^pottet vero vt flobotbom9 fit vebemeter ftrictus.lD&tfintvi
ces multe que no fint t vna oienift ma gne nccefftt atis cauf a fucrit
f3 t oie poft ok:t quacuqj vice minotatio fiat quatu pofTibile fuerit
JCt ad fummu melius eft vt flobotbomic vices fint multe cp vt ipft*
quStitasfitmulta.C^tflobotbomta c\decunoeftneceiTaria cole
ram rubcam ebullire factt x poftea aduenit Ungue ficcitast quc ft>
bi fun t. JEft igif ei luccurrcdu cii aqua bozdei % 3ucca ro. fjQQui ht
fecudare voluerit x no accidcnt er p:ia minutione malicia paral^
fo aut q6 fit fimile: vena" man9 in logi tudine flobotbomare 03; p:o
pterea vtiuncturemotioipfiuspbtbeatconfolidatioemt vt attu
plificetur.C^uod fi cu3 boc timoi affueritq; citogfottdet: fuper
ponatur ipfi pannus oleo cu pauco faleifufus x Delue ttgef . U>8t
flfloborbomuseti5oleoinunct'fucritcu3fietflobotbomiapbibe
bitcofblidattoi8velocitatczminucturoolct:tbocquidccftvt1ug[
tpm oleum aut fibt fimileleuiterinugaf :autipfeioleo mittaf :poit
ea cu^ pSno e£iccef.3nter f lobctbcmia quoq> x lccudattong oo:*
tmrcflobotbomiesfolidationefefttnarefacit.C^ccotdarepteter
ea eiusquod;Dinmu0Difimu0Oeeuacuationetnbtemecum me
dtana q? oieseltgeda.eftauftrtna^qtnfimilitennflobotbomta.fit
fcireoeoes q? cu minuunf melancolict:? epilepttci ct illt cjsminue*
r e opottct in ncae bo:a oo:miediop5 vt fit anguftua fcucet f tobo
tbomus nefanguinis entus acadat.^t fimiitter tn omnibus q fe»
cundationenonindi0ent.|TScirequoq5 oebes o? fecundattofm
oebilttatts meiuraefttardcnda.jetfioebilitasquide no affuerit
fit vltima eius tardatio vna bo:a«Qut voluerit eam facere vt fati
guis ipfiustrabaf fitotea.vn9.2lmpliu0 flobotbomia traTuerla
melio:cetqfecudationevulticadebo:a.JgtiIlaqueeftfm logittt
dine ei q vult no vna efTe cotetue fecudatione:iinmo tn co:de tenet
cp eam per multos faciet oies quaqj oie.Cunqj flcbotbomie Oolot
maio: fuent ta nto cnt eius cofolidatio tardiot. CC<U>uitisp:eter
ea infecudationeeuacuatiofincopimaffert: nififuerttpoftcpafiaf
ture aquam fumpfent. C3nter fiobotbcmtam quoqj x feciidatio
nem oonnire p:obibet:ne fuperfluitates quecrtrabuntur cujfait
guinc incendant:p:cpterea op fuperfluitatea i fomno ad coipotig
ptofundum trabuntur. CC^P luuamentisvcro fecundatioms eft
q> flobotbomativirtutem-cuperfectionefuecuacuattoia quecft
necefiaria conferuat. CC*-ttndto:quidemfecttudationia termin*
eftvt ouob5, aut tnb9 tardeturoubus. C2BfOo:mitione ?^o fiobo>
tbomieptopinqua plcruqjaccidit mmebtis cofracuo. iL^alnea
tto cfcanteqj mtnutio fiat pleruqj aggrauat minutiong ppterea <$
cutc mgrolfa t t e& lenifica t z ad labendum aptam erTicit ntfi flobc*
tbomadusmultamfanguinisbabueritgroiTtttem. C^topo:t|t
neflobotbomatus m terepellendo fit audajc ($ f jotdtnc nutriat:
«ctbupnmitusfubtiliet.C^tftmiliteropouet nepoft ipfa^ ererct
tunfed oeclinet ad boc vt f upin9 taceat-.necp pcft e& balneo vtatur
refolutionemfariente.C£uaut aliqufsflobctbomaf; tpoftea upi*
biacbium apoftematur:e£alterob:acbio,minuatur fecundum q>
tolerauerit.i:t fuper ipfutn emplaftru oe cerufa ponatur.JSt erfot
ttter i nf rigida n t j bua tn circuit u eiu^ fiat catapiaftna. C £ umq*
aliquis eomrn f lobotbomatur iu quo:u co:r>ib9 fuperabudantes
ej tftut bumo:es flobotbotnta fit c§ ebullitiots illo^buotuT eo:um
curlus % ipfoium permtjtiois;fit ergo freqttfs f lobotbomia ets ne
ceffaria. CSangufs quocp me^$coltc{, facit vt freques mtnutio fit
neceltaria quetnp:efentiquidemallcuiat:fedinfenioperuenit in
de ad malas egrttudines er, quibus eft apoplejia. C&mpltus fk»
botbomia multotienscommouetfebteset multotiens % refolutt
putrefactionem. COmnis quocp fan9 qut flobotbomatun illud
quodincapttulooepotuoijimusaccipereoebet. C^t oebes fci>
re q? venarum que flobotbomStur alie funt que funt trri venet alie
funt q funt tantu arterie.C2U*terie#o min^flobotbomatur ppttr
terro:e ei9 qo in ds ejriftit oe t imo:ecurfus fanguinis. C^f f"a ru
quide otfpoftttonu minoi c qd er ea puenit embo:ifma:T boc c\dc c
cu firura fuent vebemeter angufta.C^u autfuent fecuritasq? ej:
ea fanguts no fluet majrie eftiuuatiua t egrttudtnib!,,pp:tjs ppter
cfs flobotbamaf .C<U^at9 m iuuamctu qd ejrminuttSe artertepue
nit no6niftcutmeb:ofibivicinomalefuntegritudines:quaru ci
l fanguts tubtilisT calid^.C^ucp arteria flobotbomabit q cei vt
cina i qua n5 ertt timo::ma jimu affert iuuametu. CXXtnt pterea
manus q flobotbomatur n6 pulfattles c\d5 funt fej: cepbaltca:ni*
Sra:ctbafllica;tf unis b:acbtt;T fceilenr.T illa qpp:io nomtneafcel
larts vocaf/.t ipfa cjdc eft ramus bafiltce:cts vero fantoi omntbus
eftcepbalica.COp5autvtomnestresfup:atunctur3aperianf«
non fub eamecp tn ea;ideo vt egrediatur f anguis bene taliter vt fa
tiat TVt fit fecuritas a nocumetis neruotum z arteriaru.t ftmiliter
cepbaiica.C^arum veroflobotbomia quefittfm longitudinem
ad confolidandum eft tardior.qtn tpefunt cotunctionales.3n non
coiunctionalibus verores ell ad bocoiuerfa. £t in fctattca b\dtct
fcetle:* l altjs venis tneli9 eft v t f 5 longitudtng flobotomctur.&t cu
boc op3 in cepbaltcavt a capite mufcult mouea! ad locu lenc:T oila
tef flobotom9:! flobotom9 fioboromu no cofequaf :qfn factet apa.
CIJMurimuaftt erro:isc\ euentt i inmuedo cepbalic§ n5 puenit ep
BcufTtone vna Ijfit magnaamo no acctdtt nocumetu nifi ppter tte
rationepculftonu.ijt q exripftus flobctomia pl? tardat;ctlla q fit
«feit quarta»' wii);
I n longttudine cui' c)dc flobotbomi oflatSdi funt:fi volutas affu€
ritvt fcdatio fiat.Cu aut c5 no inucncrisquerealtquSramo?: eP-.q
funt tnfiiueftriafeid.C^ttnvensqdSnicjra efttimoz.ppter nerutt
q eft fub ea.iEt qnc$ et eft inter ouo0 neruos. TLibi igitur cauere 00
besvt ipa^ in ISgttudine flobotbomesjtad inferio:a.*£t fo:taflefu
B ea ertt neru? fubttltc tePficut cbo:dattftco;deopo:tebttvt bocco
gnofcat.£t caueaf ne gcuffto in co cada tx jjuentat indc ftupo: pfe
fcuerans.3neoautecutu0neruifunt0rofito:e0 ramusifteeftma*
£ji0 manifeft9.£t erro: qde" in ipo efl oeterions nocumgtt quare cii
crro: acctdttTneru9 ille gcuflus fuertt:n5 pfolidesflobotbom ia: im
mo fu% ea ponc qo ipfi9 jpbibeat ?foUdatione.^t ei9 o,de medicame
tu eft ftcut medicametuvulncri0 neruo£.*Et nos ta locuti futn9 oe ip
fo in Ub:o quarto.Caue tibt pterea nc re0 tnfrigidas ad tpfum g>
ucuiat quod fit.verbi gratia.ficut folatrumzfandalum:fcdipfumT
totumco:pus oleocalefactofric3.Ci?um0aute^:acbfjmeliu0 cft
vttranfuerfeminuatunntfivtrincpfueritfleruofa: qffi tucinI50i>
tudim flobotomat. C38afi»ca 63 magui eft timo:is: ppterea cp ar
teriacadit fubea:Tq? nerutTmufculiStfubcacadut/Jn ipamercjc*
flobotbomado ttbt caue:qfnfi gculTio fuerit in arterta fanguis n5
reftringet:aut reftringet DifftcuUcr.tE^otum cfofuntcldiquopba
filice oueaflbciant artertcquac vn3cufignat3fuerit:efttmabit <p
ilfit fecurttastfo:tsfle pcutiet altcra:boc eth feireoebes. Cii^ \i>
sauerisfmplurimuretaccidettbiinflattoqnc^erartenaqttc^ep
ba filic a .©5 qu 9 U tercucp fuerit liga turam foluere oebesttinf latio*
ne moUiterwugere:oeindead ligaduredt.^tfiinflatioreuerfa fue
rit:rettera. Q6 fi no iuuerit qd erit t boc fi bafilica otmifertsT ad ra
muq afccllartsvocaf redibis?qo,deeftq fupoomefticuafeidejrtfttt
ad iferto:a.3nflatio n5q? erro:e multottesefficit/tligatura fepe ar>
teriepulium^efcerefacitiTipameleuatTponitipamfupm^Teptfit*
maf<pfitveuazflobotbomat.Cuc^qu§l!betltsauer!ven§tejltsatu
ra fug ea puenit qd f\t fife lett a ut cicer i fac t tpa qo i ba ftlicaoirim9,
C3n bafilica 45 flobotomada quato pl9 ad btacbtu oefccdertt:ertt
Jani9.flobotom9pterinvenapcedereo5adoiuerfitateptt0artehe
C3n bafilica quocp no folu cotingit erro:eppte arterie:f5et mufcu
lus fub ea eft x neru9 p:opter quos»et p:ouentt erro::bocqdetS ttbi
otrimti0. CSignum #0 erro:i0in baf\\icd.zq> arterta iamfit pcuf
fa eft <p fanguis egredif fubttlt0 ruffus qui faltedo manatTlentftca:
tur cum eo tactusz ipfa fit inferio::tunc ergo fuccurre ci:t tn vulne
rt0o:tfictoparumoepiltslepo:i0 ponecumpauco pulucri^ tbu>
ri0 Tfanguis o:aconts taloes m^:rbe ctpauco alcolcotar r al>
jcgi. 2St fup tpfamer aqua frtgtda quantupotertsro:a.^t fuplo>
cutpfumfloootomatuligaturaappone tenace. Q6 fitenuerit vfq?
ad trcsoiesnonfoluas.^tpoltet tres otes qjto plus potertsttbt
<auereoebes.2£i locoempffnepfliptictsfuepone. C^ulti purta
Kiber ptfmus:
bolum arterfSUla' inddut pentt^vt ipfa cotrabaftearoocfiip. eairt
coogiatt teneat.CCSmDluiS plericp boim ppter fangui0 e&itu tno*
rf unf . jgt Ad3 eoplunt q mo:tunf ppter fo:titudme ©olotwltgatu
re quSvoluerut ppter fojtttudine jibibitioioflur5' faguint^arterie
oonec mebtu factu eft ftnxti mottia . C*5t fci aeq? cut \9 fangumi0
qftc^ j?uenit It ejvenis. ClPteterea fcire oebeso^ fanguis 6, plmoe
cepbaiica euacuaf eft d, ep colloteo q6 eft paru I upta ipmt paru fub
Ipo egredif tterminu jjatisepatis no BtraTtttbv_ppocudrio$i;T infe
nota nd taliter miidiftcatvt tnde ftt cura. CTftigreJvo tudiciu inter
cepbalic5ibaftlic5 eft mediu.Ct bafilica Adceuacuatq6efta gtcfu
ininisTvStris inferi^ jFunte ?vo btacbij fiTte eft cepbalice.2>ef ceilej
#o oicut q> q oej tra eft oolotib9 epati^cofert.JEt q ftniftra oolonb*
fpleniatq; fangui0 fluereotmittaf oonecR feftringaf .d<IDan9 fo
ilU* q fiobotbomaf i calid5 aquS eft ponedamc languts cito reftriu
gaf ^vtfacileegrediaf fi ci* egrefltooebilui fuent-.ficut eftin plurib*
c o?4 er. fceile minuunf .C^tfceile^dcfiobotbomia melio:eea qfit
tniongttudme.C&fcellarioautiudiciu eftficutiudicium baftlice.
C&rteria #o tnan* qflobotbomaf cftarteria q inter pollice eriftit
tind tce. Jgt et ue^dl iuuamctu in antiquiaoolotib9 epa tunoiapbta
gmati0 eft mirabile.agt J6af.4de' tavidtt bocin fomnts pcipiebat ci
boimnib&cfaccreflobotbomia' caufa ooloiiequeiepate babebat
4 ea fecit % fan9effect9 eft. CU>lerucpet flebotbomaf alia aitena q
ad tnterioiem partetn palme oecliuto: bac erjftit:cutu0 muamen>
tum eft piopinquum iuua mento tfttu0. C&ui autem venam ma *
tiu0 flebotbomarevoluerit % non potuerttmon erret in Itgando ea$
fo:t itercum inuolutionet iterationem facicdo fedvna oie aut ouo
busoimittat.Uerumtamenft percufltonem reiterare neceflarium
fuent:prima pcrcufltone fe remoueattnon ab ea oefcendat.C^isa
tura vero pteterea foitie apoftema affert.Jgt infrigidatio panni et
ipfiu^ bumectatio ep a qua rol.aut aqua t nf r i gid a ta eft bonat con
uentene.Opo:tetettamneIigaturacutemoeluo locoante flobo>
tbomiam autpoft cam remoueat.Jgt coiponbue quidetn macrte li
ga ture foitttudo eft caufa euacua ndivena e 1 rctinendt fangmnem
cpet0.3ncrafTi0 autco:po:ibit0ppterlaritudine"veneno appar£t
niftcoftringanf.C<H>inuto9 pteterea funt quida qui tngeniatur
aualiter oolot regaf ftupefaciSdo manuj coftrictioe b:a cb iji oimif
;onebo:evniu0.a5tfunt4damqui flobotbomumoleo inungunr.
Sed boctotumficutiamoirimu0 oolotemlenttt confoIidation£
rctardat. i£t fivenequidemquaemmanu uominauimue non
apparuerint fed apparuerint ipiarum rami:p:cmatur manus oi*
gito p:otrabendo inferiu^. a£t fi fangui^ dto ad fetpfum reuerfu0
fuent cu oigifremouef Tintumuertt*.flobotbomef . jgt fi no:mtnuaf
C <^ucp la u5d t a ffuer itvolu ta0:cut i0 trabaf iovt gcuiTio cooperia
turtfiat ablutio;ocmdci§a ad fuufitu reducaf.lPan* quocn cmini
«fenquarta* ccip.
tilbti* rectificef d; efl meUo: cu pili bjt oefup. HgetunCHCum a«*
te tn ouficio Bcufftonis adeps egreditur moUtter mtertus reducert
da erttt non erit tncidcda.jEt inboium qmdc fecundatione nort
eftfiduciababe\Jafinegcu(rtone.^tbocc\dginfinecapttuUvebemE
tergfcrutabimunnaiermotfteaccidStaliterbtctsrelTuseftCLSm
plt9 fctreoebee <p fangutni0 retetroTPculTiomo ligatio; terminati
babct bo:a;l5 ftnt otuerfa.TBam quidam funt qut tolerare poffunt
et fi febucttantes elTent.-vtquinqjautfeyfanguinioUbteauferanf.
SuntTalrjquinonpoiTunt tolerare tpfis ettam fani^vtvna fan»
$ui3 iib:a auferatur. fTUerumtamen tres inboc confiderandc
lun r o t fpoft i lonee. CUna eft leut ta 0 coipoits :t ipfiu0 I arita^.
iltt alta-efl colo: fangutnis; nam in boc etiam multotien^ac*
ctdtt erro:;quonta5 tn pitncipto fui egreditur fubtilisT alViquare
cu reptbm* ibi affuerttfigntficatiotopo:tueritteflobotbomi§ fa
cere:no occtpiaris ppter bocnS calo: fanguini* in eis replettSts R
gna bfitEmtfcef qncp fj tn tnde no cficuradu.^n etf quoo^ c\ a^ata
bfit coloz fangutnta erro:e* facit qm apa f anguine" ad feipfum tra#
bit. {[Jit tertta efl pulfus a quo reccdere n5 oebes. C Cu ergo gtr$
fienr putcbzitudo colozis: aut mutaf colo: 1angutnts;aut mutabtf
pulfusT jppiit ad oebtlitatfc retine.^Et fimiliter fi aduenerit of cita *
itots acctacs.aut altcuiaut fingult9;autnaufee:autfirito mutabt
lur colouaut pulcbhtudo inntterepulfui.CI&ui #o magt0f>para
ti funt ad bocvt fincopis eisvelociter accidat :funt tUi qui caUdarti
ejrtfiunt complejionum:macn:lara babetes co:po:a J&tquifunt$
paratiad bocvtiftud ei0cueniattarde;funtco:po:a babetc? tepc
rata:T carncaouras.tijQpoUet pterea vt mtnuto: flobotbomo*
babeat mulros.quoium qutdamftnt pilumbabctes;z qutdas pilo
ca retes. C*St pilu qnide babetes funt c5uen tctioies veuts labfcttb*
fi cut gutdc\igtvt babeat glomere' er cuculo aut ferico.Jgt inftrumfc
tuvomttuu er Itgno aut pena.JEtvt f cu tencat pilos !epo:is:Tmedt
camcm epaloetrburr.tfoUiculumufciTOiamufcatu:Ttrocifco0 oe
mufco.^ovt fifincopisacaderitqeftvnaerrebusqer minuttSeti
mef ;xfo:tafle babesboc n5vomuerit:fuccurrat:T gtomere in 00 ei*
mttta t:x ip5 cu iffrumetovomere faciatttfoUiculuet adolfactcdu tri
buat.tfactat ip5 tratjcere alic\d er eu.ctuartootamufcato:Ter, trocu
fciset^ptereavt et^Wvtuificet tt (i acctdatvter arteria fanguttf
egrediaf :fuccurrat:?repleatvuln* pilt0lepo:i0:T cumedicamineer
aloe ipfo retineat. CSincopi0 vero raro accidit in fanguine egre*
dtite.^mmof m plurimum non accidit mfi poftretentione:nififut>*
flu9fuerttfangutnieej:itU0;l5infeb:ibu0finocbi0 noncuremue fl
xfc0 adfinccptmperueniat: t tnpnncipioapopleriCT in fquinan*
ttjs:Tin magnt0apofkmatibu0 pernitiofi0:Tfo:ttbu0Oolo:tbu0:
boctamcnfacereoebemu0nificumvirtu0fueritfo:ti0. {£Mt iant
quidem accidit nobtevtmvcntemanue fermone ampUficaremu^
Xibcr pumus
fecundum altotum fent£tia0 % obliuifceremurveni* pedi0talt |0vt
ni :$; no5 ergoinei^fermonenoftru^tinuareopj. ODicemua ergo
q> ej:vems pedts eftfciatica qflobotbomatur a parte ftiueftri alca
bi:aut fub eo;aut fup:a ipfum.£t ligatur illo qo eft fupia ipfum a
fummit&tt co jevfcp ad cabuttnuolutt fafcia foititzr aut inftita.£t
mehu0 quide* eftvt an balneetur in aqua caltdatvt ipfa in longitu*
dine fiobotbomef .<D6 ft tpa fuerit occulta:ali^s fuop ramo^flobo
tbomef qul mtcr minimu % fcom oigitu ab eo ejrifttt. C*£t iuuamS
tu qdc in ftobotbomia f cia tice eft tnagnu tn ooloiefcte<£t ftlr in po
dagra.aSt tnvarice. JEt in elepbatta.Sj fciatice fcdatto eftotffictli*
C^t ejeiseftfapbena q eftfugpteoomefticSalcabitemamfeftioj
fciatica.&tipfa qde flobotbomaf pptereavteuacuef fanguie e$
meb:i0 que ftmtfub epate:tvt fanguw a gttb9 fugioiib9 ad inferio
re0 oecltnetur: q>e mSftrua vebem£ter j>uocat:t cmo:rovda$fotifi*
ci aaperit.etro o,deTacitopo:terevt lciaticat fapbenaiimili0 eji*
ftattuuameti-.f; e^pitncWacitvtogatiofciaticeplurimu couentat
oolo:t fcie: ficutfibocefletoebitS.C*&t fapbeneqdfc flobotbomta
meltozeft q fit trafucrfelatttudini attine*0.C£t ey ei^evcna curua
tureqflobotbomaf fubgenupopliti0:qtffiefficit<#tut fapbena.
&$ eftfintiotfapbena ipuocatioe mgftruosr.tioolotib9 anutemot
rovdib9.C*St.ejcei0eftvena q eftpoftalaurcobqeftcffiratmwfapbe
ne.xogaftir qu§tumipfa.C&t'ad fignum qutde>ena9pedi0 flobo
tbomia cofert egritudtnib9 q Iflut e? matertj0 ad caputoecUnatib*
tegritudinib9 melacolte. i&t tf>a o,demagi0oebilitat#tute cpflobo
tbomiavenap man9.C3nveni0 aut q flobotbomanf tfunt ip.te ca
pitt0 ejrcepta guide eftvt trafuerfe flobotbometur. £t ea90.de qd£
funt q luntvenat qda qfunt arterie. CUene ergo fut ficutvena fro
ti^q tnterouoepiftttfup.cilia.C^tipiu0cl[deflobotbomia cSfert
grauitatt capiti0:t jjptte illl cjeft in poftertote gte capitmgrautta
ti oculo?ztftupoti:tooloti capttt0toolo:i capitt0 gfeuereti antiquo
CiEt vena que fupercaput flobotbomatur p:opter emigraneamt
vIceracapiti0.C&touevenetempo:umqueftepuofeincedunt. a&t
©ueveneque funt in anguli0oculo:um lacb:vmalibu0.Jgt f mpluri
rimum non apparet nifi p. coftrictione fuffoclt e\ H*f tn ipfi0 c\dlflo
botbomuo no eft pfundad9:q: foitaffe ftet fiftule ej gculftone offte
tep et0no egredtf taguwnift pauC.OuuamStu *o flobotbomie
ipfap oua» eriftit in ooIo:e ca p tt w : % t oolo:e emigraneo. Toptalmia
antiqua.?lacbigmi0:T p5no:tfcabiet palpeb:a9:tea9botbo:t no*
ctilopt0.C^ttre0vene parue quarum locus eft poft iUum vbi ejctre
mtta0auri0tangit cumperuemtad capillo^.^tvna quidem ba>
rumtriumeft magio mantfeftaque^flobotbomatur tnp:incipio
aquet cumcaput ftomacbi rectptt fumum. J2tp:opterboc confe*
runt vlceribu^ aurtumt collt t pofterio:um capiti0.£t j5aUc\dene
•gat qo qu idam oicuntcp ouevcne q funt poft aurea flobotboman^
^enquarta* ccp.
xt qui fdio* gisnut ipfoe n5 gignant. fpet er veni0 ifti0 funt gui
dem:q f un t oue. 1 1 mtnuunf tn ptincipto lep:e:et foitis f qutnantte
t coangufta ttone anbelitus-.et afmate acuto:et rauccdine voci8:T
in babente apoftema in pulmoncet oif nia qtie eft er. multo f angui
necaltcio-.etegntudtntbusfplenieetlateru.aBtopjvtDijim^ante:
vtflobotbomo ptlum bnteminuant.C<i&od? vero Itgadi ea0 eft
cp op5 traberecaput ad ^trartu parti0 flobotbomie vt vena ertem
dido ftat ficut cbo:da:z ^fidcrei que gs flt magt0 oeclinfo: % ftat
flobotbomiaercotrartopartt0iUY. tiDpjptereavteius flobo>
tbomia ftatin la titudintix no in logitudine:t ftcut ftt in fapbena .
% fctatica.Jgt cu boc toto op3 vt tpfius flobotbomia cadat in lon>
g'tudine.|E*5tejeieeftvena q eftinlepo:e:cuiu0flobotbomic k>
cus eft ipfiue ertremitae q oigito p:elTa in ouo parttt: :vbi quident
ftt flobotbomta-.fi fangut0 qui indeegredii; eft paucu0. Hx ipfius
c\de flcbotbomia sfert calip0:T turbationi oculotuet emo:rovdi>
bu0:et boto: quein nartbus nafcuntur : etpiuntut qui fit tn ets.
Ueruntamen pleriictf acciditereo colo:i0 rubedoperfeuerane que
fimilatur fabaf et co:rupit faciem:et eft ipfiu0 tmpedtmentu mai*
fuoiuuamento.C^t venequidcquefunt fub alefea parte nocre:
quarum f lobotbomia cofert egritudini oculotu antique que eft tjc
!angutnefubttuetantiqw0capitt0Oolo:ibu0. C^ter etsfuntvc
ne que funt in labtjs et funt quattuo::et fuper vnuquodcg eo? eri»
ftitparque coferuntvlcenb'o:t0Talcolactooloub9gingiuaru«
earuj apatibu© et ijpaplajitatiT vlcertb9* fiftuli0 *fir.uri0q funt
in et0. ll^t er. ei« eft vena que eft fub Ungua fug occultii menti quc
minutf infquinantiJ0etapatibu0Ouaruamigdalaru.C£terei*
vene que funt fub lingua et erntcs fup. ipam ItnguS. C*£t minuun
tur ppter lingue grau tatc q eft erfanguie queqde^tn logitudinc
funt minuede:q:languinecoftrtngere 6, fluritej ftobotbomia tti
latitudine facta eft otffictle.C^t er. ei0 eft vena al5futa q inter mc
tumet labiueft tnfen9 q flobotbomaf p:optero:i0feto:c.C£ter.
ei0 eft vena furcule q f lobotbomaf i medicationin^ous ftomacbu
C ^r artert)0 #o q funt in captte cft arterta tp.t0 q qncp flobotbo*
mat:qncp inctdit:T qnqs ertrabif :* qncp adurif .agt bocfit j>pter>
ea vt acutirbeumattfmi:T fubtilee oftringanf 6, ad oculo^ oefcett
dut:T ppter aphftcattoni^tbncipiuj. C^touearterieqfunt poft
aure0qflobotbomanfppterfpecie0obtalmte:ett!)ncipiuaqucet
panu:T noctilopa0:tattquu oolo:e capitt0.C3n earu tn flobotbo
mia femp eriftit timd::etcuboc tardaf confoltdatio.C^al. qtiocp
oirtt op cutufdam in gula vulnera ti arteriam percuflTio parumper
tegtter qua magna fanguini0 par^mauautt. Sji5al.eifubuenit
cu medtcamenta tburi^ et aloee et fanguint0o:aconi0 et mt:rbc
et reftrictu0 futt fangut0etoolo:anttquu0queminerterioupar>
te corepoftenu0 confueuerat bsberereceflit.
3 *
Xiberpzimus;
C5tfjvcni«rqueincotpoicflobotbomanf:funtouevcncfupcrtcti
trem quarumvna fupcr cpar conftftittT altcra fuper fplencm cflpo
fita.£t flobotbomatur oenra in btdropifi.;6t finiftra i egritudini
busfplcnia.CSctto pzeterea qp flobotbomia ouas babet boza*
bozamdectam:Tbotam necdfarianuCffoozaveroelcctaeft eiuar
queeft in tumtneoiei:T poftoigcftioni0 complementum Tfuperftui
tatum cfpulfionem. 4L£t boia neceflaria cfl boia quefieri opoitct
x que tardari non potefl: % tn qua res pzob tb j tozta non 2 ttidttur-
CScias etiam q? flobotbomue obtufu* eft magno impedtmento
quontamerratt no fequitur fc3 q6 oebet:T apoftemarefacit TOole
re.C <Cu ergo flobotbomo operaberia non manu pmedo impellas
fed f uauiter blandiedo.fit etiam f urtim agasvt flobotbomi ejtrc
mitas a d tnter io:a vcnc perucnia t :quon ia m ft illud ouriter feceri*
fcpecaputflobotbomiintu0 invena occulta rumpef fractura t fa>
cit vtvcna refugiatT nonvulnerabitvenam.*£t fi perfidiofe fnftite*
ri8Vtcumeoflobotbomc5:au0mentabisma!itta5.Ctuap2opterej:
periocbesqualiterflobotbomus tngrediaturcutem anteqjcum eo
flobotbomes t cum percuirionem fecundarevolueris fi tibi necefla
rtum fuertt.Cfabi pzcterea cauereoebea ne venamimpcllastfan
guinS inflesicjflt tunc Iapfu0 t remotio min9 erut. C<£u<£vena tibi
rebellauentveloccultauerttT ipi* reptetio fub hgatura n5 apparuc
rttrfolue tpfam rmultotics tiga t iniungeeam:q copzimeMo oefce*
derafcendeooncc eammanifeftare zapparere facta0.Cf tbccc^
dem ejrperieris cum ouobus oigitis vnuquccp locozum tange*0 111
qutbus fci0 venam egtendi. £t qu5docn ta ngen0 vtrifcp:etia quan
docpvno ipfozumT cum alterofactes fanguinem inccdere oonec
altero cadete ipfius fenttesfanguinio a cceifione cum ad ipfum pcr
dudtur fangui^ t eiu0 recefflone" cum oimtttitur. i££t fcito q> ca
put flobotbomi babet fpactum tn quo penetrat:q5 tamc no eft 15
gutn ne ad artena^ aut neruum penetret .f t ipfum quide plurimil
impellereocbc0cu vena fuerit magtofubtili^.C^Pjautvtflobo
tbomi appzebenfio fiat pollice t tmpudico:T oimittatur inder. ad
palpandfi.a5tvtinmedioferrifiat apptebeTo pollice,;£tnonap*
pzebendatur fupcriu0:qfh non benetenebituntmmoerit vacilla*
CCuncp vcna remouendo fe ad partem vnam mutabitur : oppos
nes d ligaturar ftricturam ecotrario parti0illtu0. J2t cum rcmouS
do fe ad oua0 p a r t es equaltter muta bttur no oebebis eam in loit
gitudtneflobotbomarc.CBt fdtocp opjftrtctioTcompzefftofint
f m quatitatemotfponis cutts tn ourttie fut % groflttteT in multita
dtnc carnis t abOcUtia.jet cp^ vt eti§ ligatura fit .ppinqua. C f:qj
Itgatura ven§ occultauerit: facfignu fupcr eaMEt caue ttbi nca ft
gmrectttudineremoueaf cumligaturSfades:^ cuboctoto ipellc
Nobotbomii.CEu aut€ vene oeclinatioT ipft9 elettatio tibt rebdle^ej
ttterint:fctndelocuc\eftfuper eamtn cozpoztb9 macno ppzieTcu$
«f cn cjuarta; cctf.
tndnooperarc.CECaru0 pteterea ligstionf0Te5ftrfcti6i0mhm*
ctura <pb ibctvena? impletione'. CCucpvolueris lauare oigito tuo
tldt cutcvt a rectitudi nc remoueatur fcnaminuj-.oetnde lauatejic
ca x pone pa nnu emmentia' babente" x oimitte cute" vt ad locu fuu$
redeat. {p£tfcitocr> b\ mulru fudatcanfa repletionts eftflobotbo*
mt a indigen0. f£&t multotife ef i5 babentt ftbit x babenti oolo*
remcapttiaquier, cofiliofiobotbomia efTetmedicand'fuperuenit
flupieventrj3 naturalitcr 6, flobotbcmil cjcufat.
ipDzventofte. <Tap.lT.
a^ntofecutt0partgmagiir'mudiftc3tc|pflobotbomta. ^Ctpl^
ejrtrabut fanguine fubttlc c^groflum, C€t ipfasquidfcmua
mentu tn cozponbu^ compo(Tti0 groflw x craffi0 x groffum babc*
tibua fangutne efl panmtqmerifti^noejtrabunt fangufngrnecfl
Cjtrabutficut opj immo ot er eo vebemeter eftfubtilia t cuoifFtcuU
tate-.T in memb:o ventofato oebilttitatem efficiunt.
CCtutdS aut p:ecipiftt vt vtntoft in pnncipio menf!0 non appo*
nantunqfn bumo:e0nodumamotifuerut: necnebulierutmecBm
fine menfi0:qfnbumo:e0 tuc fnnt minutt.Sed in medio menftacfl
bumo:e0 funt ebultiente0:T in fut augmentotumfnt^ in co:po:elu
ne augmentu fequentea x augmentaf cereb:u5in cranet© : taqua
in fluminib* accefltoneT recefTton€babentib9.CiHrfin0 verobo»
ri0 tn oiemelio: cft bo:a fecuda x tertia. C*£t op^ quidem vt a ven
toffeftbiqutlibet caueatpoft balnefi:nifi cuiua fanguia fuerit gro
fu0:quoni5ipfefeptu0balnearioebet« vna bo:a mo:ari:Tpoftea
ventofa0apponere.C1Nurimiautbommuabbo:rentveWa0in
anterio:ib^capitt0apponere:Treperiunt inboc fenfum x intelle»
ctum impediri.C^t ventofe quidem fuper nocramqueeftin colto
pofitc nigre vtcarte eriftunf.T conferunt fuperciliop grauita ti x al
leutSt patpeb:a0T coferuntfcabieioculo«Tfeto:io:t0. igtfuper
alcbeel vice ttntnt bafilice:T conferunt ooIo:ib9 bumerom t gute.
^t fuper alcba da poflcrtU0 funt vicarte cepb alice:T c5ferut trcmo
ncapitt0Tmeb:i0quefuntincaptte ffcut facieaTOente^ctmolc
et aurc^ etocult et gula et nafu0. {[Zltntoft aute que nocre fuper*
ponuntur obtiuione beredttarcfaciunt veraciter ficut quf dam oi#
£erunt:qfn pofterio: par0 ca pt t is eft locu0 coferuattoia quem ven
tofe oebilitant. CSUcbeelie vero oebiltt at 00 ftomacbi. C*Btppfcr
alcbadam quidcqncp accidit capitia tremo: parumpenita cp mu
tem9no0 anocraTabalcbeelparuperafcendam^nificufuertnf ne
ceflarie ppter fluru fa nQuinis er tufltrqfn tunc cit ei0 eft oefcededu
Tno afcendSdu. C£t be quide' ventofe que alcbeel fuperponutur t
inter ouaa fpatuta0conferuntcsritudtnib9fanguincit:etfpafmo
fangumeo:T afmati fangmneo fed ffomacbu5 oeWHtant Tco:di0
tremo:em generSt. C,J5t ventofe qmdem q cr unbme fuperponun*
lur funt minutioi j?pinqur,Tmundific5t fanguii*»*Ocantm&
Mty
#iberp:t'mu8l
- ftrua.f[£tci qutdemque er multeribus alba ertffttT lara fansttf*
n6 baben^ fubtilemventofe in crurtbus pofite funt meltotes cp flo
fcotbomia q fit in fapbena .fEOuidam pzeterea oirerSt <p vento*
fe fug oectput poflte x fummitate' capttia conferut am&ie t fcoto *
m\t% tardSt cano0queadmodtioirerut.C9nboc vero cofidera*
lio eft babWa.lRS tflud in bts operatur cotpoiib9 t non in alt?s:
qnt plurimf 0 co:po:u feftinare faciut canos: % t mpedtut intellectti:
% c5fcrutegrttudinibu0oculi.l5t becquidcefimaiozea^vttlita*
qffi ofertit eog fcabiei:T botbo::T almufera gt x egrefltontvuee. €>3
intellectuimpediut x faciutbereditare ftupidttat&Tobliuion&et
malttta cogttationuir cgritudines ptna netes: t nocet aqua in octi
lo babenttbU0.£5ed fo:tafle fibo:a fe ptefentauerit qua illud ficri
; ©ebet non tmpediunt. {[Vlmtofe aut fub mSto pofite p:ofunt oen>
■ tibus repleti0:t faciei x gutturitT tnundJt caput x mandibula^.
C^rventofe rbenuWuBpofite coferut apoftematibu0 coraru:Tea
rufcabtet:Tbotboi:T podagre:Temotrovdib':T elepbatte t ve*to>
fitatib9vefice:etp:uritui oo:fi.CCnncp vftofe ifle fuerintcfiigne
fiuc fint cu fcalpellatiohefiueabfcft ea tuuabut etiJ in boc/CSed
ille quidc q funt cu fcalpellatione funt foitioies pteterqHn ventofl
tate.TRS q flnefcapellationefunt tn remouedo vzntofitatts frigi
da0 x vt radicitu0 euellantur bic x vbicn funt fotttote^. CHetofe
pteterea in an terioit parte cora?r tefttculop apoftematib9 cSferut
f vulnerib* corap x cruru. C£* ventofe in poflertoii parte corap
fuperpofite ptofunt apattb* x cxituri^ q in natttnw fiut. CL^t ven*
tofepofitefubpoplite coferunt pulfattoi poplttis q ercaltdisge»
ncratur bumotib9 t erituri0 malt0 x vlcerib9 putrtdi0 in crureet
pede.C^t ventofe fuper oua0 alcabi c5ferut pbtbtttora inftrumS
tote x fciatice x podagre.
Ctlentofe autfinefcarificatioe qnoj ponutur piopterea vt mate*
rta a parte fui mot* trabat : ficut cu mamilli^ fuperponfttur tdeo
Vtcurfu0fansuirti0m5ftruiretineaf.iBtqticp qucrufvtaf5a pfun
dfi ad ertertota trabaf :ideo vt medicametu ad i$m perueniat. £t
qrtcp requirutur pptereavt apa ad aliud mutetur mfbtu q6 igno
btltu0 in vteinitate eriftit. £t qu5docp requtrfltur ppter ea vt me*
b^calefiatT'fangui0adipmtrabaf:Tipiu0refolu5turventofita
t e 0. jgt qncp requirutur ppterea vt mebm ad fuu naturate locn re
ducatur a quo remotufuit ficut fit in ruptura insuinte.^tqiiqj
requiruntur i5 vt oolot fedetur ficut cu fupponunf vmbiltco in oo
loiecolice vebem!ter cog?te:T in ventofitatibu^vStri©:^ in ooloti
bti0 matrtci0 c) accidut apd motuim^flruo^Tjjpiie \ adolefcettb9:T
fug laritatS ptt5 erterio:i0 core:ficu t fiti fciaticaTcu timef ofli0 eri
tns a tucturatTlter oua0 5cba0 pfuntouab^ancbi^^Touab^gttb5»
lterio:ib9cora?T emo:rotdib9Tbttti rupturS fguini^T podagrfc?.
CUftofc e]<^fuBnate0pofitea totocotgetrabntvt a caplte.l&tcS
ferutiteftini0T meftruopfanlt comiptton&talleutal: g ea0 edtp*
C^t oicemti0 quidem q> in ventofte cu fcarificattone trta ejtftunt
iuuamenta.1>:tmu eo^ eft euacuattont0 er. ipfo m?b:o. £t fecudti
eft repofttiont0 fubftantie fptritus neeuacuatione bumotts o, edu
citur fequendo euacuetur.^ttertiumeftqfftnoncuratvtec pitn*
cipaltbusmembits fiat euacuatio.Scarincatiovero ptofunda efl
vterp:ofundotrabatur,C£ocu0p:etereavbi ventofa adberet
qttandoqj apoftemaf Tfit.oifftcilead tpfamremouendS. ip>annu0
ergo aut fpogta tn aqua tepida tnfufa quecaltdttati attineat:fu>
tnatur tcutn ea in circuitu fiat:emb:oca.*Bt boc qutdem frequeter
contingit cu fuper mSmillaru parte^ventofa^ ponitmra vt fangui
ma menftruop flujru^ter naribu^ arceatur:quaob:e fuper ipfa0
m5mtUa0ea5 ponere no oebem^C<£u<ploc've"tofe inungef : ppc
ipfam fttfpedeTno tardee:f5 ad fcarificandum feftina. Sitcp p:ta
pofitio Ieui0 Tcito remoueaf tpfa.SDeinde f m oidinl tardef tpflu?
remotio Ttolerantia.JEftopjqutde vtventofatu0Tpoft vn& bo:$
cibetur.C3"fan0p:eterea in tertioanno ventofef poft tranfactt*
Duobu^ anni0:quoniSp:o:fuenonoebetventofaricumeft vniue
annt.C3n ventoffe quoq^fit fecurita0nematerteadtnferto:a oe
fcenda n t. G&t colericu0 qutdem ventofatu^ poft ventofa^ come*
dereoebetgranamaUgranatiTtpfopfuccuTcariolasrcujuccaro
autlactuca0cumaceto. C2Dc .fansuifugi^. Ca.iz.
IIRdt oijerunt q> in quarunda^ fanguifugaru natura etiftit
venenof!ta0.C3bei0t£iturcauendueftquefunt c?r genert.
magnababenttumcaptta:rquarumcolo:e0funtantimoniaIe0et
nigreaut quarum colo:eft vtridi0:aut quefuntlanuginem babf
te0tftmtle0 me^amerj :tfuper qua0 eriftunt fila colo:i0 asulutqus
rum colo: flmilatur madton.3n omnibu^ enim tfti0 eriftit veneno
Hta0.^t p:oueniunt er eia apoftemata TfincopittTfangutnie fht*
fB0Tfeb:i0:t[a{ita0:tvlcera mala.iEaequoc^ non accipiae cr aqs
maue tn quibuslimue aluet eft ni gerTcenofue tmotus ftatim tur
bat aquamtfetet:fj tlla0 elige que in aqttia colliguntur cocbalib^
toIubiatu:Tinquibu0mo:anturrane.lReq?attenda0 illud quod
qutda" otcunt q? fl flnt in aqut0 vbi mo:5tur rane funt male. Sitcp
earu colo:fimili0 reifuperquSerifttt viriditas. ^ttendantur m>
per ea© fila ouo colo:e arfenici babftta.iEt ruffe rotltde q funt co»
lo:ieepati0.igt tlle q fimtlatur parue locufte tcI caude murie fife*
criftutTminuteparuababSte0capita:oe0ifteelisedefunt.^t nul
Ia0 magisetiga0q3babe*te0ve*tre0 rubeo0:TDo:fu5Viride:tpctpue
ft er. ae"j0 fuerint currftibue. C^ riractio ptcrea fangufe a fangut
fugie facta p:ofundio: eft ertractione q fit 015 ventofl0. C£t i pfc
qutdem anteepponantur quafiper vnsiotecoUigendefunt. £tco>>
ftrictionefaciendueftvteuomat conec Q&inearuefiftitv5tHb9
cgrediatur fi boc ficn poterit, tx ipfis paruiit fanguie agm aut
fi ii«
atteriu* rdpffciatur vt inde nutrianf antcd^ponanfcoefde fum$
fur Teau vifcorttas rfotdito dt aliquo q6 flt vt fpogia mundenf .
CXocuffpteterea vbi funt aponfdecu bauraclauef :Tfrieatioeru
bificef:pofteac|^olunta0apponedCfanguifuga0 afFuerittn aqut
ptjcianfoulcc'Temudenf:oeindeapponanf.C£reoautq6ea0efrt
cttvolfitaria^adfefufpendendueft vt loc9luto!iniaf autfangufc
CCuqjbefuerintpleneTea0ptjcerevolueri0:pu!ueri$a fupea0 pa
rum falieaut ctnerie aut baurac autfete cobufte aut Itni aut fpon
gic cobufteautlanetcobufte % cad£t. C^t melt* quide' efl vt poftq^
cadut loc* ventofa fugaf:Terfanguine loci paruper accipiatur vt
mcnfureipfarummalttia remoueaf.C£i6fi fangui^non conftrm
getungalle cobufle aut cau; aut cinis aut tegula cobufta t fubtt*
Itter pufuert^ata fuperponafunaut aliqua ab iftis e£et0 q fangui
ne" 3ftringunt.€t boc cldc" op^ vt f!n t apud efi £parata $ fanguifu*
gas apponit cu tpfe fe fufpendSt. CSppcfitio pier erea fangutfu*
ga?2fert egritudinib' fuccutanei0:ficut fabaf talcubeTets fiTib* .
C^Deretentione ectum que cuacuantur. €a .23.
jnf2lque euacuantur retinentunaut ppter materieinclinatto*
VjLnem abfojalia euacua tione. %\xt ppter inclina tione cum alia
euacua tione.3ut ppterea cp ipfamet euacuatioiuuaf :aut medici
nie infrigidanttbue aut ftiptici0:aut vifcoffcaut adurentib* :aut
flrictura.C^tretStioquid^euacuationieppterattractioneftne
alia euacuationeeftficut appofltio ventofapfuo mammillaafacta
ad boc vt fangul0f!uru0 ejmatrice pbtbeaf .©5 melioi attractio
efl cu qua epiftit fedatio oolotia illi* a quo trabif . C^t ea quidej
3 fit ppter attraetione" t\ eftcueuacuattone eft flcut flobotbomia
bafiltccfactappterboc autret&iottomttuaflur^ivStrteaut flu
j:U0 ventri0 vomttui:aut vtroiuqj retetio puocattone fudoti0.J$*t
euacuationtb9 qde iuuamentu eft flcut ftomacbi Tinteftinog muu
dificatio ab bumotibu0 vifccfiemalialaberefacientuycu picra.
£t flcut ftudiu q6 adbibef ad 00 ftomacbt mQdificidu vomitu p>
pter incifione* materie vomtt*m5fiue. C^t medione §d£ infrf gtd $
te0 licldecogelSt Totificia jftringut TCoSguftat. C*S ftiptice qui
demmedicinemateri5coarct5tTc8nale0c5ftringut.C^tvifco*
#e quide medicine opilattoea in cSnaliu otificfle efficifit-.q fl fuerft
flcute plueoperabunf i!!6.£t adurftcsquidcVorttces efficifit vt fu
perc$nali0 otificiu maneSt Tipfum daudflt Tcofirmef ;f? tn earuj
impedim&u timef . &t boc eft qm pofftbile eft vt cottejc rupaf Tera
dicefTamplificattofotamini0augmenref.C£te£adurentib9cV
dtm funtqdSin $bu0eriftitftiptictta0ficutatrramentu:TquedI
in o,b' n5:ftcut cal? n5 tttineta.&t adurente^c^df ftipticefunt ne
cetTarie: vbivolfita0 evt cottep fir firu0. £t alie funt neceffarievbi vo
Ifita0 eft vt cottcr. eadat.aSt ei* e^dem q fit ftrtctura:a!ia eft cu clau
fitra foiamini0Tcoartatioue ad boc vt ipftusptee tnvnu coducanf
fen <\mml ccjriijV
ff eut coftringif illud q6 efl fupta cubitu eu flobotbomatot iu baff>
lica errSs gcuttt artertS.J&t alta eflquefit opilatioeotificft vulne»
ri0Tclaufurevieeuacuatificutpilo0 lepoti0 tnvulnu0 ponimu0.
C^>ice:n°crgoo^flf3nguini0curru0e|:apertioeoiificio9tena9
fuerit:fttptici0 medicabif vt otificiavena;* pflringanf. JSt fi er ru*
ptura fuerit-.ftipticissutinofis flcut terra figillata.igt fi er cotrc*
fione fuerit eo cp carne nafci facit:cu eo q6 cotrofionem abftergit-
<E2>efanatfonibusopiIationum. Cn.14..
Otf>pUatione5 aut funt er bumotibu5 grolTt0:aut vifcofi0:at
multi0. C*2t multoj? cidem bumo^ em&do cfi ei0 alia no fue
rit ca malitia remouebitur ertractione ipropflobotbomia^autvE
trtefluru facta. CD£t fi groffi fuerint:indigebunt 00 q refoluant,
*DCt fi fuertnt vifcofl:Tmartme fi fuerint: fubtile0 erunt eisnecef*
farta ea qtncid5t.C^^ttuqutd5i5fauifiioifferenti5tntergroft
fum TVi (cofuf.&t cp eft ficut otff erentia inter glute' liquidumtluti
36t grofTo qutd? refolutiuii eft neccflarinadeo vt ipfum attenuet-.t
eiuaerpulfio fiatfacili0.£t vifcofoincifiuumeftneceflarium tdec*
vtmtcrtpfumTtd cuiadbefitpenctrefcTtnter eafeparattone*fa#
ciat tvt ipfum in parua fecet fruftatquonia' vifcofuj oppilat ppter
«a:qt adbcret:Tppter parttum fuarfi cStinuationg.COpj autent
vt in refolutione groiTi a ouab9cotrari|0 cauea? reb^quaru vna.
efi refolutio oebili0 q tn raritate matertei augmentu emcfcipffti*
locu augmentat ita cp ad refolutionfc* n5 puen tet:quare oppilatic*
nem augmentat.ft altera eftrefolutiofottiflima qua eiu0 fubti*
le fit vapot Tfpiflum ipfiu0 fit lapi0.C"Cum ergorefolutio ftntis e*
neceflarta tuuetur lenificantemibtili cujmateriatncfnSfltgrof»
fittc0:f5 fit mea calottemperatusqui tuuet tnrefoIuedototumiU
ludqoefioppiIatum,CE^teroppilationibtt0 cjdem peio:e0 funt
oppilatione0 venaru. *StoeteriotC0 eis funt ille q funt in artert'10.
a£? t fadbuc peioie0funtilIeqtnmembH0erifiuntpitncipalibu0.
C £rgo cum in apertiui^ (tiptici ta 0 r fubttltta 5 coniungenf : ertt
mdtu0;quoniam fttpticita 0 remouebit a membto fubtiltattui gra
uamen.
C^entedicationibu0apofiematum. Ca.if.
'#>oftematumquedam funtcalida^quedajfuntfrigida flu
,ra:Tquedamfunt frigida oura.JSt ea (amoirtmit0.
ft& ipfotu^ qutdem caufaaut funt ptimitiue:aut antecedente*
C*t antecedcnte^qutde* funt ficut repletio. C£t ptimitiue funt
ficutcafu0:autpercuflto:autmotfu0.CClued5 veroquefunt t%
caufi^ ptimittui0:quandoo3 cu^ cotpoti^ refolutioe fe' reptefentat
£t quandocpeueniutcuequalitatebumo:um.C£tea quidem t\
funt ppter caufa0 antecedente0 aut ptimittua^ cu repletione cot*
poti0 reptefentata.Sutfunt in memb«0 quc ptfncipalibu0funtvi
cina ficut euacuantia^ut non funt.^t fi non funt nuUo modo att
1S1
Xiber piimus:
quid er. refolueW eft eisapplicandu in ptiucipio/Jmmo meTwttrtt
e^pellcs eft meliotandir.fi tbt fuerit membtS erpeUfe.aut totti coi
pus meliotef :ft no fuer it ibi membtu fingularequatenus ad ca b ♦
ucnizt qcquid refrenat:7ad T>iuerfu5trabtt7fhptictiefficit .Mt tn
cu oiuerfitate ilil9 mcbn fit attract io ad tU5 q6 in aliolatere oiuer
fo eftpofitu j?pterepercittuipftus:autppterr5poderofa5fuB ip*
fnmoelata^nam multotiensamanuapoftemofa trabtf materia
qncualia resoeferfpoderofa tbota vna tcnef.COpjaut vt fti*
ptica c5ftrictiua repercufTiua frt $idc coplqrionis pure ejciftant fl
apata fuerint acuta.CXto ft apata fuerint frigida 0P5 <p altcut
ftnt admiyta in quo vtrt^fit calida cu ret&ioe ficut fquinltum et
blacte bijStte. CCo aute maturarevolueris:minuasretentiuum:
x admifcepis ei qo fit refolutiuuoonec ad ftatu perueniat: tftcenitn
ipa admifceda crut equaliter.CCu 9ni oeclinatto fuerit no fit ibt
nifi q6 refoluat tla ju efficiat. &&X op3 qutdS vt tll6 q6 frtgida flu
^a refoluitfit abftcrge* 7erKca^.fitbocc}d^plurimutnuenitur in
calidis.tr J^a attt qppter caufas eriuut pttmitiuasvbi no eftbuo
rum reptetio medicart oebet in ptincipio rei cu eis qfluja faciant
Trefolu 5t.*Et fin6:cueoq6fitficutiHudq6ptimu5medicatii futt
^Siverome^tuapoftemofu5m6btiptincipaluj cmunctottu fue
rtt:ficut locaglanofa in collo que furtt tn circuitu aurittm ccrebtf
aut afcelle cotdis:7tncjuina epatismullo modo erit ei appltcandu
elicid q6 refrenet:n5 ideo q6 boCno fit medicamentu apoftematii
eo9:qntboc eft ipfo9tnedicamentu:f5 qt voiumuaipfo^ medtcari
apoftemata:immoftudiumadbocimpendcrcvt ea augmentem*
it materiaad tpa trabam9.£tno cttra m? fi tnalicta in mfbioaug
mfctata fuerit.lRo entcuram9nifioeeo q6 mebtoptincipalie me
tP. fttimem9 q? materia' fi refrenauerimuatredipit ad mebtuptl
cipale fBuenieni' tnde ad tlludq6 emedare non poterimu9.Qua>
ptoptervolumus vt malicia in mgbtumcadatignobilfccu ptinci*
pali cotulerit mebto ita vt ftudiu tmpendam9 in a ttrabcdo mate
rt5 ad mcbtu ignobile:7facerevt ipfu^ apoftemef .£ t fi n5 cii aln>
faltecuventofisTemplaftris attracttuisacutia.CCunqjad colle
ctioneperucnerit buiufmodi apoflemata aut reliqua abcie «qitq*
apcrienturperfe aut maturattonia adiutotionquSdocBindigent
maturationetfecttone fimul.<ll>aturatiovero completurer. eoiu
cuiocumcoloteepifiitoppilatioTgluttnatio vt peripfumcalotre»
*tneatur,Qui autem maturationem effictt cum aliquolquod fitff
cut btnoi maturatiuum:attendere oebet: vt fi vtdcrit calotemina*
tum oebtlem %q> membtu iam oeciinet ad boc vt eotrumpatur.re
moueat ab eo glutinofa 7oppilatiua:tponat apitiua-.tfcartficatio
tiem faciat ptofundam. Deinde adb tbeas medictnas in quibu*
epflit refolutio 7oeficcatio:ficutoe ctsinueftisabtmus in libttff
parttculanbuff.ilDul.totien? pteterea erit apoltema ptofundum;
«fenqtiarta. eqtiii).
t erit nobi5 neceffari& trabere ad partem cutie:t fi non cum alio
faltecum ventofia ignitis.1 C3n apoftemare aut ouro qftftat" ter
minu pertr5fiuit regula in ea eft vt mollificet qno> cu eo in quo eri*
ftit calidttaa t ficcitas parua .3deo ne qd er eo fpiflum eft ptopter
mulfa refdlutionemfiatJapi0:tmmo totu adrefolution£p:epara€
1P>oftca fuper ipfum refolutio fo:tio: fiat . SDeinde 11 timetur ep rc
folutione eius qd refoiuif ne quod remanfit lapia fiat.ite? ad mol
lificandutplumfecudoredeatiTincefianterfiatbocDonectotumfi
niatur inter mollificandi t refoluendtvtceealiter viree.Onflata
aur apofiemata cureni er. eo qo calefacit fubtilt tate fui fubftantte
piopt erea vt ventofttatea refoluat % 'po:os ampttficet;n& caufa iri
apofieinatibu0 infiatis efiventofitae:grolTitie0:tpo:o9claufura.
C£>tudiii quocp eft adbibendu m p:obtbendo materia' ep quaven
tofua puentt vapoi. C*2 J apoftemattbcp:eterea funt § funtvlcero
1a :ficu t fo:mica:que funt infrigidanda ficut fi egmon: fed no funt
mollificada: t fippterea q> funt apoftemata funtmollificandaum
mo funt ficcada:qm acadens boc iam fuperauitcaufam .laccide*
cffieft vlcerofit90oequa ttmeturcj? accidat autq? tamacctderit.
a^tvlcerofitatie cidej medicamentueft oeficcatur.Tre^ ei magie c5
trarta eft moUificatio.C^cultopaut apoftematumaterta mtno
r5da eftflobotbomia r ventri0folutione.C^top5vtea babe^a,
balneo x vtno % mottbus co:po:ei0T animalibua fuperflut0 ficut
ira t fibt fimilibu0 caueat.*ft>oftea in p:f ncfpio ret adbibeat ei qd
abfqj nimia fuperfluitate repercutit:T p:op:ie fi in memb:o fuertt
qdfit ficutftomacbu^aut epar.CCuncpbo:a refoluendiarTue*
ritmonocbeooimitterequin ftiptica0tnedicina0babete0odo:e$
admifce90:ficut in p:ecedentibu0 ttbi narrauim*. *Et epar qutdej
T ftomacbua plu0 indiget boccp pulmo. COpottet p:eterea vt
moUific3tiafubttliaqueifti0adbibeturfintmedicineinquib9ert
ftit no maturatio t fint apoftematib^coferfte^.ficut fol§trfiTcafia
fiftula. 0olatrun5cppp:ietateb3refolu5diapoftemata caltdaci
Junt occulta.C^Bt ea qde babenti no eftoand9 cibu0 nifi fubtilis.
afct no in bo:a paroj ifmi fi ibi fuerf t.TRecp in p:incipio fuunift p:o
ptermultSDebtlitatgfiat.CCumautefintbomafuguenerit piot
pter collectione* apoftematt0 tnterio::0 cuj cafu vtrtutt0 fn itincrt
mo:tt0 erfftit:qfn virtU0no fubftentaturmfi nutrimcto:Tnutrtme
tum eft re0 magia tlmo:ofa.£rgo fi refolutu fuentvalde bonu erit
Qofi apertafuerinfcoanda funteisq ea lauentficut aqua meilia
taqua 3uccari.1f>ofteaoenturei0qttefuauitermature"t cufiecita
te.ft>o(tea in finereinoadbibeatur nifiericcatiua.i£ttud,de"fcte05
bec cr Ub:o t\ parttculare^ egritudine0 colligit f m oeclarationem.
C^ft p:eterea cu in aftetibtm occulti0 q fub v&rc ejiftunt 2tin$it
error.qfn qft non funt apata fed ruptttre:epfttt in perfo:3doea tt
moi&t plerucg apoftema occultu no etiftit i panniculo; fed in tpfb
Kiberp2t'mu$:
inteftino:T eft in apertendo ipfum timot.
CS)efcctione. Cap.l6.
g~% XXi plagS fecarc voluerif.opottebit vt ei' feetjo inceda t f m
vAMutgap collectione q funt interius in illo mftno.lRifi fuerit
taiecmaltflt eft fronsiqjfi (1 incifio incedet ficut pcedfit rugaru tpfi'
coUectioneannctdef mufculus frotis:x cadet fugctltn.^t fmtiuter
in mebns rugap quap inceffitflf oi tterfificaf ab tnceflu vtllop fuos
mufculo^.Op5 ergovt fectot er. anatomia fciat anatomtS neruotj
% venapTarteriaruneerroieinctdataliquidepeis. C^tooj etil
vt fedt oeferat multa^ er. medicinis fanguin£ coftringetuy x em*
plaftris oolote" fedStibus x inftrumette: q ad boc p.tine5t.1babeat
crgofecu qd fit ficttt medicina iJa.Tflcut pil9 1 epoita x tela aranee
x albttme ouiT ferramenta quuyadwrif :omnia effibecfangutnt*
flujupbibent:fiueeperrote tpflus |meniat:flue neceffario:Tvt me
dictnas oeferat b\ flura faciut. {£Cu<$ eritur3 pfotauerit x qd l ea
contmef ertra jerttmo oebebtt et adbtbereoleu neq? agu5:ne# em
OrS inquofitoIefinecpfepufuperabud5«ftcutbafilico:tmo alto,d
qd rltflcut emplaflru er calcSto q6 apponat cft eo indigebit.igt oe*
fttper i mponat fpongia in vino ftiptico fnfufam.
CS>2egritudinibu5Co:ruptioismebitT|Oetncifione. Ca. 27.
^TClmmSbtupptercSplerionemcumaterta aut ffne materia
\JUo*rupitur:t non pfecerit ei fcarificatiomecp epbitimari ep
to aj> coferre c5foeuit oe eis que in libiia particttlario' oicta funt
efl necefle vtcaro coirupta 6] eft fupta tpm remo^eaf.£tmelt,, qtti
demerit vtfitflneferro fipofrtbilefuerit:qf?iferru plerflcflinuenit
tunica* mafculo^ t venaru pulfantitt periculofe. Q6 fi boc n5 c5*
tulerit-.TcotruptioiSincarnepcefrcrit: necefleerit vttpfa tncida*
tur:« vt locus inciflonis oleo feruSte adttraf . £$ boc efn ptouenit
fecuritas ab acuitatemalitie ipfP:r reftringif fangninfs cpitusix
nafcunf fuperinciflonislocBearoT cutte eptranea: n5 .ppotttona
lis:fed res que magis carni fimilis epftft ptopter fui ouritie*,
4£Cuno3 wcidendi volfitas affuerit:tenta tntus ertt tmittenda Itt
circuitttoiTfo voluedo oonecqft fane teneaf reperiat.^t vb{ oolot
fitfottiot cvvmta immittif:qnt eft tcrmin*fanitati0.*Et vbtcuncp
tnuenertsIafitatStretenttonisoebilitat&tottttn erit e?collecti5e
efusquodefttncidendum. C^-uandoo^autem perfotaturillud
quodctrcundatosquodvistncidereita cp foiamfna ctrcundent
ipfum.!ergorumpeturper ipfum ttncidetur:Tquandoc£ ferra>
tur. QjZunc$ boc facere volueri0:fepara inter iucidentem t per*
fotantem.r inter carnS vt no redeat. C^f ergoipfumos q6 1 nef
cefretnciderefueritfruftum tmincns q6 n5 pofTit aptari ita vt oe*
betirtecpfit eius rectificattonefiduda:T timeatur necotrumpatur
tcotruiupattlludquodeflcotam ipib fubleoabimus ca rnem ab
co:aut fcindedo;oetnde ligandoT ad omerfitg tem pariie illius e&
^enquarta: cqxl
teclMoiauf alij0ingenij0 q fenfu^oemSftrar. Hj£t feparabim' tn
ter ipfum x ftumbtu nobtle fi ibi affuerit cu pims q ipm ab eo dort
gabunt: t poftea i nctdemua. £ t U 00 fuerit tale quale tftos coje:et
fuerit tnagnum t neruia t artert 10 t venis p:optnquum:tf uertt ei*
co:ruptto mul ta :oebet medicus ab eofugere abfqj tpfi5' tnctfioneet
fcarificationecumferro veligne.
CS)e medtcattonib9 folutiontff 2tfnuitati0 tpfotujvlcerO.Ca.lS.
BOlutto continuitatta tn ma gni0 membits medtcaf equatiSe
tltgatura couerneteq tooctrina reftaurattoujoicta cft. £t tt
bi i fuo loco poftea venietcuquietet comeflionecibi ^glutinatiui
inquo babetfiduciacj^ejipfonutnmetugeneraf carttlaginofum
q6 labia f racture claudat t i vnu coducat ficut ctbua q fit oe eftre
mitatib' aia!ifi.3mpombtleeni eftvtoo reftaurcf :tpp:iel cc:gtb*
cofiftentiu" nifi f m buc modu:qfft nullo mo redibit ad cStinuitate.
C£t no0 qdc 6 reftaurat5e fermonSer-cifitu loqmur in tibiisgtku
lanb*. C3mctio aut imedicadofoluttoej ^tinuitatts cj f mebztsr
accidit|molIib9:eft triu ptincipio^curSbabere. fp>:imu eo:ur.qni
fi ca fueritftra mtnufd3o3:?retinereill6q6fiuit:tc5ftrtngereeiu0
tnatenS fi ipfa fueritcurrens.£t fecundu eftfijurS cSfoltdare cu?
medtcints tdbisc5uenientibu0. £ t terttu eft putrefactione pbtbe
re cptoplus fuerit pofTtbile.CCucpabvno triu te erxulauerio; redi
adcogttandu oe oucb{,remouentib9.C£uverot& fci0qu5 illud
q6fluit:retineat CS5c5folidatiofitadiDgedolabiafi adiungti
tur t e jtccSdo tcomedendo glutinatiua . C*;t fcito cp intetto i me
dicS dovlcera eft erf ccatio.Quod ergo er. eio nondu fuerit tfh erfc»
cetor. j£t intU6qoe?:ct0putridufuerttmedicine acute co:roftue
mtttatur :ficut cak2tu taljegt tarfenicu tcalnq fi n5 c5talertnt:ne
ceffa n9 eft igni^. £ t medicina q tft copofita tp f lote eri0 1 cera et
oleo:qfftipfa floteenamudificatt j>btbetmo:fioni0 fuperfluita»
temoicotcera.3pfaergoinbacre mcdictna ejriftttteperata.C£t
oicem9 q> oiavlcera: aut fut fimpltcia:aut ?pofita. C&t fimplicia
cjde cumfuertnt paruatnilej:eo9bumiditateco:rodef:tunccoti
iungenda erunt tpf o:um labta:t liganda cuftcdiendo ne inter ipa
aliquid olei aut pulueri^ cadat: qfn confoltdabuntur. £t fimiUter
magnuoecutusfubftatta mlperdttufueritet cuiu0vnapar0 altj
appUcaripot.C<fn>agniverocuiu0parte0applicari non poflunt
fiue fit ftftura fiuec5cautta0 vcl fpatium pleria tanie: ct iam aucjd
er fubftatia membri perditueft:curatioeftertccatio. CStergotU
lud q6 perdttu eft tantu fuerit cutis et necefie erit vtcicatricem im
ducat.£tbocqutdepereffentiamcuftiptici0.^tperacciden0qui
demcu^calidio cfietet0paruq6fitadi!ftufuperponef ficut al3egi
tcslcantu:qmmagn|iuu§tinericcando:etmagt0perducuntcru*
fem. nSfi muliufuerit:co:rodettin vlceribu0augm6tufaciet.0t
au t illud q6 gditu fuit:fuertt caro:ficut eft in vlcerib* pfundi^mon
£fberp:imu£ >
eritfeftinandfitn cicatrijandoeaumo ptitno erit ftudendu vt caro
tn eiflf nafcatur.Jgt caro qutde n5 generaf nifi er eo cut9 flccitas no
muttu gradu ptimutranf cendit. dTlerut a mc bic cod ittones atte *
dunturoequibu0curaeftbabenda.C*Sterei0eft ^fideratto oi>
fpofitionts coplerionis mcbu puncip alts; et comp lenonis vlcertff .
iluonil fi mebtii in fui c5pleri5e fuerit multe bumtditatis: % vlc*
no fuerit multe bumidita t is: fuff tctet ficcttas pauca in ptimo gra
du:qmegritudon5 multu futt elogata a natura membti.Sj fi ml
bxn fuertt ficcu % vlcu0 bumtdita 1 10 multe: erit neceflariu illud qd
ericcet in fecudo gradux tertio vt reducat ipm ad fua na turalem
coplepione.irt m tcperatis quide otfpofitto erit equanda.C ^tep
eiseftconfideratto coplectonis tott9 co:gt5. TOcum coio9 fucrit
multeficcttattsiT mebut augmetatu in bumidttate fuerit fepera >
tum f m cotpus equale er tepera meto erit ert c ca nd u. aBt filr fi coi>
pU0 fuerit tn bumiditate a ugmcta tu x mcbiu tn ficcitate.£t fi am
bo ad augmen tu oeueniunt: tiic fi egr el T110 fuerit ad bumidita tent
ampliou ericcabif ficcitate .$t fi fuer it ad ficcitate* minoii ertcca*
bitur ficcitate.Cjgt er ei0 eft c5fideratto virtuti© ficcantium: qnt
l5erficcantib:, carn6 nafci f acientibu^ ericcatto foitis n5 queraf:
1 5 ericcatio q fit talts quans eft tlla que pbtbet materia Jcj lupflui
q oefcendit admcbmqofit aptuadboc vtcarmagnatiofit erea
multu tn ea queritur tn ficca nt tb9 qno funtadbocvtcarog tpaj
Seneref:f5 vtctcatri^atio fiatp.ea.igr ei0 em quertfvt fint piuo ab
ftcrgetia;et magi0 lauatia plus 63 ficcSt ia:er quib* no quertf mfl
cicatrtja tto et ofolida tto x cotinuatto.igt ols quidc medtcinc que
fine moidica tione o eficc5t:fun t ingredieteg in genU0 earu que ca r ♦
ne" nafci faciunt.C^ mn* pterea vicu0 qo inlocoejiftit nd carno >
fo efl inobedieo ad'boc vt cito medicetur. £t fiTr rotundu. i£<it>c\
dicinia aut ficca ntibp x ftiptici0 que in vlcertb9 occultis' adbibent
funt medictnemudtfictites;ficut mel. Bt medtcineloco ppne: ficut
Diuretica medicinis vlcera inftrumeto? mnt cur£tibu0. CCuncp
cicatmare voluerim^ponem5' mcdtcinas cu ftipticitate fua vifco*
fa0 ficut terra figillata.C*St fcito cjp queda" funt vlceri0 fanitatej
pbibentia:erqutbu0efimalitiacoplert5i0 mebzi quareftudereoe
besvtipmrecttfices.ftmaltttacoplertoisfangutnts qutad tpm
aduenit quare fuccurrere oebes cum gnationeboni cbimt.act mul
tttudo fanguinio <\ ad ipm fluit t bumectat ipm:cut fuccurrere oe
be0cueuati5exfubtiliati5ecibt x factcdo vterercite! fi pofitbile
fuerit.i2t olTt^cotruptio q6 eftfub eo x qdet tranfmtttit fatuc.£t
bmo t a,de cura tto no efi nifi olTtg tllt9melto:a tio:t ip t us! f rica tio fi
fricatio tot& ipfiu^ cotruptione remouere poterit:et accipere ipfuj
% incidere.C<lfrultotieu0pieterea eft neceflarium medtcati vlcera
vt fecu oeferat empla a ttractiua vt eis f rufia offtu$ et re^ ertra nee
carni inftte euetlanf.jgt f\ non;p:obtbebut vlcu^ mclio;art, C Ul>
^fcn quarta: ccpvj.
ceraquocpnutrimcto indiget j)pter&vtcofo:tatiofiat.iEt mino*
rattoe nutrtmcti j>ptereavt faniet matcria reftrtngaf.f t inter bec
ouocdtraria erJftttoiuerfitas:qffi faniesoebilitat:quare c5fo:ta*
re necelTe effrmultiplicaf rquare necefle eft nutrimctu pbibere. 4De
dicus ercjo oe boc fblltcit* effe oj.CCuqjvlcus in {mctptofuerit n5
05 eger balneu mgredunecp ipj aqua tSgere calida :qm attrabet ad
ipfumquodinapoftemateaugmctumfaciet.Sjcuvlc^quteuerttt
fanie" fecertt fo:tafle!tuc factle fiet a.1£Q mnepterea vlcusqd cito re
uertif poftcB carne repletu eftr cofiderari 05: eft in femita pueniedi
ad fiftul5:oebes ergo f emg tntueri colotg faniei;TColozS iabiot; vlco
riff.i£t fi plusmultiphcabtf finemultiplicatioenutrimetieft ibial
fafe. C^oc^mur ergo nuc oe curatioe alfafc £t otcam9 qfn pterea
q> alfafeeft continuttatis folutio autinfra cute «pfundS: manifeftsi
eftcj?op5vteiusmedtcamina fint fo:tto:a cpeiusquod oifcoogtul
eft. jgt ^ppterea cpmultu fanguis ad ipfuj fluit:eft necefiariu ill6 qd
tllurcfoluit.tlerutfiopjvt ei'refolutto fttciimulta ficcitatevtnotx
refoluatqd tbi fubtile eftafactat lapideqo tbt fpifiu^ eft.CCucp ep
refolutioe pfecerim* illo qd nobis neceffe effcoebem^apponere cofo
lidatiuu qo fit ocficca timV. ne fit faniesin ^cauttate q ejtre no va lea t
tfiat lapts:Tpoftea qualtbetcaputrefiatauteradicetTredeatcotr
nuitatisfolutio.CCucpaut alfafefuerttpfundior.fcarificabi! loc*
Vt medicatnS magispenetret. C3u medicado aut alfafeTcotufionS
leuSfouan^efufftctctflobotbomta.C^fis^3^^"^"^^ cfi
Bcufftoe medtce! pu9 gcufllo medicamtnib* gauTioi aptts oonec fit
poffibilemedicari alfafe.CJEt alfafecldefi magna fucrit:medtcabi
turcu ficc5ttbu0.C^tfifueritparuavtpuncturaac9oimittaf efle
et? ipfi nature:fi no fueritvenenofa pedes:aut fuerit fo:tis oolo:is
aut fi tetigerit neruum:ttimeatur indeapoftematisgeneratioTpml
fatio.C3» contoifione aute fufficit tnollis licjatura:non oolotofa:
TVtfup;ipfamponanturmedtcamina contotfioniapta. C3n bts
autSque funtficutcafusTpculTioneceflraria eftflobotbomia eppte
oiuerfa. £t lubttliandujeftnutries.iEtoimtttcda eftcaro:tqfunt
ficutipfa.J&t regcMuseftejapojimattbusT pottonibusfcriptisad
boc in lib:is parttcularibus.Sermonem autetn in folutionibus cb
ttnuitatls factts in neruts % ofltbus referuabimus pofterius adlu
b:osparticularcs.
CS)c eauteri^atione. Ca.29.
Gautertjatto eft medicamevaldevtileiuuans: ad pzobibeduj
neco:rupttofpargatur:Tad confo:tandum meb:um cuius
comptejionemvolnmus rectificare:T ad refoluendummateriascot
ruptas m membu>ret5tas:Tad reftnngcdufanguintsflur^t.C^cff
verocuia cautertumfitmeuuseftaurum.Cftloc* quidequicau>
teri5at:aut eftmanifcft^T ponitur cauteriumfup ipm fenfibiliter.
Slutcftpfund9 tnteri9tnmeb:o;ficuti nafo;amo:e;autinano.*Sc
Xiberp2imu0:
bmo i b\dl fotma indiget fug qu5 ponaf ;q6 fi t ficut tate: au t ma gra
jn aceto infufa:poftea pon&f lup. tpam p3ni aq rofacea vebetnettr
infrigidati aut fucctsaltquib9.2£t mittaf m c5naU* itavt Ioc9caute
ri^a ndus etus bucella fia t :o etnde immtttaf cauteriu ppterca vt ad
locu Euenia t; tin circuitu n5 tmpedia v.% ppite cu cauterm fubtiliu5
fuerit cs fo:mevacutta5 ne laterib9 fotme obuiet. CCCautertjafot p
tereafibicauereojncfottitudocauterijatiote ipiusad neruosper
uentat:necp adcbozdasmecpadtigameta.tpQo fi ppterfegnine^
Fluit cauteri$auerts:opottebitvt cauteri^atio fit fo: tis; tovt crufta
grolTitie babeatzfpiffitudinS ne ctto cadat:qftt er cafu crufte caute *
rijattois factcpptereavt carne anrupta ptjctasjTVtlsnguimsflu
f .pbtbeaf : guentf a d malu oeteri? eoqd erat.CCucp cauterijauo
ri5 pptereavtcarne' cotrupta" ptjciaaT termtnO fani fdre volueri5
critvbi oolet.JSt fottafle neceflfariu erit tibt cucarne cauterijare 05
q6 eft fub ea:Tfup:a ipfum mo:art oonec tota ipfiue oeftruat cotru
ptto.CCu ergo fuertt q6 fit ficut craneu fubtiliter ipam ogare ita
vr cereb:umnonebuIUat:nec^tpfiu5panniculicoirusentur.^t in
alio offeab ipfo non cures perquirere,
C3>efedattone oolons. Ca.^O.
XjSm fduifti oolo^caufas in ouarum compbSdt oiuifioib* fcj
mutationecoplcrjoni5fubito:T foluttoe?tinuitati5, (ElPofl
ca fduifiicjjpoftremumoiuifioiseappuenit ad malitiS compkpo
iti5calide:autrrtgide:autbumide:autficce abfqj materia:aut cuj
materta cbunofa:aut advltofitat&aut apoftemata.ODoIotiser*
gofedattoer cotrartetatebaram caufarument.iEt i&.fctuifti qita
utervmufcutufcp earum contrartumfit.aBt fciuifti quomodo mali*
tia complerionisTapoftemaTvStofitasmedic&ur, Mt omnisqut
deoolo: qutfit fottto: interficit qfn er eo tn p:imis accidit frigtdi*
ta5co:Bisttremo: poftea fit pulfu5paruu5:oeinde oeftruif :tpoftea
moiii.fiJBt ad fummumidq6oolo:e5fedat;eftiautidq6 coplejio
nemutat.&ut q6 refoIuttmateria.2lutq6ftupefacit.l5t ftupefa*
ctcs o,de remouet oolo:&qfft oeftruit fenfum:mcb:i eiu5 #o fenfum
non aufert nifi p:optcr vnam ouarum caufarum: aut ptopter mut
f am tnfrigtdation&3ut ptopter multam ventofitatSqueeft in ipfo
contrariavirtutiilliu5m€b:t.(D&3 quocp q flujra factunt:funt er.
fumma eo:u q molliter refo!uunt:qualia fun t anetum-.Tfeme lini: %
meltlotum: T camomtlla:T femina aptjiTamisdale amare: z 0(5 res
in(>mo$raducaUda:Tpp:ieqnfueritcuea glutinadipotctia ficut
gummt p:unop:T amilu.T cerufa:Tcrocu5:T la uda nu:TalteaT amo j
mu:T caule5;z napr.T aposima eo&T adipea:T ifopu5ceratu5:t ole
ra:ficutolcemu5in antidotario:TvetrefoluettaTeuacuantia quo*
cuncp modo fuerint:funt iftiufmodi.«i>2t ftura quidefacietta t unt
Danda poft euacuantia:fi neceiTa rtum fuerft euacuare oonec mate
nam reftringas que a d memb:um oef cedtt; % etta m tllud totum q6
apoftema maturat:aut qo ea aperit.CO mnibus autem ftupefacie"
tibusfcntiuseftopium. agtepctsfnutpoma madrago:e:T eius fe*
me;T co:tices radicis ipfi9:Tpapauer;T bengirr iufqutamu;Tfolatru
putrefacies.T femc lactucaru5:Tep eis funt mpr aqua frigida.C3n
Doloiib9 pterea mnltotics acctditerro::qm eos caufe erut eytnnfe
ceiflcutcalor.autfrig^aut ceruicalisemiuetia:aut loci coiruptio
autcaf q fit i cb:ietate;autalia ab bts:Tqrunf eoscaei co:p.e.lEt p
uenit erroi.Quappf fctreobesbocTCognofcef: ft e tbi repletio;aut
no:r funttibi caufereplettonisnate.Qjfjcsetcaufa aduemtetteri*
oeinde tntert9 fit ma71ua:ficutcumaliquis btbtt aqua" frigidST ac*
cidttet fo:tis oolo: in parteftomacbiTepatis.C^t multoties c\dt
noeftmultuneceflariaeuacuatioTfibtfimiua:quonia' fepe fufficit
fibtbalneumTfottis fomnusineo.agtficutqutcomeditrem calidS
t infert ei fo:te capitis doIo:S:t fufFictt et aqua* infrtgtdata btbere.
C*Et quSdocg eft resin qua fiducia eft cp oolo: ea remoueaf vt tar>
de oper5s tta cp oolo: illevfcp ad bo:5 illa tolerart non poteft; ficut
euacuatio materiei oolo:8facietis colice retiteinvilltstnteftinom:
autato operaseft fed ejc ea timetur finisvebemeter mal*:ficutftupe
factto mcb:i oolctis in colica cum medtcims queboc operari foletT
fit medtcus in boc ambiguus. C2>cbet ergo bone mefurationisfoi
titudinS babere: vt fciat quod ouop tepop flt longtus aut tepus fi*
ponisvirtutis:aut tepus oolo:ts.*Et it q ouarum rerum fit ei oete
rioz;an oolo::an malus fintsqui ej ftupidationetimetur: vteltgat
ftudtum et impedereqo magts eftunpedics.f o:taffeemfiooloz rc
maTent fo:tttudtne fuirmagnitudine interficiet. Jgt ftipulatio fot*
fit5no interfictetiljeicalia parte tmpedtat:cui9impedimetufo:taf>
f e co:ngere poterts:* redtbit fo:fit§:Ttu redibts medicina cSueniS
te.C*£tpterboctotuftupefacics c5plejtonecofiderareoebes;T ip
fius qualttate:TVt qo e^eo eft faoli9 oones:TVt tribuas id quod efl
cu fuis t£»acis copofitum:nifi res fuerit mapma q fo:ti indtgeat
ftupefacttoe.£)Ut pterea meb:a oe c\b9 no curam* Tfi eis fupponas
narcottca:qmn5 indeadvebemeter malufinepueniutficutoetescu
cis apponit ftupefactiuu.agt fo:taffe qde et btbere ertt meli9 in bu*
iufmodificut btbereqdftupefaciatp:opteroolo^oculi:qfher boc
mtno: malitta p:ouenit oculo cpvt interi9 ponaf . JEt fo:talfe factle
ertt comgere malitia q tp potu altjs accidit meb:is:in eo aut q6 eft
ficutcolica magnificaf. malusfints:quontSmateriam augmentat
frtgusTcogelation^TclaufBram. C2lmplius ftupefactentta ple*
rumcp fedatoolo:e:p:optereac|>oo:mtrefaciunt:iquoni5 fomnus
eftvna er caufis tpfiusfedationts ooloiis; Tp:op:ie quadocum eo
facta fuertt fames:T in oolo:emateriali.C*£t ftupefactetia quidej
compofita quouim fo:titudinesalte oebilitant medicine ficut t^:ta
ca:funt magisfecura:queadmodu filoni&T trocifciojb9 nome poni
tur ternarij:f3 eosftupefaciio eft oebilio:. Qo autc ej etseft recen*
06
Xiber piimus.
maiotfseflfhtpefactiom^.jgtin antiquo ferenutla ftupcfactforq*
eft medium.CJ£t epoolotibua quidem quifunt multefottitudima
tfuntadmedtcandum factUs inqutbufdam bo:i0 ficut oolotea
ventofi:quontamquandocp fedanturtfufftcitvt fuper eo0 aqua ca
lida euacuetur.ilerumtamen in boctuno: erifht: vndeab co tibt
cauereoebe0:quoniam plerumqj caufa erit apoflemat ejifltmabi*
tur <p fit vcntofita0. fct fi fottafte factum fuertt ci embtoca er a qua
calida % ptectpuc in fui ptinctpio et affert magnum tnalum. J2t p:e*
terbocquandoqMmpedimentumventofeefticitcufn ventofitatej
refoluercn5 poteritrtinquatitatejpft9 fpactj augmetufaciet.C^t
vapotatione^ctiafuntepmedicatioib^vctofitatuJCtejeiaqdcme
lioteftcuqua cfl id quodiericcatficut milium: mfiin meb:o fuertt
quod tllud tolerare non valct ficut cculua. jfiat ergo tuc vapo:atio
cumpant0.JSr.vapo:aticnib9etfuntque cuoleocalefacto fiut.JEt
e£vapo:ationtbp qutdeTottib9 eftvt o:obo:um farina cum acetoco
?uaf tpoftea ficcef :?fiat ep eovapo:atio.*2t mino: caufa ca eftvt fur
ur ccquaf ficut bocSalia autvapo: eft pi»gitiu9.£ed miltj eft me*
HOttoebilio:.*Btpleruc$ftfiivapojattoeraquainvafepofita que
eft incolumi0t leut0:fed operationc' efficiet qua nomtnauimu0 fi i\
lud non fucrit obferuatum. tletofeet cu tgne funt tftiufmodiT funt
fo:te0infedandooolo:evcntofum. JStfi ea^iterum adbibueng;
oolo: penit' oeftrucf .tlerutn pleruqj er ei0 accidit illoqd pucntt t%
eo qo otf imMEj: fedSttb9 pterea ociotg cft molli tcr longo tepote in
ccderepptcr illud qo tn ipfc ejrtftit c^virtutcfactendi ftuja.Jgt fimi
litcr aaipc© fubtilc^ noti:t clea que ncminautmu0:toulct0 cantile
na:tp:cp:ic cum epea ptouocatur fomnus.agt occupart tn co quod
gaudtumeffictt:oolo:t0 vebementiam fedat.
C3" quo p:cctpttur a quibut? cura ttombus incipiamus. Ca.^i.
Gitmmultec5iugunf egrttudine^ ab ca incipereoebem9 in q
vna batMrtupptietaaeriftit.Citnaeapeftcpaltafanari no
poteftante63 ipfa fanef;ficutapoftcma:tvlcu0cuc6tu0unf.4Dedi>
camur em aportema oonec coplejtoismalitta e} cu coventt:remouea
tur abfcp cui9 fanatiocvlc9 fanari n5 pot:poftea medicamur vlcu0.
4£&t fcda eai? cft cuvna egritudo cauf a fuerit alteriua.ficut cuacci
ditopilattotfeb:t0.<ll>edicamurefnopilation5^u0:oeindefeb:e5.
JEt ft nobt0 necefiaritt fuertt oppilationS apertrecuj eo in c\ altqua
cjrtftit caltditas no curabtm9 6feb:e.lBt medicamur c\dcpu'moni0
apoftemacumoeficcatiuistnon curabitmujoefebtequoniam im*
pofTtbile eft vt feb:i0 remoueaf caufa ipftu0 remanentc. i&t caufe
quidem ctuofanatiocfterjccatioquefebtinocumentum facit.
CtTertiavero cumfuerit vna carum oequa maiot foUicitudo fit
babenda ftcut ft coniungatur flnocbuo t paral^. <ll>edicamur
f nfm ftnocbum ejtincjuCdoT f lobotbomadojToe paralyfl non cura
2Tractactu8p:imu8: ccfviiu
btmus.CCu autesritudoet accidensomngunfca fauatlone egrl
tudinis incipiemus.£t fi accidcs luperaucrtt: tftc acctdenris curS
babebimusTcgritudincn5 2fiderabtm':ficut (n colica oam9ftu*
pef actentia : ppterea vt oolotis fonitudo remoueat:lic5 tpfl colicc
ImpedtmJtufactat.JStcubocqno^tardain^qdfacereoebebamutf
«ppterftomacbt ocbilitate:aut ppter vctrts fluru qui pcefftt: aut
ppter p:efentem naufei.igt qncnnon tardam9f5 operamur: et tn
no tota remouem9 cam-.ficut tn egritudtnefpafmi: noefft totu ep
pelltm9 bumo:e: imo ej eo aliquid otmfttunusvt ipfum f paf mofus
remoueat motus ne bumo:e refoluat naturalem.
C^perattonis figtllattoetsratiarum actio.
B3t qualttas butus noftrt fermoms compendtofi ocprindptjs
vnmerfalibus ooctrtne medicinalis fumcies. CStonceps aa
tem labotemus vt oe fimpltcibus medicinis ltb:u componamus fl
oeus voluerit.iSt ipfe quidem nos tuuabit:cui fint grates f m fui
iunumerabtles mifericotdtas. Cf inis.
C^JPltftis efl liber ptimus canonts:quem ptinceps
aboaliabinfcenioe dDedicinaedtdit.
Cj£ibercanoni8 Ouartusincipitoe egritudtV
nibus particularibue que cu accidut no app:o^
p^ianturmmembwcontincsfeptem^emoe
quib9 i;ic ponutur p:ima:tertia:quarta:et quiti
tafenquarti*
C^Ten p:fa eft oe feteib^rcottnet quatuo: tractat*.
Cjtractatus p:imu6 oe febze epfcimera*
CjE>e oiflinitioe feb:i8 z fjenerib^feteisXap.prtmu*
I £b:ts eft calo: ejtrane' acceTus tn co:de:r p:o
cedensab eo mediattbus fpiritu % fangutneu
artertast venasin totu co:pus:et inftematur
| in eotnflamationeq nocet operationibus na*
turalibus:noficutcaUditastre etlabo:tscum
! non vltimatunetimpedit operattonemita vt
i retineatur. C^tfunt quidam bomtnumqut
j otuiduntfeb:es in ouasotutfiones piimas.C
in feb:emegrttudtnem.ettnfeb:em acdts.^t
ponuntfebtes apoftemawmoe geuerefebusacctdentfs.
Xibtr quartue* ^en.);
<££ t intentio ^dl f ermonis eo:u eft <p febtis egritudtnalis eflill£l
inter qua et c5m que no eft egritudo no eft mediu : ftcut febiis pu>
tredinis.f£>utredo efn eft c§ etp abfcn mcdio et n5 eft putredo in fc
ipfaegritudoamoeftcaegrttudtnis. jfebiis vero apoftematis cft
acctdensapoftematiejiftesoueftapoftema feques ipm;t apolte*
ma eft egritudo in feipf 0. fjTxBt c5tradtcet i $de ineft vt oicat, Qfn
fipptereacjjfebnsapoftemattsiequif caliditateeiust fequif e£
oolo:e tpfi9 eft fil*e vt ftt feb:ts accides:tuc cp5 vt ftt plurimu febtitt
epbimeraru acctdes.JEt ft tpfa feqtur putredtne qefttn apoftema>
tcituc apoftema no ecutpo.CStgif et?q eftefienttaliseftputredo:
% apoftema no eft ca et9 ntfi p acctdes.iSt oicem9 q> n5 fignificauo
rut g febie accides bocamo n5 intelleyerut p ea^ nifi cp tpfa fcquif
apoftema boc:r muenint e3 b inuSttonc apoftematis.Stfr ergo cft
oifpofitio febtiuputredinis b coparattone ad putredine.tleruoc»
cupatto tn buiufmodt pdicttonf b9 eft tllud qo n5 c5fert in fcia tne»
dictnealiqd x facit medicu jxedere ep arte f ua ad inc\fiti6es:cj fo:>
tafle tpediut ipmab arte f ua.*f£>:ocedam9ergo fm id q6 gfuetueft
C2D»camusergoq? ppterea febtesapoftematumtoppilattonum
funt feb:es accidetes-.t alie febtesfunt egritudtnes:tuncc5uenies
eft vt oicatn*. CLm ppterea cp oia]q funt in ccige bois funt tria ge
nera fc5.<IDeb:a c5tinc*tia illud qo cft in eis oebuiditatuV % fpirtti
bus^quomcdgatioeftcSpatioparietubalnet.^BtbumiditasrecS
<Jtta:et etus'coBatioeftc5patto aq balnei. &t fpfrit'aialts vitalis
t naturalis t vapotes eftufi;T cSpatio eos eft c5paratto aeris bal>
nei.JEtaerbalnetquandoinfrigidaturilldquod eft vtctnu et non
opo:tetvtipfee$tinguaf:imo pofitbileeftvt remaneat et redeat:
et calefaciat 1U6 quod ei vtcinu eft. Stlr eft vnu tftoiu trium genep
ertra q6 non inuenitur in boie genusco:po:eu.CfB&fiaccedatur
feb:tstnmeb:is radfcaUV acccfionep:tmaficutaccedifaduftio,
verbigratiavtt parietib9balnei:autpfoUemferrarff:aut goUain
coci tunc iU6 genus febtium nominatur feb:is etbtca. C*£t fi accS
ditur feb:is accenfione p:ima tnbuo:tbus:oeinde accendatur ep
eie in memb:is ficut acciditvt eftundatur aqua calida in balneo et
ignianturlatera eiuscaufa eius:auttuscaliduminoUavtaccenda
tur olla caufa eius:tunc iU6 gcnus febnu^ notatur feb:is bumo:is
*£tfiaccedaturfeb:isacceftonefua p:imain fpirituyetvapotib9:
Oeinde acc5da tur ep ets t membtis et bumonbus ficut acciditvt g >
uenfatadbalneumaertgnisqutaccedaturin eo:zcalefaciat aere
et9 t pueniat ad aqu5 1 parietes:tuc gen9 iU6 feb:is noiatur feb:ts
epbimera:qm eft accefa in refubtili que rcfoluif cu velocttate. JBt
raro gtrahfit ot€ cu ncctefua nifi c5uertaf ad gen9 ill6 feb:ium.
C^ec ^ oiutfiofeb:iu eft g modtippiquu oiutfi5i euenieti g otffere
tiaS.C^tbiuidut feb:es alio m5.S)ictf etnq? oefeb:ib9fut febtes
a cute.^t Oe eis funt n5 acut e.£t oe eis fiit cb:onice*£t 6 eis funt
£ractatu8 piunus * * ccpijc.
nocbtonice.J2t6ei0futnocturne.iSt5eifffiiitDlurne.igtoe eia f3t
falubtesrecte.ftoe eisfuntbab&esacddetiabotribilia. Jgtoc
cisfuntoimittentes.iEt oeeisfuntinfeparabiles.gtoeeis tnfe»
parabilibus funt qd3 quib'funt remifTtoneflf. £t oeetu funt qutb*
funt intenfiones £t oe eis funt qutb' fuut ejfottiatiSeeMgt oe eis
funt uTes.tgtoe eiufunt frigidebntes rigotc^aut bptripila tiont*
jgt oe eis funt calidciEtoe ei0 funt fimphcea. £toe ete fut ?pofite.
C^epteparatisadfebtea-. Cap.i.
»3fjrerot clda" <p cotpota vebem£tius pparata ad febtes funt
cotpacalidaTbumidaTpptiecubumiditaseftfottiotca
liditate.i2t ifli quide funt fetidifudottsT vtineT egefttots.Ct co*
po:a calidaT ficcaiterufuntpparata ad febtescalidas. €t inct*
ptunt ptius epbimere:oetnde feftinSt ad putredine t aduftione.
C^t qncp faciut cadere in etbic5. ft£t fequutur ea 5bo queequa*
turinbumiditateTftccitateTOomina! caliditas. C^t tfta funt
oe genere eop in d,b9 inctptt febtis vapotia calidi:oeide p.mutaf ad
febte bumot.Cl£>oftea iUa in quib' equanfcalotT frig' % multtplt
catur bumiditas.^t tftis cid£ febtes putredinter acciditt $p pwrt
mu incipictes. C^t cotga frigida t bfrida:Tfrigida t ficca funt 15
ginquiota cotga a febtibus t pptte ab epbimera .
C^botisfebtium. <Cap.*.
HiBbttumbotefuntficut reltquaruegritudinumpttncipium
t augmentu^ :t ftatus apud vltimum:T oedinatio.iEtfunt
quando^ particulares caufe cuiufo^parojifmi. C*£t timot eft a
ptinctpio vfcp ad ftatum. ^lpud oeclinationemverb non motitur
eger enpfafebte-.nift per id qdoicemusoecaufa comuniter. i££t
pti ncipium quidem efl bota qua calot naturalis ptefocatur a ma
teria fubmerfa in membto tandiu oonec no appareat maturatio>
ni aut oiuerfitati eiu5 contrarie maturationiveftigtum. JEt ptinct
pium quidemeflinuentum in omni egritudine.tlerfiqu3ndoo3oc
cultatur:ficut eft eius occultatio in finocbo Tepilepfia t a poplerJa
*St qu3docpptincipiumefl occultuin paucotum acddetiuT ejrifti*
matur q> non fit ptincipiu in ea.iSt fimiliter quSdoo^ in ote ptimo
febttum acuta? videntur nubesTfignumaturitattstT ejiftimaf q?
no fit ei ptincipiu-.Tno eft ita. C *£t augmetu quide eft bota in qua
comouetur caliditas innata ad refifiendu materieimotu mamfb
ftoT apparctfigna oigeftiote^autfigna cotraria oigefttom. {[£t
ftatus eft bota in qua vebemens eft pugna inter naturST materta
Tapparet vtctotia vnius ambarum earum ;fuper aliam t eft bota
pugne.iEteiusfpatiumeftinbabentibu0parotimtos acutos pa*
rorifmus vnus.iSt non cognofcitur nift pertllu quifequttur tpfiij
aut ouo parorjfmi. iSx cognofcitur in tertio ei'ideo q> no addit fu
perilloeambos inplunbusmifiegritudinibusmacronorris. jfo*
tafle eiii affimillturparorafroi plures moranib9 iudictjs futs.St
25 icj
Xiber quartu9*«freh.f*
illic apud ftatum co pletur veftigm oigefttont0:aut contrarij eius.
(fjjgtoecUnattoquideeft boiatn qua catoi tnnatus lamoomina*
turmatertett vinciteaj:*criftitin c5gregati5i0eiu0 feparatione
f.rei poft remz tunc allcuiaturcaliditas calotis occulti:t erpellif
ad ejtremitateeoonec refoluiturtmultotf^ ingrofiafur.CTigt fta
tus quid2oiuerflficaf in egritudtnib'.^grttudinu enimvalde acu
ta? loginquio: ftatus eft vfcp ad quattuo: oie«. £t fetnes epbfme
re funt oe bac fumma:vcrutame ipfe non numeranf acute:qm n5
rufftcit in acuitateegrttudinis vtfit ftatu^ etu0p:orimu0:tmofit
oeegrftudmfb9 bn«bu0 timo:e.£t fequutur eas fethes acuteab»
fotute n5 valde:T funt itlequap ftatus peruentt xfc$ ad.T4.0ies qd
eft fupta td.C^tco^nitioquidemegrttudinS acutapin otdini*
bus fuis % cbiontcaru eft iuuattua in regimtne ctbi egrt f m cp oicf
mu0 in fequentib*. €£€t plure^ qufdem febtiu complent p:incipiu
x augmentu x ftatu in parorifmo vuo:t faciut parorifmii altu oedt
nando.C^Bt febie^ qutdebiuerfificanf in bis tepoii bu0. Ht oe ei0
qutdefunt qua^augmetfi ptolongatur.JStoe «0 funt quarumoc
ctinattapiotongatur.
C©e cognitioneboiapvniuerfalium egrttudi
nis x p:opueftatu0. Cap.4-
^Y*Ognitiobota9egrttudini0 vntucrfaliu qncpeerfpecteegri
VJLtudtni0.1B5 fpafm9 ficcus:T epttepfia x apopleria x fquinau
tia funt ecacuti0 valdex tertiana pura x caufon oe acuti^novaW
de. £t quartanaT paralv.fi0 oe ma cronoct 10. &t qnqjej motu egrt
tudtni0.1ftam fi parortfmi funt bteuee flgnificSt c? ftatue eft p:o»
ptnquu^ftcuttertianapura.tCeinp^emparorifmo^eiu^eftcTtri
bu0bo:t0vfo3ad.T4..boia0.jSt flftntptol\riftgntfic5tQ) matena
eft grofla-.t ftatu0 Iongtquu0 ftcut in terttana no oura. aj*t ff fnc
rint tllic parortfmi:Imo materia eiu^ fuerit acuta ficut finocbi tuc
egritudoeritacuta.£tfifuerintfigna eiusfigna materiefrigide
grofTe:autoediui0 ad grofTitudtne:tuc csritndo erit no eritacuta.
aetflrem5feritcuoifpofitioefua:tucegrimdono ertt illius acuita
ti^.tiSqfiqj eftervirtuteegri cut vetociter aduemt oebitita0:qua
reeftegritudoacuta.Sutn5apparettH6:teftegritudonoacuta.
C*5* qfictj eftecetateTtee/JRam in tpe calidoTetate caltda feftt
nat ftatus egritudinfi.iBtin tempotib^frigtdisTetattb^fri^idi*
tardatnrftatu5egritttdinu.C^t fimtliter eft oifpofitio regtonu.
C#t er pulfu.lRam fi eftvdor frequcs magn9:tunccgritudoe ad
flcmtateoccliui0 *5tfi no:tuncn5 eft acuta.C^tec rtgo:e.1Rafi l
j>tici fpactj:tucco;ritudoeft oediuis adpltcitjte. lEt fi eft b:eui0
lpaclj:tficegrttuao ad acuitate' tcdit.&t quado nutlo modo tft ri*
go::tuncabb:euiatur eius ert*fio.C*2tcognofcunturbo:e egrb
tudint0qu5do(^erpartebo:arftparocifmo9.TOfi fuerit pctdh
tee ?m anteceflionemfuperfluente itavtvnu^ anteccdattfuperfhm
£ractatus ptimue* ccjcjtr.
tatem alterius tenden^ ad additionem:tunc egritudo ertt in aug
mento:qfn oe egritudinibua funt que currut vfcp ad finem bozap
fuarumtfiu augmentuimtfuntquaitdocBoegcncre tertiane:toe
generealTtdue.Si autemfteteritanteceffto tfteterint fuperfluita*
tes:tunc fine oubio erit cQritudp in ftatu.igt feruana botamvnaj
cft longi fpacif.£t fipoftponunt tunc egritudo eftin oeclinatione
jCtfimtlttercognofcituroifpofitioboiarumejraugmentoaccide
tfum febzis tftatione eo:um toeclinatione tpfog. C^t er additioe
paroyifmoium eius in longitudine tbteutationeipfo:u5:tfo:tafte
oiuerflilcantur tno afiimtlanf .C£t qttcpcognofcunf cp oifpof!>
tionc euacuationum.TBam cum acctdit tn paroyifmo aliquo fudoj
aut ventrio fIu£U0:tparorifinu0 fecundua qui eft poft ipfum eftin
fimilitttduie vebementie p:tmt tfottitudie ei? aut fup:a tpfam: tuc
euacuatto eius eft ppter multitudinemon ppterfottitudtnem: et
cgritudo iudicatur ionga. 1[i&t quSdocp cognofcuntur ejrgte oi>
gefttoni0tcotrart|Oiseftioni0fmq6oij:im9.tlerbtsratiacuap>
paret fputu cu oigeftione aliqua:aut vttna tn qua eft nubes aliqua
tunceft p:incipium augmenti.£>eindequSdocp multiplicaf illudt
apparet aut cotrariu eiua:tunc eft ftatus.jgt iteruqtt apparet oi*
geftio aut cStrariu ei9velociter ep fputo aut nube:tuc fctas q> fta*
tu0 eft ppinquu0.igt fi tardaf :tuc fcias q> ftatuseft longinquu^.
C Cognitio aute botarfi particulariu fic accipitur. Clflam bo:a,
p:incipt j parogtfmi eft bo:a t qua coartatur pulfus: ttu ia fciuifti
intentione eiu^.ft plumbeus fit colo: ejtremitatu tinfrigidantur
eptrema tpptie ertremitas auris tnafi vfcp ad bo:5 in qua fentif
fparfio caliditatt0.a5t qttcp aflbciStur ptincipioalteratto colott*
tpigritia tanguftta ttarditas motuum tpfunditae fomni tmolli
ficatio palpebtaru.tgrauitas fermoni0tbo:ripilatiointerfpatu>
Ia5too:fum:tfo:tafie accidit in eo rigoi fo:ti0.£tqitcpaccidit cur
fus faliuetfaltu0t?po:uttinnitu0 aurifttfternutatio:t comotto
membto^ co:po:i0. £t vebementiu^ quide: oebilita tur virtu0 p:o
pteroebtlitateq eft in p:incipio autftatu.C^tboteaugmetime
dieta^ p:ima eftbo:a in qua pulfu* tncipitapparere tmagnifica»
ri tvdor ficri:tfpargif calo:in foto co:po:e f mequalttate'. £t me
dieta^ ei9 altera eft bo:a in t\ non ceflat bec caliditaa fparfa cu ecf
litate augmctari.C*Stbo:a ftat9ebo:a tcf remanetcaliditaefpar
fa cu'eqlitate taccid^tia cu oifpofitioe fua:tpulf* fit maic: m vncp
tfitvebemetiu0vdortfrequen0.Cftbo:aoeclinationf0eftbo:3
in qua incipitoiminutio:tinctpitpulfu0 teperari tequatur.2Detn
de illa in qua inctpitco:pu0 fitdare t perducit ad eradicationem.
{£)Et multotien0quidemaecidit apudmo:teoifpofTtto qeftficut
oeclina tio:teft quafi eger euaferit:tnon opo:tet vt tu ocupen^ m
boc: immo cognofcaa oifpofitione" pulumet an magnificetur et
fo:tia fiat, C*St fi tibi videtunponam tibt ejremplumoe terttana,
36 iitj
tibex quartuB.^en.f*
2Utende ergo cp eutn tertiana in pluribusoifpofitiombus tndptt
bompilatio oein frig>T rtgo::poftea fedaf rigo: % tntnoiaf frig9:
Tineipit calefactio:poftea ecjtur calefactio:oeinaddif:poftea ftat:
oein tnctpit minuivfquequoeradicef .<T£tfctascp egritudo qnep
plogaf :at pp mrtitudine materiei.Slut gp grofTttie' ei^.SutBe fri
gusei9.£t qncp adiuuSt ad illo tps frigid&Tregiofrigtda: x etas
fri0ida:TOebtlitascalo:is tnnatt:Tfolidttas co:po:is.
<E2)efermonevniuerfalioefebhb'epbimeri0. €a.^.
G&ufe oim fpeciep feb:is epbtmere funt caufe pwmitiue eale*
factetes efTential(ter:TcaIefacie"tes p. accidens:oe fumma oc
airrentiu TalTumptop. f.in cibo Ttn potu.Tpaflionu co:po:earum %
ataItum:Ter oolo:ibus Tapa tibus apparettbus:Tfunt oe eis er, op
pilationibtis quaru c5 non*ft pitmtttua.iSt no pueniut caufe eag
cu vebementia fua adboc vt pertraTeattUud q6 inflamat fpiritu:
naRgtranfeat illud:faciuteadetnetbica:autinfpeciefeb:iu buo
rumqu5oicemu0.€aufeefhpiimitmepler8o3 mouet antecedetesf
OJy flmouerit eas adputredineerittfetoesputredinis.ftfunt
qutdS bctm t\ erJftimSt cp feb:is epbimera n5 fit nifi er labote fpi
ntusTCo:pts:Tilludefterro2.<E2ltiftequidefe.fm.plurimu5rece
dunt in oievno:Traro ptrafeunt tertiu oic.1Ra fi pertraTeant illa?
quStitatcerifitmafoeefTeeas cj?tpfepermut5tur.^t tntcttoqui*
dem permutationis eft q> rctetiocauditatts ptranfit fpiritu: aut
ad co:p9aut bumote.S? fint oebomtnib' t\ otcSt cp ipfa qncp re>
manetfcroieb*:Tcofumif integra cofumptionecuino efTetftmilts
f! permutaretur ad genus aliud.C^t bec ciBtdefe.efl facilis cura
tionis TOifficilts cognittonis :TfImiliter principiu etbice. fT£t bo>
minesquidemveloctuscadentesin feb.epbimeras:Tqtttvebemen
tms ledunrur ab eis (i erref in eis:funt illi in quibus calo: t Wcci *
tas funt magisvincctes:qffi pueniutvelecker ad etbicS tterttanS
£>etnde tllt tn quibus calo: eft plus.S)einde illi in quibus eft plus
ficcitas.iEt cum iUt q babent complerionem ficca m Tcalidam acci
dit fames Tadueniunt cum ea vigilia Tlabo: animalis Tiabo: co:
po:eus feftinat ad ipfum fe.epbimera cum bo:ripilatione quadaj
Quod ft non fuccurratur x cibetur ftatim feftinabit ad ipfum fe.
putredinis.
C2)e ftgnisp:opuis feb:iuepbimerarumoiftinguftib'
easabalns. €a.6.
J^viEp:op:ietattbusearueftcp ipfenonfiunta eaufisantece*
AJ dentibus .IRecs incipiut cu coartattone. €t eft cp ipfe no in
cipiunt f m plurimu cfi rigo:e Tfrtgo:e ertremit atum Tp:ofunda >
ttone caliditatis Toeclinationead pigritiSTfomnuTfubmerfionej
pulfusTfubtilitat5etu0tomcrfitat5eiusTp:auitatcipftus.3mmo
fo:tafTeacciditinp:tncipio eantmfimilitudofrigoris Tbo:ripil3
ttonis Tpunctto cuius caufa eft vapo : cbimi mali t remouetur ve>
£ractatu8 quartusv ecftj*
lociter.£taccidit fed raro rigot ptoptermultitudinem vapotum
ledentium lacerto0 ptopter puncttonem fuam fuperflua multitu^
dtne.£tefteiu0 inflammattononmotdicatiua afpera: immobo
na ficut caliditas cotpoti^ laboiantis ?ebit)MDSt cum eftviina m
ptimooieoigefta t pulfu0 bonti0:tunc iudica qp efl fe.epbtmera.
£t tllud idto qm vtina no alteratur in ea in qultum ipfa eft epbi*
mera.iSt eft ledimen etus oigeftum non oecliue ad colo:embumo>
ris.Mt qu5docp nubeseiuspendens.aSt quSdocBeftnata^boni co
loiis. i£t qticp acctdtt vt non equef colot eius tft eiti0 fubft&ia efl
equalis tno alteratur colot eiusmifi ptopter id quod aflbctatur ei
oe caufa alterationis vtinequluis non fitillic fe. epbtmera ep eo
qdoicemusinterttana tfimilibusei. €.£t pulfuseftoecliut^ad
fpiffitudtngtfottitudtnet magnitudin&nifitneaqueeft a paffio*
nibus oebilitantibus: tnifi fuerit in ftomacbobumot motdicati»
uusautfrtgidusautcaufa aliaoebtsquemutantpulfum pteter
febtem.Jgt raro qutdemoiucrfificatur.&i verooiuerfificetunerit
et otdo.lRamfioiuerfificetur illud tunceritptopter canfamaltaj
antecedentem febte autvicinatem ei:ficut eftlaboi vebemen0:aut
motdicatio vebetnens infimilib9:tfimiliabis.agtqu5docp acctdtt
vt induref pulfusptopter frigusvebemestinfpifTanstinfrigidS*
aut ppter caliditatefolis vebementeerJccant&autptopter vebe*
mente labote er tcca nte:aut famg aut anguftias aut vigtltas: aut
euacuatione^. £tqu5do03fefttnatineooilatatiottardatur coti
ftrictto:tno fefttnat plu0 cp naturali0 nifi raro tcu velocitate pau
ca:qmnecefTitaseuentationisineo eftvebementiot cp neceffitaa
educendt vapotem cotruptu. vapoi nScp in eo non eft co zruptus c5
parationefuiadequalem:immoeftbonuscomparati5efuiad eu
(££t cumambiguusfitttbipulfustcoftrictioipfiusrtficfctas ec
anbelitu.jgt pulfusquidem redit poft eradicattonSeius ad cofue
tudine eius naturale in illo cotpotc.tboc eftfignum bonum C*£t
fciaspenituscpquotiensvtinatpulfu^funt boni fignificant ep
fe.eft epbi. f t quando non funt boni non op^vt n5 Wt epbi. -dbulto
tiens efh in ea eft vtina tincta:teftpulfusoiuerfus toebihst guns
C*StoeilIi0quefignifkatCj? tpfa eftfeb.epbimera:eft vtfitpttnci
pium eiusfacile tleue:tfit augmentu eiusnon addeit0 fupta oua^
botas:tnecp aflbcientur ftatui accidfria vebementia:tvt non acci
dant in ea accidentia ptaua tno fit in ea ebulitto calotisvebemes:
tminotentur cum ea oolotes.Quod fi cum ea oolot fuerit cap itis
aut oolot aliu0 non fit fijus infeparabilis poft eradicationem ti9
et bec quidem fignificant cp tpfa eft epbtmera. C *2t plurimu quu
dem eradicationts eius fit per fudotem t bumotofitatem flmilem
fudoti naturali non bumotofo.jgtnonfit vebemen^fuperfluita^
iteruminquantitatefua:immo apptopinquatfudotinaturali in
quanntatefuaficuteftptortmusetin qualitatefua.Sienimvi*
Wberquartus.^en^
deris fitdotem plurimum:tuncfeb.erit no cpbimera.JSt oe ets oe
quibuafeb.epbimcra erperitur.eft vtingrediaturbalneiibabens
eam.Cuno3 moiam fecerit euenirein quaff boiripilatone non c5
fuetam fcitur g? feb:i0 efl febtis putredtntsr; egrediatur babens
caj ecbalneo illico zfi nibtlalteratur a Difpofltione fua:tficfebiis
eritepbtmera.
C1£>ermutationt0febtt0epbimere. Ca.7.
*f\Vlm ejpedit vt febtetn epbtmerSpatiena; cibetur zcrrat me
«V^dicusfuper eamtnoncibet ipfum:permutatur fe.tn co:po
ribuscbolericiffadetbicamincendentc t in co:po:tbu0 carnofis
ad fynocbam que eft abfq* putredine:tfc:tafle permutatur ad ill5
que eft cum putredine. C&tfimiliter quando necejTarium eft adiu
toiiuminaperendopoiostrartficandocoipusT nonflt:fitinf(am
matio inbumoiibusretentis in co:po:e inflammatione .etus q&
calefacit cufo:titudtneeius quod putrefacit.
C29efigm0gmutatt6t0fe.epbimereadfeb:e0altas. Ca.S.
£Jf 3g'tincatio tlltus eft cp ipfa oedinat abfc» fudo:e: aut bumo
JO rofirate:aut cu i udo:e abfcp mudtficatione g fudo:S.i5t e oe»
clinatto longa oiffictusT abfc» mudificatione pulfufl.^mmo rema
net Un pulfu aliquid.i remanet oolo: capttia fi fuerit.3St boc totu"
figntficatpmutationgadfeb:5putrefactioni0bumo:t0 autetbit
caj. Cffta H caufe fuerint vebementea^aut p:olongef mo:a ei9:p.>
mutabitur ad etbicS.Quodfl ad etbicam permutefcvidebia ta»
ctumarteriaru calidu valde:tvidebi0feb:efimile velfipl:T inom*
nibu^ meb:i0 addttur calefactio fuper repletione zm tepo:e acce*
ptioni0ctbi;aut videbi^ pulfum ferttare equalitatem cum ourttie
iparuttate.J£tvidebi0figna reliqua queoipmuaoefigni^ etbi*
ce.C£tquandopermutaturad genu0feb:iumquod nominatur
fyjtocba abfcgputredtnc:videbi0additionetrepletione calidita»
tts Tinfiammattonemfaciei.CSt quando permutatur ad fe.putre
dtnio apparent botripilatio totuerfitaa pulnmparuitaswoarta
tio:tcalidita0 mo:dicatiua ficca tvebementia accidenttuj.3nv:i
na autemfouafferemanetoiseftioef fubftantia:ttnplurimi0 n5
apparet in ea oigelho ,
C^e curationib* feb:i0 epbi mtrzf :tt moduvniuerfalg.Ca. 9.
Xlftoibusfpeciebusfeb:i0epbtmereopo:tet vt afferanf fn%
co:po:a patientiueasea quenutrianteos nutrtmento bouo
cum velocitateotgeftionls quont3 febtiens eft egenteger eft lefu^.
2utt quibttfdS eou"i cScedif oelitiart tn eo:ficut pati&i er Iabo:c ct
anguftiaTfame:ettllis tnquo:unico:po:ibuscolera'plurima eft.
;Ct qutconquerttur fe pati botriptlattonem in p:inctpto oeglutiat
ctbumtnfufum in aquaautvino:vtfitmagts penetrSs.iStifttqut
demcibaturetiSin p:inctpiofe.C*£tolbufd5<pbibef oelittart itt
eaixinnuitur eis vtfiant fubtiliatiua ficut in par.ctc er opptlatioe
£ractatu9 piimusl ccppij:
x foliditatcT cp apoficmate. *St meliu0 quide" eflvt poffponaf ciba
tio vfqjad occlinationfc nifi 1 UU0 qw>0 ejrcepim'.Ct aqua fngida
qutde" oportet vt n5 pwbibeaf in pnndpio rctrqfh virt9 efl foitisi
quare no ttmef oebilita^ eiusjT efl melioi cura tnfrigid Mo. XXtm
fifuerittUicoebilita^in vtfcenbuffT fe.iamertendtf autfueritve
bemens:tric meliu0 eftvt oe ea no muUtifumaf .*£t concedif ei'0 bal
nefi cum eomm parojifmus confumif in febhb' epbtmcrts ppter
accidentta oequib9 eftbumectatio Toequibus eft fudatioT rarifi
catio po:o:um:T oe eis eftinfrigidatio tn quieta oifpofiti3e.£t p
bibef vbi timef cafus putredtnt0.iStn5 opottetvt euttet balneum
nifi babc*s ea" eroppilattonepiopterea q> balneum generat cgrttu
dinSputndJ.tEtfimiUter patien^eierfatietateinaufeattua rntfl
in fine rei: z cu otlatanf po:i % oefcendit naufeatiua fattetas . 3fllic
entopo:tetvtbalneet.38t babcs catarrum non balneef nifi fitadu
ftmu0.i5t oH babente0fe.epbimera5Opo:tetvtnonp:olongent
mo:am tn aere balnei:imo tn aqua eiu0 qua tum volunt: nifi babe
tts ea m er. foliditate x ep fpiiTttudine?: eis effi cSuentt vt plongent
mo:5 fnaerebalnetoonecfudcnt.£mb:ocatio aut fifueritinftm
dtndomt liniedo tantum oppilat po:o0.£t in curatione 010 feb.
epbimerequeeftab opilatione ejtrinfeca aut tntrtnfeca frtcatio
a perit po:o0 bttti0 e3:ocideff obuiat biimiditati plurime refoluit
ea" r ft obuiat bumidttati parue ericcat eliEuacua tioe aut no irt
d tget altquts cosr.ntfi b abens optla tione' replett onalat babes nau
fcatiuam fattetatfcrqutbabet febient epbtmeramlep foliditate
cuius co:po:i0eflrepletum.
CS)efpeciebu0 febtts epbimerc. Cap.ro.
*f^\ € febnb* epbimeris funt que of no coparanf ad otfpofitio*
A^P ne0 animale0.£t 6 ei0 funt q coparanf ad oifpofitioe^ cot
po:ea0.£t oeeis funt t\ jpportionanf ad res q tutnint oefo:is.
C^t 0 e co para tf 0 ad oifpofittoes atales efl tlla q fit ef a n guftia .
j£t tlla q fit er trifticia.£t tlla que fit ejef iftimattone x cogitatfc»
neira TVigiliJ0TfomnoT tranqutlUtateTttmoteTgaudio.OEt oe
J3po:tionatt0adoifpofittone0 co:po:ea0 funt tlleqcoparanf ad
re^ q funt acttfles Ttnot9:t oe tisfimt q coparStur ad no acttoes
t motu0:T ad cStrarta eo:u. C*Et coparata ad rc0 q funt motus
eftq fit t£labo:e:TiUa q ejr traquilUtate:TtUa q fitejeuacuatione.
j£t oe ei0 eft feb:i0 epbimera q efi cu fincopt. CT&t oe tis eft ilta q f t
er. fame x oe ei0 eft tlla q fit e£ fiti.C^t oe c6parati0 ad ea que no
funt actiones cfl Ula cl fit er optlationcToe ei0 efl illa que fit e^nau
feattua fatietate. iSx oe ei0 eft tlla cl fit epapoftemate. £t oe et0 efl
iUa que fit effoliditate.C^^parate aut adre^ que accidiit oe fo*
ri0 funt ficut tlla q funt t% adufii5e quedicpaduftio fuerit.iSt ficut
q fit er frigo:e x foliditate x ef ablutione, SDicJ ttacp vnaqua jnq?
earam cumcurationefita.
^en.j* Xtberquarttis;
C2D* febie epbimera ep angufliaT fl
gntgetuff» C3pitulu.11.
g~% USdocpacciditer,motu fpiteadinteriotaToecultattoeer
V-^Atn ei0 ppter fuperfluitate angufliefebti0 fptrituali0. CC*
f us figna funt tgneitas vtine:r acuitas eiu0:ita vt bn0 e& fentiat
acuitate ipfPppteroniuj ficcitati© tn ea.iSt eft mot*oeuU ad clau
fionSoecltuiaiTefl oculu0 fubmerfu0 ppterrefoluttonecuquieter
fubclufione.JEt facie^ efl tendcs ad citrinttate' ppter ptofundita*
tcdaritati0.iEtpulfu0 eftadoebilitateTparuitate' oecliui^Tfoi
te oeclinat ad ourittem.
C^cura. Capitulu.12.
Ofb$vt babe0 e5 multiplicet mtroitu tinetr ponat pturimu fue
tntctioi0 in balneatioecuaqua balnet abfcp aereei'.;£tmuU
tiplicet etii tnuncttone cufricatione poflillud. Oleii em altquod
eft magi^ iuuattuu ei qj balneu. £t vtaf lentficationibu^T odotife
ri0 frigidi^. ^t ponat fug pectu0 fuit epttbtmata infrigidStia e£
mucillagtnib9 r fuccie r aqui^boni^. jStfummatinpotu vinu plu
rime comiptiont^ efl em bonu medtcame ei.
C3>efebreepbimeraectrifticia. Cap.H.
aTJSdocp accidit er multitudinejtriflicie ppter re qfita' mot'
!abotiofu0 fpfn calefacicte facien^ cadere in fcbic\C£ui9 fi
gna funt fimilia ttQnis etu0 q eft e? angufna.lRifi qt mot9 oculi cii
pfunditate fua ppter refotuttonc eft ad parteertrfnfecS. HBt pulf
non eftoimtflu0 oeptefl"u0:immo eft in eo cuoebilitate: fed eftcum
eofaltu0.C£tcura ei'eft ficutcura ti9 q eft ejangufita.
C^Defebte epbimera ejcogitattone. Cap.T4*
OClandocflaccidit er.multitudine cogttatioi^inreb' feb.fi*
«.mili^itti que eft eetriftitta.lFhfi qtmot9 oculi eft equali^ n5
adclaufionenecpadejrituoecUui0:.Teft ocdiui^ad ptofunditate.
iSX pulfu0 eftfoiuerfu0 in oilatationeT conftrictione:T plurimu cmi
de eft equali0.fi t facie0 efl ad citrinitateoectiui^. C&t cttra eiu0
eft cura tlli9 que eft er trifhtia ,\
ODefebieepbimeraerfra. Cap.K.
g~^ Xlandocp acctdit piopter fuperfluitate* mottt0 fpiritu^ ad
v_^*-££teriota tnoifpofitioneirecalefacttofuperflua adure^fpi
ritu t feb. CCui9 ficcna funt rubedo faciei:nifi permifceaf et tt*
mot:T quonta citrtnatur . £t inflatio faciet fimfti^ ei qui inftatur
tn ooimttiociSt funt oculi rubei tmdzntcs erteriu0 piopter vebe>
mentia" motu0 fpft0 ad erieriota.i£t quandoqj accidit quibufdaj
eo;z t remoi ptopter motum bumoiia^aut ppter ocbilttate natura
ru.iEt eft aqua rubea acuti tactus ppter acuitatem fua\ £t qficp
efl cum ea altquStulumctaritatts.Ct pulitweft groflti0 plen9 pub
•Can0frequen0.
C^ccura. Capitulu.id.
ZractatuQ pzimusl ccptiiu
H&ceos quiefcere.ft fac vt occupenf letiftcantib^T narratto*
mbus t vocibus bonis t ludis mirabtlib9.*Et fac eos ingre
dibalneu in aqua tepida nonpiurimicalo:is.*Et inungauf pium
mum cum aliquo oleo plurtmo:iIlud enim efl magis coueniens ets
cp aquacalida.jgtcibenturcisque infrigtdantT bumectant. Mt
pbibeanf a vino omnino:et non efteis vta ad ipfum*
CE)e feb:e epbimera er vigtltfs. Capttulu. 17«
(^l Uaudoc^ettSacciditervigiltjsfeb.epbimera. CCuiusft*
V-£*gna funt anteceflTio vifiiUariuTgrauitas palpeb:a;r.qm fot
tatrenonaperiteas.^tpfundatto ocuu pzopter refolutionem.aet
inflatio palpeb:a£ pwpter co:rupttonem abi et multitudinem va
po:is.<?tconturbatiov:ine p:opter p:iuationem oigeftionts.aSt
oebtlitas pulfus.zSt citrinitas faciei .ppter malicia oigeftiois.*2t
inflatioetus p:opter ejrcttattonem ef malitia oigeftioms:fed non
eftcumrubedtneficut tntUaqueeft ejtra,
CS)ecurattone. Capttulum.iS-
GUra tio auteeius eft ociart et quiefcereT©o:mire.a£t emb:o
carecaput cu ets q infrigidatTbumectat.agtbalneu bumi*
du.z£tcibtbono?cbimo:u.tttnunctionesbumectatee.i£tvinu$
eftejrebusmagisconferentibus eis.JEt fumantinpotuipfumfi*
ne ttmo:e:nifi fuerit oolo: capitts.
C£>efeb:e epbimcraer. fomno et qutete. Ca.i9*
HSpiritu qu§doqj refoluunf vapo:es caltdi p. Visiliaa? t mo>
tus. Cu ergo .plongaf f omn9 t traquillitas t no refoluuntur
acctdtt ej eis calefactio fpiritus t fe.eius. CCuius figna funt ifta
©igniftcant efn eam anteceffto fomni. £ t tranqutllitas plurttmv.T
p:op:ieque non eftino/uetudine: etcadit strariti confuetudinis.
j£t figntficat ipfam refofutio vapo:ofa et pulfus.
CSDecurattoneeius. Capitulu$.20..
GZIratio ei9 eft fudatio tn aere balnei. *£t ablutio equalts co$
aqua caltda.iSt paucitas ctbi et oeclinatto eius ad id q6 im
fng*datTbumectat;ipfam.*£t epercittum temperatum. aEt non
opouet vt btbat vtnum.
C2)e feb:e epbimera ex/ gaudio. <Tap.2u
g^\ Uandocpacciditepgaudiofe.ficutiUa qfit etrtra. TBtfiqt
V£*fo:ma oculi eft fo:ma gaudetis n5 fo:ma irafcetts. € t efre*
queiia in pulf u mino^C^tcura d9 eft prtma curationi eius que
cftejira.
CBefeb:eepbimera ep timo:e. Capf3.22.
J^l tlandoqjacctdit ep ttmo:e fcbus $ m femttam quz accidit
KJ*-tt anguftia.*({>:opo:tto namqj ttmoiis ad auguftiaj eft p:o
p:ie iread gaudtum:er boc q> motus timo:is eftad interio:a:T tre
ad epterto:a:T fitfubito:T aliopmodouimftt gradattm. f£Cuiu&
ftgna funt p:orima fignis eius que ftt ep anguftia. IRift quia oiuer
Kiberquartus. ^en.f.
fltae in pulf u eft vebementioMSt fo:ma ocult ei' eft fo:ma tcrritf .
CCuratio eft ptopima curationi eiue que fit ec anguftta .i£t opot
tet vt fecuretur a timo:e. i£t veniatur ad eu cum nunctje gaudere
facientibue.iEt letificantia funt iuuatiua ei.
C3Defe.epbimerae$laboie. Capun.1?.
E&bo: quandocn peruentt ad fumm& tn calefaciendo co:pue
et fpirttum ita vtfiat fe.noeeneop.ationibue:et eft plurimi
nocumenti:T grauitde ipfiue fug vitale t aialem.CSisna funt an
tccelTio labo:te.i£t additio calefacttonie iuncturaruj liig alia.JEt
tactue laflttudinte t ficcitatie co:gie. *St qiicp acctdit in fine eiue
bumectatio:fifueritlabo:temperatueineo:tdeftqnnoneft in co
erfcca tiuft aut fricrue pbibene fudotem.Sinautelabo:fuerit fu>
perfluue minotatur bumectatioetfudoiT qncp fequitur ipfum
tufiie ficca j)pter comunitatem pulmonie. 1£t quandocp oeclina*
tio complerio nie eft.£t pulfue eiue paruueoebilte r quandocp oe
ctina t ad ouritiem.Jgt v:ina eft citrina caltda ptopter motum fub
tilem et piopter refolutionem.
C3>ecura. CapRn.24-
Ctlratto eo:um eft tranquillitae.jSt balneatio in ttna.iSt in*
unctio fricandopwpnefuperiucturae.JEt acceptto cibi bo>
nf cbimi bumectantie f m qu§titate* qua oigeratur oe genere can
iuum puiloium Tbedi et pifcium paruo:um.JBt qffi virtutee eoiu
funtoebilee:tuncnonopo:tetvtcoftdantoc fe pofTe oigerere qd
oigerebat in oifpofitione famtatie:immo minue illo. jgt piopter
boc cibentur eie quo:u paucu nutrit plurtmu; ficut ea que oijim*
x ficut vitelli ouomm fo:biliu:et •tefticuli gallcnum funt eie bont.
C^utdam tamen epftimauerunt gj opoitet vt pattentium laritu
dinem regimen pluefubtilietur cpalio:um.0ed tllud non eft rectu
OBt opottet vt fumant oe fructtbue bumldie. JBt fumant in potu vt
num plurime comirttonte (i fuerint affueti:aut iuleb:T aliud fi non
fuerint confueti.JSt opottet vt eo:u3 inunctio fit plurima q* inum
ctioaltowmcumoleoaliquovt bumectentur eo:um memb:a et
iunctureepficcitate:etiteruvtmolltficctur illud quodaccidit eie
oe tenfione:eto!eum viof.cft oeoleie melio:ibue eie. J5t opo:tet vt
communicet fnunctio eo:um co:po:i et pp:ie capiti collo et fpondi
libue oo:fi et iuncturie omnibue et p?op:ie poft balnea tionem. ict
opottet vt fternantur ftrata eo:um: et aromatijentur indumenta
eo:um et fedilia eotum.igt (i indigent iteratione balnei ppter reli*
quiae itcrentur omnia quefcripta funtin capitulo fuo»
CS>efe.cpbtmeraej:euacuatione. Cap.2f.
Oi tlandoo^acciditeijcomotionebumommpoftventrie folu
Utionem motue fpirituum fuperfluue et infl5mane in ipo fe
bitm pptermuultttudinem lafiitudinie quefequituripfam.CE*
qncpfaciunteammedidne. fotutiue p:opterca op calefacmnt.
£raetatU9 p:tmu5. cqriufV
fD6t qttandocp fequitur flobotbomia ptoptcrea q? redirefacitbtt
miditateivapoieTfangutneitatc" eoium adfurtofitate colericS.
CCurario. Ca.26.
Ofpottetvt fubtiliei in retinfdoviina' g ea quefuntotdinata tri
capttulis luis.tgtvt ctbetur eger cu eo qd confottat plus;ttf m
quatita tt qua oigeraf oe cis q tnfrigid5ttbumect3t.iEt ftnt tn co
pottca ftiprtca.2~t pon5tur fug ftomacbum emplaftrax cmbioce c5
fcntantta calefacta non tepefacta.lftainoninetepidumeft moIUfi*
catmumTrcfoluitvirtutej.t&t oe bac fumma eft lana infufa in oleo
nardinoautoleofrigidioieeoaromattcato:ae#>:tmaf adeooonec
feparentur ab eo pa rtes olei x ponantur fuper coi x epar ea que tn*
fngidant.
CS>cfe.epbimera erooloie. Ca.27.
^f^ Oloi qficu calefacit fpmadeooonec ifiSmeffe.CSoifina.SDo
<V^loiicapire:auroculo:autaure:autDete;auttucturl:autejtre
mitatib7;aut coltca:aut emo:ro^dtb9;aut altjsoclotib^furucutop.
i£X>c cuta etu0 que fit egoolote. Ca. 28.
*tf3 iirgatur ooloicumeoquodopottetincapitulofuo: oeindecu
A-^ retur cura eius q fitep laboie. Quod fi ttmeatur e£ potu vini
motusooloiofusmonoeturin potu.
C£>efe.epbtmeraejfEncopi. Ca.29.
g^± Uandocpacciditetcuifup.uemt fvneoptspptemotiorteTpu*
VJU^iuerfa calefacttotconuerttt in febie.iEt qnq[j remartfctoeea
pofl ablationc timoil i f^ncopt relicje.CSigna.liicinitas fincopt*
tcafus^mtisabfcpfignisfebuualta^qnofunt erfebtibus epbi»
mer ts.sSr pulfus iu ea eft oiuerfaru oifpofittonum.-quandocp enitn
cadit z oeftruttur. quandoq* vinctt frigust quandocp fitveloj % ap
paret cum oomtn3tur caliditas:* fimilatur pulfui patientium e£te
nuationem ertcca ttua m in ourtcie cumvcrmicattone,
CCuratio. Ca.*o.
GUra ei9eftcurafinccpis.iSt0arecibosvelocisoigefhois bc»
ni cbimi x oe tllts quos fctuifh-.tfi indiguerisvt oesin potuvi
nu-.facznon curesoe.febie. Cumergo Uberaturepfincopitremanet
fe.fimilis ei que eft cum ectenuatione:curetur cum eo quod efl in ca
noneoeinfngidationet~bumectattone.
CS5efe.epbimeraejfame. Ca.*i.
f^\ Uandoqj acuunturvapoies in cotpote qtiando no tnueniut
V-£*-nutrimentum x generant febiein.CiEt eius pulfus eftoebi*
Usparuus.iEtquandocpoecUnatadouriaem. CCuratio.Ctba*
tio quidemm febieeftftcut ejfoibitionibusfactisejrktftozdeicum
oleribus.fit pcft illas cum abis bonis confoitantibus. 36atnetur
et effundarur fuper caput etus. aqua plurima tepida:t fedeat in ea
et bumectetur co:pus etus cum eis que funt ficut oleum violatum
trofatumT cucurbitfnum.
Xtoerquartus^erLj.
0>*fe.cpbimerae£fUir Ca.^i.
TpJ €e ptojima eft ci q eft er. fame:Teft oignio:vt acddat p:opter
><"^t oefectu ei' quo fedaf oe a&; calidttas fo:tis invapoab9. 1[<Lu.
ratio.S)are in potu aqu&frigtdST aqua0 fructuu frigido:um?pto
p:iegranato:umTbumectareco:pu0Cumtina;Tfi poiTtbilis eftet
balneatiocum aqua frigida fariat.
CS>efe.epbimeraej;opilatione. Ca.tf.
O 1P>ilatt5e0 fiut in pozis cutis ppter fpiffitudine ei9rpaucitat2
ebuHttioid;T multitudine' cibo:um:Tp:opter frigidttate;Tp:o
pter albuttone cum aqui0 frigidu* fttpttci0:T piopter a dufttone fot
Ii0.lgtquando<^fitinvflsvenarumTmeatibu0earumToiifici|9tp
farumr curfib9Tvt|0earum.*gt cum oicitur fe.epbimera epopilatio
ne non innuitur nifi ad bSc fpecte.1B§ plerumcp accidit vt mino:e*
tur refolutio z multiplicef repletio t coartatioi piiuef refptratioT
aggregatur vapo: plurim9T norefoluitunTtunc eueniet caltditas
Fupcrflua.JEt ou pfeuerauerit ti9 inflammatio in oebilioti ep co:p>
bu^ qd eft fpu0 ertt fe.epbimera.Cii ergo tnf lammat i fangutne eft
fpte famofa fyjtocbe qua oicem^.aEt eft illa que eft oe fumma febziu
bumo:u,aStn5eft .ppterputredineumoeftppter inflammationc^
ct ebullitione*.Quod fl pertraTeat illud ad putredinequS factt opt
tatto x piimtio refpiratiois pmutatur ad fcputredinia. C*St bu*
iufmodi quide" opptlatio: aut fit ep multitudtne bumo:uT fangui*
ntaattt ep grofittudine eo?z:aut epvtfcofitate eo£:aut ptopter cafuj
rei oe caufte optla Uom& in inftrumeto non in curfu:immo ficut frt
gu0 conft ring&jaut apoflema coartans;aut nafcetia rer.aut tUud
oeiUi0quarumteopo:tetremo:art.C*2tbec quidefeb.oefeb:ib*
epbimeris parum Btnutatur ad etbicamiqin co:pu0 tneft plurime
materie.a£t iti bac feb.iterumeftfiti^TinflamatioTadber&ia calt
ditatis:Tv:ina medta inter ignea5«igt bec fceft oifficilt0 ad cogno
fce"dum cui* fimtUtudo eft p:o£ima fimtlitudini feb:iu bumo:it. JBt
bec feb:i0 quandocp remanetvfqj ad oiem terttum;Tin eo quod eft
poft ipfum funt opilatione0 plurime fotte^: t nonfunt fpiflan*
te^: t non]condenfante0 oefo:i0: t fi funtparue feftinat eiu0 eradi
catio fi no fuerit errot.£ t bec fe.inter fe.epbtmera0 qftq* accidit z
redtt jjpter fir.tone' opilationi^ q eft clqre fiut ei paropifmi.agt bec
qddfc.multotie0Kmutaf ad frig9Tbo:riptlattonetfignificatq7 ipfa
fitputrida.iEt cumilla queefter. opilattone facit accidere Oo!o>
rem poft fiobotbomiamin latere finiftro non eft efcufatio tteratio
nie flobotbomiep:ecipuecumfedaturfeb.t perfeuerat oolo:,
CSigna.0u5doqjacciditftb.epbtmera non ej caufaprimittua
% eft longe oeclinationt0: tunce|riftima q? ipfa eft opilatio:Tp:op:ie
quSdooedtnat fineeuacuationeTbumectattone.aEtvcrificlt ejrifti
matione tuS figna repletiont0T in coz poitbus plurtmi fangutnt0 z
gener5tibu0eum;aut grofio^ bumojpvifcofo:u5.*2t oifferetia o£i
£ract0ttt8fp:ftnue; ecppt
inter ea ambo effcqft fiopilati5e0in cisfwt pptcr groirtrudtne* btt
motumtvifcofitate eopitsnifica nt ea figna nota ct0t no efttitia t»i
flammatio co^ieirubedcteytenno^ad fummuj figna multttuc §
nia.gt tUt0 in qutbus caufa eft repletio funt figna replettontd ep ru
bedine faaettepiberattonevenaru?tinftattonettefionetalta appa
rftta.zgt fi fupftuunt. optlationes pulfua eft paruu0;t fi non fuper*
fluunt:op3 vt mtnoief pulfu0.<ECura.C6icaufa eftmultitudo bu*
mo^r repletto:tuncopo:tetvt in pitnctpio j>pere0 ad flobotbomi$
t euacuationem.aEt vt f lobotbome© eu cum iam n5 feb:it tiic eft tne
Iiu0.£t qn febtitft n5 fuerit necelTtta0:tuncftatio eft magt0 c5ue*
men0 flobotbomta efft facit bumou^ currere % permifcet inter eo*
St autnon fuerit eycufatio:tuncnon opo:tetvtpoftponaturt tar*
deturflobotbomtateuacuatto: oeindefiatoccupatio in ei0qape*
riuntoptiatione0tmundificdtmeatu0.&tnon p:opere9ante eua
cuattonSadmundificando0 meatU0t aperttone: illudefrY fottaflc
fit caufa ad attrabedum bumotes fubito ad quofdS meatust inui
fcaduiin et0:t tllud eft res in qua fiut erro:e0 plurimi;t fottafle ad»
dit in optlattonibu0 fifuerint groffr.tpp: te ft mea tue in creatione
fua fuerint ftrictt.Cutnflobotbomia iterifreuacuatio qnqj educat
ruefluttate0Vtfcofa0fumofa0faci5te0 coartationefua banc tfeb:e*
t pwbibeSt vt gmuteturad putredinet ppaecum ad vltimum fa *
ct0 e3 gueniret facia apptonmare fincopt.j£t (l non knm multitu
di nl bumo9:tmmo fentt0 opptlati5e0:tcp ipe funt acctdetes a grof
fitudine eopTviJcofitateipf b9;tuc foztaiTe no ind«ges ftobotbomta
fup/lua-.teuacuatioe fuguua;irnmo tndige0 aBtt®ne;taBtio o^dl tft
cu abftergetib7er medtciut0Tctbi0.€t ppterea q? egritudo eft fcn5
eft poiTibtlevt redea^ tn agtedo ad abftergetia cauda:immo ad iUa
q lunt inter fvrupu acetofum puruvfcp ad iilum q eft cum femtnfb*
t aqua endtuievfqjad aqua" fentcult.CSt cib' fittUetn quoeftab*
luttojT non in quo eftvtf coftta^ ficut ktft o:dei.i£t juccarum cii boc
fp ipm eft ppinquum cibo eft tn tpfo aper tto % abfterfio:non eft er*
gomalutnfitnilceaf cumktft ordci. (£2Demumop5vtc5ftdere0ciS
euacuauertsfi neceffaria fuerit euacuatioeftapparueritotjrtm* an
minuaf fe.t oeficiat:tan fi parorifmo0 babuerit:fra0a£ % oebilitef
paroyifm9 ri? fecundu0 a p:imo.i£t confidera vttnam: t fi inntnis
eam non p:iua tam oigefttonct in pulfu ft inue«i0cum non fignifi
care putredi ne* piocedes fcom boc regimen. £t intromitteegru i u
oie tertto poft parojifmu tnbalneu bo:a mollificati5t0 parojcilmiei;
pectati fi fuerit fe.vfcp ad quinc^ bo:a0.tgt inungeeum.a£t frica ip
fum cum rcbus in qmbus eft abftcrfio equalis: ficut quodeft inter
fartnam fabarum vfcp adfartnambozobi z farmamradicumUtti
t ariftologte emolltte cum a tiqua ntulo meilts % aquc. Quod ft fuc*
ri0aufu0vtifo:tto:iboc:tuncvterefpuma baurac.ctfi epfttma^
q? balneum alterat naturam eiu0 in aliquo % facit accidere quafi
Siberquartusl ^en.f:
botrtpillationeimno' motetur in eoichroculuopilationesentm ifte
non funt oe genere earum quas aperit balneum.Cum ergo egredt
tur oe balneo non oponet vt appiojimet cibo: necp vmomtfi poft fe
'curitatemerparopfmo. ©t autem epgit oifpofmo vt cibetur alt>
quantulumx no tollat;oetur inpotu t4 in quo eft agnoficutaqua
tndet fubtilis:plurime aque:pauci o;dei:plurime oecoctionis oece»
cta cum apio.Od fi parorlfmus n5 iteratur eutunc balnea eum fe*
cundofi oefiderauerit tllud rciba tplum.Jtt ft fuertt parcjtfm9 oi>
mmutus a paro jtfmo p:tmo % v:ina fiterit bona:tunc confide in ve
rttate curattonts et paucitateoptlationis.&tcura eumpoft eradi
cationem etus ficutcurafttT ciba ipfum. m fi venerit parorifmusr
f?cutfuttfo:tto;iUotv:ina no fuoritficutopo:tet:tuncegritudo
cft tendens ad putredinenr.etcuratto eius eft<uratio putredtnis.
CH>e febte epbimera er naufeatiua fatietate
etreplettone. Ca.34~
{^ ZJandocp acctdunt er naufeatiua fatietate vapotes malt e£
V-^qutbus accidit caliditas x infiamantur fpiritas: quare acct
dtt feb.C^t p:op:ie in co:po;ibu s colertcis.£t in tllts qutnon ba
bent amptos po:os.1Bam plurimufupcrfluitatu earuj vapoiat va
poza ttones fumolas.&t mtno:atur in eis eructuatto actda. 0St
oe 1 (lt s qui funt vebemetius otfpofiti ad tilam funt tlli qut tnci pifit
poftnaufeattuamfattetatevtiejerctHoetmotutirefub foletbat
neationepoftcp acctdit ets bocanftiplicanf entm in tis vapotesfu»
mofi:etp:op;iequando babuerit in co:po:ibus fuisoolotem % p:o
p:teinvifcenbuseo;um.C3>cmatcria veroeructuattots acetofe
ct in babentibus cam raro conttngtt vt generetur febus.Stautc*
generetunerit oebihsammonS generatur.JSt enftimam9quod ge
neratur ab eructuatione acetofa :no »i eft nifi fattetas naufeattua .
C*5t iftt qutde cu eo:umfoluutur naturciuu§tur vatde: x remouef
feb.eo:um ptopter erpulfionemfuperfluttattsfuperflue fiimofe.
Cl£t omerflflcatur quidem curatto eius cuiusrcttnetur natura ej
iUis x cutusfoluitur.C^t fi natura tUtusqut febnt er naufeatiua
fatietateleutaturouabusafcellattotbus aut trtbus:oeindeflobo>
tbometurfo:tls fit fnper eam flurus ventris.CHt fo:taflefietfui*
fus epa ticus quem figntficabunt pulfus co:dis e t nigredo lingue.
4D& fimilantur acctdentiafeb.epbimereer repletione accidentt*
t>us feb;is er ira. rubent enim oculi et factes valde et fit infllma t io
vebemensetm8gnificaturpulfus:etfttvelorT rubetvana.
C Slm p lius cum phis remanet non cr ced 1 1 tres oies. C*5t fcta s
q? febusepbtmera er naufeatiua fattetatequandoq; venitcum pe
riodts qua ttuo: aut feptetmet cum boc eft fcbns epbimera: verum
pulfuseftfanus.
CTStgna.Signa eius eft alteratioeructuationis ad acetofitatem,
autfutnofttat£.Cuergo alterai eructuatto ad fanttatfc tndtcat fa*
ZractatuQpiimue: ccpcpf*
ttitatcm.£tninaquidemifto:um eftp:iuata Otgefltonc aquofa-
jgtquadocSnaufeatiuefattetatis eft vigtUaeftinfactCTfauciV
eo:um tnfla tio:r tn palpcbus eo:um eft grauitas.
CS>ecura. Caj>.tf«
*f* Sttensbac naufeatiuS fatietate* n5 euacuatur o[n aut fit na
Jk~ tura ct? no foluta:aut foluta. C&uod fi natura ei9fuertt n5
fotur a:tunc pculdubio opo:tetvt loluas ea.£t fi fuerit alu\d cibi:
aut fecis:aut grauttatts remanens in ftomacbo:tuc opoitebttvt
facias votnere iptmoetndefolue eu^.iBt ofidera vbi inuenit graui*
tate.i£t ^fidera tiic an fit recti9 euacuare illud cu clyftert js % fuppo
fito:tis:autcu altquoq6 bibtf oefup. vt foluat:aut oeponat:autoi
serat.JSt figniftcatillud q6 recti9 elt oe bocoifpofitto eructuatio*
nis.jfo:talTeetn neceflarru erit fi fuerit ctb9 ftas fo:titer:x fitoiffi»
ctlis vomttus;vt noafptciaf adfete&fj admtnifrrefcoiapipereott
vcpctpitcf ct oefcendatcfiDigeftionejautadminiftref q6eftoebili*
co:radmintftrenf cbtoceTCplaftra oigeftma cognita tn ca.ofge*
ftiois:? foluttuacognita inca.foluttdis.€uer$ooefc€derit:tunc
aut egredtef b feiptmaut iuuabtt cufuppofitoztot toleref famesfu
geutadtu oonecnonremaneatbefitattoin oeftructioe fatictatis
naufeatiue-.oetdefumatcibuleucvelocis oigeftionis bom cbttni.
&t fit imltio ad fame z fomnit tffi q6 ejrcufat folUcitudtnS in alle*
uiatioereplettois.Q.6 ft natura fuertt foluta ofidera an res q eua
cual fit tllo qo e co:rup tu.*2t fi fuertt iU6:no rettneaf oonec totum
euacuef tnvfcpadpoftremtt eiMgt.erpecta oecltnation&parorif*
mf.iSt fac igredi ipm tuc balneu.igt ctba ipj nifi fuerit illtc fupfluii
oeftrucsfo:tttudine:tuceninofacias ipj igredt balnetmmo ciba
tp5 r ?fr:ta ftomacbii ei9 cureb9 ifsfcies^ru qdafcripte fut icapi
tulooefplutionevctris^toetlltsclana tnfufaioleo tnc^c vtrtus
abfintbtj aut ettS tn oleo nardtno poftqua* fuerit eypflat feparata
fitertt ab ea ma jtma pars olet. Qjgt R perfeuerat folutio t tnuenis
id q6 egredtf abfq? genere eius quod comtptu eft: adminiftra oleii
oe ct donus teptdu reccs f m bunc modu: % oleu oe mafttce:^ non eft
fterainoleonardino cotrarietasei?.€t fo:taiTe adminiftram?ce*
rataria:Tpp:ieq^nonfur7ertoifpofitioftrtcturSeo9fupervftres
co?:et quandocp indigemus emplaftrisfo:tio:ibusbocoe empla
ftris p:edictis in colertca palTionr.T oa et in potu aquas fructuum
fi tolerat eas:* oa ei ad comedendumillud cutus alleutaf nuf rimS
titT faciUs fit oigcftio;ftcut tcfticalt gallt x pifcesaradracb ;t pmtt
te fuper illud aliquid Odfructtbus \ lucctstrobub ftipticis?
^jBt ft abfctndttur oe appetitu aliqutd:admoue ipf um cum eis q
fctuifti:x pw>p:ie cum eis que rlunt er. cidonitjs.
Cl&t cu eua cua tu e no c ma luvt admi ntftres ei dectuartu fo:te oc
Uiis q DigcriitTconfoztat ftomacbum? aperiuntopptllattones: et
£ f)
Kiberquartus/fen.jV
iUudpoftablationemfcb.Taccidentiu. iL&titcr^dtm adftobo*
tbomiam eft vt no fiat in ea oonecoeclinet:tunc entm ftat:et Ulud
quod p:iu0 oatur tn potu eftaqua ozdeut cibus fit ftcut illequi ftt
oe agreftacum cucurbita etamigdatispancte.Calet tnfrigtdetur
locusems et odozamentum eiue troctkioc campbo:a in qutbu*
nonponitur reubarbarumr
C2)c febze epbtmera tp apoftemater CaptfuliM6*
Hj&biesfequentesapoftemata interioia funt putnde-.Tqttcp
aflbciatureis etbica et non funtoe numero febimepbimera
rum.Spoftemata veroapparcntiaficutfunt furunomtet eriture;
velbubones qeueniuttnea:Tppiieapoftematamagna qftuntm
mebiigg&duiofte et in carmbus q vocamur molTee:ftcut illa que
ftut tntnguinibu* a fuperftoitatibus epatfa:et in afccUts a f uper ♦
f iuitatibus co:dts: et fub aure a fuperf fuitatib9 cerebiwQiiq* fe*
qtwturfebieactnoneuacuanturquinautfit illudquod peruentt
ep ei0 ad coi oonec tgneat ipfumcalefactio fbla:ant cnj putredine»
Ouod d ftterit calefactio fola:tuncerit oe genere febziu apoftema*
tu tntrinfeco£.C*£t plurfmu qd acctdit oeiftfefebtuy fequenttbu*
apoftematafequfctiacas piimitiuaffejrvlcertb^tfcabiet oolottb*
t p.cufltotb9T cafib' ad q ejpeuutur materieT rettnetur t vu> apud
carnesmollesSoe gftefebiis; epbimere.CJSt plurimu qd accidtt
oe iftta febttb^fequentibus apoftemata quo^caufefunt antecede*
tes ficut repIetionesToppttatiSes p:eterite funtputride.C£tf m
plurimufe.funtradicesetapoftemata fequetta:ltcet qftc^ acctdat
ecotrarto.lbtppocrateff nominauit bas feb.malignas:q er. bis fut
cpbimerea.CJ&t feb.cjde fequltes ea f m plurtmu fut epbimere JEt
Rne*funtepbimerefuntmaIe.C2&t plurimum qutdembarumfo
quunturapoftemata fangumea.*£t qua n doq? acctdunt fequentear
berifipilam % ffmilia ci.
CSigna.Signa earufunteaqoirJm^Oeanteceflioe apoftematifr
ateeas £tfacie0eftinfl$mataTrubea;T£addttuieafug oifpofi*
tionemfanitatid:Tn6 eftcaliditas vebemeter mo:dtcans:quam»
utafit multitudo eiu? tn ets.-quomam buiusapoftemata funt fan*
guineamtfi fint feb.fequentes berifiptlam:et tunc iftte febtibuff
(uccedit bumectatio:et eft pulfus in eis velog magnue frequenff jn
pter repletionem:et eft viina aquofa alba p:opter curfum materie
rum et apoftemata et vlcera.
CCura.O poittt vt anteceflto ftat tn ea cu flobotbomia x flu|ru v5
tris-.t curefapoftema cn eo qo opouet in capitulo fuo.iBt fubtilief
regimen:Tnonbibatvinuomriino:znon cibetur ntfipoft oeclina*
tionem 2pletan.jStnecsflaria funt eiejttnguentta % tnfrtgidatia*
bumectantta et emplaftra tnfrigtdatacum niuefuper membium
inftrmu apoftemofuitavt no noceat apoftematunecp faciSt tp$ cru
4u;imoinfrigidef vtaiter ipms cowfrigidatioe peuetratei j?fudu*
TractatM piimuQl cqwfc
If&t feb:e epbimera er. terreflreitatci.qn cutis
_ firoura vttefta* Cap.*7V
*yC £c febns itep fequtf fmatione' refoluti5t0 ppter oppilario*
0^-M.ntsno p:ofundata0:tpwre0$de^olmctioimttt0t ofuetu>
dinc0fua0batne&itfcb:iut:t pture0CO£funt illitnquojjcoipoit
bu* genenf v3po:coteric9ppter2plerione"co:po9eo9:t ctbop ip
fost aqu.isipfagmatarfiTppteroifpoflttoes eop antecedete^et
Vtgilt|0. CC<Turatto ei* eft erttncttobalnet:t fudare in eo pofloecU
nationfc % frtcancueisqfuntflcutfurfnrtfarinafabarfitamis
daleamarc tferaen melontst altquid alcufen tbaurac.^tflt ci*
busetuse£tingueu0Tbumecta0:tvinu ri* fitplurimccommtrtic»
«it0:t iteretbalnen muttotien0.
C 3De febte epbimera ep ealo:c CafJ.^S.
atlandocpacctdit er cato:e aeris t ealoiebalnett flmttiu feb.
epbiinera:t pturimutlli'no accidit nift er. vebem&ia calo*
ri0 foliff.t c p:fa fufpSfio ei»<u fpiritu antmali:cu p:lmu q5 ei ledv£
Itt caput:calefactt em aer eif t peruenit ad eo:vtfitfe.*>elde fpar*
gtf tn totu covpMt qnqj fit ei* fufpenflo ctt co:de ppter caliditat€
anbelit9:t qu5do03 cuflodif caputacalo:e.Sedilla qerYoleacd*
^it plurimutncipittn cerebzotcapiterr pptertllud § noneftmud*
impletur caputeius-.tiUa q no fit erfole fed fitcpoiebu^camcula
ribus x e£ balneatt5et e| att'10 imptefltone fadt tn co:.
CStgna.Signafuntcaufaeaente* ervebementia InftSmatiSte
cap]tf0inpartefolaricereb:i£tfo:tafree(lcugrauitate t reple*
fioncflnS fueritco:pu0mundu.i5ttnagnttudo anbetitu0in par
teco:dialt.^tilludqoapparetoeco:pevebcm5ti0ca1efacti5i0ca
Itdi' interio:e et'« lStoeillw quib* fcitur illd eft quod fltt0 eiu0 efl
mino: fltt tUtu^ cutu0 caltdita0 eft illa calidita0:tefhn bacbabU
rudi ne contraria vel otuerfa ei queeft et oenftta te.
fE<^ura. lBfl necdTariu vt tndpiaf in curati5e etu0 cu eo qoinfrigi
dateremb:oci0 fugcaputt pectu0terotet0frfsidt0? pp:ieoleo
rof .infrigtdato fuper ntufcq& fundaf fupercapnt? pect9er toco 15
ginquo. j£t oetur in potu aqua frtgtda t c\ currut curfu ri'tflne cef
fatione ei9 fiat illud vfquequooecltnet fcCumqj auferf ttngrediaf
tina; z non tangat eu tina fi fuerit cu eo fe.t balnea upm aqua tept*
da tnon pmttta0 aereei9 calefacereipfum:t n5 timea^ ej effufiSe
aque catidefupercaputeiu0:qfitipfa bumectatt refoluitfeb:em:
t neceflttaa ad balneandum phw eflcf necefltta^ ad vngendum.
Cu ergoegredif -.tucfrica caputeiu^ cu olris frigidi0:flcut eft ole5
oenenufare.
C^>cfeb:eepbimera q acdditepfrigotet balneati6cCap\*9.
g~^ tl5doo3acdditq:frfgo:etbalneati5ecuaqut0frtgtdt0vt
\J5#.pdenfenf po:iapparete0tcoartenturvapo:e0 furnofi f m
<tf> oictu efl in illa quefit ex teftuofitatcquare accidtt feb. iBt moh
C 1 tj
Xtberquartit^ ^en.f*
cottfe pdueit ad putrid5.£t non perducit ad illa" febtl nifl qfiva*
po: p:efocat* eft acutu0 non fuauis. Suauis effi no generSt e5.
CS>igna eiua funt caufe.£t q> co:pu0 tn ea ipiimis cfi tangif no
cft vebemeti0caltdttati0.Cuc$ figif man9 fentitur calo:eleuari.
aet pulf9 no eft in paraftate in qua eft ill3 q fit er. anguftia Ttrifticia
tfame:qm no eft illtc refolutio.Sj eft velor ppter neceffitate fcj a t
trabedi aerermfi fit frtg^vebemeff.iEt fo:tafle oecltnat ad ourttte.
#rt ocul9 no eft pfiind9:imo qficp eft inflat9 pptervapo:e coartatti
^tninaqn^ealbaqmcaliditasepfocata.lStqn^etinctaiqt?»
calidttas q refoluif er. potis ejpeUif ad vta vtine. C^uratio. Coo
periltur in feb.oonec fndct.Cn ergo oeclinSt:ingredianf balneu x
balne&urcoacf ad caliditate*oecUuitcu^erecaUdo.Jgtembtocet
fuper ipfoar aq in $b'oecocta fint ficuramaracuranetH^ t fimbtul
TBt fricef cu et0 q oirim9q abft ergut poto0t molltfieSt eo0.£t poft
ponaf in eis inuctio vfqquo fudet. i&t fricetur. agtbalneenf cu acj
caUda valde.JStopjvtantecedatbalneatiocuaqua balneatione
cu aere.3)eide tnungaf cfi aliquo er. oleis oilatantib' poios.£t fii
daf fuper ca ptta eop ficut oleu oe aneto tlietnr camomtUa.^t ci >
benf cibts leuib' x aromati*enf .£t fumft in potu vinu alb6 fubtt
lecomi.rtii.iEt eft meli9 tte cjj aqua piopter id qo eft in eo oe fuda*
tionet p:ouocatioe.£t inunctio ctioleo aliquo patiStib^efl&botc
cft magte iuuattua $ pa tten ttbus er. fouditQte.
CS)e febie epbimera er foliditate t er aqutsftiptfcis.Cap. 4.0.
^V ttedocp acddit «U0A balneanf i acfa ftipticitate' facieWfl
V-&*.cutfuBqu5vincitvirtJ>alumini0aut ozagltt vt vebemcg
fiat fpifiltudo 00:093 ppetimcfre ^muf eo9vapo:e0:t accidit cis
ofi oirimu^ aliquotiens. £t multottens quidem perducit ad pu >
tredinem.
C2te"*gni0. Cap.4-T.
QHgnlficSt eam caufe. £t qfcfignificaf oe nigredine cutis$l
S^ tpfa ertenfa fit p:epa rata p:eparatione qua p:eparanf co:ta
x ficut fl tangaf cuti0 tnfufa in aqua o:aganti.£t eft oifpofitio m
addf tione calidttatis poft tcpu0:td eft non ftatim er tactu cutia: f!
cut in ali?0 oe iUi0 que accidut er opptlatione po:o2.igt pulfu^ eft
©ebtlio: x mino: x vebementto:t0 velocttati0.'i5t viina eft vebemS
tiu0 alba x tenuis ficut v:tna multeri0.-6t no eft in co:po:tb9 eo^
fciminutio.lfteq* in oculi0eo22p:ofundatio.
C<Tura. Oponetvt curetur cu p:opinquitatecurationf0eo:3 qui
funt anteeo^.tlerutamS eis no oatur in potu vinu : nifi poftfidu*
ci5 vebem5tie amplitudini0 po:o9:nifi fit codcTatio parua: fo:taf
fe efn tuc aperit eam vtnu.€t opo:tet vt fubtiUatio regimtni^ ipo
ru fit maiot.JBt mo:a eo^in aerebalnei:t balneatioe eoscuaqua
caUda maio:.£t opj vt tardef inunctio eotum plu*.
£ractatus fecundus* ccppviij.
f[S)e febte epbimera er. vino. Ca. 4-Z»
^^ Zlandoqj acctdit q: vino febtt0 epbimera.
V^CCura eotumeft cura ebtietati0.i£t fottaflfe indigent folti
tione cum aqua f ructuum tftmilibus:Tflobotbomia:T vomitu: et
ptoptiecum perfeueratoolotcapttieeotumJStopottet vt ingre»
dtaturbalneum poftoeclinationem.
C^efebteepbimeraer.ctbi0caudi0. Ca.4.^.
G3fbi calidi faciunt febtem epbimeram.iEt ficut tlla que eft ej
fole fecundu plurimu eft cerebtalte Ttn fpiritu antmalt. Jgt tl*
la que fit ec balneo eft cotdiali0;tin fpirttu vitali. Similtter ilta q
ft t ec cibo eft epatica tin fpirttu naturali.
C^Decura. Ca.44.
Gtliuscuratio efl ptouocatto cum infrigidantibu^ notts.agt
folutto nature eftmeliot cum firacoftttamarindi^.iEtrectt
ficare epar cum 6s que funt aqua endiUie:to!eum Tftrupu0< aceto
fusTemplaftrainfrigidantia er.fandaU0Tc5pbotaTaqro.T oleo
et fucco eiu0 Ter fucct0 oleotum infrigidatt0 actu. Jgt ertinctio 015
€i bts frisid td tsibumtd ts.
<£^:incipiumfermont9 &e feb:ibus putridts*
et coplemctfifermoniseftin feb2ib'fanguinefe
etcolericis*
CjXractatus ©ecudus cotinet capitula-lpviiK
C.£*rmo rniuerfalis oe febzib^putrtdis./ea.j,
—imiu&mJ&tredo accidit autptopter cibum malum "cuj
jeftpteparatu0 vt putrefiat illud quod genera>
tur ab eo ptopter ma litia" fue fubftantte.2lut p
oterea q> velociter recipitcotruptione quaM0
fit bonefubftantie ficut lacBut quonia eft ac^
fuonutrimenti malircuius aquofttatc reciptt
fansuis ficut iUudcmodgeneratur a fructibus
1 tardi0 bumtdi0valde.2lut quoniS eft er HU0 q
a non conuertuntur ad fangutnem bonu: imtno
remanet bumot malu0frtgidu0 que abbotret calot tnnat9:Tfucce
dit et ertraneu0:ficutillequigeneratur a cucumereetcitrullo Tpi
ri0etfimiltbu0.2lutmahttaartificueiu0.Sutbotaipfiu0.2lutot
do ehi0 fecundum quod fci0. C&ut ptopter oppila tionem pto *
btbentem refpirationem et euentationem ptoptercotnplerionem
cotpotis malam cum non poteft oigeftionem facere bonam:et
funt tteru virtutee oe iltts que non factunt in ctbo aut bumote alt
C ni)
Xiber quartus. «fen .f ♦
quod ptopter p:iuationem rerpirationiobumowtmquare oimit»
tunteumcrudum. lEtbuiufmodtquidemcomptcrio autgenerat
humo:£malutn:autco:rumpitquodgenerat p:opter ab:euiatio
ncm fu5 m oigeftionctquia mouct eum motu ptgro. Mt ifle caufe
funt iuuantes in generationeopitationi0 generanti* putredine*
CSut jjpteroifpofitionc^ertrinfecaeer aenbuff malie: ffcut efl
acrpcfli!€tic:i;acrlacunaru;Ttocotuminfiifo9inquibu6madefi8t
ree vt tinutafpattuimtquandoq? aggregatur !oe cie numerus re*
rumplurimue.C^tplunmu caufarumputrcdints bumoifi effc
au t pptcr multitudinc buo:te:a ut pp grofTttudine fu&autr lf cof!
tatcm fut.jgt caufc multitudinie bumoiutvifcofitati^t grofiTitiei
bumo?funtnott':tinceptio optlationieeftnota. ej&rgoqn fece»
rintoppitationc0accidit putredo pptcrcuentationi0 p:iuation€
t qn fuerint fucccdcnte^ motibu© in non bota fua fuper repletto
nem tnaufeatiua;fatietate. JEt balneattone0uTr.3lut fol calidue.
3ut fumcrc calefacigtia furj repletion&toimiflio cautete obferua ♦
tionieoigefttomein ftomacbotepatetfuccurrendioefectuifi acci
deritppter calefactione amboptnepttbimatbibH vapotationi»
bu0. Jgt putredo quidSqfKp cfl coie co:po:i.£t qu3do(# cft in m£
btoppter ocbitttat?fu5:autpptcrvcbcm2tiScaliditati0 fuc er*
tranec tfuc acuitatia aut oototw ehi0.jet bumot recipic* putredi
nem:auteftcolera tali^modivtabea vapoiegrcdtaCA flt fubtU
I10 fumofu0vatde.£ut fanguietali modt vt euapozet ab eo vapot
fubtilie. jSut flegma talie modi vt iU6 06 cuapoiat ab co fit vapot
«Wue.Sutmelaebouatauevt illudqo euapo:atabea fit vapot
fumofu0 purulenf*. ©Ct putredo quide' colere fadt tertianam.i£t
putredo fanguini^ facit continuS. C£t putre do mel&cbolie f ac it
quartan5:tcl currut curfu et*. £t putredo flcgmato fitV vt jmultil
factt <3 ttdtanS t q currfit curto ei'. C*St fanguinie loc* Sintravtf
na^.CColera afit tflegma tmet2cbotia qrlqj putrcflunt intrsi vc*
nae-.tqftqj ertra venae.CiEt qufido putrcfut ertravenae:fi n5eft
c3 atiameq? ^putredo eft in af>a tc intrinfcco quod oet co:di putre
dfne* continu&faciunt periodoequaeoirimue.Sed vntcuitf acci
dunt tcradicanC cpuieflcgmatica non eradicctur quin ibi ftnf m
liquieoccultc.C£tqu5do putrefiunt intra venaefaciut adberem
tiam febtie:tno eradicantunneq* eft prima et el eradicaf : immo
eftafndua infeparabilie.S5ed ei eft vebcmentia per qu5 cognofcif
parorifm' quieftet. tCfit qu3do putredo eflintrinfeca oominSf
luper venae omneeaut fuper pturtmii eiuequod fcquitu r er eie:no
funt fo:fitan addittonee toiminutionce apparentee.CCu autej
cftfm contrariumeiue:apparet atteratione0 manifefte.CiBtfe*
b:i0 putredtris quidcm ertrinfcce non cradicatur tredit nifl quot
niammaterietqueputrefltfuperucnit putredoin tempoie pa*
rorifmi;t fluntcme bumiditatce er qutbu* pcndebat catiditae
Jractatus recundus* ccfltfjr.
et refoluuntur et cgrediunturet co:po:e : quoniam non funt re»
ttntt in veni0;ttavtj)bibeat e ao tUud a complemento refolutionig
tremaneat cinereitaseiu^tipfiu^ terreitaoquenon funt vebtculfi
feb:i0tcaliditatis:flcut vtdeturoeoifpofitionecumulo£ ftercotfi
paulatim oonec fiatcint^ totft.oeinde no remanet caliditas: tqusfc
donoremanetinbumo:eaduftoperputredir.£calidita0:oeftrui
turfebn^quoufcpaggre^etur vicealia ad locum ptttredinis. &t
tamremanferuntin ea reltquieca1iditati0erputredinep:ima qu§
ut0 non remaneat materia.?utp:opter tnuenttonemcaufe p:ime
putredint0tnmateria fecundafmfemitam putrefacttoms. Hta
crgoputredini^refoluiturfm tnuentionemcattdttattffnon oefi*
ctentts putrcfacient 0 trefoluenti0Tfaaentt0ctner? tpertranfeu*
tis a d vtcinum oon ec abfcindat terminum tfiniat ma tertam % n5
inueniat vianumaliudtremaneatfeb:i0erpect50 materiJ alia$
et attrabat ad locum fuum. CCum autej putredo eft tn tra ver as
tuncaccidit vtfitrefoluttocompletaoifTicili^JGt non refoluttur
putredo per continuttatemqueeft tn quibufdS ventscu alt|0T pti
trefit omni0 res que victna eft eitoein refoluitur ad vicinu a lid .*5t
iterum illud q6 c5p:ebenfum eft in xtnie eft vebem&fono cSttnui
ta tis ad co:. CMt ifte qutd£ febiesquibusfunt parorifmi eradica.
tioni^ ttemponsquandocp oimittunto:dinemfuump:opteroU
uerfltate^materierutnmultitudine tpaucitatetgrofTttudinet te*
nuttatctppteroiuerfitatein tis tn genereita vtpermutenf que*
dammaterie:ttfiantoegenerematerieiaItertu0cl ofuerfificar in
ei s in (ptcianon in multttudine tpaucitate t tenuitate t gr cffitie
tanttl^tquandoqjfit er malttia regtmini^ egri:autppteroebilt
tatemei':aut jppter multitudtn£fenfu0etu0. C^tparopfmi qui
dej cj eradicantur tncipiutf m plurtmn cu bo:ripi!a tiont aut frigo
rcaut rigo:e:trefoluuntur perfudo:e54.tn5 inctpiut cfi frigo:eaut
bo:rtpilationefmplurimum:nifianti)pterfrigu0bumo:i0:aut
j>pterea q: bumo: mo:dicat lacerto0:aut ptopter p:ofundationfc
caliditati^ ad interio:a redcunti0ad partemmateriei:aut ppter
Oebilttat^ virtuti0:autppterfrigu0 aeri0f!cutc5tin^it tempo:e
b^emi0:tilludquod fit er moidtcationecalidita ti^eft oigntu0Vt
j>pottionetur adbo:ripilationem cp ad frigtw tplurimu quod ac*
adttoeeo vtfitficut punctioacuuminomniimemb:o. "Uerumre
foluttomateriet cumfuicnceffcquoniamcaltdita^ putrefien^ vel
putrida refoluitbumidttatemtremaneteinereita^.Cumcrgo fit
illa bumidita0 non obfefTa in veni0 facilts fit ejpuifio etu5 p fudo
rem tn potis.CINrojifmi autem mfeparabtles minuuntur tnoii
eradicantur per fudo:em nto$ incipiunt cum frigotenifi p:optcr
oebilita tem virtuti0:aftt pwpter p:of undttate" calo«0 innati tuc
entm infrigidantur ertremitate^ ttllud eft fignum malum:tin qui
bufdaro febubu* cotnponuntur frigus Tbcnrtpilatio quonii ma>
Xtberquartus* 3*en.f.
ftriaqu6putrefiteftcompofita er frigidotmoidicatiuo. C€t
quadoo^ componuntur quedamfebies putredtnts talt compofitio
ne qua fiant m fotma inl eparabilesrTillud eft.verbi gratia quSdo
inctpitbumo:putrefieriinloco:Tcufup.ueneritei putredo putre*
fit tota T?f umif ab ea qn tncipit buoi oe genere et9 at no oejgne ei*
putreiieriitunc obutat parortfinus fecundus tempozi eradtcatio*
ni0parorifmip:imi:oetndecontinu3tur rcs ita tqncp componun
tur febies putredini^ modis aln> compofitts quos Dtftinguam m
capttulis fitis. ([i&t parorifmt quidem febituj p:oionga n tur qu5
doo^Tabb:euiantur.C*(£>:ol5gatioeo:5 eftergoaut piopter grof
lltudinent materieuvifcofitate ciuszmultttudtnem eiusraut ipfl*
quietenuaut ptopter oebilitate" virtutts: aut propter oebilitatent
lenfus:aut piopter fptffitudinem potoiumquare non refoluitur
foumo:.C*£t eo^abbteuiatio eft ptopter contrarta eoium. C^*
parortfmi iterum feftinant rtardantur. ©Bt tarditas eozum elh
autppterea quta eotummateria eft pauca: aut tardt tnot9 ad mt
nera putredt0 pe groflttie fu5:t bocquideeficut materia cjrtane
4££t velocttaoeo^eiqfnipa emrtaftcuteftflegma:ntfifit vitretl
qfn parortfmi eiu0 quandocp tardantunaut fub tilts ftcut colera.
C*Bt oeterto:e0qufdemfebie0funt tufer»abiles tnquibus putre*
do efl tntravenasioeinde illequeeradicantur in quibtts eftputre*
do in toto co:po:e:aut in partibus coidi0. ftf&t parum quidem ac
ciditfentbu0febit0 valdeaccenfa ppterfrtgu0compleriont0 eoa
tpaucitatem carnt© ipfomm. CH>uIfu0 vero oifpofitione^ otuerft
ficantur in febiibusputredinisfrnoiuerfitatem earumtngenert
bu0fui0:rf m otuerfitatem fpecieivntu^ earum invebementia toe
biutate:tin fo:titudineaccidenttumtoebilttate eop. Qj&t quan*
doqj accidit ei ounttestaut ppter apoftema calidttm vebementi*
dctenfioni^autppter apoftema calidum in membto ouro:aut jp>
pter vebemctiam fkcitatis:aut cu oominatur frigu^ tn ptincipn*
C^tquandoo^fitlent0ptoptermateriam lenetn flegmaticamet
fangutneam.JBtptopterea cp apoftcma eft tn membto lenificut il>
ludquodeftin epate:Tpertpleumonta:tlitbargta aut ppterbuo»
rofitate"cu erpectaf qtt vultvt fudet.C^t pulfus quidefit tn ptitt
cipto parorif mo? oebtli0coartationt0 ppter aduentu virtutis fu >
per matertam toccupationem etu0 in mundandot eucntando^
C^Defermone vniuerfali oe figni0 febtium putredtnta. Ca.2.
^J 3g»ificat febie^ putredini^ aduetuo caufa rii antecedenttum
l^ea^Tppiie qn no tilin eiocaufa p:imittua.C*£tpalfu0Tatt
beIttU0cutu0conftrictioeftvclorquoniamnecen1ta0eftadmun»
diftcanduvebem50valde.J5tecaUdita0mo:dificatiuanofuaui0
ficut eft calidita^ epbtmerefebti^.C^tplurtmttmquidSfebztunt
putredint0 antecedtt almeliletu.iBt almeitktu qdc eft otfpo cui ad
mifcetur caliditas non p.uenic0ad bocvt fit fcbiis^afibciai ei lafo
Zrac tatus fecuti dus: ccp#;
fitudo T pfgritta t alice^ x faltu0 t comotio fbmnt t Vigilie t coff rl
ctio anbelitti0 t tenfio vena^ t b^ppocundriop t oolot captti0 et
pttlfatto capiti0.Cum ergo plonganfacit cadere in febtes putre*
dtnid:aut facit accidere oebilitate x citrinitate" coloits. £ t qtfcp af
foctanf almeliletu antecedeti febiesr multitudo fuperfluitatiaTmtt
cufl naufea t v:ina plurima t egeftto olurima putrida t grauita*
capitis t ercttatio.igt accidit frequetia in pulfu no a caufa tntritt
feca:imo erlabo:e:autira aut altjs.Cuergoacctditl eo coartatic*
rfic iam pcruenit parorifm^.jet coartatio quide efl fubmerfio pul
fus x paruitas oiuerfi in quo acctdut pul fa tiones ma gne:foites;T
no eftvelocita^ ei9 foztiff. CSed oiuerfitaa in pzincipto x in aug*
mito efl erpiopiietatib9 fijfantibus putredine:quaui0 no apgeat
in tertiana plurima apparitioe pptcr leuttatematertei. C*£toefl
gni* qdt qp febii^fit putrida eft euacuatio periodi p:me fudoiist
bumectatiote. £pbimera ent eft ecotrario illi':l5 in initio fii in ter
tianappter leuitate" ptedictfivt fit.ffmiliaepbimere e] tn epbtmera
no permutaf ad putredin£.£t fi fuerit augmStu ei9n5 Btnirtu no
ppottionatu no file. C^t pliritae augmett tterii figt cp ipfa e* pit
trtda.iSt additiopulfu0i magnttudinef m pcefltoneugt augme"
tu.CSmpli9 fieft interpollataincipitcfirigo:eautbo:ripilatioe
T oimittitf m plurimucu fudoreTbumoiofitate: x refoluif cu pa»
rortfmi0:aut eftinfeparabilie cfitoe. C£t n5eftfimili0epbime*
re invtfna % pulfuT ?plem£to mudtncatoi0 x qutete accidetiu. C£ t
plurimft qutde* putridefunt accntia plurima erfitiTOoiotecapitts
t nigredtni^lingueiT pptieapoftematfi:TmultipUcaf tnquietudc*
eranpiftiaT agitatioevebemetiquSfacitpugna materieiT %t\t
t«c.qriq*efTi eleuaf materia: x qnc#c5furgit virtu0.i5t pulf* fimifr
qncp tedit ad magnitudine^fottitudin&Tqficpad paruitateTOe
bilitat6TCoartatione.C^»ritie0 afitfitqncp. iStnSopjfemper
Vt fit ntfi Ht cu febte apoftema ourfi in quocuq* me"b:o fLt : a ut a pa
in meb:oouro quauis no fit ourutaut iamacciderit pot* aque frf
gtde:aut aliq d aliud oeilli0 q t nduret pulfum oe i\\is q oicunf in U
b:o pulfufi. C2Dmerfita0 aut in puncipio t augmento eft er pp:ie
tahbu0feb«0putride.igtoefi0ntricationib9eiu0fo:tibu0qu5ui0
no appareatinterttana plurimuppterleuitatemateriei.'igtoum
n5 fit pulfu0 fo:ti0:T no fit velor velocitate p:edicta : tunc feb:i0
adbuc eftepbimera;Tn5permutaf ad putredine.C^teftvttnam
p:icipio tnd!gefla:aut paru oigefla:tfo:tafTe eft acuta.
C*St fciaa qp a febtibue acuti0 interfici&ibu^ raro fit eu^Ho; nifl
cum contractione memb:i. C&t quando alleuiatur feb:t0 pofl
quietem apoflematia in pleurcfietfimiltbu0:tuncfcia0 <p oe ma*
teria remanfit altquid; x <p materia oeclinat ad locum vbi appa#
rttoofo:. „
C^cfisnt0infeparabtlibu5, Cap.?#
Xiber Qttartus^ett^
cSttnua dl oiuerfita^ pulftm q efl f m febte* appatf svatde
igt efttn plurimo eius no bab50odot& ne^p pondus. HTJ&t $
fetterat:r nofeparatnr pofit4..bota0. CC^ t n5 aflbdaf ei q& oin
tnti* oeotfpofirtoibuseradtcabflibua er antecefli5erigoti0ralti0
C*St ©eitti0 que flcjnificant eam efl cuitw afliduita^ et vebemen ♦
tia oiuerfitattstHfpSi^eius apud augmctu;minuitur enim quatt
do# x augetur vice atia.
C 2De rebus in quib* oifferut f ebtes putredinis :t in qb*
a comuntcSt Cap.4-
HSbiis q eftppter pwtredinecolerc motus eft tertian':fiue fit
motu0ptindpf| paroctfmi aut ptinctptj vebemWemifi fpe»
tiC0 eius q otcif adufla cui' motus eft occuk,> valde:* efl ficut infe
parabtliflfcoclufa. fD&t terttanacmidSpuraeft acttta ppterfubtt
litate' materiei.€t ei? catidita0 eft magrta motdicatiua ppter fot
titudwecotere.Sed eft falutifera:ppterea q> colera eftleuis fupcr
ttaturSH qnt ipfa facft cjete.tCertlana #o no pura e ISgtottsfpact j
q? pura.igt prtra qutderaro ptrllfitfepteperiodo^nifiaberrote.
Cotinua quSdocf cSfumtf in bebdomada.C£t iila q e"erputredi
nefanguini0 eft cotinua infeparabtli0.£t ePcaloteft pturim'c5i0
cutenttate non cummotdtcationecotere.iSt qScpperuentt ad fia#
tu tn quattuotfciebus. Ctf legmatica accefltonS faciensot of eeft lc
ui0eatiditati0 p oparattonead colerica longa pptervifcofttate?
materter.Tfrig9 eiusTmuttitudine^ eP.igt eftmagnttimoti^rqfti
babetparuufpaciiilterpoltatioisTquiettff.Tqnttpa aflbdaf cot
ruptionit oebtlitati in ote ftomacb I q n5 ejrcufaf :t tlld eftoe illie
q attrabutacctttia mata er^ncopt Tputfucotdi0Tcafttpppctit*.
*Stq oeea eft infeparabili^eflre^magt^fimitte etbice: fi n5 effet
lenitaspulfusqtttuwqrlc^fiatour^etf^^tquantueftmin^pura
efl tninoii^Tbteuiotteparorifmunifioeclinet cflparuitate fuepu
rttatt0 ad matitia\ CQuartana aut eft no acuta ptopter frtgu0
materiei-.louga.ppter tllud. £t fottafleejtendif d[ oeea pura n5 efl
anno vno. &t rio pura eflbteuiotio fpactj.tlerutn ea n5 efl timci:
ctfhquietefacitin fpaciol5go:Tqntttj>an5efttaIt0acuttati0 qn$
fequunf accidetiavebem&ta. C*£tqoartana o,de*t terttana aflt*
dttat interpotlata cofumunf pervomitu t folutione>e"tri0:Taut fu
dotem aut ptouocattone* vtine.3n co tinua aitt c5fumitur per bni*
flucu fmgutni0 nariu.fjjtgtfda^ q> puncfpiii plongatur tntertta
na.iBt ftat9 in $dufa.J£toeclinatio in tncditua. €t ftatu0tt>ectina
tioin cStinua. j£tftafu0Tfcedinattoinquotidiana:qu8ui0raro
inuentaturquartana c5tinua:Tqnotiiiana integreeradtcatiSis,
C^t febte^ qn no curltur f m qo opj t pptie apofiemofe cSuertiS
turad arefacttonem:t pioptieinfebttbu^ acutt0tn quibug op^vt
patientea ea^cibentur.T non cibStur .ppter intentionem vt perue
ttiatnaturafuj^ materta.^ut opsvt oetur in potu aqua frtgida;T
rTractdtus fecundusC ccpppfc
Hon Datur tn potu ppter inttntiont vt nou ftat cruda;? n5 fuccur
nturcuertinctionealia.Quoniamfifueritalia intenttoquod oi>
cturi fumus in ctbatione:et oando tn potuaquam frtgtda* fo:tio*
Duarum mtentionum ptedictarum p:emtttatur fuper eas ambas
ct otmittatur obferua tto illarum Duarumv
C2De figniftcationibus acadentiunu Caplnt.?.
BCtas op acceptio figniftcationum feb:ium eft cj: regtmine Sie
cedente et quomodo fuit.lgt ejr Difpofitiontbus antecedenb*
JBt e£ regiontbus: et tempoubus^eteyetateut compfejrtone:et ep
pulfu:etv:tna;etvomitu;etegefitone:etfiufufansuini5nartu^^t
eyotfpofitionc febus in riso:e;ct fudo:e;T qualitate caitd ttatis. f t
ejrparonfmis: etejDtfpofitioeappetitus:etc£Dtfpoflttone anbeli
tus:ete$coniunctis:ficut oolote capttis:et vtfiiUjs:et altenatione:
et inqutetudine:et attjs.Citebtibus em adfunt accidentta e^ctbutf
figniftcantur Difpofitiones earum De quibus f unt acadentia fignt
fieatta magnttudinem earft:ripfaruparuitatem:ficut qualttas ca
lidita tis et qu5titas ipfius Mt oe ea eft que eft mo:d tcattua vebe>
meterepquop:iusinuadit vfcpadftnefufi.a&toeea £flquemo:di»
catinp:tmis:oeindeminuiturppter refoluttonem matertciet tef
nitur, et oe ets funt que mo:dicant.i£t oe ei5 funt quarum caltdt»
ta^ efl bumida iSt oe eis quarum caliditas eft ficca . (£j&t f unt ac>
ctdcua que figmficatgen9 eariificut accidetia pp:ia cti tertiana:
ficut p tnriptu parori fmi cu punctione z mo:dica tione catiditatis
in eo. (£&t accidentta fignificStia malitia earu funt:ficut tnqute*
tudo t atienatio % vtgilie. ([&t accidetfa figniftc&tta ofgefttonent
ettndic5eftionemfunt:ficuttlludqdDirim5> oeotfpofitiontbus v:i»
ne. (£& a cadentia que figniftc§t cnftm que oicem*. (SJSt a ccidett
ttaquefignifica^fofpitatc^tcotrartueiuset oicemusomnta ttta»
<DBt fo:me tnfunt iudiaa plurima:ficut tlle cutuseonuertitur co>
Io:ad plumbeitatem ejralbedinet viriditate:et fignificat fngidir
tatembumo:umetpaucitatemcoto:isinnatiaut qrcttauoncTtra
flammationem:ficutacciditei cuiuscaufa eft fatietas uaufeatiua;
£t fimtvelocitastumitionisfaciei:etto:nattlitas eius:ettenui*
tasnafiietfigntftcataut vebemettam caliditatts;aut fubtilitatl
bumo:fs t velocitaterefoluttoiseopippter ampUtudtnepoio^ %
mot9 in feipfis:* epitus eo:u a conf uetudine:aut cafus eo:u babet
figatiocsr res 6 illis b\s oicem*. C*&t accutiu ftbim qdS lut §9 bo
ra €bo;aftat9:ficutalienatioT2mtjrtio metisppteriflationScapi
tts.agtoeiUisfutc]sbo:aef)nctpiu:ficut bompilatioz frt^x flf
cut pfunditas fomni q ?fequif pluririmu^ncipiosfeb:iuppter oc
biIitate5cereb:t:roecltnatiocaltditatisadinteric:aco:po:ts;vbt
cft ma teria % multitudovapo? eteuato? ab eo per comirtione tnct*
ptente tn anpotevfquequo refoluit eos infl&matto : t adiuuat tU#
frig9 cereb:i in feipo % frig* bumo:is c\ vult putrefieri x cakfit.
KibetrquartttsJ ^en.f-
C£t r C0 ti 4b9 fcitur oifpofitio fcbiie * er qua fpccic fit fun k"2>l
fpofitio feb:t0 i acuitate f ua :z fua lemta te. tct otfpofitto febns irt
boocp ipa acodtt a caufis pitmittuisv a ntecedentibus fccuudum
condttionem p:edictam.l&t oifpofttto ftfnia adbercntia fua z era*
dtcatione.£toifpofitio febu^ in acuitatc fua cum rigo:ex frigo:e
% bo:rtpilati5e;aut etua straf io % qo eep eo.iEt otfpofitio febzis tti
Diuifioefuacufudo2epl\moautpauco.2lutoifpofttio pteriti recjt
mmis:Tetas;Tfo:ma:T tepus;?ars:Toiipofitio p ulius; % xiine.
CSermo oe rigotet frigoze % bb:riptlattoe t fractiSe. Cap. 6.
*J^ Otripilatioeftoilpofitio in qua tnuenitco:p9oiuerfitat£in>
JL£ frigo:e % punct io e i cute % la cer tis. £t a" teced it ea 5 plgritta %
fractio.«tc|fifracttoeftmaneric0ciMEf rtg9aut cfl vtfentiatin
mSbits fuis % ooifis lacerto» t U09 f r ig9 pu^. QHiQoifto eft vt n5
polfit stinere m£b:a fua er. gmotf 5et tremoie euentfte tn «0 tmo*
tibuainuolutartjs.aEtfortaffijeftfrig* fotte.*£t no fit rigo: fo:ti0
ficut in fcbitb5' flegmatid0 tcjrtana.jgt oecaufi0 vebem&ie frigo
ri0 e"vebeme"tia virtuti^ eftmifiueinlacoti^.ifct ppteriilud quato»
cS frigo^evifcofioserigo: vebemetio:.C£t fangui^fubmergif
cfi rigo:e ad iterio:a.C*£t foae qp bumo: frtgidu0 eft cjet9 qfhii
gfueuit mebiu tn c\ eltociefcit paflto o? ab eo:c|re no fentif frtg* ab
eo.Cuergo mouef rfpargif fparfioepitma aut paucappter altqui
caufarufcs pptercaliditatgfeparanteautaliud pattt abeotne>
b:u5 <& crat no occurrfo et % fetit f rig9 ei* .ppter caufa^ ?ptcctoni0
oiuerfe.£ttuc{demfciuiftibocinradirib9 vniuerfaUb* fctetteme*
dtctne.C^multotic0cideaccidita ftegmatevitreofparfo i cozge
rtgo: no jjducfo ad fzbi&i&t qtv^funt ct etodi:T no e fottttudo ei*
fottitudo rigozis pducetis ad fcbze.^t materia q factt laflltudtne"
rigozis.g pa ucita te fua" facit rigo:e g f ua multitudine anteqjpu tre
fiat:na^n5putrefit:nonp^uotadfeb:e'.CJ£t qncpacctdtt frtg*
zrtQoi ,ppter fubuerfione^ caloiis inco:po;e caufa cibi; % que funt
ci fimilta. C*£t rigo: % frigu0 Qnttcedunt febze0;qm bumoi crud*
effundifadlacerto0inp:imi0T nocetfrigoie fuoperjparationej
adlacerto0:ocfndecuinctpitputrcfteri kipit calefierf.CHtqncp
Stccedtt rtgot febte0 ppter moidicationem bumo:t0 % fo:titudine
virtuti0erpulfiueque eftin Iacerti0 ficut erxutif bomo cffufione
flquecalidevaIdefup.cutC5;Tp:op:iecumeft falfas.ft fo:ta)Teftt
nocumentumeiu0quodmo:dicateamvt refugiat calot innatus
ad intcriota TOomtneturfrtgu0:quarefttcummo:dtcationecak>
ri0 frigu^ quafi frtgu0 oominetur lEt, mo:dicatio quidcm calo:t0
cft apud panniculum tegentcm intcriu^. C^t quandoc^ accidit ri
go:p:opterca quia refugitcalo:adinterio:a:ficutfttinapoftcma
ttbua intrtnfeci0.*Bt quandocpfignificatrigo:et botripilatto fa>
nttatemin fcb:ibu0 infeparabilibtt0:quoniam figmficant quod
matcria erpcllitur in wnis ct egrcditur, Uerum quando non cft cu
Jractatus fecundim: icpmf*
fcigeftione et tnbota cretlca:et no fequitur eam leufta* eft fignifica
tio cp ejpulfi o illiu0 quatitati0 non efh quon 1 3 virtu^ eft vmcens:
immo qnom5 materia multa erpellitur ptopter. multttudine tuant
JCt De rtgote efl qui fignificat mo:tem:et eft tllequem fequttur oebt
tttas vtrtutis x cafus calozis innatu ficcita^.Cfkcnripilatio vero
fit ej caufte paucio:ibu0caufi« rigoiis.fE^t comotio animet pe»
rtodi tndtcat pcriodu.aBt f enu quide feb:csfunt fepultc. C*Et qu$
docp eft cauta tn longitudinc feb:i0 grofTitudo in vifcertbu0 quarc
ref upinetur feb:icns x ertendat pcdes fuo0T tangStur vifcera fua.
C*5t qu3do oenigratur Ungua feb:ienti0 cum alleuiatione febtts
tunc feb:i0 eiu0 efi fepulta. |p6t quandoep affociatur feb:i paralv;
fi0:ergocureturfeb:i0tnp:imi0.iE^toeci0 que conueniunt tlhs
eft fv^upu0 acctofu© permiptus cum geleniabt^ x aqua ctcert 0 cu*
olco fi tolerat fe.£t rafio capiti^ eft er ets quc infpifiant cute eiuff
quare reuertuntur vapoteo t fit fo:tt0 feb:t0.
CHDetntentione ad curattone^ vmuerfa!c0
fcbttum putredini^. Cap/7»
BCia^ cp intftio tn medicSdo ba0 feb:e0:q«qj vertif ad parte
fcb:i0 quare eft nccefTarul vt infrigidct % bumectet. a£t qncp
adparte materici:vbineceffeeftvtmaturef vroigeraf:aut necefie
eft vt cuacuef.36toig5quideinsrofTaefl)ec|tioei9cu fubtiliattoe*
3n f ub*ilt eft equatto ei9 cu tngroflati5e:T qticp p:ia funt illa q rec\>
nt feb:i0 oe tnfrigidatioe-.Tlrilud q6 rectrit bumb: oe oigone % eua»
cuattoet refolutiScQncp efh eft otgeftiuii % euacuattuu calidu :im
mo eft f m plurimu ita:T tuc op5 vt obf eruef magi0 timo:ofa x vna
ouarn reru:T fo:tafTe cotrariu eft illud qo ?uenit feb:i oe infrigida*
ttonecu ci0 q funt:ficut meloe© indi x reliquaolera ei qoouenitma
teriet oc mino:attoe:qre pbibet tllud oare ea inpotu. nifi vbi nont
cftmateria:Toinofolicttudofitvt poftponaf aci fructuu^vfcpad
bebdomad5:rfit cotSt9 ac]o:dei;Toe0 fruct* nocet feb:icitatib*ctt
ebullitioe fua x cc:rupti5e fua tn ftomacbovt ml'tottc0qde inuenit
rc0qoigeritTfubtiUatTtnfrtgidatcucuoneficut firup9 acetofu0.
C& f aa0 cp feb:i0 qrjcp eft tante vebemctie x acuttati^ cp no Uc$
vti regimine cae:imo tndiget infrigida tioe vltia: Tpptie cu no in*
ueni0 ^tutefo:tcrefiftentetolerante.CQ-^ninueni0 ea" refiftentc'
tolerante.abfcinde canv.T cxpellebumot&T abfcinde cibut n5 im
frtgide^infrigtdatioe qpbibeat refclutione.CO.6 fi inuent0 #ttt
t5ocficictc:ft0 occupai9 inequ5docoplepone5:t5 ei:quareinfrtgt
da e3:t viuifica xtutccOiCtbo .CCucpfit fo:tt0p viuincationefua$
et vincitcotranufuurcdtadcaufam. C^tcumtutnfrigtda^ oe
ifti0 febnb^.tuc infrtgide0 e5 cueo tn § funt ftipticita^z epiccatiO'
ficutfunttroctfciinfngid5te0: nifipoftpurgaticncTeuone. C^t
faa0cp curafebmputridecftoiuerfa a curati5efeb.etbice.Cura»
tioenietbiceeftstenta fuBp:ictateegritudini0.igtcuratto febiii
Xibcr quartus.^en qmrtal
putride non eft eontenta fuper co tra rieta tc egritudima tantu; fttt
mo fug abfcifionc caufe eiu0.qu3ut0 ittud q6 d r couen ie0 egrttudt
tiu ctbationi fit amlcu vtrtuti ej ;parte lut fcj vinutis:* inimtcu*
virtut t er. partetqth cft amictt inimieo eiua:* eft ma teria: quare eft
fldiuu&a vtrucp ca»;quaob:em indtgemu0in regitmneei9 canone
Mtnoa ftngulareca.ei fi oeu0 voluent faciem*.C£>cia0 <p non eft
tibi pofltbile curare febte^ nid cognouerto eam. IHUuod fi ignoia
ueri0tuncfubtilia regimen.
C£t <puideneoccurrat parojifmo ntfiventrebabcat vacuu.C£*
n5 moueaa f oie parorifmi aliquid 63 tu pofltbtle eft tibi-.necp cures
feb:e".<p&top5 vtobferue^in oibu0 ilteoifpofitionejvirtutt^.
f£Q.i> ft fuerit fotti0 % fuerit illud qo xinat f angui0;au t cttbumo*
re 4 vtncit fangui^: tuc flobotbotma eft tnagtg guenic' e.x ppnc cu$
rtina eft rubea grofla n5 citrina iguea ep qua timeaf apud ftobo*
tbomii victotta cotere % acutta* ci9.1[Wcmdc f ac fequt flobotbo
mia" fotut ton?ve tria fubtile': pptie fi fuerit illtc fi ccitas cu eia q fun t
ficu t aqua o:dei;7 alfiracoft pauco;t aqua eidci cu firupo acctofo.
C^t fi natura n5 fuerit lenis addein eo qo eft ficut firacoft qofit
ficut firup* vio.CSt fit vltimitas lenificatio:n5 fmr.' v&rts:t noti
folutio laboitofa. CJ£t msgis otlectu; eft apud meadminiftratto
clvftertotuf m vltimitatfc qua indtgeturin vtrtute.aStoedrfterib*
comuni 0 iuuamenti lenibus eft clgliere factu cf oteoviola to;tfucco
folto? ficle:t vitellooui.x juccaro ru.t baurac.CCu ei go tenieris
bac tenificatione:fo:tafie tndigebioeo oebilioiecpitludquoindi'
guifti in p:incipio:T illud eftquddo natura eft obedifo. C&einde
f ac ipfum fequt ea que vttnS ptouocet: ficut ftrupus acetofusocco
ctu9 cum radiceaptj % fimtltbu0.C3>einde factptn fudaretaperi
meat* cu tllis in quib9no fit calo: fottt 0 : ficur cu inuncttone ejoleo
camomiltino % f nca tione ctl vino albo:? cu a q ouki tepida. C& fl
feb:i0fuerttacuta no inuent sejrcufationcab inuncttoeTcmbtoca
t t5e.C&6 fi inuenis bumo:£ tn £mi0 oeclinare ad ftomacbu : fac
vomere cu «0 in quib9 n5 fit otuerfitaa c5fuetudini0: immo cu ei0
qfuntficut firupu0acetofu0cu;aquaca(tdacftnaturamouetbu
rem advomituznS oiuerfifice^ t&.i£Q.j> fifueritilticoecltnatio ad
inteftina % fenferi0 rugttut oefcefum feci0:tuc adbtbeq6 fofuatv6
tre^C^t pbibe eua fomno in p:incipi|0 feb:iu:pp:ieqn eftbo:ri>
pilatto aut frig9 x rigo::qfh j)Ionganf fuper eu fngu0 % rigo:. ipa
fi3cp reptimut matertao fi fuerint eute^ ad qd5 vif cerarrpbibent
oigeftionc bumo^.capudoedinationS^oeftiuuattu9 vatde: et
fottalTe no nocct apud ftatu. C^t n5 ^bibea^ et aqua frigid§:nifl
fuent bumo: c\ eft in to crudu^ % groflu0:tuc efti pbibet otgeftton^
4£&t fcta^ cp qn flobotbomia'iuuat:oeide vterio via mala: tucno
purgatur. Cft>umo:i0aiit colertci otgeftto eft vt ccnuerfus a fubtt
utateftat fpirTu0,^t aqua qutde frtgtda facit illo.Bifi fit ftoma»
£ractatti8 kcunduel ccfffiij:
ebus dttt epar Debi le:au t fn$tdu. ftut fit in vifceribus apoftema*
3ut flt in vtkcnbusookn.&ut fitcomplerio eiuspauci fangutnis»
&utcaltdttasriustnnataoebilis:quareoebilitat poftpotu3 aque
rngide.2lutfitnonconfuetuspotareaquafrigidam:ficut iUi qui
lunt oe regionecalidaaftt efit fpafinStur veiociter: t affociatur ei£
JlnQultue-.x ejrtenuatus eft oebac fumma.C^lbi aute^ materta ca
lida.&ut grofla iam oigefta eit.jSt co:pus eft carnofum. lEt calidi»
tastnnata e£uber3s:t vtrtuseftfoitis:* vifcera fana.1R5 frigtda
cotum coplepo radicalis.lRon infueta aquefrigideammo aflueta
aqua fhgida valdetunc aqua frtgtda eft mclioi res. <lI>ultotien*
cnim adiuuat adejrpelltdummatcriamcum folutione nature:aut
pcr vomitunuaut per v:in§:aut pcr fudo:e:aut per omnia illa.qua
re ftt! ftatim vt fanctur.OBt quandocp oat tn potu medic'oe aqua
frigtda inftmoquantitat£plurim5adeoooneccolot eiusfiat vi»
rtdisettrematquefitfaltemperueniensvrcp ad emln§vnamtoi
mtdiam.£t fo:tafleconuerttturfeb:is ad ftcgmatkam.£tfo:taflre
confottatur natura et e^pellit matertam cu f udote et viina % flupt
vcntrts:ct eftfanitas.iEt quaudocp tteru funt queda ptobtbemta:
&rindetimeturmalttiacaliditattstfittset eriftimas q> peruenic
per eam ad ariditatc* vel ertenuationem:n5 p:obtbeas aquam frU
gtda m.TRa m additio apoftematts t cruditas eius melio: eft qj tp
tenuatto.lDCtfirupusquidSacetofus quSdoqj etiamfedat fittttt
et incidit tTolutt:t nocumctum ipfms apoftematts no eft plurimft
ficut nocumentum aque: t non eftei visaggregandimatmast in*
fptflandt eam.fct fimiliter tuleb plurime cotmrtiois. <jjEt cum nS
licet vt bibat aquam fngtdamt fit auday per eam timeatur cjp nott
factat acctdere conftrtcttonem po:o:u:quarta fit caufa feb:is alte*
nus:cumeuentuopilationtsalterius:tfo:tafie erit vebementtot
p:una.J2tquandoobutatmemb:ooebilt comimptt cperattonettt
eius. £t multotiens facttoegiutinattoneotfftcilem.jgt facit oiffi*
cultatem anbelitns.iSt facit acctdere tremo:em:t fpafmum: t oebi
Ittatem vefice:au t rems:a ut colon. |£€t tlle quem piunmu^ op3 qc
eis ptobibere a potuaque fngtde eft cui nocer in fanitate fua: imo>
cum viderfs caiefactionem foitemt complerionem calida3 t ficca*
cteuacuaueris:tuncquandocpconcedes tnfufionem fieh tn aqua
frtgtda apud oedinationemtapertton^otgeftioniser euacuatio»
nem bumo:u.JEt non eft malum vt adminiftretur balncum &t po*
tus vim comtrti fubt ilt s t inunctio cum oleis lentficantibus. CC*8fc
cum admtniftraueris canones pdtctos in pnctpio accidetift feb:ts:
tunc op3 poft tllud vt tu occuperis in otgeftione t tnom § no eft f nt
fetnita mtnotattoistoeficcatiois .aEt tacijrimuseam: tmo frnfe*
miti^bfcifiontsc5e.<D6tnoeuacues matcrt§indigefta incaltdo
autmgtdo:mftpj>ternecefritat& jpo:tafl*e cfn multtplicaf euobu*
mo2is noipcruemes ad ftatu per ©tgeftionS vt euacuef ,f£t fouaflc
2>
3£tber<ittartu$, ^en.f-
nocet euacuatio maturationi.igt foitaffe gmifcef cu ea maltgnuni
cUbono.ppterea q? momf malignuabfcB oigerti5efua.|D£ttun5
aufcultes viru c\ e fiftimabat cp tntetio in otgeredo efl fubtiltare: x
bumo: calid9 eft tubttlis: cjre n6 eft necelTe vt lubtilief . Cjftes enitn
ficut otr.it:imo intettot ctgereMo eft equarefubftatta matertet: tta
vt fiat pparata ad errulfionfc' factlcJEt (ttbttle tmbtbitn x grofium
firu % vtf cofum adberes totu tllud no efl pparatu ad q ^ulft one" fa
ctlc:imo eft necefiariu vt tnfpiflef fubttle:? fubttlicf fpiiTum paula»
t tm.x inctdaf vifcolu m . tfj&t fi vir ifte nd audiuitfet in.fermone art
ttquo? oe oigcfttone altc\d anteep otrjfTem9 illudt rememotaretur
otipofmoas oigeftiois bumottt firom.f.q; c\ oe eis fubtiUsieft:tndi>
get vt infpiflef \x c\ oe eis fptflus eft:in dtgetvt f ubtiltef :opo:teretvt
lciretur boc B iUud.OEt qt n6 opoztutt vt in feipo jftderaret x oi
ceret:quare viint tn febnb9 acuttc no bnt tn (mctptjs ea^fedimeti
Oefndefiuntbntesfedtme:tan fedtmelaudabHe eftau^d ntft bu>
moi faciens egritudtneciia^tgeft9eft./Quareergononeft>eUitur
in pnnctpfjs egritudtnts ad falute ft eft fubtilitas vUtmfi qo inte'>
d ttur in ojgefttone:ergo neceflariu eft vt ftt i tjncipio febnu fangut
iits x colere f edime laudabile. fCSi aut nature non eft pofTibile er.
pelferc tll3 fugfluitate ntft poft bo:a in qua nt pparatto ad 6fpelte>
du tn v;tna:tucfitrop5 vt lciaf <p arti euacuarebumo:e" an M2bo
ra tn qua appet oigeftto in vtina eft tncoueuics aut oifficile ma lu*
^Ct fo:tafTe mouet x no operaf vtttnioSt fo:tafTe mifcet malignu*
cu bono.#aEtelTetmeU9bomtnibuicvtbeneopinaref oeilltsqui
fuerut ficut BvX. tlb^po.in ets q fcripfcrfit oe boc.T valde a tte"de >
re:t tfic rediret ad pdtctton&qtois cotradtcto; tn p:imis cu eft fu*
per verita te eft ejcufat9: veru melius efTet ei vt no coTtderaret in c5
ftderattone fua.iC^ opino;q? raro buic viro acciderut ejperime'
ta que pfuerunt in boc capttuiot acqeuit iu eis.Jgt bmoi cjdS e$pe
rtmetis que n6 funt f m canones acctdit ets vt nec vnii valeat:t ac^
ctditets vt nec vnueoyfttfigniuboc naqjeft juenies. C^autma
cena eftplurtma mobtfis^mutabilts oemebto ad mcbul: x enftt>
mas q? n5 eft fpaclii in oigtftioe eius: aut fonafTe accidit er ea apo
ftema pleureticuTaliudfioimittaf:facietcaderein timotcan ti)s
in quo ej pectaf oigeftio equalis pculdubio:tuc eft necefTarla eua*
cuatto ei9. tTtmo; efh .n boc eft mino: q? timo: in illa.tcu boc natu
ra mouef ad ejrpellcdu eappter mrtttudtng fui nocumcti. Cu ergo
adiuuaf natura:?uenttei adtuto:iuvltimu:c|ren5 eftercufatto et9.
4£JBt f ctas q? flobctbomta qn eft intetio fanguinis no c ej: gne ei^
in qua eypectat otgeftio eppcctati6e q eft in folutiuis:t n5 ejpectaf
oiseftio nifi in bumcnb^aUis:* cu poftponif flobotbomta tn f nCi*
pio egritudinis no §plius eft ei tnt5tto:t fo;tafle interftcit g aduf
ifioebtlitatts tftutis.aBtfiTr fi timesvicto:i5 buo:is:magis necef*
farta caute(aceuacuatio;Tfino£oigeft' no moueasnifupncipio.
Irattatuefecttndu*: cqqqrffff.
2Spud ftatB verc» n6 moueas alifrl oonec vincat natura TOigerat:
*fl tpfa n5 mouct:mouc tu bo:a tnot9d?r fi ipfa mouet:aut mouit:
tuc oimttte e3 % ogationfc" ti9:x boc eft illud qo nolauit 1btPanjI2
fltate>btoirJt.Opo:tctvt adminiftref medicina folutiua poftoj
t>igenf egritudo.3n fcnctpto afit egritudinis n5 05 vt sdminiftrec
iUudnffiegritadofit furiofa:Tfo:fitann5eftfm plurimufurtofa:
Ttalta cft ifla euacuatio neceffaria el no eft in boia fua ficut cibatt*
neceffaria q n5 eft in bo:a fua:xppo:tio iftt>euacuatt5is ad ceflan
dii ejmaltttamatcrieeftficutppoitioiUi^cibatiots ad pbibenda
virtutSa cafufuo.CCnergoejrercc«euacuation5tuc?fidera bo:&
lnterpoHattonia:autbo:3ipfius tp.tr.aut frigtdune bo:3 q eft m
ofcCiEtnSeuacoeaBflurumventristnote periodi.lRecp flobo*
tbome*. C*£t n5 agaa cu euacuatiSe artis ^tra parte" euacuatioi*
naturcC£tn5oiminuasbumo:5er£cl'facit ftatim babttudinc
motu5periodi.C£t ommno caucaf a regimine groflfo in bo:a pe»
rtodi tta vt n5 ocf fpotu aqua o:det juccaruneo^ iuleb vt non fra>
ga t pertodu cu ?ftricti5e meatuunuqffi cft timo::tmmo adtuua.Di
ctt TH3c^1btpo.<IDcdtcu« adiuto: cft naturcn5 impediens eam.
JCtop^ xt fctas cp multotiens indigctur medictna fo:tioebiU:f5 ei*
fcutttudo eft ec boc <p folult bumoie vifcofum:r ipfiu0c\de5 ocbili»
tascft er boc q> facit afcellare femel aut bis.Mt n5 euacuef plurtmS
fimulita vtnScadatvirt^C^t^filiuAdSmeuiiniflobotbomta cft
Vt oimitaf quStu pofTtbile eft.Si autS n5 cfl pofftbile:tuc multtpIU
catfo numcri cft meliot multipltcatice qu5titatie.Opo:tet cnt^. vt
n5 euacuef fanguis multum fubito:qnt euacuaf multum oe eo cut*
no eftneceflaria euacuatio:T n5efttnf§gutneercufatioad euacua
ttones 6\b> fo:tafletdigef t oebilitaf virtus a refiftendoi crifib9 ep
pcctatiff.CCtfciascpquSdoaggregaf oolotcapitis % feb:t8:tuc
curattofcb:iflr eftoignio:.C*St fctas q> oolo: capitisqu5docpfacit
redtre febtem oeclinati ad;augme*tu;quare op^ vt fedct C^tcum
lffolactesfeb:idtat:tucopo:tetvtrectiftcef lac tnatris ei9.C*St
qu5do fuerit v:ina icterttia i feb:efignificat!apoftema:quare eft
curatiooareipotuaquiouieiautfirupum acetofuj.Cu ergo sc*
qufefcit feb:is intentio fit ad ad apoftcma.C&t quSdo fuerit 015
ftbze coltca; no a pericf viain oando in potu aqu5 o:det:immo tus
gallih: leni t9:t multiplica vnctuofitateet^.oeideoef ipotuac|o:det
fineccfienierit.C2DefoIutiuis^o epotiofactaej tamarindiette
remabint firacoffctquSdocp pontf l ea a$ iuleb:T quSdocp ponif \n
eacafftafiftu.t fo:taffe ptjcif oefuj>fcamonea:T fo:talfe oaf in po
tu fcamonea fola in iuleb:*fo:tafleeft neceffarium adminiftrareea
quefunt ficut aloes:quando materia eft groffa:et meli9 quod eft:6
vt abluatur z nutrtatur cum aqua endtuie;et aqua folatri:oetndc
fia nt er eo piUule. C<W^ira bola noe vero cttrinos quidam admtnf *
ftrauerunt;fednon inuenif abeisintentio^mqui operenf : ^ftrin
2) ij
gunt efft poto* efu* poft folutionc* vftrio-.T ejafperSt vifcera eotfc
Huod fi fucrint necelfa n j: tiic poft otgefttone in tegra . {£i£t aqua
Duo^granato^cft tnarimtiuuamStterptcfra cupulpiff ambotum.
C^tqnc^in bcuis oe f olutiuis q rtunt er. vtolts t fcamonea:ita vt
t>e vtoli0 fit qjtitas auf.i.T oc fcamonea vfq* adfiltqu3.i.T qnqj po
nitur in ei« paru mfte.C£t qno^ ftt cj tnfrigtdStibu» ejrtingucti *
bue medtcinS in qua ponif fcamonca:ftcut pillufe bmot.Hc.coiiart
drt fpodtjrof .aft.5.5.c3pbo:Ctofusi.i.fcamonee.r4?. partem.54. ct
?f<9 ad fer*5 partfc ei*.C£t oetur tn potuei^.mud/rWtracoit.j.
If.tcreniabin.5.v.fuccipomo90efemtc fucctcidonio&parte^ eqk*
coitddri bumtdt fer^i parte vniuo.Slggrega fucco^: t fubmerge ttt
ci5 ftracoftT tcreniabimT tnfpilTcf cu eiaooncc foztaffe coagulet:oe»
indc fumec5pbotep5du0 ferte.^.j.Tmedieta© ferjelcamonecj.j.T
J»one ftracoftfug tgne* % puluertl a oefuperc5pbo:ar fcamonea tc&
eruenf nc refolu3tur cu vapo:e:oeinde ottmtf af oonec coagulef :g
fecu faci litate:rooft0 du0 ftt a.j.t?. vfo^ ad.$.t?.f.teft poflTtbife vt
ItatertereniabinTfiracoft % ^uccaro taber^et.natif.i.fotme que
furtt ftcut penidie-.T ponttur in ea fcamonea t campbota tfm quart*
titate* q cadit tn vna pottone ei9:T c5pbo:a vfttf ad tofugi.tfcamo*
ncc vfo? ad fejta.^.t.quarc ftt tunc atc no bombtle. C£t feb:tc«20
quidc tn cftate febze frigida no ingrediaf oomii ventipp:iequ5do
fudattvt no juertaf materia refoluttoe fua. 1£&t troctfu qutdem
no funt ouenicte^ fcneipefa baru feb:tfi:nift pofioigefttonc x tuonl.
CT^ttrocifctquidc funtmagtscouemetee ei cuiu0feb:i0eftadbc
ren^infuo ftomacbo:quaft tpfa fitetbica.C*£toimifl*io confuetu
dtnt0 in regimine fuo ferttit qu3doqj feb:em:T «5 eft tatttu nocumS
tum quomJ caufa eiu0 eft oimiflio c5fuetudmi0 in resimmc
0>c ctbattone febttcitantiu in generaliv Cap.&r
BCia^ (p c5uententiote0 ctbi feb:icitantibU0 f unt ctbi fbumfdt
t p:o piie cutu0 copler io eft bumida er infa ntibus: et grofite.
Conueniunt cnim cp boc q> affimilantur complerjoni: et er. boc cp
funt contrarf? egritudini.CCtinoj accidf t febti^T natura eftftcca:
non cibe^ penitu0 oum non egred ttur perfecte fef . C*£t opoztet vt
occurrantei0parorifmiperiodici:Tparojcifmtqut funt fotte^vetrt
bu0ipfo:um vacui0in qutbus nofit ctbus omntno. IRamft ctbati
fuerint tlla bo:a occupabttur natura in oigeredo t otmittet otge>
rcrc x eLrpellere:et confirmabitur egntudo t p:olongabttun*ct pzot
ptcrilludopoztetvt poftponantcibationemvfo^ad oeclinattone":
ctineoquodeftpoftfipfam:etftaccidat fottevt bota oeclinatio»
ni0 ftt bota confuetud ints in cibo: tunc eft meltu* quam elle poteft.
C*&tfcfa0 g> oc cibationc ct rcgtmine cft quodeftf ubtite Vafde:ct
oc co quod cft grofTum valdc:ct oc coquod eft tnter illa: ct eft par^
ciu0oecliui0ad fubtUeplu0:etpar0eiu0Occlinat ad fptflum pfu^
ct fubttlc vltimum in fubtifitate cft ptobibitio ctbi:et groflum val>
Iractattts fecundu£ cqxptl
-deeftadminiftrafio cibo:um fa no;jbommu:T iUi 6) fequSturlat*
eiiis fubttleq^cltmednlefl vtntcStent^incibo fuccogranatopT
iukbfnbttti vatdeTpofttom aqua o:dei fubtitt0:et poft ipama*
^u 3 oideigrofTa-r oeotexib9frfgidi0 x bmdis flcut attriplice^ fpi
nachta t blititr t ftmita-.T poftea 2 o:dei ficut eft:T 2 medtu:T itli qui
fequnnturlatuflgrofTilmitgatli Tgatline er.tremitate0:r fobtito*
rcs eisfut alcubugtt puttr.T fiibtiltotes eis fut alcanjt x oua fb:bi
lia pauca fubttbaT pifcr0parui:T fubtitiusehJ eft t:ifto:deiflcut
efht fubtili9 co panis fimile folut9 I aqua bn frigida folutioebona
fubfili.SrofTnm auteftcib9 fotti^altacugijangroffuffautcib^fot
tto: eft eo. C£tt*ift hdl boidti eftbon9ab9ipfum.n.aggregat ad
gtutt n a ttonc t otgeftf oncfuS t knitatc x p la niric x lub:icitatem et
flbflerfloncTbumectationSTc5trarietat2feb:i0Tfedati5e5ftti0t
velocitat?penetrati5isT ablutioeytnS eflin coftiptfcita^ :qua*
picptcr no refldetmec^ fi0tfinpo:tff t meatib9:qpiuis flntjflrictijt
r»5 fft tn ea adberEtiacuinciditpmeri:Tfo:tafTeabfler0itfptfrum
fIegmati0:T qftbona fitet'oecoction5inftatoino. igt antio,quidg
vfi lunt vbinecefTaria eftfubtitiatio regtmini0fubtilio:t0 regimf
ite o5 eft btft o:dei x aqua ei9T aqua metlis plurime aque:qfnnutri
mStii ei9 eft pantu:T qp tpfa f actt penetrare aquS:T ei* bumectatfo
t abfterfioT ei' aperttoTj?uocatio et*cft multu x calidita^ eiua eft
r5fracta:Ttpfa ptoculdubtoqtKnadditin virtuteaddittongquS
d5 qugutefit parua:T fequtf eS firup* acetofiu* oemelle:f$ eft grcf
ffot t nutribitio: x fo:tio:is inafionf 0 t abfterfl5ie:T n5 i in eo oc
calefactione oe nocumentovifcerum calidop q& eft in aqua meUf &
TBunc afit mel canneqo eftjuccarST p:op:(e mundificatu eftmelt*
melle apts:ttcet ci' abfterflo flt mino: abfterfi5emelli0. Mt fifr firo
fms acetofusoe^uccaro-.Tfitfufficigtia in flrupo acetofo fj ftntaft
fefacietincurrererafurS inteftino^jTbocquidS timo:ofum thin
cgritudimb* acttri0.CD£t nc*ponem*aqueo:deipotahon£Tfiru
pi acetofi fermone' fingulare" . IJTCt fubttliatione' emid£ rcgtmtni*
egri figt natura materieiT pofiibilitas naturctn otgerfcdo tpam et
refolucdoTeuacu5doe5.CfiBtot5nio:bo:a9ad fubtiliationg eft
ftatu0:bicemmeftvebementiaoccupatfoni0natnrctnpugnama
teriei.jgt non oportet vt ab ea reced&occupetur re alia : et np:ic
0pudcrinm:anteveroilludpu5nanondueft c5firmata. C"feoc
ttlt0 queficmificSt x facifit peruenire adfubtiliationfceft vt fl flt nc
ceffitas flobotbomie aut refoluti5i0ventri0 aut ctfcfterwaut feda
tioni0ooto:i0:tunc opottet vtoe^ operam ad confummatfdfi ittaj
necefTi tate^einde ctba fl neceiTari9 eft abu^mifl flt ptobibe* a tiud
{Tjct tngrolTationequid? rcgtmini^flf t vel rec^nt virt9. Q1&t oit
£nto:bo:a9adingrofTandueftbo«in quavirtu0 nSeftvatdeoc
cupatainmateria:Teftp:incipiuesritudini0.^top5VtfHCCuraf
nocumento Ulm0 insrofTatioi* cu fparflone qfn cft lcui» fuper vtn
S> iij
Xiberqttartm ftnjl
tttte iteni5 . OJt eftas qutdc ptopter fua refoiutione' mdtget addf
ttone cibati5t0 x fepar&uois et*:n§ vtrt9 no fufficit ad oigertaus
lllud qo muttu eil femel. iL&t qfn relolutio tn ea elr per Ipa rfionero
tuncopi vtcabtufttg fparfionc.C&t in bycmecft res ecotrano:
qfh ptopter paruttaiereiolutiota etas n5 facit indigere cabiomul
to.CBmpiiv it inultu oederit cambiu fubtto erit toleras tpm % fot
tiaapudecpulfioneei9. i££t autumnv a,de £tpamalu?j)pterboc
opjvt fubtittd tn eo tnrer coi eruii aonevtrtut sziuter infrtgidatio
neu fpargere paulattm m eo eftmeliust ptotfus fpargerecu oebUi
tate virtuiis eft tneli9 egro. C j&t I cias cp ft no eflet tllud qo perti>
netvtrtutt eriet magis neceffariuvt f ubttUaref ctb9 vltima fubtilia
tione;ted virt9 no luffert iilud t oericti tcuoeficit no valet curatto.
CCuran» cfTi llcut fciuiftieft virt* no medic^qfn medic9 facit per
uenire tnftrumexa ad ^ture.HJBt cu ttelkperts boe.tucopottebit
vt coftderes. |£ Bam fi egritudc fuerttivalde acuta;ttUud eftvt fit
Itatus ei» pzopmqu*:t ejtfttmaucris <p virt* n5 oeficiet an boc tge
q6 eft tnter pnnctpiu vftp ad ftatu eius ; alleutabts occupattone a
virrute;r incitabts eam iuper materikt n5 factas ea occupari trt
ribo f ptffoumo lubttlta regimen ftatim cu oimiffioe abi omnino et
ptoptie tn oie crtf. tfj&t fi videris egritudme' acutS n5 vatde: imo
acutamabfolutenucopottebfct vt I ubttltes ,regtmen:no in vlttmo
mft apud ftatumin oie critf.pptiemift ppter caufammajima.
Cj^t fivtdertsegritudtn£cbtontc3 autppiqu§ cb:onice;no lubti
lies regime.Uinus em no faluabtf vIcb ad ftatu fubtiltattoe regi
mini*. aeu eft ttbi necefiariu cu boc in oibua fpecieb9 vt fi e ptinct *
ptu tut regimims grojfius:t poftremu tui regimin is ptouentes ad
Itatu fubttlius.afct gradatim ptocedas M eo q6 eftt inter illa:ita vt
vtrt9 fit cSfueta vfcp j?pe ftatu:tunc efft tntende tuper materia:t fl
n5 fis occupatus in alio. nm qnfcis cp vtrt9 eft fottts tuc fottaf*
fe neceflanu facitoifpofitto:vtflscontent' iulebfolo:«fi nonplu^
faltembebdomada vna:r ptoptie mfebtib* apoftematu . CCtdfl
tunueris oebilitat^fit cotent9 aqua otdei.C^t cu ambigua fi ti»
bi oifpS i egritudie x no cosnofcw ea:tuc vt oedinea ad f ubtiltatio
nl c meu9$vt oeclines ad addttion&te obferuate*tut6 Ttolerati %
HMt illi94dcc\ ertftimauit q> cibatio i febte acuta t mcliot:qn*i n5
Jintcttoioigeitioexieuacuati5ecuvolueria;faciatidnatura:aut
n5 faciat:errot€ t5 te fctre feci;imo qfi timee cafu5?vtutis tuc ciba
tio «eft meliot.C^t »e cotp.ib9funt cozga colerica q rec^rat rcgime
oiuerfu^ ab illo^d ot jim^xppe qn funi aflueta comefti5e»pUirima
ipi ei cu nocibant talt^ ipiictpiofebtis-.imoi bota q eBmot ea:x
cft bota ftat^: no vacuc funt oif p5ea eoy a ouab* rebua.Quoniam
cu ipft fintoebiitu virtutuiuperuenit ei fincopiatmotmnf in paro
yifmoJEtfi funt fottiu virtutu cadiit m eptenuationez apparft fut»
eoa figna ariditatis e( minotattoe naft.i ptofundatione oculotu:
STraetatus fecundus: ccm»h
ef q>*tempo:a funtoep:effa:tfo:taffefuperuenit eis fincoptsSte ftf
lud q6 efrundtf adftomacbos eo:umoe cotera moidicattua. jfj&t
funtoebominib9 quidao, funteruber&tis carnis: fj cu abfcindif
ab eiseibusoebilitanf x egrtenuationg incurrut:c|ren5 toter5t pbi
bitione cibi. C£t omnts cut*calo: tnnatus fottis eftvalde aut plu
rim9:autcalo:innat9eftvaldeoebilisnonpototmtttercribu\iSt
oecis funt qbns acciditoolorrlefio in ftomacbo tooto: capitisp»
pter comumtat&tifti funt oe boc genere.£t tftisfottaiTe fuffictt acj
o:dci:tfo:tafie eg5t vt mifceSt fuccu granatog tftTta itli vt confot
tef osftomacbi.illt gfiqj eft nobisneceflarium vt factamus eos vo*
tncre cufactlitateanctbu.agt in plurimis fioebititanf tpp:iefifit
peruenitei0fincopw:c5no eft veiemeHtaoebtlttatisummo effufio
materiei ad osftomacbuCti er$o fumut tn potu firupfi acetoftrji»
mtttu cu aqua calida mutta:aut vinu permijtu cu aqua muttaieuo
mut tn vomitu bumoies cotericostvirt* eo^fit fottis,€uc$ ctb5>
tur aliquo robub ftiptico^fedanf >i[Mt fencecldetoebilestinfai»
teflf fttntoe8enereco?:c\nontoler5tfam?.De p:imts#o fenibus
funt c\ no funt vebemcris tolerStie famfs.lSt fequunf eos adolefcS
f es t,op:te bntes fotida mebia amplasvenastn aeref rtgido. qj&t
multoties 6;deerratmedicusinbm5t egrotis fmauummodum:
qfh ipfe pbtbet eis cibiiin pttncipio reutqn apptopinquat ftat* et
fciunt <p cadtt virt' cib5ttn illa bo:a nece(fario.35 ^o ergo erra
uerut ouob9 modis.£t fi ipfi cibare"t eos in p:incipio effet erro: ilie
*igno:5tia infra bunc erro:e:taccidit tftis egris vt acctdSt eis ca,
tarrt naufeatiuitcolerici tvigilatioppter refolurione^Tpttua*
tton2oig;onis:tincietirtuttatleuianf tcoartanf materte tvtrtutes
eo^Tmultipltcanfs tpo£ vapo:es:c|re audiut i d q6 n5 eft:t tremut
«citanf vel faliut:tBmutant in Iectis»imasinanf q6 n5 5:ttremut
velfafcfit labia eo^ inferio:a p:opter ooto:c o:is ftomacbi:tc5trt>
ftanturanime eo:ump:opter grauitatem materiet. \
CCanon tn oando in potu aquaotdei tfintpu acetofum. Ca.9»
HQua oulei quedS eft in qua non eft oe co:po:e o:dei nifi q6
eft ficut vtrtus tfo:ma.*5t non eft ei introitus tn curatione
aut fidttciatntuuamento nifi quando cft complete oecoctionis.
CjCtmuoeea eftmelio:eft vtfitaquequantttas facraiati,2o. et
o:deifacraiati.i.tfit iamreducta p:op:iead.^. alfumatur tll6qd
oeea rubeum eft tfubttlclboc enim eft fubtile cuius nutr! mentu$
eft minustcuiusbumectatio eft maio: tabtutio eius tertractio fu
perfluicatu$ ab ea t oigeftto facta ab ipfa eft multa eqtialis.CjSt
oe ea eft in qna eft aliquid oe co:po:e otdei tfarina xius. 1£tet ma#
gisoilectummtbi inbuiufmodt eft vt non fit plUrtmumoecoctttj:
tmmof mmenfuraqueauferatinflation^tnonperueniat ad boc
vtfaciat tpfaj vifcofa^vebementertbuiufmodt quidej eft plurts
nut nmcnti tmino:isabtutiorus toigcftioi?;taccidit et mtittottcs
2) tiij
Kiberquartus.^en.f:
tt aeetet in ftomacbo frigido in fubftJtia fuattfi flt in eo eatot efi
tranetta multuaoe malitia coinprertoni0.C£t aqua quidem ot*
&ei qn<£ eft oecocta er. otdeoipfoficut eftrrquandocn eft erxotttca
tum.C^tmeUotquidemfirupu3 acetofuaap6 me eftfllein quopo
ttitur5uccaruminvafe:oetndefundtf fuBiplumacetufotte q6 fit
Devinotatequatitatwvteleueturfuperootfumjuccarttimmoot
tnittattpfum otfcoopertfhoeindeponanf fub vafe carbone^quiett
tcint0calidu0oonec liquenat;uccarumin aceto fineebullittone:
beinde colligif fpuma toimittitur vna boia cfi mutto calote oonec
mifceatur $uccaru cu aceto:oeinde funditur fuper ipfam aque qu5
titaaouotumoigitostbulliatvfcpad fpiflitudinS. -CD£taggre*
gare flrupum acetofum x aquam otdei fimul eft if laudabile quo*
tiiamcotrumpit aquamotdrifmplurtmu.C*Stn5op* vtoef irt
{sotuaquaotdeieumficettasnatureadeftammoante ipfam fiat
drftere. tfOMod fl acetet in ftomacbo oetur in potu quod oe ea efl
ntagta fubtile. Q6 fl acetat:coquaf cu ea radir aptj teiua fimilc.
CS« veroacetat itcru mttunc neceiTariu eft vt tmfceaf altquid pt*
periacuea jpptieqttmateria n6 eftvebemttiafubtilitatiatcalidi
tatiu. {f,£ t qfi multipltcaf eius inflatio:tfic mtfcea! cfl ea ad cale*
faciendu pariiaceti viniacetofi.fCtleru eu firupua acetofuain po
tu oatur:incidit bumotest fJparat fuperfluitatee ad etpulfionetn
% tu confequenter poft ouasbotaaoa aqua" akiftotdei I ubtil? pte ♦
dtctl vt a blua t quod inadttrabftcrgat id tertrabat ipfuj t> nido
remtptouocationem.C^tnon eftnocumentuftoeturin potufi»
rupu0 aeetofua ap6cen& cfii$ feparat' eft cib* a ftomacbo.Clfi<£
eftneceiTarifivtptemitfaturiulebanteaquamotdeivt addat tri
bumectattone:tiUud eftcuvideeftcatatemoominanteTuper con
pu» tlinguS.CJSt qficp eft neceffartuvt ptemittaf anteipfa^ adle
mendS naturam aliquid oe tamarindis ante illud e ouaa bota*.
C^ecurattonibuafebtium acutarum. Ca.io.
^V Hod oictum eftoeregimine lenfficationtatpuoeatloniaet
V-fiAfudationieTOigeftionisoeinde euaaiattoniacfi medidna
poft illud.i&t quodotctueftoecibationepoftipfu5 cft W6 q6 opot
tnit noa rcmemotart bic. C^t modt qrtinctionis vebementiecaU
dttatiafunt cum infrtgidatic-nr acrts. JStcO infrigidationedbf.
£tcO epitbimatbibustemplaftris.Jgt cft medictni5.£tcu reten*
tione eo& 6j funt ficut mucillago pfiJijjtmucillago granog cvdontf
tfuccuapottulace:tfuccu5liquiririe in otevtfedeturfitis.lRam
affiduaregutturt pattetis cgritudfnem cafidS alifld vtremaneat
off bumidfi tn5 ericcef tn curia eft iuuatiuum va!de:tquando<p iu
uatur per adminiftrationfcdrfteris facti er fucco melonia indi: et .
cucumeria:tcucurbite:tpottulacecuoleorofaceo:t cii altquStuto
cSpbote tuuame*to marb.C^t opj vt fit aer infri gidat9 quantu*
pofiibuc effctetua tnfrtgtdatto eft per ptobibuionem frequentfcf
£ractatti8 ferundu^: £9ffri|V
perfufpefionc flagelloamulto^Tper pofftione niui^ plurimertfl
oomuseft prtmi tc^oti^erquounttafuitlutoTjjptietlloin quo
ponif locopalee cotfi pap£:f:tunceftmeliu0:Tqno3 pteparantur
tn ea manationes vt fontf utrotafionf0Tcurrtt tnea aqua oulds.
Slurfrratus cft fug lacunS coopertS cu reri:Tcft ftratus fbperquem
Ooimif ertabariTbt^fimilib^Treltquu^ftrar* efter ertremitatt*
bus falicuTc^donto^ t myiti afperfte aqua rer* . viof.T ncnufart*
t rof.vior. £t ponunf qriqKalatbi ino.b^funt ozdinesoe frufti^
fructuubonf odoit0 frigidotum flcutmalo^acetofojiT cvdon iop
« mtno9piro9 boni odotis afperfte in aqua rof .Tnenufare:t faU*
cibu0fuper quefunt pulucrijata fandaliTrofeTcSpboia:Tfuj> t\
13 oifttllattieft paruvmtodo:iferi:tficeftitl6q6 eft vlttmfi. 1[K>cc
eftrecpm^aeris.CrXegimEafitcibiiamfciuifti. Q&tfl volunta*
adeft vt cu tnfrigtdationeflt leniftcatio: tficoef aqua cucurbite et
aqua mdome indi pptie Taqua cu aimer is:tla ctuca cu aceto eftvl
tima.C£tq6 cSuenteseft ad fedandufltiscojzeft foca factfi t$ pa
ne flmile cti aqua cafei accep ta er oogo poft colatione' vebementej
C*2t fl adeft volutaevt cu fedatioe fit retfrio: tuc oef fucc9 grana*
tt mu$i tacetofi Taqua agrefteraqua mo:i oe fcemiTaqua acetofl*
tatt0 Itmoni0noifalfl Taqua acerofltati0 citriTcl funtbi^ flmilia:
taqua cerefculi tc berberi^.C iSpitbimata #o TempFa flnt e| fuc*
00 noti^ Tpptie aqua ro.aut fucr o rofau recentifi cfi fandaF.T c5*
pboia Taquacoii5driTendiuiectLifti0efn l infrigidattopriatmu
cillago pfilii cfi aceto Taqua rof .eft bui9 gni0.C£t Sbtocare epar
cfiinfngidSttb* eftres mapma Ttnagi0 iuu50.1H5 cfi equafceft irt
eo maioipars rectificati5i0.igt fottaffe rectifkat aquS. C*£t qn
illic eft catarru0 Ttuffi0 aut in capite ci9 eft gra uitas aut tcfto :fi*
gmflcat muIt(tudinevapo9.Quareop5 ne fundaf fupcaput aqua
aut acetft: immo occupef cfi inclinatione capitia fugvapoies aque
fm <p oifpofiriofacttilU6 necefTariu.CSi vero n5 fuerit catarr*
neqj aliod eopq oirim9:tuc adminiftra oe embtocisTepitbf mattb*
q fae.Q&t nocibilioi embioca in bm5iioifpoflti5erepletf5i0ca*
piti0 eft fnulflo lactta fup caput:fottafTe efrtf acit accidere af»a l ca
piteTperdittone.C ^tmagia faluabota^embtocationi^captti*
cfi repletiSe ei' eft vt fit vapot coleric9 n5 bumid9:! mo in bm5i bo#
rafottafTen5nocetapplicatiolacti0:fmo c5ferr.:iStcoguofctt' er
oifpone fomm Tvigiln> Tbuidttate fuperio 9 partifi narifi Tea^ flc
citate.cnUrgovidertafomnu aut pfunditate fomnuautbumidita
tem fuperio^partiu narifi:tfic caue embtocationg Tinuction&Tffu*
dein attrabSdo materia ad inferiota.CJGtcfi videruj rubedinej
innafoTfacievebemcnt&tucnomtmalfi vtfcia0 currere fangui
nScrnarib^.C^tinfrigidaeparcfiempIaftri^.CCtcfiffrigtdatf
caue ne occurra^ cfi infrigidatione vebemfti bota fudoiis trefolu
Iiot0;immo op5 vt obfer aes ill6; fouaffe efh flt caufa in dongahoe
Kiber quartu& -fm .f .
tSn-ftudfntSjlicet quandoo^fitlongitudo egritudints fatuiot 6£
ipfius acuttas.CStopOitet vtcaueas infebtibus acutts cafujra'
fure quontam addit in oebilitate virtutis:t terretur natttra a re*
cepttonefuperftuttatum ad inteftina:t ab erpulfione earu ab eis
ptopter victoziam fuperftuitatum.jStfoitafreredeuntfuperftutta
tes ad fup ertota tleduntbv.ppocundria ttnflant ea tledunt capttt
C&t quandoc? eft tri potu papaueris tuuamentu; mtrabtle in tn>
fpiiTando materiS fubtile\quareoigerit tnfaciendofomnum.
Cttememotatto acctdetiii q oirTtcilia funt: ifebtib9acutis.Ca. ir.
*lT"f Oquanmr itacp tn ptimisoe accidentibus que vebementia
JLd.funt tn febtibus: toe curatione eop: tfeftinem9 ad oiftinguett
dum febtes acutas.igt bec quide* accid€tia funt ficut rigot % fri$*
t botriptlatio;tficutfudoiplurim9T ficut.fluj:u0fan5uini0 naruV
ruperflutts:t ficttt vomitus labo?iofus:tflu?:us ventris oebitt tan«
tffcut fitis que non toleratunt ficut ptofundttas fomni fuperflua
*flcutvigitattoinfeparabilts;tflcut afperitaslinguet offufcatio
otts:tficut fternutatio continuaitoolor capitisptauttStttmTts fre
quens;tficttt cafus appetitus;Tboufmus;t ficut appetitus canin*
tftnguttus.
C3!>e regimine rtgotis tbotripilattonis cum fuperfluunt. Ca. 12.
d~\ tlod efl oe boc fequens fudotem rectificatur velocttertnon
VA*indiget regtmine. iSt cretico non opj vtcontrariu^ fiat per
fremottonetmtnon efioetllisque^ebilitSttfaciut aliud.C*Stqn*
0 fedaf cum ligatione ejrtremitatum;tf ricatione facilt:tcum cate>
factionecooperture:TCum vnctioneoeoleooe aneto toecamomiU
la fl tndigetur eo. C3n fo:ti autetn quando perfeuerat: fiue fit iti
feb:ibus:fluefitinalt|s:op$vtIigenture^tremitatestnIocis plu»
rimis.iEttnunctiofiat cS oleo camomtllino tradtce ltltj.C&* f ttnt
oebominibusqtticonfoitanttlltidcumeisque funt ficut carda*
momumtcaftotewm trnta tfceba tcalamentum tbauracb t pi*
pertptretrum.C^tquandoo^pertranfit tllud ad adminiftran*
4um Itnimenta e? finapttaffa fetida . C*&tquandoo3 oecoquun*
turmedicmeifteinaqua:ocindecoquitur tn ea atiquod oleum.
C£t[aqua eruce fottisinboccapttulo per fe fola aut cum olec»
altquo quod oecoquitur cum ea. 3Et fimititer oecoctio o^tmiet
aquacius.
C<ConfecttooIeibont. Ca.H.
^(tlmaturanetumficcumtmirrbatruta tcalamentumt pi*
jCTper tpiretrum:coquantur invinooecoctione vlttma: oeinde
oecoquaturcoIatumtntantoquantt>meftmedietaseius oe oteo>
fifamino vfquequo confumatur aqua tremaneat oleumt adtnini*
ftretur inungendo. C*£t oe oleis fottibus tn cis in tali; quatts efl
rtgo: quartane eft oleum oe cofto: toleum oefceba et otettj oc abjo
t auo toleuro oe iilio; wlemn oe mirrba tponatur in.3 . j.olei pon4> «
Iractatuafecuttdus: ecpr*vtfi:
^.ifi.pipcritf.t vf .^.f.piretri tntotuj. CC^t admtniflref abftntbifi
Oecoctuin olco aliquo:aut oleu oltne in qao oecocttt efl aptfi.. C 4*t
introitus iti oleu teni $ caltdtta tt 0 efl tnuatiuus valdc:t fottaue ne
ceffaric funtpotioea.C*Stmultotiesfedatur cfiaqua caltda(eui*
calidttatt* tcu curattoe fug vapotg cius. C*Bt quSdo non feda tur
per id fi materia eft grolfeoecoq 1 Stur in aqua anifu? calamftu et
feme aptjzmafhj x eruca x anetO x fimilta.C*£t balneef in aqua itt
qua oecocta fint ea quefunt ficut fceba t abtbtannt cala mti urane
tum x fquin&tum x ruta tfanfucua * cofhta x femina calida. C £t
omnee medidnefottia ptouocationis fedlt rlgoiem.CCt oe me*
dkinia fedantib" rigotem marjmu in quartana tfimtltb9fibi eftvt
bibaf oe cofroaure.i.cumaquacalida:toeagarico qu5tuoe(pfo
tn aqua calida:t in agartcoeflmuamEtu.CJStquSdocpponif ca
eo paruopu qntfacitootmiret facitfudarectpbibct vebem&UI
rigot laraii 3. ^TtBt itepireoaqnStitas aurei.i.iaquacalida.C£t
oe copofitia eft t^tiaca oiatefleromt electuaria alia t D.gacgmuffi:
to^acalamStu:To^aptpereo:tfirupuaoe melletn quoferuetficut
aflTa rutat ptretrux piper. ClbiUule erperte que oanf in potu ante
rigote" per botJ vn5 infirmo erecto vei ftante fuper lectu futrraere
eius calefacto cu ignetcoopertmeto:qfn teperSt tpfum autpbibSt
quazr confectio.*rVftotads twgtrbe optf oppoponaci oim ana par
tjt .f .cofici§tur cum butvto: tfit oofis eiua qu§titas fabe. OSt itet*
fumaf oppoponactcaftoteiDaudafTepiretrioptjan.partes eqoa
lea:fiat ficut ptimofit. C3)cfcrtptio bona.l^.oppo^onaci ferapi»
ni aniude t cimini carment t feminis aptf piperia atf.auf . i.f.femf
nia iufc\amialbi crod ariftologiecaflotdeufotbt|m£trbeameo*
jtnjiberiaomniu ana pondustertie.*.t.feminisbaImelpiretriont
mfi an.auf.i. confict 3 nf cu; melleizoofis etus fit auellana cii aqua
calida valde. *pgt fottafle efl neceJTarium in eo vt oetur tn potu
Vinum calefactum t ctbi calefacti.fjCt folutio ventria cum eia q
funt ficut biera toiaddoniten x o^afinicon.3mmoqu5do efi rtgot
paruus t ptoptie fine febte:oenf tn potu pillule fetf de qtn ipfefunt
famtaaeius.
CTtegimen fudotia fuperflui intfebttbus. CajS.T^
Ol^ottet ne fudot ercticus qu 5tu pofltbile eft reftrf gaf . CCuj
aut euenit necefTttas x pertrSfit termin&tunc opj vt eu&ef t
infrigidef loc^.C^» aut «3 e?rcufat:tuncfuper inftrum&u pofttus
quo pueri vel iuuenea fole"t in aere c5cuti commoueaf in loco frigt
do. fo£t no opj vt occupef in ejic5do illud qoj-otandum egredif
faciWo eruccatione>oft etuccationema' il(6 efi occafio ad tUuds»
uoc Jdum x multiplicandu:T fottafTe attrabit fincopij.lBam eiu5
abfierfio addit in ipfum:t dua oimiflto reftringit ipfum.
C^topjvt inugateucu oleoro.fottiToleom^ttino-.autcfioIeooe
faitcibua % cum oleo oe bala ufiiia, Sut fiat olefim cum aquts i«
tfUibusoccoquuturcEdonia pontica x mala ponticaTrofeTbalatt
Rie t cbarabecotritum ficut puluie h apparet in radio fo!t0 1 fimi '
Ita qfn reftringit.OSt qfio^ reftringit acetum miftum cum aqua*
fucc* agrefteToecoetio balauftiajjToecoctiobatauftiaruj toccov
cHogaUarumTDecoctiom^itiTfuccufltfaltci^efl tmrabtlts r aquc •
femperuiue. C*£t cum resfit vebemfe tiniaturcum.mufetUagim*
bus frtgidis t cfi gfimi:T ptoptie cfi emplaftratur bi0Ouobu0 teu5
tatur.C*5tqu5do vebemlsfit re^opj vt ponaf nir fttp e?rtrema;t
fbla finttn ca eptrema aut balneef cu aqua frigida fi fuffert eS.
Ctte0tmenfluru0fangufni0nanumfuperftut. Cap.if.
Of f>ottet vt no ptoperef «d pbibendfi illfi $ creti<?eft quatum
pofTibiteefl.C[<rtiautefinecefrepbtbereflujufan0uini0 na
rfu tnfebiib9 acutt0:tunc liga ettrema: t pone ventofa0 fug Iatu0
cj6 fequif tatU0fluyu0 fanguini^narul SDdndeconfequenter ad*
foibe regimen iUiu^ Iocr.fottafTe efit pofftbile eritttibt vt tnfrfgide0
i reftringatur pcr illud-.Taute ve! non ponas ventofas oefuoer ■: %
fcifhtla tn nafum auqua0Otfttllati5e0ptedteta0in capftulo f!ur*
fangutm0narium:Tctinonefl ,pbiben0aliquodinfrig>daeapttt
cum tnfrigtd5tibu0 ptedicti^ in eo:T qitcp aduenit oattettb9 quar
t ana* flu£u0 fanguini^ nartfi:quare opj vt i8ue0 cfi facientuV flue
refanguinemejrnaribu0 fcttf0:£mtpfb entm eft fauatto quarta*
ite.Si rtro fupcrfluitatem tfmuerimu0:faciemu0 ficut iUud quod
fecimtw.
Ctlesimeu vomttU0 3 aectdit et0. Cap.76.
afteticusitegnonabfctndaf nifiapudnecefTttate.£tf mplu
rimfi abfcindaf in et0 p vomitu:Tper adiutonft «0 6; ejtrabi
tur bumot noctuu0:ficut efl firup' acetoftm aoua eaHda.i&t ofi<9
eft neceflarifivt confottetur vf rtu0:quare ponaf loco firupi acctofi
puri firup* acetofus cS femtntb'. C igt fi bumot cft t mbibt t*rgrof*
fu0:tuncop5Vtft3t folutiooaMotnpotuqoeftficut a!oc0tbiera.
C^t qu n5 efl imbibiuiff fottaffe cofert btera t a!oe0. C£tfi efl
imbtb!tu0nogrolTu0:mudatipmf!rupu0 acetofu0 cfiaqua cali*
dflr^indfequatipfitj-poffnidaquagranato^Qbibaf.Oftfieuo
muer:teJbtbati^a5Vkea!iaoonecequeturrquiefcat.€tftmtrrfl
ruou0oemcta ca granisgranato*? Tfottafle fedattpmtnfrfgida
iioftomaebi.C*St n5 op^ vt apptorimet rebu? pSttcta t fedSttb*
VomttficfipoticitatefuaTacetofitatefua flipttca tllec vomitpto
pterbumot? imbibitfi:qt eft malu:t addtt tmbfbttioni. <»cd nott
imbibito fottaffe faciet efi oetjcere oeotfaj cputs fit groflus. i&t foi
taffeiuuabfit vi-tutgflomacbi id erpeUedfi eft \> ftsgtota. CiSt qn
alTtduauerftvom?t9oecoler?.Tn5fucritorgenere tmbibm : tunc
VterefltpttciocTpptteemplaflriffiuuStib^facti^eiccotticib^grana
to»T gatti^ t b?0 firtb9 cu vino permirto ^ut aceto permtrto. fr&t
»d3MuUS44t'5Colercni0refuperfluufubmcr0af fp5gia inaceto
£racfdtU9fecundu0; ccjcrjrijtr;
tponaturfiiBftomacbii. Qo finecefTariu^ fuerifahquid foztiuss
.admtniftra medtcinas ptedtctasincapituioretentiontsvomitus.
CKegimenflurusventrtsqutacciditds. Cap.17*
I£mfinglV in caplbfluiusventrislccuti fum^inbectrteno
ne.i£rgo redeamus ad tllud.C&t oe tlus que conferut er,via
cibotum funt almes to:refacti:etlentes to:refacte;T conandru:q6
cuncp boajouom fuerifceliretunet fundaf aqua ab eo;et .ppue qii
ftt acetofum ctt granis granatotu qfit eft bonum*
Cvegtmenfitiseouimfuperflue. Cap.?S.
O1£>o:tct vt inungaturcaputcuoleofrfgtdo valdeqd fundaf
tugtpm:T ponaf fuEcaputfin5fuertt,q&<pbibeat:,s cuaquis
infrtgidatiV^retEtiSemuctUastnidleminisc^donio^gmi^tecui
oleo ro.vltimo.2lut infufionis p:uno?T medullarum cucumer 13 z
alUbedetcucurbtteet femims lactuce mgreetradicu3liquirttie:Y
pillularuDcfcriptaru mamidotarto adftttm. *StoeiUtsquema>
ftlcStur eftalmofofat % lunt tamarindi;zfitis qde' qfi<£ fit e$: frtgo
re:T abf ctndtt e& fomnus.C£t qficp fit er ealo:e:x ablcindut ea vt
gtlie* C^ep:ofunditatefomniqueaccidttei5. Cap.ig,
OT£o:tet vtrcmoueanf a ptofundttatefomnicufabultst bts
fimiftbus per voces:et ligentur meb:a eo£tnferio:a ligatiofc
©olo:ofa:poftq$ non fuertt qo pbtbeat C*£t fuperponaf cotlirtuj
fubtile fi natura fuerit refincta % in bo:a qutetis et tepc:e afiiidm*
ta tts; et ventofetur quod eft inter ambas fpatulas et fpondtles.
C2Degrauitatecapitumeo:um. Cap^t?.
O*fbo:tet vt alienef abetsemulfiolactisfupercapitaeouha t
effnfioolei fup, ea:aut emb:oca: aut caputpurgiu. Dmmc fint
contenti vapo:a ttonibus factis cu emb:ocis er camomiUa ; et fint
I n eis violc et furfur et bis fimilia .
CS>einquietudinebabenttum feb:eset altotum. Ca.ZT,
Ofifacere *o oleu vior.cii oleo oe femte lactuce et oleo nenufart
no:tt oleooe cucurbita:et adberere alictd oe ftupefactettbus;
famofis fug tempota* tncuruare caput fupervapo^es bumectate*
t odotare nenufanx poma m§drago:e x alfebefeb:an afperfumer
logCnquo:et cmb:oce bumectStes.t res quas tcis:et fimiliter fi no
fueritqojpbibeafcoetur tn potufirupus papauensx loboc eiufffc
£>einde multtplicentur inter manus eius candeie et eleuenf voces
cum fabulis t itgentur cu inftitis ertremitates etus Itgatione 00I0
rofa parum cu anfis que refoluanf velociter. IDeinde pcipiatur ei
vt ootmiat z claudat oculos.Cucp oo:mtt paru erttnguStur can*
dde:ct ceflent vocee:etfoluanturanfeqfuDo:mtet:et cuinuemtle
uitatem ct qutete er parorifmo aut vebementtarafTtduet ablutio*
nem facid cum aqua in qua oecoctu efi papauer nigru cu aliquattt
lo mandragote z radice ei us: et cu eft illic bumo: ba ura cbius: con
fcrt aqua in qua cocta fint fifimbuum et melliiotu 1 albacueni pa *
Kiberquartus^en^
f>auerabluendofacieTicuruando iup.vapotc' eiu5.
C S)e ooloie ventris qui acctdit eis. Capttulum.12»
H3t ey effufioe cboleread ftomacbu.tfi accidtt in pttncipio pe
riodt eius oetur in potu parunt ffctupi oe malts cum fgiupo
acetofo.
CHDeafperitatelingueeotu. CapFm.tt.
ITBeflentia $dl vifcorttatie fncetur cu btufco aut cu vtrgte fa
ItctscumoleoamiscialtnoT^uccarotabarstt oonec mudef:
aut cum fpongtar pauco fale % oleo ro.in boc non eft alleu ta tto mul
ta iftrmi; % polt illud cum ei9 afpcritae eft no ppter vifcofltate* imo
afkcttateop5vtteneatin otefuofebeftemaut nucleos ptunotum:
autfalte 4 afpoitanl: oe india % eft in coloie falie t oulcedine meUis:
% fumat oe eo f m quod oijit % rcb igencs quatita tem fabe vn jus: t
0rana cvdontouim funtejreie que bumectant Itngua? ix pbtbcnt
ei offufcattonem.C^t opo:tet vtnon ponantur puluinana multa
nequerefupineturooimten0:nam bec ouo epccant nnguam.
DefternutationeafTiduacl acadtt eie. Caplm.14-
Otlandoq^magnificaf nocumetujfternutatioi* afftdue cuj
*ets:ledtt n&c$ to*% repletcapita eop-.t oebilitat eop^tutes
ffottafTefacit flu^fan.nariu.Ctuare op^vt fricef eo? frona tcoI»
luntTnafu&T aperianturota eopifronsTcollum % nafue;T aperii
turoia eoy zfricenf eo9palata'cuvebem£tia:T fudStur capita eop
% juertatur t pmanf eotum ejrtreina:t fund&tur m aures eop olea
tepida adcaliditateparuperoecliuiaT bumecteturlacerti eo?T ip
lb9m5dibule.Tpon5{ fut> eopceruicib^puluinaria calefacta:tn5
ejcitenf aifomnoeoi8fubtto:Tminu5tura puluereTfomno:Tomni
fn cui9 ooloteeft acuitas:rolfactantfauicb;Tlutum alnatacbt:et
fpongiam marinam.
C2D«ooloiecapitisc\acciditeis. Caprm.i*>
TT?3sa ejtremitates eo$ Tjjptie cojas t cu fftita Itga:t frica pe*
JLJ.deseopfitfuppon&urciscoUiriatrabStia materiaad tfe*
r(e:a:T?foita capita eop cu ifrigidattb^notisiet fi n6 fuertt q6 j>bi
bcatej conja auttufu&tocfturcapita ipfop cu oecoctioe rofaru
tviola ru Toidei aut foliop faltcis et bts fitntltu:T fifr oleo rcf .Toleo
©efaliclb9. iEt:qnn5ei:cufatboc:tuc^mtfceSb:oca0 ifrtgidantc*
rinenitiuis:ficutcamomtlla:T ftupefactiuieficuteft papauentno
mulgeae lac nifi cum remouetur febiis . Si aftt virtus fuerit foitts
mulgeaslac captinu3:Tfifuerit oebtlte mulgeas lac multeb:e.£t
cauelac apudrepletionembumidamfacientem ptofunditatemfo
tii:Tfimiliter caue bumectantia.iEt tu non adminiftresbumectart
tiamifi vbi evapoi fumofus t ca put ficcu^ t pa# fomni ,&t quSdo
multiplicatur repletio in capiteejc vapozebumido:trabe cum ad lit
ferioia cum colurijs et clvftcnb9;et ftrtnge membta inferiota ita <p
tefticulof.
Stactatua fecunclu£ ccpU
f[3)e tuffi eo:um. Caprtn.l6-
,^^-Wfie plurimu acctdtteis crcalo:e:autficettate. O.uare opj
vAvt teneant tnoub" fui0pillula0bicbtl:bia0:aUobococpapa
uere facta iu medullta fructuft frigidis t amilo % btc ftl'ib9.ii*t vt$
*ur crntartja infrigidatibusfactis ercleo rof.puro x cr tnuctUa»
gine pftltj t t ucco po:tulace x altj0.
CBeDeftrucsi6eappetttu0eo:um. Cap.17»
g^% Uandocpcft c3 cius bumo: tn oie ftcmacbi:qo fciturer eo
V*&q6oictutftoeocftructi6eappetit!'.£teuacuaf pervomituj
aut folutioe ventris.lBu tuultotics tuuaf cu mtromifi toe oigitom
ln gutture rcdmoticncftomacbi:Tp:op:ic cu vomituerpellttco'/
lertcam rem aut acetofam.CJgt qficp eftex vebem&ia oebilitatis:
quare curctur coplcrio quc facit ea cu co qb fctt ur.jgt op$vt appto
rfmes eis edoics bonos ercttStes appettt u:ficut odoi f auicb infu
ficu aqua 7 aceto.*£toeturei0electuariuj>po:tionalc feb:tcit§ti
bus: et paru vini x fucci fructuu ponticcp boni cdc:is. j£t I3b3t ali
tid oe aceto gelattne ptfciu aut bcdi x bi0 ftTium. jr£t ponanf fuper
ftomacbu poft oiea p:imos emplaftra facta cs fructib*. Mt flnt idflj
ablVntbtu x aloes f m qp fci0.j£t iniktioei9 cucieisboms eft iuua*
tiua. ODeboufmoeowm. Cap.iS*
O1£>o:tet vt curenf cft odo:am£ttd? tuto atnaiacbit armeni tn
fuficu aceto.jgt odo^talmofofattpancmudu calfduT car*
nes alTa ta s. £t ftringe eo^ ert remitates. j£t t^ttdts auree eo:uj %
capilloe ipfop.igt pfo:ta eop cereb:a cu embtods f nfrtgid5tibu0T
bumectantib9.*^Iurimun5o^bolifmieo^eftppteroeftructionem
o:is ftomacbi ppter cSm coicante ramio o; adueniut eis cii fenfu x
Cftco:pu0 ouru et wduraf :vcru lenfus no vltimatur cumeo.
C£>cnigredinelingueeo:um. t Ca.29..
O1£>o:tet vt no oimtttaf lup. linguS mgredo:fmo frtcef cum eo
q6 fciejT fi no; leuabunf ad caput vapotes maligni x facift.
cadereinftrfen.
C2>eappetitueo:umcamno. Cap.^o»
£~YVlratur cu vnctuofia frigidts TOulcibu$*
VJL C2>efincoptqueacciditeis. s Cap.^T.
g^ Tlandoqj accidit ets fincopia in pncij)to febiiu: ppter efFu»
V-£*fion£colere ad ftomacbou eo£.Quare opjvt oef tis afi pa*
rortfmu:aut apud porifmu fruftu panisoe fimila cu aqua granati
t aqua.agrefte. C^Bt fcias cp qti aggreganf f£ncopta x fcb:is : tuc
fincopta eft otgnio: curatioe:* fi indtgct pauco vino oetur gmirtti
cu tribud.j.vini antiqui.T fi non:firupt maloul antic^cuius refolu*
faeftfupcrfluita0:tftobotbomiac}demmultotien0 addit inf^nf
copi:et cltftcre leueeftmagis conueniensjetvomttuaeftiuuatiuutf
cis.agtconftrtcttocrunim tponeremanusTpedestn aquacalid»
C£t cu;cuadut;tuc oef ollicitudmc eftvt cibetur fauicb o:dci infn
Xibcrquartus: 3*cn.j*
ftidatoinquofintgenera granatomm.
t£5Deconftrtctione anbelitue eoium. Cap.U*
GO nflrictio anbelitue accidit cisiaut jppter fpafmu % ikata*
tl q acctdf t eie in lacertte anbeltt':aut j>ptcr materiam p:e
fbcattuS oef cendentc* ad guttur eo^autppter oebiUta ec q onatur
ncruie vemeWadmgbta anbelitu0.tl_jietp:imaqutdc curaf cw
Xn^amtis vel emplaftri^ bumcctSttb9. ifr&t lcda cu cie q .pbibet
ftrangulatides.lDSttertia cu equattSe c6pleri6t0tncercbio:tin*
unctioe coltt cu eie q infrigidStt bumect3t:x fug ftomacbu ttep ec
eie cj funtficut rafura cucurbite % pottulace x fa ndaltcu oleo ro.t tt
miltbueei. ODevebementiatriftttteeotum. Ca.^.
4"k Uando multtplicatur triflitia caufa oiteftdmacbi % aduen
\A*tubumoiie moidicatiutfn eo;tuc infngidee ftomacboe eo*
rumcum eie quefcie oe eibie:ct tnung3tur.et ooimt§t in locopto
pmo mot ib 9 a 5 ftrato ejrtremitatib9 arboiu xf rutecttefrtgtdie:t
odozi ferie frigialtnenufare:t rofie:t ej:parfiontb5frigidtefact! ej:
fructtb»odonferiefrtgidte tfandalie.lDSt imtltoties qdSaferut
in eo:u triftttta cltfterta frtgida facta ejaqua cucurbtteet citrult z
fucco pouulace t femperuiue cum oleo ro.
C2Pe oiff tcultate oegluttend t que accidit efs. Ca.^4-.
»3fftcultae oeglutiedi cu accidit cie :et fcfuerit jdufa: tunc
flobotbomtapaulatimftat:etequattofiat ad retrabendu.
% fuppofltottu cfi meltu0 qua" plurimu foluttuum oefuper.
|£2De frigoteeptremitatum qo accidtt eie. Cap.}?.
^TvZlItottee jpfundatur caloi eoiuimet infrigtdantur eoiuj ep
5 ■ "trema.Ct tmdit calot fubmerlue ad caput. 1£>on§tur ergo
tf tremitatee tn aqua caltda:et non btbant aquam frtgtdam.
C^De fermone febtte colerice. CafM 6.
H£bte0Colertcetrcefunt:terttana ?ttnua: terttana pertodt*
ca:et caufon.fD&t tertiana Cfdem ptodtca aut eft pura: et fit
9 colera pura .Sut non pura et fit cu putredine colere groffe fubft#
ttepptercomirtton5colerecuflcgmatec6mijtione aliqua c5pie*
pom It vnita:et j>pter boc oiuerfifica tur ab bemitrtteo: cfi bemt*
triteu faciant oue materte feparate:et Mc faciat materta vna que
ftn fctpfa eft permt?rta:cu cutue cakue gmifcetur attquStuluj frtgo*
rte qo grauat lixa putredtnem et fu5 refolutionet lu3 otgeftionent
x jjpter tllud <!jdem ftunt in bemitriteo ouo parortfmt: et terttane
no pure parojifmue vnue.igt bec qutdeno pura qficp plongatur
tfie longotctrcitermedtetateannfctqncpperducitad molliciejt
magnttudingfpleme. ITCaufon vero cft oe generecottnue:qm oif
fereutta tnter etue vebementtS et etue tepozf eft tnicnfatat acctdS
tia eiue funt vebementta:et caula eft acuttae matertet et multitu»
do cu etue cafue fit circa cotxin venis oiis ftomacbi:aut tn parti >
bueepatis ppueadfuinmum tumebzie nobtltbue vicinie cowJt.
Iractatusfecundus* ccjrff*
C5" tertiana vero colera efi in carne:z ad Btcscutis. C^t tn con*
linua eftfparfal veni0cotpoti0 q elSganf a cotde. Cj£tvebemctia
cldetnfitts: Tanguftia:Tinquietudo:ttpatietia:T altenatio:t nau*
fea:Tamarltudooti0:Tficcita0labio9:T fctfTtoeo^T oolot capitta
multtphca^urifebtib'colerict0:Teftnaturain plurib9ea£ ad fic*
ct tatc DeclmiiJ:qm materie mot? i ad fuperiota :aut ad ill5 ad qo
apparet oe cotpote t cute.
C^eterttanaabfolutSTnominaturtrtteu^. Ca|M7.
V*J 3rorifmu0 tertiane tcipit i £mi0cu botripilattoe vt puctura.
Jk^acu0:oeindeitrigidat:T icipitfacerertgot6oifficil£ valde oif
nciliotS relicts rtgotib9 :n5 frigidtuaut cu pauco frigote:Tnoneft
frig9 ei* nifi e^pfundationfccalotis ad iteriota ad %tl materieuet
inuenit ficut puctura0acuu:T bic c^dej rtgot c3 vebeme"tia fua eft vc
locig fedattoir.T tuia' fcmtltt caufajbui9 rigoti0*.Tfit rigotei"! tri
b9oteb9pmi0fo:tio:T vebemetiouT in quartana ecotrarto:Titcp
rigo: icipit cu fo:titudine:oeinde lenif paulatij t minutf velociter
Tiquartana econtrario.C^t fudo: multiplicaU tertianacu ot*
mtttit. C&t fit v:tna i ea rubea tedes ad igne§: tn qua no e multa
grofittudo.&ut l uo pura:T ftt vtina ei*cruda aut groffa. CpCt. ter
tiane caltditas eft f aluto: caudttatecaufonisiet quSto jrtirius ma
nu0ta^itcotp*noaddif iflammatio:tmo qu3docp minuif iflama
tio ei' t i caufontde addif if lammatio.. C£t accidStia q accidut ttt
ci0 tn tertiana funtvigilte fine grauitate incapitcnifi in ejbufdS n5
puris t fitte etfuro: et ira etodiulocutiSuj.C^t eft pulnujei* acu*
tu^vdopp^paratioemadrelicisfebtesu nSeft equafooftrtctio
nt?.toilatattoni0:quoniambumo:oebilitateu:Taddit ei oiuerfl
tatem a pud ftatum:etoiuerfitas in eo eft fub ea queefl in alijscum
Durttieeteftpulfusfottiotinea:immooiuerfitas tneo non eftf nt
plurimurnifi oiuerfitas pptla cufeb:eT alijs:T in p:incipio quidem
eft necefiariu vt coartef pulfus tfap ad bo:5 otlatatiois feb:i0:Ttue
cofo:tatT ftt veloc et freque* et eius oiuerfitaa no c multfi fupfiua.
C£t qnq? figniftcat tpfa eta0 et ofaetudo et regto et ar0 et fo:ma
et temp" et multitudo euent9 terttanein tlla bo:a.CC&ergocom*
ponunf oue tertiancfunt parorafmt euemfte* ofni oieCUui ergo
pfideratterttan^Bparorifmu erratiea:imo opj vt att&Sanf flsni
ficatione^ alie q0 otcem9.C^t pattetib9 qde' tertiana accidut vtgi>
lieret amo: folttudini0:et multotifo fentiut ebullitiong apud epar.
C2*)eDtfferenttaitertertian5pura Tnopura. Cap.^S.
V^ tlra eft fubttli^ leui0:cut'U0 paronfmtuj confumitur a quat>
Jk~ tuo: bo:i0 vfcp ad .ix.bo:a0:et non addtt fuper ea0 multum:
etfiaddttaddittonemulta:tunc eflnon pura:eteltfm piurjmum
peruentens ad feptem bo:a0.C^t caleftt tn ea couj)U0 veloctteret
vtdescalidttate5 p:ocedereefco:po:e:etertremitate0 adbuc funt
frtgtdcC&funiUterpurano acctditerrot fupta.7.penodo0.36t
Xtberquartm fen.fc
«mandocfl sfumtf piopter fubttutatc' fue materie tn parojtfmo w
in quo acciciit vomitus aut ventne folutio mundtftc3s. IDEt appa
ret otgeftio tnv:inaipmoote:autintertto:autiquarto:auttfeptt
mo.ti.Si autem addit fup feptc pertodos addtttoug plurimauue
eft oe genere nd pure.C*Bt fimtliterfi j?longaf fpaciu$fui rigotis.
C"St eftadditio tuotuparorifmo» tantecelito eoiuadinuicfctfm 01
dine f erua u tc ppoi ttoneg ftm iletj: x in no pura eft illud ©inerf uj n5
rectu.C«^t ftmtliter quando aflimilanf paroftfmif m termtnu vnu
x reliqua ftgna elonga tionts feb:is ett S funt oe tUis q fcia. C*St cii
Vides fcnciptu cfi rigote f m q> octerminauim9:t ftatu cu I udcne eju*
beratt: tuc no oubt res qn ipa fit pura. C£t in pura qdfc 013 e§ ba *
bes bibit aqua$oidet .pcedit qd eft i cotpoie ev9 cfi vapote butnido
ejfi tpe velit f udare x qficp fudat.CJSt cu n5 pura luentf grauttas
plurima tn capite.C£t ertenfio.C*£t plonga* rigoi oonecp,uenit
ad vigintt quattuo:bo:ae:aut trtginta boiasvlqs ad«bo:am fuaj
C£ttepefcitoonec3plentqdragintabo:e:s per qu5titat5 addt>
tionisparopfmifupai.botas£eii,dongatio a paruitate.C*£tnt
tcniana o,de* n5puratardaturapjjitio oigeftlSis .C#t nSapget
in fotma offufcatio necp ertenuatto. C*St to:tau*en5 eradicaf cum
fudoie coptofo.C^t fortafle n5 icipit co rigoie.C£t,n5 eft calldi>
tascujmulta fottitudtnemccp eft augmetu et9 equate:imo ecjfi if>a
addat;oetnde jxedittminmf . C^t accidetta kua mino:at ur i ea.
CSDetertiana jttnua. Cap.39-
GOgnofcif p vebemStiam parojcifmomtertfanejrp. vebeme»
tt^acctdenttu5terttane:t apud0af.qufdem cu fanguts pu>
treftt;fitiDe boc genere:t oe eo ftet fermo poft,
C2>e cura tertiane pure. Cap. 40*
Ol^oitet rememoieris illudq6oedim9tibi oeradtribus in cu
ra tione febtiu oe foluttone ventris: x cibo:* in, oib9 capitulis:
et fabttca fug tH6.lDEt tu 4de5 n5 auicultes fermonSj ei? 0. scedf t
in piincipto folutiua fottiai my.tabolanos et bisfimiliamffi tU6qd
ot£tmus.3mmoopo:tet vt pperes in {>mis etlentaslenttatecldam
cueis q ofjrtmus illic.CSicut funt tamarindi qu3titate.r 1,5.0, ifu*
d§turtn aqua caltda innocteet ccHentun ptotrciantur oefuperfi>
racoft aut teremabin aut aqua ouom gra na tc:um. C*£t ficut oe>
coctto lubleb cn tereniabin et paflulis enudeati&.C2l«tifufiopiu>
nozum cum tereniabimaut firacoflCSut firupus vio l'.et viole cS
dite.C>€t fottaffe facit nucillago pfiltj cum qmbufdam.firupis fi>
cut eft firttpus p:uno:um lub:tcitatem et lemftcationem et cum oe*
coctione lcttt; m cum iulcb. il _T m cltfteria lenia ficut eft cliftere cuvt
oecoctione aitee et tuiube et febeftem et radice liltj et oleo vtolato: x
fnccofide x bauracb fecundii modum quem fcis. Mt tUnd quan*
do neceflttas tangit ad ipfam. flectum namc^ eft nein potu oetur
quod eft ficut loibitto o:dei:ncque eifimile: nequectbt nifi natura
Irftctatusfectmdue: ccjrti)\
15 lcuifieata:t fl vltris folutlo in pundpio in feb:e,tertiana .pura
minousfitmalttie qpei^ fiTe in alu>l5 fit ei*malitfa'iteru3tna£tma*
C£t quandoeftpofrtbilevtflobotbomesvfcp ad trcs pertodo*
fac.CEStrrqntime0Q?fltcgritudofurtofaTfacifl: illud:ertt tllud
q6 accidit oe errotc flaccidit minu0<$l aliud. C^top3 vt non mo
ucas in oieparorifmi alictd nifl pp neceffttate' C*£t n5 dbeo nifl
■pudodit(ones^dicta5.C2lutpuocc0 viinam cum emulfloe fe>
minunut opoitet vtfugueniat ct paropmVou^ eft famelic*: t n5 cfl
inflomacbociu0aliquid.C3mmoopo:tetvtfumat inpotu firu»
piiacetofT5ommmanc:tpoftoua0bo:a0 aqu5o:dctin oicinqua
no eft paropfm^.C^t ftruptu? ^dSacetofuepoftparortfmueftjue
mc0.|D£tfimiuterponerepede0lacifrigtdaad trab£dfi refiduS
calo:i0. {[& ego magi^ oiligo vt fit in firupo acetofo:t pp:ie \ po
ttremi0 cmulfio feminu frigidotu §dicto:u:t ante parojif mu p tre*
bo:a0 aut qna ttuo:. f[Bt oef in potu iterft poft parojifmu^ aqua
cndci.C & quSdo necefTana eft fubtiliatto regiminwoetur tnpo
tu flcut aqua granatot&t aqua meloni^ indut bi0 fimilia:t Igra»
datim fiatd^regime^mmodu pdictu.£t quotitoappwpinquat
fta tua fubtilfef .«t in oieb9 pumts dbetur cukift o:dei et pane trt>
tocu5aquafrtgida:autficut effcaut emulctu epeoqui|fit ejlacte
acctofo t lentuy. C*St quSdo ctb' acetatifftomacbo n5 oef t potu
oe a q ozdet q n5 cft valdc fub tilts a liquid. C*Et fi neceflariu fuerit
oarcipmipotu:2fo:teturparucfioccoctt5e fadicis apij.CSiafit
flomacbu© fuerit frigtdto: illo t feb:i0n5 magna t n5 pura pona
tur parum pipem fecundum $filiumfb^po.CC16fifi0na fignifi
cauerintcpcrifi0eftppinqua:tuncfufficiat ci aqua o:dri;t aqua
granatop ould0 % nvxfr t flrup9 acetofu0.C*5t frucf cjdem qut oi
liguntur d0 funt granata oulcia t mu^i :t puina matura t imatu
ra <R>elon vero indu0 eft re0 majimi iuuamett cu boc<j> ipfc foluit
t puwocat t frangit vebeme*tiS calo:i0:tfadt fudarat fo:taffcn5
nocet nifi pa?t e? olerib' cucurbita t cucumcre ta Utbebedijtlactu
ca. C^t fci3s q> intetio in co quo cibantur pa ttetes tertian§: aut
cft bumecta t io:ficut oatur ct0 in fme oe eytremita tibu0 altetiugut
oe tefticuli0 gallo:u t cerebeUte bedo:u5 cu c\b* n5 cft naufca t vf *
tdhs ououuaut eft ifrigidatio t bumectatio fimul ficut iluft ozdei
C^t n5 vltimea ifrigidatiSe multa t ppuet £ncipio:nifi fuentas
IflamationS vebement&aut timeaa ouerfionfc eiu0 ad caufonidcm
t continuam. COuod fl confequatur crtfte 1 vidcri0 oigeftionem
in nin a et eft kdimcn laudabilc quod cognoutfti:tunc fi ejrcufat be
ne eft;T fi no:cura tunccum co quo iuuatur natura erptouocatio»
ne vtine aut folutione ventn^ aut vomituautfluru fangutms na
riu:t:n5 aga^contraipfamiboc.C&uodft noiuents oeclinatio
ne" ma nifeft&tuc euacua cfi foluti5e ve"tri0.1R5oe tllo l fcamonce fe
fta.^.U tuleb.aut oecoctiomv:9bolanos:cu.tamartdi0ttcrgtabin
Xberquartue^en,).
et paffuli* et radicibu5 et cafllafiftula f m q> fciulftfcet tibi ineft tt
cofoiteeeascufumoterreT fenet fcamonea;etoe Ulisqgueniunt
ci0 tm funttrocifcio fpodio folutiui.C2l>efcriptio,*flc. mrtabola
no^cttrtnopenuckatdtrpod^.itii^uccaritflbarjetpod^^.^.fca
monee p5du0 fecte.5.i.bibaf cu aqua frf gidart poft illud curentur
cu efione.C*£t fi fuerit illtc caliditae fup f lua:et infUmatio maxia
cutaeuacuaueri$:tucnoeriteimaIuDarein potualiqo oe erttn»
guetib9 foitib9 oe illis que otcta funt tn regtmine acute: x fottafle
gferutei eropfa erei0.C3Salneo veroopj neapp:b;imet nifi pofl
oigeftione.*ff>oft oigefttone" atttt apud oeclinatione eft t£m meliu0
ei0:r ppiiz ^fuetis qu§ute erro: in intromittcdo eoe in balneo ati
oigone falmo: eft:cp fuu fife cu aU)0.C*St cpj vtfit balneu eop th
peratu boni aeria c\fit bumid9:in quo fudet cu facilitate:itavt non
infUmentur eog co:ga:et inung^tur cu oleo vio.et rof . ^quaflato
cu aqua.etn5 jplongftin eo mo:5:Imo egredtan? velociter:n$ itc
ratto eft et0 ?^ententiot#ftationi0plongatio:t fi apud ejituj in*
fundantur aqua tepida ftent in ea $ m quStitatc oeclinati5i0.De
indc cu egredmnf :?uentt ets vt bibant vinu albu fubtile multa co *
imjcttone pmirtmr coogianf in Ioci0 fui0:fudabut ent fudote vebc
metut fiqdrefiduufuerit:oigeref:tpoftilIudcibenf cibi0 infrtgt>
dantibu^ et bumectStibu^ et olerib9 quefunt UIP modt.C&t non
ttmea0 poftoeciinattonS potare eo0 nnu plurimu comijtu. £linu$
cfh fractuj per comif tion&cofcrt quatitati refidut eiu0tn refoluen
do tllud cuiu0 ncceflaria efl refoIutto:et fuccurrtt aque penetranti
cum fottitudtnefua temtrtioeetu0q6 eflineooeicalefactioepan
ca: quare tnfrigtdat vebemeter % bumectat.C^t fi fuerint illic a c*
ctdentia (lii^tt oolo: capitte et vigiliaru et alto:0:i5 tibi ptetertjt
eop cura .C^t qft poft crifim remanet alid;d ,calo:i0 infeparabtti^
tunc tibi fuperefl vt adminiftre0 firupu acetofum cuj fucci^oiure
tict0:aut in quo oecocta funt femina et radice^ oturetice.
C3>ecura tertianeconttnue.C*Etfcia0cj> cura tertiane cStinue
eftcuratertiane:fed eftoecliuiotadobferuattoneWpofitionu oi>
gefiiont0:et adinfrigtdSdumcitfirupoacetofofacto cumfemini*
b»0: vtfemine citrulli:et femine endtutep:op:iec5triti0:et poft ip
fumpoftoua0bo:a0 oatorinpotuaqua o:dei.([>St adfubtilia*
t»ene" cibi: et ad adminiftrSda difteria lenia in piincip io.aEt ad p:o
ooca ttonetn: et opottet vt fubttltent:et n5 fum 5 1 in potu oe folu ti ♦
ui0 in pttncipiotnecn apptoriment altcui eo:um ntfi eiaque funt fl
cutfiriipu0 vtof.etaquafructuutmetnon vtantur nificliftcribu*
lenibu0*
C2)e cura tertiane non pure, Capitulum.4.T»
€0 in qutb* ofuerfificaf cura tertiane n5 pure funt re0 1 6;b*
c^icSt febtegfrigide&licWafcda.C^tfottaflegcedit illui
Iractatus fecundus; ccjrtul.
babStib' pura\ f.vt no ert>ectetpIurimu^eclinatioi0.Sedcm<£ e?
pectStoigoncqfnSpbibituietffbalneujbalneuentfadtoerc^derc
flegma indigeftuppteriUudqdeffundif adlocuputredtnts:Tper
mtfcetbumoi£ malujcumputrido Trefoluitfubtlle:Tfacttrema»
nerefpilfuj.CT^tqjctbatiooioiett^autpptiecibatio eftej ds <j
illis nocen t:fmo 05 vt cib&ur vnooie t alio nS.iSt fit in cibis eoiuj
qd abftergatT calefaciat paru.C£tvtfitcibatio t pitnaptjs egri
tudini^fpifitozcpfit in piinctpf|0 pure:oeinde gradati Duenit ad
fubtiliatione' foztc ficut eft fubtiliatfo tertiane.C£t vt fft tnfrf gi »
datio nino:.C^t vt clifterijcf inpiincipto cIifterib*acutiouV.
C^t vt erpectet oigeftio (n folutiSe ventrie eo£plu0.C£tvt fint
tn aqua oidei eos virtutesoigefhuerefolutiue ficut efliUud q6 oU
pmu^in eo in cui> flomacbo acetat aqua o:dei:tmo foitiotes <£ xxt
illo.jPoztaflTeeitneceiTeefl vt oecoquanf in ea ifop9To:iganuTcala
mctn t fpica f m coplerion&T flcla iuuatiua efl eis:T gmiriio aque
ctcert'0 cu aqua o:dei:T in fine ei* cicer efl iuuatiuu eis. C£t opj vt
cofideref ppinquita0nonpureadpurSTel5gatio ei9ab ea:Tfm
illud oiuerfificef inter eura" ei' x cur5 pure . C£!uod fi fueritvaldc
ppinqua puretuc oiuerfifica tnter eas oiuerfificatoe parua. C*£t
cii videri* vtina0 eo£ grofTa0 tuc flobotbomia .{[i&t dx flobotbo
mauert0 no indigebis clifteri. C*£t fcia0<j> n5 eft re^magf 0tuu50
eo0 qj vomit9 poft cibu^. C^t oe folutiui0 in punciptje ei* q funt
pptnquiota equaltta ti eft aqaa algeniabin oecocti t firupu0 ace#
tofus:T foitane ponem* tn ea cafTtafiftulamjT fottfu0 tllo efl vt po
ms in ea virtute turbitb.C^t clifteria tn ptfcipto funt magi^ol
lecta cpfoluttuaalta:Tfuntclifleria in qb^eft^albafceTcamo*
mille t ficle t carta mt:T vioflT febefterfic* t odoi turbitb vi tt eis ett
cafftafi.T oleu fifaminu t baurac.T foitaffe idtgef vno iftojz "f m el5
gationf feb:i0 a pura.C2ldtuu5tta aut adoigeftion! funt ficut fit
rup9 acetofu0 permirfcu^ aliquSto oe geleniabin:aut f!rup9oe ra
dicib^.^^tpoflfcptimn funtoecocttoabfvntbfr.efieftt iuuatiua
fubtiuatiua materieiT ofoitatiua flomacbi:T filr aqua feniculi et
aqua apt'jcufirupoacetofortfipertranfit.14- tucnSeflmaUl oa#
re in potu trocifco^ rof .mino:ee.C£>i aut egritudo plongaf no?i
inueniem9 ercufationc quin oem9 ea q funt trocifci oe euoatouo %
Decoctioi0 et':T calefactio partiu btPpocudrioiu eftbui9 generi0t
emplaftratio miracb eosftepcu et^qotgeriitT maturStTmolIifi*
cant tenfionS cnvenerit tlluc. CCti ^rgo fciueri^ q? oigefiio iam ad
uenit:tuceuacoa:T puoca t no cures. C22toe euacuationib9boni0
ei0 efivt fumanf bierepfgre.^.v.fucci tactucer eupatoui ambo?.?.
if?.femini0aptjm(rabor.citrino9cbebuloiU5an.5.v-turbttb.?.vi>.
fi5t piir.ere(0 cuaqua aptJTfitDofi0ei9.5.t|.C^toetUt0eoecoctt#
bona tnuSttonenfa.l^.eupatoi!» abfintbti mirabof.bebuI05r.ana
$. v.feminis meloni0;feraini0 cuoimensicitroUi femtntea ptjpol^
J2 iif
Xiberquartus. ^eiuf.
podij fucbaba bedeoard ommu. afi.5 . r. turbitb.^.T.caffieflflur^. vf
palTulaaenuclea ta p.5.cc.rlcuu. r.nuero.feberte nnero.rrc. gelemabi
facti cu rofte pfici0 pod9.5.5v.oecoquanf oia f m oefcripttone but*
t fumaf oc ca cad9 magn' tn cj pofita fit filiqna.i.fcamonecCf ot
f afle neceflana eft mcdtcina fcntis vno modo:0ebilt5 alio m5:eiu0
#0 foititudo eftf m boc cp ipa euacuat buoie" vifcofu^.Sj ipi* oe*
btlttas eft f m boc cr> if>a n5 euacuat pfimu vice vna.3mmo pofftbi
lc cft vt fiat grad atio tn ca: quare eua cuet btioiScui' euacuatio cft
neccflaria nuiltis vicib9 vt no oeftraat virtute:t bec medicina i 5
p5t fubtiliare t aggregaretfoluat pa? ei':t foluat pftmu et9.Sect
pap paru er. malo:T p limu primu er malo. CE>e oelectatt5tb9vero
parnfottaifeno faritalictd:tbitf9ctdemedicinacvtfumaf turbitb
qu5titas.5.j.xpl9f mneceffitatcT fcamoneeppiic altufugi.f.ant
lupta id t anaat cu geleniabin gdicto t bibat .2lut fumafoe aga
ricot fcamonca tfm bancspofitionct pficiaf cn geleniabin pdicto
t btbaf .£ut ponaf in fucco rofa? recenttu cui9 quamasfit vnci.
t bibaf .Sut in ftrupo ro.t btbatur.
CDefebte caufonteftiHaeinominatnrfarico^. Ca.42-
fVSufon eft f m 01100 modo0.Sut effi caufon eft colericatcft c$
VJUn ea multitudoputrcdinia:aut intra vena0 cotgia toti*:aut
in venw q fequfltur pte0 co: gis ppiicaut in venia parttu oits fto
macbuaut i epate.Sut ftegmatica tq fit er flegmate falfo putrefa
ctoin venisq fequiif ptes co1di0ficutotr.ttlbvp.ineptdimia.J6t
n5 fit flegma falfujftcut fciuifti nifl ep ac\fitate flesmatt0cn colera
acuta.Sg coleraqputrefitaclfitaapmtrra acifitatipumcjgtqfft
caufonvebem&iota b5 accntta qj tertiana:op5Vtfit bieuiotia fpa
ctj qj ipa. m& fenib9 c\c\l pap accidut fetne0caufonidi0:t cfi acci
dut etspereftf.qm no fiunt in ew nifi caufa valde fo:tt. 3mpu9 eop
Vtrtutc0funtoebtle0.3n (uuenib* aut t pneroplurimtt accidutet
cft in infantib9 leuiot ppter bumtditate eo£. vt qncp eft in ei0 cu
pfundatioefomnt pptereleuationfc vaposad caput. C^lb^p.
qutde oipt q? fi altcut accidtt in febie caufon tremo:: ruc gmtrtto
mentia refolutt ab eo tremozct eft fimile vt fit tllud qffi cerebifc ca
lefit valdct calefiut nerut:t eftfimilevt fit caufont fit pmirrio m5
ita-.trefolutf abea per tremoic ppter erpulfion^materte^ad ner»
uo0. C>et plurimii c\dl ?fumtf cu vomitu t folutione ventri0:aut
fudo;e aut fluru fanguini0 nartu.
C^>efigni0. Ca.4.^.
B3snaei9funtlfeparabtUta0toccultattotepou1:tvebem5tia
acctdettuer afperttatelingue:t ercitrinitateei^in p:imt'0:te?
nigredineei'fc6o:x er intenfione fudoii^ ntfi apud crifiimt vebc»
mEriafitta.^nquitTbvppo.nifiaccidattufft^ parua accidcitalitf
fedatergo illS fittm:t videf vt fit vebemetta fiti^eozu^ ppter cau
fjmpulmoms.ergo cumouetur tuJft^parua bumectaf per Id q6
£ractatus fecundus* cqtUfi
currltadi£mer^arnemoUi.C£tcafiditasin caufcne qdemftt»
piurimfl no eft ita fottis inertertorib^ficut fottttudo dusin inte *
rto:tbus:teft c5f ractio in ea leuto: qj in altjs. {E&t tn facta quidfc
ejcoterafoitiafiutaccidetia mala epvigilusTincfctudtetaduftioe
et pmt^tione mfrts et fwrufangutnis nariu toolo:e capitiset puW
fatione tepo:u et pfunditate oculotft et folutione ve"triscti5Colera
pura et<afu appetit^.C £t qnacciditfnfanttb>abbo:re"tmamil*
iam:et no recipiuteam tcoirumptf UI6 q6fugif oe lacte:et acetat.
CH>ecuracaufonidts. €344-
eSt crtra tertiane pure. C*£t cu indiQtnt euacuatione ficut cii
illi0qotctafunt:tucfeftinatioeftmelio:.CCoplementu^o5
ap6 otgcftion?. CJBt no flobotbomef :foita(fe efninflamabit eos:
<t foitafle tuuabit eos ft fuerit illic turbiditas rrubedo.Ctterum
tndtgetfubtiltationeetregimine vebetnf tioie et infrigidatione
actuet* q6 ipfi fnmut.CJSt c5 ti mescafuj #tutis:eftnecefTariuci
bare eos gmis n5 appetSt x pp:ie in eo er. 4 refoluif res plurima.
«IDultoties em adueurt eisbolifm* ppter p:iuationefenfus:tindi
gent lentficatioein piinctpio fo:tio:t. ^iSx curationib9 feb:fs acu
re pdictis f m oes fpesnarratas. C£t qncs couenies evt oo:mi|t
ap6 tepo« puu; feb:ts fujj aquS tamarindosKtqiicf ponif i ea pa
rfi capbc:c C*5t oiligtf eisfirup* acetofus:aut emulfio femis pot
tulace:aut emulflo feminis endtuie-.t meion alcbin eft bon9 valde:
tfit 2tmt9 potattoe aq frigide $ m q6 oipim9 UI5. Siaut no fuerit
q6 pbibeafcoef in potuoe ea et vfc$ ad fatietate.j£t fo:tafTe adue
ntt rispmirtio mettstoblimfcunf peterc aqu5:c|re opj vt fo:beant
oe ea paulattm fo:bittones plurimas:tpp:iein eo cuiuslinguajvi
desficcam.C£tcura acctdetia etusfuperflua cueis q oirtm9 in ca
pttulisfuts.C^top5Vtcaueaf|tneisfupfluitas fangumis nariu
eft efh oeeis in quibusmagmficatur timo: apud eos. tTI&t op5 vt
obferuef anbelitus eotutno otmittas partes pecto:is fpafmart.
C*£top5 vtobferues capita eowmcuacetotoleorof.Tfandalis*
aqua ro.rcSpbo:a tbisfimilib9:temb:oces cu oecocttonib* in qul
busoecocta funt ea q oir,im9.C*2t qu§dofo:tesfunt in eis vigu
lietunc cura eos. C*£t non eft malutnvt in potu oesfirupum oe pa
pauereeti5Tfintoenigroinbuiusoifpofitione.C^tin fiue eius
oa in potu trocifcos qui conueniut;eis;ficut funt trocifct oe capbofr
ra.C^t in illa bo:a couenit eis firupus acetofus cu emulftoe f emi
tiis cucumeris:tfeminis endiuieTte.pottulace:oevnoquocp eo£ fit
pondus.^.f?. firupi acetofi fit pond11s.5-rrv.vfcp ad.rrf \\f 5 q> vf .
^tfi fuerittliic v€trisforo:tucoenf trocifctoefpodto conftricttui.
"^rocifd boni.*r<.fpodti ro. aft.^.ti.^.croci ferta.5.1. femispo:tu' 1
ce:femis€diuie.an.5.it).femtniscucurbife;feminiscucumeri3. afi.
5.i?.fandalo^^.f.5.fuccilic)ritteamili.ati.3.t.c5pbo:efeFt§.5.).^.T
oofisa9fit.5.i»TUerurof.5.iitf.fe.me*oniscitruUcucuineris7pc:ra
J5 ui?
Mberquartua: ^en.f.
laccomnium.9fi.5.tT.crod tertt8.5.f.c5pbote fejcti.^. j .gummi amt
liotagasStiruccili^ntic.att.j.i^oofisrdusnt.^ii.cnJCtcuocclti
nategritudomanifefte:tuncn5 eft malu vti balneo cui* aqua oe*
clinat ad f r 15- ;Ttllis ( n qutbus ma gis oilt q\ tur balne»5 *? e<s f unt
quomm febtis eft ep flegmatefalfo.
ClDefebiefanguini?. Ca.4-^.
OtP>inatus eft Sar.q? n5 fit feb:is fanguints 9 putredinefan*
guini^.TOS fanguis cu putrefif.fit colera tno eft fangut^. tfit
ergofebiis colericamo fanguinea:Tfit caufon pdicta tterrfanaiet
curateScfiillacura.CTbic #ofmoeiu0eftc5trari'fermoni Tb^p
po.tc5trariu5 ei q6 eft cSueniesiTprm quide errotis et* eft in 9 mo»
ne ei9 qfj putrefit fSguis fit colera.^fte efn f mo facit optnari ouas
int&iones:qua;r vna eft cpqn putrefit:peruenit adbocvtfiatpoll
putredinS colera:tfc6a cp qtt putrefit tunc fit colera flcut oicif cp Ii
gn5 qn calefit fit cinis. CC5ftderem, f tacp in vnaquacp ouau p:o
poflttonfi.C^ntellect* *o p:im9 efl co:rupte accepttonis trtVmo
dis.Quo9p:tm, eftcp fanguis qft putrefit puertif fubtileei9ad co
lerS mal5:Tfpilfum ei* ad maltcil.Tno ergo cn totalitatefua fit co
lera:Tfcds eft cp iU5 fit poft putredinc^rnoftra ?ftderatio eft in oifc
pofitiSeputredint^ttert^eftqmpofttlft fitcolera:tn5fctm* an
in ea fit putredo:an non.lRa' plurimeres putrcfiut rfeparaf er ets
fubtileTfpin*um:Tn5 eftun fpufo ne« in fubtili putredo:qtnn5 e nc
ceffa riu vt fit putridu td q6 genera t a putrido. ifit efn ej putredinc
q6noeftputridu:Tfigeneratio et9a putredinefaceret putredinej
et' neceffari&oporteret vtfptfluj cinerul&u itej? eet putridu.£flet
crgoillicfeb:i0mel5cbolicaiteru.bocergogill6q6 facit& necef
farm ejpofitio ei9 q6 p:imu tntellectu t CXb %o intelligf f fc6o l me
daciu.Qmputredocvia co:ruptioni0:Tputredo4de~no bujteet
c5uerfiofanguinisincoler5n5fit nifiintge:Tputredoc}deeft co:
ruptio acctdesfanguint Teftfanguisficutaccidit flegmatiteftfleg
ma zn5 colera nec# melScbolia nifi c5uertaf pofl tlI6cfi c5pleme>
toputredinis.C^leru veritasfana eftfermo^^ppo.q? ej: fangui
niffputredtnegenfraffebne.CSDicam^ergonunco) feb:is fan»
guini0eftfeb:t0putredini0:tfeb:i0caIefactioni0TebulIiti5i0quJ
noia uit Ibtppo.ftnocbu ?clufu5 fine alt'10. C&t plurimu ebuilitio
ni0 ei* eft er. oppila tione fuffocSte caliditat&rqncfl fit a c5i0 alu>
t\ vebemetes fiuntfupta vebemfttS feb:i0epbimere:rnoiaf p:o>
fundiUsfomni fo:ti0: reft oefumma feb:iuq funt iter feb:e0 pu>
tredini0tfeb:e0epbimera0:qoifFert 9 feb:tb9 epbtmeri^ ppterea
a>calefactfip:imuinea eftbumo?.jigtotfferta feMib^putredtms
qfft n5 eft ei putredo.et l feb:(0 acuta: n5 febn^epbtmera :ncc$ fe »
b:i0Ctbic9:necpfcb:i0putredini0:et multoties odc pmutaf ad fe>
b:em putredini0:aut feb:5 ctbic5:et multott60 t)dZ facit e5 curre*
re j^aricurfufcbiulDiei.C^tvf jSaUcp fcb:is fanguinisnS co>
£ ractatus fecundu£ cqto
ponif ct5relA0feb:ib9:qfTi putredo in fanguine c"eoi0ot buo:t:et in
boc5?tradktiocibufciltntetiontb9fut0in4 noefl necefle j>lon*
gare fermonS qnt no tuuat cu eo medtcMBt c3 o,de" but' feb.c reple
tto:toppilatio:tmrtitudo ecercittj:Tpp:ie n5 ojueti: toimiffto eua
caatioi5:oeiftvfu0e|rercittjlabo:ton:Tqficpfacit putredine" tn eo
multSac^ntasfanguifl e|r?mt^tioefructuu5aquofoa:qrc guerttf
ad putredm&tmftitudo buoiis crudi in eo 6 ppincj-.qre pparat tp
fu5 ad putredfnc ficuto, gnaf er cucumere talhetedTptria TfiTtbu^
aEtbec4d5ftb:isec5ttnua b[ no tepefcitoppmuuitate" materieit
ei^adberStiavfojtadcrtfi^ aut mo:tc* tei* fpts funt trea.O.uapfal
uiotgp^usmafhc^qfnrefolutio in eo emaioic^ putrefactio tnci*
ptfo cu oifftcultate:t n5 cefla t oiminui.SDetn l boten9 t fo:tafle fii
mtlaf.vu.oieb^ Tnec^oi co95au8maftic9:qnt refolutio in eo 6 minot
&putrcfacrio.C£tei'crifi0e'vfq& adfeptimu05prm. Cj^tei9 co
lumptfo e" cft euatiSe aut fenfata aut infenfata.J&t qnep gmutatur
adcaufbnld^iadfirfen.CCiEtqno^pmutaf cuifrigidatione pfta
ad Ittbargi&tqnq? gmutaf ad variolaatmoibiUu: % qfiqj actidtt
in ca jjfunditasfomni^Tinflatio vStriaeJjrcJpuenitficut vottym*
pani:rnon oegonit e8 v&riafblutto cu rariftcatione:tqn' folutto v£
Irisno vj oein egredtf afaf viridwlata j>p:ie£oefigni0 moitw.
C^efignis. Ca.4.6.
B3gna febii0 fanguineefunf&dberentta feb:t0:trubedo fa*
ctettoeuloz? tinflatio venarutte"po9:trepletio c5pleta abfqji
rtgote tn5e" fudoi nifl ap6 crifim:tmultottcs aflbciaf et piuritua
in n&foirin loco colli in quo ponutur K2tofo.i£t cSfrrictfo tn anbeli
lu.fit multoticsacciditeis pfundttaafomni.jgtoifficultaaPmo*
ni0 tefl malu. f t fUV a|>a cjutturi0 t ouaru amtgdalap tvuct cur*
fusIacbitmarfl.tcaltdita^et^eftpIurimappterbOiditat^vapojo
fa5tlacb:tmal5n5ericcat5:ficuttcaufontde:tpulfu0et92 magn'
Ieui0 plen'velo); frequ&valde otuerfue n5 plunme oiuerffta ti*:et
eft minotiaoiucrfiratia etvelocitattscB in caufonide:? n5 e cahdt*
ta0ri'itenntnocaufonidu5 ttertiane fo:t]. C*St tUi* q epea ea pu
tredine caltdita0 taccidetia funt vebem€tio:a:tcura ti° eft oiffici*
lio: tmagt0firi0 cii caufonide.2lt #0 fubtilitas fancr uinistarofTi*
tudo cognofcunf ppter ill6 q6 egredtf oe eo: t fvnocba ferutda eft
res magts firtsin fmctpio fut feb:i epbimere: ve^caliditaa ei9e" pue
mcndicatiounlcfionis tinueniterea infl3mattonetoifni5 te* pfiro
imp:efrt5i3ei,> ppc co:.ff>utrida^ocecTli0 tfift0 equaii f m pfm.
C^ignaautpmutationf^aHuntcuiufqjeouim ad q6 pmutaf:
vtpfocatioi5t9^atftgutturi3toua9amisdala9:ttui§fciufftiea
tfigna vanola9fcie0:tfigna firfen TOoloriacapittetgtmrttoniame"
tis talio? ia friuifri.C^iccna?"*) logttudinis ei9 ffcut tam fctuifH
funt et pofrpofitionefi0nopoiseftiot5:tto:nalitatefaciei:TOiuf rfl
tateoifpofittont0 ei9infpaciofuo ejradditionetfiatione totrairui
Xibcrqttartus^en^
tione:tta vt fit cjfi ipfa fit tepid a. 3116 efft fignificat # fanffute cft
plemtsbuoie crudo.Spaciu#o crtfte ei9 fignificat apparitio figno
ruoigoms:q fitardaf vfcp pofl tertiuTqrtu:n5fitcrifisinfeptimo
£t mrtoti^dgfitaifiset9! cfrto,C2Decurafe.fanguf0.Ca.4.7-
I*Btentioincurationefebii0 fangutntseft euacuatio pluri»
mi vfq* ad fincopim:tingroflatio fubftatie fangutm^ fi fue»
rit fubtililt0valde aquofiw tcolertc9:Tinfrigidatio ei9:et mudifica
t to: Tfu bttlia tio ipfiu0 fi fuerit grofltm rfumpferit eger pa? genera
tiua fansuini^grofifiuTseneratiua buo:t0 crudutotgo matertei fa
cienti0febic ze^refotutio. C*£uacuatio aut n5 eft aitqua ftcut flo>
botbomia eymanu in quacucg boza accidat: etn5 erpectaf crifi0>
netpoigo :mfi fttrepletto naufeattua: tiic em caue ea Tiemoue ip>
fam.Qd fi febns gfeuera uerit: tuc flobotboma:tnon ceffes flobo*
tbomare oonec eger apptopinqnat f^ncopt:aut cadat in ftncoptj
fi coipua fuerit fo:te.€>£ncopi0 n5c$ infrigtdat copleponefottem
iBt fcia s q> flobotbomia tfumere in potu aqua frtgid3 qftcp erxu
fant ab tnfrtgidatione alia.JEt partttio quidcin ea eft meltotfi n5
fuent qo neceflariu faciat feftina tione na foitafle erit inea que eft
tnfra appiopinquationeTvjncopi^ vltimatio:Tfo:tafl"e fequet f lo*
botbomt5 vltima ftatimuuicu0 ventri^ colertc' Tfudotque' opot*
tetoi boia abftergere oonec c5ttnuetur:foitafl*e efn faluabitur cu
cotffuccurraf ei q6 acctditoeoebiIitatet|ftncopicucibofubtili«
qutete. C£t op$ vt pmittaf lenifica tio nature cu illts q fciunf oe tl
Ii0 q funt ficutouopgranatos aqua.f.oulci^tmu^i vfcp ad termi
tttr.tfiracoft stamarindi TCoUirta leuiaoeqbu0Oir.im9.C*2tqficE
eft necefiariuapud otgefttonfc euacuare cu ei0 q funt ficut mfciabo*
lanl Tfumusterre tcafTiafiftula tbis flmilia oe tUt0cj fctutftt. Q6 fl
oifp5 n5 toleratflobotbonui tn manuflobotbometvena q t in cot
tm frotiataut ponanf vctofe.C€>i ant n5 pieparaf aliquid eoium
ct bocpiopteraccides quod pbibet:tuncfacfotutionS{vStri0fm
tnodtt qui eft in caufonide. C#t regimc ftt intie que aperiut x iw*
ctdunt ct fed5t ebullitione. C*& il accidertt ejrflobotbomia fvnco
pt0:abaeumpanecumaqua agrefte. QQ.uodfl acctdat fluru0
fanguini0 nariuperfeno abfcindatur: ntficu appiopinquauerit
f^ncopi0.C^ang;uint0 veroingroflatiofiat cuei0 que funtficut
robiuiubarum:eteft vtoecoquantur.c.tuiubeculib .v. aqoonec
remancattertiaTtnfpiflent cujuccarorquStoplu^minotatur juc
carum tStoeftmeliu0.£tlente0 iterupiopttepparatecuacetoacc
tofo fotti funt butu0 generi0:tcaue neoe0 tn potu rob iuiubaru;
Q\it co:p9 lenttum materia epiftente grofla. CE^iuevero infrigtda
tiofit cumet0quefunt ficut aqua letitiuminfrigtdata et ael lactu
ce tnfrigidata ;tfumere in potu aquam frigtdam fi non fuerfc q6
i)bibeat:Tfo:taflefumitur tn potuoonec tremerefaciat:ct faciet;
fozfltan cfh ftnat tumiz quadoc^ peromtaf fzbiis ad flegmattca
Iractatusfeomdus; ccplvj.
t curatur cum trocifcis oe rofls t fimiltbu0.£t bec quidc cura efl
quomdam antiqao?::t fecnti funt eam quidam modernotu . H)arc
autem tn potu aquam o:dei eft curatio conferenaer.fed cum lemta
tc nature.£t meltoi botaru ad boc eft bo:a vebemStts ebullittois
t anguftiet inflammatiots x frequentfepulfiw coidie.^t fciaecp
efle cont£t* infrigida tiont x otmittere flobotbomta' t ventris folu
ttone*addit tnopptlatione t coartatfone': quare additur putredo
tcalidttasinrdiqua oifpofittone.
C<H>undificatio efn fiat cu eis q funt flcut foluentia coleramf m
refponfionem( neceffitati^ virtuti0 t oebtlitati* cfi oigerenttb' bu
mo:em crudum:qfft foitaffe ipfaeftcaufa tn putrefactione fangut
nis. CJZt in fine eius oa ei in potu que funt ficut trocifct oe cgpbe*
ra x trocifct oe fpodio: t oa ef tn potu. CE 3fti eti5 troctfci funt boni
t^.fpodiV^.iii.femint0 pottulace.j.v.femtnw cucumeri0.5.itti.femi
ni0 cucurbite.5.vf.gumi x otagagantit amilli o{tn.aH.$.it).fucct li
quiritiepondu0.5.vt|.fiant ecei0 trocifct. C^Dcfcriptio alia x p:o>
p:te apud oebilitatem apoftetnati0.^.rofa^5.ifl.fucci berbert0.5
i). feminis cucumeri0tmeloni0tritrulitpo:tulacet fpodtj oim
ari.pondug.5.i.gumt t otagaganttT amili oim ,311.5.5. rauedfce*
nt r croci x capbo:eo^m.ati.pond!, quarte.5.f.fiant trocifci.
CCibi vero fint illi c\ fiunt er tuiubi^r qui fiunt ep lenttbu0 cu ace
to x granatia x fumacb J£t ft fit aliqmd eomm coftrictio cuiu0 tt>
mea tur :frangatur cu firacoft t p:uni0:t CU5 eo qd fit oe curcnbita
tcumberba acetofa.Ctei9fruct^fintpiraoefcenitgranatat ma
la oe fceni. (£&t t\9 olera funt cucumereot cucurblte •s alltbetbed
t endiuia t olus benedictum t acetofatcott 3dru :t q fun t eis fimt
lia. OEtfiaccidat oolo:capiti0autpulfu0co:di0aut vtgilteaut
ptofunditasfomni aut fiurus fangutnt0 narium fuperfluu 0 oe>
Oruen0 virtutemtaliaoeaccidentibu0fui0:caracumei5 c\ oocut
muateinlocofuo.
fE2>efeb:eflegmatica. Ca.4.8.
Qf Ciuiftiq? fcb:i5 putredini^ flegmatfe qftefc eft pa royifmalis
15 Ct qnqj eft infeparabili0: tfciuifti caufa m m boc. ffi&t funt ei
hotc ficut reliquis feb:tbu0.£t minotbo:aru fui piincipn f m plu*
rimumeft.iS.oierum.^t eiu^ eradtcatioinpluribu0eftitra.44.
Oie0. CJ6tfaluio:earumeftilla queeftmundotumtempo:u5:tp:e
cipueiUa que eft multi fudo:i0:fignificat efft fubtilitatem materiei
t paucttatem eiu0t rarttatem cotootia.longto: ergopartinm bu
iu© egritudini© eft augmentumrcpuis eiuooecltnatio iterum fit 15
gio: oecUnatione tertiane vt plunmum. CDSt f legma qutdem pu*
tridum quandocp eft vitreum:tqu5do<£ eft acetofumtquSdocp ert
Oulceet quandocp eft faifum . i£t tu iam fctuifti quomodo ey falfo
fit caufon. fD&t plnrimum quidem acctdit feb:i0 flegmattca
bnmtdiaetquietwet fcntbua et tnfantibua et patientibus nau:
Xiberquartus; ^en.f*
TcatiuS fatietatere?:ercit5tib*Tbalneantuy fe fug repletiouer bn
tib9 eructuatione' acetof ay t b aben ttbus rcpletionS t pati&f b* oc
fcenfuj buoti0 x fit catarr' ad flomacbu qui putrcfit in eo.lStpa?
quidSeuacuaf a lefl5e inoteflomacbi. |pSt fcias cp cuoifcb:ecil
qua eflfrigu^oftringit' pulfiw et minotaf.
C3I>cflgni0flegmattceperiodice. Cap.4.9.
XTBilla quidS in qua caufa eft flegma vitreu aut acetofumfrt
gu0 multtplicaf valde:* riQoi in vitreo eft vebementiot.St
frig9 n5 incipit in ea fubttoamo paulatimin eptremitatib9 :©em*
de BuentHt ad bocvt fiant flcut nir q n5 calefifit nffi cu oiff tcultate:
ntc$ calefiut fubito:necp f m gradattonS c5tinttS:fmo paulatim c5
rcdttu frigoti^. £t foitafl"e«commifcetur frigoti eiu0 tn fmcipio ri
got. tf it ergo frigu0 piopter illud quod< nonl putruit x'x botripilaf
tio pptcr illud q& tam putruit.lgt mai? frigu0 et9T ipt9 rigot funt
in periodts fr.3n0.ipEt bec e)dl fcbiis n5 efl er materia t\ facit pS*
cttone*:ita vt fltcaufa rigozie in via C£pulfi5i0. Ibutrcdo nlcpei*
eftputredo reC leuisT fcipitcu grauftate x pfunditate fomni. £t
multotifeindpit in gorifmi^ pzimts flne frigote:r ntc$ efl rigot:
immo poftpomf vfep ad tp0. jgt fottaffc crit frig^r n5 erit rigot.
Mt multotiesr incipit cn fincopi x n5 fit. && t in bac quid^egritu*
dinemultiplicaf flncopte<ppteroebilitate' oti0 flomacbit cafum
Uppttit9 x ptiuattonc aufhmbte q eftfundamStfi materiei nutrimg
tx x virtuti0.C!3U5 vero q eft er.flegmatefalfo fequif botripilatlo
% n5 fit vebeme0 frig9 tins^ OWamautqueeflepflegmateould
raro antecedtt in ptincfpio vfcp ad plurimo0 paroj tfrnoe botripi
latiomecp frigu0:necp rigot.
C^t plurimu qde" pertodi fcbtt0 ftegmatisinctptut cum flncopf .
fDBt iam apparct in ca (n ptinripij 0 calot vebemetiot. aSt m po*
Rremt0 mmotaturiliud.Kteftflmile vtflt caufa inbocqnt«putrc
4o antccedit ptiu0 ad magte oulcei magi0 falfum x magi0 fubtU
le:oef nde ad grofilu^ x frtgtdP.T tactu0 caltditati0 tins in piimti
cft ocbili0 x vapoiofu0:c eide cum ptolongaf pofltio mamw fuper
membififentitman^acuitatST motdicattone . Ueruntamen non
cfl fimtli0 nt® equa!t0 in omnibu0 fuper que adit manu^ : immo
efl oiuerfa: qm inuenit in loco >eno afperttatem:tin loco aliolenita
te$: x cfi quaff calidita^ colere pod rem cribella tam:qnt ff cgma vif
cofum efcquareofaerfificaf eiuepafllo a calidttate.flcut accidit in
rehci0vifcofi0 cu ebulliut:ipa efft oifrupuf i $bufd5 loct0:r n5 otfrit
pfif Uoci0 ali'J0:TciUfcacpfltcaUdita0ciu0fmplurimfimtnotg cp
vt inflSmct x anguftia faciat x magnificet oefideriu aert0 frigtdi-r
aq frigide rinfpiflati5i0 etrarfftcatioie anbelit^magniTcrfuffli
ti0tmultoti50 quideacciditcalidttati ciu^vtfedeattpeci babet
quStitatembote vniu^ aut ouarum botarum : quare er-iflimatur
cp tpfa iam peruenit adltatu cum ipfa adbuc flt in augmento vu
£ractatus fecundu£ ccjrivf?.'
debi0 cfft e5 iam incipere augmentari:T fimiliter funt ei tn oeclinsi
tfoneftatione0.C*£tfeb:e0 quidSflegmate funt multe opilatio*
nis jppter multitudinc bumiditati© x vapo:i0 fuitpaud fudo:i0
ppter vifcofitate' bumo:i0:T cu fudare facit:eft re0 no q:ubcras:et
oe jpp:io:tbu0 fignif icatiomb9eius eft paucita0 hidoiisx ptiuatio
eiu^. Cj6t ftti0 quide mino:af tn feb:ib9.f legmati0 nifi ppter cau
fam falfedtni0:aut caufam vebemStie putredini^ eiu0:et cu boc eft
mino:cp fiti0 q eftin altj[0.C£t inflatioJaterfi multipltcaf in et0:
Tqttcpacciditcuttlateri0Vtfubtilief cutenfione. CColotautem
patientiu flegmati0 febteeft oecliui0 ad viridita tc x citrtnitatem
curretesin albedine" itavtfitilludqdagsregatueftficut colo:plH
bi vfq* in ftatu:et raro qutdS rubet cdlo: in eo cuiu0 rubedo fit ru>
bcdo tn fta tib^reltqua? febziu. C1p>ulfu0Vero eiU0 eft pulfu0 guus
fubmerfu© oebilie raru^ in p:imi0:oeinde fit frequfe in fine.CDKt
frequStia qutd6etU0 x etu0 paruita0 vebemStiot eft qul frequetia
quartane t tertiane x eiu0 paruita0.Tvebeme"tia frequStte eiu0 efl
pptervebementist paruita tis ipfP.tleru no eflvelocio: pulfu quar
ta ne:r qficp eft tardto: co;aut fimtli0 ei in $mis:% eft vebemett0 oi
uerfitati0 cu priuatioe otdtntejr parui x oebiJe^ ej: ei0 funt in oi>
uerfitatecin0 plU0:t figniftcatioe^ qnidgpulfiw fug ea funt oe cer
tto:ibu0 figniffcationib^Ctlrina aut etu0 in p:imt0 qutde*eft al>
ba fubtili0:ppter multitudinSoppilationu x frtgo:i0;oef nde fit rti
bea ppter putrcdinc* x ?turbatur ppter malitia otgeftioi0: x qric$
alteraf indifpofitio vnotpe: x qmniidificabitur epmateria grofla
x r efoloetur putridfi x redibunt opplatoe* oealbabtturvna bo:a
x alia qn remanet intra materia' groflamTOifpofitioem putredi»
ni0:etaquabo:aopilationfiefialba:oeindeqfiputrefttre0p(uri>
ma;pofi iilud erpellitur et aperit optlatione0 rubet vfqjquo veniat
fug opilatioe^ qo o pilat ea^ vice alta oeillo bumo:e. {[feme vero
egefho efi leni0 fubtdi0 flegmattca.C^t oeei0 qifisniftcant'q? fe*
b:i0 eft flegmatica eftvt fit parojifmu0 eiu0.i7.bo:i0totmfffto et*
6.bozi0.«t no eft oimilTio eiu0 muda;qffi materia cu grolTitudine
x vifcofitateeft muIta.C^t figniftcSt ipfam eta0;et?fuetudo:et te
pu0:et regio:etcibi:etaduent9caufaru antecedentiu^ej fattetate
naufeatiua.€tfismficatipfamfo:ma pdicta ep co!o:e fmtietin
flattoneeiu0etlenita0tactu0etoebilita0 o:i0ftomacbi et cafus
appetttu0:et quq* magntficatur tn ea fplen.OSt fequif eam eru*
ctuatto acetofa in pluribu0 bo:i0 multotien^.
C^e ftgni0 flegmatice infeparabili0 et eft ilta que
nominaturlatica. Capttulii.50,
BUnt ficut reliqua figna feb:t0 flegmatice f>ter eradicationej
et qo fimilaf eradicationi.lEt apud inceptione fiut rigo: x fri
gu0 et bo:ripitatio:et eft re0 magi0 fiVis cu etbica.iBt ftt illic rigoz
tn.6.bo:u3 aut tattt fupera0illu qui fit in giodica;na gtodica tte^
Xtberquartus^em).
rto euacuatur a refiduo: ver u tamen eft occultu ttott a pparens.
C S>e febubus que funt f m p lur tmuiOe genere f legmaticatm funt
quandocf ej cotera :et non fun t er eis que ftunt ef mela ncolia a p:o
piietate cum nominibus et iudictjs. Cap.51.
£2C ^funt febtes empialos x ltpana:que ambe (unt oe fumma fe
VXbtia in c\bus oiuerfificanf loca calo:i5 x frigo:is intusx efte»
rius ppteroiuerfitate' t locu eius q6 putreftt * q6 non putreftfcet
funt tresoiuifiones febita app:op:iate.Sincopalis bumoiofa: et
febtiser fincopi mtnuta fubtilts;t fcb:ts oiuturna x noctuma.
C^>cfeb:e in qua occultatur f rigus x apparet
tn ea calo:;et eftempialos. Capituul.52.
TP5 £c febtts fit ep f legmaf e vitreo:fed eft c5p:ebenfum tn occul
JLJLto et pfundo qo infngtdaf vbi eft.Ueru ipfi accidit ta" putre
do: qu a re fpargitur er. eo vapo: etus qd computruit:et oifpartttur
% infla mtnaf in ejter io:ibus:r illud qo n5 eft putrefactu infrigida
turin interiotibus.T du$ quidS frigus n5 apbet in buiufmodi tge
qnt eft quiettto aflbciaf et:t non pattf ab eo qo occurrit ri:poftcp er
£0 incipit in eo putredo:mouet x infrigidatur infrtgida ttone qua
dam qmis n 5 perueniat ad boc vt comuntcet toti co:po:i.
C2Deftgnis. Capttuluj.^.
£jj[3gna tius funt eade* que ptedtcta funt. 1£Mt <p etus v:tna eft
JCTfhgtda crada tnimniscaliditatts cp v:ina altapfuigftts. Jgt
pulfus eius eft rarus:tardus:et ipa fm plurimfi additur omni ote.
Clerum ppter grofittudine' matertet fue c5uertif qitcp in quarta»
nam et tertta n§ :qihbm5i materia tn cotpe eft parua x gueputre»
factionis ignea ;et paucitas quide eft er caufis cloga ttois periodt.
*gt ppterea <p paropfm* n5 reditomni oien5 remanet bec febus
cumfitflegmatica:fed ppterea eft flegmatica:q: putredoeiuseft
putredo flegmatis:et bec non er^rabit e5 ab boc qutn fit flegmati
ca;fed ppterea a> putredoeft putredo flegmatis n5 pptcrea <p pa
ropifmus n5 redeat omni oie. Spaciu %o> pa rorif mi eus eft e j.4~
bo:isvfo^ad.Z4..bo:as.lBtfmplurimucofumitur antcillud qffi
bec materia non eft cum illa multitudine.
CS)e feb:e tn qua occultatur calo: :? apparent in
ea friguseteftllparia. Capituium.54..
•*=T£cfeb:tsf m plurimiieftflegmatica. Jgtqrlcpeftcolertca ec
JL£coleragrofla valde.C£*u§do auteftflegmatica:eftquoni&
flegma tntrinfecu qtt inflammaf x putrefit :calefacit illum locu:qfit
no refoluitur nifl qfl putredo calefacit ertertota cotpis cu fparfio*
ne vapotis fui calefactionepIurima;T qn virtuseffundil ad locuj
vbi eftlefio:tuc euacuanf eyterio:a a calo:e:quare infrigidanf pw»
put qfi tn erterionb9 funt flegmata cruda vttrea frigida :x iteru^
qflirefolutf multotieser eo vapo:q n5putruit:f5cleuaftfacit ca>
idxutczdiTocul eicaliditasfpacioQuo;oeindefegaturab co fe>
SYaftattis (ceahdMl ccplvttj:
parattonevapotis aq calefacte.Com ergo feparatur ab eorfuitin
radtcean putredinevebem&i^ fngiditatis reditTtnfrigidatcotp*
^jdbod9 5t quo fit colerica effcqffi colera qn eft paucaTtntrinfecar
putrefitrcalefacit Iocut norefoluif erea aUquidiacciditqODirim*
in fua compare eriflegmate. *gt apojopiiatur beccolertca ta*
burofi nomtne.ZJeru Itparta eft nome" gnis x ell fongiozte fpactj 6|
bemitriteMDKtbjalio;* vtoicatquoerttfebii0T no jpjcedetinea
caliditas er cozdei totu ccnp9?31ld nacp q6 narraf 66 gne "p f 4 n^
ijcedit cTitasercojde i totu cotp9. CttefpSfio itso^ l cr> tn termtni0
Darurerjatt^difvnacoditiotvtnofitqopbibeat.Sicutoiffinim9
aqua frigidatbumida qn oifpofita efl f m naturS fuarno fuerit q6
j)bibeat.£t oiffinim9 grauequod eftttl6q6te\iit tnfert9qii oimif
f um fuerit cfi fua natura:tin ifh0 oibuff calidita^ guenit ad ccut p
cedit tn arterfae? fpargttur.St #0 accidtt pbibitio illi9 in qbulda
locis ficut accidit ei fujj que*ponunf ptune vel pmine. Tftocumentu
vero barum neceflartum eft effe actu.
0>* febze tn qua fitvnaqueq? ouarum rerum fa vnoquocp
ouo:um locomm. Ca. 5 5-
B3 bec febitefueritmo erit ni fivbi funt oue materie frigtde mo *
te piopter putrefactionermquarumvna efl tn tnterioiibus; et
altera in erterto:ibu0 % non eft aliqua earum plurimi nocumcnti.
HPetnde cum incipiunt putrefieri:mandat vnaqueq^ earum vapo>
rcm calidu coptebedente' cu partibus fuis % vbi eftfrt#idu.C£t ttt
qutdemiam fcimfticaufam m regtminebumoiis frigidi tn oifpo>
fitione motu0.
CSDefebiefincopaUbumotofa. Ca.^6.
*¥^ J5c fecundum plurimum eft ptopter flegma crudum repletio
JLJJnale quod factt febtemoifperdttum plurimu:quia iam vtncit
virtutc x f m plurimum adiuuat fug eam oebilitas 0:10 ftomacbt:
tquando mouetur % tnctptt in putrefactionevirtutem vincit plus?
farit eam befitantem.&uefi oimiffa fuerit cu materia n5 fufficiat
cotra ma tena.iSt qri occupatio fit in euacuatioe ei9 cu facilitate fit
inobedite aut moueturmotu ptefocante vtrtuteimt quando occu>
patur tn euacuationeet9cum folutionev£tri0:aut flobotbomia cu
labote non toleratvirt^.Quo efn tolerabit cu fit illiccufuaqetef^n
copis^icuboc toto ipfi indigeteuacuationevebemeter: Titeraipi tn
diget cibovebemetenqfn in bumotib9 eo£ no eft q6 nutriat coipus
ctviuificet ipfum-.T cotpu0 ei9 eft ptiuatum nutrtmento.Quod fi ftu
duerio t n cibando:addtf materia oiminuta; z fi non cibaf ;cadit vir
tu0.€t acctdit i cepti5e fuivt effundaf ad cot re0 frigida facife ac
cidere ftncopim.igt mino:af pulfu0:Ttardaf:Tfit raru0.SUnpu9 na
rnra foUtcita e i calefactioe materieiTfubttliati5e ei9Tputredo q mo
ttef in quafda r»te0eiu0 adtuuat fup eam:ergo euadit co: a nocumfc
ior frigote ciw.% cadit nocumentucalo:i0eiu0;quarefitpulfu0 ve>
Xtberquarttts ^ertf.
for et .pptte i ^ftricttSe fua pF cp fit velocita 4} alioaT.ctjuis illud cfi
Vincit cu boc fit parmtaa et tarditas et raritaSrC^t giodus ei9 eft
gtodus fiegmattce et non alteraf ab ea. C*£ft cu ea iflatio faciei :et
molltcies co:p.is: T colotes babe*ttu eS n5 frgunf fuBOtfp5nf vnam:
Imo qncpScinereaT plubea ei'm&Tqn(9fitcitrina;Tqncp rttnigra
tqiitufiut labiaebsrficutlabiacoedStis mota.DcuIi Jvoeoplunt
fufcivtrides ereutesvalde apo ?moti5e5 egrttudis:T fit ficut mania
cus:t qoeft fubbvj)pocQdrt)s eopeft vebcme"tis iflattSis t ,fimili>
ter vifcera zo?:% qn<£ euomut acefofuyT qn eft eis apa in c\bufda5
vifcertb9:tuc no fperaf omnino. C*& qnep accidit tis in 6,bufdam
botts ec colera oominante groiTa:T fit cu ea in vifcerib9 aduftio;et
cuomutcoler&Tfunteiperiodi flegmaticefm pVm.
. C^efebiefincopalt minuta fubtilt. Capfm.57*
*¥nj igc febtts eft acuta;T cadtt pulfus T*tus parorifmo vno aut
JLJ.vuob9 paropifmis cu additt5eTeuenies incotge cu velodta*
tc.z qrxo^ no fufficit cD ea *tus tfcp ad>4~z fit er cbimis fubtilib'
plunmuquotucolericu cftvebemens fubtilitatis et pfiindatiois
male fubftitte venenofecui iam accidit putrefacto i co:po:ib9calw
de ?pkf ionis ficce valde, Jgt plures parorifmi buius feb:is funt pa
ro^ifmitertiane.
C^>e feb:e;Oiurna Tnocturna'ejc flegmaticis. Cap.58.
*#^3urnaeftcui'parorifm9acciditin oieTei» tepoti noctact
A-/nocturna l ecouerfo:T vtrecp funt male.S>5 oiurna eft togiot
% oeterio:;T facit cadere multoties ppter logttuding fu5 t fuu eufc*
tn in caloteoiei in etbic&T f! ipa no eflet feua no accideret bo:a ag
tionis pow^Trefolutioms vapo:ts;T n5 acciditnift pptermulti>
tudine' materieiT fintitudine" ei'; Teft necefiartu cii bocvt pati&es eS
ctbeturinnocte:Tn5Kmittaturoo:mirefuBrepletion5ftomacbi:T
pctpi5turvisilie;Teceiscl factutcadere^tut&T l tolerStia febzis
in caio:e oiei.T vigilie i frigo:e noctis funt er eis magis otgne q fa>
ciut cadere tn etbtc&T ad fummu eft oe 0enerefeb:iti: oifftciliu.
CSDecuraflegmatice. Capfm.59.
aarabuiusegritudinis omerfificaturfm bows fuas.f. pm
ctpiumTau0inentumetftatumetoeclinationem:T fecundu^
apcrcionem oigeftionts in ea t eius occulta t ionem:et oiuerfificatur
ftnmatertasfuas.f.flegmatic5acetofam t flegmaticamvitreSet
fIegmaticamfalfamT0ulcc.C*£t omnes eius fpesc5tc$ttn bo:a
pttncipt) in trib' oiebus tn neceffttate lenificationis equalis aut vo
mttus:T in necefittate adminiftrationis fubtilianttumTincidStiii
t oiureticoaiT cQfuperuenerint febn otes tresfubtiiiaturtn ea ma
teria ptopter febte:x fi an illud mouebis mocebis et non factcs alt>
qutd.C^tinaugmentocumfubtiliattoncresiminis fm cqualita
tem:et fottaffe e c5tent*ac| o:det in p:imis tribus oteb' fper5do cp
fitftat^ei^pptnquio^pterfubtilitatSmaterieiaut paucitate a*
£ractatus fecundus, ccjriijc*
Ouod ff certo fciretur cp ftatus ei9 efTet tardu0:n5 fubtiltaref regi
memcputs famestfomnu* fug fame:7er. ercttu fuper famem fl no oc
bilttantfintvlttmain tuuamcto buius cgritudinis.3mmo oeclina
retur irt ptincipfo ad ingroflationemvfqj ad feptimu:oetndegrada
retur.verumaugmStfiegetvtfubtilietur regimeninfcmts.Si aut
fta tus apparet longinquu0 pofTibtle eftvt fuccurratur tUi cu ingrof
fattone regiminis;oetndegradetur vfep ad bo:am ftatus; ojh ttp*
eft fuff erens boc tn bac egrttudine no fufferens tn acuta. Cucp per
tr2ftertt feptim9;nonftes tuncfuper fubtiltationeqfn illa oebilttat
% addit in oebilitate o:is ftomacbi;7quotiens fenferts longitudinS
matoiemfubtilia mtnus:qmi0fubtiliatioeiu0inipfoomnino ma
gis fit neceifarta qj inquartana:7fimtUterop5nefeftine0cibaretp5
cum eia que funt ftcut puUtT pani0 cum mu^aguarat nifl timeal oe
bilitasaut appareat oecUnatio.OUnpU" oiuerfificatur cura eiu0
cuiu^ caufa ert flegma falfum:70ulce;7cuius fkgma efl vttreu:t acc
tofum:z fit er. ea nimiu$ frigus in qua co:pus n5 calefit. tlerum in
auabus p:inus neceflaria eft lenificatio cum medicina leuir infrigi
datio qued&7inouab9 fc6i0efl medtctnamagislabo:tofa7inoua
bua pmts indiQzt tncifionecu fubttltatiuis tnquibus eft calefactio
plunma <#uts litericcatioplurima: 7tnouabus fc6is neceflariu eft
ttlud qo fubttltet cum inciflone 7 calefactionecum acredine;7<ppue
qtt flegma eft permirtu ctt meiacolta : nS necefTaria funt in butuf mo
di ea que funt ftcut o^aciminunwconfectio oefuifuret adminiftra*
tiofalfo:um.4D£t conuenientio:es medictneq adminiftranf in £»
cipio funt geleniabin vfcp ad oiem fepttmifanon eft maluvt admtni
ftretur iterum aqua fentculiz aqua endtuteT aqua aptj cum gelenia
btn f m necefTitatem.^tfirup5' acetofus eftvebemetisneceflitatisite
rum:taqua mellis cu v.fopo;7eftpofl"tbilevtconfequaf per ea ill6q6
querituroelemficattonenature;Tp:op:iecumfolutiuofactooe$uc
carorofa.srofts rubeisnominatisperficts:quoniameft foluttuu?
x lenificatiuumjT quandoqj neceflarium eftvt confo:tetur etus lent
ficatioTconfricetur tn aqua iuleb: x permifceatur flvoluerit cum
caflaft.Tpenidt|s;Titerum geleniabtn acceptum cum melk rterenia
bin pcntiijctum cum aqua iuleb;t non fiat afltduatto fuper eam co
foluttuis inp:inctpio7poftipfum:7pu>p:iequanclo cum matena
eft colera:iIlud enim perducit ad «nruptione^complertonis. (f[fSt
multi quidem bomine^oant in potu in pncipto ficut eft medicina oc
turbit tn omni nocte:7 ficut pillule oemaftice tnbebdomada bis; et
ftcut ptUule oe femimbus 0 iuret icts. C^ efcrt pt io medictne oe tur *
bit.tvc.jin^tberis 7mafticisambo:um ana.j.f-turbit flcut alcobol
j.r^uccaritabarjet quantumomnia;oeturtnpotuei omnt noctc
aur.T.7ilIodfiatquandonaturaeftnonlenis. Sienim refpondet
omni oie bis non tndiget boc. Cj2go vero non oiligo ejpectatione
oigefttonui 7lenificationi0cumei0que otrimuspzms.^mmo opj
Xiberquarttta; ^ett.f.
Vt euacuetur et ea aliquid.T ejpectetur tn relfquovfquequo oigerd!
tunTfiattliudcuiu facilitate paulatim abfcp luperfiuttate-.oonde
pcrucntat adoiuretica:et fimiliterabbo:reoquodeft fimUe aque
piunoium et tamarindo:umetfimilinm:oeiUi0queoebiutantet
foluunt fubtile:5et fi materia fuerit oecliuts ad addittonem fri >
£o:ts mifccatur cum ca mcduUa cartamuet fi fuerit matcria ad co
lerainoecltuig mifceaturcumeo firupus vtolatur.aut viole con>
ditc cum firacoft aut viole ficce contrtte. |f «*t adtuues cunt
cUftertbu^ lentbus factis cj: melle et faleet aqua ficleet olco fi*
famino. C#t vomitus f.at cum aqna rapbani et rapbano; im
fufo infirupo acetofo cum lcmmibus et bi0fimilibu0:et fi necef*
fariu0eftvoimtu0plurimu0 piopter multitudinem eiu0 quodac
cidttcioe paufea etalteratione fapous 0:10 admimftrentur gra>
iia rapbant ct bibatur erets vfq* ad auf.i.cumaqua frigida:
ctvomituoquidcmcumeoqo eftineooe oebilttatefiomacbtvebe
mentfs iuuamenti valde et eft vUimus butc egritudtni.Opottet cr
govt ejpectctur ineofeptiinus vt non accidat cy co in piincipio
oebtlttas a poftemans co:pu0 ft omacbjs fi fit gra uts in eovomitus
tio puoces ipfum fup. ipfum cu laboie. C*Et fi acciderit eivomtt9 ct
j)p:ie in p:m cipto periodi no retineaf ntfi fatigettoebilitet;tuc cut
rcftringatur ficut cu miuazfirupo oc tneta q otcem9 poft. |[ jgt fi ac
cidatoolo: capttis admintftrenf embtoce ejr camcmtlla cu immif»
fione.4..ejtremo:uin aqua calida;Tligaticnc crurucu fouttudinc:
ct fi indiget aqua o:dei adminiftrctur oecocta cu radicibus qu9ti»
tateequaluaut mtfceaf cu ea firup^acetofus cu meUe:fi n5 acctat
inftomacbo:aut aqua melus fi acetat:rmeiio: botain qoaf in po>
f u tllud eft ft fuertt tn aqua etU0 tn pncipio rei tinctura: tuc efh op^
Vt in potu ocf in pmis oc geleniabimocinde cetur tn potupoft tpm
ouab9 boii0aquao:dei.C*£tn5op5Vtfiatinftctiocu vnguctisre*
folut* uis. Mt nec$ embtoca tio rta t cu cmb:oci0 fubtiliatiui^ cu egrt
tudocftin £nctpio:tbumo:eft inco:eeambula0:ipa em moUtftclt
vifcera fua calefactionebumida-.Talienef aqua fngida.C*£t qtto»
ticn0Videri0v:inam groftto:em:T rubicundio:em:non ertt malu fl
fk>botbomaueri0:x neceflartu qdSeftvt redeas tuc ad firupos ace*
tofbff.C^t fctas cp frtcatioeftoecuratioibus iuuattb9 cooitquati
to fucrttfIegmavtfcofi9Tgromu0 tStoerit fricatto magt^ coferra:
t oicitur qo fricatio cu tela arancc cu oleo eft iuuattua valde; x qu5
do incipit egritudo augmeitf ari:et poft illud tuncfit follicitudo oe
cueftomacbit quodipfumconfo:tat:Tfint maftuattonesfacteec
mcntaTmafttcetanifo. lBtadtmniftretur vomitus cumrapbano
fecundumcp Digimuscum tnino:attonccibi:T fitcum geleniabin
quod in potu oatur tn p:i nctpto x poft feptimum pcrmictum quod
confotta 1 00 ftomacbi:t fit in eo ptouocatio pmrima ficut anifum
«t maftif ;et fit cum aqua caltda et p:op:iein p:incipto pcriodi; na$
£ractatus fecvnduel ccL
ipfu5 refJflit risoii t frtgoiitT ejtmguit cu boc flt!5 qu5uia fit c(!uo
fa.C*2tmultotiens quidem ^ceditur euacuatio flegmatis et buv
tnous crudi m bac bo:3.Sed melius eft vt erpectef in eo copleme*
ru otseftior.is. i[ *ct qn egritudo incipit cft calo:e x afltduatauuat
cu buiufmodi trocifcts.l^.mv^abolano^citrinoMi aloes fuccieu*
patoti) fucct abl£ntbt)oim.an.5.v.croctct mafticis ambo9.an.5»
X) .tnfoiment trocif ci; % fumat ep eis omni oiepodus.5.i.T omm no
ctt po3td9.$.S' C*Et o«n videris q> oigeftio apparetiadiuua e3 cu
ets qucfunt licut foiia aptj et fenicult et radices fquinanti x captl>
lulnuiens. CSt aute kias q6 materia eftfrigida valde n5 eft ma
lum vtt pipere pauco;et vti vtno pauco fubtilt non plurtmo. C*2*
quaudocp adiuuant vnguenta refoluentta adoigefttone x refolu*
tiontmcu virtutefouiT funtconuenicntioiainbac cgritudinecfs
in reliqms febabus. C*5t opo:tet vt confideref tn boc virtust fe*
bns et rigoi.C^uod ft virtus fuent foitis et feb:is non fuerit fe»
ua valde.addetneatn vnctionibus2fricado;Tfinon;admintfireit
turoiea mbtilia cue ad equalitate funtoecliuia. CJStqiipertran
fit.ruij.tunc necefl artum eft adminiftrare q6 fubtiliat plus; ficut fe
ntciilu t a piu;z fouaife tndigemus femtne ambo:um et a nif o x eo
qo eft ficut firupus acetofus cu fcminibus tn quo ponunf vfopuss
albalaTadmtntftrattonetrocifco^oerofis. C*£tfb:tafle eftne>
ceffartu addere in eis ppter ftomacbu tbus et mafttcem x ciperum
x abl^ntbtum t bts ftmilia fc6m qo epgit illud quod p:efens eft,
i£i£t vtnum fubtUe confert eis inbac bo:a cu fubtiltationefua: et
q: cofo:ta t caloiS mnatu:T q: puocat et fudare facit; et cu videri*
DtgeftioncT fomtudiucoabts et in potupoftiUudtroctfcosoe ab
ffcntbto. i[t£t cu videris frigus tn pnncipto parorifmom nocereT
egntudo no eft m p:icipk>; oa tn potu aqua caud§inqua oecocta
fint ea que f unt ficut fcme* aptj x antfum et ojimum. aSt adminiftra
bts iteru bmot x fo:tto:a as que funt emb:oc5do x vapo:&dot bu
iufmodi.i6tquandocpoatur tnpotuad rigo:emvebem5te. ODe
coctto fc6m buc modu.l^. 5in$iberts o:igani ameos omntu.an.5.
iij.co:iandri,5.iitj.rolarum calamett ambo£.an.5.ttj. pafiularu.5.
vtj.oecoquatur k6m oefcnpttonem vel fc6m medietat&et fit oofis
vnc.iij . C*St cum videns flegma;oabis in potu t£:iaca5:et oentur
iterumtn potu trocifci oe rofis magni cum aqua fentculi: etoetur
ei omnt nocte medicina oe turbitb et pilluie oe aloe facte cum fpe»
ctebus quefunt ficut ptpenet ad iUud oecoctio buiufmodi.fk
biere.5.vii.turbitb.5^.mt:abolano:um ntgro:um.5.v. eupato:!].
j.v.falts mdi.5.it|.bedeoard fucbaba omnium,afr5.iuj.eupato:tj
5.V. fausindi .5:111. bedeoard fucbaba omnium.ana.^.mi.anif
fi.5.iii.oecoquantur cum aquaapt|:etfumanturoeeain potufe*
cundum quantitatt5 neceffuatisjSt fottius illo eft Ulud quod.l^.
Duarum radicuj etradtcis UU) oranm,an.3.r.biere.5.vitj.fucci eu4
i t!
JYactatusfecundusI
patoit).;.?.remint*apOet feniculiomnmm.aii.5.M|.fpice mentbe
9mbo:u.an.$. vtj.ftant er. tis troctfct et adm tmftrcmr.
C^ccocttobona.^c.ouaruradkuamba9.aii.5,jr.pafrularitenu>
cleataru.^.vti.amft •imafticis 5bo:u.aii.5,tti.bedeoard tfucbaba
eupatoiij omniu.aii.5.iiij.oecoqu3f: ilib«0 trtb^acl vfquedjedeat
*d libxZ vn5 acl x fumanf! i potu aliquot oteb9 tn tetumo. C^roci
fdboni apud crontcas feb:es:t vcbementta rtgotte.lx. biere f ucct
cupatoifj abfvntbij fucbaba bedeoard oinniu.ait.5.v.femtni0 apu}
etfentcuUanifiomniu%afi.5.itj.fali0 naptici.j.titj . f emtmsj cufcute
mviabolanomm cbebulo:um 0mtttu.aii5.pr. asarict.troctfco:um
oe rof .5. jp.oe turbitb.5.rrx.fiant cp et0 troctfci:et fiint toiutiut.
C*&t tterum aloe0 mytabotanomm citrinotum sreubarba.maftt
ct0 fucci eupatottj abf£ntbfj omntum.aii.parte\i,crccipartisvni5>
medtetatem terantur* admtntftrentur. C*£t itercmbiere mv.:a
bola.cbebulo:umfali0omnium.aii.5.iit|.femini0 aptj et fenicu»
It et anifi omntum ana.5.i.5.abf£ntbij.5.v.trorifco:um oe roffa.
J.tij fucbaba bedeoard omnium.am5.tj.terantur et tnfo:mentur
pilhtle. C^Decoctto bona. :&.eupato:fj.5.v.et radict0 liltj % radici*
ItqutrttieT ameo0omniu.aii.5.ii(?.femtni0 apij fentculi.aii.5.tit?.ro
farum.5.v.oecoquan*ommaetfit oofteet* omni oic vnciij.CiSt
iterutn radicum trtum omntum.aii.5.?:.femtni0 anifi apij omniu^.
aii.5.ij.fucbaba bedeoard eupato:tj abfyntbij otnnCum ati.3.v.cl6
tauree. ^.ttj.oecoquanf \x btba ntur vncitt j. C*St iterum berbe eu*
patoiq fumiterrcbedeoard fucbaba abftntbtjomniu5.aii5.v.paf
fularum .5,$. mvtaboIanoiumcitrtnomm.^.C^* bec quidemcti
ra efl falfo et ei in quo vincit colera magts conuenteri0»C*£t aga*
ricumcumoeeo fumiturinpuluereejr.5.i.vfque ad.5.i. et tertiam
oiebus continuts pzobtbet dongari egritudinem.Sumaturergo
puluis er. eo et commifceatur cum melle et bibatur. {[£t femen vi*
ttee poft otgefitonemveicommtrtionemeftmtrabtlevaldefumpttl
cum puluere aut CU5 melle. Ctlerum fi acciderit ei modu0 aliqui^
Iblutiont0 ventri0:opo:tebit vt addatur tn eo p:opter oebiiitatem
fepatt0ifemen cufcute vel turbitb:et femen cufcuteet p:opter oebtlt
tatem ftomacbi maftir % anifum: et p:opter oebilitatem fplenf^ et
groflttudinem eiu0radtjrapijetfcoIopendrie:nam multotten^ af»
Fcciatur buic egrttttdinifplen. &t fo:tarTeopo:tet vt addantur
p:optertpfumcperiet grana etbenoe fenugre. €t conffderetur
cumbocoifpofitto vebementie feb:i0 vt non accidat vebementia
calefactioni^. C^>e euacuatiombu0 vero que funt fo:tto:a:« inf*
digeturet0 inbacegritudtne apudotgeftionenueftvtaugtnente»
tur oofi0 oeptUuli0 oe turbitb. f&t adminiftrentur dfcfteria for*
tia . jgtoe iUi0 funt pillule ifte .Iv.mafticie fertam otagmamvnj
fucciabfEntbtjquartamoiagmamvnampulpecolloquintfde fop
t2«5.i.bierepigre.3.5*asartci.5.5.info:mcntur ptUulecu firupo ace*
£ractatus feotndu*.' cclf.
tofo mdlinotT fumStur in potu. C*2t oe iUi0funt piRuIe oe maftiee
x oe aloe. OJb fi materia fuerit ad c j lidit a tc oecliu (0:fumantur oe
trodfcis oefpodiofolutiui0.5.ttj.trocifd oe turbitb.auf.j.fcanu»
neeauf .i.^.fucci eupatou) aur.tf.tgt oenf m potuf mquStitatent
Virtutte.j£tite2cupatoitf abfintbtj capilliueneriSTmviabola.fu
miterre paflula^mundatarum eouale^ fumantur parte0:Toe*tur
in potu f m quStitatem necelTttatte. C£t fi non fuffert co:p* folu ♦
tion5ventrt0perueniafadoiureticaTfubtiliatiuaTfudarefaci2
tia.iEt oe fumma iUoium quib' indigef tunc eft infufio aloe^cunt
melle.C^tqiioeclinat egrttudo non efltuncintroitusbalnei ati
te cibumaUi0.CCibi atlteonimfunt fubttle^ficut acetumToleu.
3Ct quandoca ponitur in «0 paru almura p:op:ie in fine ei*. C3l M
aut qui funt foitioie^ funt altaragi t pullt t alcubugiT bi^ fimilia
poftoeclinatione^€topo:tet vt ponSf inei0T pptieapadotgefiio
ne* ea tn quibu^ eft inctfio ficut acecuT fyuapt^T almuri. Cp£t fi fue
rit f legma acetofum malum vifcofum potru t aqtta citeri^ funt oe
mehorib* ctbi0 ei0.*2t quandocp ponutur in cis c^mintiT anetutn
% oleutn.*Bt ite? beguertd facta er. ficlaT almuri t aceto t oleo abltt
to et alcbauguamac ficut Itemac oe capparibu^et remacb oe ane
to et oiigano et aniudem et afpara gi0. fuCt oeuitetur olea in qui
bus Sin/rtgidatioTbuectatio.CJKtbow ctbt eftpofttepo:Sparo
ftftni et eradicati6n5ei9:etanteparojifmu ad minu0.itf).bo:i0.
C<H>efura aut fomni eo:um efivt fit equali^vfgihfcet fit oigeftto
tnaterie ad fomnitT refoluttoad vigilia0.C^t balneu d;d5eftvebe
menttenoeumgti poft oeclinatior.e\C*£t fuccurrtf vomitui ei* qft
fuperflutt.)6t opjvt adminlftref in illo qo fit ficut miua:T ftrupu£
oe granati^ cu mentba fimul cognitu0.i2t fi neceflariu eft fo:ttu0:
fumantur oegrant0 granato9mn5o:um^.j:.T tburi^ albi t mafti
cis ambo9.att.5.v.mentbe^.vf|.oecoqu5rin.tf.lib.aqueinqna firt
folia mentbeoonec minuaf :Tfuccurraf flupii ventri0ei9 cu fuper *
fluit cu retentioe eiU0 cS et0 el fcittifti oe ftiptiet^ regim&alib9 ime
dicinaUb9.C^edeiu0^demoebtUtationifuccurrif vt cibef fuo
cefTione eiu^ pullio affatt^ et in patelli^ cocti0:etvt adbibeStar fuf
fumigat(oe0 et odo:e0 viatficante0.C*£t fiacctderit inflatio tn fa
cie etertremitatib9 iuuSturcuadmtniftranf bmoi trocifd. *f?p.ani
fiet laccc ablute ambo:uart.pondu0.5.v.amigdalaru egcoittcata
rucrodmarmaco:olm.an.5.iifj.femini0api)feml0 fentcuh flotis
fquinSti omniu^. an.5.iij.flo:i0 eupatottf.^.t!) fpice.5. v.biereptgrc
5.vn.rofaru.5.?.fi £t er 6s trocifci et adminifirenf :et fo:tafTe fndi>
gebi0 et0 q fant ficut omo:ttfia t o^alacca t medicame oe a migda
Ii0amart0.c^tadlogitudtn5feb:i0.1^.rofarup5du0.5.r.ma»?i
cte t f pice t fentculi t femfni^ aptf T femini^ mdiuit % fncci eupa to
rff Tfucciabfintbt)otm.aft.5.it).fpodc).5.vfi5ttrocifdet Wt ooft0
er Duabh0.5*vf<? ad. v.cu. 3 .f.oc geleniabin in oecoction iz fenicutt
^ trj
JMbercytartits: <fen.f.
emStftate vnc.fj.tErt atneoa confectu cu tndle efl masnHtmamfti f
bmot loco.iEt fottatfe mdiges pptprl5gttudine" frtgotis frtratio*
ne. *St mod' in ea efl vt tncipiat ab bttmensTtnguinib* qfi tnargtf
caliditasin manib' etpedib^tcalefiutC^tantfenfeHtfirttudf*
ne" l aflfitudtm* fiat pmutatio ad fricationf ooifl.igt qtt vehemeng
fitealefactio q neceffaria efHei0:tSc otmttteeS ad ali6 me"b?ft\£t
oeoleis bonis eftoleuouleein quonSeftfttptfcitastoleft camomi
linii x oleu oeaneto oecoctu in vafeoupUct.Cfi ergo eoplcueriartfic
abftergeoleu aliq6vtn5 anguftief :t n5 eft malu fi frieationSficcaj
fequaf frtcatio cu oleo aliquo.C*St oeillts q feruSt ftomacboeteo
ru vt n5 oebtlitenf :funt vngufra inuncta captti ftomacbi q fnnt fl
cut camomilltntt t olefi nardinft x oleu anetinu x fotti' tllo alna^oi
ht.JEt oeemplaflris iuuatiuie 2 vtoecoquaf camomilla cit repau
ca ma tticis oecoquedo euvino cD ouplo fui oe melle . C*5t fl acdde
rftappetit^tucmeli* eftvtno adminiftref vinufolutimoinquooe
cocta funt ficut camomtllat oactilt x mellf lotu et abftntbiu.
C3De cura flegftnatice continue q notntnaf latica. Ca .60.
jfY&t cura factetts parojifmu ol oie.€t oiffert ab ea:qfti cpjvt
VJUn illa ftt adminiftratio fubtilianttu calidopcu fadlitate.
fp£t boc fl fuertt c5tentu0 ei0 5 funt ffcut ftrupu0 a eetoftt0 x ge*
leniabin t fuleb oe tnellet aqua feniculit apf? et radtcS triu flneoti
bio $fert iSX qftc^ ?fert ete Utfcb oe anetoet Uifcb oe cappanbu0 t
jpptie cu veftigu'0 otgefti5i0.C*Et pparenf cibi eo? in obferuatio
ne tJpop 1 otuerfltatie ei9 1 fcttitudtne vtrtutis t oebiUrati^ etuflt
Pparati5ecui9remeotatio^tertit.|r^toemedtcini0b5isadeo«
funi trodfci oe fcece' senertb9. C*£t itep oe medicinte erptisad eos
efttlla q.*&.roP.5.vfj.fueci lid.ritie fumiterre fpice oh.aii.>iiti.ma
ftici0.5.tu.Uarabe.5.itj.anin.?.tl.0par?f.C?te9troctfneupatoitf.
3.tif?.rofa£.5.?.t terttS fpodt?.5.i?.eM. C*£ttte£ trodfcogabfvn*
tbt? quojt oefcriptto. *rVafiari fe.aptj.anifi amtgdala^ amara 9 fn
cbaba bedeoard fttcci eupatoift fpice mafttdsr oim atte.t?. C*2*
itqt eupatotfj vncitj.rof .rub.lib.t.fpicelib.5. fpodf j vnc.ttt*?.
C3De cura empialos t Upparie. Ca^.6f«
GUra ea9i?pinqua efl curc quS otrimus t funt ambeaffoda»
tevnt vte.igt op^ vt incipiaf 1 fmis a flrttpo acetofo mellinc*
tjuccarino.C^tpdpiaf in elsambab^vtadminiftrel: rob agre*
fteoecoctucu mellet ftruporof.oeldefiat^datiooevia fttmfdf !po
tu femina t aquaseo^ ad tfufione* aloee-.t trocifcos oe rcflscfi ma
fticet piilulas oe- aloe t bier5pigr5:t pillulas oe eupatotto. C^
o^vtietiyambab9 firftomacbifollicitudo babeaf/j&tadminiffref
vomitiuu cn ac] fafeoloi^t rapbani t anifi t calam?ti et oturetica
C^t 6 foluttuis iuuatiuta l ill6 <\b fit er. mvtabolanis ntgrisTcttri
n;6tturbttbt5uccaro.C€toeillt0q?ferutei0 ittuam^tu maffnii
Vunt dtfteria oediuia ad acuitatfctt 4b?ponunf meduUa cartami
£ractatii8 fecundu£ ccliu
minot tanetum Tcamomilla Talbafce Ttne lUlotit Talmttri t mtliSt
regimen Upparieindiget mbtilitate plufqj regime altertuer.
fp^e cura febris cum fincopi bumotofa. t Ca. 6l,
*W^ i5c febzie tft oifFicilis cure.Cf t modu3 in cttratiSe eiuff efl
JLJI euacuatio gradnta er fubtili ad foite? Tpprie qu5do natuf
ra norefpondete£fe.Cuncem^lclvftmbusmudaq6cftin intefti
niSTvenisppinquiseisejfuperfluitate.lSt adminiftra in refiduo
fubtiliationc cu f ricattone. C*St Saf.quidS oijrit cp oeficit ab eua
cuattone pfm eop n tfi cu frf ca ttoe:TineUct modop in fricatioe eotii
eft vt incipiat a corisTcruribus oefcfcdendo a fuperioti ad inferi':
Tadmiftref ill6 cit tnStili afpero ab:ade>ecut£oem Ptnutef ad ma
nusoefce ndedo ab bumero ad fpatuia tta vt igneati cutis: oeindc
ad ootfujrpect^.oeinde redeat ad crura rreuertaf ad otdinem pti
mum.Ctponaf medietastpjseotumfricationiTmedietasfgierect
rumootmitionf fi pombileeft.CBt ad fummucano curatiois eo?
eft fubttliatio n5 caU factio valde:Toe iliis q cSferfit eis funt fubtf
4i5tia ficutaqua mdUscurirtutev/opiTfeminisapninmatutinis;
rfimilib9 eis.Q6fifueritillicfui|us vetrisfupfluusoecoquemeC
oecoctioevebemStioteTnofoiuesniftparuteperattt.C^tfirupu^
acetofus melUnnterucofertrisrineftatequide^cofuetudtne pot*
aq frigtde pmirtus cu aqua frtgida Tin bfceme cp3 vt n5 fnmat e$
tn potu penitus:Tfit cotent* aqua calida Taffumere caltdft er poti
bus eft meli9ets nifi ap6 neceflttateeft9 eftatisT vebem?tig calotis
plurtmi.iBtcouenienti9 quopotanf adfitimeftfirup'acetof9 mel*
1imi0.C*Stvinu cofert eis in principto Tpptie fi furrintfebteseoa
fangutnee:%paru funt Tpptie in fenib9:Tneceflarift e eis vinu poft
cibu-C^t tibi quidcneceflariu cftvtcofiderespulfus babentium
banc egritudinc fg:T cnviderts eu tncipere oebilitari Tcadere fubi
to ciba cu pane mfiifo in vino cotni jto fi no .pbtbet apa in vifceri*
bus.Cumergo affociatureibmoi egrttudo n6 efl curationi mo*
dus neq* fiducieloc^.f quando accidit btnot alteratio in oulfu. lEt
becquidemribatioefteretsqneceflarta funtqnvebemesfit fin#
copis:veru op$ vtpbibeaturiU6.Cibusafttfupercmefit ootmitio
eft aqua otdei fuper qua non addat nifi cu CQdit virtus.*Et (l addi
tuntuncfitpamsinfufusintulebaittaqua tnellia. C*St balneum
qutdem eft oe rebusnocibiitotibus iftis. C &t eaftdum t frtgidum
valdeeraerecumcaiido enimnonfitfecuritasoecurfu bumom*
ad pulmonem Ta d cot Tad cerebniimTfrigidu OJobibetiOigefttone
eiusTadditinopptllationemefus. C^uodfifueritineabumo:
colertcusallquis:tuncfifaciUseftvomitusTleniaf:eftiuuatiuus
valde.£tadv!rimi:mmehuseftvtafTidueptoficiatinea.
CS)e cura febris cum fincopf minuta. Ca. 6*.
Ofbottet vtemplaftref pectus ti? cumfandalisTaqua ro£ tvi
uificeturcucibo pautatij,^ fit cibusei9 ficutpamsDeflmifa
Xfoerquartus.^en.f.
infufus in aqua granatotum tnfrigidata floeflderdt ipfum :TflTr
in aqua oe fructibu0.Si autg indigetur ad virtute* almofofat fa*
cti0 e£ pullis cuj aceto Taqua agrefte toleribus frigtdis T ptoptfc
cotiandro erit iuuamentum in bocfl ejrbibeatur.
C2&e regimine nocturnc TOiurne. Ca .64»
f> JKgimen ambarum efl regimen flegmaticarujme^ eft oiuer
•*^Pflta0ind0.
0>e quartana periodica. Ca.6f.
«^%Surimu quartanaeftperiodica.JStminotaf cate quarta*
J^^nefnfeparabilte.CCaufeveroquartanefuntea q generSt
mdancbolfam:poftea putrefaciut eam.£t tu i5 fciuifti totu illud.
*£t fciuifti q? melancbotia alia eft q eftfer fanguiniattalia efl q eft
aduftiodtmeiu^bumotS.jet fduiftiq? oeilla eftfanguinea:TOe
illa eftflegmatica:Toe illa eft colerica:toe iUa efl aduftio ipflus mc
lancbolte naturalie. C^t eriflimauerut quidS botm q> quartana
ttS generaf er. mel3cbolia naturaliqfft ipfa no putrefit.C^tbui*
qutdem fermo no opj vt aufcultetur.3mmo oe pptietatibu^omis
bumidita tf 0 eft vt putrefiat quaui0 rarificetur in pteparatione.
C^ tplurimum quidemeuenit tn fucceffionecgritudtnisfebTium
otuerfarum putrtdarumppteroiuerfitatembumotuj ejrquibu*
generanf :e? quotft putrefactione cu addunf TnS cuacuanf :multi>
plteaf mel3cbolia:oeinde cu putrefifceft quartana:Tmultotie*0qui
dem acdditfuccdfione fpleni0:Tcu bocipfaf m plurtmu nS euacua
tur e? ooloie fplcni0 aut ouritie eiu0. C^t faluiot quartana eft il
la q non acddit ab apoftemate fplenis aut am>:aut cu qua nS efl
apa fpIeni0.C£lt<artana cnim que euenit ab apoflemate fplenid
autcttqua eft apoftema fplenismultotiensperducit ad b^dropi*
flm Tpnfcic.C^t cjrtana t\ falua cffcliberatiab egritudinibu© ma
lt0mdancboltci0flcutmelancbcliaTeptlepfla. 4Tj£tinea cftfe*
curita0 a fpafmo qm butnot eft ftccu0.C #t f m pRm eft egri tudo
falua.C^t qfi nS accidit tn ea errotnS addit fupta annu.^t qficB
perdurat.jr(j.annt0:Tquod eftinfra eo0. £t q er ca ISga eft:pductt
«d btdroptflm.C£tfda0Cj? autunu0eflinimicu0 quartane.
CS>efignt0. Ca.66.
Qttgna funt q> quartana inciptttn ptimi0di frfgote puo:odn
t^deincipitfrig' eiu0addi:poftea mfnoiaf paru apud ftatum
ncutinflegmate.ltCu# calefit cotpu^ nS eft caliditaovebemen*
Ijfit maioiTmagi^apparfeo^ ilia q eflinffegmatica.^pfa em cuj
oifficultatefua tinflamationenotnflamaf tnflamatiSeoequa cu
raf flcut ignt0 tn Ugni0 grofltaTnS comptebendit fup co:pu0tot5
immo eft illic calidita^ cfi botriptattocT inboc eft groflttudo bu»
mott0:Tefl cit frigote taliquStulooolote qfl frangatoflaiT ffllic
cotractioppter ou5 frrtdetocte0:verit no ficut in flegmatica:qua
piopter gaudtillo ad oebilitatSvifu^.tlerO tenif apud oigefiionf
£ractatti8 fectmdtm: ccliij.
qfft malitia minoraf flcut fuit in p:incipio parfiper.C^t oefignte
quartanefuntcaufeei^antecedSteeer feb:ib9q .plongatetuerut
ct er fpleneautoolotf.C^toeflgniecfrtaneetia' lunt otfpScople»
rioieT flgnificattoee melacolteet etasTtpeTctb9Tfo:maT3metudo
T q funt bte fitmlta. ft£t periodus ei* eft .vigintiquatuot botaruj
£t multotiee eftfebtietertiana in eftate qutde" Tfit quartana ib^e
mcj£t multotiee pcrducut febteeoiuerfe ad febtee pjnirtae in qut
bue no eft o:do jppter oiuerfitati refidui bumop remouentiu poft
feb:ee.Cti ergo ftafcofirmaf' f m cinereitatieadditione' cofirmaf:
fup. quartanS.C^ t illtusqutde* q efta flegmate adufto funtparo*
rifmi logio:ee:Taccidit eie frig9 fmpl9 fuccefflone afltdua tionisiz
eft fudo: tardio::xv:ina grofTior.TOuritiee venarit mtno::Tfit $m
pfm fuccefltonefeb:iu flegmaticarft.C^t illl q eft a fanguie adu*
fto antecedut figna fanguinie:Tfeb:te eiue Trubebo v:ine:Tflgnifi*
c3t tpfamfo:ma Tetae Tte"p9:Tfo:tafle erit poft feb:ee fangutneae
C^t tn illa q eft a colera adufta eft pulfue vebetnetio:ie veloctta*
tie Tfreque"tie:Tinciptt cubo:ripilationeTfrigo:e in carneTfitiTfu
do:e:rqfl<g fittraTfudotTinflamatio:Tfignific5tipfamfotma tfte
ct etae:Tqn<$ fignificSt ipfam q> ipfa fit fuccefTtone feb:ium coleri
caru.C*£t pulfue in cfrtana eft oecltuiead ouriticppter flccitate;
bumotte.3pfeetft trabitur ad interiotaquaflipfe effetpulfue fe*
nte:Tad equalitatem oum non mouetur.Tfi moueatur:omerfifica£
pulfue valde p:opter grolfitudinS fuperfluttatie:et fit mundifica*
tio et9a pparee apud tepotem :t eft fignificatio completa fujj quar
tan5:Tmu!totice accidtt in eo ov.aftolee tnequalieTfiftoIee vebc*
mentie neceffitatie f mcontrariu ciue quod eft tn tertiana: x pul>
fue quide quartane melio: eft pulfu flegmatice in paruttatc ct fre#
quentta:fed eft fimilie ei in tarditate: et apudinccpttonem paro*
rtfmiadditurtarditaefuaTfrequenfia.etoiuerfltae eiueeftfma»
iotoinerfltatereliquarumfebnuimoeinde tncipit magnificartet
fieri frequee t velor. f£1St v:ina in quartana eft fimiliti bo:a 9 1 pti
uatione oigefhoie ptopter frtguemateriet ct grolTttudintSeiue ni
fi apud ftatu bontLTleruoifpofttioneeeiue t colotee cius omerfifi
c3tur:T illud ideo quonia melScolia generaC er bumotiuy oiuer*
fle. C£ t oe flgnie oigeftionie quartane eft leuitae tremotie.tiri*
naautinptincipioeftalbaadvirtditat^oecliuie eruda:cut n5efl
oigeftto.iEt poftptincipiu oiuerfificaf eiueoifpoflttop:opterea <p
plurimu melacolie eft generatu er. buoub9 oiuerfle:T l ap6 oeclina
tione nigru.C^t fudo: in quartana cft plurim' g coparatiSe^ ad
flegmattc&Tno multtplicaf percoparatione*adauae.jEtfitienM
notaf bac m feb:e:mfi flt a mdancolia colerica.
C^Dccura. Cap.67-
GO nflderec inbac cgntudtne:an flt melancolia flegmatica:
aut mslancolia fanguinca:aut melScolia colerica; aut melj*
%iber quarttie: ^en.f;
cotia metfcotica.^einderege vn5quSo?ea?* c0eoq6 ei eoueutcn*
^e^lisqoiccm^Cnerurfbufffpecieb9 fuisfuntiudtcia in quib*
5mumcat:riUde(l(5>ipfeminuunltnp:inf!pio:jguarenccene e vt
attldaf anfit fanguisoominas in ea:r.pptteqnquartana \ a me
IScboliafanguinea.CucefTiflobotbomef rerfrabaf fanguis tfm
quStitatSnecefTitatia.i2t foitafTeerigit multitudoei' vtejtrabat"
oe eorespturima.a&tqn no-eftneceffaria flcbotbomia-tuncflobo*
tbomia e nociua tnquStO oebilttat:tinquStO educit cStrariO me*
IScbolicTtnquStumouctbftoiesadetteriota.C^tfiopjreuacue
tur a ptincipio oe bOote facitte febte alf Sd ad alleuiSdu x mudifi*
cS du.^116 f fTt ap6 oigSng e f m q> innuS ad tpfu^-tfi poft porlfmuj
per oie. Ci£t no'op5 vt fiat puocatio in fmtiscO fottitudie.igt opj
vt admtflrcnf mollific5tia.<EJHtfi tibi n5 vf bonO vti potionibus
admtniftra loco eapetyfteria cSueni^tia.Sedopjvtftntleuia.JEt
«5 ?cedif ofoitatio eo^nifi qn pfequtf egritndo ftatt. €t fi medt*
cus i5 pfumpferit tfbluif one edujrertt melacbotia' tn piincipio alf*
cmoties folutionc foiti rpbtbuit egri tudine penit9 f^e rectu^ ab
crrote. C^* °W ** pbtbeaf in oic ^orifmt a comefttonfcTptecipia
tur tciunturtpbibcaf ab aqua frigida illa oie. lEtcft neeeflariu tti
reliquis oieb' vti carne teiugi aut pulli tn £mie teiugtvfo^ ad trca
-vel quatuot periodos.oetde pullutuc ti9 pulfus eft meliot. C*2t fit
medtcina in oie parorifmi gelentabin ofrtcatO cu aqua calida l otc
bis aut ter.Sinto^.^.itf .geleniabin cO.^.r.firupi acerofi. C£t qui*
dem fciflt <p qfi melScbolia e" colerica:tucop5vt admiftref tn ea q$
foluat el er gne mttaboIano^TVtoIe.C^t fi eft flegmatica op^vt
admiftref in ea ali^d 1 piimfe tn quofit virfpoltpodtirepitbimi %
ftmiliu.C*2;tfcia0ej? aqua cafeieftbonuvebiculueiq6 admiftrat*
be virtutiVodictts . iSX fottaffe ofert adminiftratio et* folt' cu e ca
ltdita* violetamS gcleniabin x aqua eius colata cu oecoctione fua
fbtt* eftloeoipfi' tpptieqn5tnftomacbooebilita0:auteftill6 q6
vineit buntot frigid'. ^Bt Komitns tterO tpptic ante cibO x pofl
cibOteft eoueutetioi t pptie in oieparojtfmi ran parorifmu:t pto
ptie qnmelacbotia eft flegmatica eft oe rebua tuuStib9 in eattnoti
in ptincipio tantO immo xin omni boza. COpottet ergo vt non la
botetur in ptincfpto tin ptincipffsoigeftfonts; vfque ad aduentum
comolementi oigeftionis in euacuando fuperfluitatem cum eo q6
catefacit cu fottitudinemecp cum eo q6 ericcat cum fottitudinecj:
medicina TOimifftone cibotum :ne<n cu^ eo quod oebilitat cr. folu
tione ventm:necnitcrum cum eoq6 oebtiitat in pttncfpio ej; fubti
liatfoeregimta.CE^fciaso^qn mcipit quartana tneftate aut in
b^emetuncopoitet vt in potuoef in ptimtsoe aqua oidci x feca»
niabin vt aperiat vias oppi!ataapuocati5e tafumaf vclociter ct
iil6epoft periodu antecedctStnbu0boti0autquatuot.i:t cOac*
ctdit quartaua inb^emctuc non tfimod9 xt oeut tnpottttrocifxi#
£ractatu8 fecun du£ ccltij;
€f£t fcias q> res frtgidet bumide facilisoigeftionis boni cbfmf
funt conuentetes buic egrttudini inquantu eft fe btls : et ej boc cp
funtcontrarie vni ouaraqualftatumelaneolteqeftfTccttas: qua*
reopjvt admtntftrenf iteruvbi nontimef nocumentu oigefttonis
a£t non fit quantitas er qua timef nocumentu in ofgeftiSe aut mi*
fceaf cum ets aliquid qd eas frigiditatem temperettt non mtnuat
earum bumiditat*:T ifte funt res calide cu equalitate.C£t aliene
tur omne frigiduT ficcu.C£t resbumtde x frigidei buic egritudi*
ni c5uenientes funt fleut endiuia x lactuca x melon TperfTca qtTq?.
j£t n5 0P3 vt oeuitenf bm5t nifi aut piopter vebem&iJ frtgoiis:*
eft inuentum flcut in lactuca:tnon eft inuentum ficut in melone oul
ci.3(ut ptooter vebementiS ptouocationls perducentis ad ingrof
fa tionS fanguints:T illud eft inu&uin melone ould. 3*ut ppterea
q: ptcparata funt ei qd permtfceat putredtne' x eft illud inuentutti
in perfiris.£top5Vtobferuesbm5i.CCibiverocalidicuequau>
tate cn additiSe in bumidttate funt iuuStes valde : t j>ptte cu vo»
luntequationecaliditatiseop vbi non Otligif vt per eafiatiuua*
mentum ad otgeftione cu frig!dtSTbumidis:ficut c5miptioficutl
cumendiuia.C3Stti5eftmalutnp:imisfumereeainqu(b9eftfaU
fedot acredo x tnctflo cu n5 timef incrementu calidttatis.
C"3n fine aut egrttudinfs n5 eft erxufatio illi9:T trocifci oe abftn*
tbtoiuuattuifunt vfcpad fine egrttudinls. C*£toeilltsquib*fit
Cuuame*tueftfdTioinaquacalida oulciantectbu omntoie:TbaU
rreatto b\ bumectat x no facitfudareneqj ejcitat calidttate": x c5tt
nuatiooeIitiaj?Tquietis:tabbo:rereeyercttiuTmot9co:poiaIe^
et antmales. QEt o?s tfte febtes indigfct bumectantib' x Huerfifi*
canf tn quatitateinfrigidationtsf tcalefacti5i0.JStneceffttasfua
oua fndige*t erkcattmseft ptopter illud q6 eft in ets oe virtntetnd
fionis x abftefflSts x folutionist n5 ptopter erKcattonc. €T,&t op$
vt obfeiiieturllomacbuscumemplaftrisbonisofoitantib9^ funt
inter virtut^caliditatis et fubtilitatSetdsf m qo ejigit oifpofltio.
jCtobferuenturfpIen et epar et reganf vtnon tndurenf et apofte»
mentur:T foitafTe eft neceffariu adptouocanduvomitfi vtr- ?qua
rapbani cu femine fuo q mifceStur cu flrupo acetofo.^t fo?tafle itl
uaturcuantecetfionecomeftionisficleTei*quodfalftumeft oe oi
fcibusTftnapisTbisfimtlitlantetpfum.tfr^t adiuuatur poftil
lud cum potu aque multcoeinde fiat fucccflto cu fTrupo acetofo et
euomat.CfitoetllisQueconferuteieftvtfumatifJm inoieparo*
yifmi:oeinde euomat fuper tpfum : x fecuritat^facit a nocumentc*
febiis q6 eft piopter frtgus x rigotem x acuitatem febtfs fi fumat
allia Tmel et bibat fl eft purum acetofu^melltnumrTimpleatur ci»
bo:oeinde fumat aquam calidamet euomat.Cum ergo confumt*
turparomfm9cenetremparuamTbalneeturtn mane. C*?rfifu*
mat an parorjfma,v.bo:iscibumvt euomafcfojtaflc i uuabtt iilu<J
4Uberqnartit8» smj;
licetnScoomat.C^tvomittts anteparorifma' qttteuncp bumot
fit:aut alleuiat paro£fmu:aut eradicat ipfum. CJStoeregtmtne
bonoeft cp ietunet in ote paropifmt f! n5 eft q6 ptobibeat: t no fu*
matribuoonec confumaf paroftfmua. C*£tingredtef balneu oie
fc6o:f!quide* fuerit oigeftiof 5 oefcription&tfi no fueritoigeftio n5
fiat tn ea ntfi eff ufio aquecalide quatttate qu5 oelectat cotp9 x bu
mectat min* cp vt guenfat ad boc vt liquefiat er. ea bumot : t in ofe
tertio admimftmur vomttu0 piopter illud q5 fuperfluit oecibo t
Sl6 refoluitbalneu:e|feii0 opotteat vt admiftref vomit9 toie porjfmi
teg. Q6fi melaxolta fueritfanguinea tuuabif cu flobotbomfa e?
baRlica.Detnde per euacuationeTubtilem cum eo in quo ponutur
t>emundificantibtt0 fangutnem ficut xirtates fucbaba % bedoard
% poltpodf? x fumiterreT mvtabotano9:cbebolo9 t boc quidem ge
nu0 veloctterrectpit cttrattone\C£t fi fuerit melancolia colerica:
tunc tibt tneft vt adminiftreainfrisidattone" x bumectarione' vlti*
-mas er medicinis x dbi0 * admimftra aquam temperata fedido
in ea x abluendo.t fiat Ientficatio nature tn ptincipto cum tis que
funt ficut illud quod fit e$ vtolt^.t quod fit er.aqua cafei cttmvirtt*
te polyjjodtpaat firttpua acetofit0 cu epitbimo x firupus rofa.t a
qua iulebTcamafi.C&tverofolutioeiu5 integra feparaf poft.
2O.oie0:qfnoigeftio apparetineo.f.quandomateria eftmelanco*
lia colerica:oeinde fiat gradatio ad 1II6 q6 fubttliattincidit. C*St
H neceffaria cftrectificatioftomacbi:tuncfiatc5 inoctionibt olri*
% epttbimattbua que non pertraTeant virtutem camomiUet abfrn
tbtj x meUHoti x fimilium x teiuntS plurimO vfcp in oiem ptrioai:
quandoep iterum eft epeia 6] non cSueniunt ei:t f! fit in oie periodt
fuffiktateiffoeciboparummodtcu:e|:mudificattui0 iuuantibu*
funt ea quib* eft oecoctio mvtabor.t epttbimi x fene tn firupo ace*
tofo in quo oecoctefunt viote:t fottaffe fumitur in potu tntcin eo
afreinietunioptoptieinoie parojffmi:teuomat ipfum finaufeat
cu anlma eiu0.C£t fi fuertt melancolia flegmatica redeat ad ffru
p um acetofum mellintt cum aqua ap(j x feniculi x fitrultmt fi necef*
larfa fucrtt lenificatio mifceaf cu eo tn pzincipto vtrffolutiua fleg
matts oejvtuttb* tnrbftbtpoIipodti:tfiatgradatiop3ucaadvtr
ttttcm agarici. &t fiat vt vomat cum firupo acetofo mellino oe ft
minib* t bia fimiltbuavfqttequo incipiat otgeri: t fitvapotatio fto
macbi t etus emplaftratio cfi eo q6 eft fotttu0:ita vt c6 oactili^ t fi
cub^tfimUtb^t ftFrtnungeipfumcuoIei0caltdi0 peruenic"do vfcp
ad olefi oe cofto.C^t foitaffe eft neceffarium in eo ptouocarevomi
tumcfi ffrupo acetofo:t fit tn eo virVdmpis x elleboti albi.^fmmo
fjttaffeeflnecefTariSvttnpottioenttircumoifpofitioe fua cu non
trmetur oebilita^ oifpofittoni0 vtrtuti0.
C^tfifueritmelacolta meUcoUca pura 6generefeci0fanguint0
tunc recttftca tur folutto e49in ptimt^ cu aqua tuleb x pentdi)9 x efl
£ractatU6 fecundue; cclp;
$utn\tn$ admmift ra tio gelemabin melunft $uccmni:xm ftrte ei*
euaeuef cuets q funt ficut oecoctio mirabola.cttrino c t mgrog et
fumiterre TpaJFuiaril C<Cn ergo egrttudo oigefta eft tuc bonug flo
botbomare erbafilica.C^tadmintftrer: vomit'fup. cibu cfifoni*
tudint aut leuiter f m boxa % neceflttate;* opo: tet vt afitduet f pfu$
qmcradij; ad euacuattonecumedicinisr cl^fterib9 fottib'.C*£t
medicineq admtniftrSt t bm5ibo:a fur epttbtmuT poltpodiuTaga
ricuT (ltcado0t lapts armen^ lapts lajuli ablutttnS abluttt fucc"
foliotu c&auree cu firupo mellino.iEt fottafle neceflariu0 e ellebot*
niger.i£t fottafleifundStur icolenca fene t fumus terre c& epttbi*
moTifirupoacetofo:oeindebabe0?filiu tunc apud euacuatione*
iStoai potuflegmattceT melicoliceereatEnacatmitridatutme
dtcame oe afla tfulpbure.i£t pig folu bibafr ac{.£t oefillise finapis
t\ adnuniftref n5 afltdue:imo t omnib* trtb9 oieb9 % i fcinia % aft 11»
lud tfpacio logiotet ftmilitero^aptpereontfimilia illtoeelectua»
rt'ja.|D£t n5 fefttnes cu aliquo botu an oigeftionemt fi tu oedeh*
injpotu tfctiaca' % fimilia tlli t £mi0 ?pone0 quartanS cit quartana:
% fottafle attrabe0 egritudine^ alia^^pptte in bfceme. .C*St t ft>
neei'f!neceflaria fuerit flobotbomta aude fug e3. C3"Qt £ale*
£>anauigent£p!urtmaaquartanatta^edtei0inpotu poft otge
ftioncm fotutiuum:oeinde oedt m in potu fuccum abf^ntbinoein*
de oedi ei0 in potu t^naca m. *2t oico cp aflat piper fingutarta funt
iuuatiua valdequando apparetotgeftio tperuenit ftatus.jgtctba
tUumfabaneetalbunetUeniculicappariaT finapi % aimurt % om*
nibu0 in qutbu^eft virtu^ foiutiua cum fo:tftudtne;x foitafle erit
tibineceflariumvtoe^eiinpotupoftquadraginta ote0 omnima
neqnantum eft nabacvnaoeeisque.funt ficutmedtcamenoeaf
fa : % omni fero fimilitencuin feb:i0 non fuertt acuta et materiet
radir non fuerit colera.C^t oetrocifcis iuuattui^ tn bac boia et
apud oecltnationem funt troctfci fecundum bunc modum.*ft.fuc
ci eupatoifj etcroci ambo:&an\pond*.5.uj.fcolopendrie arifto.et
lactuce % reubarbarit fpodt|omniu.an.5.v.Tfe.acetofe Tfe.pottufc
et ro.et fptccet fe.cufcu.et anifi et fe.aptj et radicu capparts x gra*
notum alben et fe.fentculi omnium.an\5.ittj.confictanturcunt
aqua aptj et flant trocifct:et oetur in potucumaqua feniculi et en>
dtuieetcufcute:Tbecqutdemmedicina iuuatiua eft modts pluri>
bu0.C^5t fi oigeritur materia:tucfaciftud.1^.mt>rbe.5.|rv.fpice*
j.rttl.agaricicoftifloua fquinatiot5.an 5-v.petrofdlini.5.5V. anifl
j.r.2r1ctatur cu vmo anttquotcumeIlet5tn5ibere.t fit oofta et9c|ftu
eft nur.t quSdocp oanf tn potu t finer coualef centib9tapo pauctta
te nocumgti in ea % muititudtne caliditatis cufubtiltatoe matertei
medianS butufmodi. *Bf.femini0iufquiamtalbi madrago:eam*
boio.an.filiquam.i.etafTecircitertertiamf3be.i. C36toeboc
genere eftvt fumantiterucalametioomefticiaurei.iuj.tfeminig
Kfber.quarttt&^auf»
Vtttce auf .#.et epitbimi auf.i.ftat troctfci paruivaldeTfitboffs.j
It.C2£te£etequebonafunteteeft vt;admimftref poft apparatio»
nemoigefttoni0vfcpadfine5du0tftud.Sutnaf palmlag oe lcemt
autoealacoen x aUeiftlueftrt^et my,rft vfm^abolani recetteoim.
aiipars.i.et oecoquanf in aqua oulci poftq? infufa funt tn ca: oe»
indebuUiante£qutftteetcoletur;etoetur oeea vnc.i.C.€t iterunt
feminta aptj et anifi et cotdumeni ofm.an.5.V.otisani ftlucftrte eu
patou) oiu5.an.3.vtj.ameo0.5.iit|.fucbaba.5.tti. pafiularu .5. j.oe>
coquantunntrtbMibtteaquevfqueclredeatad Ub2am.i.C*£toe
illta que bona funt eia eft vt fttmanf atneo^ fpice et calamfcti oi m.
an.j.jr.et carui et anift ambotfi.an.* vtj.et afle pondu0.5.v.et 51^51
beriapond7.5.iitj.Tcaftepon(iu0.5.itj.conftcianf cu fuffictStia mel
Iw.et ftt oofts eiua pond^.i.cu aqua apf) % fenicuti.CCrocifct bu
iufmodt.l^.fuccieupatoui .3. ?.fcolopendrie fpodt) femcutt fpice
crocioium.an.5.v.lacceet reubarbart otum.an.5.uj.femi0cucume
rte etfemte ptotulace oium.an.5.vi.fiant trocifct cu aqua apt) % fu
mantur in potu cu^flrupoacetofo.C^t tteru adfle$matic& m£*
rbe,5.^v.crocipetrofilini amboiu.an.5.v.fpice.5.itti.^.caftoiei.5
ttj.anifi.5.it).$.femint0 aptj et carui ambotu.an.5.itt).amomi cotti
cu caflt ftoia cte oim.an.5. t).et tertia' fifcleoa adnani o/ectiote oim
aft.5.i.ettertia0Oua0.CJ&t qfi vebemena fit rigore vomit9 cu aq
teptda % flrupo acetofo ad illud iuuatiuu. COo ft virtutes ei9 no
obedtut; tuc cu ete quos rememotatio pcefferit f 5 bo*a. C*£t fl fta t
vapotatfo cumembtoca tn qua oecoctafunt febea et camomilla %
fimtua bote cooperto cu p5nt0 lanete aggregantib' calefactionem
C2>e rememotatiSe foluttuosrd.b* idiget poft otgeftiong.Cap.68.
GtbebuIotu.5.v.epit^mi abf^ntbii ambog.an.^. v.m^tabola*
no#citrinotu5fucct eupatottjanblici 01U5. an.^.iifj.feminte
aptj t anifiTfeminte fenicult oim.an.5.f|.ftat ejc ete oecoctio.Tfolua
turcueocufaci!itate.C2lutfumaturabftnttipond9.5.|r.mttabo>
iano?tcbebulo9 % epitbfctni oim.an.5. vii|.et fumiterre pondmr.j.
Vfj.et fucbabarcStauree maiotte ambo;j.an.p5du0.5. vi.eupatozt j
X radicte fquinanti ambo;r,an.pondu0.5.v.oecoqu5tttr cft 4 ncplib.
aqueoonecredeatadltbf.fC*tt>iUuleIeue0. Clu3do adminiftr3>
tur in omnibu0 §nq? oieb* femel funt iuuateain ea Tfuntejrperte.
t^.epitbtmitturbitb ambo9.ati.5.£.carui anifiambo£.an.5.vt|
ameo0.5.viii.femtnt0apt) % fenicultambotum an.5.it). polipodt).
j.vi.agarici albt q6faaleteritur.5.vtt).fali0 indi.^.v.biercpigre.^.
pv.ftant ptllulc cu aqua mente et ftt 0000.5.1.5. C*£t cu materia efl
flegmattca coferuntiftepillule.^ . epttb^mi agarici ameo0 otm.
an,5.viti.feminte apt) anifi feuiculi omnium. an.5. it)'. fatte naptt *
d5.v.bierepigreturbttb amborufraii pondu05roofi0 pondus
3.ti.5»C^tquando eftcuoolotefplenteiuuatur bocmedicamine
«folutt eucu factlitate.^.fco!opedrie.3.rp»aS3rici.5.5ii.nwrabola*
£ractatu8fecuttdu£ eclpf.
BO5!ni0t*o9bterc.aii.5.?.cbebulo9abf^rifbi]ormawf5.V!i).rucba>
ba bedeoard camepttbeos fuccicupaionictsafi.^vti.fruct^taina
rifct radtcumcapparo:umambo:ua«.5.v.5.remint0api|auifi fe>
mtnisfeniculi oinnium.an.5.tif.fiatconfectto aur ptllule*
CSDectbationepatienttumquartanam. Ca.69.
^fEy aSctius eft vt incltneturregtme eotum tn p:imts ftp timants
**3 vfcp ad tres feptimanas ad fubtUtatione qu§d2 p:eter quod
oeftruafvtrtute.igt tllud eftvt abftweanta carneT al^ubumec; boc
em mino:at eo;r materiasz alleuiat eos et abb:eutat ipactum egrt>
tudinis coz. U>gt poft tUud neceflartu eft vtrtuteviutficare ciiets q
funt ftcut ptfces alredradux oua foibilia et pulU et alteiugt.cCu5
ergo peruenit ad tempus in quo fequuntur in ea al^ubumec x not*
mtno:at cgrttudo.tunt neceflariueitcuftodirevtrtute^ et ctbare c«
eo qd eft fb:tiuse£ carnibus gaUinap et puUo:u et artetuet bedoa
etauiummoUiscarnis ficutmntpuiUetald*ragietpifcesboni q
non funt m?&\i.$[j&t fcias cp conditto in eo er 4 cibaf babes quar
tanam eflcp ftt aggregansj>p:ietates.Ciua;:vna eftvt no fit crudtl
tmmo reioluens crttdttatem quam facit accidere metanco Ua . *Et fe>
cunda eftvt non fitgroflum immofubtiltansgrofium.jgttertia eft
xt non fit conftrtctiuumimmo foluensventrem.*£t quarta eft vt fit
fanguise&reo generatuslaudabilis:etplurimumquidemeft inea?
illud quod babet caliditatem etbumidttate^CJSt tu iam fciutfti
quo ctbetur ante parojtfmum etper quot bo:as et quare illud.igt
fctuiftt iterum :x qu^doepneceflartuseft cibus;et in paroj ifmo etus
.ppter c55 pdictS. Ctteru recti* evt eueniat febusvetrevacuovt n5
occupef natura cu materia alta ;nifi cii materia egrttudinis oonec
ejpellat e3:etviuu fit puru fubtiie. S)e cura cjrtane 3tinue.ca.70.
»3f pofitto buius febus eft fecundum <p enunciammus ante
ipfam.C£tcanoninea eftbomogeneus canont quartanc
interpollate: tuo otuerfificat nifiab ea tn rebus paucis. OD* Ults;
eftq?oecltnatio inillaadcqualttatemtncalefarientibusetadtn*
frtgidationcm in bae eft melio:ppter adberenttam f ebus.Ctuare
op5 vt adminiftrentur in curattoe et9 ea que funt ficut firupus ace*
toluscumfeminib^Tgeleniabinetaquaoeradicib^equalis et fup
pofito:iacummeUe.C£toeilltseftcp,flobotbomia tnbaceft ma>
gis neceflarta quonta materia eft ma gts comp:tbe»a tnvents.
Cagt oe tllis eft q? Itcentta in carntbus in bac egritudine eft mino::
ideo caue boc. C^>e feb:e fejtana z feptenax fimtlibus. Ca.71.
/TC nomtnStur pbitanos:Tquidam nominant bmot feb:esre*
VjLuolubiles.C3ftegeneranture|:materia bcmogenea matertei
quartane:fedeftmtno:*grofl"to:.C;t£tplurimum quidemfiunt er
melancolta flegmattca. CSejrtanam autetn %\ eptenam x que fur.t
poftillas 1btPPocratesotpt.aEtj5a'tnus oitftugononvtdtmvi*
ta mea aliqu3 ef eismecsvuii quintanl nu43fo:tc\-s nec$eft febiia,
tiifl quafl occttlta. C3nqttit % no eft longinqtttttn qtiin flt c5 in fcpte
na. verbi gratiaT noucna regimen q6 qn admtniftraturtcurrif fu&
ipfum facit feb;eniam itcratio facit neceiTartoin bm5t bozatn illaj
febiem;* fi oimitteretur % rectiftca retunnon faceret. Jgft ergo c3 in
periodis ei9xin ipflus itera tionibus rcitcratio regiminis:iperiodt
et* n5 fnnt pertodi matcrte 5 effttndaturs eiusreditiSes. C3nqutt
Op3cr0ovtobfertteturiu eypertetia ei*bui9e0ritudint0bec inte*
tio itavt non accidat erroiiqjuts J5al'.fit quaflnegana adu&u ba>
ru febiiuT quafi q? flt ncceflarmvt flt bm5i febzisalia radi£.Ctlc>
r»m tbv^po.iamverificattit lermone' in tntgtione feptene % nouenc:
% no eft tllud manifeftu mirabile: necp manifefte impoiTibilttatisita
Vt flt necefTarium redire in eo ad adminiftrandum. C*2t fermones
qutdem quoa locutuseft 1b£Ppo.in caplb barum febiiumfunt q> f e
ptena efl plipatnon eft mo:tifera:Tnouena eft 15 gtoi ear tto eft mot
tifera.JEt oipit q> quintana eft Deterioi febztu qffi fit anptifimtpoft
I pfam.lSt oiptt ^alenu» in ea flcut fcitte. C*Bt ego qutdem opmoi
touic fermoni modit que"dam. JSt eftvt flt pttfls fignificas etbica^fit
rermo d? ^ntana fubiectuppofittowtndefiniteno fignific5tiscoita
te;ergo eft o^ft oicat <p oe^ntana eftvnafpeciesoeterioifebnucrgo
cft flgnificatio bui9 fermonia eip gp cu febtes plonganf % gmifcen^t
oiuerflfic5tur:p.tteniut plurimu ad inflammadum membia fcncipa
lia % adetblc&*oe ppiietate barum febttum eft vt ftcnt in finefuo
lecundum oidinemvnutmtplurimum iUi9 fug quartanatmtiam te
fttficati fum* e5 djttank veruipfa pducit adquartanam: qn in bu*
mo:ibu0 eft epuberatio: x\n bumidita tibus multt tudo.Cucp lique
factio iam multiplicaf t euacuationes fenfatetinfenfate frequfctes
fiSt: no remanet m buoiib9 cinereitas:nifl i!16 q6 min? eftTgrofltus
siUttd facit eiTe neceffariii;vt flt parotffmus tardioiTifiat illa q fuit
quartana quintana :Tin bm5i qwidc" oifpofitione fottafle erit cotp*
pparatuvttnf^mcfTfiatetbica.^titerttetbica qitantecedit non
eft longinquu quin faciat accidcre in bumottb9 anercttate* qu5da 5
^pter ptauitatemfuiin poftremiaetbiceTacctditilli cinereitati
putredo quare accidit febtts et iam oeftrnpit febtts etbica cotpus.
igftergo mala ejrboc q> ipfa eftflgnu adwftionis bumoiis oe quo
nonremanfltmft parumx fitaduftu0paruTecbocq?ipfaeftcaufa
additi5i0 febttst ouplicationis eius.C^t no opjvt negenf egritu
dintstyno' cdtingitvidercin tpequod§:zquada regi5e;n5 bocge
nus no copiebendttur per multt tudtnem.O^q? tterum opoztet
vt oicaf q> fl eft ^ntana tfic neceiTe eftvt flt materia qwtnta.1R5 mc>
IScolia genera t quintan§;non ppter boc ipfum q? ip fa eft me&co*
lta:tmmo piopt erea q? ipfa eft pauca groffa: % tam non prolonga ♦
tttr qttin flttn qutbufdam coiponbus melancolta groffa pauca cut
accidtt putredo.C^t non cSuenit alicuivt oicat poiTtbile eft in flcg
matefvt.fiSteiparopifmi altjqtiidoin0roiTatur¥ mmojatur; quo
£racta tus tertfue; ccMfc
iiiam cSceffio cfl res amplatraro fit pofltbtlevt neceflario c5fequa£
ct^cStradtctio.Olmpl^nS eftoifp#fitio in c5cejft5e ei9 q6 nud3 vt
det x n5 audtfcneq* oe quo teftificaf ejperimetatotaut fapie"s:ftcut
cSceffio eius quod tefttncaturqualis Ibfcppo.aSt iamretulit mibi
fid elis quidam f e vidtffe nouenam. jQutntanam vero non multo
ftensvtdtmusTno cogtmurppter bocoicerecjnllicfit bumot alt*.
0>e cura fpecierum buius febtis. Ca/72.
H1P>p:opinquatbuiusfeb:iscura curequartane flegmatice.
C*St indtgetur tn curatione eius fuperfluo ieiunioT fubtilta
ttoneabi Tregtminis;T fommo oigeretevt refoluatur per illud ma
teriagroffatotgeratunTtrerumindiget ingroffatione regiminis
vr non oeftruat ur in eo virtusiT fuut ifta ouo ficut ouo contraria;t
pzopterea q> feb:es ifte non faciunt acciderelefionem virtutts :non
curamus fffubtiliemus regimen t faciamusegrumvtifeiunio vno
tempo:et fuccurrimus illtficut oftendimus ita vt cibemuscum eo
otius bonum eft nutrimentum x veloj: fit x multtpltcatur; x tn quo
non eft tngroffatio materiti:ne$ addttio in ea. C*&t oe curattc ni »
bus magts conferentibus ad illud eft vomitus cum elleboto x femi
ne rapbant x rapbano x ellebozot femine attriplicisT nucevomica
teuacuatio cumbieriST poftillud adminiftrattotfcttacet eis fimi»
liu.ClSt cofert tunc fudatiooi medicintSTcujbalneocalido abfc#
adminiftrationeaquexabfcs admtniftrattone bumectantiutn.
lE^ractatus terttus*
{£.&ett\)ica. f£ap(.f»
1 % m fctutfti <p m membtf s funt bumtdttates otuerf arus
/pecterum oe quibus funt bumidttates pieparate ad nu
itrinedumTbumectandumiuncturas. C% iliiseft
jlergo illud cmod eft rcpofitum invenis. C*£t oe iUis eft il
fjUtdquodeftfparfuminmemb:tsficutros;ttftefuntoue
otutfiones x p:tma earum eft materta febiis putredinis aut febits
cbullitionis:ficut fciuifti cum nutrintctu totu no e£p3datur qn eft
immo remanet oe eo iU6 q6 eft in femita ej:pSdedi:T remanet qd eft
in femtta recodedi.C^t oetllis funt bumiditates ptopmt tepo:ts
coagulationr.tfunt bumiditates q fiut actu nutrcmetum.f. attra*
cte ad locu q6 eft pmutatio eius quod eft oe eo refolut&et fiiit addi*
tio in eo fimtlis tUi;verutame* te"pus curfus earum ptopinquS eft; er
go funt n5 coagulate. C^t oe eis funt bumiditates cu quibus con
tinu2tur partes membio^ fimiliu partiu tn pncipio creati5ist g io
fem oeftructionem Bueniut ad feparatione.C#t fimilitudo butnt*
ditatump:imarumeftoIeum lucerneeffufumtnlucerna.C^ fim*
litudo fecundarum eft oleum imbibttum in co:po:e Igcbtmj. fSJSt
fimtlitudo tertiebumiditatiseftbumtditasquacontinuantur g»
tescotioe quo factuseft lv.cbinius,C*£tcum tnflammantur mem
J9
XiberquartuSv^etujY
bia radicaltat ppue co: eft illud tpa egritudo q eft etbica tfm q> fci
uifti, C*St caliditas c\dl epati0 qiiqj pducit ad etbidu veru no eft
tpa etbica:immoetbica eftiUa q eft caula co:dt0.tfUYeft oifpofitio
pulmonis:T ftomacbi. C&erit ou ipa pmanet finigdo bumiditate*
qfunttnotgeftione$mammcb:i0T.pp:le co:dt0fkntftnit cadeta
oleuinfufum in lucerna:tuc cft gradv pmus app:opuat9 note gene*
risqoeftetbicax£;receetbico0cumn6 babeatiufpecicb9fuis no*
men. QSJgX cumfinit bumiditates t\ funt otuifiois £me % incipit re*
foluerebumtditates q funtotuifionis fcoet fintreeas ficuttinit f&
ma oleu euacuatft in lucernatincipit fcmre imbibitu i co:pp Ifccbintj
crit grad9 fcdsTnoiaturoubureTfb^ofmosTbjlatitudtnerpncipitt
Tmediutftatu.C2lmpU9no recttficai iUe qcofequttftatu adubure
«paru recipit curatione nifi oepvelitTpp:ie qiiguentt ad boc vt ca
ro mmuat. CCu ergo finiutur ifte x inctpit ftnire bumidttates que
funtoiutfionis tertieficut i.ncipit flama adurereco:p9 IvebimJTbii
miditates ei9 radicales eft egrttudo gradu0 terttj.z nota tur curua
tiuusr almukafif grece. C*et bec quide egritudo eft ep f ebttb9 q n5
bab5tparoytfmosuecpbo:a0paroj:ifmottl. C*ctqdaoi$:erut. fe*
b:esetbice aut pendft cu bumiditatibuo .ppinct tpiscu coagulatto
ne.Sutcu eiaq funtficutcaro.Sut cumeb:i0 radtcalib9 ourioficut
funtofratnerui.C^tfi^fermoneiftointelltgitci? ped&fm femi*
ta cp ftniut qo in cts eftoebuiditate radicalt cottnuata eis erit bec
Tinte"tio £ma equalisTfi figmficat q> pmum qd finit etbica eft bu '♦
midftatfs «ppinqm tpi0 cu coagulatione no erit fermo fanu0. QJEt
etbica 4dequandocp acciditpoft feb:emepbtmeram.2gt quandoq*
acctdtt poft feb«0 putrida^Tapoftematunr.T longinqttumeftvt ac
ctdatetbtca tncipiendo:quareiuntmemb:aradtcaUa taminflami
mataTnon tnflammatur bumo: necp fpiritus att iUud:immo opou
tetvtcaleftantiUatnp:imt0:oetnde£tn p:ocefTtonemoierum cale*
nanttfta nifi acctdatcaufa foztiavaldc-r caufa quidem vna quan>
do(& eft caufa feb:i0 etbiceTquadoqj eft caufa feb:isepbimere fm
vebemetta mutatiots fueToebilitate* fufpefiots fueftcut igntsmam
pfe obutat lignis l?m ouos modos:quo?vnus eft fm modu q? cale*
facit eaz fimat tn tis:x fecudu0 eft f m femtta tnflammatiois. C*&t
febtis qutde putredintsTapoftema tts permuta! m ultcttcs ad etbi
amp:optervebementia mfeb:i0xvebementtafubtiUatioi0cibi in
ceap:obtbitioneaquefrigidezpaucttatem obferuationt^ latens
cotdiscumvnctionibusT emplaftris etepitbimatibu0 et ptoptie
in cgritudinibu0 memb:o:um vicinomm cowli ficut OEafragma*
tis.ict multotiens facit cadere in eam necefli ta^medico p:opter ca
fumvtrtuti0et frequentiamfincopt0 ad oandum in potuvtnum et
aquamcarnt0etmedicinaoemufcoetbt0fimtita.C^t quandoc^
componitur etbica cumfeb:ibus putredmis et apoftematu^C^t
etbica qutdcmtn p;ihctpio ret eft oitftcilts cogmttonis ct factlts cu»
STractatueterttus: cdrtifc
rationi> (n fme fui efl facilis cognittoni^et.oifftcite* curatio*
uts.C^tftnisalduburaiorecipitcurstionempenitua.
CS)efi0niff. Capitulum.2«
*ffc Ulfu0 quidem eft mf nutO0 ourus frequen^ oebtfis fipw f m
J^f babttudine' vn3. C3n tactu vero eoiu eft tllud q6 fentitur ot.
cahditate minu? calidit ate finocbt et ei fimiliu mf lamatap in tna*
teria . j£t in ptincipio ou ta ngituneft magi0 fua uts. iSt cum rema *
net fuper eum manus bo:a vna apparet cum fortitudine x motdi*
catione.j£t ou ceflat augmentari:et eil calidiua q6 eft in eo loc9ve»
naru x arteriarum:et eft eo:um caliditas flmilis non efft minuitur
tlero ipfa quldo fuperuenit ei ctbusaugmentatur velocitenet fit
fottis pulfu0 valdet incipit magnificari:et ppter U16 acctdit ftuU
tis medicozum cp pbibent ei0 cibum piopter 1II6 quod accidit eis
oe eo er. accidentibus quare perdunt eo^.Sicut augmentatur fl5'/
ma ptoptertniectionemoletetfartagocujeffunditur aqua fuper
eam:et tfte quidem fijjniftcationes eius funt fottes; etxtbus in relt>
quts quidem f ebubus pculdubio non tncendtt bac incenftoe:ficut
wuenitur btc:quamui0 neceffario faciat oiuerfitate' per mot' na>
ture.j£tbecinflammationoneftficutincenfio reliquaru febtium
poftcoarrationem:necp f m periodos nota0:immo cum comedunt
x in quacuncp bo:a fit. *2t efl baben0 egritudinem non vebementS
otfcer ntns illud quod efl in eodcm oe calidttate:quoniam facta eft
compIerJo membzo conoenien0.i2ttamfctuifti tn lib:dp:imoqua*
litatcm oifpofitioni0in buiufmodi.Uerum ipfa apparet apud fu>
fceptionem alicuiu^ cibo:u5 ptopter vebementtam fuam. C*2t oe
fisntfxcatoib^gmutatioi^ feb:i0 epbimere ad febte etbica eft vebe
mentia fo:titudini0calidttati0in.tit.valde.1R§fmprmtncipit fe
b:t0 poft.r.bo:a0 oeclinare,Cu ergo etraTit feb:t0 ouodects bo:a$
x no apgent figna oecltnatioi0:imo onnuaf vfce ad tertiuoi otect
fit fo:ti0:tucilla eetbtca.C ^toefi0nificatioib9copofitioi0 etbi>
ce cit ftbiib9 putredint^ efi remiffio calidttati0 ficcepoft finZ oecli*
nattoni0*.T poft fudozt eruberate;z addttio tn arefactiSe T:ertenua
tione fm (llud q6 facit necefla rium tUa egritudo et vnctuofita0 in
v:tna et eg;eftione.C*5t fi fuerit etbica tUud q6 apparet x occultu
aliud fignificat ipm coartatio acceden^ tnjparorifmte* bm5t; enij
eft no inuetu tn etbica oino. C*St fcta0 cp qncp tncipit etbica rete*
tacumftomacbo quareco:riipit c5ple$ione epate g vtctnitatcm.
^P535J*|] C2!>c fignt0alduburen. Capitttlum.?.
%?W^M 3sna vero alduburen funtcp quando feb«0 e^pellt
tur alduburenvebeme0fitouritie0 pulfu^ eteiu0
oebilita^et paruitas ipfius et ei* frequ^tta xpptit
qn c5 cafu0 in etbic5 efl apoftemata q6 n5 ref oluif
__ na ill6 .f.freqntia addifvalde.tfifrvelocitaot fit pul
ftwefoesneePcinoiaf caudamuri0»flt6fifuerite|:potu caltdi
& i i
Xtberquartus.^en.f.
vini erit loeo caude muris acualis. £t no erut accidftia aldubella
tt vebementia valde:nonenimoat cifpaciumvfq? ad bmufmodt.
OSt apgent m vitna vnctuofitas et petalat inctpit ocul9 pfunda
rt.CCuergoalduburgpuenttadftatuntfottiotpfundattoSbo?
oculop. Mt mftipltcaf lippitudo ficca.JSt crefcut ejtremitates offiii
ots meb:i et in farie.£t planStur tea.i2t tedif cutis frStis. JBt oe*
ftrutf colouutis.JEtftt quafi fit fup e§ puluts^dS e£adufti5efolis
fEt gducit ad grauedmfc eleu£difugctlta.H£t ftt ocul9 fomnol&us %
daufus abfq? fomno.JSt fubtiltaf nafus.a£t eloganf pitt, *£t appa
tlt pedicult. *St videf veter i a mihotari % adberere cu$ ootfo quafl
fltcutisficcaqueia^ttractaeft.£tattrabif c&ea cutis pectcns.
<Tuergocuruanf vnguestarcuanfcttkiS venitadftatu t tncipit
tedere ad occafum.JSt cu tncipit t£dere ad occafum Itqfiut carttla
Qincs. C2Decuraetbtce. Capttulum.4..
Ilfttentto in curatione feb:ts etbiceeft infrigidatto t bume*
ctatto.iBt vnaqueq^ eaycoplef cu app:o$tmatioe fuap caufa
ru et ejrpulfi5e caufap ftxi ?trartj. ©6t fbnafle eftcS vni' eap cau*
fa gtrartj alteri9 flcut c5 infrigidationis.tpa efh qncp eft c3 epicca*
tionis queeftcotraria bumectatiotficutinfrigidatto cfi trocifcis
capbotattst illis que funt ep fpodio tbis finuW.CJgt fo:taflebu
mectatioiterucftc5calefactioisque priaeft infrigtdatiom ftcut
vtnutpfumbumectatfedcalefactt:c|reop5 vtobferuef illd.Cigt fi
neceffttasvocatad fotte infrigtdationemo ertt mfi cu recuiptugtt
aut qu5 pcedit:aut cui f uccedtt res tn qua eft vtrtus bumectatois
Hj&t filr cit vocat neceffttas ad foitl bumectattoem veloc? in ea fl
cutaqua carntst vmuttuc opj vt adiungaf euaut antecedateam
aut fequatur e5 illud in quo eft infrigidatto.C*St flfuerit c5 etbi>
ce apoflema aut lefio in meb:o:tuc neceffariu eft curare tpfum i p:i
mts. C*St qui otltgit coponere regime' ei9e? otuerfis modis ?ueni5
ttbus ei in quo febtis fit vebemes valde: tuc neceffa riu eft ?vt inci>
piat t oet in potu trocifcos c£fo:atos et q currut curfu eo:Q cu firu
po acetofootluculo in o:tufoIis:ficut aqua o:dei tn cancris fi noti
abbo:reteos:et cum iuleb et aqua granato:um.*£t admijtionent
mucflaginis pfiU'i:fi non fuerit p:obibensaliquidp:opter ftoma
cbitt alia.CiHt regimeinfrigid5seft gillud qofciulfti oepotibus
tnfrigtdantib9 1 oeolertb* infrtgidanttb9 1 trocifcisficut troafci
oe capboza et emplaftris t vncttonib* t bts fimiltbus et infrtgtda
ttone aeris eo;u tta q? tn b^eme. St aut n5 tolera t:alleutetur ab eo
i£miS'3nfrtstdatCo n&cp aeris eo^ eft meuoi res.^t ficutveftire eii
cu fandalatis et c3pbo:atts:t facere ipm odo:are illud in quofunt
rofet c5pbo:a t fandali:t fruct9 frigtdi t febefeb:5 1 liliucu a^[ ro
facea:et vapo:atiocumfudo:eetbalneo.C^t opoitet vt no plon
getur retentto empIaftro:u infrfgtdantiu? valde fug xnl b:a p:opin
qua valde memb:wanbeUtus:foitaffeenuuinfert illudanbeUtut
Jractatu8terKu£ ccli?:
etvoct noaimtntn ma gnu. fDBt op* vt oedinct ad qutete" Tfomnii
ttr5qutUttat€T saudia:t cuftodiat eger ab eo q6facit ipm irafd
% q6 facit lpm-f rtftart x qo fadt ipm anguftia n x a fame et fiti 15
ga.CSntplaflra infrigidStia 0V05 eos vti funt aromatica.1Ha$
Jpfa funt pioptnquions ittuame' tix ppite fuper pecfrt q fequtitur
lpm;t fint tnfngidata:T n5 fit tn eis ftipttcitas.Sjtipttcttas efJi cil
boe q> ipfa facit acddereericcattonS^pbibet virtute medictne ptc»
fundari.C^top^vtafllduef pmutattovt n5 rttnaneatmedicam€
tt calefiat cu obferuattoe vebemetieinf rigtdationts ei9. 1B§ cum
ipm infrigidat vebemfcter non elongaf quin oebilttet mSbtu. C*8fc
qnefippemgbtaaubdit* n5 eftlongincuitt qumlpediatotapbta
^ma t alia ab emtfltone anbeltfcu factlitate. C^t oe regimte bue
ctatefuntdbi leues Tfruct* etrobub:et vncti5es:et emplaflra: et
odotame"ta :et caputpurgia:et qoies;* traquilUtasttvt n5 inferaf
d violeria tn fame aut fiti.
C^De rememo:ati5e medidna? infrtgtdantiu eos. Carf.
XSIe vero que oe eis funt infriQid&tts aut bumectStes omes
funt nutritiue:autvincit in ets nutrtbilitas ficut aqua otdd
ftecocta cu cScris er parte cancri.iSt op5 vt euellanf ertremitatetf
cancroa er. pedib9 fuis x eotgib^ftiis:* abluanf cuaqua frtgtda et
fale bonocumdnerevirib* tribusT fuptaoonecmundificenfTpur
genf a grauitate fui odotis:oetdeoecoqu5tur th aqua otdd :x fi*
cut aqualaetis vacdnioequo ertractu eft burvtifcTficttt fucd ole»
eltjratojjptedictorr in capitulis febtmacutapficutmucillago pfiltj
C3n accto aut eft vebemes ericcatio et virtus refolutionis quare
opj vtbibatur cfi eo quod refiltit ouabus ptoptietatib9.f.per com
mirtiong aquemulteaut cu quibufd^ bumectSttb* Tlenificanttb*
C£tptorimuqutde"efivtl3c afinefitcubumectati5ema tnfrigi*
das ita vtquidS faciant mdiotS infrigtdationS rius fuper tnfrigi
da tiont lactts vacrini oe quo eptractu efl butvtu.tleru ipfum conf
Oenitet^ non babetfebtejpertodtc&necff materi&mecpbuotepte
paratu ad putredin&T op^ vt caueatur fpiffum Iac:et oe tllis q coti
fernt ds eft 3ucca£:et cu ftnftris putredine accidente er lacte: tunc
fblue cu fadlttate:T fi timueris calefactione*:tunc abfttne a b eo ali*
quototebus:€t cura in ea cu trodfris x aqttis fructuu:oeinde itera
lac. C<lE>edtrine vero infrtgidStes que n5 babent bumectatfonej
funt ficut trodfci noti narra ti.f.trodfci capbotati oe oacttligrT fuc
as frtgtdte.C*2tficut trocifci.*rlc.fpodi| boliarmeni.aft.j.iifi.ro*
faru.5.vi'.femints pottulace et citrulttcucurbite x Itarabe oim an.
5.if?.nant er ds trodfdt fit oofispod^.^.ij.T funt bontvalde.C^t
iteru? alit ptonmi eis. ^.arnogloffe amilli x gumi et otasaganti
omniu.aii.5.it|.boliarmeni fpodti ambo9.an.5.iif|.papaueris.5.v.
rofa? x feminis cucurbite x citrulir pottutace olm.afi.5.vf.granoir
ctdoniojjr eicotticato? % femis melonis x cucumens oimati^vm
Xtberqnartus; 3%n$
Tucd liquiritie pondu0.$.£oficianf cu muc(llagitie pfilt^. Cltnctio
ne0 vero et epitbimata:et emplaflra tnfrtgtdantia:et odoiamfta
etcaputpurgta infrigidantiafuntilla q tufciuifti.fn£tmetioie0
vnctionteinnt cu olco oe cucurbitatet oepapauere:etnenufare:et
falicib»:etvfoli0.C£>trat>3ut infrigfdante^et buectStear funtct
funtpIanfvaldeoecott'J0 afperffoaqua rof . autoegenereePqdfit
in tabaftren.T fit impletio ei9illud q6 non calefacit tmo ttt oe gene
relini pectinatt etrenouati airtdue.C&atfitftrat'oecont0cl iam
funt fpleta aqua poftqua" flnt fupea rectificatiocs queapplanent
aqu$ bene et pbibeStei9 inequalttate:et fit ftrat* ppe aquastcur
fw earu:T fubeis folia arbotu frigida^T bumidattfcjoefalicib*
x femperuiue:et olera bumida et odotifera frtgida flcut rofetfolia
arbotmn frigtdajtet pteputia vitterbte flmilia.
C^>e rememoiationc medicinarumbumectan*
ttumeos. Cap.6.
XSttapquide' q funtcfi tnfrigidationerememotattoiam pie*
ternt.|pSt reflat nOc ^fiderare tn qualitateoandi in potu ge
nera lacttaet taeoequo ertractfieftbutyt&Tinqualitate admini
flrationi0 tinerbalnei:et admtniftratiSe vngu&opet oleo^T epi
tbimatiiT relid; regimtni^.CiSt nos quidciamoocuim' moduo$
dt in potu genera lactis in ca.ptbtfite t ficcitatte ftomacbi: quare
opj vt flt illd cano.fp£t n6 eftlacpoft lac mulieri^ ficut lac afine
poftea laccapiaru cui9pafcua opj efleefberbi^Tolerib^frigidis
fcutdis ficut fci0.1ft5 ipm % pptielac afine eradicat etbtcS fi fuertt
ei cradicatoi:et n5 cft electio fuper tpj nifi pbibeat putredo acclte
autcjpectatto matertet ?ptebeTe.T lac quide" iuuatfou 5 ei0 a pticf *
pto etbicevfq? ad fine* ei*:et lac mulieri© fugendo fumptfi ouenie"tt*
eft oib*:T canon in oSdo in potu lac oe quo ejtractu eft butvjr l p*
|amu0iUi ite»:r melitt0 quide eft vt incipi a0 a.5. j.vf<5 ad . jr-c.t q6
eft fupia ea0 fi fuertt vtrt9 adiuufo t ttbt incRvt pmifcea^cu eo ali
cldoe trocifci0infrigid5tib9:T tibi inefl vtadda^ fupta fumm$p*
dt ct $ in potione ptima et poftretna fi fuerit potc"0 virt* fuper oigc
ftioe.CEtna aat tlla eft meliot q eft tepida in qua n5 eft caliditas
multaret eft cii boc cu virtutib* olep x berbas infrigtdSttulT bume
ct5ttn:T no fit itavt rotificetmedu q? fudare faciat:etno Ijvtvapot
tine fit calidufft t fi non effet qo pbiberet admtntfirationS tinefri
Std«n5 eligeref fup, eS. tle^ qdpbtbeat ab boc l oebitita^ cotpoi?
eo?t:eteo5crienuatto.3n ptimi^ #0 reb'fottafle fanateo0 ffi6.tle
ruoebilitat?cotpt0fanati5ill6cainfr(gidatioe pauca quSfacit
in^proneei9 q pombiteeflvtcaref.C^ofifueritoebiliu0 tllo ti>
meturcp^cadatinetbicJfentlgTaiudfm min9. tlerittamecfiillo
tardaf magis tp0 motti0:T fottafie vfuit cu ea teperfe cui eft c|ftf *
ta0^f multotifo §&& efl rectiotpmutatio ei9 ad ilia etbtc5.CT3mi<I
autinquofum^oerelatiSetinerecti^eftvtfiat inceptioin cacum
£raetatu8tertfu£ ccl^
dqua q eflcaliduad termimr.Tfiat gradatio ad' frigidST ad tepe*
ratSfrigidamtoIerabileMbec em gradattofacit co:pu0fufceptibt
leaquefrigidetcu lefio no fiat nifl per aduentucotrariHn cSpIejrio
ne f ubtto:Ttteru co:ptt0 acquirit er. aqua cal»da flmilitudine' tene>
ritatisTtoteratcueaaquS frigidS.ftflitereturtinainotetributf
vicibuserit rectu:Top5ttadminiflreturcufacilitatevtno cadat
vtrtustT fl fumpferit aquS oidei ante ttn5 ouabu0bo:i0 erit c5ue
nic^:Tfi pmittattinSpoftemulflonelactis ftiBco:p*ei9f5qd oice
mu0 vt oilatet tina meatu0 cibi:oeinde fufctptat aqu5 oidei Tqtte
funt ei fimilia:poftea efpectet:oeindeadminiftref aqua ttne vt otla
tetur ctbus erit bonu. C f t adminiftref pofl tin5 Tbalnett tnunctto
cft oleis infrigtdltib9 Tbumectantibu0:ficut oleo viof.ppae qu5>
dofactu efter.oleooecueurbita:filYoleonenufarino:T oleooecu*
curbtta.C^tflpmutef pofttin^adilldq^eftoecliui^adfrig^pa
rfl tolerabileoetn inungaf . C^t fi ^mittaf inuctto t feflinef : oeifi
ingrediaf aquSfrigidS paruertt rectuTilldf mtolerStiS Tno e*ma
Ium gradariineo.C^tmelioi qutdfcbozapbuPactiSis eft poft oi
gefhone* ctbi;Tfl pofTtbile evt fubmergaf poft tin& calida" tn a<f fri*
gida fubtto abfcpgradatiSe eftmagisr vltimu e?rptecure:T magte
fo:te ep p.te timo:i0.C£t effufio ei? cu facilitate l mino:t0 timori*
cfi f ubmerfio tnfirml in ea fubito Tminoitsiuuametr.Tflt frigtwf m
quStitat e frigoiis a q eftati0 q efl inter teptdS Tilll t\ efl vebemeti
tts frigons. m fi f>mtttaf emulfio lactisfup m5b:a fua fi n5 fuerit
oebtlis:aut eitwcjo mijtu eft aq fi fuerit oeouwoetn fi adminiftre
tur tina erit rectu.lRa emulfio lactisfugcotp^evebemetisbttme»
ctationi0:Tgenerac\de5lactt5 bonaademulgendufunt pdtcta:et
op5 vt emutgeanf e£ vbere.C^t oigni' e* vt fiat firio fup tnuctiong
fricSdo er medicinie fdictis co:po:i toti Tiucturiflf. 3ngreflto aut
"balnei no cocedttur eimifi fuerit tta ne fudare faciat: ntqf ignia t
tteqjalteret anbelitu:rfitcaliduaq riu0minuscaltdofttiaeri07fit
caltdita0 aque eP ita vt oelectet Tn8 ledat Tno facia t fudarerT cjh
n5 zftin cotpote ei9 materta pparata putredini Tpp:ie cu tU5 eft z
tib oigeftu0 efl cib^immo qp * vt fit illud cu volttta0 eft vt ejrpanda
tur oigeftft et* tn cotpe:Tno pioget mo:5 ei9 in eo immo feparaf ab
eovelocttenTqnfeparaf ab eofumataliqdoe bumtditatib*T oe
fo:bttionib* q no nocet ei facrte ej; o:deo TlactcTqn accidit ei [ bal
neofiti0fedete5cuaqtta o^deiTaquaalraibTlacfltlac afineiTopj
vt fit introit9 in balneft:oeindeeritu0 & ab eo fcdm modu vt n5 fit
labo:in eo omnino.£t i9 enuciautmua illud in Ioci0 aIt]0Titerabi
mu^oeilloconditionem.C^P^^vtpermutetur ad balneum
tnlecto po:tato in quofuntftrati frratti0ingeniofe:fta vt perue#
niat jumeoadp:imamoomu:Tpermutetur ad illudquod er ouo»
bu0 p2nnt0factum eftplenulana vel coto Tdtgrecepedetolene q6
^ouentes efl balneotejcuatur veftimeti^ fui0 tn ea; aut in medta fl
B iiif
«on fttcrit calida:Tnon motetur in aliqua earu nifl quStitate pmti
tattonisTanbelittb^pauci^ti^eputiwvefltmgtiflfiDemdeCnsredia
tur ad oomufc&am Ttertt&verfitame' no ftt vebementi0 calidita»
tistftetineaquStttatequatolerattinam. Cfboceftilludq6 &i»
ctum eft *q5 magts eft oilectfi mibi eft vt (it tina etu0 tn oomo mc
dta teperata. CCfi ergo feparaf a tina frtgida cooperiaf manttli
attt farca babete oua0tuntca0:Tpmutef a d ftratfi fuum Tlectfi fuS
cfifua fabana:tepccet fudoietus cum mantili Tinungatur tcibef ,
C3>e cibatione babeutmm etbicam. Ca.7.
Of^ottet vt feparef tn ei0 db?:Tn5 dbenf in faturitate eo^vicc
vna.£mpU<> meli? o\ ctbStur eft at]otdei:Totdefi:Tpani0tritU
ciablutiinfufu0in aqua frigida.C^tgna Iacti0cfiabd0n5pto
btbetalicideopci ot£im'.l£t lacvacdnfioequoeriractfi eftbutv.9
qnteflplurimi nutriiugtt:Talme0:Tcucurbtta:Toe fructib* md5e*
palefhni Tfunt alraki cognominati ap6 no0indi:Tqn fcntit rectifi
cationfctfic no e" malucibare tfo cafeo buido n5 falito:Tfl>vtu0Oe*
biUtatur n5eft malfivt cibef foreifltdebegi cfi cotiSdrobuido oeco
ctocfi d0 c? funtflcut alduragi Talteiugi. C£t fottaffeopj vt oet
ei0 tn potu alicj d vini fubtiltspmiptt cfi aqua multa.TfbttalTe l nc
ceflartu vt cibe^ cu mofo^ qr carne alduragi Taltdugw alcubugt
tpuIU Tbofune acetofo aut ?gdato acetofo e* carne bedi aut car#
ne vaccina qn eft illic fottitudo oigoni0:Tacetu almofe^ t c5gelati
eft tuuatiufi ei0 TcSfottatiufi m bac oifpSneTfottaffe n5 Sle£cufa#
tto ab aquacarni0pmi]cta cfiflrupo oefhtctib* frigidi0 acetofte
aut vitdlooui fotbilt0:Tqn plongaf cfi ea oebiltta^ ad ftncopim
eft necdfe vt cibenf aq carni^ accepta er laterib* bedt cu falepau*
co q colef Tfundaf fup eS cptfi totfi zi9 1 oe acf tnalo? Tqltfi eft oeci ♦
ma ti9 oe vtno odotifero Tpotef tepida. C&qua*o frigida ci no e*
valde vebem6ti0 frtgoti^ n5 eftmalu fi inipotu ocf eia: fi n5 fuerit
oebili0:aut alicjd pbibcV. *2t IU6 ^>bibe0:aut erit af>a fub bvppo*
cudrija&t erfit in cotpe toto cbimi putrtdi Tcbimi crudi o\ oc% oU
gone tndigStTnon apparet flgnfioig5ni0. 06 fi appareattimot
erit minot tfllV fl fuent etbica pmutata er. firfen:5t !btrfen na? c8
bacimeli^evt iterdtcat" pot9 aqfrtgide cp cu aIt]0,C^tbica effi cu
fupuenit cgritudintb9 Oeftru6tibu0virtut5mollific5tibu0e5are
fa denttbu0 ofTa TcarnS fuperuenit oebilitati. C6 ergo ^ifigtf ei txi
per oebilttate" poft fumntiong aquefrigide n5 motafcin cadat i ge
nu0alteriu0etbicecjcotcatbuicgeneriinncdtate:TOiuerfificafei
In caloteTfrigoteirnof af etbica fenectut? x etbica femj. 1T&t illa
fldej 5 egritudo feua i cf inmt' calot i5 ocftruct^ cft. ^yst ftfr acf vl
timifrigotisTpIurimi nocet eislnomni oifpofitionerrcotrupitlna
tumcaIotemm5btotum eotumradicaliumnfcttaffefeftinat cum
ei0:aut permutateo^ad modum aliumetbice,
ir3>cfttCcurren4oDipofttioniba0fequentibu0etbicam» Ca.S.
£ractattt9 tertiua: ccljcjV
»3g illi0 efl ftncopi0:tiS oirtmu0regtmen in boc multotien^
C^tDeilltseftflur9v6tri0:Top5ttcureftfuccurraCci.TB3
m boceft timoz magn^.CtEt oecuris ei9inp:tmi0eft vtfitaqua
o:det eoxum aqua fauicb:tponaf in aqua otdei eop m ilm to:refa*
ctujtgumi aut lentes elirateiterate:aut lac oecoctucu laptdibu*
aut cft tgne fblo oonec cofumatur eiusaquofitaa % ppiit cfi milio.
C*5t pot6tbo0trocifco0.1^.bcUarment.5.v.caftanee totrefactc
rof .oim.ait^.iitj.fpodfj Karabe ambopoim.ait.j.if j.femini0 aceto
f e ercotticatt sranopbeberoj: oim.an. 3. vf.fiSt trocifct cu fucco cv*
donio9:toef inpotuaqua piro^tnmanetapud fomnfi:Toeturttt
potu pftliu to:refactu:tfirr fuff uf oe fpodto in quo eft bdelltu oe me
cba eft iuuatiuumvalde.CT*Stfiperuen(tad ercotiationexuretur
crco:tatiocucl^fteribu0 q fci0quoniamiUudeficouenten0.
{F3S>e etbica fenectutt0. Ca.9.
Gtlrri t confuetudo vt olcSt etbic5 fenectufopoft feb:e5 etbl
cam tno0eti5 incedam* via cSfueta. Ontetio itacp etbicc
fenectuti^ eft oitium ficcitati0 fur* cSpIerione abfq? febtettqftqj fit
cft equalttate in calctetfrtgote Ttll6 eftf m min9:Tqtto^fit cu frigc*
rcrcnof atur bec oipofitio fenectu0 tetbica fenft qfn co:po:i acctdit
in bota femj illo qo acctdit in illa bo:a 6 adulbul tficcitate.CDKt
fene^ quidem funt vclocio:i0 cafu0 in ea 63 iuuene^:? iuuene^ velc*
cioti0 cafu0 in ea q? pueri \x acddat in iuuenib9 *pueri0. f[jBt c$
facie^cadereine5:auteflfrisu0oomin50cu oebilitate cotpoti^t
cmare pbibet virtute" nutrtttua' ab opatione fua tntegra ficut accf
dit itcrit in fine vite.gt oeboc capitulo efl potu0 aque frigfdeno»
in bo:afua:autfugoebilitate"co:po:i0cu febte: aut oifpofitione;
aut fuccdTiSe ererctttj refoluett^ ^tute* taperieti^ pc:o0 Tqovocat
fld attrabfdu aqu5 frigidS ad vifcera fubtto.Sfut vapo:e0malt«fri
gidi 6; eleuantur ad co: TinfrigidSt coplerionc* ei?. %ut callditas
qrefofuitTliquefacttbumiditate0:quarecalidita0 innata oebilt
taturTfucceduntfrigu0tficcita0. &t qiicp fequif euacuatione^.
aEt qit<9 attrabit bac egritudine fuperfluitati^ in infrisidSdo pa
tien0feb:e0cuei0quebibunf TemplaftrStur. C£ tbec qd£cgritu
do quando confirmatur non curatur :tfi efTet et ingemir.efret mot
tiinsenium.
O>efignt0. Ca.to.
XTR tfti0 vtdenf fign3 alduburen tertecationi0:tnon videf irt
ei0incenfioTinflammatto;immo fottafleinuenfuntur frigi>
di tactu0.CJKt eo:u pulfu0 no eftficut pulfu0 babentium feb:e0
ctbica0 immoefttardu0 | aruu0traru0:nififc:ti0fiatoebilita0
qffi tunc incipit pulf U0 fieri freque*0 et p:op:le in tlliaquibu^a duc
nit boc erjpotu aque f rigide. e_Mt qtiqj eft vtina eotum alba fub*
tili0 aquoia.ftfunt inoifpofitionibu^ fui^ficut fenetft
C^^curationeetbicefenectuti0, Ca.tt*
Xiber quartu£ 3*en ;f .
3^~VOnadbibeturbeccura nificumnondum eonfirmata effcet
Ju^fperaturcpnonconfirmetunTcu confirmata effcfperaturvt
poftponatur perdttio paruper. C^t canon quidem in curattoe eo
rumeft calefactio tbumectatio. C*£t ejrbumectattoe funfbalnea
fm quod fciuifti quenon adminiftrentur niff poft oigefttonc: nam
H ipfa adminiftrenturfucceffionecomeftionis faciutcadere virto*
tem. C^St clvjteria facta ej: capitibusT pedtbus Tcicere contrito %
ficubuscu melle t camomill a:oe quo adminiftref qu S ttt a s medie li
biecum.f.tj.olei fifaminiTaliquantuIocteiDeben. ifjzt admini>
ftretur fricatio fuper cibationc tlac coctu cu t aptdtbus eft vebemS
iisiuuamentf eis: Ttnel eft vltimuminmuamentoeosficuteftvlti
mu in nocumSto bntiuj febie etbicl C^t omnts cibusbumect5s
f acilts p enetratfonis velocis oefcenfionis in quo n5 efl vi fcofita*
ficut a qua carnis Tvitelli ouojum foibilium tvinum fubtile odoii
ferum paruequantitatis eft vebementer conueniensets.CiSt opj
vt obferuetur bumectatio pzedicta tn capttuto etbtce. jigt mifceat
<um ea quod calefaciat ejrodoiibus Templaftris Tvncticnibusfri
candoTdbisalfjs.
CL^ractatus iQudrtus oe feb:ibue peftilentialibue:
, et que funt l;omogenea:et vanolts:et mo2btUo/
4£©e f eb:e peftilenttalt* £ap»f«
Uando acctditaert quoci oocuimuste in libio vni *
uerfalium ficut accidtt aque oe alteratione inlquali
tate fua ad coloze*TfHgus:Toe alteratione tn natu*
ra fua ad ptofundationemTputredinem:ficut fm$
fundaturaqua:Tfetet:Tputrefit.C^tficutaquah5
jputrefit vllo modo pjopter fuam fimplicitatem: fmo
—-piopter illud quod admifcetur ei oe coipoiibus ter *
renismalis que permifcentur ei:Tacctdit toti qualttas mata.Simi
liter aer non putrefcit \ilo modo pzopter fuam fimplicita tem: im*
mopiopter tlluct quod admifcetur ei oe vapojfbus malts qui per*
mifcentur cut accidtt toti qualitas mata. 4[&t quandocf eft iltud
caufa ventoiumoeferentium ad locum bonumfumosmalos eplo
dsfetidisin quibusfuntvattespiofundeTonpoia ejriccata in§*
lioaut occifanon fepultaneqttumuIafa:etfoitafTeeftcaufap:o*
pinqua loco (n quo venit.aSt quandoo^ accidunt putredtnes in in ♦
terioiibusterre.pptercaufasquaruenentus ignotaf:Tnocere fa*
ciOt aquS Taer2.|£i£t febies quidc accidStes cl aerts ficcufifit fte
ru cavt eueni§t febies colerice.1p>eftileriaies *o fiunt er aere turbi
do Tbumtdo:Tfebres in aerebumtdo funt pturiseuent^fjfUnt mi
noiis acuttatisTlongtotts fpacf j.'3n cftate vero ficca pauce pluUie
funt minoii^ euentus Tmafons acuitati* et velociotis feparaNo*
£ractatu8 quartti£ cclpijl
niflcct meliota tpa funt q feruant materia' fua\ID£* piincfpiii ofrtt
bop funt fotme er fotmi0 celi faci?tee efle necefTarittill6 cutU0 ad>
uent* ignotaf :l5 fint §d& § otrerunt in eo ali^jd non ppotttona tu$
ad c5m e(u0:imo opj vtfcias q> caufa ptima longinqua ad tU6 :et
qft faciunt neceflarfo virtutes agStes celeflest^tute^ patie"te0 ter
reflre0bamectationevebemet5 aeri erpelluturvapote^TfumiacJ
if>m: x fpargutur i iffotet putref aciut eu cu caliditate oebtli. (fj&t
qn fit aer f mbuc modu venit ad cot:quare cotrupit ^plejiSej fpu^
3 eft in ipfo t putrefitqo circudat ipm oebumiditatett accfdit calf
dtta0 egrcfla a natura:T fpargif in cotpatunc per c5m fu5 erit fe>
bii0 peftilftiali0:r c5icatmaltitud(nfbcfmo;iterftb?tt in feipf[0>
pptietat£ pteparattont0. &ge0 efit folu dt peruenit x pattentl noit
eft pteparatio n5 accidttt actio x paflto. C*Et pparatio cotpo;r ad
fllud m quofnm9 oe paflioeeftvtfint plena buotib* mali0.1R5 nul
danSfotfitan patiuturer. tllo:etcotpa oebilta ttez? pat&tia funt
erea.Sicut illa q muItipltc5tcottum:etco:p.a oiIatatoz;poro:um:
bomida:multe balneati5t0.
. tT.^>efigni0febii0pefltlenttalt0. CafS.t,
*FZ *5c febti^ efl quieta e£teri*:c5 turban^ interiWm plurimum
M-M, perden0:et;qua perciptf calidita0:r tnflammatio fottts-.tefl
cu ea magnitudo anbelit9:t eiu0eraltatio:et c5ftringif multuTcur
taf multu:etfrequentafr.T vebeme*tia fiti^trficcita^lingue.etqftq^
fit cum naufea aut cafu appetit9 \x (l no refiftif et cu" comefticnevtc*
ISfer tnterficteteu:etoolototi0 ftomacbi:et magnitudo fpleni0.eC
anguftta vebemen0:et tnquietudo:et fottafTe erit tuflis ficca:et ca*
fu0^tutt0:etperuenif inea adfincopintT c5mfriione>atfoni0,et
tendif qo eft fub b£ppocundn?0.et fiut cS ea vtgilieet moUificattc*
cotpis x tepot:et quSdocp accidit cfi ea bof bot fubalbida x rubea:
% qttcp eft veloci0 occult ati5i0:et aeddfft cola et vlcera :t fit pulfua
f m plurim5frequen0:et paruu0:etfit vebeme0 f m Dlurimu in no
cte:et quando<#accidit ei0 oifpofitio ficut bEdropifi0:etflnr*veti
tri0 colere et aliot;:et efl egefho ein0 lenis feda non naturalt*. j£t
qno3 eft melancolia x plurtmu eiQ0 eflfpumofum fetidu.
C^t efl in illa alicld oe genere eiu0 q6 liquefit:et eft vtina ei^ aquo
fa colertea melancolica: et multoti^0 enomutmelancoIi§.Colera$
veroplu0illa:etfudantfudotefet(do. C^tbeccld6febti0tncipit
cum a ccidentib9 pdicti^ cii fottitudine fua x venit re0 zP ad finco*
pim x frigu0ejtremitatu x fpafmO et alcujejjSt qfid^eftoebt^fe
btiba^ peftilenttalib' inquanon percipttegernectang^ppfqu»
multitudin5calo?(0:rn5 alteraf pulfuoet aqua magna alteratio
ne:TcuboctpfaefiinterficiesveIoctter:et befitStmedicttn effeei^
t plurimu quotS anbelittts fetet et;iifti0 x ep p:tmi0 motiunf ; n$ pu
tredo eft i& ?firmata (n cotde.
CS)e figni^ pdtilentie aeri0, Cap ,^.
Xiber<iuatttt£ ifen.fi
%f*\&i\\\e q figmficStpelltlentiS oe reb9^ curriil: curfucaufa?*
^A_/efl vt multipUcenf rbotoni x afubub in ptinciptj0autumni
t tnebul:nlindicant peftilctia indicatt$e caufe. CJStqn multtpd
catur aufter x fubfolanu0 in hentf oteb9 altquotJSt quottens vtde
ris turbi ditate" aerist x nebulofltatSei': x ej iftimaueri0 pluuti-.T i«
ueneris acrS vacuit ficcu x no pluit:tuc fciae q> ^plecio bvemt* erit
co:rupta.C1l>cftilenti5 aiit efttua' malisna mali fignificat pauci*
f 30 pluute tn vere ctt frtgote : oeide muttiplicaf aufter x conturbat
aer aliquot oteb^oetnde clarificaf poft bebdoma da vn5 n5 fupia
Yaccidit frtg? in noctetin oiecalot eltvebemest pfocatio x cotur»
batio Tcalidita0:tunc t 5 venitpeftilentia:eteri>ectatur febteo pe*
HiIentteTvarioleetbi0 firia.igtfimmter qn efta0 nonevebem&is
conturbationi0 baben^ mutatiua altera ta et 15 pteterterut in a u*
lnnoafububTtsne0 x vebi5tmTalia;eftfisntt peftilentieTalioiu.
<D£tfimiliterqn videri0 aetf alterari inoievnomulti0 vtob9et
darificaf aer otealiquotToiif fol clat*Totarbaf oie alio:r otif invc
iamtmb* nebuleq eft vt pulut0:tunctndica q> peftilentia acctden
CSigna q funt f m femiti focietatuj caufefunt.verbtgratia.vtvi
dea0 rana^ ii multiplicarhT videa0 reptilia generata er putredi>
ne i5 multiplicari:et oe et0 q fisnificai illu eftvt videa^ mureatala
lia q babttStfub terra fugere ad fuperficte terreTerire manifefte:
% vtdea^ animalta male natureficut alaUaliUi et et fifta fugere er.
nidi0 fui0 :t ire ab e(0:et fottaffe oimittitt oua fua.
CH)ecuratioibu0febtifipeftilentiau. Cap.4..
£5f ITmma curationt0ea?ericcatio.tStiUd cuflobotbomia rfo*
jCTlutiSeventri^Tojictpiarin eaad euacuadu.©t attt materia
Vfcfe fuerit fanguinea fiat ftobotbomia:t fi fueritbuote^ alf? eua
cuenf . ffj&t opj vt infrigide^ oomo0 eop x rectifice0 aere0 ipfap.
SDorno^ aut infrtgidatio ftt vt valienf fructUtfodoiiferi^ frigidis
X ef trcmitatib9 arbo^ frtgida s t tinimeti^ et roza ti5ib* vel odtbu
tioutb? fumpti0 er rVuctib9frigidt0odotiferi0 t ejcapbotaTaqua
ro.T fandali0:Troief oom* eo^ oi oie aliquotijfc x pprie cuj aqua
ro5.etoefalicib9etnenufare:rfitfuerint inoomo manatione^et
ro:atioe0 aque er it meli* %ms ?vo rectificatiSe^ oic5. C^St admt
niflrenf ei0trocifctoec|pbo:a:Trobub frigida:et aqua Iacti0 ace
tofi:T lac acetofum ablato but^io:et aqua rof .in qua oiffolutu efl
feru acetofu5 bonfi x acetu cu aqua ite?:T aqua f rigtda pfima fubl
toeft iuuatiua valde:pauca aOtjfequgtcr erbibita foztafTeercitat
caltdttatl. $[Qjb fi re0 p\on$& ad boc vt tendanf bgppocundria
et infrigid«^tf «'rtremaT plogenf vigiiieet emtrtio mZti$:etvide&
pect*tq5e!t fug ipm deuartToefc5dere:titcnecefl*eefl admintfirare
regimS trab!« caltdttatS erteri^. C^ct qn cad it] appetit9 reftauret
adcomeftion&IRa' pHmi cb$ A virtliteragiit fug iilud et comedut
vtolcter abfoluStur z viuat,/2t rrecefTec rcflaurare co$ fu% cibunu
£ractatu8 quartu^; ccljrfijV
ft op$ vt flnt cibt eoia er, acetoffet oeficca tiuie:z f!nt pauce cptita*
tts.Cibi nicp eo:ufunt iteru mali qrenocet eoy multitudo inqua*
t& ftt additto: et nocet inquat u funt malt. C*K ecttftcationi© aut pe
fhlentieg0eftfmfano0e\funtineaip.set9eft fmfano0 et egros.
C3n illa *o $ e f 3 fanoa tnrttioevt ej iccef aer:t fiatbont odo:i0;
t .pbibeaf ei* putredo cu cjcttcp re ftt:et rectificef cum £iloaloe»cru>
doetambzat tbureet mufcboetcoftooulcitfto:acet fandara>
ca t afla % garicftus t mafticet gluttno albottn x laudano x tnelle
x croco x bucbu et cupttflb x iunipero x alufm* t laurot ctpj0 t fqut
nStot fautna t acozo t galta t amtgdali0 aman? et aflaro.igtqm
£$ fiut er iftta coooftta:t afggaf oom9 aceto t afla. CScom fanoaf
Vero t iterum febticitantea t egro0 eft fufTumigatio cum fandalu*
t c3pbo:at co:ticib9granatO£t mfctto et mali0 ctdontfst bebenct
x alfegi veiaU:el:engt t tamanfco et rtbe0:t op3Vt multiplicef fuft
fumigatio. C2>egferuattonepefttlentie. Capitu.f.
O1|>o:tet vt egrtrab&tur a cojge bumtdttates fugflue; et incli*
nef regttne* ei9ad ejriccattone ejc oi m5 1 er mino:atoe ctbt.THi
nejerdtio.£>p5cf7ivt no admmiftretur.lBecpbalneu^.lRecpvina
TFUc$ roleref fitia.jSt recnficef acr cuets q oirjm9: et oeclinet ctb*
ad acetofa:et mtno:ef ereo:etfitcaro q adminiftratur oecocta ttt
acetofia.et fumaf oealbebeltalcbaristalmofosfactis cu aceto
x abfcp aceto cu fumacb et acf agrefte et ac{ Itmonis t ac^granato^
t codita tn aceto iuuatiua funt t ppue capparts aceto jdita: t al>
gelemabin ey illts eft q coferut t piobtbEt ab eis putredtn&t oe il
lts$buser^fiteuafto;eftadmtntftratiot£:iacetmitbridatiaif
eS cu reliquo regtminebono:et oe medicamtne facto e$ aloet croco
x mytrba f uma tur omni oic circiter.$.i.qfrt eft iuuatiuum.
ODevariolt0. Capttulum.6.
g^l tJandocBaccidttinfangumeebuUtttofmfemita' putredt>
\*£*-ms cuiufdS oe $ht ebuUitionu q acctdut fuccis;et talta c}des
accidStta fiunt g e3 ita vt pte0 eo? abtnutceotfcernaf .^JSX oeboc
eft cuiua ca eft res quafi naturalt0 factcs ebulluionc fangut'0 qua
putrefit ab eo illud qo admifcef ei oe reUqutja nutrtmenti f ui me>
llnialts q6 efl in pgnatione:aut generaf tn ea pofl illud t% cibt0 fe>
culent xs t malt0 oe illta q ra rtf icat fubfi§ti§ eiua; t factut e5 ebul>
lire oonec ftat ei fubftStia recta fo:tio: p:ima t magi© appar?0;fi>
cut tllud qo natura efTicit in fucco vue tta q> rectiftcat ipfum facic
do vtnu fimtlts fubfiatie:t i5 putruit fpuma aerea et fer terrena.
f£Mt oe boc eft cut9c§ efl rea adueniSa eptrinfecu^ ebttlltre facien^
occulta q permifcetbumote^cufanguinecomirtiSeeicifiete tn oif
pofittoe ebutlmois et ftattoni^ fub fole:ficut accidit apo alteratto
nem tpia t pp:ie vert0 ab eo qd gtinet ei oe qualttatib9 et o:dine*
C^t varioie <)di et mo:biUua funt oe fumma e^ritudinu adueniS
ttu; % muliiplicanf in focceflt5e auftrinozu qn muItipUcaf eo^ j^fla*
JliberJquartUB* *£&•[«
ttd.lDCt coip' ctde* varioli0 6paratu eft iU6 qo eftcalidnt b&idu:*
?turbate btiiditati0 jpptieqo parttier. trabtt oe fangufe g flobotbo
mta. ICiSt 6 cibis furtt cibi c\ faciut cadere i variolasveloctter.i p*
piteqn n5 funt ?fueti:r ad tniniftrSf fup coa medictne:* cibi calefa
cictes ficut iac.t pptie ca mela? x equap cu multu replef er. eis ille q
no afluet9 eft eis:oeinde bibit vinfi pRmuj aut medianas calidas.
C#t variolejqdeTunt c|fi mod9o;da crilte. CDEt pl'tmu ^de acctdut
variole infantib^oeinde iuuenib':? tmnotaf eap euet* in fenib'nift
l>ptcr cauf as fottes:! [ regtonib* vebem&i^ caliditatis x buidita
tis;% ea? eult9 1 cotpib* buidis eftplufq* ftt ipfap cult9 in cotRtb^
IIccis:T eap euct9 tn vere pl? eft cp ipap euSt* in bveme:T poft ver iti
linclautuni t pptiecu pcedtt eftas calida Tflcca t fuerit ille autun^
caltd* t ficc^C^t variole n5 accidut in cute folu x in eo qd fec\! illd
So app.et;tmo acctdut tnoib? mibiis fiTtU5 p.ti& apgenttb' toccuU
0 ita cp velamtnib5' x neruf0. <Rj&t qn appent vartole factut icur*
rcrc pturitfuoeindeappent rea ffcut capita acuu fiTia milio:oeinde
egredtfi! % fplenf fanie:oeindeeuacuanf x fttit crufteoiuerfo» colo
ru:oeindecad&t. CMt fottafie gmutani: variolead flegmonfcT efTe
retadoubellatiq aggregatfante.C#tplimu4de"cuappent bnt
colote flegmoni^. tlerutn qnqj egrediunf f 5 colotes oiuerfo^ cine
ritie x violacce x nigrc. {LUariole eift funt fpc^ x colotea.TBS oe tis
Xunt a lbe;T oe ei0 cttrine:? oe eia funt rubee:T oe i\s funt virtdes:*
fce ei0 funt violacee:* 6 et0 funt ad.nigredineoecltue0.iStvtride0 \
dlx violaceefuntmale.Tquatopl9 addif oeclinatioad nigredtnS
tSto eft oetert':? cpto pV funt oecliuiote^ ad tllo tato plu0 f unt 00
cIiuiote0admaltti5.C^talbe4d6funt meltote^ et pptie qfi funt
pauct nueri:magne qjtitati0:facili0 eyit?:pauce agu1ite:oebtlt0 fe>
bti0:T videbi0 febte" minui cu eap appittoe tipfa^ e0refTt5e:T l frn
cipifi epit" earu in tertio x qd ei apptojtmat. fSJ&t poft tlla0 funt al
be magne pluri0 nuerii)pinq abfcp ?tinuatioe.1B5 ille q ?tinuanf
adi nuicc^ ita vt 2tinu§t i frutto magno carnia bnte^ latera aut ro
tundZ fotmS funt male.iBtfiTr itcy oupltce^masnci v^trevni^clru
cfl variola alia.C&lbe ?^o gue oure x»pinque oiffidli^ mtua I5 fa
ci$t eriflimari in pncipio rei falute; tn timef inds <p oimctltt? fia t
ca^ maturatio;T ftatcu et0 mala oifp5 egn:Tpuentatp ea^ ad pdt
ftone:qm c5in et0 eftgroflttudo materiei.dJ6toefpebu0 malaru
timo£ofaruqpleruq?interftciut;funtillec[ru5 oiuerfificaf egrdTio
n5 qno^ appent:qitcpoccultanf x pptie qn appentvtolacee x fin* tc
naces quan opatio n5 cefiat a oebilitate ^t utis x viridtftcatione
mcbti x nigriftcatiSe ti9 pdut:T fi viridita^ x nigredo c^b9 fuccedit
refudatio non factuntcaderevirtutem:immoadditurcumei0Vir
tu0 n5 funt mottifcrc:fed fottafle cadere faciunt in vlcera et cj cur
runt curfu toy.fjy&t vt fit fcoeinde variole faluiu0 dt$vt fint va
rk>leptecedgtc0;oeinde afequatureasetacridatfuper wUbiis*
rfractatue quartit& cclpiiiu
C^t4lUjd ^dcqo plurimu cofidcrareop5 in dfepatientts varfola5
eft eius anbeltti):itpfiusvo£;n& ipa ouo ciiremanet bona:eft res lal
ua;?cti5VidtrtsanbeUtu pattetisvartolas coufcquet&fimiliter pa
ttetis motbillu;tuc er iftima cafum $tutis;aut apoftema ogapbtas
mans.3)eindecuvidesfitim vebemltc fiertt anguftiaafftduat et
ca q apparet tnfrigidaturTvarioiax mo:bill9vtrides fiunt tuc »5 g>
ciptt egcr moiUT fefttnat illud fivariole fuertnt oe gcttere earu qua*
rumtcgrtiuoTapparitiotardatur.OSt piurtmieo2,rqmo:iunt p.va
rtolas moziun! ptefocati ej finatia.ictquadocp mouunt per cafuj
virtutto cum rafura inteftinotunu ftu£uventrts.C*£t cumvideris
vioIaceasoevarioUstmoibtUoptofundari;tunc fctascj? fuperue*
ntet egro fincopis.*Et quaudo fefttnat ad iningendum f anguinent
Tfuccediteiv:inantgra:tunc eftmottiferumptectpuequadoeft il»
lic cafus vir tutis. i\JSt flujus ventris vtrilts fanguineus aut loti
uus noncuincafu vtrtutissalbumera eft altcjd oevariolis z mo:btl
lis.CSt multotics cjdevariolaturbomo ouabus vtctb9qu3doag
gregatur materiaad efpellendum bis.$T itt colousplumbtm funt
vartole quarum botbo: in facie z pecto:ezventrefunt plufcp tn cru
ribusx pedibust funt male? figntficant materiam groflam queno
eppelliturad cptremttates.
CS>c fisnis apparttiontsvariolarum. Ca.7..
g^i 1Zando<$ anteceditt apparitioncvariola;zooloioo:ffap:u»
V-&*-rit? naf;;Tttmo: in fomno;tpucttovcbemes tn meb:is cotgis
Tgrauitas comunis:Trubedo tn celo:e facieiT oculi/t lacb:^me: wn
flamatio;zmu!titudoaUcu:tfaltuscuconftrictioneanbeIit9:rrau
cedovocts:z groiTttudofputi;tgrauitascapitis;T oolo: capttts;et
cafaca m; xc\ icca tto o:is:tanguftiaT oolo: in gutturer pecto:e: Ttre
mo:pedts apud refupinationemetoeclinattonemadipfametcunt
boc toto feb:isconclufa.
C£>c mo:bil!o. Ca.8.
CS ^tasq? mo:btll9omnis eftvariola colertca.^t non eft otfferg
CJtia tnter ea ambo in plurimo reliquagotfpofitionikniftq: mot
biU9 eft colericus:et q? ipfe eft mino:is quatitatts et quaft ipf e no g
trsfit cutenuet noneft eialtitudo oequa curef j)p:teinpncipiofut
Uartcle vero tn p:incipiofueapparitionis efteminentiaet altitu*
do:et motbiilus eft mino:variolis:et minus accidit oculo cpva rio*
ie.C*Et figna apparitiois ei? pjtma funt figms apparitfois vario
larum. tierum lacb:vme in eo funt plures;et anguftia: et tnflatic*
vebementio::etoolo:oo:fi mino: quontamcaufa eiusin vartotis;
cft repletto fanguineaet eptendens venam pofitamfuperoo:fum.
lBamgeneratiovariola?eftpptermultitudincvfanguintsco:rupti
% motbilli pptervebemfctia' malicie fangutnisco:rupti pauct.OSt
moibiU^mplunmu egredif fttbito:?varioleali44poftaliquid«
Xiberquartus: ^peity"
CSDcfi&nisfaluttsetus. Ca.jfe
BZJnt ficut figna lalutis variolarum.nam itle qui eftvetocis j»
cefltonist appartttontd t maturationseft faluus: tourus et
Viridtsvtolaceus eft malus:tqut eft tarde maturitatts frequetisfm
copts«au£pf»eeftpernitiofus:etqutoccultatur tterumfubito eft
malus faciens ftncopim»
ODecura. Ca.id.
Ol^oitet mvartolis vtinctpiatureterirabaturfanguis fuffi*
cteuter cum conditiones fuerint:t fimiliter fi mo:billusfuertt
in repletione fanguinis;tfpactumtUtus eftvfcp adquattuo:, C^5
quSdo p:oceduntvariole:non opj tuncvt adminiftretur flobotbo*
miamift inueniaturvebementta repletioms:etoominiummatcriei
cuncenimflobotbometur cptttatequa ejiccet:et conuenientius qui
dej quod in bac adminiftratur egritudine eft flobotbomta et fi flo
botbometurvena naficonferttuuam&umfluptsfansuinis nariS
ct tuenf partes fuperiotes a malitta variolarutmet eft facilis fuper
infantes. C*£t quando neceffaria eft flobotbomia et non flobo*
tbomatur tterum cotnpletur et timetur fuper tpfum cotruptio ertre
mitatis:et ftmiliter timetur qu&docp fimile illi fuper illum cuius af
flduaturetttncttoetventerfoIuitur.C^t op5 vtfiattneis cibatio
m primis cum eis in quibus eft confottatio cum repercuflioneet e£
cincttone abfcp conftrtctione nature et infpiffa tiont fanguinisficut
quod fit oe iuiubiscum tamarindiset cafliafift.et cum eo quod fit
n oacttlis immaturis et er- lentibus pzeparatis et iffidebegi et lenift
catiovebemes:et fimiliter opjvt fint cum iftts tamarindi et que eis
conueniunt.igt cibusfactuser, cucurbita etmelonalrabimimmo
opottetvt fit natura lenis in principio:et fit intentio in cis quibus
lenitur tamartndt:et fi non obedit cum eig addtf fuper cos firacoft
cum facilttate et cautelat tereniabtn:aut infufio p:uno:utn:et con
fertqu5doc£ftin potuoetur in p:incipio apparitionisveftigio:um
Variolarumpondus.5.itj.oe rob oactikuum filueftrtum CU5 vno oe
f rocifcis campbo:atis:et firupus oe oactilis immaturiseftvebeme
Ctsiuuamenti inbuiufmodibo:a.CCum ergopertranfiertt egn>
tudo oiem fecundum et inciptuntvartole tunc apparere:tunc fo:taf
fe crit infrigidatto cauf a errotis magni:e£eo q> retinet fuperfluita
feminterius etoelationeeiusfupermemb:ap:incipalia;t fottafle
flonfiteispofltbilep:ocedereet apparere: et acciditinqutetudo et
fo:tafleaccidttnaufea.3mmoopo:tetvt iuuenf fuperfluitates itt
bmusoifpofitionecumeis quefaciuntebulliret aperiuntoppiUa*
fiones ficut feniculumet aptum cum juccaro: etfuccuseo:um; aut
oecoctioradicum et feminutmet fo:tafTeodo:atur aliquid oecroco
etaquaficuumeftbonavalde.ficusenim funtvebementis ejpuU
nonisadefterio:a:etilludeftvnaoe caufiseuacuationisa nocu*
m m to ea rum, C£t oe illts quc conferunt valde in buiufmodt bo*
STractatus quartusl ecljr*:
ra efl vt fiim5turlacccablute.5.v.lftiuq:coitic3tfl9.5.t^ otflgAgS
ti.5.itj.oeinde coquStur c&lib.^.aquevfquecl remaneat quarta Ub.
Vniustoef in potu. C*£t oe illis q funtvebemctia luuamfti ad facfS
du apparere vartolas eflvt fumaturficuuatrina^.vtj.l&iu cycot
ticata£.3.iij.lacce.5.tf|.ozaga8att kminie feniculi ari.3.1!. oecoqu$
tur cu lib.^.aque oonec remaneat ejea fere tertia « colettoetur in
potu oe ca. e jrpellit em caltditate' a gtib^ co:dis:t jpb ibet pulfu) cot
dis. C~€t op^vt no a ppzoyimet ei in bac bo:a oleu aliqd ofno:t cpj
Vt regaturt elongetur ab aere frigidot jpptte in bgemett fiat cu iU
lotllud q6ftt cu fudate;fri£U0cmxppilatpo:o0trcdiref3cit matc
riasretrojt multitudo potus aque frtgidecu niuetinteri9 in oomo
Xiti mala funtvalde. *£t fottafle flobotbomia eft mala pptcrea <p
rcpelli tt couerti t 1 116 q6 pcedtt: cjre caueaf poft ouos oies aut tres:
etquldoaccidit er^ooperturatcalefacti5ecwafiflncopis:aut acd
dit flncopis:tuc neceflariu efl regimen aerts b\ attrabif t reuertt ad
cdoies ca>bo:etfandalo:?:tfin$ruertterxufatio qutn oetegatur
co:p9 oomuivctt aut aere frtgido paulatim fiatt flmiliter qn adtu»
tonu eftcu calefactt6e aut oimiffioe infrigidationis. C*2t qftincH
piut epretnon inuenitur cum ejritu carum alleuiatfo immo inueni*
tur caliditas inflatat Itngua ad nigredinemoecliuis:tunccaue nc
calefacias.C£top5vttu altenesab babentibus variolastmotbtf
lum empl a ftra tio nem ventris: in boc entm eft timoi conftrictioni*
a nbelitus fubito:t q> accidit flurus ventris malus et mtctus ifan*
guints. C^t in fine eius oponet vt conferuetur natura: et cibetur
loco Ientium flcut funt lentibus elijra tis oua bus eltr. a tionibus cuj
renouationeaquctlocolentiumaima^arcum tamarindts tlenti*
bus frigidis acetofistaqua granatotum et fumacb et asreftatbis
fimtlibus. C<Ji>edictne autem ingroflTantes fanguinemtinfrigtd$
tefl eum pbibentes eum ab ebullitione que ininitioptetipiunfcfunt
flcut rob rtbest agrefte et aqua fructuum frtgidotum et firupusal
co: i ptopiie et firupus aitelea et firupus oe iumar.et firupus quldS
alcoti babet oefcrtp ttones plures quasot jrtmus in a ntidotano.tot
cetnus bic oefcriptionem fottem mtrabile5:et eft illa que fit cu aqua
lactis acetofl iterati:etvirtus eius eft vebeme"s valde. C3>efcript io
bcc eft.Summe rob alcoti.partes oua0.fi antem non fuerit tibi pte
fens accipe alcoti et fac ferrare ipfum:t acctpc fcrraturam eius.aut
mole ipfum ct mifce molitum eius cum mcdtetate f ui oe fandalis tn
sceto otftillato:aut in aqua acrefte pure otebus aliquot:ocinde oe»
coquatur in eo oecoctione cum facf litate cu3 ion gitudine oonec oif
foluatunoeinde en>:imatur,ct fumatur oe fucco:ctquanto acctuj
autaqua 'acrefteeftplus tanto eftmelius:oeinde fumatar aqua
adog abftracto butpto mundificata a fua cafeitateadog autcum
colattone vltima quefitoimittendorefldcre:autcum oecocttoncfl
cut eft oecoctio aque cafei oonec feparctur aquofltas;ocinde ftsataf
XiberquartuB* ^en.f.
rarina otdei et fia t er ea et aqua lactts acetofi focatet f\ a t acetofuj
iUudfoca;oeindecolef:poftea fumaf illud foca:et fittn tooefubtili
aqua ot.ct fiat acetof um:et quato plue itcratur ta" to c 11 nuli9. Su*
mdturergooeeopartes.v.etfumat aquapiropoefenitaqua cv,do
niotum acetofo? plunme aqueet aque granatoui acetofounaqua
pomotu acetofoift plurime aque et a qua ai$arur et aqua lunonis et
aqua ptunotu acetofopt aqua oactilom tn pnmts cum inctpiut ap
pareretejrpteifo? et aqua alcoti recentis et aqua mototum oe fent q
iton matut ant ur inttgre et aqua cbt^fomiloptmmaturopet aceto
lou et lucc» acrefteet fucctribc^ et fucci p:eputtotu3 vitis et fucciro
fe perficc et fucci nenufaris u fucciviof.omniu an.terti§ partisvni*
ct fucct acetofi tatis citrt et fucci a cetofi tatia cit ra gult aii.ouas ter
t ia s partis vm9: f ucci «utadri et lactuce et foliop papaueris b umi >
dix endiuie et poitulace afi.quarta" partisvnius fucci foUopfaucu 5
foliotu malo? et folio? ptroui et foliop aljarur et foliop ro.et folio»
rumvirge paftotis aft.quartam partisvnt9;fucci berbebgiciet ro.
ftcca^ et nenufarts ficci f ucct berbens ficct et fe.endiuie et le. lactu*
ceet balaufttaruet nenufarts an.medietatcm occime partis vni':et
fucci mente bumide f efta m part is vntus: et fucct berberotum bumi
do?medictat5partisassregentmedtcincetfucct:etcoponlturfu
IjtgneetponanhneisDetctib' gtesqtuoiet oeotdeoejcozttcato
partes.tj.etoefumacbpartes.Uj.etoe srantssranatoppartes.il}-
ct oecoquatur oia ad ignc oonecremaneat medietas;oetndeoimtt
taf oonec tnfrigtdef et cofrtcef foitf ter et colef :et fumaf oe c§pbo*
raadomnepoudus.ccc.5.pondus auf.i.et teraturc3pbo:a etpul»
uen5eturfup radtc6cucurbiteautkimie;Tfundat fug ca medtcina
cufactutate.oeindeligetur caputei9curevebemetis fottitudtnis:
oeinde ponatur fup. ptuuas oonec fcia tur q> fojfita feruet % concu ♦
tiatun ponaf imvitreata x ftrtngatur caput «"vtno pdatur capbo
raTluteturetDcflsei^fitvfc^ad^.f.C^ oeboibus efta,ponit ln
ca f pice et jinjtberis et femims fentculi et a nifi utpen et piperispar
tesequalesfcomquantitatemqueeividetur. IDCt quando egre*
diunturvariole cutn complemcnto et gtrafi t feptimus et apparet itt
eo maturatto:tunc neceffeeftvt rupaturcum acub?oe auroet aufe
ratur bumtdttascum coto. tESalttto aut neceffaria effci cu volue*
ris falire; tunc elonga falitione" ab eis quas erupiftioe magnisoolo
rofts ef ppinquo.3ilud ethfacitoolo:e.3mmofali illasquefunt £»
ter eas: zotmitte claudes cum eovt§ ozificto? fuos oonec fug&t lale"
luutmtnon fali&tur ante complem&um mat ura tionts.3 Uud enim
fottaffefaciet accidcrc oolotemvebementemt apoftema: % falttioe\
demeftresqueeftnecelTarta poftqj maturatur. etillud quidem fit
cum aqua f alis in qua virtus eft croci et ft aqua tUa efl aqua rofa*
tunceflmeltus:et aqua in qua occoquunturtamarifcustlenteset
rofc ©emde faluur eftvltima,£t jpptie fi ponutur iterutn ea capbo»
Stoctatus quartua: cclptj.
ra et fandali.bec em falitio maturat etejiccatt facit caderecfi ve*
locttate.zSt furTumigatio cn tamarifco e tuuatiua valdciBt in bte
meop^vtappltcef egerince7loniertamartfco.j£tqn>ariolelunt
vebemetis bumtditatiauiic neceflaria efi fuffumigatto cu mvttot
folij 3 eiu?.£t oe regimine bono apud maturitate variola» parua
rum t magn5 voluta te epcca tidts ea^ cft vt oonniat pa tteavarto
las fug fanna njt t milti et oidei et fabap.Jgt magts couenicns eft
vtpouaa tpam tmpletione' culcitreq fit rara in qua pcnetrct virt*
ct folia cuptdTt funt bona in boc:etoleu malucfttn bac bow.qfn p
bibet ejiccationemiSt qn incipiiit variole ejriccari; tuc 05 vt Unia*
tur fuper ejs.JEc medicmts pdtctis cii ^tute crocuiSt qn accidunt
ef: variolis vlcera ?fert vnguentu albii et ppiie gmijtuj c6 aliquS
tuloca>bo:eTrafuraradtcucanecuaqua rof.autrafura venarfi
arbo:is falicis aut arbo:is afcarur.jgt qficn cofert vngu&uj occc
rufa t Utbargirio:T qn funt in nafo crufte^fert ceratu$ factuj cu$
oleoro^.purocu ^tutecerufeTcItmteit adminiftranoalicui9 otei
poftejtccjtionaz apud vlcerattonemeft bona apud ejiccatione*
quidem cu eo qo factt cadere cii vclocttate:et apud vlcerationfc p:o
pterea q> ipfum eft matcria emplaftriT vnguenti. Ctlnguentum
quidcm rubeum bonum eft ad vlcera variolarum.
C2>cobferuationc memb:oiuetoefcnfionece:uma nocu*
mento variolaru et mo:btllo:um. Ca . n.
mCmbta q op^ cuftodiri a nocumc"tovariolaru funt:ficut gut
tunetocul^et gtes fup.io:eo nariuetpulmo:etinte1tina. bec
cm mitoa funt tUa q vlcerant Jf o:tafleetnocul9oeftruif et fottafle
accidit in eo albugo.jn gutture *o fottaffe accidit pfoca tio:et foi
taffe accidunt vlcera q pbibentoeglutionein meri:etfo:tafleper*
ueniunt ad bec vtfit tllicconoflo j>mtiofa.3n fugto:ib9vero parti
bus nartufoitafleaccidut vlcera q ftringtit meat?odo:atVJnpul
monc aut accidit fo:taffe e£ botbo: variolaru et moibilli pftrictio
anbclitusvebemes.£tfo:tafle faciutcadercin ptbtfimcu vlceraf.
3n intefttnis fo:tafle accidit ejrconatio cui fuccurrere eft oiffictle.
Coferuatioaut ocuumeltouft vt ftat alcobol ocuio cualmuri et
aqua coiiandri et aqua rof.in qua lam pofitai funt fumacb t c5 *
pbo:a ppiitin p:imo oie et cum almuri folo. i3t fifr ftat alcobol
cu alcobol nutrtto ec aqua co:iSdrtT aqua fumacb pofita tn ea cS>
pbo:a.£tfuccuspulpegranato:umeflbonu0iteru tn pnncipio.
CCii *o apgent-.tuc facere alcoboUO aq rof.et c5pbo:a l magi*
2uemes.i5t otctu^ eft cp facere alcbobol cu na pta alba eftbonn in
boc .&t olcum oe ftfticis efl oe eis quib? vtunf multerea in regione
noftra pofl vartolas t euentum nocumentt tn oculo x eradtcat caU
ginl fi fuerit t rectiftcat ocul&T collttiu albu^ eft bonuva We apud
apgitionebotbo:.CCoferuatio autonstgutturiseficut fuctto
granatop tfuctiograno^c^inpnncipiot fuctiomo:oj oc fceni
Xfber quartus^en.)*
et gargari^atfocu rob toyix pptic qft squeritur oe Doloie in ei*
lEt tuc op3 vt lambat ocrob % eo? ali^d pofl aliquid.Sed fuperio
rc0gtC0 narift alepttbimatioeepnemitbeet fandaliset robagre
fte ct accto:ct odotare aceta folu eft vebemSti^ iuuameti.3n cofer*
tiatione vero pulmonis n o eft q> ftt (tcut loboc ct lenttb9 lcue cu fe*
mtnepapauerw.Ontefttna aut plurtmu4de*op5 vtoferuenf poft
incepttonS cii ftipticia:t cfi tnciptt folutiovetris inftnc egritudini*
curef cu troctfcia oefpodto in nbes % trocifcts oc fcmine acetofe.
0>e eradicationeveftigiopvariolarum. Capitu.12.
IWbocquidSloquemur vtce alia cu loquemur oeoecoctione:
nuc vero otcem9 tllud q&eft magia auentcs t magie prtnen^:
tt oe eie que eradicStveftigia variolaru iteru funt radices arudina
t farcocolla ct feme' melonis et coiticee et* eciccati ct ri$i ablutii et
aqua otdet t albumen oui et creta rara vel lutu et litbargirtut ?uc
caru taba r«t t amiltt t amigdale oulces t amigdale amare. <£ J2t
oc olri? oleu oe Ulto et oleum oe ftfticts et adeps aftni et oleurof.et
cl funt ei fimilia.lEt aqua que fit in vngula camelwq alTa tur:eft vitt
ma.C^toeillis q iunt fottiota cft fpuma maria tlapisptpertst
coft9 et ammoniacut tbus et fapo cu bauracb etofla vetufta adu»
fta ftmcn rapbani farina rapbani enccati ariftologta lupini. jgt
oecibts rccttficantibus coloze plubeu funt granata oulcia % cicert
vinubonuvttelliouopfotbiliuiuagallinet alcbubugl t aldurari
impinguat. |T>St opj vt alTtduet hns ea balneattone.|D£toecom
pofitts eft vt fumaa ofliu aduftop t ftercons ouini antiqui oftraco
ru nouo^ et amili et feminis meloni^ t ri^i abluti t ciceris oim aft.
parteB.j.T granop alben t luptnop ct cofti t ariftologie longe oim
an.partes.v.etradictsarudimsficceptes.^.fiatej: eis epttbima
cu aqua melonts autcu aqua cucumerts filueftris aut cii aqua o:.
aut cuaqua faba?:et liniaf cu eomeb:u:et abluat tn manecuoeco
cttonc vioF. CESUmd.Oftracozu nouopofliu atiquom radicia arti
d tn is pfice a mtllt fcminie melonis ri^i abluti granotu^ granatotu
cofti gte0 ecjlc0 ej ei0 gumcra t iteru lupintt cicer nigru linlaf cum
ct0. C3Defeb:ibu0apoftematum. Capttulum.13»
I2lmfciuiftioifp5ne0 febttuq fequuf apoftemata apgentta.
€t cp funtf mplurimuoegiiefeb:iumDiei:cu apata tfta fm
pCtmu no gueniSt ad cotnifi cft calefacttoe fua abfcp fua putredt»
ne:t plurimu c\d5 bo? c a caufis {>mitiui0. Cfi aut gucnit putredo
eo? ad cot ppter fuS ma gnitudinc aut pptcr fu5 ppincjtat€:fit fe*
btt0 fottalfe no oe gne feb:i0 oiei.JEt plurtmQ qdc finum bot; non
fit ntfi a caun^aiicedSttb^cotpotctsi rcpletionaltb9crudi0:t qncp
ftut ef vlcerib* ad q attrabunf materie maligne t retinenf in car»
rtibuomollib9. Ciebteo aut? quc fequunf intrinfeca apatafottaf*
fenon fiunt er appltca tione calefactioni0 a d cot fmt putredinc.
' €fit vcbcmfttowquidcm febtes ftuntab apatibus intrinfccitf
£mctattts quarms : cclppfu
^fi funt er genere beriflpile in quibufdS vifccrib* x crte"dtf ootot et
fitf 0infl5matto:Tflgnific§t ea ft$atioe0 permir.tt5i0 colere pKmc
cu fangufneT becapata Intrtnfeca funt flcut apata cerebti x vela*
minnti9 x fomacb auri0 et gutturi^qtiqj x in velamine q& fequir!
pectu? t epatet rbene etveflcea et matrice et inteftini0T ej funt eta
fiFta. CCt oiuerfificanf febies eo^ in vebem&ia et oebtlttate f m
ppinquitat e" co:dt0 et longttudf ne". fr/£t eop itep febtee Q funt itt
mgbtts carnofls eft feb:i0 vebeme"tio:.tSt eo? feb;e0 $ funt in p3»
nicuU'0:Teo9flmilibu5 efloebilio: iSteopci funt in virinitatearte
riasfebtis eft vebeme'tiot.j6t eop q funt in vicinitate vena? foluj
feb:i0 eftoebitio:.0&t n6 euacuanf ifle feb:e0 a periodis f m ma»
teria0 q effundunf ad apata ea?.pertcdi n$c$ eanfuntf 3 gfiatfo
nl eap t f m motu tpfapjet Pm attractione? calidttati* etooloti*
0 d ea.ZlmeuicB efh bumo:i eftperiod* q flbi c5uenit.
C£t fria0 q? multotied fanatur apa tn pleureflT altj0 et remanet
febttetT flgt tuc q> mudificatio n5 acciditOSt ifteqnidemfeb:e0
qrtcp i>tong5tur t gducunt ad etbicaraT po:ie quSdo apata funt
tn epate.3lle vero quc funt in velamimV cum confirmantur n5 ej
pectantvfcpad etbicam.
C"2>e flgni0 eotum t ipfarum tudtctj*. Caf>.T4-
GHm feb:ib> er. apoftematib' tntrinfecis iuentunf trce fpts fl
gno£ et accidentiufc$.S>igna t accidentia flgnific5tia mem
bm inflrmu:et flgua ct accid&ia flgniflcStia materi5:et flgna t ac
cidetia flgnificatia oifpofltion5infirmi.C1^«nta aut figno?; fpe*
cie0 eft flcut putfu0ferrin* etoolo: pungitiu* apoftemati0 in par*
tibu0pecto:i0:Tflrrtuffl0 flcca inp;imt0etbuidafc*o.T&; fnnt iU
Ii0 flfia oeflgni0pturefl0 flgnificSttb»a$ata in etib9pecto;t0:T a*
fummu oolot t grauita* in mebto:et efl caltdt'relife m5b:i0 addi
ta calefactiSe no ?fueta.€t flcut fpafm*qfn ipfe multoti&t aflbcia
tur apatib9ealidi0 in mSbtt^ neruofla. CSpc0 vero fc6a eftflcut
fignificatio vebemetie feb:i0 tertianeflgnificat cp materta eft cole
rica. fT3criitta ?v 0 infirmi funt oifpoe^ que indicSt ei' falut&a ut
indiclt f pfl9 tnotte. ©6t m?b:a §dl occulta oiuerflfieanf in faci^*
dofeb:e0T redpi5doea0T perdurationlea^T ipfa^iperiodtacf tn
magnttudine eojjinfeipflstet magnirudtnS venaseo$:et fc6m ml
bta fua .IBam in m5b:i0 tntinfecf 0 funt dj funt j?pinqua co:di x ve
bem5ti0 coitati0 flcut vetamenT polmo.£t oe ei^funt que funtlS
ginqua a co:deT oebili^ c5itati0 flcut rene^.^fpfl efft n5 femper fa
ciut ptopter af ata fua feb«0 fotte^ necp 5tinua0.£tmultoti20 ^i
dem funt interpollate t funtoe genere febttu ?mirta9 x feb:i5 ter*
tiana9etquartaneetquintaneetfertaneetfiutcaet0rigo::Tbot
ripitatio:et ambiguu fit etTe ear0 : x flgnificat ea0 grauita^ in toco
renu et in partib* alcbatin etoolot et pptieta0 caltditati0 in mg>
bio maio;i0c5fueta. Cfiaut aggregat in memb;o vt flt pnmum
fb m
Kiberquartus, -^en.j.
p:t ndpali aut foitia c5itatte efi eo aut vebementia fenfuat eft ncr
uofutmtunccfi vebemetta febtfueomttantiSapata eiua aecidfit d
inquietudo magna tfpafmus:etfo:tafle comitanf ipm accntiaep
tranea ficut apata matricfa.Sffbciaf em ci cu febjc fodatoolo: cer
utcta.CCt caliditas o\dl qjuia infl amef in ets apattb9tn no eftval
de vebetnftia acuitatis ficut eft tn caufonide nift fit res magnaret
caufaifieoeflantputredonoeftfparfa nec^mota ad erterio:a.<*t
pulfus d;de* in tebtib' apatfi intrinfeco? eft pulms febttS putredf ♦
nia para» in piincipio velociaoftrictiots apud fta tmoeinde magni
ficaf % fit velofT fptfluaf m mRnfi t materiS t f m qo fciuiftt: oeTde
crit vndofuatferrtn9 tfacies f m mftnSin neruofltate tcarnoflta
tefua:etviina fmplurimScftad albebingoecliutat paucitatfc titi
cture ppter oeclinatione matertei ad agaf mqo fciuifti.
C2)ecura ea£. Cap.K.
GZJratio barfi febiiS eft curatio febtiS acutas poft curatto nt
apatu.Ttadtr ein in etaeftcura apatiacuobferuatiSecurefe
b:iaocinrriffidati6etbumectatioe.Ct in eta feb:ib*n5ocedif po
tua a q frtgide nt<$ introit' balnet. ££t ft fuerit a p a berifipila I;
vt ftat pontio rerfi frigidarit infrigidatau actu oe fo:ta fup u5mfl
cut fucc9IactucetfempuiuetpottuIacecSaltqu3tulooefautcb o»
dci albi q rtne ceflatfoe infrigtdenf fup niuetpermutenf Mt fcntafc
fCBmifcef cueififoleuompbacinn aut oUB rotf .lgtfi c5ederitlactut
cas ablutaainfrigtdatas ptrifit et iuuaf cfi eia.
CDt oifpofttiSibua feb:ifi opoflta?. Ca p .16.
HCbica qficp?ponSf adfoice\Cifa*tafle.n.pponBf e? eia fp&t
tngrcdietea in gna el5gata:ficut ?pofitio feb:is etbice cfi fe*
bte putrida.C&t <qnq? ?ponunf fpeeies er. cis in gneprtmo ?uent?
tca:ficut efi?pofitiofpecie^feb:i5putredinia:f!cuttertianaicu fleg
matica vtpotcfebtts nomtnata bemitrite9t flcut ^pofitio febnum
fl £ a tS. C£t qncfJ aponunf oe eis fpedes coueniStea in fpectetrtcut
2pofitio oua^ tertiana»:et ouae quartanas:et triu quartanas.
JLtuarcfmt oue tertiane in apparitiSc oifpSis f m parorifmos fleg
matfcet tresquartaneinporifmls flegmatice.^tqncp ?ponutur
trcsoefeb:ib' tertianis.&t igif fueritf m coalterationfcerit paro
rifm* tn oie.itj. vebemltio: qfTi pttnet ei period* otei piimi 1 1 ceprio
oiei tertfftfirr inote.v.igt fimilat bcc bemitriteo ficut opofitio oua
rfitertianarufimilaf parorifmiaflegmatke.CigtppterbmoinS
•Pl vt tota occupa tioe occupef cum parorifmia: tmmo opottet vt
•ccupef cft accidentib^. C^tquSdoo^ acciditfi'fuer(tfeb:eaifie
rertianepurevtfemnSt parorifmica^adcontentam.i.ad ilUque
fottiot elt 1 1 a v t oeftruaf oebtliot earu p:iua. <[fit qnq* fignifica t
cSpofitionem red ttio botripilatiSia vel oppilattSta poft quietg.
C«5t turpe<\dem efi mcdico fcienti figntficattonea cuiufcp febtiat
accidentia etua vt non percipiatcSpofitionta ptimo aut fecundo
£raetattm<iuartu0: ccljtvtff*
C^t c5pofitio febti0 etbice cu febte pufredinis efi egillte $ valdc
ambiguafunf.qfii ipflvid?tinterpollati5e0 Ttncepti5e0rigotf0t
botripilatioi0Treditton6fudoti0ififuerintTbota0pticulare0:?|rc
eriftimat q> fint illic febte^ putredtnis tffi infeparaoile0 aut c5pc*
flr e er. c5ttnua t interpolla ta. ITgt qtiqj c5 tinuaf c5pofitio ita vt
appareat febtiavna cStinua fifta q fiTatur finocbo:Ttuc c\dl n5 efl
ercufatioredtti5i0ad fignificati5e0:Tfi fueritgorifmfbteue^non
c5fequif eo9c5ttnuationifipprSma0naoemultitudtnenOeriec»
rttm ppttenfottafle videointerpoUatiSe^bapfebtiulSgaa. f[€C
qft^ponunf febtea oiuerfefieutbemitrite^eradicaf poftrema eap
tremanet cronica pura fiuefintoueinterpollateautoue^tinueSC
interpotlataT ?tinua. C^t qtiefl ?pontf cu bemitrtteo alia tertia v
tia TflegmattcarmdScolieatnSfieftct! tertiana eradicaf tertiana
etpuru0fitbemitritc':Tfi eflcuflegmatica autmelScbolica eradi
caf bemitrite9 TOepuraf flegmatica TfiTr melancolica. CL&t qncp
accidit ^pofitto in cis fm modu aliuTeft vtcSponaf interpollata t
c5tinua oiuerfi gnis:aut couenictes ambein eo aut c5ueniete0irt
fpecieficut tertiana periodica cu tertiana infeparabtli TfkuteSpc*
tiunf oue tnterpollate fifr copon unf oue c5tinue.C£lutd3 au t eri
ftimauerut qp ouec5tlnuen5?ponunf ficutouetertiane. Qffi qH
materia eft intra venaa n5 eft pofTtbile vt otuerficetur ill6 in quo ac
cidit putredo:putredo em efi pcedes in toto. 1[&t bec fenrttta n5
cft oe iUi* t\ neceffarta funt pculdubio apo mcqfit putredo incipit
pculdubio erlocotoetnde fpargif oeift currfit indicia vebemc*tie %
tnterpollationiaf m gradationc*putredini0 piimetTf meS n5 funt
ci motu0.1Ron ergo el5gaf t\n accidat putredo cui fit oominiu alU
cjuod incipiea in parte materieru cui n5 fit oominiu fequ&li aliud:
immo aggregatur in ea vt incipiat TVt fequaf fimul: quare erit ef
oradatio tepotisqua erperitur. f£Mt fpecieequide cSpofitioniafe
bttfifiint tre5:intrana:TCoalternata:Tc5icj0:Tintr30eflvt ingre*
diaf vnaearufuperalterSrtcoaltcrnata vt ingrediatur poftera*
dicationf eiu0:Tc5ican5 eft vt incipiat cum ea. OSt cu videri^ fe*
btem conclufam Teft in ea rigotTnon fiidor.TfottaiTeaecidit in. ri*
gotibu0piurit)U0fudotvnu0:tunctefiifica compofitionem in ea.
CDEt fimilttercum videriainconclufafuperfluitatemin frigote
crtremitatum et rigote fed parumoe ambobusjtunc fottalTeeft in
conclufa.
C2>ebemitriteo. Ca.i-r.
**^ J5mitriteu0dtfebti0compofita er ouabu0 febtibuo quarft
JLjfvnaeftterttanaTalteraeltflegmaticarfitfnoie vno paro*
pfmu0tertianeTquotidtanefimul.Sutfecundufemitamc5itati0
Tinuentioni0.2lut fecundum femitam coalternationi^ % victnita*
tt5. 3u t $ m femitam introitu0.€t oe oiutfionibus oifficiliot ad co
gnofcendum eft p:trrw;oeinde fecunda, ©Bt qftcp funt febtw o«e
Tb fifj
J£rt>er quartus: ^eruf •
sonttnucquSdooue putredines funt intrinfeee.^t qfi ouefunt pe
rtodice erad ic5 tur qfft oue putredinea funt ep trinfe ce. jgt qfi cb eft
«onttnua colericatqt etusputredo efl intrinfecatflegmatica efl ec$
trario.Ct qnq?eft ec5trario.CT*2t clda" ponunt bemttriteft purunt
febte* spoflta' $ fit ey terttana ertrinfeca tflegmatica tntrifeca. J£t
1113 5 eft pteter eS nominant no pura.£t nS cfl illud oe illts in qui*
buff fuperflua occupatio fit babSda.C^t fottaffe ancedenaad ptt
tredinem eflcolerica:Tfo:taffe antecede0 ad putredinfceft flegma*
tiea^Tfbttaflevenifitflmul. Cj£titerfiqiicBeftmateria faciensfe>
btem flegmat ic5 magis oominS0:tq?ieB eft materia faciea febtem
colericS magt0 oominSs.ft quomodocueB fit materia flegm a ticc
pontt paro?ifmo0 colerice longiotes ttardioti0 crifis. JSt materia
colericc ponit paropfmoaflegmatice ecSuerfo x foitaffe e jteViitur
bemttriteu0 longo tc"poie.f;vfcB a d. vu.m5fe0.iEt fupta.t qtter fit
er bemitriteo egritudo acuta Mt quSdoeB efl bemitriteus oe febil
bu0magt0interfidentibu0quontamperducitadetbicamTegrU
ludine^cronicas vel erroneasr oifficto.
C2Dcfisni0bemitritef. Ca.iS.
/T\3st0 ppiiu fignop d9 tptitnu eo^lj necefTaria fint* cSparia
5 1 "alfa efl vt fit fpaciu bm5i feb«0 tn vno onopoieg logt* fpa*
cio tertiane tmagts cteta :oetnde fit in oie alio leuiotis paropifmif
pauctoifi accidentiuj. (£i£t qncp iteraf tn ea boiripilatfo f m pfnt
altquotie* ppter iU6 qd accidtt oepugna ouarft materierfi:aut ini
troitu vniu0ea?fitB alter5.f][i2t fottaffe accidit bectteratto trib*
Vicibu^ aut cfttuo: tt 5 ealefiQt membia altqua botriptla ttone fiya
adbucC^t ep ea quidS cj eflbemttitre*:co:p* no mudificaf inte*
gre.CJKtqn<^fiutpiindpiuetu0TausmentnipfTu0vebem?ti0c$
motioni0:*pp:ie qn fuerit cotca tio:a ut fuerit introitU0 in bmol
bota^tucemfifitbotripilationiredit^tefiflat^Ioginquu^^tcuj
eirifltimaf <p cotp* iS ealefactu eftofebtiabjftatfiiinueniaboiripila
ttone" rtdaxntt&t ifia accidfctia funt ppter pugnS bumotuj.CCt
ftat> qutdc* buiu^ cgritudini^ in bott0 particularib'Tvniuerfau>
bu^ eft ante flatfi flegmaticetrvelodoi ftatu ti9 «ardioi fta tu cole
rice:qfft calidita0 n5 eppandif hifi cu laboie* pptie in ptimt0. Mt
fit foitf 0 riu0 acufta0 apud ftatu.(D£t fiiV fit oecltnatio I5ga pio»
pter ilI6 qo accidit oefiationibu0qua0 efficitreluctatio vni9oua#
rummaterie9cualia.a6tparuqutd€tepefdtcum fudote. C36tw
bac febieoie0tertt* oeoiebusetus eflfirt0ptimo:rquartu0fecfida
^tqftcpcaditfignificatio fug bemitritefi cj modts oiuerfig. TBa j
qftc$ accidit e| c5fuetudinibu0.agt <mcp accidtt ep acctdStib9. 1St
cafutf c5fuetudinfi efl ficut fl fn cotpore bofa multipticef colera et
putredoeiu0:oeindevtaf oelittlat oimittaterercttia :tvtaf cibi0
oe fpedebu^ regimini^ generantibu0 flegma:aut multiplicetur tfi
co^oiebominffflcgma tputrcdo eiu^joeideepercttcturpiurimu:
£raetatim quarttts: cclpip:
tt vtatur eo ofi generat colerS oe fpeeiebu^ regfmfni0 fl fecerit ne*
ceflTariu eta0 tllud in eo ita vtfiat adolefce^ poft pueritiam t oomi
niB bumiditatis:aut fiat fenefpoft iuuentute' Tacuitate"c5plepi5i0;
C^F accidentibu0 vero flcut pulfu0 Tv:ina TpceflTio eiu0 q6 p:oce
diter-vomitu TegeftioneToifpofitioneoigeflioni^ Tflgna eiu0TDif
pofltio flti0 Toifpofltio tact* TDifpofitio bo:ripilationi0 x rigotia
TDifpofltione0bcia9Tparo|rifmo:u. C1t>ulfu0 a5tfit in ea tnino*
ri0 magnitudini0Tve!ocitati0 tfrequentie 63 ille a\ cftintertiana,
€t cStrarie eap funt mino:e0 63 ille q funt in flesmatiea. Ctkina
tcrocfttarde oigefhoni^.jgtvomit^pmtriu^e?: colera Tflcgma*
tCTTegeflio eftpermfyta ejccoleraTfIe0mate.C2>coifp5neautca*
kfactioni0Tfrigoii0 Tfiti0 tbo:ripilationi0 tbo:ag paroyifmoiS
i$locutifuimu0 gdopottutt.C^tnSeppectaf ftatiofup DominS
tem ouo^ bumoiu nifi g vincente* tjc fignifica tiontbu0. C1B5 fl 00*
minaf flegma funt parojrifmi I5gio:e0 tbo:ripilatio mino: Tcoar
tatioTpp:ieinpulfufo:tio: Tertremitate^ funtvelocio:e0adfu#
fctpiendum frigu0 inp:incipn>egritudini0Ttardio:i0tn6difica*
tioni0 a fuo frigo:eTfiti0 eftmfno: Tvomitu0eoIeremino:T v:ina
vebemetio:i0 albedini^ Tcrudf tati0 tfudo: mino: Teata 0 pneritla
aot fenectuoet c5pkpio co:po:i0 flgnificat e5.£t fifr c5fuetudo % cj
currfit cfi ea. C#t fi oominaf colera funt poyifmi b:euio:e5 Tep*
tremitate^ vdocio:e0 ad calefactione tflti0 Tvomitu0 colere plu$
tfudo: magi^ejbubera^ret fottafleoeclinat ad bo:ripilatfonc" b\ t
flcut rfgoufit v:ina vebem?tiu0 tincta Teta0 eft tuu£tu0 et cople*
#0 co HJ»^ <W<& flsnificat e&et fiTr cSfuetudo xb[ currut cn ea.CCt
qn equantur ouo ouo:e0 frequ&anf fignificattone^ et eft bo:ripi
latio pura copleta n5 rigo::et n5 $utniis ad rigoi&C £t q« ^po»
1ltio eft manifeftio: in periodica et c5ttnua qu5 plurc^ bofj app:o
p:iSt nofc bemitritei purt:et efl ptinua ipfa flegmatica l rigoioe*
biliot qfn materta ertrinfeca efl colerica:et n5 efl ?trariuj ei ej pte
flegmati^ ertrinfeci cfi ea in eo qo neceflariu eft oe rigo:e ft eft oe*
btlio:.£t fo:tafTeiteraf in ea frigu0etbo:ripilatioitavt fariater
rare in ftatuficutfcisset multiplicaf in ea calidita0 vifcerfiet ven*
tri0cufri^o:eejtremitat0:etfitpulfu0 vebeme"tio:i0 paruitati*
ct raritati0.C2»i afit^tinua efl ipfa eoleriea:n5 fit rlgo: ne<9 ma*
gna bo:riptlatto.fit fit pulfu^ m a io: etvelocio: et a n guftf a vebe
me*tio:.C£t fl cSponfitur oue c5tinue no erit rigo: otno:et accidit
tertiane cStinue vt alleuieturante alleuiationc flegmattcslj non
rcdeat ante eiu0 rtditiontm.
C2>ccurabemitritef. Ca.19.
W^CcefTarifi eft i bemitriteo vt vebemfte*babea0 follicitudine"
#*^?f n euacuadc materi$ 9 m fpe0 euacuati5i0 c? foluttone ven*
tri^TVomitujTpuocatiScTfudattoneptufd^ vebem^tia cl l p qctin
cttua , »5t co folutiui0 ops vt ^ucniat oigo: nifl fint ti gfk cl leniunt
5tiber 4iiarttt&'^ett.f l
fiatur$tfolufittn5in^et5r:ncutaquaIeblebcttg<lcnfabin ff fue*
rttill6q6fuperatflec^a.igtficuttereniabintfiracoftTtnfufio ta
maridi tfirop*vio.fiomnafueritcora.j6tflcutq6c5pouu; er iftis
fl fuerint ouo bumores quafl parea.;6t poft apparittone* otgonisJl
euacuatio fiatbuo:tedifo:tuy ptrafit.CJSt vomifop^vtfit ite*
ru f 5 buo:goomin5te:aut er acf rapbani cu flrupo acetofccalido:
autfirupoacetofocuacjcalida.C^tpuocatioop^vtfiatcueiain
§b* cfl ecflitaa.jgt cu feftinaf tnpotSdooecoctiSeaati oigonew fi
mef birfen vel firfen.<fl>edtcine^o tuuatiueinvia BueniEte ad fta>
lu ad recttficSdft materiS tmatur8du ipaj tfuccurrcdu nocumcn*
tis ei*.<*r finguiarib' 6 abfvntbiu.tlep poft fepttmutappariticnS
Dtgonts tta vt fit romanOqoeripo bonB eft.f tcutu fefttnaacun»
eo mouet buo:estn5 euacuat eos.Cucp fumif :facit accidere angu
ftt$ ttrifttciS tnaufe$:oeift reuertif fug eo? cu fua caltditate t etric
cat eosr cu fua ftipticitatcfacit coepigros . CJEt JSaY.fidftd afi < u
f uerut curauit eoscB acj o:dei in dj[ eft^tusptpis.jEt oirtt $d§ pii ♦
mo»medico9cj? J6»ar.tr5fgrefruaeft in alienatioe.igtftetitvbiopj
vt mtref oeeo.fet n5 fctuit g> plper fnflSmat feb:e*taqua o:dei pt
gr5 efficitmateriS.C^t iftectdipdicto:errautt erroteci n5 app:o
l>:iaf in bac inte"ti5e.3mmo can5 oat9 tn adiutotio nature qn p:c
paraf ad refifteMft bmoi materfts cftcS medicims ccpofitts erjn*
f rigiditibus tcalefacietib^.vt oifcernat natura inter ouas virtu*
tes:quareoccupaf infrtgidatiuucu feb:etettb* co:dtst calefaeti
uu5 cS materfa.€t 6,s eftqui curetbemitriteu abfcnbocfgtjft natu
ra non eft fottts ad oifcernendn tuc n5 j>deft curatio quoctkp m5
fiatterrauit tn altjsmodts in allatioe quos n5 eftnecefle nostnce
dere vta plongantiO. OSt tfte quidScStradicto: oijit <p opj vt ad
intniftrcmr f ubtiltgtia cjbus non eft fottis calefactio:ficut apiu et
anetS.iEt n5 fciuit <p pofltbile eft vt piper infrigidef minotattonc
fuiad bocvtfr5gafeiuscalefactio:tn5iabb:euief et9 fubtiliatio
afubtiltati5e aptj plurimi.iSt fitfaqua o:dei adiuuSs iptn in facte*
do puenire virtute* ei? toeftrue*do fupflutta te ei't faciendo cadere
materias ad ipm vt alleuief penetratio virturis ci9 in eis. CTSm»
plius mtrabtle fuit g> tpfe pofuit 6a f.oe tllis q ignotat <p ptper itt
rl5matfebig:tnoiattpmoeiUi0c<obliuifcunf abboc vbi tudicat
oe boc C5poflta *o oe medieinis c.b*' opj vtt tn bac bo:a funt ft>
cut trocifci oe abfVntbio:ttrocifci oe ro^. tTroctfci leuea boni a d
bemitriteu.*Bf.rot.radicu liclntte amboui aii.j. iitjf. tereniabin.3.
ifj.fpice fucct abf^ntbfi fpodfi otm afi.pond^.j.tj.fiitt ef eia trocifci
ICrocifcialn ad infta^atfoneVft.rof .j.vf.femints acetofegummi
olm an.5.iiti.amiltp5dua.5.it|.bcrberi0fpodt| femfspottulace oU
an.pondus . j.tj.otanganti croci fpice reub.015 aii.5.f.c5pbo:e po
dua tertie.5-f.fia nt trocifci.C^rocifci altj boni babentibus banc
U b:em tp:op:ie quando conqueruntur cum boc oe folutionevcn
Iractatus p:(mus: ccljqc:
tri5trufTi. Iv.fpice aromaticc ploaloe^croet berberistfucci efu*
ommuman.$.ttj.reubarban.3.tif).rpodf| rof . cumcapinbus fuitf
I acce gummt totrefacti Uarabe otm an.j.v.femini0 aeetofe toirefa
cti.$.vicreteromane.*.vi).ftSt troctfci.CE>efcrfpttoalia bona.1**
rof .nibcaru.^.vi.berbcria gGtnt feminis acetofe 0I5 art.^.itt). fpice
eupatott) fpodt) amtlifcmimspoitulace granoiu cucumerf* olm
afi.p5d9.5.t|.femtni5endtu(efemint0cufcuteoImafi.5.T.5.fucciUc\
ritie.5.i.laccereubarbari Jbo».afi.5.5.a00:egenf illatfiSt troct
fci.TjMUule bone adbSc egritudingt ofe cronicas t febieslled&e*
tifcera t pptieqfi materia flegmatica efl magi5 vincte.tt.aloe*
maHiciamrtabolanozDcitrino^reubarbarifucci eupatotfj fucei
abftntbtj rof .rubeartt oiman.pte5 cquales croci parte" mediS filt
ptlluiecu aqua endiuieet flt oofl5.5.t).cu firupo acefofo.CC £>cfcri*
ptio bona guemes ppe velpoftoigeftione\*ff{. aloe5 mafticls fuccf
abffcntbi) rof .olm equaltter croci.^.tnfotmenf pillule cu aqua eti
dtute t ftt oofia.^.t j.cu firupo acetofo.
CSDerccidiuatione. Caf.10.
*g3 Ccidiuatio eft oeterioi radice T?fllifi quidS eft vt tn ea n6 nf
-•^.tnceptio ad curandu oonec manifeft9 fit mod' egritudima:
ni fm plurimum eft feua,
Cjncipit ^eti tertta oe apa tib* et puftulte;
CL^ractatus pzimusoetlUsqueejc eie funtcalidat
eozrupta:
GBefermonerniuerfalioeapofiemattbus*
Cj£apftul8.j.
^mlocutifuim^in li.puooe apoftematib>t fpeciebu*
eo9:et curiaipfoufcrmonevft ad qugredire op^illuci
vult audire qo nuc loquemur.^n bocautSloco locjmur
I oe eia fermonfparttcularem.
3 C2)ico q? omne apa x puftula aut eft calidfi aut n8 ca
lidtt.tapa caltdu aut e a fangmne x q6 currtt curfu ei*:aut alcolcra
x q6 currit curfu i£iM2t q6 eft fanguine aut a fanguine laudabfli
aut afanguie malo:tf3sut5 Iaudabilt5 aut eft grofius aut fubtilis
4j& factu^dea fanguinelaudabiligrolToefi flegmSqueaccipft
carnercute ftmulzeft cu pulfattoe. OSt a fubttli flegmo q acctpit
cute folSreft fpinat no eft cu pulfatiSe* C&t #0 a fanguine groflb
malo fiut fpea eritura» mala^TRa' fi ei9malitia vebemea fiattipi*
adufiio puenietbertfipilla tventet cSbuftto tcrufla : t oetertoiea
cft ignis perflc9:et afubtili malo accidet flejgmon que oeclinat ad
J&berquarttw» «feit.fff.
focriflpiUS eu malitla t f raudulentia.C€>iaiit fuerit fubtilfot crit
beriflpilla flegmonide0:t qn fucrit eiu^ malitia maioi ertt berifl>
piUa bite inflati5e0t veflca 0 % cSbuftione t crufta* . CColericu aut
aut eft colera fubtili valde q n5 gtinef in co q6 flt magt0 intu^ <£ il
lud q6 apget oe cutc % cfl acuta t fit cp ca fotmica.a ut ambula ttua
fola t eft mbtiltot:aut ambulatiua cotroflua t efl mala:aut e? cole
ra/grofltote illa et eft minotiflf caUditatis:t 2tinef magi^ int» $ pti
ma incutctcflquaflfltin eaflegma.tfitefeafotmtcamiliart^te'
mfoti0 tnfla*mat5i0 1 tardtoiis rcfblut5is:t fl fucrit materia grof
flott 6teriot accidet fbtmica co:roflua:t fi etrSflerit i groflitie fua
vf<8 ad fubftStii fangut$:t fl fucrit mala:acd det beriflpflla maia;
*moib'illi0materiaeftfubtili0 <#ui0Oiuerfificef pofttU6:tfit p
pter fubtilitate' fu5 cp ejpellit eS natura pptia t n5 rettnef in ali»
quo nifl in cutc tqd apptorimat ei. fp6t qft multiplicaf materia
8Pati0caIiditmagnificafa^a:tuceflbefummaapatucaumatut
mottificStiunoe fumma pdictopeft q 6t baracbte.r iftefpecie^ ma
lct 5 ei0flmilanf multiplicanf in annopeftilctie.CJStoeapattb*
calidi0 illa funt mala q no ejxttanf vd no perueniut ad oeeunatio
ne* qu5 fequutur leuita^ t oetumitto:ne<p ad aggregatione* mate»
riefclmo ad cotruptione* me*bti:t no fcmg fita magnitudie apatfs
t moltitudinemateriei.fmofitqncpa maUgnitate materiei.;||j£t
fcia0 g> a£ata paru fiSt fingularia pura:f5 ptora W funt ^pofita.
4DBt fcta0 cp omne a£a in erteriotib9 cum quo non eflpulfatio n5
faci t fam&oe intrinfeci0$o iam locuti fuimu0.
O>eflegmone. Ca.2.
X&m fciuifti flegmone' t figna ei' qe ca lidita tt t inflSmattSe t
addftione quStita tt0t intgfione et impulfl5et pulfatione fl l
Tubmerfa vel qt efl ppinqua arten]0:t membtu in quo eft tale l cui
adueniut nerui c\b9 fcntit n5 p!u0 <*£ fenflbiltta^ flcut fciuifli oifpo
fitione"ei*. CJ£tquStopl'fuerftarterie maioteetfmagi^grilde*
erit pulfatio ei* t (pftu0 oolot vebem&iot et ei* refolutio aut tpflu*
collectio veloclot.OStcftflegmS efl immeTnofenfibtlifequif ipm
oolot vebeme0 qualitercunq* flt: tcomitatur ipfujvt appareltve*
nc illiu0 me"bti parue quc erSt occulte.
C^t fcia0 q> noml flegmoni^ in lingua grecop eft abfblutfl fug 06
ipeftinfla*ata:oeinde6toeolapoftemate calido:poftea6t oeeoqfc
cftcy apoftematccalidocfippttetatc pdicta:tn5 caret inf&matto
ne nptcr coartation^ fa ngui nis t opptlatione meatufi.
C«t parS cldcm cStingit vt flegmon fit fimple?::fed $ m plurtmffet
afTociaf bcriflpiUa aut ouritic^ aut neruoflta0:t bj caufa 0oe fib*
fnnt anced2te0 cotpee ep repleti5c aut malttia bumotfi cn oebilita
tem^btirecfpiStie ^"Sfltrepletioneq^malitia b8o9.fti5toeci5
funtpt(mitiucflcutc5tufloautincifloafitfracturaautoifTocatio
autvlcera ( multipUcant I m^bio quarcoecjinat ad tp$ materiap»
.
Iractatus pitmml eclppj.
ptcroolotSTOebtlitat&TfottafleoeclinStad ifematerieTretmtf
invnsq mntoebtlio:esficutacridutcuvlcerib9Tfcabtea$ata itt
locis vacuis. C£t augme"tu ^de et9 oeclaraf additioe magnttudi*
niset tenfionis:T ftat? ipfV p. fine etus: t illic aggregaf materia fl
05 aggregari: x occlinatto incipit tcdere ad lentta tl x oebilitatem:
t mala eft d non tendit adoeclinationfcnecp aggregat fani&etbo*
iufmodt quide gducit ad moitl m£b:t x putrefacit tpm. C*5* mul
toticns qdem ntfllud ppter magnitudme apoftematis et multttu
dtne* materiei ipfius;T multotiens fit tllud ca" maltgni ta tts mate>
neifl apoftema fuerit? aruii.C£ttu quide" fcts illud,q6 rartftcaf :
qfh pulfatio inctpit in intenftone t tnflammatio tnctptt in fedatio
n&et fcisiUud qo aggregaf £ addtt(on£pulfationis et calidttatis
% fifione vtrtufqj. C*2t fcts iUud q6 putrefttppter of gefti5is oifFC*
culta te t teneb:ofi t a te" et vebementiam tenfion is. C*5t fcias cp oa
no fubmergttnaturSmateria nSpnenitet ea apoftema Trefptrat
per fgnem eius qd apjjet ejtertus. 0~&t fctas cj? qn vtcinanf pufttt
le oemenuliatt indicant oemenulmalignu.C&t opottet vtin potu
trtbuatur bntt apoftemata interiota aqua endiuie x a§ folatri cu
medulla caffiefiftule. Otecuraflegmonis. Ca.}.
GUm accidit flegmo a c§ pttmtttua no oeeft qutn aut c8 ptimi
ttua et & veftigiu tueniat mildtficationc co:gts aut repletio
ne. C&6 fl obuiet mudiftcationi n5 efl neceffariu ntfi curatio apo* .
ftcmatis tncptueft apoftema:T curatto apatts tno^tu apoftema cft
err racrto matertei ertranee q facit accidere apa:T tll6 fit g mollifi
catiuaetrefolutiuaieutaficutemplaftruoefarina tritict cocta cfli
a q ct oleotT qnq? etcufat fcartftca tto laboie x ppue qn apa e muU
te materiei.CCuautinuenerisco:p.isrepletion{tucop5Vtn5 tart
gasapacumoUiftcatiuisqfitattrabef ad ipmfupta q6refolua6
ab eoumoopj vt euetur materia p. flobotbomi$ Tfottafle indiget
folutionevftris:Tcu feceris illud:admtniftra moUtftc5tia.CJ£t ei*
qutdfc curatio eft prima curattoni ems cui?cS p:imitiua inuentt
mundifica tione" co:^is;T oirTert ab ea in boc g> no indiget cura tio
necurep,cufrioneplurimatnp:fcipioncutindigetilla imo tmnus
tlla.CCu aut ca eft antecedes no pttmitiua tucopj vt incipias cu
euone t cople et q6 meref er f fobotbomia et ej folbne v^tris fi indi
get ea:T neceffttas §dl ei9 eft aut qfft co:p9 eft imundu:aut qfit egjrl
tudoeft masna:c]reneceflaria eft euacuatio et mtno:atio matertet
t attractto ad jtrartu.lE^t l^co:?7 n5 fitmultarufupfluitatu: tfi
tn tnembto qnqj aduenit q& tpfumoebilitat:quare attrabunt ad
ipfum materte co:po:is:l$ n5 fint materie fupfluitatis. qiSt opot
tet vt obferues conditiones ptedictas tn boc e£ etate t tge t regio>
ne et aujs. C^St indpe cu repcufTmis nifi in Iocis c] cSdittonautm^
in lib:o p:imo.2)einde oppone augmSto cum intromifltone mollb
ftcattuo:um.etbumectantiucumrefrenatmis;et 6^tOp:ocedit ttt
Xiber quartus.^etUif ;
•ugmento pcedasin additionemoUiftcatiuoppaulatiimet apud
ftnem et ftatum t vltimttatem magnitudtnis et additione" fue vl*
timitatis fac vincere molltftc$tia:t fac ea pura;t ericcStta funt $
fanit i ftne: vetH bumectStta et mollificStta funt ad oilatidospo
roa t adfed$duooloie\<L2gt epiccatiuueftillud qo fanatt pbtbct
rema uere ali qd qo fiat fames.CSh aut no fanat integre et ©imtt*
lit aliquid no reltnquit mil rem modtc&qua^ refolutt itlud in quo
eft acuttas. l£&t qnc$ accidit er. refrenattone vebementia oolozts
ppter fuffocation£ materiet x folidttatg mibxi, C*St qficp acctdit
ejc ea reditus matenei ad m£b:a p:incipalia:et qncp accidit vt Utf
duret af>a;et accidit qu<$ vt tnciptat mcbiu t^dere ad vir tditatcj
% mgredtne .ppit e qn medicaf cu eis in fine rei t ppe ftatutn. C£t
fcias (p vebemetta oolotis facit te indigere medicinis mollifican*
tibus abfq? attractione et fortaffc erit cu eis infrigidatio no jpbu
bens molltftca t ione\ C% reditu vero materiei ad mcTna pztncipa
lia fecurat euacuatio nift qft iliud q6 ptouenit ej eia eft f m femitaj
erpulfiontser.eis:T funtmebtarectpietiaabeis ftcut cuacuatotia
tUo:u;illtc emm no eft via ad repellldu % ejpellendu penttus:et no*
iam verificauim9 tfla in loco fuo. C*£t cu ttmef vt oeclinet ad ourt
tiemadminiftra moUtftcatta tnc\bu9 eft calefactio t bumectatio
cft fo:titudtne.<lbedicineaut regcufliue funt q funt medteficut fuc
ci berbaru frtgtdaru quas multoties otrt m' i n locts alijs ftcut fuc
cuspottulacetcucurbitetendtuietvirgepaftotistaliagt fucc*
folatnppueTcoigaeo^contntapparataad emplaftru tfuccus
pflltj ett$ et ceratu cu5 aqua frigida:t fottaffe ejcufat labotc* tn eo
fpogia infufa in aceto et aqua frigida:t cbecbengi eft fouistn fcn
ctpto.-ctfimiliter coittces granato;it fempuiua t fauicb oecoctu$
valdeet pzopzte cttaceto mtrto aut fumacb:ttilubeft bonuiteruj:
x fi tndiget foitioie tllo adde in eis fandalu t acatiam t memitbet
faufel t tufquiamu atbu; t berba q noiatur berba a pa tii eft tn ptin
cipio valde bona.t qncn tuuaf et9 oeficcatto t ftipticitas cu croco:
x bumectatio in ptincipio eft timo:ofa.C*&t qn cadit fuperfluita*
in infrigidatide fottaffe gducit ad coiruptione mebu t coiruptio»
nembumo:isconftricti tn apoftemate^etitenditapoftema adviri*
ditatemtnigredinem.Siergotimuerisaliquidoeboc tunc em*
plaftralocucumfarinao:deitvolubili et in quoeft mcllificatio.
£>i vero apparet atiquid oe boc tunc fcariftca locom et ercoiia ip$
x non erpectes collectionc neq? maturationem:t illudquddovides
illud qo effuium eft pturimu valde et fo:ta ife moiitur.membiutmet
fcalpellattonts alia eft magis appareneet alia magis p:ofunda;t
tlludeft fmlocumapoftematis et oifpofitionem membti: et cum
fcalpellaueris tuncembtocacum aqua mariset reltquis aquisfal
ns;etempIaftracumeoinquoeftmolltftcatio:etfi non tndigesra
rificatione et embiocationc fi$ contentus molltf icatiuis.
£ractdtus piimus* cclppij;
f£&t fcia* cjr admimftratio eos q fottif er regcutifit in £mts ct cop
0 foiti tcr reloluut in fine 6 mala cauc ergo qu Stu potes. 3nfriaida
tioefnvebemes gducitadiUo qdfciuiftt:etaqua frigida fimtlr eft
cetllisq op5 caueremfi ineis quefuntficutberifiptla;ettn refblu*
tiSevebemcti acctdit oolot.Stergovoluerisregere in fcnciptocus
fedati5coolctis no apptorimesets aqu5calida etolea mollificatia
ct emplaftra facta er. bmoi medtcinis:i5a efnvebemgter funt cStra
ria ci qo eft neceflanitoe j>bibiti5e effunonis.C*£t redeaa ad botOi
armenu folutu in aqua frtgtda aut cuoleo ro.etmelius olcu ro.eft il
lud qo eft er.rofts et oleo:iu oleo quippe eft refotutio qd&aut lentes»
oecocta s cu rofi0:aut merdafengi cu olco ro.Si $0 tira novaltt x 5
C09 curfu otrrut:adminiftra volubilfcqfn i$a efl vebcme"tta iuuatnc
titn{>ncipioctaatu:etalflrcngictaIbafceetapittetalbcdaru5Uif
militer. CD&t rnuitoncsAde fedat oolotevinu oulce mirtu cuoleo r$.
immo c5gelatuvue ct parfi ccre fuper lanS aut iana y/opt infrigtda
taineftatctepefactatn b£eme:autfpongia tnfufain vtno ftiptico
eut a ccto aut aqua frtgida ;e t crocus ingredtf tn fcdattone oolott*
CCnergovidesinceptionem apoftematisincedcrcttinere eriturc
tuncoimitteinfrigtdationemettncedcin vi&et^quod maturatct
apcrtt.CCain autcm apoftema guenit ad ftatiktuc necefiarta funt
qualta funt anetu et camomilla et maluauifcus ct femelini ct fimi>
lta;immo emplafira q nomiuatur bafilico x q nominatur oiaqutlS
C*£t emplaftrtt oecolcotar epccat abfcp oolote:tj>pter 1116 efteiu*
admtmftratio tnc5ueni£s cuftt infiamatio flegmots:teft c5uenie*
quSdo n5 titnef aggregatio. C*St meli* efivt ponae fup ipaj oefujj
lana tnfuf a j tnvino fhptico,C#t caro min? tndiget erjccationc cp
neruus:qin neruusnon redit ad fua coprone" cu ejiccatioe gua:tea
rominotiserJccationis eftq pauciotes b$arterias.J6t multcttens
quidScaditnccelTitaafcalpelladtantcmaturationem.C^tmuUct
tifcs tngeniaf in a t tr abedo apa er. mctn bio nobili ad ignobtle cu at
tractiut0:ocindccuraturctapcrif.c^toeapoftemattbua:calidi^
qucindtgentfaniofitateemplaftreturcaput etuecum pfilioct cuep
tinctiuis in circuitu eius et liniaf er epitbima tibusT emplaft ria cii
Vtnti* quotita olgiti ledunt ipfutn.
C2)c berifipila et fpectebus ctua. Ca.4-
XSm fciuifti caufasberifipileetfpesei>inIib:o£mo:tiUc er. c)
bus otfcernif er. flegmoe funt;qfn berifipila magis apparete
bjrubedintopurioi&terflegimmeapparetrubcdoadnigredineoe
<liut5 autvirtditate:Tplurimucolciia ci' € occultu in pfundo.CJCt
rubcdo berifipile oeftroif per tactu ftatimt albetci9 loc^cS fubttti>
tatismateriet rubec aut feparatiomaet^DeindercditvelcciterznS
fimtlttcr cft rubedo flegm5(s:Tvidest rubedmc berifipilecoknccrc»
cttcitrtntta t5tn5vidca tU6 tn rubedinc f lcgmonis. c^t apa berifl
pilcnofitniflin coqoapparctoccuut flegmon pfundat m carnc
?!iberquarttt$; faiMi:
cti$.C€t berifipila eft pura:et n5 eft tta flcgmSt Buenif qiicgi e* c*
liditatebertfipile adfbocv* c5burat cute\ <D£t e^vtrulgtta vefkat
et minotaf illd in flegmone.C*Stpura nS tmpelltt peni? et fle gtnS
impelUt;et qulto pl» multtpltcar addttio fangutnts fup colcricu e(l
impulfio masis appareset oolot et pulfattovebeme"tiote0.C£t be
rifipilaattrabit febtevebemea* cBflegm&Tqiteofecttur er calidi
tate berifipilevt coburaf cutis; 3re alterat illo qo nomtnaf fberifipi
la:et no eft ita flegmoino eft ergo tnftematto berifiptte minot infl$
mattSeflegmonisnmmo pl':ve9 tSfio flegmontetoolotei' eft ppter
t5fionc:et qncp fit maio::quappter ooloi berifipile eft mtno:. C&
vbt pl9 accidit berifiptla acddtt in facie et incipit a lepoie n afitaug
mStaf apa et eppSdif in facie tota. C*t qtt acddit beriflpilaa fra \
ctura offis fub cutetunc illo eft malu et tu 4d£ i§ cognoutfti oioerfl»
tate" interberifiptlam et ftegmonem in loco alio ab ifto.
CDe cura bertfiptfc Ca.f.
^cntetvt euacues cotp9 ab ea dt folutiuo colere: et ft Idiggttflo
'botbomia flobotboma it.CJgt ftobotbomta^de' it mftoafert
nifi qtt ml eft tter oua0Cute$.S>Ut pfunda fuerit tuc et5 iuuamem
minotaf t fottaneattrabit.C^tfi idiguerisreiteratiSeforonidvS
.C2Dcl
Oi
oeftrmi cu alteratioe colotlTOtminuttoe ipi^advltimuifrigidatio
Iberifipila l masi* necefTarta:qm flSmaT oolot ifiamatiu* i ea l pl»
et efio t flegmSe eft tnagis ncia:qfft ma" i ea eft magia iobedi&T grof
no::etop5Vt«fitifrigidatioet5,i jpncipio fottiaftipticttatis adbocvt
foifit& augmgtef ei? ftipticitafrfuc ipt* frig?.C<Circa ftatu tfofit ip
fi9 fri^vebemgti^fiipticitateei^C^tcauecuboc neredtre faria*
materi& ad mebm itrmfecu aut ad m£b:tj nobile.CC* caue itegne
oemgref meb:u et fufcu fiat et icipiat ire tnvta" co: rup ttots: et cu ap
paret aiietd oe boc lcede in priuvie fiipticitati0Tlfrigidatt5iff.Cfit
II fueritberiflpila fuecutgcurel c? fcotiaplubi cuvtno pottco bullt
tio cu folt jsficle bullite cuvino:et curef cB co tn c\ eft reforo et erJcca *
tio fo:tia cu infrigidati5e:et iII5 eft ficfumaf laneveteria adufte n5
Iotepondpf5^i|^5'Carboni0oe cotticearbotiapini tantudecerc*
5.pj:.fcs>:ie plumbi.5.tf.fepi captintveteris abluti cuj aqua.^.jv.olei
mvttini vnc.v.C^t iterum leuitw illo emplaftrus nat ej fcotia put
bi cum fucco rutbe et oieo ro.et cera.
C3>e fotmtca miliari. Ca.6.
HO tmica eft puftula aut puftule que egrediunturct faciftt ac
ctdereapoftema purumet ambulStet fo:ta(Te viccritetfot*
tafTe refoluunf :et tu t& fciuiftt cam cuiufc^ tllop.C£t colot 4de fot
mice ad cttrinita tSeft oediuia^et eft infl5mata cu fubftitia verrucu
U etj rotuda.et f m plurimu bj radice lata ntfi QdS fpt* et^acrubau
£ractatu8p:tmu8: 'cdjqrflf*
red.% eft radicis pue ejfi fitpe*de*s. C3© fenttf f n of ftnmica ffcut p5
ctura fotmtcertadlumSoe' apa in cute Sbulatiuu qdlatitudine* no
bj eft fotmica ve? alia eft miliaris:talia efl anrofiua f 5 qd fciuift t.
CJfctquSdo fitvlcustputrefit:app:op:taturnotmne putridt.
tf2De cura fo:mtcetque eius curfu currunt. Ca.*7»
GXlmnSicipis iea cQ euone butno:isf mlqoo^lmomedicaris
vlc' cu eo q6 fana t:redit cr alio loco cti nocumetoter loco i$o%
non ceffat bumoi facere coirofl one* poft co:rofione\ C*St aqua qdS
cafei cu fcamonea iuuatiua cft in euone ma teriei fo:micetet flmiliu
C^ia aut Pm qu5 curat foimtca eft vtq er. t(ta eft coirofiua alienef
abbumectattoequSia adminifrraftiinberifiptla:bumectatio efft
no eft couentcsvlcerib^fjjSt admtniftra in pncipus eius poflflcut
lactucatnenufart femguiuatvolubtlet po:tuIac5C^tfi fuerit ne
ccflariu tuc qo fit flcut fblatrut.pp:ie ficcu tritSun t6o eftfteft ejicca*
tto:tflcutarnogIofratrubustU0:tpofttpa5fauicbo:deiTCo:ticetf
granatoatramtvitis. &&t cft time' tur f up ea* cotrofiotvlcera admi
ntftra cu iftisifrigtdstiuisa!to,d mellistnTtu aut fartnS tbur! citace
to:t ac| q currit cr. lignovitisbutdo cu adurif :tft erc* ouinu cu aceto
t fterc^vaccinum cil aceto. CCu ergo cotrofiotvlceratio appet tuc
adminiftratrocifco0andaracarocuvinofltpticoautacetoc6mip
to aut fucco cucumeris afi n tn t: tfalt fel b^:citrutb8 cu nitrotpiper
rnttru ctmina pueri.C*2t jSa.quideotpitefoconueniesvtfumaf
altcid flcut embubatej:ej:tremitate pene aut aUeri9rei'cui" ejtremt
tas fit acuta qul polTibtleflt oeglutire foimicZ: oeinde penetretirt
circuttu ei9vfq? ad pfundu cii acuitate fua:oetnde eradicfctur cit ea
fo:mtcecuradtcefua.C31lo:umaut£fo:mice quifuntflcut puert
oeftruutur fl intromittatur in balneum:tnocet eis aer balnei:oeim
deegrediaturveloctter:tlint5turcumoleoro.taquaro.
C2De cura mulieris. Ca.S.
f\\ 3ltarts flmilatur fotmice in curattServeirmcU* eft in foIutiSe
5 1 "eiusvtfit in efus catbartico Jvtusetusqo eft flcut turbitb cft
eo qd folu it coler&tfi eftibi ejc epitbvjno eft melius:qfn neceflTe eft il
lic efle ej meFtat flegmate q admifcltur colere. C3>etnde fumStur
gaUetfructustamarifritcotticesgranatoptboluarmenutaggregel
tur ota illa in acetotaqua ro.cu tali quatttate ne mo:dtcett itman>
tur oefuper cum pena. IT&t lac oulce eft vebemfrer conueniens cu*
rattoni buius egritudinis.C*2t qua do ptraflt ptfnciptum opo:tet
tuncvt cureturcum eis t\ funt ficut ca put pif cis faliti aduftum cu?
Vino pontico:tfo:tiu8iilo:qu5donecdTariaeftepccatiovltima eft
vt fuma n tur folta albedarungi tponatur in eis calcadist admint*
ftre*tur.C*£t fo:ttus boceftvt fumantur flcs erist fulfur citrinum
aduftum: tfiat e^eis hnfmentum cumvino aut aquatignivitts que
manatfecundumcombuftionem fuam.
C2>eptiwaTtgneperfico. Ca.9»
3
Jtiberiquartue* ?;f eii^
t^C^tcotp^ei^vdnoUs6paratSctlill5q6ellcaUdttTb8iau;t
?turbatebuiditati0 ^ptteqo par&erirabtt oefanguie gflobotbo
mia\ C€t 6 cibi0 funt cibi c\ faciut cadcre i variotasveloctter.T p*
ptie qn n5 funt zfuztiix ad miniftr5f fu% tos medictne:* cibi Calefa
cietetrfcutiact £ptiecamela;t % equap cu multu replef epete illeq
n5 afluet9 eftcis:oeinde bibit vinii pfimu^ aut medictnas calidas.
C^tvarioieiqdgfunt^fimod^dScriflia.C^tpVtmuAdeaccidnt
variole infanttb^oeinde iuuenib';* mtnotaf eap eu6tf in fenib'niu
ppter cauf as foitt&x i regtonib9 vebemett0 caliditati0 % buidita
tisxx eas euet' i cotpib? buidi0 eft plufdji fit ipfap mlt9 in coiRtb*
flcci0:? cap euct9 tn vere pl* eft cp ipap tult* in bv_eme:t poft ver in
finelauttttti % pptiecu pcedtt efta^ calida tficca % fuerit iUe autun*
calid* % ficc'.C*£t variole n5 accidut in cute folu % in eo q6 feqt tll6
q6 apget;imo acctdut tn oib9 mfcbti^ ftTiuj ptia appentib9 % occul*
ti0 ita cp velamtnib9 % nerute. ft&t qn apgent vartole factut icur *
rcrc pmritmoeindeappent re0 ftcut capita acuu fiTta milto:oeinde
cgredtfif tlplenf fanie:oeinde euacuanf % ftfit crufte otuerfos colo
ru:oeindecadfit.C&t fottafle gmutanf variolead flegmonfct efle
rc % ad oubellati q agsregat fanie". G&t pftma qde" cfi appent bnt
colot€ flegmoni0. tlerfitn qnq* egrediunf f 5 colote^ oiuerfo^ cine
ritie % viola cee X nigre. Ctlariole em funt fp& t colote^.TO oe ei0
funt albe;t oe ei0 cttrine:* oe tis funt rubee:t oe ei0 funt viride^:^
De ei0 funt violacee;t 6 et0 funt ad<nigredineoecliue0.JEtvtride0 c\
dH violacee funt male.t qu5to pl* addif oeclinatio ad nigredinS
t5to eft oeteri9:* c$to pP funt oecliuiote^ ad tU6 t$to plu0 funt oe*
dtuiote^ ad matttil. C*St albe c\dl funt meliote^ et pptie qfi funt
pauci nfieri;magne qjtitati0:facili0 ejit^pauce 2suftte:oebilt0 fe*
bii0:t videbi0 febte" minui cfi eap apgittSe tipfap egrefftoeiT l £n
cipifi er.it' earfi in tertio x q6 ei appto j imat.C^t poft tlla^ funt al
be magne p!uri0 nuerippinq abfcp 5tinuatioe.lBS iUe q gtinuanc
adinuice' ita vt 2tinu5f i frufto magno carnt^ bnte^ latera aut ro
tundS foim5 funt male.€tfilr itty ouplice^ masnci vStrevni^clru
cft variola alia.CSlbe ^o pue oure ^ptnque oiffidli0 eritu^ Ij fa
ci$t erjftimari in frncipio rei faluteitn timef ineis cp oiffictli^ fia t
cap maturatio;t ftat cu et0 mala oifpS egrt:tgueniat b ea0 ad gdi
tione:qm c^iin tis eft groflttudo materiei.CJ6toefpebu0 malaru
ttmoiofarnqplerttq?interficiut;funtiUecJru5 oitierfificaf egreflto
n5 qncp apgent:qncpoccultanf % pp:ie qn appentvtolacee % fifr te
nace^ qua^ opatio n5 ceffat a oebilitate ?vtuti0 % viridtftcatione
mcbti % nisrincatiSe ei9 pdittit fi viridita^ % nigredo cib9 fuccedit
refudatto non factuntcaderevirtutemummoadditurcumeiovir
tu0 n5 funt mottifcrc:fed fottaflc cadere faciunt in vkera et ci cur
runt curfti eo;t.C*Et vt fit fcoeindc variole falttitt^ iftfyxt fxnt va
rk>lep;ecedete0;oeinde gfequatureasetacctdatfuper wUbiiv,
rrractattte<iuaittt& ccljtfij,
'fDStillud ^dcqo plurimu cofiderareops in eflTepatientis variola*
eft eius anbeht^itpfms vor;n3 tpa ouo cii remanet bona:eft res !al
ua;?cti} vi d cns anbelitu pattetts vartoias confcquetez fimtliter pa
ttetts mo:biUu;tuc er tftima cafum #tuus;aut apoftema ov.apb:as
matts.&andecuvidesfttimvcbemEte fiertz anguftia afftduat et
ea cjapparet infrtgtdSturTvadolaz mo:bill9vtrtdes fiunt tuc i3 g>
ciptt egcr mo:i:tfeftinat illud ftvariole fuermtoe genereearuqua»
rumlegrelftoxapparttiotardatur.C^t piurtmieo^qmojiunt gva
rtolas moziiinf p:efocati epfinatia.iistquadocpmouunf percafu;
virtutts cum rafura intefttno:unu fiuruventrts.C*£t cumvideris
vtolaceasoevariolis«mo:biUop:ofundari;tunc fctasq? fuperue*
niet egro fincopts.2£Ft quando fefttnat ad mingendum ianguinetti
x fuccedit eiv:ina ntgra:tunc eftmo:tiferump:ectpuequs*doeft tU
lic cafus virtutis. HMt f lurtis ventris vtrilts fanguineus aut lott
uus non cum cafu virtutissalbumera eft altcjd oevariolis x mo:bil
lis.C^St multoties ^dcvariolatur bomo ouabus vicib* quadoag
gregatur materiaad etpellendum bts. ifittt co!o:isplumbtni funt
vartole quarum botboi in facie z pecto:etventrefunt plufcp in cru
rtbusr pedtbust funt tnalex figmficant materiam groflam quen5
erpetuturad ertremitafes.
0>e fignis apparitionisvarfolarum. Ca.7.
g^l tlandoqj antecedut apparttionevariola?ooloioo:ft;tp:u>
V-ferit^uafoTtimonn fomno;tpttcttovebemes in mcb:ts co:gis
tgrauitas cotnunis;Trubedo tti cclo:e facieit oculi/t lacb:^me.«i>
fIamatio;Tmu!titudoalicu;tfaltus cuconftrictioneanbelit9: rrau
cedovocis:? groJTttudofputi:Tgrauitascapitis;T ooloi eapttts:et
cafacam:Te£iccatioo:is:TanguftiaTOolo:inguttureTpecto:e:Ttre
mo: pedis ap ud refupinationem et oeclina tionem ad ipfam et cunt
boc toto fcb:isconclufa.
C&>e mo:biUo. Ca.8.
£21 Ciascp mo:buTomnis eftvaricla colertca.^t non eft otfferg
© tta tnter ea ambo in pturimo reliquagotfpofitionikntfiq: mot
bill9 eft colericus:et q? ipfe eft mincus quatitatts et quafi ipf e no g
trafitcutem:etnonefteialtitudo oequa euref ppueinpncipiofui
tlartole vero tn p:inci pio fuc apparitionis eft eminentia et altitu*
do:et mo:billus eft mtno:variolis:et mtnus accidit oculo qjvario*
le.C^t figna appariti5is ei* prima funt fignts apparittois vario
larum, tleruml3cb:vjneineofuntpIures;etanguftia:etinflatio>
vebementio::etoolc:oo:fl minoi quoniamcaula eius in vartolisi
cft repletio fanguineaet ertendens venam pofitamfuperootfum.
1Bamgeneratiovariola9eftpptermultitudinevfanguintsco:rupti
% mo:biUi pptervebemStiS malicie fangutmsco:rupti pauct.OSt
moibiU^Pmplunmu egredif fttbito;Tvarioleali44poftaUquid.
Xiber quartus.^enaif*
naturfm q6fci0inloco fuo pofloecocttonemT lenitatt tepfdu*.
C©i afit ejier int vefice Tvolueri0 ipfap curation£:qffi ille quc funt
ln groffiotecuteoolgfoj vt agfanf cfi acub" t curratq6 in etsefhT
3 oe et0 funt fubtiles apiunf r fe. C*£t no 05 vt tardef :lmo aperi %
tur etia t e$maf !qd eft in tis cu facilitate paulatim. 2>einde non
euacuanf:aut vtfanenfcaut vt vlcerenf.igtfi vlceranf:curcnf cum
cmplaftaoqfiutoecerufaetqfiutoemerdafengt TfiW:T pp:ie
qh ca dit in eis ficut £:eo0:T emplafiris berifipille q« Sbul? u cot*
rodit:Tfo:mice Trelfcfa q oijitn9. C<fkedicamec6pofitu etiaM*?.
merdafcngt lib.i.olei veterts lib.j.T.^.arfentct lib.f.oecoquanf mcr
dafengi cuoleooonecnoadbereat.oeindefundaf fugipm arfent*
cn.C^t itertl medtcame^uemes et q66 tjpis acctditfugtefltculo*
tlabiaretsfiltaT advltimu fup:a mc-b:a:qvebemetertndtgef ejic
catiScHc.colcotar t calcadts.S.oe vnoquoc^ folto? rofe.Ltera nf
cu a cj t admintftrcnf . C*St fifr fim9 cap:in9cu melle. f£&t cu cadut
cfcarc t carnea coirupte t apget carojfana tuc curef curavulncrum
planop.agt cadere b\dl fadut efcara^ t carne mala medicine note.
I&t in alejSdria faciut eas cadere cn berba noiata ferenici^rt iteru
tarbebafiatfoleu^ealbacueneftbonuadoetjcteciu ea0. C^tad
v(timuadminifiratiocafu0efcareT curatt5i0 refidui cucuratioe
vuInerufano9efl2ueniC0VaIde.C<n>edicamebonu ejptu Sttquo
rii q6 ^d5 modernopcocefTerut.l^.farcocolleet aloea et olibanf et
cerufe:T jiniarofm equaliterTqu$tuefttotuoeboloarmenovfiSt
cyei0 fo:mefimile0auellani0:fumanf TOiffoIuanf cuaceto Taqua
t liniaf ctt ei0 locus ponedo epitbima fup epitbima oonec acetdat
ineo?tractiovebemf0etfiatefcara:et tucautcadetpfefi fuerit
fub ea bumidita^iaut efl necefTartu vt rada0 ea" ct facta0 ipam ca
dere ct no ceffc^ faccrc illud oonec ca dat totum.
C^efTere. <Tapiturum.iT.
^Vgfere efl puflula parua lata ficut vtdct t ad altquStula' ttn*
VjLd50rubedincTp:uritufacic0T angufitj euente0 fubito fm
plurimmetacciditqiicpvtcurratabea bumidita0:T fottaffe efl
fanguinea.iSt fm plurimum fitvebemc0 tn nocte et etus anguftia
fitfn ea vebemctto:Teiu0trtftitia.igtc5efleiu0Vapo: caudu^de
uat9 in co:po:e fubito aut a fanguine colerf co aut a flegmate bau*
racbto.C&t fangutnea cmfdSeft vebementto:i0 rt:bedtnis et ca*
liditatia et vebementio:i0 t vcloctous appanttonis: et flegmatt»
ca eft minot in omnibu^ illi0 et vebemen tta flegmatice efl tn noctc
plufcpvebementta fanguinee.C^tcttmefTeretnuaditlocu amplu
tunc fi non fiat flobotbomta timef feb:i0 terttana. Jgt opottet vt
fiatflobotbomia infpacio qoefttnter tllud et interftatum.
C&>ecura efTere. €apttu.T4.
03 fanguio fuerit vince* tuc opo:tebit vt in pmt0 pueniat acl
flobotbomt&oeinde sfequeter adbtbcatur folutiuum colere
£ractatti8 pstmus. cclppr*
fi tolerauertt virt9 qd f!t ficut fit oeouab' partfb' m?tabolano?r et
partevna biere.cui9 potio fit.5iii.in firupo acetofo:T feda eam cuj
tie q funtftcut tamartnd it aqua ouo^ granatou cu cottictb' futa
Jlut aqua granati oce tofi cu cotticefuoT infufionecbtifomilo;i:et
aqua lactts acetofi et trocifci oe fpodio c5pbo:ati cuaqua grana
t ot2. CTJStoare in potu aquS caltda' in oie multoties eft cjreia t\ con
feruntei^unirenaturSbabetis e5. C^toeeisquefedSt eamefl
infufiofttmacb cotata oequa fuma^ur.5.iu.C*Etej:dbistabfil.et
acetucftoleooe amtgdalisTfifaminoToleocu aqua vueacerbeet
lacte acetofo. C^>i w* buoi foertt baraucbi9 euacuef co:p'cu m£>
rabofanisTcfiturbitb oequofitqultu eftmedietaamptabolano
rurt fit potio eiu0.5.itj. C*£t oef Tfirmo oe nuce cuptefft buida. vnc.
j.cfi aloe0.5.j.C>Bt fnma! crocuabottulatf.teraf % cScuttaf cu ace
to x fumStur in potu. fESut oef tn potu aqua magre aut aqua vt*
cei noui.C«5tad flegmattcS fumStur cubebe.jf.cit trib^.j.^uccari
et pondere.5.itj.feminis agnicafK in lacteoulci. $i£t oe eo q& efi ep
pertutcSuentt in omni fpecie cfliUud calamSti.5.ii.fpodt|.5.>t}.roP.
rubearu.5.5.clpboie Itiratf.oef in potucuaqua sranatfacetofi.
sut fumaf inpotufaufa cfiefttetunus.
C^>cefbomenoT0iffer5ttaintercancrenaflret
afcbacbilos. Cap.15.
CJf €rmooe bia reb' efl ppottionatta quodamo fermoni oe reb»
jCTqua^remebtatioptecemt.C^ico ergo cp mcbto acdditcot
ruptio t putrefactio ppter cSm cozrup&eoplerioneei' % f pfit atalS
t\ eftinipo.Sutppteraliud pbibeapUenireadipm: aut j>ptcrali
fld cogrcgSs vtrafqjintenttoestficut venena caltda Tfrtgida Tea
t) cu fua fubftStia funt cotraria fpui antmali: t ficat apaT poftuIeT
vlcera mala ambulatiua venenofe fubftantie.agt ea in quib* erraf
ficut crratur in effundendo oleu in vlcertb9 pfundis quare putre*
fit caro:T cfi infrigidatioevebemeti fug a^ata catida:qnarecotro*
pttur?plerio q efl in ipo. Cfcnobibear aut eii puenire act t§5 aut ag
greg5avtr3c^intcntionc:pbibS0C|d§SoppilatiotTiUaoppilatio
aut efl acdttalta piimitfua ficut oftrictio quotuda' motbop tn radi
ce fua fottia,1R5 illa qit perfeuerat cotrupit mebtu* ppter rete*tto*
nl fpus afali5abeo:aut rete*tion5 virtutisfparfe,Tupfpfn atale^c)
efi in i$o c\ erpSdtf er cotde t ata:quare coirupif c5pfo e\9z motif .
C^o.^<^fitppteroppitation5cotpotalSficutapaicalidttma!u5
firu magnn grdfTematerieoppUSameat^Tintroitu anbdit9quo
indtget fpusatatiatboc cu 15 qo rctinef It cotrfipit ^plefione. f££t
q6 oe boc efl in pticipfoTnS onrfipif cfi cofenfua ei9 cuf efl fenfus
notaf cancrenaTpptieqdefiflegmonideatnptfctpio. C^tqdtta
c6firmaf :eft vt oefiruat fenfus d^cui l fenfuamlto ef! vt oeftruaf
caro:rqo i^am fequifT vfi5 ad os fiuefitindptes aat fuccedesapa
li nominaf fcbacbilos.C^t qnq^ cScrene fiut afcbacbtlos immo
3 H|
Siberquartm ^cn.ii^
funt via adipattotuboc acciditi carner acciditt oflTe.C^t c5 ci*
cotruptio mcipit pambularc inmebtoTapaf q6 eft in circuitucoi*
rupti r fottafle puenit ad coiruptionettunc otctf totu accits eftiox
menustt otctf otfpo partis mSbti q iam putrefacta efUmfi effet p
pter groffitudinc matertei fue no adbererer.fed ejpelleretur.
CH>ecura. Caj>.i6.
*^Vj6cancrenis quide* ou in pttncipio perfeuerat fperaf cp fanc
«V^tur.Cu aut cofirmaf cotruptto tn earnertuc neceflariu 6 acci
pere totu cotpu0 ipfi>. CCu ergo vides ntfbti colo*5 alterari: t efl
fvia putrefactiSis: tfic 05 vt fuccurraslinigdo tpyu eo qopbibeat
putrefactiong ficut eft bolu armcnnet terra figillata cu aceto.
CSt aut illud n5 valet n5 tnuenis eycufatfone' quin fcalpellatione"
jpfundS facias otuerfopmodosin locisrt ponasfanguifugasTflo
botbomes venas jprima 0 ei paruas vt accipiaf fanguis malus cti
cautela et9 q6 circudat locu ficut cu epttbtmatib9 ptedirtie tpona
tur fuper if>m locu fcalpeilatB q6 pbtbeat pmredtne 1 fit ei c5tra*
riu oc iltts cib" ine flpfundatio fotttot ficutfarina botobi cufvrts
t>o acctofo aut cu farina fabarQ:* pptie gmtrta cu fale. Qj&t oe il
Its q oefuper liniutur l afla tfcmen vttice eti5t ariftologia ro.tfuc
cus foliogacoti oevnoquocf fumaf pars.j.flot/s erispars.^.tera*
lur cu aqua oonecfiat Pm f pifTitudine melli s:tt tini cu eo vuln9r itt
ctrcuitu eius.C*St oe medicinis pbibentib* cotrcfione' eftvt fum$
tur ftotis eris:t mellts 7 aluminis equales ptesr ItniStttr cu ef s:p»
bibet enwfacitcaderetll6q6 eftputrefactuTferuatilludq6feo> ur.
CS>i aDt gtrSfit oifpofitio otfp5nc' apatis % oifp5n& cotrupti5fs
colotis eius et inciptt peruenire in mollitier bumectaf parumper:
tuc bec efl inceptio et9 tn putref acti5e:qua re opj vt puluerijef iu&
ipmarifiologia rotfida t galleequali meTura accepteoonecoeficc
tunTfirrotagantuite^Tcolcotar funt bona pptiecuaceto.Tfolia
nudSTfifr cucumeris afi:aut fucc* ei* epf tbtm5do. CO6 fi pars
carn is icipit cctrupt incide e5 aut fac e$ cadere cu tis q funt ficti t
trocifci audaracaroxfotti9 as caIcadic5.Ctio3 fecerie cedereotdi
i ic vnu fuccurre cu but^to ponSdo oefu p:ocinde fac ca dere fc6o 00
necouciatadcuteTan§TOtag5tu>ubeu fpuluerijatioboafup mol
Irticr putrefactionS.C^t cti appet putrefactfo no erpellas cu • nci
fioncTcofompttScqfftmagntficaf maltt.C*Stqiimagnificaf a(5a
in drcuitu putrefactt tuc laudatum efl ei fauicb cum fucco tufquia
mi albi.tleruj apud meno elibonuei:fmoop3Vtbmoiadminiflre
tur fuper locu fanu vt ptobibeat ab ipfo x repellat.
C*5t cu tnctdttur membtu q6 putref act u effctOc opjvt cauterfjef il
lud qo cotinet ipm cum igne: qfTt illud eft cu cautela aut cfi medtci»
nts cauterijStib" adurentibus r ptoptie in mebtis facilefufcipi^ti
busputrefacttonSppter caliditatefu5 :t qtfuperfluttates calidc
apptorimantcisficutfuntteflicuUtanuSi
STractatus p:fmu£ cclpjn^f .'
fDbec efl ergo quStitas cju5 oirimusbicttnj quide* inuentesin fer
monc nofiro qui eft oe vlceribus putrefactis qd op5 te addere buic
canttulo. C~H>ealtboboin. Ca.17.
HIRtiquJfTtmt anttquop nominauerunt cu nomine q5 tranfla
tum eft in arabico altbobcin oe" apoftema ertis w membiia
^landinofecarnis aut altbia.fDStfenfibiliaquide* funtficutcaro
glandofa que cft in marillatotigie ltngue:tilla t\ fenfu n5 bntfunt
ficut caro glSdofa q eft in mSmtlla in fubafcellistingtiinibust ci5
fimiUbus."£>etnd c otctft eft poft boc ei q5 cfl cfi boc apa calidfi per#
dens:oetndeoie*ueft apoftematiopnitiofa ppterouerfione* mate
rtct eius ad fubft5ti5 venenofam qo cotrupit m€b:ft ta (terat colo
rem etus q6 fequitur ipfam tqncprefudat fangutnfctvirtustflmi
lt a tl'ista dducit qualitatcm^U adcoter via artenaru quare ac
cidunt vomitus tpulfus ce:distfincopis:tqu5do eius acctdcntia
finnt vebemetia tnterficit.tE^t videtur tp pstmt nominabantboc
poftremu camata.t eftnecefTariumTtfitDeteriuseomm tUud q6
accidit f m plurimum in fubafcellis ttnguinibus tpoft aurem p;o
ptervtcinitatemeiusadmembta que funtvebementius ptincipa*
ff a.<D£t faluius altboboin mottalium eft illud quod eft rubeum:
©ctnde citrinutmter eo q5 ad nigrcdinS cfl oecttue non euadit ali*
quts.CjS* altboboin cmide" multiplicantur tn pefttlentns tl regic*
ne peftilenttalutinueniuntur nomtna greca reru q afftmUantur al
tboboinficutttirfiostcarmatatcarmacbiletfurtos. tleru apud
nosnoneftmagnaoifhnctiotntereoiumnominationem.
CSDccura. Ca»i$*.
43f11acuatioquidEcuflobotbomtatcucoq5 toleratboia aut
VJLqo fitnecenariuer eisq educutbumoteputrefactu e"neceffa
ria:oeindeop$vt|reueftarisad coicuoefenfioneei!> t^fottatienc
ipfius cum ets in quib' fint infrigtdatio todotamStu ficut acetofl
tascttri tmiue et rob pomo9ctcv,doniO£:etficut granata acetofa
valdet olfact9 ficut rofa t;:tc5pbote tfandali. fD6t cib9fit ficut le*
tes cn a<eto:tficut c(b9 cu aceto valde acetofusfact' er. carniV aU
tbaugi tbedo^, C&t opjvt rctef m5fio tnfirmt cu aceto pfto t fo
rtjsfalictset vio.et ro.et nenufaret ftTtb*\iEt ponanf fup.*oi epitbi
mata ifrtgidStia ?fo:tat(a er eisqcognofcunf 6 medirisbnhS ipul
fujcotdis carmtbfittfi pefttle"tia' tadvlttmureganf regimiebntiS
aer5 peftttetiafcSltboboin #o ipj tq5 currit cttrfu ei' oc ets qno*
mtnata funt:curtf in pncipio cii eis q ?ftrmgut tf nfrigidSt cti fp6*
gia tfufa in acf taccto 5t t oleo ro.aut olco oe pomts tarbote mafll
cls:5toleo5 mvitoufta fifit in f>ncipto.3nfiatu?vo curef cu fcalpeUa
tt5e fi poFe eft:tfiat vt currat q5 eft in ipfb:tno otmtttaf vt btunu^
fiat quonia additurvencnofitas eius:tfi indiget v&cfis fagcntibf
cu fubttltta te fiat^.tin illo q5 babet fubfiStiS erttureopjvt admitji
Bretur apud fiaum ciu^jaut circa fiatu3 cius cum apertiSc fpEt
Xfber quartm fen ii\.
qHeflillic feb.tardabis c8 ifrigidatioe ne reducascu ea materiai
retro.C*Ht aetiod^dcfit cueis^ funtflcutembioca cuaqua camo
mtUetanetitreliquop apienttft fubtihu q oicem^in.cvulnc». 2D4»
peritt Carmana auttSeflro0.<T5fertemprmoecapfUo veneris %
artriplice tvolubili tradice euifcicu pauca g0ma pini % mellecum
vino aut glute cu gutnma ptni tceratfi: aut fo:d e« alueartop a puj
etlupiniinfuflinacetoattt r^dircucumeria aflntnicum glutino
albotin aut nitrum cum ficubugr a ut cum fermcnto.
0>e apoftematibua accidentibua in glanduli0. Ca.T9*
HU>oftemat3 glSdofa q n5 accedut vta at§guarij qnqj acd*
dnt in loco altcl cafu in criflb9:tqiiqj cadftt cafu erpulflot0 s
mcbus radicalib':tfoitafle attrabuteavlcera:tapata alta fup. tp
trema ad q currflt ma terie n vn> qua? incedut ca rnee illcclre in ♦
uoluunfi cu ei0 ficut accidit tguini tfubafceUe er. af>atione ambotfj
in eo^ b5fcabte*autvlcera fup pedestman^.iBtqno^funtcureplc
tioecotptejtqnc^no eftiu coipepfia repletto:teo^cura t Dtuerfa
a cura a$atu aliomn piincipto cS e£pulfl5e:tn5 admlftraf in ei0il
fud:tmoeuatiopf1obotbomi$:tfoIutionS vetrtegilld q6 Snecefla
rifl.CCuratio #o alta plogtf in eiefl poreefl oonecoeclarefi otft
pofltio.1Baflfueritfmfemit5crifl0autfmfemit5 e]tpulfl5iff ep
m6bto{>ncipaIi:tficn5o5Vt pbibeaf o!no:fmotrabaf admeTnuj
3uacfl$ attractiSe eft polV tet cfl v&ofte.^i a&t fuerit pp tnftitu*
inl repleti5t0 tftc eflatio l radir tmfotatio cibi tfubtiliatio. m
n5 admfftre0 eppuinua:lmo mollificatiua ita ttt vt non admtftre*
mollificatiua tte^abfa^eflonetfoitaffcn.eueniettlfcfug meTnftcfj
attractione materiei pFie.imo qn a dmfftrasmoUificattua euacua
cfiboc:ttrabemateri5 ad ofuerfu:tnnoidmer^iUfiut0e>editutf
materiei ad vtfceratadm€btaJ>ncipaita:t!timotf moUificatiute
eft attractio materiei pFie.*Et eoatte» toedinatio materiei fecur&t
er nocumSto molitficatiu.CJ&t qft ooloi fit vebem&itunc necefla*
nu6 vtfede05i6$c0 ei0 cl funtflcut lana infufa in oleocafb:oeinde
adde in eo fal in fine ei'oonec ftdtf ooloi ftatix tl6mi0fottaffead
ditin ooloicC^t qn cotp' e"mudu aut mudincafti ifo tuc refolue
tn5 cure0.iEt qiKB vjin refolufcdo iU6 q6 e* flcut farina tritici tfal
uhttillaSfarina oidei:tfoztaflemagnincaf prefoFongfoite afla:
5ren5 admfftrefi nifl qneneceflaria repulflo er m«m0£nctpalib'
tattractio materiei ab tis ad a£a tim^do fup iUa ptfcipalia.C^t
multottes o\dl fanat ea in piinctpio oleu calefactB q6 eff udit foluj
tle^qna^a eft in<$ftitate tfubftatia fua molleinme^bzo nobUi:]ft»
cut mSmilla ttefticulo tn5 timef ej|>bibiti5e & nocumentu tunc
x>bibe trepellc:f5 qit fentie oeclinatton^ ad ouritte' tuc Itnivbicfloj
m. {[%)ttpturi8ca\idi8. Ca.io.
^VXitura eft oe fumma oubellet (j collection? faci0t ej apatib'
\jLcaItdt0 t\(i noml aldubellatt cadat mg ci a§a vlcera tu in in>
£ractatus piimixol eclwi]-
terioxt cuius locus eft ad que" effundif materia alitj x rcmanet f eo
qcunqj materia fit.C>Steritura qu3do£ er bac fua otfpoHtiSe ca
Itda tuc aggregaf materia:Tqncp mciptt apa caltdft ficut l cu ag*
gregattSe Tfotone cotinuit atis intrinfecr,Tqncp n5 tnct pititd tm
motndpit ininceptiocapatucahdopfono^oeindeconuertif clie
ei*ap6ftatuttpvttncipiattnaggregaft5e.iSt nosin pofteriottbus
oifferim9 fermonfcoe oubellet ftidis q cSptebendfit bfiotes v»'co*
foe tg^pfeos TlapideosTbarenofcsTcaptUaresTalios:l$ fint 4dj|
$ apptoptist no\t aldubellet iU6 in quo funt bfiotes illi" generis.
Clteru nosloo,mur nficoe eo q6 aggregat materi8:boc em fl incC»
piteritura gp. materta qulefpelht natura:Tn5 eftpofe vtpenetret
cute":neqj ct luperficie carnts:imo fepat ei* ortnuitate* g grofftt icm
fu5 feparatione apparcte tfic c^efctt m vacuitate a? q6 feparaf f m
pTm:quare apparet ei caput acutfi Tpptiefi fuerit materia acuta.
3fte ergo epitureinctpifit x aggregSt fanie": oein maturaf fanies;
poflea rfipif Tfottaffe indtgetofoitatiSein maturatioue t eruptio
neTfottaffe no indiget.OSt cpto plus eft erituravebemetiotiseU
uati5isTacutiotiscapitisTrubediniseftbfiot attract* vebemen*
tiotis calidi tatis xl velociotis maturitatis Trefofonis x eruptio*
nis t pptie emine:s.peede*s ejrtrapinealts. Que afit c cu oiuerfitate
lata pfunda pauce rubedimse" groffe materiei mala oecliuisad in
teriota pauci oolotis grauis mot^.aStoeterio: illa Scui*' eruptio 6
ad interiota Tcotrfipit ill6 fup q6 vadir.Te oe ea q erpelltf ad vtriU
ep latMSt landabiliot eruptto ei'eft ad vetriculfi ppttu me*bto cui
eftviacurr&aderteriotaficut ejitura ftomacbi:vt. n.erfipaf ad
ejtertota a9 Ttpfius c5cauitatS mdi'£ cperupaf ad ejteriota eitwr
Tadve"triculfic5tinente!miracb:ficuteruptiottusq in cerebtoad
ouos vStriculos anrioteslaudabiuot&qmambob*) funt meatus
ficutnafusTnares.CT^tqnrupif adfpacifistinescerebp aut ad
vfctriculfi pofteriotc n5 inucnit meatfi ad erteriota Tnocet nocuml
tovebeinfo.iBtn5eftoe"mebtfiouenie"sadbocvt eueniatin tpfb
erJtura:imficturis efh minotaf egrefTioerfture:qm tn eis funt bfio
resmuctlagtnofiTlocaeopapla no futTocStiamateri3nee£reting
tfa egreffioneputrtdt.Qo fiegrediafjiUicerituraeritppremajri»
m^.^toeterioteritura^Tmaltgnioteatjteq egredif fur>ertremita
tes lacertop Tpptie laccrto^pluriu neruop. C*£t eriture quideoi*
uerfificanturppterfpacifimaturatienisfanieifuefm buotemm
fubtUitate Tgroffitudine fua Tc5plerionc in calote Tfrigote eius »
equautateet9 x f mtpsTetat2Tfubftanti5mcbti.CJBt n5 cSttngit
ne maturef eptura x ne coucrtatur q6 in ca eft in pus nifi pp pui>
tatScalotis inatiinm^btoautBegroffitudtnefubftatie qeftma
terid. OSt qncp c5tingit qr boc vt fiat fanies in interiote &te fuiT
n5 appareatfenfui BBpfunditat^puriSTgroffitudtng eius q6 eft
fuB tfm Tftatwr fufimaturitatffaniei veiocitcnT qnq^n5ftatur
%i ber quartua; ^eit.tff*
§ mfubft5tf$ fu5 ingroflItudine:cj? fi maturaf tfubtiliafcleniffub
Itttta ei9 velcdtentf mcpeftoe carneifta plurima tpauca gg c§s
ertturetcaf* ad fante' pg replettonfc tmrtitudine* materiei t cotru»
ption? ei9.€t c4eei9fTSt naufeatiua fatieta^ terercltia mala tegri
tudines q nS faciiit crtfim cu euacuatione appar&e x nocumenta
alta er anguffris tfolucitudinib*cotrumpentib'fanguine*.C>5t oe
er 1 1 uris $dl eft fpe"0 q noiatur turmuflos teft eritura <jj rfipif z q5
5 fub ea l fimflecarni boncoetnde apparet ab ipfa fantes alia. iBt
oeerituri* efl fpe" s § notatur alber teft eritura vafalt* rotuda tru
bea qu5 6, b5 *m P^m n° e*poliaf a febte:tetu0 euent' $ m plurimti
dlin capite:tquadocp accidit tn alu>loci*.
C3) efignificatione q? apa fit eritura. Ca.iT.
d~XW* vtdempulfattonfc plurimJ aut ouritie plogatS t caftta
^JLtem:tunc erifttma q> apoftema efl in via vt riat eritura.
CSDefignificatione maturationt0tdu0figno. Ca.iZ.
CCum videri0lenitatSqu5da tfedatione' oolottortucfdaa 5» e itt
via maturationi0. C3Deiudict]0fanlei. Ca.w.
^>f 2lnic0laudabiU0 5 illa q eft alba leni0 cui n5 S oolot botribtC
59 tin q no opata eft nifi caltdttas i na ta:l$ nS fit crcufatio a c5t
tate ejtranee.igt no addif etslent ta0 nin vt fdaf q> ipfa e" pparata
patia Jvtute otseftiua:tn5o(uerfificaf t\9 pparatto inobedicntie
tobedi&f e.igt opj ne fit ei odoi vebem&i^botrtbilitatisvt I5gtn ♦
quioi a putrefactioe. {[Wittr&t xrt6\rit er ea atba:qflt cotot ment
bio% radicaltu eft alb' tno afTtmilat ea nift natura potesfug eam.
i£t fanie0 maia l fetida fisnifica^ putrefactionS q t orta matura»
ti5i:Tfignificatomu5caltdttati0ertranee.fitqttegrediunffantc0
oiuerfasz igttu puentettfi colop tfubft&iap I It oe gft e oiucrfo a bo
na: tnecene l o\ faniei vt faciat euenire tn coige pu trefac tione aut
maturitatgautoiminutiongautatteraf cum modo alto.
C^De figntficatione epture vel matarationi^ tntrinfeccCa. 24^
g^% Viido acctdttapa calidfi in vtfceribu^ tacctdunt botript*
V-i*lattone0TfebiesTnoeftetodotTfttDoloi tvebem^ttott efl
botrtpfla tio inptimialogtoiisfpactioetndenS cefntt abbteuiari
fpaciud* taddit grauitas apatta: tucfciaa q? apa fit eritura t q>
Cuenit ad collectton^ fui. ([ jgt n5 fiunt oolote^ifti in piindpto ve
Bem6tiote0 :tquato plus apptojimat ftat9 mino:8tur ntfi qft eru>
ptio fit in pnncipio:Tfolutio c5ttnuitati0 tootot puenit er ea: t cjn
col!tgif t qit fit materia fanie^quiefcit cti5 calefactio foitis t in*
flima tio quare quiefctt febti0 euenien^per cSmunttate cotdi0..igt
fcia0 <$ ouritiespulfu^ eft tefti mon iu magnu. HJ&t qit appa ret fi >
gnu ertturealdubellati in vifcenbu0tnon induratur pulfu0 ro«
ludice^ penttU0 q? fit cjitura interiot.3fn bm5i efn fbitaffe n5 er^t
4n vifceribu0:imo tnfipbac qd?tinetvifcera:ttu4dSi5 fenti0 lai*.
in quo eft eritura per grauitat^quependet ey ecntper ooiowm. ;
CL
£ractatu8 piimwl cclflroiij,
C^eflgnificattoematuratiSisintrinfece. _ <Taf&.2?.
■nSdoaccidutfl^atioesicpturetntrinrccetCieitiquierciitac
cntia q funt er. febtc r boirtpi latfoe et oolotis feda ti5e?ole
ta et remanet grnuitasituncfdas <p fanies iam confirmata eft;et
tnaturattoadeft.
C^eflgnificatioe ppinquitatiseruptioisftrinfece. Caf>.?6,
g^ t!3do redeut ooloies r fiut puctionesrmoidicatio t graui >
V-i*tasfitvebem6tio: r Rmilanf fe.tue eruptto f5 appjoof nquat
CCnj ergo acctdtt rigo: fubito r fedanf grauitas r oolo::tunc i&
eruptio facta effct ppiie qfi appet fanies euacuata motdicSs illud
q6 p?rtr5flt:T eft neceflariuj vt flt arefactiovirtutisTOebilitas arc
facics. C^tqneritureintrtnfecefiteruptiofubita regredifres*
prtma:mncfoitafle accidunt pulfus coidis flncopis mala.T foitaf
fe accidit motsjppter refolutioncvirtutts:tfoitafle acdditvomtt*
TvJtrisforo.tfbttafleacciditfputufaniei plurimefubito qn eri*
tura efttn pectoietfottafle accidit pzefocatio qfierupit ad pectutf
res'oturima fubito.C£>e curati5eerjtura9apparentium.Ca.2T«
^jfHacuatiSes quideTeao;busmedic5turaf>ata in pztndptls
VJLfuis ntfl timeaturredit9 materiei adm5b:6 nobileflcutoecla
rautm*:r in boc err5t flolidi;funt res in db9c5icateritara catidat
apata calida q no funt eriture. C3Hud Jvo q6 ei apptopitatur oe
regimine eft refofo ei'q6 a ggrega tu eft in ea . ft&t tll6 eft fm ouos*
modos regiminis. Quop vn* erit regime' currens fm rectitudtnS
cu egritudo no e greditur ab eo q6 ?fuetu5 eft pFm:T eft vt ingcntef
in maturattoe matertet vt fiat faniesttn eruptioe ei' pofl f llo:et vt
tu obferues virtute* oferues e5 ne pfternSt e5 oolot r eruptio fubi
to plures.n.bofm moitui funt flncopi^do cr arefacti5e virtutis.
Jmmo op? vt obferuet c5 medic9 qHaliter ^fottet virtute' r ?feruet
e3 cfieoq6 fcis:quarecp5Vt cibeturpatiesoubeUaticibisbonisni
fifit eritura f vifcerib9:qffi tucopj neceflartovt fubtiMef ctbMTj^t
fc6s efl reg'tne" egredtes a rectitudfepp necelTitatSoifpSts :r t qftt
qn egritudoeftmagna:* ejitura gtrf flesiin magnttudiefaa tllud
q6 ofuetu eft:t timct feflinatio rei in erpectatioe maturatiois f ea
t fcit cp%t> n5 fufftat f maturatfSeilh9 totPitt fl adminiftraf ma
turatiuagducetUl6adveftigi8imaturati5is: tucneceflaria e" gfo
ra tto cu cautela neferrft tSgat tll6 o6 htf ejiturS oe m^btis mobi
Itb9 1 tactu 6\? 3 ferro l timor.t ill6 e cu fenferis cp materia talis l
groffittei cp n5 maturabif :tq> calot fnat^f mSbto tttz cfl puitatfs
<j? no maturabif :aut timuerjcp i{Ja gp fuJ abbieuiatioe* tzXl q> al
terabif alf atioe n5 maturati5is^e:aut eritura l ppe tucturas et
mebia pzincipalia quaretimef q?ipa cotrfipatea,
C^Stfl fiducia babeturin medidnis fadfttbus tnuifcatione^rma
turationtbus non elongabitqain tnuifcantia pzobibeant pcnetra
reinfpiratioesmfpacimwTmaturatiuamoneantcaliditatgoebi^
Kiberqoartusi «fetUij:
letmet totit illud iuttat ad putrefaetione* mlbiu Jn bmSi ergo elt
nectflaria tneifito pfundaTpfotatiooifrfipen0 :oeindefequanf iU
lud medicine q funt in vltimo refolutiSier et etfccati5i0. ^&t op$
vt fint gfotatto t fectio incedfe in logitndinl villo*t neruoo mSbtt
nif! fit voluta0 vt oeftroaf opatioiUi» mgbti timSdo eafumfpafmi
tuncn.fneide illo0 tnlatitudtnetfan9bis abeoq6timeba0.C£t
pRn t)dt I5gitudini0 viUopeft efilongitudtne cotpis nifi tn mfbtte
apptoptiatisttnTr tnuenisf pfmlongitudini? viUojtcfi pfimoUga*
ture t rugas nifi in mebtis apptopti atis flcut in fronte. ny&t opj
*tn5 apptorimet pfoiato neo^fecto aqua necp o!eu*nec£ alt^din
quo flt pf ngae.et ft non eft erxufatio quin fauef :tfic fiat cfi aqua et
melle aut aqua cfi vinoaut cfi aceto.COt6 f!vebeme"tiota fiStapa
ta t inflatto pofl gfoiattonS vapotef cu lentuVrT fi n5 fuerit U16 ne
ceffariS adminiftratioicarnattua cti5 empFa. fti&t fciaffcj? bec pfo
ratio ell gnatiua virus t foidttiet t fifhtlaru: verfi cfi n5 imxenis e?
cufattone" tunc non eft inscnin aliud. OSt loca ouenientiota ad er
peet&duvt in ei0 maturenfunt loca carnofa paucop neruostvenap
C*St fcias cp pineale^ eleuate acutopcapttuuparu tndiget gfota
tfone n&p ante matttrationc* necp pof! ipam.
C2>e regtmmematurati5i0Ttngentoa4 fac&dti
pusineriturisappar&ib'. Cap.iS.
^TXCdicinattmaturattua^caliditaffopjvtfitpjtmacaliditati
5 ■ "cotgtg tfft ePfwfcatio qdS-C5*^ uite funt in £mis gradib*
embioea cu aqua tepida x empratio efi farina trittci aut otdei.Ttrf
tiefi mafticatfi efi meli9 (n bocrpante cfi pice 8t cera:T croc?Tpulute
oltbani t pic cfi oleo rof . aut adeps potctraut emplaflrfi oe malua*
ulfco t femine Itni.C^t tterti emplaftru oe ficub^ccis oulcib^grof
fte pfguibToIwantcufarinaotdeiite^Tpptieflponaf in eavfo
ptt0Tot?gamifi!ueftre:autaggregef cfiaquatnqua oecoqttSf cfi
paueofalenS fuperftuo,C*Stqfiponif ieoadepsautoleuaut fot
tius illo oue p.tes gtatinte alboti. C^tmedicine ppofiteer. vute
pafTte t ftotace t galbano t mvtrba t laudanoT refina t butvto et
mafttceT vfopo bfiida et radice cucwmcrte afi.T radice fangainte
*ta.C£tempFm ^raoleo oelteruaabfcpceraTpptfeq^foluif
boc emprm in oleo.C^t flFr emplaftrtt oidtmos t empfa bafilicon,
C*2Jt oe bonts in boc efi medicam^oe (apide marcbafite cu 5mo»
ntaco q6 oefup ponaf ocnec cada t per fe.
C^* regtmineeritura^qttmaturefttnt. Ca.i9«
allm luenies «TttttrS ^roflTecarnis t cntte cu maturattSe cni9
n5 fperaf ipfi9 eruptto:T font illic vene t cbotde % nertti:tnnc
opj vt pfote0:qfn fi oimiferis fanifcotrOpef rcotrupetTCotrodetvc
na0Tv/llo0 nertt022till65d€ vebemeti* erit cu fuerit ^peifictura^.
C6ttti$d£6re cfitua pfotatioe locfifanieiT fi^folltcit» vfcadat
potta cfoxat(5i0 wferi^mfi vbtn5eflpore;T fltU6q5efifufi efitiw
r5 fiicrit groflum x fecu ert0 tfic feca po:tS trn qftt adberebit grof*
fum cu eo qd eft pofl ti£*m.T fi fuert t ejtennatD tiic feca totu eiri logif
C*£t fctas op lox? m quo eft fanies oeclaf p, tactfuT qn ta gtt cu ot >
gtto pptie* tu obferua cu otgtt is altjs falte a Iteri* man* an erpefc
laf altcid ejrcbifti.OEt Ioc9 c\dl fani ei apget ejOeclinatioe colotis
ad albedtnSzoundeflmatura eftoecliui^adrnbedineVTqncp efl
loc' faniei oecliuie ad rubedtnc" x citrtutta te~ cn fanie* no eft boa x
fubfiStare in tactu abfcpvtfu.verutn vifu^efladiuuSs. {[Dtttr
govtl fecti5e?fcqri0linea0namrale0lisature:ntfiq funtapofu
mi vel ap6 neceflitate' x I mebits oiuerftftc5tib5> fltn VUI09 i logitu
dint fua (oco ligatnre.lFUI fi tu fecut - fucris tU5 in %foia ttoe efitu»
re q eft fup frote.f.ligaturS cadet cutt0 froti* fug facie:imo opj vt
tu Dluerftrice0 ligatura\ C3n ei0 *o q funt ficut inguina 05 vt va*
da0 cu ligatora i latitudine cuti0.£t cu tu gfo:aueri0 erJtura x t%
trareri0 q6 in ea effctuc necefiariue vt tu fuccurra^ ad ^glutin&du
cutc" cu carnevt no rupaf t indurefcat % ftat talVcj? no ?glutinef :cj
refiat fin* b\ "0 tlt iplcrir redeat ftTi0 eriture fcme.C*St t\tit& mu*
dtftcaueri0 no mo:ef :iteru 6\n tpleaf % ftat in $ttate Oe gne ftftula
ril t a ncp facia0 ipam pglutinari i bo:a 05 vt mudes ea.t fi ttbi ne
ceflartu fuerit vt i ipa itromitta^ radtu ixx^ cui* caput fit p5np afb
cii quo mudiftce0tpa$Tfricc0:oeidefact^a5adberereT ^ferue^ea
cu Ugaturafmiq6oiccm'oeltgatttri0cauernapTVlceru pfundotf
erit ?uente0 valde.igt 05 vt tu obferue^ in pfozatioe ill6 qo oirJm*
oegdtttouV:oeinde pfo:a i locomaturio:e:pteIogio:e a veni0 ar>
ten?0t cbozdi0.3nc\t 5ttlu0.Si ejritura fuertt icaptte:tuc fectio ei*
fit fcctio eqlt0 z fit cu radice natiutta tts pflop nefit trSfuerfa tn ea
Vt coopiSt c5 ptliz no ondaf cufansbtf .C&>ifit.*£t qn efi loc? ti9
occult* tuc et9 pfozatto fit lata % fi accidertt in nafopfozabim* earrt
equale c6 qu5ttta te Iogitudtnt0 nafi . a£t fi fuerit .ppe oculii pf o:a*
bim^ e5 gfozatioefifi capiti lunenouerfaciem9 toituofitate infe*
riu0.Si autacctderitim5dibuii0fecabim9eSeciUfectioe; qfhco*
pofitio bui9ioci e ecfli^ x fcif iU6 ep co:ptbpfenu. ClPoft aure^vero
Rfozam*' tll6 ccf Iiter.C36:acbia aut cubttost man9t oigito^r in*
gutna oiapfo:am9in logitudine.C3nqt'^tfifuerit ppecora^g*
fo:abim?e5pfo:atioerotuda;T p.fo:atio^derotudaefl qappbert
^iit cu appbeftoe fua in logitudine co:pi0 aliqdoelatttudine etugr.
C3n^t.Qm cu loc? ifte n6 pfcnaf rotude pole efl vt aggregenf in
Q0 ma terie et fiat fiftulc.JBt fifr ett§ pfo:at q6 efl ppe anuppter lo
tn bumiditatt0 q aggreganf i eo.^t t IatereTCoftt0 pfotat aperic
do.3n tefltcuIi0^oT ^ga eqlr.C3"4t.JEt fim9p:opti vtfemecon
fuetfi fi t fequc0 ftgurS loci qu3to pl9 potuertm9fup ipm. Coye aut
x adtutoiia fecant in logitudineetojeruavt non leda0 neruo0.igt
fcias cp pfozatto oiuerftficaf f m loca:qfn qn eft apo oculu: tiic gfo*
Mtioei9 efl lata Ttite fttui ocuiia et tn nafo cficu lositudine naft; et
£(berqttartm;fett.«)*
fn mandtbula eft cn ISgit udine m5dibule:t ppe aureTecStur eqlV
qfh copofitio butus loci eft equs:t cognofctt; tll6 ejcotponb9 fenuj
ifrofl aures #o fjfoiatur eqIV;t in bzacbtjs et crurtbus % copa tvir
jga totu equalV ttt in (ogitudine. 0JJSt fttr in lacertis vStrts et tn
ooifo x igutnibustlubalc Uisponesea pfoiattonS acciptentcer
la titudine Zt ne fiat in ea finus qui fiat fiftula.tfiTr tn ea que e ppe
flnuaccipe 0e(atitudineetnepuentatfin'tfi3tfiftula.$DSttefU
Culit>vga eqtr in(ogttudine.i[£tilatereTCoftisaccipein latttu
4int Itxt ilt tralucrfa:qm fitus coftapeft firr.t caro q eft fut> eas.
C3nquit cofiderafBfifucarnistvilloslaccrto^qftnon fumus
juotnpti mfi8dbocvtgfotemuscuimttattoneloct vtno gueniat
tnctfkv.tfir locustncarnationisbonusnosrofius.C^fit inomi
Difpofitione fludtu tu u ne incidas arterte necp ven§. tnagnam aut
tieruu aut villos lacertt: % gfota tto fit f m ma gnitudine ejituretfj fi
fuertt Rua:Tcurrit q6 1 1 ea ep locovno tuc feda e5 ( locovno: tfi fue>
rt t magna tuc gfota ea c% £ ncipt o;o eide itromitte oigitu tuu f dice*
flmft ru in eo;t gfoia e3 vbiguenerit caput ei':oetde Itromitte It in
tfoiamine fc6o. % fm boc oonec venias fup ea\C*£t fi ejciture fuerit
locus fufftctes er. quo fit pole ejire q6 efl in ea pfotabimus tpam itt
ll(o loco;t fi fuertt rotunda aut fuerit et figura neegrediaf q6 eftf
ea cj pfcna i tcne vna: p/cuabimus ea tn interioie gte fui tn ouobus
locts;aut tribus f m quititatg qu5 fcis <p offie q6 aggregatur in
ca currit in boia.C3nqu(t;vbi fit ejritura coiuncturalis aut mt>
tnu nobtle aut tnSbiu ptopinquuofTt aut panniculo fefhnabtmus
in gfoiattone eius anteql cofirmetur eius maturatio ne pus coirn
patali4doebismfriis;oicoergotftudeftregim5:qn no iuenim5>
qrcufatione oe pfcnatione.Si &t fperam9 q> rfipatur r fe no pfo:a
bimus:t filr fi fperamus <p ifpa erupaf p. medicinas facientes eru>
ptione:foitafTe em inuenimus in medictm s factftes eruptione^ q6
Hat (oco gfoiationis:t multoties pfoiatur cutis pfotatione aliqua
sut accipttur oe ea aliqutd:poftea ponitur fu% e§ eruptione* fa cics
Vtfitetpfundatio. CSDeerupttonibusejituraiib^ <Ca£.^o.
^"YJCtturasgutdS faluas tn qutbus non cft magna matitia ape
VJLrtt aqua catida etrumptt eas:putrefacteautem leduntur ep
boc vebementer p:opter illud quod attrabiturets ejc materta.
C^tcum videsefituram quamaquacaitdarecttficat;tunccon;
fideoebonitateeius.
C2!>ccura. Cap.V.
^yCfcias <p empiafiratio cfiradicenarctfci rupitomnepzauuj
VJLet ppite cum aqua et meile bullia t totu il(6 cu oleo oe Itlio a ut
irtno:aut radtjrcannerecens cum melle:aut piceficca cum ioiditie
QUiearioium apum;aut empiafirum arbofilbs:aut fumaf cere aut
refine tbutvtioimait.ltbf.i.t picisficceet mellts amboium ana
Itbf.lemis etifloiis eris vnctas trcs.t olet quantum fuffictt; et me>
% ractatus piimuti eclfpp:
dicantfoealltise' bonuvaldc. CEftut fu mSttir amoniact.vj.cere.iiilj
glutinwalboti.ttj.fulfuriscttnnt.iii.mtri.tii.TfiatCFdsttnpIaftrii
iJjSt oe tllts que nos ejpertt fu ir.us eftvt tumantur mcdulla grano
rumcotttTnurrancidaifermftumTcauIcsoecoct :icepeoecocteifi>
napisifimu s columbin'ifieter^isemplaftrumrupittmvelociter.
C^ttteruoiaquilonfolutuinmucillaginefinapisifapone alTocia
tu cum ficubus. i[£t oe medtcinis erumpftibus ftftttbus loco gfo*
ra t tonis eltvt admimftretur emplaftruj factu^ t 1 ■ melle anaca rdo*
t pice bumida que ouo aggregerur 013 tgne equalitenoelndeponi
tur f uper ertturft p. oi5 medium:quonift rumpet eft. C*Et oe eis iterfi
que funt foitia eftvt lumatur alkali.tcalr. non erttnctatponfttur i?t
fubmerfione f umnedia a q:Orinde coltt poftqj bullieruntt fint in it
la aqua allialiicalpoctnde fumanturiponantur in caldaria oe ere
et poua t ur fup. piunas tt con g-Jen tur in lale.et fumatur oe boc fale
alicjdiquStumcffquartaei^oefaleamoniacoTponaturinmufctlla
gie nafturtti i q fit alicjd 6 melle anacardiiadmiftref . CSut fumftfc
cfttaridesiteruf iponfttfug oleuvet9iponftf f ug ignc leue.f.igne pit*
ne ooncc totu coagulef :oeide terat ftcut ttrit t mplinipona t f ud ip?
mel anacardt etpiopife ftponatur in eo ftercus acctpttns*aut lter>
cus pafferutmautftercus anatis.C*£tquidft iftoirerut alcbebicbe:
4[£t oemedicinisrefolu&ibus eftomne calidurelolutiuu tteratit
fuBinebJumcurarificatioe mfcbiiet raritateei9cum vapoiattoib*
facictibus tlludoeillisinqutbuseft bumiditascalida:etquftto pl9
refoluitunemplaftretur multoties loc9 et embzocef etop^ne vacu»
fit regtme: a medicinislenienb9 oonec leniat ourities ipft9:qx necef>
fariu eftvt admtniftretur lentetta fola.Cjfgt iftemedictnercfoluetea
fantefuntoe fumma albauracbetfinapiset fterc*auiuet arkntctj
et caljt coidumentimikefttur cu eis q funt ficut tb9i glutinu albo>
tinimaftipetaldibtc:etaggregeturcumacetoioleoantiquo:Ttne
dicamc" factu cu alltjs aut er alacocbe aut e 5 ptretrot ftapbtf agria
et bauracb cu tnelle. l£art an oia ifta tnudef loc* rii a cf ca lid a. ^JSX
medicamSoe marcbafita.cut^oefcriptio.^rv.lapidis marcbafitc.5.
fil.amoniacitfttudefartnefaba^p.vf.mifceat curefina bumidaili
ntatlugcute:iponaf fupfante ooncccadat p fe.a&top3vtadmint>
flret ftatim:qm ertccaf velociter.C£t medicame factu er falisamo
niaci qufttitate partisvnius et cj besabard qufttitate quarte par>
tisvmus et ej litargtrtj quititate partisvntuset tertte:et er olei am
ttqui qufttttate partisvntus et ouaru^ t ertiarum gtts:f umat er eo>
D ntmetuin. C_£t quftdo no conferunt medicine ficut p;edirimus ne
ceflanum eft perfo:are:aut cauterijare.
C^eregimineeriturarumtntrinfecarum. Ca.32.
Hldubellet qde intrinfece op$vt regfttur cu euonc % piopzie cii
coleraeft egrediens tn cgtfttone ct viina figntficat cp fan>
guts totus eft maLus. HQluz ndo vero vertficat epirtimatio medici
Siber quartus. fmJH).
tp fangute eft bonue fSter illum qui eppellitur ad eciturSt pofl eua*
cuatione" tuc opjvt matureC cumedicinis e§lib9 ficut efl vinu tenuc
fubtile cil btbit pauIatim.C@t iUud cui innite*du efl in maturatfc»
fjeerquinttlftmaeo^runtmedicinefubtiltattueejriccatiueficutmtt
rbatcv.namomumt reltq fpestconfequanturcum potu vinifubti»
fta quod efl ad albedineoedtue.<D&t oe compofitis funt t£iiaca et
mitndatum et bomomfta.
C2Dealdemenul. Ca.^.
Kldemenul tterum funtoegenereerjturarum tplurtmumeo
rum fit er. malitia oigefhonis t er motibus fup. repletionetq
currunt curfuiilomm toeteriores aldcmenulfuntqut funt p:o>
fundtojes.
C3)ecura aldemenul. Ca.^4..
f~\ ^doapparet aldemenultttnceotuscuracirdtertreaoie*
vA*eft cura a poflematUm calidoiumroetndc poft illud opj vt fit
occupatioin refoluSdotmaturando foitafle effi refoluetumllud efl
fcdm minus:tfottaffe maturantur.C*& non op3vt fit negligc*tia itt
curattone aldetttenul:multotie"0 enim auerttturaderJtura? magnS
C*Bt cura eiueeft euacuatio f m q^tttatS ncceffitatioflobotbomie^
fblutioisvetris: t cu fuertt tn aldemenul pulfatiotbafi s radtciettuc
efl neceffaria maturatio:ergo adiuuetur ad \\\$ ,$j&t illum quide"
duipaffus eft mnltitudinc\'grefltontsaldemenul Uberat folutiove*
trtstrarificatio cutiscu balneis admiftratisfemB t ejreratio. C^t
DematuratiuisquideeflfemSalmarutritumcum lacteaut ftcub9:
aut cumficubustmelletficus cum melletpfo:ttriticum mafticatu$
eflbonum ad maturatione,eoM3.tfimiUterpaffeconfectecumbau
racb.Outficuscfi finapipermirtecumoleooelilio.C*£t medica
m5aIdemenulcognitu3:tmedicame"oe fermc"tonotu.C*$t medica
me cut incftifte modusmaturat.C^butytivnc.i.tmediSferme'*
ti acetofivn.i. tfeminis almarutrttttpfilt? omniu^ati.vn i.^.lactis
fta.3.tf?.fenusrecitfeminialiniomniuman.5*v.buUiatinlactetad
miniftreturtpfum enimeftmaturattuum teperatum.C£tcumaI
demenul oifftcultervenit ad pustcG quiete caltditatis grauis tunc
flobotboma venam qimbibtttpfum:ocindeventofa locumtnon fa
ctasiftudinpimcipfo:quoniam egredteturfanguisvirulentus tre
ti?tebiturgroiru3TfietiUicvIcuaourum.CJ|2tQ"^ontaturaturet
tion aperiturperfoiaipfum:autcummedtcinis:autcum ferro:aut
fecundum qd oictueft m ertturis;t oebonisterumpentibuseftift6
femen lini fimus columbinus t fermentum.
, C^smoto. Ca.^.
^JpZ Ocefl apoftema molleer carneaddita quod accidit in carne
*M*JL rara: t plurimum eiusfit inanotvulua;tquandoq?eftfaluuj
ct quandocfreftmaU&rumooloiofum»
Jractatus fecundus* ccljcppjV
CXractatus fc$e oe apoftematibus frujidis etq |
curruw curfueo:uitu f£aputp:tmum.
frv w>.w^i ■■ \ thnotes fr igtdi ct 6[ currflt curfu eosii coige funt fleg
' ^j m3 et mefta et v&ofitaset ^pofttti es ei0: et tu t & fciui
ftifpc0eo9.G^tapatafrWa:5tfutfTattca;5tmeiaco
ltca:autvetofa:5t5poftta.20ta§ata tTatica aut funt
fimpltcia t noiatar apata mollta:aut ac}fa ficaccidit
_[| m£b:o ali^vt in eo aggregef acf ficut b^droptft0j?pe
aut oubeliet trt 6\ funt ficut nodt lenesaut oure ficut fcropbuletnodi
ouri.C£t meFica aut fepbiro6:autc5cer:et tu fcias otfferetta iter
vtrofcp.C^tvetofa autfunt eleuattoiaut inflatio:eteleuatiod,dec'
qftventofitaspjnifcef fubftatie meb:i:et iflatto eft qn eft ventofita*
eggregata in fpactovno fipa in eo. C*St qu&docp componuntur illa
apoftemata adinuicemet cum calidts ejc ets.
CC3)e apoftemate molh flegmattco q6 nomin3turvndimia. Ca.2»
^VStapoftema albumoUeinquonoeftcaltditas:et quatoplus
VjLmateria eft fubtilloict magi0 tnadida et mollificatio ei* vebc
metio:etoigtt9 facili9penetratineoq6cop:imitn5 ctipbibitionc
ci* q6 eft tn eo q6 eft tn eleuatioe:et ojto plu0 materia eft groffio: et
eft ad ouritte et frig9 oecltuejet plurtmum eius eft a vapo:e fiegma>
ttseteftoegfte eleuationuj.Cfet oifferuntvnduniaab apatibus
melScoltcie b paucitateouriciei et paucttatemorFufcattoni^. {pSt
quSdo acctdtt ec percuiTione et fimtlibus et non occurrit materia q
attrabtf ad locit etus ntfi flegma tunc no apa pter apa flegmati^;*
illud eft parum et non euacuatur exooloie.
S)ecuratione apoftematis molli0. Ca.?.
^ynacuatio b^dl q fit cu foluttonevetrtset abftine>ia ab eo q6 ge
VjLnerat flegma eft reoq eft necefiaria. C*£tcu factu^ fuerit iftud
op^vt fit regercumo eiu^jn pncipto cu eoq6 aggregat ericca tionS
ctreforon&etopsvtfricet loc^cumStili fricatioeoura:etoeide ad
mintftrenf fup. ipm ejriccatiua:et no cp5vt sttgat tpm aq.©£t oe tl
I10 q bona funt in pncipioeftvt adminiftrefc fug tpj fpogta noua tn
fufa in aceto comi rto:aut tnfufa in ac| bauracb et cineri0.3n fubfti
tta efh fpogie funt ericcatio et refotb.C^ quotie"0 addrf egritudct
ponaf acetu 14 tnfundtf fpogta fo:ti9pa^.C^t apudftatugueniat
cum ipfo fini^ in fbuitudinset adminiftretur folum cum fpongia:
ctpermirtumcumoIei0vebementi0refoIuttont0TiIla bo:aiterft ad
mtniftra fpongta infufam in aqua cineri0 ftctx vit 10 tiltas et fimilifi
ctop^vt conp:ebedatfpongia omnia latera neoeclinetmaterta ad
lat* aU6.Tqrtc£ admimftrasloco fpogie cu no iuenitpanuouplicattt
in ouab9 tumcis cu aq cinert^zquado afTtduaf fu^ tpfum vna vtcc
poftaliamfo:taflTefufr"icit:Taqua calci^ eftfo:tio:.C^t oetUisq c5
rerut itq? eft oleu ro.cii acctoxfale« fulfure combuftcnT ipfum fulfur
Xiber quartue^etutif:
tUGtnento pcedaa in acidittonemoUiftcatiuoppaulatiimet apud
finem et ftatum t vltimitatem ma gnttudtn is et additione* fue vl*
timitatis facvinceremollifidUia:t facea pura-.t ejiccStia funt $
fanslt i ftne: veril bumectitia et mollificgtta funt ad oilatldos po
ro«? t ad fedSdft oolo^.CJ^t ericcatiuu efttllud qo fanat t pbibct
remanere ali qd qo fiat fanies.CSt aut no fanat integre et oimit»
Itt aliquid no reltnquit mf! rem modtc^qua; refolutt tllud in quo
eft acuttas. CBt qnc$ a cctdit er. refrenattone vebementia oolotis
ppter fuffocationfc materiet % foltditate mebti. iD&t qncp acctdit
er. ea reditus matertei ad m£b:a p:inctpalia:et qncp accidtt vt in*
cturet af>a:et accidit qftcp vt tnciptat mcbiu tc*deread virtditat<$
% mgredine' pptte qn medicaf cu eis in fine rei t «ppe ftatum. C£*
fcias q> vebem&ta oolotis facit te tndigere medicinis mollifican*
ttbus abfcn attractione et fottaflc erit cuets tnfrigtdario no pbu
bens molltficationc\ C&p reditu vero materiei ad melna ptincipa.
lia fecurat euacuatio nifi qn illud qo piouenit er. eis tftfm femitaj
ejpulfiomser.eis:t funt meb:a recipietia ab eis ficut euacuato:ia
iUouuillicenim no eft vta ad repeltedu % ejpellendu penitus:et nos
iam verificauim9 tfta in loco fuo. C*S* cu ttmef vt oeclinet ad ourt
tiemadminiftra moUtficStia tncjbus eft calefactio x bumectatio
cft fottitudine.4Dedicineaut regcufltue funt q funt medieficut fuc
ci berbaru frigidaru quas multoties oirim' in locts alus ficut fuc
cus potfulace % cucurbite t endtuie t v irge paftoiis t a(ia& t fucc*
folatri ppue t cotga eo^ contrita pparata ad emplaftru t fuccus
pfilif ett5 et ceratu cu3 aqua frigida:t foitafle e?cufat labote* tn eo
fpogia infufa in aceto et aqua frigida: t cbecbengi eft foitis in fcn
cipio:et fimiliter coitices granato? t fempuiua t fauicb oecoctuj
valde et ptopiie cu aceto mirto aut fumacb:t tilub eft bonu iteru^:
t fi tndiget foitioie tllo addein eis fandalu t acatiam t memitber
faufel tiufquiamualbu:tberba q noiatur berba apatueft tnptin
cipio vaide bona.t qncn iuuaf et9 oeficcatio t fttpticitas cu croco:
t bumectatio in piinctpio eft timotofa.C^t qn cadit fuperfluitas
in tnfrigidati5e foitaffe ijducit ad cotruptione mebri t cotruptio*
nembumorisconftricti tn apoftematcetitenditapoftema advim
ditatem t nigredtnem.Si ergo timueris aliquid oe boc tunc em*
plaftra locu cum fartna o:det t volubilt et tn quo eft mclliftcatio.
St vero apparet aliquid oe boc tunc fcariftca locom ct erxotia tgj
% non eppectes collectiongnecB maturationem:t illudquadovides
iUud qd effuf um eft plurimu valdc et foztaffe motitur memb:um:et
fcalpeiiationts alia eft magis apparens et alia magis ptofunda:t
illud eft f m locumapoftematis etoifpofitionem membtt: et cum
fcalpeilaueris tunc embzoca cum aqua maris et reliquis aquis fal
fi0: et emplaftra cum eo in quo eft mollif ica tio:et fi non tndiges ra
rificatione et embiocatione ffe contentus moUtf tca tiu te.
iraetdtus piimue. eclpptj:
1[&t fcia* cjr admimftra tto eos q foztit er re^ctittOt in pm ts et cos
cjfottiter refoluutinfine gmala caueergoquatupote0,3nfrigida
tio emvebemfo gdudt ad illo qd fciuiftt: et aqua frigida fimilV efl
oe tllis q ops cauere ntfi tn ets que Junt ftcut berifiptla;et in refolu*
tiSevebemcti acciditoolot.€>tergovoluert0regerein pncipto ut?
fedati5eootoii0 no apptorJmeoete aquacalidaetolea molltficatia
ct emplaftra facta efbmoi medtcinis:t6a efnvcbemetcr funt cc tra
ria ctq6cflnecefTarittoepbtbttioeeffunoni0.C^tredea0 ad bclu
armenit folutu in aqua f r tgtda a u t cu oleo ro.et melt us olctt ro,eft 1 1
lud qo eft eprofte et oleoau oleo qutppe eft refotutio qda:aut lentea
oecocta 0 cu rofl0;aut merdafengi cu oleo ro.Si $0 ifta novalSt % 5
eo9curfucurrut:adminiftravolubil5:qrntga efl vebemfti^iuuame
tiin {>ncipioctftatu:etalflrengietalbafceet apistetalbedarugUIf
militcr.C^t multortc0c\d5fedat oolotevinu ouke mijrtu cuoleo r<).
immocSgelatuvueetparfi ccrefuper lana autiana v/opiinfrigtda
taineftatetepefactatn bveme:aut fpongta tufufain vtno ftiptico
aut aceto aut aqua frtgida:et crocue ingredtf in fcdattone ooloti*
CCacrgovide^ inceptionem apoftemattetncedcrettinere eriture
tuncoimitte infrigidattonem ct tncede tn via ei' quod maturat et
apcrtt.CCamautemapoftema Buenitadftatfi:tucneceflarta funt
qualiafuntanetaet camomillaetmaluauifcu0etfem€linietfimi»
lia:immo emplaftra q nominatur baflltco % q nomfnatur oiaqut!5
C& emptaftru oe colcotar cpccat abfce oolote:tj>pter ill6 eft eius
admimftratio inc5uenie"0 c&ntinflamatio flegmoi0:teft coueniedt
quado no timef aggregatto, C*Et melt* eftvt pona^ fup. ipaj oefug
lana t nfu «a j tnvino fttpttco, C*St caro mi n9 tndiget eptcca tione ojt
neniu0;qfn neruuanon redit ad fua c5pfon$ cii cjiccatioc pua:tca
ro minoite ericcationts eft q pauciotc© b$ artertae.JBt multctiens
quide" cadtt necelTitas fcalpelladi antcmaturattonem.C^t multo
tte0 ingeniaf in a ttr abedo apa ef mem bto nobiii ad tgnobtle cu at
tractlai0:octndecuraturct aperif .C*5t oe apoftematibuo xatidta
quc tndigent faniofitate emplaftretur caput eiuacum pfilio et c€t e£
tinctiui0 in circuitu ciu0 ct liniaf er. epitbimatibu0temptaftri0 cu
pcnna quonta otgiti ledunt ipfutn.
C2>c beriflpila et fpeciebu0 etu& Ca.4-
X%m fciuifti caufa^ berifipile et fpfo ct* in libto£mo; tille e?c\
bu^ oifcerntf ep flegmoe funtiqflt berifipila magi0 apparetg
b$ rubedin5tpuriot2:tej;flegmone apparet rubcdo ad n tgred tne oe
<liui0 autviriditatc:tplurimucototi0 ei^ € occultu tn pfundo.C^t
rubedo bertfipile oeftroif per tactu ftatimt albet ei? loc9 ca fub tili>
tattsmateriet rubec aut feparationt0et9:oeindercditvelocttcrtn5
fi mtliter eft rubedo flcgm5(0:tvide0i rubedme berifipilecoloiecrc*
cttcitrtnita tetn5vidc0 ill& tn rubedine f legmonta. c*5t apa bcrifl
ptl: no fit nifl in co qo apparet oe cutet flegmon pfundai m carne
Kiber quartus.jf en.uj*
tnellini fauofi eft vtincipiaf Teuapotcf cumaltquocaudo:$eindr
emplaftreturcu paiTisenucleatts;T melius'eft vt ercc:ief cutis oein
de ponStur fug ea emplaftra:T fonafle cofequitur medicame' acu
tum tn erco:iatioe cutis finc notu ficut calr tf apo % cims t alta oe
ilits qcurrutcurfueo:uoetlUs qDictafuntlnerupentib^erituraflr.
C^£t iterufumantur calcis.s.tiii.Tfeci svini adufte.5.0.Tmtri.5.t).
magre.5.].ferueat tn aqua cmeris tbuliticmbuspattctsetponaf
inajnpulla oe pluboet rotetur femper vt ncn eticcetur. Qlctbot
roedicame eft bonu tterualtbeeltil t glandibus et fimiluVUt eft vt
fumanf eUeboitT arfenicirubetambo? ait.partcs ouasT co:ticn
cris.partes quatuoi etfiat er eis Unimetucuoleo rofa.T fumaf et
feminevutceetcozticib^eris t arfentcocuoleo rofa. |D£toe Cnu
plaftris bonts iteru melltno t omntb9 eriturts caltdis et in quibus
eftbumo:leniseft tllud.lVlaudaniT galbaniT bdeitj t foxditiei
Vafis aperis t glutinis albotin equales partes;fumat er iftis et er
folutiuis fine plurima mo:dtcattone;T mmaf bauracb z medtetas
ei' eilebo:iet ftat er eoeplaftru er cera t oleo rofato.C*St tteru cai
cts pars.j.colcotar pars.f.arfenici p.s.f.CSl3dulasautque fimt>
lesfuntalfilac;tfuntfpgsnodifttibtel!pofi(bUe ertrabere ertra*
beficut alfilac t non fiat tnde nocumetu neruo aut iwmb:o vfcinc*
fac.C*£t fi fuertt in manu Tpedeet in loco coiuncto cum neruts et
cbo:dts non gfumas ertrabere ipm:qm faciet cadere patiente^ in
fpafmu:imo cotere ipm et conftringe fug ipm cu aliquo cui fit gra»
uttasoonec maturet eu. C*£t fignu eius eft <p bmot copbenfio fug
tpm ftupefacit mcb:um.
C^eglandulis. Capttuifi.6*
g^ tlandocp generaf in qutbufd5meb:ts apoftema glSdulo*
V-^fumficut auellana t nuj et minus eist multotiens fu% vol5
manus et fuper frontem:et eftin p:tnctpto taliter q> cumfuper tpm
fitcomp:efliofeparatur:oeindereditmultotiensetmulttpUcatur
et fo:tafle non redi t Cagt cura eius eft oe genere curationts ncdo
rum;et'quandoq*fuf7icit et conteratur t comp:imatur.oeinde fu>
per ipfumftringaturplumbugrauis ftricture;qmoigerit ipfum.£
p:op:ie quando Unttur fuper piumbo epttbtma oigeftumm oe illiflf
que fequuntur. C^t opo:tet tteru^ vt ftrictura adininiftretur poft
ctus otgeftionem;qfn tllud eft can !a p:obibens redmonem.
O>epuftultsglandofis. Capttulttm.7.
HCciduntettamquandocppufiuleglandofe parue et earum
cura eft ipfarum contritio et erp:etfio eius quod tflin iftis;T
ftnngere plutnbu fupereas.
CS)efugiIle. Capitolum.g.
HXlgtUe eft oe gne apoftematu glandulofo:u5 et quafi boc no
mineapp:op:ia{iUudq6fitpoftaurc.2£tnosquideiSoiri*
wus i er monem vniuerfalem in omnibus que curru.nt cttrfu eius.
Zractatus fcaxnduol cclpwiiu
C^teura etu^eft cura ptedicta fneapituIoapatiiglandula£Tfri
a6atibu0q funtpofraurcToeillt^qfuntcippiia eftcinifflimacia
rit confectu* cu anrtquO adtpe no folito:T butcquide' medfcine n5
cil par. C£t iteru rini^ muftelle permirto in eo cerato cu oleo oc
lilioTantiquaturTadmtniftrefurTconfertfcrofuU^etiam.
CST>e ferofuU0. Cap.Q.
/^Crofulefimilanf nodi^fedoifferutab eisinbocq? no funt
S~7parateficut nodttmofuntfufpenfecucarne.C^tplurimu <f*
dt accidu t in carne moUtt eft tte?2 eis velamen neruofum:T fottaffe
fit fcrofiila vebemctis magnitudinistet fortaffe er. vna ea^generS
tur plures t fimilanf in boc albeetifcT qfto^otdtnStur nodi:Tfiurtt
flcut cingulu0 penden.0 ej collo ad vmt parte t quafi ftnt racemu^*
C£t fcrofule ad vltimu funt gladule fclirottce. 4£&t oe <crofult0
quide' funt quib9 affociaf oo!o::t eft oifftcili0 curatioisTfoitaffe irc
cius curattoneeftneceffaria perfbiatioTputrefactio. C*£t boies
Vcbem^ttueerpofitiadbabSdaflffcrofula^ tnpartib9 colltT.capt*
tis funtcurtababSte^couabumidaru' cSplejrtonu.C^tloca ln<J
bu0generanturplu0 fcrofulefuntcoMT fubafcelle: et videf <p no
norttinanf fcrofule nift ptopterea <p multu accidut poicisppter gu
lofitatem eo2:aut ppterea cr» figura eapf m plunmu afftmitaf pot
tf«4j C^tfaluiotes ferofulefunt q accidut tnfantibusTgrauioie*
ea? funt que accidut tuuenibu^.
C^ecura. Cap.70.
*#3 ^dirYupqua' eftfiduciaincuratioebabettu fcrofula05eua*
Xj<ruat!OTfubtiltatioregimint0.C^t oecuratioelaudabtli efl
vomit^Teftneceffariu folutioeeducercflegmagroffum t ppiie ctl
ptllu!i0 noiati0 alguafiU.C^titeriifumStur tttrbitbT.?$.T3UCca*
ri parte^ equale0 t bibStur vft$ ad.s/rj.T boc quide eflcu boc q? fol
uit flegma groffumcalefade^neqnnteftinopfaci&rafuram.
tT&t flobotbomta tte^efliuuatiua Top^pculdubtovtfiater ce
pbalica. C^egimin:0?vofubtiliatto eftqfnopjvtoeuttetcibos
grolTo0TpotB aquefupcreo0Tnaufeatiu5 fattetatSTrepletione^
T toleret fa mem quatu ootT abboireat omneq6replet caput mate
ria.C*£t opoitet vt cuftodiat p:eparatu0 eis capftt ab eo q6 factt
currere a d ipfutn materfa 0:er pieparattStb9 factenttb' currere fl
cut pfternere fe fuper facte:T curuare fe fup genua piolire t babere
puluinarplanu:et ab operationibu0 q trabut materias ad caput
ficut locutio plurtma t ooloi capitt0 Trira.
C*£t v&ofattoteft incouenien^ patietibu^fcrofula^f m pRmftrT il
lud tdeoqffinoeftri pofftbtlevteHacueter.materlaqeftinfcrofu*
I10 t q currut curfu ei*:tmo trabtt ad ea0T ingroffat tpas e (d q6
ertrabitoefanguinefubtili.C^tmuItotie0qutd2redeutfcrofuIe
inciptete0 ejtennartT refolut &d otfpofitfone* fu5 ptim3:Tbtno regi
me fcrofularu flmilaf regimini fepbiros ep gte ipfi^ egrttudinia.
ttit)
Xtber quartu&^eniCi»
f£6t cfi fcrofule funtmagne:tuc plagarti altenSt fe a euratione ea
rfi cw ferro t medica mine acutort illud eft oe tUts q oucut ad vtcc ♦
ratione^a£Ttpfa?coiruptione:Teft neceflariS tubmSivti euacua
tiontx mundificatione cibi;T adminiftraremedicinas refolutiuas
fup eas cufacilttate. •QJ&t ia inuenim9 emprm apoftolicon relatu$
flif r&ianos in fcrofulte moitalib9 ruptis fanatioi* magne:fed cu$
faciUtatetlenitate.C^oe empVis calefacienttb*fcrofulasceitt
pfm oia^lon.t qft<£ pmtfcenf cu boc empfo medici ne alie quas po
fuit fbgppo.ftc ut radir. liltjr ppite cuppiieta te q efl in eatftcut fter
cus captaruTouiu t ficut nafturtiuT radircucumeris afintnr.TVue
mStaneTficusqcodutantematurationealbeautfarmafabagT
amigdale amare t bdeltu x aggregStur ad illud t admf niflrenf .
C^De empris bonts eft empfm bmSf.f^.farinefaba? etotdeiet
piguedinis pozct x rijt omniu.ait. parte\jf.T radicis coUo^ntideT a
feminis iameniT radiculilq t picis bumtde0l5.att.ad othf .aggre
getur ill6 cu oleo anttquo cu pinguedine f n r a pofl liquefactionem
pinguedinis x pids in oleo. {TBt eofert empfm bonfi refbluens ou
rttif in bebdomada r in eo q$ eft minus ea in trib9 oieb' q6 J5ale.
narrauit in catagenis. IVflnapis x fe.vitfce x fulfurie.Tfpume ma
rtST anfiologieet bdeltj.ari vnc.f. ammoniaci x olei antio; t cerc
ait.vne.tj.C£toemedicims q fupereas ponunfceflptjofectiscuj
ca ficub' aut cfi fquilta aut cofecta cu ea radip caulis contrita x ra
dic capparts cu bddto Tlupini cu aceto x melle cu flrupo acetofo et
ftercus vacctnfi aggregatu veloecoctu cu aceto aut,oIa (fta cu adt*
pc poici aut c8 oleo. C<fl>edicamen bonti fenugred ptes. 4,. catcis
tittri ambo?.an.par.f.aggregenf cumeIle.Tfte9radtjcucumeri0
aftninir folia lauri cfi»glutino atbotin autcints amboijaggregat*
cu to.qyiBt itep aggregctur f irina botobl x ftercus captaritT oniS
jjpitemStanapctivuna infantisTfiatlinimentfi. C&tftejjboc
medicame my.irbe.p.ammoniaci.vtj.T oibicf .enifd querdni glan
dtu5.v.galbanioleioebefabar:fotd(ctet atuearf? apu^.f.teraf to*
tfi.CiEt iteru aggregenf in moitario aldibic pieparatum t refina
x fint pio omni lib.galbani.vnc.U'j.aggregetur tllud:eteft linimett
tubonu.C£toemcdicinisboni*funtceregumi pint adtpispo:*
d no falite ptafftj et flotis ertsgtes equates fiat ereis linimetn.
C^titettrefineoactilo9co:ticttert0.ari.parte0.it.alumtni5iamc
m arfenici oIm.an.partes.4..fumaf er. tis UnimStu. iSx oe mtdici*
nie bonis l medicamen oe liitranret medicamen cucumeris aflni*
iti et medicamen oe codifi.et medicamen nominatu fandaroa Tmc
dictne factecu^ ferpentib9etf?ngularisepeiaefl vt fumaf ferpemr
moztu9:et ptjciaf in vas lutatfi luto fapi^tieT oimtttaf in furno oc
laterib9:oetndeIptfciaf cu equali quStttate fuiaceti pmirticS mel
Ie^mmedictat6.C^toemedicinisboniseflmedicam5 oc cotdu*
meno: x naflurtio et fimo cclubino cu oleo;i ola lenitiua funt ttertl
£racta ttis kexndao: cclmi ttf-
Wngul ari a . Ct fimilitcr fa rina botobi cum ci0 xfoia ciiaceto tcttin
meilcTcu pice Tcera Toleo.lBt iterufumantur vue motane rnttrum
TrefinaTfanna botobiTaggregenturcuacetoTmeUe:aut accipe
radicealiltl Tfe.lini Tinfundantur invino TponSturin eiff ambob*
pofttlludftmi colnmbmicptttasquJertgittllud qnod piefenff eft
ct fiat er eia quafi emplaftru Teft mirabtle.igt 15 erperta funt vtina
cameli arabict x anodatuj etua emplaftrS aut epitbima comirtie
cu ci0mcdicmi0quefuntadfcropbuIasTfueronttuuatiua.*St al
tnngat eft er epttbimatbtbua mtrabiUbus.igt eriftimauerut cidaj
Teft alkindu* q> meflTea cotnu capitnt qn adurttur Tbibtf bebdo*
mada vna oi oie pondere.j.fi.video qp non opj fieri tn omni menfc
bebdomada vna.CJgtfciaac» oefcropbulia funtin cjbue €c5ce
rofitaa Tbmoi quidSo P5 vt conctStur medicine calfde £dicte cum
oleo rof.TOimittSturper oicsaliquotTadmintftrentur.Onfcro
pbulia aut q funt calide cdplejionisnS opj vt fugflua fit admiftra
tto medicingrS acuta^tmmofufficit eia q6 eft ficut fauicb oe triti
co cu aqua cotiSdri.i&t foztius illo eftm^irba cu ouplofuioelicio
gfectacu aquacotiSdritTregimeninbocvtvtncataqua conadri
aut vincat medicam6aUudfmcj>p:efenseftTneceflariu facit ve*
bemftia inflattonis autparuitatisetus.jgtoetUiaq ?ferutetse(l
vt fiat fternutatio cum oleo oe nucleis perficop ercoiticato^ adu*
fto:u.06 il neceflariii fuerit in curatioe fcropbularu vtt»ferro opj
func vt fit adminiftratio eiuatn fcropbulis victn3 ubus venie plti
ribua Tvenia pulfatilibua Tneruis cu cautela Toefenfione. fbomo
<fn quidam errauit cu;perfo:aret quafdam fcropbula? Tobutauit
ramo nerooc reuerfiuo^tquare oeftructa eft vor Tta^ acctdtt vt n5
inueniret neruum:fed oetegeretur eum frigo:i. quare co:rupta eft
compierio etus TOeftructa cft eiua operatto vfquequo redit ad ipj
ciuacomolertocumcalefactione. O&tfoitafleerrauit et tnuenit
fllguidegt:etoeterto:algutdegtfnbocjeftiIla queeft piofundtoz:
quaptopter cum ercoiiatur er la tere f aluo opoitet vt fumatur fcro
jabule Toeftruatur quod refiduum eft cum medicamine acuto t no
perueniatlaterilefio.
CS)eapoftematibusoun'5. Ca.n.
Hfcoftema ouru noia tu fepbiros qo purft fteft ill6 cui no aflb
aaf fenPnecp oolowfi remanet cu eo fenf» tooIo: guusitunc
noeftfepbiroapuru:TpuruquideTn5purucuquoeftfenfusquid$
eft piiuan5Oolo«.C^tfepbtro0autfit a melacbolta feculeta fo*
1 1 radicali tcoIo: ei9 eft eineriti':aut melScbolta omtrta cuftegma
te tcoIo: eius eft oedtuis ad colo:€eo:po:<5:5t er flegmate folo q6
tnduratumfuit.C^t puriquidemcolotvtmultueftcolo: plumbt
Teft vebemStis tenfionis Tourtttei Tfottafle fupereminent ei pilitet
boccftiU6cuin5eftfanitaa:Teftquoddamereocuiu5colo:eRro«
lo: co^»a;Tgmataturoemembjo adaliudTnotatur fermos:Tqficp
ft ttij
Kiberquartus^en.tijr
eflcitooloteeoipoti^ourum magnuq6 no fanaturnecp permuta *
turvn63.C^tomnerepbiro0aut incipitapparere paulatimrad
ditur aut ?uertituretflegmone aut berifiptlla aut ejcitura in loco
vacuo:Tcft plurimu accidit Duritie0 tn vifcerib^no accidit niff pofl
apoftema calidumqii curanturcumtrifrigidantibi-0viJcofi0e-rme
dictni0 tcibi0. C£t qnc^ canceraf fepbiro^ t ppinquita© fepbi*
ro0 adcancruTelongattoeiuoab eo cflf m mutitudine inflSma tio
ni0eiu0 tpaucitatetaperttone pulfattont^in eo t occultatione" ei*
ta pertf onc vcnarum m ctrcuttu eiu3 xno a per tio n l earu^.
<£2Decura. Ca.iz.
O^oitetvtDeei^afSatuV ill6 cureturcuieftfenfiwjTVtfft in*
cifiopofl mudificattone' cotpoti^cu eo q6educit bumote fa*
cfente^grttudin&Tfottafleettilla mudificatioctiflobotbomiaff efl
fangui0 plurime nigredint0:Tfup. U16 q6 refolutt Tlenit ffmul: % no
curef cu eo q6 refoiuit rericcat tm:qfrt illud perducit ad vebemen*
ti5 Iaptdeitati0 ppter ericcattone groffttrefoiutione fubti It0. )6t
opj vtponanf curationi euwoue reuolutione0:reuolutiorefo!utio
ni0 cftJlenttate cum eo q6 n5 ejriccat ptortmu:qt oe* refolutiuum f m
plurimB erJccat Tbumectatiuum raro refoIutfcTop^vt fit gradu*
etu0 in caltditate er- fc6o ad tertiu tin epiccattone er. gradu pttmo.
treuolutio alia lenificationt^-.Tfint tfleoue reuolutione^ fuccedert
re^. i&St opj vt membtu fatne pati cogatur tn reuolutione refolu
tionis ttrabaf nutrimetum ad eiu0oppofitu cn motione illtu0 op#
pofiti Tejercitio eiu0 tipfiu^ famettcattone Tcibef m reuoIutiSe le*
nificationi0:TftatetcaufaappetendtnutrimentCicufricationeT (|
funt ei fimilia:Tltniatur cupicetoiuerfificef necefftta^ in #tute mc
dfcinaru refoluentiu TlenificStiu % oebf litate earum f m raritatem
mebti Tipfiu0fpiffttudinS tvebemetiS ouritiei Toebilitat^ eiu^. «5t
iteru copofitio medictnaruop* vt aggrcgef inter oua^ virtute^.
C^t opj ne multum vtStur balneo qfftrefolutt fubttle Taggregat
fpimtm:Tn5 peruenit adbfic fine" vt leniat fpiflum. CD2t lenifican*
tia quide" quibu0efl refoltttio quedS funt ficut adep^ gallinaru? %
anferumTVttuIotumetboumTceruotumptoptie etmedulle eotu
etadep0birci:Tafint adep0eftbonaei0Tadep0 rapacium leonuj
TVtfi ileopardi et adib et que currut curfu eo# oe vulpib9 et Iupi0.
i&t adipe^rapacium er auibu0.*O£topottet vt mifceantur cum
ei0 quef unt ficut ammoniacumTbdelium et galbamtm t ftota jet
malhpquando pteparantur ad refoluendumet fiStfingularta. &t
oe ptedtcti0 adipibu0 melioi eft adep0 leonum TVtfi ,&t in mucila
ginefenugrect Tfemt.Uni funt refolutio etlemficatio. C*£t opottet
ne in tfli^ adipibu0 et earum fimilibm* oe mollific5tibu0 fit fal om
ninojquontamfalerjccat etindurat:immo opottetvtfit ea$rope*
ratio:operatiofoli0inceraquelemtet liquefacitet non peruertit
ad boc vt egiccet.tSt oe lcnificantibus tteru in quibus ctt refolutio
£raetatu8 fecundus: ccltfjw:
queda" funt bdellium flciltenfeetolen anttquutoleuj oealcanna tt
oleumoelilioetgalbanuetlaudanuetfto:ar^tEfopu0bumidavet
meliota eotzfttnt q fimtmino:t0antiquitati0etmccationi0etve>
bementloiis bumiditatts:et iteru maftiralba app:opinquat pte*
dictt0.*Stincleooealc5na etoleo oelilioetrlcub9etalkeriia5 oe
refoIutioneetlenificationcrlmulqdeflfuptarufTicientiS.iStoele*
mnc5tibu0 quidc eft vt fumatur fr j: feminfl et fej: acett fferueSt et
crTundatur poft ebullttione" bonS (u% vtrafqj q6 eft et conuenicti9ct
adminiftretur. C*&t oe medicini^ bonis ad illud cft vt fumanf fter
cus afini et radif cutfci et fiat ej ambobue Itntmentumtet fi fuerit
cu ambob9 fto:ar, ertt meliu0 *St iterii quSdo apparet lenitas opj
vtltniaturcu ammoniacofolutocuacetofoitio eb9pIurtmtfoeiti
de redeat lenificatio aut galbano toppoponaco aut fumStur gal>
banu et ammoniacu et bdelliu et terantur ola et tnuoluantur cum
oleo oe ben et oleo oe lilio cu aliquStulo mucillagtms fcn ugreci et
linf et fiat eplaftru.iEt fbtdities balnei eft ep medtcinis vebemetis
iuuameti qriponif in emplaftri0af>atumouro:p:et fi no inuemf
fo:ditie0balneitucadmintftrenturloco etusaqua d9euifciet nt*
trttm. C^t Oeemplaftri0bont0inbotarefoluttoni0funtempra 5
funt ad fcropbulao oe illi0q oij im9:et emplaftra iulio^etcoIopbS
*gt cu apoft ema eft vebementt0 groflttiei tttc n6 e" erxufatfo ab ace*
to:ipfum efh inctdit:et oebtlitatvirtute* meb:i et pptie cu eft neruo
fum:qfh eft vebem^tiu0vacuua materia etoimitttt eam caufe ini
pnmentioefott^.tlerumopj vtfiatadminiftrattoacettet Intro*
milTio eiu0 tn medf cini0 in fine rei n6 in tine p:incipto:etvbi cadit
vltimatio tn lenificationeet cu intromifltone tepidttatu lenificatio
nis :et allemetur in admtniftratione aceti:et cu n6 fit alleutatto cS
aceto nocet nertti0 et?uerttt in lapfdcitate.*2t medie^tuncfit auda
cio: in adminiftrando acetu cu apoftema eft in meb:o carnofo fi»
cut id quod eft in fplenetet qflq* lintf loc9 cfl aceto etvapotaf cu eo:
oeth confequif cft epitbimatbe Mcut ill6 q6 e"oe oppoponaco:oetri
§ moniaco: oetti incipit cu pauco leni poftea addif virt*:oefde gra
d af adlenifieatione. tgt opjvt adminiftretur fuper apa oleu lene
in quo non eft ftipticita0:teft magi0eonuenie0qj aqua et p:op:ie
oleum oe aneto factum cu aneto bumido.JSt ttld ouritiei quod efl
in nerui0 ct cbotdi^ curetur cu tneifiui0.C*St oe curatioibus bo*
ni0 ad tllud eftvapotatio er lapidibu^ignitio.f. lapide molendini
et meli9 quofit vapoiatio ab eo eft cum aceto:* melio: a quofit va
po:atioeftmarcbafita:top5vt adbancperuentatur fummam itt
vapo:ando Tfuffumtgando oonec apparea t fudo::Tqua ndocp Uni
tur cum marcbafita trita cum aceto rcofert.St opo:tet vt allema
tio iteru fiat in adminiftratione aceti vt non fcparetur fubtile et
indureturfpifTum:vtnonco:rumpat vtrtutemneruo:um fupfroe
et eftin piincipio oetertua Tponanturadmiftrationi ctu^interpol
%&>& qttartus: ^eu Jff.
lattonesinquibttseftUnificatio:cumergoinctpies: runc vapotef
membtum ctt cis que oirimus tltutatur tunc cu medicinis conue*
mentibustvt iUud fiat in membto carnofo eft faluius.
C3Deouritieiuncturarum. Ca.n.
atlandocp accidit in iuncturis ourittcspiobibens moueri
iuncturas cum facilitateet non oeftrutt fenfum: % qa3docp
eft neruus cum quo eft ftupo: altquis.i£t quandocp eft carnofiot et
tura eft cum eo quod ftiuiftt.
C3>c ei«ci nominanturalmifmar. C.ai4-.
'jrflmtfmar efl nodug rotandusalbusftmiltseaptticlaui.igt
.SXplurimum quidem a ccidtt er. percuffione % poft erituras et
poftcurationSearum ampuus multtplicahtur in cotpo:e:plurim8
tiu5 accidit %n pe<Jibus et of gitis pedum x> inlferiotib* ttedit tntfc
fumqp ptobibet tnceflutmquareppoitet vt fectto fiat fuper ipfum
ct ertrabatur aut moueatur cum manu femperrannectatur ei plu
bum:qu5do taliter eft <p n5 eft poffbile vt cr*rabatur.£t pluritmi
quidem eius cum non curatur fit ca ncer.
C^ecancro? Ca.if.
jjfV&ncereft apoftema metancbottcumoemelancbolta adufta a
VJLmaterta colerica inc] eftmateria colertca cfi t$ abuftat" nS a
pura feculenta.&t oiffert a fepb iros g fe cu oolote racuttate « pul*
fatione quad&rvelocitate addttioms ppter multitudinej mate»
rtetTinfllmatione^tppter illo q6 accidttin illa materia oe ebulli»
tiow oum tpfa ventt ad me*btu.i$t oiffert ab eo iteru p. venasqua s
mittit in circuitu fuo ad m£btu in quo eft quafl pedes cancrhi n5
funt rubee ficut in flegmoneammo oecliues ad nigredinem *obru
fcation&vtrtditate* tia oiuerflficatur ab eo:qjn plurimu aduent*
fuifit i ncipiendo taduentus ouri fit gmutad o er caltdo.igt oiffert
a fepbiros quonia' eftei fenfus tillino eftfenfusoino.£t pturimu$
qmdeaccidit in mSbtis raris:tillud eftin mollioubusplusf epa>
te ttn mebtf s neruonV ite$r. Jgt in primts cfi accidit eft occulte oifpS
nisJTqn apparet cScer ambigtf ene et tn ptitnis ctt apget f m prm:
oein apgent flgna eiMEt in ptimis 015 apcet in pztncipio eft ftcut
faba pua our* rotM9 fufci colotts tn quo eft caltditas queda\ *St
cacerqdfceft vebementis calotis:taIius eftguioototisquteftalf*
eftqui perducitad vlcerationem: qffteftej melScbolia quef adt*
ftio fanguinis tadufnocolet*purefolius:tau*eftficc' d, n5 vlcera*
£t qffcp permutaf vlcerat* adn5 vlceratu:tqn^ reductt eu adivU
ccratttcuratioeiuscumferro:tpontteilabia srofftoia^ ouriota.
C^t vf q> boc apa flt nofatu cacer ppter vn§ oua^re^aut ppter
fu5tenacitatec&mebtoficut tenacttascancric5eoquod venaf $t
ppter fotm^ fu& in rotunditate fua f 5 plm cfi oolote fuo «esreflto
tir vena ru que funt ficut pedes eius tn ctrcuitu ipftus»
OPccura. C3.16.
£ractatti8 fecuudusi cclfiqwf:
THludq5 opjcauereoecura eiu^efkqntcutndpit fottafTeefl
pofevt ptobibeaf ue addaf fug ill6 q6 ipfc eft:t ?feruetur tta
q> n5 vlceref: t acddttiin cibufdi bott^ vt fanetur tndpic9:?firma
tu0 vero n5. Ci2t multotie0 qutde* accidit c5cer interiu^ 'occultus
t eft rectificatio tn eo f m?q6 oiritopttm* fb^ppo.vt no moueatur:
qm fl mouetur foitafTe gdudt ad mott&t fi oimtttif x n5 curaf fot
taflejtfongaf fpaciu cu falutequ5d&et ptoptie qn rectificStur d»
bi t ponixnt oeilUs q infrigidant et bumectSt et penerSt matert a$
faluJ flcut aqua otdd % alredradu parui t vitelli ouop fotdibiliu t
fimilia illi0. C£t qn eft illic caltdita0:tuc oetur lacvaccinu ftattm
cu ertractu eftbutyiu : et colatur et q6 fumif er. olerib9 bfiidis vfd?
ad cucurbit5.C*2t fottafle fufferut cancrt parui fection&na fi pof
fibile eft vt oeftruStur cu aliquo:tunc n5 eft poffibile vt oeftruStur
nifiperinciffone*vebemete':vt er.totoaflttmaf mSbtn innad&qfc
cfl in ctrcuitu ei*:incidedo i$m e£ clrcudSte af>a eradicSdo o&ve*
n a s q tmbibut tp m ita vt n5 remaneat oe ei 3 alictd :et currat pofl
IU5 er ris fangui0 plurimu0:et iam antecefltt muduicatio eotpte g
foIuttonS ventrte ej materia mala t flobotbomiS: oelde oferna ett
fadSdo eB ftare fuper cibo0 bone qu5titatt0 et qualitatis et cofot»
tattone mSbti ad epell&iu qjui0 indfio in pluribu0boti0 addtt ei
malttiS C£t fottafTe tndiget poft incifion? cauterio. C*£t fottafl*
crittncauteHotlmotmagn9etilluderlt qrt fueritcancerppeme>
bta ptinctpalia et nobtlia:et i5 narrautt qatd§ ptimopo? medtcu*
quidS inddtt mSmtlla c5cerofam radicit9 et cScerata eft altera.
SDicoep poflibtlefutt fi fuit ill6in vta canceranduqntinuenitillant
egritudinem:et pofitbile fuit vt eflet f m femiti permutationt^ :et
Cftma5i0apparen0.
C^e rememoiationeresimini0 foluendi i£m. Cap.t-r.
BZlmat tn potu mutti0 vfcuVtnter qua0 fint *ks pauciquacu
vtcequattuotaureo0epvtbimicttaqttacafet:aut aqua meU
It0:aut oecoctione" epvtbimi in firapo aceto.^t et 6; er.boib9 efl fot
tis oeturbiera ellebott. ■
C^De rememotati5e medicina?! localtu ad
cancru. Cap.18.
V%€r medicina^ locale^ ad cScru reqmrunf quattuot intttio*
Jk~ ne0 fcj oefiructio cancri penit^tefl Otfftcili0:tpbtbitio addi
ti5i0:t pbtbitiovlcerati5t0:t curatio vkeratt.C^tin illi0clb96>
ritur oeftructio c5cri penit9itur #fu0 ttl6 in quo efl refolutio et^qfc
collectu efi oe m$ mala t ejpulfio d* q6 pparatu efi ad colltgedu tn
mebio oe ea:t fi fuerit vebem5tt0Jvtuti0tmotiot0 titc oimittaf :n$
1115 q5 oe medicint0fotteeftadditc5cro maIttt5:TfLmiIitero3ite|8
vt alteneturln ei0tnotdicatiua:t ppterill6funtmedicineboneei
in mineralib9 abluti© ficut tutia abluta :et mifceanf cO ea qifm oe
eld0.ficutefioUuro.toleuoeUeiri« Cft4tHudveroq5ptobibet
addttione' peruenif cfi abfcifionemateriei* refectione cibi % eonfot
tatiSe mSbif tcfi medicinie reecuffiuis notieir admtniftratiSe lini
tnentomm mineralium ficutlinimentum frtcattois (apidismolS
dinttiaptdts cottto flcut linimen tu factu epfricatioe et' qorefol
uitur tnter tatbulS tmantcbS oe plumbo tn bfiiditate effufa fuper
tabttla* que eft ficut oleu ro.T ficttt aqua cotiandri t itty emplaftra
tio cftacrefta trita eftbonaiuuatiua^C^ illa qulb9querif .pbibi
tto vlcerationiet funt lintm&a pdtcta adpbifcjfda' a dditione' cu n5
fuerit in ete moedicatio:oia efn ea funt iuuatiua % ppxit qn mifcE
tur cB fricattSe pdicta cj fit ejr piflellostabulte plubete:qn eft cSfri
cata terra figiHata aut botft armemfraut oleu antiqttu % aqua fem*
peruiuet cerufa cu fucco lactuce aut mucillagine pfilil % cerufa et
pIumbo:qfneft?pofitio bona. C*£t oe tis q funt iuuatiua eft em>
plaftratto cu cancris fl uuialib9 recenttb9 % ptoptie ?u cUmia.CSDe
illi$ atitEct incuratiSe vlcerati ftwtbona eft vt alTtduef pann9 lini
infufu* in aqua folatri fa% &:tt quoties fottafTe ericcaf madefiat
oefupereitaquaeP.C&utfuTnaf medulle tritici:* olibanitcerufe
Oeplubooim pondua»5«f-* terreRgillate*boli arment % aloes ablu
tiofman.5,i,asgregenf*ifta et ter5tur:*adminiftrenf fuebfiidil
pulueresetfuBHccu emplaftrnfactutuoleo roP.CiStqncs cofert
£tflf cinis cjcricu cerato ctt oleo ro£.Ttneli9eo efl cui admirtti e"equa
leetoeclimiatetqncp^ferttneomedicameoe tutia auttutiaablu
ta cu aqua pottulace aut mucillagine pfilfi.
C^>eapofiematibu0 ventofisr tnftationtbuflf
lacertoium. Caf>.i9.
»€!apoftematibu0 ventofig alifc eft q$ fit a vapote leui:et fl>
mila tur eftoationi % currit cttrftt et9:et alittd eft q& fit a vapo
reventofcnTnoiaturtnftatior efletimpulfioetvicifTttudinaria ac
ceffto:et fottafTeecutit percufftoe tnanus et pptie qn tnuentt fpa*
cium ad qo aggregantur ficutftomacb* et intefttna:et qoefiinter
pSniculo* circundantesofla.-rinter offa cirdtdata lacerti* % inter
lacertos:* flmiliter qd circudat cbotda*:et fottafle no refotttit fpa
d* immofubtiliat membta coittncta trefblttit ea:r generat in m
qo facit necefiTaritt oifrumpere ea.
^JStvetofitasremanetTretinet^pter fptfittudine fu&tppter grof
fitudtne' fttam:et ppter fptffitudinS ei' q6 cotinet eam t coftrictio
nem poto?, C*£t qno3 etifttm at bcmo q> fuper membai eius ficut
Sentt fit apoftcma indish perfoiatione:quare perfoiat ipnt % eg rc
d ttttrventofitas tantum.
C^ecura, <Taf>.2o.
XSUutf autq5 eft fimile eftuatfoni cft augm^to loci curatio efl
genuscttrattonia ei^.C^n infatiois fyo curattoe eftneceffa>
riu q> cutem ingrediatur % refoluat tllud q6 eft in tnctfn pofftbile
Vt fit ei fug locu moza fpaci) losi et efl neceflariuvt fit in fine fubti '*
£ractatus fecundu£ cdppprfl
Iiationi0 vt firmef fubtilitas partnl eiu0 cj pfundaf ione vltima*
Cfe fo:tafle indiget pofittoe vetofap abf q? f carificatione vt car*
tnind vetofita0.C*£toe medicini0eiu0localtbu0funtolea caltda
flcut oleu fubtiliu partiu in quo oecocta funt ftcut rutba: t cumtnti
HjBt oe feminibu0 fubtili3tibu0 femc aptj anifi:t ameoe % q fimi»
I3tur illi0.C*2toeemplaftri0 refoluetib9 t pp:ie ppter illfr quoct
cadit in meb:i0 cbo:dofi0 et lacertofis eft itld q6 recipif fotdittem
balnei q ponat cii a q in patella caltis no ettinct e f m qu5 tita tem q
jmentat ejr ea fpiflttudo luti: et Itn&tur cu eo: t qftcp faciut e£ vino
et ca lce empla ftru equale bonu. C&lind/umaf vjbpU0 ficca t teraf
et puluerijef fup. cera tu factu ep cera:et oleo anettnoft fiat empla*
ftruadliniedu.iCJEtineoqo acciditejrinflatiSein lacertis jjpter
attractione q acciditei0;op} vt altenetur medicinecalide valde*
a cute ne refu gt£t meb:a ej: eis t terStur tmo qn medicStur cu refd
lutiui0:tuc mtfceatur cu eis altc\d oefedatibu^ oolote:t illud eflfl
cutcuratto tua qu5 fcis cu eo q5 eft ficut rob £cefTum cti oleo i quo
tnfufa eft laua vJopi.C*2t f\ fuerit caliditas aIic|:tunccuoIeo rof.
tnfufa in eo lana ^fopi folutatn eo aqua v/opi bumide.*gt admi»
niftretur ota tlla tepida ad caliditate' oecltuia:t no gmittani: infri
gidari:qn^frigs, nocet bmoi.CCUod fifuerit illic oolo: ej; ptinci
pio: tuc adminifhf tur oefup olea in quihm efi fedatio oolotte a*
pbibtttoealiqua er.p:incipto ficutoleuviola.t rofa.cu ^tute olei
anetinuCE^tqninuenituraltqoaalleuiatioponaf in medtcini*
illud in quo eft additto virtutia ad refoluenduftcut nttrSt acetfi;
et oeinde ficut cinis % c*p lafira refoIu£tia:ficut eplaftrft pdictum.
0>evenamedenu Caf.u,
&y&tvt accidat fup partc co:pj0 pufiula q dl tnft§0:oeinde vc
VJLrtcat: poftea egreditur ej: eo quidda" rubeu ad nigredinc* oeclf
ue;oeinde n5 ceflat plongari t plogatunt fo:tafle eft motU0 vol»
ta nus fub cute acfi eflet motue atalis:t quafi in veritate fit ^mis
t>onec epiftiment quidS cp fit aial qd Qm tur. ^iBt ejifttmat 4dam
<p fitramu0 villinerui per vebementt5groflttudini0.Ci2t pluri*
mum quide accidit in cruribu^.et ego ia vidi eajfup manus t fug
latua.et multtplicaf in infa ntibu^ fup. vf ruc^ latu0:t qftcp ef tendi
tur:et abfcidttunt masnificatur tn ea labo: et oolo::tmmo g fpa
ctuoolet:etfi no incidatur.C^t j5ale.quid5oij:it:ci> nS futt com*
p:ebenfum:epeflVeiu0aliquidmanifeftufuperquodfittnnitendfi
qni tpfe no vidit eSotno^CD^t oijit q? caufa eiu^eftfangui^ calid^
malu0 melancolicu0 autfiesma aduftu aduuatu cum vebemetia;
f!ccitati0 compterioniA.cE^t foUaffegenerSt ea qued$ aque t olc
ra cum pwp:ieta te qae eft in et0:et oe cibi0 qui plurimum 0ener5t
ea eft tlle qui eft caltd9 % ficcu0:et quanto plu^ fuerit materia a qua
generat acutio: erit oolo: vebementiot;et fottafie acctdtt in ccnge
*no in 1000 quafi quadrasinta eiu0;aut quinquagintaiej: qua m
#tber quartue: jf eiUfr
euadet di oiratione. CJEt minotatur tn cotpotibus bfridt0tafTue
tia balncationtbuo t cibis buidid t aOuetis vino cu meTnra; t plu>
rimfi quide* generatur tn medena:t ppter bocppottionStur et: et
gnatur eti& tn terra cotafceni t al i}s:et multipuca ntur iteru tn ter
ra egv.pti et in terris alH>.
CDecura. CafJ.ix.
CS O Utcttudo 4dem ei9 in terra in qua genera tur t ctbi ej flbu*
JOgeneraturinquib*eftmateriaq eftcaufa ei9tlludeft cujeua
cuattoe fanguini* maliflobotbomandoet baftuca aut er- fapbena
f m locu t mundificatioem faugutnis cu eis q funt ftcut ftrupu0OC
mirabola.t oecocttoepttbmtut; potare pillulas cocbtas ppiie et
admtn tftra t toitrifere facte ej fene t fumoterre t bumecta tio cotgi*
cS ctbis bumectantib' t balneatf 5e0 t reliquu^i regimen bumecta
tiuu notu.Ctleru cum apparet efle ei' in ptimo appartttoht0 eius
tunc rectu eft vt adminiftref regimen mSbti cu emplaftri0 infrigt»
dantib* 1 bumect3tib*:ftcut funt fucci frigidi noti cu ouob* 1 and a
Ii0tcampboia poftmundiftcati5emcotei0 tadmtntftrationSite*
rum facta" cu miffione fangutfugaru fug locu.C^toe epitbimatu
buo boni^ eft epitbtma e?f andalo taloe t campbota aut m£:rba?
pftltu t lac oulce. {£&i aut no feparaf f$ incipit cadere foitalTe pto
foibet e$ x aufert ea et alleuia t la botes m ea ft bibat patien0 e§ f m
cdtinuitate trtbus otebus omt ote pondU0.5.tj.aloe0:aut bibat oe
coin ote.i^.in fc6o.5.j.in tertto.^.f.t.^.tribu^ oiebu0:t lintat fu
per e§ aloe0 aut liniaf fufc aurtfidu eiu0 buidita0aloe0 buidivifco
fi. ©6t ftmiliter in ptinctpio cu egreditur H n5 curaf oe ea t egre*
dftur tac rcctfi eft vtpteparef et q6 ftringat e&t fug q6 reuoluaf cu
faalitate paulatim:oonec egredfatur vfcp ad fine lut abfcg tncifto
ne:t meliua eft plubu* fu% qd tnuoluttur; t tit fuff icietia f ug graut>
tate*eiu0tn attractioeeiu0:qf1iattrabiturcfifacilttateet non ab>
fcinditur. ©i£t ftt ftudiu tuu in alienatione egreffionts eius vt inci
pias t eptenues mgbtutn tranficestpfumcum embtoci0 e* aqua
calida t mucillaginibu0 infnstdanttbu0 et olets lenificantuV fri*
0tdi0 1 fubtilts caltditati0:t que currunt curfu eiu^ vt faati0 fia t
c fitu0 eiu0. i£i&t fottafle no fit facilis per iUud:immo idiget ei0 q
luntlinimentucumoleooeltetri:immofambacino:tmmo oleo oe
ben:t vt adminiftretur fuper ipfam emplaftrum oe ptce:t ft epfti>
matto fecerit neceflarium vtperfoteturvtegrediaturcum totali>
tate fua t non fuerit q6 ptobibeat:perfotetur et eptrabaf :t ft egref
flo eiu^ cu ertractione ptedicta no fuerit fa cilis t perfotatio ipftu^
non fuerit pofltbili0:tunc putrefac eam cum but^to putrefiefenim
totaet esredtetur.C^tcaueneadmtniftrc0caltda tjc medtcini^:
quontam fottafle peruenit ad eftiomenum.C*£t quando afltdua»
tur fuper poft eriota «U0 frtcatio cum fale paulatim : et illud fit re
tro cum f acilttateict e? egrcflioneeiu0 cu fubtilitatc egrcditur cu$
Zractatue tertfoar: cclpppviij-
totalttate ftm p:op:ie quado fctn dif aut penetrat: quod eft poft ip
famiintromittuurfttlusfubca tUtctejpeUituntafriduatur abfter
flocumipfaegredtturcum talepaulatim:Tcumfactlitate:nam cuj
iiiud fit cum ea egredttur tota. ti ;Quod fi inctdaturtreditmon erit
ejxufatto qutn perfotetur nift tnueniaturmodusauusjoemdeegre
du tur cum facilUtate et curetur locus cura vumerum,
d^tractatas terttue oe lep:a*
CjQuid ftt lepzaz caufa etus* £*P*U
aSpia efl tnfirmitas mala jmenies effparfloecolere
\ nigre in cotpe toto;quare cotrupttur ?plt tto m£bto>
rtt et fotma i£otu et figura eotuj et fottalfe cotruwf
mfineei9 ipfomcontinuitasatavtcotrod&tur men»
bta et cadat cafu qui fit abvlceratione.|j[a2t eft ficut
acercoiscotgt totufottatTeentvkerai: et fottafle n5
vkeut 4iX* eft aliqua c] cum patiete eammanet tgelongo valde»
IDKtmelScoliaquidem quidoo^ejpeUituradmembtum vnumet
factt accidereourittenuautfepbiror.aut cacrum i ecuudum oilpo
fitionesmas.£tfi fueritfubttus oomtnansptouenit eftiotnenus;
et fi er^ellttur ad fuperficiej cuttsxueniet Uud quod nominaf alba
rast motpbea nigra et tmpettgoet bis fimilia.i£t quSdocp fpargt
tur tncotpote toto;et tuncfi putrefiat ptouenit febtts melancolica»
et ficonculcetur et non putrefiat:eueniet lepta.fij^tcaufa eius effi
ciens ar.tiquiot eft malttia complejioms epattsoediutsvalde ad-ca
Itditatemtficcitatem. quareadurit fanguinem in melancoUatm
aut compkrio cotpotts totius:aut fuut ambeita g> faciunt fangut
nemacquirere per caufas fuas frigus. {pgt caufa aus materialt*
funt cibt melancoltct et ctbi flegmai icr.iteruj quando componitur
intis fattetas naufeatiua:autoperatur in eis caltdttas quare re>
foluit fubttle et pontt fpiffum mel3coUamTreplettones;et comeftto*
nes fuper fatietatem funt ad banc eandem intenttones.fjD&t caufe
eius iuua ttue funt opptlatto pototum:quare ptefocatur calot inna
tus:et tnfrtgtdatur fanguis et ingrolfatunet ptopttequando fplen
eft opptlatus oebilts non attrabtt:nec$ poteft mundtficare fangutf
nemej:bumotemeJancoltco:4uteftvirtuse?:pulliua in vifcertbu?
oebilis ab erpulftone tili us mvenas ani et matricis et funt poti ftri
ctt:et qua ndocp adiuuat tllud totum cotruptio acrisinfeipfo;aut
ptopter victnitatemleptofotum quoma egrttudo eft euadens.
OStquandocp accidtt ptopter bereditatem etptoptercomplerio*
ttem embtionts ej: qua creatus eft in fe ptopter compleyione" q cft ei;
aut adjfita in matrtce: ppter oif pofitione q cft et-.ficut fi accidat vt
eifitconceptio in ©tfpoftttone meftrucnuro. QiZi qfi aggregaf caU
Kiberquartu£ «feiuff.
d(ta0 aeri^ cu matitia cibi et eiU0 eflTenha efl e£ genere pifciu;? car t
ne falttaTcarne groflattcarntb* afino:u;Tletibus p:oculdubio eftvt
euentat lepta fiicut multiplicaf iu %k&dm.1D&t colera nigra qfl
fcmifcetur fanguini adiuuat paru etus ad generSdum multu ipfi*:
qm «pcuidubio ingroflatur ep ouobus modi0:quo9vn* eflg fubft8>
ti& i ua" groflanwlcfo g f rigu0 fuum cdgei$i0. C*£t qn ingrofla£ £
parre butdita tts fue;tuc eft ericcatio ci' g ca ttdtta te cozgt sfacilioi»
4DBt ta Buetu eft efsroflttudine f angutnw lep:ofo?z ad bocvt egro
diaf m fiobotbomtj0 eo:u 4dd§ qo ef t ficut barena;ibec egri tudc*
tiotatur leonina:xd: oj »5 noiatur ita:nift qfh plurtmu acctdit leo>
ttib^et f>% qtfi terribtle facit facte* pa tiett0 eatpomt ea in fo:ma leo
ttu;et oi qfh rapaciter tenet qd captt rapacitate leoni0:toebac egri
tudine q eft oebilt^ oiffialts eft curati5i0;zoe curatioe fotttano flt
Ipe0.et tcipiw §dl eft fufcepttbiliotttcofirmata eft magi^ iobedie^.
4DBt facta e? meUicolta colere eft magta feda et pluri^ nocumcti %
Dtffictlto^acctd&iuTvebemeft? adure0:f5 e* fufccptibiho: curattoia;
C^tfacta a fece fanguiniseTaIuiorra1etto:Tn5vtcerat.C*£t facta
a melacolia adufta fimtlat colerice in fui0 accidetib9; fjeit tardiu*
fuf ctpie*0 curationem. $£Mt bec qutd** egritudo non cef fa t co:rum>
t>erecomple£ioncm£b:o:ump qualitatem contrartaj qualitaticS
ttenietivite fciticscaliditatt etbumtditattoonec gueneritad mem*
fb:a p:incipalta;etiUic interficit;et incipit in p:imt0 ab cgtremitati
bu^ et meb:i0 leuibu^ :et ilfuc cadunt ptli ab ea:et alteratur colot
cius:et fottafle guenit advlcerandum:oetndevadit paulattm in cot
t>il0 totum:namqjutep:ima generatto eiu0 fit invif ceribu0;tamen
inimumveftigium eiu0 eft in eptremitatibu0;quoniani funt oebilto
«0; veruntamen quandoqj motiturpatien^eam antequam com
uertatur malttia ctu0 appares fupervifcera et membta ptincipatia
tt eft mo:0 illiU0 cumattractioneret p:opter malitiam complejio>
tti0 tlliU0. ©£t cum cancer qut eft tepza membnvnius fit oe iiltuqui
btt0noneftranatto:tuncquidoicemu0oetcp:a que eftcancerco:>
po:i0 totiu^veruntamc in lep:a eft re0vna:et eft <p egr ttudo fpargi
tur tn totum co:pu0. C*2t quMo admintftranfur curationes fo:>
te^fuftentantegritudinetmetnon agitfuper memb:a fimpticia et
incancrononelt tta»
O>efignt0. Ca.i.
g*\ V&do tcipit lep:a tcipit colo: ficri rube* tcdc0 ad nisredinc.
V-&*j£t apparet tn oculi0obfufcatio ad rubedtneoecliui8:ctap>
paret tn anbelitu ftrfctura:«iuvoce raucedo c§ nocum^ti putmoni0
etdinc cinsitt multttudo in fternutatioe:et apparet tn nafo gaue>
tu:et fo:taflefit ftrtctura in nanbus et caflammet tnctpiut capilti in
fubtilitateetpaucitatcguenire:tapparetvene inpectote tt$tt fa>
cia;et eft odoi co:poii0 et jpptic tn iudoxt;% odot anbelit* ad feto:g
Zractatus tertius. rfjcppi^
oecIiuteTapparet buote^ meiacolicir malitoolofto multiplicSf in
fomno fomnia mel5colica:tfentit m fomno cifi fug cotp9 fuu fit gra
uedo marJma:oeinde apparet fparfio in capiUtet cafus in eis ej to
to pptie tn pilia cj funt in faciet partib* ei9:et qttqjoiflocaf loc9 pt*
lo^;Tfcinduufvnsue0:tiucipitfotma fierifedattfacie^fttterribilis
H5t colot oenigraf.Jgt incipit fangut0 ?gelari tn tucturis t putreftt.
lEt addif ?ftrtctio anbelit* oonec puenit ad oifftcultatfc vebemete %
Dif ht§ magriaMSt guemtvor. inftne raucedintarigroflanf labtatoe
nigranf.C^tapparetfupcotp^additiogla^ulofaftmilis atali q&
0recenotaturfaco0:oeindeincipitcotp9vlcerari quSdolepta eftn5
qu ieta.igt cotroditur carttlago nafli: oeinde cadunt nafu0 1 ej tre*
mitateg^et curntvtru5fetens:et reditvopad occultationem: et tuc
iam non rema nent pili et oentgratur colot valde.C*2t pulfii0 qui>
dem leptoft eftoebilt^ptopteroebilttatem virtutieet paucitatem
neceflTitattocum egritudo fit frigida et tarda non velor. ptopter oe
bilitatemfrigotwetfit necelfaria fpiflttudo cum nonfit velocitas
necpmagnitudo,
0>c cura. Ca.$.
O*(£>ottetvt incipiaf in ea cu euacuatioib9rmudificatt5e antecp
ingrolTef egritudo;tcfi tuvertftcauerts q> illicfit fangut0 plu*
rim?cotruptp:tucop5Vtincipia0 et flobotbomesflobotbomiavlti*
ma:et fi no aliunde faltfcer. manib^.igt fi n5verificauert0ill6 tiic n5
flobotbome0:flobotbomia effi erve nfsmagnis qtic^ pp nocet cp fit
ei9 iuuam^tu.Ue^ ft t fecurtta^di flobotbomta ei* ep feparati5ibu0
venapeuajtflttmef flobotbomiamagna9.«C^tfciasq? fangute
frigid' eft m eo q6 apparet:quare fit lllud magtsvltimtt djventofe t
fanguifuge:et min' noce*0VifcertbU0:t ille funt ficutvene fr5ti0t na
fl.OU *o f m plurimuflobotbomta eft necelTarta in curattSebui*
egrttudiniff. C*2t oe iUis q vocHt ad ill6 eft coftrictio anbelit9 eiu0
et oifftcultaa ipfi^T fotte eft neceffariu flobotbomare guide ap6 ve
bemltil raucedinwvocisTtimot^pfocatiow.CSiergo fiobotbo
mef :op5Vt 4efcatbebdomadavna:oeide euacuef cti eia q funt ficut
bieralogodion et biera oe pulpa colloquinttde:et euacuef cuapo^t
matib9 x pillulw factis ej epttb tmotfticado^Tpolipodio % tntrabo.
nig.TkebuliaT elleboto ni. tlapide lajulto lapide armeno:tn5 nocet
fi mtfceaf tis pnlpa colloquintide;t fcamonea ette ptoptiequSdoil
liceft coleraT adiugStur ei0 aloe^T cucumer afinin':et tbeodoticon
eft bonum ei0.C*Bt bierapigra iterum et pptie quando fitfotti^cii
fcamonea eft oe illisfolutiu tsque funt bona Ieptofi0:etptecipue qu$
do odotatodotamentum elleboti:aut pomtur cum ea lapta arme*
nu0:etineftateopoitetvtericcentur etnonvltimeturin oecoctio*
ne fottiter vt non fpargatur et multiplicetur.C3>ecoctioad lepto*
fos, ft.miraboUcitriBotwn z nig.anibosa}r5-£.ameoso-v- altbtt
Xiberquartus^enai)»
boni.j.^.paflulap enucleatarum minam. 5*t>ecoquantur cu tribu*
ebette aque oonec peruentat ad terti§Terpumaf et mifceatur tn ea
Oe aqmllis pod9.5.v.et oetur in potu. C*&t vngatur co:p* ti9 egbu
tv_to:etfedeattnfoleoonec friceturautambuktfcptua$inta pafTi
b?:T $uertatur fu& ocjtra" et fintftrg ct ooifum Tventrfcet comeda t
cappares cu melle.futnat in potu banc medicina f m qo narrauim9
fept£ otebti0et renoueturoecoctio ei9 omniote.|£iBt non fufficttin
curattoe ifto? % o, n5 funt jfirmati euactiattovna;immofo:tafTeeft
tiecetTaria euacuatio in mef e bis:aut tn omnt tncle lcmcl fm q6 tefti
tnonium factt efie necefTariuT illo cu mediciuis tcperatis:t qu3doq?
foluituromni DiecufactUtateafceliatioevna autouabu^afcellatio
mbu9cumcoq5 Joluit tlludoepottontbua iuuattuisej: medictnis
piedicttequadragmtaotebus Cfottes #ovaldeficutellebo:u0*
cifimilia:Tque funtmuttiponderidfuftciuntinanno femeltn ve*
retfemel in autfino aut plus boc.C*£t opouetvt veniatur fuper ce*
rebia eopcu mundificatione cutmetsque funt ficutgargarifmata $
dicta in.c.egrttudtnum capiti0:Tcucaputpurst|0 noti0.C2Defcm
ptto caputpurgtj. t^.macroptperie et alidonkT capfiet nafturtij: z
burungtomniuman.5.f.nuci0 mufeate pulegtj anibopafi^.^.fucci
ngnt caft t cotila0.tt1.ol1i fifamini cotila0.4..mtfce5tur?oecoqu§tur
oonec ?fumatur aqua:ocinde coleturr feructur invitriata:tfiat ca
putpurgtuin nartb?quStumcapiunt:oeinde fequatur quSdo illd
muUipitcaturcu5caputpurgtJ0bumectSttbu8pzedtcti0.C]Btop5
vt j)bibeatur ab otqo ejiccatjTrefoluit bumtditateminnatam: et
fug eos iterdicfctarlaboiTangufttaTvt gmutef oe aere ad aerSo. c5
tra rt^ eft ei. C^t oetur et tn.potu poft mudificatione olea:ficut oleu
Oeamisdali0.cuet0 q funt ficutejpfru5Vue:T,tUudqneuacu3ti funt
multotte^. C*£top3Vt ejercUe? ot inane poft ef pulfiong fupfluitatu
abinteftint0:tpctpi§tureleuarevoceaUS:tfaliat7tuctStur:oeinde
frtcetuncuergo fiidauerittucfumatpotu;Tpoft ilid iuuQ&tur oleis
te"peratt0in calidoxfrtgido bumectSttb9 tfm plurimu2?o:tatib9 in
^mii0:ipi emindiset in pmi02fo:t5tib9 ficut mirabolani ite^tsalle
cuaceto.C^t qficp adminiftraf iii$ eoainuctio er^oleo culacte mu>
Iieri0. C*£t fiir opjvt fia t tie caputpurgiu cu eo qti muittplicaf ficct
taarqn ?inouef i «0 na ufca caueat\ C*& meli9 e\de efrvt ba Ineenf :
oetnde t nOgdtuntqit balneatt funt tm eop inuctioes fint ficut oleu
mv:ttnuTmaftictnu;Tolcu oe fummitatib9vitiUToarfifabanToleuoe
coftofuper extremttate0.C2Detnde illequioeei^ eft medicatu0 Ae*
fcat media bo:a:et piepareturvomitui cum penna :octndefumat in
potualtquidoe abfvntbto. C£tfo:taffeeftnecefTariuminunsere
co0 tnbalneo cum fubttliatiuia refoluentibua iu qutbuo cadunt ni
trum et fulpbur et bacce lauriet slutinum carpentartoium: immc*
fgnapte ct otisamt etptperTmacropiperT piretrutftapbifasnaT fv:
napi0Taloe0TcaIametu;Templaftrare co* fug fucturas eoo; imo fot
Iractatus tertite* c cjcc
tafle cft necefTariu qo eft flcut eufo:bm:t tU5 quSdo pdpitureis vt
balneentur ppter refoiutione: fugfluttatu eop x ppter fudo:eipfo;r
inunctioenuncouieftcanon tncurattonefpfo?;? qf»q> iunguntur
fricandocu trttaca % fcellitetalefangifcT foitafleeft necelTartu iun
fjere cutn bmufmodi tn fole caltdo. $Li£t melioi abluttonum eoiuj
inbalneo eftaquainquaoecoquiturfenugrecu^ c6 faponebono„
C*£topo:tetvtaiienefiepiofu0acoitu perutU0.|£?U0vero que
in potutrtbtuiturmulte1unt;n3 oe meltoiib9 medtcini^S tv*iaca
mtno: facta cum ca rntb? vipercT t£:iaca oiatefleron x alafmenS x
oia 1 uif ur . i[£t qitcfc Ut caputpurgtu cu tftto cti&ix vt t potu f um5 1
oe trocifct0 tv_u ettS fol"auf.j.in vnc.vintgroffi aut paffu troctfci*
fquille ite$. HJBt icias q? caro vtpere et tllud in quo eft virt9 ei* efl
oe nobtlib9 medtctnts et .x no op5 vt fit vtpera Dcluto aut littoialis
eut oe locis bumidu5:qfh inea fm piurimu eft paru iuuamcntt . Jgt
oe tllts que plurtme eft malttie eft tiia que fittm facit cutn quai eft g
dttio imo eligaf mdtana pcipue alba;r abfcmdanf capita earumt
caude vice vna fubtto x tfic fi muittpUcaf curfusfanguiniflJT rema
nent viue.T agttanf agitationeplurtma tepoie longo;tuc ifte funt
bone x fi non otmitta nt; x que ej: ets funt conuenientes f unt Ule ey c\
bn^plurim^curntfangutst quefuntplurime agitationi0;T poll
DecoUatiou^mudiftcenf toecoquanfificutoicemu0 tibt? comeda
tur ejc ets x mre ipfarum.C^t e£ potatione quidem viniin quo
rocmtur vipera aut vtutt tam fanati funt c\dS acctdetaliter aut ,m#
tenttone tnterf ictedi ej eo c\ in potu trtbuit vt moziaf ille leptof* x $
efcat;auto,efcatabeo:autftt tiludobedildo fcmno;aut vifioni;et
falviperetuuatiu^eitertlCaBiicattoaut viperecvt fumaf vipera
abfcims ejrtremitatib9mudificata a vifcerib* oeide eltjef cu poiri*
et aneto x cicere x f aie pauco oecoquaf cu acf pftma oonec otslbiua
tunrfumSf ofla er^tfic ab ea tmudef caro ipfip;*oef! ad comededii
caro et9: Tfo:beaf iuaipft^Tponanfoffa ei9tuc fug micaspanisoefl
mila:T fottaffe ptjcif cuea alic\d oepuliiscolubarumoonecbona
fiat.CiBtbut^qdg regimisiuuametufouaffe noapparettnfcnct
pio oetde apget fubtto:t foitaffeanceditfanitatgfeeatiorotsoi
bu5 aliquot.ifignu appttiot0 iuuamett ei^Tapplicatio ad bo:a" in
qua op5 vtabfttneaf abadminiftratfocet^eftvtincipiatlepzof* trt
narfcqre inflat oeidefoztaffe pmifcef ratio et^poftea epcottaf : oei
defanaf.Cuerso nopatif fcotomtS necptnfiaf;tuciteref fup eft re
gt mc vice aiia. f£i£t oe iilia q narrata f unt ad illu eft vt fumaf fm
p50nigere?cotiat9tfepeiiaf oonecieofitt^me^Teftrabaf cuJvmib^
fuisTeyiccet x oef in potu iUi fug que fa£fluit Iep:a ep eo trib9 oieb*
oiotepond*.5.f.cufirupo oemelle.C^t tnuctio ttes cu eo in quo eft
Vtrtus vtpere e iuuametu et flcut oleu in quo oecoqU ficut boc me
dtcame. CU Sumaf niger epco:iat9:T ponaf in oUa et fundaf fuper
iffum oeaceto fo:ti vncviij.ioe aqua vn*i.7 oecapfia bumida et
% 61
tiber quartus.^etutj*
radiceotagStecoe v:«c quocp vncf|.oecoquaf totufue igne" leuea
ooncc oiflbluaf ferpena:T colef aqua a ferpete x fricef cuea poll ab
rafionej barbe x capiti0:ff at tlld trib? oteb9« C*2t eia b\di accidit
eyadmtniftrattonemedicinapviperattueircotiatio cutia cotrupte
*permutatiocarni0etcutt0fane:qhji0 tnunctio leptofic&ibume*
ctatiuta tfcperatis in caliditateeft tf tlhs quecoferunt in quibufd$
bo:i0;cu vebeinetiot fit ftccitaa. C*^t fimilr facerecaputpurgiu cS
co qo eft ficut oleu vio.et fit in eo pap olet oe Iteir i. ©St Kterp ficut
adtpe0rapacmetbonutvolattltu5:Tficutcuo{cooeco(foautoar
fifaba Toieit oe Ulto feruat ej tremitate0:T tllo poft mudificationS:*
m mudificatione' no iungaf oino;qtn oppitat potca. C*£t oe ets cj
btbittur Tconferunt eiseft almurigilt^T medtcanu! afclideni.C*2t
lac e" oe coucnientibus quibus curatur et ptoptie apo gftrtctionej
anbelit* et oiflicultate* ei9 Traucedine vocis et9:tin tSpotib^q funt
inter euationea. C^t opj vt bibaf in oifpofiti5e 5 mulscftacttac
outu eft oe reb9 magts conuenienttb9 ef :et opj vt btbaf oefco cptitaff
queoigeratunet fifint contentteofolofipombileeftierit iuuatiutt
vatde.igtfifuerttneceffariumnonaddatur fupsr iptum aliqutdfl
pofftbileeftpteter panem mundum et aliffidebegt cum carntbu*
arietum etque tllts funtfimilia oe illie que oicemus, $£&t quando
anbelitus reditad.reetttudme%.!tucmeli9eftvtoimtttaflaeT 2ttCr
taf fug res acuti fapozts vt vomat cu tis noppter alio. nifi iUo : vt
euacueturcueo qdoipm^oetndefineceflefueritredtre adlacfiat
vfcp ad terminu §dtctu:Top5 vtfitbocregtmSinaunomultotiens
C3n flobotbomta vero eo^Acoftrmatif unt no op5 vt fit occupa>
tio necp tn folbne vetrts eoz; cu medicina fotti: qfft fugfluitates ttt
cismouenf % no.fepar^turumoftataUeuiattoin becltnldo mate*
rias eo^ ad inteftina:T admintftref oefotia qo carminetT refoluaf.
CiStoepotib93uenietibJ>ef0cftvtfumafaco:t.vnc.i.5.Tnitrtt3>
tude x fucct caulis agrefti^ vfq* ad vnc.tti.et mifceaf totu^ x btbaf
mane TVefge.C*£t vt fumaf eis oe limatura ebotio podii0.£.facra
iati.xoef et0 inpotu tn.iti.vncvfniT but£ti.C?!nt fmnaf altbitcu
melle quStitate nuci0:aut fumaf oe fquilta qugttt .10 oeceTacratati
cu firupo fquille infpiffato ficut loboc: aut fumaf cgmim.3. 5 .t mc I*
U0 qjtitaa q (nfpiffef ficut lobocT fucc* calamcti c etovatde bon9ep
trib' oboli^vfcp ad.v?.C*£to5Vt vtanf pifcuyfaliti0ino,bufdam
bott0ficut vtunf medtcina:talienenf ab acutts nifipptervomitit
x m fi f m femit8 albectltir tneot c\ fumunf .C^tqiicpmediriif 015
cauteriootfetttofugmcbta ec£ficutfinciputTfumita0capiti0:et
fug ra d i ce eptgloti x ouo tgar coliu x tuct ura 0 manuu % ped U5 . JEt
otyerftt c\dg:o5Vt cauteri^enf i pnctpto ttmous lepte cu cauterto tn
Steriote capitevt ^ferat caluarteT atto iferiote iIIo:t ap6 locft 1 & ca
pilli todcf t fup.fup,cilia vnmoeindei oejtra capiti0:Tali5i finiftra
Tvni poftert^fup. nuch&ix ouo apo ouas gmiiTurae cotticalesx vnii
JTractatus tertttm: ccjecf.
fug fptcneTnntcoctarciUecamcauter!l0!eoib9mfnutt0:Tqii cau
teri^af f ug caput opj vt gueutat vfc^ ad 05 oonec ej:co:lef 05 faltg
vtctb^plurib^poftojpferuaturappticatiotllt^adcerebtu fm fuS
coirup&e" ^plepong etus.lrU ftoltdi qftcs interficiunt cu boc cu n5
attcuiantur manus ipfotum.
CSDemodomedicinagconferettu ^pofltaru. Cat$.4«
vg^XiEquuy funtalbedarugtT albeqfcftatinlococarris vtpere
J, ^tnbacesritudine:TOcilli0eftmedtcam6alful5dati:verube
darudibntoefcriptionemasnSquSotrerut indi Ter.pertifuerut
ipfum. U>5t oe ei* m5 eft vt fumStur mvia.nigrojZTfcenitaragi in
diambo9.5.r.macropigi5.?.5.beenalbt.5.u.5.teranfTtini5turcii
but^to vaccino t jficiStur cu mellerTflt potioab ^no auf.vfo? ad.
tfo.poft mSdificatione cotgis.€>i aut fumaturoc eo 015 equali me"
fura fuioe oiamufco non timebitureiusmalitia:quoniamipfutn
efteiusbe^abar.
<T2>e modo ?feettot5 nomlmte bderauitia maiotis.Ca.^.
£YX eft almebaran ?ferens lepte t barasT motpbeeTfpetigin'
VjLTaqcitrineTpturituiTfcabieiantiqT?firmatr5neToeftrutt
obliuion&et efl bonu oferuationioferesflncopuTboe medicame*fe
cerut fapiStes indi regibusfuis.Cl^ntvta.Mltricoget emblico$
x tapfleomni&att^.pifj.nuctsmufcate t cottfcutburisTmeuTfu.
TpipisT macropiperis t felgamonati t narcbaifar t neremifcb et
?difT et fucct f^ llerfoltl indi 015.afr.auf.vif j.Talbes bartj boni auf .
iitj.teranf medicine et cribellenf et teratur albes folu.£t b\ tcrit ip
fumoppiUetnafu5fuuetnare5fua5etinungatea5anUI6cubut^
ravacctno:etvematetu5tHturatiofuBmedicina5:Tfum5foepe^
ntdtjsalarmuet alfaban emine.n.et.$.oebaldac.teranf etpfjciSf
tn olIS nouS.T ptjciaf oefup. oe aqua cu tnefura qua foluStur :Tqn
ItqfiukremoueStur ab igne t putueri^enf oefug medicine et?ficiSf
cu eie benetoHnde fi§t er eis fotmeflmites aueUanis^quapvnaqcf
fit vn^auf .T oef in potu ot oie.Un ieiuntocu aqua tcpida autvtno.
CDemodo?fectiotsalfulendatt Capit.6.
^yiT eft medicamen indu magnu in via albe oe rauilui:et tpfttm
vJLcofert ites ad cafum palpebta? et albedine' raptllojtTafma %
tremote cotdisTteperat appetitu Tfluju ventrisfuperfluuTb^dro
pifim t fcteritiS et paudta te* femints et fiftulaST canitiS fenu:et c5
fert pturitui et vlcerib9. ff TVatfutendati mudate abluteoucetos
feraginta auf.£t alfuledati $de eft vtma btrco9inotano?z:et illd
eft qm ipfi mingut oteb9 eftuatioisfuefuper lapides in mote d no«
minaf alfuledattooenigranf laptdes:et fitficut pir. ptngttfsfubtir
et mvia.beUiricop Tembttcos t piperis et macropipis et laurimu
cis mufcate et cinami et mafticts et rtloatoes et oarltete ctfpodMT
attemetT bnrugi et mereis0t5.an.auf .iiij.bdellt".200.T.6o.auf x
juccari tarba5et.i^4..auf .t auri rubewargenti mcri et ens rubsi
2. iij
£iberquartm ^eu.C
tferri % aHobonoct alfetod olm att.auf.Too.cSburanf mineralfa*
ter&tur x triccnijenf cit med tcini0 et mifceantur ota cu melle et bu
tyxox reponStur tnvitreata viridt:cui9 oofte fit ouo^ aUreo?cft la
cte capiino aut aqua teptda:et addStur in eo oemeHe oefpumato
a uf .^7.tbut£ii auf.^4-^ efoecoctio eritibona: verutame' crefcit
t peruenit adfinem in.jryf.oie.
€C2D2modo aduflioni0 alfelud. CafW*
m^UIeando fiant la mine oe ferroioetnde oecoquStur mrtabo *
lani bellirt.temblict x colef aqua zon et ponStur tnvaeeri*
et accfcdatur fub eo igni« leute et caleftat alfelud oonecrubeat et
ignttuj fubmergatur in tlla aqua:oeinderedeat ad ignemtrubeat
cu ergorubuertfcfubmergaturttep in illa aqua t fiat ilIud.2T.vice:
oetnde cotetur aqua illa % fumatur fej in qua refidet altquid oe fe»
lud:oeinde reducatur va0 fuper tgnemet ponaf tn eo vtina vaccet
igniaf ferrfttfubmergaf inea ite».iT.vice.tfumaf iteru ferei*oo»
nec remaneant oe fece eP aur. vifj.t flmiliter fiat oe ere oonec cotm
pleantur er. eo iterum. vifj. auf.
CSrgsntuvero U mef cu lima oonet fiat flcut terratoeide oecoqua
tur cB aqua falis tU cocleario ferreo oonec aduraf benr.fi autnott
aduritunptotrciaf tn cocleariumparum fiilfurts cftrini qftr obure
tur:t fumStur oe eo.vifj.aur.t totu illud flt tritu x cribella tiu
C&urt vero combuftio efl tta.op; vt aurum Umetur oonec fiat flf
mile terre x flt cu eo aureuu vnu0 er amioeb x remaneat cum auro
oonec liquefcant vtra c$ flmuhoeinde otmittatur per boiam vna$
oeinde limef tterumtaddatur fuper ipfum aur.vnua ey. alamiocb:
et Itmetur iteru;cu Ifma.oeinde fricef in coclearto x fundatur fu&
ipfum aqua falt0tferueat ooneccofumatur aquatremaneat auru
talamiocb.oeindeteraturtnmottariobeneoonecflcutpulu10.et
mifceaturcu medicinis. Cd&ndificatto aut alfuledati efl f m bfic
modum:fumatur oe aqua albafce x viina vacce:piotjciStur ambe
fuper alfulSdati in vafe nouoin tSta quStitate <p fubmergSt tpm:
x ponatur in folecalido bota vna:oeindefricetur vebemeter et co>
letor aq ab eo in vafe nouot ponatur in fole tribu0Oiebu0:oetnde
coletur et fumator fejr ei9 fptfTa:oetnde fumSfur ac] albafcet vtlna
fup alfulSdati:t puluerijef (1 cut pulueri?ata fuit ptiu0:et fi at tl(6
tHbu0 vicib':oelnde ponatur m foIe.zT.ote oonec tngroflfetur :tfiat
flmtlis melli t oenigretur ficut pi?.
C^>e modo alfulendati mtnoii0. Caf>.S.
^yCiuuamgta ciu^funtflcutiuuameta maiotte.*ft.alml6datC
VjLcolate parte vn5 et alcoiparte0.ni?.teratur alcoitmifceatur
cfi et0 quStfi eftpcmdiraeos oe melle t quStu (pfum eftoe ;uccaro x
dptii eft medietaa mellis oe but^io va cct no:t reponatur invitreata
t oofl0 etua flt auf .t.cu lacte vacdno tcoido.
C<8>odu0 medicamentic5ferentt0 leptcfc.mtta.nigro^ mQda*
Jractatits tertfas: ccpdu
toinmtmtt9bo.dtrt.modatoiu5T.35.ofin9il.r.ameo0.5.v.9ltbit
botribns oeguaricb:aque oeguaricb Taldegua rtcb eft quatuo: ii
b:a0t>ebaldacbi>onec jfumanfDuetertietremaneatioeinde erpti
maturTColeturTp:ot?ciaturfupercoIatum oe mcUequodfufficit
eiToetur inpotuoee^Itbf.f.tinuguatur fupertotumco:p9infirf
mibutvtit raccinmtfedeat tn foleoonec fudetTp:ecipiatur vt am*
buletpoftilUtd.7O.pafTibu0:Tiaceat aliquandofuperlatu^ fuunt
oeptrum:Taliquandofuper latus fuum finifrrumrr femel fupenvS
trem fuum.Tfemelfuperootfuj fuum:et cibetur pane t melle quar»
titate abb:eniata. vu-oiebus tta vt h n tantur;ei medtcine omnt ote.
C2>2modocpitbimattslep:e. C9.9.
f^IVlmatur ftrptnenigir etcotiatus etoccolIeturT ponaturiti
JO va0 TfundStur fugipfujoeaceto foiti.f.vttf.aque.f.f.Talfei*
taragibuidt T radicu'o:ag5teeSbo;kari.5.rtl.oeccquaf fupignS
leueoonecoecoquatur ferpfeioetndecoletur cft pannoT feparenf
ofTaa carne;t>eindeponaturferinvafevttreo.Cumergo voluert*
curattonc p:ecipeef vt radatpilos fupercilio? t caputTlint t>efug
epiUotribus^otebus.C^odusepitbimatisalteriuff.^.fiapbifa
grteTtnvia.nigro:utn mundatotuT emblico;: omnium.ari.parre$
f .fricStur cu oleo antiquo Tliniatur cu eo latusvel Iocti0 poftcp ab
iuttur cu oecoctionefenttcis turionu TbaIauftie:Titerti ?burantur
mEiabolani Tgalle Tliniantur oefuper cii aceto. (TCibi aGt eo:um
funtomnia quefuntveloctsoigonisbonicbimiftcutcarnts vola
tili8 noto9-f.earu iffedebegi Tpifcesbumidileutecarniffcu fpcb*
q funt necerTariermelio: cibus eo:u efl panis oe fimila mundu0:et
paniff candaruftj Tfo:bitione5 facte er eis Tolera buida:Tefi necef
fariu vt gmifcearrf cft eis q funt ficut ficla trapban9 7po:ri.£t n5
opj vt negliga tur adminiftrare inctfiua tp:op:te ante mundifica >
tione:ficut cappari0tfentculuTpo:ri:ifla etfi mundinV5teo9 cibos
& fuperfluitatibu0:tp:eparant fuperfluitates eypulfioni.Cum er#
So adtniniftrauerte medtctuaslaudabtlesrtunc admtniftra etiaj
bocregim€:Tpifcc0falitiinboccapitnlo funtvaldeboniet^rrnos
ptopttotes fumu^ fuperifia cum volumu0 vt faciamuseosvomo
re autventrc eomtn foluere. Qj&t caulis confert ets cttm p:op:te*
tate fuarr pani^cumlactetmelletfic^T VtiaTpafTulcTamigdale
tozrefacteTcartamiTpinee:Tquefiunt ejifit0c5ferutei0.CTfit opj
vt comedat m oie bi0 fecundum menfuram t>igeftioni0 . TRam fe*
met comedere nocet ei0 Tnon bibat vinum cum crcttatur egritudo
nifiparum:Tcumquie0eftegritudini0bibatoe fubtiltquod non
eflantiquum quantttate temperata confueta:Tquando cadunt pi
li fupercilio!? er fupercilt'|0 Tfimilium tuncfiat curattocu cura alo
pttte;T reliquo:umqueoicemu0 m lib:ooeco:ationt0.
C3)c modo epitbimatbis alterius. Ca. ro.
5 iit)
■
Xtber quartu^en-iii j.
BClmatur ftapbifagric Ttnv.tabol.nigrotum mudato^cmbll
coium omnlum a u.par0.f .rfriga ntur cum oleo ompbanciuo
Tliniaturcumeo locu0poftc£ablutu0 eft cuoectionefenttcum t ba
Iauftie.<1bodu0 aliu0;comburantur m^tabolani rgalle TliniStur
cumacetooefuper.
C?f en quarta oefoluftoecotinuitatistT eft p:eter id
quo d peudet cum f ractur a et algeb:a.£t eft quatuo:
tractatus.
Cjtractatus p:imu8 o e vulneribus in mcb:is.
d^ermo pttf uerfalfe oe folutioe cdtinuitatis. £a.f.
3m often dimtts (n libto ptimo fpectes folutio ♦
ni0 ?tinuitati0f m modo^ct uecefianj facrunt
in loco fiTt illuTvolum* nfic innuere fummas
oe fpecieb9 earu:qua0 opjnobi0e6 nota0 ante
tllud quodvolum5,oeclarare.S>ico ergoq? no*
jjconamurinquibufdammembti0quotumcort
tmuita^eft foluta vt redeat eotum c5tinuitas
jficutfuit:etillud ficutmcarne:etconamur in
£s3jquibufdam eotum vtremaneatcontactu0 eo
rujcum conferuationcltcet non redeat ipfb*
ru 5tinuita0T tHud ntfl tn ofltbu^puero;: Tinfantiu-3n etegiiqj eni
rperaturreditU0ilIe.CCS>enerut0#o Tveni^oijrerutquida medi*
cotum q> non redeut 3tinuitatt:immofottafle remanet in tis cota*
ctusconslutinationi0 ^feruatione currfcte fug eo^Tconiugit ec*0.
C^t oijerunt quida* q> illud non jntenlt nifl in arteri|0foli0.i5al.
%o iam contradtrit ei«iftud TOirit:immo qfjcp incarnantar arte*
riepertefttmoniu emerienttejTcu cocefltone r5cinationi0. CEeftt
monio #o qm no0 iavidtm* arteriS que eft fub bafilica Tcaput ar*
ferte tgi0Tcruri0incarnari.jfi;t cSceflfioe q 6er rSctnatioe quonta'
o0eftertremita0tnouritieTn5lncamaturnifipamin infantib*
etcarofl ertremitaoinlenitateincarnafcfjveneTarterta funt me>
dit inter offa TcarnS :quare opj vt fit earu otfpofitio inter carnem
etofla ersofuntminu0;rectptente0 incarnation5cpcaro:Tfacitiu0
fufcipiete^ eSqjoflfoTincarnant' qnfectioe*mimma Tparua:Tcot*
pu0 eft bumidu Tleue:Tno incarnatur in oiuerfificato ab eo:T bic 5
modu0 oifpu tationi0 rbetboticu 0 vel t beoticu0: Tillud tn quo c5
fiditur eft erpertmentum.
CH)efumma oe Vulneribu0tnmembti0. Ca.2.
mfimbtain 6bu0 cu caditvulnu0magnificatureiu0nocumS
tumTinterficit fmplurimnTfottaflenon tnterficit nfft raro
funtficut veflca TcerebtuTrbene^Tiuteftina minuta Tepar cpui^fit
£raetatus pitmim: ccjtrcfii;
poffibilevt falnetur fug ca cueftleue.^n cotdeaute' nonfperaf fa*
!us cwin coaccidit vuln9.Clj&t plurimii ilk cui acctdit vuln9in vfc"
tre fuo cfi accidit ci naufea aut fingult 110 aut folutio ventri^ moxi
tur.Ct quando vulnu^ eft tn loco in quo op3 vt vebemcs fiat oolot
et apoftema ftcut funtcapita lacerto:omtpofterio;r tp:op:ie tUo>
rumquifuntneruoP.:tnonacciditapo<lemaflsnificat illudnocu*
mentum mtrinfecum ad quod suertuntur materic :tno guemunt
ad vulnu9.C^top5Vt tu obferues illud q6 oicemua in.cvlccrunt
oeiudictfein quibuff?municatvulnera tvlcera:tpoftpofuimu0 ca
xfc$ illud attendente* ad illud quodcft conuemens,
_tE%>g fermone vniuerfali oe cura vulnerum. Ca.^«
Jr^|Xllnus carnofuj no euacuaf quinautfitfectio planarccta:
VJLaut fectiorotuda autbfialatera-.aut fectio cu oiminutiSealt
quStuIc carni0:tqiicp eftp:ofunde penetrSs Tqtic£Oifcoopertu:et
vnicuicp eopeft regtme":t?munic5tofa inretgtionefanguini^cur*
re"ti0 Ti5 pofuimus ad ill6 ca.C^t fo:tafi*e curfusfanguinie cpti*
tate tcperata ?fert vulnertb^Tpbibetapa Toppilatione"Tfeb:em.
KFlSoemelioiibuffcuquib^intendimusinvulneribus cflvt ,pbi*
beamuaeoyapationcqmqnnoaccidit apa pofltbileeftvt elu£
fiatcuratio:veru cuilliceftapa autattritioautjtufloaggregattir
in vacuftateeius cu$ vutnere fanguis cj vult fieri a|5a autpu0: xmS
eft pofTtbili0curatio vulncri0:7oum no p:eparaturiU6;tunccnre£
apoftema.igtflretinef in ?tritioefangm0tuc n5 fit fecurita^ cp
ipfl' refolutio feftinet fl fuertt ci cptita0 qua flt curando zt&ioriU
lud cu ?uerflone tn pu^trcfolutione ipfitWKTillud fit cu oi calido le
ut oe illi0 cl tu fcis&t pptcr boc op$ vt adiuuctur curfu^ fangui>
ni0qfi abbieuiatur.Cuergofectiocft plana recta oequa ntbtlce*
ridit:fuffiritinregimineri9ftrictura tligatura tpbibitio fangui
nita tis x aquofita tts ab ea:t pbtbere q> aliqna reru cooperiat e$
nccp piluoneqj aliud poftqjtu 2feruaueri0?plejion?m^bn tfolici*
tu ©fueri^inbocncattrabaf admjfbwnifl fangui0naturali0.*gt
fuerit magna itavt no?currat cjrtremitatc0ci9qm funt rotfide elo
gateaut oiucrfc figure aut t5 oeftructa cft er. ea caro paoca no plu*
rima tficei9cura eftfutura:t,pbibitio aggregattoni^ bumidita*
ti0 in ca c5 adminiftratione ejiccantiu repercufliuotutmt adtninU
ftrationefubtiliantiuqueotcemn^ttfi fueritpiofunda:tuc ftrictu
ra etiS facit eam adberere multotifc tn5 cft necefle ■oetcgerc eS fl
cftpon*ibileiUud:tiUttdeftquandonon2fcrt ftricturacu ligatura
finnS^eam tfottaffe necefiariu eft oetegereeam flcut oftcndam %p
p:ie vbin5 caditftrictora bona fupcrradiccmp:ofundi:quareef
funduntur ad ipfum materiep:opteroebilttatemciu0toolo:em4
necefi*ariu0 eft tpzopter oifpofttiones qua0 oicam in cap.vlccrum
lEt fl eft neceffanu vt oetegatur n5 erit crcufatio quin ponatur co
tum tquod currit curfu eiu^ fuper eiu0o:ifictu ejiccano ipfum p:a
p:ievbiftrictura noHcaditfuperradicemficutoirjtnu0:aut l et*
|Jieparatiotali0<y non eftpofltbilcmateria' maI5 cfFudiabea.St
cft in ea 00 aut concauata eft tfacta eft fiftula tfit in ea bumidita0
mala valde:Teft tunc in iudicto vlceru non vulneru.St oi£it fapte*
q? vulnu^ non indigct nifi ligatura aggregante labia qfi queritur
adberentia Tincarnatio:veru fi fucrit neceffariu vt nafcaf tn ca ca
ro titc non eft in eo neccflartu ill&fj eft neceffaria altqii ligatura cti
quacffundaf fotditteaer^iifidoetaTaliqtiligatura fit talimffu
ra qua retineat medtcame* oefupcr.3nquit t fufficit vt i\t otificio
vulnerislocusej: quoeffundatur fotditie^femper per naturl: aut
itavt cadat pfinatio illuc 5t vt tu figure0tp3 cfi tlla figura.iEgo efft
iam fanaui vuln9magnu cuiu0,pfundu cratvbi eft genu Tipfiu^oii
ficiuin coja pieter q> fecerimtinoiificiu aliud infertueapud genu
«5ed pteparaui cor3 tali ptepara tione q> pfundu fuit fupen' % oti
ficiit inferius quare fanatu eft abfq? perfotatione in inferioti gte:t
fifr qncp fufplduntur btacb tUTpalmaTalia taliter q> otificiu femjj
eft inferiua.bic eftergofermo etu0.CD&toico q> fottaffetibi cadet
vulnua vt tibt erit neccffartu incidere ^plete Tfecare mlbiu- €n aut
ejvulnere abfctnditur caro plurima tuc neccffaria funt ca q carnS
nafafaciufcTnonfufficitilludq&erjccat Tpbibet.iEtfottaffe no*
cet ericcsttuuTptobtbitiuuefparteqorepellit matertaejqua na*
fdtur.(D6t qnq^ eft pfunditaa TDiminutio ofllu talif er <p non eft
pofltbilc vt nafctaur ?plete:quare remanct pfundurficut qr\<$ ac>
<idit vt nafcaf plus q? fit neceflsquareeft caroaddtta.<D£t op; vt
cibef eger <\ vult vt nafcat caro in vulnere fuo cibo lauda bili boni
cbimi:T quSdocp eft illud 06 facit nafct:ita q> poffibtle eft et vt fa*
ciat nafct carn£:cute#o no facit nafci cu iam abfctfla eft totaliter
immo nonfacitnafci loco tim nifi carnSottrS fupta qua no nafcu
cur ptlus: venam aut rami multottSa emtngt Tnafcutur ficut caro.
J&toe vulnerib9 funt qued5 bittia timote ficut vulnera cadStia irt
neruis Tertremitatib9 lacertop:TOtca' ea in.c.oifponu neruo^T mul
cottensfequunf eaaccidentiamala ficutilludqdfequiturvulmw
ertremitatislacertotu oe alteratione coloii* Tcaf u pulfu0poft fpif
fitnding Tparuttate* Tperducit ad fincopim Tcafumvirtuti0:T qtt<9
fequttur ea fpafmu0. *Et filr Ula b\ cadut ante genu ap6 rotuIS <\fh
fequunf ca acctdentia mala TfuntpermanStta 9 quibus parulibe
rantur. C€t qn accidtt fpafmua er. buiufmodi vulneribu^ lacer*
tofi0Tno recipitcurationc:tuccuratioeftinciderelacertuin latitu
dine;Teftvo!unt30 vtoeftruaturoperatiolacerti: verum tllud efl
oe iUt0 q opoitet vt poftponantur quantii eft pofltbile. <[i&t curef
fpafmu0Tpermirtio ront0 cu re alia pieter e&Tficut vulnu0 gcnt*
culiTfoitaffeenimneceffe eftvtponaturcti fectioneoura:TVtfitfc
flinatio in apa tibu0 ei9TVlcerlbu0 ipfiu0 Tvulnertbu0 cti flobotbo
mia Tfolutione vetri0:Tpbtbitione incarnattoniooonec mundifu
ceutur mundificatione vltima;oetnde incarnentur.
xractattw pitaml ccpeflij:
C3>e eognittone eius ofi fadt na fci t q6 incaruat «06 Rgi!
lat t qd coirodit er. medicinis. Cap.4.,
mtgdicamcnfaciensnafctcarngeft illud cuiod coagulat fan*
guinemfanumincarnem.Quodfifuerit criccatio ci vebe*
menspjobibet faiiguinemvementem:quarenon babebit matcriaj
caro.tgt fi eft ei abfterfio vebemens rcmouet eu % facit eu currere:
quarecofumtt materiSinuentamcarni.ergoopottetvt non fit d
plurima ericcatio:immo vfcp ad termlnu necj* abfterfio fottte vaU
deitmmo abfterfio pauca tn tanta quStitate vtabftergat (oiditit
abfcp motdicatione x n5 indiget ftiptidtate oe qua eft curandum-
C^topjiteruvtfitincaliditate t frigiditatcin 2Plerionefua fl
ftterit feparata:cu ?trario:f m quStttate' fepara tionia: t fi no fuerit
fegata feparattoneoe qua curetur.tuncafftmileturcaltdovaldeca
lidum valdst frigtdo valde frigidum valde. C*S* obfcructur itt*
ru imptefflo medicinc in loco vt opponatur ci fi fugfluit in malitia
iplqnonis. ([.dbtdkint aut incarnatiue funt iUe que aggreg5t in*
ter ouo elongata :tno opjvt operetur nifi in fuperficieb^ambotu fa
dltts adbererc iter ea vtracfl cO rotequt eft in fubft5tia ambo?!:tfl
fueritfanguis pur^tuceftilludqoericcatfangtonSpMrimu fuffi*
deseueoinadber&iacu^iccationevebementivelocf antccp fiat
pusr no firmatureiilludnififuerttcft eofupfuitasvirtutisin cj:tc
c3do.Ctteruop5 nefit abftergens:qfiiabfterfio'cft cStraria intl*
tioni q eft in eo:qftt intftio in eo cft poncre illud q6 colltgtf oe fan*
guinc nutrtmentu t adbere*tiS:t abft ergea abftergit illu fanguin?:
quareoifpartitur crgo ofumitmateria qua eroectaf ?glutinatfo.
C£tnonindigeto(minutioneiner.iccattone:ficut indtgetea 1II6
qo facit nafri.Ctfn facicsnafd indigct vt currat ad tpfu* materia
tt illius matcrieicurfumpbtbeterJccatio:etincarnatiuu no indi
gefcimmo indiget iucarnatiuu ertccatione fottioie et pauca fttpti
dtate. CConfolidati uu vero figillatiuu vebementius tndigct fti»
pticitatecf illaouo:qfneftei!neceffariu5Vt recuperetqdeftperna
turam 'vebementlotie e?tccationt0.f.cutcm:et qfn tndiget vt erJc*
cet bumtditate" ertraneam t radicalcm vebem&em.jKt tllud quod
cft ante ipfum egct vt eyiccet bumiditatem ertraneam ejiccatione
plurima et radicalem cu menfura que conglutinef t ingroffetur t
iton mtnuatur er> fubftStia. C3t cotrofiua oiminucnscarnem opj
vt fitvebementis abfterfionis valde.
C*St Ulud qutdem quod eft rectu m curat(5e vulneru quSdo perfo
rantuneft vt non appropimct cis aqua.ict fl fuerit neceflartum et
non fuffert egcr a ba Ineatione : opoztet vt ponatur fuper ea oe tm
plaftriatoepannoinfufocuoleofmmodosligationtetnonpcra
mittatur aqua peruenire ad ipfum.
C25e perfotationevulneri* t aliotum cunt
op3 vt offcoperiatur, Cap.7.
£iber quartus ^en.iitK
»3 rit 0ar. O P5 vt fece^ er loco eius vebemetiojte eminentie
TvtinclincsiptmT n5 fit tractu0 perfoiatio nifiadpartem
er qua eft pofifibfle currere pus ad inferiota. C*£tvt obferuenf in g -.»
fotatioe alefutrati x ruge f m modfi qufc" otruu9 in cap.vulnerfitou
bellet nifljinei0que ercepim9.3n eievero q ftmt ficutinguinaTfuba
fcelle:op5 vt vadat perfbta tio cfi cute in natura. C2>ef de ponStur
aefugepccatiua abfq*motdtcati5eociUi0 t\ funtpofita in rabu»
lis medictna£flngularifi:et ouluisolibani meliot efhneteo^oUba
nfi:qfn illud eflvebemetuw ftipticfi.C*&t recfu quide efl tn curario
ne vulnc? cfi perfot^turneapptorimet ei0 aqua:Tfitfuerit necefla*
rifi:T eger no fuffert a bafneati5e:tuc opj vt vuWoccuItef fub em
plaftrte couenietib9 tectis cii panni0 tnfuffo cuoleis f m modfi coo
pertureq feparat interaqu5balnei:tbumiditat2eiu0 intervulne
ra:aut ingenief et aliquod ingeuiop poflibilium tn tpfo.
CS>e regimine vulnerumbabenrjum apofte»
maTOolote^. Cap.6.
**T^€ceflarifi efltn buiufmSi vulneribu0 alleuiareoolot&screde
J^-grt cp vnlnus n5 pfoli datur oino ofi apa non fedatur.
C*& tilud $de non ?pletur nifi cfi eo in quo eft erjccatio t infrigf *
datioinpiinctpioretTmoUificatioinfecudo:et adminiftref in eo
cura apoftematu of no, C*St q6 eftpptifi in boc cfi c5itate fui iuua
mentt in omni mtbio a capite vfcp ad pede0 eft vt fumaf sranatu
Dulce x oecoquaf cfi vinop5ticoT emplaftref cfieoloc* Cwt opjvt
obferue0 illud ad q6 ouertttur oifpofitto apati0 ficutfi tu admini
flraueri0 vnguEtu ntgrfi tvideri^ vulnem rubotevebementfc fieri
T veficari oeclina ad infrigidStia etad vnguentft album.JSt fivtde
ri0ipmmoUtficari antindurari:Ttu il adminiftrafti alb&admi*
niftranigrumTalia.
CBe regimine vlt in vulnerib9 xifcern interiu^» Cap.7»
~lar-1Btentio in eo q6 erifttmam? cp efl fiflura aut oifruptio inte*
_JLnu0euV incarnef T<n5oimittaf fanmii^sgelariin intertotf
bu0 ita vt pbibeatur tluptt^ fanguini0 .«C^t medicine^ferente^
invtrifcp tntentionibu0ptimi0 funtficut vefiim?ta qnoecoquunf
in aceto:aut oetur in potuoecctaurea maiote p5du0.j.f.Tterre fi*
giUate tn boc ineft curatto magna.C3U6 aut q6 tn potu fumif c5
flujua fanguinte efl ficut oautcb.iif.T.^.oe femine iafquiami al.cfi
aqua mellieT re!tq medicine pdictesn.pbibitiSe fputi fanguini0T
fluji!0 fansuini0.C^>evulnereautTfiflura apparettbu^oiritfa»
pies cp i n oifp5ne miracb ventri^oonec egredianf quedam tnte*
fttna:onottet vt fci a0 quomodo appfice^ intelltna et intromittSf .
COj&fi egredtaf sitqitid oe ^irboopoitetvt fct30 an fit neceflarifi
vt Itgettircujligaturafirma autnon:T an fuatur vu!nti0 autnon:
Tqua frfitin via fufdo ipfum.J5t0af.quidSoiritanatbom»5 almi
racb.TDirtm9no0 tpmin anatbonua. C*2t ^pterilludquod tara
Xractatas piimusi ccpcvi
fcfrJm' in anatbomia loc> tUoweft mino:istimo:iscfoifrupi£ cplo
cusaluourati.Jtgt aluourati cVie^eft mediu co:gis vtriufo^ lateris
mefura quatuoioigito^ ab albo:ati.i. vmbilico.Onqt.OJnfiflu
ra cuacctdtt tn loco albo:atiegrediiitur cu ea intefhna pluset redt
tus eop in ea eftoifficilts.iEt illud tdeo:quoniam res que tenet eam
non eft nifl ouo lacerti oefc£dentes in longttudie co:gts 6\ ptcdtm*
tureypecto:evfd^adospectini0;TpBtU6qnoifruptt vn^bo^ ouo
riilacerto?:op5vt egredtaf ps itefttnopTaugmetaf indc otfrupsto
1£t tllo io qihlacertt 4 funt invtviufoj tltjs plus coart3t tpm: veruj
eft ei tn medto lacert9 fo:tis otines tp*. |£St aut{ pparef vt fit oif>
ruptiomagnaegredief nueratio tnteltino:?;c|re ertt eopiterimflto
vebem&io: TOifficilio:.3n vulnerib9 aut guis fi no fuccurraf cu iti
tromiffioe iteftini Iflaf ligroflaf ;*iftud gg UI6 q6 gnaf i eooe xzto
fitate*.qren5tgredif erilla oifruptoe.fct pg Ulo faiuio:a vulnera
accfitia in miracb oifrupltia funt illa q func equalis magnUudis*
C3nqt. £t indiQtt tlla vulnera reb9 c{ttuo2:qua;z pma e vt reduca
turiteftinuapparesadlocuo.eftei ppii9;% fecunda vt fuaf;* ter»
tia vtponaf fugea medieame 2uenies;T quartavtfit follicitudo
nepuematalicui meb:o:unobiltuppteriU6ttmo:. CfPcrteergo
cp ftt vulnus tante ojtitatis vt no pofTimusippter guttate eius m>
tromtttere inteftinu p:ocedes ab eo.agt t\dz eft nobts neceflariu vt
refoluam9 iU3\e"tofitat&aut vtoilatem^ipfam oifruptioneutvt
oiflbluam9 vetofitate eft melt9 li pofeeft in ea.C*2* & emtdfc in in*
fla tione intefttni eft frig9 aeris: ppter illud ergo opj vt fubmergaf
fpogia in aqua calida z ejp:imas ipa 5 % vapo:es ipm;T vinu fttpti
CU5 (qn caleftt It eft tuuatiuu tn boc loco:et tllud qm calefacit pPcg
fitcalefacttoaciT2fo:tatinteftinu.C^l6fibeccuranorefoiuttini
flatione inteftino:u:tuc adminiftref ampliftcatto vulneris. 2gt gue
nietius inftrumentop ad b5c fection^ eft tnftfm q6 cognofcif ad g>
fo:5das fiftulas.Cultelli aittpfo:5di acuti ej: ouab^pttb9 facti ad
caput caueatur.©2t rectio: figuraro x pparatio in tnfirmo ,eft vt
fifueritvuln9lefumvades adpteinferkucfit ftgura % pgatto ad
fupio:e.i2t ft fuerit vuln- vades ad fupio:e;fi^ura Tpparatio va>
dat ad inferio:c.Sit ergotntetio tua quSintedis in vtrifq? rebus
fimul vt no cadat reliqua inteftina fug inteftinu cui? infert9 appet,
C^£t cii tu pofueris blc tu& tntetione:fcias q? (I fueritvuln* in p.te
oe|tra:tucopo:tebit vtfciasegruoeclinare ad ptemfimftrS. aStft
fuerit tnptefintftra facies euoeclinare adoertra:Tfitintentiotua
femp vt ponas pte in qua eft vuln* a!tio:c parte altera:bec eft entm
resqueeft coisotbustfttsvuInerib^Cfuergo feruanf inteftina
in locis futs q funt eis pp:ia poftc|f reducta funt ad vetre cu vulne
ra funt magna:tuncneceflari{> cft mintfteredoctus.JSt iUud io qm
op5 vtteneatlocuiUiusvulneristotnmanufua oefous % colligat
tpfum et asgreget et oeteget oe eo aliquid miniftro fuenit ipfum e*
Xiberqaartua* 3*etuuj;
redeat ad illud q6 i3 fuetu efl oe eo ettas t a ssreget tpf 5 1 colugat
paulatim oonec fuatur vuln* totfc futura oecentt . H&t ego na rro
tibt illud q5 melius eft oe aflut ttoevctr tu.c tco ergo qfn ppterea <p
rc5 q efl neceflaria c vt spiebedatur iUud qo cft tnter mtracb et fi
pb^c iam eft necdrariumtibivtKipiaaTitromttasacumin cutem
oefo:t0 adtntenoiem partc.cu ergo penetrauerit ac7 in cutem ettrt
lacertu eutem f m rectttudme in logttudtne ventris tott9 ; oimi tte
marginem ftpbac in boc la tere;x no tntromtttas tu tpl u acu: et fac
penetrare acu tn marginem attum oeintus ad ejterio:a:oeinde fac
penetrareeamab tntuaad erterioiainmarstneattomiracTcufe*
ceri0eampenetrare;tuncfacpenetrareeamlecundotn boc eodem
tnargine mtrac aUt oefous ad interiota :x otmitte margtne flpbac
qui eftin boclaterafacergopenetrareacuminlatus altud oeint*
ad ejrterioia; % fac eampenetrarecum tua penetratioe in fipbacirt
tnargtnem mirac qui eft in partc eins oonec facias eam penetrare
«otu:oetndeincipe tterumab boceodem laterercfue iptum cu mar
g nequi eft fipbac in laterealioiTertrabe acumQ: cutequam pene
trauit:oeinde reduc acum tn illam cutem x iut margtnem fipbac c\
cftin laterealio ctl boc margine mtracbz er. trabe eas ep cute que eft
irt parte eiuaTfac illud vna vice pofla(ta5 vfqjquo f uas vulnus to
tum f m iliud epemplu5.C3n menfura autS q funt iter ouo puncta
caueat; fuperfluita s in latttudine % flrictura: quonia" 5p litudo no
ttnct fm qd opottet % ftrictura adunat. HJBt ftlum iterum ft fuertt
cboidofumaciiuuatadotframpendum.Tftfuerit molte abfcindif
* ligatur leue ouru.T ftmiltter fi j>fundaueris puctur J tn cute.nam
fifueritlonginqua a punctura veritiremaTertt toe vacuitate tntra
ipmTertraeamuoniucarnatunetferua equaUtatem illic etiam.
C3"quit.*Et pone mtentfonemtu&tn fuSdo vitrem adberentta f!
pbac cu mirac.foitafTe emj adberebit % iucarnabif :quont5 eft ner >
uofum. C*£t tam confuerunt tpfum qutdam fecundum bunc mo
dum;op5ergo vt fisamuafactHn margtne mtracb e$:terio:eT facta
musea penetrare adinterioia:TOimtttamus margtnem fipbac to
tutmoetnde reducamus acum et faciamua eam penetrare ; oeinde
penetret acus ey cotrano partie quam penetrautt:oeindefaciam9
penetrareinmarginematiuoemargtntbuamiracb fecundu boc.
wt iftemodusconfuendteft melioiconfuitionecommuni quecom
pzebendtt quattuormargmes in penetratione vna.et ittud'ideo
quoniam cum bac confuittone iterum quam iam otcimua iam coo
peritur ftpbac retro miracb:Tc5ttnuaturcum eocoopertura oece*
ter.C3nqutt,3>emdeponefuperipfum oe medictnis tcarnatiui*
ct neccefft tas ad ligandum eft vebementioi tn bia vulneribu0;Tina>
defac lanam ma ra ba 5 cumoleo calido paru Tinuoluef uperalibte»
nn alibieniftcutvadut.&tclgfteri^atpilKU alic\moUiftcatioettai
£ractatus p:t'mu£ ecpcvj.
ffcnt oleat mucillagies.jet flvuln* i5 gueneritad fteftinat fuiftt tp$
tunc regime fi t iU6 q6 oirim': verutn opjvt clrfteri^ef ciivino ntcjrc*
fttptittco tcpidoiz pptiefivuln7 iam ?futum fuerit;aut app:optnq
uerit minuta intefttna:qnt intefttnu tetunu nonfanaf oino ervulne
re q6 i tpo accidit pg fubtilita t£ fiit cotptstmftitudinS ei* qo eft l eo
&evenis:t ppinq.tateful ad m3mneruo;r;tmultitudine effufioniflf
colere ad tpimtvebemetia' caltdttatis ei9;qnt eft magis pptquu epa
tt cpintefttna alta.C3nferio:a #ov&ris.ppterea q> funtoenatura
carntsfiaoemedicatioeipo9?fid£s.OnMti5ar.hb.oe ingeniofa
nitatie.iBt fitintctiotua ap6oifroptton6miracvetria cufipbac vt
fuas e3 ?fu ttto e pglu 1 1 nate fipbacb cft miracb :qfn eft neruofuj tar
dekarnatioi0CuaIio:tiU6cumodofuitioisqu§oipm9;qnttpaas
gregattsgluttnatinpuctura fipbac.Onctt.iStiteftina ctiecjredi&
tuntuc gfertvtnu ntgru fo:te:tcalcfiattfubmergaf in eo lanatpona
turoefug qfn ipa oifpergit fnflamatione eopt oetumefccreea facit
ftafitnofuentpnfttucadminiftracjfdS aquasftipticitatis foztiff
calefactas:cp fi nofuerint pntes:tucvapo:a ea cu aq calida oonecfc
tumefcdt.fi aut no ingrediunf tn iU6 ampltficef loc9. Ono,t 1bv.p>
po.Cuegredif 3trb*vcmsinvulnerenecefTeeftvtputrefiat q6oe eo
egrcdtf cpuis mo:ef tge guo.tefttnbocvebemett9 cpfteftina x epan.
qn*i tntefttnax ertremttates epis fl n5 remanfr ejrter t9 fpacfo longo
oonec infrfgidenf vatdevebemStentuc cu i ngrediunf v&rettcarnaC
tuln' redeiit ad naturas f uas.^trb9 %o lj mozef tgeguo tftt necefTe
eftvt q6 efeoq6 apparet tngredifvStre putrefiat:t ppter iU6 j)pe*
r5t medici in tncid£do tpmtno intromittutq6oe ipTo apparet invt
trem-cj? ft inueniaf tn jtrbootucrftim f bboctll6 eft valaeparum*
fottafrcnotnuenif.C^tfiegredituralic^doejirbotunc necefTe eft
ttbivt fcias a n opozteat inctdi an nomta n opottea t f ufvuln9 an n5
ct qualiter fuat.Ttta fi vuln9 cadat in aluouarat eteftmedifi vetri*
tunc eft plurts timo:is:qnt funt e^tremitates lacerto^coopertefue
vetrc.Si autemfuerit in i!tjs:tfunt a ouob*lateribusmedt]vetri0
aoeFtraTfintftraquaflquatuctoigitts: tunceftfaluio::qnt no efl
in eo altcjd oe eptremitatib' lacerto^neruofo^CSoci #o aluoura
ti futura ite? eoifficilis.x ill6 io qnt Iteftina emirt&tegrediunf a oif
rupttoe q eft in boc locot rcdit9 eop 1 fiiloco eft oi fficilis: % tli6 qt iU6
q6 plicat ca in retentione eotum eft ouo lacertt ptotenfi tn longttu*
dineventriscarnofiquf oefcenduntep pectoteadracbabateft os
pecttnt0.&tp:opterilludquandocadttvulnua \n bocloco tncidut
boalacertos;tefteminentiaintefttnivebementio::quontamlacer#
ti qui funt in tllo continet tpfum:et nou eft ei in medio lacertus fo?
tts retinens ipfuj.CCSi ant p:eparetur cii bocvt fitvulnua magnil
tuc necefte eftvtemineatt egrediatur ep eo neru9 inteftinoiumt qt*9
refit intromiffto eomm oifftcUiou
0>equalitateUgandivulnera. Ca.S.
aainera atxfiflura appar&ia cuviavt incarnenf:tiicfaciU6 q6
pitit fapite oe UU0 q funt bui' arti0. CJncit. Cuvt0 vt incan
nef bmoi fiflura: tuc fac adberere ei ttgaturS tncipiete ec ouobus ca
pitibu0nonaliamoeligatttri0.Q6fifuerit magnaeritttbt necef»
fariumvtadberereeifaciaspuluiUostriagulatos-.et fifuerit loc*
oeclittf0 Migzt futura eti&tpttlutUi quidem triangulati meliotes
fhnt in aggregando labiavlcernm qj quadrati:quoniam coartant
Tub fiflura tanttim:* fitu0 puluillotum tria ngulatoyeft f m boc eri
plumlinea recta imerotiospuluiUosfitfiflu
ra:touotupulttillo9 tri§guUto22:vn5' fitb.
% alter g.oecenter ^pofiti £m fisuri qua 5 vt
de0.Cttmergoligatur !ocu0 ifteet cadttli
game~ouog capitu eft ligaine' ten&fup, locfi
Imttrevebem&i^cpfi ftterint qdrati.Jgt n5
licet^vtnofitinapplicatioevlcerum ItgamS
«5 babe0.ouo captta:tifti funt pului Ui trf5
gulati et figura ftringendi.
S
C^St 6: in li.oe Igenio fani.Quid& b5 babuit vuln* cui9 p fttdu era t
j^muigttinib^Tipt* ottficiSpjimu g emnfanautm* tp5 fine gfoia
ti5e penit^ita q? pofuim,> fub genu et*puluiUo0:tf>parautm" tpj ta
liter cp factu e* o:ificiii et9 oirectu cu facilttate:Tfilr recim9 oe vulnere
q6 futt in cojra Tbiacbiorfanata funt omnia .Onctt ille q ut ia 5'p:e
uidit in erpehentia.£tcia0 cpvulnera indtgentvt fiat fante© fi,po(Ti
bile eftei ihtiw ad boc vt penetrent ctim ea reliqua q funt illtc melio
ratvelocio:i0alterati5i0.0irrvulnera oifrupta elogatop labtom
eggtvt aggregenf cti ligam&o aggreg5te labia eopnifi fuertt fugfea
epjllooolo::autftteritapofa:qfrvooletge illdqjuiafitcii facilitate
autftieritlacert9^ fitotfrupt^tlatttudtneiqfn tuc h5 aggregaf im
mo ponaf inmcdio Ucintu tfmSdo ne icarnef amszremaneat lacer
t9 n5 f carnat*. On4t.*St filV qn fcindim*c utl capitt^ponim9 iter
labia ahcld q6 tpleat ea:fo:tafleent^trabif cutis labiopad iterio:a
Vu!neri0:cirenecefle eft tucvt conerta cii UgamSti^ vt traba0 e§ ad
epterto:a. <D£t cti caditvuln'in lcngitudine:tttc ItgameTuff icttrag
gregat ipam oec^tenTca fucrtt tn latitudf neindigetvt fmUfm ml
Iractatua p:i'mu9* cctcviu
fura^funditatisvulnertseritpfunditaafutureolgiHour^ddittd)
ne anatbomic. C3"4t. &rt fuent nobianeceflariuvt addam9 i am>
plitudinevulneri0 cu eft ftrictuTtimuenm9 q> ppter pfun4itafS ei9
incarnef ei9 fuperi^tno incarnef ei> pfundmautfutt m£b:uvulne*
ratuinbo:avulneri0fmfigur&qocureditadequaUtateTua^5eft
pofftbilevt currat ec eo fanteemecpvt ingrediaf tpfuj medtcina:tvt
redea t a d fu5 figura qn egredif t?mouet oolo:S altu:tuc necefle e* vt
fctdaf fectioe^uenieti.C^tifciaef m fumma' cpvulnera 6 funt ilati
tudtnelacerti funtoignio:avtlabia eopfintvtbemett^elogataqua
ptopterfuntfacientia malo:Sneccflitateadpfcrutandu fubttliter
in aggregSdo labia:rfb:tafle no ertt ejrotfatio a f uturat a dmlftra *
tioe pulutllo;:ttri3gulato:um:tpp:ie fl ceciderit m carne oiminu*
ttowam cadens tn loitgitudtne mtnu0 eget illo.
CH>emedtcini0incarnatibu0vulnera. <Ta.9»
*W^Z 2lru mcdicina??vtute0 ia narrauim9 t?ttnuati5t0 eap loriht
Sj^no oubitam9 §n fit neceffariuvtpului0ear;fltmtno:i0#tuti*
cp illdqd oe eis fitcuoleistceratte. ifiy&t necelTttas §dt pducens ad
oieatcerata eft ppterea cj> medicine ficcetpp:ie q funt ftcut merda
fengitreliq minerales nofubmerguturvfcp adptudurnS penetrJt
in po:o0:cuergoepei0 fitceratuadvltimupuentrefacitea0 curfu*
otei ad locu quevolum*. C*St ifte medictne tncarnatiuefunt er/mine
ralib*:tfunt erpl3tt0:iaialib9:rej:oifpe:tfunt ewnfneralib9 ficutce
rufaroleumt:tinfwcera.C^tec pluixs folia ficut folta qrc9 mafcu
le emplaftratatfolia fa Itcistfolia cauli^tfolta arbopmalo?* coitej
palmetfolta arnoglofetfgtu ifufujinacetoaut altquatulovtnr.tp
p:ie qn mifcef folia arbo:i0pini mafculetfemine Itgata cuco:tiob*
fui0:tfolia cup:eflttramiei9:tfolia petapbtlocu melle.C^t ejgum
mi0 0lutinualbottpp:teppe meb:a magna.C*Stfr.fructibJ'tgra
ni0 nuc rec^trita cuacftfale autvino builtta cu folij^ acetofe aut
folnoficle aut lactucetpiro^filueftrtu cu eo qo eft in eisoe pbibitioe
flur^tnur. cup:eflttalia $bufta:tpu!ui0 mcledimto:deu aduftu p>
priefenuVcu cerar oleo ro. C£t oe illisq fimtlatur ftortb^f Io0fo:be
ctberbacaudeec\netpp:teinvicinttateimpletioi0meb:iautcarni0
etadvulnera q funt ppincJlacertogcapittb^C^t ejaialib9 lacace
tofumvaldeconglutinatvulneramagna.C^occompofitiomedt
camen ruffi et aureum etefculeu^ et medicamen oe falictbus et p»
legio et emplaftrumoelino.
C^emedtdni0ConfoUdatiut0tfigilIatiut0. Ca.io.
"f\ Slrum medicina^ natura^ i§ fciuiftr.et fci^iteru <p op? ne pul
JL^rut0earumfitinvirtuteeiu0q6poniturtn emplaftrt'0. f[0t
tuncop3Vt fcia0q? non eftneceflariumvtmedtctneifteadmtniftrett
tur cum \l equata eft fuperficie^ carr.t* oure cum cutevlttma equa
utate:verumcarobumtda iamequaturetaddttunf^eftfptfia talt
ter <j> cu erjccaf ;oefcedtt;immo no op5vt admtmftreaea^nifi cii boc
Kiber quartus*" ^eiuiif*
dloEitacjjqneyiccafequaf :tbecres cognofcif erifttmatfoe. COp$
gvt admiftret medtcina^foUdatiuaanteqji carms naketia ivulnere
tn 4 caro naictt ad buc Unegueniat.qntsfoUdatiua et addit tn qu5
tttate carnisvlctjquocofiioudat.tt addttur cumea fttusnaturalts
*Brgoadditurfcd3bacvlttmatione;immoop5Vtfit taltterq? quart
do ejriccatxfacit operatione lua iS natura fecerit nafct cu quatttate
ei necetfaria cu; vmmati5ecofolidaturevUime'tn2foUdado;q cont
pleat ouas operatioes ?t inuado tnter carne et cute pdtctas mes u»
ra <f equet fuBficiesvkerata. 4£QJ> ft nolauferaf ifto,pculdubio fiet
vefttgtuvulneris fupert9 tn cute. {[ agt opjvt admtniUresfigtUattuu
in £mis cu tpm ad mtntftras bumidu.oemde admtniftra ipm ficcuj
tOc cfiappiopinquaf figtllatto facies ipm trafire Jug ipmcum eptre
mitate radif.C*£tmedicine<\de iftefuntficut coutces arbous pint
cii ceratooe oleo ro.aut m£itino et refina ficca et abtotanu alfatuj
et ontices eris et pulutsolibani et merdafengt et cetaurea mtno: x
vene funt bone et oJfa ?bufta itep et arifto.adufta eftvebemetis tfo
Udatiots et alume ttepetgalletmature et folia fict. C*£t b^ppo. c\>
d5 tnc^t oe pedealbaueasficut oijerufcet eft fi& qfrtnteUept jj ettber
ba- q noiatur pee coiuuetfterc9 canis comtdens offa et fterC lacer*
ti:verutameeft acutt9p:io;quareop5Vt fragas tpm cu ftipticis:Tra
di$ lili) celeftts et couices oppoponaci et tucia.C*Et oefacictib9 na
fct carne mtrabiltb9 tnvulnertb9 caltdesplejionts apoftemofis funt
fandali et nenufar et aloes et ppite m parttb9 ant et tefticulog:Tme
dtctna ariftologte fi fia t vnguetu. C2iut tndtges eo qo eft fotti9 oe il
It0 q funt interofolidatia ftcut cltmta et,pp:ie ^bufta et cokotar co
buftuetUtbargtiiuetcerufa:etqncpcaduttnmedicini0ei9 o:ag§
turcolcotancBuisfintoefummaco^rodettuoimtnuettucame.&e
rii ipa fottaffe gfolidat invebemett bumtditate et ppne qtt aduru»
tur funt minons ^loltdatiois.et n5 minutf oe coirofiSe eop et pct>
puefiabluatorfiuntad2tolidati5e5oecUuio:a.tflos#oertsetme*
dtctne -q funt vebemetions «nrofiots n5 futit recte ad tllo nifi cu re
giminef foiti:et tnc\bufd§vulnerib9 etvkerib9vebemetisbuiditatte
iSs#o aduftu qn abluif ;eft bonii in?foUdatioe.C^t cuvolutas e>t
fiat emplaftrii tunt necetTaria q funt fo:tto:a oe tlUscj funt interofo
lidatiua ficut cltiniaet ppneadufta etcokotaraduftu^etlitbargt
niiet ceruf a.Qualitas #o faciedi tlldeftvt oilioluaf cerufa et mer*
dafengi cu^ aceto:oetnde admimftret et citmta teraf .£t meli9 c\de6
Vtaduraf:oemdemifceat iUdcu^cokotani imbtbafoleo ro.cii ace
to.etvmo ftipttco;et fottaffe addunt f\i% tpmo:agagatU5 aduflu^t
balauflieetgallequSdovuln9etvkusluntvebemettsbumtditatis.
C*Bmplaftrum oeUno eft mirabtle:f ume pSnum oe Unoablutuj nt
tidum:ettereoonecfiatficutalcobol:oetndelumeoleumfo:tisfti»
pticttatts aut oleum m y.:tinu:et pone in ipo paru5 galba nt et oiffol
ue tn oleo et pone tn ipfo panum contrttumet fac oe eo emplaftrunt
% ractatus prtmus. ccfcviij.
q«onl5 eft mirabitaetvngu&um nigrum magnfi facit nafci carnS
C Ouodft voltteris vt foitt9 faciat nafci:tuc pone in ipfooetbu*
w oppo ponaco Tariftologia adufta equales p.tes vt ftt ficut pon*
dus medicinaru quatuo:.C<H>°dus puluertsaUMVcerufetmer
dafensiambo^aii.part^i.fcoite plubtimttrbeTgaUaruoim.au
partc.5.fp>ulut0 alt9;oftraco£cobufto;2.5.|:ti.granati paruiqo ca
dit ab arboie tepccatu eft:calcadis ambo:u.afi.5i:vi.co:nu cerui>
m cobufti abtotani climie refine radtcujlilij otm.aii.5. ittj.mtnutt
tburis cotttcu arbotts pint ambot;.aii.5.vi.co:ticu granato^ ceru
fe alumtnis otm.an^.vitj.salla?.* j. 1|>uluis rube*. tV rubee omu
cobufto? merdafengtoim.an.3.t|.tburu? aloes ambo:u5.an.5.u?.
farcocoUe memitbe ambo2>ana.5.i.ftat puluis.CH>uluis.*rVro»
farumcerufeptumbi balauftteomnium.ana.^vtu.gaUarumT fe#
minis rofarur alumtms equaltter anfto.auf.t|.minuti tburisauf.
j. C<N>od9 emplaftri ad vulnera cotpo^ fenu:coburaf oideitT ftat
er eo ceratum cum oleo rofa.aut oleo mpitino cu cerufa plumbu
C2>e medicinis factetib9 nafci carnS invulneruVTVlcerib'. Ca.11.
ISm fciuiftt pptietatemedicinaru facictiu nafci carnentTquo
opottetvt fint tn copleyionib^futs. G&t op3vt adminiftretur
medtcine facientes nafci carne cum i5 mundtficarus eft locus a fo:>
dfbustfiTtb^Tno fueritbafisvulne» ntfios:tunc mundtfica tU5 o*
ct ejricca in vltimo. $1£t no otmittas in eo offufcationfcaut coiru>
ption$:necgcotttce5Tbumidttateq no ej iccef :et ppiie in capite;n|
lenttas oflis et eius buditas eft vna cauiap pbibettum natiuitatc
carnis fuper ipfum:et cum ej:iccatur et erafperatuneft lUud f up. qo
fitm^ercjlgnaf caro f eomagisfaci&nafct;Tfciasc*>emediciafa*
ciesnafci carnet* cozge aut meb:o:Tn e factesnafct in aitoTillo io qnt
foztaffeejiccatincoipoteTno ericcat in co:ge ptoptercomplerionc
ouotumco:p02um:etfecundumq6fciuifti fottaffeabfterfio fuper
fluit in co:po:e:et non fuperfmtt in cotpo:c:necp eft abfterfio omni>
no:cum bec medicina indtgeat ejriccattone quadS et ejterfione qua
dam menfuratis f m co:pus no abfolutis t res mefurata eftoiuer»
fa cu impteflloefua in rebus q no funt conuenietts cptitatis in paf
fione. f£i&t omne epccatiuu quide* cuius ficcitas eft mino: ficcitate
co:gis q6cu3eo curatur:eftiterumabb:euiatum abbocvtfaciat
naicicarnemetus:immo op3Vtfitficctuseo.etp:opteriUudfit cp
olibanumnon facit nafcicarnem inco:p.tbus [oonec pertranfeant
equaliter in ficcitate.C*£t ejperimentu qdem eft illud quod fcttur
q6 eft ec epiccatibusiftantib9 aut er. natcentia carms fm jKeflio*
ne vel c5tmuitatem aut er fo:didatione.CQo ft viderts cjiccatio
necuquafo:taffenonnafciturcaro:tucbumecta parnper medict
na ficcaTOimitte illd q& vadit tfm virtute.C^t qiicp iterueftc^buf
da cozgib9 ppottionalitas cu c\bufd5 medicinis abf 03 afpectu oga
twntsearum;i)pteriUudersoop5vt mifceanturmedicme plures
iH> t}
Ttibtr quartuft/£ren.<fi).
oebiles x fottc^. %t vero quare facta fwnt cmplaftrat q flt co:8 ne
ceHua0ia*friuifti.C*5top5vt nSftestent? medicina fug encca*
tionetbumectatione' immo obferua amba« qualitate^ ageces f m
q&pmifimu0 ;earanarratione>.necpiterufup^riccatione « bumo
ctationeammo cuautetudteofideratiSis interotfpofittone" vlceri^
t oifpofitione ^plejtonf 0 co:po:i0.CLuandocp efh co:p* eft bumidu
tvlcus ficcu:Tquddoq?eftco:p9ficcu7vlcua bumidu:T qnqjfunt
ambo bumida:r qncp funt ambo ficca.igt admtniftrenf in piimis
qfimtoebiltoiaficutolibanttTfarlnafaba$ufarina o:dct Tfifia.
CQuod fi cotpusfuerit ficcum ct vlcu0 bumtdu valde:tuc necefla
rte funt medicinc vebementis ej iccationiscum ?paratione ad me*
dtcina0facientes nafci carnem.ficut artftologia x radif oppopona
ct x DtagagStu aduftum.J&tinrefiduofuntneceflarte medtcine fi*
cut £:eos x fartna lupinop. Cji&t quandocp accidit vt fint quedant
medtcine in qutbus fit aliqutd pu>p:teta tisqua eQtnt medtcinefa
ctentee nafct carnem oe er.tcca tione x abfterfione fed fuperf luit:fmt
ergoverbi gratia ptopter ericcationem fuam vebementem reting*
tts fo:ditiem x piobtbentes matertam et fuperfluit abfterfio x coi
rofio.€>ed quando permifcetur cum ea aliquid oe UI10 quefunt tlli
contrartafrangitereoT temperat ipfum:et fit facicn0 nafct ficut
fIo0eri0.CumenimcumipfoarToctanturoleumet cera et quebu»
mectantmenb:umetftruractunt:tunc ipfumptopter ericcattone^
etvebementiamabfterfiontefitconfoltdatiuu:quareopo:tetvtfit
flo^cri^vnaoecempartiumceratequando admtniftratur in co:*
po:ibu0 que funt ficcto:a:et vna ouodecim partium quando admi
mftraturinco:po:tbu0quefunt bttidio:a:etop$ vtobferuetur in
ifti^quando eppenuutur p:edtcta.C£>ene0 egent medictnis tnc\^
bu0 eftcaltdita0 maio:tattractiofo:tio:.l£t cadunt ici^quefunt
ficut pijet tbu0etfarinao:deietfarina fabarumetfartnabo:c*
bt et radir liltj et ariftologia et clitnia. et berba oppoponaci.C£t
quandoptobibeturmedtcina atuuamento oecltna adaliam.cum
ergofitoifftciEcureturcumeoquodeft p:op:ium vlceribu0.
CH)ecuratioevulnerualfetberegi ideftqfiuntincapite. Cap.12.
**3 l^gimen quidS offis in ei0 x qu«d accidat ej: accidenttbu^ eo
**s£rum timidis iatn oictu m eft in cap.oflmtmet algebta verum
incarnatiuts vlcerum eop.x que funt e jrtra ea fufficiunt qlib^ medi
cineericcatiue leues pulueri$atefupcr eaermedictna.OStmedici
na que eft facta er oleo et mv.:rba et olibano et fanguine o:aconi0
etfimiittermedtctneleuesptedicteinvulneribus.Quodfifueritilf
!ic curfus fangutnis:tunc curetur cum eo quod Dtgimue in ca.flu*
fangutnis.C^opottetvtcibeturbabenfleam cerebellis galltna
rum aflatis quantum pofltbile eft : ipfa enim fecundum quod tefti ft
cantur c^da confottant cerebmtrettnft fanguinis fluiu:!; fit i eiefc
titi$ alia.&t fimiUter aq sranatimustoeplaftrafcu ?vsa pafto:i0.
£ractatu8 fecundus; ccjtrdjt:.
C^6t oe medictni^ bonts ad vulnue t fanguf ne" efl vt fumaf ferm€
tii purn ficcum :t teraf t puluerijef oefuper t no bumectetur.
C Quod autem p:obibet egritudine* eft emplafiratio cu farina ou
Tfimtliacofecti0atmv/opobumida:Tfimiliter cum fauicbotdet
cum calamento t cSfert attritiont eiu0;T reliquum regimen fuma
turejrcapi.ofltum.
CL^ctatus fcd90eepco2tattoeetattrttioe:t
cotuftonet to2fioe:t cafutoftenftoe^oifruptioc
x flujcu fan^mi8zfimilib9illi8.
CH>efermontbu0vniuerfaltbu0. Cap.r.
£™^2!m fctutfti tn lib.ptimo quefit intentio contufiots Tat
% trttionis.C5to2fio 2tit efl vt fit meb:ufepara tu a tucttt
irafuafeparati5en5completa:necp apparentemanife
jfta:quarecftoiflocatio:Teguamenquide5 eft infra toi*
* vfionentT eflquafi alfquantum tenfioni0c5moueti0ltga
mentii in tunctura :et quod continetur oe eo in ca rne;T fi cueo fue*
rit aliqjtulufeparationi0eritto:flo.
{[i&t oe bomimbus funt 6\ nominant tntenfionem qo5 nominaitf »
mu0to:fionemnominec5muni.Toebominibu0funtquinomin$t
to:fioneTeparattonemvniu0Ouo9lateramlacerti:ficut vni' ouo>
rum laterum lacertt vole manu0 t rafcetecum adberentia la teriu
alterius cfuis feparatio fit apparen0.3Uud autem quod volumu0
p:emtttere*t loqnioe eotn p:imi0 efl contufioque acciditlacertts
in medio eo^T attritio in e£tremitatibu0ipfo:um.
CSDecontufioneTattritione. Cap.2.
f| tlandoacciditlaccrto vtcontundaturaccidit epboctnter
V^*-parte0 ciu0 numerus foluttonts continuitati0:T multoties
effundtt ad ipfum fangui^ plurim'e£ quo af>atur:Tpaucio:e0 funt
eiu0oifpofittone0 in quibu^non aggregetur ad ipmfangutaTpu
trefiat:quoniam plurimum fperatureiu^ refolutCo pcr po:o0.*et p
p:ieperpo:o0 qui funtconfiricti conftrictioneimpellenteabillo
quod factt contufionemejteriu0T a conft rtctioe accidente er apa
te intcrius.i£t p:opter illud fi no fuccuratur re( tn ea perductt ad
co:rupti5em meb:f. C*£t fottaffe ej co:iatio fequitur
cafum t offenfionem : quare op$ vt pteparef ad curationS eiu0 vt
noncanceretur.
Gj&t opo:tet vt adminiftratio fiat in attritione curedditi5e conti
nuitatt* vtllo9incifo:u:immo ad kdzndnm oolotem.
C2Decura. Cap.}.
^f^ O n repertf in plurtbu^ ba rum oifpofitionu in bac acctden
J^JL tia xejxufatio a flobotbomia;immo>opifice0 arttejjperant
4>tq
#tber quartus «fen.ufj.
fld iUnd cpui0 fit coipus mundum. C*£t qu5do fit flobotbomf a r
feflinatur ad emplaflra .pbibentta oppilantia non acctdtt ey. eis il
lud cjuod eft neceffariu ad curatione" q multit cSuenit.tSt eft eo# p
btbitto cum infrigidatione % ftipttcitate aut cu vno eos. QCu aut
tardaf tlludtproperat fanguis ad oifpofitioneToluti6is:et fimes
nocumenta piedicta neceflariu efl in curatiSe ei9 ertrabere fangui
nem illu vt n5 redeat apud ohnuatton e" ad oifpofitionej cim. q> fl
fuerittalitercpfit pofTtbUevtrefoluanf 4ppterraritatepo:o9CU$
embtocis aquarum calida? % fimiliu etua fiat.iEt fo:tafle admini»
ftraf fup#berato0Oeilli0queoir.fmu0.iEt tterucfl mediciniscar
minStuy fanguine' mo:tuu t olei0 refoluentuyiaritudineV.tvt oeit
tur tn potu oeintus re0 adiuuantra ad refolutione fiat tU6:T fis co
tentu^ illo.ttfta mudificatiua adiuua" tia ad illud funt ficut bdeliti
tudaicu t coftus et ce"taurea maio: cu firupo acetofo : t vt adiuuet
firup1, acetofus tterfl a d tllud c0 inctfione. C^cdtcinevero carmi
n&tcs fanguing mottufi funt ficut farina oidet t vfopus bumidat
fimilia?fecta cBaqua.^tfoueeftffmtcalam&u motanQtfautcb
*pp:ieqn cadtttncaptte.C^tad vltimuilludcuieftmollificatic*
cum caliditate fubtili refolufre refolutione fubtilutej: eis q epccSt
erfccati5efubtili.nSea 3 funt vebem5ttsrefolutioni0tericcati5iflf
cu adminiftranf' in imp:eflt5e d9 refoluut fubtile :r infptflant fpif
fumcumericcationefua t oppilantpo:o0iteru cuericcati5efua:t
foec foitaffe mcTura epcufatfotlicitudine in eo cui* ptinuttas foluif
jppecutf TineoqdapgetnS pfunda.C&ofi n5ftieritita:tfuerit
roIutiSes multetpfunde % locjtncl ab eo q5 appet no erit erxufatio
& fcalpel!att5e:t refoluaf q6 refolutf tn aftatib' t vlceribus maU0.
C^tetusquidemotfpofftiononeflotfpofittoverberati.tnverbe*
rato.n.trabitur materiaad cutem:t cu«0 efttn viavlcerationi0:t
In boc fi foluttur continmta s ptofunde fubmerfe: tunc illud n5 fpe
raf :quap:opter neceflartum efl adminiftrare attrabentfa c5 fo:tt
fudine t ventofa0 et fcatpellationetmet fo:taffe ertt ree martmart
fietadapoftemattonemmagnam erteriu0etaggregabit: ettunc
opottebitvtfeftineturadaperfendum etrefoluendum illud quod
aggregatin eofaniem:vt fedeturoolo:cumeo quod facit pu0: et
refoluatur materia cum apertione .(Ilud.n.eft fmoifpofitionem
aperientemtvtapertaturvelociu0cum adiutouo curationiseft
faluiu0.et fo:tafle refoluttnt eam medictne aperiente^ abfcf* fanio
fitate pptie qft a diuua t ea0 calidita0 innata t po:t.
tPHntpIi* obferua medicina0 o:edicta0 in cap.cafu0 toffenft*5ts.
fTStgatura auta adminiftraf fupcontufionetamoictu eflin mo
do fuo:cp qn accidit attritio aut c5tufio:tunc liga tpfatmt fittftru
mentii tuu fuoer locu ipm flrictu valde:t vadat cS (igatura ad fu*
perioia pcefl"i5e plurima.f.ad parte0 epat(0 1 ad inferiota parS.et
non adda^ aftellas ne^ puIuiUo0:ltneergooefuper aftellasplurt*
iTractatus fecundim*" tcc.
m90:quonia" efl neceflartu refoluereillu fangufne' moituu x t necefr
fartu multuintendere vt vada ligatura ad fttperio:a ne effunda
tur ad ipfam aliquid:teiu0 ptoeefTio oefuper fit mollio: tfit pann*
Ourti0 fubtitie vt fufFerat ftrtcturS:Tfefhnet cotmuitas embioca 3
cu eatrpzeparef membui ad fuperioia ficut fit ln flupt fangutnis.
C^t bec cura.f.Iigaturaopjvtftt antedj apoftemef meb:itquof
niS mebut qtt apoftemaf n5 fuffert ntfi Itgatura equalc nedu a ve#
bementia op:eflioni0:t,ppter UI6 medicet titc cu emplaftris tcoti*
nuitate effufiom^aquecaltde oefuper.C#15dula9 autcuratioq
fequunf ?tufion2 eft cu plubo oefup pofito ne addanf x roagnificeti
tur et foitaffe euacua tunet fit in eis contufio.
C 39e cafutoffenfione adlapide aut pariete' aut aliud. Cap.4-
G&U10 toffenfio ledunt timpcdiut cu contufione t attrittone.
C*St eft in tis timo: .ppter folutione ptfnuitatis acctdentent
tnvifceribuff.f.in panniculis fui0 tnerute eopTveni0magni0 quc
funtin eis:teftin etetimoipiopterrefolutionecSttnuitattgr acci*
ditl in vifcerib9.f.in pSniculisfuiatneruiseotumTvenismagnis ct
funt in tis:x e in tis timoi t te^ppter vebemetif oolo:i0 x cfftopl*
cotpus eft maiusefl timo: vebemetio:.iSt ppter illudfit q6 no ac ♦
cidit infa ntib9in cafibu0 eo£oelefioneq6accidttpuberibu0.C€t
gl5duleiterfi multiplicanf in cafibus etoffenfiontb*tverberatioi>
bus: tefi necefiariu vt fuccurraf cit eo q6 narrauitmi0 in loco fuo.
JSt acctdut qnq$ er cafu toffenfione nocumenta magna t$ tncifiSe
lateris m co:de:aut ftomacbo xmoiii ftati^. taccidtt qficp vt reti *
neaturvuna tegefno;tegrediunf inuofutarte.aStqncpaccidutvo
mit9 fanguiniff xfinpxs fanguinisnartu vebemfo ipter incifion?
vene incapite 5t epate:aut fplene taptio vftri0 1 ftrictura anbeli
tu0:tabfcifito voci0tlocutioi0.*St tfte cuiaduenit offenfio: autca
fu0 aut aK6 tabfcindtf fermo ei* tincltnaf caput et? tarefcitanbe
IttU0 ei?:tfudatfro0ipfi'mo:ifflati5.C£tqnacciditet autputi
ctio:aut ^berafio prufTionedamofavomit^fanguini^ inbo:a et
lentta^nature mo:tfctfarili'eftri<vteuomatupm gmiytucucibo
l>p:ie tfi Ul6q6 appareti5apoftematufuertt:oein occultaf apa r
quiefctt apoftema:oeindeeuomitpofttpfu5 fanig mo:if'ftati5.C*£t
lllequi caditfuperplanitie^vdfplen&oeindecurritejeo fangui^
plurimu0tuncneceffariueft vtapofiemef tmonaf.igtille qut ca*
dit fup caput fuft multoti&no loquif . HjBt cu remanetvfce ad ter
tiiim tno minuitunnecp addif :tunc laudaf in tertio tey pectaf vfcB
ad feptimum tno moueC an ill6 cu aliquo.igt cu loc* tlltU0Cl cadit
nonrubet:tunclocu0eftneruofu0. C3>ecura. <Ta.<.
CJ3 "^n fueritfractura etoiflocatio et fluru^ fanguint0opo:>
JC/tetvt fuccu»-raturmemb:ooffenfo:autIefopercafum-qua»
reponaturfuperipfum^uodfirtngattpfum.Cietcumbocnf^f
le m curanti boc ca pitulu vt refirmetoonec videatur et q6 1 nteri^
4b iif)
Kiber quartus; fmMif:
non efl caufa ptoperans ad pcrditione\ fpfifc fi cfl neceflaritt vtfe*
ftinetplustfecerit ncccflariuDtfpofitioilludjopjtucvt ptoperett
flobotbomet tmtniftret diftere leuc fubtile:oelde fi poffibilc l et vt
ftringat locu toppilet fiflura fi ^ccidit ctt eis q oiritn9 pperet ad tl
lud.JStmedicineqfunt necen~ariefuntoppillStescoglutin5te0 U
trefoluetes materia' cu fa cilitatc tmoUtficStes ficut in cotufione:*
lcarnatiueSnereosfotis ttnt* ■■*& meltoi cib9et9 e meetcicer. C^>e
medteims autquasop^ fumereiUu q pattf ^tufionem aut offenfio
ttfcaut cafuj meliot tantecedes eft mumia pura cuoleo noiato fam
badno tvino:tqnq* fiatofecutio cu altquoclifteriop. aEtoet in po
tu reufini cu aurcovno rubee tinctop in vino tbolumar. tpoft u?m
fllliomutTarmenumTfumacbtfarcocoHajfertvaldc cum incar
nationefua. *£t albumeannerfieftiuuatiuuu^oftrictiuunr.teftoe
dsquotummuam&ufitvebemesJtarftnicoeftvirt* mirabtlis itt
oibuselfuntneceflaria oetncarnatione trefolutionefanguinis ct
pbibttionenoeumenti cu in potufumif . ©St fuccus cetauree ma
iotis tariftologia tbdelliu tcofiusebtbita C115 firupo acctofo iuua
tiua funtoia.iSt oeillis q in potu oantur ad Icniendu tfoluendum
funtcafiiafi.toleuamigda.tDrOcifcu3bonM^.rcufint. g.lacce rti
bcc.an.4..terrcfigillate.itf.fi$t trodfct:fumaf in pottt cu aqua cU
ccris.^t oe medictnis cj oefug ponun f funt altea t tnvtrba t ma*
ftir talmugat qit cn ea fit emplaftru aut bibif :n5 ei eft ptoptietas
bonainfracturvt toinocationctintotfione tcontotfionetvcrbera
tione tcafu toffcnfioneripfuj cfn fanat tincarnat velocttcr:tfedat
Dolot&tfifuerit babesvebementSfracturS fndurateS tfotte" factt
jgtoe medicinteoppilStibuseft acatia:eftefn mtrabilisln algebta
ftegficut aloes tboltra ar. talltu tfumacb taltne* t grpfutn t calr
amboertinetatri^icotritutmtoegtutinantibus eft farcocollaet
oe vapotationibus bonte funt folia cuptefTt oecocta cS fanmcco %
flfr folia albetil:tfirr fi ponatur in etela c acetomm.
Cl>coffcnfioncfupervcntrStvIccra. €a.6.
T&tn oirimus ocboc in lib.ttf.in quo eft ercufatf ottopottet vt
itereturfupereamoperatic.C&tfltctbusomne lenitiuum
et infrigidattuutmficut volubilis tcbtifolocannatmalue.igt oe fa
ctentibus glutinattone iteru ficut arnoglofla:toetur in potu itcrtj
in ptincipio oe fuccis inFrigidStibus cu permtrtionelenificationis
ficutefterpteflio folatriraut arnagloffc:autcndiutecuca(Tiafi. )Ct
oetUtequeerpertafunttterum inboccapitulo eft vt tcratur pfi*
lium tfumatur oe eo pars.f .tlacce tkarabe ambotum.afi.^.quar*
te partis vnius tcroci.vtj.partis tpotio eiusfint.s.tj.cum aqua ca
lida.iBt oeturinpotutrocifcus butufmodi.'rVkara bcr.ro. v.aca
rie ablutc.vnc.f.fp!ceindc.vf.tmelliloti.r.tmafiici0.4..t cotticum
tburi5.4..tboltar.vtf.tcroct.vf.tnuci5 cupteflt .vuj. fiant troctfci
cum aqua arnaglofTc tboc quidem conuenit ptoptic quando cgr i»
£ractatU8 kaindael cccfj
tudo pertranfierit pnncipiu.iEtponarorempIaftrutnerbutufma
di generetfumantur mala afcemia:oecoquantur cum oecocto odo
rifero oonec fint oifcoctaret fiat optima eomm cotritiot fumanf
oeeis.*.c.tlaudan(.rr.tro.rr/.tfpicetmafticis:t eupatcntj abluti
oim.an.f4-.Tconfictantur cu aqua cup:eflieflneflacfioleooeliUo:t
cmplaftretur cum ets.
C"S>eoifpofitione verberaticumflaseUisteoroj fimilibuflf
etcuradus. Ca.%
Ol>o:tet vt fit cibtts verber att cu flagellis cj dcere creoittca ♦
to $trtto ter fafeolis rubdserco:ttcatis.3npotu fumatlo
co aque aquS ciceminfufi.£t oentur tn potu iterft medfcineetus^
cffendit fe et dus qui cecidit tpptie bolu arme. C*£t ittp reu. t jtti
jinber amngStuntoeomnctione ambopoetur inpotu.jj.f.cum
aqua calida.3>e eis vero c\ fupponunf melio: resei eft:vt mmatur
pelliaouiserconata ftatitmtoumeftcalida tbumida tmmtfceat:
fuper locu: et oimittatur fuper eum tnon remoueatur.foitafTe enij
famt ipfum in oie fecundo:et qno3 refoluft a$a tpbibet putrefa*
ctionejtppiieqnpuluerijaturfub ercotiataaliquantulu faltave
bementer contriti. C*5t oe illis que oe fuper puluerijStunf unt na
fwrtmmtrttumietlemSapf) et bisfimilia.et tterufumStur mer*
dafengi tcerufe partes equale* tfiat ej ds ceratum cii oleo rof ,et
cera.JEt iteru epttbima er. o:agag5to ctcroco equalt menfura . *£t
fi remanferit vefttgium lini ipfumcum arfentco tlapidepiperis:t
nosiamotrimusbic mortetn fanguinis:et noa iamoicemusillud
in lib.oecoiationte.
CSDetoifione. Ca.5.
m€lio: cnrattois toitto iucturap off idalt5 funt nuclei oactilo
ru oefup pofitutoimittStur qm ipfi fanJt eS.Cu autaccidit
toifio nos iS otrim9 in.cf ractureolftum medidnas que omnes re
ctificant tcnfion&quare omnes; fumantur inde.
C.^ ercoiiatione tefl in ea ercoiiatio caldamentt. Ca.6.
^nfXcoiiatioeft ruptio queacdditinfuperfidecutis per tacttS
vJLlabotiofum: tqnqjcftcum apoftematset qno^eftfine apate
et qn<# eft cutis tota er.co:iata:auttncifa aut ptndcnsxt cft necef>
fariu inuifcare ipfam quare curetur cum inuifcattone que oicta efl
tncapitulovulnerum. C*Stop5qu5tumpoflibiIe cflneinctdatur
cutts tmmo oilatatiofup eafiat:eti5muItotie6fiat:qfninuifcatur
in fine rd-.tfi non adberet rinuifcatur cu emplaftris factis ad banc
r&Onoetecta veroeftmelius vt adminiftrer* oefuper medicame'
abfo^Itgatura finonfuerttpoflibilema^iusericcatiocum medici
mscumadtutoiioaeris eftmelio:.3nerco:tatione autem leni oe
medicims bonis erco:iationi fingulantp:op:ieerco:iationical
ciamentieft vtfumaturpulmotp:op:tepuImoarietisttnuifcetur
oefupertfanatipfam.C£tfi nonroeritapoftema tuncconfertei
Xiber quar tus.^etUti?:
patmuflf aduflus aut oleu ro.r arfenicum rubeum x cucurbif n adtt
0a cfl valde mirabilte cuj qua eflfiducia tptopzie in ercozia tione
calcta menti.iSt er. medicinia figillattuis tncarnatiuie cofolida tt>
uis eft omne illud in quo e(l flipticitas leuts ftcut acatia rgalle tp
p:ie adufla :rcu ftt illud in erco:ia tionibue le uibus traris fuffictt
«fo:taffe fufficit iteru vnguetu album. £t oe tllta q funt fo:tio:a c
vt fumantur cerufa rammoniacu rolefi ro.Tm^iti autoleu oe ker*
ua Toleu oeltlio:oiffoluatur ammoniacucu aqua TVino:tfiat er eis
cmplaflrum rfouaffefufficiet m^rba x merdafengi fbla cuj vino
C&tfumacbeftericcan0e£co:tationem leuemtpzobibens apo»
ftema .ict er cmtaocts j>p:ie qfi accidut fiffure er ercotiattone funt
Iente0toecoctioboiobirlent(0Taquamari0tepida x emplaftra*
tio cum fece ficra.CSi aute' oeftruitur cutia totameceffariu efl vt
p:obtbeatur apoftema ej:eis in quibuscft er.iccatto* figillatiofoj
tiartfit ree in ea magia oifficilis.
C2>epunctura toifruptioneteytractione etusquodrc
tinetur er. fpints tfa gittis tofftb us. Ca ,io#
SW^wZInctura roifruptio vicinefuntejboccjp vnaque<#earueft
Jkz! penetratto co:po:is acutt ouri tn co:ge. C*£t iter u"ot uerfifi»
canf in c^ptitate co:piepenetr5tis;Tfit*af vt puctura fit cuparuitatc
penetrati5ie figntficaepuitate' penetratiSiecJft ipfa n5 trSfeatcu
te\iBtbm5i §<& e leuienocumetifi nSomoueaf :tqnoimittif :rectt
ficatur'6 feqhiietueniat malitiS carni0:ntfi fvebemSti malitia car
nie:fo:tafl*e eftt a(5af loc* ei^taccidit pulfatiottpprieqn eft tlla foif
pofitfo tpfictura vebem£tioi:Tfacta eftpfictioperuenieead cam6
&t plurimfi o.d? medicationi0 bm5i eft vt fedetur apa eius x oolo*
ipftus tn5 indiget regtmine vulneris.B>ifruptio %o indiget regi»
tnine vulnerts tregimine oolons ap a tie-.x t a quide oictu efl in regi
minevulnez^tin re0imineajatuillud inquoeftfufficicfia:Tilldq&
neceffe eflno^ rememo:ariinboclocooeeffepunctureeftregtm2
in ejtrabedo illudquodretineturinco:poieoerepungentetoifrii
pente:fiuefit fpina:fluefagitta Tquefunt fimilia i!Iie:T bec ertra ♦
ctio qficp fit cu inftrumetis continentibue rem qu5 trabut.lSt qn
c$ fit cu eppidfi5e tqueei flmilanf nqncp fit cum ptop:ietatib9me*
dicinaru trabenttfi que ejtrabunt iU6 a a\ oefinunt fozpicesitrelici
inflrumenta.Canonautein coqoertrabiturcu infirumentisrett
nenttbu0 eft ficut ejrtractio fagittaru cum fo:ptcibu0 babentibus
captta vt Itme vt vebemeno fiat earum retentto. CCanon ergo in
ca efl vt caueatur confractio eiu0 quod ei0 ?p:ebendttur vt fit via
caru ad illud quod auferendum efl ampliata no pzobibcsbonita
tgpofftbilitatistenendiiUud^vtinquiraturfacilioiviaadejtra
bendumipfum.igtfifuerit penetran0Oeouob9Iaterib9:tucoiIatc
lur (at9 quod efl magis couenica ad boc vt egrdiatur per tpfum»
£ractattt8 (tcandusl ccc\)l
C^ngeniu vero adbocvtnS frangaturvtcftnomoueaf motiSe
fiibita:uno coprebcdat fugiD^r ?moueaf cScuflioecf fciatur quStt
taafirtomsei^.Ttuccaptatifimautfufpendaf ineo:oeindetraba
fur tfactioneq efrf mrectitudine*.etmultotic*0 cftneccflariu vtoi»
mittaf aliquot oieb* ct fufpendaf tn ea:oeindeertrabaf .CiSt ia$
oirerunt quidS fapientes bui? artis fermone' qu& attulim9 $ m fu5
modft:cp iftc qut aufert fagitt aa 05 vt fciat a nte illud fpea fagitta
rumamquedJearufuntetligno-.TquedJejrarundinc: tcap 5ugt
funt er ferro t etr erc t ej ptiibo et alcalai t epcoitiib9 t ep ofltb'T ep
lapidibusjT qdl earu funt rotunde:et qued5 btit trea angulo*: et
quedS qua ttuot a nguloa:et oe ei« funt que biit 1 1 ngu§ vnS aut \m
guas ouaa aut tres:T oe efa q bfit 5ugi.T illaru cj biit jugi fo:taf>
fe eft *ugi earu tnclinatu retro vt qft tenditur ad ejcteriota fufpe*da
tur cii carnc Tin a,bufd5 ca rft efl 5ugi ad interioia vt ip clla t: % cid$
earit funt quas 5ugi mouef cu re fili turno:cucs ertfdif ad cjrtcrto
ra oilataf t pbibenf fagitte ab egrefltone.C*St queda funt c\ biit
jugimagnurautefleiejrtremitasquStitateoigitivni^Tnofafcau
data:Tqd5funtplane:ctqued5funtfuequaaadd3tur ferra mi
nuta:cuergoertrabtf fagttta remanetferrailla tn pfundofagit»
taru:Tquoruda5ugieftfiflura in aftula.T quoiuda ^ugibjcannul
lam in qua ingredif aftula.T qdaftringunf er 2pofiti5efua:Tque
da no ftrtngunf ep ipfo:vt qfi ejrtrabutur ad erteriora feparaf afltt
la a jugi Tremaneat ^ugi in co:ge:Tqda funt venenofe:Tc]d5 funt
no venenofe. CJStfagittefideertrabunf tfmouosmodoarvnua
quo^ eft ertractto:T alter eft ipulfio:T tll6 efl: qfn cu fagitte figunfc
ineoq6apeetoeco:pe:tunc ertractioearu fitc&attractione:Ta<f
miniftraf ite;z cu attractione:qfifigif fagitta in pfundo co:pis:et
itoao,d5timem9erloci0q funtoppofita fagittt0q>ner.trab3f acci
det ejeia flur9fanguinis a\ interfictt aut nocumgtfivebemfe faciet.
C#* egredt! fagitta cti ipulftoe qfi figif in carne x in cotgib* : % in
bts q opponuf ei no l altfld q6 pbibeat a fdfliSe nccB neru^necp 09
ntc$ aliqd ali6 fiFeei0reb9.Q6 fi 1II6 q6 erirabSdS efl fuerit O0:tfie
noa admmiftrabim9attraction&C^$firuerttfagitta apgfetfic
trabim9ipa5:T fi e* occu!ta:tuc 0P5 ficut oipit Tbyp.fi pofltbile e* vul
neratovt ponatfeffop mfigurSf m quafuitqii fuit voInerat9:c|rc
op^vt fignificef b ip^ fup fagitta:T ft n5 eflpoflibile:tuc op^vt refu
pinef £m q6 1 ei poflibtle er figuraTVt adminiflref inafitioz er^flto»
etfilficaincarne:tuctrabaf ciimanib9autcuIignofuofin5cectdc
rit pcipue fi n5 fuerit er arudineT ft i5 cecidit Ugnfi el9tfic ertrabaf
crtractiSecj fiterfoipicib9 autcuiflrumctoquocrtrabuf fagitte.
C€t op^ in cibufda' boiiavtfundaf caro fcifliocprtma.qfi n5 1 pof
fibile vt egrediaf jugt er fcifliSe f>ma. C*£tfi fagttta peruenit ad
oppofittonS mebif vulnerati t no efl pofTibile vt egrediatur ej: latc
rcc q6intrauit;tucop5vtfindam9illaloca qopponuturci. J2t
Xtber quartus: *f eitiffj
crtrabaf er eis aut g ertractione' aut "g impulffonScu re aliatFpellaf
cu ca ferru ad ejrteruna: t opj vt incidam9cum noftra Cpulfione ner
uu aut arteria. IL&t fi fuent jugi cauda tuc fciem^illud er incjfitto
titzx opj vtintromtttam9 tll§ caudS tn cannS inftfi quo impellunf
fagittes impellam* 165 cu ea.Cu crgo egredtf 5ugU vides in eo lo
ca putrefactionistet eftpofTtbile vt ponas m ea ferra alia minuta:
t&cadminiftra ino;fittoneite?:.C£i6fi inuenerimMciflura' ef tftie
foris ertrabam* c§ cu boc 'igenio. CQ ^6-fi jugi babuerit ramos
oiuerfoerno obeditnobi0adegrefiion&tucnecefTeeftnobi0Vtt>i
latemu0 fdffur& fi no fuerttppe ipm locu mgbiu oed;sttmeam9adeo
vt qn oeteperim9 ill6 $ugi ertrabem9 tp5 cu facilitate. C 45t oe boi
bu^ci ponutramo0inclnlvt no egredtaf caro:oeindefi vulnera
Iu0nteritquiet9nobn0apacalidu5adminiftrafutur5autcoplc
curatione cj facit nafci carnc.Q.6 fi acciderit vulneriapa calidiH:
tuc opj vt curef cu emlnocie x empR0.C3n fagitie aute* venenofle
op^vt cScauef caro er alterattoefua a carne fana.Caro emveneno
fa e(l mali coloif0 fiifca et cjfi ipfa fitcaro maligna.St aut ligaftp
rafigafino0eftrabem9eacutnfifo. Stautpbibetecboc alicjd
carniu:tucop5 vtcScauem^ipm aut pfo:em*illud. C*^6 h^ fagit*
ta infira fuerit m pfunduoffi0:tuc nos fciem9tllud er firmttudtne
fagitteTeuitatemoti5i0ei'cumouerim9e&tuc neceflariueritno*
bi^vt incidam9in ptimie 00 q6 eft fiipza fagittS cu fcifoiio:aut pfo
rem*ipm cu terebello factedo foiamS in circuitu a? fi 00 fuerit grof
fuinteuaditfagitta p. illud. CCt6fifagittafira fuerit in aliquo
m£b:o pucipaliu:ficut cerebto aut coide:aut pulmone:aut ventre:
autinteftini0:autepate.autmatricc;aut veficaz apparent figna
moiti0:tunc op5 vt abftineam' ab attractione fagttte: qfh fiet indc
inquietudo plurima ne fupueniat nobi0 loc* fermoni^ ftolidogcuj
fooco? paruconfertm9infirmo.C£»iautn5 apparueritfigna ma*
la alia:Teycjb* ttmem9oeaccntib9tunc jpmittem^fermonginper*
dttioecl acciditplurimu:oetnde ineipiem* incurati5c<II>ultotie"0
cfn oeilli0quibu0 acciditilludfaluaf sliq© abfc^fpemirabtliter.
i&i multotie0 egredif par0 epati^t altc^d oe fipbac q6 cft fupta v£
tremet5frboTmatrirtotaetnonacciditindemot0:veriitamenfl
«00 oimiferim9ite»inbi0 m6btiepticipaUb»acridetmoief moe*
oifpofitionerppotttonabimur ad paucitatc mtf ricoidie:ff atlt ab
ftulerimu0 fagittf fottafle faluabif infirmueqncn.
CDemedicini^attrabennb9. Ca.H.
Oft>ottet vt fuperillfl locuponaf ammoniacu:qnieftattracti>
uufotte aut fuma! radir arundinieiTteraf et emplaftref cuj
ca:T foitafl*e?ficif cum melle:et affodtli itcv tfolia pnpauerie nigrt
ctfolta arboti0ficicufauicautfemeniufqutami atbt pptiecucaU
cadie^firrfruct^iufquiami albicuoifponefua.igt tte^ allteiri et
fpce v? % ar tftologia et cepe narcifa &t er a ialtb9 ree plurime oc
3Tractatu8 fecundu£ ccciij.
qutbuseflraua epcotticata: eftmirabtlis valde firtein ofl*ibu0:et
fimilitereradicat oentes.j^ticaOTiterucontrttus.igt vtriq? lepo>
res:Teocoagula ola.i&t 6: q> ilacerta eftvebemettaattractionisad
tllud fup, qo firuittu r j£t oe copofttis caput lacerte ftatim cu ablctrt
ditur.cu ariftologia l6ga:Tradir^aneTcepenarctfct.3llud veroqfr
app:op:iatum elt cu attractione olTtum ccnruptogoe fub vlcerib*
q confoitdantur oicemua tn ca.offium.
C2De canone curationi0combuftionia~. Ca.il»
XTBten t to in curattone cobufttots tgniaeft oue mtctioes.tlna.
earfieftfe^cupbibitiSeveficattois.iStfc&a c recttficareqfr
fobuftii.igtfunt necelTarietn pbtbtti5eveficatioi5medtdeinfri>
gtdates pter qd afioctef: «0 mozdicatio.agt fcda vb< curaf qd e ?btz
ftumindtgetmedianistncibuseftabfterfiocid§cuenccati5equa
d§ n5 magna:Tpter q6 mo:dicet cu boc vt fin: tepcra te m calidi>
tate Tfngtditate.iBt qft indtgetregfminefimili regaf cu infrigida
tiHi0p:tu0:oeinfi indtgetfc6a fiat.Siautinuenit Tta veficatueft:
tucneceffartu eft regtmefc65.C*5r. medicineei9funt ficutcbimolea
Tlutopgna ejiccittaTlStesDecocteTencaufttutdutfimilta.C^ #o>
q funt ftcut t b9Tglutintfrpinguia no conuemut ad illo qm quedam
eo^ funt calidioia cp op$:et non carentvirtute mcndtcattua et qda
eo:um funt bumidto:a qj opo:tet.
tCSDemedtcintsadgbuftloneqfuntfmintetione p:tma. Ca.tf.
BUmStur fandalttfaufcUlater alb9 reces aut: oftracu t Itnianr;
cuaqua folatrizacf rof.aut vnsuetuoevitellts ouo^Toleo ro.
{jj&t ittv endiuiaTfanna o:det ablutarvitelli ouo^toleu ro.T letes
eliratecuro.cuoleoro.C^ttte^boluar.Tacetu.C^tite^oleuro.T:
cera f 5 qo op5:oein;pona£ i ea 6 calce abluta ablutiSe itegra cu certi
faTopioiaibumeouiTaliojtuIofactigr.C^t1^? fumaturfolta mal
uerficle et elijcenf cu aq oulci:oeinde teratur t mudent a reb9 fitofia;
qfuntinet^oetndeagsregetureismerdafengicodtticumcltmia
et.cerufaoepluboalsalatambo9.aii.parte0.t|.et.5.etoletrof.par
tea.it[|.TaquerolatrtTaqco:i3driambo9.afi.par.i.
CS>emedicinis q funt ad combufttonefmintenttonc
fecundam. Cap.?4..
maSioi rerii ad ill6 eft vnguetu oe calce. CSumaf calr, t ablua
.tur feptteaoonecfeparei eiuaacuitastota:oeindecoquaf*
fetur cu oleo rof .oleo oltue t pauca cera fi tndiget ea:et fottalte ad
dunf fuperipmcbimotea Talbumenoui zparuvint.Ctlnguftuj
calcis cu modo alio. Sbluaf calfficut fctuifttjt fiat e £ ea cu aqua fo
I105 ficleetcuaquafoliogcauiiazoleo rof.etceravnguentu.C^t
oe illi0quecoueniutbtc.Tvbin5 timet puftulatioTveficcattoeli»
gare oefuperfolta albetbiladufta autftltquecSbufte. i£Vlng\izm
cSuentes ad paruttatecalidttatis-.Teft I6gec5pofitt5i0 ejpertueft
ettnuentu eflbonu, ft.ftercoua vacccjpafcett0ejiccatiTco:ticuar
Siber qtiartua^ett Aii\.
bot!0pinietpulegfiotm.a!t.p.merdaren0iat?.fcottears5ti.tf.fwtfe
plubt.titj.calcts ablute cu a cj frtgtda mlTtot tca. v.jcbimolee. v.Tlut i
alcabiuftj aut romani aut arment % cerufe oim.ait.vt|.#se paftotis
contrtte.£.encauftri perftci aut firtj.vf.tutie viridis * vt| . ftercotis
ouis.vtj.granotum volubtlis et foliop ei* 3botii.£V.fcotie ferri % fuc
ci fo(iotuma(uauifci:t fucctfbliotummalueoim.aft.r.liltj oomus:
% cepe eius % (iltj celeftis % croctomniu.afi. v.campbote.tuj.cerefa
Ui et olei ro$.T medulle cerui etadtpiseius quantum fufficit.
C^toeiUtgq tunt fottttudinisvebemetiotiSTconu£niunt ei q&
eft minotis caliditatts:eft vt fumanf limature eris x ferri: % coficiS
tur cum luto autcum Iutorubeo:oeindecomburanturinpatella
aut furnort fiiSt inde trocifci % feruentur t admtniftrentur redactt
in puluere vbi neceffa ria eft ericcatio aut (inia ntur ctt oieo ro. C*£*
oe bocgenere iteru eft illudicomburatur ftmus columbinus tn.part
no lini oonec accendatur z itniatur cum oleo aliquo:quon& eft mi>
rabtle. C*£t Iocia vlceratis conferunt potri elijratt aut pottulaca
cum fauicb % folia mvtti contrifa in puluerem redacta . £>i autem
fiatfobediens:tuncfoltaabetbiiaduftaaut foltaalgebut adufta.
iSt fifuerit rnagis inobedteus iHoadmtmftrentur medicineconfo*
lidantea vlcera maligna.
C2>ecombuftioneaquecalide. Ca|M{«
fl ttandocp accidit vt effundaturolla feruens autaquacali*
V£*da fu% mebtu bofs:tfacit ogationS ignts . Gj& couenien*
ti9 et eft vt fuccurratur ftatim anteq* vefketurcum&s que funt ft>
cut fandatuaqua ro.r campbota:« non oimittantur erJccari:im>
moconfequenteradbibeaturomnibotapannus infufus inaqua
frigida cogelata:boc em pbtbet ipm veftcan. C^* ^dam j?per3t
% rotSt oefufi aqu& oliuaru aut aquam ctneris.T melius eft vt tera
tur quodlibet ambop cum fauicaut vngnentum oe calce:T iterum
medicamen factum oe fimo colubtno ptedictum eft mirabtle valde
Cl^t vlcera quidem curantur cum potriselir. atis aut eficcatis co
Irttis % eft meltus:7 cu relicts que oijimus in capfo ptimo.
0>e fluru fanguinis % retentioeei*. Cap.16.
X&5 fcitu eft in h.f . quod qit fa nguis egreditur a ven ie n5 egre
ditur nif! aut gg a g tiSem otiftcio^ venaru pp oebilitatem irt
venis:aut gg vebem€tiamrepletionis:autgg motum fottem vfcp
ad vocetfaltu:aut pg vapote" accidcntcvcnizntZ oefotis :aut ppter
oifruptionem eapttpfag inctflone g cam pttmttiui incidentejatutt
denteiaut ppter c5 m cotrodente interius aut vebemetia mot9 cii
repletioneaut ggrefudattoneab ets gg rantate accidentecotpott
venap % panniculo e a».C€t conuenietiot venarum ad boc[vt cur
rat quod cftin ea cum inuenit viam eft arteria.nam cotpus etus eft
mobile;et quod eft tn ea quandoque; contrabif :et qncp eppSdif .£t
Zractatue fecuttdu^ ccciii\:
«lHnSoemB'coartaUoc'ei9poftfoIutione' ^tinuitatis ei*:r fueniS
vacuttatcgueuit res adebotifmiiqd noiat mater fangutms.tD&fc
arteria 4de (5 f!t oe illis q noiS tur;tn eft oe tllis quo^o irT ictlis eft iit
carna tio.ict multoties ^de no trica rriaf arteria et tncarnaf illo q6
conttnet arterta et coartat fup. e&quare fanguts no p5t facere cur
fum fugfiuu:immo egredtf ej eo alio,dvftp ad finescu t se.f.quatttaas
quacapit;etqfi(paUeuiaf cum?pofiti5eredit et occultafftcut acci
ditrupture:etfottatferemanetvena1blafubcute:et lenttf pulf* ei*
et ipfius fucceflto:et multottens accidtt illud artenjsoemtus TOtf>
rupttur^pieter q? otfrnpatur cutisT congregaf fub cute embotifm*
fcjapa leue ejc fangutne etv£tofitate qppoflibile eft^efcere cuc5ptef
fione. |p5t &°c quide multoties accidit tn ccllo et tngutnib9 t cur*
uaturts b fejTinuttoties accidit et ci mtrinfeca aut ej flobotbomia.
C*St multi medico|te£iftim3t <p oisorfruptio artenagperducit ad
matrc* fanguis q <\<Xl plurtmufit fi incarnef illdqd eft m circuitu et*
tfiat apa nottt.15 ipfamet no incarnaturTres no eftita.C3Ue4de1
^ negautt incarnationc2trouerfat9eftcum ?fiderattoexej:pertmf *
to.ConftderatiSe^oqm^naouaptunicaparterieeftcartilaginc*
faetcartilago no tncarnat.C^Fperimeto #0 qtn nSvtfaeft incar»
natio.C*Bt oppofuit eis jgal.cum confideratioeTej perimeto. Cott
fideratto #0 eft retboticatei9 fotma eft qd eft inter tncarnatu ficut
carot no incarnatu ftcut ofTa: §rc op^vtfit incarnat ?:($ eftoifftcUi*
incarnati5is et teftimontuqd^qfhipe narrauit fe medicaffeplure$
arterias et fuerut incarnate:tbec qdem eft res aff no$ igtc jpediti fu
m9.C1ftos#o oicem9 nuc <p oifp5 pcefft5isfanguisa mebtts oiuer
fificaf cuj oifrupuntur ficut epar et pulmo:et oe tllis funt a ^pap
pcedit fanguis et invnaojkp ouapoiuifionfi funt q funt ttmotofa:*
oe eis funt q funt abfcp ttmote ficut emanatiofan;wte ey pulm5e in
q eft timotTabvtrifcp emanat fanguispftm9;Toe Uisfu: ficutvefica
tmatrtrtrenes:ab ets ei n5 emanat fa nguis plurtm^valde fumma
timumo qttcp mVripltcaf cu logitudine fpactjigueuit ad fuccefft5eai
tllaudabiles.C^t oiuerfificaf oifp5 flu.f angutnis ey artert'?0; qfffc
fit in c^bufd§ ea^oifficilisvalde timotof9 ej: artenjsmagnis t\ funt
fa% ma n9rpedesTbmoi interficiut 1;$ plniTn5 retinef ;tin qbafd S fit
faciltsficutinartertjscraneijretetioetfmir^fansuisea^ eft facilis;
tfufficitineisaftrictiofolajtmultottes qdecurritejarterfis guiflf
fanguinis:oeideretinef p fe.C^toifferetia d;d£interfanguine ar
terte talio^cognofcif :qfn fanguis arterte egredii cu faltut ipulf!5e
Teftvebem&iotispurpureitatisqj alt^neo^oedinatad nigredinem
fanguisveneTei7eflentte.C^tfctasci> ois cui accidit eOattoT pptie
fangutneaTpptie arterialiSTfugfluttTaccidit ei fpafm9 eft malu:Tfi>
miltter fi accidit e( fingult9 eft mottalis.Ctd fi fuerit fincopis cu fin
gultu-.tuc motsefeftina:TalienatioTpmij:tio ratiois funt maie.Q^
H fuertt fpafmus; t un c eft mottate f m plur tmum. •
Xiber quartue* «fetuiij,
3De canone curationla flu£U0 fanguini0. Ca.i^*
O^ottet m curatioeftutus fanguis vt inctpiaf tretineaf ;oeide
curesvlc* et9 fi fucnt-.tno eft tibt pofTibile in co cui* caufa eft fi
?a e$ cotrodeteTfiftb* nifi itavt auferaf c&Tkfioifpofitio n5 tolerat
vt auferaf caufa e necefTariuvt rettnea? cu fuisretctsuis:Tfunt icau
fis q funt citabfcindut fa nguine currStentT tllc caufe funt fcite in U»
b:o fcmo.tleru ergo narrabo eas f m modu feftinati5ie.O>ico er
$oq> tftccaufe:aut funt .pbibcteain illo illo q6 egredtf ab eritu:aut
lunt aggreg&tcs reoe tUo aut rea.C^t oiutfio£ma eftcouerftoad
parte" alti q aut fit cu attractioe ad cotranu pter qo fiat ejit9 alt9:fi
cut ponuturvetofefup. eparrremouef flu.fan.ec narcoejtraiaut ita
q> a cctdtt efit9 alt* ficut flobotbomaf pa ttfe f luju fan, narm j ina
nu gtinSte nart flobotbomta ftricta. CTftetineaaut fine ejitu eft tltd
qo pbibet motu fang. tci9 penetraf ione-.ieft aut g C85 igmetc;aut
C clm ftupcfactctc:Tftupefacte0 §dl aut cft medtctua:aut eft oifpo »
fltio cozpoifsficur tn ftncopinpa em multotica retinct fanguinem.
CCa u t a aut ret ines fa nguine" in locts cft opptllSs ejinuaut cu liga
tura:autcurepulfioe ej bucellattoe.aut cu>epuIfioe abfcpbucella*
ttone:aut efcara cum cauterto: aut medtctna cautert;ante:aut
cu ?gela ttoe rci retete:aut cu f uifcatioe:aut cu tcarna t toe:aut cu co
artattoe carnts circud§ttsvenas:qreoppillat tpyzclaudtt tpj clau*
fioevebemeti. C*£t opjvt fcias cp quado affoctaf vutnert apoftema
cft qimttt a t e plurtma b ut9 no cft pofTtbile ligare cum filianec^ intro
mttterc licinta nec$ ftrictura la boziof a: t n eqj eft pofTtbtle tucnifi ad
miniftrareglutinationemiftipttcitatc$tftupefactioncTfnfpifTatio*
ngfangutniff.C^ fi eftcuratio er. ftrictura:autfiflura aut pzopm*
quitatcmedtctne:qu§doeftoolozeftmalavalde:Tomni0pzeparatio
oolozofaeftmala.C^topottctvtpzcparatiofit aggregans ouas
rc0:quaruvna eft oefect9ootozi0:Taltera eft refrenatto parti^ curf*
fanguini» quare non adiuuatur cum appenftone et fufpenfione
TfiatfactliapiocefTto fangutniaTeiu^ ejritua-.Tcum pzobibentouein
tenf iones oecltnetur adteutozemfecundum illud emod pzefen0 effc
ct pzoptnquiu0 ad tolerandum tn oifpofittone. C*£* eft ncceflanuj
vt narremus modum eiuapoftqua m fciueria q> pzimum quod opot
tetconfidcrareeftvtcognofca0anvenafitarterta:aut venaper fi>
gnafua:quareagascumartenaTfisfollicitus plufquam follictte»
rtsta ga s cum veu a . C Smp lt us oicemus quod oe a ttracttone vera
ad contrarium non ad ejrit um eft necefle mcbzo cum fricatione aut
Itg a ttonc et ftnctura :aut cumventofis. {£&t opoztet vt fit membzti
commnnicanapofitum ejmembzocognito fuper eytremttatem li*
neevniuacontinuitatiatntcreaambocumlongitudineet latitudi
nctt eltgttur oiuerfifica to in fitu longftudinisitatttudini^ quod*
cumcnambozumeft Ionginquum:TOimittiturquodeft pzoptnquuj
ficut nt in ouobus latertbus capitig:aut ouobus lateribu^ manus.
£ractatu8 fecundus. cccv.
nS ISgttudo I ter ifta ouo eft pptncto: <$ tlla ep q 005 ttmeri! nocnmS
tu copletu:et becre^ejigitvt rememotemur tlloqo in ea otrim9 vbi
locutt tuim9 l libto.f .oe canontb' euacua ti5 ie . i[iZt opjvt flnt ertfc*
fio et frtcfltio et bie fimilta afiidua ej;coq6eft j>pino,u0 meb:ofc6cJ
oeindeoeiccdaf ab eo:et opjvt noejpectetur in oifruptioibus artc
ria^T et0fimiltuq6fttboc artificiuiufftctesin retincdofroni fan>
Gui s et a diuu 3 s:et fimtlt ter eft iudictu in flobotbomia latert^ cou*
logind;. HVln9 aut ouop modos oiuifioia fcoe et eft c& ftupefaciena
eft.^btgratia.vtctbeturiUecut9fIu^fanguinisnari&multipIicat
aut alt9 ab illo cibis grofli cbitnt ingrofTanttb' fanguinSficut funt
le"tesettuiubeetei0fiTia. fE^odu0autgfecund9eft.#bigfa vttn
potu octur ftupefacietia. jfrigida ?vo erponut cc:pu0frigo:i:etfox>
tafTe acctdtt fincopi0 etretineturfturu^ fang.^ilDoduo aute* p:e*
<JtctU0tnciutfi5e alta eft;qr? op5vtobfcructurincocapttuluvnu.x
eftqfhfoztafiearteria noeftjvnaouapque cotiriu§turco*di: tmmo
ouomlateruj eiU0 tta vt cum ftnnrens ea iuen ies ei fi rmioze immo
fottan*e?ttnuaturcuIaterealteroramu0aUeriu0arterieci acctdit
ln eo:iadduat ad e§ fanguine ptervta" qua ftrinjcifh quare indiQW
frrtcturi0Otiabu0.C[^ta)iill6op5Vtcosnofca0partequeeft^nci*
ptuvene:in qbufda em loci^eft infertU0:et in quibufda' eft oefup^tin
qutbu0eflfuperiu0 funt ficut tn cc llo-.et in 6,btt0Oefup. funtficutm
Cora et pedtb^.iSt qft ccgnoueri0 gtem adminiftra in ea ligatura^t
flnctura. fpCt oe regimtne in illo eft vt guenta^ ad ejtrab2d5ven$
cii vnctno:et et cu inclfioe pauce carnt0n>elat e§ et occultat ipfa^ :
oeinde inuolue e5:poftea admtniftra medicina© qua0oicemu0.Ctd
fifuerttpulfatiliojtunc meliu0eftvtvele0e5cumfiu0ltni. 22tinTrfi
fuerit no pulfatili©: ve£tii multotie* eleuatur fangui0 eiu0. CC8
ergo fecert0illud:ceindeannejueri0 eiracdicina^.tuncoimitte li>
^atura vfojj ad oiem tertiu^ et quartu tuc.fT06 fivideri^medicina;
gfuttnattonc faciete adbereti loco et?: tfic no eradice^et omnino:fj
pone in circuttu etu0 oegenere ipf!u0 alic\d qo madefaciat tf>am pa
rumper.<E&& n~ acctdatet pceffio ep fetpo:qft tu aufere^ illoq6 efl
fug tprmtunc tene q6 efl fub loco invta ttineriovene etpme pfitoe cu
qua riat fecurita^ oefaltu fanguinu* eteradica iU6 qo eleuaf oe eo
in loco fuo:et gmuta ill6 CU5 alio;tfit pparatio tua qu§ faciamebzo
tnitftabo:atfmq6 Op3:eteftvtfito:ificiumeiu0magi0tmum63 pn
cipiu^ tta vt quado eft. verbi gratia .in infcrio:ibti0 tnteftmiT matri
ci0 tucfternaturftratualiqoqo eleuetinfertoza-etoeponat fuperio
ra fm maio:emelon0attone5qeftej:oolo:e:ocindeotmitte ipfum
tribu0 otebu3:oeinde annecte cibunc modumvfquequo cleuef fait
Sui^.Cftefrenatio aut cum bucellatione no eft pofitbtli^ nifi in ar
teriis magnis;fac ergo Itctntu er pth0 lepo:ta:a ut tela aranee: aut
fubtili cotto;aut panuo liniveteri;oeinde puluer^a fuper ipfum me
dictnas piobibentes fansuinem;Tmttteipfain artenamficut ba>
Xtberquartm ^efutfj.
cell3:oetndeftringe fup mamltsaturaitfoitaffeadntiniftra HctmS
er ptlis lepotts foluzejccufa t follicit udinbx op^vt ftringas ftnctura v
adberete q no feparef Donec mcarnet . Q Hkintu #o ec fe natura re
git in er tractioe ei9 paula timt ejpulfioe et9 aut alits ab boc. C3 m*
ptetio $oftnebucellatioeeitvt imponat ^bigratia.illa res iu onft*
cium ei9t tige! oefuper pieter penetratione' ei9 invenasitvt reti nea
turcueiaqfuntficutpuluUUTppnefpongiaTcuvitttsfoUia ftn>
ctureftrtngetibusipfu^ cuouerftoeftrictureQ eftattrabes.lEStri
ctura #o piima opoitetvt fit jppe onftciu oeinde inuolua turva des
retrot folue ftrictura gradatim. C£t fcia s q? ftrictura puluillo? %
Vtttaizqn eftoebtlisvenit ej ea nocumeru frricmre z eft attractto; et
n5 puenit e? ca nocumctumftricture x eft ret&to x fmpletio;op5 er
govt fubtUtef inboc captbiCum ergo ftringit ftrictura bonatfrrin
gi£ itertt er tatere oiuerfo oeclinat m a tena trefift it a ttractiot er. ftn
ctura. CDBt no opjvt gueniaf cu ftrtcturat jpbtbitioe nifi c\ flt tnfra
Ooloitniftft illdfuertt neceirariutn pzimis-.oeindemolhfica ea pau
iattm. f[igt mtiUottes c\de opjvt fuas figurl carntstcoUtgaslabia
ei9tvittis tegas:tnultottes etn fufftctt collectto labioptpofitio pul*
utllo^feruateacoUtgcdovenaffipfo^lE^tnpUusftringefupmedi
cinas puluert^ara s rare;t inclina ante afgutdegt qn atrabitur vbi
coartal ap6 frnripiufuu cuotsitisvm9ouai;imanuu:oeide anecte ei
medicina0tpuluillosap6ozificiuei9cu manu aitera.C!3inpletio?vo
curefrenatimspuenit aut cuftricturaipl&is ifacieionficti ei9 ciima
nualtera uoceffante retinere oonec sgeletfanguistftat tpIetto;aut
cum re tnfrigidantc valdeqinfrtsidat fangutnem x jgelat iptnin
o:ifictoetus:aut ppterea q> carocoartat locumftcutft tncidaturvt
na in latitadinet f uf pendaf ad ouo latcra in piimavicetquare clau*
dit fupereamcaro ertatereejrquocurnt: tbocncwtfitmft tn loco
carnofo. HJBt multotiens qutdem accidit q> neceflarmm eft inctde
rt ramum.ejtremitatis vencvt ftt tntrottus etus in ptofundum ve»
bementioz:oeindeponunturoefupertnedicine:etmultotiensacci'/
dit incarnatio meatus ab fc$ matre fanguinis. £Strictura aut cti
efcara fit cum igue tpfo qnmagmficaf ttmci: t fit cum medicinis
cautert^antibus ficut calce.t flozeeris :x generibusotaganti x ge*
neribus arfenicix cvmtno etiamt ftmtlibus et cu eo q6 eft oebuV qti
pulueri^atttr fuper locutn et ftrtngttur t rettnet.Uerum ttmoiin ll
10 eftq? efcara cftvelocts eradtcationis ec feet e^ quoitbet refiftente
ef eruptione fanguisz qualibet alia^ caufa^. Hi&t qncadtt efcara.
redit timoi nouus:t jppter iUud pieceperuntvt fiat cautertum cura
ferro vebcmentcrigmto pzofundeita vt faciat efcaras ptofundas
8roflas:quarumcafusnonfitfaciUs:¥cadantin tempotelongo in
quarum fimilt caro iam eft nata ej cauterto na mqj oebUijptoueniut
cfcareoebilesquecaduntej:oebiU caufaetcum bocfacit accidere
fantemtcalefacttvebementer.CCauteriumverofoite impletcu$
ffcaris fp;ttb** remouet rupturax oetumefcere eafacttitfontcabit
Iractatus fecundtm. ccctj*
eam. C£t oe cauterijantib5' bonis tfcperati regiminis eft vt fumaf
aibugoouitagsregeturcumcalce noertinctait inuoluaturcum
eo ptli leporis aut ei HUa.-T ponatur f up* locum ct ftrtngatur . ©8*
oebonisr»uenienttb9ad vltimum multotiens eft vt fumaturc£tm
nuicJlrxporunt fuplocu et ftringitunet quandoqj Juperaddtl;
cis colcotar.et genera otaganti in bacfumma lunt babentia ftip»
ttcitatemcumcauterio.CCalrveroeftcauterium tn cjnon eftfti
pticitas oequa fit curandum:et Ul6 q6 generafi oe efcartscu caute
rto tn co quod babet fttpttcitatem cft longiotis firtonis et pfundi*
f[i£t f uccus fimi aftninit: fubftStia fterco:is aftnini funt oe tUia q
aggregantad cautertumacuitatem t gluttnatione^. C<fl>edicine
Vero reflftentes congluttnattoni funt ficut ggpfum ablutum tglu*
ttnumoecoctutmt amtlum:t puluis molendtru:et,gumme:t tbus:
trefina;titerumpafTeoevuisipfis:trancfunt butus gcnertstfm
q6,6::t iteruj ftellafcemius.C<M>edicine vero rettnentesciiericca
ttone t incarnattone funt ficutaloes:t cotter tbunsit ficut tnte>
rioza pafTularu vue co trtta valde:t gaUe cum oleo altquo: t^buraf
C£t qn apletur tnflammatio earuertinguanfct papvuis adufta,
trefinajtfcoua ferritftercusequi.tftercus afiniadufta:etcints
offtum non abluto:u:qfnabluta pbtbent glutinatione: tfpongta
nouafubmerfa inoleo aut vino:oetndeaduraf:tpiliaduftt.
CS)e narratione medtcinarumfimpltciu3 et compofita»
rum fpecterum oiuerfarum fottium in p:obibitioneflu>
rusfanguinis. Cap.iS.
d~X H oe fllts q o;rit j&ale.t narrauft bcne t erperta funt poft if>$
VJL* inuenta funt plurimi f uuamcti eftvt fumaf oe colcotar.rr.i
oe minuto tbure.rvj.etoealoetgluttnoficco.an.vit|.toe arfemco
4. t oe stpfo vebem£ter trito puluerisato vt atomi poft crtbellatic»
nem. rr. curetur cum eo puluertsando fuper licinta t fpargendo
iur»locu:qfheft mirabiie. C&utfumatur farcocolla oe mecba et
aloes etfangutso:aco.etponaturfuglictntutftrtngaf taloeset
tb us folum cum pilis fecundum quod f ciuifti. C£t iterum fpogia
adufta ficut otrimus et later aduftus;fum5tur fpogiaet fco:ta plu
bi ttutia ta!eos:aut fumanf tbus et aloes t fulfur aut tbust JuU
fur:fiatpuluis:aut admtniftref liciniucualbumte out.CSuttu*
maf oe colcotar.rr.t oe tbure at minuto tburis.vit|.treftue.vit|.t
oegy,pfo adufto.g.autfumaf colcotartoe gv.pfo adufto.S.C&ut
fumaf colcotar erisvftitcalcadisto:agSttaduftif»tes ecjles.jEt
oe bonis ad flurufanguistpptieer otagento eft vtfumaf aloes. '
pars.f.et. 5.p:imumambo:uminco:po:egraui:etfecundum eo:ti
in anpo:e leui et cotticutburis in co:po:e graui.o:agma.f.et tbu* ;
rts ipfiusgrofrtpinguisinco:po:eleui.pars.j.fint contenttfuper
ea ambo.CSutfanguiso:aconts:etfarcccoUa conficiantor cum
albumieouietponanffuper pilos lepo;is;etpparenf fc6m locum»
B tj
Xtber quartua. ^emitij;
d^ractatusterttus oe vlceribus*
dS>e fermoneimiuerfaUoevlceribu8*
j€apitulum«f.
5* Stcera gttantur ab vlceribu^ t ab ejiturC* eruptte ta pu
* ftulis:tfolBtto ^tinutf atts in carne qii factt faniennpus
jf nominatur vlc9 . QJ&t non factt pua nifi ppterea quod
Jjf A|- cibuff qui venit ad ea ^uertttur ad cotrupttonSppter oe
, Mjag bititatem metnbii: et qfft «ppter oebihr a tem f uam refob
uutur ad ipm r attrabuntur #fu0 ipin f ugf luita tes membtop vfct
nantf um et: aut ptopter vnguenta mollif ica ntta membium t Uhie
tta ipfum cum bumtditate f ua t vnctuofttate fua . Hj&t quod efl oe
generepuafubtilenofaf virus:tq6efl groffum notatur foidtties:
t efl res iptfTa coagulata alba:aut ad ntgredinem oechuis aut ft>
cut fey.iSt virus quid2 n6 generatur nifi ej fubttlttate burno^ ac^>
fo9ttpfo^caUdo9:tfo^dltie0generatureJ:srol^ttlebumo9:tvir5,
qutdem multtpUcatur cum generationeaportematis:x vir9 eget ec
iccante:t fotdtties abftergente:t vlcera funt apparentta t funt bn
tia pfunditate.Ci$t vlc* quod pfunditatemb^ non euacuatur o,n
aut iam tndurata fit caro circudana tpj et nomtnatur ftftula et tft
ficut canna penetras in mebiumaut non tnduratur aliqdet nomi
ttatur abfcSfio et cauerna.<D$t quandoqueotcunt quidam abfco
fionem ilud quodelongatum eft fubcute et feparatur ab ea cutis.t
cauernam illud quod inflectiturfub carneet oilatatur in ea . 2>i*
cuntcjd5:immooilatatueft cauernatftrictu j>fundufiftnfa:t no eft
cotrarietas tn notatioe.C&t qit eft ouricies fugvlcus apparea n&
minaf vlcusoftradnu\C*£tfiftula ctdgmalaefttUaq nofentitii fj
cptttate' elogati5t0 ei* a fenfu erit ei9 malitia. OBt oe i pfa qd3 cft
equaIi0:etoeeaeftquedamobliqua:etquevaditad neruum oolet
vebemEter et pptieqit t5gtt ei* tnferi» CU5 te"ta et foitaifeotfficili^
fitoperatioil(iu0 membueteft bumtditas fubtilis tenuis flcut fit
ad illa que peruenit ad os;tt quando pertientt ad ligamcntuiheft it
lud quod currtt ptopinquum illi0. "Uerum oolo: in bffuofa et Uga*
mentali foztaffe non magmficatur: t bumidita^ quevadit ad os efl
lubtiUot etoechutot ad cttrinitatem.C&terperuententead vena^
et arterias muttorien? egreditur fepet quandoqj fi fuertt tendens
advenam fanguta plurimu0 et ad arterta fangms fubalbid9 cu flu
pifangunia et piocefftone.CPSterea que peruentt adcarnem bu
mtdita0 vtfcofa g rofla turbida cruda:et muitoticn^funt fiftule
otificiaplurima cuiu0effeambigituretnonfcituran firfiftiilavna
€j&t muitotten0 effunditurtnquodamotificiotum eius bumidt
tas babena tincturam: ettuncfifueritfiftulavna egrediturepotb
Xractatuo tertfas* cccwi.
ftctfaatttecolot vnu0quieftfifhile.f.oiuerfu0albu<0T renebtofu0et
Q\i?. Qfit vlcera quid€otuidttturtn fpecie^oiutfionu: r 6tq? vlcej*
qd5 funt que funt oolotofa:Tqda' funt q f unt ptiuata ooloterqdS
funt apoflemofa x qd5 funt ptiuata af>ate: x qd§ funt muda x qdS
funt tmmudaiT immuda ^dem ppterea cp in eis fuperftuitb«mot
plurim9* bumidita^copiofa qjute no fint maIa:TOeeis funtfotdl
darr oe ei0 funt minotata t oe vlcerib9 funt putrida . C*2t oe reb*
magt0 nociui^ eis funt meridie^ x butdita0 aeriscu caliditate ip*
flu5 x oeeis funt coiroftua:? oe ets funt ambulatiua : x oe et0 funt
mollia aut oura aut frigida autcalida:r motlia funt oe vlcerib*fa
cientib9 caderepilo^ab eoq6fequif ea.C*2tfttntqrK£Oevlcerib*
cldamrefudantia ej quib* refudat viru0citrirra calidQ. aStfottaf
fe eft calidu comburen^ q6 eft in circuitu ei*Teft malum mottificS*
x oe ct0 fnnt oifFtcili0confolidati5i0:et putrefactio efl pter cotrofto
nem cp fi fuerit;erunt atnbe ambulatiuettfottaflTe cotrodeno cftcot
rodw illud q6 continuatur ei pptie ppter acuitate' x abfeg putre*
factioe x nzc$ eft febti0 omnino. CHeru cum ambulatiuo putrefa ♦
ctiuo multipltcatur feb.aut non feparaf abeo.C^t J5alenu0 out
dem nominautt bmcnvlceracotroftua ignemeftcunufotmicS am*
bulatiu&T poft vlc9 putrefactu eft ?pofitu ep vlcerer er. egritudinc
putrefacta:Tvnicuiqjeotujeftoifpo.C£tvlceraquid5 oura inci
pientta ire verftte viriditatS % nisredineTunt rnala:* vlcera frigi>
dz funt mottia alba quiefcentia ppter medictna^caiefactSte^ x ca
lida adrubedinSoecliuta oelectaturfrigote.C&tqit vlcerib'ma
ItB atfbcietur colotco:poti0 mal* ficut alb9 ptumbe*aut cttrln^tuc
illudeft fignificatioptopter cotruptionecSplejiSi^^pati^ x cotru
ptioneTangutntecl venitad vlcu0 quarefitDiffictli0ei92foItdatio
C£tvlceruquidSquo9radice0funtacute:etcSqaib*eftpiurit*
fuperfluitat e^funt acute:r quo^ radiceo funt late albepauci ptu>
ritu^ tUo9copleptone0 funt frigtde.C*2tvlcera generata fucceflto
neegritudinufuntmala:qnt natura ejpellit ad eareftduucotrti
ptoi0fupfiuitatu:tvlceraoetict?tiapilo0abeoq6 fequif ea funt
mala,C«tmeIiote0ftptioe0 fignificate^ falute"vlce9tvulnerii
funtcuinfuccedetiaeop oecliuia funt adfanie.CiEt d:m f!gni0
motti0 veloci0 cu funt bomini a(>ata x vlcera leuia x oeftrmf ePra
tiomotif.C^tmaligno^quidSvlcejrcaufefunt qfcpvulnera ob
uiltia fuperfluitatib9 maligni^ co:gts: a u t regtmtni c otrupto : et
qtKpfunt fequetiapuftula0mala0:quarcfi5tabet0feftin5tia ad
vlceratione poft puftula^Tfignificat mau'gnitat5vlcert0ei9pu'/
trefactio rtpft9 ambulatio et cotruptio ei9q6 eft in fpfi* ctrcuitu:
TDifficulta0fanattoi0in feipfocitrectificatioe curattoi^ejbibite
ei. C*£t ineliote0 fignificatioe0figntficate0 falute vlce?:T vulnertt
funtcuinfuccefrtonib^eoiteftfanie^queeftcS roedieina faciente
pu0Te|:operatioenatttre;tUaefnoperationature eft fm curfum
B ii)
' JUbcr quartm ^enitff*
naturall :et n 5 genera tur fantes ntfi a Digeftton e naturali:et n5 a f
fodatureimaluepacfiffbu0vlcerumalotu:etpiopite fame0 lau>
dabiltg alba lents equalis q ofeeuta efl c5plementu oigefhoni^: et
ne<£ affociaf ei fetotcti Cn ea no fit putrefactio.tfoitaflenS euacua
tur a fetoie par uo fanies cui' accidit cu adfutoiio caltditatig tnna
tetalteriJ'eriranee.£t noao.de' ia^ocutifmm»oefantein locis aln/0
Ctllcera a&tqacdderefaciutfpafmuTvlccrapntrefacta fcrofu
fofa talgeromatietcoirofiua rc5cerofa:*q eopcurfucurrut:funt
<n qutb9 no giiatur fanieeammo qn apparet invlcere faniesr afSa
eft fignu bonu cft quo n5 timef fpafm9 Tgmiy tio r5ni0T bi5 fimiua
qtt$ui0f!ntinlocoqofacittt(ud neceffariuficutfunt mebta pofte
rtoia et antertoia % nifl re0 ptranfierit terminu. Ctuod fi apa oe*
cultef fubttot redeatnSfotueturgpuaauteifina.CSmplPfunt
Xidn&tia mlbiis neruoffeficut vlcera ooifatta:qfft funt tn vicint*
tateootf!tnucbe:etvlcera q cadStin anteriotepartecore tgenu:
qfft tpfa ites funt ficut lacerti neruofi:tn quib9 re0 cSuerttf ad fpaf
mu et permirttone' rationi0 etiS.C^i afit euenit in tnebtt* neruo
ft&plurimuquoueftinantecedgteertenfiontecoipoti^ timef aut
curfu0 fanguiniaff cecideritin medietateinferioii eptenfiots^Imi
Uter timef er eiu quSdocn permtrtto rati5i0:ttimef cp cadat plcti
refi0etfaniofita0poft tpamta ut q> ptouentatfputum fa$uini0 fl
cedderit tu medietate fup erlote eiu0*.T tu i£ fciuiftt f ntenttonem fa
niof!tati0 in pectoie ej trtno tertto. Ql&t qu5do<£ timef in et0 itm
Bmfjrtio rationf a.flj^t oefi^Ma bonifc in vlcertb, eftvt in drcuitu
cotumnafcanturpiltqtttcectderunt. IDBtcoipoia fttfceptfbllio
ra curationi0 vtcerum funt que funt melfoii5 c5plerioni0 % paucio
H0 bumtditati0fuperftue cu intenfione fangutni0 in ei0.3lla vero
c? funt multe butmditatts aut ficcttatisfunt tardefnfctpientia re*
ctificattone vlceru:qu5uis bumida ficut infantium fint fttfceptibt
lioia <8 f!cca:ficut fenum:* ppiteqn c5plerio efl radtcali0 ficca pii
uata fangutnemudo raccidentalt0bumida molti0:ficut tn' fenib*
iterfirppter ill6 tteu fit in bvdropid0 curatio vlceru eozfi otfftriU*
tin ptegnStib9 iterfi ppter retentione" fuperfluitatO earfi:ptopter
ea <p f pfarfi mSftrua retin5tur.€>ed in fenib* n5 fananf eotuvlcera
ppter iltudtpiopter paudtatem fanguini^ eo?r bont. C&t qncp fa
nantur vlcera:oeinde refdndunf :qffi n5 generatur in ei0 caro nifl
a^mfidtficationfeqtiergoretineturinet0fuperfluita0 n5 milda:
opj indevt cotriipatur ?tinuita0p:oueni50 fecundo. IfiSt qttcp eri
ffimantur ftflule ptopterea 06 acciditet0'oifpofitio e^iccattoniff
et retentioni0ptobtbenti5 refpiration? q? ipftfnnt fanate: qffiea*
rft oifpofitto efl fimitia faluti ficut ot£tmtt0:oeinde refdndtitur p*
pterque-ttbet motu tomottone' et tufitm et offenfionem t malidam
iacendi et alia.fE^t be vlceribua in quib^ nafcif caro qued$ funt
in qutbf nafcif caro addita:*cld3 in^buf n5 uafcif iltud : et illa in
£ractatu8 f erttu& tbdsilU
ouibus generatur caro addita funt itla in quibus fit fefhnatfo na
fcgtteca ruisante mudtfication&Ttlta in qttib9n5 nafcitur ill6 funt
iHa in qntbus no nafcif caro nifl pofl mudification?. C<Tu ergo p
longaf fpacinvlceris t cozroditur tputrefit TOeflruit' oe fubfta ntta
ei9 res plurimattuc no eypectaturofolidatio ei9 nif! f m .pfundum.
*Et ptoptic qn vlc9 eft antiqtulretinesfpaciu annf:Tpptieqii eftoif
ruptfiTincipit cjrco oifruptio.f.fifhila:Tantiquu:neccfTe eftvtedu*
cat oser offibus q eisfuntvicina.iSt vlcera cjde' metScboltca n5 fa
nantur ntf! ab eis auferaf tota eojtcotruptio vfcp ad carnSToffa
fana.CDSt c5e q cu acddutcotrupunt vlccra fitnt oebititas virtu*
tis mc*bti.quarerecipiut omnSmateri&Ttnalitia optcri5fs melnfc
ct malitia eius q5 aduenit ci oc fanguine aut tn cjlitate aut in qu$
titate.^n qualttate veroplurimueiuse' .pptermalitias optv^ionis
epat(s:Tcotot eft in eo oecliuis ad albedmS plubeS aut citrinitates
aut ppter fpIenS Teftcolot ad nigredin? taUeratton€ oecliuis xVt
ti£tnofttate:quare eft cu eo malitia oim bumotuj in cotpote. (Qgt
buiufmodi quid6 pterq6'e$ipfono acquirif q6ouertatttrin car*
t\l nocet g ill6 q6 ?uertttur ad tpfum oe fuperftuitatib9. C3n^ti*
tatevcro:qtadditurautotminuitur:quaren5inuentturcu5 quo
<aro vtceris generef . &t ertvleus claru muudu ptopcras ad efcar$
et nefcitur ft eft cotpus mundu pauci fanguinistaut cft .ppter oftra
cofltate q accidit parieti ei9rmarginf ipfius:aut ppter ottatatio»
ne venaru que adueniunt ehaut ptopter cotrupttonS eius inctpig
temverfusten€btofttatctvtrfditat5tnifi;redine5:autptopterm€
bzummalespterionis quod vtcinaturei.tE^t vlcera quidc ptaue
. curatioms Teisflmilia funt interficientta tnfantes non tolerantes
vebementiamoofotumtvIcerutmtoifFicultatemcurattonis cotft
et tpfotum ptauitatem.
CS>c canone curatioms vtcerum. Ca.2,
BCtasqi omnia vtcera indigent e^iccattonequadi pteter fa*
cta er. attrittonclacertot; % tpfozt^tuf!one.3fla ent indigent
in ptimts vt motlificenturTbumect?tuf.lgtcubocq>indtg5tvIce
ra in oominafiote otfpofitiomtmericcatione indiget qtie^oifpofl
tionib9 alusmudificatioist abfterfionistalio9^fequentib9 vlce*
ra pter ipfavlcera.CC^t <£to ptus eflvlcusmaiusTpfundius indl
get criccatione vebemettotc:TVt aggregetur labia eiusvebemerio
ri pfcrutatioe:Tfottafre€tibineccfTarif! fuere ea.igtofidera er oif
pofitionibus necefTttatts ad gfcrutandu in illo Teis fimilib9tll6 q6
t>t jim9 in.cvulneru.6t fcias q? vtcera fottafTe indig?t in curaftoni
busfuisadminiftratioemedicina^qua^qucdSfuntcurrStespe*
netr5tes Tq intfciuntur pfund5tes:Ttuc neceffarift e vtflntvngtig
ta Teisfiria:quareop3tucvt f!ttU6quod!appetbuiduTq6occuUfi
l ficcu Tpptte in illisci funt ad fifrul5 opj vt flt flccitas otffktot; ei'
«inccs.bumJdttatS fubftStie eius vebsmeter. €JBt efl cide qnoj ne
n iiij
Kibcr quartm ^en. iiij .
ccffarium vtearfi medidriepermffceanturcu eoq5 currft: vtfiant
vifcoreadbercnte0.€»ct90crsoiUudtterfi!nets.^tfcia0ci?vlcerft
indtgsnt ligaturis Tftrictura .ppter tres modoe. Quopvnu^ eftvt
currat fo2ditie0:quareop5 vt fitfottitudo ftncture eiu0 ap6 eiu*
otificiu vt tpftuflt ejpteflto bona fiat.i£tfc60eft feruetur medtcamfc
incarnatiufi fugvlc':Tn5 indtgzt ftrictura vebcmeti.jgt terttua eft
ad tncarnation£labto^:top5 vt no f!t ftrtctura in ipfo mollts ap6
Ouo Iabia:immo?plicata coplicatioiie vebemeti.lEtnS opt vtcu^
Itgatura e ueniat ad lefion&ita vt apoftemef :T0p5 vt fit adiuuas
in pbibedo apa qmn5c pofTtbilc cu a£atevf«iref vlc*. i&t fin5
eft tibt pofe vtjpbtbeas t apparet a j5a:tuc ocupat9 f*0 cfi afSateet
cura ctu0 qfccuoj apoftemafucrit cfi obferuatione ipfiu^ vlccri0 vf
tmequo feparaueri^ epcuratiSe apati0:rtuc remanebit fola obfer
mtio vlceri0.tD6tfimiliterqncotrupif q&eftin drcuitu vtceris
tviridefdt tnigrefcit cura tU6 cu fcalpdlatiSe Te|tfractf5e fangut
ni0:tfi etiS c& ve*tofi0:ocin adbcre ei fpongiS ficcS poflea medtd*
na^ e?:icc5te0.^t cu feparaturv Ic? aut inuenf 0 vlc9 purmtunc opj
Vtobfcroc0 in ptimt0 an e$eotpotealid;d ad vlc*effundaf:autnon
effundaf ummotam fit abfciflum.£iuod fi nibil effundaf ad ipm
flt int&to tua tn medteSdo tpftWTfi aliquid effundaf ad ipfujjfi*
folltddtua m eo q6 ad tofum effundif er. flobotbomta aut folutio
ne ve~tri0 aut vomiturqfft vomit9 qffcp c5fert etia" in bocTlb £ppo.
teftificaf oceo.JStfiinvlcerib9 fiterint frufta offtuTpanntcuu aut
fllia:n5 ppere0 in erirab£do ea:f5 fac illudq6 oirim* in capitulo
offium.*Et ptimu quidfc q6 op^ te pteparare oe effe vlcert0 eft apcr
tio cu medidni^ fui0:oeinde mfidificatto cu medicint^ fui0:oeindt
nafcgtiacarni0tcofolidatto.t^tfitnueneri0vlc9mudg cquale q6
nonbvpfunditat&tfic^folidatto tmfiatcueoq6nob5 motdtca*
tion&Sfn fbtdidia vero neccffariu eft abftringe^ motdican^. iBt in
p:imi0 cum curanf :indigent motdicatione:qfn fenfu0 n5 kntxt ip
futmoetndegradatim pertteniatur adilludq^eftleuiotiemotdi*
cationt0 vfquequo fentiat bota nafcctie carni0.jgt caue in ofb? iU
tie ne oolere facia0 quStu pote0 rppite qn eft illtc calidita^ Ttnfl5
matio.iStop5Vtremouea0 caufao .pbibfte^a cofolidatioe:tfunt
caufequa0numerautmu0 TOifitn9 q oedtnStcu vlcere ad maltttS
rt5 fi tu curaueri0 ea^in p:imi0 no ert0 vaca0'ad curation? vlceru
ncttt opyimmo n5 erit tibi pofftbtle.iSt multotic^ quid£ rectifica*
ta eftcompIcyiomembiiTfufftcitin rcctificationevlceri^.agtmuito
tten0eftvlcu0moUefuperq6o:iturcaromala q cftinfetpfa ad tn
bedtn? rca lefactione oecliui0:erso curetur cum; epitbimattbw ttt
trigid5tibu0 carnem circundantem ipfum ficut fuccu^ folatri cuj
boloar.racetot epttbimatbaoefandaIi0Tc5pbota infrtgtdata
cu niue:quare non ceflTat c5fo!idari vulnua Tc5ftringi. f[i&t op^ vt
invtccrib^toolotofigquefuntvcbcmcntitfoolousfi^occupatuflfin
fracta tus tert ius: cccipl
ptimls in fed5do oolote" Tillud cu mollificatiuis que tu fcis pcuU
dubio-.TdJuis fint c5traria vlceri:veruntame cu non fedatur oolot
n5 pteparaf nobisvt curemus:cu?rgo fedauerim* confequemur.
J6t vlcera quideTotdida indtget vt mudenfcTfunt illa quop bumi
ditaaTq6 er m currit eft plurtmmTfotfita' mudificanf cuj melle:et
fottaffe mudificanf cu pulueruV TvngucttsrTqn no mudificanf n5
efl pofTtbilc vt obuiet eismedicamepuro vfcp ad cotp* eop t pptie
puluercrquare opt vt mudificentunoeinde nafcaf caro:et in mun*
dificante qulde eft abflerfio pluaficut fciuifii ante.iBt fottaffeotif
caro mala quare efl neceffariu vt cotrodathr dt medicamine acu>
toTltniaturoefottsciiinfrigidantibuaioeinde eradicef cu eo quo
eradica tur efcara:oeinde curef .£t medicame* quid5 vnfi $ m que>
damcotpota facit nafd carnSr $ mquedS eo$r eft cotrofiuu vebe>
mentis abfterfionis cu cotpota illa fint teuta:valde aut ef m qued$
eop n5 abflerges neq* facifo nafcuTppter tllud eget mexiicame vt
c5fottef aut frSgendo ^mirtiong eius aut minuendoefus vnctuo
nta tem a ut iniugedo ei medicame* aliud in quo fin teticca tto x ab*
fterfio Tin cotpote alio efl per pparation? ad ipfutn cotrofiufi tndt
gens vt minuaf oepondere eiusaut addaf in vnctuofitateeiuff
aut adiunganf etftiptica aliqua .'3>igmota ergo vlcera vt confo*
tetur eo^ medicamcTunt illa quotu oifftcilts efc ofolidatio.», Mt oe
illisque funt neceffaria eft vt oimittaf medtcaml fuj> vlcua trib us
oteb' oeindcoiffoluatunnajflujm tuc no operatuifuertt non fa >
ciet fu5 operatione.tgt opjvt dongetur oleu qolibet ab vlcerib* qd
flfueritnecefTariu tucfit oleuoekerua Toleumvrti»umToIeuma>
ftictnn.gt cu ibi no efl nifi vlcusttunc opjvt alleuief mfenfibili me
bto^ no toler5tium tpfum:Tcaneatnr a oolotatione etuecuj medi*
camento fotti.^n illovero q6 eft parui fenfus no abftineat a necef
faria medicationc^t mtrinfeea quide" tfublimia pteciofa % multi
tuuamenti tfufcipientta nocumenta velociter funt oe capitulo fett
flbiliTiudicioeiiisTeotu contraria funt oe capituloinfenfibilirSt
quotumfenfuseftoebilis.iEt ptopterbuiufmodi caufam nSfuffe
runtvlcera intnnfeca eaquefuntficut fIoserteTeigfimtUaTpto>
ptieeaquebibunf:TindigctiIU0qfaciunt0lutinatione pl* ficut
otagagantttTgumiTilla qutbuscl^fterijaf indigent eoq6 efl m*
ter ouas ree.tKt oe illie que recta funt in curatione vlcerum eft vt
quieta fint mebta eop rno moueanf et fi mouetur in ptincipio mo
tu paruo min* nocumentu eft dj fi moueantur poflptincipium mo
tu labotiofo tptoptie in cotpote malotum bumotum. Jgt opottet
Vt timeatur in vlceribua cp cadat er vtcinitate eotum incarnatio
inter ouo membta vicin5tia ficut adberetia que accidit inter pal
peb:5 toculumet interouas palpebtas ctintcr ouosoigitostT ca
ucrne Tabfconfionesfunt veloas ^uerfionisadfifiuIas.tStvIcera
qut4i vicin&ia artwjs et veni0 magnisperducuntad apa illud
Xibertertitts: ^ett.ftff.
dfc Vicina f cte oe ea rnc molli ficut tefticuli tfubafcelletquod 2 pofl
auremflcutperducitfcabtesteifimiliaoebis § oixim? ppter iHJ
cande" caufa? tpptie qn cotp9 eft plcnu mala fuperfluitate:ttfic 6>
dcm vebemesfit oolot rcuenit ad vlcu0:quareop$vt curef iU6 rttj
mudificattonecotpotis:tcueoq5eftocntin caplb.jgt oumudifica
tur apa no fperaf eiuscuratiotteft ncceffartu^ tn bmoi vt tuearis
vl<? er noeum5to cu bafiltcS tet fimilib' fl cotpugfuerit mfidtfica ♦
turrponasinter tpfu^ttnter mebiti q6 ot fhn gua t tpbibeat nocu*
mentu ouentre advlc*in 01 oifpofitione.iStop? vt audias fermonl
c5mune teft cp oe illts q funt neccffaria eft vt fit i 116 quo curaturvl
cue aut e5uenies aut incSucniesls no cofera t in oifpefltione tamS
n5 affociat einocume*tfitinc5uententis oiuerftficatioaut eft qffi ip
fumeftoebiU':tfignificatitlud additioei'q6eftc5trariueiq6 e$
ipfo erpectatur oe ericcaticneaut mudificationc aut alija pter cot
ruptionc ali&quare opj vt addaf in virtdte eiua. Olut eft otuen
fltas ppter modo* alios flcat q* ipfum calefacit vltra qj ncceffe fit
ci quarefacit accidererubedinc ttnflSmation&ciuaptopter opjvt
minuaturoefottitudtne eiusteztinguaturoe inflamattone etutf
cfi emplaftro infrigid Jteraut oeclinat cfi co ad nigredinc" tobfufca
tion&quare fcttur cp infrigidat ipfum:aut n5 calefacit ipfum meti
fura qua indigefcergoopj vt addatur invirtute calefactionis ei*«
Slut mollificat ifo cfrcidiget vt addaf i ^tute fiipticitcpccatiuo^
ficut funt balauftte tgaltatetettTia q ericc5t:vt fuccuraf cu* eric*
cati5eeottoeiHt0oequib9oirim,tibi.2lutcoirodi! tpfundat ip
fum ficut ofttfu? efl quare op3 vt fragaf fottitudo a bfterfi5is. titt
muttotif 0 quide" n5 ouenit medicamS ptopterea <p oplerio tnfirmi
cft fuperflua in capttulo eiuscuiusmedicame* opj efTc fottius in c5
trabendotttudcapitulumadeooonecreducatipfum ad pplerio*
nem fuatmaut oebilisln capitulopueuiente ei.
C2De curationc vkcrum virulentotum. Ca.*.
a^^lBeeffarifi c" vt in eis admiftretur medidne ericcatiue vt tnft»
JL^dificef vit*:oetn fitoccupatioin nafcctia carni*.Q6 fi fue>
rintmoIIia:tuc adminiftrenf fupea medicineadfaciendfinafct to
rfi pfunditate" tlpfos marginespptcr oebtUtatgcotpostUosvlceit
fjopj vt ertecftur in ptimia oein admiftretur.igt cfi tu adminiftra
nerts medicamStn5inueneri0bumiditatSminut:aut videris eaj
augcri:tuc fciaa cp medicame"fmiU6cotp'n5e*er.iccatiuu:tfre ad
dein cofottatt^eei^tipfi^epccatiSctadiuuaijim cfi abftcrflone
pauca:ficut cftmel:verbi gratia:tmedicinia fttpticiaficut funt ba
lauftie talum?.tminota oe ^tute oleitpone i$m olefi in 6, flt ericca
tio. Q6 fi vf vlc* ii fupfluere tte^ in ericcatiSe tfic mtnuie oe fctutt*
buflf olbuff fc5ericcationetabfterfionetftipttcttate:tfcrua bocp»
ccptfiinmedicinia facietib^ nafci carng vlccrutnS faciat tc erra#
requtd$;teli vt fitmedtcamSmagi* abfterfiuus qpop3;quarecot»
£ractatus tertfu£ cccfJ
roditmR)t5TrcroluitcarnofItat?ct05adbuidtf3t5 eurrfre* qm%
epiftima0 vir» et addi0 in virtute abfterfl5i0.C£t bmoi 6;de" medi
camfcpontt vlc'pfundi* et calidt'et magi^flmtlecuapofo :etfen*
tittnfirm9mo:dtcatioucmanifeft5.CI^tfda0q?mcdtcina9c^c*
cantitt vlcera quedSfunt cj funtvebemeti0 infrigidati5i0 flcutiuf
quia m3 albu t opiu et radirmSdrago:e:et 6d8 funt vebemftis ca
lefactiSis flcut rcflnat pi $: qre tibi ineft vt tepereavna' earfj di alta
ctf moppofltione*alicui9 ?plerionu parttculari0.C*2tmedicineo>
dl mfidtficanft0 vtrus funt ifte medicinc epicca tiue flcut alumen ct
gallc et cottfces granatop ct cottqc tburis ct merdafengi et farina
oidcictei*fauicetflo:cspapauc.rufftetfolia arbo:*0 faticu.Cu;
ergo fit empft cti folii'0 nucts rec&i^ ct fit empl^ efi nucc flcut e* aut
oecocta cfivino ^fert valdc ct cpccat buiditn tes abfcp nocumSto.
C*Smpr3bonu:fuinaf merdafengi et imbibaf aceto vicevna Tvtce
alta oleo ooncc a!befcat:ocinde fumatur antimoniif Tcalcucecaume
no et venap t gallaru et balauftiaru:et fang.o:a tt alumtnis % cli
mic arg&t of m parte^ equale0:terltur bene:ct flt oe vnoquocpfer
ta par0 d*q6 pteparatu cfl oe merdafengi:et mifceStur oia:et ad"«
miniftrenf medidnc qua0 oicem9 f n antidotario in vlcerib9pfmn
dis.1E&t ocilli0cflaquamari0.Squa *o aluminisablHit et reg*
cutit tt cr^ccat.C^t ols ifte mcdidne ftdictz nuc nocSt fl c8 vlcerc
cft apa. C^t aqua in cf oecocta funt ciperi eft bona ad ericcatioej
t oecoctio mrtabolanoxrcitrino»Tbdlir ico9.Temblico9 ct occoctict
cctcracb t foita afcedre funt bona in illo.
C^ccurattonevlcerumfotdidop. Cap.4.
Of^jvt ind0 adminiflrStur medicincabfterge*te0: t indpiaf
in pttmt0 ab eoq6 eft fo:ti0 moidica tio t3 Pm q6 oirim*tn ca
noneoeide gradatf puentaf ad ill6 q6 eflflcut tapfla r anftologta
cu mellectpaucoaceto.Ctiteru glutinu albotin cOcqualimeTura
fuiold ro.autbutrii. Titep radirliltl cu melleret itecfarina bo:obi
ct bcrba oppoponaci.C£toecopofltt0 cmpfm indur vngu&a vf
ridia omnta cu flo:e eri0 ct flmplida aut gmtrta c3 ammontaco^
flltb^.C^t cmpraco:ticaIiaTcmprafactacufarina bowbtiT^pfj
Defale:t trodfc1' niger Ttrocifcri0 viridi0.C^t medidni^ ericcati
M0 fumSf fcci0oIeiTmeIlt0 ct aluminis iamcni gtes ecTlemfumanr!
cerufe t poiti pte0 equ a lestqri vebeme* fit fotdtti e0 fum af p:afltti
cu meUcC^t oeemplte boni0 funtoltuc falitc.Tqfiqs acddit necef
flta^bicitesadmimftradi altfdoecurrJtib^quo abluaf fmq6of
cemu^ in ca.pfundop et oia ledut ea fl fuerit apoftema.
C^e cura vlcep pfundo? et ca uern a 3 t abfconflonu. Cap. ^.
XSta indtgent curationc fua vt carne replcanf . ^t ill6 quidt
no fit nifl cu vbertate dbi t fanguini^.
C6t funt neceiTarietn bocmedicine vebemcnti0 er.iccationi0 ct
mundificationi0flmuU C^topoitctvtfltfltu0 cotum tahd nc
£iberquartu8 ^etuiiK
{ nete retineat" virt^tmmo currat:T fi inueni0 buc fitum ouentetej
r eft in eo radt j vlceri^ mebit ad fuperioia x oiificiu ei* ad inferio
ra tuc ifte eft Q6 fi fuent oiuerfu? illi9 t fuerit pofTtbile botnini vt
atteret fitu pfundi cfi eo q6 poteft fa cere oe pieparatione et altera >
tione naturalt faciat:T fi no eft ei pofltbtle non efl ercufatio quin fe
ceturvlcu0 vfqjadradicemfuam fectioneerqutfitifTtma quc noti
reltquat cauerna: aut ouin fiatvt accidatcurfusaut mcatu0 in ra
dicefua pieter eiusoiificiumtalisvtrccipiatfalutemtTobfcruetur
tnbocoifpofitiomembti x an accidat ei timot q:illo.C"<Eu5ergo
factumfueritiUudfMngaturvlcn^ cumligatura incipiSdoaboii
ficio etu0 x peruenifcdo ad radicem a qua oetectio facta eft:Tin p:i
cipioecStrario illtusT ponaturftrictura in partefuperfozein ouo
bus modts ftmul.£t no op$ vt peruenistur cii Ugatura ad ooIojcV
C&t qn no eft tibi pombile vtfciudastadmimftra nblutione* x in*
Iromittc tentas facientcs nafci mudtficantee quaru mundificatio
no oeflruit eins natiuitatg jppter virtuf £ ouag rerfi in ci0 :t nos c\
dtm i& e? pertt fuim9 emplaftru apoftolicon x ftsit bonu vltimu c<m
feretiBB medicationStTcStaureaqn ab ea implef eft mtrabUisval
detoeinde fufoton poftea Y«o0:ocinde farina berbi.C*2tabfco*
flontb9 qfi non adberct cutt0 ?glutina ti5e bon a .Z3eru eft pofftbile
vtericcef cuti^ita vtjsluttner aglutinatiSe fimiltf fane. ff&t vb
cers i qutde" pfunda t abfc5fionc0 % cauerna^ n5 immundificat mc
dtcinemudificatiSevlrtamed^ fadut ineis nafci carnemfi fi3t cttr
rac0lau5te0 t\ in ca inficttitur cii iniectotife aut mittunf cfi t?ti0
ct pptie qtteoufigura n5 eflfigura inmudificattSequop fuffic&t
pparatio t ecpTto Ugature f m q6 0^^^^". C*St mel quide eft ep
lauattui^etpptiemirtCt cuvino:Tin,aqua cineri^ eftablutio'fo:ti0
qua" non fuffert q6 ej: vlccrib^paru eftfotdi4it:et aqua mari0 ppf>
qua efl i!li qfft ipfa lauat rericcat. St aqua alumf nofa eft lauatiua
etcumboc eftpiobibitiua ei'q6 attrabit ad meTn&etqtieft apa
non ?uenit altodoe Ms neq> vinfi.C^top^ vt ponanf fup ifta vl*
cera fupia medictnas in liga turts ea^pSnt linitt er ei0 quib9indi4
get membtum in rcctificattoncfue compleponiotet qufbu^indiget
adrcctificandumemprt0 1] interiuaadmtniftranfiTfnper ozifictti
vlceri^ pann9 alf9 Untt* cuco qd op5 ep medicaminc. igt figattoq?
ipm pglutinaf efl paucita0 ei9q6 curritet oefc^fio ei^ ad inferiota
ct fottaffeerpitmunf ab eo cu ligatura et ^tutc medictnebuidita*
te0plurimefubito:oeindc eyiccaf et conglutinatur,
C^ecurationevermiuvleerum. £af>.6.
*^V^rebu0 3fercntib9adillud eflfuccu0 calamSti f uniali0 ct
A^/medicinequa^oijim9 tn cap.vermiti aun^inlib.iif.
C^enafcentia carni0invkertbu0. <Tapitttlum.Tf
O1f>oitet vt n5 traba6 caro oonec madificef:aut trabaf ad ip
fnm nutritnentu fi minozaf % no peruenit ad ipm.
Jractatue tertius; cccp).
CCurn ergo mudificataleft: tunc elongetur cfite motdicatiufi et ab
frerfiuucum fo:titudineiqualiacunc£ fint vlcera: et vbicuncpfint.
C*£top5 vtinadmtntftrattone obterucntur medicinajr facientiu
nafci camem pieccpta £dicta oe eo quoti opoitet er. fugfluitatebu
midttati0:aut fugtluttateejtccationtejfacergoiUudquod oirim*
in capitulo vlcerum virulentopt non inquantum remanent vtcera
bumida aut fuertnt ficca ertccatione vebemeti:immo quantum ad
carnem que creatur cu eftvebementis bumiditati0:aut pauce ejric
catiom^.CaEtoetluaqueminoxantericcationem eiusefi addttio
in cera eiusr ipfius oko fi cft emplaftrum : i oe eis q addunt in ei*
enccationceftvtingrolfeturetinfpilVeturet minojetur eiu0 vn*
ctucfita0etmultitudomedtcinaru;.aut addatur incie ficut mel.
iijBt creatto quidem carnte in et0cum emplaftris juenienttor eft %
tardio::Tcumputuertb9otrTieiUo:et velocio::et quandocp iduraf
caro:eteft tncoe recttficationevt puluer^cnirpuluere^ tcircudef
cu emolaftrt0 1 vino r ,pp:ie fttptico.C<ft>edtcamebonu ad ola vl*
cera cueoqd lauatTericcat.lRosquide^amoirim^medicinascrea;
tiua0 carmsi cap.vulner;:T fo:tafle rememo:abimur & electoiibuff
eap bic alic\dTeft otgni9 in boc loco x eft antunoniu aduftuet farco
colla et glutinfi pifctu et limacie adufte et tco:ia afcerebacbS et plii
bumaduftu et aco:u0ctbereuiafifeto:acontea etcipenet j)p:ie
ad fo:dida:etpolium cftfo:tc:etcentaureaeftvltimu;ct mtruadu
ftumeft mirabile in ericcationeeo:umettpfop ofolidatione.
C2)c curattone vtceru cozrodentiu fe. €a$.$.
Gftnon vniuerfalio in curatione co:rofiuor;T fraud ulentotu^
eft vt mundtficetur co:pu0 % memb:um fi fuerit co:pu0 mun
dumcum ventofio Ttntflione fanguifugarumfuperipfumT permu
tatione coplerioni0 etuo cu cpttbimatbib9 trectificatioe cibi abf>
qjj tarditate toilajatione: na oila tatio tn boc eft ey ei0 q addut in
malitia eo:um;xqttcp facitefle necelfariu ambulatio co:rofiot0 vt
incidaf memb:um etcofertccuofiuid cu o,b9non eft putrefactio.
C*cmb:ocatio cu aqua fngida et aqua mv_:ti et aqua ro.taqua #
gepafto:i0Tvinoftjpticofi»5fueritcalidita0Taceto gmirto cuj
aqua ro.et aqua pura plurima fi fuerit calictttas t fimilib9 cp ao>
infrigid4tibu0 eifccatibus.OStfifueritillic putrefactto tunc acf
mart0 x reliqua oe 1II10 q oicemu^ in cap.putrtdo;z.CSmpliu0 mc
lio: curatio eor; eft admtniftratio ftipticoi; ericcantiu infrigidan*
tiu3 ficut co:tice0granato9T( lente© etfolta maftici0 et femen rofa
rumrfpina ecj£puaca:zgrana m^iti Temb:ocebarfiinediciriar&
Tcofo:tenibmoicualumine:tfimilibu0.i2tfimtliter?plaftratioc5
foltj^ acetokTramisefbuUitiscu vino Templaftratiocu boloar*
meno ?fecto:aut firupo acetofo:aut cucurbita ficca adufta aut ar
rioglofla cum fauicaut foUjs oltuarum.
C£>ecuratione vlcerum putridotunu malozum. Ca.^r
Kiber quartu8.^en.uij.
^V^Otummalopvlcerucuratiotneltot eft mundificatio co:pfs
JLJE.autm;bmpn9ftcoip?fueritmundu cueo qd mudifkat ip$
folu er vStofte fangutfugw t epitbtmatib' recttftcatib5' splegione
f m q6 oijcim? multottensifimtUb,'Ttcibo.C£t no opj vt fttotlata
tio tn curati5e eo9.nam eojz putrefactto addtt ipfop malttiS t opj
vtpbibeatorabei^apatacalida.C&t^eiUisqeam fedateft fe>
we" lufqutami albi cu fauic:et tteru cu bmo i vlcera fupfluunt tn co:>
rupttde fit neceflariu vt eleuenf cu cauterio cu igne aut cu medica *
mieacuto:autcutnctfi$evtn5remaneatnifi caro fana cogmta e
bonitate; f ang utnis ei?:aut colo:ts ipfi' et 00 fanu albu mundum.
C£t medicatne' o,de" acutu accipit oemoftracitate' et egtrabit tpaj
x fuccurrtf splemgto ei' cuj butr.to ponWo oefup. vicevna poft alta
fftacnt licet nofintfiftule necp oftracatatnfuntmalafraudut&a
x fottafle fit neceffartu incidere mSbtuvt falucf ej: putrefa cttoe f ua .
C£t embtoce q conuemunt cts funt ftcut aqua marts et aquepte»
dtcte in cap.ftftularu:tcu fup. ifta vlcera x alta a dminift ratur medi
ctneop5 vtoimittanf oteb^altquot x ndfolu&tur. $[Mt medictne
cjs op3 admtniftrare i iftia funt ficut farina otdeitfarina botobt ctt
aitquatuloalumtmsaut caro ptfctu faltta ftcca cu altquStulo me>
4ulle pants x ariftologia x radtg caults x radtr. ficle Tradtr cucume
ris afi.tfemg lini atntu cu calcadis Tbafce cum paflts aut ficub'cu
melleautempia cucepa murtsoecoctacumelleaut caultb9 autrut
curbita ficca gbufta x foUisoliua^recettb^C^opofitu.l^.arifto.
x fucci foliop alUerua ambo9.an.gte.i.flo:iserispt&0 .fiat:egeo U
mmem cuacj[ in fpiflttudine mellis.TfoitafTe6necefrartuvt.2fottet
cu fucco cucumerts afini.T alfurie et ponanf oefup pam ficci. C£t
iteru arift.Tgallaru Tolei ecjles partes:ftat egeis Unimentu vlceri x
in circuitu eius:aut calcis colcotar ptes eqles arfenici partf. 5 . ag t
tteru alfune. gtes, yn.cokotar. f.o:as5ti.iu j.fia t ej eis linimentum
oecoquanf in acetifottis media cottlla oonecsfumaf acetu:oetde
fumaf eg eis infrigidatiST poftea Uniaf cu eis vic9. $j£t itty f uma
tur cofcotar o:asStiambo$:.an.gg.co:ticu ferri.gvj.saUa9pfo:a>
<a?.j.autfumaf laltspars.j.aluminis vfttz comcu5 erts ab:ota>
ftt vfti pars.5.C*5mpim bonu farcocolle cakucecaumenoT galla^
x flos erisTarifto.aggregenf cu aliquStulo glutinivt medictnts fit
?5luttnatio t admiftref poft muduicattone vlcens. C^>cdicamS
vlttmueypertu otasantirabet.r^ttj.calcis viue.pFf.atutmni9.gvf*
co:ticu granatop .jvf.tburisTgall09amb09.afi.rgpij.cere.CFg.0lei
anti4 cottUa.i.CBU6bonu:plubivfti cu fulfureerts vfticerufeplii
bi tburismerdafengi cltmieamoniacioppoponaci maftici 0(5. a«.
5.t'i.adipi0 renu vaccerefineglutinl alibat oiei mv,:tini cere 015. an.
5.ti).fotuaf i\ folueda ffiti dJtitateaqT aficiSf ea qifoluunf x q teruf
^ficianf .C<O>edicamg2ferS0 qd Bar.Taltj a00resauerut.*Rf.fco>
rieeri0.^.f.flo:i0eri0 fricati.vnc.f.cere.lib.5.eualindri0^.f,5. fiat
cf eis emplm fm oefcnptioes fu# folul f ea q io\mt% tmnt ea q te
JYactatus tertfos* ccqrfl.
runftaddaf ceratminuaf f 5qHitate"neceflTtati0tDtfigutvtmlfcc$
eurcu eo.|E€t qtt fueritvkera oifficilis fanati5t0 adminiftrenf in
tie cbartecombuftetmedieamen andromjtcucurbtta ficca £bufta
aut lana fotdtda combufta autemplaftrum folioium cuptefli aut
foitoium oulb aduftotum.
C2>ccurationeeoiu quefunt Dffficili0confolidati5i0 1 alto
rumquefuntinvltimomautie. Ca.io.
BCia0 cpvkera oifficiU^gfolidatioi^ abfolute funt pterxotrofi
uatptcriputrtda ficut eft c5e pter pptiu.ipa efh ambo funtam
bulatiuatcu iftt^qftcB no eft ambulatiotftSt f m oifpofitione fua n
altqdlpaciu.TtftafuntBfiftula0 ite9:qfhop5vtipa (int tncedctia-.i
advtttmucotroftua putridatftftule funt ej lumma oifficilt0$foUda
tioi0abfcp5uerfi5e.aUereuati^ofuntvltia in cotruptioeineloga
tt5et?folidati5e.C*Stcan5incurati5e bojrvkepeftvtficl fuerit
malttta spleptoi^ recttficef ;aut fi fuertt malitiafangui^ponaf cib*
$ generet fanguinebonu ?trariii UU aut paucitao ei9 multiplicatio
eiptotlatatto tn cibo bono.Qo fi ca" fuerit moUificatto % fotdidatio
tuc cura curatioe moUmfoididi. C*£t fi cS fuerit ejiccatio f upfiua
tnon fuerint fiftule adbuctuc cura cumbumectatiSc equali.C*£t
DeeoquodbonumeftiniUoeftvtfacta0 ea fudarectiaqua caltda
yfqjquo fudet mSbrut rubeatt tnflef :oewde abfttneet no ptrafeas
illa quati ta tc:qfh a ttrabes cu eo ma tert§ plurima % nocumetu ma
|imu5 ad tnebru €t facvt medicame poft tUud fit minoti0 epccatio
ni0:xfottafle ^fert ponerepanno^ tnfufo^ aqua tepida. $Mt qhcf
eftneceffanufricarevlcu0etfncaremebtueiu0 etadminiftrare etn
plaftra attractfua oicea.C^t fi caufa fuerit malitia oifpofitiot0 ac
cidett0eiqo ^ttnefcueocumoecarnexuracueo qofctuiftiec fcaU
pellatiSe et epracttoefanguintetfuccurfu cu-eyicca ttuis. $[ict f\ ca
fueritvtti^ ambulatiua icide ea:tfac currere fanguine" ei':aut ejtra
be e&qfh multottw factt fcfcere illud:tfi fuerit repletio tunc inctpe
cu flobotbomta et euacuati5e bumoti0 ei9 melacolict fi fuerit :Dati
cieobuiavititfaccurrereejea fanguinequatumtibipoffibileeft vt
«5 accidat er obuiattSc tua adinuke q6 eft oeten9vkere j>mo:oetn
de cura vulnu^qo accidit ervite pofteavk* oiffkile.C^t fi ca fuerit
oebtlita0 m£brit iUudeftpptcrmalitia^pleponi0fugflue elonga
te ab equalitate quS eftftimam9 ej calore t frigotet qo feoutf 2ple»
pi5e0 er. raritate fupflua:aut fpifTitudinevebem5ti;t £mu eftvtfeq*
tur caltdita0tbutdtta0:t 9 m frigtdttaot ficctta^ oportebit vt cure
tur facte"0 ill6 cu ^trario. C*2t multotico qdl ptingit cp cS eft a cali
ditateattrabetematenat mitteteea etfunt neceffaria in curatioe
ctu0 tnfrigidatta fttptica.CO.6 fi caufa fueritfiftula:tuccura cura
tione fiftule:et fi caufa fuertt cotruptto ofTi^quod fequitur ipfum tn
cidemu0etoetegemu0abofie.Ca2t fi fuerit pofftbileauferre iUud
quod eft fup, ipmcom fricationefaciem9 ct \ ubtiliffime tnquircmu*
?iiberquarttts^ena'tt)1
tt ft n5 ineidem*Tfaciem9 tlld cuiiw ejrpofi tio eft in ca.Xotrttptidni*
o*ri0.C3n6,t ,6a. tfuit adolefcfe babea fiftuUi in pectotefuo q t5 £
uenerat ad osj qo eft in medio cafft f ut.oeterJmus ergo lab ofi*e caitt
totu illo qo ^tinet ipmTinuenim» iSaduentife cotrupttonettfutt no>
bisneceffariu incidereipm:Tfuit loc* onrupfejeo Wfufcqufc fi*
gtf fufpeftnii* co:di0:poftcftergovtditn'iU& ftetim^ftatiSevebeme"
ti tnaWatt5eoflt5co:ruptitfuitfini0nfoimttterep5ntculuregete5
igin Deintustferuare tpm fm Mutl fu§:Tfuit iUo q6?t i nua i oe boc
piniculocucafroi^putrefactUrC^t^inAtrtnoffafpejim9 ad coi
afpectu manifefto ficut illoq$vidim9 cu oetejrim9 ab eo ctt voultate
cuanatbomia.OnAt.Sanat^eftersoifteadoIefc^Tnataeftcaro
in ilio mebio qd incidimus egrcafib oonec repletfi eft;T cStinuatu eft
adtnuiccTfactumeftft50 intervelamScoidisz velame ipfum ficut
ftetit cum eo antestUud caput capfule cozdt0.C3nqt.tn5 eftbocma
iu0 qjvttfnera in c\bus refpirat pectu0:tboc otjtt cp qf» putrefiut ve
netanttquatur.tueoe eo q$ eft recttt eftvt ctirrat Cr.ei0 fangui0 fnt
qultttatem q lictta eft in eis. C^edtcinevero pparate ad otfficul
tatem pfoltdattonis in oomin&ttbu0 oifpofitiontbu0 funt ficut fco
ria eri0tflo0 eris adufttmnon aduftu0:xfcoiia akbefeb: a: x fcotia
reli qui ferriT^glutinatio auri;f&t ec ei0 ceratarcolcotar et o:aga*
tum et q funt m fimilia cum rebus pbf bettbu0 attractione ad me
b:umftfueritftcutfuntalumeetgalle. C^toeillis^bus curStur
ca q 1 untoiffictli0 gfolidatiSi^ eft illd q*.*ft.climie.T jfolidationis
flurit alumtni0 oim att.vuj.fUnts eri0TCo:ticum ens aft.f. g&mt cu
p:efii tiij cererolet alicui* quantum fcts. C£t iterum fumStur cere
summt pinian.vtj.iClimie.t().Tcolcotar.vf.T oieimgttint quantum
fufftctt^C^t itegoccoquStur colcotanclimia cujacj mart0:aut acf
flcrefte:aut aq tn qua oecocta funt alkaliT calp oecoctioe pauca f m
cdmtftiong nutritt6i0 eos in fole i eftate;oeinde cotetur ab ei0 pter
qp fiat faIoefupfcaqmari0:aut^c|alitalt.C^ itaz fumaf eriovftt t
i*fineTfali0gemeohnari.vnc.tj.cere oleim£:tiniqu5tum fufficit.
f£JBt oferut ei0medictne fiftulareoqit ey. icc§turtterunf :tejc eiafunt
fartnebo:obiT£:eo0:*ariftotogia aduftaT eovftuw terratburioifj
otuerfitate* qukmeretur o&co:p9 er ?pofiti5e. C<lfr edicam€ bonu^
fttmantur Itmatura eri0 et limatura ferri et confictantuhcum
aqua aIumini0T argillSf ur cttm argillarubeatadurStur in fttrno:
oeideeptrab5fTtera{Tadmiftreturpulueri5ata:autfiat ejei^et ep
tnerdafengiemprm &4!botftmpVi auretboi.*rv.merdafengi attrei
b6i minavn&cereT radici^ alme5eri5.a3i.auf.pr!:vf.flo:t0 eri0 auf,
rvitf .Iimature auri trtte ftmature almerdafengi afi.auf.$I.olei antt
qui lib.it j.ponantur fuper tpfumin p:tm(0merdafengi t aurum et
flo0eri0;oeinde relique medictne.C^t iterumfumanturoftracum
furnotttmT cini^venarum etplumbumcombuftum ablutumet fiat
n ei^ empiaftrum cum oleo mtttino. Qj&t opoitet vt fit tllud Ueu*
£ractatu8 tertius* cccjciij*
infbiffatu cum merdafengi.ftbiigratt a.vncf.t er. aceti acutt trf plo
ipfiu0 Tolrim£ttmi:autoleianetini:vncf.moueanturcum facilw
tate oonec refoluatur merdafengiTinfpifletT.no aduraf .C*St aliere
uati 5 ei8coittce0erunflo0 ertsicalf abluta fine ej ^fi 1 10 e: fi a t ec 00
pului0TaficedatTliniatea cumelle:oride pulueri^etfneeabucpuU
uerg 2tritfl:eri0 p.te0.tj.cere. jr.oiffoluatur oigttio in foleet admini>
ftrer aut cerufeet alumi0 an.viij.cotticu eriafalra geme tburtsfk»
ri0eri0 cotticu granatopoim an.partcs.t'j.ca kt0 pars. j,cere.j\olei
m^ttnt qu5tft lufftcit.C*£t ite$ merdafengi olei afUib.f.gallaimS
perfotatarum arift afcvncf.ammoniacivncf.minuti tbur10vnc.il*
fiat er. eie UnimStum fiip tgne et moueatur cum rao.canne.
C2Decuratione fiftula? et cotio? quen5 pglutinStur. Ca.ll.
I1B fiftulia *o et ea9tudtct'J0T fpcV ipapte eft oictu 06 oictuj
eft.CWerii 06 neceffariu eft oe regtmine curfuavir' x bumtdU
tatuco:rupta9abei0cumpieparationeautgfotationei$oeclara»
uitnu0 iterum in loct0 ante b unc lo cum. CCtira tio aut ppiia fiftu
I10 oiuerftficatur tterum. tfiftule efh aut funt recente0 currftes: aut
funt anttque qua;r$cauttate0ia' pfundatefunt mcarncvebemSter
et tfte d,de" f unt oifftcili0 curati5i0.nS illud q6 neceffariuj eft in boc
cft acceptio illi' ?cauitati0 totiu^cum incifione eradtcSte er lateri*
bu0 cum nouacula:aut altjs: aut per cauteriu cum igne: aut cu me*
dica nune: et illud eftparuum et inqutetum et pptie qn eft in vtcint
ta te nerui aut meb:i f ublimi0:T fo:taffe eger elt oecliutoi ad boc-vt
remaneatillud cum eo x toleret illud cpvt patiaturetu0cur5. C*&t
foitaffe eftpofltbile vtepcceturetcotrodaturehwcarovnctuofa
fraudulenta (ntra ipfamet ejriccetur refiduum carnia ems mo:tue
et^foltdeturr remaneat quietafpaciolonsop:etercj7 fitadbucco
folidataintegre.C£tquivultilludop5Vtmudificet fiftul£a carne
fraudulfctavnctuofa que eftin ea:oeindeimp!eat e5 medtcini0 eric*
catiuis et oimittat eacumoifpofittonee#ccattont0riu0;qmu5a re
manetoumno cadittimotin repletioneautbumidttate 2plert6t0
aut aduentu aqueiaut fitu tacendt fuper eain oolo:ofo:aut offenflo
neaut ^beratiocaut tuflt:aut tremote.O>e curatioe #0 eradica
tioni^ a? et ipp euulfiot0 fcia^ cjp cii tpa eft frauduleta putrida an
tiqua no cft medicame nifi abfcifiocum adufttoejaut cauten3aree$
ignef m cp oftedimu© cum perfotatione meatu^ tottuoft inter mea
tu0 eiu^vt fciatur intentio cautertj et penetratio cum cautela inten
tioni0 eiu0Ooneccoquatvelcauteri5etetabfcindatur.C*St caute
riumcummedicini0acuti0ert ficutfuntfal ammomacumet arfe*
nicumctfulfuretflo0eri0etarg2tum viuum eft oefumma eo:um
ejtingaf arg.viuu x mifceaf cu tjto limaturejferri qpltu i£t H alKali
qjtu eft ei9 medtet a stca lcis qjtu eft ei9 medtetasTfublimef i alucbel
aut pfocef in kimina $ m cp fciunt c\ occupati funt cu boc ca.et f ubli
metur ficut faUCu ergo p#nif ep eo fup. fiftula inflSmatunalTat x it
Xtber quaitus.^en.ulf .
patat a carne q6 recipif cu fo:ctptbpTer, trabatur.C*2fci afTiduettff
cibatio tnfcbn e£ butv,:ovna bo:a poft aliavt quiefcat oolo::oeinde
curef curattoevlce?:. C2De fiftulis #o q eft recgscurres opjvt ablua
tur cu medicims f o:tibu0ficut kitra^acf cinerunr.Tacf martstftcut
lalfax aqua faponia permtrtts cum ea arfenko % fale ammoniaco %
aqua fublimata et.calcucecaumenon rXaleammoniacoficcozej:
fanfuco no curretetaqua in qua oecoquutur alcbali et calj comcii
ouo?tcalr.€u ergomudificatafuertt:ponat' fugeammedtcame;oe
cberua.|j;jgt emplaftruoe arfemco rettera to m medicinisalgarab
eft mirabiU0iuuameti.C*£t medicame J5al*alcartufin:tmedicine
copofitee$o:agasatoetcalcodi0t erevftotfio:eert0Tqfunt fifia il
listepcetaurea etfariua bo:obi et £«00 et fuructas.flD&t & *£Per
ta eftradipfcolopendriemj ipfa cuftftula impletur e? ea fanat tpaj
C£tfitmuter c&ftftula impletur erellebowiteriwotmitttf trib?oie
bustanat ipatmet fimtliter alfeni):xfimiUter fucc9 cucumerte agre
fii0cuslutinoaIbotin;autfucc9radict0aimarotb;autfloseil0:aut
ammoniacutcalcadiaet o:agantumet colcotar et gummi cu aceto
C3utfumaturv:ina infanttUT fine celTatide terat tn motfarioplu
beooonec infpiiTetunericcei: et adminifiretur.C^^dicamen quo
vtunf iUi oe alej andria;oppoponaci o:ag3ti alTari et colcotar et flo
ris eris«etaluminisomniu att.par0.j.cantaridagpar0.5.fiat pul
uts aut emplaftruimaut aggregetur cumaceto tn quo oecocte funt
cantaride0:et fo:taffe ponitur cum eo mel. Hj&t tterum fumantur
a loes et f los erts et merdafengt et co:ttces ouo:um calctnati quod
efteis fo:tiu0 piurimumet gmtfceatur»C*&t tteru medicine fo:tes
qua^oifimus tn ca.eo^quefuntotfficilisjfoltdattoi^.C^tcu ap
paretcarobona:admtniltra gglutinatia factfctia nafci carne:tqu&
do eft ppe e§ 00 co:ruptum;tuc opjvt rectificef et curetur curattoe
fua:et cumvides bumtditate^vtrulenta^ mino:ari aut faniofa^ re
4tre;tunciamcuratio confert.
C2>ecarne addtta fuper vulnera. Ca .12.
IIRcuratioe tlitus funt neceffarie medtctneabfterftue et ejicca
tiue:etqu3tomagi0 futtt mtno:i0mo:dicationi0t§to funt me
lio:C0.C^topo:tetvtnonerpecteturbicoeadiuto:ionaturequod
ejpectatur in nafcentiacarntomafcentia entm carnt0 eft opu^natu
re:i omnequod natura nafcino facitfiuefitcuadiuto:io medtetne
autabfq* etu0auxiltoeft2trariumoperattoninature:p:opter iU6
tgit opjvt fit plurimu fuft&ationi^ lup medicinS.CaEt fciaa q? tro
ctfci factt ad boc non aferunt tlli q6 ejea antiquum eft: immo recen*
ti. Ctuod fi e£ ei0 fuerit aliquid neceirarium:tuncopo:tebtt vt in fa
ciendo trocifcoo fit pferuatio:et repon§tur in loco quem non co:ru>
pat aer :et ia laudate funt ad boc fece 0 acetr.Ud tllud non eft apud
meptnttu0fanum:etfacereeo0 trcctkos etfo:ma0fimile0 auella
mseft magisconferuaavirtutem.C&uod verooiciturcpipfa iti
Jractatuetertws. cccpiiii.
digetvtimbibaturagicaUdaoearfemco z altj^ efttlld qopparat
e2 ad refolutione virtuti0;T adiuuat aerem coirumpete' eam. C£*
medtcame 4dc quod eft grofftus t ftyiotts vtrtutte eft tnagts tuua
ttuu in boc captrulo noeppartevirtutis quonia" foitaffe fubttleefl
fom':fed ppterea q> pafiio ei* e£ aere Tbttmottb,> amtjtis e mtnoi
Tf\rioet9cuoifpofitiocfuaeftmato:.C£ttfte medicine funt ficut
comceueriset oftraca aduftaioue fpecie0 cntioium aduftoium
cumcarmbusfuijj verum enttiremanentetconftrtnguntcarnenr
plufquam opoiteat. C*&tfottiu0 oe illie que numerauimus tft
fIoslaptdtsnominaticfte:T foitiuseoeftfcone et'5lutinum auri
T colcotar:T otag5tii aduftto minoiat virtutem eoium:Teft motdi
ca tionis flmilis:z;addtt eoiu fubttliattone:T floseris eft foitis %no
eft flcut ^iniar t ppite factu er. cozttctb9 eri0. Ci5t epeis q cotrodttt
carne addita" eft vt fumanf alUaliT calrmo ecttnctaTOimtttStur in
fercuplofuiaqinfolefepteoieb9Tmoueanioi boiaoonec ingroft
ftnt Tfiant ftcut lutir.T ftat e*ei0 troctfci % adminiftr£tur:et fltr tro
cifcuff fiet Uc?.C^t vnguentu virideeftmirabtleT viride factucuj
fale0ema:Tvnsu6rumq6noiaf alefcoiecerinrcotrodtt carnesfine
motdtcatioe Tmedicame oudumeT medicame oiano:.*TmedicamS
factu er cotticib'ert0T minuti tburtseauenies carni male;T accipit
buid t ta te ficut cottii:Toe0 medicte fcte" ad boc vt mittanf in naf u;.
CSDe regimine vkerii oifrupto? poft ofoltdationS . <Ca§>.i? •
GUratf o poft eom oifruptione' efl vt acciptaf caro mala:toe§
dem fequitur eam:oeinde occuperis tn oeficcatione etue feco
<ium quod ias.ftjgt ertrabentia ofTa fottafle funtcuramedicinie
a ttractiuis ficut f unt folta papaueris ntgn emplaftrata cumfolil*
fici Tfamcb:autfemen iufquiani albi et calcadisequaubus parti>
busemplaftrata.
C£>e eradicatioe veftigiotu vlceru T vulnerit. Cap.14-.
XIRdiget eradtcatio vefligioy vlcerS t vulneru medtcini0 ab»
fterfuu0 fo:ti0 abfterfioi^ mudtficatiui^T fint #tutee earup
pe ^tuct et9 qo abftergut:£ curef fotte cu foiti:Tqd eft min9 eotcu eo
qd eft min9 eo.C^edtcine aut mudtftcattue fotttu virtutit funt ft
bt gfa.vt fumaf fquama ferri cftlacca:T triferaT Itnial oefug calp
etmelautfucc^calamenttTalbugoout TarfenicumT lapt0 pipt0-
C^E>edicineautleue0lentbu0funtficut fabeetfarina ckerteetfe
menrapbametlutummollerarum Tcotttce0 meloni^.iEtadepe
afini eft bona valde t j>pzte qn afTocianf et qda" pdicta.C&eftigia
8utvkeratioi0aut^beratiot0abfterfiocuoleooeliliooeletveloci
terLC2lmpli9trocifci quo0 ego oica in capttulo oeccnattoni5.
<L£ractatU8 iQuartus oefolutione ptinuitatis ner**
uojumetquod non pendetcum reftaurationeoefo*
o *
Xiberquartus.^enauj*
tutfone contmmtatte neruozunu
CD$epulnerib?neruo:um z quecurmt curfu eo:um»
j£ap,p:tmunu
gruiSBfclvebemlttaTenfuseotut atinuitatej fuScfi
]icerebzo accidut er vulnerib9oolo:e3 vebemeteavalde
' x lefioneavalde magne ficut fpafm^temijrtio ronis:t
multoties pducut ad fpafmu abfcp anteceffioe leftoi*
p:aue:s no fit i ew e$cufatioc\n illic fit apoftema ma>
gnu abfo^ ooloie magno;« facil ioies eo^oifpofitioetf
funt feb:es:« apoftemata multa apparft in akjs locte cp in vulnert
bu«:t fit isrtvigtlie x oeficcatio lingue ipioptie qtt accidit iliic apo*
ftema.C^tfirreftoifpofitiovulnerucbotdarulacertog * pptieiti
latere capttisearu. Ujgt qft apoftemanf nerui tque funt eisfimilia
aut aduenit ete frigus fpafmatunet fi aduenit eis putrefactto co:
ruptturitnebiu etaugm&af.CCt putrefactioc^dgfeftinatad eos
qmipflfuntcreatie£bumiditatequ5?gelauit et coagulautt frtg*
etadbm6ictd5pperatputrefactioep bumiditatejete? caltditate
bumida et oecoqutf tn eo. C*5t filr aq §dt frigide nocent ej parte
fpafmi et calide e$: boc qp putrefaciut:et fimiltter oleu; veru oleu qn
03 eft neceflariu.f.illud q6 eft calefactu jjpter neceflTitate" fed5di oo>
lo:e\autppter fubttltadasmedicinas et facere.eascurrerer funt
medicinerefiftentes cjlitati bumect5ti:T pitgentes fole qiicp gficiut
b5coRatione.lE^QM^4^ct3Vulnerat9 eftapoftemaf ett&teft
ti9 ogatiotardior.tfimilttere^maturatibet curationisfufceptio
eft tardio:.C*5t <&<$ vlceranf nerui tfunt vlcera tardtotis sfoli>
datiois ttardiotis maturatiois.C^t oe vuln9 q6 fit in neruisaut
eftpunctura aut fcilTio. Mt fiflura qdemaut ftt cu oetectioe n rui
aut fine ei9 oetectioe. C*& ill6 \dt aut fit t logitudine :aut la ti tu *
dine:et vulneracictecadStiafmlogttudtnSin neruis faluiota funt
cadStib9 in latitudine:villp efttfan9 ledtf, e& vicinitate^cifitnocef g
ipfu tnocet cereb:o:t facit accidere f pafmu x egritudtnes magnas
C*2t fititcrn multottes neceffariu tuc abfcidere vulneratu tpuctu
cu totalttatetpuenit ez eo c\es Tfepar§£ accidetia mala. C*&t vufo
nera4deinpSnicuIi0funtleuiotaei9qfuntincboidi0 nedu eisq
funt iu neruis:ttu qde fcis pantculu cu teftimonio:Tfo:taffe fciuiftt
cu eranatbomia. i£iBt fi panicul9 apoftemat no videf tn eo iceffus
viUo9tnlositudine]Ttncbo:dap5nicularC videf fcefP paniculotii
tnlongitudineTcbotda eftoura valdect nS.-eftp&nicularis.tn et9
ouritie:» pannicul9 fuffert futurS.C^t in vulnerib9zoifruptiotb*
queadueuiitt ligamentis nafcentibus epoffead 05 no eft malum z
fufferunt vebementiotem curaimi no timef ej: abfcilftone neruoul
illud q6 ttmeturoe eo:um conquaffatione:x oe incifioue partte eo9
in latitudine <$u\s membxum contrabatur.
£ractatu8 quartus* cccpp.
C"^e canone cura tionts fblutioia ptinultatte neruo^. Caf>. i.
gT\i£dicamen vulneru neruotu eft illud q6 eft calidu ftccQ fubtt*
." i "lium partiit equalia caliditatis.-ttavt no mo:dicet t flt etu$
epccatiovebemesvaldecfiattractiSenScumftiptidtateomntno.
C*£tocinquo eftcaltditaa fubttliscft ericcatioe vebeme*tifubti#
lis fubft 3tte no euacuaf ab a ttractioe. f[j&t caueaf fttpticu in eist
pptie in ptincipio rei nifi Wt cu abfterfiSe ficut es vftu t fcotia eria:
t q6 eft bui' generie fubft5tie:fubtilia ipm cum trituratioe in ace*
fotn quonoeftftipticitae:tqncntimef ey acetotfubttliatioeeiutf
jxefllo caltdtta tis fubtilte in refpifla:et fi neceflaria eft fottiecali*
dttaa.-qfkp tuc neceflaria eft vt no Ht ptofundSs tfhifjvt fr2gatur
et oedinetur c0 ea er. eo q6 ei admifceatur ad cflitatS vt calefaciat
cu m^furat tvcittt cu fottitudine.C£t fi fuerit neru9oetect*n5 fuf
ficit alicjd cutfit acmtaeoinoteft nocume*tuilU'cit eomagnOjtfiTr
fltnueneritmedicamcautpannu q6 adminiftratur fugvuln^cui
obuiat oum eft frigidum actu:tunclefio nerui ab eo eft vebemene,
C*£tquando accidut vulnera in nerui&tuc n5 opj vt ,ppere"t ad it»
carnattonSfjq^ opjvtincipiat afedatioeooIotiavaootSdocupJ
niacalidie tcuoleiecalidie:^ cfioleoompbacinopptieqfnin ipfo
cft ftipticitas clditcu a dipib9 ite?t:t fit eo? calefactio fupta tepidfi
ptopterfrigida-.etuTrfit tua intfrioinfedati5eapatis.C£toeil
lis t\ admintftra tur etia" tunc fontemplaftrafacta cu firupo aceto»
fo t cfi aqua cinerie.C^ter cibietpotib'ftcnt farina fabarutboto
bi et riceria t luptni amari etfauic otdei et a! i)s : Imoifta ittp ad*
miniftrStur Zttcp apofteme"tur:et qftcp pfert adminiftrare ill6 q6e"
teue. CCu ergo fit tn eie ill6 et accidit fecuritae er. fugfluitatib9 1\
efrudutperilludq6adminiftraturoeflobotb5iateuacuati5e:tSc
incarna:tno fedee oolotSeogcuacj calida otno:imocu oleofubtilul
partiu$ in quo n5 eft ftipticttae calida vfo? ad terminus no fugfluti
calidu ei fueflue et frigidu n5 ouenifit ei.©S* multottee ctdeatf git
tpvuln9 ia" apptopinquat fanitatiet nocet et frifjpetfitvebemee oo
lottredit lefio:quarefttneceffariu vt fuccurratur ftatt cqj fedatioe
t cujoldecalefactieembtoca^o cfirie.CO-6 fineru?illefuentoif
coop.metfueritinrifioinlongitu4ine:tucftudevtcooperiae ujj
carnet ponefup ipm medfrinae pugitiuaequae oiritn9. iBt ftrFge
ipm cu pannie logia ftrictura colligentet aggreg&tefemp. rem ma
$niloci fani.CStautoifrupaf inlatitudinetuncnecefTarifieTue
reip»5 1 fi non no?glutinaf'.Cp£tfi qn ptoperat rts tt timeeputre
factiong fuccurrequatum tibt eftpofltbile»CQ6fi apemeftadue»
niat fng9:pueniet ei fpafm':et putrefactio ottabit mebttkquapto
pterno op3Vt incarnef caputvulnerieneqjcolligaf nifi poft fanita
t&CCu ergo eft in eoftrictura amplief :qfn tll6 perducit ad putre
factione' vulnepper ill6q6 aggregaf in etaoe viruet alustet cu boc
Dolot fitvebem&quareno op^vt incaruef oino nifi poftdp ericcaf
Q iij
Xtber qudrtus: «f eniiij,
iccationeoecenti:et fecuritaa fit epomni apate et putrefac tt5c .
}t ptopterUludopottetvtfoluaturltrictura fuper medicamevt
feftinetur er. alio.iSt fottafle folutf tn oie:aut in noeteb<0: aut ter.
Jgt fottafleefi neceflariu vt facias illud iteru tn nocte M9 otei:aut
Oie illi* noctt0 fi fuerit tn longitudine: x ptoptie qri tlltc efl motdi*
catio*.O.o fl no fuerit:tuc neceffttas illi9 erit minoitfuffictet bie fa
cereillud mane et vefpere. 4£&t opj vtobferue^ tn mcdtciniff eotu
ne calefaciant vltra cp fit ncceflemecp abbteuief tn calefaetioe ne»
cefTarta: et ftTr tn abfterfiSe et epccattoe et fn ?trario vtriufcp. Cti
crgo vtderi0 q5 & calcfactu effctftc tnfrigida ipm.f.mebtu cfi meTu
ra q minuat addi tione ab eo q5 eft necefla rtu. C*St cmc$ eyperiu*
rur cerata facta cu eufotbio fug cruff bomlnis fam fitmlis infirmo
in 2plej ione fua x ipfius fotma:et pfideraf ur an fuperfluant in ca
lefactione eiu0:an non calefaciSt t£ m in aliquo oe qtto fit curSdu:
autcalefaciStipm calefactiSetgata-.Ttucf m i«n quStitat&poftea
admintftr5turfuBinfirmum:ct eppertfiturfuptpm fcoo.vesvtet
pertatur fug aliuoe 1IU0 c) fimilanf ei in ptitms eft meltusvt n5 fit
neceflaria tn ejperietiaeopfugifo altcra^toplurima.C^tcuboc
totocu neru9 eftoifcoopt9 et vuln9 atnpltt valde: n5 fufFertali^ti
valde calidu ficut eufoib ia x futfur et ei0 fimilta:fmo indiget me*
dtcamineq5 efl flcut tutia x itep medicammefacto epcalce abluta
abluttSe vlttmain bota vna. OSt cpjvtfit oleum q5 adminiftra*
tur in cerati« ei* x ei9 lin(mentt0 ff cut oleu ro.ct mtttinuq5 non te
tigitfaletgluttnuite^qn admtniftraftn tfh0 medicint0op$vtf!t
ablutfi: x mel tteru opj vt fit ablutu et tutta opj vt fit ablutatrnott
opottet omnino vtfit tn et0 oe acuitate etmotdicatione.^tfi fue#
ritin ei0fiipttcita0 parua incurationeoifcoopertilicetcumvirtu*
?erefolu?teffnemotdicatione;Tptoptie qu£do infirmuaeftoebili*
5pleri5t0.(E<fl>5btaftacflOigntoia elogari afrigidoTaquofftate
etvc"*offtatevcl vnctuofitatet ei0 fiFtWunt cu funt oifcoopertamo
cfit efl eo^ nocumentft in oifcooperto cutobufat ct q5 ledtit:ftcut eft
eo£ nocumentu in eo cui n5 obuiat nif! parum et n5 obutat nifl ei
q5 ?tinet tom:t ipfttm fequihrfi no fuerit erCufatio tuc f m cp ot yt
mu^.CClSnfueritillicvirt^aliqrsa tncreati5e:n5 erit malumfl
admtmflre0 troctfcos oe coleotar % troctfco^ andront? tptalTifi^cfi
vinococto aut cu oleo.in b^emcquid? cu oleo fubtilhfj in efiatectl
oleo rof x tbu0 ct glutinu albotin x albe^ard cn quStitate minote
«^ oe medtcint0 oifcooperti. Ql&x oe eo q5 rectu efi qualiacucB fint
Vulneraeflvtponaffupcrmedicamenmetbaba5alent0infufu0itt
oleortflcut neruu0Oifcoopertu0 efioignfot altfar nertti^ vt alleuia
tio fiatlneo:fimiliter UgamEta q nafcuturtnterofla funt figurau
oisnio^ vt op.eturfup e a cu medicamine fotti.Htsamcta aut cl c5
tinu5turcumlacerti0funtintervtrafO3rc0.-
CJCtocvttlneribus a qttibu^ necefle eft magi^ elongareaquara efl
£ractatus quartm cccpt].
Tulnu0 nerui:TfiTr frig9 cpui0 mino:ef:tn eft oe rebti0 nocibf lioii*
bu0ei:Toleu iteru^nocefcTndeftneceflariu^nifi ap6 fedationgoo*
lo:i0 calidu.JEt non opj vt abluaf vuln9 necj* C115 a(f:necp cuj oleo
immofo hatus fis vt abftergasbumidita t£ cu$ p&nis aut lana m
fine lenitatis nece eti5 cumvino cocto nifi fisfecur^a nocumeto bu
midttati0ci9.Ctqnejigitali^egritudiniivtruBipfa5ponaf:Tp*
p:ie fug tU6 q6 efl oifcoopertum oleu^jtuc op^ vt traTeat fnp tpfum
in p:imi0 vtnu^ coctu5:oeinde oleum. C3nquit BqV. 2lcctdit cuu
d<1 bot punctura cum ferro minuticapitistoifrupta ccutia t $ti>
nuata c quibufda neruis man* ei^medic* ergopofutt emplaftrum
q6 i*t ejrpert9 fuera t in incarnatioe vulne^ tnagno^ in carne: qua»
re apatus eft loc^.iSt poftqpf apat9fuit:pofuit oefug medicina smol
lificlte0 ficut emplaftru^ oe farina tritici TaciToled c]re putrefacta
eftman9boi0Tmo:tu9eft.JEtqiiacc(ditfpafm9ep vlcertb^tn eis
tuc oe eo q6 neceflariu c fi i§ ftricta fuerit fciflfura cuti0 eft vt ape*
riaturTadminiftrcturmedicine5ferete0iUi0 vfceribu^ eyicciites
ea fubr.ile0valde.iEt vt fit follicitudo in boc vt pueniat ad pfundll
«gtqn eft vulneri^oifruptio tpucturaTnS eft apa:tuccuratio eft cu
ratio locaii0.aEtop5 vt fitfo:tio:i0 caliditati^ Tfo:tio:f0e|iccatio
ni0 63 illo qo adminiftratur fup. fciflura' qfniU6 penetrat ad egritu
dinefaciliu0.iEtop5 vt fit regtmSvulneratiinnerui0fubtite:T vt
flt in vltimofubtiliattoni0/2gtcumoolo:facit accidereapoftema
t unc neceflarm eftoarecibumtp:op:iequ5do vulnerafunt in lari
tudinemamneceflaria eftflobotbomia veneffnefolHcitudinet (U
rtetimo:e fincopi0:verbi gratia:Top5Vtfit ftrahi0ciu0bumidu0.
Ctobferue0 mcTna p:opinqua vulnertb9 cfl innnctionet fimiliter
caput etu^ tcollum TfubafceIla0ipfiu0 cum inunctionefi ftieritvul
nusin fuperio:ibtj0:TfiFrpectine^tnguma:Tptop:iefifuerit vulnf
in inferiozibu0Tparttbu0 cruri0.
C&>emedicini0vulneru neruogTvIceru ipfo:um. Ca .3.
^^CSuttmim albottn eftoe meuoiibu^medicini^vulnerft neruo
%J rum:verum iUiso, funt ficutmfante^Tmuliere^Tcm^plepio
<ft vebemeti0bumidttati0fufficitq6eftficutslutinu albotinfo*
Iu5puluert5atum cu paucooleo q6 tpfum leniatTVifcofum faciatfl
tfuerit ficcuTrefina Iocoeiu0.3« tllo autemcuiu02plerioeft ficcioi
^caro ourio^op^vt mifceatur cu eo eufo:btS Tquod eft ei fimile aut
vetu0 aut recens aut parum aut multum f m complejrionc co:po*
ri0Teiu0calefactionem.Jgtfitfummaeiu0qucdoaturoefo:tirc»
ceti.jtf.par0 fterat:aut oe gluttno albotin aut ei fiTi ifit tertia gs fce
ra t aut a9 cum quo mifcetur.*St quandocp admifcetur ei p:eter eu
fotbium oe lacte titimali qfh eft mirabile:TOeafia x oe ferapino et
oe oppoponaco:et quod eft oebt!iu0.f.bauracb Tfpuma etti0:T *faU
f ur caiefactu cu oleo f m $tit atc fo:ditiei balnei :Tflo0 lapidi^a JP:
zomnc attractiuu bumtditatu ad cfterio:a Ttaasantum tteru ;et
O itg
Wbcr quartm ^eiUflf.
cini^purgationi^eri^t^glutinatio auri. gt fottalfenonreperiC
in ptincipri> vulnerum neruozt nifl fermentu tadminftratur t co?i
ferteiajtattrabitepptofundoattractionebona, Q&t multotie0
iuuatur cu foidttie vafom apu cu non eft ptefens eufotbtthaut fa»
rina loltj cum aqua ctneri^ emplaftrata:tadmimftratio glutim al
botin eft meliot re«cu qua indpituntpoft ipfum ficut emplaftrft ba
flUcon ofottatft cu eo cum quo opjvt pfoitetur oe tllts q oicta funt
JCtfoitafTepermifcef cucerati0tcalefacitca:7op5 vtfit ablutum.
Ct quod co meliutj effceft ill6 q5 eftablutu cuaqua mariain fole ca
lido tquSto plu0 abluitur :fit magiaiuuatiuu.gt oe mediciniabo
ni0 eft medicame" i5aF.c5pofitu ej cera teufotbio tpice x oleo grof
fo % oe vnoquoo^ fit par0tnedia:toe o!co pars vna:t oleS balfami
cu fubtilitatc fua non eft multe calefactionia: oico ppter velodta*
tem fue refolutioni0. ©& cu vulncra fuertt gau^ira tu aut puctu*
ra rn5 affociaf ei0 af>a neqj putrefacttc;tfic opj vt adminiftref em
plaftru cu eufotbio aut fimo colubino ponaf i coipoie fubtiliote eu
foibtum %\ fpiffiote fim m colfibtnu0:ta dde t minue $ m qo vtdes oe
Difpofttione coipotts teius fo:ma: toila ta fi funt ftrtcta. iSX fcia0
cj? medicamS q6 neceffariO eft in gaujt neceffariu cft vt fit fotti» co
?[Uod eft neccffariu in fcifftone. ©Bt cu accidit in vulneribu0 putre
actiotucferapinueftbonutfarina botobi veucu accidut apata:
tuc farina oidei tfarina fa barS tfarina botobi itt? t\ ia? oecoctc
funt cumsaqua cinert0 aut aqua pura inqua fit virtus ferapini,-
iDBt cS vidc^ vulnera ad fanitatem perucnire non timeas tuc ad *
miniftrare oefuper vinucoctu5:op5 ergo vt adminiftre0medicina0
infufa0tnco:DeindccaIefacipfum;raccipeipfum cu pannieinfu*
ff^tftrtngeoefuper.
C3>e apoftematibu0 que acctdut ncrui^ vulnerati^, Ca.iU
X%m fcit epei0q ptemifimustfdrefedmusercanonecuratto
ni0 neruou qutefit mod* curati6i0apatu:q accidut tis cuj
vulneranf :top5 vt iterem9 U16 ejpIanSdo. 3>ico ergo ill6 q6 J5af.
oijit in libio catageni0.C3nquit. Cu sccidit in vulnerib9 neruop
t mebtouneruofotum flegm5:t f legmS eft fotti^ tnfla mas valde:
tuc op5 vt adminiftrStur in curatione ei9 medicine facte cu aceto t
lap idib9 mineralib9 quas oi jri t: t plur imu eop eft in tractatu fecutt
docataseni0:qua?:vnabeccft.^.calcadi0.5.f.tquart5:totasan
ti.5.ip.t.5.tquart5tfcoiieplubi.5.i|.t.5.ti.5.tcoiticStburi0.5.f.^.
be5ard.3.f.tccre.f.vt|.tolei.f.i|:.tacctifoiti0lib.ii.tquartam:ter5
tur medtcineficcc tinfundanf cu aceto.p.oiebu0 1 foluantur ea q
foluunf tinfristd5tur:tmifceanf of a in olla tmifceanf motu e^qui
fitifTtmo oonec equ&unet op5 vt otftillef fupcr membtu infirmti ep
oleobi03tter inotc.iStciiponiturbocmedicam5Defup op^ vt po
naf fup ipfum oefozis lana i5 infufa tn aceto toleo calefacti0 equa
li calidttate.lBam noneftaliquidnocibiliusomninonerui^infin
Iractatuo quartm cecpriU
mte neefl Deterius fuper coe qj iUudq6 efl frigidum.Q6 fl neeeffa*
riu fit emplaftrare ifta memb:a in of fpofitione emplaftro facto 015
aceto Tmelle t cinere:tuc opottet vt emplaftrum fit coctu:Tvt fit fa
rina eiusfarinabo;obi.S>t autg non fuerittibiptefena tuncadmi
mftra farinamfabarum aut otdei.
CjDc attritione neruoul Teotum totfione. Ca.f .
GUm neruis aduenit attrttio titc fi n5 fnerintcujeo vulnera
uecp af>ata ad boe curef cu eo q6 fedat polotr.T fiTr quando
accidtt afa tuc no curcs ipfum cu eo q6 ritpit ficut aqua cineria et
fimiliartmmo cura ipfum cu fed5tibu0OolotS.;gt fiPr op* vt embto
cetur membtu cujoleocalefacto embtocati5e3tinua:Tffnt' in vir*
tute iliiu0 olei mollificatio Trefolutio. JEt oe oleia bonia in boc efl
anetinutoleu oealacboenToleuoerutatetfiTr emplaftra ?uemeit
tia ad illud.igtfimtUter maluauifc9eflmirabtli0cuterif tponitur
luper neruoe tritos.iEt caro vereneriarum efl mir ab Uisjt fottafle
curaf cu cepa bi0 cocta .Quod fi fuerit illic apa tunc regim£ in ft*
datione apati^eiu^eft vtadminiftref oefuper ^gelatuvuecum vf
no tpauco aceto Toleo cuqu^titate pueniente :Tcalefiat cum equa*
titate et fubmergatur lana fotdtda Tpptie iana y/opt: et ponatur
oefupenetfifueritbeclefioin iuncturt^tuc illiceftmeli*vt fedetur
oolotttponaf medfcamS fotti':et2pofitficu5eoq6 maturatet re*
foluit fcd cu$ fiipticitate te"pcrata:topponaf g id apati et non ad#
datineo:t?fidera inooloteetaf>ate:etintSdead idcjreiac^ve*
beme"tioti0 intettoni0:et qnno eftoolottuncefota et admmiftra
id q6 efl fotte ficut acf cineria et acetu et vinujl te^.aEt qtl a(5a iaj
ptologatueft tuc^fotta medicam^factujcuj aqua cineria t quod
fltcu^fotditlebilnei.Quodfifuerintilltc in cute vulneratetiam
tunc neceftaria funt illa in quibus funt enccatiofotttetaggrega
tioetftrictura ^coUigSturptesficutfarina fabattet acetumet
mdete"medicame*bomi5.iEtfivi0 vtfitfottiotiaej:iccati5is pone
in eo farin5botobi:et fi* adeft voluntas Ktflt fotti9 itcy ponat i ip
foradi? IiUj.£tfifuerintvulnera talttervt n5curef oeeta tunceu*
rentur nerui cu eo q6 ptobibet apoftematione* neruo;t:tnon flt oc#
cupatio cu eia rcaro oftrearu eft mirabilis:TqiiqKuratur cfi cera
toerfale:TemplaftrucSolibano;Tmttrbaeflc5t0iuuamerti]tnvtrtf
cp oifpofitionibu0:Tfi fuerit eu vtrif<$ rcbus oolot damofu0:tunc
opj vtmifce^tur cii medicini0 piyTemplaftref cu illo caltdo. f[l£t
op5 vt caueaturtn totfione neruo:? aqua Tn5 apptopmef neqj cali
da:ne<5 frigida:immo adminiftrentar olea 4bu0 eft virtu^ aroma
ticotfi fiipttco? calefacta Tfperu quibu0 efl bec oifpofitio,
C^>e indict"J0neruo£ cotruptotum. Ca.6#.
g^ U5doc0 accidit frufii0 neruo^ cotruptio.^t eft neceffariuj
U*,vt ertrabaf :op5 ergo vt eytrabaf eptractione vene ciuilia.
C^>eneruopouritieTeoutotfione, Ca.7.
Xiberquartm^emv*
"■PC Ocmultotie*0 acctdit a verberatione:aut cafu:r qjt ptemif
JLJP fentitur cu eo ftupor.Tcura ouritiei neruo^ppima eft cura*
tiom apatum ourog Talroflbot:T no0 ot pmm in tabuli^ medicina
rum ftngulariu %in antidotario q? neceffariu e rememotari oe me
diciniaetus.iSt qo narrabim'bic funt medtcine enjtetin eo oe qb*
funtleue^ficut vtfumaf bdcllif tudaicipond9.5.r.Ttnfundaf in ag
Tfoluaf in ea Tcoficiatur cu eo quStum ipf m eftoe radice maluaui
fci gtriti valdeTemplaftrei: cu eo.&tfiTr radipliltjo/ecta cu?gela*
to vue.iEt ttep ammoniacftTgalbanuTeufotbtu aggregata cu fece
oleitTite^ fumaf feme' almarutfiat emplaftrucu vino cocto:Tiitera
medicamc o^ac^lon cu medieta te fui oe ftercote cap:tno c vitimum.
XCH>erememo:ationee0ritudinuofl*tum. Ca.$.
IFlombusaut acctdut egritudtnes eyco:ruptione ^plejdSwc
Tcpfolutione fingulartsTfracturaT oiflocationetputrefa*
ctton2TVlcerati6cTcrco:ticatione.i2tno0quidemIoquemuroefra
ctura Toifiocationequeiudtgentreftaurationepoftbunc Iocii.31*
las aut que oe ets indtget alt)0 medictnis otcem* bic querentesau*
Itliumaoeo.
C^De ventofltate fpCne Tcotruptione oflte. Ca.?«
aigntofltatia fpine caufafuntbumote^acutipenetrantealm
osco:rodente0 ipfum:Tinceflu0 vctofitatts fpine et incefltu*
Oolo:i0 tunctura^ veruntamematerta in oolo:etuncturarueft »1«
came:Ttnateria in ve*tofitate foine eft in oflfcret* additioico:ruptt
ofitspartg vna* poft ali3.3Digerut quid&q> fpinaeftfpafmu^ in to»
to co:po:e p:optervku0 Tnon affirmatur .
C^)engni0co:ruptiont0oflt0. Ca.TO.
GU5 oflt acctdit cotruptio ^idts carneTug tpfum mollefcererr
mollefiert:Tincipitinvia feto:i0TvirM£tpenetrat geStett
ta facillime ado0.Cunc$ euenit ad 00 n5 inuenit ipfu^ lene tta vt
lubticetab eoimoadberetet paruper«cjfttnuenitren5firmaj in
feipfa fmobfite fractur J aut putrefaction&Tfottafleoeftrutf; %k>
ntturoppiieqfi no eft cotruptto in £ncipto:n5 in bo:a f»nctptf no
apget tlio cii t€ta.2Et qfi<£ fignificat (ub:tcita0 ei* fuoftaa cotru*
ptiongei' ejbocq?qnlub:icatineotSta:inoi laterengnificat fe*
■ narattone' paniculi ab eo tillo .ppter cotrupttone* q inceptt t illa q
Jdptetcficotruperefcaro fupt atpytcu oifcooperueri^ e5abeo:iti
uenieaipfufn malt colo:i0:Tmultotie0qde antecedit ify apa tco:#
rupttocarnt0 tmeb:i in p:imi0 Tmo:0 oeinde venit m tpfum.
CS)ecurationeciu0. Ca.n.
G&ratio cotrupttonia ofiteeft eiu^fricatto ripfius oeftructio
$tei9 abfcifio tipfiusferratura fiuejfitfiftula fiue non fit.lRS
necefle efl fricare ipfumtradere autcauterijare peruenigdo ad v!
ttmumco:ruptioni0 eiua:vtcadantco:tice0co:ruptiT remaneat
H num. C£t quandoq? cadunt coniceeolTiu per medicina^iterua
X ractatus quartusl cccjcWif .
flcut cadut coitices eapiti0 r aliop. fT£t oe tllis 5 medicamecui' B
eft oefcrtptto. tv.ariftologia' treos m^zrbS aloc co:tice0 p!5teop*
poponacicSbiladuftft fco:t5eri0 contces piniaggregef-.tc mtra
bile f acifo cadere coiticce ofTiu^ x nafci carne bona fup ea. C*St fl
fuerit comiptiooffto pfundio: itla:tuc neceffe eft 2Cauareip$.Qd
R coiruptio tS gfecutae medullS noSepcufatioctu aflumaf Ul6o0
cumeduUafua.C£tfico:ruptiofueritoetllis;qua0n5 fanat nifl
flbfafTto:Tferraturatott9offi0mctni5:aut primtiei9qo circudat
ipy. tuc fctat locu [ quo opjvt ictdaf tta vt reuoluaf tetavfcpd; tfeqi
locu in 6, iueuit adbere"ti5 ofifevltim&qfn lUice' tcrmin* .vepqn e
00 comiptuj er capite core tancbe:r ficut fpodilis oo:fi:tunc fuge
re ab ei» curatioee' meli*ppf nucbS-C^t fi titnef cp comtptio of>
Re fecff cotruptione* carnis cui9 cafus accidit p:i9:tunc ifrigtidare*
9cdperecarn5abeo2?ueni?st?et9cura.C€top5 vt(frt0tdefme*
bw fanudiepitbimatib^q fciuiftiincap.co:rupti5i0carni0Oifco
ogtc ab eo etiat cu eo^ firib9.
CS)e modi0 feru5tib9o0 co:ruptu. Ca.!2.
XTRqutt: eleuef caro ab offeitavt ponaf w eriremitateePfiUI
cuquotedaf adfumo:avite:ergote\iaf cueomemMum :aut
ali6 er tllo loco ad tfertoiavt no affbcienf ei octe0:tferra ifo.&t c\ri
cft tibi neceffariu ferrare coft5:aut os fub quo eft tunica aut aliqd
rtobile ficut tunica cofta2nucbe:pone fub ferra lamtna qua o/eruef
mcbtu nobile. CO-6 fi caro fuerit tfm rotudttatS fu5 tota offcoog
ta tuc ferra f|5m qm o:if caro fug 00 q6 ia oifcoopertS eft er. otbu0
faterib9 fui0. CO-6 fi gte0 oflte cotrupti fueritpr-te tuncturetuc er
trabe if>m er iuctura.T fi co:rupif 00 b:acbfj totu aut cruri0:tunc
auferaf totu. Caput aut ancbetcoretfp5dile0 oo:fi qfi coirupunf
t5crugiafeycurati5eco£p:opterlocumnucbe.
C^>« eo q6 rema net oe frufti0 ofltfi et co:ttcu eo:um
in vlcerib*confolida tis. Cap.u.
XSld q6 2meU*»t" Vtn5 feftinef in eriractioeeo22:imo otmtttlf
naturetadfuuef till6 cft attractiSepauca eogq ertrabuti fpa
eio no feftino.C^t n5 moueanf cumedicini^ et operattone man*.
n5 quod ejrtractu eft violenter n5 euacuaf t\n faciat acctdere vlce*
ra fiftulofa .Cfiergo eypeUtt ea natura ad cute":et inciptut eriretf $
feparata funt tuc incarna t curavuln9.C*£t fife eft tndiciain fru»
fti0 eo? t p5ntculi0toequo?:verttate efl vt manifeftenf: nScfitu
,ppcra0Teptrabi0ea viofenter :tuceft tn ei0 timo:fpafmit pmip
tioniect feb:ium.CQ6fifi§tfaniofanoneftin ei0 magnnmno*
cumentum. C^« autem vtg fcire medicina^ tlliu0 tunc oe i!li?
cft medicamenbuiufmodi.fumantur oleum vetu0'.t cera citrina
tt fo:ditie0vafo:um apum que vtrecp fint quantum iftoleum:
&eir]de foltwntur omnia:oeinde fumatur pars vna eufo:b^T parg
vna l9cH0titiiriaUittrc0parte0ariflolo5fcTfiateEd0ficut cera
tu. Gj&t fumantur iteru ammoniacu Tbdeliu t liniStur cfi oleo oe U
liotoeinde ag^regSdo totum cucStrttioe fiat cmplaftrumn ponaf
Pefne.ipm,n.efl Deillis q ejtrabfit ofla cu velocitate t facilttate.
„ CSDemedidmsfractureofllff, Cap.14»
iTTIRactttreefl curatio cumanuQuioicemuaTOiratiocumedi
•*-Lcini0 qwa0 oicemu0 pnferentibU0 fractwre ofltwm t tozfioi.
C^itbima ad fracturS et totfione' .tf? .mogatb me^erxotticato
rfi.an.jr.aloe0 malwawtfciaLacatie.an>.lwti.rrJini5twrcwm albu
mine owt fi fuerit apa calid wm.3terw folia aletbil et cwptefll t myr
tbl t falici0 terantur t erptimantnr t fumantur gallaet rofe t ce*
pa narctfciefloeilli0 q otcta fwnt Toerwb.etbolwfar. et laudanuj
tt faufel etUamaba et altea et me0 et acatfa et mellitotu t fanfwo
cB taddein cofi indige^ calefacti5efanfuccii enullSetcupieflum.
C#,d fracturam t toifione" cum apatecaro.^.me^eyccnttcato?.
5,rr,mugat balauflie acatf e emplaftref :t eft fotte valde. C^* De
medtcfeePfuntfolia myrtbietlaudanuTgalUa etcroawetlutum
cfl bon5 attritioni et oleum iterum eft iuuatiuum ad fracturam et
ad oifKoca tiohem et ad to:fionem,3teru mugab % me0 altea acatia
lutum a loeff mvtrba Jiniantur cu aqua mp tbi.
GjfenxAncipit oe reftauratioe x eft tractat^tres;
fL£ractatu0 prtmusoeoiflocatione % reftauratioe,
g£Se fermonepniuerfali o^ pi(]ocationet
£apitulum.)\
0nocatioeflegrefrtoofTt0 ec loco fuoS efiper naturam
apud ilfum qd eivicinu etfftit inte$re.CSi aut no egre
.dtatur tntegre nominaf feparatioiuncture ad partem
fp*ofundS aut piocedentf aut eminentem que cognofri
turfenfu.3Steftfeparationoninte0raquamqutda5no
tnina nt totfionkC^um crgo efii l tflo que n5 mouet 00 (td a ttra 0
bit q6 continet ipfwm:twnc eft ateuaenuTnS efter. generetotfionis
Tqn arcidtt iuncture re0 tertia Tefl vtelongetur t addat fug I5gi*
tuding fuam naturalem:et non ?fequitur ad boc oif locatione: ve*
runtamSfit faci!i0Oiflocati5i0:T illud quid^ multotie^ accidit irt
8diuto:ioTco|:a.C^toeboibu0 eftqeid$qui pteparat^eftotflo*
cationi in iuncturi^ futeqnicocauitate^ ofufiiuneturarufuap n5
funtpfttmteetbucellecl ingrediutureasn^ funttntrante0:etlisa
tnentn qo otdina! i nter ea ambo n5 eft firmuamo oebile in creatto
itefua minutiirSut bumidufufcipiemjejrtenfionk
£ractatti8 quartu£ cccpif.
C3ut iam effufe funt ad iptti buiditatesvifcofe lubiicarefac&tetf
Sut fracti fuut margines cocauitatu ofiiu t cjs igrediunj oeofTib*
iunctura;: cjxe fiut acauitates pflratc fufi cjsno eftoiftinctfo ,C£t
oe tficturts cldc funt iuncture facilis oiflocatfoms.JEt oeds funt iii
ctureptaueoifiocationis:T oe eisfunt medie.C5FaciliSerso flcut
iuctura poplitis ppter lenitate" ligameti fui:qf?i ipfa Ccreata lcniat
ligamctt ppter iuuam&a fcita in anatbomia. ergo fit .ppter tUud
factits 011 locationis t ppter illud fuftcntaturc8pila:t ftt ttera fa»
cths reditionis adfalutem.nam facilttas reditionis eftf mquanti
tatcfacilitatis Diflocatiois:et0ifficuItasei9eft f moifficultatfcei*
Tiuctura bumerieft x>£imaetln macille^ttsnSipinguibMTIPraue
vcro oillocationis iuntficutiunctura otgitop ipfe enlm fottafle
non otflocantur.immo franguntur afiq? otflocentur tficut iftctnra
cubituppteriUudredttioei^eft ptaua.C<lkedievero furtt ficut
iuctureaucbejetqnqsacciditvtfiat facilis oiflocatioisq noe: fa
ct Us otf locatioisgg altqua caufa £.c{re ftt e"t facilts redtttois ficut
accidit vtftatp^ria ancbeplena bumiditate:quarefitfaciUs ems
oiflocatfo:et cu boc fit factlis eius reditto ficut accidtt babenttbus
venamvafe.quareetomnibozaoiflocatttreiusancba etredit per
quemkbet labotem:oeindeoifloca6 poftea redit:etboc fdigetcaute
rto et norx alio. C^tpiauioioiflocatio eft cum qua abfcinduntur
captta fruftotum ofiis quod conglutinat os cum offe et parum re>
uertitur adoifpofitionemfuamnaturalem:etplurtmum illtus \'it
tn capite ancbeoeinde in capite adtuto:i):T in ouobus fociltb9 ouo
ru peduapudcalcanenm.C^toinocatioquidem eft fediozquant
fracturacumnequereditoiflocatiomeq* reftauraf fractura.
C2)e fignis oif locatio ni& vniuer*
faltbus. Cap.i.
HCcidit in iunctura mcunatiotpranditasirtfolitafkutacci
dtt accidens appafesin magnitudinecarnfs fpatuleri oiflo
catione iuncture pedts:* magis apparensquam Ula que eftin iun*
ctura colli:et coparatto eft er iUis que ej trab unt iUud ertracttone
fana:Teftvtconfidereslocuminfirmumcumfoto:e fuafana illi*
infirmietufdemnonalterius:etcumviderisiuncturam non mo>
uert tunciudica quod oiflocata eftoiflocatione integra ficut quan
do mouetur motu fuo ad oes ptes et peruenit ad oes fincs fuos no
eft cum ea egritudo pendens cum feparatione.
C^Defignisoeclinationis. Cap.j.
^ygtvtvideatur concauitas cumaugmento alterius lateris
VJLet pziuetur in fenfuaugmento quodfuit fenfatum adinte*
rtota tn buinfmodi cum boc quod quidammotus eft pofiibilis.
C2)efignisadditionis logitudinis iucture,
abf<£ot!locatione. Cap.4.
B3gnu et> eft vt fit ficut fufpenfa:cu ergo ?gfleris ea" redit ad me
iura fui naturaleabfcg Uboiejfijvooimiferisearedit meTu*
Xtberquartus/^en.^
ram fuam accidetalem.z accidit jpfunditas rn quam fcntafTe fgre#
dituroigit9 vbi no eftcaro vebemetts multitudims: ftcutbumer'.
C2l>e curatione oeclinattonis * oif locationi*. Caf>.5»
^pjOn euacua{quinoifIocatio;autgueniatad medicu fingu>
J*tT lari0:aut copofita cu egritudinealia e£ vlcerezvulnerer. apa
te x altja.CClo H fnmt m alta tuc opottebit: vt pflderes; qfft fl oif
locatio fuerit ej illigq redeut cu tenfioe leuf no factcte oolere vlc9oo
lo:e vebem&i quf perducitad apa n5 tolerabile facredire oiftoca>
tionem:et fl res fuerit ecotrario tuc op^ vt curetur in p:imf 5 vlcus
aut vuln9;oeindecura otf locationeet pp:ie in tucturis oifftcilibus
CCu^ovolum^curareoiflocattonStunc foztafTe educittllud ad
fpafmu mapimu f m pftmu:* pp:ie qn otflocatio eft tn mibiis p$i>
mis meb:is 6ncipalib?:et fifr efl oifpofltio tn apattb' in $b9 eft re>
gtmen $ m qo 1105 ejperimur.lH^ fl res fuerit factks % n6 comouet
ep ea oolo::necp reditio cu ea eft DirTicilis reftauram' oifiocatione;
% no curam*.CS>i aut acciditj oo!o::tuc opj vt]n5 pfumam^T fl fe
cerim^tuc op^ vt oeftruam' ugatura' fl fuerit oolotofa.£td fi ingre
diafcu faciutate:curabtm* apaitepTvlC.a&t fl fuerit otflocatio
x fractura f\X% fntrit teUojlpte vna gmtttesregimevtriufcp ret ftat
JStfapiesolde' narrauitqjcecidtt lapisfuper.tremitatSbiiert bo>
mte:% vulnerata 6cat\ Tcarooonec apputteriretmtas laccrti nu*
da:z t3 oif locatit erat fubt9 ea caput mrcule.tuc & fldS ftolido? er
pertmetato9»ccupat9 1 1 equ$do osttjeduptt fug ip5 carnS et cu>
tem:et emplaftrauit x ftrinrtt;quare acadtt vt feteretcaro x co:ru
peretp:opter victnitatemfuamosoonecfactumefl vtride.Jgt non
fciutt quod opo:tet vt buiufmodi caro abfcindatur :et coquatur il
telocus cum oleo feruente:et fimtliter fl fuerit tllic apa magnu op5
vt curetur apa in p:imi0.C3u otfloca ti5ts aut fingularis xfimplt
cisrectificationeregimSeft vttendaf ad priuparttsa qua fepara*
th eft oonec opponaf ertremitas offts eptremitati ofTisalteri^.oem
de reducaturadlocumaquoeriuitet tunc redit.©£t multotiens
quidemftgmficat illud vor.queauditur:oeindeligetur x iligatura
eft fecuritasab apate:aut adiuto:iu ne apoftemef ;t neceflita* ad p
btbendu apa labonofu eft maior.z abbo:ref vt tnebto obmen t pa>
mcaltdi:qmtpfecalefactuttaddut iapoftemate:immo op^vtflnt
infuficeratotnfrigidato:aut vino pontico:verutame' IbtPPo.iuf»
ftt vttardetur tenflo etreditio vfq* adoiem terttum x quartum ni
fitn otebus epceptia.C^oeclinationi iterum neceffartafunt bu>
iufmodi; oeinde ligetuni qua ndo membtum oiflocatur C omni mo
tnx c\ tiens redit:otf iocal t nc tllud eft ppter molliftca tion6: et bumi
dttate:^reidigetcauterto.Ci5tqnremanet poft redtttone oifloca
tioi;at feparattoiouritiesT^fl apoftema :adminiftra ep^tbimata
t2b:ocaffleniftcatia.3niceptt5e^o idiget epitbtmatib^tebiocis;
tfoit&tib9,iii&t melt9 eft vt tbiocd fup itncturam p;oculdubio;m
Jractattm qu&rtw; cccxpi
bfceme $de cO oleo calefacto q6 f!r e?r oleie?fo:t&ttbue et tn eftate c5
aqfngida^EiBtopjvtfitcibatioinoiftocatiecueoqd gfoitatiuti
ctura etligatea fecundum fimilitudinem neceffttatie.
C£>ecurationeelongattonietuncture. Ca.6.
O7f>o:tetvt reuocef oemoUificatti ad interio:a'tlli9 in quo c^efdt
a quo moUiiicatueft;^emplailretcuemplafrri0inqbu0efivir>
tueftipnca jmiftigcueieqbabentvtrtutcmccIefactiull.fTcutfimt
fceaturgalleetbalauflieetacatiaifctfimiltafuntficutcualiquatu^
!o capboie et cofti etvfnee.C£t tterum fufftciat qo eft ficut nur cu*
p:eflt et iuutperueT reliqua que cadut in emplaftrts rupture;oelnde
ftringatur ficut caput.
C^eotflocation?m5dibule. Ca.7.
"jnrCcidtt mSdtbule inferion vt oifloeetur ab otdtne fuo; quarc
jJLremanet 05 apertum:qjuie fit illud oe tllie q parutmfiuntT n5
acctdtt cafu ?p!eto. ffjBt cum oifiocatur incltnaf ad interioia er co
trario eiue qo acciditapud tnolhficauonem que.fo:tafieaccidit ei
apud raltu:Tcftapp!icattovniuseo?ad aliSotfftctlie:!? non pziuef
motu cu lacertie f uie quiveniunt ei a pofterto:tb9.Cigt qfic$ acci»
dttotflocatio:e£laterevno:eftergo tuncfo:ma fignificSe spamcuj
oeclsna tio m3dtbule eft ad amertota cum trafuerfionc.Tcuratio 6>
de eftvna.C*£t eft oe fumtna et7 qo indigetvt fefttneturad reducett
dum ipfum-.Tfinonperducet adegritudineeTnocumSta: etcuboc
fit p:auaei9reditio;n§facilio:reditioeiuscftiilaqueefl velocio:»
cj> fi oifferatur indurattapoftcmattertenditlacerto5:et5mouet fe*
b:ee infeparabtleei oolo:ecapitieft§tem rjpter illud qoaffoctatur
ei oevebemetia tenfiome]acerto:$::tfo:taftefitreep:aua oonecin*
terficit in oecimo.C^tqtiqjacctditvtfoluatur eivetercum fupcr*
f luitattbue colertcte multte pur(e:et euomat fimfle eie quare opot
tetvt feftinetur ad cur§4Cigt modue regiminie ei9 eftvt teneatvn*
caputeiue:oeindeintromittat reftaurato: pollicem fuuminoe et
conuenit infirmo moUificaremSdibulafuaeromnimodo. 'fftaillic
funt lacerti qui tam tranfuerfati-fiint pjcpter vebementia otlloca
tionts.poftea moueatmadibulaoejtrset fintftra:oeinde ertendat
ea fubtto:oeinde reducat ea.Sfj&t tpfa quidem non intrat ad iUo 3
quofeparataeftnifiretro:qreop5Vtertendateattavtequetur fm
tlla pparattone.C^t fignu eqtionte eiueeftequatioquadruplogs
coopertura et claufio o:ie:oeinde fuftentetur cum pulutilie et cera*
to ec ceratoleo ro.oetndeof inittat ea qfn fanabttur cgveloci^eft pof
fibile.CSiautemnonfeftinefiat:etiaaccideritountteeopo:tebit
runcvt tnciptaet leniae ourtttem cu emb:ocie er aqua ca Hda % oleo
in balneo emb:ocatione plurimaoohec leniatur; oeindefedeat re*
ftaurato: poft infirmum x trabat mandibulam eiue ad pofterio:a
SK>nec loceturTftringarur. C£t <>P3 pofttllud vt refupinetur eger
Xiberquartue* fen.v.
fuperpulutnarctti9 impletiofitleni0:etteneatvntt0captttet, vt n$
motieaturvfcpquo compleatur fanatio.
XCSDeoillocationefurcule* Ca.$.
IB^t furcula no feparaf a latere interioie: qfn ipa eft ?tinua *
ta cu pecto:en5 feparata ab eo;?ppter bocno mouef er. boc
latere.igt fi gcutiaf oe foiis BmfrtSevebemctiTftnngaf : tuc ffia ecf*
turzcttraf curatiSecf cttraf fi fragif.Uerum ejtremita^ei* q fequt
tur bume^zfeparaf egeo n5 otftocaf plttrtmu;qm lacert" 4 bj ouo
capita pbtbet eS ab bocrpbibet e5 ite9caputfpatule.Tn5 mouef
iu$ furciila motuvebemcti:qm (pa n5 1 pofita nifivt feECt pect'T$
pltficet tp5.igt ppterboceft furcula facta bbminifoii interaliaaia*
Ita. HjBt fi acctdat ei oiflocatio e* luctamtc aut ecre a Ita fiftbuic tiic
ipa eqtumnsredtt ad locu fuu C0 ma nu aut p uluillisplurimts q po
itunf fug ei cu5 ligatura q neceflaria eft.C£t rectificat beccura er
tremitatea bwmerittepctts feparStttmedtKit ea^ad locw^fwwjml
16 4 ltg5tur fiircula etbwmer* cft 00 cartilaginofwmT $5 ingroflaf
i n ma cilleti 0 :tqfi remouetun ejifttmat i lle cut n5 eft epperigtia q? ca
{)ut adiwtouj iifeparatw5fit:awte$iuit oeloeofuoTcy caputfpatu
evidef tuc acuttovidetur loc* 4 eft ea mferio: acawtw; Ve£ op^vt ot
ftinguaturcO figntficattotb^C^ecurattSeePeft vtnwllomo ap*
puceturad caput et fimiliter bumertt*.
C2)eoiflocationebutneri. Ca.9.
*|Fi ftmerwtf qncpoiflocaturairt inotflocatioe fpattileambigif
JL£ et magnificabitur fi otflocatur; vei? qnqj accidit iucture bue
ri et adiutouovt oiflocetur factle:qfn ei9 scauitas n5 eft pfundat It
gametaei9 n5funtfirmatmmofuntleuta fubtiliapoftta jppterilld
facilt0 mot*. Cpgt et9 oiflocatio eft res in qua no accidtt tn eo qo fct
m^nifi^mDtevnSefit^apparesplurim^apaeinno oiflocaf ad fa*
J>erio:a:qnTemtnetta bumeri pbibetipammeqj ad pofteriota: qfit
patula pbtbSt e5:necp adparte>etri0:qfn lacerfbabenaouo eapt
ta ep antertott n5 pmittit e| cu pbibitionecaptttsbumeri.CUeru
no otfiocatur nifi ad lat* oomefticu aut filueftre.*£t feparaf ad illo
feparatione parua.CSd la t? %o inttri9 ingredif qiicp eptu plurt ♦
mo t £>p2ie inejtenuatis ma ctlentis: m iftis efncaditoifiocatto ad*
iutouj x ti9 reditio g quaitbet caufanr.T resvtrec^funt in pingttib»
piaueva Ide. CE^t qu&doc$ accidit a diutoito otfiocatio in boia par
tug otfFicilis et apud fecttone ab emb:ione.oeinde fi non redit velo
citer non crefctt poft illud in lon^i tud tnei remanet poft illud cubit9
parous quauta rectificetur: Tqnc^non reciptt etiam in quibofdam
co:umfanationemimmoremanetb:eui0 minutu0 minutum bfi»
adtuto:iu:et b:acbium in pluribus eo:um recipit t :fit bone, oifpofl
tionw tn plurtbus eo:um:fed eft fecuduoifpofitionem b:eu5 fimili0
redtmufielle.CCopa vero noneuacuaturaouabu0 oimtnuttont»
iwfimuligt qtiSdo accidtt admtouo f ractura tn latttudt nc fua;oc
JTractatu s piimue. cccwj.
Inde reftauratuntuc non efl poflibile reducere oifiocationg eiue mft
etfrangatur reftauratio.
CSDe fignie oiflocationie adiutozrj . Ca.io.
B3gnu eius eftvtvideaf acauitas apud caputbumemin firma*
metoverutamciftudnoeftjpptiu tftijimmoeftiteszppter guer
I atione capiti0 f patuletvidetur e^tremitas bumeri altert' acutiot
bacejtremitatefi no accideriteiitepfeparatiotnfeipajautin ofle
qoeftcaputei9B offenfione^utBauud.C£tqnc#fedaf cutn cura
tioe lefio et^epitimaf cp no fit lefto cum eo.C*Stvidetur capiti ad»
iutonjoifiocatio.cueininetiaplurimainBtefubafcelleadlnfertoia
et foztafTe eft pofiTibile In infantib* vt equet caput adtutozt jt videa
tUradiutoziumno beneannejualteribonitateanneponis manue
fane ad quS non apptopinquat nifi cum labozeTOolozevebementi.
CCLuod fi oefiderat eleuare manum ad fuperiozattangere aurem
fuam nonpzeparatureietoifftcileefiuntetmotu^auj. JEtiftafi*
gnatterum quandocfcacctduntjpzopter tozftonemet apoftemaet
percufftonem.
CS>e cura oiftoca tion isacl totott]. Ca.n.
Gtlratio quidc* illiu0 q oe illa eft facilteTtn cozeib' tnf antiujt
q leuiabntco:poza:eftvte£tendaf cu manuTitromittaf fub
tittlico a pud ppinquita tem capttte a d i u tcii j: oeinde tenea t tli £ p*
ptnquttateTtmpdlate5adfuperioiaTmanu0altera eictendat adtu
iutoziu ad inferioza.*£t foztaffe eft poffibtlein infantib9vt equef ca
put adiutottj cuoigito medioTC|:tendaf cuj illa eademanu. C06
aut eftvebemStioit0 oillocationte incozpoab9fouib9;leutotmcdo
ru in illo eftvt rcftauratoz tntromittat ped£ fuu in latu^ infirmiTlo
cet calcaneu fuu pzope caput adiutottj: aut pila" ficcS: aut inunct$
fi fuerit apoftema adberene ppe caput adtutoztj tnfirmo refuptno.
36t eptendat manum mamb* fui^tfm rectitudtne qfivelit eradica*
re e& cp fpatulaT inclinet manum fu5 paruper ad mterioza;Tingre*
dtet:TifteeftrectiozmodopommumTleuiozeo9, C€titeru queraf
vir fotti0losu0 longtozinfirmoTintromittat bumerufuu fub afcel
la tnfirmtTeieuet ipm a terra fufpenfuj ab bumero fuoT ia ejtendtt
manumetu0 adventrentpfiu0.C&uodfiinfirmu0 fueritleutepo
dert0 cuiu0cozp? no grauet fufc manum eiu0;fufpendat cu eo ialiqd
quod graueti|>m;Tqncpponit loco pedt^perpediculari^eleuata tii
per terr&Teft fuper caput eiu© pila er. p§nisTep cottje ft5e tn ogatto
rte loco bumertviri:Treftauratoz ejtedit manua laterealioTgrauet
virum fi neceflarium eft et illud cum pondere: aut fufpenfione:T qri
fit pzauum;aut fit oifficileTpzolongatur tempue:tunc foztafle indu
ge0 co qucd eft foztiue poftembzocattone0Tbalneattone0:T fit qus*
doc$ inftrumentum file manubzio f arculiTeftvtrga bzeuie cuius 15
gitudo eft longitudo ad iutoiu; aut plue; aut minue fuper cutue ca*
Xiberquartm jfetuv,
put eft pilajttpfi9 pila facttioi efivt fit ejr pSnis x coifjs:* f mpellttur;
cumtllavtrga illa fpera fub titiltco;iopoitet tunccumvcluntaa eft:
VtfiatvtannectatvirfottistnrirumtntumtitilicoimpeUendoipnii
cum eo ad f upertoia:aut cuovtri oonec reflant reftaura tioni e?:ten
denti mami3;?teneat vtr aims bumerum eius alterum vt non fepa
retur fubtto:aut impeUat tllum bumeru3;sreftauratot ttle iam mce
pit eptendere manum etus % trabere eam ac fivolunf as eius fitvt fe
pareteam a fpatuta eradtcando;t fit tUudad anteriOia parumper*
*£t quado fit illud cadtt adtutoitum irt iuuctura fua;oetnde ptU art
nectat ur titilico annejtone foitt fuftentado ad fupertoia capufc a4
iutoitj-.zopoztetvtfit tuftentatio fecundum ipiumiTtperafit fuper
iHudquodfequitttrcaput adiutoxtjininfirtnaCiEtopoitctvt mfi
nequod eft fub eo vt non fragatur adiutoMutmquonia non eft pof*
fibile poft reftaurattonem eiusvt redeat ad loeuj fuum psopter tlld
quod fciutftt. Qi&t medicatur quandocp cum fcala itavt ponatur
caputadtutoitj (uper gradum fcalequiiamlentficatue efitptepa^
ratus cum tnuoluttonibus fecundum foima conuenien tem:tfuf pg»
diturvirejaliolatereTeptendttur manusTtngrcdttur caput adtu>
t orr) intocumfuu.tle^opyvt fit fufpefioTgrad9 fcale ppecaput ad
iutoiuvt no fragaturrfoitafle ponif loco grad9Tglomeris rjfici res
potens e j illo eo4c locotnon remouef abeo ad locu aliutruqnt ttmef
efbocfractura adiutotfj.JEt curaf quSdocp alnsmodis otriuatts
ep iftts modis: % rneuo* modog eft modus £mus. CCutn ^rgo redit
otfiocatio adlocttfttujiturtcmelioi Itgatura et9 eft vt ligef pila cfi btt
mero l igatura facta cuvtttis fatis pbibetib9 fegatione ei9 qo redin
tiop5*vt penctrctvitta fugipm autvitta alta oef ug £m moducrucis
Vfcp ad bumeru alte&tqiitcrj cadit cruj fuEibumeru infirmmoeiude
ligaf adtutotiit cii latere ad inferiomligaf cubit9z ertremitas tna
nuum ad fugioza er. gte coIUtu5 refoluif vfq? a d fepttmum aut poft
ipfumttctba tpmficutfcis. QuodfiafTiduattofiat quotiens redit
f unc neceflTartumeft cautertum.
C2>eoiffccat«one fpatule» Ca.il.
I£moictfieftiUud:xeftoetUis quo^cafusnS accidtomtrStur
e? ea tales quales fb^ppocrates et £al\
CDeoif locationtb9 oflts parui apud bumerum. Ca.15.
"jrircctdit gfioi offi guo qo eft caput bumerivtfeparef alocofuo
.JjLquare accidtt etta concauitas ficutin otflocattone.
SOecura. Ca.T4«
i^UOnopjvteftedaf tefioe fractt:f3 coarteftftrinsai cuotgttis
JL^imclinef ad locu fuuTftrtngaf ficut ftringif fur cuta cu puluit
Its.tRaipfa ligatura iterum qstq? factt ipfum redtre ad lcctimfuir
it>tolgter:Tno curaf oe illoqd eft oevebemStta illi9 ligatureiferttatio
ne eius ficut curatur oe eo in furcula,
C^Ue oiflocatioue cubiti. Ca.i^.
£ractatuo p:fmu&>' cccjqn?.
*W=J W mSbuoifiocatio fitoifFirilistffttoifficiUa ipft9 reditiop
JL^Rpter vebemeria UgamentopstinentiuipmT eo;rb:euitatc:et
jjpter fu& 2trarietatc ?ca uitati :z qricp accidit ei feparatio pua:et
acctditet oillocatioitegrai qdufd§boti0.C£tqttoiflocat;fignt*
flcatei9oiflocattonegibbofitasinlateretarcuattoi latere:z oete
rio:ei9eftcpDtflocaf adpofterio:a:qm tft inobedtetis curattonis
valdcC£tplurima4dSoiflocationoaccidtt ntfiin focili tferioti
Yeft turpto: tfedio: ppter illud q6 acciditei oe redttionetfocili vero
luperton paru accidttz no eft cu feditate oifiocatiois if:no:is:qnt
iplii cft vebcmetiotis ^t inui t a 1 ts cu vola:x£ logtncius ad boc vt re
moueaf .Tno l pole vt oif locef vnu ouop fociliu nifi elogef a; fecudo
elogationealtqua. C^cm*a. €apitulum.i6«
O*tf>o:tetvtfeftinef adri9curationaqmpperatadtp5apa ca
Udft .pbibes a curatioe.qfn ejtedere adequadu tpm tuc pdu>
cit ad Bditioneucettterunofttpoiribilevteqtur apatetUicenftete
1SJU leparattoic\d£paruefuccurrif cuciUbetoilTicultatr.imoad>
tungatvoiicuredttioneei9adlocufuum.C£lt oiUocatto^pleta fl
cftadinteriozaeftrcgime:rfieftadpofterio:aeftei regime: altud.
4L*£t iUa q eft ad anterio:a redit ad locufuucu gcutit vulalua bu
meru;qui opponif et gculfiorub9 aUquib9 manu tampparata. ficut
opo:tet:et adiuuaturmanualtera ztngreditur.
C&tflocatto vero ad pofterio:a opo:tet vt eptendatur tenfione
vebementi;oeinde gcunateam ad pofteriota.Quod fi non obedit
per tUud teneant adtuto:iumtb:acbiumouofo:te0:tUntat reftau
rato: manum fuam cum oleo % tncipia t abftergcndo inungere cu>
bitumcum vebemcntia oonecingrediatunoetnde opottet vt ftrin
ga t tpf um :t ponat btacbio lufpenlottum oimittens cubitum an*
gulatum fecundum quantitatem quam tolerat in p:ima bo:a:oe*
tnde non.ceiftt conftnngere fufpemotiumpauletim oonecconftritt
gaturiangulus.
0>e oiftocatione iuncture ra fcete. Cap.17.
IUnctura raketeeft facilis oiftocatioms % oiffirius vnittonis
niqitertSditurcrtenfioneparua topponi! vnum ouop mS
b:o:um altert redif.f^ etus buceUatio eft p:aua:qfh illud q6 conti *
net ipfam oe co:po:ibus apoftematur % pwbibet bonitate^ vnitio
njs.C^t modus erlenfionts etus eft vt ertendat vtr focile ad pofte
rio:aet ertendatreftauratotvolam ad contrarium tllius partis
immoad anterio:a:Terredat vnuquenc^oigttuincipiensa pollice
t piouentens ad minimum-.namequaturper iUud et regtnoeinde
cmplaftretipfam etftrtngar.
C2)e oif locatione otgitotum et fignis eius. Cap.iS.
f\ Uando oiUocantur otgttt indtnant ad anterio:a % a pget il
VA-Uc eminetia in intenou bus 1 apget pcauitas oo:ft:z fimili*
lerfttmolTibusrdfcete. C^ecura. Cap.!9,
t> U
Mberqaartus. ^en.v*
X^RreditioiKOigito9to;flocati5e eft oifTicultasqd&r no ojr
vt er.tedanf eptefioe eqUftmo op^ vt cjpectesfup. eos:et eleucs
radice* er. manutua fub c| cadtt radtr ei9 qit ftrigis f uper eu ad infe
riota ac fi tu eradtces ip^ er. loco 1 uo: x tuc vtdebis oiflccatione ta m
trafleetrecttftcari.
CSDefeparatione ofltum rafccte, Capttulum.lo.
O1£>ottet vttnea fiatqdpoflfibileeftoeecjttonetCpulfioeots oe
cltnatiois x eminentiead contrar.u pam s tlltusz pofitionc a
ftellastTftrtcturaeapoefupervt oimittatur fupere&Tvt-ponatur
locoeapfuBeamplumbumequatumconferuans (ocum cimtgra>
uitatefua.Ctlerum op^vtantequamponaturoefuperaftella aut
plfibu vtipiaftres cueptaftro^fottatiuo oe iUis q fcis?ti5 moueaf,
C^oiffocatickfpodtliu x feparatioeearu. Cap.u.
£~\ tla ndo fponditis oiflocatur oif locatione completa iterftctt
V-fi*ptoculdubio:T no completa iterum quando remouef remo>
ttoneplurima qjuiafitlminus 6J compieta eftmottat!ts:qmptocub
dubio coartat nucbam coartattoe fottt ft refiflit x n6 obedtt. C*St
fi eft fpondilis p:ima collt x q fequif eapuat animal anbelttu x mo
rtf flatim:qmnerut abebt9 coartanfccjre nSraciutoeattoneTuanu
C^tfi eftoefpSdilib90otfi toiftocaf adpartem tntertotcm no eft
pofltbile vt curef \x eft oe illis ci iterficiutvelociter.iSt fi motaf x non
eft pofTtbile taliter cp pbtbeat anbelttu retinet fterc* x vttna^ Ttnter
fictr.Ct (i motatur x non coartaf; nucbam, coartatione vebementt
aue coartat tnon apoftematiaut fedaf qdeftcumeo oe apoftema>
tenoneft ercufatto quin nocumentuingrediatur nucbaet neruos
qui funtfub iltolocoetfacitfuperftuitateser4reinuolfaarte.Ci2t
fi eft ad pofteriotc tuc nocum£tu:qd facit nucbe eft min9: verfi necef»
fartueftnocum6tutteru.|EJ2tc6artationeruo^cloebtUfat pedes
x oebilttatlacertos:veficet anijquare nccefiaria eft virt9 fottist im
puifio vebemes et ecuffto magna que fere fr§get fimenia ei9 oonec
redeat ad loctt fuu:t a nteqj redeat ad locu fuu ta fracta funt g illd
eiusfimeniaiTqiicBoif locanturadouolatera sadfugiota. C*£t
tn bui9 d;de\c. otuifioib* i§ locutt fuim9;vbi locuti futm9 oe gibbofi
tatsergo cSpleaf illtc.C*£t fignu illius eft q? videsillic aut etnine"
ttam tn pofteriotibus:aut arcua tionej in pectote ac fi fractum fit
fimenmm: fed in eitis fractura non eft magnum malum,*Et in oillo
catione fpondtlis eft timot mottis.
C^Dccura. Capttulum.22.
I1B illa quidem que eft ad tntertota er ootfo fpes eft paruatet
parttus ptofectus eft tn eius curattoe.C3Ua queeft ad pofte
riota indigeteSptefTionecumgenibusetfottitudineficut eftope*
ratio balneatotmet ponanf fupere5cfifottttudine:aut faciattpm
iacere fuper ventrem fuu et ftet fug eum cum calcaneis fufs:aut fri
ceupmcualiobicb fricatione afini ltfTa^aracti.^O.6 ftresfuertt
2Yactatti9p:imus: ccqrjtijj
-vebementiotilla Tfuerttrecen^oijit Tb£p. Q7OP5 vtfumaf lignii
cul* logttudo et latitudo fit tante cptitati0 q capiat infirmti:et ter*
minetur ita vt fit f m Mc mefura' ppepartetc ejrtenfum ad lat* pa*
rietiffin l5gitudtne:T nofit elogatio et9apariete pPquatttatevni*
pedi0:x ponatur fuper ipm ftra t9 plan? ad co:p9 infirmhoeide bal
neetur? applanetur fug lignti aut fuperpodiaIcfuBfactcfu§:oem
-deinuolujtur fug pectus infirmt ligature ampleouab9 v:cibu0:et
ca^ejrtremitateffegrediaturoefubafcellig-.Tlig^turtnterouasfpa
tu!a0T Itgetur ertremttate^ ligatura? latas ad Itgnft Iongu fimile
manub:omo:taru. :TeleueturbocIignufug lignftpofituaut podia
le:T oetur mtniftro ftant i apud caput tnfirmi vt teneat tpfujvt fiat
crtremtta^ inf erioi inuoluta ad aliqd:et ertcdatur fuperio: que ell
apudcaputtnbo:aqu3op5TfiatperiUudertenfio. Hi&t ligctur
iterupede^ambofimulcumligatura ampla alia fuggenuaTfup:a
oua0 fpatula^ ite^Itgandoite^loca q eleuatur ctloco tn quo ag*
greg5tur ouecorecultgameto alto. JStaggreggturertremitate*
bo^ ltgamento9:T Iigetur ad lignu altqo HVz manub:io moitarij fl
cut eft lignu cui9 p:eceJTtt narratio:et eleua tpm apud ertremitatej
lignt p:tmi:oeinaepripeminiftri0vtertend§tcubocugno eptefto*
ne q fi t f m cotrariii.C^t oe boibu^ funt c\ faciunt b ac ertenfionS
cu inftrumett0T funt ficut faQittt fup. fignu^ erectuj ap6 ertremita
tlbuP ligni magniant podialis.f. oua0ertremitate0 q fequutur
caputT pede^qn reuoluutur illefagitte inuoluu; tur cud^ligatu
re que erteMuntur. OBt opj qii fit ertenfio vttpulfio fiat apud gib
bofitate cu radice volaru manuu.Qd fi fuerit nobt0 neceffe federe
fuper ipm faciem9iIludT no timebim9ali^d. tfj&t fi no equatur fp5
dtli0 cu ift»0 reb9 t infirm9 tuerif tolera^ 2p:efl"tone:tunc op^vt c5
caueturfoueatnparietec\efip:opinqttu0cuml5gttudinefirt0c5>
nah recipiC0 gtbbofitate 0:5 meTura q fit.logitudo fouee quStita*
tis vni9 b:acbt]:et no fit altio: fpSdilt infirmi neqj inferio: ea pfi*
mu5:immoop5 vt ta pumu fitfacta.CTHertt ad banc egritudinej
9dqii5oipmu0tnp:inctpio vtfitlignumpofitu pzope-parietem:
oeindefumatur tabula equalt0 menfcre:T ponatur vna ejtremita
tu eiu0 In fouea q eft in pariete t ponatur mediti loci c\ jfequttur e$
ea fuper gtbbofitat&oeindeimpellaturertremita^ etu^alia tnfe*
riu0 oonec videa^ q> fpondtlio i5equataeft equationemanitYfta.
{£&t tbvp.quide iaoipit cp concauatio fola abfq^tabula rectificat
b3c r&Totttt tteru cp comp:efTtocum tabula fola facttillud.C>6 fl
iitud eftrerum:tunc non eft pofltbile vt adminiflretur ertenfio quj
Oifimu0inp:incipto fpeciet q nominaf feparatiofpSdiliS adinte
rio:a abfq^pieffioe.CE^t op^vt pofl equation^ adminifireo tabtt
13 oe ligno cut9 la titudo fit quStita^ triu^ oigito^ : Tei* I5gitodo
quStitag q op:ebendit gtbbofitat5:T quiddam parti^ fane:Tinuol
iwtur fug e5 panni Unei aut fluppa mcifavt no flt oura:T ponatur
Kiberqudrtua: <fen,vl
ftiper gibbofltatcn ligef cum ligamento q6 efl neceflarifi:T admf nf
ftref tnfirmo ctb9fubttlis.C£t fi remSferit fup illud refidml ep^ib
bofitate:tuc opj adminiftrare curationg q fit cn medicinte q mollt*
ficant t leniut cu adminiftr atioe tabule qua" narrauim' rpe longo.
C#t ^dS boies admintfMt tabulaj oe puibo. ijj&t fi oif locaf ad
vnu ouojrlateru equaf cuaftella autaftellis ouabusr ftringtf.
C3nfactaveroerboctncoUoad pofteriota Teftilla t) «curaf : opj
vt refuptnef infirm9:oeinde ejtendaf caput ci*ad fupertota cft fact
!ttate:t equef fpodtlts eiuar cu comptefftone t abfterfione. C*St Qti
cquaf :ponaf fuo cam emplaftru confoitattuS:T vela fup tpm cft p$
nis t ftringe oefuper aftella' cumenfura colli Tlongitudineei':Tli*
ga cam ad caput t adiutotitmtavt no cadat 1 igamentum ad gUt*
fur:Trefoluaf in numerooieritTponanf fila cu quib^ftrigasf^fot
m5 vtttarfier. margtntb9 pa^o:u:qmilla querotundanf ledunt.
C^>c oiflocationc albofbs.Muneture
ofttocaude. Cap.n.
Hlbofosqiioiflocaf tunc illud fcttur fenfu.C^<* magnitfl*
dtngoifiocattoie fcies g fenfujitepr cp eger n5 ejpSdtt ped6
neqMnlocooiflocationteneqMpudgenmimoeft pUcatto genuei
labotiofiot.Cttcgimen vero illius effcqm cumvfs equare'illudop$
vt tntromittas mcdiu otgituin anum vfqucquoopponaf loco :oe!
deptemccueo adfuperiota cufottitttdine.C*Stobferua cumma»
nu tua alia locuj atbofos oonec eques ipm: oeinde empfa ipfutmT
ftringeT eger minoteticibum T mtnotabif egefticnet fumat cfibc*
quodleniatnaturam.
CSDcoiflocationeancbe. Cap.14»
^TOrcqno^acciditfireetqdacciditadiutotioocoifbcationc
VJLad tnferioia ficut moIlificarcT no efl pofitbilefi oiflocaf co*
jra vt crpSdaf pee necp iurta oifloeationc" apud genu:immo eft tll5
magis ptauu. IDStet* quidSoiflocatio qfid^fit ad anterioia t qti
<£ flt ad erteriota :ves pftmumiOiftocationte ei' eft ad eyteriota : ct
minotaf eiusoiftocatfo adinteriota:T oiftocaf itcy ad anteriotaT
ad pofteriotaT g illas cafdem caufas. fr&t qniaccidtt in offpofitfo
negtuff Tflrictura fug embtvxm£q> oiflocaf illc pes:tunc facit euj
babere crusi minutum oeficies a oelattone cotpotta.quare oebili*
ttturtcotrumpitur.
C2>cflgni0. Cap.l*.
^nrCciditeroiflocationeancbeadinteriotavtvideagpcdSoif
^jLlocatulogioiem altero r genu eminentifls:t'no potoupUca>
repede fuumapud ingu^tnflatum apatum:qm capntcojct5ttra>
uit in t£m. 1[fit fi oiuocaf ad crtertota abbteutaf pes:T apprt in
ingutne pfunditas:zacdditin co quod oppontf ei a pofteriottbuff
emme*tia:T inflatio:Tgenu cfl quafi ipj fit fubmcrfum ad interiota
*ct fi offlocatur ad intcriota pc^efl longiotv non cfi pofitbile Infir ♦
mo vt erpSdat crus fuuttnon fit ei pofTtbile vt plicet ipfum nifTcu$
fcolote:Tnop:cp3ratureioeambi)latiopenttu0:TfivultambuIare
ambttlet fuper calcaneum.tEt accidtt ei mulfof ten* er boc vt apo*
ftemettiringneneiu0Tretirieatureiu0Vttna.C^fi&ifocaturacI
pofteriota abbteutaturpc0eiu0:Tt1tfuper eum erpanfio oifftcilis
ctapparettnipfiu0insuinemoUiftcatio:Teftcaputcofet)ecltuead
obliquattonem.
C^ecura. Ca.26.
Off>o:tet vt ad curandumfit fefttnatio.inamfl nonreditve*
lociterfirtafleeffundenturadea bumiditatesTputrefient %
perducent adcotruptione mebii tott>:Tfequitur illudoetimoteicl
quodfcis.Tugtmcivooiflocattom^coreadinferiota ellvt erteit
das pede:oeindefac enredtre cu vebemctia poftqj moueris cu oep
tra Tfimftra oonecopponaf et ad q6 redit:tpone pedi quafi ftafarrt
Tftringe fug crus:oeinde ftringe I ug co j3 Tfuper genu ftrictura cj
feruetearoeindefufpcdaturabbutnero fufpcfione: nefit pofTibile
crurt dtboc vtertedaf.Qn?vooifloca{ ad tntericia tucpiecipttur
vtfldctatgenua:Tteneateub5fo:tisej:latereemuctotii:Tcaptatre
ftaurato:manufuacaputcopeap6genu:Ttrabatip5ad anterfc»
ra:ita vtipeliatertremttate^ ali5:Tipetlatipfu5 fpulfiSetedetead
fuperiota Terteriota:Tfi adtuuat eu ali9ab cptremitate alia er, con*
rrariomot9e>:TUligauiteScu vitta aut cnfuneeritbene: fcefde
figetttr cft ligameto.tleru qri oiflocaf ad erteriota op^ foc vt fir*
mett eftaura totef tremitatccoreq ell ap6 genu:Tmoueat e5erc5*
trario mot9 pdicti:Tfit ali' tenc0 ab ertremitate alia moufe & er,
cotrario mofptimi TiS ligauit vitta" autfune.iSt in illa q efterJl»
load anteriota autpofteriotaftringatreftauratotradicSeore c5
ligatura Iata:Tcapiatfug bumeru ad partc q opjf moedinationS
t>iflocationt0:T3ccioiat virt oua0 crtremttates ligature 5ple:oe*
tndeejtcd5t e5 ocs fimnl cttcfxonz qua fufpendut infirmuin aere.
jEtcubutufmodtite^eftpofTibilevt redeantmodi ptedictt adre*
ctificatione.igtmedtcanleSqrtq^cutbibten. £t modus tlltus eft
f mcp retulitoeeoquidS eotu Tbeneegit.3nquit:op5 vtcaueaofo
neam longam ligno toto fimile aqueductibu0.T"non fit longitudo
foueeTptofundita^ eiuspln^ quatitate trium oigito^Tnon fit 15
gitudoeotum adinuiccplu0quatuotoigiti0:Tponatur erfremi*
ta0 attbibten \n parte" tlltusf ouee xfvSttntit cn co:Tf!t tmpulfio tei*
ad partem ad quam opottet impellere:et opottet vt fuflentetur in
medioligni magni aut p5dialt0lignu aliquodrectucutu0 longi*
tudofitquantita0vntu0pedi0Tgrofrttudoei9qu5tita0mannbtfi
foffoni vt qn refupinatur fuper ootfutn reuoluatur boc lignu in eo
q6 efl tnter alabafegi Tcaput!core:qfn ptobtbet feq1 iltud q6 ertcuo
dit t6m a parte pedu:l5 illud itefum multotien0 indtgeat.ertcnfio
n e q fit a fuperioubu0ȣt cum boc cn cotpu^impellif ad inferioaa
t> mj
£iberquartu£ ^en.p.
impellitboclignu caput ancbe ad erterioiatfopj vt (Tt manu0 ad
inferiota f m modu quc oirimus ante boc ptecipue er pede .CC16
fl caput core non tngreditur per banc fpecie' curationi0:tunc opot
ttt vt auferaf lignum erectfi fubftentatir.Tfiga ntur ouo Ugna alia
fuper ouooomtcttia tociitlius Ugni.f.in oi latereeius lignujtvt fint
ficur poflc0 perottettno fit vnuquodq* eo^minuspedc oeinde cty
tetfuperea UgnuaUudficutequitatltgnu fcatavtfit figura ferJt*
gnoium fiTtslittere q noiatur grecebf raneu:bec ent figura fir cunt
ponitur lignii terttfiin medio inferius Ouobu0ertremt0 paruper:
oeindeopj vt refupinet' infirmu0 fitg latus fanu TertendSr co j5 fa
nam tn eo q6 eft inter bo0Ouo0pofte0 fub ligno q5 efl fiTe gradui
fcale:tponafcorainfirmafuperbuncpofie:vtfitcaputco|:eequi*
tans fue ipfu3 poftql erp5ft fuertnt fup* poftes p5ni plicart pltcatio
neplurima:vtn5 fedarpofttscor&pofteafumafUgnu ali& equa*
Itslatirudims cui*l5gitudofirtantequantitari0ct ^piebendat e?
capitecore vfcpad locuca!canet:tponaf fnlogitudtnefubcojra ab
interiozt parte vt retineat capur core ad calcanetr.Tligcf cu eo:oeb
deadmintfiref ingtbbofitate.tlerufmci?oirimu0ineo q& ficefi
fltopjtucvterteViaf cru^ad inferioiaculignoligatocueo vt re*
deat caput core ad locu fuu cu bac ertcfione vebemeti. Mt eft itertS
modu0 cu quo tngreditur caput core abfip ettlfione infirmi fuper
If gnu et efl modu0 que* laudat Tbvj>po.Ttlle erifttmar <p opj vt Ug5
rur manu0 infirmi fimu! cu Itgamcto ta to leni Tlig&ur ped cs etus
ambo cfi ligamcto laro foiti leni fug Ouo0calcaneo0:tfuperouo ge
nuasfit longitudo cutufcp eop a copari fuo qu&ita^quatuoi ot*
gito^:vtfitcru0 tnfimuerreTumplu^alrerod^ritateouopoigito
rum TfufpSdaf infirm9fur> caput:tfit elSgatio d9 a terra quanti*
fa0Ouo9cubito9:oeindecurratadolefcS0babc0 erperientiS pu*
ber cu btacbt]0 fui0 Tertrabar corl tfirmS in grofltote loco ei* vbi
£fl caputcore itepTfufpedaf cti infirmo fubito :nS iticttira cum fa*
ctumfoeritiU6 ciieaingredief ad locD cfiquoUberftudio:Tiftequi
dem modus eft faciliot alt?0:qfn non indigcr operarione plurima.
tterii plure^ medicantiu no bn ogatur in eo: qfn ipfi fpernut eum
ppftrfuamfacilitatem.iSt fi flrmflocariocoread erreriota:runc
opjvt ertendstur infirmu0 $ m q5 oirtmu0 cu bac Itgatura q efl al
babafegi inguint sTfurcula' f m q6 oirtmu0:oeindc tf\ neceffarium
mcdicSri vt eleuetcfi tbibtloefoii0 ad tnteriota poflql pofuerit ep
tremita t€ rbibte in altqua pa rre fouee quS oirimus vt firtnga t fii
per eam:Tfint altqui miniftrop er part e core fanc impelteteo ttcruj
ropponaturtmpulfio vtn5 tmpellaturprim.Jgtcumoiflocatioefl
ad anterioia:tuc op$ vt ertendatur ttifirmU0: oeinde pona t vir fot»
rt0 radicc volemanu^ fue oerrre fuper inguelfirmiTCoartet ipfuj
cum manu altera-.Tipfe cu boc ponat coartationgertenfam ad in>
ferioia adpart^ genu.lEt qn oiflocatio efiad pofieriota;tunc non
imctattts p2tmu$: cccjw:
op5 vteytendatur infirmti0 ad erteriota eleuatuc fuper tcrr5:Ttn©
opjvtntpofitusfug aliquidouru:ficutop5 vtfititeruqit fepara
turancbaeiuaade^erioiaficutoiriin gibbofitate:op5 ergo vte£
tendatur tnfirmua fuper lignu aut podialefuper facie fuSiTfint lt>
gamSta ftrtcta non fuper cor§:immo fuper 0110 ficut oirtmua nu*
per:Top3ite^ adminiftrarespiefTionc cu tabula rfug albabafegit
locuadquSegreditur tunctura.lbic eft fermo nofter in fpecieb^otf*
locationis q acciditancbeercSmanifefla anteccd&eillud.tleruj
q: qricp oiflocaf cora ppter multitudinc' bumiditatte accidentis
eiflcutoiflocaf fpattda:op5tucvtadmintflretur cauteriu ficut oi
rtrnue in loco in quo oirimus boccautcrium.
0 0>eoiflocationegenu. Ca.27*
lSnu eft velocia o(flocationi0:foitalTe entm oiflocatur abfcp c $
pjeteroe5bulation?veloc5:autlubticatparu flcut carnali*
multotteaoiflocaf abfcp caufa pterfalta.aEtgenuquidSoiftocaf
ad ocmpartcnffi ad anterioic jppter rotuutTadiuto:iu5etu0.
CSDecura. Ca.28.
BiSdeat infirm* fup fedc ppinquS tcrrctteleuenf pedes ei* pa *
ruper:oeinde erteaat vir fottia manu fu5 oefug TOefubtus eg
tenfione fo:ti:Treducatreftauratotiuncturamad oifpofltionem
fu5 f m iudiciu; otflocatioms vmuerfalia :et Itget eam.
CZDeoiflocationc arefactu Teftrotula genu. Ca.29.
g^% ttando accidit ei oiflocatio: opoitet vt pee -plane ponatur
V£*in tcrra Treducatur rotula:oeindc tmpleatur curuatura ge
nicultpSnia ptobibentibusa ouplicatione; TponanturoeftiR aftel
le reftftStes ei in parte ad qu£ oedinat.Cum ergo reftringiturTad
beretmon ouplicetur genu cum feftinatione fed paulatim: ooncc
allcuictur.
O>eolflocattone iuncturetali apud ealcaneu. Ca.^o.
»3floca tur calcaneus.3ndiget ergofl oiflocaf ertenflone foz
ti Tcurattone vebemeti simpulfione cu fottitudie vt redeat
2)einde opoitet vt oimittat oeambulatione' circiter.jrlotes vt «n5
oifloce? fcoo.3n feparatione #0 pauca fufficit c}libetertSfio:oetn*
de rcducaf :Tqrl ?pletcoiflocaf :op5 vt reducaf f m <p oicut antiqui
3nquiunt. Op^vt ertendatur infirmu0 fup ooifum fuu fuv terr§:
Tabeoq6eftintercora0etu0ap6alabaufegifitparillu0logu0 ttt
trSoin pfunditatemterren5 pcrmitte0cou>9ciu0mcuertcu pio»
cedit pc0 et9 ad inferiota:immo pp5 vt figaf ifte parill9 antccp refn
pinef infirm9.06fi pfens tibi fuerit lignumagnutn cuiu0 medio
oitim9eeali6 lignufiru:tucopo:tebitvtfiat ertffiofupboclignli
iSt op^ vt flt minifler tene0coraTertendC0e5:Tmifter au^erted&pe
d&St mamb9fuiaat ligameto f 5 orul ertefi5is miiflri £mt t equet
medic9 manufep.ationc:Tteneatminifterali9pedgaliuad infe*
rio:a.(E»2t op5 pofl equa tionevt Itgetur ligamftia foitibua tva*
Xtberquartus: 3FMCK
flat cum parte ttgamenti ad pectine" pedi0:tcu parte etu0 ad talca
ncum tUgetur iUic. Cf& opj vt ca ucatur ey eis qui funt fu pia talti
pofteriu^ vt non fit fuper eo9ltgatura vebcmfotvtpbibeaf infir>
mu0aoeambulatione.rl.oiebu0.?iftificonantur ambulare antc
non fananturflmcomplementum TOifloluiturineis memteumet
cotr&pitur curatio. 1[Q& fi feparatur o^taK" ejr faltu:n§ illud ac*
cidit multotie>.aut acctdatbuicmebtoapoftema calidu: op$ tfic
vt pieparetur boc membzu cum refupinationc infirmi fuper faciej
fu5 teptefione mebti requatione eiua:tcu embiocis quefedSt apo
ftemata calida:i:adminiftratione ligamentopfoitiunvt flefcat tn*
firmu0in5 moueaturo^nec rectificetur membtu integrciSt liga
tura quide talis opj vt fit ad oigttos toimittatur talu0apertu0.
C^>eoif locatione oflte pedts. Ca. * r.
^VGfug rcgimen eftptorJmumregiminiotftocationi^offo cal*
d„canci tfottafle fufficitvt equeo ita vt calcea cu pcdetuo fuper
ipfum panno ejctflentc mter ea oonecequetunoeinde emplaltra et
Oringef m modum quem fcis.
CZ£ractatus fecundusoe radtctbus tmtuerfa*
itbustnfractura*
- <L^efermonepntuerfaU'tnfractura* £a.f*
ttactura eftfolutioc5tinuttati0 ptoptta ofltbu^.iCiEt
icctdit quandocp fparfa;tquandocp non cft fparfaitqft
$accidit equalt0:TquSdoq? accidit fcifla:*cqualt0 qn*
^accidtt in Iatitudine:?qncp accidit in longitudtne: et
:aden0 tn tatitudtne emc$ accidit oiutfa:Tqu5docp ac*
ctdi no oiuifa:tcade0 in longitudtne eft otuifto talcafim que no ac
ddtt fepara ta.igt quidam nominauerunt fpectea fracture nomint
bu0 fui0OicSte0 fracturS magn5 tncedentSin latitudine* ptofun
dttate rapbanaI6Tbaftal5 Tarudinale\lgtft>icentc0 inccdentc"in 15
gitudine f racturam lineale*;totcete0 incedente' tn latttudine cunt
longitudwelunaleTneruale\C*St illamqueeft paruarupartiutn
Vuamfaucb(emTalieruft5cumalbuberiem.iStqu5do fractura c5
plctur non efl pofltbile vt rcmaneant ouo ofTa f m cp neceffe eft tn>
ter ea oeoppofittone? m.ptepofitione' ?tinuitati0naturali0:imofe
parantur neceflario ab opponettftmilttcr feoaratio faciSs acctde*
re puncturam neceflario in eoqo ortnetar oe vclaminibua t camc
qua re acctdit oolot fcquen0ea:tquado eft equa tio rotuda finelfru*
ftio ?uertitur membtum cu facilitate.iStvt oeclinet fractura ad ec
teriota f m q? oirit 1bt_ppo.meliu0 e* q* vt oeclinet ad interiota:qm
illoqdoccurritet oenerui0 iluceftplusquareledit.jgtattcaditfra
ctura apud iuncturamrreflauratur remanet tnot» oifftcths ppter
durtti^Tarafbaduqd accidit indiget fpatio oonccocdaref jtUlo^ ♦
ZractatuQ fecun da $1 cctpptj;
ckm ptauhw accidtt in tuncturi* ofTium paruo^r. {£i&t oe tllo itt$
cft vbt eft iuctura in creatt5eftrictiot:ficuf eft iuctttra cauille.fpige
fractura ptauiotia tncarnationis et vnttiots eft illa que eft Pniro
tundttat&oeinde tlla b\ oeclinattno efft adberet ntfl fuper tpfum p
Iongeturttg;aturabii0fab:tcation6mirabtl5tpelonsiflrimo:tfu>
matejr cibis x medicini0:et e? eo q5 mittit fanguing ad ill§ Dtefmt
q6 otcemus. H&t oeteriot fractura ofiift eft ad interiotano adep
teriota f mcp tuf[iBtqf> dtoe inctfioe meduUer interfirifcefttntg*
tiocui n5 eft vttlitaa-.meduUa.n.bj.lenitate' vifcofitate x n5 lcidiL
C£t qttcp accidut cu fractura accid&iaificutvulneraTflur^fanguf
msetapa Tattritioei' qdctraldateSefcarneq fi n5pparefcup*
btbitioe putrefacti5ia:autfcalpellef accidit ejreo cotrofio.
C€t loc' qdem fracture magnop fcitur per oolot? x per cafttm.
dfracture 4o puerogparuos apgent pooloteT a(5a:n§ tn tpfi^ac»
cidut plura iudicia reftaurati5i0:T qn ifta ofia redeut a d fft* fttotf
pofTibileeftinmfantib'T$funtei0pritni vt reftauref vtffusvir*
tuttsptimetneis. C3" etateveroadolefcetieTqeftpoftipamnS
reftaurattmtmo currit fup e5 incarnatfo ejmateria cartif agtnofa
coniungensinter ouo ofTa oe gfleei^qo facitcurrere erarPoeouo
bus plQbis fup continuatione erist alio^T offa magt0 inobedtetia
adrefiaurationgfadend5efladiutozi5oeindeibiacbiu.#[2fmplif
fiircula qfi frangitur ad interiota ptaua fif et9 cura.|D&t fractu*
ra fediotin ouobus fociltb9 eftfractura fodUs tnfertoti0 eo% fteut
fctctu eft in oif locatione.Yles autem coje % cruris eft facittot:qfn re
ftauratio n6 pbibet ea a oilatatione.
1[i&t membta quidemoiuerficantur in fpatio reftauratt5ta:verM
gratia.qfnnaftw reftauraturf mcp otciturin.y.Tcofta in.&.T-vl*
ita tn eo q6 apotorimata.r|jr.vfcp ad.rJ.T cora tn.Ufottafle ertett
ditur longeoonecreftauraf cora rfc$ ad m^festres autquattuot
x q6 eft fupta boc Q&t vtoecltnet mSbtutn infirmatlone rcftaura*
tiont0 adventrem eius meltuseft cpvt oecltnet adootfum tpfi^qftfc
fit oedtna tio eius tn latere vtine. Cj£t caufe ptopter quas non re*
ftauratur 00 funt multitudo embtocationis aque x multitudo fo»
lutionis It0amentotu5 x ligationts eotum:aut feftinatio in motur
aut paucitas fangutnt0 abfolute: aut paucita^ fanguints vifcoff
in cotpote:T ptopt cr tllud minotatur reftauratio fracture colerica
rum:T conualefcenttum.
C^toeillisq fTgnificStreftauratton? eftappittofangutntequtvi
detur quafi ipfe fit fuperf luitas quam erpdlit natura ep multitudi
nefua cumftudioadfracturam.
C^)eradictbu0 reftaurattStaltgature. Cap.2,
*f> lEftauratio bafis tftetttfio mebti cu quatitate cj op^.1Bi ad
**^J dittoin eafpafmatTlefion^facit:T^ueniuterea febtee^Tqfl
^acctditereamoUificatio;TtUudquide5tn cotpotibu^ bumidi^
Xiberquartm ^en.vl
cfttmnotte nocumSti ppter obed;ct(5 eo» ad ertefion&TOimf nutie*
chi0 ,pbibetbonit9tc?folidati5i0 etotaini0:TCj>inotflocati5eet
fractura tfttquait.1[.Cli>trQoqLtlditurfm mod&ctopy.eftvtfitoc
cupatio cu pparatioe ouo# offiu f m rectitudine"T pofttione puluil
!os t ligameto^f m ct> op5*.TCoogireea aftelltst cocptrc aftellae It »
gn m&te-.T op^ vt quiefcat mcTnu^ qu§tu ell pombile nifi qv.cpfm
quStitate' qua toterat cu^ n5 fuerit nocmnStu^T apavt n5 tuotiaf
natura mibiuHQ&t op^vt caueaf; oolotatiovebemfo ap6 ertcfione'
T tf rictura in fracturaToiftccati5efimul:T fiFr illfc q6 accidit ej flrf
cturflvebem£tiTtardati5efoluttont0:qmilludperducit ad becvt
motiaf illud manuyrputrefiafcTfit necefiariu abfcindere tpm.
4[s£t intentto in ptimo re^aura Uots efl vt euentat alrofbotbf et*
§non funt offa capitis: n5 fupcr ca n5 otitur alrof botb. quare op$
vtpparef ita vtn5 euematficcu ntc$ pauetmtes grofTum plurima
pertranfiens menfurS. ny&t oe ficco efl q> magnitudo ei* otuerfifu
catur J>m mcbuim et quftirate? fracturein magnitudinefua: aut
fnultitudineipfI9autincontrarff0amba9.|T^ttuquidS fcieffin
oimmu tione q6 op5 fieri in illo quaf! apud rememotatione' ciboiu
% apud rememotatione fracture. OSt op5 vt cu acctdit alrofbotb
vt ptobtbeatur 0 ~motibu0 ?ptimentibu0 t coitu t ira t iracundia
qfuaduruntfanguinST fugit locti calidu^T fangui0 qritfrtgidura
% adiuuaf cum emplaflri^ fottib* (liptids tn quib9 efl calidita^ q
dam t glutinatto:T ponatur in ti$ que funt ficut mt£ cuptefTi t ota
gag3tuTmedicf e 5 funt ad ruptura\ CBt qn accidit f ractnrevt n5
reflauretur reftauratione oe qua curctuntunc fiat in ea quidda fi*
mtlefricatioiin vlcerib*quenon fsnantunTeft vt frtccturvtrifqj
manibuff oonec auferaf vifcofita^ vitli0 oebili0 q eft quafi ipfa' n5
fit aliquid:quarc accidit vt elcuef tn locum et impellatur ad ipfum
fangui0 bon9 nouusrc coaguletur fup i j5m rofbotb foite. ffl&t mul
totitns quid? egrediunf :% alteraturcaloiofft0:rc0 fiTe0Co:ticib*T
fqn5mi0ppterfricatio»Te:Tfupbuiufmodi n5 ponanf aflellefmo
fi fuerit necdTariu5 fufficiat ligatura bona.aSt qn aggregatur fra
ctura t vulnera tuncnS eflpofilbile vtoifferatur reftauratto vfcp*
quo fanentur vulnera:o0 eniminduraf t n5 reciptt reftaurationS
nificumpiauitateTeictenfione vebeme^iToifpofitionib9ma£imt0.
<Cj£t curn boc quidoaccidunt CU5 vulnere oolote^ et apoftemata
in quib9 efitimot tunc vttotqueatur membtum meliti0 efl cfi vt ac
cidat timot magnu0:quare op5 vt in buiufmodifractnra peruenia
turadvltimu5.inrereflaurationi0.C^tqneficumfractura at*
trttio eft CU5 iilo timoi in cotrofione mf bti: quare op5 vt fcalpellef
Io<?ad bocvt egrediaf fangui0:q1t t ipo l timot:T 5vt motiaf ml
btum:Tfifluatfan<5ui0 tuncop^vt rettneatur. C^i mttltotiens
cjuidem fitneceffanumptopter timote' apoflemati0Tnocumenttt
Vuineri0Vtfacia0aUud(p fit necelTanum oe curatione membtfe
Iract atus fecund usl cccpppiu
quareflobotbomasTfolui^ ventremTfubtilia^cibu.CiStqnciJac:
cidit erftricturap:urita0:TeftneceJTariu vt foluaf;aut embiocef
me^utcuaquacalidaoonecretoiuanf bumiditatc^ motdicatiue,
<D£t Tbfcppo.cjdc piecipit ei c\ reftauraf vt f ugat aliquid oe ellebio
in tUa bo:a:T futt et9lttentio vt trabanf matene adtterto:a.Ti5ar.
jpbibet boc tmmo pciptt vt bibaf agartcu. (£Q.uod fi fuerit necef>
lariuitucoef altquidoefirupoacetofoinquofit^tuffacuta;toicif
q» tlludfutt in tcpo:e1b^ppo.x fuperfluttas q efttter ouo tcpo:a
cft mirabtli0.C*Et cum voluerte facere reftaurationeoeinde oolet
t inquietaf.tuc recttus eft vt oimittas iIlud:T ertrabe tllo qd redtre
feciftt:fo:f afTe efn remouebt0 per illud tnftrmum a oolo:ibu0 C3n
fractura aute in logttudine fufficit vt me*b:u adbereat cu ftrtctura
vebemeti t vebemetto:eqMn alt|0 tn cums conp:efTione vlttmatio
fiat ad interiota. C3n fractura aute^ que eft in olTe opottet vt ouo
offa ftentfecundum rectitudinem in ftne qut pofTtbtlts eft obferuan
doiUuderpartefttuspart.umfana^Tconfidera anfit oppofitio
ofTts bulus ad fuumconpar ofTis alteriu0:oeinde reftaura;T obfer
BamainterUludfuntresoeiUisfkutfrufta t additionesnoe 1IU0
funt vacuitate0;verumfrufta;quoniam non oecenter componutur
foluuntinterosTinterreftaurationem:et quando frangttur ite?r
ct remanent inter ouas fcilTurasolTts non permittsnt vt adbereat
tnaearumalteriTfeparantunquareftt vkus inquofemp. aggre*
gatur vir^quareacciditindecpipfummetputrefttT putreftttne*
b:B. CBmplt9 vnitto no ftt fo:tts.fo:tis em no ftt ntf! quando oe»
cetcr 2tinu5tur frufta et additionea tn oppofitione fua q ei oppo*
nitunefterso necefTaria ectenfio poftc^fuerit veriftcata oppofftio
interouo offa t tnter addttiones imeatus qui oeglutinnt eas t #i>
ftcata fumtreftauraftio.CCumergoertenderisToppofueris re*
ctum eft cum tnuenis opp5nem veriftcatam vt molliftces ertenfio*
nejpaulattjiet obferues oppoftttonevt oeclinetcumattractioneT
obferue0 cu^ manu tua oifpSnem eiu0 quod oecenter componttur
tfi inueneris eminentiamaut aliud rectiftca illud cum manu^eirt
de neceflartnm eft ligamentutn conferuans memb:um f m ^ttl (u£
no ouru: qm oolere factt:valde neq^ leneqnt oimtttit ^feruatione":
x oe reb9 q earu eft medta eft meUo::t op5 vt fit ligamentu pofitu ad
tildadqdeftmclinatiovebemen9.C£t fi fractura^eft^pleta tunc
op5Vteqturec|ttoiteftringetee5eroiparte.05 fifractura fuerit
in parte pP opo:tebit vt fit ftrictufa tllic plu0 Tfi cu fractura fueri t
altcid er fruftis t ofTibus parui^ tunc fi fuerit Iedett0 oolme^ facies
tuncvaldeadtlludcumrectiftcattone.Quod fi non fuertt ledens
tunc non cure0 oe eo neque apponas manum.CCtuodfi verbt gra
tia auditafuerit ems crepitatio tunc fperatur quod currtt fuper
eamrofbotb.Cuinergofecurusfuerttoe illo :tuncnon opouetvt
tardeturreseius. C^tquandoscculit ejfruftieoifruptto carnisi
XiberquartUG^en-vJ
tion eft tunc rectumoccupariin oilatationeoifruptionis operatto
ne ftolidop;! ed eft necefle vt ejtendantur ouo ofla ad ouo latera f m
Ylttmu fme rectitudinis neftt toituofttas in eierqfn t tottuofttate
tuc eft coiruptio ofTis.Cu crgo ejrtendens ipfu tuc redi ad fruftu et
reduc tfo t ftrige tll&;fi aitt no red it:tuc n5 otlatesotlruptione;imo
Pfensfts vt viaeas mefura 3 indiges-.t gfota in ea t m qu&titate^cf
tngrediatur in ea fruftiht copone fug tpfutn fruftu cutie lents \uq
q& polftt efle forame fpiflum t penetret fruftu^ in ipm et pme fuper
cutemetmanucoptemonegrau&teeasambaset.pcedetosinfota
mine jxeiTione ad radtcem fu5:oeindeferra cu ferra operationis t
eft ferra minuta fubtilis acuta flcut ferra facientiupectines.OBt
fottafle gfotaf ur radtj cuius perfotatio eft neceflarta 015 tripano
faciendo fotamina continua accipiendo I0CU5 cuius quer uur fra >
ctura;et tKud non eft auferens ttmotem vbt eft poft 00 coipus nobi
le;l5fottaffefitfaluiusd3inftrumenta mouentia motuluoautfua
collectioneaut inciflone fua.C&t qncp ingeniaf vt ponaf tnpanii
fuper latitudinemfubftantie no permtttentem tripanu^ penetrare
itifi f m quantitatem adtuuante:quare eft minotts nocuinentt qj in
ftrumenta mouctt a;et ppter boc op5 vt fint ap& reftauratotes tpfo
rum trtpanopf pectes ptures pieparate. ifi&t fott afle no apparet
fruftum itd eft neceflartu ad tntus illud q& encca t et retinet tpfutrt
fcetnde fiert iltud quod opottet. C^uod fi fueritfruftu^ aut pccta
ofltum feparatu pungen s locum et ooloiem fadens:tunc necelfe eft
fcindere % vti regimineadertrabendu tllud q& egreditur.HJt muU
tottensopoztetlerrareiUud.C^tquandofuerit tllud quodfra*
ctum eft et comminutum magnum:et fuerit eius confractto et cotrt
minutio plurima tunc necefle ertt vt cgtrabatur totu.Si aute^ fra
ctura non fuerit cum comminutione t fuerit.oiflocatio eius fciflu>
ra captens locumplurimutmtunctncide inftrmiotem locu^ t of mtt
te reltquum quontam non eft nocumentum in eo; immo nocumen >
tum tn ablctndendo totum eft magnum.
OPeadmonitionereftauratoiis. Capitulu.}.
^^Vigcefleeft vt reftauratot.confideret ind(nationemoflis;t qnt
«A^f tpfe inuenit apud partem ad quam incltnatur gtbbofitatem
ct apud partem ad qu5 inclinatur cocauitatetmt plurtmu qutdeni
intelligit tllud cum ta ctu.<p£t iiiud tteru quontam ooloi fit vebe
mcns in parte ad quS eft inciinatio. <[*& crepatto ttcrum figmf u
cat illudetfuperilludfabacetremfuam. C^teftneceflariumre*
ftaurato:ivteptendatmanumfu§fuB locu fracture tn oifpofittoe
itineris ems ad fupertota tinfenota c u$factlita te t fubtilttate 00
necfividentfeparation^autemtnentiamaut fruftum cognofcat
ipfumvt noligetvicealtera nifitf mq&op5:quoni5 accidet cofufio
autooloi.tDfctndop5vtconfidasinequattonefenfata per ma*
numante copiementuj fanitatis n$ m ultoties occultat apoftema
Jractatus fecundus* cccftviij.
cotufioc5Ttoifion5:cu ergo rcftaurato: &ueneritad fracturSttnue
nitill6ftnderc\fiteoperaf meooeturpat mebzu:Tfiejqfite operaC
jjduatadfpafmumifebzcparua^ergomeWeftvtotmittattllOTno
t^gat ipf um . t£Cu ergo in cipit peruenire ad rtftaura ttone ptis of>
numtnSpcnetratopjvtno vtm faciat:tfaciat tpfam ingredi cu oif
ficultatef ^oe* oilpofitione:qfn incjrtdit fug tnfirmu q6cft mai* 63
remanetosno eqtu.|[*Etfioolct redtttotrtctificatiovaldcTtftpof
nbitemcdtcovtreducatilludadoifpofitioncfracturc.tucelt oelttie
infirmoTconcupifcetia magna.OStop^vtreftauratozftfttnet ad
reftaurSduilld q6fractumeftTreftauret inOiefuo:qnt quSto plus
elongatur t ato tft etus in troitus oifficilio::Tn ocuir, cta m tpfo funt
plurunaTp:op:ie in ofltbus quectrcundant laccrti tncrui plures fl
cut tn cor a: topoztetvt adiuuet ad fefrtna tionem reftaura ttonis cu
caufis tn contrario caul arum oppofitap pzedicta £;et pzuna eft con
gluttnatio fanguinit-vi Jcofic.
CS)cp:eparationereftaurandi. Ca.4~
Ol^oztetvt otnni mebzo q6 tu reftauras Ut gparatio ^uenig* p
bibcsooloz&Tmeliozpparattocuboceftillaq efteip naturS
tfbigratiavtfitinmanu adfurcuia.Tfittn pedeadilloqo tmpetlit
obleruSdo^fuetudinetnbocTficutmSbzuqoopjfufpendiopoztet
vt f ufpedaf f m equalitate.fimiliter mcbzu cui9 oilpofitio fignificat
ne fuIpWaf :opjvt fit ei? accubitatioiipi9 lot* f up. t e plana:vtr o fu
fpendaturparsriusTrefrrtngaturparseius. C>St fufpenfio qui>
dem eft mala omni reftaurato ficut impulfio adfuperioza cft tili co»
ueniesoum pbibensnonpzobibet.CCtBtcumpzeparatto membzi
fit ita vt ftt altenuff <p opoztet aut magis infirmutminclinat metn
bzutmctcontozquetipfumlecundum tnclinationcm fufpenfionts*
p:eparationts.
C^equalitateligamentojiTaftellarum. <Ta.^.
O1£>o:tetvt fint p§nt Ugametoz; mudt:n§ fotdidus eft our' % fa
citooloze-.Tfitfubtilisvtpenetretres filinif fupipmtftt teuis
tt non grauet fuper membzum infirmum.C^t opoztet vt ligamett
ta captat oe loco fano a liquid cui fit qua" tttas illud cnim cft: magis
tenensreftauratoscpvt feparetunet magis fitfirmum qjnus fit ne*
ceffariumvt non fit luperf luitas in ilkv.quoniS faciet vt membzunt
babeatmeatusftrictcs nonfufcipientesnutrimcntum.C^t iteru
illud quod admonuim9 oeftrtctura eft magis e?:pzimes bumtdtta*
tem effufam ad membzum infirmu3:ad iltud q6 eft longinqutus co
erpellendo:imagts pzobtbensiU6q6 attrabit ad ipfum:Tlig2mett
tum latu ad tltud cft melius:quonia magis facit adbererez pl9 oila
tSs^ve^fjq^^portbtleeftinctnimcbzo-.niiU^qdpifTtbtleefteirboc
m pectoze no eft ficut tlio q6poffibite eft in mamr.rqo no e ep mebzis
latu.nS ill6 q6 no cft pofTtbtle in eoftmo qn lata eftvitta no fit bona.
eir ozdiuatio fup, mcb:ufimilcUU;tmmofitfcda;quapzopterop3V(
#iber<ittarttt3^etuv;
flt otenfoe buiufmodi illa cuitte amplitudo eft triu oigitopvfcp ad
quattuor.TiUa funt ficut fociIeTfurcula:Tficut illis uTta:n§ no eft iti
eis pofltbile illud:immo fi no ligltur cum fubttlt non eft pofltbileutt
furcuta etnnon ^uentt lata. {jjBt in btnoi qutde eft neceffanu mul>
tipltcaretnuoluttoeovtftent locooilatationi0:TVittacf tnaoluitur
fufftcit vt ft t latitudo eius triu oigito^ aut q tuor.t logttudo iptus
triumcubtto9.C^tpulutllo?:fo:titudoqncgfttvebeme0ltnadtu>
touo ligam&opad faciSdu adber&t&Ueppuluillopfuntouefpes
tlnaea^eftinquaeftintgtioeqttareacauitatSm^bnTadbibeatftu
di&vtnd cadatinter ea ambofo:ame:TVtri5 fupponSturfuppofitio
ne ofoerfaTVt bucellenf cu eisvlcera. C*£t altera eft tn qua efttnten
tio^t cooperiat cu ea ItgamStUTeqt equattoe fc6a vt reuoluat Ug a>
me"tfl:Tadbereat £ 3[eqUtat&cjre no erit loc9 ftrictto: Ioco;t mollios
locojcfre faciut ea adberere aftelle adber&ia boa:£mt $ eopfiut liga
metaTVttte; xf m futtt aftelteTligam&u inferP pbtbet materias: et
f m to:fione\ C*5t opjvt fint margf ncs pulutllopvbt pofltbtleeftT il
la qultitaa ejigitvtfit nner* puwiUo9.C*St foztalTe eft neceflariu*
admtniftrare puluiUoseuo^ $0 cooperit pulu(U9vn' equfo fug eo0
in logitudineltcjatn&i cadeti0fuB!ocu:tligam€tuqd noiatur bn0
Dua0facie0velfacte0boi0Tbn0Ouocapita:eft illSqd admtniftraf
itavt gonaf: medtu pani cii qua oferual: equatioloci infirmi fug 'lo>
cuj fuQtfit illud inmedio albadacati: oeindeaccipiat cu vnaquacfl
tmarummedtetatum adpartem oiuerfatmtnent in inuolutioeea*
rum cumvtrifcp manibu0 fimul f m q6 eft famofuyqttod no eft no >
bt0 necelfarium ejfponere.
CDeequationelisameticumerpofitioneroiftfncttone. Ca.6.
O1f>o:tetvt tnctpiaturcuUsamento a locofractotab eovbioe>
cUnatado0Tillicfitvebemeti' ftrictuimtvbifractura eftvebe
tnStto: opjvt fit ligamgtit fottt^Tadvltitnit loc9 fracture eft loc* a c\
eft neceflarm ej pellere materia0:Teftvt ferue£,fug e5 fit*:Till6 qde fe
curatab apoftematioe:immofo:tafle refoIuttapoftemationSTeft cu
fecuratioe ab apoftematioeTputrefacttoeoJTt0. fE3te^ ill6 c\dS non
cSfert advir* fi generai in ipo oflep,uenie*0 ad meduU§ Tco:rupen0
meduU5TO0:Teft neceffariumvtfragatttrrab eo oifcooperiaturzvt
fi5tvie ad pu0rad egrediendum.lSt eft melioi locogcu oefenfioe ei*
qdvenit oeei* genere qui fit Ucet mebium inferiu^ quSdocg ejpcl>
latad fuperiu0 fuperfluitatem fua quSdo fupertu^ eftoebile. C&t
tion opoitetvt fiatvltimatio in ftrictura ligamentotumT aftellaruj
tanta que ptobibeat aduentttm nutrimett etfansuini0:iUud nScp
cfter. tUi0 que pzobtbent r efta ur a tion em, C*2 t Ib^ppo. quidem aa
itroatugamentaineo cpconatur oe erpulfione apoftemati^ cum
cerati^ repercufltui0 cum oleo ompbandno et cera:et foitaffe eft ne
ceffarium fedare apoftema cum ei0 que funtficutoleum camomtlli
numT ficut cum vino ftipttco;nam ipf um refoluit apoftemaT confo:
Jractatus fecundus* cccppif.
tatmemb;um.<DStvbi fuerit vlcus non apptoptnquet ceratum: c*
fo:taffe eft necefiartumilludinquo eft fo:titudo et refolutio ficut
oieuzma^etammoniacti.lE^tadvlttmucuUgamctuadminiilra
turrfractura eft rec&fiue nondu apoftemaf :tuc opjvtftt ej Unositt
frtgidatiuu repcuiTtuu;Tfo:taffefumcttvtUniaf cuac|Taceto:tfot#
tafteadminiftratur cii cera toxfimilib9 oe tltis q narrauim9. Cj£t II
adminiftraf poftapoftematucmeli' eftvtfitligametuerlana qflt
Infufa in oleo refoluete apatlmi&e iptmtf m oemoifpofltione" in U*
gameto fup. qo pomt ceratuoefubt9 eftfecuratto a pmottone oolo»
ria:et ppzte qn medic9 no eft p:efens.Cu5 ergo accidtt oolo: fuccur
riturcufoIuttoeetligattone.Cj£t non op3vt admtniftref ceratuj;
% p;op;ie qn eft tllic vlc^fcntaffe efn attrabet ad mSbrn putredinep
*ponaturIocoet9vinunigru:etplurimuojjide' fracture aflociatur
vIc?:c|p:opter opjvt elogef ceratut flt fufftcietia in vino ftiptico in
quo infafu^ flt puluuVloguswnos quideponem9 oeiepltbimattb*
fracture capitulft flngulare. (p&tcu tceperiscu ligameto a loco eri
ge"te tac trmolue tpm inuolutioibus cfc addes fm additionS magni
tudinisfractureTptemeasrf m oiminuttonSet':et#mapa flfuerit
appare>:oein reductpmad illulocu:oeinvadatvfcpadlocu fanum
boc e ergo Itgametu £mu. ODein fac pns Ugam&u fcbmx inuolue
ipm ug fractura bis aut tenoetnde fac ipm oefcedere ad infcrioia
mollific4do paulatim:poftea fac effe ptefens ligamentu tertiu:? fac
fimiltter ad fuperio;a:ettuc facies Ugamenta effe paria ad ejrpelle*
dufuperfluitates a membto et ad recttficadfi ipfuj fug intetione" in
pteparatioebut9 IigamStt.<D£t no fls fugfluusiteptn elog3doftri
ctura invtrtfcp latertb^qfn fit meTnu opptlatapvena^ no tufcipics
nutrimentmet fo:tafTe ^trabtf :etqncp no fit ita;itnmoincipif cu U
gameno afcSdedo oeinde fequtf cu ligameto oeked2do:oetn cum.lt
Qzmtnto tncipiete ab inferioii gte Ugamenti inferiotis ad fuperio
rem ptem Ugamenti afcendetisjquaft tpm fit ^feruSsouo ligam&a
etponaturvebementioiftrictura etuaapud fractur5:rtnt£tiocVie3
in vno ouo;; ligametoi: eft cotrarta ttStioi tn Itgametoci qrif: attra
ctio materiei ad mlbm cfre ftringit fub mebzo cu ISgitudiue ab eo x
no ceffat mollificari inuolutio et eft ligam£tumotuerfifica0.3fta er
go fun t It ga mera q funt fub a ftellis: et bec iunt ligamenta que funt
fupia afteilas.Oigamftu #o fuperius opjvt flt tta vt ponatme*
b:um flcut fruftumvnum cui non flt motue et p:obibeat totflone^.
iDBt cum fractura eft in latitudine complete fit neceffariumvt liga
mentumflt equalia commir-tioniset ftricture:etfl fuerit plunmus
fracture ad partemvnam et eft epfractura opottetvt flt follicitudo
vebementio:fuperlatu0inquoe«fractura plusietnon opouetvt
oiuerfiflces fuper eam figuras Ugamenti factendo figurS poft figuf
ra:quoni§ illudcomtmpit illudquod cofo:tauit reftauratio. 1[i£t
Oolotemquidem facitincurrere2to;floqucfo;taiTeaccidttin o;cqt
a
Jttber qnarttts^en^
IHtctiir*Ksamcntifpafm50;naficonftrin5iffacit ookn&Tciimol
lificaturtoiquetur. fDB l£>£ppo.o.defacit e(Te rectuvt foluaf Uga *
mentfivna oieTvnaoie no:ill6 en*eftmeli*vt non trafcaf infirm^TnS
appronmet ei tit palpa tioe ei^Tipius fncatioe ppter tf 16 q6 necefta ♦
rifi eftvt puentat ad mebm oe bumtditatefubttU impedtent e q fot
tafle sucrtiturtnvirus. Cj3t magis conueniensbotarumconfuetu
dimsbomtatis ligamentietconleruationiseius fm condtttones
pdictaseftpoftfracrura peroiesvismttmaj illud eftbo:ainceptio
1110 alrofbotb rubeioetnde quado adberet osrnon ftringatur val
deet refpiret locus ftrictus etusvt non coarteturTj>btbeaturalrof
botb:aut jpbibeatur eius generatto cum quatitate fufftciente iqua
re non a ccidet ntfi fubttle oebtle-.nifi quido a cctdtt ta alrofbotb et
incipit adbereremagmtudtngqua non indiget x t&utm fugfluita
teMftavna oe conuementtjs eiuseft ftrictura vebentensT iterum a<J
mtniftratio fttpticotum pzobtbentium: ipa enim piobibenti nutrt*
me*tumetftnoguntalrofbotb:ergo nonpenetratmjpfutn nutti
menm tteraiSt non opouet iterumvt licentta oetur?emtttafvtfia
bgatura tnnon fua boia.C 2)e qualitate a ftellarum. Ca.7 .
OT^oitetvt ftt fubftatiaoequafiunt aftelleagsregjsadouri)
cte fu& tenacua tlx lenita tfflaxt 2 lcon ezi t gnu oleandrtr li gnil
gra na tti eius fimt h a :Top jvt fit grolTtus q6 eft tn ea locus q; obuiet
rractureouobus latenbus:r,a op^ vt ftt groflius aftellap puncipu*
earum qo fequttur latus fracture attt veb emen 1 101S g tem fraeture
tflnt latera earum fubtuiota vt ftnt plenarum eptremitatum ne op
ponatur in ets gluttn attoummo planu Itga menti;T ft ponatur aftel
le a la tenbus qt tuo; tunc eft magis oefcendens-.Tnon eft malum fl
eftet fuperfraitas longi t udmi s: qm non eft nocumentujtn tlio ;neqj
oetrtmen tum in bocfc$fi capiunt ppC tunctura pieter q6 tegat tunv
cturS if>amTl6gt9late9et?, fitadlat9 adqoeftmot^incUnatioisme
tui cfibocXvt no fitita cpgrauet neqjpmatvebemeter nc<$ coartet
tVtnomwuatttrabeoUgaraefaoiminutioeprariraajqmfrat aftel
ie$pztmetes. C^St cavtderis aliqd oeboc oppone cu otrainutioeoo
ftec inuenias eqlttatfc tno op^vt aftelle obuiet loco oenudato fuper
qu5 non eft caro:immo eft neruofus ofluof us.
C3>c qualitate admmtftrattonis aftellarum cum oiftin*
cttoneeter{>ofitione. a CaJ8»
*JF\ 0:a q erigitvtponatur aftelleeft poft quinqjOiesTlup:avfqj
JLJtquo fiat fecuritas a nocumetis:T quato pl» magnificat" ttmoi
t5to magis op$vt tardetur pofttto aftellarum:et multottens attra*
btt fefttna tto tn boc nocumenta er. apoftema ttbus et pxuritu etvefl
cts:vcrumcumtardatur afteUeUuncopoztetvtfitiliicquodftet lo
co earum bonitate Ugature cujvitta et oebonitatepzeparattoms.
O. uod fi tllud no fuerit tunc necefTarte funt aftelie etiam in punct*
fio ret* 4EO poitet ergo vt annectantur afteUis Ugament a et puU
Zractatus tecundue* cccppp*
uilli annejioe;Oefce*dete equSte cooperienteoecEter 2ponete cjio?
srolli* fit apu&fracturaT n5 foititer ftringatammo addaf in ftH
ctura paulati^ cti ejpenetia tnfirmtTCu oif pofittoe ipfi9. C*£* fi ruc
rint Iigameta etpuluilligrau3teeea:tucno fiat.eoul muitiplicatio
etoe nocumerts eomqnoefcendut eft Ugamentu moile.C*Stop5 vt
no ligent i;£ jmeta fuperioia fup. aftellas ligatura ouToiuenteea*
% rcuomente ipfasa oecete spofiuone fit? earu.|£a£t opj vt toluan
tur lisameta neceflttate electlSis in omnib9 ouob9 oieb9 in pnctpio
rei.T ppae qn accidit p:urit*:T tBc c\dl opj vt fiat illud qSpcipim"
IDCu ergo BtraTtt feptim* a flrictura foluaf in fpacto tardioze tin
oib9 cjtuouqnqr.m bac em bo:a ftt fecuritas a p:urttu % apoftema
te.C^tillicitt9fiatmoUificattoligameto9paulati3vt non jpbh
beatpenetratione^nutrimetf. H>gt ftfuerit tibi pombtle vt rett*
neas aftellas % noMoluas eas et vfcp ad vigiti n5 ertt ncctbile:oein
defoweeas.C&ttfiqncpfoluuturi^bufdibous n5 ppterxamap
parentem:fedj?pterocfenfionectadvideduiUudquod accidit:et
pfiderare adtliud q6 oifcoopertu eftoe carne fi fuertt:an coiruptus
ftt colo: ei9 etems oifpofitio.C*2t ia fciuifti op op5 vt n5 fiat; vlti>
matiocuftrictura vlttmati5epbibenteaduentu nutrimetf adfra*
cturam ipfa em non reftaurat mfi 015 f anguine t nutrimento fo:ti
quodvenitadeam.C^tnonfit feftinatio in auferendo afteUas %
p:otjctendoea0d3uiscredaturefrecoberentia:quonia3fo:tafreac
cidit inde:vt fit alrofbotb non confirmatumadbuaquarecontoi*
queturmemb:u5^tvtremaneant aftelle fuper memb:um;cumn5
funt neceffarieeftmeli9 qj vtoeponant abeo antecufuntneceJTane
non ergo fdhnes:fed tarda. 2De fractura cumvulnere.Cap.9.
eCquandoaggregantur fractura et vulnustuc rcftaurato*
vebemeuter a Ueutet refta uratione:et faciat penetrare aftellas
a loco vulnens:et ponat fuper vulnusquod opo:tet vt empfis et p
p:iepiceis.C*£t quidam p:ectpiunt vt inctpiatur cum ftrictura a
ouobusfuper lateribus vulneris et otmittatur vulnus oifccoptu?
1&t boc qde eft meli9 fi vuln* no fuertt fug fractura' iptmoetde 05 vt
fh (u% ipm vel amen ita vt tegat tpm ab aere.CQ.6 fi fuerit fuper
fract ura tuc op^ vt ingemef i ftguratioe ftricture cu ingenio iw vt
mundtficetur ej omni laterenfeparetur parumper avulnere ipfo cu
p:eparatione conueniente adilludt intundantur puluilliin vino
mgroftiptico.C^tbocingeniumeft vtponatur errremftas liga*
tnlti fup labiu vulneris:oeide to:qaf retrotfirmef cit ligameto alio
tponaifupjabtualioiferi^oeide o:dinef reliquu ligametufm cp
op5:oeide to:qaf ita vtremaneatvuin9 tp^ apertu:tq6 epteripfu?
fit fir mu ey eo ita cp i5 afcedit UgametUToefcedit licyametUTcadat
fuper fracturam ftr:ctura vebemens:r iremaneat vulnusapertum
Vtoifcooper!attprumptopter?iUud.C^t.opo:tet vtponat fuper
afkUas fowmen .<ontranoiIIius;vt perueniatfuperfiuitasmcdi
Q. t|
Xiberquartus^en^
cjne vulnerts ad iUud Si pofuerit fug aftellas foiamen oppofl tfi if
li vt eueniat bonitas medicine ad vuln*. £t fit pofibilis egreffio vi
rus ab eo:x fit ita vt poffit tegere fug ea vtracp fimuUqmis oimit*
terevuln^oifcoopertufitmalutjspiieinfrigoie-.imoopj vtno fit
coartatu tnr.TVt cuftodiaf in nocte.CCtd fi vuln9 f anatur admtni
ftrenf aftelle fi i3 cft 2glutinatit:T firma aftellas illi loco fi ille locus
fueritpeclinat?abeo.CStcuvolunta0fuentfoJuere ill6q6 tegit
vuln^maner velpere6masi0pon1ibilepptercurationEci9 jppn^
% no fit epeo gtrarietas in itganieto reftauratiois fracture otno.
4L3n$t btPpo. Q pj vt llgef vuln9 ep medio ligameti fi fuerit reces
% fi eft 3tiquu« fecit p9 poft maturitatg tuc ligef er luperio:i ei9 vfq
4 pfequaf medtii ei9.C*&t oe tllo q6 eftbonu eft vt ponaf ill6 q6 feeV
tur vuln* er Itgametts t pp:ie fuperi9 ftrict* vt fit polfibilitas cur*
reMi: veruet9 ftrictura fit $ 5 toler§ti& % quanto magts clogaf a vul
nere ponaf leui9:Tqn eft vulneri pfundttas vebemens ftringatur
fupJocupfunditatisUgaturaligameti:Tftc6uenit ftrtctura liga»
meti iocoreftaurationts;tunc iam peruenit intentio % (i noir.inctpe
velare vuln* cum eo qd oir im?i% cum peruenitur ad fracturam tte>
ramponaf UgamStuftrtctt^topsvtponaf pparatio meb:i tta vt
facUts fiat curfus pus fi aggregef tn vulnere. C*£t opj in eftate vt
ifrigtdetur ligam&a ptinetia vuln' etvt fit adiutoiiuad j>bibedu
aga.C^tn5opo:tetvtapp:opinquetlocosceratuT tjpfcet eftate:
qm foitafleputreftet m€bi6:imo fi neceflaria eregcuflrto tuc fiat cu
vino ftiptico f m q6 ptertjt a nobis ei9 oeclaratio. C*£t cu fracture
eattritto ttimef moismSteitucfcalpeUef.Ctet fcias oinocp qn
vuln9 ligaf § 5 q> ?uenit erpellit ligam£tu 6fceTfois;Tft erraf C UgamS
to a{5atTpp:ie qii mclUficaf fuglccu vulneris Tftrtgtf fug ill6 q6 i
poft ip5.C^t fi no fuerit et 6rectio nocurret ab eovtr*neqjBueniet
ad ipinmedicame*:Tftoimittif oifcooptu putreftt ttfrigidaftacci
dit mo:s meb:irBducitadoolo:e0tfeb:e0:c|reneceflartuemedico
vt faciat aiicjd inter B %$;% sfideret iil6 q6 accidtt vfuccurat [ei an
63,2firmef. C2S>efractura male reftaurata. Cap«iO.
mT\ ttendocg fractura eft reftaurata no f m q6 05 x e" ncceflariuj
\JtiXt iteref etus fractura:c]re 05 vt reftaurato: fciat oifponem
alrofbotb ^reftaurauitos.Qofifueritmagn9 fo:tisn5vadatad
frSgSdu ipm fc6o.fo:tafle efn no ertt pofltbtlevt fr§gaf ef loco fra>
cture p:ime .pptcr fo:titudine alrof botb: c]re fraget in alia parte
lod.CQ^fi noninuenif ercufatiotucojvtpccdat x leniat oonec
moUiftcef alrof botb.CJBt molliftcatia ipm funt medicine pdicte
l ca. ouritie^ tUtcficut cutis a Ueliati % oactili % ficut fpes fecu oleo^
x alleile t meduUe oflltUT meduile granog cot rt % eis filtaoeinde frl
gaf :x 05 vt afftduef cu boc emb:ocatio cu aq calida % introit9 ttne
in oie mftotiSs.Q6 fi no pceflerit iU6T erptmetuT motto fignauerit
firmitudin5vebem!ie:tuc opo:tebit vtf eccf caro:ita vtfit pofitbilc
Iractatus fectmdus: cecwtfi
frf care alrof botb er. latere x oeflruere eu cfi ea :oeinde frangaf x re*
flauref x curetur vulnu0 curattonefua.O&t multoties quidej efl
polTtbtlevt curef fractura male reflaurata abfqjfractura fecuda le
niedo alrofbotb cu eo q6 fci0:oetnde equef .C*£t quSdo feruaf fug
ipam equaf fuper tf>am alrofbotb ttep x erxufat fracturam pptic
in cotpotibu^ lenibu0.
C3>e epitbtmattb9 fracture t q currut curfu e09.CafJ.Tr.
^YIfritbimatu alia funt q pbibe*t apa x rectific&t pturituj. gt
VjLalia funtad tndurSdu alrofbotb rglutinatione' factendS m
Igo.tEt alia funt ad equSdu alrofbotb magnihT alia funtad remo
uendS ourittS iucturap q ac cidit pofl reftauration&t alia font ad
auferendS mollificationSfi cectderit in tuncturis»
C2>e epitbtmatib* coferentibustq currfit cur
fueoiuTrectiflc5tibuspiurttu. Cao.u.
*y2lm otjrim* in cap.Usamentt vftta^ ad U15 q6 6p5 fcirfcin boc
JL.capttulo:toirimn0 ceratatembtoca^cu vinoftipttcoT illi^
nfta. CJ£treiteram' nunct oicfm9:non opj vtfit tllud q5 admint
flraf oe cerato aut altfs ita vt afperttasfit in eo altquo modo:im
mo fit leuf' qu5ro plus effe pot x molltu0. C*St non opj vt admtm*
flre"tur cerata vbi timef putrefactio;ne<^ vbi multipltcStnr partes
fracture:bm5i efn pparatu efi ad fuf cipiedS putf efaction&qnt pft
mfi eft cu vlcertb9. CiSuper acmi0 aut calidt0 x easerTuff oe tl locu
ti fuim*:tfecimu0 fcirecj>vtilita0 in el0 eflrefolutio materieru q tti
currere faciut pturitut attractio materiet nutritiue:t funt tteg ne
cefTarfe qrto? qt mSbtu tS oebilitauit flrictura x ejiccauit ipm:t iU
lud q5 vltime ofequitur efi fcittn
C3>e epttbimattb9ad tndur5dualrofbotb. Cap.n.
*f3 3S0 conferente^in bocfunt embtoce fhptice fubtile^ tempra
#*-i q fimilanf ei^funt oecoctto myttix etu0 oleu fi necefiariu eft
oleu:r oleu alcSnet epttbima cS aqua foltotfi m^ttiT grariog eW©e
coctio arbotis alcoci x oecoctio radtci0 aldtrdar:* oecoctio folio?
& efl fcarnatiua tnduratiua:remprm factu epme^pptie q*fi ponS
turJ cu eo croc? % mvtrba: x sficif cu vtno odotifero efl bonu valdc
ct oifWlatiofpatularupalmeeftbona itz$.
CS)e regimine equatioi0 alrofbotb. Ca^ 14 .
TIBptf ncipto quidet oit Bmanetrecif0 ftiptica pdtcta:qm i"pa
aggregSt 1^5 x flringut ipj x minotSt quStitatg ei9 :!poft iU6
J90 qn fuBfluitrpptie ppe iucturS l necefTariu fecare ab eoufrtca
re oonec equef .€t of a ifla cu eo q5 oictfi efl in eo.
C2>c medicini0lent5tibu0 ouritig iuncture. Cap.T^.
01P>5 vt embtoce0« inctpia^ cu aqua caltda.oeide admintfires
oefur^empra x tnucti5e0 q frrc5do fiut Ieni6te0'facta tt mucil
laginib9 gumi^ x adtpib^ x olet0^fi ponaf in tis acetum fotte trit
magi?pfundatiua,CE^toe(Ui5quo9a4miniflratiorpiquat:eft
Xtoerquartus. <f en .vl
o.a ctill Talleliatiz olew fifauitn5:qfi efl emplafiru leue. CSt tt ec mol
IttiuB oe Iterua permifceaf cu t5to butv.to quStu efl ipfPmedtetatf
« mellwquatueflipfius quarta:T fottafTefufficit ceratuoe oleolt»
Itj folir.Tqiiqj adiuuaturcuommVlemficantibufl piedicti0 tn ca.
fepbiro0.C€tcufenti0 alterationScoplqcionts ad frig9:tuc adde
IneifltepcaftoieotferapinoToppoponaco.f 4r>edicamebonu.f5r.
fecejoleioelino TfecSoleififaminiTfenugrecueoctu in lactex Itetl
a d ipfuj t adminlftretur.CDKt itcrO radtce^ altee:Tradice0 cucu»
merte sfininiTbdeliutammoniacuToppoponacuoifibluStur cfi
aeeto foiti t liniantunet vngu&S ebnrneu efl bonu. CE<lkedicam5
bonfi.^.mucillaginSfenugred t femfnts lini t mucfllagine cueu*
mertflf afinini t ammontaeuTlaudanuT vfopu bumida' t oleu oeli
lio T adipe" anati0 t bdeliu lene t paru t medulll vttuli refolu§tur
in oleo t fiat vnguStfi. UTSIiud foitc*ft.olri veteri0 Ub.r).oleiDe li
lio lib.$.ftoiaci0 liquide lfb.quart5 cere dtrinelib.^.glutini^albo
tin. vnc tj.eufotbf?. vncff .medulle oflm eerui. vnctiil.natvnguStfi.
fCtlnguentu bonii ad ouritte' tuncturaru qnS acqutfiuit reftaura
tio:ammontaci partevnS bdelf) itidaictpartevn5laudani partem
media m olei oe alca nna adtpi0 a na ti s ambop. m. p ar t i 0 quartS
folue gffma* t aggrega omma . CTtnguentii bonfi ammonfad.
vncvf.Tceredtrfne tanronde1 gummialbotinbddi? t galbanioij.
aii.vncviiJ.oIeioe alcanna.vnciitl.terantur giime cotritein aceto
oeinde aggregStur In moitarto inucto cum oleo oe liiio . fjj£t fifr
dd fpafmu earum % nodationem q accidtt ficut glSdula vbt efl. i&t
iam oipim' eam tn cap.fuo:T adminiftr&ur vngueta q of jrim9 nuc.
t££t adminifiratio caftoietT cofti Tfimi coIubinitT finaptflf empla
llr&do eft vttia.CSinitiuti bonu.*ft.feci0 olei oe lilio vnc.f.Tfecte
olef temte lini vnc.f.T ftotaeis lia.de t galbani Tferapini Toppopo*
itaci okaft.vnc^.bdelij leni^.vncf .adipt0Vift 5t galline aut potd
apud itlum qttioilisitilludeyfapiStib^oiuitufiatepeiffvnsuStO.
CS>cfacientibu0 fottitttdinem moliifi*
cattonisr. <Cap.T6.
£jUfifratfoineurati5eetfi0eftfuperfitptic9 fubttlia f\cnt faut*
JCTna t oactilifmaturi etbis finaraut fuper ftiptica fpifta.fDet
qnq* mifcfturdtbisficutcrocusTc^namonuet mvtrba.
^iStenulaeftbonavaldeTpptieqneoquifcumeaaco?u0Tcini0
Vitigcumadipeantiqua t coiticesfpatularu palmc;et ota1 q otcta
fttnt in indurando alrofbotb.
0>c adminifiratione aque calide et olei. Caf>.i7.
r^fCiag cp aqua calida etoleum non conueniuntapud reftaura
J^tionem quonia m pzobtbentreftanratlonem: fed conueniunt
anteipfam:qfitambop2eparantrefiaurationem:etconueniutpofl
f pfam:quontam ipfa abfterguntfquodremanet ep apofiemate et
ouritteetalrofbotb:etpuftula0 qua0 euentre fecerunt ligamen*
STractatus fecundus; cccptwl
ta \n nerui0:qua re fit motus cu eis no facili0.Cu ergo admtniftr$
tur aqua calida Toleu TadipestmeduUe fuccurrut illis nocumen»
ti0.3nteriUud vero aqua t oleu funtvaldenbibStta ab incarna*
tionert fo:tafTe admimftran£ in tnfantib^Tq funt et0 pjtmi n5 trt
8lns:euemplafrra e?iccatafuntfugeo5Tfaciut eisooloi&quaretit
dtQcnt tuc vt oleo tnungar loc9 q oolet: ocinde fuflentetur x reftatt
retunapo quietetfo no oa£ licetia in boci&t media qftcpvtunf ent
bioca eraqua calidacuipfifolufoligamentupnmuqrenres er eo>
iuuametu:,re(cvtattrab5tadipfumateri5.Stop3Vt fitillaaq ta
ft0vt cucaditapudtnfirmuntte*perata:calida emfo:taffe refoluit
cr co:po:e mudo fup:a illd qo attra bit: Tppue qfi plongaf tp0 ef*
fufionts eiu0:rattrabit er co:po:e repleto fupta ilto qo opjrppzic
fi abbteuter' tepu0eiu0:tmmoop5Vt flt aqua cu calidttate ad equa
lirate" tende0:Tfittepu0effufioni0eiu0fmqu5tttat^ quc videtur
C|augmentomebziteiu0inflationeTnon effundantur cum incf*
pit oetumefcercigtno0 qutde iamt>irimu0oeiudictj0 embiocc irt
capitulooif!ocationi0 illud iquodopotretatrendereeti3lbic.£t
magi^oilectummibiquandonon efl ifrtcoolotefl vt nonappto»
pinquet membto oleummecfj aqua calida omnfno nif! illudqd an#
tecedit ipfum in ptincipio rci ad oefenfionem.£tt>e M0 q ponunfc
fuper iunctura^queindurantur pofl refraurationeTuper totttone*
ct attntione' funt oactili taUeliati emplaftrando.
CH>ecibationereftaurati Tpotioneeius. Ca.iS.
O1£>o:tet vt fit cibu0 ciu0 er. tis que generSt fanguinS fpiffum
rno fpiffum ficcfcimmo fpilTum vifcofumvt generet alrofbot
ten ace fotte non ficccum oebilem lenem:Tilla funt ficut pcd e0 t f ru
mentum coctumcummultaaquaquoufcpfitficutputeT ventre*
tcaptta etcutt0bediTarieti0oecocta7fimtlia ei0Ctvinumfiipticfi
C£t epillts q oanturinfecunda menfa funt caflanecTgrana inci
bu0 no ert acuita0.j£t alfenct ofa q fubtiliSt fansuinercatefactut
ipmTelongSt ipfum a coagulatione ficut vtnu fubritCTrc^ ?fott§*
tc0 valde.igt ad fummuregimen eiu^fitingrofTatio nifi fit tllicpt*
biben0 ej vulnere requirSte fubtilia tione" ctbi tf mf Uud q6 eft fuper
ipfum oe magnitudine eius aut ipfiu0 paruitate x apud timo:em
t>olo:e0:qui^ofecuru0eflabillo'Otlateturin ciboet potu. Hst qul
amat oefenfione' incipiat cu regtmtne fubtilianteivt fecuref a malt
tia ?poflemati0.Jgt tllud eft ficut fi opo:teat iteru vfflobotbomef
Tfotu a tur ven ttr. oeinde poft oic0 paucos admintfrret illud cpuis
ntqncpnecefTartuiteruvtoimittathoc regimSqfi fuperfluit rof*
botb fn magnitudine.Tefi necefTe pbtberc ipfu3.4Dod9 ctbartj c5
uenieti^eiqfcadminiftraturbota coagulationt^jfumaf pani0 oc
fimtlaTfarinarrjietfepu vaccepfgui^ TlaciTfiateje^icibariu fife
frumefococtovtpols cttbonitatefueofuetudinujmedidna aut
^quamfumitad rcflauration^ mummia cfl quccfimirabili0.
Oi iiij
Xflfcr quartua^en.?.
C3)c rebu0 que confequuntur fracturam rreftauratio*
nemtnecelTe eft fuccurrereete. Ca.19.
g~% tlandoq* acctdtt ejfractura oifruptio carnisque non ?glu
\J*<tinatur.<p fi non incidatur putrefit :tputrefacit iH6 q6 ftb\ ♦
tiir eam e ? offcquareeft neceflariu vt incidatur tcoquatunrqiicp
accidtt flujrus fanguini0 teft neceflfe vt cbibeaf :r qn^ accidut cS
cuflto tattritio fotti0 carni q fi n5 curet cuj fca Ipellatione aut c3
medtcinisptobibenttbua putrefactioneperuemtad tftiomtnum:
quare opottetvt obferuetur illud.iBt quandoqj acddit apoftema
caltdu in qoo efl ttmot:quare opj vt regaf regimine fuo-.rqficp ac*
cidunt vulnera § non egent vt curentur cu eo cuius pzetcrtft n ar#
ratio.£t qn# accidit alrofbot fuperftou0 infractura cuin0qu5*
ritas non cftneceflaria:quare opjvt minoteturnutrtmcntu tj>bf
beatur tius generatio cu ptobibitione cibi rftrictura oefup r relU
qui0 quefuntoicta.JBtqrlcp accidtt mollificatio iunctiiraruin tp
•enftone.£t qno^ accidit vt currat vir^u ad medullS q generaf tn
ofTe;quare neceffe eft vt ejtrabaf 00 toifcooperiaf xia vtr*ad int* •
CXractatus £ertiu8.
C^efracturacranet. Ca.f.
n ttltotten^ accidit vt findatur craneum rnon findatur
j cutisiimmo apoftemetur.Cfi ergo occupatio fit in cu*
rationeapofiematt0 tn5 peruenitur ad plagS-.fbttaflc
accidit vt putrefiat 00 oefnbtu0:raccidut ante fanita ♦
ttm aut poft ipfa? egritudinea mate ej febtibu^ ttremo
retoefiructioner6ni0 talij0:quare neceflariu eft vt findaf .£t mul
totitne quide* fignificat locu infirmu0 ipferqd ragit ipfujomni bo
jra Tboc ptoptierctfic quide* eft neceflariu vt redea t vulnu^ ad oif>
pofitionem fu5:tvt curef fractura oportebit vt findaf a cutt cum
quStttate qua non retineaf in ea vir* in boc nccs aU6:opj efii vt n5
retineatur viru^ nifi fueri0fecuru0 oe additioneapoftematia^tin*
uen erteapoftema ruptu rappareatfractura vna. Quandoo? efft
accidit indt errot magnu0:putaf eftt cp n5 fit fractura ntfi illattp
pter bocopottet vtc5fidereturoifpofitto fracture confiderationc
bona.3Hudveroinquooedinatur cumejtftimationead rectifica
iiontm eft vtc5fideretur caufa fracture tvltimatiovirtuti^ rei fr5
genti0in grauitate fua aut tn fua magnftudine:aut in fua fottita
dmc :vt per illud fdatur vltimatio qu5 opottet effe ejfractura: et
fimiltteraceidentlaquandoquefignificanetUud f\cut appoplejia
tfcotbomta toeftructto voci0 tque funt ei0 fimilia .
^JSt qft<£ fignificat fiflura cuti0 in mnltitudtne fua tfine oiuerfi»
tate infuocafu fuperrectitudinevnamoifpofitiongfracture itta
ticet non fitbec fignificatio fignifiean^ omnem partc. jfattafle effi
cft fractura interiot plurima tmagna:tnon eft fuper fiffura aut eft
Iractatus terttoa: cccnpiijl
fifTura parua:qnare opottet tunc necefiario vtcognofcatur oifpoR
tio c& fignificationibus in quibus querif oe fractura:T firmef ml *
btum fi eftpofftbilc.Tin bm5i oifpofitionibus eft neceffariu tncide
recutfcourcTOifcoopertreoonecappareatosoubttatutotu. iBt ft
accidatfWusfangutnfslmpleaf ill6q6oifcoopertueu\pannisfic
cis:oeinde fuftenta cu puluillo infufo in vino TOimttte ipfum vfcp
mane/Uulnerum autcapitis vf<$ adterminualmocbattcura efl
llla cl ISoictaeftincapitulo vIce9:Tantetpfum:findentiaveroosfc
educStia 00 tfimilia itlts oe illis qne oicunf biar tnf notes oifpofi>
tionesfractureofliuin capttefl accidit ineis fcifTura parua no pe>
netrls vf<£ ad latus aJtud:imo fucctdit ap6 quedS ejcperimSta :et
firtsiftt.<fl>agtsrectu efttte9Vtfricesill6 vfquequonS remaneat
De fcifTura alto,d :Tfi amasvt feftines cu effufione bumiditatis nt*
gre oonec vebemEs fiat apparitio fcifTure p. ea fac:Tfrtca oonec n5
remaneat veftigiu.gtfint ap6 tefricatotia oiuerfapquStitatuet
adminiftra inprimis lata eor;:oem q feqnunf tUa:cuno)frtcauerte
sdmintftra medicina' capitalerfufficit tibi.jgtmedicine quide capi
tales funt ficut ireos Tfarina botobitminutCt olibani:Tarifto.Tcot
tices radidsoppoponadtmttrba tfarcocolla Tfang.ota^Toe* epc
catiuu fine motdicatione:tcurenf curatiSe vlcer;.£>i aute eytfttma
ueris cp fiffura fit penetrSs vf ep ad latus aliud:tunc fricatto nori
flntteam vfcpad elongation&Tcaue nemultu pcedasmfrtcatioe;
immo vbttam fecurusfueris Tcognouerisoifpofitione* velamtnis:
an fittferuSs fitum fuu e^ offe :tunc nocumentu eft minus:tres ma*
gis apparens:Teft euentusapofiematis minot Tfaluiot Tptauiot:*
apparittopurts maturi ve!octottmagis?pleta:autia feparauittp
fnmpcuflio ab offe:til!ud eft ab eo in quo eft timot plusTOoIoreset
febtesTfifequunf eaplus:TfufcepttoabolTe alterattonis colotis
ve!octot:TCurfuspurisvirulenttfubtilisineoplus:T q6 acciditeie
oolotibus Tfebttbus TtetanoTfincopiTOeftructionerationispro*
pteroimifltonS curationistn eo p!us:Tinbmoi d;demoifpone:«mo
in oi oifpofittone opjvt vebemeter caueaf frig^etiS in eftate:qfn in
eoefttimotmagnus.3nfiffuris#omquibusn5eftnifi fiflura: fj
eft plurima Tapparet cu ea illud inter q6 Tosn5 eft nifi cotteEtnuU
totiens fufficiut firictura TltgamentS t emplaftru Tinfrigidantia.
Zlerum iUud quod eft rectius eft vt incipiatur Tfundatur fug fcift
furam oleum ro.tepidutmoeinde aggregetur intertmas eptremi#
tates vulneris:Tfttfftciat fi fteeeffarium eftiUud^Tpuluerijeturoe*
fuperpuluiscapitalistponanf fugeas puluili ibibiti vtno fttptt
co?cufTo cu oleo:oeindereliqua ligamfta:TqutefcatinfirmusTfiat
oelitiofus: Tfiat vtootmiatTflobotbomef fi tndiget.^t n3 querif
in omnifafluraTfracturavtacctpiat ostotu:quoni5bocnon cfl
pofTtbile in omni ofl*e:veru recotdare ef us quod ptecipimus in cspi
tulo vniuerfali oe fractura Treftauratione.Ueruntamc' multi bo»
£iberqitarttt$: 3*eit v ,
Ihinte acceperunt 00 ercapitibu0 cotum inddtndo xf m modS cr*
ueritt carotcutiafug vuln' zeusferut.3n frangentibuo vcroos t
quefuntpoflea.fci2SQ?o(Tn capitts otuerfificanf nbofltbus alf|0
cufransuntnr:quoniacumipfafransunturn5 reftaurat natura
fuper ca alrofbotb foite ficut attrabit ipfuj rnafci facit fupcr reli*
qua ofTa:immo remoebite.Quaptopter vt no effundaf pua ad tn ♦
tcrioiaopj vt ejtrabaturfi fueritplaga capitia ppleta: aut incida
eur fl no fuerit ?pleta:Tn6 fiat occupatio in reftauratione eiu0.j£t
opj vt n5 tardet iU6 in eflatevltra feptf.oiesinbveme vitra.j.oie0
et quSto fuerit vetociu0 erit meliU0:Tlonginqutu0 ab boc vt acci#
d3t noeumc*ta magna. iSt oe illis q nocSt ad tllud tfaciunt eflene*
ceflariu efl <p ab ofltbua altjs fpter ofTa ca pitia ?uertit ligametu re ♦
dition&et boc ligamentu no efl pofllbile fuper caput-.ppter iU6 er»
50 neceffe eft accipere 00 et fractur5 cui eft qjtita^ oonec egrediaf
viru0f!cuteflnecefTariu.^t itevumfiaccideritviru^ (nter 00 re*
llauratfiligatuligam«!to oppiimfteefpeHentemateriScucum &
tfTet generatfi illud viru0 qc ipfo locorrpenetraret ad medullft elTet
nobis neceflariu' vtoifcooperiremu0:t mundificaremu^*. ergo qua
liter in bmoi m6b:o:n5 efl -gitur ercufa tio oe baccollectione et in
cifione etoetectione loct et pbibitione incarnatioiaeiu^ vfquequo
fecurusfia.&t n5 eft timot curftt0 vir* vfq? ad intcriota oflta quod
f ncidim^Jgtopj vt fitfncifiocploco 2uentetio:e:et c5uenienttoid>
clem eft aggreg§0 ad oppofitione' quS eriftimas q> vir' currat er.
co meli9et ad facilitateincifioni^ et paucttate' neceflttatta ad boc
xt moueatur TeriSdatur fc6o:et efl cu boc longtnqutoi loc9 a ner*
ui0:ficutfinciput.TB5 medtu etU0 n5 obutat oiigini neruop-iStftfl
dene frig^adueniat velamtm:qnteftmaluTt(mo:om5:Tfubtilia>
regime' rafTtdua cffufion*5 olei tepidi.iSt fi apparet fup velatne ni*
^redo Teft fottafleineo q6 apparet oe ipfo:tno eft nocfo t foitaflc
caufa eiu0 funt medkine:tfic cura tpfa 5 co melie^cuflb cu triplo fuf
olei ro.oonec rcmoueaf ntgredo:Tpuluerifa oefuper medicinam ca
pttal&Tfi ntgredofuerttcofirmata tuncfuge. <Cum ergo verificaf
neceflitaaept^dSdialicidttcidSdtilldStcytrabediip^ tuc feftinef
«n5 eppectef ^plementfi generationia puri0in loco.jgt boc cjde* nora
toleraf nifi vbi n5 eft p5nicul*noiatu0 mater coartat* aut puctu*
qfftpuncturafaatmoifpofitione apaTfpafmu: t foztafleperdu*
cit ad apoplejt&quare op5 vt ertrabatur ilI6 osfta ttmtredibtt fen
fu0fifuerttapopler4a ftatim.<£>taute*fueritfotame* tuncreacritve
bemeutioti0 feftinationi0.i5t quado fr5gttur craneu % infrigidaf
velamSTapoftematurmominatur tItudfutratcm:Ttunctibi inefl
<n eo quod oirimuajcum bmoi feftinatione: aut fi fuerit neceflaria
cgpectatiotucfit vfo3adouo0Oie0auttrc0.C3n plttrtmorei opj
Vtcuref infecudocfi tncifione.fT^tiquandoqjfitcumferra fubtilt
^:e4icta;xq i&docp fit ita vt filtfoiamina parua fifta fo:ammib*
ZractatuQ tertinsl cccmfiu
cme fiuut ab acubu* ^b9 fubfellia fimntu rvbi op;vt cadat er dal$
in eisfit ttmorqfn fo:tafi*e penetrSt fubito vfqj ad panniculu^vbi
ingenief cu inftrumento q6 oijim' qfft eft faluiu0 . Qualiter #0 fit
curatio noe oicem* in.boc illud q6 oirerunt p:imi .^Hnqutut opj
vt radaf tn p:imt0caput vulnerati % ftit tn eo oue ftflure fe fecan *
te0OUbogonaliter:T fecet rno earft alterS f tn IfigurScrucisjtopj
vtfitvna oua^fecttonufecatiopiima quefmt erpercuflioe:oeinde
op^ vt ercotietur fub 5gulia qtuo:vt oifcoopiaf 00 totu eui9 conca
uatiooebetfiert.|TO-6fi accidat:tndefluru0 fanguini0:tuncop5
vt tmpleatur pJno tnfufo m aqua % tn acetot fl n5:imple tpfum pi
ito flccoroeinde pone fup euj puluillfi infufuj in vtno et oleo:radmi
niftretur ligamentii q6 conuenit Qd illud ita vt cumfuerit mane fl
rton a cciderit aliquid er. acddenttb* malis:tunc opo:tebit vt mct»
pia5 cocauare 00 fractfrt illudeft qfit op^vtfaciasfederetnfirmii
flut piecipiaa ei vt refupf nef fm figuram q couenit fractursoein *
de oppila aurea ei9 cu lana aut cotto vt no ledaf er. voce percufTto *
nia:T folue ItgamStuvuIneriaT aufer plnu ej: eo x abfterge if>m:otf
de piecipuc ouobus miniftri^ vt teneSt cd pannia fubtilib' quat»
luot anguloa cuti0 que iaTdfla fuit r eictendant eS ad: fuperiota.C
axti q eft fuper 00 fractu. Uj£t fi 00 fuertt oebile ej natura fut aut
cr fractura q accidit et tunc opoztebit vt aaferaa tf>m cum fnrifo>
ri'1'0 ponendo quedam ?rra alia:t incipiedo ab eoq6 er, d^eft lati*
fiat permutatio ereis ad incifotia fubtilia:oeinde perueniaa ad ca
{>iUarf a Tadminiftra factlitatc' in percuflione paruat magna vt n5
edat caputTinquietet ipm.<D£t f! caput fuerit fotte tucopottebit
in ptimtavtperfotef dttripanisquenominanf non'pfund5tia:et
runtgfoiatoi:aquib9eft'eminentiaparua interiuaei: locis?.aiti&
f o:u vtpbibeat ea illa eminentia ptofundaretperuentre oe fipbac
bonec cocauea cu eia 00 fciflum t eradtcea ipfum z non fnbito:lmo
paulattm. IDEt fi fuerit nobi0 pofltbile vt eradtcem9 165 di oigitis
fuc illud cft bonu:T fi n5 tuc cu tenalf|a:aut cu fotpicib^raut bt0 ff >
imW.fC^t opj vt fitinter illfiejfotamfmb^eyit9 c^titate flilt ita
Vt fiant p:opefuperfideofl*«0 intertoite.^t op$ vt remaneat tact ui
fotamini^alio.d ejfTpbacr ppterbocopj vtftntperfotatotia^m
mefur5 eflentie offt0:T vt adminiftretur tn boc perfotatotia oluri*
ma. CCum ego fractura non eft nifi itt loco otigtniaofll^ tfn:tunc
opj vt fiat permutatto ad illaa rea tantQ ita vt cum cauauert0 00
tunc opottebit vt eque^ afperitatSolTta capiti0qnefit ey incifione
tc5cauatione:autcumnouacula:autcum9liquolcifo:ioiuclfiran
furaddenfi0 poftq^pofueri^inftrumentum quod cooperitftpbac
tferua t ipfum. 'CjSt fi remanferit aliquid ep offtbua parut0:aut
frufti0:tunc opoitebitvtaccipiSturcumfacilitate-.oeinde oeruc*
niattn curationecuoperationeaut vnguentiff.^TBS ifteeftfactlioi
qui fit er mo&is cura tt 5 13 % mino:i0 nocum^tt.
C5nqutt.J5.cu taoifcooBueri^ partS ofli0 capitierjtuc ponc fub ea
incifo:iu in fihe:cut?eft pars que afltmjlaf lenti eminen^ fi eft lents %
eftacuita^tn logitudineoottecfitlatitudolenti fifisfuftgtata fug
fipbac. 0k opj vt ecutiafoefne cum malleo paruo x tnctdaf 00
capiti^. C Cum ergo fecerimu0 illud erit ej eo totumiUiid quo/in»
dtgem* tillud eft:qffi fipbacnS mouef tunc.neqjfi medicansreflet
t»otmie*0qfn fipbacopponitarlaterilatotnftrumentifiltelentt..
i&i fiperuenerit boc inftrumentfiad 00 capitts tfic tf>m eradtcatil
!ud abfcplefione,€t fllud ideo qm poftremum figure fimtti0lenti0
drcud50 bocincifotium retro tncidit 00 capiti0:et non eftpofltbi
levtinneniaf fpecteealta ad eradicandumboc O0faciliu0:necpve
Iocioti0 operat(oni0 qp bec fpesr.
CCura tione" vero que fit cum ferrt0 et inftrumentt^ q nomf nStun
tnodernivituperauerutpiopter molitlameiu0. btceftergofermc»
nofter in curati6e offt0 capiti0 cfi accidit et fciflura .4£Mt conuentt
6ec eade? curatio tn reltfini0 fpeciebu0 fractnre que tncidit 00 ca>
ptti0 qn$ui0 no0 no oi£imu0 uifi curattonefiflurerrpofuim^eam
e^emplfi alf|0. C3 nquitlb tppo.et Baf.^terum oocuit no0 qu5ti>
tatem oflTiumq opoztet inctdi % ifteeft fermo eiu0.C Iflon opottet
vtinctdatureponenifiiUudqdeft tnfirmummam illudquodey eo
eft cominutfivebemSter opj vt auferatur tqtu. C3u tllo afit er. quo
ejrtendutur fciflure e£te"fione plurtmamam illnd qft acctdit:n5 opj
tunc vt ofequari0tiflura0 vfc& ad fine" eap:* Vt fcia0 q> non accidit
ppter bSc caufam re0 noctua q!t r in re Iiq0 operationib? que opj
ff$m facere eft $ m (qd op5.C2(mpIi* opottet poft curatione cuferro
Vtlaccipia0pan0lini eytcfum quStitate offts vulneri^: % tnfunde ip
fum inoleoro.et cooperi cam eo 00 vulneris:oelde accipe pannfiou
pltcatum aut trtplicatu % infunde ipm in vino etoleo rofc i&t lini
vuln? totfi oleO rofato:oeinde pont fug ipm pannu quSto leul9 po*
te^vt no srauetflpbac:oeindeadmintftraoefupltgam5tu latum
% n5 ftringa0 if>m nifi cuj qjtitateque teneatpanno0 tm:oefde ad
tniniftra regunenqo remoueat infI5mattonem toeftruat:febiem
% bumecta velame" oefug cu oleo rof.in omni bota % folue ipfum ttt
pie tertio % abfterge i(5m. 0&t cura ipfum cnratione que creat car
lie rfedat inflationem % putoertja fu^ fipbacpuluere* tp medicini0
ficci0quenominanturmedtcine captti0Ooneco:iaturcarotn qut
bufdam botf0 fu% 00 fi indiguertmu0 boc cu offa funt eminentiax
Vtnofcaturcarovelociter:Tcuraij)fumcureIiqui0medicini0qua0
Oixim9 incurationevulneru.C*£t tnqutt f^auIu0.<IDultotien0 ac
cidit in fipbac capiti0 poft curatione cfi ferro a?>a caliduj i ta cp fn
perueniet fpilTitudtni oflt0 capiti^ etfpiflltudini attt0 tterum:teft
cum boc grauita^ et pbtbitio motu^ tius naturali^. fSJgt multo 1
tiS0 accidut iftt0 txtmo tt accfd^tia alia mala: % fequttur ba0 re0 I
moi0,C^n$acciditapacaIiduifipbac nifiautpptero^emtn^ I
£ract0tu8tertut0: terppl
fub eo:aut «ppter grauitate tentarurautjppter frig*:aut multitudf
riem cibf St multudine vini:at ppter caufa alt5 occulta. OJ> fi apo
ftemafo caltdicaufa eft mantfefta: tficopv vt- abfctdas 1U3 caufsi
velociter.Q6 fieft eftcaufa occulta titc itudc tn feparatioe ti? t ad*
miniftra ffobotbomi5venefin5 fueritpbibe^adboctminotatio
ne cibit regimen q6 auentt apoftematib' calidi0 flcut c"btocatiocfi
oleo ro.caltdo aut cu ac| in 5 bullita funt altea x fenugrecut femSU
ntt camomiila t et0 fimiliait adminiftra fplaftru k% fatta ojdet fa
ctu cfi aq calidat olco t femie lini % adminiftra adipe gaUinei lana
tbumecta cueacaputtceruicctfpodtlestoifttUa in aurefc aliq5
eroleis q fed& caliditate^ tfacfedereinftrmit in aScalidaiodmo
* inunge ip5.C&6 fi apa calidu gfeuerattnS eft aliqd qd pbtbeat
fumere medtcame' foluttuufolucs femel fiat ill6.n& U>gppo . pctpit
iUud.O«4t paulus.3)enisraf fipbac % nigredo eft in fugficie ei9:
tillud eft in medtcamine ite#quo curaf ;na medicamen ntgru foitaf
fefacit ltllud:tucop5 vt fumas er melletoleo ro.itj*gte0:tBmifceas
t liniaa cu eo panu t ponas fug fipbac <p fi accid it in fipbac nigre»
4o ejfeipfo rguentt vf<# ad oculu1 jpjctpue cu fignis aif|0 maits :tuc
op5 vt oefperes oe falute bui? ifirmi ojh eft figmficatio ofumptiSis
caltditatis innate toeftructiSi^eP.jgt cqo iam vidiquenda' cm ac
Qdit fraetura in capitefuo t ocauatu eft 00 captti^ tx9 poft anu t
fanat9 eftit illud tdeo quonif fractura fuit in finctp ite:t fuit e£ B*
cufTIone fagitte:t erat ei curf9:t ppter boc n6 aduenitfipbatalic\d
immo faluatum eft a cozruptione.C3ncid j£af.&ccidit bomini vt
frangeretltnciputePttterfto^tpuj fractura eytenfa topbfltaeft
fractura cu oifpofitione reru oiTts finap itis; 1 1 cidim9 ipfus ad inti
tione notam t fufftcit ilio t fanat9 eft vir.
CSDerractura mSdtbute. Cap,i.
Ilttquit faptcs cu incidit adinterfcna no frSgaturccjj fi frah>
gaturmandibulaoeriratuc intromitte indicem t medtuut
manu0finiftretn 00 infirmi: t fi frangiturmandibula finlftra tuc
tntromitte manu^ oeptre t eleua cum ei0 margtnem fracture erie>
riu^ t intcrius t oppofitione ea0 ambas cu manu altera oefoit0&
equa ea t cognofce^ equatione ei9 ejc equatione olttu qui f unt 1 ea*
CSi aut fragaf madibula in $uob9 \om tuc ejtede el in ouo late
ra f m oppofitiong miniftro c^tldltt eat miniftro rettnete (gam:oe
inde veniat medic9 ad equldu ipamf m q6oir.im9:t Itga DSte^ci toi
ti funt t fejjati funt adinuice,CSi aut accidat cu fracturavulnus
aut fruftu tuc admtmftra ^futur^t puiuiliost medicina^ incarha>
tiuaopoftreditionet equationg.C3nqt;ligametuei9fit 0m bunc
modu:pone mediuvitte fug nucbS colUzvadant oue ej:tremitate0ai
ouob9 laterib9 fug oua0 aure0 tfc$ ad ejtremitatS m5dibute:oein>
tievadatcu ei0tteruadnucb§:oeindevfc^adlocu fub m^dtbula:
fufi OU90 mar4lla0 vfq? ad finciputvadea ep eo iteru tfc$ ad locit 4
£iber quartue/^en.p*
eft fub nucba:T ponaC ligametu aliud fug frotS t itt poftertotibus
capttts.T ftringaf tota tnuolutioq inuotuta eftTponaf oefuppatt
nuslenis.C^tft feparenf ambe mandtbulefimutjej: eptremttati*
bus earu tuc tnciptaf cii vtrifcp manibnspaulattm:oeindeoppon5.
tur Tgiunganturtaftderef acj spofitioneoenttuiTltgaonalescum
ftlo auri vt no feparef rectiftcatio:Tpona? mediit ligamenttifuper
coltti t vada t caput ti9 ad ejrtremitate" m3dtbule:T pcipiaf infirmo
vt quiefcat x fit trantyl9 t oimittat locutione;Tponat ctb* ei9, foibt
ttoetJ.i£tfi alteraf eliqdejfigura tucfoluaf Iigametunifi>accidat
apoftema calidu.Qo ft acctdat tuc n5 negltgas xti emplaftris t em
bzoctsq ouentut ad illud ej UU0 q fedit t refolutit cu eqltta te.OSt
05 b\dl m3dibu!e ftringif an tres bebdomada&:quonta eRleneTefli
in eo medulia plurtma replens ipfum.
0>e fractura nafi. Cap.%
^^Sfi fuperiotipars eftfo© t inferto: eftr eartbilagorc! tlli 6,dcm
-A^cartbilagtnt n5 accidit fractura Smo attritto t q> ?p:imcdo
Dilatai tota:Tqd otlataf ttferioi g^ei* fugiote remanete vt e*T fega*
tto ad vnu lat9.Superioii tf o ott offte accidit qfiq? fractura:T qn
fragif naP> t n5 curaf gducit ad cafu.C^t iterfiqncp tnduratur x
remanetf m toituofitatefu5:cjren5 recipit equationfc op^ergo vt
feftinef tn oiefcmoT n5 etrSfeat oecimu. CDBt fcia0 q> qn fractura
tiafi$feo;tur loca lueiota ei^magiasuenien^eftjT recti^regime.in
eaeffcvtfumaf ftiPoec&erfact9 lentOTintromittaf cufacilitatem
nafit vfq* ad fine alcbatafim Tteneatipfu cu manu fua % equet nafii
cit manu altera oonec equef :oeinde fubttltef intromittendo Itctniit
2feru§0 ipl u in figura equati5f0.t£t meli9 c\de e vt fit t$ lino. Cj£t
cauteia eftvt intromitt^turin vtrafitf nare^ ftmuUlicet n5 fit nocti
tnentS mrt in latere vno.*gt qncp ponitur lictniu in latus vnu vfque
quo ciu6 vltimatio guenit adonrmationem t reftauratione. fpCt
non componatur fuper nafum ligamentuyquoniam facit ipfum la
tum nifi fit illic emtnentia tnagna et timeatur fecundum eam oefc€
floXua&tacridittnpartib'mferio:ibnucpofltbtle eftvtequetur
cu ouobu0 oigiti0 ouap manuu ficut ouobu0 indicibu0 aut ouob*
auricularib^C^1 quandoaccidit in bac oifpofitione apoflema
tucvnguentumovaquil5eftbonuvalde:quoni3mfedatapoftema
Tconferuattterumftguramequationi0Tconfo:tat:fimiliter me>
dtcamen factu cu aceto t oleo t fimiUa:Tminutio tbu rt0 fug qo pul
ueri^etur ctni^ t eplaftref cu eo. C*2tqn fractura eft attritto agta
tuc n5 eft pofTtbile vt redeat cu ea ad rectificattonS nifi poftqj fmdt
tur et ejtrabtf comin ut to cfTtum et cum futura etu^ t pulueri^en»
tur oefuper! puluere^. <E2gt quando accidunt tn ciinatio x fep a ra>
ttocarttlagini0tunc equa eam violenter.oeinde liga eam iigatura
jferuJte ea fup illud:T e Vt pona slig^ me tii ettcfu ep la titudwe cer *
Otcl0fuequaefliclinattoe2:ei0quib9 ftt factleboc ligametu.C:^t
ZmctatusteniiiQ. cccpppvj.
bomim eftvt fumas margtng pSni foztie: aut ecnrigi5 cui fit latttu*
do oigitt vni9tlem vn& eptrcmitatu ei' cfl glutino pilciux gluttno co
nj vacdni;aut cu gftma aut cum rdiquis gluttnationem t acifctuy t
inutfca tpfam fug ertremitate nafi ejrlatere fup qo eft indinatio oo»
nec ericcetur fug tpfurmtreducaf nafiw ad fitum fuu cum vtoletia;
tttindt ejtende lllS co:ngta:aut plnuoonec equetur cum eo t tnclt*
na ipm ad la tusotuerfum inclinationi piime: treftaura ipm f up col
Ium;et liga ipm Ugameto tcncntc ipfum § m tlla fo;mS ct emplaftr*
cam empiailris quefunt neceflana.
C 2>e fractura furculc. Ca.4.
"¥3 Urcula ff5gtf :aut ppjpond^odatutfut ppter cafummagnti
^-LautppterEcufltonevebemSt6.CSmplt,> furcute reftauratic»
fitoifTtciu^ttndiget fubttliatioe.2Di£erut in reftauratioeei9:fi2teri
tur ppe cafum ertt oefcefio capitis adiuto^iji^feri5, mtn^.C3nqutt
j£t qit coterif furcula in ouas medietates tuc fac federe infirtmtm
luper fedeet ttntzt mintfter adiutoiium snquoeft furcula fracta:t
ertcdat ipfum ad ejtertoia et ad fuperioia iteru et er.tendat mtni>
fter iterumceruic5etbumerumindinatucuqu5tttate qeft necelTa.
ria.igt equet medtcus cumotgitigftm? tUud q6eft emtncVimpeUes
ipm et quod cft concauum coramoueat ante ct retro et eptrabat ip
f um.C*Et fi indiget in tllo ejtenfioneplurtma ponatfub ttttUcopt»
U magna oe piltstdeuet cubitumoonec appiortmetips coftts: qfn
cjrtedef f m qovult.Cfit fi tncidif ejtremitas furculc ad iteriota frfc
gendo:autnon obedit cumattractionemcdicuetnonfufpenditur
qfh eft a d pzofundum plurtmfi: tunc ptofterne infirmum fug collum
fuum et pone fnb bumero puluinar gibbofunr.toemerge bumetjci*
tnferi9 oonec eleuef a d 00 furculr.oeinde equa ipfum ct recttfica cu
otgtfo tuot ftrtnge.CQuod fi tnfirmus inuenerit punctura ejoe&
bulatione tnan9 fuper tpfutmtuc fruftu pungittpfum: fecundum fct
tu* ergo fcinde et aufer fruftum et fiat iU6 a te ctt facilitate:et ppiie
fi fuertt fruftum fubtus.C^t vt no oifrumpae fipbac pecto:is tn»
tromitte inftrumentumconferu50fipbacpectotis fub ofle: oeinde
franseo0.C^uodfinonaccideritapoftemacaUdutuc fuejfciffu*
r5et tncarnaeS.C^tfiaaiditapoftema calidumtuc infundepuU
utUo0euoleoaU6;.C^tfi otmittitcaput adiutoujapfcfracturScti
frufto turcule ad inferio:a:tuc opjvt mfpedaf adtutoitucu ligame
to latotdeuef ad gte" ceruici0:et fi fruftu furculefuent tnclinatu ad
lugio:a:etill6qctep99fit;tucn6fufped9f 2diuto:tu:f5rcfupinail>
lii cui* eft furcula fracta fug oozfum fuum etfubtiUajregtmen ei*
ct ftringe! furcula in tncfeet min'.CS>cfurcuIa auteotjeruf q> fur
cula no feiugtf e£ latere tntrinfeco:qni anneya l pectoit nofeiucra tp
co:ti)pterbocno mouefefboclateretfi pcuttat ejiteri^vebemetert
feget:tunc ipfa equetur et curetur curattone qua curatur cum fr^*
gifceptfemitas^o eiu0 que fequif bume^et feparat ab co no otflo *
£feerquarttt$-3retuv:
catur plurimutmqffi lacert'4 bjouo capita pbibet eSabboctpbi
betea' iterficaput fpatule:Tnon mouef furcula motuvebementt;qfft
ipa non eft pofita nifivt feparef pect9 tfn et otlatet ipmjTppter boc
facta eft furcula bomini foli inter rettqua animalia. f£Q.no& fi ac
cidateioiflocatio e? luctamineiautrealiafimiUbuictucipaeque
turantromittaf ad locu fuu cul manutpulutUis plurimis 4 ponunf
fug eScu UgametoqdopfrtDStsuenttbeccuratto eptremitatibu»
mert ttep cu fegaf treducit e& ad locu fuu. .©& ill6 4 ligaf furcula
buero eftibumer^tos cartilaginofumtipmingroflaf in mactt&ts:*
curemouef ertftimat tlle cui n5 eft ejperientia cp caput adiutonj ta
Feparatu eftzepuit oe loco fuo;caput efn fpatulevidetur tucvnu tvi
def locus a quo permutatum eft scauutn: veru opoitetvt oiftingua
tur figntficationtbus quaseftJetiemurpoft.
C2DefracturafpatuIe. <Ca.f.
BtP>atule quidej locu* lat* pa^ f ragif .•tf>lurimti efft q6 accidit
oefractura ei9 accidit marginib^Jaterib9 t fruftts.tqit acci*
<dit cognofcif tactu.tper iUud q6 fequif ea oe punctura . ite? pluri
muj acctdit et fciflura qu&fignificatafperitasq cognofctturtactu
TOoloze locaUtpunctura fi fuertt 15 no fint reltq figna. C€t foitaf»
fe accidit fractura ad interioiatftgntficat i^amincifio accidene et
crepitatioleuisqui perctpit audtt?;cumcrepttat mifer cumea titt
uenitur per attractionem manue qua confequitur e5 et ooloiem.
4D&t cura eiud iterum eft fubtiliatio manus et bonitas c5uenie"tie
impulfionia ab inferioitb9tequatiots;Tfo:tafle indtgetvetofte fm
q> eciftimo oonec attrabaf ad fuperioiat equef cum cautela a fno*
citrtfgto in aggregattoe materiei. CiFruftula autem fpatule cu fran
gunf f! funt inqutetStia pungentiatledentia:tiic neceflariu eft eptra
ereeattfifuntquieta equenf etligentur ligamentts.fimiltbusU*
gamentts furcule.|DSt opoitetvt ootmiat babens fracturS fpatu
le fuper latus fanum non fuper illud.
C2Defracturacaflt. Ca.6.
"jTtfCcidit caflb fcifllo ficut Ugno % accidit fractura ad tntertoia
SlC^t ptimum qutdem cognofcitur fonttu knf&to g tactum t
audttu:zquadoc£ inuente tpfam manifefta cuius oueptes funt ma
nifefte et cum estenfioneoolotis.CSecundum *o fequutnr accidS
tta mala er jftrtcttone anbelituettuflt ficca t foitaffe patiefie illud
fpuit fanguine5:*qnc£ generatur tp eo putrefacttoveIaminie.{DSt
cura iftov eft cura tUt9 4 babet ill6 in bftero* fi indinaf inferi* tOc
curaeftilla q oefcripta eft tn copteflt5efurcuIeoep:efleperfractur$
etfl ingrediutur cofte adminiftra fuper eas Ugamctum factum t£
lana cum refolutione poft ligamenta pofita fuper eas oefubtu*
cum rectitudine:oeinde aggrega e^tremttate^ ouoium ligamen
tozum etliga eas adinuicemquoniamtplepiobtbent (igainenti
reuoluta a folutione»
£ractatu0tertfu&. ccqqqwij*
CS>efracturacoftarum. Ca.7»
GO ftis veris fepte" accidtt fractura a ouob* latertb*. jralfis %o
accidtt fractura a latere oo:fl.£t qfft ejtremitas alta l cartila
go bEppocudrioa f m q> fctutfti n5 acctdit ei attritio.CCognitio
aut fracture coftapeft factlis q no occuitaf tactui ppter ttld qd feit
tif oe afperitatermotu in n5 fuo Iocot fottafle audrf ft aufcultatur
crepitatio occulta . C Q.t> ft fuerit inclinatio coilc ad itertoia: flgni
fic4t ea" accidetia pleureflsiet eft foitafle cu ea fputu fa nguts; tuc no
a ude*s reftaurato:es curare tpam cu ejrtcfioe ad erteriota «ppter oe*
fectu ingeruj :qfn illo eft oifficile abfq?ventofis:Tqnt e£ve*tofis ttmef
cjp aggregef materiapVima adinteno:elocu:t eft in ea ttld qd eftoe
co:rupti5e.CCt5 fl ejpellis easTtto plSgas retetion£ea?no eft tna
Ul.XJe? qttcB cib3t tnftrmu ctbis inflatiuisValdevt inflef veter ei9:et
c5p:imattflattofractur5Timpellatea' adefterioia.£t boc qu§uts
fltoeiHisa d.b5> in 4bufd3 bo:isn5 eft eycufatio:eft ttt ch magna ad
faaSduvt accidat apoftema.OnAt §&& fapifrii.Opottetvt coope
riaf loc9 cu lana infufa in oleo calido et ponanf pulutlli in eo q& eft
intercoftasoonecrepleaivtfttIt$am€tuequaleqttinuoluif fm ro
tuditatfcficutnarrauim^inpectote^oeinde ponaf flcutponif tnba
b&ib^pleureflm f m quStitate' ouemete: oflt.CSt fi opptefferit nos
restebemesTospugitvelamS pitctura a Iedete:tuc opsvt findaf cu*
tts Tioifcooperiai tUoqooifcoogtumeftoecofta :oandeponai: fub
eo inftrumetuqo ?feruatfipbacvt nonegrediaf fipbacrmciditur
cumfacilttateofla quepungunt et ejire facias.C3Deindefl n5 acct
dit apa ca Udu aggregef fiiTureTmedicenf cuvngueto.igt fi acctdit
ei apoftema calidum cooperiaf cu puluiilis infufts in oleoT cibetur
tnfirmusTcuref cum eo quod fedat a$a caltdumTrefupinetur fuper
latus quod leue eft fuper ipfum.
C2>ecoqdacciditfpondiltbusoefractura. Ca.S.
X1HquitpauP.7\otudttattb9fpodiltuacctdit ojncp attrittof$
fracturapa^acciditTtnc minuif fipbac nucbeTnucba ipaitco
municSt eis ambab9 nerui innocume*toTf equif eavtracpmotsft ac
cidat iUud fpondili colIr.Tptopter boc opottet vt pzemittamus i er
monemT enuncientusp. otctionemfactam.C£tfieftpofltbilevtf>»
fumamus et auferamus os tedens cum fdfftonetuc illud eft:Tfi no
opo:tetvtvitem*cus regimine quod fedat apoftemata caUda. C*£ t
flremanetaliquider.partibusemtnentibus fpondiliserqua funt
que nomtnantur fpineaam illud caditveloctter fuboigitis cumvo
lumus eiuscomminutionem: quontam illud quod contunctum eft
moueturrfeparatura (ocofuo:tuncopo:tetvf auferaturtltud fdn*
dendo cutemerteriusfteindeaggregetur cumfutura et adminiftre
turtneocuratioincarnatiua.C^tfifrangiturosalkaeil tn tnfe*
riote partealcbatim et alobofos;tunc intromittatur oigitus in4et
Xiber quartus.^en.r.
flnilTremanus in anum; et equetur ©s fractum cumeo et cum mff
nu altera fecundum q> pofiibtk eft: et fi fen ferimus 00 fractum i& (c
paratumefle:tuncopo:tebit iterum vtauferaturcufcuTione;ficut
oipimus;oeinde admintftretur Usamentum quodconuenit anott
curatio conueniens eu
C~£E>efracturaadiutottj. Ca.9.
OS adimoit j cu f pargif fm plurimu no oeclinat nift ad er,terto
ra;quareopjvt tu facias Ulud quod opjfteri in redittone fraf
cture cut9 fitus eft $ m q&fciuifttt tSge ipfaj manu tuat equa equa
ttonevlttmatlisa e£cu ftgam&o afcfcdenteeti4vfcp ad bumerumi
nringecueofteft piofimailU-.oeindeltgaineto eomunifmq6 fci
utftt ettavfq? fub cubito fi fuerit fractura piopinqua cubtto pofiea
ttga ipfam Itgameto tertio afcedente ab infertoitvfqj adfupeiVtfu
fpende manu angulariter ne multiplicetur eius fufpenfio er t cMcdo;
qfueit inalutmeu9 qutde eftvr ftringaf adiutoztu ad pect* f m angu
iaritatg in cubttovt non moueattpp:ie qn fractura eft ppecubitft
OSrgo pone fug ligameta: aut aquStace tu:aut aquS fola fifractu
ra adbuc no apoftemaf tfacipaj erUgno cut9 latttudo fit quattuot
Oigt to9it5 pi9 tij&t ft i£ fupjienerit ei Ipaciu: tapoftemata eftttuc po
ne tpamep.lanatabluc ipaimin oleoft ttbt pofltbUe eft;.t fi no fuerit
aUqd pbibens n5 f oluas vfcp ad fepte:tqo eft poft eosvfcp ad oecfc
tuc foluetliga cuafteHistfioefenfiovocat te adaliud:tuc foluetn ter
* io:et eft tliud ad quodinclinat Ib^ppo.qfhaufert nocumSta lj no*
ceatreftauratiom.|];UepinqlttateponediafteUas:o$ vt fufttciat
tibttUd qo oeclarauwn9 tn ca.fuotnd fepares ab ea ftrictura' ad mi
ti9vfcp ad.rXotes:tqn indiges $ m afuetudtne' ejtefioevebcmetttno
obedit ttbi t n5 epcufarisauptlio alicui9 adtuuitis te:tuc fac fede*
re infirmu fug fede f ubleuat&tltt ad ftStem plus oecliuisqj adfedl
tetappodiet fug. gradft fcale:aut qd fimtlefit er. eis que fctuifti in ca
pt.otffocattonistioc9 ille fic planusfactus t molltficatus ct Unitus
Oetnde fufpende tn bumero eius aliqutd graue ejtendensipfum ad
tnferio:a;cmu ergo ejctenderis ertenfione quefita:tunc liga cutnvit»
f a fo:ti f ub fracturattupza illatfac ootmire infirmum refupinumt
eytendeUludqMigaftivttta cu3fo:tibusvlttisvfqj fubtus: etadfu
f>erio:a:in tlloefh eft fuffictctia.OBt qft fractura eft in medfo adi»
toztjponeltgamentumcumlongttudinevna a ouabuser,trcmitati
t>us iuncture:ifi fueritp:opwquio: adlatus pcmeltgamentum ve*
bementious p:opinquitatts e^tremitati longinquecp altj; etfi fue*
rit fciffura fola:tune cura eft curatio fctfiuretet ftringatur fuper t%
lt0amentum.
C^Defractura btacbff. Cario.
HCcidit quandoc^ vt fransSturOuofoctlta fimtihet quSdocp
acciditvtfrangaturvnutneoium. C^tfractura fociltsin*
terioits eftvebementtotet turpiot $ fractura fcctlis lupttiotis:
£ractatue tertiuel cccpppptih
ejtvftngularte fit fractura vni9 eotuict 1II6 ideo ^nU focilelferi» tft
btacbwoefere&qreei^fracturaeft oeterior.T qfn efl nudu carne
f unc eft fractura turpio:. jnSt iterufuperi9 focik fufctpit curatio»
rtex fufficit eterJtenfioparua :et n5 fimiUter eft tnfert* et pptiefi fr$
gantur fimul. (r&t opottet vt f uftentet ur apud erienfionem adiu*
totnfuperalcbol:Teftradu;vole:TCognofcitur finctura ligamfti:
qfnfi accidtt ereamoigi to apoftema paruum:aut oolotparuus;
tuncligamentum efl equ a k: tfi non ef t tu nc eft molle: quod fi eft plu
rtmum fuperfiuum tunc efl vebemenr.et ops vt mollificef . fEfroff
twautem aflcUaruuinonefter tllisqueoccultentur tibi:fed opot*
tet vt no confequantur 015 lohgitudtne fua volam et radices oigt*
fopiimmo abbteuientur abbocparuper mfi neceflariu faciat iUud
ppinquitas fracture iunct ure raf ete talt.Ueru tunc iterum op^ vt
no tangataUbaragtoigito;t:etcumreftauraf etUgafetrop^vt fu>
fpendatur ad coilum 0 m ftguram a ngula re. $£*£t opj vt fit fufpen
fio etua ptoptte'ft eft etua fractura ad inferiota cum panno cuiua la
fttudocaptat longttudinembtacbij tottus:quomam fi fuerit ob*
uiatio fufpenfottj ptope fracturam et reliquum cius feparatum a
fuftentattone accidet tottuofitas ptoculdubiotoecltnatio fuper
iUud quod facit ipfam ficut volam: immo opottet vt fi t vola: t plu«
rtmu btacbij in fufpefotto.CSt ftofifractura fuent ad fupertota
opottebit vtfufpenftofititavtvide3turfractura teleuetouas cp
tremitatea ej latere volet er. latere cubitt.CGtuod fi leparatur qd
eftinter iUuderttadtuuansipfumad equationemfigure;T fit fu*
fpenfotium pannus lems:T fit fufpenfio taliter ne vllo modo fit pof
Itbile moueri:i vt non oilatet ipfum oilatationelabotiofa . Cjgf
fottaffe acctdit btacbto vtreftauretur tn latttudinectrciter vigin *
txx octo oies. C£>efractura rafete. Capt.ii,
OSftbustfttsparumacctdtt fracturarqfhipfa funtoura val*
de. tSt quSdo aduentt eiscaufa aliqua remouet ea a locis futgf
ct non frangit ipfa;quare funt vlttma ad curatione:queadmodum
oirjm* in oulocatioe. CS* offtbua oigito? f ractia. Ca. 12.
IStuj iteruparuaccidttfractura: imoaccidit fep.atio.2Dtre*
runtc\d5.Si accidit eis fractura op^ vt fedeat infirm9 fuper
fcd&leuatarpciptaturet vtponat volafug fcdl equalatejtedat
oifa fracta mtniftertT equet ea medic^cu polltce Tindtce. Q6 fi poU
lerfuent tncUnat'ad inferiota:tac opottebit admtftrareligametti
oeiug xfotta fTe accidit apa calidu .a£t ad locu moUificattdte botu^
offiuaggtegaf fuBfluitasplurima Tcoaguiaf velocitercjreftrin*
gantur.tL2£tfi accidatfractura fublemu autoigitofiepoUeyop^
vt ligitur Ugamento pptio cix vt Ugetur iterum cu vola vt firmef
t non moueatur.C^t ft accidtt fractura altcut reUquotuoigitosfi
fuertt tndcr. ; aut auncularis: tiic Ugef cu iUo c\ appjimat ei.agt ft €
seotgitts me4tjs;roc ligef ca Ulo c\ e,e&latereei9 aut \\%# oesf^ cd*
Xiberquartus^en.?.
tinuita tem adtnutc&qm eft meli^.Jfirma nt efft et no mouenf tf unt
tuc §ft Itgatt funtcu auMUs.l.ofia fracta,
C2>efracturaoflt0lati7ancbe„ Cap.i*.
Ofo ancbe qiiqj fr§gif ;fed raro cu oifpofitiSe fottitudinis fue
7 accidit U15 ei f m femtta ^mtnuttontg ettremitatUTqtfcp ftu
dtf tnlogitudine:7qnqMnpellif int*adventre:7 acddit poftiftae*
o tfpofi t tones t teru er. oolo:e 7 punctura % ftupoze cruri0;7 co£e j>£i
mu ei quod acctdit adiutoiio er. fractura bumer t. Qi£t qn fragtt
O0latnq6 eft fupia alobofo0;autfindutur vtiigna lacerttetu0:ftt
res otff icilts tn rectificattone etus;cjre ftt vna oua» ancbaru oeclt *
ui0adoiminuitione\C*£tcuraei9eftvt iaceat inftrm9 rtnctptant
ouo boies foitcs ep tendere oua 0 co?:a s et9:fc5 c\fcp coy. eptenda t co >
ram.t iam ante tenuertmus manu0 eius: vt no fdlinct ad egpellen
dum illum qui e?tendit cojcam eiuuit incipiant ouo reftaura toieflf
compumere ancbam eius cum vebementia 7 fo:ttf udtne oonec e$
tunoewdepparentfupereameplaftrutmpoftea refupinetur fuper
ali$dq6fitficutglomer erpannoaut ei fimtleer: illtsquc babent
Ouritiem. tij&t boc quidem eft ptopmum et cum quo cura tur fpa ♦
tula iterum;et quando frangitur ejc latereancbatunc cura eiu^ eff
cura bumeri:etop5 vt admtntftretur bumectatio fuper ItgamStuj
eteclnf puluiUificutop57eftneceffevtfitfuftetatu fnglocu planB,
C3Defracturacor.e. Cap.i4-r
GUm cora fragtf necefiaria eft eptenfio vebemtaotfde eqtur
fmfoimanatural£queeftei;et eft gibbofitas filueftris par*
ti0etu0et?cauita0paucaineiu0Oomefttcofm ambulatione fot*
me qeft ei tn fanitate. C*£t obferuftur in otfpofittoe fracture medff
ei*aute£tremitati0eiu0fuinoii0 7inferioii0 oiipofittoes q oictc
funt in capitulo a diutott j:et ftt ftrtctura ad fuQuna ^feruans et re*
tine0.C^>i^runt:quandofransiturconuertitur ad locaanterifr
ra et ad e£terio:a;et tHud ideo eft qucniam tpfa eft lata ab bac par
te per na turam:et equetur manibu0 et ligamen tie et f peciebu0 ep
tenfiontg que funt fecundum equalt ta tem:aut cum ftricturavniu0
ouarum Ugaturarum fupta fracturam in,medto. C2>t autem fra>
ctura fuertt inclinata a medio et fuertt ppinqua capitt co j e:tuc fu
matur Ugamentumetinuoluaturin medio etua'tanavt nonictdat
carnem :et ponatur medtum etus fuper pecttnem et afcendant ejtre
, mitate0ei9adpartgcaptti0:7oenf miniftrovtretineatea^ad tnfe
rio:a:7fifracturafueritmeoq6fequtf genu:tucno0 ponem*Uga»
mltu in fuperio:e parte fracture:7 eleuabtm" e jtremita us etu0 ad
Ul6qut ertendat eas ad fupertcna*.7 teneat genu cum ligamento irt
uoluene t pfum oef uper: t equetur membtuj tftud inftrmo iaccte fu
per faciemfuamet crure eiu0 eptenfo: et fi fuertnt olTa pungentia
iunc opoitet vt equentur ficut otytmus multottens et que e; tie ele
uantur>capiantur.C7U8imen$oftt?mcpotrjmu0tncuratidead
Cractatus tertms; cccftpp.
iutotfj:t 00 quide" coteftringif in.r. I.noctibU0. igt ego enundabo
quomodoop5 vt (It fltu0 ei* pofto? aggregaf cura tio crurte. C4Jt
op5Vtponafinteroua0co|90tuncptiaoelignoteiffmilibu0fer
uan0 c$ adfotmS fm qu5 equata eflt reflauref refturattone co$n§
ta f mq5intdligif ptopterillud q5 acdditoeapoftcmatet pturttu
IpCt qit accidit oe apoftemate fuper copamm j efl apa fotret cfl er.
ci0 q feftin5t adcor5:tuncop5Vtptoptie pertteniatur ad foluendS
vt refpiret x ertendaf apa:ttuquide* tS fciuifh embtoca^ pptia0.
Zlerum in caugatib t albarauacb r fitnt tabulemagne in quibu0
efl par6 c5cauitati0 vtt>cc5ter c5pon5tur fuperinuolutione^rt ca
piant longitudine>edi0:qftt ff bteuiSturen5reftaur5tttrfuR crtt0
t abfcindunt infra illud vtiltta0 no eft vtilita^ queffta:t fl ptoI5g$
tnrerfttnfirm*erei0inlabote:l5ffipfeabbteuientur n5erit er|j0
laboti0.C€tvtilita0 elongattoni0Caru efl vtptobibejt tte?par
tem fan&pedia moueri cu fuerit motu0 illi9 qu8titati0 nociu* fra*
cture r ptoptie tn oifpof!tioneootmitattoni0 1 fbmm. C^t necefTi*
laobos inftrumeto^nS £nifi in fractura magna valde:tn5 eft pol
Itbtlecuboc vti ei0 nifl ante<!papoftetnetur:qfftapoftema non to*
lerat buiufmodi. C*2tad vltimu^eft grauita0 tmatttiatlabot:
% opottetvt fugiatur ab ei^oum ejrceptio perfeueratab eie cum itt
genf|0 alf|0. CSitu0 afit reflaurate cope opottet vt flt f eciidum <p
Fuit ^fuetudo cif in fanitateoeafrtduati5eofoicti5i0totlatarioi0
t illud q5 cflmagt0 vince"0 oilatatio.CCt fcia0 q? itle cui' coja et
ancbafuntfracteparuoenudaf a claudicati5e:tqnabfcindutur
frufta lacertottei9 mSdat pti us-.oetnde minuif fc5o.
C2)efracturarotulepopliti0. Ca£.if.
*^3 Otutaparumfrangiturtfm plurimuconteritur.jCtcogno
-*^Pfdtur illud quod accidit cumtactutafperttatctcuvacuita
te q intetltgitur cu ta ctu t auditor aure.
C&top^in curattoneem^vteptendatur cru0:oetndeintromitta#
tur rotuta tntocum fuu:tfl feparata fuertt aggregetur pims:oeirc
deintromittatur.
CB)efracturacrurt0. CafJ.i6.
(T* tl5do fragitur 00 paruS cruri0 eft falui* <£ f! frSgatur 00
v-»magnu:t quldo frangitur arundo parua fuperiot efl incli*
natio ad ejteriotat ante:et eft ambulatio cfiboc pofflbilwet fl fr5
oiturarnndo magna tnferiotoedinatcru0 aderteriota : tquido
franguntur vtreq? arundine^ fimuutunc eft oeteritt0: et tuncqui>
dem acddit crurt indinatto ad omne^ parte0.
CtSt fda0 cff curatio fracture cruri0 eftfmoffderationem curatto
ni0 admtottj:t ineiu0flmtlitudtne:tnonefloifpofltiocruri0in tot
tuofltatequeacciditfigurefue naturatuffcutoifpofftioadiutotw
immo efl rectutmquare op^vt fit erienffo etu0 ad boc vt redeat ad
rectitudinem.
£antico:um autcenne
{C^ecalcaneifraetura. Cap.i-7-
GSlcaneus eft ej:cufatu0 a fractura ppter ouritic" fuatg circS
dationeoefenfionmt plurimu ei9 qo accidit ei non eft nif! offa
locatio: t iam oictft eft oe'ea .
0>e f ractura tali. Cap.iS-
Htvactura tali efl ptaua t etU0 curatio eff oifficih'0:t plurimu
quide" fra ngif cum cadit b6 ep loco la to: qfn ?teritur f uperi*
pedis-.t fottaffeaccidit cueo attritiooffis cu$curfu fangmni^ad
Xltrzz^ eoagula? in et8:tqu5dod2 gductt ad egritudine© magna*
C£ febte t permir-tione ra tionte er tremote x fpa fmo pedis. {£Cum
crgo accidtt in eo apa congelata qd non apparet t non egredif et
apparet>i&tenebtofita0 q nonfutfceftffgnfi malufignificanflrqjefl
inviaputrcfactionte.Siaute^eflaiSa apparens impellcg manuii
tunc efl melius tfottaffe fit facili0 ei* eruptio.
C*& quSdo tauwreflauratur oeambulatio eftoolotofa fuper ipro
tqttno refiauraturtaluefmqoopjoeflruif iuuameutum.
C^>efracturaoigitipedi0. Cap.19.
aUratio eoium in fractura t oif locattone efl curatio of gitop
manu0.jgtquidocpreftauratotequateo0pede fuo calc&Jo
cofcumeo.
'(Ljtidpffft Cantica Suiccne tranflata ab ara
bicoinlatinfia magiftro #rmegando D&laffj
oemontepefulano.
jgdidna S jferuatio fanitatt0:tcuratio egritti
dtni0:q accidit er. accnttb* in cotjje.^n afccl
accidit t% caufa q tn cotge er.ifht.
Cui9 ptima oiuifto eft tn tbcoticd t ptaeticl.
1£t tbeotica ej.trtb* reb'perficif t spletnr.t.
]|JSrrebuff autfunt fcptSnaturales. jSteipei*
funt. vj.iEt 060 funt necefTarie. *.
3dbuc funt alie re0 in libtt^fcriptefcjmotbi
caufe:t accidentta. 4..
■ftnactica oiutdit in oua0 fpecte^rquaru vna manib'ercrcef italta.
dtmedictua:nccn5eoq6e£cibi0otdinaf» %•
Enoculdubto tp rebu0 naturalib' funtelementa ejquojt^pofitto
neerifttitcotpota. 6«
Sermo quidfcfbtppocratte in libtooe elementi0 in bi0 eft fermo
vcru0.fcj <p fint quattuot:aqua: igni0:aer.terra. 7.
^toba tioverita tia ptedicti fermonts eft;qm cum cotp9cotrBpi tur
reuertiturinetfdem. S.
T(Sar8p2ima: ccqrJU
©i non efiet mfivnum elementnm:n5 efTet allqd animal cuj motbc*
coiruptibile. 9«
ff>oft bec aut fcientia 2plejtoni0 cft er iudicfmin medicina confe>
rentibu0. 10.
Onattuot funtpotentiefeu virtute* complerioni0 :fiue oiuiferit:
feucompofueritvtrconfultu^. u«
Senfuflf tactuff fentit *i percipttcaKditat^^trisiditateimfiecitatej
tbumiditate. 12.
l^iedicte virtute^ feu potentie reperiunf in elemStis tgc eo q& au
geturfeupullulatinloco. U.
Jfclemcntu ponitur in vltimoflmpuete c5pterioni0. 14..
CaJiditas eft in igne taere. #rigidtta0 #0 in terra taqua.£t ficd
ta0 tnter ign€ «terrS.^t bumidi 30 tnter aqu§ tnubem. 1?«
©ignifkaf nobtg elTe tgeneratio inter fpecies ipfo^cu Diuerfificeri
turfldtnuicetvnianturfiue^iungantur. i&
2>iuerfificat8 fuerut inutcc ne effent 3d vnu xi&Z.&t fuerunt,con*
tunctatvnita neviderentur omnino contrana. ¥7*
3maginamur in alio cSplepone ab elementi0:puta tn copofito ab
eisaptedominante. 18-
YP>onimus equale rtcperatfi ad referendfi ei:eo ej? babeat quatuot
faciee coniunctas. 19L
jTueriit aut mirte tcopletef n eo fm eriftimatione' vt efTet pondu^t
menfura. 10.
Sialiquod ereis oedmauerit a4aliquod ertremotmnontninde
erpoUabif velcircufcnbef a virtuttbu0pdicti0:erutnibilomi*
nu0 m eo abfcp equalitate ttcperie pzedicta. U.
SPenominaf aut a noie pdomm 5tte: vt igneu terreu aqueu. ^ unt
etiJeyeis q ?parantur aeri.065autoicunf permodu trSfitus
et minus ptopiie. 22.
Sfam quidem perfecte funt uoue' fpecte0 ^pterionis: nccp er nunc ac
cedam ad oictionem nonam. 2;.
IrTunc aute loqutturoe tpePm opi.teriftimatione\'n5 efn crfitt in
eoflilusTmodudinuefrtsSdifubtilis.fbtemslautbjvimTnatu
ram flegmatf0.j£t ver ercitat 1'anguine.lBft30#o coierS rub.£t
autunus coleram nigram. 24 «
Quod aute" aoge tur tminotatur oiutditur in fpecies mineralium
tplantaru5Tanimali3cotpu3babentium. 2^.
Ctuodvincittfuperatccnpu^eft medicina.Quodfto nutrlt tau*
geteftcibu0. 26
Cojtfejto babeftcognofcif erTapotciBtboc fyibvero tiufto.2-%
2Dulci0Tfalfu0tamaru3ficcitate.Scutu0verocaIo:em. 28.
JD mne liquidu non baben^fapotem manifeftum eft equale ttepe*
ratefoztecomplerioni*. 29.
Canrtcomm&uicenne
i?mms fapot pont icue Tacetofus frigtdi funt Tflcci:necnon etiaj
omni0fltpticu0. 50.
Omne btte oomtniu pinguedim'0 tvnctuofitatie efl calidS T bu*
mtdu.Jgtpureinfipidufrigidutbumtdum. ;t.
antmal per ^plertone* fuS oiuerflficatur in etatib9 . Jgrit tHfermo
nuncin bominefolfi.i.folfi in e5plejionSbomini0. %l+
Caloipuero^apppioptnquatcatotiiuuenfttn^plerJone. **.
2fuuenea tn oedtnSt verfueflccttate. ftmer #0 eft oominue bumi*
ditatiefenfibilt0. *&.
©enect* aut frigida cu p5derabi0 e5 efl flcut oecrepita0 tpfa :tad ♦
buc ampli*.3ncopleirtonecuiuflibeteyei0ficcita0manifefla eri
fHt.1Bibtfominu0 Tcrudtta0 in bumo:ibu0 oecrepiti. tf.
3n mafcu!i0 cptftit caliditae tficcitae.3n feminie #0 frigiditae %
bumidita0. 36.
7tememotatio flgnop oplerfonfi fumptop ab babitudie eotDfe.*;?
jfrigidit^s Tteneritae oomtnanfin eoplerjoe ptnguisT laudabilie
cotporie. 58.
ftabitudo co:po:is macra tejtenuata fignifieat copteponl ipfiue
dTeflccam. , ?9-
Omne0 quotfi vene funt er tpfop coipoie latefunt caltdt. 40.
Outcucn afitbaben0 contrarlam oifpofitionem eotu bjeam pto*
pterm_lttt9mfrigtditati0. 4.T.
jffradue qutdS co:po:i0 equalis tiufti cecidit tnter omnee. 4.2.
TR5 fuma0f!gna a colo:ib9:fi otfgat eo? mutatio r5ne regi5ie.43
Caliditae tmmutauit adeo cotpoia incolap in regione etbtcpuj
Tnigrop:cj> ntgredo cooperuit vfr cotpota ipfoB.1babit5te0 %o
tnfclauontatantS adeptifuntalbedutfq? efftcttTredegtt toitt}
cute^rutilante^Tcandente^. 44.
©i oetermine^feptem dtmata fcte0 fpede0 ?pterJonum. 4^.
Ctuartfi ejr ei0 e* iuftu tectle in e} calo: fecjtur poft ?ple£f onem. 46.
$vS<? croct9 colerS rube&.Sjobfcur* btun9 colerS nigram. 4*7.
Cc:pu0 efl rubeu er oomihio fanguini0. *5t album in colote flcut
eburejrbumoteflegmatico. 48.
CSplerio babStie colo:em mtjtum tjc albotrubeo eft f m erifttma*
tion2equali0tt?perata. 49.
Slbue capi!lu0eft frigide3pler.iom0.S5capillu0 ntger l calide c5
plerioni0. -,_,«■.. ?0.
Cutu05plerfoeftoimtnutefrtgtdttati0b5capi!lo0aureo0fiauo0
'Ctcuiueppfo efloiminutecalidttati0tb5capil!o0rubeo0. 57.
Colotcapillo^babenti0 oplerion&equalg rteperata/eft aureu© ep
flauotrubeomtrtu0Tc5pofitu0. $2.
©f co:p»b0tditatt0 gl9ci9li0 talbugiefueritparu&:purff:tparue
65titati0:Teptertu0localiter permtnuerit:quaru!urYeu fplendot
fuertt ptire cotufca* Tcandfe efficief quide inde colot oculomj
#aueu0.£r^auflsc5trarn0c5uenitantimoniali0.i. niger: attt
fubnigerflcutantimonium. ft.
Stcaufe glaucedtnt0 coplecunf c8 caufte antimonialttatt^fit fa*
Iblam.i.varteta0. 54..
0i fueritfptrttu0 paruu0Vifibili0:fiet obfcurita^.Si vero tmritu*
c5tingetindefplendoitluminofita0. 5f.
Cotp' ert generatu er. bumoitbu0 vartfa toinerfte in eolote pple*
rionettr. flegmate colera rubeartfanguinertcolera nfgra. 56.
drlegma naturale efi infiptdu:tfrtgtdttati0 tfperate. $7.
lEr. eo e* qdvocaf vitreu notee' aBt grofltrjtfrfgide ?pfoni0. 5&
iSr. eo aut efl adbuc flegma tmlcequod fi quidem n5 abfoluif of nc*
a caltditate. ^9.
1fiurfu0 er. eo eft q6 vocaf falfuytboc videtur verfu0 colotem tfic#
citateoeclinare. 60»
£r. eo efl quafl acetofum eu cotrupitur cibu^.f in ftomaebo. 6r.
j6? colera oecocta funt varie in colotibu0fpe*0.Qued5 er. ea nomi
naturfiimofa. 62.
£fcea ettS eft fimili0Viridi eriotpotro.gtiftequidej funt magne
malitie. eS?«
Cft etiS alia a ptedicti^ <5 vitellina 6::necp eft pernittofe virtuti^t
potentie. eiu
aiia fpecieo ejcea effceiu0 babitatio eft in hift fellt0.£t oe*0 quidf
oeclinanttvergnntadealiditatem. 65.
Otigo tausmentumfanguini0eftabepate.JEttranfitindepve
na0adtotumcotpu0. 66.
&Z eo aut eft fangui^ que continet cot.Sanguf 0 a u tt cattde tbut >
deeftqualitati0. 67.
£>i tu^ colere nigre eft in fplene: ntcp eft falfa opf rrio ifta. 65.
tTurbuIentia fanguini0cfinaturali0.CtueIib5ant abtfia eflinn»
turalt0. 69.
Ouepculdubiogtianf er^mirtioetaduftiSealiopbumop. 70.
tFMietpalia tradtce0coipi0futcftuot.afta abfetefBtvelut rami.7i.
Hnu er bt0 e* epar.^t t {5$ quf de* pteeft cibo tnutrf me*to in cotpe.7Z
Coi alit cotp* vtta.^t nifi (pm effet cotpu^ affimilaref plSte. 7?.
abindeeficalotcteftcotpothflcutelemStuquodtranflre facit ab
tpfbab^ar. 74^'
Ccce g? eerebiu cfi nerui0 tfilio nucbe cuflodit t pieferuat i^nem et
calote*cotdi0inflammatione. Zjr
Cpei0 € mot' iuncturap.Sj tefiiculi funtme*btageneratf5t'0.76.
Jgr generatione eotum fpecte^ coferuantur in quotum ttrmimtio
nefieretterminatiotabfctfTto. 7^#
Caro:pinguedo:t fpe*0 glandularum funt tancp famulante* pte>
dtcti0. 7g#
Ofla:tpamiiculi:tli0amenta funt velutcolnmne tfulcimenta co*
j£anticojam;3ufceitnc
• potte. >?<*.
tlngues aut ftterfit in ertremttatibus ppter auriliuj. Scdoili fue
runtppter fuperfluitates veloinatum. $0.
£>ed otnnia funt famulantia:cfiperfidantftaturamTfi0uramper
radice*. " Sfc
Spirttus naturaltsefftcitur erfumofeu vapoielaudabiH purot
mundo. 8l-
Quoci a ute et eo iam purificatfi ecirti t in coide eft illud per quod
manet vita Te?iftit. 8?-
Ibec generatio eius qo cr eo fertur in cerebiot eiusmtringa fit vol
uendo. " 84.
3nfun t aut butc fpiritui imaginatto:ratio feu intellectusiTmemo
ria:cfi aplen tur rperficiuntur tpflusfpes in verriculia cerebti.S?
3nquolibete£fpiritib9 eft virtusppiia ab tlla q eft in alio. 86.
©ep tem virtutea numerantur in natura f m oiuerfitatS ea? in foi
matfpecie. 8*7.
jgjbia eftvtrt5> imutatiua fpermattapieter q6 oepingat tp^. SS.
«SpbisetiS eft virt* q aitqua foima tfigura tnfoimat cotpoiainec*
nonquStitaeetnumero. 89.
Mft etta virtusattractiua:o<sefttua:retentiua:Terpuinua. 90.
agft cti % er bisvirtus vnie* mebiis: q6 fimtla tur cotpoii er nutrb
tnento. 91.
Wuefunt fpea vtrtutis vttalis.^t actionis cuiuflibet e$ ete funt
oue partea.tEc quibtts eft vna qua fit actto pulfusfuper otlata ?
tionemTconftnction2venarumpulfatilium. ?9Z»
Q0101 autbui9*eftallac|agttntur acttoescuiufcucpasibilis: ficut
eft amare:Tbabere aliquidodio:Toepteflto aie:Tei9eraltatio.9*-
TRouS funt *tutesq ab aia numeranti&£o[b9 funt Anc$ fub fenfiti
ua:vifiua:auditiua:olfactiaa:guftatiuaTtactitta vniuerfafo. »94-.
j&l etia virtu0 ad neruo* peruemens er qua feu per quam mouet
qui* artu0 Tiunctur as fuas. * 95".
gr. eis etiS eft virtu^ qua imaginantur resficut videntur. 96.
igft aut adbucer eis virtus in cf € rS.igt etiJ in qua c* memoita.97#
O mnes operationes vtrtutu numerantur ^m ipfa^virtutes qua*
rumfuntoperationeff. 98.
Ibec aute*operatio oicttur equiuoceoe quib' 6::ficut oe attractio *
neoisefttoneTretentione. 99.
2lt ficut oe tranfittif m pertctratione cibi Tappetttus.lBam attra *
ctio eft operatio fl.npiei vnitt0 virtutta folitt^.&ppetitusvero ci
bteriftitefouabasoperattonibua flmulcopofiti^tfcjeropera*
tf5e fentiendi Tattrabendi.Operatioaut fctendi Timpeltedi eff t
rittranfitumTpenetrationecibi.4ft>ecenimopera er§>dicti0 ant
bobu0 effictuntttr. 100.
ttememotatio ferta reruneceflaria» epquibus ptima eft aer. 101.
Solbstudtcia fuper aere:q fiqmdeminfunt tgib» anni manifeflS
turejtmpielTtomb9.Cltmataeti5biitruperbeciudicia. 102.
Sler cttam alteraf % tmmutatur ratione abcuius aflrt otientts vel
ocddentis. 10?«
Cum etiam fol apptopinquat inflammatis incendtt t inflammat
aerem. 104-
Ibocfi^deverueflintantu eti5 cp cuinfl5mata elSganf aliquo m5
a foie videnf aere" aliquStulu tnfrigidare. 10*.
StetiamfleHequeoieunf tnfottunatefuerinttn ejraltatiSe foa fU
• gnificabutfup. cotruptione' afat09.SC *o q fottunate oicuntur
fuerinttbidSfignifkabut fatute"eo:8dc\ 106.
%* nto frigtd ioi eft illa quSto altert» fuper mStes ej ifttt. c5plepo>
vero ville epftentis m valle iudicatur catf da. iot.
©ivero montes a parte meridieut claudaf monttbus iudicef infrl
gidari a feptentrione. 108.
ZJilla edificata a parte mertdiei indicaf caltda ratiSe e£fufflatt5is
rtluusvStimertdionaliafupeam. 109.
£>cd fi fit ep pte occidentia babebtt acr ti9 grofTitte\£i vero er. par
te ottetis nabebit fubtilitatem. nc.
<IDaria bntptrariu iudiciutn boc:flcutfapi?tes retulerunt. m.
^ranfmutatioaem r5ne ventop.tlentt em generittn aere tUucf
q6 generant in eo m5flone0 in ar.imptefltSes. 112.
f&lc\dl in meridionalicaltditast butmdtta0:ptoquantogcnerat
fup calcfacttonem t putrefactione'. m.
frigidftas x ficcitas infunt feptentrtonalt: t ideo generatur Inde
tuflw. IT^.
Calot x fubtilita0 infunt otientali.jSt frigid*ta0 t groffttie^ ocd#
dentali. lif.
Omnw angnlu0 terre molli0:cui9drcuferf tierfunt oifcoopertemS
ttbu0:tbaben0fonte5 aque oulci0 cft fiquidem complerionte
bumide. 116.
JSeneratur aut ficdtasui aereapptopinquSte alicui ville:cut*ter
ra vel loc9 f a jrofua eft x falfus. HT.
2)omu0valde patula roib9 vc*t(0 oifcooperta efttnbvcmevalde
frigida:eftateverocalida. ng.
&t oomo autem oeptefla x fubterranea babetur iudicium con#
trarium. 119.
Calot tneftpano facto ejferico et coto:t frig' in inrafcuIo.i.pSno
planon5lanuginofofeuvellerofotlineo. 120.
3n c5pofiti0 er ptlo x lana inefl cum caliditate aliquantulum fic*
citatis. T2T.
3udicatur caliditas fuper^plertone" euiuflibet flottsret cuiuflibet
aromatid:e?:cepti0 quinoj.f.mvtta:falice:nenufare:rofi0: t ^cio *
H6:q c\deTunt frtgida:tum etia aromatica. 122.
tantfco:wm 3ufcenne
Xaudabiliot et vtiliot er coloitbus vifui eft nf ger aut vtridi0.3ib*
aut-r cttrt n9;nccpnon omnc fpfcdfdum tcdtt t otfgregat lucem
oculotum. IH.
0cito q> vera cibt actto eft augere aug5da t reftaurare oe* oeperdt
tg eroiffolutioecotpiaT ad ptiftintiftatuoeducerc 124.
*Eft aut er eo eligld* ille 6; tn fanguinem laudabiliotf connerti tart
tranfmutatur. 12?.
Seuis aSt t fubtilis 5 cr co paniflr trtttdtT carncar puUotrgatlinctfl
cutblitierolertbus-.bi em ?uentutpatietibu0. 116.
«Stoflt ;ut crvfnalib9mnt ficut fimtla;tflcut mutooelectabiluj ouo
rum annctum. 127.
1f>tfciu notus babitana in ropibue eft cibua verato ab erercitto et
labotc 128.
;£r eie etia" fubtili0matitie:fTcut ftnapia eeper aUiii: , bt afit generit
cotera rubeS: vft x qno? fumunfin via medtcinc 129.
J&r ei0 funt eti5 generSte^melJcoIfa' er qua tn c^bufdS cotgtb^mot
bt gnanfcvelut b^ci 9flt^ boue^ pani^furfure9 x cafeus. 1*0.
Tlurfu^quidS er bia caufant TerTtciut bumoiemflegmattcu ficut
grofli t genera lactia. 1; r.
2tque oelectabilC0 t fluuiatooferuant bumtditateTadical&Tcati
fant egreflumfecutfuperfluitatu;oigerunrcp et oeducuntcibti
pertvenas; «2.
ODeltot cft er aqui0 pluutali0 munda:qfTi nibil admifcef ci q5 infc
rat ei0 nocumcntum. i^.
J5r et0 aut funt egrediete^ a naturali oifpoffttone carB quarn pto
ptiaactioeftfm$plerionSeiu0q6admifccturet0. 1^4.
Ornneqoblbif er cerutfr)0 lactc t vino nutritcotp'. 115.
Ifrotus ^uertc^cotpu^ ad fut naturam cfl ficut o jimel er fui iuua*
mento. r?e*
©omn9eftquie0Virtutu afaliu mottua!? x fenfitfuas. 1**7.
jfpfe efh calefacit cotpoti^ interiot 3 cj quo fit cibt oigeftio Jaudabf
Us et meliot. nS.
©i afit fonrn9 multu plongafcreptebit: caput bumotib*. 159.
3pfc em bumectat cotpota:ct relarat: erringuitcp calotcm «utfU
cantemlpfa. 14.0.
tTgata vtgiUa ercttatvatde fenfu^ TOifpontt vire0 ad erercWu oga
tt5e0 fua0:r cu boc mudificat cotp' a fectb9 x fupftattatib' . 14.T,
€r longa aute" vigilia cotigit erpergefactfo Ttnfomnieta0 generfe
anrietat5 x anguftiS a nimc3pfa ettS oiflb!uitfpirit9:et cotga fe
dat:et cotrupit fplendotem et darttate' cotpi0 t colot? etusrt pto
fundatoculo0:nocetc0 oigefttont: etmente toIIit:ct co:pu0 tnfrt
gidat. 14.2,
i*rerercitU0 oecetqo fiat teperattKmoderatfi^equalcnSequatTte"*
perat cotpa:et cfftcit egreiTumfuEfluttatuet bumkjttaiu, 14.%
Tftars p:ima; cccpltit
&>ffponit etfamcotpua ad boc vt nutriatunT oifponitparuum vfc
augeatur. 144..
3mmoderatu^iceopp:ieoicif labouctc^fpiritii euacuat:et edu»
cit:TemaceratpinguesTcarnofo0;et inftemat cato:e$eftraneu
cducit etiam bumtdttatea a co:po:e^et oebilitat neruoe er. xio*
Ienttaoolo:u;etfacitco:p^fenefcereanetatSrenectuti?. 145-
Uitimata.quies efUconuentc0.neO3 eft tuuamettt tn vltimitate ei9;
Imo tpfa replet cotp9 bumidttattb9 ficut t glandulw t nodia;ne»
cpotfponit co:p'ad aliquem ctbum. 14-6.
Co:pua tndiget vntuerfalt euacoattone omntum menbunum cou
po:ia per fiobotbomtam et farmaciam:e£ qua quidem eft perfe»
ctu$ wuamentum in vere. J4-7*
Uomttuafiat in eftate.SjmelScotia educaf m autfino. 14-8»
J$argartfmataTo£tifricfa purgStrmudiftc^t palatuTo5te0.i4-9»
Tf>wuoca v:in§ alia0inctdent tnbr_dropc.iSt puocamenftrua-.nu
autc co:riJpefitco:ga eoium. 150.
puefeceaincolica:n5tnearueducti5ecurabif paties. 15*-
Utere balneoad tollendu fcndea Tfmftdici&necpfiainbocptgerfl
veita educerefuperfiuitates a co:po:i0fuperficteTCUt£ab>acci*
denttb' imundtcie mundj facere. *5z-
Cottus commendatur iuuenibua quatenu0 per eum a nocumenti*
pernittofte liberentur. 15^
Vkquaquamtamenconcedaturmacri9;fenibu0;autetiam oebili
bus. 154.
^ncurritpodagrSTOolotes altosille c\ vtff coitu immtdi^tc poft
ctbttfumptum. 155»
iJDult9 coifoebtlitat attp^facitcp ipfu$ bereditare variaafpecte*
nocumentotn t 00I02&. 156.
3ra aie vfttmo: kitat frtgtditatem que quandoque magniftcatur
tntmooectedattnvlttmo. 157,
il&agnum t multwn gaudtum impinsuat co:pus:T tdeo multum
ledttpinguemTcralfum. I5S»
SntamentoquideTtrtfticiaferturtudiciumnocumat fuper ma*
cru,^t2fertindtgenttotnolutfone, 159.
<8>o:bi er fuperfluo ca lo:e tn membria ofimf ltbu0 abfcfj fuperf lui»
ta tegeneratt funt ficut mo:bu0 febulis: et confumpuuus ficut
in etbicaT ptifi. 160.
<JDo:bu0 aut er calote cum bumote efl ficut febtte putrida. 161.
ri&eiea&tfunt mo:bt frtgidt abfcpmaterta;fieut congelatfo ^tin
Qtns qt ntue grandtne vel frtgoiciEt er eia efl frig9 cu materia fl
cut paralffiacumagnaquStitateflegmatis. 162.
€t eis eft bumidue abf cp fup.fluitate:ficut babitudo cotgis t\ la 53
vel moUis vtdef . £t ex ets eft moibus bumidu* cu materia b u*
mo:aU; fkut reptetto ventris in bfcdrope. 16} .
CanttcoutmSmcenne
4boibudfTccu0 cum materia efliflcut cancer vet glandula.Sed-fle
cuapteterquod m co:po;ibus ficut materiaeit ficuflpamus es
inariittonc. 164-
3nmcb:t0o:santciserirtuntmoibicui accidtt in plafmate lefto
vel nocutnentum. i65*
€ft aut mo;b9 in augmento fl fuerit caput nimts magnu. j£t tnot>
minuti5e:rtfuentftomacbu3ntmt0paruu0. 166.
0i videatur foima capttts lata vel comp:elTa erit erroivel peccattt
tnplafmate. 167-
J^ei^ctiameftmotb^inacauitatacumaccidit ei nocumetu ficut
cumplanta pedis carne repleatur. 16S.
3ut fl acctdat z interponaf altc\d in poii* x meattb9 ;ficuf stingit
in opptlationib* er lapidib9 renii ortngentib'. 169.
Slut fl meb:u qd oebet efle afperu fit lene: vt ftoma cbus in c\ fupflua
bumiditauepuberat.Sutftquod oebeteiTe lene epafperef;ficut
cannapulmoni^cumejiccatur. 170.
fljftautem nmrienwa natura egrediens in fej vel quattuo: ot>
gitiflf. 171.
3nterdu vniunf ouo otcjiti % i uncjunf ,£t tnterdu crura innaturali
ter feparant ur. 172.
Solutio oiutfl in atias vnionis ejrifltt in cotucttone membtozu aut
in feparatione.3u coniuctionequidemflcutejoiflocatione bia
cbt| % tnciflone pedi^ vel man* 17$.
Solutioinoirtbuseflfractura.^ntuntct^autTvenis 6: ruptura.
Sed folutio facta f m latu vel longum in neruia otcitur f ijura vf
punctura. 174..
Solutio f acta in ItgamSti* vfcbozd is 6: qfla t io.x arabtce Dictf ra
bat.Sedfactaincarneoictf vuln9.Shtn pducereftps ei'Dice
retur vlc9. Sed facta in fola cute&r ejcoiiat 10. * 175.
Caufe oiuiduntur in manifeflas apparentes q.f.contingunt cutit
fuperftciet cozpotum flcut igntet ntjc; perculfto aut ruptura con
ttngens qc fattu. ' " 176.
rtkcaufte ettS funt ci otcunt atuncte.iEt ipfe qdem funt inter bas
f pecies oiff erentea:t boc qi quSdtu ?tt n u af putrefactto ^tinuaf
»feb:isputrida.i5f caufiseta funtqantecedete* appellanf oi
reptetocozpoztcongruente^. 17*7.
£? caufl^ efficicnttb9 vniuerf aliter efl cjcquid cozrupit mlbii con#
plejionS er. infuflone bumott^ ad tpfum. 17&
Jbec funt potentia impcllenti0 % oebilitao feuimpotentia redpien*
tisx multttudo malt bumozis fluentittlatit udo meatuum:toe«
bilitaa nutritiucbec eft em tufftdens lumma earum;necn5 etjj
quia videbts qualita tem tn fubftantia cozpotis ejiftentem fupa
ri;Tad fui contrariam occlware. 719,
$ars pzima; eccjrfitff*
QuodgeneratineocalotSeftcidSca' cfrestfngatcoiBiiUdqo tmte
eide^ttngerepfueuit.UPautzefusalliiefi caltduin pot£tia.€>5c&
lidii tn actu eft flcut calo: folis. i8o«
% bis funt tnot' aie ficutira:zmot*cotBisficutIabo::TCOtruptio«
putrcfactio: zctbt guitas;zq6 potos co:po?is cutis dauditz con*
ftringitficutaer. i8r.
Caufa *o bagegritudinu eftcV3d in eofrigiditatSgenerattzqticp
foluif er. eo oiffolubitecut^t^aute pote"tia velut stigit in iuf<te
mo an*umpto:aut t rt actu ficut tn niue. i S*«
dfameseft cii pabulu fptrttuu terminaf :zfic ?ttngit cu terminaf zc5
fumif oleu in lapadevel cructbulo, Uebemes ct faturitaszcrapu*
lacalotemfuffocatzertinguit. i8}.
4bot'atst fotteszoiurni funt c5 euacuatiSts fpfiu5zinfrigidati5i$
co:gis. Quiete Ix ifngtdaf calot ficut fl5ma fumo eptingutf . 184-
jfoutszvalida cotp.isoelltaaocludtt calotg tn coige oonec eptiguat
co:p9 imoderate rapfeu f pogiofuj oe factli infrigtdaf cuflt jpptn
quuzotfpofitu adbocvttneocalotoefaciUoifToluatur. iS5-
Cucn funt nuero fcriptabutditat£gener5tia er.d,b'aci calida oulds
futi totum tnfufa eft bumida in actu. 186.
J6j bumectaWat m pote"tia eftvfuspifciu oelectabittu cafei rece" tfs
qmes cotpisztmmodera ta refecttovelf aturitas. 187-
Cuc$ funt ftccttate generStia fenfu inteUectuve app:ebefa:er ^b9 cj
d?t actu epftu t ficut bo:eas:zqda in potetia ficut efusfinapiszta
ta fames feu abftinetia i> quSbumiditasco:pis2fumaf;zomnis
motns fo:tis etvtolentus.Cottngit etia5Co:po:ts e£tccatioer.vS
trts folutione. 188*
Caufe magnttudinis memb:o:um funtfottitudozpotentia fotma
tiue et ettam nutrientis. 189»
Caufeparuitatis memb:o:ujfunt contrarie eisquc magnitudinS
efficiunt in eifdem. J190.
Caufe co:ruptt5is fotmao eft in numero fimilitudtnu q6 quider5*
ne m alttte apler.i5is epftetis in matrice c5tingtt:aut puita tefper
matis:aut malo egreffu fetus in o:tu fuo ey cuiustottura conttn*
gttpeccatum in figurazfo:ma. 191.
JErbls etia" elt nutrir.fi oeliquerit fafciSdo ipfuj aut eieuandovel oe
pttmendo ipfum. 192.
tlelfi fotfan augeaf in eo ctb':aut ad nutri6dft cj mal' eriftat. 193.
Sutfipueroebilttatefuacadatcunoregif abalio.ztpfi^tibia aut
er^indefraganf-.velci5' naPpcutiaf taltterq? tndetSfionSzpiTto
nepatiaf.TBoempot matena rectificanfi moueatc\sipotesfe
fuftinere rone fractureoffts nondu pcrfecte^folidate. 194.
fcec ctia facit multitudo bumotB in lep:ofiszparuitas eotudem et
continuitas febies factentibus. 195,
£0ntico:tim auicetme
2(ut tortura oti0 et fadei cS ting&j e? mollitietrelajatioe neroi aut
coirugationettenflone neruiverfu0 coilum oedtnSte. 196.
tleftigfa apoitematumtcicatrtce0vkeru3Tvulne9p:oculdubio fot
ma^tnfuperficiecotrumpunt. 197.
Sap iSteg oederut opera in collectioe eopci funt oe gnc claudetiu et
obtur&tiu poKmmeat^er, ctb? funt fottitudo ret&iuetoebiUtas
egpulflueinterdum etiam frtgus eftcaufa buius. 19S.
©iccttas It coartat eo^valdetflmiUtcr faciut Iigature:af>a It angu
fta tt obltqua t g conflrictionem eptenus tn abquo mebto genera
t& ftringit etiam eos medicina ftiptica. 199.
Jboc ettS ?tingtt tnterdum c5fottdattonevulne;rivlce9:te't verruca
feupoirotcarneinnaturaUteraugmentata. 200.
2>oc etbuoi fadt aut faniesvel fanguis lac -coagula tu t aqua.201.
jfooc eti5 fadutvermes lapi0tfer, ftccatoura etaer. 202.
Caufa operationis meatuum funt fottitudo ejpulfiuetoebtUtas re
tentiue. 20%
Ktbig etiam eft omnts medidna apertiua calida et bumida necef>
fario. ' 204.
dutcquid auger et eyceditnumeroinnobts; augeturfic ep multa
matcrtavtoigitusfi fuerit materiaiaudabteaut ranafi mate
riatllaudabtli0. 20?.
duicquid minuitur tn nobt0 oumero:contingttcontrarioeiu0 cu
ius rememozattonem fectmu0. 206.
C5 generas afperttate' eft ablatio buiditatt0:c| tnterdu ec buote fri
gtdo ortngit puluere ftipticttate cibot; et medicinarum. 207.
Ca ufa lemens afperitatem eft flcut bumorvifcoftw.t omne pingue
vnctuomm. 208.
^toculdubtooSiUo oe cui* natura eftvt ftetfeparatu ab alicpcualt
quo mo etvnif fi cu eode* coniungef.Sivuln9 no oebite folidef :q>
re» tn merabro inopinata oftendetur. 209.
&t boc H eft fortitudo in mutatide:? oebilitas infotmatiue. 210.
Ouauis fegatio otfnges cuiltbj er- cis oe quor; natura eftvt funt in
fituaiucta fitoegnetnfieroegritudinu flt9tpofitioi0tm£bti0oi
ganict^jtnibilomin^t pptie oegite foluti5i0Oiutfl feu stinutta
tt^cui* quidem foluttoni0 caufe be referunf . 211.
fcumo: 4de brt0vi5Tc|Utatevftiu5Tcaiefacttu3tcoirofiu5 vel fana
ffu&aut b^ppoftafistmpulfafeutmbtbita ^tufionSinfereV.vrvt
fcoff ta0 relarJsqo mouere oeberet; vel falt? otudfo lamSaet oifrit
pen0vellapi0offenden0et contunden^. 21 x.
£? ei0 funt medicine cotrofiuetvftiue: vt ferrum cotrod&tlania*.
Mt quldocp ventus fcindit ratione tenfioni0»3de etiS agit tgni*
ficutinceteri0. 21?.
Oued5 accide*tia repiunf tnogati5ib*tqda' tn «Jbufdacojptjtige"
tib';tcid3 in egredtftibu^ ab eode puta tn fecibuttcgreflu.Uau
$ar8i|S:faia* cccflv.
guints fudo:e tvttna. 214-
gareflus naturalis OBatioisoifpofitt5efua eft triple^f.ipt,, oebili
tas:ipt9ablatio:T ipflpimmutatiofeuco:ruptio;q6inquolibet
mo:bo eft etiam manifeftum. 115 •
&>ebilttas efft oeattoisvifus l cil alufcoebilttervfdettti^i' ablatto
cuoinovifusjpbibef vel auferf :ttpi9 cotruptiottncoueuiestmmu
tatio cum imaginatur fevidere que nonvtdet. 116.
jgripla accidetiu ppomonabtlia repenunf in accid£tib* c5titige*
tibusaltjsoperattonibus. 117'.
©enfusvifus attingitTecipit intcrdn aliqo ej: accidetib9 qualitatu
co2B!?tt itgettb57 cttrwttatextumo:evi1u gcepttbtic.iEt interdu at
tfngttTBciptt auris altq6 efeifdeftcut fonuvetrte t btdrope.1I>er
ciptt tt er eis aliqo fenPodotat* quSadmodu fetote" gtinggtg tnvl
cerib^putrtdisicotruptia.^eiset efl q6fuofapo:e gciptfcflc co
tinQit cu acredo vlacetofitast o:e gctpif . ICactu It q6 er eiscogno
fcif-.ftemgtactucogaofctfcacriouncieff. 2iS.
Super acctdentta ab egredientibus a co:po:e fumpta etcttantur (I
quidem quino^ fenfus. 219»
Sfaut in vitna fl rube a fltvel ntgra.jgt fputo fl fuerltvel fanguisvel
flcut butfctuTin eo q6 qde rone otfTolutioisvel refolutiois egredt
tur flcutsttngitv&ofitate fternuta tioe ofcttatioe.3 nvomitu et rc
perif tterdtt acetofitas amarttudovel ftipttcttas-.xcu vitua f uerit
fetida fisntficat qdi f ugvefice vlcera ;'t ft t f udoze fentit fi tfriQid*
fueritvelcalidustenuisvelvifcofus. 220.
£t c]d5 acctdctia funt pattetm pafltoesrapo nos fignat oemcflra*
tiocs.iBt poftqj fect memo:atione oebis quafi trafuo:ie*in gene
raltfacianucrememoiationeoeetfdetnfpeciali. 221.
O mne fignu flcut otctu eft rememotattuu aut pfentis idicatiuutvel
futurij?nofttcu.agft tnvtile no necefTartu in nobisq? referim^er. eo
qo p:etern't flcut bumtditas terminatt fudo:is. 222.
Omneill6q6figntficatfugill6q6 i5e|iftit: neq*noetq6fignificat
fut*iU6 q6 fperam^eft cidemultu neceflarw:cura eipueniesfit a no
biscumaurJUtobuiusrei. 225.
&x bisqdeflgnisfunt qd&generaltatrqueda' fp5Ita:tparttcularia
altcuiermSbtisoe qb9 qde fpeciali9 faciS rememo:ationetn arte
feupartearns curatiue. 224,
Omne fignugnalefumif a meb:is {mcipalitatez oomtniu babett*
bus: puta ab epate cereb:o et co:de;bec entm fecundumverttatej
oicuntur p:incipalia. 225.
jgtcu eft recte fo:matiois feu tmaginatioisTrSctnattotsfeu cogita
tioisfanememo:ieTreco:dationis. 226.
<JT>ot9 etzfenfus laudabilis fignificat fugcapitis fanitaternocume
ta eiuscontingentia oenotant pzoculdubio q>mo:bi egifta ut irt
cerebto, 227»
£antt'co:um Sutcenne
Cumcot incedit recte in paflTioe fua;tuceiu0 oifpofitioeffcpacifica
. ettranquilla. il$.
iBequaq^ fiterut g«a pulfu0 in nuero oenariospofita nifi ab o:e fa>
pientte.Quogquidem piim? ab eftimatt5e oilatatiois eft afium
ptusapecfn fignificat iug oominiumTfo:tttudinemvirtuti0 t ip
Itusequalttatem. 229.
iibagn* aut eft cut' oime"fi5e0 emtnltTbefce^TfignificSt fug fo:*
tttttd;netn$mfuame?iftimationem. 2^0»
$>aruus pulfuseftcontrariuff mvtrtute: t etiam puffiu* fongu0 et
b:eui0. $u
*Sp eo ftricfTlat* necno eftS eminene r pfundu^. ifL
£ttf ei* relatti tempertet motus eft vari^TOiuerf u0.£r. quo eft pul»
fusvelormagneiact&iejTfignificat o;defugvimTcalo:e.i££eo et
pulfus eft tard* oomina0jC5geiaf ionisvii ngntficat fuper oebtli>
ta?emcumfrigiditate. 23?.
&m9 fumptu ab e?tfttmati5e f 510 fctte biuidif tn fua0 fp&.f.irt fre
quetg fpiflumTfine a.ete figninc&te* fug oebitttatcvirtuttsTca ld:i0
*St tn tardo ftbi contrariuttt qui fuper la jitatem et frigiditatem
atteftatur. 234«
£m> luptfi iti oifpofittSe #tutt0Ofatdif in fo:te* putfartte % magntt
Ttn fibi ^trartii oebilccui* pulfatio ptunda eftxecili0. 23 5 •
m gttefumpto a cotpevenegtacfo pultuoour5' q atteftaf fup ficcita
t&iBt ep eo eft 6, tactu moUisTbuid'' repertf fignificSs fug litt co:>
po:t0moHitiem. 2^6.
-6en* fumptu a f}ma qlitatecotptevenefignificat rectefup2prone$
f.frtgid*fttperfrigid&Tcaliausfuperc5traria\ iW*
#en* fumpf tt ab eo 6; replef vena oeclarat oifpofitionerefle bumo^
et^ten* efn fup. bumop abttnd5tta\*Etvactt9 fuper ipfo:u oimi*
nutionembabetatteftart. n$.
■8tn> fumpttt ejr motiSib^TCietib* pttlf9 oetegit ^de ad fenfum f p?0
eo9.36ft aut ep eo fpe*0 iufti poderi0:T2uente0 pulfib9 etatti tepop
anniTregi5i0.i£tej:eo5teftegredi50aoebtto2fueto. 2^9
J&r eo U eft fine pSdere c5trari" ei quc pmtfi ftne p5d ere. 240.
£fltudfienu0ei* fumif ab equalitatevntfottmtateautoiuerfitate %
tnequaiitafeipfiu0. 24.T.
dui recteinceditvntfo:miterro:dinate5: vnit9fiueequalt0. Qut
#0 claudicatToeuiatin boc tnequali^ 6:TOiuerfu0. 242*
3fn oiuerfitate generi0 fumpti in nttmero percufltonuj arterie funf
oifferentie. 24.3.
3SDifferc0 plurib9 pcufTtSib^iOtuidif in oua0fpede0. 24.4..
3n equaUtatetoiuerfitatib"o:dinatum:To:dine caretem que\f.ai£
perciperenequit. 245.
ZDm bui9 o:df nis 6: reiterfiu9:Teftf 30ictu nf5 illec\ poftcp nitcftc k
cttflttTreuerttf c5fequ5ter ad ficwtiSdtt ficut ptius. i^
•jJSars pjfma: €ccfiv)l
1&£ eo ett5 eft cui* regreffire minime funt vnifoimes:* talis eft Qttf
caudafozici^appellatur. 24-7«
jgftetiSejeo quioifferens feuoiuerPin vnaquacjj p.cufTtonereperi
tur cum menfura quattuoi oigitotum capiti0. , 248 •
JEt bia quidem eft pulfu^ intercthi0 et oominus coniuctionis. £&
bi0etiameftaltu5 bumilisetoepiemis. 249.
Jf&£bi0 etiam funt in cuius percuffione ouo funt ictus: et ep eis etta
in quo funt plure0. 250*
JBft etiam epeis vermicularfs.jigt ferrinus.SimiUter fotmicularte
a£tvndolu0. 151«
&l his it eft ille q tremul* 6t: er. quo eft fignifica' 0 fup. etbicS. 25 2*
Qnxniz d,de* pulf us stinet ouas f pe0;eft etiS vna e$U0 que e £ Sbab*
?trari|5 oefceudit feu reponttur in gradu. 25^*
3nter fpes vero generalieoiuerfitas noneft equalis et media itt
fciuerfitate. 154*
^jrpulfuteperati cotpoti* coQnokze pulfii cuiuftibet:oonec fctas
ereocuitateriequaturaut inequalis efficiatur. m 2.55.
O mni0 pulfu0 egrediens a oifpofitione guenienti oicitur cSpara*
ri ad egreffum ccmplepioms etus 156.
Scitoeffcvariasfpeciespulfuuinomerfi* etatib9 quattuotanni
tempotibus % oiuerfis regionibu0. 257»
iBt etiam in oiuerfi* apleponibu© bomtnunu babitudiuibus ma>
fculis et mulieribus. 258*
ft>ulfus velocitae cum magmtudi ne eft in calido.S>tcut etiami zin
etate muentutts:et tn malculo. 259-
Calis autem eft in regione z babitatione mendionammaero-.tn' f>
gnanteet eftate. 260»
3n frigido efft eft pulfus paruitas % tarditasjTconfHte quidem eft
infembusx autuno. 261
Confimtlisquidem eft in muliertbus:* in pingut carnemlaga^ ba
benti.tausetiam eft inf eptentrionali. 262.
Cutufubet ficci quidem pulfus eft ourus:? cuiuflibj buidteft qutt
dem pulfus moliis. 26}.
ftmlfuseutufhbet babeti^splepione" equalem et temperataj fimi>
latur quidem pulfui perfecto ipfiu^ veri0. 264.
Quartu cltma fequtf ^plejione ptedicta^. 265.
tP>ulfu0 infanti0 f r equens eft molli0.f|>ulfu0 aotem fents eft tard*
x ourus. 266,
tf>ulfu0 cuiuf libet cotpotis multii bumotem ferenti0 eft valde pte*
nu^. 267.
Omnecotpus vaeuun a materia babet pulfumillaudabilem et
vacuum . 26S.
j(jj>ectu0 et pulmo funt otgana animejquc fiquidem fana fuerint vt
tcconferuabutur, 269.
S 11
XantfeostttitSuteenne
0f operattones eo?z oeclinSt ad aliquS maliria:co: fl^de ignicf e?
fmfnflammatione. 270.
J&t fputu ode babet figmfica re fup. pectou ^tingenti a in qcuqj egri
tudtne eide ?ttngente. 171*
Sblatio fputi .pculdubiofuB pnciptu atteftatur: figniftcaf em <p
materta in nullo cft ofgefta. 272.
St ant fuertt puuttenue:b5bit fup oigeftiSneoebile" atteftari.27*
£t vero fuerit mediu % equale:in boc cjtde" figniftcaf qp mo:b? i§ ad
medtiiaugmentuperuenerit. 274-
£>i autfuerttmuttu fptffu:tuc jxuldubioemozb' tnftatu. 275
trenuttaeetiamlputifiguificatquodbumo: faciens mo:bumle>
uisfitTfubtilief. 276.
Cale eti5 fignificat q> mo^b' fit velociaT cite otgeftionis .©i vero
fuerit groflu flgntf tcabit fupza ?trartu % tardu. 277»
Itttgredo fputi figntficat fug violetil vftionis. 278.
Sputum vero viridts colo:is fignificat fuper coleram citrinam c t
poinnam. 279.
Bputum babens citrinitatem claram figntftcat fuper coleram vi^
tellinam. 280.
Sputumalbum fignificatfuperbumo:em flegmaticum:et rubefi
fuper fangutnem et f putu m cmulqj fetidum eft pioculdubio pu >
trefactionis figniftcattuu|. 281.
0mnefputufinefeto:efignificat cpieo nullafitputrcfactio 282.
Si fputi figura rotuda fit:t cuboc pattes feb:epatiaf ;boc erit qui
demcpinoiafragmateei' fit apoftema. 28%
&i paties non ceflauerit tufTire: iam qutdem inctdtt in pttfim.Spu
ttuaute' egredtens fine tuflu oifficultate figntftcat fuper per fectj
oigefttonem. 284*
£eneratio.iitj.bumo:umeftinepate ejccuius augmento augetur
bumo: in co:po:e. 28^.
O mne menb:um rattone ipfius augetuneft nibilominus i i$o me*>
b:o p:op:ia operatto. 2S6
JEp vapo:e autem ipfius fit fpfritus. 287
f&jreliquoanpoKfeubutmneei* fano fttco:p9 fanux aut bumo:
fanuscumeparfanumfuerit. 288.
lEtaq quideoeuebuntcibuad ipfu5:mifcenfq* cuihbet bumorifu
pereumoomtnanti. 289.
Sque etiS mittfttur ab tpfo epate ad d? colato:ia:T ipfe nibilomi*
nuscubumo:ib93mtfcetur. 280.
tSx tpfa qutdem acf fert fecit colo:es eo^mecno etiS oe* iU5 q& eft ne*
ceffartu inoecltnafione t figntficatione eius. 291.
£t p:oculdubio qutco,d oijrim9 eft manifeftum fup cuius veritatej
fenfusetiamatteftatur.Suntefhapud noscj: v:ina flgnifican*
tesqltsfttpcefluspatientts. 292*
1|Sars p:tma* cccflv ij.
Elbus eolo: viint eft er- flgnis fuper multitudinem eibi z potus feu
naufeatiuajfatietate^gnificantib^autfuperoomtniumfrtgo
go:isvelbumiditati3ftegmaticeautfuperflur4imv:inevelop
pilatiomsepati*. 293.
Cum afitvitnavidetur modicu citrina flgnificat quide fuperp:auf
tatem colere.£>ed cum zftin coknefgnea fignificat fuper multt*
tudtnem colere. 294-.
j£tcolo:quid5darasfubrubeoponitur:ineotamen e(l amplior
colera rubea. 29^.
tlaldeautem rubeuserttcolo:eiusa naturafangute:nifltamen
fuerit talis q: aflumptione croci aut applicatione alicui* co ttn>
gentis:neo3 ej colica. 296,-
Si aut videaf nigra poftqj vifa fuerit fufca flgnificabit *dc* fuper
foitl alqo:e.S>i vero talis apparea t poftqj piecefTitvalde rubea fl
gnificabit fup foitc" bumo:ts vftionfc. 297.
Sfudicia aut fnper moibuer colo:e v:ine:nifl tn fuerit talis er. cibo
ipfam tmq&tz puta olertV calfta fiftula z oi re ea* bieuiter tingg
teflcutalmuriTfimtlib». 29?,
^enuitasquideTubftltiemvttnisfignificatfuper paruttatem of
geftionis. 299»
&t ptoculdubto efftcftur v:ina tenuis per coiruptionS cibi z oppi »
lationerepatwapoftema. ?oo.
thinc antem grofftties fignificat fuper oi$eftione:aut fup multitu
dtnSbuoiisflegmaticiincotBeepftenttff. ;oi#
Cu bvppoftafte videbitur alba in colo:e flgntficabit quide fup. fo*
lutcinfirmotu. *o2»
©i aut colo: et* apgeat citrin9 boc erit er. acumle colererubee.?o*.
Stvero apgeatvelutfanguisfigniftcabitpzoculdubiofujj malittS
oigeftiontsipfi'fanguinis. ^04..
£t i\ talis oifpofitio ipfi?p:olongef neqj varietunerit e?ep3te apo
ftemato, 30^.
Jfct fi fuerit nigra poft tntenfam rubedinem z petes fiindum poftql
p:ius apparuertt in alto fignificat quide cp iam guentt pattens
ad boc q> anima feparet ab eo et potifltme cfi cafu^tutisneo^ eft
fpes oe eo aliquameo^ poteft ei quicqj p:oficere cii fit mo:s pptn
quaer.violentiavftionisr, 3^
t£t fi appeat nigra poft eins fufcedtnejp^eterq? mo:bt materia fit
acuta:et potifllme W cu talifufcedineafitt aliquo* flgnfi Iaudabi
le et radtr mo:bi fuertt ejr melancolia fignificabit c\dc fup motbt
confumpticn&tbocfmplurimu. xzn.
St appareat nubesfupernatSs in fuperton parte vaffe fignifica*
btt fuper crudttatem:licet fit in ea altqutd oigeftionisq er •vlto*
fltate omifeente fe ei impedif z inde furfum eleuaf . ^oS
JCt fcito cp fi videaf pendere in medio cp paraa vetoflta* eft in ab
S iii
£antico:um2lutcenne
brppoftafl. 309.
&ticito <p fl pieeate citrina fuerit alba lente coiucta inferi*oep:ef*
fa x talis cStinuo appareat:q> oigeftio mo:bi fit ?pleta. *io.
Cnm aut apparet b fcppoftafte non continuata figntficat fuper oe*
btlitatevirtuti^. *n.
Sivero fuerint cStenta In ea fimtlia fragm&is o:dei: fignificabit
cldeTuper rafura" vena9.S>ed fi aflTimiletur fiirfuri t finefeto:e:fi
gnificabit fup vlcera vefice. Si aut fimilef fquamia metallo9:fl>
gntficabitfuper vftione t laminationem continentem. 312.
Si fahies apgeat in vafe fignificabit fuper apertione apatts . 3K.
St vero pzolongetur egreflu^ eiu0 cum fanguine cotrupto fignifu
cabitfuperapoftemaflegmonicuj. V4~
Cumaut b£Ppoftafi0 petit fundum t fpermattfimilafceft outde ep
bumo:e groflb tcrudo.€t fi cum eadem fit barena miria fdto il
Cum cuius eft efle calculofum. }if .
H>:iuatio quidem fetotis contingit ep p:tuationecoctioni0 TOige
fttonisautes indigeftione ratt5ecibiindigeftibili0. v6.
Omnc tllud quod eft vltimati feto:ts eft vltimate co:roptio>
nis, $17.
©i autem odot etu0 fit e^traneu* bo:ribili0:fcito tlluj cuius eft pa
ttmotbumvefice. }iS.
3amquidemretuligenera v:ine fimplicia.£rr oictte mei0 pofertt
quiff vti tniudictjs compofitotumer ei0. $19.
3fnterdum atteftantur feces faper ftomacbum % interdumfup ih>
teftina:« ipfum epar. Uo.
iFecesquide minuutur rSnemagne traTmotati5i0 alimSti cfi ?uer
ttturhtmflnismiflUU' cui*erpulfiua fueritoebilterattractiua
fo:ti0:Tr5neaIicui9nocum2tic5ting5tis.Jgtboc 6;de7fgntficat
replettongco:po:i0patienti0ermali0bumo:ib^ 321.
0i afit fuerint magne in quatita te:erit quid? fignu cj? cib* n5 p:e»
beataugm&u co:pi:aut q?attractiua fit in eooebtlteT oiminu>
ta Tepputfiua fo:ti0r5ne a!icutu0tno:bi vel nocumeti. ^n.
S>iautfece0fuerintalbeeritoppilatioveIfcltrofi0 in meatib9l:i*
ftia feiIt0Ticteritia 3dexpfigmficaWfuperbocfenfibiltter.<5ub
boc etia' genere eft vtine citrinf ta0:nifi cfi co:po:ib*bumo:e fleg
maticovelmaIa?plerionefrigidainficiatur. n*.
Stveroappare5trubeevelignite fignificantfUpererxefrumT oat
miniu colere rubee. 324^
S>ed fi fimf letur potro aut viridi eri0 in colo:e Ifignificabut quidej
mo:bumetmalttiammagnam. *2f.
€um autem apparebunt nigrein colott: boc quidem conttngit e$
fo:ti % antiqua frigidrtate co:po:i0 eui* funt. JSt fi tak0 appa
reant itt motbo acuto fignificabunt fuper mottem futuram fn p
*ftor*pitm£, ceqdriij»
«> i aSe fcccs fuerint oure ff gnificabunt fuper fottitudingattracti
ue aut fupercalotem vtentem:vclfuper abumflipttcu3tconflri
ctiuum. .-•.■■■■•■ 3 17»
<5i vero fuerint feces motle^ tliquide n5 erit fottt0 attractiua in
cotpote:aut in cotpote erit f rigidttas mala aut boc cotingit ej:
mala a!iaoifpofitionecotpoti0;vele£ciboqulfoluit ventremet
moUificatpernaturamfuam. 32$.
Qi oifferatur ttardetur egrefiu^ fecum pofl ctbum fumptumtbpc^
quidem contingit e£oiffieultateoi$eflioni0 tpfarumraut oimi>
nutione toebilitate eypulf!ue:aut fotti frigiditate;aut epventrg
neceffario conftrin gentibu0. } 29-
Si autem citiusoebitoegredianturrbocqutdemeritrationectbt
nonconflricttuufedpottuspernaturamfuam mollificantiset
foluenti0:aut rattone bumotum tbumiditatumad eas fottiter
tmpulfarutmvelrationemeatuum fugentiumt attrab entium
aut ratione nocumentotum in tnteflims contingentiumvtpote
apoflematiff in af. vlcenscotruptiontsotgefWonteTaliarttfpe»
cierummotbotumeifdemcontingentium. 3*0.
St egredtantur cum fomno flgnificabunt fuper magnam ventof!»
tatem.Si verofuerint mijrtefanieiflgniftcabStfuper apoflema
tnotgani^cibieriflentia. ty.
©ed f! appareat fanguis cumei^fignificabit quidem fupervfcer^
ttenafmonem. 3*z.
Qi autfuntmftufetideflgnificabfitfug magnS cotruptioej.^tJvo
velut olett fuenatat etsfignificabfit fugliqfactione piguedi^coi
pott0.2gt erut pculdubio odotis a cetof! zp bumote acetofo. ^.
©udot multu* tn motbi0 bumtdia factu^ quidem eft e$ accidenti
bu0 vtm x naturam ipfotum referentibu0;nec£ eft flcut ille ep 4
fittuuamentum. ^4..
0ugf(uu5 aitt in vltimo cu cafu #tuti0pati£ti02tingit pcutdubio
er labotetoebilitate ?vtuti0tnature:v!i mots l in pptnquo.^f .
Sed gu? fudot in motbi0 fup.opptlIattonltdauf!ongcutt0tgrof>
fittem bumott0 toebiltta tem erpulflue tparuitatemDigefttonf s
et ventri0 mollitiem tflurum. \^
<Biappareatfudotvaldealb9in motbteflgnificabitfug buotffleg
maticum.Sivero fltcitrinu0fignificabit fugcoterS citrin3.&tfi
niger fuper melancfeoliam.Si aut rubeus ertt motb* eje fangui*
ne.jgtfiFrptebetnobi0fignafuofapote. ^~
Sudot fubtttte cotingit e| fubtilitate bumotS. £t groffiw er. grof
fitieeotundem. ^g.
Gi aut€ fuerit vniuerfs1i0 in toto cotpote eft bonu0.05 »* particu
Iari0tfpeciali0in vnolocoeflmatu0ti!laudabtii0. ^
QuietiamcStingtttepotefuovnacumcircuitib9 tparorifmt0 fe
btium aut in oie cretica eft qutdSbonus tlaudabiii^.Con tran*
autem bonitas longinqua eft tremota» ^40.
S iitj
Canttco2um Suicenne
^tonofticatio oiuitur in rcferent&T fignificante' motbu futurflge
nerari tn fano:tin fignificante' q6 'oebet cotingere pa»i£ti i mot
bo fuo. ?4T.
SignaautreferentiafuperegrttudinefuturS fumutur eracci den
tibusfignificantibus fuper repletione vcl euacuationcj cerebti
aut refidui cotpotts. ^ 4.2.
©ignificat autem fuperrepletionc qtties:multitudo ctbt: raritas
balneieterercttf|:erbt0n5c^accidentib9cotingit repletio.34^
Senusreptetionisoiuidittnrepletionei penes virtuteantme:que
fifuerit refpectuimmutattuetoigefhuenequaq5erit appetitus
comedendilaudabilis:eritcp egeftio mollis tltquidameq? erit oi
geftioinvtina. ^4.4.
©ignificatur aOtfuperrepletfone' refpectuvirtutismotiuee£gra
uitatetlefionemotus. $4.5.
Gi aute fit repletumfpectu pulfatiue:erit qutdepatesoebiutast
pigriti a pulfationts cius. 34^.
Caufavero oebilitatis animaril feu potlti apefl illud q6 nequeunt
pati e£cbimis:n5paru ejeis ledittgrauateas:n5auttdeo qt
mcbtotumcotinuitates er m repleantur. 34.7.
gflautem alia repletio a ptedicta penes concauitates otganotnm
fcj cum non poterunt tolerare e$ eo quod mebtotum concauita*
tesreplebuntur. *4-5.
Iboc zutl genus contingtt er repIetione:aut fangutnis puri tmuti
duaut colere aut bumotis flegmatici.3nterdu aut a nime fue po
tgtiefottesfuntnecgrauanteascbimi. 349.
Cum oominatur fanguis altjs bumotibus alTunt fomnus r oolot
capttte in ejcefTu cu tumote trubote venarum.iEftcp pofTtbile <p
tndecogitationes mutentur cumgrauitatecapitisz oebilttatc
tfatigationefenfuu.Tteoeriturenimtactucaliduscumgrauita
te bumotum tfcapularu tcum ofcitattone. Mt funt int erdS gra
uialateraTb^ppocundria.tBtmanifefhtsflur^isfanguinisa na
ribuscum altcibus.i£tetia>entereU larusmon tamen cum be*
lectationetfuauitatevite.*Stapparebuntfomma lettcietiocu
da cumvarietate tmultitudine colotum.&ccedet etia* oturitus
inlocoflobotbomtecumrubedineoculiinfoltta % apoftematlb*
aut varioUs aut puftulis cotpotts toptnatur fe comedere oulcta
tn fomnis tvidebitur cp guftet oulcianfi ptius eam non comede
rit.Hndefi bec accidentia tint in vere aut in ptincipio iuuStutis
noucllefignificabunt quidem' nobis fuper [egritudines er. fan*
guine gcnerandas quequideoefacto cofequSter appebut.^o.
€um oominaturcolera citrina autcroceaapparet quidem colot
cutis citrinus cum oebilitatercafu appetituscibr.t reperitin <\
oominaf otis amaritudinfctmotdicationejer ipfa colera rubea
in ftomacbo contingentem.Scciditcp ci vcntris folutio cu$ qua
l£arsp2t'ma; cccjrttp;
, dl colera rubea Ttnfomnieta^ cum p:ofunditate oculo:um tfic*
citasoiistungue:teiug;v«na eft in colo:evalde citrina. Scci>
dttq?eifincopi0:Triget cutt0 etu0cumpermii:tioneTperturba*
tione.Sccidf t c$ ei fiti0 poft ietuniu:Tapparent ei in fomno co:u*
kationes com fubtilitate pulfus rcalote co:po:t0. Sunt etiam
ejrbis accidentibu0 multa tfrequens balneatio m aqui0 calidi^
Tfulpburei0:Tmotu0!abo2iofiquifiuntinresionibU8TViUt0fe
pte"trtonalibus:Tfrequen0 Tc5tinuu0 efu0 acutomm et mapme
fifiattSpoieeftiuo. ^T.
©i vero colera nigra in cotpoteoominef erit qufdem fufcu0 color
co:po:i0cum fotti Tiugi meditatione TcogitationeTappetitu ct
bifo2ti:Treperieturino2efapotacetofu0. 352.
JtSft ctiZ cu malitia anime intuituQ foihs Taffipi0:Tpulfu0 Duru0 1
ettardu^. . '■*$?.
Ctvtina quidc*tenui0Tcrudanecinoigeftione©ecoctio. 354.
igt cibu^ ficccu0 aridu^ a nrietas timo: c5tinuu0 Ttriftitta, 355.
Utdetur eti5 cp interficiatur in fomni0:apparetcp in fomno eiu<$
omntaeumepterrentia. 356.
tttas fenu5autummu0Tbabitatione0mendionaIe0Tco:po«0 ma
cie^. ^~r„
Sioommeturbumo: flegmaficu0inco:po:eaggrauabir' caput
ei*.Sonu0 eiuslong9:Tfatigabt£ iter agendo oe facilhiTeriteius
appetit* oebilt'0 cu repletioe pene0#tute Tturba tione feu Bmirtio
nentTfopitalaritate. 358.
&r bi0 eti§ eft fluru0 faliueTfputi Ttumo: vult9 % colo: patienti^
albu0.J5terit in pulfueiu^ occultatio Ttardita0;Tin v:ina turbu
lentia Tgroffitie^ Tcrudita0. ; 59.
Ifteceft in eofiti^; nifi fuerit flegma falfum aut putrefactio af*
fuerit. *6?.
aEr bi0 eti5 accidentibu^funt vfu0 omntum cibon btimtdo:um z
frtgido2u$:Teta 0 fenect uttV.Ttfte btemaleiTptiuatioererctttj et
balnet:Tepcede*0quantita0 cibi:Tbabitatto buida rone flumtnum
et apparitio mariu in fomni0;T qrimonia er incubo facta:T impo
tentta oigeftioni0 cbili. ?6t.
Cum a ut apoarebunt tpe fanitatt0 ?tinuo accidentfa oe necefllta ♦
te fuper aduentu egritudinu fignificantia:efto follicitu^ tn abla»
tioneeo2undem. 562.
jgjfignts p:onoflid0 eft fignifican^ mo2te futur5:Tet; tis eft qo fi>
gni ficat futura fanttatS feu euafion&TppHe ejbte eft fcientta jpt
noftica. }6?.
^pfciStia iftoavidebit medicu0 Tfciet qui0tno:iaf :retrabet# im
de man9 fua0 a cura eiu0:ficut etiS videbtt tp fdetia eo:unde^0
euadere6beat:TCurari p t5to notificabitTpnofttcabit ill6.?64-
l£>:incipium buiu0fcientteeft fcientia oe teponbus mo:bo£Teo q$
£anttco:ttm Stttcentic
«pparet in et0 oe oifpofttione mo:bo£.iBft eti«f fcientta oe longi
*udineTb:euitateTfo:titudineTviotetiaToebilitate feu tranql
titatee0ritudinum.i5teti5oetudtcto euwqo 05 generari eycri
fi in tempoiibus mo:bi. 5 65«
9n quolibet mo:bo funt oiuerfa tepoza. 3 n quop atiquo contingit
mo:s Tvitavelfalu0:tfuntp:incipi6augmentuftatus.3nquo>
ttbet poteft mo:0 conttngere.3n quarto aut q6 oedinatio appel
latur no atingtt mo:s ntf! pttngat erroi vndecunq?. *66«
"Jfniuctp tum aut eft in quo con ttngit nocumentum operationibus
etoebilttastn negocnsafluetis. 367-
3Etbocquidetepo:eourat:oonecoi0eftioappareattn btppoftafl
bu0:fputo:fecibu0:rviina.JSt poft tpfum apparet % cognofcttur
augmentumcrtongitudine parortfmo;2feb:ium; Toperattoni*
bu0Taccidentibu0. 368.
£>tatu0 vero eft cum regimen poft otctum perfecta otgeftio appa»
rebtt;parortfmi moibomm augebuntunr accidentta in quanti
tate equabuntur. 369»
Slccipit etiamo:bu0Otminutton2Tfittnterducrift0perfecta.tln»
decum boc fignu vtdebitur p nofi icef par tfalus patienti0 nant
«10:0 minimeaccidittnoeclinationemtfi erro:e fuppattenteco>
mino:aut aere coplerionis male tttlaudabili0:nccnd tti& omni
eptrinfeco contrario etdetn continQtnte. ^70.
©cientta aSt noftra per qul cognofcitmi0 terminu ptincipfj con>
fertquidem in fubtittando cibu t oieta* ficut oecet: t in median>
do fubtititatem eiusin augmento.1Fl5boc<erpedit pattenttoo*
necmo:bu0 ad ftatum iBucnermtfic autSoecet medicuee*follici
tum ad fubtiltSdu pfecte oietam. 37 1.
Pmni0mo:bu0perfirif«in.me"fura.Quefi fueritb:eut0Oicif acu
tus.Mt bic aut interfictt in b:eui tempoie; aut per cnfim tauda»
bttetriterrainatur. $72,
3pfe€t eft cite oigont0: ibteutu tc" po9:aufter*:Tpertculofu0. iji.
Cognofittur autem er bieutta te fui p:tncipt?:p:o tanto regaf ote>
ta ^umienti. 374-.
TPlon enim funt multe aggrauande eiu0virtute0.1Rec eft auferen*
du0Tp:obibendU0 et ctbus omntno a p:tncipio:na foifita mca>
deret virtu0 eiu0.1Flec etia" eft oebtlitandu^ anteftatuipfiu0: fj
eftpottu0 p:udenterinquantttatereficiendu0fufticientif meyt
gentiamfiti itiheris. ityfi
Si autem videas oifFicultateTtnalitiS ftgnoprpericutop Toolo:e0
foite* Tvtolentoscum mala oifpofitione TcafiivirtutisTrone ot
minuta Tpermirta ita <p virtus nequeat mo:bi m alitta tolerare
p:onofttca mo:tej eius futura aute ftatu:qm quidem et malttta
acddentiumermo:bocolicocotingentiumpnofticabis. I76.
£$ motbis et& eft oiu ooras %\oq\ tg:s 4 cb:onic* feu tempotatt *
-parspiima* cccl
appdlatur. Oui quidc" mtntme coipns celeriter cofu mit t otflbl
mt/.fedautnecat ipm cfi ptifitetbtca egreflu fanguini^ autma*
cte:autpatie0eti& longotge curabif:etmo:b'gpaulatina5 oif»
folution&toigeftione cofumetur. Vin*
Cognofae afit ipfum ej leuitatet facilttate accntiu ei>: t frigidita
tecuiufllbet ejbis mo:bi0.
185 cibes ipm pattente modtco cibo:qfn cadergt vtrtute0 et». 278»
^fnter afit mo:bo0 funt altj medfj quo:um. f.tga non funt abfolute
bteuia nec longa:tfic cibus eos tn fubtilitate medief nu$ flt mul
tuffneqjparuu^. $79.
Scito cp crifte efl velor t fubita mutatio q fuo tge er. offlFieultate
feu malitta accnttfitpugna ernte intervirtutctmo:bfi generan*
vtceleriteradvitSvelmo:te*peruemaf. 2,80.
Ser. funtfp50mutat(onulnmotbi0attng€ttS.1R5autneo3 tarda"
tur autcitatur in ete:vndetnterdfi suertif in teporib* b:euibus
cotpueadbonfitvitam. 2,81.
& fuerit laudabile q6 p:ecedi t eam: jpnofticabit fic fupjga^ fc3 fu
per criflm fecurS t laudabile*. $82.
JBft afit alta mutatio velor ad p:edicta ct qutde fignificat mo:tej.
3n bac qutdE veloci malitta eft anguft' pceflu0 medtcunambcc
crifteeftnecfotpernitiofa. *8?.
ITertia er piedictte mutationib' 2 mutatio tarda tnducee ad oifpo
fitione fanitatie t cnrane mo:bfi:n5 tncfi crifi:fed poti9 per olft
foluttonS paulattnS in ea contingentS. 2,84.
Ouarta autfpecie^ £>dtctarummutationu3eft mutatto parua ou
cen0 patientem ad tnterf tutmnec fit cttm euacuatione: fed poti*
cumetbicaoiflbluenteco:pU0patienti0. ^.
Cuinta autem erj p:edicti0 efl inter ea0 media cum inducit mo:tg
tmalitiamvltimam. 2,86.
Sertaver perducttadvitaminmediotempo:um. ?8t.
Tht autem crife0 fibi inuicem oicuntur cotrarie compofite. 288.
Crifi0 d;de laudabili0 accidit in ftatu cu perfecta oigeftioet #tu tts
fo:titudine.Cotraria #oei puta tUaudabttofitiaugmef 0.2,89
^Criaopo:tetfctreincrifl. ?oQ-
©cientii vc5oep:onofticattoe eiu0.£toeoiebu0cretfct0.jgt fc\U
tii etia efu0 q6 fignificatur per figna nobi0 fignificStia in qua?
crifi0 fpecie terminef cu perficietur crifl0 cuiufltbet mo:bi. 29J.
Omnig afit crifi0 pumofticaf epviolentia accidenttu q oipmP.tyz
Ctfunt pmijtio fenfu^t intellectu0:t oolo:auriu:tcapiti0. 29^.
afct fluru0 lacb^me anguftia parua:fami0 feu cafu^ appetit9:m*
tu0labo:iofu0:tvigiliaruinftantia:tooIoitnpecto:eveIcoHo:t
illaudabili0 eycitatioa fomno cu motut rubedfeoculog. 2cj..
jgt frendere oentibua:t limatio eo:fidem in fomnojt eotudt pefcuf
fio;t fortts fricatio nafi patienti*. 2,95,
£antico:fi Sufcenne
£t irtterduinffnuabitaliqui^confuedo culabfjsfufe.^idcbiturcej
interdufuggereea. 396.
m vdocttaaqutde" anbeltt* t oeffderiu trabendi aereTrigidu cum
anguftia.*Bt velocitae pulfu* y frequ&iatt tuflwcuminfufione
TfonituTgargarifmatt^. 397.
£t pulfatio coidts ?tinua;x fincopi*:t conatur pa tite a lecto fuo
furgereTrecedere. ;9S-
fBt oolo: guttum x meri cum anguftia:qff gfcuerauerit:2ttnget et
ftncopis magnaT fottis» *99-
j£t pulfatio tn latertbu* x ootfo eu totffonib* viotetie x fo:tib9Tc5
ttnuo oolo:e ftomacbi cS qucrimonia ftomacbi vf epatis:aut 00
lo: ventris:aut circa pect&autetiJ in rcnib9 x veftca : aut oolot
fottis circavirg&velinvirga:autinmatrtce;autinoib' iuctu*
ri3:9utqbufdS:auteretgtntusvelectertu0. 400«
Cu ergo vtdebif augmentu bo£ accidentiu in ofe cretica:crtt p:o*
culdubio bonu x Iaudabile:T potifftme fl p:iu0 oigeftio apBuertt
€>inaute":ertt ouodd§2trariumanifeftii. ^0I#
CaufaS.demcnffeftffteopreiatioveraeft quoniam luna variat
actionginmo:bt0. 4-02.
3f am quide peragrat % abfcindit celeriter circulu fuumteft q1 de caa
' fa celeris monwmutati^istfotttficaf quidSinterduin boct iti
terditoebiutafcboc aut notii eft in arte aftronomo^. 4.0?.
IRequaqj eftoperatio vel actio fut acti6ie fenftbilt0 in eWuuame*
to:ficut c[dl eft ad fenfum «vifibito eft ei* figura er eo qd in ea eji»
• ftttoeclaritatevelluminefoli^. 4-04.
3Kiu0 autem quarta relucct in quarto. &t ciu0 medieta^ m fe*
ptima. 4.0^.
Jgt mo:ib* quide* mt nime cSttngit nif! ej: Difpofftione qua oebtlita
turopu0nature.QutfI cuautfliopducaturcurabif quidem pa
ttes x vtta pwlongabtf .9>ed ff cum oetrt mento.-motief quidemt
vtta perdetur Tjfeparabtf. 406.
Crife0 continguntinterdum in quaternt0.t tnterdu in fepteni0:et |4
UlequidebonefuntTlandabile0qufb'c5MngunfoigeftioTp:o|
nofticatto atteftante^ fuper ipfa0. 407. 1
3n alfj0 qutde' ab ifti0 nequaguS drcuit* x periodi rcpertutur rone I
turbatioi0 x Oubitatioi0 cotingeti^ in eifde. T 4.0$. I 3
3nn5bnttb9verooigeft!oneTp:onoftication2conttngtt^deou4
btS in accid&ibMftec ?tingit crtffs in bis oieb'ntff cu cotingit
ofequeteraliqfcftniftru. 409. h
Cfi videri^ motbu fanguineu aut aufteru x violStu valdecft illau4
dabili Ttmpetuofomotucuiuaffgna patula ffnt tncapitcT mani
fefta q vfcp ad oze fenfu0 ertendanf cu rubo:eTp:uritu nafi:erit
pculdabio crifi0 et? p. flural fanguini0 nariu. 410.
Si^oaccntiaipff^oeoifuj Tin Btcinfcrio:iapparc3tcumDolo:c
«^eittuovmbHicitp:eceflrerttret?tiomenftruota:$tinset quide$
' crtfie per fluputn, meftruotu. 4-"»
€>ed fi par* fuptema cotgis incolumis fuertt t a ooloteitt bume»
rtecuoolotetamen b£Ppocudrio9Tpatien0 querulofusfitoe
eparcTOolotvfcpadanu e£tendaf:nequaqu&quidemcommitte
turerrotfi pionofttcetur crifte tlla futura perfluj:umfanguini0
emozrotdarum. 4.12*
St aut mo:b* ejr colera rubea fit in ftatmaccideritcp apcftema ca*
ptti:TOolotcapiti0Tanguftiaaugeanf:nequacp4dSeftoefper&
dtkqntsttnget crifte et* g flujru fanguinitf nariu. 4-i>
Ueru5fieiu0accidentta fintinftomacboT cumbocptiu0 conque
ftusfuerit patiensoeepatecumangufttaTfincoptvalida:eritc|
• demcnfiseius per vomttum. 414.*
£>t vero caput ei9 fuerit fine ooloteTcuanguftta vetrte T eminetta
vmbilici Tpcedentevetriaf^ftipatione pnofttcSda c|d6eritfuttt
racrifteperfmpimventn^. 4.15»
Guod fi venter etus pace babuerit t olgeftione: laudablle" pter q>
motb9ei9violent?fitaufteru0cumaltquantulo tit laboteT.vigi
ltj0 circunfcripti0 accidgttb5' fudoti0:motbo quidem fic molli et
lento eptftente cumoolotibu0 pectint^rerit fermo meu0 vertdic? •
■. f.cpcrifi5butuspatieti0?tingetperv:in3\ 4-16.
Ueru fi cu pa ceT c\ete pdicta rettneaf vztna ptenq? motb* fit in vlti
moacumini0cuapertioetttpo2otufinefottiooloteiT vtgiltfd et
flccitate:erit quide crtfi^ ei9 fotfitan cu fudote. 4.1^
£>i aiit ooloz mibti vel fucturaru in acutt^ottnget pculdubio cbtt
fteearuperapoftemata. 4-18*
fltere la uda btlt regtmf ne ep ffgni0 fug motte euaff onS feu c\eteTpa
cem figmficantibu0. 419«
j&p bi0 quide funt botrot !umtni0 T luci0Tfluicu0 lacbtvme cG rubo
remotufottiTverttgtne. 4.20.
£t paruitas ocult in vno Iatere:T aptio ott^abfcpofcitatioe. 4.11,
jgt cum quts iacet t ootmit refupin? manibu^ et pedtbu^ fui0 pto
tenfiset relatati0. 4-12,
&Z bt0 etta eft fi videaf patie^ oefcenderein lecto fuoTinan^Tpedes
fuosoetergere. 4.15.
Iftecnon mala x illaudabirtmaginatioqua vtdeatur fila a pannt^
futa euellere. 4-24.
&bi0etiSeftvlttmatagrautta0:autef'mamfefta fufpcfio. 4.2^
jgt etfrendere oentibuspteterfoUtum:Tapponereman9luperca*
putetpuluinar. 4.26
&ut it fi imastnetur quod vefpilionej ntgri colotf^ capiat et velit
eum interftcere. 4.t7»
Tftamboccontinsentemmotboacuto mot0;qwdem apptopin*
; quabit. 4-2$.
jtatttico:utti Sutcetitte
££bi$etiameftfitacitueefFtciatttr verbofus: etmitte paeitos
mrgtofus. 4.29
3ut fi conqueratur oe cecitate % furdttate velcaius virttttte ratio
neviolentte motbi. 4.^0.
ttel etiajfi videaturpatientioumootmitinftatuquod cadat nip
fuper ca put eiu& 4V-
sSt anima quidern tnquieta oomina magne frigtditatitteft rea ma
la et illaudabtlt*. 452»
&Z bis funt vigilia nocturna et fomnua oiunme:automnimoda £
uatiofomnn 4^.
IRecnon fl oifpofitio egrt tn fomno et poft fonnum oeteriotetur: et
cumooloie efficiatur. 4.34-.
Stetiammedicueotdtnateetrecteoperetur pteterquod operatio
nte intentum erit malum. 4^*
&g bis aut funt fa ctee moituop fadeb* ofimiles cu planitie feu ertg
flonc tfpop er. moibo ortngente t^ftrictione auriii % tpfarit frtgi
ditate % earu tnuerfa tt oe* oculop pfunditate. 436«
lEttam ruboi vel ni gredo oeulop aut eotum eminentia vel (mcipul
fufcedtnie ipfoium. 4?7»
2lut ettam fl quieuertn t vel fl fuerint infrigidati aut palpebtarum
touura. 438.
2tut fl fuerit nafue acu tue cum obliqua fronte ejlatere labf) con>
tracto vel marcido. 439.
dfrigiditae quidemejtremojumpatientiecttm vlceret nigredtne
lingue laboiiofa % flmtlia cructantia lunt quidem illaudabilia
cum febte vtente. 4.4.0
*Br.bieetiam viridie rubotvnguiiiT virot incotpoiecumveftigio
nigredtnie. 44.1.
&t bieetiamefticteritiafianfeptimajoiem apparet cum macte
btppocundrlotum. 4-4---
a£tfifrigidttae fit in mantfeftotfuBfictecotpieet taliefuerit % (it
Cteri^tpfertiadbucfittremdferttfugmebta (mcipalia. 44*,
&t tumoi 4 di vult* ctt tumoie eyt remita t u an ouo feptenaria e c\dl
terribilie:nam but' pattftte materia velojeftT cita:vnn5 xide
tur cp ad terminu ouo^ feptenario? valeat uuentre. 444*
2lttt fi quiefcat % ceflet febtie abf c$ crifi:aut fi etue fouificatto pa*
lam augeatur tn otebue paribue. 445»
tife bis c\de eft fer. nigra vlviridte fetidz pinguie rttbea % ficut acf
butirofa % alba.lbe n$c$ male funt Tillaudabilee. 446.
SRecnon etiamfiappareatotuerfop colou.boc nancpmotnmau
crtfimfuturamfigniftcat. m 447.
fBt fi cu cafu appettt9 egeftio fit colertca c& q egrediaf fruftuf agui*
me agelatd ptimo r ?fequenter fruftu carnis. 448 .
nkt etiam fi poft egrelfum cbolere appareat fanguieabfcfc pfictioe %
ftimulattone. 449-
£t (i poft eptenuationeTemacerationej cotpotis appareatTegredia
turfejnigra. 45 o«
&t c5ftipabif v5ter in febtevtentCTvejrabif cerebtum 4-5 1.
St etiam egrediatur ventofltas cnm fono tnuerccundo pteter foli>
tum eritmalum. 45 *•
Ktvttna §dl nigra tenuisrpauca flgnificat patietisinteritu. lgftcft
timgduvt plurimurpericulofum cu accidit gmistio rattSisT intel
lectuscumtenuitatevtine. 45*.
% bis ett5 funtvomit*Tflu£* cum nigredtne. jgt fetOt er. putrefa>
ctionecontingens. > 4-54--
^requensetiam tufltscum modico fputo ert fignum malum ct tllau
dabile. 4.55.
Sputu ct otuerfo?! colog tn plcurefl <n tufflilabotiofaTOiffictH flgnt
ficatmottisptopinquitatem. 4-56.
1Et fudot foli9 capttis ad quS lcu ad cuifl* atacuationem no fubfe>
qnttur qutes eft malus. 4-57*
St facies eo£appare3t qles fuerint tgefanitatis:eo;z quidecura z
certaeuafioeritmanifefta. 458.
&this tt eftvnifotmitasTequalitas calotts cfrcufcripta macte byp
pocudriozum. 459.;
Jcteritta poft feptimS oie manifeftaTpfecta ratiocinatio abfep ma
htiaTvigot mot^Tfenfuu oim?comitate facilitateTlenitate m cot
potis;Tloiit9 oecubit^fomnt aduetusin noctevt plurimn flne/5
nooiurnocuvigotepati^tipoftfomnu.Oisetfbmn^tollgg oolo
lotgTgturbattoem feu p.mijtion5rattonisT mitig5s cgrttudinej
eftlaudabilis. 46O.
Cerebtu quide patif er. cjbufdS mebtis copatientib9 fecu in pafTtoe
tlnde fl tuceuafertt a gmij:ti5e c5tinua:euadet d\di patieslauda
biliterabbocmotbo. 4.61.
&tfi cu apoftematecapttis afflt fternutatio e^flgnis eritfue fanita
tSflgnjficantibus 462.:
OmnisfluptsfanguinisetiSabaufein motbiscapitiseft curati
uuscoipous. 4.63*
Snbelit* manifeft,> n5 freques aut tard* eft laudabtlismec eft verc*
dus fi n5 fuerit intercifus feparat9 aut ottbomiofus cogeserige
repattentem. 464.
gtfimtlitereft lattdalecupulfuseftvirtuofusfottisfine anguftia.
IBec eftanbefitusvtens necinflSmatiutts. 465.
jEr-bisft funtbonitas appetit*T0igefti5iscuequalitateT laudab»
li fubft§tia fecuTcolote memino in citrinitate circuf cripta nigre*
dine earum vfttuat vir i dita te. 4.66 .
j&ut ept* ct buotiscu lubttcis m oie cretica:boc $de eft fignumvite*
boc efn cotinggte anfert motb9 cu fuertt er. tllo bumote. 467.
£antico:6 Sufcenne
ferediente colera rubea aufertttr furditas tolliturtf fode noeumS
tuminmotbocerebii. 4.68-
Sanguts etiam emo:rov.darum curat moibum fplentaboc ett§ eft
laudabileinmelancolta. 469.
jgt f lur-usquidem aque et bumozts flegmattci eft cnra moibt in bvj
droptfi. 4-70«
aggreflp focolerecit rineinobtalmia fefttnatcur5ei,^ 4.71.-
jgf bt0 qcte" fignia eft;vtvtdeasv:inaTtmilcin colote pomo citrino
cu b v.ppoftafi alba tn fundo refidente. 47^
jgt fli tt videas fudo:€ infirmi equale* in feb:e cStinua. 475-
jgt tumoiem erter tu 3 apparetein fquinatia:boc cntm bonunulau*
dabtle eft. 4-74-
tCumo: c\d£ tefttculop tn tuffi cronica eft cura cotgte. 4-75«
Jgt fimiliter apa pedis in moibi? pulmoms;necno apa generatum
tniuncturacrurigTininguinibu*. 4-76.
HSt puftule narium autlabtozumintcrtiana efiftgnum falutis p:o
nofticum. 4-77«
jgtvartces qutdc innate funt cura alopitic; nccnon etusquod eft in
ventrexfplene. 4.78.
JBt ojriremia qutdem inltenterfainteftinicontinsit c? retentionc
cibi. 4-79»
Mt feb:ecotinge*te in fpafmovelepilepfia fit eo:um cura. 480.
Bi patiett finguttu cotingat flernutatio eft cura eidem. 481.
Decet quidevt cu m voluer is iudtcare paticntem q> v taris p:opo:>
tione. 482.
Kfta m er fignia funt quotumvf rtus vera eft tf certa:t cy eis funt quc
per aua falfificantur. 4.3* •
3ufta autem ftgnificatiofumitur inter membia er. ei^q apparent in
capite. 484*
Si ergovtdea0 aliquaj figmficatione' iuft e figniftcS te" in cotfceTalii
fibt contrariam ficftgnificantem. 485.
Cotingitetiamcp apparena fug contrarium corpons nonfint ntfi
teftimonia oebilia. 486.
Omne fignu no babes cotrartu figniftcat rationc fuper cura z cua
tionem. m 487»
*5t omne ftgnum ptonofttcattois p:edictis cotrariu fignificat tnou
temetpcrditionem. - m 488.
Cumaatapparebuttibtfisna2tranaroebilia:fequtt cideadboc
oubtu.Undeftatuncetptotogaiudicium. 489.
Cuergo erut equata in oifpofitioib* futs fta.Sed iudica a ptedomi
n$te cu erit contingentia in equalitatc fua fupple. 490.
4C3 ncf ptt fecunda pars canticozum.
ietcftp:actica.
paro fecrnida: eccliiu
Oftq? otdinaui in partetbeonce medtcfne quod fe*
rtatim a udmtilis: x boc fm qd in mea m&e pieoidt ♦
jnauer& tnciptj cfaem nucinpracttca ipfiu$.3&au*
tem retuli in piinctpio butusUbti illud ptopter quod
eft neceffarium illud cu tus relattonem faciam in boc
capitulc. f£Q peratiots autem pzactice funt ouo mo
di.C&uo:umvnusmanuali0ej:ercetur.3Utervero
medicints er conuententiregimine incibte.igft autfnon modicuj
quod per illud regimen er.ercetur.lboc a u te regimeu in ottaspar
tes oiutditur.Qua^vua coferuatlua fanitatis oicitur.lSt altera
egritudinis curatiua.JSt boc pvttS meam in perfectione medici
necontinetur. i.
gtcSferuattua qdem fanttatts 6:f mveritat?oebab6tee5 perfecte
tabfolute:necnonetiamoeeocuiu$fanitas eftimperfecta. *2t
bu i9 quidem funt fm optn lone oue fp&.Una efl in eo cutus oebi
Ittaer permirta eftper totS fu5 fubft|ti5 in omnibus partib9 fuis
ficut tn fene2ualeic5te;Tp.uulo in Abue.f.oebilitaseft p totu mir.ta
tin eo in quo apparet aliqo fignu pcedte meiu qo appareat tn eo
lapfus in a Uquem motbum. I»
$lia eft in eo in quo apparet moibus in aliq er pttb9 folu fut coigts
ftmta incuteei9 autcarnevelofruVei^.JSt ftcut £teft inbnte fto
macbu oebilfc frtgtdu egm naturalr.lftecnS etiS in babente tefio
nem a b vt ero? ma tr iccficut tn babete fe jtum oigitum aut tumo
rem gibbum. ■ V
jgt in eo tn quo apparet in alicj eta tcxin a liquo ec tpib? anniT no in
alt js;rtcut bumid9 in^plesioe eftoebilis.in pueritta:tpofto3 actu*
fueriteftfan9Tfo:ti0.igtficc9B?pron2oertrueC virtb" inautuno
p:eter q? invere oebilis eff iciatur. 4-
Conferuatto c^de fanitatt3 eft quodd5 sen9 generale ouaflfapzeben
dl& fpedes er opatioibua medidne.igpqbiis eftvnavt cit tnte\ie>
tur ad ojeruattonf jplethoisaUcut9 cp o:dtnefTCtb9et otetafiTis.
£>ed cu intldd trSflatio co:pjs eius a fua c5plepoefi9t buiufmo»
dieocpcotrarief ^plepiSi antedicte.tle?regim€ famftmplkiter
tabfoluteeftcpattendaturad cSferuandum ipfiualaudabilem
otfpofitionem. 5.
Utmotetur feufaciat refid&iJfuStnaliqer, ciuitatib9quarti dt>>
matis g fcilicet pfectuaerebabeltTvapoteiTbabeatfpeoilivtri9
beremuTfilu&tinfpiciant etiamverfus partem otientalc quta
tpfacftfubtilto:. 6.
tTempoie ?vo eftiuo occUnet ad motts&itcp babitattonte loc9 ag>
tus a pa rte feptentrionali. 7 ,
3 n nocttb9 qnoc$ babttetrc\efcat in fupjotibus locisTfedib'.3n ote
vero oefcendat ad inferioies. 8.
Caueat etiamt vitet p5nos laneos;toe bombacettcondefce*dat ad
(Cantiwft^utcettnc
fubttleelt neos, 9,
tltaturetaromatict0frisidt0:ficutepoleorofaceo. 10.
H>zotegatcpoculo0fuos a puluere fumovapoze turbidotcotrupto
ta radfo folt3bo:amertdtetTferuozi0;necn6 aboccurfufo:ti0ca
itditatt0:necet atteteufptciat figuraaejtleotfubtiliter intricata*
neclitteramtmnutSctfubttlcm. U.
2Debeat aut ad minusqtib^ com edere femel tnter oternocte'.:2ld pl*
bi0.<JI>edtu autinter boceft fi comedat ter tn ouob5>oteb5\ 12.
U^tolongefiet tge refectioi0;vt fiat cibi bona otgeftto;fiSt et parue
buceilevtbeneoigerantur, 1$.
lR§oe" aU6q62tuderen5 poterf0:eritap6teoi0efti5i0Oifficilt0.i4..
2Utedaf etvt ol pter naturgriUaudabite curef cu cotrarto ei* coue
niett0fmc6plej:ionemetmalitiamtpRu0. 15.
Sutaut2plure0$pleji6e0lneqle0ctt malttia cibi rectiftcabile0.i6.
utar ergo tis b 5 f mvfumrcofuetudtne fuS.1Hec funt appetit9 nec
oeiectatioctbiomittendi. 17.
Omntenamcpcofuetudofubito et finegradati5eablata:nocet et
offendit tllum cutu0 eft. 18.
fSXt atit bttiduTlubucu ftipttco tmponedu.iEftcp fa po: oulct0 aceto>
fomifcgd^.^tficcucubutdorectificadu.iEt frfgtducucaltdo.igt
ec6trario.06ff timea? oefedatiooleagincfivcIei9q6 eftmaleot
gefttotsrone pinguedini0 addaffalewautaUctdacutuuiasbec
tuuantadfubtiUandum. 19.
t^ofteperdtiumquocg eft refectiofacienda;etipfum poftqj epuerit
fejabeo. 20.
*Sft afit qred9 loc9 trgo;U9Tfrisid9Ta vfro eu&at9 ad Jaudabtte reff i
gerattong fac£da\1Becn6 et tcpu^tbOia frigida.vn oecet botm»
ngeifeattetuminbocregimine. " 2U
1Kpo:eo;d£eftiuoeft cibiquStita0 minugda.jSftq? tuc ad fubttlita
tlnutrietiaoecltnSdu.Uitvttadefunt tuc c3rne0sroife.Ctvt.edu
eft oleribus et lacti0 fpeciebue. ' 22»
&t pifcib9 recctibu0:bedoTagno medtocrt^ etati0:et pulli0 gallina
cei0et galUni0carmbu0quoc$colubaruetcotburnicu$. 2^
Sunt etiaj ec conferentibu^ tunc ep co:iadroTagrefta compofita z
fatabegetceribat. 24.*
£>i ciacrgovelit a mo:bt0 euadere ofatdat regimg fuii tn tria :quo£
vnum tribuaf anime: et altud cibo:et attud potutvel aque. 25 .
iSx pag ctdem aque frigide fatiat et fitim fedat:ad boc tame n5 fuf
ficeret multum teptde. 16*
1B5 eft aut aq pot9 frigtde nimin frequ5t5d9:eo cp nerut0 obfit.27.
Ifton eft etiam offerendu^ potue aque niui0 nifi pingui fa nguineo
multecarni0. 2S.
gftetlSvitand9 potu^ aquein mefa nifi rationeadberentiet tardt
Defcenfu0bucelte. 29»
iNre fecunda; cccliii).
TRo eft ctiam fumecJa aqua cQ cibo nec ingreflu a balneo. Ifo.
IRec ett& poftfoite ejercttiu t coitihboc.n.eft malu t illaudabile.*u
£»i tamequis ej modica tolerandt potentia fititnvzgeaf :fumat e£
* ea paru tantu ictltcet qooeclinatioTimpulfio ctbt ad iferi9 ftoma
cbi ?plea tunquaten* ibidfc otgeraf .Sumaf tn ep aquis illa que
fitim tedet z fatiet;ai!t ey vlno qot quantu ggruat «lufficiaMi
£t fi fumpta aqua ad fatietatem aut vtno fufficienti accidat fuis:
vitenturpjtusec^:qfntali0fiti0 eft mendofa. jfo
li^ eftcuranduoeaifupttonemultivinuoebetcp fufficere modicft
cueftinvfumeceftgtinuand^omnioiepot* vmimec eft bibend'
in ieiunio;necetiam poftfumptionectbifubtili0 velacuti.JBftcp
omniteevitenififemelinmenfeebneta^euitanda. 34»
a&t bibat vinu aromaticu aditictafibi acetofitate mali granati aut
fucco citomopet cucumeriaaUe cui accidit er potu vmi oolot ca *
piti^rugcalefactio et ebtfetafi.bibatqnpfu^cu aqua mu;tu5.3$.
$t oandu eft in potn et qui qrulofus eft r5ne v&ofitatu in co:po:e
fuo cjctftentium vinu puru et citrinu:n§fo:tiu0 e*et0 sgruitei^.
ampliu0eppeditetiamvtcumfalfl0coniunsatur. 36.
tKpoie aut eftiuo fumgdii eft vinu albuTac\fu:eo cp fit fubtilitati et
fimplicitati ppiqu0:cui addaf acetofa;T fug coedai ftiptica.^7
IHon p:olongeturfomnu0:qmbocobeftanime.1Recetiam vigilie
qmindeoebflitanturfentua. }8.
lf>iolongatio veri fomni congruit ci cuiu0,cibu0 eftiindigeftu^:
nccnon fug malitta cibi non recipietts oigeftionem. 39-
Sic neceft fomn* plongand* in teiumo % tpe famia.lRam repletur
caput fumo et vapoubus a fccib9 x fugf luttattb' cleuatis. i0&
a&ftquoqjimmediate poft cibuvdcomelttoneoo:miendu accumbe
do oonec ad locumoigeftionis guenent cibu^ afTumptus. 4-T.
KRoneftejrercitanduejercitiomagnotfo:ti:necefttn qefcendn cp
omittaturcmneepercitimimmo qdeeft boc vitandu» 4-2.
Sut ergo taliter mcb:a erercitanda * g ejercitiu adtuugda ne coftt
gatur qd timetur colligi in eta eg malis bumonbus. 4V
JSundo velclamando fivoluerisoonecappareatvelop et cita m
ptratio. 44-
<JDacer autem et e^tenuatus non oebet erxrcttarf ne ipfius oifTolu*
tto ampltusaugeatur. 4f.
TBecnon oebet ejsxcitari pinguistmulte adipis ajungiejrtamc
acctngendus ft babuertt ventrem magnum. 4=6.
t£empo:e vero eftiuo eft minuendum e?ercitium:cum tunc otflbiua
tur % fubtilietur bomo per fudo:em. 4-T.
3amquidemretultincapttulis tbeo:ice reginten etus:cutus coif
pus tndiget euacuatione fuperfiui:autretentionecontranj a'd*
dcnsbuicquodmibi placuit. 445.'
CSsruit qd§ kP omnmx quo:um pmifi relattonef m c|litateoicta
% 4
Carttfattum &tricenne
in tRceftfuo fuecalefacto tuuems ciuttatib' mertdionaltb' .4.9^
JEt tepo:e qutdem b gemali eft vtendu £t ra rtj s ets q retulim9 vt ob
otetur Trefiftatur frigiditati ipffus^ 50«
tterequocgtautumnotncede\itteftintereftatcT;b£emem. ' $£
Congruttq? regtmfcejtccatmu m vereJSt bumectattuuin autuno.
tlnde fugtenda eft ejricca ttOj in eodem. 5 !•
l£ft autem vtendum regitnine conuen tenti tempo;e eftiuo:? in ftnt
verfot in p;incipio autumutr 53.
tteru in pitnctpto veris x in ftne autuni 05 regimem ?fo;mari regi
mini bgemis.Uft vtendu eft t£tc cibie calefactentib*. 54.»
7iegtmenautei9cui9relatiooicta eftpgrutt babitantib*Treftde»
t iamfacienttbusin ciuttatiboe % caftrts.'cie9jnercato:es luntre
£cndi rcgimine tteragentiunjr 55„
&t quidem vttanda nautgatio pcr marein bytwu.i&t vofen0 naut
gare ojaflumere x colligere aquammultam x multa vafa monda
Cui pteparanda tofferenda funt cibaria bumida.tlenterTnato
ra etu0eftcummedictni0moiuficanda.tlndefltimeatur vomit*
colereeuacuetur fcfeceflum.Quib9 fcacti^ ingrediatur nauijJSt
tmponat fecum fuccos acetofo^ x cum ei0 fti pti co0. 5.6*
Jfct a d vita ndu DefedantiaTfo;de0 pparet fibi tnunda 0 vefte0.57»
Cuauttnahquoepiter QQliib9 multiplicabunf pediculi:quo0 n5
pofltt tterficere:lanac5tritatmerfaio.eo:l flargetuviuu fuertt
e$tfcti*app5daf vefttb9ei*oonec videSf cadere pedicultab eo.58»
3ter aute" agen0 per flccu regaf cu regiminc frigo;i0. 59»
JSftergocauendumneobuietei frigu0:quoniam pcrdetur ratto*
ne atgoas % congelattont0r 6cv
*St reftciaturvfq? ad faturitatem ne motiatur; fame. 6v
JEtft fuerittnfrigtdatu0ingrediatur balneum j£t vniatur cumbav
bentibu0co;po;apinguiazcarnofa. 62.
&t ft caligent oculi eiu0:vifufcg ipfiu^ foifgregetur ej.gelu; ponaf
fuperfacte* eiu^peplum nigruim 6?»
£t,ei*errtrema,pteganfafrigo;e;T oleo fomenfenf .vn tnuoluanf
pede0ei*multi0cooperto;ij0poftq5 fubtelare^ calcientun 64-
tTndeflcerTanteoolo;eeftremo9n5recuperetfenfufcito ea oiflblu
ta x mo;tificata a frigo;e.1JMo t&to tuc iugiter funt fricSda etca
lefacieVia cuoleo oe finapi calefacto % $!equeter fafcianda. 65»
&t ft tde pede^ fuerit nigri aut liuidi:f canficenf , igt fi faerit m ei*
putredo mudef .l£t fi alt^doifTolutufueritabicidaf .i!lfr ab ei0.66.
Qui> vero inde lafltiudinem incurrerit curef cu oleoJBt feruet regi
mtn x oietam *iu bttUm.f ricenturo^ x ejrtendantur ipfi' memb;a
in balneo.lgt rcquiefcat jfequenter ahqutbu0 Diebu^ 67-
3ter age0 tge eftiuo x calido fic eft reg?dJ>!Vt.f;pbtbeaf ei ne aggref
dtaf iter fuu bo;j? eft9 x feruo;i0 tn mertdte.£ft^p: to minu?dv ne fu
gcalefaciat ep ardo;e itinert0, U>;o t5to ep trabat fa ngut0 ab eo in
Tp^rsfecunda: ccclvl
tnagna ct$titate:Tfic efFicief fecur*ab aps te.f.p fbbotbomi5.6S
Xleru fi colera ineo oominef :educaf ab eod&tfic fiti0 malitta alle.
mabit aut tollef.iBftcp atte0refTumitineri0fuccuj?uentgtib9ep
tingueda: alias vcreda eft necaloztpH^ periculo eiponaf . 69.
CtfiatvtcomedataliquStuluerberbisfrtgidigTfimulfaturetur
aqua.tgtctefcatcupoterit.iaec irafcaf fc:titeraltquaten>. iBt
mo:ef inloet0vmb:ofis.tStvitetfeuotmtttatclamo:eTfermon5
necnoSt beUuriurgtu.lBec mc:ef inloco mmi0calido.2£tfumat
in potufirupu ec fuCco vueacerbe cu fucco po:tulacc x aqua.70.
Gt fl fitiatin meridie teneat tno:e fuo piHula" vna ad quStttatfclu
pini fact5ertrocifcKapbo:c.JStfi ttmeat ne facies alteref a folet
nigrefca t et* cutis:t>iflo!u a t feu Itquefaciat recto: a? oleu cu cera
fimul iunctarr p:efertim mmuherib9. 77.
Cuftodiatur taliter infans in vteromecontingat co:po:i ei* ajiq6
nocumentum. 75.
Ctelisaturnutrtf q cibabittpotabit eumvt fitbont nutrimenti
apudcum. 73.
Halis eft ett5 apponcda intentiofuper fiomacbiip:egnStt0 neort
gat co:ruptio tn oefidern> feu appetttib9* 74^
Ytectiircef tt& fanguis et'.*St ipfi* fugflurtates educanf :ne infan*
tes fupfluttatib^offendSf .Tlerufl fanguis er.eitaref in ete:mini
tnetamfc mtnuantur.S>edvieep:edicteeuacuationi0 fnfrigidef
fangttis feu eiu0 feruo: ettinguatur. 75.
©i ett3flegma m ea ercitef :mintme tft cuacuatur fcceflus:vtatur
nibilomtn* tunc coiter fubtiliSttb*. 76.
Cum auttnftabittpspartus vtendu eflpartuj facilem erTtciettb9.
tlndefrtceturinbalneoerolpartecumoleotliatpfi9:tq6con^
tungitur" vetri eius:vt flc herui eiustmufculi mollificenf mc par
tusei9 labottofus efTiciatur. 77i>
Zlnde vt2 f oleo in cib' 0 eP.iEt fo:beat b:odiu feu iu0 pingue. 78.
j£t ptegaf a clamo:e:faltu:timo:e:pugna:T gcufftoe.igt in agonet
violetia ei* oflferaf ei oecoctio oactilos % fenugrect. 7^.
JEjpedit cti5vttnpartubabeaf obftetrir oifcreta: qctrcufcrtpta
ofpufillanimitatetrabat fo:titer pede^ ePTiprimatv&rSet*:
caute tft t oifcretc.poftcp fubito e5 f urgere fecerit. gc.
J6tfi fluatej:eafangui0mult' ofFeranf in potutrocifciepharabe
£>t#o rone aftcui9 Cpedimeti no egrediaf ab ea fanguis t $uenie*ti
<iu5tttatefumatinpotutrocifco0t)emt:rba. gj.
gtvtaf fumigtjs tnnfblutisejmvtrbahvtranfauina fulfuretcol
loquintida factis f\ fecudina non egreBiaf . gj.
l6ftergonutrir.eligeda:fit mediocrisetatiSTCarnofa :no tn lare
carnisp2p!erioneTu5:app:opinqua0 qualitatit teperieiraltit
mcticotptsTmagna^mamjtllarfrbabenscaputmundumTfa
«um;i oculos imnwnesab omni nocumcto tntrifcco: rq? fxt fa*
% ifj
£antico25 $ui'cenne
na bteutter in mSbzis t iucturte fute. 8?»
J8*tbabeantmultulaccui9colotfitalbn0.necfit nimi0 fubtttcncc
. nimis groffumrt fit fapot ei9 oulcis fine boiroie aliquo :fitq* co
iuctutnpartuytnonflutdum. 84-
Cogrnit autvtoukuypiguib^tptfcib^recStib^cu olco nntriaf.S^.
llngsf gtliniaf ttwticis cu fafciabtf :ooec mSifefte iduref cutlei*t
catefiat.iEt ab butdttatib9ei*mudef ,i2t medtocrUtgatura fafdc
tur.86.1Bec g ctia ei logo tge pbibedutqfn fugcalefieret ide.ST'.
Suntq* tollenda x vir5da omnia ipfum ad iram ercitatf a:t ipfius
fomnti impedientia .£>i cfft velit quts fomnu ptouoca rc ponatur
ftratuseiuscapar-Tlatus fatisinlocoopaco.JEtimponaturpa*
paucr in clbt* fuis:fi er. ablatiSe fomni feu vigtltap tnfiantia c5
tingereteialiquodnocumcntu- 88.
tttiWtneflet multu magtfoj necefTariu ne aficui Ffantffi oaref aliA4
ad comedSdu ercepto lacte folo oonec babuerit oStes fuo0. 89.
£t cu furget a fomno * ercitabif ncc ejerritef advid^du lucetmtali
ter tt& cp infpiciat afira in cclotvideat tt& <n oiecoloiesvario*
toiuerfo0:quatenu0inboccrercitetur. 90.
I&t loquaf feme alte quictj<# aut qcu<$ babebit accefluj ad' ipm c8
voluerit quis ipm inftrueret afTuefcere ad Ioque"du. 91.
£t ponaf meltnote ei*leni£do tfricSdo er eo pal3tugingiua0 tlitt
guS eiu0.2gt addaf cu eoaliqu&tulti tburte t liquiritie. 92.
jetjjuocetureifiernutattoquatcn^ipi^nafioppitatioe^apianft
mudenf :boc ctn rectificat t clarificatvoce fuS ote tt& fcnfu^ ei*
t cti bocoilatat pect":t anbelitu bonu facit. 9?.
£t vitetflobotbomiStpbarmactS oonec ad etat? adolefccntieper
uenerit.lFiec refifiatur apoftemati variole ftu ejfture etde* c5titt
genticumattracttone. 94-.
lt5c5ualefcctC0abegritudinefanie?rifl5t:eo9tttcotBa n5 font fot
tia ftd oebilia ficut funtoebilea imune^ a moibo quopvirtutib*
acctdit fatigatio t fanguini^ ptittatio in eop cotgtbu0. 9f.
Si aut macie0 1 ejrtenuatio cotpotf fuopfuerit longi tgi0 1 croni»
ea reducStur paulatt ad ^fuetudf n5pptt5:nec fiat boc fubito et
fefhn&ter.Si vero emaceratt fuerit t eytenuatiin tpe bteui redti
clturceleriter adfoiita:efl nibilomin* gradatlregimeTubtiliJ*
dfi oonec euafio cotpis ipfosfit manifefla. 96.
3)etur ergo ei pas ej ctbo t\ tn laudabili^ fitvlrtutt'0 1 cbltni. 9-7.
jgt fit i^ete ttrl^llitate eo q> eopmebta tenera finttmollia.Ttectffi
ceturo^eogaiebonoofottiotlaudabiUfede. *5tminiftre"turet
aromata t oc0flote0 laudabili0 odott0. £t gaudeSt t lertf tffe
erbyjar5tib9rectific£ftvitet medttationettriflici5.€t Igrediac
tina^ inbalneomectft ibi oiu fedeat. fZt vngtt^f ibi m5bta eop
olei0?uenlcfib9:n5tttcufoitifricattoe:n5beceffici3tfet0colotl
tnaturalc.98.'Clire0t^tutC0 fcnu rctrocedut oi oietSt minmlf.99
•flSars Cccmdal eccltfl
Ztndeoetur eitt fottts ctbus iti parua qua nt tta te fumptus:quefc$
non aggrauet membmm. ioo.
iSt fieaeuacuanturnequacft colera educatunfedpotiusoimitta»
tur;cum flt tn eo:umcoipo:ibus medicina. iot.
TBecprobibeatur ei0 totaliter flobotbomia ffiamvfffuerint ea:
immomtnnaturetiSinboccafufejagenartueficoipulentusfue
ritrcarnofus:bis in annotnec abdttcaf inbocouobus anni tem
po:ibus.fP>:obibeaf tn ei oino flobotbomia ep cepbalica :et fic
erit eius regimenbene ordinatum. 102.
Cfi ett§ pueuerit ad feptuagefimu annu minuaf femel in annomec
fecudef tn eo etiS in co:pulc"tis.1Rec eti5 ertncoemedtana mtnuC
du0:tfi fuit cojpus eiue quafi plenu: vnde cfi pcefTertt in etate am
pUus.o^.annisminuaturbisoebafiUca inouobueamiis. 10?.
IjSoft bSc aut etate l eisoino flobotbomia pbi be"da.1R3 obefl mul
tu fento:ib* toecrepitis.lRec eti3 funt eopapata mitigSda.lftec
eftettSattractioin apoftematibuseo:umfo:tificanda. 104..
S>unt mbtlominus mudificandi cu fricatioetfudote: oenturcpels
plngues.f.ficus per interuaUa-.tmudificetur ctiScucibts molUft
cantibus.^eflructioauteo^cumedicinisSoinopbibSda.io^
Qut ergo patitur in aliquot2po^oeterminato:curcturp:iuec|f tri
curratmoibum. 107.
JSt cumur cum contrarto eiue oe quo conqoeritur. &t commuta
tempus p:o tempo:e. iot.
©i ergo aUquispatiaturiu altquoer mcmb:isfuis:aittendaturet
recipiatur cura eius er. bis que colliga in curis mo:bo2?:ooneclt
bereturtmundeturabillomo:bo. 108.
gt fi appareatin aUcui*co:po:efignufignificaVfup^o:bufutu*
ru:pbJbeaf attete aduent' ei9:qfn occulta eft cain co:po:e etus
3am aftt retulic\d fignificet accidee apparee in co:po:e:«oe qua
egritudtne timendum fit ep eo.ZJnde attente curandu? eftoc eo
faciendo celfare caufae eiue ep bis cj retulimus in.c. fuo. 109.
^ Ofld^ feruaui contenta ergo fub genere conferuatiois
fanitatisincipiaj loqutoecura ipfiusmo:bi. <*tboc
quidem efl vnum er. generibus p:actice. Iboc aut fitiob
uiando ei cu fuo cotrario.tlt fi fuerit mozb* cjc calidita
te curef cu frftate:Teconuerfo.jSt fi fuerit ef bumidita>
te curetur cum ficcitate:teconuerfo. 1.
Cureturergocereb:irepletio cum euacuatione:tficfiatoeme*b:iflf
altjs.rinpattenteobturationeeropptlationefiat apertto oonec
elusmalitta fuerit rectificata:tlenitas co:po:isnociua erafpere*
tumftmtUterafperitasUniatur. 2.
tbic c|de facfl mltioni medicinarujbuotes cduccntin e fecefluj.*
tlnde referam illS fup. quaonatur aliqu3 copofitio tbabente po*
tcntiZ educendi altquS bumoiem ;tba bentSvim aperitiuam aut
% iftj
jCantfco: um Jtuiccnnc
moHificatiuS tbabentfc poteM vtSdi vel putrefad&H elaudSd*
Toppillatiu5op.ati6t0TattractiuSt ejiecatiuSfanatluS carni*
generattu£ aut figtllattuS xbisflVcs tn>vtutuy fcoi0 Ttertu>. 4«
£dudt aut fottiter coIerS rubea fcamonea cut9 oofi^ eft attractia
vni' o arb5 vfcp ^d vnu kirat:bj zti& potgtia" fug alio0buo:e0.
CuPquide' rectificatio fit cu dtont)0neledat ftomacbu tepar.<>.
3B)eturautSeraloe foliduvnuTfifueritnccefleoupUcetur pondu*
tllud in fpeciebu^ c5uenientibu0:Tfl oetur multu er eo: rectificef
cum bdellio gummi totaga ganto. 6.
£t ejmirabolani0 ci trinta offeratur in potu. 3. j.Ttantude' offeraf
oe vioIi0.Sic ettam fiat oe meduUi0caflefiftu.Ttamarindi0. &t
. non ampliu^. 7.
2>enf ad boc oauici.cjrpulpa coltoqufntide mude Trectificate cuj
bddltcnTftTr fiat cu cucumere amaro qo eft ei ftle in bac ogatiSe
rectiflcatocum pondere fui er. conuenienti ad boc. 8.
2)ltur aut5.f .5-cr fale nitro Tfalemam ejpellut flegma. 0ed oenf
er turbitb oarban. jJSt cum oabttur in potu ponatur in Oeco*
ctioneequali. 9.
€toeturadminu0eFagaricooarban.t.aquaergrani0. 10.
1fc>e quidt medicine edudtt aqu5 dtrinS fc5pondu0.i.oaufcb lau
reote:Tpondu0 vniu^oauicb eufoibtj no antiquutantude* ertb
timalo rectificato flcut rectificaul ipfum aloenwetiam pofoa»
rban.i.ercentaurea. 11.
2Def ergo in potu er. fenepolipodto epitbima mirabof.indi0 Tetiaj
3 cpfitmo terre Tbuglofla f m quatitatg qui er ea educere intende
ri0:vnflequaliter Tteperatee&veli0educere:oa.5.v.T er lajulo
oarb5.V.ipfe tit eftfignanter pericutofu0 Tverendu^. 12.
7f adirautvertdica eflet vt fl poflet fieri mintftref fg vnica Tflmpler
medicina in oimo:bo:oonec ti9 operati o panderef . tfuit nibtfo*
minu0neceflaria eacSpofitio pptertlludquodmwcoicanMi.
Sctlicet ppter motbopcSc/ofitionc' adinuic&Tppter medidnaruj
adequationen outcotation£mali fapotf0 Tamaritu.ipfaru5.£t
adiuuStearutranfltuflfuerit oifftcili0Ttardu0. gtrectificant
otfRdlSglutinationgipfaraT ventriafoluttonem. 14*
Cum ergo fueri0 a tten* in compofltione folutiuaru pone oebitum
otdinemTnumerum earum in compofittonc&cdpe ergo cft pto
p«?0 ooflbu0 toeterminato numero medtctna^ fomtiua^ flcut
voluert0 rectificata0:TOiuide confequenter certi0 pottfonuV 00
fe0earu:«oeturin potuer eafmnumerumcoponentiumipfam
tflccum fiat fic componentur quod totum compofltum ptopirie
tur:Tflc compofitc feruentur neceflttatt tg eopottuno. 1 ?.
I>utufmodifunt mrita fumacberberi0 Tej frtgf.miraboT.acatia
coiali Tembltci lutu armenicu vel terra Trumer feu ariu0. 16.
m cuppectandwTancjui^cjaUiamuf.Tbaiauftia m fpodio mirta:
TfSars feaxndal ccclrifj
et auellana indica tcoitandru ftccum: t fouum cum plantagine
bec enim ftiptica funt actione fua. 17,
J£t galte lapatium ribeos berberia funt frfgtda teonftrictiua. iS-
©citoq? calefactetes medicinef mcj? retuleruttejpertu effcfuntc5
dtfi:tbue:pipencardamomu:tpiperlongum. 19»
jEtcartamum menta fquinantumt cinamomumtpafTemontane.
i.ftapbifagria et capparigr. iO.
jSt centonica vttica tmeliffa ftotar r ambia. zu
fSt Itcjni aloes acboius mellilotum cufcute tjtnjiber. 22.
j£t gentiana:bafUicon:peonia:lacea tfreubarbarum, 23.
. &t foiiumlaudanum tbaccelaumameosv 24*
f£t anetum tcataputta talcanna tbus tmpjrba. 25.
^taffiumfarrapinum aco:us tanifum. 20.
JEt carui ciminum tfemenaptf campeftris. 2%
*Etfpica capil.ve.fatureia toarfaan. 28.
JStcafla lignea gatangacelidoniataffi3rumpf££fopu0talcbitr3
piretrumetbalfamus. 29.
j£t maioiana tpapauer rub.celicerta calam^aro.tcamomUla.^o.
fSX nigella afla f etida terebentina tfulfur amoniacum fpnapi* nc
ftalleum cubebe coftum. 3 u
O mne aut frigidu tcalidu erit ficcu vel molle feu bumidu.tHt er fti
pticftatequid^ficcitascognofcef.agj; lenttate #0 buiditas. 32.
JSft aut apd medicos nota graduuoiuerfita 0.185 tmmutatio tal
teratio folo intellectutratione percepta eft in piimo gradu. $$.
Omne a fit cuius immuta tio fenfu percipitur finevtolentf a bj ma
nifeftam figmficationem quod fit in gradu fecundo. ^4..
Omne aut.qo fui vioteti vftione aut ftupefacti5efeu narcocitatiSc
coirupit q6 immutat etfuita teperievfcp ad.4-.grfldum. ^ «
©cito cj> in omni maturatione eftvifcofitascum ooloie mediocri
et temperato tpiopottionali cum caloiemeTni in quo maturatic*
intenditur:cuiufmodi funt adipespfr, tgummi pinf toleum cum
cera fimul tmpta toleum cum calida bene mijtum tagitatum et
frumentuminoleocoetum. ^6.
Omnis medicina mollificatiua eftfottio:teealotisc|jfitmembiii
in quomollificatio intenditur:n5 tn eft tante virtutis rpotentie
cp fui oiflblutione tfubttliationemanifefteturin cozpote nocume*
tutmcuiufmodifunt galbanumbdelium ammoniacumftotar. et
medullatibieceruine. 3-7.
3ndurantesquidemmedtcine funt ficutfolatrumlentigovaUoiii
etfimtlesbis. *&
Omntemedicina oppilatiua cuj caliditatetficcitatceirpoltatama
nifeftamo motdificans memb:um cui coniungituntcum boc ter
reftriseftautvifcofa. ;< , 39.
£ft aute* notum cp ommsnredtctna aperitma mctfiua eftt fubf Uia*
Cantico:um ?uu'cemt c
tiuaiCtti* i apoieft falfus vel ama r9:cuiufmodifunt cepemarts
neTradirJiltjtradir euincbefal nttrucapari0tfabalupina.4.o.
JSt ftiptku quide poteft effe a peritiuumuUo modo aperie t erteriuflf
appUcatunibilommusitt potuamimptfioppilattouem aperiet itt
mcmbtis cp&mtm. 4.1.
•dDedicina qutdSmundificatma tabfterfiua eftmtnoii0 fubtilita ,
tts q* fit pzecedens ficut fabe. jFotttu0 tn ets eft oulce ficut mel %
oukesamigdale. 4.2.
3n omni quidem rarificattone trefoluttone eriftit caloi teperatus
ficuteoleu cataputieTcamomUleToleum radicumfeniculi.4-*.
O mnis quidem medicina otifictoift venarum aperittua tmundifi
cattuaeflbabenscalotemmiictumctt groflttie: Cttiufmodl funt
alUacepetfella. 4.4*.
Chitcqutd confert adobturandumrconftringendum,meatu0oe
bet effe fttpticum ttmndicatione pztuatum. 4.^.
Omni0medicina vftiua Smagni xfoitis cakms tmultimate grof
fitiei. 4-6,
Omnismedtcina putrefacttuae" perfecte calidttatts t fubttlisfub
llantie. 47-
<Jbedtcine aute carnis otminutme ftint oebiltotespiedicti^. Qcd
#Sillatiue vlcerii abfterfiue funttocficcatiue. 4.8.
«JDedidna q a totafpeaeattrabitbumo:5fettbttmtdttat2aliqu5
eftbejaar Tmedicine tajatiuefeu eductiue. 4.9 .
aOmm^aut actio medicine attrab?ti0 r5ne qualttati^ notc fit a ca
lozeipflPnaturali rfubtilitati0 fubftantie:cuiufmodi funt ammo>
nfacu:bdeUiu:at a putrefacifcteficut in egeftiomb9Tftercoiib'.$o
USejaar aut ^ferfc cufuperafcaut rone qualitatis couertenti0 Tim
mutSti0:aut er fut natura fiue er pjop:ia:aut eo ctiS, quod cofert
educldo p. modu qualitatisneceflttatis a veneno.tlfus aut barti
boc eft tempoze fanttatis:ideocn quivtitur freqttenter eis tncur*
ritindenocumentum. 51.
Ibecmedictna calida efitaperittuatmoUificatitta.Jfff cactijeftci
ftupefadedo c5fert ffcut opium tcetere narcottce. 5.1.
l£>oft relationem quide ptedictoium reperietur relatio tertiarum
Virtutum fuper bi0 que contingunt rgenerantuner qnibus e co *
minutio lapidis in rbenibu0:que qutdem fit ecomni eo q6 offlbl*
uit:inctdit:fubtiliat tmoUificafcoum tame' caloiem non babeat
manifeim: cuiufmodi funtradirafparasijTradirarBdtetvitril
vftum:tpafTemontanee.i.ftapbifagric. 5*.
1&t ffmilesiftisbabentes fc$ altquamcaliditate' 7bumiditatem:fa
ciuntegredt quod eft in pecteie per fcreatum. ^4^
Ouertiamfunttemperatecaliditati0senerantlac. 55.
a£t omnis medtcina iu uansfcreatti puocat oum atictaj babutt ca
liditatepieterqdfozttusejiccet. 56..
jgt bequod oes puocant vun´ tamefunttn boc certknes t
itSars fecmdal ccclvtlj;
magiscouenientes. <%
lP>oftqj ergo retuli vires r virtutes ^pofitionu medicinag: inctpiaj
nuc referre modos medicaminu x anttdotom . Tteferaj ergooSs
modos earu qutb9 vtutur medici t5 in tnteri9 aflumptts cp in ep
tertus applicatis.agt funt velut oecoctt5?s pillule firup* loclini ♦
' mentacerata abluttoesfomentationesfricati5esftuffevelpir*
rta balnea troctfci etcctuaria fuppofltotia Ucina clvfteria fhlle
feu fttniciliaini?ctioesmagdalecnesoStifrtciaflernutatotiaac
ctato:ia firfga emprar vngueta pulueres ocrogtfinaptfmatfunt
caputpurgia colliria naftalua cu colatura opiatetfinegia e traic
cto:tutfine:fricato:ia facceilatiSesifufiois trajeeofectiSes. 5g«
O mnis mo:b* qu5 fum9 relaturi erjflitvniuerfaUter in toto cotge
aut fpecf altter in aliquo er. melniseP.Qui fi.fuerit finemateria
erit o.d?cu ?pofitioi fue fuo -^trario efus cura. 59«
3Difcernif autemmotbus repleti co:po:is a mo:bo p:edicrofum£»
do epperienttS ab eo per inueftigatione' artificialefi.f.nS afTit ctl
eo altqS ejrfignis fug replettone co:pjs figntficantib*. 60.
&i afit cotingat nocumentujer. operatione in cura mo:bi:erit quf
dem medtcamen fimile.f mo:bo in compofitione.)Strectpiet iu»
uamentum cr. eo:contrariatur caufe efftcienti co:ruptionetmot
bum feu egritudinem. 61.
fl>oteft etiS fumi figntficatio raper mo:bu e$: cefTuitact9 % oebilitatc
operationis. 62.
j&t etiam er. eo q& a pparet er illa udabilibus f m fpestmodos fuos
iStetiamereo qovideturoefuperfluitatibudereuntibus. 6?.
£>i ergo patt&ts v:ine fuerint fineb£ppoftafi x refide"tn>:t pulfus.
tnequalis:neqUac{jer.repleftoe pattef :fed mo:b* eius reponetur
poti9 fub igne mo:bi inanietist ?fumptiui. 64.
Ct fi oolo: fit in aliquo Ioco fpecialiter fignificabtt fuper palTionej
illtusloct. 6$.
Sumitur eti5 figntflcatio fug ipm eyetater ppofitione cotgis tip
fius colo:e t.iiff.anni tpjbus t eoa oftitutiontbus x tpfius j>p:ta
babitatioe t ctuita tib* etus x er eo quod p:ecefllt oe regimine p
p:ioer.bisefTifit iuuamentumfupercognitionem tp:ecognitic*
nemmo:bi. 66«
£>i ergo co:pus pattaturloe caliditateledet cldfab ot calido.St ta
ctu calidureperief .£ritareiusv!ina rubea.&t pulfusinquietus
cu fiti x labo:e feu anguftia x vigtUa:ctnftantia:cu motu ino:di>
nato rbabttudineej:tenuata:tcolo:ecitrino.lgtbabttatto merf
dton9Usciuitatis:tetateiuuemli:toifcurfu eo?zcl calotgefficiut
1t>io t&to curetur cu infrigid5tib', feb:{ v:entc toI ofi Iabo:S lin
fert curantib9.€t fit cibus tius $ m qujtitatc" virtutts % qultita
tem etus ofi apparebit ep a ppetitu ipfius. 67.
Si ^o ej mala 2p5e frigtda patiaf :sfiat cp ifrigtdStia oberunt erw
Canttco2utn gksfoenne
f*t ota catfda pderut eide. ^ius ett5 frigtdita^ectptef fenfu ta
ctu0.3Ct coio: ei9 figna nter albu0 reperief ,1f>ulfu0 tard» .IRcc
patieturfititmnec vigilta£ inftantii. jQ6 fl pateref n5 tit inde
moleftaretunJgt fl cumooloie atbo affit lafTttas % mollitiee coi*
po:is:eta0 fenectutts^ loctw quem i nba bita t fuerit feptentrto *
fialtett tempu0 annibtem&T vftrafuerit tn pteterito infrtgtdS
tib*:erit quide" figmficatto certa fup tfto.1|Mo tanto fi medtcef «
curetur tn aliquo curetur cflm eatetactentibu0 . Mt bieuiter intg
daturincura etu^f mcaramquacuraf fpafmu^. 68.
Ibtc qmdSt>uomo:bin5 piiuantur alteroer ouobu^. tln fi fuerit
ntotbu0 f!ccu0 vtdebi^ ipatiete" ficcu.lEt Ifi fuerit bumidu0 vtdc*
bi^patt&Uajfitfpongtofum. 69.
Jbumido ergo ericcetur fubtilltenfiue fuerit cu caliditate:fitte cuj
fristditate.JgtficcttcO fibi c5trario rectificetur.igt inoibu^ funt
p:iu0 auferede caufe effid&e^ fi fiat recta curatto. 70.
Cuergo eritmotb9 ejrepronemequacpcurabif nifi<gcuattone".7T.
3n oi euacuati5e funt.r.obferuSda:q fi n5 pofltnt feruari : regolef
tft qu&tita0 % menfuref f m erjg&ia' eo^. Quo^ piimu efl lauda
bili0Oifpofitioaccidentiil3Stfc6mvtfintt)eirepteti5e.iBttertio
«ta0 aiuuentutevfcflad fenectuteMStquartuconfuetudoeuacuJ*
4tigtqutntU2fiftenttavirtttti0.J£tfe|*um tp0 vert0 vel autnnt.
)Etfeptimucj> loc^qtiSinbabitat eqtiafofitfn oib9ttpat9.Octa
uttfimttitertfte pite.^tnonucppatteti^^fitcalidatbuida
^tx)ccimuvtcoiptt0bonebabitudtnt0f!ttbene carnofum.72. j
Cum rattoneei* q& generatu efi in aliquoej: me*bt(0 coigi0 volue*
ri0 Spfitm trabere abinde:trabe ipj per euoca tiont ab t pfo m&
bio:aut per attractionS ipfPfoftt ad atia mSbza 2traria:fiue ei*
eqatpollentia interdufieteiu0attracttoad meb:S bn^colligan
tit cumebtopattetciEt flcfiat attractto cii ventoftepofito fug
m5mitla0in^ftrtcti5emenfiruo!?matrici0. 7*.
3am quidS f>mifim'figna reproni0 « mcdtcina^ edactiua*. 74..
^alenu^ quide apertebatvena^fanguineminoebatcoeratcbim' 11
aoctu0 % magnificatu0. 7?.
ifiat igif minutto fanguini0 in co:peappettb9fTgni0tpotifTimecu
apate:feruati0^dttioib9 ifti0.1B5 aut in aln> bumotib*. 76. j
fiatergo flobotbomia inbi0 q intetlerJt in boc tractatur in moit
bi0 iili0 etiS in quib* ipfefecit eam. 77#
3ncboetur ergo a ftobotbomia in oi flegmone babito teftimomo 1
certo fuper ipfo. 78.
jpiat ergo fiuefit in captte tnteri» vel e?rteri*necn5 etf5 in tati facto i
in iucturi0:fiat etil in apatefacto fub aurtb9 % obtalmfa ocfbjr
% in apattbu^ tinsue meri gingiuap t fquinStie:t tn apatib^ in* ij
teftino^r crur5 % f pleni0 telticulo^ renutveficemecno in apte ma il
*r!ci0«vmbtttci % mflarriTaltj* fpecieb^rubediniff. n% <
•flSars feeunda ccclip.
dfiat cti$ in vleerib* capttisroculopT rubfgfne auriufcabiofa.Sa*
jgftetiam facienda involatilib^vlceribuepulmoniset o:te T raf
furts tiejcoiiationtbuflTr Si-
iSc fiat in paflione inteftino:B:cfi tn «oftabit oe notttia ipfoutiTcunt
eritineiscarniaraugmentum tnnaturaie. 81«
,£ftetiamfaciendatnvariolavbtcuncpfiatTfcabiebumida:poft>
qj fuerit notum t manifeftu ficut in variola oiis %\ ocuIouut fiue
m variola inbtpocundrffa generata. 8*.
JSft ergofaciendain repletione venarumTegreflufSguimsab t\&
ficut tn flupu fanguinta narium:T in manante aoemtbus % gtngi
uisix etiaminegredtenteabauribusTab o:e matrictff % emo:>
ror dt b us ani % menftruomm % in fanfe rubtcunda . 84-.
dFtatetiamtnoolo:e'capitiavertigineTfeto:eojia:necnoninoolo>
re oentium t cafu capiltoium feu a Uopitiar $$
aEftettamin memb:i oiflfotutione et fpermati0 egreflu veler.pulflo*
ne r ootozeartuum et reumatc. $6.
Competitettamin eptlepftaTin^ebelivngueT mo:o:necnon etta*
tn cafu t abla ttone appetitua. 87-
J&tettam venaeftrnadendainpafltonibusam Tfedts ancbarum
faaticaT oolo:e ftomacbi. 88.
Sic eti^in ootozeepattspungttiuoTtn oppitatiouV ci*. 89.
Sntendatur ergo cum regtmtne % cura bo:n mo:bo:um flcut tn cu
ra t regione ftnocbi cum educttone colere rubee:poft flobtbomiaV
Tvfum cibo:u$infrigidanttum t fuga calefactenttum:T quod fan
gutnem auget t magntficat:T quod et* affertur oecanet ad ftiptfc
cttatem;T pioptnentur eis acetofa. 90.
©umanf aut ftgna fuo banc pafltoneffgniftcantia epcaptturofan;
guinisoomtntuftgntricltiu.^tinfummaoectinare ad ifrigida*
tionei epccationemeftactusmedicteirpediti tingeniott 91.
iH>o:bi c\ er. cotera rubea generantur funt ficut vtcera i tubucitate
mtefttno:u52tingentia Tpermir^iorationiff fuffocatio matricte
tertiana fctatica t ftupus fanguinfe per feceflum. 92.
2>etertiana iam fecimus mentionemin bisque p:eeeflerunt. £t
tn fumma feb:lsefticalo: cttraneus per totum co:pus oifperfuar
nocens; oper attonibu* fute. 9?.
£t tulfis t oolo:capittsT apoftemaquodfecundum latum Tlon»
gum in co:po:e oii pergitur. 94-
ct fo:ti0 Tacut* oolo: auriir.T multitudo fcabtei palpebiaru. 95*
£t vlcera t apoftemata tn iuncturis t 00I0: pungitiuusT mo:dica
tiuuain eifdem: fiflura otgftowmetpanarienm vngututmTma*
cule apparentestn coiooie lentibus fimtleaiT mo:bufr cumcttrt*
nttate oenttum t veftee ooto: fb:tis. 96»
lEt amo: bereos t flurois fanguinis t< apoftema cyiftena tn e^tre».
iratate oculi % citrim tas cutis variola* 97;
£antt'co:um?luicenrte
36t macute fubtiles t ntgre etoptlatioues epati0et apoftetna ma*
trici0etpleurefisetcafu0etablatioappetitu0. 9S.
£t vertigo et ftffura labiop et oolot vene % fottte fiuf xitm. 99
iBtvlcusqfcoilatafTOubailetxtumoi ejriftens inano, 100.
aCt pturittw et variola aut fotmica : et benfipila et pulmonts
vlcera. 161;
3« cura ctdebotum efl ficut in cura febits tertiane ptocedendum.
jCducaliergocoleraabfcpflobotbomia. *St attendafad tnfrtgi
dationeipfotuficut in motbts fanguinei0."Ue;imotbi colerici f pe
cialiter bumcctent IBam ptedtctt a mbo motbt vniuoca htur % c5
uentunt in caliditatemecnon etiam tn omni eo quod per eam infe
retur pattentibus nccumentum.Sumanturaut figna fuper bos
motboafignificantia figno?:oominiu^olerefignifteartttum. ica
Pmni0 qutdem motbus ej: bumoteflegmattco generatuseft apo*
ftema tumidumetlafumparalgfte et relar.atio colo; capms oe
frigida et epilepfia. 10?.
JEtftcutfcabteamagnaTgroJTa tpfiu0confitp2ttoT retentto ettu
moies colli.i.gtandule:t 1 quame capitts % obliuio 1 oolot auriuj
oe frtgtda et botat etmacuta alba feu motpbeaet apftca tufits
ficc a et tottura 0110. 104«
jStficutelepbatia pedttcafu*appetitu0?pediculiettumoi ani et
ancbaruTaquaoculo^ettpfo^otlatattoet fetotlafcellaru. 105.
J6p paf^ionib,, xUm ficut lubiicitao tnteftino^T verme^. 100.
3Jerme0 etiam et bumote flegmatico geuerantur % oifficulta^ par
tU0 et fecundine et retentio tn eodem. 107.
Jfgt oolot rentl % febti0 quotidiana % frigtdttas; fpleni0 % epa tis et
egrefP' feu emtn&ta vmbiltci % paffto cum egefhone f aniet. 10S.
IBtoolot artuum et ntgredo cotpott^ ,tvtrot cutis tfuperftciei aut
ipfiu^ f ufcedo et motbn0 btdropicu^ ficut vtertna carnofa ttv.m
pmitcs, 109.
*p tocedendu efl in cura bnine fpectei ficut ptocedttur in cura ?pie
£tont0 frtgide? bumtde.Supercums couplerione vtendu efl fu
Snt0pofiti0 in capitulo oe fignia oomt n tn^ bumott0 flegmatici f!
gntftca n ttb?.2Sftcp vtendu in euacuattoe bcs motbo? eo qo retuli
m9 in cura per qua euacuaf flegmatf c9 bumot. lEftcp cofequcnter
Vtidutn bis cotgib9 b ts q cotp* calefaciut x eyiccan t % ctbo cali*
do x fubtili.*Et in fummacurenf calefactetib* tnt9 % ejterius ficut
fttiinparalifi 6x ptUuli0fettdt0t fimilibus educti0. 110«
Omnte motbu0 er. colera ni. generat9 in cotpote eft ficutverruca %
febti0 quartana emotro^de epilepfia polipus % fpafmus. lir.
afctoolot ventri^ et cancer % motpbea et oolot capif.0 et vtgiliaru
tnftantia. 112.
l£t a pa ourum % iepta et quod ep cibo inr cotpotib«0 cotrutttpitur
ct tu|fi0 ficca % fpleni0 ounties et ventofita^» m.
•jJSarsfecunda. ccclp,
fgt melancolica pairtoincapiteTretetiovnne in ea. 114*
i&t palTio colica allopt tiax moifua canis rabidt. ilj.,
Z^t ftcustlaccoagutatu in co:po:et algo: epati^. 116.
£t canin* appeWt rtmulatio leu ruprura in ancbfe facta:t fapis
facftnrenib^Tveficatttumot ancbapoolotofuaTtumot icuob?
laterib* feu bvjppocudrtfs f acf-.nccnd eti5 tumoi in capite auri»
buspalpeb:isTpedibusgeneratu0. 117.
$>:ocedaf inbac Ipecie mo:bo£f>m qojxedif in curatrcgimie lepte
Slccipiatur^figna fug tpam cr captb fisno^orjumt metacohe H
gnificatiu.aguacuenf ergociiepitbimovelpolipodioTcu aUjsq re
tuli.£>i autvtaturd^calefacietib9 etbumectlttibu^pfperabunt
ipfiusopera tncifdem. 11S*
^=^sDftqM3pfeci pmftregime^uratioisandpi&nuc inoga
^fe ^tioe manualt.iSeq faciS pmu regime mvente magnis t
^paruts.^tfcdm fact^in carnc.&t tertm triofTe, £..
aEj: giievena^funt qd§ quas aeimustclda quasli0am5>
et in gte fctndtmus et fequeftramus. 2.
*Sft aut mediana aperiSda in omni mozbo capttis et pectc:is ficut
tnapoftemateipftus. 3*
JCtcepbalica fuperioiaperteda eftin fc:ttoolo:ecaptti0Tflurufars.
guinfe nanum. 4-.
JBt mferio: tn medicatione nocutncntotum pecf o:i et pulmoni con>
tingentium. 5.
*Stq oicunfalmerina abarabibrimalitia moibopfpleniatepatia.^.
lEtin abfenttabaftliceoebetfunfebtacbt? aperiri. <j„'
tlenequocpt^mpano^funtincotinuooolompfo^aperiede. $.
iKtejiftes poft aures in emigranea et antiquovlcere cspttis. 9.
Sed que f unt in ambabus ocutotum ejrtrenutattbus in mozbis eo>
rumaperiantur. 10.
1&t minuatur eptftes in fuptemo capitfe invkertb?tapoftemattbu0
feu puftuliam fugftcie et cute etus generatis/Uene aut collt funt
inlepta aperiende. 11,
^tvena fr5tiseft aperieda in paflioibu0 oculi:rin ?tinuooolo:eca
pitis:Ttinea.&periaf lt\ ptepofterio:iejiftc0tn2finucoolo:e ca
pttfeiTeciftes inter naresmeat9 naft ratioe puftule feu varicte fa
cieuejiftens fub lingua in fqmnantia. 12.
a£t aperiaf vena cauille in moibts inteftinop fubvmbilico erjftetifc
JBt fapbena ejiftes in ttbifs in mo:bo crurium. iv
f£t mtnuaf fciatica in fciatica:Tvena pedts in acddetibus eius.T4..
ttenequocppulfatiles funt in oolotecapttfe incidedex fequeftrade
tin oolo:e oculi cu ctt§ tumuerit epvictetia mo:bi ejfluju et oefcen
fuaqueadlocum. 15.
Cu ttit giiabif apatej apertioe em fpflua pter cjp f luat f anguis ep
tpft? fuperficie tncidem?Tfequeftrabttn7ellvel cattterijabimu*
£anrtco:um?luiceiine
ip am: aut fl 40 maluerit mmuaf aut oino abfcindafaflflaf flujutf
fanguinis ab ea cultgaturavelcauterioiotfdecuref cu medictnis
qutb9vulnera curStunoonec fanitati fuerit reftitutus. 16.
&£ ogtbus aut in carne facie*da funt fcanficatio mcifioi cautertja^
tto.Sut ej fcarificatioib» qd& d;b> ftuit fanguts a fugficie cuveto*
fla;*boc co:po:tbua paticttbusvtceraTvartotas. \*7»
#omm> autvetofas flne fcarificatioe in eo in 4 intedim? folu euul
«TonemTOiuerfionemmaterie. 18.
J6t mterduc5tugimuscasvacuas:Tinterducu totov^teadcofumS
dumilltusloeivetofitatesTadrecttfic3dum meb:o:um maiitiam
cumcalidttate. 19.
Quod fctnditur efl ficut claui % attejar. 20.
JSt omne qo f ugf !u ttt putrefit m ejtremitatibus» flcut bafbeta nafl
% oigttus fugfiuus aut tnfeparabtlts coniunctus:x contunctio pal
pebtarum. 21.
£tvuea emine"s:Tp:cpit tiu claudes canna lemvirge. 22.
tft caro invtcere innaturaltter auctatputrefactauvlcus e? contu*
fione putrefactum. 2}.
Mft etiiabfcindendu quod innaturaliter augetur in lmgua:rquod
cadetinauribus. 14.
)6ft eti5 caro incidfcda fuevittu in meTno fipur pfundatmfpina' aut
feftucavt tnde pdicta ejtrabanf ;m5me It boim abfctndant tvart
ces tn tibt js apparentes. 25.
£t boaiffar? nouaiffar. 26»
J6tcj>fuerit iloenigratuet ptnguedineautputrefacro" ejcarne.27.
Bt ettSomneiUud oequo eiongaf vulua ,j£t omnequod augetur fu#
per gingiuas. 2$.
ftbfcindatur et carovene madan. Mt omne quod nobts aures cla u
ditetobturat. J . 29.
Mt olqo e? tfhtfuBVtfumTvelatt^m.€t q$ oenfgraf in nobis etfp:e
putto.lgt qoclaudtt anu:ttuflea:Tfatera;et tuffra;et n5 babes fe
ynmanifeftum-.etrupturavmbilict. # ^o.
JEtvuln* qd ?tingit ejr oteoq6 fctndttvntuerfafn cura cfifutura.jgt
omnememb:umvulneratumconfolidando. JI#
Omne co:p'cauteri3af ad flfUdu emotrofagta fangutsavena pui
fatiliautaj>tiSevenemagnefatt8ate medtcum in fiftendo fiu^uj
fanguinisabea. ;2.
ftt Et inco:po:ib>bumidtsad etfccSda eatln carnib* laj is ad indu
ridu eastad calefaciendu co:ga tnfrigidata-.necno ad toliendum
bumtdttates egredientes a natura. #*
Utimurquacucpgfotatioead ejtrabeMubumidttatSnociua' flcut
fan&quSflcejtrabim^ab apoflemate:tf§guine' altcubi cotruptii
taqu&ab oculovel gr5din5;zaqu5 a capite: t nondti^ *4-
ctfiaitmb£drope<7bernia aquofat carnofa. $5»
•[(Sarafecttnda; cccltf.
Cuteqttid fit per operatione" inofle eftffcut tn fractura aut oiffoea
tiSeiplP.Curabim9 autquaeucpfractura' cu$folidatt5eipfi9Trc
ductioe tpfP fracture tn olTe oonec inde ad ppiiu fitu reducaf: et
ablationecutufcunqppugenttset mo:dicanti0ipfum:et Itgatu*
ra manu facta quejnecp labot? ne<# moleftta' inferat.f.nS tntn* fot
ti aut oebtl». .3 ncboetur aut £ fafciatio in medio ipfius 7 fo: tificef
ftrictura fuper ampUu0 et ugetunet fuperaddantur puluillit oe
fuper aftelle coniunctim. }6.
Subtiltabim9 quocp otet § eius a pncipio et in fine ingrofiabtm' e$
quatenuabene reftauretur. 37.
£ft a ute cauendu a pnctpio ne apoft ema calidii aenerer oiuertWo %
attrab Ido ad locu fracture qd tnfundttur ejrfa nguine toto polTe:
et p:obibedo fiu ju eiua cti oi frigido c6peteti:et p:obibc"do oonec
cura tus fuerit motuj patienti.Cura cnim etus fine longa quiete
nonperficttur. 38»
Cura autoiflccatiSiseflcueoqd trabttipfu5O0OiflocatSooneetp
fumadlocuptopiiumredtre factat. ^9.
l^oftqj aut reductu fuerit fic ligetur ftrfcte i ftet fic qu§to tjje Oicc#
tmw.gtvefcaf ftiptici0tnedtcim0.£t comedatpatic"0Ctbo0 ace
tofo0:oonec fuerit fecuru^ ab apoftematemec timeaturoecolle*
ctf one fanguini^. Cottnuetur aiit cura ifta ad tntn9 b meTemvnu
ettnterdu ampliu0 p.y.ote0.3§ egotperfecicuramomnium moi
botum.ict er nunc abfcindam fermonem mcum ef quo tam perfe
dlibtumiftum. 40.
Cjncipittabula £ractat> Hlom Slmafous.no*
nagmtaquincp continens capitula»
1 3)ecepbaleaetemigranea.
2 2De fcotbomia.
} 3)efrenefi.
4. jDeapoptota.
5 2Degrauioo:mitattone.
6 2>eftupidi0quifemperbabentoculo0 apertos»
7 SDeparalifigraut.
S 2DeftupoieTtremo:e»
9 2Detoiturao«0.
10 H>efpafmo.
11 2>e epilepfia.
U SDeincubo.
H 2De melancolia.
14- 2Decatbarro.
15 Deoculo:umobtalmia.
Ib SDevttlnertbus quefiunt in oeulte.
17 3S>ebi0queejtrtnfecu0caduntmJocttlo0.
£ractam3itottti&
!8 2>emaculaoculotum.
19 Defcabte tfebel.
20 2De pturitu qutfitin interiote ansttloocuuV
11 2Dev?ngulaocuti.
21 SDerubedineoculcnum*
2? 2Deiacbii£mi0.
24- SDeoebilttate vifu^
25 2)etremoiepalpebiarum<r
26 2De pius palpebraru qut curuati mgredtuntur oculum
27 3De aqua oefcendente in oculum.
28 2De bt0 qui poft occafum foli^ mbilvtdent.
29 SDeotlatationepupille.
?o 2De fiftuiis que fiunt tn interiotibtts angutt^ oculotom*
31 2Deooloieauri0.
31 SDevulnereaurt0.
3? 3De fonitufi ttnnttu aurium
*4~ Degrauedineaudttu^.
35 2Devermibu0 auriuvel atalibtw tntrantibu0 smrcm.
36 2De bi0 que in aurem ejrtrutlectw cadunt;vel que eam impe*
diunt.
*T SDefangronefwenteejcnartbu^.
38 2De vulnertbu^ que fiunt tn intertotibu0 partib9 n arium*
39 3De polipo nariunwemotro vdibtK ipiarum»
4.0 Beamtn*ioneolfactu0.
4.1 2Deoolo:eoenttum.
42 2Deeytractioneoentttmpfotum confractione.
41 2Deftupoie oentium.
4.4. 2De oolote oehfi0 eptactu rei frtgide.
4.5 SDecola.
4.6 2Deflufufansutni0eEginsiui0*
4.7 H)eca1uvuule.
4.8 3>efangutfusi0que btbuntur»
4.9 2De bt0 que intra nt sulam.
50 SDesrauecfiheringue.
51 Bemasnitudineltngue.
52 2Dernodo4fublinsuanafciturTVocaturranttliai.
53 2Deapoftemattbtt0quefittutinunstta*
54. SDefinanfia.
55 SDetulTi.
56 H>eafmate.
57 3Depleurefi.
58 Deperipleumonia.
59 2Deiputofansuini0Cttmtttrftvelvomttttvclrafcation^
60 2>eptifl*
glmanfo:fe. ccdjci}.
6\ JDcpulfucotdi*.
6x 2Decoltcapaffione.
6} 2Deconfoztantibu0ftomacbum.
64. 2)e ookntbu* x na fcem t|0 ftomacbt.
65 2Definguttu.
66 2Decamnoappetitu.
67 2>eoolo:eepati0.
68 2Deb£Cterttia.
69 2Deb£droptfi.
70 2Deoolo:efpleni0.
71 2Deco!ica.
7* 2Defluruventri0.
7* 2>e otfftcultate mingendf .
74- 2>elapide.
75 2De nafcentf J0 renum vel vefice.
76 2)e ardote qui ftt in mictu.
77 2De mtctu fanguinis vel puris.
7S S)ebuj qui non poffunt retinere vttnam.
79 2De Iumbact0 % vermtbue qui nafcuntur i n ventrei et ano.
So 2De emo:rov4ibu0 et fiftulw et ragadi 10 quefiunt in ano.
Si 2Deer4tumatrici0tani.
81 2Deconftrictionemcnftruo:um.
S; 2Dep:ouocationemenftruo:um.
84- S>e,fiiTurt0'queftunt(nmatrice.
85 ^eplagaetcancroquefiuntjfnmatrice.
$6 2De nafcentt'J0 queftunt tn matrice vel vulua.
87 2Dep:ouocationematrici0.
88 2Demola.
89 2De ruptura inguinte.
90 2De podagra et fciatica*
91 SDegibbofitate.
91 3)evartctbu0.
9? 2Deelepbantia.
94- 2Devulneribu0Uimboium.
95 SDeooloubus erteriouim menb:o:um,
C^ims tabule tractaf nont^lmanfojfe.
CLjncipit tractatus nonus&lmanfozfe.
<ije>ecepi;>aiica et emtgranea^ap*p;imum.
»4
XmtatnenonuQ
tlandorubedo ttSfio tgrauedolnfadetoctf
Its <u iftts affuerint:t tact' calid* fentif ;t putt*
fuerttmagn^eijcepbattca minutiofacteda eft
in partein qua efl ooloi; vel in qua ooloi magis
infeftat.C2>eindeaqua ro.x et oleum ro.zace
tum fumantur x fiTmiita agitentur oonec in*
fpiflentunx fuper niuem infrigidata fuper ca>
put fundantur.C^ger veroa carne abftineat
t vmo: x comedat adefliam citrmamt tapfil x olera frigida ac fru*
ctusfrigidos.Cftenter ailt foluatur e$ mirabolams cttrimsT pzu
ms ac tamarindis x juccaro albin"imo;cj? fi ifta no lufftciut femtna
maluauifci in ac to pofita agitentunquoufcp ad fpiffitudines per*
ueni5t:er. quibus emplm capitt fuEponatuney pfilio quoqj x aceto
empi5 fteri vtilee.St aut cfi tftis fuerit in pulfu velocitas *in tactit
fenttf caUditas^fj nt<$ in facic :neqj inoculis fuertt rubedo nttytl
fio:in#ncipio foluaf veter.oetlt ftat ea qotjrtm^.lftarib^aut iotKia
tur oleum vioHaut olett cucurbite oulcts:aut oenufans oleum; aut
oleti oeflo:ib'faUcis:quo£qoitb5fuperniue5 infrigidatus^capiti
fupfundaf :et nutrtaf vt pdtjim9. JEger quocp odotei ca pbozam' et
aqu5 ro.T falicessviolas rt|s filta. CQ6 fi egritudo multu inuale
fcanfumaf optj x capboze vniufcuiuf cp qjtu poderSt ouo grana ot
dei:q oiffoluta in oleo oefalicib5' mittanf tn nares x aures, CQ6
fi cu foda no fuerit altc\d eojfi q otf im9 oe rubedie in facie: fuerttcp
egritudo antiqna:in pztnncipto veter cum ptlluiis cocbtjs foluatur
quasego feci.C1?>Mnlecocbte.*r*,pulueri3 pigre.$.i.coUoquintt>
de.5.it|.Ttertiam:fcamonee,5.t|.T.5.turbitbfticados.an.5.v.fiant
pilluteerJftis:tfuntoofes.r.C1Nft63?vo v€ter folutus fuerit: infS
daf caput epoleo fgbacinb roleo oe bm:x mittaf in aures. C&ger
quocflodozet algari8 x infufflef mufcusin narib9.CQ6 (i egrttu»
do multuinfeftauent:fumaf eufoibt} x caftoiet ambozu . att . ferta
gs.^.i.et ouToluta in pauco oleo fambacino mittantur in nares et
aures.C3ncepbalea verocalidaemplaftrumboc frontiet tepoii
buseftimponedD.Jgmprmincepbalea caltda.*ft.femis lactncaru^
fief memitbefandalurubeuT albufaufelrolas opiiufiatejets em*
pRn poftqp aceto et aq ro.ofperfa fuertnt:* frSti inponatunfug q6
mittatur pannus acero x aqua ro.infufus.Qui cu tepefact9 fuertt
ite^infundatur? oefupenponatur.CSltnimentum vero cepbalee
frigide.l^f.caftoteu eufozbiu pigfinapi^ ftozace" rutba marruljimq
ficcata et pulueri^ata x It triconi^ata mifceaf et ?fperganf vtno ve
teri ey 409 fiat trocifci et oeficcenf . Cucp ncccfie fucrit ejc vno tvino
veteri:aut oleocofttno velcamomtlltnooiffcluto:frons multotfcs
liniatur.lbocenimlinimentum omniantiquecepbalee confertno
folnm fuppofitum:f5 etiS auri intectu q fecitur ill6 tcp9 poftq^ t alic]
oe pdtctts oleis refolutu fuerit.aBgro tfovwu vet9 x foite. oadu eft»
Slmafifozfo. ccclpiih
C<Cumattte*cepbalea perbebdomadam vnajperfeueraueritjeger
in balneum mtttendus eft:at$ fuper caput ipfi' aqua in qua camo
tntUa x fanfuccu^ tfticado0 s rabtcue % nemcn cocta fuerint fimul
aut figillatim infund£da zft.fEQ.bfl cepbalea quotidte an cotne*
ftion£inuadatTpoftcomefttonS recedat:fuccurrendumeft infirmo
anteboiam qua vemre confueuitoandoetbuccellas pani^ in fuo
co granati:autvueacerbe:autbommfimiltuminfufa0.
C^i autem cepbalea contingat ptopter multam tn fole moiaTuf»
ficie*ter c^oleoro.T aceto infrigidatiacurari poterit:q titftejboc
n5 quieuerifcer. alfjs infrtgidatib* curSda erit. CSiaut foda ad>
buc Bfeuerauerit x foitioi fia t: necpvllo m5 remoueaf ttimeatur ne
egervifum amitat raqua ad oculo0 oefcendat:tempoB arterie funt
inctdfcde x ertrabede.lboc t« qd nuc loquimur eft pzeter» noflrS tu
tentionSinboclibio. C^Defcotbomia. Cap.i.
G£lmaliqui0 illud quod ante eum eft circulariter mquerivide
rit:etoculitenebiefcuntT cadere voluerCt:etfaciesTocuUm
buerint in eadem bota :vene quoqj que funt poft aures grofle appa
ruerint:cj: ipfius venis facienda eft fiobotbomia.J&tventofein cob
lot ttbija funt ponende . Q6 ft pdicte vene(n5 apparuerinttfacie^
fuerit rubea:fangui0er.bafilicaeritminuendu0;etventofe intU
btjseruntponende,
C3ubac pteterea fcotbomie fpeciettneaqutanteoirJmas ca*
put er. oleo ro.et aceto eft infundendum. C*£ger quoq^ calida ciba
rf a vitare oebet.Zlenter vero er. apo^tmate mirabor.citrtno:u5 qd
in ca.oe cepbaleaoijtmua foluendu^eft.
C<Cu aut necg in facie rubedo necpfebiis cfi fcotbomia fuerttrat*
tendendu eft an fit ftomacbi fubuerfloz naufea:clfi affuerint :p:i»
vomerecogendu0eft: oeindeoe ptIluliscocbf|3 ooflm vn& fumat:
% a frigtdis abftieat cibi0.C€>i aut nzc$ animefubuerfio necp nau
fea ruerint:neo3calidttatt0ftgna apparuerint:ventere?ptIIuU0co
cbt70 multotiear foluatur.Ctbaria quotip frigida omntno vttet.£t
gargarifm9fiat quoflegma oeponatur.
C3u naribu0quocppoft'tllud ponatur aUqtiidoebia q ncmlna*
uimu^ quo caput calefia t.
Cl>efreneft. Cap.*.
f^l Xttdo alique*; febiisodufa inuaferit c3 fintt capiti0 x oeuTo
Vi*rfi grauedine:* in facie *\c$in oculi0 vebemeV fuerit rabe*
do x captti0 oolotT boirot lumini0 affuerint x in pulfu velocita^ x
frequentie fuperflutta0 inuentanf.figna freneflte ccrtffTima iadica
bunf . 06 fi lingua nfgra aut cttrina fiat:t permifceaf tnteltectus:
tmultu ftterit alienatu0: x vigiiauerit multuua m frenefte perfecta
ent.C^groigitur antecf piedicta ?ppleanf accntia eftfubuemen
du er fanguint0 oetractioneet vetrts folutioecft fucco fhtcttmm.
^utrtmentuj vero zius fit aqoaozdetfemelaut biein ote fumpta
U iii
Stactatuenomts
f m oruetudine" quamin tempotefanitati^ babnit.~Caput autent
oprodino infundendu erit. CG& H niulte affuerint vtgilte fuma
turviolaruflcca^cotticu^papaueriealbiotdei ejcotticati femint0
lactucaruradicu mSdtagoteomt.att.<II>.f.Queota incucuna ple 9
na aqua t5diu coquanf oonec aqua rubea fiat. 3Dcinde aqua il'a
ouefttepidaabalto fupercaputfiindatuntfitcaput fuperfimi*
line (n quo aqua colligaf : que'tn cucuma* pofita tterunt fug caput
fundaf .1fc>oc aut oiote multotiesfieri ouemt. CCaput pterea ejr
eleoviolato muliebii lacti ammirto inungedu eritiqd ettaj in coto
pofitu eft fuperponedu. €[€u aut eger tn ptincipio bui* egritudf s
in viriumfottttudtne permanereinuentus fuerit : flobotbomSd*
crit nif! fuperinfirmutimueri0.C1£oftqj vero ei9 egritudo minui
cepit nequacp flobotbomef . OJ> fi ei' i§ oifloluta eft virtus: t? a lio
pteferuetur regimine oonec euada t.
t£2De a ppopleria. Ca p .4..
GlXm altquis quafi ootmie^ iaeett fine fomno ft ertit:r cu pun
igtf nofentitxitunctjpatif appoplep5.CC€ft9ritbui'> egrt
tudm 10 qjttta^rf m qo fottiter aut oebiliter ftertit. £>i tti fpuma
abozeepent:noneftetmedic5du7Cuautpa9 ftertitegritudo eft
Ieuiot.C^scfluW5Pa"*W9U,t«tointerficit:autlnparalifl5trafft
CCumergo iftavifafuerit:att5d?du erit an patiSti^ faefe0 multfi
rubercaut oenfgrarhaut viridis fieri videaf :qucadmodu ?tingit
cufanguiffin aliquo mSbto er coartatiSeretinet * Cucn.fangut*
illicoe£ ouab'guideg er.trabe*d' effcauterouab^cepbalids.
|[Q6;fi ita no fuerit immo cu aere* attrabit audrf in pectoie otef
gmo:ec boc elvfteri ertt clvfterijSd*. CCtood .*fo.eolloqulti de bo >
tbDtmariSc5taureeminoii0artbanitbeelIeboiijalbiof5.att.<n>.T,
Coquttur oia in.itj.lib.aq oonec ad vnS redeSt.Deinde colet . Ct
er. medtalibta buPapojitnatiufiat encma:qd ff cito.ejrierit fia t ite^
©onecbumosmnltitudo fiTcS co ereat.ClBarib' quocp c5dtfi xd
lebotus albus fuauiter tnfnfflenf'. C^t eft ingeniSdu vt anacardi
nii ctt tdromelle per 00 ad ftomacbu<multotien0 oefcendere cogaf
quac$ oie femel:er quo vni* aurei o5d9 in potu fumcdu eft. <Cutu0
oefcrtptio eft in cap.oe paralvfi. C^rta go pteterea ferrea calef a
ciSda eftrcaptti multotie0 adeo?tcinSda:vt pattc~ti0 capilli adurS
tur.ftCLbftlyoc modo non fanaf :in medicandoplu^ labotabim9:
caput namcp rademu0 z ej finapi trito x caftoteo r fottiffimo acete
liniemu0.C3n ptima autem butu0 paffioni0 fpeciepoft flobotbo*
miamftringetmwfottiter adiutotia Ugandofuperiii0 parumfub
coniunctione fpfotum cum fpatuli0 tt ftnngemu0 tibia0 fimiUter
C^apiti quoqj fuperfundendumeft oleum rofeum et acetum :vi^
m :et flobotbomia facienda pttu0!in;pedibu0:2etpoftea tn nafl
ejrtremitatc. • ' ,..'• ^.
C^>egramootmttattoe. Cap.^.
2ilm3tifo:fe; cccljriti?:
jtf^YHmaliqutsquafi oo:mien0tacet:rfame* fentitTmoueturfs
VJLoculosfmprmbabetdaufo5:quo0tamconmrocatur cum
tiamoteaperit:l5iteru ftatimclaudat:i5 pafitnrfubetb:o; cuclprte
ribus acutigr q pauloante mominauun' cur&dus e ft.^n 00 quoqj
ipfi» mittem9idromel Tlabotabtm* vt oeftfdnt.^pfus efit nutrimc*
tu eriftit eius.C^aput pterea v(cp ad oiat rttu pjimu orirodino in
fundem'.ff>oft tertiu^o oie" fternutationc" .pttocabim* er bi0 q no*
tninauimus:Trademu3caput Tlini£tn9er finapi:Tcaftoieo:Taceto.
C 3De ftupidw qui femper bnt oculos aprrtos. Ca.6.
GZlmaliqui0quafiooimi50i9cet:tnonmouetur:il5oculifint
aperti palpebias tamenon mouet:?gelatu0 eftfiue rigidttflf
CCurandU0*oeftertnedicini0fubetb:bocramen addito vtoUul
fambacinu fug caputfundaturin omni lib:a aiiucfit vncia eufot*
bij ,3pm quocp caput er cafto:eoTeufo:bioToleo fambacinottniaf .
C^eparal^fi. Ca.7.
^YTlm alio0 fe mouere no vatef.aut vnu ve! plura er membtis
VJtmouere n5 potcft:atqj eop fenfum amtfitripfutn paratyfim il
Iiu0m5bn:aut memb:o:B tncurrifTepK-munetam^.Cuiu^ cura' inci
piemu0 pilluta0 fetida^ cfcego compofuioSdo.l^.putueris pigrc
5.r.cotloquint.interioit0.5.v.eufo:bi| .j.ii.t .<>.cafto:ei p«oert0 afle
ferapinioppoponadfeltaragiindtfinapt^omnium.^.aft.^.f.een*
taureemmo.etacterii ambotum .an.5.v.gumme m fucco rutbe oif *
foluantunT alia er et0c5ficianf Tfi§tpillule:TfiStcret0OecSpott6*
neg.Quaru vn5poftcp eger fumpferitiper tre^oies quiefca t. j£t
nutriaftuecuaqua cicert0To1eoTfinapi.tStoetndebtbatatia\ 06
poftqj ter feccrtf.per aliquotoie0quiefcat.*£t nutriaturcarnc fru
rtattmincifa Tin fartaginefrtja:Ttnutatgenat:in qmbusfint fpe»
de0calidevtpiperTbi0 fimilia.3npotu #0 fumat idromel. <W>e>
bta quoqj eiu^ er oleocoftino innngantur.Quod.lV cofti. J.f.pi*
peris piretri eufb:btV.omniutriu.att.terti5.3.f.cafto:ei.f .^.otflbb
u3turomniain.^.Ub.ole5oecbeiri:autocnarcifco:TVterceo.Die#
bu0 vero quibu0quiefcit:qnao^ oieoandefunt oue.^.oeanacardi
Bo:quod.*r>f.5tn5ibert0:piretrimig€lle:cofti:melanoptperi0:m2cro
pu^cri0:oggi:oim.arl.5.rT.mtrrberutbeficceafiearifto!osiebacca
rumlauricafio:eifeitaragiindifinapt00?tianeoimait.5.v.meU
U0 anaeardi.5.v.vngu£tur€roleonucu:Tcu metleeocto^fkiantur
Tboc cnimmedicamen vatdeconfertparaltfi appopIerteto:turet
tremoti albara^ mo:fibu0 fco:ptJTomnibu0paflionibu0 frtgidie:
tfpafmo bumido.Cum aiitfumif iUicopuocat fudot&Tinfertfe*
b:em.CCCtuod fi fumptum non affert fanitatetmeger abomnt mc
dfcamine per oecfcote^ abfttneat ercepta oieta:oein ad ipfi9curar re
deundumeft.CQuodfi^paral^fi^ erpercufitone autcafueuenertt
Tacciderit fubito:taliter permanebit.TRunqleni^ fanabitur. OMil
»5 repe"te er pdictiafj pautatisTmoUiter inuaferit:loco pcufCiois
IX iii;
£ractatus nortim
cmprmboc apponMuieri^q5. ^fariitS fenugreci:fetn5 ben:rcm«
ma alepifemen reftn:bdeUiu:amomacum:adip6 anatt0:ceram:olea
oeltuoie^bisfiat emplaftrum % fupponatur.
C2Deftupo:eTtremo:e. Ca.8.
GHm aliquis fentit aliqo fuoc mcbtop ftcut eft o tfpofitio pe*
dis cufit ftuptdus:otctm9 Inillo mebio rtupo:e' ene:quapro#
pter eiuscura no efloifferSda.Qfjem plongaf tpsbuius egritu#
dinis pducit ad paraliftm.Curaf autbec paffio er aliqua pte me>
dtcinaru paratyfts tcu oieta Tvnctione er. oleo coftino. 0.6 ft l uete
raurett paffio:eger ep pilluli0 fetidis purgand5,erir.T?plerjo equj
dactt anacardinoToieta.CtTremozautejc eifdc curat er qutbu*
fanaf ftupot.<55 ft er.fupflui vini potn euenerit:eger ab ipfaerit ab
fhn&T.StTr ft aquS q er. niue oiflblutf bibe*do b5c incurrerit paflto
neabipfa abfttneat:zbalneucalidtmmuingredtaf:tn c\ tSdiumo»
r5 facta t oonec fudet:a quo cum egreffus foerit in fole aflidue mo *
retur. |[2t)ctotturaotis. Ca.9.
g^TVLm bote 00 ?to:quef Tvnu er.ocult0 fuis claudere n5 vj % fl
VJLpcipif ei vt fufflet:flatu0 ab vna tfh eteejrtre vf.tpm tuc con
toiftone* pati oicim9.Cui9 cura" tncipiem9 cu folutioev^tris er pimi
It5 fetidt0.1Rutrtmgtu#o ePatcp ipft* potu ozdinabim9 :vt in.c.oe
paraltfioirim^CtSgru pterea quotidie in maneantecp comedat
finapim cu ftrupo acetofo gargart^are faciem^Tmittem* eu in 00
mu obfcur5:xpcipiemu0 vt vnS nuce* mufcat^ in gte oti0 q totta l
teneat.C1ftarib9quoc$ tucinfufflabim' codtft vt fternutatio pto
uocef .Sp6dtle0 $5 colli ei* Tfacteci*Tfr5t£ qt oleo coftino inugere
c5uentt.£ft quotidie oe anacardino vni' aurei pod9 fumeVlu.iJtfl
paflto boc m5 foluta n5 fuerit:ad vetri0 fotuttone* t egri pteferua
tione'redeudue\2De tottura #0 q n5 rep&e fjpaulattj accidit non
Ioctmur:i|5a n&# n5 oringit nitl in freneft gmtiofa motte & tmin€*
te reft et ftccttate. CHte fpafmo. Ca.io.
Gtlm aliquodmembtum altcuiu0cotrabitur tad fuam redit
ottginejautpleracpej: mgbtts ficoifponunfcipfa fpaftnata
cfTep:onuciabtmu0.CSp9fmu0autfubitoautpaulatt5tnuadit.
£>5fpafmofubttoeueni£ti eadSpparSda eftcuraquSBalvJ!con>
ferreotj:imu0.3n eo tnfricattonemanutninunctione ej oleocofti
nopuw vtimur.C*"£paftn9?"?oci n5 rep&ef? fuauiter accidtt pofl
febiemtaut poft multl vetns folutione:aut multu vomttu:aut fan
Suini^flupimal^efttvticcurabili^. Qutccjdtnacciditei mederi
incipiemu0.3^gro namcpotdeiaquantTiuravnctuofa tmollia ad»
mimftrabimu0:Tin aquamoulcemtepidam tpfum mittemusiTinu
gemu^ er olea vio.tcpido: Toleo oe feminibuo cucurbtte:Tptecipue
neraos radice^ in qttibu0 fpafmu0eriftit.3n tina quocp oiu tnotef
ter oleovio.inungatur.3)e vinobibat patien0parfi:quod tameti
»ulmmbabeataqueadmtrtum:Tcibi9nutriaturbumidi0.
CS>cepilepfta. Ca.ii,
;Sltnanfo2is; cccltv:
GXXm altquta cadit in terram Ttoxquetur:tc5mouetur:tintel>
lectum a mit ti t; Dicimusipf U5 epilepticu fote. Quod fl fpuma
ejite 05 autfec5mingtt autfperma egfedituraut egcftio: paflTio
tiiceft grauioi tvebementiot..Siaut egerante accefltonem fentit
quart aliquod ej aliquo fuotum membzoc eleuari tafcendendo ca
put petcre:Toeindeftncopi5aturtcadit:tucop5 inbotaqua fentit
1U6 anfecf ill6 accidat:membuj qo Bdirimus a quo pccdit foith
ter ltgare:pbibsbit n5cp boc acceflione>entre.3n tpetfo cjetiacot
pu0 multotife ertt euacu5dii eu pilluli^ cocbfis.iEt loc* a qup qco
rif paftto tx finapi tpipere teufoibio ac melle anacardi erit epitbi
mandu3:tepitbtma oimitteMo eritoonec locuaveficef tvefice rii*
pantuntaqua cj in t\s eft collecta efFluat.^pfe quocp non ctto funt
cSfolidande quinfmmooimitteclc Vt q6 in c\$ colligtf emanet:oeut
de?foltdentur.lbocefhotno buiu0egritudini0certafalu0 eriftit.
Old vltimuSt v&ofe cu pua fcarificatione fupponerere vtile eft.
CSger?vo fi an accefltone" naufeS aut triftftiS aut co:dis tremote;
fenttr.toein egritudinia acceffto fe^tuncogend* Smultoti&vome
reer aliquovonutu.2)einpigr5 inpotu fepeacctpereouentt. &to
macbo quocp emprm et fptca trofte xmafiice tcoztice tburie cn vt
no odonfero ponendueMRutrimeWo ei* totu taliter ftatuSdu efl
vt paueaafitfupfluitatiuficutcaro fri?:a tn fartagine:tcaro eocta
in ga5olia:tcib9 c\ fit oe auecmad5 q b^ in palato oetes tvocaf ta»
guidTcarooevolatiltb9tedtna.Q6:ficuepilepfia fenfuu affuerit
Debilita0:necalicioepdicti0fi0nificati5tb9tnueniatur.egropiUule
cocbie multotiC0 fnnt trtbuendc^t efu0?feruatiofubtili5da t ct*
barta q oirAtn' o5da.£argarifm9quocpfieri05.Jl£tfternutatio et
bi0 A oirim9 puocSda: ac narib9 peonie pului0 fubtiliflim* cj fit fl
mili^ alcobol infufflandu0.£>i 60 aut cu epilepfia tn facie t ocultff
rubedingbabuerit:t venapgroflhi&flohotbomand* erit a fapbe*
na.S5gui0autejcarnofitatetibiapcuvetofi0 erit ertrabendu0.
Capitipterea oleuro.tacetufupfundaf.jStabftineata vtnota ce
pi0tallitsacfinapi tpotri^tapiot fabi0.&tcauebitpoftremoab
oib9 fumu caput afcedet&repletione gnanttb9. C£*ctuariu q6 0 1
fpct epilepfie jremediu affert. I^.piretri fifeleo0 fticado0of5.afi5.1r.
aganci.j.v.coidumeni receti0 taeuttafleoptimeariftologicrotS
de oium.aiMf.^.oeindeejtrabaf fucc9epfquflla mfctuscujpart
qu5tit3temelli0:coquaft?ficiaf er eofpe0:tfiatelectuariu er quo
patie0 quotidiefumat:tcaueatfibt a cibi0 groflt0.ifSiectuaKuni
bocomnibuaeptlepfie fpeciebu^ ercepta vna fanguinea quS Saf.
nominautt:tno0 etiam iam fecimu^ mentionem:opitulatur:cui oi
pt coferre flobotbomiS er fapbena pziu^ tpoftea er bafilica:oein*
dccuiusregtmenfiter bisquefanguincincotpote minuuttifmi
infrigtdSt.S carnepteterca tvino abftineat tbibat rob acetofotft
fructuum-.capiti quo<$fuperponSturea qipfuin infrigidant
Iractatusnomwi
C^tetneubo. Ca.TV
/YClm qnis in fomno quafi re grauem aliquid fuper fe cadere
VJLfenferir.tncubupati oenuciandu* efl. C3n tpffus itacn cura
no eiUardandu:ipfeentepilepfieptea^uluseft:ipra5quocfl ptece*
dit. £ger ergo fl in colote rubeus fuerit tvenas babUerit plen asep
fapbena erit minuend»:tve*tofe in carnofltatetibia^ pone"de funt
jgger pterea a potu vini: trep oulciu comefttSe abfttn&l' erit:tpci>
pue aboi re q multu generat fanguine". Q6 f! butc c5trariu accide
rifcveter eppillulis cocbna multottes erit folued^tePregime fub*
tiUandu:e£ercmo quocp vtendtr erit;tm£bta iftriozaerot fricSda.
C^e melancbolia. Ca. H.
Gclm alicui cogitatioea male fitic c5 manifefta accidertnt :xti>
motttriftia tu eo pua luertnt:mel5cbolt e pncipium in eo erit.
Cu autresad bocoeuenertfcvtetiSeaqcogitareceptt otepmat:
verbaqjfua atcp act* pmifcea t:i5mel5cboha gfecta eft. Cut ergo
be male cogitatioes ttrifticia ttribulatio acctdiit afictjpaalereui
<ipiat:fuccurredu eft.Qif!f>ualucrint:cura eritoifficilig.Qdft ciS
melaebolta fuertt oolotve"tri0 ttnflatto: tmalus colot toigoniscoi
ruptio:tvom(t* acetofus: tercreationii multitudo:inetpicda 2 cu>
ra cuf lobotbomia er. bafiltcataut faluatella finiftre man9.i5t fl fan
guis vifuafuerit ntgenoimittaf egredi in q?titatemulta.£>ubtili*
aut trube9 fi fuertt tllicareftringed» erit.igger^o epreb» lenietib*
eft nutried*: vt funt akffid abegi q fiut er carne bedina tartetina et
mittend' eftmbalneuin 6 nooiumotef.*(P>oftbec aut oecocti one
oe epitbimo qu§ ego^poiut vtaf rtbeee" oecoctto oe epitbimo.*r*e •
tnirabol,,.indo9.5.f.polipodt|.3.^.fene.5.ip.turbttb.^iit?.fticado0.
5.jr.p3fTula?fenucleata?.?.r.epitbimlcretefi0.5.r. Otaejccpto epf
tbtmo in trtbus libtis aq coqueda funt oonec ad Vn5libi5tmedi5
rede&t. Cuq? boc factufueritiaddaf epitbimii tillico ab igne remo
neanf toimtttStur oonectnfrigtdariceperint.Cunqj infrigidata
f uerint:man(b9 frica ta coletur. H>ein fumanf agarici oue tertie.f .
vnt? aloe0.3.f.fali5 indt^.eUeboti mgriquarta.-f ^.oficianf cunt
mellcautcutuleb tfianteretspillule q gtresbotas anteoecoctio*
nia acceptioneTumede eritt.1p>oftea fumat oecoctione*:oein trtbus
Otebu0quiefcat.3nbi0 autoieb^bus c*jefcit:nutrtaf er bt0 q jSdt
ytmu0:ttn potafumat vinufubtiletcla^tbn odotiferu.*ff>oftbec
quoo^itcrufolued^eft vtptiMbocfto ita vtpdirim9tertio itera^
<Jum eft.Qutrta quocp potiociojda eft.JSger veroab omrtibu*
quecoleramgenerantnigram abftinendu?eft:vtfuntcarnesfi(»
ueftresomnes:tcaro vaccina:tpozcina:tmagnarumcaptarum et
fabe:tcarofalita:tcafeusvetu0tptopttelenteflttomnia olera nifl
bumefacientta.tJitet pteterea.vinum grofium tlabotem t vigiliad
necppatiaturfamenecp fitim.tltno vero fubtiii inpotu vtatur.
aSt ptecipiendu3 e etvt oottntat;et ftudendum in fpleni^curatione:
aimanfozte: cccljwjj
ejbis que in fequent ibus in ca.oe fplettte curatione qtti angmem
taturofcturifumus.Os,quocpftomacbt confottandttm eftt pto>
ptieermedtcinisqua? mentioneUnfequStibusfacturifumus ctij
egritudines ftomacbt nominabim^.C^i aut Ctt melScbolia ea q
nominauim9 non fuerint:accideritqj poft frenefim aut long5 mo>
raTub foleraut percunlone tn capttean pttcipio er cepbalica flobo»
tbomia eflfactWa :tcapittftudtuadbibe\Iu:treltquoregitme qd"
oirimus pptie. lESqua pteterea tepida ab alto loco fuper caput
fundfda effcoeindcoleu rofeumcum aceto vini capiti infundaf: et
lac muliebte oefug tnulgeaf . CIBartbus etiS olcu oe femine cucur *
btteoitlcfs:t lac muliebte inticianf.C3 n balneu quoq? fene rMtt?*
dttseffct mnltueraqua teptdacapitieft fuperfundendft.zSger ettS
ontta odottfera q frfgtda funti odotet. C^i aut cft melaVcIia nibtl
fuerit eo;rqueoirimus:in pttncipio matrir. vena oertrt btacbfj ape
rteda erit t fanguis erit 2fider5dus:tvt ptedirimus faciedfuTregg
du vt oijimus. C*5t poftqj boc regimei infirmo adbtbueris:g aii>
quotoiesquiefcere oimittSd* eft:oeinde vtptiusincura eiue inci
ptedu:oonec fanitatis fiat reftitutto. CSStudtu vero totu q6 erga
tndacolicos eft obfero5du:eft vt imoinguenf et carnofi f53 t.i^r. qvx>
efh pingues tcarnofi fuerif.illicofani erunt.C Cibi aut a UliseS*
gruut|funtcaroarietinatbedinatgaHinacearpani9ioefifa.Opt*
rusafit pantsnullomcdoefteis^gru^.Hiniiquoep fubtiletclarti
cts ?uenieseft.'Uinu' vero grofium n5 eft efs bonu neep nigru.
C^ac afit recenter ab vberib9 ejtra ctu ou adbuc cale t ds confert:
t pifces recentes t fifami oe ^uccbaro factt t oleu amtgdalinu.
C1£*eterea audire c5tilenast gaudere t babere ante fefres oelitio
fas t ooimtre plurfmfi confert eis.iScontrario vero cogitare:t foP
mota ri: t vi gila re m aj ime nocet ets.
Cll^flluleq coIer5nigr5 cjpellftterquib'o*f biscjoecoetfonefu*
merenequeut.1^.cpttbimicretenfTs.5.jrpolipodti0g3riciambos
arl.j.p.elleboit nigri falis tndi ambo?.aii.5.5.ftieados.5.vtj.pn!ue
rtsb^erepigre.5.rv.bibatej:eis.5.tu.'C?noi<'b9 #o qutb9quiefcit
egeroebet fumere ejelectuarioq^vocaUetificans.q^.^rv.mellifTe
co:ticucitri:gariof!lo9:galliemufcate:maftictscrocio!t?talis:cina
momunucis mufcatecardamomt:neberemifcb:been albi t rubei:
5edoarie:ootonict:femtntso5imimatottsfemisgartofitati:ofm.cr1.
partes equalesmufci quStu eft oecfa ptis vn^.^etdefumanf rbe
buli.rx.t.embr.rj:.tteraf :tin trib9libtts aq coqu3turoonecadvn5
redelf.t cole!.3n colaturafto mittaf mellis lib.f.Ddde bufJsgt oo
necaqua^fumpta fit.1|t>ofle^boc mellepfieiaf pdicte fp?s q5 tfi tn
poderefittriplnadfpfetoe quocunecelTe fuerit ad magnituding
auellanefumendu eft:bocefft medicam? leticiS t colotis pulcbtttu
dinSt oigeflt5is bonitateoperaf t retardatcanos.
C^ecatarro. Cap.T4..
fractatusnonus
GTlmcaput alicui9 in egreflloebalnei oifcoopertHfuerft: aut
poft.erercitium:autpoftauud: fueritqj aer fngidus % ven* <
tusfeptentrionalis:Taccideritinde narib' zpalato puirit?rc5>
motioTflernutatio:paV tSc calefaciSd* ertt:* capiti fuperponSd*:
inquot5dtu moiefoonccegercalozStn capitiff pfunditatg pme*
iietran"efentiat.Wdenlgdla^doiareindpiat:T puocef fternuta»
tio:% caueat nefupfn9taceat:*c5edat parCuBvino fooino abftieat
C&fipaffto eyappofitiSepSnicalidi alleaiata no fueritnecminurt
B ipmfiatflobotbomia ej: cepbalica: tfoluaf natura erreb9 q n5
c?3fper5t ficut bec oecoctio quSInpotu fumereoj^ tufltm patif %
inpectoieafperttatebabetttindigetventrte foluti5eq. «rViuiu*
ba0.n%febeffer^.pafmla:Benucleata9.5.r.viola9 ficca 9.5.iii|. radi
ctaliquiritie frtcate.5.v.ficu0 citrina0.p.coqu5tur in tnVltbite a^
oonec redeSt ad.i.t colenf % in colatura oiffoluanf cafitefi.5. vff. te>
reniabin.5.r..C^6fi neo^flobotbomiapfueritnecpvetrisfolutio
tmateria adpectu0oefcederittc5moueatur tuffi0 et febtf^: illico
fiat flobotbomia:t patien0 a carne abftineat % vino:t in potu fii*
tnat aquS oidet x muraba violatu:ou5diu caloift pi0 pfeoerauerit
% tufTi0 fuerit ficca tafpera. CS>ed poftdj calo* ^euerit Ttuflte mol
lificata fuerit: % fcreare tncepertt:bec oecoctio quacp oie cu< mura *
baviolatooanda erit:oonecpectu0mudifieeturTtuffi0fedetur:et
vorclara reddafcq.*ft.ficu0 citrina0.v.iuiuba0.r.febefte.rr..paffa
larfi^albarum r enucleata9.5'F.iiqufritie er-cotticate.^5»coqu5tur
vfcp ad oiflblutiongTcol&unroentur er boc omni oie vn.itj.in po
tu cu muraba violato.5.$.C2>i vero tufft0 inueterauerit acoiti &♦
maTertt:tunc oftendem* quaiitercuranda fit cii oe tufite cura tra v
ctabim*. CQ6ficurfu0tnnarib9oiu?perfeuerauerit:Tnonfuerit
caloi fluru0 ertt reftringendu^ fuffumigando nare0 o traiectoiiit
4DBt fi q6 per nare0 efflutt fubtile*.* acutu ac citrinu fuerit:fuff u*
mic^tiofiatejfulfureinfufo pnu0tnaceto:«poftea ffccato:aut e?
fabi0:auto:deoeycoiticati0:ettnJaceto p:iu0 tnfufterpoftficca*
ttstaut er, ^uccaro albo % fandalo albo. QDJs fi nec$ caloi necp ru*
bedoin facfefuerint:fuffumigatto fiat ep coftoaut tbure.lbec n5cp
fuff umigatfo flurum reftringit.
2>eobtalmia. Cap.i^.
g^TXXmtz q in oculi0aibafunt:tnrubedin5mutatafuerint:flu
VJu*rint03 lacbi£nte:tin angulteoculoslacbztmaluVMippitu*
docollec ta fuertt:oic£mu0 tucegrupattobtalmtoquStopPfin*
tbomatu vebemeutia aut ipfbium affuerit minotatio:t2to erit ob
talmiefo:titudoautei9oebiltta0. C^eterioi autobtalmiaeft cu
alba oculojjvidenf inflata tadeoeleuata vt oculo? coperigt nigre
<Iin5 Tpalpebte inuerfenf .C3" piincipiovero curatt5t0 obtalmie:
cepbalicaeftflobotbom5da:erjnanuvelb*acbtoparti0cotrarie
in qua eft oculus mfirmus nifi leuis fuerit obtalmia. C& <juan>
to foitloi f uertt obtalmta:t5to pl9 eft rntnuWu er. fangutne.SMde
Venter ej mirabolani^ cttrtnts:et tereniabtmet fucco fructuu folue
duseft.C^teger a carneet vinoet a reb'oulctb9 abffrnereoebetet
cibu minuere.D.6 fi ifta no fuffecerint:fief albutn lactepueilamla*
ct$ti0 frtcadu et in oculo o f ftiilSd u.itt fi lippttudini^ multitudo irx
oculocollecta fuerit:radi*coto inuoluaf ettnadertatinac}:etcutu
eoocuP ab uta lippa mundef.Detndepuluiaalbueafpergaf :etfu>
pponendo oculf 0 alic\difuauiter fuftentef: et ligef :et eger in oomum
renebtof $ mtttafcet ingeniandu eft quantu poffibile ei V vt fomnus
pu>uocetur. Caueat tamen nefuper oculumtnfirmum oo:miat;et
ne caput oepieffumfit fed fuperiu0 eleuatum: necp vefhmentozum
capitta fint ftrictamecp tn facie3 Teoiu p:o*«;ciat .CSi ant oculue*
leuio: fiat:et oolo: \~edtt ac ladn^me mt nuatunf lobotbomia tam
facta et ve"rrefolutobalneu multotie*0Tfrequ&erigrediaf.-&*:boc
empalTtoisrdiAeoifToluetur.CCtofi inocuiobumotofltas Tgra
ucdo remaTertfcpuIuis citrin* erit immittend^.C^bi^ aut q ba>
beti obtalmtam multum conferunt eft:vt frons et palpebreer. boc
Itntantur epttbimate:q6.tV.fief, memttberofarualoeslicij fanda
li rubei faufel crod orientalis omniu. a rt Qtts ecf lea;fiant ejbts pil
lule.Cucp necetfe fuerit refoluaf vna ej eis in fucco co:i§drt aut titi
fucco endtuie aut cu aqua rofata:et Itniaf cu eo fi oeus voluerit.
CSief aibum. *&.cerufe ablute.3.|:.fa rcocolle £Toffe.5.i'|«o:agag$
ti.5.f.opt|.5.5.ftante|: bis fowelentifimtles.
Clf>ului0Cttrin9.*rlc.farcocole.5.^aloe0.3.f|.croci.5.t].mt:rbe.5.f«
itct?.5.tf .ec ct 3 opttme tritis inmtttatur pulut0 cft opu0 fuertt»
C1^>ului0 albu0.*ft.farcocollam albametpinguemquemittatjur
t n lac mulens quod melius ent cum a licutus tuuencule fuerit:et ot
mittatur tn vmb:a oonecficcetunet'teraturoptime;et omnibu0.5.
r.ipfiusaddanturoefiefmemitbe^.ij.quetterum optime tntare
ponantur:et cum opu0 ruentinoculum mittantur.
CS>evlceribu0 ocu!o:um. Cap.*6.
GUm tnocuiofouis oolozet punctto nociuaac pulfus fentiu>
tur etlacb:v.maru fluitmultitudo:cumpalpeb:eeleuantun*
oculi apertutunloca que funt in albis ipfom inuentutur rubea;et fl
totu fuerit?rubeu:et vnu^ Iocu0 magis rubere inuenitunautin nu
grcdtne locus aiiquis albu0apparct puftula iam in oculo epo:ta eft
CSd banc verocurandum paflbnem neceflartus eft medic* in cu>
risoculotum valde inftructus.lRos tit curatiomsipfius fummas
et&ggregattones oicemu^. 0">*cimus itac^ q> vlcera quein con>
iuncttua nafcuntur boc efl in albts oculo:um:non adeo funt time*
da vt ea que in co:nea boc eft tn oculi nigredinefiunt.SDeterius ve
ro vlcerum eft iilud quod tn nigredine fub pupilla er-iftit.iSminen*
tia namque adiftudeftveIocio:.Cft>o:umaiitem,vlcerum curatn
cum flobtbomia inctpere oebemu0;et fanguinis e**trabere multi*
Iratatuendnus»
tudtnem f mq5 pofTibile fuerit.Confequenter autemvfter foluend?
«egerfibicauereoebetaicarnet vino oulci:T effe2tentu0 berbif
frigidisix tnpotufola aqua vti;C3noculover0tntnitiofief albti
cuinlactemulierisertmtttendu;T fi pulfus iamaUeuiariTfedart
vtdenf ;fperandu eftcj>egritudo foluef finefanici collectione.C&°
flpuifuspoftfanguiniseptractioncT ventris folutione acfiefaU
btimmiirioncquteiceren5videf;paruafiducia in'bocquod ot?i>
mu^eftbabe^a.iBttitacptuncfiefoeolibanomittendu tn oculu;t
pila altqua oculofupponcndaTcumligaturaftrmgSda.&ntevero
c£ boc cuemat:oculu0 fuauitereft ligand9;x fine fuperpofitione pi*
ie.iSt no ceffea in oculu^oe fief oe tbure fepeoiftillare oonec fantes
inpuptlla videatur. a£r quo entmboc vifum fueritUief oeplumbo
vttneceffeeritvfquequoptofundttasftatplana:! totacaro gene>
rerur.C^Ba tamcn que Dir.imus tuncfunt facienda;cu5*puftula no
eftmagna.Quoniamcummagna fuerifcfueritq* lujta-pupillam:
auf inferius ea:erit tunc neceffe vt cum eliefctr medtcetunue ocul*
cmineat.ad pilequocp fuperpofitionem:etligaturamerit redeun
dum. C*5ger pteterea femper fupinus iacere oebet; i a foiti motu
abftinere.Cum autem caro inloco vlcerum perfectegeneratafue*
rtfcvel vlow apoftematt0carner€pletnfuerit:remanebitibiin ocu
loalbedo.tDCtd fi vlcusfuerit pfundu:albedo ertt grofla-.Tfi in fu
perficietantumco:neefuerit:erttfubtili0.CtUcu0quo# fia pu>
pitla fuerit remotunr.t ftetertt feparattm per fe: vefttgium illud q5
remanet ntbilmali faciet.Si autem turta pupiUS fuerit quandocp
poft vlcerts curationem veftigium remanen^ piobibebit vifionem
Ouapiopter tunc eft vtendum medicinis quibus veftigium quod
Dirimus abftergf et oeleri poffit.
CSief oc tburc^.armoniaci farcocolle ambom. ana.5.v.tburis
5.j:.croci.5.tj.2fictantur,er mttfctllagtne fenugrecux fi5t er eu* ftef.
C^ief oe plumbo.lVplumbt adufti:antimont):tbutie ablute : cal
cucecaumeno gumiarabicf;Diagagantf:omnium.aii.5.vif| •opij.5,.
5.terantur et cumpannofcricino qutifitifubtililftmtwcribcUentur
et confpergan tur er pluuialf:e t ftant et eis fief.
CSief ec quo caro in vlcerib9oculoju generat % vuee cgrcflto pbt
beturTveftigiu 1ubtiliaf.*f^.climieablutetbutieablutecerufe an
ttmontjtburisot5.afl5.t|.m2irbe.5.f.farcocol!egroffe.5.i.T.5.f5gui
ni0 oraco.aloe^opt) oim.aii.^.j.fianter. eisfief.
C&fctr quo efl vteducu timet neesvlcerevueefequafegrefltoTV
9ntimont)ematbiti0ambotu.aft.5.^.acbatte.5.it).aloe0.5.i.terStur
rfiit ej ei0 fief:x admtniftrentur apud neceffitatem.
C^>e bi0 que in ocuios cadunt fiue fit pt(u0:
fiue»pale:afiuealiud. Cap.17.
Bttmatur refina ideft gumma pint:x per oculum trabatuin ec
trabtttlludquodm ocuioscccidtt.
;Blmanfo2fe. ccclpviiu
fp©ealbedinequefitinocukv Ca.18.
'Slbedo q in oculosrigif.eftveftigtu poftvlceriicurationgrema
,nensqti?foltdanf. Lluc cutn oculispuero:umflr:leuiot eft
od cur3du qj cit accidit annofie:ad fanSdu foitalTe impofTibiUs eyi
ftit nifl fubttlilTima fuertt.Tbec aiit paflio er. btsmedica minib9 cur£
da fcpoftcp egerbalneu egrefiusfuertt aut facie f upvapoie a q calide
tfquequo rube3 fit tenuent.St tn ej: boc medicamine in venisocult
rubedotoolo: guenerint g aliquot otes.ab eo qefcedu cft;oonccocu
lusquiefcat-.tpoftadid redeundum.
Ctf&edtcamenvaldevtilead albedtnc' remoucda' etcitoeradtc5d&
cgoquocpn5vtdiquodeomeli9autequalecffctadalbedincDeleda^
*ft.mafacumefpumemaris ftercotts magni lacertibauracbjucca
Hbigeri oim aft.partesequates. 3Deidefumantaco:tcdidomefeni
$ mbos a n.^.r.ccquat ur tn Ubzavna aque oonec ad quarta redeat:
*colenf;te|: bac aqua tmbibantur fpecies quas pdi?tmus:ita q> co
ficianf er. ea:tficcentur tnvmb:a:oetnde interim teranhcorrfpergil
turvt ptiustficcenf .Quod poftcp quater factufuerit-.ficceturt ter&
tur.x in oculo mittanf .Tboc enim medicame nullt vt ptedtpim9 cont
par erifttt in remotione albedinis. Tvemouet enim boc medicamen
grofTa m a Ibedinem ett a m e jr oculis anima Uura.
CSDefcabietfebel. Ca.19.
GUm palpebia inuerfaturt iteri9 appareatrubeatafpera^fca*
bies adeft. i£t cu fup alba oculop ac f up ntgredinevidef fimf
IttudoJpa^icuUeranisrubeistgrofTistertuadeftjpaffio qvccaf febet
Tbe#o oue pafTiones graues funttcrontcetvu; citrabiles. f£>atiens
tamen oiifan* eft:flobotbomia er.b:acbiotfrontetvetris foluttone
Vti 05: t in comeftiSevttet oactilostfifamosoe melletvitet ebtietatfc
Tfit qft no eft plen9:feoe ingredi balneu eft eivtUe:tfrequcter immit>
fere oculo fief rubeii fimilrter jfert.CStef rubeu. Iv.ematbitis col
cotar ^buftt ambo;raft.34fl.erlsvfti.5.tj.mv.:rbecroci ambo?ari.5.f.
piperis I6gi.3.5.2fperganf ervinoveterinftant ejeis fief.Cffcrspte
terea egritudintb9viride ^fert fief cui* oelcrtptio tn capitulo oe vn>
gula ?tinef.Q6fipaflloesiftevetuftcfi5tfcabiesfrtcatioe idigebit
tfebelcollecttoe.lBo xn mcfure bm' Ubii sgruitvt oeetstractem*
C3)elacb:tmalibuscump:uriunt. Ca.20.
^YTfldtuia tenera fumaturtcoteraturtfiante|rea magdaleones
vJLparui:ter oleoviolato inunganf :tocuttsfuppon§tur:tin bo:a
Oo:miendiltgentur:rofatum tamen mtliuscft-.tcttiusconfert.C&t
fi bocnon fuffecertt;lentes abfqj co:tictbustfumacb:trofe rubee:*
granati carnofitas fumantunet c5trita er careno cofpergltur: et
mote.cplaftrifuperpon§tur.irQ.o fi no fuffecmt er cepbaitca £us
flobotbometurpaties.2Deindeer.vena frotis:te£vcnisque fuutjtn
angulis lacbttmalibus.Uenter quocg frequeterfoUiaturjt balnei
muUotlens ingrediatur.
£ractatu8nomts
C2Devngula. Ca.lT.
£**f tlm alWjd pamculo fimile er angulo q eft a parte nari0 ottri
vJL videf :7albuocuUcooperireTpuenitvfcBad nigredmfcsiiatur
paffio q vngula 61. Cui9 nocum€tu tuc folu c pei* cii gueritt ad ntgre
dtnis parte" q eft iurta pupilia.lbec igif pafllo oum lubtilis cfi cum
fiefvfridiTfIefoecalc5tbo eft medicanda.Siautvetufta fiatTgrofla
cunt ferroefterpolianda.
CSnef viride q6 ?fert febeltfcabet etvrtguleTalbedini.1V5tntar.5.
iif.colcotarvfti.5.vfarfentci rubei bauracb fpumemaris oim ana.
5.1. fali9armoniaci.5.5.armontaci.5. tj.armoniacum tnfucco ru>
tbe oiflbluantunet fpeciwer co confpergantunet fiant cr eisficf;eft
entm mirabile.
CSnefoecalc&bo q6?fertvnguIe,*Rf.eri0Vfti calcStbi ambo^afL
5.v.5iniar.3.tj.fali0armoniactbauracb arfenici fubltmattoim a5.
5. i.terStur et per bebdomadavnam Dimitt&ur :beinde fianter eis
fief et fricetur vngula cum ei0.
ODe macula rubca er BOiffione.vctalia re. Ca.12.
CCuj in oculo er ccufTtoc aut ej rc alia puctu rubeufieri gtingitifatt
Snis 0, ibi eft oiffoluSd* eft.1£oft(!p efluatio fleuerit futnanf igif arfe
nictrnbeioltbantmr/rbearmoniaci oimgte0equale0Tfiant er eis
fief.Ctui in fucco cott5dri fricenf Tin oculuoiftillenf tSdiu cpdiu tn
ooloigfeuerat albugo oui fume*da efUoleo rofaceo mifc£da:7 cotu
ereisinuolutum oculo eftfuperponendum.
CSDelacbtvmi^. Ca.H.
CTum lacbivmale^ oculotum anguli femp bumidtvidentunpatfe"*
quotidieteiunudbalneuingrcdiafTinoculum alcoboliftd mittat.
C3f*ud aut alcobol.*ft.tbutie.5.r.co*aUt rubeimirabolanicitrini
f ricati aloea omnium.ana.5.tj.piperf0,5.5,fiater eta pulutequi afft
duemtttatur.
CDeoebilttate vifti0. Ca<l4-
£2TC cumoebilitatevifu0 bumidttatis figna apparuerint mant*
jCTfefta in tepote famis et ererdttf parumper oiffolui videantur:
pillule cocbie multotien0 crnnt afllduc trtbuende. TButrimentuttt
quoc$ patienti50eficcatiuumcfTco5:etefier fcpe vomerc cogendus
eft:puluere0 etiam oefkcatiut oculis funt tmmittedi.O.6 fl cu pdi*
cta egrttudtneaffuerit ficctta^Tcoipisobfufcationutrimentu erit
augmet5du:7vinu in potu tribue"du:ac fup caput tpflua aqua tepi >
da fundeda:7incuruatto fu% e3 faci5da.36alneu ptetcrea ingrcdia
tunin quo tn nomultumfudet.CfBaribuff quoq^oleuoe atnigda
lis oulctbu0 atqj aurib9 cft immtttedum. Qculta vcro lac multerta
adoIefcStt^quacpoieeft intfriendum.Quod etiafrequenterfierico
uenit fbec quocp oebtltta m vif us fpecic0 foittoi fit in tepote fami0
ct oum ventcrvacuu0 f uerit.
CCofectio alcobol qdvalde acui tvifu? 4 *$ bumotfa oebiUtaf .:& .
&lmanfo:fe. cccltfp;
tbutfe ablutetficcate.5.R:.oeinde ejtrabaf /ucc9 fanfucivtridtsr fc
noctevna" refidereoimittaf Tcolef:ej 4 tutbtasfperfaoimittaf 4"^
ficcef ;poftea teranf .2)eindefumanf ^iberispiperis nigri macro
Piperia celidonieoim an\5.tj .falis armoniaci.5.i.cu tutbie.5.^. pofl
bec otaterantuni e£fuccotenerifeniculiconfpergantunetficcata
itty teranf:Treponamr:Tcu neceffefueritocuUatmmittaf. 8dboc
pterea valde confert fief oe fcllibus.
CSDetumotepalpebtarum. 'Ca.2^.
€Cp(tbimef er epttbimate qo in capfo oe obtalmia nominautm^
C2>ecouerftepili$ quinafcunf inpalpebtia magis interi*
qjoebentetpunguntoculum. Ca.26.
Gf3 pilusfuerttvn^aut ouo^alfjapalpebtappiltscumafticeaut
C^oleo fcenifunt 5nect5di:aut radicit* euellanf :tloca a qb* euul*
n funt cu ferro acutovt a<? adur&f.€>i atmfti fuertt necefleevtcaro
palpebteincidaf.Soq tnoe boc nfi ubumefuni ptetergreditur.
C2)e aqua oefcendentein oculutn. Ca.27.
aUandoqj altcuividefquod antefebabeatcimtcesautalta
parua cotpota fubtiiiaxradiofa. {£Q.uod aliquando caufai
ftomacbi:au'qn er, jpptio nocumSto ipfPoculi 2tingtt.3deoc£ oiffe*
rftia inter boc ouo^fiderSda effcnecp p paruo eft babSdu cu boc ac
ctdes euenertt.iSr eo nacp q6 caufa ftomacbi accidit:no eft multu ti
menduq6oculo riocumetutnferat.iSpeoveroq^ er pptiovttioocult
cotingitvalde timedu eft:bec aut paffio oii reccs eftvt in pncipioxtt
medicims curabilis eft.Sed cu i§ ad pfectione* oeueneritfanari n5
poteft ntfi cit incifione:Tfottaffe e"t intifio ptodeffe n5 poterit. Ctua
ptopter oiffer&ia inter bec ouo ptedicta otltgeter eft inueftigSda q
eft ptout oicem9. CCtuSdo imagtnattones q vtd&urvtricp apparet
oculoeftimadu eft cotingere boc eppitio ftomacbi:*ec5uerfo. C*St
cu imaginatioes tn bota faftidtj xxn bota male oigeftiois plures fo
litovtdenf :tn bota aut famiszlabotis paudotes appar5t:eftim5dti
eftet boc e{ ftomacbo efTe.C^t fi er c\ ifte imagtnatioes acciderunt
ouopteterterunt meTes:aut plures:et tn pupilla fuerit vifa ?turba
tio:eftimadu eft ett§ boceffe q: ftomacbo. CQuado aut ifte eftima
tioestibiaggregatefuerint:ptllulas cocbiastpotu tribue:zfipaf
fiooino remouetuntameftimattoes pdictecertlfkate fueriit.C^
autevnitmoculo apparuerinttTVnomodoinoib' botispmaferint
eftimadu eftvitiu aque adeffeipcipue cu tn pupilla n5 fuertt obfufca
tio. CO bf ufcatio namq* fi fuerit in pupillaoubttatto t § tBc erit fub
lata.CCum aut paffto bec in oculo ptoptta fuerit ptobibSdu eft in
firmo necumventofis minuatfanguin&neqjeicbtacbiomecpcome
datpifces:necoiaqucbumectarepofTttnt.ZHterverofrequ5terfol>
utnd? eft er. pillulis cocbijs:Teger ep calefacttuis x oeficcatiuis nu*
trtendus eft.3dromel pteterea in potu ei tribuMum; xin oculis fief
DefeJitbusmittendum.
X
iractatusnomis
CSief 6 fellfb9 q6 pfictt aq a j?ndpiotoilatatioi pupillc:Teis4 po^
occafum folis novideV.Tteneb:ofitativtfusq eft er bumo:e.*ft.feUts
gruisfellts fabot fellis b^icim felhs acctpttrts fellis ac\lefellis £&i
cts ot^ftccogvnuaut plura.Sumanf quoqjpotbus.5.r iftopficcosr
cufozbtj colloqutnttdeferapini oimaii.^.i.trita aggregentur ejfuc
co feni.tenemmittanturtn oculo.
C3DenoctUopis.i.c\poftfolisoccafumnonvident. Ca.28.
H2D bocvttle ertftit epar capiinum fctndereTponerefupervnaV
fectione piper longum:tcooperire ipam er alta fectione pipe*
re Idgo in medib ejiftente:oeinde ponere tplum tn furmr.TOimtttere
ibtoonec afletur et no oeftccetur: quo gfecto ptper longii q6 in me»
dio eratfumatur.tbene teratur cu^pauco mufco:oeinde c? Uquo:c
qut erepate aflato ejp:eflusfuertt confpergaturTficcetunxin oculit
mtttatur.aut fel capunum cum tnelle tnirtu tn cucuma fup. igne mt
fceatunoeinde radtusin eo iUintt* immtttaf oculo.iQ6 autad boc
magtsvalet:eftvt fief oe fellib9 in oculo mtttatur.St aiit boc n5 fuf
feceritvfcter foluaturx fanguis er ouabus cepbalicisTer fronte mt>
nuatunr regimen fubtiltetur.
tEH>eoilatattonepupttle. Ca.29.
Gtl 5 pupUla boc eft fo:ame" qd eft tn nigredte ocult adeo oitata
ri vtdef :vtvndiqj pertingat ad albedtnem fueritcp poftvebe*
mente cepbaltce oolo:em:parua babenda eft fiducia in ems cura.
Sedfi oilatatioparuafuertt:tucairtduafolutiongv6trisercocbiJ5
multoties:tfief oe felltbus in oculo mtttendum. Quod fi pupillam
poft percufltonem otlataricontingat:noneftindettmendum:quia
remouebitur. jf tat ttacp emplaftrum ep farina fabarum et camomil
la et euifco cumvino et aqua.
CSDefiftuliscj in angulislacb:vmalibusfiunt. Ca.50.
Gtlman0uluslacb:£maU8refudat:tcup:emiifaniesT vtr?ab
eo egredtfcfiftula^patt intelltgitunq cu cauterio curaf .2Dc boc
tn loqui plus effcqj butc noftro attinet ltb:o.1Ros tame ta ei adtugt
mus medicamen:q6 fi adbtbttum fuerttapfam per multos menl es
adeotardarefacitvtegerfan^videaf.tTilDedicamenautfiUud.eft
:ft.aloe0tburisfacocoUefanguiso:ac5tsbalauftieantimontjalu
minis:omnium partes equales^iniar quantii eftquinta parsvnius
fiant epeis fief.Cuqj necelfefuertt fiftula tntantum p:emaf :vt c\cc\d
I anieitn ea conttnetur egrediatur.3Deinde infirmus fuper latus tn.
quo n5 eftfiftulaiaceatoep:edictoXtefaliquidoiflbluaturin aqua
oequo tnaugulo lacb:v.malitresgutte autquattuo:inquimati>
5entur:magnoeriftente interftttiotnter p:oiecttonem vnius gut>
teetaltertus. Quofactoeger per tresfic iaceat bo:as. f£3n
manequocpfequentioie fimtltterfiftula bene p:ematur:etfiat ea>
dem cura. Ouod per bebdomadam vna m fieri c5 ueni t:tet i§ tldiu
oonec nibtla fiftula egredtatur cu piemitur ,&r. bac nam$ cura: lo
Slmanfo:i8. ccc\ff.
<U0 multts menfib9 ficcus Bmanebit.CEDc curi0.oculo:u qu3tnnt
butcloco ntcdiarm elie putauim9;iaiatt0Otctu clJecrcdtm5' .2Uia
#o q: iunt oe curte que e ferrum ejcercStur otmittam^q: mult is in
dtgent medicaminibMount tame qd a ejc eis q in locis tn c\bp oe oe
co:atione tractauimus x fanitatts cuftodia conttnentur.
tE2>eoolo:equifttin aure. Cap.^r.
B3 ca ooloie q f it in a ore fuerit tn facte inflammatto x puliatto
laguis eccepbaltca erttminued9:xoleu rokuaut oleuoefloii
bus falicts tepidu cu paucoiaccto immittcdiulac quoqj tta caltdu vt
e£ m^mtUaesreditmultotiesoifttUSduerit.Ueterptereaep mtra
bolanis cttrims tfcame x aloe vebem2ter loluat;. Q& boc tno fiet
mtrabolanoium citrinout.j.jj. lumanf x puluert^atit ouab? Itbus
aq coquaturoonecadouas vntusltbf. terttas redeant zcolentur
*tf>oftbeclumaf aloes.5.T.fcame,fej:ta pars^.i.aggregenf cu.rob
oe ctr onif s-.x ftat et eis ptllule: q g ouas bo:as an oecoctione fum5
tunoeide bibaf oecoctto.iEii&i* oolo: noiqeuerif.paru optji oleo
rofeo reloluti tn aurem.mtttatur.iEict fi pullatio redierit t tribus
oteb9pjeuerauem;eieuTifamirsuin quoanatis aut-gailine adeps
fuerit reioiut* tn aure iepe mit ta t .3 bt namcp efl puftula q matura
tioneindiget.iECuautoolo:c\eueritputredo tatuc;coliecta erit.
3deoqj pus fubtto e? iniperato oe aure egredtetur. iECu aut oolot
maureftt poftfaftidtofa Jatietat&autport.vetos frigido0:oleinii
quo ruta aut cepe cocte fuennt in aure oiftilletur.2lut oleu oe lilio
lumatuntcutqj vncep eo amtlceatur eufo:btj recetis.^.i.t' cafto:eu
5.1. S5 ftbocnofuffecerit;v&ereppti\cocbijs foluatur.1f>atiens
quoqj balneu igredtatur tn quo eua fudet.timu quoqj vet9 %\ fo:te
ei tribua tur. ^t aut cu ooio:e auris fuertnt i onit9 x ttnitus a tqj
vetofitas:panicu fiue mtltum in f artagme to:refactu calidum, mul
toties fup.ponatur.*£t aurisquocfl iug vapoK3 aq tn cf funt cocta
metaftrut fticados arabtcue x faiucus tcneatur.oe caftoteo pterea
x eufo:bio inoleola^£cmo{Otficlutis:c;uo:u vr.uqucdcp quatuoi
grana o?dciponderet:in aurem mittatur.
CSDc vlcere qo ftt tn aure Cap.^2.
GlXm pus ab aure egreditur;v_dromel tepidum multotteus m
vna ote tn aure cft oiftiUandum.H>einde boc medtcamen op >
timefactens ad boceftimmtttendum.quod.*rVfarcocollamaloem
et fangmnem o:aconis tbu0 fquammam ferri 3imar J£f eo in ace*
to oifioluatur:etinaurem mtttatunetlictmummelle uitnitumirt
p:edicti0tntingaf:Tficimmittat:patiensttacpefbocmedicamine
«^dromellemedicetur oonec fanus fit.
ODcfomtu x tinnttu. Cap.33.
HChtafTe qnq? stingut ep fubtili tate fe*P audit* t et* ciantate
Cui9fignu Sqo i tge famisaugef \x ibo:a eb:ietatistfatietati
mmutf ,Q.b jppa n5 indiget cura mft lugfiuitateobtineat.^ucefh
X l|
STractatuenonuB
oe opio oiflbluto in oleo immi ttendu eftin aure qu5tum ouo o:dei
grana ponder5t.CSi aut beccugrauedine capttia t audifoebtli
tate affuertnt:cleuoefemine rapbantToleuoeamtgdalw amarts
Toleu rofeu in quo caftoieufuir refolutuTunt immittenda . 2turi0
quocp fug vapo:e* aque in qua fanfuc9 fticadoa arabicu abffcntbiti
mentaftru oziganu cocta ftnt ponSda funugt venter multottens ep
piliulis cocbtjs efl foluend^r ctbaria mtnuenda % vinu oitnittendu
C2>egrauedineauditu0. Cag>.34-*
GHminauditu?tmgitgrauita0?fiderandueft anfit tbtfotdi
tits que vocaf cera q ftt in aure: q fi inueterauerif.mudef :aut
cu medtcints $ m qo oijtm9;aut cu cura man^.CSn aut foidea non
affuerint % eueneritbocpofl fattetatefafttdiofamque eam piecefftt
autegritudinemacutam:auri0ponendaeft fuper vapozem aque
in qua ea que p:edijimue cocta fuerunt traiectoiio interpofito vf
quequo vapo: afcendit. Quod boc. modo, fieri conucnit . 7U0* tfte
incucumababenteosacutucoquanf:oeindetraiectotia o:icucu*
meifuperponatunTnevapo: egredipolTit:pann,, obuoluaf:T auris
fuper 00 traiectouj ponaf ,C3 Kud p:eterea fief in aurem mittatur
Quod.tft.colloqutntide.s.i.ibauracb tertiam.5.i.cafto:ei arifto»
logierojtundefucciabfvmbfj.fomnium aiij.^.cofti quartam.5.1.
eufotbij fe;tam.5.i.felli0 vacctm quantum f ufFicit ad pzedicta co
ficieda.f lant er. eia fief. Cifcp necelTefuerit; vnfi tn oleooe amigda*
It0 amari0 refolutit auri immittaf .Iboc entm valde vttle* ejifttt oo
Io:i ffegmatico % ventofitati ac fonitui % tinnttui:c\ ej groflb vento
fuerit % furditatt que eft epgroflte bumo:ibu0.CSt aute^ oebilu-
ta0 auditus conttngtt poft teiunium aut vigiUa0:fueri to^ facteser
tenua ta: x oculi concaut:eger balneum fepe »t ncjrcdia tur; % largioii
cibo ac potu vtaf :% tn fomno ftat pfundto::fup. ca put quoqs aqu5
tepidl cuoleofundat oonecfanef . £lofi poft frenefim 2ttngat::ep
medicint0piimi0 curetur.
CH>e vermib' aurt0 tparui0 alaltb9 ipam igredif tib9. Cap.34-
GUm in aure fuerit tttillatto % p:uritu0 et oolo::oeinde accide
rint verme^ ab aure:immlttantur auri fuccu^ mentaftri.&ut
oe foii)0 perfico:um. %ut oleum oe nucleia tpfo:um. &ut aloe0 m
aqua Diffoluaf % immittatur. Ibtt enim verme0 auri0 % parua am
malta ingredtentia tpfam quando erunt tn aure % in vkertbus. na
fcuntur interftciunt.
C2>e eo quod in aureftgitur ab ejcterioribuaingreflum. Cap.^6.
atlm aliquid ftgitur in aure:oleum tepidum eft immittenduy.
etpatien0balneumingredien0ibimo:amfaciat oonec co:*
PU0 eiu0 mollificetur. Deinde naribu* infuffletur condtfi:et tenea
turanbelitu^ oonec fternutatio fequatur:fo:fitan enim fic egre*
dietur.CSi autem fuerit oifficile et non erierifcerit necelTe vt cum
ferroaurttmilToectrabaf.C^^^ iunarib9 eft faciendO fi &
Slmanfoite; ccc\ jcpf*
<90 ingrefTum fuerit q5 ertrabt n5 pofiit. CTQ6 fi aqua intrauerit
capite ad partSauris illius inclinato faliat egentfi non erierit p:o
uocetur fternutatio vt oirimu0:oeinde tepidum mul totite immit
tatur.lFtecp bocp paruo efl bndu:tp:ecipue f! ree mal$ bifo quali
tatem ingrefla fuerit:er ea namcp grauis fequetur oolo:.
C2)efanguineer^aribu0fluente. Cap.}7«
^YJCbtgQue fanguint0ernarib9f!urumretinent: eflfuccu^ al*
vJLbedarugi cu campbo:a fuerit in eo oifibluta nartb'immifiu0
CConfert ent ei qtti bancpafftone incurrere folitu0 efl ante e5 inie
ctu^.Sut inbo:a egeftiote.Slut fumaf gipfuj cini0 cbarte oe pSno
galle fanguini0o:aconi0 cabo jegit putueri^ata mrib9 mfufflenf
2lut Uciniu in ei^intinctu mittatur ifvnares.^ut alume* iamempul
uert$atu:vt alcoboCcu amilo eiufde" quStitati0 narib* tnfufflef .
C&6 fl adbuc vebemSter manauertnt:fuperio:e0 adiuto:io$ par
te^ apud afcella^ cu inftita:r core apud inguina Itgenf : x terticuli
fimtUter funt ligandi. CS>i vero paffto inualuerit: flobotbometttr
cepbalica eiufde' parti0 oe qua flutt fangui0. C©i aut nec boc mo
flrict9 fuerit:magneventofecu igne fuppon5turventri ab ea parte
pe qua fluit fangui0. C^&edicamS q& vebeme*ter valetad fangui
ne" conftringendu.€>umaf calr alba x teuie qua vtutur aurifice^ et
fepe narib9 infufflef fine interpollatione:tliciniu albumineoui illi
nitfiea inuoluaf rnaribu0 tmmittatur.
CS>evIceribu0narium. Cap.^8.
^YUmin naribu0 fuerint efcare cera x oleum ac adep0 gallina
T vJLceu0 et0 immittantunT aquam calidS narib9 in mane multo
tien0 per aliquot oie^ odo:et.
CCunqj puftule egred
egredi ceperint Itcinu aceto fo:tt infufum in quo
fal pofitu fit naribu^ immittaf :ac fuper ea0 flmiliter ponaf .©icca
cabunf effierbottnon p:olongabftur eo:ummo:a.C£t6fivlcera
ibi affuerint:er vnguento oe cerufa curentur.
CS>c emo:ro^dibu0 que mfcuni in narib*. Cap.*9«
Gtlmintu0fnnarib9caro fuperflua moIli^tquafioifTolutaru
bea aut alba e?ro:ta fuertt:r nare^fgrofiari ceperint:ac e^car
ue ptedtcta replert:cepbalica p:i9 ertt ftobotbom5da.3Detnde'licl
niu er vngu&oviridiqfc in cap.oe co:rodentibu0 carnc nominaui ♦
mu0:Uniendu x naribu^erit immittendu. CSh' vero iftud n5 fuff c
cerit:medicame a cutu ofi ibi oefcripfimu0 apponaf :oonec er toto
mundtficef.Clfrecp:eterea paffio qncp cu ferrocuratur radfcitus
oino incidedo.C4Dedici tamen qnc£ inboc errant»; nS er eog cu*
ra eger marimuincurritnocumentS.^fnbocnScploco cancer ple»
ru<9 eronf .VLcy ca ncer qn in boc nafdtur locomecp acuta^ tolerat
mediclna^necptncifionequefitcuferro. 3mmoindigetvt fuauf*
ter tractetunt medicaminib9lenientibu0:t flobotbomiarventris
fotutionecuretur.CCognofcif aut an iltud acciden^fifcancenqi
X ii)
£ractatit8nonu9
*ft ourus Pertingffs qn<s vfcp ad palatu. Sed cu nares flfece fint et
buremec fit in eis bumiditas aliqua:f ummopere cauedu eft ne bec
egritudo aut ei fifts ferro aut acuto medicamine tangaf . ^inaute
q6 f narib9 epotif caro mollis eft f luperltcp er ds buotes:Tcu nares
flrfgunf inueniunf molles:Tcu tagunf tact9 n5 fentif folid9:n5 eft
ttmendu quin ejr medicaminiMacutisT ferro medert pofTint..
C^eamifltoneodoiat'. Cap.4.0.
£*YUm fenfus qao odo:5da percipiutur amiflus fuerit:necB l na
VJLrib9 caro fupflua creuerit:r aer ita leuiter vt pii* attrabif :et
ocfiacfcnfus naturaliter ejriftut-.narib^eritinfuffUd^puluis adeo
fubttlis vt alcobol ^ fiat er. odtfiT artbanita tfalearmoniaco.
CiB&roquocppteciptaf vt nares vapotte? aceto calido pcedentt
mftoties apponat.C^i aut boc n5 fuffecerit:q6 noiabim9narib*
infufflef .Cut^oefcriptio bec eft. *fe.nigelle fellis gruis colloclntide
ellebott albi ot? ana partes eejles. If^uluerijenf Tponanf inivtine ca
melli arabici quStttate t5ta § ea cooperirepoiTit:Tponanf adfolif
oonec ficcenf ."SDeCdefiSt ejeis fief.Cuno^ neceflefuertt tvnuefeis
I?ttsbnsmagnitudineinoleo fanfuctnointinctu narib* Cmittaf,
O ptitnu efft ad b oc erifttt. 1[&i aut ep boc q6 naribnmittif foitis
fequaf ooloi:oleu oe femte cucurbiteeis fmittaf:T aqua calida fug
caput fundatuntifotbeatcalida ea q bumectSt vtptifana:t q6 fit
oeaci furfurts:Toefarinatfirta.€tboccld6efl medicamgademif
fione*^dotat'pbatflnm5:q6fic?Jkitur.1Rigella puluertjef oonec
fiat vt puluis:T mifceaf cti oleo veteri.2Deinde eger imples os fuuj
aqua redinet caput retro qulto plus poterittT tfic er pdtctolmedt
camtne aliquSte qntte narib' oiftillenf ,C*2sro quocp pzecipiatur
VtaaStu ei pofftbile eflaere" ertrinfecu tnteri' attrabere nitatur.
H&b in truV oiebotruVvictbus fieri ^uenit.St aut mo:dicatio fti
perueneritifiat boc q6 nominauimus.
CSDeooIoteoentmm. Cap.4-T.
Blgingiua cfioolote oentiu fuertt fanguinoleta:Tapoftemolli
r rubea:fueritqj apatio cupulfatt5e:ejtrabatur fanguis 015
vStofisflobotbomia er cepbalicaptiusfacta.CSDeinde bo:a'atf
qua oiu acetu Toleu rofeii teneat:q6 poftq* eiecerit :idettetrfadat.
C 1t>ofl boc oleu rofeu in ote teneat:T fi ej: bocnS euaferit: fueritcp
pulfatto vebemes x cuinfl5matione:campbo:a t ptretru terantur
Ttn radtctbus oentiu ponStur.CumcpotfToIuta fuerint itez;mittji
tur.Cotuquocnoleo rofeo illtnitumoefuperponaf.
C&d fi ooloi altquando augmentatur t vebemfrio: fiat opf? fet;#
tapars.j.T.inoleorofeooinoluatur.^rquocotu illinitSradfci oo>
lentis o&is adbtbeatur.C^t aut necoum fedetunloc^fcalpellSd*'
eft:T fanguifugefuperponende funt.
CSingiuaverofinonfueritfangutnolgta ne<$ apofa necp oolot
e*tcuputfatione :neo?infactefuerit infl5matioautoolo:acdderit
;SImanfo:fe; ccclflrij.
pofl faftidiu Tfatietate* Tpoft cen5:comeditcp er. cibo frtgido multfi
venter egri ej: pillulis cocbfjs folu5du0 crit:T oolentiu oe*tiu radt>
cc0iC j boc mcdica mine frk5de:q6 fic fit .Sumaf pirctrum finapitf
fceitaragiindi baurac piperunjibcnTcfspuluerijatteoetiBfricfc
tur radices. Cottu cfo eisillinitu fup oetium radices ponaf : po(lo|
cger osejracetoincj piretruTm^taftruatc^oiiganu cocta fucrint
colluerit. £fo:t0 fiterea panicuftue mtlliu tn fartaginetotrefactuj
fup. maplla' e ponendu .*3ut ep piperispuluere meilt ?mi?to oen0 ct
ctua radtr. f ricenf Mt 11 boc n5 fuffecerit:in oentiu radicib9 bec rv*
riaca ponaf q.^rVcaftoieiafTepiperi^^injiberi^ftotaci^opti oirrc
partc0equale0.CoftciafTadminiftref.C^Ssrpzetereapcraliqu5
tulum tempo:i0 a comefttSe abftineat maneatcp famelicu0: ingrc
diaturbalneum:Tvtaturmotu.Siaut5nccfTcquiefcat:ferru igni
tum radici oentiomultotien^ apponatur:a ut eradicetur. €>t verct
een0 cotrofu^ fuerittrepleatur er medicaminibu0 que nominabi
mus:Tquefuntco:rofiua:auter*rabatur.
C2>* ertrabentibu^ oe"te0Tcofringentibu0. Ca.4-2»
{T\&dicaml qo in oete cotrofo pontf ipfiTedat oolo:e*:ac ipfuj
iJLZcofringit.SumanturkebikegiTpip Ttrita er. alcatrano:con
fperganf Timpleanf ejc eo.<IDedicam€ q6 octesoebile0 acoolete^ t\
funtertrabcVltcradicat.Cottice0radicumo2i:Tradtcucappari0:T
piretrihTlactttimali:atcplacanabule:Tarfenicurubeu:Tradij:coU
loquintidetfumanf :Ttrita er tSto aceto q6 ei0 fufficiat cofpergS*
tur.jScetu d#p bebdomadS vnS femel in oievt pii9 addatur.*f£>ofl
bocoiftc^incircuitufcapellenf t erp:edicti0Oecfe0inoie cpitbi*
mentur:oonecadmouendufintfacile0:Tficer^abanf.Sutfiatepf
tbima er. fece aceti acutifltmi per multo0 oie0:T poftea ertrabanf.
Slut rane fluuia le0 in oleo coquant oonec oiflbluanf .CttcpnecefTe
fuerit:octiuradicc0fcalpellenf:TeroleomrtotiS0inusanf:oonccfa
cilemoueri poflmf.poftea cu inftrumeto ertrabendi o6tc0eucllanf .
CS>coentiumcongeIationeTftupo:e. Ca.42.
V^ Ottulaca Tamigdaleamaremafticenfcautbiafimila. %nt
Jk~ fi at frtca tio cum fnle Tmafticetur cera.
C3>coetibu0 quloolc"tcua:refrtgida tansuntur.Ca.44.
OSeum calefactum in pSno oefug efrponcdu.Sut vttellu0 ouC
afTatuacalidu© multotifomafticef.Sut calidupane multo*
tkns mozdeat.CSut fiat fricatio er. balfamo.Sut epoleooe Itlto
filueflri. 0>e cola. Ca.4f .
^f 3 puftulc fuertnt rubeefumanf antere amilifpodtj l&iu erco*
j^ ticata 9 femtnis po:tulace cotiandri ficci femts fcnc oc mecba
oCm.an.pte0 equale© dlpboie partUer. bispuluert^ati^ fiat frtca ♦
tioTcu aceto mifta ct oleo rofeo Taqua rofatatnoteteneanftTfan
guini0minutiocuvetofi0fiat.CSIbc?vofifuerintpufttjle:cufalCT
mellc friccnf ;t ftrupus acetofus in o:e teneatunaut almurt.
X iit)
Jractatttsnomts
C3)egingiui0fanguinolentt0. Ca.4.6.
CUm er gingiuio fangui^fubtifo aflidue mauauerftivtriufcp
arfentcifcjrubeiTcitrinicalctogallarualumini^omniupar
tee fumantur equale0:er quib* puluenjatis tcu aceto miftie par*
ut fotmentur trocifci.€un<£ neceffefuerft er ew puluerijatisfuma
turquantueltferta par0.5.f.Tfricenturgingiueereoopttme:Tper
maneatflcparit.3!>etndeteneatoleumrofeuminote .iSftenfj boc
mirabilead banc egritudtne" curandamTputredtnetmTberpetes
cfttomenumquieft in ote.
C^DecafuvuuIe. Ca.4.7.
aUmegerfenferitaltquid radteilinguefueinfiftere:aut gut*
turi:tcutubef apertre 00 Tertrabere linguaj vtdeturvuula
eiua tam effeflura TeIongata:ramecb tfaIarmoniac9fumantur: %
benepuluerijata cft tnftrume"to infufflandifup vuuia infuftlentur
f er exsin fummitate piedtctt inftrumenti alicjd ponaf Tradidvuu*
lecueo oirigaf:Ttpfa cuinftrumentopariterteriu0 ertrabaf .3ut
granatuacetofujcupulpafua teraftfiatereogargarifm*. 06fl
Diu emanferit taliterTelogata fuerit:eiufo?ps fuptot fubtiltataT
caput eiusrotudufuerititucradicit9 erit inddeda.Cauedu tameri
cft neanteqHta vtoirim' ftt oifpoffta incidaf J&c bocefufequitur
quandocp fangutnisfluru^ qui conftringi non potefl.
CPDefanguifugi^qUeingrediunturguttur. Ca.4-S.
Gtlm aliqui^ in gutture fuo titillatione* fenferit:rfangui0fub
tili0 tnde manauerit:erttmandum eft tunc fanguifugam trt
oie effe:Tpiedpuefl aqua^ loctin ;6\ fanguifuge fuerintbiberit.O«
igitur egri eft>apertedu:Tlingua ertrabenda et tnfertu0 piemenda
tguttur tn fole efl infpiciendum Tfl fanguifuga in locopiopinquo
penderevifafuerif.cum foipicibu^quibu^fagttte educuntur er*
trabendaerit.Quodbocmodofiet:caputaqttopendetefrftring|
dumtfic ertrabatur.Ouod fl no fuerit manifeftateger multotie**
gargari^et finapim cmn aceto:qi oe loco tn quo eft mouebitur.
Slut fiat gargarifmu0 er aceto taffa:aut er aceto Tfale.lBigella p#
terca Tflnapi0 trita infufFlentur gutturf:fiat etiam gargarifmu^
erfuccocepe.0iautempofleiu0cafum remanferit egro fangute
refudatio:fiat gargarifmu0 er apojimate in quo cottice0 granati
etbaIaufiieTfumacbcoctafuerint:TgutturifnfuffIctur pului^ oe
balaufitfeTtbureT fanguineotacont0Tamido.Si autefanguifu*
ga ftomacboannera fuerit:medicamina quibu^ verme^erpellun*
turfumanturmpotu.€rbi0eti5que fanguifugamerire fadunt
cfl vtegerbalneum ingrediatunTmotetuHn eo oonecmagnajpa
tiatur fltim:T tunc squam in niue infrigidatam frtgidiflimam fd
lictt inozealiquandiuiteneatCuncp ceperittepefierieamerpellat
% aliamfumat.Sanguifuga enim quandocp venit ad 00 frtgidita
temquerendo.
Slmanfittfe: ccdppUfc
C^ebis que gutturingrediunturfiuefintfpi*
ne:fiueos. Ca.4.9.
G85 f llud quod guttur ingredif x infigttur in eo aut meri: fue
ritbolus magnus auteiusfimile:oebisquenon'biit frufta
fciffa cStenta tn ets:aut acuta ofert plerucp pcutere egruj in collo.
ft>ofterius multoties taqui fepetraficere.fottaffeefnoefcWetin
ferf us.igger quocp balneum ingredtatumoleum multotiens tran>
ctat:quod poff$ factum fuerit magnos oeglutiatbolos.Quod fl
fi5 oefceMeritunftrumStum quo buic flmile inferius ouci confueuit
in oe mittatur. j£ft aut inftrumentu illud oe plumbo;quod cumflt
reti fimile:eft longum gibbofitateminfebabens.
C2De grauedine lingue. Ca.^o.
Gttm lingua abfojaujs mfcbtlsgrauedinepaflatuerifcTeger
necpfebtem necp acutam incurrerit egritudfnem fal armo»
niacu rpiper tjinjiber finapis alba ac piretruTftapbtfagriatbatt
racb atcpotiganum tfal indum Tnigellatfanfuccus flccus fumart
turmnaqua coquantur: x fiat etrei^ gargarifmus.Caueat tnpa>
tiensne e? eo aliquid tratjciat aut eger ieiunus multi0 oiebue gar
garijetalmurf nabati aut fiatgargarifmuser, aceto «piretro.
Ct^oficpverogargari5areceflauerit:fumantur falis armomact
ptretri piperis finapts omniu partes equales:ter. eis bene p nluerU
jatis lingua oiutPfricetur. Quod fi cu lingue grauedine auditu*
ac reliquopfenfuu grauitasfottis affuertt:fiategri curatio £5 00
ctrinamqua paralvfis curaf .£>i aut loquella in acutis febtib' ag
grauata fuertttTviderisipfam cugrauitateinloquellaertenuataj
TabbreuiatS tfpafmat&aqua calida ab alto fuper fpodtJes collir
aurisptlncipia fundafo eu oleofricentur.£gerquocpoleu tepido
in ote tenereoj.^tfi oiueflerquoloquelaminuinonceflauerit:vr
etiam femg confiderandu eft an ligamentO quo inferiuslingua c5*
nectitttr maius fit cp oebeat. Quod fi (ta fuerit e$ eo parum efl in
cidendum Tjegt puluertjatum immittendum.
C^>e lingua queadeo tumefcit vt'o s egredia tur.Ca. fr.
GUm contingit linguam adeo inflari vt pte magnitudine oe>
egrediatur.fricanda efl ep cepisaut er citri acetofitatetlt cn
ribes:aut ep granato acetofo oonec faliua multa ab ea piofluat.
IbocnScpmodooetumefcetT ad ptimamredibttmenfuram.Sf
autem non fufficit:fiat fricatio er fale taceto.CE*St fi necdum fuf
fiatrfiatminutioer vtrifc^ cepbalicis ptius etpoftea er, venis que
funtfublingua.
C^)eglandula q fub lingua nodatur Tvocaturranula. Ca.f t.
GUm fub Ungua glSdula nociua fuerit tn ptincipio er, fale ar#
moniaco Tgallis fricanda eft.Si aut vetufta fiafcer. medica»
mine gingiue fanguinolente fricanda eft quod eft mecUcamen ac»
tum.£ger autem acetum tfaiem in ote teneat.
£ractatu8 nontis
O>eapoflematibu0accidentibtt0inungua. Ca.-ft.
XSta eifdem funt curanda:ej:quibu0 colas qua* fupianomi
nauimus tfinantia fanantur.
ODefinantia. Ca.^4-
GXXm in glutuldo fentii anguftta adeft paflto q fTnantia voca*
tur.Cui* grauitas velleuita^ fm anguftie qjtitatfoepzebe"»
di pot.Cucp cfi tratjcieMi anguftia fuerit in facte Toculis rubedo et
repIetio:in piindpio curatt5i0 cepbalica flobotbomef :Tgargarif>
mu0 er. fucco granati tnu^icu carnofitate fua fiat:aut ejrrob moti
Defeni.iEt poft boc fiatgargariftmm cu acj rofata in qua fumacb
fuerit inf ufuj. Q6 poftcp p. tre0 oie0 fic factu fuerit:Tv£ter er fucco
fructuti ficut pmnot? tamarindi cafifiefiftule % tereniabin folutu*
fuerit:fiat gargarifm^eicapojimateficuu citrina^ TpafiuIa^St ejc
medulla cafiefiftule cu tdromelle. Q6 fi pafTio iueterauerit:e£ gar
garifmi0Tinfufflatioe foitifi medicaminu <!j oicturifum^curanda
crtt.Si aut in facie no fuerit rubedo:flu jeritcp ab otefaliue multi»
tudo reejer fuerit bumectatu0:tn piincipio foluatur ventcr ep co*
cbt|0:rfiatenema er, clpfteriacntoquod in.c.oeappoplejriafnomta
utm^.Cu tn palTto iceperlt fiat gargarifm? er. firupo acetofo:St'cu
^dromelle «pipere rojrimelletoeinde ep almurt nabati. jFiat etiattt
gargarifmusertdromeUetfinapi.Debt0pteterea t\ malefinantie
cSferunt: eft vt ep veni0 que funt fub lingua fiat minutio:tvt ven*
tofeabfq* fcarificationein collo ponantunTepftbimef collfi er. mel
le anacardinooonec vefice tn eo generenf :tfiat gargarifmu0 cfi fit
napi tgutturi fiat infufflatioer boc medtcaminequod ficfit.Sftna
pi0 falarmoniacum piretrfinitrfi afTa piper mentaftru;fumaf:tej
ei0 cum ^dromelle fiat gargartfmu0.
C^etufTt. £a.5f.
adm tuflte acciderit:fueritcp afpera «ficca:*cttm rubedineet
caloieiegro murobaviolarfi tptifana tribu5da erunfcfaba*
quoc^ erxotticata© t fpinacbia cit oleo oeamigdalisoukib9 in co
tnefhone acciptat.^n oze %o femper tcnere 05 ptllula^ ibicbicbia^.
SlqueautcmSbibitfirup' violatu^ eftadmifo5du0.C6fectiopillu
laru^btcbicbiaru.lSc.fucci liqutritie$uccbart albiambotum.ana
3.£.amidiDiagagSti amigdalarfi oulciume£coiticatarfioim.ana
Ji.^.er ei0 cfi mucitlagine feminte cttonfj confperfi^ infinmenf pil*
nk.iLO.uod fi cum tuffi multu affuerit fpututn q6 cum eppuendo
crpelli no poteffcnocumetu inferf.fed neq? febu^necp vebem&veit
trt© folutio ipfa^ comttanf :ej tj* troctfcts oSdu^erit infirmo:qut.
•^.femini0fenicuti:femini0 apnfucci lictritie capilliveneri^ atnig
dala^ omnifi parte0 equale0:er bi0 cum mucillagtne femfe lini c5
fperfi0 infoimen f troctfci:er qbu0.5.iti .tribuantur. C3I>ecoction€
autquainbac egrttudievtendum effcin.c.oeeatarrota' oefripfi*
mu0:cut tamen.3o.capilUueneri0funt addende.Q6 fi tuffi^antU
J9lmanfo:i&; cccljtjrtifj;
ctua tnodua fuerit adco vtegru in nocte ootmire nS emittatrpilhr
le fto:acine funt o3d e. q . t^.m^irbe fto:ad0 optj 015 gte0 cquales;
infoim5tureyei0piUuleadIuptnoiufirttttdine;ep^b9vna autoue
pa tilti trtbultur.3n potu vero fumat fi rupfi oepapauere:t come*
dat feme albt papaneri^cu juccbaro. (T&ui b3c pterea patif egri
tttdin€vitetincoeftioe acetofa falfa potica acria at<8 amara.
C£>uffumigu ad antiquS tuflim Tfputii fetidu:q6.*rtc.ariftoIogie
m£:rbe ftoiacts galbant oisptesequale^arfemd rubei adpodua
oijtota puluerijata er, but£:o vaccino 2fperg8tur:e£ ojb* magda*
leone^ ad ptle pue fiRtudine' info:me*tur:TCtt neceffe fuerit (n tetu*
nio ey vno eop per traiectozifl fuffumigetwr.
C3)e aftnate. CafJ.^6.
GUm aliquta alftdue patitur tuflttmtaerS attrabit queadmc*
du fit poft curfuj:aut poft vebcme"te* mottr.t ctt iacet fupin9efl
ci oeteri^fed cu fedet eft et melt9:oecoctio ei o5da eftiq.l^.ficuuei*
trina5.5.p.oactilo9 matoic bumiditateb abettitfcmini^apt) femi
ni0 femcuItcapiUiveneri0UojltievJopip:aflii ofj.an.j.^.coquSf!
tn tribu0 lib:ia aq oulci^ oonec rede5t ad vn5tcole"tur.3De bacve
rooecoctiSe tHb^oieb^egroinpotutrfbuaturcupodereouopat*
reotu bui9 2fecti5i0:c].*ftc.fucci UAritte v/opi captlliuenerl^ oij.aff.
5.y.cotdumeni pipert0 amtgdalap amaras ariftologfe rotude femi
nia vittce oiH.^.meUuj oifpumati qfc fuffirit. Qfbtc ent tfectio f«
perf7uitate0q funttnpectoiemirabiliter e;peUit:T tftoptima.DS
aa eft ttaqjperbebdotnada' vnam continuo.
C3>einde eger poftqj c5cderlt finapim x meUvomerecogSd^efttet
V5tererbt*0 pilluli0foluend9q reciptutagaricio:dei grana.jrvftj.
colloquintide tnferioii0 grana otdei.vf.elactertj grana.tif?. fuccili
qmrttie.5.5.fiat er ci0 pillule:Tfufficiut ad oofi^vnj.f^oftboc quo>
c^ite»redeatadbtbedu2fcctioneTOecoctionefumendum:rpoftre
mo ad vomitum tvcntri^foluttonS vtp:iu0.Tbocfacie*dum eftoo
nec eger fanitatt reftituatur.3nterim tamen a cibi0 groflte tftipti
C10 % acetof!0 abftineat.
C.2)c pleurefi. Cap.^-7.
^Vttm aftqui0 fub coftt0 fut0 oolo:e fentit pugttiuu:Tj>p:teqii
VJLficca patitur tuflttmt feb:it:e£peditvt fi ooloifug ptg cofta^
r furcul5tedit:fiatmtnutiocrbafiHca ei9parti0in qua eftoofo::ni
ffitotum co:pu0 multofangutnc rcpletu fuerif.tuc einerlaterecS*
trario fangitini0 oetractiofacieda eft.C^sHtudoquo^fl i5 per
aliquotoie^ a fui p:incipio infeftauertt egrum:flobotbomia fifr a
parteoolentefaciendaeft.Cduodfioolo:inferiu0ad partg co*
ftazjpofteriop tendit :ve"ier epoecoctioe qu5 in capitulooe reuma»
tifmo oefcripfimuseft foluendu0. 4De!in0 tti eft vt flobotbomia
fiatocinde aqtta oidei cum juccbaro afftdue tribuatur. <D£t flf vl
deri0 tttfftmeiua vebementia ficctfati0:oa ei tn oiluculo oftioie its
£ractattisnottU3
Iep:t>etdeoa eit potu aquS oidei.CSt ft eger fiierit oebtlte nutriaf
cu panetep juccbaro. CSi aut foiti0 fuertt;acf oideivftp ad oig cfr
tu fuffictet.C^u^ fcreare cepertt:oecoctionequl incap.oereuma
ttfmo nominauim* quotidie fumat aficp aquS otdei bibato5ec fa
netur.CSt aut febiis % acuita^ perfeuer£t:r eger in epcreatioeoif
ficultat2patiaf:oef oecoctioquSin cap.oeafmatenoiauim*:q6 fift
cereft facie^ucufanieifitejxreatio.C&S fi'in pifcfptopafli5t0 q&
e?:creaf nigerrimifraut valde citrinu apgefcr fic. permanferit :et fe*
bit0 n5 quieuerit necp caloi vfc£ adoiS feptimu timozofuj l .Qftt
fl cu boc toto aerisa ttra ctio n5 alleutef ;tin pectoie fuerit o:egm5
aut in mapUis rubedo:tin pculis ftupor.motti eft p:opt nqu^.C^i
aut ejrteri* inlatere apeuerit rubedo aut apatio:tcu piemif loc9oo
Iet:ponaf oefuper vStofa aut empfm er flnapi x ficub? : % oimittaf
ibiooneclocu0vkeref.C3I>ebt07voqe£ erroieftclido?: adaugme
tunocumentiaccidut^bancegntudingpatietib^eft:^ cit oolcifn
in pzicipio fentif fub cofti^ efttmit groflam foie v£tof!tat& ideocp
electuarium oiamufcu5 a u t ei fimtlia egro tribuut mc$ omnino in
terficiunt.fbecpafTio vocaf birfemcuiuscaufa eft apoftema qo oii
tur interius in coftis btPpocundriop.
C^eperipleumonia. Cap.^8
aWn bominifuperueneritfebtis tinanbelitu tfttpatif oftri*
ction£vt fe piefocari putet;* tn ma yillis ita vebemfe fit rube
do vt tinctt videanf :t anterioi pectoit* par0 oolet:r tuffts adeft.t
qo cu ejcreattoe emittif eyiftit fpumofunr.t in pectoie fentif graui
tas fine puncttoe tfine caloie:cui oia bec accidut acutn tn pulmone
patif apa:rvoca{ bec palfto peripleumonia.3n pitncipio igttur ctt
rationts etU0 bafilica minuenda eft;oeindeeger ey ei0 qutb* medi
catur pleurefi0 curand* eft.
O>efanguint0 ptoiectiSe cufputo finevomitut
fine rafcationepero0. Cap.59?
/Ynm fangui^cu rafcatiSe aut paruo fbnitu 4 fit ftne tnffi egrc
vJLdihno eft egro inde tim2dit.1|>oterit efn fanari gargarij^do
ea q tn cap.oe fin^tia no[auim5,:t regimefubtiliido. C <£u vomitu
?luoo?fi ejiertt fangui^ n5 magnuaffert timote?. Curaf n&<$ boc
lobotbomado egru rfi cSederit ftiptica ficut fumacb % fuec* vue
acerbe.3n potu pterea fumat ej boliarmeni gumi arabici balauftic
fanguini0 o:ac5i0 tburt0 0I5 ptib9 equalib9 oenf er eo.5.it).cu rob
fimpUcioecitont)0.COutbufd$aut foletacciderefanguini0 eri*
tu0 cuinterpollatioe:ej: quo fentiut nocum^tu imo remediu:ideo0
flc eft x>imitttndu. {£03> ft cu tuflTi fugueniat fanguini^ egreffio eft
timoiofu5.£ft tn indpiendum in curatione egri cum flobotbomia
ep bafilica.SDeinde e? trocifci0 tfti0 in potu tribuendu que.f*.tbo»
n0fanguini0o;acont0;3mbo9.an»5'ii)^tertia$,cbar3be,5.v.cma
?Umanfo:t&: ccclppp:
tbitt0temflsfllate:a,bo:u.att.5.F. aluminiff.j 0**.$ ,balauftie.5.it|.
optj.5.ti,rauetfeni.5.ti.ej: bis oib* ft5t trocifcU.oequib9quotttdie
vnustnpotufumaicu-fuccoojtmitnaiousaut poitulace. C*BtfI
egritudovebemesfuerit:alis' circa noctSoand^eft.C&diutouoni
quoo^ ac coyaru partes fuperioies funt ligldet er.tremitate0 frica
de. Cl^ect9 etia^ pcipue fi in eo fuerit locus oolens er. trocifcis p:e
dtctt5cuacetoTac|epitbtmeit .C*Btiet9ptetereatcibaria fuccu vue
acerbet fumacb % ei0|firnilia admijrta babeam ;t pattens1 fupinus
iacens oe terra figillata aii^d poft au4d paulatim comedat.
CDepttfi. Caplm.6o.
GUm alu\0 carniii otmmutione* pati vtdef : poft tufltnr cronica
paftonexfputoiflsuiniffautfanieipcedentelac afininu iti
potutnbuaf. CO.i fiiueniri nopoterit:captinucu pauco 5uccba>
rooa\fueft.Cuquoe'tpaneTepecomedat:ipfucp qultoplus poteft:
tocoaq in potufumat.tltnutamefubtileT tcperatu altquado cft
trtbueudu.CButrimStuaute^ egrifitep carnib9 auiuet bedina*
C*&0er pterea m comeftionS t poftbalneii igrediaf qo non fit calf
dukd tepidu:* in femicupio mo:§ faciat.CSumopere^o cauedS
eft ne venter foluaf.Cui tamg fi folut9 fuerit:e]tbuP pulueri0 bibi>
tione fuccurendu eft:q.1Vgummi arabici fpodt) boliarmint fetnt>
nia mirtini:oi5.att.5.i.ftat ep tis puluis oequo in 0ic5.it j.cu.firupc*
oe papauere albo 3t rob mirtino oenf :bui* quoq* pulueri0 bibitio
omntb^ventrtsaftrictioneindisentib^^tummpatiunfremedium
afFert.Cuiplerumcpaddunturrilocaracteoef^tiaet bdellinm oe
mecca.C&uodftlac egrofebtem generauertt auferendum eft et
lac:T ptv/ana quoufcp feb:i0 recedit oanda SDeinde lac ei oenuo tri
buendu.i£t fi febtis iterii redierit remoto lacte ptifana eft oanda»
Tf>oftcut5> recetrtonevtpn9adlaceftredeudu.1bocaut femgeft fa
ciendu cu necefft tas vtget :% fummopere cuftodtendusne foluaf •
C2D etremo:eco:di0. Cap.6T.
B3 cu cotdis tremote fuerit pulfus velocita^t feb:i«:eger er. ba
filica eft minuend?:x trocifci c§pbo:ati c& fucco malo«t aceto
fomm in potu funt tribuendi que.Tv.fpodtj femtnie cucumeris ci>
trulliendiuielactucepottulacerofarumfandalialbi omnium par
tes equales:et p:o vnoquoq* pondere aurei vniu^ er. tis fuma tur c3
pbo:e trtum granozum ozdet pondus:ec qmbus cumfucco macia>
nommconfecttsftant troctfct.oe qutbusinpotuquottdievniugf
auretpondu^quacp oietribuatur quod per ouas bebdomadas
fteri conuenit. Cfifi autem bec non fufFecerint: lac oe quo but£:utn
fit ertractti ad bibendumoetur.^pfe vero nutriatur ejpullis cutn
aceto t fuccovue acerbe % er. acetofo.Svrupum pteterea acetofum
oe ^uccbaro factum bibat.
CSi autemcum co:di0 tremoie nonfuertt feb:i0:troctfcimufcatt
£ractatU0 nonus
In poturumSti^mafticisjfpiceciloalocfl! cinamomi gariofilo '
rii gallie mufcate nucis mufcatecubebe cardamomi malo:t0 t ib,
lobe cottiasatn. 015 afi.pSd* vni9aurei:mufci lejta.^.i.ep bi^oib
cii vino redolente pjperfte fiant trocifcUbi aut trociki ?ferunt fin
copiTtremo:ico:di0.C[*Hectuariu ov.amafcu qo adftncopim et
trtftittamtco:di0tremo:e^tediufacie0. •fc.maftici^ cinamomi
reminio 03tmi matoti0 femini^ 05imt gariofilatt femini0 melliiTe fe
mtni^ ftfimbtt) femini^fanfuci ma crop iperis omniu parteo eqtes
epqutbu0omntbU0puluerifati0.5.|:.fumanf margaritap minuta
rum cotalli rubei cbarabe fete crude been albi x\ rubei folt) : otum
a«.5.$.mufci tubapiricicotcomi puri.5.5.?ftciStur cii melleoe mu
raba cbebulo;r.1t>oc ei electuartu ad frigtditatem ftomacbix oige
fttue egrttudtnem optimuejifttt.
CSDepafTionecoIerica» Cap.62»
GUmparu* oolot puctiot triftitia alicui fueueneritjaffuerf tcp
cumeavelpofttpfa>omtt9Tvetri0folutio:acJ calida multo
tien0?tinueinpotutribua!.lBtfIadbucpfeuerauerint vomit9 et
vetriofluj^aq calida iteru oefcfedabif efnpaflio.CCu aut egritu
doquieuertt:eger balneu iugredtafcinquog vni9 botefpaciu mote
tur.£greflu0 auteoe balneo leui alatur nutrimento:oeideioo:miat
CSed licet vomtt9 x vetri^ftajruj vebem6te0 fucrint x fintboma*
*a terrefactentia fupuenertnt:n5 tit eft timediT.imo cu medicamint*
bu^ q egonominabofuccurrendfi. C3npndpio itac$ trocifci oe
oliba no cu a q % niue % rob granatotu oenf femei 4 ite et i§ funt Oatt
di fi vomit9 no ceflauer it.Wuocp adiutotia x coj:e tn t up:emi0 par
tib9ltgenf Tac]inniueinfrigidatafup. crura8T pedeo fundaf t in
ipfa etia" mittatur.CUenter quocp ep f3dali0 rof .cSpbota gallia
atf rofa ta ofperfi^ epitbimel x pSnus aqua rofata in niue inf rtgi*
data infufuo oefuB ponaf :quipoftcp tepefact9 fuerit eft remouect9:
7 ali9vtp:t9oefup mtttedus. C3d potldnaut paulatim tribuatur
Xinn vet9 tepera tu cum rob gra nato?z;T quSdo vomuerit tteru t rt *
buaf.ClNne' §c$ in fucco granatoo infuf u coged9 eft fumere cum
vino x comedere.Que' (i vomuerit:iteru o5d9 eft o5ec ciefcat.Qo fi
I!ncopi0 fupuenertt mufc9 cuvino oare?uenien0 eft:vtmiferldo.igt
Iitccu0 carni0 bedine x pulltne cu pauco citonio^ fucco in vino mip
tus in potu eft tribuUMPuUi £terea funt aflandr.Tan nareo ipfi»
oifcerpe*di 1b9eti^o5dueftvtipfumafticetT paulatimtraijctat.
ISt poftremo bolu cotafcenu cu capbota ?dttu tttbuaf . C^utccid
autem oe buiu0 pafftont0 cura nunc vfcp ot %\mm oonec vomitus
fedetur:et ftomacbu0 ctbum reciptat fieri conuenit.fp>oftquam ve
roftomacbu0 ipfiu^ recipere ctbumpoterit:nutriendu0 eft eger: et
parum vini veteri^ bene redolentifin potu fumatTOotmtreicipiat
Ifrocifcioe olibano ad vomitu oicti* ft.boli cotafceni tbur i& am»
&bnanfo;& cccl^f.
bozum.afl.j.^cucubecardamomiambo^an.^tl.T.^.capbojcsa!
liesariofilo.oim.an\fejtam.5 1 i.fianttroctfci pondereaurei Vnius.
Ibi tnim vomiturmultum conferunt.
CHoboegranatisifuccusgranatomacetofo^rumattBnoctevnJ
autsmpu? oimtttaf :oonec q6 groflum eft in fundo refiaeat.H)eide
coquarroifpumef ooneciuleb ftmilitudinebsbeat; inquoab isnc
oepofitoadbuctnc3Udom&evtridisftipitesmttt3nfrin tpo mane
reointtttan{quoufcptnfrigidetCu<^infnsidatufuertt:ectrabanf
Sd cut? fimtlitudine firup9 oe cv.tomjstfirup9 oe malismactanisfie
rt2uenit.<[Si autvomit^ boia aliqua nimis inualuerttz fuperflue
rit;magnavetofa ftomacbo fugponatur.
C©ebisqueconfo:tantftom3cbumetc(bo:umperficiut
oiseftionem. C3.63.
aUm flomacbt oebilitas cu pauca fitijTtarda cibt a ftomacbo
vtkcftonez actdo ructufuerit: fuerintcpoia accidetia bec
psruamecp fuertnt vetuftaiftomscb* cu trocifcts oe rofis erit curan
du0.3)c qutb* eger quottdte in manepondus aureivni9T.5.cu vnc
j.oecoctionis oe femtntbus fumat.
C^Decoctio aut oe feminib* beceft.fumaf ciminu nabatttatneos:et
butiiat m miua oonec aqua fiat rubea:oe qua p:e terea cu^ troci; cis
oe roftsvt ptedictum eft tn potu tribuatur.
C^roctfct?vooerofi0funt;qut.*r1<.pulueri0rofa?:rubea?z.5.it).j:iloa
loes fpice msfttcis jilocaflte iqnati cinamomi abfintbt) oun an.^.f.
cofpersanf epvinoveteriiinfotmenftrocifct. CIButriaf ftoepbis
Qcitooigerunfipauco^fintbumoiuacpauca^ fup.fluitatuqet eg
redoletib9Tfemtnib* fintadttaficutfunt calagieTtnutagenat.Ope
quocp an comeftjonSmultovtaf eyercittozaqua min5* tolito btbat %
poftcomeftionemultuootmiat. C^Devino quocuveteri % puropa^
bibat;totao^nutricationemminuat. C^tofibecaccidetiavetufta
fucrint electuariu oiacimini:electuariii oi3olib3ni:3tnbo;:.3n\vni*
aurei pondus cumvncvnaveterisvinipun in potufumstur.ttegt
mtn autem etus fit vt ptedijimus.
C^ctuariuoiaciminu.*r^.ciminicarment.5.c. ^in^iberis.^.r?. pt»
peris.5.f.folio9rutbebauracb panis ambo?:afl.5.j:.'ffc>ec oia cumel
!e oifpuma to^fictanf toef oe boc electuarto fi veter ftrtct9 fuerit. Q.b
fifolut9 fueritveterelectusriuoisolibsnueftoadu.Cut9 oefcfiptio
in capitulo oev&ris foluttone contfnetur.Si autem non fuffecerit
fquama ferri cumvino tribuatur.
C2>cori3 aut ferri bec eft.fv.femtnis aptj feminis fentcult anifi ct>
mtniameos3niudSo:tganicbefimc3rui feminis co:i§drt melano
piperis mscroptperisctnsmomttburisfpice g3riofilo:utn nucis
mufcste ctperi ^m^iberts omnium sn.pondus sureivnius fco:ie su
r eos.r.omnibus fejcupluvini addatum coquatur oonec ad medte*
tateniredeatet coletur; oeindeegeroebocfirupopoftqj colabttur
pondus.JBc.quottdUbibatT nutricationfc alicuict quod per tre*
£ractatus nonu$
bebdomada0 facifo caueat fibi ab acetoftetafructib* rcccW* afc
aqua frigida:vinum vero menfurate bibat.
OSmplaftruftomacbum confo:tan0tcalefacien0.'ft.fto:ace' fpicS
fqutnantu abftntbiumcalamuaromaticum mafticem.agj bwcum
vtno veteritfucco citonio:um confperlteiemplaftrum fuper ftoma*
cbum ponatur.
C2UJ bocpzeterea confert vtftomacbu0 fricando inungatur ef
oleo quod fit oe fpica nardi et cipero: etivt lana carminata in p:edi
cto oleo calefacto inuoluta fuper ftomacbum ponaf i cu pano ligef
J6ger quocpvinum vetus bibat: aut miuatmaut idromeli
C<fl>iua aut boc modo fiat fuccus citoniop mu$o:ti fumaf :t e oic"
tnoctevt reftderepofltt oimittaftcoletur.2Deindeeiu0 qo clarum
eft parteeoue fum$tur:5uccbari t>ardVna:vtniveteri0vnaTtnciptat
coquifuauttertoifpumari oonecin iulep fimilitudtnemltranfeat:
poftea ptovnaquacp Iib:a tp totofumStur jinjtberi^ fpice.cinarno
mi gariofi.omnittmana.5.i.maftici0.3.it.omnia bec puluerijata
inpanno Kgenturetintuaoumcalidumeftmittanturietcum infrt
Sidari ceperit.panntt^ejtrabaturet ejrp:imantur:oeinde firu*
PU0 recondatur. C&uod fi oigeftiue oebiltta^ fuerit cum mub
ta fittet paucoutrtt cibo:u5 appetitutfetido ructu:firupu0 acetofu^
oecitonf|0 btbatur. . .
CS»ifupu0 acetofu^oe c1tomj0.Yv.fucd citronio^acetofo:uj par
temvnamjuccari albi parte*vn& aceti clari quarta" partemvntu0 co
quan! omnia fimul oonec ifpiflentur.£ft aut firupu0 ifte ftomacbi
confottatiuu0Tad fua0 peragenda^ acttones iuuatiuu0tvebemeti
tiam infI5mationi0 et incenfioi0 que in eo eft fed at. C^firi #0 ftu»
tricatto fit re0in qua fimulsgresanturacetofitaotfttpttcita^vt eft
caro ctt fuccovue acerbecoctatcu ma lis maciania fimilttercocta;t
cu rfbeatfrtgida ej albulemtamofoftttllis fimtlia er cibi0.
C3>e ifto p:eterea Oetur puluereplurieovt tranfslutiat:qut. "ft.ro
farum rubearum.5.p.fpodtj.5.itK kmitiis cotiandri.5.5. oofi0 etu0
34 .cum fttcco granati mu^itcu firupo acetofo oe citonn>. C£>i au
tem cum boc quod oi? imu0 fuerit in co:ge eytenuatiot inflamatio:
egro lactaqua o:deio5da funt. HJpk quocp ejberbisbumectanti
buseft nutri?du0VtfuntIactucemalue cucurbite citruli carneabe
do:umtagno:um lactantiumtpifce^ recente^.
C^Salneum p:eterea antecpcomedat et poftcfkomederit et tinam
quotidie ingrediaturetvinumclarumvalde temperatum bibat:
etafltciue vtatur qutete:et motum e$ercitiumvitet:fitcp totutn eiu0
regimenvt eiu0quico:po:i00ronHttemadipifcioefiderat.JBtfi cu^
bac oifpofitfone tnflammatio fuerit et tncenfio vebementtfTtma fto
macbus ep rebu0 frigtdt0 erit Itntendu0iaqua oidei oanda. Sttcp
eiu^ regimenvt etbicam babenti^.
CDeookuetapoftemate ftomacbi. Ca.64-
iHImanfcms* ttclftrfj.
B3cu oolo:e ftomacbi adfunt tribuIatioTnaufea:egro acj tept
da i potu eft tribueda-.TVtvomat pciptfdft.aBt fi boc no fuffecc
ritveterepbiera pigra foluafcq.^.pulucrisrofaprubeaBfpicema
fhcisjilobalfanii carpobalfamtcinamomt ptlocaffie aflfarioim aft.
j.^.aloes fcotrefic* ouplu oim qo bn tritu cualtjs mtfceaf medicinis
trttis:«u p§no fericino fubtiliffimo cribellati0:qua3trituratiocti
aloefecundo iteref.Cuip oofiafita p5dereouo2aureo;jvfcBad.5.tl»
C*&sro quocB quotidteoef panis tnvinoTfucco mali granatt infiu
fu0:TinfirupoacetofooecitontJ0.CGuodficumoolo:e fuerlnt ru
ctuu mulcitudoTertenfio atcn fingult^egro electuariii oiaciminum
Toe calamentozalieconfectiones queventofitatemoiffoluere cSfue
uerunt q tncapitulooecolicanominabim9o5de erunt.C^tbaria
#o ei* (int calagieTtnutagenat cum feminibu0:vinlveteri0 puri pa
rumbtbatTvtaturmotuTingrediaf balneu.0tomacbu0quoc£ ep
oleo oe neri den vtoipimusin panno tnuolutovapoietur.
CSi aut cft ooloie ftomacbi fuerit febiisTapoftcma manifeftuTCUj
t&Qit fentif calidus:eger p:iu0 ep bafiUca fiobotbomef Tloco ooleti
Ouo fugponanf fandaltTrofeTcapboza cu aqua rofata T,fucco cito>
ntos.C1Butftme"tu>voei9n5 fit ntfifofaozdeiiacfcTcuftodiaf acar
nervinoT^fectioib9 q oe melle fiut:Tbibat fuccu granato^mujoiu %
robiOffucttb^ffisidiff.CCu^coIoti^vebemStia fedata fuefit:egro
calTta fiflula in fuccoendiuieoiflblutaTbuIUta acoifpumata ad bi>
bedu oef . CCu afit esritudinis oies elogati fuef int:T caloioino c\t
uef it fi remSfertt apa cfi ouf itte:e$ boc emplaftf o epitbimef loc9 q6
1^.violaruficca9.5.?:.rofa?rubea^5'5»fptccodo:tfefe mafttci0 atn
bo9au.5.tf|,cipefifquinJttcalamiarom3ttciomniumafi.5.tj>fari*
ne fenugreci.5. jrj:.fIo:um camomille:femtni0 maluauifci albt fartne
oideiofm an^.r.confpefgantuf omnia esmucillaginefeminislint.
SDrindeloauj epoleooenefiden tepefacto tnunctu^emplaftfef ec
ptedictis b quattuo: botas antecp comedatiSt poftcp cibus fuertt
oigeflusiTftomacbus fuerit euacuatU0:ecoleo oeneriden cumlana
vtoiximus vapoietur-
C^ofectio olei nardtnifimplici0,*H^,olei oe ben Jib.i.fptcevn.^.ma
fttciff coftt ciperi fquin&ti calami aromaticiomnluaft.octaua' ^ncic
vnt'.ofa bec puluerijata in pdictookopofitaadfolemu bebdoma
da^vnivafisote claufo oimfttanf ;oeinde colenf Tepp:imanf feceo:T
fccpbe quein mantbus remaTertnt emplaftri0 admifceanf : optime
enim erut.CCumautem apoftema in ftomacbo tnueterauerit: tto
cifct oe fpica erunt o5dt:qm. •fc.flonun fqutnSti jilocafite rauetfeni
calami aromatici fpice oim an.^.uj.croci m^irbe anf fi cofti piperta*
omniuan.5.i.bdeIt|vanj.5.it?.mafttct0.5.ti.armontact.5J.infoimen
tur troctfctjquommvnufqutfqjvnumponderet aureutmej: quibu*
^cnus quotidie cumvtno cocto oetur.
C^rnplaftrum quocs tftud fiat;q6,*r^.bdel t) moUt0.5.]c.armoniaci
t
SYactatus tionuo
y.v.femtni0be\femini0 api) ambo? afl.5.?:.fpicemaftici0 nigri: ani
botumarl.5.v.cere.5.itj.oleioe neridem.^.pv.gumme invinooiflbluJ
tur;oeindeomniaconiungantur;et fiat ef eisemplaftrum.CSdoo
lotemtamenftomacbiet epatiscurandum medicus valde terudi*
tu^eftneceflari^qui ipfotu otligenterattendatotipoftti5e0.1Bo0
tamen aggregatt5e0tfumma0 ad boccouferetesias oij:tmu0.l5 it*
quantum potuimus tn boc abbteutauimus fermonem.
C3>eftngultu. Ca.6{.
aVlm Rngultu0poft groflTt cibi comeftionem:autvinivaldetem
perattbtbttionemfuperuenertcaqua caitdatnqua citmnum
et menta et mentaftrumt parnm tburis-bulliert nt-.multottfo tn po
fuerttfumenda:tegrovtootmiateftptecipiendum;etventervapo
randu0:t ietunandum eft et. C£um autetn per multo0 oteo a come
ftione abftinuertt aubendus.tft balneu fepe tngredi.ft einde paucis
ctbi0oeftccantibu0tameneftalendu0 ftcutfuut calagieTtnutage*
natcumleminibu0TVinipuriparumtnpotutribuendum. C*St fl
bec non fuffecerint:trocifci ifti oandi funt qui oicuntur trocifci oe
tbure:z. •& .tbur 10.5. 5. enule. 5.UJL mentaftn foliotum rute ficce ant
botumaft.5.tf.femint0nemen.5.itj.T.5. infotmenture^ bi0 trocifci
ponderevniu0 aurei:ep quibuavnuo tn oie cfi apo^imate cimtni tri*
ouatur.cO.uod ft fingultua poft febtem acctderit;fueritqj cu5 eo
trtbulatio:autnaufea:autiriti6:auttnotertcctta0;aquacalidaesro
multotiens oanda erit;nontamen repente kd paulatim.
C*£t ftfedatuo non fuerit:aqua otdei cum oleo oe amigdali^ ouU
cibu0Oetur.SpondUe0quoqj collietootfiejcoleo teptdo inung&»
tur et fricentur:et mutiUago pfilu cu iulep et fucco granati in potu
t nbuatur. CSinsultut pteterea et fternutatiom confert rettnere
anbeUtum.
C2>eeaninoappetitu. Ca.66.
aVLm. ali^0fame5 afltdue patif :rcib9 poft comeftione.adeo gra
uat eff.vt autvomere aut g tnfertotS regtone" ip5 etf cere cogat"
ri5f o5du cft ei:q& ou coquif ep Uquote d, f lutt ab agno 4 in furno a(
fatur tmpinguatur x cauda % ei ftimlia;nccn5 er. ot ctbo quivnctuo*
fuaeft.igtvinuvet9 pum o$du effcoequoquStu poterit bibat.HDettt
de ptecipiedu ei eftvt euomafctboc regtmtne^feruadus eft oonec fa
netur.COuodfinecpcibu0 eum grauataieqMpfumeuomittneq? R
feceffuinejpellifccarnesvaccirie funtoandeet frumentum coctum
vtputeiriji cumlacteetaquam fngidaminpotufumat:etin aef
fefrigidomotetur. Cto^autemegrttudinelabotananil aceto
fum et ftipticum neqj acutumcomeda t:fed oulcibustvnctuofra fo
lumvtatur.
C2Deoolotecpati0, Ca/67.
Gttm^0 malefuerit colotaftcS boc mal5babueritfotm3:ba
buerttqjoolote i oeptro latere apocoftaapofteriote^iTfuerit ei*
;aimanfo:fe; ccclHcvifc
maluscoloi cttrin':* fuerit cu boc itt ote ftccttattt fitisvebemen*:
aqua o:dei t fuca berb aru vt endtuie t fola m x cufcute cu flrupo
acetofo epsuccbaro albo facto in potu tribuanf.
C^mplaftru quocp ej ouob' fandalis x rofta t capbota t aq rofa
ta cu pano linto loco fupponaf .Qd boc mcdo fiaf.otoS ipdictiain
uolut9 fupponaf:cuqj tepereccpttiretnoueaf^al^lcco et9apponat
C3m potupterea fumatsranatotuluccuTrobubqui tnfrigtdare
?fueuerut. Cfoi c quocp a v tno x a ^fecttonib9 t\ oe melle ftut flbi ca
ueattacibiscalefacieutib^tfumattrocifcoffDeberberts:^^-^
ciberberiff.5.5.femini0 endiuie citrulli feminis poitulace feminis
omnium.an.5.it|.rofaru.5.tj . rauetfeni.5.Mpice.5.5 .^nfottnentur
trocifci pondere auret vniua:ep qutbue oetur vnua cu5 flrupo ace*
tofooe^uccbaroautcumfucco granati. C^cnterquocpftneceH
fe :fuertt cum fucco fructuum foluatur: vt f un t putna et tamarin*
di:et ^uccbaro albo. C&uod ft malus colo: 4 efl cum ookne cap#
tis fuerit albus medius videltcet inter eum qui eft cumfluribilitaj
te et eu 4 eft cu tumo:e:fuerintcp cu eo vetria folutio et palpebtarti
atcpeptremitatutumor.trocifci oerauetfentcu firupo acetofo oc
rnelle tn potu oandt funfcqui.^.mafttcts fuccieupatou? fucct ab>
ftntbtf f eminta fenicuu:amft otnntu^ ana.5.t|.rauet.5.r.infotment
trocifci pondere aurei vnius:ep c\b9 vn* in potuoloietf ibuatur.
C^umanturptereafpicamaftipciperu fqutnJtu calam'aromati
c usc roc9 mv^rbaoeitt mvtrbaT tnaftu; l vtno oiffoluta cu" ahjs mi>
fcea nf:Teretsemplaftrumepatifupponatur.<r^serveroa ctbis
grofTts et ffigtdisabftineat. C^t autem becnon fuffecertnt: troci
fci oelacca cuapo^imate oe radtcibus funt oandt.Croctfd aut oe
laccafuntqui. rv.laccerauetfeni ambo:um.an.5.uj.fptce feminis
aptj ameos mafttria fquinati fetmms iumperi amigdalaru amara
rum cofti amart rubee fucct eupatcntj affart artftologierotudegeti
tianeoim.an5.i.T.5.3nfo:m5ture?:bt5trocikipodere vm*aurej
CSlpo^ima oe radicibus.f *.co:ticta radicutn aptj feniculi 5bo:8
an.5-F-feminis aptj feminis femculi fio:ia fquinSti ameos omniuj
an.5.5.rofarumrubearum fptce odo:ifere ambotum.an.5ui.co>
quantur in Itb.i.aque oonec ad tertiatn redeat:et ottur in potu cti
p:edictis trocifcis.CSt autem apoftemata in epa te ftant : eo:um
cura erit vt apoftematum que in ftomacbo generantur.
CHDeicterttta. €ap.63.
B3fcumicterttiafueritfeb:i0:foccu0endiuie tfolatri etaqua
o:dei egro in potumbuatur.3pfequo<#e£cucurbita et crtfo
locana x citrultset bts fitmltbus berbis frtgidatt attinentibu0 nu
triendu0eftetfirupumacetofumer. fottUTimo acetof potufumat
C&pati pteterea emplaftrum ej: ouobua fandalis eft f uperponen»
du:t vSterepfuccop:uno^et5uccarofoIuendu0.O,uefi n5 fuffecc
rtn titroctfct oe capbota cum fucco granatotumoandi funt.
t n
£ractatu8nomi9.
G$f pcifci oe cSpbO:a. f^.juccari Ifpodij rofar u rubearu ofom aft
3.tf^femintsendiuiefemis citruttom cucurbtte lactuce pottulace
femjnue? oibus fadaltsrubeoiu3!ait.3.i.3ufo:menf ejbts troclfci
podere.5.fj.e?:6;b5, quotidie vnpcB ferta.^.vn^oecapbcna oef 4L&
afit egervenas babuent ptenas :fuerifcpotu er quo tntnut9 non fuit
flobotbomef . fEQd fi tcterttia fuertt ftnefeb:e:veter ej bis pittuiis
foluaf:q.^atOes.5.i.fcamoneequarta.3.].agaricipartesouas.5.
vm':fuccfeupato:i|terti&.3.i.epbiscu fuccoendiuiesfectis ftant
pillule:f urTictent ad ooftm vn§.lDeide ogtur troctfci oe lacca cu apo
jtmateoeradkuV.C^t *ut ictertttatnccultsremaTerit-.egerfot*
tifTimu acetu paulattm olfaciat:* balneu ingrediatur.C£t? quocp
ocults 4 icteritil cu febie patif ac$ rofata immitteda eft. C3cteri*
tte,ptereavalde$fert:vtegerptre3 bebdomadss feruwbibat.
O>cs£droptfi. Ca.69.
(TYUm v£ter poft epatts oolotc % feb:es augmetari ceperit:T qd
xJwCftab vmbiltco vfcg adfemurerrert9 rjminueritiTcutisqtbi
eft t ubtiuart x albere vtfa fuertf.T cii vcter mouetunauditur % foni
tus cf ft aq i vafe no pleno mote. j£t fi cti bis v:tna fuerit rubea :par
ua babedaeftfiducia:? rjp:iefi #tuttsn& affuerit fd:titudo.Tbts
tamenfi#tusfueritfo:tts:Tvetervcbemeterficcus pilluleoe ra*
uet q rectptutmet5eronfunt oade.Ctbtllute aut oe rattet funt ej.t^
rauetfeniiuccieupato:t>.femini0endiuie:oiuman.5.ii?.asarici.3.v.
me3ert5.3.p.ft5tejbt0 piltute cjruoofis fit.3.fj.5.ej c\b9quacp bcb*
domadaoofisvna fumatur.
CQuodfifttus oebtlisfuerit: troctfci oeme^erto ftmt oS&cVfc.
femtnisendtute.5.|:.me5erton.5.T.t ouasterttas;acjgartctfuca eupa
toupfimiliter tantundem rofarum femtniscttrutlo:umambo:um
art.5.ff.t.5.epbisomntbu5ftanttrocifei.?:.oe quibus xnus tn oie
dtft:upoacetofooe5uccbarooandus eft.CSiautemventer fue*
rtt tolutus:oentur trcctfci oe berberts cum t £:upo acetofo.C*£0cr
quoepnutrtatureccibtesuT btbatftrupuacetofum oeeitontjs.iEt
f! ventris fofutio vebemens fuertt: cttontotumrob fotumoandum
eft.CSi autem cum bac pafTtone non fuertt v:tna rubea neep calot
pitlule ifte oande funt que. rVmeserion ferapini ambo:um.ari.$.5-
ialistndt ftmicolumbini ambo:um.afl;feriam.5.i.ft>tlluleenim tfte
aqua^ vebementer ejpeliunr.t oefcend re faciunt.Croctfci pterea
oelacca cum apo3fmateoeradtctbusoandifunt.
C^mplaftruafctttijueniens.fv.fartne o:deictpertfterco:is oui>
ni vetertsbauracb boliarmeniomniujpartes equalesJgj:bisom
nibus tritisftattpitbima fuperventrem.lbui* namq*p:op:teta0
eft aquemagnampartemericcare.C£^ttcdfi in palpeb:is x ertre
mitattbus fuerit apoftema moUe:Ttefttcult apoftem5tur:factesep
ac tofum co:ptis motticie quadam teneatur:erit tuc bfcdropts fpe*
ctes q bv^ofarcba ncnunaf .£gro ita<£ bac labo:ami;trocifci oc
TBlmanfoitel ccclptfti
laccaeti apojimateoeradtcib9 funt tribucdur vcter quaqj bebdo*
mada e?pittutis oereubarbaroefl foluend9:T patics in barena ca
Itda fepeliend?.J2tp:eterea eftp:ecipiedu vteyercitto vta!:r famg
acfttim fepe pattaf. CSi*oveter inflat^ac tefus fuerit:Tcu gcuttf
fonitum reddit vt tvmpanu:bEdropifte fpecies adeflTe fignificabif:
q tjmpamtestjicif.lluam^patitura comeftioeoleruabftmereoj
ato^eo^oim queventofitatis funtgenerattua.ZXenter quoo^ofni
trteeypamco eftvapo:and9:Tventofe fuper ventre"ponende:medtca
minatumoteoifibluentiaoanda funt:vtO£aciminu dectuariu oc
baccts lauriquod in cap.oe v_liaca nomtnabimMgger pietcrea eper
cittovtialTuefcat:Tfamempati:Te!ccoUtnJ3clv5to!itateotflbluut:
cmojr factem9 mettonSfibt fubfjciat.tlenter quoqjcu mantili oo>
ucc inctpiat rubere f rtcef :x ep oleo rutaceo cl^fJeri^etur.
d^>ev)olo:efptenis. Cap.70.
B3 cum oolo:e fplenis fuerit calo:t vtine rubedo x feb:te:eger
er bis trocifcts fuma t. Crocifctoe a gno% cafto. *rv.Jfemi0 agnf
<afft tamarifci femtnis ambo9.an\5.y.femtni5endiuie feminis poi
tulace ambo?:a!i.5.v.epbis fianttrocifcr.oequib^quotidie oetur
•vnus cum firupo acetofo oe 3uccbaro:cut* pondus fit^.ii) .
iL^Qcr vero fi replet9fuertt ejefaluatella que etl tn fiuiftra mantt
flobotbometur.Splen quoqj er, frufio filtri aceto calido tfufi Ibio
cetur t obferuetur a rebus oulclb' % cibis groffts.C^ fi cum p:c
dicta esritudinenon fuerttcalo::egrotrocifctoecappart0 oandi
funt 6;. *rv.co:ttci3 radicu cap$>arisfemini3 agni cafii ambopana.
5.p.fcolopendrie.5 -Vi?. a rifiologie longe folio?! rutbe feminis nafiur
tx\ aco:inigclleot5.aii.5.tf|.armoniaci.5.itt.armoniacu inaceto oif
foluaf :et quo cetera^ficiStur.t info:metur er, eis trocifci' poderS*
tear.^.tj.e^ quib9vnu0 cu firupo acetofo oemelle:* apo3im3te oe ra
dtcib9 in potu fumatur. CSi aute^ fplengtenfus fuerit:t cu pmitur
auditur fub eo rugitus:erp:edicti0 trocifciscuapo3imateoera>
dicibus eft oandiir* xinu vetusbibendtKtpotus aque mino:etur
quantum plus pofTtbilefuerit.
f^JBmpVm adourittetventofitateq efl fubfplene.1^.foIio9rutbe
5. j.bauracb mentaftri ficci ambo9.an.5.ii?.armoniaci.5.viti.armo
ntacum veteri vino oifToluatuner-quo cetera 2fici5tttr:« fiat ep eis
emplaftrum quod locotfuperponatur.
C2Decolica. Cap.71.
Cf 3 cu oolo:e ventris f uerit ipfi9 conftrictiotnaufea:fed neq? ca
C5lo: fuerif.ea egro o5da funt q ventrefine vomendi oefiderto
foluStrvt cfl electuarm oe gallf a q5.*ft.miafticis garioftT. ^tn^ibe»
ris melanopipjsmacropigtscinamominttcis mufcategallie otm
an.5.y.fcamonee.5.r.pofteaq:p«matur cvtonia acetofax recetia:*
fttcc' eo? cii eiufde ,qu$titatts raeUe.mifceau coquaturvfq? ad fptf
fractatusnonus;
Rttiding paulatf m:T2ficiaf er. eo medic a mc q6 tfi eiufde" fft qu5t(ta
ti0 cut' fpccies funt:cutu0 oofte fit a ouab^.vfq* ad.tj.T.5.
CQuod n naufeevebemctia n5 fueritmecpeger medicina^vomue
rit:piUuleiliaticefunto5de.q.*fif.coUoquftide:ferapini:ambo9.a!i
5.r .fcamonee.^.fff.T tertia\3nfb:menf pillu!e:oe quuV vniua aurei
cod9eft o5dQ.Uelociter em pafTione oiflbluutiliaca\CSi6t paffto
iliaca oifficius fuerit nt<p medicamina v&rio folutiua ei ?tulerint:
bocfupponecolltriu:q6.1^.fali0pani0.5.|r.colloqutntide tteriozia
fcamoneeambotu.att.5«0.T.5.fianter. eiscolltria loga % fupponaf.
C*2t ft nSatulerint-.etenemateleui cl^fterijef q6. *$t .fic9 cttrina0
qulqj furfuris qflatft manu vna capi pct maluautfei.Ob.i.beci p5
noligataiT fidefolia.r.in ouabua hbzis aquecoquStur oonecad
vna" redeantoeinde colef :t ponaf fuper eam bauracb p5du0 auref
vni':olei fifamtni.3.f.T fiat dvflere er eo.£>i quiff aBt fo:ti'T acuti*
facere voluertttpond* aurei vni* oecollirio q5 ptiua oirim» admi #
fceat.C Cl^ftere vebementer folueno quo tunc vtendfi eft cu medi*
camina n5 $ferunt:necpv5ter foluif .f^.colloquintide intertoii?.}.
p.centauree.5.v.bucbo:mar(em artbanite ambo:um.ana.5.oua0.
mentaftri rutbeo:iganiomniumana.<fl>anipulum vnum omnta
in tribu^ Ub:i0 aque oonec ad oua0 tertias lib:e vnius redeSt
coquantur Tcolentunoeindeofflbluanturinea alhitran mellis am
bo:um:ana.5.it'?.cafto:ei ferapinioppoponacis collirfj q6 p:edi£i*
mu0d[m.aft5.f?.mifceanf oia:T0utepiduefl:fiatef eoenema : t fi
fqufbaten5 erierint iteref clvftere oonecerire videnf.lboc n&c& clv_
ftere adminiftrari 05 cu re0 fotf iffitna eftTpeflima :t m colica mala
% eft illa in c] fit naufea valde vebemen^ t inferi' mbil egredif .
Cfcnic f>terea egritudi qfiq? fettda fuguenit eructuatio:Tplerucp
I1erc'per 00 egredif :q6 cuboc acctdit:fepe.po:tendit mo:t£.
CQ.6 fi dt ventrio oolo:e n5 fuerit ipfi9 ftrtctur a: fed i nflat to % ru#
Citua actenfioin v?treenfiut:?fectiooebacci0laurio§da eft. *ftr.
rolio9ruteficcos.5.!:.ameo0cimfninigeUel:etfino:t0ani carui ale
jranirmi:feminia amtgdalauamaraemelanopiperto mgtaftri oau
ct aco:i baccban laun caftbm:ot5.an\5.fj.ferapi.5.iitj.oppoponaci0
j.iif.conficianf cii meUeeiufde' pondem cuiuo oofte fit vt auellana
vua aut nabacca multis vtcibus cum vncia vna vinicalefacti:aut
cfi apo^imate oe radiribu0.1buic efn confectiSi in remou Wa vem
tofitate t oiflblue"da nibil equipa raf .
C1bocp:etereafuppofito:iumfubtfciatunquod eft ventofitati*
&iflbluttuum. ISc.ciminufoltotutn rutbe viridi0 ambcnum.ail.
^a>.i.bucbo:mariemartbaniteambo:um.aH.5.t|.bauracb.5.f.co
ficiantur ejmellr.T fupponaf cumfpongia vel lana.fbocefttoiflbl
uit ventofltatem t inferiuo e^peUit.tlenter quoqj affidue er p5no
calidovapoiandu^ eft:TCgcr in tinantmittendu^.CSi dotem
Slmanfo:fe, ccclpw.
bee no fuffecerint:ve*tofa ctiigne imponlda tfcxloc9 oonecrubere
incipiat fricand9. I^ofl becvuctio fieri ?uenit er. oleo rutaceo:T tp
attj0 oleiff caUdisJTer. eisd^rteri^Sduff efl eger poftqj et0 admirta
fuerit:caflo:ei eufo:bff ambo^aft.j.^. Ibacwo foltfpati egritudt
n£:ou fanu0 efl caueat ne vinu aqua mtjtu btbat :nec ettl fumatvi
nu ntfipuru Tfo:te:necp aqu5 multS btbat:tabftineat ab berbis t
!acte:Tomnib'inflatiui0.CJPu^>niu facicsiliof cumarimocoarti
tur oolo:e:Ttimetur ne fincopttj egro fupuemat; vetofita tc carmi»
natifomnft puocaffv.piperis ameo0 folio^rutbe m&raftri cafto
rei baccbaplaurt cimini ofm arlf.f.optf mSdragoietuf^ami femi
niff omnitt.an.5. 5 .^ftctatur cu melle eiufdem quantitatts:oetur er
eo pond*vm' auret.1buic quocp electuario additur plerocp fca mo>
nee.3.terti3Tftttuncmedicam?v6tri0folutiuu.C^iautecumoo
ioie "ctii fcb:i0 affuertf.calTtafiftula tn fucco endiuie bullito TOtfpu
matooiflbluta egroetoada^flrupusvtolat^inpotu eft tribuen*
due: % nut rtSdus eft er tafea cti oleo oe a m i gdalis 0 ulctbuscondt ta
terlenicl^flertcl^eri^Sdua.Cu aute"lccu0Oolo:i0in vetre appa
ruerit grofTu0:Tapoftema babens:egerinpuncipioflobotbomef :
oeinde cafftafiflula ctimfucco berba^ fepeoanda:tftt cibus eiu^cu
tu* bic 00I0: er. gfuetudine acctdere folet: tafea vnctuofa cu succba
ro roleo fifamino:Tabftineat a reb^flipticisTacetofi^Tcibw grof
fls Tventre" ftringenttb*. Qui aut cu boc 0 oloie vetoftta t£ pa ti fo
litu0eft:cibeturcukala0teTmutasenat2ditt0cufeminib9:Tabfli*
neat ab oleribus Tlacteuab omnibus que tnfta^.£t bibatvinu fot
te tnon viciatum.&ut ^dromel cum fpecicbus que pto condtmgto
ponuntunvt ptperquasotcemus.
C3dromelli0 cofectio.^.mellts mundt lib.f.aque Itb.vf .mifcean
turtcoqu&turotUTfpum&ur bttoonecfiat adfimilttudtngiulep.
Cuncpbocfactu fuerit in vnaquac£lib.er.eomittanf.j.tj. piperts
pulueri;ati in pano liga tt oonec app:opinquet finia oecoctioni0
et usrtcum infrigidStur ertrabatur p&nu0 Terpnmaf : tc6 neceffe
fueritp:optnetur.CTCoferteti5 cuibecpafTioer vetofitateT grof
fafuperfluitateacciderefolef.olefiocherua receti cu apovtmateoe
feminibus fumptu.Olpo?ima aut oefeminib' eft boc.*ft. ameo^
cimini cbeifimcarui o:igani nigelleomnium.afl.pugillumivnum.
3fti0admifceanf aque lib.iff.Tcoqu5tur oonecredeSt adlib:5vn5
T raedi§.3>e boc itacp apojtmate fumantur.^.tf .quib9.$.itf .olei oc
cberua addanf:Ttnulti0 oieb9 bibStur.Sed ficuioolo: ifte cu ca >
k)« fuperuenerit p:una.r?.Tftcu0 citrine.v.TpafTularu enudeata?
j.v.fumStur Tcoqu^tur Tcolenf :oeinde cafTiafifhila in eo oiffoluta
coletuncuioleuamigdalinu admifceatur TfumatunTer. apojima*
tcqomcapitulooereumatifmo otrtmu^ tn potutribuatur.tlen*
ter #0 fi multu fuerit ficc9 pdicto ap03itnatt addStur poltpod/f tur
bub;ambo9,ail5d!.Tcoquanturcueo:Toetur oonecv&er fciuaf,
t tttf
£ractatu8nomt8
CCum autem folutus fuerit :remoueatur polltpodf um rturbttb.
C^lectuariu q6 v&rem foluens inflationem refoluit:T$rauedin6
•jft.turbitb albi fricati Tpulueri5ati.5.y£.5in5iberi0.5.p.5uccbari.5.
^.bniu0pulueri0.5.ltj.ad bibendum oentur.
C f^iUule oequibus cum quis ventre' foluerevoluerft vn§ fumere
Debet:queappetitumerxitantTinflationerepiimnt:Tgrauedinem
Tabumoigerut.^.mafticia ^in^inberis cinamomi gariofilop ne*
beremifk.melanopiperi0 macropiperia fcamonee viola? ^uccbari
omnium.afi.5.f .fia nc er, eis pillule ad magnitudtne^ ciceriartfuma
tur vna:mouet enim femel aut bi0.
C^Deflupuventris. Ca. 72.
aUm cibuo in ftomacbo tnote foltto non moia tunimmo etti*
egredif non mutat9 nifi paru fuerit:cu5 boc mordicatio t 00
loi in vctr e tifi tis :curn quo etiam pleruncp adeft ventris flugu0 tn
quo aute comeftione tnuenitur parulen tum :oet ur egro rob oe fuo
co vue acerbe autoe fucco ribe0:aut oe fucco granato;um cumfpo
dtt rofarumambotum.aH.5.f.
C^rocifci quocp oe fpodio conftrictiui itidem tribuantur.
CIRutriatur vero tx adefia citr(na:TpuUi0 cuj aceto coctis: Tafla
ti0:Tinfucco vue acerbepoftti^.
C3" potuautem fumat fumacb cu aqua rofata:TDeinde nutriaf
er. cibo cui admifcef fumacb-.qui vocatur fumacbia. tCotucp ei9 re
gimen adbocperducaf vt infrigtdare poffit Tconftrtngere.Quod
n non fuertt cu eo mozdtcatio in ventremecp qo egredif pus b5 a d >
miytu5 fed eft vifcofn5:T adeft tnflSmationiapaucitaoTpauca fttis
tructu0 accidu0:egroficla tf!napi0Tpifce0 faliti trtbu5tur.3>ein
de cogatur ea vomere fumendo falem t mel T.anetucoctu.Ctue fi
nonfuffecerint:medicamem ofi eppellit flegma tribuatur.Qd.l^.
aloe0.5.f.colloquintideinterioti0.5.iiu.fali0indi.5.iif|.turbitb.5.
j.€r bt0 fiant pil(uIe:TfutTiciunt ad oofim vnam.
Ctlomitupteterea fepe vtaf :Tcibaria quibu^ vtif in almuri per
fointingantur:Tcomedat fulcita quefalecodiuntuntque^acrimo
mambabent:queappetitumpuocareconfueuerut.CSiaut5c5
boc quod Oirimu0 nibil egreditur quod fitfuperfluummecp q6 ejc
peliituraliquid purulentu vcl flegmaticn b5admiptu:egro vinu$
puruTfoitetribuendueft:TO(aolibanfio5du.q6.'r>.oItbani.5.r.pi
peri0ameo0fpicekifim anifi nfgeUe:omniu5 .aft.5.t-).balauftie.5.ir.
mellisoifpumati 96 futTicit ad coficiendu:oef ep bocin potmquta
ftomacbu calefacit rvebemSter oeficcat.ap05ima quocp oefenib*
quod in capitulo colice pafftoni^ nominauim9 oetur: raffuefcat ttt
potufumerevinupuru.Stftocuy nSegredif fed reafubtiliaTab
ba Taquofa:cnqua funtea 9 epattsfignific5t oebilitate>.egro tri*
buatur id q6 fit oe fcotia *oiaolibanu:Ttroeifci calefacientea epar
quo0nominauimus:TekctuariuO}acaIamStu.q6fl^.foliosrutbc
&lmanfo:fe: ccclflrtfJ
folfotnm catam&i flcco^.ameoscarut leuifttd jinjibcri^ cinamo*
mi macropipcris:olm partes cquaU0:?ficianf cu mellecoctotoenf
alia medicamina clnominauim* in.c.epati^: er bi0 q ipfum calefa
ciunt TCofottant.CSi aut cilptedicta egritudine n5 fuerit fi$ni*
ficatiooebilitati0epati0:immoq6 egrediturcuflurufubtile eftet
albumtfiatln ftomacbograuitasipuluiaoegranattoad traTglu*
tfenduoa^useft.l^.on^mgranatopacetofcpaffatoiu tritoj? vt
alcbool.5.ccarui fe.coriSdruambogaceto acerrimo Ifufo^rpoft*
ca affato:u5. arl5.rr.ril0caractefumacbbalauftte0mniu.an' .5.r.
pulueri^enf optime ramifceantur.toctur cjccispuluis ad tranfglu
tiendu. C3£lectuarifi quocp q6 oicitur can^i oetunqd.l^.arilloz?
panlagtrttoBvtalcobollib.f.mirtiUos ficcop puluematopvtal*
cobollib.^.rilocaractcnabatibalauflicfefn.tamarifciameoffoin
nium,ati.j.r.cofidantur cu melle oe c5na mellts aut cu melle apunt
opimeoifpumato:Ter.ielectuario fumat &i autem quod egredttur
citrinum fuerifcTanu mo:dicat:TegerfitiTnpatiafT feb:e:trocifci
coftrictiuiocfpodio:raquafauico:dei oenr.CErocifci ^ftricttut
Defpodio.*&.rofa9rubea9 fpodtj:ambo9.ari5.r.feml0 acetofe (u%
macb balauftiegumi arabici:olm.aft.5.v.3nfo:meturtrocifcipo*
dcre.5.tj.quo9vn9 cu .f.oe rob cttoniopfirn plici fuma f :a«$ # o fauic
o:deixju5 oijtm9 ita fit:o:deufractuin acf ipmcocgzriitt bulliat
oonecaqua infpifletnnoein coIeturrbibStur er ea-5.iifl.cu tribus
j.fpodtj t gumi arabici eade" qu5titate.C&6 f? er ffuru v&ris cuc
nerit crco:iatio pului^oe bolo ad tranglutiendu oetunquf.-ft.pfi
li?.$.r j.feminls pl5tagi0. 5-r-snmi arabici bolt armeni.Sbo$r.aft.5.
ifl.pftliu alfetur t gumi:T bolfi pulueri^ef t comifceaf :t fumitur in
potnereoinmane.5.itl.cfiroboecitonijsTcirca nocte tantudem.
CCibus vero eiua flt pulmentuf actu cu grani? granato:u Tpaflte
cu aqua t aceto:T ctbus factus cfi fucco vucaccrbCTfumacbia T ta
fea admifcef fuccus fumacb t bis flmilta dbaria.
d^Trocifci oe balaufttjs qui continuc oferut o^arteoandi funt cuj
fluru*:fuerit fuperfluus ftuebabeat fanguinem admtrtu fiue non.
^f.gallarfi filiquaru^ nabati feminis tamarifci olibani balauftte:
oimpartesequalesopf? gumi arabidambo;r.an\parte mediam.
3nfo:menf trocifci podere.^.tj.er 4b9vn*cuvinofumaf:fi ne<£ca*
lo: affuerit ne« feb:is.€>5 ft feb:is affucrit:cu rob oe cv.tom|s acc
tofis fumatunq tuco5df funt cfivfrrisflurusfuperfmusfuerit.
C^rocifd ad tcnafmon quioandi funt cum calo:is abfentia fue
rit:Tventofltasnon erit nociuaTfonitus.^rVfeminis iufquiami al
bi feminis anetr.feminis feniculi OTnnium.^.^.ameos.^.fi.T.^ . optj
5.itj.feminis apf).5.r.fianttrodfdoequibuspondus vniusaurei
inpotufumatur.
CConfectio oe fto:ace cl antlquo^tri0ftorui oferesac tenafmoni
cu nt<$ feb:tsrKepcaIo;atfucrit;f5crit v&ofltasnodua: o5da eft.
Iractatttsnonus
«fo.caftoiei opil aflart ftoia cte liquide mvtrbe femini* usfquf amt
nigritburisoimpartesequalefijmeUte qdfufficitadfpecieru con
fection&cuius oofia fit.5a1.vfc9 ad trea.CSi aute poftqj tenafmo
DecS tr5fieritoiea n5 vifa fuerint medicamina coferre:teger fupia
4>ectinSfentitooloie:redeundu eft ad dvftere. GXl£ftere oftrictiufi
*ft.paniciegcoiticattlentiume£coiticata? rofarum ficcap balau
fliecupularu gJandmomniu^ an\<1l>.f.oia in lib.iitj.aq coquStur
&onecadlibia.f.t.?.rede5t tcolenfcoen fumanf cerufecineriapa*
pnlbab^lonice:aut dneria:pap^tiambo9.ail.5.f.boli arment.5. v
Vttelluaout vniua affatt our*:olei rofei.f .$.*££ bu* omnibua in §.♦
dicto apo5imatefric5do oiffotutiffclvfteri^etur eger femel aut bia
<tQ.uod il tenafmon fuerit longi tgpozis in quo non egredtf fan
guisfed rafuratalba mufcillagini fimius:medtcameptttredtnt0q5
in.c.oe cura gingiuap putrida? nominauimus oSdum eft.€r quo
in apo^imate eog qd nomtnautmus fricato oiffoluto clvftere femel
aut bis fiat.€t fi eg vltm f luju in ventre vebemes moidicatto fe*
cuta fuerifcclrftere fiat er^ oleo rofeo tepido. C£>i aute* nullo modo
moidtcat clv.ftere fiat ey illo medfcamie^multoties addaf oonec fa
netur.fDEpttbima oequo ventercu flujusfuperfluit tvtrt9eft oe*
biiitata lintendujj eft.Hf.gallieacatiectpert mv.:rbe cjalla9C£p:ef*
ti tburis omnius partes equalea.iEr, bia omntbus vino vetert aut
fucco citoniopconfperfis liniaf venter.lbuic quoqj quadoqj addi
turpanis bifcoctusoefuria.CSt autemcum bacegritudtne fuc
rtt calot:epitbim9 fieri conuentt er. ouobus fandalie trofia tbolo
armenotfaufeltgallis tpanebifcoctocumfucco maciano:um;et
citonioium tm^itbino.
CCtuod fi eger vebemeter patiaf tenafmonctfepe vadat ad fella"
tm nibilegrediatuncolltriuiftud fubtjciatur.lgft emmirabile ad
fcdMum tenafmon quod.l^.tburte litt) croci gumi arabici;oim.
afT.5.f.ops).5-!Mnfo:mentur collirta tfupponantur.
C^eoifftcultate mingendi. Ca.7*«
allm viina minuttunaut ej toto retinetunnecp in femote ap*
parefc tnmot nccp grauttae^necp 00I©: in renibpfenttt f uccur
rendum eilermedtcamintbus v:inep:ouocatiuhjque nominabi>
mua. COucuum vnumeftbocquod.l^.feminis apij nitri rubee
tinciotum oliratrt femints iuniperi feminis affart ameos femtniff
fenioUt ipice amtgdalarum amararft feminis melonta omnitt.ana
j.p.cantaridarumquarum capita tale abfciffa fuerunt.5.f. armo*
niaci.5t!?.armoniacumin vtnooiffoluatuntalie fpeciesejeo com
ficJariiur:c?Ab9fiatfoimeauellani0firesoecib9fumanfab.f.5.ad
it|.5.bocoTimedkame valde?fertco:po:icuotffolutione patff %
la jrttatSnbEpofarcbe tad ejrpellcfda ota actiditia caufa quou cot
pus oeficcan opj. Q5 ft ^ttgat mtngedi oifficultas cp cafu 5t gcuf
fioc in itmcimt in ano at tn eo^ ctrcuitu;e0er ep bafiiica minuaf •
#lmaitfo:fe* 'cedmrtf.'
2>eMe aqua ca Uda loco fepe fupfundaf ; t vfcn ad fpaciu medt] otei
er^lei^fricef.lggroquocflptecipiaf vtvzinS ejrpellere nitatur.
C£>i autem mtngendi otff tculta 9 jtingat vefica eriftente plena '%
eptenfa tfitbocpoflfangutni^aut fanietmictujmedicaminaque
trfibos fanguinisraut pus q6 in vefica generatur foluere ofaeue*
rfitTltquareioanda funt
C<fl>edicamenq6trfibo0fanguini0autfaniei cl in vefieafitoiflbl
uit .Ht.cotdumeni mfctrbe rubee oequa tingitur femfnis iuniperi
armontactafre:ofmparte0equale0:armoniacuoiffoluatur:ttnfot
menf pillule er. altJ0 fpeciebu^ t% eo confecti0:oe quibu0 quater in
tuefumaf cuapo3imateoefeminuVq6noCauim'. CS£tup'eti$
acetofu0 ej: fotti aceto fact*multott£0 oetur. Cfl^er firinga pterea
immittaf tn vefic5a$ tn qua oiflolut' fuit fal aut a$ cineri0:t iffa
cft ?fectio aque cj fit oe cinere.*Rt .cinergoe ilice.cineriEoevittb^cali.
calcem:bt0olbu0admifceaturtantftaquevte|:ea cooperiri pofftnt
toimitt5turficpertre0Oie0:oetnde coleturt perfiringaminvef!
camtntjciatur.
Cfoerba quocpcroci bottulanit efula cocta fuperponStur.
C&najpieter ea affidue ingrediaf :in qua fit aqua in qua cocta
fintcamomilla fhcado0 arabicu^ fanfuc* fifimbztu?: aut in qua et
trcmitate^ cauliu x efula t fimu0colubinu0 cocte fuerfit.i£ger loe
cocti5e eatjfedeafcterberbi^ tfhtjfic cocttofiat emplm fup femur
t |jte0 ei circfiadiacentes j£t ou in ttna motatunfumat tn potu q
vtine ptouocatiua ejtfttit.igt fi bec ola no ptofuerint ad tnftrume*
tu cu quo vttna puocaf eft recurrendu.
C^i aut mingedt otfFtculta^pofl lapidis figna affuerit:eger fupi
nu0 iaceat t pede0 etu0 oiuerfte modi0 1 fottiter quatiedi funt.
ISx fi vtina n5 egrefla fuerit opottcbit vt cu;inflrumeto curef p q6
membto immifiujfitimpulfio.CauCndu tameneft ne virgeimmit
iatuncOeftibiapoftemaSd oifficultatem quocpvalde?fertfepe
ingredttin&tvngerelocaerolei^tmedicamina vtinl ptouocan
tiainpotufumeret abfttnere a nutrtenttbu0 acetofiatponticte
etgroiTuj.
CBelapide. Cap.74..
GHmegervirgaTepefricattmanu tractat ipfa quocp qiicp
erigif t arefcifct vtina oiff iculter t cu oolote egredif : in qua
egritudinefoitaffe eti5 logaone" qnojejrtlt.lapi0 in vefica efleftgnt
ficaf .Si aut eger fenti t cuotfftcultatemfngendt vebement?oolo*
tf in rentbu0:tin emunctoHl0:t naufeam:t vetrissftrictfoneun re
nibu0lapi0 eflemonftraf . CSapfdivero qui eft in vefica pfpctio
ifta vtat0 eriftit:t efi optima ad fragendu lapidem cum vetuft» fue
rt t.iggo quoo^ tam fregi cu eo magnum lapidem in fpseto minote
quadragita 01 e$z. Cuiu02fcctio.*ft.carpobalfamifemini0 rapba
li oaoci oltpatri femims coz t ici 0 ra dtcu oppoponacie cozt 100 ra 1
2ractatti8 nontts
dteueapparls amtgdalaru amararS oSnoeoetie fquinStfdpert fpl
ceindecatTieligneefaculofundurionbarmelg&taneariftologtero
indt aflfati co:dumeni armoniaci ferapini bdeuj piperts acoii :^tj
partes equales gumme fufftcteti balfamo oitfolute mala jrenf : x ep
cfs aliefpedesaficianf :er. 6;b9infoime"tur pilluto fumaf er.eisin
oie.f.5.cuapo3tmateoe feminib^.Qiio^ etiS fepta pars.5. vni'oed
nere fcoipionu fi mul cfi eis 0 af . CCinis vero oe fcoipion ibus b oc
m5fit.S>cotpioesfum3tur x inoUS nou5 pofiti osbabetfoppilla
tn fuglacertulfiinfurno mitt&ur.in quono fit vebemescalozitt
finttbtfejbotar&fpado: oridecptracttpuloeri^enf x reponStur.
<[ £ger vero nutriaf jeyaqusj/dceris x caltgie x mutagenatigt ab
fhneat a lacteTcafeot ab alijs ctbisgrofTts. tL3"Srediaf tin5 irt
qua fit aqua in qua cocta fint folta caulitt x efula x berengefif x m5
taftru et nmus colfibin* x medulla feminis croci bottulani.
Cfemur etia' inffigatur er, oleo oe fcotptonib*:T oifitllef epeo invir
gam.iEOleumoe fcotpionib^.l^ariftologierotunde gentianed
peri cotttces radicu capparu.0F5.a11.vncr. fbec otajn libta vna
oleioe amigdalis amaris pofita ad foleper bebdomadj vnamot
mittantur xcolenf x eyptimanf :t pto vnaquacp libta ejc eo adiun*
gatur ei fcotpiones oecenuT totu in vafe cuius os oppillatu fit mif
fum ad fole per ouas feptimanas motef :oeindecolef x reponatur.
*Sff. ent optimfi t mirabile:oe quo quotidie invirga gutta tim fun ♦
dendus eft poft<£j egeroe tina egredif . C&uod fi lapis magn9fue*
rit:n6 i uuenituraliud remedhi ntfi vt cu incifioneej:trabatur.2De
fooc tamcloqui uoltri libti buius modu erxedit.lE <Cum aut in rent
busfuerit lapis:eger frequSter tinam ingrediaturT renest ilia e$
olets inugantunT ej tis que locu calefactut oefuper cupano pon§*
turMfunt ea que nominauimus.^n potu quoc&i umStar ea que la
ptdgfrangunt.
CSiaute lapis ceciderit tn vtrg5 Tobftaculufeeerit:aqua caltda
ab aito oiftillando et fupfundaf oonec rubere videaf :Oddeoleute
ptdu guttatim fuperiaceaf Tfricef :t fi neceffe fuerit: ad erteriota fu
gaf . j£r boceifc mouebif lapis x ejibJt.Sed fi magn* fuerit:T oifft
cilismeceffe eft vt vtrga inferius incidaf x eytrabatur.
C^Denafcentysrenum x vefice. Ca^.75.
<23'"(!i>oflema q6 fit in rentb* xin vefica comitaf febtispermirta
$D*J\ nb eftvebemetis calotis cu qua eft botripilatioTrigot:Tfre
ques mictus Toolot irtinferiotuyootfiT grauitas:T cu impellif vi
ctetur egroq? aliqufd ibi f ufpenfum fit. Cu bec itao^ figna vifa fue*
rint:ey bafilica flobotbomet" et^tis in qua ooiotc 1mtit x grauedt
nt loco c\noc$ empfa infrigidStia fuperpon5tur.JEt fi egrttudo fic
oiffoluta fuertt:bonu erit.CS»! aut febzis toolor x grauf tas perfe
ucrauerinf.t vrina minutim x f requfcter egreditunfignificat pus
ibi ccUigu^flisif tiicuiperoojfum empTmejcamomiHa femine U
2tlmattfo2fe; ccclpwiiu
nt furfureoleofifamino ?fperfi0 ponlduix egro vt in tina fedeat p
dpiedu.C^aHtegerminperitpu0;femina que nominabimu0irt
capfooe ardo:ev:inefunto&iaoonecpu0minu3tur:oetde oetur
trocifci quosin capitulo oe mictu fanguinis t faniei nominauim*.
C^poftema tfoquodin vefica fitoeberetcomitari febtiar adufaT
oifTiculta^ mtngendi t oilTuria x femoiis et #ge ooloz:ttuc eger er,
bafilic3flobotbomSd9eft;T fiategritudini^cura queadmodu pdi
rim?.iD&ft aut qncp renii apoftema q6 no guentt ad fante:imo tr&
lit tn ourttie" cu grauitas in renib? fine feb:e gfeuer3t.aEft ergo ctp
fterijand9 er. muctUaginefenusreciifemints lini tapojimate catno
mille t cauhu t meUilotiTmaluauifci ac furfurts t vomat frequcter
Cttenib? quocpfugponatur cpiaftruer eis q notninautmu0.*Etfi
v:ina minui videtur.cu tUo xiinZ puoc&tia o&ur . Iboc quccp p:o>
paruono eftbab£dQ:q:e£ieopuenitur ad rdrodifim.
C2Deardo:equifitinmictu. Cap/76..
atlmeger oumingtt fentitardo:£Tptktione in $ga:a fatfte
t acetofisT acutis{abftinedu0eft;Tnutriedusefte?tafeisle*
uib9 t cibtebegi t eo? fimuW.CIfroc quoo^ medicame et ogdfi eft
qd rectpit femtnis melonis ejcouicati.j.^j:. feminis citrutli fetnt*
ni0 cucurbite feminis po:tu!ace femfe atbi papaucri0 omniu ait.5
it|.femini0 mfqutamt 3lbt.5.fj.5uccbari albuTttm Qd pod? jofutmoe
puluerebo9quotidieinpotu.5.itf.inmane:T alie.tti^.circa nocte
cuvnc.i.firupi violatiaut inlepmm§tur.1becqucc£egritudo n5
eftparutpededa:q:cufit m3fiuaTBfeuer3s; pueniunt ep ea in veR
ca T in inftrumenttt0 vnnaiibns vlcera.
C^>emictufanguintsTpuri0. Cap.7T-
Gttm alic]0 .ppter cafit aut p.curTtone" f^guine min r,erit:ej:bafi>
Itca flobotbometur;* troctfci c\ oicutur troctfct oe cbarabetrt
potu tribuatur.C^oetfci De cbarabe. Ttecipe cbarabe gfimi tre>
mule arbo:t0:5bo9.aii.5.5.balauftie b tpo4fttdo0:5bo9.aii .5.1'j.T.
5.otibani.5.tj.femini0 apt? opf|:5bo:u.att.5-i.tfo:metur trocifci p5
dere aurei vni9.i&£ qb9 vn* oi ote cu apo^imate fumacb tribuatur.
C&d comedSdu #0 tribuatur caro cocta cu fumacb t caro cocta
cu fucco vue acerbe.Sbftineat a cibi* acutt^T falfte. toco #0 pcuf
ftoi0fupponaf cplaftruerbolosrmenoTacattaT alceTlicto^fectt^
cu acetoTacj.CSi aut Qguinie mict^euenerit poft comeftionectbo
ru acutop aut potu vini acuti:fiobotbomef cger % trocifco^oe bara
bein potu fumat t eode qc pdifim9 guberne? regimine.
C1P>U0 veroT minpit eger troctfci iftioandi funt:qui . *rv.femini0
meiont0 citruHi cucurbite omniu^ abfcp co:ttcibu0.an.5.j:r .boliar
menigiimt arabtci tburi0 ptsut0fanguint0o:acont0 0im.ai1.5-F*
optj.5.r..femini0 aptj.5.ff.info:mentur trocifci pondere ^.tf.erqut*
bu0omntoievnu0cum firupt oepapauerevnc.i.inpotutnbuaf-
C^irge quoc^ c£ ifto coUirio immittatur.
£mctatU8nonu8
CCoUtrifi oe ceruf a.*ft.cerufe farcocollc olibani g5mi arabid optf
fanguinis otaconiaomniB partea equales;fiant er. e*0 colliria x per
fmngam fiat piius imectio idromellig :t mingat eger t poft egref
fionSfiut in tectio iftiuscollirtj otlTolutim lacteafine.
C^DebiaquinonpofTunt retinere v:in&. Cap.73.
Gtlm eger multu vtine emittir.t m emilTtone ardote' no fenttt
aut mtngit in fomno :neq? patif fittm neqj cotpotia eptenua*
tione" tncurrit:eaquev:inamconftringuntoanda funt.
C<N>edicam6 retinena v:tn8.^glandiu.^i.olibant.5.r^femi0
cotiadnficci0ummiarabiciboliarmeniomniu.aii.5.?'ftat e$ et0
puluis oeciuo in mane.$.itj.t circa noctS totidfc ad traTglutienduj
oentur. Qx> fi cu bac egrttudine fitia fuerit validiflima clamofa.et
aqua quebibttur cito egreditunaqua ozdei cum pfilio oetunet nu
triatur cum fucco vue acerbe x fumacb x fimilibua boium nutrien
tium;et cum cibo qui fit oe fimtla otdet x mafaht ratb acetofum oa
etinpotu:tp:obibeaturlabo:are tcummuUereconcumbere.
C3ftiQUocp troctfcitn potu fumSturqui.*fle.fpodtM.r.lactuce ie*
minis pottulace kminis amboium.a«.5.£.co:iandrificci rofarum
rubearum boli armeni ominum afi. j.^.balaurtie.j.ij.campbcne.s.
5.fumantur in potu cum fucco granatt acetofi.
Cfberbe etiam frigideterantunt fuper renes pon8tur.iEt caueat
fibiacibt0caUdf0tvmo:tabomntbu0quev:inamptouocant.3l*
ludi autem quod cp magno ftolidotum errote ptouenit fcquia oant
in bac paffione egro medicinaacalidaaivndeilico oeducunt ipfus
adptifim.
C2T>elubtict0tvermibu0qui nafcum
turinanotinv&re. Cap.79.
g~l tttboc nocumento folit» eftlcdi a cibia groflw t vnctuofte
VjB*fibtcauereoebet:tquotidieattcp comedat fumat bucellas
altc|0Cttfinapi.1t>ocefttipfo0gencrarij5bibet.0ivero eo0 gene>
rart ?ttngat:n5 guentt alid ntfi vt ejrpellanf . Q4fotd\caml afcam
deoefpeUen^burungi epco:ticati'cum valdefameliowcfteger.^.
vy.fumantur.
C<H>edicam£magno0 ejpellen* l5b:ico0.*rVburungie£eo:ticati
turbitbfemini0nigeUeotumparte0cquale0lupino:u nafturtt) ca
nabtloiu5 an.partemedi3 fumanf er. eo tnpotu.5.vi.C1£tt' tzm€
bibat eger lac moj vt mulctu fuerit e trcs oic&x oeide quaqj oie qr
ta.oietet fetoep dtctomedicamiue inlacte adbuccaltdovtimul»
ctu? eftoiffoluto taceto cum valdefamelicua eft:bibat .Uertnes
vcro minutt qui in ano ftunt p:o quibua generatur p:urt t us in eo:
t ideo cum fricatur anu^ ejpelluntur cum cotum er oleo abluto trt
uolutfiimmittifcautmolutuoleooe crifomillt^ aut fuccom&aftrt
Sut inuoluat ep parua quatttate a(oe0 1 felle vaccino t fupponat
0>e emo:rotdib* % ftftuto t ragadt jaq in ano funt. Cap.So.
Slmanfcms: ccclpflritij*
lf\lXm fangute recfofineoolotef ginferioil fiuit regtone" inter
r4^/pollate tti n5 eft^ftrtngcdu^nifl paties eyeo oebilttef .Smul
tis efh pafTiotb' epndeliberaf .CSi aut oebilitef indigetoftrictiSe
troctfct oe cbarabe cum fucco fumacb oenf .3n comeftioe quoqj fu*
matfumacbta^cibuqcufuccovueaccrbefux ftmiliabi0OeiUi0 q
rmtnctia funt.€>t$o multft oebtlitef nutriaf cu fucco carntscut ple
rucp admtfcenf fuccus cttomouT vtnum. ZJinu quoqj btbat fltpttcu
rfufieparponaf emplaftruoe fpicaqdincapitulooeep3te nolaui>
mu0. ft£t fi ifta no fuffecerint cofectto oe fcotia ferri oetunq reci»
pttm£2aboIano:u nigrom bellirtcopemblico9 ofm afl^.fptce fib,
natt ctperi ^m^tberts piperis ameos oltbant oim aii^.ij.fcone tnfu
fe tn aceto p. bebdomadavn3:T poftea to:refacte.5.rv.c6fidanf oia
cu melle oif pumato qofutt coctu cu apo3imate emblicopficut in ca
pitulo oe mclancolia nominauim^oequo quotidie ad nuciamagni
tudinem f uma t ur.tboc namcu emoiro^darum fanguinem et men*
ftruo:umconftringit:flu|:uiquocp ventria longitempoti^ rerno
dium affert.
CSi autinanootif aucjdpmtn&ejtraejcquomagnus ptouene*
rttoolo::necfluttabeoaliqdfuccu0cepecupaucalana:autfcIvac
ctnu fup.ponaf .CESuppofitotium quoq* loguoe ctclamtne fubijcia
turqo patiteg totateneatnocterfi^tingategredl remittaf oonec
fandaturTegredtaf fangute. Cu aut oolo:vebementilfim9 fuerit et
apoftema magnuinanoflobotbomef eger. Templaftruboc fuppo*
natur.Scdat effiemo:rotda^oolo:5cuadcft apoftema cuetequod
7\. mellilotu camomillla q tadtu <in aqua coquanf oonec oiffoluatt
tunoeindefumantur ec aqua oecoctiont^ ea^quantum manuvna
teneri poteft:vtteU5> oufaffati vn9 croci.5.f.optj.5.f|.femini0ltni triti
fenugrecimaiuauifciomniumafi.mantpulum.i.Conficianturom»
ntae? robtn quobdelfj,5.ifj.oifToIute fuerunt:* folfa fuperpofita
pofto) eo:um fuperficieo er. oleo fifamtno in quo adep0 galUnaceus
fui t rcfolutu^ aut anatt0 inuncta fuertt mo:e emplaftri fuperpona
tur oum adbuc teptda funt. IE2Uia confectio oolotem et apoftema
fedana.Cepe albu optime coctum teraf TcujbutEtovacctno mifcea
turTmollefiatTtepefactum ano in quoeft ap6ftemafuperponaf:boc
enim ooloum vebementem fedat.
CCum #0 in ano ragadta^ babuerit patte0 q eii ledut cu ipiu0 vfc
ter ficcu^ tft:ptUuli0 oe bdellio fepevtafique.lv.oem^tabolaniant
gri0cbebuli0abo9 afi.5.£.ferapini.5.it1j.nafturttj albi.5.u.bdellti mol
li0Tpingui0.5.fv.oifioiuatur bdelliumtnfucco po:ro:umT e$ eo cott
ficianf altattnfotmenf ejeia piilule % fumantur ecei0 frequeter ab
Vna.5.ad.iitj.locu0verofiaduftionempatiaturetvn0uentooece»
rufa tnungatur.
CSt aut non f cntif in eo adoftiovnguaf e% vngu&o quod fit egadt
£ractattmnomi8
pe qui in gibbo cameli inuenitibdelio quod flc fitvidelicet vnguen*
*um oe fene.*rVcerecitrfneolei ftfamini adipis anatiamedullecru*
risvaccini adipte 4 eflin gtbbo cameli bdeUti ommu gtee equales
bdelliumpitus in mucilla gine feminis lini oifloluatunoeinde ota
mtfce5tur:boc enim opttmu esiftit. H&i aut eger ragadias in ano
babuerit pzofundas a quibusfetensviru0flur.erit;medicamc* acu>
tu qo tn capitulo oevlcerib9 oefcripfim'ei0 fugponaf:quod eger per
ouo0 patiaf oiee. QEt ft in tis altquid remaneat quod refudet: me
dica mc iterum apponatunquod eovfcp ftat oonec locus; ficcetur:et
no refudet fi fuerit j>fundu.CGU*od fi ea cl ibi funt eminetia ejtra
«pcdetia fuerint ttepvt arefc3ttnigrefc3t but£iu tcpidu multotiee
fugpo natur oonec nigredo ab eo remoueaf . ti&i aut refudatio re
uerfa fuertfcmedicame' acutuitegtbi apponaf vtd n5 refudauerit e£
vngu&o oe cerufa curef .*gft ett5 quSdo emin£te0emoiro£de0ejctra
curltur cauter i$Mo cumferro.Sloqui tamen oe boc plue eft quam
buim noflrt libii modus requirat.
Cdfifiule #o geueranf in anovelodterquoni§figura et^facit ilwd
cfTe neceffariu; que aut penetrStes funt;aut uon penetr3tes vtnncp
CCum aute fcfoiatefuntvtrincp ftercu0 egredtf ep eis % v2tofita0
C£>i autem non egreditur necp ftercus: neqj ventofitaanon eft pe>
ftetran^ ab vtfacp parte; Hoqui vero oeeiu^ cura perfecteiplue
eft quam bic nofter Uber eppetat. Sed quia fere omnes femper ma
ytmum incurrunt erroiem in cura buiusegritudtni^vnde marimrl
feq uii nocumentum:no0 ejcitabimu0eo0 ad boc quod buic egri t u
dmijgruum eritjtoftgdemne qualiteraptedicto erroiefe cufto*
di5t;TOicemu0 cp fiftula vtr incp perfoiata cum ab ano remota fue*
rit:nuUo modo ferro eft t5genda:e£ incifioe enfm ferri contingit fter
cuainuoluntarieegredntDSft etil aliud quarefiftula abvtrac$ gte
gfotata ferro tagi n5 oj.Quia toto tge vtte eger ficgmanere pote*
rit:n5 magnfifacifenocum&umecpuenietejea aliqdnifi refuda*
ttoTtlu^u0. $£&t mt illud quod ab ea f lupertt fuerit acutunu mo:
dtcatiuunufetidum babuerit odo;em;cutU0 etiam quanttta0 quo
tidit augeatur :erit fiftula putrida et cum berpete eftiomeno cui[e£
medtcamine acuto e? eo quod coplet omnia fuccurrendueft anteqy
oilatetur et magnificetur.
CCuaSt non refudauerit nifipa^necpei^quStita^quotidte aoge
tunnecpmal' odonbi augm&affueritmon eftinea alictdq&fitti
mUu nifi refuda tio % fluju^.Que medicari p5t oonec ficcef % oetu
mcfcatix n5 ref udet per longu tempu^. C£>i aut refudatio redierit
medicamen ptedictu adbibeaf :t boc m5 poterit blandin per totii
tp0 viteegri % non nocebit. CC^n>od?adbibcdt medicamSbuic egri
tudint ep collirio q5 iu c apitulo oe fiftula oculi nomtn a uimu^ fuma
tunr optimeteratur;¥ fiftula p:ematur oonec quicquid in ea conti
wtfuregredfatur.
&lmanfo:fe, cccijt$tT*
ID&t f!fadiu0 ea itigredt poter(t:tnuoluatur coto:oeindeer> ptedi
cto medtcaminepoflcp mollificatu fuerit inunct' in fiftulam mittat
CSi %o mimme ingredi in ea radi9 poterit;oiffoluaf medtca mc tn
aquatfubleuef cor^ cgri fuppo/lto puluinaraeo fupino iac&e p:e*
dtctfi medicamer. oifttllando fuper fiftulS fundaturefiat boc in ma
ne et circa noctem per tres oiea:et fcdeat in aqua oe curcuma et la*
ueturerea.
C2Deefitumatrict0Tani» Ca.Si.
GXXm an' ectra egrec?-* *ooftemate cartatlta oifponrt q> fUnt
pellaf igredif :cerufe o*iauftte galtai2 aluminis antimonij om
nia tparteafumanf equales.tredigani in puluer&tfuB anu ec oleo ro
fco calefacto tnunctupuluert^eni % anustntromittaf % ftrtngatur:
quod tamen fiert conuentt;poftd3 eger a fclU reuerfua f uertt ne euj
ct»o furgere ad fellam fit neceffe. C^umantur etiam gaUebalau*
ftie cupule glandium folia m^ttbiTCoquantur tn aquaoonec rubea
fiatrfedeSt in eatlauenf erea.C&uod fi anujqui apoftemofus efl
insrtdi minime pof.eger aqu§ calidS frequenter ingrediatunt in
ca fedeattvngat anu5 e$ ceratoleo camomillino aut a netinooonec
ingrediatur.Cumqj intromifTusruerifcecbisquenominauim9 cu
ref.Uulua pteterea f! egreffa fuertt-.flmiliter eritmedicanda.Jgftta
menneceffevtfotttterUgetuntvtegrafemper fupina iaceatet co^c
fuperiua eleuentur.
C^cconftrictionemenftruotum. Ca.82.
V~% 7\o f upfluis meftruis aftrfngSdis trocifci oc cbarabe g beb*
A^domadavna funt oadi. Qut fi n5 stulermt cofectiooe fcoiia
oeturafiat minutio ecbafiUca. C&etofe quocp ad m&miUas appo
nanf tin comefttoe ftiptictsvta? cibiatboc medicame egraftbi fubij
ciatq$.t^.oIibanibalauftte:gaUa9anttmontjacbatiealumints:o^
partea equales. £>ulms bop optime trttoutm cu; pauca lana tubtj
ciat:femurveroz oo:fum ec epttbimatibutj que in capitulo oe fluju
ventrte nominauimus epitbimenturx fedeat in aqua oe curcuma.
Ctuod ft ifta non contulerint;e£ alio pefiarto acuto fiat immtffio et
tnaneatinvulua.
C2Dep:ouocationemenftruo:um. Ca.S$.
GUm er retenttone menftruo^ magna fequtf . pafTto trocifci oc
m^trba oentur.
C^rocifct 6 mv_:rba. *f^.m^:rbe.5.itf .Iupinoaoptietrito9.3.v.folto
ru rutbe m&aftri pulegfj cimini rubee oe qua tingif affe ferapini op
poponaci:oim an\5.ij.info:menf trocifci poder3te6r.5.tj. e$ quib9 oe
turvnus in ote cu aqua in qua fcme" iuniperi coctu fuerit.lfroc n%c$
medicame*adeovebeme"s ejiftii in p:ouocSdss menftruis:vt etia fc
lum ejxuttat ft qua co fepevtaf.CUetofequoqj fub curuatura po*
plitia funt ponede:Tflobotbomia effapbena factenda eft. flfcoftre*
mo quocpventofe femon funttfuperponende.
2
iractatnsnonus
, CH>efir^fi0cifiuntinmatricevelvulua. Ca.84-.
"W^JBcuradcfuntcymedicationerasadta^anupefTariuquocpei;
,JL£adipeanati0T vjopocerotoTtnedulla crurisceruini mt;ti0ctj
cera otflbluta inoleo oelilio aut narcifctno fubtjciaf : fi necp febns
nt<# acuitae affuertt.CQo fi illud fuerit cu caloiezacuitate: oleuj
roleu adbtbeaf . jgr.vngueto quocp oe ceruf a fimiliter fiat petfariu3*
4[Qi aut calo: fuerttvebemetto:fumaf fucc^pottulace aut lactuce
aut mucilago pfiur.Tfiat tabula oe plubo fimilU? marmoii tn 6. teru
turcoUneababfoincircuitu labiuparuum.T ponaf ineaalicieoep
dtcti0fucct0:Tcn ptftello plfibeo adeo fup tpas tnoueaf ooneco epltt
bo tnultu pdictoliquoti mifceaf Tinfpiflef fuccus: ey quo fiat pefla*
rt0:poftcpoleumrofeum eiadmi£tumfuerit:Tfupponaf.1bocenim
medtcamen cancfovulnerato qui eflinmatriceoptimum ejiftit:et
altfsei flmtlibu0.
C^eplagt0TcancroqfiutinmatrtcevelvuIua. Ca.8^.
£2f 3 cu apoftematib* iftts adeft calonfeb:i0 flobotbomia ep bafl
iCTltca fiatTpaties ejaqua o:det uutrtaf -.Tlinianf renest femurt
ilta:Tfume er. epitbimate apoftematts caliduTtnfrigidef loc9 quSttt
pofitbtle eft. a&i Tvopoftcp febxhnacuitas <fcuerit:tep apoftemate
alicidremaTerifcesiniectiSibMiquidi^cttref: Ttnuhertn butufmSi
liquidis fedeat oonec mollefcatTmaturetur.
1£eflaritimollificS0Oura apoftematamatriciST^ferfoooloiib9 in
cafactisTpaulatimeosciefcerefaciSs.llecipeadipisanatismedul
lecruriscerutnivelvaccinibdellt) melhscrociviteluoui affati fe*
cis olei oe femtnibus lini fecis olei oe Iilto:otm partea equales otfibl
uanturinvinoautrobTfiater, bigpefTariu.&fteiftoptimtiad ftd&
dumoolozemT mollificandam omictem matrici0.C1Ntfen0 p:e*
terea fedeat inaquainqua coctafintfenugrecumetfemen liniet
camomilla et melltlotum et caulium ejtremitate^ fmgulatim aut
dmniafimul.
C2De nafcSttfa quefiunt fn matricevelvulua. Ca.86.
GUmavulua fluyeritfanieo fpifla aut vir* tenue: fiep p:optn*
quomanatloco:necg fueritibi p:ofundita0 fetida:neo3 pu*
trida:fum€da f unt alocstm^rbaTfa nguis o:acot0Tfarcocolla af c$
olibanuTloco fuperponendaoonec confolidetur.
CS»i aut er, loco manauerit remoto:e£ peflario q6 nominauim9 iti
capitulooefanguineTfaniefiatp:oclirma.
CSi aut qd flujrertt eft fetidum:odo:e babe0 malmer. peflario fecii *
do acuto fiat intectio-.poftqjloc* mudificat9 fuerir.ej aquaT melleiti
iectt0 per inftrumentum ante eam.
CSivero cum boc quod fluit affuerint punctio et oolo: et apofte*
maourumquodtactuoifcernituf fummopere cauendumeftne ep
alfquo acuto mecUcaminetangatunfedfiatinunctioej confricai
Slmanfo:is* ccclfWh
tione ptiibi qu5 of rim*:aut er. vngue"to oe cerufa:T flobotbomef t%
bafiltca.ifctcuftodlaf abomntb'que coleramgignuntntgratnetfe
mtnibu* Ttpectebuoc] piosdimentoadmtfcenturcibi^.
CSDe ptefocatione matricis. Ca§>.87«
atlm menftrua p. longa tepoiia f pactu retenta fuerint:aut tmt
lieraamiptioevtriotu abfttnuerit:licetvaldeaffectauerit et
eueneritgrauttasiooloitn inferkm parte \xxmm\Q.x tenfertt qll
aliquid lurfmn trabi a parte fumtni&ftntafle poft ifta fuperuentet
et ttncopi&T quaft moitua cadet :perpendt quocp vir, potertt quod
tpfa attrabat aer€:vel babeatpulffi x fcnfiti pfocabif % moxief :et
foitaUefanabihlaboitofe tam&Clbec itactf palfiotlltcovteuene*
rit cura^da effccui9 curatto eft vt pedes foititer fricenf % ligenf t v5
tofa magnafumintfuBponaf.CObftetriciquoqj pctptat vt otgt
tum oleo bn redolente inungat:T in ctrcuttu 0110 vulue oum eft in*
tuabn^moueatC^rtb^tftereaadifiinfufflcfiT ctrca auree tp#
fis> voces clamando pferanf :t nibtl qdbene redoleat olfactat : im#
mobeneredolentia x algalia remoueanf.OSt pecten % eius fupe*
riora e£ eia epttbtmenf :t narib9 malu reddtntia odoiem applicenE
vt flercua t caffoieu t fulfur.CCu aut fanttatt reftituta fuertt : cr:
bacmedtcatioecurefcneegritudo redeat. CG6 fi egrttudo bec
poftmc*ftruo?r euenerit reftnction&ea oenf quemSftrua p:oucc3t.
£t tn pedib9 ftat minutio r vetofe in eia apponant . CSi aut poft
longam vtri otiuietudinestingatiejquo etia* fepiu0 accidtt: mci*
piat viri^fuetudinem babere: aut obftetrtr. iteret tllo fepe q6 pdiri
mu0inomnipaucotge:autmedicatmnaquemtnuut fperma oenf
que piedtrim9.£t oenl trocifci oe tngirba quoaincapitulo oe men
ftrui0 p:ouocandi0nomtnauimu0.
C2Dcmola. Caf>.$$.
mUlierib9 plerumo? acddttpaffio er qua ptegnantiumoifpof!
ttoni0 fimtlttudtnem icurrunt.tl€tern5q?crefcit:T oifcolo»
ratefiunt z rettnenf me^ftrua.cfDotuo tfi quieft in bac egrttudine
no eft vt motu^ infanti0:tmmo quandoq? oe fuo mouet loco cum
ouritertangimr.Sd vlttmum vero cum anguftta t oolote fruftum
carni0 informe acfi pareret emittunt.1|Merikp fto folumodo vfto
fit as t b umo:u multitudo emi ttif :t oetnde mtnuttur veter.T remo
uenf accidetia.Cll^oftcpergotgpuapterierttin quo fatur puera
Oebere mouerifi adefTet:trocifcioe m^irba o5di funttTapojima oe
feminib9 t oleii oe cbeifim adbtbendmpeflariu er. ruta t mentaftro
t alta peffarta pdicta l capitulo oe alleutattSe part9 funt imitteda.
SDofea quoqsoe ptUults fetidt^ frequenter tribuSde funt cum boc
entm cito euadent.
C2)e ruptura inguini^. Cap.59.
GXX$ alttte in miracb v&rio babuerit emine*tta' q cfi fupinuo ia
cuerit:T loc9 oigiti0 cG piPfuerit remouefc cu federit redibit
Z q
£ractatu8~nonu8
paflto adeftq « ptura otcif.COtuibocttacppatif fibi cauere oe*
bettne poft comtfliont moutaUntc$ comedat fabas;T boc p cipue:
mcp fafeolos: ecplente^mecp olera:necg alique ctbu inflatiuum.
C&tudere ettS oebet vt ei9 veter fentR mollts flt:bocn3cpregtmi*
nepoflibtlefc ipfueuadereoolot&C^oco ptereai aliq6 fugponSdu
ertobftaculutftrins^duTpptie cufe mouere voluerit. C5roflu0
quocpfl fuertt x venibabuerit graufcnS oebet vtt motu nifi v&er
ptt' fub vmbilicoSpla cingaf fafcia.C^mplaftruadrupturaVfte
cipe galtarucipiefft.partes.t7.mv.irbe ciperi faTuci gallau acbatie
onbani gumi arabtct oun.an.parte vn&gumeptt* tn vino refolufc
turcaggregenf cu eisrelic} x fug rupturS egro fupino iac&eponan
tur Tftringaf loc^nofoluaf vlcp ad fer.aut fepte* oie0.*f£>oftea egro
fupinoiacentefoIuai:TiUico reiectooe eo emplaftro fupponatur.
38fbocenim^)bibenf ampliari.Onrupturaaut tefticulotu pel>
Itsaugmentaf qo ftt:autppterventofitati:aut ppteraquSq ibi
?gregaf ;aut qt inteftina oefcendut ad locu tllu.C£>t #o ppter. oe*
fcenfS inteftinotfi 2tingat:ertt graui0 x oolo:ofus:T fentiet oolot5
cn tangef . Caliter itaep pattensflcut ptedujimus regendu0 eft x em
pIaftrumptedictumfuperponendum:et locu0cu ligatura afltdue
eft aftringendu0.7luptura entmcum n6 ftringitur:oilatatur?aug
mentaturfemB.C^iautem caufaa quafiat:locusapparet luci*
dus x terfus rtenfu0:buic itaep ?fert epitbimari ejrepitbimateqd
in capttulo oe tdropift nominautmus.Bqua quocp in bac egritudi
ne plerOq? petit tnferiota Tftuit inde; vndeeger per aliquod tempuaf
fanue efficitur: fed ptetrea redit egritudo.$>oftquam ergo aqua
flujcerttcurandu0 eftegeref cautertot medicamine.Jgr, boc enim
piOifu0curabitur:necegrttudoredibit.H)eboctamen loqut plu0
eft qjbic nofter ejrtgat liber.CCum aiit becegntudo ventofltati0
caufa Prtngit locu^ fricandu^ eft;z e j oleo fambactno in quo cafto*
reuntTeufotbiumoiflblutafuerunt inuQmdusix ejceodem tntu0
Cn virgam guttatimotftillandum.
C2>e podagra x fciatica. Ca.90.
GXXmin iuncturis fuerit oolot x apoftema:T loc* cu t5gif fue*
rit tactu calid' x colot rube9:eger fi oolet in oejtro pede ep oep
tra manu;t fitnfimftroer. finiftraeft flobotbomad?:Tlocu0er.boc
medtca mte lintend9. C^pitbima. *fo.rofaru rubearu fildali faufel
fief memite boliarmeniopijotmpartes equalc0.j£r-tftis in aceto et
aqotflbluti0ftatepitbima.Cli>filulquocn acetoinfufu in carta
mtflu fup.ponaf x cu tepuerit mutef :t loco vP ali6 fugponaf .^Xll
terpterea e£apo3imatemirabolanotut bermodactilis foluatur.
C3po3ima mirabolanotu cum bermodactiits.^.mtrabolanoiu
citrinotum.5.rv.pulueri0 turbftfricati polipodff ambotum.an 5»
iii.fenefemint0 fumiterre ambotum. aii.5.tlt|.bermodactili albi
feminis endtuiefeminw aptj rofarum.aiwj.coquanf tntribu^U*
&lmanfo:ts* cccltwvi).
btteaqueoonecad vn5 redeStroefnde mantb9frtcenturtcolenf %
btbaf cnjuccbarttabarjet.j.c.lESi 4s apo^ima fafttdterit:pillu* .
Ia0ifta0fumat:q non valentea incederefurgerefacifit:tpedib*ami
bulare.CINlmlequenon valente^ incedere fttrgere faciunt:rect»
piunt aloes.j.i.fcamoneequarta.j. vniua rofap rubearu: tritarS
feytaj.j.i.bermodactilo^albo^.jo.tnfotmenf ej:et0pillule q erut
oofte vna. OSger vero nutriaf ej: cibte frigidtg t ftiptici0:t abfti>
nea t a vmo t?fecti5tb* q er. mellet fiunt x carne.
C<Cu aut apatis calotquieuerit xti9 tnfiamatio:e£bi0 § calido?
apatu reliquiaa refoluut curef .Quo^vnu recipit cera" in oleo oe li
tiorefblut&cui admifceaf mucillagofenugreci % femini0lini:oein
deteranf fTmuloonecvni5turTfiateFei0epitbima.Ontgeaut|
fue incolumftati0:tpptie circa tf>0 in quo egritudo eu tnuadere co
fueuifctc^marJmeinvereafTuefcatflobotbomfa vtttventrt0 fo*
Iutione:er bi0 q colerS eypellut rube5.t a potuvinf abftineat:ta co
meftioneeopq er meileoficiunf ta carne:flntei9 cibaria acetofa et
ftipticat bi0 fimilia er bt0 q infrigidSt. i£4btbia afit <!j banc cott
fueuerut incurrere pafTione:tninu0 folitolabot^ pati afluefc5t:tp:e
cipue cfi tp0 tnuafloni0 timef t cu coip9 fuerit plenfi tvene plene:*
fuit oiu ey quo necp minut* necpfolutu0 fuerit.
C<Tum aut cumooIo:eiuncturarumnecpcalotnecprub gincolo
re a fTtterit:fuerttd2 eger frigide complenoni0tlocu0 tactufcntitu r
frigidu0:in ptincipio curattoni^ ems pillule maioies oe bermoda
ctili0oandefunt.
Ct^iHule mato:e0Oe bermodacttlt0. •ft.bermodactilog fattrion;
mei5abara:oim.aft.5.v.bierepi^re.5.?:.colloquintide ceritauree mi
no:te ambo9.aH.3.v.eufoibf|.5.tj.turbitb.5.p.t feitaragt tndi5tn3*
beri0 ffnapi0 piperi0 cafto:eiolm.an\5.i.3fnfo:menf er. et^ptUule
erquibO0aouabu0.5.T.^'3dtre0 fumantur.Tbe.namcppillule val
de ?ferunt:q: nonvalentes furgere inctdtre faciut.
C^pitbima ad podagrS frtgtdam.Hf.fto:aci0liqutde caftotet ett
fotbfj mlrrbe aloe0 acbatieomniumparte^equale^.iSr. bt^omnt
bu^vinoveteri admtytt0 fia t epitbima. Cumqj ifte oolot quieuerit
fuccurratur patienti eroiftillattonemulte aqne caltde ab aIto:tin
unctiofiater.oleo oeltlto templaftrumer.bdellto mollitftotace
ac fenugrecorfeminelinitarmomaco fuperponatur:quod boc
modoconficiatunarmoniacumbdelium in vtno vetcri refoluStur
x alia omnia et0 admifceantunepquibu^fiat emplaflrum:t fuper*
ponatunbec namc$ e gritudini^ fpecie^ efl quein laptdi^ ourttiej
f ranfit: t reddit membtat ifictura^ fungi^ ftmilia. CC*uap:opte r
Mc baben^ pafTlonem a faftidio t ab aqua frigtda et a dbt0 groft
ftet afrequentiebtietate cuftodiatuneicp ptedpiendum vt oum
tanu0eflmotuvtatur tcoitu abftlneat:tptecipuecumfatur fuc
ritmecp balneu ingrediaf nz<$ er. ercitef poft comeflionem.
£ractatti9 nomts
CHinu p:eterea vetua x pup biba t:ei0 qaocp ou fanu^ eftvtatur <|
Vttnam piouocare ofueuerut.
C3)olo: vero qui fciatiawvocaf eft c\ ab ancba per cop$ totj vfcp
ad genu in longtudine piotenditur.
CCtuandocp etia* in longitudine ad virgeflrttudinSeptenfu^per
cruevfo^adpedesoefcendtt: ttucfl incSplerioefueritcaloitsoo
miniStnine ttnctura er bafllica man' eiufcp partis piiu0 minutio
facienda effcoeindeerfciatica.
C2>i aSt egri ?plecio frigida fuerit:t colot fufcus fepepuoc5d'eft
Vomit' er apojtmate rapbani cuflrupo acetofo. Cora quocp acpe0
tcnra eroleotnquocaftoteueufoibiutftotar. flnt refoluta inun»
gantarafltdue.
CQuodfloolotincoramanfluu0 fiat:egerer almurt nabatiet
bauracb ctyftertsef :t er enemate acuto q& in cap.oe apopleria no*
minautmU0.C<nol!irtftquoo3 ereiclamtnetcolloquintida factu*
fupponatur. Que eo xfc$ fieri eonuenit oonec eger ercotiatione in
currat.iSr ea efftoum acddit plerumcfl ofequttur fanita^.
CSiautempamoinueterauerit:flnapt0fumaf tcum fimo colg*
btno etufd5 quStitatis teratnnej apo$imate ficuu ?fici5tur ep qui
buff core emplaftrum fuperponatur :qd tandtu oimittaf oonecitt
ioco vefice aque fianttt findantunt eff iuat aqua que tn ei s effct va
po:eturlocuscum aquacalida-.oeindeegerperaliquot oieoquie
fcereoimittatunt fi nondB fanttatt reftitut9 fuerit:ad banc eandS
curam redeundu. QCLuod fl egritudo valde mSfiua fiat t longi tg
po:i0 t timetur ne vertebiS ptofllta t aut egreffum fucrit:loc* er itt
flrumento quod rote affimUatur cauteri^and^ eft:« in<?edatur cum
coctura caput ancbe apud caput core. Ibutua rn reifermocinatto
ifttu0noftriopertmeta0 tranfcendit.C^aliterpteterea patiltes
In teefofpttati0 vomereofaeuerufct foluere ventre* t regimE fubti
liare:t a cibi0 grotTta t frequenti ebtietate abftinere.
C^Degibbofltate. Cap.9T.
aVlm gibbofit80fieriincipit:pt!lule matotes bermodacttloiuj
oSdefunt t oleumoecbeifimcS apojimateoe femintb'fepe fu
mend5 . 2ocu0 quocp er oleo fambacino in quo ftoiar liquida tca
ftoieumt eufotbtum refoluta flnt frequ&erinBggdu^t a cibi0 frt
gidi^ t groflt0 abftinendum.
C3qua etij calida inqua coCta flnt mentaftrutfanfu<?t ftica
dos arabicu0:ab alto fuper locu oiftiU5da efttoetnde frequena fW*
catio t inunctio er olei0 calidt 0 facteda eft. C Quod fl is qui banc
pattturegrttudine*puerfuerit:balneu fotummodottnucttone^ er
bt0 <$ piedtwmuafufftctut.fnSi aut cu gibbofita0 inciptt affuerit
fzbiis a ptedicto regimine otno abftinf dfi:fed apo$ima cjr berberi0
factu cu cafltafiftula tn potu tribue*du:f lobotbomfa quocf* er. baflU
ca factenda eft;templaftra vebemStia loco fuperponMa.
aimanfo:fe: ecclflqntfff.
ODevaricibu^. Ca.92*
GUm vene grofleT-plene totuerfo m5 curuate tvf rides tn cru»
reapparuerint:egntudoqueviti0vocaturadcfleflgnificaf:
bec autem egritudo frequentius accidit bis qui multum pedibu^
labo:are confueuerunt rqui cibaria coleram nigra" cjenerantia fre
quenter fumunt.
C3'» princtpto itacp curationis bums paffi5i0 bafilicam minuere
conuenit:tvetrem er bi0 q colerS educunt nigri foluere:quop mfc
ttoni fectmus in capitulo oe mela cbolia .Ibec a&t fepe faci£da funt
zab omntbu0 a quibu0 melScbolia m patiftes cuftodiutur in bac
egritudine abftineda funt.1p>oftcp vero boc regime" oiu adbibitu
fuertf.eivenisquas incrureapparui(Teoijtm9:minuttofiat:a qui
bus fangut0 tandiu fluere oimitta? oonec quicquid tn eis efl eua>
cuef .-oeinde bm5i patife colera" nigra" erpeUStib* vtaf :tminuaf eg
bafiuc&Tcaueatflbiabotbtwquecoleram generant nigram.
ODe elepbantia. Ca.9*.
*fC £cpafTiopoftcpmanfluafit:incurabili0eft. Cfi aute" f ndpit
JLJIflei fubueniaturrvt oebet medicata fuerit:aut fanatur: aut
ma net flc nibiladd&.Cuergopedi^ groflltie© augerividetuntco
loi obfufcari:veneqnocpqvite0 vocarurapparere ceperint: eger
afltdue cogend9eft vomerejTOtftodiend^aoeSbulatioe nimiaet
ftatioe..j£t veter vomttu p:ecedenteejpiUuli0 matouV oe bermo
dactili0 foluend9:oein a d vomitu redeudu pofl illd.Tboc quocp mul
totien0fieriop5.i5gerpterea a ctbi^ groflt0 eft abftinendu^ tti*
bia a calcaneo incipifcdo furfuj vfo& ad genuftringe\ia:ante tn c5
ftrictionem epitbimSda efter.aloeTmvzrbaTacatia *b£poquifti
do0 Talumtne cu aceto fozti oiflbluti^. *Er bafilica quoq* man9 co
trarie parti0 minutio facieda eft.lBecfl erect» ftet nifi pe0 pri' ftrU
cte ligat9 fuerit:neq? epitbtma illo modo oimittat.Zlomitu quo»
cpfreque^tervtaf.Qoflpuu^intercefltt fpactua pcedSttvomitu:*
a ppetit o,efcere: vapota tpm cu feminib* cauliu fticado0 arabico ci
nereoe vittb9 tlupini^ Tnitro tfterco:ecaptinoTfarina fenucjreci
Tuniaf eter. acf cineri0pfpaciuvni9oiei:autouo9.3pfa efnbufu*
egrttudini0 mar.ima' refoluii<partem:autIeuto:emreddtt.
C2Devulneribu0lumborum. Ca.94.
aVlm aliqui0 longo tepo:efupinu0fuperootfum tacet:loca re
num pleruncp rubent Ttnala ibi fiunt vlcera. Cum ergo loca
ifta ruberecumaugmentovifa fuerint: miliumflue panicumatit
folia falici0 fub eo fternenda funt:itpfetn oie multottfeeft folue*
du0:loca.qnocpqrubetaquarofatafuper niufinfrtgtdata ro:an
da funttflabellSda funt tpfa.Q6 fi calo: pfeuerauerif.fponaf epi ,
tbtmaoealbub:atiq6tn.c.oeapoftematib*nominauim9.£tflve>
ficeTvlcera ibi ero:ta fuerint:er. vnguento oecerufa curentur.
C5)e ooloiibu0 ejrtertojum membzomm. Ca.9 f .
Z tttj
Summula
#"YTtaiooIotfnmanu aut pedefit:ecjerinterrogandu0 eftfi cj
VJLpercufTtoneboc d acddit.Sut fi altqutd fuper ipfumimeTnu
cecidit.&ut fi fupcr ipfumoiu iaeuit.&ut fi cStingit er. caufa cjctrt
feca.Si aut ab erterioti caufa non conttgerit:locu0 oole"0- confidc
randue eft:an fit magis rubeus qj reliquu cotpu0:aut non.Si eni^
Coto cotpoterubtcundiotfuerit:e£calidi apoftemattemedicamle
curandu0erit.€t fi me*btu neq? fuerit calidft neqj rubeD f$ iS quoti
dteobfufcaf :tftccaf :aqua caltda ab alto eftfuper ipfumoiftill3da
% er. oleo tcera refoluta inungenduytoi mittendn fic oonec oolot fe
dctur.fltuodfilocu0 quafi grcfriotvideafcttactu etfam frigidu*
fentiatunfrequenter erit infrtgid§du0:tqua calida in qua fanfuc
cu0TcamomtUa:et fticado^ arabicu^cocta fuerinttab alto vtoiri
mu0 fuper ipfum erit otfliUanda te jolco oecbeiri eitrino inungen
dus.Ttegimen quoqj eius fubtiUandu5,ertt.3pfe #o multovtatur
cjrercitio:tin balneo fuder.Si autem ifta non fuffecerint venter c?
bi0 foluatur quebumiditatem educunt.C<fl>embtum ptetcrca fi
tactu fcntitur frtgtdumfricetur ptiu0:tt>eindeinungatur eyoleo
coftinotfambacinotoleo oebeen tepidioterbi^ fimtltbu0.Quod
H tfta nonfuffecerint er. vnguetis q in capttulooeparalvfi nomina
uimu0 inungendum erit oonec fanetur.
Cfini0 IftoniSibti 2Umanfoti0.
Offa oentium funt triginta ouo. Ouotutn quattuot ptitni vocan
Iurouale0.
M Poft ifto0 funt quatuot alrj qui oicuntur quadrupli.
2Deinde funt quatuot canini.3Et poft ifto^ funt feydeeim molare*.
&t quatuotvltimi voca ntur arabice neguegid vel nebegoedib.
Hatine vero oente^ fenfusvel fapicntic
a £>0parietale.f. <ID Ofia oigitotum.r*.
36 O^cotonalcf. 1R O0foctleminu0f!ue
C O0 petrofum.f. arundo mfnot.f.
2> Offa pari0.iu> O CoftefteTtnedofer-riftj
O ffa nafi.tf. Q. O 0 fcievel ancbcf .
O0colatoti|.t'i. Ift O0cor.e.f,
Offa m5dibule fuperiotte.pt). S O cul> genu fiue fpatu*
i&t infertot?0.tj. lagenti fiue rotula genu.f.
jB SpodilesvercTmendofcrPF» t- <IDinotcanna.f.
jp O0furculc.f. IX O0cababarabice:in
& O0fpatule.jf. greco&taftralagu0:tefl
fb O0adiutotf|.f. admodunuci0balifte.f
3 O0focilemaiu0fiuearundo X O^nauiculareabvtra
maiot.f. cBgtec5cauuadmoduttt
tt Ofrarafcetcvitj. naui0.f. ■ L
vnoei0addtto. % OfTa rafcetcht?...
% Offapecttni0.iif?. 5 Offa otgito^iit?
% acobi oe partibu^: ccclffpip:
% Oflapecttnt0.v.
2 Oocalcanei.f.
% <II>aioicanna.f.
2 Iria funt ofla caude q funt oe
numero .r. jr A po rnj ili u m.
a Osoccipitialevellaude.f.
b Osparietale.f.
c O^petrofum.f.
d £Jsba£iUare.f.
e O^furculcf.
f Oofpatule.f.
q O0 adtutoitj.f.
b Os focilemaiu0.f.
i Ofla rafcete.vitl.
k Oflapecttni0.iu]..
I Oflaoigitomm.jv.
m O0focileminu0.f.
n Oflatboiact0.vii
eto0epiglotale,f.
nn Os cotdtfj.f.
o O0ancbe,f.
p O^coje.f.
q ttotulagenu.f.
r ilbinoicanna.f.
0 O^cabab.f.
t O^nauicularcf.
v Oflarafcete.iltj. 9
je O fla oi gitoium.£tii!#
t Ofla pectini0.v.
5 O0calcanei.f.
21 ilbaiozcanna.f.
35 O0pectini0feufe
moti0.
O 0 iltj oictum arabiee
balbatafar:e~tpipafub
ofle ancbe?pieb€dunf .
Cotali0 numeru0 ofltuj abfcpoffibu0 ftfamint0 tofle latt
defubUngua. 268.
CDSummula ijacobi oeparttbus per alpl?a<*
betum fuperplurimisremedijs ejnpfiueQbe*
fuelibueepcerptis
£lmnunctempeftati0 bomtnum gaudentin
tellectu^ fub bzeui quad3oiatione:tu ea quo*
rum nottcia feu oedaratione a plerifcp confu*
fa indtftinctatino:dinatafueretnu3ta:q6 id
abboiremMbinc eft qd ad faciliurf cztnms %
fubtilifltme fciendum medicinarutr c ompofb
tarumptop:ietate0ac iuuamenta:»<t antbi*
! dotbano 3oan.4Defue:et apud ncmuUo03fo,
Cbtifoftotnu0appellatu0:contentarSvideli*
cet cui moibo mSbto tquib9egritudinib9c5ucni5t:pjefen0 opufcu
lumfub modo repertoitj editu^ a virofolemni medictnearti^ fa>
matifltmomagiftro 3ac.oeparttbu0 totnacenfteecclefie tbefoia*
riove canonico:ad ftudentium nouellotnm ptacticantium commo
ditateVe inftructione* actu eft.Sd ti9 enucleation? notare oebe^ q>
ptocedendi modu^ in piefenti opufcub eft:quocl f 5 litteras alpba
beti lucidilTimepiogreditar.tlndeflfctreoefidera0 apoftematu$
cura0 aut remedia aut aurium ooloie^vel apopler,ie cura^ Tc.re#
perte0 in littera.21. Si vero oe capiti^ oolozibua cuti0:aut colU
ce:et ficoefimilibu0curi0vfo£adfinemalpbabeti,Ooopu0 nott
flfcitile virt0 baud clarilTimt0 videbitur minime.
Summula
<CSeQuiturp:tmooe h'ttera,2l*
Sgpoftemati gutturis Tvuule Tadomnla genera fuffocattonumcS
fert cofectio oe moiie.i.o^amoton per modu? gargarifmi ad in
tra:c5fectio oe fuccis nucum velov_anucu:grece or.acaridon voi
catur eft ad boc fublime medicamen.
Slpoftemata oura ftomacbi TmatrtctemolUut y/opue bumida:et
vfopioefcriptione Saleni cerotuymayime epatie Tfplenie iner
U09 ouriciee.3fopt cerotu oefcriptiSe /ff>biltagrn 'v/opi cerotS
oefcripii5e 1f>auli.*gmplaftrumotaquilonie communie: empla
ftrum oiibaftf emplaflrum oealleie:emplaftrum relatumad au
riflarium Toleum mafticinum.
Slpoftemata fplenieTlaptdofttatemeiuerefoluuntvnguentu artba
nite paruum oleumoe beemToleumpbtlofopboium.
Slpoftemata caiida in quibueefttnflammatto fedat cerotum fan»
dalinunr.Toleumviolatum.
japoftemata oifloluuni Tmaturant cerotum andromacbi-.T empla
flrumoefermento.
&poftemata ca.refoluunt tmaturant emplaftrujoiaquiloniepar*
uioleumviolarum.
Slpoftemata vifcerum refoluit emplaftrum oe alleie.
^turiu ooloiibue conferunt oleum amtgdalarum a m araru m:oleu
oegrifomtllie oleum perflcoiunr.Toleum oe been.
2&uriu tininut;v5 oleum amigdalarum amararumjoleumoebeen.
Slurium ooloii ventofo confert oleum nardtnum.
Brtetlce frigide "x>nfert oleumauellanaru oleu vulpinum o!eu3 oe
lapideagati&oleum pbtlofopbotum,
Strtetice Tpodagre calidis confert oleum oe ranie.
Srticuloium pafltonee ofuturnaeoifibluit cerotum alejandrt fe*
cunda oefcriptione,
&rticulotumook»ibs,confertoleumoe nucleie cerafotumoleuoe
granie citranguloium.
2Utim5 otlat^t Tc5fo:tant electuariu oe gemie Tjfectio alkermee.
^nbeUtueoifficultattcon.c5fectio oemufcolocb oepinolocb oe
fquilla Tlocb oelafmartb Tlocb alfefcera.
2anbelitum confottat aromaticum nardinum.
2lnbelituspfocationi2fert cSfectto pbtlont} ptima inte"tione.
2lnbeUtue conftrictioni V3 o^afulpbur.
2lnbelo£. confert oleum pbilofopbotumi
&ppetitu mottuu incit^t aromaticurof .pttme oefcftptiSieTSale
ni c5fectto oe citom'je:c5fectio alkckengt tro.oe gallia magna.
2lppetitu pftrattt cSfottant electuartu oe fructibue condttum oe
citrofmacetumfquiliticumtro.oeabfy.ntbto.
Sppetitu augetcalidtt ftomacbi cSfottatiuu «ofectfo fecunda mi
rabolani conditi confoitant Tptouocant.
gac obi oc artibus; tcctc.
Slppetf tus eafui valent flrupu0 oe abfvutbfo t albarif conditum
oebuglofia.
Slfmatf confertatbanafia magna:r locb oepino:locb ad afma:fl>
rup9oe v/opo:firupu0 oe ptafTiojffrup^oe calameto:piUt oe aga
rtcotoleu pbilofopbomm.
SUcbtticonferunt trocifcioelacca.
JBquatn citrinl purgantpiUuIe oe mcsereomvnguentum artbani*
temagnum.
Sfperitati vj oleum amigdalarum amararum % amigdalaru oul>
cium t oleumoe crifomtlis.
Slni egritudinibu^ confert oleum oe fe.lini.
Srdon vuneconfert oleum quattuo: fe.frigidop maiog.
BelitteraX*
Cano0 retardant electuariu oe aromatibu0:tconfectio albarif,
Canicitm p:obtbent oleum coftinu x oe alcana.
Cokne* efftciunt bonum electuanuoe aromattbU0:c5fectio oe cttc*
nfjsrcofectioanacardina :c5fectfo fecunda albarif flrupuaoe
fumoterre mino::T oleum oe croco.
Colotemclarirlcat triferaJSaleni.
Colotatam reddSt facie" cSfectio oe manna Toleu coflinS.
Coitum egcitantelectuarium oe aromatibue fecacul codittsr co*
fectiooesinjibere.
Coitutn multipltcSt c5fectio teftf culotu vulpi0 tripbera farra. ma
gna:trifera mufc3ta:electuarift alefcbof.
CoeundtoefTderiufaciutTausmSt5tcofecttofc6a tefticulout vul
ptffaromaticunardinn.triferaj5ar.c5fecttoaltaalbarif.
Cerebri egritudimbuscoferuntelectuariuoe gemis; cSfectfooe
mufco tvifaca ovatefTeron.
Cerebiu cofoitant aromaticu rof .matus aromaticu ov.5b:a tro.
gallie elepbagtne t pillule ftomatice.
Cereteu purgSt c5fectio alpbefcera t puTe elepbSgf e.
CerebiuoppillatufanatopmelfqutUiticucompontu.
*Cereb:t egrltudines mclacoltcas foluit infufio alia bv.ere.
Co:dts egritudinib?pfunt eUctuariu^genisT^feetiooettloaloes.
Cotdts tremo:i pferut electuartu oe gemis aromaticu mufca tn c5
fectio oe acetofis x firupus oe pomts.
Co:dfs pulfu? curSt cSfcctio all:ermes:c5 fectio oerUoaloes?e5fe*
ctio oe mufco:poma c5dita:firup* acetofus oe p:unis:T c5dttu3
oe citro a U6 cSdituoc buglo.rob oe agrefla tro.oe ligno aloes.
"£oi ?fo:tit cSfectio electuarif oe citro aromaticu rof .mat^tmin*
aromattcu mufcatu^aromatttng3rtofilatu:ov,5bta:pfra cSdita
poma odtta pfica:cttra odita:5Uccas:rof.firup9oepomis:c6dt
tBoecttro:roboeribes;roboecttom]s;rob oe piris; tro.galtte
Summula
murcatc:tro.febelUc:tro.5alUeelepban0ittc: trocifci Ofcarodom
tro.oe gallia magna:tro.ramicfufuf oe liguo alo&emplaftru;
ItomacbS 5fottan0:oleum maluinum.
Coidis oebiUtatt pferwnt electuarium^oe pomi^aditumoe buglo.
tro.oelignoaloes.
Co:di0 inflammationem reptimut aljirocoftumfirupu^aeetofttS
oefuccofructuum.
Cot calfdum^fottant firupua oe fuccoacetofe.
Cotdis ebullitionc* mitigant rob oe ribe0.rob oe berberte . rob oc
fumacb:rob oe moti0 oe fceni:rob oegranati0.
CSuaJefcentib9 m^trbe fubuenit aromaticu rof .matu0.
Cotpa^ releuat ov.acalamentu oefcriptione;i>af.T ipfum in fani*
tateoferuat ne tnegritudine^ incidat.tripbera farrace.magna
piUule wcisma totes x minotcs.
Cotpo:i0 totiu& odotem faciut bor 1 tripbera farra.magna.
Co*pot(0 colotefaciut bonutripbet s farra magna.acetum fquiU
litlcu.tro.gallte mufcate.
Cotpu^ totu purgat bvera bermetie ^eralogondtSfiuffi.bfcera
er. inuetione noftra.^fectio electuar. albarif
Cotpu^ pteferuata putrefacttoc:t2fe» uat ipfum tn fanitatefua
aeetumfqutlltttcu.
Coltceooloti 3fe.o^acimin8?fectio.1f>bilont}inu5tione{)ma.mtt
fa enea.oleu oe cartamo:oleu oe lilio:olefi oe piperib*.
Cuti0 afperitate* curat x t& mudificat vngutftu alfejericu.
Cuti0colott0fedttat^cur9ttripberamufcata :ov.acurcuma ma*
ioix mCnot:ovamotufion:oleu oe beemoleft oe nucleia cerafotunt
oleuoe grani^ citr3guIo9:«e5 abftergit oleu almejereon.
Cuti0 egntudine^ purgat ^fectio alia bamec.
Contra motbo0 adufto^ cuti0 valet firup^oe fumoterre maiot.
Cuttm mundificant oIut:fambactnu:oleu oe ferpetib9oleu oe ouid
oleu oe ff umento:oleu oe inutpefo:oleu oe ff a pino.
Capiti^ egritudine^ frtgida^ purgatb^eraptgra J5af.bvera ber
meti0 bteralogodtoTlufft.piUe aggregatiue.
Capiti0ventofitate0grofTa0oefup. ootmnSte^ purgat bvcfaep
tnuentionenoflra.
Captti0 egritudinibu^ frigidt^ ofe.aqua melli0.
Capiti0 ooloti ?fe.opimel fquilliticum ^pofitum infufiooe bfcera.
tro.oecitro.oleumanetiuu.laurinu.nardin0oleum oe fanfuco:
oleum oecucumere afinino.
Caput mudificSt infufiooebv.era:piireftomatice:pUleaggregati
uemaiote0 pillule ftomatice.
Colic5 bumoiecaufantepurgatbv.erabermeti0:electuariu tndii
mai' x min*:2fec.oeoactili0:electuartu alefcof.oiacitonite;aqua
* mcUi0 piile aggregatiue maioie*;* ptlfe fetide maioie0.
IjacoWoeparttbus; ecc?q.
CoIer5 nigram purgant biera logodton ttuffUcofectio bamecb:
oecoctio epitbimt.
Coleram citrinam purgatconfectio oepfiUo.confectio oe manna:
pillule contra febze^colerica^.
CoIerS fine moleflia purgatofectto electuani rofatijo^acitoniten:
pUIuleoe turbitb:piilule oe colloquintida.
Coiereinfiamationem er.tinguunt ^uccba. vtor.firupu0 acetofus
lara tiaus.
ColeramgrofTam t oifficilem inciditTabftergit firupu0acetofu0cu
radicibu0.
Colere rubee incenflone" fedat firupu^ acetof' oe fucco fructuum. 1
ColerSfaciliter educut firup9 acetof*lar^tiu':a5fructuii:aej cafee
tfufio oe fuccf 0 berba;::?fectto!f ■-'♦erret oecoctto mirabolano»
Co!ere;adufte confert firupu0Oe fumoterre minoi.
Coleram ntgram ej: adufti0 bumoiib9 ejpellut firup' oe epitbimo
acetu fqutlltticum.T oecoctio capilli veneri0.
Coleram oiuidit % abftergit fecaniabin oe radicibu0:t eiu0acuit3
tem fedant trocif.ramicb.
Colere vtriufq* fuperfluitate0 educut pillule ftomatice^
Coleramaduftampurgant pilluleoe Iapidela3uli,puTeoe lapide
armenico.
Cancru purgant bieralogodton: x confectione0 bamecb.
Cancu curar vnguetu o^afinicon.oefcriptiSe arabica:empfm ara
bum:vnguentu alpbe^ertcomoleuoe iunipero:oleuoe frajino.
CScru abfcidut firup9 oe ep^tbimo.oecocttooe epitbimo.pittuleide
Colere furoiem repiimit aqua fructuum.
Cacetiam purgat confectio allilengi.
Catarrumfubtilemqui a capiteadpect^TpulmongoefluitomouS
do tuffim % infomnietatfc mduccndo curant ov.acodion:t firup*
oepapauere:zaliquando catarru^ e\caufa fuffocationisppter
fuiacumen:tuncvaletO£anucu:t pillulecontra catarrum.
Cvnri^econfe.firupu^ conferen^ catarrt0.firupu0 oepapaue, ptl*
(ule ad omne^ mo:bo0 catarri.
Ctbum facit otgerere conditum oe citro aliud.
Combuftioni confert vnguentumcerufe.vnguentum fertcinum.
Carne^iaddttamputridamoelet vnguentum alpbe^ericuj.
Carnes robufta^ reddit oleumoe fticbo.
Colica3paffton6 fedatemprmoEafiniconoefcriptione ^lejandri
CoJonoolo:iconfertoleum oeUerua.
CaptUo^confoitat oleunvcoftinum.
3>igererefaciuntcibumconfectioov.arodon oefcriptione comuni
aromaticum nardmum»
Summula
&>i£efttonSofott5taromaticu rofatuelectuariBOe pomf0 bfcera
logodtonTXuff i pilfe fiomaticepttlule ovarodon.
2>tgeftionem confottant feu p:ocurant aromaticum rofatn mai*
D^aciminumO£§bta Ofcatrttonpipereon Itebult adtti ^dftumoe
cttrooegaluamagnaoecitoni|stroetf.fufufoeligno aloes pit
luie elepbangtne pillule oe turbitb.
SDigefttonie maltttet valent conditumoe buglof.trocif.oe rof.et
trocit.ad fetotem otte.
Digeftionefaciuntbon§acet5fquilliticS fufuf aromaticum.
S>ebiltbusmtrelubuemtaromaticum rofarum maius.
3&uritigomneTolutttO£alaccamaiotTminot. 2>uriti£soe* xftcct
tatesmelnoplenitttoleiiamigdalaru oulciuz oleo fifaminum.
SDuritiesomntemollificanttfopt cerotum emptm Ofcaquilon c5
munet magnumemplafirumoe allets.
SDentiu oolott confe.muja enea % oleum pbilofopbo?»
2Dentes conftrmatacetum fquflltticum.
SDifltnterieconferunt trocif.oe abfyntbto t oleum rofatttm.
2>otfi oolotem purgant pillule aggregatiue maiotes pilluleoe fera
pinoToe oppoponaco.
SDotfi ooiotib9 ^fcolett oe pipertb':o!eS vulpinu;ole6 pbilofopbos
SDolotes calidoa fedat vnguentum papaueri*.
SDolotesfrigidos fedStolett oe Ulio t oleu maflicinutoleu finapinit.
Dolotes aufert cerotum andromacbi.
2Dolotibus tntertotibus omnib9 2fe.empfm relatBad arifiarcbum
SDolotes mtttgat % refoluut oleQ i of atu % camo.anett.t oemelltioto
SDolotes tn qutbus efl calot ertingttnt oleu rofattt % oe papauere.
SDemontacisconfer t oleuoe lapide agatbis»
BeUtteraj&
^pattsegritudtnibusfacttsejflegmategrofrot ventofltate coit
fcetectua rtft oe aroma tibus electua num oe gemmis confe.6 ?i>
loaloes x otacurcuma magna.
£patismaltti& cotrtgitgfectio oegalanga z trocif.otamuf.
Ifcpatia oolotib* % et9 puncture ofe.^fectio o varodon oekrtpttone
cot t atbanafia magna firup? oe abfin. oecoctio oe eupa.tro.et
ptlfe oe reubar.ptlfe allielie gi. vfopi cerotii oefcriptioe i5a leni oe
tcrtpttoe l^bilagrQzdfcnpttoe^auli.oleud eufotbto icafrida.
aSpatisoebilitatScotHgitsfectioo^arodonoefcripttone c6t aro*
maticts mufcatu ogalacca maiot % minoi ofectio alcbacbengi fi*
rupus 6 abfrji.adimm oecitro a!iud:tro.oe ligno aloes.
aSpar ofottant aromattcu nardtnuelectuariu oe gramsmvrtbi co
fectio oe citon tjs firup9 Oe fumoterre maiotT pditu oe citro ?dt
tumoecitont)9tro.gaI(ie elepbSgtne tro.oe gallta magna ra*
mkbptiluleaggregattue minoiesoleum coflimtm.
afcpatts tnflimationem ettinguuto/ectio oe acetofat alftcofti.tm
jacobt oe partibu^ ecqccij*
pbera Bfica:firup* acetofus oe pomts oefcriptiSe nfa: firup9 ace
tofus oe tereniabin firup" oe pottulaca.tro.oe c3pbota oefpodio
cu femine acetofe oe berberis trocif oe fa ndalts. vnguetu rof. ce»
rotufanda. emplaftfumoe fermento.
JlEpar mudifica nt pillule ftomaticeT aggregatiue.
Igpa tts cacettevalettfctiaca osatefferon.
d%>atic5bv.droptfim fanattvuacaOEatefieronT ipfi*oppiUati5iva
let e"t atbanafiao^acodio firup9oe eupatotio fecaniabin 0 fceifnif
tro.oe roP.Teuparotio. tro.oelacca.pilfe alkehegiToe rauedfceni.
€pa tl egritudteafridaspurgat bterapigra^fectio electuartialbarif
J^patis grofTittei cofert emplaftrum Otibafti aliud.
*Epatiscalefacti5ic5fe.2fectiooepfilioTipi9 ouritieivalet v/opice*
rotuoefcripti5ei5af.TaU6 empim o^aquild coeempfm androma
cbi empim relatu ad artftarcburemprm oe melliloto.
J&pa tis egnrudles purgat ^fe.amekSgi.ptire oe turbitb.pil.febellie
£pa tis oebilitatt er. caufa fffgida valet emplaftru oe gallia empla *
ftrumoe fermento.
JEpa 1 13 oebilttati ec caufa calidavalet aliud emplaftrum oe galliat
emplaftrumotafinicon. *
£patis opilattoes apertut firup9 acetofus cu radtcib9 firup9 oe fu»
moterremtnotfecaniabinoe radicib' oecoctiooeeupatouo tro.
oe reubarba.T tro.oe abfyntbio.
ISpatts frigiditatt c5fert firupus oe tbimo fecaniabtn oe cala.Ttnel
dcratumcondttum.
JEpar calefacemplm ftoma.t cot confottans.
aEpar oppilatum abbu.aduftis apent confecfumiterfe.
aEpatis apoftetnationi confe. tro.oereubarbafo.tro. oe eupatotio
emplaftrumrelatum.
JSpilepfie^fe.afectio oemufco.t^tiaca ov_ateflfer5.2fectio alfefcera.lt
rup?oefticado0.acetufqUittcu.ojimelf4U!ticu2pofittt.vn0uetu5
oe bdellfo.oleu oe cucumef e aftnino.olett oe pipenb^.oieu oe lapi*
de agatbis.olemn pbilofopbotum.
fitbicisT2fumptis2fe.ofectiotefflculo9vulpis.locb fanu.tro.oe ca
pbota.oleumamig.oulcium.
aCructationt 3cetofe valet confectto oe galaga oiacimtnum ojttnel
fquilliticum fimpler.
lSfuctatiomfumofeconfe.confectiooeacetofi0. m
Iggntudintb^frigtdistnetnbtopnutritiSis malaotgefttone factett
b9 valet ov.acalame" tu otfcriptione £aleni communi eti& factt pe
netrarecibumadepar. „; l ' '
^5ritudinib?otb9frigidiS3ueniutoleunardtnu:Tolettbenedtctu5.
^gfitudtnese^caUdamatenaTcoiericapurgatelectuaftttmrof.
figritudinibusmelancoucis confertoecoctto epitbtmi.
jebtietatem f emouit cofectiooe acetoftsjfif upus acetofitatis cttru
Sumtmtla
ftrupus acetofitf oe p:uni0.
JBmo:roida0 fana nt trifcra farra.magna.trifcratnDfcats.trifcra
Sa.trifera minowconfectio alkelengi.
*Smo:rovdarum oolo:e0 fedant oleum oe grifomilUs oleum oe ms*
cici^ perficomm.
Cmo:roEdasflu?:um ftringunt confectio electuartj e£ inu&ione no
ftra.pillule oe bdeltto maio:e0 % tmno:e0.
iSmotro^ d as foluunt pillule asgregatiue maio:c07 eap vlcer ibus
valent ptlluleoebdellio maiotesT.mt noics.
&mo:rogda? t umoies foluut oleu oe grofomilistoe nucieigr.
aCmigraneam purgat biera bermeti0.
aEmigraneeooloacofctro.oe dtro.oleu taurinu.oleujnardtnnm.
oleum oe cucumcre afintno.oleum oe eufo:bio.
aSmigraneeconfcojimel fquiliticum compofitum tnfufiooe bierar
emptaftfumfinapi0.
fBm igraneam otfTtcUem purgant pillule albandatur.
Jgpilepfiam purgat biera bermefo.
a&lepbantiam purgat confectio aliqua bamecb.
l&co:iationi conf ertvnguentum fericinum.
dFafiidiurabbominattonemtoUitconfectto xaromatibu^.
Jrtgidi0naturavalet oiamb:a.
Jlegmavifcofum a ttenuatrfubttliat oleum oc kerua.
5fetoicit5tibu0 catid.confert confcctio oe acctofisTfirupu0 cucurbi
tc*acuti0 fe.cerotum viof.
5feb:tu ardo:erinffattone ertingut jfectio oe p:uni0T iulcp.vior.
f eb:ib^antid;0Tperiodici0tquartane3fe.2fectto oeaffa. oiafulfur.
cofectio oc oactili0.firup5> oe eupato:io.fecaniabin oc radicib9.fe
cantabinoecalamSto.infufiooebrcra.tro.olarodon.tro.oerof.
reupato:io.tro.oe abffntbio.tro.oe anifbt oelacca*
f eb:e0 acuta^ purg&t aljiftotem ct trifera perficaTptltole que con *
fe.adfe. colertcas.
dpeb:e0 compofi ta0 purgant cofectto oe oactilt0.flrup' acctofu0 oc
fucci0berbarum et oecoctioeupato:f|.
jf eb:e0 oiffictorveni&e^ ad foda purgat confectto oe pfllto.
#eb:iuinfl5matioib9 ^fciulep vionfirup» oe pmnis.firup' oer gra*
nati^.firup' acetofitati0 citrt.firup*acetofus.firup9 oc pouula
ca.tro.oe c§pbo:a.tro.oeberberis.Ttro. fanda!o:um.
jfeb:ib9 coterici^ confert firupua oe fucco acetoferoe agrefta.
^eb:t peftilentiali conueniunt ftrupus oefucco acetofcz firupu0 oc
acctofitatecitri.
£ eb:ib' optlationft colerici0rflegmaticte;qua?i cft oifftctlte eradi»
catto confcfirup»0 oe biimtii^
3jacobi oe partibus* cccpcii).
febtiu intlfionc fedat firupu^ acetofiwcum fucco fructuum.
jfeb:tbs> cokricts multi accnttsr ppite q accidut tuuenib9 m eftate
cofe.firups>acetofu0Oepomi0 oefcrtpti5enfa.tro.oe rof.tro.oe
fpodioTaltj tro.oe fpodio cum fe. acetofe.
jfeb:ib* fincopi53tib$>caltd.c5fe.firup5>acetofu0Oe terenfabin.
jf eb:tbu0 copofitisvalet firup* oiacodion.tro.oe rof .t eupato:io. i
dfeb:tbu3 qua*rtani0Tearum rigo:tbu0valet firup* oe tbimo.
Jfeb:ibu0 f legmaticw cofe.oecoctio oe fttcado0Ttro.oiarodon.
^eb:tbu0 in quibu0fo:ma co:rumpiturconfe.tro.oiarodon.
jfeb:ibU0 colerici^ antiqut0 confe.tro.oe eupato:io.
dfebtiu rigo:ib'valet tro.oeeupato:io.oleuanetmu.ole3oe enula.
dfeb:es antiqua^ purgSt pillule aggregatiuemaio.T mino. ptlfe oe
reubarbaro.piltulealltekengiaue ad illud.
df eb:e0quartana0 foluuntpillule fnde.
dfo:me co:ruptiowoefedati5i ofert trifera miuot.ofectio rauedfce*
m gfectio alkek€gt.flrup5> ov.acodi5.firup' oe eupato:io.meUicra
e0 oe buglofla tro.oerotf. tro.oereubarbaro.
df aciei feditate remouet otacurcuma m aiowoiamurofion.
dflegma purg&bieralogodioruffiTfecaniabifublimeip5 educSte
oecoctio albafce.oecoctio mtrabolano:um.piUule oe eufoibic*
ptUuleoeturbitb.
tflegmafovtriufcp fupfluitate^ purglt pillule ftomatice.pillule oe
farcocolla pilluleoe ferapino.
dflegma groffumro t fftcile incidutTabftergut firupu0 acetofu0 cum
radicibusTfecaniabtnoe neiftm.
df legma falfum curat firupu^ oe fumoterre maio:.
dFlegmatici^ confert oecoctio albafce.
jflegmattca0 egritudtne^purgantpilluleoefarcocotla % piUuie oe
colloquintida.
ftflula0purgat bier3logodioi*Ruffi.Tipa0curatvngu5tuoiafentc8
oefcrtptioe arabicarempl^ arabu.vngu5tti 6 lino.vnguetu alpbe
jertconToleu oe oui0.Tipfi0c5fe.firupu0oeepitbimo.
dfiftula0antic{0q indtgftmudiftcatioe abftergitTtnudificat a carV
nemo:tuaTputrefacttoevnguetum egvptiacu magnum.
jfluru colericu fiftut tro.ramicb.oleu rof.fi p.B medicinS acddat.
fH&e\ittcra.i&.
Saudium generat confectiooeriloaloe0.
^ingiue lajerputride cofert acetum fquilliticum.
i5enuu ooto:e0purgatottle aggregate maio:e0TpitTed oppoponaco.
Btnun oolo:ibu0 confert emptaftrum andromacbi.
j^utturi0 afperitatem leniut oleum amigdarum oulciu^ToIeum oe
granisfifamt.
0>eiittera.IJ?*
Summii la
tbumiditatesgroffasTVtfcofas fubtiliatTrefoluit oialacca Defcri*
ptione Sat.
Tbumomm lubricitatem remouet confectio oe femtnibus.
lbumo:es crudos purgat cofectto oe oactilis.
Ibumotesaduftospurgatcofectio alta bamecbT acetufquillttick
lbomotum grofTtttem purgatTf ubtiltatvt factlius educt poffit ace* -
tumfquiUtttcum.
lbuo:esgron*bsTvifcofos purgSt piUuleaggregatemaio:es pillule
fettdemakuesTimnoiesTinfufioaUa bure.
lbuo:es groflbs oefcedetes ad neruos purgSt ptllule oe eufo:bio:T
tpfos refoluit emplaftrum oe allets.
Tberpett conferunt tro.oe arfemco.
Ibertfipileconferont vnguentum rof . vnguentum viof. t rvnguen*
tumcerufe.
CBellttera.3,
3dropiflafe.oiacarcuma magnaTmino::Toiamotofto.oiaIacca ma
to:Tmino:.oiacofton oiafolpbor.firup* oeeupatorio.tro.oe Itgoo
aloes.tro.oe rofroe reubanempfm andromacbi. empls oe alleis
empfm relatu ad artftarcbum.oleum almejereon.
3droptfim qn eft in tntrio purgat cofectto oe eupatorioT pillule oc
reubarbaro.
3dropifim pttrgSt 2fe.0eamelegt.pUre 5 atcbe.ptirerauedfceni.pir
lulefebellie.pilie almejereon.vnguetuartbanita magnum.
3ctericis ?fert gfectio rauedfceni.trtfera pftca gfectio oe pfilio. tro*
oe rof .teupatoito.tro.6 reubar.tro.o capboia .olettd cartbamo
3cteriti5 ci trtua* purgStgfectto electuart j rof .^fectto oe eupatori o
teid52fe.firup'oe fumoterre mtno:.T ?fectio fumiterre.
3cterttiam fpleneticam foluunt pifiule tnde.
3ntellectu acutt illist\ fcireoefiderat ^fectto anacardtna.
3ucturap egrttudines frigtdaspargat bteraptgra.btera bermetis
eleetuario indu mai^mtn^sfectio alfcelcgi.pufe alSdbal,pUfeber
modacttlo:um:ptUnleoeoppoponaco.
3uctura$zegritudines calidas purgat 2fectto electuartj fucct rof .
3«ctura?zoolo:Spurg5telectuariftaleftof.pilluteftomaticepUt'eag
gregatemaio:es:pUUtlefetidemaio:esTmino:es;piUuleoe fera»
ptno:TpiIlule colloquinttde.
3ftctura^ frtgiditatib* confe.cerotum andromacbi*
3uncturas lajras confo:tatoleum oeftincbo.
Juctura^ egrttudinib9 gfe.aqua mellis fermo in fecantabin. oleutrt
mafticinum-.oleum oefto:ace:Toleumoeeufo:bio.
^uctura^egritudinib9 tooloub9 gfe.acetti fquilliticu.£fbpi cerotS
oefcnptt5e Saleni.emplaftrii andromacbi.oleu oe been-.oleuj lati
ri* oleum oefcefcri oleumoe cucumere afintnojoieumbe grams
^acoWoepartibus; ccepctttfc
: citrangulotum:oleum oepipertbu0.
3uncturatumnodofttate0 lentuntcerotum oiapenteet emplaltrti
, ftltj 3 acbarte.
3uncturarum ouritiee lenit oleum oe fe.lini.
3n tuuentutegferuant ^fectio electuartj albarif.gfectioialia alba#
rt f.kebuh conditr.acetum fquilliticum.
Jmpettgtnempurgantconfecttone^bamecb et etiam flrupu* oe
v fumoterre mato:.vnguentumalfefericum:oleumoeferpentibuff
oleumOeoute:oteumoe frumento.
3ppocundrio?:oolo:ibu02fe.flrupu0 oe eupatoito.
3 ppocundrtotmn veutofitatibu^ confe.melltcratumcondftum et
oecocttoalbafte.
3 nfia marioes eptnguut rob oe p wni0.rob oe fructibus; tro .aneti
vnguentu rof vnguen tum vio l',et oleum mandrago:e.
3mpinguatco:pu0fufufbonumTimptnguatoleumamigdalarti
Oulcium.oleumoenuceindica:oleumoegrani0fifamt:oleumoc
grants papauerts.
3nteftino:umlub:icttativalet fufufoe grani^mvitbi.
3gni perftco V3let vnguentum rof .
3nftattone0omne0maturatempl*mo£aquilonmagnum»
3leonoolo:iconfe.oleumoel:erua7 oteum afle,
d^elttterciX*
2ateruooIo:i confe.jfectio IPbilomj p:ima tntentioe4ocbbefcina
locb oe atfdcera.firupu0 oevjopo.oleum rutbe*
SaterumooUnem purgat electuariumaleftof.
Sateri0tumo:t2fert emplaftrum andromacbi:x eomm] tentioni
?fert emplaftrum relatum ad artftarcbum»
Jtapidem frangunt ovafulfur pillule aggre.maio:e0:oleum oe pif
pertbu^T oieumoefco:ptontbu0.
Hapidem non permtttunt generan tn vtj'0 v:ine aqua melfos flrtf
PU0 oe radtcibu^.
Septampurgantbveralogodion TtufftTgfectionetfbamecb oe#
coctio epttbtmi pttlule tnde:pillule fetide maioies % mino:e0.
2ep:am curant firupus oe fumoterre:z eis qut paratt funt ad eam
flrupu^ epitbtmt.
Septe^fertoleumoeiuntperolvnguentumalpbejertcon.
lenttgmib9 cutis gfert vnguentu alid a ragit oleu oe been oleum
oe n uclei^ cerafog % oe grani^ citrangulo:um.
^tnguetmpedtmentum fotmtoleumoe grifomttti0.
£acerto0calcfaciunt oleumoeftowcet oleumcoftinum*
2Uttficatov.amb:a.
C.Belittera,C&,
Summula
<8>atricem frigidaj calefaciut electuartu oe gemmis.oleum rufbe
x olcum oe piperibus.oleum Utj.
<JDatric]pfocatiotofe.aromaticu mufcatu:Toleu 6 lapide agatbis»
<JDatrictsegritudtnib9 oueniutOEambta x oleunardtnum.
<JDatrtcis v£tofitates remou£t trtfera Balicz mufea enea.
<JDatrtcis DoUfedant confectio 1£>bilonij inuentione pttma . mu»
fea enea.r/opicerotuoefcriptione H>bilagrtj t lj>auli.emplaflru
oe granislaurr.et oleum lauri.oleu5 rutbe et oe croco etpbiiofo
pbotumoleum.
<JDatricis egritudines frigidas purga t b£erapigra J$af.
<JDatrids ooi*.purgit b^ere bermetts x puTeoe ferapino ejrperte.
<JDatrtcis cgrttudinibua frigtdts confe.oleum oe enula.
<JDatricts ouritiei confe.v.fopt cerotum SDemocriti.
<JDelancoltcts egritudtnibusTeis qut trtftantur fine caufa confe.
confectto»oemufco.
<JDeIancoliefolutionem educit fecantabtn.
<dDe!acolicascgrttudtnespurg§t pillule tnde.pilulle lucis mato*
res x minoies.piUnlerOe lapidelajult.ptllule febellte.
<JDemb:a nutntionis oia 2fo:t§t arcmaticu rotf .ma^ «o^ambta.
acetum f6;[liticu.trocif.gaUie e!epb§gine:T oleum oe citomjs.
<JDeb:a nutritiuacalefaciutaroma. garioft.o^biaTO^aciminu.
<JDemb:o:um lalTitudinem tollit trifera farra.magna.
<JDemb:o?frigidas bumidttatesT putrefactioesineisgenera*
tas educutbteraptgra j5al*2fe.electuanj tndimaio:Ttnino:.
<JDemb:ij cauteri3at :ejrco:iatTveflcar i facit vnguentu oe albarieU
<JDemb:a nutritionis purgat confectio aU:elengt x 0£acitoniten:T
tpfam confo:tant cerotum 2lle$andri:et emplaftrum o^afinicoii
oefcrtptione SUejandri.
<JDemb:o£ nutrittonisoofotibus confe.tro.oefpodio,
<JD embtoigouritiejTeopnodofttatem curantyjopi cerotum oe*
fcriptione.2IIej:andrt;T cerotum 2Ue]tandrf.
<JDemb:^neruofa confo:tant oleum oe fticbo.oleum camo.T oleii
meuloti.cofrmum z oeaH:5na.
<JDenftrua p:ouocant o^acalamentum oefcrtptione#alte.puTe
oeferapino epperte,
<JDenfiruo:um flupum ptllule oe bdellio maio:es x mino:es . x ad
. eottim ejuberationem valet trtftra minoi.
<JDalomo:tuottbiarum eonfe.vnguentumalfe^ericumjoleum oe
tuniperoiToIeumoefraymo.
<JDoUtftcationiTlub:tcitatippterindigefltonefactis3fert2fectio
electuartj epinultionenoftra:Te5 purgantptHuleoeferapinoet
oe eufo:bto:T etdem^fert vnguentuadilludToleiioe piperib*.
<JDo:f!bus venenofis confe .confectio oe afla t o^afulfur.
<1D emoilsra x fenfum temperat confectto anacardina.
3J3cobt' oe parttbttB*' eccpcv.
<II>acuU0 cutta confcvnguentum oe albartel.
<U>edicinam non valentibus fumere efli>ptn5dum'vnguentumar
tbanitemagnum.
^J&aniltmeliaj purgSt bterato50dtftrufft.t5fectto.fc6a bamecb
<fl>otbos ej: aduftioe .pbtbent ficri trifcra perfica :pUteinde; ptlfc
fctide maioiee % mmozes.
<fl>otpbea' Difftcilts eradicattoia purga^puTecoIloquttide:tct afc
runtvngu&uoealbarieltoleumoebeen.
<fl>ateria0 calidasvcjr frigidas fubttles grofTast vifcofas feadu
rentcs oigerit flrup9 acetofus fimpleytfadt alia0 medidna^ irt
partes rcmot as penetrarc.
<fl>ateria0 longi tpta oiuidtttca0 maturat fecantabimvt patct itt
fcrmonefactooceo.
<31>ateria0 grolfaa t putrtda0 incidittabflcrgit fecaniabin oc ca*
lamento.
<8>aterterum curfum nefluantad aliquSlocum probibent olcum
camomtlle x melliloti .
<fl>aterias]oifficiU0 eradicattoi0 fubtitiat t rcfoluit oleu oc enula.
<JI>ateria0 calefacit fubttltat t refoluit oleu oe enula.
<JDiracb inflSmationcfoluunt pilFe aggregatlue matotcs.
Belittera.tL
TFtaufea' ftd&t aromaticurofatu:aromatic3 gariofilat&tfIrup'oe
m£ta.1Beruo9 cducit fupfluitate^groITo^buo^tvifcofo^ brcber.
IRerui^ confcconfectio oe alpbefcera t baucic conditc
Itteruosr egrttudtnib9 frtgidi0?fe.flrup9 oe fticadoe:aqua melUs.
vnguctuoc bdelio:oleunardinu:oIeuoecroco:oleu6ptBtb9;oIe8
oe eufotbio:tc09 frigiditatit oolotiofcoecoctio oefticado0:ce
rotuandromacbi:toleuoefto:ace:oleuoebeen;tolett oe enula.
TReruo^oebilitaticofctro.galUeclepbSgtnc
1Reruo^egritudinespurg5tpiireaIb5dal:tpiireoeoppoponaco.
Ifteruopooloub* valet vfopi cerotu £aF.o!eu amtgdala? amara»
oleu auellanapjoleumoe nuceindtca:oleulauri:oIeumcamomil
te:oIeumfambuci:oleuoeUetii:oIeuoemeUiloto:oleumafltci0ct
oe eufotbio eo0 liniendo.
TFteruotum cotractioni t eo#frigtdi0 pafTionibu0 cSferunt cerc*
tu aliud 2Uerandri:t oleum nucum.
1Ktcruo?tDurttte0leniuntoleumamigdalarii amararfuoleum cefe
mine Iini:toleum oe croco.
TFteraos tumotrtm^ t eoz? puncture cSfert oleum nucu: t fpfte leffa
a frigiditatevaletoleumlaurt.
1Reruo0 cSfottatoleucamomtllcoleumfambadn&oIeumDe me*
Uioto:oleu maluinu-.t oleu oe croco.
TBerui0 quibus a ccidit la jritas sf ert oleu citoniop.
% til
©ummula
Jtaiioscalefacmnt oleu cofiinfi oleu oc fanfuco.
IBaturam firingunt firup' oc pirie firupus oc citonfjs firupu* acc
tofusoecitonrfs.
«godofitates q funt in mebtis % iuncturis mollificat y/opi ccrotfi.
«warfum fetozi valetoleuoecucumere afininoTca? oppillattfe*
, aperitoletJpbilofopboru.
-t ©e!fttera.0.
Vtj5 odoie* faciut bonu clectuariuoe aromattb*;electnariu"oe ge>
ni5?fecttooe yiloaloes.sfcctio electuartj oe citro.aromattcu mu
*catu.aromaticu nardinu.trifera farra.ma517a.citra2dita.firu>
«&U30t co:tic»0' citrt mellicratu sditu.t mellicf atuoe« citro . tro.
^«icmufcate.fufuf oe ligno aloes.fufuf aromatictptlfe o^arodo"
V*i5fetoje* amputat elecruariu oe perficis perfica codita . firup*
0eperfict5.tr0.ad fetoze* oiia.tro.oeltgno aloe5.
% do:em facit bonu oleu coflinum.
J^tcu pbtlofopboevalet eis ct fumpferut g 03 opifi aut cartamum.
^PPHationcs aperiunt OEaciminii.confe.oe feminibusl.firup,> acc
*o/u0 oe fuccis berbaru cu aromatib9.firupu5 oe fumoterrc ma*
«OMecantabin oe radicuy.tro.oeanifo.pillule aggregate mino
r eff.olefi amigda laru atnararu.oleum perfico9.oleu oe been.otcS
^cofttnu.oleu oe piperibu5.
tSii ? Oo!o:es «eopfuperfluitates purg5t ?fectio electuartj rof .
P«iuicluci0 maiotesT minotes;T in oculi* inc\b9oefceiidit aqua
Jalet oleum pbilofopbo?.
vb luionSpurgatcofectiobamecb.
niru0m c°fcrtemplaftrufinapi5 oleu finapfstpbflofopbotfi.
v»ipu5oenudati5?fe .vngu&uotafiniconemprm arabu oefcri»
UP|Llor,e9rabica:tco9figillation5faciutfaciI?.
olr um 0oIo»b9er frtgida caufa cSfert emplaftru finapte.
vi/a cotgi mfipa c#ui5 pfunda fint cytrabit cmpfm oc fcrm&o.
~ ; Belittera.i£.
TParaltfi pfnnt c^f€mXst mufC0 tfctiaca OEatefl*eron:2fe.alpbefcera
"rnp^oe fticad. vngucru 6 bdelio cerotu 2Uejadrt.aUdoleu oc pi
Peribus.olefioelaptdeasatbis.oleutnpbilofopbotum.
iParal^fim purglt bfcera bcrmetisSbteralogodiottuffi piUule
ocreraptno ptUuleoeeufotbioTOeoppoponaco.
IPUlmont tuuant bisinctb' materia grofTa oiffictlis eradtcatiots
^fuoerat in mibiie anbelit» reddes eu faciie ad fcreSdu locb oc
'quilla cmpfm filty jacbarie % olefipbilofopbos.
wumonts egritudinib9cofert ofectio oe mufco.
^utmongjfottatfirupus oe granism^tti.
iPuf monem mundificat firupus oe Uciritia : % olcuj oc cartamo»
Ipuimoni frigido ?fert firupus oe tbtmo.
vulmonis csnrief ?fcrt acetufquiliiticu.
^acobioepartibitsJ cccpcvj:
ftmlmonteafperitatemleniunt olenm amigdalarumoulciiioleuj
vior.toenuceindica.
1£>ttfici0 confert confectio tefticulotum vulpis firupu^ papaueris
trocuoecampbota.
*ff>ectu5 mundificatatbanafia magnajlocb bonutmaqua melli^;
firupusoeliquiri.tro.aneti.
TJ>ectoti0Doknibu0 coferut locb oe papaueretlocb oe fquilIa:Iocb
alpbefcera-.flrupu© oe v/opo:fufuf ad tufltm autiquam,oleu5 oe
fceirteolettmoelilio.
I^ectoii0 afpjtati ?fe.Iocb.adca!iditate:locb aliud noftrumaulep
Vio.iulepiu!dbaru:firupU0cCUcurbite:firupu0Oep:un»0papaue
rt0:firupu0Oegranati0:oleumoegrani0papaueri0;oleu viot
"#>ectoii0 fantee^pellttlocb fanum.
1bectoii0 pulmonis vebemSti ficcitatiofe.Iocb oe amigS.
f£>ulmoni0 inflationi confe.iulep .rof .
If>ecto:i0 egritudinibu^ frigidi05fe.firupu0oep:affio % f!rup*Dc
tbimo:t ipfi ^fert firu pu0 oe kerme0.
$>ecto:i0 opptlationibu^ tbumo:ibu0 groflte 2fe.orimel fquiliti*
cum copofitum:roIeum oe cartbamo.
tl^ect9mundtfic5tabbumo«b9groflt0Tputridi0pUreoeagarico.
tf>otui veneni confertotafulfur.
I^eftitetieeftati^ rantiini confert trtfera perfica.
. 7^afl*toe0o50 q fiuta colera TfIegmatefalfopurgat?fe.bamecb.
HMeurefi pfe.locb oe papauereiulep vio.iulep tutubaz? firupu0#i
curbite firupu^ oe p:uni0 firupus oe granati^ firupu^ oe e§nis
firupu0 5feren0catarri0firupu0Oeiuiubt0 firup* vio.oleu vio.
1t>5nu oelet Tveftigia ntgra oleuoecucumere afinfno.
1^:egn5ttureIarationgabfddttfiruo9ace.oefucci0Tacl0fructuu$
?£odagramerflegmatepurgStpuTeaggregatema!o:e0.
lt>odagr5frtgidS purgat ptireoebermodactifo maiote^ tet jfe.
empRn fina pi0 oleum vulpinum Tpbtlofopbotum.
#>od3gram oo:fi rgenuum purgant pitlule fetide maiote^ tmtno
res Tptlluleoe ferapino.
#>odagram calidS purgSt pillule bermodacttlos minote^ rei con
fert oleum oe ra nia Toleum ro.
Ifcturitumpurgant pillule aggregatiue minoie0.
Ifmlfationi confertcerotum vltimum.
l^laga^curatTconfoIidatvnguentumaureum.
CBelittera.H.
Ttenes calefaciunt electuartu oe aromatibu^ trif era 5al. fecacul
conditumconfectio oe jinji.oleum oe Iilio;oIeu rutbe:Tipfo0 co*
fo:tat aromaticum ro.
x iii)
Summula
ttenum oor.confe.O£acurcuma maioi tmmoiovamoiutfoneonfe
ctiopbilonn, ptitna inue'ttone;emprm oegranis laurholeumlau
ri:oleOoeke^:i:oleO rutbe:cleum oeafl&oleu? oeptperibus;6leti
vulpinutmoleum pbilofopbozum % nardinum.
TtenumlapidSfranguntt>Ealacca matoiTmino^zoIeu oe nucleis
cerafoiutmoleu oe graniscitrangulo;j:oleum oe fcotpionibus.
Ttenumegritudmesfrigidaspurgatbierapigra Salibteraber*
metiselectuarium indi matus Ttmnus.
Tienum oppilationes aperit firupus acctofus cujradicibus x eos
mundiftcat electuartum alefcof.
ttenutn vlceribusconfe.tro.alkekengi Teotumouritiet c5fcrt vfo
. piJcerotumDemocritt.
Huctus acidos curant electuariumoe aromatibus % opatriopipc
reon oefcriptioneBar.
Iftigo :i febtium confert o^acalamentum oefcriptione jSafc
Ttaucedtnt confert iulep iuiubinum.
<L£>elittera*&
Stomacbi egritudinib' factis e? flegmate vifcofo pfunt electua *
rium oe aromatib^electuariu oe ge" miscof cctio oe r. iloa loesopi
mel fquiliticu fimple£:toleum nardinum,
StomacbiinflationgremouentTmoibosepea factoscurant ele*
ctuarium oe aromatibus ralricoftum tro.oe fpo.cu fetntne aceto
fevnguentfiro.rcerotumfandalinum.
Stomacbumoebtlem confo:tant oigefttonetno? bonajfaciuntele
ctuarium oe aromatibus cSfectio oe £iloaloes:confectio alfcafcS
gi electuarium oe cttro aromaticum rofatum aromattcu gario.
aromattcum nardinum electuariu oe granis mtrtbi:?c5fectio oe
citom)s:electuariu oe p.ficis:electuartu oe fo:bistrifera ^af.ele*
ctuartQ ep tnuentionenoflra:bieraIogcdion Huffifcebult con ♦
diti:emblictconditi:citonia ?dita:pira:perfica:citra oia condi*
ta:3UCcbarttrofatu:nrupu0Oepms:firupusoecitont|s;nrupus
oecotticibus citri:f!rupus oe grants mirri:firupusoe albela: f!
rupus acetofusoe citonfjs:firupusacetofusoepomis:firupus
oeabflntbie firup9oefumoterremaio::mellicratu oecitro: mel
licratfioebuglolfomelUcratu 5 piris:rob!oecttonf|s:rob oepo
mts:rob oe granatis:roboefructibus:rob oe aggrefia:oecoctio
albafce.tro.6gallta febellte:tro.oerop.tro.6gallia magna:tro.
ramicb:tro.oeabfintbio:fufuf oeltgno a!oes:fufufO£arod5: fU
fiif aromaticn.puTe elepbSgme:piUV aggregatiuemino:es:piire
ftomatice:puTe o^arod5:cerotu &lej5dri.emprm ftomatictr.em
pIaftruo^afinico.empltnoegaIlia:emprmoefermSto:oleuoefli
cbo:oleum oe citonijs:oleu maluinu:oIeum mirtilloimolenj ma
ftictnunr.oleum coftinutmoieum oe f anfucco.
0tomacbi veritofitatea groflas cjpeUunt cofectio electuartj oeci *
tjacobt De parHbus? cccpwij:
tro:c5fectio oe galaga:0Eaciminu:trtfera mufeata :oracurcuma
maio: trmnot:OEamurifon:cofectto pbfclontj inu€tioneptima:fe
caculcoditu:tc5fectiooe ^njibere-^tipfluff malicieoigonispzo
funtcofectiooegalanga t^iiaca o^ateflaron.
Stomacbi oolotiteiu^pficture acalidiiatetacuitate bumotum
piofunt c5fectio o^arodon oefcriptione J5al acetu fqutlliticujirc
fufio oe bveratro;0£arodon:ptire elepbangine.
StomacbibumiditatStmollitie* tipfiu^ oefectutinquoefl patre
factio cotrupunt tcotrigut aromatieurofatum maius aromati *
cum gariofilatutmconfectio oe c^namomo:trifera farracentca
magna:oyacurcuma maio: tminoito^amoiufio afe.etectuartj itt
di maiottmtnot:emblicl cSditi.tro.oparodon.
©tomacbu calefaciunt otaciminu D£atritompipere5 oefcrfpttoe
Bar.cerotum ftomaticbu.
Stomacbiouritieicofe.tfopicerotumoefcriptione frbtlagrtj z
tf>auli to^aquilon coe emplm reiatu ad ariftarcbu t oe melltloto
Stomacbi ardote mittgant electnartuoepficis?fectio oeacetofa
cofectio oeptunis trifera pflcca iulebrofatmfirup9 oe pficis:firu
pu^oe pottulaca:tro.oe cSpbota:tro.oe fandali3:fufuf o^arodo
StomacbiindigeftionStoolotStollit triferafarracenica magna
tfi fuertt abudantia magna flegmaf i0 crudi vj otanifum. fufuf
o£arodon:t emplin relatum ad ariftarcbum.
Stomacbi oolottb' a frlditateofe.ofectio anacardtna ofectiopbt
tontj inu&ioe pma;mufea enea:atbanafia magna .pilfc elepb§>
gine;£fopi cerotu oefcriptioe *(£>btlagrtj t*(£>auli:oleu5:oekerua:
oleum oe cartbamo. Stomacbi egrttudine^ purgat bfce*
rapigrai>al.b£era bermetepiireelepbagtne^fectio electuartj
alb arif:2fectio inda maiot tminot pilfe aggregatiue: pil le feti>
de maiotes Tminote0;piUe febellie.
Stomacbi iuflamationi cofert firupu0oe fucco acetofe:f!rup9 oe
aggrefta;firupu0 aceofu^ oefuccofructuQ:firupU0 acetofu^ oe
pomts oefcrfpttSe noftra :firupu0 acetofu^ tereniabin.
Stomacbum caltdum ofottant firupu^ oe fucco acetofe : firupus
acctofu^oefuca^T aqui^fructuu^.roboe berberi0:toefumacb
toemottetoefcent.
Stomacbu frigidu ofottant <Trupu0 oe m&ba firup9 oe tbtmo fe*
caniabinoe calamento melltcratu ?ditum.
Stomacbi oppilati5e0 aoeriut firupu0 oe eupatotio fecaniabm oc
radtcib9 tro.oe abf^ntbio.
Stomacbi putrefactione abftergunt acetufquilliticu tro.oerof ,%
tro.adfetotemott0.
Stomacbumundtfic§tmfufiooe biera pillule ftomaticetptllule
aggfegate minotes t oe turbitb.
StomacbiinflsttonSfoluuntptUuleaggregatemaiote0:tocloil
Stommula
tolertco (n eo facto con fert oleum lauri.
cjtomacbi lubticttati confert fufuf oe grante mirtu
0incopiconfertdectuari8 oe gemtnisrconfectiooealftermesjcS*
ftctto ploaloes: aromaticum tmifcatu:confectio oe'acetofa:po»
ma coditajfirupus be pomi0:flrupu0 acetofu0oeptuni0:tro.oe
li gno aloe«:rob oe cttoni) 0 toe piri0..
0perma multipttcant confectio teflkulotum vutpi0:oleum amig
dalarum onlctutmoleum oe nuce indica:oleum oe grani^flfami
oleumbefeminelini,
©udozts muUitudinem ptobibet oleum oe dtonfwr.
Sudoii0 odotent bomtmfarit aromaticum nardinum.
jBudotem ptoubcatoleumanetinum.
©entbu0tfn0Jdt0naturaconueniunt opmbta firupusoe ptaf
fio firupuo calame*ti Toecoctto albafce.
©insultutvebemeti frigtdo vel acetofo; vel ventofo:cui biffictlt0 S
refottttio:?fe.O£acatamentwoefcriptione i5al.?fectio f£>biloml
inue*tione6ma.Si fro fuerit fingtilt* fuffocatm* a repleti5efa>
ctu0autvetofitateofe,ov.acimintt firuptt0calamitme"tbe.
Sitim fed§t vel ftrfngut electuariw oe pfici0 2fe.oeacetofi0 alyico*
ftutn trifera gfica Tgfica odita juccbaru vio.iulep rof . firupus
oe perfici0 Rrup* acetofu0 cu fucco fructuu:firup9oe acetefitate
citri:firuptt0 acetofu0oepomi0:flrupu0 acetofu0 oecitomfooe
piunt0:firupu0oecgni0:firupu0OepottuIacaa$melIi0 rob oe
ribeesroboe agrefta:rob oe berberi0:rob oe fumadv.rob oe mo
ri0Oefceni:roboegranati0:tro.oec5pbota:tro.oefpodio,fe.ac
tofe:tro.oeberbert0.tro.oefandatt0 rvnguentum rof .
©oltttiong fottg fedSt electuariSoe fotbi^iconfe. rob oe rib€0.
SolutiSi colerice $fe.firup9 agrefte rob oe fumacb:rob oe' motis
oe fceni:rob?oe granati^.&ntiq #o ofert firup* oe grani0tmrti.
Sitivebemeti labotiofeteftuofe ote.firup9 oe agrefta:firupu0 ace*
tofu0 oepomi0:firupu0 acetofu^ oe tereniabin.
Scropbula^refoluot vnguetu arfbant ta guu^empr^o^aAloncSe
etnpFm otibaftf :oleu oe beemolewm oe cucumere afinino.
Scotpioni0motfui sfe. t^tiaca o^ateflferon roleum pbilofopotum»
£>plent0egritudinf0cradicantOEacwrcttmama$na oleit nardinu
roleumoecufotbto,
0pleni0 oolottbu0 tei" oppilationib^ ofert atbanafteflruptttova
codion fecaniabtn oe radicib9:fecaniabin oekeifi$:?acettt fqtiilli
ttcur.tro.oe eupatotio:vYopi cerotS oefcripttoe -Saf.^fopi cerp*
tum oefcrtpttone H>bilagrf| tpattli:toIettmIattrt.
0pleni0 ouritie" refoluut otafulfunfecaniabin oe calam?to:troct.
oecappart0:v/opi cerotuoefcriptione£ar.* *ff>bilagrij % fp>au
lit fOemocrtti:otaqtiiIon comune:emptaftrtt amiromacbt; em*
plaftmm oe melltlotojioleum pbUofopbomm*
ajacoW&epartibus: cccpctf iy.
Splcniff oppiUatioeff aperiut firup* acetofu0 oe radictb^becortio.
Ttrocifct oeeupato:io:trocifcioelacca: xipfae ptirg5t pilfeoe
rauedrcemipiUulefebeUiejpiireinde.coifectioaazelengi.
©plenetfcte cofert firup9 oe calamento:T fplenia apa tibus cSferSt
tro.oe eupatoiio.
Splenis groflitiei cSferut emplm oe fermfro.empra o:ibafii:Ttpf|»
ventofitatee refoluunt tro.oe capparis.
Sanguine mundificant t danfic5t confectio anacardina:oecoctio
capiili vcneriff aqua fructuujT oecoctio fumiterre:* purglt tpm
ptlluleadfeb:e0 colericas.
Sangutefptrtogfcatbanafia magna:Ttro.oe terra figillata.
©angutni0furotemrep:tmuntTctu0ebuUition6fedantaquafru
ctuum: alyicoftu. tro .oe (capbo:a,
Sanguintaflujrii oe nartb9 z aliotureltringfftr abfcindut tro.ra*
micb.ttro.oeterra figillata.Ttro.oeUarabe.
Sanguini0 egefriom coferut tro.oe terra figillata 4 ctt& reftrigut
flurumfuperfluft m^flruoium.
©anguineoiflbluttoleumpbilofopbomV
Senfum:cogttattoti£TrationS fubtilt§tTVigo:§t cSfecttofcoaal
barif.TiiebuIic5dttt.
Senfuu5inftrumentumundific5tptireelepb5gine; pilfe flomattce
pilFe aggregatiue:pilFe lucis mato:e0T mino:esf
Superfluttate0atotoco:geeductt electuarium aleftof,
Scabieicofertoleu nucu:TWamqfiterTalfofIegmateTco!erapur
gantconfectio bamecb.firup^oe fumoterre mato:Tmino::Tii
rupusoeepitbimo,
Skabtef ficce c5fert vnguentu alfefcericum : vnguentu cerufe . vn*
gucitu alfefcericu^ aliud.
Sod§ calida purgat ?fectio electuartl rofati:Tei Dfc.cerotuvltimfi
S»oda antiqua purgat ptllule albandab.T frtgtdefode cofe . oleti
oeeufo:bio.
Serpigine' curSt firup? oe fumoter re ma io:.oku oe oltuts . oleu oe
iunipero:oIeu oe frajino.
Spafmo cofe.firupi,oefncao.pillule oeferapino.vnguetuoebdeho
vngu^tu ad tUHd:cerotuo^apetbetoIeuoebeen:oleuoefe.Iintolett
oecroco:olmoeptperib9:ToldioeIaptdeiagatbi0.
£>omnnm p :ouoc3t oleum anetinu:oieu oe papauere:oleum man*
drago:e: oleum etframs.
Surdttaticonfe.oleumamigdalaruamararu.oleuoebeen:cleum
oe cucumere afinino/
Spina^ co:po:itnfiya0 $u\s in jpfundo ^lnt ejtrabtt emplaftrum
oefermento.
Sriat icooor.cofe.empiafirum andromacbi emplaftru ftnapi^ olefl
fce piperib^oleum pbilofopbo^.
Sttmmala
Sctaticampurgantpillule aggregatmemaioie0:pilluleioe fera*
pincejparte.
&elittera»£»
^riflitie % follidtudint piofunt electuarium oc gemmi0 confcctio
oe al!:efme0.
tTo:tureoti5piofunt2fectio oe mufco.tvriaca ov.!0tefTeron .firup*
oe fticado0:cerotum aliud SUejandruoleum oepiperibu0:?olui
pbilofopbotuj.
Xotturecducuntfupfluftateasrofro^bmno^tvifcofo^biera ber
meti0T bv_eralogodionttum.
-fcufii oiuturne confe.O£anifumT atbanafia magna.
•fcuflt antique z eu* § bnt pectu0 faniofum cSfe^^afulfur. locb oe
pino firup* oe granis myttbi.firupus oe Itquiritia.firup9 oeptaf
fiofirup9calamenti.locbfanumTejperttifirupu0 oe p:uni0;fi*
rup9 oe granatt0:ff rup* oe iuiubis;flru p' oe v/opo.
^ufrtcaiideconfertlocboepapaueretlocbadcaltditatStlocb ali6
nfm tulep vior.firup* aferen^ cata rri0:fTrup9 violaceus.
CuJTtmantiquS remouSt % fubtiliant bumo:e0groflb0 locb ad af
mafufufadtllud.
%u$i q no finit oo:mire pa t tc"tes confe.firupu0 oe papauere.
luflt ficce confert firupus acetofus oetereniabin :firup9 oe papa*
uere:t e5 leniunt locb bonu;r locb oe amigdalio.
tCuffi bumide cofert aqua melli0.
"Cufliim antiquS purgant pilliile oe agarico. ,
tTuflt catarrali confe.pillule qad oes motbos catarri.
Cremoiicofert firupus oeflicados^oleu oe pipertbu0:oleu oe lapt
de agatbi0Tpbtlofopbo?.
tTremote' purgat byera bermeti0,
tCumote0 pfundos aufert cerottt andromacbt.
^nmoze^a calidttatefacto0 refoluitTtnaturatemplaflrumoVja*
qutllon paruum.
tCetbanoconfertoleumoe lapide agatbt0.
£>elittera»8»
tJerttgini eSfert c5fectio oe mufco.sfectio alfefcera.firup^acetofl
tati0citri.firupu0acetofu0oep:uni0 acetum fqutlliticu ojimel
fquilliticu fimplejcT apofitum.
tJerttgine" purgant b?era bermeti0.b£eralogod{on ttuffiT cofe*
ctio bamec:(ll$ #09 fit aifumi^ colertopurgat ^fectiooe pfilio.
confectio electuartj ro£.
Tlirge erectionej factt confectio tefticulop vulpis.
tlifcerum bu mtditatem oeficcat aromaticum rofa tum.
tlifcera cofo:t5t aromaticu nardinu.cofectio electuarij t% tnuen *
rionenf a.3uccara rofatu.OEaco#wmfirup9oe gr3ni0mv.tti.Tmel
^acobioepMtibuel ccqicif*
tkratumoedtont|5.
tlifcerumlub:icitatieteo:umfolutiom p:opter malitiam otge*
ftionis confe.electuarium-Degranis m£:ti;DEalacca maio: Ttni*
no: tro.ramtcb.
Uifcerum Doloiem er ventofitatfbus factu fcd5t ofcctio oe femini*
busov_acofton ej inuenttone p:ima:T oleu laurt ;teo:u putrefa*
cftonem remouet tnfera farra.magna.
Uifce^ooloiS ourgatb^era bermetJzeJ mudificat electua. aleftof.
tZtfcerumolltricatioio/ert Rrup* oe abfintbio juccaru^ rof .
tlifcera frtgtda babenttbueconfert firupus calamenti. oIeumru>
tbe.emprmrelatum ad Sriftarcbum.
tlifcera lauat x abftergit aqua mellis.
Ztifceru ouritiet^fe. fecaniabin oejcalamefo.emprmoe meltloto.
tltfcerum egrttudintbus confe.opimel fquilliticum.
tlifceru ventofttate<J oiflbluut o^aciminiu.D^antfum.oecoctio al*
bafce.iSt eog oebilitati a ca" frtgida o/e.emprm oe gallia p:imu.
Scaufa vero calida emplaftrum oe gallia aliud.
tlifcerum inflammationibus confe.empfmoe frumento.
tlomitu ftdat aromaucurof .aromaticugariofilatu.firup9aceto*
fusDe citonfjset oe pmnis.firup9 oemeta.mellicratu oe citonfjs
tro.ramtcb.emplaftru oia ftnicofi.oefcriptione iuegandri.
UomitumcolericumTflegmaticumretinenteonfectio oe citontfs
citonia condtta.tfirupusoecalamento.
ttomitui erflegmate x malttie oigeftiois confe.?fectio alltalengt.
ttomituicbnfe.firupu5Deagrefta x oe albella.
ttomitum fanat vnguentum artbanite magnum.
tlomitucolericu fedant rob ocrtbes.rob oeagrefta toe berberie'.
rob oefumacb.rob oe mous.oe fceni.T rob oe granis.
ttentofitates a toto co:po:e ejrpelltt electuarium aloes.
tlentofttatesattenultTOiflbluut aromaticu garioftr.oEacimtnuV
oleilnardinum.emplaftrumrclatum ad&rift.aromattcu nardi
num.otanifum.trifera farra.magna.t trifera mufcata.alhalfc
gi.trtfera0af-c5fecttoelectuarij er inuentione noftra . cofectio
bieralogodionTtuffi.confcc.electuarfiindi maio:et mtnot.fu*
fuf.aromaftcumrof.emplaftrumioe atteis.oleum amigdalarti
amararu.oleu nucu.oleumoeuerua.oleumoe enula.
tI:in5puoc5tD73caIametuoefcriptione Bar.o^acurcuma maioi
Tmino:.ojamo:uflon.Dt9fulfur.fecaniabtn oe radtctb'.fecanta
binoeUeifim.tro.oe Iacca pilleaggrega tiuemato:es oleii pbilo
fopbo:um.tl:Mie oifftculfatt confe.confectiopbtlcnij inuentiot
p:imamufa enea oleum afel:.
tlbi eft Dolo: qn mfgif coctio aUtelengi .
tlentri0Dolo:eepbumiditateflegmaticamultacrndaremouentT'
eammundiftcantov^trttompiperionoefcrfpttone^ar.otacimi
ttum,confcctio anacardinaz ipfteo/e.emprmoegranislauru
Summula
Uentria fiujum retinent confectiooe citonija :citonf a condita . fli
rupusoealbelacb.firupusoementa.
Zlentris folutionea flujucolerico iuuant x (Iringutelec. Oefructi>
bus.t firupus acetolus oefuccist ac\s fructuu.tro.oefpodio cu
fe.acetofe epatico fiurui confcct emplaftrum oiaftntcon.
ZJentrte fiujru afTiduu cum fisniftcattonibus frigiditatis ctiatn <$
fit ppter ej uberantia" catarri abfctndtt cofectto electuarij er, in>
. uentioenfaetemplaftru oegalUa.ipfum$ofisniftcationib9ca>
liditatisjt qn venter foluii: fuperflue ab ogatione catartici ftrin
git elecconfoitatiuu fto.emplaftrum oe sallia.if.
XXitris flujuf antiquo x oiiTtnterie ofe.atbanafia magna.
Ucntm fiufumfugabundantezcrorjicu flcgmattet tbenafmort
factum ej frigidttate confe.confectio oe ftotace.
Zlen tns foiutionc fcdant mellicratum oe cttoni je.t miua citonio^
Jlmpler. % rob oe f ructibus tro.oe berberte.
Zfcntremleniunttro.anetitipfumlubticant juccaru vtot.ipfum
mundiftcat a fecibus? aqua mellis.
tleneno reftftunt firupusfce agrefta t tvnaca oiatefleron.
VLtncms frtgidis valetoleumpbilofopbo^.
ttefice oolotibus confco^acurcuma ma loi x mtno: .ov.amotufion
emprmeFgranislauri.oleumoekeirt:oleumnardtnum:oleumaf
i fe.oleum oepiperibus.etoleumpbilofopbotum.
Ueficelapide franguto^alacca maioi.xmino: oleuoenucleiscerafo
, rumoleumoegranis citranguloium.oleumoe fcotptonibus*et
oleum pbilofopbotum.
tlefice vlcerationi confe.oftmelfquilliticumfimplej.ipfiuflt vero vl
, ceratioUt valent tro.allzeltengi.
ilefke ouriciei cotife. pfopi cerotum Democriti ,x tpfi9 ardott oleu"
amigdalarum pulctum.
tleficamcalefacttttokumoelilioet oe enula.
tllcerib9 malis cofe.bieralosodiS Tluffi x pillfc asgrega.minoie^
tUcerib' putridts cofe. vnsueru nobile t relatu ad IFlicodemu t vn
guentumcerafeos:t ineiegenerantcarnemeafisillandoit pte>
feruanta putrefactionevlcera curant vnguentu oiafinicon .oe>
fcrtp.arabtca.empfm arabicum.et oleumoeout*.
tllceribus fraudulentis confcoleum almejereon.oleuoe; funipero
toefrarino.
Zllcerafcoiiataquefiuntacotera aduftaiet flegmate falfoconfe,
vnguentumcerufe.
?llcerumveftistjsconfe.oleumoebeen.
tltfus obfcuritatem purgant pilluleoeb£era.
ZJlfu a fumts colericis oegdttu recuperat trifera perfica.
tlocisraucedtniq eftppterfnsidttatgt flegma srofiuqo ofmet
in pectote t pulmonezfert locb fanu % e£pertu;ftrup' oe tuwbis .
3acobi'oep0rtfb!i£ ccct^ .
tlocte lacertoacoirobozat acetum fquiHitkum.
Wce" clarificado fimiliter oleu oe cartbamo.oleum oe uuce tndica*
oleum oe granis fif a mi .
ttulnera fraudulenta qrpellunt firupus oe epitbimo et vrtguentum
oelino.
Uulnerib' oifficilts jfolida tionisiincarna tioi s ea mudifkadoofe
vnguetu ov.a fintconis oefcriptioearabtca.emplaftrum arabicu*
vnguentumoelino.
Uulnera antiquaxrecentia mundifkattincarnatvngueutum 0£a>
cerafoe.
Uulnerib5' neruofis \n quibusefi calefactio mudifkatttncarnat vri
guentum bafiliconis magnum.
Zlulnerum tumotem foluit oleu oe grifomillis.
Uulnera putrida curat vnguentum cerictnunu
Uulnenbu j anttquie confe.vnguentum eg^pttacum magnum»
tlulneratancarnatTconfolidatvnguentumtrtafarmacum.
ZJulneribus in quib9 funt contenta fuperf uta;fl autfc ficcare op* e(l
confe.empIaftrum oefermento.
tlulnera que tarde curantur gfectecurat oleum pbilofopboiunn
tllcerattcauterisatvbi opj emplaftrum Sndromacbt aliud.
tlulueooloii confe.oleum amtgdalarum oulcium.
Uermee occidunt qui funt in auribue:oleum oe nuclei5 pficoiumt
oleum benedictum.
tknarum oiifkta aperit oleum pbilofopboiumi
jF 3 1R 3 Q*
gacobi oc partf bu$: cccef:
I JSna^quc f lobotbomantur quedam funt vene fan*
'tumitqueda' funt arterie.tlene tfh que in capitefunfi
iflobotbom5demcli9:eftvt traTuerfeflobotbomenf ep
cepta guide cufflobotbomia ftattn latitudinetnom
linlongttudine.
'a C&ena q^ipuppicapiti5valet,flupoum2tiSTcml
granee acantiquooolo:icapitt0eiu0.
b CUena q efttnmediofroti0valetoolo:icapiti0anttd;Tpp:ieiC
licj efl tn pofterion gte ei^.apatib? oculoutpamoib9 q tn facie ac
ciduntn tn mo:pbea:tvalet et alienatiomz frenemit contra no*
uam leptam.
c Ctlene timpoium quefleruofeinceduntvalent ?tra ooloiem att
riumtnimiam effufione^lacbi^ma^xcontra emigrane&Tfecndii
Suicnon oebent minui m quibus requirttur potentia generad t.
quiaperiftasvenas enacu5tur (pirttus qui a natura mifTt funt
ad gsnerandum*
d Ctlene oue in angulia ocuUnumvalet ad vifumtad oolo:e capt
tisjadegntudineaoculoiumfclltcetad lacb:rjn3pannumT ad
fcabiem palpebiarutm etetiam vatentobtalmie<antique:T iftie
vem^noneft flobotbomu0p:ofundandu5p:opter tumotemfi*
ftularum.
c Ctlena in concauitate aurium er. vtracp parte valet contra trc
mo:em capiti^tccmtra tinnitum anrium:etiam valet corttra no*
uellamfurditatem.
f C^reevene retro auredqitaruloc9 eft poft illuvbi e£tremita0!aui
riainde guenit ad capilloo funt er.veni0 tfti q in capite folet flobc*
tbomart.tvnabarumtriumeftmagi0 mamfeftaoequa p:op:ie
fitflobotbomia.etvalentobtalmieoculo:umetinp:inciptoaquC
etcucaput a ftomacborectpitfumum:t<ppterbocconferutvlcc
ribua auriUTCoIltTpofterio:tbu0partibu0 capitts.
S C2mic??.p:imi oicitt;5alenu0 quidem negat # ouefunt vene
que funt poft aures' retro flobotbomantur ! vt qui filio0igt*
gnunt:ipfo0 n5 continSt ideft fterto fiunt poft aucto:itate fbyp
, pocrati0. -
b Ctlena in fummitate nafivalet cotra grauedine capfti^Tnimtu
fluru oculo:um fi timo: in ei0 epiftit.
i Ctlena iujrta nare0 purgat caputtiuuat auditum.
fc C^Duevene in faucib' o«0qUbetva!et cotra puftula0 faciei tcc*
tralfcabie" capitiat^tra oolo:e" oftiUTm§dtbula;::tetiamva£t c5
tra grauedtnem capiti0 gutturt0to:i 0.
I CS)uevene fub UnguavalSt ambe cotra oolo:e0O?tiut gingiua
rutcotra reuma capimuotra apata gutturi^tcotra fquinStia*
% contra omniavicia o:i0.
mC^rtcinterw:e0 labio^quattuotfuperiopTtnferio^valet ap*
Summula
rtematlb* ott0tsinsiua9Tooloiib5> eastr eumatiTVlcerib* ct fiftt*
Itsquefmnttneig.
li Ctlena fub mcnto valet contra oolozem ma£iltarum et comra
piuritumTferotem nariujTOolotes facietTContra ooloiesT puftu
lasfaciei.
o Ctleneoue q funttcollovocateguidcgiqftflobotbomanfvalSt
in^ncipiolepiciTfottif^nStietTcoansuftatt^ianbcUt^^Tafmati
acuto;T rauccdini vocis:Tbabe*ti apata in pulmoc;T»valet egritu
dtrubus fplenis T laterum.
CIBotacpoes venecapitispoft comeftionefuntminuede egccpta
vena fub mento.
CBot§dueftvltcri9q? femBtniftisvems.facapitevfcpad coilum
quia funt tanqpvene parttculares fi op5 q? ffobotbomcnf fcmper
pitus cepba.vena bzacbtj fiobotbomctur ant<qp ifte particula*
res f lobotboraentur.
O Cacna antfurcule q eft in infenoti fhnaccf.in fundc collivalct
f m &uice\in pafTtonibus ftomacbi.
C3>ue funt artcrte retro aures q flobotbomatc fecundu Sui.valet
obtalmie lacbi£tnis plno noctilopeianti^s oolotib* capitis;f ed
timotejiftittn artertjs et fpecialitcr piedicta?:; fed cum piUs le>
potisTtbureTalbumtne oui.f.cuemplaftro £a.eft fangutsreftrin
gendus fi nimis fiueret et eum aloe.
C3teoicitBui.q? arteria tepop qnq$flobotbomafcTqttc£e£trabi
tunet qncp adurif .etbocfit pptcreavt acuttreumattfmiet fubti
les coftringanf qui ad oculos oefcendut;et ppter oilatatione* fu
perfluam foiammisvuee tunice.
P Ctlena fubvtracp parte afcelle incifa facit bominemoii ridedo
ettalisvenabalfetes appellatur.
q C^lena q c"s cubitu a gte filueftriTpptieinuenif inlnacbio fint
ftroqaqbufd$vocafvcnactrculari0.t.fplcnis;valettcardia capaf
fiocet afmatit cotra pttfijTcmptmaTemoptboici pafltoc5:Tvalet
oolori pectoitsTpulmois ct ooloit otafragmatis et otfFicultatf an
belit9:et qninctdif folctinflari;etvaletgt ouTuricet qt ignota cft
.deononvtimureavel raro.
q Ctlena cepbalica feu capitaltsvalet pafltoib' q tn collo ct capt*
te fnntitt iovalet oolottcapfttset auriuetoolott oculoiuj etfqui
natte.iEt rtota q> nulltus eft ttmotis;quia neruum mufculu vel af
tertS non babet fub ea.
r CHena bafilica fcu epaticavaletpafl^ioib', q in toto cotge tvgtre
fiftfrrto ftomacbocpati.pulmoni cotdtpleurefi fplenioolott fpatu
la^Tad fanguineoe nartb9 reftringedum.aSt inter ceteras venas
btacbtj eft maiotis[ timotis in flobotbomta:qt fub ea eft artcrta
et nef uus et mufcuius fecundum 'SLui.
f C^afilica finiftra eftflobotbomandainmala splesionecotdis
ij acobi oe parttbus* cccd)l
«alida X tnmala conplepione calida flomacbi:vtoici t ConflSti
nus lib.it j.fueptactice:* ideooicit Suicen.ttj.caii.fen.ij.ctrca ptt
riplum capituli te?ti.q> bafilica finillra tnddenda efl tn amplitu
dine coidis.
fi C<l&edtana valet oolotibus x pafftonibus equaltter fuperiotu
buset tnferiotibus:* ideo confert vnfuerfali repletioni coipoiis
velquando non potefl inueniribafiUcaautcepbalica.JEtfub ea
efl neruus folum.
t ITtlena que funis bjacbt) oicitur que fupza cepbaltcam t&ftit:*
eft ramus cepb alice tendens fupta partem filueftrem : r \ valet ac!
eaquevalet cepbaltca.
u tlena cardiaca feu cotdialis boc efl vena mediana fcidrf p paf*
fionib* fpirtuu:T pleni' in manu fintftra valot ei* oeclaratur.
V Ctlena purpurea ptra paflfioncs interiotum minultur.
£ CHena aut que oicitur afcellartspofita eft fub bantica.f, paruj
x eft ramusbafilice: x valet ficut bafilica tcu fit ligatura btacbtj
apparet:t vocatur afcellaris quia venit ab afcella: x valet pafTio>
nibus pectotis x pulmonis.
t CUenainambobuslatenbuseotpotiso? inctdtcotra puftu»
lasantiquastcontra infirmitatemfrigidamT Iientertam:Tq!i
bomonon poteftbabereoigefttonem.
5 C&ena iliaca r titillarts aperitur p paffiombus tnferioit.
x Clftotandn efl f m &uic.f en.iitjj .ptimi fic oicenteMEt in vente 5
in cotpoteflobotbomanturfuntoue venefupta ventrem pofite:
quarumvna fupereparconfiftif.t alterafuper fplenem eftpofU
ta:Ulaoefup.eparv5b^dropifi:etfiniflrainegritudini9fpIeni0.
2 Cnenatnteraurtcularemtanularemqueoicitunficlefiue fal
uatefla' valet oertra ftobotbomata in paffionibus epatis:t fint ♦
ftra in pafTtonibua fplents:T 05 poni manus in aqua caltda nef$
guis cito reftrtngatur.
9 Ctlenainterpolticemrtndicem valetcapititpaffionibusei':
x valet pafltonibus oculotum.
a a Cttena in vtracp manufupta mintmu oigitu valet £tra tcterf
t& x cotra ola vitia fplenis r cotra f renefim et qu§cucp febtem.
bb CtlenaveniesadpolucS tncifavaletbvdropicisetinflatiset
etiScontra ventofitatem.
cc C^ttcautin^circuitaanifunt.f.emotro^deqn tciduntiperfe
te^erateaut cu flobotbomo:val2tolb9. egritudinib9' melancolie
adufteTCOtrupteficutmauirmelScolielep x inferiotib*cutis:r
etiam quartane x pafltonib* fplenfs x bfcdroptfl.
dd GVUna fubpteputiovalet gtra b^dropifimt contraomnefl?
coipotistumotes.
tt C3>"e vene inferiotes inpta p;eputium valent tumottbus tefli
culoutm x ooloti renum»
2 t)
Summula -gacobtoeparttbti^
ff C^cne qoicunf falfoics cauSdefunttrib*oisiti0 fuptasenU
culos:ci0 t\ tncideritin tibia motietur fubito.
£S fT&ena fub vtroo? genu valct ?tra apoftema r oolotcs renu et
lubopcojraru % veficetT arteticas pafltone^mtrabirrcurat.
|>b C^Due vene oe co?is x oue oe tibtfa vale*t contra ooloiemcoja
rum x tibtarum z crurium vtriufqj pedt0,
ii Ctlena autcm poptitis.f.curuature valet vteuacuef fangutsa
partibus fuperioitbus adiinferiota flcut ab epate renibus matrt
ce veficat tfn valet flcut rfapbena vma$ie tn ptouocando men
flrua tnooloitbusanitemotro^dibus.Sedoictt &ut.quod pto
pinqutot efl matrtct q? fapbcna % fctattcatt valet ctiam oolotib*
ootffcvtoicit 2tui.ii|.canon.
feU C ^sne aut\q fa pb ene oicunf b abet effe fub ca utlla a ut fupta
ipf&sbe a parte oemefticaficutfciaticea partefilueftri:ifta aut
vena valet tm ficut vena poplitis curuature eo mo quo oictu efl
fupta.f.q? per eSeuacuaf fSgui^qut eft fn epate % in mibiiB ctr*
cuuicini0:t vt fangui^ a parttbus fuperiotibu0 ad tnferiotes
irabaf.-quarevaletin pleurefi epatier capttf^ pafftonibu0 ma
yime in repietts ad otuertendum materil ad oppofttQ x pafltoni»
bu0 renum x vefice x matricts menftrua pzouocat fottitenet oti
ficia emotro^daru aperit x pafltonib' vtrge x tefticulo£.
II CT*ena aut fciatica eflfub cauilla immediate apud calcaneu a
parte filueftri:* valet ooloti fcie x articulop x renum x me"btog $
funt fituata in partefilueftri meliu0 q£ fapbena:* fapbena meli*
attrabtt a membti0pofiti0 vcrfu^partem oomefttcatmt quare
bocfit nefcitur fcd erperimento ptcbatur.
mm Ctlenaautque efttnterouooarticulo^paruo^eftram^fcia
tice* inutni cp valet obtalmte oculo^ puftulte cruriu* paffiftib*
renu-rveflce^rcredocpvaletadeaque friatica.
ttn Ctlena que oeclinat ad pollice pedi0 eft ramu^ fapbenetet ope
> ratur quantum x fapbena ftcundum cp oicit %u\c.
oo C&ena tn vtroqj pede fupta pedicam maiotem valet fcontra
obtalmig et factei puftulao x menftruotum rtttntionts et cStra
conceptionemetcontra puftula^ crurium.
pp C^Due veneeytertote^ fub tali^ in vtroo^ pede valent'c5tra oo
lotee ancbarti x cotra inflationee x apoftemata' tefticulo$.
C®ueetiaveneinteriote0fubtaIi0 in vtrocp pede:val£t contra
barenainetcalculum:etvalentmulieribu0 poft partu n5 bene
purgati0:valentet»amiIlt0quenonfunt bcnc oifpofiteadcoct)
piendumetetiStnuUerib^quetus fuum non babent,
ffjftota cp omnee vene crurium ac pedum poft comeftionem funt
minuende .^ionoicit 2tutc.q?if(obotbomiabarumvenarum
fc? crurum x pedumplueoebtUfat virtutent quam flobotbp*
mia venarum manuum»
©e pondertbus'et menfuris* cccctvj:
Tftotandu eft in generali q* quinqj funt pprieconfidcranda in flor
botbomia.fcj tempus:etas:cople|:io:bumo::T vir«:us:T p:e ceteris
rebus virtus: vt ptj per Sutcqn oicit cp aliqn poflumus facere
flobotbomi J vf# a d flncopim ficut tn feb:ibua finocbia:T in p:lct*
pto appoplejriet infquinantia.etinmasnt0apattb9pernttiofis:t
foitib9 ooIo:ibus:boc tftfacereoebemusfivirtus fitfottis .Slia
aut fer neceflaria ad bonl euacuattonSaddit ptedictte&ui.feruiti*
c,ii).r qualiter x quando.
CSongiotevitamT
Sangutnem alienum etjcit.
7b:op:iu fangutne^ nutrit»
Criftitiamaufert.
<3Demo:ia' p:ebet.
tleficampurgat.
Cereb:um temperat.
6ttmulu5 Itbidmts fugat.
Sluditumaperit.
Slacb:v.mas ftringit.
fanitatem mtmftrat.
Stomacbum purgat.
SDigeftionem inuttat.
% ento:em ptoductt vocera,
tlifutn acuit.
Zlentrem coercet.
Somnum minuit.
2(nr.ietatetntoIlit.
^fngenium acuit.
<JDedullascalefacit.
Cftetn flobotbomia non tantumeft vtilte;fed necefTarta.
CLBefcriptto f onderum t mflurarS ep b:euta
rto ^ifeir.uvtgilts.
,1Bquit.iE<nbifio:det'eftvnc.jvit|.CCbi(lvtni<efl,U.
j l?r. C £bift tnellie eft Ub.cvit?. CCbo9 vini eft lib.iy-
C Cboue mellis eft ltb.j:riij.T.5. C<£o*b°lM olei efl
if.fp.C Co:boni vini.f.p.CCo^boni mellie.f.riij.T.^.
< C<lDefiftrum magnu olei eft vnc.5. C<JDefiftru5 ma
%nu vini eft vnc.iiff.go:mie.vit'j.C<fl>efiftrum mellis
vncittj .5. CScfunef olet oarhimet.pvf.' C2lcfunefvini.yncfj.et
quarta.oarl:tmet.T.CScfunefmeHt0vnc.if|.TquartaT.viij.
CCboatus olet oarl:imet.ct?.CCboatua vtntvnc 1. t medietae
oaruimet t tertia.CCboatus mellts pon.vncti.T quarta. C<ffi>e*
fitiron oleieft oarl:imet.v?.C<JDefitiron vini eftgoimicp:.
C<8>efittron tnellis oarUimet.vtj.
Cpefcriptio menfitf arum t ponderu er, bteutario
filH geraptonte inquit.
Xceptum eft ab boc ca.tnboc aggregato:qfrino oC
rioemmenfurSquatnipo attult nifi q-cognitaeft
apud 106 q Un gua vtunf arabtca in capitutts fute.
CHerum quidam coegerutmead tranfferendum
querentes me tranfiatione ei?vt iuuamentufiat per
;il(udtnauj?3biftoUb:ot
2 »1»
©e ponderibtts et menfnris*
CCbift apud gentes que Ungua greca loquutur cognitu eft :iuper
mcnfura' vero n5 conueniunt omnes:t tfhid eft;qni qufdam eoium
vtuntur alia oj vt5turaltj.C<Cbifletnapud romanoscapit ub.i.
5.Tfertam:quareefl vn.jrr.C#t cbift italicu lib.i.$.C*St Ub.eft.|.
|i). C€t tnina romana eft.3.ri:. fEiEt mina italica t eg^Ptiaca eft.3*
fvf.C^t mina eftfeptaria.ri.C*St lib.eftfertaria. jr.CSer.taf iu$
cft.5.vf.T oauicouo aut aur.quattuoi.C*St oarltimet eft aur.i,
C*Et ooiacb italicu efl iobei octo.Jgttobei cfl acfat romana fep.
C£t cotila.i.f.i j.C^eftron magnu eft.3.if|. Jgt paruum eft oar#
Itimetfer-.C&efunefimeftoarltimet.pvtti. C^boatos eft.3.1.5.
C#otnu>eft quarta.?.vfo?iadouosoautcb.5C2lumi!> tandani*
his eft.§.i.vnaquequeo£ earueftaureifept&C&dar.j.i. C&uib
melliiMtb.tt.^.C^uib olei mina.i.^.CSldotacb lib.ttj: CCbift
mellte Itb.il.f ,<OUbemcn fertaria.v.rj.r&.et antulij quattuot.
C^emimet mine.r.T.£.C:Jfaba egtptiaca femtmetquattuot.
CQbulueeftoauicb.i.5.ficutinuenit3ler^ndrinus antulfi tretf
C^lueUana.i.eft.oarIitmet.T.C1Bup^i4-.femtmet.C2Ufacraiati
paruaeftfemimetfepte.C2Ufacraiatimasnaeftfemimet.T4..
C Jfaba greca eft ouo femimet aut ouo obolt. C3Uf acraiati eft fe|
taria fe$ tquarta. CCocbliartu mellis eft.aur.c]tuot.C<£°cblia»
riummedicina9eftaur.i.T.?.i.C2Ufatil.T.eft fejtarta ouo.C^ar
Itimeteftoboltfep. C*Bto[eoboluseftcbirattre5. ClStomnis
cbirat eft quattuotgra na otdei. C*£t oboli quattuot funt cbirat.
ir. C&leautus eft vnc. 1.5» C^boati ouo funt.f.it). CO bolt octo
fmt cbirat.24..
dFinle.
C.3^P^iTum lugdtiniper ^acobttmmft
impenfis l?onefti viri Conftantini fra
din anno a pirginis par*
qtitnto QSen*
ftsoctotate*
•^v
V
J£
S .W R S
<r"*. -*,
£.*F*